OBSERVATIONES IN HISTO- RIAM NATURALEM ET ANA- 'TOMIAM COMPARATAM IN ITINERE . GROENLANDICO - FACTAE, DISSERTATIO IN A4UGURALIS : Q UAM CONSENSU ET AUCTORITATE GRATIOSI MEDICORUM. ORDINIS IN UNIVERSITATE LITERARIA BEROLINENSI U T SUMMI IN HMEDICINA ET CHIRURGIA HONORES hITE SIBI CONCEDANTUR DIE XXII. M, IULII A. MDCCCXXII ibd D cA PUBLICE DEFENDET AUCTOR MARTINUS GUILELMUS MANDT morcs OPTPONENTISBIJÜUSsS:! J. TH. v. BRANDT wzp. cp. J. OLLENROTII rp. cp, E. GABLER wr», cn. ————ueo9999gOI«d99posboe mm FORMIS BRUESCHCKIANtES, Smithsonian Institution Libraries VT CELEBERRIMO, ILLUSTRI, AMPLISSIMO EXCELLENTISSIMO C. ASM. RUDOLPHI PHILOSOPHIAE ET MEDICINAE DOCTORI, HUIUS PROFES4 $0RI PUBLICO ORDINARIO, MUSEI ANATOMICI DIRECTORI; REGI A CONSILIIS MEDICIS INTIMIS, —ORnhDINIS HREGIL AQUILAE RUBRAE EQUITI, COLLEGII MEDICO. - TECHNICI PRIMARII MEMBRO, ACADEMIAE SCIENTIARUM BEROLI« NENSIS, HOLMIENSIS, NEAPOLITANAE PARISIENSIS, PÉa TROPOLITANAE ALIARUMQUE SOCIETATUM SODALRE PATRONO AC FAUTORI AD CINERES USQUE. COLENDQ Ob MAXIMA BENEVOLENTIAE ET HUMANITATIS DOCUMENTA ut OHIBENNA. amena TTE ur eis agente n3» RANT dA 3 | rain 0 ijA&oe aurae E SARKENIS " zi faite m OWomtA- | OGA3100 4UQaUJ e343WIO QA ^. do Y i B0 CELEBERRIMO ERUDITISSIMO EXPEHBIEN- TISSIMO H. LICHTENSTEIN MEDICINAE | DOCTORI ET CHIRURGIAE 5 PROFESSORE PUBLICO UNIVERSITATIS LITTERARIAE BEROLINENSIS; MUSEI ZOOLOGICI DIRECTORI, PLURIUMQUE ACADE- MIARUM SCIENTIARUM SODALI DE SE MERITISSIMO HASCE LITTERARUM PRIMITIAS GRATA PIAQUE MENTE CONSECRAT A UCTOR. On the 8th. of July 1815, the ship Esk lay by the edge of a large sheet of ice, in which wvere several thin parts and some holes. Here a fish being heard Blowing, a harpoon, with a line connected to it, was conveyed across the ice, from a boat on guard, and the harpoo- ner succeeded in striking the whale, at the distance of 350 yards from the verge. It dragged out ten lines, (2400 yards) and was supposed to be seen blowing in different holes in the ice, — After sorne time 1t happened to make its appearance on the exterior, when a har- poon was struch at the moment it was on the point of proceeding again beneath. About a hundred yards from the edge, it broke the ice where it was a foot in thick- ness, with its crown, and respired through the ope- ning. It then determinately pushed forward breaking the ice as it advanced, in spite of the lances constantly directed against it, 1t reacked at lenght a kind of bason in the field, where it floated on the surface of the water, without any encumbrance from ice. Its back being fairly exposed, the harpoon struck from the boat on the out- side, was observed to be so slightly entangled, hat it was ready to drop out. Some of the officers lamented this circumstance, and expressed a wish, that the harpoon were better fast. No sooner was the wish expressed,. and its importance made known, than one of the sailors, ^asmart and enterprising fellow, stept forward and vo- lunteered his services to strihe it better in. Not at all intimidated by the surprise which was manifested in every countenance, by such a bold proposal, he pulled out his pocket — knife, —- leapt upon the back of tbe living whale, — and immediately cut the harpoon out, Stimulated by this couragous ex- ample, one of his companions proceded to his assistance. While one of them hauled upon the lineand held it in his hands, theother sethis- shoulder against theextremity oftheharpoon, and though it was without a stock, he contri- vedto strike itagain into the fish moreeffectu ally than it was first. The fish vv as in motion before they finished. | After they got off its back,itadvanced a considerabledistance,brea- king the ice all the way, and survived this uncommon treatment fifteen or twenty minu- tes, P.r ó.9,6 moi: up, Iu. Rudolphi mense lanuario anni praeterlapsi quur sermonem faceret 'de variis observationibus mnotatü dignis, quae in regione boreali adhue possent institui, copiam mihi feeit, itineris ad Groenlandiam et Spitz- bergiam parandi. Fegis summo administro, Libetó Barone Stein ab Altenstein, viro generosissimo, s$cien- tiarum cultori et fautore mea laude maiore, benigne annuente, cuius vero consiliis obtemperate, cum sem- persolitus fuerim, illam quoque rem summo curn gaü- dio amplexus sum, quamvis ipsiüs rei $uasor haud inlicias iret molestias graviores impedimentaque me subiturum. — Tum vero visendae huius regionis ardor tum eorum studium, quae grata viderentur viro nobi- lissimo, qui mihi, omnibus destituto subsidiis, ad ín- star patris semper fuit, omnemque longe superat lau- dem, sat animi mihi fecerunt, ut summis periculis obvius ire auderem, Insigni humanitate non solum Ill. Rudolphi verum etiam musei zoologici Director libe- -— 0 o ralissimus Professor Lichtenstein iis me instituerunt rebus, quarum cognitione ad ingrediendum iter opus fuit. Die x3. Mensis Martii, Anni 1821 Hamburgi na- vem ,, Blücher ,, conscendi, a duce anglico Iohn Rose gubernatam. Grato animo viri illius memorem esse me oportet, quippe qui praeclaro studio me semper adiuvit, ut, quae sequerer impetrarem, multamque curam |in eo collocavit, ut, vitae nauticae insuetus, itineris difficultates melius sustinerem. Quum summa semper immundities, temperiei inclementia, frigus, mores nautarum inconditi;, quorum squalor omnem fere superabat fdem, morbus rei nauticae tironibus infestus, nausea nimirum, et per alterum itineris di- midium fames fere male me haberent, subinde oppor- tunitas mihi auferebatur, observationes, quas potuis- sem, instituendi. Ad gradum usque octogesimum primum latitudi- nis Poli arctici, Spitzbergam praetervecti, pervenimus, Paucas igitur observationes, praesertim quas circa mammalia quaedam instituere licuit, vobis offero lec- tores humanissimi, utque benevole excipiatis hanc scriptiunculam, rogo. Rerum, quas attuli ex illis regionibus, index. I, Balaenae Mysticeti. 1) Cerebrum animalis adulti cum dura matre. 2) Oculi. 3) Organon auditus. Il. Monodontis Monocerotis. Ed. i e. : .3) Cerebrum adulti animalis, 2) 3) foetus uterus cum genitalibus externis Cor cum truncis maiorum vasorum Ventriculus Alia viscerum quaedam- Oculi Cranium animalis masc, cum dente, Idem animalis femn. dente carentis. III. Squali groenlandici. Duo capita cum cerebro, permagni animalis. Oculi Cor, IV. Phocaruqm. Caput cum cerebro phocae cucullatae, Viscera huius speciei omnia, Viscera Phocae groenlandicae. NU UUOTPSI'marirtinii Pelles trium bestiarum huius generis, quas Cel. Lichtenstein iam publice exponi curavit. Cerebrum ; Viscera omnia, partes genitales masc. et femin. Oculi, NT CA N LOE mh Alcae arcticae, tres. Alca alle. Anas mollissima, 4) Larus glaucus. 5) Larus ebiurneus. 6) Larus rissa. 7) Uria gryile. Hoc nomine hancce avem quidem attuli, post mi- nutius autem examen 1ll. Lichtenstein ab illa discrepantem, nullibi quoque descriptam eam invenit, tumque liberaliter avem meo nomine insignivit, 8) Uria troile. Praeter haec et varia crustacea, Larus parasiti- cus, crepidatus, Anas bernicla, Fringilla linaria aliae- que occurrunt aves sed prope terram continentem, ra- rissimeque ultra viginti milliaria ab ea recedunt, IL Balaena Mysticetus. 63013 Balaenarnm haec est species quae captatur, cum maxime nautarum desideriis respondeat, propter exi- miam lardi copiam, facilior etiam,aliis sit captu. Cras- sius certe hoc animal omnibus aliis viventibus est, pro- ceritate autem DBalaena physali deterior, his tempori- bus rarissime 75 — $80 pedes superans. Circuitus eius nonnunquam quadragita et plures pedes habet. Ca- put enormem obtinet magnitudinem, ut tertiam fere occupat totius corporis partem, insuper deforme est et turpe; os perfecte adaequat 5. romanum, in cuius utroque fine minimus pro corpore oculus positus est. Aquam effundunt magno cum strepitu, ex duabus a- b 5 — perturis, cartilagine quadam separatis, in superficie max- illae superioris collacatis; radius. inde prosilit; qui non- nunquam viginti pedes et quod excurrit, emicat. Hinc . quoque sereno coelo et sicco facile hoc animal duo miliaria anghica imo longinquius conspicitur: $9154 Írritabilitas et Reproductio in Balaenis singulariter praedominantur, vi nervosa ex toto fere occulta. Quods! comparamus vegetam reproductionem, praegrandem etiam sanguinis copiam, cum exiguo nervorum appa- ratu, non potest non cuivis patere, actiones nervosas in universum minimas esse debere. 9 Óo- Sanguis arteriosus ruberrimum habet colorem, ve- nosus contra fere. nigrum, eumque diu etiam post mor- tem- tringinta graduum calorem- animalem. secundum scalam Fteaumurianam servare compertum habeo. Fi- bramuscularis colorem induit rubro-nigrescentem. Tanta gaudetanimal sanguinis copia, ut profluvium continuuns eius per secedim pluresve horas requiratur ad illud in- terficiendum 3 4e inagna: aquaruin vis. rubro tingatur colore. Omnes corporis partes amplis crassisque prae- ditae sunt vasis arteriosis; quibusdam adeo in locis; praesertim circa dorsi spinam, arterias, carotidum- hu- manarum magnitudine, in cutem insinuatas vidi. Sic dura mater tentum compagem exhibet vasorum praeci- pue venosorum tela cellulosa inter se coniuncto- rum), praesertim ubi basin cranii investit. .& capite haec vasa numerosissiima ad organon visus, praecipue ENTLAC Iowa autem auditus porriguntur. Linguae arteriae mihi ra- tione aliarum in cute, capiteque collocatarum, inino- res videbantur. Etiamsi occasio mihi defuerit, thora- cem enormen dissecandi, corque ipsum explorandi, te- mere tamen me iudicaturum esse haud vereor, si con- siderata magnitudine volumineque aliarum arteriarum partium remotarum, existimem: disproportionem neque inter cor et vasa, neque sanguinem inter et reproduc- tionem universam intercedere, Probabilius hoc ratio cinium evadit, si unum animalium genus ex altero iuxta analogiam diiudicare licet, cum cor, truncum aortae, carotidesque arterias monodontis, a nobis dis- secti non tantum cum ambitu corporis iungi, sed quo- que sanguinis ipsius copiam ad huncce ambitum et musculorum colorem respondere invenerimus, quin etiam, ut ita dicam, proportio quaedam existeret in- ier calorem animalem et velocitatem animalis natandi. In loco ipso, prope Spitzbergam, opportunitatem nac- tus sum, haecce magis minusve investigandi. Eadem etiam gaudet Monodon Monoceros nervorum ratione, qua Balaena. $. 4. Hisce positis, quidam forsan inducuntur, qui iudi- cent: caloris animalis evolutionem processum esse ma- gis a peculiari quantitate et qualitate sanguinis ipsius dependentem, quam a solo nervorum systemate. Huicce sententiae probabilitatem adhuc maiorem addit dissectio Squali grónlandici permagni, qui sanguine gaudet fri- gido, nervorum contra copia insigni, quorum ampli- tudo autem haüd respondet cerebro, cuius ambitus minor est eo nervorüm, in basi cranii positorum. $. 5. Reactio quoque polárica utriusque systematis, ner- vosi irritabilisque nempe, magni momenti haud esse videtur, ^ Observatur omnibus aliis in animalibus, sanguine calido gaudentibus, maxima reactio systematis nervosi, exhausto sanguine, praesertim convulsionibus, $pásmis , oculorum. rotationibus conspicua; In duabus autem maioribus Balaenis, quarum mortis articulum proxime observavi, ne vestigium quidem huiys reactio- nis inveni; elevant omnino, ubi ad extrema ventum est, nonnunquam caudam supra aquae superficiem, sed hoc in universum citra ullam accidit violentiam, ex- ceptis singulis casibus. $. 6. Nervi denique ipsi duplicem adsciscunt disproper- tionem, primo quoad cerebrum, secundo quoad totius corporis molem. Balaenae cerebrum omnium partium animalium huius generis maximum esse, extra omnei dubitationis aleam positum est, quippe quod recens, in 'animalibus adultis sex septemve librarum habet pondus. Fribus solito more vestitur tunicis, quarum secunda tertiaque nil habent peculiare. Prima autem, dura meninx, superne duabus crassioribus quidem 1a- minis constitui videtur, sed amplior fit ista tunica, magis magisque structuram fibrosam amittit, simulat- que ad basin cranii accedit, ubi compagem illam va- sorum, supra iamiam memoratam exhibet, arctissime $a e n " . cum osse.cohaerentem. Huius tunicae. enormis vaso-. rum copia tam. arteriosorum, quam.venosorum, in an- teriore superficie partis petrosae ossis temporum quasi confluunt, atque per foramen proprium ibi positum ad cavum tympani transeunt,:; quod magnum habet commercium ope illius foraminis cum basi cranii. BIO X. Cerebrum, (Dalaenae Mysticeti, iure maximis ad- numerandae, quae his temporibus in aquis. borealibus Oeccurrunt,) quod attuli, nil exhibet peculiare quoad formam externam, nisi magis subrotundam, quam ova- lem eius faciem notatu dignam habeas. Rudolphi ipse nondum nervum invenit olfactorium, nec ego in cranio laminam cribrosam, transitui nervi inservientem, dete- gere potui, Cum in cerebro quoque Monodontis Mo. nocerotisnonappareat iste nervus, iure concludendum, huius generisanimalia eo.in universum carere; nullum etiam cavum vidi, quod. narium. instar habeatur. Op- tici nervi ambitus eum nervi equini haud superat, va- gina autem peculiari tendinosa includitur, ubi ad or- bitam usque processit. lieliqui cerebrales nervi nom desunt, quorum maximus, trigeminus nempe, ambitu auricularem adaequat digitum; qui si coniunctim considerantur, nec ad cerebri molem speciatim, ne- que multo minus ad vasorum copiam aut corporis volumen generatim respondent. S. m Maximo gaudet hoc animal robore, cuius ipsum ignarum esse videtur. Acutissimis quoque praeditum est visus et auditus instrumentis. Quodsi autem pen- sitamus eximiam linguae molem, circiter 2000 libras habentem, (quae insuper penitus papillis destituta esse videtur, imo vallatis, quae dein minimos duntaxat re- cipit nervos, minora quoque vasa quam aliae partes, et lardi ingenti copia munitur, facili negotio iudicare possumus: animal gustatu nulo aut saltem minimo gaudere. Hoe ratiocinium eo etiam confirmari videtur quod Balaena sola fere Clio boreali pascitur, ob an- gustiam oesophagi, pharyngisque. Pertinet haec ad Molluscarum genus, nullumque excitat saporem. Ore semper aperto innatat Dalaena aquae, quod in utroque latere cetaceis interne, etlabiis a maxilla inferiore sur- sum assurgentibus externe, terminatur. QCetacea max- ilae superiori adnectuntur ope gingivae albidissimae, qua Groenlandiae incolae panis ad instar. vescuntur, cum revera haud sit ingrati saporis. Ista cetacea circa margines internos pilis sunt instructa, quibus impe- ditur, quo minus minuta Palaenae alimenta elabantur. Quum maximus sit aperti oris ambitus mox istorum molluscorum idonea copia in eo accumulatur, quo fac- io animal inter deglutiendi conatum claudit maxillas, paulo. post aperiendas, $. 9. Sensu organico plane destituta esse videtur Bal- aena, cum fortissimos quoque stimulos externos nulla fere exeipiat reactio. | Hoc eo comprobatur, quod Procellaria glacialis interdum cuti eius insidere et mor- sibus, quos vulnera exulceratoria subsequi visa sunt, lacerare audet, nullumque animali doloris signum, imo ne fugiendi quidem conatum excitat, *) Hinc vita frui videtur magis propria, ut ita dicam, quam omnia alia septentrionis animalia, sanguine calido praedita, vita scilicet, quàe minus dependet a rebus externis stimu- lisque; fontem igitur vix deplebilem in semet ipso continere videtur, quo stimuli necessarii ad vitam con- servandam, functionesque suscitandas praebeantur. Longaevam eam esse nemo. dubitat, etiamsi nullae ex- istant observationes manifestae, quousque vita eius protrahi possit. Inveniuntur, quarum cutis griseum referat colo- rem, caudae marginibus rubro-Íílavescentibus; hae aetate confectae existimantur. Ex omnibus autem col- ligere licet, Balaenam, nisi laeditur, et potentiis ex« ternis terminus ei imponitur, vitam per infinitum fere temporis spatium proferre posse. $. 1:50; Partibus tenerioribus cutis, axillis, pudendis Onis- cus cetijadhaeret, praesertim si tempus instat coitionis, An forsan hi pediculi stimulum ad hoc negotium per- ficiendum suppeditant? Vulva praecipue hoc tempore iis obsessa apparet. Pone labia maiora utriusque lateris rimula peculiaris in conspectum venit, qua includuntur mammarum pa- pillae. Vilis Balaenae sensibilitas hominibus quoque po- testatem facit, simplicibus hamulis manu coniectis at- que gubernatis, monstrum tantae magitudinis roboris- que capiendi. *) Aliud huius rei argumentum Scoresby narrat; acc. of the arct, reg, vide dissertationis p. ult, oe 11 [d Cum nonnullis lectorum haud ingratum fore, exis- timem, pagellis hisce descriptionem. capturae horum animalium subiungere audeo. SER. Simulatque piscis in conspectum prodit, illico duae navicellae a quinque nautis atque duce gubernatae, expediuntur. Dux locum occupat anteriorem navicel- lae, tenetque manu cornum, cui baculus trium pedum est affixus et funiculi finis, duos pollices crassi, tre- centasque ulnas longi; simili modo quaeque cymba est armata, Anterius funis caput, cum corno iunctum, circum eximium palum volvatur necesse est, ad perfíringen- das vires, quo sine adminiculo animal vulneratum nunc effugiens, subito funem post se traheret, priusquam secunda navicula 'primae auxilium — adferre posset, Quando piscis, respirationis causa, superficiem petit in qua semper per aliquod tomporis spatium moratur, navigium &d eum locum accedere studet, ubi pars quaedam dorsi, quae insulae minoris ambitum inter- dum aemulatur supra aquam conspicitur. Hoe autem sine strepitu et a tergo fidt necesse est. A tergo eapropter, quod, quamquam oculi mi- nimi duntaxat sint, attamen acutissimo gaudent sensu; sine ullo strepitu autem hoc fieri debet, quia, [capite in aquam demerso, auditus mirifice acuitur. Hoc tanto mirabilius videtur, si consilium transferimus ad aurem externam, cuius circuitus tam est exiguus, ut, quam- vis operam darem, nunquam tamen invenire possem; nonnulli autem, qui aurem se vidisse perhibent, am- bitum aliquot linearum haud superare asseverant. Probabile inde fit, soni radios utut lucis, quodsi ex tenuiori medio solidius petunt, convergere, quod quidem contingit si ex aere radii in aquam illabuntur, quo facto quoque intensitas eorum increscere debet, Supra iam monui, Dalaenam continuo ore aperto na- tare, quo sonis recipiendis magnam offert superficiem, recepti autem ad permagnam Eustachii tubam facile conducuntur, et nunc ingrediuntur cavum tympani, cum tubae magnum volumen sat sistat commercii in- ier oris et tympani cavitates. Persuasum mihi habeo, miram duritiem et pondus ossiculorum in organo au- ditus collocatorum, quoque maximi esse momenti ad huncce sensum acuendum, ita ut avis aquae super- volitans iam territando animali par sit. Capite contra supra aquam posito, sclopetum explodi potest, quin piscis aufugiat. Procedit cymba, donec is qui cornum moderatur, dorsum piscis manu tangere, eique infgere possit in- strumentum, quod ut tutius fiat, manubrio baculi cono affixi humerum obvertit, altiusque intrudit. Nunc de- mum animans periculum instare, non autem sese iam maxime periclitari, animadvertere videtur; levis tan- tum sensatio ei indicat, se captum iri, quod etiam fu- gae modo probatur, quae enim si velociter fieret, se- cum raperet naviculam ommesque nautas. —Consueta solum natandi velocitate aufugit, semper etiam magis fundum petit, quam procul digreditur, Frictio imma- nisnune exoritur in palo, cui funis est annexus, prop- terea corni moderator semper aquam superfundat ne- —À 15 —2 cesse est, ut (impediatur, quo minus flammam conci- piant partes; fumo interdum huic negotio praefectus ex toto involvitur. Semel vulnerato pisce vexillum rubrum erigitur, navique signum datur, quae plures ilico ablegat cymbas, ut priores, quae funis ope iam- iam semet coniunxerunt, adiuvent. Generatim piscis initio navicellae totum funem cum dimidio fune alte- rius cymbae, quacum sese iunxit, abeundo detrahit; quarta horae parte praeterlapsa emergit, ut spiritus ducat, Quodsi diutius, ultra horam dimidiam verbi causa, in fundo remansit, plane exhaustus provenit, quod minus a vulnere dependet, quam a pressu enor- mi aquae, quen sustinere oportet. Nonnunquam pis- cis vulneratus profundius se submergit quam sustinere possit, quo facto, quum resurgere nequeat, ingenti aquarum pressu enecari traditur, Scoresby ratiociniis computavit, si, quod saepius contingit , piscis octingentas orygas descendat , aquam superficiei superiniectam, pondussexaginta navium bel. licarum rite armatarum exercere, sive 211, 200 orcar- um quarum singulae 2,240 libras continent. x) 1) The exhaustation of a whale after a descent of *o0 — $00 fathoms perpendicular, is the only effect of the almost incredible pressure, to which the aní- mal musthave been exposed. The surface of the body of a large whale, may be considered as com- prising an area of i$4o square feet. This under ihe common weight of the atmosphere only, must sustain a pressure of 3, 104, 640 1b, or 1586 tons, But at the depht of goo fathoms, where there is — I4 — Pisce ad spiritus trahendos emerso, nautae aliarum na- vicularum,. tres pluresve adhuc ei hamos infigere stu- dent, quod sensim tantummodo peragi potest, sic ut plures labantur horae, priusquam tuto iudicari possit piscem victum iri, lam vero totam insignit viam ani- malsanguine, quem etiam nunc cum aqua mixtum per foramina expellit, in maxilla superiore conspicua. Tum demum velocius contra ventum semper aufugere coe- pit. Sex denique naviculis cum manu sua dorso affixis, tanta tamen rapiditate semet proripit piscis, ut nemo fere adversa facie cursum eius persequi possit, sed quisque retroversum cymbae insideat necesse sit, ne facultatem spiritus ducendi amittat. ^ Hacce fuga ra- pidissima per aliquot horarum spatium continuata, na- veque omnibus velis expansis sequente, tandem sep- tima cymba accedit, cuius nautae longis hastis sunt ar- mati, ut animal, perpetuo sanguinis profluviis debilita- ium, ictibus apte administratis petant, musculos tho- racis perforent, et pulmones, corque laedant, quo fa- cto, mox expiraturum esse animal, spes est. Inter mortis articulum, utut iam monui, nonnunquam movet caudam, elevatque eam supra aquam, Cautissime tum [A^ md a column of water equal in weight to about 154 atmospheres, the pressure on the animal must be equal to 211, 900 tons. lt may assist our compre- hension, to be informed, that this degree of pres. sure exceds in weight sixty of the largest ships of the British navy, when manned, provisioned, and fitted for a six months cruise. Scoresby, account of the arctie regions. prospiciendum, ne quisquam, si levissime quoque fat, ea tangatur. | Exemplum mihi cognitum est, quo gu- bernatoris navis cuiusdam anglicae humerus sinister caudae margine solummodo feriebatur; ictus vehemen- tia omnia eius lateris ossa ad pedem usque diffringe- bantur simul cum navicella, ita ut omnes nautae in aquam delaberentur, difficillimoque negotio tuti prae- starentur, Saepissime accedit, ut nautae durante piscis captura in aquam demergantur, quod neutiquam vitae oionibus, accenseri 5 potest, ubi frigus interdum eum attingit gradum, ut iucunditatibus, illis praesertim in re aliquando, quod nunquam ex memoria mea abolebitur prope fornacem [ere candentem in conclavi ducis, ihermometrum Reaumurianum, dorso meo affixum, gradum septimum infra glaciale frigus teneret, .. Occiso denique animali, navis advehitur, cui illud rüdentibus adnectitur, quaeque omnis alterutro latere inclinatur pondere insigni. 'l'umlardi dissector imperium suum auspicatur, qui viginti circiter sociis circumdatus dorso inambulat Balaenae, ad dissectionem perficiendam quo facto navicella rite armata os intrat ad linguam excidendam. Tota huius piscis captura, si a peritis nautis pis- catoribusque perficitur, circa viginti quatuor horarum spatium requirit. Monodon Maonoceros. $,.; X8. Quod cum minus aliis animantibus sit indagatum uberiorem eius descriptionem luic libello adiungam. SNTUMES c BNC Tres huius piécis la Cepéde monuit, alii tantum unum viderunt, praesertim Scoresby, qui recte obser- vavit: animalis adspectum nonnunquam mutari colore cutis copiaque lardi, quod in facie depositum est. A- dulti longitudinem tredecim sedecimve pedum asse- quuntur, excluso dente, maximus autem corporis am- bitus octo novemye pedes complectitur. Caput octavam circa totius corporis partem exhi- bens, obtuso-rotundam induit formam. Neque os re- spondet ad corporis volumen, etenim minimum est, magnaeque extensionis expers, labium eius inferius coniforme. Oculis gaudet minoribus, haud multum pone ossis finem in utroque latere positis. Foramen aquae expellandae dicatum intra, paululum tamen su- pra oculos, conspicitur; formam refert semicircularem singulamque sistit aperturam, Pinnarum longitudo quatuordecim, amplitudo octo est. pollicum, dorsalis pinnae loco autem protuberantia quaedam in conspec- tum prodit, Cauda quindecim vigintive pollices est longa, amplitudine autem gaudet duorum triumve pe- dum, In anteriore maxillae superioris parte duae ap- parent cavitates, quarum utraque dentem continet, Unus tantum eorum externe conspicitur, increscitque ut nonnunquam longitudinem mnansciscatur decem pe- dum, altero rudimenti instar continuo cavo incluso. Gyris spiralibus est instructus excavatusque dens ad nonnullos usque pollices a fine anteriore, ebur exhi- bente solidissimum et albidissimum. Animalia feminea pullique hoc dente carent, cuius vestigia autem adsunt, et eodem maxillae cavo continentur, Hinc quoque nonnulli statuerunt, u— CY" E m dentem nullius esse usus, nec misi sexus distinctioni inservire. Minime, bello gerendo dicatus est, quum nunquam hi pisces deproeliantes visi sint; tum quoque iniquum esset, feminas pullosqué eo carere, quibus ille quammaxime ad propriam defensionem opus est. Glaciem tenuem respirandi causa apice dentis perforare possunt, Plerique hunc dentem pro cornu habuerunt, quod nomini (Einhorn, unicorn angl) ansam praebuit. Rarissimis in casibus tantum. contingit, ut uterque den- tium foras prodeat. Maxima natant velocitate; $1 re$» pirationis ergo superficiem petunt, sine ullo motu per aliquod temporis spatium hic morantur, ut caput. dorsi- que pars supra aquam. emineant, S. LEA. Vertebrarum rationem statuit sequentem Scores- by: colii vertebras septem, dorsi duodecim; lumborum et caudae triginta quinque; in totum igitur quinqua- ginta quatuor adsunt, quarum duodecim caudam in- trant. ldem observavit medullam spinalem descendere ad quadragesimam vertebram usque, ubi terminari vi- detur. Costarum in utroque latere numerus duode- narius est, quarum sex spuriis adnumerandae sunt. Sternum cordis servat formam, cuius latissima pars antrorsum inclinatur, quocum duae tantummodo cos« tarum spuriarum ope cartilaginum cohaerent, omnibus alis disiunctis. $... 14. Cerebrum ab illo Balaenae minime discrepare vi- detur, exceptis dura matre, cerebelloque, quod mino- B í mA— — 38 — ribus gyris gaudet, Nervus olfactorius ei sicut Balaenae Mysticeto. deest. ' Quum nondum dissecta sit substan- tia, ventriculorum aliarumque rerum notatu dignarum rationem explicare haud potis sum, r 6$. X5. ai Oculi eodem fere modo constructi sunt, ac in Balaenis. Oblongam habet formam bulbus, cum muscu- lis nervique optici vagina consideratus. Quodsi autem dissecantur istae partes; rotunda fere apparet oculi forma, Sclerotica densissima est tunica, quae anterio- rem exterioremque partem versus mirabilem acquirit duritiem, visus foco mutando, secundum nonnullorum scriptorum sententiam, inservientem. Circumagitur bul- bus crasso amploque musculo, qui nonnullis in locis interstitia, tela cellulari arcte inter semet ;coniuncta, monstrat. Musculos oculi rectos tali modo cohaerere ut iliuun constituant orbem carneum, iudicare licet. Supra huncce annulum muscularem duo apparent alio- rum musculorum tendinosa insertionis vestigia, quibus obliquos scleroticae adnecti probabile ft. Peculiari et hic includitur nervus opticus vagina, structura ten- dinosa, singulisque fibris muscularibus intertexta. Mol- lissimum haecce vagina subministrat involucrum illi nervo. Aliae oculi tunicae a norma consueta non ab- horrent. 8. 15. Auris externae structura ab ea Balaenae recedit, cum maiorem sistat meatum, in quo 1nagma vermium copia nidulari observabatur. — 140 — Cor, pulmones, larynx cum trachea nil monstrant peculiare, Magnitudo aortae, vasorumque ex ea ori- ginem petentium, perfecte respondet corpori et rationi sanguinis. Scoresby cor pondus undecim librarum ha- buisse tradit, cui autem aliquot librae sanguinis con- densati infuisse arguendum, quum viscus eiusdem fere molis a memet ipso excisum, sex septemve librarum pondus tantum exhiberet. Sanguis arteriosus, veno- susque eamdem prae se fert indolem, quam DBalaenaa Mysticeti. Caloris animalis gradus compluribus post mortem praeterlapsis horis, trigesimum quartum atti- git gradum scalae Reaumurianae, OS T L7s . Memoratu dignus est ventriculus cum intestino- rum tractu. lle enim crassis constituitur tunicis xai pondus habeat septem octove librarum, In duas cavitates strictura quadam peculiari est divisus, quarum pri- mam, quae oesophagum recipit, solidis alimentis (sae- piis) alteram autem [íluidis plenam inveni ^ T'unica ventriculi villosa sive intima, maximas refert papillas, ruberrimo conpicuas colore. "Tubus intestinalis cylin- drum exhibet, circa nonaginta £res pedes longum, cu- ius amplior pars duodenum, angustior autem rectum intestinum est. Duodeni volumen duos circa pollices cum dimidio offerebat, idem inter ieiunum et ileum circiter quartam pollicis partem angustius erat, GCoeci ambitus pollices duos et süb finem recti vix pollicem unum et dimidium habebat. "Tunica tractus muscularis illico post mortem rubra apparuit, et evidentissime structuram suam praemonstravit. D 23 Partes genitales ad corporis rationem respondent, nilque exhibent peculiare, nisi rimam illam prope vulvae labia maiora femellarum, qua manmimae papillae continentur. Utero utuntur bicorni, cuius cornua rur- sum in utroque latere ad uteri orificium fere reflec- tuntur. Cornuum extremi fnes cum tuba fallopiana confluunt. Üterum attuli gravidum, cuius cornu si- nistri parietibus foetus adnexus erat, huius cornu quo- que apex canalem formabat cum tuba fallopiana coe- untem, qui altero in latere occlusus apparet, ut spe- cillum traiici nequeat. PFoetus ipse duorum mensium esse videtur, exceptisque partibus pudendis omnes a- liae fere rite distinguntur. Sex septemve pollices longus est, et maximus eius circuitus duos cir- citer digitos complectitur. Caput versus os paulisper acuminatur, prope quod oculi iamiam in conspectum veniunt, Aliquanto profundius cernuntur pinnae, pol- licis quadrantem habentes; medium fere corporis lo- cum tenet funiculus umbilicalis; ubi vertebrae lumbo- rum in caudam transeunt, in imo nempe ventre, no- dulus apparet capitulum acus adaequans, et in foveo. la situs, qui tantummodo indicare videtur, partes ge- nitales ibi se efformaturas esse. Cauda introrsum cur- vata est, eo forsan consilio, ut minus spatium foetus expleat. Placenta nondum reperiri poterat, * II Squalus groenlandicus. $. 19. Scoresby se hoc animal primum descripsisse asse- rit, sed Carcharias auctorum borealium erit, pinna anali destitutus; ideoque minime Carcharias Bellonii et Cuvierii, sed huius potius Scymmnus. Satis constat, squalos in universum sanguine frigido frui, sceletoque cartilagineo. — Interdum piscem viginti tres pedes lon. gum observarunt. Quem ante biennium navis prae- fectus Iohn Rose, Anglus, prope Spitzbergam capta. vit, triginta pedum longitudinem, sedecimque ambi- tüm offerebat. Maxime Balaenis infesti sunt, hinc quoque ubi squalis abundat aqua, illas non reperiri iam dudum animadverterunt. | Morsibus eam torquet viventem, mortuaque vescitur. $. 20. Sensibilitate fere carere videtur animal, quamvis nervorum apparatus magis ad totius corporis ambitum respondeat, ac in Dalaenis. Cultro anatomico indagan- tibus tamen patet: nervorum cerebralium molem mi- nime congruere cerebro ipsi, quippe cuius moles ab ilis longe superetur. Tenacitas vitae singularis quoque memoranda, et. certe notatu digna est. Ego ipse rescidi caput, cuius faucibus altero die, remoto iamiam cerebro, nullus nautarum manum inserere audebat; baculo, quem hoc — 09 — tempore introduxi, praesertim titillata tunica palati, omnes fere dentes imprimebantur., Quodsi corpus in multas partes hindatur, unicui- que tamen per insigne temporis spatium vitae aliquid inhaeret; Quoties viginti quatuor horas post mortem cultro tangerem nervos medullae spinalis, unumquem- que musculum, quem ramulus adibat nerveus, statim convulsionibus subactum observavi. | Corsingulis horis sexies octiesve contrahi Scoresby statuit, quas eius actiones per trium horarum spatium post excisionem continuari, ipse vidi, ita ut gradatim minuerentur, donec postremo omnis motus cessaret, Se ^ 21s Oblongam cerebrum exhibet formam. Processus clavati, seu lobi anteriores ex toto excavati sunt, et . quasi referunt cornua anteriora ventriculi lateralis, nilque continent nisi humoris limpidi pauxillum. Haec cavitatis pars a reliquo ventriculi antro plicis quibus- dam, ex tegmine superiore descendentibus, ita disiun- gitur, ut inter has cavitates, aliam ventriculi lateralis partem, tertiumque ventriculum, cuius exordium hic corpore quodam significatur, commissurae anterioris instar habendo, septum constituatur. Parte quadam albidissima, aut nodulo potius, cruribus corporis cal- losi anterioribus haud inepte comparando, cornua ven- iriculi lateralis anteriora separantur. Inter vulvam commissuramque posteriorem, quae rite distinguitur, rimula apparet, in cuius posteriori fine duo semet ex- hibent corpora arcte cohaerentia, thalamis nervorum opticorum simillima, Pone haec luculentissime in con- -— 90. 73 spectum venit posterior tertii ventriculi commissura quacum eminentia quadrigemina, (quae bigeminae po- tius nomine venire debet, cum duo tantum promineant tubera, rimula peculiari separata;) cohaeret; infra hanc eminentiam ,. substantia alba consistentem, canalis ma- ior (Sylvii,) commercium. sistit cum anterioribus cere- bri ventriculis quartoque, in quem immediatim transit. Pone corpus illud bigeminum stria: quoque transversa cerebri conspicitur. | Fornicem nullam adesse iam ex dictis patet. Tta encephali pars, hactenus considerata; saccu- lum refert, in. cuius. inferiore pariete ,. superiore longe crassiore, omnia corpora modo descripta posita sunt in conspectumque prodeunt, simulac superior paries, tunicam. crassiorem adaequans, removetur. Insigniter coarctatur iste sacculus striam versus medullarem ce- rebri, et in statu naturali ex toto latice aquoso,. par-- tibus omnibus hic dispositis libere supernatante, im- pletus esse videtur. ^ Ubi maxime angustatur prior saccus, secundus exoritur, illo: multo maior, cuius fun- dus. continuatio- est prioris parietis inferioris, Supe- rior huius secundi sacci pars antrorsum insigniter anze- plificatur , ut appendicem quasi formet, quae tertiam. fere partem encepbhali anterioris divisionis a tergo ob« tegit. Remoto illius maioris sacci posteriorisque tegmine superiore, magna.apparet cavitas, pro ventriculo quarto habenda, ealamoque scriptorio in duas partes divisa, Supraiam dixi fundo communi gaudere utrumque saccum, hinc etiam patet, ventriculum tertium, quam- vis anterior cerebri' pars postrorsum quam maxime -— QA -—a coarctetur, per canalem Sylvii tamen immediatum com- mercium habere cum magna ista secundi sacci cavitate sive ventriculo quarto. Ex descensu huius sacci in me- dullam spinalem, ortuque ultimorum nervorum cere. bri parium, ex eius lateribus partim, partim ex in- feriore superficie, haud temere nos iudicaturos esse arbitror, si statuamus, eum pontis Varolii, medullae oblongatae et cerebelli ipsius vices exhibere, quum praeterea nulla distinguatur pars, quae hisce aequi- paretur. | In basi encephali primo apparet nervus olfactorius, magnumque format tuber, quocum tunica narium in- tima cohaeret. Opticus nervus, utut omnibus in pis- cibus, et hic nullum format chiasma. Pone hos ner- vos pars hypophysi simillima conspicitur. ^ Oculi mo- torius, patheticus, glosso-pharyngeus, vagus et hypo- glosus magis a sacci lateribus originem petunt; facia- lem nervum, accessoriumque Willisii nondum vidi. $...:22. Mirabilem offert adspectum oculus. Cum non- nunquam praesertim maioribus in animalibus huius generis dispareat, ob magnam suam mobilitatem lon- gasque palpebras, et interdum tantummodo punctum livido-viride cerni possit, a nautis vel oculis vel vi. dendi facultate animal carere diu perhibebatur. ^ Ne- que hoc, neque illud verum esse, culter anatomicus iam dudum demonstravit, | Vivente animali orunino corpus vitreum eundem exhibet adspectum, quam hu- manus oculus glaucomate correptus; vividior tamen ín squalis mihi color esse videtur. Opportunitas mihi — 95 p Man : defuit experimenta chemica instituendi. ^ Magna illa mobilitas dependet ab apparatu peculiari, quo cartila- go quaedam cum parte scleroticae, monetae ambitum non superante, iuxta nervum opticum articulum sistit. Maximi quoque est momenti tunica coniunctiva, quae nonnullis in partibus glandularum seriem continet, qui- bus continuo tot muci secernitur, ut bulbi superficies externa eo abundet, fecti et obliqui oculi musculi rubro gaudent colore, quamvis fere omnes reliqui al« bidissimi sint, Quatuor oculis, quos mecum attuli, vermis insertus erat, Lerneae similis r), quem Ill. Rudolphi mox cum aliis accuratius descripturus est. $4193; "Tractus intestinorum brevissbnus est; ommnaximun cavi abdominis spatium tenet hepar, omnium longe amplissimum viscus. Optimum praebet oleum anima. le, quod, iocinore soli exposito, iam stillare incipit. Partes genitales, quo minus servarentur, rudis nautarum culter praepedivit, quo, antequam eas vin- 1) Dirhynchum longimanum vocat, a Dirhynchis Malleo in T'orpedine marmorata et a Dirchyncho Fistula a se in Zeue ÁApro detectis valde diversum. Mirum est, vermiculum, quem Scoresby pro ex- crescentia oculi habet, semper coniunétivam corne- ae occupare, sed in Transact, philos. Vol XLIIT. n. 472. p. 35. pariter vermis exhibetur, oculis sprat- torum inhaerens, a nostro quidem Dirhyncho om- nibus ceteroquin notis recedens, sm BD Lc dicare possem, ita tractabantur ut nihil amplius posset distingui, IV. Llnsus marrts:mau s. Se 24. Cum satis sit cognitum hocce animal, nónnisi ge- neralia quaedam proponere liceat. Omnium quadru- pedum septentrionem inhabitantium ursus longe tru- culentissimus, callidissimus, prudentissimusque est. Pho- cis in universum vescitur, residuis quoque Dalaenarum a piscatoribus desertarum, illae autem diligenter ex- cubias agunt, ut interdum hostis per longum temporis intervallum fame confici videatur. "I'um omnibus uti- tur, ut appetentiae satisfaciat, quae offendit. Summa cum astutia visus est phocam captare, in media parte glaciei enormis prope foramen positam, ut abiret si- mulatque periculum instare iudicaret. Ursus statim se submersit, ne phocam adspectu solo exterreret, et paullo post in istius foraminis cir- cuitu rursus apparuit, moxque pedibus laniavit prae- dam. Memorabilis quoque amor est maternus, quo pullos amplectuntur feminae, praecipue instante quo- dam periculo; non deserunt eos, sed potius mortem ipsae subeunt. — Huius rei exemplum vidi illis in ani- malibus, quae museum zoologicum nunc habet. Ursa iamiam vulnerata pullorum unum alternatim dorso im- ponebat, alterumque pede propellebat, ut fuga serva- rentur. Sic etiam alapae graves pedibus anterioribus — 07 — iis infliguntur, quodsi a matre arte instituuntur natan- di praedamque captandi. S Lbs Acutissimis sensibus gaudet ursus externis, praeci- pue visu, auditu, odoratuque. Carnium assatarum odor eum arcessit e longinquo, nec non levissimus strepitus sonusque attentionem eius movet. Acutus ille olfactus ex structura artificiosissima ossis ethmoidei explicari potest, quae ei phocarum simillima reperitur. Totus bulbus musculo peculiari circumdatur, ocu- li musculis propriis superimposito. | Commercium ha- bet cum tunica coniuntiva, in quam more levatoris palpebrae superioris sese inserit, Hunc musculum an- nuli scleroticae solidissimi tendinosique aliorum anima- lium, et capite aquae immerso emersoque cernentium, locum tenere, eiusque ope ursum bulbum comprimere focumque mutare visus, et rebus cernendis magis ad- aptare posse, probabile est. Gaudet etiam ursus pal- pebra inferiore secundaria (membrana nictitante) quae proprium tarsum continere videtur, quaque oculum extoto occludere valet, ut a temperiei inclementiis tu- tior praestetur. SO. 20i Alia viscera quoad structuram nmihil offerunt pe- culiare, nisi quod undique adeps, quin ipsi cordi, in- time adhaeret. —Hepar ursi maritimi virus peculiare animale continere omnibus fere nautis cognitum est, quod nuperrimis temporibus Scoresby quoque asseruit. Quodsi illius visceris aliquantum assumitur, paullo post — o9 — anxietas cum oppressione pectoris oriunturj quas mox diarrhoea sequitur. Nonnullis mortem conciliavit hu- ius visceris esus, aliorum cutis postea in furfures fa- tiscebat. Omnes aliae partes musculares haud iniucun- disunt saporis. Miratu dignus est modus, quo vulnera sclopetis aliisque instrumentis inflicta tractat ursus. :Considera- te enim sese recipit, pedibusque posterioribus insidens, nivibus quamque implet laesionem. : Mansuefieri fere nequit. V. Phoca groenlandica et cucullata, $ed. Frequentisime occurrunt et captantur, haec |ta- men ila multo rarius cernitur. | Cum vernali praeci- pue tempore magnam edant lardi copiam, earum cap- tura piscatoribus maximi est momenti. Pulli incauti maiorem offerunt opportunitatem captaturis quam ae- iate provectiores, quippe quae semper vigilent. —Eiu- lantur pulli sicut infantes; eximia gaudent reproduc- tionis vi;ut quotidie evidenter fere increscant. 'l'alem lactis alumnum statim post suctum dissecui, et omnia iractus intestinorum vasa lymphatica quasi mercurio vivo iniecta inveni. 'lota superficies alba apparuit ob multitudinem eorum vasorum, latice albo impletorum atque mesenterium versus, pyramidem glandulosam constituens quae in ductum thoracicum desinit, discur- rentium, . Optimam mercurii iniectionem — successum — 920 — tam pros$pernm vix sortiri posse, mihi persuasum ha- beo. In maioribus natu irritabilitas potius. práedomina-. tur, repressa magis reproductione. Sanguine quoque abundant haec animalia, ruber- rimo in arteriis, nióro fere in venis;. caloris animalis gradus non minus insignis est. Peculiarem habere in- dolem sanguinem arteriosum, imprimis phocae cucul- latae, experientia quotidiana nautas docet. |Quando enim animali recenter occiso. pellem | quispiam - detra- hit, qui vulneratis laborat digitis, statim inflammatio partis, et suppuratio deinceps exoriuntur, licet spes vul- neris per primam intentionem sanandi effulgeret. Mie himet ipsi accidit, ut excisis corde pulmonibusque hu- ius animalis, pars digiti a cuticula denudata inflamma- tione corriperetur. Qui negotio pellis detrahendae va- cant, incidunt primo axillas, quo laeditur arteria huius nominis manusque suas confestim sanguine arterioso, proxime e corde prosiliente,inquinent necesse est. Hoc viso, aliquando partem similiter cuticula sua destitu- tam, sanguini venae cavae inferioris immersi, nullum- que expertus sum detrimentum. — Hoc experimentum bis iteravi, nec ulla partis denudatae inflammatione correptus sum; superioris autem rei fidem minime pe« riculis in memet ipso institutis confirmare possum, cum in istis regionibus ulcera manuum vel digitorum molestissima sint. Imprimis hoc.contingere constat si phocae cucullatae sexus masculidissecantur. Hae om- nino ruberrimo gaudent sanguine arterioso, maiore quoque alacritate, quum robustiores sint omnibus alis speciebus, acriterque pugnent pro feminis, An Oxygenium, quo sanguis cordis ventriculi sinistri abundare videtur, quidquam ad hanc inflammationem concitandam forsan confert? 5. 28: Eadem est ratio phocae cucullatae masculae quo- ad velamen, quod capiti insidet, nec non Monodontis Monocerotis masculi, quod dentem attinet. Illarum feminae, pullique cucullis carent. Sistitur autem hoc velamen elongatione corii, quod nares efformat, septo membranaceo in duas di- visum cavitates, cum osse ethmoideo artificiosissimo immediatim cohaerentes. ^ Ope musculi depressoris a« larum nasi levatorisque, animal pro lubitu antrum hoc aere implere, eumque aut retinere aut emittere potest. $. 29. Avium quae illis in regionibus degunt iam in prooe- mio mentionem feci, quae quum nihil non cognitum exhibere videantur, hic tantum de ea quaedam subii- ciam, quam Ill. Lichtenstein tanquam novam speciem, nomine designavit Uriae Mandttii. Humanissime mecum sequentes notas communica: vit characteristicas quibus insignitur: ^ Rostro elonga- to gracili, fuliginoso-atra, tectricibus alae remigibus- que secundariis apicé et margine interno albis. I) Longitudo a rostri apice ad basin narium plu- E matam r, D Q) - a basi narium ad verticem PM OC. 2) - a vertice ad interscapulium qQERU 4) Longitudo ab interscapulio ad uropygium 4, 2" 5) - ab uropygio ad apicem caudae v', 10^ 6) - a rostri ad caudae apicem 12", 6^ 7) - a flexura alae ad apicem re- migis primae Gor 8) z a flexura alae ad apicem re- misum secundi ordinis 2^3. 9f4 9) - tarsi 3*5, 7244 IO) - digiti medii cum unguiculo x94 11) - unguiculi digiti medii 955544 Rostrum nigerrimum, iris aurantiaca, tarsi, digiti cum membrana cinnabarini, unguiculi atri compresso- arcuati, acuti. Simillima Uriae Grylle Lath. differt ab ea 1) mag- nitudine, 2) rostro graciliore, obscuriore, 3) remigi. bus secundariis multo longioribus, apice et margine interno albis, 4) cauda, tarsis, digitis, unguiculis, pro mole avis longioribus, Obs. Speculum alae e tectricibus (ut in Grylle) com- positum, in nostris speciminibus hinc inde nigro adsper- sum, a maculis tectricum nigris apicalibus, versus [le- xuram alae confertioribus. Utrum prioris ptiloseos vestigia, an persistentes hae maculae, vix diiudicandum, ; S. 25201 | E crustaceorum ordine duas ex itinere retuli spe- cies, Oniscis marinis Lin: aut Gammaris Fabricii ac- censendas nec ab ullo auctore hucusque descriptas. Quae cum museo locupletissimo huius Universitatis a 1 -— $2 — me oblata essent, a viro celeberrimo huins Musei di- rectore Lichtenstein accuratius examinatae, dignae vi- sae sunt quarum descriptio amplior huic dissertationi inseratur. Qualem vir doctissimus benevole mecum communicavit lectoribus naturae curiosis hic offero. L Gammarus Libellula N. G. capite magno globoso, corpore segmentis undecim, pedibus quatuordecim, octo anticis brevibus, uncinatis, raptatoriis, sex posticis elongatis, saltatoriis. Longitudo tota aequat pollicem et dimidium. Corpus compresso-cylindraceum, — incurvatum, saltatorium, Caput globosum, utrinque inflatum, he- misphaerio utroque oculum magnum sessilem men- iiente, Antennae breves, scrobiculis profundis fronta- libus implantatae, superae breviores, ( sesquilineares) articulo basali et seta apicali subtriquetra, conflatae, inferae paullo longiores, bilineares, triarticulatae. Mandibulae exiguae, inaequales, argute den- tatae. Palpi mandibularum lateri externo inserti, quadriarticulati, in fossulam frontalem inter antennas inferiores reclinandi. Segmenta corporis primum, se- cundum, tertium quartumque, angusta I), sensim la- tiora utrinque in appendicem foliaceum articulatum producta, subtus pedes gerentia breves raptatorios, I) Notetur terminos angustum et latum hic a dimen- sione singuli segmenti, mimime autem a latitudine corporis esse intelligendos. inde e primo pari sensim maiores, femoribus compla- natis, manibus incrassatis subtus spinescentibus, pro recipiendo unguiculo valido, elongato. Segmenta quintum, sextum et septimum paullo latiora, lateribus vix appendiculatis, margine externo cum pedibus ar- ticulo iuncta elongatis, saltatoriis, postice complican- dis, corpore incurvato pedes octo anticos inter se oc- cultantibus. Horum femora complanata, margine pos- tico foliaceo pro tegenda tibia reclinanda, tibiae geni- culo basali brevi, elongatae, compressae, antice spi- nescentes, postice glaberrimae; tarsi graciles, subcylin- drici, rigidi, margine antico spinescente tibiis appli- candi, apice unguiculo minuto acutissimo instructi, Pedum par quintum omnium longissimum fere polli- care, tibiis quatuor et dimidiam lineas longis, sextum, Septimum sensim breviora, postremo octo lineas longo. Segmenta octavum, nonum et decimum, cau- dalia omnium latissima fere cylindrica subtus appen- dicibus ovigeris natatoriis , in singulo binis bifidis, ar; ticulo basali valido, conico, subtus unisulcato, lacinia terminali duplici, acuminata, subtriquetra, ciliata. Segmenta undecimum duodecimumque, flabel. lum caudale efformantia, appendicibus utrinque tri- bus bifidis conflatum, quorum articuli basales elon- gati, compressi; laciniae terminales, in singulo binae inaequales, altera longiore foliacea, altera breviore accessoria teretiuscula. Color fílavescente lividus, Affinis haec species 1) Onisco Cicadae Oth. Fabricii ^), *) O. Fabricii Fauna groenlandica. pag. 257-258 Praeter hunc reliqui auctores omnes, (Pallas, Mül« C — 5& —- a quo tamen differt capitis pedumque forma, colo- re et magnitudine; 2) Onisco Medusarum O. Fabricii, cuius tamen oculi lineares, arcuati, coerulei, lateribus frontis in- .náti, nimis discrepant. Cum hac utraque Gammarus | Libellula peculiare genus constituat, in familiae huius desctiptione mornographica arctius definiendum. Unicum huius animalculi specimen die: vicesimo nono mensis lunii anni praeterlapsi accepi vivum e mari prope insulam Ian Meyen protractum, plura au- tem mense insequente mortua in stomacho Procellariae glacialis reperi, integra quidem et digestione vix laesa, nisi quod pedum subtilissima pubes detrita esset. Inter haec iuvenilia quoque; dimidiae reliquorum magnitudinis, caeterum simillima illis. S dg. IL | Gammarus Gryllus N. G. Corpore segmentis tredecim, pedibus qua- tuordecim, quorum par secundum longissimum, debile multiarticulatum, scutis lateralibus maximis pedes ob- tegentibus, Longitudo tres pollices aequat (corporis duos et quadrantem; caudae incurvatae tres quadramtes poll.) ler, Stroem, Leach) de simil) specie tacent, Uni- cam ob oculos amplos insignem Scoresby (Account of the arctic regions pag. $42) commemorat, cae- terum sibi minus notam, «x 085 .—- circumferentia: media duos pollices quadrantemque. Corpus compressum, dorso fornicato, rectiuscu- lum, cauda brevi incurvata. Caput cylindricum quasi primum corporis seg- mentum, antice obtusum, antennis quatuor conicis, .brevibus? *) superis pedunculo triarticulato bifidis, in- .feris longioribus quadriarticulatis, articulo secundo seta parva, postremo caeteris longiore. Oculi satis ampli, ovati, laterales, sub insertione antennarum inferarum, (in mortuo) albicantes. Os productum compressiusculum, anticum, labro tüberculoso corneo, mandibulis validis osseis, mar- gine antico serrato. Maxillarum par primum elongatum, apice tri- cuspidatum utrinque palpo triarticulato et basi lamina foliacea, apice ciliata, Par secundum inferum mento amplo geniculato, labio biüdo utrinque palpo. com- planato triarticulato, apice obtuso ciliato. Segmentum corporis primum latum, margine antico caput postico segmentum secundum excipiens, appendice scutiformi laterali exiguo, cuius paginae internae pedes primi paris inserti sunt compressi, mol- liusculi, palpiformes, quinquearticulati, articulis (ba. sali femore exepto) unispinosis, terminali ciliato. Segmentum secundum reliquis angustius, scuto laterali ampliore fere quadrato, cuius paginae internae infixum par pedum secundum, qui structura prioribus similes omnium longissimi (quatuordecim lineas) quin- *3 Antennae in specimine nostro vix integrae, apice : P - integrae, G 2 obtuso detrito, — 56 — quearticulati, antice complicandi et abscondendi inter membranam tenuem, a ventrali huius segmenti pagina tendentem, scutum magnitudine adaequantem. Segmenta tertium quartumque aeque lata, scutis lateralibus maximis, rotundatis, postice emarginatis, e «uorum basi interna tendunt pedes, aeque longi (de- cem lineas) antrorsum versi, quinquearticulati, ungui- culo terminali instructi. Accedit ad singulum pedem a latere interno membrana tenuis, lanceolata, margine ciliis longis obsita. Segmenta quintum, sextum et septimum eiusdem latitudinis, pedes gerunt retrorsum versos quasi sal- tatorios, praecedentibus vix longiores, inter se aequa- les, scuto amplissimo triarticulato innatos, ut cuius- vis scuti articulum dignoscas femoralem, tibialem et tarsi. Inde femur, tibia, tarsus vere alati. Non nisi extimus singuli pedis articulus cum unguicolo liber e- mergit, Par quintum intus membrana lineari. Segmenta octavum, nonum et decimum latissima postremum antice gibbum, pro incurvanda cauda, sub- tus gerunt appendices natatorios, singulum binos bi- fidos satis elongatos. "Horum quoque margo lateralis foliaceus, protensus sed cum parte dorsali connatus, haud articulo iunctus uti priorum. Segmenta undecimum, duodecimum, decimum ter- tium incurvata, vix erigenda, sensim augustiora la- minas caudales gerunt corneas, rigidas, biarticulatas, bifidas sex, quibus accedit septima intermedia, minuta, duplex e parte dorsali postremi segmenti oriens. Seg- mentum undecimum medio (impressum quasi bituber- culatum, Color speciminis nostri fere carneus. Unicum quod ex itenere retuli specimen a Procel- laria glaciali, hamulo capta vomitu eiectum est, quum ictu lethali in occiput percussa esset. "Testa animal- culi vix nisi forte apice antennarum Jaesa, sed quasi inanis non nisi adipe oleoso, piscini illius odoris tota repleta. Celerrimam igitur mutationem omnia ingesta vel tegumentis solidioribus inclusa in his avibus subire videntur. "VITAE CVRRICVLVM.. Eso Martinna Guilelmus Mandt natus sum Beyenburgae pago Archiducatus DBergensis, Anno millesimo septingen- tesimo nonagesimo nono patre medico, matre e gente a Quet. Pater adhuc mihi est incolumis, matris autem a- cerba praematuraque mors semper pii et iusti luctus erit causa, Primis litterarum rudimentis aetati puerili congru- is a patre instructus, anno millessimo octingent. decimo tertio Duranum, urbem prope Aquisgranum, me contuli, ut ibi Gymnasium ducibus Monachis frequentarem. Illic per biennium Opera institutioneque, tam veterum quam recentiorum linguarum peritorum, Monachorum gavisus sum. Relicto hocce Gymnasio domum redii ubi pater optimus mihi Osteologiae, partium quarumdam. Anato- miae universae arüsque vulnerum ligandorum, privatus fuit praeceptor. Sub fine anni milles. octingent. decimi sexti Düsseldorfii ab Ill. Graefe, et hoc tempore princi- pum medicorum exercitus borrussici altero, adscribebar chirurgorum nosocomialium numero, ab illoque Aquis- granum missus sum vulneratos curatum, Ad millesimum octingent. decimum septimumunque annum ibi permansi, tum Theonis villam, franco - galliae urbem, transferebar, ubi per bienuium munere chirurgi mllitaxis di n0O0$0co- — 59 — miis borrussicis functus sum. — Initio denique anni mil- lesimi octingent. decimi noni Berolinum missus sum- ut in chirurgorum numerum reciperer legionis praetorianae pedestris secundae. — Tum adsiduitate amoreque litteras amplexus sum, donec anno praeterlapso iter instituerem ex quo redux rursum cum diligentia ad studia incubui, Hisce interfui praelectionibus. Cel, VVolff de Logice Il. Rudolphi de Enoeyclopaedia medica nec non de Ana- tomia universa, pathologica comparataque, ab eodeni vi- ro illustrisimo quoque arte sum institutus cadavera dis- secandi, nec minus Physiologia et Entozoologia. Physiologicis quoque lectionibus interfui Ill. Koreff et Ccl. Ech. 1ll. Knape Osteologiam, Splanchnologiam, Syndesmologiam, Medicinamque forensem mihi tradidit, ariem etiam formulas conscribendi medicas. —Institutio- nibus botanicis et pharmacologicis lll. Link interfui, chemicis physicisque Cel. Turte. : Pathologiam generalem et Therapiam generalem me Cel. Hufeland edocuit, prioris doctrinae autem specialem partem Ill, Horn, simulque Therapiam specialem. — Par- tem Therapiae alteram mihi etiam Perill. Hufeland tra- didit. Antea autem Ill. Behrends, Cel. Osann inihi Ma- teriae medicae fuerunt praeceptores, Ill. Graefe, 111. Rust Cel. Kluge me instituerunt chirurgiae tam generali quam speciali parte, Ill. Graefe mihi quoque tradidit omnium operationum chirurgicarum cursum, mec non interfui praelectionibus de Chirurgia operativa Exp. Jünghen qui etiam arte me erudivit oculorum morbos cognosceudi curandique ; frequentavi deinde lll. Horn, Ml, Rust prae- lectiones de morbis syphiliticis cognoscendis et curandis Cel. Kluge de ossium morbis mechanicis. Cel. Wolfarih de Magnetismo Mesmerismoque audivi disserentem, | Cel. Richter iufautum morbos, Cel. Osann Balueorum indo: -— 40 — lem, Exp. Lorinser evolutionis morbos me docuerunt - Cel, Kluge artis debeo obstetriciae institutionem, hs Clinicum chirurgicum et ophthalmalogicum ll. Graefe et Ill. Rust frequentavi. Medicis interfui clinicis ll. Behrends, Perjll Hufeland et lll. Neumann. Tentamine examineque rigoroso rite absolutis spero fore ut Gratiosa Facultas medica summos in utraque me- dicina honores benevole mihi impertiat. THESES DEFENDENDAE, I. ' * / Necrosis processus ab eo Cariei siccae sic dictae differt, I. dd Causam inflammazonis febrisque sthenicae proximam differre contendo. III. Aneurysma verum haud existit. IV. Circulatio a corde vitaque propria sanguinis dependet. v. Febris intermittens larvata nulla. | "M VI. os. , Caloris animalis evolutio magis dependet a systemate ir- ritabili quam nervoso, SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES EU