om. P d.d ELA LT Ax ER mime. fre drm e noA 7o Mae istam arae un - ^ IPLE -Xcem. UM ur e qo ^. JAY GERM b aid "P ord EE -— zu V Pm | li in | T TT TM JAM ILE nd di QÉhVA x i B € Ae io NT ^d L n 5 4 B '] ni "e * A FX Ir LI Li ; n: UNMLS Wul L] [] i L ^ i r x " — pt - » $ AD / ' ! ^ s e I n AT ad " LI LI J ^ , A L ! [ d l * IE! uh 4l m UN LN D MY ] W dM, LTLIUM vya dA WES. 1 P ERTRN w qu vn ; RE iu ed Rue "ERR C LOIN: E wo* un em Eia t t ; 3 j ^ » j : 5 Li T ^ r1 74 : A I N*- | bs 3 - r I * B P^* . - * m E AT. F- ! 5 ai E E " ^ m : Ma à - ht i 3 -^ n... iie bu CE E i r Mg ^w » * " d E 1 wien Fa e Je m € d slt E [e vs : $ p LJ N " dE : E E n : 2 gale) ca D SA. E e s. T - S 1 - ^e Ii A li | 7 (ll TIU ll Ill il l NY IIT SSERRRLLLLTTTTIT TN TERETTETR HL .PHYSICO-MEDICA ACADEMIAF. CAFSAREAF. ^— NATVRAE 'CVRIO.;ORVM SN SS NC —NOVA ACTA PHYSICO- MEDICA , ACADEMIAE CAESAREAE | LEOPOLDINO- CAROLINAE J NATVRAE CVRIOSORVM J EXHIBENTIA PHEMERIDES SIVE | J OBSERVATIONES HISTORIAS . ET EXPERIMENTA | ZELEBERRIMIS GERMANIAE ET EXTERARVM REGIONVM IABITA ET COMMVNICATA SINGVLARI STVDIO COLLECTA TOMVS QVARTVS ACCEDVNT APPENDIX ET TABR AEN. C€VM PRIVILEGIO SACR AE CKXESAREAE MAIESTATIS. NORIMBERGAE, : Idmpenüs WOLFGANGI SCHWARZKOPFII p TYPIS FLEISCHMANNIANIS ANNO MDCCLAXX. MANI V T d d t | S sil ;. * * " * ( ) ; YA 2 : 1 to aed vod : TAS ; s I : i zs i m" " Y'A. US , v ? ; ] : j *4 ANT X ^ ^ t E Sar à - i -1 * ! AY NR Lb A : X 1 ! "we | ^o ii - Do x 1 x M b. r 4 1 r£ F E: 1 s 24 t T : BLU Con equ rgh d NE 1 Db roe v rM TVA | E 1 " B 4 ^N Iu y^ * * ' 3$ *- / " e ^ P E ras. Y | —- 7 1 J M » A AE I ; 1.9: TOM O j 3 "Wo exem on DOLLAR oOHGPCEPERUT 257. ) SEPES. ^. E € SACRATISSIMO ET POTENTISSIMO INVICIISSIMOQVE PRINCIPI DOMINO DOMINO IOSEPHOTI . ROMANORVM IMPERATORI SEMPER AVGVSTO GERMANIAE HIEROSOLYMORVMQVE REGI x, -- | HVNGARIAE BOHEMIAE DALMATIAE "CROATIAE SCLAVONISEQVE REGNORVM * PRINCIPI HAEREDITARIO . | ARCHIDVCI AVSTRIAE |] LOTHARINGIAE BARRIQVE DVCI |». MAGNO DVCI ETRVRIAE. IMPERATORI REGI. .. AVGVSTO PIO FELICI FPAWUMI AC DOMINO TIMO MAXIMO VITAM ET PROSPERITATE NYMINI ET MAIESTATI Eivs ] DEVOTISSIM ACADEMIA NATVRAE CVRIOSORVM. IMPERATOR B CAESAR — AVGVSTISSIME. B . B uanta wigtividemini in — il- CO. la fpecula, ad quam TE eve- »c-9IE Summum Germaniae noftrae pro-- pitium Numen. pro generis humani Wd. 3 Rar OR. orbisque chriftiani falute commodis- - que excubare foleas , res ipfa loqui- tur, et fama longe lateque diffemina- ta abunde confirmat. Nemo fane re-. pertur, quin in TVI, quippe CAE- SARIS omnibus fuis numeris abfolu- - tiffimi, admirationem rapiatur, et glo- riae TVAE fulgentiffimo fplendore in- . witatus, conimuni Patriae noftrae de tanto Principe gratuletur, cuius Ma- ieftas, non dicam civium , fed. pere- "grinarum nationum oculos animosque | pon mon tam perfítringit et percellit, quam fümma perfundit voluptate. Quem- admodum magnorum fiderum ea eft. matura atque conditio, ut intra angu- ftos limites non contineant radios fuos, hosque potius fpargant et dif- fundant per loca disiun&tiffima: ita et TV, MAXIME PRINCIPVM, ter- minos Germaniae iubar TVVM cape- re non poffe, nuper docuifti, Alpes- que fupergreffus, longinquas luftrafti regiones, et tamquam Sol illuminaífti XX .- Le Latium , fedem illam antiquam Ro- mani, cuius TV nunc tenes; clav um, Imperii. Quo fuícepto in terras ex- teras itinere; non folum 4driami et | Germanici iluftria et gloriofa imitatus es exempla , fed etiam praefentia TVA fplendidiffima Italis planum et perfpicuum fecilli, quám antea fan- do acceperant , virtutum . TVA- RVM laudem non vanam effe hictam- ve, fed veram, quid? quod famae celebritate longe maiorem. | Quibus - nre: TE TE, CAESARVM OPTIMEB, videndi et audiendi data fuit copia, hi omnes et finguli TIBI; paternarum atque avita- rum virtutum haeredi, quoscunque pie- — tatis atquereverentiae fponte decerne- banthonores.- ^4driamo in deliciis fuiffe. Athenas petere et fapientis populi exo .— plorare et cognofcere inftituta , memo- riáeproditumlegimus: IOSEPHVM II. Eyceum Patavinum intraviffe ,, et cum Mofgagno, Medicorum hodiernorum Neftore. annis. meritisque cumula- OC to, to, praeter omnem fpem ét expe&ta- — tionem fermonem contuliffe , .mula unquam filebit pofteritas , ' riulla ob- fcurabit vetuftas. ^ Hoc ipfo inufita- to exemplo, PRINCEPS. OwwivM- CLEMENTISSIME , fatis fuperque . declaravifti, in virtutum TVARVM, quibus fupra communem. hominum - fortem. pofitus emines altiffime, im- menío illo numero non poftremum fibi. vindicare locum egregium iftum itulum, quip re vera es et diceris me- - lio- liorum literarum Amplificator, Nutri- tor atque Stator munificentiffimus,- Eft ceéite; quod Academiam noftram ad pedes TVOS provolutam bono et ere- .&o iubet effe animo, dulcis nempe re- .- €ordatio, quam fauftis ominibus abhinc tribus annis ftudiorum fuorum ratio- nem redditura, TIBI, AVGVSTISSI- ME CAESAR , exhibuerit qualiacun- que induftriae fuae fpecimina, et quam illuftria abs TE reportaverit rariffimae, nec facile aliunde expectandae indul. XX3 gem gentiae documenta. Quid igitur eft, quod focietatis noftrae, quae Clien- telae TVAE iam pridem penitus tradi-- ta, ab affe&u TVO eratiofiffimo ni- - hil non fperare poteft, minuat autin- fringat fiduciam , fore , ut ipfi, idem pietatis; monumentum SACR ATIS- SIMO NOMINI TVO fubmiffiffima manu. et mente ftatuenti ;' frontem praebeas lerenam, exportectam et in- ftar veris nitentem. Fifa hac men- tis" perfuafione imbutà' Academia; 2. Bu» DI- DIVORVM CAESARVM, curmpri- mis IOSEPHI II. oratia atque munifi- centia usque huc fuftentata, aucta et locupletatà, nihil habet, quod tantis meritis refündat et retribuat, praeter vota, quae pro Salute TVA, qua fua ipfius unice nititur, fingulis diebus fa- &a ad templorum pulvinaria folenni fupplicatione DEO T. O. M. eft nun- cupatura. Sicuti haec pia vota rata habebit NVMEN SVPREMVM : ita et IV Academiae Sidus aufpicatifTi- mum - mum , in fovendis ftudiis noftris Cle-.- | rientiae TVAE radios fparges quam feliciffime, quam diutiffime. .. Solem, ignemillum fempiternum, aemulaberis, - circulos TVOS orbesque conficies, et fübinde renovato curfu, nobis feris- que nepotibus noftris gaudendi , gra- tulandi, exultandi identidem phe, bis materiam. PRAE- PRAEFATIO. ondum difceffit ex animis nofi me- 4A... X moria triftis illiüs et acerbi luctus , r quem proh dolor! füperiori anno, propter f ta fuprema eaque fuübitanea et plane impro- . .vifa Academiae noftrae ANTISTITVM fu-- J qmusconiecti. Nos certe habemus, cur meri- ta illuftria et virtutes raras Tantorum Virorum pro virili imitemur, et grata mente nomina eorundem profequamur. | Maxima hac in- ! gruente orbitate PRAxsiDIs et DiRECTORIS pa- rum abfuit, quin turbarentur circuli noftri et retardaretur editio novorum Actorum; ve- rum enim vero , qui ftatim legitime fuffe&us eft in locum dirigentis omnem curam et ope- ram fedulo adhibuit, ut, collocatis in ordi- nem variae doctrinae fpeciminibus, prela de. nuo ferverent et maturitatem afferrent operi, Plures equidem notatu digni argumenti obfer- X X pd Va. vationes' addi otuifren ; di ^ne (fi molem b : fto maiorem dick tete volumen, Confulto- terminis hifce circumfcriptum eft. Quaprop-- ter facilis dabitur locus augendi apparatum, fiquidem multa egregia induftriae ex E p ampliffimo Dominorum Collegarum: conifeffü mobis fperárelicet Paucis adhuc ;mon endum -eft;;ut.in pofterüm quaelibet: (cripta ad infti- tutum -noftrum: pertinentia fermone Jatino "haud gravatim. elaborentür j ne verfione e "vernacülo "idiomáte tempus teramus, ^? Tan-- dem valde optamus; ut Lectores amici et be- nevoli fruantur laboribus noftris feliciter, et perenni favore ad altiora nos excitare per- -gant, id quod à 4p we eme et c iu- "cundum erit. - [Hu Odo. im (Ur Z UTI L Con- » "Continuatio - (QCXTALOGI E Collegarum Academiae Caefareae ABBA oor py Carolinae Naturae M ose eet . Curioforum üb. auno 1765. uique ad' auttumi i177. in. teilen Ordo | receptionis, ia /Dn. Gerbardus MEERMANN; Ordinis Sti Michaelis Eques, "Reipublicae Roterodamenfis Coní(iliarius et Syndicus,. eiusdemque nomine ad Confeffüm Ordinum Hollandiae et | i Soror ordinarius; regiae Academiae Scien-; -tiarum Goettingenlis, itemque Societatis regiae Scientia- ., rum et Antiquariorum apud Anglos, nec non latinae le- nenfis Sodalis, Papinianus. . 679. Dn. Abraham Gzvgns , Reipublicae Roterodamenfis Sena-- tor.et Conful Societatis Belgicae, ad Indos orientales mer- . Caturam exercentis, itemque rei venaticae in Hollandiae Weltfrifiaeque tra&tu DireCtor, JXenocrates. 680. Dn. Cbilianus lofephus de Dü&ING, Iuris utriusque Licen- tiatus, Sereniffimi Ele&toris Palatini Confiliarius ecclefiafti- cus actualis et Capituli Hilpoltfteinienfis Camerarius. Po nh 111, ! JSCOC OC s. "^ — 681. D», - "A Y et &8. 6 - Ordo ? fv T geceptionis, - 691. Dn. Theophilus Sigismundus GRUNER , Turis utriusque Li : centiatus, Curiae Reipublicae Bernenfis cauffarum Pa- tronus, Praefe&turarum Landshut et Frauenbrunnen Se- cretarius , Societatisque oeconomicae MJ Lue Sodalis. | Acarnan. III, 682. Dn. loames Auguftinus Philippus GESNER, Medicinae Do- *.. €tor et Pra&ticus, Liberae S, R. I. Civitatis Noerdlin- genfis Phyficus ordinarius. A4gatbinus IIJ. 683. Dn. Gualterus van DoEvERN, Medicinae Do&or et Theo- riae, Praxeos, Chimiae, artisque obftetriciae in Acade- ..mia Groningo- - Omlandica Profeffor publicus, Diopban- "mb. amid ^um 684. Dn. Ludovicus Fridericus Eufebius RuMPEL , Medicinae ' Do&or et Pra&ticus Erfurtenfis, tamquam Collega et fi- mul Cuftos Bibliothecae Academiae noftrae Caefareae. Atriftoxenus II. 68;. Dn. lacobus Francifcus DEMACHY, Memonent et De- monftrator Chimiae Parifienfis , regiaeque Berolinenfis Academiae Scientiarum Sodalis. Synefius II. 686. Dn. Eduardus SaNprFORT, Medicinae Do&Ctor & Pra&i- &us Hagae Comitum, regiae Suecicae Academiae Scien- . tiarum, Societatis phyfico medicae Bafileenfis, ac Infti- tuti hiftorici. Goettingenfis Sodalis, Societatisque latinae ^ Yenenfis Membrum honorarium. Siinachbus 11I.- : .69*. Dn. Pbiippus Ludovicus Statius MürrEm, Philofophiae Pro- feffor publicus in Academia Erlangenfi eiusdemque Biblio- thecarius. Pythagoras II. | 683. Dn. Zuguftus Lebrecht MüLrLER, Medicinae Do&or et in Americae [nfula Curacao Pra&ticus celeberrimus, .Sere- nus I. 689. Dn. A. Ordo ! ; ? 5 ? teceptionis. 689. Dn. Ifi bihik RiTscH, Chirurgiae Do&or promotus, Po- tentiffimi Poloniarum Regis et Magni Lithuaniae Ducis, - Stanislai Auguítü Chirurgus primarius, regiarum Acade. miarum Parifienfis Chirurgorum et Rhotomagenfis Scien- . tiarum et artium Sodalis. Macbarion, 690.. Dn. Joannes Fridericus ERASMUS,- Medicinae Do&tor et Pra- ": &icus, atque Anatomiae, Chirurgiae et artis obítetriciae — in Univerfitate Mofcovienfi ProfeíTor publicus ordinarius. . M lemaeon 11I. Anno 1761. 691. Dn. loanne? Cbriffianus KEMME, Medicinae in regia Fri- dericiana Do&or et Profeffor extraordinarius. Epimeni- des 11. 692. Dn. loannes Baltbafar STOrtE, Medicinae Do&tor et Pra-- . €&icus in libera S. R. I. Civitate Suevofurtenfi, Pbae- ton F. 693. Dn. Chriflopborus Gottlieb Bowz, Medicinae Do&tor et Pra- ^ €&icus, ac Reipublicae Efslingentis Phyficus ordinarius. Diopbantus- IV. 694. Dn. Ludovicus Rovere, Medicinae Do&or et Pra&ticus | Roterodamenfis. Thefeus IP. | 695. Dn. loannes Iacobus BArER, Medicinae Do&tor et Pra&ticus, . ac Reipublicae Norimbergen(üs Phyficus ordinarius. FJlo- rentius 1I. 696. Dn. loannes Criftophorus SOMMER, in Ducali Brunsvicen- fi Collegio anatom!co- chirurgico Medicinae et Chirur- giae Profeffor, Medicusque obítetricius. Soffratus IP. . 691. Dn. Ioannes Fridericus HARTMANN, publicorum actorum ad aerarium Nofocomii bellici; quod Hanoverae eft, pertinen- - tium, confignator , regiaeque Societati Scientiarum Gót- XX3 tin- ó $9 Ordo . ; | i obs C) ceceptionis, : Ar voie tingeníi a litteris, et Inftigiti regii Scientiarum hiftorica- - rum Membrum ordinarium. itemque Elettoralis Mogun- - tinae Academiae fcientiarum utilium Sodalis. Conon 717. 698. Dn. Petrus Ionas BERG!Us, Medicinae Do&tor et Pra&ticus Holmienfis, regius Profe(for Hiftoriae naturalis et artis pharmaceuticae , regiaeque Suecicae Holmienfis Acade- miae Scientiarum Sodalis. P/sizs|unior. ^ . — 699. Dn. Lambertus Bicken, Medicinae Do&tor et Praéticus, Civitatis Roterodamen(üis Phyficus ordinarius, et verieti- tis Harlemenfis E mWeosy d IIT. Anno 1768. t c Lou os Dn.. Cafparus Henricus de ScHRoEDrnN, S. R.T. Eques, Se- L reniffimi Marchionis regnantis. Brandenburgo - .Culmba- ceníis Confiliarius intimus et Archiater primarius, fupre- musque rel metallicae, monetariae et fan&tioris aerarii id iu. Dire&tor. Praxàgoras IT. . Dn. --- --- BartGNE, Facultatis Medicae Moafpelientis postea regiae Societatis Scientiarum eiusdem Civitatis .. Sodalis, .aegrotorum Gallicorum, in conclavibus Nofoco- . mii regii Berolinenfis, quod a Charitate nomen habet, de- cumbentium Medicus ordinarius, et fupremo regio Colle | gio medico adfcriptus. Straton. III. . 702. Dn. Petrus GasnY, luris utriusque Do&tor, atque Phy- ficus, Aftronomus et Mathematicus celeberrimus , regia * rum Societatum Scientiarum Londinenfis et Goettingenfis Sodalis, litterarumque. commercio cum regia Academia Scientiarum Parifienfi inn€tus. Conon IP. ! 703. Dn. Hermannus BEzosT, Medicinae Do&or et Pra&icus Roterodamenfis, -.Diopbantus P. 794. Dn. S 4e Q. Ordo receptionis. 704. Dn. ranis Mas Philofophiae, Mathefeos, et Aftro- nomiae in Heidelbergenfi Academia Profeffor publicus; d regiaeque Anglicanae et EleCtoralis Palatinae Societatis -"Scientiardm Sodalis. Hipparchus. NA Dn. Jofephus du Fresne de FRANCHEVILLE, Potentiflimi Re- —— gis Borufforum Confiliarius aulicus, regiaeque Berolinenfis .. Academiae Scientiarum et elegantiorum litterarum Sodalis. Clitomachus 3L. | Ji Dn. D. Chriftianus Ludovicis STIEGL ITZ, Capituli Wurze- nenfis Canonicus, fupremi Saxonici Iudicii aulici Ordinis- .. qué Iurisconfultorum Liptienfium Adfeffor, et Inclyti Se- natus ibidem Aedilis. 4jaximander II. »o7..Dn. lVicolaus Laurentius BURMANN, Medicinae Do&or et . Pra&ticus Amftelodamenfis. one F. 708. Dn.. Joannes lacobus WoHLFARTH, Turis utriusque Doctor Lugduni Batavorum. ircbibius IP. 209. Dn. Chriflianus Ludovicus Fridericus LiNckros, Medicinae Licentiatus et Pra&ticus, Sereniffimi Würtembergiae Du- .€is in Civitate et Praefectura Güglingenfi conftitutus Phyfi- cus ordinarius. Clidemus IF. .—3 to. Dn. D. Chriftianus Ludovicus W1LLtCH, Metallariorum Claus- thalenfium Medicus ordinarius. Rofu: IF. ^11, Dn. D. Paulus Ioannes Fridericus HELMERSHAUSEN, Praefi- dii militaris Sereniffimi Ducis Vinarienfis Medicus ordina- rius, et Praefetturae Mega- Rudeftadienfis Phyiicus. Zy- -gienus IF. . 712. Dn. Carolus Fridericus TRIER , Turis utriusque Dottor, Confiliarius Ele£toralis Saxonicus in fui: mo, ad quod pro- . vocatio datur, Iudicio. et Senator Lipfienfis. 4naximan- der TH... Anno | 9 $9 Hiis onti Vis CMM 169. 213. Dn. Chriflianus Philippus HER wtGiUS, Sereniffimi Principis ab Hohenlohe et Waldenburg a Coníiliis, et Praefe&turarum terrae Waldenburgenfis Phy(icus ordinarius, regiaeque Be- rolinenfis Academiae Scientiarum Sodalis. Zicefius IJI. 314. Dn. Fridericus Henricus Wilbclmus MAnTINI, Medicinae Do- &or et Pra&ticus Berolinen(íis. Zpollonius III. i ^ 715. Dn. Georgius ZaACHARIDES, Medicinae Dottor et Pra&i- . cus, ac inclyti comitatus Zolienfis Liberaeque Caefareo- Regiae Civitatis Neofolienfis Phyficus ordinarius. Zfrifo- —— phanes IH. 416. Dn. Joannes Carolus HorrMANN, Medicinae Do&tor et Pra- . €ticus, itemque Phyficus ordinarius Eccartsbergae. Dryan- der IIT. 217. Dn. D. Guilielmus Henricus Sebaftianus BucnorTZ, Poliater Vinarienfis, Societatis regiae Francofurtenfis ad Viadrum, ad incrementum Scientiarum direCtae Adfe(Tor , itemque Ele- &oralis Boicae Academiae Scientiarum Sodalis. Solinus ZIT. 718. Dn. Gottlob Burchbart GENTZMER, Praepofitus et Paftor Ec- clefiae Vetero-Stargardienfis in Ducatu Mecklenburgo- Strelizenfi. Zriflomacbus IP. $19. Dn. Guflavus Fridericus lAEcERSCHMID , Medicinae et Chi- . » rurgiae Do&tor et Pra&ticus, Sereniffimi Marchionis Bada- Durlacenfis Phyficus Dynaftiae Carolsruhenfis ordinarius. Silimacbus IV. | Prep bm 420. Dn. Philippus FEnMIN, Medicinae Doétor et Pra&ticus olim. Surinameníis, nunc Traie&ti ad Mofam. Demetrius IP. 421. Dn. Jgnatius van ZErpER, Medicinae Do&tor et Pra&i- eus Goudae in Hollandia auftrali. Fadoxus IF. - 522. Dn. loannes Auguftus WO1PARTH, Medicinae Do&or et Aratomiae Demonftrator in Academia regia F'ridericjana. Siimachus P, | Anago | 9 à 5» Orde Anno 1770. xeceptionis, 423. D dde Eques Medicinae Doftor, oam licae Rokirfood endis Phyficus-ordinarius , et Pro- effor Pb: ces d Matheíeos à in j: mnalio. Ae diano, Cie. : E og He B 1 124, Dn. Bot PASPBPCHR "Medici e Doftor Po. tenti(fimi Borufforum, Regis, Sereniffimae Domus Saxo- Vinarienfis ac Ifenacenfis, Sereni(fimi Principis Sonders- hufa- Schwarzburgici , nec non Sereniffimornm Princi- X Eu de 'Solms Brtaunfels.Con(iliatius: aulicus ," Horumque -fn9 » Archiater y: » Facuitátis Medicae Ienenfis Profeffor publicus iE eriadtoóigig- XComes: Palatinus 'Caefareus et Ele&toralis Mo- "guntinae Academiae Scientiarum. utilium Adfeffor, Zindi- ET xianus IL | 1125. Dn. Maeihit Frdrticue latueL awe, Medicinae Do&or, Se. Loc spin Marchionis Brandenburgici-Onoldini et Culmba- ^ cenfis Confiliarins anlicus, Medicinae, Anatomiae et Bota- —ices Profeffor publicus iiAcadecs Friderico "Alexandri na. Heraclanus IL. 3 jeu cr Chriftianus Roxas Medicinae Doctor, in .Acadee . mia lenenfi Profeffor "rng pup extraordinarius. Dapbsus: Epbefius. 423. Dn. Jo«tnes Gafjemi de Ruth; $ Medicinae Do&or,, Se- -. feniílimi Eleftoris Bavariae Confiliarius aulicus gt Archia- p.i caet. T heombrotus, i£ j . 7:38. Dn. «Carolus Abrabamur Giisstilin,- Muifidinae: Door, Po- .." .tentiffine Regi Boruffiae a confiliis rei metallicae, Aca- * : demiae Scientiarum. Regiae Betebornh Sodalis, O/ym- Tena IL - | XXXX^X ^ xc el 1 n " * Eo M villa: 2E Te A es 'A LC Q p: gs i Bosgbg "Coltegarum "Edi" "Acidi iae P" Me rrr p 2t quidem: nobis: do occ I ' 1 ATT e rf rn bs 21 .demortuorum. ' Ph " Ord fette dy jisRh3!Los cities 4. Rin. qM eise odia mom 3 » " I^ig ach vifa - Slud 489." Dn. D. Madreas* Elias Bücini; - S, R; E Nobilis, 'Cóifilia- ar Crmius, "Archiater et/Comes Palatibus Caefatéus'; Poten- E dió. Boruffise Regi a confiliis fan&ioribus:y Médici- E riae et Philofophiae naturalis in" Regia Fridericiana/Pro-- - fetfor publicus ordinarius, Facultatis Medicae'Senior,, e T Ratuse Curnfocum Epliorus, Imperialis Academisé 5 Naturae Curioforum Praefes; regiae Academiae Angli- ! "eanae; Berolinenfis. et Monfpelienfis, nec non ele&to-. - malis ;Moguntinae- et. Archiducalis- — Sadalis.. an d. 3o. lulii 1769. annoaetat. 68. 5 394: ;^ Dri Di Cbriffopborus Iatobus VREw., :S. R. " j Nobilis; Gachas s 550 CaefateaeMaieftatis.Confiliarius et Archiater et^ Comes. . Palatinus Caefareus, Sereniffimi Marchionis Onoldino- became mmt meten et Archiater, Réiz -/püblicae: Norimbergenfis Phyf(icus- ordinarius et Colle. : gii Medici Serior primarius, Regiae Societatis SCiéntia-- c. ^ofum "Eondinerifis.,«Berolienfis- et-Botanicae Florentiz «^. ,mae'Sodaiis: y Ephemeridum: Naturae: icm '—Dire- 0 G&or.cop di 18:luliid 769:2anno'aetat.75.- b. | 4$3. Dn. D. Paulus Gottlieb Ws &t.HOF, Potentiffimi Regis Ma. gnae Britanniae Coníiliarius aulicus: et Archiater, Pra- — — &icus Hannover»nus etReriae Londirenfis;.cademiae. Saentarum Sodalis. ] d. 26. iulii 1767. anro actat. 6»,. Ew JN | Qv 4o d GEM ^ 489. Dn.. ^ ili. E "A" Ordo * $ ? " . etsO receptionis, *159:399288 i439. DR. D. "Gudofrélus Serie Profeff or Turis extraordina- .:* sius in Academia Halefüfi et fegiae Anglicanae Societa- mg tis Scientiarum Sodalis..] d; 55.luni 1767. 7-5: 5 L?n Dna; D. Wolfgangus: Fridericus BÓrNNECKEN; y primo Me- : b. ^/idicinze Pra&icus' in Vefalia inferiore Ducatus Clivien- - — is civitate, dein Medicus prae(idiarius Arnhemenfis in . uM. Deam ist score polea oec civitatis Rees infra Ve- Aiuta | Sereniffimi Principis de Loe- — e eme t. enel em Prin- inl4 à SP EE by ixi s.et Wirceburgenfi s Confi- - Hortus aulicus et chiater ag ePdde. Praé&ticus Wert- auod uto si í 'iesol ann aetat. 65. Ero PTT * e rye us - p he pe sod pct Fü ioris Find -— Mar- KS Is -Brandenburgici Culmbacétifis Confili rius auli- s et Archiater, Sereniffimi - Ducis Saxo - Vinarienfis n t enaceni Confiliarius, Afchiater et Phyficus, Co- Me Comes Palatinus: Caéfareus et Medicinae i 3n Academia le- ... nenfi Profeífor publicus ordinarius. T d: 6.N ovembris Qi 3'oluls 1769. anno aetat. 64. 9.I sehn jme au] ^$85. Dn. D. "Franáfeus La robs Bói Tev E^ SADVAGES , Chriftia- £d niffimi Regis Galliae Confiliarits et Medicus, Profeffor js E a rs "Medicinae ordinarius in VUvaenMe Monfpelienfi, re« s s js giae Societatis Londin enfis, Monfpelienfis, Up(alenfis k Ll s fgrediolnesti Sedi. d, 1s. Febre vro 586. Dn. D. Claudius IVicolaus le Car, Anatomiae et Ene Profeffor regius, Nofocomii l' Hotel de Dieu d &i Chi- rurgus primarius, Academiae Scientiarum Londinenfis, nreeeer, Berolinenfis et Madritentis Sodalis, item- 2:29 23:11 i X X X X T "T o . "w-W* geceptionis. que Rhotomagenfis Mxdesiin Scientiarum Secretarius | perpetuus, T d. 21. Augufti 1768. anno aetat. 68. : 620. -— D. Craffto Godofredus HgwNICKE, llluftriffimi Comitis ^«Xe Hohenlohe Neuenftein' Con(üliarius aulicus et: »id /;€hiater, itemque pieanprranm gendi 1 4. 21. Novembris M60: i 643. Dn. Martinus. Frobenius LrpfRMüLLER , Sevedit Mar- MN a chionis Brandenburgici Cuhmbacenfis Confiliarius 1 Iufti- tiae, Notarius Caefareus Publicus iurat us et Procurator in libera S. R. I. Civitate Norimbergenti i d, 16. Maii 1769. anto aetat. 5o. .6 4. Du. Joames. Cb opborus DREXHAUPT., Potentiffimi Regis à Borufforum Fronto intimis, bellicisque ac dominia- 3 libus, Advocatus Fifci, Ducatus Magdeburgici, Senior . Collegii ICtorum , quos Scabinos vocant, Praetor*et . Comes falinarum civitatis Halenfis et Academiarum re- — giarum Berolinenfis et ele&oralis Moguntinae Scien- tiarum utilium Sodylis, [ d. 13. Deetobek 1768. anno aetat. 29. m. Da. Poanmes ssi Yom. A. P3 L. L.et Philofo- phiae Magifter, Poeta Laureatus Caefareus , alumno- - rum et oeconomise im Altorfinz Academia Infpe&or, dein Diaconus Ecclefiae Marie B. V. et Phyfices ac Mathefeos Profeífor ir i^ ihe d Norimbergenti , So- cietatis Teutonicae Alkorfinae Senior et Helmttadien- fis Membrum honorarium. T d. 1. leouarü 1769. anno . aetat. 45- i hd P, a en E II CA- 9 $39 : II. ES J CATALOGVS | ALPHABETICVS liie ciiam Virorum , qui pro uarto- hec e Obfervationes ies phylico-me icas . .. communicarunt. b». Bus ALLAMAND » ' Medicinae Do&or, Holmientis, ^d €uius chara&ter nobis nondum: innotuit, Min ince Lap deeft in matricula. g. 8T. 3 . Ferdinandus lacobus. BAIERUS, S. R.L Nobilis. ecrit - Caefareae Maieftatis , Sereniffimi Marchionis Branden. ., burgici Culmbacenfis. " Confiliarius et Archiater , Comes —. Palatinus Caefareus, Collegii Medici Norimbergenfis De- canus et Senior Primarius , Academ. Natur. Curiof. es. pag. 244. et Append. p. r.- Do. D. Petrus Iouas BenGrUs, Holmienfis regius Profeffor hi- ... foriae naturalis et artis pharmaceuticae, regiae Suecicae .. Helmienfis Academiae Scientiarum Sodalis, Academ. N, OE I . Plinius. Junior, — pag. 95. 146. b .. Cbriflophorus rus Gottlieb Boxz, Reipublicae Efsüngenfis É x Phyüeus ordinarius, Acad. N. C. Diopbantus IF; pag. 45. | "i D. Guilielmus |. Henricus Sebafliamis BucHorz, Poliater Vi- . -marienfis , Societatis regiae Francofurtenfís ad Viadrum .. ad incrementum Scientiarum dire&tae Affeffor, itemque . EKie&toralis Boicae Academiae Scientiarum Sodalis. Acad. ^N.C. Solinus I1. pag. 172. 261. Dn. D. loannes Philippus BURGGRAVy Eminentiffimi ac Cel(iffi. mi Principis Ele&oris Moguntini Archiater et Poliater . Francofurtenfis ad Moenum. Acad. N. C. Seremus III. "X 2 et Append. 25. X XXX Dn, D. $ $9 Dn. D. Nicolaus Laurentius BURMANN , Fradicne Amfteloda- menfis, Acad. N. C.- Diofcorides IZ. "Append. 205. Dn. D. Henticus Fr videritus D& LIUS, Sereniffidii M hionis Bran- denburgo- Onoldino-Culmbacenfis Confilizrius Aulicus, in Univerfitate deis ANM EL ri Tct A ed y^ 'cinae Profeifór Primarius, reziárum Scientiaru | , tum Monfpelienfis et Rotomagenfis Sodalis, Acad. N..C. - Democedes IT. SOUISSInBiaudoa. pag. 270. | e lacobus Franci tus DEMACHY , Pharmacopoeus et Demo "-trátot Chimiaé Parifienfis, regidéque Ber eei . denriae Scientiarum: Sodalis, Academ. nt f ". Du. D. Fridericus ERASMUS : Jj AMEonie: * eiii e — "Obftetriciae in Univerfitate Mofcovienfi: Profeffor ^^ «Cus ordinarius, Academ. N. C Alcmaron TI. 7 pag. | - D. loannes Augu[tinus Philippus GrsNE&, Liberae et «Y. Civitatis Noerdlingenfis Phyficus: ordinarius, Acidem. | 503 NC. Agatbinus 1I. "pag. 51. e D." Joanues | Fridericus Carolus GR1IMM » Civitatis Ifenacen- odis Medicus ordinarius , Academ, N. C. Clidemus " (ti ai» | " Append. p: Dux D. Chili Rudolph dun Mdiicii Vefalienfis. 2i. iDn.loammes Fridericus HARTMANN, publicorum actorum. t »rium nofocomii bellici, quod Hanóverae eft, pertinent 47 confignator; regiae Societatis Scientiartim riis. s) litteris et inftituti i regii Scientiárüm "hiftoricarum Membrum - su» "ordinarium, itemque Ele€toralis "Moguntiae Academiae Lb: / Scientiarum utilium Sodalis; "Acidem. RN. pc Conan. HI. À Dn. D. Paulus Joonges videris elitr iex? Pracfidii' mi. litaris Sereniffimi Ducis Saxo- Vinarienfis Medicus ordi- Wc narius et Praefecturae Mega - Rudeftadienfis Phy(icus, ir tain IN; C. Hygienus IF. pag. 52. 245. X à. ^ Du D * -— 8 v t 4 . . t^ UN nr X ee . :-Hohenlohe e PMPSHRLU a e. , et "Puttbibaleriry ^tertrae Waldenburgenfis Phyficus ordinarius, regiaeque f js Berolinenfis v des tes sere taruta Sodalis » Academ. N.. 31 Qi Blicefln ! EE. 0150352 , pag. 155. Dn. ED. dantes Carola Franc Phyficus Ordinarius Eccarts- 9? * bergae, Academ. N. C. Dryander HT. pag. 158. Dn. D. Guftavus Fridericus YkXEGERSCHMID, Medicinae et Chirur- 17:4 giae Do&or 'et. Pra&icus, . Sereniffimi Marchionis Bada- :/.c ^ Durlacents Phyficus, Dynaftiae Carolsruhenfis Medicus -&1,»0rdinarius, Academ. N. C. Silimachbus IP. ^ . ^| pag. 9a. Dn. D.-Jarolus Frideritus ISENFLAMM , Sereniffimi Marchionis. $C Brandenbürgici Onoldini et Culmbacenfis Confiliarius aü- -** ficus," Medicinae, Anatomes et Botanices Profeffor Pub- anu :licus, in Academia Friderico- Alexandrina, Academ. N. C. eoi Heraclianus: LL... DOM. bi3A 2 d'93pag. 273. D». D. «Gottlieb. Henricus: MANC InSpkA M éefateae .Cal(itüdirrik Magni Ruthenorum Ducis Contiliatius luftitiae, et in Aca- . demia. 'Kilonienii Medicinae Profeffor pubiicus primarius, x m" €ollegii-Chirurgici: Praefes, Academ; NC. Telonion: 1T. OCTTEN EQ ^ "mag. 22o. Dn. D: Ghriftianus: Ladovitas Fridericus Lick, Mislitsingg: li- ei Bratus; et Pra&icus, Besepiffuni Würtethbetziae Ducis: .G 'üglingenfi conititutus Phyficus Pii idbnituk. Academ; N.. c. Clidemus 1. Append p. 159. DniD. Fridericus MoaGENSTER:, Medicinae Pra&ticus Magdebur- 3:2 genfis etAcademiaeFle£&torzaiis oguntino-Erfurtenfis:Scien- 50: stiarum. utiiium Sedalis,. 5cad. N: €. drilZozenec HA pi224. Da: |: Qtto: Fridericus. Mi VR, Aluftr: ffimi i. omitis de *chulin f'u-- SIR diorum moderator, Academiae :le&toralis Lo 'Cae.-.cjer tia- -1 oum et. Societati? Belvericae | itemqre reciae Su: ciede: am nod Aaeotis.. ;cadomiae 3piedtiim, ; oda; 1S5, ^h vE adem: N GC. Wactius 1H. QA 22th jk 1... .OSDSO4. pag. Low. 2! E * I5. M. i Dn.. P $9 $9 Dn. Petrus Osgsck, Cl Clatus Holmienfis, IchthyologiseHipericu . Indagator. pag. 99. Dn. D. Lzulovicus ROUPPE, Medicinae Pra&ticus Roterodaments Academ. N. C. Thbefeus IZ... 0000s pag. 64. Ds. D. Joannes Cafparus de RDEFF, Sereniffimi et Potentiffin; Ele. -::€oris Bavariae Confiliarius et ethisier, Academ. N.'€. .U0* Tbeombrotus, — pag. 289. Dn. D. Eduardus SANDIFORT, Medicinae Pra&icus Hagae Comi. - tum,regiae Suecicae Academiae Scientiarum,Societatis phy- ^ fico medicae Bafilienfis ac Inftituti hiftorici Goettingen(is .'Sodalis , Societatisque latinae lenenfis membrum honora- -^. mium, Academ. N. C, Silmachuws IIT. .— — ' pag. 20. 140. Dn. D. loznnes Chriftianus Daniel SCHREBER, Medicinae Pra&ticus i Lipfienfis, Societatisque oeconomicae ibidem florentis Se- cretarius, Sodalisregiae Holmienfis Academiae Scientiarum . Correfpondens, Acad, N. C. Theopbraftus Erefiw IV. p. 132. Dn. D, Joannes Baltbafar STOtvE, Phy(ficus primarius in Libera ^OS.R.I. Civitate Snevofurtenfi , Academ. N. C. Pbaéton P. Append. t 59. Da. D. Stephemus WESPREM,- Medicinae Pra&icus Debrecini in Hungaria, pag. 41. Dn. D. Chrifianus Ludovicus W1tt1CH, Metallariorum Clausthalen- fium Medicus ordinarius, Academ. N.C. Rufus IU. pag.104. Dn.D. Wihehnus Ludovicus WitL10S, Medicinae Pra&ticus Emen- dingenfis, Civitat;isque huius et territorii Marchionatus Hochbergenfis in Ducatu Bada. Durlacenfi Püyticus ordina- rius, Academ, N, C. Leouides IP, ^ pag. 226 Dn. D. foannes Auguftus WOoHLFART, Anàtomise Demonfirator . jn Academia regia — Academ, N. C. Silimas £bus P, pag.277T. Dn. D. Georgius ZACHARIDES- , Incluti- Comitatus Zolienfis Li- beraeque Caefareo Regiae Civitatis Neofolienfis Phyficus — | ordinarius, Academ. N. C. 4f/iftophanes LI. PN: d 87. | i; OYO- "d -NOVORVM ACTORVM .PHYSICO-MEDICORVM . SACADEMIAE. CAESAREAE. /NATVRAE CVRIOSORVM TOMVS QVARTVS. (3 7 "0BSERFATIO LI. e LÍ ». IOANN. IACOBI RITTER... » a De k | ; : iid 27297 non famato. | LE s. Differtatione epiftolari : : de. Meibodo medendi: Va- ^o -uriolis faepeinfafficiente , magno pro tonii iota argumento ic. Wratislav. 1761. p. 88. | | qéum id "ds -— ubentius aegros fervatos enarramus, quam mortuos. Ow L2 Juvaret tamen legere librum vaftum et fpiffum : de A KIy.,22)2 HÀ hs. HA ^ M dpepieti: Y Paralytid. et minus dextra, imo: fev bip n Morbi letalis [eem me pr diuat, Menon dunt. | xsipits iuniores Sore poi Padi a commenta, "fallacas M" E ien iini Meine cin fau lo agis, p vifo cet, quam Xau 4 ^1 r i à l -— 5 TT 14€ T UV L 4 itu cS d d f , / | : Vir dus ian ets ii, Tenepats d us | lefiae, rupibus fupe rítrü&se V Incolis eius vzpore arfenici fablimati ibi quafi nebula obvolutis uiihilo- minus iato dd longaevis; ^ nene d minoris; : aliquo modo; nefciens ar cafu, gibbofus valetudinarius; domi fub du&u patris litt ani im- butus usque ad annum 17405 quo circa feli: Wra- tislaviam ad Gymna'5um ab eo miffüs, ut ibi uteriores pro- fe&us, pharmacevticae arti dein nancifceretur. lbi a pueris, uti proh do or* fieri fo et feduttus, "ut ibi Peor ate *eliciendo ge: itali liquido inferret manus, decimo feptimo €irci- ter aetati: anno, quod, poftmodum. 'efipifcens, prm mor- bi guns adgnovit poenitens, fequentis; ? - ymnafiis;: Coenobiis; -Monnfleriiss. Eremitit.; vum pheis 5 Jxedagogiis ; ! "Scholis ser tineribus ; d ni'etc, vix vitabile malum! Ex | De Paralytico-mom fanato.—— KL ufTa. tabem: doríali , ulcera cutanea jue callofa, e rie MI vidi. € | udis slaviae variis curis, animique cruciatibus agitatus, usque um Mic qe menfe Majo degit; inde.conciliand;e ar atis gratia, viatibnoomium iter ug quam , SO i t&g0190 Menf: (e Novembd. huius anni ibi prima vice detiliaium pol- cis et indicis dextrae manus.cum frigore *) fentiebat,. Pisdlici iam: |onuere, membra paralytica, atro hica licet, facilius, Li modo bc fint; frigida ee fanatu effe difücilioes: ^ "Id quod 75 .UUetiám anno 1751. menfe Martio in puella: quinq feüni expertus 75067" fum, cui femur dextrum, aefcio quo modo, paralyticum frigt- "iain (Cdi, quamvis non atrophicum eràt ; rémedia ei in- et externa -n 5: nulta variaque, v. gr. purgantia fortiora; laxantia per epicrafin ; — veficatoria ; friiones cum ss feras nervinis ad ruborem tisque C0 bis de. dies balnea vaporofa ex phlegmate et fecibus: fpiritus f . menti; etc, fed omnia incaffum. Le omg ita vt parens iufte i inpa- es cum nltra quindecim menfes filiae medicinam, absque ullo y em W, Ur sel me deferere ratum habuerit, cum eorum cubitique atrophia, fenfusque deperditione ; foni petita bonis. Medico, ftatim in auxilium vocato, 'aifitoe zeyqitiibet die femel brachium vapore fpiritus frumenti fomen- tabat fricabatque 5: fed licet per fat longum tempus id adhiberet. Meg fanitatis cupidus, (gofttanenm tamen fuit hoc primum externae geedsloe ! tentamen, - Ab.a . Medico. unguentum . nervinum ei praeferiptum fuit, .quod i itidem longum fat tempus inun&um quotidie, bra-. chium movendi inpotentiam , magis magisque increícentem, minime | praepedire valuit. ' . Dein ex tribus dofibus fucceffivis. it radicis. hist haud.modicis non modo alvo nulla laxitas, fed deglutitionis fo- lidorum aeque ac fluidorum difficultas, fine ullo obicis aut do- m m3 loris Wratis variabili mc itid uero" Prio osa SiS ceivtlzitar t | enerófiffima Tiben V'Batdile ote ipi tt mihi aon. iuo aiios: Coüiünx , tis. vefpe | oelophagi Paralyfi corripitur, quae bid bos li "ero. minima dofi raris | is fi : dolore aut | reir UE ie" € SH mei etam ili wis etu. meum. Mp 'wnque etiam expetivi ke "p terbaci j. fed licet Ei n" lium ex et attame soos Fes eas tanto, et. quidem tum tempo temporis novo. n | morb 345) pares confeffus, id. denegare de artis mihi notae ambitu Ri323x IE ingenii mei cancellis convicto, rini «nip: rterrito, dura fuit ne dc ETC E errore contigit nfamabilem, de eoi ^io iiem : olio iia vns y/Phennid Topiife-hnim oes or quatu feptimanas ibi commoratus, fed incaffür inel divit Vepor earum pe&ori , brachiisque t riennalem fumme moleftum;, omnia remedia eludentem Herpetem, SüEcitairind Patria urbe: redux ann. 1746. Salivatione *), mercuriali tanden miniftrante Balneatore; preit 6; dec tlidebop peblapim jen] pay "Nonne ea liquaimen bucnoribus'inductum fuit? DRE EE coment Atrophia, ac Paralyfi frigida porco in dies S 2 dita" viet nno 17, 44. Acidulas "Tz ^S$widnicenfis Prin- "mi - cipit. s etie per quatuor hebdor emn | fub debito regimine, copiofe potavit inloco: - St (Svorm ftia» db Sunt recentiores detectu, copiofiores, digi eidibed 'Veterac veufii E: bus vicinis; ' Haud dubie iis rivuli aquae dulcis fe fociant, "aliis iis- iis- " dem mineralibüs imiflis? Forte aec um ur (peas a diflantibus,: b » (enden fcantigoy uti n— montium intuenti adparet? -......- e iso dh | Bar b Amo Y 145. Chir: idem ibi semedium "d | jfi trurico mediante tetebra fato, intruderet, n. ( " Wes lo corio lig ligneo, - Ito 9263 v5 ST [? D. 2i 101! 7194 Anno 1748. ab alic "Medie t Ms hd" toj Secagit confilium: Vt nempe caputrafüm, brachtiun que atrophicum. jani Togum Anglorum more quotidie lavaret frigida fricaretqué; fed. t doleba ; quod hoc remedíum in Germania boreali, Medi- - quibusdam y multis licet. finiftris cafibus non. obftantibus; adeo decantátumi; per plüres menfes —— fiducia : ^Multi'bóni rnecum 'exoptant; ut, erret otis s ib v Tuer 7501 fPRALLESIO trutinatum fuit; fie quoqae Frigidae verüs limita- 5. retur valor. . Sed quo rapior! nonne. dien Mestlibus; demere bs s oeErrores; eum. errate fit tamdulee?. 55 oss oec bos doce 149 . in patriam fanitatis cauffa detins vivos; iti Carnificis fuafü , brachium morbidum unguento. quodant nervi- no non » modo quotidie fricabat fortiter, fed id quavis feptimana: - bissl omini canis vivi incifo per.horulam immittebat ad cubi- um.usque.:- :Inde:aliqualis ei -movendi facultas reftitüta, quae per annos fequentes I750 et FT51T, vires Nav laetabun- do;; quamvis in inte;rum non reftituto,--- xasnayt 2t 2ti$0d mero. C Anno 4750. menfe Majo heic bibis sidpilitg hoc vale-- e | ritmettri integro adhibuit j"früftraneo" it let tu , i Te- qut T 9^ MAC quovi r WA : i m uri coram E , fan- ginem inde inteo e exceptum A. ; id ['arbatis vi g ti non — tudinis ftata me prima adibat vice menfe Decembre 1951. magrus-fputátor 5: facie pallida 5. oculis coeruleis magnis 5. ex:fi- bilo: peculiari. tracheae 5 ivt paülifper-ftrumofus. vifus. - | | A3 'Tem- zin T foteniny Sis eue fub- zEumm m Move mio deii CER. tolluntur monflcatiosibus? ig ra, hs .ob hyemis ingrefum, paralyfeos, quae femper prom ed de gravitate capitis; ftuporg le Hen n | 'erpe m falivatione ortis, conquere Col luvie e. foa mih mih " M latorare vifus, qua ex cerebro ; dius feri itum. paralyticus fa&us. : t Therapiam pilulis purgantibus acuatis triduo fücceffive per. epicrafin ferum evacuare, fed. fruftra, alvo non foluta, inchon-. anni . fpatio. calori aeftatis. Vinibtbque. confidens naturae eum. commi(i. Menfe Decembre eiusdem anni febre intermittente irregulari, gaudentibus ambobus, correptus fuit, quae, licet , paucis faltem remediis mihi familiaribus, v. gr. Effentia catholica purgante ad mentem Rhodii, fingulo-mane ad guttas o&toginta in Vino aut Cereviíia.*), vefperi pulvere be- Zoardico Hallenfi, decem. tamen dierum iin mm fponte? ). cedere videbatur; n nod odg Cereviia, Vinum, Effentiis : — f irituafis éMesitimel ma d vehiculum, quam eas diffolven deluensque, insi d Masque; partes praecipitans — jA* | ^onfs $4 diti potius iis renuentem, perfevereumum tota ieime, vt pa-: ralyfeos, ex Au&orum haufta. opinione, fieret eréetan » eptaffemus ambo. . Sir m o ap febris intermittens paralyfis femper ex voto tollit, nec fiile: paralyticos, velregularis, vel epidemica, vel endeinia fit, an es - ird rst. Exemplo. fit Amicis quondam Clar. Ludov, GARctw, Med. Dod. ociet, Scientiar, Londin, Sodalis, &c. qui plures apuos in Capi .bome fpei, et. , Indi orientali commoratus, ? eocomum. E B redux, Paralyfi- vtriusque. manus, digitis ri gidis, "emaciatis, fcribendique facultatem denegantibus, calidis licet, li- ier ferie chats. vix attingens, adftigebatur ex ignota fibi cauffa, Vt Medicinae pier ox npe fretus febre aif, Flan Pa- 5. ralyfeos remedio ** ibi vifa, corriperetur,. Holo//ium. Flandriae Am 4Hulfl en Flandreo), ob febres iar pta: pst moris omni. hmofüm ac exofurn, petiit; ibique ultra annum praefidii Me- dicus, milites febre libotahtes fanans, fanus, incolumisque, omini "febre immunis degit. Paralyticus inde ad patrios lares. rediit in- fanus, . Hoc flata eum anto 1740. menfe Iünio, Neocomi vege- '^ifüm ceterum vana fpe Taclatam, "nec danger iter ririflnten ei - . proficuum vidi ii E. Empiricorum quidam fubinde febrem exciiendi artem pofide; ..quam callere centies optavi, eam iis invidens, Paralyfis, ceffante febre, maiora inexpeGtato cepit incre- enti durante bruma; brachium quoque finiftrum, motu, ca- lore, fen(ibilitate pedetentim orbans illa, occupavit, ad crus (i- -niftrum fefpens, inde ad caput afcendit, quo facultates animae, -tam fuperiores, quam inferiores obnubilatae , inertes fa&tae, "vt v. er. Memoria ad nutum eius interpretationem et fenfum 'erborum ei recufaret, infantibus, quibus ab anno- r75o. ad 175 5. linguam latinam et arithmeticam tradiderat, ideo inido- eis; femovendus fecunda vice fuerat irivitus. "Senfibus externis, ne vno quidem excepto, "(— ice ial Refpiratio ad adclive laberiofa, Loquela difficilis. "Ventriculo debilitas dele&um ciborum imperans, folidos nuric "facilius ferenti. ^ Deglutitio potulentoruti in dies difficilior, ad " ftrangulationem usque, parcos, raros, repetitos hauftus fluido- fum admittente ardente oefophago, Sirió — — fitien- tique aegro. s.d Mor- J tenen MS Ux Me ere gione TD durata proli cere uta inis; Liquidi excretio nocturna (pontanea, SM eh ami , à morbi initio ceffaxit,. . | oicetiiofsas ^ 1!£ occisibsl aV — "n Vere anni 1 3. periculum Ne KEle&ricita tum 1 temporis. dos adepti n ! ings ere, füccosque meabiles reddere valeant? . . Plures f -yos dis eos fronti, manibus laefis, tanta vi, tam y i; quam -Mufchenbroekiana. *).methodo. adplicui, . ft .celectnand fimul- ique terrefa&to, totum concuteretur corpus, fcintillaey calorque, fudorque membris elicerentur frigidis paralytieisque, fed absque "allo mobilitatis au&tae figno, Lmidu) ingh/ny miurmooniqm3 ! "y: MuscHENEROEKIO , üt primo Inventorí, multiplicati 'üéfllcio ictus i052. pluribus: Scriptis. inmerito tribuuntur ,.; chm amicus et. Collega -£2 ,squondam, b. Koznwic,. Fibeiftniden Mirhewipte c inci poss elus ere adcepi Franequerae , 00050550 50044) of ;2 "Licet i in hoc cafu Electricitatis dades (forte: mea a eulpa) irritum fue- — " zt sits ftant tamen nuperae Obfervationes de, felici eius. à di — characteres fubiectorum, po^ bá. ii... ceffit. vel non, ex morborum bilpris i in hodegum. ye , ,eonantibps t traderentur ab Ob ervatoribus, —. ital quuznil peg Variis temporibus proprio. (uhinda, inftin&u corpus. tam emeti- ,£is; quam purgantibus fortibus, errhinisque, absque tamen pa- Jalyfeos aut adfluxus ferofi imminntione rara yencienihiiie- eftinornm commotione, concufit, Anno 1755, die terti un ex "pulveris radicis lalappae fcrupulo.uno, Tartari "nei | -gráno uno *) admifto, deglutivit purgans ^... ape -:. 7). Adiecta parya dofi Tartari emetici,. aut antimonii slisslioriicinu loti, purgantium vires ultra rationem augentU, .. or gos Spit Die 30M De Paràülytico. nori fanato. 9 ^. Die undécima eiusdem, 'ob:alvi obftru&tiorenm et fcybala inde indurata, haemorrhoides *) coecas non dolentes per plu. res dies paíTus; fluentes falutis fpe, ex praeconcepta de uni. verfalitate falubritatis opinione **), fruftra anhelans; ut eas cum . diarrhoea excitaret fimul, die 16to eiusd. per plures dies fin- gulo mane et vefperi quinque Pilulas hydropicas BONTtr (quae-. vis grani pondere) deglutivit; fed alvus officio fungi, haeior- rhoides cruorem fundere recufabant plangenti, — ^. *) Haemorrhoides ant coecae, aut fluentes, faepius huic cauffae maxi-- '. ' sno debentur iure; quae vero, a fautoribus, obílructiomibus Ve- . mae portarum etc, (an iurefemper: non dixerim?) magno aegte- orum folamine tribuuntuc, (OHOSUD Rod i5 **) Tuvitus huic opinioni de falubritate haemorchoidum flaentium uni- -"' .wetfali contrarios cafus, mea aliorumque Praxi, fic ab hac regula. -1^1. exceptiones, obfetvavi: Haemorrhoidarios a diretti a | - ter aut non, copiofe tamen fluentibus iis, durante ipfo fluxu ocu- - 1... lorum inflammatione, febribus pleuriticis (qualis revulfio et deriva- * rene tio ?) exanthematicisque, arthritide vaga, podagra, &c. non feimet —Á reptos vidi, qui eos, hac falubritatis opinione quoque inbutus, -. :: hifce morbis inmunes intactosque fore arbitratus fueram, Ime "7 periodo haemorrhoidali quidam pluries melancholia *) gravi, "ad delirium usque, per annos adflicti, aegre fanati mihi fe obtu- is dere. | Hinc nata dubiá contra univerfalitatem falubritatis hac- qv v p:morrhoidum etc, E ur rt opdrm DoBp 1 | ./*) An prophylaxis melancholiaehaemorrhoidibus fluentibus femper ob- . tinenda, triftis me ambigere cogit experientia? At quamvis Clini- cis maniae, melancholiac folutio.per eas depraedicetur; attamen arduam, immo, adhibita dicet omni opera inpoffibilem faepe tali ^^^ "morbo laborantibus efle haemorrheidum provocationem expertus «v eclibga: /.—..Laallolem sur 01100 cib ieutorqo2 etosmiorar) ^''wee non fluxu hoc diutürno copiofo, minime dolorofo, periodico, vel non, haemorrhoidario animi corporisque virium: jaCtura.tanta fübinde, ut vix in limine fene&tutis locatus, tamen fefe ut. fenex gerere cogatur, ad quaevis munera inidoneus; pa i das. Adi. Pbyf. Med. Tom. IF. B tro- LE. Si IO | - Obfervatio I. tronis dictarum c — benedittus rcp nus aeger, (27:2'65 TIO" Sic Hiesioifioides nimiae noxiae, ucbéseibileà liene prae- ter fpem evadunt multis elatae! Die decima Augufti, ob pituitam fibi in ventriculo ftabula- re vifam, proprio nutu Tartari emetici ( methodo germanica parati) grana tria in vehiculo aquofo foluta haufit , fed | pauca attione, nullo levamine. /... Anno 1762. die decima Septembris Ele&uarium laxans — fubieGis ficcioribus alias deftinatum, ex Roob Sambuci, Me'lis defpumati ana unciis duabus, pulvere radicis. Jalappae;,. folio- rum Sennae mundator. ana drachma una cum femiffe, compo- fitum, alternis diebus, mane horis octava , nona, decima, nu- cis avellanae magnitudine deglutivit, cochlear calidae füperbi- bendo; fed alvus fegnis aliqualiter modo inde mota, *) Hoc Electuarium, ex faponaceis conffans, purgantibus arva modo dofi iunctis, gratam palato, fubiectis fupra dictis duda citius crebriusque minore dofi movere folet, prae draflicis maiore dofi exhibitis, praefertim fi cuilibet dofi füperbibatur cyathus frigidae, Hinc faepe etiam numerus fedium eft in ratione cyathorum, Imo errhinum ex pipere, fibris hellebori nigri fibi parari iufferat, quod, naribus inmotis, fternutationis loco fingultum . ei excitavit moleftum, qui pulvere antifpasmodico albo. mihi di&o *) tandem fopitus fuit. e hi ex Salis Seignette et Nitri depurati partibus aequalibus, - Toto morbi decurfu falivae: adfixa limpidae, glutinofae, fpumefcentis copiofus, diu no&tuque moleftus. Vires vitae va- ria, ut videtur, lef ikaeepnt fase eliminando, fed iesapes a irrita, «€«onamina. Anno 17/54. die iio doi inflammatio Sie M vixque nm "— malam. — — H' ree corri- " LI De Paralytico ton fanato. | B "eorripuit, eryfipe'ás mientiens *). ^ Sacculi ficci, ex floribus "Chamomillae, Meliloti, Sambuci, cum pauxillo Camphorae fta- 'tim impofiti, calorem auxere gradatim, ut tumor cuti conco- lor, vim eorum eludens, in abíceífum tandem absque multis doloribus abierit, medio malae externae ruptus; pus primis die- bus laudabile, fequentibus vero lympham fundentem pelluci- dams; turundis minime vexatum, fuperimpofito modo Empla- HI ftro rubro SraurI, elapfo plurium hebdomadum fpatio demum claufum, margine tamen callofo cin&ta cicatrice. | ^. *). Plures cafus fimiles mihi obtigere, quibus tumore inalae, cuti con .'19 eolore, deceptus, fignis inflammatoriisulterioribushaud confpicuis ; i0) o,,€ul, primo intuitu eryfipelaceo vifo, facculos difcutientes ex hec- ^ — - bis refolventibus et pulvere Eryfipelatode Mvwstcur: fartos, cali- . dos inponebam; interne, iuxta 'herapiae normain, laxantibusan- . tiphlogiflicis, remediis diapnoicis non omitlis, oppugnabam., Sed «^ * doloribus praefracte nihilominus auctis in abfceffum, pro ratione. -i* «loci, mox extertum, mox internum, methodum erroneam non. 59. 5s amoratus tezmninabatur tumor benignus 5. qui, inpofito emplaífiro &Y 64 " quaevis fpernentes, morbum infperato ad felicem perduxere «0. - dischylo fimplici, contra aéris iniurias, fine turundis, quss rarif- 4 H - ; * * . "x ) . . 93. 4 |... fime, contra morem hiíce regionibus frequentiffunum, intrudi com- fentio, fponte brevi claufus fuit. ! a ...Sic vires vitae, morbo Medicoque füperiores, remedia exitum fponte. .. ' Tota mea praxi mihi femper pro ingenii modulo vifum, ac fi morbi acu- ti, inflammatorii, tam interni, quam externi, remediis congruis aut " .- jincongruis mutari minime (vifibiliter faltem) finentes, metam fuam " witalem aut lethalem attingerent praeftabilitam. | Exemplo inflar 27/717 0mnium fiat Variolàe, de quibus llluftr.'TRArrEs Epi/fo]; Apologet. ^11 Wratislaviae gvo 1764. pag. 33, itapronunciat:: Cobaerenter adeo et | eonfluentibur quam proximas ((cil, variolas) faepe fponte fanari, et quod maius eft, etiam. Artis minus ad amuffrm -adbibitae de- onsec? ftBubus non offendi, fed nibilominus in. fanitatem terminari. Li "E onm 12 M eu Obféroatio- I. Y Cum hoc effatum de aliis quoque inflammatoriis, tam ín- quam exter- | nis morbis, valeat; animus a quibusdam retro annis fuit, modo per valetudinem liceret, ex adveríariis Opus: 4e Morbir acutir, aut contrarias aut ad 'amuffi zm minus diveífa; aut erroneag aut snfolita metbodo nihilominus fanatir etc. congerere, ut inde ge- nius eorum mutari non finens, fimulque innotefcat : quo iureMe- dicus, qui vires vite, remediorum, femetque ipfum movit, SE hune vel illum morbum, ( intermittentibus exceptis.) puítioe fa- "à — maíle, de fe-iactare audeat? pour 1755. die rg. Augufti coepi denuo fponteque rupta "pus primo, uti primus abíceffus Iympham, fudit, tandem eadem : confotidata methodo, faliva interdum iugiter adfluente ori, - .tanea, initio AnnoI m6 aeftate manui dextrae exanthematarubra fpon- ecembris demum defquamando e: anida. - Alio tempore (narrantem fübinde defecit memoria chro- nologica,) brachii paralytici fiffàe cuti fupra cubitum oriebatur inflanrratio, initio ferofa circularis, . poftea 1 in ulcuícula furum ferpentia progrediens, confolidari inpatientia; inde totum hu- ^ merum, fcapulam occupantia, ferum plorantia largum; pluri- — bus poft annis absque morbi primarii decremento fponte, fed lente fanata. Poftea herpes ferpiginofus abdomen infeftabat , mágno TUe "bore, pruritu, fingulo die ftatis moleftans horis, ferum tranfu- dans copiofum,, flavefcens, adeo vifcidum, ut indufium- ficcan- . do rigefceret : evanefcebat itidem fponte. Dein alas nafi per plures annos rubefcentes , calentes tan. dem oculi fini?ri excipiebat inflammatio, in abíce(Tum corneae transparentis cum plenaria vifusabolitione ad tempus terminata s " rupta adnata, pus prodiens lumini aditum: parabat fenfim, et poft adjlicationem V eficatorii ad nucham vifus, oculo macula , libero, reftituebatur. - Leves fubinde ophthalmiae omni farragine editae Ad. impofito - mihi non fanatae, in mei humiliationem remanfere rebelles; con- e tra tra graves. oplithalimiae fubinde aut paucis remediis ,. aut fne ul- Ja medela Yongo demum intervallo in fanitatem tandem mutitae fuere, Sic propria experientia Cersr fententiam de morbis ocu- — Jorum veriffimam didici: ,,In oculis deprehendi poteít, qui a Me- .— dicis diu vexati, /ste bir (fcil. medicamentis) interdum —9 - — de Re medica. Lib. VIII, C. T. Varia itidem tam externa, quam Third dep da fero- fo Milioxut paralyfique a me oppofita medicamenta: quibus ad. numeranda friCtio fpinae dorfi, finguio mane et vefperi cum . linteo afpero ad ruborem usque; fed ob excoriationem. dolo- remque inde natum omittenda erat brevi. Per plures annos, fcil. 1756. 1757. aeftate fi ngulis fepti- manis bis mane in Stupha, vapore aquae, cui lateres i | immerge- - bantur candentes, per quinque, decem, quindecim minu:a (plu- ra ferre non valens), corpore prius Deco&Cto Lignorum largo " faturato inpleto, abundanter füdabat. ^Le&um inde petenti . ealefa&um, et iufculo refe&o, fudor promanarepergebat quous- que placuit. Ex hoc unice aliquale obfervabile levamen fibi - "vifum; etenim herpetis reliquiae fublatae defquamando; cor- pori agilitas maior; digiti manus finiftrae paulo mobiliores; . dextrae rigidis, curvis, frigidis . fpiritu Formicarum crebro li- cet adfri&to, monentibus. An flexores-fani, agere potentes; an exteufiares foli perolytici? Pedibus ambulandi facultas aucta; ano fühtio aliqualis re- füituta; viribus vero nimis exhauftis MINUTES eam ferre nequi- | e ideo defiftendum mihi fuit invitis ambobus. — — -* Nt vero brachio dextro, frigido, atrophico, flecti ne- nerui, infenfibili, quantum poffibile, omnibus a.me aliisque ..jncaffüm hucusque remediis. adhibitis, füccurreretur, in men- tem aeftate 1758. veniebat, fortiffimam omnium ei adplicare Eleftricitatis methodum , crudeli audacia, Prifcorum more; EENMMeDNIE nempe prifmaticum fartoribus letricibusque ufi. edt : B 5 | tatum, | | De Paralyticó von. [anato. n 13 NA ^ | Obfervatio I. tatum, candens, brachio dextro fuper mufcu!um bicipitem for- titer adpreffum fuit, quod aeger, tribus uno minuto vicibus, intrepidus, trepidante famulo, fine ardoris fenfu ferebat. Cu- . fe; tela cellulofa, exuftione abradentibus, mufculis nudatis, vul- nus, fine rubore , et inflammatione, per fex hebdomadas lar- gum fundebat bonae notae pus; quod rarius deterfum *), in- pofito modo emplaítro diachylo fimplici tepido, fine cicatrice fanatum fuit, 4) Rara abfceffuum vulnerumque deligatio Auctoribus quidem commea- data, Chirurgis, magno aegrorum incommodo, minime; fed fre« quens nimis, partim inperitia, partim officii fpecie, et avito mo- ' re, confolidationem retárdaritibus, adhibetur, Integumentorum reftitutio elongatione vafculorum impetu lento a tergo, parcum, faltem vix fenfibilem calorem habebat comitem, frigido brachio femper manente, rariíTime horripilan- te; fed nec ferro candenti, nec diuturnae copiofaeque fuüppu- . Fationi, nec febri topjcae paraly fis cedebat ;. immobilitas digitis . femper eadem, t veítire femet inpotens, aliorum inplorare . €oa&tus fuerit auxilium mi(er pauperque. Anno 1759. Vere et Aeftate quavis feptimana curru rufti. co per vias lapidofas ve&us, ut corpus alio modo fine virium difpendio concuteret ; vic motuj inpar, huic ye&ioni vat fo- lamine valedixit. 3Die 18. Augufti eiusdem ani, cum Dyfenteria epldédica ^) z'ufaretud ea quoque correptus fuit, fed adeo levi, ut vix - Je&um tenuerit, nec ulla petierit remedia; ficque brevi fani- 5 fati redditus, morbo chronico immobili, fuerit. ! C ! ^) Dyfenteriae hujus epidemicae, qua ego praviter fimul correptus de: "s^ eumbebam, a medio Julii ad medium Septembris, fic ad bimeflre, protenfae, Synopfin brevem heic fifto numeris expreffam ; quoad ; | SE De Paralstico non fanato. di 15 SExvM [ex Adults; . ^ Aegríi Defun&ti. Ratio. &. |fcil. ab Anno r4to, Ng ut Mafculi- | 201. ERE, — — — — abanno rmo ad 14tum. | 27. i3ope qutt .94, 75. 1, fete num | Infantibus - [Summa 228. . 58. $ 3 1 48. 1I. I. fere La . — fex Adultiss -..|écilabannor4to. dil d -. 256. 43. 1» — —— o— Foemini- 4— Infantibus; num. (jabannormoadi4tum, Te ; 3"- 8. Y, TU o NTPBE C mPEms ss 2 2.. |9umma 293. Bt. 146. 25. r. fere aetbutriusque Summa. 521, — 109. 7. 4. 18. 1. fere &. Cum vero hifce noviffimis temporibus Cortex Peruvianus ad. dignitatem Panchrefti a magni nominis Medicis evehi incipiat, quibus, licet experientia mea vires eius, ad intermittentes uni. ce limitatas *) .*j ad Gangráenam, Hydropem afcitem, Vlcera &c, interne copiofe (forte intempeflive) datus, fucceffus fefellit fnem. | Haemoptyfin €um febre, Cortiae dato, hectica exceptam lethali, pluries vidi; . eun illa ipfa absque Cortice aliis fubiedtis, eadem graviter decum- | bentibus, acídis utplurimuin feliciter fanata mihi conítiterit. Nonne — Laudando nimium vituperabitur Cortex? obtefae mentis aciei meae adítringentesque per'uaferit, tantis AuCtoribu., mihi iufte diffidens, nimium forte in Corticemini-. quus, quid quoqüe valeat hcc in cafu tentavi. ltaque menfe. - Aprili 1769. ut pulveris Corticis unciam femis cum vini Hunga- | j TiCl 16 -—— Obfervatio I. . fici meraci tinciis quadraginta frigide mifceat, et huius mixturae - fingulo die hora undecima matutina, et quarta pomeridiana un- cias tres forbillet, indicavi. Sed vix dimidiam partem bibere valens, ob odorem, faporem Jalappae fimilem, cius recordari, non obflante hebetudine, valebat, ultra progredi ipíi mihi: do- lenter fatenti, inpoffibile fuit. Propofiti tenax, idem menfe fe- quente Septembri iterato cum drachmae infufione rurfum ten- tavit, fed naufeabunda infuperabili fequela, plane fepofuit. Attamen ex hoc qualicunque infufo aliquale tam animo, quam corpori robur adcedere vifum; incertus, num a cortíce, aut Vino hungarico illud falutare phaenomenon, ut per annum Vini huius uncias binas modo di&a methodo hauriret, uríi. Ob. .fecundavit per hoc intervallum, tanto emolumento, ut, elapfo hoc fpatio, fenfubustam in quam externis acumen maius, utrius- que ciborum generis deglutitio maior, brachio finiftro agendi au&a aptitudo, pollici dextro, (brachio excepto) mobilitas maior, . fenfim fenfimque, et quidem validiore gradu, quam ab "ullo alio ^ hucusque adplicato remedio, fuerit laetanti, ut, defidiofus ante hac, officiola denuo, pro virium modulo, fubire valeret quaedam. "An Cortex iugiter vino admiflus robur addidiffet citius para alytico? ^ faud dubie praecones eius, iunibres praefertin, -— ore declama-" turi erunt. unu 32 Cum Anno r761. a Menfe Martio ad Pisis. tertiana notha rurfus epidemice incolas adgrederetur, cuius Schema heic fubneclere placet, iuxta - A. Gradus iavafionis. quovis | Menfe, Epidemiae: ^ a. .Aegrorum numero Sexuali; Martio, Aprili, Maio, Junio, Julio, Auguflo, Periodi Summa, a;Maifculn. $. 6. - 5. 6. 20. qd. — 4r. — ActFelialinio 9 £107) 99. 700497. RESET QE UU Nu ene a; etb,utrius- [NISI UIS Y O6 90M EXT PPOUD DUID que Summa 6. 33. 14. 206. ^34. | Vi Ad iu 35r 9o. 1A ele | ; B. Sa. De Parabyiico non B enato. XS i w- M n "Sanorum: ad Aegros Ratio : M P. ex Individuis. Aegri. | : Sess | ,[ Mafculin. 296. dd. iua, b. iere i iFeminin. 324. 485r 35 146 75; I*t855 | omi Summa, 620. .. 90. Jac. fere, ; "se C. 1uxta Decennii maximum Aegrorum numerum: 5 7 74$0— 30. — — -— — 2r. zs I1— 1o, —*— — — iq. paul. dz ^"$0 uc $0. B IV ELM -— e oW e | os sri c Sow e es e APA, 3 G6üfonm enn]! 8/2l 3567 522L7 LIT&4 t AA £0.) 0087949 — $6. — — — — g&"7 60 —— 410, —— — 07 18. Éx * ie -— qul mm og. tosiabiqa 77^? *'$ummá go: hac etiam menfe Junio , fed ceteris aegris minus regulari, fe- cunda vice làboravit; paroxyfmorum: decurfa paucórüm in fa- nitatem terminata fponte;! cum, omittendo remedia, eam au&tiorem. fimulque. morbi prioris remedium fore. fperabat, ideo nulla adfumfit, ie morbo og obtinente; cune yvà- naípedeceptusfuit ^: .5 .;* $ .sinmue sup Die 15. Sca pci 'éiusd. anni alstaelrus fcrotum occupa- vit, qui, inpofito emplaftro rubro Stahlii, fimplici cura benigne. claufus fuit; aegro fibi ippus curam Ringiea pesto i fed manente. eodem, ix9d Anno 1762. d. 17. Junii. .Vertisine. correpto cruri finiftro dL ^ a ra interne, Tin&turae antimonii tartarifatae unciam fe- mis, Eílentiae Succini cum alcali drachmas duas, Etfentiae Cin- paromi, Spiritus Cornu Cervi ana drachmam unam. D. S. bis Now. Aor. Pb IMed. Tom. IP. C de bd 38 e s Olirsata L. ( de die guttas dust in vehiculo yinofo; ; externe: Cam- phorae ícrupulos o&to,- folutae in olei amysdalini recens eX- | preffi fcrupulis fedecim; folutis adde Spiritus falis armoniaci cum calce viva parati drachmas duas. D. S. Articulos cruris finiti ter de die fricaret, dein pannum calidum inponeret. Veitigo füblata; atonia cruri fuperftite. Die. 26. Augufti eiusd. anni. Colica flatulenta cum .dolore lateris finiftri eum per aliquot dies vexavit. Ab Eodem exter- ne modo: Oleiolivarum uncia femis, pulveris Camphorae drach- mae duae in eo folutae, ut fingulo trihorio abdomen illiniret, praefcriptum fuit: paucis poft diebus levamen. - Anno 1763. Meníe Martio tertia vice febre tertiana notha epidemica, a Februario ad Auguftum graífante, aegrotavit, Huius compendium iterato lubens fiflo iuxta A. Gradus invafionis quovis Menfe Epidemiaes. wu .« Aegrorum numero. . .. T ps Februar, Mart. Aprili; Maieijnnips]ulips Aie, Periodi idusa &.Matculin..— .7. 4." 8. !. 4. 4. — 723. b.Feminin-..2. |$. Q5 12. 141 ^ 6. 4. — 33. a;etéumyluse:525ido mua; 6s edzom (bst. 3itmdibs eliug o que Summa. 2. 12. !!. I5. 2. 10... gui umb 49.-7 rone evo E Sanorumad Aegros Ratio: — b.ex individuis Aegri. 200 7777 $'Mafculin. 291. 23. :: 12. s wt Sexus Feminin $310. 37. :: $. 1.feré. - "utriüsque Summa. 610. 60.:: 10. 1. .C, Iux- 1 — 1x42 &»isw A r4 De Paralstico mon fanato. — I9 a iuxta Decennii maxi fnum Aégrorüm nümerum. fexualem. ' jiv2t di » , Décennio Mafculin. | | . Decennio Feminia. " 189.770: 129,00 r8 3 20c788 07 g. 307740. 77:8... c 4g y 59-609. — T. | 40-50. — 4. ^ $e 40 — 50. — 6. meum 50:760; 7 4:502 $5 b evi 8e—49.— 6. wanWb dOm-290. 07-:33.150 € Nod, 1977.29. —:6..- chus cE—10.— 2... 99955. — 60 — TO. vnde «o» 9) qo — 80. —-—— 8 125-1 (e 3h dixo qb. c | Summa23.. »..- | ^L Summa. 31. C Fisris te ettianige TECPPS annis , fcil. ab. anno 1257 — vig: Ia- clufive, ut et Dyfenteriae 17595 Coeli étiam ; morborum comi- tum, hifloria gradusque contagii; numeris expreffa ; ; ulteriora ex praeiniffis Corollaria j Thetppia; Exitus; in adverfariis premua- 1 /n & Ps ipo tur. "Vsque ad finem eiusdem detento, Amanueníis ei, heCtica futu. ra obit WHAEP adnunciavit; quem obitus defideratiffimi nun- cium fere eu rite magnaque animi hilaritate excepit. .Ab illo, , amclicit Surtddte ialappino, digeftiva; mixturae diapnoicae ; m. Tin&turae refrigerantes; antifpafmodica; poftea nervina etc. »raefcripta füere. Febris fenfim. fenfimque absque Cortice. de- cre Ícens, evanuit. Aeger leCtum circa initium Aprilis, inmu- tata paralyfi, deferuit, negotiolis toto licet hoc menfe fohtis per- fungi cepit; àttamen Vaticinium fuitinpletüm: nam circa finem menfis prima vice calorem he&ticum fenfit, qui in dies ita incre- 'vit, ut labori valedicendum ipfi circa Maii initium fuerit;' ^ Spu- "tum copiofum purulentum, fine ullo praegreffo morbo aut do- lore pe&toris, et Diarrhoea. fe adfociabant calori he&ico; debi- -Jitato-inde accidebant lipothymiae frequentes, praefertim inter defidendum. Brevi ante obitum laetus cuítodi declararat: mihi ' érunt adhuc'tres.Sedes, poftea finis; poft tertiam, uti praedixe- on 1595 C2 rat, . 20 | - Obfervatio. Il.- rat, lipothymia. eorgeptus,; compos. neptis; MM 24. Maii anni eiusdem, mane circa horam fextam placide ex iravit. T Vix dA reddiderat, cum totum latus Aoi "um, "ab i ad —- usque, colore coéruleo fuffufum oculis fe fifteret. — | EpRNS. 2. 29 ,,Paites Taefas, elures fimul eodem vitio Taefas; acientiam y mufculorum, nervorum, horum unitionem,- originem, dif»er- (us; cegnitionem fun&Ctionum ab unoquoque horum peden- tium ( cauffas praegreíías, iuvantia et nocentia,) intet fe com- paranti; docent fedem mali (ut cum b. BosnHaav:o Zphorifin. de €ognofcendis et curandis amorbis S. 10'70. lequ); ; ut et AC culpa? noftro fübje&to,. JNSANABILITATEM.. dei ^ CPeylavia Silefiorum . Halam riff d. 12. Martü 1166.) -OBSERFATIO IL- 59 : Do. D. EDVARDI SANDIFORT. ia | | | De b. Ingenti Ancerfite aortae , n exterius p mm E s Y 29i. JiUUSV 2[9-12 Fes lignarios, 54. circiter annorum, ob mediis dextri Ta- teris ab aliquo tempore operi ineptus, menfe. Martio 1364. tumorem in dextro pe&toris latere percipiebat, qui de die in diem magnitudine augebatur: aít, firmiter fibi perfuafus, fore .ut fponte diminueretur, eundem non nifi menfe Maio fuo often- dit Medico, quo tempore iam magnitudineni ovi gallinacei ac- quifiverat. Hic,fítatim perfpiciens, anevryfma eíTe, per Venae- fe&tionem, et lenem compreflionem; ulteriorem extentionem : E J pra- ! De ingenti Aneurysmate dortdeett. — — 0Y prohibere annifus eft; fed aeger ab ali.juo tempore afthimaticus, ultra fex dies hancce compreflionem perferre non potuit, .anxie- táte valde 'àu&a, — Medicus atque Chirureus omnia rite perpen- dentes, concluferunt, inpoflibile effe, aegro ullo. modo füccur- rere; qui ergo fümma cum patientia. fatum fuum tulit, fe fe uietiffime in le&o detinuit, et a nemine auxilium petiit, usque tertium O&obris eiusdem anni, cum, duas maculas in tumo- tel perfpicieris, mox perterruit, et me ( otdinarió quippe ipfius Medico £ fatis fun&to) una cum Chirürgo accerfere iuffit. S. II. Inveni aegrum anxium, difficillime refpirantem, valide tuf- ^fientem, in dorfo decumbentem; quer fitum ab aliquo tempo- re'fibi quippe commodiorem , elegerat. Pulfus erat debi- lis, aft regularis. —Vifo horribili tumore, aeger, de cauf- fa ipfius interrogatus , refpondit, fe fe plane nefcium e(Te, un- de ortum feum traxiffet; eundem fe non percepiffe, nifi cum iam-magnitudinem ovi Sturni acquifiviffet ; fe faepiffime, - uno quippe latere paralyticum, ^ humi vel in obítaculum quoddam procubuiffe, aft nefcire, an tum dié&tum locum laeferit. | | |& TIT. Tumor erat inaequalis, durus, dolorificus, duobus in Mei -Salde tenuis, nec ufló modo cotüprimi poterat. Pulfatio fortis, "vVifibilis, fynchrona pulfui arteriae, in carpo explorari folitae, -Extendebat fe fe tumor a latere dextro finiftrortum ultra os pectoris, a parte fuperiore duorum dicitorum latitudine a clavi- cula diftans, ab inferiore tusqué ad papillám dextram fe fe ex. tendens circumferentiam habens 214 pollicum Rhenolandico- Tum, 103 latus, altusque a). : e em piti S A 4) "Tab. 1, Fig; r, et 2. 4444. v MN 7? Sio vatio du i ^ Te I TE TEN ] ^9 IV. ^ be | D^ "3 eI! it dh. 4 "a0 rrionct " Macülie j in finiftra 3d vifibiles, erant Guil » xgl 3i : 1 gangraenofae b): harum una c) nono O&obris, poffdu exigua fanguinis copia tranfudavit, in füppurationem bnt pea cum duabus aliis, quae ante aliquot dies comparuerant. .. Deci- mo fexto alia apparuit macula gangraenofa ,. quae decimo. S] VO fanguinem transmifit; a(t prima, iam admodum arida, « et qua Combifta, per totum ambitum fuppuratione folvebatur, « et omni momento difruptura videbatur, DC WE RECHUM S os | mer ic . Interea Pepind tion attento icm irérila ex x (übilanée augmento, difficillima refpiratione, pet pre(fionem tumoris val deau&ta, iure concludere poffe, mihi videbar: hocce anevryf- . ma ex cavitate pe&toris originem trahere, et hinc prognofin le- thalem effe, cum interna anevryfmata rariflime perfectam cü- rationem admittant, et haec in noftro cafu; cum omni -momen- to. difruptio inftabat, et metuendum erat, ne aeger cito more- retur, plane inpoffibilis effet. Indicatio ergo f»la erat, dpítne ulteriorem. diftenfionem tam diu, ac fieri poffet, prohibere, - S. VI. $^ vy! ^ :i " Yd iic -Hunci in finem fuadent VALSALVA d) et ALBERTINVS e), -prae- pite HiPPOCRATE Bf qui demi in jntebnis varicibus i iam fuatire, ; ite- RD. Tb. Fig. a. 5. e. ^6) "Tab. I. Fig, UR e vfq s). Vide el. .B.! MonGAGNI aureum libram de Sedibus et cautfis morbor. per Anatomen indagatis, Epift. anat. medic, r7. Art. 31. et 32, et Lawcrsu de. Cordis anevryfmatibus, Lib. I, Propof. 27. T nort Commentariis de Bononienfi Scientiarum et artium Inflituto, UU TomeT. 9r39g feqq. f) de Morbis Lib. I, Artic, 10, 'T'ém, 'à/pag, 13; Edit, Linden. (« — —PÉE— ^ ; í De ingenti Anevrysmate aortae etc. — — 23 iteratas Venaefe&tiones, et exaCtiffimam diaetam e); vidit enim VALSALvA tali curatione pulfationem, aliaque figna difcedere; quin et in cadavere Viri nobilis, dicto modo ab anevryfmate fa- nati, arteriam, in qua olim anevryímatis initium fuerat, con- tractam rurfus ad naturalem modum, et quafi callofam eo loco invenit, quod poftea celeb. BENEvOLI etiam oftendit; et Hir- POCRATES dixerat, locum habere, fi venarum varices incipien- te morbo curentur. - ! z € -- .Hanc- ^ £g) Modum, quo VatsatwA hancce curationem perficiebat, fegoeitibus » on verbis tradit MonGAGNwi lib. cit, Epift, rz. Art, 31, ,, Miflo, quan- », tum oportebat, fanguine, ficlisque caeteris, quae poftea fcri. » pfit ArBERTINVs, cibum potumque VALsALvA magis magisque ., in dies fingulos imminuere confuevit, usque dum eo perveni- », ret, ut pultis felibram mane daret, vefpere autem. dimidio mi« , nus, neque aliud praeterea, fi aquam excipias, et hanc quoque , intra certum pondus, quam aut gelu, ut vocant, cydoniorum, »,, aut lapide ofteocollae, medicabat in tenuiffimum pulverem com- , minuto. Vbi fatis aegrum hac ratione maceraffet, ut prae in- | s, becillitate vix e lectulo, in quo, ipfo praecipiente, iam inde » 3 principio, decumbebat, manum attollendi facultatem habe- » ret, paulatim in dies fingules alimentum auxit, donec rediif- ,» lent neceffariae ad furgendum vires, — Hoc autem addebat 5» S TANCARIVS ( qui hanc metliodun cum MoncAGNo communi- ,» cavit), ut qui ipfe A Mpeg ee Monacham, eadem ratione » ufus, feliciter percursflet, primis illis, quibus fic curati furgere ^ s, incipiunt, diebus, pulfationem redire, fed terreri hoc non opor- (9 fere: neque enim illam perílare, imo démum omnino. evane- » cere, neque amplius reverti, nifi forte homines nolint fe intra |,» moder.tas vivendi leges continere: Juveni enim Doéctori, qui |^» id noluit, fruflra ea curandi riorma VarsatvAM antea pulfatio- ».» ncmabfluliffe 5 hanc enim reverfam iterum, et cum ea morbum, » henminem demum confeciíle, : ^ » elo c S8 PONENS HN. oo s a Hanccé curandi normam BENEvOLt D), 14 FAGE D), HEvER- | MANN k) aliique etiam laudarunt; et HvNTERVs, /), (aft fine. bono eventu; inftituit, hac tamen BADER 7), cum HoEvELCIo, ulteriorem anevryfmatis progreffum i in arteria axillari impedi- vit ux vim infregit. pomo. i. ut 28. VIL. " M o As € "Hanc ergo unicam viam effe d quam in curatione interbi anevryfmatis ingredi quisque tenetur 7»), exinde conclüdebam ; aft noftro in cafu Venaefe&tionem adminiftrare, prohibebat fum- ma aegri debilitas, cui iteratae VenaefeCtiones hac de cauíla exitio fuiffent, praeterquam quod integumenta adeo erant ex- tenuata, ut omnia iam iam inftantis rüpturae adeffent indicia. Si &üterm in tempore plures VenaefeCtiones potuiffent inftitui, faltem velociffimum anevryfmatis progreffum intercepiiTent, quemadmodum re PANI o). et Heittksrs P) in talibus cafibus anfezvarunt, | q 70 "1 aia . Nunc ... £), Differtazioni e Obfervazioni, Obf. II. et Sammlung PR Bemerkungen, aus verfcbiedenen Sprachen überfezt, Z mter Tbe d) Philofophical "Transaclións No. 267. pag. 696. Abridged by St. Mia- | LEs.: Vol. I. pag. 275. 4A Abhandlungen von den vornebmflen chirurgifcben Operationen, .... Cap. ga. dritter Band, pag. 222. 223. ..J). Medical Obfervations and doguiss by a Society of Phyficians, at , London. Vol, I. pag. 327... am) Obfervationes medicae, incifionibus cadaverum ilufratae Obfec- .... vat. III. pag. 16. S) Conferii meretur de Haz Rat, med, Tom, I, pag. 256. Edit. . Leid, Svrvivs hancce curationem iam. laudavit, - et aegrum pre .'. tempore in vita fervavit, uti videre eft in PARE, Liv. 7. SAP. 39. ...6) Obfervations de Clirurgie "T'om, I. Obf..490.- p Inftitutiones chirurgicae, Part, II, Sed, I, eap. 13. Tom.L P418. Not. (9 - — aortae eic. E X inc atem iil reftabat , nifi ut moderata cireulatio án. eo- | inerét ir ftatu, quod facillime exa£ta diaeta, (amma quie- ongo tempore jam erat adfuetus, atque efie De ingenti. Anéor te, misdibrw: rante et anodyna et impetratum eft. *Sboub bs sspor nis^ mc!$;5 ViTEessa scpsjt 120: Ted "Bieisteeus illud adhibuimus disilium ; - nifi duod tumor fple enio te&us ' fuerit, ne ab attritu' veftimentórum motuque | orporis laederetur : non tamen plade ignarus eram methodi, á M UL "MORGAGNO propofitae 4), ut nempe quadruplica- ex vefica bubula, aut ex molli aluta fplerium- imporiatür, fplenii orae omnes per medicamentum, quam valéntiffime "pofft t «ad proximem cutem; quae cireum tumofret adhuc »tegra et firma effet, agglutinarentur; non perfpiciebam autem, "quómodo hoc ir noftró cafu ufui effe poffats primo; cum tumor nor ^ i Sii aeque rotundus effet; fed valde irregularis, unde il- isi focis, quae fplenium tangere non poterat; minime impediri ffe vomit. tumor rmasnitudine augeretur;-/fed potius, 1n1 f S detic 5 in locum minus firmatüm trruente,. difruptio ac- Boso ie et in illis locis, quae ad. fplenium apprimebantur, gatigraeda citius proferperet, vi quippe.cordis refiftentiam.tu- arum arteriae longe fuperante, quod HvNTERVS in fuo aegro a tali compreffioné etiam timebat 7). ^ Secundo, quoniam impe- dito tumoris augmento extrorfum, timendum effet, ne intror- d s extenderetur, atque fic refpirationem plane füuppri- tiam incipiente morbo animadverterant;. vel tander, Win Héri introrfumi disrumperetur, ut per violentam externam tudiresekes Y in. MR ortae ebfervaruné Lawcr- S1VS bout e sa | : Ped | E Ti, cit, . Egit 26. Att, 9. | | : : | ' 7) Medic. obf. Aa aquir; "Vol, A M a3 S eigeos aie " Uk Nov. Aor. Pbyf. Med. Tom, AP. quc (D. 1 aub: 5 "^ hes drm , u pue. " E 120. M U : ia —- T "€ n sivs 9) — € iare sitinDenbe HasN £)iure — concludere poffümus, quascunque externasarneevryfinatum com» ! pietfibtepfaales ede; nifi offe probe fuftineantur iei & uf ;91 c ES TX 4 (LULA. Si V4 ; 19 999467 Permanfit itaque aeger in eodem flatu usque ad duode- cimum. OQGtobris ,... praeterquam qu pore jn tempus minuebatur " E RAD dte ia tus magna copia continebatur, concretionem, ut RYvcuve * jn ingenti anevryfmate aortae etiam obfervavit, . putans hanc cau(fam efle, quod multi Chirurgi decipiantur,. qui, E de )- nem non percipiant, tumorem ex alia cauffa origin -here, mox concludunt ,. et eundem : aperientes, aegri accelerant x). Hocce die, cum iam aeger intra feptimanam zs non de- pofuiffet, et mendum effet, ne, fcybala vi exprimere conanti mor, multis inlocis tenui(fimus,. disrumperetur, quemadm —À per plurima exempla conítat, per conatum quemlibet. tas, aut ex parte erofas arteriarum tunicas perruptas. fuiffe. DE -lene laxans clyfma iniici curavi 5. quo adminiftrato, anxietas im- minuta eft, et pulfus » qui folo hocce die vide tegat et sti nun il 7) De Cordis aitislep bus Lib, I. Propof. 28. "Bk 1) Obfervations de Chirurgie, "Tom. l. pag. 309, u) Rat. medendi, '"Fom. I, pag. 254. 9) Conferri meretur epiftola, a magno Bosenahvio. ad List i (o "FrrenmsGH. dota, quae inveniri poteft in, huius onera ig | konfl der. Amflerdammers opgebeldert,. pag.: 366, 367. et Roox- uvvzeN Heelkonfige Aanmerkingen, pog. 18. y») Obfetvat. medic, chirurg. 38. Videantur etiam de HazN Rat. med, Tom. !. pag. 25 1. et BrNEvorà loco fupra citato, . x) Rvvsca loco mox citsto, ct L/ /ANCISIVS € v ,Moui cordis et anevryf. metibus, Cop, IT Propof.: 21. » MonGaGni lib, éit, Epift, 26, dci 3 iG vd, *02 39V) " Ri 3 151 E De ingenti "Aneorysmiaté aortae etc. 27. : faepe intermittens fuit, multo reddebatur aequabilior, Gc, ut,. - & 4 : 30 "1 tumor, ut füpra S. IV. iam annotatum eft, multis inlocis valde. extenuabatur, et fanguinem transmittebat. 09 Su etnitoUNb borp Sn X. !q5vrBban mieitosdmA. : Die decimo nono, hora feptima matutina, locus 7) maxi-. me extenuatus, difrumpebatur, et fanguis, aft parva copia, exiit, - licet aperturae 4) diameter pollicem fuperaret; magna enim po-- lypofi fanguinis concretio foramen obturabat, et, ad longitudi- mem digiti prominens, continua arteriae contra&tione ac relaxa- tione, nunc expellebatur, nunc iterum introríum trahebatur, . itaj'ut foramen nunc occluderet, . nunc iterum erumpenti í(an-. - guini liberrimus concederetur exitus, quae etiam cauffa fuit,.- quod non tam fuübitanea mors acciderit, ficuti ceterum in fimili- bus cafibus contingit, b), et hic etiam expeGtata erat c). Idem etian HvNTERVS d) obfervavit, et hi cafus fufpicionem cele- berr. MoRGAGNI £) probabiliorem reddunt, hanc nempe ratio-. nem effe, "quod aegri aliquot horas faepe vivant, poft anevryf- JO UIODL ds ZI MED Er -. matis- z) Tab.I, 4) !bid. geste | M " 5) La Fasz loc. cit. Dopp 'Philofophical "Tranfactions Num. 402. gobs qag-ias. Abridged, by P. Miss T'om.ll. pag. 161. MonGAGw: | 30 dibi eit. Epifl, 26,36, 9. o0) ms o toon 'àT9 e) Appofitis linteis carptis, et aliis neecflariis auxiliis haemorrhagiam,. mox ac inceperat, fiflere pro tempore anuifi fumus ; aft, quae-- cunque etiam adhibita fuerint impatientifTimus aeger omnia a tu- ^ mote divellebat;. et fic haemorrhagiam ; pro tempore ceffintem, .98 díaepe excitavit, Caíus. a Ro//ne LEwriLIo in.Epbem.. Nat. Curiof. . -Cent. I. Obf. 96, pag, 188. feqq. defcriptus, legi meretur, propter , auxilia, quae, ad aegrum, difrupto anevryfmate, pec aliquot dies ' ,,, invitafervandum, adhibitafüere. — ^— — ^4) Lib, dit, Epift, 17. art, 16, | : * enfim etsnimi et'Corpotis qiHbas." emat. " ? £i T2 0mmus ( * 1f n "nigdattge5* WINE 3 XI. Antequam, cadaver aperuimus, quod difficillime fuit con- | eeffum, anevryfmá exterius contemiplantes; ^hullam invebimus mutationem, "nifi quod. circumferentia uno pollice minor effet; !BITÀ "pnr T! dies b eliesados xo Deci ;/ntegumenta erant tenuiffima, eGmesige. extenuata,. 'Sac-. eus anevryfmatis etiam erat. tenuiffimus f), uno.in loco. tantum : difruptus. Hoc cruciatim aperto, .mox.in confpe&unr venit magna polypofi fanguinis concretio, hic illic cum albis glebulis- commifta 2). Sublato hocce fanguine; qui certe trium libra-- rum pondus aequabat, ftatim apparuit. anevryfma, inter fecun-: dam et tertiam yeram füupremam coítam, ex cavitate pe&toris. oriri, et quidem ex aorta; immiffus enim digitus valvulas-fe-: milunares non folum detegebat, fed et in ipfum finitirum cordis. ventriculum penetrabat. Aperiendus itaque erat thorax, per- fpe&a prius mutatione fterni atque coftarum, .$. XL. d Sos dee Steiéum a Libenlidi ad quartam coftam, ibenndexte dos erat cariofum, ut a latere finiftro paucae tantum füpereffent li- . neae, quibus T eurep coftarum huius lateris erant adnexae P), | |^. €o- M. r p | p Conferti n merentur: » an a Sui: Costinentitu in H. Binbiide Aphor, de cognofcendis et curandis rsorbis, 'T'oin. I. pag. agg. .£) Videatur etiam Monaci lib, cit. Epift. 18. Art. 25. — j À) In nonnullis Cafibus annotatum legimus, anevr Íma aperturam in offe pectoris produxiffe, et per eandem prodiiffe; hoc f. Item ob- fervarunt Roror, Hiftoire de7 Academ i-a Sctencer n4 (— Deiwgeni Mneryfmae eortwe d. 39 Cofta fecunda dextra, eo loco, ubi naturali in ftatu cum fterno €ohaeret, erat cariofa, etíic plane a f'erno feparata, et per anevry(íma tam valide furfüm prelTa, ut primam coftam tangeret. "'ertia cofta etiam eodem loco erat cario/a, a fterno feparata, et deorfum usque ad quartam coftam depreffa, deletis muículis in- tercoftalibus atque pleura, cum faccus, qui in thorace tantae erat magnitudinis, ut facillime pugnum admitteret i), hic pa- rum contraétus ex pe&tore exiiffct. — denar ir sa TN 2$. XIV. | A '. Sterno cum parte coftarum utrinque feparato, magna flavi. Tiquoris copia in pe&oris cavitate inventa eft, et pulmo in fini- ftro latere firmiter cum pleura, in dextro cum pleura et (acco. anevryímatis concretus, ab eodem furfum preíTus, fed ceterum fanus apparuit. | j | 79s Anevryfna, a corde destrorfum ad diftantiam duorum circiter poliicum fe fe extendens, interius pro mazna parte gla- berri ^um, aít paucis in locís offeis quafi eminentiis inftructum, originem ducebat ex parte anteriore dextra aortae, parum fu- pra pericardium, ita tamen, utaorta iarn, ubi ex corde egredi- , admodu: dilatata effet; valvulis femilunaribus, craffis, cal- lots, ferme olfeis, et tam longe ab invicem diftantibus, ut fine dubio motum et circulum fanguinis impedire debuerint , neque egreffum liberum permit'entes, neque reditum fatis interclu- - dentes ; quare etiam quemque magna fübire debet admiratio, non ma.ores in puifu obfervatas fuiffe irregu.aritates. LS Belles lettves de Berlin, année 1152. pag. 160. et LeNTILIVS Epbem, .. Nat. Curiof. Cent. 1, Obf. 96. .— "I 4) Pleraque interna aortae ancvryfinata, quae fimul inter coflas ermpe- ; runt, in iplo pectore hanc faltem magnitudinem acquifiverunt ; fed quoad exteruam nagnitudinem in emnibus magna detegitur dif- -' ferentia. Epbem, Nai, Curiof. Cent, 1, Obf. 96. €t Dec, Ill, ZAna. y, so 3 M X - | : | T ew nc rng n Jd ape" . T" T ' Aorta nón folüm in initio, fed üsque ad illum locum, ubi fe iuxta vertebras fle&it, erat dilatata, ita ut tres rami, qui fupe-- riora petunt, truncus nempe communis, arteria carotis et füb-- clavia finiltra, etiam duplo ampliores effent, ac in naturali ftatu. In pericardio multa continebatur lympha: Cor erat fanum, füpra modum pingue, intus polypis;' fe e usque in modo nomi. aatoós ramos extendentibus, repletum. jf. is " $. XV. T 39 aC "mun Conferri cum noftro cifü. merentur Obfervationes a Lir- TRIO b) 'MORANDO D, LA FaGIO m) defcriptae;, praecipue au- tem illa, quam. HvNTERVS cum Societate Medicorum Londinerifi communicavit n). | roribortt $. XVL ! bé: , Patet ex hac. obfervatione,. tunicas arteriarum in anevryf- mate non PR reddi, quae multorum olim, fuit opinio; 1ed e conti ario, entia eorum confirmatur, qui dicunt, in talibus . cafibus ANI craíffiores videri propter. polypofam. peius quae tunicis applicata, natura : degenerat, et formam membra- narum digiti 29.» e super Qeeudob sb» ri ziciuomd molior 1» ard d Memoires dé V Acad, Royale des Sciences , Y' ann. M87. Mem, SU psg. 2r. Edit. Amflelod; D lbid. l'ann, 1721. Hift, pag. 40. "Philofophical Transactions, Num. 267. pag. 696. e ed by D S; Mintzs. '"'om:^L pag. 375. — & UN "m Medic. Obfervat, and Inquir. by a Society of Phyficians. at London Vol I, 'j pag. 327. » Conferri poffunt de. Haxw Ratio. medendi Tom, I. pag. 253.- eet 6, .. ean Swigzkw Comment. in. H. BoengAavs Aphor, de cognofcen- dis et curandis morbis, "Tom, I. pag.288.289. ^ .« BOH íi jw . De ingenti Aneuryfmate aortae eic. 31 NPHTSOWPNTRET 177 79 ET | 25 «Tandem luce meridiana clarius eft, cariem hoc in cafu 5). fequelam anevryfmatis fuiffe et forte originem traxiffe ex eo, quod ítagnans, et hinc acrior redditus fanzuis per tenuiffimas arteriarum tunicas tranfudaverit, et fic os cariofum reddiderit ;). Liquor in anevtyfmate contentus faltem adeo acris fuit, ut pef- fimas, nec nifi poft longum temporis fpatium fanandas u!ceratio- es in meis manibus produxerit: continua attamen anevryftna- tis pul atio fimul etiam cariem preducere potuit; hac enim vaf- - €ula perioftii et perichondrii, inter refiftentia corpora ac velie- menter pulfans anevry(ma interpofita, ideoque contuía atque. —€xtenuata, facile tandem hic illic rumpuntur, et quaedam quafi . "uleufcula faciunt, humorem intra lamellas membranarum fun- dentia, qu: mora acredinem contrahit et erodendi vim r). Quod denique talis offium mutatio per continuam anevryf- matis pulfationem, et »credinem humoris, oriri poffet; ii opti- " me intelli ent, qui legerint, per continuam pulfationem anev- ryfmatis arteriae fübclaviae humerum fuiffe laxatum 5s), et fpi- nam : p Cariem quandoque cauffam anevryfmatis effe, patét ex WARNER | Cafes in Surgeris, Caf, 12, | q) Rvv:cn Obf, medic. chir, 37, 38, HvwrERvs dicit, fuo in cafu offic .. Vitium plane diflinctum fuiffe a carie, et apparere, fanguinem in- : fenfibiller os difolviffe ; quare-rogat, an languimi haecce quafi- t3 adfcribi poffit? narrans, eximium Chirurguin, hac de re inter- rogatum, dixiffe, fe parvum in dextro capitis latere tumorem, qui fanguinem continebat, aperientem; nulluin ós fub eodem invenif-. . fe, credeb»t. Medic. Obf. "Tom. LI. p; 345. ! | ») MonGacni loc. cit, Epift, 18. Art. 27. Videatur etiam LzxTiLIV$ . in Eplieis. N;tur, Curiof; Cent. IL. Obf 96, pag. 196. 1) Journal de Medicine, Chirürgie, Pharinacie, pat v4w der Monrz T ) "Tom. XIV. p?g. 55 32 5» S01t0n Obferyatio IL. 2E 4! nam dorfíi per pancreas magnitudine au&tum, et putrida. materia | m adeo fuiffe affe&tam, ut facillime frangi pétuétit t). M $. XVII. Herc vveons "niit : - Dolendum fane, quod omnes. aortae, ac vc artium mutationes, non potuerint. delineari ;- hf von ies ane vryfmatis externa | acies et ante et poft t moi elineata 5 ; quae figurae, « cum ufui effe poffint, hic adicbae in . Prima Figura Tab. L. oftendit anevryíima a latere pen - vivente adhuc aegro, qui parum in latus dextrum conve . 44. Circumferentia,. uoquvo?n caibviveos easiiug ety ied bb. Duo loce; abi mevryins admodum insequie et altius. 2t erat. : L 21g»íg .£, Papilla m 1/50;0915$ £10 fp. :einaD 105 dd. Clavicula dextra et t finira, aiii 19b bogjO Duo t Secuüida Figura exprimit sere j gis sutériofe, -mortuo : aegro, «'adrocis racer E E six aaaa. Tota Circumfereritia, bbbb. Loca gangraenofa, smisa AW own Locus i 1n d difruptus, niutiiss »mpobacrmp (t2 15. ) A e. Papilla dextra, de) sgwé acesiedr rey, Papilla faiiteg Hl ap sce ibooobsr, Mi 8 ts- | jv g. Clavieula finiftra; dextra propt dindncn snev- : Xjlipatis quai ed. dt mesi Ny Losbuanb unt: gos - (Haga Camituin Halam wiffa uo 300»d 195 itum d. 8. Maii r166. 0 IO vieM door A fi 9» Bowgri, Aedopi X pu dicken. mtepinb Lib. .HL Sed. Ed Obi. 49»; Tem. II, II,. ELA MR Sisi - Had Vi ano OE. Partus praeternaturalis, etc. ——— 33 OBSERFATIO 1l. .Dn. D..JOANN. .FRIDERICI | ERASMI. Partus praeternaturalis , ob mamum.pr aevidim, congrua verfione ab[olutus.. | A, 1758. "d. 16. Aug. vocatus fui ad Principem M. I. Sch. cüiis coniux iam 4 die praecedente doloribus ad partum - laborabat. No&te praegreífà aquae effluxerant, dum orificium uteri parum admodum erat apertum, quo tandem magis aperto, füanüs finiftra in illud intraverat, füb qua et retro quam caput atur, vertice i os facrum converfo, pedibusque in dextro Ftdrredes latere fitis. ' Cum per aliquot horas, nullo fympto- mate urgente, fruítra defcenfum capitis cum manu fimul ex- pe&affem, loco illius vero brachium potius folum magis magis- qu« "exprimeretur, iuffi obftetricem, ut pedes arripiendo, ver- nem dftitueret, "qua fa&a, Obftetrix femimortuam extraxit Jellam, quae licet vagitum ünum ediderit, tamen neque jonibus, neq |üe balneo et inflatione aérisin os, potuitexci- tári, fed potius ultima hac inftituta, fanguis ex naribus erupit, et fuggillatio: fupra oculum finiftrum in confpe&tum venit, indicio lae(tonis alicuius internae. ^ An haec culpa obítetricis orta, du- | bium Poit vero tamen fimile videtur, — — | Epicrifis. ! - Cun&antem i in ordinanda verfione infantis huius, dusbup | Siri Gc ex rationibus me exhibui; primo, quia quandoque in tali fitu. caput fimul cum manu excluditur, partusque fine ver- fione abfolvitur; fecundo, quia tantum ab anno 1757, tanquam artis obftetriciae Magifter, et quidem primus in Ruffia, publice conftitutus eram, adeoque recens adhuc diana muneris plus circumfpettionis requirere videbatur. Hn . Non. AL, Pbyf. Med, Tom. IF. E ÓR. -— 34 : à Obférotio IF. "s OBSERFATIO IF. Dn.D. JOANN. FRIDERICI EÉRASMÍ. Partus gemellorum, quorum prior facillime, alter , in fitu praeternaturali, vi dolorum tamen, exclufus eft. Av? eodem, . d. 16. O&obr. hora Joker onn ava. voce LY runt me ad Dom. K. cuius ftatus itfequens; ^... Eodem mane hora tertia, in le&o iacens, ipei perfen- titalvum deponendi. Surgenti et per cubiculum eunti, veríus- :] fel'am perforatam, infans unico nifu excidit.i in. terram... Lips la, funiculo deligato, . tentans placentam extrahere, i ir ivenit 1 vas membranas, quibus ruptis, alter infans fe- prae ntem.. fert. | Accerfita interim obftetrix Pruffica, adveniens. ; inyr it, , una. cum funiculo prioris infantis fimul pd ,et. ma ifa funiculum, et utrasque manus rel ass pl QE 2nt et alterum. reponere; verfionemque inft dere d. IUE a PB ego advocatus invenio, non folum funiculos, fed etbra | intraffe, ut pectus fcre totum introitum occluderet, pre ta- en caput in dextro, pedes in finiftro latere iacere. deprehen- ái Horum finiitrum etiam obftetrix parum adduxerat, ad. dex- trum vero nulla ratione. pertingere. poteram. Manibus Azitur ambabus tali perveítigatione fatigatis, dum quiete ét meditabun- dus, quid mihi agendum effet, ante parturientem fedeo, fum- ma cum admiratione video, infantem mortuum veherfienti nifü expreffum ante me iacere. Placentam, unicum difcum:for-: mantem, non fine difficultate lege. artis. deg!ubere- coactus. fuiy quippe fortiffime erat adcreta, : Doleo, me prae cornfietnatio- ne non attendiffe, utrum o(Ia pubis fecclftiim paifa fuerint. -Foez tus, *emellorum more, -quidem non admodum toro(i, ;interim. tamen ambo fuere perfe&i; pofterioris vero oíla Capitis." con- E NE fed tamen fine vulnere. Pariug gemellorum, eic. — — .— 35 S | Ir r 191-1 *80 Dycbi .. Epicrifis.. j , tà * 151 , ect rie - Situs de infantis fine omni dubio ad Macténtibé elo eft pilos ke quod vero vi naturae partus tamen fuerit abfolu- tus, id minime iuxta regulas fattum eft, fed: potius adfcriben- düm eéxtraordinaziae capacitati cavitatis. .offium pelvis parturien- tis, "uti illam os etiam m et Inofinatus eda infan: tis probat. lico ! m ^i Dr No r465i oi OBSERPATIÓ Wosnso UDanD ) JOANN. FRIDERICI ERASMI. TMCO siartus: forcipe terminatus. . | nno. I7 65. d. 6. Julii accerfitus ad parturientem uxorem cu. , bicularii Dni, Comitis, G. comperio fequentia : n: 3 b ;Partutiens. erat femina triginta. circiter. annorum di flaturae ; parvae;;fed obefa fatis, .primipara; venter ultra modum diften- tus non folum, fed etiam divifüs.quaíi oblique; ita, ut;fulcus mollis.a parte dextra umbiiici verfus os pubis diftingueret. feng duas duras rotundas elevationes;,. quarum maior occupabat.la- tus finiftrum ,'..altera minor in: dextro hypochondrio. JERPFARNP fentiebatur. . Pedes ad genitalia usque erant tumefatti 5 aquae ante biduum iam effluxae,-quo tempore etiam dolores ad par- tum urferunt frequentiores,et fortiores, iam. plane-fere ceffàn- | tes, multumque imminuti,. tam frequentia quam vigore. Situm . infantis explorans inveni orificium uteri thaleri magnitudine apertum, infantemque capite quidem. praevio venire, hoc. vero | non.alte.folum adhuc haerere, fed et ita oblique fitum effe, ut auris.dextra verfus. os ileon finitrum, faciesque fürfum, vertex vero verfus ileon dextrum refpiceret, totumque infantis. corpus quam maxime finiftram abdominis partem impleviffe. Rebus fic- , Átantibus, nullisque gravioribus fymptomatibus praefentibus.) ul- 4v) a0) E 2 terio- 36 | ^^" Obfervatio V. teriorem parturienti et obftetrici commendavi patientiam, pofte- riorique iniunxi, ut obliquo capitis defcenfuüi auxilium prius nom - ferat, quam dolores ad partum veri et fortiores veniant; quam- diu vero vel leviores, vel rariores tantum apparent, quietam in Je&o (inat parturientem, ad confervandas neqve ir utiliter fran- gendasillius vires, quo fine etiam vié&um facilem eupeptum cum Vitro vini rhenani fuafi. Altero mane accedenti obítetrix retu- Hit, dolores paucos leviores fuiffe, remque effe fere in ftatu priori Tangenti videbatur 'orificii apertura paulo Nel ca- putque parum defícendiffe... Confilium itaque dedi idem, .boni- que animi ut parturiens fit, nihilque mali metuat , ferio E ui. Tertio vero poft primum meum acceffum, et duinto poft ef- fluxum aquarum die, cum accederem ad parturientem , atque omnia in eodem fere deprehenderem ftatu, excepto tantur eo, - quod been paululum debilior fimulque celerior effet, non 'am- plius du bitavi, partum applicatione forcipis Levretianae ad fi- zem perducere, idque eo magis, cum tam maritus, quam partu- siens ipfa, enixiffime id a me efflagitarent. ^ Quo fatto, mino- fi, quam decem minutorum temporis fpatio elapfo, vivam ve- . £etamque fatis extraxi puellam, illaque a funiculo liberata et - €— manu immiífa, ab utero mesi et eduxi: Epicrifis. - : - Venter praeter modum diftentus et quafi in eid ^i | fphaeria divifüs, pedes quoque ad genitalia usque tumidi, ple- fumque pro certiffimis allecantur fignis gemellorum 5 interim, his omnibus hic praefentibus, unus tantum aderat foe:us, et tu- $orem in hypochondrio dextro formabat placenta ibidem ad. «reta. Nullane igitur dantur gemellorum certa mms Ari ye fere aufim. al Melee Halam miffae d. 20. a 166.) | ? ; " T , t t 4&4 4 - OBSER- A fIbma periodicum ficcum. m OBSERFATIO FI. D. JOANN. AVG. PHILIPP. GESNER. Aftbma periodicum ficcum. uvenis aliquot fupra viginti annos natus, Textoris in opificio 9 fuo paraftata per tredecim iam menfes, quotidie hora a me- ridie prima difficulter refpirabat, adeo ut, radio et pe&tine mif- fis; relinquere opus cogeretur. Eodem tempore, et interdum etiam mane, vel ante meridiem, moleftam in faucibus fenfatio- nem, illi fimilem, percipiebat, quam res duriufcula, globofa, in fümmitate oefopliagi haerens, concitare folet, et de qua hyíte- ricae faepius lamentabili voce conqueruntur. —Aíthma ficcum erat et fübito quidem aegrum occupabat; neque tamen convel- li pe&us videbatur, neque pulfus a naturali recedebat. Tuffis " etiam, quae incerto tempore noftrum adfligebat ,. ficca erat, nec ni(i raro tenaciffimi muci pauculum exturbabat.. Ceterum á&ionibus vitalibus et naturalibus integris, vitam falvus atque validus agebat, quamus faciem colore exfanguem prae fe fe- rebat. -. Pilulas réfolventes, nervinis Dimediis auCtas, quas erp ex- : Bibui per quatuor dies eremi Nihil autem inde mutato morbo, corticis Peruviani largas dofes ante meridiem devoran-- das ipfi dedi, quae paroxyfímum afthmaticum cohibebant. | De forminibus interim querelas proferebat nofter, ab hoc remedio excitatis, Ad primas igitur vias a fordibus purgandas, Rhei iuftam dofin ordinavi. Sexies alvo foluta, eodem die, de more intermittentium febrium , afthma confuetis horis, aft duplicata vi revertebatur. Cortex in fübítantia fequenti mane affümtus, | paroxyímum debellabat. Continuatum eít per aliquot dies re- medium hocce divinum pari femper fücceffu, fepofito autem "i morbus paulatim refurgebat. Referebat tum aeger, lum- E 5 | —. bricum B ; qim " w- bricum infolitae ——— pex enn ICis: x expulfum effe, Pilulas igitur anthelminticas ex Afa foetida, Myrrha, Abfynthio, Aloé, /Mereurio dulci compofitas, quotidie. bis deglutire iuffi, quae duos adhuc lumbricos duodecim fere pollices longitudine aequantes, cum multa pituita proturbabant. Afthma nihilomi- nus di&tis horisrevertens, Ele&uario tandem chinato brevi- fanatum vidi, ..Faucium tamen. molefta, quam füpra.notavim fenfatio füpererat, quae Oxymelle fcillitico, et fulphure aura- to antimonii mixtis; affatim sdfamtis, oppugnata pott. fputa € piofa lamaiilqa penitus deleta eíl. .-22:.5:02 12v. SB mails ^T epi ih ub Up. usos eom ne menm is - OBSERFATIO-. FIL G1»o eiiam Dn. D. ;joaxX. AVG.. PHILIPP. GESNER: ed F4 ui39: M (ins soo «Motus amujcularis. vitium... os "ber ignaHus," in media aetáte Conftitutus, pe fobriug *. faétenus fanus, indeà decem circiter menfibus motus vi tio laborat, illi comparando, quod in vino gravibus in Sine diffufi contemplantur pueri. Titubans nimirum et cafabundus incedere cogitur, nec raro: in lacunam mifér concidit; ut'iaegre ere&us huius fqualoremi cüm illo fterquilinibcommifceat.:- Nequé tamen motu rotatorio circumagi, aut vacillantia obieCta videre fibi videtur, neque recubans ab omni parte fuffultus,:» artuum quafi temulehtiam; quam:hypoechondriaci faepe fentiunt; perci: pit, imo optime fe valere:contendit. :: Facies eius pallida: equis dem et fübtümida eft, :pulfus tàámen magnus ,; fortis," adpetitus - moderatus, .(omnus maturalis etc: cauia cognita procatar&tica nulla... Celeberrimus olim Rhaetiae Medicus, Aofinus 'EENTILIVS in Mifcellaneis:fuls, pag. 71.:fub titulo »drops cerebri fimilem morbi h'ítoriam his: verbissdefcriptam:dedit: ^ Fir — um. "E N ES: anna liborasit: certa quadam. Vertiginis :fpecie ; qua baud | rigt:d E equi- Motus mufcularis bium. | 39 equidem obietla ürcimrotabantury fed ipfe ceu temulentus ttubans, ef vi aliculi fe fulciret ,' lopfurus incedere cogebatur. :«— In. le&o cubams! fibi optime valere videbatur ; cacterim caput et facies cumprimis Jubtumida ; . haCtenus fumma convenientia, fed addit: /ingua nd ftupor mentis velut ebrii, cepbalaea. Loo A balneatoribu: nofter draftica.purgantia, repetitis vicibus exhibita, fine ullo effe&u accepit. Ego fedecim uncias fangui- - nis ex pede detrahi iufi, et exinde puifum quidem, non autem morbum mutatum vidi. Sanguis ex vena miífüs naturalis erat, id. quod color, confiftentiay proportio feri ad rubicundam par- tem, docebant. Nervina dein, quae materia medica offert, praeftanti(fima, vifceralibus magitafal itemque irritantia, mafti- catoria, diuretica per plures dies incaíffum fumebat. "Tandem confilio WEerERr apud LewNTILIvM ufus, veficatorium empla- ftrum toti fere cuti capillatae, antea rafae, i imponi curavi, quod poft horas decem magnam feri copiam extrahebat. Sed fallitur augurio fpes bona faepe fuo. Etenim et hunc laborem perdidi. Quo aütem nil iatentatum relinquerem , cum Ele£tricitatis viri- bus periclum facere animo conftitui, ad quod fe accommoda- türum aeger fan&te promittebat. Sed promiffis I ftetit mi- p nec ulterius me convenit. | | '"Cum' haec obfervata mente- adhüc agitarem, vir honeftus ». Circi:er annos natus, eodem morbo affli&tus meum implora- bat auxilium. — Hic vero non artubus folum, fed lingua etiam balbus titubabat. Linguae is quidem flaeGtanitiam a teneris ac- cufabat, multo magis dutem balbutire incipiebat, cum infelici |. fato ab officio, cui praeerat, amotus, in moerorem et follicitu. inem, cum praédi&o fimul affe&u, coniiceretur. Non folum. i» le&o cuban: bene valere fibi videtur, fed primis etiam, poft. qua de !e&o fürrexit, horis, remitfione mali gaudet. Sanus ceterum eft, aft bonis deftitutus ; quam ob rem unicum folum-. modo remedium. petebat gratis. fibi exhibendum. ^ Ad manus tum 40 | .— Obfervatio VIIT tum mihi erat Extraftum Napelli,. iuxtá tdi Illuftr.. STOERCKII paratum, cuius granum unum, cum Saccharo fub. a&um, ter quotidie affumere iubebam , quod gratus accipiebat. Quid autem profecerit hoc remedium, mihi non liquet. | Ab eo enim tempore nunquam iterum comparuit nofter, quamvis illi, fi haec, quam exhibebam, portio non ficia ut repetat illam, licentiam permiferim, HE E. OBSERPATIO FIll. Dn. D. JOANN. AVG. PHILIPP. GESNER. M ffellio dyferica Hyofcyami fucco infpiffato . fanata. Es honefta 40. annorum, delicatula, nervorum miabine et pathematibus hyftericis a iuventute obnoxia, in languo- rem incidebat , cum lipothymiis et anxietatibus praecordialibus. coniun&um. : Sudor fere continuus, frigidus, vifcidus morbum: Cemitabatur, itemque adpetitus proftratus, Excretio alvi natu- ralis urina mox colorata, mox pallida , turbida autem femper erat. Inter alia remedia, Medicis probata, nerviria fic di&ta to-: nicaque, diu affumta, nil profecerunt. Cortex, mars, millefo- líum, gummi graveolentia fine ullo fere effe&u,, parca primum manu, poftea liberali exhibita funt. Solum Spiritum MINDERE-. RI cum fru&u affumfit. Is enim fudores leniter cohibuit, eturi- naé dein, depofito fedimento albo, flocculento,. pelluciditatem, reddidit, Experientia edo&us, non ignorabam , morbos, qui. debilitatis nervis plerumque attribuuntur, haud raro ex iisdem. nímium rritatis nafci. —lrritabilitatem ergo diminuere, animo conttituebam mediante remedio d: re&e anodyno. Talem enim. vim, quod tonica vel. adftringentia per As exferant, non me RON- Irritabilitatem autem minuere et motum Ífpirituum. irre- Aft ljlrion Byfgni fige infoiffato fanata. 4x drregularem i in ordinem redigere, an unum idemque fit, iudicio aliorum füubmitto. | Hoc interim obfervavi, SvpENHAMI Lauda- num liquidum a guttis X.ad XX. foeminae buic exhibitum, ne mi- nimum quidem effeciffe. Singulis itaque diebus Hyofcyami fuc- cum infpi(fatum mane et vefperi a gr. i. ad ij. affümendum ei- dem dedi,.et brevi tempore morbo maximam partem liberatam aegram fumma cum animi voluptate vidi. Integram enim vale- tudinem fperare vitae genus et natura eius prohibebant. — CNordlinga Halam wi[fae, d. Io. O&ob. 1766.) i side ^— OBSERFATIO IX. (Dh D. STEPHANI WESZPREMI. idi De. "2Py dA qettis Paginae. piri, Mibetha Guthi, Virgo annos XIX. nata, fexto aetatis anno a parentibus in fcholam miffa eft: cafu ibidem fa&um eft, ut dus e menfa in fcamnum decideret, in inguine tantam con- tufionem paffa fuerit, ut mox ex genitalibus fat magna fangui- nis quantitas. iproflueret, fed brevi reftituta eft fanitati puella, nec amplius umquam de: ea; laefione conquefta. ^ Anno aetatis undecimo ancillando vitam coepit ducere, ' huicque duriori vi- tae generi adfueta, adigebatur nonnumquam ab Hero Herave fua, ut pondera maiora elevaret et fubinde de loco in locum fo- la tranfportaret, unde ante triennium fere fenfit ex Genitalibus fuis nucis iuglandis magnitudine tuberculum aliquod molle pro: dire; quod in dies magis au&um fuit, ut ovum gallinaceum; . A mox 'abferinum, tandem ftruthiocamelinum aequaret, atque in- tra fpatium unius anni longitudo eius fpithamam integram, in la« titudine vero diameter-dimidiam longe füperaret,: Primis fex pu Aor. P Med, Tom. IF. F men- Jb Uc ox ! Obferoatio IX... XN menfibus ipfa fola facile 3llud potuit reponere; a duobus vero elapfís annis Saccus hicce carnofus extra pudenda pependit; eé amplius in finum illum caverno:um, unde excreveratj potuit retrudi, quamvis adhibita vi fortiore idem fubinde facere tenta- vert. Pudore victa, morbum follicite femper celavit, fubli- gacuíis ufa munus ancillare obivit, donec ante decem et quod excurrit menfes, morbi diuturnitate fra&ta, letto adfgeretur; emaciato prius toto corpore et adpetitu peritus proftrato. Mor- bus puellae poftquam Amplifífimo Civitatis noftrae Magiftratui innotuit, Phytico ordinario, D. Georgio Buzinkai, cura deman- data eft, qui, adícitis reliquis duobus Collegis, Dn. Stephano Hatvani, Medicin. Do&t. et Philofophiae ac Mathefeos Profeffo- re publico, et Jofepho Cfapo, Medicin. Do&tore, mec ,non inte- gro Chirurgorum huiatium coetu, ad d. 1o. Febr. labentis anni, me abíente, aevrotam examinant, et morbum incurabilem effe renuntiant Poft quintum diem ego rure redeo; quo ad !iluftr. Lib. Baronis Horvath, in Tabula diüriCtuali Trans- Tibifcana Praefidis. filiam curandam excurreram, . et, die ftatim fequerite ad requifitionem Magiftratus cum Pharmacopolii civici Provifo-. re, Dn. Samuele Kazai, aegram convenio, eamque dum in men- fa re(upinatam divaricatis cruribus colloco ,; videmus ingentem faccum carno'um inter pedes e genitalibus enatum,; tactu. durif- fimum, indolentem et infeníile» prorfus ,-ea magnitudine hae. rere, prout fuperius iam jam commemoraveram.-. Hic quoad formam externam iconem Vteri falío procidentis, a van Mgg- - KREN: Obfervation, medico - chirurgic. Cap. LIV. pag. 25 1. delinea- tam, exacte referebat, ea duntaxat diffimilitudine,. quod. extre- mitas apicis verfus A. praedittae :conis non fuerit perfe&te. ova- " lis, fed verfus anum aliquantulum retra£ta. -Soilicite in B; ad labia pudendi, admotis digitis, examinabam, num viam aliquam, quae in antrum pudendum me introduceret, invenire poíffem, . fed nullam prorfus reperi, unde ftatim conieci, invertionem ef- - | : BOE QQXUL uA o ,egvy fe De Protidentia Vaginae uteri. —— 43 - fe' Vavinae uteri totalem; nec opinione miea deceptus; nam dum curatius in inveftigatione pergo, invenio foramen in ex. tremitate facci tumentis A. in ea parte, qua verí(us anum re- eurvaeit, cui dum primum ftylum ferreum exploratorium, mox etiam digitum auricularem infero, utrumque materia purulen- tà craffa maculatum extraho;'idque uteri orificium internum ef- fe mihi perfuadebam illico; tànto magis in-hac:fufpicione cons firmatus, quoniam fanguinem menftruum ex eo foraminulo fem- per profluxiíTe aegra conftanter profitebatur, idem matrem quo- e ante quatuor menfes fe obfervatTe tunc teflata eft. — A tri- ran menfibus. ordinaria et naturalis haec excretio ceífavit, in- . que eius locum materiae putulentae fuperius memoratae ftillici- dium fücceffit. Hinc plenarie conviétus fum, totalem hic Va- ginae uterinae procidentiam effe, cum plenaria eiusdem inver- - fione, et fimul etiam defcenfum "Vteri, fed absque illius inver- fione, adeoque Vteri procidentiam nullam, dum is ultra et ex- jx ^u awe non erat pdiapiond fed ; in invería Magi haerebat : Haec dum ad Senatum per litteras Yófero! morbumque non quuni incurabilem effe fignifico, ; cura Puellae mihi com- - mittitur, et Chirur us, Adamus Lak, pro minittro adiungitur. Pudon ergo Deco&tum Sarfaparillae pro potu ordinario prae- | fcribo, et quia alvus ex immodica aquae fontanae potatione lub: -1icà reddita erat, radicem Biflortae et fümmitates Millefolii in | aequali quantitate adiicio, huiusque Deco£ti ufum ad finem us- que morbi contituivit, bono eum fücceftu. Quotidie dein ma- ne ct vefpére in |Baltieüti' temperate calidum , 'cui foli flores "Chariomillae inco&i erant, ad umbilicum: usque deeram immifi et ut commodius in cado balneatorio federe poffet, pulvinat cum floribus et foliis a foeno deciduis impletum, fübdidi; ac poftquam per unam, nonnunquam etiam duas horas in tali bal. - . peo Avin sum erat, recta eandem lectum ipio iuffi, et poft : boa 5017 dius Jj: .». unum 44 — "Obferomio IX... unum alterumque horae quadrantem Cataplafmate emolliente, | ex herbis Althaeae, Malvse, P:rietariae, floribus « hàmomiliae, Meliloti, Verbafci, Sambuci parato, totum faccum, inter pe- des pendulum, fedulo obvolver: iuffi. .. Po:t aliquot dies ela- pfos fomnus et adpetitus, nec non corporis et animi vizor coe- . perunt redire, rediit quoque poft menfis intervallum fluor men- ftruus, qui aliquot iam ante menfibus emanferat,: et istanta qui ^dem copia ex foramine fuperius defcripto nunc . profluxerat; quanta numquam antea. Elapfa quinta hebdomada tumor ille in tantum flaccefcebat, ut non nifi pugni magnitudinem refer- ret, et mox in balneo, matre monente, nobis infciis, foia fibi - prolapfam Vaginam facile reponeret ;: aft tertio poft repo: tio- nem die infecuti funt do:ores in lumbis etin regioné pubis, cum infigni urinam reddendi difficultate: iuffi ergo ut illico balneum — : intraret, et adhibito fortiore nifü conaretur fibi novam Vaginae - procidentiam procurare, nec prius de futüra repo(itione cogi- taret, quam partes prolapfae, iterum emollitae, ex toto flacce- fcerent, id quod etiam feptima tandem finita hebdomada ;;.;Deo nobis opitulante, adfecuti fumus feliciffime.. Ad praepedien- dam autem novam prolapfionem, vaginam uterumque fuftinen- dum, et relaxatas parte: obfirmandas, Peüarium intrufum eft, quod per fex circiter menfes geftavit absque moleftia, de nullis prioris morbi queru a incommodis. i T AT TIR Tandem decimo Decembris huius anni convenit me Mater | cum filia non pridem Viro defponfata, confilium expetiturae, num confultum foret, initum, ut coeptum eft, confummare matrimonium? Quum ex iis intelligerem, |; pridem Peffarium Puellam abieciffe, et praepinguem fatis, tali nunc frui coníian. ter fanitate, qua numquam a^teas5 falutaribus inftru&tas confíiliis optima quaevis fperare iufTi, et ita vuitu exhilaratas ex aedibus meis dimift. — h ( Debrecino in: Hwngaria Halam miffa, d. 18. Decemb, 1166.) —. . ; OB. : | | | Bemorrbadi ex Vagina. uterina exitum molientes. 45 | MOBSERFATIO X. | Dn. D. CHRISTOPH. GOTTLIEB BONZ. Haemorrboides ex vagina uterina exitum "ma- it . . lientes. 'emina ER annorum, temperamenti Me aiied: cháleifát, hypochondriaca, attamen rite menftruata, bisque vel ter haemorrhoidum internarum fluxum experta, tantis ha&tenus, 2 aliquoties;. fub a&u concubitus, ab attritu et agitstione penis virilis, in vagina uteri doloribus affii&ta fuit, ut lacrymis profu- fis marito miferam fortem. teftata fuerit. Malum hoc f»onte fua iterum evanuit rediitque incerti, longioribus tamen tempo;um 4ntervàliis. Ip/a accuratior loci affe&i exploratio mihi concef- fa non fuit. . Po(íthaec corripiebatur fpafmo. veficae urinariae, per paroxyfmos recurrente, acerbis doloribus in regione pubis, affiduoque ad mingendum ftimulo ftipato.: Vrina erat turbida, «cum fedimento mucofo, non fabulofo. V furpatis remediis emol- lientibus, alvumque leniter fübducentibus, cum fanitate in gra- tiam rediit... Haemorrhoides veficam eiusque tphin&terem infe- ftantes, morbi huius auctores exftitiffe, minime dubito. Quae -cum ita fe habeant, perquam probabile mihi videtur, fupra me- -moratos dolores, fub coitus exercitio fefe exferentes, eidem cauffae tribuendo: effe. Venae enim, quae vaginam uterinam aubiunt, atque a venarum haemorrhoidalium ultimis propagini- Jbus, tefte ill. HarrERO 4 , oriuntur, ab haemorrhoidali fan- .guine diftentae fuerunt redditae atque viric.fae; hinc non po- tuit non canalis hic fenfiliffimus, ab attritu penis, quam exqui- fitiffime do:ere. Ad prophylaxin huius affe&tus confilium. de- di, ut "N ebaeíotbio fingulis femeftribus adminiftretur, potusque : r'OibuJl « F3 , jibs ocinee- ' 4) ET lin, Phyfiol, $. DCCCXII. Q6 o0 oto ObfybaHo XT» acidularum Swalbacenfium iun&o infimul balneorum ufu, e. | m quon in auxilium vocetur T Bus i DA db Eus OPSAETO. XE: 58 Dn. D. CHRISTOPH:- GOTTLIEB BONZ ; - Cafü üs Hydropbobiae curdtae. Meo xxVI. annofum, ancillae fervitia praeftans,: tempera- "WM menti fanguineo- cholerici legitime. menilruata;- d. xxv. Aprilisanni 1764. a cane rabido in fura pedis: üniftti ; ubi bini mufculi gaftrocnemif invicem coniunguntur, "duobus: in locis morfu vulneratur. "Non levi exinde perculfa fuit terrore, mi- moris tamen aeftimans laefionem modo praegreífam , in hortum longius ab^urbe remotum adhuc abiit, ac grave obfoniorum onus, vertici, ut moris eft, impofitüm, domum geftavit. '€a- 'tamenia, qüae tum Ruébant, füpprimebantur, ad' quae revocàn- da infufüum quidem Meliffae , fed fruftraneo aufu, forbillavits "vulneribus autem per no&em fplenia; aqua fclopetaria mádida, dmpofuit. ' Tandem nychthemero a praegreffo morfu elapfo, 5meum confilium expetit. ^ Inveniebam vulnera non admo- dum profunda, verum infigniter iam tumida, valdeque do- dentia. ^Ex demoríe relatione intellexi, canem rabiei illo gra- du, quem lluftr. BoegHAAVE, $. 1135. Aphorifmor.. fuorum, primum vocat, laboraffe. — Confeftim igitur Chirurgum accer- "fendum curavi; atque ut communicatum virus, fcarificatione "vulnerum profunda, applicatisque cucurbitulis , evocaretur, "auctor fui. Peregit hoc Chirurgus, verum, ob animi timidita- tem nimiam, minus dextre. ^ ]niunxi deinde, utvulnufculaper totum morbi decurfum aperta ferventur, atque, maturantibus "fedulo adhibitis, fuppurationis negotium fummo ftudio promo- veatur. No&tem fubfequentem. tranfigebat infomnem; angu- — ^füis Cafus Hydropbobiae curatae. ps 47 ftiis afllizebatur praecordiorums fanguinis: praeterea verfus ca- put haud levis obfervabatur congeítio.. Hanc ob rem d. 27.. eiusdem Venaefe&tio in brachio adminiflrata fuit, repetita bi- duo j.oft, ob easdem rationes. | Ceterum aegra lecto perpetuo affixa. manebat. Delirabat quoque fingulis fere noCtibus, nec noninte:diu- multa abfona et.ridicula proferebat. ^ Accedebat denique.d. 8. Maii levis aquae horror ad ipfius afpe&um, quam vero nihilominus, 'licet aegrius, bibebat. ' Triduo poft aquam calidam ad manus lavandas afferri iuffi. | Obtemperavit quidem aegra petitioni huic, aít infigni cum difficultate, non fine magna praecordiorum anxietate, totiusque corporis tremore. Potum vero aquae penitus expaveícebat, neque ullo modo , .nec vi, nec precibus, ad unum alterumve. hauftum capiendum commo- veri potuit, | » Medicamenta, quae ftatim in principio usque ad posiq: tem morbi conditionem exhibui, fuerunt, Mercurius dulcis b) fnixtürae temperanti iun&tus, 'quem vero ob febriles acce- dentes commotiones , refra&tiori dofi exhibere, quin fubinde per unum aiterumve diem feponere coa&us fui. Mercuriihoc temporis fpatio, non nifi grana triginta . uinque affümfit aegra, et tamen gingivarum exinde percepit ^olorem, et hinc inde in | ore interno puftulae apparuere ap^thof:e | Ex his circumfian- - tiis, filivationem, fi medicamenti huius ufus continuaretur, füb- - fecuturam effe, a vero haud alienüm videbatur. — Dubitabam . vero, ob hanc rerum faciem, de profpero illius fucceffuü. Con- ful um igitur duxi, ab hoc reme iio ab iinere, eiusque —€ exe pas quid Mofchus c)in hoc aff. yis valeat. | táci- b vid. Diff. de Hydiooebn, cinsdcqiqne iper ifércuritia potiffimum curatione, Argentorati 126 1. ventilata. €) "Transadt. philof.| Vol, XL/1E. pag. 226, Ihasult et bans de Speci- fico antidoto novo. Tubing, 1759. — 48 it E Obfervatio - XT. - Incipiebam d. r1. Maii quovis bihorio, fub forma pulveris; Mofchi optimae notae tria'grana exhibere, fuperingefto cyatho: Deco&ti,cuius formula haec fuit : Rec. Cort. Peruv. opt. 4) unc. j. tad Serpeotr. Virgin. unc. dimid.. Nitri depur. drachm. 1j. Tart. folub. fcrup. rv. M. D. S..Species.cum menfura dimidia aquae fontanae decoquendae. |. Hifcé medicamentis aegra,. ni(i quod. fub finem dofes; et Mofchi et Corticis, diminutae fuerint; per quatuor feptimands ufa eíl. Interea temporis; maxime circa vefperam, accedebant variae fpaftico-convulfivae artuum agita- tiones, quas inania ad vomenduni; conamina vel praededebant;. wei: comitabantur, | | ^'Animo quoque inhaéfit cijftaà; dftariteiii inprimisque Me- dicus, Jaedendi, ab aé?rae voluntate tamen: adhuc fuppretfa .conquerebatur demoría fubinde de pedum ftupore, capitisque vertiginofa.affli&tione;: iungebantur' validae commotiones fin- gultuofae, per integras faepe no&tes durantes, cum vagis dolo- ribus in.abdomine. , Delicia fuerunt frequentifTima; folidos .ci- bos aegra deglutivit, affumfit quoque fuo tempore prae(criptum, Deco&tum, quod vero cum per unicum aliquando diem omi(if- fet, aitero die non nifi aegerrime hauriebat; ad aquam vero e longinquo faltem viíam exhorrefcere, totoque corpore contre- mifcere coepit, neque illam vel primis modo labris deguítare potuit; neque tamen metuit aéris motum, neque res fplendei- tesoblatas. Confumtae fuerunt hoc temporis decuríu in De- Cco&o, corticis Peruviani unciae quatuordecim, Mof(chi vero drachmae quinque cum granis viginti feptem. |. Nolui aegrae; re domi anguíta prefae, :Mofchum ulterius. exhibere; praefer- tim, cum Hydrophobia per integri menfis fpatium in uno eo- demque ftatu permanfit. In mentem igitur mihi venit, an non . balnei dulgis ufu refra&tarius.hic morbus debellari poffit, / Pri-.- mis -i:d). Vide. laudat; Diff;. irgentorateg din, ubi Aüdfor Corticis abii N2- riis rationibus innixus,. valde commendat, m | Cafu $ Hy dropbobiae étratae. : | 49 mis quidem diebus difficillime id fucceffit.'- Aegra enim mife.: randum in modum tantis praecordiorum: anxietatibus; partium: omniunr tremore, membrorumque fere convulfiva agitatione: corripiebatur, 'wt*vix balneum ingreíTa, ex 'eodem ruríus exire coa&ta fuerit: verum hae difficultates tra£tu temporis ita fübla- tae funt; ut tandem per bihorii fpatium in lavacro perf(ifteret, omniaque fymptomata. fenfim. feénfimque ita; evanefcerent ut aegra, quindecim adhibitis balneis , unum: alterumve cochlear . aquae deglutire potuerit, :fübfequente quidem fingultu, qui ve« ro:aliquot menítum intervallo fponte abiit, ita, utilla, dum haec fcribo; bene valeat, nullumque amplius mali fui infultum, praeter vertiginofas capitis affliétiones, femel aut bis.per annum —Ó ha€tenus perpeffa fit. : ^(Cum varia in hoc miorbo medicamenta adhibita foerint dies minus facile eft, quodnam ipforüm effectum praecipuum praeftiterit: videtur tamen, Mofcho, Cortici iun&o, vires fuas | denegandas haud effe, cum horum remediorum ufu, quatuor | feptimanarum decurfu, ' 'Hydrophóbiae malum, rariífimo fane exemploy. maiora haud ceperit incrementa. | ^ — — OBSERFATIO XII. Da. D. CHRISTOPH. GOTTLIEB -BONZ. De. - Tumore pedum cedematofe chiplim niuus fa-- | men noxio. : | ir. 44- annorum, Jaxioris atque fücculenti. corporis s habitus, . ob.muneris demandati.rationes vitae fedentariae nimium quantum. addi&us, . varia molimina haemorrhoidalia, tandemque ipfum. haemorrhoidalem fluxum menftruis periodis recurren- tem, fibi contraxit. Jungebatur huic scr c tdg .^» AVov, Ador. Pbyf. Med. JomwdWE 0g | fen- y vuU Obfehtatia XII i fenfim fenfimque. — laxamque bibisus. hileMiM din ad genua fat magnam in molem exte;dens;' ; Tumorihic pro: - more fuo per noctem penitus difparuit, et interdmr redit, ime preffasque foveas promptiffime reítituit. : A'ecidit:al'quandoy ut, cum aeger de infolito pedum pru:itu conquereretur, pedes» que eapropter cumi pannis linteis paulo diutius, leniter tamer fricarentur, ut, anquam, ipía haec .Iimtea:r ina: zb'attenuato:et per dilatatos poros;cutis tranfeunte fero j; repetito'etiam expe rimento, madefcererit, quae omnia (érurn in: praefenti oedema; te extravafatum atque in telam cellulofam -effufüm commonz Ítrant. Exceptionem proinde aliquam patitur fententia 7), quae | tumorem gedématofum, qui preífus fe facile reffituity a'fero; tantummodo in vafis fuis ftagnante deducit id .quod^modefte hic monere. placuit... Ceterum, Var. optimus non adeo male fe habet, eftque idem tumoris flatus, ignes tam ab eius- uds ert pesesiipfc ):.08510M "9. :3ie193H E 4 2 i5 Td íáíiecsDünt5 Le 3 gab Á sad ond A CLY T FLU E npe Dn. D. . CHRISTOPH. GOTTLIEB "BÓNZ: pe Fu Spiritus falis jdonaniddi —— n8xio- potius; quam -falutari. (eese AporPHr,in A&or. N. Cur. Vol. X; Obf. X medicamenta larga et liberali manu data eximie commen- | dat, quod et ego probo. Allegatur ibidem PozTA in Medicing | füa brevi, quae mihi véro-ad manus non elt ; dicens, fe absque - ulla noxa compluribus vicibüs Spiritus falis ammoniaci iflemrim | unciam affümfife. Jam es; quae ME circa i ufum huius medi? - camen. E ") Excellentiff. ESfknasn, Confp. med, heore Part. L pog. 456. P Xe hi De ufu Spiritus falis'ammohiuci interno etc. — st ésmenti 'evenerunt; 'enarrabó. : "Viro: eidem; cuius in praece. dente Obfervatione- Wientlunem u-fáckie ad urinam ciendam. fe- quentem "Mixturam praefcripfi: Rec. Aqu. Cerafor. nigr. un- cias fex, "Terrae fol. Tartar. drachmam unam, Spir. fal:ammon. urinofi, iuxta Difpenfat. Würtemb. parati atque optime faturati drachmas tres, Oxymell. fquillit. unciam unam. M. .capiantur bis per diem quinque cochlearia. Poftquam aeger medicamentum hoc bono animo affümfe- rat refpiratio ipíi fubito fufflaminabatur, uta, ut per fedecim - vel viginti horae minuta fecunda fpiritui ducendo impar effet. ! Nihilominus fecunda "vice-periculüm: fecit cum hoc remedio, - xerum eadem fequebatur fpirandi difficultas, quin adhuc inten- fior. Deteftabatur hinc aeger medicamentum hoc, . neque ego eiusdem ufüm amplius fuadere confültum duxi. Cum Vir opti- mus omnia ingredientia, imo ipfum Spiritum falis ammoniaci ad duos fcrupulos mixturae fexunciali admixtum, plus una vice absque ullo incominodo affümferit: perfuafum mihi. eft ;.. noci- vorum horum effe&tuum rationem non nifi in nimis larga modo di&i fpiritüs-adhibita dofi quaerendám effe. Spiritus enim hic, tefte BoERHAAVIO, b) bene faturatus, acerrimus eft, ignique proximus acrimonia fua,: halitumque. emittit , | quo. forte in.re- rum: natura non alius acrior habetur aut violentior. Quid? quod ipfe fal volatilis cuti viventis calidae applicatus, fi mox füper- impofito emplaftro de pice verfus cutim coércetur, ütnon pof- fit avolare, ftatim ac calefcit, intolerabili cum dolore partes in gangraenam:;nigram exurit, íumma cum inflammatione; . ut non fit;aliud venenum velocius... igitur adeo, pergit cele. berrimius Vir, externum faltem ufum attingens, prudentes qui« dam. Medicorum y qui. pleno: infpiratu commendant. [pivitus. buius. fa- lisue 'attra&ionem: ad. nervos -olfatlorios , membranam pituitariam na- fiui, pulmonales tenervimas. - iculás 2 - — diia et vint 0 |ansptelonr iijso eupl3a206 av101€3:2 1 3 oampris b) :Element, Cheiniae Tom. IL Proceff CV. CVI, o*2 cos 1 Obfervatio: XIF, - imprimis quam masbue binc videtur metuenda, Sufpicor itaque fpiri- tum falis ammoniaci, quem PonTA adeo liberaliter incurgitavit, optimae notae hon fuiffe , licet, quod hic fub finem addo, ne- íciam, an forte alius, fuperius a me prefesiptam, dedn inite pen melius ferat, nec ne ? nneijuiaga Halam wmiffze d. 22. Decemb. 1766. Xi OBSERFATIO XIF. Dn. D. PAVLI JOANN. FRIDER.. HEL- Mibereti soif caro: MOLRS ELA SENSE OS ER Ingens et miranda graviff TOT UTI fowptosdn coft- geries, per XXXIT. annos fe invicem excipientium, a Concre- : mento po'ypolo -fcirrbofo; in- et extra F. P. coalito, ... gu obortorum. 5... ror ec " Vie temperament fanguineo . cholerici , deii Nalidgque - eorporis conftitutione atque alacriore animo gaudens, ab infantia quidem variis gravibusque morbis implicata fuerat, qui- bus vero a decimo tertio aetatis anno jevata, ad decimum o&a- vum usque bona utebatur: valetudine, ut per hoc: temporis fpa- 1 tiam omnes a&tiones vitales et naturales ordine et fine vitio — procederent. Annum autem agens decimum o&tàvum, laffitu- — dine inopinata artuum, in afcenfione potiffimum fcalarum,. nec - non crebrioribus capitis dolo:ibus, fenfüuumque hebetationibus | ac vertigine adficiebatur, qui quidem adfectus caput et-organa auditus ita occupabant, ut haec occlufa viderentur, atque aeg- rota faepius vix fibi conftaret,; Ad haec accedebant difficilior . gefpiratio et anxietas circa praecordia, non raro eum inmodum aucta, ut aegra vix fufferret anhelitum, fimulque hoc eum ad- fe&u infignis palpitatio et trepidatio cordis erant coniunCtae,atta- — 3-en cum hoc di(crimine, ut IPs otio: espit moieítiam. | | n iO. d '-adfe- | " E» tO Ir Ingens gyaviffimorum fymptomatum congeries etc. — $3 adferentes, fymptomata circa praecordia tedderent remilfiora, quae eo tempore interdum in totum quieícebant. Neque cer- tum et ftatum tempus invadendi et recurrend! obfervatum eft, fed haec fymptomata promifcue et fine refpe&tu ad excretiones ordinarias, tam ante, quam poft fluxum menfium, nec minus tempore intermedio, alvo tam claufa, quam aperta, aderant: interim tamen alvus frequentius claufa, quam aperta erat, et pe- des faepe praeternaturaliter detepefcebant. | Ceterum aegrota, fi antea nominati excipiantur iníultus, fic fatis bene adhuc cor« . pore viribusque valebat, nec ciborum adpetentia;,- nec fomno carebat, et niiil impediebat, quominus occupationibus. dome- fticis vacare et interdum pedem domo efferre potuerit, usque dum morbus creícens hoc prohibebat. | Neque hoc preetermit- tendum, quod menfes confueto tempore indcoermt (ine dolori- . bus aut aliis incommodis: .À primis morbi incrementis ftatim. 'experietitiífi imi quidsiie Medici in confilium vocabantur - qui quidem per V enaefe&io- nes, pediiuvia, antif; »afmodica, refolventia, . pilulas polychre- ftas balfamicas et reiiqua eiu-dem generis remedia, morbum rà- dicitus tollere früftra conati, verebantur; ne polypi cordis, fal- .tem incipientes, fübeíTent, generatim. autem arbitrabantur, aegrotam-cardiaigia (ymptomatica a reftri£tione humorum oriun- da, laborare, hac quidem innixi ratione, quod nimirum inflatio vaforum fànguiferorum in facie et collo cum pu.íu duro, inter- mittente, obfervabatur. |, Aliquo deinde temporis fpatio inter- je&o, fpafmodica. faucium conftri&tio,. cum fenfu. corporis duri in ilis haerentis;. 3temque nflatio in hypochondrio finíiro et feníüs rei alicuius afcende»tis fenfimque praecordia occupantis, faccedebant, quae (ane:omnia iententiam. Medicorum dubiam atque curationem difficiliorem ancivitemque reddebant. | Nulla enim obítru&tio meníium, nulla- in abdomine tormina aderant 5 sanies; aen folum legitimo teinpore , fed etiam. libere. et absque G 3 |. im. $4 onion -Obfervatio Eee wol impedimento prodibant, ratione durationis: patlutum, modo mue tati, ut, cum antea quinque aut fex diebus ;' nunc biduo-abfoli- verentur. Nullam aegra horum calamitoforum fymptomatum rationem adferre poterat, nifi quod domicilii fui culina fumum retinens, perflantibus ventis nimium expofita fuerit, in qua cos quendis: cibis occupata, per crebras infrigidationes-forfitan, de trimenti quidquam fanitatis cepiffzt, quod a Vero abludere non videbatur, quia tempore hiemali primum hoc morbo adfliétaj fluxum menfium fenfim diminui animadverterat, nullo modo; - licet omnibus remediis rite adhibitis; ratione quantitatis: poftea plenarie: reftituendum. ^ Hi acce(fus morbofi. biennio elapfo - multum. áugebantur occafione terroris, quo aegrota ex impro vifo percellebatur; ab hoc tempore le€to manebat continuo ad- fixa, et quidem eo modo; ut interdiu incumberet dextro lateri fomnum autem capiens, quo om "wcue d xonisutquam etiam in finifixuni (e-vertetet? ;: 50 uec sim & -^ Aliquot» anni fic preteribant it illa: quidedi nunquáam-ab omni feníu anxietatis circa pe&us libera, attamen, fi excipianz tur adfeCtus fpafmodici, animi corporisque itibué non plane deftitüta effet, ceterüm aequalem fitum cubando follicite obfer vans atque ab omni. motu, quantum fieri poteràt, abítinens; aliquid etiam levaminis et liberiorem refpirationem exinde fe capere adfirmabst, quando manu ventriculum finiftrorfum pre- méret. "Sanguis per Venaefe&iones circa aéquino£tia eriitfusy pürpureum colorem atque confiftentiam fatis bonam retinebat; Vrina erat naturalis et 'citrini coloris, riodo 'cópiofum; niodo: párcum fedimentum deponens; quandóque tamen aegrotae 'afz fürgerti animi deliquia eveniebant. 'Circa hoc tempus, poft- quam ultra duos: annos fymptomatibus ha&tenus enumeratis ad- fli&a fuerat; menfes notabilitér diminuebantur et flüor- albus accédebat ; nünquam remittens rfi füb ipfo ménfium fluxü j 'is3 que Gihüin ;iedicámehntà Virus fpem et labórem Medicorum ^ni | fruftra- Ingens graviffimorum fymptomatum congeries etc. — 85 fruftrabatur, quamvis fanguinem purificantia inprimis Tin&. anti- . monii acris cum j-ffentia Succini, pilulae purgantes cum Mercurio dulci, variae aquae minerales, decottum foiiorum Rofmarini et - florum Vrticae mortuae, itemque martialia quaedam ab illuftri- bus: Medicis, HoFrMaNNo fcilicet, de BERGER, BüCHNERO, STAHLIO. atc tl lcm. — MODE S cari fOenturC o oHpen QU) fio9$ex anni ità iiis; longe calamitofius autem sicut abdi Bey ism non folum enim continuabant vertigo, hebeta. ones capitis, tenfio finillri lateris et pedum infrigidationes, quibus poftremo nominatis antea di&a fymptomata femper au- gebaritur, fed et morbus ipfe in dies invalefcebat, quandoqui- dem continua cordis palpitatio eiusque tremulus motus, ad ex- trémum usque diem aegram male difcruciantes, refpiratio anxia; - orzafmus fanguinis univerfalis, et inufitatae conítrictiones fpaf- modicae in cápite et pcétore, plerumque vero in diar:hragmate, cum fubfequente atonia oboriebantur. Adpetentia ciborum et quiete per no&tem adhuc fruenti id folatii fupererat , quod ad- fli&ionibus aliquantifper remiffioribus vacando, in occupatio- mes d »mefticas, attamen lecto incumbens, atque colendo Poéfin aut alias animi ingeniique exercitationes otium confümeret. Ve- naefe&iones, et hirudines ad venas colli'et füras admotae, per aliquot dies interdum corporis cruciatus aliquo modo levabant; fed malum minime fummovebant, quin immo, aliquo tempo- ris intervallo comprefliones cordis et capitis pathemata, modo pungendo, modo puifando dolores excitantia, eo usque auge- bantur, ut in veras convulfiones abirent, et a Ifi&ta fub his pa- roxyfmis ,. fidem fupera:ti^»us. et per univerfum corpus fe ex- tendentibus, ab aliquot perfonis robuftioribus vix le&o "um retur, et miferandum in modum lamentaretur. | . . Sic morbus a primordiis fuis ad quartum et vitefimdii | an- num fübinde magis magisque invalefcens, protrahebatur, ek 20132.) | | quo 1 665 com e Obervatio XI. sen quo infigniter decrefcebat, minime tamen. prodigiofos effe&tus ulterius exferebat; e contrario, praefertim vicefimo» quinto . morbi anno, fuperata Dyfenteria, aliae. paffiones priorum vices occupabant:- Stomachüs fcilicet languens, privatio adpetentiae et fomni, vehementes fingultus, fpafmi fere continui circa vens triculum,. pe&tus fimul et cor contrahentes et refpirationem ops primentes, Sub ipfis cordis conítri&ionibus, iisque vehemens tioribus, aegrota conquerebatur de incredibili anxietate et com- preffionibus cordis, eique videbatur faepe, ac fi fanguinis mo- tus circa cor proríus fe fe (fleret, et fruftulum quafi ligni in corde haereret, quae pathemata, cum palpitatione interdum, femper vero cum trepidatione cordis usque,ad obitum perdu- rante, erant coniuncta. Simulac corpus movebatur, ípaímo- rum impetus maior erat, et cor ipfum et omnia vafa quafi .oc- clu(a videbantur, poftea animi deliquia et tanta cordis debilitas fequebantur, ut hoc ipii prae debilitate doleret, in quibus ad- fe&ibus tamen medicamenta. roborantia praecipuum praeftabant ufum. Quando fpafinus cor invadebat, verum afthma fpafticum exoriebatur, ut aezrota nunquam fufficientem halitum recipere poffet, et ex nimia anxietate pedibus le&um concuteret tanta SP vehementia: ut hi faepe fauciati fuerint. 5; Durante hoc inveterato morbo, a cereviíía RAUS abfti- m utens plerumque potu ex deco£to panis et Cafliae ligno- fae, nec non ex avena et hordeo excorticatis; intra prandium aliquid vini fumfit. | Annis pofterioribus morbi, praefertim du- rante fpafmo diaphragmatis , vel minima exoneratio alvi vehe- : mentes fpafmos et. contoríiones provocabat, qua de cauffa nul- la laxantiay raro autem Clyfmata, adhibebantur. | Le&us con: 1inua horum annorum ferie a tergo altius fterni debebat, et in ultimo anno aegrota non nifi dextro lateri incumbens fomnum capere potuit, quo diuturno recubitu femel tantum cutis, li- | e«t intra paucos dies fanata, exulcerata fuit, Sub [es à &ictio- Ingens graviffimorüm:; fymptomatum congeries, etc. $9 . fli&tiónibus corpus plane contabuit, viribus per continuum cor- dis tremulütm motun et fpafmos ftomachi ita exhauftis, ut com- plures dies füb infigni atonia confumeret ; accedente autem fpaf- fno tam-ànxia erat, ut cutem 1n regione fcrobicul cordis: et fu- pra umbilicum fricando laederet. | ..- iob ^c1-Tot malis miferandum in modum: crüciata; anorbo. xatdeni idfenefcebat, qui iam-triginta et'duos annos vitae-abfumferat, atque in hoc longo temporis tra&ü'minimüm decas: Medicorum; ab'aegrota confültorum, morti occubuerat. Circa medium. tri- éefimi tertii morbi et quinquagefimi primi anni: vitae, quo tem- póré flüxus menfium, annuatim diminutus, 'ceffabat ,, malum ta- mén inde nec'augebatur, néclevabatur, incidit forte in quan- dáin-animi coriturbationem , per aliquot dies fübfiftentem, qua ipfius "aninius, alias tranquillus atque immotus, nimis adflitus füit; et choleram ficcam reliquit, quae, omnibus remediis, etiam - ptetiofioribus, fruftra adhibitis, in inflammationem-lentam 'de- generavit, 'ét fic tàndem illa; accedentibus'exceffivis convul(io-: nibus, etinfequente lenta: apoplexid ; mitisque 'fpafinis ,; fupra trigintá et fex horás praeter opinionem moribunda, cum natuz rde vires tam accumulatis malis non ftietite, vitam. Ner eüni tranquilla morte commutavit. 11! Non folünt/defun&ta, fed etiam ipfius cógrati faepius. nj ruüt, at poft illiüie olituar ope feCtiónis in cauffám morbi atque: At itonatun plane fingularium: et prope-nauditorum inquire-: retur, cui defiderio ut fatisfieret, praevia infpe&tione' corpo-: ris demortuae, manus fe&ioni admovebantur. — Eius vero finis atis, quum.in eo confifteret potiffimum, ut fedes morbi diriffimi recluderetür;^ attamen; quantum fieri poffet; fine mu-- tilatione Corporis, a fcopo non alienum vifüm eft; :cavitates in-- feriores utrasque primario perfcrutari, et in: his: fi praeternatu-: rale quoddam non inveniretur, tunc poftea füperiores aperire. Sub'exterria pe&oris atque abdominis infpeCtione 'ab.-initio fta- tim! obfervabátür; ;fternum. praéternaturaliter valde inflesum;- tt'4Nov. dci. Pbyf. Med. Tom. IF. H - eg $8 o oss s Obfarvatio XIV. o d ceterum quoque infigni duritie nndicdindis sididiicd chondrio livor et maculáe rubicundae adparebant, .quae ex gan- graena interna atque intervallo: temporis ,, dum corpus ;quadra- ginta et duas horas iam exanimatum iacuerat ,- ortae-credeban- tur; abdomen ipfum valde tumidum et livore fuffufüm. erat. Integumenta communia in ftatu ordinario, | et, aeuum tam pertinaci et corpore plenarie contabefat£to mira acis etn Tara icd hir s "Pedo re aperto, mediaftinum fanum et fupra modum pingue, pulmo- nes vero iufto. minores adparébant, illosque magnitudine. vix. füperabant,. qui in infante fex aut octo annorum. confpiciuntur. Dexter illorum lobus: vix quarta parte liber; erat, reliquis tribus; imprimis fuperne; laviculam verfus, cum. pleura. concretus;. in eoque latere circiter dimidia menfura extravafatae lymphae ferofae confluebat, hincque nec defunétam, nec ipfius Medi-. co$ opinio; fefellit, 'quod fcilicet hydrope pe&oris fimul labora. - ret. Subftantia pulmonum valde .flaccida.erat; attamen Vp lo fcirrho aut. vomica5 dexter lobus: autem in totum; finifter ex; parte tantum inflammati erant. Cor minorem; ac par efl ,. ha- bere ambitum videbatur, nequein fitu naturali conftitutum:erat, apice in dextrum latus valde inclinato... Pericardium (ine;labe,, | fruftrabatur exfpe&tationem- Medici, . boc. loco .extravafatum quoddam. fufpicantis, | Ventriculus cordis anterior nimis: flacci-- .dus erat, pofterior e contrario naturalis; uterque ;.. quod. mirae | bamut; fine extravafato aut concretióne polypofa. - -— His accurate fufficienterque perícrutatis abdomen aperie-- batur, ubi inflammatio omnium isteftinorum, .exc«pto re&o, - . ftatim in oculos incurrebat. .. Omentum. erat. in ftatu. naturali ;. hepar turgens et fanguine repletum, iuftae quidem proportio-: nis, aft inflammatum, licet fine fcirrho, ficut etiam veficula fel-. - lea valde exigua et proríus inflammata erat. Splen colore fub- livido infe&us erat, fed absque fcirrho, et.ratione extenfionis :nodum non. transgrediens, Stomachus: muitum inflatus. fed: 392 ii OXÀ BO ii -—. n cn0n dogens graviffimorum fymptomatum congeries etc. — $9 non inflammatus; "uterus nimis parvus , et renes cum vefica ex omnibus vifceribus foli vitio vifibili carebant.- Sub fundo ute* ri et inter veficam concreícentia in modum venae fcirrhofae in- fignitertumefa£tae tandem adparebat, et quum ex hoc praeter- nixuii obie&o fedes morbi i inhocloco praefumeretur, id ac- T. profequebatur, inteftinis usque. ad finum Venae porta. illiisisgi atoor. rci dili uin 'Fa&ta hac praeparatione, obfervabatur, memoratum'illum tumorem in ipfo Venae porta. fum trunco latitare, quo diffe&to, polypus, figuram, quam adie-.- | cimus, referens, prorumpebat, ;a parte fuperiore lit. A. eircum- ferentiam'plus:quam duorum, et ab inferiore,-.lit. B. ad ramifi- s. usque ,-unius et dimidiae unciarum ;; nec non pondus: | femunciaror: quinque cum dimidia exhibens: Hic polypus:cum: ntinuationibus fuis, ut Tab. I. Fig, 3. A. B.C. D. monttrat, dex-; trum atque finiftrum ramum Venae portarum ingrediebatur, at- - que ex mera concretione fibrarum cohfiftebat; ^'Connettebafur autem mediante tunica cellulofa cum fcirrho, quem eadem Fi- gura lit. E. oftendit, quique a parte fuperiori F, ubi intra dex- trum et finiftrum ramum venae portarum increverat, pollicis unius, id medio vero G. pugni circumferentiam füperabat, fimul. du dad. oc fcirrho pendebat appendix H. longitudinem et craf-.. (iitém wunfis pollicis explens; 'q RE e cum parte aliqua 'éraflioris- portionis utero incumbebat. | d fuperficie fcirrhi, ubivis glan- dulae induratae ; adhuc adparebant, lit. I. I. I. et quum diffecare-. tur, re re aeferit; sd faciem farcomatis ét fteatomatis, dum varium - praebet ata it afpe£ - Longitudo hu'us concrefcentiae fcirrho-" A ipp E H. quae feparata- et quafi abfciíTa comparuit, qua rantem cubiti, et pondus totius compagis dcirthofae- a decem femuncias et tres drachmas adfürgebat, quo vafa háe-' morrhoidalia premebantur, ficut etiam hac mole vena cava in. vertebram. retrorfum intrüfa, antrorfüm autem vefica propula erat, ui t vix cerneretur, - qua de cauffa eius. .extehtio jnipedicba-: ! mu T1 QUT x Te gta ud : - H | Ne- 60 $3 tare m 1 | Obféroatio XF. . ) i3 -« « Neque: ibit mien edo "cur : defan&a: de continuis anxietatibus et motibus convulíivis conqueíta fit, quum:;horum fymptomatum ratio, partim ex pulmonibus iufto minoribus, par« tim ex interrupto, retardato et'variante fanguinis circulo; faci- le adpareat, quo reditus fariguinis in anteriorem cordis. - culum difficilior reddebatur, ;polypus vero vel minimo:c motu exagitabatur, . et nimia exinde confequente: iiiendnn fpáfmi et convulfiones:provocabantur; fcirrhus veros. quando: aegrota affurgere conabatur, propter pondus. defcendebat , et: liberum diaphragmatis motum - prohibebat; . . Occafione animi cuiusdam: pathematis: fine ullo: dubio polypus;. Ceterum. paucis: aut plane nullis; utzalias folet, fibris lateralibus. inftru&us y: fe- paratus eft, et fimul fa&ta effufione bilis,: ex irritat'one;et ime pedito circulo gangraena. et fphacelus fua. cepa iet X ani Haar niji d. 12. Mart, a9). "- nem pi udin f Ui mus o*rsrb9nm m: NIE : - OBSERPATIO - M isno 4 8 eu; Dn: ;: JACOBI FRANCISCI DEMACHY. -... Singulari ia quaedam, de. Liquore. fumante, ex $t 7 3 dPI dir cant Mercurio füblimato parato. er dieops - | Schediafinate. quodam, quod Caffio tribuitur, et E fne. vefte infcribitur ,. de Liquore ex Stan o et . ercurio ro(ivo parato afferitur, fingularem. hànc 'éius.effé qualitatew, | gn guttula eius unica omnem in cyatho conteritam a uam quafi Con. glaeiatam. reddere queat. P uribus autem . vicibus per expe- rientiam edo&us,. falfum hoc. effe comperi; e contrario autem. fequens phaenomenon fiepius obfervare mihi licuit, quod r nem- pe unica aquae purae guttula integram quandam, praediéti illius. Mori fumantis quantitatem fubito et fere in momento incry-. T | ftal- | Singularia quaedam de. Liquore fumante etc. 6t .ftallos exiguas fica nihilominus tamen fuümsantes, convertere queat. Sic primo, cum Phislitiiy pro affervando tali Liquore, qui ad. huc füb deftillatione prodibat, praeparaveram, et eandem, aqua mundificatam, non fufficieriter ex(iccaveram , vix e^ vafe: reei- | piente in illam:effu(us.Liquor omnis, non íiné ftupore meo, in folidam maffam mutatus fuit. 7 *- Affera vice nünifter, ^qui in 1e&ionibus fheis chemicis' ad mánus mihi erat, Matracium, anted cum aqua repurgatum, re- A tórtae; deftillationi Liquoris fumantis adaptatae, admovere de. bebit: "Licet autemi ferio eidem iticulcaffem , , üt exatte illud exficca nihilominüs tamen ex incuria iliud adhuc humidum roi aea 'nerriqüe debitum retortae fubmini(travit, Quam- primum sh m vaporofus prodiit, ftatim hinc inde ad pa- tiétes Matracii (in lócis nempe tumidis) Circumvolütus, i in foli- fübftantiai abiit, SU autem eius Le fluiditatem iqpsam 39 ffruDIgTtt "y m s es (US de induftria. aque, in. Cyatho contentae, unciis . X, ve et per vices .Liquoris fumantis guttulas d em ab una incipiendo, inftillavi, fed aqua femper fluida «^ , Cum. Vero ad drachmam unam, Liquofi s: if;us uni- ,aquae. guttulam. mediante. tubulo vitreo. .adderem; OX dio iter vitrum agitarem, - omnis 1lle fubito: in folidam nutatüs fuit maffam ;. quin immo, fi vapor faltem : aqueus in vaf- n, ] üorem. fumantem continehs,. transmittitur, ut levi- 16do illum attirigat, fimilis exinde effe&tus illico obferva- tur. Liquido ergo 'éxinde adparet, quantum a veritate abfii prodigiofum illhd experimentum in praedi&to illo Schediafmate inani cum ja&antia prolatum. OE a) Jur EN "NS OB. P. fhángonifati, non ar dil prompte; ed paullo tardius s colors Vi q 62 | 35 3w "X, (d Li s; er niti aM iv/^ eisii9Vít02 2949. BS SERFATIO SXPL pec olla 28 oup . " Dn- JACOBI FE RANCISCE- DEMACHY. e Hair Julpburi is vicem gerens:Liquoris ad dete ct oo gendam Finordm m inati, v 3:09'q iut arr133 uci MdMd A*S aeiaiodam Vi jingrum, Lexum pro atr nito, "ic a [o s Ur | vimpteto) Mà uet. iangoniationis valde | pettum , examinand um ef Cii uu P3 dus quod aderat, liquidum, - eius in locum .fubftitui, €o- Som, fucceffu. .. Hoc anim entavi,. zi Ade m illud etiam tanquam tan mentam (jmjath leticum il, parem | &o notavi, LEtíane Au - 2 pan ex Auripigmento, i" Calce viv, cum fervida aqua folutis, non nifi Hepat. quodd am, ex . fulph re AXpiES obtin: adeoque vulgare Hepar fulphuri omnino Ms :s illius 2 re potit. 1 Hoc unicum tamerr circa praedi&tum illu | menti, 'per Calcis partes alcalinas foluto, compofi im, tüm notavi, quod effe&us, - Bütidoiy » cüm ufitato illo Li egt id quod procul dubio arfeni " | partibus, Pede ) dri: fimül adh: dhaerentibus, in communi bal d jate Plein y tribuendum erit. ta | d ] iüds sicief Ei "rfr w 5 6 "— PRIN "— ^ P ; 4 4 3) ddéiu a i P. "Y Gt i T (HER OIPUT2AG XS i T - ;iU DO 1d $ | A1 UIeio1 SI S125 (DUO. Lillit *$0 CH | OB. X M LTD 63 ! OBSERFATIO. XFII. Dn. "oet FRANCISCI DEMACHY. Qe Tunt en | . j Diverfitate « be olei defilati — n xx qu OLZIVS in Libro fuo, D«ftillatoria curiofa ivfcriptoy 4A den cs eífentialis. Chamaemeli. colorem . Coeruleum ab omni. : cuprearum partium fufpicione,. per. varia follicite fa&a. experi- n wt uud veram coloris huius cauffam nemo, quantum. uie conflat, Andagavit,. licet artem,. oleum iftud in ma-. ». opo ug de ,non male defcriptam ,. utinam etiam poffi-. EVMANNI bip. : A S DMNERMARS, cum. anno-. bonu us 'edita. , dli Quum aeítivo: tempore. anni. praeteriti. maiorem i geh: id melifioridi quantitatem, quam quidem vas meum deftillatorium ; una yice capere poterat, ..obtinuerim;: jn duas partes illam dif- : pefciiuffi; ;primo folos flores,.de in herbam floribus ablatis, -de- : ftillationi, fübie&urus. |, Quod e floribus eliciebatur oleum, fla-: vi.coloris erat; quod vero. ex herba. prodiit, coerulei. Vtraque: haec .commiícui, indeque. viridis. exfurgebat. color. Quoties ergo coeruleum, obtinetur-tale oleum, toties oo nduduie licets; herbaceamm Chamaemeli partem floribus-abundantiorem, aut oleo- magis divitem fuiffe; .íi autem flavum illud monftrat colorem, quod perquam faepe accidit ;. tunc non dubitandum effe arbi- tror, flores et quantitate et maturitate herbaceam partem longe: füperatfe; . fin tandem; quod raro tamen accidit, viridis color, adparet; tunc aequalis circiter quantitas olei ex floribus et her-: bacea perte elicita eífe-v idetur. " Linie Halan maie : " 4, ue) CC ex . M T uU OR. 64 — Olfréuio XVI: OBSERFATIO XVI jDn.;D; EVDOVICI ROVPPE: |. 55 ingen ventr is tumor Dinpaniricur, d emprefj j9-- ust AM t i$ ; He. YEXIECIAS s. Mola ica " XU I: VE apud Helvoetschluys in Belgio, d 21. p Mt ann. 1755. contigit infortunio quodam, dum ancoráe in B ve bellica de Orangezaal attóllebantur, ry tnilitis, lomine vet e ADU Merc obtuío es erant do quam avidiffime bibebat; LE venam in brachio pesi, et largam 'inde fanguiriis quantitatem: eduxi, fauéiatumque in ftra tum fuum nátiticum feu le&um perifilém collocari curavi. ^: Poft: trium circiter horarum intervállum ad le&üm infelicis hüiüs ho-: minis reverfüs, eum valde inquieturi;: füdoreque-frigido perfu- ' fum inveni. Pulfüs erat parvus et céler,'cum brevi'ac fre-' quenti tefpirátione alvum:.bis et quidem fat! copiofe exonert.' vit; urinamque reddidit: fire. érüore iri excretis , "fuperftite ad-» huc sev alvum viernes en ftimulo: AM Soil tíoseo Dotovbetehi Mint: SiMberogoet quid. bate? quidque poft infortunium fecerit fauciatus; narráverünt^mihi : commilitones, quod duas tresve horas, antequam eiinfortunium: contigerit, ille multum polentae' tiordéaéede- /comederit ; - et: magnam cerevifiae recentis et valde turbidae quantitatem dein füperingurgitaverit. Aeger vix fpiritum trahere valens," po- tup. g" ardenti(fime petit; unde concludebam ventriculum aut CPC WPORRCRPS RU EC P DP ROR INS RRETUNEN OMS ENPAPRINSRAD PIN. e 2 MOV RUT Ju ái ood a 7$ "i93 Ingens ventris tumor. tympüniticus etc. 63 üt ifteftinum: quoddam difruptum: y copntentaque cum potU, - quem poft infortunium fumfit, in abdominis cavum effufa effe. Tdcirco omnem fere: potum prohibebam, etaegro, quia de (iti inextinguibili adhuc conquerebatur, quolibet horae quadrante 'coclilear aquae, cum fpiritu Sulphuris per. campanar fubacidae fá&tae tantummodo concefli.' - Perrexit nihilominus intumefce. ré abdomen; ^ut hora nona poft perpeffam violentam compref. fionem, ob ingentem iftum: tumorem j umbilico valde promi- nente, füffocatusfuerit..— —.- —- 5^ Elapfa circiter poft obitum hora, eub ibmduis penitus téffigeratum aperui; fed'antequam hoc fiebat munditiei cauffa TEMOR ^ in id immiíi, ut. effufi laticis maxima pars fic - | cefetur, ne confpurcaretur inde navis. 'Verum deceptus Tai hac opinione; acus enim perfacile in diftentum abdomen introducebatur , intrandoque fonitum edebat, retraCta autem /'é cannula five fiftula, fibilando primo prodiit flatus, te- terrimum odorem ftercoreum. fpirans. Finito primo hoc im- 'petu'adparebant in canali fiftulae veficulae quaedam cito difrum- apeiites "dein érumpebat fpuma flava, unde quadantenus colla- -pfüm videbatur abdomen. ^Cannulam dein profundius in alvum intrufi; donec lamella eius cutim tetigit, atque Chirurgo;. ut :ésm firmiter fic teneat, foramenque eius digito obturet, tradidi, "ntétim fcalpello ventrem caute aperui; ne inteftina laederem, quod vix 'erat faftum, cum ftatim prorumperent inteftina te- -nuia, flatu adeo diftenta, ut brachio craffiffimi hominis quoad "ambitum fimillima effent. Haec peritoneo proxime adiacuerunt, "ficuti etiamrinter hoc et illa flatum inveni nullum.- Dein trans- verfali incifione cannulam verfus, hanc ab integumentis libera- E | eamque in inteftino ileo haerentem inveni, Reclinatis tan- - dem integumentis, apparuit peritoneum intenfe rubens, a fan- guine inter hoc et mufculorum abdominalium membranas effu-- fo Jocus'hic contu(ioni externae, ubi abrafa. fuit cuticula ex- ;a€te refpondebat, eratque —— fere trium. digitorum. um AAtor. Py Med. Tàn. IF. I Proia- a5 ^Olferuatio. X EIIL-« e ] .Proinde etiam variis in locis.rubebat :oteftinum ileum, afanguie - Je fub communi inteftinorum meróbranaeffufo ; mac autem. :erant longe minores, et. integumentorum contufioni. non re- "fpondentes, | qua in regione inteftinum- maxime erat. extenfüm. - Praeter has; aliae adhuc maculae ubique;in hoc intelino, utiet Ps ieiuno apparuerunt, erantque hae oblongae,.fere pellucidae, - iis in'cutehydropicorum, dum haec:valde extenditur, non mul-- tum diffimiles;- Ceterum inteftina haec usque:adeo erantex- . panfa, ut pelvim undique repleverint, veficamque.urinariam et ánteftinum .re&um (quae ntraeque partes vacuae deprehende- bantur) ar&te comprefferint ::: vifcerá autem fuperiorem abdo- qminis regionem occupantia tam alte verfus: thoracem fuerunt - agitata, ut miferi inde refpiratio occluderetur 5. namque.-Colon . ántefinum, vacuum omninoet collapfum fupra ventriculum cum | ;'omento, illoque fat magno, et quibusdam in locis rubente, in- veni. Veritriculus flatu. quoque extendebatur, .. fed. magnitudi- fiem et colorem naturalem fervavit; nifi-quod. vafa eius.atque — -Coli inteftini et omenti, fanguine valde turgerent.:Vifceradein | examinavi, fed praeternaturale nihil praeter felleam veficalam — swacuam omnino, obfervavi, neque emphyfematis ullibi veft- ;gium detegere p potui.. "Tandem iuffi; ut Chirurgus.cannulae:ca- | 4fialem recluderet,- unde incredibilis quantitas fpurae. prorupit; .Sentriculum quoque fcalpello perforavi, qui fpuma j -érat repletus, fed colore minüs faturato tinus, - Pofthhaecab- - idomen confuere iuffi, quod vero brevi poft iterum intumefce- | ibat, fpumamque trans futuram emittebat;. idque ad minimum - per'fex horas; an vero diutius contingaverit, -neícios dum m l daver fepeliri debebat. - apiiov auslpnmg» onodisni i ; ^! Quinam autem rl tanta flatuüm: copia ptoprie adfari- 1 bi debeat, vel quid adeo fubitaneam effervefcentiam.próduce- fe potuerit, merito nunc in4uirendum eni. :« Commixtioni ce- "revifiae recentis non rite: defecatae-cüm comefta. polenta hor- - cw M adfufa bile: aliisque cesi an vyvpm 3 | QUY 1- 1 , . De ingenii. dneoryfmate ffwio, ec. |. 6 iff&Ctus tribui haud poterit, adeoque. in ipfa illa: rte cuiii et. forte inde enato terrore, imo et inteíiis* . norüm contufione doloribusque, ac hinc oborta flafi inflammas; . "toria quaerenda erit ratio, quibus inteftinotum tonus, flatuum: colle&tioni alias renitens, admodum debilitatus fuit, bilisque talem: contraxit indolem;'ut cum potu in. tam fübitaneam tranfire po-: tuerit fermentationems: fed inodus: fpecialis, iuxta-quem haec: omnia fiant; minime exponi poterit. : Iriterim :faltem: docemur: hác obfervatione, quod fymptomatibus apparentibus nondum: exa&e exploratis, licet ceteroquin verifimilibus, fimpliciter non; fit adhibenda fides, et quod in fimili cafu percu(fio manu fa&a,. licet illa (ub tam-gravi contufione abdominis:crudelis videatur, tamen in auxilium vocari queat; ut exinde cognofcere queamus;; ari ficca vel humida fit ventrem diftendens cauffa; fi-enim hoc níalum in tempore fuiffet cognitum , aegroque potulenta minus; . fermentantia et parciori in quantitate oblata, tentatà fimilitere&- . terna aquae frigidae applicatione, fanatio forfitan obtineri po- tuiffet; imo his non'iuvantibus, non adeo temerarium: videtut, tali in cafu, ipfam inteftini pun&uram tentare,.fi tantüm fiat - curà inftrumento tenuiori ,. licet haec operatio in Tympanite a Less ccs mé Qn tors nondum meruerit commendatibnem,.; "g i Y vaOBSERFATIO WIS 0o ^ r3 D. LN DOVICI ROVPE | € E ive i Dé | HT mu (c P mod genti dnecrfu diris dextro. in latere ab- mw P dominis , poft lapfam. ^'^ [n portu Gaditano, in Andalufia, die 28. O&tob, ann. 1789. trorfüm in marginem Scaphae cecidit, dum hanc a littore , ingredi volebat, remex EE A robu&iflimus, PET nomine Als 264 2 " Veld- vm 69 — — Obfervátio XIX: 50 Veldhuifen: Msipétenr: et totam vim lapfus füftinuit: — regio dextri lateris, im qua immanem experiebatur dolorem, ut. remum movere nequiverit, licet ex alto non ceciderit, . Poft. integram a perpetTo hoc lapfu horam deferebatur in navem, de: Prince(fe Carolina di&tam, ubi a Chirurgo examinabatur, qui mi-. - hiretulit, fe iuxta lumbares vertebras, proxime füpra füperio- rem tnarginem.offis ilei, maculam gsm latitudine palmae ma-- nus, dextro in làtere, inveuiffe.. Vt ergo fauciato venam in. brachio aperiret, fplenium, aqua vulneraria feu fclopetarià Gal-: lorum madefa&tum, .contufioni imponeret, fafciaque firmaret, ac dein illum in le&ulum fuum nauticum collocari cutaret,: Chi-, rutgo praecepi. -Poft aliquot horas fauciatum adivi, qui de im-: matribus lumborum doloribus conquerebatur; lumbos .examina-: vi, fed praeter iam di&a nihil inveni. ' Acceffit interim Chirur- $us, urinam, quam aeger brevi poft le&ti introitum reddidit, eftendens,; Erat haec carnis loturae fimilis, monftrabatque. in. fundo vafis filamenta quaedam fanguinea, nigra fere; fed non admodum: — Pulfus et cutis calor naturali párum videba- tur maior;. Sanguinem mitti iterum, et ptifanam ex hordeo et Kiediritim cidice paratam, cum nitri pauxillo praefcripfi pro — potu ordinario 5 aegro autem quantum fieri poffet, ut quietum, fe teneret füafi. Sequenti die qium triape, eum. vifitarem, narravit, fe pa- rum dormiviffe, dolores autem multo remiffiores effe, ita, ut dum tranquillus iaceret, levem tantum fentiret dolorem pulfan- tem, qui quafi cum inteftinis confentiret. Pulfum habebat mol- lem, ceterum naturalem; urinam bis reddidit, fed non amplius fanguinoléntam. Nihilominus venam jterum aperiri iuffi; prae- fcripfique tenuem diaetam, et aegro ulteriorem tranquillitatem accuratam commendavi, eo cum fücceffu, ut poft aliquot die- rum intervallum furrexerit, fine aliis fymptomatibus , confiliu de confervanda tranquillitste, ipfi impenfe commendata, negii- gens et vilipendens. Quinto. demuni die Novembris, vel — | po YE TEe NLDPY SACRIS, PRISE AE CIO PER PO il RB. DCN RENI REP CTRRRRRR PVC Sn De ingenti ZAnevrsysmn üte; fpurio, buo us | 69 ! i quiin desit iudi i ides magnum. dolozem.in umbis fentit. . Erat id.circa o&tavam. vefpertinam. horam; 15:1ne5 dia m evocatus, aegrum adivi, eumque valde anxium,. ae de diris abdominis et lumborum doloribus conquerentem, cum idimodum pallida. exilique. pulíu, frigentibus membris, in. i. Praeter haec ofcitavit freqpentilm me, potumque: petüt ardenter,. feque moriturum dixit... Abdomen examinayi, idtus fa&um valde, dextrumque latus, -tà&u durum, finiftrüm. mol. le, inveni ; totum etiam ventrem (ine ulla querela tangi (inebat.. Brevi poft acciliequn: animi deliquia, artuum tremores, | con-. burud fudore frigido. perfundebatur,. refpiratio. evadebat. jmod m füfpiriofay cw aurium. tinnitu atque. vifus hebetudine. Tandem. circa fextam matutinam, deficiente : pulía, et loquela, m membra adhuc aliquoties erexit 2 RRIQREOANS | Weingeddidit, [5.0 onis norciquel : dab Circa vefperam. riis pad diei abdomen aperui, in quo fü» morem ingentem durum et nigrum, -inteftina finiltrorfam, .pel-. | lentem, capite adulti.hominis maiorem, totum fere dextrum - abdominis latus occupantem, a fanguine ibi fub. peritoneo. ef.. fufo ortum i, inyeni,- Tumorem hunc inci(ione. longitudinali * aperui, et fanguinis coagulati ingentem. copiam. Ande. manibus. exemi; dum autem hoc fiebat, non exigua fimul quantitasa aquae . rübeliae exinde effluxit, ; cum parvis-fanguinis grumis remixtae, Remotis coagulis, quantum fine laceratione fieri poterat, alte- rum tumorem, priore Aonge minorem, in hoc ipfo inftar nuclei contentum, peculiari, et quidem fat firma membrana inclufum, inveni. . Aperui et hunc tumorem, ex eoque coagula fangui- ea qua dam extraxi, prioribus firmiora, colorisque faturatioris ve || nigricantis. Coagula autem haec in uno ron continebantur facculo, fed erat hic in varias cellulas per membranulas divifus. : 'Tandem aperta ultima membrana, apparuit ren fanguine.nigere Timo.et tenaciffimo circunifufus. :::| Cadaver dein in finiftrum la- tus "pin; fanguinemque, quanturn: poteram; ablui,. peritoneum; 1 3 | quod 4*0 ' Olferoatio xo 9 oc quod'a corporibüs vertébrarum aides, erat fef ulterius adhuc fépáravi, donec vafa miaiora in éonfpe&um pro. ; dirent. Hocfa&o, flatum i in renalem vel emulgentém arteriam mediante tubo incurvato immifi, undé arteria haec ad'renem sque intumefcebat cum parum urgereti flatum, 1s exitüri ex rene illo in loco, ubi artería hàec reneni ingre editür; invenit] pda apparuerunt bullufae aéreae, ex rene uti 7498 Vidébacii | pró: deuntes. Tandemrenem cum involücris fuis exemi, abluique, ét arteriam renalem iterum flatu diftendi, fatimque i in renis "ii greffu eam vulneratam effe deprehendi. EN i fes cundum váforüm tra&tum in r enem penetravit; q bere dnd in facie externa quoque - notabatur unde vulneratus illé' tur; poft exa&tam autem cum aqua repuréationem, difpáruit iterunr vulnus, ita, ut externam membranam renis capfülae ab jnterna omnino divifam equidem invenerim, fed vulnus in re- nis fübftantiam pendtrans re. verà me detexifie, 'affirmare non audeo. 17Y111 FTRHI 19 Uu LAT 35301 T9191 Quamq uam malum: fioe arte videatur - maius, forfitán ta- afin PréquéatidH et copiofiori (ánguinis milione in" eius initio, ét quiete àccurata obfervata, x. meliora fata dperari 'potuiffe, phieVep sca ar 33A. LII ib 19 e iu39qe B 2EJODIRL ! 8URUCS f dert »od rrr ju ; del : trmsxo -— "OBSERFATIO ': XE. o lod ros Da D. Lvpovicr xOvPPE. sod rat .Su Hitanea (Blige € il; cum Jf a Axüivib sisnetdmcn 13 Lai MA ni | ititfé ES 58. cum nave bellica de Stadt Defte ex mari me: e ppcecet vum cubiculum meum. nauta; robu- i jdiKerrdnieon 'patriam verfus vela fecimus, et:non longe. a | De fubitanea Gangraena intefHni ilei, etc. ri robuftiflimus,. annorum. 28. circiter, et conquerebatur de in- genti dolore in coxa dextra, qui per nates et dextrum femur ac pedem usque. fe. .extenderet, adeo ut vix progredi vel pede i in- | | inii. dolorem, .potfet. .Interregavi eum, quando dolore hoc correptus füerit? refpondebat, fe à media no&te excubias egiffe ad quartam usque matutinam fine. ullo doloris fenfu; per- a£tis excubiis le&um. intraffe,. et tad feptimam. usque dormivitfe ; 5 vero fürgere e le&o voluerit , acerritnum. frigoris fenfum E adpéi recurrentem, et maxime in dorfo fe fe » x caute fe frigori "ws ARP a m aliud d d ddr rit cui malum adícribi poffet ? ? refpondebat, nihil tale fibi cogni- [o4 effe. uis hoc pns menfe d quo his, in regioni- 10! pem, navis Séend pos le aegrum. in le&o fuo inveni , qui narr: vit, "anima loddaám in Coxà' itare, "earmem 'vorans et irtes- sis 5$ oftendérunt quóque wii 'adftantes Tangui- py müllum o b dhebd fetum, fed crüfta craffitfima atqüe te- | uam vulgo inflammatoriam vocant ; obdu&tus' erat, : eV. Snem iterari iu(fi, aegro Deco&tum dilutius, ex , sisi radicibus füdoriferis, pfo potu ordinario praefcripfi. "Pulfus ; noti igo hi é&guá perbelle Fubebat ; verüni circa fecundam pomeridianam: acceffit Chirurgüs, petensut ftatim fe- cum fub contàbilationem. defcenderem quoniam homini huic aliquid infoliti co ntigiffet, dum Hun ad initar hincinde dif- eürreret, et in tedibili vi quemcunque in via fibi occurrentem a | prot L' ^Cum autem füb contabülationem ve- e (^ c ^ y » , "E Es ^ A9 iau; WS 1-7 da XX & ME e A 72 | eVOdtIO^ ACA oo Im, ns LÀ 9» wm claudicaffe, nunc; vero, dum in navi cum ftrato fuo ohms vit,.re&te inceffife, Facies erat admodum pallida, oculi c- d de.prominebant, dentibus hinc inde ftridebat, pulfus erat par- yus et valde agitatus, atque aeger de fiti intolerabili conguere- batur... Varia interim ab eo adhuc quaefivi, re&teque. ad ea omnia refpondit, Mandavi adilantibus, ut Ptifanam (in cem,.ex,hordeo, rad. Gramin, et. Liquirit. paratam; . quae vulgo aegrotantibus potus loco inferviebat, afferrent, aegroque exhiberent, . Cum autem haec ex ampulla Apoc. ftanneum, ad ufum aegrotantium itidem deftinatum, infundebatur, , toto in Sorpore incepit trepidare, et alta voce exclamavit fe bibere eer | ptit voltoiise 4 De fübitanea Gang raena inteflini ilei etc. 75 éd? "Infiiteba m tamen üt biberet; fed nec precibus, neque minis quidquam. ab eo obtinere potui. Interdum autem, quan-- do litem feponebamus, notavi, quod pallida aegri facies fubli- vida fieret et vafa illius intumefcerent; labium inferius quoque intumefcere. videbatur et in motum. tremulum concitabstur. Tandem aeger evafit morofüs, ad quaefita non amplius refpon- . debat, eta vinculis fe liberare tentabat. Dum ergo videbam, me Verbis nihil ab eo obtinere, vim adliibebam, et Ptifanam in os infundi iuffi, quod vix erat fa&um, quum ftatim diriffimis cónvulfiónibus afficeretur, corpusque adeo agitaretur, ut vix in'le&o retineri potuerit. Hoc ultra dimidiam horam duravit, cum aequali impetu, dein bovis ad inftar mugivit , dentes vali- diffime compreffit, et quidquid i iis arripere potuit, momordit, Tum denuo potum iniicere tentavi, fed res non melius fuccef- fit, quam antea; nam adeo diris iterum motibus convulfivis agi- tabatur, "tab intentione hac abftinuerim. Interim tanta fpu- mae in ore ' colligebatur copia, ut eadem dentes et labia cn obtegerentur, quam dein, quando aliquo modo ad fe rediit, faciem circumítantium proiicere tentavit. Tandem circa Sai tàm horam, excepto artuum et labii inferioris tremore, motus convulüvi ceffarunt, et re&te iterum ad omnia refpondit, pe- tiitque a vinculis liberari, ac fimul bibere promifit. Hinc ma- fius fic laxari curavi, ut, fi promiffis non ftaret, vinciri iterum facile poffet. ,Tunc potum, quem Chirurgus te&e paratum ha- bebat, el porrexi; vix autem confpe&ta exigua eius quantitate tanto tremore percutiebatur, ut a robuftiffimis hominibus aegre retineri potuerit; interim non exfpuebst, nec mordebat. Tan. dem aliquo modo ad fe rediens, ipfe defideravit potum , quem iterum exhibebam; duabus tunc manibus prehendebat poculum, et potulentum i in os infundebat, fed deglutiit, quantum videre potui, nihil. Hoc fa&o iterum tam. diris agitabatur convulfio- | sibus, ut denuo fumma cum cura fuerit ligandus. - Silentibus dein parum motibus convulfivis;"acceffit fingultus ; loquela non ^3JNov, AGor. Pbyf. Med. 0:9. IP. — — K re- 74 odd - Obfer valio XX. . X afi rediit; oculos quandoque mirum in modum cireumrotabat,. ) palpebras, in quantum potuerunt diduci, tenebat apertas; den- tium ftridor adhuc continuabat, et fic indefinenter trepidando exípiravit, feptima hora nondum audita, feu. undecima a prima morbi invafione. — E sn occid .. Notandum adhuc eft, quod homo hic a menfe Aprili anni 1757. quo navem confcenderat, ad diem 12. Julii fequentis an- ni pedem in terram non miferit, nec in nave, durante toto iti» . nere, fuiffe animal rabie affe&um, a quo vulnerari potuerit; neque, uti ipfe aeger et focii fui, (qui eum in terra, antequam navem confcendebat, optime norunt,) aíferuerunt, antea un- quam morfu ab animali quodam füfpe&to laefus fuit. — — 1. Sequenti mane cadaver luftravi, idque parum rubere et | hinc inde quafi livere, quemadmodum cutis effe folet in ftran- .' gulatis, deprehendi. Aperui dein ventrem, et ftatim in con- ífpe&um prodibat mortis cauffa: totum enim ileum inteftinum, quod in dextra regione continetur, atque omentum hunc locum tegens, atramentiad inítar nigrabant; reliqua inteftina, unacum ventriculo, quae flatu, fed non immodice, diftendebantur, cum vifceribus ceteris abdominis, nifi quod vafa eorum fanguine pa- rum turgerent, in flatu plane naturali deprehendi, adeo ut in ipfo inteftino ileo, fpatio digiti transveríi a füfcepta gangraena feu potius nigrore, ne quidem minimum inflammationis indicium apparuerit, fed illa ibi terminata fuerit. Cauffam huius gangrae- nae quafi circumfcriptae, detegere non potui; latera equidem . huius inteítini nigricantia, inter fe fe conglutinata, fed manibus facile feparabilia, inveni; aít nec contorlionis vel convolutio- nis, atque coarctationis veftigium in hoc inteftino, neque Her- niae fpeciem, neque intus füfceptionem aut corpus quoddam comprimens detegere potui. Stercus continebat et flatum, fed non erat tanta in copia, neque tali confiftentia, ut inde malum : derivari potuerit. Hoc tamen notatu dignum eft, dum manum füb nigricans intefinum inittebam,: deprehendi, quod locus hic ad. E De [ubitanea Gangvaena inteftini ilei, etc. 75 adhuc plus caluerit, quam quidem in ventre viventis animalis alias percipi poffet, licet cadaver ceterum iam modice frigebat. Infuper nigricante etiam colore perfufum erat tam peritoneum, quam fübie&tus ileus internus mufculus, qui ea in regione, ubi contrahere fe incipit, pulchre iterum rubebat , fimilemque Cco- lorem fcarificatus quoque in medio monftrabat. ^Peétus quo- que luftravi, fed nihil praeternaturale , nifi in cordis ventricu- lis materiam flavam concretam , eamque fat firmam, ut tra&ari potuerit, in vafa maiora fe extendentem, inveni. Affürgens e ventre halitus nihil gangraenofi, nihilque corrupti prae fe fe- rebat, neque praeternaturale quid in ventriculo aperto compa- rebat, nec in natibus, nec in femore. Cum autem nihil plane, cui cauffam huius gangraenae ad. fcribere offem, invenerim, eam a tempore praeterito deri- vandam effe arbitratus fum, ad quod cafus, qui aliquot diesan- te, quam aeger hic de dolore coxae eft conqueftus, nobili cui- dam Juveni hac in nave contingebat, occafionem dedit. Hic capitis. membrorumque dolore, et virium proftratione fübito corripiebatur, cum pulfu celeri et parvo, linguaque albicante et. tremula, quae fymptomata ultimis menfibus Martii et Aprilis, (in quibus tota cohors, fi quatuor excipias, ex quo numero duo hi, de quibus. nunc fcribo, erant, qui a morbo manferunt liberi, di- rum in modum peffima febre decumbebat,) frequentiffime in aegrotantibus obfervabantur. Huic febricitanti Juveni, cum circa-meridiem de iisdem conquerebatur, vomitorium, infe- quenti mane fumendum, praeícripfi, atque ut pro potu ordina-. rio aquam frigidam cum fucco citri, faccharo et vini tantillo interim adhibeat, fuafi; verum antequam ipfi vomitorium exhi- bebatur; iam obiit. Cadaver petechiis lividis latifimis impri- mis in collo, pectore et femoribus erat obfitum. Notandum ad- huc, dum hoc contigit, neminem gravi morbo decubuiffe, prae- -terillum, neque impofíterum antequam patriam cum mave.ap- pps — eo affe&tum fuiffe, (i hydrophobum no- K 2 ftrum v6 | v seObfespalio AXI... de co — ftrum excipias, qui ultimus in naye hoc itinere obiit. Hinc ad- modum probabile ad minimum videtur, quod. cauffa huius ganz graenae, a miafmate morbofo, tempore praegreíTae contagionis in corpore recepto, in quadam quafi inertia eousque fervato, accidentali autem quadam ratione dein vinculis liberato, hinc ' jnpartem noftram gangraenofam redditam viribus naturae de- . pofito, illamque fubitaneam perniciem inferente,. derivanda fit. Vndenam autem hydrophobiae fymptomata deduci debeant, aliis acutioribus ingeniis, explicandum relinquo. — Cetera vero ex anatomica expofitione et partium confenfu intelligi poffünt, - QRoterodamo Halam siJae d. 26. Septemb. 3767)) ^ 7 ih ' : s roiti [D 2700U 8I ct 290. )08023 OBSERFATIO XXL "^ Dn. JOANN. FRIDER. Flettricitate plumae Pfittaci notata: X 7ernali huius anni tempore quidpiam, quod minoris quidem 3 ü momenti effe videtur, fingulare tamen, et mihi ad mini. qum haé&tenus incognitum fuit, obfervavi, ünde in do&rina dé — » Kle&ricitate principalis illa propofitio illuftrari et confirmari po- teft, quod omnia viventia corpora vi quadam eleétrica (ibi ipfis propria gaudeant, quodque faltem modi, aut media, eandem in quolibet illorum manifeftandi, adhuc nobis deficiant. Ex gene- re pifcium imprimis Torpedo, intuitu naturalis fuae ele&tricae concutientis virtutis, una: cum. aliis marinis pifcibus phofphori inftar lucentibus, iri illam claffem referri meretur, ex qua lllu- ftri Academiae Naturae Curioforum fequens experimentum, faltem intuitu fimplicis cuiusdam ele&tricae virtutis moventis, absque luminis apparitione, devotiflime iam offero.- : 0.00 » Mi : H Zr » ' dr iiis HARTMAN N. " quaedam. | De Elediricitate plumae Pfittaci. — "72 41; Poffideo Püttacum: album criftatum, alis fubtus flavefcen- tibus, (imilique cauda et crifta in capite praeditum, . quem heic locorum Kakatu vocant, quoniam haec propria et folennis ipfius vox eft. quam.clamando continuo profert. Hic pro alimento foium panem ficcum, ad fitim autem levandam nullam aquam accipit, dum nunquam fitire videtur, fiquidem etiam in India sierimqne] his avibus folenne eft, ut raro d gyuquam posum | patina cum aqua. cedo ici nit Hoc empti Pria beneficium per integros fex menfes praedi&tus meus Pfittacus non obtinue- rat, indeque forfitan ficcior eius.conflitutio multum ad id. con-- tulit, 'quod fpeciatim de eoobfervavi. Notum alioquin eft, quod - haec.avium fpecies perquam libenter ferat, fi digitis fub pennis. leniter fricetur, fub quo a&u communiter notabilis aliqua quan-. titas pulveris albi decidit, a quo pruritus in cute excitatur, illo. imprimis tempore, quo.pennas amittit et novae priorum in. lo.. um fuccrefcunt... Particulae. huius pulveris, fub microfcopio. LE monftrant i irregularem,. partim planam, partim rotun- dam.aut fphaericam, funtque non nifiramenta tenerrimae mem- -branae, quae caules, pennarum ipfamque cutem cingit. Jg Quum ergo fimilem aliquando friétionem fub alis Pfittaci mei infituerem, . obferyabam ,. quod tenerrimae et molliffimae ibidemhaerentes plumujae quafi vi quadam verfus digitum meum: Taperentur et circum illum fefe complicarent, antequam adhuc corpus ipfum tangebatur,. et, dum faitem ad eosdem digitus meus appropinquabat; quando vero corpus fricando contretabat, tunc ar&tiflime digito adhaerebant.. Siala elévabatur , tunc ad. mi irabundus yidebam, infigni quodam nifu verfus digitum ten- dere plümulas iftas, dum radios formabant erga illum extenfos, ac fi ele&ricus effet : 5 fi vero eadem illa iterum demittebatur, tunc ad eandem arGtius fe; applicabant, ut agglutinatae videren-. "i ipfaque; ala hinc sintigeitum fpeciemaliquam prae fe ferret. *3 Si "T — "Obfervatio XXI. Si denique altius illa attollebatur, ut plumulae eam non contin- gere poffent, tunc hae tamen fefe difperzebant, inftar radio- rum divergentium ex apice ele&trici' ferrei ftyli PESE Haec omnia in reliquis teneris quidem plumis, fed in paulo den- fioribus non obfervabantur, et folis tenerrimis ac molliffimis propriaerant, et quidem in illo faltem ftatu, dum cum corpore Pfittaci adhuc coniunCtae erant. ^ Nunc autem referam, quid de iis obfervaverim, quando ab éius corpore feparatae et re- motae fuerunt. Eodem illo vernali tempore occafionem obtinui perquam facilem, plumulas tales a Pfittaci mei corpore avellendi, dum fponte ipfi decidebant pennae,ob novas iterum füccrefcentes. Vix autem unicam talem avulfam in'alteram deponere tentabatn ma- num, quum adeo aréte primis digitis adhaerentem et circum- . flexam deprehenderem, ut illam detrahere coa&tus fuerim. In ipfo autem illo momento dum hoc fiebat, repente. verfus digi- tosalterius manus rapiebatur, et circa eosdem pariter valide fe complicabat. "Poftquam hoc aliquoties repetitum erat; tandem illam a digitis removere et alicubi adfervare intendebam ; hoc vero quum impoffibile effet, dum modo hic modo illic adhàere- . bat, flatu taridem oris propulfam in charta excipere volui, tunc-- que adeo egregium et mirabile fe fe mihi' offerebat phaenome- non, quod ulteriori meditationi anfam praébebat, et de cuiüs ef- ficiente vi, expofito prius experimento , plura déin afferam, Vix nempe a digitis avolaverat plumula, cum ftatim in aére flu&tuans, ita fe fe expanderet, ut eiusdem ramuli radios, ex unico puné&to in aequali diftantia prodeüntes, formarent, inque hoc ftatu perfeverarent, quam diu ita penfilis in aére haerebat, - Dum vero digitum admovebam, isque adhuc palmae latitudine inde diftabat, illico tenerrimi ramuli huius plumulae fitum mu- tabant, fe fe complicabant, ipfaque plumula, fübito verfus digi- tum rapta, illum uti antea cingebat, Pluribus hoc reiteravi vi- €ibus, eodem femper cum fücceffü. "Tentaturus autem; an et : alia De Elethricitate plumae. Pfittaci. E alia plumaula, ;a corpore . Püttaci. ,non.avulfa,. fimile monftraret phaenomenon, quandam exlis, quae per aliquot forfitan dies in cavea iacuerant fumfi.. .. Haec. vero quamprimum. prehende- batur, flaccida erat, et fub atta&tu ne minimum indicium alicu- ius a£tivitatis praebebat, qualis in avulía notabatur. Flatu etiam ito in altum proturbavi. hanc. quafi emortuam plumulam, obfervaturus ,. an etiam fub volutatione in aére, fimili ratione, uti prior, fe fe expandere, et radios formare vellet? aít, horum omnium nihil eveniebat, quin potius ramuli eiusdem admodum flaccidi fe fe .componebant, apices fuos fub volutatione in aére ipliciter. erigebant, et exiguus eiusdem caulis, feu tenerrima radix, ob. fpecificam fuam gravitatem , veríus terram vergebat, neque etiam ullum attrahentis. cuiusdam vis indicium praebebat haec plumula erga digitum meum appropinquantem, fed plane flaccida i in manum meam decidebat, manifefto indicio, quod sen Sip dum. àta in cavea iacuerat , vim omnem ricam amiferit, RE | "serutaturus ergo, 'quam (og recens ip talis ierat il- dus modo defcriptam vim a tempore fa&tae feparatianis, retineat, duas priori aequales fümfi, tempus, in quo füpra recenfita ex- perimenta denuo repetebam , exa&te annotavi, unam illarum, ne vis eius: per rebriorem attactum turbaretur, e filo lineo, alteram e capillo humano ita fufpendi, ut nihil eorum in vicinia &ífet, quod easdem attrahere, vimque illarum diminuere poffet, uae cautela alioquin in experimentis ele&ricis inftituendis pro- t obferyari folet. | Manebant ita per notabile quoddam tempo- ris. fpatium fufpenfae, durantequo interdum digitum iisdem pro- pinquius admovi, exploraturus, an in utrisque vis attrahens ad- huc fuperítes effet. Hanc ergo per integram horam ita perma- nere obfervabam, dein vero fücceífive illa decrefcebat, tan- demque prorfus evanefcebat, ut nullum eius indicium füperftes fuerit, vel Aighem redierit, quin potius quafi emortuae ene. rin 2o o0 Obferoatio XXL. sint iftae plamülàe j^ omnium iliaruià ad dnfar, quas antea dia iam 3miferat Pfittacus? . 5»^U5 c5 09 | Comp Hpic autem expofito- éxbéH érimento Gügutate quoddam adi "— addendum eft phaenomenón, 'quod analogiam quatidái cüm ele&rica vi attrahenté^ et repellente' aliorum corpórü elé&ricorum monftrat! * Plürnüla illa; quae & capillo hutmano füfpenfa erat, vim magis vegetám exféreré videbatur. partim intuitu nifus füi cum appropitiqüante digito fe fe conitíagendi, partim etiam intuitu figurae fingularis, quami ita fufpenfa: forma- bat. Sub hoc enim ftatu; licet nihil ad eandem 'appropinqtia- met, ramuli eiusdem; inftar radiorum, latiffime fe exparidebant, illum fere'in modum; ficuti incorpore ele&tico; ; phíribus filis lineis brevioribus in füperficie obfito; notatur. "Superiores trà- muli magis fe fe erigebant, et circtim capilluni furfum fe fe com- iplicare nitebantur. Quamptimum ergó'digitus, vel aliud quid. :piam ad. hanc: plumulam adpropinquabat, ramuli eiusdem éo ra- piebantur, et fuperior illorum pars fe repellebat;: et ád capillum recumbebat, ficuti alias a quocunque corpore ele&trica vi im- praégnato fieri folet, quando vim in fimili gradu fufcepit. , quo -dllàüd eadem praeditum fuit, quod primo dpfi. illam communica- vit, et quando iterum ab hoc fe repellit, — ' dons — "Haec fünt experimenta cum: pluma Pfittaci 4 me infrituti. Quid ergo nuné de fingulari eiusdem vi dicengum erit? Nonne magnam monftrat'cum 'eJe&rica vi analogiam? Plura quidem. alia | .omnino inftituenda fuifent expérimenta, üf indagaretur ^ qud- modo pluma talis erga ipfam ele&ricitatem fe gereret. h in- terim certum eft, quod; fiilla vi ele&rica impráegnatnr,. | e&- dem feu fimilia phaenomena exhibitura fit; adeoque nil novi Ais communicare poffem,' qui ele&ricitatis indolem exa£tius rimari ftudent. Quoniam vero pluma ifta Pfittaci fimiles motus mon- ftrat, qu ales in aliis corporibus ele&ricis obfervamus, talem etiam vim non folum continuó confervat, quamdiu corpori huius avis affixa manet, fed eandem etiam, mt ut-ábinde feparata; per - : quod De Ele&tr icitate e plunac PJittaci eic. 81 quod adhuc tempus retinet; merito exiride fufpicari licet, illam omnesque füi'fimiles; tele&rica vi gaudere, quae huic avi prae- . cipue propria effe debet, dum ob ficciora, quibus ordinarie utitur, "alimenta, calidae magis eft conftitutionis. — Proinde : etiam ele&ricam hanc qualitatem in compluribus aliis animalibus obfervamus,. infimulque in genere notum eft, quod quaelibet penna per fortiorem fri&ionem, originariam acquirat ele&ri- citatem, : Nonne. phaenomenon illud lucidum, quod. apparet, quando felium aut equorum crines fortiori fri£tione retrorfum agitantur, ele&tricam liabet originem? Nonne ille fenfus, qui fub atta&tu Torpedinis oboritur, exa&te convenit cum eo, quem ab aué&ta ele&ricitate produci obfervanius? Quae huic pifci propria et quafi connata eft vis.ele&trica, probabiliter augmen- ta fua recipit ab aqueis partibus intimius cum corpore fuo fe fe coniungentibus. Mirandum ergo non eft, cur Pfittaci quaeli- bet humida aegre ferant; conftat enim per experientiam, quod a potu aquarum interdum moriantur. Hic foríitan ratio in eo haeret, quod ob propriam et conftantem fuam; quam poffident, vim ele&ricam, 3 potu aquae fenfus perquam moleftus et maxi- -me adverfus in iisdem excitetur, qui cum ele&rica concuffio- ne aliquam affinitatem habet, ipfisque mortem infert. Forfitàn autem, eorum. quoque vivacitas tali ratione imminuitur,. dum na- turalis et propria ipforum ele&ricitas: cum humiditatibus fe. fe coniungit. Vis ergo ele&rica, füb qua hic non ni(i fubtiliffi- mum aetherem comprehendere poffemus, omnino in diverfis animalibus diverfo etiam modo a&tivitatem fuam exferere de- bet." Quodí fingularis eiusmodi ele&rica vis etiam plumis aliorum ' volueriüm vivorum propria et quafi domeftica fo- ret, tünc certo füfpicari liceret, quod illae, quando ífu- periacentes pennae elevantur et diducuntur, ad facilitan- dum volatum multum jnfuper conferre poffent. ^ Corpus enim tali ratione magis expanditur, et in aére, in quo quafi na- tare videtur, maius'oecupat volumen, fi plumae ab eodem ma- ^ MVow, Ador. Pbyf. Med, Tom. IF. L, gis *» — Obfervatio XXIL . : gis recedunt et elevantur. — Forfitan fuperioribus pennis hoc etiam pro aliquali adiumento eft, quod.celerius: eleventur, quando illarum vibrationes fiunt; quod feniper füb volatu avium evenit. Abunde etiam conílat, quod volandi alacritas in avi- bus diminuatur, quando teneriores plumae madidae evadunt, eaque propter fuperiacentes pennae opertorii loco. ipfis: infer- viunt, ut inferiores ab omni humiditate defendantur,- Nonne et .. tunc in hoc ftatu propria vis ele£trica. Mbipisi ice me hio ,- CHanovera. Hala miJa, d. 20. IVovemb,. 1767. )- TE OBSERFATIO XXH.— /"ef3. Da. D. GVSTAY. FRIDER. JAEGER- E dose .SCHMID... copie ctr Foetu femio[feo reddito, in ovario fmiftro reperto. VS incolae Neureuthenfis, nomine Friderici Virich, an- nos triginta duos nata, temperamenti cholerici habitus- que gracilis et emaciati, tertia vice puerpera, iam per quin- quennium de dolore quodam in regione hypogaftrica conquere- batur, et quidem eo potiffimum tempore, quo erat gravida. Ante viginti duas hebdomadas, ex quo menfium fluxum - non fuit experta, dolorem ftatim gravativum ad dorfum usque - atque iliacas regiones tendentem, fentiebat, cuius. comes inter. dum erat mingendi difficultas. Vrinam mox guttatim, mox ve- ro cum impetu largiter reddebat. Hos cruciatus, cumpermen- fes circiter quatuor perpeffa effet mifella, excipiebant alii dolo- - res infimi ventris enormes cum ifchuria. .. Ob detentam urinam, totum abdomen in immeníam magnitudinem fuit expanfüm , .ex 1 | , quo R De Foetà [enioffeo reddito, eic. 83: quo dolores; tam in redione iliaca; quam: lumboruüny dn diesmul-: fapiens: mo fere intolerabiles fiebant. | ; : Hoc in ftatu miferrimo die 5. Augufti 1765. vocabatur. Da. P Jacobus. Fridericus Fellmett, vir artis obftetriciae peritus, qui. cuim mulierculae emaciatae et viribus omnino exhauftae abdo: men afpiceret; illud tymparii inflar et ad admirationem. usque di-: ftentum: deprehendebat; ' Fovea umbilicalis nulla apparebat, fed: cum ventre plana erat. Venter nimium diftentus adeo fplen- debat, utobie&ta quafi in fpeculo fe fe repraefentarent. Re- bus: fi 'ftantibus, dictus Dn, Fellmett, mulierem gravidam: exiftimans, illam vifitare voluit et uteri orificium digito explora: turus, ftatim obftaculum invenit in vagina, quod impediebat, quominus ad uteri orificium pervenire'poífet. Incertus itaque de ftatu graviditatis, inquirebat ex foemina, an praegnans ef- fet?:quae vero id negabat conítanter. Vt autem dolores, ex ifchuria ortos; fedaret obftetricum Magifter, applicuit cathete- rem et; non fine fua et adftantium admiratione, circiterfex men- faüras lotii extraxit, unde venter detumeícebat doloresque cef- fabant,. ita, ut aegra ex mortis faucibus fe fe ereptam crederet: im vero erat breve. Vix enim femihora elapfa, abdoz le novo intumuit et dolofes técrüduere. Applicato de- :cathetere, fecunda vice effluxerüht una et dimidia imenfu- Ta- urinae. . Altero die abdomen adfli&tae iterum. vehementer expanfum deprehendebatur, quare:rurfus inftrümentum-appli- cabatür, quo:circiter xv; librae. fanguinis puri emanabant; ve- fperi vero viciflim tres librae fanguinis craffi: et denfi per jam diétam encheirefin removebantur, s 509 19H -^s Tertio. die per urethram materia jo duleoiusón labia : dein quindecim dierum fpatió per obitetricem pais anediante cathetere edü&ta eft urina. 397 80110 5; Denique cum morbus vergeret in dern: meum. dmplos rabat confiliüm artis ille obftetriciae Magifter; :^ Omnibus cirz: ponens Men exploratis et pen(itatis, aegrota mihi retulit, L 2 fe $4 ^ oos OMNARNENIESOL E fe nec fua Pret fec ope catheteris urinam usnm: poffe; quare abdomen viciilim, prafertim- circa regionem hy- :. pegaftricam ,. valde intumuit, ut digitorum ta&ui parum: vel prorfus non cederet, . Semper aderat dolor urethrae fpafmo- | dicus, cum iíchuria coniun&us.. Vox erat debilis; lingua haefi- tans, pulfüs intermittens et durus. ;Dedolore in regione lum- . borum, uti etinguinum, pubis, nec non capitis conquereba- . tur femper; quemadmodum vero primis morbi diebus ftimulum ad. mingendum habebat, ita ultimis plane nullum perfentiebat 5 cum itaque fiftulam argenteam applicare intenderem, "ntrudere : - illam non potui, urethram enim ita claufam inveni, ac fi filo li- gata fuiffet catheteris vero cufpidem luridam obfervavi, ac fi. in liquorem vitriolicum fuiílet immerfa, id quod antea nun- quam animadvertere licuit. Quamvis autem huncce affe&tum .. ftatim ab initio pro lethali habuerim, nihil tamen intermifi;.quod : ad levamen aegrotae pertinere poffe iudicavis quare fomentàá- : tiones, nec non cataplafmata infimo ventri applicanda; interne. autem blanda diapnoica porrigenda curavi, nihilo tamen minus. verfus vefperam eodem die, quo accerfitus fui, corripiebatur aegra rigore et tremore, caiida manente cutej et inen pon ut brevis fim, debitum folvebat.naturae. "t c " - Altero poft obitum die cultro scitvahor fübieci erin praefentia Dn. Fellmett, Dn. Schweickhardt, Studiofi medicinae, | nec non trium obftetricum, ubi fequentia notatu digna occurre-* bant. . De omento vix aliquae particulae eaeque furfum füfpen- - - fae, in confpe&um veniebant. Inteftina hinc inde erant inflam- mata. Hepar deprehendebatur duriufculum; lividum, varie- gatum. .V eficula. fellea bile pleniffima et. quafi infar&ta.^ Vefi- — ca urinaria notabili copia urinae diítenta et in parte ——— circa regionem pubis, cum peritonaeo, in pofteriori autem cum. utero ad dimidiam partem concreta. .Conditio pancreatis, ven- - .triculi ac lignis erat ipi. Li | !niàs RE MES ^| ' . NL *" De Foetu. femioffeo. reddito, etc. ($85 /^1 s Partes:vero genitales in aedes meas deferre curavi, et dein in praefentia: defun&i Dn. Do&t. Eichrodt, Archiatri Sereniffi- mi Principis Bada-Durlacenfis, et Dn. Confiliarii Koelreutheri, Viriin re botanica do&tiffimi, nec non Dn. Profefforis Boeck- manni, ulteriori indagationi fubieci.. | Ex diffe&a vefica urinaria una et dimidia iteiifüe urinae cinerei coloris profluebat, non graveolentis et ferme aquofae interior véficae pàrs erat nigricans et vafculis fanguiferis tumii- dis refertiffima; orificium eius circumdabatur dura, livida et craffa quadam fubftantia, —Vreteres valde dilatati invenieban- tur aciotio pleni, alter vero, dexter nimirum, duplo capacior erat (iniftro. Renes quidem, quoad afpe&tum externum, fa- ni, pelves vero eorum pelviumque tubuli valde dilatati vifi funt. - Ren fuccenturiatus dexter in putredinem abiit. | Confideratis partibus urinariis, partes quoque generationi infervientes perluftravi, et primo quidem i in uteri vagina, quam fecundum longitudinem diffecui; inveni tunicam duplicatam 3i. bam, craffam, membranaceam, quae, àb inferiori vaginae par- te veríus orificium-uteri exporre&ta, illud fere obfiruebat. In utero, verfus finiftrum latus inclinante, obfervavi partem eius - fuperiorem inaequalem; poftquam autem decuffatim, una cum tunica chorii, fuit diffe&us; Jobique quatuor reclinati, embryo, per tunicam amnii transparens, pérpulchre in confpe&tum ve- mit. ninterna uteri parte nihil praeterpaturale obfervare li- cuit, fi vaícula illius fanguine turgida exceperis. Ovarium fini- fede adeo 'türgidum 'et magnum fe fe repraefentabat, ut ovum anferinum adaequaret, quo factum eit , ut fuo pondere deor- fümtendens, füb utero fueritrepertum. Erat teftis hic finifter durus, in cuius parte fuperiori fubftantia offea prominebat, cum duobus tuberculis fu?ra eminentibus. | Cultro anatomico cum ulterius progrederer, diffe£&tis involücris effluebat materia, pin- guediui anferinae fimiilima,, quae nec. aqua, nec fpiritu diffolvi pos "- vero iguis, more pinguedinum, ftatim fluida fuit | L3. red- L4 $86: 2s Obfervatio XXIL reddita. Miteriori inveftigatione embryo itinnddililtd in lamina offea apparuit, una cum quatuor concretionibus quafi of- feis, tresdentes molares et unicum caninum referentibus, omni- buslaminae huic offeae infixis. Teftis alter mediocris magnitudi- : nis fuit inventus. VAR erede Vero d vene — raüe — non permifit. j : Defcriptio ERR in Tabula IL -delinea- | tarum, di "m 558Uw0D Et'! ! Figura L monftrat-- Iq 61361 910: - Ovarium humanum deforme, adhucintegrum (exceptis mem- branis externis, quae feparatae EUST A, RISSERESQIR natu- | ralem exhibens. | 4. 4. 4. 4, Lobos reclinatos exterioris involucri n nec. Se^: b. b. b. b. Lobos tunicae fecunda. grad demam c. Tunicam externam, ur d.d. Duo Tubercula, per sin — offeunm Ue [2 x transparentia. | Figurà ^» Cum tunica interna Fig. L. lit, c. fecundum longitudinem diffe&ta fuerit, ftatim effluebat . £f. f. £. materia gelatinofo - adipofa;. Mipi anferino, finis, . , etinhac | | e g. g. g. Grumi concreti adipofi contenti mieeeeein qui : nec aqua, nec fpiritu folvi potuerunt, ied óus iioualin | bant. b. b. Corpus durum ofleum, in quo — -. meto i.i, düae protuberaptiae confpiciebantur. ' ' "D909 - k. Là- | '^— De Füetu féinioJeo reddito, etc.— 87 sk. Labia: tunicie reclinatae o ovarii- ex parte — M e ds imissqt elus: | i 44; Tunicse inferiores per materiam » transparentes A rw — Figura ILL. - offendit LESI ". jr awini offeum feu tabulam offeam redditam, quae s94 058 parte'fupina convexa, a parte vero ima eh ues li in on007*^ shac fuperficie confpicitur. o. "Ebey oti e P. "Caput eius, quod molle eft, et i sen p.e. -Excrefcentiam i in loco auris dextrae. | antefss Abdomen deforme et. femioffeum redditum, pariter . e 0086s Pedes, et: co. ts Brachia ita oéljapis » praeterea ^ 0. 0. - tres dentes molares, nec non xk n dentem. caninum, omnes ratione magnitudinis adulti hà. ^... . minis aequantes, magis tamen concretiones quasdam . fortuitas quafi offeas referentes, - zx A). TW. TW. Labia tunicae ovarii a parte interna. - Canisriba Halam miffa d. 1o. April. dfi T OBSERFA TIO XXIII. 2 D. FRIDERICI ALLAMAND. T nt Hiftoria Luis. Indicae. i | uae Prquóndsm in America Belgica : quinquennii fpatio et per varias dein terra marique peregrinationes de rebus medi- cis et naturalibus obfervavi, dum tandem vacat, quibus accepta 'erunt.communicandiimpetum coepi; animum maxime addente : amico foaviffimo et Collega do&tiffimoy- quo mediante hae nunc - Tt . pagel- 88 s» sObfrodo XXHL 6 ^00 sxitidiudibuhes PPrae(idi et Illuftri Naturae Cutioforune Academiae ea qua par eft reverentia offeruntur. ^Speciminis | ergo loco. ex Obfervationum .aadparatu. depromfi : morbi: inter alios per totum aequinoCtialem tra£um vernaculi hiftoriam jot-- expofitionem generum fpecierumque Plantarum, quas aut de- texiffe, aut'accuratius infpexiffe contigit, iuxta clariffimi LiN- — — NAEI modum .elaboratam et claffium ordinem inceptam; pen-- fum hoc íialiqua faitem ratione; videatur-attentiobe dignum, impofterum, finentibus fatis, ulterius profecuturus. — . S. l. Lues Indica, haud ignotus at parum accurate de- fcriptus eft morbus, lui yenereae affinis huiusque yerofimiliter . genitrix, cum ipfa olim permütatus a peregrinatoribüs (du TER- TRÉ Hift. des Antilles etci); et Medicis (SvpENHAM Epift. 2.etc. ) Pisowt jam (| Hift, nat. et. med. Brafil.) nominetenus; 'Belgico in Latinum verfo, diftin&us, ut ubique in America et India (Gal- lis Epian, Anglis 27ws, Belgis. in America Zudianifcbe Pokken)). Gentilitius eít morbus apud Americae aequino&tialis indi- genas et Afros Nigritas, tam in patria degentes, quam trans- ve&tos, nec non apud Indos (vid. BowT11 Metb. med. in Ind. or. cui /ues /Imbonenfis dicitur, etc. CuEvER Epift. ad Mentzelium in Epbem. Germ.); hereditarius praeterea et," quamvis profligatus, fui feminium relinquens, quod generatione transmiffüm ocius fe- rius fe fe in prole explicans morbum illi parentum fimilem efficit. | Nigritae fere omnes hac ]ue femel, in teneriore utpluri- mum aetate, afficiuntur; ipfi et Europaei coloni afferunt, eam - expertum hominem ab ipfa inpofterum immunem effe, quare, ubi fervi ex Africa translati diftrahuntur,. pluris, ceteris pari- bus, licitantur luem paffi: "Europaéi aütem raro, vixque citra ámpurum coitum, morbum illum contrahunt, fed NUS d in America natis haud infrequenter accidit... - - | Morbus in initio manifeftatur doloribus artuum aid | apud adultos magis quam apud infantes, vix tamen unquam adeo dievis, ac in lue venerea; nianifeftstur diver(is inilocis; " "Vg ; : Uuia$ — I Hiftoria Euis Indicae. 89 4tulàs vel tübercila, 'quibus'exulceratis mucofa fanies exprimi. Jé8ry ^n crüftas vel grümos flavefcentes aut aetuginofos concre- Xcens* "üleérd fiunt variz; in latümfaepius quam in-profundum. dérpentia $ j aegri vix dolorem percipiunt hoc in ftatu; cuiusdu- fatio plurium fübiride annorum: in diverfis. valde diver(ía eft; dlliáé interea aliaéque variis e locis erumpunt puftulae, eo plu- TÉS; (quo minores, et contra; nova «demum. aliquando fiunt ul- cérá, "inter quáe diftinguitur- cliironrum- quoddam: ulcus alteru- "tró án pede; circa malleolos; iquod ,:puftularum eruptionem "quandoque praecedens, ]uis mater ideo vocatur. - Virus fic "fenfimi fponte faepe apud iuniores;exhauritur, puftulae quadam "füppürationis fpecie evanefcunt;exficcatae cadunt cruftae, cica- trice induuntur ulcera, excepto pedis illo, diu faepe rebelli: faepe atitem poft apparentem fanationem 1n plantis et pedis digi- torüm interftitiis fuperfunt prurientia et dolentia tuberculà, qui- "büs'exulceratis non aeque pus: aut fanies defluit; fed fungofa doletis furgit fubftantia; quae imperfe&ze cuiusdam. fuppuratio- nis fpecie evanefcens, brevi recrudefcit, donec. omnis ipfius tfiateries iterátis illis fuppurationibus aut frequenti corrofivorum 'adplicatione'confamta (it. Accidit'denique huic morbo, ut in- "fanabilia pene füccedant vitia , profundae cicatrices, contra£&tu- *tae; 'diftoríjones, deformitates variae; »vitiatis nempe mufculis, tendinibus aut. Tigamentis;: in manibus. praefertim. pedibusque, 4árius-óffium caries aut excrefcentiae, faepilfime vero- tibiarum antrorfünt Carvaturae, unde ut quosdam Europaeos ex Rbachi- — fié multos Nigritas ex lue manet haec deformitas, Ceéterünr in'adultis adeo-longus- faepe eft huius morbi de- qiabis, asd 'itiorem curationem et praecavenda accidentia ar- '£is'auxilium faepe adhibeatur, illaque; mercurii ope promovea- ; tut, quae. quidem fapienter dire&ta feliciter abfolvitur, fed ob "imperitam adminiftrationem peffime faepe. fuccedit.. Mos quip- pe illoram;- qui tanquam: Medicos fe*gerunt, communiter in "America Belgica erat; plures aegros in:angufto: conclavi, -cura- 012 4Vov. 44d. Pbyf. Med, Tom. IF. M cwW-es ru 9o -Obférvatio XXIIF. te obturato'et ope foci calefa&to, includendi. .et-larga-manu mer- curium: inungendo: falivationem: «excitandi; - "qup .pa&to. fuff ocati exhauftique-mifere. morti. tradebantur.aegri :.. nonnullis 1 1 exhibitus fuit Aethiops mineralis; ex: decoéto Faden bardanae, chinae, farfaparillae et lighi guaiaci,, quod remedium. pro arca- no fpecifico in Surinam olim venditatum, recrudefcente, quem fanaífe vifam.erat morbo famam .atmüfit.: « lilufris.ve» S wiz- TEN./mercurium füblimatum exhibendi modus, . tunc ,. quum ad- huc in America verfabar, nondum cognitus, meo dein fuafu in nave fervos ex Africa: transvehente, feliciter adhibitus. fuit. In- digenae nihil, quod:fciam , -in hunc. morbum moliuntur; . nifi quod liquore quodam xeortedeate: puftulssy: «ribus. et dangee | Mriisdesitidvt: "olii eibeqg ot ors tjl o SL M.: Lues venerea quamprimum: ab Indica, ut ndi -fo- let; diftinguitur;: in-ÁAmerica non dici poterit vernacula ; . nun- quam enim citra contagium orta: nec. apud. indigenas frequen- - tiot- deprehenditur'ae alias apud. gentes, immo ne velita fre- | queris; ac apud nonnullas 4h -Europa.. ;& lue Indica autem, prae» - terquam quod citra contagiunt nunquam et vix nifi. percoitum, - ^fi'aliter unquam, fufcipiatür;: 'venerea lües difcrepat vitiis fingu- laribus organorum generationis et. circum ea; decurfu velocio- rein peius ruente ;- fi; confirmata fibi committitur doloribus | no&urnis-faevioribus; offium/frequeptiore carie, praefertinà nafi | eet palati fanatione fp ontanéa:nulla,. fed: artificiali citione cer- - tiore, abfolutiore, citra mali aut feminii qualescunque reliquias. Luem veneream autem, qualem obíervamus,.; in Caribaeis infulis vernaculam fuiffe et fine. contagio oriris: verofimr]e non - videtur, quuni: in Guiana jj: in: quam. Caribaeorum/ gens, düdum migravit;'id non obtineat 5. /fuám tamen ;:/quatenus in Europam delatam, ex Infulis illis et: Hifpaniola: praefertim ducere origi- - nem, pene demonftratum eft (vid. Asrsvc. de Morb. 7€71. ),.qUa- te ex lue !ndica degenerem etaápud. Europaeos immutatam faci-- m— E^ detinet: indolem. ulteriore: fub conta- 4M RVONYM Ay ^ $3 LN, 6a) g1o- 8 ; Hiftoria Luis Indicae. 9r: gió fervantem;. cum. omnibus fuis augmentis ab Europaeis ubi: que. propágatam, ipfisque immo. deb au ain ^cum fenoré : rec: | penfam fuiffe, 'facile exinde adparebit: '* .-*5 Morbus venereus certe ex quo per Europam graffatus eft, "varios habuit progreffus, variis iníignitos accidentibus;: quorum: in antiquae Luis- indicae defcriptiónibus nulla fiebat métitio ; lo- calia hodiernae luis venereae mala in Europa variis temporibus; orta videntur, nec nifi diu fatis poft introduttam luem frequen- tia fuerünt, ità, ut. profluvium virulentum ipfum, hodie tam: frequens, tardius tale fuerit: ex quibus videtur, veneream la-: berg; quo' propior origini, eo Indicae fimiliorem fuiffe; fed. ttánsplántatione et tractu. teniporis di(fimilem evafiffe. 3li9 ati 1 5$! :Motbificum luis fermentum in Europa augeri. poffe, imo. au&umi fuiffe, merito igitur ftatuit celeber. Asravc, et Indi- cam liem .àb-Americanis mulieribus verofimiliter contraxerunt Coluibi &ommmilitones s: luesifta lente; ut folet, procederis;; non; ftatini «ju parte contrahebatur' (e mianifeftabat," fed latenter corfnis-idficiendo: univerfalis fiebat3 'in(alubri vero nautarum per longam navigationem vi&u, remedii ignorantia, e tüdinis"defe&u, aéris difcrimine , faevior fieri potuit 5: virulentiae au&o- gradu contagium celerius ortum , hinc aped büs qua párte contra&tus fe manifeftars , localia: prodcenscvi- tia et omnia luis venereae; "quibus ab Indica differt, accidentia, hotumque velocior décurfus , eo tamen ipfo miobilior: "Datura, - abfolutae fanationis facultate minus:acerba; quae miafmatis vi- rulenti' acrimonia démum Ortacüm morbo. propagaturs: et-in ipfam/Americam delatà huctisque "durat; unde ibi^à Lue Indica: adülterina eiüs.proles, lues venerea; hodie diftin&ta manet; ficu4 tiiüxta ágreftem ftirpem'iisdem quondam parentibus orta arbor. culta viget, duae femel inlitam: varietatem it feros nepotes: transmittere valet. Alia demum virulenta luis eft vis, quam acquifivit eundo, ut hominem toties, quoties contagio exponi- tur, inficere valeat, dum primitivae labi contrahendae. difpofi- A0 ijs M 2 E e :Objervatio X XIIT: e tio fub ipfo motbo, ut. in-variolis ferej: eradicatur Menimesdiaté mali folamen,..quod.venerea lues:habet;. quo indica caret ut. rite fanata liaereditarium non relinquat feminium, ex eo.fieri, - poterit, quod nonta haereditatum ferie radicata. perünari M v modo hoc adhuc gaudeat: integre privilegio. soos 6; HI... Quomodo autem Indica lues in Azerica yi aut. Afri- : nj i India orta.fuerit , refpondeat- qui;variolarum in^, Arabia. explicaverit originem. Celeber. AsTavc (üfpicatus fuit j.; men-- ítrua aeítu et infalubri vitu acria fieri. et admixtione diverfo- rum virorum feminis in venereum virus mutabilia effe. Men-: ftrium-fanguinem effe virofüm, ii ris eft in America opinios; j et ita effe in fervido-aére, .Virórum: haud: contemnendoxum.ea: fuitopinio (Pr1ivs Hifl. nat. et 'EAvERNIER Poiagecaux Indesy; fed — | eadem.eft apud vulgus. in. Europa uti; HirrocnATE tefte;:qualis e. vittima prodit, equidem fi mulier fuerit.íana: credere, omnibus. | perpenfis, fas efto, ex mulierenon fana, in aeftuofo praefertim a&-. re; ubi frequentior; eft humorüm.depravatio.et uberior menfiunt fluxus; virulentiam quandam cumimenftruo fanguineeeffluere pof- - fe; dum;numerofis conftat exemplis, pravos humores data porta; ruere etiam qua fani liumores ex fano corpore exire folent, tum: | in ingente: iaeftu fanguinis etiam boni ftagnantes.i in.vagina.mole-. culas;-:cito putridas. "n fübtile: forían habere virus, dum fila: | putrefa&ki eruoris particula yirofo odore gravis — | titerit (vid. PaiNGLE on the difeafes of army.), neque adeo, Tea | da videtur, quae vulzo narratur fabula, a meriftruante nimirum. | foeming:carnes mortuas, corrumpi; fi ex.cauffa non multum ab. fiaiili-viventes itificiantur; vidi certe in' America torridama&ta-. - tuni mane. faniflimum- porcum, prandio deítinatum ,.-a.men- - ftruante ferva tra&tatum , ante. metidiem tetro.foetore corzu- - ptibsein, ex infolita sae: ortam. cauffa, indicavifle, |... 0500s ficco cov doe puel nivounmunsb suA 39v s1953i30mpps13 8) »-Hiocxe orsctiro2 póirto | 881101 remoto d " (OUO divis. " Ead " Pag j : ; be NET "TT. VEN LL TAS: — | i "TIIPELEZLT at. ; $e TI - UTD "UT PIUE ON MECE OQEWVIKGIEKIE8&ULU (i. a LP i ^ T2 rex tr 0r aprg* i my Qigondt InME A ; ha * Cal. nullus, JSlOrtiUid sins fI iOCOlt ET o b 0 OBSERFATLIOXXIF. "Df: D: FRIDERICE AELAMAND. Plewarim genera nood, dut accuratius. dilBdpu- "m morenrfas cammquésfheciessv Clafli:3. oivisvid Ton AGL ATA. : "ATO 9 | Gul, Spica imbricata: fquamis. canalioulatis , oblongis, fioe à -fünguentibus. " . €or, nulla, cda Stam, Filamenta tría. — Aniberac oblongág.. aM Dogs e iori Pift.. Germen orbiculatum, I VHS ty eta gen: Stylus filiforiiis: BL ADQNASTIURN — DDUSHDTEEIRRMRA ax Sti&mata duo capillaría. Per. füllim?^ 5/7 77007 Sen, unicum, orbiculatum, - 1. Culmus nudus, luldatüs; Ynnnilis. F^nbellafoliofa. Spi- ca£tétmiiiantes éulrium^nieédia undique imbricata, literales difti-' che imbricatae; (ingulae fefliles in umbellae proprio fibi folio, omnes in juger dica | Squamae: actas gl d in Surinam. i abs | SEISOIU /EUPHROSINE, , d ss SMS. Ling ue Cor. bivalvis, valeulis coatysreffis conniventibus mifiore saio- a rem ample&tente. /VeGarium diphyllum. Steg; cFEllamenta:tria. Afotherae oblóngae. 0-05 Pit. Gérrien-orbiculatum. Stylus filiformis. .. Stigmata: duo ca- pillaria, dicoinaot eui audiinob«a HO. .aoilis wo wow - m pv Per. nullunt. Sen. unicum, orbiculatum; ^ ^. » ^ voies fRid&$, triqueter, hurilis./ | Pobella triphylla. Spica feffilis capitato - ovalis. Flofculi feffiles Ap pci con- ferti i Viiesto finpliei'eos colligente, 1:9 9p — | Obfervatio XXIV. ^ - PHRAGMITES.: 8n Q. Cal. Gluina sübiti pet biflora veltriflóra: flofculo jiteió . feffili, altero mediante pedicello finui Bos ie (is "URertio (immi fecundi; — QW | Cbr. bivalvis, niutica- Vahiula. altera maiore minorem am- ple&ente. ATA SO Stam. F. algmenta tria. 4ntberae blongag. Pif. 'Gerinen triquetrum. "Sota filiformis. Stigmata. tria capil- Jara, Per. nullum. — Corolla femen includens, , — . aliua Voseceat D^ 4 thee S) Sem. unicum, triquetrum, titrinque acutum, ian — aper I. Culmus triqueter. F'nbella foliofa, folüs poss, . naliculatis. Pedunculi in umbella plurimi, fubdivi(üi:. ramificationi- bus ere&tis et patentibus, — undique FonieM fefüles, |. !610 | frio RE owe ws axólolusNCO sar ple ag bro etr get stri tuas i | d Tavolacrum,mon ophyllum. oue: dentato;. sxnisidoram; paleis " ,;; ariltiformibus cinétum. ; -: «- 'n*s9ird citari " « Gluma. propria, ;bivalvis, . esi et jon Hi gigi q6 aono Cor. bivalvis. 7lvae aequales perianthio Eas Anga?in2. Stam, Filamentatria. —4niberae oblongae baíi bifurcatae, Pift. Germen globofum. Styli duo. Stigmata When I BATR Por, nullum; Corólla ésto includens.... Vaclae 2ie[nsid umi Sem. unicum, englvéharb wm RIA ^ sirei3slc O44 34. 05 (I 9I ' | Culmus ere&tus, suni » Spi" latérales, 'peduncula-" tae? bab éunceaif [picti kevin mb. Fioféuli-in fingulis involu-- cris plures, feffiles, cum dentibus eius intricati. ericiltq ! Ilii git "— CYRENEA,. UJbi uroiddO» . ef OD nUE iUt Cdi Gluma uniflora, biyalxisii ; galee gneiore atiftata,. valoula "A po ore mmtiga:bag ass! ran 2116 vo - Qi61r062 zilibsk soit Ne&tirium bivalve, val vulis. gitós ovatis conniventibus. - ad 5 f MIT € In Stam. - Affe" * " -Dsé-eTs Cyrenea,. fpicis beu i otisfud E vos eTium.s datberae oblongae:utrinque bifurcatae.;...:-.;. d mta. "Germen rm rene rone "e Stigmata plv- AS P E Plantürum gemera wova etc. . "*5 Stam HF héibiiciter corollae-valvulam exteriorem et neéte- | t ( mof noo sonuid 1áTOt UD 1 pj iiti ^ !1348$ rti: J£. orntiY d mi ttrst Brot ow [THE CI ro |rnmeumodti otoludugTSr sensa br . Unicum í !Aübiodidies: " Phys fumos lois quist agiimto Y *y RS ridus rft !*eg - FPJ. - 34. cdit teres. Folia plana. .Spicae paniculatae ; altémáe et et is- : - fitae;. ere&ae : racbi oblonga wr oup troluicatina florifera. sh "Cyrene; fpicis cónipofitis. bir odii n ibi cup T Euh teres, nodófus, procumbens: ^ "ibi à éoinpófitie: ; in. ME Cortitim Hain miffie d. 4- Novemb 1767. ) v 0 OBSERFATIO: XXF.- metoinosr T. D. PETRI JONAE. BERGII. - | etbodus Cremorem. Tartari Jolabilem reddendi. EN. Ju EitISt : 1 h "1 i 7st illa aibi sin: alias. communiter effentialia. di&a, in aquapnra non. nifi aegre diffolvi, latere pato neminem. Qer- -te quidem hoc fpeciatim maxime de Tartaro vini valet, utpote .qui tabtum non omnium maxime indiffolubilis deprehenditur. Diceres forte, particularum, quibus. gaudet, terreíirium tan- / tam effe coniun&tionem,. ut difficulter aliqua;exiftere poffit dif- -folütio.. Verüm hinc fequeretur,- oportere eíTentiale hocce fal, iwinculo fuo: terreftri. liberatum, quale eft. illud, quod Cryftallum Tarta, velalio-nomine-Cremorem Tartari, dicimus, in aqua fri- -gida facillime liquefcere atue diffolvi; quod tamen re vera non fit, fiquidem experientia monítrat, .Cremorem: hunc, in pulve- eng redattum, . et in agam inie&um,: quamprimum in quiete sd X ! po- :06 . w* "Opi XX À — 0 - ponitur, fundum fabuliinftar petere, "ut tanifefte poffit vide. ri minime: peractam effe folütionem.'« Jtaque. propalam eft, . proprietatem hanc: Tartari; qua diífolutioni refiítit, in vinculo illoterreftrinonunice quaerendam, fed aliunde derivandam effe. Ego non id iam mihi fumo, ut in abítrufas harum.rerum Cauífas ferupulofe inquiram; verum fatius, duco, in id incumbe- re, ut methodum exhibere poffi im haud operofam, Cremorem . Tartari vulgarem perinde fotübilem reddendi Mgosdipfum Sac- he sem album.5 «^c Etenim: fiaic: rem magi (ats fore domno Beoius. qui iudicavi, cum hinc vidi $ximiam, qua praeftantiffimum hoc — pharmacon fe fe commendat 4. virtutem. laxandi DR gm E refrigerandi; illinc aütem multam illam remoram; qüam le | difficilisque acidi: huius. vegetabilis diffolutio compluries pofuit. frequentiori, qui alias omnino obtinuiffet, ufui eius medico. Equidem non: diffiteor, . copiofa s aX "fxceptum atque co&tioni fuübie&tum perfecte lvi 1 poffe vulgarem Cremorem - Tartari; verum fifi menítrnum illud; M hoc fiet; pondere | eum duodecies füperet, plurima certe eius pars, quamprimum refriguit, fundum petit, fupernatantem relinquens aquam fapo- re infe&am fübacido; quin imo ipfa folutio vix rite perftabit, ^nifi menftruum vigefies faltem praeponderet, ' Ecquis "id em mon fateretur, malle fe ufu falis, ditfolutioni tant pertinaciter "fefiftentis, fuperfedere, quam vel'id füb forma pulveris fumen- 'do male confulere ftomacho, vel tam — adhibendo' o Jftruum naufeae fufcipere moleftiami ? | /. "Quae cum ita fint, varlas ego v iasffüt perlieutas] quibas putavi, ad id, quod volui, pervenire poffe; fed non aliud ma- " gis belle cecidit. experimentum, quam quod cum addito infüitui | Borace, idque ex idea Dn. Lewis *) et piti "es E. | | Sci. 7 9i vide Experimental Hifiry if tbe matevia —€— Loyd, pit. isi v. Zlcbymiflifchbe Britfe,-von dem Verfajfer der diniixem- Jucbe: Methodus Cremorem "Tàrtari folubilem reddendi. dg -* - Scilicet Boracem hunc diverfa proportione Cremori Tar- "tari adieci, atque dein folutioni commiíi, quo fa&to luculenter "demum: mihi conftitit, conciliari femper vulgari Tartari Cremo- *ri folubilitatem pro portione Boracis. D — - Hictamen monendum reor, adhibendam effe cautionem, ^ne tantum fic adiiciatur Boracis, ut infringatur penitusque tol- "atur totus, qui in Cremore Tartari ineft, acor, vel quod idem eít, ut acidum Cremoris pleniffime fituretur, quia Borax "natura gaudet alcalina, utpote qui ex aleali quodam minera- li maximam partem conftat. Etenim inde alias fal illud emerge- tet, vulgari nomine Seignette di&um, quod quidem lo'giffime a " Cremore noftro folubili, qua proprietate, recedit. itaque iu- "ftam in Borace addendo fervare oportebit proportionem, quo . pertiftere melius poffit acor ille haud ingratus, Ari rend eo con- iunéta virtus falis noftri refrigerans. .En vero iam Proceffum, qui mihi maxime arrifit, "Tartari Cremorem folvendi. ^ Cremoris Tartari vulgaris partibus qua- "tuor addo Boracis partem unicam, diffolvo hoc in' aquae fonta- - pae fuffieiente quantitate, ex filtro dein colo. Si iam tota, quàm "folutioni fubieci, matfa; ponderis e. g. fuerit unciarum XV. re- "fiduum in filtro unciae uni iam exaequat pondus; atque hoc fa. 'pórem habet fübacidum; "videtur diiTolutioni- quafi -refiftere, X "Apfumque omnino Cremorem Tartari vulgarem refert... Et vero 'hocée ego abiicere foleo. ^ Ceterum lixivium illud colatum fen- "fim ad ficcum usque evaporari facio, atque tum demum ' nanci- fcor fal quoddam albiffimum, faporis acidij «et. quidem ita folu- bile, ut Sacchari jnftar, in tantilla aquae portione extemplo li- queícat, id quod revera eft ille 3pfe; quem quaetii, Cremor Tar- tari folubilis. : "ath Teb- — fuche zur nübern Erkenutnift der wngelifebten Kalchs etc. Hannov, 1767. 9. mai. edit. ab Andraeae, $4O ANox, Aor. Phyf, Med. Tom. IF. N 8 5 00 7 Obferoatio XXE. | Dicebam, folere me aliquantulum Cremoris abiicere fol- - vendi, portiunculam videlicet in fiitro refiduam; quod quidem movere forte quemquam poffet, quia fic iacturam mihi ipfe | quandam afferre videor. Neque vero diffiteor, perdi hocce pa&o nonnihil Cremoris, quod profe&to retinere quoque po- tuiffem, fi modo pius adieciffem Boracis, fiquidem, prout fu- - pra monitum, pro portione illius plus minusve acceleratur folu- - tio Cremoris, quae hoc pa&to ita peragi poteft, ut ne gry qui-. dem in filtro fuperfit. Verum malo ego pufillam eiusmodi iactu. ' ram facere, quam nimium Boracis addendo id committere, ut de naturali nec ingrato aliquid detrahatur Cremoris acore, at-. .que adeo novum pharmacon de virtute fua medica, ceu vereri: . fas eft, quidquam perdat. Equidem fieri poffe puto, ut ido- | nea etiam habeatur encheirefis, qua huic malo occurratur per. frequentia nimirum infütuenda experimenta; fed quoniam hif-. ce vacare mihi non amplius licet; ob multam, quae mihi incut- : ' bit, negotiorum molem, aliis hanc rem perfequendam relinquo. | Solubilem hunc Tartari Cremorem aegris iam quotidie cum. fücceffu praefcribo, cum de medicamento refrigerante vilioris. . pretii eft quaeftio, imo et, pro re nata, inomni febrium gene- | re, ut digeftivum praeftantiffimum, repetitis nempe vicibus do- fique refratta. . Ceterum, fi largiore. datus fuerit copia, alvum. ipfe quoque movet, ad quod quidem efficiendum maior de hoc noftro folubili, quam de vulgari, requiritur portio tamen hoc. in nullam aegri vergit moleftiam, quoniam per folutionem for- xnam induit liquidam, adeoque magis eoRamode Mis. aoielt | "e Halam miffa d. *]. Maii 116 8 Ei (Xy, (49) ye "99 OBSERFATIO XXFL zi gd lcbtbyologiae Hifpanicae, collecta a "hA. d OmO.(cn PETRO. OSBECK. 1. Y aia "EINE AmTEDI Gen. p. 7o. fpe. 1. Dgscm. Figura ; . Coflporis, excepta cauda, thombea, unica feries hamorum vel , aculeorum recurvorum doríi, fed caudae triplex. Series T . media per dorfum et caudam aculeis 14. omnibus aequalibus, fed feries laterum interruptae , adeo ut primores fint 4, po- . fteriorum hamus unus utrinque. Pinnae duae prope caudam, - ' excepta dimidia i in extremitate caudae. — Aculei duo infra et unus utrinque fupraoculos. Corpus fupra fübfufcum, pun&is .. albidis, infra albicans. Cutis afpera. PeCtus fupra rubro-albi- cans. Roftrum triangulare acutum aculeo 1. . Totum cCor- pus cum cauda ulnae longitudinis. | | 5. Raia, Hifpanorum Macbuelo. DESCR. "Fig. corporis oblonga, » éXcepta cauda, Caput plagioplateum tantum, aculeatum, füb- ..:fótundo - -ovatum; reliquum corporis fine aculeis fupra fub- ; fufcum, maculis albidis infra rubro -albicans. . Os non füb, ^ fedin apice capitis. Maxilla fuperior longior. Inter labium x: füperius et maxillam apertura magna, adeo ut labium non -:.adhaereat maxillae. Dentes acuti, craffi. Oculi oblongi in en füperiore: parte capitis. . Mandibula dentibus acutis dupli- ^ocis ordinis... Lingua parva conico- compreffa, furfum cur- wata. Foramina utrinque ad latera capitis maiora recta, pa- .» *àllela. Piüna3e peétorales, vel priores pinnae laterum, figu- ra rhomboidea uno angulo corpori adfixa fere ut ala avis. -^" Pinnae ventrales, vel pofteriores laterum, eadem fere figu- -. za, fed uno latere corpori concretae. Pinnulae duae fuper- - «e p? N 2 nae E | Obfervatio XXFI * n nae ad caudam, ; / Pinna caudae bifurca. Longitudo pedis et quod faperat. t 3 4. Squalus pinna anii tiedio inter anuni et caudam. AgTEDI Ger. 9.69. Sp. 12. Dssca. Pinnulae duae fuperne in cauda. Lon- - gitudo pedis. Varietas pun&tis luteo - albis variegatis. | 4. Sparus, Mocbara Hifpanorum. Conf, S. /V. L. vel 1I. ARTEDI Gen. pag. 45.^Drsca. Mémbrána Brancliioffega, Offic. V.- » Longitudo vola unica; lat. i minor. Pinna doríi radiis 25. «26. quorum 11. aculei. Pe&orales 15. Ventrales 6. Offici- 1 ;lipriores aculeati, | Ani 16, vel 1$. .quorum 3. priores acu- '. Jeati. Cauda bifurca,. radiis 18. vel pluribus. Corpus ovatum. . Roftrum et cauda anguftiffima. Linea longitudiralis utrinqt e. , Peritonaeum album. Laminaargentea. Litera aurea D. utrin- isque inter. oculos. Caput füpra fere totum obícure aureum. ;; Caput minimum acutum. | Mandibulae fere eiusdem longitu- .; dinis, fed in una fpecie mandibulam inferiorem multo.longio- - .,rem vidi (forte. morbus ex hamo obortus).- Ri&us oblón- 3 gus. Dentes in maxillis latis et in faucibus. Facies Cyptini | Brama Faunm. Suec. 360. Copiofe i ipe ad Gades ACHE- | /"Rebr. etMarti. '' — X"c 8. Sparus, Savla: Bifpan. Sparus.- ARTEDI Gl. 36. 2. S; N. 2. —— "Dzscn. Meribr. bránch. Offieulis V. Pinna dorfi unica:officu- - siis 27. quorum 11. pungentes. Pe&torales 15." Ventrales «. " . Ami r7. quorum 3. pungentes. Cauda bifida 16. Lineaela- - terales luteae r1. utrinque 4. fupra et 6. infra lineam latera- | . Jem etiam in operculam branchiarum fe fe tendentes.* "Aper- tura minima inter oculos et roftrum utrinque. ^ Oculi orbicu- | "dati. Maxilla fuperior paulo lorigior. Figüra corpóris oblon- 3 "ga, pedislongitudine. — 1 6 Sparus Wineátus. Dkscn. Membirina branchioftega officülis 6. 1 Pinna dorfi: à pé&ore ad ànum officulis 22, quorum 11.pun- | "gentes; Pe&torales 6, Ani'14; Caudabifurca. Corpus cathe- | tophteum cüm capite et — lanceolatum. Longitudo.fpi- | : mp a» | Fagmentasdebtbyologiae Hifpanicae. ^ Yor, E. , fhamea. Caput ac iun, fupra rubens, caeruleo eleganter va- riegatum. Maxilla inferiore deflexa. Superior extenditur longa...Lamina, branchialia integerrima, 3. íquamis tecta, . , Ri&us oblongus. Dentes pauci breviores, acuti, maxillae in- . ferioris 4. cim fuperiores plures. Iris oculorum argentea. latera lineis al La caeruleis et luteis. Macula nigra utrin- que infra lateralem. An aculei 11. pinnae dorfi nota generi- e189 3parij, q254 4. Curbinos et Curbinetta Hifpanor.. "Membrana branchioftega of- - fic. VII. Pinna, doríi radüs 3I. quorum IT. .primores acülea- jn dia Pa orales. 16. . Ventrales 6. Api 12. Cum aculeo minimo, : ien i7. Caput paryum. Tüsaba.. |. ^ pw "Anonymus. Pinna dorfi prior officulis 4. pofterior 8. Pe&o- .. rales. 16. "Ventrales 6... Ani 9. .Caudae A4. Radi Ícabelli- formes. 9...drigia, Hifpaenorum Chabrontera. Masa branchioftega ".effic. VII. Pinna doríi radiis 26. Lamina ventralia duo a . pe&ore ad anum. Pinnae. pe&orales officulis II. Ventrales 6. hae duae admodum vicinae. Ani 20. Cauda bifurca. Omnes 44pinnae, praeter caudae, longiffimae, rubrae, e fulcis exeun- , tes. :» Corpus. durum, rubrum, fubteres, quadrifülcatum, "s dMrind articulatum,, longitudine. pedis proportionaliter at- . tenuatum ad caudam usque, quae longifima. | Hami 4. ordi- . num parallelorum. utrinque, unus horum in unoquoque arti- . culo.vel fquania duriffima. Caput depreffum. Roftrum pla- gioplateum; bipartitum vel duobus latis et planis prominulis .vellaminis maxillae fuperioris, quae ob hanc rem longior. .. Oculi magni. Inter roftrüm et Oculos 3. aculei minores in triangulo fiti, praeter alios harnos et aculeos capitis, Hari ;a fupra et 3. infra caudam. 10, .Scomber. Syft. Nat. 46. *j. Drsca. Pinnae dorfi 8 — 44. . Pe&orales. 18. Ventrales 5. Ani 46. Corpus obfcurum, lon- opido vix pedis. Caput. cathetoplateum depreffum ; ri&tus T n3 lon- 102 E Obferoatio XXI. longus. Lingua cuneiformis. Membr. Brinch. Vt. Emiaen- tiaelaterales, ^ L1, Scomber. Conf, Syft. INat. 46. 6. DEsca. Membr. Branctildfe- P ga VL Pinnae dorfales 4 — 8. Pe&orales A. Ventrales 6. Ani 10. Cauda bifurca radiis I4. "Dentes nulli, nifi tubercu- " ]a duo fupra, Caput parvum depreffüm. Ri&us parvus Thom. boideus ciliatus. Longitudo vix eie ono niakosp 12, AXipbias Gladius, Faun. Suec. 303. in abfentia mea in fore Gaditano ut rarum quoddam demonftrabant Hifpani. 13. . . Rubio Hifpanorum. Drscn. Longitudo pedis, .totus. ru- ber ut in Scorpaeni fequenté. Pinnae longiffi mae. Roftrum utin Scorpaena, fed brevius. Caput magnüm quadraturn at- tenuatum. Oculi magni. Corpus non polyedrum. Pinna dor- - falis una a capite ad caudam. Corpus ad caudam maxime at- tenuatum.. 14. I nERU EN N. 47- I25. I. AaTEDI Gef. f. 43. 1. DEsc& Pinnae dorfi 22. quorum t2 . pungentes. "Pe&oral. 17: Ven- . tral. 6. Ani 8. quorum 3.pungentes maiores. Cauda fimplex. . Color albo- rubricans. 15. Tr acbinus pr Conf. S. IN. 4d. 126. 2. DEscn. Membr. LT - trales - - ani - - caudae cunei- formis 12; E epehdidel ia Bin. nas pectorales, conftantes uno aculeo utrinque. Corpus : albo. . cinereum, Venter albus. Caput verrucofum (ut cutis Squa- li maioris). Oculi parvi in fuperiori parte capitis vicini. 16. Perca, Paila Hifpanorum. 5. /V. 48. 127. 6. DESCR. Mem- brana branchioft. Off. VIL. Convenit cum ARTEDI, pag. 41. 7. Nautis Suecis Laxoren, . Pinnae dorfales: prior. 9. pungentes, pofter. 14, inermes. . Pe&orales 15. Ventrales 6. Ani 14, quorum 5. primores , aculeati. Cauda bifurca 20. radiis. Corpus plagioplateum (gura Salmonis) füpra et parum infra lineam longitudinalem late- - Fragmenta: Icbthyologiae Hifpanicae. —- 03 lateralem pun&atum. Dorfum obfcurum.. Ventef albus, Lon- . gitudo unius pediset faepiffime minor. Caput parvum. Ri&tus , magnus fübrotundus. Lingua obfcure alba, fcabra. Iris alba. | Opercula branchiarum utrinque 4, media dentata aculeis par- |Vis.. Pinnae ventrales et pectorales albae, . e obícurae. Huic adhaerebat Onifcus quidam. . t3. .Perta obfcura. DEscm, Pinnae dorfalés. prior. — pofte- . rior. 13. Pettoral 16. Ventrales 6, Ani 14. Caudae 18. ,Pun&tae laterum. — E Perca aculeata. DEsca. Pinnae doríi 8— 16. Pe&orales 15. ^^ Tongiffimae. Ventrales 6, Ani 16. Caudae 12. Ri&us magnus. Aculei circa roftrum et oculos. I9. Percaringens..DEscR. Membrana branchioftega off. VIT. VIII Pinnae dorfal. 10 — 56. Ventrales 15. PeCtorales 7. - Ani 36, Caudae 27. fimpl. Caput fere quadratum. Dentes confpicui, alternis longioribus. 30. Perca dubia. DEscn. Membrana branchioftega officulis V, .— Pinnae dorfales 23. Pectorales 14. Ventral. 6. Ani 13. Cau- "da bifurca radiis 26. Caput tuberculofum parvis dentibus. Dentes maxillares, primores parvi variorum ordinum acuti, . pofteriores margaritaeformes duorum ordinum. Oculi orbi- '»culatimagni. Color.albus. Facies Percae fluviatilis. -22t. Bs deneitey Solea. Hifpanorum Zengua. : 22. Pifcialus. AnTEDI Ger. 9. 2. DEscR. Membrana branchio- ftegzaofficulis V. Opercula fquamofa. Pinnae dorfi radiis 7 - 12, haec verfus anum. PeCtorales 14. Ventrales 5. cum lamine molli oblongo. Ani 16. Cauda bifurca. Totum corpus pel- lucidum, praeter lineam lateralem obfícuram. Caput par- vum, fapra pun&tis nigris numerofis minimis. Maxilla infe- rior longior. Ri&us amplus. lrisalba. Oculi rotundi nigri. Longitudo fpithamea. Facies Ofmeri, Suec. Ivors, fed non -''* Gobius, quia malacopterygius. — 93. Efox, Lucius, 104 on LE XXriL .24. Muraena.. $N 146. 6. painT- cad miléte tel . .. Corpus obfcurum bre Lis de sitios spe- -dum longitudine, pun&is confpicuis albo - luteis variegatum. - .. Caput cathetoplateum. anteriori parte minus. Ocüli non 1 lon- "gearoítro. Mandibula inferior paulo longior; füperior an- . tennis duabus mollioribüs brevibus. - Pinna dori pallide Iu- . tea, ut pun&a vel maculae fubrotundae Jaehiesy Au ad "caudam maiores. " ^ . Olfervat. Per S. N. heic intelligitur. Syftematis TE Edi- -..tio nona, quae. Lugdun. MAY RF prosit mlt per e. Gronovium, riyrtftor s»dsistm a. dra Halen vifa d. 12. 5. Hep MW OBSERFATIO XXE "af und d Dn. D. CHRISTIAN. LVDOV. "WILLICH. Circa Plantas. quasdam ff upularia aliqua notata. Moe s Ziiptex baftata et pakula foliis omnino differunt, valvulis fe- minum non diverfae, quae in utraque aeque.magnae, in utra- que etiam difco dentatae aut potius tuberculatae, quae tu- bercula etiam non raro marginalia funt, ut tunc fimul finna- tae valvulae dici poflint, fed etiam haec proprietas «in patula ' obtinet, quae tamen frequenter non NIS Jerem eit; inane baftata, c o$n0ido Dno | 2. Amarantbum graecizantem pir gp ele Jriasatihuim. fols dip cis racemis in alis fe[filibus HArrERI Hort. Gott. P. 24. . fufpicatus fuerat ZiNNIvs, et omnino eaedem fünt', uti ex planta,' quae ex le&ionibus botanicis Dn. de HEP penes me eft, video. Flores alis foliorum infident glomeratim, ita ut ingulus glo- | Tus ex tribus glomerulis conftet, quorum medius five :ex- : ter- : " Form Circa. plantas quasdam fingularia etc. — — Yos ternus parva folia habet in inferiore rami parte, nam in fupe- ^ rioribus omnes.tres glomeruli nudi funt. E Vticae foliis profunde laciniatis, femine lini AMM. flores feminei calicem habent ex quatuor omnino foliolis fattum, quorum -duo cum femine crefcunt,. idque tegunt, duo autem absque - incremento. per(iftunt. 4. Gramen foliis iunceis oblongis radice alba C. B. magnitudine tan- .' tum-.differre a Gramine foliolis iunceis vadice iuiata C. B. dudum : fufpicatus eft SCHEVCHZERVs, erit ergo omnino ira canefcens -Laxw. Spec. 2. p..9*7. Folium caulinum fummum, tunc, quan- .do planta floret, paniculam inferiorem non involvit, quam pelos in hoc tempore non adtingit, fed abfoluta florefcentia - id folium fupra paniculas infériores elongatur, neque tamen . easinvolvit, etíipars ifta, quae culmum ante florefcentiam amplexa fuerat, nunc, culmo derelicto, paniculae contra&tae "proxima fit. . Nec pars haec folii fpathacea dici poteft, cum -— mihil a plerisque graminibus differat; et omnino in folium fe- ,taceum continuetur. Ceterum ariíta, circa bafin glumae . oriens, omnino fingularis eft. Pars enim eius, glumae ar&te ad- -.preffa, eamque longitudine adaequans, craffiufcula fuíca cy- -.lindrus eft, terminata in coronam breviter denticulatam. Ex - . hac corona tenuis oritur flus albeus, in clavam fubfufcam s terminatus. . Glumae calycinae primum ex parte virent, dein | purpurafcunt, denuo iterum albent ,; ut omnino Grasien fpar- . tium variegatum. C, B. eadem planta effe poffit. S. Phalaris bulbo[a LiNN.. Quam ego per aliquot annos cum lioc . nomine in-horto colui planta, radice eft annua, 'eaque a Pba- . laride Canarienfe non multum diverfa, in eadem tamen terra culta, omnibus partibus minor, conftanter permanfit bulbo- fa, in qua et folliculorum margo non multum alatus eft. Sed imprimis a Canarienfji in eo differt, quod glumarum interio- rum altera deficiat. ScHEvcHZERVvs nullam vidit, clariff. ScHRERERvs p. 85. utramque. Ego conftanter unam, feminis 4Vov, AGlor. Phyf. Med. Tom. IF. [0 in- 106 oo ov Obfervatio XXFLL 00 - involucro; ar&e' adpreffam ,ideoqte forteoà 'SCHEVOHZERO praetervifam. Ceterum meae plantae femen: nón album eft, - - fed grifeurn, ut effe poflit Phalaris alter femine grifeo, Hort. veg. Parif. vel Gramen pbalaroides. anguftifolium fubalaucum ,' fpica ob- longa ScHEVCHZ. p. 54. nam meae plantae folia obícurioris. coloris funt, quam in Canarienf. Seminis colorem in fubglau- coScHEvcHZERVS hon addidit; ^ ^55 5509 0 0 su 6. Zrgenoné flore. albo, Jaepe tripetalo Harr. Hort. Gott. Jpio*go". Cum quo nomine femen mifit clariff. Man TINI2. 1766, quod - . eodem anno terrae commiffüm, autumno demum germinavit, | .et poftquam planta fub dio.per hiememi duraverát, floruit | Julio et Augufto anni 1767... Cotyledones lineares "acutae, — ;unciam longae. Radix fufiformis, paucos ramos laterales -emittens. Caulis cubitalis fetis fubrigidis paffim, et rore cae- fio adfperfus, ere&us, re&tus, firmus, digitum craffus, te- es, nifi quod nervus foliorum in eo decurrat, unde tres fub quolibet folio anguli; non multum elevati ,: oriuntur. ' sPor- ro caulis primum fimplex eft; circa medium vero ramofüs fit, ' . yamis aliquot non multum brachiatis; ad finem. usque alter- . natim progredientibus. Folia caulis ima utcunque petiolata - funt, fed mox fiunt feffilia, femiamplexicaulia, in auriculas - ——À omnia vero undulato - finuata funt ' laciniis denta- | tis, dentibus in fpirulam exeuntibus; quales fpirulas, fed de. . biliores, et perpaucas, etiam nervi foliorum habent.'; Sunt | vero folia utrinque glabra, inferius vix candicantia, füperne - ad nervorum duttum albis lineis pi&ta. Quilibet ramus binis - floribus inftruétus eft, maiore vel minore, fede incerta, ita | tamen, ut a flore per aliquod fpatium femper remotus fit. Ca- - lyx fübrotundus; triphyllus, bicornis, fo!iolis caducis, ovatis, - aculeatis, concavis, altero margine membranaceis, fine cor- - nutis, cornu fimplici cavo in aculeum exeunte. Petala colo- - rislaCtei, fex, fübrotunda, patentia, calyce triplo fere ma- - iora. Filamenta numeroa, — curvula, longitudine - fe- . Circa platitas quasdam fmgularia etc. — — Io7 z fere. calycis; Antherae luteae; oblongaé, eretae, bilocula- res, articulatione quafi cum filamentis iun&ae. .Germen ova- .'tum quinquangulare (in eodem flore, ubi petala fex certo ad- . fuerunt) angulis crebérrime aculeatis. Stilus nullus. Stigma .- quinquefidum, laciniis reflexis, fuperne nigro-purpureis, fine . latis, perfiftens. . Et(i vero noftra planta hexapetala fuerit, ]lluftr..Dn. de Harre& autem tantum tripetala; non tamen .diftinguo, cum et C. BavurNvs et Crvsivs in Mexicana lu- .. tea numeruim variabilem, floremque album Gowow in Zort. ^n dMonfp..p..253. repererint. —"Nec a Mexicana lutea diveríam ; effe putáàverim.- ZiuNIvs quidem Zort. Gott. p. 116. füfpicatus .»füerat,:effe 'Argemonen capfulis trivalvibus LINN. Spec. r. -p- 509. n. 2. fed cum ifta ex fynonymo TovnaNEFORTII hype- coi folia habeat, noftra effe nequit. 4. 'Chriftophoriana | Americana -rocerior et longius. fpicata DILLEN. o Hort. Eltham. Petala calyce longe minora funt, unguiculata, : bra&tea latiufcula in duo plerumque cornua terminata. Fila- Amenta longe fupra triginta. | $8. Refeda Pbytevma . LiNN. Spec. 2. p. 645, Petala proprie di- 5; cendo non funt multifida, fed integra. Verum convexitati fuae non procul ab anteriore margine inpofitum habent or- namentum capillaceum ex uno pun&to oriens,:quod in duo- . bus fummis foliis ex pluribus laciniis conftat, in duobus me- - diis:ex paucioribus, etin duobus imis ex unica fere lacinia. -^rLaciniae ceterum vel fimplices fünt, vel femidivifae. Fru&tus quafi petiolatus fexangularis, angulis glandulis acutis inftru&is. . 9. Clematis coerulea Pannonica. CLvs. Filii plures ordi- ^ mes adfunt, exteriorum ultra lineam lata, infigniter villofa, imprimis fuperius, ut villus antheras abícondat. . Filamenta in- teriora breviora, quadruplo anguftiora, minus villofa. In. neutris video antheras lateribus eorum adnatas , fed finibus omnino impofitae funt. | Si filamenta ifta exteriora lata abs- que antheris effent, tunc planta ad Atragenes genus pertine- E O * 34 | 108 Obfervatio XXVII. ret, cuius fpeciei Al/pinze feu ZAufrriacae calyx ille eoeruleus. X» petalodes adeo fimilis eft." E 10, Potentilla foliis novenis palmatis, in apice ferratidp Hai. " Hort. Gott. p.106. Non eft Potentilla fragarioides LiNN. — Spec. 2. p.710. n. 5. fed eft P. ftipularis LiwN. Spec. 2. p.712. n. 13. uti ex planta Horti Gottingenfis mihi- conftat, et de- -fcriptio HarrEnI docet, a fragarioide multum aliena. 1I. Glo marifolio Dn, de LINNE Spec. 2. p. 741. n. 19. fübiun- git Helianthemum foliis ad terram congeftis, fuperne pilofis, inferne tomentofis HarrtERr Exum. Hel. p.359. n. 3. An . -re&e? Certe icon 365. BAnRELIERI, quam Dn. dé HALrkR citat, infigniter differt ab icone 441. quam LiNNAzvs citat. Icon etiam BARRELIERI 366. vel a Cifto cano, vel ab Italico removenda erit, 12. Optarem, ut Sedum foliis teretibus, caule foliofo wnbellato bumil- limo HALL.. Emend. 1. p. 106. n. 105. quod eft Sedum 10. Euwm. Helv. conferatur cum Sedo etrato LINN. Spec. 2. p. 1673. Mea enim planta, quam a Dno: de Harrem habeo, defcriptioni Linneanae fic fatis convenit, etíi calyx non fit atro-purpurafcens. n deícriptione quoque huius Sedi in Emendat. Dn. de Harren colorem calycis amit; i in Enuinera- tione autem purpureum dixerat. 13. Geranium petvaeum, Cicutae fo'io radice. craffa MAGNOL.: Bot. p. 109. a Gercnio Cicutae folio minori et fupino C. B. differt pin- nis arécte congeftis magis divifis, minimisque pinnulis inter : . . miftis, petalisque longe msioribus. : 14. Zirenaviae mediae LiwwN. Spec. 2. p. 606. n. g.et Syerimile pent- .. andrae Ervsp. p. 630. n. 2. eadem iunguntur fynonyma.-Àn - ergo repetitio eiusdem plantae? Et clari. de LEvsER Flor. . Hal. n. 30. in pentandra decem femper numeravit ftamina. — 1s. Sefeli folüs linearibus triplicato -pimatis, caule vaginofo, MAL. . - Emend. 1. n. x14. eamdem effe plantam cum .Sefeli armuo kAC-.— 'Qviwr Vindob. p. 225. in PU ad Jacquim. dixi n.38. eae- - i dem - Circa plantas quasdam fingularia etc. — 109 -"dem enim plantae fuerunt, quas uterque Vr, quilibet cum. —füo nomine, mii. Et huc pertinere Foeniculum fylvettre glauco folio I. R. H. p. 311. docet fynonymon a TovaNErFOR- TIO ex Job. BavHiNO excitatum, Zaucus fcilicet glauco folio fi- . milis foeniculo tortuofo. Hift. 3. 16. con enim et defcriptio - .Bavürwr refpondent plantis HAvLER: et IAcQviNr. — Inquit ,,enim I. BavHiNvs, folia effe Anethi, particulas (foliola) ve- -. to latiores (planiores), craffiores, rigidiores, quam in Foeni- -- culo, quae notae in Se/eli annuum omnino quadrant, non ve- ro in Sefeli glaucum cui Dn. de Lixxg nomina TOVRNEFORTIE et BavHiNI fübiunxit. | G/aui enim foliola absque planitie ; funt, hinc convexa, inde canaliculata, foeniculi vel anethi fimillima. Tenendum vero eft, etiam in g/auco vaginas fo- liorum emarginatas effe, praefertim in foliisinferloribus. - 16. .Sefeli pimpinelloides LiNN. Spec. 2. p. 372. n. 1r. cum quo nomine femen mifit clariff. Ma&rTINI a. 1765. Confentit de- fcriptio LixNAELl. c. Segmenta tamen foliorum non femper - alterna fant, fed interdum coniugata. Involucrum univerfa- .Je in meis utique adeít, fa&tum ex foliolis linearibus , nume- rofis, femiuncialibus. — 17. Operae videtur pretium effe, uberius ut inquiratur, an Z;- banotidis R1viN1 iftae plantae, quae involucrum univerfale pin- natifidum habent, fpecie ab iftis differant, quibus iftius invo- lucri foliola fimplicia funt ? . Clariff. Scoror: eiusmodi plan- tam involucro pinnatifido mifit et in litteris monuit, ,, conve- ',, nire quidem deícriptioni Libanotidis piunulis circa. coflam de- , Ccuffatis HALLER. num. Helv. p. 451. n. 1. aft pinnatifidam » alpinam plantam facie diverfíam effe. Et omnino in fpe- cimine transmiffo omnia argutius divifa funt et anguftiora, pinnaeque primae funt petiolatae, feu pinnulae non ftatim ex coíta ibi egrediuntur, ubi haec petiolum deferit, quod con- traria plerumque ratione in vulgari planta fit. lHlluftr. CaAN- TZ1VS quoque inyolucrum pinnatum vidit, et alpinam a mon- ! O 3 tana n 30 —— 7 Olfiroatio XXVII. tana in plürimis diverfam effe monet Fafcie. I1I. p. 118: fq. - v: Planta, quam ego in horto colo, ex femine auftriaco: natay . involucra habet fimplicia, eftque undique glabra; etiam in. fummitate. 'THarIvs monet, Libanotidem in fuas fpecies di- firibui poffe, nam alteram effe. latioribus foliis, ;profundius dentatis, alteram contra&ioribus et frequentius: fuccin&tius- - que incifis. Sylv. Hercyn. p. 71. Idem, quod foliola modo:la- -tiora, modo anguítiora fint, dein alii monuerunt interquere- centiores HALLERVS et GMELINVS; de involucro Moniaido nullus. 18. Coruus fyloeftris fruBiu albo Gmelini. AMMANN, Rub, -n. 8T. Tub. 32. Frutex hortenfis humanam altitudinem fuperans, in quo et rami florentes et fru&tum ferentes fimul confpicui erant. Folia lato-lanceolata, velovato-acuminata, glaberrima, 'Antegerrima, nervofa, nervis lateralibus quinque etíex, qui ab aliis numerofis fere parallelis coniunguntur. 'Floresincy- - mos difpofiti. nvolucra univerfalia omnino nulla. - Calyx minimus, quadridentatus, deciduus. Petala quatuor, füpera, albida, oblonga, obtufa, cavula, marginibus medioque nervo elevatis, fesquilineae longitudine expanfa. Filamenta quatuor filiformia, ere&o-expanfa, corolla longiora. Anthérae in- cumbentes, inter petala oriunda. Germen fübrotundum in- | ferum, corpore balfamico perfiftente, luteolo, tectum. | Sti-- lus filiformis longitudine corollae, perfiftens. Stigma craf- fiufculum, obtufüm. Bacca coloris la&tei, fubrotunda, cor- ^: pore ifto balfamico, nunc viridi, te&£ta, continens füccum ^: lacteum, omnino fiuidum, nucemque compreffam, transver- ' fim ovalem, quae an bilocularis fit, an unilocularis, nondum - dixerim. 19. Poftquam Hlluftr. IicoQviN iconem Campanulae barbatae in tutantibus in fauce lanuginofis. HALLER. Enum. Helv. p. 493. n. 8. Obf. Fafc. M. dedit eamque optimam, facile adparet, eam ef- Íe Campanulam foliis fere integris longe lingulatis , bifbidii; folus - de Circa. plantas quasdam fingularia etc. — XT1 ^de quain Obferoat. meis a, 1762. editis dixi. Semovendum ^veroab Harrrzi planta Trachelium oltinm CrLvsit Pann. p. 684. "euius defcriptio multo magis convenit cum Campanula alpina J^coviNr, quae penes me e(t, et a barbata, praeter alias no- * tas, etiam capfula triloculari differt. An vero Campanula fo- Wis "ancbu[ae floribus oblonzis C. B. - et Campanula folis ecbü "floribus villis E1vsp. fpecie differant, de eo iudicium Dn. "de HALUER exfpettamus in Enumerationis Helveticae Edi- "tione nova, cuius iam mogna pars impreífà eft, C. BavuiNvs "eerte monet, multum diverfas effe. 20. Mihi videtur Gentiana foliis amplexicaulibus floris fauce barbata HakrEn. num. Hehet. p. 4*3. n. 2. ita ordinari poffe, ? t una fit corollae et calycis fegmentis aequalibus quinquefi- "dis, altera corollae et calycis fegmentis aequalibus quadrifi. "dis, quae CorvwNaE icon eft Fcpbr. 1. T. 221. demumque - tertia corollae et calycis laciniis inaequalibus quadrifidis. Si- - "ve nunc pro varietatibus, (ive pro diverfis fpeciebus habeas. ""Vitima ex fylva Hercynia nuper adlata eft, eaque pedunculos ' habet foliis plerumque duplo longiores; cum quinquefida eos " habeat foliis fere aequales. | In mea quinquefida calyx femi- "divifus eft, quem CoL vMNA in altera ad bafin divifum in ico- mehabet. Color corollae in prima: obfolete purpureus eft, "in tertia, etiam in ficcis, coeruleus.: 21. Coffóbloulus maior albus C. B. Neftibis germine duplo bre- vius, idque circumfítans, truncatum, margine inaequali, fun- - gofüm. Ceterum calyx forte quinquefoliu: dici poteft, An- 'therae deorfum hamatae. Stilus ftaminibus una tertia parte — longior. Stigmata exterius convexa, granulata. Pedunculi "petiolis duplo pene longiores. 242. Ferbafcum floribus aggregatis , folis rugofis glabris odio. . gr Cum quo nomine femen Stutgardia mifit clariff.. Man- TINI an. 1766; quod terrae eodem anno commiffüm hoc an- Ro 1767. in Julio oruit. Radix fibrofa. Caulis humanam al- ti- " n2 — ^" Obfervatio XXVII. 1 . titudinern excedens, ftri&tus, rigidus, angulofus, foliatus,lae- vis, pauco fordido pulvere adfperfus, (implex, ramorumtan- tum rudimentis, vel paucis ramis lateralibus ex foliorum me- diorum alis egredientibus. ^ Folia conferta, recurvata, fu- perne nitida, venofía, rugofa, nervo medio lato, albo, fupra plano aut leviffime concavo, inferius convexo, ibique una- - cum nervis minoribus breviffime pilofo. Folia infima bipeda- lia, longiffime elliptica, in petiolum adtenuata, prope petio- . dum magnis dentibus incifa, qui verfus extremitatem folii fen- fim minores fiunt. Senfíim autem folia ba(in habent latiorem, quo füperiora et breviora, fenfimque figuram ellipticam in . longiffime cordiformem magisque acutam mutant, bafi. ter- .. tiam fere caulis partem amplexantia, decurrentia non. quidem fubftantia fua foliacea, fed nervi medii linea tantum exteriori, .. unde anguli caulis fupra diCti oriuntur. Perraro ipfum fo- lium altero latere paululüm decurrit, Dentes in foliis, quae füpra infima funt, in crenas mutantur, donec in foliis fub ra- mis iterum in dentes mutentur, dentibus tamen multo mino- . Tjbus, quam quidem in foliis fuerant infimis. Spica caulem . terminans tripetalis et longior. Flores remoti, infidentes bratteae foliaceae reflexae, cordatae, acuminatae, ciliatae, .ex fingulo pun&o quatuor, quorum duo laterales, unus fu- ' perior et quartus inferior, omnes ex pedunculis trilinearibus. Flos fuperior primus floret. . Calyx, uti et caulis pars fupe- fior, pilis. fübglutiniferis adfperfus, ftriatus, quinquepartitus, . Jaciniis ciliatis, acutis, corolla minoribus. Corolla rotata, tu- . bo perbrevi. | Limbus patens, quinquepartitus, laciniis fub- rotundis margine plicatis, duobus fuperioribus paulum mino- ribus, infima lateralibus vix longiore. Color luteus, exter- . ne, ubi aéri expofitus fuerat, fubfufcus, Faux purpurafcens, E fuperne villo fimilis coloris, barbata. Filamenta quinque ex — . tubo orta, corolla breviora , quorum tria fuperiora reliquis breviora, declinata, fuperne albo, inferne purpurafcente villo un- -— P. Circa plantas quasdam: fmgularia etc. qI3. "undique barbàta, duo inferiora furfum arcuatá, initio purpura- ^" fcente villo fuperne barbata. Antherae magnae, ad feinvicem ' converfae, fubrotundae, compreífae, polline croceo. Germen - fübrotundum, pilofum. Stilus filiformis, filamentis longior, de- -^chnatus. Stigma craffiufculum obtufum. Variat interdum "calycis et corollae laciniis fex, totidemque ftaminibus. | An ^ hoc erba[cum folis feffilibus longe acuminatis. ferratis, | floribus. in varam [picam difpofitis y folitartis , f(Laminum barba purpuva[cente. .ZigN. Hort. Gott. p. 266? Defcriptio Zio convenit, et ego - ^in unico exemplo, ex iisdem feminibus nato, plantam flori- ^ bus folitariis vidi. 3: A INaflurtio Auftriaco CRANTZI infigniter differt Myagrum dcm C. B. Nempe vita huic annua, folia omnia dentata, "fed dentes pauci maiores, laciniarum fere aemuli, in caulinis etiam maiores. ." Petala ftraminei coloris vel etiam pallidiora. .Siliculae multoties maiores, inflatae. In univerfum adeo fimi- e» lis: Camelinae: fativae CRANTZII, ut pro eius varietate haberi pof- ^ fit;: Vid. Haur.-Hort. Gott. p. 240. | » "Cocblearia folüs caulinis: cordato - fagittatis siekkeiosdis: Hort. - Gott. p. 242. omnino eft Cocblearia gla[tifolia Liww. fed delea- tur locus natalis, qui pertinet ad 7b/afpi ll. Crvsr. Id vero c Phla]pi V. non poteft effe perfoliatum LiNNAEI, cui ftilus ad- .;* modum exiguus in filiqua, vel plerumque nullus, petaláque - exigua, neque radix in propagines fe explicans aut findens. L'Anmontanum LiwNazi? Vtique verofimilius, ob petala ma- 'wiora, ftilum manifeftum et ob radicem. — Dico vero(imilius. c2Nifi enim Hluftr. CaANTZIvs pro montano eumdem locum: na- in talem. Clufianum haberet, dicerem 7»/afpi M. effe alpeftre Il- -r- Tuttr. JacoviNr. Denuo adeatur mons Badenfibus thermis .; amminens, forte praeter montamwm etiam alpeftre ibi crefcit. «^: An potius Tblafpi pumilum: Cr.vsir eft alpefftre, quum IACQVINI »planta.ab. pfo miífa, ftilum habeat praelongum, qui in i. €rvsri figuris deficit. | Mallem ergo pumnilum CLvsm cum io — dVov. 4i. Pbyf. Med. Tom. IV... - per- "4 —— 0 Obfervatio: XXVIL | E relinquere. Pumilum enim ex defcriptione Crvst - - habet flores pufillos, capitula Thlafpi Cretico fimilia; alpeftris | - J4eoviur habet petala ampla, longe calycem fuperantia; fili- - Qculas longiores obcordatas. ^ Demum a Cocblearia Horti Got- ' -Ctingenfi i; removeatur Zbiofpi Y. CLvsir Pann. p. 466. quod eft . '- Peltaria alliacea. YACQVINI. five Bobadfcbia CaawTZi, de qua - * Crvsivs dicit, quod ipfi fint filiquae circinnatae fere. mote 1 ^ tatis, et in orbem fpeitae modo efformatae. . | :33.. Paftoriaburía minima LoBEL. Kcon. 221. ex DopoN. Pempt. 104. nullam cum Zepidio HALLERI CRANTZ. Zfuftr. Y. p. 5. fimilitudi-. nem habet, fed eft Iberis nudicaulis LiNNAEL — Eademque eft | Burfa paítoris parva folio glabro fpiffo I. B, 2. 937. icone - denuo ex Dodonaeo imitata. | 26. Cardawines bellidifoliae five Cardamine foliis Gro piliibds ova. tis petiolis longiffimis Liww. Lapp. n. 260. icon T. IX. f. 2. non poterat eífe fimilis iconi Clufianae Plantulae Cardamines i^ aemulae Pann. p. 458. cum omnino duo diverfae fint ftirpes, | .. docentibus HaLrERo et.JacQviNO.. In eo tamen figura Lix- NaEr a meis Helveticis fpeciminibus recedit , quod haec cau- Jes habeant foliis petiolatis femper ornatos qui a LisxAEO : ^» .mudi pinguntur. : MT: Arabis folüs ovatis ,. vix dentatisy fcabris, ad. terram. confertis 3 '" HALLER. Enum.. Helio. p. 562. n. 4. ZtNN. Hort. Gott. p.335. - et Arabis folüs petiolatis lanceolatis integerrimis L1NN. Spec. 2. p. 929. n. 3. omnino eft ifta planta; quam CAaMzaanivs apud | "THarivM Hercyn. T. VII. D. pinxit, et ipfe THALIvs cum | ;»nomine JPilofellae filiquatae minoris p. 84. defcripfit. - Plantae | enim meae, Gottingae duce Gen. de HaLLEm leCtae, iconi | CaMEnARnII et defcriptioni THALII optime conveniunt. Con- venit etiam optime icon Aurfae paftoris f. pilofellae filiquofae 1. B. - 2.870. Drabae tres BARRELIERI ic. 269. 2770. habitum noítra- . rum fatis exprimunt, melius tamen prima, folia vero. in no- "ftis minus funt petiolata. |^ Cum ergo icones: CAMERARII | - Circa plas quasdam fing laria; etc. IIS . BAvtitNr haftenus laudatae fint, cur contra eas monet mite CRANTZ, Zuftr. l. p. 41. ^ An aliam plantam intelligit? certe noftra ab Eius defcriptione et icone recedit. De loco natali non dico; etíi enim ego nunquam in rupibus invene- rim, neque THaLIvs, C. BaAvuiNvs, HaLrERvs, LiNNAEvS, GoxTERvs, GoUaN;, etc. J. BavniNvs tamen et Lzeysenvs ali- quando in rupibus invenerunt. Neque multum urgeo folia "radicalia apud llluftr. CRANTZivM adeo infigniter petioista, - quae in noftris multo breviori pediculo funt, Neque caulis - fimplicitatem aut eiusin inferiore parte decubitum, qui noftris "femper ramofus eít et ere&tus, Sed flos confpicuus magnus -CRANTZII, :qui in noftra exiguus eft, exigit, ut Eius Piri Ara- ^?bis cum Thaliana uberius conferatur. Forte planta THaLr, quam cum nomine Pilofellae filiquatae maioris defcripfit, diverfa eft a minori, non autem a planta CuAwTZir. 28.- Coronilla coronata L1NN. Spec. 2. p. 1047. n. 5. ad herbaceas . "feponi debet, et tunc eft Coronilla montama JAcQviN Vind. - "p. 134. Coronilla caule duriori ere&o filiquis articulatis pendulis, '- flore luteo HaLt. Enum. Helv. p. 574. n. 4. Emend, 2. n. 56. Tpfe Crvsivs Hift. 98. de fua Colutea ftorpioide altera dicit, quod hiems eius virgas corrumpat, quas ineunte vere denuo produ. - cat. Etfi vero Crvsivs ftipulas non habeat, forte quia fugaces * funt, certe tamen adfunt, uti re&e LixNAEvs monet, ab in- "fimo foliorum pari diverfae. 29. Lupinum varium coram habeo, et alias TET vidi, cui he eadem planta calyces femiverticillati et perfe&te verticilla- —^Labium etiam fuperius i in eadem planta modo integrum, 3s femidivifum, vel etiam ad bafin pene fiffüm eft. La. bium inferius femper reperiintegrum. — Videtur ergo in dif- crimina Lupini birfuti, varii, et anguftifolii uberius inquiren- dum effe. In vario ceterum Vexillum in iuniore flore me. dio album eft, in adultiore medio rubrum. [id * -^ .T r Pa 2 090.) JN 16 ad | Obfcrüatio XXVIL. 30. Annon Melilotus olonica LiNN. Spec. 2. p. 1078. eft Melilo- — - tus folis bir[utis variter dentatis; fcapo paucifloro.: Hasta Comm. Gott. Tom. 2. p. 342? ! 31. Geniflae Siliricae nomine miffum femen produxit urbrifitilam .-fexpedalem, ramofi(fimam, ramis ftriatis, teretibus, panicu- - . :Jatis. Folia fparía, breviffime petiolata, lineari-lanceolata, : rariter ciliata, acuminata, glabra. Stipulae exiguae non ad , bafin petioli, fed ad finem eius. Calyx parvus bilabiatus, dentibus duobus fuperioribus erectis diftantibus, «dentibus - . tribus inferioribus reflexis, omnibus fubaequalibus, anguftis. Corolla lutea. .. Vexillum pedunculatum, ovatum, ere&tum, - expanfum, carinatum. Alae oblongae a vexillo remotae; de- . flexae, laxae, vexillo modice breviores. Carina pene re&a " bipes, una cum alis deflexa. Filamenta decem in vaginam - - connata, non in carinalatentia, fed cum vexillo ere&a. An- - therae ere&tae fimplices nigrefcentes. Tuba fimplex fitu . ftaminum, iisque longior. Folia cito decidua, petioli perfi. Íftentes. Flores in racemis fparfis, non fecundis. Folia non : fericea, etíi eorum pagina inferior paululum magis palleat. .. Geniflae tin&oriae bifpanicae Cr.vsur proxima eft, nifi euem. 1 Sericum folia in horto forte depofuerunt. ] $2. Latbyri [pecies lutea Y. B. Hifl. 2. 304. non videtur ad pra- 4 tenfem LiNN.. Spec. 2. p. 1033; referri poffe. J. Bavnisvs enim - monet, eam fimilem effe Lathyri fylveftris Narbonenfis, nec - flores effe fimul in uno pediculo iun&os , uti in pratenfi. Re- &ius ergo Dn. de LiNNE l. c. n. II. cum annuo iunxiffe vide- tur, qui flores colore luteo Tien. diverfo tamen a pratenfi, [ habet, et pedunculos uniflores et biflores. 33. Ficia niffoliana et bengbalenfis an re vera differunt? Certe.in . plantis, ex feminibus cum his nominibus miffis, enatis, nul- — Jam reperio diverfitatem, et defcriptio a Dno. de LINNE ad ; INiffolianam data, meae Benghalenf i etiam convenit. PA 934. Che Circa plantas quasdam fingularia etc. HAZ 94... Cbelone :acadienis. flore .albo 'TovaRNEFORT. ne&tarium. habet. Corpus nempe balfamicum, breviffimum, germinis initium . fuperne amplectens, et ne&ar fundens. . In eiusdem plantae. unico flore femel reperi ftamina quinque omnino perfe&a, uorum duo füperiora erant, duo media; et unum imum, etfi filum illud, quod rudimentum quinti ftaminis dicitur, fuo Joco, nempe inter duo füuperiora ftamina, adeffet. 35 Scutellaria alpina et lupulina LiNN. Spec. 2. p. 834. an re ve- .ra differunt ? Flos quidem in altera violaceus barba albida, cum in /upuiina flavus fit, alis tantum fübviolaceis, fed reli- | uae notae utrique communes funt, certe in meis, quas in , horto colo, BraCtearum figura et magnitudo non differunt, .,neque in foliis diverfitatem reperio. Tamen colores ha&te- .nus conftanter permanferunt. —Lupulinam porro ab ifta [picis . foliofis HALL. Hort. Gott. puto non differre. 36. In Ballota flore albo, quam fpontaneam olim in vallo urbis Gottingenfis legi, nullam in calycibus diverfitatem a vulgari Ballota purpureo flore reperi. CAMERARII icon. Fpii. nec nigram nec albam bene exprimit, ; 37- Clinopodium pereume pulegii odore ,' maioratae folio, Batavinum BoccoNE. Planta mihi ereCta, ramofiffima , pedalis, hirfu- ta, caule tetragono. Folia petiolata, concava, ovato-rhom- boidea, nervoía, ciliata, medietate anteriore breviter denta- .ta. Verticilli ad decem usque flores habent. Calyx tubulo- -fus, firiatus, deorfum gibbus, leniter incurvus, vix bilabia- tus, quinquedentatus,. dentibus longitudine pene aequalibus, tribus füperioribus latioribus, non in eodem plano fitis, duo- — hbusinferioribus angufüoribus, faux villofa. Corollae ex vio- laceo purpurafcentis tubus longitudine calycis. Faux ampla moldavicae. Labium fuperius brevius, planum, emarginatum, obtufum, margine reflexo. Labium inferius longius, patens, .Jatius, fere aequaüiter trifidum, ità tamen, ut medium feg- .. mentum transverfaliter paulo latius fit, idque in origine fua | P5 Ina- ne ^ o5 Obferoatio XXIII. maculatum et ciléftini. Stamina duo longiora, duo brevio-- 3 ra, modice incurva originem labii fuperioris antheris füispau- . | lulum füperans. Antheras exiguae duplices. Stilusftamini- — "bus longior, filiformis, ftigmate inaequaliter bifido acuto. : Odor plantae fortiffimus, diu durans. Haec planta conferen- "da'eft cum Tbyio alpino LINNAEI. 1 38. Bidens. bipinnata. LiwN. Chryfanthemum. aquaticum,' tofiis E "multifidis, cicutae non nihil fimilibus Virginianum HERMANN. "ALugdb. p. 146. An ariftarum feminalium numerus variabilis - eft? LiNNAEvs tres habet, mediamque longiffimam. Govaw Om Hort. Monspel. p. 428. femina quadriariítata alternis ariftis mi-- ^ nimis recenfet. Hx&WMANNVs duas habet, nec ego plures in planta repetito examinata reperio, easque eiusdem longitu- dinis, pilisque ad angulum acutum retrogradis inftru&as, Ce- terum calycis involucrum fit ex quinque foliolis revolutis, ca- - lyce non longioribus. Floresin ambitu ligulati, ere&i, in meis. "non radiantes, Videntur abortire. 39. Antbemis millefolia LYNNAEr eft Pyretbrum foliis incanis, Aegis 'Ccato- pinnatis, tomentofis HALL. Hort. Gott. p. 393. (QQautlalis Haan miffa d. 2c. Septemb. 1768.) - -"OBSERFA TIO XXIII. Dn. D. CHRISTIANI RVDOLPHI HANNES. (o UFU deb seis hl IPIDPUET RRADE D " diris Convulfiomibus , balneo frigido fanatis. irgo quaedam nobilis, feptendecim annorum, ufa usque ad - 1 hanc fuam aetatem continuo fatis bona valetudine , profi gm cifcitur extra urbem ad fuos cognatos, Ibiaccidit, utei vefpe- — : ra quadam a familiaribus, qui habitum confuetum cum alieno . pr- A» De diris Comulfà onibus, e YI9 gersmtaverant, repentinus incuteretur terror, qui, cum effet ad mollitiem fenfüum virginis nimis vehemens, ftatim effecit, ut illa lipothymiis et fübfequentibus gravibus motibus convulfi- vis corriperetur. Hi tamen motus mediante Venaefe£tione aliis- que adhibitis remediis mox fedati quievere. Sed recuperata fanitas ita parum fuit ftabilis, ut anno fubíequente et lipothy- miae et convul(iones recrudefcerent. Tum vero etiam convul- fiones non modo valde vehementes fuerunt, fed et diuturnae, per o&avam horae partem durantes. Medici ergo. auxilium quum quaereretur, propter plethoram vena bis feta eft et ex- hibitae pilulae ex afa foetida gummatibusque aliis paratae, et Mixtura ex liquore cornu cervi füccinato, effentia füccini, cro- ci et liquore anodyno Hoffmanni, fübiunéta fimul inun&ione et friCctione fpinae dorfi cum unguentis nervinis. Poft ufüm horum remediorum reiiciebantur aliquot lum- brici, malum autem nihil inde levabatur. | Concludere exinde licet, quod non femper lumbrici cauffam convulfionum confti- tuant, ficuti id non modo aliquando in puero illo epileptico ex- pertus fum, cuius hiftoriam typis exfcriptam publici iuris feci, fed etiam celeberr. SiGwanTvs fingulari exemplo oftendit. | Poítquam multa etiam alia remedia contra malum hoc nihil praeftaverant, ex confilio celeberrimi LEIDENFROSTII aegrotae exhibebantur pulveres ex floribus fulphuris, mercurio dulci et camphora parati, quorum ufu finito alius Medicus, ut debilitetos nervos rurfus roboraret, praefcripfit corticem Perüxiónum cum Nifeo querno. Etiam ad hoc tempus convulíiones ceffarunt, fed tunc erupit per totum corpus fcabies quaedam humida. —Idcir- co data fuerunt medicamenta fanguinem. quidem mundificantia, nullo tamen modo fcabiem retroagentia, quorum continuato ufü aegrota etiam a fcabie liberabatur. Poftquam vero illa fcabies evanuerat, menfes aegrotae, qui usque ad hoc tempus fuerant regulares, tam inordinate, quam pergis nere coeperunt, ac- cedente gnam fluore albo. - ad An- -— 775 Olfireatio XXFIUIL " Anro fuperiori 1767. convul(iones redierut; quibus ut nova opponerentur renredia, adhibita elt cura et opera Amici L mei peritiffirat, D. BiNGERTI. Qui, quamvis nihil reliqui face- ret, quo aegrotae fanitas reftitui potuiffet, tamen optato defti- - tuebstur effe&u, immo e contrario yehementia convulfionum.- in dies magis magisque invalefcebat. Quum ergo hae convul- | fiones iam per tres duraffent menfes, meum quoque defideraba- . ur auxilium, unde factum eft, ut ego diri illius morbi triftis fuerim fpe&ator, Sub acceffionem paroxyfmi omnia membrá corporis valde ext?nta rigefcebant. Sequebantur tum adeo ve- hementes et mirabiles motus, ut circumfiantes inde obftupefce- rent, Caputet collum quoquoverfus; pedes vero modo an- trorfüm, modo retrorfüm torquebantur. Saepe totum corpus, - quati in formam globiconvolutum, fe per letum volutabat. In-- ] terdum corpus ita pandebatur, ventre et peCtore TOLTRERO; ut - et caput et pedes viderentur fimul le&to infiftere. Saepe ma. pus tinta violentia ad pe&us allidebantur, ut unusquisque inde - malüm pectori illatum timeret. Hos motus mox fequebantur lipothymiae. Sed nec ipfalingua immunis manebat, faepe, li- . cet immota maneret, tamen ad palatum usque retorta, finite - paroxyfmo: loquelam prorfus impediebat. Interdum in rifum . -effufa aegrota varia garriebat delira; — Non raro furfum in füb- | re&um erigebatur, interdum tamen per hos motus fimul indi-. €ia dabat, fe durante paroxyfmo omni facultate fenfuum peni- - tus privatam effe. —Digitos quidem, non vero pollices, intra . mànum comprimebat 5. finito vero paroxyfmo digitos compref. | fos atque manus rigidas fervabst; ipfoque illo tempore delirans | "videbatur laetari, e iidem 520 et manus per n | — m lalerám forti D Dcsbur Hae e viciffitudines et dives for- - d mae morbi-hoc modo in ordine paroxyfmorum mutatae in or- - bem redibant, Ad finem vero cuiuslibet paroxyfmi aegrota | GQr4 De diris Convulfionibis, etc 121 | Gofripiébatür validiffimis cónquaffationibus pe&toris, fübfequen. | —- s dein qüibusdam minus validis, et'flebili aliquo zemitu. TES quód alio quodam tempore demonftravi, nimis infini- tam effe naturae varietatem, quam ut ea medicamenta, quae fuo modo: fpecifica dici poffunt; omni locoét tempore certae omni: Sa fficacide; et id, quod celeberniimus TairLLERvs de Spe: | corum fie t di&orum Vemédioruni: dubia fide et ambiguo ef- | iA notavit; idem illud hoc tempore denuo experiri cogebar. Quamvis vero vix in mentem remedium venire poterat, quod non lam antea ab aliis Medicis tentatum eflet, tamen ego una cum amico meo D. BiNcERTO omnia illa auxilia excutiebam, qu ae videbantur poffe aliquid ad revocandam fanitatem confer- | te, fed fruítra. Motus enim convulfivi non modo in dies inva. | lefcebant, fed et incipiebant, ad fimilitudinem fcenarum thea- ki quotidie novis formis apparere. | Interea Pater noftráe aegrotae ex aliquo fuóitim cognato. rum cognoverat, "Medicum quendam vicinum, cuius amicitiam | veneror, aliquoties ea fortuna ufum effe, ut hunc morbum ufü | balnei frigidi profligaverit. Hic literis ea de re interrogatus, | zd fe quidem illud balneum frigidum habere pro reme- dio ad morbos nervorum curandos efficaciffimo, nec ullo modo | epetita fua aliquoties experimenta et experientiss hanc fidem | ibi dubiam relinquere. Rogatu meo et Patris aegrotae vir com- | memoratus ipfe ad aegrotam venit, illoque praefente ftatim bal- | nei: iftius ufus tentabatur. Aegrota quidem ita in alveum five Vannum aliquem (eine Badewanne) immergebatur, ut ex aqua fo- | lum caput exítaret. Hoc bis de die repetebatur. Quoniam au- | tem intervalla paroxyfmorum non erant diuturna, ideo non li: Cebat eam in aqua diu relinquere. Poft egreffüm ex balneo . | aegrotà diligenter fricari et inde circumvolvi debebat fafciis, |quae utraque autem, ob fübitaneum convulfionum. nons Nw non poterant adhiberi, - (No. Agr. Pbyf. Med, Tom. IP. "O- cV T M — AN Obfervatio XXVIII. Primo. quidem tempore aegrota, ob moleftum,. quem in balneo fentiebat, algorem, illud reformidare videbatur. Vix ve. - ro aliquot dies effluxerant, cum et algor ille et formido.iilla cef- farent. Tempore intervallorum inter binos paroxyfmos aegro- ta'affumebat decoctum ex cortice Peruviano et herba rutae pa- ratum. : Sed et hoc genus curationis videbatur ab initio in irri- tum abire. Cuius rei cum ex promiífo certiorem facerem Medi- cum, curationis illius primum. auctorem, tuli refponfum his verbis, quae ex Gallico ponam verfa in Latinum. — Dolenter, in- quit, fero morbum, . quo virgo illa nobilis affliia e[F, adbuc quoad ve- bementiam uec vemifilfe, nec remittere, .— Sed id minus miror ego, quam — quidem alius aliquis, qui eum workum non nifi [udis cogitationis cogni- tum babet. Eft bic morbus inftar Protei, ad fingula momenta mutabilis, | nec fe unquam mifi perfonatum offendentis, . IVotum efl, bonam noftram. valetudinem pendere ex iuflo. aequilibrio partium noftri corporis fluida- rum et folidarum, neque utplurimum banc paritatem tolli nifi bis cauffis, bumorum lentore aut acrimonia, vel [olidarum partium laxitate aut vi- giditate. — Convenit inter nos, in ea caufa, cuius cogitatio mos in prae- fentia tenet, praecipuam rationem effe fibrarum. — Quae, cum vim fuam elafticam debeant videri amififfe,| ad minimam irritationem convelluntur, | fed convulfionibus terribilibus magis, quam funeftis. — Quarum femina- | rum aetas nubilis eft aliquantum, praematura, quaeque velut repente cra[-.. fefcunt. et pinguefcunt, aut quibus ex alis caufis. funt nervi molliores e debiliores, eae magis funt buic morbo obnoxiae, quam quidem illae, qui- | "bus de meliori luto finxit praecordia Titan, — Innumeri noftri nervi. funt... velut totidem chordae wuficae artificiofe inter [e contextae, atque quafi modulatae principio aliquo vitali, five illud. Arcbeus, — five fuccus teroo- rum fit. Hic, nifi [atis vefiftentis roboris in nervis inveniat ad confer- vandum aequilivrium ,. fimilis eft. equo in curfum effufo atque. effreni. Nervi. debilitati, coa&it obedire, nou dant nifi tonum male fonozum. Re. flituere nerois vires, eft morbum [anare. — 1d vero non mifi lente fieri poteft. —lücirco iudico, balnei ufum utique continuandum effe. — Pondus 1 aquae atque frigus eius pariter voborant. Frithio et fa[ciae dein circum- | vOl- | De diris Convulfionibus, etc.— 123 | tolutae iuvant. Cortex peruvianus, adiutus. bis remediis exter fiis; qii- | üculum ajfevet, praefertiin uncus fimul vutae, atque [i femel aut bis in- tra quatuor et viginti boras gubernator ille nervorum | domatur opio, Huic adiungere licet. [piritum corta cervi. — IVam baerens in inte[Hnis acor faepiffime eft cau[fa convulfionum in corporibus infantum et inde fub- Jequentis mortis. ..Haec batieuus, quae de boc morbo subi in. mentem venerunt. - Credo equidem, aut owe negotium duobus menfibus pera&um iri, aut minimum iis elapfis aegrotam. aliquot dierum intervallum babi- — turam, ab[olutam vero fanitatem ,. fi exa&le ex prae[cripto meo. a&um fuerit, tempore fabfecuturam. — Et vidi toties, ct ipfe tra&lavi bunc cir- cumLantibus formidabile vifum morbum , ut auderem ea, quae prae- Auncio, cuim fiducia polliceri; mifi metuerem cadentem im qme fufpicionem pharmacopolae circumforanei, ' . Quamquam autem multum folatii continerent hae litterae, | et licet quoque diligenter in eadem illa curatione perfeverare | ftuderem, follicitudo tamen Patris aegrae magis augebatur. Mu- tabat vero inprimis Patris mentem relatio ab alis audita, ex qua cognoverat, plures huius generis aegrotos non tam prae- fcripto a Medico balneo frigido, quam potius illis. medicamen- - tis fanatos fuiffe, quae praefcripfiffet, quiiam ex cathedra Har- | derovicena, quam exornavit olim. celeberrimus Je GonTEn, | filagna cum laude Medicinam docet, clariffimus S'GaaavwzN. | Quare iniun£tum mihi fuit negotium, illum fuper hunc morbum confulerelitteris. Ad has refpondit, fibifaepius quidem conti- gilfe ita felicem effe, ut epilepfiam aliaque mala generis convul- | fivi abigeret, fed et operam fuam interdum irritam, atque fic | idi£&torum Specificorum efficaciam aliquando nullam fuiffe; cum. fortuna quidem faviffet, fe omnium illorum medicamentorum efficaciffimum reperitfe remedium Stoerkianum, vid. Zuri med. 1. Form.932. Licet vero, inquit, i id vermibus folum, utividetur, ab Autio- «£ dicatum fit ad quos egregie valere non femel expertus fum, . in con- pulfiois tamen ac epilepticis adfetlibus fvequentius idem non [atis laudan- lo cum effetiu Qegvis 1nei5 BADIA In tenerioribus fabietis interdum T Q a adie- 124 - Obfervatio XXVIII. adieci aquam deftillatam vutae, maioranae ,- mentbae, aut fimilem, ad — eandem copiam, quam qua oxymel. [cillitseum mifcelam ingreditur 5^ fic. — ter quaterve de die cocbleare plenum fumendum [uafi. — Addidi. quoque emplaftrum [atis amplum, totum fere obtegens abdomen, quod vecipie- — bat empl. de galb. croc. et ajae foetidae ana q. f. — Sedatis, vel faltem plurimum wmenutis motibus convulfivis, ad vreborantia et quae vifcerum ebylepoeorum at&iones excitant et promoventg deveni; quem in. finem et cortice Perüvisno, et in [pecie martialzvus ,. ipfeque vitriolo martis legi-- time parato ufus fum, iunclis gratis et ventriculo amicis aromaticis; aut fi forte propter mariem aliquae oborirentur comniotiones, guttas aliquot — laudani liquidi Sydenbami ex bauftu aquae deftilatae Cinnamomi AIR propinavi. Affirmat hic celeberrimus Vir, fi fímul iufta diaeta obfer. /vata fuiffet, fe hac forma medendi non raro epilepfiam devicif-- .fe. Addit vero, íi lumbrici cauffa morbi fuiffent, nec hi commemoratis remediis cedere voluiffent, fe coactum fuif . fe ad valida purgantia confugere. Recenfet (imul duos ca- fus fingularis curationis morbi epileptici, unum iuvenis, qui ex terrore in omnium diriffimam, ac quaevis remedia re- . fpuentem epilepfiam inciderat, ac deinde novo incuffo, et qui- - dem eodem, qui morbum intulerat, terrore, infultu nempe mo- - loffi, perfe&te liberatus eft3 alterum iunioris virginis, cum di- - riffimis convulfionibus mifere colluctantis, quae poft purgantis : violentioris ufüm omnino convaluit. : Cumille 5 ir in fuis litteris nihil mentionis viciffim faciat de | vfu illius balnei frigidi; quod ego in meis litteris commemorae veram, ilhid filentium me iubet credere, Iptum hoc remedium j punquam adhibuiffe. . - Accidit vero, ut prius iam, quam illud tefponfüm fer- h rem, inciperet valetudo aegrotse prodere indicia aliqua laetae — mutaionis et argumenta fpei, de plenaria reftitutione; ufa hu- . $us balneiadhuc obtinenda, Hanc fpem mihi mirum quantum - €onfirmabat idem iacapa/ — et recentiorum Medi- cQ. — De diris Convulfà onibus ,. etc. ; 125 eorum auCtoritas. - Noveram enim, ufüm externum aquae. frigi- dae ad epilepfiam iam a CoeLro AvaELIANO et CELso commen-: datum fuiffe. Necincognitum mihi erat, J/obzmuem FrLovEnvM: cafum referre hominis, ufu balnei frigidi a fic di&a Chorea S, Viti liberati; ficuti etiam celeberrimus WHvT adverfus hunc mor- bum balneum frigidum laudavit, atque illuftris MEAD affirmat, fibi nunquam difficile fuiffe frequentibus 1 in aquam frigidam de- merfionibus morbum hunc penitus depellere. Coeperunt etiam re vera in noftra aegrota convulfiones fuam et vehementiam et frequentiam fücceffive amittere, unde fimul fiebat, ut aegrota non modo praefícriptis remediis facilius uti, fed et, diutius mo- leftiam balnei fuftinendo, huius vim falutarem facilius promo- vere potuerit. Mutatio valetudinis aegrotae in melius fiebat in dies melior. Quod vero imprimis notatu dignum eft, fluor al. bus incipiebat fenfim ceffare, atque menfes ordinatius. atque co- piofius fluere; ficuti vim illam falutarem balnei frigidi ad cien- dos menfes expertus etiam eft illuftris MvzgLIvs. Secuta.mox eft fanitas virginis perfecta. ^ Vtile tamen fore iudicabam, ei praefcribere compofitas ex chalybe et quibusdam gummatibus pilulas, : quibus etiam si quesin pos ceffantem morbum ute-- m der fri] ^ Aft, conftat i íam ex antecedentibus, quod fuperiore quo. 4e tempore aliquando virgo haec a.malo fuo convaluerit, abs- que ufü balnei. luftumne igitur erit, recuperatam fanitatem non aliis potius remediis, quam balneo tribuere? Verum etiam haec dubitatio ablata eft. Nam vernali tempore huius, quo haec fcri- bo, anni 1768. occurrerunt ruríüs lipothymiae cum alternanti- bus convulfionibus; fed citra ullam noram revocata eft Virgo ad frigidum fuum balneum, cuius quidem u(us tam profper fuit, ut non modo malum non exafperaretur, fed et brevi tem. pore plane rurfus evanefceret. Itaque dele&at me fuavis illa fpes, fore. ut haec relatio eo valeat, ut in patria mea formiio iliius remedii ceffet, quod a. Q 3 | Vete- pe 16 ""Obfronio XXIX. Veteribus tantópere Taudatum, etiam a recentioribus quibusdátio Medicis magni fa&tum eft.' Quae vero tum illi, tum hi^ de ufü balnei frigidi iudicarunt; ea celeberrimus BrkGivs, et quivélus libellum de Balneis frigidis, ex Suecico fermone in linguam teu- tonicam converfum, do&tiffimo Prologo A RA clafiülintws | RHADES explanate docuerunt. : : gef tortid Tati. M Halam iffa d. X8. Novemb. AS OS. — . -— OBSERFATIO XXIX.- - Dn. JOANN. FRIDER. HARTMANN. Bracbium me mediante Elcüricitate VM 1i AUS (esquistmai: TEMA Vir annorum P tibialium. obsit 'cator, qui beneficio fruitur in Nofocomio invalidorum, éx vehementi et fübitaneo terrore, ob incendium quoddam fub- - orto, finiftri brachii gravem pafftis erat paralyfin. Continuohoc brachium tremebundum erat, et fürfum atque deorfum cum im- petu agitabatur, eaque propterillud in pe&orali tunica recon- - dere cogebatur, ac nihil plane.cum manu apprehendere vel ele» vare poterat. "Facies undiquaque erat fubtumida, oculique plus iufto protuberabant. Mifer hic aeger auxilium apud me quaere» . bat et Ele&tricitstis applicationem defiderabat, poftquam varia remedia, cum interpofitis compluribus V. Snibus; incaffum ad- - hibita fuerant, et crebrioribus licet adhibitis: fomentationibus, , éx formicarum: acervo páratis, nullus plane fudor:ex brachie elici poterat. Medicus equidem ordinarius confenfüm:ad hu- iusmodi remedii adplicationem praebere dubitabat, aeger vero — continuis petitis me fatigabat illudque anxie defiderabat. |Quo- niam ergo non orunis fpes — mihi abie&ta: effe videba- 3 ; fur, — 4 * E . - uM———— qp UXSPRPE Bracbium. paralyticum .Eleftricitate perfanatum. — 127 tur,.et aerario Invalidorum aliquod emolumentum inde accre- Ícere poterat, audebam tandem ele&tricitatem. huic mifero ap- -plicare, annuentibus praefertim Dn.. D. Gefenio, Medico aulico, et Dn. Zetiling, fupremo Nofocomii Chirurgo. s. Antequam vero ad operationes ipfas defcendebam, brachio " aegroti, ob ftatum. eius admodum plethoricum, ; prius cucurbi- tulaej.tam ficcae, quam cum fícarificatione, imponebantur, et dein,. poft quinque dierum intervallum, :ele&ricitatem fequenti modo applicare inchoabam. | | t «Operatio L.. Die tertio Decembr. 1768, ipfum in pavimen- tum pice obdu&um collocavi, et per horae quadrantem ele&ri- citatem applicavi, mediantibus copiofis, fe invicem excipienti- bus,. (ic di&is fimplicibus fcintillis eleCtricis,. quas iuxta ufitatas meas eleCtricas praeparationes aliquo modo concutientes red- - debam, absque tamen augmentationibus. Haec in pavimento píceo fiebant. Statim dein curavi, ut refideret in fella, quae cum tabulato absque condu&tionibus ele&ricis nullam communionem habebat, et. Condu&torem, meum femi- concutientem, absque - augmentatione cum aqua, in füprema brachii paralytici regione, prope humerum, circumponebam , hacque ratione, per dimi- - dium horae quadrantem, fcintillas quasdam concutientes, modo fecundum longitudinem Eo dendo: modo ex digitis manus eiusdem, elicui, Poft brevem dein interpofitam moram, ipfam veram concutientem Ele&tricitatem , adhibita fimul lage- na um aqua repleta, applicabam, hocque modo faltem bra- . €hium affli&tum ita, ut reliqua pars corporis nihil inde perfenti- fceret, per horae quadrantem lenioribus concuffionibus füccu- tiebam, dum Condu&torem concutientem per vices modo fu. premae regioni brachii imponebam, modo aegroto manu tenen- um tradebam. ) ooo Eventus. Durante hac operatione pulfus in brachio paraly. | | | | tico magis acceleratus notabatur, quam in fano, àegrotusque fta- tim le&tum petere coa&tus fuit. . No&e infequente, ab hora - Ki N [H o - - ' l & fib con auOeluio OH S sdb nona vefpertina i usque ad tertiam matutinani, grivi afftigébatut 1 vertigine, quae fomnum admodum turbavit, et de quí, quan- tum recordari potuit, nulla antea incommoda percepit, :Procul dubio facculus herbis nervinis refertus, quem me infcio brachio paralytico impofuerat, hoc fymptoma concitaverat, unde eius, omniumque aliorum remediorum ufum, ferio dein ipfi interdixi. Interim tamen iam iam dolorificas quasdam feriationes, 'ele&ri- cis concuffionibus fimiles, in fuperiore brachii Fégiónt pétti- piebat. Operatio II. Die quarto Decemb. ante meridiem, , per i» : ae dimidium eadem ratione, ficuti praecedente die, Ele&ici- tatem faltem mediante Conduftore femi -concütierite; absque 'augmentatione cum aqua, applicabam, íta tamen, ut; "durant hoc tempore, Conduétor ifte diveríimode circa brachium. cit- «umponeretur, | .— Eventus. Statim poft bitis operationem ingentem percipie- | bat gravitatem in brachio paralytico, quae ad fequentem usque operationem durabat. Nulla amplius notabatur- vertigo; p | quam facculus nervinus remotus erat, : Operatio IIl. Vefpertinis eiusdem diei horis Flebeicitu iuxta fecundam operationem iterum applicabatur. ^ ' | - . Eus. Dutante hoc a&u fervorem quendara feu "—: tionem fanguinis calidam in paralytico bráchio fentiebat, in quà - etiam nunc prima vice fudor- erumpebat. Hoc primum eràt : "documentum reftituti interni caloris et prodeuntis fudoris; qui huc usque, quamdiu paralyfis duravit, nullo modo promoveri : potuerunt. Hac vice in via, dum domum revertebatur, levem - aliquam fentiebat vertiginem. ^ No&turno autem tempore in- - fignis et copiofa erumpebat narium haemorrhagia, de qua pet - triginta retro annos ne ullum quidem notaverat ignfultum. No- |. "tabile imprimis de ea erat, quod ex finiftro faltem nare, adeo- 1 | que in latere paralytico, modo torrentis inftar, modo fub fof- "Wa vifcidae ; rubrae et mucofae materiae, per integrae horae fpa- 3 Brachium -paralyticum. Edletricitate perfanatum. X29 «fpatium prorumperet. Quum huc usque füb. fimilibus EJe&ri- Citatis applicationibus fingulare eiusmodi phaenomenon mihi ' non occurrerit, in fufpicionem fere adducor, quod fpiritus vi- ni camphoratus, fortuito cafu fub praegreffa ele&rifatione per fcintillam ele&ricam accenfus, quicquam huc conferre potue.- "rit. "Quicquid autem fit, impetuofa tamen haec narium hae- "morthagia hunc producebat effeCtüm, ut infigne quoddam iri bra- "chio paralytico aegrotus perfentifceret levamen , dum fenfus "gravitatis adeo in eodem imminuebatur, ut nihil inde 4 incommo- di, praeterquam in fuprema eiusdem regione, ubi premens ali- "qua reftitabat gravitas, perciperet. Sub his ergo circumftantiis confultum fore indicabam, fi die quinto Decemb. nihil — : rem; 4t aliqua quiete frueretur aegrotus nofter. —. | JOperatio IV; Die fexto Decemb, poft meridiem quarta vi- ce Ele&ricitatem applicabam fub diverfis variationibus, dum Con- du&torem femiconcutientem hinc et inde brachio paralytico ap- gplicabam, eiusque ope complures fcintillas concutientes ex va- riis locis eliciebam, 3r Eventus. Hanc operationem alvi obftru&io ExEipidbat, quam per plures annos hucusque non expertus erat, concurrente fimul leniq adam vertigine, quae fymptomata vero fecundo die, dum interim. nulla fiebat. Ele&tricitatis applicatio, iterum ceffábant, Wiicédendbus fimul eorum in locum confuetis haemorrlioidali- | Dus pathematibus cum bono levamine. . . Optratio P. 8 FI. Die o&avo Decemb. ante et poft meri- diem priorem . in. modum iterum Ele&tricitatis Applicuiotem fu- füinui Ewentus. Poft quamlibet harum Opetationum Ld "quosdam vellicatorios motus, ele&ricis concuffionibus non ab- fimiles, in brachio percipiebat , tanto fimul cum levamine, ut cochlear iufculo repletum ori admovere poffet, quod durante hoc morbo plane impoffi bile fuerat." |^ Nos, Aor. Pbyf. Med. Ton. T QU tube Ópe- T) Mun ' Obferatio TM WUMU. - i ^ Opetatio VIL. Die nono Decemb. priorem in dione ite-- i rum Ele&ricitas. applicabatur, - cum quibusdam variationibus, | P huiusque eventus confiftebat in notabili incremento mE [2 j lorisque ac coloris naturalis brachii. | ss Opexatio VLL. et- LX. Die. decimo Liceo ante et pott | meridiem iterum femper per horae. quadrantem brachiam. .con- - /.. €utiebam;, dum catenam concutientem modo in finiftram aegro- - ti manum ponebam, et cum Condu&ore fuperius ex humero . fcintillas concutientes eliciebam, modo praedictam catenam hu- | mero applicabam, ficque defcendendo. in toto brachio usque ad | digitos au&tas concufionesexcitabam. |... 5. Eventus idem 'erat cum illo poft feptimam operationem. - Operatio X.e$ XI. Die duodecimo Decemb. ante et poft . "meridiem iterum per horae quadrantem iuxta exams cw ; modum : Ele&tricitas- 'applicabatur. | - ' Éweutus. Imimediate poft decimam: operationem fatis RN M derofam fellam attollere poterat, et in eodem exercitio peru 1 "decimam operationem continuabat. 1 - Operatio XI I. Die decimo tertio Decemb, iterum, pera£ 3 operatione, cum brachio paralytico nón folum fellam, fed poft- | .€a quoque amphoram. aqua. repletam ,. minori cum. dif icultate. | . attollebat, eamque tamdiu libere fufimere poterat, quousque o fano ceteroquin homini poffibile eft. Digiti huius manus pere feGam fere agilitatem et promptitudinem ad omnis generis mo«- tus producendos monftrabant, omnisque — in füprema 1 re gione brachit penitus ceffavit. m" Operatio ALIT. Die decimo quarto Decemb, cum, ex faci-. li fublatione cravium corporum, plenariam fere reftitutione | brachii fufpicarer, . et exigua faltem quaedam gravitas in eius me feriori regione füpereffe videretur, ut hanc quoque partem. re» | . liquis fimilem .redderem concuffiones. in eadem excitabam a "d Bracbium paralyticum | Eleciricitate perfanatum. . 1 - 13; / diibito usque ad digitos , applicando. praedi&tam: catenam con- cutientem modo ad cubitum, modo ad manum. ^ Edehtüs: Sihgularis: tunc del uenidés /cafüüs optatum tan- dem felicemque effe&um ele&ricitatis accelerabat. Durante enim hac operatione fubito manus 3ntumefcebat , et fub vehe- medi acceleratoque pulfíu manifeftaque vaforum turgefcentia, e'quai.firffundi et nigricante..colore obdüci videbaturz a ftatim eandem calida mea manu. tam fortiter movebarn ac fricabam prout poffibile erat, et per vices ad calidam fornacem admovebam. Hoc fa&o fübito redibat naturalis color ficuti in faniffima manu, gravitas cum dolore. prefforio: x RM] aegrotus brachium antea, paralyticum, ura cum manu et digit miranda;cum. promptitudine: movebat ; » Corpora quaelibet pet- du gravia absque ullo incommodo elevabat, atque nünc opi- ficium fuum eadem, ut antea, ratione tra&tat- Vip sc pr omnibus, qui illum antea norunt, fatis abunde conftat. - |. De "eliquo hóc adhue adiiciendum elfe dco, quod Vir j ifte, poft Ele&ricitatis applicationent; intuitu réliquae: eonfti-. tutionis corporis fui optima fruatur fanitate; et licet fexagefi-. mium quartum iam attigerit annum, tamen admodum vegetus ap; pareat; *dum tumidus antea faciei habitus cum iuniori quafi per- qmutatus rp rows hoc soyttis buindd 1tpséSd efiam. - JFiipoBitito:i zs cic eupeis ers v— ; Hannover Kelan nifa. d, ira Fársar, i69) ; | i : bi : ye [ "4 't nu We i TH dg.. , "n un J - v IT. ot 1 » " - SAM A931 cM IN a aient. "U"Tf(bp 24" OoHTOrre TE Rs ^ n EN MU eel) lS»y. S PE o, 9 XA Ja bu pa 21 ^p Q5 à TUT. " "WT. AN ^ is v ^ z : i E á " "s 4 23272 Rm 397 X. E aTtüri3O nr rtr(^. E à 25 4 ^x 8b n d L1 4 oloiot $UIiMS e HU NET | 28M 2351 TUE ui1»'4 1 a mao "e (5o amos | OBSERFATIO XXX. Dn.D. JOANN. CHRISTIAN. DANIEL. - ^^SCHREBERI, fiftens Srirpim : minus. cognitarum, aut. sooarum ille. sik Decuriam 1L - -PHASEOLVSs .trilobatus. - )HASEOLVS "m fübflexuofo pilofo, foliolis trifidis. | Linn. | Manti[f. p- 101. 5. 27. fub Dolicho. .. Phafeolus acoritifolius. volubilis, pedunculis (übcie eto B, fo- liolis profunde Iobatis. lacov. Oif. 3. p. 2. t. 52. "Trifolium madraspatanum, cauliculis pilofis, fcandens, paffiio- . ae, modo trilobatum. PLvov. ifs M: t. 120, df 2 A Habitat i in India orientali. Q. Rüdix annua fibrofa.- " Caulis herbaceus fpithameus, diffufas, a folio ad folium 4 parum flexuofüs, fübangulatus, hifpidus pilis raris fimplicibus ; bafi "gatiofus, ramis fimilibus, fed paullo brevioribus. | " Folia ternata: foliola petiolulata, utrinque pilis raris hip) tri-- fida: lacinzis divergentibus integerrimis obtufis cum acumine: intermedia paullo produ&iore; ; quibus interdum ad bafin duo -Yobuli laterales parvi accedunt. Petioli adícendentes, acute quinquangulares, fupra fulcati, hifpi- di, 4-5-unciales. Petiolui laterales minuti, medius foliolo fuo brevior; hifpidi. : Stipulae ereCtae ovatae integerrimae acüminatae lineatae hifpi- dae. Stipulae partiales lineari-fetaceae acuminatae glabrae; utrinque geminae. js * £& Pe . / — Stirpium minus cognitarum Decur. Il | 133 Pedunculi axillares, filiformes, angulati, pilis raris hifpidi, petio- lis fere longiores, adfcendentes; fuftentantes capitula e flori- bus 3 ad 5, fübfeffilibus, minutis. Bratleae fub fingulis floribus duae, calyci adpreffae, llioutden. -ceolatae, lineatae, ad bafin membranaceo - - marginatae j acu- minatae, longitudine fere floris, Cal. Perianthium tabulatum, glabrum, albidum;,. quinquedenta:: tum denticulis margine pubefcentibus acutis, quorum fuüpe-. riores duo minores conniventes obtufiores, ab inferioribus. 3 fübaequalibus feparati. | Cor. papilionacea calyce duplo longior. Vecilun amplum füb- rotundum, lateribus deflexum, emarginatum, flayefcens, pa- gina interiore lineis fufcefcentibus ftriatum. ae vexillo pau- lo breviores, cochleariformes , femiovatae, obtufae, lute- fcentes. Carina fübífpiralis fpira fimplici; lateribus convoluta, / utrobique anguítata, truncata, pallidior, apice fübviolaceo. Stam. Filamenta diadelpha $, in fpiram fimplicem flexa, albida, - afntberae fübrotundae flavae. Germen lineare. Stylus longitudine (Obr flexus, "Stigma linea barbata inde ab apice ftyli in eius latere füperio- ri decurrens. | Per. Legumen —À— $ glabrum, " feminibus iimmitudis : fübnodofüm, futuris obtufis, apice adunco, teftaceum. »Sem. *1. circiter, cylindracea, utrinque fübtruncata, teftacea hi- -.Joalbo. Hanc plantam una cum pluribus aliis rarioribus ftir- . pibus, e feminibus Malabaricis enatis, in horto Paedagogii Rezii Hallenfis aluit C. 7. SCHRADERVS, Vir clariff. inter Col- lezas, quibus educatio iuventutis bonis artibus ibidem incum. . - bentis concredita eft, Senior optime meritus, praedi&tique horti Praefe&tus ; ubi illam: vivam contemplari et defcribere li- ^ uk. Iconem huius plantae, quam clariff. SCHRADERO de- f KR 3 beo, 134 .. om "Obfervatio: XXX womotA "beo, vid. Tib; IF. Fig. 1; üt eius feminum.Fig. doNaé uam: — BVRMANNE Fi. Indic. 162. c .e91071800i emori. a , » * f 3110 Mes 2. AESCHYNOMENE aculeata. 5. sd | gr OR caule fruticofo laevi, leguminibus - eerie, foliolis obtuis, petiolis fubtus aculeatis, * ^^ oim Habitat in / India orientali. 5i 777099 vor efudun Notti aer D Radix fibrofa.. Js ciii Fama i: tcrsnimroc-miluoitrefh mi Caulis in patria fruticofus, in horto cultus Leda n -4- - pe- dalis, ere&us,. teres, glaber, a bafi ad fummum v folitüs, "fübramofus.. | - Folia abrupte pinnata: foliolis oblique oppofitis parium: — 244. fubfeffilibus, lanceolato - ellipticis, obtufi$ cum acumine bre- viffimo, utrinque glaberriris, aveniis, fubaequalibus: at con- 'iugationibus anticis pollicisque parum decrefcentibus ; pofti- cis paulo remotioribus. Fuliola tenella — pilis al- . ^bis deciduis pilofa. n wall Diod Petioli femiteretes, füpra planPá nec füileati , fübtus aculeis qmollibus fübrecurvatis in feriem fimplicem digeftis, ba(imem- branaceo-marginati lineaque triplici/per caulem decurrentes. ' Stipulae geminae, laterales, fubfalcatae, pilofae, acumina- fae, parvae. Stipulae partialés 2 cimetíPore e iain s ado. ad quodvis foliolum. . m » Flores racemofi, pedicellati. - ía Cal. Periantbium: éabtndfesic. baíi attenwatum ; MM vilibuls, | quinquedentatum, dentibus fübaequalibus, acutis, fuperiori "bus duobus crenà profundiore feparatis; perfiftens. |^ - Cor. pspilionacea. Péxillum obcordatum, bafi attenuatumin un- — guiculum breviffimum, fupra quem calli duo oblongis flavum | "pagina exteriore, nigro-pun&tatum, interiore ftriatum, maius, | E longitudine fere vexilli, oblongae , extrorfüm latiores, - trun- — Srirpium. minus f cagnitarum Decr. II. | Us trüncatae, emarginatae , flavae, linea longitudinali: notatae, " ungue breviffimo, curvato,, anguloque ei oppofito acumina- -to. Carina dipetala, obtuía, longitudine fere alarum, angtlicu- lata anguloque rotundato bafi infiru&ta. aStam. Filamenta diadelpha: ; 5 bafi callofz, emarginata. /fntherae a oblongae ere&tae. Pif. 'Gerinen lineare dorfo fülcatum. Stylus fübulatus, S "vexillo longior. Stigma fimplex. po. :Legumen o. om y CHOSUM ak Haec planta Aefilrynomenae Sesban: di&tae ita fimilis eft, ut primo ftatim intuitu eam huius germanam fororem eífe nemo non intelligat ; quamvis leguminis ftru&tura adhuc incognita fit. Differt autem noftra a Sesban, praefertim caule magis fulca- o5 foliolis numerofioribus multoque minoribus, dum tenel- la fünt pilofis; ftipulis longioribus magis acuminatis pilofis 5 "petiolis aculeatis, eorumque lineis per caulem decurrentibus :. multo obfcurioribus: floribus denique minoribus. | pem huius ftirpis apud Au&tores nulla. invenio. | Nomen, »quod íncolae littoris , Coromandelini , Tamulice. loquentes, A citu eit IVolti - wirei; quod fruftra in Horto Malaba- Aehyronene ioi; pe Ferentibus Reverendis Miffionariis, i in ;;ftaturam arboris mediocris excrefcit 5 ligni materies admo- » dum mollis eft, con(iftentia fere cafei, qualis ia Europa du- NT i riuí et friabilis-effe folet, ita, ut opus fculptile varii generis s: exinde conficiatur, praefertim a fabris lignariis. ^ Arbufculae - apud noscultae non quidem confiftentiam ligni mollioris, me- dullam tamen admodum fpongiofam, ut tenellae fambuci, oftenderunt. trum haec arbor, in folo patrio, adultior fa&a , aculeos risi- | " dos i in petiolis habeat loco esu quales apud nos fue- runt, &; 336 | 0 Obferoatio XXX. 5 E à runt, me aeque ditt atque an et jn aliis partibus, velut ia caule, aut alibi, aculeos fpinasve proferat, quod de Sesban, - |... quae et ipfa fruticat myrtumque magnitudine aemulatur, Ves- e LINGiVS teflatur. Vid. Rar. Hiff. Plant. 926, Sic et incertus 1 fum, num frutex ifte, Sesban affinis, fpinofus, decempedalis, - ad fluv. Nigrum proveniens, cuius mentionem facit clariff. ADANSON in libro: Voyage qu Sénégal, à Paris 1757. 4. p. 132. (efpéce d^un arbriffeau épineux de dix pieds de haut, que les Negres appellent du nom de billeur) a noftro diverfus fit? de cuius ufü Vir clari, poítquam infulam quamdam, ex Tadi- cibus huius frutieis denfiffitite contextis intricatisque .com- -- pa&am, admodum eleganter defcrip(it, fequentia addit :- Cet lu Vois de ceite plaute, infiniment plus léger que le liéges que fe fer- vent les babitans du.pays pour leurs pécbes, ou quand ils veulent s'ai- der à traverfer à la nage le fleuve dans les endroits oà, il a trop. de ^ largeur; et hoc quidem non repugnat illis; quae de materie arboris a nobis defcriptae relata funt, - ! Giiilenighitüs fum hanc Aefchynomenen aculeatam in ; hprto: Paedagogii regii quod Halae floret, ubi aeftate anni füperioris "ab antea laudato Viro clar. SCHRADERO ex feminibus Malaba- ! ricis eddcata fuit, fed redeunte bruna qoe — flo. -res perfe&e explicaffet. E Fis. 1. Tab. P. repraefentat partes floris buiec Ai ibas 3 et quidem r, partem racemi cum duobus floribus; 2. vexil. - lum füperne 3, idem inferne f. pagina interiori fpe&atum; E. ^" 4. carinaé petalum exteriore, idemque 5. interiore pagina vie — füm; 6, 7. autem alas, 'Has icones, utet notitiam ftru&u- qae floris, quem ipfe non vidi, CI, ScumabERO me debere |: - profiteor, . X. 5. CrEoME viridia, AKCLEOME floribus hesandniy. plis ifetati: caule inetmi vio. fo - vifcofo. E in Hali- Stirpium minus. guitar. Decur. «B. E 137 | mee in America. 2$ | Caulis. orgyialis herbaceus, ere&us, teres, fülcatus, villofo - vi- [5r MUPos, fi pétne ramofus: ramis paucis brevibus. - | Folia Y^ IRSE petiolata, feptenata: foliolis inaequalibus, feffili- | "obovatis, integerrimis, acutis, utrinque villois, mol. libus, fübconvexis, foetidis. petioli longi, femiteretes, fulcati, villofi. Kaceini terminales, laxi. Pedunculi patentes, teretiufculi, fica, | , villofo - vifcofi : | | S8 ai magni, ere&iufculi. ^ : | Cal Perianthium tetraphyllum : foliolis aequalibus patentiufcu- 2 linearibus acutis, pilis parvis glutiniferis adfperfis , corol. | a brevioribus, deciduis. M Cor. Petala quatuor fubaequalia, adfcendentia, fuperne in for- - | "' sicem conniventia, poftice hiantia, lanceolata, obtufa, bafi b: dilatata, externe vifcida, viridia. | Ne£&larium ut in congeneribus. bai. Stam. Fianemta fex, receptaculo inferta, complanata, bafi de- clináta, tum adfcendentia et verfus corollam recurvata, api- | "ice divergentia, | opddgd "caue 4 Intberae lineares, ere- appe. 260n 5s ift QW icd calum; ifridumi infidens pedicello flliformi, - Jaevi, ftaminibusbreviore. Stylusnullus. Stigma capitatum or- biculatum. Per. Siliqua horizontaliter patens, cylindracea, medio ventri- ardt cong attenuata, vifcofa, ftigmate coronata, infidens oe longato. "Ji a eft Dresdae ex feminibus inter Coffeam repertis terraeque de Communicavit amiciffimus Dn. D. Heise Set. Ele&t. Sax. Medicus aulicus et hone Dresdenf. Phyficus. B- "^guram dedi Tab. I1. ish à | (ar IVov. Aor. Pbyf. Md. Ton. IE. E 4. $4 ] :| ] | 138 — '. - Obferatio-XXX. 3 A án: SAPONARIA graecae iis ccu mi esi SyrONARIA calycibus PLI villofis aggregatis,- 'eaulibi Is E ; procumbentibus, foliis linearibus. Lychnis pumila umbellifera polygoni folio, flore. albo cum cif- culo atro-purpureo, Toumw. Cor. 25. . | 5 Habitat in in[ulis maris Aegei. 2. T E TIE 1 Caules vix palmares, procumbentes, filiformes, pubefcentes, E mofi, bafi fublignofi, inferne foliis emarcidis veftiti. Folia fubíeffilia, lanceolato linearia, integerrima, acuta, pul Ícentia, fubtus fübcarinata, internodiis longiora. Flore; 3- vel 4. féffiles, in apice ramorum congefti. |. Cal. Perianthium prifmaticum, quinquangulare, inflatum, obtu fe angulatum, villofum, acute quinquedentatum. Cor. Petala 5; calyce longiora, /amimis ovatis obtufis albis, medio pun pilisque atro- purpureis adiperies unguibus nearibus anguftis. nonae XStam.: Fi lamenta petalis altiora. Antberae fubrotundae. . Pil. Germen, oblongum. Syl duo longitudine. famis Per.. Capfula wnilocularis. ^ Iconem vide 7àb. P. Fig. 2. cui " arti figurae oris - partium au&a magnitudine — -— bo em ralem] ' foliorum variae formae. rg 1 H 3. GyrsorHiLA laricina. GrrsorrirtA foliis fübulatis mucronatis, capitulis fa - Aline orientalis fruticofa tkpelliss foliis et floribus a aggreg: 'TounNEF. Cor. 18. | Habitat in Armenia inter Eenenen et Tocat. E. ciis 2] " Caules pen diffaá, — — cortice «rina, sal 260A Tü- |. ' Shirpium minus cognitarum Decur. II, 139 ramis re&s, candidis, palcunribusi ! iii quedig fuperiora lon- giora. Folia caulina oppofita, patentiffima, mucronato -pungentia, (ie :bulato triquetra, glabra, longitudine internodiorum,. et ex eorum axillis terna f. quina, fimillima, Iongituduse anteceden- tium. fine: i in: fummitatibus caulium et ramorum , capitati; circiter sion fefliles. 7d Bracleae. duae fingulo capitulo fubie&tae, oppofi itae, paten- V Benledoc. ftru&tura foliorum. EL. exterius triphyllum 5 - - interius pentaphyllum ; folis ' . ere&is triquetris, fubulatis, miuergnatis, longitudine pe- —tianthii.- Cal. Perianthium monophyllum, cylindraceo-pentagonum,,. glab- rum, album, angulis viridibus, quinquefidum: acinis fubula- p to-mucronatis perfüftens, —— . Cor. Petala quinque alba. ugues lineares, plani, ere&i, losigi- tudine calycis. Lamínae lineares, patentes, unguibus vix la- 4; tiores, apice emarginato-bifidae.. inn -: Stam. Filamenta Yo, ere&a, fetacea, rin longiora. Antheide .sfübrotundae minimae. .. Pit. Germen obverfe ovatum, Tu Styli duo, ére&i, altitu- .dinefilamentorum. . Stigmata fimplicia. . Per. Capfula pyriformis, angulata, unilocularis. Receptaculum feminum clavatum, liberum, Rs " Sem.-pluraminuta, ——— : Byte rio Án fexu diítintta? (Df ac ^6, ARENARIA exfaphibides AENARIA foliis linearibus radicalibus fetaceis, panicula. fübpu- ,, befceate, petalis lanceolatis. LiNN. Mastiff. 11. 8. 18... S2 Al- íi - A of Obfiroatio XXX. ^ : e, Aline orientalis earyophylli folio, flore aes albo, Toon. | Cor. 1*4. Habitat in Armenia. a. Radix teres geniculata, id fis silere propagines occae: p Caulis femipedalis , ere&us, laevis, geniculatus: internodiis » Ü ternatim compreffis. - Folia radicalia plurima conferta , linearia anguftiffima, bafi dila- p tata in vaginam ventricofam, acuta, glauca, glabra. : Calina . aliquot parium , fecunda, obliqua, connata, linearia, bafin - verfus paullo latiora, acuminata, glabra, glauca , internodiis i longiora. T Panicula terminalis, dichotoma cum pedicellis NIIS iplo ex x bi i-] furcatura fimplicibus, faftigiata. Pediceli fortius fubpube- - E. Ácentes. Bratieae lanceolatae,. acutae, m— HQ" Cal. Perianibium campanulatum, pentaphyllum: foli olis onis j |. concavis, frigidis, carinatis, margine membranaceis, acumi- | matis. Cor. Petala $, feffilia, lanceolata, obtufa, alba, calyce triple longiora. Stam. Filamenta 10, fubulata, corolla Y breviora. Mrtberae i T -— eumbentes. Pift. Germen globofum. Styli i tres, foe altitudine flami- 1 » mum, Stigmata fimplicia. ) on Per. Capfula globofa, unilocularis quinqu uevalvs. — ^. j Sem. numerofa, reniformia, receptaculo proprio filis: ff i Jl 7". À RENARIA teiraquetra. P- "ARENaRIA foliis niucronatis , recurvatis, floribus aggregatis. Luxx, Spec. pl. $81. fub. Gypfophila.. GERARD. Galloprov. 405. fb 35.2 HI Sr e e "got i bum ... Plantarum minus cognitarum Decur. 1L — l4f fe Arenaria. LINN. Syft. wat. na 12. y 2. per, tabu e - defcr. Caryophyllus RR ericae foliis, ipenbtlatis corymbis Bv. Pin. 211. Prod. 105. MAGNOL. Motsp. 53. c. fig. t&ala.. Habitat in montius Galliae auftvalis, Pyrenaeis, 2e Radix teres, flexuofa, fibrofa, ramofa. Caules plures, digitales, craffitie fili, ere&i, teretes, bafi den. -fiffime, fuperius laxe foliati, incani, fimplicifTimi. - Folia connata, bafi ere&a fübciliata, demum recurvata; linea- ria, fupra canaliculata, fubtus carinata, integerrima, mucro- nata, iriata, glabra, breviflima, adproximata, S dSER folia . jnapicibus caulium fterilium re&a, fubulato. triquetra funt, Veo fupra medium patentia evadunt et ultimo recurvantur, itulum florum in quovis caulium adultiorum terminale, feffile, ftigiatum, fubquinqueflorum, faepeque aliud laterale fabbi. ; ru ex ala alterutrius ultimorum foliorum. ' "Bratieae fafciculis fubie&tae patentes, rectae, aut (feniores) apice fübrecurvatae, lanceolato- lineares, füpra concavae, fubtus carinatae, integerrimae, isicronaias, ürianie; glabrae, 7 foliis | rmiaiores. Flores feffil les, bra&teis longiores. | Cal. , Perianthium pentaphyllum: foliolis Janceolatis, carinatis, mem- M ranaceo-rmargiriatis, fübulato-mucronatis, ftriatis, glabris, bafi connexis, quorum tria interiora paullo minora magis conca- va, duo vero exteriora latiora, longiora, planiora; his faepe —""fubiicitur foliolu unum alterumve accefforium reliquis minus. Cor. Petala quinque feffilia,: lanceolata, integerrima, obtufa, füperne patentia, corolla longiora. Stam. Filamenta 0, filiformía, corolla à breviora; $ eiícras ferio- fa. ddniberae 1 fubrotundae,. ida era. | : $ 4 | Pift. «tli I432 | — ^ Obfroxio XXX. «3. . Pifl. Germen ovatum. Styli tres filiformes: inti xUeniniivos. . breviores. Stigmata fimplicia. - s. Bu Per. Capfula ovata, unilocularis. ^ Receptaculum. feminum libe- rum in medio capfulae. r T ie Sem. Plurafübrotunda. —. 000 80 cse i $. GALIVM | graeci. etr : m ^ "AS hirtum, foliis fübfenis lineari-lanceolatis, caulibus sligno- —fis. LiwwN. Mantiff. 38. m. 25. fs15 fied , 9r: M Galium montanum creticum. ' fip. ex. 163. & 1662 stqU) sh Aparine cretica faxatilis incana tenuifolia." "Tovns.' €. 4a Habitat in Cretae rupibus, b a fae Radix lignofa, flexuofa. Caules lignofi, tortuofi, teretes, albidi,. nodofi, nudi aut folioru emarcidorum. reiiquiis paffim te&ti, fubdiviti.. Rani sin digitales, ere&ti, ftriati, acute tetragoni, villis. albis um ternodiis pluribus conftru£&ti, Folia fena (rarius inferne quaterna), PES ad fe(filia, fiif n mu- cronata, plana, fubtus carinata, ereCta et internodia eccul- | tantia, villis rarioribus hirta. Ferticilli fuperiores. remotiores. , | Pedunculi terminales Jateralesque ex fuperioribus verticillis,. mum trifidi, deinde aliquoties dichotomi, capillares, s | longitudine internodiorum correfpondentium. — Bratiea minima linearis ad quamlibet dichotomíam.. í qs | Flores minimi. Corollae profundae, quadrifidae, purpureae:..laci- : niis obtuíis externe pilots, Germisa giobofa pilis "an ey g hirta. rh «9. STARHELINA fruticofa. » ud Xu I STAEHELINA foliis lanceolatis obtufis. LiNN. Syft. 2. f. 538. Cen- - Plantarum minus cognitarum Decur. II. 143 Centaurea fruticofa. Li. Sp. plant. 1286. | Jacea frutefcens, plantaginis folio, flore albo. TovnN. Cor. 32. Cyanus arborefcens longifolia. ALPIN. exot. — — — Rhaponticoides Froieipons oleae folio. VAILL. [Á, Parif. & I'T18. — — — » ^ : tati in CKéta B. - 5c Caules teretes, , muricati fetis platiufculis glutine flaveícente in- tricatis, 'denfe foliati; fuperne ramofi: ramis fimilibus , fart- giatis, foliatis , longitudine circiter foliorum correfponden- tium, apice floriferis. Filia alterna, approximata, amplexicaulia, ovato-lanceolata, in ba(in-litearem anguiiata, integerrima, obtufa, utrinque laevia, puné&tata pun&tis glutiniferis ; biuncialia et ultra in caulibus, femuncialia i ramis. «Corsimbi in ramis faftigiati fubquinqueflori : . flores terminales cir- citer tres fuübfeffiles, duoque inferiores ex alis foliorum füm- "morum, :pedun-ulis,calyce fuo. brevioribus glutinofo- hifpidis inftructi. Caulem flos folitarius feffilis terminat. | Brateae lanceolatae, firu&ura et figura foliorum, calyci- EIU E breviores, fub fingulis calycibus feffiles. ! [5 cominumis ovato - - cylindraceus, imbricatus fgquemis pluribus , in. circiter feries fpiraliter digeftis, arcte appreffis, ovatis, s intezerrimis, rotundátis| cum acumirie minutiffimo, tomento . , Candido facile detergendo, praefertim margine, obdu&is, . apice fufcis; harum inferiores minutae, interiores longae, - LLL HERNAN t | 4 dei. compófita, usforig. "9 atlgen mosicu eror Vaio -. Corollulae.8 -10; hermaphroditae, tubulohe, Vice féfe idilplo longiores, undique involütae pappo albo corollula paullo breviore. "Tubus brevis, filiformis, bafi paullo craffior, le- - viffiime ihcurvus Timbht infundibuliformis, ere&tus, femi- J. qninquefidus, acutus. Sta- d44- Y ceres Obferodiio XXX. "v Met Staminum Filamenta brevia; "rifberá cylindraeca -Jongitudin .* limbi, baftexferetfis denticulos decem brevés. .:-- Aet eoos[ Piftili Germen oblongum, pilofutn. iihpditimin glaber. "Stig- —maleviffime-bifidum,. ^ |. uii zsbroodaogsdA Semina oblonga, compreffa, fibickscdus: pilofa:- pilis erii longiufculis fimplicibus, ^ Pappus bafi "Pear: run per - microfcopium vifus breviflime 4024 TUfbte candidus, ver- . fus unum latus inclinatus ut in Stachelina euge. dion - [Gai parvum, planum, paleaceum; |... koden . Paleat fübulatae, albae , nonnunquamebinze: ba conie, ;Ca- "S dyeis vix dimidii longitudine. . &3ecrixoXqG$ - amatis edd . Ql LP hate magnitudine florum Staebelinae. erloreenti, EN hr. "TITTEN "30. LYsIMACHIA fecpylifolia, Re m IL JÀ eu ; rer 19 A 5 RAN | Arersgderti: foliis. ovatis; obtuíis; feffilibus,. fieibuk: foliis 'caülibus procumbentibus. 2:Uponb .25itfis!ddt 2511 19115 Anagallis éretica vulgari fimili Boré luteo." ——: Holitat i in Creta. ?. —— T RN MARS " "35835,6535 n&Bl * Radix lignofa,. fibrofa | a etri Caules; plurimi. * digitales, procümbentes, y. iei ilbri, m ENT. ,, mofi: aemis 1 fongitudine. caulium.. : dise cionem feifilia f. in . petiolos ko aiti imos (uti fere muli) | ..; definentia, ovata, (at. fumma LES. lanceolatà), integerrima, »., obtufay. utrinque glabra, 2 avenia, longitudine internodia aequan- fia, macznitudine foliorum inferiorum Polygalae Sulgaris, ^ Pedunculi infra apicem caulium ex alis foli 2 fu] eriorum | pro-- ;,;,deuntes, . unicus f. bini in (in aes $6 aps 'fionnum- j tu cnm m TU ME RSR, V CURT MED: IM ,,9uam. .oppofiti iti, adfcendeftes, | teretes ,' uabri, folio Tongio- | 3 .; res f. circiter unciales. Fare folitarii, magnitudine florum Acidum arveni m Tiv 1d SUIIJUOGE ( | p "Cal. . Plantarum minus cognitarum. Decur. II 145 | Fo Perianthium 5-partitum : laciniis linearibus, acuminatis, glabris, longitudine corollae. ! Cor. monopetala, rotata, quinquepartita fere usque ad bafin z^ laciniis fübrotundis patent flimis, - | Stam. quinque. Fiamenta corolla bafi inferta eaque breviora | . filiformia, glabra. 4ntberae oblongae apice recurvae. | Pift. Germen globofum, dp p Stylus filiformis calyce lon- - | gior. Stigma fimplex. | Peric. Capfula ovata: futuris quinque; C circumfciffa). [ gmillima ett Lifiacbiae nemorum, quae in eo differt , quod mut- to maior; foliis multoties maioribus, petiolatis, acutiufcu- lis, quam internodia minoribus aut (fuperius) maioribus, ve- | .nofis; caule repente nec. fimpliciter procumbente ( quem optime expreffit celeberr. OgpEnvs (Flor. Dan. t. 174), ca- lyce demum corolla iongiore praedita fit.. Praeterea folia Ly(imachiae nemorum, per lentem fpe&tata, ferrulata, glan- dula terminata apparent, ScHOLION. |" Obfervatione mea de vero Sifyrinchii charaffere in praeceden- 'te Tomo horum A&torum novorum p. 341. iam iam typis ex- ! preíffa, in manus meas pervenerunt clariff. ApaNsoNr Faniliae plantarum (Familles des plantes, à Paris 1763.) ubi (p. 6o.) | | partes floris Bermudianae eodem modo, atque a me, explican- |tur, et praeterea (p. 39.) diferte dicitur: Les étamines font réu- | vies en un cylindre, qui eft traverfé par le ftil du pill, [ans faire corps avec lui dans la. Bermudiana etc, — Vidi etiam poftea icones planta- rum variarum nitidiffimas a Viro clariff. Job. Gotibif MürLLERO, Gymnaf. Colon. ad Spream olim. Conre&tore , nunc Ecclef. in difir.. Waldovienífi Pomeraniae Miniftro , adornatas, inter | quas et Bermudiana fuit, cuius floris partes ita piCtae erant, ut v AMVov. AG. Pbyf. Med. Tom. IF. ; ed |o da- n6 — "Obfircatio XXXI. clariff. Auctorem illas plane eodem, atque ego, — vidiffe ' appareret. Ceterum de Obfervatione diis B. L. mtstidiin ids wa. 1 culas praeterita aeflate ibidem p. 343. lin. 11. per incuriam ir- - repfiffe, adeoque deleri debere ; Obfervatio enim ifta eo ipfo an- - RO 17645 quo Halam miffa eft, "fa&ta et litteris confignata fuit. *— Adfimemalius Obfervationis, de Zfrenavia graveolente, p. 478. .— addendum eft, petala lanceolata effe; capfulam fexvalvem 5 plan- - tam, quod "s habitum attinet, fimillimam effe yucrudtgs triner- | vige, fed inulto minorem tenerioremque, foliis nullo modo tri- nerviis, calyce corollam vix ac ne vix quidem füperante néc. corolla duplo longiore, cet. CLipfia Halam wmi[Ja d. 12. Februar. 1769.) OBSERFATIO XXXI. Dn. D. PETRI JONAE BERGIL Spermacoce capitata defcripta et delimeata. qe profe&o orbi erudito praeftiterunt utilitates, tantum- que proinde celebritatis dudum attigerunt faftigium, A&a illuftriffimae florentiffimaeque Academiae Imperiahs Naturae | Curioforum, ut honori mihi effe cenfeam, licere mihi, ficuti - fpero atque etiam confido, fymbolam quandam ad ea ipfa con- | ferre. In hanc fententiam mitto iam fidam defcriptionem atque ! $conem novae cuiusdam plantae Americanae, quam, perluftran-- 1 do varias illas plantas oppido raras, qüas ex Surinamo iam pri- - dem redux civis meus, Dn. Dan. RoLANDpzx fecum attulit, que j zumque multam mihi fecit copiam, fpeciatim detexi. Novam ideo dicebam plantam, quod confpe&um aufugsl i Tit ee: LriNNA&I noftratis, aeg des videre clariff, Baow-- ONE, , ! Spermacoce capitata defcripta. 147 NE, qui tamen admodum imperfe&am parumque idoneam eius efi; ideam, idque nulla communicata icone. Equidem hanc plantam ad Spermacoces genus pertinere haud obfcure video; heque vero ad ullam huius generis fpecierum a LINNAEO enu- meratarum aliquo referri poterit iure, utpote quae fat multum ab dit etiam ab illa fpecie, quae LiNNaEo hirtaaudit, ad quam ta- 1aliás proxime accedere videtur. Satis autem ab ea differt caule fuo froticofo teretiufculo, foliis lanceolatis, omnibus op- pofitis, axillis duntaxat foliolis foecundis. Sed proferre nunc iuvat ipfam, quam promifi, deícriptionem. SPERMACOCE. ( capitata) folis oppofitis lanceolatis, floribus verticillato-capitatis, caule fruticofo.. Vid. 7àb. P. Fig. 3. Spermacoce fruticulofa atque ramofa, foliis linearibus, flori- bus conftipatis ad alas fupremas. BnowwNE jJamaic. LAT. Habitat j in Surinamo, locis apricis et arenofis. * Dzscn. Caulis fruticofus , ere&tiufculus, vix fpithamaeus; teretiufculus , nudus, cicatricibus tuberculatis exafperatus, ra- mofus, fufcus. Rami fübdichotomi, nudi, ftipulis perfiftentibus fquamofi, fuíco-cinerei. Aumuli vel fürculi fuboppofiti, foliofi, ere&i, quadrangulares: angulis retrorfüm ciliatis, fcabris. —Sti- gulae türbinatze, tubulofo-amplexicaules, vaginae inftar ramulos amplexantes, e bafi anguftiore furfum ampliatae; ore fetis lon- gioribus ciliato. Folia oppofita, lanceolata, utrinque attenuata, pollicaria, feffilia, füpulis inferta, fupra glabriufcula, lineata, fubtus nervis fcabra; infima fübapproximata, fuperiora remo- tiora, Zxillae foliorum fupremae foliolis 4. linearibus onuftae. Pedunculi communes axillares, ab axilla ramulorum; nudi, te- tragoni: angulis fcabris. . Flores verticillato- 'capitati. Ferticilli 2. vel 5. in quovis pedunculo communi, remoti, foliofi, e lobis denfe aggregatis Cconftantes; quorum terminalis elobofo-capita- "tus, reliqui fenfim minores. Pra&eae ovatae, ciliato - fetaceae; verticillos fulcientes. -Flofuli fubpedicellati. ^ Favolucrum . feta- ceum in quovis pedicello. Cap/uae duae oblongae, hinc con- pe P ui vexae, r] 148 "s Obfervatio XXXIL. vexae, inde planiufculae, glabrae, angulis tribus, latere interio- re fe aperientes, fingulae biariftatae: ariftis ciliatis. Seien foli tarium, oblongum. En pauca, quae de planta hacce Americana in praefentia di. cenda habui! Si eaillu(triffiimae Academiae non difplicuiffe intel. lexero, commovebit id apud me ftudium, plura, forte etiam maiora, aliis, disdemqua. ODRRRQDA REUS, occafionibus profe- | rendi. POPE Halam nif d. 2c. Fowar. 1769. )! . OBSERFATIO XXXI. Dn. D. EDVARDI SANDIFORT. 4 | e ONT RON Ne QS PRESE S ed — De : Calculis jg. una vice ex vefica pueri extratlis. uemadmodum, calculos in omni fere humani corporis par- 1 te inventos fuiffe, frequens docuit experientia; fic eos, qui in vefica urinaria generantur, non folum mole, pondere, . colore, figura, fubftantia, verum et numero differre, ingenti - obfervatorum copia comprobari poffet. Collegit Martinus ScHv- uiG1vs in Litbologia bifterico - medica. Cap. IV. p. 293. plurima ob- fervata hominum, qui vel cum urina ingentem caleulorum co- ^ piam excreverunt, vel quorum in cadaveribus aut in fellea ve- - ficula, aut in rene, aut in vefica ipfa plurimi inventi fuere cal- | cüli, aliique Au&tores fimiles cafus memoriae prodiderunt, cum- que ad meas pervenerunt manus calculi duo de fexaginta, uni- . ca vice ex infantis, undecim annorum, vefica extra&i, bisque addita fuerit parva hiftoria pueri, a Lithotomo liberati; nec inu. - tile, nec ingratum fore credidi, fi cafum huncce, cui fimilis a — &emine, quoad faltem fcio , annotatus eft, paucis ab oblivione eriperem, W.v. | i; De calculis 58. uma vice extradiis. I49 W. v. D. anativitate ferme urinam fabulofam ddens, poft- ea innumeros exiguos calculos cum urina reddidit, et doloris. bus urinaeque fuppreffione faepi(fime vexatus fuit, ita, ut haec mediante cathetere educi quandoque debuerit; tandem, cum a longo tempore nullos amplius reddiderat calculos, et intole- *rabilibus vexabatur doloribus, undecim annos o€Ctoque menfes natus, fefe Hagae Comitum fe&tioni fübmifit. Peregit operatio- nem dexterrimus vau BosTzL d. 9. Sept. 1756, operationes chi- rurgicas Amftelodami exercens, extraxitque quinquaginta et o&o calculos, ac puerum feliciffime fanavit. -Hic, a calculo at- que oriundis inde fymptomatibus liber, vixit ad annum aetatis circiter trigefimum, quo, iniquiffimo fato; ab alio nempe, magno forfice i in pe&ore vulneratus, periit. .. Pondusomnium calculorum eft duarum unciarum. Variant multum magnitudine; maximus Fie. 4. 74b. //[. nucem avella- nam aequat, et pondus quatuor fcrupulorum habet; medii pi- füm maius, minimi pifum minus magnitudine referunt; omnium minimus gr. X. pondere aeqvat. Figüra eorum admodum varia eft; funt quidam quadrati, alii hexaedri, o&toedri, vel alius figu- $ae. Conftant ex nucleo duriffirno, cui varia ftrata funt appo- fita. Externa eorum füperficies glabra; laeviffima eit, a füb- deGa lamina levi attritu fecedens. In adnexa Tabula VI. o&to eorum, varia gaudentes forma, funt delineati. Fiz. 4. omnium maximum, Fig. 5. omnium mini- T9um repraefentat, Ty " | OR. x ; zin viue i- TET RS | (soi qhui) 1 1o d GR ee 9 9 6/7! Miet cuit il De. p . EDVARDI SANDIFORT. ioir; 5s De -— Pis " td - , v , E " "í! - 4 TTE &nl Jt | uS m dial à : 29D LL "- : Pd - *r 'j | TIL CI ORA L | "d "Puere monfrifo. oesastnin da qim quae de concretís gemellis tam Vitisén; quam Re- centiores fcriptis mandarunt, obfervata, -ad binas referri poffunt claffes ; quariim prima continet foetus, omnibus partis bus perfe&os; f ingulisque . membris praeditos, fed hac vel illa parte invieem 'accretos; fecunda vero comple&ti- tur foetus imperfe&tos, ita iuntctos, ut wuni perfetto, al- "ter imperfe&us, cui plures paucioresve defunt par- tes, adhaereat. Collegit Godofredus CHRISTELL,. in Differ-. tatione de Partu. gemellorum coalitorum , Argentorati die 29. J! lii 17 É defe enfay- praecipuos cafus, qui ad binas pertinent. P | fes. Sinis ergo claffis omnia obfervata et hic recenfere, plane for t inutile ;; minime autem fuperfluum duco, fi ex fecu nda "us e eo5,. qui cum noftro conveniunt, cafus, E bs: cipuié teat: colle&os,.. enarrem, ut fic, in tum hicce foetus ab alüs differat, eo melius pátefiat. ' 25573 | MükLERvS. de:puero refert; ex cuius peétore aliüd óntegzi 1 hominis: eiusdem. fexus.corpus:ad.genua usque propendebat, folo capite infixo. Diff. de Mon[tr. Hung. Lipfiae. 12314; Eodem | ferme modo ille gemellus, quem BrewiveNivs i» Epbem. JNVat. - Cur. Dec. I. Aun. IIT. pag. 2171. defcribit, fe fe habuit; nam al. - ter fratris ventriculo ita iun&us fuit , ac fi totum caput illi in- | ieciffet 5 et fimilem ferme cafum /oc. cit. refert Marcellus Vgng- - GILIVS3 caput etenim inter pe&tus et umbilicum fratris, fere | iam puberis, infitum habebat, et tam apte coaluerat, ut paulo . minus quam tota corpora in uno hemine viverent, Vivus puer, - . E | ex e e puso woo. — — — t$1 ex anius pe&tore alius foras exibat, integer, retento folum in -pe&ore capite, Neapoli circumferebatur, tefte PonrA, Mag. mat. Lib. 2. cap. 1']. Vidit Tb. BAnTrHOLINVS Bafileae et Hafniae virum viginti et oCto annos natum,. Genuenfem, qui ZLazaras Coloredo vocabatur, et fraterculum in pectore adnatum capite declivi gerebat. ^ Duae huic corpori erant manus, quarum fin- gula tres faltem habebat digitos, folus autem pes finifter depen- debat, et figna quaedam partium genitalium. confpiciebantur. Movebat manus, aures, labia, et in pe&tore fentiebatur pulfatio. Excrementa nulla reddebat, nifi per os, nares et aures, et nu- triebatur eo, quod maior affümebat. | Dormiebat, füdabat, mo- yebatur, quando maior vel vigilabat, vel ficcus erat, vel quie- fcebat.:' Oculi erant claufi, refpiratio parva. — Patulum et hians 065, dentibus prominulis, faliva perpetuo fere madens. Caput folum videbatur omne alimentu: in fui augmentum abfümere, Lazarus erat iuftae ftaturae, corpore decenti, moribus huma- nis. JHifl. anat. rav. Cent. I. Hift. 66. pag. 105. 'Tefte LANGIG Epift. med. lib. 2. pag. 3435. prope. Argentoratum anno 1556. natus eft mafculus, cui per epigaftrium , infra xyphoideam eartilaginem , manu transverfa prominebat moles infanti mon abfimilis; cuius. caput cum cervice ad fcapulas us- que intra peCtus cognati mafculi latere videbatur 5 brachia huius cum manibus utrinque eminebant foras , nates duas babebat extuberantes, pedes divaricabat, hifpidam fub axil. Hs et in pube lanuginem, ^ et penem virilem , unde ferum fanguinis minxit, gerebat. LvycosrHreNrss et STUM- | PEIVS in Epbem. INat. Curiof. loc. cit. fe anno 1919. virum | iuftae aetatis, membris omnibus bene compa&tis, ex cuius ab- |. domine aliud corpus ita propendebat, nt caput tantum et bra. | €hia deeffent, vidiffe teftantur. PLATERVS Olferv. Lib. 3. p. $30. | de viro loquitur, a cuius collo pendebat perfe&um corpus, | excepto capite, aliasque huc pertinentes obfervationes refert | aEuc. Scugoxckivs in Zfddit, 4d 3. Heloigii Obf. medico -pbyfic. 16. | 95 : | Di- |? | ! 1322. Olfioato XXXIII. . Dicit G. 'H. WriscHivs Hecatoft. I. Obf. 46: j pag. 62. anno 1916. - iuvenem Gallum 28. annorum Auguftae Vindelicorum fpe&an- dum fe praebuiffe, cuius finiftro lateri thoracis tumor adnatus erat infanti (imillimus, duobus cruribus et pedibus, duabusque natibus, fed fine ullo ani veitigio, pene fatis magno, qui digi- tis compreffus urinam fundebat, ventre etiam manifefte con- ípicuo, ex quo duo veluti brachiorum fimulacra, fpithamiae ^ longitudine, dependebant, pollicem craíffa. ..Z'homas PERCIVALL in Pbiüof. Transatl.. Fol, 44. 4rt; 60. pag. 360. mentionem facit monfítri bicorporei, cuius unum corpus omnibus partibus ab4 folutum, alterum autem valde mutilatum erat. | Hoc ex pe&to* re alterius dependebat, fubílantiae erat.carnofae.et flexibilis; eapite ac collo carebat, duabus autem gaudebat manibus, qua- rum dextra quatuor, finiftra faltem duos habebat digitos. Mem- bra inferiora erant perfecta. WiNsiow filiam duodecim anno- rum vidit, ex cuius dextro latere in. regione epigaftrica dimi- dium inferius corpus exibat: Z7ifl. de ^ Z4cad. voyale des. Sciences an. 1723. Hifl. pag. 27. et do&ilf. CuarsTELL Diff. cit. refert — ante aliquot annos Argentorati Italum quemdam, cui dimidium: inferius alius infantis corpus ad umbilicum accretum erat, na- tibus furfuns, pedibus cum calcaneis, digitis ex unguibus:deor- fum verfis, fuiffe fpe&atum. Clariff. BRosrLLow. denique (ut de aliis taceam) in Rerueil periodique d^ Obfervations: de Medecine, de. — Chirurgie et de Pharmacie, Tom, IIL pog. 35. defcribit puerum, : cuius regioni epigaftricae portio quaedam corporis, pelvis ni-. mirum cum. adnexis extremitatibus inferioribus alius infantis, . adhaefit. Hanc pelvim ligamentum quoddani debile, cartilagini - xyphoideae infertum, pariter cutis ,; a cute pueri perfe&i pro- du&a, firmabant, et urina per partes genitales, infanti pro- - prias, itidemque per.adnexi corporis partes effluxit, —Elapfis aliquot a partu feptimanis puer obiit. Corpore diffe&to, inter alia, in adnexo corpore peregrino unum renem cum füo urete« re, velicam atque urethram cum corporibus cavernofis , teftes yero nullos invenerunt. Hifee | De Puero mon[trofo, 153 co'nHifce nunc addam hiftoriam pueri monftrofi, ex cuius €orpore , infra thoracem j^ pelvis cum adnexis extremitatibus alterius infantis propendebat, prout eam ex ipfa contemplatio- "e, matris relatioriéy ac obftetricis teftimonio colligere'potui. - JrCutharina Scbenkels,: uxor Arnoldi B. Stbenkels, qater. quine que infantum, quorum duo adhuc vivunt, in pago prope Syl: *ram:Ducis primo die anni-P767. hünece puerum, absque ullo ferme auxilio ; ] foli$ naturae viribüs, edidit, poftquam quadra- gefimum aetatisannum circiter attigerat, Durante graviditate fuerat faniffima, nullisque perculfa-terroribus; femper autem fnaiorem foetus in 1itero eet e m tay ut gemellos fefe parituram erediderit? ^30] ind XE. TT9rt -Puer ipfe omni parte TM -—— af infra fternum, inter cartilagineos coftarum fpuriarum margines, magisad dex- £rum;.quam:ad finiftrum latus; abdomini incumbebant nates, femora; crura ac pedes alterius infantis; ;Coliaerebant hae par- tes di&o loco per folam cutem) latitudine dimidii pollicis cum puero perfeCto, ita, ut attollr'ac verfus faciem refleCti poffent, ANates acfemora a parte fuperiore ( Tab. VT. Fig. 1.4.4.4.) erant ferme re&a, ab inferiore parte autem (a, b. 2.) curvas a po fteriore. c) convexa; ab.aniteriore.( Fig,:2. et 3. d. d) concava, et ab omini appropriata. Linea; qua nates feparantur, non erat dif inguenda,. et nulla ani apparuit apertura, fed loco ipfius in «ute ipfa, exigua fovea.( Fig. 2. e.). Genitalia nulla aderant, fed &orum loco pars quaedam, ex duplicata cute conftans. nulla apertura praedita, ad dextrum latus reflexa, compreffa (Fig. 2. f.) apparebat, ac fub hacce parte (degenerato quafi pene) in cute | linea quaedam transverfa, ^ Longitudo femorum, ab uno nem- | pe genu ad alterum, erat fex pollicum , usque ad angulum. pa- | rum acutum conne&tebantur crura, quae deorfum pendebant, dta ut calces inguina pueri bene conformatitangerent. A ge- nu ad calcem cruris longitudo erat trium pollicum cum dimidio, atque adeo eiusdem ferme longitudinis, ac crura perfe&ti pueri. | Nov. 4Aüor. Pbyf. Med, Tom, IF. U Pe- E ——. Olfrcatio X XXXIII Pedes plane erdnt. naturales, omnibus digitis praediti, aft paulo minor e$, uam quidem i erant, quibus puer: gaudebat, qui- ipfe 3 octodecim circiter. pollices longitudine. aequabat, cum. illum | confpexi, magnitudine certe imminutus per fpiritum vini, in | quo adfervabatur. Videbatur infans praeterea hernia umbili- | cali laboraffe ; .in teftimonio: enim obftetricis; mentio .fa&a- eft | excrefcentiae, magnitudinem veficae. füillae Babentis;.ex.qua - funiculus umbilicalis prodibat. -Eo autera tempore, quogmon- - ftrofus hic puer circumferebatur ,. de diCta excrefcentia nullum - fupererat veftigium, cum Chirurgus quidam metu, quod forfi- tan in fpiritu vini non affervari pollet hocce monftrum,. abdo- men aperuerat, ac omnia inteftina exemerat, ita tamen; Ut partes, praeter naturam puero adnexas, intaCtas reliquerit. — ^^. Quamdiu vixit infans et lac maternum fugere, et aliud | alimentum fumere recufavit; excrementa per ordinarias vias depofuit; nullz doloris dedit teftimonia; cum: mater praeter- naturales partes tarigeret, faepiflime.convul(ionibus afilige batur, | et tandem tertio a partu die , convulfionibus validis; quae ta- tum infantis corpus, adnexasque partes (quas omni —: vere 'e poterat) adficiebant, perit. |. . i151 —Eodem circiter tempore publice vitesdetianie ovis; T à 1 euius collo fupra fternum fimiliter partes pofteriores,- 'pél ds nimirüm, femora ac crura alius ovis pendebant, per folam éu- "tem ovi, ceterum bene €onformato,. adnexae. Nullus hifce in partibus erat — verum omnia offa absque mier VEO debantür éogetéta- iuisi tutI»Sb b 3j d Gn; ugs. mnia Fáruar. A É esci XC ioo | p. fizieqbe JeOBSERPFA TIO XXXIF.— T Dn. D CHRISTIAN. "PHILIPP. nuenvaGit | mui 3-44 18 M 912 tqso c qs tus iio De. )0fi 39 pi S9, A 122 IU ny) infigu 2s Snis eficacia in mm j. dimi s 4 afi 33 aet i96 mo plimarum adafi arum 2774 fu ffocata. A. genfe | Decembri 1768. in oppido Waldenburgeali, PN LY] jen pode e demo egreffura , le&i ftragulam ád for. | lac em. dfi im ;pofüit, hocque, fatto aiit, / , Puer duorum et | M flo ;9 arinorum in eubili, Aypocaufto: annexo, dormiebant. Strágula. : dE appofita incendio corripiebatur, et plumarum adu irum fumus totum replebat hypocauítum, tandemque in e L Hinc evigilatum decumbentium miferum par, fru. juni quaerebit; furgit. tandem. puel- 1a, cul min. .lypocsufham vergentem. aperit, inde em- pjicumatici vap Nom cubile affluxum auget, et illico vomitu vertigine a flli&a (ut poftea ipfa enarravit), - fenfibusque orb: 35 b lm lum pr rocidit. . Integra a nim. hora, et quod ex- M donec ad; Ad | rentes.. Apertis iar ftragula, prn fcamnum, 1e- dx, fuffocatum 5353 reperiebant pu Sam. domum [2 deportabantur. Ego vocatus, exilium vi vi- | puerilum puglb. autem valde; protub rante collo, Suande- que fum Nu dab re pitu fpiritum . ex imo; ectore . 'duxit..: .De felijud quo igna in intis mortis omnia: facies. et labia pallida, OCH- di n rufi et quafi exftin&i,. dentes. claufi, extrema frigida, pul. s nullus, néque in bach. neque. án:collo,. exiliaque eius ve- - igia in aorta. magna. Nec aceto. vini, nec fpiritu falis Armon, | E nec : Liu. e. dicen, ) et monio miner. Hoffm, in- JIuc E ! dS6 ————— Olfervitià XXXIV. terne applicato y » ne minimum quidem fenfitionis adparuit - fignum. . , Turc absque mora in | brachio, praegreffa fonientatione'et | i fri&ione, venam fecariiuffi. Incifione vix fa&ta, nigricans, cum | impetu profiliit cruor, et hoc ipfo momento repente caput ere- - xit moribunda, oculos ad vulneratum brachium conii lens. Nee ] na ligata, in priftinum ftuporem quidem reverti videbatur'aegro- | ta, fed fpiritus nunc magis frequeris erat; multoqueliberior, et - | pulfus refüfcitatus. Porro ad liberiorem fanguinis circulum, et eiusdem a pe&tore revulfionem conciliandam , pediluvium. ad | femora usque, totiusque corporis fri&iones, Tinteis calefa&tis, | inftitui curavi. Aquam deinde recentem frigidam, tanquam | Op- | timum antifpasmodicum et nervinum, labiis guftatu fuftinui, et | vix ea percepta, avide appetebat illam puella, et, prout eam * hauriebat, eo modo fpiritus vitales accedere videbantur. - Q- | mitus cum deinde fübfequebatur, reiecta miatefía eundem odo-. reni fumi illius plumaruim aduftarum fparfit. Omnia reliqua id - po refolvendi, hume£tandi, et analepfin promovendi adminiftfa- - ta, affüumere detre&tans, aqua frigida fola dele&abatur.. usd d Hucusque aegrota nullam protulit vocem, et cum ' fam ' ver. bz facere niteretur, fumma mun raucedine iugera dppa- Tui. Tn vicina; im quam de| i. fuit; ' er to 1horbi decurfum aim: ; ob aérem, in proprio domi- elio empyrevmático odore infe£buar Sequenti die, cüm prae- terítam no&enr inquietam transegerit , febri itiflámmatoria édm 3 - faborantem vidi. ^Pulfus celer, acutus, ref iratio cit, laborio- | 1a, fitis nmgra, tuffis ficca. Cum vena an "8: horas iam incifa ' fuerit, repetitam eius fe&tionem haud urgendárii" effe credidi. i 'Emulfionem exhibui cum Sacch. la&is et Nitro, omni bihorio, - et aliam finiplicem pro potu ordinario faepius tepide haüurien- - dam; ordinavi porro clyfteres, pediluvia, epifpaftica,. vel 4 um, ubi decumberet, moderate frigidum, aére in illo faep Tenovato. Tertio die febris B: d ^refpiratio mogis accelera pul - | : E uU" esu — nens n ——n A! ——P —— —— 21201020020. 2000/22 De infieni- V. Sris efficacia, etc. 157 pulfus celer et durus, oculi inflammati, deglutitio difficilis, tuf- fiendo dolor in latere, colli maxima raucedo. His viis, ftatim - Venaefe&ionem repetere iuffi; et deinde Deco&um Cort. Pe- ruviani (aliorum, et mea experientia, in febribus inflammato- fiis eximiae, poft fe&am venam, virtutis) cum Nitro et Sacch. la&tis omni bihorio, oxymel fimplex in Theae infufo, emulfio: nem pro potu ordinario, et cataplafmata fuper collum et latus dolens, cum vaporibus tam fimplicibus, quam aceto impraegna- e ^nafo et ore fuícipiendis, praefcripfi. | a Elapfis poft fe&am venam aliquot horis, fpontanea larga Avitítio et reie&io mucofo-biliofa, eiusdem empyrevmatici odoris, ut antea, fucceffit, cum levamine. ^ Quarto die fym- ptomata mitiora, nec non quinto et fexto, fed tuffis.valde mole- fta, et ficca adhuc. Septimo lenis fudor per totum corpus. O&tavo expe&toratio oborta. Nono novus febris acceffus, cum tuffi au&a. Decimo omnia mitiora, Vndecimo omnia figna tuf- fis convulfivae, five pertuffis epidemicae, qua tunc omnes hu- ius oppidi pueri ac puellae, etiam in praegreffis menfibus, la- borarunt, typum huic febri confuetum, febris tertianae puto, rite fervando. ' Praebui tunc die pároxyfmi Cremoreti Tartari cum Magnefia, et Serum la&tis, die autem remiífionis Deco&ctum cort. Peruviani cum Sulphur. antimon. aurat. ultimae praecipi- -tationis et oxymelle fquilitico. — Hinc expe&oratio lenisque xomitio et alvi du&tio ex voto fucceffit. Poft decimum quartum 'Ydiem laxans exhibui, et deinde pulverem Corticis cum Sulph. aentimon. aurato, Syrupo quodam involutum. — In dies inde $uGta fanitate, totaiam convaluit puella, . '— Suffocatum Puerum fequenti die poft obitum cultro fubii- ciens anatomico, in feCtione haec deprehendi. Collum et ab. omen valde tumida erant. Maculae rubicundo-coeruleae cir- ca dorfum et femora, prout in illis, qui convulfionibus exftin&i funt, confpiciuntur. Aperto abdomine, protuberabat ventri- Xulus, mirifice inflatus et extenfus. — Multum aéris, ftrepitu, NC | U 3 iu- 158 : Oljeroatio XXX. . | inci(ione fa&a, profilientis, includebat, et iind effumtorum - chymum. .Nullibi inflammatus fuit, Colon valde tumidum, de reliquo inteftina et vifcera abdominis bona, fellea tamen vefi- cula decenti maiorem bilis quantitatem, eamque magis rubrico- - loris, qua(i fanguine intermixtam, fovere videbatur, . Pe&us ' apertum pulmones, anteriori parte non admodum; pofleriori - vero valde inflammatos tumidosque, pericardium copiofo li. quore repletum et cor extenfum oftendebat. ..Ex ventriculis - cordis et partibus quibusdam pulmonum inflammatis;,. cruor nigricans, adplicato fcalpello, prodibat... Cranio remoto; finus . durae matris cum ramis cruore tumebant,, fed nullibi ies] dilaceratio, et in ventriculis eagebri, nec RP mec ferief. fufi erat veftigium. | | a 1600 efütnol — CWaldenbur 8o in Hobenloicis Halam mi Ja eid i NS d. - Matt. 1769.) - ) 0f w^ Nc. fud iMaretio* 2i) Dn. D. JOANN. CAROLI BOFFMANNL:- Singularis deformatio faciei et capitis foetus odi. , mefiris, ex APA matris gravidae per fia alam reir Vbi, L facto. ... ; E ckartsbergae in Thuringia ann, 1768. fieri: O&obris ux E Sor - carnificis, nomine Jackert, annum agens jer menfe gravida, fcalam domefticam,. ad. contignationem aediu primam ducentem, afcendens, de füperioribus eius gradibus: retro delapfa in terram, occiput, absque tamen vulnere, concuffi pn. M 1 j| » 4 Mal mm 9 | j 1 - 1 L 4 D Fa&o tali lapfüj exiguum foetus motum, dolorem vero p : 5 iem ad par tum usque per bimeftre continuum in utero. circa! miffram | à v PL f j * Singularis deformatio. faciei et capitis etc. — 399 niftram inguinum. regionem fenfit mater, reliquis tamen-exinde - metuendis fymptoatibus abfentibus.. "Tumor abdominis eius- que moles prioribus quinque geftationibus longe maior, gemel- - los.in utero latitantes praefagire videbatur. |OCtavo geftationis menfe:partus figna immiriebant. | Obftetrix, frutira exípeCtans fortiores partus dolores, foetum expellere valentes, tandem membranas foetum includentes plus. iufto firmiores, ob anxie: tates praecordiorum matris parturientis, doloresque uterinos, dilacerare cogebatur : quo facto enormis aquae profilientis quan- titas, non olentis, ftando effudit parturiens, maximo cum le- vamine priorum fymptomatum. Inle&tum delata; dum dolo- res partus legitimi plane fere ceffabant, obftetrix confilium ce- pit, tentandi, an digitis orificium uteri interpum . proritando motus eosdem reftaurare, vel quovis alio modo foetum extra- - here poffet. :- Ad os uteri internum appellens digitos, obferva- bat partem foetus haud vividi minus. dignofcendam,; fupra os pubis pofitam, cuius foramini, ta&tu. deteCto, digitum medium intrudens, ipfüm tandem foetum ad lucem. multa cum dificulta. te promovebat, facie füperne verfa: afpe&tu eiusdem primo obítetrix terrore perculía, partum tamen abfolvit tandem, foe- tumque, quem ftatim monftrofum pronunciabat, adftantibus porrexit; placentam uterinam in latere finiftro, utero adhuc pa- zum adhaerentem, deglubitam promovit, fübfecuto. exiguo lo- €hiorum profluvio. Paulo poft vero in utero bene purgato, et more confueto abdomine conítriCcto, ipfa cum puerpera ex- audibat. fragorem magnuni, ambabus alienum et admirandum, Hoc fa&to mater, de morte foctus, monftrofitatis tamen infciay edo&a, eum minus curans, cafumque Deo fübmiffe relinquens, ftatim omnium motuum et convul(íionum expers ex vita difcef- fit. Pofitura partium quarumvis corporis, excepto capite, par- tui o£timettri plane aequalis deprehendebatur, et.iufta3 ungues digitorum omnium apparebant in manibus et pedibus comple- ti; meatus auditorius perfe&tus;. partes genitales folitae minus epo. | vi- q6b . 5 Obfervatio XXXPF. C vitiofae, " nec eitiduli totius corporis corrupta, fed m— tius cafeofa obdu&ta, obfervante obftetrice. Ceterum circa ea: 1 put notabantur fequentia: ^^ (25:00: epu 1.) Figura capitis foetus noviter editi nimis: parvula , di | ovalis nec acuminata videbatur: non enim erat in altum. elata) Ó fed depreífa in vertice, et uti conus inverfüs decurtata appare- - bat, adeo ut frons duodecim lineas vix ac ne vix: quidem aequa. - | ret, totamque faciem hinc valde deformaret; imprimis cum ' caro fanguinolenta, in regione fontanellae quafi tegula rubra eminens, in confpe&tum veniret Pbi faciem infantis; - Vid. Tab. VI. Fig. 6. et 7. lit. a. | j uceve —.— ^8.) Offa capitis immobilia et in futuris fuis pishe concre- | ta apparebant, excepto fonticulo, quod apertum tégebitue din portiuncula carnea, Fig.6. et 7.2. | " . 4.) Vertebrae colli immobiles caput geftabant re ? 2 Pars eapillata a fronte ad fontanellam usque videbatur . integra; de hac vero usque ad et poft utrasque auriculas, pro- - ceffus mammoideos utrinque, et foramen magnum vel primam €olli vertebram, plane illà erat demta, ut qua(i a mufculis fub- iacentibus ruditer detra&ta, villis quibusdam — reli&is et - elevatis, videretur. Vid. Fig. 6, a. et Fig. g. ai b, 00 0091 2 c5. 0$.) Auriculae ambae natürales vifae, a pofteriori parte - alias cuti continuae, hoc vinculo, in fitu ere&to ipfas tenente, ' defütutae, verfüs buccas füpra meatum auditorium pendulaeap- : parebant: unde fama oborta fuit, foetum hunc habuiffe aures - caninas. Vid. Fig. 6. b. b. ubi fimul d. d. faciem pofticam au- - rium, reli&tamque partem conchae adhuc vifibilem indicat, $ 7:76.) Oculorum bulbi, toti toti fanguine perfufi , ex orbitis - fuis prominebant ad inftar pomorum minorum, palpebris. fupe | tioribus et inferioribus fimul inverfis, fanguinolentis, efpe&u horrendis, verfus genas et os declinantes, qui, defun&ta puer. . perà, àb obítetrice, vi haud: exigua adhibita, in orbitam repulfi - et palpebris Neid reverfis violenterque retrattis spem me : jan4 Singularis. deformatio faciei et, capitis etc. — Y61 diantibus lig aturis, fpiritu vini fimplici madefa&is, muniti, plus n dido! in altum elati videbantur tumentes; quo in ftatu ul- timo egomet ipfe illos fpe&avi. . Vulgus videns oculos tales an- tea defcriptos,. felinos effe praedicavit. . Vid. Fig. 6. Tab. VT. S literae t. c. c.c. palpebras inverfas denotant. 1) In parte poftca capitis, infraangulum futurae lambdoi- r ,. foramen, ad cerebrum usque penetrans,. per calvariam oa mufculis tamen occipitalibus adhuc te&um, quo du- ce Obftetricis digitis, foetus extrahebatur, Figura huius fo- raminis erat quafi rhomboidea, diametri 2 lineas longa, Vid. Fig. Dudibi à : muag nite Epicrifis. Tempore inftantis fepulturae vocatus ad dendum: reni- | tente marito impediebar, quominus feCtione exaétius percon- Me potuerim foetum huncce monítrofuüm, aeque àc matrem fun&am, eiusque mortis cauffam: licet tamen ex circuniftat- tiis concludere, in utero. per. cafum ex ícala congeltionem et fta nationem gravem fanguinis produ&tam fuiffe, quae tandem Fadkéieitbla et mortifera reddita, partu abfoluto, cum fragore agno difruptionemillico induxit; partum praematurum a prae- illa congeftione ortum traxiffe, ac tandem foetui fenfim de- bilitato, et ob cuticulam totius corporis plane illaefam 2) et ver- ice cafeofa obdu&tam 5), brevi ante exclufionem defun&to, guram capitis talem deformem acceffiffe, dum mater in occi- put delapfa, terrore affe&a, et dolore addu£ta, partem iftam it oculos fuos manu contre&taffe creditur. Non mirandum eft, juod. ne minima capillatae reliquae partis, occipiti foetus degiu- T portiuncula in utero reperiri potuerit, quum notum alias fit, 1 ^a) vid. SToRCH TAM UY ver Hebammen p. m. 285. — E) vid. Rorpzmzn Dec. L et II. de Partu laboriofo, Obf, VII. not. "f. .395,27»L. z: : lVow Bor, Pb. Med. m. IV, — X "we j ] i Lu ME ml 162 —* Obfervatio XXXVI. fit, quod integra foetus membra perfe&te formata, v. mm ma- nus et brachia, pedes et femora, etc. ultimis quoque syn E nismenfibus plane deleri, fugarietin nihilum reduci queant, abs- : que veftigiis vulnerationis et confolidationis, prout plures hoc ; teítantur obfervationes. Vid. der Rom. Kayf. Akademie der INatur- forfcber auserlefene/ Abhandlungen, 3ter Tbeil, p. 152. item Hamb, ! Magaz. *o0. Band. 1. Stück, pag. 6o. ubi Dn. D. KnaAvussz in Ser pto, ab Academia Scientiarum Caefarea Petropolitana praemio coronato, potentiam talem animae foetus ab imaginatione ma- - tris induGtae attribuere allaborat; nihilo tamen fecius eventus - eiusmodi manebunt arcana phyfica et nodi Gordii indiffolubiles, - aeque ac ipfum generationis opus, miratu maxime dignum. OBSERPATIO XXXVL Dn. D. JOANN. CAROLI HOFFMANNL | De Haemorrbagia uteri enormi feliciter fanata.. Yoniux Textoris tibialium, nomine Fifcher, Eccartsber: habitantis, annos agens triginta, mater unius filiae quatuor j annorum, temperamenti fanguineo- phlegmatici, alimentorum - eupidiffima, flaturae maioris, corporis admodum robufti et fa - ni, carnofae conftitutionis, venaefeCtionem, menfibus rite fe - habentibus, neglizens, hinc plethorica , duobus annis elapfis, Timirum anno 1767. die 29 Maii, poftquam die praeceden-. g te magnos labores füfceperat, graviaque pondera in altum | promovere annifa fuerat, perpeífa poíthaec refrigeratione | 'corporis, dum in nundinis publicis tibialia venundabat, tempo-- re men(ium inftante repente corripicbatur Haemorrhagia ute-. Ti tam enormi, ut, viribus fere omnibus deftituta, duorum ho- . minum auxilio P au debuerit, fimulque in via ad 400. paffüs ab. aedi- De Haemorrbagia uteri: enormi. etc. 163 aedibus fuis diftarte, veftigia notabilia fanguinis erumpentis re-.- liquerit. Turba foeminarum frequens, more vulgi confueto, faadet, ut quamprimum vocetur Chirurgus fanguinem e media- ma edu&turus. Hic properanter accurrens, et pavimentum hy- -pocaufti totum totum fanguine confpurcatum videns, nihil cu- rans cauffas, nec praefentiam Medici neceffariam credens, aper- ta'mediana, fanguinis 2. circiter libras communes ex illa ducit, - ad fyncopen usque, haemorrhagia tamen ceffare neícia. Hoc fa&o maritus ipfe cum vulgo mortem imminere iudicans, anxius confugit ad Paftorem loci ecclefiafticum, rogans, ut moribun- dae foeminae facram coenam, cuius ufum per annos quosdam paupertatis cauffa neglexerat, porrigeret. Interim et ego ac- cerfitus, peraCto opere facro accedens, inveniebam primo mif- fum fanguinem, catino figulino, fere ad marginem usque reple-- to, exceptum, eiusmodi conditionis, ut exiguum cruorem pal- lidum; in fundo refidentem , lympha la&tefcens füpernatans ad partes tertias excederet; foeminam vero inleCto decumbentem adhuc haemorrhagia afflictam3 pedes frigidos; faciem pallidam fudore frigido madidam ; linguam impotentem ; fyncopesrever- tentes; pulfum debilem et intermittentem; fpiritum difficilem; maxillam inferiorem fuperiori fpafmo iunctam, adeo ut vix ac - me vix quidem os aperiri valeret; et digitos diducentes et in os intrufos mariti renitens fere abmorfiffet; oculos claufos cum pupillis dilatatis 5; haemorrhagiam nihilo fecius continuantem graviffimam. ^ Aperto ori infundere iubebam parum aquae apo- ple&icae cum aceto vini mixtae; naribus admovere acetum fo-- lüm; pedibus frigidis linteamina moderate calida ad refufcitan- dum calorem naturalem; toti corpori ftragulam levem ad pro- movendam tranfpirationem; vaginae uteri linteolum, cum lon- giori filo annexo, tin&curaque martis Ludovici aquofa impraegna-- tum, digito medio mariti vel eiusmodi baculo impofitum, ad os uteri internum usque fcite et provide intrudere ibique tamdiu: relinquere iuffi, donec vel urinam excernere, vel alvum depo- EM | X & nere Geo oo Otpronio JOD n nere cogeretur, hocque fa&to illud denuorepeterefua(i, Appli-. - cato ergo remedio hoc externo, haemorrhagia uteri ex inftante |. fiftebatur enormis, fpei refpondente effe&u. | Quo fa&o, vi- ribus corporis cum mente redire vifis, aegrotae ut eo citius fan- guinis et lymphae defe&tus cum viribus reftitueretur, lac ca- | prillum coctum, cum vitello ovi conquaffato et facchari com-. munis pauxillo permixtum , porrigere iuffi. Horis quibusdam. | elapfis, caloreque corporis totius non folum magis magisque na-. türali reddito, fed etiam ad febrilem usque increbefcente, quum . ' haemorrhagia, duabus faltem vicibus applicato remedio prae- | dicto externo mitigata effet, aquam pro potu ordinario et fe- quentem exhibui Emulfionem antifpafmodico - temperantem,. cuius cochlear unum fingulis horis fumebat: m Rec. Amygd. dulc. excort. 3ij. Vae flor. Acac. et Samb. | ana 31j. M. F. l. a. Emulfio, Colat. add. Qtri depur, ^. Arcan, dupl, ana 5(j. Gis ammon. depur. 3(V. &ii diaph. dis Marchion, ana 3i. $i bezoard, Wed. gtt. vij. M. D... ad Vitr. n | 28:2 tigerrionozá oun Altero die anxie efflagitans cerevifíam loco potus, citius ' vires exinde redintegrari poffe fperans, denuo excitabat hae- [ morrhagiam uterinam enormem, priori parum cedentem. Huic. obviam ibam iisdem medicamentis, eo cum difcrimine, üt, pez .- nitus prohibita cerevifia, fitim fedaret aqua, potiunculam binis - DJ É r E » | X horis cochleatim adhiberet, le&um placide cuftodiret, et re-. medium externum repeteret una velaltera vice: quibus ommi- bus fymptoma ftatim obtemperabat. Tertio die, iní(cio mihi ob. | viam veniebat in publico loco, facie licet pallida, tumida, aére- que ventofo frigidiufculo, nec corpore veítibus fatis, nti par. erat, munito. Vituperansillam, praefagivi fymptoma recidi- '- vum forte fatale. Di&to fa&um reípondebat: feptimo enim. die, nimirum quarto Junii, haemorrhagia nova perquam copio- fa vitae finem imponere videbatur, iisdem ut initio relatis fym-. .— ptoma- " m | De Haemorrbagia uteri. enormi. eic. 165 ptematibus.:. Prae(cripfi hinc fequentem Potionem, fi ingulo bi- horio. ad duo cochlearia fumendam,, dt Tin&. Ludov. aquofam i ufü externo. «E Aqu. flor. Samb. Acac. Boioiwi Til. ana E Ctri depur, -—^ Clyff. ài, Mixt. (impl. non re&tif. Liqu. min. anod. ana 3i Tin&. Papav. rh. 3ij. Syrup. Papav. rh. Rub. id. —'7 gna 3j. vel q. f. ad grat. M. D. ad Vitr. ^ — Hifce remediis refpondebat effe&us citra opinionem di tior, quam quidem poterat opinari. Septimo die Junii loturam linteaminum civis cuiusdam perficiendam , ante morbum iam promiffari mercedeque condu&am, epulis largioribus affeGta, | fufcipiens, eadem poena affligebatur, fumma cum mea indigna- tione de incuria ipfius haud toleranda fanitatemque plenariam Tetardante.- Toties ex incuria fanitatis perpeffà tentatio deni- ? dabat aegrotae intelle&um , ut refipifcere allaboraret, vi- tai que degeret placidiorem ac tenuiorem diaetam obfervaret, a: fa&o intrà breve temporis fpatium plenariam recuper&bat nitatem ad. praefentem annum 1769. adhuc durantem. Ceterum pondus.ac quantitatem fanguinis, fingulis con-. jun&im fumtis haemorrhagi's aeque ac Venaefe&ione deperditi, atque pcr undecim dierum fpatium effufi, ad libras triginta cir- citer definire non. eruübefco, minime, putans, me a vero aber-. rare poffe, | "et i25 " | » , T^ H . £9 : E Us Epicrifis. Quaeftio hic oritur, an talis. quantitas fanguinis vita füper- ftite deperdi poffit? cum notum fit, quod Venaefe&ione de- tra&i fanguinis pondus tres libras complc&tens, robuftiffimis vi- tae (inem ponere queat. Aft; demonfirat celeberr. Georg. Ebrb. HAMBERGERVS ; devenerandus meus Praeceptor, in Pbyfioj. MSta,.C Cap. IL. de Saveuinis quantitate. $. 31. probabilitate qua- dam ex quibusdam Obfervationibus haemorrhagiarum, fub qui- bus X5 166 "Obfervatio XXXVI. - bus intra tridüum 48. librae, et, teftantibus Actis'Ernd: Eiptienf: i intra ro. dies 75. librae fanguinis effufae fuerunt, maífam fan- guineam hominis ad 7o. libras afcendere. Quis igitur eft, qui noftram mirabitur quantitatem et vitam.fuperftitem ! Eiusmodi . farinae obfervationes de haemorrhagiis enormibus occurrunt in denen. auserlefenen Abhandl. der. Rüm. Kayf. Akad. 1; Tb. p. $0. tmd II. Tb. p. 102..:ubi haemorrhagia e gingiva poft febrem tertia- nam chronicam ad 24. libras afcendebat, per vitriolum et cau- | terium aCtuale tandem feliciter curata, item in /Vovis A&. JVat. Cur. Tom. I. Obf. 82. p. 325, ubi Vitriolo martis foluto et me- diante peífazio linteo adplicato , haemorrhagia uteri enormis a Dn. D. TRALLES curata fuit. — Plures alias obfervationes addu. | cere füpervacaneum. effe reor. De fanguine la&teo, in Venáe- fe&tione, in puerperis, in plethoricis fanis et cache&ticis, obfer- - vato, plura exempla profiant in Fr, HorrMaNNr Medicin, conful- - tat. Part, I1I. Dec. V. Caf. FT. pag. 19i. item is denen auserlefe- "es. ddbbandl. der Rüm, Kay. Akad. I. Tb. p. 6o. et 230. II. Tb. f. 295. et 354. ubi mors fecuta eft, tandemque im Hamb. Maga- zin 4. B. p. So1. ubiaegra in vivis reftitit. Mihi ipfi praeteri- tis duobus annis cafus innotuit militis cujusdam, cumfebreacu- . tà confli&antis, in quo, fub Venaefe&tione, e mediana loco fan- - guinis lactea materia prodibat, qui huc usque in vivis verfatur. Fr. Inter ftyptica remedia externa plures Chirurgorum ir ufum vos * carunt fungum quercinum, vid. VoGEL neue med. Bibl. B. 2. . p. 64. Vitriolum linteo involutum, Diowis Chirurg. p. m. 399. Spiritum. vini re&ificatiff. et plenariam diffe&ionem arter, WE- R sTINGHAVsEN Diff. de Metbodo baemorrbágias vuluerum fiftendi opt Hr " Ki Jenae. 1756. $. 9. Folia auri, vid. VoGEL neue med, B . 8. P. 536. Gypfum, vid. BgRNBaRD Chymifcbe Perfucbe und Er- Ó14 pae b. 2722. Spiritum Terebinth. et applicationem man et Cort. chinge externam, HuTH JVacbricbt von der Fieber - Rinde, EL. p.75. 87. Fuüngum vinofum, vid. dab. Magaz. B. 19. k 2: " Ypeeoemem revulforias d OGEL neue med. Bib. p. 31 "y - De Catarrbo [7 affocativo cum. Hemicrania etc. — 167 Fr. HOFFMANN Med. vat. fyft. Tom. 1. Part. HIT, Sé8. 1T. Tbe | vem. 12. p. m. S66. | Balnea extremorum tepida Fr, Horr- "MANN Conf. ied. Part, TV. Dec. III, Caf. III. p. i. 165. -Deco&a adítringentia tepida inie&a per fiphonem, Auserlefene Abbondl, der R. K. Akad. Th. 2. p. 102. Cort. Chin. cum Nitro iunCtum et in- terne adhibitum, jo. Chrift. Bauws Diff. Obf. chirurg. med. exbibens, 'Goetting. 1760. Pulverem Hertodi, ex alumine et lacca i in glo- bulis, 4bbandl. der R. K. Akad. Tb. 1. p. 56... — - . Inter omnia remedia, loco huic deticiiion applicanda, nul- jum aptius et magis praefentaneum effe deprehendi, quam Vi- triolum martis, cuius effe&tum infallibilem in fupra citata Obfer- vatione a celeberr. Dn. D. TRArrES laudatum, | memoria mihi fuggerebat; verum enim vero cum inrminens periculum prom- ptam medelam expofceret, ettempus deficeret, Vitriolum an- tea folvendi; arripiebam iam paratam TinCturam martis Lud. tám; « eiusdem indolis, eodem modo adhibendam. OBSERFA TIO XXXFI. -Dn. D. JOANN. CAROLI HOFFMANNL De Orarrbo Jifficattio Cut BET HR et F palpebrie v diperiors Ji finiftrae paralyfz, curatis, et binc fubfequente Coryza per 4. menfes obfiruente. Vs Wtteratus, hypochondriacus, a"norum 49: tetipefaniéti. ti fanguineo- cholerico. melancholici, per 3. annos Ve- paefeGionem folitam, ac inte(iinorum purgationem alias quan- loque interpofitam, appetitu exiftente bono, negligens, hinc- "que plethoricus, anno [768. per aliquot menfes afthmate fpat- "modico. fub labore nimio, quem corpore diutius, quam ut na- ita ac confuetudini eius par erat, antrorfüm inclinato, fufce- : c. | perat, | | | [ 6B 0 se i Otfervatio. XXXVII. : ve sd perat, repente corripiebatur , refpirationem aeque. pese ] notabiliter turbante;; faciemque vivide coloratam valde defoe- | «dante, appetitu licet et viribus permanentibus illaefis. . Hic, | «ceteroquin fanus, laeto animo iter faciebat die tertio O&tobris | eiusdem anni, tempeftate perquam ventofa et frigida, viitatu- | xus amicum duas horas abhinc diftantem; vefpertino vero tem- pore dum.reverteret equo ve&tus, ex hypocauíto amici, .antea calido admodum, fudore perfufus, egreffüs, fentiebat,,. equum | A(ícendens, tranfpirationem aCtutum íufflaminatam , quam qui- - «dem paffibus centum circiter emenfis, equo ftatarico anxie ex- - .ercitus, denuo revocabat, fed et, cum equus calcaribus exci- - . jtari magisque properare recuíaret; iterum ab exercitatione hac - fudore alle&o; indufioque plane madefa£to, fupprimere ilum . €ogebatur. Hoc fatto paífüs centum vix ac ne vix quidem pergens, catarrho fuffocativo corripiebatur, cum tuffi vehemen- te et fputo fanguinis copiofi et f;umofi fuffocatione. fere. naria, vertigine enormi, alvi urinaeque "lepofione et excretio- neanxia, fpáfmis pedum, facie moribuüdo (iniili; fudore largif- fimo frigido perfufa, mortemque minitante, quam ipfe et co- mes eius in procul abhinc diftantis pagi cafa. proxima expe&an- dam et fübfecuturam effe autumabant. Ad hanc poftquam per- venerunt, quum ob fornacis defectum calefieri non joteepit j | fl artien frigido, .refpiratione íonora rhonchifona. et | 1 fürrante,. moribundis fimili, atque tufTi per horam, et quod. e currebat, vehementiffima continua lympham tandem fpumofam, faporis fubdulcis falfi, ad fex libras explodente, aeger affligeba- . tur, cetfante denique catarrho fuffocativo, | Excipiebat a em. baec fymptomata ftatim febris catarrhalis, cum hemicrania late- ris finiftri graviffima, füb qua oculus finifter etguttur internum | eiusdem lateris prae iisdem alterius lateris partibus tanta diften- | fione et rigiditate, fortiter fimul pulfantibus arteriis, afficieban- ' .tur, ut deglutitionis difficultas induceretur et. palpebra fuperior - anii paralytica evaderet, more confüeto elevari. tabs to- tus «-«-———" PITE ——— A. ^ MP —— " De Catarrbo- füffocativo: cum -Hemicrania etc, — 169 tüsque eius oculi. bulbus (omniculofi faciem prae fe ferens, torpidus etlaffus appareret, vifu interim parum vel nihil im- | minuto. v -' . Catarrho füffocativo medebatar ipía natura per tuffim hu. morofíam. Febris catarrhalis tiatigabiue per potiunculam chi- natam, -de qua infra dabitur formula. : Coryza/ et oculi finiítri paralyfis reftabant diutius, altiores agentes radices, ^ Coryza in- terdiu foluta, 'emunétioni quandoque obediens, femper tamen, dmprimis verfus no&tem, vel hypocaufto parum calidiore fa&o, vel leviffimo aéris afflatu cum obftru&tione narium iterum fub- -fifteris, et ulteriorem emun&tionem plane detreCtsns, urgebat tüli modo, ut tefpiratio tunc ac per totam no&tem non nifi per . 98 fieri poffet; unde fauces plane arefactae impediebant , quo. minus fomnus, faepiffime interruptus, corpus reficere, aeger- que ullam vocem articulatam diftin&e, naribus leviifimo- tranfi- tu aéris liberioris interdiu obftru&is, pronunciare poffet; Mu- . eus per diem excretus plerumque fpiffus erat, interdum tenuis emungebatur, hoc autem fa&to ftatim aéri novus acceffus dene- gabatur. LaNGivs Opp. med. tbeoret. pratt, Part. IIT. pag. 110. eiusmodi coryzam ad fpiffam et fiecam refert: ego illam obfii- pantem eryfipelaceam vocare mallem, quia febre cc ean Jentam aemulante, plerumque ftipata incedit. - Hoe fymptoma prae ceteris fumma per 4. menfes aegrum -excruciabat cum moleftia, dum omnia remedia externa et inter- na, v. g. diaphoretica fixa falibus mediis combinata, lenia pur- antia; Venaefe£&tio, irrito plane cum effe&uin ufüm vocaban- tur; et licet interdiu folveretur Coryza, ftertente faltem per- manente refpiratione , quavis tamen no(te ingruente, optima licet obfervata diaeta, nares plenarie iterum obítruebat, nullis remedis, alias auxiliunr ferentibus, referandas, v. gr. pulvere fternutatorio albo e medulla Caítaneorum et hellebori albi pauxil- lo; aliove eiusdem tenoris, turunda ex raphano naribus-intrufa, itemque vaporibus, unguentis, butyro Maioranae eiusque oleo 1 INov, Aor, pcs Med, Jom. IP, .— — X ex- So - . Obfevatio. XXXVII. externe illitis, variisque aquis refolventibus errhinis inie&ig, Vitimo fruftvium Camphorae, fabae minoris magnitudine, na« - ribus ambabus iuffu meo intrufum folvebat hancce coryzam ad : tempus. Verum enim vero, cum animadverteret aeger hinc: - ipfi oriundam debilitatem facultatum animae, praecipue memo- riae, abítinere et ab hoc remedio illum oportebat. Oleum anii | deítillatum tandem ipfi laudatum, quantum digito ex obturata lagenula inverfa adhaereret, externe alis narium applicatum : extemplo aperiebat easdem, et vix duabus vicibus adhibitum, |. | coryzam chronicam obftipantem, adeo moleftam et fere invin- - €ibilem, plane tollebat. Pofthaec pluribus, humida hac hyeme Coryza obftipante laborantibus, iunioribus et adultioribus, eo- dem cum cffe&tu commendavi olei huius ufum externum, nota. | tu omnino perquam dignum. Refpirationem difficilem anhelo- fam, rhonchifonam et ftridentem, tuffimque parum excernen- - tem, comite fapore oris faccharino continuo, quae dein adhuc - ad quintum usque menfem reftabant, triplici denique modo . propellere ftudebam. Primo, haemorrhoides, alias modo fluen- tes, modo coecas, abhinc vero qua'uor annis obftru&tas et pla- ae filentes, denuo exeitando. Secundo, catarrbum e coryza | ertum et clironicum factum, pulmonibus adeo inimicum, phthi- | fin rinitanten:, iopiendo et derivando verfus inteftina, Tertio, : pulmones denuo roborando, Huncin finem exhibebam fequen- - tem potiunculam C hinatam, matutinis et pomeridianis horis " | &luo cochlearia fümendam: Rec, Cort. Peruvian. ^(f. V'ae commun. *vj. €is Gi 3. Diger. in paiola alta igne arenae, Colaturae cum ex- preffione fa&ae adde - is ammon. depur. 3j. Liqu. min, - anod. Hoffm. 'j. Syrup. balf. Peruv. 3ij. M. D. ad Vitr, Rec. Extr. Chamom. rom, Card. ben. Myrrh. ele&t. Afae ! u a foetid. & aftor. ver. Croc. orient. Theriac. Andromach. | 4na .j. Laud. opiat, Camph. ana gr. xxiv. Ol, em git. VI De Catarrbo fuffocativo cum Hemicrania etc. X71 gtt, vr, Olei Foenic. gtt. vij. M. F. c. Liqu. miner. anod. (7 -Effent. Caftor. et Cafcar. ana q. f. Pilulae pond. Br. 1j. a D. ad Scat. "Huic jungebam Pilulas antifpafmodicas, quarum xtr. ante introi- ' . tum. le&i fumebat, íubiungendo femper antemeridianis horis Büplar. balfamicar. Stahlij num. xxiv. | 3 Primae dofi pilularum antifpafimodicarum obediebat tuffis, - ftridensque et anhelofa refpiratio, cum paralyfi oculi finiftri, -quae fingula meliorem induebant faciem, et licet ulteriori ufa reliquorum ,medicaminum haemorrhoides, íive coecae, five fluentes, non apparerent; dolorofa tamen eliqualis fenfatio per- cipiebatur per tra&tum inteftini reCti reciproca. | Haemorrhoi- . dibus recurfüm renuentibus, poft ufum dimidiae Pilularum bal. - famicarum unciae, plethorae füccurrebam VenaefeCtione revul- foria faphaenae, cum optima, per Dei gratiam, euphoria et va- "fetudine fecunda penitus reftituta. Syrupum balf. Peruv. edo- cuit Illuftr. Fxid, HorFMANNvSs, in Confultat. sed. Part. X. 3Dec. FH. m FII. p. 64. Epicrifis, .Menfibus hyemalibus anni 1768. valde frigidis in noftra - regione plures laborabant Ictero; huius anni 1769. iisdem men- - fibus frigidiu(culis, magis tamen temperatis et humidis, plures | patiebantur haemoptyfes, coryzas obítipantes, febres eryfipela- ', Ceas, rheumaticas, Ratio eius temporis difcrimini inhaeret. . Denique adhuc monendum cenfeo , quod brevi ante ufüm fu- . pradi&tarum pilularum, materia compatta gryfea parca, cum .pauxillo fanguinis intermixta, mane praefertim, interdum et per . diem excreta fuerit, imprimis cum afthma magis coérceret re- fpirationem , phthifin imminentem minitans: quod utrumque - fymptoma vero per di&a medicamenta citra opinionem profli- ,Bebatur, "'Torpor oculi finiftri, eiusdemque palpebrae füperio- Y ris T Obferostio XXXVII. ic ris aliqualis refolutio paralytica, ab. oben quadam nervo- 3 rum levi. originem trahebat: hinc et levis vifus imminutio de- : rivanda erit oculi finiftri, qui dextrum vifus. acumine alias fem- - per praevalere fertur (vid. Hamb. Magazin B. 23. p. 641.). Sy-- rupus balf. Peruv. eft egregium nervinum et roborans, grati faporis, et omnibus mixturis, ante affumtionem concutiendis, miícibilis ; imprimis Tinéctura martis Liquori Vae fol. tpri, | tui Cochlear. et Syrupo huic nupta, palato fefe commendat, - ; Clisertierga Halam wi[fae d. 20. Mart. 1769.) OBSERFATIO XXXFIII. ET Dn. D. GVILIELM. HENRIC. SEBAST.- BVCHOLTZ. Hiftoria Fariolarum ,. quae. Finariae "Aia MENS : | poosne a Menfe- Julio. 1767. usque ad Leu [ Februarii 1768. | | Aen verae, feptem annorum Ípatio in hac civitate non [ V... epidemicae, menfe Julio 1767. initium capiebant, hac qui- | dem ratione, ut per partem urbis feptentrionem fpe&antem | prius diffunderentur, quam tredium urbis occuparent. Morbus - . hic haud fpo; te oriebatur, fed infans vix annum habens, prima eius ftamina ex vico, variolis foecundiffimo , per 5. horas di- - ftante, huc :sttulit, variosque alios fibi vicinos eidem morbo | obnoxios reddidit, Prima quidem morbi inita m tioris indolis L , erant, nec nifi duo infante: morti tradebantur menfe Augufti; — .,meníibus vero Septembris et OGtobris morbus adeo ingravefce- AT . bat, ut his menfibus iam 21. e vivis fublati d.fiderarentur. ^ — Ab initio epidemiae, quod menfe Julio contigit, us ue ad E Sae huius anni, 975. hunc morbum perpetli erant 8 quibus | n Hi floria. Fariolarum, etc. — 173 41. mors faltem abripuerat, Innotuit hoc cura Superiorum nun- Thai fatis laudanda, 'Plurimos autém, qui vüriolis decuit be- bant, menfis Novembris habebat ; eódemque Tnenfe maximus "mortuorum numerus aderat, usque ad 22.afcendens. Dimvidium "fere mortuorum, quorum, ut di£tum eft, 47. erant, vindican- dum fuiffet, nifi pervería medendi methodus atque praeiudi- cium, quod exaeftuantia atque pellentia faltem remedia, ut funt -flercus ovillum, bàccae lauri, vinum rubrum Tin&ura Coral- liorum et eiusmodi alia deteítanda corpora et pharmaca, fuade- bat, maximam abítuliffet partem. — Variolae genuinae, vel ut cum SYDENHAMO, magno illo , Obfervatore loquar, regulares, poft gravem vel levem m orbum, res dies non fuperantem, quarta no&té; vel etiám ante quarti diei eridiem femper prorumpebant. I:Sdepla c tertii diei vefpéta nasi: parvas plerumque oftendebat, iliis, quas pulices relin- quere folent, fimiles, circa os, mentum et labium füperius. "Durante hac epidemia fpurias variolas, vulgo die TWaffer- ,videre etiam quibusdam vicibus licuit. Hae, citra ul- i jum praegreffum morbum, una cum fébre in confpe&um ve- niebant, et die quinto vel fexto iterum exficcatae T OP ita ut aegroti , per omnem morbi decurfum, haud muita in- | commoda fentirent. Tempus itaque eruptionis certiffimum mi- hi dare videtur difcrimen, quod veras inter et fpurias variolas 'exiftit. Quorundam liberorum, qui, ut opinor fpurids'vario- asi jam dudum antea fuperaverant, nunc autem veris fübieCto. "rum, parentes adfirmabant, quod liberi füi veris variolis iam obnoxii fuiffent; quamquam nihil certi de eruptionis tempore | morbique decurfu proferrent. His itaque ego , praefentes va. Ti olás effe véras, dixi, diverfum earum füppurationis temipüs | E eventum, utpote praecipua hac in re momenta, denionftrans, - Diverfi liberi, ad variolas forfan nondum difpofiti, easdem | poft quartam vel quintam demum feptimanam concipiebant, li- | cet contubernio cum fororibus b fratribus ,: variolis detentis, j - wu gaUu- 710) : 74 "brisa XXXVII gauderet, . RIEN vero iam feptimo, plerumque autem de- 3 cimo quarto die contagio tangebantur. Liberi, adípe&u Vario- lofi, terrore aut metu perculfi, quorundam dierum fpatio eidem - malo obnoxii reddebantur; quod eos vehementer urgebat, ut pefts quemcunque timentem citius, quam qui eandem bono et audaci animo expe&tat, aggreditur, eodemque more purpura, aliique procedunt contagiofi morbi... Platea quaedam haud late patens, variolas d:u retinuit, multique i in ea infantes hoc mor- bo fimullabo:arunt, ita, ut feptendecim eorum unam eandemque , domum eodem tempore impleverint, quod forfan non factum - fuiffet, ft liberior per hanc plateam aditusaéri patuiffet, Ob ean- .dem ratione m, utiudico, quatuor eiusdem matris infantes, qui in anguíto quodam et obícuro hypocaufto, quod Solis fplendor ; nunquam illuminabat, le&um premebant, variolas peffimae in- dolis, peffimisque fymptomatibus ftipatas experiebantur, unum horum, quinque annos natum, confluentes variolae iam o&tavo die vita privabant. Ordinaria figna contagio laefis erant fequentia : Laffi tudo, r ;horror, quem maior vel minor aeítus excipiebat, dolor capitis, conatus vomendi, aut etiam vomitus, coniuncta cum füufpiriis |. refpiratio, frequens fitus in le&o mutatio, fomnus terrore in- - ,terceptus, oculi lacrymis fuffufi, dolor circa fcrobiculum COF- | .dis,. interdum. etiam. abdominis totius. frequens lotii excretio, - ..Obftru&a alvus ad fecundum usque vel tertium diem. Quidam . Vehementiorem et conftantiorem folito vomitum experiebantur, " , thi pertinacem fimul accufabant abdomimis dolorem, qui, non — - habita ratione laxantium , e;«Rheo et Manna confettorum, per a peri iodos ce(Tabat et recrudefcebat. Cauffae huius erant vel d fenfibilius nervorum. fyftema, vel vermes. Hos fi expe&tarem, potus Thee, late et multo faccharo maritatus, malum, ut vi e. batur, fopiebat. Haud paucos vidi, qui magnam lumbricorum .. .&t.afcaridum copiam durante morbo eiiciebant praefertim. fx remedia cam phorata adhiberentur. EU Tler- . Hiftoria Variolarum, etc. : 175 "Tertio die, verfus quartam noCtem, omnia füpra. defcripta fymptomata vehementiora reddebantur, prout nempe variolae . vel cojiofiores, vel parciores prodibant. Sequebantur deliria, tenfiones, convulfiones; imo quosdam ante eruptionem vera epilepfia aflli&tos vidi, Stabant haec fymptomata eodem vefti- - gio usque ad ortum quarti diei, faepius tzmen accidit, ut haec mala, remediis infra deferibendis, praevenirem eademque bre- . viarem. . Quodíi variolae omnes ante meridiem quarti diei cu- tis fuperficiem occupav erant, bonum licebat praefagire even- tum; fin autem hunc terminum vel anticiparent, vel fequeren- ' | tur, maligniores poftea reddebantur, aut non debito modo in . fuppurationem transibant, aegr otisque imminebat periculum, Horis matutinis quinti diei usque ad no&tem fexti, plerique aegrotorum, fi bene omnia procefferant, tolerabilem ftatum ha- bebánt, nec febris notabiliter urgebat, ita, ut (itis, aeftus, et in- - quietudo per hoc temporis fpatium fere abeffent. Idem autem tempus, íi variolae malignioris indolis aderant, delirüis, fiti, aeftu, iaCtitatione membrorum, vigiliis, angore, ophthalmia, aliisque incommodis non deftituebatur, et notatu dignum vide- tur, quod quidam adultorum variolis laborantium, feles, mures, glires,.etc. fingularem in modum verfüs noctem timerent, quae mala, cataplafma ex fermento panis, femine finapi , camphora, et aceto rofaceo paratum, quavis hora suarta piantis pedum re- center adplicatum, faepius auferebat, fi ad haec emulfio cam- phorata, et infufum cort. Peruviani in vices adhibebantur. Nec fatis laudare poffüm, quantum auxili haec remedia in quibus- .. dam defperatis adtulerint cafibus. Haemorrhagia narium, quar- to vel quinto die ab. initio morbi erumpens, communiter falu- taris erat; deliria enim, anxietates, fitim áeftumque evanefce-- refecit. Paffus elt eandem aeger octo annos natos, ad fepti- mum usque diem, citra qualecunque eius damnum, quamquam - hic fere credendum effet, quod haec haemorrhagia, corfen- tientibus diverfis Auctoribus, putridae humorum refo!utioni ! Or- | 3476 - ^ J0feroatio XXXPIEA ortum deberét. ^ "Notandum autem duco, Tiüfic degrümi idm an- tea vehementi haeniorrhagiae natium faepius fübie&uüm fuiffe: : Pannilanei, aceto vini madidi, cervici et fronti impofiti, nul^ lins hic ufüs fuere, donec tandem ligamenta, fupra manuum pedumque iun&turas adplicata, ; hanc baemorrhagiam eoéree rent. Mur mufro bs superi Org .— Tilis quideri, quibus poftea copiofá fluxit faliva; —(—" die difficilis deglutitio cüm angina fpuria obvenit; raucefcentes | vero iam fexto die premebantur utplurimum peffimae indolis vàriolis, et undecimo in limine mortis verfabantur, dum ceffàns falivae fluor, ut SYDENHAMIVS iudicat, aut pus, quod vàariolà- - rum veliculas implere debuiffet ; ad pulmones reie&tum, powers lem füffocationem efficiebat. eim j Duo aegri, novem vel decem annos nati, ad prima riórbi inita vehementem, experiebantur dolorem pleuriticum, ; cui omnia pleuritidis fi&na iubgebantür, quaeque fine ullo remedio adhibito iterum abibant, quamprimum cutis füuperficiem perfó-. raífent variolae. Vrgens dolor in hypocho ondrio dextro , infr& - ültimam coftam fpuriam, ob hanc rationem ad pleuritidem bi- liofam pertinere videbatur. His quoque aegris flava cutis et - thacilenta facies erant. Maxima pars 'variolis' obnoxiorum, qui- | bus ego adfui, initio morbi Coryza vexabatur, eo usque perdu. | fante, donec fàlivae fluxus circa quintum vel fextum diem i - confpe&um veniret Quodíi autem in infantibus dentitio, cüm prima febre, quam variolae habent fe fociaverat, eiusmodi - aegrotis durior morbus, licet perpaucae faltem provenerint Và- riolae, fuit, quam quidem citra dentitionem fuiffet. ' "D " Affirmat Celeb, Eques de RoszxsTEIN, quod infantes acer- | bi tfiftes, quibusque oculi profundelatent, peioribus fuübiiciantur . variolis, quam qui molli et fplendida cute tezuntur, et hilari - vultu procedunt. Puerum fex annos natum, acerbum et tri- | ftem, confluentes variolae nono die necabant. Hic fexto iam. die Variis, que femora occupaverant, refricaverat, Hae fan- - gu- - Hiftoria Variolarum ete; 177 | guineae faCtae, pus recipere non poterant, et margines earum - alias rofei, hic violaceum colorem acquirebant, vacuis tam lym- - pha, quam pure veficulis, paffimque variolae nigrefcentes ap- - parebant. Alius, novem annos natus, eiusdem conditionis puer, - multis quidem, fed difcretis variolis obfitus, vehementer admo- dum aegrotavit. Deliria tempore febris fic di&tae fecundae, .nono die redierunt, faliva haud decenter fluxit, et fauces per 3 omnem morbi decurfum maximo periculo fubie&ae, quamcun- . que curam pon quolenientibus remediis fusfocatio aver- feretur. A Puer decem et tres annos natus, et eo quidem tempore, quo variolae epidemice hic loci quoque graffatae erant, qui, ut parentes loquebantur, duas vel tres variolas ex utero matris fe- ' cum portaverat, per feptem hebdomadas citra omne contagium * jn eodem fe tenuit hypocauíto, in quo tres eius fratres, vario. lis vehementer affli&i, decumbebant. Multa huic puero cum aegrotantibus fratribus negotia, aíledit eis, quae comederent dedit, variolas tamen non concepit, Eft itaque verofimillimum, quod hic puer variolas iam ex utero materno adtulerit, vel ad - quinque illos pertineat, qui e centenis, ut volunt Tissor et Ro- .SENSTEIN , Variolis non fübüciuntur, aut quibus difpofitio ad . hunc morbum plane deficit. - Decem annorum puella, iam o£tiduum ante atroci purpu- ra vexata, quarto vefperi, fi diem fpe&tes, «quo variolae quo- - dammodo füb oculos veniebant, faeviffimis affligebatur convul- fionibus. Cutis nimis tenfa, et fenfibiliores nervi, hic forfan eauffam convulfionum, variolarum extra corpus haud egredien- - tium, et ipfius mortis dederunt. -.. Nec achores obftetere, quin infantes iisdem obnoxii, prae-. ter fpem et opinionem parentum in variolas inciderint peffimi motis, hisque iam pera£tis, per longum adhuc temporis fpa- tium, ulcera faucium, parotides, aliaque experti fuerint pro- funda atque ferpentia ulcera. - AVov, Acor. Pbyf. Med, Tom. IF: ; E An- ^" ^ , 178 jOlerenro XXXV. 00 - Annijculhé infans, e parentibus lue "o füfpe&is. Dà- B mid paucas in facie et partibus extremi: habuit varjolas; Penis. autem et fcrotum iisdem quafi obdu&ti fuerunt; multa hic in-. fans pertulit, tandemque variolis abatis, mitiorum Rua lium ope evafit fsnus, -. Diverfa vidi exempla, quod copiofae fedes, laxantibus re- mediis tempore eruptionis, me licet contradicente, excitatae, eruptionem variolarum minime impedierint. Diarrhoea autem .- circa fextum, feptimum aut oCtavum diem, aut dum in pus abeunt variolae, orta, utplurimum lethalis erat, aut aegris maximum imminebat periculum, praeter pus in inteftina con- geftum, reforptumque. | Febris fic di&a fecunda, aut fi mavis, tertia, pro numero variolarum, et ratione aliorum fymptomatum , maioris vel mi- - noris momenti erat, iisque, quorum cutis sels in confpectum dabat variolas, femper vehementior. Alii autem, qvorum fa- - cies 40. vel 5o. faltem oftendebat, hanc febrem vix obfervabi- lem experiebantur. Juvenem quendam viginti annos natum, fecunda haec febris die g. 10. 11. fi magnum et celerem pulfum reípicias, vehementiori fere modo detinuit, quam illa, quae erumpentibus varioiis faevire folet. Notari autem hic meretur, quod emeticum lene, quarto die mane exhibitum, omnes fere ad fuperficiem corporis produxerit variolas, Puellam e con- trario, quae decimum iam falutabat annum, quaeque multis in- feftata erat variolis, et iam ad feptimum usque: diem obfítru&ta alvo laborabat, : quoniam una cum matre omne recufabat ene- — ma, nono die mane maxima vi invafit haec febris, quam vero T E J gempiprossomo 1 —— 7. thes E a. 4 * bios » T " Porsenna xd yp) Dg pom uer umen, cabe pnt mE Y vm - ww, P enema e farina avenacea et faccharo compofitum; duplicata vi- » ce ante meridiem inie&um, circa vefperam magna ex parte mi- - tigaverat, Quo fa&o, ipfa fibi foli fapiens mater, de utilitate apertae alvi, ad re omni fere hora nias Snpalo convitta. fuit. i -"No- , Hiftoria l'ariolarum | etc. | 179 Nobilis quidam, feptem annos natus, praeftantioris ingenii . etmagnae fpei puer, fratris; variolis correpti, contubernio fem- per ufüs, in eundem demum morbum, quem frater iam ante quindecim dies reliquerat, incidit. Hic, quod notatu haud in- - dignum effe cenfeo, tam petulantia motus, quam ut variolas eo ', citius acciperet, fratris le&um, pure variolofo adhuc dum inqui- . natum, petiit, . Hac ratione , jam. primo die violentus obortus. gui vomitus,. quem fübfequente no&te deliria excipiebant; alte. ro diefrequens aderat mingendi conatus, fed exigua oitem quan- titas urinae, et fub magno ardore, femper effiuxit. Signum hoc iam tunc temporis, ex fententia HuxuaMr, tsnquam peri- . culofiffimum notavi... Pallidum erat lotium fereque aquofum, tin fpafmodicis affe&ibus, v. gr. in paffione hyfterica aut pur- "pura maligna, etc. utplurimuim effe folet. Incrementum coepe- runt verfus tertiam noCtem deliria adeo, ut fui immemor anxie -.fe in le&to ia&taverit. "Torvus ipfi vultus; linguae paralyfis nec " potum nec medicamenta admifit, atque flriduit dentibus. Di- Tas quartae noctis convul(iones, enemata, cataplafimata e femine . finapi pedibus adplicata, panni la&te calido madidi, veficatoria ..et eiusmodi alia, haud debellarunt. Quarto die mane primas Yariolas manus et collum habuere, cum hae tamen, prae cete- - -ris partibus, faciem occupare debuiffent. Hoc iam iam mortis praefagium erat, quae etiam hora fecunda pomeridiana quarti . diei fequebatur, nec ullum amplius retinuit demortuum corpus -variolarum veftigium. - | Diarrhoeam undecimo die, aut nocte quae undecimum - :aut duodecimum intercedit, ortam, falutarem (emper inveni, fi modo fextam non excefferit fedem 5 fin autem haec diarrhoea .die quinto vel fexto apparuerit, nono.vel decimo pus omne - defecit, cum maximo Se ErpEapL Hh, vel potius plerumque 1e- . ' thali periculo. it . Malum adhaec praefagium erat, fi variolae die nono fla- ^ vefcentem n non induebant colorem, nec debito modo attoile- ego 4 3. ban- : | - 1380 — Obferoatio XXXVII. - di bantur; peius tamen, fi decimus dies horrorem habebat, faciei tumor refidebat, atque manus pedesque non attisgebat, vario- lae rumpebantur, omnisque humor per vafa reforbentia ad in- - teriora vifcera iterum reducebatur. Quodíi cum variolis confluentibus die decimo, difficili | Teípiratio, ftertor et angor, inquietudo , vehemens fitis et hu- "jusmodi alia iungebantur, eademque mala die fequenti incre- . befcebant, tunc tremores et fübfultus tendinum, tandemque circa no&tem inevitabilis mors appropinquabant. —Si e contra- rio eiusmodi miferis ad diem decimum quartum vel decimum feptimum vita forfan maneret, pulmones eorum putrido humo- re adeo abundabant, ut refpirantes omne hypocauftum imple- rent foetore teterrimo, quem e pulmonibus prodeuntem, proxi- me adftantes perferre vix poterant. Singulari Dei gratia affi- ftente quinque huius conditionis infantes ab interitu retrahere mihi contigit, dumque tot alii, quibus idem ftatus fuit, vita | privati funt; infignem fortunam, quinque illos me confervaffe, nunquam negabo. Quum horis matutinis noni diei malae, pla- nae, vacuae et in unam quafi veficam coalitae variolae, con- ' je&uram producere poterant, ad fümmum usque gradum afcen- fürum effe undecimo die periculum, infufum cort. Peruviani, Porta i zs cum acido vitrioli et camphora mixtum, larga manu dedi. Quae- — dam variolae feparatim ftantes, pus flavum receperunt. Si un- . decimi diei meridies refpirationem difficiliorem et fortiores ha- - buerit ftertores, porrexi fic di£&tum Looch blanc, i. e. emul- fionem ex oleo amygdalarum et tragacantha alba compofitam, adieCto uno vel altero Tartari emetici grano, quavis femihora | ad cochlearis menfüram fumendam, donec vel ipfe vomitus, - vel tres aut quatuor foetidiffimae fequerentur alvi deie£tiones, Facilius extuffire coeperunt aegrotantes, melioresque, quam- vislento gradu, evafere. Hoc experiri medicamentum fatius - mihi videbatur, quam, ut citra ullum auxilium aegri moriren- - tur, pati, Erunt hic forfan, qui reie&uri fint emetica, quae | de-. : ^" Hiftoria Variolarum, etc. | MN 8I Lj dedi, tanquàm violenta remedia ; fed CeLsr effatum, quod an- . €eps remedium praeftet, quam nulfum, pro me loquitur, mihi- que, ipfam famam haud una vice in difcrimen offerenti, bona Confcientia merito opprobrio, neglexiffe me aegrorum commo- da, praeferenda videbatur. Quibusdam aliis, in his circumftan- . tiis verfantibus, folum corticis Peruviani infufum fatisfecit; alii Tartarum emeticum poflularunt ; multis utrumque fruílra da. tum eft, Puellam quatuor annorum, copiofis, fed pure lauda- bili plenis, variolis obnoxiam, decimo die ante meridiem teti- git horror, in tertium horae quadrantem durans, faciei tumor protinus fubfedit, nec in manus aut pedes, ut plerumque fieri folet, immigravit. Ad cadaverofüm adípe&tum communiter le- ves convul(iones, tremores, et fubfultus tendinum accefferunt. Hanc puellam infufum corticis Peruviani et radicis Serpentariae . virginianae, a praefentiffima morte liberavit, dum huius infufi quavis femihora cochleare unum recepit. | | Si haec quoque medicamenta incaffum offerebantur et un- decimo die figna omnia certiffimi periculi aderant, tantum ta- men effecere, ut miferis ad decimum quartum vel feptimum us-. que diem manferit vita. | SW SS ..-- Quidam Medicorum famigeratiffimorum,. ut fünt SvpEN- . HAM, de HAEN aliique, in hoc temporis intervallo Opium com- mendant; mihi vero, íi dicere fas eft, nulla refpondet, pro "huius remedii ufu, indicatio; Nonne forfan Opium dyfpnoeam augebit? Nonne obftabit, quominus pus illud, quod variolae fe. . . eum ferunt, in pulmones translatum, ibidemque haerens, eiicia- tur? Nonne tandem et alvi deieCtiones, hic maximopere ne- ceífarias, retardabit? Gratias agamus Anglorum Medico nun- . quam fatis devenerando D. FEIND, qui ad laxantia hoc in tem- poris fpatio confugere monet! Quilibét, reieCtis praeiudiciis, . mationi obtemperans Medicus, infignem laxantium ufüm facile perfpiciet. | | | | Z3 1 | Fuit i —— CObfroatio XXXVIIL ^ - Fuit etiam malum omen, fi infantes feptimo aut. o&avo die magnam fcal»endi aut fricandi cupiditatem habuerunt ; ichor enim acris iam tunc in veficülis, loco laudabilis lymphae, hae-' rens, huius phaenomeni, ut mea eft fententia, conftitit cauffam, Diverfi: liberis, quorum variolaé undecimo die crufta non tegebantur, h. e. non aperiebantur, fed deficcabantur, füperve- Tierunt poftea carunculae, tubera, glandulae tunientes etc. quae nunc collum, nunc brachia, nunc regionem infra brachia occu- parunt. Has, quamprimum obfervaverim, vel pulte panis fi- milaginei, Iséte et pauxillo croci, vel emplaftro mala&tico ma- turare tentavi. Variolarum füppuratio, fi haud debite proce- deret, vel ad indolem confluentium vetgerent variolae, humor in veficulis contentus acris, rodendo fecit profundas foveas, quod femper mala alia portendit. Haud exigua enim certitudi- ne hic praefagiri poterat, aegrotantem aut periturum effe, aut - » poft longum faltem tempus fanatum iri. Variolae cryftallinae, quas SvpExgAM quam accuratiffi i :delineavit, in infante viginti hebdomadarum prodierunt. | Mo- riebatur hic infans undecimo die, licet variolae non ad confluen- - tes, fed difcretas pertinerent, atque feptimo et o&tavo die al- bum, perlucidum acciperent humorem, minime tamen flavefce- rent, Cum porro nono et decimo die fuppurare debui(fent, infansinquietior apparebat. —Variolae, loco flavi fpiffique pu- ris, tenuem atque perlucidum colligebant liquorem , aliae vero erant flaccidae, vacuae et co&torum piforum corticibus fimiles. - .Eodem tempore tuffis ingruebat 5 id, quod interdum extuffie- : batur, ut pus folet, &laveícentem monítrabat colorem. — Horis matutinis undecimi diei aderant tremores, motus convulfivi la- biorum-et oris; tuffis fuffocans, oculorum contoríiones, tan- demque circa horam decimam vefpertinam eiusdem diei ipfa ERR AE . 1" res mors. Fruftra huic infanti diuretica e nitro, oxymelle fcilliti- - 3 co et fülphure aurato antimonii ultimae praecipitationis , fua- 5 dente Rd, dederam. | : Jam | "i Bc r fam die quinto morbi, infantis cuiusdam, qui duodevigin- JH «entis vixerat, mortem , undecimo die fecuttram, indicare - dabatur. Variolae enim copiofae. erumpentes, violaceo colore tin&tae, et ipfe infans ultra modum anxius et inquietus erat. .. Peffimo ivterim modo variolae confluebant, pedes et manus . feptimo et o&avo die nigras iam paffim tenebant variolas, at- que decimo die circa vefperam praefentes terribiles convulfio- nes miferum iugulabant. Speciofum fane hoc in caíü mihi, vi- d detur, quod infans hic per longum temporis intervallum, cura - parentum, ab omni confortio eorum, qui vel variolis labor: | bant vel eiusmodi aegrotantibus officia praeftabant, ne conta- ^ gio laederetur cuftoditus, hunc tanta diligentia ha&tenus évita- tum, poftea mortiferum morbum, per pannum acceperit, qui fub manibus Sartoris, cuius liberi xdriótis detinebantur, fuerat, .. Secundus dies, poft adportatum pannum, morbi initia dedit. ' Novem vidi aegros, qui verfus decimum aut undecimum diem, circa collum, pe&us et humeros exanthemata miliaria ' Puer: albo perlucido liquore referta, citra ullum tamen fubfequens periculum. Horum exanthematum ortum retro- greffae et in fansuinem transfufae materiae variolarum, quae a fatigatis nimium naturae viribus, non omnis in veliculas va- riolarum propelli potuit, adiudicavi. "Veram enim purpuram, .. me iudice, haec exanthemata non conftituebant, quia figna buic propria, ut funt anxietates praecordiorum, fudores,. deliria, fitis, aeftus et eiusmodi alia, - aut prorfus, aut maxima ex Ems . defecerunt. - .. Dicit quidem magni nominis Medicus 3n quod - faliva ad undecimum usque diem fluere debeat; aít ego iuve- nem vidi undeviginti annos natum, diícretis variolis, quibus ruptis parva febris refpondebat. Hunc falivae fluor, quinto die incipiens, ultra modum copiofüs, cum dolore faucium et difficili deglutitione coniun&us, reliquit, ita, ut (imul vitia fau- cium omnia abirent. Febris autem, : i fuppurationem co- IDA | mita- Hi i/toria Variolarum etc. Em Obferoatio XXXVIL mitari folet, a nono vefperi usque ad duodecima validior, quam quidem e numero variolarum exiguo conie&taffem, erat. Beatus ille FAsELivs, Profeffor quondam mihique amicus numquam fatis venerandus, impuritatem dentium et gingivae - galis adnumeravit variolarum fignis. Idemque confirmavit - puella quaedam quinque annos nata, quam die decimo quarto confluentes abfítulere variolae. ^ Tenaces hae dentium fordes, linteo aliquoties abíterfae, altero die femper recurrerunt. Vi- gente morbo multos per anum eiecit haec puella fermes, ea. demque ferpentibus puftulis (4usfcblag), faciem et pedes occu- pantibus, antequam variolis vexaretur, obnoxia fuit, Triduo ante mortem oculi eius iam obícuri aut fracti, ut moribundis effe folent, apparuerunt. Alia o&to annos nata puella, variolis laborans, die decimo quarto huius morbi in veram adhuc incidit purpuram. Omne feiecit medicamentum. ^ Contumacia eius atque naufea erga omne corpus, quod nomen faltem medicamenti referret, eo proceffit, ut ne quidem fpiritus vitrioli cum fyrupo Rubi idaei T quidquam, potui mifceri, paífa fuerit. Dum interim cadentes ecute fquamae purpurae finem indicabant, brachii dextri ae- que ac humeri tumor dolorque apparebant, cumque fulla ad- - monitione ad mutandum brachii (itum moveretur, callofus ipfi ' ad cubitum tumor, ufum brachii impediens, maníit. Aperien- ^ » da erant apoftemata quaedam fcapulam occupantia, Haec mul- . tum puris dederunt, quod pro metafta(i puris variolarum me- . vito habendum e(t, Tardioris ingenii parentes haec fpontecef- ' fura effe credere pergunt , nec filiam, medicamenta faltidien- - tem, ad horum ufum perpellere audent. Erant infantes, quibus variolae unum vel alterum oculum | macula laeferant, quae fi pupillam tetigerat, vifüj contradice- . bat. His unguentum fic diétum pomadinum cum cantharidum ^ . pulvere, pone aurem oculo labefa&o proximam, usquead ere- . fionem cutis applicabatur. Particula dbi quae milii granum - adae- ! Hiftoria Fariolarum, etc. - 185 É -daequabat, unguenti, quod ex drachma una mercurii praeci« - pitati rubri, ter aqua rofarum, ut omne adhuc adhaerens nitri - - acidum recederet, abluti, et femuncia pinguedinis viperarum - recentis paratum erat, quovis mane, ipfo in oculo macula, apte aa Hoc modo eiusmodi maculae plerumque evanefce- ant Eandem metaítafin a variolis profe&tam, uti paulo ante . dixi, expertus eft infans quidam, qui annum egerat, ad cubi- -tum., Pars tumida emollientibus cataplafmatibus diligenter fo- ta, et ad inaturitatem perdué&ta, fcalpello aperiebatur, quo fatto, . pus laudabile effluxit, et priftinum inde iterum motum acquifi- — yit brachium. '. Ad profperam certe faepius Medici pertinet for- funam, fi parentes, qui eius confilio parent, invenit. Infans quinque annos natus, initio morbi et quinto adhuc ' . die graviffimis premebatur deliriis, quamquam perpaucae fal- fem in confpe&um venirent variolae. Hunc morbi ftatum nigro pilorum eius et oculorum.colori, confentiente Equite RosEN de RosENSTEIN, adícribere poffümus, quoniam nulla alia delirio- - - rum evidentior praeíto erat cauffa. Febris, ratione celeritatis et magnitudinis pulfus, admodum tolerabilis fuerat. | Infufüm corticis Peruviani et radieis Serpentariae. Virgi- ;nianae infantem, confluentibus variolis laborantem, ad diem us- "que decimum quartum, in leniori ftatu confervavit, quia ab - .o&avo die hoc medicamentum abunde ingurgitaverat, iamque parentes de füperato periculo laetabantur, cum aegrotans die decimo quarto in catarrhum füffocativum fübito incidebat, et jntra horae fpatium, circa meridiem, moriebatur, quamquam praeterita nox et horae matutinae nihil minus, quam hunc i ino». pinatum praefagiverint eventum. . Methodo Tissorr, RoseNsTEINII et HuxnAMr du&us, fe- quentia plerumque dedi medicamenta. Initium faciebat Man- ma foluta, quam, ratione aetatis et virium, ad tertiam vel quat-- ,pFm fedem aegro exhibui, Eodem tempore pannulilanei, ca- Bo». cor, Pbyf Med, Jom. IP. Aa lido i50 — Obfervatio XXXIII. fido la&e madidi, frequenter , prout nempe fyniptomatum vi^. gor requirebst, pedibus applicabantur. ^ Quod(i verfus 'quar- tam no&em vehementiora urgerent fymptomata, finapifmum | füpra iam defcriptum plantis pedum ftatim adplicavi, eique fi- mul emulfionem camphoratam pro ufu interno adiunxi, fpiritum quoque Vitrioli potui aetate provectiorum, quo acefceret, ad. miícui, u ut SYDENHAM, T'issoT et RossNsTEIN jubent. Adhaec cuivis aegro RoseNsTEINI ditta: quod variolis decumbentes aut perpotare, aut mori oporteat, diligenter inculcavi. Quodíi die quinto maxima pars graviorum fymptomatum, quae variolarum eruptionem comitari folent, abierit, campho- - ram reieci, folis contentus remediis antiphlogifticis et huius ge- neris diaeta, Febri autem, quam variolae in pus abeuntes fe- cum ducunt, cum vehementia quadam die nono accedenti, fo- — lutam Mannam, fuadente celeberrimo FREINDIO, oppofui. Al- vo hac ratione aliquoties mota, ad infufüm Peruviani corticis confugi, et emulfionem fupra memoratam y fi nempe per cir- - cumftantias liceret, interpofui. Vt tandem variolae die deci- . mo matutinis horis, aut fi colore flavo, i. e. pure benigno, im- butae effent, acu vel forfice aperirentur, femper admonui; . qmulti tamen, focordia aut praeiudicio ducti, huic perutili ope- rationi maximo nifu reftiterunt, nec evidentem huius ufum iis demonftrare ullo modo profuit. Alvo ultra horam vigefimam | quartam adítri£ae, enema emolliens, fi modo, ob perverfum parentum vel ipforum aegrotantium animum, inveniret locum, dicavi. Faucium doloribus et difficili deglutitioni, mucilagine- feminis cydoniorum cum Rubi idaei Syrupo; ivi obviam, adhaec - aquam cum farina avenacea coCtam frequenter hauriendam, nec 'non deco&tum pro garzarifiate, ex melle, nitro et aqua hor" fiphunculo iniiciendum fuafi.. Ordinarium potum vel aqua hordei oxymelle fimplici et 'acido vitrio!ico mixta, vel cerevifia tenuis, per eadem liquida acidulata, vel deriique conditae faccharo ribes; in aqua contri te " —.. Hemicranid. rebellis ei perquam acerba, etc. — Y87. tae et iine: conftituebant, hisque, febre non obftante, . unum vel alterum cochleare, vino rhenano aut etiam aceto ple- num, addere permifi. | Cibus aegrotantium regularis erat pti fanarius, ex oryza vel "hordeo teneriori emolito ( Per! - Grauper) conftans, cui tantum . aceti vini, vel etiam fucci citri, quantum cochleare unum capit, adiiclebatur; his iufcula avenacea et alia ex folo carnium iure absque omni pinguedine parata, interponere permifi, Poma et | pyra co&a falubrem gratumque dederunt aegrotantibus vi&um. : Venaefe£tione, in cafu manifeftorum fignorum incipientis inflammationis, nimirum phrenitidis, deliriorum, celeris, duri fortisque pulíus, difficilis refpirationis, capitis dolorum, oculo- rum inflammatorum, maximopere faepius opus fuiffet, (i modo per parentum et adítantium ftuporem atque praeiudicia eandem celebrare licuiffet, Huius vicem cataplafma füpra defcriptum, . e fermento panis, camphora, aceto et femine finapi, una cum pannulis laneis, madidis, calidis, tenere debuerunt, quibus ad- . huc unum vel alterum enema e melle et nitro, atque infufum florum chamomillae fubiungebantur. rez naria Halam mi[fa d. 12. April. 1769.) OBSERFATIO XXXIX. Dn. D. GEORGII ZACHARIDES. Hewicrania rebellis et perquam acerba, a Verte, in nare finiftra. bofpitante, excitata. M annorum 72. nullis per integram illorum feriem mor- bis obnoxia, duarum prolium mater, menfium fluxum; qui circa 47mum aetat's annum ceffavit, femper regularem et -. in fufficiente quantitate manantem experta, ftaturae ceteroquin. lj Bioeeru; habitus corporis macilenti, amplis tamen vafis in- A32 ftru&i, GM. o co ,kmaio XXXIX o 0 ftru&i, et temperamentum prae fe ferens melancholicum, tri- - bus annis circiter ante fuum obitum vehementi corripitur He- - 1 micrania, integrum capitis latus finiftrum adeo pertinaciter mo-. . leftante, ut nullis remediis, apud aiios levamen ferentibus, ut-- pote pediluviis, VenaefeCtione, fcarificatione, veficantibus, al- . ] vum fubducentibus, internis temperantibus ac lenioribus papa- veraceis, Deco&is aquofis fpiffitudinem humorum emendanti- -bus, prouti et variis füb varia forma externis difcutientibus ac paregoricis applicatis, debellari potuerit, donec tandem pulve- -- re errhino, ex variis herbis odoratis, veluti Majorana, Bafíilico, - Maro Syriaco, Nicotiana cum parca portione rad. Heilebori albi intermixta, parato, fubinde naribus attra&to, aegrota femel ad fortiorem et frequentius repetitam ftimularetur fternutationem, fub qua motum aliquem vividum in cavitate narium finiftra, ^ cum fenfu craffioris cuiusdam obftaculi hanc narium cavitatem - obturantis, experitur. Opportune tum temporis, qua Aulae Illuftriffimorum Comitum Kohary Medicus, in quorum fervitiis — anemoratae aegrotantis maritus fimul, qua Telonii adminiftrator, degebat, praefens fueram, aegrotanti adhuc ulterius illa ordi- naturus, quae pro enormi dolore leniendo poffent effe proficua, Obftupefco tamén, cum, candela propius admota, ( erat enim. jam vefpera et tempus hybernum,) vermem cum fua cauda fe- met hinc inde motitantem, confpicerem, quem arripiendo for- - cipe teneriori ( ein Korn- Züngleim ) a Chirurgo aulico, qui una - mecunt aderat, fuübminiflrrata, atque in quantum requirebatur , eundem leniter comprimendo, absque magna difficultate proti- nus extraxi. Referebat is vivus duos circiter pollices latos quoad longitudinem, et:calami fere fcriptorii craffitiem latitudi- "meaequabat, corpufculum tamen mollius, at tenuioribus fufcis fegmentis, interflitia quafi formantibus, inftru&um ; quoad ca- — put et roffrum autem multum vermem in ligno cariofo hofpi-. tantem referebat. | indidi illum fpiritui vini rcé&ti^catiffimo, in quo ultra 24. horas vivebat. Mulierautemaegrotans adeoa dolore | - rm "TP Vr sh mu Lr e vu » K^ gap irr dc LT n e a AE. Hemicrania rebellis et perquam acerba, etc. — 189 divexata, praeter relictam quandam capitis temulentiam et pedum titubationem, quod fymptoma tameo etiam füucceffive evanuit, plenarie ab illo dolore, ultra 8. hebdomadas fine in-. termifftone faeviente, fuerat liberata, donec tandem p poft trien- nium repente, forti apoplexià accedente CPEURU SM, vitam cum morte commutaret. | Mi Halam "Rs 16. April. 1169.) - SCHOLION. Eocidem varia iam paffim proftant exempla vetiéiendif E morum et maxime diuturnorum capitis dolorum, a vermibus, . in finu frontali nidulantibus, excitatorum, a variis fide perquam dignis Medicis relata, videlicet a Guil. FABRICIO, Obfervat. et Cu- rat. med. cbirurg. Cent. I. Obfero. IIT. et Cent. V. p. 381. IVicol, Tuiri0, Obfero. medic, Lib. IP. Cap. 12. p. 299. Thom. Ban- THOLINO, Fp. tol. medicinal. Cent. II, Epifi. 24. p. 641. ScHaR- SCHMID!O, in deren medicin. und chirurg. [Nachrichten Tb. F. p, 214. itemque LiTTRIO et MALOETO, in Zfüis regiae Scientiorum Acade- . miae Porifinae amo 17708. p. 42. et 1733. p. 34. ac tandem QuzL- MALTZio in Commerc. litterar. INorimbergei f. ann. 1746. p. 131. nulla vero aut interdum vix exigua minusque füfficiens cele- berrimis hifce Viris fübnata eft occafio, originem natalesque talium vermium, aut ipfam etiam infe&orum ípeciem, ex cu- jus ovulis, quomodocunque intra rares deiatis, ingrati eiusmo- di hofpites exclufi fuerint. Quum autem nuperrime Dn. D. - ob. Auguft. Wont.rAH&T commodam aliquam na&u: fuerit oc- ca(ionem, defetctum huncce re(arcien-i, qvibusdam ad mini- mum eruditorum noiirorum Le&torum haud ingratum fore iu- dico, (i eius Obfervatio de Permibu: per nares excretis, quam prae- . terito anno 1168. in exiguo : 4,uodam, trium faltem plagu'arum presse, publici 1 iuris fecit, hic fübiungatur, praefertim Aa 2:5 3L] que 190 xin ONE Obferoatio XXXIX. quoniam eiusmodi genus Scriptiuncularum ad plar: manus non facile pervenire folet. Venit ad me fenex, inquit praedi&us D. WoHLrAHRT, aar LXVFII. natus, (ale coquendo vifum quaerens, vebementifimis fe capi- tis doloribus inde ab otto diebus cruciari, imo. ad rabiem fe fe abripi eo- | qum vi, queritur. Cui dum con[ulere meditor, dextrum oculum, dex-. tram capitis partem , 'os faucesque valde intumui[fe obfervo. — Zldbibui, quae eiusmodi in morbis adbiberi folent, omnia; fed irrito eventu, Tim, dd quod in capitis doloribus plerumque fieri iam CELsvs docuit a), nos - bic ex alia cauffa accidiffe docebimus, fanguinis curfus ex tiaribus adeft z triduum manet: nec diu mec no&lu conflit. Homo interim ifle fe dom continere, mec venire ad me amplius. — Ecce! quarto die e finiftro nafi foramine vermis exit: quem cum mibi oflenderet, fuafi ut fpiritum vini nafo infunderet attraberetque. — Quo fato [Latim oclo et. decem vermes e dextro foramine prodeunt. — Aegrotus mon ampius fentit dolores, qui- bus paulo ante vexabatur, acutos, priftinunque vigorem recipit. —In- terim vermium ifLorum naturam accuratius explorare luvuit, Vermis igitur quisque albidi coloris erat, eaque magnitudine, quam Fig. 1. Tab. VII. offendit. Omnes vero iftos vermes ftatim vafe vitreo, cui paullum terrae inie&um erat , inclufimus. — Statim illi vermes fe in illa terra ab[condere atque poft paucos dies in erucam Jubnigram duram- que (Fig. 2, Tab. VII.) abire. Poft viginti novem aut. triginta dies prodierunt mufcae, quarum et imaginem exbibuimus Fig, 3. et 4 Ta- bula VII. ] o Jus ON imc a eR od Ratio o Praecipuas dein huius mufcae partes aeri infcribendas ex- E hibendasque in Tabula, libello füo addita, curavit fupra nomi- natus Au&tor, fimulque defcriptionem eiusdem, idiomate ger- manico exaratam, adiecit, quae fingula vero, ne nimis prolixa — evadat haec recenfio, omittere lubet. De modo autem, iuxta - quem ovula iftius muícae intra nares fenis huius pervenerint, ibique temporis mora praedi&i vermes is fuerint, etado- | deve — 4) de Medicina Lib. II, Cap. 7. p. 63. et Lib, IV, Cap. II, p. 186. De. Antimonii crudi fingulari efficacia, etc. — "Yt | CHR non. penitus improbabili quadam ratione füfpicatur, quod, quoniam ex genere illarum mufcarum eft, quae verfari folent inlocis, ubi foetidus odor eft, ibique ova fua lubenter . deponunt, et alias vulgari nomine Scbmeifi- Fliegen vocantur, fa- ... cile fieri potuerit, ut, dum mucus forfitan füb fomno in extre- mitate narium praedi&ti fenis haerebat , muíca in eodem ovula fua poneret; ut ifte homo poftea müucum in nafum retraheret, . ovula igitur in finus frontales pervenirent, atque tali modo ver- . mes in hoc quafi domiciliogenerarentur atque crefcerent; dum- . que infimul ex aaatomicis abunde conftaret, membranam, quae fauces et cavitates narium tegit, cum finubus quoque con- iun&am effe, inde facile evenire potui(fe, ut, cum maiori fuc- 'ceffive fa&to vermium incremento, dolores etiam auti fue-- rint, ac quoniam in dextro potiffimum finu frontali habitave- runt, indlammatio ideo et tumor lateris dextri acciderit. (A. E. BüCHNER.) OBSERFATIO XL. Dn. D. JOANN. PHILIPPI BVRGGRAVII. : De | 2ntimonii crudi fimgulari efficacia. contra ulce- : ra maligna, ab acido fermentato excitata. E P. T. nunc annum aetatis 64tum agens, iuftae fta. turae, robuítae compagis, habitus corporis carnofi, tempe- 'ramenti cholerico-faneuirei, a 30. abhinc et ultra annis, potibus fermentatis et cibis acribus nimium quotidie indulgens, interea etiam in Weftphalia peraliquot anno: commoratus, carnibus fpiffis - falitis fumo induratis libera!'iter pa ftus, fub initium anni I 766, tam in univerfa facie, quam in femoribus et tibiis, partim multis tu- moris Led NOUIS doo. c0 607 Obferotio XL. ^- ' : moribus parvis, duris, cito inflammatis, partim veficis gangrae- nofis cito ruptis, et tumoribus illis ac veficis in foeda ulcera ci-- toabeuntibus, infeftari coepit. Clam femet ipfum, acceptis nefcio unde unguentis et emplaftris, minime profpero cum fuc- ceffu, curare fufcepit. Primum apex nafi tumidus, inflamma- tus, cum partis cartilaginofae fepti narium deftru&ione, exul-- cerabatur. Nunc, quamvis aegre, Chirurgum admittebat, qui ulcerum pravitatem infpiciens, ferio a potuum fpirituoforum et . ciborum acrium abufu dehortabatur, et ut a Medico fangui- nem corrigentia remedia peteret, exhortabatur. Prius ut- cunque obfervavit; pofterius vero temere refpuebat. Finde- batur interea fecundum longitudinem apex nali tetro afpe&u et per totum anni 1766. decurfum, non folum confolidari nequi- bat, fed ora huius ulceris ad fe invicem intro convería corru- gabatur ita, ut totus nafi apex concideret, totaque facies per . alia fimilia ulcera valde deformaretur. Difficillimus ad medicamenta affumenda, urgente tandem fumma neceffitate, a me confilium petiit. Mecum igitur repu- tans enormi illo cerevifiae vinique abufü, ultra 3c. annos con- - tinuato, totam humorum maífam acrimonia acida fermentata, a ' viribus circulantium humorum vitalibus nunquam vere füba£ka, et in fanam animalem crafin converfa, ita inquinatam et habitua- — lem factam fuiffe, ut, accedente iam fenili rigiditate, paffim in vafis füperficiei corporis exhalantibus, crudi acido-acres humo- res íítagnarent, varos et abfceffus illos malignos dcos t tes fugpernts | . Placuit igitur, propter aegri ad pharmaca inco midi: vir- — tutes Antimonii crudi, in morfíülos grati faporis, ad morem - : Kusckzur, iuxta Difpenfatorium Brandenburgicum, reda&i,- experiri. Horum morfulorum primo die unum affümebat ita, ut alterum eius dimidium mane, alterum vefperj circa quintam. E ; Were altezo die mane integrum, et vefperi dimidiatum mors - r 3De Stillicidio fanguinis fcorbutico etc. —- 193 morfulum ; t tertio demum et fequentibus diebus mane et vefperi integrum morfülum comederet. lta pergebat, - donec uncias prope 32. morfulorum abfumferat, quamvis non omnino obfervato ordine affümtionis modo defcripto, fed fae- . - pius dies interpolaret, quibus a morfalorum ufu abftinebat, nec - congruam femper diaetam adhiberet. Nihilo minus ufü horum. morfülorum progreffus mali evidenter quotidie minuebatur, - tandemque fiftebatur, et ulcera, foedis quamvis reli&is cicatri- cibus, coalefcebant et homo fanabatur. OBSERFATIO XLI. . Dn. D. PHILIPPI BVRGGRAVII. » De -Stillicidio. Jauguinis fecorbutico ex ipfi corporis. pP K. fextum aetatis annum agens, obefulus, Fiícam bo- A | naead fenfum compagis, vivax, de nullo incommodo huc- usque conqueítus, die 14. Januarii 1766. ex improvifo per fa- ciem et univerfum corpus, et omnes artus, maculis nigrefcenti- . - bus eius magnitudinis, qualem morbilli prae fe ferre folent, con- . -fpurcabatur, quae ad levem attritum, quem puer ipfe manibus " fibi inferebat, fanguinem copiofe ftillabant; quas vero nón fri- " cabat, illae integrae perítabant. Perterrita ad hunc confpectum * mater meam opem implorabat.: Accedens non folum rem, ut . modo retuli, confpicio, fed puellus etiam mox fanguinem in os | . - defluentem non folum exfpuit, fed coagulatum evomit, et li- quidum loturae carnis fimile alvo excernit. Omnis ille fanguis, -ex di&is locis prodeuns, cadaverofi quid, vel fpecialius, lochia - quafi puerperarum olebat. Puellus de nullo dolore Conquere- batur, fed tantum languebat. Libere 3 dpieida et pulfus placi- | 8o rhythmo decurrebat. | "i Nov. mier, PbyJ. Mea, Tom. IF. : Bb | Ex l . gum convergentia minus urgeret, eta ruptura vindicaret: ri- 194 Sam Obferoatia XLI. . Ex his fpontaneas adeffe fugillationes ex tenerrimis vafcu- lis fanguiferis fubcutaneis marcidis ruptis, colligens, diathefin fcorbuticam alcalefcentem fubeífe pronuntiabam, quae, fi in in- terioribus aeque ut in exterioribus proceífura effet, puerum proxime perditum iri praedicebam. | Indicari mihi videbantur, quae confeftim acrimoniam inc volverent et innoxiam redderent praefícribere, ut, inducias naCtus, fuübiunrere poffem , quae fcorbuticam illam poftliminio corrigerent. Jubeo ipfi parari decoétum panis albi Sydenha- . mianum, effentia Citri ficca, five faccharo Canarienfe, ad cor- . ticem flavum pomi citrei recentis affricto, edulcoratum, pro potu ordinario, ad quem diligenter hauriendum fedulo monen- dus fit. Praefcribo fimul emulfionem ex feminibus quatuor fri- gidis maioribus, et papaveris albi, utpote neutiquam foporife- ri, quin potius blandiffime mitificantis, cum aqua florum fambu- ci et chaerefolii, parandam, tantillo nitri puriffimi, et fyrupo - quinque radicum aperientium maiorum, imbutam. Altero ma- ne, qui erat 15. Januarii, redeuns, video quidem rivulos illos - fanguineos multum imminutos, obfervo. vero pulfum multum . turgere et accelerari, totum os internum a cruore nigrefcere et foedum ri&um confpici. Confulo ftatim venam puello ad un- cias quinque vel fex in alterutro cubito fecari, quo moles fan-- guinis imminuta in orbem redeuns, latera arteriarum minima- MD Mcr c er o Las s QNA &um vero melle rofaceo diligenter detergere. Sanguis e ve- ma miffus poftquam refrixerat, non in ferum et cruorem fecef- ferat, fed ferum pelliculam ex coeruleo viridefcentem et fla- veícentem formaverat, tótam quantam mucofam, quae cultel- - li apice detrahi poterat, cruor vero fubtus in placentulam haud | concreverat, fed totus fluidus niger perftabat, qualis fcorbutico- f rum femper eíTe folet. Suadeo (imul alvum enemate, ex de- - co&to furfurum triticeorum cum aqua parato, additoque füc-.. charo mifícellaneo pro abíterfione adiuvanda, eluere. M SSSNLA UR A 1 CO. - De Stillicidio fanguinis: fcorbutico etc. I95 bant fordes liquidae, fufcae, hinc inde fanguine tin&ae. Die 16. et 17. Januar. eadem erat rerum facies, et pulfus nonnihil iufto — frequentior, nihil cibi appetebat, paululum vero fitiebat. Quam- vis os, gingivas, buccas, linguam, melle rofaceo faepius per diem detergerent miniftrantes, mox tamen riétus iterum fan- guine atro tinCtus. cernebatur, cuius vero rivulos conípicere non dabatur. Emulfionem continuabat. | Quoniam emulíio acrimoniae involutionem nón male prae- fütiffe vidce^atur, iam ipfam acrimoniam alcalefcentem aggredi e re effe cenfebam. Praefcribebam hinc d. 18. Januar. Oxymell. - fimpl. 3iijj. Syrupi quinque radicum aperientium maiorum et . aquae fcordii ana 35ij. Mifce. | Sumat eodem ordine et quanto, . quo emulfionem fumferat. Die 19. Jan. per plurimam diei par- —- tem foporofus erat, pallidus, nullos cibos appetens, fatis bene tamen deco&tum panis albi fupra di£tum bibebat. ^ Vefperi ite- rum non nihil fanguinis grumofi evomebat. Totus rictus a gru- mofo fanguine niger. Maculae nigrae perítabant. Die 20. mane utcunque alacrior. —Deterfus et mundificatus rictus nec ae- que cito, nec aeque copiofe, ac antea, a grumofo fanguine " migrefcebat. Continuabat oxymel. Die 21. adhuc alacrior, et - reliqua omnia mitiora. Die 24. iterum aliquid cruoris rictum oris nigredine inficiebat: ceterum utcunque bene fe habebat. T Quum vero puer pharmacum porro aífumere recufaret, — humorum vero alcalefcentia nondum fatis correCta effet, ad aliud . tranfeundum erat, quod pharmaci vices fuftineret, pueroque -gratum effet. Suadebam propterea, ut rob Sambuci, eidem. - jam alias familiare, mater fumeret, eiusque duplum cum fimplo mellis mifceret, pueroque praeberet, quod facile fumebat. Correé&to fic putrido, maculisque pallefcentibus, quo mu- - - corem fcorbuticum folverem, et cruorem pariter ac ferum fan- - guinis aequaliter mifeerem, praefcribebam die 29. Jan. Extra£&t, —trifolii fibrini, utpote non aeque; ut alia amara et antifcorbuti- w^ Bb 2 ; Ca, 196 ba "Obferoatio XLII uet - ca, afperi,. fed fücculenti 36. Yid folubilis "ii aquae Scor. - dii $1v. fyrupi quinque radicum aperientium maiorum ;j. huius- - que mixturae fingulis fere horis cochlear unum fumere iufli, Continuabat et repetebat hoc medicamentum usque ad 5. Februa- fii, hoc fucceffü, ut alacrior in dies redderetur, alvus utcun- ' que fluida fieret, et maculae, quotidie pallidiores redditae, tan- - dem prorfus difparerent. Appetebat et digerebat bene, pul. fus tamen nonnihil iufto celerior. Pro ulteriore igitur digeftio- ne, et vifcerum excitatione, praefcribebam die 4. Februarii | "Tin&. rhei bene faturatae 3i(. Elixirii balfamici Hoffmanni cum: | vino malvatico parati 5vj. eiusque fümebat mane et vefperi fin- gulis vicibus guttas 100, et cum nondum omnino proficeret, - * idem pharmacum d, 11. Februariirepetere iuffi. Atque ita tan- | | dem convaluit. OBSERFATIO XLII. Dn. D. JOANNIS PHILIPPI BVRGGRAVIL | | Papore Muti fiiper ads bullientis 70x10. Mem fermentans eru&tare vapores, qui intra locum clau-- (um coérciti, homines ibidem degentes cito perimant, res eft triftibus exemplis, etiam in vulgum notis, nimium compro- bata. Sed muftum recens, forían fermentationis initia non- dum vel vix concipiens, fuper prunis bulliendo infpiffandum, | : r ES c " [ À j noxios etiam vapores emittere, quamvis non lethiferos, non. E aeque notum eft; hinc publice monendum. . Duae Virgines, altera, minus valida, duorum fupra qua- E draginta annorum, aitera 22dum. aetatis annum agens, firma et robufta, ambae ceterum fànae, confeCtionem ex pulvere femi- nis Sinapi contuíi cum mufto infpiffato, in ufus domefticos, circa finem O€tobris (768. parare volebant, Quo auram non nihi] horridam in culina vitarent ; po circiter libras mufti recen-. - De Vipore Mufti bullientis noxio. 392 iécentis, ex uvis hoc anno non omnino maturis expreffi , intra «conclave fuum tepefatctum, cum pauxillo Caryophy!lorum aro- mmaticorum et Cinnamomi, fuper prunis non fümantibus, fed in- time candentibus, bullire finunt, ab hora velpertina quarta ad fextam, ut infpiffetur. Replet bulientis ita mufíti vapor totum, necanguítum, nec humile conclave, non ingrato odore, et mufítum tum fíüfficienter infpiffatum extra conclave ponunt. - Neutra inde incommodi quid fentiebat, nifi quod iuniori virgi- ni, intra di&um bihorium, fibi, ab utroque fyncipite, deorfum verfus ventriculum quid tendi videretur, quod vero mox ite- rum ceffabat. | Coenant cum fuis circa octavam vefpertinam in eodem conclavi, eodem vapore utcunque adhuc olido: fenior " adc odum parce, ut ipfi iam pridem ufu venire folet; iunior - liberaliu&, fobrie tamen. Inter coenandum fenior viribus defi. cere fücceffive pallere, tremere, tandem animo fere linqui in- cipieb: it, per infequentem no&tem vix dormiebat, et poít me. diam noftem altero mane laboriofe vomebat. Poftquam, finita coenà, Deo gratias ftando egiffent, iunior fubito indicabat fefe male habere, pallebat, et nifi fubito prehenía fuffulta et füpra ^ fellam locata fuiffet, homi cecidiffet. — Tota animo linquebat, - mox vero omnem affümtam coenam evomebat, et inde citifTi- — me fibi ipfi rettituebatur, commodeque dein dormiebat. bd Ambae liarum moleftiarum cau(fam, dictum vaporem effe accufabapt : nec frivole. Etenim duae, ex quatuor, librae mufti füb fpecie vaporis per conclave (parfae erant, quod mu- - ftum ad dimidias partes infiiffatum fuerit. Hunc vaporem re- - fpirando et ore et naribus continuo attraxerant, quin et cum - faliva deglutiverant. Ipfe vapor fubtilis, penetrabilis, 1mpulfü — ignis illui: evaporare cogentis, et aéris intra conclave motu ad- huc aeitatis, ad ventriculum 'et pulmones, quin et ad cerebrum . penetrabat, et partes iftas olida fua acrimonia ftimulabat. —. . Mu: um recenter expreffüm guftatum , dulce et vifcofum fentitur: fermentationem concir iens, fit acre; acidulum. Re- bb 3 id cens 198 ds i Olfircatio XLIIL : E H - " [yt ww. t NA. A OG AM. — tac ast cdd . "cens muftum deftillatum, aquam fere infipidam fundit, reliquum - in confiftentiam plus minus fpiffi fyrupi concrefcit.^ . Muftum.- gutem fermentans acorem eru&at, qui intra locum claufum . coércitus, flammam candelae extinguit et cito hominem peri« mit, "ec ulla arte cogi et colligi poteft. Brecugnvs Pbyfi. fub. — terr. Lib. 1. Se&. V. Cap. 2. n. 29. applicavit maximo dolio, mu- 1to fermentante repleto, alembicum, cuius roftro refrigerato- rium accommodavit, ut tales fpiritus caperentur, feque in li- . quorem condenfarent, fed fruftra. | Muítum, pera&ta fermen- p d tatione, fit liquor inebrians, Vinum ditus. Praefenti: cafus muftum omnino adhuc dulce vifcofumque erat, nulla conceptae fermentationi: figna praebens. Si forían . vafe claufo deftillationi commiffüm fuiffet, aeque aquam fudit- - . fet. Lenta vero ifta co&tione in omnibus fuis minimis partibus agitatum, hoc attritu acres iftos vapores in libero aére quafi fer« mentando gignere coepit, Virginibus iftis adeo moleftos, (.Francofurto ad Moenum. Hala milfae d. 28. April. 1769.) ..- - : "OBSERFATIO XLIII. Dn. OTTON. FRIDERICI MULLERL t Enutier atio plantarum, terram, vegetabilibus de-- flitutam intra anni | fpatium occupantium. yftus in agro Fridrichsdalenfi peramoenus, iuffü Generofif- fimae ac llluftriffimae Comitiffae a Schulin, anno 1766... producebatur per alnetum quoddam. — Vt et hic tra&us, quo - alveus perenni fere rigatur aqua, ambulantibus et fpeCtantibus ? aeque gratus effet, fternenda erat via commoda. Conftruebicul tur igitur agger; exítru&us arena GEHE et aequatur. i Dum i Pac | Enumeratio Plantarum, eic. 199 | pum fub initium veris 1767. ambulacrum hoc, omnibus et fingulis Florae fubditis penitus deftitutum , oculis perluiira. - fem, in mentem venit, obíervationes inftituere, quinam recni - vegetabilis incolae aream hanc nudam proríus et inanem OCCU- pare aggrederentur. Longa eft roo, lata ropaffüs. — sColoniae conftituebantur: gentes plebeiae, filicum impri. misacgraminum, cohortium nobiliorum antefignani, hinc et ilinc fua loca occupavere; primariae et gregariae promifcue fequebantur, ita, ut brevi totum ambulacrum virore et floribus ubique fplenderet. Genera, quae hanc provinciam intra dimi anni fui iu- ris fecere, ultra 8o. Species 143. eo ordine, quo mihi in con- fpe&um venere, iun&tis tamen congeneribus, notavi, Equifetum leporina. —7 .*' fylvaticum. j veficaria. ( fluviale. Geum diinbis rivale, | ^a npothate Ceaftüum —— — Tulfilago f vulgatum. B erae Farfara. aquaticum. ses Polenüla. vulgaris, | 2 | j anferina. .. fcobaea. : - guncus | .Medicogo articulatus, | ; lupulina, efufus.-. ^. Verowia — conglomeratus. officinalis. ^ bufonius. | Chamaedrys, - Carex. ferpyillifolia, hirta. ^ Beccabunga. acuta, - ST - fcutellata, ; Ser cun - aco — . . Obfrowi XLHL — ^. Scerantbus — Sod: Plantago- | qe EP [2s maiof. - Ls s oro . lanceolata. 007 Taraxacum. — Ranunculus —. | : hifpdum. . c.c» 2B glbofüs. | Prunella ó PONIL.? .epen$ /.. | vulgaris. ^ —— NCC TET 23 E , auricomus. €—— eiae polyanthemos. pratenfe. Viola. . pt - procumbens. . PER canine, arvenfe. . . tricolor. ' Galium | Bellis Ue paluftre. - perennis. verum. ^ vSaxifraga - Aparine. granulata. id Draba Polgaa —— | A oiii , vulgaris. Thisfbi . . i P E Chaeropbyllum — arvenfe. | fylveftre. Aline - A Saginia | | | media. - i Ye procumbens. FYagaria *" j Arena ^0. ! 2 .vefca.! trinervia. Eh Rumex Bs | ferpyllifolia. crifpus. Geranium | |^ ' ecetofa. | «c able acetofella. rotundifolium. . Daéylis $i columbinum, s conglomerata. m diffe&um.. .- —C Afmibylls -d "-- fanguineum. Vulneraria. - Ww - Ew : , S Lodi o2 , L kt " T RP TLUNF SOR. VOTAR AS. arf oos P wi E Enumeratio Plantarum etc. 201 . Hievacium . ? Poa H T paludofüm, pratenfis, - c Febefum paluftris? E —Thapfu.. ^ ota | - AHyofeyamus — ^ — elatior, "t E. - vulgaris | BUM. Ss 7 T — Malva MD. "Alopecurus * : —-— . . 'rotundifolia., geniculatus, Fia | Holcus | Cracca. lanatus, B . hv... ; mollis, - Fiftuca 2s *« Hordeum | rubra, . vulgare. | fluitans. Bromus | E "6 myourps...*... fecalinus. Lohun —— Epilobium | perenne, ...... montanum, " ED temulentum, paluftre, i EMrroltis ^ pinonic Polygonum — | H 3 ftolonifera. ' amphibium. UN capillaris. . aviculare, — FMutboxantbum. , Perficaria. x ; odoratum... Convolvulus, ^. -- EP. We oT Orobur- 53638 - t — . ^ annua. vernus. i trivialis. Pieris Ae | anguftifolia. aquilina, . iA ' | Ms- ^j De Fifustimpóért: Florae Fridrichsdalinae. ac Florae. Danicae. v novicia notari meretur, quod fafciculum eius in hoc aggere, 'ac in vicina fylva caedua 1767. primum detegere contigerit, infequenti vero anno 1768, nec his locis regerminavit, nec alibi inventa eft, . . licet fedulo quaerebatur. —— : d eK ; S 2HTERE I : E i4 Nov. AG. Pby[. Med. Tom. IF. Cc E | - Lapfana | xem ^ wr "ea p MS j des 4h 0 9 Oleo XDIE T — Sabiofa E z mx Myofotis arvenfis; J'afic ione - : montana, Labyrus 8C | pratenfis. Scutellaria aquatica. 7$ TES ia - Stachys (0 fylvatioa. Acla Tris pfeudacorus. communis. - Pbhleum | | pratenfe. ^ nodofum. poe yr RR) | criftatus. | Lycopfis Kiop arvenfis. | . Gentiana j Centaurium. AHypericum T quadratigulum. ^, perforatum. Jerfmeteson. viiibuneb Leucanthémum. — Campania rss d m decurrens. "[racheli Sonidoha. | Galeopfis millefolum, ^ Lytbrum veli?! - Hypocbaeris «— radicata. Rubus t caefius. — | idaeus... Papwr 777-0 dubium. "teles Linum | Du AME vulgatiffimum. épergula | arvenfis. Aanagallis | arvenfis, - Gnaphaliun ^^ " uliginofum. Spiraea ! : Vlmaria. Soncbus — tod zo | oleraceus. obo Carduus lanceolatus. Selinum eUnWr paluftre. ]tu 205 Salicarida. Solamm dulcamara. | Ononis ind e inm nl fpinof& E Enumeraiio. Stirpium..slandicarum. /-——— 203. $ Fupbrafia EU i ih Chenopodium decal $ vulgaris. 2I | | - album. ^ ^ NEPPS . Bidens ido s B omnta : WH tupartilo, dig Matricaria i. —Rrdylum |. NooOrGibasis o-- Chamomilla. anthrifcus. NE Y | | JUTEPPI j Loyfimacbia É9iMter2 LN SURE di S ru ; " vulgaris. |... corniculatus. à Y His patet, quam larga manu Natura alma mater fterilem , hanc arenain ditavit, feminibus vel ope yentorum, .vel alio . quocunque modo huc àutumno 1766. translatis , quantumque . herbarum numerum tellus, fibi relicta, inculta ac macilenta, p valeat. - OBSERFATIO XLIF. | . Dn. D. ÓTTON. FRIDERICI MÜLLERI, Enumeratío "stirpium in lslaudia [ponte erefcen- ; 5k Ner í tium ?. oluog Tv ion : —OIUMPCaeM hilor B oastliengev Hippuris relies: .. Ftronica mimis vulgaris, ameet officinalis, «Me QOWliribe ^0 siue ferpylhfoHap "^ : verna. ina Beccabunga. j dius áutumnalis....:4 —, | Anagallis aqtíática. Á E S xiuB Cc 2 Pee ED Stirpes Kr 3 pica Naturae fcrutatore, Dp Gerh; 'KozwtG;. Medicinae. Doctore, nunc urbis "Tranquebar, n littore Indiae Co- romandel, "Medico. práctico, annis 1764. et 65, in Islandia lectae. mihique amicéamiflae funt, exceptis paucis, quy nw "oce fap- qr plevit, : A UAEPRUP A ftolonifera. 404 "^ Obfrvatio XLI. — Feronica Mgroflis e ^. feutellatas capillaris.' ^ alpina. canina. fruticulofa, alba. .5:*6q* marilandica. - . arundinacea ^ Pinguicula Ava — EU. MED vulgaris, caerulea. aMntboxantbum . cefpitofa. - s 5s odoratum. flexuofa, . | montana. | TRIANDRIA.- aljina. . i | Füleriana | fpicata.. | officinalis. aquaticae. &irpus e Poa | paluftris. pratenfis, lacuftris. trivialis.- cefpitofüs. compreffa. acicularis. | annua. fetaceus. anguftifolia, Eriophorun maritima. polyftachion, alpina. vaginatum. | mofurtis.; : ndis anro E " caeruleus. INardus 1 ftri&a. Fjfwa — Pbieum pin pratenfe. |... rubra. ceti fuitans ! alpinum, n eno RES | Miopeiris .. . duriufcula. 2 ;geniculatus, &lynuis » Agli | arenarius. P4 cw Bral v" €aninus.- ; A n TO E L4 " n T. i "o : FE eL RN RT TR t m ENELITTEREPE MES 2 2l» ^ REN [^ " 1 Enumeratio stirpium. Islandicarum. ue / Cc 5 Suer-. Ne Bromus | 0s Potamogeton.—— S. cifatuem C. T7. MNT, - Mrundo wawa crifp::m. epigelos. | | pe&inatüm; ^ . phragmites, putillum. arenaria. jd Sagina | Triticum dut. | procumbens, 4 / repens, Dou | Sanguiforba. DOMOHA 0 | :) officinalis. fontana, [ T'illaea . Koenigia ess — aquatica, b. ar&tica. | | e PENTANDRIA, TETRANDRIA. - Myofotis - .. Scabio[a fcorpioides, fuccifà. dq Pulmonavia ——— Galium. j maritimà. peluftre. — JMenyantbes | Mollugo. trifoliata, P dbure | Gentiana | .. boreale. TR ; E risaco. campeftris, « &, maior. Amareila, lanceolata. nivalis, maritima, ciliata. : | A Coronopus, C onedapqititi B a benz | » quinquefolia. JN | 39i 57557 | bavarica? Fj Dam. ic. alpina. - wv 0 JT | í . Potamogeton — sco PL Dan. ie. natans, THRENERT ta 916. ys " maritimum. — . | —-— cmo PMhIMURRU compreffüm, — | 2343. FS Juncus neesosd Swertia | "un rotata. Hydrocotyle | . .. vulgaris. Ligwlicum — fcoticum. Angeia — 0s Nov avae Hi fylveftris. Inperatoria Oftrutium.- /--^ Carum | co QNT JAfne ^ —— dd media, 4fzalea Parna[fia "Lid paluftris. Statice Linum (x ps catharticum. .Drofera T . . rotundifolia. Sibbaldia: | - procumbens, - aii HEXANDAIA. Anibericum ' Rumex PST ^ procumbens. Armetia. |. longifolia.. ..: s " calyculatum. : * . effufüs, esten» trifidus, v1 ceu TEN To articulatUS. — bulbofus. | « : bufonius. ^^^ A ftygius. ueste d biglumis." | triglumis. o od pilofus. «^ * campeftris. NTUTO, fpicatus..29/ 5178 . - digynus. acutus. ^ acetofa, " gu us eec m MM: Triglocbin aii -- paluftre. ;... "maritimum: - i OCTAND Bi. ! "Epilobium ^ ^ oso sngufti fofi ^ montànudi "^ ——— | paluffrg. , ., Pee A alpinum. ^ ag J EC latifolium.^ n tetragonust. sesto FWaccinium zia Iprerimeog | Myrtillus. pibe, : OOV ASEEBNIOTUAIOO —. uus A dcs Pe- 3 * Pyrola — Erica | Polygonun, Enumeratio Stirpium. Islandicarum. Faccinium Oxycoccus. uliginofum. vulgaris. viviparum. hydropiper. amphib:um. aviculare. Perficaria. — Paris quadrifolia, - JDECANDRIA: : COSME Hypnoides. - Mrlutus Vva urfi. alpina. rotundifola. fecunda. puxifrdpa: ftellaris, nivalis. punétata, . :oppofitifolia. autumnalis. - aizoides. bulbifera? Fi. Dan; ic. 390. NN "m Ceinua. Saxifraga rivularis. groenlandica. . trida&tylites. cefpitofa. hypnoides. Stellaria - biflora. ceraítoides.. arenaria peploides. ferpyllifolia. ciliata. Cucubalus Behen. acaulis, Scleranthus annuus, Sedum |. rupeftre, | acre. annuum, villofum. Lycbnis flos cuculi. alpina. Ceraftium vifcofum. . vulgare. alpiaum, a. B. Sil arvenfis, nodofía, 207 Kko- Spliaca Tw ey o p Vlmaria. | LE e Sorbus 2o ek | | A aucuparia. dibus ^ at adavd faxaülis. - ^^ oos Fragaria hok -veíca, MC T cia | verna. anferina.. aurea. Geum 2) : rivale. Comarum ^. palufire. | — Dryas A o&topetala. PoLyANDRIA. Papavr — Adern d nudicaule.- Tbalidrum ^ — | alpinum. Ranunculus aue a acris. .. hederaceus. reptans. aquaticus, Lapponicus. repens... — — -glacidi,. |, &— . Olfrutio XLI. IcosANDRIA. Augue. Lamium. Ranuncu'us . e d x E Ammanni. F. Dai ie. E | 331. cH A ; Caltba EA paluftris. ; /(OODIDYNAMEÉAS E Bartfía te juies SE Tbymus —— ferpyliai.. ye * » purpureum. Galeopfis —' Ladanum, .. 3 Tetrahit. —.. x Prunella UC MEO officinalis. - Jüliasitbus critta galli. - Eupbrafia officinalis. . Pedicularis atem -- HT. o oe Flammea. . 5 Linofella aquatica. QÓET£R ADYNAMI A. Draba dir: e Ftm verna, hirta, ^. 00:28 muralis; —. — Euumeratio Stirpium. Islandicarum. Draba ' | MAS Zblafpi | burfa paftoris. 3 .campeftre. - Cocblearia. officinalis, — Cardamine pratenfís. hirfuta, petraea. bellidifolia. Sifymbrium |. — fylvefire, Fi. Dan. ic. i - 499. 4rabis alpina . Bunias - 3 . Cakile. | MONADELPHIA. Geranium | fylvaticum. pratenfe, M montanum. DIADELPHIA, Polygsla —— ' vulgaris, Laibyrus | . pratenfis, - Fia Cracca, 2. AVov. A&or, Pbyf. M. 1 Tom. IF. Pifun à ! maritimum. Zintbyllis Vulneraria. Trifolium arvenfe. pratenfe, tepens. SYNGENESIA. ILeontodon Taraxacum. autumnale, Hieracium — Pilofella. .' . Auricula.. alpinum. praemorfum. Serratula arveníis, Carduus : lanceolatus, Gnapbalium Ífylvaticum... - uliginofum. alpinum. Erigeron alpinum. uniflorum, Senecio — ,.vulgaris. Mairicaria inodora. Dd adchil- Adbillaez — Millefolium. Piola . canina. tricolor. paluftris. . GYNANDRIA Orcbis maculata. Jatifolia. . hyperborea. Morio. | maífcula. Satyrium viride. albidum. nigrum. M Opbrys camtfchatea, MoxoEciA | Sparganium ^ Ud natdns. ^ Carex | dioica... capitata, ..- pulicaris. ^ arenaria, |... uliginofa. leporina, : b. vulpina. : | P^ d ^ E "Obfrosio XLI. ^ Carex — . | muricataz ^ loliacea. canefcens. elongata. flava. pedata. montana. globularis. limofa. pallefcens. atrata. . panicea. 'capillaris. Pfeudo -cyperus. acuta. veficaria. hirta. JBetula ; alba. nana, Fitica dg - urens, dioica. m Myriopbyllum ^ .'fpicatum. , . verticillatum, Ceratopbyllum demeríüm. -. DioECIA. Salix Arq : E87. X Lh 1 : - n : : MS idus det s m "T" 4^ « » T am rape ide o et "Áo " à . ORE ANC : A RE EE NI rS A NR. e RR RR EE Tai o ea s ERAT FREE m Enumeratio Stirpium. fslandicarum, . Salix | * E arbufcula. herbacea. reticulata, myrtilloides. glauca. lanata. | Lapponum. arenaria, fuíca. caprea, . ioisiuieen; Enpetrum a nigrum. | uniperus | 4 communis. . FRibodiola | daba! rofea; 0. iy POLYGAMIA. Holcus | " odoratus, . Mdtriplex 1212 laciniata, patula. | CRYPTOGAMIA. pm | fylyaticum, érvenfe, paluftre. fluviatile. limofüum. ^ - hyemale.:. |. -— Splacbnum . Ofmunda Lunaria. - Acroftichum Ilvenfe. feptentrionale, Thelypteris. Polypodium Filix mas. Filix foemina. fragile. vulgare. .— fontanum. Phegopteris, Dryopteris. Opbioglo[fum vulgatum. Lycopodium alpinum. clavatum, annotinum. Selago. Selaginoides, Spbagnum paluftre. rubrum. ampullaceum. . vafculofum. .. PPolytrichum commune. | Uurnigerum, Fontinalis | antipyretica, . Dd 2 2I. Ton- 212 Fontinahs minof. Pbafcum ' Muium [ Hypim acaulon, pellucidum. fontanum. hygrometricum, purpureum, fetaceum. cirratum. hornum. crudum. pyriforme. polytrichoides. —— | apocarpum. ftriatum. pomiforme. extin&torium, fuübulatum, rurale. Ícoparium. - undulatum. heteromallum. hypnoides. argenteum. pulvinatum. caefpiticium, truncatulum. taxifolium, - Hapem denticulatum. triquetrum. - fiiicinum. - proliferum. ' parietinum. praelongum. - crifta caftrenfis. abietinum. cupreffiforme, aduncum. fcorpioides, Íquarrofum. dendroides, curtipendulum.' purum. illecebrum, cufpidatun ^ fericeum. velutinum. Mntboceros punétatus, X Blafia pufilla, Riccia cryftallina. Marchantia polymorpha, '- : haemifphaerica, tenella. | Jungermannia —— bicufpidata. refupinata. am iv ^ E a UECMEVE T NERS P T- 4 , i» y MEI LA rr. ced ioca a " n Enunmeratio Stirpium. Islandicarum. ungermansia Lichen : | |. . - geographicus, . albicans. complanata, - dila:ata. julacea. rupettris. epiphylla. pinguis. —. furcata. pufilla. ciliaris, fanguinarius. fuíco - ater. calcareus. | caudelarius. tartarus. palieícens. | fubfuícus. faxatiiis. omphalodes, olivaceus, fahlunenfis. ftygius. | parietinus. phyfodes. fteliaris. islandicus, & P. * nival!s. farinaceus. venofus. aphtofus, Lichen Chara Dd3 caninus, faccatus, croceus, deuftus. cocciferus. pyxidatus, gracilis. furfuraceus, Íraxineus. pruna(tri. refupinatus. velleus. puftulatus. probofcideus. polyphyllus. gracilis. digitatus. cornutus. deformis. rangiferinus. uncialis, fubulatus. paíchalis, fragilis. lanatus. pubefcens. chalybeiformis. hirtus, vulgaris, hifpida. 213 L^ . 214 — Olfervatio XLI. Jiemella Fucus E - fichenoides. fpermophorus. verrucofa. confervoides. . hemisphaerica.. — c— EDU Be. €. | adnata. . 894. ; Fuus | | — — H. Dan. ic. ferratus.. .* 408: veficulofüs, — o UFUDe. ic - . divaricatus. 420. excifus. Va 3 inflatus. vmbilicalis. 1 ceranoides. inteftinalis, ig fpiralis. compreffa, 1 diftichus. latiffima, | nodofüus. pruniformis. aculeatus, La&tuca. à mufcoides, oo 3SOBL Den. ie. 3 Filum, 456. ! Er : lanofus, Conferva ; faftigiatus. - littoralis. j furcellatus, aeruginofa. B palmatus. dichotoma. j digitatus, . fcoparia. 1 eículentus, cancellata, 3 faccharinus, polymorpha. P. fanguineus. |. rupeftris. E: cilius, . aegagropila, - ' n crifpus. ^. — — UB. Dan. ic. 7 alatus. ERE - s oT Eo dentatus, Bsffus rubens. .. cryptarum. plumofüs, j^ Jolithus.. (n cartilagineus. -botryoides,.. .: De Mufca vegetante Europaea. | 215 Wigancus ——— OrPenima | campanulatus. - | lentifera. ^ fimetarius. fÍcutellata, equinus. . cupularis. Boletus €lavatia bovinus I coralloides. PRIME mufcoides. Heloella | Lycoperdon mitra. - | Bovifta. OBSERFATIO XLF. Dn. OTTON. FRIDER. MÜLLERI. EPISTOLA De mu[ca vegetaute Europaea, ad NIRVM MAGNIFICVM ET EXCELLENTISSIMVM BUCHNERVM, ACADEMIAE CAESAREO-LEOPOLDINAE NAT, CVR. PKAESI- i DEM DIGNISSIMVM. Wetrende Ephemeridum, celeberrimorum in arte phyfica et falutari Virorum, Tomum tertium, quem benignitas zz, Prae[es perilluftris, nuper obtulit, incidi in Obfervationem, quae - nomine 7o infcribitur: Faijfo credita metamorpbofis [umme miraculo- fà Infe&i cuiusdam. Ztinericani. Re&te ibidem mones, Vir ampliffime, ea, quae primo quam maxime mira nobis vifa fun*, fi accuratius confiderentur, mon folum non mira, fed maturae legibus quom maxime con[entanea deprebendi. Yd quod exemplo Infe&i, quod rerum naturalium in Gallia fcruta- tores |Moucbe vezetaute appellant, apprime probas. Hoc enim, peus infulfis fingulari fane miraculo, creditum füperiori fua Py par- 215 — —— Olfervatio XLV. - JA. parte in plantam excrefcere, inferius vero figuram et dübftana tiam animalem retinere, fi oculis obíervando adíuetis indage- tur, nil niff plantam parafiticam , animalculo mortuo et putre-: fcente innatam,.-offert. Aeque iufta fane ratione Mufcus cra- nio humano, bovino aut alius animalis aliqua parte invatus, ho- minem vegetantem autanimal vegetabile faceret, ^ Hoc patto Mucoris et Fungorum imprimis fexcentae fpecies metempfycho- fin Pythagoreorum ex parté fartam tectam praeftarent. — At mittamus nugas has iis, qui miracula e lon-inquo fibi accerfunt, miranda Naturae, quae ante pedes, negligentes. Europaei fi detiderant Mufcam vegetantem, non transxittenda maria, non expugnandae !ndiae, patria tellus longe pulchriorem fuppetit, occafionemque, vere mira huius phaeno'neni indagandi, largitur. Clavaria militaris crocea, quam VAILLANT in agro Parifienfi € Bota. Pac, t. 7, f. 4. ), ego in Fridrichsdalenii (. Flor. Fri- | dricbsd. 1079.', ac Viri celeberrimi, Th. Hor.w. et G. Ko:Nta, alib] in patria invenére, caute in: quirenti hoc fpe&taculüm prae- bet. VaiLLANT quidem hanc primus plantam, non vero /para- fiticam novit; dicti cives et ego eam ex fuübítantia animali ex- creícere deprehendimus. Mufca igitur. (fenfu vulgari) pegetanm americana Gal/is, europaea Danis debetur. Haec clavaria, in terra natali obvia, fi non manu evellitur, E fed terrena 3b ea ope cultelli omni cura femoveantur, (adht- — benda enim quaecunque in fumma radicularum teneritate, quem- admodum in detegenda radice, qui para(ita infidet monotropa, ) in coní/pe&um Scrutatori gratiffimum prodit pupa infe&ti, cum innato fungo unico, vel pluribus diverfae magnitudinis. lco- nem binorum fungort.n e pupa enatorum naturali magnitudine |. ac utriusque defcriptionem fübiiciam. Hi gemelli, defe&tu ple- » nioris fücci nutritivi, folito minores evaferunt, Color CLAVARIAE CrOoceus. . . Aongitudo *? — 2^. lin. - dDieneter clavae 2 lin. füpitis vix 13 lin, De .Mufca vegetante Europaea. 213 Clava oblonga, fübcompreffa, fquamulis acutiufculis ve- ftit. | d o o Stipes glaber, curvatus, radicatus. - Varietatem minorem clava dices cian ftri&to, , fe- mel legi. | | Innaícitur tumulis gramineis ericetorum et foveis fylveftri- bus, Septembri et Novembri. Pvpa, five chryfalis, cui infidet fungus nofter, quotquot fil. tem mihi obvenére, obtecia eft, uti lo jui amant Entomo- logi, 1. e. partes animalculi incluá vix diftinguendae ; hinc . claffis Lepidopterorum, five Pajilionum. In fpecie fufed, glabra, folliculo filamentis contexto inclufa. Filamenta fparífa, quae in ^gura radiculas mentiuntur, mera frag- menta texturae folliculi funt. Pars fuperior chryf(alidis prodit deftru&tionem animalitatis, ortam ex fermentatione intrinfeca, ac partium dilaceratione, faCtaincremento plan- tulae aliena quadra viventis. — En! igitur exemplum et domefticum et exacte idem, ac decantatum illud infularum St. Domingo et Cubae, De vegetatione huius fungi dicemus pauca. Generatione aequivoca a fanioribus Phyficis deftru&ta, explicatio formatio- nis corporum, organicis partibus praeditorum,. difficilior qui- dem, at folidior et iucundior reddita eft. —^Fungos femina fua ferre, luculenter probavi in monographo de Boleto bovino (Haf- niae 1763, in 4to.) Nofter clavariarum more pulvifculum fe- minalem extus iri fuperficie clavae gerit. Hic quaeftio erit de modo vegetationis, et imprimis, an haec Clavariae fpecies aliis quibuscunque corporibus, animalibus, vegetabilibus, vel ipfif- fima terra, aut folis infe&torum chryfalidibus innaícatur? Ob. fervationes quaeftionem folvere valent. ^ Clavaria haec rariffi- ma, pauciffimisque vifa Botanicis eft; mihi, plures annos fum. mo ftudio in fungos inquirenti, eam quater vi quinquies tan- INVov. A48. Pbyf. Med. Tom. IF. Pe tum 218 — - Obfervatio XLF. tum diverfis ac remotiffimis locis. offendere-contigit, nec plu- res fimul, quam tres aut ad fummum quatuor, et fi quidem via. — cina loca paffuum centenorum plurium lynceis oculis perluftra- - rem, Operam et oleum repetitis vicibus perdidi. . Hinc facile - ad credendum inducor, femina eius non evolvi, et in plantam excrefcere, nifi fortuna, et quanta ad hoc opus eft! in chryfa- $ lides, et quidem putridas vel putredini proximas, mortuis iam | iam infe&tis, caderent ; hoc cauífà eft fummae huius fungi ra- ritatis. Opinor igitur, femen clavariae militaris in aliud quodcun- * que animale, vegetabile, aut in terram delapfüm, minus pro- . germinaturum, fed ad fuam evolutionem indigere fucco nutri- tivo, pupis infe&orum nuper emortuorum proprio. Fateor quidem hanc opinionem eo folo argumento niti, quod di&ta | Clavarj, caute'e terra füblata, femper pupis innafci, nec extra — easdem vifa fit, vix tamen ullus dubito, quin futuris obferva- - tionibus rata fiet. Haec mea. | Ingeniofa amicorum fententia, infe&tum, dum larva erat, femina clavariae manduciffe, atque haec naturae eius contraria, | ei, poftquam metamorphofin paffum effet, vitam demiiffe, et ' hofpitis ;nteritu in plantam viguiffe, fecula maiorum fa: it. Affertio clariffimi HrLr (quae tamen aliquam dubitationem - habet), [emen neupe iuter frutices, ubi clavaria fobolifera créfeere fne - let, fpar[um, cafu fortuito in laroam aut mympbam cicadae. uti in alia | corpora fubiacentia, incidere, atque fic mufcam vegetantem ex. hibere, vegetationis modum noftrae militaris faltem haud ex- plicat, quum haec nec aliis corporibus; nec ipfi terrae e / inventa fit. Quicquid fit, Tuo iud'cio, Praefes experientiffi ime, re-. A linquendum puto, ac, quoniam contigit, dum in metropoli he liae Lionenfts peregrinarem, non tantum plures, qvae Gallis. Moucbe vevetente audiunt, videre, fed ex benevolertia cuiu:dam | eius urbis civis unam in patriam referre, huius quoque iconem. T YT natu- M D^ in De Mufca vegetante Europaea, ^ 219 naturali magnitudine heic addere, Tii Naturae;ue curiofis eo minus ingratum fore, cum & ex fententia 7a apparet, EnwaAn- . - puM in figura fua relationi miraculofae quodammodo Mia. Bero atque confido, Iconum explicatio. Fig, 5. Tab. VIL Claswarige militares binae e Pupa enatae five | Mufca vegetans E:uropaea, . Capitulum fquamiferum, Stipes, c. Pupa. d. Ramificationes texturae folliculi. | e. Radiculae, Fig. 6. Clavaria fobolifera e Pupa enata, ! five | Mufca vegetans Americana. 4, Capitulum fquamiferum, -b, Stipes. c. Proles pullulans, : di Pupas IV ex 007 ei Radieulae. SR CHafea Halam wifae, d. 12. Maii 1769.) 220 coc, (39 | ^OBSERFATIO XLFI.. Dn. D. GOTTLIEB HENRICI KANNE.- GIESSER. De rarioribus quibusdam Aeritis in Holfatia repertis. ] apillos, e figuratorum claffe in his noftris confiniis reperiun- dos, in publicum producimus, quos in praefentiarum de- lineandi, gloriam nobis quidem vindicamus, primam vero eo- - rundem notitiam favori Patroni et Amici coniun&tiffimi, cuius merita in politiorem litteraturam maiora fünt, quam quod hic . recenferi atque encomiis efferri queant fingula, nos debere | praecipue, propalam confiteri non erubefcimus. Laudati iii lapili, quos Zeritarum numero adícribe- re nulli dubitamus, ratione formae, tum exterioris, tum . quoque interioris, maxime inter fe FUCSRDRDtUE; fpecies omni- no varias exhibent. Pumivs, naturalium rerum fcrutator perfpicaciffi mmus, va- ria remmarum genera recenfens, Zetiti: pariter mentionem fa- cit, eundemque aquilae candicanti caudae baud. diffimilem effe, in. aquitarum nidis reperiri, ac fiue boc. lapide aqutlam ova. enità non poffe, aíTerit. Quemadmodum vero hi lapilli Graecis wirireg VOCantUr, CeECRaC Ea. TÓC QEEREENSCS Paire cot dur 2C jtaet eosdem zm mo) xirov, ab aquila , huiusque avis nido, vel colore plerumque flavo, quem et hi itidem folent exhibere, vel a virtute rov xov, qvam illis tribuunt mirandam, fuam fortitos eífe denominationem, non fine ratione praetíumimus, Latinis, Zetitae, aquilae, aguiinaey vel aquilini lapides, Ger- manis vero Zdler- "ea , vela ftrepitu, quem leviter commoti "ciere confuefcunt, Alapper- Steine vocantur. LX Aeti-- —- "M AW. De rarioribus quibusdam Actitis etc..—— 22Y- - ', Aetitem lapidem in aquilarum nidis reperiundum, «c &u- - Bewv, fpem uteri cuftodire atque contra abortus infidias omnes defendere, aíferit PLiNivs, Hiffor. nat. Lib. IIT. Cap. X. Minime vero folam hanc, partus conceptos cuftodiendi, . eosdemque a praematura excuffione defendendi, efficacitatem - extollunt, fed maiora etiam huic lapidi tribuunt, illumque vir- tute pollere utraque, plantae nimirum fübnexum, foetus par. . tum maturandi, et nixus conciliandi faciliores; brachio vero adligatum &x T Quia i jAoUg A09 oUc abarcere, hac itaque ratione, wxv- "TOXIOV, lffa verO zaróoxiey 7v &u guy, fe fe exhibere, fibi habent perfuafum. | | Num vero decantatus ifte effe&us, ob quem etiam hos la- - pillos in aquilarum nidos deportari dicunt, et hodienum a ni- mium credulitati indulgentibus in fubíidium vocantur, cauífàe fuae femper refpondeat, adhuc füb iudice lis eft. i Efficacitatem hanc mirandam, commentorum numero po- . tius adícribimus, quum iftis lapidibus nihil prorfus inhaereat, unde proprietas una vel altera zo; xoxois ita proficua derivari . poterit. | aliu; Sic etiam in aquilarum nidis reperiundos effe hos lapillos, experientiae contrariatur quotid'anae, quum e cryptiseffodian. . tur, in agris et campis inveniantur, et non raro e maris abyífo ad littora appellantur. : 3 ! PurmNIvs, Zfetitis patriam et genera fpeciatim enumerans, praeter Perficum, Arabicum ac Cyprium, etiam quarti generis, Taphiufium dictum, hisrecenfet verbis: Quarti generis Tapbia- fius appellabatur, nafcens ?uxta Leucadem, ubi eff mons Tapius, qui locatus eft ad. Leucadem dextra navigantibus. o | Species recenfitae (ingulae, ratione fubf'antiae, valde in- ter fe difcrepant, et nunc filicum, nuncque pyritarum claffi funt . adnumerandae, modo -etiam ex calcaria et friabili componuntur terra. | | REe43 Ip- 222. Obfrvaio XLVL ^ Intuitu vero formae, tum exterioris, tum interioris, dif- - ferentiam exhibent longe maiorem. Mox enim albefcunt et nigrefcunt, mox iterum aerugine et flavedine fünt obdu&i, et ab hoc praecipue colore aquilino, aquileos, aquilinos feu aetites, perinde ac geranites, a Gruis et hieracites y ab Accipitris colore, Veteribus di&tos effe, ex AETH verbis: isgaxiTrg dos Umey uegog Mv EET T 06 TO m ém'igspac ueyoG Y, eoru (6gatog (96 TOIAIAOY Slyads potiffimum arguimus. . Fulvum effe colore, atque in aquilarum nidis reperiri, qui- dem afferit PriNivs, minime vero hoc ad illum , quem pretio- fum dixit, quadrare videtur, quum et hic, tum ratione duritiel, tum quoque laevoris et fplendoris, cum gemimis, inter quos recenfere placuit PLrN:0, nihil prorfus commune habeat. Hinc utrumque aetitem, Prisio, quem Zib. XXXVT. Cap. AXXT. inter lapides reponit pretiofiores, et tamen fulvum effe, atque in aquilarum nidis reperiri fatetur, vel incognitum fuiffe, - vel plane alium, | geraniti et bieraciti.confimilem, qui itidem ve- roin aquilarum nidis non folet inveniri, fubintellexiffe, e ex ipfius rei natura facillime colligimus. Figuram obtinet multifariam, modo fphaericam, hemi- fphaericam, cylindricam, conicam, ac interdum animalium et vegetabilium corpora integra, vel partium horum tantummodo formam, folet exhibere. | Sic celeberrimus D. IL. C. js DALAN RS. Rar. ndt. e avt. B 127. Praeter alios Aetites figuratos, omni admiratione dignos, ! 4Letito - colitem, haftam virilem corrugatam, cum tefticulis, exa&te referentem, delineat, Eiusdem.commatis Aetitem, nee, rabilis naturae indagator, pie defunttus, Frid, Chriflianus Ls SERVS, in Epiftola gratulatoria ad Illuftr. b, m. Fip. HorrMAN- NvM, 1727. data, eleganter defcribit. Nos etiam, inter curtam naturalium fupelle&ilem, e fili cum numero Aetito-trochitem affervanius, qui in faperficie fua depreffa circulum fittit "T rotundum. Vid. Fig. 7. Tz. bui De varioribus, quibusdam Aetitis. etc, 2m - bula Vm. -Alium poffidemus, e pyritarum genere conflatum, Eutrochi fpeciem exlibentem, cuius fuperficies inferior optime polita, in fuperiori vero litterae Mica a natura nitidifime mículptae videntur. |. Alios perinde, ex pyritarum genere, cum prioribus ad lit- tora noítra appulfos, quorum iam fupra mentionem fecimus, filentio praeterire non poffumus, Forma nimirum horum lapil- jorum exterior irregularis deprehenditur, colorem exhibent caeíium, atque nihil prorfus aliquali confideratione dignum de fe fpondent; in utriculis vero fuis fovent et continent embryo- nem, fpe&taculum illud iucundum , quod breviter delineare operae duximus pretium. | Hi noftri Aetites, de quibus iam nobis fermo eft, cavitatem. fatis amplam, haud perfecte rotundam, optime vero politam et "ubique laevigatam exhibent. Alter horum Aetitarum, in fave fuo aquilari, alis expan(is e nido confurgentem, oculo fiftit; Fig. 8. Tab- FIL alter ve- ro, eiusdem avis, pennis E e ovis incubantis, effigiem. exa&te repraefentat. : Alium poffidemus, cuius embryo, aquiláe pullos absque parentum confortio, in nido confidentes, eleganter conformat. Denuo alium gffervamus, qui in füuperficie externa aquilae volantis i imaginem habet impreífam,. in alveo vero, aquilam ar- boris eulmini i&fidentem recondit. Pis. 9, Tab. VII. . Alium ante oculos ponendum pofífidemus, cui tota forma . exterior ululae caput perfecte aemulatur, in interiori vero, aquilarum | volantium veftigia, perinde, ac reliquae fere omnes e pyritarum profapia, paffim exhibent delineata. . Quilibet horum embryonu : a natura ita figuratus, e getn- sis innumeris, invicem fibi fu; erimpofitis, fuisque parietibus. firmiter adhaere(centibus, quarum fplendor corufcans, oculo- zum aciem valde perítringit, nitidiffime componitur. | Ty- ; 224 | ii Obfervatio XLVI. Typumvero illorum Aetitarum, parumper confimilem, nul- libi deprehendimus confignatum, fed naturalis hiftoriae Scripto- res fere omnes filentio eundem praetereunt. Interim tamen praecellentiffimus. BovrE, in Tra&tatu de Gemmarum origine et virtute, in Ducatu Sommerfeto, Angliae provincia celebri, Aetites, intus pretiofioribus praegnantes, re- . periri, quidem fatetur, mirandum vero illud aquilae fimulacrum, e gemmis claro nitore micantibus efformatum , haud lidem: illi contigit, Ideoque di&tas Zetitarum fpecies, inter reliqua etiam natu- rae mirabilia, quibus haec noftra Cherfonefus Cimbrica fuper- bit, imo ad invidiae fere morfüm abundat, non finum tenere - locum, arbitramur. Hifce atque aliis praeclariffimis naturae magnalibus Septen- trionis noftri confignandis, MonHorrivs, magnus polyhiftor, atque Parnaffi Cimbrici fidus quondam fplendidiffimum , cala- mum quidem admovit, fed, quod graviter dolemus ,. promiffi non ftetit. Quod ad reliquas vero ) Aetitum fpecies attinet, finguli in- tus cavi, lique vel i inanes, vel materia conti repleti depre- .' henduntur, Intuitu huius fübie&i inhaefionis, 4 atrivrg "yeiodye, tyswdye, ple- rumque in marem et foeminam folet diftingui; conf. C. G. FiscHEnvs de Lapidibus in agro Pruffico reperiundis, nec non LAU- RENBERC, de Zetite, Primus mafculus, vacuatus exiftit, fecun- dus VerO, ami ro) avem, xwivrg, Cyites diCtus, modo lapidem, mo- do argillam vel aliud quicquam , fonitum intus faciens, conti- net. Praegnans intus alio ifte lapis efl, quum quatias, velut 1n utero. — fonante, funt verba PrINI ideoque Droscoarpss : . aderire Aidog, € 6&9 TO xiyxido YX0V «TO TEAUy, e &TÉgOU éyxvjMoy Aidov UTAQNYM. Aegregatum illud utrumque, five lapideum, five argillos Guns vel arenofüm, quod in Afetitis matrice movetur et crepi- tato - Be rarioribus quibusdam zetitis ete. 228 EusrATHIO et HESYCHIO «0 rou doyéiai , dovaz. vocatur. Propter . eundem crepitum AzTIo, ex DEMOSTHENIS libro, mgl XiSwy, ]a- pillus intus abíconditus E xe»uos, lyrae dicitur crepita- culum; Mos enim ov Riso Graecis fignificat. Hinc etiam HEsvcuHivus ANIMOS X&)Ngog 5 AMygas X Bioy oi vae Xo Maxuoe- | -Huncce embryonem e materia varia et fuae matrici fem- per confimili conflatum effe, iam fupra diximus; hinc Aetitem, .& terra fabulofa concretum, callimum 2renofum, e marga, vel .argillofa terra conflatum ; plerumque glabrum et pinguem conti- nere calculum , obfervamus, qui odorem fpirans violarum, la- pidis violacei nomine folet infigniri. - " Aetites e filicum profapia generati, lapillum duriorem i in- trinfecus cohibent; et hic praecipue eft, qui Veteribus TO W*Eioy vc NUgos nuncupabatur. | |. Qui e pyritarum denique numero depromuntur, eryflallos, ad gemmarum. duritiem et naturam accedentes, in alveo fuo | " abfcondere, frequenti zvrojia fümus devi&i. — Adeoque Pumir Aetitem, quem verbis nimis generalibus defcribit , eundemque in aquilarum nidis reperiri afferit, et "tamen inter lapides pretiofos reponit, fimiliter ex pyritarum "progenie defumendum effe, non inepte colligimus. ...Ita etiam argumenta reliqua omnia , quibus Aetitem in aquilarum nidis - reperiri, et hinc inde praegnantibus, vel parturientibus opitu- — lari, illumque a colore aquilae caudae candido, velflavo, cog- nominatum effe, propugnare ftudent, facile refellere, atque ab ipiius aquilae imagine, aetitis embryoni a natura venufte im- preffa, vocis originem potius: derivandam effe, ex re ipía de- qwe poffemus, negotiis nifi iam aliis Wephaurpruds iia y Hoalam qmi[fa 4. 26. J'uui 7699 - 4Nov. Aor. Pipf Me, Tom. IV. ——— Ff —— OBSER- N "- (0) yon "OBSERFATIO XLPII Dn. p. WILHELM. LVDOVIC. Vici De Spbacelo a. caufa. interna. exorto. olidam inflammationis indeque provenientium malorum do. - . &rinam non folum medicis ftri&e talibus, fed et chirurgis fumme neceffariam eífle, non facile quisquam negabit. Si vulgares praecipue-barbitonfores ac balneatores veram eius : indolem, atque naturam perfpicerent, perplures calamitates, | et fontica fane mala faepius iam declinare , atque in meliorem ftatum convertere poturífent, Huius et fequentis obfervationis expofiti cafus, wbi in priori a caufis internis exortae atque incongrue trattatae in- flammationes Sphacelusacceffit, et in pofteriori ubi a vi extrin- fecus illata eadem provenit calamitas, certiffima huius afferti praebent teítifnonia. — Divina vero clementia ac benediftione - uterque patiens, alter quamvis amiffo pede, alter vero deper- : dito brachio anteriore fuéruet fervati, amboque adhuc incolu. - mes vivunt. . Carpentarius — rufticus quadragefimum tertiurà agens | annum, ac optima[antehac gaudens fanitate, initio menfis No- | vüdlibris MDCCLIX. venaefe&tionem dextro in pede multorum - dolorum cephalalgicorum caufa füfeipiebat , qua etiam opera- | tione chirurgus fufficientem quidem quantitatem fanguinis; pal: | lidi vero coloris emittebat. Eodem die, quo venaefe&tio ce- lebrabatur, di&tus vir diarrhoea per aliquot dies durante corri- plebatur. (Diarrhoeam autem hanc, crifin febris petechizantis | epidemice tunc g:affantis fuiffe, iudico.) Septem continuos - poít celebratam venaefeCtionem dies nullum difto in pede fen- £ tit dolorem, vulnufculum etiam optime coalefcit, et aezrotans - ntra aedes obambulare valet, | O€tavo autem die nominatus vit o De fpbacelo a caufa interna exorto. eu. 227. vir dolorem pun&torium circa aftragalum indicati pedis perci- . pit, qui etiam locus colorem lividum nancifcitur. | Chirurgus . tunc iterum vocabatur, qui facculorum e herbis difcutientibus paratorum atque calefaCtorum adplicationem curabat, Reme- * dium vero hoc dolores non folum non mitigabat, fed moleftiae eo potius adaugebantur. Deinde di&tus chirurgus adfe&um hunc fpasmum declarabat, atque locum adfectum pe&ine fe- - - taceo graviter fricabat, quo labore res iterum in peiorem ad- " huc ftatum convertebatur. | Denique idem artifex tam ipfo aegroto, quam ad illum mif- fo nuncio declarabat, fe porro neque confülere, neque auxi- lium fuppeditare poffe. | FaCtahac declaratione rufticus quidam loci unguentum quoddam alias ad ambufta ufitatum pingue, fed incaíum, adplicabat. | Advocabatur tum famofiffima vi- ciniae medicaítrix, quae pedem adfli&um baccis ebuli infumabat, boli armenae pulvere confpergebat , eique emplaftrum aliquod vefino- fum imponebat, et eiiam remedia interna , fed nefcio quaenam, propinabat. Inter atrociífimos cruciatus iners haec methodus continuabatur per quatuor hebdomades, tandem dolores re- mittebant, inflammatio vero in gangraenam et haec in fphacelum tranfibat. - 5 3Die XI. Decembris fupra di&i anni chirurgus iam nomina- tus curationem fphacelati huius pedis et ecclefiafüci & civilis praefe&i per(uafione denuo fufcipiebat, & fequentia ordinabat. Rec, Tin&.Rbabarb. 31j. D.ad vitr. Rec. z& Cort. Cbin. 3j. D. ad Ch. pro ufu interno, ad externum vero ufum compofitionem quam- dam uuguenti bafilici praefcribebat. —Nuncius remedia haecin pharmacopolio huius loci poftulans, fa&um hoc referebat mi- hi. Officii ergo caufa die XIII. eiusdem aegrotum ipfe ego vi- fitabam, illumque hora vefpertina tertia de magno aeítu febri- li, fingulis horis vefpertinis ad duodecimam usque exacerba- to, ingente fiti et diarrhoea cadaverofi odoris conquerentem Aunveniebam. Singulae totius pedis molliores partes ad aítra- E Ffa ^ galum 228 ^ — "Obfercatio XLVIL-- galum usque aridum quafi nigrumque habebant adfpe&um. 2 aftragalo ad genu fere usque integumenta communia Blade b deerant, mufculofae aliaeque molliores partes putredine cor-' | reptae, tibiae aeque ac fibulae offà a perioftio denudata erant, | atroque adparebant colore. Latitudine unius palmae infra ge- | nu vero et carneae et offeae partes in optimo adhuc conftitutae- erantítatu. ^ Cum autem aegrotus corruptarum partium fübi- " tam amputationem concedere haud vellet, chirurgo corruptae - carnis ab offibus feparationem fenfim tantum füfcipiendam,, exulceratorum locorum mundificationem adfperíione JDeco&i | Tad. ariftolech. rotundae verae melle vofar. mixti peragendam, cru-- - do vulneri vero adplicationem unguenti balfamici e Balfami A4r-- eaei (b(6.. Mel. vofar. 5ij. Ef. Myrvb. $19. Succin. 3vj. et Bals: peru: vian. 5ij. compofiti, atque defeníionis gratia fuperimpofitio- nem facculorum difcutientium in vino calefattorum- Sede ; bam. Interne potionem antifepticam ex aquis Ceras, nigr. C. C. eitr. /Adcet. vin, fortiffJ. Concb. fucc. citr. pptis , momento nitri, et. Syr. acid. concinatam , et fufficientem potum acidiuseulum ordina-. | bam, ac regimen calidum in temperatum riutare iübebam. Die - XX. " diti menfis frater aegroti renunciabat mihi, res aegrotan- - tis in melius ire incipere , aeftum, fitim , ac diarrhoeam re-- mittere, quietem et fomnum redire; putreditietí fubfiftere, et - infra genu novam pullulare carnem. Interie&u duorum die i rum miferum hunc iterum vifitabam , illumque memorato in: ftatu inveniebam. ^ Sphacelatae enim pedis molliores -— fuppurationis ope a fanis feparatae haeque pulchre mundifica- | tae, et ipíi mufculi gaftrocnemii optime adhuc comparati, ti- biae vero, fibulae, taríi, metatarfi, atque digitorum pedis offa omnibus fuis involucris privata erant, et calcaneus unice- tendinis Achillis ope fuperioribus pedis partibus adfigebatur. - . Rebus fic ftantibus continuationem fingulorum remediorum tam. internorum , quam externorum porro imperabam, et fcopo ro- bans veiteicibis. ac MOM bis de die infufüm thee- . for- ^ 3 3 M sd Yo Mta uma A. ——ÀM u$ EE EN EE 3 " De Spbacelo a caufa interia exorto, $39 dorme ex herbis amaris , Scordio, et Cortice winterano paratum . «d $vj. vel £viij. forbillare fuadebam. ^Ultimis fupra di&i an- . *mi diebus totus pes inferior in articulatione malleolorum una. - "cum toto achilleo tendine fponte decidebat. - * A ]nitio anni MDCCLX. procrefcentia integumentorum . "eommunium aeque ac carnofarum partium continuabat, corrup- tae vero tibiae et fibulae partes impedimento erant, ut vul. - *mus coalefcere haud poffet. terum iterumque ergo adhorta- bar aegrum, ut remotionem horum offium concederet. Tan- dem hoc votum implebat. Quo fa&o o€tavo menfis Januarii die operatio füfcipiebatur, et duo haec offa prope carnem re- cens procretam Ííerra refecabantur, extremitates oílium lin- teo carpto Ejf. [uccin. Spirit. Térebintb. mixta madefa£to, caro vero - "eruda Unguento hactenus ufitato balfamico tegebantur , et trun- -^cus more confíueto fafciis et fplenus deligabatur. ^ Et fic am- putatio haec incruenta horae quadrantis fpatio fine fenfibili do- ^ jore, etinter continuos aegri fermones perficiebatur. Refi- - dua pars fibulae optimae conftitutionis, tibiae autem reftans -- portio ad medullam ufque putredinofa corruptione infe&ta erat. qua etiam de caufa lentam fanationem hoc in loco praenun- ciabam. aiu | - Medioeiusdem menfis Unguentum balfamicum feponebatur, eiusque loco Mixtura ex Ejf. myrrb. fuccin, et melle rofar. para- - ta adhibebatur. | -——- Medio Februarii totum. vulnus praeter tibiam cortuptam — nova cute erat obduéta, Hoc etiam tempore circa diétam ti- —— biam per aliquot dies de magnis doloribus conquerebatur pa- tiens. Quam ob caufam ulterior remotio offis tibiae ad fanam — pemoe partem usque decernebatur, quod etiam aeger fub con- ditione, ut hypnotica potio ei exhiberetur, concedebat. Or. dinabam erzo fequentem Emulfionem:: Rec. 4g. Fi. /cac. Til, Erras. migr. aa. 3i]. Sem. Papav. aib. Admygd. dulc. aa. $88. Laud. liquid. Syd. 3(8. Syr. Papav, alb. 3vj, M. D. ad vitr. S. Dimi- NE C | Vf 3. x dia : " 230 We an Obfcroatio - XLI. dia pars onte, altera vETO fl02c poft operationem, fumende, Die | XIX. eiusdem menfis chirurgus cultello carnem de tibia re- - movebat, et mediante ferra fruftum huius ofíis longitudine quatuor digitorum amputabat. Inferior et amputati huius offlis pars corruptione cariofa infe&a, et carne fpongiofo-luxurian- | te obducta, fuperior vero eiusdem portio optime comparata erat. Quarto menfis Martii aegrotum iterum invifebam, et totum eius corpus habitu oedematofo infe&tum, pedem vero . amputatum ufque ad magnitudinem imperialis confolidatum reperiebam. Ad debellandum oedema praefcribebam : Rec. Aff. alexipb. St. Tin&. vitrioli martis Lud. aa 3(8. Liq. auod. min. HH. 5j. M.D, ad vitr.S. Ter dedieguttae Lx. cum vino fumendae. Ynitio Aprilis viro huicfatum hocingratumaccidebat, ut, cum afe ip- Ío e ligno artificiofe paratum pedem in omnium domefticorum fuorum abfentia adplicaret, et in hypocaufto mediante hac machina obambularet, fuüpine concideret. Hoc lapfu mollio- 4 res pedis amputati et cute nondum obdu&ae partes adeo con- *tundebantur, ut fortis haemorrhagia proveniret. Eadem con- tufio etiam procrescentiae carnis luxuriantis, qua fanatio valde . impediebatur, anfam dabat. "Tandem vero etiam hoc impe- : dimentum exficcantibus et adftringentibus vemediis tollebatur, et. pes amputatus fine Junii perfe&e fanatus erat. Martio, Aprili, Maio et Junio peculiaris adhuc accide- - batcafüs. Hic vir nempe non folum crebrioribus et vehemen- tibus fupra oculum dextrum, fed et horrendis et lancinantibus — quafi certis vero tantum horis exacerbatis in amputato pede doloribus, qui femper multis borborygmis fubfequentibus ali- quot fedibus incipiebant , eta Chirurgo ?xo CLAvo HysTERICO de- - * clarabantur, opprimebatur. Denique autem hae etiam mole- . ftiae, praemiffis convenientibus laxantibus longo corticis pe-. — ruviani ufu debellabantur. Sanguinem huius viri mox in principio morbi ad inflam- mationem proclivem,; ipfam inflammationem in pede facculo- Pd rum — UU. TSKGDEBIRRAeCuPKe——o———————————————Àm t —HÓ M Ó— ——— —————M H— — HH De Spbacelo e vi externa nato. | O03 rüm ficcorum adplicatione, fri&ione, pinguium, refte órgads . que unguentorum et emplaftrorum adplicatione, et fumigatio- | me neceífario corruptàm fuiffe, et poftremo febrem anomalana [: vote non facile quisquam negabit. OBSERFATIO XLFIII. : Dn. D. WILHELMI LVDOV. WILLII. | De à à Sphacelo e vi externa nato. ipulenti cuiusdam molitoris bene formatus, prudens, et, - ! feliciter füperatis variolis confluentibus , optima gau- dens fanitate feptem annorum filiolus, cum arini MDCCLXIII. ! no&te ante nativitatis Chrifti feftum ad mittendam urinam electo furgeret, dextro brachio in matulam cadebat, et radium, ul. | namque in medio diffringebat. Parentes huius pueri haud cun-- | €tabantur chirurgui proximum , carnificis filium mox accer- | fere. Hic e*iam fine mora adparebat, et ad brachii fra&ti fum- | miam perniciem omnem adhibebat operam ac diligentiam. . 'Talem enim füscipiebat exten(ionem, quacum alius maxi- mam dislocationem articulationis in robuttiffimo homine lunxif- . fet iterum, et brachium frattum ita fasciis conítringebat , ut 9s Femori- fra&um gipantel hominis cohiberi potuiffet. Ar- tifex hic de futuro eveniu certiffimus erat, et tumorem ma- mum verfüs fübfecuturum, et proventuras in manu puftulas. praeíagiebat. Interim autem brachium fpiritu vini calefatto diligenter fov cbat, et cetera fato committebat, Neutiquam etiam praefagitio huius viri fruftrabatur, poftaliquot enim dies brachium et manus tumidae et vehementer inflammatae, fed et puiulae, gangraenae iam REREISIBS, figna adparebant. Chi- —"-— ———— —Á———á - 3m - - Obfirvatio XLVIIL Chirurgus puftulas forfice aperiebat , contrà inflammationem aquam calcis axungia canis mixtam adplicabat , metacarpum Íca- . .rificabat; vulneribus ab operatione hac ortis unguentum aegypa- tiacwn Mlinebat, et lintea vino , $pauxillo berbarum | avomaticae rum decoflo , wmadefa&ía füperimponere iubebat, minime au- tem vel fafciarum relaxationem, vel earum remotionem cu- rabat. : Hoc in tempore chirurgus ab huius pueri patre, multa ingeniiacie praedito viro, faepius interrogabatur: Anne hae circumftantiae indicia vel gangraenae, vel Sphaceli faciant, et filio fuo fummae perniciei efle, eique 1pfam mortem conícis- cere pof(fint? Semper autem ille temere et futiliter refpondebat, hanc rem nihil mali oftendere, et in meliorem ftatum perventu- ram effe, attamen cum haec diceret verba carnifex, brachii fra&i integumenta communia cinereum iam habebant colorem, . roanus'fenfuum expers erat, et corruptae eius partes putridum fpirabant odorem. Fefto Epiphaniorum anni MDCCLXIV. decimo tertio nempe poft faCtam fra&turam die, pater, cum chirurgus tem- pore vefpertino brachio laefo fomentationes adplicaret, circa cubiti articulationem vulnus cultello quafi incifum animad ver- 3 tebat. ^ Adfpe&tus hic valde perplexum eum faciebat, quare etiam. noCtu ad me feftinabat, mihique; rem ordine modo di- &o narrabat, quo deinde ei refpondebam: anteriores brachii - partes fecundum meam opinionem fortaffis iam emortuas vel ' íphacelatas, et confervationem fanarum adhuc partium valde difficilem, ambiguamque fore, interim autem putredinem tam - internis, quam externis remed)is quovis modo compescen- - L. dam effe. Vix haecce proponebam, pater flagranter mox me rogabat, ut filium foum ipfe infpicerem. Domicilium autem ^ afüli&i huius viri a meo fpatium unus hórae aberat, qua et: iam de caufa hora undecim vefpertina demum, chirurgo Em- A : mene A ut De Spbacelo e vi externa nate. 253 'mendingenfi jurato et primario comite , in illud pervenie- bam, puerumque cruciatum fic reperiebam, ut nunc comme- -morabo. Pulfüm habebat celerem, durum, atque frequen- "tem, tota cius corporis neripliéria vehementer füdabat, lin- gua erat arida et afpera, faepiusque delirabat, alvus vero ei "aperta erat ,. et urina-naturaliter fluebat. Conclave aegroti im- -modice erat calefa(tum, et odore putrido confpurcatum. "Quod membrum negle&um attinet, lacertus tumidus at- que inflammatus reperiebatur. Circa articulationem cubiti - vulnus füpra iam deícriptum confpiciebatur, hocque vulnus "terminus erat, ubi fana adhuc cutis ab illa fphacelo iam cor- | rupta feparabatur. /"oTotum brachium linteis vino calefatto ma- "defa&isinvolutum erat. - His, et fupra di&o deligationis adparatu, remotis, ob- - ftupescebam fane, cum integumenta manus et brachii com- munia ad nominatum iam vulnus usque livida, et ta&tu gelida ^ erant, et odorem vere cadaverofum fpirabant, Sine ullo la- bore etiam et dolore magnae portiones cutis fphacelatae tam in manu, quam verfus cubiti articulationem auferri poterant. —— . Indicabam tunc patri, fingulas putredine- iam correptas partes vel manu cultello armata, vel fuppurationis beneficio . -e medio tolli debere , nihilominus brachii confervationem dif- | | ficillimam fore. Pofthac valde lamentabantur parentes, ite- : rum iterumque rogabant, ad brachium falvandum, ac fi et- | jam id deformaretur, omnem impendere laborem, atque nul- Tis parcere impenfis. ^ Externe brachium laefum hac vice in Jinea re&ta fine ulla fafcia in facculum furfure triticeo repletum comtponébatur, et tantum /plenis vino, cum larga portione IMyr-. pw pulveri[atae decotlo , madefa&tis involvebatur, idemque bra- "chium /acculis herbis diftuttentibie atque roborantibus repletis et vino cal. fatiis diligenter fomentabatur. Interne autem ordinabam : L ic. Cort. Peruvian. opt. Zi. Cis tartari 3j. contus. decog, ig aq. . | font. ferv. 3xij. ad remanent. 3vj. expr. et add. Syr, Rub, ld.3j. 1 E. 4&or. Pbyf. Med. Tom. IF. Gg | .M. 1 ) 2 OM Obfervatio. XLVIIL M.D.ad vitr.S.fingulis bihoriis cochlearia duo veltriaporrigenda. Ad extinguendam fitim vel deco&tum ceraforum acidorum, vel. aquam puram fucco citri acidulatam praefcribebam, atque ufum fingulorum ciborum e carnibus, la&te, et ovis paratorum gra- : viter interdicebam , fimulque conclavis immodicum calorem . temperare iubebam. | . Altero die di&tus zezer a me et chirurgo Emmendingenfi, qui illum nunc in curationem chirurgicam fufceperat, iterum vifitabatur, eiusque circumftantiae internae tolerabiliores pau- - loinveniebantur. Brachii vero corruptae partes vehementio- rem adhuc exhalabant foetorem, maioremque prifüno die mon- ftrabant corruptionem. ntegumenta erzo communia fumma jam putredine infeCta a cubiti articulatione ad dizitorum apices ' usque, unacum aiiquot unguibus fine ulla cun&atione aufere- - bantur. Et cum mufculofae etiam. praecipue infra delivationis.- adparatum et iuxta cubiti os fitae partes pari modo putrefce- - bant, etiam cum his, quantum fine vi fieri poterat, fimilis in- . füituebatur proceíffüs. Quo deinde laefo remedia tam interna, - quam externa iam nominata porro adplicabantur, idemque.in- | jungebatur regimen. A d O€tavo eiusdem menfis die motus febriles remittebant, - tumor inflammatorius in lacerto fubfidebat, et brachii partes - laefae bonum faciebant pus, Eodem die iterum frutlula quae- | dam carnis corruptae removebantur , locisque adfe&tis lintei carpti ope fequens illiniebatur digeftivum: Rec. 7erebintb. cla- riff. 3iij. P'itell, ov. IVro III. Gum. Oliban. fubtüiff. "eris. 5vj. Olei Hy--- peric. co&. Mell. vofar. ana 5i 8. M. D. ad oll. et illis fplenia vino. - myrrhato imbuta, atque facculi difcutientes fuperimponeban- . tur, fimulque remedii interni ufus cum regimine diaetetico ad - duodecimum eiusdem menfis usque diem continuabatur. —— Quia vero pater multo angore, uno alterove dubio cru- ciab:tur, proponebam ei, me atque chirurgum haud repugna- turos effe, fi alios adhuc noftri ordinis viros in confilium vo- ; | j . ^. Eae Ke * * A - m A ^^ e 24 m c - 4 - - .. De Spbacelo & vi externa maio. 535 care vellet. Hunc in finem et Profeffor quidam medicinae, et ehirurgus quidam Friburgi die XII. di&ti iam menfis Januarii - — arcelfebantur, habitaque communi deliberatione declarabatur, praeter iam fa&ta nihil aliud effe faciendum. — Attamen vero de- cernebamus, vini myrrhati loco fequens adhibere deco&tum: Rec. Cort. peruvian. opt. 31j. Hb. Stord. Ab[yntb. vulg. Salv. ana AMij. Qammon., pur. 3). M. F. Spec. D.ad Ch. S. Cum füfficiente quantitate aquae decoquendae. Remedii interni autem vice 'ordinabantur boli : Rec. óris Cort. peruvian. opt. $(8. Syi. Fl. Tutic. q. S.'M. F. Bol. Nro. Xll. confperg. Trag. arom. D. ad Ch. S. Singula hora quarta unus in potu ordinario fimendus. Et hoc -etiam medicamentum libenter deglutiebat puer. Huius et prae- cedentis medicaminis ufu febris quiefcebat, fitis remittebat, de- liria ceffabant, fomnus in ordinem naturalem redibat, et bra- chium laefum bonum gignebat pus. — | Vigefimo eiusdem meníis die in media phalange pollicis afperitas, et perioftii abfentia obfervabatur. Ad corrupti hu- - jus offis ergo citiorem feparationem , atque mundificationem -eidem füb quavis deligatione mercurii praecipitati rubri portiuncula "adfpergebatur. Pari etiam tempore fingulae fphacelatae mol- les partes a fanis perfe&te feparatae erant. Locus offium fra- "&orum, a cubiti articulatione duos digitos cum dimidio diítabat, -amboque haec offa circa eorum fra&turas transverfe in offi&catio- -mis pun&tis fa&tas ab omnibus partibus mollibus, et ipfo perio(tio longitudine unius digiti cum dimidio denudata erant, atque colo- rem livido-nigrefcentem iam habebant. Etnunc manus et cubiti -articulatio mufculi radiaei interni tantum ope uniceinter fe cohae- - -rebant, Abhinc prominentibus oflibus quotidie mixtura ex anatica -gortione Fff. Eupborb. et Succin. parata, tam ad eorum ulterioris cot- . ruptionis praefervationem , quam ad eorumdem corruptarum 4am partium feparationem fecundum artis regulas adplicabatur. Ceterum vero tam internis, quam externis remediis ut haCte- "mus continuabatur, Cum autem circa huius menfis finem et in NC | Gg 2 cubito, 236 — — cov Obfervatio XLVIII. cubito, etin manu multa caro fpongiofa procrefceret, ad con- ciliandum ei iuftum robur fequens praefcribebatur pulvis: Rec. PTEPNT arb e Em ioc a " utiae alex. ppt. Rad. tormentill. C. G.uft. ppt. Bol. armen, Sanguin. ^ " Dracon. ana 3j. Colcothar. vitrioli edulcor. 31j. M. F. pulv. fübt. D. ad... Ch.S. Pulvis carni fpongiofae adfpergendus, et plumaceolae- E aqua calcis imbutae fuperimponendae. Haec remedia bonum - etiam praeftabant effectum , verfus medium menfis Februarii | enim circa cubiti articulationem, etin dorfo manus multa caro cute obdu£&ia procreta erat. Ad roborationem harum partium | Spiritus quidam balíamicus e fpiritu balfami peruviani et ma- - tricali compofitus, quo cubiti articulatio et dorfum manus inun- gebantur, adhibebatur, reliquae autem carnofae partes deco- | .&o die XIII. Januarii ordinate, omiífo tamen fale viue ! humetabantur. Interne vero bàli e cortice peruviano bis tan- . tum de die ob pueri euphoriam porrigebantur. Ha&tenus in fpe atque exfpeétatione eramus, offa brachii : .denudata et corrupta fuppurationis beneficio fronte feparari. | P & Cum autem feparatio haec neutiquam ad votum fuccederet, ét carnem recens procretam oíTium fra&torum acuminafemper it- — ritarent , vigefimo menfis Februarii die cubiti os manum verfus | longitudine unius circiter digiti ferrulae ope demebatur , et «um fruftulum ulnae offis cubitum verfus pari modo auferri in- tlibeebu unico ferrulae du&u fponte decidebat. Eodem . -.€ie in pollice corrupto particula mediae phalangis oflis volfella fine ullo negotio removebatur, quo vulnufculum di&e in digi- 1 to paucis diebus confolidatum erat. ^ Cetera offa in brachio - prominentia atque depravata fecundum iam indicatam metho- | dum porro curabantur. Ad maiorem vero carnis procrefcen- - .tiam ipfis vulneratis adhuc carnofis partibus chirurgi Fribur- | genfis fuafu fequens adplicabatur Linimentum; Rec. Oj. Ovor. expr. 3i). Liquam. Myrrb. Bals. peruvian.ana 369. M. D.advitr. Ob - ingentem vero puris proventum id continuari haud poterat, - kius loco vix dictus di Friburgeníis portionem circiter - , SUM Or De Spbacelo e vi externa nato. | 237 27 Balf/ami cuiusdam vulnerarii.fpirituofi , de quo élfdchià feré . gloriabatur, transmittebat, eoque nunc vulnus brachii deliga- |? batur, et remedia huc usque in et externe ufitata porro adpli- - - €abantur. Balfamum autem hunc vulnerarium e Bals. du Com- * mandeur de Peru, et e Bals. Floravepti, quorum compofitio- nes in illuftr. D. D. Neumanni PraeleCtionibus chemicis Bero- lin. 1*40. edit. recenfentur, compofitum fuiffe, exiftimo. ' Circa finem huius menfis tota manus cute quidem, et di- - giti unguibus iterum obdu&ta erant: nihilo tamen minus tu- ! mor quidám in manu durus, atque fenfibilitatis in digitis ple- marius fere defectus non parvam finiftri eventus mihi excita- . bant fufpicionem. ." Tertio meníis Màrtii die poftica offis cubiti pars, quintó - eiusdem die reítans huiusdem offis antica portio, et fequente die antica etiam pars ulnae omni fine vi auferebantur. | Netan- 'dum praeter ea eft, feparationem horum offium in fuis extremi- tatibus oblique faCtam fuiffe , amborumque deperditas partes - - Jongitudinem trium digitorum cum dimidio habuiffe. Facta . munc feparatione horum offium tanto magis manus iam defor- mis refecari debuiffet, cum ad eius reftitutionem , ob magna- — rum offium cubiti et radii partium unacum ipfis offi ficationis | pun&is amiffionem nulla fupererat fpes. Quia vero omnibus — principiis phyftologicis deftitutus chirurgus Friburgenfis fem- per contendebat , non folum brachium et manum confervari - poffe, fed et reftantes offium cubiti et ulnae portiones fe ex- - tenfuras, iterumque coalituras eíle, fanioribus confiliis ] paren- tes haud aufcultabant. —— . O&avo Martii die in auriculari digito cavitas , quam chi- É ifirgüs Emmendingenfis fine perceptione doloris dilatabat, ob- — fervabatur, et cum in ea fubftantia fteatomatofa inveniretur, EDU mercurii praecipitati rubri infpergebatür. Decimo eivsdem menfis die aeger magno aeftu. et fiti op- gprincebator , et in cubiti articulatione vehementiffimum perci- , | Gg 5 ; piebat | Ld | | | | | y - 238. — Obfervatio XLVIII. | piebat dolorem, eiusque lacertus valde tumebat. Ad debellan: - dam febrem quavis hora fexta iterum Bolus e cortice peruvia- . no propinabatur , et ad difcutiendum tumorem in lacerto fac- culi difcutientes in vino deco&i calide adplicabantur. ^ Qui- bus remediis dierum aliguot fpatio fymptomata haec profiiga- - bantur. Sexto Avg, die cavitas in auriculari digito confo'idata erat. Duodecimo eiusdem chirurgus Emmendin£enfis unguen- tum a patre clam adplicatum viridemque habens colorem in vulnere reperiebat. Ad quartum usque Maii diem circa cubiti etionie Gone multa caro, et cutis quae annulum quafi formabat, procreta | erant, manus vero valde adhuc tumebat, quare fequens ordi. . mnabam: Rec. Rad. Tormentill. Cort. Granator. ana $). Hb. Origa- i Fl. Rofav. rubr. ana Mj. Ycif. M. D. ad Chart. S. Cum pzarti- bus aequalibus vini et aquae decoquendae, quo deco&to manus fedulo fomentanda. -. Decimo nono di&i menfis inter annularem et auricularem digitum nova detegebatur cavitas, e qua multa portio puris al- b tamen non foetidi profluebat. . Fine menfis Maii bolorum, et fpiritus balfamici fupra indi. - cati ufus omittebatur. . " Initio Septembris vulnus brachii puris fed et carnis. luxuriantis largam gignebat quantitatem. Circa cubiti articula- - tionem hoc in tempore adeo de doloribus conquerebatur puer, - ut vix tactum ibi admitteret, Ad maiorem exficcationem loci - vulnerati chirurgus Friburgenfis infperftonem pulveris cerae fi igü- latorige rubrae füadebat., -qui vero pulvis. optatum effe&um mi- nime praeftabat, quare etiam àb eius ufü mox defiftebatur ,lo-7 cusque vulneratus decotto faepius iam dicto balfamo vulnera. | | rio füpra nominato mixto deligabatur, et manus deformis fpi- ritu vini re&ificatiffimo infricabatur. . Interne autem bis de - die ufus bolorum de novo fufcipiebatur. r | Men- / ! : h hcl * - De Spbacelo e vi externa uda s 239 "Menfibus O&obr. & Novembr, nullae occurrebant muta- tiones. Hoc autem eotempore perfpicue obfervabam, quod, fi 'Corticis peruviani ufus intermittebatur, pus et in maiori quan- . titate, et putrido magis odore proveniret. - Vigefimo fecundo Novembris die Phyficus quidam ex alio - difiri&u terrae Bada Durlacenfis amicus meus , dum viveret, - jóntegerrimus cafu in hanc veniebat regienem. " Huic non infi- mae eruditionis viro proponebam , ut mecum puerum hunc infpiceret. Fa€ta infpeGtione Darentibus demonftrabat candi- — dus hic medicus, manum, atque anticam brachii partem pror- fus ommino corruptas, et neque ad earum confervationem, neque ad reftitutionem amiffarum offium cubiti et ulnae partium — minimam fupereffe fpem , imo metuendum effe, ut lon- — ginquitate temporis lacertus ob reforptionem humorum putri- x ! M y dorum fimili exponeretur corruptioni, qua deinde puer in ul- timam falutis metam adduci pofílt. Sed furdis narrabatur fabula! Die decimo tertio Decembris ciis Friburgenfi S pa- tris requifitione puerum iterum viíitans denuo fpem inflabat pa. - rentibus cubiti et ulnae oífa nonfolum fe iterum extendere et - €oalefcere, fed et brachium et manum confervari poffe. Et - eum in brachii vulnere multa caro luxurians rurfus aderat, idem vir hoc praefcribebat remedium: Rec. Capit. mort. vitriol, edul- corat. $1j. Cran. buman. ras. EH alum. uft. 3j. M. F. & fübt. D. ad ^€h.S. Pulvis carni fpongiofae infpergendus. Manum vero - deformiter tumefcentem fafcia conftringere füadebat. Forfi- 'tan cranit humani adfperfione cubiti et ulnae oflibus citius in- - . crementum procurare voluit hic artifex. Hac in mif-ria puer usque ad XVIII. Martii MDCCLXV, | decumbere coa&tus fuit. Eodem autem die, cum cubitus de- — bito modo mo-eri poterat, brachium laefum in tendiculam po- mebatur. ni:io puer hic non aliter nifi ab aliis fuffultus obam- - ^ bulare poterat, progre(Tu autem temporis melius incedere diíce- bat. 34Óó ^ t Olfiratio XLV. bat, Pari —I anterior brachii pars una cum manu bre- . vis et corrugata quafi, in vulnere autem ne veftigium qui- . dem vel offium extenfionis, vel eorum concretioris obfervan- da erant. Die XIV. Aprilis in oddel adhuc trifti verfabatur ftatu af- . fli&us puer. Eodem tamen die parentes declarabant denique, | ut nunc, cum optatus, et fperatus effeCtus nulio modo fucce-- derét, confenfum fuum ad amputationem manus, etanticae - . brachii partis largiri vellent, cui operationi ipfe pater XXlldum modo diéti menfis praefiniebat. ^ Praeparationis gratia mox. praefcribebatur diaeta antipblogiftica, atque diiuens. Die X1Xmo' primae viae potiuncula laxattva purgabantur. Die XXImo usque! . .ad operationis pun&ctum parentum follicitatione fequentis emul-: | fionis anodynae fingulis bihoriis cochlearia duo propinabantur:' ! Rec. Vae Geras. vigr. 3vj. Sem. Card. Mar. Papav. alb. ana 2(8$. Syr. Papa. 41b. 5j. M.D.ad vitr. Ipfa Operatio dié&ti XXIldi aprilis: dici hora circiter fecunda pomeridiana infütuebatur, meaque in* praefentia, parato prius deligationis adparatu, faepius iam de- fcripta antica brachii portio una cum manu cohacrente a chi-'- rurgo Emmendingenfi cultelli acutiffimi ope duorum circiter pol- licum diftantia infra cubiti articulationem eo facilius remove-- batur, cum exulcerata adhuc carnofa lacertum manumque con-- tinens pars diametrum tantum trium linearum circiter habebat, Fa£ta hac refeCtione e duabus afteriolis brachii truncati vegete profiliebat fanguis. Truncus autem brachii fruftulis fungiova- - ti, plumaceolis, fpleniis fpiritu vini re&tificato madefa&tis, et '3 fafcüs fecundum artis regulas deligabatur, quibus etiam en- - cheirefibus fanguis ex arteriis profluens fuübfiftebat. Eiulatu defatigatus puer ab hora huius diei (feptima vefpertina ad fub. fequentis diei horam matutinam quintam placide et tranquille ' dormiebat. Bonae autem fuppurationis caufa pef plures dies ' - fingula hora quarta bolus e cortice peruviano denuo propina. - à batur, atque conveniens vius ratio iniungebatur, Ht In De Spbacelo e vi extera vato. 241 n amputatis partibus fequentia obfervabantur: anticae of- iun cubiti et ulnae partes, quae adhuc reftabant, afperae et in- - aequales erant. lncifis integumentis in manu communibüs fe- "rum flavum profluebat, mufculofae, vel cirnofae eiusdem - - partes minime rubrae et cruentae erant, fed verum tumorem — fteatomatofum repraefentabant, et oflibus perioftium iam de- ficiebat. | .Falfe promiffae exe boatlanis loco, firmiffime igitur cre- — do , manum , adiacentesque partes enormi tandem putredine diilluxas effe. Vigefimo quinto eiusdem menfis die deligationis adparatus mox poft amputationem adplicatus removebatur, astque novus - - fupra defcripto modo imponebatur. Finem huius menfis ver- - fus truncus brachii bonum faciebat pus, et tunc ad laudabilem ; fuppurationem promovendam Zalfzmus Arcaei, Efentia Mrrbae et Succini mixtus lintei carpti ope adplicabatur , Sous ad me- - dium usque Maii continuabatur. Die XV. Maii brachii truncum. tumidum, rubido colore, atque cruíta ficca obdutctum inveniebam, Beue füb crufta derum rubrum largiter profluebat. Ad huius loci ergo exficca- tionem fequens praefcribebatur unguentum: Rec. Unguenti Diapompbol. 4Acet.. Saturn. opt. faturat. ama 31(8. Olei Lil. alb. 3xj. M. F. Liniment. D. ad oll. S. Linteo carpto illinendum, et vul- 1 neri brachii bis de die applicandum, et Emplaftr. Foponpholyg. . linteo extenfum fuperimponi iubebam. - . |. Die XXmo di&i menfis Maii vefperam verfus de horripi- j "fationibus, et doloribus in brachio affli&o pun&oriis conquere- batur puer, no&temque fubfequentem inquiete, et inter .con- | &inua fere deliria abfümebat. Altero die brachii truncus fupra | cubiti articulationem usque tumidus, atque inflamm:tus erat, | 'et ex eo multum ftillabat ferum. — Vulnus vero brachii optime , munc füppurabat, cum crufta id antea obtegens fponte abfciffa | rat. Eodem die urgenter pater a chirurgo Emmendingenfi |* ANov. Al; Pbyf, Med. Tom, IF. Hh defi- E? | ! um s [m XLVIIL detidferabit : À xit hic illius waguentuit domeflicum ex oleis quilusdam. coGlis, terebintbina, et cera compofitum applicaret, quo etiam voto | annuebat chirurgus. XXllIdo eiusdem die vehemefttillfimis in - — brachio cruciabstur doloribus aeger, et cum illum hora vefper- | tina fexta viütarem in brachio inflammato epidermidis defé- | &um, nullum autem febris indicium in puero inveni. Nihilo - diac minus denuo iterum quavis hora tertia bolum e cortice - peruviano fumere iubebam. Externe vero partibus inflamma- tis fomentationes emollientes, atque anodynas cum latte para- j tas adplicare fuadebam. — Die Xxliltio eiusdem per litteras mi- hi fignificabat pater, inflammationem brachii incrementum ca- pere, puerumque valde gemere, stque quiritare, quam ob reni. Ed prae/cribebam remedium : Rec. Cort, Peruvian. opt. $1(. . Feronic. Malv. Flor. Cbamaen. vulg. Sombuc.aua Mfi. M. F.— Sm, groff. D. ad Ch. S. Partibus aequalibus aquae et la£tis de- ^ coquendus, quo deco&o partes inflammatae calide faepius fo- - mentandae. XXIVto chirurgus Emmendingenfis mihi refere- — bat, inflammationem quidem ülteriores haud feciffe. progref. | 4 fus, puerumque tranquilliorem fe gerere, in loco inflammato - tamen atras quasdam maculas fe obfervaffe, ufum dutedi nen mox nidum birundinum in latte co&um, mox unguentum iam, diui. doiiefticum , mox ex olivarum oleo, aqua calcis vivae , et almi ovi compofitum linimentum adplicari. XX!Xno eiusdem menfis. atrae rraculae feparatae erant, et ex eorum vulnufculis multum. emanabat puris. Extremitas trunci denuo hoc die crufta ni-ra. crat obdu£ta. |. Locis adfe&tis patris iuffu uaguentum domefti: cum, linimentumque ex album. ovi etc. paratum porro "i a- batur, et, cuius fuafu nefcio, puer faepius ad affiuxum puris | cohibendum tabacum famis debebat. d Ab illo tempore varia adhibebantur et anilia et. empiri confilia, et remedia, quae evitandae nimiae proiixitatis grat recenfere hic nolo. J b rU JT j2 De Spbacelo e vi externa mato. 243 Tunii XXVto die dicebat mihi pater non folum cruftam nis gram in brachii trunco fponte decidiffe; fed et feftucam adhuc ab ulnae reítante portione fe feparaife. Ceterum vero in ad- : plicatióne remediorum fuorum domefticorum pertinaciter per- fiftebat. Medio menfis Auczufii pueri huius brachium iterum infpi- "ciebam , eiusque truncum usque ad magnitudinem mediocris fragi pulcherrime confolidatum inven ebat, vulnuícaulum- etiam - hoc albidum bonumque nunc faciebat pus, et puer ipfe inte- ".gerrima gaudebat fanitate. Finem menfis O&tobris verfus brachium hoc tam enormi- -ter laefüm perfectam tandem duxitcicatricem. — Et fic curatio Doria huius mali viginti duorum menfium fpatio finiebatur, - quae, fi pater fanioribus do&trinis aures praebuiffet, fex ad fum- —mum menfium termino abfolvi potuerat. Interim autem faepe memoratus hic puer ad hunc usque diem dum hoc fcribo, qui eft XXVtüs lulii anni MDCCLXIX. dies, vegeta, optimaque . gaudet fanitate. —*t ^ 7Ex obfervat'one hac patet : Nimia adftrictione fafciarum | kmo fanguinis refluxum praeclufüm, eumque omnia fecuta effe ymptomata atque fingula triftem hune producta eventum ma- s ug lido Corticem peruvianum et in cohibendo fphacelo, et in |. €oercenda febre, et in producendo bono pure fingularem exhi- "buiffe virtutem, atque efficaciam. EtlIIItio ipfos parentes falfo ali- | orum confilio fuffultos curationem hanc tot menfes protraxii?e. Coronidis loco adhuc adiungo, pueri negle&ti patrem pri- | ho vocatum chirurgum in ius vocaffe, et ab eo tam reftitu- "tionem fumtuum, quam fatisfa&ionem ob iniun&tum filio fuo - "damnum poftulaffe. ^ Quo fa&o, totus proce?us duobus me- "icis, quorum aiter temere chirurgo favebat, alter vero Ífca- lam fcapham dicebat, ad diiudicationem committebatur. Poft. ac füpremus huius Marchionatus Magiftratus fummam 30o. flo- enorum rhenanorum, 150. florenos. nempe.pro con penfatio- Hh 2. : ne T. MX nme s vM lU p^ 9044 .— —'.. Obfirodtio XLIX. ne famtuum, totidemque pro filii damno permanente chirurgo E diCctabat. ^ Amicabili vero compofitione chirurgus dimidium tantum huius fummae folvebat. | ET o CFmmendinga INorimbergam iiffae menfe Augufti v169.) |... 7 LN | A v OBSERFATIO XLIX. Di. D. FERDINANDI IACOBI BAIERI — | X Cholelitborum et fabuli renalis analogia. atrona quaedam quadragenaria temperamenti fanguineo | M cholerici, iam ante complures annos doloribus nephriti- - cis affe&ta cum urina crebro fabulum rufi coloris excrevit, in- | . fimul fenfu acerbo circa regionem hepatis fefe vexari (ignifica- vit, accedente nonnunquam molefta alvi obítru&ione. Morbo | huic complicato medicina, quae fanaret, opportune affereba- | tur, ita quidem, ut paroxy/mi mitiores evaderent, et perlon- | gum temporis fp:tium conquiefcerent. ]n ultimo autem puer- perio lochia füppreffa una cum aliis funefüs fymptomatibus, in- flatione praefertim abdominis, mortem-accelerarunt. | Corpus | exanimatum paulo poft diff: &ioni committebatur, ut fedes ma-. Ji penitius innotefceret. Remo'is igitur integumentis commu- nibus, univerfum fyftema inteftinorum flatibus expanfum, et - -hepar praegrande cum veficula fellis pariter iufto maiore con- | fpicicbantur , quae binos choleiithos, nuces mofchatas referen- - tes, (ibi invicem contiguos circumfluente tenui et flava bile "RS i A es WM rr m E To ind" nd à X cU TAC rie EAE a 7 recondidit, quales Tab. VII. fig. 1. 2. diverfimode collocatosex- hibet, « defignat partem convexam, P concavam, utramque ni- tide politam. ^ Color ipfis eft fübrubicundus, fuperficies ele-- ganter fulcata intertextis fpiculis falinis. mire fplendentibus E qualia concreta quondam copiofe et granulatim cum urina pro-- dierunty ; ^ RN —— P Ae - $93. 4 ^ , hc Ven Uc iau dera De Cholelitborum et fabuli venalis analogia. | 245 dierunt, ac etiamnum.utrique renum pelvi apertae paffim ad- haeferunt. Fig. 3. 4. adiacent duo minores cholelithi aliunde - -allati criftalis falinis tetraedris inftru&ti , ejusdem coloris et - commatis, ob raritatem formae ovalis, feu fphaericae, cum antecedentibus depi&ti. Exinde fatis clare patet, orizinem eo. rum non tantum a bile mucofía et craffa, fed principio potifli- - mum falino ac tartareo eam concomitante derivandam effe, P Eiusmodi quippe impuritates falimae terreftres cum chylo ad fanguinem tranfeunt, et cum fuccis corporis noftri fecernun- - tur, et pro ratione loci ad concretionem idonei facillime coa- — gulantur, non obítante lauta et opipara diaeta, quae per de. - pravatam digeftionem in primis viis et reliquis vifceribus de fpatio et curriculo defle&tere folet. ^ Quod vero eorum alter - aliquantulum excavatus eft, et prominentiam adiacentis circum. plicare fuevit, a continua friCtione unius contra alterum factum - effe certum eft, docente Periülufiri Io. Bapt. MogcaGNo,, de fe- ' dibus.et cauffis morborum per anatomen indagatis Tom. II. - Lib. lI. de morbis ventris epift. anat. med. 37. ubi omne, quic- — quid ad hiftoriam cholelithorum fpe&at, exqui(ite abfolvitur. OBSERFATIO L. ..— Dn. D. IO. FRID. HELMERSHAVSEN, - De Obfiruttione pertinacifima plurium menfium. et confluxu fymptomatum in una aegrota. NT A ttento medicinae prattico, noftris quoque temporibus, in- 4 X terdum naturae occurrunt cafüs, non artis medicae folum ignarorum fidem adeo excedentes, üt eos non ni(i fimulando — wel fafcinando evenire adferart, fed ipfis etiam medicae artis - peritis faepius de rei certitudine dubium relinquatur. ^ dem EX dui ^ 7.7. NE Obférvatio p | ille, quem obfer vire mihi contigit, cafus tutis pro- ' bat, ümulque, quid natura hominis füftinere valeat, quoties ' ex levi morbo non fatis caute tra&ato, malum tam longi tem: poris decuríü ac fymptomatum miratu dignorum concuríü ori- ri poffit, ut omnem fere excedat fidem, clariffime demonftrat? . E contrario ctiam, quod medicinae pra&ticis, qui noftris prae- fertim. temporibus partim aegrotantium impatientia partim fa- garum anuum per/uafionibüs atque confiliis faepius impediun- 1 tur, quo minus morbos fatis adcurate disquirant,; tandemque gratiarum et remunerationis loco animos aegrotantium ingra- 3 tos referunt, qui finiftre de ipfis iudicant, folatio effe poteft, hoc evincitur, medicum , qui potius minifter quam magifler naturae eft, ddl attehtiaré remedisque lenioribus, morbos . Ac (ymptomata füperare incredibiles vifos, nec opus effe, u£ ' adhibeantur remedia mavica. ; Vidua quaedam triginta etduos annos nata, temperamenti fan- | guineo-cholerici, quae non obftante re angufta domi, voluptati ntaxime dedita erat, et peraliquot annos vitan egerat ditfolutam; praeterea vero TedentaFaii ob negatiafui alendi cauffa füfcipien: da,quaeque nihilo minus fruebatur fluxu menfium ordinario quam- vis parco, ac vivente adhuc maritoin egeftateac miferia vitam de- gerat,feptemque iam annos vidua eratmenfeMartio cIolocctxvrr, | magno languore viriumque defe&tu correpta eft. ^ Venae igi- 3 tur fe&tionem, negle&£tam eius caufam effe rata, venam fibi fe- candam cur avit. Chirurgus, quo ufa eft, fuafit fcarificatio- . nes, quas paucis diebus ter repetiit, quo fatto omnibus fere - viribus deftituta eft ; interdum tamen. negotiis fuis confuetis - » Nacare potuit, Paulo poft obftru&io alvi per fex hebdomade durans huic acceffi it, quam ha&tenus chirurgus ex ea ne quae fiverat quidem. | Ut autem liberaretur ea aegrotans vidua, ene- Jm mata iniecit ex deco&to avenae, magnaque falis communis co 4 pia praeparata, ita, ut ab initio quotidie fex eorum iniiceret, | et quidem ab initio menfis Maii cloloccrxviu. usque ad Ee - De Obfirabi Hone pertinaciffima plurium "uis um etc. dT E - diei anni nonaginta et o€to, absque fucceffü optato, dum aegro- *antis per illud tempus non nifi quinquies alvus aperta erat. | Haec naturalis excretionis via potius tam pert: naciter occlufa - "verat, ut cibiaffumti femico&ti femper per os reiicerentur. Men- . fe quarto, huius morbi, vehementer circa praecordia anxie- tates percepit, quas vomitus cruentus quincuncis excepit, et. mon multum poft eorum duo, quorum quolibet menfura una cruoris fpiffi eie&ta eft cum fübfequente fumma virium proftra- tione aegrotantis, adeo, ut perfpici non potuerit, huic hae- . morrhagiae praeternaturali nexum quendam effe cum naturali, -quippe quae tempore debito nec infolita quantitate fübfecuta * eft. Egoquidem credendum exiftimo, naturam intendi efluxum . — haemorrhoidalem, eumque ob chir urgi imperitiam non effe pro- — motum, fed potius crebris clyfteribus, quibus tot falis additum -erat, ob fpasmum ex irritatione generatum , impediebatur. E quod fal toties iniettus maffam fanguinis adeo imprae- .gnavit; ut in tota corporis fuperficie ulcera ferpivinofa fuübo- mirentur, ex quibus interdum fal purus fudore eie&tus proftug. . ^ bat. Ab initio menfis Septembris usque ad finem Ot&tobris ifta -"fymptomata mitiora fuerunt, ita, ut aegrotans negotia fua con- — fücta conficere, interdum domo exire, cibumque capere po- "tuerit ^ Contra obítru&tionem alvi per fex vel octo dies; chi- —rürgus ante commemoratum enema ex fale praeparatum iniecit, ^ ulcera ferpiginofa deligavit quidem , aft parum fanavit, nec "crafin humorum emendare, nec obftru&tiones vifcerum refera- » 4e, nec debitas excretiones tempore et ordine debito promo- —Nere ftuduit, excepto unico, quod decottum ex fragaria, de "qua aegrota fomniaverat , eam maxime fibi falutarem fore, con- fecerit, quod etiam ex illius fententia per aliquot feptimanas morbum mitiorem reddidit, quin imo aegrotans ineunte hye- me extra domum ambulans, fpasmis ad füffocationem tenden- "fibus, motibusque er ilepticis corriperetur, ulcerague eius ma- b. s ferpiginofa viderentuf, àta, ut doloribus fere non:toleran- NU dis, 248 50070 Olfervalio L. Y dis affligeretur, chirurgus eam fenfim dereliquit. Circa ini- tium igitur Februarii huius anni, alium chirurgum accerfere - :Coa&a eft, qui vero absque auxilio medici alterius gravi huic - morbo mederi folus dubitavit. | Quo fatctum eft, ut die v. Febr. me vocari aegrotans iuíflerit, ^ Die 1v. Februari de- mnuo vomitum cruentum ediderat, quam ob caufam chirurgus venam in brachio fecuit, quo facto vomitus ftercorei fecuti funt. Die v. Febr. vomitus cruentus denuo redit, ifta haemorrhagia vero fifti nondum potuit. Itaque chirurgo, venae fe&tionem in pede repetere, permifi, fimulque pulverem antifpasmod. cum pulvere abforb. WrpELI: mixtum per 1fesqui- horam, et quidem, quantum cultri cufpide capi poteft, deglu- - tire iuffi, quo tandem haemorrhagia fiftebatur. Dein fub ve- - fperam eius diei ad mitigandum motum periftalticum inverfum, clyfterem oleofum iniiciendum curavi, inveríio autem tam per- tinax et inveterata erat, ut nihilominus per os reiüceretur, . quod per anum excernendum erat. Materia autem per os re- ie&ta accuratius infpe&ta, eam maxima ex parte chymum effe - animadverti, in ventriculo ob viam praeclufam retentum, ibi- | que putredine et acrimonia corruptum, tunicam villofam ir- - ritafe, et motus periítaltici invertfi cauffam fuiffe. ^ Raro magna frufta et particulae eiciebantur, fpeciem fcybalorum gerentes et putridae, attamen illa materia quoque mali erat | odoris. - Tum lenientia et mitiora aperientia adhibenda effe. iscilicimeniá ratus, faepius animam rhabarbari concentratam | | .cum oleo amygdalarum dulcium praefcripfi ; aft parum effe&tus | animadvertendum erat, nifi excipias, quod fpasmi et conftri- - &iones non amplius tam faevientes et frequentes fuerint. Quo - faéto aegrotans mirum in modum querebatur de ardore capitis - et colli, cum tamen exteriores corporis partes magis frigidae - quam calidae effent, unde fpasmum potius in interioribus lo-- cum habere et congeftionum verfus caput caufam effe fatis ap- parebat. Corpori, quod praefertim finiftra ex parte graviffi- - e : $nli$ —- x De Obfiructione pertinacif/ima plurium menfium etc. 249 - amis doloribus afficiebatur, emplaftrum fàponat. Barbette bo- - no effe&tu imponebam, internorumque ut quoque curam gere- rem, infufüm quoddam leniter evacuans per xiv. dies biben- - dum iubebam. lllud quidem ab initio ingentes dolores et in- - quietem exci:abat, mox autem congeftiones ceffabant,. et fla- tus cum levamine emittere poterat, et cum die xr. Febr. his -clyfterem emollientem adiungerem, fub vefpera eiusdem diei tres ordinariae fedes fubfequebantur. Die xiv. et xv. Febr. il- ' lam quidem folitam materiam foeculentam vomitu reiiciebat; - - jn pe&tore tamen non parum levaminis fentiebat. ^ Propterea praeter infufum etiam eífentiam fpleneticam adhibendam effe iudicabam, qua adhibita excretio alvina per tres feptimanas . quotidie, quid quod? die xviii. Febr. diarrhoea efficiebatur. — Nihilominus autem fpasmi in abdomine, maximam vim in late- re finiftro exferentes,: continuabant. Sub vefperam die xxu. . Febr. fubito ita permutatus eft morbus , ut tympanitide, afthma- —te, obftru&ione alvi et vomitibus ftercoreis adeo adfligeretur | | "aegra, ut adftantium omnes eam perditam arbitrarentur. - Duo igi- —tur enemata adplicanda curabam, corpusque leniter inunge- "bam, unde tres obtinebantur fedes, et cum die xxv. Febr flu- ——xus menfium, qui per fex hebdomadum fpatium ceffaverat, et E antea elapfis tribus feptimanis prodire folebat, re- —ftauratus effet, hoc etiam malo liberata eít aegrotans, bene- "que fe habuit usque ad ix. Martii. Eadem die praeter opinio- mem ad iram maxime provocata, epilepfia per xi.vir, horarum - fpatium decies ter corripiebatur, adhibito autem oleo Caieput - et Liq. C. C. fuccinato ifta fymptomata leniebantur. Quo fato ;pilulis ex fapone praeparatis aegrotantem uti curabam, quarum :effe&u ea extra le&um fe continere valebat, idque fere ad finem Aprilis continuabat; dum interdum non nifi de fpasmo in latere finiflro, ubi curvatura coli eft, querebatur. ^ Die r. - :Maii autem aliud plane fingulare fymptoma apparebat, acutum "Kfcilicet, inter vomitus vehementes, qui fimulatque pauciflimura —— 4Vov, Zfütor. Pbyf. Med. Tom. IF. | li . eibi - Lao hw d - 250 M Obfervatio L.. cibi potusque ceperat , concitabantur , dolorem perfentiebat 1 aegrotans Circa ventriculum, qui die vr. Maii nutabat. Hunc | excipiebant tormina inteftinorum miranda ac tenesmus uti indyf- enteria fieri folet, donec circa vefperam eius diei materia fía- : lina terrea lapidea inftar nucis iuglandis ratione formae et mag-- i nitudinis per anum exclufa in terram praecipitaretur, cuius gra- 4 vitas unciae unius et duarum drachmarum erat. Idem etiam | die viit. Maii fiebat, tunc vero aegrotans aliquantulum cibi ca- - pere poterat. Haec autem frufta rraxima ex parte conftabant - " ex fale, í faecibus induratis et partibus turicae villofae. Huius. : materiae fruftum pondere unius unciae tradebam Viro expe- , rientiffimo BucnHoL710, Doétori Vinarienfi, ut 1d chimice cu- - ratius perfpiceret, et exploraret, ne, fymptomata iíta maioris. ; momenti effe, plus iufto afferere videar. Eandem ob caufam | . aliis etiam perfonis, qui partium mearum ftudio non tenebantur, eiusmodi frufta excreta (quae aegrotans lapides vocabat) often- debam, quoniam chirurgus, quo ab initio ufa erat aegrotans, hoc a me fi£tum, animo maligno permotus , fermonibus fuis | divulgaverat. Ex hac uncia modo commemoratus Do&or Bucnuo: zius folutionis ope in aqua fervida et iterata per char-- tam bibulam filtratione , evaporatione ut artis eft, falis veri . culinaris drachmas tres fecrevit. Monendum adhuc ron füper-: fluum autumo: fluidum a foecibus per modum filtrationis fepa- ratum propter vifciditatem aliquoties denuo per filtrnm eum tra-. dicere curaife, antequam cryftallos cubicas impetravit. — Cry- ftalii fale culinari ut ovum ovo fimillima fuerunt, tam quozd figus ram, quam quoad parte: conftituentes, chymice perveftigatae3 reliquum vero erat terreftris materia, oleumque foetidum, ac. illo teftante,. plus adhuc feparatum fuiffet, fiin eadem materia fecernenda ultimum adhibuiffet ?radum. ^ Die x. et xr. tormi-- na in inteftinis denuo incipiebant, et mox interdum particulae: huius materiae lapideae faleque conftantis ericiebantur, ítatim in aere diffolutae 3 die xi. vero inter graviílimos Sexo tane. tum. 4| . De Obfiru&ione pertinaciffima plurium menfium etc... 2$. tum nerfentiebat fruftum, vt illud excludendi facul:ate f? de- - —[fitutam putaret. —Permotus eo, remedia lenientia, plerum- . TS ex rhabarbaro, stib oleoque amyedalarum dul. | cium praeparata adhibebam , duosque clyfteres oleofos adplica. riiubebam, quo factum eft, ut circa vefperam ingens fruftum - induratum, inftar ovi, excrementis obdu&um eiiceretur, cum — praecedentia tamen non nifi ficca exclufa effent, Aezrotans, | -haec perpeff2, atonia corripiebatur. ^ Sub vefperam diei xrir. ^ Maii fruftum eiusdem magnitudinis, et quidem gravitatem quod attinet, unius unciae et femis excludebatur, ^ Die xiv. et xv. D de doloribus: vix perferendis denuo querebatur, donec vefper- -tinis horis fruftum eiusdem materiae, planum, inftar Thileri unius unciae excluderetur, quod pro percepto dolore maius E quo fatto magnam patiebatur atoniam. Tempore "diei xvir. Maii matutino iterum fruftum magis rotundum fere -unius unciae et femis, quod aegrotantis, ut Ipfa adferebat, ven- — triculo adhaeferat , excludebatur, quo exclufo vehementer evo. mebat , ac facultate loquendi adeo defütuebatur , ut non nifi "balbutire valeret. Vi mixturae tonico- nervinae et fpiritus ner- "vini linguae infufi die xvi. Maii facultas loquendi redibat, fimul- —3c vero molimina ad excretionem praeternaturalem fontiebat.- — Hac vice tam obftetrix, quam chirurgus iuffu meo aderant ex- -elufionis promovendae caufa, quo magis conftaret, aegrotan- "tem non fimulare, eamque materiam ex inteflinis provenire: —eodem igitur die JAEETOR eorum huiusmodi lapis excernebatur d diffolutus. Die xx. eius generis alius, inftar osi ab ob- 1 etrice eruebatur, quo faCto motus epileptici animadverteban- "tur in aegrotante, imo circa vefperam diei xxt apoplexia pro- . fternebatur, quae usque ad horam fextam vefpertinam diei xx 1r. — durabat, attamen vfu venaefe&tionis fpiritusque ner: ini ita ma- - Xillae mufculi relaxabantur, ut linguae ufus rediret, oc ne ul- | Ta quidem pars paralytica maneret. Spiritum iilum nervinum, | "Megrotans adhrmabat, primo nafum, deinde cerebrum penetraf- E li 1 2 fe, as2 ^ - - Obfruüto L. xe fe, tunc in tergum defcendiffe, ipfique vifum effe, maxillam. fuam cochleis relaxari, fibique facultatem loquendi reddi, fub - paroxyfmo vero linguam fuam nimis longam effe, fpatiumque .pro ea fibi deeffe, aegrotanti vifum eft. ^ Die xxiv. minora - eiusdem materiae frufta, unacum fanguine excernebantur, ci-:. bique per os reiiciebantur. ^ Ad hoc impediendum decoctum ex rhabarbaro et manna, cui parum falis accedebat, bibendum . curabam eoque die xxvi. ingens copia filorum alborum et mu- - ci, quem aegrotans pinguedinem effe putabat, eijiciebantur; ego vero mucum inteftinorum et partes tunicae villofae feparatas ef- fe, iudicabam, abluto enim hoc muco decoctum ex manna, fimulac ori ingeftum erat, absque ullo obítaculo per inteftina tranfiebat, ex quo coniiciebam, inteftina nunc fatis effe purga- ta, quare praecipue eorum tonum per martialia reftituere ftu- debam, per intervalla vero antifpasmodicis uti praecipiebam. Ex | die xir. Maii conquefta erat de certo abdominis loco duos di- gitos lato füb umbilico, qui fenfim füppurabat; eo igitur incifo die xxvr. Maii, fiftula fub integumentis unius et dimidii polli- cis reperiebatur, quae vero mox fanabatur. Circa finem men-' fis Maii denuo obftru&iones pariter ac molimina haemorrhoi- - dalia cum fpasmis vagis, quamvis menfium fluxus huc usque fuerit ordinarius, revertebantur. Ob ftatum igitur. plethoricum | venam fecari iubebam, quo fatto, alvus quidem aperta cum - remiffione fymptomatum producebatur, e contrario i&cterus fla- vus per totum corpus erumpebat, qui per integrum fere Junii - menfem durabat, eoque morbus aegrotantis ita remittebat, ut. quotidie plerumque extra domum ambularet. ^ Attamen cibi. non fatis concoquebantur, fed potius de magno in capite fervo- - re, cardialgia, fi quid cibi cepiffet, querebatur. Hanc ob cau- fam ut vifcera, inprimis hepar, non fatis iamiam purgata et aper- - taeffent, verebar, cum potiffimum iCterus faciei praecipue ve- . ro füperciliis tenaciffime inhaereret. | Menfe Junii ad finem ver- gente iterum aliud huic morbo fymptoma acceflit, quod ut ae- gro. —- 13508. e EC OR CÓ " PI w — — De Obfiru&iione pertinaciffima plurium menftum etc, — 283 — gtotans fignificet non erat, cum ipfa natura eius fignum exhibe- — ret. Inde a xxvi. die Junii totum illius corpus maculis caefiis — magnis inftar fanguinis fugillati ita obdu&tum erat, ut color fla- vus ab iétero vix diftingui poffit. — Inprimis integra frons ad dimidiam usque na(íi partem caefio illo colore obdu&ta erat, re. liqua vero corporis pars fpeciem fufte valde percuffi gerebat, -ita ut nihil unquam magis fingulare , imo ridiculum mihi vi- - fum fuerit ^ Maxime vero, aegrotantis urina faepius maxima - ex parte viridis, miratu erat digna. — Poftquam igitur maculae - tae caefiae per quatuor dierum fpatium perftiterant, ita ditfol- 'vebantur, ut color flavus magis perluceret, tam fauíto fuccet- fu, ut paffim adhuc concitati fpasmi penitus ceífarert, et aegro- — tans non folum cibum caperet, fed etiam bene digereret. Color igitur mixtus ipfi iucundior erat, albo naturali, quamvis oculis nihil mirabilius effe poteft eo adfpe&u. — Ad refolutionem vero vifcerum cicutam in infufo eiusque extractum cum fapone ve- .. pet. et G. ammoniaco in aceto fquillitico foluto pillularum for- " emaipfi ingerebam, iisdemque remediis adhuc morbus oppugna- tur, ac eorum vis effecit, ut plurimae maculae caefiae, uti — et i&terus prorfus evanefcerent. Ab epilepfia originem traxif- — fe has maculas, adítantes opinabantur, ego vero crebrum cor- -— pori immiffüm falem, non obtiruCtiones tantum pertiuaciores - ^ reddidi(fe, fed maiori etiam quantitate maffae fanguinis immix- ——tumeífereor. Quamvis vero, vifcera per fal obftruCta effe, non "contendam, hepatis tamen obftru&tio in propatulo eft, ergo -. partes biliofae fulphureae in maífa fanguinis füperftites fuerunt. — €um vero fubie£&tum admodum pronum ad iram aeque ac vin- -di&am fuerit, nec occafio eiusmodi ipfi fere quotidie defue- — git, refolut:o bilis tantae falis copiae acceffit, crebrosque fpas-. |. mos excitavit, fimulque eius coloris mirandi caufa eft, — Pro- . ixius fortaffe morbi huius cauífas disquirerem, nifi vererer, - . me limites cafus excedam; forfan autem proxime occafio fe | - Offert, partim morbi exitum "— faciendi, partim quae mea E | Uo 1:3 ( de m. i -— 234 00 0 0 Olfirvatio LIE de ipfo morbo (it fententia, exponendi. Hucusque enimex eo- — dem illo cafu, cum ne unica quidem feptimana praeterlapfa fits qua fingulare novumque fymptoma non evenerit, mitiffima re- « lie... "ch e media in morbis pertinaciffimis et tutiffima et optima effe, ad- - curatius perfpexi. .— CFinaria Halam mi[Ja menfe Tui clolbecrxix, 2 OBSERFATIO LI. Dn. D. FRID. SIMON. MORGENSTERN. De Sanato brachio poft aculfam manum. ie 19. Septembr. anni 1768. intév horam fextam et fepti- mam matutinam agafo quidam ex fuburbio Thurmfchanze dicto, plauflro biiugi fed non onerato pontem proxime ibi (i- tum tranfibat, In medio ponte operarios quosdam offendebat, quorum labore novae fupplicae machinis adigebantur. -lbi ac- cidebat, nefcio quo fato, ut plauftrum tranfiens funem non ad- modum "craffum ; quem fibi operariorum unus multiplici gyro - ad finiftram manum fecundum morem confüetum firmaverat, apprehenderet, et hunc mercenarium non folum fecum duce- ret, fed etiam manum ipfius finiftram plenarie abrumperet, ita, ut ifta paucis modo tendinibus mirum in modum extenfis, vi illata autem nondum perfeCte fra&is, penderet. Duobus circiter horis praeterlapfis ego vocatus cum chi- - turgo urbis noftrae exercitato HELLMANN laefiones huius vul- | nerati omni ftudio explorabamus, qui domum iam adportatus, in. le&o fuo triftem fuam deplorabat fortem. — En! laeíionis et cu- . rae brevem defcriptionem. 1 Mifer ifte homo, oannes Chriffianus PETZHO! D, fecundum et. ta vicefimum annum enis ab incunabulis iam infortunii humani teflis, - De fanato bracbio poft auulfam manum. 255 teftis. Dexter enim ipfius pesa nativitate introrfum erat ver- - fus, maleque formatus. Digiti pedi deerant, quorum loco na- — tura deformem truncum flruxerat. Corporis totius adfpe&us macilentus erat; ftatura exilis; vires debiles. Facies ipfius nec non collum in dextro latere paululum . eontufüm confpiciebatur, qua contuíione fimul fatum erat, - wt cuticula quibusdam in locis deficeret. ^ In pe&tore atque - dorfo nihil praeternaturale fefe adfípe&tui noftro offerebat, et - aeger praeter dolores detruncati brachii nullos accufabat. Ma- - pus finiftra in totum abrupta erat. Suburbii chirurgus cogno- — mine ScHI.LrNG, qui hunc laefum ante noftrum adventum laxe . tantum deligaverat, ante deligationem tendines quosdam ma- nus, quos mox denominabo, qui mirum in modum extenfi erant, et de quibus abrupta manus pependerat, forfice ampütaverat. — Hoc chirurgo fimul accerfito aegrotus tunc, ut artis eft, deli- — gabatur. Verum enim vero antequam hoc peragebatur, vul- - mus accuratius explorabatur. Sub hac vulneris exploratione fequentia. obfervabantur. 1.) Secundum et tertium os offium carpi in fitu fuo naturali remanferant, reliqua vero oifa ide manui abruptae adhaerebant. 2.) Ubi primum os carpi fitum eft, ibi idem os ad dimidium fra&tura divifum erat. 3.) Ligamenta articulationis, quibus ulna ac radius cum car- - po uniuntur, denominata haec offa adhuc cingebant at- que tezebant. 4) Diírupta vafa fanguifera, tam arteriofa quam venofa fe- fe ita anguítaverant et abfconderant, ut vulnus nec a Ld . primo momento, quo infli&um erat, nec a primo et - — axo deligationis apparatu liberatum ac fibi relictum, | fanguinem funderet. Paucas tantum guttulas fanguinis | ^ .- easque lente cadentes vafa plorabant , nulla compref- - fione externa adhibita, b ; In 256 —— Obferoati LI. : "x manu avulfía detegebamus: : , ! Ir. E) Varios tendines elongatos atque pendentes, et quidem : : t ) tendinem extenforis digiti indicis fex pollices, | b.) tendinem extenforis digiti medii fex et fubflantiam. eius mufcularem duos pollices, E . €.) tendinem digiti annularis fex pollices et dimidium, i in. — .. elufive parvae portionis mufeularis, | d.) tendinem mufculi cubitaei interni quinque pollices, 3 longum. , 2.) Deindeetiam primi offis carpi, fcaphoides di&i, diffra&tam — | partem obfervabamus, cuius fupra nobis mentio fa&ta TN | eft, ut etiam reliqua carpi offa. E: 3.) Denique cuticulam eo in loco conípiciebamus deraom, . quo funis manum cinxerat. | Quod curam vulneris attinet ,' ea fequentem in modut peragebatur. ^ Regioni vaforum, quae ad carpum et manum . tendunt, (nam nec vifui fe offerebant fanguinis profluvio, neg digitorum - exploratione ex pulfu dignofci poterant) fungi - igniarii portio immediate applicabatur, ut fanguinis haemorrha- giam praecaveremus, Offacarpi, quae fupererant, et diffra- | &um os linteis carptis iisque ficcis obtegebantur, his vero lin- - tea carpta vini fpiritu imbuta et ftupae portioin glomerem con- - globata, imponebantur. Cutim unus chirurgorum adftantium, quantum fieri poterat , verfüs truncum manibus adducebat, dum alter duobus emplaftris glutinantibus longis et gracilibus, ut artis eft, cruciatim impofitis hoc conamen partim adiuvaret, | partim addu&as partes in fitu defiderato obfirmaret. ^ Deinde | vulneris deligatio fpleniis ac fafciis neceffaris abfolvebatur; | brachium denique faícia folemni in fitu debito fervabatur. His. pera&is in dextro brachio venae fe&io inftituebatur. | Ad in- flammationem nimiam abarcendam fomentum ex vini fpiritu et aceto yini ana permixtis tepide omni femihorio renovatum bra- | chiolaefoimponebatur, Interne nitrofa copiofe porrigeban- - | . tur. "t mr mo mS ».. a "m -^ ws Makes abd NL AI. ^ M. E De fanato brachio poft avulfam manum. 295 tur. Potus erat decoctum hordei addito aceto acidulum. Pri- - mis diebus grave febris incendium erat 5 per no&tes deliria, - quae reiterata venie íeCtio refrenabat et mitiora reddebat. - "Tertia die prima vice fafciae folvebantur. - Infignes brachii dolo- - fesaecer accu/íaverat, tumor circa vincula confpicuuserat. Vin- iy . culis folutis fuppurationis obfervabatur initum. ^ Tumor, qui . .non admodum durus, et parum a naturali cutis colore recede- lj Dic. paucos poft dies fub ufu fomenti detumefcebat. ^ Aeítu ? remitente nitrum parcius et loco huius pulvis refo:vens fim- - plex difpenfatorii Brandenb. cum cortice Peruviano omni tri- - horio porrigebatur. ^Suppuratio larga vulneris deligationem .. IV per diem inftituendam expofcebat, qua rite fuüccedente « quatuordecim diebus praeterlapíis fomnus et ciborum appetitüs —redibant. Unguentorum ufus ob nimis larcam füppurationem - plane fere omittebatur, et quum carpi offa denudata carne ite- rum te&ta effent, ad laefionis fuperficiem aequalem ftruendam, Em luxuriaritis fibrae lapide infernali confümebantur. Poft ter- — tiam feptimanam vulneratus per diem ele&to furgebat,et poft duos - menfes iterum in publicum prodibat, quamvis vulnus nondum Bibtenarie claufüm effet. | Perfe&ta vulneris confolidatio quarto — menfe praeterlapfo fübfequebatur, quo me dereliquo fanus adibat. . Praecedentem morbi hiftoriam c. b. le&oribus communi- | eavi, non quidem ob fui raritatem, quamvis inter minus fre- — quentes morbos referendus fit, fed eam ob rationem, ut alio- -rum Medicorum obfervata corroboret et patho: ogicas quasdam | "veritates iliuftret. Celeberrimis auctoribus, qui de membris -avul(íis quaedam litteris coníignarunt, interalios praecipue annu- | mmerandi fünt Academiae Regiae chirurgicae, quae Parifiis flo- Tet, focii, et inter hos Cl. BeNovoNT , TaLiN, Recor'N, Mouse etc. 4) deinde etiam Zacharias Voczt, Celeberrimus Lube- rH | | | Lo Mibi de I academie royale de Chirurgie. Tom. II. p, 79. — 91, Nd 4or., Phy Med. Tim. IF. -OKk ' HEU iiri n e nniliun Lites 258 Seat | -Obfervatio LL. Lubecenfium PraCticus b). | Quilibet fauciatorum,, quorum . mentionem fecerunt, quantum equidem ício , et. ex eorum Ícriptis didici, fanati fuerunt, quod etiam, Deo benedicente, . meo aegrotanti accidit. . Wa plurimi, fi non omnes, con- : fitentur, eiusmodi vulnera haemorrhagiam nullam vmilc: ha- bere. Quo ergo confirmatur, quod vaía noftri corporis fan-- : guifera, fi eum in modum extenía fuerint, ut ob nimiam tan. - dem kt énfi onem rumpant, tonum et vim fuam vitalem in finibus | ultimis amittant, etplane ineptareddantur fluidum fuum, fangui- nem nempe, transmittere. Mirum inde non eft, fi neonatorum . eorpora feGtione legali perluftramus, et funiculum umbilicalem - avulfüum invenimus, quod tunc eiusmodi-infantes haemorrhagia | per funiculum umbilicaiem diem fuum non facile fübierint ex-- tremum, quamvis fimus convi&ti, eosdem vivos ir lucem effe. . emiífos. Equidem fcio, alias adhuc concurrere poffe cauífas, - quae fanguinis proffuvium fimul prohibere poffunt; interim di- . gna mihi videtur haec contemplatio, ut in pofterum ad hanc caufam attendamus. ^ Animalia quae funiculum umbilicalem | fuae ftirpis , dentibus folvunt, non folum parant continui folus tionem, et extremitatum inaequalem dilacerationem , fed füc- ) ceffiva continui folutione , quam dentibus perficiunt, vaía | umbilicalia fimul fub dentium attritu in quibusdam fibris - praetervaturalem experiuntur extenfionem, cui tandem pla. - ne cedunt, fefe retrahunt aCtionemque vitalem in finibus | fuis amittunt. T - - - R 1 Cer mr £v es 3 TEE SUPPLE d) Zacharias VoGrt. 4natotm, Chir. und Madii erba Roffock. 1759- p- 353» 3 -— Bless VERSRAMMTIO LI. e Dn. D. FRID. SIMON. MORG JENSTERN. e o3 Mafcbi « oir tute interna in delirio ex fpasmis ab- dominalibus. * V* 40. annorum, ndis corpore gracilis, ftupidi paulülum : ingenii) morbis non frequenter infeftatus, venae fe&tio- —mi adfuetus, moliminibus haemorrhoidalibus ante aliquot an- - mos femel affliétus , potulentis fpirituofis nimie deditus , poft .3mox praegreífam irae excandefcentiam, ex improvifo ortam, vafcula aliquot decoCti Caíffee exhaurit, et, uti ominor poft haec in hauílu fpiritus frumenti opem quaerit atque folatium. Non multo poft cardialgia angitur, quae eum tam atrociter cru- —€iat, ut ad hos cruciatus motus epileptici accedant. Quum hi A fuerint ífopiti, vomitus, diarrhoea.et tam grave delirium fe. | quuntur, ut cuftodibus fuis multum negotii fecerit. Quartus. dam erat dies, quum confiliis Medici fui Do&iffimi, am ci mei perquam dile&i D. Do&t. HAsE, mea lungerem. Nune fe&tio — fecunda morbi die inftituta erat, veficatoria furis impofita erant, | mec: non clyfteres domeftici emollierités atque antifpafüci appli- «Cati. Quod interna attinet remedia temperantia atque emulfi- JA va cum camphorae aliquot granis aeger fumferat. . Delirabat Maegrotus, cum advenirem, digitis plumas quafi carpebat, e le- '&o fugam tentabat, et admodum loquax multa inania profere- bat. Lucida interdum quidem aderant intervalla, mox vero ex obie&torum vi(ione falfam concipiebat ideam, quam iterum. cum alia confundebat. ^ Noctes atque dies fuerant hucusque -dn(omnes, ut ne horulam quidem obdormiviffet aeger. Remit- tente paululum ad quaedam momenta delirio de dolore circa | -wumbilici regionem conquerebatur anis .. Pul(us plenus erat E ka et GepRRESUEUDUIUUUUUPUSEPNUTQUUHUTRUTTU s | ! | | ] I 7m, 260 ^. Obféroatio LL et a confüeto ordine parum recedebat, hinc eum, quamvis na- $ .turali paullo frequentior eífet et quamvis in initio morbi hor- ror adfuerit, pro febrili acutae indolis non habebamus. — In - fpasmorum abdominalium praecipue hepatis ftri&turae relaxa- - tione ut et nervorum cerebrique placatione fummam. curae - verfari credebamus, hinc mofchum pro medicamine eligebamus, - Excellentiffimi Cafimiri MEDICIc) alioramque celeberrimorum vi- B .gorum experientiae. bene memores, Praeícribebamus mofchum . ad grana viij. pro dofi cum camphorae gr. j.c. conferv. rofarum — 3j. in forma boli, cum admonitione talem bolum, ad mentem. 1 jam laudati MEpict o&tava- quavis hora repetendum. Hora cir- citer quarta prima dofis deglutiebatur. . Ufus emulfionis inter- ponebatur. Poft noftram confultationem multi ex aegrotantis adfinitate aezrum vifendi gratia advenerant, quorum vero col- - Toquiis turbatus magis quam placatus fuerat ; quare verfus | noctem etiam cervici veficatorium imponebatur et clyfter emol- - iens applicabatur, opem miofchi fimul adiuvandi gritia. — Alte- " ro mane dormientem mveniebamus noftrum, et ex adftantium ore percipiebamus , poft mediam no&tem fomno placido et fe-. re continuo aegrum fuiffe refe£tum. — Nobis praefentibus evi- - gilans fedato et fibi confcio ammo ad noftras quaeftiones re- fpondebat. Sudore undique diffluebat. Poft aliquam mora: n 4ndicabat, admodum proclivem fe effe ad fomnum, qno etiam. dfta die et altero mane"ita reficiebatur, ut fanitati certe reditu-. P rae omnem fidem haberemus. ^ Quinque bolos cum mofcho,. hinc huius 40. grana feu 3j. aeger confümfit. Dolores artuum - reftitantes viriumque defeCtum Cortex Peruvianus in decó&oy. temperantia nitrofa atque extracta amara in formi Elixirii. [n hibita ex voto fuftulerunt , ut tandem fucceflive ad fanitatem rediret. (Mig deburgo Halam m iffae menfe Auguft.) — OBSER- j €) Friedeich Caffnir MEnicos , Sammlumg von Beobachtungen m der PNE 2. Band. p. éos, L. P ^X (e ^— 6r - "A OBSERFATIO LUN 6T ^ E D. GVIL, HENR. SEBAST. BVCHOLTZ. De | Gieuta efficacia i in ulceribus faucium et "di j2a- » j tini venereis. Nr "5 L — Corpore procero et membris validis robuftisque b gaudens, exoptata femper gavifa eft fanitate, nunc duo- - rum infantum mater; cuius maritus, quum adhuc i juvenis ef- oec, gonorrhoea venerea aliquoties laboraverat, anno 1765. —uwlcere cancrofo in inferiori labio vexabatur. ^ Ulcus hoc foe- -- dum, diuturno mercurialium remediorum ufü , arr — meorum quidam fuperavit. ^ Verum autumno anni 17768. "faucibus ulcera admodum rebellia oriuntur, cum capitis et ie. *tuum doloribus praefertim tempore Ho Grarso., quae ob cauf- — fas praegreffas , et maritum fufpettum , malignitatem praef(agie. Jfbant. —Praemiífo remedio purgante ex pillulis mercurialibus, Jed ufum ]iquoris fyphilitici progrediebar, quem Celeb. £i: bard | de HauTEsiERK primarius exercituum Regis Galliae medicus in (formulis medicamentorum |[Nofodochiis militaribus adaptatis, lenae et "Lipfiae 1163. in 8. nobifcum cómmwunicavit. —— . Sub vufíü huius liquoris deco&ta ex emollientibus reme- . diis v. g. radice Sftheae , liquiritiae, femine lini, cum aliqua la- m "parte mixta, largiter haurienda, füadebam. ^ —Ulcera foe- , fenfim ulterius femper, ut folet, ferpentia, munditcantibus. m 'infufo oculorum populi cum melle chelidonii, effentia* myr- | phae etnitro, ope penicili abftergebantur. ^ Ufus horum re- - |. mediorum , quatuordecim diebus elapfis, non fine fru&u fuc-- ^ effi t Effecit autem ipfa mulier, ut omnia in peius ruerent, . quatuor horas in aére humido frigidoque, carnis vendendae cauffa i in foro degens, TM tamen ei interdixeram. - P opon ^ Kk 5 lam E -— | | 269 | /. Obféruatio Ll. | e E: andata ulcera magis dolere incipiunt, deglutitio dif. / ficilior redditur, ipfaque per totum corpus maxima laffitudine — corripitur, cum doloribus noCturnis artuum auCtis. . Harum calimifatum cauffa perfpiratio prohibita v: debatur, cum haec peripherica evacuatio maxime neceffaria ad mercurialium ufum - requiratur. — Ut aegrota ftatim conclavi modice calefacto ad- - "fixa, regimen fuüdoriferum fervaret, et priftina remedia conti- - nuaret, autor füaforque fui, fimul coniunéta mixtura concen- — trata ex tinCtura antimonil acri uncia una et camphorae granis O0€to, Poft aliquot dies artuum quidem dolor gravitasque paullum minuebantur; ulcera vero oris atque faucium ferpen- | tia in peius ibant, cum in dies ulterius faevirent. Deglutitio | difficilior reddebatur, fluidaque ore affumta, tam medicamen- | fa, quam cibi per nares interdum regrediebantur, adeo, ut jam in miferrimo ftatu effet. : Acceflit dolora tergo veli palatini usque ad os pala : vergens, cuius ratio animadverti non poterat, reliqua ulcera in. peius ruebant. t |... In ufum vocavi abftergens remedium a Celeb. SroskKIO | in anno medico l. communicatum, decoctum nempe lignorum, - mercurio fublimato nuptum, penicillo inungendum , atque in- . ie&ioni admifcendum ; fed omnia incaffüm, Dolores incref- - cebant cum iactura virium, atque cibi faftidio. Emul(onem | camphoratam ad refocillandas vires nunc praefcripfi. Poft de- cem dies denique 1n velo palatino, ulcus phagedenicum obfer- - vavi, quod a tergo di&ti veli exortum, illud adeo penetrave- - fat, ut in dextro latere eius minima pars palato adhaereret. | Syringis ufum ftatim vetabam, unCtione, quae penicillo fit, fo- - la contentus, Rumpebatur tandem poft aliquot dies parva por-- tio lateris finiftri veli palatini5 dextro vero illud parum adhae- rebat. Omni data opera ulcerum materia, quam vocant JSpekisí, — tolli non poterat. In miferrimo hoc rerum ftatu mihi in men- tem ineidit, celeberrimum STOERK in opufculo fuo aureo de d. | i P PRIUS. a iln * LII |» De cicutae efficacía in ulceribus faucium etc. 263 - cuta dixife: ubi mercurius nihil profeciffet ,. cicu'am faepius profuiffe. ^ Omnia mercurialia removebam. | Aegrotae, tumulo - proximae, infufum cicutae inftar potus Thee, atque ad fitim ex-- ftinguendam infufum leve cicutae cum parte una latis caprini —mixtum propinabatur, ^ Ulcera nunc foedi(fima fequenti mix- tura penicillo faepius abftergebantur: | Rec. Extratti cicutae Sij. — - 4 EV. * Aquae calcis vivae 3ij. EU ^-— - Mellis rofacei 36. Mifce pro ufu externo. — Nova hac methodo vix ac ne vix quatuor dies adhibita, "ulcera faucium phagedenicà nec non veli palatini puriora red. »debantur, dolor remittebat, deglutitio laefa adeo correcta vi- -debatur, ut cibi facilius affümerentur. ^ Facies hilaris, oculi alias torvi, nunc fiebant fereni, mundificatio et fanatio ulce- rum in dies melius procedebant. * Quum in ultima hac periodo alvus fegnior effet, circa. -quartum; diem infüfum mannae cum tamarindis. propinabam. -Salubri cicutae ufu, modo íam di&to, per o&to dies continua- to, velum palatiaum ita mundificabatur, ut mane tantum ul. -cera tantillum adhuc puris fünderent. | | |. — Aliquot diebus lapfis non fine laetitia obfervavi, velum palatinum a dextro ad finiftrum latus incrementum cepiffe. -Dolordefinebat. Linguae motus fiebat facilior. Cibi absque ullo inipedimento deglutiri poterant, nec per nares reverte- bantur. Kemediorum uíu per tres hebdomadas continuato. eorum pertaefa, contenta erat, quod velum palatinum denuo | incrementum caperet, atque loquela fieret liberior, omnia ex- terna remedia reiecit. Cicutae tamen infufum per aliquot tem- pus, late maritatum, haurire pergebat. — Nunc athletice valet, | ^. Notandum adhuc autumo: cicutanr hanc in borto meo, e | femine, Vindobona adveGto, creviffe. Extra&tum meum odo- | te atque fapore Viennenfe perfette aequat. Plures LI 364 os cem Obfirvato LIES. «ch E | Plures adhuc egregios cicutae effe&tus brevi me exhibitu- ! — fum fpero, ut iis, qui divinum hoc remedium afpernantur, erro- | rem demonftrem. Verum eft, cicutam quidem non infallibile. remedium effe, celeb. SrOEnK enim ipfe fatetur: interdum eam nihil profec fe. Quamquam haud pauci, ut medicus anglica- | nus ANDREZ, aliique cicutam repudient, affirmare tamen au- fim, me nunquam (iniftros Mesi: ab ea pui pte d : CNET Lr TTE OBSERFATIO LIF. Dn. D. GVIE; HENR. SEBAST. BVCHOLTZ De Cor tice bippocaftami eiusque fale metbodo Geripe- na parato, | ^ Q* ac quanta damna innumerabilis illa exoticorum reme. diorum copia attulerit, quibus fuperftitio , infcitia, at-,. - que pruritus quaefluofus mercatorum , materiam medicam re- | pleverunt, patriaé, falutisque publicae amans Medicus facile | S perfpiciet. Ad haec emenda, quae pecuniae fumma e provin». ciis evehatur, íi animo reputaverit, omnem adhibebit operam, ut medicamenta, in patria abunde nata inveniat, quorum vires. E inquirat, ac exoticorum remediarum farragini modum term nosque ponere ftudeat, Inveftigare iam non eft animus, an quodvis folum reme--. dia, incolarum morbis oppofita, producat? Id autem demon--- rare conabor, Americam non folam effe, ubi medium febrifu- | zum optimum naícatur, fed etiam nemora noftra, noftrasque - terras efficaciffimum eiusmodi remedium proferre. — Non nes - gavit nobis benigna natura contra morbos domefticos reme- - dia indigena. Defunt nebis tantum, ut ego quidem arbitror, - Wiuree feretataces qui vegetabilium virtutes perfcrutentur,.- i. | eorum. 4 - De Cortice bippecaftani eiusque füle methodo etc.. 5g | 1 peorumque naturam diligentius examinent. ^ Groe nlandia, cu- "$us incolae fcorbuto frequenter adficiuntur , cochleariam her- "bam fponte producit, quae noftra multo effioatiüs eft antifcor- "buticum. . Calidae regiones, ardentibus putridisque- febribus "faepius obnoxiae , acidorum fru&tuum ut citrorüm ;, tamarin- - dorum, caffiae fiftulae et huius generis aliorum, funt patria. Quare natale noftrum folum remedio febrifugo careret? Tan. "ti vero venduntur remedia, quae ab exteris regionibus adfer-- Ti folent, ut'ab eorum ufu merito deterreantur, qui praeterea ciunt, ea malo dolo faepius adulterari. —Rariffime enim myr- pha, opopanax, fagapenum , balfamus de. Mecha, opobalfa- Le aliaque integra atque incorrupta apud nos reperiuntur. Quam vulgaris fit corticis peruviani (eu chinae - chinae ufus, " quantum pecuniae ex eius transmiílione ad exteros redeat, "paucis ignotum-autumo. Remedium ergo apud nos progeni- ftum,. quod exotico fubftitui poffit, fi.quis quaerat ,. operae "erit pretium , officiumque medici prudentis, ut tale quicquam "jnvenire conetur. 1 o Gratiffimum ergo mihi accidebat ,, cum amantiffimi mei, Melébérrimi BarpiN6ERI, Profefforis medicinae ordinarii apud - Yenenfes, benevolentia, Henrici. Guilielmi PE1PERI differtationem 'de cortice hippocaftani, Duisburgi 1763. habitam, acciperem. "Legebam ibi, corticem huncce contra febres intermittentes a "celeberrimo LEipeNrROsTIO multis aegrotis cum fucceffü pro- pinatum fuiffe. ^ Feci itaque et ego huius rei periculum et hu- | corticis pollinem in fubftantia, fi ita loqui liceat, quibus- [s febre tertiana laborantibus praebui, cuius vero vidi nul- qum fücceffüm. ^ Infufum huius corticis hippocaftani parum profuit. Extra&um vero, quum parum e cortice redit; ni- . mis pretiofum eft. Sal igitur e cortice ifto, methodo Garraya- Ta parandum ; penes me ftatui uberius evolvere. | 1 ^ Qui vero, quae partes fint conftituentes huius corticis a ege. PxreERO chyrmice perveftigatae , fcire cupiant , eos ad ov, AGior. Pbyf. Med. Tom. IF. L1 ipfam B6 309 Obfervitio LAE (54x 78 » ipfam fammopere laudandam differtationem delego.. Breviter | k vero adhuc monendum puto, auctorem iam nominatum , ut - vim remedii huius antifepticam demonftraret, duce PRixGLIO; ^ multa tentaffe, quibuscum ea, quae. ipfe tentavi, benevole à Je&or comparare velit. | | -. . Bubulae carnis fümfit ille vir celeb. duas drachmas , quas. 4n deco&tum corticis hippocaftani duarum unciarum pondo in- | jecit , tantundemque bubulae in duas uncias faturati infufi cor- | ticis peruviani. Tum pari carnis portiont parem aquae. purif- fimae quantitatem adfudit. ^ Infufionibus his ad. eum caloris | gradum admotis, qui centefimum Thermometri FAHRENHEITII. gradum non fuperaret, circiter fedecim poft horas caro, cui aqua fola adfuía erat, putredinis odorem fpargere incepit, paulo poft vehementiorem. . In reliquis infufionibus poft quae tuor dies nullum: eius. veftigium apparuit. | Caro autem, in modo memoratà experimento fola aqua adfufa, ut.a putre- . : (dinis odore liberaretur, in recenti aqua lota, duas i in partes divifa, hisque deco&ti corticis peruviani et corticis hippocafta- ni aequalis portio füperfufa? cumque denuo repetitum . effet res eo perdu&ta eft, ut caro putredin's odorem amitteret, diesque multos fize ullo eius veftigio confervaretur. .... 5. . Ut. vero de virtute cortic;s huius antifeptica: atque febri fuga etiam iudicare poffet Celeb. LEipENFaosT, eius pulverem viginti minimum febre tertiana aegrotantibus praebuit, datis- -que aut una aut altera uncia, eos febre liberavit. Cuius im au&oritas rem extra dubitationis aleam ponit. "noy MG Corticem in fübítantia rariffime adhibui, cum perpauci febre tertiana laborantes mihi fefe obtulerint, atque ut dicam. quid autumem, pars corticis lignofa i in hoc medicamento iners . -et fuperflua, ventriculoque valde molefta mihi videtur. Mee ditabar ergo; quemadmodum id, quod in cortice hoc efficax fit, vimque habeat praecipuant, inde fepararem, idque in fale ei Lr E ME Gerequne Windeoen inveniffe mihi — ne- : 'que Ves De Cortice bippocaflani eiusque fale metbodo etc. — 263. . que cum in virgine viginti annorum optimos eius effe&us vi- Ies fpes me fefellit. —Laborabat enim ipfa febre tertiana, . Praemiffa evacuatione primarum viarum , per medicamentum ex ipecacuanha, rhabarbaro, cremore tartari et pulpa tamarin- - . dorum conflato, propinavi medicamentum antifebrile ex drach- ma una femis falis corticis hippocaftani, et uncia una aquae cin- —mamomiíine vino. Cuius vix dimidia parte, tempore apyre- .-xiae, confumta, febris evanuit, neque alia incommoda dam- naque, ni(i pedes tumentes, languores, et quae funt eiusmo- "di, reliquit. . Inde vero elucet, quodammodo falem huius corticis parvis dofibus exhibitum maiora multo citius efficere - poffe, quam magna ipfius corticis Copia, quam aegrotantium - plurimi abhorrebunt. — . Nunc neceffe effe duco , de antifeptica iftiusmodi filis virtute quaedam adiicere, quae fane eminens, atque virtuti J antifepticae falis corticis peruviani fere aequalis eft. Probent dd experimenta, a me inftituta, quae fequuntur. - Die 21.Januarii 1769. fumfi bubulae macrae drachmas fex, divifas poftea in tres partes aequales , ut earum quaeque pon- —deraret duas.drachmas, quas deinde tribus parvis phialis indi- .. Primam phialam quatuor aquae urcis implevi, addita - drachma femis falis cofticis hippocaítani ,. fecundae tantumdem aquae infudi, addita vero falis corticis peruviani drachma fe- fnis, tertia phiala totidem uncias aquae fimplicis habuit. ^Sin- -gulae tres, charta emporetica leviter te&ae, fornaci adeo im- ponebantur, ut aequalem caloris gradum haberent, Sedecim horis. elapfis, phialae falibus inftru&ae ne minimum quidem odoris alieni reddebant3 tertiam vero, quae his carebat, mul- - ta iam putredinis veftigia exhibere, eiusque diei vefpere, five 24. horis elapfis, odorem carnis putrefcentis magis magisque fpargere fenfi. Tertio die phiala, quae carnem cum fale cor- . ticis peruviani continebat ,, veterem ferinam oluit, quae par- Eee gradum paffà effet. Quae vero carnem ha- L3 bebat Tu ei: qo ) i"! d 358 — U"Olfiroaio LIE ^ 0007 i bebat phiala cum fale corticis hippocaftani, nullum alienum odo- rem hactenus fparfit. ^ Tertia denique phiala, quae carnem continebat cum fola aqua adfufa, tertio die mane tam horren- | dum foetorem exhalavit, ut non fine periculo naribus admo- - veri poffet; aqua colorem fufcum na&ta; caro autem rübro co- | lore deftituta, putredine diffoluta, fuperficiei aquae innatavit. | Aqua admodum foetente effufa, caro aliquoties recenti femper aqua abluta, et per dimidiam horam frigida recentique aqua immería, et quamvis ei quatuor aquae unciae cum dimidia - drachma falis corticis hippocaftani adfunderentur, pert aliquot tamen horas poít infufionem odorem cadaverofum retimuit, | Quem cum poft decem horas, per quas fornaci iterum impofi- ta fuerat, a fale corticis hippocaftani vi£tum arbitrarer, füum- | mopere erravi, fed idem manferat foetor deteftabilis et fecun- dum ParNGL!iuM periculofiffimus, quia exinds quam facillime dyfenteria atque febres putridae exoriri poffint. Tanta erat - carnis putredo, ut a falecorticis hippocaftani fuperari haud pof? fet. Plu: igi'ur eius (alis in carnem iftam corruptam prodige- - re, füperfluum putans, rem omnem abieci. | 1 a Quarto die, infufio cum fale corticis hippocaftani fatta; nec odorem, nec carnis fübftantiam mutaverat. (nfufionis | cum fale corticis peruviani eadem ratio. ^ Quinto die, nulla - adhuc mutatio, pec fequentibus usque ad duodecimum , cum infufio cum fale corticis hippocaftani non cadaveris quidem,fed mucidae tamen. atque aquae corruptae odorem exhalaret. - AM tera infufio cum corticis chinae fale odorem incorruptum tue- batur. Prior infufio autem die decimo quarto mucore obdu- ' &a fuit Quim aquam fale corticis hippocaftani praegna'amg iamque corruptam proíudiffem , atque carnem perícrutarer$ - eam, quoad texturam, ne minimam mutationem paffam, fibras- que integras foli !asque adhuc habere, inveni, quae, fi caro pus. tredine-eft foluta, foiidae effe defimunt. ."Carnem recenti - fumilimam, dignam putavi, cui quatuor aquae uncias, quibus Kl al m p De Cortice bippocaftani eiusque fale metbodo etc. 269 . drachma femis falis corticis hippocaftani foluta effet, iterum ad- . funderem; quam infufionem adeo collocavi , ut ordinarium, - qui in conclavi, ifto tempore effe folet, calorem haberet, quod etiam. eodem tempore ,- infufioni cum fale corticis peruviari " contigit, quae vigefimo die aquae corruptaé odorem prodebat,. . adhuc tamen exiguum; phiala contra, qua fal corticis hippo- . *eaftani continebatur, bono atque incorrupto odore conferva-- tto, ad decimum o&tavum diem menfis Februarii, adeoque pro- "spe integrum menfem propter falem admixtum, nullam putredi- Meul'admifit, ^ ccooo cns! o6: JN émhudl Instiesi | BIS) DOur C zuo iutloriogqog resta euHtoa | Sin vero de virtute plantae cuiusdam febrifuga, ex eius wi antifeptica , cum celeberrimo PaiNGLIo, paffimque etiam - elariffimo MackBRiDE, nec non auctore libri E/fay. fur lbiftoire ide la putvefatiion par le tradutteur des. Lecons de chymie de Mr. SW. etc. a Paris chez Didot 1766. iudicare liceat; falem cort, hip- - pocaítani magna febrifuga vi pollere, tutiffime conciudo. . 7. Plura tentamina cum fübíftantiis animalibus , quae anti- — fepticam virtutem huius falis probent, iam proferre, minime —meceffarium autumo. ^ Si vero vim filis huius corticis hip- po caftani ulterius in febribus intermittentibus experiri licuerit, —eccafione data, fideliter memoriae tradam. ^ Coronidis loco "adhuc monendum puto, quod hoc fal corticis hippocaftani id -peculiare habet, quodíi eius minima portio in magna copia ARI uae limpidae folvatur, folutio colorem eleganter coeruleum s L4 |Aaq — lu p MEN Nerve. c (Finarie. Halam mifa menfe Augufti.) "eod ce ieie " vii qe XMabgi iso suyo AARSER bem |OBSERFATIO-LF. Di. D. -HENRICI FRIDERICI DELIL | Moli f nguluris ANA, prolapfa ,' uec. qn$ o i EU honsalines in MpiMalih: in tot eorundem (peciebhsem non una fit, prorfusque eadem , lege; neque una eademque eft uteri in omni regno animali conformatio; vel fun&io... Neque, fi folum uterum humanum fpe&tes, femper una eft eiusdem fa- cies, ut potius nullum corporis humani vifcus fit, quod tantas, tamque várias, mutationes, in ftatu fano et morbofo ,' fübeat. Eas autem nunc ampliori fermone non recenfeam , cum ,' f: tantum ova muliebria confideremus , eorum conftitutio varia | jam àmpliffimum obfervationum campum fiftat, quem olim *) contermplandum mihi fumfi. Uberius ibidem demonftravi, quae- - nam fit, et quam varia, enolarum fic di&arum ratio, quae, fi verae fant, ova, 'Vel foecundata funt , et foetu, vario modo de- formato, gaudent, ut fimul ipfum ovum iniquo modo nutritum ' fit, vel funt fleria, eaque itidem fuo modo ovario foluta, et. " inuterum delata, ibique ad tempus enutrita. Si vero Jpwriae funt, alias et diverfas concretiones fiftunt. | Nunc autem | excretionem molarum talium miífam facio, et fingularem mori lae letiferae hiftoriam referam. .. Vidua quaedam eufarca; LVIII. annorum, binis fucceflive viris matrimonio iun&ta, in eodem plures partu ediderat libe- ros, Diu iam oedemate, et varicibus, laborarat, ita, ut ina terdum gangraenae metus adeffet, per congrua medicamina ta- men profligatae. Hemiple&ica quoque fymptomata, poft mor. bum diuturnum fecundi mariti, quem tandem apoplexia E $ Obferv, de ovis muliebribus foecundis et flerilibus. c. fig. Erlan .1763. Beobachtungen und Unterfucbungen , welche dar Gefchi M D lersErzeugung und dié£ Geburtibülfe besreffen, Nürnberg 1766. o - Mola fingularis, adnata, prolap[a; mecans, in vetula. 271 lit, experta eft, e quibus. tamen quoque evafit, | Dum varia-. |; yum aegritudinum medelam a me rogaret, referebat fimul, fe . adhuc interdum fluxu. menfium gaudere ,..qui faepiuscule ad »- 1 haemorrhagiam uteri usque increfceret, mox autem per. duo- gum, trium menfium fpatium quiesceret.. .Fluentium quoque haemorrhoidum figna interdum adfuiffe. ^ Inprimis autem in oflis facri, pubisque, regione dolores accufabat, et frequentem urinam;,.cum ardore et ílranguria, emittendam ftimulum. Habitum. obefüm, et diaetam non adeo tenuem, coníiderans, primo intuitu ad plethoramg. et haemorrhiagicum negotium,. re- jT 1,, praecipue cum calculi forte. füfpicio non fatisevi- - | effet. . NMenae fe&ionem, fuo tempore inftituendam, tempe- : rantia, et lenia tonica , fuadebam, quibus, per annum fere; bene valuit. Tum autem fubito mihi nunciari iubet, cor- Teptam eífe fingulari tenesmo, et dum alvum deponere cona- tur, prolapfum e vagina effe fruítum carnofüm, ovum anfe- ?rzinum magnitudine fuperans, cum laemorrhagia quadam. . Sta- tim obftetricém accerfere iubeo, quae, re infpe&ta, refert, uterum, ut dicunt,.eífe prolapfum. | Quanquam nunc non adeo credulus fi milibus relationibus fir, tamen, quae et manuum | opera; azenda, in quocumque cafu, effent, praecepi, et ex- terna appropriata fomenta;: cum internis, ordinavi. Tentata -faepiufcule, fed fruftra, eft repofitio quaedam. . Imo vifa fuit ánveríio uteri, propterea, quoniam uteri orificium, per quod . in dextro latere digitus adigi poterat, prolapfam partem cinge- : te animadvertebatur. Ex ipfo autem frufto , cum impetu, - fanguis profiliebat, ut inde lipothymiae graviores fequerentur, quibus, quantum poteramus, obviam itum eft. | Verum hae- fgonieso faepius recrudefcebat, et fümma debilitas, et cada- rofus foetor, quotidie increvit, ut ae2rota undecimo die animam, omnibus incaffum adhibitis, efflaret. | - « Se&tione cadaveris impetrata , ftatim ad eam nos accin- Atque nunc confeftim peregrinum corpus quod- AME. CN ^ - d p *s [ ^ ^x 272 1 We j iM.. UObferoafio- Lr I VANWSW NuUuE dam, magnitudine neonati caput füperans, intra femota, eva- gina pendens, fefe nobis offerebat, fubítantiae fpongiofaé, du- riufculae;- coloris ex livido nigricantis.- Inferiora verfüs bai | fii quandam formiabat, quae in petiolum fatis cratfum; ^ binos . pollices aequantem, faperius adhaerentem "técmindBitat. dei tactum autem primo relinquebamus hoc dotpdsi , et prius ab- domen, copiofiffima pinguedine refertum, aperiebamus, cu: ius vifcera ceteroquin fana reperiebantur, ut tamem vefica ur - rária admodum anipla, fed, ficuti &€ renes; fine calculo; füerit Uterüs autem exfanguis, et, e dilturniori diftenfióne, etfül | brarüm, nunc magis ftipatarum , indole *), fere membrana | ceus, apparebat, - Eius magnitudo tantum faltem a naturali, - in non gravidis, differebat , ut duplo maior effet. . Ambitus | inaequalis erat, et in poftica , et externa, facie fere fulcatus, - et tuberculo fteatomatofo Obfitus, qualia quoque minora it ovas rio finiftro obveniebant. " Nunc ut commodius cun&à luftrari. poffent, genitalia externa cum utero, vefica, et re&to intefti: no, provide exfcidimus, et in menfa explanavimus, Tum fa- cile obfervavimus, in vagina nihil praeternaturalis fübeffe, ne- que farcoma forte adeffe, fed corpus prolapfüm firmiter petio3 | lo fuo craffiori cum uteri collo; et orificii interni fihiftro las | tere, cohaerere, ita ut ipfum orificium femilunarem tantum. figuram exhiberet, altera fcilicet facie deleta, et cum petiolo - intertexta, et concreta. ^ Prolapfum corpus diffe&um porro eandem fere fubftantiam , cellulofam fcilicet et vafculofam, re. . ferebat, qualém chorion habere folet;at longe craffiorem. "n3 - terne cavitate quadam, fere triangulari, laevi membrana tet minata, gaüdebat, quae vero foetus cuiusdam ne veftigium quis dem continebat. ]nipío uteri cavo bina, éum parietibus utes fi concreta, tubercula, fabae miagnitudine , reperiebanturg - fere eiusdem, cum prolapfa parte fübitantiae; fed Pe non &deo evidenter vri ids. | ID y. Diff de uteri biricr contovers pos. 1769, $. 6. d Mola fingularis, adnata, prolapfa, necans, in vetula. 23 — [am vix dubii haeremus, quin fruftum hoc maius pro- " dafum pro ovo deformato, fterili, reputemus, in molam tan- dem hanc fingularem transformatum. — Quando vero ovum hoc. per tubam in uterum delatum, et quamdiu in eo geftatum, fit, - haud adeo facile determinandum eft; ficuti quoque , utrum bi- ..ma alia di&ta tubercula ovis originem debeant, an aliae morbo- fae excrefcentiae fuerint. Illud tamen haud difficulter coniici- 4mus, fluxum meníium praeter aetatis rationem, faepe, et in- .£erdum cum haemorrhagia , recrudefcentem , fluxum aborti- vum *) effe dicendum, qui vero maioris molae abortus in no- ftra penitus abfolvi, propter firmiorem petioli cum utero ne- Kum, non poterat. Haemorrhagia vero ex molae vaíis letalis - demum evafit. Quanquam forte quoque videatur, ac fi haec mola deligatione et amputatione exftirpari potuiffot , tamen -partim, in his tenebris , ea operatio non ftatim indicabatur; partim, (i et fedulo pera&ta fuiffet , an felieiffimum inde even- ium tuto poteramus hariolari? len ss-iiétuda INorimbergam miffa d. 15. Februarii 1770.) EAT mcos -7OBSERFATIO LT. p» D. IACOBI FRIDERICI ISENFLAMM. Mira dnteflimi leiumi complicatio , cum Metaftafi ^*v S gubig. «903 S quae unquam dubia, fümmisque preffa difficultatibus morbo. Jum Diagnofis illa certe eft, quae morbós partium interna- | rum Ww $ Sicuti haemorrhagia uteri eo magis, in graviditatis flatu, periculofa b. a habenda eft, quando, ut interdum fisci folet , NRI non funde ^ uteri, fed prope cervicem, ubi vafa maiora praefto funt adnafcitur, [AU et titt duri ibi feparatur, da ante pore yis mali ominis Pie id: - morrbagia. . E po-- Aior,. Te Me, Ton. IF. Mm | | MN iu l I ! (| 27A : cuv Obfercatio. FI oed ota i yum topicos ddbdieihi eoque magis, dum hi faepe ea exhibent | 3 Symptomata, quae vel a vicinarum quoque partium interdum j et remotiorum adfe&tionibus oriri poffünt, ut cui parti laeíae adícribenda fint, dubium maneat atque incertum , vel dum vix ullas functionibus Corporis Vivi turbas iniiciant;- donec fatis diu delitefcentes repente fymptomatum ultimum, mortem Ícilicet inferant. ^ Accedit et altera in diiudicando huiusmodi | morbo difficultas. Sollicita cultri Anatomici in diffecandis de- | 1 funéctorum horum cadaveribus adminiftratio, praeternaturalem . quidem vifceris cuiusdam ftatum oculis diftin&te exhibet, neque tamen eadem femper inde in ferendo iudicio nafcitur facilitas, num ad vitia malae conformationis, num ad cauffas, num ad effectus. morbi haec vifceris referenda fit degeneratio , nec, quam exoptamus, his in tenebris facem femper praefert mor- bi anamnefis. Creícit haec et in Diagnof(i et in Indicationiteel formandis difficultas, dum tanta a conformatione naturali abere ratio vix ullo fefe manifeftat in vivis fymptomate, quam in dez" funéctis demum confpicientes vix non horrentes miramur. Abundant quidem talibus, quae haec cun&ta comprobant, Ana- ; tomiae Praticae ;, obfervationibus, neque tamen et fequen- tem adferre morbi mortisque hiftoriam. inconcinnum iudico » tum quod haec unica , omnia et fingula, quae fupra. di&a funt. confirmet ,, tum quod. morbi abítrüfi maxime et complicati na-.- turam non nifi poft mortenr cognofcendam doceat. Puella fe- 1 meftris, honefti civis filia , ineunte vere Anni elapfi fympto- - matibus febrilibus a dentitione ,, ut videbatur, oriundis corri. pitur, quae poft binorum dentium eruptionem aliquantum mi tigantur, neque tamen ita conquiefcunt, quin perpetuo abhinc vagi maximeque: anomali motus. febriles fupereífent, non qui- dem appetitum penitus. proflernentes, tamen phlogofi recur- rente, agrypnia et anxia quadam inquietudine tenellam mifere . . excruciantes, . ACtum eft, quod agere artis regulae iubent; exiguo tamen vel nullo fequente levamine. . Quarta morbi fepti- 4 M. "t T Mira inteftini Ieiuni complicatio, cum Metaftafi dubia. 275 - feptimana manifeftatur in inguine finiftro tumor lapideae duritiei, fenfim mirum magnitudine increfcens, mifereque, ut videba- tur, dolore puellam torquens, nuilis vel refolventibus cedens » vel emollientibus, donec poft menfem mollities accederet et flu&tuatio. Infii&o tum, ut oportebat, vulnufculo, immanis ' -effiuxit puris foetidi copia, cuius non fere quantitatem mino- -.rem tumor vix fübidens eru&tavit quotidie. ^ Febris füperve- Riens marasmodes , quae praeftantiffimis reftitit remedii, qua —Xtamen (quod mirum di&u infra videbitur ) et appetitus, dum uberibus puella admoveretur, femper aliquantum conftlitit, et alvus libera vel leniffimis ftimulis obediens, refpiratio in omni €orporis fitu expedita, tufficula haud adeo vehemens, et bre- - vilenioribus bechicis profligata, convulfionum vix manifefta veftigia fuerunt, tandem mifellam poft paucas feptimanas pla- cide'e vivis fuitulit. Corpufculo emaciato admodum ad fe- ionem tradito, quo abftrufi morbi clarius innotefceret indo- Jes, in vulnus ipfum primo inquifitum eft. — Orificium in ipfo "inguine finiftro ftylum eousque admifit, ut ex advería parte eius cufpis eirca femoris trochanterem minorem folis teCta in- tegumentis tangi poffet, difciffisque integumentis, mufculisque Mfeparatis, ulcus pure adhuc fcatens non in cavum abdominis -penetraffe, fed mediam ad usque femoris regionem inter folos mufículos, lividum praecipue et caput tertium tricipitis fubfti- —tiffeapparuit. Caries offis femoris nulla, nec ulla ligamenti -capfülaris articuli erofio. — Remotis, quae vifcera abdominis recondunt integumentis , praeter cognitam fatis, qua tenello- rum inteftina ab inteitinis adultorum differunt, diveríitatem, mira hic viícerum deprehenta eft aberratio. Hepatis moles ,. longe ac oportebat, minor; ventriculus vacuus aft praegrandis | ad umbilicum fere pertingens ; duodenum ingens, inteftina te- muia mirum in modüm expuntir; craffa more infolito conftri- &s, utraque paffim maculis inflammationis putridae feu fpuriae venofae notata. — Cum inteftina accuratius luftranda a duode- |u P081 OP NL no B | UM ^: Obfervatio LY... sun. no digitis, ut moris eft, provolverentur, iamque Ieiunum fe- re in Ileum tranfiret, obfítare aliquid, quo minus id provolvi . poffet, fentiebatur, vi tanta, ut hic inteftinum fere corpori ver- Y tebrarum immerfuüm videretur. ^ Novitaterei perculfus, quid- . ' ve cauffae fuübeffet, fcire gefliens incifor, omnem tractum in- teftinorum provida manu abdomine exemtum perluftravit, mi- | ransque Ieiuni extremitatem non folito gyro in lleum tranfire; . verum quafi in fe contortum in regione inter umbilicalem et . liacam medi» ipfum perforare mefenterium , eiusque laminis L tectum iisque accretum poftice emergere, inque lleum termi- - nari deprehendit, ita, ut non nifi diffe&o Mefenterio eiusque laminis caute feparatis tandem tubus inteftinorum provolvi pof- - p 7; fet. Liberata fic ab annulo. praeternaturali mefenterii inteftini . pars ipfis fuis tunicis adeo conftri&a ad pollicis circiter longi- - tudinem apparuit, uf vix pennam anferinam admittere videre- E tur. Aperto thorace pulmo finifter ubique Pleurae ac Dia- phragmati ipfa fua fubftantia ar&tiffime accretus immanem re- condidit faccum pure fpiffo et albido repletum , cuius certe - pondus duodecim füperavit uncias, pulmone interim dextro eptime conformato. Comparatis his, quae Anatome docuit. » cum ipfa morbi Hifloria, varia quidem nafcuntur magni mo- - menti Problemata: An inteftinorum degeneratio. morbi cuius. dam effe&tus, an vitium malae conformationis forte minus in. ter tenellos infrequens, qui convulfiva Colica obire creduntur?. An ex inteftinorum vitio mala digeftio, inde Cacochymia et me taftafis purulenta? Qui fa&tum eft, ut vix excretio alvi fuffa- minaretur, quae in Colica Pi&tonum, aeque conftriétis intefti- nis, tantum turbatur? An a pulmone faCta eft ad inguina meta- ftafis, an ab inguine ad pulmonem, dum praeter duarum fepti- manarum tufficulam facile conquiefcentem vix ullis pulmonis morbus fignis manifeftaretur , hinc initium determinari nom poflit? An fiente metaftafi tuffis, fa&a metaftafi conquie/cegs?" An. decubitus in omni fitu corporis facilis, liberaque refpiratio: | | dubiam: Mira inte[tini Ieiuni complicatio, cum Metaflaft dubia. 277 dubiam reddunt in Empyemate et Voirica lateris adfe&ti Dia- peoun* Quorum quidem cuné&torum ad faniora Syftematicae - Medicinae Principia fa&a dilucidatio non exiguam in abítrufo- | sum morborum Diagnofi, Indicationibusque formandis adferre - poffe videtur utilitatem. — -'— CBrlanga INorimberzam mifa d. v5. Febr. 1170.) E B o^ (OBSERFATIO LVIE- 70 Dn. D. IOANNIS AVGVSTI WOHLFAHRT. E D j De | Fermibus per mares excretis. | 7s Mire libelli noftri initium potius faciamus, quam ab accura- bay ta rei, duae ad illum componendum nos invitavit fcri- ipm materiam praebuit, enarratione? Nulla enim res ma- --gis iuvat augetque rem medicam diligenti omnium, quae acci- . dunt, obfervatione, fimilium inter fe comparatione, cauíarum - abditarum indagatione; neque aut naturae fcientia, aut mor- | borum pellenderum peritia noítra aetate crevit alia ope magis, | quam indefeffa virorum do&orum, qui, quaecunque vidiffent, -obfervaffent , ufu experti eíffent , litteris confignarunt, affi- | . üuitate admirabilique perfpicacia. ^ Hoc igitur agamus, prae- ES. fummorum virorum exempla fecuturi, imitemurque hoc inlibello eos Medicos, quos CELSVS dicit iis temporibus flo- E quibus medendi fcientia [apieutiae pars babita fuerit , morbo- rumque curationem. cum maturae contemplatione coniunxiffe: hanc rationem ipfo viro, quem laudavimus, fummo commendante, | | enim, addit, maturae vera contemplatio quamvis ton faciat me- | nil aptiorem tamen medicinae reddit profe&um.. — Ferigue [mile eft, vet Hippocratem et Erafiltratum, et quicunque alii, mon cortenti febres et ulcera 4 &EliaTt rerum quoque naturam ex aliqua parte e ferutati fant, E ; Mm: non: a8 70701 Obfrciio LVIL 0005008 sion "m medicos s; fuif, verum ideo quoque maiores medicos exftitif- fea) . Haecille fapienter, ut omnia, et vere; ^ Nos vero ad - rem ipfam explicandam progrediamur. ersessntb NE ; s. L Dd Venit ad me fenex, annos LXVII. natus, fale éblpledida | vi&um quaerens; vehementiffimis fe capitis doloribus inde ab o&o diebus cruciari, immo ad rabiem fefe abripi eorum vi, queritur. Cuidum confulere meditor, dextrum oculum, dex- tram capitis partem, os faucesque valde intumuiffe obfervg. | Adhibui, quae usmhogi'i in morbis adhiberi folent, omria; fed | irrito PYentu. Tum, id quod in capitis dóforibus plerumque fieri iam CELSVS docuit b), nos hic ex alia caufa accidifTe do- | cebimus , fanguinis curfus ex naribus adeft: triduum manet: nec diu nec no&u confiftit. Homo interim ifte fe domo continere, | nec venire ad me amplius. — Ecce! quarto die e finiftro nafi | foramine vermis exit: quem cum mihi oftenderet, fuafi , üt . fpiritum vini nafo infunderet attraheretque. ^ Quo fa&to fta- tim o€to et decem vermes e dextro foramine prodeunt. Ae- 1 grotus non amplius fentit dolores, quibus paullo ante vexaba- 1 i m ii -— "- tur, acutos, priftinumque vigorem recipit. Interim vérmiumg iftorum naturam accuratius explorare lubuit. - Vermis igitur quisque albidi coloris erat, eaque magnitu- | dine, quam Fig.l. oftendit. ^ Omnes vero iftos vermes vafe - vitreo, cui paullum terrae inie&um erat, inclufimus. Statim | illi vermes fe in illa terra abícondere, atque poft paucos dies . in erucam fubnigram duramque ( Fis. 1L.) abire. Poft "t zinti novem aut triginta dies prodierunt muícae, quarum et. jmaginem exhibuimus (Fig. HÍ. et IV.) et formam nunc pluribus defcribemus. ^ Huius muícae praecipuas partes | aeri infcribendas exhibendasque in tabula IX. curavimus. Nam 4). Vid. CELSVS de Med. praefat p.o.et13.ed. Kraus. — — 5) Vid, Lib. II. C. 7. p. 63. et Lib. IV. C, 2. p. E96; " De Vermibus per mares excretis. .. 099 . Nam hac quoque in re verum eft, quod poeta dicit:- Seenius - irritare animos , quae per aures percepta, quam quae oculis fabietia funt. Omnis vero obícuritatis evitandae caufa adiecimus de- fcriptionem mufcae Theotifcam, ne, minus notis, vt fieri ne- ceífe eft; verbis vfi, cuiquam le&orum parum fatisfaceremus, -a) JDiefe Schmeifsflege ift mit. ziegelrotben. Augen , fadenfurmigen Füblbornern und einem: Saugrü[fel vev[cben. — Der Fordertbeil des Kopfes glánzet als weifer Atlas ; der. Rücken ift vom Farbe bell- bláüulich, gvaw, mit [chwarzen, die Lünge berablaufenden Stvi- eben. —.-Der Leib ift. bellgeblich grau, mit vier [cbwarzen Punk- oen, und in der Mitte de[Jelben zierlicbe f[chwarze Flecke. ^ Die- t fe Füege jf mit wenigen Jcbwarzen Haaren befetzt: fie ift aucb feltener. als. die gewüobnlicben Scbmeififlegen. — Fig. 5. ift die Gró[fe der Eyer von diefer Fliege. Fig. 6. ein Füblborn in na- tüvlicher Grüjfe. Fig. 7. zeigt daffelbe vergvoffert, Fig. g. der di Saugviüffel in natürlicher Groffe , und. Fig. 9. derfelbe vergrüffert, an welchen die Sauglippe a, uud die Frefifpitzen b. — Fig. 10. dft die Fliegennade vergrüffert. — Der Leib beflebet. aus x1. Mb- tbeilungen und dem Kopfe, an welchem zwey dunkelbraune, bar- te 4- beweglicbe klauenartige Hacken aa, befimdlich.. Fig. v1. ift -| 1 der mocb wiebr: vergrofferte Kopf, au «elcbem die 220ey bewegli-. - eben Hacken aa, deutlicher zu feben. — Wenn die Made fortkrie- "bet, fo ziebet diefelbe evftiich die Hacken ,, aa, in die untern di- —— ceken Tbeile, bb, fo an dem Hacken befidlich find y. bineian; als- - dann ziebet fie aucb diefe dicken Tbeile in der Kopf , fo: dafs von a] diefen Hacken nichts mebr zw feben iff. — Aisdanm fiebet der Kopf. fo: aus, oie Fig. 12. zeigt, und ift kaum bey aa , merklicb, wo fich die Hackén bineingezogen baben. — Die dunkle Farbe d bin. eingezogenen Hacken f[cbimmert bey b merklich durcb..— Das Hin- - einzieben und HerausfFoffen diefer Hacken ge[chiebet febr gefchwind, — Wenn die Made fortkriecht, [o backt fich der Kopf mit den Ha-. - eken feft, und ziehet den binterm Theil des Leibes nach dem Kopfe, und Jetzet fich mit felbigen , auf die an der letzten Aitbeilung bey '» fo : Bhfertati LL. b, Fig. 10. wo zwey kleine zackenfürmige Teile find fitey .bebt den Kopf, in welchen fie die Hacken bineinziehet , in die. * Hóbe, wund ftrecket. [elbigen an. den. Ort ,. wo fie fich wit. denen. - ^uieder berausgeftoffenen Hacken feftfetzen will... Diefe alwech- | c felnde Bewegung ift febr fcbuell. -- Zrwifchen den Hacken am Kopfe» v dft eine kleine. Spitze befimdlich: Fig. 12. d. (ob uiefe Spitze zum Saugen , oder die Hacken, wie bey den Ameislwen , ift nicht — obl zu beftimmen). — Auf dem Kopfe befinden fich z:wey Erbü- bungen, Fig. 11. und 12. cc. welche vermutblich das Anveiben des Kopfes zu verbindern dienen. — In. der. bintern und letztern «btbellung der [Made befindet. fich. eine. Fertiefung , in welcber.— "mwey Luftrübrenüfnungen Fig. 1o. c, befindlcb. .. Die Made . ift mit -À kleinen einzelnen ,. kurzen y. fchwarzen Haaren be-. ftetzt. d, uer Wed Age vero, recenfeamus exempla fi milia, eaque a viris do- &is obfervata, copiamque faciamus comparandi ea cum noftra narratione. Primum igitur prodeat Gui. FasRicms c), qui de filio avunculi fui haec memoriae prodidit. , Diuturno vexabatur - dolore capitis, qui primum e regione mufículi crotaphiti fini- — fti, cum parvo tumore oedematofo inceperat. ^ Dolor per - menfes aliquot totum fere caput, praecipue autem partem fini- - ftram pererrabat. ^ Tandem vero ab impreffione nafi et offis cribro(i usque ad futuram coronalem fixus permanfit, tumore infenfibiliter refoluto. Dolor nihilominus femeftri fpatio dies. | noctesque continuabat. ^ Deinde dolore et febricula auCtis et — fternutatione exorta, ruptus eft abíceífüs circa os cribrofum:. - inde nonnihil puris foedidi finu effluxit: cum quo fimul vermis .. proferpfit. — Poftea dolor capitis reliquaque fymptomata cef- - " farunt, ) lig | | Bre- |. c) Vid, Wk Cibfirvationmnk et Curationum medico-chirurgicarum, . Cent. 1, Obferv, VIII, add, Cent, V. p. 381. De Vérmibus per nares. excretls,. 28T- Brevius fimilem cafüm refert /Vicol. Turrivs d): ,, Ancil- lae Chirurgi, acerbe ac longe ex capite dolenti, neque ullis remediis adiutae, tulit tandem fuppetias vermis, e enis ( prorumpens, lo*gitudine medii digiti. ,, Ad clari nominis virum , T'Pomam BARTHOLINUM , the fcripfit olim J. LaxGELoTIUS, Archiater Gottorpianus e). . Nu- - per cum in Dithmarfia agerem, retulit medicus ibi ordinarius, » vermem fe (ua manu contre£tafTe, digiti medii longitudine, qui . e capite per nares foeminae cuiusdam exire coattus hoc mo- »do. Foemina ruftica iftius loci incola cum per multum tem- . pus duros fenfiffet capitis dolores , tandemque ii adeo incre- "viffent, ut inftar maniacae hinc inde difcurreret, venit ad Pa- ftorem Pagi Neukirchen, famofum tunc inter rufticos Med. Pra- ficum, magnis clamoribus opem eius implorans. Is ftatim "onfuetum fibi in Cephalalgiis Ptarmicum miferculae adhibuit, quo caput vehementer coneuffum una infauftum hofpitem loco » movit atque nares exire compulfit, quo fa&to immanis capitis dolor ftatim conquievit. ,, D. Huc pertinet etiam narratio Samuelis Theodori QUELLMAL2Z, -mon incelebris nuper apud Lipfienfes medici? quam repetemus Xotam. ,4In pago, inquit, Henningsleben prope Longofahf-- fam, quae urbs Thuringiae eft, obítetrix loci cephalalgia vehe- -menti corripiebatur, quae fenfim fenfimquetantum capiebat aug- mentum, ut tandem ad infaniam usque ob miferos capitis, punc dnexternis, nunc in internis partibus exantlitos cruciatus in- »erefceret, ^ Diebus aliquot elapfis tumor infiammatorius in nafi füperiori regione eiusque primum oculis e diametro oppofitis magis, poítmodum in reliquis quoque lateribus, exfür; ebat, defcendensque fucceflive , eo usque augebatur, ut nafi api- cem v. illius Obferv. Medic. L. IV. c, 12, p. 2 ^W o) v. Bartholini Epiftolas Medieinales a Toete vel ad Rees Ícriptas, Cent. II. ep. 74, p. 641./ Nov. A. Pbyf. Med. Tom. IF. U^Nn : E dois A e " "Xx 282 -. Obféroatio LII. VER E cem pariter ac magnam faciei partem occuparet. "Tametíi au- r. tem topica varia refolventia a medico in confilium vocato ap- | plicarentur, omnem tamen difcuffionem refpuens fuppuratio- ni cedebat, quumque ad maturitatem fatis perveniffe videre- tur, incifione in apice adminiftrata, pus cum fruftulis oblongis, i conglomeratis quafi , prodibat. Quibus, cum puris exitum - impedirent multum, penitius introfpe&tis, vermes potius effe, H quos tarmetes diceres, apparuit. Eorum vero centum mini- | mum paucos intra dies excretos fuiffe, mirari fübit. ^ Quan- tum inde levaminis fenferit mifera, fponte intelligitur, ipfum- | que ulcus intra quinque dies ad plenariam confolidationem de- ducebatur. , Defcripfit etiam vir doctus formam vermis. Ofculum eius , addit , pro molis corporis. proportione , ma- | gnum, füpra idem duo filamenta prominentia, cornutum eum - reddunt, circuli ambientes , articulos quafi conftituentes, li- neis obliqvis invicem cohaerent, compreffus exiftit mollis ats que colorem cineritio- obícurum refert f )- Nec filentio praeterire fas eft, quae virum multo rerum ufu. praeditum, Samuelem SCHARsCHMID!UM obfervare memini g). Lf enim illius narratio, ut decet peritum medicum, accurata. d VES hao Eines Tugelübners Fraw von 39. Iabren kam zu mir- und klagete, | dai ir bisweilen Würmer aus dem. Kopfe durcb die INafe fielen. Jcb. bemerkte auch. durch den auffertichen Augen[chbein in ibr, dafW. die linke Backe circa finum maxillarem bis zwm Auge etwas ere balener tar, als die rechte, und vernabm auf weitere Erkundi- gung , da ficb. ibre Krankbeit mit unertráglichem Kopffil angefangen 5» und dafW von der Zeit an, da diefelben aufaebüre éfters. eine dime, wü[frize Materie aus der IVáfe gefloffen, wm welcher bisweilen. WWurmer Perte HMNMRN und von der Zoras : vüre. E Vid. Commereium litterarium ad vei medicae et Jfcientiae naturas. is incrementum inflitutum, a. 1746, Hebd. XVII, "v 131. P Vid, DENM und chirurgifcbe Weclbeiclnn d P.Lp214. De Fermibus per nares excretis. 283 cwüre aucb die Backe etwas gefcbwollen. /— Weil ich nun aus diefee Erzeblung. ein Ozaenam oder INafenge[chrwühr. bef'ivcbten mufte, fo lies ibr ewfürder[t eine balfamifche Mixtur aus. einem DecoGto ——— ditierer Krüuter und infonderbeit Herbae tanaceti, rutae et ab- (c Wynthii, i2 das linke IVafenlocb ein[pritzenz und. da eine ziemli- ... ebe Quantüit diefes Deco&i zurück blieb ; | ver[ucbte. icb, wie "weit und wie tief ich mit der Sonde kommen würde. Diefe ss fich ganz: leicht nicht nur in den (inum maxillarem finiítri lateris tief, —— bineinbringen, [ondern nacbdem ich fie wieder berausgezogen, fielen — drey lange Maden, wit kleinen fchbwarzen. Kopfen, einen guten Zoll lang, welche denen gvo[fen. Kaüfe- und. Speckmaden nicht un- gleich waren, beraus, —— Bey fortgefetztem Gebraucbe der Inie- .&tion find nacb und. nach von folcben Ungeziefer über dreyfig ber- . 4usgekommen ; «worauf nicht nur zugleich die Schmerzen und der Jusflus der. dimnen wafirigen Materie. nacblieffen ,— fondern es. - eerfcbwunde aucb die Erbabenbeit der Backe, und die Patientiny fo vom Laude wav, veifete voiederum vergnigt nac Haufe. "y 4 LE Quae. quidem exempla licet fat luculenta fint, tamen ob. Bison vim et periculi inde exacti magnitudinem MB Jiora videntur duo alia, a Lirtrio et Malocto in. A&is Pari(inae - Academiae memoriae prodita b). | Uxorem, ille narrat, AXXVI. annorum per duos annos acerbiffimos dolores fub fronte prope nafum fenfiffe: his tandem infomnes nottes accef- -fiffe corporisque convulfiones: ita ut ter de illius vita actum -effe videretur. Pofteaquam quatuor annos fruftra variis reme- - diis malo iíti refiftere ftuduerat; tandem, puluere fternutatorio - lli commendato, moxque vehementi fternutatione confecuta, vermem paullumque fanguinis nafo reddit: toto morbo ftatim füblato. ^ Miles quidam, alter commemorat , in finiftra. parte radicis nafi cruciatus tres annos tolerabat atroces; quorum vis Apfum quoque oculum, quem ne perderet omnino, verebatur, Nn.2.. attin- b) v. Hifloire ai PAcaderiié de Paris 3. 1708. P 42. et 1733- p- 34». 204 oo | Obfervatio LVIL. : EE attingebat. Sonitum aurium fentiebat: ideo oleo »iptend 1 ufüs, unam guttam auri infudit. — Duorum dierum fpatio in- . teriefto, in nafo titillationem nifumque fternutandi expertus, 1 corpuículum aliquod in nafo haerere fenfit, quod dum. digito ex- - trahit, vermem confpicit. — Quinque ille dies vivebat atque e 1 genere Iulorum erat. Miles omni dolore liberatus eft, . [ - Sufficere haec credo exempla ad rei noftrae illuftrationem, | quibus et addi poffunt alia a KExknRINGIO ij), FERNELIO K) et - INicolao de BugGNY /), nihil ut dicam de exploratore vermium | clariffimo, iNic, ANDRY 4), Obfervata. . m 3 $. Hl. | Ecce ivitur peftilentiffimos generis fiumani hoffes,' ver- " mes, ipfi hominis capiti non minus formidolofos , quam toti | iliius corpori et fingulis fere partibus. — Nii enim verius eft iis, 3 quae Peter BogELLUs dicit 22: Multorum aninaiculorum fedes bomo 3 eft , in eo, tanquam in alio mundo bofpitontür, et fic os i mumdo , qui etiam iuxta aliquos magnum animal e[F , ficque infe&a alia. in alüs quandoque reperiuntur. lta fub epidermide , in mammis, in fau-. : cibus, in oculorum palpebris, in auribus, in pulmone et pe H &ore, in inteftinis, in hepate, liene, renibus, in veris variis, - ín offium medullis vermes repertos fuiffe, praeter dus. Quirim — sum RiviNUM 0), docet in eximiae eruditioni- libro Vir Cl Pe- 5 tras Simon PALLas p): qui non folum ullum in animantibus vi^ fcus, ullum modo aptum locum a paraíitica hac fobole intà- . (tum manere negat, íed etiam addit ; à Vermunofa progenie mul | j) Obf. Anstom. 43. | MISC me c k : Pathol, L. V, C. 7« E ; i s J) In Zodiace Medico - Gallico. P. L P. 73. Ha il m) De generatione vermium in corpore bumane c, 3. art. T. 2) Hifl, et Obferv. Medicophyf. Cent, III. Obferv, 45. e) v. Differt. Medic. XXXVII, de Morbis animatis cap. r. p) Difl, de infcítis viventibus intra viventia, Lugd, Batav, 1799, De lermibus per nares. excretis. 285 multas, quibus laborat hominum genus, aegritudines et ple- rosque animalium morbos unice produci, eaque proflizata in- numera mala tolli poffe. ^ Certe apparet, ne fines nobis po- "fitos tranfeamus, ex exemplis a nobis colle&is, et vehemen- tiffimos dolores capitis a vermibus, in finu frontali nidulanti- bus, excitari, et maxime diuturnos, qui tres quatuorve annos hominem excrucient, immo deteriora rnala inde nafci. Nam ut in lupi rabidi offe fpongiofo vermes reperti funt 7), ita etiam miles ille; cuius exemplum Fernelius, paullo ante lauda- . tus a nobis, narrat, delirio extin&tus fuit. Quare eo magis ne-- . ceffarium eft, ut ad omnis, quae huc pertinent ,. animum aduertat , excutiat fingula , et in morbo atrociífimo miferis "mortalibus füuccurrere difcat Medicus. ^ Praeteriit enim tem- Opus, credo, quo vermes folis verbis capite expelli poterant, — Certe quis non miretur, bonum BoazrLuM fibi perfuaderi paf- fum fuiffe, neício quem nebulonem ante folis ortum Ebuli 4 plantam inclinaffe, et fub lapide pofuife, his verbis ufum: ZIn- | &arcero te, berba bona, donec vermes cadere feceris, quos IN. babet in "eapite vel aure: quibus ditis ftatim omnes vermes ex aegroti, licet longo locorum intervallo ab ifto remoti , capite exiiffe. - Immo addit: Latet, wt opinor, aliquid diabolii in bis curis, feu 1 E ímpliciti cum daemone r) "Tam difficile eff doGis etiam vi- , füperftitionis pravae opinionibus femper ita adverfari, ut E. ant admittant eas nunquam, aut conceptas ftatim animo iterum eiiciant! Sed hac quoque in parte folers naturae ftudium nos apientes cautosque efficit. $ N. [ E. .— fam opus eft, ut originem natalesque vermis noftri inde E | l Eos gemus: ubi nolo repetere ea, quae de vermium generatione Nn3 | 3 Vi- -.4) Mifc. cur. D. Y. ann. III. Obferv, 193, - y) Vid, libr. cit, Cent, 1, Obfervat. 38. E 286 Obfervatio LIT. : a viris do£&tis, aliis aliam opinionem comple&entibus, difputa- - tafunt, aut refutare poft alios CourETI, HARTSOECKERI;, VA- - LISNERIL opinionem, connaíci nobifcum vermes, ea hem duse probabilia mihi videantur, fecuturus. : $ Nota eft fententia REDir , LrzUWENHOECKII, SwAMMER-- i pAMII, Rau, aliorum, ex ovulis infe&torum cum aére, cibo, - petuque aut alio modo aífümtis nafci in corpore noftro vers mes: argumentis quae nititur firmis, certe nondum concuffis | a quoquam: praefertim cuai illi, microfícopiis adiuti, incre- | dibilem ovulorum et animalculorum copiam ubique obfer- . vaverint. | "T memet Mufcae illae quarum e genere ea eft, quam depinximus, - 4 verfari folent in locis, ubi foetidus odor ett, ibique ova fua V lubenter deponunt. Quare afcaridum, qui in re&o homi. num , equorum, in vulva foeminarum habitant, ortus licet - düblus fit valde, non improbabilis tamen eft KRAZENSTEI- - Nil $5) conie&£tura: oriri eos ex ovulis mufcillarum in cloacis.- cunétantium ano et urethrae immiffis. Quis nefcit ea, quae - huius rei explorandae caufa REDius £) egit? Nempe carnem | 4 in ollam immifit, ollae ipfius foramine ferico teCto: odor car- nis putrefcentis mufcas allicit : mufícae ollam creumvolia atque tentare introitum: impeditae vero ovula ferico ifti im-- ponunt. Tum caro, ut fieri folet , in putredinem quidem : abit: nulli vero vermes, utalias, enafcuntur, Nec, aliorum. de putredine loquentium fententiam ut refutaret, multum di- 31 verfam viam iniit Zug. Job. RoEsELrUS 4). Neque enim ver- mes cafu fortuito aut e fordida putredine oriuntur, fed fem- - per ex ovulis, carni ab infe&to commiffis, prodeunt, Habet. quod-- 5j Von der mos der. Würmer, £z) V. Franc. Redii Experimenta circa generationem iuíodinpste Lugd. Batav. 1729. uw) V. Infecien-Beluffigungen. P. 11, De Fermibus per nares excretis. 287 OR infe&um certum atque a natura tributum fibi lo- €um, ubi ova fua deponit. Id quod ideo provida rerum na- | tura machinata eft, ut tenera progenies ftatim pabulum fuum . inveniat. . lam facile fieri potuit, ut mucus e fenis iftius, qui huic libello fcribendo argumentum praebuit, nafo propende- ret: forte etiam in fomno: ut mufca in muco ovula füa pone- ret: ut ifte homo mucum in nafüm retraheret, ovula igitur in finus frontales pervenirent, atque tali modo vermes in hoc . quafi domicilio generarentur atque crefcerent. ^ Ex anatomi- is vero fcholis omnes norunt, membranam, quae fauces et - cavitates narium tegit, cum finubus quoque coniunctam effe. Hinc, quo magis vermes creverunt, eo magis quoque dolores au&ti fuerant: hinc, quia vermes in dextro fina frontali habi- taverunt, inflammatio quoque et tumor lateris dextri accidit, -Membranam enim vermes irritaífe quis non videt? Scimus ve- - ro, exemplis foeminarum hyftericarum , quam vehementes . motus excitet irritatio nervorum in tunica pituitaria. ^ Odo- rem , quem balíama emittunt, confequuntur convulfiones cor- poris: contra aliarum rerum odor, ut pennarum aduftarum, faepe recreat fubito et refocillat eosdem homines. ^ Vehe- «mentes capitis dolores comitantur faepe coryzam , orti in finubus frontalibus a folo decubitu ferofo: valde excruciantur faepe iuvenes doloribus in hac regione, unice ob fanguinis con-- eftionem; nervis ab extenfis vafibus fanguiferis preffis. Quam - gravia igitur fymptomata accidant neceffe eft, fi eandem mem- branam vermis tangit, atque dum reptat , mbeaunietr movet. - Saepe inflammationes meningum, deliria, febres ardentes, con- "vulfiones excitantur a vermibus, meatum auditorium irrepen- tibus, licet nervi minus hic nudi fint, quam in tunica Schneide- *iana, quae finus frontales conveftit. His autem in locis ver- mes illos fedem habuiffe, oftendit etiam fluxus fanguinis. Nam pofteaquam verines creverant atque orificium finus fron- talis parvum tranfitum impediebat, ut maius facerent, neceffe fait. x^ b 288 — — "Obfervatio LV. i iN "-: fuit. Nam orificium fat amplum fuiffe et viam praebuiffe ver- mibus, hinc quoque mihi probabile vifum fuit, quia fat magrio filo in finum frontalem penetrare poteram. — Haec mihi fententia, quam LrrrRu et MaALoETI exempla. confirmant, probabilior videtur opinione LirrRu, Hic enim | putat, ovula infeéti per ftomachum in fanguinem pervenifífe,. atque in finu frontali demum feparata fuiffe. Quafi non multo. . brevior effet via per nafum in finus frontales? Interim non nego, potuiífe etiam alio modo vermes in il lum locum venire, Namque ipfius aquae, quam innoxiam exi» . ftimamu:l, hauftu poffe vermiculorum progeniem nobis tradi, - cum alii obfervaverunt x), tum nuper Razounius, Nemau. fienfis Medicus, narrat y): foeminam, quae fiti magna ftimu- lata e paluftri lacu biberat, poftridie capitis dolores atrocesíen- - fiffe: immo febri ardente correptam fuiffe. ^ Omnia remedia | fruftra adhibita. ^ Tandem nofter illi vomitorium e Tartaro - emetico praebet: aegrota non vomere, fed fternutare, atque -— nafo LXXII. vermes parvos albosque emittere, quiiis fimiles — erant, quos in vervecum capitibus obfervamus, quosque . REAvMUnIUS defcribit 2). ^ Tam eadem caufa hos vermes pro-: ducere potuit, Cava manu aqua hauritur: ori infunditur: fieri potuit facile, ut aliquantum aquae in nafüm attraheretur, - atque ova infe&ti in tunica pituitaria haererent. Innumerabi- - libus vero modis haec ova in finum frontalem pervenire po- . tuerunt: quanquam cauffam et originem ipfam raro invenire - licet. Nam aegroti eam ipfi plerumque nefciunt. Capitis do- lores initio minus vehementes funt: negliguntur morbi, fen. — fim paulatimque crefcentis , xp poft menfem aut an- . num, x) Vid, Bonet, Med, Sept. L. "d fect. X, cap. 18. Pechlin, L, II, Ob 35. Reinef. ad Th, Barthol. Act, Haffn, Vol II, P. I4 y) Iournal des Scavans. 1758. 'z) Hifloire des Infectes. 'T, IV. p. 555» ROW. TE uini. 9. "- Cri M ERE d Put Mio oe 2i wi c De Vermibus. per. nares: excretis. 289 num, quando moleftior faeviorque dolor eft, non recordantur amplius ea, quae fub initia morbi acciderunt illique originem -praebuerunt et caufam. ^ Interim tamen, unde ipíi vermes, L | | | de quibus nos locuti fumus , orti fuerint, ex illorum apparet - -metamorphoíi, quam reliqui omnes, qui fimilia collegerunt exempla, non obfervaverunt , ideoque minus plenam totius -rei fcientiam et ipfi habuerunt et impertiverunt leCtoribus, OBSERFATIO LIII. . Dn. D. IOANNIS CASPARI de RVEFF. De -. -—— Hydropis pe&oris certa vel incerta Diaguoft. - Si quid eft, quod ingenii noftri aciem frequenter effugiat, ope- V ram et ftudium noftrum turpiter eludendo, eft fane, fi rem ex vero iudicare licet, hydrops peétoris, affeCtus ifte trucu- lentus, inopinate et fübito adeo hoc malo correptos dolofe iu-- gulans, Ex unanimi enim peritiffimorum medicorum confen. du periculofiffimi huius affe&tus figna omnino dubia recenfen- -tur et obfcura, nulliusque membri affe&tiones, íi Bacuivo fit fides, tam obícuris ad invicem confunduntur fignis, quam morbi pe&toris in Lib. IJ. p. 219. — Quamvis folertiffimo huic naturae humanae indagatori laus tribuenda fit maxima honorque debitus haud denegandus , atque effatum eius in dignofcendo pe&toris hydrope ha&tenus confirmatum fuiffe ex pluribus obfer- "vationibus, praefertim quae in A€tis phyfico-medicis adnotataele- guntur, abunde conftet ; attamen in ipfiffimis laudatis Ephemeridi- bus caíus recenfentur varii, qui fallaciam huius figni apertiffime - demonftrant, cum in aegrotis fymptomate bocgraviffime vexatis, yt le&um nempe deferere et in fella no&tis partem tranfigere co- 4Vov, Zitior, Pbyf. Med. Tom. IF. Oo geren- 290 ^ "Obfervatio I.VIIL. | gerentur, aperto poft mortem thorace ne quidem unica dracli- j ma aquae fuerit deprehenía. Vol. L obferv. 170. | Nee - experientiffimus ille Vindobonenfium Medicus de HaEN; Medicinae practicae oy Celeberrimus Qu y Baglivo 3 fentiat ,. feneftras aperiat et fied aérem exoptet , pro certo et infal- 1 libili figno baberi , aegrum bydrope peCtoris laborare, longe aliter - edoctus in Part. V. Rationis medendi folide demon(trat , fü. E. bus fuffocationis minis pro figno pathognomonico non agnof- - cit, et hydropem pe&toris adeífe poffe citra hoc fignum evi- denter demonfltrat, prudentiffiime concludens l. c. p. 106. - Si ergo no&lurna ortboproea omnino dee[fe in gravi[fimo pe&loris bydvo- — X pe potuit, [i in alüs paucis modo ante funera diebus apparuit, fi deni- — que ubi addt , profetliore adeo morbo pate[cit , ut quodvis. fere refpuat — auxilium s 5 non videtur illa patbognomonici figni nomine venire debere, E Iuvabit igitur ex propriis obfervationibus meam in medium pro- s ferre fententiam. | Virum quadragenario maiorem anno vix elapfo curandum. x fufcepi, qui ex inordinato vitae genere valetudinariam per menfem vitam ducere, de tuífi poftea ficca, angufítiaque prae- — cordiorum conqueri coepit, ita, ut füb velociori paulo cor2 poris motu anhelofüs nec acclivià afcendere expedite valeret. | ) Malo huic, quod temere neglexerat, oedematofüs pedis utrius- que fücceffive accefferat tumor, cum fymptomate illo graviffi- mo, Orthopnoea nempe no&turna, urina infüper pauca erat, - et ruffa, cuüm pulfü debili, ac ad noctem febrili. Talis erat morbi ftatus, cum adaegrum vocatus afthma humorofo- convul.- fivum, cum timore, ne occultus in thorace lateat hydrops ado flantibus afferere non dubitarem. Igitur ad afthma hydropi- - cum debellandum omnem intendi nervum, resque ad vota fuc- | ceffit. vl De Hwydropis pe&oris certa vel incerta Diagnofi. — 291 ceffit adeo, ut per fcillitica remedia ammoniacalibus nupta hoc - afthma hydropicum omnibus fymptomatibus pulcherrime fue- rit fublotum, ut a quatuor feptimanis non habuerit aeger, de -"quo conquereretur, levi excepta corporis laffitudine, ad offi- ia fua obeunda quam aptifimus , ac in fcalarum aícen(ione nullatenus anhelofus, no&tesque tranfigens quam paratiffimus. Verum enim vero qui in vado conftitutus nobis omnibus videbatur , ac integerrime reftitutus , fübitanea ac inopinata morte correptus trifti fato fuo incertam hydropis pe&toris comprobavit diagnofin. Hilaris enim ac bene coenatus le&um petiit; aft hora vix elapía fubito expergefattus, graviflima "erthopnoea correptus, quae per minuta aliquot optimum vi- - rum incredibiliter, ac faeviffime opprefferet , mifere fuffoca- tus fübito perit. ^ Aft cadaverisaincifione fequenti die fatta, - larvatus denique apertiffime morbus patuit. Ex thorace enim "aperto tres feri limpidiffimi libras collezimus. ^ Magnus in- "fuperin utroque cordis ventriculo ( pendulus tamen ex infe- »riore parte) obfervabatur polypus feptem transverforum di- "gitorum longitudinem adaequans; hocque terribile concretum - proximam mortis tam fubitaneae cauíffam afferere non refor- mido. Polypus namque ifte pendulus circulum fanguinis fuf. fflaminando motum cordis omnino fuftulit, aegrumque tam fübito, ac miferrime,fuffocavit; vifceribus reliquis in ftatu ve- re fano repertis. — « Evidentiffime igitur ex trifti hoc caíu patere arbitror, —hydropem pe&toris latere poffe; quin Orthopnoea illa no&tur- | ma minime obfervetur. Vidi infuper alium affe&tum, mox recenfito omnimode, ace diametro quafi contrarium. — Vir erat, honorifico iudicis anunere ornatus, fexaginta et quod excurrit annorum, qui ab | ; Oo 2 | ali- » " ^ 200. C S Obférvatio. LVIL.-| 5.005 aliquot iam annis tam difficili dyfpnoea afficiebatur de nó&e, ut - poft duas tresve horas le£&um deferere , ac in fella apertis fenefítris reliquam no&tis partem ad galli cantum usque ereCtus - tranfigere quotidie ferme neceffüm habuerit et quod notatu . digniffimum, manus finiftra cum toto brachio intumuit gravi i , coniunéto torpore, ita quidem , ut paralytici quidpiam fubef- - fe merito fufpicaremur, quod fignum certe a folertiffimo BAc-. Livo, ac celeberrimo Frid. HoFFMANNO in capite de afthmate p. 227. pro infallibili latentis hydropis:pe&toris iudicabatur cri- Y terio. | Hinc aegrum hunc hydrope pectoris correptum publi- ce declarare, non reformidavi ; eventu tamen, ad remedia le- t ge artis congrue adplicata, optime fübfíecuto turpiter, felici- - ter tamen in aegri falutem delufüs. |.A tumore enim oedema- j tofo brachii, torporeque fenfim liberatus , undeviginti annos y - fat commode adhuc füuperviyens fenex oCtuagenario maior de- crepitus placide obdormivit in Domino... Liquidiffime igitur ex fideliffima hac obfervatione patefcere fufpicor, fubitaneam ^ illam a prima fomni dulcedine excitationem cum. intentatis '' fuffocationis minis pro infallibili latentis in pe&tore hydropis '. figno haberi minime poffe. ^ Hinc cum celeberrimo HAzNIQE concludendum fore crederem: s Primo, quod fubdolus hic morbus raro, dum curam d huc admittit, cognofcatur. Secundo, dum cognofcitur , fola paracentefi ad tempus | curandus, ac Tertio, ut inpofterum, dum ambiguus adhuc creditur morbus , remediis , quae afthmati humorofó cone | vulfivo conveniunt, Íílrenue continuetur; donec ex effe- &ibus brevi innoteícat, fubfitne, quem timemus, aut alius. merbus. OBSER- Ad UA CS ja y . 293 OBSERFATIO LIX. Dn. D. IOANNIS CASPARI de RVEFF. De Fürilitate amiffa, et feliciter recuperata, ob uo- xium. feminum .Hyofcyami vaporem. incautius ore bau[lum. Mn effe corpus noftrum hydraulicam, fummo artifi- .YÀ cio conftruCtam , nemo eft, qui faniores inter Medi- . €os enutritus in dubium vocare poffit. — Artificiofiffimam hanc . machinam ex diverfis, ac innumeris canalibus, humoribus di- J verfi generis ferendis aptis, et áccommodatis conflatam effe, "ex anatomicis luculentiffime nobis conítat principiis , ita, ut folida fluida, fluida vero folida reciproca aCtione moveant, .. atque propellant. Fluidorum praecipuus eft fanguis, ex quo "liquores derivantur variis vitae noftrae ufibus infervientes , - inprimis vero fuccus ille nerveus, qui fub fpirituum , feu, ut . cum Hippocrate loquar , impetum facientium nomine venit, admiratione reliquorum longe cenfetur digniffimus. ^ Spiritus jítiin cerebro feparati, et vi infigniter elaftica praediti, mo- tus omnis ac fenfus funt inftrumenta, fibris tam carneis, quam mervofis,.tantquam aCtuofi huius principii receptaculis, mire 5 inhaerentes. Stupendum plane, necdum vero et ab oculatiffimis Ana- -tomicis omnimode deteCctum inter nervoías partes dari con- fenfum, res eft, quotidianis obfervationibus, iisque folertiffi- mme inítitutis, quam. certiffima, quarum non ultima erit obferva- Oo353 tio 294 Obferoatio LIX. tio fingularis, quam fideliffime delinestam communicare non - dubito. Vir literatus quadragenario maior temperamenti laudabi- liffimi, vivaciffimique a tribus, et quod excurrit, annis fua- viffimis dulcis matrimonii vinculis ligatus, graviffima vexaba- tur odontalgia, ad quaecumque applicata rebelliore, hinc do- - lorum impatiens , ad atrociffimos hofce tandem tollendos a famofo medicaftro opem effagitat , ex cuius demum confilio - feminum hyofcyami prunis candentibus inie£torum vaporem ca- pite probe velato, ore aperto per aliquot minuta haufit, ex- optatiffimo cum effe&tu, — Dolores namque incantamenti inftar pulcherrime profligatos laetiffimus obfervans, aft ab illo tem- pore ad a£tum coniugalem, ftrenuus paulo ante bellator, nul. . . lisque hoc in a&u fecundus, impotentem, ac ad omnes blandi- | tias omnino immobilem triftiffime fe fentit. — Per integrum menfis fpatium patienter fuftinens hoc malum, meam denique | cordatus efflagitaverat opem , methodo fequente feliciter re- - fütutus. Autor inprimis fui, ut mane ac vefperi infideret per ho- - rae quadrantem fellae perforatae, ita, ut perinaeum expone- retur vapori Thymiamatis fequentis: Rec. Succini flavi 3j. ftyracis, benzoini, falis ammon. ana 31j. M. f. pulvisgroffüs, drachma una infpergatur prunae ardenti: dein perinaeum, et pubes perfricentur panno laneo, imbuto vapore eiusdem ; dein, ut mane deglutiat tredecim ex cata- - wit fuper bibendo üiétas duas vini medicati, eademque re- qtt:t hora ante prandium et coenam. Rec. 2 De Vrilitate amiffa, et feliciter recuperata, etc. 208 Rec. Aíae foetid. borracis, caftor. ambr. grif. ana 3(. troch. - de myrrh. 5j. balf. peruv.q. £. M. f. l.a. pil. pond. gr. x. afperg. . elaeofacch. citri. X Rec. Limat. mart. puriff. Pulv. diagalang. Cort. cinnam. - ana 3j. Winteran. L. faffafr. Rad. contraierv. ferpent. virgin. ana 5ij, Incif. infund. calore fervido in phiala alta c. vini ge- nero(i rhenani Íbvj. per xxiv. horas, dein colat. fubfidendo de-. purat. adde Syrupi de cinnamomo 3j. Nec fefellit triftiffimum patientem haec methodus, quae menfis fpatio continuata amiffam feliciffime reftituit fanitatem, qua ad hunc usque diem gaudet quam perfe&tiffima. Ex delineata hac rariíTimi affeCtus hiftoria nervorum con- "fenfus fumme admirandus patebit quam luculentiffime, ac in- tempeftivus narcoticorum ufus fyftemati nervofo fumme no. xius, Quibus vero modis fpirituum anim alium in nervos muf- culorum membri virilis influxus fuerit interceptus , mufculi- que penis redditi ad tempus paralytici , cum vapor feminum hyofcyami noxius non ad partes genitales, aft ad os, naresque admitteretur, fapientioribus difcutiendum relinquo. Stupen- dum illum ac füumme admirandum nervorum confenfíum iam ab antiquiffimis notatum fuiffe temporibus, a notiffimo rhythmo elariffime patere arbitror, | Modus autem, quo fieri poffit, quod requifittis fpirituum in- | iim ad partes generationi deftinatas folummodo fit inter- ceptus , reliquis fun&tionibus omnino liberis, ac illaefis, eno- j Campbora per nares cafirat odore mares. | datum | | 2096 à Obf[ervatio L.IX. datum haé&tenus invenitur nullibi. — Genuino interim medico - fufficit, per rerum experimenta noviífe illa imperia quarum- - dam partium corporis in alias, licet forte fubtilibus difputatio- - nibus non adeo indulgens, ingenue fateatur, fe non evidenter - intelligere modum, quo haec atio fiat. Praeftat enim, ut ad- - monente id magno SwiTENIO Comment. Tomo 2. fol. $28. finem | faciam orationis meae, in morborum cauflis indagandis progre- | di, quousque per fidelia obfervata, et cognitam ha&tei?us cor-- poris humani fabricam licet, et in reliquis ignorantiam fateri, : quam fi&tis hypothefibus, quantum libet etiam ingeniofis ludere. - (Monacbio Norimbergam miffae menfe Martii 1110.) mi ^ SS ü C NN ine c», ATI j W^ EN OSA, ) V. iiia) | WU Ne " 7 à - . " Dn ^ | ^ , - omm H á b b u [ - * 3 ^w . b. ^ w -— t A 1 ex 2 EX. VAN Er z T e TIG Pam Eo. s a M es z: Em ae E 1 -— UN ISRENTTTS —E" » m poi WT APPENDIX TOMVM QVARTVM NOVORVM ACTORVM MEDICO - PHYSICORVM —"ACADEMIAE CAESAREAE, LEOPOL.- DINO - CAROLINAE —. NATVRAE CVRIOSORVM IN GERMANIA, UY ab d pues Em P3 Dedi ER A x jN E , - - . CONTENTA APPENDICIS, | En E NUM h D. Ferd. Iacob. Bien RI Epiftola -oieida. ad D. Chriffopb. lacobum 'YREVV. — pag. 1. fqq. IL De Variolorum Infitione, Epiftolae Amoe- 2 - baeae IX. Francifci Comitis KoNCALLI Pa- rolni ct Danielis. Filbelmi YBILLERI. cum loauue Pbi lippo BVRGGRAVIO. — p.17. fqq. I. D. Joanu. Frid. Caroli GRiMM Synopfis me- — thodica Stirpium agri lfenacenfis conti- . — ose MERE (o obpeg. fqq, IV. D. Georg. Baltbafar. SrortE Triga Obfer- | vationum Sarco-Hydroceles rarae maeni- tudinis Hiftorias exhibentium. p.159. fqq. "Y. Felicis VAxiE Flora Corficae, ex ipfius Schedis collecta, a Carolo ALLIgN aucta ex ex fcriptis Dn. Abs et publicum in | ufum communicata a D. Nicolao Laurentia | BVRMANNO. p.205.íqq. VI. Lic. Chri(Hian. Ludov. Frid. Lixcku, The-/ rapia 5cabiei epidemicae per diurefin.: | p. 255.íqq«. VII. Memoria D. Pauli Gottlieb WERLHOFII. p-289.fqq.- VWIIL Memoria Framucifi GINNANNI, Comi j Patric. Ravenn, p. 297-Íqq, IX. Memoria D. 4udrese Eliae BücHNER j p.299.íqq. X. Memoria D. Chr iftopbori lacobi "TREVV.. EC | EPISTOLA FT ERARIA "VIRVM. ILLVSTREM ims EXCELLENTISSIMVM -—X CHRISTOPIL Jaconva CREW : | SR. L NOBILEM: "SACR. CAES. MAIEST. .CONSILIARIVM; ARCHIATRVM "ET COMITEM PALAT. CAESAR. SERENISS. MARCHION, ONOL- "DINO BRANDENDB. CONSILIARIVM AVLICVM ET ACTVALEM ARCHIATRVM, REIP. NORIMB. PHYSICVM ORDIN. ET COL- LEGII MEDICI SENIOREM PRIMARIVM , REGG. SOCIETAT, - SCIENTIARVM LONDINENS. BEROLINENSIS ET DOTA- — — NICAE FLORENTINAE SODALEM, ÉPHEMERID. ACAD. CAES, N. C. DIRECTOREM. itus | D.TE FERDINANDO IACOBO BAIERO |. 10.1AC. FILIO. 4p-N. 48. Pb Med. T.IF, 8 - Te- 2E d * IVSTVS LIPSIVS. Vagari, luftrare, difcurrere quivis poteft : pauci indagare; difcere, id eT. uere peregrinari. Pu ANS Y SOM ETE 4 AM - "y 2 X N - "M - NIR ILLVSTRIS ATQVE EXCELLENTISSIME, . DOMINE COLLEGA ET FAVTOR MVLTIS NOMINIBVS COLENDISSIME! D pi faepe multumque in votis habui, ut co- piam nancifcerer opportunam attentis oculis perluftrandi Lapicidiniam fine pari Solenho- eias fenfem , admirandum iftud naturae porten- tum, jiquod non folum marmor fiflile tabulatum pro aedibus ex- ftruendis diverfae craffitiei recondit, fed etiam tbefauros anti- -quiffimos, diluvii univerfalis ihidices, uberrime pandit, id pro- ^pitio tandem fato impetravi. Etenim poft feliciter exantlata Decanatus munie levamentum-animl attulit amicus veteranus a E luftris, et quod excurrit, mihi fufpiciendus, maxime everendum et Doétiffimum intelligo Cbilianum jJofepbum de Dü- AING, J. V. L. Sereniffimi ac Potentiffimi Ele&oris Palatini - Con(iliarium Ecclefiafticum actualem ; Ruralis Capituli Hilpo't- fteinenfis Camerarium, qui voluit me convivam effe füum eo - confilio, ut infpicerem ipfius phyfiotechnotameion. Cuius vo- - m fine mora annui, abitumque paravi d. xv. Mail a. c. ubi. 243 7^ omnia u bi. up : -. ud aam «Js M : | 1 4 - DI A J- Baieri | a oq mnia virent, et vernos temperat mitior aura dies, Hortus . ipfi eft odoratis cultiffimus herbis, ubi paululum requievi ex itinere feffus, füuavemque recolui memoriam itineris phyfici, anno huius faeculi vigefimo oCtavo , noftrum utriusque geni-- | toribus ducibus confe&ti; id quod iuffu Sereniffimi Ducis et. Comitis Palatini ad Rhenum Theodori fatum eft, ut reícifce- — ret Clementiimus Dominus, quicquid in terrae vifceribus Paà- 3 ^ atinatus Superioris: mineralium contineretur, Inciderunt im | fermone vario multa olim notatu digna, quae ut repeteremus 1 tempus a&tionis opportunum füafit, ut venirem et viderem or- 1 dine egregio difpofitas artis et naturae ga7as. Orthoftatae mu- . fei, quae intus patent, variis fuperne decorantur moníftrofis dorcadum cornibus, quorum íingulare comparet cornu eius- : dem animalis deorfum inflexum , in uno latere cornu humili | tricipite, altero ere&to praeditum. Oculos recreat fcrinium | E opere fiorentino marmoreo mufaice difpofitum, mirificis em- blemata daedala formis exhibens, martagon cumprimis elegan- - tiffimum. In hocce promtuario fefe offerunt omnia praeclara, | rara et copiofa, ut animus habeat obleCtamentum belliffimum. 1 z E "»- Et inter conchas quidem methodice difpofitas univalves fecun- - dum longitudinem -diffe&tae a cochlea horteníi usque ad turbi-- nes cum veo ben itis nitide comparent. . Talismodi fimulacrum - coniforme perelegantibus fpeculis opticis cinctum confpicitur; : methodo noviter inventa, ut ad legem mathematicam quater- | nis vicibus demonítrari poffit conchyliorum compages. Alia [ quoque adeft cifta artificio fpeculorum fingulari obie&ta tefta-- cea in infinitum repraefentans. Dici non poteft, quantus a paratus petrefaftorum omnis generis emineat. Rarioribus T) fcribuntur Dentes molares. praegrandes humani ex fceleto ge ganteo in offuario Hilpoltíteinenfi reperti, una cum maxilla ine | feriori et offe femoris. Ey Faliga fecunda pollicis humani eiusdem profapiae. E Dens | " Epiftola itineraria, — — | 5 ^. Dens molaris graminivori animalis, nigri coloris, in coro- na fuperiori planum inclinatum filtens , prope Freyftadium ad . Bumen Schwarzach. Lithoxylon puabursddei in agro Pleinfeldenfiobvium. Trun- cus integer pondere centenarium adimplet,. Lithoxylum faginum cum radice rami abfci(fi tredecim di- gitos longum, et fex cum dimidio latum, in diametro tres di- gitos aequans. - 3 Marmor conchiferum prope pagum Ebenricht , milliare unum Hilpoltfteinio diftantem, effoffum belemnitis & peé&tun- — culis abundat. — Marmor egregium Hilpoltfteinenfe conchiferum , in quo -€ornua ammonis et mufculites naturalem teftam oftendunt. Oftreae Solisbacenfes, quae locum animalium exquifite moriftrant, teftae adhuc integrae exteriori affixae funt, item. que tubuli marini petrefa&i. 1 Adeft alia Eonenita sns Pour umuns tefta naturali cum "£ynglimis praedita. — . QOftrea imbricata, cuius cavitati tres verae adhaerent. —. . Oftreae M nboitsied fragmentum cum ordinariis in cavitate - fua concretis. — — Nautilus compreffus ftriatus, cui tubuli marini infidénk —-- Chama infignis rariffima , naturali tefta pellucida obdu£ta, "in cuius cavitate caro itinalis obfervatur. - . Cutis afpera pifcis in faxo folido prope Sandíeg, ditionis Kichftadienfis obvia, vo SEx te&to quodam coemeterii Obermeflingenfis defumtus - Japis fiffilis albus, in quo non folum Dendrites quaternis tabulis - ftratificatis fibi invicem concordant, verum etiam innumerae -ftellae marinae variarum fpecierum fixam ibidem obtinuerunt | fedem. Reapfe patet, quanti lateant in teétis pagorum cir- ''eumiacentis regionis thefauri lapidum figuratorum, prifco aevo tegularuim loco affixorum, cum a nemine curiofo tunc tempo- "n a3 ris B^ FOU. Baieri o ^V ris peterentur, niungendum íane effet pro virili conteczula. | toribus, ut fedulo antea infpicerent, quam abiicerent, quae- - cunque hinc inde coacervant fragmenta , marmoris fiffilis ta- | bularum novarum foliditate refarclenda. Et valde iftud rarum | fpecimen dendritarum quaeftionem in animum induxit, poffint- ne arbufcularum (imulacra generari ab effluviis nebularum par- ticulis vitriolico falinis refertarum, quoniam per tot annorum - feries libero aéri expofiti fuerunt lapides. De gemmis Palatina- | tus fuperioris indigenis habeo, quod referam Amethyftum et : Amethyfto-Smaragdum Nabburgenfem, aeque ac Topafios So- - lisbacenfes elegantiffime coruícantes , et inter opacas Jafpides | i atque Achates variorum colorum. Sunt etiam in promptu mi- .- nerae Martis ac Saturni, falinae pariter vitriolicae ac alumino- j fae, quotquot provincia ifta umquam aluit. Caeterum ifta col. ' Je&tio omnibus numeris abfoluta bene ordinateque comprehen- / dit, quicquid ex triplici naturae regno defiderari poffit. Agmen. claudunt monftrofa varia, e quibus ramum coryli in nodum quafi — Gordium contortum et ungulam vituli non fulcatam pominsfjee : - fufficiat. u Hilpoltíteinio iter direxi ad Ellingam Frnücareng fplendi- v diffimam Summi Ordinis Teutonici fedem , quae felix vallis, in-- j ftar Theffalorum Tempe, peramoenas omnino praebet delicias, - .Vix traditis literis Domini Diaconi Riegel in mei gratiam ad Do- minum Confiliarium Roder exaratis, ftatim in aulam introdu&tus demiffo honoris cultu falutavi Reverendiffimos atque Gratiofif- fimos Equites Liberum Baronem de Ev» et Liberum Baronem de. VrM, utrumque dignitate fua Perilluftrem Dominum, qui non folum clementer annuerunt rogationi, ut omne, quod conti- met Palatium Auguftum daedalea arte fabricatum mihi patefie- ret, fed et paululum digreffo prandii lauti ac opipari acceffum | nunciari iufferunt. Quo hilariter inter fermones phyfici argu- -. penti pera&o introivi templum aulicum et ftudiofe confideravi .- afcenfionem San&tiffimae Virginis Mariae in coelum. E pi-- am - - MATS Epitlz itiner aria. | : 7 &am pro altaris praecipui ornamento. Sub fornice organi fefe - offert hiftoria Conftantini-M. in hoc figno vinces, antrorfum elevatio crucis confpicitur. « Planitiem obambulanti aperieba- -tur molendinum frumentarium fexies frendentis ficca vertigine - faxi farra terens, in forma regulari quadrante paulo elatius ex. tru&um, ita, ut defuper fpe&anti folum eiusdem fpatii cerne- reliceat. Proxime adiacet duplex mola ferraria, haud procul alimine, per quod arborum trunci torqueri folent ve&ti infigi- tur ferra recurva, ut inaequalitas füb finem diametraliter re- moveri queat. | — Equile Ellingenfe a- potiori seit Regium et Ele&torale Hannoveranum perbellefornicatum, et peculiari munditie prae- -ditum. Equi fexiuges glauci, albis maculis ornati elata cervice füperbi, qui per amoena ftrata praecipitant rotas, ex Hungaria advenerunt. ^ Caballorum , fefforem lora tenentem quatien- tium, fatis amplus numerus Anglicae plerumque eft profapiae. "Adeft etiam fonipes Polonus promiffis iubarum crinibus mirifi- - £e contextis, et pumilus Lithuanicus. Domituram equariam pandit ianua adaperta fit fpatiofam atque praelucidam. Curia fuprema et Archivum acceíffüm formant latum, ubi omnia iufta difpofitione ac concinno ordine quam optime collocata funt, Ga ophylacium inter alia memoratu digna recondit gladium, cui figsum Summi Ordinis Teutonici fingulari artificio infculptum eft, lamina enfis tortuofe ferpentinum in modum fabricata in Jongitudine fex fpithamas aequat. — Argenti vafa puri pretiofa pariter atque copiofa funt in promtu. — Inter haec cimelia emi- net poculum praegrande, opus caelatum affabre cufum, füper- me in operculo inftar nodi fefe offert ftatua Caroli V. Imperato- Tis. Inferne füperficies exhibet praelia eiusdem herois cum "Helvetiorum natione anno 1536. commiífà, infimulque capti- vitatem Francifci I. Regis Chriftianiffimi. Complementum fa- cit iplendida metalli omnium perfe&iffimi fuppellex pro magna- nal In fuperiori atrio fummi Iofiiria te&i fiftunt hifto- - | | riam N [35 i res Ur PP ud . 8 | Ee. eph 5. Baieri í riam coelum oppugnantium gigantum, parietes ad vivum depi- 5 &os exhibent Sereniffimos atque Celfiffimos Duces Ordinis Teu- 1 tonici. Conclave, quod fervat fcrinia veftium, et fplendide- | fuo apparatu Principibus dignum eft, Auguftiffimae Imperatoris, : nunc Viduae, Megalographiam oftendit, et praeter hanc opus ; Apellei laboris fimulacrum nempe regionis , in qua pone arbo- j rem ftat fonipes, ad radices vero eius duo procumbunt pueri, - et ad truncum fefe acclinat alius infans. Rurfus intravi anti- "cameram, feu requietorium, aliam quoque anticameram, ante - Principum Auguftale, in cuius medio pendet candelabrum e - cryftallis artificiofe politis compofitum. - Sequitur procoetium | miniítris deftinatum, triclinium infigniter fpatiofum, ubi flebile fatum Domini de Hirzhals depi&tum emicat, et luculenter com- monftrat, quo pa&o di&tus eques galea et reliqua armatura in- ftru&tus una cum equo , Borufforum paganorum fic iubente | crudelitate , conflagrationis fübierit martyrium. ^ Super cami- J. num prominet icon Auguftiffimi Caefaris Romanf, paulo infe-- - rius Jupiter cum aquila ad legem ftatuariae raro utique artificio! - ;/ formatus. E regione fimilis in camino refpondet clypeus, in-.- ferne adeft Vulcanus, quem Anaglyptes felici effinxit Minerva. Proxime aperitur apparitorium officialibus dicatum, anticame- ra equitum, aeque ac illuftrium feminarum hofpitio excipienda- ^ ^ rum commoratio , quam illuminat obelifcolychnium cryftalli-.— aum, porro dormitorium Summis Teutonici Ordinis Principi- "n bus facrum ; in quo fpeculum mirifice corufcans, integram formam infpicientidin recipit atque refle&it, et longitudine pe- i des fex , latitudine vero quatuor adimplet , aulaea holoferica | purpurei coloris circumveftiunt parietem primarium, intertex- tis Chinenfium figuris, pulcerrime vifenda" LeGus eodem fiü-*- perbit ornatu. Suríum, verfus utrumque oftium, incurrunt - in oculos imagines duorum Imperatorum opere caelato ligneo - incomparabili exprefífae, affabreque deargentatae. Vicinum eft^ - VA pro cubiculariis,:in cavo aedium Dominus Walther! . eCron- | Ma Y E. itheraria. «a a Cronberg, Süpremus Ordinis Teutonici Infpe&or i imagine, non - infelici naturae imitatione effi£ta, radiat, prope menfam legi. - tur fymbolum: | ]Vebe der Ungerecbtigkeit. Succeífor eius Domi- nus Wolffzangus de Milchiing , Schutzbar di&us , et omnes . Praefe&i Generales ea, quam vivi prae fe ferebant, corporis proceritate confpicui, oculos oble&ant. Conclave pannis fcu- tulatis fericis flavis obdu£tum eximiam refert pompam, limen fuperius ianuae continet tabulam artificiofo penicillo pi&tam Mu- feumque viri eruditi referentem, accurata delineatione fübiici- tur oculis corvus indicus pulvinariinfidens. Eadem tabula al- teram januam coronat. Cubiculum (de haut lits) altis fulgen- tibusque le&tis praeditum pi&uram praelii ad rivum fa£ti affer- yat, Triumphum Romanorum, immunitatem captivorum, ubi citatur Quintus Curtius de rebus Alexandri Magni Lib. III. cap. 3. Abhinc re&ta via me contuli in miniftrorum habitaculum , in conclave fpadiceum textilibus Etamin conte&um, in viride fericum, quod illuftrant tres praeliorum piéturae. Atrium in- ferius parietibus affixa fiftit infignia fingulorum Equitum Ordinis Teutonici, Ibi referabatur veftibulum ; quod occupant offi- -ciales aulici, anticamera pro Equitibus, "quam circumveftiunt peripetafmata quatuor mundi plagas magnifice repraefentantia. Dein iubar fparfit fpeculorum nitidiffimus ordo in Cavaedio ex- quifite collocatus, fubftratae funt tunicae damafcenae citrini co- loris. Patuerunt quoque falutatorium cubile , fpeciem fum- mam et dignitatem habens, et Japonenfium periflromatibus pha- Jeratum ,. dormitorium, fecretarium, in cuius textili ftragulo magnificis operibus pictum eft fanum Japonenfe , itemque fa- ftuofa Maieítas Siamenfium Imperatoris una cum barro albo. Ad Pro-San&uarium ante triclinium quod attinet, refplendent in ipfo fimulacra iconica familiae Caroli VI. Auguttiffimi quon- dam Imperatoris, Sacri Romani Imperii Marefchalli Comitis de - Papperiheim conclave, habitaculum pro pediffequis, Perilluftris Braces Senatorii.de Hochfteden facellum, ubi tabula bene pi- -Mpp. IN. AL. Pbyf. Med, T.IF, ^^ &a IO s | pe P Baieri Fa , | ' ^ s &a collocatur in bono lumine, Supremi Ordinis Teutonici Du. cis Clementis Augufti Ele&oris Colonienfis, reliqua, eiusdem - Auguftile.. Agmen-diaetarum claudit cubiculum opere mufai- ' co variorum lignorum vermiculatim difpofitum, ita, ut vela- - mentum fuperius aeque ac afferes laterales , iníimulque conta- u bulatio inferior füavi concentu inter fe confpirent. T 2 Inter alias dotes, quibus natura benigna fedem illam au- E "guftam inftruxit, non eft vilioribus annumeranda, multo minus filentio fepelienda, ea, quam in ipfius cerevifia falubri pofitam deprehendi. Dulcius ex ipfo fonte, quodaiunt, deguftavi in | officina technice exfruéta, ubi coquitur Zythus, potum vini - vicarium lupulatum pariter atque triticeum. — Liquor Cereris gratus eft palato, levans, reftinguens, fedans fitim. — Cenfetur proinde commodus et falubris literatis et politioris conditionis. vel fortunae hominibus , quibus inprimis non admodum fre-. quens corporis motus eft conceffus. ^ Aícendi quoque in to- ftuarium polentae, vidique pavimenta laminis aeneis fat pretio- fis vellita, probequeinunita. Vis frumenti ingens prudentiam - ipromi condi teftatur, qui proprio condere folet horreo, quid : | quid ex vicinis verritur areis, . .. "Templum oppidanum Ellingenfe fumtu et magnificentia | omnium oculosin fe:convertit. Altaris praecipui tabula expo- nit pié&turam Equitis Divi Georgii. Juxta hanc in excelfo pofi- - tae funt ftatuae S. Caroli Boromaei, et S. Henrici. Sacrarii iss: men füperius exornat Maronita, et oratorii culmen condeco- . 1 rat S. Joannes Nepomucenus. . Ara dextrorfüm aedificata Salz. vatoris noftri recens mati fiftit adorationem, quam do&a manus | pulcherrimo expreffit colore. Sacellum, cui nomen ab adiu. - torio Divae Mariae Virginis, laute conftruendum curavitSplens didiffimi "huius Sacri Ordinis Praefe&tus Provincialis de Horn- | ftein. "Introitus ad dextram fpe&ans offert epitaphium eiusdem ffündatoris :marmori infculptum. .Altare laeta gaudet effigie | | €Matris | Jopiltola itineraria. XE Matris Deiparae, cuius in amplexibus requiefcit aeterni Patris. imago. En Aedes. parochiales Precun omnino antiquiffimae dn : Paltor, qui habitat in. illis Moeglingius, Vir eruditione ac infi- gni humanitate confpicuus, poffidet complures nummos Ro- .manos, quos inter eminent duo Caefares Severi ex argento Enatt. . : Recreationis oculorum et mentis jam fatur aulam repetii 'eum in finem, ut gratias agerem humillimas Reverendi[fimo atque Excellenti[fa mo. Domino Di&atori Provinciali y vix Noriberga re- - duci ,. pro impetrata venia perluftrandi palatium. — Tanta Ipfius - fuit munificentia et liberalitas, ut vocaret me ad coenam. Pla- cuit Evergetae Summo gratiofi(fimos mecum mifcere fermones, - et affenfu fuo honorifico comprobare inftitutum itineris mei. "^ .— Die xvir. Maii primo mane invifi hofpitium P. P. Francif- -canorum, quod fex Patres et unicus frater incolunt. Domus. füppeditat horti amoenitatem fertilis ac pomiferi , neque de- | funt parietibus condecorationes pi&toriae miracula Divi Capiftra- -miexplanantes. . Pictura abfoluta S. Michaelis Archangeli mi rum in modum commendat aram templi, dextrorfum prominet oratorium opere gypfi caelato candidiffime confpicuum. Re- fe&orii iucunditatem augent imagines Potentiffimi Ele&toris Cle- mentis Augufti, Illuftriffimi Comitis de Sazenhoffen, et Perillu- | ftris Praefe&i Provincialis de Hornftein, cuius fub aufpiciis ere- &um fuit bofpitium, itemque blandifonae alaudae circumvolan- tes, et cuffuca raro utique exemplo manfüefatta. —. . Hora feptima antemeridiana refocillatus prius ientaculo in fcribae culinaris Rifch hypocaufto, valedixi defideriis meis, et : verfus Albam Nordgavienfium profectus ibidem iure meritoque . Compellavi Confiliarium et Adminiftrum Civitatis imperialis Koehlerum , Paftorem primarium Schülin, et Poliatrum Fürft, quorum urbanitas, omni laude mea füperior virtus, praédica- qi meretur. .Adii quoque Phyficum Seniorem Langium, com- | b 2 mili- ^ » | ads L i2 1 NEUE Baieri Sud o NM * militonem olim in caftris Paláécomes fudviffinriha: : -Perluben-- ter oftendit mihi multitudinem librorum fumptuofe ab ipfo col. le&orum, nec non varia artefa&ta et pi&turas egregias. Com- ' pranfor meus fuit Joannes Huber, Weiffenburgo-Noricus, ex Bel. gio et India orientali recens advena, Ephorus quondam et dif- | penfator Lamberti Jacobi de Teft, Dire&oris Generalis Bata- : ^worum in litoribus Guineae. Rogatus, quanti conftet ibidem. pondo eboris, refpondit, libram unam duplo graviorem effe - noilra, et quam optime vendi pro florenis duobus cum dimi-- dio monetae geffmanicae. Obtulit vir humani(fimus ad condien- | dam carnem affatam vitulinam fuccum citriin Africa recensex- . preífum, pergrati odoris et faporis, infimulque nos edocuit, in- — tegra poma una cum corticibus quadrifariam difciffa in máchi- | nulis minutis exprimi, et quando in doliola reconditur liquor, d füperaddi ad impaginem usque oleum palmae arecciferae. | Poft prandium, ut refcifcerem quicquid herbarum in iftis regionibus Chloris ruftica foveat, comes excurfionis mihi adfuit — fupra laudatus D. Fürft, et iniit viam ad montem herbofiffimum ic adeoque famigeritiffimum Krazau, cuius iuga ftudiofe pera. grare operae pretium duxit Ruppius: conditor Florae lenenfis. - Sub radicibus eiusdem, iucundo fane fpe&taculo, inter aprica s gramina campi enituit gentianella flore coeruleo, furfüm verfus occurrit allinm latifolium , herba paris, figillum Salomonis, afa- hs rum, arum, etc. Rupibus accreícunt polypodium, adianthum | aureum, album & nigrum. Reditionem paravimus per monta. - na cacumina Rohrberg, et voluptatem cepimus uberrimam ex . arvis laetis, filvisque frondofis, quibus linea quafi parallela re-- fpondet, feque confpiciendum praebet caftrum Wilzburg. ?. | Die xix. eiusdem, hora fexta matutina demigravi Pappen- | heimium, aícer dens montem Schoenau, fubftiti paululum in ulo Hardt, et circa tabernam acclinatos vidi lapides fiffiles ex | lapicidina Scheerenfeld , ditionis Eichftadienfis huc adve&tos, - Wann in füperficie complures enituerunt ftellae marinae, 2 Wer- — ^) - EM Epiftola itineraria. |; *14 verfae magnitudinis, quorum fpecimina nonnulla Norimbergam "tranfportanda curavi. Prius vero, quam appuliffem ad fedem - WHluftriffimi Comitis, hortus fuburbanus variis fübridens floribus tuliparum me allexit, ut intrarem florum confideraturus thea. trum. Suavitates colorum le&tiffimae oculos ad fatietatem us. que paverunt. In tepidario eminuit Cereus fexangularis fex - ulnas aequans, aliique eiusdem commatis penduli, purpureum - nitorem fpargentes , infignisque copia plantarum , quas niger - - Afer et Indus nobifcum communicat. 4 | ' Ego Pappenheimii recens advena ftatim comiter appellavi — Archiatrum Kobelt , a quo benigne dimiffüs repetii diverfo. "rium, ut prandium nobis praeberet hofpes, infimulque adiun- - geret hodegum , qui me in viam deduceret ad inexhauitum promtuarium marmoris tabulati fiffiiis Solenhoffii clariffimum., " QQuadriga virorum in altiorem locum pervenit virtute, eo qui- - dem confilio, ut oculi plus viderent, quam oculus, et finguli ' omnem lapidem moverent, ad inveftiganda prifci diluvii uni. " verfalis rudera. Nec immemor fui herbarum , quae inter faxa "et rupes viridi provenerunt germine. Faciles erant quaerenti. bus innumerae fuis fat diftin&ae floribus plantae, e quibus uni- ^eam nominaffe fufficiat fuffruticenr, Polygalam floribus imber. "Jbibus fparfis, catina , apice fubrotundo , caule fubrotundo, "caule fruticofe, foliolis lanceolatis. Linn. Spec. II. pag. 704. m. 11. ab eodem quoque Berawzór«re citatur Chamaebuxus, "dem nomen flore coluteae pridem impofuit Cafp. Bauhinus * Pin.p.471. . Clufio audit Anonymus flore coluteae Hiftor. rarior.plantar.p. 105. Florem gerit papilionaceum petalis ve- xilli fubalbidis, carina coloris aurantit, femen fert in filiqua. '"Semitam trivimus afperam, arduam in montibus pofitam et con. vallibus per Ubermezhofen, integrae horae fpatium exceden- tem, multum certe füudoris profudimus propter fümmi fa^ieia ^ «rupis, usque dum nemora fagis quercubusque referta, aft quam La ; : PR iucun- | ( | 44 E | FS Baieri iucunda vitiditas , x Papiam umbraculum , ut folis ardorem ) "fubterfugeremus, benigne largirentur. 'Sinitrorfüm tranfivi. - mus Lapicidinam Ubermezhofenfem , et Lang- Altheimenfem, - : tandemque via dextima penetravimus in maximam avide peti- tam. Inftar aggeris, feu propugnaculi ftrata marmorea fpecio- fiffime füperimpofuit rerum natura novatrix. — Plagam fepten- i * trionalem occupant triginta quatuor cafulae lapicidarum ex ea- | dem faxea farragine conflatae. Qua patet meridionalis, duo- decim limites lignei, quorum ope quadratores falvi pervagantur | profunditatem ad acclivia fodinae, ceu perbelle delineavit aere- que expreffit Knorrius, rerum petrificaterum fedulus indaga- tor. In boreali pofitione fplendeícit viridarium ramofüm , uti. folent amphitheatra depingi, arboretum faginum et quercinum. : . Hoc interim univerfo fpatio triginta continentur iugera, lbi aeftivo tempore ultra centum opifices quotidie manus admo. vent, quatuor illis praefunt magiftri , quorum bini marmora. tabulata numerant, et emtoribus vendita ad calcules vocant, | bini lites hinc inde fübortas aeftimant,. et quando vix ac ne vix | j quidem dirimi poffunt controveríiae, tunc itur ad praetorem | Solenhofii degentem. Ad feptentriones vergit vallis praeceps ; et praerupta, quae longo receííu panditur, et faxa ruderata ex- | cipit illucdeieCta. "Tantum vero abeft, ut fpatium iftud amplif- fimum expleri poffit, ut potius füperne coacervationes fre-- quenter fa&tae, tamquam grumuli promineant. . In hac latomia iam per fex luftra, et quod excurrit, ftrenui perficiuntur labo- res. — Mercenariis (inguiis folvuntur quotidie quindecim vel. o&todecim crucigeri. Dominus, qui poffidet fundum, territo-- rias, pro penfo uaius floreni, quod circiter triginta confti-- tuunt lapides quadrati marmorei, decem et quatuor digitos aequantes pro pavimentis aedium , contentus eft groffo unico monetae imperialis — Caeterum Foffilia petrefa&a circa Weif- fecburgum et Solenhofen obvia in locis declivibus potiffimum | reperiuntur quorum nonnulla fpecimina collegi ; et Supples ! men- ^v | Epiftol itineraria. d$ mentis Ory&ographiae Noricae, Deo adiuvante, propediem edendis inferenda decrevi. E loco fuperiore faxeti deicimdiis ad officinam vitriariam, dimidiae horae fpatium abhinc diftantem. | Furnus e tribus; 'conftat focis antrorfum et retrorfum fecum invicem concor- dantibus, in illis vitri prima elementa per quadraginta o€to ho. : ras liquefieri debent. . Materia, quae fpeculis fundendis defti- "matur, funt cineres clavellati, calx viva, nitrum, Braunftein , ^ moduli chalybei Suhlenfes. "Schema ipfum fpeculorum ab ini- "tio ope calami ferrei ad formam vitri cylindrici absque fundo conflatur. ^ Altitudo pedem unum cum dimidio, latitudo dia- -metralis novendecim digitos complet. Vitrum iftud ferro igni- -to fecundum longitudinem diffinditur , deinde per horae qua- drantem in furnum tenforium, Streck Ofen, immittitur, prior- fum tabulae in ftratis magnis ex argilla Dietfurtenfi paratis pro- truduntur, tandemque forma ibidem fublíiftit. . Ollae fuforiae: Ld ex luto Coburgenfi conficiuntur in altum pedem unum cum di- ^ ^midio, in latum duos pedes et tres digitos porriguntur, -Hya- lurgium iftud fingulis-hebdomadis depofcit triginta, et quod ex-- -eurrit, orgyas lignorum. ^. Solenhofio rever(i fumus Pappen- heimium hora feptima vefpertina. . E veftigio me contuli ad Il Juftrem Metatorem hofpitii imperialis, Cancellariaeque Dire&to- rem Langium de Mutenau, ipfiusque in me benevolentiam fa- dis perfpexi, fiquidem memorabilia mufei oftendit lubentiffime; - ]n hoc admiranda funt fpecimina petrefa&torum raritate exqui- - fita, elegantia polita, nec nón papilionum aliorumque infe&to- rum colle&io claffice difpofita. Copiam mihi quoque fecit Vir humaniffimus locuítae integrae fupinae, 'aftaci minutuli, .com- - pagis polyporum, tincae. praegrandis etc. quae fingula lico fa-- pra citato digne recenfebo; ut profitear, per quem profece- rim." Ab eodem amice demiffus adii Summe Reverendum Con-- filiarium Confiftorialem et Reverendi Capituli Seniorem Frevz herum , valdeque dolui, quod laffitudine confe&us non nifi E : bre- 1-161 | FE. 3. Baieri breviter et fümmatim coram ipfo agere potuerim. | Quapropter. data venia poftridie mane repetii delicias, et introduttus in bi- .. bliothecam confideravi autores theologicos , phyficos, et ele- gantioris literaturae fele&os. Comitem habui, qui mecum cón- fcendit in caftrum perantiquum ,; nec nor in armamentarium ,, quod varia tormenta bellica recondit, et ftatuas ligneas Dianae, A&aeonis, Jovis et Junonis affervat. ^ Contignatio fuperior - continet granarium. ^ Adiacet turris fpecularis , cuius muri . denfitas o&o pedes aíffequitur. In aedificio primario puteus: iugis.aquae, cuius profunditas meras tenebras offundit oculis, | fcatarit, et per machinam rotatoriam lymphas ope Map MM 1 praebet puriflimas. Die xx. Maii Pappenheimio diícedens repetii Weiffenbur- gum,:et Ellingam peramoenam verfus vefperam acceífi. lbi- dem fic iubente, nunquam fatis depraedicanda hofpitalitate Ex- i8 cellenti[Jzemi atque Aeverendil[ini- Domini E9bori: Provincialis, interfui - coenae magnificae, quam perfonae complures Illuftriffimae at- que Perilluftres fplendida füa praefentia exornarunt. Craftino. fequenti mane exfpatiatus 1n hortum aulicum, quem fepes vivae erectae et in arcum reflexae coronant, has vero pofitae in fa- ftigio ftatuae diftinguunt ; fontem, ad aethera laeta diver(imode falieritem confpexi , atque proceritatem àrborum aurantiis ci- triisque malis foecundas animadverti... Hibernaculum brumali. : tempore apparatum hortenfem excipiens aeftate fereria Zaetam |. praebet iucundiffimam. ^ Saxea vaftaque mole, artificis manu | decoratum eft opus; quale in dovete bte; crebro ífo-. | let: obfervari. | n , " Exinde Pharmacopolium itla apbitids inftructum viis tavi, Provifor, Vir arte peritus, Weikard non folum fatisfecit $ de(idério meo ad pandendos thefauros fibi concreditos ,'verum '* etiam propofuit concretum tophaceum pereximiae raritatis Váeil- ftaeque magnitudinis, quod ante fedecim annos e ventriculo Me fellariiexcifum fuit. . Muitum certe aegotii faceflit morbofa.t ; ia. BE Epiftola itintraria. | 19 ifta conftitutio hippiatris i in caffüm medentibus. Fisguram quod attinet concrementi craffi, exatte rotundam obfervavi parte an- ica ut plurimum fiauofam , ceu videre licet ex ichnographia mere expreffa. ^ Subftantia lapidis fpongiae fimilis porofa colo- xem gerit pallide flavefcentem, e foraminulis finuum veltigia palearum pabuli prominent. Pondus aequat uncias viginti no- vem. A liquidi gaítrici fpiritu falino urinofo in coagulum de. generante oriri equinum bezoar probabile videtur , arrepta (4 aul materia idonea , pabulari primum mucilagine obducitur, dein progreffu temporis in molem maiorem eamque lapideam fuccrefcit. ^ Plura qui de hiítoria hippolithorum fcire avet, evolvat Illuftris Lucae Schroeckii obfervationem CLXVIIL. A. AV. et V. Ephemerid. A. N. C. infertam. ' Xenodochium Ellingenfe divae Elifabethae facrum prope viam, quae Pleinfeldam tendit, in loco falubri aprico regula- E. quadratam archite&turam oftendit. Quid porro tam libe- ale atque munificum effe poteft, quam quod viginti quatuor homines feparatim fua cubicyla inhabitantes , uttiusque fexus fenio confe&i, imbecilles alimoniam corporis et animae inve- niant fufficientem? In hypocaufto,, ubi valetudinarii commo- tantur, feneflris apertis cultum divinum cernere et audire queunt, quem quotidie celebrat Parochus a regimine confütu- — tus. — Vlterius laevorfum in fylvis monti faxeo arenofo incifa cella lacet, qvae fornicem habet multicavum, non omiffis va- porariis te&onice applicatis.. Longitudo centum et feptuagin- fa paffus continet. — Medium utriusque lateris duo cerevifiae 'conditoria includit , perreptant venae rubricae fabrilis; cuius darsior proventus circa loca acclivia externe fefe eese inda- gantibus. - . Reverfione fa&ta veranitsis mihi obtigit nuncius a Perilla- ftri ac Generofil/imo Domino de OsrHarEN, Incluti Circuli Fran- conici Generali Campi Marefchallo Locumtenente, Gubernato- T Legionis pedeíftris , ut Eismannsbergae in. praedio ipfius, - depp. IV, AG. PbyJ. Mal. TF. € haud 18 Mi EG Baeic o | É EN — Altorfio Noricorum in ditione Paidideti.: que. : paret Potentiffimo Ele&tori Palatino, fito, praefens infpicerem apparatum ad puteum recens effodiendum. — Adveni die tertio - Junii, et quam bonis omnibus, ipfe longe optímus, ultro offert, - eius benevolentiam nunquam fatis celebrandam expertus fui, - Foffio prudenter inftituta iam penetrabat per fedecim orgyas k| ftratum füperficiale obtulit argillam , rurfus faxa calcaria, € bam margam faxorum, quae, ut difrumperetur, pulvis pyrius | neceífe fuit, denuo terram laterariam caeííam , margam fuil ; nigram iterum ignita vi difplodendam , in qna latent cornua ammonis, belemnites, pe&tunculi, mufículites , oftreae, or» thoceratites, oolithi etc. ^ Talismodi petrefa&ta includit mar- ga glauca, in utraque proveniunt lithanthraces, pyrites, fluores, fpatum et felenites. — Sub hac reconditum et abftrufum eft. marmor conchiferum, duritie Bavarico longe praeftans. . Stra. tum füperius molle, inferius praedurum et quodammodo cidum comparet. Tandem fübiacet faxum duriffimum, - e ufitato nomine vulgo audit Fleinftein. Per integram vefperam | fedulus adfui , qui perquirerem et inveftigarem ftrata modi f id à gantiffma. - Die rv. Juni aurora favente pagum E[spachíum fuper petii, üt cculis ipfe meis penitius cognofcerem lapicidinam; quae marmor conchiferum praebet. Quadrantem milliarii di-- ftat ab ifto vico verfus orientem ad litus fluvii Schwarzachy fecundum longitudinem paífüs circiter centum affequitur , et $mmediate fub cefpite detegi poteft minera conéhis referta, Im fronte iacebat fragmentum grande, cuius fuperficies praelone gos fervavit belemmites , quorum: unus gracilior pennae ptoriae cygneae formam fex digitis longam exaequavit. La- picidina : minor ad rivulum quendam in vicinia Meilenhofen eft, triginta paffibus terminatur. Ex eadem loci regione, 1 loque — — eruifolent. Haud procul ab illa in arvis mine- A Epiftola itineraria. 2^ minerae ferri circumiacent. Ulterius, orientem verfus, I gae reperias machinas. laevigatorias y quibus perpoliendi com- mittuntur lapides, Poft reditum Patronus meus , benigniter "artis iuxta ac Martis fautor Gratiofiffimus epulis me recreav: VER etinter alia, quae fitim egregie levant et reftinguunt , afferri áuffit ficeram e pyris pomisque confectam. Haud vero his de- liciis irretitus otium et tempus defidendo inutiliter contrivi, "verum usque ad vefperum contentius ambulavi Stoeckelsber- -gam et Reichelshofium, villicisque iniunxi , ut fucum aluus im- primendo conquirerent petrefa&a olim Altorfium allata. . - Die v. Junii hora o&tava antemeridiana Eismannsbergam belle aedificatam faufta quaevis antea apprecatus reliqui, et per Hohenítadium Efchenbachium perveni. Paftor huius loci, Vir -admodum Reverendus Dominus Wolffius, fingulari comitate, qualis inter amicos antiquos ufu venire folet, me fufcepit, ad- iutorque fuit, ut animum fatiarem herbis et lapidibus , in qui- bus fecundum Helmontium magna vis eft. — Excurfionem feci .per Hirfpach ad caftrum dirutum Haufeck, et viam, variis di- fün&am ac intertextam floribus, progreffus fum, fiquidem e pingui progerminarunt folo Anemone, feu tertia Matthioli, Or- Amithopodium, Pulfatilla. Circumiacens regio fcopuloía ad ex- xelfos nubium tra&tus fe fe extollens fummi Creatoris omnipo- -tentiam Caucafeis montium. verticibus fatis abunde declarat. :Multiformes praerupti colles difparia gerunt cognomina. Adeo fatisfecerunt de(iderio meo montana ifta iuga fere Alpina, ut pullus dubitarem, altiora petere Palatinatus fuperioris confinia, -JBezenfteinium, agri Norimbergenfis oppidulum, et quafi ac- ceffus ad montes veftitos et filveftres, ipfum vero undique cin- gitur faxis fufbenfis. - Generofüm ibidem compellavi Praefe- - .&um Dominum de Pesler, et rationem itineris expofui, qui spromtus et alacer fuit ad iuvandum infütutum, (imulque in- »dicavit, venatorem iuvenem ab itineris comite nefaria caede in- . aD , €t difplofione fclopeti interfe&tum effe, repertum E. DAMES o "^ vero Y o | EOD. Büieri vero cadaver cultro anatomico mox fecundum leges artis fibie- e &um iri. Perplacuit mihi occafio inquirendi i in lethalitatem vul- . neris, fupra os orbiculare oculi finiftri circa bafin offis nafalis infi &i. Tam late hiabat cranium in forma fubrotunda, ut pu [ gae concavitas ovum gallinaceum facile admitteret. — . C | Abrafis capillis, et cute feparata cranium a periphéria vul- meris usque ad füturam coronalem, dimidium offis frontis con- - ^ füituens, deorfum lateraliter. in offe bregmatis ad magnitudinem palmi inventum fuit disruptum. ^ Mox cerebri hemifphaeria - eximebantur, et ab explofis per fiftulam venatoriam: globulis, faturni minoribus, violenter dilacerata in profpectum prodie- '. runt. Duaset viginti numeravirus grandines, nec plures for- — fan defuiffent, niíi foetor obftitiffet quaerentibus. Manifefto; 3 Sel me tacente, inventum et deprehenfum in oculos incurre- bat per fe et abfolute vulnus lethale. "Ab hac fe&tione defcen- - di ad putiatorium incolis unicum, triginta duas orgyas profun- | D dum, deguftavi lympham particulis martialibus faturatam, nom h €uilibet falubrem. Oportet interim cives contentos effe cifter- / fis, quas exhauftas replere folent, fi quando denfi funduntur. p 3b aethere nimbi. Nec minus memorabilia intueri licebat i im Pesleriano technophyfiotameio , euius haüd exiguam partem «onftituit rerum petrificatarum et conchyatarum feries, pecu-- e | Jiari folert'a et ordine concinnatarum varietas, etfcloporum ma- iorüm et minorum multitudo. ^ Ad omnia officiorum de Y. paratiffimus exítitit Poligrammateus Dn. Meier, feorfim invi- tando, ut pergerem extra moenia ad ftagnuni, ex quo aqua ad. coquendam cerevifiam hauriri folet ; faporem praebet und: haud puriffima fubdulcem. lervénieus fd viam, quae ducit verfus Ober-Truppach , et penetravimus in fpeluncam Cla T Kirchen, quae attollit fe vertice ad'auifs , ab artificiofa matre omnium natura ita formata, ut fuperius cacumen fornicem acu-. minatum effingat paffim hiantem, coelique fyirabile umen, nec | men mobilem. humorem recipiat. Hic introitus priico aevo. pero : m. artem | "€ * ; Epifiola itinerar ía. | 21 attem. amplior redditus fuit, ut portam füblímem et late reclu: - damin praefentiarum fiftat; ficuti etiam antrum iftud ex adver- . fo fimilem liberiorem aperit exitum. Longitudo ducentos paf- 4 fus comprehendit, latitudo duobus plauflris fibi invicem accur- rentibus fpatium concedit opportunum. 1n hoc tra&tu ad rü-- pes accrefcunt herbae SRMEN fere omnes, et levcoium fa- | — xatile luteum. Simulac Graefenbergam acceffiffem, officiofe rogavi Phy- ficum loci celebrem D. D. Sturmium, ut: me deduceret in cam- pos Cafpergenfes lapidibus figuratis affatim abundantes, et mon- - diraret fimul famofam atque praegrandem tiliam.- Infolitum ftu- - pui portentum arbotreum, robur turgidum, fpargenslaetam um-- bram, ut paucis dicam, miratus fum in una arbore integrum ne- mus. Nequidem proavis ab origine cognita fuit arbor, peri- | pheriam eius terminant quadraginta o&to pedes, truncum habet | endique excavatum , falvo vertice, duos aperit acceffus, maior | wirum equo infidentem commode admitüt, ita, ut intus fefe — eircumvertere queat, minor hominem quantumvis obefüm non - excludit. Quatuor gaudet truncis, qui olim coalefcentes, fuc- cedente incremento, divaricationem obtinuerunt, defuper ali- . quotlonge lateque patentes monftrat apertjones fübrotundas, , Ramus fuperior, verfus occidentem, expanfus maior eft inferio- ^mibus truncis. Inter oppidulum Graefenbergam et pagutn Ca- - fperz alta faxorum ftrata haud procul a (iiva Ezenlohe triangu- - Jum efformantia cernuntur, quae fcopulos turritos circumdant Biolopendrio feorfim foecundos. Reditum paravimus ad fon- - "tem foterium nuper dete&tum. , Oritur fcaturigo prope molen- . dinum inferius, in prato declivi, verfus orientem. — Caput fon- - tis mun:tum eit ianua lignea M bia cui vero lonze praeftaret | - Ciflerna murata, ut pluviarum torrentes; niviumque regelata- yum exundationes melius prohiberentür. Non obftante medio- | er profunditate per tres pedes metienda, unius horae fpatium i (dres amphorae certo exinde peti poffunt, Haufi aquam limpi- Mi | gE3 |o dam, -—— OE OQ Baerio E os dam, et ratione odoris et faporis falubriorem fenfi, quam heic - Noribergae, falvis Collegii noftri iatrici cum eadem inftitutis experimentis. Particulae fuülphuris elafticae, Martisque fübad-- íftringentes praecipuam eius abfolvunt naturam etindolem, id . quod fub catara&ta magna copiofe coacervata comprobat ochra, 3 O&to paffus transverfim altera quoque promanat featebra eius- dem commatis, in cataraCtam defluens ligneis trabibus conte- / &am, cuius altitudinem novem pedes definiunt. ;Plura de vir- j tutibus acidularum Graefenbergenfium proferre iam fuperfe- P deo, quoniam procul dubio citatus Phyficus experimentis ulte-. tioribus fuffultus plenariam dabit defcriptionem, Quod aetate florente plus vice fimplici invifere mihi licuit — Monafterium Michelfeld, in Palatinatu fuperiori pone oppidum : Aurbach fitum, ubi Regulam San&ti Benedi&ti profitenturPatres — Reverendi, id me hofpitem quondam maxime devin&um exci- . tavit, ut ftudiis felix et pietate clarum repeterem coenobium, E opibus te&isque fuperbum. — Reverendiffimo atque Gratiofiffi- — mo Domino Abbati, MARIANO; antiquiffimum fuit, recolere me- moriam Parentis mei p. m. Medici per complures annos Vene- — rabilis Conventus, et praeter innatam promtitudinem reficien- di peregrinantem, opera, gratia et confilio iuvit qualiacunque .. mea conamina. Siquidem fequenti mane venatorem mihi ad. - iunxit comitem, qui me ad lacum immenfum Seeweiher, olim - a me iuvenili, eoque fugitivo oculo vifüm, nunc paulo cura- j tius confiderandum duceret. Locus ipfi eft nemorofus ac fale- brofus, primordia capit e monte faxeo, ut defuper acclinata — fcala vena perennis aquae, adoperta muíco, bene recteque - confpici queat. Non fi&a, fed vera narro, teftis ego zvrózize. Scaturigo hiulca murmurans tantam vim effundit undarum, ut - venae menfura truncum hominis robufti exaequet,. genituram . pifcium creberrime protrudit , arzumento haud obfcuro, in-- trorfum latere adhuc aliud ítaznum. — Fluminis oftium fonorum : fab cella quai, admirando naturae lufu, provenit, fefeque ex- pans 4 . Epiflola itineraria. | $623 . pandit i in latum per aliquot decempedas ,in longum vero juge-- ra multa efficit, tandemque per catarattam irundat Pegnefum., Truttae, lucii, carpiones voraginofae undae alumni, grandes et . ampli evadunt, ita, ut nuper admodum par truttarum quatuor- decim libras ponderaverit. Harum univeríam progeniem Sal- monis rubedine tin&am effe liquido conftat. ^ Aegre tuli plu- . Nias Continuas, quae impedierunt me, quo minus peculiaria in- L veftigarem infe&ta purpurei coloris, quae pabulum praebent trut- "Ais gratiffimum. — Taceo alia plura memoratu digna, quae mihi - falivam in caffüm moverunt,.. Byruthum, fedem principem Sereniffimorum Marchionum - Brandenburgo- Culmbacenfium, vel ideo non praetereundum — duxi, ut falutatis prius Archiatris Praecipuis, viderem theatrum .. illud fplendidiffimum, quod oculis fübiicit, quicquid umquam — ars et natura in fynopfi congerere valet, de cuius admirandis . .eimeliis ne fciagraphiam quidem dare audeo, quoniam illius the- .fauri luculenta defcriptio dudum faufta cepit primordia, diss mumerationis lege ulterius publicanda.. Quamobrem "[u mea Mufa file, digito compefce labellum! "o Et hae funt rationes itineris mei , quas Orbi fitterato red- - dere nullus dubito, ut fimul appareat iis, qui mea coepta non femper iufta expendunt lance ; quomodo tempus et nümmos -€ollocaverim , pofthabita aliquantulum praxi clinica fat aerum- -mofa, Ad purum putum medicum nunquam afpiravi, a teneris . potius mihi curae cordique fuerunt ifla ftudia, ut aureis Sene- | €ae verbisutar, quorum ope omne vitae faftidium effugere pof- - fumus. Qua;ropter im confortium iucundum iure meritoque ^yocare iuvabit 72 Lilu[rem Corypbaeum noftrum, D. D. TaEwiuwv, . quem obfervantiffimo animi cultu veneror Colleram. Dies me - deficeret, Vir Excellentiffime, fi in Tuas excurfurus laudes ex- «ponerem prolixius, quantis beneficiis obítri&um Tibi reddide- s psown Tuum. Siquid enim ai in me artificii anatomici, | | [a L e , quod | ^ 24 FE.2. Baieri Epiftola itineraria,, refero. Beneficium hoc aliis beneficiis punfulans maximas.cu- ras et cogitationes contulifti in me cuitorem Tuum ante duo lu- ftra. periculofe decumbentem, egregiam operam nayafti charae | coftae mcae, vóvév «yioig, morbo chionico laboranti , et ut Af- canius meus haberet monumentum, quo vio refricaret Tuo- | quod fentio, quam fit exiguum, aut fi qua exercitatio fecandi : cadavera humana, in qua me non inficior mediocriter effe ver. fatum, id omne dexteritati Tuae debeo, acceptumque gratus - rum benefactorum memoriam ,. donafti adolefcentulum opere : botanico pretiofo Blackwelliano , et ipfi calcar addidifli, ut ex | hoc fonte. ampliffimi regni vegetabilis hauriret cognitionem. . Pro tot tantisque in me meosque Tuis meritis accipe, quaefo, ' | Fir Dluftris, levidenfes liafce literas, nubila certe Minerva ela- boratas, ferena, uti foles, fronte, ac vel dida&tri vel foftri lo-. co repone, quicquid in eisdem Genio Tuo arridet. 7e vero, quem finguli pe&ore candido fufpicimus Evxzeicoroy Seniorem, 1 Ordinis noftri Decus, divina clementia incolumem et longae- vum fervet; fic enim Patriae noftrae communis felicitas, et — Reipublicae litterariae, cumprimis Medicae atque Domus Tuae laetitia conftans erit ac diuturna. E — diluftris ac Excellentiffimi INominis Tài. Dab. Norimbergae d.xxx.Decembrif A. R, S. cloloccrxv. culter perpetuus | UM sat D. Ferdinandus Jacobus d DE DE VARIOLORVM INSITIONE, ...NVM SVADENDA VEL DISSVADENDA ? " —EPISTOLAE AMOEBAEAE IX. -ERANCISCI COMITIS RONCALLI PAROLINI - ud Eq . DANIELIS WIELHELMI TRILLERI : 070 CVM 3l IOANNE PHILIPPO BVRGGRAVIO. z Apt-N. 48. Phy Mel. P C uf Epi- LE | | 3 idgboicS0QUO 3006 OOb0OOOOUOOD AE EE AE GS Ip rr e br Ur EH EU MIR ATUM, Epiftola I. | Ü CODE ip Francofurtum ad Moenum, Joanni Pbilippo Burggracio, | Francifcus Comes -Roncalli Parolinus... mid | Vui iam pridem accepit munus Tui Operis, numquam fatis : laudati: quodque meretur a me epiftolam longiorem lau- - dang, Tibi nunc fantte promiíffam. Interim addo Differta- | tionem meam contra Anglos.et Gallos V.. Ne timess: aperi | mihi opinionem Tuam, quoniam hodierno die Literatorum Gens - "*ota loquitur de Variolarum inoculatione. ^ Vale! Redama. . Brixiae Venetorum, d. 25. Martii 1759. — : - Epiftola II. TRI 21 Brixiam Venetorum. | Francifco Citi Roncalli Parolino Sioames Philippus Burggravius. 3 ( "ratus accepl elegantem Tuam in Jig -— i Dilfertationem , et avide 1llam perlegi atque retegi. Digni.- : ' "tatem thematis, aegrotantium falutem concernentis, Tuüm ue nobiliffjmum illam promovendi fervorem, admodum fufpexi, - et veneratusfum. ^ Defiderasmeam de eadem re fenientiam; - et nihil timere iubes. k Dicen wt JAcfchylus Yn Prometheo agit, differte, «quidquid audire expetis , Sermone nudo, et non per implicitos modos, uc Quo more amicos alloqui verum ac bonum eft, . . $^ yd L 1 à U-) Pxofttt caderfi in Noo. ut, ut. NC. Tom. II. Append. P. 133. - Epiflolae amoebaeae.- | E - Scribam et libere, qui numquam timui, ubi de aegroto. " rum falute agebatur, animi fententiam ingenue proferre. Sed minus compofito fermoni , inter ftrepitus bellicos et hofpitia mi- - litum, et totam urbem, et omnem viciniam noftram perturban- tia, concepto, veniam pro Tua infigni humanitate dabis. .. Prius vero, quam meam de Variolorum infitione, vel ino- culatione, mentem edi(Teram, praemittenda habeo et ftabilien- da principia, ex quibus dein mea argumenta derivabo. ^ Non eft animus contendere, fed fimpliciter de re, ut iacet, fenten- - tiam dicere. Quae five affirmative, five negative ad liquidum - -. fuerit perdu&a, argumenta ipfi oppofita, fponte corruent. la Variolis diftinguo fomitem a contagio eorundem. Per fomitem variolofum intelligo id in corpore humano, quod vel fponte maturando in Variolos degenerat, vela con- - tagio variolofo aliunde allato excitatur , ut illum ipfum mor- . bum gignat. Contagium vero variolofüm nuncupo illud fubtili(fimum . et ' exiliffimum virus, ex Variolis exhalans , puri Variolorum füppuratorum inhaerens , quod , exiliffima quamvis quantita- te intra corpus nondum Variolos experti füfceptum, fi congruum . invenit fomitem, Variolos ibidem excitat. Dari talem fomitem variolofum, tam ii, qui Variolos iam experti fünt, quam etiam ii, qui nondum experti funt, fuo ex- emplo manifefte comprobant. .. Mii, quod per illos ipfos, quamvis vel pauciffimos vario- - os paffi fuerint, fomes ille iam deftru&tus fit, et numquam ite- - firmabo. rum variolis obnoxii fint, tefte experientia et ne per in(i- tionem quidem illos iterum genos ut infra exemplis con- Fallacia fiquidem illa, bis vel pluries Variolos veros paffo- rum, exempla cenfeo. tros inquam ariolos. Diftinguo enim hos, tam ab iis lymphaticis, qui duobus tribufue diebus facile et fponte decurrunt; quam a fpuriis, qui novem diebus termi- d 2 nane f i ^ - UPON eC P 20 — — De Fariolorum infitione , [| 3 nantur, et vix maculas, interdum tamem cicatrices aliquas re-.— linquunt. Veri enim Varioli minimum. quindecim diebus finiur- tur, femperque maculas, non raro et cicatrices relinquunt. ' . Has binas trinasve V ariolorum fpecies unum eundemque hominem expertum effe fücceffive, pluries vidi, numquam au- | tem veros Variolos unum eundemque hominem bis aggreffos fuiffe, per xxxvr. annos , ex quo in populofa noftra urbe me- Bi inan: feci, vidi. "Vidi quidem: faepe matres nutricesve la- &antes, etolim variolos expertas, quarum pufiones veris va- - tiolis laborabant, in mammis et genis unum alterumve per af- . fri&tionem Variolum a pufionibus ipfis accepitfe; fed hoc non. eft idem, ac fi veros Variolos iterum palfae fuerint. ^ Fuerunt & cauffa externa externe nati, non ab interna expulfi. 3 | Hi vero, qui nondum variolos experti funt, quod aliquan. ; [. m» ES do fub certis conditionibus illis afficiantur , , aut per omnem vi- tam ab illis liberi perítent. | . Priores, et quorum maxima hominum pars, fuo iterum z feorfim exemplo docent, corpus ipforum non omni tempore . ad morbum hunc fufcipiendum aptum effe, alio vero tempore | aptiffimum 3 illumque morbum, data conditione , citiffime - fufcipere. |. Adeoque illum fomitem nunc immaturum ,. nunc . maturum effe. ! E- Pofteriores vero comprobant, Corpus eorum hoc fomite | X prorfus carere; | 3 Sic faepius vidi xtexicók] quorum alter vaiiólis laborabat, — elter ab iisdem liber, concumbentes, ut pofterior, ex paren- ? ium inflituto, a priore variolofum contagium: fafcipiat , et bc in| men tunc illud non füfcepiffe, fed pott aliquot demum annos fponte fua, absque praevio manifefto contagio, variolis labo- - Tafle. "Teítor e contrario omnium attentorum Medicorum dis | AXucorum experientiam, an non.multoties obfervaverint, hon s 3s, praecipue iuniores, variolos nondum expertos , quam | pri ^ -—] - - Epiftolae amocbaeae, Sr | ptimum Sanitof atmofphaeram ingreffi fuerunt, exiens ma- le fe habuiffe, mox variolis laboraffe. Novi aliquot coniugum paria, numquam .V ariolos experta, . quorum liberi tamen variolis graviter decubuere , partim oc- - cubuere. Novi plura exempla eorum, qui fenes facti, nutn- . quam variolis laborarunt: etinter hos Medicum inclytum, qui in numeroía praxi confenuit, ac millenos variolofos curavit. Vidi virum ultra quinquagenarium , numquam Variolos exper. . tum, cuius filia, tunc 18. annorum , graviffime variolis.con- M nbus decumbens, per totum morbi, tandem felicem, de- . curfum 5 praefentem ad grabatum parentem poftulans, hunc - ideo mire horrefcentem ac frigida füdantem, per plures fingu- . lis diebus horas leto, et filiae dile&iffimae Parentis manum te- . naciter ample&tanti, innoxie aíTlidentem. Omnium maxime memorabile exemplum ib Tnfulae .St. Helenae praebent. De his memoriae proditum eít, in Gez- telman's Magazin ann. 1155. Menf. IVovembr. p. «c2, quod i in di- '&a Infula degentes, neque umquam variolis laborent, neque . ex variolofis, aliunde navibus adve£tis, et in portu morantibus, "contagium füfcipiant, quamvis variolis laborantium linteamina - in navibus ibidem lota fuerint, qua tamen occafione Hottento- .tos quondam infettos fuiffe refert Map 77. de Fariolis et Mor- illis pag. 8. 9. Edit. Goetting. Arr eiusdem. E contrario au- tem, quod iidem Infuülani, fi in aliam regionem, vel Angliam ""transfretavérint, data occafione etiam contagium fufcipiant va- -xiolofum, foveant, tandemque ipfis variolis laborent. | JHunc fomitem variolofum haud tranfitorium quid, fed te. - ^Baciter quod inhaerens effe , inde fine dubio manifeftum eft, . quod nulla totius vitae humanae aetas, nullus eius annus, a va- riolis, tam naturalibus, quam infitivis, tuta fit. Modo laudatus Mzap /.c. Cap. IP; p. 55. foetum mortuutn "patrat, variolis defoedatum in lucem editum fuiffe, cuius ma- ier jam pridem variolis laboraverat , marito autem variolis de- 4 ^ 5 cum- EN hr 422 | De Variolorum infitione, .— ——— "-" j . : ? i s A . 1 cumbenti, fub finem graviditatis fuae affidue affidens, conta- gium fufceperit, ipfi innoxium, fed ad foetum derivatum. ^ | Et WenLHortus, in Difquif. de Faviolis et Antbracibus , pag. 1 . 18.rufílicum oCtuagenarium, qui tota fere vita faniffimus erat, | . variolos diftin&os fuperafle obfervavit, E . . Deftru&toautem femel variolofo fomite, numquam iterum, - ne quidem per infitionem, varioli excitantur. : Praeter multa exempla, clariffimi Medici Bremenfes, GoON- -DELA et DuNZE, de patria fua et ideo bene meriti, quod va- - riolorum infitionem ibidem introduxerint, in tribus infantibus . 9. et 10. annorum, qui iam in infantia prima, fine dubio beni- | -gnifTfimos et pauciffimos variolos füperaverant, variolos per in-. fitionem excitare nequiverunt, quamvis repetitis infitionibus, . quoque fingulis deligationibus immifto variolofo pure , tenta- | verint, fed vulnera coalefcebant , "et infantes fani perftabant, | ut legere eft in Praefatione interpretis ad verfionem in linguam - germanicam libelli KiaKraTRIK de ariolarum infitione , pag. - 17. fequ. Clariffimus Medicus Laufannenfis Tissor, Se&. X. p. 130. — meminit virginis Geneveníis, quae in fua infantia non nifi uni- cum habuerat Variolum, propterea ab inopportuna infe&ione | fe non fatis tutam putantis, fibi variolos iterum inoculari, fed fruftra, fufcepit. — Idem vidit Anglum, qui ex eadeg ratio- - ne variolos bis per artem, fed absque fucceffu, fibi inferi, tentavit. —— Contagium variolofum tum imprimis vigere "em 'eft, cum varioli iàm füppuravere. Foetor, quem tum fpirant, - fatis notus, illud contagium fine dubio continet. Vidi infantes et iuvenes variolos nondum paffos, praeter opinionem variolofüm accedentes , ftatim horruiffe, paulo poft - vomuiffe, et, quod foetorem iftum infpiraverint, variolis le borare incoepiffe, Modo | ] Epiflolae amoebaeae. | 23 Modo laudatus WenLHoOrrUs 1. c. not. 36. p. 17. meminit ' puellae, quae litteras aliunde a fratre fuo, variolis, tum ibi- dem epidemiis , laborante , acceptas, fecum per aliquot dies ' geftaverat, nil metuentis vel cogitantis,. fübito eadem lue infe. - |. &ae, contagiumque deinde cum ceteris quatuor contubernali- . bus commyunicantis, unde in aliam.quoque domum translatum fuit, fed, eam pervagatum , ceffavit, Pus variolofum per meníes confervari poteft, conta. -giofüm. . oer quatuor menfes Medic efficax teftatur BuriNt apud KinkPATaiK SeH. PII. p. 238. per novem menfes adhuc . contagiofum TissoT p. 77. KiskraTaIK Se&. XPIII. exemplum . euiusdam variolos nondum experti narrat, cameram, in qua. ante tres menfes quidam variolis laboraverat, intrantis, inde vero viru contagiofo variolofo infeCt.- Quam exilis vero eft moles iftius in unicaguttula puris va- - riolo(i haérentis contagii? Hinc illud infignivi virus, quod exi- - Jiffima fua mole ingentem noxam minetur, quin inferat. . .. -Haud omnes vero iftud virus, variolos nondum expertos, wbfolute inficit , fed illos tantum, in quibus variolofus fomes praefto eft; et naturalibus variolis, in quibus fomes maturationi proximus: "artificialibus vero, ubi contagium per vulnuículum 3mmediate fanguini immixtum, fomitem variolofüm adhuc im- maturum opportune excitat, quod contagium per fpiracula in- geftum, praeíiare non valet, tefte experientia. ^ Necut Va- rioli vel benigni vel maligni, difcreti vel confluentes fint, id. a contagii , fed a fomitis qualitate et quantitate dependet. | | Etenim Varioli per pus , tam ex hominibus, praeter vario- los etiam lue venerea laborantibus, quin ex hominibus, qui va- violis confluentibus peffimis mul£tati et poftea ene&i fuerunt, fumtum, pluribus infiti, minime maligni aut alio gravi fympto-. | mate ftipati prodierunt, teftantibus id Bungzs de Jnitione variola- mum Cap. 2. et KIRKPATRIK Se£j. 7I. p. 194. 260. t d / 24 De Variolorum iifitione Vidi infantes, ad fenfum faniffimos, peffimis et confluen- tibus, et e contrario alios, ad fenfum cacochymicos, pauciset benigniffimis variolis laboraffe. In confluxuris variolis haud ra- ro vidi, iam altero àb invafione die, totam faciem apicibus naf- centium variolorum confertam , idemque proximis diebus per totam reliquam corporis fuperficiem diffufum, manifefto indi- | cio, copiofum adeffe fomitem variolofum : cum in difcretis, ubi paucus fomes praefto eft, eruptio tardior fiat. Vtrüm vero variolofus fomes fponte ita degenerare pof- - fit, ut absque manifefto contagio extus allato in variolos dege- neret: vel an femper manifeftum contagium requiratur, quod, . fomite ifto fufceptum fotumque, variolos gignat? ardua fane : . eft quaeftio , quam non nifilimitando dirimere audeo. . ^s . Equidem varioli fporadice et in fat paucis occurrunt, ubi | nulla prorfus allati contagii fufpicio occurrit. Et hoc ex fpone | te maturato fomite prodiiíffe autumo. WiLursrus de Febb. p. 118. Edit. Genev. noverat quosdam. acrapula, aut immodico exercitio, in hunc morbum incidiffe, E: cum praeterea nemo circum circa in hac regione aegrotaverat, - Epidemios variolos intra paucos dies natos aliquoties obs 2 fervavi. Sed et hos ex fponte maturato fomite prodiiffe, per- fuafiffimus fum. Vix enim poflibile, ut contagium a variolofo -- allatum paffim per totam urbem ita diffeminari intra paucos dies 3 potuiffet, ut tam multi variolofi mox curandi occurrerint. Sed | aér fervidus et alia infeftá,-fed adhuc incognita, qualitate mo- - leftus, iftam maturationem deproperavit. Sub tali vero epi». i demica conftitutione variolofa contagium perfpirans i in difpofie - tos facile diffeminari poffe, fponte patet. : .Sic novi, aliquoties variolos hic Francofurti ad Moenum - epidemice et graviffime graffatos fuiffe, faltim inter Iudaeos; - apud Chriftianos tantum fporadice obvios: fed et vice verfa, | Non nifi vero in illis variolos nondum expertis, fomitem illum variolofum aliquando ita maturefcere; ut M dpentei In Varios los | dores PT CT TEN S PT ISP INTT 2 TAPUTIES za Epiffolae übERNd . "^ Vus ET degeneret, quorum maiores variolis laborarunt, fidem fa- ciunt integrae gentes, quae-per fecula et plurimas generationes - . à variolis libere permanfere , quibusque ideo fomes ifte num- » quam maturuit Vbi vero in talem populum varioli, contagio - aliunde allato, irrepfere, tunc ab illis liberi generantur, quibus »corinatus variolofus fomes fponte ita maturefcere poteft, ut in . variolos degeneret. Nofiro aevo id fuo damno brdBabddit Groenlandi. His - varioli ufque ad annum 1733. ignotus morbus permanferunt, "quo puerum quendam primos, eosdemque peffimos variolos ad eosdem tranftuliffe, celeb. Georgius DrTHARDiNG, Profett, "Medic. Hafnientis, Differtatione de Pefle variolofa in Groenlandia, Hafniae anno 1739. in lucem edita, enarravit. Quin pri/cos Graecos et Latinos variolos ignoraffe , adeo- - que iliis fomitem variolofum rumquam ita maturuiffe, ut fpon- te in variolos tranfierit, paucis, fed fufficienter adhuc compro- bare, mearum effe partium , per propofiti rationes, exiftimavi, Priíci Graeci, et maxime HrPPOCAATES , ódiries maculas et puftulas a cauffa interna in fummam cutem erumpentes, Eav9rpaTo et éxSUpara appellabant. Eorum tamen nullus talem morbum, cum fuis fignis et periodis defcripfit, qui cum mor- "bo, quem nunc variolofum appellamus, ita congruat, ut utrius- que identitatem inde certo colligere queamus, .—— — Egregie illos falli puto, qui cum SENNERTO Lib. IF. de Fai. "Cup. XII. exiftimant: eiusdem generis morbos , aliis atque aliis -feculis, ex diveróitate regionum et victus, ex peculiari vi fide- gum, ex vario hominum vitae genere, et cauffis aliis, tum ex- "ternis , tum internis, quasdam mutatiories et differentias acci- pere poffe. — - Sane! cum ArTivs, Medicus Graecus, qui exeunte quin- 'to a nato Chrifto feculo floruit, Contra&lae fuae ex Feteribus Me- 3 Mlicinae Tetrabibli fecundae, Sermone primo , Cap. 129. Operum . 256. edit. Bafil. fol. 1549. interprete Jano Co&NARIO, poftea 5- pe IN. Atti, Pbyf.Med.TIF. —. DINE medi« - TN ; — QUE .. De Fariolorum infitione, medicinam heic Francofurti ad Moenum faciente ,. puftularum | in febribus curationem tradens, varii generis puftulas deícri- - : bat, inter illas tamen nullas obfervare potui, quae cum vario- : lis noftratibus conveniant, vel cum his comparari queant. Quod igitur a temporibus HrPPOcRATIS ad AETII aevum ^ vto circiter elapía fint fecula, quo longo temporis intervallo, | nullus illius periodi Medicus morbum variolofum défcripferit; - eta temporibus RHasis et AvICENNAE, qui feculo undecimo | vixerunt, ad praefens aevum , aequale circiter temporis fpa- . tium effluxerit; et tamen caus variolorum defcriptiones, . quas RHasEs Lib. X. de re medica ad Mauforem Cap. 18. Operum ex- | quifitiorum, Edit. Venet. fol. anno 1562. p. 304. et AVICENNA | Lib. IF. Fen. F. Tratl. IV. Cap. VT. et feqq. Operum Edit, Venet. fol. an. 1562. p. 434- b. dederunt, ita variolis noftro tempore non | . folum per Europam, fed per totum fere terrarum orbem, ut | ex Itinerarüs patet, «bfervandis congruant ; manifeftum fit, - variolofi morbi indolem, per fecula et regiones non ita muta- | ri, ut eiusdem identitas non ubique cognofcatur, et a quocun- «que alia exanthematica febre difcerni poffet. Noftro tempore eleganter doé&tus Vratislavienfium "pu Medicus , oannes Gottofredus HAHN 4. P'ariolorum antiquitates ex . Graecis, egregio eruditionis apparatu operofe eruere, et vario- - í i 1os Antbracum five Carbunculorum fpeciem fuiffe, defendo peculiari Schediafmate füfceperat anno 1733. fed quantum ego perífpicere potui, plus cognitionis Variolorum Graecis Auto xibus ingéniofe intulit, quam ex illis vere retulit. ... Hincet perípicaciter pro more fuo egregius Ae xai mpm Medicus Hannoveranus, iam fupra laudatus Paz. Gottlieb WERL- mor, Di/quifitione fua medica et pbilologica de Fariolis et Antbracibusy Klauxtro bppofita, anno 1733. ad liquidum perduxit: quamvis - ——. weteres Medici Graeci Latinique nonnullos receníuerint effe&tus, » -wariolis hodiernis affines, et quibusdam fymptomatibus fimiles, | ac waria praediBiionnm euratjonumque momenta dochetibl vac Xi. i — Epiflolae amoebaeae IX. zs T - siolis fatis apta, neque immerito per indir ylus prudenter aptan-- .da, non tamen ipfum hunc morbum, uti nunc eft, delineatun exhibuiffe, atque adeo vel plane tunc luem illam, nunc fece univerfalem, inter ipfos non extitiffe, vel aliam prae fe tulif- fe faciem, alios chara&teres, indolem aliam, ut, fi hoc etiam .jta effet, pro eodem affe&u vix, ac ne vix quidem haberi: . mereatur. 1 Tgnotos igitur prifcis Graecis et Latinis Medicis variolos fuiffe, ex alto eorum de illis filentio, fatis probatum fuit. - Sponte igitur ex his fequitur, et variolorum effetus, ma- xime cicatrices ex variolis faepe faepius reliCtas, ipfis ignotas fuiffe, cum ne vettigium quidem vel in Medicorum, vel Hifto- ricorum iftius aevi fcriptis occurrat, quemdam facie talibus ci- Catricibus per variolos reli&is defoedata infignem fuiffe, Coa- JNELIUS /Vepos, PróTaRCHUS, SuETONi!US, Diogenes LAERTIUS, ut alios taceam, qui tot clarorum et excellentium Virorum vi- - tas defcripferunt, et ftaturam ac habitum corporum, formasque "facierüm eorundem accurate verbis delinearunt , nihil quid-- quam tale annotarunt. — Fieri fane haud potuiffet, quin Medici praecavendis vet. etiam delendis talibus cicatricibus operam fuam impenderint , cum non folum hodie Medici eius rei fatagant, fed iam ftatim -3b illo tempore, quo varioli invalere coeperunt, Arabes Me- dici, hoc multo ftudio efficere alloborarunt, ut mox plenius probabo.. Certe a puellis, formae femper ftudiofis, fi talium Cicatricum cafüs exfüitiffent, earum cura a Medicis efflagitata fuiffet, quam recufare non potuiffent, cum ad longe viliores Cutaneos naevos attenderint. Sic CErsus Zib. PT. Cap. P. pene ' éneptiae funt, ícribit, curare varos et lenticulos et epbelides : fed eripi tamen foeminis cura. cultus fui non pote[t. '.— Videnter enim varioli diminutivum a Varis effe, Hinc et Siriol potius quam Zriolae funt nominandi, quod derivativa: Sommuniter. et aptius primitivorum genus fequantur. —Sed Er. e 2 : funt ^ NEM o v De Füriolorum. infi iione, D funt Varioli diminutivum a varis , ratione vocis, , non ratione. 4 —€— | Hoc efficax: de pum antiquorum Graecorum et bati : vum circa cicatrices variolofas argumentum, ad validam nega- - tionem , antiquis Variolos notos fuiffe, iam fübolfecit Petrus Daniel HuxriUs, Epifcopus quondam Gallicus celeberrimus, in iucundo fuo 4e Rebus ad eum pertinentibus Commentario, Lib. I. pag. 9. Edit. Lipf. 4to 1719. fed ad omnem huius areumenti. vim, quam ego fane magnam puto, non attendiíffe videtur, | quod inde colligere prohibeat, nulla prorfus vetufüis illis tem- poribus morbi huius indicia exftitiffes quin fub initium iam fex-' : ti poft Chriftum natum feculi, Variolos Italiam et Galiiam ve- hementer infeftaffe. Maxro in CHRowICO, nimis credulus fidem . | praebeat. Evolvi illud Chronicon ab anno 455. incipiens, con- tinuatum ad annum 581. ut in Scriptoribus coaetaneis Hiftoriae: - Francorum , a du CHcsxE editis, Tomo I. p. 215. exttat. Hoc: anno fcribit, ( anno IV. Conf. Iuftin. Iun. Aug. Ind. lI.) sor- bus validus cum proftu: vio ventris et variola, Italiam Galliamque valde : affüxit. Sed quis MagmM, Epifcopum Laufannenfem, Me- dicinae expertem , putabit , per ZZriolam indigitaffe morbum. : "M variolofum, de quo modo fermo: 5 cum abíque definita -— vocabulum ZZriola proferat, et tanquam morbum iam tum fatis cognitum, cuius contrarium tamen iam fupra probavi, fim;li- - D citer nominet. Quam parum enim Manius rerum medicarum - barbaris iftis temporibus gnarus fuerit , manifeftum inde fit E quod eadem pagina; immediate ftatim fub titulo Anno V. Conf luftin. lun. Aug. Ind. IV. narret: boc auno infanda infirmitas atque. 2 glandula, cuius women eft puftula, in fupra fcriptis vegionibus m j, tabilem pepulum devaftavit, | Quis quaefo! Medicorum hariolari — D peterit, qualis fit illa infirmitas atque Glandula, cuius nomen eft puftula? Et quamvis quis inferre vellet, a Saracenis in e E Bam et Galliam translatos iam tum fuifTe Variolos: conftat ta» — men, Et PPIC Phan Aa. xi E Epiflolae amoebaeae 1X. — pv ' amen, feculo demum feptimo Saracenos Hifpaniam, et o&avo 4n Galliam perveniffe. Non maioris pretii eft GREGoRIr, Epifcopi Turonenfis , teftimonium , ad quod etiam HurTius provocat, ícribentis - JHifloria. Francorum Lib. VI. Cap. 14. prout etiam id citatum du CüESNE proftat Tomo I. p.253. temporibus Childeberti Fran- »corum Regis, fub finem fexti a reparata falute Seculi, ingen- tem apud Francos ftragem edidiffe morbum hunc: Maga eo. anno lues tn populo fuit, valetudines variae , milinae cum pufulis et ve- -ficis , quae multum populum adfecerunt morte. — Quis Medicorum -snilinas illas cum pufulis variolos fuiffe credet? Forfan tamen an- - -tiquiffimum vocabuli Variola documentum eft, quod ex Maxio attuli: fed valde dubius, an morbum variolofum , qui nobis . hoc nomine venit, indigitaverit. ^ Hoc tamen facile largior FaucHreTIO; dans les Antiquit. et Hifloires Frangoifes , Lib. XII. Cap. 15. Balduinum, Belgarum Principem, reparatae falutis - anno 962. variolofa pefte fuiffe exftin&um, quod Saraceni tum .. Jam fatis alte Europam penetraverint. Arabes primi fuerunt, qui Variolos per fua Disi fuasque »periodos ita accurate defcripferunt, vtab omnibus aliis puftu- - lis, vel febribus puftulofis, difcerni, eorumque cum hodiernis :Wariolis identitas ftatim cognofci queat. i08 oMhubeter RHAZES, qui initio Seculi undecimi gosoit. ante- fignanus eft, Variolos adeo graphice loco .füpra a me citato, . defcripfit, vt de illo feorfim et potiffimum dicerem, quod Mor- din LisrER Exercitat. de Fariolis pag. 2. Edit. Genev. 4to anno 11696. de AviCENNA, MESUE, RHAZE, ÁLSAHARAVIO, in ge- "mere fcripfit: diligenter attende ad ea, quae de Fariolis fcripferunt j E onfer cum tuis, et deinde dic mibi, quid noftri bomines adiecerint novi. "Sed interpretis temeritatem damno. [Is eft Z/benus ToRINvs, —Vitodwranus. , Hic in Dedicatione Operun RHAZAE ad Abbatem 4Murbacenfem et Lutrenfem , frivole gloriatur , quod librum | Ruazak decimum, in quo de Variolis docet, paraphraftice in- m - | e 3 | | Aet- LJ 38 | . De Füriolorum infitione, Interpretis officium a&ta funt. Caeterum multus eft Ruazzes in. "n terpretatus fuerit. Hinc (ine dubio fa&um, ut Caput de Va. riolis Interpres infcripferit: de Éxantbemuatis , e&ywatisve, quas. Variolas vulgo morbillosque nuncupant , et mox di&ti Capitis initium ita interpretetur: Ozando febris acuta. latensque pueros - - - - - - invadere coeperit - --- - - tünc vel pu[tulas vel defoedationes, quas "9 morbillos et variolas iam omnes tmcupant etc. Haec contra finceri. CRANE. o P OA NP Ren P enumeratione remediorum contra cicatrices a Variolis reli&tas, paffim per Opera fua. HE RHAZAM fequitur AvICENNA, qui vergente feculo undeci- . mo claruit. | Admodum copiofus ille eft, loco fupra citato . Cap. 6. 7. 9. 10. 1 1. 12. de Variolorum natura, fignis appari- tionis, fignis falutis, cura; de obfervatione membrorum, et - defeníione eorum a monumentis variolorum et morbillorum; X de eradicatione Variolorum. ; Sed ambo, RHaza et AVICENNA, de Variolis. tanquam de. : morbo iam inter illos fatis cognito fcripferunt. Seorfim Ara- | bes ad cicatrices ex Variolis reliCtas follicite attenderunt et or t lipharum plerosque iis notatos, nonnullos etiam ex Variolis mor- tuos enarrat ELMACIN Ziflor. Saracen. Lib. I. Cap. 8. et 13. e Lib. 2. Cap. 16. Conítat vero, quod Saraceni, Ánbiát gens, iam ficu feptimo Hifpania , Sicilia, variisque maris mediterranei infulis | - potiri coeperint: Seculo o&avo in Galliam penetraverint, M ubivis non folum do&rinam de Variolis, fed hos ipfos propaga- | verint. Seculo tandem undecimo et. duodecimo, varii exer. citus Europaei cum iliis acriter dimicarunt: quibus et fimilibus . occafionibus Varioli per omnem Afiam, Africam et Europ Jatius diffeminati fuerunt. amm Sed non prorfus antiquum ipfis Axibibon Variolos fuifle morbum videtur, ^ Siquidem Joannes lacobus RE1SKE, Vir ara. bice do&ti(fimus, in Differtatione fua inaugurali de Pariolis , Log duni Batav. anno 1746. edita, — fe in veteri Codice ara- . | bico - ^ Epiflolae amoebaeae. IX. 0m 39 bico manufcripto Bibliothecae Leidení(is haec verba legiffe: boc - demum anuo comparuerunt primum in terris Arabuin Fariolae et mor- bili. Annus autem ille erat poft Chriftum natum DLXXII, quo natus eft ipfe Muhamedes. Confer. Map de Variolis et Morbil- is, Cap. l.p.3. Congruunt haec cum iis, quae Ruazes in Li- . bro, quem -Goztizens appellavit, quique f. (atis tumultuarius eft , "refert 419. 2. Aaronem quendam, Muhamete imperante Ale- -xandriae natum , anno DCXXII. ed re exercui(fe, tefte - ABULPHARAIO Hiftor. p. 99. et triginta libros de Medicina fcrip- fiffe, in quibus figna Variolorum , genera diverfa, et curandi modum explicuit. Vnde FREINDIDS Oper. p. 330. non temere coniicit, in Aegypto fortaffe prima.variolofum morbum habuif- - fe exordia. Conferatur et MEap l.c. Haec temporis perio- dus ad A&TI1 aevum fere pertingit. Videtur fane, Variolos morbum fuiffe alicubi endemium, five in Aegypti aut Arabiae quadam provincia ex vitiis aut foli , aut aquarum aérisve, aut omnium coniun&im , ibidem fponte, »et (ine contagio-natum , fotum, tandemque per horum incola- "rum cum. alis populis. commercia , vt divinae irae flagellum, "propagatum ulteriusque diffeminatum. Haud fecus ac de Lue venerea notum, quod in Hifpanio- la fit fpente nata five endemia, deinde demum per Chriflopbo- um Columbam in Europam translata: ut diftin£te probat Gonfal, Fernandez: ab OviEpo Hiftor. INatur. et gener. Indiarum occidentalium Cap. 9.et 1o. Appofite hinc Map de Zzriolis Cap. I. pag. 6... feq. Variolos peftem fui generis efTe contendit, Buae in Afri. €a primum genitam (fed teftem nullum excitat), praefertim dn Aethiopia, quae pars eius intolerabiliter eft torrida, dein- de in Arabiam et Aegyptum (ut vaftatrix illa populorum ma- [gna , peftis), commerciis hominum delata. Foedus et atrox hic variolofus morbus, mox ab eo, quo | ebfervari coepit, tempore, cordatorum Medicorum ingenia €xcitavit ad invenienda remedia, quibus praeíens non folum cu- | qii, | 4 due " ! ! 40 De Vüriolorum infitione, | | ne rari, fed potiffimum futurus averti queat. — Mitto varía va- - . riorum; tanquam a propofito aliena. In tranfitu etiam tantum. L refpicio ad praefervationes a Variolis paffim tentatas: cum hae- - magis nitantur eradicatione fomitis , quam contagii vatiolofi - declinatione. — Non eft enim huius loci pluribus inquirere, - | quis? qualis? vel ubi? fit ille i corpore humano variolofus fo- mes. Sufficit fatis probatum effe, exiftere aliquem. Ingenue' . enim fateor, me non folum illum ignorare , fed nec aliorum . hac de re fententias mihi ha&tenus feciffe (stis. Non poffüm | 3 tamen non aliquas meas circa illum olim opinatum experior enarrare. 3 Primo olim cum aliis fufpicabar , haerere illum fomitem i inso vafis funicüli umbilicalis, a fanguine, poft di&i funiculi deligz ll tionem ítagnante, pro parte tandem corrupto, et cum di&to- — rum vàforum lateribus concreto. Propterea ante plures ánnod in non paucis infantibus, quorum partubus adftiteram Medicus, funiculum umbilicalem , prius quam ligaretur, ftudiofe antrof- ' fum et retrorfum emulgeri curabam, hosque infantés mihi no- . tabam. Sed plurimi eorum variolis tandem etiam correpti, et n quidam illis etiam ene&i fuere. E is -.. Secundo, magnum praefidium in ufu mercurii interno cobi * locari, ad praecavendos Variolos, apud Au&ores videram, atque hanc fpem omni fundamento haud deftitui putabam. AC- — i cidit vero ante plufculos annos, ut iuvenis viginti et aliquotan« | id norum, chronica ferpizine, rion folum artus, fed faciem etiam! - infeftante, laborans, curandus mihi traderetug Exhibebam ipfi, praeeunte immortali BocRHAAVIO, Element. Chemiae Tom. II. Proce(f. CXCVIIH. experimentis céleberrini van Mes audentior faCtus, mercurium (ubiimatum, cuius granum unum - in fpiritus frumenti unciis duabus folveram, huiusque |a fyrupo violarum edulcoratae, mane et vefperi cochlear unum fumere, et aquam deco&i hordei fufficienter fuperbibere iube- bam, Quum vero ipfi a bina. per diem fümtione alvus timidi move. Epiftolae amoebaeae IX. EP suoveretur; non nifi femel per diem talem dofin mane fumebat, - et per duos folidos menfes. cum laeto fücceffü continuabat. Me. latebat, iuvenem variolis nondum laboraífe. Elapíis vero a finita curatione tribus men(ibus, di&tus iuvenis ex variolis, dif- cretis quidem, numerofis tamen, graviter decumbebat, et fe- liciter eluctabatur , fed fperatum a mercurio contra Variolos praefidium, talis eventus fruftrabat. M Nulla vero variolis medendi methodus, tam late diffufum, tantaque contentione rimatum ventilatumque applaufum confe- cuta eft , quam illa per infitionem inoculationemve. . Hac quip- pe, aptato prius congrua praeparatione corpore , fomes ifte bvariólofüs;: excitatis arte per infitionem variolis, opportune de- Ítruitur, et hi artificiales varioli longe fecurius naturalibus de- €urrunt, Antiquiora de huius methodi origine documenta i invenire 'potui nulla, quam quae habet de MoraAvE, Pb5yage en Europe, AHfie , Afrique, Tom. II. Edit. Hagae Comitum, Folio, anno 1727. Affert ille in appendicis num. I. Differtationem hiftoricam , a "Pi«oNE , Medico Conftantinopolitano, ipfique amico, con- fcriptam, in qua hic anno 1712. teftatur, iam tum in Georgia, Armenia, Circaflia, China, et in nonnullis Graeciae provinciis, moris fuiffe Variolos per infitionem excitare. ' Cireaffios de la MoTRAYE di&to anno 1712. ipfe adierat, et ebfervaverat, ut refert pag. 82. illos filias fuas in Gynaecea Mag- fatum vendere folitos, et ut cariori id fieri poffit pretio, et ut "wenuftiores appareant, delicato illas nutrimento alere, ac fu- perbe veftire. In hunc finem vero, ait pag. 98. illos ftudiofe ca- vere, ne cicatricibus ex variolis reli&tis deformentur. —Siqui- dem de la MorRayv&s in hac provincia neminem ex talibus cica- : "tricibus deformem obíervavit. ^ Scifcitans igitur) quomodo Circaffii hoc malum praecaveant, retulerunt ipfi, per infitio- - mem id fieri, pus nempe variolofum mifcendo cum fanguine in- | Wculandi ; praevia levi incifione. Ipfe talis inoculationis, ia - ddpp. IN, AGI. Pbyf. Med. T:AF. f puel- TI Us p Friolorum infi tione s | * fg puella aetatis quatuor ad quinque annorum, teftis fuit. oculatus. * . Haec puella infufo foliorum ficcorum Bugloffi , cum radicibus - et melle prius leniter purgata, ad puellum trium annorum, va- riolis füppurantibus laborantem , deportabatur. Tunc vetula - quaedam tribus acubus , vinculo coniunttis , pungebat primo | . fcrobiculum cordis; fecundo mamillam finiftram iuxta cor; ter- tio umbilicum ; quarto carpi dextri internam. faciem; quito . tarfum iniftzusn: ubique ut fauciarentur partes, quibus cruen- tatis pus, modo ex variolofo eduG&tum, immittebat , vulnuícu- - Ja foliis Angelicae ficcis tegebat , tandem pelle agni recenter. , nati obligabat. .. Hoc faCto mater inoculatam puellam. pelle qua 3 dam, ex quibus le&i apud Circaffios parantur, involvebat eumque ducebat. - Monet pag. 99. calidum fervandum ij inoculi a- tum; cibum ipfi effe fpeciem iufculi , ex farina cumini, cum . duabus tertiis aquae, et una tertia la&tis ovilli, parati: potun n j ptifanam ex bugloffo , pauca glycyrrhiza et angelica, utpc ies fpeciebus in illa regione admodum vulgaribus.; Hac praecaü- - tione , hocque regimine , Variolos feliciter parco numero. a feptimo die aut ferius , faepius etiam quinto aut fexto, inter» - dum et citius prodire. a3 Chinenfes longe; diverfo modo Variolos arte. excitare . 0- id " Jent. P. DENTRECOLLES, Miflionarius e Societate lefu. epifi lc v la ad P. D. H. de eadem Societate Pekingae d. rr. Maii 1726. D. nunciavit, Chinenfes pus variolofüm, Goflypio exceptum, ! na- ribus intrudere jam a Seculo folitos, ut inoculandus varii uc virus fic attrahat; ^ Videantur Lettres edifiantes et curieufes, ec ji : tes des Miffions etrangeves par quelques IMilfionaives: de la Compa enit y de lefus, 8voa Paris 1731. xx. Recueil. m Quis primus horum populorum. Variolos inferendi me 10- :] . dum invenerit, et quo ordine et tempore ad alios pervenerit, - nondum conftat. . E. . . Paffim in Graecia illam ufu veniffe, ex Tiwoxio et. de la * MoTzAYE notavi.. . Jacobus bx LARINUS Medicus panitent Cc n- i] * Kk p d Epiflolae amoebaeae IX. 41 dlantinopolitanus, exiguo Schediafmate, infcripto: /Vova et tu- a Fariolas excitandi per transplantationen methodus, nuper inventa et di ufum trafla, qua rite peratla immunia inpofterum praefer. vantur ab buiusmodi contagio corpora: Venetiis 12mo 1715. Recufum eft illud tam in Pbiofopb. Tranfatt. Vol. XXIX. Anno 1734. n. 347. -Com. 2. p. 393. quam in Epbem. Jat. Cur. Cent. V. et VI. p. EA feq. EU X Theffalia Conftantinopolim veniffe refert de | MorRa- YE, ubi Legati Regis Magnae Brittanniae uxor, Domina Mary Wortley Montague, exploratis follicite omnibus huius Variolo- rum infitionis momentis, infitionem in filio fex annorum anno 1717. felici cum fucceffu inftituit, et Londinum reverfa, in filia eiusdem aetatis anno 1727. pari cum fücceffu repetiit. Et .ab hoc anno epocha, quando Variolorum in Europa infitio vul-' gari coeperit, computanda venit, quod iam profequi a prae- fente inítituto abludit. —— - Heic Francofurti ad Moenum nondum datum fuit Vario. los inferere, quamvis non pauci civium faciles effent ad prae- -fervandos fuos liberos hac methodo a naturalibus variolis: fed omnes cupiunt, ut quis eius rei initium faciat, quod ipfi fa- cere recufant: et fic de anno in annum differtur. ^ Propriam igitur experientiam allegare nequeo. Ex modo vero infitionis, .et ex phaenomenis iftam concomitantibus, ut KinkeATRIK, Bun- GES et TrssoT ex multiiuga experientia defcripfere, ad quali- tatem illius ipfius infitionis, et utrum füadenda fit nec ne, cer- - tius argumentari licet. ' A Ad Variolorum infitionem aptatur corpus prius ftudiofe. Kligitur aetas inter quintum et decimum quintum annum: cor- | pus fanum, 2 alio, imprimis lento, morbo laborans: ver- extra aliquam variolofam epidemicam conftitu- fionem. Evacuatur corpus aliquoties purgantibus antiphlogi- fticis. - Mittitur, fi corpus forfan fanguine nimium turget, fan- $uis intra terminum virium. Per tres ad quatuor feptimanas T" | Li E dii obíer-. |. N 44 | De. Variolorum infitione, wg i ebfervatur vi&tus fatis modicus, facile digerendus, sititepti- d cus, etantiphlogifticus. Committitur corpus aéri püro et fa- no: motu commodo et non violento exercetur : füfficiente quie-- te et fomno reficitur: excretiones follicite confervantur ; € animus hilaris redditur. — Tandem leviffime fauciatur cutis, utplurimum in utroque - humero: nonnunquam et in utraque fura: et praeíto fint fila. mentalintea, pure variolofo, bene a natura iam co&o, perfe. &e imbuta, quae plagae immittantur, quibus fplenia, tinguen- L E b * E 2 to digeftivo inftru&a , imponuntur: cun&a haec mox c— 1 ftro quodam et fafciis firmantur. Y Prima deligatio per 48. horas fibi relinquenda: tunc quo- L. tidie cum eodem digeflivo per totum morbi decurfum pute obligantur. 1 Tunc quinto utplurimum die vulnufeulorum labia pun- &is albis diftinguuntur et iuxta labiorum longitudinem durities ' quaedam palpari poteft, inflammationem contrahens: quae phaenomena in dies increfcunt. — Interea fexto utplurimum ab infitione die , variolandi (fit venia verbo) eadem levia febri. la fymptomata experiri incipiunt , quae benigniffimis Variolis . , j naturalibus funt familiaria. Primis diebus copiofe mingunt ma- 1 . ximam partem rufum lotium , album dein fedimentum Ns nens, certum nunc erupturorum Variolorum indicium , qui | quippe tertio a febriculae exortu die , id eft, o&avo, nono, aut decimo a fa&ta plaga die, prodire i incipiunt, Primae maculae circa vulnufcula, dein in facie, tandesil | in reliquo corpore comparent, Hoc ipfo tempore vulnufcula hiare, et pus adeo acre fundere folent, ut ipfam cutem erodat. - Tempore Variolorum füppurationis vulnufculorum labia . haCtenus indurata, iterum emolliuntur vulnufcula ín ngnlcuftus Ja, fed ad. adipofum panniculum ufque iam profunda Sed febris aceo parva, ut pro nulla habenda, Non-. et mul- . tum puris per totum morbi decurfum fundentia , mutantur - re... Epiftolae amoebaeae 1X. 43 ." "*Nonnullis non nifi circa vulnufcula infitionis, quae in tu- - bercula, multum quotidie puris fundentia, extumeícunt, Va. rioli erumpunt, et tamen poftea a variolis. liberi infantes perftant. ; Ab infitione (eniet difcreti et nunquam confluentes Vario. li excitantur; nec acre, fed mite et fere nunquam cicatrices . relinquens pus continent, praeter infitionis loca, quae confo- lidata tandem, nunquam delebiles cicatrices relinquunt. Ex infitis Variolis haud facile quis moritur, fed interdum . ex accidentibus, proprie cum Variolis nullam connexionem ha- bentibus. Praeftaret, fiii, quibus eft faepe facultas Variolos - inferendi, notarent , et cum publico communicarent , fi qui infitorum moriuntur, ex quibus fupervenientibus malis fuccu- buerint ; ut opprebrium , infitioni inde viser iet certe abs ftergi poffet. Provida igitur infitio Variolos in illis , quibus ef fomes variolofus, opportune excitat. | Variolofüm eninr virus, per ' infitionis vulnufcula immediate humoribus immittitur, adeoque - fomitem variolofum , quamvis adhuc crudum, eumque five parcum, five copiofüm, excitat, Infpiratum vero contagium - non nifi fomitem iam maturationi proximum excitat, non aeque crudum. Haud fecus ac varia vehena, non nifi per vulnufcu- Jum re immediate mixta, nocent, non aeque extus ad- fperfa. — Quin viperinum atrox venenum, etiam deglutitum, mon nocuit per experimenta Florentina, fed exiliffimo vulnufcu- do, e. gr. morfu communicatum, deleterium flt. Variolofum | jgitur virus, methodica infitione immiffum, opportune fomi- tem variolofum quemcunque excitat, et ad commodum fecef- fum cogit prius, quam vel per fe et lente, fed inopportune ut- plurimum, maturefcat, et faepe nialignior fiat, vel per infau- ftam fupervenientem e; idemicam vatiotofam conftitutionem ta- b in Wpspvadis reddatur. | - 4 d Eadem UE. De Fariolorum infitione Eádem methodica Xotione excitatus fomitis Variolofi fe- ceífus, non nifi paucos et benignos V ariolos generat, relativi ad quantitatem et qualitatem. praeexittentis variolofi fbit Blandi enim mitesque praevia corporis praeparatione redditihu- . mores, per ulcera, in infitionum locis fiat psiiide fpmutis | variolon; huc'derivati; evacuant. ^. ii / $1 igitur. praeexiftens copiofus fomes VitHolofüs fibi reti: au. aliquando naturales Variolos , cum maximo omnino vitae difcrimine et exiguo artis praefidio, confluxuros excitaffet, nunc-- que infitionis methodi, infinite pauciores dabit variolos, longe minori cum periculo, ftadia fua decurrentes. Viciffim (i praeexiftens variolofus fomes fibi reli&tus, fpon- te aliquando maturuiffet, et tum yel ex nativa fua individuali indole, vel per malignam epidemicam confüitutionem zacerri- mus et cito gangraenofus futurus fuiffet ; infitiva hac methodo, propter praevianr corporis praeparationem, mitefcit er in be- nignos Variolos abit, Et ut, fi nimia quantitas fomitis vatiolofi, cum jrasdon ad malignitatem pronitate nativa, in uno eodemque fubie&to faepe coniun&tis , inelu&tabile vitae periculum, ex naturalibus Confluxuris et in fübitaneam gangraenam tranfituris variolis, aliquando geminaffent; ita per infitivam methodum, ftupendo € . riodo imminuta fomitis variolofi quantitate , et eiusdem perni- tiofa indole mitificata, laeta, commode ex atroci hoc morbo elu- &andi fpes etiam geminabitur. *, -- " e x dia No - " T. e AE c DEN eee m eere ER TE CRI PI QE M PEE EE EE - p^ » - d t : d n ET T WEST ani Te gites AIR S Sidi al — arn -— prd ^- "—: bu ph * 4. Sm nme fe d M eode. i 2o " m5. vM J aco ud em i - Quodfi vero iam per fe et minor quantitate et berignióf M qualitate praeexiftens variolofus fomes fuerit; itaut etfibire- litus, naturalibus difcretis et benignis variolis fponte aliquan- do deftrü&us fuiifet: idem per infitos Variolos adhuc benignior - L fu'urus erit, et praeterea quis infitiva methodo. tum facile ca- *. rere potuiffet: attamen, quia nemini de quantitate et qualitate JP Lr Wu a s sia ta c v er -. E — Vial Dic L2 Wo ^ie eR rmx MP Dt fomitis variolofi vel fut ipfius, vel fuorum, conftat, et in tani. to varioloforum vitae difcrimine femper tutiffima et certiffima M— , : curan- - .-- ' | Epiftolae .amoebaese 1X. .oMT curandi methodus eligenda eft; -femper praeítat Variolos .mon- - dum expertis illos inferere, quam non inferere, fiquidem.infi- tiva methodus per fe nil noxae affert, et ex. bgpignis variolis be- nigniores, et refpe&ive benigniffimos efficit. - | s Tandem, cum per infitivam methodum, non folum, nu- .Jmerus Variolorum maxime imminuatur , fed.etipti Varioli; ad- modum blandum pus tum gignant, laudata. infitiva. methodus homines a cicatricibus ex Variolis relinquendis vindicat. Ecce Tibi, celeberrime RoNcair;! meam, deditiffimi -. Tui cultoris, ingenuam deinfitione Variolorum kóitonBanr. Tuo "illam politiffimo iudicio verecunde fubmitto. ^ Da mihi hanc gratiam ,' et refcribe illud mihi: fan&te Tibi fpondeo, me veri. tati agnitae ubique et promtiffime obtemperaturum, ^ Pa- ce Tua nervum omnis meae differtatiunculae in fummam idhuc redigam. ' "a Datur conratus ; fomes varíolofüs in hominibus fere omni- bus, aliquando citius, tardius ; aut fpontanea corruptione, in Nationibus , quibus Varioi iam familiares, aut per füfcep- |. tum contagium in Variolos degenerans. | 2) A quantitate et qualitate huius variolofi i fomitis, variolorum erupturorum numerus difcretus , confluens , benignitas et nalignitas, oritur. (8) Per 4500. annos a mundo condito, id eft, ad Seculum, poft. Chriftum natum, fextum, ignoti wes indian fuerunt Va. rioli, et tum endemit primum alicubi nati, ac ab Arabibus primum defcripti et propazati fuerunt, ita ut, ubi femel in populum quemdam: faeviere; haereditariam ad eosdem dif po- fitionem relinquant. LAN Contagium variolofüm , extra infitionem, non olinie et ubicunque, omnem variolofum fomitem inficit, fed matu. -. rationi proximum, tumque citiffime. B. Illo fomite vero, per ipfos Variolos perpeffos femel deftru. - &o, is nunquam iterum redit, ys contagium. variolofum, i ip-. P i | fa LU í ind "9 j De Vüriolorum infitione P — fa infitione etiam applicatum, tunc fecunda vice Variolos nid excitat. €) Contagium variolofum eft fibi ubique fimile, et ex peffi mis Variolis ahis foni communicatum, pro ratione quanti- - tatis et qualitatis fomitis , cui applicatur , difcreti et valde 3 benigni Varioli excitari poffunt, et contra. 9) Per infitionem contagium variolofum communicatum iis, quibus nullus eft variolofus fomes; nihil damni infert, nul-. los Variolos excitat, $) lis vero per infitionem communicatum contagium, quibus eft aliquis variolofus fomes , five ille (it maturus, five, et - «uod praecipuum, fit immaturus, hunc certo et opportune excitat, ut in Variolos abeat. . 9) Praeparato ad infitionem corpore , purgatione a fordibus - primarum .viarum; venaefeCtione ab exuberante fanguines - diaeta antifeptica ; antiphlogiftica, et diluente, contra hu- - mores ad putredinem aut ad inflammationem vergentes, aut ad ftafes pronos , infitiva methodus excitatum et deftruen- , dum variolofum fomitem tutius et indicibili minore pericu- | lo corpus tranfire, et ex illo exire facit, quam non praepa- - tato corpore. 10) Maxime vulnufcula, per quae infitio facta fuit, nunc per hanc ipfam in ulcera facile fanabilia mutata, ingentem fomi- — tis variolefi excitati et excernendi quantitatem, aliiciendo, — commodiífime evacuant. ^ Hinc procul dubio cum magno aegrotorum bono iníitio per plura vulnufícula fieri poffet, quod tum plurimum corrupti variolofi fomitis excerneretur, - minimum vero in puftulas variolofas mutaretur, ficque dif- -creti et nunquam confluxuri Varioli fint naícituri, I. 11) Quibuscunque eft fomes variolofus, ii femper Variolis funt . obnoxii, et forfan aliquando omnium maxime inopportuno, - quin potius fumme Seng v, gr. menftruationis aut puer- — per 15 M Epiftoce amoebaeae. IX 23 49 BE » perii: tempore ; ? web corpore. alias - male'difpofito ,. ex. illis . aegrotaturi.. 22) Cum nemini conitet utrum ipfi fit fomes viriótéhs et bat gi nec ne, is utique vel fibi, vel fuis profpicere tene- "tur, ut fomitem iftum quam tutiffime et citiffime iret atque expellat. . | — 13) Nulla haétenus tutiore methodo id fieri poffe, quam infiti- - - va, cum ex praemiffis liqueat, eadem omnibus (erio füadenda. - Vale et me amare perge. Scribeb. Francofurti ad Moenum. ^. d. 2. Iunii 1759. . Epiftola III. Bs enm! | Francofurtum ad Moenum. | Toanni Pbilippo Buregrato, ca Daniel D Trillerus. vos ure Poe RN Quae Tua it fententia de famofa illa Vario- - larum AME , ise Peíte manu temeraria fatta, fcire ex Te oss imum aveo. . Ego certe vehementer miror et ingemif- f --- Witebergae d. 24. Qstobr, v Mépe. ; » 4 ^ "x vex &*1r» P HT CN , z * ko iid üt: ) (9 i D Epiftola. Ww. Daniel Wiübelimo "Tillero, | Np: P. Burg; gravius. 20 . Wittebergam. ei! P | T 0 - Quasi: tandenia: quae mea f it fententia, | um famofa, illa Variolorum infitione? Vererer fane, fpe&tatifi- me. 'TRILLERE! illam proferre,. quod Tibiillam minime proba- ri, ex modo quaeftionis fubolfecerim. | Cum vero probe fciam, quam generofus Tibi fit. &nimus ; qui modeftum amici diffen- Lo odpp-V. A8, Pbyf. Med. T.I, &£ fum 5o -.. De Variolorum infitione , * á fum humaniffime ferre foles, verecunde et brevibus illam ediíferam. Iam quatuor annorum fpatium effluxit ; ex quo Comes RoNcarrr, inclutus ille Brixiani Ordinis Medici Prior, epifto-. la circulatoria, typis fufis exfcripta, et ad plurimos per Euro- . pam Medicos, quin et ad me miffa, publice poftulavit, ut quis- que libere, et cum rationibus pronunciet, an infitio illa, quam ipfe reprobat, fit damnanda vel defendenda? Prolixe ipfi re- fpondi ea, quae adhuc foveo animo; et fummatim nervos meo- rum argumentorum , pace Tua; hic. repetam, Tuaeque cen- ^ furae fübmitto. 1) Certo conftat, non omnes homines experiri Variolos, quin morbum generi humano minime coaevum effe. — HAHNIUM — Variolos Graeciae potius intuliffe, idque eruditiffime , ne- *. quaquam ex illa eruiffe, — Haud omnibus igitur hominibus ineffe variolofum fomitem, quam fatis, ut puto, ibidem evici. - 2) lili, qui femel perpeffi funt veros Variolos, hi nunquam - illis iterum tentantur, utique vero fpuriis, qui novem circi- - ter dierum decurfu tranfeunt , et quod interdum etiam mali effe foleant, et cicatrices interdum relinquant, ab imperitis vel incautis cum veris confunduntur. .3) Varioli in corpus illos iam perpeffunrinfiti, non excitantur, 1 ut Angli bene multa experimenta prodidere, Quin bisper | artem excitari nequeunt. A) Fomes variolofus , maxime inopportune liege maturefót, | * aut contagio excitatur: utrobique vero inopportunitas fola Variolos faepe exitiofos reddit; ut recentiflime ) exeunte | fuperiore menfe, Viennae confütit. - d .$) Infitione, praevia ex praefcripto praeparatione , et oppor- - tunitate ex placito capta, fomes variolofus tutó folvitur, | morbus ex voto decurrit, et nunquam recurrit. His argumentis motus, Variolorum infitioni faveo. ien x» Quod i ou. lt. E.piflolae amoebaeae IX. 9I '» Quod ab diquot annis in Gallia Variolorum infitio tumul. ifustio et negligenter a multis imperitis'et medicae do&trinae ex- - pertibus fuerit tentata, et ideo paffim male füccefferit, totum negotium male ibidem audire coepit. —Cupide expe&o, quid füupremus Regni Galliae Senatus, - - - - Scrib. Francofurti | ad sommer d. 8. Decembr. 1763. | 'Epiftolà Y: : Rt sinis; Francofurtum ad Moenum /Bfoanni- Pbilippo Burgeravio,. | — Daniel Wilbelm "Frillerus. E ipfa epiftola non erubefcat, ut vulgo dici folet, tamen ipfum illius auCtorem inter fcribendum erubefcere poffe, » fam quidem in me ipfo experior, ad Tuas humaniffimas litteras, - dudum anno fuperiore exeunte, ad me perfcriptas, fero ni- mis refponfurus, Sed veniam fpero, immo confido, dabis pro - folita Tua mihique dudum cognita humanitate, homini feni, et fimul occupatiffimo, praefertim eo ipfo tempore, quo fuavif- -. fima et do&iffima Tua epiftola ad me perlata fuit; quo fcili- - cet arduo Re&toris officio ornatus, dicam? an re&tius onera- tus, moleftiffimis negotiis publicis adeo usque immerfüs fui, "ut ad privatas atque domefticas, aut litterarias curas defcende- re, mihi tum haud fuerit permiffüm. Interveflerunt deinde varia negotia domeftica, imprimis vero pertinax oculorum mor- bus, qui et lucis et laboris impatiens, omnem mihi proh do- or* Jegendi et imprimis fcribendi facultatem eripuit, inde in — hunc usque menfem Augufítum dudum Tibi debitum refponden- . di officium , maximo meo quidem incommodo atque dolore, differendum fuit. Nunc vero, miffis ambagibus omnibus, pro- tinus paucis réfpondebo ad prolata Tua, mecumque benigne &ommunicata argamenta ; quibus contra fpem votumque no- -": g2 ftrum 9 ^52 | à De Bibi infitione, ftrum, famofam illam. Variolarum: infitionem. defendi ac. com- - mendari. poffe, períuafgss: esoinisistunta oísoseam fs onu$ D) Jgitur ais: Certo conftat non. omnes bomines experiri iiolat - [mmo ego adhuc dicam: non omnes Nationes integras, ut | .. Auculentiffime conftat certis exemplis, Cafrorum ,,Calmuc- - «corum , Tartarorum , Feróen(ium , ,Caraitarum ; Gircafllo- 1 . rum, incolarum ultimae Siberiae, s noviílime Goteiqudhi ! rum, aliarumque, quibus nempe gentibus omnibus, felicif- fima fane ignorantia, Variolae penitus ignotae fuerunt, do- nec per externa commercia, cum aliis mercibus melioribus, -- . *et haec ipfa peffima et peftifera merx. ad ipfos delata effet. Ceterum vero hoc ipfum argumentum, tantum abeft, utin: - fitioni ullo modo faveat , ut eam potius penitus profternat, M et radicitus evertat. | Forte enim inter eos ipfos, quibus . - applicatur fatalis illa infitio, quidam omnino effe poffunt, qui- bus nunquam per vitam metuendus erat morbus variolofus. . Quid autem, obfecro, tum opus erat , eos. ipfos. a V ariolis | alias immunes futuros, in certum tamen vitae: periculum, - data veluti opera, coniicere et metu incerti adhuc morbi, vel venturi, vel non venturi, iisdem certum, periculofum 4 dubiique eventus plenum morbum, per infitionem creare? — - Profe&o certum periculum inducere, ut. incertum averta- b . tur, temerarium prorfus et ipíi fanae rationi plane contrarium P videtur. Scio quidem, CowpawixiUM, KinkPATRIK,. Tun qui nitiies olim non habiturus fit Variolos, nec artificiales | 3 per infitionem inferri poffe. Sed hoc utique zeerey eft Veg petitio principii, et fallacia non cauffae, ut cauífàe , utin fcholis loquuntur. Longe plures aliae enim tum fübeife pof | funt cauffae, a me iam alibi latius commemoratae, quamil - la quidem denegata ab ipfa natura facultas, variolofum vi i xecipiendi, vano tantum obtentui plerumque fumta, ut. pu | lide oftendit Clar, de HÁEN, contra TissoTUM, et alii. Au&o- |. res. "Epiftolae amoebaeae. $3 4t "e res plures: ab igi ibi laudati, item A&a Berolinenfia , et . alia fcripta pene innumera , Tibi haud dubie notiffima. | D Ili, pergis, qui feniel veros Fàriolos perpe[fi funt, bi illis nun- quam iterum-tentantur, utique vero [buriis. Sed hic Tibi, psce rb day ingentem teftium peritiffimorum et oculatiffi imorum -'"mubem in contrarium oppono, interque eos, me ipfum, mini- —:' mae quidem au&toritatis, maximae vero contra fequentes prae- -* ftantiffnmos Medicos, Foretum , Lufitanum , Ferneliun, De- -occekerum, Donatum, Blosetium , Diemerbroekium ,. Stalpartum van c der- Wiely Craaniun ,. Wülifium:,^ Bartbolinum ,/ Blanckardum , po | Heloetiuin /Mayerne ,' Bebrens, |. |. Mead , Stháachtium , Trew, — . Merlbofinm aliosque plures ,.. quos numero 49. fófüs nuper ^ sproduxit Frideric, Cafm. MEprCus, in Epiftola de Variolarum bor: exftirpatione ; quibus omnibus potiffimum addendus de HArN, qui tot exemplis et teftimoniis allatis, ipfum tandem Tisso- TUM, contrarium àcerrime defendentem, eo adegit, ut ma- * onus vi&as veritati daret, quomodo et fecit ipfe RogpznE- 4- «us, vehementiffimus alioquin contrariae fententiae pro- ?^- pugnator, in poítremis fuis Tentaminibus de morbo vario- lofo, ubi et ipfe Clar. VoGErius ad fuam experientiam re- ^. centiffimam provocat. Iam vero ego certiffime fum perfua- 3 fus, Te, quia Te probe novi, aequiorem omnino ac mo- -. deftiorem fore, quam vt credere, aut affirmare poffis, tot 1" tantosque Medicos, qui millenos , et plusquam millenos —. aegrotos variolofos , in fpatiofis piadfeetici et populofis Hol. - ^. jandiae,- Angliae et Galliae urbibus, per fuam vitam, tra. —&andos et curandos habuerunt, ad unum omnes ita düidem- «deceptos, et occoecatos fuifTe, ut differentiam tandem ne- 1 fcirent inter veras purulentas illas Variolas, et inter fpurias, .— aut fübventaneas , aquofas aut filiquofas, etc. — Abfit, ut aut Tu credas, aut ego: : | i$) Varioli, porro inftas, in corpus iam perpe[fum., infiti, non ex- to citantur, quin bis per artem excitari nequeant, — Hic vero Tibi |o i i : F4 3 | rur- .. fuerit, tum ex eo ipfo optimo fcilicet pure, peffimae Varios - Él - De Variolorsm ee, HM &ores pinres; ab ipfo ibi ibi item ipfe Roin E in laudatis fupra Tentaminibus , ubi imprimis memoratu di- mm illud quidem apre de puero, intra Variolis | tremo vitae. Bene in eundem foedum morbum variolo- | fum inciderunt. Hoc interea certum hodie atque explora- | tum eft, ipfis quoque cum pudore fatentibus Goin | KIBKPATRIK, TissoTo, et alis ftrenuis inoculatoribus, Va- . riolarum infitionem , haud tutos praeftare homines a Vario-- lis naturalibus , praefertim epidemice graffantibus , quod - imprimis exemplis luculentiffimis oftendit de HAEN, et alii. 4) Fomes variolofus , fabiungis, faepe, fed maxime inopportume ma- turefcit, vel contagio excitatur. Fomes ille femper opportune - maturefcit et excitatur, fi coelum mitius et benignius fuerit; 5 idem inopportune maturefcit, fi coelum nocens et contagia fum fuerit, hincque Variolas malignae indolis fufcitaverit. | Idem plane fentiendum de Variolis artificialibus. ^— Etiamfi - enim optimum pus adhibitum fuerit, tamen, fi eo ipfo. infi- | tionis tempore, ipfa aéris conftitutio maligna et epidemica. lae fubnafcentur , qua de re íingularia exempla proftant.in | ipfis Transa&tionibus Anglicanis, Obfervationibus Edimbur- genfibus, Commercio litterario medico-phyf. techn. N orim. | . bergenfi, Clar. de HAEN , item HuxuaM etalis, gitur - tunc artificiales Variolae tam periculofae funt, quam ne turales. 3 .$) Eadem hic valet refponfio, quae modo data, de Tua nem ^ pe praevia ex praefcripto praeparatione. Nihil fcilicet Te Epiflolae amoebaeae. -— . 88 derit praeparatio ifta, fi inclementioris coeli temperies, ma- .li moris produxerit Variola$, fiquidem Medici Edimburgen- fes.probe obfervarunt, vel poft optimam et exa&tam prae- parationem tamen , minus favente coelo, peífimae indolis - Variolas fücceffiffe, quod et confirmat de Hazw contra Tis- sorUM. mmo generatim, omnes iftae operofae praepara- tiones magis obfünt, quam profunt, quum e corpore fano, . deficientibus nempe pravis humoribus , bonos contra edu-- -€ant, corpusque ipfum ita fenfim debilitent, ut ipíi morbo . poftea ferendo faepius impar fiat. Etut verbo dicam, fem-- per mihi nihil magis mirum, infolitum ac ridiculum vifum, quam ifta quideminahis praeparatio. Quisenim quaefo! un. . quam audivit, fanum per fe corpus ideo effe praeparandum, ut morbum acutum, periculofum ac peftiferum, commode recipere poffit? Boni quidem Medici et Chirurgi, aegrota et vitiofa corpora praeparant, ut illa eo melius fecuriusque cu- rare poffint, ut in amputatione membrorum, Cancri exftirpa. tione, Calculi fe&ione, Salivatione mercuriali, etc. — Sed - eorpora fana praeparare, ut morbofa fiant, immo et ipfum mortis periculum faepius incurrant, id vero captum meum prorfus füperat, et cum ipía fana ratione vehementer pugna- re videtur. Hoc enim revera eft fincerum vas incruftare, -mt HonaATIUs ait, aut aedes, ideo aquis diligenter eluere, et: "fcopis folliciteléxpurgare , ut deinde fordidioribus quisqui- — Wis, et foedioribus purgamentis iterum oppleri poffint. Sed -jam fatis! Plura poíffem ac vellem, fi modo liceret per oc-- -eupatum iam chartae fpatium , et temporis anguítias. —In- terea vero haec fübito effufa aequi bonique confule , meque |! "Tui amantiffimum redamare perge. ^ Wittenbergae d. 16, | Auguft. cloloccuxiv. — YA s mm ^ M MN VIRGILIVS Zen. 7. | "Hic, qui forte velint rapido contendere curfu |— . Jnvitat pretiis animos, et praemia ponit. | * j is Quat. 96 - - . De Fariolorum infitione, : i | Quatfiio d. " nr ameti ive38 d "e homines antea fani, per artificiofam Variolarum infi-- : tionem mori poffint, etre vera iam faepius mortui fint? "u Quaeftio 1I. 1 dba ci n E .. An Medicus praefcire certo poffit, num corpus illud, quédi 1 ad fufcipiendam infitionem felegit et praeparavit, intus fecun- . dum omnes fuas partes, undique tam perfe&te fanum et illae-- j fum fit; ut nullibi locorum quaedam occulta labes, in partibus - d praefertim folidis, et vifceribus nobilioribus, lateat, quae'per - inftitutam infitionem, et excitatam inde febrim, fimul fufcita- ri et exacerbari poffit; ita ut hinc inde periculofiffima et lethi-- E. fera fymptomata confequantur? j Quaeftio. IIT. An ifta infitione inftituta ,' eadem febris infammatoria, y una cum reliquis fymptomatibus confuetis , oriatur , quae im. nbtüralibus Variolis, folito Naturae ordius excitarifolet? ^. t x EN - Quaso IF. wt quo infitionem enm audet, ipía aéris indoles et confticotigil atmoíphaerae fit comparata? utrum fcilicet ura, falutaris et. innoxia? an vero contra, impura, noxia, e cabin Goabus edd h tigios et li tt inquinata? ut pu licet puis de beris e" occulto aéris vitio epidenico; maig, i imo etiam kae rae, fic fieri poffipt? | | Quadtio ' Prado cr M . -AnMedicus antea fcire, aut cognofcere poffit, qualia quan. - que pos ipfam infitionem, febremque variolofam inde accen- | Ue De | E m Epiftolae amoebaeae IX, 97 ^! fam, fübfequantur fymptomata? bonane ac boileMd et falutaria, ^an contraatrocia, maligna, imo et lethifera? Vel, an denique fua arte et folertia adhibita, tum prohibere poffi it, ne illa ipfa -fymptomata, febre femel per artem audacem nimis excitata, maligna fiant, atrocia, imo tandem mortifera? | Quaeflio PT. 5 i An illi, qui artificialem Variolarum infitionem paffi fue- runt, deinde plane certi et fecuri effe poffint, £efe inpofterum per omnem fuam vitam etiam a naturalibus Variolis liberos et Ammunes fore? gu. . . Porismata ac. Confeclaria. Quum igitur fecundum has VI. Quaeftiones, .L) Homines antea foni, vegeti et longiori vitae ab ipfa natura deftinati, per iKioném caede quaíi manu atrocitgr fatta, ." mori utique poflint, et mortui iam fint: 1L) Febris inflammatoria cum omnibus fuis fymptomatibus, in naturalibus quoque Variolis confuetis , oriri foleat , quae aeque ita periculofa et lethifera fieri poffunt, ac inipíis qui- . — dem naturalibus interdum fieri folent: ' Mm Medicus fcire minime poffit, an corpus illud infitioni fub- - iiciendum, intus, fecundum omnes fuas partes, ita perfeCte '"- fit fanum, ut nullum plane vitium lateat, quod per omnem infitionem, excitari poffit, ut inde atrociíTima fymptomata- oriantur, quae mortem demum ipfam, praeter opinionem, — inferre poffint: 1v) Idem Medicus praefcire non poffit, quomodo ipfa aéris conftitutio eo ipfo tempore futura fit, quo infitionem fufci- . piet, ita, ut, licet illa benigniffimo pure fit inftituta, ta-- tnen ipfae Nariolàe. virofa aéris vitiati et labe epidemica 3 in- *- fe&i, una influentis, conftitutione, malignae, imo lethife- . - tae fieri poffint: je Mp. NA Phy Mad. SUR VE ^ EB C — De Variolorum infitione , V $t Idem Medicus praefcire non poffit, qualia futura. (nt fym- P. . ptomata, ipfam infitionem fequutura , an fcilicet mitiora et . tutiora, an contra, atrociora et ambigua , aut mortifera? | neque inde i in fua arte, aut poteftate fit repofitum, ut pro- - hibere poffit, ne maligria aut nociva fint futura: Et Mm VI) Attificialem Variolarum infitionem femel paffi, nunquam - tamen fecuri penitus effe poffint, ne aliquando, Epidemia prae- - & | fertim graffante, ab ipfis quoque SONDA Variolis corripi | et infeftari poflint: 3 Sequitur nunc ex his omnibus momentis, , ensi mis fired 4 et cin n. ut arbitror, ig illam infitionem experimentum - : fallax , periculofum ; impium , nocivum ,, et faepius quoque . mortiferum : inde ergo merito damnandum et interdicendum: — quoniam nempe illud et Ipfius Artis falutaris regulis et princi- piis primis adverfatur, quae inventa nimirum eft, ut morbos .— fanet, non vero ut faciat; ut vitam tueatur, non "utei mor- | tem inferat. Et denique non ex Ethica, nec Theologica diíci- 1 | . plina ullo. modo defendi poteft, quibus nempe graviffime veti- | - tum, mali quid facere, ut inde boni forfan quid oriatur, et ita .— hominem fanum vegetumque non folum in morbum acutum; . i malignum et periculofum, data veluti opera, coniicere, fed et. in mortem adeo ipfam fübitam et immaturam, faepius quoque crudeliffime. praecipitare! Scripfi demum d. 6 O&Dobr. quum. $1 iam ipfa mea ad Te epiftola, d. 16. Augufti exarata effet. Sed. : nimiis negotiis praepeditus ; iam demum datam fidem libera-. f re potui. | AP rea Quinque mihi Quaeftiones, aut taiatiés. | pro defendenda V nempe Infitione Variolarum , mihi nuper humariffime propo- fuifti3 ad quas breviter quidem, at fatis foiide, nifi fallor, et fufficienter, me Tibi refyondiffe autumo. Nunc pace dude . Epiftolae amoebaeae IX. | 721 MN vt fpes eft, Tua VI. Quaeftiones, haud exigui, opinor, mo- menti , "mibi viciffim hic fubieci , quibus graviffime permo- tus, ipfam illam infitionem penitus effe interdicendam, uti- que cenfeo. Has igitur VI. Quaeftiones quiis propofitas, et Nodos plusquam Gordios, vbi ita mihi prorfus iolveris et extricaveris, 'ut nihil plane folidi in contrarium refponderi poffit, tum fane non magnus, fed maximus mihi profe&to eris Apollo, et ego. protinus manus Tibi vi&tas dabo , pedibusque in Tuam fenten- tiam ftatim ibo. Quare nunc avidiffime et impatientiffime Tuam expe&to expetoque refponfionem, haud dubie folidiffimam fu- turam, quoniam a Te nihil nrbi folet, nifi quod fit folidum, . do&um , acutum ,. et perpolitum. Ienofcas vero, fpero, meae in refpondendo tarditati, cuius cauffas veras fupra indi- /cavi. - - - - Vale. pe s Rp. : Daiicli Wilbelmo Trillero - Joan. Philip. Burggravius. "M Tequaquam menti meae ea infedebat opinio, cum circafinem ^ anni 1763. meam de Variolorum infitione fententiam pof- Wittebergam, L Ceres, Tecum hac de re certamen inire, Prout enim mutuus - 'confenfus amicitiam: contrahere, etinitam confirmare; diffen- fus vero reciproce impugnatus et propugnatus fribufculo an- mo mihi,. et Tibi viciffim de tenerrimo meo Tui amore certo confítaret, certamen hoc fubterfugiffem. " A Copiofe et eruditiffime ultimis Tuis litteris, d. S Auguft. | anni fuperioris ad me datis, fed die 18. O&obr. demum mihi | traditis, mea NSvim. cur V ariolorum infitionem fuadendam h 2 | potius | u | 1 fam fsepe praebere folet: ita pofterius in re praefente valde . : horrefcerem. Nifi igitur de ere&o Tuo et veritatis amico ani - | ^. 60. m De Burden infitione , | Va j potius quam difüsdendam cenfebam, impugnafti, et meam re-.- E fponfionem avidiffime Te expeCtare, humaniffime e fignificalig 1 En itaque Tibi illam in fequentibus! .— 1 Videris mihi vel nullam, vel admodum exiguam rationc habuiífe praecipui fcopi, in quem quinque mea argumenta pro- -— Jata, pro Variolorum infitione fuadenda, collimant, nempe .- fomitem variolofüm tempeftive et opportune deftruendi, ne, i intempeftive et inopportune excitatus, lethifer fiat. ; ONG Et virus et fomitem variolofüm prorfus non cognofcimus, — Vtriusque exiftentiam non nifi ex tragicis effe&tibus fcimus. Si ^ utrumque, vel alterutrum cognofceremus, fpes effet aliquan- — do inveniendi vel antidotum virus, vel faciliorem modum, fo- . mitem illum vel deftruendi, vel contra variolofum virus de- fendendi. a Virus variolofum volatilis fracidae alcalinae indolis effe ;1 ex foediffimo odore hariolari licet, quam Varioli fub puftula- - rum deficcatione plus minus fpirant. .. Varioli nunquam plus. x et citius, quam fub hoc fuo ftadio, alios inficere folent. Pu. - tredo vero, inprimis animalis, volatilis fracidi alcali genitrix. ' . Kt providus acidorum in variolofis ufüs , pulchra praeftat, — Sed haec notitia longiffime adhuc ab invenienda antidoto hui PY virus abeft. EC Per fomitem variolofum id in corpore, humano intelligo, | quod volatile variolofum virus, exiliffimae utplurimum quantis — tatis, et fufcipit, et ita in corpore humano, Variolas nondum. experto, fovet, ut totam humorum maffam i in morbum varios - lofum degenerare faciat. Hic fomes in homine Variolos elm | E . perpeífo, per hos ipfos Variolos, aut totus quantus a fe muta tus, aut prorfus abolitus eft. Qui enim femel veros Varioloi | 4 fuperavit , vel nunquam ab illis iterum , vel, ut Tibi ex amici- N tia aliquid dem, rariffime iterum vexatur, fed ab omni conta- : gio variolofo, inter medios variolofos tutus perftat. Tefor fepiores Medicos. Pra&ticos ipfos. al | Hunts CE Epiftolae umoebaeae 1X. 6l. | Hunc TRIPS variolofum haud inanem terminum effe, ex ; "s ipfa differentia manifeftum fit, qua ii, qui nunquam veros - Variolos experti funt, faepe citiffime et fulminis inftar a conta-- -gio, per conclavis aérem fparfo, percelluntur, cum ii, qui - veros Variolos femel füperarunt, ab affriCto etiam pure vario. | lofo, et ita reforpto, ut cutem eroferit , haud afficiantur, quam quod i in loco cotita&us puftulae vatiiolde enafcantur. Innu- : meris vicibus vidi, la&antes, a pufionibus variolofis, hincin- de in mammis, genis, quas partes hi manibus fuis variolofis calidis et fudantibus multum et diu contreGtaverant, adeo in- nocue unum alterumve Variolum accepiffe , ut.manifefüffime | appareat , hos Variolos non ex flumine humorum a fufcepto -contagio variolofo corruptorum foras critice protrufos, fed proxime ab extra in cutem quafi intrufos fuiffe, quod virus »variolofum in his la&antibus, Variolos iam perpeffi is, nullum fomitem invenerit. Eadem eft ratio eorum , quibus, Váriolos veros femel perpeffis, pus variolofum infitum fuit, absque ut iterum Va- xiolos excitaverit , ceu infra fpeciminibus probabo. . - — Sed quis et qualis fit ille in corpore humano fomes vario- dofus? quomodo per morbum variolofum mutetur? an prorfus deftruatur? vel quomodo ita immutetur, ut priftinam condi- - tionem recuperare vel renafci unquam valeat? cum ignariffi-- fnis ignoramus. —'- Widetur virus variolofüm unius eiusdemque femper in- dolis effe: fomitis vero conditionem mirum quantum inter fe . giterre. - Saepiffime cernere licet, infantes eorundem parentum , ad Bifim faniffimos, uno eodemque contubernio utentes, una pe- riodo temporis unum poft alterum Variolis affici, ita, ut fequens "ab antecedente contagium hauferit, fed diverfiffimo eventu, nunc difcretis in hoc, nunc confluentibus i in illo: ibi benignis, - malignis, ab uno eodemque i$ wid variolis enafcentibus, h 3 Et ) DR De Wiriiforun infi tione , Et fufficere, fi quis paucos tantum, fed veros Variolós pafus - fuerit, ut per omnem vitam ab iis dein liber perftet, quam. qui | confluentibus labotavit, experientia: quotidiana docet. Fomes enim variolofus in utroque deftru&tus fuit: in illo parcus, im. - hoc copiofus. . Evidentius hoc aeftimare licet in variolis in- 1 er. | Fd James Bellosd, de Infitione ViHotardtà Cap. 2. verfionis | | Germanicae , pag. 7. meminit iuvenculae variolis laborantis, ' cuius pure tribus hominibus Varioli non folum innoxie infere- . bantur, fed praeterea etiam admodum benigne decurrentes, - ! cum tamen mox deinde innotuerit, quod ifta iuvencula Lue ve- | nerealaboraverit, cuius contagium prorfus non in infitos, fed | contagium variolofum fincerum faltem tranfit. KIRKPATRIK , de Infitione Variolorum , analogum cafum | recenfet Se&t. VI. verfionis germanicae pag. 200. de honeíta - iuvencula, cui pus Variolorum ex famulo quodam, bubone ve- nereo et aliis fymptomatibus, infcio tum infitore laborante de». fumtum, fauftiffime inferebatur, ita, ut et poft lapfum aliquot ' etiam annorum nil Sueno de ífymptomatibus Luis venereae . perceperit. I .. "Iidem KrigkKPATRIR, 1. c. p. 194. refert . Medicum. Bowl * temerario aufu XXI. hominibus uno eodemque die pus variolo- . : fum, ex variis aegris, Variolis confluentibus laborantibus, iis- que peremtis defümtum , fauftiffimo cum fücceffü inferuiffes | quin, in multo pluribus , fed fucceffive, diverfisque terupqn ribus , idem feliciffime tentaffe. Penitus ignorari, quis et quid fit ille variolofüs fomes in corpore humano, iam dixis fed naturale quid, fanitatem e laedens, et fere omnibus connatum quid effe exinde conclu: - dere licet, quod et illae intezrae Nationes , ad quas, noftra demum aetate, Varioli Loses o duo antea MO eodem. noncarüerint,. ^00 9 0 inpr Eon V^ Valde. "S : Mr MD SITUE b EN ss - Epiftalae « qmoebaeae 1X. — 63 . Valde varium vero in variis effe, ipforum Viéotartii va- idi ja benignitas aut màálignitas comprobat. ^ Multoties vidi, fa- niffimos ad fenfum homines peflimis Variolis correptos fuiffe: et viciffim vidi, natura imbecilles, et ad fenfum non adeo fa- mos, benigniffimos habuiffe Variolos. ^ Nec variam aéris con- " ftitutionem tantum ad bonitatem aut malitiam Variolorum, aut - potius variolofi fomitis, conferre, ut nonnulli autumant, mihi .perfuadere poffüm. - Sub fere fimilibus aéris conftitutiomibus - diverfis temporibus, et nullos per annum, interdum et multos alio anno, iterumque et bonos et malos obfervavi Variolos. - - Longe aliud quid igitur fubeffe, quod fomitem variolofitm "vel auget, vel maturat, vel plus minus corrumpit, quam aéris . conftitutiones varias, inde manifeftum fit. Sed quid illud ite- ;rum fit, iterum etiam ignoramus. ^ Decentius fateamur igno- -rantiám , quam, qualitates occultas fingendo, ridicula culpemus. Vehementer vero totam humorum maffama variclofo mor- -bo febrili immutàri, certiffimum eft. Quid et quomodo vero "immutatum fuerit ,€t quidem ita, ut idem morbus, immiffo "quamvis iterum viru variolofo, non redeat, totum quantum occultum eft. — Non poffüm non Tibi, amiciffime TxurraE, in mentem | heic revocare notatu digniffima experimenta, quae interpres -germanicus Opufculi Kirkpatrikieni p. 17. (eq: enarrat: quod "fcilicet duo incluti Medici Bremenfes, GowprraA et DUNZE, poft varia feliciter füccedentia infitionis Variolorum experimenta, !cum in tribus infantibus 9. et 10. annorum effe&tum infitionis . | fruftraneum viderint, in his infitiomem non folum novis vul- | nufculis, recentique pure applicato, repetiverint , fed et vul-- nufcula cum pure ex alus variolofis defumto détiga verint, nulli 'tamen in illis excitari potuerint Varioli? fit, quod in prima in- fantia jam Variolos perpeffi et fomites deftruCti, aut prorfus immutati iam fuerint, aut quod fomes variolofus naturaliter 1n J - abfuerit, — Quid adeo avum, adeo atrox virus variolo- - fum; 1 Á | t| 1 Hu E UL o — 5 CENE lick: infitione , fam, ex di variolofis defümtum, et illis applicatum, pror- 1 - fus iners reddidit? De veritate horum experimentorum eo mi- - nus dubitare licet, cum Angli paffifn fimilia enarrent. — ^. . * 7. Ab omni igitur illo tempore, .quo genus humanum Vario- 1 lis mulétatum fuit , fagaciffimi Medici medicamenta i invenire - .. ftuduerunt, quae virus illud deftruant, aut iners reddant: fed | ; cum eius natura illos latuerit, et nos adhuc lateat, non poterant | "non operofiffimi etiam eorum conatus vanietirriti effe, .— | í Illud, quod magnus BosnHaavE in Stibio et Mercutio ad 1 magnam penetrabilitatem arte dedu&tis, nec tamen falina acrimo- .mia nimium corrofivis, fed bene unitis, quaefivit, ad fomitem ^ variolofum deftruendum potius aptum futurum iudico, quam ad | fracidum alcalinum virus variolofum iners reddendum. 7 ....* Et maioris momenti puto futuram inventionem remedii, quod- fomitem variolofum., quam quod ipfum hoc virus de-. ftruat. Etenim hoc homines incautos, vel non advertentes, fa- cile et pluries obrepere poffet, quando vel tempus, vel occa-.- fio deficit, antidotum tempeftive adhibendi: femel vero deftru-: &o fomite variolofo , virus illud etiam non advertentibus appli- , catum femper erit iners et nullum morbum excitaturum. 2 Omnis igitur haCtenus ufitata Variolis medendi methodus; - non nifi circa fymptomatum, imo fymptomatum ex fymptomd-- tibus provenientium mitigationem , mifere verfari oportuit, —— Anigitur mirum, quod Varioli maligni , epidemice gra 9 fantes, tantam faepe ftrazem edant, quae, (i Peftem non fü- - perat, certe aequat? Triftis aliquoties vidi, quartum, quintüm variolofum inde periiffe, et artis impotentiae ingemui. Difcre Bel tos vero benignosque Variolos, natura fponte fanat. E Longe fauftiores laetioresque funt infitorum Variolorum - fucceffus. Infiti fere nunquam fiunt confluentes: fere nun» | | quam maligni. Non Circaífios, barbaram gentem, fed Anglos Gallosque, fapientiffimas Nationes Europaeas , qui, maxime priores, innumeris experimentis dn feliciffimum huius infitionis füc. E Epiflolae amoebaeue 1X..— - 65 fücceffüm evicere, teftor. TIncredibilem fere differentiam nu- - meri mortuorum, ex naturalibus et artificialibus Variolis anno- .tarunt. Pace Tua, Vir celeberrime!.ad Kinkeargixiuw Te "mhitto, qui plares tales differentias in tabulas redegit. Afferam faltem exemplum recentiffimum, €uius Novellae | publicae paffim meminere. Ex Indice nempe aegrorum Nofo- .comii Londinen(is conftitit, a die xxvt. Septembris anni 1746. usque ad diem 24. Martii 1763. in di&to Nofocomio Variolis - naturalibus decubuiffe 6456. artificialibus vero 3434. Ex pro ribus mortuos fuiffe 1634. ex pofterioribus faltem ro. —. Utut dentur homines, qui, etiam longaevi, nunquam sadi funt Variolos: utut fint, quibus etiam bis initi fuerunt Varioli, | qui tàmen ron germinavére, adeoque fomite variolofo carue- re: nemo tamen per omnem fuam vitam, nifi femel Variolos; vel horum legitimam quamvis irritam , iiBriondm paffus fue- .fit; ab his tutuserit. Facile fieri poterit, ut talis) maxime in- opportuno tempore, Variolis mul&tetur. ^ Annon, quiefo! - omnibus hominbibus in linee: péiicolofà - hoc bivio verfantibus ,' confultius eft ; ipfis tempeftive, oppor: ,tüne, provide inferi Variolos, quam otiofe expe&tare, utrum illos intempeftive , inopportune , inprovidos invadant truci- .dentque, nec ne? Cum cvupe. femper et longe incertius, | mm prius. . x posi a "Etenim per providam abinfitoribus commendatam et prae- feriptam, millenis experimentis comprobatam , corporis prae- parationem, infitum virus variolofum innoxie fomitem variolo: | fm confümit, deftruit, aut prorfus a fe ipfo immutat, ac per Jomnem dein vitam, contra Variolos hominem tutum, et huic | ex ipfo veneno falutem praeftat. ^ ? Pt t Periculofum iter initurus, monitus a peritis, illa via,- hac tempeftate et opportunitate illud tutiffime abfolvi, quod raro unus hac via pereat cum altera via, quavis tempeftate et con- "ditione, quamvis otiofius, peragi idem iter queat, faepiffime bl un. IN. AG.Pbyf. Med. T-IV..— i -(. Quinte 1 : . N . 66 - De Vüriolorum infitione , quintus, feptimus- -trücidetur: prudentiae effe re&e aeftimabit, priorem eligere, follicite vitata. diofteriare. Et quid vitae — riodo variolofa periculofius? | Eadem enim apertiffime eft. difftrasfia inter mela | "WVariolis, vel tempeftive , opportune, et provide perinfitio- - nem, vel poft otiofam expe£tationem ántempeftisids inoppor- tuno, eorundemin corpus minime ad grave hoc negotum pex ) paratum infültui medendi. | - U Ex hac mea , evidentibus principiis et fidiffimis apod mentis innixa meditatione, iam quinque illa mea; pro fuaden- | da Variolorum infitione nuper prolata argumenta; contra do- &iffimas Tuas oppofitiones tueri conabor. | A Ad primum meum argumentum: Quod non omnes: n m L^ E violos experiantur, quia fomite variolofo careant, obmoves quaeftio- nem: quid auteni tunc opus erat, eos ipfos, a Variolis alias im- munes futuros, in certum tamen vitae periculum data veluti - * opera coniicere? Aft enim vero, fi carent fomite variolofo, in» fitio nullos excitabit Variolos, et aegri cum fiducia fecuri effe - poffünt, illos nunquam ex Variolis laboraturos.. -. Si vero illis. eft fomes variclofus ; quod infitio nunquam fine praevia corpo- — ris praeparatione inftituatur, morbus variolofus longe fecurius tum decurret, quam in non praeparato eorpore, intempeftive, et inopportune Variolis affe&o, fieri folet. ^ Affirmas ub longe plures alias fabeffe poffe cauffas, quae virus variolofum || intra corpus recipiant, quam illa denegata ab ipfa Natura faeul-. tas. Hocmihi diffonum videtur. . Praeter facultates naturales | nullae aliae cauffae funt fori medici, « ....- E Secundo meo argumento z. Z//os.,- qui femel veros Fasiolos per 1a fint, nunquam illis iterum tentari; nubem, ut ais, teftium contras — xium affirniantium mihi opponis. | Magnum fimul onus in me devolvere ftudes, dum Au£tores quidem bene multos excitas a Tuis partibus ftantes , haud. locos vero indicas, nubi eorum | de —X re teítimonia fint. evolvenda. . Bene Tibi conítat, quam Ui i à T | toto --. E. Epiffolae amocbaeae. IX. - "e doti die 'oecupatus. fim, ut haud vacet, omnia illorum Virorum - fcripta perquirere , ut ipfe infpicerem , quibus circumftantiis hiftorias fuas enarrent. Videris veró mihi, quod pace Tua di- —xerim, memoriae "Tuae nimium confifum fuiffe, dum et MEa-- - DIUM, eximiae probitatis et au£toritatis Virum, et maxime ido- neum "hüc i in re teftem, pro Tua fententia allegas, qui tamen "contrarium defendit. ' Etenim in elegantiffimo et bonae frugis 3 pleno libello de Faviolis et Mobilis, Cap. 4. p. 55. qui in Ope- "rum Tomo 1. Edit. Goetting. habetur, contendit: nemo morta- ium, quenquam boc periculum ( morbum variolofum?) bis unquam Jubire poffc, vel minimam fafpicionem fovere debet. Et pag. 65. fcribit: "Poftquam. experientia compertum effet , unquam terum reverti po[fe "Füriolas , et vix Wüllefimum quemque eás per totam vitam effugere, ' Sed ipfum hoc antiquum Titigium, inter Medicos dudum a&tum: 'an homo veros Variolos bis patiatur? fatis probat, ad plane ex- 'traordinaria et dubia referenda effe eorum exempla, qui, fi qui - fuerint, bis veros Variolos experti funt. "Rezulae de phaeno- menis ie desntéis fion -ab extraerdinariis et türiffiine OCccurren- "tibus exemplis, fed de ordinariis, communiter et frequentiffi- 'me occurrentibus funt formandae. ' Ánatómicum afferentem, "hominibus quinqué digitos in fingulis manibus pedibusque datos | , on morabitur exceptió eorüm, qui cum fex digitis na- 4i füerünt, ne'inhaereat regulae , non nifi quinque in fingulis "manibus pedibusque numerandos effe. " Poffem facile longe "plura exempla illorum colligeré, qui cum fex digitis nati fue- Tunt; quam Tu exempla proferre poteris eorum ; qui veros " Variolos bis vere paffi fuerunt. Praeterea in Sylloge exemplo- ^fum Variolos veros bis:pafforum , plurima exempla de primis "Nariolis ex relatione Parentum aüt adítantium petita fuecunt. "Sed heic fubreptionis vitia plurima occurrunt, Collige, fi pla- eet, exempla eorum, qui bis Variolos veros fub oculis unius ; 'eiusdemque Medici paffi fuerunt, et numerum longe minorem | invenies. Parentes, aut aegris miriftrantes,. "Variolos veros a. o | 12 íÍpu- |a De. Fariólorum infitione, fpuriüis fufficienter: 'dignofcere: non valent, et vice. verfa; .ac pofteriores faepe, vitio fübreptionis pro veris habent et Medi- : cis, quando infantes Variolis iterum decumbere i incipiunt, dein , imponunt, afferendo, infantem iam femel ex veris Variolis la- - boraffe. Accipe , fi non moleftum erit : eius rei notabile | exemplum. ; « Ante plufculos annos curam gerebam. puellae PRaEGU. cir- : citer, quae vnica illuftriffimae ftirpis foboles erat. Praevio le- vi infultu febrili prodibant Varioli fat multi, fine notabili.circu- - Jo rubro , leviffime quafi fuppurantes , et humorem tenacem | fübflavefcentem continentes, cito ficcantes, et iam octavo ab. 4nvafione die confertim decidentes. ^ Statim fub initium pro- deuntium Variolorum illuftriffimis Parentibus indicabam, non veros, fed fpurios Variolos prodire. — Vehementer negabat . mater , alias non imperita, et veros adeffe Variolos contendens. | Et quia intenfifime hoc cupiebat, id et; contra omnem remon- | ftrationem, verum efTe fibi perfuadebat , affentiente tota fami. | lia omnique famulitio. Quoniam vero et meum confenfum fe- rio exigebat, illum conftanter, fed reverenter denegabam. ;Male hoc iilam habebat, et fere cum aliqua indignatione meam in diffenfu conftantiam excipiebat. . Cum tandem poftulando - meum aílenfum veros adefíTe. Variolos nimia mihi fieret , Lace- j | ;daemoniorum decretum ,. Alexandro, Graecis fcribenti ut íe Deum facerent, datum, fubridendo imitatus fum, refponden- do: quoniam cupis filiam Tuam ex veris Variolis decumberez- -Sunto! quod illam adhuc peius habuit. Sed poft lapfum quin- que annorum , cum filia. fatis adhuc iuvencula matrimonium . iniiffet, paucis poft nuptias menfibus, veris corripiebatur Va- riolis, magna parte confluentibus, ex quibus graviffime decum- bebat, cicatricibus male notata tamen eluCtabatur. "Tunc ma- trem errorisíüi valde poenituit, et longe peius habuit , quam ante meum in dignotione morbi effatum exceperat, quin illum - humaniffime multoties wed me excufabat. Nonne, fiaulico- rum | 4 | ! y | Epiftolae amoebaeae 4X. : | . 69 rum more a(fenfus fuiffem, et aecra, et tota familia illuftriffima ,.per omnem Wetteraviam et totum Palatinatum, ubi aegra poft muptias in ditione mariti degebat , rumorem fub initium fecun- di morbi. fparfiffet , Comitiffam veris Variolis bis laborare, Cu- jus rumoris vanitatem , collatio modi decurfus utriusque. morbi deinde redarguiífet. Bona fide Tibi, Vir amiciffime teftor, qui iam. per o&o | lufira i in artis, per amplam et populofam urbem exercitio con- fenui, me nunquam quemquam vidiffe, qui ex veris Variolis bis laboraverit: multoties vero a mulierculis coram lIe&to vario- -loforum mihi narratum fuiffe, hunc ipfum variolofüm iam ex veris Variolis laboraffe, quas vero, ex modo decurfüs morbi praefentis collati cum priore, meliora edocui, et Ipfae mox profeíffae fuerunt, praefentes Variolos multum a primis, qui fpurii erant, diícrepaffe. Tertio meo argumento: V'ariolos , in corpus eosdem iam per- olfum. infi itos , iterum excitari, quim bis per artem excitari non poffe : . varia iterum contraria exempla opponis. Sed cumhaec exem- pla inter innumeros variolofos fint prorfus rariffima, regulam de communiter et frequentiffi ime obfervatis eventibus non in- fringunt,. per rationes in vindiciis proxime antecedentibus fe- eundi mei argumenti prolatas. — Quam dubia vero haud raro "dint illa exempla, ab infitionis adyerfariis in publicum fparfa, au- - di, fi placet, quae duo Medici illuftres, alter Anglus, Gallus alter, Viri multiiuga experientia, nemine diffitecte, iníiruCtif- " fimi, de iisdem teftantur. Prior Mzap I. c. Cap. 3. pag. 67. ita 1 fcribit: Quod ad illos fpeat , qui Pariolis arte fattis perfuntii, üs Jamen denuo labora[Je dicuntur , ipfe profe&o fumma diligentia adbibita, dfe unum quidem documentum , quo wd fatis confFovet , adbuc vefcire po- -3ui. Scio interim iatGiari pa[jr m a mupero quodam. Zuttore bifloriolam de puero , in quo, tribus circiter amis elapfis , poftquam ab infitione -aorbum contraxerat , de novo proruperunt Pariolae. At novi etiam, - dubiae admodum fidei de bauc tiarratienem. — Ut igitur dicam quod res n dh "Oo De Vüriolorum infitione, etu fi dfe quid femel evenerit, cur "on frequentius idem contingere. d 3 demus. —. Aut quid valere debet fingulare exemplum , certum licet*et | exploratum, cum in aliis fere innumeris id genus experimentis, mil tale | uwngüam wfa compertum fit.. Pofterior RoBERT, magni MA apud Parifinos Medicus, ex mandato fupremi Senatus Galliae, .quod Variolorum infitionem varii füummopere commendarent, ' ^ D viciffim valde eamdem criminarentur, nomine inelutae Fa- - "cultatis Medicae Pari(inae, iudicium ad illuftriffimum illum Se- | natum hac de re retulit, In hoc, inter alia tribus fpeciminibus probat, fuiffe Medicos non exiguae famae, quos etiam nomi- . nat, qui temere cafus et nomina aegrorum finxerunt, quibus | i "Varioli per infitionem bis prodierint , quod tamen nunquam. | "Rerifoleat, Clariff. WErscHivs Viennae, in facie iluftris de. "HatN., ftrenui illius infitionis Variolorum impugnatoris, fen- - tentiam hanc Robertianam, . ex gallica in germanicam linguam | translatam, et fortiter galeato Prologo munitam, in lucem edi. dit, quam Tu ipfe iam fine dubio legifti. Per haec fuperfede- - re poífum officio, plura Tuae refponfioni ad tertium meum ar- ü gumentum reponendi. — E. Quarto meo argumento: quod fomes variolofus faepe , fed ma- xime inopportune , maturefcat , vel contagio excitetur, conditiones - opponis , quae ipfam Tuam oppofitionem evertunt. Scribis: - fomitem illum femper opportune maturefcere, et excitari, 4 -coelum mitius et benignius fuerit, hinc Variolas benigni mofis | produxerit3 femper extra ende inopportune matureícere, fi coelum nocens et contagiofum fuerit, hincque Variolas ma- - lignae indolis fufcitaverit. Idem plane fentiendum, fubiungis,. de Variolis artificialibus. . Sed hoc pro fuadenda potius Vario- | lorum infitione militat, quam pro diffüuadenda eadem. Eligat igitur infitor coelum ex Tua fententia mitius et benignius: » et non otiofe coelum nocens et contagiofüm expe&tet. ^EEtenim non fingulis annis.coelum , ut Tua phrafi, non mea, iterum utar, eft nocens et contagiofum. Totum primum aetatis duo-- decen- Epiflole amocbaeae H 7 A decennium. p favet. Sed praeterea-omnibus adultis, fub. mitifiimo et benigniffimo etiam coelo, fomes variolofus i Inop- portune maturefcit vel excitatur, qui femper ex Variolis etiam benignis longe gravius decumbunt ,. quam'in prima aetate fieri folet, quod, praeter alias cauffas, denfitas cutis et inflamma- tionem Variolorum, et febrem periculofiorem reddat, Magis -adhucinopportune adulti cum Variolis conflictantur, fi perquas- cunque cauffas tum valetudinarii redditi fuerint, quales forfan in prima aetate haud fuerunt, et iam morbus variolofüs, quam- vis perfe benignus, füperaccedens, per hanc corporis valetu- dinariam conditionem, fiet exitialis, fine quo, quamvis vale- tudinarii, diu. adhuc füpervivere potuiffent, — Semper inop- portune omnibus foeminis adultis fomes variolofüs excitatur vel maturefcit, quando vel ingruens tum menftruatio, vel re- cens puerperium, eruptionem vel füppurationem, cum fum- mo vitae periculo, intercipit turbatve. Nefandum nolo reno- vare dolorem iam nuper notatum. | | Quinto ( demum perperan infitiont Variolorum. praemitten- dam praeparationem culpas. Sobrietate potifíimum et fele&tu ciborum, tum uno alteroque leni et commodo purgante, in. terdum et aliqua fanguinis intra terminum virium miffione, ab-- folvitur. .. Sobrietas et fele£tus ciborum fanititem quam maxi-- meiuvant. Lene et commodum purgans fordes primarum via- rum falutariter everrit, ne congeftae morbum, alias nunc com- mode ferendum, augeant. Et fanguinis intra terminum virium in corporibus plethoricis mifíio , circulationes et fecretiones humorum expeditiores reddit ; cum e contrario nimia humo- um moles, accedente febre variolofa, omnia turbat. ^ Tan- tum igitur abeft, ut haec et talis praeparatio corpus debilitet, et ferendo oq impar reddat, ut potius vires excitet; cor- pus humoribus laudabilibus, ex faluberrimis minu:que ad cor- rFuptionem pronis alimentis et potulentis confe£tis, inftruat ; gniuene: omnium vifcerum expediat, imo firmet; adeoque. : mur- "2 De Variolorum infitione, morbo tam periculofo mox ferendo, quam maxime et opportü. j ne par reddat; quod ille ipfe morbus, intempeftive et inop- - portune accedens, non ita praeparata corpora, faepiflime tru-. | cidare foleat. Certiffíime perfuafus fum, (i Variolorum natu- | ralium acceíflionem congruo tempore praefcire daretur, hac - eadem praeparatione, eundem adeo expeditum effe&um, ut 1 variolofus nempe, morbus cum longe minore periculo feliciter decurrat, obtineri poffe. Si non moleftum erit, rem exem- - plo illuftrabo. — - Honeíta Vidua unius filii: filiaeque , tum adhuc — | rum, admodum gracilium, et manifefte cacochymicorum, mas -— ter, me ad filium o&ennem accerfebat, violeftiffima febre, | primo ftatim invaflonis variolofae die correptum , cum pulfü - admodum parvo et celerrimo, prodeuntibus ftatim fimul co- . piofiftimis minimis puftulis, mox coerulefcentibus et nigrefcen- - tibus. Altero mane nares copiofum fanguinem ftillabant, mi: - nime inde levato capite. Circa meridiem fanguinem copiofuni f exfcreabat: poft meridiem fanguinolenta mingebat et cacabat. ' Exeunte tertio die fatis cedebat. Defun&i foror duodecennis,. m ftatim ac funefti Varioli in fratre prodibant, metu maxime per- turbabatur. Matri, cum funefta de filii morbo prognofi, fta^ tim fevere fuadebam , filiam fegregaret, ac in fpatiofa. domo; P quam inhabitabat, remotiflime locaret, interdi£to omni. etian | D. mediato commercio cum aegro eique miniftrantibus, 'Obtems - perabat moefítiffima, Puellae animum addidi. Purgabam leuis | ter antiphlogiftico. Victum euchymum, vegetabilem, modi- - cum et non pinguem , ac hydrogala bibefe iubebam. Morem . gefüt. Poft lapfum o&o dierum corpore fatis bene fe habebat; — fed de Variolis fümme meticulofa, ^ terum antiphlogiftice et. inoderate purgabam, et ut adhuc per tres proximas feptimanas - hoc ordine viveret, monebam, fpemque faciebam, fi Variolis | prehenderetur, illam elu&taturam. - Ad amufíim fequebatur. - ENCTUD quinto die vehemens etiam febris illam invadebat, "Als - : RUE te ) Epift à amoebaeae IX. 7 "tero mox ab iivinóne die minimae acuminataeque puftulae etiam copiofae prodibant , - non furgentes, fed tardiffime pau- . Jatim increfcentes; partim etiam coerulefcentes, confluentes, veficas coeruleas, hinc inde dimidii pollicis magnitudine, icho- Te repletas, formantes. Pulfus erat parvus et celer, non aeque tamen acin puero. Proftratio virium fumma. — Senfus Tebetes. ^ [uvabam in hac artis «dv»au/a quantum poteram de- mulcentibus, antifepticis, diapnoicis. Quarto demum ab eru- ptione die puftulae veficulofae magis erigebantur, die quinto liquore non amplius tenui fe replentes. — Sexto tandem ab in- -valione die puftulae Variolorum benignorum indolem adipifce- bantür; fucceffive vere fuppurabant, et ftadia fua fatis placide "nunc decurrebant, ac die demum ab invafione decimo nono fucceffive deficcantes, cruftae decidere incipiebant, et puella cum fanitate in gratiam redibat. — llli praeparationi, imprimis . diaeteticae, tribuo, quod hi Varioli initio fatis maligni, in pro-- -greffü benigni fa&i fuerint, quia fomes ille peffimus magna par- te, per illud rezimen diaeteticum, mitificatus fuerit, qui in pue- ro prorfus non praeparato per ipfam febrem exafperatus, acer- rimus et citiffime gangraenofus redditus. — Atque hac ratione quinque mea pridem ad Te perícripta argumenta, pro Variolo- xum infitione fuadenda, ita tuitus fum, ut eadem adhuc incon- cuífa perftent. Si mihi eorum vim vere evelles, ftatim Vario- - lorum infitionem laudare definam. Continet fimul haec difcuf- fio principia evidentia et fufficientia, ad facile refpondendum fex Tuis quaeftionibus et inde derivatis porismatibus ac confe- Gariüis, pro diffüadenda Variolorum infitione, absque ut opus fit, ut fingulatim id ipfe praeftem. Poffünt etiam Tuae quaeftiones, et inde derivata confe- ftaria, per femet ipfa revelli.. Praeterquam enim quod in ii: a Medicis poftules, quae Dei, non hominurm, funt fcire, adeoque , per femet ipfa iam fponte ceffant , reliqua omnia per iocum vi-. deris mihi obieciffe, quae tamen per folum parallelismum, cum He IN, Ad. Pbyf. Med. T. IF. * idio- —— tU EUIDURUUUUEUPIUEUIUULAEEEUUUUUUUBURIER E De Variolorum infitione , idiofynerafiis. atit cum phlebotomia infelici du&tum, difparent. - 4 Quis aequus rerum aeftimator Medico aut Medicinae opprobrio: * vertet, fi remedium per fe bonum et innocens, propter aegri ; idiofyncrafi an, Medico ignotam , illi nocuerit? p Novi virum, cui quidquid ex*cancris fluviatilibus aut ali. 3 a mentis aut pharmacis admixtum fuit, adeo male fecit, uttotus ' quantus immaniter intumuerit, totusque habitus cütaneus adeo rubuerit, quafi univerfali phlegmone affectus fuiffet, tantasque - 1 anxietates patiebatur , quales ab affümto veneno oriri folent. . Vidiillum haec omnia paffüm fuille, ab exigua portione lapi- . dum cancrorum, abforbendi fine ipfi exhibitorum. | Aeger fta- — tim accufabat remedium , clamans, continuiffe quid ex Cancris, quos ferre nequeat, et notabat, fibi idem malum ex iisdem la- pidibus Cancrorum, olim a Medico quodam ipfi praefcriptis, ' accidiffe. Sed quis damnabit lapides Cancrorum tanquam uni-. 5 verfaliter noxios? E THoNERUs meminit Virginis generofae Auguftae Vindeli- | j corum, quae, cum aliquando aegrotaffet , et clysma, a duo- - bus Medicis ordinatum, inieC&tum fuiffet ,. cuius ingrediens in- ter caetera Mel rofarum fuit, exinde in lethalia inciderit fym-. " ptomata, ut magno labore vix ad fe redire potuerit, quia ro- p fas adverfabatur: Obfervat. med. Lib. I. de Febb. intermitt. pag 73 E An igitur Mel rofarum abfolute eft noxium, Quis criminab:tur phlebotomiam, visit inum et etd caciffimum remedium, ideo, quod iam a pluribus feculis mul- 3 ti homines peffime inde fe habuerint, quin truncati ene&i- x que fuerint ? conim | Cur igitur adeo infenfus es Variolorum infitioni, cum ta- men per illam incredibiliter, fed apodi&ice , plures ferventur, ix . quam per vulgarem methodum ?. : | -. . Sed prolixior mihiiam et praeter opinionem meam nata eft epiftola, utinam! Tibi non taediofa, Ft nefcio fane, quomo- . o Horatiano ill contrarium mihi evenerit, qui urceum coepi - infti- Kc T ct JM V Eipiftolae amoebaeae 1X. E. infttuere, et currente calamo amphora exierit. Vale igitur! et, ne deíinas a Te iam quidem diffentientem, toto corde ta- . "men Tibi deditum me amare, precor. terum vale! Scribeb. Francofurti ad Moenum d. 30. Januarii 1765. Epiftola VII. — po | Francofurtum ad Moenum, Joanni: Philippo Burggravio : Daniel IWilbelm Trillerus. dien crede mihi, ad do&tiffimam illam "Tuam uberrimam- que Epiíltolam refpondifTem , nifi et fenilis languor, et mo- leftum Decani officium hucusque geflum, aliaque fubita impe- dimenta, impetum ad. Te fcribendi faepius reprefliffent, confi- liaque mea interturba(fent. Veniam ergo, pro cognita Tua hu- manitate, fpero, dabis homini feni occupatiffimo, et ex alieno potius arbitrio, quam fuo, viventi, multisque interpellationibus faepius diftra&to. Neque iam, hoc ipfo quidem momento, tem- pus fatis fuppetit, ad iftam Tuam Epiftolam copiofiffimam ex- -a&ius pleniusque refpondendi, fingulaque ipfius momenta dili- gentius excutiendi. Fiet tamen, fpero, cum Deo, ubi liberius otium na&tus fuero. [Interea vero, perlecta illa Tua Epiftola, protinus intellexi, Te non nova quidem argumenta protuliffe, fed vetera illa, a Te olim propofita, latius tantum diduxiffe, no- visque veluti coloribus plumisque exornaffe. Ideoque brevior quoque parciorque inpofterum mea erit Refpon(íio, praefertim quum ferias iam mihi fecerit celeberr. TaALLES, edito nuper- fime eximio plane do&tiffimoque Libello, in quo vexati[fimum noflra aetate de Infitione P'ariolarum vel. admtttenda , vel repudianda argwnentum. ((ic enim ipfi Libello Titulum fecit) tam fobrie, folide, iufte et candide pertra&tavit, ut ipfi illi infitionis Patro- E. modo aequitatis et veritatis falutisque humanae ans ion k 2 ue- "6 Nor Be: Berl infitiont, . fuerint, ingenue, fpero, confeffuri fint, ipfam quidem Yend 1 " larum Inoculationem tot adhuc difficultatibus, dubiis atque pe-. .riculis undiquaque premi et urgeri, ut ea proinde nec tuta fa-. L. tis fit, nec certa, nec neceffaria, nec licita denique ac toleran- | da. ld quod ipía veritate convi&us, vel ego ipfe dudum per- | fpexi, certiflimeque credidi, credamque femper, donec vixe- | .yo. | Argumenta enim illa mea Tibi olim propofita, una cum - aliis, adeo firma, folida et inconcuffa plane mihi omnino viden- ^ tur, ut, quid ad ea infringenda in medium adferri iufteque op- - poni poffit, nihil prorfus ubique reperiam. Quare vehemen- - ter miratus fum, eadem Tibi levia tamen et iocofa vifa fuiffe. — Licet enim ego ipfe, pro ingenio et natura mea, a modeftis, facetis et tempeftivis iocis alias haud prorfus alienus fim; ta-.. men in re adeo feria, imo capitali, qualis illa ipfa eft dira Vas Tielarum infitio, cum ipfo vitae et falutis humanae periculo ar- ^ &ius coniun&a, nunquam, crede mihi; SEpiamD inconditos et. intempeftivos eiusmodi iocos. -— Sed de his omnibus proxime, fi Deo quidem Vim fue- j rit, plura, c candide, aperte et luculenter, falva tamen ipfa no- : ftra veteri et conftanti amicitia, iuftaque fingularium Tuorum meritorum et virtutum aeftimatione. Interea vero oculis Tuis. : humaniffimis, placidaeque, ut fpero equidem, cenfurae hic , pace Tua, fübiicio leve opufculum academicum ,. nuper, offi q cii ratione, a me publicatum, quod ubi Tibi forfan haud peni- - tus difplicuerit, pro folida Tua erga me humanitate et indul - gentia, fane vehementer gaudebo , PMHME admodum gre ME QU Mr cuun ce lem Scrib.. raptim. Wittenberg. Cal. Mai. cIoIoccixv. PL "m - Epiflolae amoebaeae IX, — — ri . Epiftola VIIL. | per | | ! Francofurtum ad Moenum, - Joanni Pbilippo Burgeravio , ! —— Daniel Wilbelm Trillerus. ----- - . 2 Longi arduique labores, per in- tegrum hunc annum, pera&ti iam, et adhuc peragendi, mihi, | quod vehementer fane doleo, nondum vacuum fpatium indul- "ferunt, ad.Epiftolam illam Tuam elegantem et copiofam diferte xefpondendi: proxime tamen decerpam quafi quaedam, ex vi- 'ta mea laboriofa, temporis exigui momenta, quae ifti quidem humanitatis officio, Tibi dudum debito, iufte tandem exequen- . do, unice impendam. Interea vero fcripfit ad me nuperrime -filuftr. van SwiETEN hunc quidem in modum: ,, Gratiffimum » certe foret et utiliffimum mihi fimul, videre illa argumenta, , quibus infitionis licentiam oppugnas, antequam abfolverem 43 illa, quae de Variolis fcribere ftatuo. — Apud Batavos tota ,, nunc languet infitio 5 imo hoc anno Magiftratus Haganus il-- |» lam fuis finibus exulare iuffit, cum metueret contagium. In » Galliis, Medici, qui eam profcribendam volunt, prelo com- /,, mifere argumenta, non levia certe. - In Auíftria nondum in- ;» valuit. Hoc anno, Viennae, filiola Legati Anglici, pro mo- . re gentis, inoculationem fuüftinuit: fed haec unice eft.;, Hac. tenus ille Vir magnus. Miflis igitur ad ipfüm iftis meis argu- "mentis, Tibi iam fatis notis, mox ita mihi refcripfit: Zrgwmenta dua, quae profers, poudero[a [unt omnino eic.etc... Ex quibus nunc "fatis perfpicue, opinor, intelligis, Vir - - - - ipfum SwiETE- :UM, aft quantum Virum! a partibus potius meis ftare, quam -a Tuis, de quo fane vehementer gaudeo. Neque profe£to vi- | deo, ut ingenue fatear, quomodo fatis defendi poffit iftud qui. dem artificium, quod foedum femper inceptu, foedum faepe exitu, et cum humanae falutis vitaeque ipfius periculo fit cón.. dun&um. Sed de his proxime, cum Deo, plura. Interea au- | I | a. Pu 28. De Fariclrum atii MN: - tem Vale, et "me ipfe minus faveam infitioni, mihi tamen Tuae! 3 virtutis ac do&trinae fincero Cultori , favere quaefo! perge. : iiir ique mot "EON XXII. ups A.clolocenxv. - Epiftola S | Francofurtum ad Moenum, - loanni Pbilippo Burggravio ,. | Daniel. Wilbelm Trillerus. -.-2.-c- . - Legiflforte nuper, Vir - - - 3 . novum illud et infauftum divae, aut dirae re&tius, infitionis Va- | .riolarum, phaenomenon, quod, ftupentibus et trepidantibus . cun&is turpiflimae illius inventionis fautoribus ac defenforibus, ^ nuperrime apparuit in Celfiff. Galliarum Principe de Bowffieurs; . quae ante biennium a celebr. enophthalmifta Gatti ipfam infitio- | nem, fatis quidem feliciter, ut videbatur, paffa, hoc ipfo de- P mum anno, naturalibus quoque Variolis iterum gravifüme de ' cubuit: manifeftiffimo et certifíimo indicio, illam duram, eoa- &am et immaturam Variolarum infitionem, vihil quidquam, cre- | de mihi! nihil quidquam, inquam, valere ad arcendas naturales | Variolas, epidemice praefertim graíTantes; quod et luculentius ^ iam ftatuit ex fingulari illo triftiffíimo exemplo, de quinque iftis Y fororibus, naturalibus quoque Variolis, poft ipfam infitionem, 2 denuo correptis, quod. Cel. LiNECOGELIUS candide publicavit. ' : Exequias igitur iam divae infitioni, quibus commodum ire, hem! ' tempus eft. Sed nolo plura. "Tu bene vale, et mibi bene fa- vere, quaefo! perge, Reptim Wittenbergae d. 12. OGt. 1765. T SYNOPSIS | SYNOPSIS METHODICA E STIRPIUM AGRI ISENACENSIS CONTINUATA | dag ZE,s IoANNE FRIDERICO cero Medicin. Do&ore, et Caefareae Leopoldino - Carolinae Kiade. E. miae Nat. Curiofor. Clidemo III. CLAS. k ! " ^ X rg "i 1 "x E | 1 ; kc ar A o Flora Jenacenfs SYNGENESTITA. ... Polygamia aequalis, CoUwb we CICHORIVM. [a Wa (eon ( Iutybus ) caule fimplici n floribus confer. tis omnibus fefüilibus. £L. S. /V. p. 1197. | . Cichorium [ylveftre five offiinarum. C. B. Hindlaufte. E in oum pafcuis, agris. Fl. 4ug: mi Sepe, o 2] HYPOCHAERI. ja2. ——— HyYPOCHAERIS (maculata) caule fubnudo, ramo A foliis T .; ovato-oblongis, integris dentatis. Z.. $. /|V. 1197. * Hieracium alpinum , latifolium4 maculatum bizrfutie incanum , fore. magno. C. B, - " H. in pafcuis et collibus : um den fxdiacdef gegen Unterellen) a und in den Hir fibboernern ueber Bekonbere am Hefe 1 | ge. H-. Fl. $ Tun. prior, 3 HyrocHAERIS bou) calycibus oblongis imbricatis, caule nud 041 foliis dentato -finuatis. L. S. /V. 1197. E . Hieracium mitus dentis leonis folio afpero. €. D. 1 H. in agris, arvis: um Wartenburz , Vichbburg , Macdelfeine Fl. X Jun. et E Tul, 4 HYyPOCHAER!S (radicata) foliis dentato-finuatis fcabris, caule ra- — mofo nudo, pedunculis fquamofis. L. .4/V. x19]. — Hicracium dentis leonis folio obtvfo maius. C. B..— — - E ——. "mw 8r EU Hi in nemoribus et pratis fylvaticis: tm den Glasberg, im Hoer- E. Var cn. Mefeberg u. f. w. Fl, Jun. LAE. TRAGOPOGON. gio. pes (pratenfe) calycibus corollae radium aequantibus, '- * foliis integris ftri&tis. L. S. /V. 119r. - Tragopogon pratenfe luteum maius. C. B. H. in pratis? an der Neffe und. Hoevfel: e. g. in der gitdene : Aue, Fl. 1 Mai, et Tun. | X) Folia aepo valde undulata. "TaAGOPOGON ( porrifolium) calycibus corollae radio longiori- |. ^ bus, foliis integris nudis, pedunculis fuperne incraffatis. Bo L.:5.JV. p. 1191. Tragopogon purpureo - coerulettm porri folio, Zrtifi vulgo. CB. . : . H, in gramincis et cultis fponte quafi: 4uf der Klemda. Fior iles PL A. p uum - PICRIS. 812. Bs Bercipide:) S RNETUDE imbricatis. LL. S. N. p. 1192. ^. Cicborium pratenfe luteum birfutie afperum , vel bieracium bivfatum | fois caulem ambientibus, C. B. SH. in collibus dumofis: M MPs Peteriberg u. f. vo. F. 2 et. 3 dug. LEONTODON. 817. ET ( Taraxacum ) calyce inferne refiexo. L. S. iN. p. 1193. — JDens leonis latiore et angu[tiore folio. C. B. i d in pratis, pafcuis, pomariis, verfuris, Flor, Maio — Octobr, L RONTODON (au&umnale) foliis glabris, dentatis, integerrimis, I 4; calycibus ere&is, pedunculis fquamofis. L. 5. /V. p. 1194. HE Hieracium nigrum 'TABERNAEMONT, : rm 44pp. IN. AG. Pbyf. Med. T.AF. Eos Hi 1R h n m 82 NE Jenacenfis NEM H.in pratis et verfuris praefertim. Bymidinfeyliz, Fl,.i ju. et. Aug. — Otlobr, : LrzoNTODON (bifoidum). calyce toto edetto, hifpido, foliis den- 1 tatis, integerrimis , hifpidis , feus futcatis. L. S. IN. E 1194. ei Hieracium dentis leonis foliis birfatis, caulibus. apbyllis : laris y Dirx. Cat. Giff. p.122, pp. 2-53. Epben. Natur. Cur. Cent, F. et FT. j H. in pratis, AedBH pomariis, Fl. * Mai et 2 A 1 Radix ramo/a borizontalis baff NaEnuTa fufca perennir, Fc [ lia oblonga, dentata, birfuta fetis furcatir, primórdialia ob-- ufa. Scapus fiviatus , bifpidus, pilis ramoftr, baff tortus, incurvatuf, uniflovur. — Calyx amte florefcentiam mutant É , Jquamis accefferiir paucis , foliis lanccolatir birfutis, apict. ! dateribusque fablunatis, | klos flavus exterius virefcenr. Pep : pus plumofus fefftlis. ÓÉ 306) DirzrzNius fatis accuratam plantae figuram dedi t. Ephem, ! e LrzowTopOw (birfutwn) calyce toto ere&to laeviufculo, foliis: dentatis hirtis, fetis fimpliciffimis. L. $.V.p. 1194. — .- Hieracium dentis leonis folio birfutie afperum magis laciniatum. C. Bs. H. in pratis et montanis pafcuis: wm die aplls c und um Mosbach, -1-. Fl. Tulio et & Auguft. E 9*5 Multum convenit cum Aoi bifpido: differt taisbiilbbes pla e ta foliorum, fcapi, calycis glabritie, flore aurantio, qua po-- fleriori nota planta haec potiffiunum cognofcitur. et diflinguitur ab altera, cum ipfa in eodem loco nata, SONCHVS. 813. v SoNCHUS (arvenfi?) calycibus pedunculisque hifpidis fibombd. latis, foliis bafi cordatis. Z., S. /V. ^. 1192. s" lsartsco. maius foliis Soncbi vel- Hieracium fonchites, C. B. A . in agris praefertim humidiufculis, Fl. 3ul. et 4ug, EK RR (oleraceus) pedunculis tomebtofis calycibus glabris. i i. S. iN. 2. 1192. | | &) Son-. 3 Syngenefi ger $i -e) Sonchus (laevis) L. Sonchus laevis laciniatus latifolius, C... -) Sonchus (laevis) minor paucioribus laciniis. C. B. $») Sonchus (afper) L. Soncbus afper non. laciniatus. C. B. H. e. £. FE in quits, agris, ruderatis, Fl. Jul, et Aug. SCORZONERA. E ou c lacíniata) foliis linearibus dentatis acutis, caule : ere&o. L. S. JV. p. 1191. Tiragopogon laciniatum luteum, : C. B. H. in collibus et verfuris: auf dem neuen Wege binter Fifchbbacb, - . um die Michelskuppe und am Rammésberge, x, Fl. Tun. et Tul. *) Caulis /aepe diffufur, fqualidur, calyx fabtomentofur , foliis apice faepe bifidis. Flos calyce oix longior, pallidur, .. Pap- pus fefélis, plumofus, molliffmus, coloris ifabellini. SconZoNERA (graminifolia) foliis lineari enfiformibus integris, "s carinatis. ESSN. 5. i197. | - Scorzonera latifolia altera. C. B. RurP?. Flor. Sen. P. 207. ^Scorzonera folis gramineis! furmulis: , caule Müputo Md . SHALL. Cat. Gott. p. 417. H. in collibus dumofis; am Petersberge ueber Fifcbbach " in den. Hirfchboernern auf dem Hoerfelberge, --. Fl. Sun. et Tul. ho pou UN Eadem planta eft , quac dst an aa ufum culinarein., 4 nofira pem ribus in bortis colitur, MX CREPIS. 8I " CnrPIS . ( foetida ) foliis pinnatis angulatis ; petiqli dentatis, E. S. N. f. 1196. - Senecio birfutus. C.. B. H. in collibus apricis , campis, arvis et V eelorits am Webshor: 7007 ge; Rammesberg, Michelkuppe , um das Gefilde xcu der Heer- - firafe nach Eichrodt. Yl, Tun. et $ Jul, y Pappus /Lipitatus fi / mplex, $2 Cu $4 | «is Olférvafio XXII. wot code fe nec fua fponte, nec ope cathetéris urinam amplius red poffe; quare abdomen vicillim, praefertim circa regioneni: hy-: » pegaftricam ,. valde intümuit, ut digitorum ta&ui parum: vel - prorfus. non cederet. . Semper aderat dolor urethrae fpafmo- | t dicus, cum iíchuria coniun&tus.: Vox erat debilis; lingua 'haefi-- tans, pulfus intermittens et durus. De dolore in regione lum- borum, uti et inguinum, pubis, nec non capitis conquerebas | tur femper; quemadmodum vero primis morbi diebus ftimulum:;.- ad mingendum habebat, ita ultimis plane nullum perfentiebat 5 - j cum itaque fiftulam argenteam applicare intenderem, intrudere ' s illam non potui, urethram enim ita claufam inveni; ac fi filo li». gata fuiffet; catheteris vero cufpidem luridam obfervavi, ac fi; in liquorem vitriolicum fuiffet immería, id quod antea nun-.. quam animadvertere licuit. Quamvis autem. husicce- affe&um .- ftatim ab initio pro lethali habuerim, nihil tamen intermifi;. quod. ad levamen aegrotae pertinere poffe judicavis quare: fomenta- | tiones, nec non cataplafmata infimo ventri applicanda; interne: autem blanda diapnoica porrigenda curavi, nihilo tamen minus; verfus vefperam eodem die, quo accerfitus fui, corripiebatug aegra rigore et tremore, calida manentecutej ls di o&e, ut brevis fim, debitum folvebat. naturae. "to ^o - Altero poft obitum die cultro anatomico fobieti erin- praefentia Dn. Fellmett, Dn. Schweickhardt, Studioti medicinae; nec non trium obftetricum, ubi fequentia notatu digna occurre-*. bant. : De omento vix aliquae particulae eaeque furfum fufpen-^ fae, in confpe&um veniebant; Inteftina hinc inde erant inflam-! mata. Hepar deprehendebatur duriufculum, lividum; varie-. gatum. - Veficula.fellea bile pleniffima et quafi infar&a." Vefi- ca urinaria notabili.copia urinae diftenta et in parte anteric circa regionem pubis, cum peritonaeo, in pofteriori autem cum- utero ad. dimidiam partém concreta. . Conditio P ven. ... triculi ac lienis erat meus Iiwerioii vo SE Par- De Foetu. femioffeo veddito, etc. 85. — 51 s Partes. vero genitales in aedes meas deferre curavi, et dein in praefentia'defun&i Dn. Do&. Eichrodt, Archiatri Sereniffi- —mi Principis Bada-Durlacenfis, et Dn. Confiliarii Koelreutheri,: — Niri in re botanica do&iffimi, nec non Dn. Profefforis Boeck- -manni, ulterioriindagationifubieci.; ^ ^ ^. 5. 77^ 2 . — Ex diffe&a vefica urinaria una et dimidia menfüra urínae: cinerei coloris profluebat, non graveolentis et ferme aquofae; interior véficae pàrs erat nigricans et vafculis fanguiferis tunii- dis refertiffima; orificium eius circumdabatur dura, livida et - craffa quadam fubftantia, ^ Vreteres valde dilatati invenieban- —turaclotio pleni, alter vero, dexter nimirum, duplo capacior eratí(jniftro. Renes quidem , quoad afpe&um externum, fa- | ni, pelves vero eorum pelviumque tubuli valde dilatati vifi funt. — Ren fuccenturiatus dexter in putredinem abiit: va Less - Confideratis partibus urinariis, partes quoque generationi infervientes perluftravi, et primo quidem in uteri vagina, quam .. fecundum longitudinem diffecui; inveni tunicam duplicatam al- "bam, craffam, membranaceam, quae, àb inferiori vaginae par- te verfüs orificium-uteri exporre&ta, illud fere obftruebat. In . utero, verfus (iniftrum latus inclinante, obfervavi partem eius - fuperiorem inaequalem; poftquam autem decuffatim, una cum "tunica chorii, fuit diffe&us; Jobique quatuor reclinati, embryo, per tunicam amnii transparens, pérpulchre in confpe&tum ve- mit. Tninterna uteri parte nihil praeterpbaturale obfervare li- cuit, fi vafcula illius fanguine turgida exceperis. Ovarium fini- (srüni 4deó türgidum et magnum fe fe repraefentabat, ut ovum anferinum adaequaret, quo fa&tum eft, ut fuo pondere deor- fum tendens, füb utero fuerit repertum. Erat teftis hic finifter durus, in cuius parte fuperiori fubftantia offea prominebat, cum duobus tuberculis fupra eminentibus. — Cultro anatomico cum ulterius progrederer, diífe&tis involtücris effluebat materia, pin- guedini anferinae fimiilima,, quae nec aqua, nec fpiritu diffolvi potuit, ope vero iguis, more pinguedinum, ftatim fluida fuit gud s L 3 red- w^ 86 as ^. Flora lfenacenfis. E Hieracium ( pilofi ip mum); gud ieracint: murorum folie gilefifmmo. C. B..6. i isgeseita Noe gros coc M 8) Hieracium ( ivaticum s einig JMieradiien murorum lacinia 3; — tum, minus, pilofum ,. folio anguftiore.. C. B. ; t Hieracium (myephoren) L. H, macrocaujon , birfurum, fila Hi c Ft o Rt T — H.a) in rupibus? um NIE ; porem "7 don qebaue L. nm Stein, QB)'in fylvis paffum; «) im fylvis. s. Fl, Jun.et — M 3ul. 3 | 3 HieRACIUM ( paludofum) caule "paniculato, foliis atüpfdxicautis] | bus, dentatis, glabris, calycibus hifpidis. L..$./V. p. 1. 12 -"IHieratiu nilontanüm y glabrüm , latifolióm; mittus, .C. B. E e H. in pratis humidiufculis ;. m Winterffein , ar Mosbacher We- | 1 £e unter dem. Klofterbolze im Iob. Thale, Fl, $ Jun, et £ ju ) 3 HirnaciuM (fabaudum) caule ere&o.; ; xmultdoté : fanis OvatOs- 3 lanceolatis , dentatis, Aq igni LH ix AN. ?-3 1195. Heidnifcbwundkraut. | -o7 o0 (s MEUS caa 4 Hieracium latifolium fruticofum , birfütum. C. B. 3 1 . H, in fylvis: Klofferbolze , MA veria u, f. » Fl, £ Po ; ; Aug, et Sept, | MizsaCiUM (umbellatunz) ; foliis linearibus, fibdentatit fparfi s .*floribus fubumbellatis.. IL. S.V. p. 1195. | | À Hieraciun fruticofum, nifl, talus. C. B.- L3 33u. et ad v TP T | n1 x ' TAPSANA. py M ug . .—- LAPSANA Mem calycibus fru&us ungulatis , pedunculis ; . . tenuibus ramofi(fimis. L. S. JV. 9. 1197]. j -.Soncbo affinis Lamp[ana domeftica. GC. B. ^ Em. — . H.in sgris et arvis, Fl. X Tus et Jul. WnIELEM. iH (s 13 i | HYO. | | umm c 97 EL oru Gurt HXGSERISG/BSR 2o: Nd: Hiossi]é wo (nii) bat divifo nudo. L. S. N. f- iy: — Hieracium minus folio fubrotundo. €. B. H, in dh reno) vor Oberellen , und bei dem dd gem 1 Det, dr à Ju. eti Auge - zhonkd, | Cigpitati. CARLINA. 8236. CARLINA 1075 caule unifloro , flore breviore. L, S. IV. $. 1201. -"&) ' Carlina acaulis, siagno flore. C, B... - g)- Carlina caslefcens inagno flore, C. B.- H, utraque in collibus montibusque; Petersberge , Wadenberg , — Hoerfelberg , Gefilde. Fl, utraque Zuguffo, CanLiNA (eulgaris) caule multifloro, fübdivifo, floribus feffili- | bus, radio calycis fulphureo.' L. 5. iN. f. 1202. ' Cnicus fylveftris, jfpinofior.. €. B. H. in collibus, montibus pin im, Fl. : dug. et X 3 Sept. X) Caule fafciato plantam reperi zuf dem Varsherilere CNICVS. 833. Cxicus (oleraceus) caule. ere&to, foliis inferioribus lcioiatis, fuperioribus integris, concavis. JL. S. JV. p. I20I, - Carduus pratenfis latifolius. C. B. . H. in pratis humidiufculis, Flug, | ARCTIVM, 830. ARCTIUM (Lappa). foliis cordatis inermibus, petiolatis. Z. .S. N p. 1198. H .«) Lappa maior, Artium Drosconipis, C. B. (0) Lappa maior, capitulis tomentofi s, Montana. C. B. L3 1) Lappa rofea, C. B. Prodr. p. 102... at uH T ^ | H, &) - 7 Rf "i Flora Ienacenfis EN. H, a) in ruderatis,. verfuris,. agris; 2) in nemoribus: ág. um . die Schmetten, bei- Vnckerroda und. dem | Glasberge a um. Aug. - . die Gradierbüufer auf dem Creutzburger Salzwerke, : 3 M "'CARDVVS. 832. | Cilbup: (lanceolatus) foliis decurrentibus, haftato- -pinmátis, hi- fpidis , laciniis divaricatis , calycibus ovatis, fpinofis , villo- . fis, caule pilofo. L. S. JV. p..1199. - Carduus lanceolatus latifolius. C. Zi X 1 -— H. in campis, collibus, ruderatis, Fl, 1 1 jul, et Aug. . CARDUUS (wutans ) foliis fpinofis,, TEST IMBRE vi PNPET cernuis, fquamis calycinis fupgens T L. S.N. Da 1199. AH ) :m Cirfium minus; fingulari capitulo magno, - C. Bb. 417, H, in campis; collibus, ruderatis, | NRDETSARIDER albo:. am Fi ifc hbacher. Wege.. F l. 3ul. - — - lobe, | CanDUus (rrifpus) foliis finuatis, decurrentibus, margine fpino- . fis, floribus aggregatis, terminalibus ,- muticis. L. S. IV. : p. 1199. . Carduus fpinofifomus, anguftifolius, vulgaris. C. B. Lu Theopbraftiy ' TABERN; ^" ^e Hs in ruderatis et campis, Flor. 5 Jul; — Odfobr. 0 5000 . *) Caulis fulcatur, ramofiffmus, 'pedunculi folitarii, termina- ler , alati , !fpinoff : fubunifori, Folia femipinnata , pilofa, f pinofi jfima, decurrentia, laciniis trifidis, [quamae calycinae — exteriores f/pinofae , interiores muticae , laxae, lanatae. CARDUUS foliis pinnatifidis, inferne latiatis , ciliato - fpinulofis, '^: ?laciniis-Tobatis decurrentibus, floribus terminalibus Cori i; ftis, inermibus, 'An Carduus foliis liniatis fübtus tomentofis, enyituli feffili- — bus congéftis.mollibus fpinofis? Hart, Cat. Gotting.p. 359. H, in ruderatis humidiüfculis et pone fepes, Fl. X Jul, et Zug; ^ j * VE ER "T b LITT. ELTE me S À dna Nc... LM Cam -. LU eyngenefia,. -. -89 4j Carduum hunc copiofe circa Goertingam olim legi, priorem - vero nunquam, fi recte memini, | Carduwm itaque fpino/fff- mum , augu[tfolium vulgavem C. B. aut Polyacantbam 'Tugo- E. PHRASTI, T'ABERN, ad hanc fpeciem referendam effe dubito, fi - r idem eft cum Carduo cri/po clar, LiNwaEr. | | , Canpuvs (paluftris) foliis dentatis, decurrentibus, margine fpi- nofis, floribus racemofís , ere&tis, pedunculis inermibus. (47 & 'N. f. 1200. | - Carduus paluftris. C. D. "o ^- H. dn pratis humidiufculis fylvarum , ^ praefertim flore albo: 7 zwifchen der. Rubl und dem Tbale. FI. Jul. — Sept. | i iapuo: (defloratus) foliis lanceolatis, ferratis, fubfpinofo-cilia- tis, nudis decurrentibus, pedunculis longi(fimis, lanugino- fis, unifloris, fru&tibus nutantibus. L. $. /V. p. 1200. .. Cirfium f ingularibus capitulis parvis. . C. B. | H. in collibus dumofis: Ze "aki e T dem Hoerfillerge. ; J-. Fl. 3l, et E Aur. | rm (marianus) foliis amplexicaulibus, haftato - pinnatifidis, ^ fpinofis, calycibus aphyllis, fpinis canaliculatis, duplicato- - ... fpinofis. L.S. ZV, p. 1200. Carduus albis maculis notatus, vulgaris. C. B. Mariendiftdl. ii H, in eultis et ruderatis. xx. Fl. Sept, Canpuus Ctuberofus) foliis pinnatifidis, fpinofis, feffilibus, caule inermi, floribus folitariis. Z. S. iN. - 1290. lacea tuberofa. 'TABERN, ;H. in pratis et pafcuis montanis; zwi/cben Rotbenbof und Mo- bach, im Georgen- Tbal, T Fl. 2: 7u. et Aug. *) Eadem planta eft Cirfum pedis, radicibus teretibur, com- geflir, pinnis foliorum Jemibilobir, ramir uniflorir. Harr. Cat, Goetting, p. 360, quamvis radix ramofa fibris fimplicibus folummodo tegatur, ^ Vtplurimum Pn albo, rarius carneo occurrit, |Canpvus (acaulos) acaulis, calyce glabro. L. Sp. Plant. /s I 199. " ^Vpp. IN. 48, Phil Mai T.IF. m Car-. | go Forà VWenatenfis ^ QCarlina acaulos, minore, purpureo flore. C B. — . H. in pafcuis editis etcollibus. Fl. dug. et $ Sept, — —. : m "Varietatern caule fpitbamam longo multifloro non raro rep i "jn pratis editis: um Mosbacb, | Eadem varietas limites tollere - videtur primo intuitu inter hanc et praecedentem fpeciem , cui, fatis fimilis eft; fed huius ne conicur , alterius autem "ded. 1 (o wylindricur etf. | 1 ONOPORDON. 834. | OxsorOoRDON (Aantbiumn) calycibus fquarrofis, fquamis fübula- tis, foliis ovato-oblongis, finuatis. L. S, /V. p. 1201. Eo "Spina alba, tomentofa, latifolia, fyloeftris. C. B. — — I H. in campis rudératis; wm Fifcbbach, gezen ccv F.i gl, et 4ug. . | SERRATVLA. 833. | SERRATULA (tinfloria) foliis pinnatifidis, pinna apod, x ma. | xima. L. S. /V. p. 1198. Scbart. " Serratula, C. B. pgs M H, in pratis et collibus domi: um Wartenburg Hinten im: . | banners- Tbale, am Petersberge, -E. in den Hivfcbbaernern a (s. wor Winterflein, Fl. 1 Jul. et Aug. | SrERRATULA (arvenfis) foliis rud fpinofis. L. S. IN. ?. ist Carduus V'inearum y, repens, [oncbi folio. C. B. " Hun agris humidiufculis, T], 3 Jul, et Aug, EVPATORIVM. 842. EUPATORIUM (cannabinum) foliis digitatis. L. S. N. $. 1204. Eupatorium cannabinum. C. B. & H, in uliginofis et udis nemorum; auf der Schbmetten, um den vien bei dem Siebenbrunn , unter dem Ietors, P Fl. Au) | BIDENS. 840. | E) Bipxwe (tripartita) corollis flofculofis, caljcibus fubfoliofis, | fe vct: — foliis — L. $. IN. . 1203. ! " T * "A * ; Syngenefia, — E - fennalina aquatica , folio tripartito divifo, C. B. E. *^ H. in inundatis, rivulis et foffulis: Michelibach ; um. die Spicke,- im Sobanner-Thbal. Fl. X Aug. et Sept, BipzNs (cernua) foliis lanceolatis amplexicaulibus, floribus. cer- - .- muis, feminibus ereCtis. L. S. /V. p. 1203. r Cannabina, aquatica, folio non divifo. C. B. 3 M. in rivulis et foffis; um die Spicke, im Tobannet- Tale , uM. | die fcbparze Pfütze, Fl, & Aug. et Sept. - E^ : Polygamia fuperflua. —— di BE UT ouosveot Ls ARTEMISIA, 849. ARTEMISIA (pontica) foliis multipartitis, fubtus tomentofis, flo- -- ribus (pt otand "incinibns, receptaculo nudo. L. 5. N. ».1208. po qotiticitm tenuifolium, incanum. C. B. H.in collibus: vor der — gegen Südoft , auf dem Hi- gel, X, Fl, $ Aug, et Sept. Ens (abfyntbium) folis compofitis , multifidis, e oribus fubglobofis, pendulis, receptaculo villofo. Z. S. N. f. 1208. 1 war ponticum , feu romanum. -afficinarum y feu Diosconipis. | H 7 "" i gie m «n der dmn *, F. X & Auf. et arra oulgaris) foliis pinnatifidis, planis, incifis fübtus |*'-^ toméntof(is, ramis "eaim. opibus ovatis, radio quin- quefloro. L. $. IV. p. 1208. k 7w) irtenifia vulgaris. : C. B. aifp Artemifila vulgaris, maior, cal ex viridi albicante. C. B, Dun . Catal. Giffenfr is, p. 165. Hag in ripis, ruderatisrerfaris et B. in coemeterio, Fl. 4a, NI Do Wb. . : TANA- | - 7 afin . GNAaPHALIUM (arenarium) foliis lanceolatis, inferioribus obtufis, "OC TANACETVM. 848. 1 TiAcETUM (oulgare?) folis bipinnatis ferratis, L. & FN. kK j 1207. : 4 — ünacetum vulgare luteum. C. B. Rbeinfarn. —— H, in ripis et verfuris, Fl. 4 4ug. et $ Sept, CONYZA. $94- .; . - Caixa 2 (finarrofa) foliis lanceolatis, scutis, caule annuo corym-. 1 .bofo. L. S. IV. p. 1212. [ Conyza maior, vulgaris. C. B. . 1 H, in sciens Raniminberg , Peteriberg ,. Hoerfelerg, Fl, & Aug. polt, " GNAPHALIVM. 850. : b GNAPRALIUM (dioicum) caule fimpliciffimo, corymbo fi EO terminali, farmentis procumbentibus. . L. S. AV. f. 120g. | Gnapbalium montanum, rotundiore flore. C. B. | Gnapbalium montanum, longiore folio et flore, G. B. * H. in pafcuis editis, et collibus, Fl, $ Maz, et E Tun, | AB ! caule herbaceo, fimpliciffimo, "dnas compofito. L dm $4. 1210. Rbeinblumen. 7 Elichbryfum feu. Stoecbas citrina latifolia.. C. B. H, in via regia: Zwz/chen Unterellen und Herda jfi pf Dia. P » richsberge. 3k. Fl, dug. | " i Pj "GNAPHALIUM Culiginofum) caule tiinofh. diffufo, fotibus con« d fertis, terminalibus. Z. S. /V. p. 1211. b. H, in undatis et ss humidiufculis :: 4» der Neff. Fl. 3l, et e 4ug. . i GNAPHÁLIUM - ( looi) caule fi impliciff imo, floribus fpes 4L. S. IV. p. 1ar1. ! Gnaphaliam Wiaius, ngaftoy allo falis alterum, C. B. | a Hia vo so 4 daSyngenefia. | 93 . H, in fylvarum bumidiufeulis: -Koblberg , Kloflerbolz, Y), ng et Sept. BELLIS. 964. BeLus (perennis) fcapo nudo. L. E IN. p. 1220. Bellis fylveflris, minor. C. B. H, in pratis et pafcuis. Fl, toto anno, MATRICARIA. 867. MaTRICARIA ( Parthenium) foliis compofitis planis, foliis ovatis, incifis, pedunculis ramofis. L.S. JV. 5. 1222. Matricaria vulgaris, feu fativa. . C. B. | H, in ruderetis: um Wartenburg , bioies.. am Steige, T P. "Bl z X jul. pofi. TRIBETHS (inodora) receptaculis hemifphaericis , radiis pa- » tentibus, feminibus coronato - - marginatis , fquamis calyci- ^ — mis margine obfoletis. L. 5$. /V. 9. 1222. Chamaemelum inodorum, five Cotula won foetida, C. B. ;^— .-H. in campis et agris: c, g. regen Fifcbbach, u. few, Fl, 3ul. et Pt *) Chryfanthemi vera fpecies ob calycis fiiia MATRICARIA (Chamomilla) receptaculis conicis, radiis patentibus, feminibus nudis, fquamis calycinis margine aequalibus, L. & N. 9 1222. | | ALeucantbemum Diofcor. C. B. .. H. in agris fccalinis abunde, F).: 2 Mai. eti Jun. MaTRICAR!A (Juaceolens) riarum conicis, radiis deflexis, feminibus nudis, fquamis calycinis irargine aequalibus, Z5. V, p. 14223, 31 . H. in agris, e. g. m dem Creuzburger Salzwerke, Fl, 2 Jm. CHRYSANTHEMYV M. 866. | CHaYSANTHEV UM ( Leucanthemum.) foliis amplexicaulibus, ob: Jengis; fuperne ferratis) inferne dentatis. L, S. JV. p. 12^ 1. m 3 p Del- ^ —— MN Florá Mn $ ce» 13. 'Bellis fyteftris, 'eitil füliafo; maior, C. B. | ) Bis [yleeftris , caule foliofo, biv[uto, maior. C. B. 1 H, a. ubique in pratis & verlüciss f. in collibus, e, £ «mn das Gefilde, El, w. Sun, 8. $ Tul. et Aug... 13 CHRYSANTHEMUM Corm) foliis pinnatis, incifo- ferratis, - . caule multifloro. L.S. /V. p. 1221... «) Tànacetum montanum, mitore flore. C. B. Lp. Tanacetum moutanumy, 'inodorumy meiore flore. C. B. B 20005 His et'B. in collibus dumofis et fylvisz um Wartenburz, Kuh i forft, am Hoerfclberg. Fl. X Jun.et Jul, : " Ic n radie qyte reperi , in den Weinbergen bei Bic. y yoat. . | CHRYSANTHEMUM- C fegetum) foliis amplexicaulibus füperne "Y 7 'ciniatis, inferne dentato-finuatis. L. S. /V. P. 1221, | . Bellis lutea, folüs profunde incifis, maior. C. B. | H, in agris arenofis; um Oberellen copiofiífime ,- ut : Rurprus olim. ; quoque obfervavit, Fl. ul, et Zug. — 2o 9) Ex Belgio feinina plantae, antea circa hunc pagum non E | "d prifcis. temporibus ab equis Dynaftae cuiusdam ibi degentis, im - ventribus eífe adportata , veteres ruricolae contendunt. E DORONICVM. $862. DOxósiiców Cpardalianches ). foliis cordatis , obtufis , , fadícali 3 bus petiolatis, caulinis amplexicaulibus.- L. S. N. p. 1220, » Doronicum radice fcorpii,. C. B. T j H. in nemoribus: unter Wartenburg « an dey rd im Walde. A» (08 Fl, E Jun. pos. : ba AnNICA .(snontana) foliis ovatis iieiie d caulinis geminis, op- ; pofitis, Z, S. JV. p. 1219. 23 . Doronicum plantaginis folio, alterum. cC B. 'H. in pratis montanis; awf dem Infelberge , liber der RuBl. " supha : Winterflefn und dé ase copiefiflime, F], £ E un. et : Su, E - S s» * T d — ^cSyngenefia. | t EM... -INVLA. 860. ilvora — foliis radicalibus lingulatis, hirfutis, füb ramis am- ) - plexicaulibus, dentatis. HALL. Cat. Gütting, p. 39^. HI, in pratis et ripis ad fluvium Werra , zwifche Spichert. und | Creuzburg. -. Fl, dug, E ( pulicaria ) foliis undulatis, emplexicautbus, caule pro- ftrato. £L. S. /V. f. 1219. After paluftris, parvo flore globofo. C. B. C000 Hin inundatis: a» der Nae und am npeaaien J.FLEI 4ug. et $ Sept. InuLA ( falicina ) foliis lanceolatis recurvis, ferrato- oiliitis, flori bus folitariis, ramis angulatis. Z. S. /V. p. 1219. 4Aler foliis ovatis ciliatis utrinque. glabris. HALL. Catal, Gütting. $.398. . | After montanus, luteus, falicis glabro folio. £4. . H. in collibus dumofis: uber Fifchbachb am Petersberge, im Hoer- Jelbolze "X auf den Hirfcbboernern am Hoerfelberge, A-. Fl. X Jun. poft. Zum) Nunquam hanc plantam vidi habitantem in uginofer; ficciffi- ima enim loca amat. E ERIGERON. $858. | Éx1GT RON Ceanadenfe) caule floribusque paniculatis. L. S, N. 9. 1213. H. in huwidiufculis nemorofis : im Kloflerbolze , bei dem " Cux- burger Salcwercke , auf den abgelaffenen Teichen, hinter der | Klemnda in der Alle. sk, Fl, Aug. - Ent ERON (acre) pedunculis alternis, unifloris. FL. S. IN. p. 1213. *« Conyza coerulea, acris. C. B. D H. in collium arvis; 29 Ranitiode Povsez u. f. y, Fl. ul. et Ed SOLI- y 0 Flora Jfenacenfis | | | /SOLIDAGO. 859. E E (Firga surea) caule fübflexuofo , angulato ,- ricemis | paniculatis, eres, confertis. L.S. IV. p. 1218... ^. "Firga aurea, ongu[tifolia, minus ferrata. C. B. . -.H, ia collibus dumofis et fylvis; um xot ret i in Kferhol | OTI CUme, y. fe wo. Fly Zug. et Sept, SEN ECIO. 850. | '"Siffreero Coulgaris) corollis nudis; foliis pinnato-finuatis, wnple- 31 xicaulibus, floribus fparfis. £L. S. JV. p. 1214.. 1 - Senecio minor, vulgaris. C. B. Kreuzwurzel. H, in arvis cultis. Fl, zozo anno. j .SsNEcCIO (vifcofus) corollis revolutis, foliis pinnatifidis, vifcidis, 1 Íquamis calycinis laxis , longitudine perianthii, L. S. Na 4 ?. 1215. | Senecio incanus, pinguis. C. B. | H. in ruderatis, nemoribus, muris, e, g, em Fi ifiblacher Wege, Fl, $ Jul. et 1 Aug, M : SEwscIO ( Jylocticus) corollis revolutis, foliis pinnatifidis, den. | ticulatis, caule corymbofo, ere&o. L. S. /V. p. 1215. M. H. in nemoribus et fylvis caeduis e. g. um die Weinfirafe, im. Tannenwalde , i Klofferbolze. Fl. $ Tul. et $ 4ug. E : SzNrcIÓ Cerucifolius) corollis radiantibus , foliis -pinnatifidis, — -. dentatis, hirfutis, caule ere&to. L. S. IV. p. 1215... - dacobaea vulgaris , folüs inftar eraucae laciniatis, C, B. Pín,p. 131.- ; A H. in collibus dumofis et pafcuis: am Petersberge, um dar Ge flde , am Rammesberge, Fl. E Zug, et € Sept. r SENECIO (Jacobaea) corollis radiantibus , foliis pinnato- e laciniisJacinulatis, caule ere&to. L L, S. IN, p. 121 M Jacobaea vulgaris, laciniata, C. B. Neg in fylvis, imd verfuris. ETA eti 4n , E -. - . $ENE- co Syngerefiá. Lr ^SENECIO (nemorenfi?) corollis radiantibus o&onis , foliis lanceo- latis, biferratis ,. fubtus villoüs ,; caule ramofo. 7. S. 4V. : P. 1215. . Senecio foliis ovato-lanceolatis » fubtus birfutis ; floribus umbellatis. HALLERI Cát. Gotting. p. 405. H, in fylvis altiffimis, e. o. e» der Nordweft- Ste der flier ger unter der Spizze, Fl, $ Jun. et $ Jul. *) Eadem eft plarita cum illa, quam Perill. de HarzeR in monti- bus Hercyniae legit, quamus non fatis defcriptioni Liuzacanae convenire videatur, .SENEcto (Saracenicus) corollis radiantibus, floribus corymbofis, foliis lanceolatis, ferratis, glabriufculis. L. S. JV. f. Sii ; FH irga aurea. anguftifolia, ferrata. C. B. H. in fylvis montofis; Kloferbolze , Schbmetten, Md In- TTE tél Fl. i à 4ug. et X Sept. | YruA » "TVSSILAGO. 856. TussiLA co ( reis fcapo imbricato, unifloro , foliis fübcor- e csse: angulatis. L. S. IN. p. 1214. H. in n agris; arvis, ex Fl. E Mart, eti April. ld TussiLAGO Chybrida) thyrío obibago, flofculis femineis nudis - plurimis, Z. S. IN.:p. 1214. T Petites minor. C. B..——— | | H in ripis et foffis :- bei der. Pulsernill ulti £tgen. Sruehbfe, vows Fl. s april. poft. M ico ( petafites) thytío fg lofculis omnibus herma- phroditis. L. S. JV. p. 1214. Peftüeuzwurzel. o Pelof tes maior et vulgaris. pp | E: ripis et rivulis: 2m Michbelsbache, an der Neff, p^ di Pal. vermüble und bei Stedt Ud. Fl, 2 April. poti. - ap. MÁB.PbyLMd.TIE ^ 0-8 ASTER d :98 | — 1 nene sRS ; TEES 0 JASTER.. /858.- — e O19: 2? » AstpR (Thipolium;) foliis lanceolatis, integerrimis, carnofis e 1 | bris, ramis inaequalibus, floribus corymbofis. L. SM 1 CATR dS. I Tiipolium minus , coeruleum, C. o T /^.* Hiin falinis Cruciburgen/ibur, Fl. Aug: $4 r ASTER (CAtmellus)) foliis lanceolatis , obtufis , Pipiilo trinerviis,. 4 ^ jntegerrimis, pedunculis nudiufculis , corymbofis, fquamis calycinis obtufis. L. S. IN. 5. 1216. ! M AMfler atticus coeruleus, vulgaris, C. B. : "y ats HB, in collibus dumofis: 4m Petersberge , Hoerfillerge, in dm. : mh | "Weinbergen bei Eichrodt, Flij-— Sept. — : . ANTHEMIS. 8 810. » 3 Aorhikis (arvenfis) receptaculis conicis, paleis fetaceis , femi- . nibus coronato-marginatis. L. $./V. p. 1223. - | Chamaemelum inodorum. C. B. H, in agris editioribus et arvis, m verfus — H. 2j Mai. et en ^ p. 1223." ^ | Gbamaemelum sedes C. B. Ls H. in agris et ruderatis, Fl. Tu, echa | | AxTHEMIS (tinforia) foliis bipinnatis, ferratis, fübtus tomen-. ^or tofis, caule corymbofo. -L, $.2V. p. 1223... Buphthalnium tanaceti minoris foliis. C. B. Retsebtigiei: j ^C H.incollibus. FI.X 357, et Ju 3... oso TN ACHILLAEA. $7 Y ER X E" -AcHILEAEA (Ptaruica) foliis.lanceolatis, acuminatis, argute fe- . ratis. L. S. /V.. p. 1224. Weilfer 4fudorg. 8 dd . Duacunculus praten[is [errato folio. C...B.. | UM j - Syngenefia. : ^99 H. ín pratis humidiufculis et uliginofís,. e. g. £u Vae noi Fl, | tjw.etdug ^ ACHILLAEA (;Millefolium) folis bipianatis. nudis; laciniis lineari- - — 'bus dentatis. L. S. /V. p. 1224. &) Millefolium vulgare album. C.- B. Grenzel, N2 IMülefolium vulgare, minus, purpureum. C. B. H, utraque in pratis, verfuris, palcuis, FI. jul. « et Aug. Polygamia frutranea, CENTAVREA. 280. CENTAUREA (phrygia) calycibus recurvato- plumofis, foliis indi- vifis. L. S. IN. p. 1229... lacea atiflas capite birfuto. C. B. in fylva: vor Obercllen neben, der Heerfraf 4. Fl. T0 et Zug, CENTAUREA. montana). calycibus ferratis, foliis lancgolátis, de- .— — currehtibus, caule fimpliciffimo. |. S. JV. p. 1229. : ;. Cyanus montanus, latifolius, vel Verba[culum cyanoides..C. B... ut N H, in pretis montanis et rupibus umbrofis : 2m Klofferbolze, im | — Helltbale, am Koelorfies bei. dem. gebauencn Steine. 4-. Fl. | »xMai—4ug [T (Cyantus) calycibus ferratis, foliis linearibus, inte- | gerrimis, infimis dentatis. Z. S; N. p. 1230. | Cyanus fegetum, flore coeruleo. C. B. . H.in agris. Fl. Jun. — Sept. € CENTAUREA C/fcabiofa ) calycibus ciliatis, foliis pinnatifidis, pin- | A mis lanceolatis. £L. $. /V. p. 1230. B "Scabiofa maior, [quamatis capitulis. 'C. B. ! H, in collibus et pafcuis,- Fl. X jul. et Aug. gen (Jacea)). calycibus (quamofis, foliis lanceolatis, ra- | avos Mrinago Vcg sed ramis angulatis, L. 5. T. p. Eu-9 | | | l dj N | ow | J A2. dacea Y "A — 100- | JA Flora Jenacenfis ueste m Áb . Tacea nigra, pratenfis, latifolia. G; Macs | H. in unis Me verfuris, Fl, 2 Jul. 4p 200008 UI 7 e 7" eoREOPSIS. 897. : . Conzorsis (Bidens) foliis lanceolatis, ferratis, oppofitis , ample. 1 xicaulibus. L. S. JV. p. 1229. n H, in foffis et inundatis: um 4ie Spizze in Iobanner-Thal, gh h gen Mesbacb. --. Fl. $ 4ug, — Nov. ; Polygamia- nece[faria,. FILAGO. .. E FiraGo (motitana) floribus conicis terminalibus axillaribusque, caule fubdichotomo, erecto. L. S. N. p, 1235. — " . Guapbalium minus, repens. C. B. M [ H.inarvis, collibus, pafcuis um Wartenburg, PR faf. bei Oberellen. Fl. 3ul. eti Aug. : ^ FiraGO (arvenfi?) foribus conicis, lateralibus, caule panicu ato 0 LS N.p.s1238:2^. | , . Filago càule' eretio, ramofiffimo , glomerulis ad als foliorum Imge. P» | feffilibus. Hair. Cat. Gotting. p. 370. - * H.in campis et arvis, Fl, 3 Jul, et E Aug. FiLAco caule dichotomo , fphaeris floralibus in angulo foliorum d feffilibus, HALLER. "C. Gotting. p. 37. S Gnapbalium vulgare, maius. C. B. H. in arvis, pafcuis, collibus: um Werrexburg, Vichhurg, Ka j bei Olerellen , um Mosbacb, Hs dem groffen Webr, Fl, 3 3 n jJ et 4 dug. E OTHONNA. 888. E nien Cintegrifolia) foliis lanceolatis, fübdenticulatis, ilo. 1, - fis, floribus umbellatis. Z. S. JV. p. 1234. A --JMlacobaea montana, anguftifolia, non laciniata. C. B. NEU H., in nemoribus editioribus : 2m Hoerfelbolze, bei wenigen Lup- — | Lo in den Wafferriffen und "^ » ^itben dem. geben Sides PTC Sgen iq. | I0l ^ Steine, im: Kloflerbolze an. der Sidonia Grenze. ed Hf Mai.et& jun. ——— Bonipimis IASIONE. 896. Listoxz (montana). L. S. N. p. 1236. Rapunculus fcabiofae capitulo coeruleus,. C. B. H. in collibus, pafcuis, rupibus: um Wartenburg , Kaff, im Ie- | bannes-Tbale u. f, w. Fl. $ Jun, et 1 ; Ju. VIOLA. 898. WioLA (hirta) "acaulis, foliis cordatis, pilofo.-hifpidis, L. S. IN. o P. 1238. H, in collibus dumofis, campis: praefertim verfus e, iptentrionem. . Fl. 2 April. et E : Mai, ViorA (adorat acaulis, ftolonibus reptantibus, foliis cordatis. | 1,5, 295 $.5238. ^ Viola martia, purpurea, flore fimplici odoro. C. B. H. in pratis, pomariis et pone fepes, Fl, 2, Apri, V1OLA (canina) caule demum afcendente , foliis oblongo-cor-- datis, Z. S. JV. p. 123 Viola martia inodora ; po " folüs. rotundioribus et maioribus. H. in pratis montanis et fylvis: HET Klofterbolze, Hoerfelbolz , ui w. Fl. X Zprál. et $ Mar, Ni01A I Lin id triquetro, diffufo, foliis oblongis, incifis, ftipulis dentatis. L. S. JV. p. 1238. v) Fiola bieolor, arvenfis. C. B. ^ $ . B) Fiola tricolor bortenfis, repens., C. B. n ; H, a. in arvis, agris, hortis; Q. in pratis ueber Rub] ad vias, et in rupibus uinbrofis , unter Wartenburg , im. Helltba?. Ag | «à, et B, Mai, — Sgpt. | E. ! n4 | ^ — Nioe- | 302. pim Fhra. enadinfs. $ VioLA (mirabilis) caule triquetro, foliis rehiforuitiafl floribus | 3 | lass apetalis. Z. 3. /V. p. 1239. DirreNmu Car. Giffens. — p.36. dpp.p. 36. —— E fs in nemoribus: auf der Sübseccri Am Hoerfelbolz, bei weni-. 3 E q Lupniz, X. in den Hirfcbhoernern, am rs ^ 3 l. April, 3 ucl | IMPATIENS. $99. pido, it A j io (noli tangere) pedunculis multifloris, pit d foliis ; ovatis, geniculis caulinis tumentibus. L. 5. JV. p. 1239. j . Baljamine lutea five noli me tangere. C. B, - H, in nemoribás umbrofis, praefertim ad tivilos : e. mdi T Weinflraffe , im Focus agi im Klofterbolaé &. y. FL p menn | ' | "t gd SIS. Ld o "GYNANDRIA. ; aitmus cio |. OR C HI 8. /900.- Eur OncHs (bifolia) bulbis indivifis, necari labio Nace ins ka tegerrimo, petalis patentibus. ZL. S. /V. p. 1243. E Orciis Mis altera, C. B. OA . in pafcuis, ericetis [ylvis: im Mofc e; Kolibo, 4u 2d 5 : Fiebhurg. Fl. 1 E jun. et 4 t jul. p^ (de d [. | OscHis Celobof) bulbis indivifis, ne&arii cornu j bride labió wei 2^ fido , medio trilobo , petalis apice fubulatis: £L. S. IN. p. 1242; MER. ^"Orchis radicibus Yablehags » fpica bresiff mua, labello i [2 Pato, matico. Bids: Cat. Maid RUM : id wo) H. in b UN " . E v^ | PN E d . Gsuandria. Jr MER 103 à P in disi bei bid Frommesboff gegen. Abend, neben dem. | Klasberge, im Walde gegen die Range. --, Fl. & Mai. ett — gun. | Oncuis (morio) bulbis indivifis, ne&arii labio Pahiido, crenu- E digagos cornu obtufo, gn omnibus conniventibus, L. S. V. P.1242. | Du Orcbis morto foemina. €. B. | ' . H, in pafcuis collium et ericetis: sm Vieburg, Kaff, Rerg : u. f. w. Fl. 2 Mai, prior. OncHis (mafcula ) bulbis indivifis , ne&arii labio, quadrilobo crenulato, cornu obtufío, petalis -dorfalibus reflexis, L. S. IN. 5. 1243. .. Orchis morio. mas, foliis maculatis. C. B. H, in pratis montanis et pomariis ; um dar Gefilde, Moibach, War- tenburg, Fl. £ April, et Mai, Onenis. (militaris) bulbis indivifis, neCtarii labio ioquelido! ^^ pun&is fcabro À "cornu dogs petalis fluentibus. L; S. 1V. f. 1242. Orcbis militaris, C. 3 ww in collibus: wm dar Gefild: und um den BrbimnbR --. Fl, 4. Mai, et € Jun. "Oncuis Clatifolia) bulbis dba , re&is, neCarii cornu conico , labio trilobo, lateribus reflexo, bratteis flore lon- f gioribus. E X14 -«) Orcbis palmata, paluffris, latifolia. C. B. "2 Orcbis palmata, pratenfis, maculata. G. B. —. H. x. et f. in pratis udis et uliginofis, Fl, X Mai, et 1 x jun, | Oncurs ( fambucina) bulbis fübpalmatis, i MN ne&tarii Cornu conico , labio ovato, trilobo , bra&teis longitudine. Tto- rum. C. P. . Orbis palmata fambuci odore, ftitus ex " albidis et purpureis. C. B. H,im — — P — * P sd T —— —— 9 - . x. E. - , a Tos |... Fa P — Am m Ee in ' pafcuis montanis: weter der. Viebhurg , ud Waitenburg, T auf der Kaff. --. Fl. E April. et E Mas. OncnHis (maculata?) bulbis sun gestes. ne£&arii cornu -' A germinibus breviore, labio pU petalis dorfalibus ere&is.. -—L. S. NN. gp. 1243. di ^ Ond palmata, montana, maculata. C. B. .. H. in üemoribus et fylvis humidiufculis: im Kigerhales, Mj berg, Koblberg wu. f. w, Fl. X Tun. et & ul. i Oncuis (conopfea). bulbis palmatis dtr cornu fetaceo, ger- " minibus longiore , labio trifido , pus dorfalibus e 1 tiffimis. L. S. N. 5. 1243. OUS . ia - Orcbis palnata, minor, Caos oblongis, - C. B. H, in paícuis montanis et collibus gramineis; um Zen Infellorg, ; gegen das Gefilde, ueber dem Kramtbal, Fl. t $ jun. etijuh - ! — 4 SATYRIVM. 99H. d Td d 1 Sarti (viride) bulbis palmatis, foliis obloniris, itufis, 8 ne- &arii labio lineari trifido, intermedia obfoleta. .L. LS N. f.1243. — E | H. in pafcuis: auf der ScHotwiefe : unter dem Infcllerge , P "! : m gleich gegen Mittag, Yl. 3 Jun, et i Ju 1 . OPHRYS. 905. ^ | D - Ornays (nidus avic) bulbis fibrofo-fafciculatis, caule vaginatc X1 ne&arii labio bifido. L. S. V. p. 1244. E Orcbis abortiva , fua. C. B. i ) Ten, um den Klasberg uà den ble s Fl. i Mai, -—— | in monte [nfulano X jun. | » d OrHRYs (ovata) bulbo fibrofo, caule bifolio,. foliis ovii; nes Gariilabio bifido. L, S. N. p. 1245. na fois. CB. — ; aeq HM b. hi o Gynamdrias c ^ 195 H. in pratis montanis: im Hellibale, um. den OU El. H 5v gum prot, Lo ras vs Cimfetlifera: isosais 'bulbis fübrotundis, fcapo foliofo, . ' .. me£tarii labio fübquinquelobo. L. $. N. g, 1245. . Orcbis mufcae corpus-veferens ,' minor, -C. B. | .. 4, in collibus dumofis 1. wm da: Gefilde ueber: P Hoerfcl, auf den Huegeln ueber dem Gramibal, um den z nPHcg- * Fl. $ Mai. t Jur Y Vend osi w . SERAPIAS. 905.. Bini AS CHellebórine) bulbis fibrofis, ne&arii 1 labio obtufo, cre- ;, . mato, petalis breviore. 4.5. /V. p. 1249. Serapias (latifolia ) caule multifolio , multifloro. ZL. S. JV. EE ror | " a) Helleborine tatilotta montana. C. P. 2 ge Helleborine, »altera,. atro- rubente flore. C..B. dv EYr 4 Ji. .H. ww. in collibus, dumofis; «m. dar Gefilde bei Mosbacb,. em Pe- | ' teriberge , um Wartenburg , bei dem Frommesbof. - B.) in collibus: wm dar Gefride, in den vaut né Eichrodt, 4-, Fl.g. et f: A jun. et 2 7ul SrnAPIAS ( Helleboriste) latifolia, oribus n magnis; paücis, albis- . que, HaLr. Cat? Gotting. ? 64i Vi Helleborine flore albo ee! Dama[oniam. montanum, latifolium. C. B; H. in fylvis et nemoribus umbrof(is: auf der Schmetten , auf dem Kielforfle, bei dem. Frómmesbofe, Fl, 3Jun. poft. p (Helleborine) longifolia paucis purpureis floribus. HALr; | Catal; Gotting. p. 64. jac elletorine montana anguftifolia vara C. B. H. in collibus dumofis:: Je Mosbacb und bei dem Frommesbofe. 3X. Fl. $ un, pott. agir (Helleorine paluftris) anguftifolia, tomentofa, floribus .» cherbaceis, intus albis. L. S; V. p P. 1943* " *W -H£: E |. » 4pp-N. Ad. Phyf Med. TF. ii Hi * | E | CHE P 106 » Flora Ófemacenft — . Helleborine angaftifolia, paluftris froe pratenfis. C. RF. b H. in pratis editioribus humidis: 5ei dem Siebenbruns md bM i (7 bach, 3. zwifcben. Mosbach. und Rubl am Fufpfade. F jul. poft. : CYPRIPEDIVM. 906. hk j CypniPEDIUM ( Calceolus ) radicibus fibr ofis ; foliis 'ovato- lan- 1 " 'eeolatis, caulinis. Z. S. IV. p. 1248. - os E Hellebovine flore rotundo , five Calceolus.. C BD SU - H.in nemoribus: Je? wenigen Lupniz,, im bar ec Re un! der Othopna integrifolia, .Fl. $ Mai, et & Tun. 4^ : 17] PEN Polyandria. Yorv$d 209 : | | ."ARVM. gis. ARuM (maculatum) acaule, foliis haftatis, integerritis, fpadice clavato. L.S. /V. p. 1251. | rum vulgare maculatum. et non maculatum. "C. B. EN ^ ^H,in nemoribus; wm den nes s dem Sq , Mai, et $ dun. " M "M o N OEC I AC ' -. Monaria. ZANNICHELLIA. 920. ZANNICHELLIA paluftris. L. S. IN, p. 1289. ^. | Prin capillaceum, capitulis ad alas trifidis. C. B. . in foffülis: unter dem Klofterbolze, in der Tisssrim T) Pfi E Fl. 7uz. | Diodtia; ] | LEMNA. 923. a ue Cirifilea) foliis petiolatis , lanceolatis. L. S. N £. 1 D. | E - 00 Monoecia. 107 3 Fetitieula aquatica , trifilca. C. B. KA H, in foffulis, e, p. 2n der fcbwarzen Pfüzze.- ; LeMNA (minor) foliis feífilibus, utrinque planiufculis, radicibus folitarls. Z. S$. /V. p. 1259. | H. iu omnibus aquis quietis, Fl. Jun. et Jul. Lua (polyrbiza) foliis feffilibus , radicibus confertis. Z. S. FN. P. Y 260. in foffaz die fibwarze Pfüzze, Fl. Jun. et Jul, | Triandria. -CAREX. 928. ed (leporina ) fpica compofita ; fpiculis ovatis, feffilibus, --^ adproximatis, alternis, androgynis, nudis. L..$. IV. p. 1262. 2 Gramen cyperoides paluftre maius , [pica divifa. C. B. ScHEUCHZ. Gram. p. 456. H, in pratis humidis: e. g. m Iobanner-Tbale. Fl. 2 Mai. poft. CAREX: oulpina) fpica fupra decompofita, inferne ixino fpi- 54-1 culis, androgynis glomeratis, füperne mafculis. L.S. W. p. 1262. Gramen cyperoides, paluftve, maius, fpica compa&a, C. B. H. in foffis et flagnis, e, g. bei Neukirchen, Fl. 2 Mai. pott, CaaEX (muricata) fpiculis fubovatis, feffilibus, remotis andro- i gynis ,. capfulis acutis, divergentibus ipinofis. L. S. N. p..1262. ' ^ €ramen nemorofum , fs parvis afperis. G B. ScHEUCHZ, Gran. p.485. T. XI. F. s. : H. in marginibus fylvarum et pone fepes. Fl. 2 Mai, poft, Me M CaREX- (elongata) fpiculis oblongis, feTilibus, remótidi andro- i - gynis, capfulis ovatis, acutis, L. S. /V. p. 1262. "Grawien. cyperoides , anguflifolium , fpicis longis ,— eve&lis. C43. : | Jam gvoft. pagg 487. Tab. XI. Fig. 4. : E. d fepes et in nemoribus editis, Fl. 2 3 Mai, poft, ; BH -9.2 A CaAnEX E MR Fora: Aetienfis dec Coxtx rémita) fpicis ovatis, fubfeffilibus,, rémotis; androgye. : dis nis, foliis caulinis. euimurm: ae.uantibus.. 7,5: /V. f. 1262. oc uarex: ficis: diimis in. alis: abaci H oraysic ds us Gortingi | BON Moo i b Led: | —. .-.H. in umbrófis buosidiufttlis.; a did s ehautm Steine, | uA Sox eben, Retbenbof am Rande pos KaPrPesget, am Mois CUL 75 "Wege. 4. Fl^2 Junjpüor. 4 CanEx (digitutz).fpicis linearibus; ere£tis,. «mafcüila. bte Wbote i in- ferioreque, braéteis aphyllis, capfülis diftantibus. L.. S. NC .1262. H. in nemoribus editis: zm Éicblibgen, im. Bio yp £n Unckerroda, --. Fl $ April. pott, «i; | : onis (stionitania )- fpicis nidi feffilibus; fubfblitaris, a (5 tis. mafculac adproximmatis, culmo: ay ken pubcfen centibus. LZ. S. JV. p. 1262. ' H. in pafcuis montanis ubique, Fl. April. et E r Mai; | Cana ( filiformis) fpica mafcula oblonga, fchiiieli feffi ibüs). . oblongis, inferiore. foliolo' "— breviore. L b N. K ^ 1262. j Y Lr H. in: collibus et iftis im DoBaynes-Thale um Varieshurg. d co gf. Y. -p. Fl.LE April. et 1: Mai. - 1H *j. Icon: a Scagucnzeno. data Miffcet a mea planta fpicis femi - d , petllo remotioribus, reliqua autem et defcriptio conveniunt, - Agroffogr. p. 425. Tab. X. Fig. II. 3 Canzx (capillaris) .fj.icis pendulis, mafcula. ere&ta, — . longis diftichis , capfulis nudis , acuminatis. L. $ ÁN. L. AS wr. j H .H, in nemoribus editioribus aif dessine tems; im Foerfe ób im bei wenigen Lupnis, Te Fh jwenslpaüeo i000 7 B €anaEx ( pallefcens ) fpicis pendulis, mafcula ere&a , femineis. | V evatis , muloieatis , ; Capfulis eei ;. obtufis. Li N. B si | ju»n n2» dod bs HE / - UJ V H Li IMonoecia. ^ - 89 Per H. id nemotibus lapidofis. et. collibus misit um dar Gefílde , im Hoerfclbolze u. f. w, Fl. £ Tun. prior. - | x CAREX (panicea ): fpicis pedunculatis, i olié remotis, femi- neis linearibus ,. capífulis. obtufiufculis ? inBatis, L5. N. - 32" 1263. / " H, in pratis humidiufculis et uliginofis: im Iobasrer-Thale *. y .. Fl. $ Mai. poft. Canrzx (irse) montanum humile anguftifolium , culmo Ves - Juti foliofo, fpicis obfetfo. SCHEUCHZ:RI Zfgrofogr. p. 40]. Tab. X. Fig. T. 'UCUHL in collibus aridiffimis: 4» der Spizze der Hoerfelberges ueber Eibrodt, X, Fl.2 2 April. prior. CanEx (7 ava) fpicis putildicia fubfeffilibus, fübrotundis, maf- "€ula lineari, capfülis acutis recurvis. L. S. IN. p. 1262. — :Gramencyperoides aculeatugn, germanicum / ve minus. C.B. ScHEUCH- m . ZERt Zfgrofl. p. 426. P -" H.in pratis fporigiofis; vor Moslacb, J-. Fl 2 un. prior, xb [o (aruta) fpicis mafculis ,. pluribus , femineis febieipime, |. . capfülis obtufiufculis. L. S. IV. p. 1263. | «) Carex (nigra). L. S. N. p. 1263. | 4) Carex (ruffa). L. Gramen cyperoides fpica vuffa, five caule Sega E98 Ms H. a) in pratis humidiufculis ; f) in ripis: Nefe, Michelebach, | lobannes- Thale. Fl. a. et B. à Mai. prior, €AREX (veficaria) fpicis mafculis, pluribus, feminels peduncula- ^ A tis, capfulis.inflatis, acuminatis. L.S. JV. p. 1263. ramen cyperoides ongu[tifolium , fpicis longis , eretis.. C. B. [v . H.in ripis foffarum et flagnorum, e, g. im Habne, an den Toi- i hen. Fl. 2 Mai. . poft. M Canrx (hirta). fpici remotis, mafculis plüribus,, femineis füb- i gno ere&us, capfulis hirtis. £. S. N. f. 1263. * 93 |o MNnimo gg -Io MUT. Flora lenacenfis — 0 : H. in venis arenofis , humidiufeulis, e, g. bei Azcbenbacb, s uA —— die Spicke u. ^w, Fl, $& Mai, et $ Jun. SPARGANIVM. 429. — SeARGANIUM (eretlun) foliis ere&is, triquetris. L. S. IV. . rao, Sbarganium ramo[um et not ramo[um. C. B..— H. in foffulis , rivulis; Michbelibacb., din Sdhgrab, inter. * . der Klemda. Fl. 2 $ jul. et z dug. E TYPHA. 924. dae TvrHA (latifolia) foliis fubenfiformibus, fpica mafcula feminea- que adproximatis. L. S. IV. p. 1260. | . Typba paluftris, maior. C. B, r | 31 | . H. in foffis et ftagnis: binter der Klemda im Phrase in den Teichen bei dem Angeserpr Salzwerk, zu Madlungen, Fl. Aug. TYPHA (angwftifolia) foliis femicylindricis, " fpica maícula femi- E réaque remotis. L. S. IN. p. 1260. | 11 - Iypba paluftris, clava gracili. C. B. Pa: ai H. in flagnis:- Dinter der Klemda , und auf. dem Krach * fafapene -F. Fl. Aug. | "o Y BM P Tétrandria, dh Tee dug , VRTICA. 935. : E oca (urens) foliis oppofitis, ovalibus. P. * NN. p 1266. 3 ^ Frtica urens minor. C. B. ^ H, in arvis, ruderatis,, cultis. FL 2 April. et Sept, L x E | VaTICA (dioica) foliis oppofitis, cordatis, racemis geminis. - L. S. N. p. 1266. | 2 | Ftica urens maxima, C. B. | uU HH. in Tedeniis, nemoribus , ete, Fl. s. Y Sept. j| LJ 2 i» Ls Monoecin. | toU |^ s BETVLA. 933. Berna (alba) foliis ovatis, acuminatis. L. S. IV. p. 1265. |. Betula. C. B.. H. in collibus et. campis. fubarenofis, conftituitque partem fylva- - ^rum orzentem verfus, Fl. X April polt. "BEroLA (4mu:) pedunculis ramofis, L. S. V. p. 1265. (0 Mus votundifolia glutinofa , viridis. C. B. T cH M uliginofis et ripis, Fl, 3 Febr, et x Mart. Polyandiia. MYRIOPHYLLVM. 945. | MyntoPHYLLUM (fpicatum) floribus mafculis, VU AE fpicatis, B —L S.N.p. r270. Mülefolium aquaticum , pennatum , fpicatum. C. B. H. in flagnis et foffis: iz Jer fcPwarzen Pfüzze, in den Teichen am Knoepfehberge, -1-, Fl. £ Tul, et & Aug, m CERATOPHYLLVM. 944. | gib vM (demerfum) L. S. N. f. 1270. E .in BR st in der fcPwarzen Pfüzze, Fl. Jun, ! POTERIVM. 948. A 3 - ; E us C Samguiforba) caulibus fübangulofis. L. S. JV. p. "71. - &) Pimpiuella. Janguiforba miriov laevis. -£) Pimpinela fanguiforha. birfuta, minor. C. B. | H. a. et B. in collibus: Pezersberg ,, Rammesberg., pe. X) Ja innilierippe glabra, in editioribus birf/uta, FAGVS. 951. FAGus Chihvatin) f: lis ovatis; obfoiete ferratis. nx NA. 1272. Fugus. C. D. | H. "pan m grata incola. Fl. 4 April. et à Mai, QVER Y ASQAÀ VS » ^" " qa d ... Flora lfenacenfis - DucWios QMERKNSq qp. ^01 imi ." QugACUS Robur). foliis deciduis, oblongis, füpernelatioribus finubus acutioribus, angulis obtutis. 7. S. 4V. p. GP i , Quevcus latifolia. mas, quae brevi pediculo eft. C. B.. H.in djs vicina prioris, Fl. 2 Mai. ota —u— dbi, penird - CoRYLVS. iyggibsq Corsi)» » sexi ConvLus CAoellang) ftipulis ovatis, obtünt" L. E N. p. E Corylás fylodiris, C. B. H. in Bo oe et — utilis ruricolis frutex, '" CARPINVS, 952... CARPINUS Beds Íquamis ftrobilorum. planis, L. SUN 1972. . e AQfme Fimo f nili fru&libus i in vnbilicis foliaceis. C. B. ue . H.in Tyiviss £l E: April. poft. "P | soo wuMonadelpbia, " ia PINVS, 956. - Pius ( fylodftris). folis geminis, primordialibus folitariis, | rla. ^ bris. L. S. IN. p. 1273. E. Pinus [yloeftris.. C. B. o1 E 1527 AH ín fylvis verfus occidentem Gap: fola, Fl. 1 Mai. med, uo Prsus. (Larix) foliis taf obtufis, L. s N. p. 13043 "me: Larix. C. B. P H. in fylvaz Mofeberg, quamvis (sta iibony; "m Wa 1 Purus ( Picea?) folii folitariis 'emiargiBatis. L. S.N. £. E Tanne. - &fbies conis furfum fpetantibus mas. C. B. : . H. circa pagos et pomariis füburbanis, bus fum. Xx. E circa Kalberts, eadem arbor. Fl. $ Mai. poft, j L 160 TWB - Dioecia. : 113 | Pius (Jbies) foliis fübulatis, mucronatis, laevibus, bifariam .verfis. L. $. [N. p. 1274. Fichte. Picea maior, prima, [ive Abies rubra. C. B. ^H. al fylvis; im Mofeberg , bei dem Rammeiborn, -4-. Fl. 1 Mai, oft à | Syngenefia. BRYONIA. 970. BnyoNtA (alba) foliis palmatis, utrinque callofis, fcabris. L. S. /V. Pus. — Dryonia alba, baccis migris. C. P. H, in fepibus hinc inde, praefertim verfus occidentem, in fubur- bio, Fl. £ Jus. — Sept, — DIOECIA. ADiandria. SALIX. 976. SALIX (iriandra) folüs ferratis, glabris, floribus triandris. 15-58. 42V. p.. 1286. . H.in pratis: gegen Stedtfeld. Fl. $ April, et & Mai. SALIx (oiftellina) foliis ovatis, ferratis, acutis, glabris, ferratu- ris cartilagineis, petiolis callofo- pun&tatis. Z.. S. /V. p. 1286. Salix fativa, lutea, folio crenato. C. B. H. in falicetis, e. g. a» der Neffe. Fl, € April. et 1 Mai. SALIX Emo foliis ferratis, TEN Miaonintis; petiolatis, ftipulis trapeziformibus. Z.. S. /V. p. 1286. Salix pni amygdalino, utrinque aurito. C. B. H, in filicetis: am der Neffe und an Kipping, -]-. Fl. 4 Mai. prior, bos. N. AG, Phyf. Med. LIF p SALIX 114. Flora Ifenacenfis SALIX ( fragilis) foliis ferratis, glabris, ovato - lanceolatis , pe- ; tiolis dentato-glandulofis. L. S. V. p. me 1 Salix frag us. C. B. - H. in ripis et pratis; verfus Stockbauffen. Fl. 2 Mai, prior. SALIX (purpurea) folüs ferratis, glabris, icona inferiori. bus oppofitis. L. S. /V. 5. 1287. Salix: vulgaris nigricans , folio. non ferrato. C. B. H. in ripis et pratis: Fl. £ 4pril. et € Mai. ! SaLIx (Helix) foliis ferratis, glabris, lanceolato-linearibus, fü. perioribus oppofitis, obliquis. L. S. /V. p. 1287. Salix bvwmilis, capitulo. [quamofo.. C. B. H, in ripis: az der. Neffe und nm EP : April. disi *) Stamen zarir unicum, Sauix (caprea) folis ovatis, rugofis, fubtus tomentofis, une datis, fuperne denticulatis. L..$./V. p. 1288. e) Salix latifolia, rotunda. G. B. Saalweide. .£) Salix fubrotundo argenteo folio. C. B. Prodr. 1 H., a. in fylvis humidiufculis; B. in pratis uliginofis: sm das Rüb. lerbaeufigen, im lobannas- Tale, auf dem Iníeliengr. Fl. a, Z April. Q. $ Mai. pr. E SALIx (viminalis) Éoniis fübintegerrimis, lanceolato - linenribull longiffi imis, acutis, fübtus fericeis , ramis virgatis. L.S. IV. ?. 1288. E Salix foliis anguftis et lougiffimis crifpis, fubtus allicit: C. D. H. in ripis. et falicetis, FJ. 3 April poft. Sar1ix (alba) foliis lanceolatis, acuminatis, ferratis, utrinque pu befcentibus, ferraturis infimis glandulofis. L. S. /V. f. 1288. Sulix vulgaris alba, avborefcens. C. B..— kL. in. ripis et prátis iuxta T Fl, £ April, et $ Mai. ^ f^ "- -— . Dioecia. E Tétrandria, — VISCVM. 9*9. i VISCUM (album ) foliis lanceolatis obtufis, caule dichotomo, fpicis axillaribus. Z. .$. JV. p. 1289. F'ifcum baccis albis. C. B. . H.in malo et pyro /ylvefiri circa pagos. Fl. £ Apri?. poft, Pentandria, HVMVLVS. 989. HuwrvLUs (Lupulus). KE. X IMSp. 1294. . Lupulus mas et femina. C. B. H. in nemoribus et fepibus, e. g. uster dem Klofferbolz, Fl, Aug. Octandria. POPVLVS. 996. Porurus (tremula) foliis fubrotundis, dentato-angulatis, utrin- que glabris. L. S. JV. p. 1294. Afpen. Populus tremula. C. B. H. in nemoribus: m Klofferbolze, Fl. X Mart. med, Porurus (nigra) foliis M acüminatis, ferratis. L. SS. IV. p. 1294. Populus nigra, C. B. Pappelweide. H. in ripis et pratis humidiufculis : gegen Stedifeld , gegen die Pa A igi end EL? FEnneandria, t4 MERCVRIALIS. 998. MznconiaLis (peremmis ) caule fimpliciffimo , foliis fcabris. L.S. IV. p. 1294. Mercurialis montana, tefliculata et [bicata. C. B. H. in nemoribus: um den Klasberg, Mart entung Weinftraff. Fl, April, et $ Mai, p? | MzRn- )6 — . — Fra lKenacenfis MERCURIALIS Cannaa) caule brachiato, foliis glabris. ibi S. N. d p. 1294. | 1 Mercurialis tefliculata et [picata Diofcor. C. B. H, in cultis oleraceis: auf der Klemde inm der grünen Gaffe, *«.- 1 IU AES ts et dug. 1 Monadelphia. | IVNIPERVS. 1005. IuxrpERUS (communis) folis ternis, patentibus, mucronatis, bacca longioribus. L. S. /V. p. 1291. ; luniperus vulgaris, fruticofa. C. B. | : H. in eguibus et campis verfus Occident. et Sepr, Fl det Pd CEASSd5 XXIII. — .POLYGAMÍA. ... JMonoccia.. HOLCVS. ror;. ) Horcvs (Ianatus) glumis bifloris, villofis, lofculo hermaphrodi- to mutico, mafculo arifta recurva. L. S. N. 9.1305. . — Gramen praten[e paniculatum, molle. C. B. Y H. in pratis et pomariis humidiufculis, Fl. $ jun. et 2 Ju, VAILLANTIA. 10:9. 5 VAILLANTIA (Mparine) floribus mafculis trifidis, hermaphroditi- . ..eis pedunculo infidentibus, LL. S. /V. p. 13077. mE Galium caulis alis foliorum ora mervoque JERaBS frutiu — M HALL. Cat.. Góttiug. p.188. E KH. in agris editis.argillofis: sm Itterrode,, Nadisci et wenigen. ; Lupnix. Fl. d Jus et E74 | Polsgamia. m s, VAILLANTIA (cruciata) floribus mafculis quadrifidis, peduncu- lis diphyllis. L. $. V. p. 1307. cim birfuta. C. B. . in faepibus et verfuris, Fl, $ Mai. poft. ^ SACER. 1023. Aczn (Pfeudo-platanus) foliis quinquelobis , inaequaliter ferratis, floribus racemofis. C. B. Acer montanum, candidum, C. B. H. in fylvisumbrofis et nemoribus; um den Klasberg u. f. w. Fl, . € Mai. prior, AcER (Platanoides) foliis quinquelobis, acuminatis, acute den- tatis, glabris, floribus corymbofts. LL. S. JV. p. 1309. Acer montanum tenui[fimis et acutis folis. C. B. H. in fepibus et nemoribus: um dem Klasberg, auf der Scbmer- Yen , u. f. Ww. Fl. 3 April. poft. | AckR (campeftre)) foliis lobatis, obtufis, emarginatis. L. S. JV. p. Meer campeffre,| minus. €. B. H. in fepibus et nemoribus. Fl. $ 74a. prior, ATRIPLEX. ro21. —Á (baflata) caule herbaceo , valvulis femineis magnis, deltoidibus, finuatis. £L. S. JV. p. 1308. H. in fimetis /uburbanis, sk. et in falinis Cruciburgenf£ (bur. Fl, | Meg. ^ N rm Isi | ATniPLEX (patula) caule herbaceo, patulo, foliis fabdeltoideo- lanceolatis, calycibus feminum.difco dentatis. L. S. IV. p. 13c8. Aliriplex: angu[to oblongo folio.. C. B. H. im agris, cultis, ruderatis. Fl. E Ju, et dug, P3 Dio — 118 : — . — Hora lfenacenfis.—.— | | . Diotcia. .. - | »FRANINVS. 1026. 1 FaaxiNUs (excelfior) foliis ferratis, floribus uie L. S. IN. p. 1313. Fraxinus excelfior. C. B. Lefchen, H. in nemoribus et trgibbte, Fl. 1 Mai. prior. CLASSES XXE: CRYPTOGAMIA. Loo Filices, ^: Ad Y x23 VWEQVISET VM. 1033. | | EQbiSETUM (fslvaticum ) caule fpicato, frondibus compo itis, , L..S. IN. p. 1318. Equifetum fyloaticum tenuiffamis Ex TAE - « H. ad margines fylvarum fabulofos et in agris fabulofis ym —— berge, am Mosbacher Wege, Fl. Mai. - . EqUtsETUM (arvenfe) fcapo fruGtificante, nudo, terii fron- dofo. L. S. IN. p. 1318. | E Hem arvenfe lob iorübus fetis. C. B. TM 1 in agris et pratis fubarenofis. Fl, $. April, poft. E Mie Cpaluftre ) eas. angolato, frougibps implicibus, $. LSSINDD.T30B, o W Equifetum paluftre, minus , jt terti C. B... H. in uliginofis et pratis humidis? uxter ^ue Klofferbolze, im To | - banner- Tbhale, um. Mosbach, Fl.Sun. — 4duge, . EovtsETUM (fluviatile) caule ftriato , frondibus bimplcbs L. S. IN. p. 1518. Equifetum paluftre, brevioribus fetis. C. B... H, in rivulis, foflis, flagnis: wm Mo:rbacb, binter Willelnr-TÀ bei Arcbenbach, unter " dem Kleflerbolze. Fl. Tun. D ud Cryptogamia, | i; IIS OPHIOGLOSSVM. 1035. "OrgiocrossuM (vlgatum) fronde ovata. L. S. N. p. 1319. Opbioeloffum vulgatum. C. B. | H. in pratis exfuccis et pafcuis: im Hollehale. bei dem Klasbey- £t auf der Schlotwiefe, Yl. $ Mai, et € Jun, E |. OSMVNDA. r026. OswuNDa (Lunaria) fcapo caulino, folitario, fronde pinnata, fo. "c Btarm. L.S. /V. p. 1318. | Lunaria vacemo[a maior vel vulgaris. C. B. H. in pafcuis et pratis: zm Helltbal, um den Glasberg , auf der Schlotwiefe. --. Fl. £ Mai. et £ Jun. | OswuNDA (Spicant) frondibus lanceolatis, pinnatifidis, laciniis conniventibus, integerrimis parallelis. L. S. /V. 9. 1319. Loncbitis maior. C. B. male ab. incolis. Hirfchbzunge. H, in fylvis humidiufculis montofis :: 27 Nut unter dem Rübler- büufsgen , und um die dortigen Teicbe. X. Fl. julio, ACROSTICHVM. 1037. AcnosTICHUM ( féptentrionale) fronde nuda lineari , laciniata. UC EF. S. 4V. p. 1319. kleine Hiv[chzunge, Filix faxatilis corniculata.. C. B. H. in rupibus. valium; zm Georgen- Tbale. u. f. w. Tl, Apr. et Mai, POLYPODIVM: 1043. LyPODIUM (vulgare) frondibus pinnatifidis, pinnis oblongis, fübferratis, obtufis, radice fquamata. L. S. JV. p. 1324. - Polypodium vulgare. C. b. H, in rupibus; Fl. Sepr. et Of. PoLvropiuw ( Phegopteris) frondibus fubbipinnatis, foliolis in- | fimis reflexis, paribus, pinnula quadrangulari coadunatis. DES. 42V. p.-1326. E^ d H. im C t t * i n Lc — . Flora lfenacenfis .H, in rupibus madidis: um den gebauenen Stein, im Geovzen- Thal, zwifchen Winterfein und dem Infelberg. Fl. Jun. et Aug. ' PoryropmuM (Filix mas) fronde bipinnata, pinnis obtu(is cre- - nulatis, ftipite paleaceo. Z. S. ZV. p. 1326. Filix ton vamo/a, dentata. C. B. H, in fylvis vaflioribus noflris, e, g. am iffime an dem Infilberg. Fl. Tu. et Aur. PoLvPopiuM (Fix femina) fronde Vipintátd; foliolis lanceola- gie pinnatifidis, acutis. L, S. /V. p. 1326. H, in fylvis editis? um ie Hobefonne, um dic Weinffrafse. Fl. Jul. et Aug. PoLYPODIUM (fragile) fronde bipinnata, foliis remotis, pinnu- lis fubrotundis, inci(is. Z. S. AV. p. 1326. H. in rupibus umbrofis; gegen T" Hahn , im Landgrafenloche, J-. Fl. Tun. et Tul. PorvropiuM ( Dryopteris) fronde fapradecompofita , foliolis ternis, bipinnatis. 7L. S. /V. p. 13213. Filix vamofa, minor , pinnulis dentatis. C. B. H, in fylvis lapidofis et editioribus: $m Koblberge , Km Mor. - bach, im Hoerfclbolze, gegen Unckerroda, -1-. Fl. $ Jun. prior, ASPLENIVM. 1042. | AspLENTUM (Tricbomanes) frondibus pinnatis, pinnis fubrotun- dis, crenatis. L.S. 4V. p. 1323. Frauenbaar. : TYichomanes five Polytrichum officinar. .C. B. . . .H. in rupibus fylvarum et nemorum, Yl, $uz, — Sept. AspLENTUM (Ruta muraria) frondibus alternatim decompofítis, foliolis cuneiformibus, crenulatis. ZL. S. /V. p. 1324. Ruta muraria C. B. H, in rupibus campeflribus , muris et Tem Fl, April, PTERIS. Owyptogamia. —— I2I EE ^ 57V PTERIS. 1935. UP IE A Yu ; Przus Caquiina) fronde fupra dec ompofita , foliolis pinnatis, — - - pinnis lanceolatis, infimis pinnatifidis, fuperioribus maio- ribus, L. S. IN. p. 1322. -— 4Filix ramofa wator, pinnis obtufis non dentatis. C. B. E H. in fylvis editioribus: wm. den Hiifcbbof , im Koblierg, im Róblerwalde. Fl, Julie, fed rarius, : —..L-[:Mufci. BA AM gr dn LYCOPODIVM. 1049. : corio (elavatunt) foliis fparfis dsaiét foh, fpicis tere- ^. . tibüs, pedunculatis, geminis. Z..S. JV. . 1330. 2o-— Mufcus terveftris , clavatus. C. B. H. in fylvis vaflioribus: unter dem Rüblerbüuffgen y. 3&. ucber 1 Winterflein und auf dem Infelberge. Fl. Sept, , '"Licorobivw: (amnotinum) folis fparfis, quinquefariis fubferra- 4 tis, fürculis annotino-articulatis, fpicis terminalibus glab- —. ^ Tis ereCtis. L.S. N. p. 1330. H.in fylvis altiffunis : unico loco circa cacumen montis Infclberg, «e, Fl, dug. et Sept, EC SPHAGNVM. 1051, | r Sein (paluftre) ramis deflexis. L. S. IN. p. 1331. ——" Spbagnum paluftre, qmolle, deflexcum,, Jquamis capillaceis, DiLLEN., - Catal. Giffens. p. 229. | H, in uliginofis et femper madidis rupibus: zm Iobanner-Thal, im Landgrafenlocbe , um Mosbach, ucber. der RuH. Fl. Nov, n e Decembr. : » E PHASCVM. 1032. D Bbruscos (acaulon) acaule, antherafeffili. L. S. N. p. 1351. M «) Sphagnum acaulon, foliis in bulbi formam hes cie ma- — — ^ jus. DiLLEN. Catal. Giffens. p. 2530. | : CO MppN AB. PEYÁ Ma. TIE. q -) Spha- - deo UNI Fio Menon ; * a | nu .£) Sphagnum acgolop, foliis in bgipi formam congefis, mies T. DILLEN. l. citato. - : E: H, a) in cultis et hortorum areis; B.) in viis cavis montium, e, "* E gegen Wartenburg. X. Fl. a, et 8. 1 Mart. et 1 x. Mou d Cop minima cum operculo decidua. | POLYTRICHVM. 1055. PoLyTRICHUM (commune) caule fimplici, anthera paralelepipe.. 3 da. L. S. IV. p. 1332. : a) Polytrichum aureum, maius. C. B. £) Polytrichum quadrangulare , vulgare , yuccae I Ls DirrEN. ?) Polytricbum quadrangulare Tinus , iuniperi foliis pihj k Da mg H. 4) in fylvis; 8) in -humidiufculis montium, e, g. auf P Kaff; y) in collibus, Keff, Maedelflein , uf der Warten- hg Vicblurg. Fl. a).et $) Fehr, — Mai.) ani et Mai | . MNIVM. 1056. : Msrow (androgynun) caule ramofo , androgynum. L $. N. f -.1233- I A l / Mam perangu[tis et brevibus folüs. DitreN. E H, in nemoribus, editis, ad rupes; in cavernis et viis: cavis? 1 : lobanner- Tale , gegen die Hobefonne, im Geergen- Tha Feminei mafculinique flores plantulae elegantis a me reper * funt. Fl. E April, et & Mai, | , Mad (bygrometricum) acaule, anthera nutante, calyptra r re- flexa, tetragona. L. S. V. 5. 1334. .— H, in areis carbónariorum in fylvis, aut ubi ligna iowibdlla fa copiofiffime circa urbem, interdum in areis s domiciliorum,. | April. palverulenta capitula nunquam , data quamvis opa reperire potui, ^ . ar - MNIUM (purpureum). caule dichotomo axillis pedunculiferis, ae » hera EUN foliis carinatis. L. S. AN. p. 1333. ^ a ^ à wd x , * : * X EV 24 m E x I » p! , 4 pa E ! N " . - ^ Cryptogamia. —— VN 123 H. ín muris limo tectis , ruderatis , e, g. um dic Klemda, auf. . j dem Wege nacb Fifchbacb. Fl, 1 April. et Mart, : | MuiUM Ccirratum) foliis arefa&tione/revolutis. L.. V. p. 1333- H. in fiffuris rupium : am Wege nacb der CRNTAMAEA 4. Fl, IMG primo Uere, Msi (ennotinum) anthera nutante, foliis ovatis acuminatis, pellucidis, pedunculis fubradicalibus, LL. S. /V. 5. 1333. H. in fylvis ad arborum radices putridas, e. g. gegen Unckerro- da, bei der Iobannes-Kirchbe. Fl. Febr. et Mart. .MNIUM (hornan) antheris pendulis, pedunculo curvato, fur- culo fimplici, foliolis margine fcabris. L. S. /N. p. 1333. .H. in rupibus riguis fylvarum, gegen die Weinfiraf$ée, im Land- grafenloche , bei dem gecbauenen Steine, Fl, Mart. et April. MxtUM (polytricboides) calyptra villofa. LL. S. Z/V. p. 1333. H. in viis cavis: um Wartenburg , gegen die Hobefonne , Uncker: roda, Fl, Nov. April. MsivM (ferpiliifolium) pedunculis aggregatis, foliis patenti- — bus, pellucidis. Z. S. /V. p. 1333. | &) Mnium (pun&atum) pedunculis aggregatis y. fusa ovatis inte- gerrimis, obtufis punGiatis. L. S. IN. p. 1333. 8) Mnium Cproliferum) foliis rofaceo-conge[tis lanceolatis ; actis pedunculis aggregatis, LL. S. IN. p. 1533. | 4) Mnium («wndulatum) pedunculis ageregatis , foliis ollongi i$, HERE Ix 8. NV. 9. 1325. in | H. «) sd'rupes umbrofas et rigiias: water: B Weisffrafte, im Landgrafenlocbe, binter Wartenburg; B) in fylvarum umbro- fis:et arenofis. riguis: 2» K/oferbolze, bei dem gebauenen Stein, um Atchegbach; y) in nemorum umbrofis, ad rupium;pedes, ^5. duxta rivulos; sum den Klarberg m Landgrafenlocbr. F1. 4) ja- | muar, — April. 8) et y) Mart. ets April, locis valde humenti- [ bus et aquofis, T p ( Tricbonianis) foliis diftichis, integerrimis, A $ Np p | | : s | g 2 H,in : » , - - -— 4 Abe uRT, - Flora JMnacenfis RE o "ut tice ridge roberis iunioris, Fl, a) Febr, et Mart, (2) et y) e E Sg in cavetnis et viis cavis Íylvórum, e. g um Wertenurg -— | die Weinffvaféc , am Infelbevgie.. Fl. April. i; 1 MxiuM Cfiffum). foliis difüchis, bifidis. L. S. JV. p. 1333. :3 AH in rupibus riguis, inter »l:os mufcos, um die lobannes-Kirche, im Landgrafenloche , bei dem gebuenen Sri Fl. Mart, et . April, S C. (rta opt BRYVM. 1057. pelas Los (apocarpun) antheris feffilibus, terminalibus. L. s. N E . 1333: 1 e.) Demos num fubbirfutum obfcure virens : capfulis rubellis Dur 3 NA iiis nodofum birfutum, incanum. DILUEN. A H, a) in rupibus et petris; ) in rupibus et faxis 2m Georgen- - Thale, $m Landgrafenloche, u.f.w. Fl. e) Febr. et Mart, g) | Januar, et Febr, BnyuM (J[iriatum) antheris feffilibus, fparfis, Wines firiatis, | 1 COT, AE IT E433: 7 a) Polytrichum bryii ruralis facie, capfulis feffilibus, maius. : Du- a LEN. d - £) Polytricbum bryü ruralis facie, capfulis feffi fibus, minus, DIL» E. ^— LEN. E. Y) Polytrichum capillaceum , cerifpum, calyptris piofi if ity acutis, 3 DiLLEN. B H, x.) in rupibus et faxis? vor dem Frauentbore, gegen den div. r P ren Hof ; B) in arborum corticibus; y) in rupibus, --. in cor» t- T Decembr, — Mart, $ : Bayou (pomiforme). antheris — fphaericis. L. S. N. P T 1334- a jd H. in rupibus umbrofis et viis cavis pert verfus meridiem D : occidentem. Fl, $ Mart, et April. — p. BnyuM (pyriforme) idm ere&tis, ovatis, calyptra fübulatáy b furculis acaülibus , foliis ovatis muticis. LL. .$. N. P. ES S-A ja .H. im wi ] i, Cryptogamia. E EL. 4 P. Hin vervactis et agris requietis, €. g. in agris pon: im lo- p banner-Thale, Fl.April. — - Bayou. (extintlorium) anthera ere&a, oblonga, minori, ályptris AND CC ER aequalibus, L.S uM PCI. : e) Mujcus capillaceus , mintius y- calyptra. longa cotioidea nitida. ^ Ruer. Flor. leneuf. p. 397..— [2 Bryum calyptra. extin&orii forma. maius et ramofius. DILLEN, - .— H. e) in rupibus, fcrobibus et aggeribus fylvarum fabarenofis: ja EC ( der Sandgaffe, im Habn, um Wartenburg; 8) in rupium fit- L - furis et madidis: zm Landgrafenloche , um die Micbelr-Kuppe, Fl. a) et £) Marr. et April. | - BRyvuM Cfubulatum ) antheris ere&tis, fubulatis, fürculis acau- libus. ZL. S. IV. p. 1334. H, in egger: ibus, faxis, muris, n der Sandgaffe , um Warten-.— Eo o ovdurg,e Moibacb, Fl. April. . BRyuM. ( rurale ) antheris, ere&iufculis , foliis piliferis, recur- ; LAS. FS. IV. 5. 1334. | H. in tectis cafirum et ad arborum A radices, fabulo fiu- Dr E moque teclas, Fl. 1 Febr, et Mart. : BRYUM (murale) Mhenis ere&is, foliis piliferis, re&iufculis, | furculis fimplicibus, icetpitofis. LSU psr334. H.in rupibus, moen: bus, muris, tcélis, Fl. Mart, et 1 April, ! BayuM (Jcoparium) antheris eze£ &iufculis, pedunculis aggrega- | tis, foliis fecundis recurvatis, caule declinato. Z. S. JV. p. . 1234- : .H.infylvis ubique. Fl Q&tsbr. — April. "Bnuyuw (wndulettm:?) antheris ere&iufculis, pedunculis fübfoli- tariis, foliis lanceo!atis, carinatis, Nolehdlatis ; patentibus, E Kderratis. L.S. iV. p. 1334. * .-H. in fylvarum viis csvis et fcrobibus umbrofis, arenofis, £5 ; Georgentboeyf ben- 1bale, um die Lied raffe, Fl, Octobr, — E pr | 4 | m "m ; q 3 , BaAYUM 16 - s Hora Tfenacenfis BRYUM Caton) i dliehns ere&iufculis, operculo arcuato, fo- liis ere&is, imbricatis, furculis ramofis. £L. S. /V. p. 1334... — H. in Datur erenofis , denfiffimis cefpitibus: fragilis planta: m die Weinflrafée, auf dem sudo dae -L. Fl. rariffime Mi z Nov. BRyUM cse antheris ére&hinfculis. foliis recurvis, acu- tis, hirfuto caule. ZL. S. JV. p. 1334. E. Bryum paluftre, pellucidum capfulis et foliis brevioribus recurvis. ; DiLLEN. Hift. Mufc. p. 364. Tab. XLVI. Fig. 23. & H, in rupibus riguis; bei dem gebauenen Stein und im ibd: u fenlocbe, -l-. "Fl, Nov, — Febr. t Bayvu ( "beteromallum) antheris ere&tis , foliis fetaceis — à L. S. IN. p. 1334. P. H. in fcrobibus et viis cavis fylvarum : wnter Wartenburg | idm Tannenwalde, um die Weinflrafée. Fl. Januar. — Mart, Y Bayum (tortuofun) antheris ere&is, foliis fetaceis, imberbi- $ bus, arefaCtione rctortis. ZL..$. /V. p. 1334. E *H. rara planta in FüpiBhs: bei dem Eingange in. das Londgrafo T loch. --. Fl. Febr. et 1 Mart, * BavuM (oiridulum ) nei ere&tis, est. foliis ipnoedia cua M acuminatis, imbricato-patulis. £L. S. V. p. 1334. X H,in rupibus riguis: gegen Unckerroda , unter der Weinfiraffe,- » sk. plantula huius generis minima difficulter invettienda, rl Febr, et Mart. de BayuM (truncatulum)) antheris eres; fübrotundis, operculo z mucronato. Z..S. JV. p. 1334. * H, in viis cavis fylvaruin, e. Be um Wartenburg £egen Maie . Fl. Mart. et April. BavuM C bypnoides ) antheris ere&tis, farculo ere&iufculo, ra- mis lateralibus brevibus fertilibus, L. S.N. p. 1334. Bryum bypnoides bivfutie canefcens dp i DiLLEN, Hit. Muf. — p. 368. T. 47. F. 21. á C in | E. E Cryptogumia — — |. y2y : H, in arenofis collium , in rupibus et faxis riguis, e.g. gegem Wartenburg, Mosbach. Fl. Febr. et Mart. ; BnyvM (argenteum) antheris pendulis, fürculis cylindricis, i IM o bricatis, laevibus. L. S. /V. f. 1335. H. irt inuris et aggeribus limo tectis, e. g. vor dem Frauentbor ,- bei dem Georgentbor. Fl, Nov. et Dec, . BnyvM (pulinatum) antheris fübrotundis ; pedunculis refle- xis, foliis piliferis. L. S. IV. p. 1355. H. oblique in faxis, muris, tectis, Fl, Mart; et April, E — BRYUM (caefpiticium) antheris pendulis, foliis lanceolatis , acu- . minato-fetaceis, pendulis, longiffimis. LZ. S. /V. p ?. 1335. H, in muris et fylvzrum praeruptis locis; 7m Tannmenwalde, $m lobanner-Ibale, Fl, Mart, et April. : / Á. moe HYENYM; 1058. | HrrxUM (taxifolium) fronde fimpliciffima pinnata, lancéofita, bafi pedunculifera. L..$. /V. p. 1335... H, in fylvarum viis cavis argillofis: i7 lobanner-Thale, is Geor- genibale. x. Fl. Mart, et April. HrNUM (adiantoides) fronde pinnata, ramofa, ereCta, Ded - pedunculifera. £L. S. /V. p. 1335. i B. H. in rupibus riguis: m Landgrafenlocbe, um die güldene Pfor- 16, im lobanues-Thbale. Fl, Nov, — Mart. — HyrxoM (bryoides) fronde fimpliciffima, pinnata, lanceolata, ; apice pedunculifera, L, S. N. p. 1355. " " H, in viis cavis fylvarum, argilla rubra tectis? 77 Grorgen- Tha t (7 Je, am Unckerroder - Wege, X. Fl, Mart. J, HyrstM Ccomplanatum) fronde pinnata, ramofa foliolis imbri- atis, acutis, complicatis, compreffis. L.. S. /V. 1335. H H, n fruticum arborumve flipitibus Eum meridionalium, Fl, k Januar, et Fehr, HyPNUM 128 | Fra JMfenacenfi » | ' - 4 HyPNUM Gib furculis ramofis, frondibus (übpinnatis, fo.- 1 Jiolis undulatis, planis. L. $. IN. p. 1335. - É H, in. rupibus riguis; pendulum zm: Landgrofenloche. P. 7 —. Aer der Spitals- Wiefe. Fl. Nov. et E Decembr, E Hyrxuw (iriquetrum) ramis vagis, recurvis, tos diee re. | curvatis. L. S, /V. p. 1355. H. in fylvis, quarum folum tegit. Fl. Nev, et Dedi. HyrNuM (rutabulum ) ramis vagis fubrepentibus, foliis ovatis, E mucronatis, imbricatis. L. S. /V. p. 1325. 3 Hypuum dentatum vulgatilfimum, oberculis obtufis.. DILPEN. Hi iftor. 1 decal p. 295. Tab. XXXVIII. Fig. 29. r . in fylvis ad arborum radices putridas paffim. Fl, Febr, et Mart, i bid (Jucens) furculis ramofis, frondibus fubpinnatis, folio- | .. ]is pun&tatis. Z. S. JV. p. 1335. : H, rara planta iuxta rivulum percurrentem fpeluncam E Land. ' grafenlocb, 3x. Fl. Nov, E HyrwuM (( proliferum) fürculis proliferis, plano- -pinnatis, mem | culis aggregatis.: L. S. /V. p. 1336. Ei H. in fylvis ad madidas rupes, e. g. zm Landgrafenlecbe, pum Unckerroda. Fl. X Febr. et April, led rariflime, ik HyrxuM (parietinum) ESEUS plano pinnatis , continuatis pe d — ageregatis. L. S. /V. . 1336. | n! . in fylvis, praefertim locis dae os inflar integumenti, Fl Ó wes et Mart, v Hyruuw .(Crifla caftrenfis) furculis pinnatis , ramulis adproximae. : . tis, apicibus recurvis. L.S. JV. p. 1336. TUN 4 H. in collibus huinidiufculis et faxis : binzen im Landgrafenlichio *. copiofiffime circa montem Infclberg. Fl. raro April, E mo loco. X . Bxrxuw (cupreffforme) farculo fübpinnato, Fold fecundis recur- — . vis, apice fubulatis, L. S. JV. f. 1336. | H. ad arborum putridas radices in fylvis. Fl, hieme. "ty. HyPNUM Lj Cryptogamia. | 129 - HyrNuM (adunceum) fürculo ere&iufeulo, fuübramofo, foliis fe- "cundis recurvis, fübulatis, ramis recurvatis. L. $. NV. p. 1336. x Ha H. in uliginofis pratis: bnten im Iobannertbale und zwifchben Ca- | bert und dem Tnfelberge. Fl, Mart, et 4 April. - HyrNuM (fquarrofum) ramis vagis, foliis ovatis, apice fubulatis, | undique reflexis. L. S. /V. p. 1536. — Hypuwum repens, triangularibus veflexis foliis, minus. DILLEN. Hift. Mafc. 5. 304. Tàb. XXXIX. Fig. 49. | H. in pratis editis et ericetis. Fl. rariffime. In folo monte Inc]- berg flores Aprili reperi. | HxrNuM (deudroides) furculo ere&o, ramis fafciculatis, termina libus, fimpliciufculis, antheris ere&tis. £L. S. /V. p. 1336. H. in pratis uliginofis: im Iobannertbale, binten im Landgra- fenloche , bei Cabertr. Fl. Martio, | HxrNuM (alopecuroides) fürculo ere&to, ramis fubfafciculatis, ter- | minalibus, fübdivifis, antheris fubnutantibus. Z. $. IN. p. 1356. H, ad madidos rupes: zm Landgrafenloche, gegen. Unckerroda, bei dem gebauenen Steine , um die Weinflraffe, Fl. primovere.. | HyrsuM Ceurtipendulum) furculis vagis teretibus, foliis ovatis, acutis, patulis, antheris pendulis. ZL. S. /V. p. 1336. H, ad arbores et rupes; zm Georgentbale,: gegen Unckerroda, um die lobannes-Kivche..— Auf dem Infelberge , admodum par- | va varietas ad arborum truncos, Fl, Lyeme et vere. HirsuM (purum) farculis pinnato - fparfis, fubulatis, foliis ova- 'tis, obtufis, conniventibus. Z. S. Y: e EE | H, ubique in pratis et fylvis, Fl, Noo, — Februar. HYPNuM (Allecebrum?) furculis ramisque vagis, erant ere&tiuf- : culis, obtufis. L. S. /V. p. 1336. H, in fylvis, locis humidis: wer dem Klferhalze &egen Staedr- feld zu. Fl, Nov. et Decembr. | ! i -| T app. N. 48. Phyf, Med. T-IF,. " HyPNUM 1 30 bis Ténacenfi i Hy?NUM | .eufpidat ), füreulis vagis , foliis gpies acuminato cone. - --,volutis. L. S. /V. v. 1336. H, in pratis fpongiofis et uliginofis, e e. g. unter dem Klofier ball ze, im lobanner- Tbale. Fl Mart. et April, HyPNuM ( fericeum) furculo repente, ramis confertis, eretis, foliis fubulatis, antheris ere&tis. L. S. /V p. C328. H, in arborum truncis, muris, faxis. Fl. Febr. et Mart, HypwNuM (velutinum) furculo repente, ramis confertis, ere&tis, foliis fubulatis, antheris fubnutantibus. L. S. /V. p. 1336. H, ad arborum putridos truncos et faxa; gegen Mosbacb, -|-, Fl. jan. et Febr, HyrxuM ( ferpens) ramis filiformibus, foliis oblitteratis. Z. LAS p. 838. , in faxis, in humo fylvarum et ad inicia lingna. FI. de ; - Mart. HrNuM (/fciuroides) fürculis ere&is, ramofis, incurvatis. L.S. V. p. 1337- H. ad truncos arborum praef, Quercus robori:, Fl, Febr. et Mart. " fed paullo rarius, HyrNuM (m yofureides) furculis ramofiffimis, ramis fübulatis, - : | [ r utrinque adtenuatis teretibus. L. S./V. p. 1337. i j .H. ad rupes et. ad arborum putrefcentium, radices in fylvis. Fl. Fehr, et Mart, FONTINALIS. 1053. ? FosTINALIS (antipyretica) foliis complicato - carinatis, trifariis,. | acutis, antheris lateralibus. L. S. JV. p. 1337. Mufcus aquaticus , folio expanfo. C. B. Pr. p. 152. H, in rivulis; 7m Landgrafenlochbe in dem Pure cimp m Bach, s. Fl. o. BVXBAVMIA., BuxaavMiIA (apbylla). L. S. IN. p. 1332. t * | ! - Crptogamia. | 151 H, in. nemoribus editioribus ad fcrobium, cavernarum et visrum . cavaruurparietes, in pingui humo: zm Tannenwalde bei War- tenburg, um die Weinffraffe. -|-. Fl, et vig. Sepr. ad Mai. *) Calyptra, quae revera eíl, reperitur med. Ocfobr, valde ca- duca, BuxsauMtA (fefflis) ScHMigDEL. Differt. de Buxbaumia. . Spbagnum acaulon , maximum, folis in centro ciliaribus, DILLEN. Hiftor. Mufcor. p. 253. Tab. XXXH. Fig. 13. .H. plantula, a me forfan primum in Gernania 1759. reperta, in viis cavis et ad latera fcrobium; um die Weinflraf$e , im Tan- nenwalde unter. Wartenburg, gegen die Hobefonne. -, . Fk Nov. — Mart, | ZAisae. MARCHANTIA. 106r. MARCHANTIA ( polymorpba) calyce communi, decemfido. 7,, S. JV. p. 1339- Lichen petraeus latifolius, five Hepatiea. fontana officinarum. C. B. H. ad madidos rupes et iuxta rivulos in. fylvis umbrofis:: 7; Io- bannestbale und im Landgrafenloche, Fl. Tun. et Tul. MancHANTIA (conica) calyce communi quinqueloculari, fuübo- vato. L. S. V. p. 1339. | .H.in locis umbrofis: fub petris excavatis et prominentibus: zm - Landgrafenleche, Vl. Martio. IVNGERMANNIA, 1059. -JuxG&nMANNIA (afplenoides) frondibus fimpliciter pinnatis, fo- lis pinnatis, ovatis, fübciliatis. £L. S. /V. p. 1329. Lichenaítrum afplenii facie pinnis laxioribus. DirrEN. Al. Mufc. p. 482. Tab. L XIX. F. 5. | H. ad pedes rupium et montium utmbrofos et perpetuum. madi- dos: im Landgrafenloche , bei dem gebauenen Stein , im Io- bannerthbale, Vl, copiofiífime dictis in locis, April. r2 Iux- 132 | Flora lfemacenfis ^ — | : I IUNGERMANNIA ( polyántbos) frondibus fimpliciter: pinnatis , foliis integerrimis, imbricatis, convexis. £L. S. N. p. 1337. 'H. in udis et ad rivulos: zm PUN auf dem Felfen in... dem kleinen Bache. --. Fl, April. JUNGERMANNIA (bidentata) frondibus fimpliciter pinnatis , apice | Boriferis, foliis bidentatis. L. S. /V. p. 1337. ^. H.in viis cavis, in rimis petrarum, ad parietes fcrobiuim : infyl- vis meridionalibus, Fl. o? ; IUNGERMANNIA (nemored) frondibus füpra blpiciditii apice flo- riferis, foliis ciliatis. L. S. /V. p. 1337. H. ad madidos rupes et fpeluncarum parietes riguos: m Lands - grafenloche , um den gebauenen Stein, um. die Iobannes-Kiv-. che, Fl. April. IuNGERMANNIA (albicans) frondibus fupra bipinnatis, apice flo- ! riferis, foliis linearibus, recurvatis. L. $. /V. p. 1337. H, in rupibus madidis et umbrofis: 29 Georgentbale, binter der Spitalrwiefe , im Landgrafenloche. -E-. Fl, April. IUNGERMANNIA (reptans) frondibus fubtus bipinnatis, apice . reptantibus, foliis quadridentatis. L. S. /V. 5. 1338. Ü - .H.infylvarum viis cavis, locis aeclivibus ad terram: gegen die | Hobefonne, um. den [neieergs im Klofterbolze. Fl. Mart. et April, IUNGERMANNIA (complanata) furculis repentibus, foliis inferne - auriculatis, duplicato-imbricatis, ramis aequalibus. L. $.2V. - . f. 1338- H. in arborum corticibus, praefertim Magis. in VXPM EL Y. Mart. et April. lUNGERMANNIA (tamarifcifolia) folis imbricatis ,' ferie. depliti d fuperioribus fübrotundis, convexis, obtuf(is, quadruplo ma- ioribus. 4. $. /V. p. ies H, in arborum corticibus et petris; in fylvis Abiquer FI. Fr. et Mart, Ivx- : Cryptogamia. à | 5 133 IUNGERMANNIA (ciliaris) fürculis repentibus, foliis duplicato- imbricatis, inferne auriculatis ciliatis. £L. S. JV. p. 1338. Licbenoftvum.| fcorpioides pulchrum villofum. DitrtEN. Ht. Muf. p. 481. F. 4. . H.in riguis rupibus inter alios mufcos: um, die Iobannerkirche , dm Landegrafenloche , um. Wartenburg, Fl. rariffime, et uni- ca vice illam florentem inveni in rupibus riguis, «4 die Iob, Kirche, Septentrionem verfus, fine April. lUNGERMANNIA (pinguis) acaulis, fronde oblonga, finuata, pin- gul. o8. IV. p..1338. | | H. in parietibus riguorum rupium et in udis fpeluncarum : 7 Landgrafenloche, um die lobannes-Kircbe cum Chryfofplenio oppofrtifolio. -|-.Fl. $ April, prior. IuNGERMANNIA (fwrcata) caulis fronde lineari, ramofa, ex- tremitatibus furcatis, obtufiufculis. Z. S. /|V. p. 1338. H., in rupibus fpcluncarum riguis, ad arboruni radices, zz /y]vis fuburbanir. Fl, rariffime locis humidis Marr. initio, LICHEN. 1065. LicHuEN (friptus) leprofus, albicans, lineolis nigris, ramofis, chara&eriformibus. L. S. /V. p. 1340. H. in arborum cortice praefertim Fagi fylvaticae. Vig. et F], L byeme, T | LicHEN (rugofus) leprofus , albicans, lineolis fimplicibus pun- ^ &sque nigris confertis. L. $, JV. p. 1340. 1 H. in Fsgi fylvaticae cortice, Fl. byeme, LicHEN (geograpbicus) leprofus, flavefcens, lineolis nigris, map- pam referens. L. S. JV. p. 1340. H, in rupibus: wn Wartenburg , im. Frauentboerfchen Tbale. | -|-. Fl. et vig. vere et hyeme. X | LicuEN (/fanguimarius) leprofus, cinereo- virefcens, tuberculis IE. — atris. LL. S. IV... p. 1340. | |» | r3 H. in Ha : Flora lfenacenfis | . H. in Quercus roboris et Fagi fylvaticae , item falicum aperiat | vum cortice. Fl, aucfumno et byeme, LicHEN (calcareus) leprofüs, candidus, viet atris. s $. IN. - f. 1340. H. in rupibus: meridiem verfus: Fl. byeme. LicHeN (reieorwmn) leprofus, candidus, tuberculis incarnatis. | L...S. IN. p. 1340. H, in arborum, v. g. Salicum omnium, cortice. Fl: Febr. LicHEN (fubfufus) cruftaceus , albicans, fcutellis fübfufcis, | margine cinereo, fubcrenato. LL. S. /V. p. 1340. H. in arborum, bocisde Quercus Roborir et Fagi mes z corticibus, Fl. Ayeme. LicHEN (centrifugus) imbricatus, foliis multifidis, obfolete lae- |j " La vibus, albidis, centrifugis, fcutellis rufo-fufcis. L. S.N. - f. I 349. H, in rupibus montium editioribus: wm Wartenburg. ,4uf der. Kaff, im Georgentbale. Fl, byeme, LICHEN (faxatilis) imbricatus, foliis finuatis , fcabris , lacunofis, fcutellis folio concoloribus. Z. 5$. /V. p. 1340. H. in rupibus editis. Fl. hyeme. LicHEN (phyfodes) imbricatus, laciniis obtufis, fübinfatis L. S. N. p. 1340. H, in arborum, praefertim Quercus Robori;, truncis, Fl, byeme, LicHEN (olivaceus)) imbricatus, foliolis OI MANT L. S. IV. p. 1340. H. in rupibus et arborum corticibus, Fl. byeme et vere primo. LicHEN 4 ftellavis ) imbricatus , foliis oblongis, laciniatis, angu- B füis, cinereis, fcutellis pultis. L. S. NN, p. 1341. H.in atborum corticibus, praefertim Salicum anno[arum ct Pru- ni /pinofae, Fl. byeme. et vere, LicHEN (ciliaris) foliaceus, ere&tiufcu!us, laciniis linearibus ci- Jiatis, fcutellis pedunculatis, crenatis, L. S: IN. p. 1341. | | | H à Crsptogamia. | I35 H. iti arborum corticibus montium altiorum, e, g. auf der Wein- firaffe, auf dem Hoerfelberge , ventis expofitárum, Fl. hyeme. LiCcHEN (pulsonarius) foliaceus, laciniatus, obtufus, glaber, fu- pra lacunofus, fubtus tomentofus. L. S. /V. p. 1341. H, in arborum ennofarum cortice: £egen die Hobefonne, um die Rüblerbüuf$gen. --. Fl. byeme. | LicHEN ( farfuraceus) foliaceus decumbens, furfuraceüs, laciniis acutis, fubtus lacunofis, atris. L. S. /V. p. 1341. | H. in arborum corticibus, praefertim Pini /ylveflrir: im Walde natb Unckerroda und der. Sébmetten. JF. Fl. byeme et vere. LICHEN (farimaceus) foliaceus, ere&us, compreffüs, ramofus, fa. rinaceus, lateribus verrucofis. Z. S. IV. p. 1341. Jd H. infylvis ad arborum truncos, Fl. Pyeme. | LicHEN (fraxineus) foliaceus, ere&tus, oblongus, lanceolatus, fublaciniatus , lacunofus, glaber, fcutellis fubpeduncula- ESO EH. S. 2ZV. B. 1241; | .H. in arboruin corticibus ventis expofitarüm:; auf VA] Hocrfl. berge, auf dem Petersberge u. f. w, Fl. hyeme. LicBEN (prumaftri) foliaceus, erettiufculus, lacunofus, fub- tus tomentofus. £L. S. /V. p. 1341. | H, in arborum truncis in fylwis-uburbanir, Fl. byeme. — "LICHEN (calicaris) foliaceus, ere&tus, linearis, ramofüs, lacu- nofüs, convexus, mucronatus. Z. S. /V. p. 1341. H. in arboribus: auf der Kaffe, um die Weinfhraffe, auf dem Vaecherberge, Fl. byeme. Lieses a en. pallide viridis, rugofus, margine undulatus, ; . 1341. ' ^W in rupibus; 7m Habn, um Wartenburg,. im Landgrafenle- cbe, --. Fl. o? Licugs. Caphtbofus)). coriaceus, repens, lobatus, obtufus, planus, ^ verrucis ABenis v pelta A adícendente. L. S. 4V. f. p 340 SW "nu 136 - Flora lfenacenfis H. in fylvis et ad terrain alios mufcos obtegit: 7» Walde gegen - Neuenbof , im ees, Medos gegen die Hobefonne. Fl. bye- — "me et vere. LiCHEN (catinus) coriaceus, repens, lobatus, obtufüs, planus, fubtus venofus, villofus , pelta marginali adfcendente. Q5 16 pin ; H. in fylvis et ericetir. fuper alios jiefioà. quos late flee tegit, LicuEN (pauflulatus) umbilicatus, fubtus lacunofus. L. S. W. P. 1342. H. in rupibus apricis: im Hbi ueber dem Wolfgange. 4. Fl. byeme.et vere humido, LicHEN ( cocciferus) fcyphifer, fimplex, integerrimus, . ftipite cylindrico , tuberculiscoccineis. L. S. (V. p. 1342. .H. in fylvis ad putridas arborum radices: um Wartenburg, um. : Mesbacb , praefertim ubi Pinus Jyloeftris tegit. Fl, Pyeme, Xaicuew ( pyxidatus) fcyphifer , fimplex crenulatus tubercu- " ls, fufcis. L. S. /V. p. 1342. à m " v H. in fylvis ad. putridas Mp oRua i Pig £*gen die Homme, | Fl. byeme et vere, LICHEN (funbriatus) fcyphifer, RR denticulatus, ftipite LE 4 lindrico. L. S. JV. p. 1342. . H, in ericetis et fylvis verfus meridiem, Fl, zuctumno et hyeme. LiCHEN- ( gracilis?) fcyphifer ramofüs , denticulatus, filiformis. L. S. IV. p. 1342. H. in Íylvis inter alios iufeos, odd in Pic etulis occiden- — , talibus. EL DM et vere, r" | - shulis nutantibus. 7L. S. /V. p. 1344. 4) Coralloides fruticuli fpecie molle et candícans/ DILLEN. Hift. Mufc. p. 1o". Tab. XV. F. 29. | [2 Coriljoidit. fruticuli fpecie candicans, corniculis pete tibus; Drt'tEN. Hift. Mufr. p. 107. Tàb. XV. F. 36. ; Hs e. et B, in ericetis et fylvis, F. a, et f, byeme et veré. - LICHEN . ; Cryptogamia. SOEAT , LiegN. (uncialis) fruticulofus, Heniouus, ramulis breviflimis, - acutis. L. S. IV. p. 1343: T13 . H. in ericetis et fylvis: gegen die Hibefome un m Wartenburg. Fl, byeme et vere. -Licakw. (fubulatus)- fruticulofus, fabdichotomus, ramis fimplici. bus, fübulatis. Z. S. /V. p. 1343. H. in ericetis,. in rupibus fylvarum, inter alios ab wl Fl. Mart. | et April. LicHzN 4 eti fruticulofus, folidus, te&us, foliolis crufta- ^ Gel5, Js S. dV. £p. 1343. H, in terra argillofa flerili : wster dem Rübl vbhüufssen gegen —— Nordweft, Ps Fl. vere. VAR du LicHEN (licatus) filamentofus, Deals, ramis implexis, fcu- . tellis radiatis. L. S. /V. p. 1343. H, in fylvis altiffimis? sm die Rübler bánf$gen de ramis pendens, Fl. hyeme. | "TLicHEN (iubatus) filamentofus , dose , axillis (ilinoreitis, ZL 8 IV. 89. 1343. H. in altiffimis fylvis mevidionalibus; um die Rübler "büufsgen , de ramis capillamenti inflar pendens, --. Fl. hyeme, LicugN (chalybeiformis) filamentofus, fubramofus, dééumbens, implicato-flexuofus. L. S. /V. p. 1343. H.in rupibus et arborum truncis; praefertim Betulae albae; ; in lobannertbale, um die Rüblerbuufégen, um-die Viebburg aa den Felffen, Fl, byeme et vere. LICHEN (hirtus) filamentofüs, ramofiffimu:, défis. tubercutis f farinaceis,. fpar(is. L.S. /V. f, 1545. p H, in arboribus fylvarum, Fl hyeme. — LicHrN (flridus) filamentofus, ere&us, amofüs, fcutellis ra. diatis.' L. S. JV. p. 1343. | : H, in fylvis ad arborum ramos. .F], byeme. | - Mpp.N. 48. Phyf. Mcd. T.IF. s BYS- " a Flora lfenacenfis B v9: "n TT) "TET , :: BYSSVS. IO^TI. j 3 1i nw) V3RS48 : a D Bssus Cuelutina) lilamentolà viridis. L.S. IN. p. 134. —— H, ubique in putrefcenti ligno et satiquis afferibus, Fl. A E et vere. Byssus ( faxatilis?) pulverulenta: : cinerea ; rupes operiens. E. 5. JV, 5.:3345. | H. in rupibus fylvarum: wiebidiebn verfus, Fl. byeme et Uere. — | Byssus (candelaris) pulverulenta, flava, lignis adnafcens. £L, S. N. : P. 134T- ! : H. in arborum annofarum corticibus, e, É in oid ; Med af der Weinftvaffe, Fl. aucfumno et Uere i Bvssus (botryoides) pulverulenta, viridis. Z, S. JV. f. 1341. 2: .. H. ad trabes afferesque putridos. Fl. byeme et vere. Ei Byssus (incama) pulverulenta, incana, farinae inftar ftrata, i L.S. 4V. 5. 1347. : H, in feniitis acclivibus fylvaram, ad. icu vall«er et f'ipiter | puirefcentes , quos faepe obducit, Fl. vere et auctumno. Bysscs (Jatiea) pulverulenta, cruftacea , albiffima. 4.. 8. 1 P. 0347. - —.H. in plantis moribundis et foliis Seeplni in fylvis fcio . énctlumne, I«Bvssus Quir. ata) fruftificationibus fbarfis, filamentofis, inte i$, - tenuiflimis «t breviffimis. 'GLEDirscH. JMetb. Fung. p. 23. 4. TREMELLA. 1667. TREMELIA (verrucofa) tuberculofa, folida, rugofa. L. S. Ej P. 1344. H, in rivulis et. rupibus madidis: wm dar Le ed JL. Fl re, Vasunana (No iioc) plicata, ondulata iL. S. AV. p. 1344- Hi - - * , Oryploganio. Eu 139 (B in gramineis locis editis: zm e a es an den Reinen nach | wenigen Lupniz. TT, vere. &c "TREMELLA (purpurea) fubglobofa , (effilis : folitaria 3 Md L5 IN. p. 13471. Hei in fepibus fuburbanis, in ramulis arborum. emortuis, F, vere primo et hyeme. SERIE C0 VLVA.. reve VLVA. . Cnulinali) tubulofa, fimplex. L. S.N, p. is. H. in rivulis: m Kipping und im AMichelibache, wo /i M e febr flach EM Fi. ere et, atffate.. | 2d mi ,6f07 CONFERVA. 1856" CoNrERYA PER filamentis fimpliciffi: imis, aequalibus, lon- AXdP - et , Rib r/h S AN. p. 1346. j ,H. án riyulis lente fluentibus et follis. El, au&unno et ert | HAC BSeTIGATO Cg ARA: 1966; "CHARA (vulgaris) caulibus laevibus , frondibus interne denta. kis cul. SN. 1343. d foetidum fab aqua repens: C. B. Prodr. p.25. IH in foffis pratorum wnzer dem Kasten unter. dem Ms- felengee Fl, p et JuÀ. | | j ; is Fungi. iem nr 32 olt |" AGARICVS.. npn. AGARICUS volva exceptus, pileo conico in. "margine ftriato, pe- tiolo annulato, in baíin fquamofo-tuberofam def(inente. GrEDiTSCH. Metb. Fung.n. 1. p. 82. IJ. Agaricus (mufcarius). ..L....S..N.. p. 1348. D Agaricus 9. l. c. GLEDITSCH.. Metb. Faug. p. 83. : ANDA H. x. Y4O | . Flera lfenacenfis H. a. in fylvis arenofis,. e. g. Petuleri: um Moshach; im Kohl. berg e (1. f. w. B. in Íylvis: : im. Jobannesthale, T. Fla &. m d. Qdtol, B. Ocfobr. | - AGARICUS ampli(fima: volva exceptus , pileolo plano, ódhvotéd: co verrucofo, in margine ftriato, lamellis candidis, pe- *"tlolo annulato "ét: fiftulofo, radice tüberofa. Gteptrscn. M. Fuing. p. 85. n. 11. c. po H. in nemoribus umbrofis, editis v auf. der Venfraf : Wartenburg, Fl. Sept. eti Octobr. *) Huic proxime àccedit nofter, 'Ticet a Toxrauwto nimis brevi- bus petiolis delineatus fit. n AGAnICcus volva exceptus, pileolo: ariSddulató fisato, ver- tice laevi, petiolo annulato;, .cylindraceo- fittulofo, in ba- fin roftratam definente. GrEpITsCH. M. Ping. n. 10. f. 82. j H. in fylvis, nemoribus, cultis, Fl. : ug. ec Obr. - AGanicus pileolo pulvinato, integerrimo et in centro profun- dius depréffo, lamellis connexis, anguftis €t compa&is, petiolo continuo, cylindrico « et. eralTo. GrEpiTSCH. Meth. Fwug.p. 9']. n. X. ^w) Agaricus (piperatus).: L. S.N. p. 1348. | £) Agaricus GLeprTSCH. M. Fung. m. x. d. p. 100. y) Agaricus GrEDITSCH. Metb. Fung. n. x. aif. 8.5 r - ^H. a; in fylvis fubumbrofis: eren dem Klasberg , um p" Wein- . . firafes B. in nemoribus et fylvis Kob/herg,, Klofferbolze ; *y, — 53 ^ » wg -— / in pratis énfuecis; vor Stedtfeld. Fl. a. £ jul. et Aug. B. Jul. — Oclobr, y. X Y Aug. et a Sept, AGARICUS pio hemisphaerico ,-in centro depreffo et in margi- ne fornicato , petiolo brevi et ys GLEDITSCH, Metb,. Da S Fung. n, XR f. 101. - de 2HIG isis e) 4n Agaricus (deliciofus)? T. S. IV. p. 2548. | €) Agaricus. GurprrscH. MM. Fung. n. XI. a.p. 1OT. wy) Agaricus. GLED!TSCH. M. Em. XI ep m rej. Scusa noii Scbwanime. t, - M 73: a SH : | ET AM: Cryptogamia. | E 7. H. «. in fylvis et pafcuis: im Mofeberg, unter Wartenburg, --. - f. in pafcuis et fylvis praefertim betuletis: wm AMorbach , auf. dem Ziegenrück, y. in fylvis: um Rawinesborn, in Mofcberg, Fl. &, Sept. B. 1 Aug. et Sept, y. £ Aug. et Sept. AcARICUS (ehantarellus ) ftipitatus , sr ramofis, decurren- tibus. L. S. IV. p..1348. "n Agaricus GrgprTsCH. M. F. n. 12. f. 102. .) Agaricus fHpite /ulcato , pileolo turbinato , medio pervto , lamel- lis decurrentibus rugofis ramof[is. H. a. in nemoribus montofis: Klofferbolz , Klasberg, (2 | -—— Jofs Q. in fylvis ad putridas arborum radices: uw» die Wein- firaffe. Fl. a. Aug. et Sept. B. & Aug. et Sept. " 4 B. Elvelam facile mentitur. AGAnICUS Candrofaceus ) ftipitatus, albus, pileo plicato, mem- branaceo, ftipite nigro. £L. .$. V. p. 1349. "non GLEDITSCH, M. F. /V. xv. . 108. . in fepibus et frutetis, Fl, Sepr. etg Ocfebr. ps pileolo plano, vifcido, citrino et fbleh denter ver- , tice in: conum acutum faíiigiato, lámellis rarioribas. GLE- - DITSCH.- M. Fumg.-4. XVIt. a. p. 109. Agaricus (clavus) 2... S. IV. p. 1349. -'Hl, in pafcuis et pratis exfuccis: um das Gefülde ,. unter. dem Klee | flerbolze, Fl, E dug. et Sept. D Fungi magnitudo pluviofo tempore mirifice augetur, AcaniCUS pileo papillari, ampliffimo, in margine fornicato , la- cero, etfilamentofo, petiolo annulato, procero, inferius » o npilei acetabulo inferto. "GiEprTsCH. M. F. v. xx. f. 141. H, Fungus magnifico habitu praeditus in pafcuis editis et fylvisz auf. dem Ziggenrück, gegen die Schmetten auf dem Rublerwal- de, Fl. Jul. et Aug. AcAnICUS. (campeftris) füpitatus, pileo convexo, fquamato, albi- do, lamellis rufis. L. S. /V.p. 1348. SCHAEFFER ».. 177. 7: 18. M Agaricus. GLEDITSCH. M. F.5. XXI. £f. 115. | s 3 &.Aga mmo Flora lfenacenfis &) Agaricus. GieprTsCH. M. F. n. xxt. a. p. X16. H. e. in pafcuis et ruderatis: gegen Moeosbachb und. M - i". - J. w. f. in pafcuis; auf der Kaffe.. 3, Fl. &. & dug. etSept, B. X Sept. et E Ocfobr. a T ÁGARICUS. (fimetarius) fipitatus, pileo campanulato, fokoo^ lameliis ur lateraliter flexuofis, ftipite fiftulofo. L.S. N. ...$- E1349: €) Agaricus. GrEpiTSCH. M. F. 1, XXIV. fJ 122. "SCHAErFER Bayeri[che. Schwiume. 1.45. T. 52. - , PET UIS x 2 g) Agaricus. GLEbiTSCH. M. E 8. XXIV... p. 123- SCHAEF- 3 FER £. S. Tàb. 8. de? H. a. in flipitibus putrefcentibus: evi e Mosbich und Rubl; (8. in pafcuis et ruderatis. Fl, &. Sept. &. O&obr, et & Nov. AGARICUS Cumbelliferus) suoni op — plicato, sieitbesiiiceo, lamellis baíi latioribus. ££ S. /V. p. 1349- buc ecu ai S. 1. $6. T: 63. ; ' Agaricus? GrepiTscH. M. Fin. xxv, p. 126; ): à. auOt Ao H, in fylvis unbrofis ad putrefcentia ligna. Fl. Ocfobr:.. - Acanicus ex una baíi multiplex, pileo croceo plano, maculis . fpadiceis vario, lamellis viridulis denfis, petiolo cylindri- . €o, annulató et fiítulofo, dilutius flavefcente. .GrepirscH. M. F. n. xxvitt. c. p. 132. SCHAEFFER B. $. 9 42. T. 49. H. in fylvis ad arborum putrefcentes flipites, 77s Rübler- Walde, um Mosbacb u. f. w. Fl. 4ug. et E Sept, AesaARtCUs. ( violaceut^)) füpitatus, pileo rimofo , margine eeu 3 ceo , tomentofo, ftipite dM pap lana ferruginea, HESS NS p:3849. H. in fylvis: gegen den Klasberg, m im Eichbolegen, auf puc | Rüblerwalde. Fl. $ 4ug. et Sepr. heinicus (cimnamomens) füpitatus , pileo fordide flavo, lamei | Jis luteo-rufis. - L. S. IN. p. 1348. H. in fylvist KJasberg und Eichbbolggen. Fl $ ym AS6A- M Ki Crypiogamia. 143 Agcamicus (wucofas) pileo pulvinato, lamellis decurrentibus 1u- | ridis, Taris. SCHAEFEER B. S. ". 31. T. 36. H. in Pineto: bei dem Rammersborn, Fl. X Aug. et Sept, *) Stipes zeretiufeulus , baff incraffatus, obtufus , fibris capilla- ibus f/parfer te&tus , fuperne contractus, fubineurvous , pullus, eraffo muco ad medium ufque obductur, folidus, lamellis pilei vix longior, carne bafeos citrina , apicis candida friabili, Pileus primum bemifphaericur , deinde orbicularis, pulvina- tur, margine adtenuato inflexo, medio vubellur, ambitu pal- dur, muco craffo tecfur, cuticula lamellit crafffori , feparabi- 1i, Lamellae arcuatae, inferne angujflorer, undulatae, va- anofae, adf/cendentes decurrenterque varae , luridae, polline pullo 1e&fac. MT us **) Fungus totus refert ante piJei expanfionem ovum apici impo- fitum, muco craffiffimo, volvae inflar, obvolutum, ne qui- dem pluviis emolliendo, qui deinde in maxima fungi parte re- manens, hunc ab omnibus aliis 2garicis noflri agri facile di- verfum reddit, F'nito florendi tempore a vermibus celerrime comeditur et in nigrum liquamen diflluit, AAcaniICuUs(quercinus) acaulis, lamellislabyrinthiformibus. L. S. IV. 9. 1349. SCHAEFFER A. 'S. n. 50. T. 53. Agaricus. GLEDrTscH. JM. F. n. xxx. p. 134. | H. in fylvis, e, g. ad flipites Fagi /yIvaticae, Fl, aucfumno — | April, | dcosk | - Acanrcus feffilis, fquamofus, lobatus et villofüs, lamellis dif- feCtis. GrEpITsCH. M. Fn. xxxr. p. 134..— H. in flipitibus Fagi /y/veffrir caefae, verfus sneridiem. Fl. au- fumno. í -AcAR1CUS parvus. feílilis, fquamofus et femicircularis, fuperne fulvus et glaber, inferne purpureus. GrEpiTscH. M. F. m. XXXII. à. f. 136... | | Agaricus (a«ineus)?. L. S. IN. p. 1349. H. in fylvis ad arborum.excifos truncos; .euf der Weinftraffe.'Fl. auctumno:et byeme. 4t 7) Bu 144 | Flora lfenacenfiss —— Eolv. (X) Fungus recens vifcidus et glutinofus, exficcatus fuperie fca- briufculur et farinaceus eft, | Bafis faepe ia petlolum zeretem, — — aliquando canaliculatum abit, lamellae engufzffmae vix pilei — Jubflantia latiores, rugo[ae et diffectae funt, color pie füper- . ne fordide luteus, lamellarum ex JIuteo rubellus eft, | BOLETVS. i1or5. BoLzTvs pileolo herifphaerico , tubulis angulatis, petiolo ven- tricofo. GLEDITSCH. M. Fiong. n. 1. p. 63. &) Boletus. GrEprTsCH. M. F. v. 1. a. p. 63. f£) Boletus. GrEDprTsCH. M. F. n. 1. b. p. 64. y) Boletus. GrepiTscH. M. F. n. 1. d. p. 64. $) Boletus. GLEpiTscH. M. F. n. 1. g. p. 65. H. a. in fylvis: m Kloflerbolze, geren die Hobe Sonne; . imc Íylvis: um den Klarberg, am Vaecberberges y. in fylvis: cum prioribus; d, in pafcuis fylvarum: gegen Unckerroda. Fl. a. $ Aug. et Sept. B. eodem tempore; »y. Sept, et Octobr, à. Octobr. et 2 Nov, i fo Borzrvs tubulis connexis, pileolo orbiculari et plano, füperne lineis concentricis diftinéto , centro excavato, petiolo brevi et tenui, GrEDiTscH. M. F. n. vt. p. 62. H. in fylvis : 2m Iobanner- Thale, gegen dic Weinflraffe, Fl. Sept. - Borrrus coriaceus, fquamofus, feffilis et multiplex, lobis va- rie divifis et expanfis, tubulis tenuiffimis, convexis, angu- lofis. GLEDITSCH. M. F. n. 111. p. 70. «) Boletus. GrEpiTsCH. M. F. n. tJ. a. p. T. H. in fylvis ad arborum excifos truncos: auf der Weinfirafie. &, in arboribus annofis fepium fuburbierum, Fl. aucfumno — vere. &, codem tempore, *) 'Tandem in Hydnum tranfit. BoLETUus (igniarius) acaulis, pulvinatus; laevis, poris tenuiffi- mis. L. $. JV. p. 1350. - a) Bo- cai LP ROM i Ro Gabe 'amia. vi | 145 - «) Boletus. GrEpiTScH, M. F. n. xit, p. 7$. 8) Boletus.. GrgpiTscH. M. Fn. xit. c.p. 79. H. a, ad arborum truncos praefertim Betulae 2/22c annofae; 6. in falicis moribundae trunco, ad Neffam. Fl. &, ct 8, eutfum- 40 — vere, "3 Pori faepe evanefcunt, RYDNY, M. 1 or6. tum, L. 8. IN. p. 1350. Boletus. GrgpiTSCH. M. F. n. vt. p. 74. H. in fylvis montofis:; Z9 Koblberg, Weinffraffe, Mofcberg. F4. z Aug. et y Sept. | - HYDNUM acaule, imbricatum , ovatum, pulvinatum, gelatino- fum, fuperne violaceum, inferne hyalinum, pellucidum. An Lichen agaricus gelatinofus cry[tallinus ? yet RurPir Flo- ra lenenf. p. 365. Hin füipite putrefcente Pini /yloeffrir: untev idiom gegen Unckerroda. x. Fl. $ dug. et Sept, PHALLVS. 1074. . Pues (eféulentus), ftipite nudo, rugofo, pileo ovato. L. S. JV. (p. 1350. Spitzmorcbel. Phallus. GLEDiTscH. 7M. F. n. 10, f. 59. H. in pafcuis editioribus verfus meridiem: in betuletis «m Moz- bach, s, Fl. April. et $ Mai. PnaLLus (impudicus) volvatus, flipitatos, pileo cellulofo. Z. SS. /V. . ?- 1350, i . Phallus. GrzpiTscH. M. F. v. 1. p. $5. — H. in nemoribus: femel a me repertus; 0/5 die Sau gegen Un- ckerroda. X. Fl, $ Sept. | C4 IN. AG, Pbyf. Med. T.IF. "E ELVE- 146 -. - cdHera Henacenfis —— . j'z EDV Blasii re citm | e GreprTsCHII Met. "— f. 36. zh ^ ELVELA (mitra) pileo deflexo, ks lobato, difformi, Z. $.N.] p. 1351. " | Elvela GLEprTsCH. M. F. p. 58. 0. 1. c É H, in nemore: gegen die Sau, in femitis. x. FI, cel ELvELA lamina gyrofa , fübinaequalis , pileoli forma deorfi m. MS et fimbriatim éxpanfál GrzprrscH. M. F. n.i. p. 31. . in fylvis fubarenofis et pafcuis; in PRU PE» um Moibach, ^ i April. et & Mai, ! ELvzLA feffilis, membranacea, rugofa, uiid in folita sjro-d fam et concavam varie complicata, GusogrscB. M. F. n. mre h "Tremella CAuricula). L. S, IN. p.13 ; Saiculidiguier.. [ P H. in caudicibus moribundi don prit Íepibus ux banir: im Habn. --, Fl, Ocfobr. et Nov. .ELvzLA petiolata, tubulofa, margine inaequali, lacero et mul- — tifido. GLepiTscH. M, F. v. 1v. p. 40. H, in nemoribus lapidofis : zegem Unckerroda. Fl. Aug. et 15278 * Eiv&rA turbinata, patula, difco foraminulis pertufo, bafi brevif-. ] "c fima. GrEprTsCH. M. Fuig. n-VW. p.44. A H, in fylvis; vor der Hoben Sonne, in femita, X, Fl, Octobr. B ELv&LA hemisphaerica, excavaáta et feffilis, intus candida, gla. bra, extus pilofa et fübobícura. GLEDITSCH. M. F. n. Xi. - a. 9. 46. E. a) nios -"GrsgptTsCH. M. E. 0. XI. g. kn bs | IT , in femitis nemorum ; zm Kloflerbolze , unter Warrenburg. 4. — a, in folo argillofo : 2m Mofeberge. 3€. Fl, et a. Sept, et Octobr. *) 2) Corpus bemifpbaericum, intus aurantium laeviffmum , ex us albidum, verfus bafin fubvillofum, leviter percuffum, pol-. liuem fubiiliffmum ex inferna Lan mig " OELVE- E — "Orsbtog cami 0 147 ELvirA membraiacea, multiplex, membranis feffilibus, fimbria- -to-plicatis, GrEpiTsCH. M. F. n. X... 51. bn Elvela. GrepirscH. M. F.a. x. a. p. 57. Mes oogpe in arborum caefarum flipiibus in fylvis: auf der Weinfraffe, : yid im Klofterbolze : faepe in trabibus humidis in ipfa urbe, z. eodcm J» x. "doctos binier Wartenburg. Fl. et a. aucfumno. ^ CHOISIR ION PEZIZA. E. GrEprITsCHmL Metb. Fung. p. 136. PEzizA fellis corpore campanulato, integerrimo. GLEDITSCH. M. Fung. n. 1. p. 131. | | Peziza (lentiferaà). L. S. IN. p. 1331. &) Peziza. GrEptTscH. M. F. n. I. p. 138. JH, ad afferes putrefcentes et in flipitibus; 7m KJemda-Garten. gi: und im Morbacher-Holze, «, ad caudices putrefcentes; 2» Me- frere Kloffer-Holze, Koblberge. Fl. et a. auctumna. e CLAVARIA. 1081. CLAVARIA minor, lutea, corpore fimpliciffi imo, Paci. inte- gro et obtufo. GL EpITsCH, M. Fung, n. 1. f. p. 28... . H.in pafcuis: E, Stedtfeld, im Klofferbolze und d.i Wein- | Maff. DEL auGumno. o uvis 'ex una ba(i multiplex , corpore fiftulofo borius -ecraffo , fuperius fenfim acuminato, Grzprrsca. M. FP. t. » Ev np 3o. f Ds cH pafcuis : : vor Sredifeld. unter dem Horze. K. RB I Aug, poft, . JCLAvARIA- (coralloides) ramis cohfertis ramofit His inaequa- libus. £L. S. NV. p. 1358. ! » Clavaria. GreprrscH.. Metb. Fung. 5. V1. 9. dis ;Hüfcb- Jebwamm. | ; ^ua D) Clavaria. GreprrscH. M. Fuug. 2. 11. b. Ps ode ; 45 ta [ y) Cla- d | P , ; NOS E. - 148 ue Pii JMFenacenfis A à y) Clavaria; Guéprrscu. M. F. 4. n1. d. $.32.: be à 3) Clavaria, GLEprTscH. M. Fung. m. 111. f. p. 42. [ H, a, in fylvis umbrofis; zm Koblberge, Iloferhala. " in ne« 1 inoribus editioribus: um den Klasberg. y. in nemoribus; um . die Weinfiraffe. à. in arborum putrefcentiuna flipitibus : im Koblberge be: Rotbenbof. sed Fl. a. et f. £ ng. et. dali Y A d. Sept. | CLavaRIA (AHypoxylom) ramofa, cornuta, compréffa. L. S. N.- -H. in füpiibus putrefcentibus fylvarum ?' um Morbacb, im Kl- — flerbolze. Fl, aucfumno. LYCOPERDON. 1082. p "Lvcorrnpow ( Zovift4) fübrotundum, lacerato dehifcens. L. i NS — p.1352. ; Lycoperdon. GrrprTSsCH. M. Fung.m.1. 143. Bovifl. ——— .&) Lycoperdon. GLEpiTsCH. M. Fungor. n. 1. a. p. 143. £) Lycoperdon. GrzprrscH. M. Fungor. n. 1. b, p. 143. 4) Lycoperdon. GrrpirscH, M. Füngor. m. 1. c. f. 144. à) Lycoperdon. GrEbiTsCH. M. Füungor. n. 1. ], p. 147. «) Lycoperdon. GtEprTSCH. M. Fungor. n. I. n. p. 149. H. a. fd. y. d. in pafcuis: gegen Morbach, Wartenburg , umr Ge- filde, und die Weinflrafée; s. in nemoribus ad arborum radi-. ces; um die Wesnftrafée. Fl, auctumno; , 3ul, — Sept, » jul, et Aug, d, Sept. et OPtobr. s. Aug. et Sept, — Cepidendron) cortice farinaque purpurea. L. S. IV. f. 1352. Lycoperdon. GreprTscH. M, Fung. v. 1V. p. 130. H. in lignis putrefcentibus: auf dem Rüblerwalde, im Tannen- Walde bei Wartenburg, Fl. t 3 4ug. et Miis M Lvco- Cryptogamid. — 149 LxcoPERDON (cersinum) centro folidiufculum farinifero, radi- .ce. deftitutum. Z. S. V. p. 1352. . Lycoperdon. GrEpiTsCH. M. Fungor. n. vit. c. p. 198, H. in pafcuis: auf der Weinftraffe und auf dem Rüblerwalde, Fl. Sept, J"MVCÓR. 183. "Mucon ( fphaerotepbalus). perennis, ftipite filiformi , nigro, ca. pitulo globofo, cinereo. LL. S. IV. p. 1352. .AH.in putrefcentibus vegetabilibus, Fl, fub calore veris aut q« &umni, Mucon (mucedo) (ligitaéud "enpíüla globofa. L.S. JV. f. 1352. H. putrefcentibus variis neiges vegetabilis et animalis corpos tribus, -t3 | SERES v E s: Series Generum i04 (i o191tnr SERIES GENERVM ^ v X Q^* er .FLORAE "ISENACENSIS. 3 (loas sSECVNDVM SEXVALE SYXSTEMA. i B CLASSIS I..;, AME V I | : cirpus. V -$2.40 ,.. ONANDRIA,.. » Erioplioruim ds j foouM Monog nia, | A e 049 19mr o! olutiq 1 Splicornia sancii dud " adiid.aodpd dn .-Bigynia, (4 | Disynia. Panicum TIL 399 3 Sirio. Paw o vc M ORBENETHN Max vx soocM VRMICUIM 35 5 e LUN "agen CL.ASSIS "m Milium Í. . DIANDRIA. Aeroftis HI | | | ipt? Da&ilis I. ] | Monogsynia, Airi V. Liguftrum 1, .. Melica II. | Syrnga L /— " Poa VII. Hg" Veronica XT. Dua L l. Verbena I. c Felincs V. » - Lycopus I. ü Bromus V, 3 »alvia I. icd Avena III. | 1 Circaea ]L. , gren it. P. Digynia. Lolum H. " | 4 Anthoxanthum I. ILE d T : rticum IT. " MM CLASSIS III. . Cynofurus IL E TRIANDRIA. E Wi X Monog ynia : Trigynia, A ; i E Holofteum I. P Naleriana IV. Monta L ' dris; Al t 14 ' a | "Wem 2 | —. Flwae d/enacemfns. — ONEMI LAUS TV. . Lyfimachia III. 2 T i ncziia Primula II. Weng Convolvulus ni^ Dipfacus I7. Scabiofa lil. Plantago lil. Sanguiforba I. Epsum X... cv WT Afperula HI. | Sherardia: 1. Cornus li. Alchemilla I. : Digna. Cufcuta I. | Aphanes T | | / — Tiragynia, : ESazina I. | - Potamogeton III. U«LASSIS V: JPENTANDRIA, !dMonogynia, Echium T. Pulmonaria I. | Lithofpermum 1I. | Symphytum L. Borago I. | Lycopfis r. | Cynogloffum T. | Myofotis I. | Anagallis I. | E ne y | TB Peucedanum I. Datura I. Hyofcyamus T. Verbafcum Ill. Vinca I. ' Solanum 1I. Phyfalis T. Atropa I. Phyteuma l]] Campanula VIII. Lonicera II. Rhamnus II. Evonymus TI. Ribes IV. Hedera I. Glaux L Disgyuia. Afclepias I Gentiana IV, Chenopodium VIII. Herniaria I. Vlmus I. Eryngium I. Sanicula I. Heracleum 1I. Oenanthe I. Caucalis 1f, Daucus L Tordylium TI. Conium 152 — i Series Generum. Conum L . | - CLASSIS NL Athamanta II. Bupleurum lI. - fu-sbu HEXANDRIA. Laferpitium Il. 3 . AMonogytia. Sium Il. Berberis I. : Angelica I. Leucoum L — . 1:5) Scandix Il. . Narciffus I. Chaerophyllum M | | Alium HL — Aethufa I. | Convallaria V. Phellandrium L. . Anthericum 1f. Sefeli I. : Ornithogalum If. Paítinaca I. Afparagus I. Anethum L..- . Lihum I. Aegopodium I. | Acorus I, Apium I. | Juncus VIIT. Pimpinela L. .— Peplis I. Carum LI. | Colchicum I. ERN Triglochin. II. Trgyma. —— - .- Rumex VII. Viburnum Tf. Polygynia. Sambucus Il. | Alifma l.. t .Staphylaea L. . E fopyie Lr CE MN vr d Sus. ci | pog E banner sir: à : Trientalis I... by Li ; Peniagynig. |... : | CL ASSIS- VIL Linml ^: qe . Drofera 1. | ples ! OCTANDRIA. | i 1 Monog yuia. Ze Polyssue, Epilobium IV. EM Myofurus I. | Oenothera I. X Hügmén- z Florae lfenacenfis. — | | 153 Vaccinium II. Erica I. Daphne I. Tiigynia. Polygonum VII. Tétragynia., Paris I. CLASSIS IX, ENNEANDRIA. Hexagynia. Butomus I. CLASSIS X, DECANDRIA. Monog ynia, Monotropa I. Pyrola ill. Dig ynia, Scleranthus Il. . Chryfofplenium II. Saxifraga |l. Gypfophila I. Saponaria II, | Dianthus VI. Trigynia. | Arenaria III. |Steilaria IV. |Cucubalus I. |Silene II. | — Mpp.1V. AG. Pby[. Med. T.IF., | | Pentag'ynia. Sedum IV. Spergula ]. Ceraftium IV. Agroftemma I. Lychnis III. Oxalis I. CLASSIS XI DODECANDRIA, Monog ynia. Afarum E. Lythrum I. Portulaca I. Digynia, | Agrimonia I. Trig ynia, Refeda II. Euphorbia Vf. Dodecagynta., Sempervivum l. CLASSIS XII. ICOSANDRIA, Monogynia., Philadelphus I. Prunus III. Digyuia. Crataegus Ill. U : Trigy- Geum Il. CLASSIS XIII. POLYANDRIA. Monog»ynia, Papaver IV. Chelidonium I. AGaea I. Cittus f. Tila I. Nymphaea L | Trigynia. Delphinium I. Aconitum I. Pentagynia. Aquilegia I, - | iNigella I. 154 .. Series Generum Tiigynia. Polygsmia. Sorbus I. Clematis T. | Ei Thali£&trum lf tagynia, NM Mefpilus I. Caltha p. Pyrus Il. Anemone V. Spiraea 1l. xn 'Trollius I. ^ Polygyna. Ranunculus XIT. Rofa IV. Adonis I. Rubus IV. | E Tormentilla I. CLASSIS XIV. o dal WE DIDYNAMIA. ENOUHA Gymnojpermia, Leonurus 1f. Glecoma ll. Mentha V. 'Teucrium I. Aga l8. Betonica III. Lamium i|lI. Galeopfis IV. Stachys Ill. Nepeta I. Ballota I. Marrubium [. Scutellaria I. Thymus I. Prunella 1. Origanum T. Clinopod:um I. Angiofpermla, — Orobanche Il. 2 —— n! Wu CUWMUTNMMOMUM NM EE er P E RU Mr S e e pe NP T QE DE p s: QW Lathraea I. Euphrafia IIT. Rhinanthus I. . Melampyrum IV. Scrophularia II. Digitalis i. Antirrhinum IV. Pedicularis II. CLASSIS. XV. TETRADYNAMIA. Siliculofa, Draba I. Myagrum II. ]beris I. Alyílum I. Cochlearia I. Thlafpi IV. Siliquofae, Rhaphanus I. Eryfimum 1V. heiranthus L Arabis I. Braffica II. Turritis III. Dentaria I. Cardamine IV. Sinapis IJ. Sifymbrium IV, Florae lfenacenfis. | 155 CLASSIS XVI. MONADELPHIA. Decandria, Geranium X. Polyandria. Malva IIl. Althaea [. . CLASSIS XVII. DIADELPHIA. Hexandria. . Fumaria II. O&andtía. Polygala I. Decandvia, Spartium I, Genifta II. Anthyllis T. Cnonis Il, . Orobus II. Lathyrus IV, — Vicia VII. Afiragalus II. Trifolium XII. Hedyfarum I. Coronilla I. Hippocrepis I. Medicago III, -.— EKrvum Il. Lotus I. ua CLAS- 156 — — tries Generum "e de CLASSIS XVIII. Tanacetum IL » Esct Conyza I. HIS POLYADELPHIA.. Gnaphalium IV. Polyandria. |... Bellis L Hypericum VII. 5 Matricaria IIT. | CLASSIS XIX. - Chryfanthemum III. | —. Dotonicum LN s SYNGENESIA. Arnica l. Polygzamia aequalis. — ^ Inula Ill. : Cichorium I. Erigeron IF. - Hypocheris IIT. Solidago II. Tragopogon H. Senecio VI. .Picris I. Tuffilago LI. Leontodon 1II. After 1I. Sonchus Il. Anthemis IIT. Scorzonera II. | ». Achiliaea IJ, Crepis Ill. Polygamia fruftranea, Chondrilla I. . Centaurea V. Prenanthes [. Coreopfis I. LatCtuca I. Pol Hieracium VIII, | F o ygamia "ecrit ! : ilgo lll. Lapfana I. Dubois: f Hyoferis I. " Carlina II. ;] . Monogamia, Cnicus Il. lafione I. LAIT Ar&ium I, . Wiola V. woe — : Carduus WX. impatiens I. a. P E Serratula Il. H uM Onopordon I ) CLASSIS xx E Eupatorium T, | GYNANDRIA. | "Bidens H. | Diandiia. - Eo Polygamia fuperfiua. | Orchis IX. 1f ignem Artemifia HTR Satyrium L ;aiadau vite : -— Florae Jenacenfis. jt 157 Ophrys III. Serapias IV. Cypripedium I. Polyandria. ArumlL — CLASSIS XXI. MONOECIA, Monandria, Zannichellia I. Diandria, Lemna Iil. Tiiandria., — Carex XVI. Sparganium IL. . Typha MH. Tetranária. Vrtica II. . Betula II. Polyaudria, | Myriophyllum I. - Ceratophyllum I. Poterium I, . Fagus I. . Quercus I. Corylus I. Carpinus I. . Monadelphia. Pinus IV. Syngenefia. iras t CLASSIS XXII. DIOECIA., Diaudria, Salix IX. Tétraudrig. Vifcfum l - Pentandria, Humulus I. Octandria. Populus II. Enneandeia, Mercurialis IE Monadelpbia, luniperus I. CLASSIS XXIII. POLYGAMIA. Monoecia. .Hoicus I. Vaillantia II. Acer Ill. Atriplex II. | JDioecia, Fraxinus I. CLASSIS XXIV. CRYPTOGAMIA. Filices. Equifetum IV, Ophiog'offüm I, u 5 Osmun- 158 | Strie; Generum Flera lfenacenfis. Osmunda. I. Acroflictiniil I. Polypodium VI, Afplenium 1I. Pteris I. Mufci. » Lycopodium Il. Sphagnuni I. Phaícum L Polytrichum T. Mnium X. Bryum XX. Hypnum XXV. Fontinalis l. Buxbaumia Il. Algae, | Marchantia IL Jungermannia XL - Lichen XXXVII. - Byffus VII. 'remella II. Viva I. Conferva I. Chara I. Fungi. Agaricus XIX. Boletus IV. Hydnum Il. Phallus II, Elvela VINE. Peziza I. Clavaria IV. Lycoperdon III. Mucor Il. a à n * - A zh T] " " | . "2E 2 z codo ac FEE Le tri t. 1 "T S wn M TUS, (SON EI ' dm Icd. a i o e A^» Lr e i EI Xia een " TRIGA - inc -. TRIGA OBSERVATIONVM SARCO - HYDROCELES EXHIBENTIVM, J. SVBIVNCTA SIMVL DISQ VISTTIONE CAVSSARVM, CVR SARCO-HYDROCELE IN TESTE SINISTRO FREQVENTIVS, QVAM DEXTRO OCCVRRÁT? EXPOSITA A Groncio BarrHasAR STOLLE, - Medicinae Do&ore et Pra&ico Suevofurtenfi, Caefareaeque . Leopoldino-Carolinae Academiae Naturae Curioforum Phaeton V. DICTO, Con- — o oM . Confpe&us Disquifitionis. I, Prooemium. $. r. IH. Expofitio diverfarum, AuGtorum inter fe difcordantium j. . fententiarum, de ufitatiore Sarcoceles fede. s. II. P IH. Inftituti ratio ipfa S. ri. fcilicet eA IV. Demonftratio veritatis hiftoricae, quod in tefte finiftro far-. cocele frequentius occurrat, quam in dextro, et quidem &. a pofteriori, five ab experientia S. 1v. v. * fi a cauffa interna oritur. S. ví al. a priori five ex ipfa morbi natura, ubi evincitur Ee. ipfa morbi Sarcoceles effentia. S. vir. et : * ObieCtione, quod fcilicet non Sarcoma üt, S. vir, | remota et refutata, " 3 B. demonftratur, quod Scirrhus tefticuli fit, j r. ex ]pfa morbi natura et genefi, quae nimirum oritur. 3) a nimia humorum congeftione ab obftru&tis vi- fceribus in vafa genitalia coa&tu $. ix. id quod. I. ex lege hydraulica, et 2. ex experientia $. x. 5. ex experimentis in animalibus captis $. 4 .. liquet; inde oritur EU ^ o." [^ (FC 0 b) Inflammiatio teftis ipfa $. xrr. cuius d : 2) Signa effentialia $. xir. A IEEE i E. PS Tranfitus in M jeeiboeq en aa) Scirrhum et — odia .' bb) Cancrum, qui veram Sarcocelen con- " L.- rtg ftituunt, $. xiv. explicantur » 20$. ex Au&torum confenfü. $. xv. N- Refutatio opinionum Auctorum a nobis diffentientium E sx. j " i -Hydroceles naturae et genefcos füccin&ta explicatio $. XVII. I. Rationes ipfae enodantur , cur Sarcocele crebrius tefti laevo, quam dextro infideat, et quidem ; 4a. generatim $. XVIII. bb. fpeciatim nimirum . a4) prima. $. XIX. XX. XXI. B8) fecunda. $. xxir. xxirr. yy) tertia. S. xxiv. | -— P c udi dcs aes uu .4dà) quarta. $. xxv. T 7 's$) quinta. S.xxvr.- » c, fpecialiffime, $. xxvi... dd. refutatio fententiae Hildani noftrae adveríae et hoius $ T do&rinae ufus. $. XXVIII, mS UT " 3 : Aodpp- N. 48. Phy Mei, T-IF. jd deus c uEMdE oc MIIX- C BDAIOOIS £EITUSIC 13 OBSERFATIO I.. T iius, habitu corporis teneriori et infirmo praed'tus, vi- , Ji. am umbratilem. vivens eamque fedentariam , difcordia |. et rixis domelticis fere quotidianis laceffitus , diu multumque ; cum fymptoma:ibus hiypochondriacis confli&atus fuit, quae, - quum interdum incrementum quidem caperént, a periodico | P autem per vafa haemorrhoidilia fanguinis fluxu, modo parcios | ri modo largiori, rurfum mitefcerent, ideoque eius Por j in pane lucrando quotidiano , affiduos , vix interrumperent, - floccipendebat, vano delufus praeiudicio , vires naturae , 3n. debellandis eiusmodi incommodis, faffe&uras effe fatisque. vai | Tidas. Anno 1-760. menfe Offobris 1 in itinere conftitutus, . coeli! y) procel. ofi et pluviofi inclementiafó tantam expertus eit, ut — febre correptus, vix ad füos redux, membra delaffata le&o a tradere cogeretur. Poftridie, excretiore fanguinis w-—- *hoidaiis redeunte, morbi remifIlionem fentiebat. . ;Pomeridie autem ira vehementiffime perculfus , fanguinis fluxu fubito cef- fante, fümma eum invaferat praecordiorum anxietas, p 'enara i virium et appetitus deie&tio. vomitus cum doloribus co'icis et. lumborum , atque febris, fingularis p'ane, uti dixit, indolis, Haec enim quovis triduo 'periodice. cum frigore revertebatur - atis rotabiii, quod aeftus pariter 3mmodicus excijiebat, quo. — z po!t meridiem mite(cente' quidem, non tamen proríus intermit- | i tente, novos: praedi&ti aeftu: 'infuitus, fingulis diebus , coelo vec fperafcente, : ab:que tamen frigore praevio redeuntes, media- - 1 que no&e itidem xemittentes, ;paffus eft:aegrotus. SilentiO | neutiquam ett prcetereundur, «quod fando plus vice fi mplici | :ab iilo accepl, fe nimirum, «quoties : frigus, quovis triduo re- "vertens ápfum dorfum «effet, d s Perd fummus illam | P ihe- .- Triga Obfervationum SSarco-Hydroceles etc. X63, aeaordiorum apxictatem, dolores colicos refufcitari fenfiffe, horumque. iormenta, poftquam aliquoties abdomen aeque ac reg onem, lumbarem quam crudeliffime excruciaífent, ex im- provifo priori fede ia. abdomine fenfim derelicta, in tefticu- Jum. lateris. finiftri. migrafe, illum unacum funiculo fper- | matico eiusdem lateris intumuiffe ,. cruciatusque in eodem ge- nuiffe tantos; ut ad quemvis tatum ingemifcens fui interitum parari credidiffet. Febre illa, quae femitertiana Pathologis au- dit, venaefe&ione et medicamentis, nefcio. quibus, aegerrime fugata; et incendio teíticuli una cum acutiffimo dolore paucis diebus, praeterlapíüis quadantenus confopitis, eiusdem tumore ' licet parum imminuto leviorique, attamen duriore quam antea fuperíüte, utcunque convaluit aeger, Etenim ab eo inde tem- pore crebrioribus alvi obftru&tionibus , adpetitu vago, borbo- - rygmis , tumore abdominis fenfim. pedetentimque increfcente, oloribusque. colicis, a leviffima caufa recrudefcentibus, cum eris ficcitate et.fiti praeternaturali obnoxius, ultra femeftre Ípa- tium valetudine ufus fuit dubia et fatis infirma, " Calamitatis fuae pertaefüs,. eo tempore Agyrtae cujus- - dam, confinia civitatis noftrae falutantis et thrafonianis pollici- - tationibus pharmaca fua aegrotantibus obtrudentis, medicationi Íe permifit, qui morbum. ab impuro coitu contra&tum falfo credidit, eundemque medicamentis niultifarüs , tam ore ca- piendis, quam tefticulo ,. fal(o pro venereo habito , externe 'applicandis, expugnandum et eradicandum aggreffus E Mi- ^fero vero aegroto, magmata Thrafonis antivenerea fedulo hau- rienti, praeter dolores abdominis atque telíticuli , eorundem uoque tumorem in dies. augeri perfentifcenti, alia ifte exhi- buit forbillanda, Tantum vero abfuit, ut ab iisdem quidquam levaminis, ne minimum quidem, in eius redundaret valetudi- nem, ut potius omnia in peius ruitura animadverteret afflictus. .Sumto enim medicamento, confeftim quidem cruciatus fopiri 4n corpore fuo animadvertebat credulus aeger, diriores vero ES. | Xx 2 au&tio- FORBEEE LU TUUM T ET! au&ioresque paucis horis praeterlapfis. refricabantur. ' Trríta igitur fpe , mentis fpatio cum priftina fanitate in gratiam. re- deundi, confiliis huius Medica(tri ufüs, iam vero delufüs, di-- mifit impoftorem vagabundum. ^ Hoc fa&o, nulla fere dies fine. . minis increfcentis mali praeteriit. ^ Tefticulus enim, licetin- - Quratus, antea tamen fere prorfus indolens, nunc in dies: lr fine maximo doloris fenfu in maius pondus et volumen excre- vit, abdominisque tumor et inflatio mirum in modum ita fue- runt auCtse , ut crebrius crepaturam minitarentur, et tandem aegrotum, aUdBtiieg fuum nimis ponderofum diutius circum- ferre impotentem, grabatulo afficerent, Tantis aerumnarum - flu&ibus iae Ts me in confilium vocari iuffit. Venienti- ; mihi lacrymabundus aegrotus narravit, quae relata retuli, fu-' peradditis querelis, fibi, appetitum cibis vel conco&tu facilli2 mis expleturo, ventriculum inflari, praecordiorum anxietatem, - i naufeam cum doloribus colicis, tefticuli cruciatus femper re3 - novantibus, progigni; quodfi vero hifce calamitstibus deterri? tus in ieiuniis miferiarum quaereret folatium , modo ipod AT « d T 2" -— pcs E^ miam, modo anorexiam cum borborygmis, récdra coaxan- id tium clamorem aemulantibus, obortis, haud leviorem ipfi crea- . re moleítiam,; — Denudato ETE corpore obftupui, extremi) | S tates corporis iftius fuperiores et pce&tus adeo marcida eoa "i ciens at jue confumta, ut vix cutis offa tegeret; inferioribus e contrario, una cum pene, mirum in modum oedemate tume- - fatis. laprimis fcrotum et abdomen monttri quid prae fe tu-- erunt: Prius enim itidem oedematofum, teftes recondidit, quorum dexter quidem paulo ma'or fuit, quam in ftatu natura- li deprehenditur, finifter vero adeo infartus tumidusque fuit, ut ab infantis recens nati capite parum, immo nihil; trao nit dine abludens, duritie et gravitate lapidem 2emularetur, cum ius facies fapétfor et margines quaquaverfum inaequaliter intu. s muerunt, inferior autem füperfic'es aequaliter diftenfa fuit et ^ tumefatta, non — aci digitus explorans glifcendo vei- cam wc Pus ObfePeationum Sur co- Hydr id. ad 16s ^i cam in ea parte; aqua turgentem, tangeret. Poflterius, fcili- cet abdomen, in modum tympani nitas: inflatorum inte- ftinorum iuga non folum, fed etiam in finiftri hypochondrii re- - gione tantum exhibebat tumorem, verfus umbilicum atque dex. — tra ilia vergentem , ta&tuique parum vel prorfus nihil ceden- tem, qui non in manus explorantes tantum, fed et in oculos incurreret. Huiclernae malorum, nulla plane arte medicabi- lium, febrem he&icam (imul coniunétam tandem cataftrophen - . addituram effe, flebile denunciavi folatium. — Di&um , factum. "Nonnullis enim hebdomadibus praeterlapfis " ddloririt y quo- rum ha&enus plenariam requiem nunquam fenferat, acerbiffi. "morum cruciatus repente eius abdomen occupabant atque adeo torquebant, ut miferi plan&tus gemitusque animo, vel fcopu- lis immobilioti , moverent mifericordiam. Alvo eius fegniori ;et plerumque; nifi medicamentis referata, obfítruéta, in hifce erum anguftis iterum clysmaté emollita, excrementisque ni- Pricantibus, picis ad inftar prodeuntibus , fubitaneum tanto- Tum tormentorum foporem fenferat aeger 5 füperveniente ve- TO mox apoplexia, virium reliquiae, quae perexisuae fuerunt, prorfus exítin&tae funt, aeftuque vehementi partes internas exurente , externis algido füdore fuperfufis , foporofüs per | Antegrum fere diem füperítes atque agonizans, rebus humanis tandem aliquando exemtus fuit. — In perfcrutandis tantarum : serumnarum fontibus curiofus , a defun&i uxore et parente etiam atque etiam petii veniam , coryus beate mortui cultro Afatomico aperiendi , fed frufira foliicitavi iterum, iterum- - que. ferens reptifam , fürdis fabulam narravi. Germani deni- ue fratris iftius, in re anatomica non prorfus hofpitis, mini. T adiutus, voti mei , licet clandeftino modo, compo: fa- fus fui, eoque cum Chirurgo et binis, quibus defur&tu., dum | viveret , familiariter ufus fuit , praef2rtibus : fe&ionem de- mum aggreffus fum. ^ Diffettum igitur fcrotum enucleavi, utrumque. teficulum denudavi, quorum dexter quodammo. x 3 do P | üw—— | | * 166 ui .; Georg. Balth. Stolle - ..— "E uw | do. in ffats et maior erat, quam in ftatu fano plerumque. depre- | henditur; finifter 3 vero eusmod praebuit fpe&aculum,. utne- mo ad/tantium eum fine ftupore adípicere potuerit. | Habitus - enim illius fupra iam delineatus inaequaliter tumidus, intel - la quafi indurata referebat , duritieque lapidi vix cedens , LI rofima parte vefica, humoris ferofi, tunicas vacinalem inter | t albugineam colle&i , menfurae fere quadrante repleta , ». efat obvelatusac volumine auCtus. Ipfe teíticuli tumor induratus, a quem, cum aquofo 1unCtim fumtum , Chirurgi vulgo er Sarcocelen five herniam aquofo. carnofam filutare amant, qu tüor libras. et quod excurrit ponderans, ex funiculo pepend 4 fpermatico, qui itidem induratus adeo intumuerat, ut quinque | 1 digitorum in fafciculum complicatorum volumen, nifi füpera 4 ret, certe aequaret, funemque nauticum, referret, Ob volt e men hocce nimis monftrofum iftum confervari volui ; .aft, pauci menfes praeteriere, cum eundem in mucum purulentufl T refoiutum collapfümque viderem, quocirca in eius nucleo pus. iamiam illum fenfim exedens, reconditum fuiffe, opimatus fü, Hifce ita cognitis, integumentis communibus et mufcul | bdoiingbbis demtis, ipfum abdominis cavum aperui , quod onfoicientibus tantum 1incuflit ftuporem, ut lam attoniti ed fan mihi cauffam morbi, omnem omnino medelam. refpuen- tis; iliis explicanti , adfipularentur, — Oftendimus nimiru praeter liquoris ichorofi . copiam haud mediocrem , tumorem alium fatis monftrofum, integrum fere abdominis oun MN cupantem , per integumenta communia, uti fupra jam innui- mus, confpicuum atque palpabilem, qui in finiftro hypochon-- | drio in tantum adfcenderat collem atque faftigium , ut intefti- ni coli curvaturam ibi fatis notabilem et follemziter in gyrum - contortam, explicaret et e fede fua naturali dimoveret. lpfum inteftinum colon cum coeco mirum in modum inflatum, et ad. crepaturam usque fere flatibus turgidum, eidem praefato tue ' mori aflixum fuit, et, ubi in intefinum re&um definens t | rüarh Tiiga Obferoatiónum Sarco-Hsdroceles etc..— Y67 mam formare folet curvaturam,:; anguftius redditum, pun&ta necrofi-fiderata exhibebat confpicienda. . Cuntta vafa, por in- tecrum fere coli tractum, in ea parte, qua buic tumori accre- verat, atrorubente fanguine referta erant et turgida. Inteft- na, quae vocant tenuia, et imprimis ileum atque ieiunum, iti- | dem praeter coníuetudimem inflata, tam inter'fe, quam cum - ille tursore conelutinata atqve coalita vif3, ab eodem tumore "ad dimidium abícondebantur. ^ Ablatis poitea inteftinis craflis et ex parte tenuibus, illius tumoris focum atque fomitem peni- tius cognovi et rimandum fufcepi. ^ Fuit fcilicet mefenterium fteatomatofüm, cuius utraque lamella a mater;ja adipofa feu fe- - bacea, :uti videbatur, pollice uno alterove cratfà et tumefa&s, - $n meditullio fuo liquorem ex albo flavefcentem, puri, quod | 'chirurgi ita vocant, coéto parum vel nihil abfimilem, 'contine- bat. Idem fteatoma mefenterii, quod umbilica em, utrasque ]um- bares hypochondriacasque regiones :et imprimis finMtras tene- bat. occupatas, ulteriorem funiculi fpermatici indurati decurfum "Qccuratius rimaturo cultro anatomico aditum reddidit perdiffi- cilem.: ld pro certo affirmare poffumus, «eandem funiculi in- aequaliter tumidi et indura:i partem, |quae corpus pampinifor- me filutatur ab Anatonicis, omrium craffiffimam:et maxime in-- far&tam fuiffe deprehenfam; ápfa autem ffpermatica vafa iin-fui- origine quvadruplo , immo: adhuc amplius, :capaciora a conftan- t a.ias naturae le e deflexiffe:et :aberrafíe, | V afa haec. memo- fata et renalia unzcum rere finit! ri lateris, pariter fteatomatofo adipe obvoluta erant; Ren ipfe mercidus et eius vafa. emulgen- tia, licet paucum fang guinem nigrum continentia, .c.llapfa .et prae illis. ad dextrum : renem tendentibus, multo ampliora ap- |paruerunt. ^ Lien folito maior fanguiae pariter nigricante erat Tfefertus: Pancreas ex parte materia, uti videbatur, :cretacea |induratum. — In Hepatis fimiliter morbofi et fatis ponderofi fu- l|perficiebus aeque a:que meditullio , tubercula quam plürima Wachoí, globulos luforios referentia et mentientia confpexi- Jnus 168 ^- Georg. Balrb. Sfolle - 1. müs obvias. Cordis thalamum dextrum polypofo cruore jtibple r tum; finiftrum vero ab eodem vacuum Sá exinanitum contem: plandum exhibuimus. OBSERFATIO. JT. Tragico hocce et fatis funefto morbi exitu contriftatus Ca- jus, eodem tempore tefticulum pariter (iniftrum Hydro-Sarco^- 3 cele adfe&um circumferens, diuturnisque dorfi cruciatibus , a nimio eiusdem pondere ortis auctisque, motus , eundem fibi caitratione auferri paffüs eft: Qui a Chirutgo noftrate utcun- que feliciter exfeCtus, integra Medicorum noftratium corona praefente, duo dimidiumque pondo, ni fallor, ponderavit, - excepta aqua, quippe quae etiam albugineam inter et vagina- | Jem tunicas colle£ta , ob'incautam vero huius veficae laefio- 3 Á mem a Chirurgo perpetratam, antea iam exhaufta fuit et profu- fa. Caeteroquin habitus huius c«eioxrxs fupra iam delineato, .fi a volumine illo nimis monflrofo difcetferis, adeo fimilis fuit, ut vix ovum ovo deprehendatur fimilius.. Analogam harunr . . 5 herniarum iconem contemplari geftiens, figuram IV. ab Excell.' | Heiftero in Differtatione , de Hernia carnoía vulgo Sarcocele | di&a, Helmftad. 1754. delineatam, videat. ^ Superficie in-' - aequali fuit teftis fcirrhofus , duritieque tanta, ut cultro diffe- canti aegre füperari poffet. "Ipfe vero tefticulus , transverfüs, - licet aegerrime, diffe&tus, colorem ex flavo pallefcentem ex- ^ hibuit. Cicatrice vulneri obdü&a, per trimeftre fuperftes vi tae valetudinisque in dies infifimioris reliquiis fruebatur aeger. Phthiis a liene, nimium quantum infar&to et indurato, nata, t eiusdem vitae fanitatisque Menem lento gradu ad metam fata-! lem deduxit, : * "OBSERFATIO. A1. Poftremo anno 1765. Piftor quidam pér femeftre fpitium! caufarius.et poft febrem: quartanam', praepoftere cürátam " | tabe, JU NM CES NGS Tiiga. Obférvationum. Sarco- Hydroceles etc. — 169 «tabe, omnes corporis vires depafcente, correptus, crebris .' doloribus colicis pertinacique alvi fegnitie laceffitus vixit. Non- - nullis hebdomadibus ante, quam fatis fungeretur, no&urno fo- - - pore laffa membra refe&turus, tam atrocibus corripiebatur in- L"teftinorum torminibus, ut ne taétum quidem abdominis, tym- - pani inftar a flatibus tumidi, perferre poffet. ^ Vix ac ne vix - quidem tantos cruciatus mitefcere fenfit ifte aegrotus, cum - praeter teftis itidem finifítri maximum dolorem, cum fenfu pali , ardentis, regioni lumbari finiftrae infixi ftipatum, eiusdem te- - füculi tumorem, in modum ovi gallinacei et, trium circiter "'"heblomadum progreffu, in pugni magnitudinem crefcentem, . animadverteret adfliétus. — Volumen hepatis adeo increverat, ut etiam in hypochondrio dextro partem illius haud exiguam ii Birduratam vel infar&am tangere potuerim, ob quam cauíam - fubinde color faciei i&tericus, totusque corporis habitus cache- J&icus fuit. Febrislenta, in 'phreniticam tandem degenerans,. "eundem vitam fuam calamitofam cum morte fatis praematura [| commutare coégit. Id, quod maxime dolendum venit, eft, juod vana et ftolida opinio praeconcepta, nefcio quae, animum plebis a cultro anatomico, in demortuis morborum mortisque cauffas inveftigaturo , noftra etiamnum aetate deterreat; hac enim occoecati domeftici binorum horum defun&orum füperfti- tes, relu&ati fuerunt atque mihi impedimento, quo minus cor- porom denatorum penetralia curatius recludere potuerim. DISQVISITIO CAVSSARVM — - Er SARCO-HYDROCELE IN. TESTE SINISTRO » , FREQV ENTIV 3, QVAM IN DEXTRO OCCVRRAT? de m e | LM En CR Lx dius benevole, trigam B Ecraieness Sarco- Hydroceles rarae magnitudinis hiftorias exhibentium, in quibus »yaria notatu digniffima occurrere, lubentiffime fateberis. Sic «andido calculo dignum eífe exiftimamus, febrem femitertia- 1o dpp.4V, AGE, Pbyf. Med, T-IF-. y nam, FA VM " EBo- 7 Vila Balb. Stolle - Ev nam, cuius fomes et focus ufitatiffime Mefaaie Bd effe folet, /'etiam heic ex eiusdem inflammatione propullulaffe. . Deinde | ficco prorfus pede praeterire fteatoma illud ponderofum atque monftrofum in Mefenterio obvium, nefas foret, cuius generis. exempla bina me in Theatro anetomico Xenodochii Regii, quod . Argentorati floret, vidiffe, probe memini, quorum.alterum feptendecim, alterum viginti quatuor libras, fi calculum re&e pofui, ponderavit, et cum hoc, nifi graviori pondere, certe | eodem fuiffe noftrum Mefenterii Steatoma, pro certo aífeverare ' poíffüm. Pofthaec idem Steatoma inflammationi Mefenterii fua incunabula debere, non fine ratione contendimus. ^ Ne vero nimis longi fimus, miffis hifce, ex & Tapode recenfitis, in pras fenti non poffümus non, quin palam confiteamor, oculos ani mumque noftrum inprimis in fe convertiffe; Primo monilrofum | Sarco- hydroceles volumen; Secundo hanc Sarcocelen fubin- . [| de teftem finiftrum prae dextro infeftare; Tertio eandem modo... Mefenterii, modo Hepatis, Lienis Pancreatisque obflru&io- nem et infar&um, modo dolores colicos, eosque acerbiífimos, concomitari , hacque femel nata, dolorum faevitiam fopiri, vel - faltem mitefcere, ^ Ut igitur certior fierem, an ex conftanti - fidae experientiae lege contingat, ut magis et ufitatius in. laevo | tefle , quam dextro , domicilimm fuum figat Sarcocele, non - modo quae experientia edo£tus fum et literis in memoriae meae | fübíidium confcripfi, fed etiam Auttorum de hoc morbo ene Ü tium, monumenta fedula Wa evolvi atque revolvi. | | II. t Si igitur variae fummorum ceteroquin in arte chirurgico- medica Virorum fententiae, de ufitatiore Sarcoceles fede, ape- riendae funt et recenfendae, quilibet ftatim intelligat , ea- rum difcrepantiam effe tantam, ut animum , nullis rationi- . bus certis et indubitatis inftru£&um, omnino detineant füfpens | .füm. Sic illuftris vat SWwIETEN ipfe auctor eít, aliquando; | inguiens, in utroque tefte, faepius in alterutro tumorem naf- | | . Gi | iln | Tiiga Obfcroationum Sarco-Hydroceles etc. I7I — €i 4)5 utri autem innafcatur? non definit. E contrario circa dextrum utplurimum teiticulum hernias carnofas ofiri, raro circa finiftrum, HitpANus putat b). — Huic adverfíam plane fen- tentiam fovere R IiOLANUM , MOLINETTUM et LINDENIUM c), fini- ' ftrum teftem maiorem facientes , refert HALLERUs: An v:ro ex certa obfervatione id eveniat, ipfe addubitat; difertis enim - ibidem innuit verbis, fe facilius H. Fabricio ab 44quapendente cre- dere, faepe quidem inaequales effe, lezem vero, uter maior - fit? nonobfervare 4). ^ Eandem fententiam iam ETMütLtExUM " amplexum fuiffe, notum eft; gravitfimis enim verbis legimus . tradentem: Sarcocele communis eft ambobus teftibus; fiqui- . dem tam in dextro, quam in (iniftro et Hvdrocele et Sarcocele - obfervata fuit. e). S. IIT, . .. Quae cum ita fint, ultro liquet, nos aCum non effe actu- fos, fi quaeftioni: An Sarcocele teftium alterutri frequentius . infideat? et utri eorum? deinde etiam cur id eveniat? diiudi- - Ceandae et dirimendae iam immoramur. Quod ut a nobis rite - peragatur,: ex ufu erit atque neceffe, ut primo ex argumentis, /.a pofteriori, uti aiunt, feu ab experientia fida, qua nihil cer- - tius eft nihilque teftatius, defümtis, evincamus, quod in late- "re laevo frequentius occurrere foleat quam in dextro hernia -earnofa; quo faCto, fecundo rationes ex ipfa corporis humani. ' fabrica depromtas, easque certiífimas, cur eidem crebrius ufü veniat? fufius fubnexuri fümus , quo affertum noftrum fupra omnis fobriae dubitationis aleam ponamus. | Eas qu | y:2 S 1 4) Vid. Commentar, in H, Boerhaave Aphorismos de cognofcendis | et curandis morbis, Hildburgh. 1747. $. 484. p. 846. —. &y Vid, Obfervation, et Curation, Chirurgic. Cent. IV. Obferv, LXIV, -^ €) In Phyfiologia, pag. 270. —— 4l) H. Boerhaave Praelect, Academicae c, notis Halleri, $. 645. not, 1. €) Operum Medicor. Tom, II, Libr, III. cap. I. Art, V. pag. 992. Georg. Baltb. Siolle. Y Y S. IV. | 3 Si igior, ut priori fcopo ftatim fatis fiat, ea ingenue ate que aperte dicenda funt, quae, ex. quo in campo medico-chi- . rurgico excolendo defudavi, experientia duce et magiftra didi- | ci, inficias ire non poffum, me in tanto maiorem raptum fuiffe admirationem et attentionem, cum animadverterem morbos ! Varios, quibus tefticuli in viris aeque, ac ovaria in feminis ob- noxia funt, finiftri lateris partes ante ditas frequentius quam . dextri, occupare. | Sic probe memini, me tam Argentorati; cum ftudiorum cauffa ibi morarer , quam alibi locorum , plus - vice fimplici defun&tarum feminarum abdomina aperuiffe et ovarium finiftrum nunc hydrope affe&um , nunc fcirrhofum : inveniffe: In cuius rei documentum et dexterrimum Anatomiae - Profeíforem eius Academiae Dn. D. PrEFFINGERUM, et prae- — ftantiffimum Artis obfletriciae -Magiftrum et Praeceptorem meum nunquam fatis colendum , Dn. D. FarEDIUM, utrosque. j teftes oculatos, nominaffe fufficiat. Quandoquidem inter ce- n tera; hac occafione animum meum redit memoria Virginis, c uc nimia ventris intumefcentia dum viveret, furtivae graviditatis fufpicionem movit; ventre autem poft eius obitum repentinum meníe Auguíti anni 1761. eodem DoCtore PrcrrINGEnO adftan- te, adaperto, praeter enormem hydropemafciten, finiftrum ovas rium fcirrhofüm , magnitudine caput infantis recens nati aemu- lans, immo füperans, et adeo ponderofüm deprehendimus, utc Uterum ipfum extra abdomen protruderet, qui uteri prolap-- E fus ob. eandem cauffam nullis adminiculis in priftinum natura- lem locum retropelli et reftitui poterat. Analogum pariter ftu- l | pendum Ovarii itidem finiftri, hydatidibus, puftulis, et ulce- | 5 ribus obfeffi, quae mala etiam in fcirrhofi ovarii modo memo-. Tati (inu obvia confpeximus, pondusque XII. librarum füperan-.. tis exemplum, a noftro iam relato parum abludentis, dextei mus olim Henricus BAssius commemorat f) Memini ded in A ) - 172 € Fr» Obfervàt, anatomico- -chirurgic, Decad. 1v, Obf VIL... 3Ó rad Triga. Obfercationum Sárco-Hsdroceles etc..— 173. "Theatro anatomico regii feu militaris Xenodochii, quod in eadem - urbe floret, me variorum demortuorum militum fcrota aperuif- - fe, eorundemque tefticulos utplurimum finiftros modo tumidos, i modo induratos, modo inflammatos, modo prorfus corruptos in- - veniffe ; et (i uterque tefticulus male affeCtu: fuerat, finiflri tamen [ . volumen dextro maius plerumque reperiebatur. Ipíos quoque | tefticulos venereos finiftri lateris prae dextro frequentiores ef- fe, ipfa experientia edoCtus fui,» Accedit, plures maritos, et praefertim hypochondriacos atque haemorrhoidarios , anxias. querelas mihi aperuiffe, tefticulum plerumque finiftrum cre- brius fibi ex improviío inflari , 1ftum ipfis pendendo dolere - greffumque impedire; eundem tamen modo quieta cubatione - fupina, modo alvo laxiore fa£ta, aut etiam, dummodo doloris. ' vehementia. permitteret , feminis eiacnlatiome rurfüs diícuti. . Neque heic intertexere ,. inopportunum erit, quae, haec du- -. dum iam praemeditatus, in tympanitico annotavi. Paucis fcili- —cet abhinc menfibus Dietloffrodam, pagum quatuor circiter mil- - liaria a Suevofurtho noftro diffitum, ab aegro Paftore Ecclefiae: . eiusdem vocatus fui, ibique inter alios aegros offendi tympani- -'te iam. confe&tum rufticum et articulo mortis pedetentim ap- propinquantem, qui fim: lliter, praeter diros abdominis crucia- tus, de teftis finiri, in ovi anferini magnitudinem paucis ab- binc diebus wemucsar pitis ; $c ii vari dolore conque- fus eft. | Quid? quod , ut severe fententiae Patronos finifirum iba prae déstee , germanum et ufitatiffimum Sarcoceles Ma M Aa Ü—— conceptaculum negantes , fuo , ut.aiunt , gladio iugulemus, eisdemque calculum fuum , sioür de fetitenitise adiiciendum, ex- torqueamus , affumimus . , quae de frequentiore Hydroceles "domicilio, uno veluti ore, contendunt, dicentes nempe, Her- miam aquofam, fi ex cauffa interna ac (ME originem habet, Utplurimum fipitram Ícroti partem occupare, ferofümque hu- y 3 eat . morem DEM oe Georg. Baltb. Stolle morem rnlum in membrana teftem involvente, erythroidea di- &a, colligi g) vel, ut Boxer: verbis utamur, Hydrocelen, di. centis, a latente catifà originem ducentem, nunquam alium,: quam finiftrum teftem occupaffe , diligenter nobis inquirenti- bus obfervatum b). Atqui deinceps ($. XVII.) evié&turi fu- . mus, Hydrocelen, fi Sarcoceles inveteratae comes eft, ut de — | quibus heic nobis fermo eft, iisdem cauffis fua debere incuna- . bula. Nonne igitur iure meritoque colligere nobis licitum erit, easdem cauffas eosdem effeCtus edituras effe, ideoque Hernias . carnofas finiftras crebriores effe quam dextras. Noviffime,ne ' quis nos mera luxuriantis ingenii figmenta heic narraffe fibi per-. | fuideat, nec defunt teftimonia Auctorum , quos experientia. pariter docuit, tefticulum finiftrum prae dextro faepius maio-. rem offendi, quosque, fi vacaret eíle longiori, in medium. - producere poífem. ^ Sufficiat teftem, omni exceptione maio- . rem, Caf». Ban THOLINUM appellaíTe, qui finiftrum teftem dex-. tro io magis turgentem plenioremque , nec non "— graviffimis verbis commemorat i). r. Haec ($. IV. V.) mede v icis cum triga Obferva- - tionum collata, me moverunt, ut nullus dubitarem, quin pa» - lam contendam , Sarco- hydrocelen , fiacaufa interna fuerit. — producta , finiftrum teftem follemnius crebriusque infeftare, | quam dextrum. Tantum tamen abeft, ut hoc afferto conten- dere velim, ex conftanti naturae lege nullaque habita cauffarum - ratione Sarco-hydrocelen , finiftrum tefticulum occupare, ut. - potius affirmem, herniam carnofam aeque ac aquofam, fi a cauf-. | fin £) Hrrpanus, libr. cit, Cent, IV. Obferv. LXVI. p. 114. * $ In Sepulchreto f. Anat, pract, Tom, III. Sect, XXX, Obferv, I. pe E .20. et rs. qui ibidem pag. 13, Honsr1uM hernias aquofas lateri. | finiftro valde famihares afferentem allegat. j) Inflitution, Anatomic, a Th, Bartholine edit, Lugd, Batav, cIolocxus. p?g. 120, 122, e T7 * Jriga Obfervationum Sarco-Hydroceles etc..— 173 fa externa nafcitur, modo dextrum, modo (iniftrum, teftem laceífere et inflare; fin vero citra externam cauífam violentam oriatur, ceteraque fuerint paria , ufitatius faepiusque fibi fe- - dem in finiftri lateris tete, quam dextri figere. E viis $. VIL : Perfpe&a iam morbi noftri veritate: hiflorica, in eo effet, .. ut ftatim argumenta ex ipfa corporis noftri ftru&tura traderemus et explicaremus , quo quilibet intelligeret, cur Sarcocele hoc, nec alio, modo evenire foleat; cum vero his, pro eo ac me- . rentur, intelligendis, plurimum luminis ipfa Sarcoceles eífen- tiae explicatio afferat, expediet, ut antea huius affe&tus indo- lem enodandam aggrediamur. Si itaque dicendum, quid fit , de quo nobis fermo eft? Herniam carnofam, Graecis XagxoxzAa ' di&am, Téfliculi Scirrbum falutare, nulli dubitamus, quum non modo ipfe fiendi modus , fymptomataque effentialia, omnem ícirrhum concomitantia, fed etiam emusdem in carcinoma de. generatio et denique unanimis plurimorum in fcientia chirurgi- ca certe Principum confenfus afferti noftri veritatem evincant, $. VIIL | Quo afferto dicam non fcripturi famus contendentibus, Sarcocelen potius Sarcomatis, quam Scirrhi, indolem et natu- . gam prae fe ferre, quum tumor carnofus fit, qui, tefticulo aut — vafis fpermaticis aut faciei internae Dartos adhaerens, et a nu- - tritia lympha in cellulofam harum partium telam copiofius af- . fuente, ibidemque coacervata, et tra&u temporis in carnofam mutata fübftantiam, ortum duceret F). — Verum enim vero, fi quis Sarcocelen ideo Sarcoma appellare vellet, quia temporis tra&u in fubítantiam, uti Veteres dixerunt, carnofam mutatur; . eidem omnis tumor in corpore noftro obvius, qui temporis pro- k) Confer, Seca Diff. inaug. Cafum Sarco- hydroceles exhibens, Ar- gent, 1361. pag. 13. et quibus ille fuccinuit, 176 by Georg. Balib. Stolle cprogreffu in eandem cum Sarcocele fübftantiam carnofam mu- .tatur; Sarcomatis nomine infíigniendus eitet; fic uteri, mam-- marum, aliarumque partium fcirrhi , Sarcomata effent appel- landi, quia eandem indolem, Antiquitati ita vocatam, carüo- - íam immo etiam pene lapideam /) quam in prima atque fecun-. da Obfervatione offendiife füpra iam afferuimus, tempore la- bente; induere ufü veniunt. — Quantum autem abeft, ut fibi quis perfuaderi patiatur, mammarum fcirrhos et Sarcoceles i In veram lapideam, calcariam; filiceamve naturam degeneraffe, quia ita videntur et difficulter diffecari queunt; tantum abeft, : ut credamus, eas indolem et fübftantiam vere carnofam indue- re, quia Auétoribus ita videtur; nos potius affirmamus, ge- - nuinam huius diverfae Sarcoceles fübfiantiae atque indolis ma- - terialem cauffam a coagulo partis ferofo. lymphaticae, in vafcu- - lis ipfis plus minusve indurato, omnis fcirrhi vero fomite, naíei, quam ob cauífam tam colorem flavo-albefcentem exhibet, quam - cultro diffecanti modo magis, modo minus renititur; id quod : ex infra enodandis clarius adhuc difpalefcet. ^ Deinde eos ipfa - vocabulorum analogia in errorem adduétos efTe, verofimile eft: quilibet enim , me, quoque filente, utrumque verbum Zaguoxy- E: , Me et OE NUM graeco vocabulo 7z« X«exoc fua debere incuna- . ;bula ftatim intelligit. Enim vero tenento illiy non unam ean- — demque fignificationem apud venerandam antiquitatem habuiffe ri; X:xexog vocabulum ; generatini omnia in corpore noftro, quae * mollia attactu fünt, quorumque fabricam ignorabant, Veteres Eoexas dixiffe; fpeciatim vero quintuplicem carnem, et inter I illas etiam glandulofam eos ftatuifTe, non minus erudite et vet- - bofe, quam de induftria 4brabamus KAAv enucleavit 5). — Mul- to minus fuam fententiam tueri poffunt ifti, fi, falfo et finiftre T | ad ; m fasstue t in libr, cit. Bot. IL Obf. VI. de Mammarum fcirrho filiceem t pene nacto naturam. tn) Vid. Perfpiratio. dicta Hippocrati anátómice illuftrata, Lugd Bat, 1738.Cap. XXV. meg emexoy, — ig JN riga. Obférvatianum Sarco- Hydroceles e. — P | i illuftr. van SwrETEN teftimonium provocantes, fingunt, quod - fcirrhus ftri&e fic di&us fedem fuam in fola glandula habeat 7). Tta quidem docere illuftrem voz SwtETEN verum eft: Scirrhi - proprie di&i , inquientem , fedes glandula effe videtur, five folliculus Cavus, cuius latera omnis generis vafculis conftant o)5 eam vero folam fedem effe, neutiquam adítruit ; quin immo, difertis innuit verbis, etiam in aliis corporis locis , ita enim paulo infra pergit, in quibus arteriofa fabrica, absque folicu- lorum talium interpofitione, fecretus humor in communi - | quodam receptaculo colligitur, fimilia mala, fcilicet fcirrhos, oriri poffe, ipfeque ftatim ibidem exempli gratia in medium - profert teftem fcirrhofum. — Tenento igitur ifti, fcirrhum in glandula nafci, non quatenus eft glandula, fed quatenus ex - vafculis omnis generis, germano fcirrhi conceptaculo, eft fa- -brefa&ta. Nec maiorem, immo nullam prorfus, veritatis fpe- - ciem cenciliant fententiae fuae, affirmantes, Sarcocelen Sar- - comatis fpeciem effe, quia Sarcoma in telacellulofa fedem fuam habet atque figit nos enim nec telae cellulofae tefticuli, fed — - ipfis teíticuli vafis non adhaerere vel adnafci, fed potius inhae- Tere et innafci, iam demonftraturi fumus. : 2A $. IX. : | / Quemadmodum omnis fcirrhus füa incunabula inflamma- A "tioni debet; ita etiam herniam carnofam , quae tefliculi Scir- J rhus eft, inflammationis , non quidem verae feu fanguineae, fed "fpuriae, vel uti Bu placet, ferofae p) fobolem effe futuram, ultro liquet. | Cum autem nulla in corpore noftro oriatur obftru&io, germana inflammationis fübf.cüturae geni- n nifi vel vafcula iuffo angufliora fiant, quam ut expeditus ds liqui» 51) SrAcuu Diff. cit, . 3. in nota «). - 0) Coinmentar, cit. 9. 484. pag. 844. Ü p BoERHAAVE in Aphorismis de cogn. et curand. morbis $-. 122. ct - 7 van SwIETEN in Commentar, in eundem $um,- ] |a e. N. 48. B Phy Maa m «" LE E 178 er Georg. Balib. Stolle ^ " liquidorum ea transfluxurorum circuitus requirat ; vel humores copiofius adfluant, quam ut commode refluere queant; velifü |. iufto fpiffiores atque tenaciores evadant, quam ut aequalem fui. : 3tum reditumque peragere queant 4)5 perfpicuum iam eft, eadem quo:ue momenta cauíffarum Sarcocelen procreantium "E efficientium catalogum. abfolvere. Utigiturid, quodi ianuam aperit viamque fternit, ut fanguis non modo abundanBus j inte- fium vaícula congeratur, fed etiam eundem eo congeftum i im- | pedit, quo minus fatis expedite inde revertere poffit, atque ideo eadem obfílruit ac inflammat , detegamus , neceffe effe : credimus, ut in memoriam revocemus ea, quae ($. VI.) iam | praefati fumus; nimirum noftrum affe&um a latente et interna / cauffa procreari; hanc autem effe vifcerum abdominalium ob- | 2 ftipationem infar&umque, cuilibet, mo:borum hiftorias fedu- 1o et attente contemplaturo atque Timaturo, perfpicere inte. - grum eít, quocirca herniam carnofam modo Hepati, modo Lie- | ni, Vodé Pancreati obftruttis et oppilatis, ideoque hypochon- i driaco malo, modo tympanitae, modo anomalis haemorrhoi- , dalibus, taces fingulis magna cognatione inter fe iun&tis, mo. | d do quoque Mefenterii fcirrhis et fteatomatibus, fidum We $ d haerere, tam ab aliis AuCtoribus memoriae proditum | legimus, quam ex ipfa triga Obfervationum fupra relatarum , perípieii "a mus, Obftipatis enim vifceribus , fanguinem aliosque humores a libero per eorum vaía impervia xpeditóque traníitu praeclu- ^ fos, copiofius iufto ad vafa, vicinas partes perreptantia, con- gerl atque regurgitare , et pro vifcerum varietate, in quibus | accumulantur, varios progignere morbos, partim ex principiis | hydrauiicis evincere licet , partim morborum obfervatiores, | partim quoque experimenta, in vivis animalibus capta et infü- tuta, extra omnem dubitationem ponunt. d AES Notiffims illa lex hydraülica monet, liquidum, quod per : plures canales , inter fe communicantes ; movetur, fi eorum. q) lidem ibidem $. 103. Ru Unus "Figa Obfervationum Sarco-Hydroceles eic; — a9 unus alterve quocunque modo angufiatur vel ob:uratur, et ideo - illud liquidum hunc anguítatum impeditius , vel obturatum - prorfus non transfluere poteft, non tantum copiofius ad pervios adhucdum conterminos canales regurgitare , fed etiam multo - celerius, quam antea, per illos ferri; de cuius legis veritate forían dubitaturum vel autopíia convincere valet. »Experien- . tia ipfa magiftra docemur, ab infar&tu Hepatis, a Lienis oppila- - tione r), a Pancreatis induratione :), a Mefenterii obílru&io- . ne t) omnibusque morbis inde oriundis, nunc nimiam ciborum appetentiam, nunc creberrima et pertinacia alvi profluvia, nunc frequentiores urinae copiofae aquofae limpidaeque vel cruen- tae excretiones , immo diabeten 4), nunc quoque intenfam Ve- neris libidinem ortam fuiffe, Quemadmodum vero argumen- tis graviffimis iisque doCtiflimis evitctum fuit ab Illuftri et Excel- -lentiffimo BücHNERO, Fautore et Praeceptore meo nunquam fatis devenerando, nimiam illam et morbofam efculentorum ad- | petentiam, obftru&orum viícerum tam frequentem comitem, copiofiori liquori gaftrico acceptam effe referendam, qui e va- - fis ventriculi periftroma rigantibus ideo copiofius fequeftratur, quia fanguis per vafa vicina v. g. Hepatis, Pancreatis aliorumque ' vifcerum transfluxurus, a tran(fitu facili et naturali praeclufus, - eopiofius ad vafa gaílrica ruit x); ita etiam pertinaciora alvi profluvia, copiofam et crebriorem limpidae urinae fe- et ex- "eretionem diabetemque, immoderatam et vehementiorem Ve- Ec v 2.2 ! neris - £) Louurus in Obf. med. Lib. IT. p. 184. | .. $) Frid. HorrMaNNus Medic, fyfiem. ''om. IIT. Sect, I. Cap. VII. 6, —— $6. et eiusd. Diífert. de Pancreatis morbisHalae 1713. Illuftr, Bücu- NERus in Differt, de Damnis ex male affecto l'aucreate in fanitatem — ^ redundantibus. Halae 1759. : 2?) Scuacnar Inflitut, Medicinae pract. Libr. VIL. Cap. XI. $. 3. "T'ra- iect, ad Rhenum 1757. Zimmermann Diff. inaug. de Morbis ex lae- fo Mefenterio oriundis. Halae 1759. |. 44) Gohlii Comp. Prax. clinicae Libr. VI. Cap, XXI, -^&) In Differt, de Bulimia feu nimia ciborum adpetentia, Haiae, 1747» 190 -. - - "Georg. Balib. Stolle neris libidinem, et ipfam denique herniam carnofam ex eodem fonte propullulare, dubium erit nemini, principiis pathologi- . cis leviter tantum inftru&o , accuratiusque penfitaturo , non - folum vafa illa, totum traé&tum inteftinorum rigantia, arterias - fcilicet Mefentericas, tam fuperiorem quam inferiorem , fed etiam utrasque arterias fpermaticas atque renales ab eodem : trunco arteriae aortae defcendente proficiíci, a quo arteria coe- liaca, ventriculum rigans , defcendit et ortum fuum ducit. Quocirca Pathologorum Principes unanimi fere confenfu urinae - copiofae atque limpidae fe-et excretionem affe&tuum, ab ob- - ftru(tis vifceribus produtctorum , fignum pathognomonicum .. pronunciare folent y). - gas B $. XI. | T Nec defunt tandem experimenta, ex quibus veluti oculis - -diiudicare licet, hanc fymptomatum feriem, in ventriculo, in- . teftinis, viis urinariis et feminalibus obviam , a fanguine, in ar-- 1 terias, coeliacam, mefentericas, renales et fpermaticas abun- 1 dantius et impetuofius, quam par eft, ruente atque coacto, ho- - minibus conciliari. Etenim inter fingularia, quae egregius ille — Archiater Palatinus, Jo. Conr. & BRUNN, in permultis canibus, E iisque vivis, hunc in finem adornavit experimenta, maxime no- — tatu dignum eft, quod in moloffo quondam, exquifito artificio . Pancreas exfcindendo, capiebat; hoc enim exíürpato, die fe- — cundo fauciatum. copiofe urinam reddidiffe et infignem foli tra- &um perminxiffe, tertioque crebrius vomuiffe, vidit. Quar- - to autem die efurientem quintoque famelicum cibos follicitan- tem, dein per fex menfes incolumem viventem, tandem fala- . ciorem fa&tum, oeftro venereo percitum, caniculam profecu- - tum fuiffe commemorat z). Eandem voracitatem, urinae aquo- je Th s fee y) Conf. SvoesnAMI Opera, et quidem Diff. epiflolic. de Malo hyfte- rico, pag. 259. Edit. Genev, 1749. Juxckenus in Confp, "Fherap. * fpecial, 'T'ab. XXXVII, de Malo hypochondriaco-hyflerico, | z) Trad, de Glandula Duodeni, feu Pancreate, kieidelb, 1715. ato. N : "(riga Obfervationum. Sarco-Hydrocelet. etc. — 48r ES frequentiam, lafcivitatis et falacitatis augmentum, aLiene in vivis animalibus refet&to ,, MORGAGNUS 42), BoxETUs bb) , - dHrsrERUs cc), MarriGHius dd), BoERHAAVE ee), aliique ob- fervarunt, quorum uberiorem recenfionem, aureae brevitati ftudentes, ftudio miíTam facimus, perfadfflimi non opus effe verbis, ubi rerum teftimonia adfunt. . Sanguis enim per liga- tas et impervias redditas arterias pancreaticam vel fplenicam fluere impeditus, non modo copiofiori fluore ad arterias, ven- —triculum irrigantes, fertur, unde, auta liquoris gaflrici, veri efuriei famelicae fomitis, fecretio; fed etiam redundantius ad arterias confines renales et feminales congeritur, ubi in renibus " mpberioris urinae fecretio eiusdemque crebrior excretio naíci. tur, in teftibus e contrario auCtior feminis fequeftratio eius- demque excernendi frequentior et ardentior folito titillatio ex- citatur. | $. XII. Cave tamen concludas L..B. eandem veneris cupidinem eo magis inflammari, quo magis vifcerum obftru&tio increfcit, et 'quo magis ob eandem cauffam arteriae fpermaticae humoribus | - infarciuntur. Quo igitur confeftim huius conclufionis valor an- -ceps intelligatur, non abs re erit, monere, fobria cum limita- "tione illam thefin allatam affümendam effe, quatenus nimirum - talis eft humorum affluxus, qui falva vaículorum teftium a&tio- "ne et fun&ione circumvolvi poteft, haec valet confequentia: ^ Sin vero iufto copiofius liquores in teftium vafcula congerun- jr, tantum abeft, ut illa feminis feparatio a fanguine augeatur, L. roi: dedi » " LA Milueclar. anatom, IIT, p. 54. esllI, p. 53. EO In fepulchreto, T, II. Libr, III, Sect. III in Apiptidiis 0 Obf, VIL i fubnexae pag. 16. * £0) Ephemerid, Nat. Cur. Cent, V. Obferv, XXV, | : dd) Exercitat, de flructura Vifcerum , Cap. VI, de Liene pag. i67. 1 ££) Iaflitut; Medic. .$, 527, et HarirRus in Notis ad Fraelect. acad, in hunc $, not, 4. * —- 182 : Georg. Baltb. Stolle ' ^ NN ut potius fufflaminetur ipfaque Veneris libido prorfus extingua- - tur. Quodíi enim latices illi vitales, oppilata vifcerum abdo- minalium vafa tranfire praepediti, vel iufto copio!ius arterias fpermaticas , tandem teitium fabricam efficientes, inundant, . quam ut fatis expedite per venas focias revehi queant; velna. | turae rei congruenter per arterias liquores quidem advolvun- . tur, iufto tardius autem et impeditius per venas comites fper- - 4maticas revolvuntur, quid continget? ibi, ubi minima eft re- — fiftentia, humoribus ftagznationem immo plenariam quietem ufü venturam effe, per principia mechanico-hydraulicaliquet. Cum | vero vafa tefticuli omnium fere fint tenuiffima, et extenfionis nimis patientia, cum extra abdomen proficifcentia quafi extra. circulationis fanguinis terminos fita fint; cum eiusdem arteriae, ad perpendiculum defcendentes, fanguini, prono alveo irruen- ti, facilem aditum permittant, per venas autem , itidem ad per- pendiculum adícendentes, valvulisque confpicuis, ut HALLERI 1 verba mea faciam, deftitutas, fanguinis , fubinde fuo ipfius pon- P . dere relapfüri, reditus perdifüicilis fit cum denique ob miros - anfractus et mutuos implicatus S rum tefticuli , fanguinis, - per haecce itinera, aeque tortuofa atque difficiliora, advolupe et revolvendi circuitus in ipfis teftibus omnium fit impeditiffi- - .mus tardiffimusque; facilis eft conie&ura, humores abundan. - i tius, quam par eft, per arterias feminales adveCtos, venis eos. » dem aequali vi et celeritate haud revehentibus, ufitatiffime eti omnium faepiffime moram atque ftafin in ipfis teftium penetra- libus nexuros effe. ^ Hoc modo in vafculis teftium tenerri-. mis nafcitur obftru&tio , inflammationis fpuriae feu ferofae | nafciturae fons atque origo. Quia nempe vafcula teftium ' compagem conficientia , maxima ex parte funt ferofo- lym. phatica ff ), palam eft, cur fanguineae feu verae inflammatio- ni vix ullus ; certe rariffime, locus ais. fed potilimum fpuria | : five. ff) Bosguaavz Praelect. acad. $, 642, et HAizzxüs in notis i in hünc $- not. 3. et f. 643 not, 1. | andi. E acm - di Tiiga Obfervationum Sarco-Hydroceles eit. 183 five ferofa, ad fummum Erypelopena fi quae contingit, ' oriatur. | | S. XHIL Orificiis itaque nonnullarum tefticuli arteriolarum e tis imperviisque fa&tis, liquidum, hafce transfluere antea foli- tum ,. ad alias confines etiamnum pervias redundare et refluere cogitur, iuxta tritum illud axioma hydraulicum , quod fupra - 1 »9 "praeftruximus ; quae cum praeter aliorum vafculorum -inviorum liquorem , fuum quoque confuetum humorem cir- - cumvolvendum recipiant, non folum magis a fe invicem didu- cuntur et inflantur, fed etiam celerius eum circumagere cogun- "tur. Quum vero humores illi ferofo-lymphatici, 1ufto copio- fius adfüluentes, celerius non moveantur, niii eorum globuli tam inter fe, quam cum vafculorum lateribus iufto fortius atte- rantur, ideoque tefticulus magis incalefcat; neque ipfa teflis vafcula nimium fenfim infarciri et intumefcere queant , nifi ner- "vuli numerofiffimi , arteriolas feminales concomitantes et ipfius 'teílis abdita et penetralia ingredientes gz), nimium tendantur »etlaceffantur; fole meridiano clarius eft, qui fiat, ut in tefli- bus ab obftru&is vifceribus tumor, calor et dolor, omnis in- . flammationis comites indivulfi feu effentia nafcantur. Quoniam gutem nil obftare videmus, quo minus eadem au&ior fanguinis ferique copia continuo a maiorum arteriarum vi teftium arte- Tiolis advolvatur; facile eft intelle&tu, qui fiat, ut affiuxu hu- morum per arteriolas uberiori perennante, traníitu vero vel re- tardato , vel penitus impedito , teftium vafcula , quae exilia adeo atque tenera , ideoque iufto diutius circuitum humorum plusque infarciantur et oppilentur, fodlle obftrüftio ac inflam- matio, in tefte femel exorta, fenfim fenfimque increfcant; qui fiat, ut teftis, licet tam exiguae molis corpus, quum ex innu- meris |: a WaxTHoNu Adenographis, Vefaliae 1671, de T'eftioulis Cap, E XXVII et BoggAAVE raelect, cit, $. ids cum neta, no, 1, / | HI en di Baltb. Stolle IE - neris canaliculis élbrefittus fit; 6b Íncrefcentem in illi pede- tentim obftru&ionem et inflammationem, tandem in volumen - tam ftupendae et monfítrofae magnitudinis increfcere atque de- - generare poffit; qui denique fiat, ut a nimia vafculorum nimis. tümefa&orum diftenfione et infar&u nervi, iisdem intertexti, - comprimantur, fenfusque extinguatur vel faltem hebefcat, ideo- - -que dolor atque calor nunquam diu eundem locum infeftent, fed, tumore fübinde increfcente, dolor et calor, priori fede dereli&ta, latius pedetentim yis ferpant. : 4 ; -W-n S. XIV. H | .:.. Omnes corporis.noftri humores, fi non moventur et in eodem loco diutius ,. quam eorum natura congruit, flagnant, | | vitium capere, in partes coníututivas a fe invicem fecedere, atque indolem alienam , corpori noftro inimicam , induere, . omnibus iam perfpectum erit atque exploratum. Inde autem. evenit, partim, ut humorum in tefte ftagnantium parte fluidif- fima a vafculis reforbentibus et exhalantibus etiamnum patulis. reforpta vel difflata, | pars fpiffior et inertior cum canalibus, m bus inhaeret, in unum cocat atque concreícat, hocque paé&to t morem in tefte durum generet; partim etiam , ut humores fta... gnantes vafcula, quibus continentur, emolliant, exedant, fic». que haec in ulcus, omnia depafcens, degenerent. Cum autem - omnem tumorem indolentem, a praegreffa inflammatione natum. rj atque füperítitem, Scirrbun; huncque a novo in confiniis eius-..- que marginibus plerumque incendio füperveniente, in ulcus . dolens, conterminas partes depafcens degenerantem, Cancri Y feu Carcinoma effe bb), inter omnes conftet Pathologos; quid amplius obítet, non videmus, quo minus exinde colligamus, - Sarcocelen germanam efle fcirrhi teftium. fobolem. d | | &. XV. i —€ Conf. fossil UR in Aphor. $. 392, igi, ^ et. 492. et fe e cum de luftr, v, SwiETEN Comentario i in eosdem jos. Téga Obfervationum Sarco- Hyydroceles etc. — 185 $. XV. Parum abeft, quin credamus, eadem baec prolata argu- "menta, veram herniae carnofae fcaturiginem et indolem pro- bantia, iam venerandam antiquitatem praefen(iffe , eique pla- cuiffe. ^ Non floccrfane pendenda eft annotatio a BONETO pro- munciata, dum, Sarcocelen, inquit, varie Auctores definire, 'et inter illos GaLENuM, tefticulos induratos in Libr. de Tumo- ribus opraeternat. appellantem , nec improvide fcirrhis iftam Zibr. - AIF. Metbod. medend. comparantem , refert. Hodie tamen Me- dicorum plerique, ut clarius rem exprimant, Sarcocelen inter- . pretantur, quoties carnofum quiddam in.fcroto teftibus adnaf- | citur: frequenter tamen, fic enim fcite et graviter pergit, Sar- - " cocele non tam adnafcitur teftibus, quam innafcitur, hoc eft, - totum teftem eiusque vafa omnia materiae novae acceffu ita in- - farcit atque porrigit, ut aliquando etiam vigecuplo fe ipfo gra- .vior ampliorque evadat i). | Nec nubem teftium prifcorum aeque ac recentiorum adducere, arduum foret, dummodo va- -&aret et expediret, Producere poffemus VrcoNEM, per afflu- xum alicuius humoris, docentem, fieri herniam. carnofam , nempe cum huius materiae fübtilior | pars propter calorem tefti- ulorum in halitum refolvatur, quicquid vero craffüm et vifco- fum .eft, remaneat, in fcirrhum tandem illam indurefcere; 4quae fententiae , GALENI fcilicet et ViGowis, etiam HiLpaNo ar- ident kk). Nominare poffemus D'roxisiUM, carnem fcirrho/am Sarcoceles genitricem prodentem ll). . Ipfüum ErwüLLERUM provocare poffemus, qui, licet fcirrhum tefticuli ab hernia car- mota diftinguat , et Sarcocelen carne füperflua, tefti adnata, ori- zi contendat , attamen difertis verbis eandem , ubi de cauflis ilius 1t di) In Sepulcliret, Libr, III. Sect. XXIX. in nota Obf. XXII, annexa, - kk) In Obferv. chirurg. fupra adductis pag. 111. b 4) Dxoxis Cours d'Operations de Chirurgie, Edit. de Ja n aPa- groom LIF 23 gg soma £C —— - Fi$ 1751. pag, 372, - (aes soup. Basse O $9 | pletiffimus, nobis inftar omniuro fit, difertis verbis: a fubtilif- ;a nobis diffentientiam , opiniones heic deinceps fufius enodare, - - Pi - ue bead Pr. Tm — al m -— illius loquitur, ab inflammatione nafci, dicit, iftamque porro — tumorem indolentem et fere fcirrhofum appellat, et íi dolet | (fic enim pergit), periculum eft, ne fit caro cancrofa , M mox ad Cancrum declipat mm ). "Appellare quoque poífemus Hr uERMANNUM, eadem prorfus nobifcum fentientem n7), alios- ' que; fed quid plura? cum beatus H&isTERUs, teftis ille locu- fimorum tefticuli vaforum obftru&tione tandem ícirrhum oriri, f docens, in cuius effentia Sarcocele confiftit oo). ri $. XVI. [ 1 "T'aedet fane variàs Au&orum, ceteroquin do&iffimorum, | ne temporis et fpatii nimis prodigi videamur. Pleraeque enim tatione non egeat, X Quae maximam veritatis MT prae (e. 3 tulit, et quam certe plurimi amplexi funt, fententia eft illa, fi^ ex carne luxuriante Sarcocelen oriri afferunt 5p) Aft, eos. aliquid precario affümfiffe, quilibet intelliget , aequa menti "i lance penfitaturus, quod caro luxurians, quae nunquam abs- L que vulnere occurrit, nihil aliud fit, quam congeries vafculo- | rum diffectorum antea, vel defiru&torum, jam vero aequalitef | ex omni vulneris pun&to repullulantium ac renafcentium , vul- 4 nerisque hiatum refircientium atque implentium 5 quae va " tunc /uxuriaus vocatur , fi ezdem haec vafcula regerminantia. uberius altiusque excreverint, quam ut commoda et fatis appo-- fita. - mm) Libr, et loco citat, de Sarcocele, p. 992. 55) Eiusd. Abhandlung der sucielunfich! chirurgifchen Operationen, erfter Band. $. 293. 90) Diff. de Hernia carnofa vulgo Sarcocele dicta, Helmftadii 1754. $. 9. ; pp) Erwürrenus Libr, et Cap. faepius citat. aliique, hj ) "Triga Obfervationum Sarco-Hydroceles ete..— 187 fita cicatrice vulnus coiturum poffit obduci 74). Igitur cum vafcula - tefticuli, Sarcocele occupati, nec vulnerentur, nec diffecentur, nec ideo regenerentur, fed folammodo a lympha illa coagulabili et infpiffata nimis infarciantur, ultra modum diftendantur, ob- - dtruantur et tandem indurentur, ficque, ut BoNETI verba mea fa- ciam, tumor, ab iis falfo caro vocatus, non adnafcatur, fed innafcatur; exinde certo ipfo certius eft, definitum ifti non - convenire, quia carnis definitio herniae, improprie ita di&tae, . carnofae non convenit. Multo magis BARBETTE, rem acu te- - tigifTe fibi vifus, a veri fcopo aberrat, (i reie&tis aliorum fen- tentiis, veram herniae carnofae cauffam in eo con(iftere exifti- ' mat, cum membranae, quae vaforum capillarium ofcula, ne fanguis nutritius nimis fubito in partem fluat , claudunt , vel »erofae, veldisruptae, veldilatatae fünt; unde tunc plus fan- - guinis in partem ruere ftatuit, quam ad eius nutritionem re- quiritur: naturam interim fanguinem, qui alias putrefceret, in . carnem mutare fingit rr). Verum enim vero, quum ad mem- — branas, vafcula nutrientia claudentes, nefcio quas, et quas 1pfe nefciiffe videtur, alias enim denominatfet , et clarius defcripfif- | fet, provocet, ficque luxuriantis ingenii figmentum proferat, non eft, quod iis refutandis diutius immoremur,. Firmiílimo itaque veritatis talo fulta ftat noftra fententia, Hernlam carno- BE" mn ícirrhum effe, $. XVII, Cognita ha&tenus fatis fuperque Herníae carnofae genefi at- que natura, iam in eo eft, ut ea, qua fieri poteft, brevitate paren- tes Herniae aquofae E vdpoerws detegamus. . In arteriolarum extremitatibus obílruCtionem nafci , quilibet , me quoque filen- - T M NM te, NE d) Vid, Scuvrzg Diff. de Mechanico Naturae medicatricis in vulneri- bus perfanandis artificio, Halae 1735. 9. 4€ d 4 rr) Chirurg, Cap. VN, in Boysgt vinnm liem Ii]. Peg. 16, eiat, — 188 - Gorg. Balib. Stolle. te, ex antecedentibus et ex principiis pathologicis, novit. Fá- €aigitur in. extremis arteriolarum fpérmaticarum ofculis.ob- firu&ione, nihilominus per reliquum totum canalis tractum ir- | ruenticontinuo liquori iter aditusque patet, tranfitus vero im | venas praecluditur. | Quo denegato, ab impetu humorum, fübinde a tergo advettorum, teneri vafculorum: parietes vel penitus disrümpuntur, vel certe rimas agunt; unde liquor ex- ftillat.et extra vafa colligitur; ficque pars laefa intumefcit. . Praeterea etiam abunde ha&tenus perfpeximus, liquorem arte- riolas obítruétas transnare praepeditum, copiofíius ad conter- | . mina vafa redundare ac refluere; quorum trunculi aeque ac ra- muli laterales inde fimiliter iufto affluentius inundati ultra mo- dum dilatantur. Cum vero laterales ramuli (int arteriolaeillae, in ftatu naturali rorem illum exftillantes et exhalantes; quiin tela cellulari depofitus impedit, quo minus tunicae, tefticulum re- condentes, nec inter fe, nec cum tefte ipfo concreícant; cum- que iam eaedem arteriolae iufto redundantius impleantur rore illo tranfpirabili, facile liquet , easdem etiam: copiofius et iufto | ls | uberius plorare rorem illum ferofo-lymphaticum, qui, quoniam a venulis bibulis, quae arteriolis hifce refpondent, a Sarcoce-. le anguftatis, debilitatis, compreffis, aliove modo obftru&is,-- certe non aequali quantitate, qua fecernitur,reforberi poteft, in- tra tun:cas teftem invelftientes colligitur, easdem in tumorem mg "m y do maiorem, modo minorem, pro diverfa liquoris colie&ti copia - elevat atquein modum veficae diftendit. Omnisautem tumor, in — fcroto obvius, acolluvieliquoristranfpirabilis intratefticuli inte- gumenta colle&i, natus, Pathologis Zydroceles nomine falüta: 2 j tur 55); itaque ex hifce licet perpaucis, cuilibet, legibus pat - thologicis vel mediocriter inftru&to, perfpicuum et manifeftum ! effe, :] * [ 45) Conf, 4brab, KA Av Perfpir, Hippocrat. lectu digniffima Cap.XXXIT, . $. 729. — 733. p. 311. 312, HrisreRr Comp. Chirurg. Norimb, — 1756. in 8vo. Lom. Il, Cap, 45. $. 7. Dxonrs libr, cit, pag. 364. — it. HALLERUs in notis ad Pracl, Acad. Boerhaav. $, 641, not, 25, N Tiiga. Obfervationum Sarco-Hiydroceles et. | X89 : efe, credimus , qui fiat, ut Sarcocele, fi inveteraverit diu- .'que increverit, et, prouti fupra iam (S.I. V.) et noftris et aliorum Au&orum verbis afferuimus, a latente cauffa interna . pata fuerit, tam ufitate Hydrocelen in mali confortium trahat, cum haec eosdem cum Sarcocele genitores five cauffas efficien- tes, humorum fcilicet progreffum naturalem, per vafa imper-- - via reddita fufflaminantes, experiatur3 hac tamen cum differen. . tia, quod hernia carnofa, íi inveteraverit plerumque demum aquofam progignat; atque ita alia ex alia nafcatur, five uti cauf- fa et effe&tus inter fe differant. Notandum porro eft, nos heic de ea potiffimum Hydroceles fpecie loqui, quae a feri intra te- ftium tunicas proprias colleCtione oritur, et a BoEnHaAvio in Aphorismis S. 1227. no. 5. explicatur, ad quem et Eiusdem Illu- firem Commentatorem var SwiETEN, in Commentariis in hunc $. elucubratis et editis B. L. uberiorem Hydroceles cognitionem et enodationem defiderantem ablegare liceat. $. XVIII ^e: vero diutius Le&ori B. fileamus ea , quorum facilius explicandorum et intelligendorum gratia haec de vera Sarcoce- -. Jes indole a nobis praeítru&ta fünt at que praemiíffa, iam in eo | eft, nt rationes fufficientes, a corporis humani fabrica ipfa de- promtas; reddamus, cur Sarcocele finiftrum teítem frequen- - tius quam: dextrum occupare foleat? Ex fupra difputatis tam — eertum eífe credimus, quam quod certiffimum , Sarcocelen, fi fcapha eít fcapha appelianda , effe tefticuli Scirr hum: atqui ' quicquid Scirrhum generare poteft, etiam Sarcocelen produce- re debere: hanc autem naíci, fi fucci vitales, ab aliis obfiru- &is vafis conterminis exclufi, vel ea tranfire utcunque inepti, . abundantius ad arterias fpermaticas congeruntur, quam ut com- mode et naturae legibus convenienter a venis comitibus revehi queant; fi iili fügt iufto tardius moti vel proríus quiefcentes , 3 progreifum reliquorum atergo afftuentium humorum impediant, 78a 3 €os- .190 E Georg. Baltb. Sialles9.O wav eo demque in vafculis, teftium compagem conficientibus, pa- riter figant, ideoque teftes ipfos inflamment, fi denique, dif- flata parte fluidiffima humorum ftagnantium in teneris teftium vafculis , craffioribus vero in iisdem partibus remanentibus, teftis antea inflammatus indurefcit etin fcirrhum mutatur:hunc- -— que ita conflatum teftis fcirrhum, feu Herniam carnofam eva- dere cancrofam, fi margines eiusdem ab inflammatione renata et füuperveniente tandemque in fuppurationem tranfeunte, oc- cupantur, itidem fatis fuperque fupra demonftravimus. ure itaque noftro meritoque concludimus, primum, quicquid faci- lem ac expeditum humorum per arterias fpermaticas ad teftem coplofius celeriusque, quam par eft, latorum, atque inde per venas fpermaticas ad compluvium fanguinis commune, fcilicet venam cavam, refluxurorum, motum impedit, illud eft vera et germana Sarcoceles cauffa. Et haec (i vera funt, funt autem veriffima, porro colligimus, fi plura impedimenta talia, fan- guinis fpermatici, per venas feminales revehendi, reditum re- tardantia in latere finiftro obvia funt, quam in dextro, ultro — fequitur, ut hernia carnofa ufitatiorem ét frequentiorem fedem j in hoc finiftro tefte, quam dextro, (ibi figat, et cur id hoc, . nec alio modo evenire foleat? Idcirco, quamprimum pluraet . maiora impedimenta, fanguinis legitimum et naturalem itum re- ditumque fufflaminantia , in finiftro vaforum fpermaticorum fy- - itemate occurrere, quam dextro , demonítraverimus , thefis . nofira, Sarcocelen frequentiorem injftdi quam dextri teftis in- colam effe, extra omnem fanae dubitationis et reclamitationis n aleam pofita erit. AZ ; $. XIX, | YA Quodfi igitur attentis animi corporisque dminibus vafa utriusque lateris inter fe collata intuemur, eaque, quae finiftris - prae dextris priva fünt atque praecipua, accurata mentis lance perpendimus, facile intelligimus ; primo, fanguini, ex alveo arteriae aortae ner arterias iperminiow ad teftes ituro, — inde. D N Tiiga. Obfervationum Sarco-Hydroceles eic... "por inde in Venam cavam redituro, longius iterin finiftro prae dex. tro effe emetiendum. ^ Anatomiae cultoribus fatis fuperque notum eft, utramque arteriam feminalem, tam dextram quam finiftram, ufitatiffime ex facie anteriori arteriae aortae defcen- dentis, pofteaquam eadem paulo ante utrasque renales a fe di- mifit, füb angulo acuto progerminare. Dextra arteria fperma- tica, quoniam aortae truncus lateri finiftro columnae dorfi of- feae affixus eft, dextrorfum tendit, venamque cavam decus. fando tranfcendit, deinde ferpentino reptatu, tortuofo pede- tentimque incurvato itinere mufculo Píoas incumbens ad annu- lum mufculorum abdominalium fui lateris adfpirat, ibique in plurifarios trunculos divifa, extra abdominis cavum ad ipfum . tefticulum , tunica fic ditta vaginali involuta, proficifcitur. Multiplici dein fobole ibidem a fe dimiffa, quarum quaedam tu- nicam vaginalem rigant, quaedam ad epididymidem vasque defe- — rens feruntur, ipfius tandem teftis penetralia intrat haec arte- ria feminalis dextra, et in innumera vaícula tenerrima, tomen- - tum aemulantia, five ut BosRHA^viO fari libet, in capillamen- ta fubtiliffima, quae fenfibus infinita apparent £7), mutata, mi- rumque in modum complicata, tefticulo fua praebet incunabü- - Jaw). Vena dextra fpermatica arteriae modo defcriptae fidum - eiusdem itineris focietatem praeftat; fürculi enim innumerabi. "les tenerrimi e teíte reduces, fenfim fen(imque in maiores in- - erefcentes, fibi mutuo connexi et mirifice impliciti, eodem, - immo adhuc magis ferpentino et flexuofo tra&u, prouti de ar- feria focia diximus in altum revertuntur, — Hi in progreffü fuo in unum canalem coalefcentes venam fpermaticam coníti- | tuunt, quae, in Venae cavae viciniam proreptans, ad duarum circiter unciarum latitudinem fociam arteriam relinquit, ipfam- que Venam cavam inoículatur et intrat. — Cum itaque vena j | fper- - di) HUP ose in Inflitution. medicis $. 644. uu) Vid. Frider. Rovscnir Thefaur, Anat, IV, Affer, I, no, VIII. not, 4,2. 392. — Georg. Baltb. Stolle , Ípermatica dextra ex Vena cava, in dextra facie fpinae dori fita, teftique dextro viciniori, nafcatur, arteria autem dextra ex arteria magna, laevo fpinae dorfi lateri affixa et a tefte dex- tro remotiori , oriatur; cuilibet perfpicuum erit, quod vena -Ípermatica dextra brevior fit, quam arteria tabe eandem con- - comitans. 6. XX. E contrario fi vafa feminalia lateris finiftri contemplamur, : haec longe aliter atque in dextro fe habere, deprehendimus. -- Arteriam laevam quidem eundem prorfus ortum ac decurfum | cum dextra habere, verum eft; cum vero illa ex arteriae aor. tae facie finiftra, quae a tefte finiftro propiüs abeft, quam a . dextro , nafcatur, arteriam quoque hanc feminalem finiftram breviorem effe futuram quam dextram, vel me filente, quili- bet «vlez]ze perfpiciet. —Vena autem feminalis laeya, licet cete-- roquin eosdem cum dextra ante memoratos nexus, plicatus, reptatusque formet, in eo tamen a dextra maximopere differt, - quod non folum illa amplior plerumque fit atque capacior xx). fed etiam quod ofculum fuum non immediate in Venae cavae | alveum, ficuti dextra, aperiat. Candido certe calculo notan. dum eft, quod vena haec finiftra fpermatica, pofteaquam binis ternisve "unciis arteriam fuam comitem dimifit, venam renalem — finiftram ad perpendiculum petat, in eamque fuum fanguinem - : E reducem exoneret, quem tandem vena haec renalis finiftra 1 in 7 1 4 ^u I. " Venam cavam, commune fanguinis compluvium refundit, in. ES quam immediate ex vena fpermatica dextra absque tantis amba. | de la ftru&ure du Corps humain, 'T'otn, IIT, Traité des Veines S, gibus fanguis e tefte dextro refluus, via magis compendiaria, | no m EN revehitur 33). Quid? quod, ut clarius haec viarum a'fanguine — femi- xx) BanTHoLiNI Inflitut, Anatom. p, 120. Libr, I. de inima Ventre. - , Jy) Cafp.BagTHOLINUS Libr.cit, Cap. XXI. WinsLow Expofi t. Anatom, » LJ 152. 'T'om. IV. Traité du bas Ventre $.47;. GAkENGROT Splanch- - .Rologie Cap. XV. $. 11, 12. i Tiiga Obfervationum Sarco- Hydroceles ete..— 193. feminali in utroque latere peragrandarum differentia eluceat, fa- cile accuratius attendendo intelligimus, in utroque latere pa- | rallelogrammum fingere licere, et quidem ita ut paralielogram- mi finiftri latera fibi oppofita fint venae cava et fpermatica lae- và, vena autem renalis finiftra et aliqua offium Ilium pars fint ftidem duo fibi e diametro oppofita huius parallelogrammi la- tera; parallelogrammi dextri latus primum a Vena cava, fecun- dum a renali dextra, tertium ab aliqua offium Ilium parte, huic regioni contieua, et quartum a linea, ab hac offium Ilium par- te dextra ad venam renalem exporre£&ta, in animo nobis finga- mus defcriptum, huiusque dextri paral'elogrammi lineam dia- gonalem defcribere venam fpermaticam dextram, primo quo- que intuitu i inveniés, cuius interventu omne paralielogrammurm in duo triangula dividi, notiffimum eft. Cum autem non folum lex geometrica, fed ipfa quoque avtopfia quemvis, in ftudio geometrico plane rudem , doceat , diagonalem , feu quodvis: trianguli latus brevius ds , quam .duo reliqua trianguli latera -coniün&tim fümta zz); nullum plane dubium fupereífe credi- | mus, quin fanguis feminalis dexter per lineam diagonalem pa- | rallelogramri , feu tertium. trianguli latus, fcilicet venam fper- | maticam | dextram refluens, viam breviorem; finifter e contra- Tio fanguis ,. per duo. trianguli latera fimul fumta, fcilicet per- venas feminalem et renalem iniftras, in cavam venam revertens, -Jonziorem et diffufiorem faciant viam. Heic filentio praeterire: mequeo, arterias fpermaticas i in fno exortu anguítiores effe at-. que exilior es, quam in progreíffu 2); venas e contrario femi. | nales arteriis fuis fociis effe longiores et ex tunicis tenuibus con- tex- "zz) Vid. Wübtene Anfangsgründe der Geometrie $. 26. p | .A) Wixstow ;Livre cité "Tom, IV, $. 471. Nicorar Differt, de Va- | ^ ^ forum directione pro modificando fanguinis cireulo, Argentor, | 1 M28. $-37. pog. 69. ct: Boetgaavk Praelect, Acad, $. 641. j | | num, 6 Tw NAB.Phyf. Med. TAE. ^ 0006 bb I94 | Georg. Baltb. Stolle textas et fabrefaCtas 5); hasque in plures furculos fatifcere magisque ramofas effe prae arteriis c); et denique easdem ve- . nas valvulis confpicuis omnino deftitutas effe 4)5 quae fingula momenta fanguinis in corpore humano feminalis velocitati val- dopere imminuendae , infervire , dudum iam Phyfiologi demon- ftrarunt c). afia ish tdt) ;b: $. XXIL íi ad venarum latera attendi meretur, quarum continuo i&uat- - | T "od we D) Wawstow ibid, S. 478. — FS c) HarrERus in. Notis ad Praelect. Acad. BoeRBaAvit $. 64 r, num. 33, 4) HarrERus ibidem. not. 10, | fiti | €) Bornnaavius libr. et $, citato 641, Kxirrus Anat; comp. p, 9o, et —— JNrcora: Diff. allegato. EM AL AE f) Dorkuaave Infliution, medicar. $. 132. 133, Ew. 4 1 Triga Obfervationum Sarco: Hydroceles etc. 19s que affültu trufatili venarum contiguarum parietes paulo angu- ftando comprimuntur, humorumque, per eas ferendorum, re-- ditus promovetur gj: Cum denique ex ipfa hac lege certum fit, eo expeditius fanguinem per venam promoveri, .quo lon- gius arteria venam fuam fociam concomitetur, et vice verfa: unumquemque exinde, nullis praeconceptis bora dibds men- tem occoecatam foventem, rationes intelligere perfuafiffimi . fümus , cur fanguis in vena fpermatica finiftra tardiorem lon- gioremque curfum, quam in dextra agat, atque ideo diutur- niorem moram in venae eiusdem ramulis ne&tendo fanguini ar- | | [ | teriofo, in tefte finiftro prae dextro facilius ftagnando, eun- . demque obftruendo, inflammando atque indurando viam com- modiorem aperiat atque expeditiorem. EX Secundo, conftantiffimae leges totus abunde docent, quantopere celeritas corporis, fecundum lineam re&tam moti, infringatur, fi illud per anfractus et maeándros fertur et move- tur. Si igitur attentis oculis vafa finiftra feminalia intuemur, animadvertimus , praeter innumeros vaículorum tenerrimo- rum, mirum in modum ultro citroque fibi implicitorum , an- "fra&us, in teftium penetralibus formatos, et eorundem maean- - dros i in corpore fic dicto pampiniformi obvios; vafis fpermati- -cis utriusque lateris communes, fanguinisque celeritatem val- — de retardantes; venam fpermaticam finiftram , ubi cum vena renali eiusdem lateris coit, angulum cum illa seam formare; einde fi fanguis anfra&um hunc füperaverit, alterum angulum dtidem re&um, ubi haec renalis laeva venam cavam ipfam in- trat, offendit. Itaque fi verum eft, eo magis infringi corpo- Tis expedite movendi velocitatem , quo copiofiores illud offen- dit anfra&us; íi porro certum eft, plures maeandros in laevi lateris vafis erint occurrere, quam in iis in dextro ob- x Cubes iu as i Wis; &) NicorAt Diff. cit, de Direclione Vaforum $. 2c. | | 195 Georg. Balib. Stlle 2 T Viis5 fatis inde füperque elucet , adici ade. fan- guinem fpermaticum, per fyftema canalium feminalium feren- | dum, in laevo latere fluere, quam in dextro, ideoque teem finiftram, prae dextro, inflammando et obfiruendo prag | rem effe atque magis idoneum. $. XxrI. Veritatem huius afferti citus —M iBetà* le- gem motus certiffimam docere, nullum fequi motum, fi a&tio reattioni aequalis eft b) et corporis motum eo fieri tardiorem : quo plura reagentia offendit obftacula. Quicunque vero cu- 2€ » 7 P ratius perpendit, quod fanguis feminalis venofus, inlievola- | tere venam renalem (inifttsm ingreffurus, primo valvulam ve- . nae fpermaticae finiftrae orificio impofitam aperire et elevare cogatur ; quod eidem fanguini refiftentia cruoris renalis fuperan- - da fit, qui, quoniam re&tam et quafi regiam viam remetitur non modo valvulam deprimit, fed etiam fpermaticum fangui- E nem , transverfo flumine e vena fpermatica laeva allatum et in ipfam renalem influxurum , difficulter admittit, vel certe ali-- quam ei moram nectit, quo minus fatis promte in venae emul- - gentis alveum ingredi poffit; et quod praeterea tunicae venae Na rum elafticae (int, ideoque etiam venae renalis parietes in fan- à £uinem feminalem laevum, in eos irruentem, reaéturi fint; is ái facile intelliget, reafctionem in vena renali finiftra fere aequa. ' i lem effe a&ioni fanguinis fpermatici finifiri, iftam ingreffüri, e hanc ob cauffam eius celeritatem fore perexiguam, inprimis " aegrotus vel fedendo, vel cubando, mufculorum motum pla- ij ne negligit atque omittit; quandoquidem hoc patto venae fe-- qinales, quae mufculis Pfoas a benigna natura ideo impefitae. funt, ut fubinde horum mufculorum a£tione blande fuccutian- - tur, et humores in iis alias iufto tardius moti, expeditius mo- qux | veai- E) Esenuamps erfic Giünde der Natuilehre, Halle 1753.$. 58. —— Trigà. Obfervationum Sarco- Hyüroceles etc. 197 veantur i), hoc egregio fanguinis progreffüri adminiculo etiam - defütuuntur. Quum cruor renalis finifter, cum fanguine fe- minalilaevo, licet aegre, mixtus, eundem prorfus transver- fum influxum in venam cavam experiatur, ultro liquet, ean- . dem rea&tionem atque moram ipfia fanguine illo, in venam ca- vam cor verfus adfcendente viamque pariter re&£tam regiamque faciente, interponi, quapropter fanguis, 1n venis rena!i et fe- minali finiftris iufto diutius retardatus, reliquis humoribus, e teíte laevo in eas redituris, viam pariter inviam reddit atque difficilem. ^ Vena e contrario feminalis dextra fub acuto angu- lo.cruorem fuum in.venae cavae alveum exonerat; quum ve- . ro, angulum incidentiae angulo reflexionis aequalem effe, iti- dem lex motus certifTima fit &), tantum abeft, ut fanguinis fe- minalis, a dextro tefte redeuntis , celeritas 1mminuatur , ut po- tius prono, ut aiunt, alveo exceptus, certe absque infigni ve- locitatis diminutione eadem fere cum fanguinis venae cavae ce- Jeritate provolvatur /). ^. | | dct $. XXIV. | Tertio , filentlo praetermittere nefas foret, venam fini- fÓirat feminalem maiorem fanguinis vim atque copiam, quam "dextram; accipere revehendam. Sedulis et oculatiffimis cor- poris humani fabricae fcrutatoribus notum eft, laevam noftram feminalem venam non tantum fanguinem, ab arteria focia ac- «ceptum , fed etiam ab aliis partibus conterminis , veluti e mem- "brana renis adipofa et illa peritonaei parte, quae renis confinia "inveftit; per fatis fpe&abilem ramum reforptum, nec non ex "aliqua mefenterii, mefocoli illi continui, et mufculi transverfi parte, per furculos utrobique j gin eosque haud exiles et ex RD ! b 5 T ipfa (d£) BorgGaAvts Praelect. acad, cum HaLLERI notis. Venetiis I751. 49, - p 0$. 641. P, m. 123, et ibid. HarrreRus in not, nüm. I6. i? | | yk) ExrRHAnDs Naturlehre $. 78. |. 4) BosuuaAvE Praelect, Acad. $. 641. Harzzgus in nota 7. ) | 1998 i d Gur. Baltb. Stolle y | i ipfa deni;ue vena mefaraica, quacum jMidei e — we: ceptum, in venam renalem finiftram revolvere m). Cum ita- que haec vena feminalis laeva prae dextra copia fanguinis ube- — riori inundetur, hancque ob cauífam plerumque capacior fit, - -nova innoteícit cauffa , impediens, quo minus fanguis a tefte laevo redux aeque expedite ac. celeriter , quam a dextro te- — tügulo, refluere poffit, | adi (gn | Quarto, impedimentis huc usque recenfitisy venofi fan- 1 guinis fpermatici reditum expeditum in finiftro latere retar- . dantibus, etiam annumeramus valvulam, orificio venae fper- - maticae, in venam emulgentem laevam inhiantis; praefixam atque impofitam. | Miraberis fortaffe, Le&tor benevole, anim- . advertens, nos de valvula hac, quibus tamen alias tanquam | appofitis humorum, per venas circumferendorum, adminicus . lis canales venofos inftruxit fagax natura, quorumque ideo im venarum fpermaticarum trunculis defe&tum iam fupra $. XX. inter cauffas, velocitatem fanguinis, per illas circulantis, im- . minuentes, retulimus, nunc aífferere, eam eiusdem fanguinis | r circulaturi impedimentum evadere. Utramque autém fentens | j tiam firmo veritatis talo fultam effe exinde liquet: Si vena re& nalis finiftra cruorem fuum , ex conftanti et legitima. iturae | lege, venae cavae reddere poteft, contingit, ut haec vena |. renalis fanguinem, ex vena feminali laeva refiuum , facili ale. veo excipere queat; fi dein fanguis, venam emulgentem ingrefa fus, valvulam hancce deprimit, fibique ipfi hoc modo: in ve-- nam fpermaticam , unde reverfus eft , relapfum praecludit, | valvula illa egregium omnino fanguinis circuitus rite peragendi - adiumentum evadit: Sin vero legitimus fanguinis in venam ca- vam. LX m) (dion Teité des Veines S. 154. 15. et Tom. . Tr.dubas | ventre $. 476. 477. it, HarrEnus in notis in DognnAAVH Praeléct. Acad.$. 641, met. 31... Q I6 dh id uasde- (A. 7k ; * Tiiga Obfervationum Sarco- Hydroceles Hc ^10 vam effluxus impeditur, ubi nimirum quamcunque ob cauffam "vena renalis laeva iufto copiofiori fanguine infarcitur, et illa valvula, lumini venae fpermaticae impofita, diutius ab illo de- primitur, purpurei laticis fpermatici, ad perpendiculum afcen- furi, et ob gravitatem füam perpetuo renifum minitintis , in venam renalem ingreffüs remoratur , atque idcirco valvulam illam, quae alio tempore fanguinis circuitus adiumentum fuit, iam eidem impedimento effe, palam eft. "Venam autem rena- lem finiftram etiam fecundum naturam uberiori cruore, quam dextram, inundari, in Anatome exercitatos fugere non poteft; fiquidem praeter ingentem fanguinis vim, per arteriam comi- tem emulgentem advolutam, etiam cruorem a vena atrabilaria finiftra , quae in dextro latere fanguinem fuum perpetuo fere jn venae cavae alveum reportat 7); deinde.a furculo venae XC»ys plerumque in venam renalem finiftram fefe aperiente o), purpureum laticem, tandem infignem fanguinis molem, a tefte finiftro Fadélntedi, ex conftanti naturae lege et 'ardine. refun- dere cogitur. In ftatu autem. morbofo duplex fuübeft ratio, cur fanguis iufto uberius in venae emulgentis alveo accumule- tur: Nam fi vafa mefenterii vifcerumve adiacentium 1 impervia redduntur, non folum eo maior fanguinis copia in arterias con- terminas, confequenter etiam renales , congeritur atque re- ftagnat, quae dein per venas renales focias revehenda eít; fed pofthaec eadem arteriarum mefentericarum obftru&tio impedit, quo minus cor quovis pulfu e thalamis fuis eandem fanguinis wim, quam in ftatu naturali in arterias, magnam, cuius fobo- les illae funt, et pulmonales provolvere poffit, igitur nec ean- dem, e vena cava reducem, fanguinis copiam, quam antea, | excipere valebit; reftagnabit ergo in hac vena cava latex pur- ae eritque omnibus, in eam fe aperientibus , venis ob- ftacu- t) Bidsexor Splanchnol, Tab, X. fig. 2. nO. 2. | | | A 9$) Lancisu Diff. epift, quae MoxcAcut adverfarii Anat. inferta legitur | Adverf. V. Tab. 1, Lit. PP, et QO. | | 400. die: Baltb. Stolle . " v faculo, quo minus fatis libere in illam fe exonerare queant. | 'En tibi duplicem cauffam, cur reftaznando fanguis tam crebro - 'valvulam illam, venae feminalis finiftrae lumini praefixam, de- - primat , ficque eiusdem venae orificium facilius diutiusque, quam par eft, claudatur! Quae cum ifa fint, abunde liquet, nos jure meritoque inter potiora impedimenta, fanguinis per venam feminalem laevam reditum füfllamiriantia ,. fyflematis- - que vaforum fpermaticorum finiftro peculiaria quafi atque pro- - pria, valvulam iftam, orificio venae feminalis in venam rena- - lem finiftram dehifcenti impofitam, retuliffe. : 6. XXVI. : Nec exifüimandum eft, fanguini, huc usque tot tantisque — bi impedimentis aegre (uber liberum tandem facilemque iQ venam cavarh aditum patere; ille enim hanc ingreffurus novum . et fatis arduum offendit obicem. —— Vena nimirum renalis fini T ftra, ad venam cavam profe&tura, ipfüm arteriae aortae Med fcendentis truncum nequitando et decuífando, quafi fupra pon» tem, tranfcendit, übi immediate antea ex eodem arteriae aor- tae caudice arteria mefenterica füperior nata, angulum acutum - cum arteria magna format p). Quoties igitur arteriae hae mi- cant, pulfüsque fuos peragunt CUvX ovas » toties fpatium illud, - ab acuto illo angulo inclufüm, minuitur et anguítatur, ideoque - vena emulgens laeva, cuius interventu et decuríu illud fpa- | tium impletur, utrobique certe ex parte anguftatur et, prelo | quafi fübie&a, comprimitur. Si infimul mefenterium vel in. - teftina, quae maxima ex parte ab arteria hac mefenterica ris gantur et ex eadem pendent, obítru&a, infar&a,. vel fcirrho, ! aut fteatomate affetta funt; haec arteria mefenterica magis ten« ditur, ac angulus ille quoque redditur acutior, vena autem re» - nalis finiftra eo fortius comprimitur. Cum denique nulla talis obftru&io nafcatur, nifi fanguis, ab obítru&tis vafis exclufüs, per : p), Wissrew libr, cit, "Fraité III. $; 151. ns * figa Objervationtim Sarco-Hydroceler etc. — 20t oper Candles Vicinos, etiamnum pervios , copiofius citiusque Circumvolvatur , febrisque hoc modo incendatur , palam eft, quod, quo maior obítru&tio eft, eo crebrius pulfent arteriae, eo frequentius venae renalis (iniftrae cavum anguftetur , et proinde fpermatico fanguini i in laevo latere cum renaij, fupra- "renali et veriae atvys cruore mixto , tandem aegerrime huc ad- ve&o, venam poftremo cavam, per renalem venam toties an- , guttatam, ingreffuro, iter reditusque hoc pa&to reddatur im editiffimus. Fingamus enim, ut luce meridiana clarius inno- tefcat hoc obftaculum, unico horae quadrante arteriam quin- uaginta agere pulfus, "pulfant autem, inprimis in ftatu morbo- Er multo crebrius ,. facile intelligimus y unius horae fpatio du- centos, et; fr caleulum recte ponimus, unius diei lapfu qua-. | tuor mullia et o&ingentos pulfus eandem agere, totidemque ob- ftacula unico tantum die fanguini, per venam renalem Jaevam e renibus et tefte finiftro revertenti, ab au&tiori et copiofiori arteriarum mefentericae. füperioris et aortae defcendentis ictu govxpevo obiici atque poni, quae cum finguli diei lapfu adeo au- 'eantur ac multiplicentur, toties quoque, fi cetera fuerint pa- rià, occafionem , Sarcocelen nafcendi et increfcendi, in. fini- fro tefte; * ud dextro faciunt crebriorem. ei smófidr eq. . " u$. XXVH.. Quilibet haec, RM füfius enodata , animi aequi et tenus partium "ftudio dediti, trutina penfitaturus, primo Dimirum, ut omnia pauciffimis ruminemur, farguini, per ar- terias tefticulis allato, etin venam cavam, commune, humo- Í fum compluvium, refluxuro, Í in finifiro latere longius iter quara in dextro effe emetiendum ; tum ob arteriam finiftram, dextra | breviorem , venae e contrario finiftrae práe dextra infignem Jongitudinem et capacitatem ,. impulfüm et velocitatem fangui- | 8S, ab arteriis acceptam , in finiftro, vaforum Ípermaticorum |. ematé prius febefcere, quami in dextro; deinde fanguinem | 5). IN. AG, Pbyf. Med. T, IF. - femi | | | 202 iib dg E .. .Balth. Salle. cy: user feminalem finifrum per. plures anfra£tus atque angulos moveri, «quam dextrum 15, omnem autem angulum. atque maeandrum . corporis moti. celeritatem infringere atque imminuere;y poft, | venam fpermaticam. finiftram uberiori fanguinis, ex. mefaraeo ,. 3 mefocolo , renis finiftri adipe mufculisque vicinis refluxuri, co- - pia, praeter illum e tefte fui lateris teyehendum, j prae, dextra ; inundari; tum valvulam vénae. (Dermaticae finiftra je, in emul- - gentem laevam cruorem fuum exoneraniis , orif cio , impofi- tam, crebriüs iufto atque facilius. deprifni, quia vena. renali finira abundantiori purpurei Jaticis renalis , fuprarenalis et « vena aCoyos refluentis vi accumulatur et inundatur , atque ita fanguinis, "hicad perpendiculum afcenfuri , ie .qui in. pe «rua 1 re quafi per dia: ;onalem lineaim | viamque femper comze à n lariam | in venam cavam "refuüditur,. refluxum.: magis Ran m et. de tius retardari ; poftremo fingularem venae renalis fitum ac der - curfüm arterias aortam inter et mefentericam füperiorem. nDo- | tatu digniffimum, quae preli. ad inftar. Jn BAN ex utroque 1 latére toties ex parte. comprimunt. "quoties j llae a, cruore, ar- - terias. ingtediente , 'extenduntur Teu micant, vhs fit. ut: per. conniventem hanc. atque anguftatam venam renalem fanguis mi-- r nus expedite e tefte et rene evo, et iufto tardius in.venam . eavam regredi valeat: Haec, inquam, curatius penfitáturus, E ee meridiana clarius perfpiciet; fanguinem, per fyftema vafo- | rum feminalium fluentem , multo impeditius cun&tantiusque - iter experiri in finiftro, quam dextro latere. Verum enim ve. - to, eum ex fupra explicatis et ad fatietatem usque evi&is cer- tiffinum fit, quod fanguis, .per, venas fpermaticas; refuere | raepeditus : diutiüsque , , quam | par. eft , ftagnans,. reliquum, biabs adfluxurum, .et M arteriis OclIs continuo. allatum, pe- dem fizere cogat "hacque ratione vafcula tefticu'i tenerrima óbítruat, in iis inflammationem incendat, quae.tandem in fcit» fhum mutata, herniae carnofae incunabula praebeat; . et. quoe | biam id uftatius die folemniusj in, finilro; quam. dextro A dott xc SG NT T WU ah ved *3, E Lj fira Obfevoationum "Sarco: Hydroceles etc. - 209 | | :es ebritibigdte folét; adeo teftatum ex hifce eft, quam quod N a teftatiffimum, quod farcócelé, fi, quod plus vice fimplici iam innuimus, a cita interna Tatente nafcitur, morborumque alio- . rum vifcerum abdominalium obftipátorum comes eft, frequen- tius (iniftrum, i» 3s d e teftem, occupare et infeftare fo- leát. ^- ,9T10' "O il ene D » ve xiv C "P * ü ü frin haec dedi de Sarcoceles fede in tefte lsdvo cte: -brius quam: dextro occurrente; fententia argumentis , tam ab . experientia; quam ex ipfa corporis humani fabrica depromtis , veluti; firmiffimis veritatis: munimentis, 'corroboretur , feque ipfa tueatur; 'evidentiffimum eft; quid diffentientium tela con: tra eam: salir fint. -- Unicum fere confpicimus adverfarium; dexterrimum HtipANUM qui diu dubius fuit, utri teftium her- . nia-carnofa frequentius infideat5 fi enim nonnullas rationes, ex "morbi natura petitas; ponderabat,. Sarcocelen fini(tro;' fin ve- f0:ea5;quae propria experientia edo&tus fuit, penfitabat, tefti dextro: potius et crebrius eam inferífam effe , opinatur. ^ Tan - dem támen difertis verbis afferit, raro in firiftro tefte domici- lium fibi füumere herniam carnofam., hoc poti(fimum motus fun: damento, quia; feminalis;vena finiftra non a vena:cava, quemad- . modum déxtra, fed ab:emulgente (iniftri renis exoritur. Itaque - verifimile ipfi plane effe videri, ait, cum femine ex vena emul- gente, nonnihil falfedinis et nitrofitatis , quae craífos vifcofos- que humores incidat et refolvat,. exficcet et putredini adverfe- fur, ad finiftrum teftem defluere 4). Quis vero eft, qui non ftatim videat, egregium hunc Medicum partim fl laciam non cauffae ut cauffad partim petitionis principii fophisma heic commififfe, nec effe ideo, quod multis novis argumentis, an- "Xie conquifitis, huius afferti falfitatem, quae ipfa loquitur, fu- fius demonftremus, imprimis cum ea, quae fupra difputata et Pe dip abun- T*r MM Libr, allegat, Cent. IV. Obf. LX, p, 112, 204 Georg. Baltb. Stolle Triga Obferoationum '&c. abunde explicita funt, eandem graviffime arguant et; luce me: - ridiana clariorem reddant. Aft enim. vero cum eo feculo, in quod huius do&iffimi Chirurgi aetas incidit ; aureum circula- . tionis fanguinis inventum eiusdemque leges certiflimae nondum fatis innotuerint, omnino aequi bonique confulendum eft, nec . vitio vertendum egregio huic Viro, fi ex eodem fonte, ex quo partim huius morbi , in finiftro. tefte obvii, frequentiam fir- - miffimis graviffimisque argumentis derivavimus, eiusdem rari- tatem deducere fibi perfuafüs e(t. « Stat igitur fententia nofira . de vera Hernjae carnofae indole atque natura, nec non de eius-- dem fede in finiítro tefte frequentiore quam dextro. Quilibet - enim in campo ftudii anatomici et phyfiologico - pathologici di« ligenter verfatus, huius fili ariadneidu&tu tantam fymp:omatum, an Triga Obfervationum reiatorum, concatenationem et miefen: terii Steatomatis, tam monftrofae molis, fcaturicinem haud dif- ficulter uberius enodare poterit. Nec arduum iam fore credi. mus intelle&u, quomodo huius mali origo in ipfa herba fit ex« tinguenda? Cur principiis eius obftandum fit, fi contra:eius. vim medicina paranda eft? Cur, fi malum adeo inveteraverit | altioresque radices egerit, omnem omnino refpuat medelam? Cur denique in Pathologia, Therapia et ipía Medicina foren(i non femper a teftium intumefcentia ad impurum conta&um x venereumque admiíTum valeatconfequentia? ^, — ' Laus 22 FELICIS VALLE "MEDICI TAVRINENSIS, FLORA CORSICAE EX IPSIVS SCHEDIS COLLECTA CARO LO ALLIONIO, dide d "Ul! AVCTA EX SCRIPTIS ^ ^ | E — Dn. IAVSSIN, ET PVBLICVM- IN VSVM COMMV NICATA A I Nicorao Launzxrio BunMANNO. s we ues 7 SOT As. e" 1 "rx "m e Y kh. m p^ E |À WX 9ItXT.LH! t ^ * X Vs a d . 3 E d. " MW JA - d BOTANICES CVLTORI D NICOLAYS DAYREXTIYS Aw d - :] ; e LJ A . . . | lerula Corficae ut Stirpium compendium, quae in Herbario e qf 1 p^ £ p Es u-— E t .3 Y 4 H 5x T clárilf? VALLE com prehendebantür ")»a clariffin o V iro Ca- rolo ALLIONIO nobifcum communicata cum fit, nüperque mi- hi oblatus fuerit eximius Dn Jaussny liber; /n quo exa&iffima ' omnium fit defcriptio ; quae in illa Corficae infula reperiun- "^ , P : , 1 j FA N A. ! s d. A. sli. e .. flagrans, plantarmm quoque in famigerata Infula Corfi ca pregermim | j OO eitdul pétidáat Gol JoqhiéQadi Ldatuo 1.744) AAT Da dA, pred quod, peractis muneris fui negotiis Ipfi fupererat, perfcrutandis na- | turalibus iftius Infulae productis impendebat, plantasque indigenas, E unacum Conchyliis et Infectis ibidem occurrentibus, diligenter cons ^ | quifivit. — Aft in medio laudabilis huius ftudii curfu febre acuta cor- reptus, ob infuetam climatis conditionem , intra triduum eidem - fuccubuit. Praeter ipfam Viri huius iacturam, praecipue etiam de- — lendum erat difpendium egregiae iftius Collectionis, utpotein ignaroe rum manus pervenit et quoad maximam partem perdita füit, Sum- .;,"ma:licet adhibita cura ;celarifl. Da, Araiomius ex Taurinenfi haere- osos .— éitáte - DL ss a stsweimwmanshy zudibnmost M TZATA ass X las cf "itatecfaltem obtigere potuit,. Collectionem plantarum circa Savo- uv COUEAWT SNNT tur, cumque plures ibioccurrunt Plantae, quae in fupra no- minata Florulá haud continentur j. et Antiquorum nominibus - diftin&sae funt, eas, eodem , quo clariff. ArrioNius , et qui- dem alphabetico ordine, proponere placuit , ut curiofi, qui fürpes, in hac infula fponte crefcentes, nofcere cupiunt, fa- cile "d M z intuitu diftinguere poflent. Valete. - p! arit [ | 2153 N AE j "diiela MECUOSU IHI0:01. , » 4 6:5 à v*ri * gt | ' - ORA P. - - j Dolls m di din , » easdem fecundum Syflema receptum invenire et primo l-wurteooA: xoà h 2 d pam erefcentium , et Collectionem plantarum in montibus Alpinis, ac prope Segufium, Exilles et Feneflrellas occurrentium ,' quam ul- timam fecundum Syflema T'ournefortianum .in claffes redigit et de- fcripfit, aft imperfectam reliquit Dn. Varrg, dum quatuor faltem priores Tournefortii claffes continet.., . De prima autem ifla Colle- cione cum certior reddebatur Dn. Arriowivs, quod plantae in ea- T7 T8 ^ *" 4 dee Pnrrii-] - i ra. d SVAIE RES : LAS Y F1 dem:eóntentaé prope St. Fiorerizo, in Infula Corfica, a Dn. Varrg fuerint lectae, confilium cepit, ut aliquali faltem ratione praedictam Allam infignem 'refarciret iacturam, iftam ordine alphabetico, fub "iis Ent. Titulo: Felicis V AvtE Flerula Corfcae in publicum emittendi. Con- ftabat illa tunc ex 144. faltem plantarum nominibus; nunc autem ac- - 5;&effionibus .claziff, laussms nsque ad 349; fpecies plantarum auéla ghi Mv Pub a CM T. "x "1 i aab EE i - Oii gloii98 wt | "t 0l T 1 ! : E EF. Büchner. 4 en 1 Inorbzt 2iriol Ld " ^ 3 e 47 n bs k M. t. Lj v LI € * A - ^ * - y^ P Ed - (Xy d O6 j LI ME TTL r P i un War Ld un 44 à uy Li tT "- 208 | D INicol. Laurent. DBürmannt .FLORA. CORSICA. * be Ba Maeratum ACHILLAEA foliis Jafedofatis obtufis acute dM IXNN, Syft. 5. $66. ' Ageratum foliis ferratis. BAUH. Pin. 221. " Balfamita minor. Monis. Hift. 3. p. 3. f. 6. t. T. f. 2. : ; Anibora AcowrruM floribus pentagynis , foliorum laciniis li- . . mearibus. LINN, Syl. 41... | 4A Aconitum falutiferum five Anthora. Ban. Pin. 184. Anthora. BEsLEn. ort. Ey[l. aeft. ord. 1. fol. $2. fig. 1. Capillus Veneris, ADIANTHUM frondibus decompofitis , foliis al- ternis, pinnis cuneiformibus lobatis. padicellatis, Liv. 1 Sl. .695... Adianthum foliis coriandri, BAun. Pis. 355. Adianthum. CaMrns. Epit.924. Mofibatellina ANbOXxA. LINN. Syft. 278. Pide eS, Ranunculus nemorofus Mofchatellina di&us.. . Baum, | . Pin. 178. Fumaria bulbofa five ELS minima. TABERN. 39. | catlirofa AGROSTEMMA glabra, foliis lineari- gnis ro petalis. emarginatis coronatis. LINN. Syff. 319. - ? 1 "Lychnis fegetum, Nigellaftrum minus glibrum ae flore eleganter rubello. Monrs. Hift. 2. p. 543. f. $. 1.22. : 24. Eupatoria. AGRIMONIA foliis caulinis pinnatis, impari petiolato, - fru&tibus hifpidis. LiNN. Syft. 529. Eupatorium Veterum five Agrimonia. Bau, Pin. 321. Eupatorium. CAMER. Epit. 756. pyramidalis AjucA tetragono pyramidalis ge foliis radica- : libus maximis. LINN. Syff. 5:7. - Confolida media pratenfis caeru!ea. pisi. Pin, 260. Confolida media genevenfis, J BAUR. hd 3. P- 432. f. 1. VUlga- — » n | Fra Corfica. | 209 ; wulgatis ALCHEMILI A foliis lobatis, LIN, Syft. 129. Aichemilla vul&aris. Bau, Pin. 319. | Alchemilla perennis viridis maior, foliis ex luteo viren- v" ———— tibus vulgaris. Mouis. //iff. 2. p. 195. S. 2. t. 20. f. 1. totoneum A1ccoNiUM informe fübglobofum flavum intus rub- . sum fibrofo fpongiofum cavernofümque. Bgieas. Zocpb. 359. Aliam primum Diaftoridis. Pott Adr. p. 56. tt, I. 1. 9. * Plantago ALISMA tex losatia: acutis, fru&bus obtufe trigonis. LiNN. Syft. 2 | | | Plantago eic p latifolia. BavuH. Pin. 190. CAMER. Fpit. 264. | -Vi&lorialis Avi TuM caule planifolio umbellifero, umbella rotun- . deta, ftaminibus lanceolatis, corolla longioribus, foliis . ellipticis. LiNN. Syft. 238. Allium montanum latifolium basi ped Baun, Pin. 44. Allium anguinum. Cawzn. Epit. f. 329. P. Allium radice oblonga reticulo obdu&a, foliis ovato- - Janceolatis, umbella fphaerica. Hart. Helv. ut. | —.. Allium alpinum. 5. Bavn. bijl. tt. p. 566. f. 2. fotbirfutum ALLIUM caule-planifol:o umbellifero, foliis inferio- ribus hirfütis, ftaminibus fubulatis. LiNN. Syff. 238. Moly anguftifolium umbellatum. Bau. Pin. 75. . Moly Diofcoridis, Cius, Hifl. 1. p. 19^. f. 2. slypeatum ALyssuM caule ere&o hberbaceo , filiculis feffii;bus ovatis compreffo- planis, petalis acuminatis tae Liww. Syft. 446. Leucoium alyffoides clypeatum maius. Baun. Pin. 201. Alyffum Diofcoridis, Do: ox. Pempt. 89. f. 1. perfoliata vera. ALoE foliis fpinofis confertis dentatis ic mme "* s 7- bus planis maculatis. LINN. Spec. 458. ; ) Aloe vulgaris. BavH. Pin. 286. — dipp. IN. AG. Pbyf. Med. T-IF. Ww"Tgq Kada- ero — — D. Nicol. Laurent. Burmanni Kadanaka vel Catevalla. RHEED: Mal. 1i; p. *. t. T won[pelienfis, ALOPECURUS panicula fübfpicata, MAE icabris, | corollis ariftatis. L1iNN. S/?. 89. ] Gramen nlopecurojoes angloi/ britannicum maximum, 1 BavH. Pin. 4. — 1 Alopecurus altera maxima. anglica paludofa, Moxis,. | Hift. 5. p. 191. $. 8. t. 4. f. 3. maritima. AMsRostA foliis multifidis, fpicis foliari piloti fub. | fefilibus. LiNN. Syff. 624 Ambrofia maritima, Baur, Pin. 138. Duivd Penpt. 35. - " 1 mad. AMYGDALUS foliis ferraturis infimis glandulofis flori- ! ^. ribus feffilibus geminis. LINN. Syl. 44r. ^ ; Amygdalus Vire Ban. Pin. 442. Dopos. Penpt, | 798. f. Y- 1 aurcenfis ANAGALLIS foliis indivifis ele procumbente, LINN, | | Syfl. 158. | Anagallis phoerfidto flore. on; Pin. 230. Anagallis mas. Focus. Hjl. 17. t. 19. | monti NNAGALLIS foliis indivifis caule ere&o. LINN. $4. 153. Anagallis caerulea, foliis binis ternisve ex adverfo naf- J . centibus. BauH. Pin. 232. Jd officinalis AxCHUsA foliis lanceolatis, fpicis imbricatis fecundi M LINN. Syft. I4*. -Bugloffum anguitifolium maius. Dau. Pix. 256. - Bugloffum vulgzre maius. 7. Ban. Hifl. 3. p. 578. fi YA ! tintloria ANCHUsA tomentofa, foliis lanceolatis dici ftami- . nibus corolla brevioribus. LINN. Syl. 145. 2 Anchufía puniceis floribus. BauH. Pi. 255. | Anchuía monfpeliaca. Baun. Hifl. 4. p. 584. í 1.5 00 Pulfatila AxEMoNxs pedunculo involucrato, peii re&is,. Oa dis —— LiNN, 5yff. 315. at Pd " - * M / * . 1*4 u JA A3 e o * - ; * Flora Corfica. . ^ ? 21 y .. Pulfatilla folio craffi ore et maiore flore. Bauu. Pin. t7 1. HELw. pul[at. 62. t. 8. 1 nolilis ANT HEMIS foliis pinnato- "toimpofitis Hsdaribtis acutis füb- 1 ' villofis.: LiNN. .$5/l.. $63. Chamaemelum nobile feu Leucanthemum Sdoratum. | ' Baun. Pin. 535. | ? ^s Chaniáemelum odoratum. -Dopow, Penpt. "— LEM en i; ANTHEMIS receptaculis conicis, paleis fetaceis, femi. x , . mibus coronato-marginatis. É1NN, Syff. 565. Chamaemelum inodorum. Baun. Pín, 135. Chamaemelum inodorum five Cotula non foetida.. E BauH. Hifl. 3. p. 120. f. 2. Cotila ANTHEMIS veabtdeuts conicis, paleis fetaceis, femini- - bus nudis, LiNN. Syft. 565. Chamaemelum foetidum. Bavn. Piu, 155, Chamaemelum foetidum five Cotula foetida, Bav. Hift. WA 3: p. 121. f. , | tetrapbylla. ANTHYLLIS herbacea, foliis quaterno- - pinnatis, flo- vM ribus lateralibus, LiNN. Sft, 480. Lotus pentaphyllos veficaria. Bav, Pin, 532. "Trifolium halicacabum, CaMEn. Hort. 171. i, 47. à "triphyllun ANTIRRHINUM foliis ternis ovatis. LINN. Syft. 409. | Linaria triphylla minor lutea. Baun. Pig. 212. Linaria ficula latifol: a triphylla, .Boccow. Sicul. 44. t. 25. Elatine ANTIRRHINUM foliis haftatis alternis, caulibus Brocum. 17 — bentibus. LiNN. Syff. 409. AE H ya EKlatine folio acuminato in bafi auriculato, flore uti Baun. Pin. 253. — 2 Elatine. CaMEn. Fpit. "54. ymbalaria. ANTIRRHINUM. foliis aordatis quinquelobis alternis caulibus procumbent: ibus. LiNN. Sy/f. 409. b T / "Cymbalaria, Baun. Pin, 306. CAMzR. Epit, 860, E | iC dud 3 Lina- : 212 D. Nicol. Laurent, Burmanri Linaria ANTIRRHINUM foliis lanceolato - linearibus confertis , caule ere&Cto, fpicis terminalibus feffilibus, floribus i im- bricatis; LINN, Syff. 411. — | Linaria vulgaris lutea, flore maiore. BAUR. Pi.2i2. Ofyris. CAMER. Epit. 930. Ajarina ANTIRRHINUM foliis oppofitis cat dati crenatis, corol. — lis ecaudatis, caulibus procumbentibus. LiNN. Syff. 411. — Hedera faxatilis, magno flore. Baun, Pin. 306. Afarina five Hederula faxatilis. LosEL. Ic. Gor. vulgaris AQu:LEGIA netariis incurvis. LiNN. Syff. 572. Aquilegia fylveftris. BauH. Pin. 144. | Aquileia, CAVER. £Fpit. 404. ^ Feawrfi AxBuTUSs caulibus procumbentibus. LiNN. Sy. 301. Vva ur(i. Crus. Hifl.5. p. 63. f. 2. Osp. Dan. t. 33. " bifpida ARENARIA foliis fübulatis fubtus hifpidis. LiNN. Spec. 6c... JDracunculus. A&uM foliis pedatis , foliolis lanceolatis integerri- - mis , aéquantibus fpatham fpadice longiorem. Lis (0 Syft. 603.. (d Dracunculus polyphyllus. Bau. Pir. 195. Monis. Hj jt. 3- P- 548. f. 13. t. 5. f. 46. P guaculatum. ARuM acaule, foliis haítatis integerrimis, fpadice cla. - | vato. LiNN. Syff. 603. 1 Arum yulgare non maculatum et venis albis, Ban. : Pin. 195. $ Arum. Lonrr. /c. 49". Focns. Hifl.68.1.69. 3 adrifarum ARvM acaule, foiiis cordato-oblongis, fpathae aper- | tura ova:a. LINN. Syfi. 604. Arifarum lJatifolium maius. Daun. Pin. 196. Arifarum ferpentinum. DAan. 7c. 573. ? maritima A&THuM!SIA foliis multipartitis tomentofis ,. racemis cerruis, flofculis femineis ternis, LINN. Syfl. $47. Abfinthium fzriphium belgicum. Bau. Zig. 139. Abfim. Flora Corfica. 213 "Abfinthium - feriphicum tenuifolium marinum narbo- nenfe. jJ. BaAvuH. Hifl..3. p. 1771. f. 1. europaeunt ASARUM foliis reniformibus obtufis binis. LiNN. Syft. 925. Afarum. Baun. Pin. $97. CAMER. Epit. í9, d.t. V'incetoxicum AscLEr1As foliis ovatis bai barbatis, caule ere&to, umbellis proliferis. LiNN. Syft. $93. Aíclepias albo flore. Baun. Pin. 303. | Vincetoxicum. Dopomw. Pempt, 407. efficinalis AsP^RAGUs caule herbaceo ere&o, foliis fetaceis, fti- pulis paribus. LINN. Syft. 245. Afparagus maritimus cratfiore folio, Baun, Pin. 499. Afparagus. CAMER. Epit. 259. | fifiulofus AsPHODELUS caule nudo, foliis ftri&tis fübulatis ftriatis fubfiftulofis. LiNN, S$yff. 244. Afphodelus foliis fiftulofis. BAutt, Pin. 29. Afphodelus. Crus. Hift. t. p. 196. f. 1. 2. ( Tripolium | ASTER foliis lanceolatis EDEN carnofis glabris, ramis inaequatis, floribus corymbofis. LiNN, $yfl. $54. Tripolium maius caeruleum. BauH. Pin. 267. Tripolium. Dopow. Penpt. 379. | bamofus AsTRAGALUS caulefcens procumbens , leguminibus fü- | bulatis recurvatis glabris. LiNN, Syff. 498. - Securidaca lutea minor, corniculis recurvis. BAuH, Pin.349. | Aftragalus monfpelianus. CLus. Hift. 1. p. 234. f. 2. Kpiglotiis AsrkAGALUs caulefcens procumbens leguminibus ca- pitatis cordatis acutis hirfutis complicatis. LiNN, Sy. 4 — Altragalus hifpanicus, filiqua epiglottidi fimili, Bore C purpureo, maior. HERM. Lugdb, *14. t. 75. j Ceroaria ATHAMANTHA foliis pinnatis decuffàtis jnpdesugulatin | feminibus nudis. dd 3 : Dau- e&i4 -— D. Nicol. Laurent. Burmanni j Daucus montanus, Apiifolio,. maior. dai Pi; 150. Cervaria. Riviw, Peut.12. 5 5 Mandragora. 'ATROPA acaulis, fcapis mili, omia Sy: 57 pn^ Mandragora fru&tu rotundo. BavH. Piz. 169... Mandragora. DopON. Pempt. 483. s] jos aünua BsLLIS caule fübfoliofo. LiNN. $wWt. $60... ^5 Bellis hortenfis , pediculo foliofo. Baun. Pzn. 262. Bellis minima pratenfis, caule foliofo. Boccox. Muf. 2. p. 96. 1.35. ! efficinalis BETONICA fpica interrupta, corollarum fabii lacinia in- termedia emarginata, LiNN, Syff. 394. Betonica purpurea, Baun. Pin. 235. Betonica. DopoN. Pempt. 46, ^ - HA vVuriculata BISCUTELLA calycibus ne&tario "lc gibbis, fi- | ü | : : Iiculis in ftylum coeuntibus. LiNN. Syff. 437. Thlafpi bifcutatum villofom flore calcari iva BavH. . Pin. 107. | j 1 Leucoium montanum; ore pedato. Cor. Epi. 2s P 59. T. 61. | | maxima BRiZA ftipulis. cordatis Bofchlis feptemdecim, LiNN, | Sy. 94. 7 1 ' Gramen tremulum maximum. BauH. Pin. 2... 5, 03 - Gramen tremulum. Baou. Hift 2. . 469. fa I. E murale Baur antheris ere&is, foliis piliferis yediuPuls fur. - culis fimplicibus caefpitofis. LINN. Syft. 101. | E Bryum tegulare humile pilofum et incanum. Dini EN. Uo02 Mufe- 355. t. 45. f. 14. j pe BavowiA, foliis palmatis utrimque callofo- fcabris. LINN, oSyft. 640. bo. : Bryonià alba baccis nigris. BaunH. Pin. 3pm. j Vitis alba, baccis nigris, CaMEm, Epit. 987. f. 1. E. tiaceloricum BusoN , foliis rhombeo- ovatis Nd eat umbella. d tis numero(iflimis. LiNN, Sy[t, 92. - a | - : Apis 9 Flora Corfica. | aIS- Apium macedonicum. BauH. Pin, 154. Petrofelinum macedonicum, Loszr. fc. 703. . Cakile Buxias filiculis ovatis laevibus ancipitibus. LINN, Syff. 446. Eruca maritima italica , filiqua haftae cufpidi fimili. o» v Baun. Pim. 99. 5 i M - Cakile ferapionis. 'Loszr. Jc. 225. votundifolium. BurtEURuM involucris univerfalibus nullis foliis | perfoliatis. LiNN. Syff. 203. Perfoliata vulgatiffima ve: arvenüs. Baum. Pin. D Perfoliata. DopoN. Pempt. 104. (fakatun BuerEURUM involucellis pentaphyllis acutis; univerfa- li fubpentaphyllo , folis lanceolatis , caule fiexuofo. LINN, Sft. 203. Bupleurum folio fübrotundo five vulgatilfimuvm. ). Bae Pin. 248. | - Auricula leporis, umbella lutea; Bav. Z7ifl. 5. hs 200. f pn umbellatu BuTOwus. LiNN. Syft, 281. Iuncus floridus maior. Baun. Pig. 112. Gladiolus aquaticus. DopoN. Pempt. 6oo. - Opuntia CacTvs articulato - prolifer laxus, articulis ovatis, fürs « ^ mis fetaceis. LINN. .$yfl. 339. - Ficus Indica, folio fpinofo, fru&tu maiore. BavH. Pin. 458. Opuntia vulgo herbariorum. Bav, Hifl. 1. " 154. f. t. ervenfis CargNDpULA feminibus cymbiformibus muricatis incur- " vatis extimis ereCtis protenfis. vus Syr. TT t! .Caltlia arvenfis. Baun. Pin. 275... . cta Caltha minima. Bauu. Hifl.3. p. 103. . 12. Erinus CAMPANULA caule dichotomo,: foliis feffilibus , füperio. E ribus oppofitis, tridentatis. LINN. Sf. 162. . M. .Rapunculus minor, foliis incifis. Bavu. Pin. 92. Erini five cr vai. minimum vide Corvus. "ako 122.1. 28. . 1 . Sinn TOfüfis 16 | D. INicol. Laoreit Pu manni votundifolia CAMPANULA foliis radicalibus. reuiformibul; pe 1 nis linearibus. Lixw, Sy/f. 199. Campanula minor rotundifolia vulgaris. BAUH. Pin. 95. syonfpeliaca CaMPHOROSMA foliis hirfütis linearibus. LINN. $yff. x28. ^ Camphorata hirfüta. Baug. Pin. 486. f.i. anara CARDAMINE foliis pinnatis , , axillis fioloniferis. Liw, Syft. 439. Camphorata monfpelienfium, Bux. Cent. t. f. 18. is J Nafturtiüm aquaticum maius et amarum, BauH. Pin. IO4. Nafturtium pyrenaicum aquaticum latifolium purpura(- | cente flore. H&nM. Perad. 203. t. 283. [Iellatus Canpuus foliis feffilibus integris lanceolatis inermibus fubtus tomentofis, fpinis ramofis axillaribus ; floribus - feffilibus lateralibus. LiNN. Swff. 530. Carduus ftellatus luteus, foliis cyani. TounN. Hf. 440. Baud. Pin. 38. Carduus humilis aculeatus, ptarmicae auftriacae foliis. Ta1uwg. Obferv. 96. t. 96. lanatus CakrHAMUS caule pilofo fuperne lanato, foliis. infecio: ribus pinnatifidis , furamis amplexicaulibus dentatis, LINN, Sy. 545. 3d, Atra&tylis lutea, Bud. Pin. 379. Atra&ylis Theophrafti et Diofcoridis fucco fanguineo, CornuMN, Fcpbr. 1. p. 19. t. 23. eaetulea CATANANCHE fquamis calycinis inferioribus ovatis, LINN, Syft. $25. Mondrilla caerulea cyani capitulo. BAun. Pin. 139. Mondrillae fpecies tertia. Dopow. Pempt.638.: | auftralis CELTIS foliis ovato-ianceolatis. LiNw. Syft. 668. Lotus frué&tu Cerafi. Baun, Pin. 447. : Lotus five Celtis. CAMER. Epii. 155. d | : AE gala. - ^ Flora. Corfica. d. fee. galatiites CENTAUREA calycibus fetaceo-fpinofis, foliis decurren- tibus finuatis.fpinofis fubtus tomentofis. LiNw. $y/?. S7;. Carduus tomentofüs capitulo rainore. Bauz. Pin. 382. Carduus galaQCtites. Baun. Zt. 3.p.54.f. 1... minimus CENTu*cuius. LiNN. Syff. 123. Ox. Dan. t. 17777. Anagallis paludofa minima. VAILL. Parif. 12. 1. 4. Took - fliquoftrum- CExus foliis cordato - orbiculatis glabris. LiNN. Sft. 281. Siliqua fylveftris rotundifolia. Bau, Pin. 402. Arbor ludae. Dop. Penmpr. 786. waior CERINTHE foliis amplexicaulibus, fru&tibus geminis, co- rollis obtufiufculis patulis. LINN. Syff. 147. Cerinthe flore ex rubro purpurafcente, Dauu. Pin. 258. rubrum. CaENOrODuM foliis cordato-triangularibus ob'ufiufcu- - lis dentatis, racemis ere&tis compofitis fübfoliofis caule M kesciorihüs. LINN. Syff. 595. Atriplex fylvetiris latifolia. BauH. Pi. 119. Pes anferinus. Hifl. 542. f. 542. Re farm CHAERoPHYLLUM caule aequali, foliolis incifis acutis, «^ fru&tibus biariftatis. LiNN. S$yff. 214. | Cicutaria paluflris latifolia alba et rubra. Bauu. Pis. Lot. Cerefolium latifolium-hirfatum album et rubrum, Mo- Eu HT. 3. p. 204. [7 9. 1. TO, ]. 6. ! risulti] CHRYSANTHEMUM folis amplexicaulibus inferiori- bus fpatulatis fuperioribus füblinearibus denticulatis. ALLION. Flor. Corf. 207. ubi defcr. Chryfanthemum latifolium. BauH. Hift. 3. p. 108. f. 2. maritima CINERARIA floribus paniculatis, foliis pinnatifidis to- mentofis laciniis finuatis , caule frutefcente. —LiINN, Syft. 557. Iacobaea maritima. Baum, Pin. 151. Cineraria. Dopow. Penpt. 642. 4 pp.iV, AG, Pbyf. Med. T.IF, — es alping | 219 : D. Nicol. MituanE: Burnami à alpina CiNERARIA umbella involucrata , pedunculo communi nudiufculo, foliis oblongis villofis. LiwN. Syff. 5577. | Conyza incana Baun. Pii. 265. Conyza helenites mellita incana. LonzL. ic. 347. 1 dJutetiann. Cr&CAEA caule ereCto, racemis pluribus, foliis ovatis, | L!NN, Syft. 56. Solanifolia Circaea di&a maior. Bau. Pin. 168. Circaea lutetiana, LoBEL. ic. 266. monfpelienfi s. Cisrus arborefcens exftipulatus, foliis on: lan- - | ceolatis feflilibus utrinque villofis trinerviis, LINN, Syff. - 466. 1 Ciftus ladanifera monfpelienfium. Bau, Piy, 461. Ledum. DarzcaH. Zifl. 230. ] guttatus Cisrus herbaceus exftipulatus, foliis oppofitis lanceo- ^ latis trinerviis, racemis ebraCteatis. LiNN. Syff. 367. - Ciítus flore pallido punicante macula infigmto. BauH. j Pin. 465. | Helianthemum flore maculofo. Coruww. ecphr. 2. p. | 78. t. "T. albidus Cisrus. arborefcens exftipulatus foliis ovato - lanceolatis ' tomentofis incanis feffilibus fubtrinerviis. LINN. Syff. — 267. : Ciftus mas, folio oblongo incano. Baun. Pin. 464. Ciftus mas primus. Crus. Ziff. 1. p. 68. f. 2. ) torofus. Cisrus arborefcens flipulatus, foliis oppofitis lineari-lan- ceolatis. ALLION. FJ). Corf. 207. " Chamaeciítus luteus torofo folio hifpanicus. BARREL. . icon. 446. falvifolius Cisrus arborefcens exftipulatus, foliis ovatis petiola.. tis utrinque hirfutis. LINN, Syff. 566. Ciftus foemina folio falviae. Baun. Pin. 464. Ciftus foemina. Crus. Zifl, 1. p. 90. L] Flora Corfica. um 219 -ZAllionii Cisrus fuffruticofus ftipulatus , ere&tus , foliis oblon- | go-ovatis acuminatis fubtus fübincanis minime ciliatis. ALLION, Flor, Corf. 207. t, 2. | Tuberaria. CisTus exftipulatus perennis, foliis radicalibus ovatis trinetviis tomentofis, caulinis glabris puede fum- mis alternis, LiNN. Syft. 367. Ciftus folio plantaginis. Baun. Pin, 465. " Helianthemum, plantaginis folio , perenne, vati Cent. 3. P. 33. 0 63. medica Crrgus petiolis linearibus. LINN, Syf. 508. ' Malus medica. Baun. Piz. 435. Limon vulgaris. FERRAR. Hcfp. 193. "durantium. CiTRUS. petiolis alatis, LINN. Sy. 508. | Malus aurantia maior. Baun. Pin. 436. Aurantia mala, CAMER. Epit, 150. f. 1. Viticella CugMaTIS foliis compotitis decompofitisque , foliolis ovatis fublobatis integerrimis. LiNN. Syl, 576. Clematitis caerulea vel purpurea repens, BavuH, Pin. ^00, Clematitis altera, Crus, Hif, 5, p, 122. f. 1. CAMER, Epit. 696. «ulgare CrivoPODmM capitulis fubrotundis hifpidis , bra&teis fetaceis, LINN. Syff. 398. Clinopodium Origano fimile. Baung, Pin. 224. Clinopodium. Cawtn. Epit. 563. - maritima CLvPEOLA perennis, filiculis bilocularibus ovatis difer- mis. LiNN. Svft. 437. Thlafpi Alyffon di&um maritimum, Bauu. Pi». 107. Thlafpi montanum perenne, flore albo, DARREL. 4. 944. "3ricoecum. CNEORUvM. LiNN. Sf. Chamaelea tricoccos. BauH. Pin. 462. TERARdcHUNS CaMER, Epit. 973. ee2a Draba " » C - * » T & 4 " * E ' 3 , ? "n - " ; 1 : j N YN P - A - ue 1 ; — " 220 dX INicol. Laben: Burmanni. LINN, Syf*. 435. Draba urbellata five maior capitulis donata. Bau. Pisa 109. Draba prima vulgaris. Crus. Hift. 2... 124. f. F. Ls officinalis CocHLzamrA foliis radicalibus fubrotundis caulinis, | | oblongis fubtinuatis. LtiNN. Syfl. 434. 2 'Cochlearia folio fubrotundo. Baum. Pis, 110. Cochlearia. Dopo. Penpt. $94. enaculatum. CoN1UM feminibus ftriatis. LINN, Syff. 206. — Cicuta maior. Baud. Pin. 160. Cicutaria vulgaris. CLvs. Hifl. 2. p. 200. f. 2. | Polygonum CONVALLARIA foliis alternis amplexicaulibus, Cau- le ancipiti, pedunculis —— fubunifloris, LINN, | Syft. 247. | Polygonatum latifolium , flore maiore odoro.. Paid | Piu. 305. [ Palygonatum latifolium ramofüm. Baud. Hifl. 530. f. r.3 &libaeoides CoNvorvvivs foliis cordatis (inuatis fericeis, lobis | repandis, pedunculis bifloris. L1NN, $yJ?. 156. | Convolvulus argenteus, folio althaeae. BauH. Pin. 295. | Convolfulus betonicae althaeaeque foliis repens argen- | teus. B^aRR. var. 5. 1. 312. 3 Cantabrica. CoNvoLvvrus foliis lineari - lanceolatis acutis, cau- | le ramofo ere&iufculo , calycibus pilofis , -— fubbifloris. LiNN. Sft. Tj7. 2 Convolvulus linariae folio. Baun. Pin. 295. E: ! Convolvulus minimus fpicaefolius. Moxis, Hift. 2.9.17... (o0 df xRtaef33. 1 . &eldanella CoNvorvurus foliis, reniformibus , pedunculis floris. LiNN. Syft. 137. Soldanella maritima minor. Baum. Zim. 295. 1 pus CocHLEAR!A foliis lanceolatis amplexicaulibus dentatis. | | | : Flora Corfica. 321 * artis ; CowvorvuLus folis fagittatis utrinque acutis, pedun- culis fubunifloris. LINN. Syfl. 155. "^ -. M-Cenvolvulus minor arvenfis, BAuH, Pin. 294. . Corfieanus CoNvorvurus floribus intus albis, extus purptu- reis, femine angulofo. lauss. Mem. de Corf. p. 394. offiinalis CoRALLINA bipinnata , articulis ovatis, fuperioribus compreílis , terminalibus ovato - lanceolatis planis. Muícus maritimus five Corallina officinarum. BauH. in. .363. Corallina altera. TABERN. icon. 813. | androface CogALLINA tubulofa fimplex, pelta terminali ratíata. P Parr. Zoopb. 430. | Androfaces petrae innafcens, vel maior. BAun. Pin. 567r. Acetabulum marinum procerius, TOURN. Lt. 369. f. 338. : gross i; Conts. LINN. Syf. 168. * Coris caerulea maritima. BauH. Pis. 380. Symphytum petraeum. CaMzn, Épit.699. . —ofecuridaca ConONiLLA herbacea, leguminibus falcato- gladiatis, foliolis plurimis. LiNN. Syft. 491. Securidaca lutea maior. Baun, Pzn. 348. Hedyfarum primum, Dopo. Pent. $46. - emwilicus 9 CoryiEDON foliis cucullato - peltatis ferrato- den- r tatis alternis, caule ramofo , floribus ereCtis. LiNN, i Syft. 316. EU Cotyledon maior. BavH. Pin. 285. Cotyledon vera, radice tuberofa; BauH, Hift. 5. P. 684. | I. Bons CnaMBE foliis cauleque glabris. LINN. Syff. 446. . Braffica maritima monofpermos. BauH. Pn. 112. ; " -Miraffica marina fylvefiris multilora monofpermos. : Loszt., 2c. 24$» P e ee 3 Oxyae ^ P * 222 2E IVicol. Laurent. Burmanni Oxyacantba. CRATAEGUS foliis obtufis fübtrifidis ferratis. LtNN. Sylt. 342. Meípiius Apii folio fylveftris fpinofa five Oxyacantha, 1 . Bav. Pin. 454. Oxyacantha five fpina acuta. DopOx. Pesipt. 132. maritimum CarrHMUM foliolis lanceolatis carnofis, LiNN. Syff. - 208. | Crithmum, foeniculum maritimum minus, Bav, Pim. 283. Foeniculum marinum five Empetrum. LOoBEL. zr. 392. j Vacciferus CucuBALUs calycibus campanulatis , petalis dittanti-.- bus, Jugis coloratis, ramis divaricatis, LiNN. Syff. | -U BOB, jc | Alfine rauseós baccifera. BaAvH. Pin, 250. Alfine repens. Dopow. Penpt. 403, | fempervirens CuPRessus folis imbricatis, frondibus quadrangu-. i lis. LINN, SSyft. 6353. | Cupreffus. Baun. Pin, 488. CAMER. Fpit. 50. f, 1. Furopaeum CyYCLAMEN corolla retroflexa, LINN, Sy/f. 151. Cyclamen orbiculato folio inferne purpurafcente. BAUH. - Pin. 4308. Cyclaminus, CAMER. Epit, 557. * efficinale CyNoGLOssuM ftaminibus corolla brevioribus , foliis - Tato - lanceolatis tomentofis feffilibus, LINN. Syff. 146, Cynogloffum maius vulgare. BauH, Pin. 257. E Cynogloffüm. Dopow. Pempt. $4. f. 1. 2. aureus CvNosunus paniculae fpiculis fterilibus pendulis ternatis, floribus ariftatis. LINN. SyfT. 96. Gramen panicula pendula aurea. Bav. Pin. a. Gramen íciurum feu Minpeenride minus , heteromalla panicula. BARR. rar. 1108. t. 4. efculentus. CvPERUS culmo triquetro pudo, umbella foliofa, rdi cum tuberibus ovatis, zonis imbricatis, Liww, $yft. 81. | wm Flora Corfica. — D cr V Ag rotundus efculentus anguflifolius. Baum. Pin. i ererus rotundus. Los. ic. 75. DopoN. Pempt. 438. argenteus CxTisus floribus fubfeffilibus fübbinatis, foliis tomen- tofis, caulibus decumbentibus, ftipulis minutis. LINN, Syft. 489. : i Lotus fruticofus incanus filiquofus. Baun, Pir. 532. Lotus afperior fruticofa narbonenfis incana. Los. ic. 2. P. 41. Turtonraira DAPHNE floribus feffilibus aggregatis axillaribus, folis ovatis utrinque pubefcentibus nervofis. LiNN. Syf.27. — 'Thymelaea foliis candicantibus fericei inftar mollibus. BauH. Zin. 463. Tarton-Raire galloprovinciae monfpelienfium. Lonzr. icon, ^3. Carota Davucus feminibus hifpidis, petiolis fubtus nervofis, LiNN. Syft. 206. Paftinacatenuifolia fylveftris Diofcoridis. Baun. Pin. 151. Daucus Meum. Crus. Hifl. 2. p. 198. f. 2. — cnpapdir dil DonONicuM foliis cordatis obtufis denticulatis, ra- dicalibus petiolatis , caulinis amplexicaulibus. LiNN, | Syft. 559. Doronicum maximum, foliis caulem amplexantibus, B:vH. Pin, 185. Aconitum pardalianches Theophrafti. Cau. Epit. 823. ' P3 98 - Moldavica D&RACOCEPHALUM floribus verticillatis,' bra&teis TN E ceolatis, ferraturis capillaceis. LINN. $yf. 40r. EU Meliffa peregrina folio oblongo. Baun. Pr. 229. 1 Meliffà moldavica. CaMEn. Epit. 576. italicum. EcHivM caule ereCto pilofo, fpicis hirfutis, corollis fübaequalibus , ftaminibus longiffimis. LiNN. Syff. 148. | Lycopíis. ^ p. 1. ^». 224 — p. INicol. Ecbript; Burmanni Lycopíis. Baun. Pin. 255. | Echii altera fpecies. Dopox. Pempt. 641. f.: 2. 3 vulgare &CH1TUM caule tuberculato-hifpido, foliis: caulinis lan-- ceolatis hifpidis, floribus fpicatis lateralibus. LiNN, Sy. — 148. Echium vulgare, Bavn. Pin. 254. Crus. Ht. a. p. 163. | ereticum ECHIM caule procumbente , calycibus fru&efcenti- bus, diftantibus. LiNN. Syff. 148. | Echium creticum latifolium rubrum. Baum. Pin. 254, 1j suaritimum E&gvNGIUM foliis radicalibus fubrotundis plicatis fpi- nofis, capitulis pedunculatis ,' paleis inenipidatue LiNN, S$yft, 202, Eryngium maritimum. Baun. Pin. 486. CAMER. Fit. 448. | fafcialis EsctARA lapidea laniellofo-frondofa, laminis conglome-: ratis, utrimque poris quinquuncialibus PALL. Zoopb. 42. Reticulum marinum. BauH. Hil. 4, p. 8:9. | .. Efchara foliacea millepora lapidea, extremitatibus hine inde irregulariter coalefcentibus, utraque füperficie ex^ cellulis ovatis conftans, Erris, Cor. 71.2. 3. 1. 30. | europaetus EvosvMus floribus plerisque quadrifidis. LiNw, Syr 281. E , . Evonymus vulgaris granis rubeutibutd BavcH. Pin. 428. "Evonymus 2. Crus. Hifl, p. 57. f. 1. * | . dendroides EuvHORBIA umbella multifida dichotoma, involucel- lis fubcordatis, primarüs triphylis , caule arboreo. Li1NN. Syfl. 534. E Tithymalus myrtifolius arboreus. BAuu. Pio, 290, Tithymalus dendroides. CaMEn. Epit. 965. - Cbaracias EuPHomBIA umbella multifida, bifida , involucellis | perfoliatis emarginatis, foliis integerrimis , caule Fe . tefcente. LINN. Syft. 434. ES Thra characias rubens peregrinus. BAon. Pin. 290. | | c ; — Flerà Corfira, - — 225 Tithymalus characias r. Crus. Hift. 2. p. 189. f. x. -. . Tithynialus characias ; folio ferrato, BAuH. Pin.290.. - ilofa EueHORBtA .umbella quinquefida, trifida, bifida, involu- Cris ovatis, petalis integris, foliis lanceolatis fübpilo(is t^ apice ferrulatis. L1NN. Syft. 334. Tithymaius characias pratenfis incanus. MaGNor, Morjfp. 155. Tithymalus palufiris villofus mollior ere&tus. Bann. TF. 41.1, 8839. Peplis EurHoRBIA dichotoma foiiis integerrimis femicordatis, floribus folitarüs axillaribus, caulibus procumbentibus. Law. Syft. 331... Peplis maritima, folio obtufo. Baum. Pin, 293. Peplis. Crus. Hif. 2.9. 187. f* 2. CAMER. Epit. 976. exigua. EueHoRBIA umbella trifida dichotoma, involucellis lan- ceolatis, foliis linearibus, LiNw.- Syft. 432. Tithymalus five Efula exigua. Baua. Pin. 291. Efula minima Tragi. Darzcu. Ait, 1656. Jpinofa EueHORB!A umbella fubquinquefida (implici, involucellis .ovatis, primariis triphyllis, foliis oblongis integerrimis, caule fruticofa. LiNN. Syff. 333. Tithymalus maritimus fpinofus. BavH. Pix. 29I, Tithymalus raguíinus, flore luteo pentapctalo. HEnM, Lugdb. 600. t. 6o1, Peplus EUurHonBiA umbella trifida dichotoma, involucellis ova- tis, foliis integerrimis obovatis petiolatis LINN. Syft. 337. Peplus five Efula rotunda. Baun. Pix. 292. ri Peplus. Dopow. Penmpt. 575. | p EuPHoRBIA umbella (ubo&tifida bifida, involucellis fübovatis , foliis fpatulatis patentibus carnofis mucrona- " tis margine fcabris. LiNN. Sy/f. 434. — . Tithymalus myrfinites latifolius. BAvH. Pin. 290. * dMpp. IV. AG. Pbyf. Med. T.IF. £f Tithy- x Y. | e -: 226 D. Niool e Burinansi Tithymalus myrfinites legitimus. Crus. Hifl. 5. p. 189. eunteiformis EuvnonBrA umbella quadrifida, bifida, foliis cunei- | ec URN tridentatis.. ALL1oN. lor. e: 269.3 12:3: | | fegetalis Eu ^HonB!A umbella uiRsaa idi dichütoniqe , involu. | . cellis cordatis acutis, foliis lineari-lanceolatis, fuperio- . fibus latioribus. LINN, Sf. 353. 1 Tithymalus maritimo affinis, Linariae folio. Baun. Pin, 291. Tithymalus annuus, Iunato flore, Linariae folio longio- j re. Monis. Hifl. 3. p. 339. f. 10. t. 2. f. 3. | latifoli Eu:HnaaSsIA folus dentato- palmatis , loribüs fübcapitae I tis. LINN. Swf. 4-5. Fuphrafia purpurea minor. BauH, Prodr. rtt. : Euphratia tertia latifolia pM CoLuMN. Cephr. 200. t. 203. f. 5. ! Carica Ficus folis palmatis. LINN. Syft. 68 r. Ficus communis. Baud. Pin. 457. . Ficus. Dopos. Penpt. 817. DU acaulis Fri AGO. Éoribus acaulibus feffilibus, foliis floralibus ma- joribus. LINN, Sy[T. 590, i Gnuaphalium rofeum hortenfe. BavH. Pin. 263. BARR, Jcon. 121. 1 puloeruleuta FRANKEN!A foliis obovatis retufis fubtus iren j LisN. Syff. 253. j Anthyllis marina chamaefyci fimilis. Bauu, Pim.282. | Anthy lis valentina. Crus. Hift. 2. p. 186. f. 2. veficulofus Fucus fronde plana: dichotoma integerrima, veficu- lis axillaribus geminis, terminalibus tuberculatis, LiNN,. Syit. 115. . Fucus marinus five quercus maritima veficulas habens, | Baug, Pin. 365. 3 effi" ^ Flora Corfica. CO NER - efficinalis FüMARIA pericarpiis monofpermis racemotis, caule dif- fufo. LiNN. Syl. 440. Fumaria officinarum et Diofcoridis. Baug, Pin. 143. Fumaria. CawER, Epit. $90. Ladanum Garrorsis internodüs caulinis aequalibus, verticillis omnibus calycibus inertibus. LiNw. Sy[T. 39^. Sideritis arvenfis angufüfolia rubra. Bauu, Pin. 235. Sideritis vulgaris. CAMER. £pit. 747. | purpureun GALIUM folis verticillatis lineari- fetaceis, peduncu- lis capillaribus folio longioribus, LINN, Sv/f. 118. Gailium nigro- purpureum montanum tenuifolium, BauH, | Pin. 335. Jylvaticum GavruM. foliis o€tonis laevibus fubtus fcabris, flora- libus binis, pedunculis apii pus] caule laevi. L1NN, Syfl. 118.- Mollugo montana latifolia ramofa, Bauu, Pis, 534. iMollugo Gatx1UM- foliis o€tonis ovato - linearibus fübferratis pa- tentiffimis mucronatis , caule flaccido , ramis patenti- bus. LINN. Sy. 118. Rubia fylveftris laevis. Baur. Pin. 333. Mollugo Belcarum.- LosEgr. Icon. 802. Aparine. GALAUM foliis o&tonis lanceolatis carinatis fcabris re. trorfum aculeatis, geniculis villofis, fru&tibus hifpidis, I:wN. Syft. 118. E Aparine vulgaris, BavH. Pín. 444, Aparine. DopoN, Pent, 353. ' germanica: GiNISTA fpinis compofitis, ramis floriferis inermibus, folis lanceolatis. LINN, Syff, 475. Genifta fpinoífa minor germanica. BauH. Pr. 395. lutea GENTIANA corollis quinquefidis rotatis verticillatis, caly- | cibus fpathaceis, LiNN, Syff, 199. Gentiana malor lutea, Baud. Pin. 187. Gentiana. CAMER. Epit, 415. | | IT 3 perfo- - - 220 UM Nicol. Laurent. Burmanni eifulita. GexTIANA corollis o&ifidis, foiiis perfoliatis. LINN,. Spec. 335. 3 Centaurium luteum perfoliatum. Bau. Pin. 278. Mo- 1 us. Hil. 2. p. 565. [.5: t. 26. f.1. 2. | 1 salacoides Ges«AN fu w- pedunculis muitifloris, calycibus penta- | phyllis, floribus: pentandris, foliis cordatis fublobatis. . LINN, Syfl. 154. Geranium folio althaeae. BAun. Pin. 218. | Geranium malacoides, LoBEL. Jcon, 662. wow gvuinum. GeRANIUm. pedunculis fubmultiloris, floribus pentan- dris, foliis ternatis lobatis. LANN, .Sy/f. 454. | Geranium latifolium acu longiffima. BauH. Pig. 319. — | Geranium fpeciofum annuum longiffimis roílris creti- - cum. BauuH. Jii. 5. f. 480. f. 1. ] "Rederoca GL&COMA folis reniformibus crenatis. Laws. Syft.ó 393- Hedera terrefiris vulgaris. Baud. Pin. 306. Chamaeciflos. Fucus. Ziff. 876. | Alypum GrozuLAsiA caule fruticofo, foliis lanccolatis triden-. : tatis integrisque, LiNN, S$yff. rir. j Thymeiaea foliis acutis, rapikelo fuccifae, BAuH. Pii | 463. Alypum monfpelien(ium , (ve frutex terribilis. BAUH.- Hilt. 1, p. $68. vulgaris GiosurAnrA caule herbaceo, foiiis ralione triden- 1 tatis, caulinis lanceolatis | |. INN, .Sv/Z, 111. Belii: caeru!ea caule foliofo.. BAva. Pin. 262. A»phyilanthes anguillare | CAMER. Art. 18. t. 7. Stoecbas GNA HariuM. fru icofum, foiiis Ijnearibus, corymbo | compofito, ramis virgatis, LINN. S$v/t. $44. P Elichryfum üive ioechas citrina apngufüfolia, Bauz, Pin, 264. | Stoechas citrina, Dozox. sit 268. / [3 lore Gosfica: ^. X "o UNE. Galliun GNAPHALIUM caule erecto dichotomo, floribus pyrami- datis axillaribus. LINN. Spec. 1. p. 6537. Gnaphalium minimum alterum noftras Stoechadis citri- nae foliis tenuiffimis. PLukEN. zflm. 172. t. 29. et f. 5. fimplex GNarHALIUM caule fimpliciffimo , foliis amplexicauli- bus lanceolatis denticulatis , corymbo compofito termi- nali ALLION. £JYor. Corf. 211. t. 4. Corenarium HEDYSARUM foliis pinnatis, leguminibus articulatis aculeatis nudis reCts, caule diffufo. LINN, Sf. 495. Onobrychis femine clypeato afpero maior. Bau. Pim. 250. Onobrychis altera. Dopow. Penpt. $49. europaewn HELiOoTROPIUM foliis ovatis integerrimis tomentofis rugo(is, fpicis coniugatis. LINN. 5S7. 144. Heliotropium. maius Diofcoridis. Daun. Pin. 253. Heliotropium maius. CAMER. Epit, 1000. matronali WrsPcais Caule (fimplici erecto, foliis ovato -lanceo- latis denticulatis , petalis mucrone URP Conon: LiNN. Sft. 442. Hefperis hortenfis. Baur. Pin. 202. Viola matronalis. DopoN, Peinpt. 161. Trionum HiBiscus folis tripartitis incifis calycibus inflatis. LINN, Syff. 464. Alcea veficaria. Baun, Piv. 317. Alcea peregrina folifequa. Lonrr. fron. 656. unifiliquofas HierOcaEPIs leguminibus feffilibus folitariis re&tis, LiNN. Swff. 492. Ferrum equinum , fil:qua fingulari, Bavp. Pin. 349. Ferrum equinum vulgare. CoruMNw. Ebr. 1. p.302. t. 500. ulgaris Hvpngocoryre folis peltatis , umbellis quinquefloris. LliNN. Sft. 292, ! ki * | Íf35 Ranun- 2320 D. Nicol. Laurent. Burmanni Ranunculus irse , Cotyledonis folio. Baum. Pim. I 8o. Cotyledon aquatica. LongL. Kon. 3877. albus HyoscvAwus folis petiolatis finuatis ebtufis ,- €— : fubfeffilibus. LINN. .5yff. 170. Hyofcyamus albus maior et minor. Daun. Pin. 165. Hyofcyamus albus vulgaris. Crus. Hift. 2. p. 184. libus. LINN. Svff. 130. Hyofcyamus vulgaris vel niger. Ban, Pin, 169. Crus. Hift. 2. p. 183. Hedypunois HvosERis fru&tibus ovatis glabris, caule ramofo., 1 L1NN, Syff. 526. Hieracium capitulum inclinans, femine adunco. BAUH. | Pin. 128. Hieracium facie Hedypnois. LosEL. Jcon. 239. 'vüdiaia HvosERis fcapis unifloris nudis, foliis glabris lyratos - haftatis angulis dentatis, LINN. Syft. 526. Dens Leonis minor foliis radiatis.. BavH, Pin. PLUKEN. | [ Zn. 150. t. 37. f. 2. Oftrutbium YwrERATORIA. LiNN. $yff. 215. Bav. Pin. 156. Magiftrantia, CAMER, Fit. 532. edora INULA foliis amplexicaulibus dentatis hirfutiffimis,, radi. - calibus ovatis , caulinis lanceolatis , caule paucifloro. . LiNN. Syft. 557. ! After luteus, radice odora. BavH. Pin. 266. Aíteris altera fpecies apula. COLUMN. Expbr. 1. p. 251. t. 233. Paronycbia YyikcEBRUM floribus bra&eis nitidis obvallatis, cau- - E libus procumbentibus, foliis laevibus. L1NN. Syft, r8 / Polygonum minus candicans. BauH. Pix. 291. Paronycbia hifpanica, Crus. Hifi. 2. p. 133. ! | tiger HyoscvAMus foliis amplexicaulibus finuatis, floribus feffi- - - fera Corfica. m4 . Oculus Chrifti Iura folus amplexicaulibus oblongis integris hir- futis, caule pilofo corymbofo. LANN. Sy]. $57. Conyza pannonica lanuginofa. BauH. Pin. 265. Conyza tertia auftriaca, CLus. Hift. 2. 5. 20. . communis luN1PERUS foliis ternis patentibus, bacca longioribus, LiNN. Syfi. 660. luniperus vulgaris arbor. Baun. Pin. 488. Sabina Yuw1esnus foliis oppotitis ere&tis decurrentibus, oppo. fitionibus pyxidatis. LINN. Syf?. 660. Sabina folio Cupreffi. Baun. Pin. 487. ( Sabina. Dopo. Penmpt. 854. Bullocodium Yxia fcapo unifloro breviffimo , foliis angulatis cau- linis, ftigmatibus fextuplicibus. LiNN. $yff. 15. Sifyrinchium minus anguítifolium , flore maiore varie- gato. BauH. Pn. 4T. - Sifyrinchium afprenfium, angufto folio, alterum, Co- LUMN. FEcpbr. 2. p. 5. t. 7. f. 1. cuminoides LaGoEciA. LINN, Syff. 185. Cuminum fylvettre, capitulis globofis. Baum. Pi. 146. | Cuminum fylvettre. CaMER. Epit. 518. ovatus LaGuius' fpica ovata ariftata, LINN. Sy]. 99. Gramen alopecuroide:s, fpica rotundiore. Baun, Pir. 4, flellata La»sANA calycibus fru&us undique patentibus, radiis fübulatis, foliis caulinis lanceolatis indivifis. LiNN, Syft. 527. Hieracium filiqua falcata. Baun, Pin. 128. Hieracium fteilatum. Baud. Ait. 2. p. 1014. "communis LavsaNA calycibus fructus angulatis, pedunculis te- " nuibus ramofiflhimis. Li1NN. $47. $26. Soncho affinis Lapfana domettica, Baun. Pin. 124. Lapfana. DopoN. Pempt. 675. dutifulim LasEnerrtu foliolis cordatis incifo - ferratis. LiNN. Sy. 209. 3 1D3- 232 D. IVicol. Laurent. Burmanni Libanotis latifolia maior. Baun. Pín. 157. Sefeli aethiopicum herba. Do5ow. Perpt, 312. Siler LasER?rrIuM foliolis. ovali- lanceolatis integerrimis pe- | tiolatis. LiwN. Syft. 210. | Lizufticum quod Sefeli afit: Baung. Pin, 162. Siler montanum. Monis. Zift. 5. p. 276. f. 9. t. 3. f. I. engulatus LarHvgus pedunculis unifloris ariftatis , cirrhis aid 1 phyliis fimpliciffimis, folioliSlinearibus. Li. Syft.486. Lathjrus anguíiflimo folio, femine. angulofo. Toun- . NxF. Jub, 5953. ; Lathyrus folio tenuiore, floribus rubris. Bux». Cent. 3. 1 0:23:46 42. f42; Aphaca LarHynus pedunculis unifloris, cirrhis unn füpu- lis fagittato-cordatis. LINN. $yff, 486. Vicia lutea foliis Convolvuli minoris. Bau, Pir. 243. Aphaca. LoBEL. Zr. 2. p. 7o. | nobilis L^unus foliis venofis lanceolatis perennantibus, floribus. quadrifidis. LiNN. SSy/?. 280. Laurus vulgaris. Baun. Pit. 460. Laurus. CaMEmn. Fpit. 60, ! Stoebas LavawNpuLa foliis lanceolato- linearibus, fpicis como- fis. LiNN. Syff. 591. Stoechas purpurea. BavunH. Pin. 216. Stoechas brevioribus legulis. Cius. Hift. 1. 5. 544. dentaia LAvANDULA folis pinnato - dentatis, fpicis comofis. - LiNN, Syft. 591. | 3 Stoechas folio ferrato. Baun, Pin. 216, | Stoechas crifpo folio. CLus. Hifl. 1. 5. 346... s arborea LAVvATERA caule arboreo, foliis feptemangularibus [ mentofis plicatis , pedunculis confertis unifloris axilla- F ribus. LINN, Syft, 461. 3 Malva arborea veneta di£ta parvo flore. BAun. Pin, 31 $. Malva arborefcens. Dopow. Pent. 653. $ vulgare — BE 5 ... Flora Corfica. ipi | sulgare eire es LINN, Syff. 55. Liguítrum germanicum. Baun. Pin, 445. Philyrea. DopoN. Penpt. 75. catbarticum LiwuM foliis oppofitis ovato - lanceolatis, caule dichotomo, corellis acutis. LiNN. $/7. 225. Linum pratenfe, flofículis exiguis. BauH, Pin. 214. Spergula bifolia, Lini capitulis. Loxs. Pruff. 261.1. 86. ftriflum LixuM calycibus fübulatis, foliis lanceolatis ftri&is mu- cronatis, margine fcabris. LiNN. Syff, 224. Lithofpermum Linariae folio monfpelienfium. BAUR: . Pin. 259. : Patferina Lobelii. Baur. Hifl. 3. p. 433. f. 5. furpuro - caeruleum LrrBOsPERMUM | feminibus laevibus, corollis calycem multeties fuperantibus. L1NN. Syff. 145. Lithofpermum minus fepens latifollum, BawH. Pim, |. 258. | Lithofpermum repens maius, Crus. Hift. 2. p. 163. |saerulea L'oNICERA pedunculis bifloris, baccis coadunatis di- | dymis, foliis ovali-lanceolatis. LINN. Syft. 166. - Chamaecerafüs montana, fruttu fingulari caeruleo. Baun. Pin. 451. | Periclymenum re&tum, fru&u caeruleo. Crus. Ornitbopoides Lorus leguminibus fübternatis arcuatis compref-- fis, caulibus diffufis. LiwN, Syff. $04. | | Lotus filiquis Ornithopodii. Bavn. Pin. 432. P » — Lotus peculiaris filiquofa. CAMEn. Hort, 91. £. 15. 1 Dorycuium LoTvs capitulis aphyllis, foliis feffilibus quinatis. LiNN. Syft. 505. Trifolium album anguftifolium , floribus veluti in capi« tulum congeflis. B^uH, Pin. 529. Dorycnium monfpelienfium. LonEr. f. 51. E IN. A. Phyf. Med. T-IF. gg yis ph 234 D. INicol. Laurent, Burmanni cytifoides Lorvs capitulis dimidiatis, caule diffufo ramofilimo, foliis tomentofis. LINN; Syl. sos. E Lotus filiquofa maritima lutea, cytifi facie, BARR., Tar. 71. t. IOj3T. | dioiga LvcuNis floribus dioicis. LiNN. .$yft. 319. Lychnis fylveftris alba implex.. BaAuu, Pin. 204. i elavatum. LxcoropiuM foliis fpar(is filamentofis, fpicis tereti - bus pedunculatis geminis. LINN. Syfl. 697. 3 Mufcus terreítris clavatus. Bauu. Pin. 360. Lycopodium vulgare pilofum anfragofum et repens. DiLLEN. Mafc. 441. t. $8. f. 1. | vulgaris LYSIMACHIA ipte , racemis terminalibus. LINN, | Syft.. 1«2. Lyfimachia lutea maior. Baun. Piz. 245. ^ Linum ftellatum. LYSIMACHIA calycibus. corollam füperantibus,. 1 caule ere&to ramofiffimo. LiNN. Syff. 153. : Linum minimum ftellatum. BauH. Pis. 214. MacNor, | Mn[p. 163. t. 162. ! Nwnmularia LysrMacHiA foliis fübcordatis, floribus folitarisy. caule repente, Liww. $yff. 155. | Nummularia maior lutea. Bauu. Pin. 509. Anagallis mas. CAMEn. Epit. 394. 1 Hy[fopifulia LvrnRUM foliis alternis linearibus, floribus hex- andris. LINN. $56. 329. 1 Hyffopifolia. BauH. Pin. 218. 1 Salicaria Hyffopi- folio latiore, HaLL. Zen. 147. t. "m | "3: fyloqris MALvA caule ere&o herbaceo, foliis feptemlobatis acu. tis, pedunculis petiolisque pilofis. LINN, Syf?. 460. Malva fylveftris, folio finuato. Baun, Pin. 314. ) Mita MLva caule ere&o , folüs multipartitis fibi fculita E. Liww. Syft. uS I, E Flora Cor[ica. 235 Alcea vulgaris maior. Baum. Pir, 316. Alcea vulgaris. Crus. Hift. 2. p. 25. | polytiorpha MancHaNTIA calyce communi decemfido. Lisv. Syft. 79. Lichen petraeus latifolius, five Hepatica fontana. Daun. Pin, 363. - Lichen fontanus maior ftellatus aeque ac umbellatus et cyathophorus. Dirt. Muf. 522. t. 16. f. 6. | wulsare MasnusiuM dentibus calycinis fetaceis uncinatis, LINN. Syft. 396. . Marrubium album vulgare, Bau. Pin. 230. Marrubium vulgare. CLvs. Hifl. 2. p. 54. "urina MEDICAGO pedunculis racemofis, leguminibus cochlea- tis fpinofis, caule procumbente tomentofo, LINN. .Syft. 506. 3 Trifolium cochleatum maritimum tomentofüm. BanH, Pin. 429. Medica marina. Crus. Hift. 2. p. 245. eircinmata. MgpicAGO leguminibus reniformibus margine denta- tis, foliis pinnatis. LiNN, Syft. S06. "Loto affinis, filiquis hirfütis circinnatis. Baum. Pis. 2:05222« | birfuta Mgp1CAGO leguminibus folitariis globofis breviffimis echi- natis, ftipulis ferratis. LINN. Syff. 516. "Trifolium echinatum arvenfe. BAvuH. Pin. 429. Medica echinata hirfuta, BavH. Hifl. 2. p. 386. Matdarach MzrrA foliis bipinnatis. LiNN. $yff. 294. . Arbor Fraxini folio, flore caeruleo. Baun. Pin. 415. Pfeudo-Lycomorus. CaAMEn. Epit. 181. grandiflora MELIsSA pedunculis axillaribus dichotomis, longitu. dine florum. LiNN. Syft. 4oo. Calamintht vulgaris et officinarum germaniae. BAUH. Pin. 228. £g 2 ! Cala- 6 Ph, * du. ! E] ^ -- Ru d $36 — D. Nol. Lawent. Burmami Calamintha montana. DopoN. Peunpt. 98. weliffopbyllum Mrirris. LiNN. Syft. 402. Lamium montanum, Meliífae folio. BAuH. Pis. 231... — Nympbaea MeNv^NTHES foliis cordatis integerrimis y corollis |. cilatis, LiNN. Syfl. 152. : Nymphaea lutea minor, flore fimbriato. Bav. Pin. 3 j 194. E Corfana MEncumiaus foliis craffis, fipalns albis tenuioribus deníis ac racemofis unico fru&Gtu nodoque. laussiN. Mem. de Corfe. p. 390. et p. $85. Psracantba MgspitUs fpinofa foliis Tanceolato-ovatis crenatis, | calycibus fru&tus obtufis. LtNN. Sy/?. 343. Oxyacantha Diofcoridis, five fpina acuta pyri folio, Bauu. Pin. 454. | Uva Urfi. DarEcm. Ht. 164. . Elaterium MowionptICA. pomis hifpidis; cirrhis nullis, Tii. Sys 1 639- ; Cucumis fylveftris afininus diétus. BavH.. Pin. 314. Cucumis fylveftris. CAMEn. Epit. 946. | 4 apula Mvosoris feminibus nudis ,. foliis hifpidis., racemis fo- | liofis. Lixw. Syff. 143. D. Echium luteum-minimum. Baum. Pis: 254. ej Anchuía lutea minima, L.osEL. Icon. 312. minimus Mvosunvs.. LriwS. Sf. 227. Ho!otfteo adfinis Cauda muris. Bau. Pin; 196. Cauda muris. Do« ow.. Pempt. r12. darentina Mgrus floribus folitariis,. involucro diphyllo, roms] ovatis, baccis rotandioribus. LINN; Spec. 6773. - Myrtus minor vulgaris. BavH. Pin. 469. ES Oleander NERIUM foliis lineari- lanceolatis ternis, corollis co- E ronatis. Limw. S$yff. 189. E Nenum | Flora Corfica. 335 . Nerium foribus rubefcentibus. BauH. Piz. 464. Bunw, Zeyl. t. "77. Bafilicum OcvMuM folis ovatis glabris, calycibus ciliatis. LINN, Su. 40X. vno | Ocymum caryophyllatum maius, Baud. Pis. 226. Ocymum. CAMsgR. Epit. 308. europaea OrEx foliis lanceolatis. LINN, . Olea fativa. Baun. Pin. 472. Olea. Dopo. Pempt. 821. Chberleri ONoxts pedunculis unifloris ariftatis, foliis ternatis, fti- pulis ferratis. LINN. Syft. 479. Ononis trifolia , calycibus ad axillas feífilibus ereCtis, ftipulis longas fetas exferentibus. Sauv. Mon/p. 189. Anonis trifolio affinis pufilla glabra fru&icans Cherlert. BauH. Hift. 2. p. 394. vomerdcea OnCHis fadicibus fübrotundis , APA longiffima ro- ftrata, labello vomerem referente. HALL. Orcb. n; 6. Orchis macrophylla. Cor. Ecphr. p. 321. boloferica. ORctus radicibus fübrotundis, labello holoferico emar. . . ginato, medio proceffü breviffimo. HALL. Orcb, n. s. "- -. - Orchis fucum referens maior foliis fuperioribus candi- dis et purpurafcentibus. BauH. Pin. $3. militaris Oxcuis. bulbis indivifis,, ne&arii labio quinquefido , pun&tis fcabro, cornu obtufo, petalis confluentibus, LiwN. Sf. 590. Orchis galea et alis cinereis. Baun. Hif. 2. p. 155. Cynoforchis latifolia ; hiante cucullo ; maior, Baum. [ Pin. 8o. sulgare OniGANUM fpicis fübrotundis paniculatis conglomera- --^ ofis, bra&eis calyce longioribus ovatis. LINN, Syfi. 399- $523 ^— Ori- u$ 238 | SEX INicol. Laurent. Burmanni Origanum fylveítre, Baum, Pin. ig vulgare Fucus, Hifl, 522. Onites On1GANUM fpicis oblongis aggregatis hirfutis, foliis cor- : datis tomentofis. L:NN. Sy/f. 499. Origanum Onites. Baun. Pin. 223. Origanum lignofum fyracufanum perenne, miébelli is pliffima brevi, lato et nervofo folio. Boccow. Muf. 2. P. 45. t. 38. Maiorana. Og1GANUM foliis ovalibus obtufis, fpicis fabrotundis- compaétis pubefcentibus, LINN, Syf?. 399. Maiorana vulgaris, BauH, Pin. 224. Amaracus vulgatior. LosEL, Icon. 498. Jterpioides OnNrrHoPus folis ternatis fübfeffilibus, impari ma- - ximo. LiNN. Syft. 492. Scorpioides Portulacae folio, Baun. Pin. 287. Scorpioides Matthioli. Dopow, Pempt. 711. —1 a perpufillus OxNrrHorus foliis innatis, leguminibus incurvatis. - . LiNN, Syft. 491. Ornithopodium minus. Bauu. Pi. 450. Ornithopodium perpufillum. DarEcH. Hif. 481. byUridum PArAVER capfulis fubglobofis torofis hifpidis , caule - foliofo hifpido. LiNN. Ssft. 560. Argemone capitulo breviore. Baur, Pr. 1*2. Argemone capitulo hirfuto rotundo, torulis canalicu- . latis; Mons. Zlifl, 2. p. 218. f. 3. i. 14. f. 9. LOBEL. Icon. 216. deoa PassERINA foliis carnofis extus glabris, caulibus tomen- tofis. LINN. Syff. 2*5. Thymelaea tomentofa, foliis Sedi minoris. Bav&. Pin, 463. Sanamunda tertia. Crus. Hift. 1. 5. 39. BREXN. Cerit. j efficie | i. 19. doa Corfà 7 | D 239 - officinale. PrucrpaANvuM foliis quinquies partitis filiformibus line- aribus. LiNN. Sylt. 208. Peucedanum minus. BauH. Pin. 149, - da&ylifera PHOrNIx frondibus pinnatis, foliolis complicatis en- fiformibus. LINN. Syft. 730. | . Palma maior. BavH. Pin. 506. PUE Palma. BavH. Hifl. 1. 5. 351. Dopomw. Pemft. 819. | anguftifolia PHILLYREA foliis lineari - lanceolatis integerrimis. LiNN. Syfl. 55. Philyrea anguftfolia prima et fecunda. Baum. Pim. 46. Phillyrea quarta et quinta. Crus. Hifl. 1. p. 52. | - wedia PHILLYREA folis ovato -lanceolatis integerrimis. LINN, Syft. 55. Phillyrea Liguftri folio. Baun. Pin, 476. Phillyrea tertia, Crus. Hifl. 1. p. 52. - fruticoa PaLOMIS foliis fubrotundis tomentofis crenatis, invo- Jucris lanceolatis, caule fruticofo. LiN. Syff. 497. Verbaícum latis Salviae foliis. Bau. Pir, 240. Verbafcum fylveftre alterum, DODON. Pent. 146. - Saxifraga PrMPINELLA foliis pinnatis, foliolis radicalibus fübroi tundis, fummis linearibus. LiNN. $yff. 217. —- Pimpinella faxifraga minor, BauH. Pin, 160. — fyleftris PiNus foliis geminis, primordialibus folitariis glabris. LiNw. Syff. 652. .— Pinus fylveftris Baun. Pin. 491. - Picea PiNvs foliis folitariis emarginatis. LINN. SSyft. 642. | Abies conis furfum fpeGantibus f, Mas. BavH. Pis, z 505. — fatisum PisuM petiolis teretibus , ftipulis. inferne rotundatis crenatis, pedunculis multifloris. Lis. Syt. 495. Pifum z 240 - D. Nicol. Lauwent. Burman ————— Pifüm. CawEm. Epit. 213. | Pifum hortenfe maius. Baun. Pín. 342. Pifum fcotanum vulgare. Iauss. Mem. de Corf. 9.419. jJ Lentifcus Pr&rACHIA foliis abrupte pinnatis, foliolis lanceolatis. LINN, Syft. 651. Lentifcus vulgaris. Baun. Pin. 399. Lentifcus. Crus. Hift. 1. 5. 14, Dopox. Penpt. 81. - "vebintbus PisrACHi1A foliis impari- pinnatis, foliolis ovato-lan- . ceolatis. LiNN, Syl. 651, 'Fherebinthus vulgaris. Baud. Pin, 400. Therebinthus. Crus. Hi I. f. 15, Dopow, Penmpr. 871. média PLANTAGO foliis ovato - lanceolatis pubefcentibus, fpica cylindrica, fcapo tereti. LiNw. Syfl. 123. Plantago latifolia incana. Baun. Pin. 189. Plantago maior incana. Crus. Hift. 2. p. 109. lanceolata PLANTAGO folis lanceolatis, fpica fuübovata nuda, 'fcapo angulato. LINN, Syft. 122. . Plantago anguftifolia maior, BaunH. Pin. 189. Plantago minor. DopoN, Pempt. 162, . Évronopus PLANTAGO foliis linearibus dentatis, fcapo tereti, - LiNN. $yff. 125. Coronopus fylveftris hirfütior. Baun. Pin. 190. r Herba Stella, five cornu cervinum, Dopew. Pempt. 109. .. Pfyllium PLANTAGO caule ramofo herbaceo, foliis fübdentatis — recurvatis, capitulis aphyllis. LiNN. Syff. 123. Pfyllium maius eret&tum. Baud, Pir. 19t., Pfylium. DopoN. Pempt. 115. albicans PraNTAGO foliis lanceolatis obliquis villofis, fpica cy- lindrica erecta, fcapo tereti, foliis longiore, LINN. Syf. — 122, . Holo- » s , NET E & * * : Wer ou " 8 D . Flora Corfica. : 24I Holofteum hirfutum albicans maius. Bau, Pir. 190. Holofteum falmaticenfe maius. Crus. Hifl. 2. p. 110. - wulgars PorvGALA floribus criftatis racemofis, caulibus herba- ceis fimplicibus procumbentibus, foliis lineari- lanceo- latis. LiNN. Syft. 471. Polygala maior. Baud. Pin. 215. Polygala vulgaris maior. CLus. Zifl. 1. p. 524. - veris PaiMULA folis dentatis rugofis, LINN. Syft. 150. . Primula veris odorata, flore luteo fimplici. BAvH, Hift. 3. p. 495. nass : Verbafcum pratenfe odoratum. Baum, Pin. 241. - effiinalis PurMoNARIA folis radicalibus ovato - cordatis fca- bris. LINN. Syft. 146. Symphytum maculofum five Pulmonaria latifolia. Baum, Pin. 259. Granaotum PuwICA foliis lanceelatis, caule arboreo. LINN, Syff. 341. Malus punica fylvefiris. Baun. Pin, 438. Malus punica. CaMe. Epit. 130. L2r. - eommunis Pvkgus folus ferratis, floribus corymbofis. LiNw. Syft. | 44. | Py Bergamotta Gallis. Bauu. Hift. 1. 5. 44. Suber Quzacus folis ovato-oblongis indivifis ferratis fub- tus tomentofis, cortice ramofo fungofo. LiNw, Syft. 629 Suber latifolium perpetuo virens. BaunH. Pim. 424. i- coccifera QuxRcus folis ovatis indivifis. fpinofo- dentatis gla- bris. LiNN. Syft. 629. llex aculeata cocciglandifera. Baun. Pin. 425. .. Tlex coccifera. CAMER. Epit. 1*4. Ü Miaternus RHAMNUS inermis, floribus dioicis $E triplici, Er foliis ferratis. LINN. Syff. 179. — Phylica elatior et humilior. BAvH. Pin. 4777. ik: App. iV. AG, Pbyf. Med. T. IF. hh Ala- 24^ D. .INicol. Laurent, Burmanni Alaternus prima et fecunda, Crus. Hiff. 1. f. So. Paliurus RHAMNUS aculeis geminatis , inferiore reflexo, flo. ; ribus trigynis. LINN. Syl. 179. Rhamnus folio fübrotundo, fru&u compreffo. BAUH,. Pin. 417. | Paliurus. Dopox. Pempt. 516. Frangula RHAMNUSs inermis, floribus monogynis fitr ditis, foliis integerrimis. LINN. Syff. 179. | Alnus nigra baccifera. BauH, Pin. 428. Frangula. DODON.- Pempt. 284. Zizyphbus RBHAMNUS aculeis geminatis , altero recurvo, flori. | bus digynis, foliis ovato- oblongis. LINN. Syft, 180. - Tuiuba fylveftris. Baun. Pin, 446. Er Unum DopoN. Penpt. go". . lIuiubae maiores oblongae. Bauu. Pin. 446. | Edi: Ricixvs foliis peltatis fubpalmatis ferratis. LINN. Sy. 636. ] . Ricinus vulgaris. Baur, Pin. 452. | $ Ricinus albus et ruber. RuM?H. Zfmb, 4. p. 92. et 97. efficinalis RosMARINUS. LINN. Syft. 64. * Rofimarinus fpontaneus latiore et anguftiore folio. BAUH. P215. tintlorum. Rust. foliis annuis, caule aculeato. LiNN, Syft. ng Rubia fylveftris afpera. Bauu. in. 333. bucepbalopborus Ruwvrx floribus RS AS og valvulis den-. ; tatis nudis, pedicellis planis reflexis. LINN. Syff. 255. — Acetofa ocymifolia, neapolitana. Bau. Pin. 114. Acetoía ocymifolia bucephalophora. Coruww. Ebr. I. p. 151. f. 156. graveoless RuTA folüs decompofitis, floribus lateralibus qua- drifidis. LINN. Syft. 293. | Ruta: ) LOMA : Flora Corfica. 243^ Ruta fylveftris linifolia hifpanica. Boccow, Mof., 2, f. $2.1. 75. - fagittaefolia SaAGYTTARIA foliis fagittatis acutis. LINN, Syff. 628. Sagitta aquatica minor latifolia. BaAuH, Pin. 194. Sagitta minor. Dopow. Pempt. 588. Soda SavsoLA herbacea patula, foliis inermibus. LINN. Syft. 196, Kali maius cochleato femine. BauH, Pin. 289. Kali. Dopow. Pempt. 81, Tragus SALSOLA herbacea ere&ta, foliis fübulatis fpinofis lae- vibus, calycibus ovatis. LiNN. .Syff. 196. Kali fpinofum cochleatum. Baud. Pin. 289. Drypis Theophraft. TasERN. Ziff. 423. fruticofa SaxsorA caule ere&to fruticofo. LiNN, Syff. sr. .. Kali geniculatum maius. BauH, Pin. 289. Verbenaca. SALv1A. folus ferratis finuatis laeviufculis, corollis ca- lyce anguftioribus. LINN. Syff. 65. Horminum fylveftre , Lavendulae flore. Bav, Pir. . 239. Horminum fylveftre minus, incifo folio , flore aureo. | BannuzL. Jcon. 208. | officinalis SALVIA foliis lanceolato - ovatis integris crenulatis, floribus fpicatis, calycibus acutis. LiNN. Syff. 65. Salvia maior. BauH. Pin. 237. - Horminum S^1viA foliis obtufis crenatis, bra&teis fummis fterili- bus maioribus.coloratis, LINN. $yft. or. Horminum fativum. BauH., Pin. 238. Orminum verum Matthioli. GesN. Fafc. 17. d.gn ET Stlarea SAvvIA folis rugofis cordatis oblongis viilofis ferratis, | bra&eis coloratis, calyce longioribus concavis acumi- natis. LINN, Syft. 66. Horminum fclarea di&um. Baun. Pin. sid Orvala. péicidnh Pempt. 292. h.c Eba- 244 D. Ni col, Laurent. Burmanni Ehulus SAMBUCUS cymis tripartitis, ftipulis foliaceis ; Route herbaceo. LiNN. S$yff. 219. | Sambucus humilis five Ebulus. BavH. Pin. 456. .Ebulus. Fucus. Zifl. 65. europaea SANICULA foliis radicalibus fimplicibus, Gefculis omni- bus feffibbus. LiNN. Syft. 202. Sanicula officinarum. BauH. Pin. 319. Diapenfia. CaMERn. Epit. 763. officinalis SAPoNARIA calycibus cylindricis, foliis ovato - lanceo- - latis. LANN. Syf. 307. Saponaria maior laevis, Baud. Pin. 206. Saponaria vulgaris. CAMER. Epit, 142. Tbymbra Sa&ruREIA floribus verticillatis hifpidis , foliis oblon- gis acutis. LiNN. Syl. 389. Satureia cretica. Baud. Pin, 218. Y : : - : o v 5 h Thymum creticum Ponae verticillatum.. BangEt, var. 249. t. $98. montana S«TUREIA. pedunculis. dichotomis lateralibus folitariis , - foliis mucronatis lineari - lanceolatis. LiNN. Syft. 389. Satureia montana, BauH. Pin. 218. Satureia perennis. RiviN. IMonop.. 41. grauulata. Sax'FRAGA. foliis caulinis reniformibus lobatis, caule -.ramofo, radice granulata, LINN, Syff. 304. Saxifraga rotundifolia alba. BauH. Pin. 309. Saxifraga quarta. CAMER, Fit. 719. arceri SCXBIOSA corollulis quadrifidis: radiantibus , foliis pin- natifidis incifis, caule hifpido. LiwwN. Swff. 112. - Scab'ofa pratenfis hirfuta. Bauu. Pin. 269. Scabiofa arven(ts. 'TABrRN. Hift. 442. fiuitans SciR?us. culmis teretibus nudis. alternis, caule foliofo | flaccido. Limw. Sy. 82. — — | | Iuncellus capitulis equifeti, minor fluitans. Bauu. Pim, i2. Scir- Flora Corfica. |. — 248 Scirpus Equifeti capitulo minori. SCHEUR, Gram, 165. | Big: annuus SCLERANTHUS calycibus fru&us patulis. Lin. Sft. $06. | Polygonum gramineo folio maius erectum. Bas. Pin. '9$8I. | . Polygonum minus alterum. "eite Hif. I2scRa. vermiculata ScosrPivRUs pedunculis unifloris , leguminibus te- &is undique fquamis obtutis. LINN. Syff. 492. Scorpioides bupleuri folio corniculis afperis magis in fe contortis et conyolutis, Mons. Ziff. 2. p. 1277. f. 2. t. 11. : Tzu bifpanica ScogzZONzsRA caule ramofo, foliis amplexicaulibus in- tegris ferrulatis. LINN, Syf?. $19. | Scorzonera latifolia finuata. BAuH. Pin. 275. . Scorzonera maior hifpanica prima. Crus. Ziff. 2, p. | 131. laciiata SCORZONERA foliis linearibus dentatis acutis , caule erecto, calycinis fquamis patulo mucronatis. LINN. $yff. 519. — : Ü Tragopogon laciniatum luteum. Ba4vuH. Pn. 274. peregrina ScaoPrHULamnIA foliis cordatis lineatis lucidis , pedun- culis axillaribus RIO caule fexangulari. LiNN. Syff. 414. Scrophularia Vadicdo folio. Bun. Pin. 246. Scrophularia pereerina. CAMER. Hort. 157. £45. vernalis ScaO?HULARiA folüs cordatis, pelunculis axillaribus. folitariis dichotomis. LINN. Syff. 414. Scrophularia flore luteo. BauH. Pin, 256. Prodr, I2, ITA | - erucifoliss SENECIO corollis radiantibus, foliis pinnatifidis den- tatis fubhirtis, caule ere&o. LN. Syl, 55 1. lacobaea incana altera. Bauu. Pin. 131, | hh3 Tabo- - 246 | D. Nicol. Laurent. Burmanni. .Tacobaea incana repens. BARREL. far, 1075. t. 153. Doria SENECIO corollis radiantibus, floribus corymbofis, foliis fübdecurrentibus nudis lanceolatis ferratis, radicalibus ovatis fubtus villofis. LiNN, S$yff. 552. Virga aurea maior five Doria. BauH. Pin. 268. eriettale SESs&MUM foliis ovato - pic integris. LINN. Sy[f. 423- Sefamum veterum. Baun. Pin. 2 Digitalis orientalis fefamum di&a. BunM. Zeyl. 87. t. " fis. tertuofum "SESELI caule ütté rigido , fotioti linearibus fafcicu- latis. LiNN. .SSyft. 215. Sefeli maffilienfe, foeniculi folio. BAvr, Pin. 161. evvenfis SHERARDIA foliis omnibus verticillatis, floribus termi- nalibus. LINN. S$vff. 116. | Rubeola arvenfis repens caerulea. Bau, Pin. 334. X romana SipERITIS. herbacea decumbens , calycibus fpinofis , la- bio fuperiori ovato. LiNN. .$yff, 391. Sideritis genus verticillis fpinofis, minor procumbens, Monis. Hiff, 5. p. 388. f. 11. t. 12, f. 5. pendula SiteNE calycibus fru&iferis pendulis inflatis angulis de- cem fcabris. LiNN. Syff, 510, Vifcago hirfüta ficula, lychnidis aquaticae facie, fupi- na. DILLEN. Eth. 421. 1. 312. f. 404. anglica SiL ENE hirfüta, petalis emarginatis, floribus erectis, fru- &ibus reflexis pedunculatis alternis. LiNN. Syfl. 409. Vifcago Ceraítii foliis, vafculis pendulis anglica. Dir- LEN. Elib. 41*. t. 309. f. 398. polyceratium. SisYMBRIUM filiquis axillaribus feffilibus fubulatis aggregatis, foliis repando - dentatis. Liww. Syft. 440. Eryümum polyeeratum, five corniculatum. Bau. Pin. 10I. lrio Flora Corfita. . 247 Irio altera. Darzciu. Hift. 655. ampbibium StsvMsRIUM filiquis declinatis oblongo ovatis, fo- liis pinnatifidis ferratis. LINN. .SyJl. 439. | Raphanus aquaticus rapiítri folio. Baun. Pin. 97. Raphanus aquaticus alter. BauH. Prodr. 38. 1. 28. AVafturtium aquaticum. SISYMBRIUM filiquis declinatis, foliis pin- natis, foliolis fübcordatis. Lixw. Syff. 439. | " Natturtium aquaticum fupinum. BauH. Pi. 104. Sifymbria cardamine. Fucus. Zft."23. [pera SMILAX caule aculeato angulato, foliis dentato - aculea. tis cordatis novemnervils. LINN. Syff. 634. Smilax afpera, fru&tu rubente. Baun. Pin. 296. Smilax afpera, rutilo fructu. Crus. Hifl. 1. p. 112. gerfoliatum SMvRNIUM foliis caulinis fimplicibus amplexicaulibus. LINN. Syt. 216. Smyrnium peregrinum rotundo five oblongo folio. DBauH. Pin. 154. Smyrnium amani montis. Dopow. Pempt. 699. miaritimus SoNcHus foliis omnibus integris denticulato- fpino- - . fis, ramis unifloris, femiflofculis quinquedentatis. Ar- LION. Emnum."ic. p. 85. | fcoparium SeAwTtUM foliis ternatis folitariisque, ramis inermibus angulatis. LiNN. Syfl. 4774. Genifta angulofa et fcoparia. BauH. Pin. 395. Geniíta. Dopox. Pempt. 761. mono[permum SPARTIUM ramis angulatis, racemis lateralibus, fo- liis lanceolatis. LiNN. SSyft. 4*4. Spartium alterum monofpermum , femine reni fimili, BauH. Pin. 496. | Spartium hypofphaerolobium. mRENEALM. Spec. 35. t. | 33- - fpinofum SeARTIUM foliis un ramis angulatis, LINN. Syft. 45. ' Acacia 249 — » D. Nicol; Laurett.. Burmanni Acacia trifolia. Baum. Pin. 392. Afpalathus fecunda trifolia. Baun. Hiff. r. p. 23$: germanica STACHYS verticillis multifloris, foliorum ferraturis im- bricatis, caule lanato. LINN. Syff.394. Stachys maior germanica. Baun. Pin. 236. Stachys. Fucus. Hifl. 766. &lutinofa STACHYS ramis ramofiflimis, foliis lanceolatis glabris LiNN. Syll. 594. Sideritis vifcofa cretica bitumen redolens. Z^NON, Hit. 156. cerdata STATICE Ícapo paniculato, foliis fpatulatis retufis, LINN. - Sft. 222. Limonium maritimum minus, foliolis cordatis, Baun. Pin. 192. Limonium maritimum cordatum ive folio en. Ban REL, Jcoz. 805. efficinale SywrRyTUM | foliis ovato - lanceolatis decurrentibus. LiNN. S$y(T. 144. Symphytum Confolida maior. Bauz. Pin. 259. Losir 1 Icon. 315. | gallica "TAMARIX floribus pentandris. Vs. $yfl. 219; ^ 194 Tamarix altera, folio tenuiore five gallica, Baun. Pis. 485. 'Tamarifcus narbonenfis. LosrEr. Jcog. 218. —— communis 'TAMus foliis cordatis indivifis. LINN, Sii 654. | » ' 1 DN. - - E * Pacta qm e ERN e TUE TL WP er o. MP PUn P MR T e VIR UR RR RRERRRERRA " i. ^ RE C d Bryonia laevis five nigra racemofa, cuius baccae rufef- cunt vel nigrefcunt. BauH. Pin. 297. Vitis fylvefiris five Tamus. Dopow, Penpt. 400. Joa TEUCRIUM foliis fubtricufpidatis linearibus, floribus feffi- Ei libus lateralibus folitariis.. LiNN. .Syft. 587. Chamaepitys mofchata, folis ferratis. BAuH. Pis. 249. Chamae- - Flora Corfíca. t ...249 Chamaedrs "TE8cnIUM foliis cuneiformibus ovatis incifis cre- natis petiolatis, floribus ternis, caulibus procumbenti- bus fübpilofis. LiNN. Sy/7. 388. Chamaedrys maior repens. Bav. Pin. 220. | Polium montanum fupinum minimum. LosEr. Lon. ^ . 488. | Chamaepitys 'TEucaIUM foliis trifidis linearibus integerrimis flo- ribus feffilibus lateralibus folitariis, caule diffufo. LiNN.. Sy. 387. .. Chamaepitys lutea vulgaris five folio Lii! Bav, Pin, 249. Chamaepitys prima. Dopow. Pempt. PI^ HR fruticans. "TEucRIUM foliis integerrimis ellipticis fubtus tomen. tofis, floribus lateralibus folitariis pedunculatis, LiNN. Syft. 387. | Teucrium peregrinum, folio finuofo. Bau. Pin. 24^. "Teucrium fruticans boeticum. DILLEN. E/tb. 379.1. 284. f. 366. - 368. | perfoliatum THLasPI filiculis obcordatis, foliis caulinis cordatis c^ glabris fübdentatis, petalis longitudine calycis, caule - . ramofo. LINN, SWf. 444.. Thlafpi arvenfe perfoliatum maius. BauH, Piv. 106. Thlafpi alterum minus, burfae paftoris' fru&u. CoLUMN,: | Bxpbr. 248. t. 246; f. 2. qulgaris TtvMus ere&us foliis revolutis ovatis, floribus verticil- — ato-fpicatis. LtNN, Syft. 599. Thymus vulgaris, *olio tenuiore et atiore. Daun. Pir. 212- PF ferpillum THYMUS dotibus capitatis, caulibus repentibus, foliis planis obtufis bafi ciliatis, LINN, Syff. 599. Serpillum foliis citri odore. Bav. Pin. 220. — Mpp. iV. Adi, Pbyf. Med. T.IF. DN T I4 . effi. 3508. D.. Nicol. Laurent, Burmanni effi XN TonspxriuM invólucris partialibus lona florum, | foliolis ovatis laciniatis. LINN. Syfl:. 204... Sefeli creticum minus. BauH. Pin. 161. Sefeli creticum. Do»pow. Pe;pt. 314. Dalechawpii "'TaAGorosox calycibus monophyllis , corolla bre- vioribus Ho folus runcinatis. LINN, Syff. $18. Hieracium. afperum flore magno dentis leonis. baun., Pin. 1257. Hieracium fülphureum incifis foliis montanum. BARREL. TáT. C43. 1. 209. , porrifolium 'TRAGOPOGON calycibus corollae radio longioribus, foliis integris ftri&tis, pecuncul is fuperne incraffatis. LAaNN. Syff. 518. Tragopogon purpuro- caeruleum porri folio, quod Ar- . tifi vulzo. BavH. Pin. 2*4. Barbula hirci altera. CaMzn. Epit. 313. N vwatans 'TRAPA. LiNN. Syft. 126. | Tribulus aquaticus. BauH. Pin. 194. CaMrER., Fpit.715. terre[lris 'T«iBuLus folis fubfexiugis fubaequalibus, feminibus quadricernibus. LINN. Syff. 296. 'Tribulus terreftris, ciceris folio, fru&tu aculeato. BAuH. Pin. 350. Tribuius terreftris. Loskr. Icon. 2. p. 84. * vefupinatum 'TurForiUM fpicis fübovatis, corollis fapinatis, Ca- lycibus inflatis dorfo gibbis, caulibus pro(FipH& LINN. Sylt. 503. Trifolium pratenfe folliculatum. BauH. P. 429. Trifolium pratenfe folliculatum, flore inyerío. BARREL. rar. 9240. 872. ercenje TzarroniuM fpicis villofis ovalibus , dentibill calycinis. ^ -fetaceis villofis aequalibus. L1NN. .Syf. 503. Trifolium arvenfe humile fpicatum five Lagopus. BauH. | Pin. 328. Lago- Flora Dora ^3 . 28I * .— Lagopus. CAMER. Epit. 724. anguftifoliun T&irOLJUM fpicis villofis conico - bled: dedi bus calycinis fetaceis fübaequalibus, foliolis linearibus. LiNw. Syff. «035. Trifolrgum montanum anguftifolium fpicatum. Bauu, T5. 242. "Trifolium alopecurum angufüfolium elatius. BARREL. B qvLADCTTIT officinarum 'T'RaIFOLIUM 1dblnitibus racemofis nudis difpermis rugofis acutis, caule ere&to. LINN. Syf?. 5or. Melilotus officinarum Germaniae. Bavrn. Pin. 331. . Trifolium odoratum five Melilotus, Dopo. Penmpt. «67. italicum "T&atFOLIUM leguminibus racemofis nudis difpermis rugofis obtu(is, caule erecto, foliolis integris. PANIS Syft. sor. Melilotus italica, folliculis rotundis. Bavn, Pin. 5k. . 'Melilotus italica. CaMER. Hort. 99. t. 2 Jcabrum TRitOLIUM capitulis feffilibus lateralibus ovatis, caly- cum lacinis inaequalibus rigidis recnrvis. Lis. Syft. 503. Trifolium capitulo oblongo i Bauu. Pin. 329. Trifolium minus capite fubrotundo parvo albo echina- e D - BoUol 0. BARREL. Lon. $79. purpurea 'YuBrPORA ruberrima, tubulis linearibus articulatis pa- rallelis, articulis transvería membrana connexis. PaL- LAs. Zoopb. 4239. 'TTubipora membranis transverfis, tubos perpendicula- 4 v^ res connettentibus. LiNN. Hift. Cliff. 481. . Tubularia purpurea. PrTty. Garoph. 6"; f. 10. 11. oopilu ifera "URTICA foliis oppofitis ovatis ferratis, amentis fru&ti- feris globofis. " LINN, Syfl. 621. Urtica urens pilulas ferens. Baum, Pin. 232. Urtica romana. Loszr. Lom. 522. o : ii 2 Myrti- 252 | — D. Nicol. Laurent. Burmanni Myrtillus VACCINIUM pedunculis unifloris, foliis fertatis dva- tis deciduis, caule angulato. LiwN. S5ff, 267. Vitis idaea foliüs oblongis crenatis fruttu nigricante. - Bau. Pin. 470. Myrtillus germanica et Vitis idaea. DALECH. Hifl. 191. 192. uliginofum. N AccINIUM pedunculis. unifloris, foliis integerrimis $ ovalibus obtufis laevibus. LiNN. Syft. 267. Vitis idaea folis fubrotundis albicantibus. Baum. Pin. 4*0. | | | Vitis idaea fecunda. Crus. Hifl. 1. p. 61. t. 62. corficarium. V ACCINIUM floribus umbellatis, colore albo fordido. lavssiN. Men. de Corfe, p. 414. Vitis idaea V4CCINIUM racemis terminalibus nutantibus, foliis Obovatis revolutis integerrimis fubtus pun&tatis. LiNN, Syft. 268. Vitis idaea foliis In rotandtt non crenatis, baccis ru. bris. Bav. Pin. 470. OEp. Dan. t. 40. Cruciáta VALANTIA flofculis mafculis quadrifidis , pedunculis ] diphylis. Liww. Syft. 672. Cruciata hirfuta. BaudH, Piv. 335. .Cruciata. DoDON. Penpt. 257. Cormucopiae VAYERIANA floribus diandris ringentibus ; foliis | ovatis feffiibus. LiNN. Syff. 72. Valeriana peregrina purpurea albave. BauH. Pig, 164. - Pfeudovaleriana cornucopioides annua purpurea. Mo- Ri dE i. b. Hd oL f TE ER. Calcitrapa VALERIANA floribus monandris , folüs pinnatifidis, Lis. Syft. 72. Valeriana annua foliis Cd Baus. Pin. 164. Mo- j ts. Hift. 3. p. 101. f. 3. t. 14. f. 3. album VERATRUM racemo fapradecompofito ; , corollis ere&tis, - Lass. Syft. 66g. Hel? Flora. Corfica. | 253 , Helleborus albus. BauH. Pis. 186. | -. « Helleborus albus, albido flore. Crus. Hift. I-A 2*4. fügrum VERATRUM racemo compofito , corollis patentiffimis. - LiNw. $yft..668. Helleborus albus, flore atro vibe: BaunH. Pin. 166. Mois". Hift 579. 485. [; T2 174. f. 1. : Tbapfus VERBASCUM foliis decurrentibus utrinque tomentofis, - caule fimplici. Lixw. Sft. 169. Verbaícum mas latifolium luteum. Baun. ir. 239. | Verbafcum latius. Dopo. Pempt, 145. Blattaria VERBASCOM | foliis. amplexicaulibus oblongis den pedunculis folitariis. LINN. .Syfl. 170. Blattaria lutea folio longo laciniato. Baud. Pi. 240. Blattaria flore luteo. Brest. Cyft. aeft. 10. fol. 4. f. 1. officinalis VERBENA tetrandra, fpicis filiformibus paniculatis, fo- liis multifido-laciniatis, caule folitario. LINN. Syfl. 63. . Verbena communis flore caeruleo. Baun. Pin. 269. Verbena re&a. DopoNw. Pent. 150. arveni ijj. VERONICA floribus folitariis, foliis cordatis incifis p pes. dunculo longioribus. LIiNN. Syfl. 58. | Al(ine Veronicae foliis, floículis cauliculis adhaerenti- ^ bus. Baud. Pix. 250. Elatine polyfchides. DarzgcH. Hift. 1249. officinalis VERONICA fpicis lateralibus terminalibusque peduncu- latis, foliis oppofitis fubrotundis glabris, caule procum- bente ftoloniféro. LiNN.-Syff. 57; Veronica mas füpina et vulgatiffima. BauH. Pin. 246. TN Veronica. CaMzR. PFpit, 461. bybrida Vici leguminibus feffilibus reflexis pilofis pentafper- B. mis, corollis vexillis villofis. LINN, Sy/?. 488. migra ViCIA foliis imis ovatis, fuperioribus linearibus, fcapis breviffimis, bifloris. Harr. elv. 126. ^ femine rotundo nigro. Baun, Pin, 543. nua: Vicia ?54 D. Nicol. Laurent. Byotnd Flora Cof ca. " Vicia anguftifolia, da Tir. t. 88. sninor ViNCA caulibus. procumbentibus, £olijs lanceolato - -ova- — tis, floribus pedunculatis. LiNw. Sy/f. 189. Clematis Daphnoides minor. Baun. Pina. 301. Clematis Daphnoides. Dopow. Peuipt. 405. wiaior ViwCA caulibus ere&is, folis ovatis , floribus peau. culatis.. LiNN. Syji. 189. [ - Clematis Daphnoides maior. Baun. Pin. 302. Dopos. 1 Penpt, 406. Agnus Caflus Virex foliis digitatis ferratis, fpicis verticillatis. LiNN, Syff. 426. Vitex foliis anguftioribus Cannabis modo. difpofitis. — Baud. Pim. 415. Agnus caftus. Dopow. Pempt. 774. THERA- P. THERAPA | SCABIE] EPIDEMICAE. .PER- DIVRESIN, NOVA, SECVRA, SECVNDVM NATVRAE MECHANISMVM EXACTE ACCOMMODATA ET PER IPSAM EXPERIENTIAM CONFIRMATA | p Cunsnano Lvpovico FRiDERICO LiNCK10, Medicina Licentiato , Sereniffimi Würtembergiae Ducis in | Civitate et Praefectura Güglingenfi conílituto Phyfice ordinario, - liv- — AE qu X A E ——- LI | ILL VSTRIBVS ATQVE FXCELLENTISSIMIS Dos sso oV. DOMINIS, DOMINO.. : D. ANDREAE ELIAE BüchwrR,. SACRI ROMANI IMPERII NOBILT, v^ bd SACRAE |CAESAREAE MAIESTATIS CONSILIÁRIO. ET AROHÍATRO, . COMITI PALATINO CAESAREO , EY d FEGIAE MAIESTATIS BORVSSIGAE "CONSILIABIO INTIMO | , ET PROFESSOR] | MEDICINAE IN ACADEMIA FRIDERICIANA PRIMARIO , * IMPERIALIS ACADEMIAE . LEOPOLDINO CAROLINAE NATVRAB * CVRIOSORVM PRAESIDI "GRAVISSIMO , t. : AC . ' M ! i 1 SACRI ROMANI IMPERII NOBILI,. 0 ARCHIATRO , CONSILIARIO KT COMITI PALATINO id SERENISSIMI MARCHIONIS BRANDENBVRGO - ONOLDINI - CONSILIARIO AVLICO ET ARCHIATRO, AVGVSTAE: REIPVBLICAE NORIBERGENSIS PHYSICO SENIORI .EPHEMERIDVM ACADEMIAE LEOPOLDINO CAROLINAE NATVRAE CVRIOSORVM DIRECTORI SPECTATISSIMO 5 € (4) y* . 257 Vr T UAM. 3 - ILLVSTRIBVS , MAGNIFICIS ATQVE EXCELLENTISSIMIS | DOMINIS ACADEMIAE CAESAREO-IMPERIALIS NATVRAE CVRIOSORVM . ApivNcTIs MERITISsIMIS .. CAETERISQVE NON MINyS ILLVSTRIBVS SOCIETATIS NATVRAE CVRIOSAE PER VNIVERSVM TERRARVM ORBEM NOMINIBVS, MVNERIBVS, MERITISQVE, NOBILISSIMIS , CELEBRATISSIMIS, EXCELLENTISSIMIS ' DoMiNIis CoLLEGis, PER OMNEM VITAM DECENTISSIMA VENERATIONE PROSEQVENDIS ; SCHEDION HOC / ^A, QVA DECET, PIETATE ET OBSERVANTIA OPFERT -. CHmxisTIANUS Lupovicus FmiDERICUS LINCK, E . MEDICINAE LICENT. CIVITATIS ET PRAEPECTVRAE GÜüGLINGENSIS SNyüRTINBERGICAE PHYSICVS ORDINARIVS, i ^ 15 app. IN. AG, Pbyf. Med. TF. kk viri " — —— id $5 uo de od n LA e x H-T E 2m HE M eu OpenID Me Viri Illuftres, Magnifici Excellentiffimi et Experientiífimi.- "quidem mom. fum: ex: eorum: mumero, qui orbi literario: obtrudumt: - libros , inutiles, fupervacaneos ,. qui multis pauca. dicunt , qui | obfcura: defcribunt: per. aeque obfcura , et. qui. alienis fuperbire amant: — pennis ; baec [ane ommia: cum: mea: cogitandi ratioue prorfus "on — confpirant. —— Officium. Pbyfici ordinarii tam im bac Civitate quam. $ Praefe&ura ,. quod! | Sereniffr Dnus Dux Würtenbergiae baud paucis | t| abbinc amis CINE me mibi demandait » € Tusamentum. , quoad 2 | confilia implorant atque ausis , labores. mi ire 10n; 1nedio-- | Cres , ita, ut ,, qui me totum tradidi praxi. clinicae ,, me fomniave- — s Tin quidem , edere libros aut im lucem emittere fcripta bumeris: meis; y . inparias 4 do&lioribus quotidie. doceri, torn; docere alios, plane HieCUM. con [Hitui.. | r Verum: enim. veros cum occafio: mibi füerit oblata, morbo re- Jüftendi mom vulgari ,, [rmulque excogitandi methodum , quae minus: 1 liabuit: contradi&lionis a priori et polleriori,, me officio. meo. WHegut. ut par eft, fatisfa&turum, neque. faluti publicae. con[ulturum credidi, — J£. quicquam. reticerem. ,. ex: quo. plus vedundare. po[fit emolumenti n ms * T" x : E cw | DO quor 259 quam ex wultis alüs artifiiofe quidem éxéogitatis, minus vero ui- libus. Bono itaque animo mon folum totius morbi decurfum cum me- tbodo medendi, quantum in me fuit, defcripfi, fed trigam quoque . Cafuam ex fpes in [pm obfervatorum futs Cum autem , Pri Ilhftves ,, Magnifidi, Excellentilf mb Decu- laribus bonoribus atque Privilegis infigmti, ex Epbemeridibus Aca- demiae Caefareae | .Leopoldino- Carolinae. INaturae. Curioforum ,. intra et extra Europam celeberrimae, omnibus et fingulis con[lavet, quam laudabili ftudio et fervore plaue incomparabili Myfteria naturae quo- vis modo detegere, colligere, defcribere, et cum orbe litterario com- municare allaboretis 5 Illuftribus Feftris. IVominibus laborem bunc, fatis quidem | exiguum ,— bwmillima pietate et ob[ervantia in[cribere, : dedicare atque offerre [uftepi , [perans , fore ut qualecumque boc meum propofitum aequi bonique babeatis. — Deus Ter-opiimus Ma- — ximus Huftvibus Feflris IVominibus ad promovendam [falutem puli- tam graliofiffnme femper adfiflat, et clementi[/ume elavgiatur vividam Janitatem , longaevam incolumitatem , ommiwmque laborum fucce[fas | fortunati[/mios. Quod reliquum eft, Tantorum INVominum Favori - et Patrocinio me etiam impo[ierum ob[egquiofilJime commendo. Da- - bem, Güglingae d. I. Septembr. MDCCLAIIX. kk2 | HIP. - Y 260 Therapia. Scabie epidemicae Viris ivoire irit vir eese HIPPOCRATES Aphorism. 18. et 2o. Sect. V. Frigidum inimicum offibus ,. dentibus , nervis , medullae - in fpina, ulceribus; calidum vero "amicum. eic. $. r [s alios morbos, quos anni huius praefentis hyems, ob fri P gus extraordinarium omnibus cognita, et in Phyficorum ^ fcriptis notatu digna, mihi fuppeditavit, erat eun epidemic, - morbus alias non vulgaris. | $. II. In Saxonia, multos ante annos, idem morbus füb iisdem oriebatur circumftantis, ita ut illius hiftoriam ex Illuftr. Frig. HorFMANN: Operibus pbyfico -medicis, Tom. H1. p. m. 441. ver- 1 botenus hic apponere non dubitaverim. Verba vero fenis hu- ius fumme vererandi ita fonant: ,, 4nno 17716. ob aeflatem valde. ,y Pumidam etifrigidam ; 6 fhedio Augulli menfis ad. medium ujque O&lobris innumeri fere culuscunque fexus et aetatis bomines in bac mo-. : y [fra civitate , alüsque vicinis locis , praefertim Ilebiae, mom modo | » Scabie, fed et alüs fubcutaneis adfe&ibus , tum epidemice gra[fanti-. 4 bus in[olito plane more ,. corripiebantur ;. boc tantum difcrimine, quod. ,, ficcioris temperaturae [ubie&a Scabie potiffimum pruriginofa et. [erpi- ^ » ginofa; [pongiofi vero babitus corpora bumida potius adfligerentur 5 , atque in multis, abi malignom induebant faciem, duri füb cute nodu- ,; lí et alandularum, praejertim axillarium, tumores tungerentur. — IVe- » que etiam pueri , qui vix ante men[es aliquot variolofum fuperave-. y rant morbum, immunes velinquebantur , [ed ipforum ali ur y 1655 difficillimaeque [anationis exulcerationes ad perioftium uíque " expericiantut y hil dg die capitis et Jp ad g poft buiu b» C 4 IH rhe rmt per Diurefin. — — 26I » curationem [cabiofi fiebant, malo ab bumero ad manuum carpos fer. » pente. — Praeter baec vero, quod notabile eft ,. plerique bis malis la- 4) borantes, ciborum erant avidif/mni. , S. HL | . Ea vero, quibus Scabies epidemica, per femeftre hyber. . num a me obfervata, a priori fefe diftinguebat, erant fequen- tia: 1) Plures pauperes quam divites illa corripiebantur; 2) nonnunquam fe affociabant febres catarrhales benignae; 3) plu- - rimi aegrotorum motus tantum febriles et frigus maxime accu- . fabant5 4) ad recidivas erat malum valde proclive et 5) alia fpe- cies in aliam fe mutavit, e. g. Scabies ante recidivam ficca, poft : . illam humida fiebat et fic porro. €. IV. | Malo incipiente aegrotantium multi varia fibi parabant re- media domeftica, empirica, fuperftitiofa, inepta. His fruftra adhibitis ad topica, ad unguenta fülphurata, mercurialia, ple- bi propria, ad facram quaíi anchoram, recurrebant. Materia acris plus vel minus cauítica omni ftudio a partibus ignobili- bus ad nobiliores retropulfa maiora excitabat damna, Medicis cognita, praevifa, vulgo autem plane incredibilia, tuffim nem- pe vehementem, ingentem refpirandi difficultatem, enormes capitis dolores, vertiginem , fitim, appetitus proftrationem , vomitus, febres, quid? quod tumores fic di&£tos oedematofos. apud infantes denique motus convultivos. TOL | cuo PS | Hifce rerum circumftantiis et cafibus defperatis multi tan- dem ad me venientes contra hofce rebelles hoftes confilia mea implorabant et auxilia. Ego ad omnia officia omnibus paratif- fimus utebar quidem remediis a feliciffimis alias Pra&icis alio tempore praefcriptis, tali cum effcttu, ut Scabies haec epide- inica absque periculofis a2 vn sc cederet, brevi vero | tem- 262 T berapia Scabiei epidemicae temporis fpatio , leviffimo diaetae errore, refrigerationibus, etiam fine his proprio rediret motu. S. VI. PUPA auda igitur purpuram, hoftem valde periculo- füm , vitae humani generis infidiofum , multasque triftes et foneftas edentem ítrages , fecundum eétliodumi in Differt, inaugurali Mauchartiana anno 1762. Tubingae ventilata, fub "[itulo: Tberapia purpurae veceptiori tutior folidiorque, praefcrip- tam, per Diure(in, effe&u plerumque depellere incepi feli- ciffimos; ita in meam veniebat mentem, annon Scabies haecce praefens epidemica , absque recidivarum aliorumque fympto- matum periculofiorum metu, eadem methodo, mutatis tamen mutandis, poffet fanari. — Sub feria deliberatione rei in hanc - illamque partem, propriam mihi excogitavi methodum, et; ut effe&us docuit, in epidemica, fine dubio quoque in vulgari, Scabie valde falutarem. | Quid itaque mihi, qui quovis modo - difcere fummoque enimae et corporis nixu aegrotis folatio ef- fe ftudeo, fieri poffet gratius, quid optatius, quidque accep- tius, quam fi cogitationes meae, in praxi confirmatae, Patrum Medicinae experientiffimorum affenfum a/Tequi, et aegrotorum etiam impofterum promovere poffent falutem atque incolu- mitatem. $. VII. Exanthema, Ffav9zu«, eft vocabulum graecum, quod de- rivatur a verbo éa»9ée, efllorefco , et fignificat fenfu patholo- gico partim maculas, partim tubercula, veficulas et puítulas in cute erumpentes. - .$, VIII. Scabidi itaque fenfu ftri&to eft Exanthema puftulofüm, quod plerumque fine febre fub forma maiorum et minorum puítularum et veficularum , praecipue ab initio cum pruritu vel falino-roíivo ardore circa et inter digitos erumpentium, fen- — — M WR ION SL TRNPRERIS PETRUS PR CREER. PPREPVS diat mepit ddnigihoe i oa er Diurefim.. | : 263 fenfim fenfimque alias partes, interdum quoque, excepto ca- pite, totum corpus occupantium , adparet. : S. IX. Si Scabies plures homines certo anni tempore fimul c COr- ripit, dicitur epidemica. A. 0 Scabies in fe, ut fupra dixi, plerumque cum nulla febre eft coniun&ta, in eruptione tamen fcabiei huius anni epidemi- cae faepe febriles obfervavi motus, ut etiam retro fornacem calefa&tam fedentes de frigore conquererentur, - $. XI. A definitionibus progredior ad divifionem. Dividitur nempe Ícabies in. benignam. & malignam, humidam et ficcam , chronicani et periodicam ,, fuperficiariam et profundam, fim- plicem et complicatam, epidemicam clima&tericam , veneream et denique verminofam , fcilicet a vermibus in inteftinis hae- rentibus ortam, de qua ulümafingularis cafus in praxi mea con- tigit. Virgo o&todecim annorum , ruftici cuiusdam, egenam vitam degentis, filia, perlongum temporis fpatium Scabie ma- ligna ferina , totum corpus occupante , laborabat, et amico- rum iuffü ad me veniebat, vehementer rogans, ut a malo in- tolerabili illam liberarem. An et quid ea ex medicamentorum catalogo morbo huic fatis molefto, antequam ad me venit, op- pofüerit, prorfusignoro. Ego de praefentia lumbricorum in - canali inteftinorum haerentium non cogitans, praefcripfi huic ' gegrotae ob fummum nervi rerum gerendarum defettum, nil — mifi pulverem trium vel quatuor unciarum, ex abforbentibus, - floribus fulphuris et pulvere radicis lalappae. ^ Haec per acci- dens anthelmintica , et alio tempore non anthelmintica , ufu per aliquot dies continuato, praeter meam et aliorum opinio. nem incredibilem lumbricorum ad exitum difponebant copiam. Emi- 2d 264. T berapia. Scabiei epidemicae — Emigratione horum hoftium per o&to dierum fpatium continua- ta, et inteflinis ab illis eorumque excrementis, íanguini et re- liquis humoribus fermentationem putredinofam minantibus, E probe expurgatis, exficcare incipiebant exanthemata, et aegro- ta, absque aliorum medicamentorum ufu; confirmáto illo di- 55 Sublata cauffa tolli effe&um, brevi convalefcebat tempore. | $. XII. Signa omnibus cognita et cum Scabie d communia; : partim ex definitione patent, partim de illis confuli poffunt Il- luftr. Frider. HorFMANN:1 Opera pbyfico-medica , "Tom. IIT. p. 426. . luuckEnt Confp. Therapiae fpecialis. p. *3'7. aliorumque Practico- rum Libri, in quibus de hac prolixe et folide agitur materia. S. XHI. | Cauffa omnis Scabiei proxima eft humoris lymphatico- fe- fofi, imputi, vifcidi et acris in membrana cutis pinguedinofa, et ufque ad tenuiffimos cuticulae tubulos extenfa, congeftio. $. XIV. Inter cauffas morbi huius epidemici procatar&icas merito eminet aér, fluidum illud, omnibus animantibus vivis pro con- fervatione vitae fumme neceffarium, et, fi temperatus eft, cauífa motus ac roboris folidarum aeque ac fluidarum partium praeci- - pua. Aér,inquam,in praeter to femeflrihyberno per intervalla tanta vehementia tantaque acerbitate frigefcebat, ut omnes in li- bero aére negotiis fuis operam navantes ad ftuporem ufque commoverentur. Procellae particulis glacialibus plenae, fri- gori huic rigidiffimo faepiffime iun&tae, rufticis, vinitoribus, lignatoribus , aliisque ruri laborantibus, viatoribus valde quo- que moleftam et invifam reddebant vitam, Diebus hifce tene- bricofis atque praegelidis paupertas infimae plebis fimul erat in- credibilis, ita ut muiti ex defe&u. veftimentorum neceffario- rum et ligni penuria a frigore hocce exceffivo defendere fe emn... — aue EJ Uxor EP meii on a enm ROT foot DONC ei n ete iim fuffi- — per Disrdf rut 26$. fufficienter non potuerint, fed tam ruri. quam domi vade otf 3b eodem premerentur. —Subitaneae aéris mutationes etiam non infrequentes erant; aér enim rigidiffimus antea ficcus fu- bito mutabatur in humidum intemperatum, in calidum. Ex Amprovifo autem tam intolerabile tamque acerbum redibat fri- gus, ut illos, qui vitam et membra corporis fui illaefa fervare volebant , perpetuo ignem in fornacibus fovere oporteret. Quemadmodum igitur ex mente Illuftr. HorFMANNI aér tempe- rate frigidus iufto calidiori anteponendus eft, quia corporis vi- res cuftodit, et intus quafi conclufas detinet, ita multis haud difficile erit Htatellizere ] quae damna frigus pariat exce[fivum , y humores enim fpiffat , conden[at , poros et capita tubulorum conbrin-- : p &it, et bumores ab ambitu corporis vetro ad interiora urget , parti- 3 bus quoque nervofis , tendineis ,' abdomini , capiti et cerebro valde dnimicum efl. der 3; ido - bumidus univerjo corpori languorem in- , ducit, bumores accumulat, fibras motrices nimis laxat et refoloit | adeoque oitimibus y quae pro | Jatidote funt , excretionibus , obicem po- nit, . Subita aeris. calidi in frigidum, . et frigidi in calidum mutatio, in folidarum partium tonum würifice iniuria e[t ,— et praecipue bali- tuofas cutis excretiones remoratur , wnde catarrbi, artbritides, rbeu- (4 matismi , baemorrbagiae et humorum corruptiones, largo proventu » fullulant., Vid. Opera eius phyfico- medica, Tom. L p. 103.feqq. Ex hisitaque convincimur, frigus magnum, fubi- taneas aéris mutationes et exinde ortas refrigerationes, maxi- .gnam ad Scabiei epidemicae generationem contuliffe partem. $. XV. Altera fupra i iam iam di&ae epidemicae Scabiei cauffa eft cibus et potus. — In recenti fed triítiffima adhuc memoria in- — fidet, annis 1766.et 1763. ineunteaeftate non procul ab urbeno- .— ftra et in proxima vicinitate imbres cecidiffe grandinibus msg- - mis implicatos, quibus non folum culmi frugum immaturarum , meffem vero divitem praefagientium; cum ingenti violentia - 2dpp. iN. Ad. Pby/. Med. T-IF, | l1 humi 266 T berapia Scabiéi epidemicae humi profternebantur , fed vites etiam plurimarum vinearum | jta dilacerabantur, ut fere omnes vinitorum praefentes et fu. turae fimul annihilarentur divitiae. Reliquae fruges a grandi- ne intactae ob tempeftatis nimias variationes degenerantes , cum multis loliis, carduis aliisque mixtae, debitum perfe- &ionis et maturitatis gradum non adfequebantur , hinc aliter fieri non potuit, quam ut mergitum alterum tantum triturando in horreis ad implendum modium requireretur. — Medius tan-- dem impletus, in molam delatus, a paleis decorticatus et de- tritus, perpaucam porrigebat farinae quantitatem. — Fructus horaei, nive menfe Aprili delapía in florefcentia perierunt, Circumftantiae hae omnes fimul fumtae, triftitia plenae, anno- nae caritatem praefagiebant poftea confirmatam, in qua vulgus, a vineis et opera manuaria vivens, erat coa£tus, panem legu- minofum et cibos inconfuetos, duros, concoétu difficiles, aut edere, aut famem cum familiis tolerare, aut mori. $. XVI. . Vinitores, fingularis ille populus, filii et nepotes Bacchi, quibus cum coloftro quafi aquae naufea infunditur, vinitores, inquam, pauperrimi quoque illorum, muítum fub prelo ven- ditantes, in more habent, tantum ex illo, quantum hyeme et in duriffimis laboribus opus eft, domum reportandi , aut ex füuccis fru&uum horaeorum , aqua mixtis, quendam parandi potum, Ex utriusque vero potus, etiam cerevifiae defe&u, in fummo hoc neceffitatis cafu, meram aquam, neceffarium il- lud liquidum, Medicinam ab aliis dietam univerfalem, bibere ooatti fuerunt, : SDSUEVEE Geographi quidem referunt, varios gentes, Mofcowitas, Lappones, etiam in Germania Weftphalos, a quibus celebris ille panis groffior furfuraceus ( Pompermikkel) nomen füum ha- - bet, cibis uti craffis, femicottis, ftomacho ineptis, et aqua fim- . plicà per Diurefin. 267 plici aut levi cerevifia, nihilominus tamen corporum gaudere firmitate, et athletice valere. ^ Aft, quoniam liberi a prima juventute in hoc duriori vitae genere a parentibus educati vali- da vifcera, celerem digeftionem et ingentem adquirunt motum mufcularem , hinc tales cibos perferre poffunt absque fanita- tis etwitae detrimento. — Infigne argumentum veritatis illius di&i: Educationem et confuetudinem effe alteram naturam. . $. AVHL Cum vinitoribus vero et vinipotatoribus res fefe aliter Tabet. In horum enim vifceribus plus vel minus debilioribus, 'a comeftione ciborum crafforum, inconfuetorum, et femico- "orum , mala oritur digeftio , cruditates vifcidae , falíae et acres, in primis viis accumulatae cum chylo ad fanguinis maffam. deferuntur, cum quo vero ob nimiam particularum peregrina- - Tum, nutritioni ineptarum, incongruarum, excrementitiarum «copiam neque fatis intime mifceri, neque ab illo per colatoria, per cutis praecipue cribrum , quod ob ftru&turam fubtüiliffimis tantum et halituofis liquidis exitum concedit, craffis vero pro- hibet, feparari fufficienter poffunt, unde aliter fieri nequit, quam ut humorum lymphatico- feroforum , impurorum, viíci- dorum et »crium in membrana cutis piagnedinofa et ad tenuif- fimos usque cuticulae tubulos extenfa, oriri debeat congeftio, 7motus fermentativus , partium adiacentium arrofio et diverfae denique ctr nam exanthematum generatio. $. XIX. "Infinita Dei benignitas et clementia immenfa omnibus ha- "&enus allegatis finem imponere videtur calamitatibus, Quam- 'vis enim menfibus huius anni hyemalibus frigus fuerit fere in-- - "tolerabile, agri quamplurimi nive prorfus denudati , maximo —. 'gelicidio expofiti, aquis ftagnantibus congelatis paffim onerati, ponen hyberna , haud una vice : "^ dimiífa , inaequali- A A4 ter / EC ffberabia Scabie epidemicae | .ter virentia, ah gelu. probabiliter ad radices usque. penetratum, parum fpei fübminiftrare viderentur; providentia tamen divi- na afpe&tum hunc terrificum ex improvifo quafi mutavit in op-- timae fpei plenum. Agri enim omnes, foecundi et infoecun- di, frumentis hyemalibus atque aeftivis ita fuperbiunt, ut poft . hominum memoriam tam dives tamque copiofa meflis et, intra» &u urbem noftram ambiente et in vicinia nunquam fuerit, et rufticus vultu fereno falcem brevi tempore fit appofiturus, Vi- tes ad medullam usque a grandine laefae, vindemiam promit- tunt inexpe&atam. — Fru&uum horaeorum tanta eft in arbori- bus quantitas , ut in varios ufus illos vertere 'poffi nt divites aeque ac pauperes. Gloriofum itaque Dei Nomen pro immen- fisin nos, creaturas indignas , collatis beneficiis floreat in aeter- num! ' S. XX. Verum quod miraculofo etiam modo fümmi Numinis cle- mentia in boc cafu fe nobis confpiciendum praebere velit, fe-. quentia ex Differtatione phyfica Excellent. quondam D. Zudo/- phi lacobi CAMERARII, de Frumenti Jemente et. me[fe , anno .1695. Tubingae habita, p. 5..et 6. ob connexionem et admirationem inexplicabilem hic verbotenus excerpta, perfpicue, uti cre- do, indicabunt. Senex autem modo laudatus S. 11. ita fcribit: Hanc frugum pravitatem etpenuriam extraordinario plane modo compenfavit praeteritus annus nonagefimus quartus, parti qui- dem Ducatus huius feptentrionali (ive inferior] , quae, quia belli fedes, priore anno tantum paífa fuerat, Mirum enim et rarum eft phaenomenon, quod audivimus, cum fama per to- tam id patriam ferret, et modo legimus in, Ephemeridum Natu- rae Curioforum Tomo ultimo füb titulo hocce: De comeden- te cibus. . Devafítatio militaris exitiofa divinitus compenfata , meífe (ine fatura miraculofa! fcribente autopta D. Zob. Math. FaABRO. . Propria ergo Medici celeberrimi verba retineamus: on rdc ee iiri En. a ee. Diximus multorum milliarium diftri&um diffufautriusque exer- — citus per - Diurofin. mI | 269 «citus (noftri et hoftilis anno nonagefimo tertio) caftra occupaf- fe. His itaque locis fruges non ad menfuram et praefepibus fuis. difpenfabantur, fed diftrahebantur et difpergebantur prodigaliter. ^ Nec de illis perpetuo equorum perindeut hominum pedibus con- .culcatis quisquam fpem nullam vel per fomniumfaciebat. En ve- - poeventum prodigiofum! Ipfam ante hyemem iam toto illoterri- |. torio hinc illinc virere campus meffemque fine fatura promittere cepit uberrimam. Arva deferta, prata protrita, colles aridi, eri- d ceta, dumeta, fylvae5 immo vicorum horti, atria, villae, fter- - quilinia denique circumvallationis aggeres, tormentorum fta- |. tiones, loca plurima, quo frumentorum femina deportata ne- * mo mente concipere poterat, omnia meflis erant, etc. $. XXI. Ad cauffas redeo , quas Scabies epidemica cum vulgari €ommunes habet, quae vero ad prioris quidem eruptionem non - praecife pertinent, augere tamen illam poffunt et exacerbare. "Sic naufea, carnes femiputridae, foetidae, piíces et cancri cor- rupti, panes rancidi, farina curculionibus mixta et in ufum cu- linarem verfa, humoribus impuris, fermentativis anfam prae- Bed ic onm s ! ; ' $. XXL / d |^ «- Quid motus parcius füfceptus et vita fedentaria ad varias ! " eutis exulcerationes conferre poffit , id fartores perpetuo fe- "dentes ét plerumque fcabiofi confirmare poffunt. ip UE aua 1: ndn -— ^jnter cauffas procatar&ticas merito cenfendi funt morbi 1 "' praegreffi, fequitur enim variolas retropulías faepiffime fcabies, E Biadciabian: sbéBe e s sab Huc quoque pertinet contagium , de quo celeberrimus -— ScHULZIUS in Patbologia [peciali p. m. 351. ita fcribit: », Et primo BYX 2 113 : » ju LES di 270 . Tbherapia Scabiei epidemicae 00$ quidem. omis generis fcabies eft promte contagiofa , et maxime. per . conta&lum propagatur , ut fi quis eodem cum infetlis le&o utatur , , corum ve[tibus fefe induat , aut lotus eodem mantili manus vel faciem :— -» Alflergat. — Tànto autem citius certiusque inficit temperamento [an- — &guineo, pblegmatico praefeute, quod prae reliquis. ad bumidam incli- y» nat, ut temperamento melancbolico praediti, itemque [euiores , wa- 03 &i5 ficca infefLari folent. ' Sg. XXV. Ad quaeftionem: an Acari feu Sirones per cutis cribrum . ingrediantur, et excitata ibi inflammatione, Scabiem producant, confequenter pro cauffa eius antecedente fint habendi? Supra allegatus celeberrimus ScHuLZivs affirmative refpondet. Ver- mes in variis ulceribus etiam malignis, puftulisque Scabiei et variolarum oculis nudis et armatis dete&tos effe, certum et per experientiam confirmatum eft; an vero verae fint horum mor- borum cauífae, aut domicilium et alimentum accidentaliter tan- 2m fts tum in illis quaerant, meliori et adcuratiori indiget inquifitione. $. XXVI. | Si teftante Illuftri HarrERo in primis Lineis Phyfiologiae - 6$. CCXXXV. p. 134. folidae partes adtritae, in minima ramen-- ta refolutae in vaforum maiorum caveam, per inhalantium of- cula receptae fanguini redditae, terram efficiunt urinae, calcu- li materiem , et offium praeter naturam formatorum; annon | quoque haec materies inter Scabiei cauífas occafionales erit col- - . locanda? Si porro haec confumtio partium folidarum et fluida- : rum maxima eft in iuventute, ubi omnia mollia, aquae et glu- * d , tinis plurimum, terrae parum eft annon materies illa glutino- fa, terreftris, excrementitia, ad renes forfan deftinata, fanguis i nem et humores incraffans, ad cutis peripheriam tendens, in - - infantibus excitare poteft motum —MÁ— — Va. riolas ? Sed haec in — 6. XXVII. j per Diwefin, —^— 2I S. XXVII. : Prognofis Scabiei epidemicae brevis eft. — Cum febre ca. tarrhali coniun&ta non eft fine periculo. Motus febriles augent morbum. Ad recidivas plus proclivis eft, quam vulgaris. To- pica, unguenta mercurialia, fulphurata, adítringentia et refri- gerantia absque metu fymptomatum periculofiffimorum , $. IV. allegatorum, non tolerat. Quodíi vero et diaeta exquifita ob- fervatur, et debitis medicamentis idoneaque methodo tracta- tur, nulla infaufta fymptomata funt metuenda, fed integra bre- vi r^ gi fperanda et exfpettanda fanitas. S. XXVIII. . . Ad medendi accedo methodum. . Ruftici, aliique huius: claffis homines, quavis occafione eruditos "et rationales Medi- cos poftponentes , derident in Scabie medicamenta interna, ra- tionalia, fecura, ab his praefcripta; topica vero volunt fuper- ftitiofa, palliativa, periculi plena, ab empiricis et vetulis pro- bata, — Alii propria et animalium urina, aqua fabrorum ferrariorum extinétoria, aqua calcis vivae, lacte eiusque fero et fimilibus manus pedesque lavant. Alii unguenta fibi parant ex Minio , Ceruffa, Lithargyrio , Terebinthina tam vulgari quam Veneta, Sulphure vivo et communi eiusque floribus. Alü furfuribus denique extremitates terunt, et fic porro. $. XXIX. | Medicaftri, vitae humanae hoftes probatiffimi , dimilces artíficiofiffimi, amici libitinariorum coniun&iffimi, turba et col- Juvies hominum focietati perniciofiffima, turpiffima, periculo- fiffima, .Medicaftri, i inquam , ingeniofiores effe volunt rufticis. "Timidiores eorum interna remedia, inepta, inefficacia cum exter- ' nis, pariter ineptis, inefficacibus,ignorantia invincibili, fronte cor- xugata, geftibus praeftigiofis, et faftigiofis oftentationibus coniun- . gunt , et miferis aegrotis in fine absque omni fanitatis reftitutio- ne 27a . Tberapia Scale vjemicae pne pecuniam auferunt. Animofiores aut magis intrejidi, qui homicidia a Pharmacis, cultris alioque modo artificiofe patrata. non credunt eífe- € y draftücis utuntur evacuantibuss ' . fine omni ratione et neceffitate mercuriales, quas neutiquam in- .- teilligunt, inftituere volunt falivationes; ex mercurio fublima- : | -to albo, arfenico albo, aliisque fumme periculo(is pilulas for--. | mant pro ufu interno; ex arfenico quoque albo: unguenta pa-.: - rant, et fcabie, aliisque cutis exulcerationibus laborantibus il- . Ja illinire iubent, de quo fequens mihi cafus obtigit: Ancillae, ' fanguineo phlegmatici temperamenti, feptendecim annorum; per . longum temporis fpatium achoribus moleftiffimis vexatae, un- guento tali arfenicali caput inungendi infeliciffimum dabatur confilium. ' Quid accidit? dolores capitis intolerabiles, furio- fi. fudores frigidi; faciei intumefcentia, triítes erant fequelae. . ' ] Ego interrogatus protinus fapone]et la&e dulci caput diligenter . lavare et medicamenta interna camphorata fumere iuffi, quae . citiffime füdores excitarunt largos, naturales , exoptatiffimos et materia arfenicali lethifera, cum fanguine et humoribus . jam iam mixta, iterum eieCta, fanitatem reftituerunt priftinam, | $. XXX. Mes, quam: Scabiei epidemicae oppofui methodus, in eo. 3 praecipue confiftit, ut materia fic di&a vitiofa, craffa, in pe-. - ripheria cutis haerens, neque contra naturae mechanismum füu- . doriferorum ope, neque cum alia violentia, fed per Diurefin . excernatur. "Cur vero in Scabie, purpura, et'aliis morbis - exanthematicis , diaphoretica et fudorifera vel plane exulare, ? velfümma cum prudentia medico-pra&tica adhiberi debesnt;t] docet beati Dn. D. Davidis MAUCHARTI, Ámici quondam mei' academicihonoratiffimi, Differtatio eleganter fcripta, fub Ti- 3 tulo: 7berapia purpurae receptiori tutior folidiorque , p. 28. G. XXX. : Haud difficulter. intelligimus diapboretica, calida medicamenta , quate- vas Janguinem exaeftuant ,' et liquida maiori velocitate verfus cutis pe-1 | fipbe- 2 per Diurefin. 273 Ld - wipheriam determinant ,' plus damni inferre quam emolumenti, — Ma- teria peccans firmiter impaGia baeret vafis cutaneis , obturata. funt — baec vafa. — Quaecunque igitur obftrutlionem in. vafis. cutaneis au- genty peccantem ibi accumulant. materiam, majora inducunt incommo- da. — lam vero diapboretica calida medicamenta liquida. maiori vi ver- fus locum obftru&um appellunt , binc eorum, inter duo quafi prela op- pofita pvefforum ,'liquidiffnma. tranfibunt nece[fario 4. eraffiora mane- | unt, liquida, quae fecundum fuam maturam in concretionem tendunt , fluiditate fic orbata. maiorem. nancifcuntur. cobaefionem ,' adeoque. nos polfaut uon sug ere obfLrulionem ete, e » in XXXL Si id fecretione urinae imminbitur cutanea tranfpiratio, et vice verfa, tum confequens eft, quod inter colatorium re- nale et cutis peripheriam magnum fit commercium. . Probatur ex fequentibus: J? regionibus calidis, in menfibus anni. ae[Fuofís ,- (Q in iucenili corpore et. exercito, plus tranfpiwatur, minus per urinam . decedit. — In frigidis reg ionibus, snenfibus temperatis et gelidis, cor- » pore [enili, quieto, plus per urinam abit, quam per infenfibilem dis- 3, teGionem. ,, — Vid. llluftr. Har LERI primae lineae phyfiologiae, P. 275. $. CCCCXL. . Si porro in omnibus febribus exanthe- maticis morbus folvitur , quando natura partem materiae vi- . tiofae in cute haerentis liquidiffimam , tenuiffimam, tempore crifeos , aeftu remittente , per colatorium cutis, crafliorem vero maxime per urinam educit (quod Pathologiía probat )5 — tunc non dubitandum, quin derivatio materiae cuiusdam a cu- | te ad renes fit poffibilis, a€tu fiat; et ars, idem faciens, natu. ram imitetur. Sidenique methodus haec inverfain purpura, ubi - materia eft fübtiliffima, fermenteícens, tam falutari inftituitur hex - effe&u (vid. füpra allegata Differtatio Mauchartiana); tum idem effe&us fperandus et expe&tandus in Scabie epidemica , ubi - smateria pariter eft fermentefcens, fed craffiffima, id quod ego rulpp-IV, AG. Pbyf Med. T-4F. -— mm pre - 274 . Tberapia Scabiei epidemicae | : 1 pro ratione mei officii fan&te et pircipdibipmes: ien confirmare 1 poffum. | diti P $- XXXI. ni : sb Plurima funt remedia , renale liquidum peltétitia fimul vero etiam alios falutares effe&us producentia. » Normal | » Enim em femguini. fpifféfcenti infundendo urinae frillicidium au-.— | , gent ; alia bumores lentos ac fpiffos, venalis colatorii du&us farcien- — - $» terat oppilantes, diffolvunt , eosdemque Jecretioni aptosreddunt; quat» — ,; dam. fpajticas in venali emun&lorio [tri&uras , debitam urinae [eque- »» [lrationem [ufffaminantes et intercipientes , mulcet atque relaxant ; y queadam remi[füm renalis crzbri robur firmont atque adducunt, alia at- » que alia deus. potenti ftimulo efficaciam edunt in tululos venales, ^ ,, quando eorundem vobur propter debilitatem [ummam penitus exfolu- — yy tum , ip[aque binc eorundem funtlio ceffat, Nid. Frid. HorFMANNI | 4, Opera omnia pbhv[ico-medica,, Tom. Y. p. m. 438... Regnum , animale, vegetabile et minerale talia nobis porrigunt, numerus - vero tantus eft , ut omnia hic defcribere et recenfere füper- fluum foret. —5 A coim $. XXXIII. Tot inter diuretica elegi mihi ip in s nitri fixi, medica- : mentum quidem fimplicifimum, fed hoc fcopo incomparabile, |. LT D Sd n rer Eft autem hic gun folutio falis illins alcalino- folpherei, $ Kei , fi rite elaboratur ; masas, plerumque v vero citri- - à ni, faporis alcalini , ignei ,fortffimi, . —-— * S. AA Y s e n e Nitrum fixum non eft purum alcali. Nitro enim in catib " lo inter carbones ardentes aquae inftar fufo, et cum c:rbonum | pulvere mixto, oritur insiclagattos in qua acidum nitri et phloz - güion D per Diesel 275 - gifton ex pulvere carbonum coniunguntur, generatur fülphur, minerali fimile, cuius una pars protinus iterum evanefcit, al- tera vero, ob ingentem cum falibus adfinitatem, a fufo alcali aitrabitur, ligatur folvitur, carbones mutantur in cineres, a fale priori via ficca infeparabiles; tota igitur maffa vel ab aére ; in cella vel adfufa aqua copiofa folvitur, filtratur et ad conti. ftentiam olei tartari per deliquium infpiffatur. 0p: 9.9. 2 A "Exiftentiam fülphurisin hoc liquore confirmat :)color ille ruber vel citrinus , qualis etiam apparet in folutione hepatis . fulphuris , quem fpiritus vini re&tificatus, liquori affufus, fub aliquali effervefcentia iucundo |fpe&aculo prorfus extrahit; .2) praecipitatum ab affufo acido pródu&um inflammabile.. $. XXXVII ^ Nirum, quod praeparationi huic infervire debet, fit fi ciffimum, ab omni fale marino et terra optime depuratum r pulverem reda&tum. : $. XXXVIII. | Carbones fint, quantum fieri poteft , ex ligno fagino vel betulino, quoniam utrumque lignum plus, quam alia, ii pig re phlogifton, experientia edocuit. Poiuss $. XXXIX. |. Et quoniam carbonum pulverem non omne acidum per de- à Biitiinein auferre certiffimum eft, eius vero praefentia li-- -quorem alcalino - fülphureum adulteraret, debilitaret5 hinc, ut smaffa falina deflagratione finita bene luat; tunc demum ab aére - 4n cella in deliquium tranfeat, aut iufta aquae quantitate folva- tur et filtretur, abfolute requiritur; fic artifex liquorem ni- - tri fixi impetrabit puriffimum et ad medicum ufum utiliffimum, — ign mm 2 (008. XL. 276 Terapia .Scabiei epidemicae Liquor hic ab oleo tartari per deliquium ratione modi pa- randi, partium conftituentium et ernergiae effentialiter differt. Eít enim potentiffimum refolvens, nervos renales ftimulans- egregium , quod liquidi renalis feparationem et excretionem cito et absque omni periculo promovet, praeterea quoque ob principium phlogifticum virtutem exercet anodynam. ^ Vno verbo, liquor nitri fixi triplici modo fimul agit in folida aeque. ac fluida. Caveant itaque medici et pharmacopolae, ne huius . loco oleum tartari per deliquium fumant, quoni:m a pofterio- ri eadem efficacia neque fperanda neque exfpettanda. RM $. XLI. : | Difpenfatorium Würtembergicum liquoris huius praepa- | rationem quidem defcribit, de utilitate vero et applicatione ; eius in praxi et cafibus individualibus nullam facit mentionem. . $. XLH. Methodus fpecialis, quae in fcabie epidemica-utiliffimum - mihi praeítitit effe£&tum, íequenti modo fuitinflituta: Ab ini- E tio praeícripfi aegrotis laxans ad modugn infufi laxativi vien- ; nenífis, quod pro ratione cruditatum , in primis viis contenta-- i rum, repetii Canale inteftinorum et ventriculo probe ex- purgatis, absque omnibus ambagibus liquorem nitri fixi exacte - - et diligenter paratum , cum vehiculo quodam aquofo fumere * ; » iuffi; et ut fanguis cum reliquis humoribus perpetuo diluatur, humeGtetur, et materia craffa, in cutis peripheria haerens, facilius moveri et in maffam fanguineam reforberi queat, de-. co&tum praefcripfi ex radicibus graminis, altheae , liquiritiae — et herba malvae. Ex pauperibus vero multi eius loco aquam fimplicem non fine emoiumento pro potu adhibuerunt. Brevi | tempore augebatur excretio urinae, foetor eius erat intolera- | bilis |— ; oper Diurefin. 277 bilis et quo diutius liquoris ufus continuabatur, eo frequentius et copiofius erat fedimentum, limi inftar craffiffimum , falinis fpiculis mixtum , exanthemata pungendo et urendo remitte. bant, exfíiccabantur, et aegroti absque mora convalefcebant. S RLI ^. [Mlis, quibus humorum acrimonia dolores in urethra exci. tavit urentes, ordinavi pilulas ex fapone veneto et lini femine formatas, ante introitum lecti fumendas, | $. XLIV. . "Motibus febrilibus quotidie oppofui corticem peruvia- num, optimum, alcoholifatum cum nitro mixtum. -$. XLV. Febrem catarrhalem , faepius fcabiel epidemicae iun&tagm, . more tra&tavi confüueto a pra&ticis praefcripto, mutatis tamen mutandis. | $. XLVI. Quibus materia peccans, topicis aliisque remediis incoh- - venientibus retropulfa, fymptomata excitavit periculofa, e. g. tuíffis vehementiam, anguítiam pe&toris, enormes capitis do- lores, vertiginem, fitim, febres, intumefcentiam oedemato-- fam, inflammationem, convulfiones, eptlepfiam , etc. iis cam. phoram, in larga dofi, cum abforbentibus, nitro et cinnabari- mixtam, eo fine exhibui, ut Scabies inepte retropulía ad cutis pedi'et füperficiem. Reítituta exanthematum erupiione eva- nefcebant fymptomata, et motu poftea inverfo. liquoris nitri . fixi ope materia vitiofa ad renes derivata, optima feuebatur ^ fanitas. i *. » mm 3 . $. XLVII, 278 Therapia. Scabiei epidemicae $. XLVIL. .- af bendi Ad diaetam quod attinet, divitibus plus aequo fálitos ci- Abos, conco&u difficiles; et leguminofa, potus vero fpirituo- fos et fermentativos prohibuis alimenta e: contrario ex avena; hordeo, eryza etlatte parata, carnem vitulinam et alia conco-- &tu facilia, ftomacho grata, feligere fuafi. ^ Pauperibus vero regulas praeícribere diaeteticas, res erat plane impoffibilis. 'Ad - fanitatem quidem etiam redibant, fed tardioribus gradibus; — Noracitatem morbofam, omnibus Scabie epidemica laboranti- bus communem, in meliorem et naturalem ordinem redigere quovismodo ftudui. ^ Refrigerationes denique cane peius et . | angue erant fugiendae. | SPESE $. XLVIII. E remediorum externorum claífe nihil elegi, excepto hoc unico , .quod aegrotantibus, cutis rigidiffimae humettandae, relaxandae, a fordibus liberandae, tranfpiratiónis vero natura- lis, liberae, promovendae gratia, extremitates fcabiofas amyg- dalarum farina vel fapone et aqua calida blande terere et lava- re commendaverim. . Cum ulceribus malignis, fi quae adfue-- runt, pro more chirurgorum rationalium , non barbae ton- | Íorum ignorantia, a&um fuit. | | | Mei Pie Addam quasdam cautelas et obfervationes medico-pra&ti- —— cas. |n omnibus morbis exanthematicis, in fcabie praefertim .epidemica, ufum topicorum valde noxium deprehendo; cura- . tio enim faltim eft palliativa, quae ferpentem in finu fovet, Unguenta itaque mercurialia, fuülphurata, et ex faturno parata —' provide funt adhibenda, fin minus prorfus reiicienda5 tubulos et poros cutis conftringunt, Obftruunt, tranfpirationem necef- fariam impediunt, materiam fub cute haerentem augent, et inaioa - * oper Diuefin. "u (| 399 maiorem in illa excitant motum fermentativum, ut, nifi tem- pettive defendatur aeger, triftiffima fymptomata. inevitabilia ef- fe, exempla t non raro edocuerint. ! 1c L. Si quis vero Scabie aut alio morbo LIBRI fuperato mo- leftum quendam fentiret pruritum, et topicum minus noxium, efficax tamen , pro depellendo illo defideraret , tunc liquor nitri fixi multa aqua dilutus, et, quantum opus eft, debilita- tus, externe, calide T applicatus, expe&tatam praeftitu- rus effet operam. Honoratior quidam a morbo diuturno reftitutus tantum in dorfo pruritum , quo impeditus neque dormire, neque edere; neque ad priftinum corporis robur et firmitatem virium redire poterat, vehementer sccufabat, et remedii externi ope abs. que omni mora, auxilium petebat atque folatium. — Quid eve- nit ? liquoris nitri fixi 5B. cum menfura aquae calidae mifcere et aegroti dorfüm bis quotidie lavare iubebam. | Ufus huius topici per aliquot dies continuatus moleftiffimum hunc pruritum piss : tulit, et fomnum. et edendi appetitum reddidit. '$. LI. | Hepar fülphuris , produ&um illud chemicum , ex Acido: - vitriolico, alcali fixo, et oleo fingulari minerali conftans, quod J celeberrimus BotkHAAVE in Elementis chemicis mirum faponem vocat, ad aurum , metallum omnium perfe&tiffimum , tantae - eftenereiae, ut, ex obfervatione STAH/ Ii illud ope ignis xon . perfe&te folum folvat'et plus quam-aliam fubffantiam metalli- cam debilitet;. fed etiam tam exacte fe cum illo coniungst.. ut; - fi mixtum tale in aqua folutua: filtretur, aurum cum aqua ici- nutiffimos chartae bibulae porulos penetret. Lioc phaenome- p fion | 280 — dberapia Scabiéi epidemicae fion celeberrimo STAHLIO perfua(it credere , Mofen , hepatis: fulphuris ope, aureum vitulum defítruxiffe , certaque enchei- reíi ita calcinaffe, ut illam in aqua fpargere et populus líraeli- - ticus bibere potuiffet. ^ Idem fulphuris hepar, quod faponis . mineralis & miri nomen fimul meretur, iufta aquae fimplicis quantitate folutum et interne ufurpatum, in Scabie, in multis obítru&ionibus vifcerum robiliorum, in ulceribus quoque in- veteratis , malignis , externo ufu , effe&um praeftare poffet exoptatiffimum. | | Pari modo lapis ille GraAupEnr, ex fale fuo mirabili et car- - bonibus paratus, in alcohole folutus et concentratus, tinCtu- ris antimonii et tartari vulgaribus, artificiofe tamen paratis, lon- ge forfan antecellere poffet. : ..$. LUL | Coronidis loco trigam cafüum quorundam, ex plurimis, in praxi annorum quatuordecim , obfervatorum, apponere ad- huc placet. | À Infans fexus fequioris, a matre viginti quatuor annorum, fanguinco-cholerica, robufta, fana, primipara et venaefeCtio- nes per totum graviditatis decurfum prorfus refpuente, natus, perfectus, pariter fanus, mox poft partum cafu quodam cor- . ripiebatur, qui mihi aeque rarus ac confideratione dignus vi-. fusfuit. Fluxus nimirum fanguinis eleganter floridi e parti- bus genitalibus proveniens, per.o&to dierum fpatium modera. . te durans, poftea de(inens, et poft quatuor hebdomades flu . xus menfruiinftar, rediens, oculis parentum aliorumque ho- foinum fe fifebat, Infans hilaris erat, omnique animi alacri- , tate edebat, ubera matris fugebat , debitumque corporis in- crementum capiebat, ita ut haec fanguinis iaCtura praeternatu- ds ralis, ——— EBEN WOUge Que ue S 07 NP Cl T per Diurcft B | oRI | ix , cum omni vero modeftia a natura difpofita, utilis magís . quam noxia effe videretur, ^ An. vero haec excretio faepius repetita fuerit, prorfus-1gnoro, fiquidem mihi ad locum lon- ge remotum promoto, nihil amplius de hoc plane fingulari phaenomeno experiri licuit, Epicrifis. . .Hiftoria refert , matrem fuiffe temperamenti fanguineo- Cholerici, fanam, et venaefe&tiones tempore graviditatis fum- me neceffarias pertinaciter omififfe. Hae circumftantiae fimul fumtae valde augebant poiyaemiam matris ; vena umbilicalis foetui maiori impetu plus fanguinis advehebat, quam et nutri- tioni et circulationi opus fuit, ita vafa fanguifera tam foetus quam placentae plus aequo fenfim fenfimque dilatabantur, ma. jorem fanguinis copiam capiebant, et polyaemjam matris cum. foetu. commanicandi omnem parabant viam. — In hoc ftatu fie- bat excluíio partus fanguinei ex utero. lncipiens aéris in-et ex- fpiratio, pulmonum nova extenfio, citatior motus cordis et arte- riarum, impetuofam excitabant fanguinis et humorum per vafa maiora et minora circulationem. — Sic vafa alias flaccida, uteri . huius infantis vere virginei, fecundum naturae leges ' 'iquorem albiffimum , latti fimilem, vehentia, ftimulabantur, a fangui- ne cum impetu influente ad ultima ufque orificia dilatabantur, ut in tam tenera aetate fiuxus menftrui oriri deberent primi- . tiae. Hoc enim fanguinis effluvium non fuiffe haemorrhagiam uteri morbofam , fed falutarem excretionem menftrualem, con. firmant eius moderatio , novusque poft quatuor hebdomadas recurfüs, infantis hilaritas, infignis tam edendi quam la&tendi appetitus, totiusque corporis et. virium incrementum, ^ Ex- - emplum extraordinariae huius polyaemiae fanguineae, a ma- 4re ad infantem delatae, confirmat opinionem eorum, qui — App. IN. A8. Pbyf, Med. T.IF; E nn tem- b E - 282 — "Terapia Scabiei epidemicae temperamenta, conftitutiones corporis varias, et fanas et mor- bo/a:, a parentibus ad liberos devolvi polle ftatuunt, contra €05, qui negant. $. LIV. | H .. Vir fexagenarius , temperamenti fanguineo- melancholi- Cl, ficcioris corporis conílitutionis , poft multas in vere re-. frizerstiones angina vera, a veteribus cynanche difta, corri- - piebatur. — Medicus, cuius curae aegrotus demandatus fuit, non folum venam fecare , fed vefíicatoria quoque apponeré iuffit His remediis externis iungebat infufa theeformia, po- tiones diaphoreticas, tinCturas fic di£tas bezoardicss, aliasque cum fpiritu vini reCtificato paratas eílentias, faepiffime in die fumendas, tali cum effet&tu', ut pulfus fieret inaequalis, durus et frequens, vox rauca et clangofa, vafcula fanguifera in | manibus, collo et facie turgerent, ingens deglutiendi effet dif- ficultas, inflammatio et ardor f:ucium fere intolerabilis, tran- fpiratio nulla," quibus adhuc accedebant deliria, -convulíio- nes, füummaque totius corporis et virium proftratio. In hac re- rum extremitate ego vocatus, aegrotum pro certo mortis can- didato declaravi, et amicos, ut animae Curam habeant, gra- | viter admonui. ^ Ut vero fan&tiffimum hoc opus prae con- vulfionibus animique deliquiis eo facilius fieri poffet, prae- fcripfi " orituro potionem quandam analeptico - antepilepticam ex fic di&a quinta cffentia trium pharmacorum , nempe cin- namomi, anifi f'ellati, et afae foetidae, porro ex corfeCtio- ne alkermes completa, aquis ita diCtis cordialibus, et fyrupo corticum aurantiorum, cum confilio in fignatura, ut bis fin- ^ gulis horis duo hac potione impleta fumerentur cochlearia, En, quaefo! mirum effe&um , inexpeGtatum , plane fingu- larem; ufu enim per aliquot horas indefinenter continuato, in- : itd opina- 1 per Diurcfin. gt -.- BBd opinato quafi fequebatur fudor totius corporis copiofiffimus, omnia fymptomata periculofa et moleíta evanefcebant, et aecer unico hoc remedio feliciter reftitutus, dum haec ícribo, Y pu athletice vivit. Epicrifis. . . Cafus hic individualis docet 1) Venaefe&tiones et vefica- toria in morbis acutis nil boni efficere poffe, (i calidiffimis me- dicamentis, potionibus, mixturis concentrats et fimilibus, priorum eífe&tus falutares femper de novo iterum annihilen- tur. 2) Febres acutas, inflammatorias praefertim in aegro- tis ficcioris corporis conftitutionis , in fenibus, plus modera- te temperantibus, humeCtantibus et tonicis, quam mixturis concentratis , ut mos olim fuit , aliisque fpirituofis fangui- nem exagitantibus, tractari debere. Tali enim methodo fan- guinis et humorum congeftiones praefentes augentur, novae in capite, in meningibus, in cerebro, inque alis corporis vifceribus excitantur, et inflammationes ita augentur, ut tan- dem univerfüm nervorum fyftema pati, triftiffimosque motus fub vario fÍchemate producere debeat. ^ 2) Claufam et con- flri&am cutis fuperficiem calidis medicamentis fpirituofis in febribus acutis, ubi naturae vires plus, quam in alis oppri- muntur, violenter referare, et fudores promovere velle, ef- fe irritum et fumme periculofum tentamen. Sanguis et humo- . res cum ingenti impetu ad conflri&tam peripheriam impulíi, . augent obftru&iones, his au&tis exacerbatur febris, inflam- | matio, et, fi non mors, fatis tamen periculofa fequuntur | fymptomata. Tranfpiratio autem cutanea in multis caíibus faepe faepius magis , facilius et valde falutariter promove- "tur, fanguinem largiter diluendo, partes relexatas folidas et Sebilitatas roborando, quam fpirituofis fanguinem et humores JL ES nn 2 COr- 384 | Tberapia Scabíei epidemicae corporis morbofi exagitando. ^ 4) Analepbticum, antepileptr- cum, e quinta eflentia cinnamomi, aniii ftellati et afae foeti- | dae ,-porro ex confeCtione alkermes completa, aquis cor- dialibus et fyrupo corticis aurantiorum conftans, fuiffe; quod morituro huic novam dederit vitam. ^ Defcriptio vero in- comparabilis illius analeptici ex cinnamomo, aniío fteliato et | afa foetida legi poteft in Diiferta ione Excellent. Dn. D. Pbhi- üppi Frid. GMEL:N , Praeceptoris mei olim, iam poft f:ta etiam, colendiffimi , de Jolepticis quibusdam: nobilioribus etc. anno 1765. Tubingae habi:a. Quomodo autem tantum, fin- gularem et prorfus inexpeCtatum,, optatiffimum tamen, iu ul- timo hoc morbi ftatu, effectum praeftiterit , ita mihi accidiíTe videtur, Cum ex potentiffimis roborantibus et nervinis, quae maxime in folida agunt, conítaret , vafcula, non copia, fed a fumme exagitatis humoribus prorfus extenfa, relaxata, de- bilitata , roborando conftrinxit , preffum fyftema nervorum iterum: erexit, fanguinis et liquidi nervei circulum in ordi- nem redegit, omnes fe- et excretiones promovit, obítru&tio- nes refolvit, materiam totius corporis vitiofam largiffimo fu- dore eiecit, et toti tragoediae finem impofuit. . Sequitur ergo exinde, analeptica fele&ta, potentiora, parum fpirituo- fa, plus in folida quam fluida agentia, in morbis periculofis, ubi omnes corporis vires confumtae cffe videntur, non folum effe bona, naturae amica, fed etiam fumme neceffaria. $. LV. Mulier triginta et duo annorum, temperamenti cholerico. ' fanguinei, in praeterito femeftri hyberno quam feliciffime fiebat. puerpera; aft, quod dolendum, fluxus ille puerperis tam faluta- ris mox poft partum prorfus evaneícebst. ^ Tuífis cum excre- tione, anguítia peCtoris, dolores in dorío, febris-lenta , ap- peti- per Diurafin. 28$ : petitus proftratus, fitis, et no&tes inquictae , iam erant fe- quelae a vetulis ipfis praeviíae. —PraCticus quispiam, haud in-. felix vulgo habitus, in coniilium vocatus," urinam infpiciebat, exoptatiffimum morbi decurfum praefagiebat, íed prae labo- rum farragine de cauffa morbi non fatis cogitans, praefcribe- bat potionem, ipíi admodum familiarem, et in omnibus mor- bis eodem effe&u applicandam, qua aegrota per fex hebdo- madas et ultra cum omni patientia etattentione utebatur, Nunc audiamus effe&tum huius methodi medendi et medicamenti in- . comparabilem. |. Durante ufu diuturno oriebatur tuífis cum excretione fanguineo-purulenta, dies noctesque fine omni remiffione durans, maior et anxia difücultas refpirandi, fen. fibiliores in dorfo dolores, appetitus proítratus, fitis fere in- tolerabilis , febris lenta ad he&ticam inclinans , facies Hippo- cratica, pulfus celer et frequens, corporis totius extenuatio, omnium virium defectus, frigidorum defiderium ,. fomnus aut nullus, aut magis delaffans quam reficiens, oris et faucium ficcitas, faliva glutinofa, aeílus volatici, intumefcentia in pe- . dibus ad abdomen ufque, fuüdores no&turni, diarrhoea coli. | quativa, vomitus. In hoc ftatu omni miferatione digno | feum tandem implorabat auxilium, quod quidem rebus fic ftantibus defperatis plane denegare illi volebam; cum vero: fpes tamen aliqualis reftitutionis mihi fupere(fe videretur, fe. quentia ordinavi: Rec. Sapon. Venet. 5j. Uri &Prif. 5j. Rob, Iuniper. $ij. M. F. Ele&uarium, D. ad fi&ile, de quo quotiiie tantum ; quantum duo cultri maioris cuípides capiebant , | cum aqua leviter dilutum fümebatur. Rec. ixtr. centaurej »Amin. card. bened. cort. peruv. Flor. Cis ammon. e?tial. ana gr, v. olei -uciftae expreff MPil. Oar. Wildeganf. genuin. ana .gr. 1. M F. piiul, num. xx. D. in fextupio et ad ícat, de qui. - bus ante introitum leCti num. x. fümendae. ^ Ufus hoium remediorum ter faltim reiteratus omnia fymptomata non ífo- » "Aa lum 286 | T herapia Scabiei SIVRIPMS lum mitigavit, fed.valetudinem quoque priftinam aegra, | trium hebdomadum fpatio , ita recuperavit, ut nunc falva et incolumis rebus fuis oeconomicis praeeffe poffit. Á Epicrifis. — Nene Morbus, quem hiftoria defcribit, non alius eft, quam - Phthifis abdominalis ad hetticam inclinans faepe incurabi- lem. Originem eius quaerete debemus in fuppreffione lo- chiorum perfecta, et quidem íolaj qualia enim damna ex- citet , et quam periculofa illa fit, exaCte declarat celeberr. IuxckeRUs in .Confpe&t. Therapiae fpecialis , p. 134. et 135. dum, nalla datur baemorrbagia, inquit, cuius defe&lus tam prae- [entia et tam pre[fo pede fuccedentia pericula et damna certo. ad- fert, quam fuppreffio- fluxus locbiorum maxime vero- quando. fu- ' - bito et repente fa&ia eff. — Hinc in morbis muliebribus medici-- | prima fit quaeftio: an menftrua et lochia rite füccedant? vid. | liluftr, Lawrent. HgrsrERY Compendium | in[litutiomum | five. funda-- mentorum wiedicinae, p. m. 66, — Sanguinem fuperfluum, tem- pore graviditatis ob menfium emanfionem colle&tum , poft l partum vero inutilem, nocivum , aliquali impetu per uterum - excernere defiderat natura, ^ Claufis vaforum orificiis regur- gitat fanguisa vafis minoribus, ob confenfum ad maiora; ori- untur congeftiones et infarCtus vaforum uteri, tranfeuntes ad alia abdominis vifcera, ad hepar, ad lienem , mefenterium, - pancreas; hae iterum degenerant in obftru&iones , in ícir- rhos tandem faepe immedicabiles. Suppofito in hoc cafu individuali congeftionibus et ob- ftru&ionibus vaforum uteri et vifcerum abdominalium inve- teratis, fequentes, in VIP AR D erga has et fymptoma- ta, per Diurefm. 287 ta, mihi formavi indicationes: r) ut periculofae conge- ftiones et ítagnationes fanguinis et humorum refolvantur; -2) circulus eorum in ordinem redigatur; 3) evacuationes fanguinis naturales placide promoveantur; 4) tonus partium folidarum reftituatur; et 5) fymptomata denique mitigen- tur. Congeftionibus et obftru&tionibus oppo(ui faponem, a celeberrimo BozRHaAVE, quoad ufum internum, valde com- mendatum: Faflidiofum quidem atque maufeofun eft. medicamen- tum, at virtute egregie aperiente, attenuante , vefolvente et di[fol- vente mulli cedit. Aqua fólutus, calore, motu et contritu tam . gummofa, quam refinofa, oleofa et pinguia diffolvit, redditque - - faponacea atque in aqua folubilia, — Obftat acido, coagulatio- nem ch;li et lactis impedit, imo ^coagulata refolvit, invete- ratas obftru&tiones referat, vias permeabiles reddit, calculo- fis convenit, et vires novi medicamenti lithontriptici Angli- cani imprimis faponi funt adícribendae. — 7» partu difficili bono cum fucceffa. adbiberi etiam. po[fe compertum eft. — Ufus eft in aqua folutus et probe dilutus. Vid. Pharmacopoeia Würtenhergica, de anno 1750. p. 159. Multi utuntur fapone in forma pilula- rum, aít quoniam in aqua folutus et cum fale medio e. g. tar- taro tartarifato , mixtus, citius ad locum morbofum perve- nit, et maiori dofi porrigi poteft, formam mihi elegi ele&tua- rii in praxi plerumque commendandam. — Reliquis indicationi- bus optime fatifecerunt: Flores falis ammoniaci martiales, quorum virtus mufcularis, i. e. dire&e in fibras motrices muf- culares aCtiva, evidens eft; extra&tum corticis peruviani, fpe- cifici illius artifebriis; extratfta amara centaurii minoris et cardui benedi&i, egregia illa roborantia; oleum nuciítae ex- reffum , nervis amiciffimum 5 et maffa pilularum folarium Wildeganfii genuina, incomparabile anodynum. Quod deni- | que, contra multorum- practicorum confuetudinem , gravif- ^ fimis absque mora anodynorum et opiatorum ope refiftere al- E | | : labo- 288 Therapia Stabiei epidemicae per Diwrefi in. laboraverim fymptomatibus, fequentia ex celeberr. BOoERHAA-, vE Juflitutionibus wiedicinae, p. 480. extra omnem culpam me - erunt pofitura: Symptomata denique cognita, [i dant plus periculi, vel wtolefliae,. quam ut. curatio eorum queat differri: eousque , donec orbus, unde pendent, [amatus fit, indicant [ui mitigationem et cu- rationem. fingularem ; diciturque baec indicati urgens ,- S d fiti- tigatoria aut f^iigo, | Tantum. dk iis MEMORIA d VIRI DVM VIVERET ILLVSTRIS ET CELEBERRIMI - D.PAVLIGOTTLIEB »WERLHOFIL Regis Britanniae Confiliarii et Archiatri, regíae Londinenfis Societatis Scientiarum et Academiae Caefareae . Naturae Curioforum Sodalis, ex Commentariorum Lipfienf. de es in Scis naturali et Medicina. geftis Voluminis XIF. Parte IF. . decerpta, App. IN AP. Mel. TI. os Magne ?9)0 — - . €Memoria L2 Ms omnium confehfir eror Wikr Hornfuit,et vera qui dem illa, i quidem gloria multorum magnorumque me- ritorum fama pervulgata eft. Et habuit profeéto omnia WERL- Horis, quibus bene de genere humano mereti poffet; lisque ad bene merendum ufus eft. Contigerat ei ingenium , quod et fua fponte ad. elegantiam do&rinae ferretur, et, cum inftitu- tionem natum effet, cederet facillime, feque in omnes for- mas mutari pateretur. — Nam cum, praeter necelfarias do&o viro et aetati noftrae linguas, orientis etiam literas, arabicas nominatim, cognitas haberet, non contemnenda quoque carmi- num ícribendoruni facultis im eo fuit, quam colle&io etiam- num reliqua declarat: cui; quod HarLEaus praefatus eft, quis non laetetur, aut notatu dignum dubitet, duos. praeftantiffi- nos medicos etiam in alio literarum genere fimiles fuiffe ? Si WzeRLHOzIUS non omnem vim Hallerianr carminis expreffit , at, iudice tamen HALLERO, pura eft oratio, numerofe cadens, apte compofita, iptique verfüum exitus fimiles diligentiam et ftudium produnt. ^ Quae omnia fi in quopiam. coniun&ta furit, non folum beneficae naturae laudem, quae noftra nori eft, no- bis conciliant; fed ré&te ufürpatae facultatis honeftam gloriam 1 pariunt, multamque bene de aliis merendi materiam continent, Nec vero ita fe huius venuftatis amor per animum WERLHOFiI. diffuderat, ut feveritati do&trinae locus nullus relinqueretur; verum, ut profecto fe res habet, moiliri animum his deliciis, parari ad multa aiia acui et incendi debere ftatuerat, ac tum dé- mum verum ex iis capi fru&um, cum fatigatus quis labore at- que contentione humaniffimam recreationem quaereret, aut ineptis doctrinae contemtoribus oftendere vellet, quam facile elegantia cum fübtilitate coniungi poffet. Foret hic locus, de « wber. - m "d D. Pauli Gottlieb Nerlbofi. | 29r | uberrima WrenLHorit dottrina [artisque. medicae fcientia, et li- bris dicendi, nifi diu iaminter principes Europae medicos locum ei confentiens fama adfignaffet, conflata illa tum innumerorum aegrorum gratis laudibus, tum, quod multo maius eft, ipforum medicorum incorrupto et poft mortem quoque eius conftanti judicio. . Omnino.enim neminem audivimus, ne arti quidem deditum, qui, cum de WERLHOFIO iudicaret, xapseheodendun quidquam, aut excipiendum , multo minus erratum putaret. Sed huius tam confentientis iudicii ea femper potiffima cauíla -mobis vifa eft, quod tum quoque, cum aegrorum curis omne tempus ei eripiebatur, tamen animum ab arte facienda ad con- templandum avocavit, ut rationi primum locum tribueret, eam iexperiendo muniret, fed inter experiendum quoque rationis atque cogitationis magnam eífe vellet auCtoritatem. — Cuius fententiae noftrae fi quis certum pignus poftulet, ei nihil me- lius, quam Werlhofianas obfervationes de febribus commen- dare poffumus, «quo libro nibil facile melius in hoc genere no-- vimus, five quis ordinem velit, five diverfarum in tanta fimi- litudine febrium perfpicuam diftin&ionem, five ipfum dicendi genus dilucidum, et, ut in tali difputatione, probabile, five denique fidem , ebiferakionà artte adítri&tam, fine opinionis libidine. . E nén igitur faciendae artis ita petitus, ut omnino omnem operam curandis aegris impendere debere videretur; fed idem do&rinae cauffarumque adeo intelligens ,, ut nemo melius docere artem poflet. — Praeclare vero cum medicina ageretur , fi do&ores tales ei omni tempore contingerent. Non folum enim vanitate opinionum ita liberari poffet commode, et ad certam rationem propius adduci, fed capere etiam per- magna incrementa ex eorum ftudiis, qui agendo naturae vias perfequerentur, cogitando autem imitari re&te difcerent, et obfervare fine periculo fraudis. ^ Haud paulo minora vero illa bona WzRLHOrHU fuere, quae vel fola hominem admirabilem reddunt; 2d fi ad fuperiora accedant, tum illud nefcio quid 00 2 Ts prae- 292 — - Memoria praeclarum efficiint, ut et poffis, et velis bene de aliis mere- r1. Omnibus paratus erat, omnibus facilis et comis, etiam - pauperibus, et finefpelucri. A quot quantisque et coram et per literas confultus eft! Tamen refpondit, et ita quidem, ut confirmati animo aegri facilius iam morbos laturi viderentur, - cum humaniffima effet refponfio, remedium autem fimplex et parabile. — Nihil in füadendo fibi arrogavit, fed adquiefcere -- aegrotos cum fiducia iis iuffit, quae jam alius fuafiffet : 5 autcum remotus ipfe loco non pernofcere naturam omnem morbi . aegrorumque poffet, aliorum iudicio confilia fua examinari, mutari, probarive paffus eft ,' nihiloque minus denuo fuafit. Inter reges et principes cum verfabatur, urbanitas artem adiu- | . vit, ars urbanitati pretium addidit , vitata omni ia&tatione. Omnino enim oderat temeritatem eorum, qui omnia rata certa - et firma habent, ac fpecie reconditae fapientiae fpem aegro- rum alle&ant, Idem odium ambitiofi obfequii erat: didicerat enim, dignitatem artis feverasque eius praefcriptiones adver- fus libidinem aegrorum et mollitiem conftanter tueri. Jn fuf- cipiendis amicitiis prudens et gravis, in gerendis fidelis fuit, omnisque eius vita honeftatis fignificatione pleniffima. | Num '- ergo inexfpeCtatum eft, vitam eius aliorum commodis augendis dg confecratam fuiffe, qui, cum poffet, etiam vellet infervire ce- teris? Quid religionis amorem et intelligentiam dicamus, fine . ' qua cum omnis illa do&rinae honeftatisque commendatio: inter . nos inferiore loco ponitur, tum in univerfum tot libidinum et cupiditatum impedimenta tolli nequeunt, aut non aeque faci- le, aut parum idoneis de cauífis. Ille vero usque eo progref- fus et, ut quamdam Pauli epiftolam in ufus fuos commentario wq illuftraret , quem qui viderunt, non contemnendum iudicarunt. | In quo etá dubita:i potelt, utrum magis fcientia miranda íit, an religionis exercitium feverum laudandum , tamen videtur. qu poíterioris ratio potius habenda, cum numquam divulgareli- . brum et demonítrare fcientiam voluerit,fed ipfe his cogitandis c wecu. a D. Pauli Gottlieb Werlbofii. 293 -Óccupari, et quae intellexiffet, mandata chartis in promtu femper habere. Ac talem rerum divinarum cogitationem per omnem "vitam efficacem fuiffe certum eft. Jam videamus, quae vitae talis praeparatio fuerit, aut | "quae adiumenta reperiri poffint in is, quae inde a natalibus ei 'evenere, ^ Quod fi maiorum exempla ad imitandum valent, "multos habuit WERLHorIUS, quos exprimeret, in his MEIEO- MivuM, ipfumque parentem, IoANNEM, iuris profeíforem pri- marium in academia Helmfítadienfi; et confiliarium aulicum ces piedi a'quo an. 1699. d. 24. martii Helmftadii genitus eft." Accetfit ad haec domeftica incitamenta fummorum viro- rum difciplina, ingeniique conformatio : nam inde ab anno 'aetatis 18, praeter DoETTICHERUM , GACKENHOLZIUM et SriE- "SUM, alterum etiam MErBoMIUM atque HEisTERUM audit, qui unus fi difcipulo tali contigiffet praeceptor, tamen gloriae am- plitudine incendere eum, ac difciplinae praeftantia provehere potuiffet. — Sed eidem HzisTERO et MEiBowro debuit uberio- rem facultatis exercendae occafionem, cum ab utroque in fo- cietatem aegrorum curandorum affumtus fit. Eo facilius ergo potuit Helmftadienfem academiam cum Peina, epifcopatus Hil- defienfis oppido, commutare, quo ann. 1721. artis faciendae cauífa migravit, et quamquam tunc, vela fortuna du&tus, vel occafioni obfecutus, abftrahi a literarum fplendore videbatur, et'ad artis faciendae neceffitatem adigi , tamen fervavit ani- mum literarum amantem, nec nifi loco ab academia feiun&tus eít: neque enim, fi quis femel bona do&trinae deguítavit, ita divelli ab ea poteft, ut non ubique ad eam reditus*deturs nec ita eft düibusiam oppidis dottorumque hominum coetibus alligata eruditio, ut, modo fideles nos na&ta fit cultores, co- mitari nos in quemiibet locum, et in ipfam folitudinem recu- fet. WERLHOFIUS ergo totum illud tempus in fcriptione libel. li collocavit, qui florentem tunc Stahlianam rationem excu- . teret diligentius: quod ipfum ea de re ícribendi confilium et AE 00 3 | hbe- 294 seco AMesmis «9 X | liberalem fiduciam beo et literarum fludium. indefeffüm, nifl vero dicere contra magnos viros, et tum dicere, cum do- aninantur, unusquilibet poteft. . Minuit tamen eei fiduciam : diffuadentium amicorum. prudentia, qui ipfam contilii hone- ftatem, ut fit, trahi facile in reprehenfionem. pofle. vereren- tur; certe gloriae fru&um intercipi nollent, invidia y odio .et indignatione Stahlianarum partium, . Inde placuit ci. fcribere de medicina fe&ae methodicae veteris, eiusque ufu et , abufu, quae difputatio do&toratus capeffendi cauffa an, 17723. .Helm- ftad i defenía eft, ... Altero anno poft, innotuerat enim de eo fama, Hanoverae, in illuftri. loco et inter plures artem facere iuffus , non folum fatisfecit eorum exípe&tationi , a; quibus. vo- catus erat, fed ftudia etiam Helm(ítadienfium. erga fe allexit, :qui et. ei optabilem eiusmodi profe(forem medicinae, et po- tiffimum. haac perfonam imponendam putabant, qui ab. illa li- terarum. univerfitate dottrinam et Üocendi veniam. accepit- fet; WERLTOr1Us.tamen ,. fortaffe alienior a crebriore | fuarum rerum commutatione, coeptum femel curíum vitae tenendum putavit, nec umquam eo fe adduci paffüs eft, ut ad docen- dum fe conferret.:. Neque tamen per omne illud. tempus in- termifit, etiam fcribendo aliis prodeffe. | Quaedam eius difpu- tationes a&is medicis Edimburgenfibus infertae funt, fed multo plu- xes Commercio literario IVoribergenfi omnes ipfo dignae, arti vwero utiles. — Incidit etiam inter eum et HAHNIUM, medicum Vratislavienfem inter Silefios, controverfia. Quod enim Hau-- N1vs variolarum morbum eundem efle ftatuerat cum veterum anthracibus feu carbunculis, reftitit WEnrHorius fingulari dif- quifitione snedica et pbilologica ,, quae utriusque morbi difcrimen confütueret. | Et quam ipfe in oppugnando modeftiam adhi- buerat, eadem ab Hauwio exceptus eft, ut vere appareret, rei et veritatis cauffa ab utroque difputatum effe. | Nos vero, - cum de fcientia eius atque in arte facienda ftudio: ac felicitate iam dixerimus, facile intelligimus; cur in hoc genere, cui fe totum c- * - pn —nmeÓ— re SHNUNNRT S —— Pr - d D. Pauli KGotüBB. lVerlbofi. — 295 totum dedicarct, et quo literarum omne ftudium referebat, ex- cellere taptopere potuerit. Unum illud fupereft, fuiile eum focium ácademiae natürae curioforum , focietatis regiae Londi- nen(is:et.teutonicae Gottingenfis atque Lipfienfis, denique an. 1740. à rege Britannico archiatrum: electum. -.. Quidquid /i- - brortan, Werlbofianorum, exftat, colliget W:CHMANNUS, medicus celeberrimus, et tam optabiles tantae do&rinae fru&tus, di- fperfos nimis et abfconditos, in manus eruditorum hominum tradet, de quo nos. quidem nobis vehementer gratulamur , et . editori iam ante permagnas gratias agimus. | Haec ergo fuit vi- ta viri, totailla, ut diximus, ad unam normam et eodetm con- filio atta. Sinon in alia atque alia loca vocatus eft, aut adeo tranfüt, in quo magna pars hominum: fplendorem quaerere folet, aut nihilo minus confilia eius ab omnibus expetita funt m et tota Germania Werlhofianae doCtrimae ac humanitatis par- ticeps fuit. | Quod qui minus fplendidum putat, gloriam in aliis rebus ponere videtur, quae tanien omnis virtute animi, meritis et populari fama continetur. — Finem vitae aliquot an- nisante, quam adfuit, infanabilis dextri lateris paralyíis prae- dixit, cuius cauffam WEnrHorius ipfe z materia podagrica re. petere folebat , quae retrogreífà fpinalem medullam affecerat, Relaxatis tandem omnibus nervis, totoque corpore tremente, viétus eft vi morbi, ac d. 26. iulit an. 1767. placide exfpiravit, dignus tam longa vita, aut adeo multolongiore, ^ Sed in pe- &toribus noftris aeternum vivet. | Index librorum, quos edidit Cl. WERLHorIUs. Diff. inaug. de medicina fe£tae methodicae veteris eiusque ufu et abufu. Helmft. 1723. 4.- Obfervationes de febribus, praecipue intermittentibus et — ex earum genere continuis deque earum periculis ac re. verfionibus praenofcendis et praecavendis, per medelam 296 —" Memoria — Se RE tempeftivam , efficacem , adaequatam, candide et perfpi- - cue propofitam ad viros clariffimos et experientiffimos 4 au&tores commercii litterarii Norimbergenfis, qui proble- : ma propofuerant de febribus intermittentibus ipw et : apople&ticis etc, Hannov. 1732. 4. - | ; Cautiones medicae de limitandis laudibus et vituperiis mor- - »... borum. ibid. 1734. 4. Cautionum medicarum tres fe&iones, five iciansdveidonlk. de limitanda febris laude et cenfüra corticis Peruviani, - quibüs obfervationes de febribus illuftrantur defenduntur- . que adveríus cenfuram difputatoris Fr. A. Goelicke de - laude febris valde fufpe&a. ibid. 1754. 4. LT Medicinifcbes Bedencken. von. den fogenaenitt Hinbrüten in einem Schreiben an den Herrn.Pa[tor. Téubner. ibid. 1434. 4. » Disquifitio medica et philologica de variolis et anthracibus, ubi de utriusque affe&tus antiquitatibus, fignis, differen- - tis , medelis differit etc. — Accedit Rud. Zug. BEHRENS 1 diff. de affe&ionibus a comeftis mytulis, ibid, 1735. 4 Obfervationes, quae partim a&is medicis Edimburgenfibus, partim commercio literario Norico funt infertae; ideo non in- " dicavimus, cum earum colle&ionem in operum editione, qe | pra commemorata , exfpe&temus. , fud on ede Exa&iori huic Memoriae fübiungi ftatim poteft, "x, (6$) ye | 297 BREVIS MEMORIA VIRI ILLVSTRIS AC CELEBERRIMI, FRANCISCI GINANNI, Córiitis Patricii Ravennenfis, Academiae rdi farese Naturae Curioforum, Regiae Societatis Parifienfis, quae . nomen ab agricultura gerit , itemque oeconomicae Bernenfis et Londineníis in incrementum artium, opificiorum et pco mercaturae conftitutae Sodalis, ex Commentariorum Lipfienf. de: vebus.in Scientia naturali -et "Medicina geflis Voluminis X11. Part. 1l. depromta. atus eft "s I4. «menfis decembris 1716, - In aula Sereniffi. mi. Zatonii. FaARNESI:, Ducis Parmenfis et Placentiae at- que Sereniffimae Ducis Henricae ATESTINAE educatus, praeter .eas artes, quibus nobilis iuventus folet inftitui, magna animi contentione et literas didicit elegantiores tantumque in iis pro- 'fecit, ut'in Societatem Arcadum reciperetur et ab aliis Aca- 'demiis, ut Ravennenfi deg? Informi, Forolivienfi deg? linevtici et Perufiana fociis fuis adfcriberetur. . Maximo tamen amore fla. gravit do&trinarum phyficarum mathematicarumque. Ipfe vitris opticis poliendis, tubis opticis, globis et fphaeris mathemati- . cis conftruendis, thermometris barometrisque conficiendis Ravennae operam dedit. ^ Nec hofpitem et peregrinum in hi- ftoria naturali fuiffe, praeter thefaurum rerum naturalium col- le&tarum in mufeo füo confervatum , fcripta probant, quae partim ipfe edidit, partim edenda curavit. lilius enim cura anno 1755. Patrui eius, 4ofephi GINANNI, opera pofthuma, quae plantas teftlaceaque maris Adriatici continent , Venetiis DM ppuN. AG, Phyf. Med. T4IV. — pp pro- 298 mum" ^ Memoria: vii qet "des TA vero práéter minora quaedam fcripta de gata, nuperius anno 139- "prdectktuht edidit opus de RR. granorum. tritici. **); et nonnulla thefauri fui rerum: naturalium fpecimina in. tabulas. aeneas curavit incidi adie&tisque annota- tionibus atno: 1760, ornavit. Etiam.in: fcriniis fuis latere dici- tur bi[foria. civilis: aeque: ac: pby[ico -oeconomica: pineti Raveninenfi fo. quam: propediem prodituram eífé magna fatta eft fpes. — Inde anno. 1762.. a Societate: Regia , quae Parifiis floret et nomen: ab agricultura gerit, d.. 30: Mart. anno 1765. ab AcademiaCae- - farea Naturae: Curioforunr,, fub: agnomine: Pbilagrii Iti, nec: - non eodem : illo anno, tam. a: Societate oeconomica Bernenfi, quam a Londinenfi ia incrementum: artium opificiorum merca- turaeque: conftitüta,, inter focios füos relatus eft. ^ Hic amor quoque: literatum: eum impulit,, ut: do&tos. viros liberalitate et: beneficiis ornaret,, ut adeoque nom folum famam viri exquifita. éruditione praediti ,, fed: etiam: gloriam fautoris: promotorisque: fcientiarum fitconfequutus. ^ Admodum graviter idcirco tu- | lit Ravenna: mortenr Eiusdenr, dum: ibidem: die: vri. menfis: | | Martii 1766. aetate quadraginta novem: annorum obiit. :X*) Quorum: pars: prior,, quae 175 «.. prodiit, in Commentar. di ] Volümine V, pag.. 109.. fqq. breviter disquifi ta; eft; alterius veros. quae ibidem 1757.. edita: efl, mentio: fiet in. hor. Comment: Sup-- plemento: III. . 3*y vid; Comment. hor, Decad.. x Suppl.Il:p.313. . d MEMO- | [— SINN t 9arana ansuararararcura L2 z a9 4^ 0,F 47.7.87, 9 aT ar, EE * EUER Sia" LAN 1 SS ZOXVRAWT T. BC LTLEENY S 775 — ELTECDETITLTTTLLLTLLLLI S277 Nm SNNN ' VORNNIRIANMY NN MSAN j ^ SS L-- I A ote rM 77 Arr o FT Ea a ci 7 rra DEN S i N Y, LODS c D n vn má, a. AL o 22222 [7 unum aun AM a Fuga prp HM A A eta rapi) : MEMORIAE ion VIRI PERILLVSTRIS, EXCELLENTISSIMI MLACPONDE EXPERIENTISSIMI D. ). ANDREAE ELIAE BUÜCHNERI S. R. I. Nobilis , Confiliarii , Archiatri et Co- mitis Palatini Caefarei, Potenti(fimo Borüfiae Regi a Confiliis fan&ioribus, Medicinae et Philofophiae naturalis in regia Fri- dericiana Profefforis Publici Ordinarii, Facultatis medicae Se- "di PR alumnorum. regiorum Ephori, Imperialis Aca- sms vo odemiae Naturae Curioforum UR Hoop 1319 Sesion Academiarum., Anglicanae, Berolinenfis et Mons- dgio cgo nec non le Qodilia Moguntinae , et Archiducalis 4 | Florentinae Socii 2d. xxx. Tulii cIploccrxix. placida morte defun&i " facrum hoc effe voluit T - HERM. ERNEST. RVMPEL, .'Y, V. D. et Prof. Publ. Ord. in Vniver(itate Erfordienfi et Gym- mafii Senatorii Director, Imperialis Academiae Nat, Curiof. Sodalis et Bibliothecarius nec non Academiae Eleét, Mogunt, Scient, util. ab epiftolis, [uM pp2 k Quem —- 300 ... Memoria d o o oA AB NA Do S) Go o a SG sf M NC Reo e nudis edes d EM LAM D | uem diutius poffidendi fpe ac defiderio tenebamur, ( erat enim »r»cci xo4 x,ezosi nofter ,) heu nimis properante f4- to amifimus BüÜCHNERVM$ quem maximo obfequio atque amo- - re colebamus, nunc lugemus P'raefidem, imo Patrem defidera- | - Xiffimum. llle fere Academiae noftrae florem in tantum eve- xit, quartum ab uno homine communia plurium ftudia ad pub. . licam dirigente utilitatem exfpeCtari poteft. Huius itaque vitae nobis tam carae tamque frugiferae imaginem exigua hac tabula, fümma tantum adtingendo (quis enim omnem illius ambitum, cuius vel minima pars cum toto optime confpiravit , exprimere valebit?) delinea- fe conftituimus, Hoc certe labore dolorem noftrum ali- quantifper leniemus , et eius memoriam ac benefa&a mente grata recolentes, non tam ia&uram quam fecimus, triftiffima - enim non poteft non effe haec imago, quam ea, quibus ufi fu- mus bona, cogitabimus, et fuavi quadam voluptate fruemur. — Sic fimul exemplum in illuftri loco pofitum, ab optimo quovis, 5 qui id folidae eruditionis, praefertim in re medica, quique ad. — viri iufti, moderati, omnibusque cari laudem adfpirat, imi- tandum, tam praefenti aetati, quam pofteritati proponemus. Multa in vita humana eveniunt, quae fünt, rete iudi- canteStoa, referenda ad v« s« sQ "ww, in quorum exortum ho- mini piane nil licet; at haec ipfa funt, in quorum ufu pruden- ti deinceps omnis vis ac libertas animi luculentiffime confpici- tur. Inbunc cenfum venit omnis ea aetas, quae a primo in | hanc vit«m ingreffü usque ad illud tempus fluit, quo mens vi- res fuas explicare et ex iis, quae percepit, alia colligere i inci- pit. Connata mentis indoles, corporis vis vitalis, patria, pa- rentes, faeculum, ea quae prima in fenfus no(iros incurrunt, P ea, quibus ufü adfuefcimus ; educatio, inftitutio, non funt in noftra poteftate pofita ; accidunt fere antequam fümus et viri- bus D. Andr. Elide Büchneri. 301 bus gaudemus iisque uti novimus: aft ea omnia uberrimam ex- ""hibent materiem, in qua ad noftros ufus dirigenda ac conftruen- da elaborare poffimus; et quo. magis haec erunt fuapte natura. -ad felicitatem nobis procurandam difpofita, eo expeditior no- ftra erit in iis utendis ac moderandis opera. Haec omnia fi in BücHNERO fpeCtemus, Fi quidem non contigerunt fumma; iis tamen femper ita eft ufüs, ut ad ma- gna quaevis ac excellentia eniteretur: mens capax et ad ardua tendens ,. corpus vegetum, patria opportuna, parentes probi eorumque exemplum optimum a), inftitutio fida et faeculum fcientiis ac moribus politiffimum. | Habuit ergo elegans ac fub. tile BücuNERI ingenium , in qua exercitaretur , materiem uberrimam. | Rapido quidem curfu prima humaniorum littera. -rum elementa tam in fchola loannea, Erbardo duce, quam Di- -re&tore Cl. .Sriero in Gymnafio emenfus eft nofler; at his fun- damentis per omnem vitam fuüperftruxit elegantiffimam ac co. -piofiffimam do&trinae compagem. Semper Ei optimae vifae funt atque utiliflimae illae artes,. quae iuventutem ornant; ac .fene&tutem dele&ant 5 has igitur in finu fovit, iisque ea, quae meditaretur ac ore feu fcriptis publice proponeret, ita con- -divit, ut quisque- flumen ingenii fermonisque elegantiam ac - ubertatem admiraretur. -. . Inde ad philofophiam (optan nefcio quo fato ad tri- - cas illas fcholafticas, quae olim philofophiae nomen contra ius ^ fasque fibi rapuerant, deferebatur; Ariftotelem do&torum um- bratilium barbaris à es e paene fuffocatum audiebat, ea men- -te, ut artem fcilicet difputandi addifceret. Sed quid funt eru. ditae iftorum hominum lites, ni& inconditi clamores ,. convi- Bas ja, — &) Natus efl Erfordiae "Thutingorum d, ix. Ápril. c'oTocct, Patre M, Welfgang. Henr. BücmwERo , Xenodochiornm parocho , Miniffe. pii Evangelii Adfeffore , Gy: nnafii Sen:tonii, aedis !oanneae ae orpbonotrophei Epliofo;.' matre. Barbara Dorothea APFELSTEDIA , snatrona honefüfluna, - c , " Y N : -PNEMPSS. ETT A DOX- er 7 (a - 1 7302 Aseo dMeélerid.«t. -tiaj-argutze difünCtiones, fententiae, quas omnis fenfus ratio- - que fugit? Fuit fuperioribus faeculis hic mos, ut de rebus pla-? - .ne non intelle&tis fübtiliffime, fi Diis placet, difputarent, ut- : -que horridam ac ab:omni elegantia deftitutam philofophandi ra- - tionem ample&terentur, : ab artibus autem humanioribus: vel «plane abhorrerent, vel m iis'verba fyllabasque captarent, ab — -dpfo autem veri, boni pulcrique fenfu quam longiffime abeffent. — Ex quo vero iLeitsirl ac /Vewtonii divina ingenia aditum ad omne id , quod eft fublime, verum ac. utile ,' patefecerunt, aliique horum veftigia lezerites ftrenue funt infecuti, ad angu- los folitudinesque relegatae fünt illae tup dien ut eo liberius -. jn luce meridiana verfari queanius, . Nec tulit fervidum BücuNrnt ingenium has fcholsflico- w rum argutias, fed folidas potius notiones conquifivit, easque ex fratris natu maioris b); philofophiae recentioris ac fanioris | - placita inftillantis ,- ore haufit; àc inde hunc fru&tum haufit , ut -nulli deinceps fe&tae fe addicere totum ,- fed ex omnibus opti- omafeligere; ác unice veritatem fanainque rationem fequi du- cem didicerit. Sen(it optimae huius methodi utilitatem multo evidentiorem, quum ad fcientiae ac artis medicae ftudium fe - »conferret, cui non ea rente fe tradidit, ut qualescunque for- . mulas undique corrafas memoriae infigeret, et curationi -mor- borum temere adhibéret, qui perverfus multorum mos eft, et qui multa hominum millia, peftis inftar, terrae eripit, fed ut 1 ex intima corporum natura valetudinis tuendae ac reftituendáe praecepta eliceret. | E Ardua eft haec fcientia, et tamm late daték; ut lisdem, qui- " bus hic orbis, quem incolimus, terminis contineatur. - Non fufficit corporis humani machinam fcalpelli anatomici ac micro- .- fÍcopii.ope aperire ac introfpicere, eiusque admirandum con- textum ad minimam ac fimplicem fibram perfequi, quonam — modo b) M, Georg. Eirió. BüGHNER , Bodie Paftor Seebacenfis propeMuhl- —— hufam. D. ndr. Eliae Bücbneri.: 303 modo partes fint coagmertatae, quae fluida quove impetu ve- hant, quae fingulis diftributa (int munia quibus viribus impel- lantur, quibus contineantur, geometrica ratione: monftrare, quamvis hoc: non unius hominis, imo ne unius quidem faeculi fit opus; fed. quum omnia , quae orbis terrarum continet, et quibus cingitur, corpora in machinam animalenr agere ac influe- re, eiusque vel durationem ac perfectionem iuvare, vel im- minuere ac deftruere queant, haec omnis rerum congeries hi- ftoriae naturalis ope fuis fignis et variis ordinibus dignofcenda, ac chemica arte abítrufa corporum: natura recludenda ac evol- venda venit, ut demum: infütuta horum corporum cud cor- ' pore humano-comparatione , quaenanr mutuae inde prodeant a&tiones iudicari queat. | | | Nimis angufti funt humanae intelligentiae limites, cui pau- ciffima ex: genuinis deducere principiis. datum eft ;. multi even- tus im fenfüs incurrunt, quorum cauffz longiffime a fenfibus re- mota in obícuro: delite(cit; obfervationes igitur in: principio- - rum nunierum referendae,. natura ipfa experimentis confültan- |. da; ubi vero edita: ab: illa: oracula nebulis adhuc fünt involuta, nil temere ftatuendum, nil, nit quod'evidenter cognoveris, pro certo ponendum 5 et uum: non cuilibet ad explorandam naturam aditus pateat, et: res faepe: ad fidem aiiis tribuendam: deveniat, in . habenda fide longe maior; quam in iis, quae ipfi experti fumus, circumfpe&tio adhibenda; et absque praeconcepta opinione aefti- - mandum, num in, quorum teflimonium fequi velis, in claffico- rum tefítium numerum fint referendi, qui tam rationem fenfüs- que maxime exercitatos in vero: cernendo: habeant,. quam ea; «quae obfervarunt, ingenue profiteri velint, nec fe vanitate quadam et nova proponendi cupidine in transver'um agi pa- tiantur. Cuivis bipedi fenfus conceffi fünt, iique fere iisj, qui mente funt hebetiores, hominibus optimi; fed vel in iis, quae a fenübus offeruntur, rite percipiendis maximae rationis par- tes funt; quae: vanam quamcunque fpeciem difpellat,. ac con- Ifi23.8 ; ET 30A coo Mempria ditiones, quae videbantur effe remotiffimae, inter fe conten. dat, fa&tique, prout illud fe prodidit, fyftema quoddam con- flruat.. Optimus quisque obfervator (ibi di&um putat,-quod Venus Paridi apud Lucianum: cxomsi Ma9 cv wxgifieg, qurdsv mapu. ——— TEXY s a». &vdwreiBwy. € &xas9 Twy exo». Haec eft illa: ars, quam recentiores in obfervando folertiam , den Obfervatiousgeift adpel. Jant, quae nulla alia re , quam praeceptis philofophiae 'ratio- nalis, cum principiis illius difciplinae, ad quam fa&tum obfer: ,vandum pertinet, faCti conditionibus omnibus caute adplicatis &bfolvitur. ids jtdi9nS. 5$. . BücaNERUs quum hunc campum sexpliffimii ingredere tur, inquo poftea magna cum laude eft veríatus, fe inftitutio- | mi Georg. Polemar. HARTMANNI praecipue addixit; qui Fi orbem harum difciplinarum ita propofuit, ut non modo in difcipulo, Jeguitatas delicias penitus hauriendi cupiditatem. accenderet; . 4ed etiam eundem idoneum ac fagaciffimum auditorem ad alio- rum Do&orum fcholas dimitteret, ^; Permultum fane momenti in eo eft pofitum, quem primum in aliqua fcientia aut arte mas — giftrum fis confecutus; tefta fervat odorem, quo fuitimbuta - qecens, et quum ftudiorum curfum ingredimur, duce mon- ^ ftrante viam, bene nobifcum a&tum effe gaudemus, fi is bre- viffimam: céxpeditiffirstmque viam oftenderit; fi^ quae in quali- betarte vitanda, quae curanda, ingenue docuerit. . lta in- ftru&us BücnxEsvs circa. auftumnum cloloccxix. Halenfium Dottorum, Ar. BERTI, CoscuwiTZit, Basstr, BuxsaUwiIL.- in re . botanica celeberrimi, deinde: Petropolim vocati, maximo cum fru&tu le&iones adiit ^^ In primis. Illuftris Fri. HoFFMANNI late- ri adhaefit,-qui tum Halae florebat, et cuius merita adhuc ab omnibus magni aeftimantur, qui ex ipfa corporis machina illa quae in. eam cadere poífünt, explicare fludent. |. Veneratus eft hunc Virum ita, ut ei primas partes deferret, at ut nec Stahlianos negligeret; bene enim intelligebat, utramque fcho- lam in: fummis: tantum principiis diffidere, in morbis curandis iil autem - D. Adr. Eliae Bücbneri. 205 autem ad eandem metam pertendere. ^ Syítemata e diametro fibi oppofita faepe tamen in vita communi eandem a&iionum re- gulam fequuntur; fiveftatuas cum Platone innatas ideas, mentem- que nil difcere fed recordari tantum ,. five cum Ariftotele, omnem ex fenfibus füboriri cogitandi materiam; in aeftimando bono five omnia fenfui cuidam morali tribuas, five ex notioni- bus eruenda putes, quae bona funt iuftaque, ad easdem tamen femper regulas pervenies, et demum ex do&torum difTenfioni- bus colliges, magnum adhuc patulumque in hypothefibus qui- wen nimis abftrufis fupereffe. "Tiennio non temporis fallendi cauffa, pro more multo. rum iuvenum, fed maximo cum foenore Halae circuma&to, Lipfienfes quoque Do&tores falutavit /Vofferj exque eorum le- &ionibus ac confuetudine fuos locupletavit thefauros. Inde Argentoratum petere animus erat, ut ex inftitutis, quae tum ibi florebant, et adhuc hodie laudantur, anatomicis atque chi- rurgicis maximum fruttum reportaret, et quoad liceret, altif- fime in admirandae corporis ftru&turae cognitionem penetra- ret; fed quae tum temporis eas regiones infe(tas reddebat lues confilium mutare coegit; divertit ergo in Franconiam , Sue- -yiam et Saxoniae inferioris partem , et non modo Noenicnh. eruditionis laude celebrium confuetudinem familiaritatemque confecutus eít ipfi maxime proficuam, fed etiam quibus quae- libet harum terrarum naturae donis effet infignis addidicit; omnia quippe ad augendam fuam fcientiam atque in primis ad ufus medicos referre folebat BüCHNERUS. Inde a parentibus domum revocatus, fe prima tantum Ícientiae lineamenta in academiis duxiffe, quibus color aptaque et plena quafi membrorum conformatio deeffet , "haec igitur le- roit, meditatione ac proprio ufü fibi demum effe paranda, 4dpp. IN. AG. Pbyf. Med. T.IF. wore. opti- 406 Memoria . optime intellexit, et proinde omne fuum tempus, dies no&tes- que legendis cum iudicio optimis quibusque au&toribus et ex- periundae rerum naturae confecravit. ^ lta ab omni parte in- | íftru&iffimus ad alios quoque iuvandos, ad relevandos aegro- . tos inftruendosque difcipulos mentem,adpulit3 quod ut maiori 'auCtoritate perficere poffet, utque in publica ver/aretur luce, fummos (qui dicuntur, danda eft haec faeculo venia, quam- vis non defint fummis hifce optimo iure maiores meliore:que, fed füummos inquam ) fcientiae medicae honores Doétoris ca- - peffivit, proprio Marte elucubrata ac publice defenfa differta- tione: de atrociffimo fexus fequioris flagello , paffione by[terica. Excellentia ex eo tempore BücuNEnr in rempublicam lite- rariam exífliterunt merita3 is enim non modo lectiones medi- cas aperire, auditores quocunque doé&trinae genere imbuere, viam re&tam tutiffimamque praeire, nec niíi do&tiores a fe di- mittere, fed etiam aegris promtam feliciffimamque opem ferre et medicamentorum amaritudinem fuavitate fermonis ac confue- tudinis, qua pollebat ,. delinire ac condire, et denique poli- tiffimis aeque ac dotüffimis commentationibus in publicum emiffis, tam popularium quam exterorum fuffragia laudesque | promereri. infecuti funt longo agmine honores virtutis comi- tes: Ordo philofophorum En fuis infignibus condecoravit an- no clolocexxvr. Sereniffimus Dux lfenacenfis Phyfici mu- : nus in ditione Rudf/adiana, Erfordiae vicina, gerendum tra- ' didit, Eminentiffimus Fle&tor Moguntinus Profefforis Inftitutio- num medicarum, defuncto Fifbero Ei demandavit cloloccxxix. quod nofter commentatione publica eft aufpicatus: de combinaz- | dis antiquorum et recentiorum dogmatibus, in qua praeftantiam me- - thodi, qua femper eft ufus, apum more ex floribus quibusvis mel conficiendi, luculenter demonílravit. ^ Equidem inter : omnes conftat; veteres, qui noftrum faeculum in artibus libe- , rali- — A ot Andr Eliae. DBücbneri. 3c7. ralibus "n poft fe intervallo relinquunt, longe tamen a no- ftris in rerum naturalium ac medicarum fcientia fuperari; quo- tusquisque enim veterum eft, qui in hifce rebus NEWTONO,; LiNNArO, HaLLERO fit aequiparandus ? quum recentiores in- Food dote inventione ac ufu mirum quantum adiuventur. Attamen haec relinquenda veteribus gloria, quae ab accurata morborum fignorumque defcriptione et medicamentorum ufu probatorum copia, quamvis eorum vires analytice exponere, eo- rundemque modum agendi ex fuis deducere rationibus non va- leant, iis fuo quodam iure debetur. BüCHNERI gloria, quae nova indies incrementa capiebat, ad. Ruffici orbis oras usque penetravit; F "ISCHERUS, Gloriofiffi- mae Rufforum Imperatricis ANNAE Archiater, virtutes amici fui, quas excellentes ac paene fingulares perfpeé&tas habebat, Do- minae füae ita commendavit , ut Illi defiderium iniiceret tanti Viri Petropolim arcetfendi, acin medicorum aulicorum nume- rum recipiendi , oblatis fplendidis conditionibus et concetfa quoque, fi nova fors ipfi minus arrideret, in patriam rever- tendi venia. At Germaniae potius deftinatum erat hoc lumen, quae, hunc Virum fuis commodis augendis effe natum ac fer- .vatum , gaudens, honores quos ille alibi paratos dimiferat, abunde peníavit; nam brevi poft 3. cloloccxxxvirn Eminen- tiffimus Ele&or Moguntinus hoc terrarum fuarum decus in Or-. dinem Profeíforum et Adíeíforum facultatis medicae Erfor- dienfis recepit, iniun&ta chemiam publice docendi provincia, quam nofter publico programmate de Chemia complura abdita na- turae niyfLevia. adcurate. explanante. et. exatie faepius imitaute folem- niter capeffivit. — Dici fatis non poteft, quanta cum folertia INofler verum ufum limitesque artis utiliffimae in hoc libello -demonítraverit, quae ad id comparata eft. ut geneticas rerum - notiones , ipfam intimam corporum naturam, elementorum vim. | qqa ac 308 |. AMemoria ac motus primaevos nobis aperiat, quam vero non raro vana hominum ftudia ad alia omnia invitam et quafi obtorto collo ra- puerunt. : / | Demum fub finem anni cI»Ioccxriv. Potentiffimus Boruf- forum Rex Faipzntcus ll. illud faeculi noftri decus, cuiusres | - pace bellisque geftae per omnem Europam celebrantur, BücH. NERUM ex Academia patria in Halenfem celeberrimam Mufarum - fedem evocavit, Adfeíforis ac Profefforis medicae rei ac phi- lofophiae naturalis, in locum b. ScHurzir ipfi demandavit, ei- que fimul honores confiliarii fanCtioris decrevit. ^ BücHNERnUS patriam relinquens, eius amorem non depofuit, fed multis meri. tis etiam abfens.eam fibi devinxit, Halae autem ita fe geffit, ut | omnes nervos contenderet, quo ftudiofae iuventutis commo- dis atque Academiae flori abunde profpiceret. — In docendo adtiduus ac perfpicuus auditores confiliis ac re quoque faepiffi- me iuvit, fyftemata difciplinarum medicarum ufibus auditorum alkibitino data in publicum emifit, diilertationes academicas confcripfit ac füo praefidio defendit paene innumeras, in qui- - bus folidiffima ac compendiaria. ratione omnem ambitum argu- menti propofiti emenfus eft; in iis argumentis, quae ad pra- xin fpetCtant, morbi ad fuas clatfes adcuratiffime revocantur, eorum figna, cauffae, occafiones, initia, progreffus, condi- ^ tiones, et quae ex iis prodeunt, ac demum remedia, expo- jJ nuntur, ac allatis veterum , recentiorumque probatiffimorum. 1 fententiis cauto et adcurato iudicio, quid in qualibet re verum probabileve fit, decernitur; haec fere effe folet Aücbneriano- d rum fcriptorum laus : pier ordo, eruditio, foliditas, ele- ' gantia. e Magnae fünt Perillu(tris BücHNERI laudes, quae illius fidem — - . ac dexteritatem in muneribus obeundis celebrant, Nobis vero ^. pro- €6N .D. Andr. Eliae. Büchneri. 209 " propinquior atque amplior fuboritur. materia i//ius praedicandi merita, quae in Academiam noftram exítare voluit maxima at- que innumera, | Zacas ScHROECKIUS hunc fuis in Academiam meritis immortalibus addidit cumulum, ut BücHNERUM, Paccbii cognomine impofito, in Sociorum numerum a. clolocexxvr. | cooptaret ; qua pollebat íagacitate , et quo flagrabat Acade- miae evehendae ftudio , iam ex effloreícente tum temporis BücHNERI ingenio colligebat, illuftrem Eius: in tuendo ac am- plificando Academiae flore futuram eífe operam. | Nec vanum fuitaugurium 5 tanta cum fideacreligione omnes ftrenui focii par- tes explevit BücHNERUS, ut ab Illuftri BArERO, Academiae Praefi- de, Eius, qui nunc fauftis aufpiciis Praefidium Academiae fufcepit, Patre, cuius memoria femper erit cara fanCtaque, in fenatum aca- demicum, Adiun&ti nomine a. cI5locexxxir. reciperetur. Magnis ac citatis ereffibus BücHNzRUvSs ad faftigium honorum Academiae adícendit; interie£to enim anni fpatio idem Praefes meritiffi- qrus, quum dubius baereret, quem potiffimum in Ettmülleri lo- cum fufficeret Ephemeridum Academiae DireCtorem, aliis haud obfcure hanc fpartam ambientibus, eam ultro BücHNExo noftro, Altorfium tum temporis in itinere tranfeunti obtulit, utque hunc Virum totum, quantum fieri poffet, Academiae vindicaret, eum, expreffe hac propofita lege, a coiligendisatque in lucem eden-- dis Mifcellaneis medicis, phyfíicis ac mathematicis, abfílraxit ; quod confilium tam BaiEn1 ftudium, omnia in Academiae com- moda convertendi, quam Eiusdem de Bücuwrno iudicium et de eius opera Academiae maxime proficua ac honorabili luculen- ter probat, ac proinde tam ipfi BArgRO, quam BücHNEnRO lau- :dicedit. Demum Baikno annis ac virtutibus Venerabili fene a. cIoIoccxxxv. defupnéto ac Academiae erepto, concordi Se-. natus academici calculo BücHNEnUus digniffimus Academiae Na- turae Curioforum Praefes eleCtus eft. Aq 'No- 316 Pa c. Memoria Nofter autem hoc honore non ad fuperbiam intolerandos- | que mores efferri, fed magis officii laborumque quam honoris augmentum fibi oblatum putare ac proinde incredibili diligen- . tiain bono communi promovendo laborare, laudabili exemplo quemvis fociorum. praeire , comitate ac manfuetudine excita- re, ac fe non tanquam ducem fed commilitonem gerendo omnium in fe amorem provocare. Vére paterno amore Aca- demiam profecutus eft, maximam temporis fui partem acade- micis laboribus impendit ; , frequenti ac vaftiffimo literarum commercio quafi praefens inter focios maximo locorum inter- vallo feiun&os verfatus eft, et nominis fui celebritate multos Exteros, füummos viros, ad (ocietatem pellexit. — Huius indu- ftria fattum eft, ut opera academica, fub Fizs praefidio ad no. vem volumina excrefcerent, quorum nimirum fex, vetera il- .]a Academiae acta complent, tria novorum ACtorum nomine, novam quoque fplendidiorem formam, ac argumentorum cu- ratiorem praeftantioremque feleCtum prae fe ferunt, adeo ut priftinae illae querelae, Ephemeridibus olim motae, anh modo plane fileant, fed etiam haec Academiae opera fplendidiffi imis | - Europae Academiarum lucubrationibus aequiparari fine iaCtan-- tia poffint. BücHNERUS quoque in eo bene de Academia mereri vo- luit, quod fata Academiae eleganti libro c) complexus eft, in . quo omnes res memorabiles ad !lluftrem Academiam pertinen-. tes dilucide enarrat, et ex quibus primordiis ad hunc fuum. fplendorem adfcenderit, docet. Hunc librum omnes illae do-. tes, quae ab hiftorico exiguntur, commendant: ordo exa&if- fimus, rerum nerrandarum fele&us et adcuratiffima rationum ex quibus profluxerunt indagatio , nec hon monimentorum, quibus continentur, diligens ac aequum examen, et denique. can- c). Prodiit Halae 1755, in 4, D "I D. Andr. Eliae Büchneri. EI candor Bücbneriano nomine dignus. Hic liber fumma Caefarum benefa&ta, fanCtaque privilegia , quibus Academiam Imperia- lem exornarunt, Prote&torum gratiam, Praefidum vigilantiam ac paternam curam, DireCtorum merita, Adiunttorum confi. lia, omniumque fociorum nomina ac labores celebrat, ac fuas cuique laudes iufta lance rependit. Idem liber Mufei, ac Bib- liothecae ab immortali BAiEsO conditae, a BücHNERO vero mirum in modum auctae ac Erfordiam in locum fedemque tu- tam ac conftantem translatae hiftoriam tradit, quorum librorum indicem adcuratum ipfe quoque BücHNERUS a. cIoloccrv, et deinceps eius Continuationem , ac partem alteram a. cloloccrxvimr, adie&tis benefactorum nominibus Halae in lu- cem prodire iuffit. ^ Magis de hoc thefauro augendo, quam de propria füpelle&tile follicitus femper fuit, nec fere ullum curforem publicum , nec ullum amicum, Hala ad nos proficic- centem abire paffüs eft, cui non farcinulas ad bibliothecam de- ferendas iniungeret, : Strenuus idem iurium ac privilegiorum Academiae defen- for fuit, quae quum a quibusdam impugnarentur , comite ufus MWiDMANNO tum temporis Ephemeridum Direttore anno cDoloccxrit. folium Imperatoris gloriofiffimae memoriae CAno- Li VII. adiit, ac fupplici prece efHlagitatam iurium academi- corum confirmationem obtinuit, ac maxima tum Imperatoris, tum eius filii Sereniffimi Bavariae Ele&toris, nec non Comitis Koenigsfeldii gratia ac voluntate deo pdum exceptus atque exornatus fuit. Sic publicis commodis quum natus effet /Vofler, aliae quo- que Societates literariae Eum magno fibi ornamento ac honori » futurum certatim in fuum finum receperunt: Regia Berolinen- fis a. cIlolocexxxvim. , . Monfpelienfis cloloccrv., Elec&toralis : Mogun-. 312 Vel | Memoria 1 Moguntina cIoloccrvi., botanica Flerentina clolocerrx., et regia Anglicana cloloccLxir, »5& 4 Ita in publico, ita in omnium ore laudeque Illuftris Bücu- NERUs verfabatur, | Vita Fijus privata non minus erat laude ac admiratione digna. . Pietate ac religione puriffima pe&us 7p- fius calebat, ac in officiis humanitatis et amoris cuilibet exhi-- bendis femper maxima cum voluptate verfabatur; in omnibus : etiam in minutis negotiis adcuratiffimus, laborum patientiffimus, temporis parcifhmus ita, ut exactiffime quaelibet eius particu- la peculiari labori deftinaretur , fomnoque parum relinquere- tur. In amicis feligendis cautus, iis, quoruin fidem perfpexe-. rat, totus addi&tus, et quum inter eos veríaretur, curisfolu- - tus, hilaris ac feftivus, proprii commodi negligens , aliis 1u- vandis intentus... Quamvis facile inter reliquos emineret, fuae tamen praerogativae paene ignarus alios: colebat modeftiamque maximum füum ornamentum reputabat d). Maxime abhorre- | . bat ab aliorum obtre&tatione nec unquam fuam gloriata alienae . | ruinae fuperfiruebat. | Improlis quidem erate), atcomplures, quorum fortunam ftabiliverat, in primis vero Academia Impé- | | | rialis, * ^ d) Exempla modefliae paffim in hiftoria Acad, Nat. Curiof, obvia praecipue p, 4c9. ubi res ipfo Praefide geftae enarrantur, e) Coniugem duxit a, 1729. Cerdulam Mariam, unicam Pil. Theod. Verpoortenii S. S. 'Theol, Licentiati et in illuftri Gymnafio Cobur- — . genfi eloquentiae et Graecae linguae P'rofeflorisPubl. Ordin.filiam; hac vero a. 1759. d efuncta ad fecunda votaa, 1764, tranfiit fibique iunxit Martbam Iuditbam natam Boerneriam, Excellentiffimi quoti« dam D. Jo. Hieronymi Knipbofii, Facult, Med. Erfordienf. Senio- ris et Adfefforis primarii, Pathol. et praxeos Prof. Publ. Ord, Acad. Nat, Curiof. Adiuncli et Bibliothecarii Viduam , tnatronam omni- bus fui fexus'virtutibus ornatiffimam, nunc iterum viduam moe- fliffimam, | | JD. Andr. [diae Bücbneri...7.— Bde. rials, Ewm parentis inftar venerabantur. . Sic nemini unquam tholeftus, omnibus cafibus exftitit. Mo. Corpus Illi robuftum , puOCeR. preteen. li SEL. gra. vitate praeditum: contigit, fronsque ferena, ... .»; Sed. ante. ali- » quot annos rheumatismo leviori laborare incepit 7r Perillu- o dlris f). qui humerum et brachium infeftabat; quem fanita- 3 tis fuae hoftem quum minus aeftimaret , fub initium anni » cloloccrxvr. incidit in febrem catarrhalem cum peripneu- , monia coniunéctam , quacum per aliquot hebdomadas con- $4; fli&abatur. | Ceffit tandem febris optimis remediis; fed re- .55: fütans pe&toris ádfettus afthmaticus, cum tuífi femper re- ., currente, demonftravit , morbum non effe ita profligatum, 3, ut omnis peccans materia excreta fuerit, .. Imo ipfe 7'ir bea- » ius augurabatur,. rheumaticam illam. materiam ad. pectus ,» iàm effe delatam ibique fixam veluti fedem elegiffe. —Ce- , terum haec pe&toris sdfe&tio a fubeundis fuis officiis non , detinuit zoffrum , quibus quippe femper fumma diligentia . vacabat. X Verum fuperiori anno recruduit malo fane omi- , ne, poft fufceptum iter, et^ novum febris catarrhalis in- , fultum, pedum adfeGus, quo iam ante triginta, et quod j excedit, annos laboraverat Jifivis Fi. ^ Ulcufeula dolo- , rifica finiftrum primo, deinde etiam dextrum crus obfide- , bant, quibus fucceffive auCtis, ulcera oriebantur, pus co- - » piofüm plorantia. Spes quidem adfulfit aliqua, pedum hunc 5 morbum aut füperari, aut minui certe poíTe, quum purpu- ^. ra fcorbutica in toto corpore erumperet. Sed fruftranea ..» eheu: fuit haec exfpe&tatio. — Ita nempe fuperata purpura id augebatur morbus, ut doloribus admodum , no&u inpri- | 3 mis IPS Liceat nobis Ill. Eberhardi, Fiutsti noflri maxime colendi, cui cum beate defuncto acl intercedebat amicitia, verbis nti, - programmati funebri Univerfitatis Halenfis iufertis, 27 Mepp.iV. AGE. Pbyf. Med. T-IF. rr 314 ^. Memoria. D. Zndr.. Eliae: Bücbneri. 3 mis; faevientibus, omnis fere fomnus ab oculis Eius abef- , fet, et per plures menfes extra le&um fedenti paululum .- 2 ; fomni liceret capere. — Variis remediis in caffüm adhibitis, — 5 tandem cortice Peruviano eüim rhabarbáro reniüxto per - T a pd tempus quotidie larga fatis dofi adfümto, minuimor- . , re cum reliqua medicatione inciperet. Sed eheu! triftis Ei , ! nuncius adfertur de morte optimi amici, J/wiris 'TREW. , Acad. Nat. Curiof. Dire&tóris. - , Qua inopina morte: di&ade C (y fe&us éft Penerabilis Senex üt vires ftatim profternerentur, - 3, omnis adpetitus periret etfomnus ab oculis abeffet plane. - ,» Febris lenta maxiinopere augebatur, et pulfus continuo red. ^, debatur debilior, ita ut quarto tandem ab accepto fatali nun- n. tio die, qui erat d. xxx. Iulii a. c. placidiffime mente Deo » devota , exfpiraret , quum vivendo expleviffet annos : " 5 dee et quatuor fere —€—— y m s Ibus videbatur, 3ta ut ét fontis Selterani ufum iam coniünge- — PX [os Dd e UK Lu & NM à SN, N Lu N NC NN SNNNS ND RSEN ANSA SNR SNNT CNSSEMENOSNS SWAM NOS SwWAMW S WOUNS DNSSSSSSSQNNS " - 4 SN SS SSSSSSSSSSS HET | L| | Í i | MONVMENTVM - , $9 da utei SEciobssY TO ULNSTRE, : | EXPERIENTISSIMO ATQVE EXCELLENTISSIMO eii DOMINO -. .- CHRISTOPHONO. IACOBO ioc REN TN MEDICINAE: DOCTORI,. ds j S. R. i Nobili j Comiti Palatino, S. Caefar. Ma: ieft. a Confiliis ét Archiatro; nec non Sereniff. Marggrav. Bran- denburg. Onóldin. Culmbacenf. a Confiliis fan&tioribus; et Ar-- chiatro primario ,' Phyfico Ordinario Norimbergenfi Seniori et Collegii medici Seniori primario, Academiae Imperialis Naturae NM Curioforum. Direé&tori , et Societatum regiarum Londinenfis ;ac Berolinenfis , itemque Societatis botanicae Flo- sar) (| 05 99 orentinae Collegae celeberrimo ; dou y 3n | baile -HERM. ERNEST. RVMPEL,. | Philof. ac I. V. D. Iuriumque in Academia Erfurtenfi Profef bond fore Publ. Ordin. cet. Acad. Imperialis Naturae RD A ^. Curioforum Bibliothecario, *r2 Nihil 318. (0 ovv Monumentum 0 x0 5 Prima haec fuerunt TnEwir noftri rudimenta: quibuseuim copulavit liberalium difciplinarum ftudium publica privataque praeceptorum fidiffimorum , praecipue 7 e[sneri et. Dufcheri ope- ra ufus, qui Éiws ingenium culturae Capax, ac quibuscunque profe&ribus maiorem indies de fe fpem excitans, ita perpolive- runt, ut a, cloloccxr. circa auctumnuim A Dadendit Altorfi- nam , folidioris doctrinae comparandae cauffa x: poffet. lbi le&iones humaniorislitteraturae, hiftoricas, philofophicas, phyficas ac mathematicas celeberrimorum Virorum Scbwarzii, Koeleri ac. Mülleri adiit , et 6a, quáe ad hominem perficiendui fpe&tant, penitus haufit. Facili conietura adfequi poffümus, ) cuinam fe ftudio deinceps praecipue confecraverit: qui avum habuerat medicum peritiffimym , cuius pater artem faciebat, quae medicam fcientiam ubique adiuvat , eique inítrumenta tuendae ac reducendae valetudinis optima parat, qui ipfe non levi pharmacopoeae ac rei herbariae notitia tinctus ad. ftudium medicum inclinabat, ac patris prudenti confilio ad id magis im- pellebatur ,, quodnam accommodatius fuae conditioni inge- nio, fuis viribus ac propenfioni ftudium invenire potuiffet, ar- te medica? Turbabat quidem patrem rei familiaris. anguftia premebant aliae dífficultates; at quum Procerum reipublicae Noricae favore, Dottorumque Altorfenfium, quibus: admira- bili morum integritate ac difcendi ardore fe quam maxime commendaverat , facilitate fuleiretur, fubito omnis, quae pri- mo adparebat, difficultas evanuit. Immenfüm igitur fru&tu ex illuftrium medicorum, Io. Mauritii Hofmanni cuius et hofpi tio ét quotidiano ufu fruebatur, Lb. Jarobi Baieri noftri olim Praefidis immortz!is, ac. Laurentii Heifteri praelectionibus re- portavit, et viciffim Do&totes fuos in difputatoriis exercitiis, in quibus faepe sientis faepe negantis partes agebat, fermo- num fuavitate ac arzumentorum foliditate recreavit.. Qa- driennio in colligendis fcientiae thefauris exa&o a. cToloccxv, menfe Decembri differtationem inauguralem, quam HALLE- iz. t à RUS TAE eE e Er a TN NERIS D. Chriflopb. lacàb. "T'evo. jig RUS 9 7ay» dignam deinceps iudicavit, quae fele&arum differ tationum numero tom. V. adiungeretur, de cbylofi foetus in ute-: ros additis ob fevoationibus anatomicis, a. fe confcriptam publice de-. fendit et a Decano ,' Celeberr. Heiflero , licentiam, quae dici- tur, ad dignitatem Do&toris. adfpirandi. publice. impetravit. "fum reli&a academia in patria artem foam fedulo. et cum ex- optatiffimo fücceffü exercuit , ac anno interiecto, fuafore ac impulfore laudatiffimo Heiflere, et adiutore ipfius patrueli, lo. lacobo Trew, mercatore Norimbergenfi ; Do&oris. Medicinae — fibi 'conferenidos curavit. | "Eo perduximus noftrum ,. ubi. multi curfum ftudiorum fini-: re Pfoteot: et ubi rei familiari ac liberis operam dant, nullam praeterea pofteritati fui memoriam reli&uri, - At ere&um 7re- wii noftri ingenium gon. potuit alium difcendi, quam vivendi- terminum fibi praefigere. ld in primis egit, ut multarum re- rum fcientiam colligendi, quo flagrabat, ardor anguítis patriae limitibus non coarétaretur , fed. ut multo maiorem theatri re- rum naturalium et memorabilium , quod natura per omnem terrarum ambitum expandit, partem perluftraret, ut alias oras. obiret,'aliudque coelum experiretur. . Nec defuit confilium utiliffimum exfequendi occaíio; non modo enim publicis fum- tibus inftru&us , fed etiam: comitem na&tus Illuftrem Pezenium de Licbtenbof ,; a. cloloccxvir. ineunte vere Francofurtum ad Moenum excurrit, ibique cum £berbzrde Med. Do&., qui do. mi fuae hortum exoticis plantis exornatum habebat, cum Kjfi- sero Med. Do&. qui fele£to foffiiium adparatu inftru&us erat j et cum celeberrimo Uffenbachio," Germaniae fere Peirefcio » omnis litteraturae thefauris abundante con:uetudinem contra- - xit fru&uo'iffi imam, nec minu: circumiacentia loca in quibus memorabilia natorae opera reperiuntur, adit. | Inde Franco- furti novo itineris comite Graubfj Med. Dc&., quocum ipfi jnde ab Academia fingularis intercefferat amicitia, adícito Darm- Radium petiit; ibique avunculum fuum Georgium. Pranflerer ,. qui tum 320 ous Monümentum ^^ 41 : tum erat ab aulae Confiliis, ut et medicos infigniores falutavit;. Inde Argentoratum profe&tus et aliquamdiu in hac urbe non. fine fru&tu: moratus in Helvetiam divertit vifisque multis locis . . celebribus Genevam pervenit, hinc Lügdunum.tranfüt et Ca- — billonum ac demum Lutetiae Pari(iorum fuübítitit. Eo initine- re amicitiam cum praeftanti(fimis medicis ac phyficis, Salzman: m0, £Henningero,. [Nenteroy Friedio, Miegio, Aifsiimgiog: Zwimge-; ro, Koenigio, Har[cbero,: Scheucbzero et Bogdanio iunxit et.ex eo-: rum thefauris rerum naturalium maximum fru&um cepit. |... Lutetia, cui trimeftre commorandi fpatium deftinaverat ji per tredecim menfes 'Fum tenuit ,. Figue amphiffimam copiam, anatomiam , chirurgiam et batariieata adcuratius cognofcendi — fuppeditarics namque 7; per novem menfes in magno regio . noíocomio ; quoia: Deo nomen habet ,; anatomicis exercitatio-- nibus quotidie operam dedit indefeéffam, fub. aufpiciis.celeber-: rimi Demonfltratoris anatomiae Doucauitii, quixnon modo quo- tidie fere novum cadaver in publico theatro proponebat Tàz- | wIO noftro partem eiusaliquam diffecandam committens, fed. etiam, quum dexteritatem Z/iss perfpiceret ,. Fidem non raro: fingula membra domum deferenda atque adcuratiori examini: fübiicienda iniunxit ^ Praeter Poucau'tii le&tiones etiam acütiffi-. mi- IV/nslocii et follertiffimi Duvernoii in horto regio derhonftrà- tiones anatomicas publicas adiit 5 adfuit praeterea clariffimorum. Virorum Merry et. Tibaultii opérationibus chirurgicis, quae ma- ioris momenti effe viderentur. Magnam autem temporis par-. tem tribuebat ftudio botanices , quum hortus regius offerret. plantas ex omni terrarum parte exquifitiffimas, quumque hu- mániffimus Zfutonius de luffien non modo praeleGionibus fuis botanicis /Voflri fcientiam augeret, fed etiam Fidem quandocun. que liberet, magnificum hunc hortum adeundi, plantasque in- - de depromtas exficcandi ac in (uos ufüs adfervandi facultatem: — | liberaliffime concederet; qua opportunitate nofter ita eft ufus, "ut magnum exoticarum plantarum thefaurum EEGS m Fai- 3D. Chriflopb. Tacob. "evo. — sot Villantii quoque pretiofam herbarum copiam frequenter perlu- . ftravit et Bernardi de luflieu, Antonii fratris, excurfibus botanicis dilizens adfnit comes, et herbas in Lutetiae vicinia crefcentes colle&ioni fuae adiecit, Tempus, quod woftro'ab hifce ftudiis erat reliquum, chemia fibi vindicabat, adiutoribus ac ducibus Profeffore regio, magno Geoffroy et regio pharmacopoeo Bol- duccio. "Caeterum moribus fuis ac fcientiae copia omnium, qui eum norant, amorem promeruit, quapropter Germanorum, qui Lutetiae verfabantur et praecipue nobilium quorundam Si- lefiorum tanta fuit in £z»: virtutibus collocata fiducia, ut cor- pora fàa J/Zus curae ac fidei committerent, qua ex re tantum lucri provenit , ut fümtibus, quos longior 7pfjus mora exige- bat, faciendis par effet; hinc et nullam rerum memorabilium, qas vel Lutetia, vel regiae villae magna copia offerunt, ra-. tione animoque luftrandam peaecerdunm Quum hifce aetiétis effet intentus et nequaquam tiat, (a enim in tanta rerum varietate fatietas ac taedium obrepe- re potuiffet, ) triftis adfertur mortis paternae nuncius, acce- dunt anxiae matris preces, ut reditum fuum in patriam, quan- tum poífet, maturaret. /Vo[ier igitur accingitur itineri et vo- luntati maternae obtemperare parat. ^ At commoda occafio terras Batavas adeundi, quam nobilis quidam Norimbergenfis, muneribus poftea geftis fplendidus, Frid. Guil. Ebner ab. Efchen- bacb ultro offert, confilium mutare cogit. Cum hoc itaque et cum Lersnero nobi Francofurtenfi a. cloloccxvir. d. 1m. Sep- tembris Lutetiam reliquit, et per Gallias ac foederati Belgii pro- vircias Amftelodamum d. vit. OCtobris pervenit. — Eo in itine- re non coecorum more vel illorum, qui in noCturnis itineri- bus faciendis nefcio quam magnificentiam quaerunt, res vifü dignas eft praeterve&tus, fed ubique naturam eiusque formas syarias, hominum mores, inftituta et admirabilia opera eft con- ^ "pp. AV. AG, Pbyf. Med. T.IF. SS tem- 322 ^s. Monumentum templatus; . fic Delphis microfcopia Leuwenhoeckii artificiofa manu.parata oculis ufurpavit, Harlemi Fncentinum phyfico- tameium examinavit, et quaecunque loca permeabat, nullum hortum. medicum, nullum theatrum anatomicum, nullam bib- liothecam nullumque virum eruditione praecellentem neglexit 5 frugifero igitur eruditorum commercio eft ufus Boerbaavii , Al- bini, Ravi, aliorumque; Amftelodami in Auyfchiorum patris et filii familiaritatem fuit receptus, et ad prioris praeparatorum " anatomicorum contemplationem, ad pofterioris pifcium, fer- pentum et infe&orum fpe&ationem fuit admiffus. — Tum cum- Ebnero fuo Hamburgum excurrit, indeque Amftelodamum re- verfüs denuo de itinere in patriam vertendo cogitavit. Atpraeteropinionem novae moraene(£tebantur. Guilielmus Waftius Gedanenfis ita erat Eius amore captus, ut Eum abitum molientem non pateretur a látere fuo divelli, fed invitaret ad iter Lugdunum Batavorum fecum ingrediendum. ^ Haud diffi- culter annuit /Voffer, cui, Jl/4[lio fumtus erogante, capefífen- da videbatur occafio, eruditos Lugdunenfes, inprimis poly- hiftoria ac locupletiffima bibliotheca infignem 7bomam Crenium, nec non ARavii adparatum anatomicum et publicae bibliothecae divitias ac delicias adcuratius, quam antea revertenti ex Gallia . Wcuerat, exquirendi ac deguítandi. ^ Facile eft intelle&u //2-- ' fli iu hoc itinere ex confüetudine cum amico integerrimo ac . eruditiffimo fubnatum fuiffe eum diutius fecum retinendi defi- derium; reverfo itaque Amftelodamum propo/uit amico, ut fe domum comitaretur, ibique bonis fecum frueretur commu- nibus. Paruit /Vofter liberali /l/aftio; Amftelodamum valere iu- bentes hi amici Bremam, Hamburgum et Lubecam falutarunt, | ibique perfpe&to mufeo Jacobi a lPele, per Wismariam, Ro» ftochium et Sedinum demum Dantifcum menfe lanuario à, cloloccxix. incolumes funt perlati. — Singularis J/ajiii humani- tas D. Chriflopb. lacob. Tiewo. 323 tas amico ultra annuum fpatium honeftiffimum iucundiffimum- que praebuit hofpitium; quo temporis intervallo ex bibliothe- ca Gymnafii, ex Celeb. Dreyeri thefauro rerum phyficarum et huius aliorumque eruditorum confuetudine haud parum utilita- tis in noftrum redundavit. Imo J/a[lius, ut. perpetuo frui ami- co poffet, illi au&or fuit fixae fedis Dantifci collocandae, ea in re liberaliter, pro more, operam fuam pollicitus; permo- vere autem amicum, quem patriae amor magis urgebat, non potuit Ut interim eius abitum aliquamdiu faltim retardaret, jnitio anni cloloccxx. novum iter cum mofiro Regiomontum fufcepit, ubi uterque usque ad d. x, Februarii permanfit , et tam ex eruditorum medicorum Emmerich, Rofliorum, Hartmann, 4 Sande et celeberr. Lilientba], nec non Grabü, Polbrecbtii et Bayeri colloquiis, quam ex rerum naturalium thefauris et bib- liothecis fru&um et voluptatem cepit. ZVofler cum amico Dan- tifcum reveríus nunc ferio de reditu in patriam cogitare coe- pit, quum inprimis multorum, qui Eizs eruditionem norant, t qui olim familiariter illo erant ufi, votis repeteretur, qui KEumin celeberrimi Heifteri, Helmftadium evocati locum fucce- dere, atque in Altorfina Academia profefforis munus capeffere cupiebant. Aegre fic divulfüm amicorum par, cui paucae in orbe terrarum amicitiae funt pares putandae. —— JVaflius pro te-- nerrimo in /Voftrum amore multis difcedentem beneficiis exor- nans, fauftüifimis eft votis profecutus, et quo praefente am- plius frui non poterat, eius abfentis fuaviffimam memoriam nunquam ex animo dimifit. /Vofler vero beneficia, quibus erat cumulatus, tot tamque gratis rependit officiis, ut J/aftius non beneficia exhibuiffe, quam gratias rerom, et illius adhuc de- bitor effe fibi videretur. Poft mutuos amplexus, copiofisque effufis lacrymis TaE- "Wius valere amicum iubens iter in patriam direxit, ac primo (LH sS 2 . Fran- . Francofürti ad Oderam praeclaros medicos de Bereer et Gülickium convenit, tum Berolini regium mufeum,. bibliothecam et thea- trum. anatomicum vidit, et eximios medicos. Jagswiz , Henrici - et Buddeum, INeumannum fibi amicos reddidit, ac demum Wit- | tebergam, Halam, Lipfiami, lenam,. Erfurtum ac Coburgum . - non negle&tis iis). quae oculum mentemque. peregrinantis alli- cerent , tranfiens ,. in quibus urbibus ac Academiis. Jateris;, Paulo, Waltbero ,. Hofinanno s, diberto 4. Cofchwitzio ,. Baffoy. We- — — delis, Fickio Tticbmeyero . Fifcbero,. Deprco et Ludolfo innotuit, — poft triennalem abfentiam , ingenti eruditionis atque experien- | tiae adparatu locupletatus die Pentecoítes Norimbergam falvus rediit Omnis nunc Patronorum atque amicorum cura eo con- | verfa, ut Altorfii vacanti Profefforis medicinae muneri praefi- - ceretur. Sedaliter vifum Summi Numinis providentiae, quae Eius operam .Norimbergenfi. civitati. falutarem: deftipnaverat. Novem itaque menfes Laufae commoratus et curandis aegrotis. intentus,. a Norico- Senatu. in Collegium. medicum Norimber-. genfe recipitur et d. xxiv. Decembris a. cloloccxx. ab illius De-. cano Gotbofredo Tbomafio ,, Viro rei medicae fcientia, et inftru-- &i(fimae bibliothecae xr/cet.xo4 xe7ce celeberrimo, folemniter- introdué&tus.fuit, quo fatto menfe Martio anni fequentis ftabi- lem rerum fuarum fedem Norimbergam transtulit, et exereen- da praxi clinica multum aegrotis folatii atque adiumenti tulit, ex quo. fa&tum eft,. ut ad./pfius nomen et famam, quo erudi- iorum in.ore ferebatur, magna. popularium et vicinorum in: committenda. Ei falute. fua fiducia accederet.. Hinca. claloccxxxvr. Márggvavius Brandénburgico Ouoldinus- Eun: Archiatrum et a confiliis aule fuae effe iuffit, quo mune- re poftea ita eft fun&tus, ut ex variis periculofis morbis, prae» cipue. variolis,. tam ipfüm Principem Sereniffimum, quam Eius opniugem ac.filium liberaverit. Indies augebatur Principis gra- D. Cbriflopb. lacob. Trevo. — — Sus iis; quum confilia lllufris Teg wir in: arduis cauffis data opti- mo eventu fummam Eiz: peritiam rei medicae. comprobarent. Ut igitur Sereniflirus Princeps , qui illis terris iamiam magna: eum gloria praeeft, tantum Virum femper fecum haberet, Eum permovere ítuduit, res fuas Onoldiam transferre; at is, licet antea frequenti locorum mutatione dele&taretur, perpetuo ta. men carae patriae adfixus haefit, nec hanc fplendidam nec alias perhonorifticas (expetitus.enim fuit tam ab Altorfenfi, quam: ab Helmftadienfi et Goettingenfi Academiis) occafiones fortu-. nam fuam amplificandi acceptavit. | integram interea fervavit aulae. Onoidinae gratiam, quae usque adeo. Eius officiis fuit au- &a, ut brevi ante obitum fublimi axiomate infignitus a.Sere-- ni(fimo Marggravio 1n Confilii fanétioris focietatem reciperetur.. "Patriae autem ita infervivit, ut praeter curam clinicam etiam: frequentes corporum diffeCtiones publice in ufum rei medi- cae.ftudioforum inftitueret, utque Eizs follertiam: magna íccle-- torum ac artificiofe praeparatarum corporis humani partium co-- pia, quae in theatro anatomico Norimbergenfi adfervatur, cla- "re adhuc eloquatur. ^ PraeleCtionibus etiam anatomicis,. chi- rurgicis et botanicis et excurfionibus herbarum indagandarum: cauffa frequentibus operam dedit, horto medico praefuit, ei- que rariores quasvis plantas inferuit. . Dignus igitur concordi €ollegzarum fuffragio iudicatus a. cIoloccxi.v. cui munus Senio- ris Collegii medici , nec non aliquoties Decani et Vifitatoris pharmacopoliorum officium demandaretur; imo dignus ,. qui in laudato Collegio a..ciolocci xr. ad. füpremam. Senioris prima- rii dignitatem eveheretur.. Illius fama,. quae eruditum orbem percrebuerat, non po. tuit non maximas undique laudes magnosque honores Fi conci-- Jiare, Cooptatus fut a; clolocoxxvu.. Aeraciiani noicine addito: "3n.Academiam Caefaream Naturae Curioforum, aca. cloioccxLu.- S S- 3. in: 396 . —— 4Meonumentum in ordinem Adiun&torum llluftris huius Societatis ac demum a cloloccxriv. liluíitris Bücbnerus, quem nunquam fine maxi- ma veneratione nominamus, poít obitum Hluftris |idmanwi, —. Ki partem curae fuae , demandato DireCtoris Ephemeridum munere cum annexis dignitatibus , impofuit, quibus in mune-. ribus tam ftrenuum tamque indefeffum fe geílit, ut, maximo Academiae bono, fpem de eo conceptam non expleverit mo- do, fedlonge fuperaverit. ^ Evolvamus Acta illufttis Acade- miae, multa reperiemus eruditionis 7'ewianae documenta, di- ligentiam autem exa&iflimam in nullo voluminum, quae £o cu- E rante in lucem funt emiffa (prodierunt autem füb Eius mode- ramine omnia, ex quo Dire&toris munus in fe fuícepit,) defi- derabimus. ^ Nec unicum hoe fuit llluftris TREwtI de Acade- mia meritum; bibliothecae academicae quilibet fere locellus Eius lüberalitatem adhuc praedicat, et perpetuis extollet laudi- bus; quam etiam commendationibus ac precibus fuis ad exte- ros viros eruditos perlatis amplificare nunquam non enixe ftu- duit. Felix fuit boc Dire&ore, felix Bücbnero Praefide Aca- demia, quorum uterque alteri ar&iffimo amiciffimoque nexu devinciebatur, nec aliud quidquam falute Academiae carius an- | tiquiusque putabat. Certatim inde aliae Societateslitterariae in fuum ordinem hoc tantum decus recipiendo permultum . commodi honorisque fibi accedere exiftimarunt; namque re- - gia Londinenfis fcientiarum Academia a. cIoloccxr.vr, eodem- que anno regia Berolinenfis, et a. cIolocciiv. focietas botanica Florentina Fu fuis focus perquam honorifice adfcripferunt. liem fuit e numero medicorum , qui Norimbergae Commer- .ciüm litterarium phyfico-technico- medicum , a. clolocexxx. . a Schuleio Profeffore Altorfenfi et Goezio Med. Do€&t. inchoa- tum, ediderunt, eique non tantum multas lucubrationes pro- - prias et obfervationes inferuit, fed et eius editionem inde ab : anno clolocexxxiv, usque ad a. cloloccxLv. quo finitum fuit | D. Chrifloph. lacob. Tievv. 327 illud inftitutum , laudabiliter direxit. — Reliqua eruditi huius ingenii monumenta, quorum partim ab ipfo partim Eius confilio ac hortatu atque ex Ei»: locupletiffima penu ab aliis editorum haud exiguus eft numerus, adcuratiffimas morborum defcrip- tiones, anatomicas et botanicas obfervationes et fideliffimas rerum ex quocunque corporum ordine defumtarum expreffio- nes menti atque oculis fiftunt; et ut erat Vir, ex lege et fym- bolo Academiae, nunquam otiofus, laborisque patientiflimus , multo plura reli£turus fuiffet, fi per diffufam morborum cu- ram, per latiffimum litterarum commercium , et per fre- quentes moras, quas Zius laboribus iniicliebant , qui fplen. didum Z/iius adparatum contemplaturi; Éwm conveniebant, li- cuiffet. Erat fcilicet inftru&us ampliffimo librorum cuiuscunque generis et rerum naturalium thefauro, cuius primordia a fupra laudato 7o. Jacobo Trew nofiri cognato colle&ta , matrimonii iure, du&a illius vidua a. cIolocexxmr. Margareta ZAdpollonia ex gente Ponneria, matrona perquam venerabili, quae iam triftis . - optimum maritum luget, adquifivit et fere in immenfum auxit. - 'Teftis eft catalogus, cuius fe&tio prima a. cIoloccixix. Norim- bergae prodiit, quam in omni ícientia utiliffimos, quamque raro: libros, quantamque, privati viri fortem fere exceden- - tem copiam füpellex libraria 7rewiana complexa fuerit, ac idem teftis erit, quantis meritis Zr Ii/ufTris Univerfitatem Altorfinam aliasque focietates eruditas obilrinxerit immortalibus füis do- nationibus , quibus univerfum adparatum librorum et rerum phyfiearum Academiae Altorfinae, et exempla quae dupla in eo exítabant, partim illuftri Academiae Naturae Curioforum, partim Erlangenfi Univerfitati reliquit, ^ Si vel alia defint no- minis Trewwiani monumenta, quorum tamen quam plurima ex- -ftant, fola haec fplendida dona ///jus immortalitatem tuebuntur, | Ma- 228 s Monumentum "Magnum fuit ingenium lHluftris TaEwtt ingenti rerum uti- Kffimarum fcientiae copia ac varietate, firma experientia, fer- . monis graeci ac latini nec non recentium linguarum Anglice, - Gallicae, italicae et Belgicae facultate cultifflndum. — At non mi- nor fuit Eius virtus , in Deum , cognatos , amicosque pietas, ac erga quemcunque obvium humanitas, quae tam ex praenun-- tia mentis fronte ferena, quam ex moribus elucebat. Paupe- ribus beneficum fe exhibuit, quos nunquam triftes aut fine fo- latio abire paffüs eft, quum £wm carpento domum reverten- tem in area domus praeflolarifolerent. ^ In vita fua privatim confcripta laudat fuam ex animi fententia coniugem, quae in - hifce officiis exfequendis ipfi nunquam impedimento fed fem- per adiumento fuerit; in eodem fcripto miram demonftrat hu- | militem, qua omnia, quae bene egiífet, foli Dei auxilio ac. — providentiae tribuit, nec fibi ullam partem gloriae, qua frueba- tur, vindicat. n aegris vifendis ac curandis nihil omitit dili- gentiae, quaecunque iis acciderent, in adver(ariis adnotabat, etomnia, quae legeret et meditaretur, ad eorum transferre falutem nitebatur. ^ Laudanda in primis Eius: eft frugalitas et quam Socrates apud Xenophontem (memorabil. t. s.) non im- merito adpellat zv «esrZs «exrióx , temperantia tanto medico digna, qua, duce natura, paucis contentus, animum fuum a 53 corporis fervitute femper liberum, ac ipfius corporis vires ad fummam usque fenectam integras vegetasque fervavit; imo ne: in aula quidem verfans a fuo more diíceffit, fed a lauta coena in cubiculum reverfüs, lectione hbellorum, quos fecum ha- - bebat, fommrum, quo alii iamdum oppreffi erant, placide in- | witarefolebat. ^ Exteris, eu magnificum füum thefaurum oflendebat, tam comem et facilem fe praeftitit, ut illi difce- dertes fe maximo ab Eo beneficio adfeétos profiterentur; | Quemadmodum vita Ei placida fluxit, ita et mors non terribi- Ji fed amica SaiSdm Ei adparuit: Pius ac vere chriftianus fenex | | haud - D; Oriftopb. lacob. Trevo. | "329 haud fenfit ullos eftimi morbi ac « divoitii mentis et corporis do- : lores, fed fopore per breve tempus correptus d. xvir, Tul. cI5Iocc e ab hora vit, annu D$ LXXV, ex hac vita emigravit; "i Vae Sri osetet dii ii NA sfs bold, quibus in .vita vavifüs et ut vem ES was elt, etiam & avacias, e- «licitas tribui poffit: mo. T9 Ht »d " | p:D5 95 Hi Buda ! » » 4 y a IG E291 i wx £23 278 2 Id quod dlegantifime. expofuit IIuftris Deine. in do&iffima oratione: ACUTA eren" Vorientiun I 'Achdemiae. Erlangefifis nomine, piis manibus Srevvii dedicata d. 18, Aug. 1769. et typis expreffa; ^ Altorfina quo- ique Acaderbia gratum fighificatura: animüin Vitam Trevwii noftri pub- -. lico programmate defcripfit , illiusque memoriam confecravit, ex " uo ) fequentem. operum. Treyvianorum catalogum defumfimus, | Ea- » mi em vifs 3b acütitfimo ac Celeberrimo Lac. Bruckero depi&ta reperitur in eius Pinacothec, Decad. X. Nobis etiam copia, data eft vitae de- : feriptionem 'ex' "chartis ipfius ViTeevvii maximam "pàártem.- defümtam , AES "quam maxime reverend; Hártiieó, Norimb; Diaóonus »» ira $, pub- lice pro concione recitavit, ldpfpieiendie I ] ^", iba, e prn pNAPS S 03) giten «02 adii oed. Aor bei uo diii L1 : - ; ? C Ji $6 » "^ C be ELPDAUÓ * 53 j 7 Es e - " , JE E Ados RE T *z 1 IEV (1117 TO4Q01 2 ] JJ RI i 1e $1 bs! amu P VTL 615343 t3 L] " » 2 T Pur re Ve outs - 45252 ME 42. & Lib5í! iii M OD AZ Jii Li » H io 123 e vi "X? - '" ] »4 "3 1 ^ s: 2. : : r 1 - a Cis ' à N ho oes 'D «En T m ZH ui jet aipion yos! ansmtin $10/11029 227187 :00U9- «IQ : u .* » " ^ r i xd r^ (ox etes L mrgob. braun "ot" LI emi icon tio! H L4 /3 Uu 1 3 1! - A4 t ] I5 ] 5 id 3 (3i "E yt E E € $ x 4 D v Yi i / 4 TN "vr | ; 2 qu £ (mmoupnzonmo aqmeatom o j^ i3itlü á t " N . m [59 TEIL 12 / ( aaw-uw 4 4 13 ül GD»nOLNi2J/ iHi q Us Ii LU iN. d. Ph. N Mei. Tm. IP t$ ENVME. vo | " ENVMERATIO. EORYM, sod L VOQNARSO vp srodd] bs ifa JXLLVSTRIS. TREWIVS - j^ HUC. ant je fcripfit: ac edidit, aut quae ipfo, participe E fi ire ] aut ex Eiws. uibliotlicea: publicata funt. ^ — piffertstio inauguralis. de Chylot. foetus, adiós obervnioni- ) busjanatomicis. .., m Nachrichten einer. rareh : Hsuptsamde deren Or wi Sctln. Nm berzs, V124. in: 4. mit Figuren, «07 , Befchbreibung: der- gro[[en: EurGb e Aloe Nine, 1 TM ing. — mi Pgu. .— | am à; Fertbeidigung: der. datomie-i ire einer Rede. Nürnb. 1 739; €— L Epiit, ad celeb. Hallérim de:vafis- linguae falivalibus her in fan- - guiferis. Norimb, 1734; cum tab.aen, ^ ^" : Commercium litterarium phyfico - technico- medicum, cu- - ius editionem: aba. 1734. curavit, et id multis obfervationi- bus auxit. A EDO. In a&tis. Academiae: Tmp.. Naturae Curioforum variae Eius ob. fervationes leguntur. 3 Nova AGa Nat. Cur: ipfe femper perluftravit et t indices addidit, Dit. de: differentiis quibusdam inter hominem natum et naícen- dunr 1736. 4. cum tabb, aen. 7 Opus,. quod. partes. corporis humani: fecundum naturalem ma. gnitudinem re raefentat; ab artificibus Eifenbergero et Lich- tenftegero füfceptum;, ex 17. tabb. aeneis conftans, | Blerbarium Blackwellianum 500. herbarum offieinalium a. 1765, abíoiutum, cum. vertione latina et Germanica; Germanicam : ; s. M. — EN "m Pet f NM La & ow 1 3MVV3 11 MEC TURET Exeell. E z "Excel. D. po. Frid. Herélius confecit. Addita eft centuriae - - primae explicatio DN ceteris autem SOON Virorum :;do&orum. Gólle&tio péregridarum e Tárarum avium ex. colle&ioribus "Catesbycis ét dwardicis :defürnta. et. ex: $6. partibus conftans. "Pars 1. et 2. continent 102, tabb. aeri incifas, pars 3. et 4. "autem 115.ac $.et 6. 105. "Tabulis Edwardicis figurae pe- regrinarum herbarum ex penu Trewiana adie£tae funt, pifcium Catesbycorum » erpentum 3 «et. ;additis pnis tabu. "lae 63. - TR T i3 "Machinarum. et cs died onia aeri p T dip tomus I. Plantae fele£tae quarum imagines ad exemplaria naturalia. manu pinxit G. Dionyf. Ehret, nominibus propriis et notis illuftra- vit C.I. Trewius; in aes incidit et vivis Mapas nile: favit L. T. Haidins. Dec. Gua uin Imagines florum Wirfingii fumtu pulicitse 66. foliis. Conradi Gesneri opera botanica, quorum pars r. prodromi lo- - £o continet figuras ultra 400. etc. omnia ex bibtiotheca D. C. -d. Trew, primum in lucem «edidit et praefatus «eft D. Caf. Chriftian. Schmiedel, Norimb. 17553. fol. magno, Cedrorum Libani hiftoria, Norimb. 175^. 4.:cum figur. Apologia et mantiffa obfervationis de Cedro Libani etc. 1767. 4. cum fig. Angenebwier und niizlicher Zéitwertreib müt Betrachtung curiüfer. Por- flellungen .allerband, kriechender , fliegender und Jfebvoimmender. auf dem Land und im. Wafer. fich befindender "Thiere, fowohl mach ibrer Geftalt und. aufferlichen -Befcbaffenheit, «als aucb tiach der accurateft . davon verfertigten Stru&ur ibrer Skeleten, meb[E einer deutlichen fo . pbyficalifch und. anatomifch "befonders aber ofteologifcb und wmechani- Som iurewe "aer. . macb der JVatur gezeichnet 4. ge- » tt2 halt, 332. X Cy v tilt in. Kupfer: geftocbeu-und verlegt on [s Dh. Meyers miaturmaler in INürnberg.. INurnb. 1148. fol. magn. | b)-Zeweyter — Theil. 1752. €) Dritter Tbeil 1756. cum multis tabb.aenéis, ^. , Sceleti in hoc opere exhibiti partim ab ipfo, Meyero senfetib 1 "füere, partim ex theatro i Normbergesb ii; jme : "didi. rariffimi ex Willism Ch felden ofteographia deti "funt: Tertiae vero partis (Ea potiffimum, exSebae mu- — ^feo petitae funt. Praefationem operi et defcriptionem. figu- n rarum addidit D. Huthius. Iluftris vero irae 1 -3Wt, cotra füüm 'confiliuffi 1 fioc opere figuras ro rum, M mandibularum et dentium fceletorum haud expreffas L Io. Martyri hiftoria ptactarármi* ririórum ob praeftatitiatr fixa! | . denuo edita ftudio. et opera L: Dan. Meyeri pitotis; Norimb.- — 3182, fol. magn. Exemplar libri fuit. ex bibliotheca. Tre- — 4MIDR5ST z0d.10l02. zi v] v 22 ib:z :urwertT I:O dv | Pomologia, dasiff, Befcbreibungen uid nitas odi beflen Sor- . zen der Zepfel und Birnen, befcbrieben, wacb dem Leben abgebildet. — md wit ibren natürlichen Farben erleucbtet von. lo. Herni. Kuoop. : ' Aus denm Hollàudifcben ins. Deut/che überfezt von. D. Georg. Leonb, — | - Huth.. INürnb. 1760. fol, magn. . Et hic beta ex biblietheca —— " 'Trewiana petitus eft. .. nio is VERTS ID SE Catalogus bibliothecae medicae aarodiams i Lenis decurfü 5o. annorum in privatum et publicum ufüm colle-. £tae, Academiae Norico Altorfinae pott fua fata ultima tra- dendae, D. Chrift. Iac. Trew etc. fe. 1. continens a&ta "diaria, mifcellanea et nova litteraria Academisrum, focie- tatum tum publicarüm, tum privatarum , itemque fingulo- "yum utens —— Norimbergae 1162: 8vo. " | J ; , " * uz E "» D , B M u ' is i 1 -co d 34 "est 28 e j - " Yao ] t * E » k [.] i " " à , Aperi Cus mmeris prac indicat "Appeudicis ; "AFCET paginas, . v"vvT - x. .vXEÀ 2" bi^. A A4 EBignC i 31 ni Li I1. 550 9 bdominalibus ex fpasmis or- -tum delirium, mofcho interne. - dato fifblatum. MT | 959 . Kbdoeminalis phthifis, ex fuppreffio- :felochiorum orta, curata — "284. Abdominis in latere dextro ingens. Mtgeirysma fpurium, poft lapfum 67 Abfceffuum vulnerumque rara deli- . «gatio.commendatur .M Abftergens remedinm Stoerki? in ul-. .ceribus venereis 262 Acet *1172 Achillaea 202. 210. *98. 208 Acidulae Graefenbergenfes nuper 'dete&tae »^I Aconitum .*208 Acróftichum 211. *119 J Adianthum — "2o |. Kduftarum plumarum fumo fcre fuf. -focata puella 8. annorum, per ve- mmacfe&tionem morti erepta — 155 Ae(chynomene acuieata defcrititur Y» " i ^e 334 Aetítae quidam rariores ín Holfatia reperti defcribuntur 220 Affc&lio hyfterica hyofcyami fucco in». fpiffato fanata 40 Agaricus 215. *139. Aglaia, planta, botanice defcribi-. tur 93. Agri Ifenacenfis flirpium fynopfis . methodica continuata *59 Agrimonia * 208 Agroftemma * 40g Agroftis 401. 204 Aira 204 Aiuga * 408 Alcheiilla 205. *209 Alcyonium . *o09 Absma *ac Allionii (Car.) Flora Corficae Felicis Valle au&a * oos Alium * * 259 Aloe | * 209 Alopecurus 201, 2^4. *210 Alüne 200. 206; Alyffum *209 tt3 Alvi yticapo ctm m Alvi obflru&io et feybala indurata: | faepius funt cauffa "haemorrhoi- i um coecarum et fluentium. -- —9--- - pertinaciffima plurium men- TE et confluxus fymptomatum in unaaegrota. - -* ^ 245 Amaranthus graecizans Z3 Ambrofia . "*2ro Ammoniaci falis fpiritus ufus inter- nus noxius » potius, quam faluta- : fis 59 Amygdalus *o1o Anagallis 202. *oro Analeptica potiuncula aeger morti ' proximus reftitutus ——— * 982 Anatomica fc&tio pueri a fama plu- marum aduftarum füffocati —.357 Anchufa - *210 Andoxa * 208 . Andromeda 207 Anemone | "*2J0 Anevrysma aortae ingens exterius difruptum 20 —. liquorem adeo acrem continebat, "mt peffimas in manibus diffecantis produceret ulcerationes —' ingens fpurium, dextro.in Jate- '*e abdominis, poft lapfum Anevrysmata fanandi methodus 2.fq. Anevrysmate affeClae arteriae tunieast non redduntur craffiores 20 | Angelica 206 Ahohymus pifcis deferibitur — 1o1 Agthemis * 98. 214 —: millefolia 118 |. Anthericum 206 Anthoceros.: ^^^ 98:2 Anthoxanthum 201. 204. 1NDE«X.- S404 — 31 67" A 11,),7o Pvt - Anthyllis. contra ulcera maligna, ab ac fermentato excitata - Antirrhinum - * 211.912 Antifeptica vis falis corticis hippo- . eaftani, methodo Garrayana para- "^H, experimentis probatur 267.feq. - — — virtute gaudentes vol fupt etfebrifügae — $ Antifpasmodicus pulvis albus. 1o Aortae anevrysma ingens exterius disruptum 20 Aquae frigidae balneo dirae fanatae convulfiones 118.feq. - - purae guttula liquorem fuman- tem ex ftanno et mercurie fubli- mato paratum in folidam convera tit maffam ». 60 Aquilegia forDA Arabis 209 — foliis ovatis, vix dentatis, fcab- tis ad terram confertis 114- Arbutis 207. * 212 Ar£tium o*g7. Arenaria. 200. 207.*213 . media 108. — $ypfophiloides et tetraquetrade- - fcribuntur 139. I40 Argemone flore albo, faepe tripetalo UA 1306. Arníca. ^ Eier Artemifia *g1. 212. Arteriaeet venae, poftavulfam a bra- | chio manum, nullum plorabant fanguinem 255. 258 — renalis anevrysma ingens fpu... rium, poft lapfum 67 Arte- /f , i " INDE fX. | "Arteriarum tunicae in anevrysmate non redduntur craffiores ^ 80 Arum * X06.212 :Arundo eof 'Afarum *213 -Asdepias *5i3 Afparagus *213 "Afphodelus .. *213 . Afplenium * 120 "Afer ^ * o uitg. 213 "Afhma periodieum ficcum cortice eruviano fanatum $4 f ragalus veni: "Athamantha "Sb, Wired fympathetici vices gerit ^heparfulphuris fluidum ^ 62 Atriplex | A "117 *&' haftáta et patula 104 : "Atropa ^14 "Avena 20r Avulfa manu brachium fanatum 254 »u. dina reu 206 oni B. 9019 Bai (Ferd. Iac ) epit i itiners- ria T *z - paleta flore albo 17 sBalnei aquae. dulcis ufus in, hydro- »; phobia . 48. feq. ABalneo. frigido dirae fanatae convul- «». fiones : 318. feq. Bartfia 208. Bellis 200, *93. 21 Betonica - * 14. Betu!a $15." 11I "Bidevs 203. "9» T: --— bipinnata - Bifcutelia *or4 Blafia 013 Boletus 915."144 - Boracis ope cremer tartari reddi pot- eft folubilis 96. feq, Brachii fra&i, fafciis nimis conftri- &i, fphacelus curatus : 231 Brachium paralyticum mediante ele- .. Üricitate perfanatum — . 126. feq. — polt avulfam manum, fanatum k 254 Briza *014 .Bremus 201.205 Bryonia * 113.214. Bryum: 212. *124. 214. i:Bübotj?^. 7$! *014. Büchbueri ( dndr. Elíae) Memoria : *299 DA .. 009. *215 Bupleurveg i EOS *dis Burggravii cám Comite Roncalli et Trillero epiftolae amoebaeae de ^ variolarum infitione : *U Burmanni (Nic. Laur.) Flora Con | ficse ex fchedis Felic, Valle col Tecla * - 205 Butomus: : * 21$ Buxbaumia *130 dos i 814:*138 Ciefiae m totam yall, perficiem obducentes.- os Ca&tus . *218 Calcu ! 58, *ina vice ex vefica pue- ri ex r.i . 148 Calculorum veficulse fellis cum fa. buio renali aialogia., 20:944 Calen- IND E.X. . Calendola & *215 . Callitriche .. 903 Aonltpas iioii 143. 208 Campantla,;;;. 14 m5:5298e *215. 216 *. lharbata suia (i2 XIO | "Camphorosma;: /* 216 , Cancrorum ünviatilióm eorumque lapidum noxius effe&tusin viro "74 ania rabidi ex morfu. hydrophobia ^ ü: orta, curata msllavs : - 46 * Capitis et faciei foetus o&imeftris "fingularis deformatio, ex lapfü ma- | : ttis gravidae per fcalam retrorfum --faBo | (158 "Capitis dolor perquam acerbus a . Verme, in nase üiniftra hofpitante, . , excitatus - | | 187.278 mine. $09. *216 | y..*bellidifolia. gren 114 Carduas sie) 0:402.209.*88.216 Carex, imis ssioiugs ESpoEp.ftroz "Carlüna — y1oti iE mioazteiinv*tgz Carpinus- (^ 3M veo 'arthamus Ms Y. abest xs 2 7h16 "arum *" 806 Fafpergenfis tilia praegrandis prope eppidulum Graefenberg:/. ^. *2t Catapagche R6 Catarrhns fuffocativus, cum hemicra- ., nia. etopalpebrae fuperioris: find. " ftrae paralyfi, curatus, et hinc füb- » : fequente coryza per 4. menfes ob- sftruente x5 5 70 077 865. 92167 Celtis «s o '*àró Cerithüreg! ^ "5 07 77 07 69/217. /Céntonculus ^ diieo- 06 UA] Cinéfarlà 20Y0- 2i Mh "TT I E ateinee perquam scerba a vernie, | - in nare finiftra MER EDEN exeita- . cretao:* 187. : :Geratophyllum 2io.*rr ; Ceraftium mioceby - Gerinthe 285 *089. - Cerus MN T LL. - Chabrontera , et ,*defcribitür . " inui s 016E - Chaerephyfium. : 200.217 . Chamaemeli olei deftillati:coloris di- ««. Verfitas unde2, |. 55. .Ghara MM IS Chelone acadienfis flore albo aW ;Chenopedium-. adire) 11909. *217 .Chinae cortex, vid, Coztex peruvia- nus .. x3iquiA ;Cholelithorum et fabuli renalis ana- , logia ^ s60944. Chondtilla .*94 Chrjftophnriava: Americana proce- , rior et longius fpicata "n AE "Chryfatidi infc&i innafcitur clavaria militaris croced.- 216 Chr "pe qnm | Cicbéiodr c as m) XXELUT i | Cicutae efficaciain senibus faucium Jet veli palatini venereis ^ Citta — piiso 1 "Ciftus^ ? 208 Jp ossib obi s eig. iL marifolius TS 1o Citrus — ens Clavaria : o C militaris crocca innafcitb? b : Cidofe | Cleshatis Hus i T" '€oerulea Pannonieq ^ ,c.602 3 INDEX. - Cleome viridiflora defcribitur 136 Clinopodium. *219 — perenne pulegii odore, maiora- -" mae folio, Batavinum - 1417 ONpeola |. '* Ie Ciyfteres vid. Enemata Cnicus *37 Cneorum *219 Cochlearía - 209. *220 — : foliis caulinis cordato - fagittatis " amplexicaulibus 112 Coloris olei deftillati chamaemeli di- "werfitas, unde? ^ $3 Comarum $08 Complicatio mira inteflini ieiuni, " eum metaftafi dubia 273 Compreffio externa producit ingen- 'tem tumorem ventris tympaniti. cum 64 Concrementum polypofe-fecirrhofum . inet extra V. P. cealitum graviffi- ' morum fymptomatum per 32. an- - nos feinvicem excipientium, cauf- NU. 52 Conferva 214. *139 "Conium *220 Conftri&io nimia fafciarum in bra- . ehio fra&to cauffa fphaceli — s31 Contagium variolofum, quid? — *rg tum imprimis viget, cum va. — 00 0 0 ' riolae iam fuppuravere *a2 Convallaria — *220 . Convolvulus *220, 921 — maior albus III Convulfiones à terrore produ£tae "118. feq. 9 T^ balneo frigido fanatae 118 Coyza ^ — c *93- Corallina *oot Coreopfis *ro8 Coris *o21 Cornus fylveftris fru&u albo Gel, 1 IIO Coronilía *o2I -« coronata 115 Corficae Flora Felicis Valle aucta *a0$ Cortex hippocaftani eiusque fal me- thodo Garrayana paratum , funt remedia febrifuga 264. et antifep- tica 267 — peruvianus debellabat afthma pe- riodicum ficcum - fingularis eff virtutis in co- hibendo fphacelo 243 Corticis peruviani vires multis iu morbis valde dubiae 15. imo ne- - xiae ib. - — ufus in hydrophobia 48. 49 Corylus *112 Coryza per 4. menfes obflruens fe- quebatur catarrhum fuffocativum, cum hemicrania et palpebrae fu- perioris finiferae paralyfi , cura- tum 167 Cotyledon *oot Crambe *oot Crataegus *522 Cremorem tartari folubilem redden- di methodus 95. feq, Crepis *83 Crithmum *222 Cucubalus 207. *222 Cupreffus *222 uH Gur- Curbinos et Curbinetta Mifpsno- um, pifcis, defcribitur : — aor Cutis flillans fanguinem fcorbuti- ' eum ti 193 Cycamen |^. -— 1222 Cynogloffum *222 Cynofurus 202.204. "202 Cyperus "222 Cypripedium "106 Cyrenea, planta, botanice defcribi- tur. j id z5:2429 Cytifus |... *223 * : PA i D. paüyis — | |. e 200 DIDENP TET *223 ERutUS, oS Lu. *223 Deco&um lignorum, mercurio fub- - límato nuptum, eft abftergens re- medium in ulceribus venereis 262 Deformatio fingularis faciei et capi- : tis foetus o&timeflris, ex Iapfu ma- tris gravidae per fealam retrorfum ' fatto 7158 Deglutitio laefa poft ufum pulveris . . radicis ialappae. 3 -— arefrigerioaeftatis vefpertino oría .. 4 - — inhcGico mus Deligatio abfceffuum vulnerumque rara commendatur 14 Delirium ex fpasmis abdominalibus ortum, mofcho interne dato fub- latum 259 Diaeta exs&iffima in fanandis anev- . rysmatibus obfervanda 23 Disgnofis certa vel incerta hydropis pectoris 289 * .&us ^ T L] L ^N B j3 ] T E x € INDEX. Diagnofis morborum. partium inter. narum topicorum fummis. preffa . eft difficultatibus. s 5 nra 252278 Diarrhoea varioloforum, quando fa- ; lutaris aut noxia ouM9 Diureticorum 'ufus in fcabie.epide- mica 202 *os$ . Doronicum "94.223 Drs$ba-. - 200.208.209 Dracocephalum.. 5... d sen Drofera euciiiursizsiqugo Drys |... 208 Düringianum. MÀ dy 41i defcribitur " *3- feq. Djfenteriae je UR 1759. fer , demicae fynopfis 00s Mfeq- 30b jane ifa 16 » Echium. -. I: *223.224 Elelricitas plumae pfittaci, et circa eam notata quaedam... 76 Ele&ricitatis ope brachium. paralyti. cum perfanatum minonmb — i&us in parajytico incaffum ad- .hibiti 8 Ele&uarium laxans pro fubie&is I ic- cioribus Ellinga urbs Franeoniae -— um *6.. 16 Elvela 215.146 Elymus. . o 204 Empetrum 21I Enemati admixtum mel rofarum le- thalia.fere excitavit fyeiptamae | | Enemstym magnam fal ilis ore copiam RE noxius cffe- 247 ian, 1 | 1 : j ] à kWMBEX | Epian, gallicum nomen luis aiiis A JAIbagNa eu: "mi IH 25234 | 488 Bpidemicae fcabiei therapia. per diu- refin | T "255 ost ^ . 201. 206 Epifielse amoebaeae IX. variolarum , ""inftioném : 'concernentes gs: feq, Epiftola: itineraria D. Ferd, lacob, : aieri o "T Equi in ventriculo. concretum topha: "ceum Meu imagnitudinis reper- tum ^ Det obodismqi auzverttad Equifétum ^'.- Wii agde des Erica . c2iigihides 19.458 380g Erigeron . diat -209. *95 Eriophorim : ^b "hu miror afia Éryngium Poveda s! Efchara - HEURE IBDUTOIUD IN t $5224 Evonymus i *à24 Europaea mufca vegetans defcribi- turo ; 215 Eupatorium ^ "9o "uphorbia *224. 225. 226 Et hrafia - 203. 208.*226 Euphrofine, planta, botanise defcri- CDI. end * 93 Exusdi cicutae efficacia in ulceribus * faucium et veli galatini. venereis m 261 Aet at.oot F z Vini ivoira NE oim en Faciei et capitis foetus o&imeftris - fingularis deformatio, ex lapfu ma- ». tris gravidae per fcalam retrorfum .. faüo. 158 Fagus na 3: Foetus forcipe Levretiana extra&tus Fafciarum in .brachio isis nimia ., tenftridtio producebat fphacelum 23i Faucium et veli palatini ulcera "vene- & rea cicuta curata ! r2 Febrem .excitandi artem empirico- . rum. quidam poffident : 7 Febrifuga virtus falis cozticis hippo- caftani, methodo Garrayana para- T CUN UTMS RUNS 264 Febris intermíttenis non femper. pa- . ralyfin tollit T 6 — tertianae nothae Peylavii- 1761. epidemice graffantis fchema 16. 18. feq. Fellis veficulae calculorum cum fa- bulo renali analogia 244 Femina. foetum femioffeum in oya- . rio finiftto gerens *92 Feftiica 201.204 Ficus "226 Filago AS 1: 300 226 Flora Corficae Felicis Valle aucta *20 | Menacenfis contindata - s] Flores chamaemeli dant oleum deftii- latum flavum, herba coeruleum 63 inita fanguinis enormis ex utero feliciter fanatus. | 162 - — exgenitalibus puellae vix in .. Jucem editae *280 35 -. o&imeftris emt icu deformatio faciei et capitis, ex lapfu matris gravidae per fcalam eM fa- . £to 358 E 96- uua Holfatici quidam aetitae rariores de: .« fcribuntur 51135 829] Hordeum - (got Humulus;. 05s 'itteq E sifus Hydoumii s 2002 -0vi1229M5 Fydrocele plerumque finifttam foro. oj partem occupat *173. :quomodo .. oriatur "187. feq. moss rin ..türfarcocelen |... 7189 Hydrocoty!e io *229 Hy«drophobia: curisgangraena. fubi- , tanca inteftiniilei conjunta 72.feq. - 6X morfu eanis rabidi orta, fana- gata, BEH.ni4H niu Tai i Hyaropis pe&Goris certa vel incerta , diágnofis 389. fola paracentefi ad tempus curandus morbus. .;.,.292 Hydro - farcocele id. Besiéeigpdna- ^ ,eele. £132] 3H Iyofcyamus 201. *230 Moeteeemn ob. vaporem " 3peautius- ore hauftum virilitas s atiffa et feliciter recuperata 293 - fucco infpiffato hyfteriég sfféóro 40 ^tfanata Hyoferis "Haegai sud *s7. 230 Hypericum . .— 902 Hypnum or2.*r127 Hypodhabris 36! PA j 55 202. "80 ^ nfpiffato: fasti | wii y lafione i oed 251, 202, *I0I iqithyologiae Hifpanicae fraiupta a* 510 £oe 99 Ieiuni inteftini miracomplieatiojenm ieatiogc . meta lai dubia tiis 2978 | Illecebrum . 3h «em eb srbivARO - 1 liei inteftini. gangraena fubitanea , ,u63g ARGIS plaps nfl yo 3 um ns zixfloq,ii4402 3 ori | hdinijohe Fk v dne: E . gicum luis Indica dde di Ny a f em Iffans, conf, mous XC mu —! Devretiana forcipe extra&us! 4 — menfirofus : m — femioffeus in'ovario finiftro r ..pertus 1:9$q 2512202 03a; ss Infantismoxpoftpartum fluxus men- . — 3 :*980 (PAERUS mr E neum praceviam FERE Sbfolutus — — Ludos 3 Inguinis finiftri tumor in infante fe- , . meftri i immanem puris foetidi co- plam fundens... (.. 975 Inoculatio variolarum vid, Variolae. Infe&ti pupae innafcitur nlavinis mi- -— . litaris crocea .. 216 — igfitionem variolarum. vavióiitiddtdl: | .« epiftolae amoebaeae IX.*17.-conf. e Variolae, : gád ub &ilal Internarum partium morborum to- picorum diagnofis. Tummis. preffa . eft difficultatibus .ch4273 Inteftini ieiuni. mira complicatio., cum metaftafi dubia, —...,..973 — ilei gangraena fubitanea, "1 . fignis plane infolitis EM ; -— qouléaanstconvtuke Cos-egr. ana lris | 202 Mfenacenfis. agri flirpium fnopfis d methodica continuata Lsuicsrizo Islandicarum ftirpium fponte dref- centium enumeratio ^. '' 203 idfekófia epiftola D. FerZ. Iac. Baie- ri (QA 22 Iuneus " .. 399 206 Iungermannia: /^ — 012.213. *131 uniperus 211, *116. 231 Óxia |. nbtHsman: 7231 itus K. Koenigia EN 205 Qgt QUU i toi T r 1 i Lá£&uca Y :*93 Lagoecia *231 Lagurus *031 Mpiciuina Solenhofenfis defcribi. etur: ^ *14 batoider, falina, terrea materia, poft "faepius inie&Qa enemata, nimiam — falis communis copiam in fe con- - 'tinentia, peranum exclufa 250;feq. Lapidum cancrorum noxius effcflus jn viro TENA DePEUE 402, *86.231 Lapfusi in regtonem. lumbarem déx- "ttam effecit ingens anevrysma fpu- rium arteriae renalis - 67 — atris gravidae per fcalam re- . trorfum faftus, cauffa fingularis , deformstionis faciei et capitis foe. "fus o&imeftris 158 Mesas D^ ATI. 232 "A4 Lathyri (pecies | lutea | (116 Lathyrus 202, 209. *232 Lavandula 7232 Lavatera | "232 Laurus 2222 Laxans ele&tuarium pro fubietlis fic. cioribus ^om M 3 Lemna *t06 Leontodon 200, 209, *Qr- Levretiana forcipe extratius foetus Libanotis Rv. E Lichen - 213.*133 Lignorum decoctum, mercurio fub- limato nuptum, eft remedium ab- - flergens in ulceribus venereis 262 - Ligufticum | 206 Liguftru *233 Limofel!a 208 Linckii (Chrift. Lu. Frid.) 'Thera- pia fcabiei epidemicae per diure- ofin .255 Linum | 202. 206. *2353 Liquor abftergens Stoerkii in ulce- . .Yibus venereis 262 —. fumans ex ftanno et mercurio füblimato paratus, eiusque fingu- -laria phaenomena 60 Liquoris: nitri fixi infignis ufus in . -fcabie epideznica *274. 279 — ad de: egendam vinorum mango- nifationem vicem gerit hepar ful- phuris | 62" Lithefpermum *233 Lochiorum ex fuppreffione phthifis . abdominalis orta curata *o84 Lolium 201 Lo- LNDEX "Lonicera | *23: | Totus 203. *233. 234 Ludovici tin&ura martis aquofa, ex- terne applicata , fiftebat haemor- rhagiam uteri enormem 163 Lues Indica 87. variae eius denomi- nationes 88. omnes fere nigritae eadem afficiuntur 88. | Europaei . raro ibid, diagnofis eiusdem ibid. -prognofis 89. curatio 89.90 Lupinus varius EC Lychnis 207. *234 Lycoperdon 215.*148 Lycopodium 211. "I2I. 234 Lycepfis. 202 Ly(imachia -.203. *234 — dferpillifolia defcribitur . 144 Lythrum 202.*234 | M. Macbuelo, pifcis, defcribitur ^99 Maculae caefiae totam corporis fu. - perficiem occupantes 253 Malva - . 90t."*234 Mangonifationem vinorum detegen- tis liquoris vicem gerit yen ful- ^ phuris 62 Manum poft — brachium fana- -* tum (05 954 Mürchantia 212." 131. 235 Marmoris tabulati fiffilis lapicidina ... Solenhofenfis defcribitur — 1M Marrubium "235 Martis tin&ura Ludovici aquofa, ex- ' terne applicata, fiftebat haemor- fhagiam uteri enormem 163 Maftupratio paralyfeos infanábitis cauffa "* Materia falina, terrea, lapidea, poft ; "faepius inie&ta enemata; nimiam fa- -.lis communis copiam in fe. conti- nentia, per anum excreta 250. feq. Matricaria | 203. 209. *; Medicago .. 199. *235 Melia - MERC Meililotus Polonica Linn 5E Meliffa —t Melittig ^ Uisdes Melrofarum, enemati adaiixtunf, 1 thalia fere excitavit fymptomatai ia virgine Memoria Bücbneri - *299 — Ginanmi .. . *897 — Trevi ERIT. —. Werlbofii .*a89 Menfium fluxus puellae vix in lu-- cem editae 2.1 *o80 Menyanthes .05.*236 Mercurialis. C "415.236 Mercurii ufus ad ,praecavendas va- - giolás "40. 64. in iuvene fruftra- "meus : c *40.41 Mesgorius fublimatus et aide - dant liquorem fumantem ,. cuius ,fingularia quaedam phaenomena , defcribuntue us 6o — — deco&to lignorum nuptüs, eft | X remedium abftergens i in ulceribus venereis 262 Mefenterii ponderofum et monflro- fum fteatoma Mefpilus Mctaftafis materiae Poritenaei ini fante dubia 7167.1 170 *2: i * Metho- P lem reddendi j 95 . Mnium dis 212. .*122 . Mochara, pifcis, defcribitur — 100 Mola fingularis , adnata, prolapfa , . necans in vetula , 270 IMolae fünt vel verae, vel fpuriae 270 Momordica | *936 . Monftrefüs puer, cui alius imperfc- .&us, Accretus I "I Monftrum ovinum . .154 Montia 205 "Morborum. pui disi internarum to- picorum diagnofis fummis Pera - eft difficultatibus "Morfuli antimoniales Kuriekeli? ifi : Us malignis, ab acido fermentato excitatis - j iii ^ 19I x , Mofcbi virtus interna in delirio ex - fpasmis abdominalibus 259 - ufus in hydrophobia - 48:49 "t Mii omaia vids "^ (758: feq, '" Mucor : *149 "Muliebribus ex ovis molae verae "^ enafcuntur 279 ;Muraena, pifcis, defcribitur — 104 : :Mufca e verme per rares excreto na» ta defcribitur 278 Mufca vegetans Europaea defcribi- tur |. 215 Mufcularis motus vitia 38. feq. Mufeum. Düringianum Hilpoltfeei- . tii defcribitur *3, feq. Mufti, fuper prunis bullientis, va- [T noxius 196 I N D E X. "Methodus. cremorem tartari folubi- - e a édunt effe&um in uleeri- - M yofotis : 202. 2^5. *336 Myofurus | | *236 . Myriophyllum 910. *111- ..Myrtus Nx , N. Nardus 204 Nare in finiftra hofpitans vermis ex- . eitabat hemicraniam rebellem et ' perquam acerbam 187. 278 - Narium haemorrhagia primis vario- larum diebus falutaris 175 Nafturtium Auficiacum Crantz. 113 * /:Nerium *236 Nitri fixiliquoris initiis ulus in fca- * bie epidemica *274. 279 | 0. : Obfervationum, farco-hydroceles ra- rae magnitudinis hiftorias exhi- bentium, triga *159 Obftruttio alvi et fcybala indurata ^ faepius funtcauffs haemorrhoidum coecarum et fipentium ^ 9 — -— pertinaciffima plurium men- fium, et confluxus fymptomatum in una aegrota: 245 AOcymum — *237 Oedematofus pedum tumor chroni- £us, minus tamen noxius 49 Oefophagi paralyfis poft ufum pul- veris radicis ialappae 27 — 8 refrigerio aeftatis vefper- tino orta 4 —4 -— inhe&ico 4. Olea vo fagg XX Olei 4NDE X . Olei deftillati chamaermeli coloris di- verfitas, unde? n. cuc Onania pseinere infanabilis cauf- | 5 c'x8 SS 'Ononis doa. *237 Onopordon odit. pe Ophiogloffum - 2II.*119 .. Ophrys 210."104 Opiiufüs in variolis noxius — 181 'Orchis . 9x0. *102. 237 * Origanum *937.238 Ornithopus | ^*938 Orobus : 5 908 : Osmunda 211.*r19 ' €thonna *1oo - Ovario finiftro inclufüs ptt fe- * - mioffeus T $2 Ovisex muliebribus oracle | . lae verae 270 Ovis monftrefüs 154 P. Palatinatus fuperioris gemmae fndi- genae, minerae et falia enume- rantur - *6 Palatini veli et faucium wIcera ve- nerea cicuta fanata 261 Palpebrae füperieris finiftrae para- lyfis et hemicrania, eum catarrho fuffocativo, cüratae, et hinc fub- . fequente coryza per 4. menfes ob- . firuente . Papaver I TY67 202,208.*238 Paralyfin febris íntermittens mon — femper tolit | 6 - Paralyíis a terrore orta 126 251 — palpebrze Am fiia" et &ricitate. priis, 126.feq,.- Paris. ime DASS Parnaffia | iiombus Hon MC Partus forcipe termínatus . 9s d eft (084 — - praeternaturalis, obmanumprae- - viam, congrua verfione abfolutus | 83 . Pafferina *038- Paffo hyfterica füeco eius in. — fpiffato fanata E 1 Pafloria burfa minima "4 — PeBoris hydropis certa vel imeerta — | diagnofis 439. 3 Pedicularis 208 Pedum tumor oedematofus chroni- cus, minus tamen noxius 49 Paralyfis oefophagi poft ufu ris radicis íalappae |. ! Es - — à teiriperio aeftatís. viens E no orta | NA 4 — -— in he&ico | hemicranía, cum catarrho fuí cativo , curdtae, et hínc fu quente coryza per 4. menfes ob- firoente , Xepo Paralytici nom fanati hifforía — 1 Paralytico elc&ricitatis itus fncaf- 1 füm adhibiti 9 Paralyticum brachium mediante ele- 1 | - gemellorum, quorum prior fa- — cillime, alter infitu praeternatu- — rali, vi dolorum tamen , exchufié E Pola. V'aila Mignon, , piens Ej defcribitur | E y 3 INDEX, Perca obfcura, aeuleata, ringens, du- dia, pifces, defcribuntur 103 Peruviani corticis vires multis in | morbis valde dubiae 5. imo no- xiae ^ ib. e ufus in uücophobha 48.49 Pernvianus cortex debellabat afthma ;periodicum ficcum 37 —- — [fingularis eft virtutis in co- bibendo fphacelo 28 Peucedanum *239 Peylavienfis dyfenteriae 1759. epide-- micae fynopfis. 14. feq. -- febris tertianae nothae 1261. epidemice — graffantis — fchema 16. 18. feq, Peziza 915. *147 Pliaenomena quaedam fingularia li- quoris fumantis ex ftanno et mer- curio fuüblimato parati 60 Phalaris bulbofa 105 Phallus *145 Phafcum 215." 121 Phafeolus trilobatus defcribitur 132 Phillyrea *039 Phleum 202 Phlomis . : .239 Phoenix *239 Phragmites, planta, botanice defcri- bitur — / 94 Phthifis abdominalis , fione lochiorum orta , *284. feq. Phyfiotechnotameion Diringienwe Hilpeltf'einii defcribitur * 3. feq. Picris *81 Pimpinella ex fuppref-. curata - "239. Pinguicola 205 Pinus . * 112, 239 Pifces quidam, jin Hifpania obvii defcribuntur -» 09. feq. ; Pifcialus, pifcis, def-ribitur 103 Piflachia : soos "240 Pili .. 809. *239. Plantae minus cognitae, aut novae illuftratae 132. 146. fcil. Phafeo- lus trilobatus 132. Aefchynomene aculeata 134. .Cleome viridiflora X36. Saponaria graeca 138. Gyp- fophila laricina 138.. Arenariagyp- fophiloides 139. Arenaria tetra- quetra 140, Galium graecum 142, Staehelina fruticofa 142, Lyfima- chia ferpillifolia 144 - vi antifeptica gaudentes funt et febrifugae 269 Plantago 200, 205.*240 Plantarum agri Ifenacenfis fynopfis methodica continuata *79 - genera nova, aut accuratius ob- fervata, earumque fpeciés — : 93 — in Islandia fponte crefcentium enumeratio 203 — terram, vegetabilibus deítitu- - tam, intra anni fpatium occupan- tium, enumeratio 198. Plantas circa quasdam fingularia ali- qua notata 104, fcil, circa Atripli- cem haftatam et patulam ib, Ama- ranthum graecizantem ibid. WVz- ticam foliis profunde laciniatis, femine lini 105, Gramen foliis junceis oblongis, radice alba 10$: Phalaridem bulbofam 105. Arge- monen flore albo, fa:pe tripetala XX2 106, ANDEXkX. 106. -Chriftophorianam America- | nam preceriorem et longius fpica- | tam 107, RefedamPhytevm. 755, 1307. Clematidem coeruleam Pan. fionicam to7. "Potentillam 108. 'Ci- ftum marifolium 108. Sedum fo- liis tetetibus, caule foliofo umbel« Jato humillimo 10$. Geranium pe- - traeum, cicutae folio, radice craf- fa 10g. Arenariam mediam ib. Se- feli foliis linearibus triplicato-pin- natis, caule vaginofo ibid, - Sefeli pimpinelloides 109. Libanotidem Riv.ibid. Cornum fylveftrem fru- &u albo Gre], 110. Campanulam barbatam ib, Gentianam foliis am- plexicaulibus, floris fauce barbata - Hall 1113; Convolvulum maiorem album ibid. Verbafcum floribus aggregatis, foliis rugofis glabris ibid. ^ Nafturtium Auftriacum Crantz. 1133. Cochleariam foliis caulinis cordato - fagittatis ample- .. Xicaulibusibid, Paítoriam burfam minimam 114. Cardaminen bel- Jüdifoliam ibid. Arabidem foliis ' ovatis, vix dentatis, fcabris ad terram confertis ibid. Coronillam coronatam 115. Lupinum varium ibid. Melilotum Polonicam 116. Geniftam Sibiricam ibid. Lathyri fpeciem luteam ibid. Viciam Ivif- folianam et Benghalenfem ibid. Chelonen acadienfem flore albo 117. Scutellariam alpinam et 1u- pulinam ibid, Dallotam flore albo ibid. Clinopodium perenne pule: gi T maloranae folio, Batavi- 2 » num ibid. Bidemtem bipinnatámt 118. Anthemidem millefoliam 118 — — Pleuriticus dolor cum — con- |. iunüus . . | 376 Pleutomertes olea et Hifpanorum Lengua ovni wn" Vea Plumae pfittaci ele&ricitas, et circa ' eam notata quaedam — it of* 76 Plumarum aduftarum fümo ferefüf- ^— focata puella 8. annorum, per ve- - tAefePionem morti erepta ass. - - fuffocati pueri fc&io ana- tomicá prm Be Pd, ,.. p 201. «204 Polygala . 400.209. *241 Polygonum 201,004 13 Polypodium . . |... | ,e1n*u9 Polypofo eisthotome. .concremen« tum, in et extra V. P, coalitum, graviíffimorum fymptomatum, per^ — 32.annosfeinvicemexcipientium, - cauffa mu" | Polytrichum -sIni123 500 Populus sup i 3 Potamogeton ("o 1 -. Potentilla 108. 199, 208 Poterium. "Hp Potiuncula analeptica aeger morti proximus reftitutus *o62. Prenanthes ^ je Primula *041 Procicentia vaginae. uteri curata 41 Prunedlla — . 200, 208 Pfittaci plumae ele&ricitas, et circa - eam notata quaedam 96 * Pteris Jor."100 | — Puel- INDEX Puella. aliquot. dierum. menftruata *280 -—:9. annorum a fumo plumarum "aduftarum fere füffecata, per ve- paefc&ionem unt erepta 155 Puer monftrofüs 15e Püeri a fumo Wiléja aduftarum vocati fe&io anatomica —. 157 — cutis fanguinem. ftillans fcorbu- cum; 741 (5 iH 193 — qe. vefica caleuli : 58. una vice ex- 4848 - Pulmo finifter puellae femeüris re- - condebat- faccum immanem pure: 276 . tradi 3 fgiffo-ss albido repletum . Pulionaria ^ ^ Un25/905. *241 Pulvis M tadii: albus ^ xo Punica Tp . p ?24t Püpae intei ianafeitür clavaria mi- litaris crocea 216 Peiperi ( Henr, Guil.) Differt, de cortice hippocaftani, citatur 265 Pure fpiffo et albido repletus faccus án pulmone finiftro mom feme- ftris repertus 276 Puris immanis copia ex tumore in- inis finiftri puellae femeftris p o 275 Purulentae materiae metaftafis in in- - fante dubia - 276 Pyrola 207 Pyrus- *241 Quereus 27 ! R. Rabidi canis éx merfü hrarphobi orta, curata Raia, Hifpanorum Mac/uclo, pif cis, defcribitur 99 — rhombea; pifcis, defcribitur 99 Ranunculus 200,208 Renalis arteriae dextrae anevrysma ingens fpurium, poftlapfum | 6y — ipsom et HERUM analogia 244 hdi sepnisds lii l1o7 Rhamnus «77241. 242 Rhinanthus . 208 Rhodiola $11 Riccia | 212 Ricinus *242 Rentalli, 'Cófhitis, et Trilleri cum | Burggravie epiftolae amoebaeae de variolarum infitione *17 Rofirum mel, enemati admixtum, - lethalia fere excitavit fymptoma- ta in virgine *24. . Rosmarinus. ?242 Rubia ?e4a Rubio, pifcis, defcribitur 104 Rubus 202.208 Rumex 200,006, *o42 Runcina, planta, botanice defcri- bitur 94 Ruta *242 pur Sabuli renalis et dholelithorum ana- | logia 244 XJ Sagina ü Sagina | 905 Saginia 200 Sagittaria 243. Salcommunein nimia quantitate ene- matibns additum. peífimos produ- - E effectus 17:946. 247 , merum per fudorem. excretum - 247 Salina, terrea, lapidea materia, poft. faepius inie&ta enemata, nimiam fa- . lis communis copiam in fe conti-.. nentia, per anum exclufa. 250. feq, Salis ammoniaci. fpiritus ufüs inter- : nus noxius potius, quam faluta- : Tis $0 — corticis hippocaftani , methodo Garrayana parati, virtus febrifu- ga 264. et antifcptica 267: Salix . $10, 211." 113 Salfola . *243 Salvia *243 Sambuens (T4 Sanguifera vafa, poft avulfam a bra-- chio manum , nullum plorabant fanguinem 255. 258 . Sanguinis fluxus enormis €x utero feliciter fanatus ! 162 — — ex genitalibus puellae vix in ]ucem editae *480 E füitlicidiumfcorbuticum ex fuper- ficie corporis 193 Sanguiforba " 905 Sanicula | Bc! Saponaria *244 — graeca defcribitur 158 Sarcocele in tefle finiftro frequentius gccurrit, quam in dextro *173.feq. ) INDEX. — "89. feq, nog eft farc oma *:75.feq, fed. fcirrhus tefticuli *z77. oritur. animia humorum congeftione ab , bftru&is vifceribus.in vafa geni- talia cea&tu *178,- et.inflammatio-- e teftis ipfa *177. 182. feq. . quad4 auto m confen u confirmatur *1g ; ffésdendum Lui: : inlo; re- E futatur *196 Sarco- hydroceles rarae maguitudi. - mis hiftorias jene obferva- | tiones "eg "-— "*162, feq. ^ . Satureia - . "244 Satyrium ^ i157 757810, * 104, 1 Savla, EL deferibitür: ^ .100 Séxifraga | -' 900.207, *244' Scabiei:epidemicae definitio *269, diviflo*eó63. figna *n64. cauffae . *264. feq. ay aa 271. meden- : di methodus *a71, 276. feq. per diuretica inprimis liquagen. " fixi —. -— therapia pér dlureia oss Scabiofa. , 202.205. 4. Scirpus 304. "ul Scirrhofo - polypofum concremene tum, in et extra V, P, coalitum, - graviffimorum fymptomatum, per 32. annes fe invicem excipien- - tium, cauffa (52 Scleranthus ^:900.207.*249 Scomber, pifcis, defcribitur 101.10$ Scorbuticum fanguinis flillicidium ^ , ex füperficie corporis 193 Scorpaena, pifcis, decribitur 100 — Scorpiurus *94$ Scorzonera "$e e$. ero-^ alWdVEYX | Serophularia *245 . Scutellaria 202 o8 pira et lupulina 117 ., Scybala indurata ,et alvi obfiru&io . faepius funt cauffa haemerrhoi- ... dum ececarum et fluentium 9 - Se&lio anatomica pueri a fumo plu- marum aduflarum fuffocati | 157 Sedum | 207 ..*7 : foliis teretibus, caule foliofo um- . bellato humillimo- 108 Selinum ! 202 . Seminum hyofeyami ob vaporem in- . «autius orehauftum virilitas amif- fa et feliciter recuperata 293 . Semioffeus foetus in ovario finiftro - .fepertus .. 82 "Senecio . | . 199. 209.6 245.246 Serapias.. *105 Serpiginola ulcera, ex nimia falis . communis copia enematibus addi- ta, in tota corporis fuperficieorie- |. bantur. 247 : Serratula. 209. *90 . Sefamum *e46 Sefeli - *246 .* folíis linearibus triplicato-pin- . natis, caule váginofo 108 hh pimpinelloides 109 . Sherardia. *246 . Sibbaldia 206 . Siderids . *246 'Siiene. . *246 ' Sinus frontalis eft fedes vermium . per nares excretorum 285, | quo- módo ibi generentur 287 -....299.* 246.247 - Sifymbrium Smilax *444 Smyrniuni *247 Solanum dog Solenhofenfis lapicidina defcribitur *l4 Solidago Y *96 Soelubilem reddendi cremorem tar- tari methodus 95. feq. Sonchus 202.*82.247 Sorbus 208 Soterius fons prope Graefenbergam nuper dete&tus "o1 Sparganium 210.*110 Sparus, Mocbara Hifpanorum, pif- cis defcribitur 100 — fSavla Hifpanoram, pifcis, de. fcribitur 100 —- lineatus, pifcis, defcribitur roo Spartium *247 Spasmis ex abdominalibus ortum delirium , mofcho interne dato fublatum ' 259 Species generum plantarum novo- r&m, aut accuratius obfervato- rum — 93 Spergula | 202. 20y Spermacoce capitata defcripta etde- lineata 146 Sphacelus a caufa interna exortus fanatus 226. feq. - eviexternanatus curatus 231. feq. Sphagnum 211.*121 Spiraea 2^2,20g Spiritus falís ammoniaci uf:s inter- — , nus noxius petius, quam faluta- ris $0 Splachnum .213 "7NDEX "Squslus, pifcis, defcribitur ^^ too Stachys 202. *248 Staehelina fruticofa defcribitur 142 Stannum et mercurius füblimatus dant liquorem fumantem, cuius fingularia quaedam pliienomena defcribuntur ! 60 Statice . 206. "248 Steatoma ponderofum et monftrofum . :jn mefenterio repertum *167.170 - Stellaria ex füperficie corporis 393 - Stirpes minus cognitae, aut novae illuftratae | 132. 146 Stirpium agri Ifenacenfis fynopfis methodica continuata. . ^. *79 - in Islandia fponte srefcentium enumeratio 203 Stoerkii abílergens reme dissi in ul- ceribus venereis . 262 Stelle ( Georg. Baltb.) 'Triga obfer- vationum . farco -hydroceles rarae magnitudinis hiftorias exhiben. tium Es 6] Succo hyofcyami infpiffato hyisrics affe&iio fanata 40 Sudor largus cito fuppreffus cauf- fa catarrhi fuffocativi 168 /'Sudore, poft faepius applicata ene- mata nimia falis communis copia impraegnata , merus fal eiicieba- - . tur 247 .Suffocata fere a fumo plumarum aduftarum puella 8, annorum, per venaefettionem morti erepta -Suffocati a fumo plumarum. adufta- ' rum pueri fc&tio anatomica 152 | Stiilicidium fanguinis. fcorbuticum : I59.— "nn, Sulphuris hepar fluidum vices gerit - atramenti fympathetici Midi 7 Sulphuris hepar vicem gerit liquo- ris ad detegendam vinorum man- gonifaionem " ^ ^ 62 SwerHg 0901-29 HYMN MEE Sympathetici "atramenti vices gerit — hepar fulphuris fluidum 62. Symphytum *248 Synopfis methodica ftirpium agri Ife- nacenfis continuata — — ^79 f — | *248 Tamus .*048 'Tanacetum *92 "Tartari cremorem folubilem redden- di methodus 95. fi ec "Terra, vegétabilibus deftituta, quas intra anni fpatium protulerit plan- tas 198 "Terrea, falina, lapidea materia, poft. faepius inieta enemata, nimiam falis communis copiam 'jn fe con- tinentia, per anum exclufa 250.feq. "Terror producebat diras 'convulfio- "^ nes 113. feq. — paralyfin brachii 126 -"Teucrium *248. 249 "'Thali&rum- | "'Fherapia fcabiei epidemicae per : diurefin *e55 'Fhlafpi 800. 209. *349 "Fhymus ] 208. *249 ' 'rilia praegrandis Cafpergenfis pro- — pe oppidulum Graefenberg— *at.- ."Tillaea 205. -Finüura martis Ludovici aquoía, ex- 20$ .— externe applicata, fiftebathaemor- rhagianr uteri enormem 163 Tophaceum concretum in ventricu- le equi repertum, ingentis magni- tudinis 716 "Topicorum partium internarum mor- borum diagnofis fummis preffa eft difficultatibus : 273 Tordylium 203. *250 Trachinus "T rigloides, pifcis, defcri- bitur 102 Tragopogon *31,940 "Trapa *250 "Tremella . 214. *138 Trewii (Chrifl, Iac, ) Memoria "315 1 'ribulus **50 "Irifolium 200. 209. "250.251 'Iriga obfervationum farco- hydro- celes rarae magnitudinis hiftorias exhibentium "159 Trigla, Hifpanorum CZabrontera, — pitcis, defcribitur 101 * "[riglochin | 206 Tvilleri et Comitis Ronealli cum Burggravio epiftolae amoebaeae de variolarum infitione *i7 "Triticum 205 'Tubipora *251 'Iumor inguinis finiftri in infante .femeflri immanem. puris foetidi copiam fundens 978 e pedum oedematofus chronicus, minus tamen noxius 49 - ventris tympaniticus a compref- fione externa OortuUS — — 64 INDEX. 'Tunieae arteriarum in anevresmate non redduntur craffiores 30 1 uffüago 199, "97- Tympaniticus ventris tumor a com- preffione externa ortus 64 JTypha - "ire J. Vaccinium 2^6. 207. "252 Vagina ex uterina exitum molien- tes haemorrhoides AS Vaginae uteri procidentia curata Az Jaila, pifcis, defcribitur 15 Vaillantia *116 Valantia *352 Valeriana 204.*2:2 Valle (Felic.) Flora Corficae — *205 Vapor mufli fuper prunis bullientis noxius 196 Vapore feminum hyofcyami ore in- cautius haufto virilitas amiíffa et feliciter recuperata 293 Variolae funt vel verae, vel lym- phatieae, vel fpuriae "1. verae . hominem haud bis vel pluries ag- grediuntur *19, 292. neque per in- fitionem iterum excitari poffun: *oo, non omnes homines iisdem funtobnoxii *2r.tum inprimis con- tagiumearum viget, cum iam fu p- puravere *292.perlitteras communi- cari poffunt*o5.pus earum poft plu- res menfes adhuc contagiofum e(t ?23. benignitas vel malignitas va- riolarum non a centagii, fed a fo- mitis qualitate et quantitate depen- yy det ampex - — det *23. Groenlandis usque ad an- num 1733. ignotae "33. nec prifcis - Medicis cognitae *33. feq. ab Ara- bibus primum accurate defcriptae *47. endemium easdem morbum fuiffe in Aegypti aut Arabiae qua-- dam provincia videtur "39. prae- fervationes a variolis variae, fed fruftra, tentatze "4o. per infitio- nem excitátae longe fecurius na- — turalibus decurrunt *41. variae infitionis methodi defcribuntur «Ar.feq. praeparatio corporis an- te infitionem *43. contra infitio- nem argumenta *51, feq. et ad il- 3a refponfiones *z9. feq. Variolarum infitionem concernentes epiftolae amóebaeae IX. — "17 ^e quae Vinariae a menfe Iulio 1767. usque ad finem Februarii 1768. epidemice graffabantur, hiftoria | : 172 Variolas fpurias inter et veras dif- crimen 173 Wariolofum contagium, quil? *15 Variolofus fomes, quid? *19, fi fe- mel in homine deftru&us, num- quam hic variolis iterum obno- xius erit, 75;4, *22. ubi hsereat, " incertum *40. . per infitionem op- | gortune deftruitur *4I WVafa fanguifera, poft avulfam a bra. chio manum, nullum plorabant fanguinem 055:258 Vegetans mufca Europaea defcribi- tur 21f Veli palatini et faucium ulcera ve- nerea cicuta fanata 261 Venae et arteriae , poft avulfam a- E brachio manum, nullum plora- | bant fanguinem 255.558 — portae polypofo-fcirrhofum cop- annorum, a fumo plumarum adu- flarum fere fuffocata || 155 — faepius iteratae ufus in fanan- - de anevrysmate cera cicuta fanata ceum concretum ingentis magni- tudinis - T16 Ventris tumor tympaniticus a com- preffione externa 64. Veratrum *052. 253 Verbafcum 201,*253 — floribus aggrecatis, foliis rugo-- fis glabris Verbena Vermes per narcs excreti NOI "253 277 Xermis, in nate finiftra hofpitans, crementum graviffimorum fym. — ptomatum, per 32. annos fe invi- — cem excipientium, cauffa 52. ? Eu Nt VenaefcBionis efficscia in puella 8. — og.feq. — |. Venerea faucium et veli palatini ul-.— | 261. Ventriculus equi continebat topha. m [, » excitabat hemicraniam rebellem | 3 | et perquam acerbam 187. 278 Vermium per nares excretorum vàa-- fia recenfentur exempla 80.feq. — .— fedes eft finus frontalis 285. eorum ortus unde? Veronica 199.203.9253 Veficà urinaria pueri continebat s ca 297? — APMASDEX à . ealeulos, qui una vice feliciter ex- trahebantur 143 Veficulae fellis caleulorum cum fa- bulo renali analogia 244 — NVetulaemola fingularis, ednata, pro- lapfa, nccans 070 Vicia — 209, 20t, *253 — Niffoliana et Denghalenfis; 116 Ninariae anno 1767. et 1768. epide- mice graffatarum variolarum hi- ftoria 172 Vinea TH. Vinorum mangonifationem detegen- . tis liquoris vicem gerit hepar ful- phuris 62 Vio!a 200, 210, "IOI Viridis feminae aegrotantis urina : 253 Virilitas, ob feminum lyofcyami vaporem incautius ore hauftum, amiffa et feliciter recuperata 293 Vifcum *115 Vitex - "esa Vitia mufcularis motus 38. feq. . Vicera faucium et veli palatini ve- nerea cicuta curata . 96I .— ferpiginofa, ex nimia falis com- munis copia enematibus addita, in tota corporis fuperficie orieban- tur Viceribus in malignis, ab acido fer- mentato excitatis, antimonium erudum fingularis eft efficaciae I91I 247 Vmbilicalis funieulustüisruptus ncc deligatus infantibus receas natis mon facileinducit mortem — 958 T.* Ds iw . LI CONS * Vrina feminae aegrotantis viridis 283 Vrinaria vefica pueri continebat sg. calculos, una vice feliciter extra- &os 148 Vrtica *O5I — foliis profunde laciniatis, femi- ne lini 105 Vteri ex vagina exitum molientes haemorrhoides 45 — haemorrhagia enormis feliciter 7 nel 162 - mola fingularis, adnata, prola. pfa necans in vetula 270 — vaginae procidentia curata - 4t Vulnerum abfceffuumque rara com- mendatur deligatio 14 W. Werlbofii ( Paul, Gott]. ) Memoria i *289 X. Xiphias, pifcis, defcribitur Yawr, anglicum nomen luis Indi- cae 38 Zannichellia 102 106 sé " - * E Ls at P - i^ A D Nw. A LJ Á4 ME S "- zii 2d Olferv. X1. pagg ^b e : LUE cer ma ze v osx MA diee Vise: iiS Tace, Eo MR L4 Mes b T. - ll ^ 4 &) Offer. XXXUL . pg: 86. u NN N NS NRW WS Es PS woe arae a pl e ] me von. D" * ETE 2: 2 - it "Icd Laon or T a ds, P L m Tee nn ceti eI oa d " 4 j ! g rcs d od ! j J y ^l 7 P Cu . AX wa x. OM UO. Wa. AA IV. nL A P ; * Mordukits * 4 4 iid d - id Dbferv Xxx. pep 126: DUE 4. ey, oTiesLe wer wa " T TUS 2! ON "bed it Pe ) MEN " Pu E: a ut NAM UN eH et. SN C. C IV. do ddhol. Oo . c X1 DURCRU oQX poo . 0 (77 L1 5 7 E c di Ox ad Über ALIA e ; ferv. XAZVI. (e IM P ; 77, JA. Pai ? : Ov. /. pend. orn. 1V.JN b 2 T LL 7 [c : | l NS: t h $ Ud dd. tr 1 , ' n MT. ' [ I 1 / N j i ^ d Ia ! yy , lU j y í ! ! 4 i wn ud " ! MAS ( 1 , | — * b DE be yd WA I ET | LN 43 ü j ^ 7 i N " ji * e ! $ E 1 " I | der u Í , ] ^ - UTN ' ! i l ANTI AT ELA Me ] M Y -- , m 1 ( m i , i " 2 n À ! / , 1 I 2 " | . j^ yes t t | ! i j ' ! I i TANT 1 ] D ; ! 1 L e " L , d "In pu / t i ! emm , L1 i ! | "t V LOT e 'N M | NM sah 1 l y | W^ * Í ph [ 4 [c2 | * z t " -— 1 « 1 ' Y c 1 i i 2 j A x i EU Coo, 1 - DEI ( | ' Zu À j , hot ANY, "n fà n FATE M OPUS LT PM DN" 1 LN DT n " Past AN. ide ROO VN j » h l £4 i LU eb d * Au SM m m onde d Tru wn h e x TOY NA , MEE LN , 4 d d yv? |] [] ] ! 1 Lu [ ! 4 ibo i e" "n j '] - N » ! S NLN P1 M ^ n uM j ; j/ ME W dàn / r» 2 "AN , ug L "] l í à y^ ELATI UA M, dd M í LI h 1i j " , is ) UL "4 "n EA TA d p N t*. LI ] i ' ? , D d e j "y , J ; j M , 14 LA E N. - h 4 iy Ab d | i ) "MA oco H | 2 l ! , à ^g 4 m V . NT ' ^ / E] ! l ] 2 TES l; he " M "i u £3 vt L9 : | Mri Lie d CUN dial ! 4 Cia Ly ] Me M, ^ x MT y ATE TED ^ TN V , |a I l D " , We ] | & LE Í iw : Umen fot [rf Vu. Mu DEM xad hg Eo yay! (vn TUEE LU E 1 ) Aou ' 2g.» À ! ! j WA NEIN y | í IA n i » LL m E. " PEN 2s Wd d , 1 Y hn f n Mw SN OEIBLTVOSN RN p MN n Ms. 1, br " CNE s; d TD END ph Aa zt Eu A eserqe rius Paw nen