m^ ^^^^

-RSiTY

\ USA,

OBSERVATIONES IN ANATOMIAM

CHONDROPTERYGIORUM PR^CIPUE SQUAU

ET RAJiE GENERUM.

Quas Venia Experientiss. Facuk. MedicGE Lundensis P R ^ S I D E

ARFID. HENR. FLORMAN,

Mecl, Dodiore, Chir, Magtstro, Profess, Annt. 6? Chir. Reg. fi? Ord. Memhro Honorario Regii

Collegii Sunicatis, R, Acadeniios S^ientt. Suec, Acad. Scient, Milit, Suec. R, Academ, Scientt,

Morussiccc corresp. R, Academ, pro Re Agraria Holmicnsis, nee non Societt, Litter, Scniidf

Hafniensis, pro re Veterinaria ibid, £? Physiographicce Lundensis Membro,

Pro summis in medicina Honorlbus rite Obtinendis

puljllc.t censuirj; sulimittlt A U C T 0 R

ANDREAS ADOLPHUS RETZIUS,

Chirurg. Mag. Metlicus Legioiiar. Secunil. Ad ColioVtem Equc5tr. Scanise Septentr. Regii Colleg, Sanitatis Suec. Membrum,

In Auditorio majori h. h. s. s, d. \ Maji mdcccxix»

'•'-mmmmBmaammaammmmmm

LuND.E MDCCCXIX«

V

Typis Berlingianis, C

:i univERsnt,

Anatomo Celeberrimo

LUDOFICO ^ACOBSSON,

Medicinae et Clilrurgiae Doctori, Profc;sori Rogio Hayniensi plurium Societ. Litter. Membro

ba3cs primitiat

eacTat

A £7 C T O Hi

Ohservationes in Anatomiam S^iuali et Raja gemm.

B

knnio ante caru mihi Squalus quidam ex oris finitimis advsnit^ cujus in difleftions cum varia obveniflent organa, mihi prius ignota, ea in affinibus generibus quasrere & accurfltius fcrutari infti- tui. Hoc in caufTa fuir, cur iHa tantum orgcna tra£lem* Hse qui» dem disquificiones initio tam diffra£lo operi non fuerunc deftinatEEj Nunc vero ad id cogor & propter officium in caRris brevi fungen-: dum Sc promotionem mox habendam».

S^iunhs Glaucus.

U. XII OS^obris mihi allatus ex Barfeback (quilocusabhinc i| miliia diflat),recibiishaleciniscaptas. Tempeflias, frigida(rakall) humida multis' que incommodisinfefta, mihiaccuratiusdisquifiturooffecit. iVlultaveroil*

\

liusAnatomes jam notafunt, multaforteexSchedis CeleberrimiPrjefidis exfpeQari poflunt. Pauca, ut mihi videntur, memornnda tiintum af- feram. Doleo tamen injeQionem me facsre iion potui(T\j, priusquam longius in tcmpus duxerat,

Cavitas ahiloviinis oblonge ovata 2,5 ped. longa, nitido te£la peritonao, quod in parte inferiore 0,5 h'n. craffum. Cavitatem ma* xima ex parte implet hepar^ oleo pingvi inter vnforum contextum repletum, veficd felkd magna, interne reticulata, ceterum ut in confinibu?. Prffcipue* vero memorandum, illud inhaerere dilatationi cuidam vens hepaticar, tancas magnitudinis ut folitum e peritonjeo ligamentum fubmoveat. Dilatatio ifla eft plica falciformis fub parte hepatis anteriore. Incifione faclaj cruor ccerulefcente niger large ef. fluens, circulationis nexum valde arguir. StruQura fpongiofa poris fere squalibus, cellulis membrana crafla & elaftica ftruQis» Magnam refert fimilitudinem cprporum cavernoforum penis, receptaculorum, que quorundain fangvinis in homine. Omnes, quos quidem ego co-

Descrlptlonem externam brevitatis caussa omUto. Omnlbus, qiias Linneus habet j

Squall glauci notas, quadrat; 8c piscatores Scanenses eodem nomine (,85ld ^paS \ ^aj) distingvunt.

Corpus ab apice nasi ad primara pinnam dorsalem 2,75 p.' '\

a prima pinn. dors. ad poster. — 2,1 p. '.

lasis pinnas dorsalis i:a — • — 0,83 1

— ii:a — — 0,04. :

a pinfta dors. post. ad caud. ■*" — 0,67

liobus supexior caudas (vertebratus) — «

— inferiot — — 1)5*

Sceleton ab apice nasl ad ap. Caudse — 6 fl tolumna vertehralis ex ci, vertebus constabaf, truncus nempc ex l2LXX.yiii< C.audii e& x<xtx vertt

-gnoverlm anatomos hunc fingulnrem locum in hoc pifce prEEterie. runr, forfan modo lobum liabentes. Quod & mihi accidilTet, nifi eolor cceruicfcens & elafticitas attentiorem fsrciflenc, Gunneri forfan lobus niger eil, quem in hepate Chimaraj monftrors *), qux tam props Squalo accedit, repcrit^ - •

In Rajis, ut mox videbis, etiam mihi obvenit, etfi fl:ru£lura ali- quantum diffimiii,

Oesophagusy ut in plerisque, brevis iatusque. Eo, quo in ab- domen iotrat, circumdatur inferne a jom memorato finu, fuperne ab apice teftium anteriore. Fibrfc & longitudinales & transverfe, quz in regione cardiae (phinQerem conftituunt» Tunica intima plicas cfFicit longitudinales, craffas, in cardia abruptas, in fimbrias crafliores defiaentes, qu£ ventriculi initium definiunc.

Vcntriculi Sacciis oblonge ovatus, utrimque coar£latus praefer- tim pofterius, absque faccocaco. Inanis direSe jacet retrorfbm, 1,9 p longus. iVlereaterio annefclitur. Tunica mufcularis duobus conflat flbrarumftratis, quorum internum circulare efl-» Jtinica nerveavzMd^^ alba. Tunica tiiucoja valde vafcuiofa eft, & multos efficit plicas lon- gitudinales, conniventes, breves* Ventriculus, qui in medio 4 dioi- torum habet ambitum, denique tantum attenuatur, ut tandem i^dig. habeat, & in pylorum lenuem longum dcfinat, qui jufle nominari poteric

Inteliimm Py!oricm?/y quotl initio curvatur, ut juxta faccum antrorfum retrocwdat. Efl: 1,55 p. Lngum 2 dig. in ambitu. Illius

.*) .Tide Afla Nidroi, p. II, pag. ?85i

tunica murcularlscrafra/tenax 5 Nervea tenulor mufculari arQe annexa; 1

Tu?iica intima alba, nerveK cellulis laxe annexa, minus vafculofa, ;

rugis fubtiiioribus, quas facile villos diceres, velata» Denique retrofle- ' Gitur & h\ aperturam anguftam definir, quae -1 digitura intus

proftat m '

InteJlitiOy quod cum Hcome Valvulare nominamus, crafTo, brevi, i

j

aliqnantum curvato^ Hoc r, 2 p. longum, medio o, 5 p» ia atnbitu, duobus ,

longis firmisquefufUnetur ligamentis. qu^eintenino toea fere longitudine .'

adnata.ficuticoli inhotnine,aiterumconvex£e alterum concav.irruperficiei 1

adhsrec» Utrumque rc-liquiae vaforum effe videntur, (lcuti ligamenta 1

umbilicalia. Interne valvula latn, rigida, fpiraliter pluries circuir, quae | parieti inteflini interno adtigitur productarum trium internarum m.cm* branarum ope 5 unda jam ftris crafiiores externe videntur. Medius

inter cocleam valvuls reflat canaiis J dig» latus. Tunica intima car- |

neo colore, villofa, fubtiliter reticulata. Inteflini valvularis pars an- !

terior Pancreate cingitur, cujus fuccum ut & fcilsm recipit; unde 1

pars' ducdenaljs dici poffet» V.nivula tandem, eifi tenuior & laxior, I

in re£lo inteflino aliquantum continuatur. i

Intcfiinum rccimn ^ Uoaca, 9 d. longum 3 d* in ambitu, ob« icure rubrum, vafculofum»

In Cloaca proftar papilla pyramidalis, qus Penis vicem gerit, urinam emittens. Anterius exPtat: valvula longitudinalis burfe jain defcribendiie, & inter hanc & pspillam, valvula transverfilis magna, du£lum femsn deferentem claudins*

Mcjcnteriiim *) tenue, ex duplice peritonseo conflans, trapezii

*) Mesenterium apellainus produdlonem dupllcempeilton»! totam, In quo pea- dent intestina.

formsm referens* Superficies anterior& minima hepnr attingit > finiftra ventriculu:n » dextra, quo teQicuIum dextrum cingir, ligainenttam intcftini valvularis convexa? faciei adhjerens jsm memcracum emictit. Unum mefencerii lacus (traptzii baH^) ad inteftinum pyloricum ex- tenditur. Angulus mcfvnterii, qui faccum & pylorum difcernir, pa* rum diftat ab altero ligamenco, quod a fuperficie concava hepatis ad concavam intcflini ViUvul.iris extenditur, a mefenterio duplicato cin- ftum- Mefenterii latus dextrum emittit Qraentum, quod muitiplicera circumtegk fplciiem,

Organon fplenis conflat ex pluribus msgis minusve connexis lobis, lcu poiius globuh's, qui ad facci ventriculi alteram tertiatn partem initium capiunc, fexduplo ordine dispofici, deinde magis di- fperfi pylorum comitantur & dextrum ligamentum inceflini valvula- ris maxima ex parte, denique muito disperfiores & una tantum ftrie dispofiti ad initium inceflini valvularis finiunt. iVIultiplices hi lienes partim ventriculi tunicas externee, partim omento (ubi maxime regulares) adfiguntur. Perpiurima vafa brevia inter illos & ventri- culum communicant. Color, conHftentia & integumenta, ut ia homine.

PancrenTj quod facile hepar duceresjinteflini valvularis parfeman» teriorem amplcttitur, 5 d. longum, 4 d. latum, duobus conflac io- bis, quoruai mcjor ligamentis inteflini valvularis adhsLretj Ucrique pyramides, comprtffi, apicibus retroverfis. Fancrenj intefHno val- vulari etiam affigitur lignmento brevi a peritoni^o» qnod & duplica- tum illud iii modum cuculli eingit»

Tcflcs duo graciks, ccn^tlanetl, r,? [, longi, columr^ verte»

8

brali inferiusinfidentes tota fere obdominis longitudine. Alter ef); mi- tior» Pars anterior crafia, finui venofo hepntis aliquantulum adnata, Poflerius utrique gracillefcunf, precipue dexter, qui ad veficse feminalis inicium definit J Sinifter poft hunc locnm crafiefcit ab i dig. ad 3 digitorum latitudinem, & 5 dig. ulterius provagatur. Color albi- de rubre flavefcens, Parenchyma, fine glomerulis, ubique fibi fimilis, homogenea & moliis. Vafa plurimaad vas illos intercurrens finuofum (venam cavam?) emittunt*

D740 du&iis fpermatici utriusque teflis longitudinem fequuntur, cujus in anteriore parte aliquantulum in Zigfac ferpunr, fubtiles, recurrentes vero cralTtscunt, ut tandem in regione pelvis in duas ellipticas veficas dilatentur, unde iterum tenues duclus, tandemque in Cioaca fub valvula jam memorata efiundunt iimpidum, foluto amylo fi- milem, liquorem,

Parti pofteriori tedium anne&itur faccus, quem Bnrfam dico, 4 dig. 1-ongus, 1 dig. cralTus, oblonge ovatusj peritonso produflo alli- gatus» Colore obfcure rubro, Burfa i!!a interius claudit cavitatem fibi conformem, crafils parietibus circumfeptamj quorum parenchy- ma uterino mulierum fimile; membrana vero interne frequenter & fere ad retium m^itlum plicataj per quam copia rubrorum vaforum in parenchymate currentium in iftam cavitstem definuntj qus iteruni brevi duQu cloacae conneQitur*.

Inter cloacam & columnam vertebralem "Rm mufculis circum. ceptus, ab aponeurofi occultus, jacet- Naviculas fere fcrmam habett pofierius nempe & fuperr^ carin^ in modum compreflus, atiterius tenuior fed depreflus. 15 digitos longus, 3 d, latus.

9

Latus inferius medium fulcum ureteres foventem habet, cujus margines transverfe fiflas funt, quod loborum iocum fignificat» Impres- fionum coftarum in aviura pulmonibus haud dinimiles funt. Paren- chyma obfcure rubrum lineis lucidioribus fafciatum, glomerulisque contexta cfl:. Fibraz tendine» parenchyma transeunt divergentes, maxima ex parte ab aponeurofi inferiori orne. In fuico jom memo- rato fpongiofum iterum efl: receptaculum eadem, ac in praecedenti, ftruQura, quod aite in renem penecrot. Tunica renis craffa, valida 8z fibrofa, tendinum in modum fpiendens, aponeurofi di£tae connexa.

Ureteres duo a renls infcriore & anteriori parte in iflo fulco initium capiunt, recurrentes fenfim crofTiores fiunt, & in duas obion- gas veficas dilatantur, ex quibus coarftatis oriuntur uretra;, quae urinam per apicem papillse cloacas emittunt in cloacam.

Maxime vero memorabilis mihi videtur pars renis, quam nulli iquantum fcio commeniorarunt» Efl: ncmpe cylindrus colcre & con- fiftentia mcdullse fpinali liaud difliinilis, qui in fulcp rcnis dorfo im- prtflo reconditur, exterius membrana renis teQus, 9 d. longus, te- nuis, granulofusj moliis, rafiis fcolpellum fucco albido flavefcente polluif* Membrana ipfius tenuiflima. Vafa rubra in hujus corporis parenchymace videre non licuir.

Squnhis Acanthks',

3 pedes longus. Cavitas abdomiralis & hepar ut in praeceden- ti. Inter hepatis duos lobos vefica fellea longa & tenuis pendet in ligamento, e peritona:o hi-patis produfto? parte tantum fuperiore he« pati adnata. 19 hneas longa & 3 lit], lata (in diamctro). Oefopha-

B

10

gi membrana intima papillis conicis varix magnitudinis fparfa, ut in Squalo Maximo*. \

Sacciis ventriculi 8 dig. longus, 27 lineas In peripheria* In car- dia nullaj plics transverfae* Plics vero longicudinales, quaruni odo reliquis majores, in ventriculum defcendunt usque ad alceram facci terclam partem» Pofteaque membrana interna lavis, in pyloricam partem ventriculi absque coarftatione fcnfibili propagatur. Intcjii. mnn pylovicuvi 27 lin. longum, 12 linearum pereferiaj multo igitur brevius & craflius proportionalirer ac in Squalo glauco. Menibrana vero interna hujus fimiiis; nulla vero talis intufluscepcio in inteflino yalvularii fed fenflm & ^quabiliter iti hunc tianflt*.

Intejlinum valvulave 41 lineas longum, craflitie ventriculf» Spi- raks minus frequentes, pralercim initio. qusm in S, glauco *), fed per totum curfum multo laxior & t^.acilior efl: valvula* Iniiio re^ cipit duQum biliofum ttrtioque circrnru (Ju£lum Virfungianum. — Itttejliuwn re^imn cum cloaca 13 lint-as longum, 17 lin» in periphe* ria, vafculofum* Juxta orificium ani conica papilla cxflst, pyrami- dali in Glaucis referens, fed femc-n non urinam emittit* Ad cloacam pendet Burfjy 14 lineas longa & sllineas lato. Uc in glaueo, interne eft, fed canali longiore brevioreque duciu.

Splen fimplex, femilunare, ccnvexo pylorici inteflini lateri ad^ neQitur» Pancreas moiiftrofc forCan miiiin^uu!»

*) la tabula a me facta, «fecem eircuitns "^ i,«iiravi.

Ad hepatis b^fin & cefopliagum, qustuor rotunda, partim ova- ta, pendent corporaj parencliymste molle & aliquantulum glomerofO) quas teftes funt. Pone illa Epididymides initium capiunt, absque fen- fibili connexu cum iilis. Convolutiones vero vaforum fpermatico- rum perfjpicuae funt- Incraflefcentes retrocedunt ad utramque partem columnae vertebralis; & convoUua vafa fpermatica multo evidentiores fiunt & mojora, quin imo in ukimis nriae fpirales vifuntur, a valvula fpirali ex tunica illorum intima orts, Inde duftus feminales 3 line- 2s lati fiunt, deinde tcnuiores, membranaque interna levis, fed moK in papillam illam cio^iCa; dcfinunt»

Rcn fere ut in Squaio glauco 5 illa quoque aWide fiava fubflan» ftia meduilae fimi!'s adeft in dorfo renis. Sed in plures partes ab- fcifn». ' Cetera organa fcrutari non licuit pifce jam putrefcente,

Eodem fere tempore ex Rad (flatione pifcatoria ad Helfingbuf: gum) Raja disfcida Riihi allata efV, qua

"Rjju CLvata Limiei nobis efls; vidsbatur* Inter cujus orga- na folum n)emor£ndum efl

lien, foles equi fimiiis, alis antrorfum verfis. Sub regione fa» crali columnct vertebralis jacet. Lobi xviii interne connexi obfcure carnei, propria membrana tenui & tenaci inclufi. In arcu illius in- terno ureteres videntur, qui ramum e quoque lobo capiunt»

Subflantia /VAi paUide flavefcetis quam in dorfo renis apud Squalos memoravimus medullx nervea* fimilis ureteribus parallela, & fere eadtm crafilcie» Quicumque ad propriam adipis fpeciem m bifce pifcibus. non attcndit, illam paniculum adipofuni renis haberet* Mcmbrana ei efl perfpicua bis conflrifta.

Qaas vero fubftantia, quoniam heic magis ac in Squalis, a rene {ejunfla eft, glandulam fupYarenalsm eHe, mihi iiidicio fuic»

Raja Fullonica (Fabritii Fauna Gronl.) pifcatoribus in Kullen S^ovrborr diSlg* In Scanis oris; quibLis corus adflat, fatis frequens, ut difficiie fic explicatu, cur neque Linneus inter Suecanos, neque Miiller inter Danieos & Norvegicos retulerit pifces»

Nuper captus dorfoque impofitus oranem convolvit marginem, «t pateram formetj os produce; :^ retinacula *) porrigens hiantiaj horrendum prasbet adfpeQium»

Longitudo 15 d,, latitudo maxima 10^05 d» inter os & anuna 'i,05 d*

Diaphragma ex pericardio & peritonseo jun£lis conftat, ficut in homine ad fcrobiculum cordis ex pleura & peritonso* Junthira ifta efficitur cellulofa tenui, sbsque vafis rubris. Supra bafin cordis pericardium iii canalem producitur fubtilem, qui in cavitatem abdo- minalem, (ub plica obliqua tunicae a perijonseo oefophsgi inferioris dcfinit ••)♦

Bepar maximam quoque implec partem abdominis, & ejusdera fere pinguedinis ac in Squalis, & color fulve grifeus. Lobi majores tres, dexter maximus, intermedius finiftro minor. Efl: & lobus mi- fior ad portam hepatis, qui Spigelii fimilitudincm in homine refert.

*) Apophyses abdora. FaTir, ij

•♦) Monro triQltas profert conieclnras de hsu hujus canalis. Sic etiam in fa- '

I

bularum explicatione in Oesophago desinentem monstrat (vitio versoris?), -! ftlio vero loco extra illuin. Vide Anatomie dei Fische uebexs. v, Sch«eidex ," pag, %o, \

13

In lobo dextro vefligin inflammationis nuper peraElx aderant: peri- tonsBum parti Hepatis adhafrens ; quo feparato membrana fpuria, qua- lem poft pneumonias fa:pius vidimus, fccerni potuit»

Vefica_ fellsJ! maKima pars in parenchymate hepatis occultata, medii & prscipue dextri lobi 5 fubglobofa, tenuis, fundus pof^erius membrana hepacis a pericanaro foium tc6^ur. A lacere inferiore diiC' tm cyfticiis ad lobnm nicdium transit, ^ hnesm latus, parietibus cras- fis, absque flriQnris valvulcfis vel convolutionibus. Quo lobum medium intrat, duos recipit jnm coadunatos du^los felleos, quorum alter a lobo finiitro, alter a medio venit. I\-renchyma hepatis per- nieans, e purta hepacis recurrens, ad inteftinum valvuiare transit, cu. jus duas tunicas incernas aliquanium intercurrit oblique, prius quam in internam definit.

Oefophcigus^ fi faucis magnitudinem refpici?, brevis & latus ; circiter 8 lineas longus* Externe crafTus, albidus, parva ex parte peri- tonso te^us. Fibris tam longitudinalibus quam (prascipue ad cardiam) circulanbus. Intra hanc tunicam muscularem & interiorem membranam ftratum folliculorum, mucum forfan gigneniium, pulpae inflar jacet, colore albide flavefcenti, tenui cellulofa tela reconditum. Oefophagi tunica intima alba, pulchre fubtiliterque reticulata. Cardia efl termi- nus bene diflinclus, diffimilicudine fuperficiei & externas & internje Oefophagi & ventriculi»

Saccits vevtriculi conus ciirvatus ceu cornu, apice deJttrorfum 5r forfum verfo, faccum formante ccecum fatis diflinfljan Ad car- diam cefophagum Jatitudine squat, verfus pylorum vero fenfira

14

eoarQfitur. In Intere convexo 3,1 d. longns iii concavo 5,4 d, Tunica mufculora tenuis & rara, ut vix meatum fibrarum obfervari polljt. limica ijevvca crafljor, alba; tTinica ii2ti?//a, brunea, lavis, mucofa, interius niollis, rugis rsris breribns & irregularibus 5 talis in cardia mox incipit n-embrana & usque pylori vicinitatem pergit. Multum includit mucum bruneum & tenactm.

Intejlifjuvi pyloricum dextrorfum curvatur (upra bepatis lobum medium, gracile, 6 lineas longum. Membrana intima clba, pluri* mis plicis regulariter in longum extenfis» Anteriore curvatura lienevi intercludit & deinde in alterum fenlim tranfit hiteftimnfi, v^lvnlare nempe. Hoc inteftinum 3,6 digitos longum, latitudine fere fQcco ventriculi aequsle, retrcrfum in arcum curvatu--, cujus in flexu pylorum pancreas recipit, & anterius duQum cylticum, Valvula fpiralis laxa & rara, ad intcftinum retlum definit.

}ntcjli?2uvi ve6imn cum cloaca 1,^5 dig. iongum. Biirfa adefl: ut in Sqiialis ovata, brevis, cavitste parva, duclu brevi & fere aeque lato ac ipfa cavitas»

Ceterum in cavitate abdominis fingulare, quod ei funt orlficia ficuti pericardio. Duo nempe canales juxta cloacam ucrinque prap» itereuntes pone orincium ani fub valvulis extrorfum conice circulari* bus prominentibus aperiuntur.

Ve7ue portiC truncus radices a ventriculo, inteflino valvulari & liene excipit. In venam lienalem pancreatica fe efi^lindit, In ven- triculo & pancreati radices venarum illarum inter fe perplurimis di- reQis anaflomofibus communicantur. Parietes harum venarum tenuij. fimi & debiies, ut vix preflionem injecli hydrargyri fufiineant. Quo faQo monilis afp^-flum rtierunt venx", cx copia valvularutn.

Arteria cceUaCii ex aorta mox ante diaphragma oritur, & ran- dem in (curvatura n^inori) lacere concavo ventriculi*utraque ex parte varios pandit ramos non fpernendos ; mittit ramos, priiJium parvuin ad .porcarn hepatis (arteriam hepaticam) moxque wajovem, qui fupra pancreas tronfiens, & in partis duodenalis menibranis inteftini val. vuiaris diffipatur. /Irteria Mejeraica mox poft cceliacam oricur pancreaci mictic ramum, & tandem in inteftino valvulari ramis alcer- nis transverfis, prsEfertim cocleam valvuis fequentibus, panditur,

Vefii^ cava abdominaks ex venis tenium, rennlibus anteriori* bus & cloaci£ ortx, jam amplar, uc mox prope tcfles potius facci quam cylindri fint, columnam vertebralem ucrimque comitantur. Sncci hi fpnngiofi & cellulis repleti, ut inflati pulmonibus ranarum (imiies fiiit. CoIIapfi ob tenuitatem tunicarum & fanguinis defe^lutn vix videntur» Vena; cavs abdominales anaflomofi magno conjun- guntur» Harc anaftomcfis canalis eft amplus, cellulis pienus, fub parte pofleriori columnae vertebralis, a finiftra ad dexcram transverfe tranfiens. Denique fupra hepar transeuntes, venx cavae fanguinem una cum faDguine e finu venarum hepaticarurn, in finus axlilares emictunt.

Sinus venofi axillares duo funt non fpernenda receptacula unum in quaque axilla, quae fanguinem excipiunt ex venis cavis, ve- nis pinnahbus & hepaticis. Sanguinem ad atrium cordis duarum brcvium vcnarum ope ernittunr,

Vcn<£ pinnnks funt & anteriores & pofleriores graciles vens, quae sd fulcos cartilaginum arcuatarum laceralium currunt. Pofi:- quam venas phalonjjium pinnarum exceperunt, fe per foramiua duo iu qusque axilla (lca^;u!a) ad finum axillareni condunt.

i5

Vevie hepaticiS tandem in tres ramos colliguntur, ex unoquo- que lobo venicnnbus & fanguinem effundunc in finum^ qui hepatis margini anteriori adhsret, cylindfieu?, tenuis, capax maxime ad la- tera, absque ctllulis, inter duos finus axillares etiam comnuinicat; ^& forfan fpongiofae dilatationi in hcpate Squali refpondet. Quod bene obfervandum, omnes hs vena; ex tunicis teouiffimis formantur» Qua de caufa inje£lio perdifficilis ; atramenti injcdio optime mihi fucceflitj olei therebintinas cum fuUureto hydrargyri rubro fatis be- ne; initium capiendo vel a proxima vena atrii (v^ cav. peflor.) dextra, vel a bulbo arteriofo cordis. Si majori forte vi liqucr inji- citur, facile m cellulofam iranfit, quam inde cum ycnarum celiulis facile confunderes» Liquor ita in venam cavam prope atrium cor« dis injcdlus, iranfibat fimul in venas pinnales & plialangium, cavas abdomindcs & faccos illarum, tefticulorum, cloaca; inferiores, bur» faj, 8i in venas renales anteriores; tandtmque in venss hepaticas ea« rumque finum eo fuccefTi), ut minimi ramuli in fuperficie hepatis confpici poficnt.

Omnes hs venie cylindricx func, prauer dilatationes facciformes vensrum cavarum abdominalium, qu;£ pauca veiligia forma hujus relinquunt, ubi fiftulai ipfie venarum vidsntur. R.-pIetio cellularum in diQis faccis inter fe communicantium, efi: forfan firuQurai com- mutatio a valvulis & anaftomofibus effecla ; qiin? & prffifertiin anafiomofes pluribus in locis inveniuntur & ipfe ad venas portarum notavi»

Reiics disjunQi, femilunares, absque lobi?, fupra cloacam pofiti» Intercludunt illam alhjde flavam fubftantiavi^ quam nupea- in Kcja clavata defcripfi. Hsic ovata, niagnitudine pifi eft:, Tcxtura &

17

msgnitiKfo eadcm ; diviflo vero varia iii variis fpeciminibus, uc etiatri 511 Raja fuilonica duo ejusmodi corpora viderim j fed una cum venis renalibus injsS^a non fuic*

Vefi(S renales e variis fafcibus ramulorura colligunt fangvinem, quem denique in venas cavas effundunu Ceterum Renes recipiunt rangvinem venofuni ex vcnis Uenalibus adduceiitibus^ quarum quiS" que truncus a tribus radicibus in utroque latere columnse vertebra- lis componitur, candemque in parts pofteriore renum iterum pan? ditur.

"Raja Batis Parum quoque rara ad oras Sunda:, tamen ad Suecanos pifces a Linneo hon relata» Individua mi*hi obvia minora fuerunt* Longiiudine ij,6 dig<-, lar* ii dig.

PrsEcipue memorabilis efl: ex copia tuborum mucum gigncn* tium fnb epidernride obviorum, prscipue fubtusj quorum Steno etiam mentionem fecir. Aculei ei funt pauci, tres majores & tres quatuorve minores ad utrumque oculum, xviii una ferie in dorfo caudffi difpofiti. Dentes absque acuminibus, fed imbricatim dispofiti; fquamis tuberculofis fimiles,

Ocfophagus digitum pofl: diaphragma abdomen intrat, perito- 1120 te£tus. Quo hepati adhjeret, canali circumdatur venofo cellula- ri. Tunica viufcularis *) ex fibris tantum circularibus componitur«

*) Steno Oesophagum aclesse negat, et fibras faucium ita descripsit: "Cr«ii(f«- jim tamea carnosas fijDi-as, qua in faucibus crassa adinoduni validaque, quK rp*

t8

Hanc inter & intimam duas jacent pulpse fimiles placentge ut in Ra- ja fulionico. Hcic ovales funt, qua: cefophagum fere circumdant, & tela ccjiulofa teguntur; EJbide flavae. hlcvil.ratia imivia cefopliagi alba, craffa, absgue reticulis, fed plicis parallellis prsdita, quae tamen interdum ramulis connefluntur.

Ventric7iluSy ut in antecedente, foccus coecus tamen mojor, & venter cd pylorum minus cocrclatus. Tnnica Mufculavis unice ex libris circularibus conflat, qus frequentiorts ad pylorumj ubi promi- nentiam fnciunt iDagnam, ut introitum in intefUnum vsivulQre fere claudaut. Illius tunica nervca baberi potcfl; apon=urofis locoj utut ei adnexa ; alba & tenuis. Tunica intit/ia ventriculi bene monflrat Hnem cefophagij utut crafliorj mucofa, & brunea, margine fupra tunicam a^fo* phagi eJato vslde confpicuo 5 phcis brevioribus & obiiquifj irregulari- bus, in fundo ventriculi frequenti(fimis. Mucus ei eft tenax dtnfus& bruneus. Ad pylorum vero tunica intima iteruni cefophagi lirnilis fit, ut in intcjlino pylorico apud allatos pifces.

Cruftsm, quam Steno *) commemorat, invenire non potui, nec unde oriatur intv;llign, nifi a cuQione vel cibo calcarco.

IntcPimm vahulave flicco ventriculi ohquanto majus, eique m multis difllmile» Arcuatum, venis plurimis rubrum. Tunica mufcu-

lut spiralis quaedam Unca vel coclearis supeiius orifjcium ambiunt clum^SpIiinc- teris munere in vivis funguntur, ab ore stomachum parvo qut^'han trajectu distingvere, non tamen oesophagi nomine pars ea meo judicis venire poterit." Epistola ad Pisonem, p. 45. *) L. c. p. 47.

»5

Jarls ita tertuis, ut fibraE discerni non poflint, Steno tamen ex majo- ri individuo ita defcripfit : "Tres in hac coclea fibrarum feries, exte' riores du^e ab intefiini tunica oblique ad extremam ejus oram ad. fcendentes, intermedia una fecundum longitudinem decurrcns, led nec illa reOa incedit} non procul a fine hujos coclearis laminje vids- tur exterior crepido quafi nervea, ita & albicat, & in filnmenta refol* vitur, quae opinor nihil e(re nifi fibras ejus eo loco colle£tas, & ver? fus inferiora intortas»"

Valvula fpiralis, cujus initium plica eft longitudinalis, decem circiter facit circuitus, quos ramuli vaforum fequuntur. In medio tenuis eft lamina, qua; fimbria apud Stenonem dicitur, latifiima, fere I dianietri intefiini, laxa retrorfum pendens» In tribus vero ultimis circuitibus iterum craflior, & miniis Ixaa* MevibraticS intima func breves & vix confpicui villi* Ceterum totus tubus inteflinalis & fitu & ratione partium fimilis Rajs fullonica?.

In Angulo, qui es ventriculi facco &■ pyloro conftituitur, magJ nus ]2iZttfplcn utrisque peritonaei & vaforum brevium ope adhatrens; Qoadratum fere eft angulis rotundatis.

Pimcrcas ad partem anteriorem inteftini valvularis pofitum, ut in Squalo glauco, & eiusdem fere formse; folidum eft, acinofum, pallide griceunn Lato circumdatur ligamento tenul & pallido mus* culo fimili»

Inteftinmn rcBuin Sz cloaca ut in prjccedentij laxum, fed pal- lidum; anceriori ejus parti adhsret rmrfa inverfo cono fimiiis & bre- vis. Canalis ejus mucum in cloacam ducens, brevis & anguftus, uc prolapfus," quem Steno memorat, difficilis fit explicatu. Ejus venae una cum vena cava dextra injectae funr, item quae cloacK ancerior

ai3

pars. In cavitgte fua recondit macum fpifTiim, viridem, qualem Mon- ro Jn Ksja oxyrhynco defcripfic & liquorem pronaticum ducit,

Alia in Batide inteflinum valvulare integrse quidem forms re- peri, at pallide liavum, tamque friabile, ut, cukro tp.£lum, in pulpam coliabereturj cibo replecum. Nuper forfan gangrsna aflcQum» Ce* tera vifcera fana.

Eipar ut in antecedenti; at minus, nt nec cavitatem abdominis

cantum impleat, nec veficam felleam tantum circumdet, qua niaxima ^ex parte peritonso tegicur.

Vcnanm hepaticarum tres rami principales, ficuti in Raja fuJ- lonica, in finum, hepati transverfe adha:rentem, effunduntur, qui vero multo amplior, absque cellulis & valvulis, in medio niinimai latitudi- nis, in finus axillares cranfiturus in duos dilatatur faccos, qui mnlto imajores ac in Raja fullonica.

Veiiarum portavum iruncus ex tribus oritur msjoribus ramis, quorum antevior minimus, fanguinem ex ventriculi concsva parte tantum colligit ; plures habens anaftomofes pone cardiam. Alter ra^ inus ex parce duodenali inteftini valvuiaris venit, proprie tamen ex fundo Veritriculi, feu pofieriore & convexa ventriculi parte criginera ducit; inde huc & iliuc ferpens, celeriter incrcfcir, fundum ventriculi & inteftinam pyloricum cojnitans, plures recipit ran.os e duodenali regione inteftini valvularis ; denique recurrens truncum venarum por- tae pone priorem intrar, & merito xena gaflroduodenalis dicenda. JLa7/ms tertius venarum porta; concavam inteftini valvularis partem eulcat, a quo mnUos exhaurit ramos & venam Jieni^ilem, qaa; bre» vis & ampla ance introifum curvatur. Ranius primus minor fuit, alter & tertius majores, quorum tertius valde amplus.

41

Reties fullonics multnm di^mileSj sd clavats msgls accedantj duo graciles, oblungi ad utrumque columnae vertebralis latus fupra cloacam jacent. Loborum veftigia, quorum undecim in quoque nu- ineravi parum perfpicua funt, Sanguinem effundunc per plures ra» muios, penicillatim ex unoquoque lobo in trunco majori coIIe£!or, in venas renales anteriores. Sanguinem excipiunt renes, ex venis acJdncentibns^ quorum duas tantummodo inveni, (forfan plures) & ex venum arteviisj quas ex arteriis intercoftalibus mox ab aorta ex- oriis capiunt.

Corpus illud paUick fljvm/i in varias jacet diflributum partes juxta urethercs, quie tamen in unum coeunt arcum fub columna ver» tebrali. MuUi in co ramuli venarum cum venis renalibus injecli fuer runt, Forma m in pra^cedenti varia, volumen vero magis conflans, In alio nempe fpecimine ejusdem fexus Jk niagnitudinis, majus vidi in latere dexrro quam in finiftro, qus partes in medio duobus lobis uniebantur, ut 8z tabuln monflrar. In fpiritu conditum, coloreni & yolumen perditj ut a ceiiulofa tela vix fecernas.

Utrajque Batides, quas examinavi juniores fuerunt femins, parti- bus genitalibus minus excultis. Ovaria in teflium loco & forma, fla- vefcente alba, paululum variegati, mollin. Oviducius duo; ampli & longi canales fub parte hepatis snteriore in unum coeunt, ubi aditus in sbdomen eis quoque funtj in medio curfu multum dilatantur, de.; inde tenuiores, tandem vero iatillimi in cloacam patent.

Vena eav^ earnmque facci ut in Rsja fullonica fe liabeot; ta* Jnen typus duorum truncorum venarum nnilto magis confpicuusy qui $anali longjiori & tenuiori oblique 8 dextra ad kvam oblique recur*

23

renti, combinantur. Vense reaales anterlores longlus procedunt an- trorrum, priusquam in truncos venarum fe effandun4:»

Canalis e pericardio in abdomen ut & ex abdomine in exterius, ut in Raja FuUonica aderat.

Clenera Squali & Rajae, quae cum nonnullis aliis Linnseus ad Ara- phibia minus re&.e retulit, pifces quidem funt- ad aliam tamen claffem tam prope accedunt, iit errori celeberritni Viri ignofci facillime poffit, prge- cipue quoniam, ut notiffimum, unus amphibiorum ordo {Bntraciens Cuv.) jn ftatu perfedto pifcibus fatis fimilis fit. Ita Siren Proteusque & branchias & organa fanguifera pifcium fimilia habent; plui^que Salamandrarutn ii Ranarum in primis vitae ftadiis, itidera pifcibus fimiles funt. His vero minus accedunt genera, quae jam tradlamus, quam Cetaceis, quibus Squa- li & forma & moribus & ftrudlura accedunt; Squalis vero Rajae tam affines, ut Squalum Squatinam aliosque ejusdem generis facile ad Rajas vel pouus ad genus inter illa inediura referres,

Praeter fimilitudines fceleti, praefertim pelvis minus perfedlae, qua- lis in nullis nifi in affini Chiinaera mouftrofa reperitur, vifcera hujus rei funt argumenta. — Everhard Ilooiiie, in defcripiione Squali maxi- qni *J, ventricuhim commouflrat caviiate globulofa divifnra in partem car- diacam & pyloricam, Hcc multum illuflrat harura partium fignificalionetn in Rajis & Squalis. Hoc nobis in cauffa fuit, cur ventriculum ut ex dua- bus conftantem canalibus focco nempe & inteftino pylorico, defcripferimus, Sane quidem k. forma & ftrudlura multum differunt, quod muUos in erro- rem induxit, ut Juodenura Squalis adfcripferiiit, quamquam pylorus tantum

*) Philo». Transact. 1809.

33

fit, etli loogiffimus, praefertim in Squalo glaucoj in Sq. Acanthia brevior k lalior, qiio ad Rajas accedit,

»

Teiminus. qni tam evidenti flrudlura tnnicarum fingulari, oeroplia-

gnm & venlriculuin feparat, in aliis lam diftindlus nun repeiitur,

Tunica vitimii cefopliagi fere epidermidi fimilis, venlriculi autem per- fediflinie nuKufcc; inleflini vero pylurici compadlior ut ocfophagurn adis- quel duriiie Iu varii^ iaii;en fpociebus varie runt plicaiBe. Oefophaeea in Pi^ja fullonica belle reliculaia, in R. Catide plica3 parallela in longurn eMenduntur. In Stjialo vuljie ventriculi tunica interna itidem reticulata *) in M:ixivio vero, g'auco & /jcf3r,thi/i in longum plicata. Quae tamen reti- culatio paium refert, uUit trintum a magis .minusve regulori plicarum dis- poliiione oriens. SingulBris vero ifta ventriculi forrna inteftinorura fin^u- larium integriiaii niaxime eft neceffaria, Si enim voraces hi pifces tale non haberent receptaculum, quo diutius conderent & digererent afpera illa & dura animalia, ut varia ecliinodeimata, cruftacea &c , quibus vefcuntur- niagna excitarent incommoda in valvulari inleftiuo, quod elfi amplum & capax nihiiominiis minvitas tantum & folulas alimentoium partes recipere valet. Primo intuitu facile miraremur, inteflinurn valvuiare macrnitudini animalis tam parum. refpondere j fi vero attentius id fpedtemus, facillime reperimus, cbymum poft pylorum magnum fibi iter faciendum habere' pxoprius enim illi eft canalis intra valvulam fpiralem, quae longitudine mul- toties fuperat ipfum inteflinum ; qua re parvo in fpatio magna ad Ciiylutn efficiendum valens fuperficies exftat. Quod antiquis Anatomis jam innotuit **).

*) Vid. Amphith. Zootom. S. rxxxiii p. 83. (Anatomen Vulpis marini) "inte- riora ventriculi siuiilia eorum sunt, qu^ ruminantur, id quod upellatur retie- culum.''

**) Id quod caussae est, quod nutrimentum commoretur diutissime in trnnsitu aut via sit quam brevissima. Amph. Z. 1. c. — item : Sic gyrorum. quos in allis longissima f-itiuut intestina, vices cochle» ia brevjssioio intestiao susti-

24-

Ipfa haec structura morbis orgaiion vade obnoxuira facit ; quod forte in caussa fuit, me statim morborum casus in utrisque Rajis observandi iiabuisse occasionem. Tubus intestinorum iif cloaca desinit, quae & singu» laris : prsecipue appendix jam meraorata. Heec in individuis Squalorum & Rajarum, quot vidi, occurrit utroque in sexu, mucum proprium gignit, in propria cavitate receptum ; \n Sq. Glaucis tenuis, oblonge ovalis, in Sq. acanthia multo longior, lumbriciformis ; itemque in Raja fullonica ia Raja batide conum perversum refert. Huic analogum inveninuis saccum in ai^arrhicn Ltipo minus vasculosum, longe majorem cavitatem includea- tem, cujus interna membrana etsi leevis, tamen mucosa fuit. In hoC pisce, postice in cloaca apertura lata se immediate aperuit.

Monro lianc appendicem glandulas prostatce respondentem putat *) iraprimis quoniam in ea liquorem mucosum viridescentem, illi dissimilem, quem canalis intestinalis secernit, & quoniam se prope du«5lus spermati- cos effundentem comperit. !Monro hanc appendicem etiam apud feminas Rajarum repertam depinxit **), Hujus vero sine dubio oblitus fuit, aut hanc appendicem aliam in feminis habere funiflionem credat necesse estj cum prostata feminis non alias adscribatur.

Hoc organon ejusmodi viridescentem mucum & apud mares & fe- mlnas continens observavi t

Steno jllam apendicem ut intestinum coecum respicit, nec huic epud rajas dissimile. Apud Squalos vero & imprimis apud Anarrhicoui Z.upiivi ab intestinali tubo ap«rte distindta est & nuHo prorsus modo in-

nent gyri. Stenonis Epistola- arl Pisonem de Anatoin» Piai.ie in Obj. AnafJ j Fspec, p. 48. ♦) Anatom. d, fische uebersetzt vom Schneider pag. 24 Sect. 4. |

*♦) L. c. tab. XI fig. 16. tab. xii lig. 14. in descriptionibus tabularum, prinJt

loco SSlitltibarm, altero WUVmformiSCr Cin^ans apellata est hac appeadix.

25

teslino coeco fimilis. Preeterea ilHus lextura ab intestinorum longe aliena, guorum ideo non est produdlio,

Hanc appendicem Bursam chnCit vocavi, iicuti ia avibus liina qu» Fithvicii nominatur^ cujus fundlio nobis seque parum cognita eft, etfi in avibus cum fe.xu variat, Hoc foifan aliquem illorum ufum illuftrabit, praa- fertim fi confideremus, hos pifces in modo ova pariendi, cum avibus refer-. re quandam fimilitudinem.

Caldefi, *) Perrault **) & Gottvaldt j) faccos, fefe apud teftudines in cloaca aperientes, defcripferuntj allato organo quodamuiodo fimile etiam Se- verinus in fua toftudine commemorat ff).

Hoc vero apud Squalos & Rajas magnam acSlivitatem habere, exinda concludere liret, quod vafis fanguiferis dives eft & magnam muci unici fe- cernit quantitatem. Hic mucus apud Squalum maximum narrante Hoome niger fuit. Apud Squalum glaucum & acanthiam vix notabilem obfervavi quantitatem,

Hepar apud Rajas & Squalos magnam fanguinis quantitatera fufciplt,^ parum oxygenii, plus vero inflammabilis ac elaeogenii principii conlinen- tem, Hoc vifcus heic non folum bilem ad digeftionem fecernit, fed aequft ad fanguinem dephlogifticandum neceffarium eft,

Maximum totius corporis eft adipis depofitum hepar. Hoome e fui Squali hepate cc Libras olei accepit, ipfe in parvo meo fpecimine Squali glauci XX Libras olei atiimalis (tran) e cotSo hepate retuli. Hoc etiam pi-

*) Osservationi Anatomiche intorno alla Tartarugba del mari , d'aqua dolceetei;-;

restri. Firenze i687, P- 33- **) Mem. pour servir a rhist. tles animaux P. 11. jj. 400, f) Bom«rkungen iiber die SchildkrSten p. 16. \X) ^^^< Geschichte der Schildkr. von Sehneider p. gfl,

D

St6

fcatoribus noftns bene notum eTt meritum hujus pifcis, prKfertim cum hoc oleum Phocarum multum antecellit.

Vauquelin hepar Rajae balidis analvli fubjiciens dimidii ponderis oieum accepit.

Non plane mammalium hepar pingvedine vacat, accurate enim loca fciffa examinantes pingvedinis veftigia videntur, licet minima in fanis, ia quibusdam vero chronicis hepatis affedlionibus pingvedo k mollities augetur.

Arteria hepatica minima eft, cum e contrario vense portse valde mag- nee furit In Raja fuljonica unus ex miniinis arteriae ventriculi ramis eft, qui haud amplius, quam ad vafa hepatis reproducenda valere poteft. IVlihi perfuafi, Bichat,fi proportionem inter horum animalium ht^par ac arteriara hepaticam, nec non inter illam & venas portae cognoviffet, nunquam con- tendiffet bilem adipemque ab arteriofo fanguine fecerni.

Quod ad vsuos hepaticas attinet, rotandum eft, quod non ut in cete- ris pifcibus obfervavi, diredle in venas cavas fe effundunt, fed primura in proprio finu aut receptaculo, quod in Squalo glauco maxirae lingulare me- jnoravi, fe aperiunt, Quatuor Rajarum Squah)rumque fpecies quas diijquifivi, veficn fdkn inftrudlae fuerunt. In Squalo tantummodo di- ftindle ejus membranam internam reticulatam vidi: credo lamen hanc etiam ia ceteris effe rationem, quamquam exilitatis caufa non facile perfpiciuntur. Hoome vejiiam feUsoin Sijualo vuiximo k. fpiiicfo abnegat *), Gunnerus eam Squah catulo afferit **). In Sqiialo Vulpit pariter ac in Raja fiiliujnca, hsec vefica in hepatis parenchymale latet. Ita vero fe cum Squalo maximo habe- xe non credo, fiquidem funiculi duodecim dudtus felleos conlinens ad inte- ftinum valvulare transire arguit.

*) Philosophical Transactions igog. **) Acta Nidros. T 2. p. 237, •}•) V alent in i ainphith. I. c.

27

JJen horum animalium forma mulium variaf, fuam propriam vero ftrut5turam, confirtentiam, colorem & integumenta relinet. -_ Sqiiali '^ltiuci Liei! idco notabllis, quod rnuhif.irie divifus eft, quod etiain fecundum Hoo- Rie de Squali maximi valet. Squali Vufpis dein bi-feu tripartitusj Sanafi fpinacis ut etiara Rajarum a me diffedarum integer fuit. Vafa brevia his omnibus adfunt.

Faiicreas pancreati perfedliorum organifationum parum diffimilis eft, licet rnox ajiiiJ Sturiones iu lubos transit, tamen apud Squalos & Rajas aci- nofum glandulis falivalibus propriaiu hnbet ftindnram, \n his unum tan- tum dudum excretorium colore albido compadlis membranis inftrudlum vidimus.

Benes fitu & colore ccteroium pifcium diffimiles, amphibiorum & aTium magis reiinent charadteres. Super Cloacam fiti funt, & fubftantia una folum gaudent. Vaforum uriniparorum radiculi in truncos penicillatim col- liguntur, ut trunci maximi ureteres fjnt, — Aperta loborum monftrant ve- fligia, licet plus minusve in membrana renum propria implicati lint. Pa- renchyma illorum magis compadtum, pallidius & minori vaforum fanguife- rorum numero inftrudtum eft, quam in ceteris pifcibus.

In Squalis mihi vifis, unicus folummodo fuit ren , qualis in mon- ftris coadunatus cernitur. Cum hifce communes habet duos ureteres, qui coalitionem duorum renium fignificant. — Loborum veftigia aperta funt: fulci transverfi ad oras fulci longitudinalis.

In illis duobus Squalis, quos vidi, formam habet cunei longi ad pofte. riora rotunde compreffus & snterius depreffus. In propria cavitate fub co> ]umna vertebrali jacens. Apud Rajani folummodo cUivrtttuji uterque ren in «nura concretus eft, in fullonica & Batide aperte divifus. Excipiunt cura de arteriis renalibus, tum etiam de venis adducentibus fangvinem, cujus lei indagatione celebeuicQus Anatomus lacotsfon rhyfiologiam venarum

25

ditavit; ranguinern emittunt renes per duas venas renales, antrorfum euu- tes, quoe venarum cavarum, ut ita dicam, radices maximse funt.

Vifcus minus confpicuum renibus adfuit in illis, quas examinavi, Rajse & Squali fpeciebus. — Propriam ejus ftrudluram, colori, fiiui k formse congruentem conferens, mihi fas erit concludere, hoc organum inter pro-r prietates generum illorum effe numerandum.

Adipofum paniculum ex eo, quod jam de adipe oleofa horum ani- malium diximus, non effe patet, prsefertim cum locum illius in Squulis re- rpicimus, ubi polius ut renis altera fubftantia haberetur. Si de cetero ftrudluram hujus vifceris granulofam, & fimilitudinem coloris & texturae cum glandulis fuprarenalibus preefertim avium refpicimus, tunc quamquam omnes milii noti Anatomi pifcibus glandulas fuprarenales abnegarunt, ta. men hocce vifcus glandulis fuprarenalibus refpondcre puto. Quod unicum tantummodo fuit in renibus Squalorum, illorum coalitioni adfcribendum puto, ut eliam fingularem hujus fitum.

In Rajis a renibus diverfum eft, in raja autem clavata pulchrnm & pDsne regiilarc. Jecet in modum curvali cylindri ad ureteres, & duobus ia lccis divifum eft. Quemadmodum renes in /idjis haiiih' Sc ckvatci inter fe quodammodo fimiles funt, iia eliam hoc vifcus in utroque pifce pcerie flmile eft. Sed in Rnja fulloTiica maxime varium eft. Nam in uno exemplari hoc vifcus indivifum reperi, in alio autera fpeciera liabebat duorum granor rum ovalium.

Gevitalia Squalorum & Rajarum perfpicuam inter fe habent fimilim- dinem. Partes genitales fexus foeniinini janijam ab antiquiffimis naturse fcrutatoribus accurate defcriptas funt. Imprimis Ariftoteles & Steno his de rebus copiofe fcripferunt. Haec genitalia tantummodo in Raja baiide, eaque non gravida.ipfe vidi. Sed in mafculis diverfitatem quandam obfervavi inter gcnitalia Squalorum Glauci & Acanthis, nam in hoc tefticuli quatuor for-

«9

Biabant lobos circa cerophagum. Epidiclymides quoque habebat Sq^ualus acaathlas »que ac Rajee, fed noa glaucu.s.

Probabile videtur in omnibus Squalis eHe fallem rudimentum quod- cTam penisi id vero notatu dignum videtur, in pene iflo Squali glauci noa nifi urelras fefe aperuiffe, cum tamcn dudlus femen deferentes hoc loco ia Squalo acanthia fefe effundunt,

Syftema vafculofuni fefe distinguit imprimis venarum nifu Jif!Ui for- inandi. Sunt autem ifti finus prEefertim in Squalo glauco memorabiles, id- gue denfa compadla & fpongiofa eorum ftrudlura, qualem prsscipue in ocu- lo, hepale fe rene obfervavi. Quod idem de Rajis valet, quamvis enira ve- 1133 horum animalium membranis muUo tenuioribus inftrudlas fint, raagna tamen cfficiunt receplacula praefertim ad venas cavas. Praeterea notandum eft, venas Rajarum, pluribus in locis anaftomofes habere diredlas inter ra- mos parallelos, id quod prsefertim in fyftemate vense portse apud Rajatu ful- lonicam obfervavi,

Dilatationem vense cavre in Delphine phoccena jam Daniel Major *) obfervaffe videturj fed Schellhammer **) muUo raelius hanc ia Phoca di- lationem defcripfit, Secundum Albers j) faccus hic venofus in Phoca vi- lulina aliquantum fpongiofus eft, Ifla vero venarum dilatatio fanguini elle receptaculo videtur, dum refpiratio impedita eft, id quod in Rajis fiua du-

*) Ephem. Ac. Nat. cur. Dec. I. Ann. 5. p. 29.

•*) Ephem. Ac. Nat. cur. Dec. III. Ann. vir, vui, p. 21 : "In supr«ma rero ejus parte ingentem horrendumque saccum formabat, manum meam integram ad- mittentem, qui diaphragmatis etiam ad tinistrum latus protendebatur. In hunc rami tx omnibus lubis desinebant. Obstupuimut quotquot aderant ad hoc monstrum, non venam sed lacunam conspicientes,"

■]■) Beytr, zur Anatomie und rhysiol, 1 h. p, 23: "Dio form dieses Sackes ist, im ganzen genommea sebr, irregular, indem er glsichsam in mehrei;^ Blasea »bgetheilt zu seiu scheint."

50

bio fsepius fit, fi qui^em tefte Aiirtolelp, in fun^o maris inter fax.i k FaLu- lofa vitam degunt. Monitravit quoque non multis ab hJnc aanis Aaatouius- Celebris Tiedeman cellulas fanguiferas in corporibus penis pqiiitii . caverno- lis non effe nifi ejusmodi fpongiofas penis venarum dilatationes. Credit iailur fe refutaffe illuftilfr Cuvier, qiii putavit eredlionem penis foqui ex langvinis in propriuni quoddam arteriarum venarumque rete effufioae. Plerisque vero recenliorum temporura Anatomis placuit, hsec corpora caver- nofa propriam quandam effe telam fpongiofam, a fyfternate circulationis ui- verfam. Sed hanc fenleiitiara in dubium voc^re licet, praefertim cum me- morabilem iftam venarum in Squalo & Raja coininutationem videmusj haec atitem venarum confortnalio praecipue in pifcibus iftis propriuha k perpe- tuum habel domicilium, cum in ceteris animalibus illius tantum veftigia obferrata funt,

Mihi vcro heec fcribenti miffus eft ab amico meo Schagerftrom Me- 3ico Coronienfi fetromyzofi jl^atpius, cujus vcna cava abdominis ejusmodi formabat faccum cellulis repletum, fpero etiam fore, ut brevi talem vena- rum ftrucSturam in Chimsera monftrofa inventurus fim.

Prseter paucula quse jam altuli, nonnullas alias qualescumque circa heec animalla obfervationes breviter afferre liceat.

Itaque obiter tantum dicam de glandula illa, quae fita eft inter duos re^os pe(5toris mufculos (inter claviculam & laminas offis hjoidei intercur- rcntes) & partem inferiorem membranas mucofae oris. Sublatis his muscu- lis elandula illa inter extremitatem trunci communis arteriae bronchialis k arcum cartilagineum hyoideum cernitur. lu hac glandula, quae colorem habet flavefcentem, nullos acinos diftinxi, f t d tantummodo continuum valo- rum contextum. Quandam videre mihi videor fimilitudinem inter hanc glandulam & glandularn thymum, & quamquam pro cerlo affirmare noa

3»

pofrum, hanc glancliilam ifti organo r. Tp^rK^ere; attamen, ad ita credendum plutibus ration,ibusIuiTi addudl-us Piaetereii fiius ejus caviiaii pedluii^, viciniis, Eeque ac glandulas fuprarenales hoc iitem indicare vidfutur. Hae enira 8c gjjjridula ihymus in aniujalibus perlocl;otibusj propiori quadarn ralitjne in- ter fe coniiueri videntur.

I

Foraniina k canales, qui inter pericardium & abdominis cavitatem ut & inler ca\itatem abdomiuis & mtidiuin in quo pifces vivunt, commutii- cant, duas tantummodo funcfliones liabere poffunt, cjuarum aut uuam aut ulramque prragunt.

i:o rvlfuiuranas iftas, quee cavitates abdominis Sc cordis induuut, v!Te merribrnnas ferofas maxinie perfectas, id non tantum ex fpecie, qnarn prre fe feruut, vnum etiam e.\ adhfeliva illa membranis ferufis propiia iunamma- lione peripieuum eirii citdiderim. Cum vero maxima eft harum membra- naruni adlivitas, non parvaip feri quantitatem fercernant neceffe eft. Fieri aulem non poteft, ut hoc ferum in ejusmodi animalibus, quorum farigvis jiarvum tantummodo habent caloris gradum, parurn ralorem aquarum in quibus vivunt, fuperantem, forniam -kg^ieam ferofse exhalalioni alioquin pro- prism confervet. Abit igitur in fluidum non elaftice, fed guttatim fluensj quod qtiidem difficilius a membranis reforbeiur. Etenim hujusmodi flui. dum non poteft univerfam membranse fuperficiem coniingere antequam facci in quibus continetur, repleii funt : quo fadlo reforptio ipfa mechaniea fua preffione dimiuuitur. Quibus expofitis patere arbitror, exitum quendam ex fcrofis horum animaliura cavitatibus effe neceffarium. AVias enim hse cavitates brevi in ftatu hydropico forent neceffe eft, Natura itaque provida k follers hac operalione, velut paract nihefi, huic incommodo prsevenire vo- luit, ferofam humorem per valvulas exhauriendo.

2:0 Fieri forfan poteft, ut aqua marina in cavitatem abdominis inter- dum peaelret. Quod tamen miou^ probabile videtur. Cum autem huxuor

32

iiarum cavitatum majorem contineat falis qnantitatem, qiiam quse in fero occurrere folet, Monro addudiia rft ; d credendum, f.(l Jllud ab aqua marina incurrente provenire. Qucd fi ita eft, ut aqua poffit in iftas cavitates pe- uetrare, probabile mihi videtur, oxidationem quandam fangvinis exoriri pos- fe, ex aquarum & receptaculorum conladlu, preefcrtiin cura horum psrieles maxime fint tenues, Ejiismodi autem cbemicum procefrnm in aliis animan- Ijbus ]ocum habere pro cerlo feimus. In avibus enim aer «tmosphericus omnes organismi partes contingit, ex quo magna illa in eorum fangvine oxigenii quantitas faci!e declaralur. Tiedeman ia elegantiffimo opere fuo d« Echinij, Afteriis & Holothuriis comraor.ftravit, horum animalium or- gana refpirationis eodem lere modo fefe habere, ac eadem organa in pifci- bus, de quibus hcc loco feimo eft. Ofterdit enim, fangvinis oxidationem fieri immedialo aquarura contadu in unoqaoque cavitalis pundlo-

Omnos ofteologicas & Myologicas obfervati^ones heic confuUo & cogi- *ato omifi. Neque euim mibi coniigit hanc rem fstis perfcrutari. Facere tamen ncn poffum , quin hoc loco nonnulla, qusB inter Squalum Glaucun» & S. Acanthiiim maxime intercedunt, breviter afferam.

Primum Jgitur id e Squalo Glauco rotandum occurrit, quod nullis omnino fifiulis ad aquam ejitiendam inftrudlus eft, quamquam in S, Acan- ihia ceterlfquBe Squalis ejusmodi firtulee inveniantur, Quse differentia k dis- fimile S. Glauci roftium fine dubio aliqua ratione inter fe continentur. Os igitur roftri haud difflmile eft tripodi, cujus pedes cylindrici, antrorfura coeuntes, retrorfum ante orbitas & inter cavilales organorum olfadlus fuat infixj. Jise folum partes in corpore Squali fpeciem & duriliem offium ha- tent. Confifiunt autem fiagili quadara & calcarea maffa, quoe extrinfecaf eft porofa & millepora; haud difnrailis, Fiadlura radiati carbonati» calcici liauri insequalis. Hi cylindri tres magnas cavitates antice conjundtas & fub- ftanftiara diaphaaam gelaliaofam continentes (hoc in fcelelo ladiii folis fic-

S5

cato obfervavi) incluJnnt. lo Squalo Acanthia roftrum cartilaginem cocleari- formain fubtus carinatam fere ut in Rajis, fortnat Hoc quoque discrimen ob- fervandum eft, quod columna vertebralis in S, Glanco non terminatur nifi in fine fuperioris lobi pinnse caudalis. Sed in S, Acanlhia niox tsrminalur^ ubi cauda incipit.

T h e s e s.

I. Exiftentia ureterum dupplicium in uno renej coalitionem duorum renum indicare videtur.

II. Pluribus rationibus adduQi fumus ad credendum, bilem & adipem, in ftatu lano, a (angvine vcnofo fecerni.

m. Ungventuffl Neapolitanum ad fanandam luem Tcneream minus aptum eft pra?paratum.

IV. Ad fanandam fraQuram o/num, non ncceffariura eft, ut extremitates frac- turae jungantur.

Explicatio Tabulae.

Fig. I. Ren Squali Glauci i.i Ipfe ren. 2.4 dilatationes veflcales. 5 frufta- lum eloacx. 4 Papilla cloac^ penem refcrens. 3 3 Aperturx uretraruni dux in apice papiliae acubus expreffa?.

F

54. i

Fig. 2. Rencm poftice pra:bet. In cujus dorfo. i Subflantia albide fliva fea *

ren faccenturiatus jacet. i

Fig, 3. Ren Rajae clavatse. a.a.a.a lobi involucris liberati. b.b.b uretcres. c.c.c,» |

Ren fuccenturiatus decurfum ureterum fcquens. i

Fig. 4. Renes Kaja; batidis. a,a Renes. b.b Rcn. fuccenturiati. •!

5i

Fig. 5. Renes Rsjas fullonicae. 2,2. Rsn. fuccenturiati, ';

Fig. 6. Referens cavitatei-n abdominis c^ cordis Rajce fullonlcas difT^Qam, epi* !

didymidiijus, lohis hepatis & tubo cibario evifoeratis. i cor. 2.2.3 ba- J fis Uepatls. 3 ren finirter, 4 ren fuccenturiatus. 5 doaca. 6 Barfa

cloacje. 777.7 tertes. 8-8 S-S Raceptaciilum venolura hepatis. 9.9.9 '■

Rudimenta truncorum venarum cjvanim abdon-jinalium. io.'o Dilatatio» 1

nes five facci venarum c.ivarum. ii.ii Canalis anaflomoticus inter ve- ;

nas cavas. is vena renalis finlflia. 1 3.1 3.1 3.1 3 &c, Vens fperraat cae ]

faccis venarum cavarurn intrantcs. 14 14 Tiunci, venarum pinnaliam !

anteriorum. 15 Trunci venar, pinnai. pofterioruni. 16 VeuE phalan» ;

gum pinnarum. i

Fig. 7. Caput B.?.]x fuHonlcs. Re{»ione peSloris anterius difrcfla. a Candula ',

quam Thymum effe puto. dd arcus hyoideus cariiiagineus, bb Museuli i

peilorales gemini retti «mputati. ;

^73.

i^ -,

^

1