£. .h~ MUftm Sc.

PARADIS VS

A N I M M

CHRISTIAN&,

Lediftimis omnigena? Pietatis delitiis amoenus:

Studio & opcra

1ACOBI MERLO HORSTII,

Ecclefiae B. Mariae Virginis in Pafculo PASTORIS.

Ix novtfltma Auoims recognithne*

COt. AGRIPPINiE,

Snm^t. Balth. ab Ecmondt, &Sociorum» M PG £XX8

LXPLICATtO TITVLI,

& Argumentum Paradisi.

Septem CeUuk Tituli rejpondent totidem Seclionibm

PARADISI.

I. D e v s O p t. M a x. principem locum obtimt , qui Hortum 10-

luptatis fttt Paradifum , imo cozlum & terram , & omnia qu& in eis funt, condidit ab initio , idque folius hominis caujfa. Vide, quam humili, pia, &grata mente nobis Aucior tam Potens , Sapiens,& Bonus colendm efi ?

I I. Status innocentis, primorum Parentum , in Paradifo typus erat ejusfelicitatis &>glori&, qua Beati nunc fiuuntur in caelo , quo vit& innocentia pervenerunt. Nos ergo terrefiri Paradifo exules , ad cceieftem SanBorum exemplo & Patrocinio affiremus.

I I I. Adam pofi admijfum crimen fugiens latebras qu&rit. Sed quo fii- giesmifer , ut ejfugias oculos Dei, qui videt omnia ? Ejus voxefi: Adam ubi es ? qu& agnitionem culp& , Poenitentiam e^* refipifcentiam Admno fuadet : 'Jjhttd ni & nobts ? fed abftnt verba malitix. ad excufandas excufationes iupeccatu ; Mulier quam de- difti mihi , ^>c.

I V. Vefies Adamo & Ev& »Deo faB& Virtvtes indicant : ut illis corpus , ftc his ornatur animus. Veflibus calor Natur& , Virtuti- bus calor Anim&fovetur. Ne & nos nndi ftmus & foedi in oculis Dei, ornemur virtutibus. Ne tepidi fiamtts &fi'igidi, Caritate & lufiitia indui fiudeamus .

V. Lignum Vitae efi in medio Paradifi , cujus efu refiauranda erat vita- Hominis , & immortalitas paranda. Nobis in medio Ecclcfit exponi- tur Panis vivvs $> coelefiu, ex quo , Qui manducat , non morietur inseternum.

VI. Serpens afiu fuo feduxit homineminmortem. Chriftus , inquodo- lus non eft , Pajfus & mortuus in Cruce vitam nobts reddidit. O ma- gnttm Pietatis opus , put femper &gratamentc recolendum !

VII. Die feptima requievit D e v s ab operjefuo. Et homo per M o r- t e m requiefcit a laboribus fuis. Jhiod vero M o r s fit homini poenalps 0* acerba , per Evam efi: JJhtod vero ftt janua Salutis & VitA beat& , per Mariam efi. llla cum Serpente ; H&c cum Angelo Gabriele loquitur. O dijpar colloquium ! Inde Mors , hinc Vita profiuxit. Colamus Mariam ; & non cademus in Mortem , nifi qu&dttcat adVittm,

Sereniffimo & Reverendiflimo P R I N C I P I

FERDINANDO,

ARCHIEPISCOPO

COLONIENSI,

BAVARIiE D VCI, &c.

SEPTEM VIRORVM, PRiESVLVM, PRINCIPVM

SYDERI;

IMPERII GE RM AN IM, PATRIiE DELICIO.

Sereniftime Princeps , ClementiJIime Domine ,

Aradisvm plantavi , conquifitis undique plantis lectiffimis, non ad Vo- luptatem , fed ad Pietatem , ( quan- quam delicias jungere pietati, quid ve- tat, cum fola mens pia confcia fit liqui-» dx & fincere voluptatis ? ) Tutor itaque feu Cu- ftos qusrendus mihi fuit : (an Cherubin, aut An- gelus quifpiam ? ) qui prophanum vulgus arceat , aditumque cuftodiat, ne temerario cujufquam in-

A 5 curfu

DEDICATIO.

curfu violetur. Deo quidem haud difficile fuit , plantatum a fe Paradifum valido munire prxfi- dio ; utpote , cui ad nutum parent Adminiftra- torii illi Spiritus : Sed cumegotuo, ClementifT. Princeps , fubfim imperio , qua fronte Te Para- difo meo cuftodem ftatuam? Verumtamen foli- cite quxrenti Tu folus voto meo par occurrifti ; utpote, qui tanquam alter Cherubin ad urbis hu- jiis cutelam pofitus hoftes incurfu prohibes , & in- digenas ab omni clade feliciter tueris. Neque huc gladio flammeo atque verfatili opus habes : fuavi- ter enim dilponis omnia , &: fubditorum quieti ac tranquillitati , Prudentia, Benignitate, & qua- cunque potius ratione quam violenta manu con- ^nlis. Atque ut propius & convenientius inftitu- to meo loquar ; Moyfis potius , quam Iofue arma capeftis , imo &: ita hunc contra Amalecitas , id eft Imperii ac Religionis hoftes pradiantem, di- gnis Sacro Prsfule 1 uppetiis adjuvas.

Teftis inclyta Colonia tua , in qua ha&e- nus inter ipfos quafi bellorum furores & incen- dia, P a c e fruimur: & circumftrepentibus un- dique armis , nec non frementibus Hoftibus, tan- quam fecuri vivimus , non fine peculiari Numinis ope , quam utique nobis rara tanti Princi- pisPietas, &Orandi afliduitas , jufTu tuo , & piifTimo inftituto , jam hic a multis annis hucufque per omnes Ecclefias fine intermiflio- ne continuata conciliant. Tantum valet apud Devm deprecatio jufti aflidua. Nempe vana

fine

DEDIC ATIO. fme D e o eft omnis vis & poteftas ; Vna vti-

LIS EST AD OMNIA PIETAS. HuiC ego

pro modulo meo adminiculum quoddam hoc la- bore conferre ftudui. Si conatum pro inf Ita Cle- mentia Celfitudo Tua probaverit , fat hocbene- ficii erit. C#tera Providebit Devs; qui Te nobis (hoc unum eft fubditorum omnium vo- tum ) fofpitet fervetque diu , &.' ik tandem tua, & Gregis tui merces magna nimis. Colonia? , in loco Pafcua? ,

Sereniflimae & Reverendillima* C. S.

hnmilis SactUanai

IACOBVS MERLO HORSTIVS, B. Marise in Pafculo Paftor.

A 4 P I O

PIO LECTORI.

EN hahes,pie Lector, Paradifum non mi- nore mmc denuo cura ejr labore renovatum , qttam initioplantatum. Nam quod tndufirtis horto- rum cultonbm foiemne efi , /// novis fempcr rarifque fiortbm , plantts , herbts coHigendts fiudeant ; quin rjr veteres exfiirpent , ubipnlcriores nacli fuerint ; idem cjr miht acctdit. J^uamvis enimpriorem Edttioncm , henigntor acproniorfie mea ,favor exccpent -, fecun- dis tamen curls ,ideft , fipienttortbm, locum relicium expertmfum ; tta quidem, ut quem nunc vtdes Para- difum ,pxne alterum , novumque tibi fpondere aufim : Sed an protnde gratum prorfus aptumquc pa/atis o- mntum? Vereor fane {nam quid unumunquampla- cutt omnibm ? ) Forte , qut Scrtptur^ ejr rerumjpiri- tualtum exiguum , vel nullum gufium habent , nec in Paradifo delitias invenient. Forte & pro/txttas ali- cubifafcidio erit.

Sedhabeantfua illt Officiola , fuas preculas vui- gares , aliaquefimilta , fu& devotiont congrua ; utan- tur illis crfi'uantur. Paradisvm tnterimper- mittant minus occupatis , aut magis exercitatis. Sunt quibm la&e opm efi \ quando alit foltdo cibofeltcim aluntur. Spero tamen utrtfque non defuturum , quofe refciant \ modo palatum fafiidtt expcrs attulerint.

Ex a/torum Hortis & Vtrtdartis , velutt S. Augu- ftini , fjr Thoma: dc Kempis , cyc. non pauca in Paradifum transplantart poterant ( utificfumprtma Edit. ) fed uterque teritur manibm omnium. Pofie- rtor quidem a nobis ettam novis nuper curts edittts , ejr

Notis

PIO LECTORL

Notls illuflratus ; infuper ejr novls Ejufdem Auth. longe pulcherrimls auclus Opufculis fub tit. V i A- t o r i s Chriftiani.

Simile quid in Afceticls S.Avgvstini, S.Bernardi, Aliorumque Opufculis novo fchemate propedtem cultius aucliufque edendis moli- mur. Vnde nonvtdebatur operaprettum , qutdquam excerpere.

Denique , fi quidin hoc Paradiso vel per we , velper operas erratum ; humanum id effe me- mento. Ecce nec ille Dei Paradifus expers erroris ftat : Immoprtmus & gravifimus tbi commijjus efl. Sed errorem correxit Deus ; non extinxit errantes. Sic & tu , mt Lector, vel errorem benigne corrige ; vel nos mone , paratos corrigere ., ubicunque deprehendemur erraffe. Irrepfiffe nonnulla video men- da , fed gr alia quadam qux nollem , per noflram a prcelo abfentiam, tertiis demum curts emaculanda. In- terimfic utere hoc Paradifo , /// ad illum Supemum tibi viamflernas ; & fi dignum cenfes , velumco ad Deum fujjirio , bene precerts Auclori.

O f f i c i v m B Virg. v 1 1 Tfalmi , Litania magis ufitatje ; & Alia Hu&dam feparatim nunc eduntur , ut cujufvis arbitrio vel addi vel demi poflint.

Quse proeterea fcire tua retert , vide fis ^r&fat. feq. & introduclione in Tarad. poft Calendarium.

A s C H R I-

CHRISTIANO

L E C T O R I,

Dc Scopo , Methodo , & Ordine PARADISI.

VArios hoec /Etas , ( ut eft fcriptorum ferax ) libros protulit Chri- ftianae Pietati utiles. Alii Spiritualis vitce Documenta 8c monita tradunt. Aliifacrasmeditationes, 8cpiorum Adfedtuum argumenta fuggerunt. Alii denique Orationes , OfHcia , Litanias 8c formata pie- tatis Exercitia continent. Vix eft, ut queramur deefle , unde pietatem hauriamus ; Varietate 8c mole tantum non obruimur.

Itaque Operse pretium faclrurus videbar , fi fingulorum luftrarem Hortos 8c Viridaria : Plantas , flores, fruticefq ue melioris notae felige- rem , 8c novum quendam Paradisvm voluptatis , feu potius Pietatis plantarem ; adeoque fuccum , 8c medullam eorum omnium, quae Pietatis cultum fpe&ant , unico Libello , ad ufum quotidianum commodo , compleclrerer. Hcec mens 8c intentio mea , quam ex libri methodopleniuscognofces, quam fubjicio.

I. CumOratio fit defideriumalicujusboni, 8c Hominis fit agere propter finem ; quis oranti finis propofitus ? D e v s utique , qui eft fupremus Finis, 8c fummum hominis bonum. Itaqueprincipio8c prima Se<5fc. ut par eft , colenda proponitur fandtiflima Trinitas, feu D e v s Trinus 8c Vnus , in cujus clara vifione 8c fruitione confiftit fi- nis hominis , D e v s mim cultusfui ipfe merces eji.

II. Arduus hic finis 8c impoflibilis nobisvideri poffet; nifivide- remus jam alios attigiffe. Neergofegniusad illum tendamus; oportet nos eorum exemplo excitari. Cur enim defperemus nos poffe , quod aliosnovimuspotuiffe? PotueruntfaneBeatijamcum De o regnan- tes in coelis ; 8c ut nos quoque poffimus, patrocinio fuo nos adjuvant. Itaque deeorum cultu Sc Veneratione agetur Sefiione 2.

III. Porro Sandios imitari nonpoflumus, nec Patronos habere , nifi a vitiis refipifcentes , ipforum exemplo Pcenitentiam agamus , 8c veterem hominem exuentes, novum induamus ; hinc ergo de Pceni- tentia 8c peccatorum confeflione rite inftituenda agetur Seilione 2 .

IV. Veruva declinare a wWononfufficit, nifi 8c bonum faciamus , Sc officiis Iuftitiae Chriftianas ex aequo ftudeamus. Hinc de vita Spiri- tualiScReligiofa, Virtutibus quoque 8c mediis ad eam idoneis tra- «Stabit SeBio 4.

V. Ne vero hcec vita debiliteturScdeficiat, fed magis magifque roboretur 8c crefcat , alimento indiget; at quonam illo ? Panis confir- njat cor fiominis , is utique qip de Coelo defcendit , & dat xitam mundo , Caro enim Chrifit vereeficibus, & Sanguis ejus vere efipotus, Hic vires

animai

aninwe reparat ac roborat, ne deficiamus in via. Itaque de facra Com- munione,acfacrificioMifBeagetur5ec?/'(7wej-.

V I. Cseterum , quia tentationibus & miferiis multis femper ob- noxia eft hominis vita , nihil eft , quod nos ad praefentis vitse labores , 8c dura quaivis fortiter perferenda , potentiusexcitet, autetiam in ad- verfis foletur, quam Exemplum , feu Vita , Mors , 8c Paffio Salvatoris : Chrijlo enimpajfo in Carne, & nos eademcogitatione armemur ; hac fpe freti , quia,y? compatimur, <& conregnabimus. Hinc dc Vita & Paffione Chrifti meditanda, imitanda, aget Seci. f.

VII. Dum ergo his Exercitiis.Sc piis ftudiis continuo dediti vivi- mus, identidemad Vitaemetam properamus. Sed tanto fecurius, fi vivamus mortis ubique memores , 8c Matrem VitaeacMortisDomi- nam , id eft Virginem Deiparam, femper, 8c in mortem ufque fedulo colamus. Itaquecoleeam, ut fidelis cliens in vita ; Sc ipfa monftrabit fe effe Matrem in morte. Ad hoc cultus Virginis Matris, & cura Mor- tis feptima Sectioneproponitur. Vtquemadmodum D e v s requievit diefeptimo ab omni opere quod patrarat ; fic & homo per illam, in cujus tabernaculo rec^uievit Dominus , tandem feliciter requiefcat a laboribus fuis, 8c Deo, qui ipfe laborantium merces, aeternum fruatur.

Hoc modo,Sc hac methodo videor percommode complexus omnia, quaecunque ad ufum 8c ExercitiumChriftianae Pietatis defiderari pof- funt. Hoc enim fingulariter mihi propofitum , ut medullam 8c fum- mam totius Pietatis , tum quoad theoriam , tum quoad Praxin brevi & commodo libello colligerem, 8c hoc laboreomnibustam Laicis, quam Ecclefiafticis fervirem. Velim autem Meditationes feu Exerci- tia initio cujufque Se&ionis pofitaattentius legi , 8c expendi , in qui- bus praecipua Spiritualis Vitx documenta , Verbis 8c Sententiis ut plurimumfacrisexpreffi ; idque formaColloquii interChriftum Sc Hominem , quiacompertum habeo , tanto acrius 8c vehementius fti- mulari hominis Animum , quo major eft docentis 8c monentis aucto- ritas; Sicaltius, inquam, verba penetrant cor , quia non tam ab ho- mine , quam a D e. 0 profedta creduntur.

Vivus eft enim fermo D e i , 8c efficax , 8c penetrabilior omni gla- dio ancipiti , 8cc. Heb.4.

APPROBATIO

Cenfbris.

Paradifum httnc anima Chriftiamt , a lacobo Merlo Horftio SS. TheologU Lkentiat» plantatum, & rarii omnigenx, Pietatii delitiis amxnum , ut multorum devotioni firviat , luce & typu dignum cenfeo. ColonU , iv ^Aprilu , MDCXLIV.

Henricm Francl>en Sierflerphitu , SS. Theol. D. Eccl Metrop. Colon.Presb.Can. Gy- rnnafii Laurenr. Regens, Libror.cenfor.

T A-

TABVLA TEMPORARIA

Anni Diii.

168$ 1686 16S7 1688 T689

1690 I691 I692 I69J 1694- 1

1695 ( 1696

J697 1698 J699

Litt.

Aur.

Epa-

Septua-

Dies Ci-

Dom.

num.

ftac. viij

geiima. 2 Febr.

nerum.

e

18

i9Febr.

d

- 19

XIX

2$ Ian.

11 Febr.

cb

1

j

i4Febr.

2 Mart.

A

2

XIJ

29 Ian.

1 s Febr.

g

3

XXUJ

21 Ian.

7 Febr. 2 7Febr.

f

4

iiij

ioFebr.

ed

S

XV

2 Febr.

19 Febr.

c

6

XXVJ

i4Febr.

3 Mart.

b

7

VIJ

6 Febr.

23 Febr.

A

8 9

XVltJ

xx ix

29 Ian.

1 s Febr.

gf

1 8 Febr.

6 Mart.

e

10

x

2 Febr.

19 Febr.

d

II

xxj

25 Ian.

1 1 Febr.

c

12

l)

i4Febr.

3 Mart.

bA

13 14

XllJ

xxiiij

30 Ian,

i6Febr.

g

18 Febr.

7 Mart.

r

15

V

ioFebr.

27 Febr.

e

16

XVJ

26 Ian.

1 2 Febr.

dc

17

XXVIJ

1 5 Febr.

3 Mart.

b

18

viij

6 Febr.

23 Febr. 8 Febr.

A

19

XIX

22 Ian.

g

I

j

n Febr.

28 Febr.

fe

2

XiJ

3 Febr.

20 Febr.

d

3

xxiij'

18 Ian.

4 Febr.

c

4

iiij

7 Febr.

24 Febr.

b

5

XV

3oIan.

16 Febr.

Ag

6

xxvj

19 Febr.

7 Mart.

f

7

vij

3 Febr.

20 Febr.

e

8

XVllJ

26Ian.

i2Febr.

d

S>

XXIX

1 s Febr.

1 4Mart.

Pafcha.

6 April.

29 Mart.

17 April. 2 April.

25 Mart.

i4April.

5 ApriJ.

18 April. 10 April.

2 April.

21 April.

6 April. a9 Mart. 1 8 April.

2 April.

22 April. i4April.

30 Mart. 18 April.

10 April.

26 Mart. 15 April.

6 April. 22 Mart.

11 April.

3 April. 22 April.

7April.

3 o Mart.

9 April.

r e-

FESTORVM MOBIilVM.

Anni Drii.

1670 1671

I672 1673 1674

1675 1676 1677 I678 I679

I680 I681 I682 I6S} I6S4

1685 16S6

I687 1688

I690 I691 I692 1693 I694

169S

I696

I697 I698 1699

Afcen-

flQ.

15 Maji.

7 Maji. 26 Maji. 1 1 Maji.

3 Maji.

23 Maji. i4Maji. 27 Maji. 19 Maji. 11 Maji.

3oMa)i. 1 5 Maji. 7 Maji. 27 Maii. 11 Maji.

31 Maji.

23 Maji.

8 Maji.

27 Maji.

1689 19 Maji.

4Maji. 24Maji. 15 Maji. 3 o April. 20 Maji.

12 Maji. 3 1 Maji. 16 Maji. 8 Maji. 2«Maji.

Pente- coftcs.

25 Maji. 17 Maji. 5 Iunii. 21 Maji. 13 Maji.

2 Iunii. 24 Maji.

filunii. 29 Maji. 21 Maji.

9 Iunii. 25 Maji. 17 Maji.

6 Iunii. 2i Maji.

iolunii.

2lunii. 18 Maji.

6lunii. 29 Maji.

i+Maji. 3 Iunii. 25 Maji. 10 Maji. 30 Maji.

22 Maji. 10 Iunii. 26 Maji. 18 Maji. 7 Iunii.

Corpus Chrifti.

IndU ftio.

Driiq;

poft

Pent.

$ lunii. 28 Maji.

16 Iunii. 1 Iunii.

24 Maji.

13 Iunii. 4lunii.

17 Iunii. 9 Iunii. 1 Iunii.

8 9.

lo II 12

26

*7 24 27 28

13

14

IS I

2S 26 24

2S 27

20 Iunii.

S Iunii. 28 Maji. 17 Iunii.

1 Iunii.

3

4

■ S

6

7

24 26

27 24 27

21 Iunii. 13 Iunii. 29 Maji. 17 Iunii. 9 Iunii.

8 9

10 II

12

24 2S

-7 .24

2S

25 Maji. i4lunii. S Iunii. 21 Maji. iolunii.

13

14

15

I

2

28

. 25

26

28 25

2 Iunii. 21 lunii.

^lunii. 29 Maji. iSIunii. i

3

4 S 6

7

26 26

27 24

Driica j. Advent.

3 o Nov. 29 Nov.

27 Nov. 3 Dec. 2Dec.

1 Dec. 29 Nov.

28 Nov. 27 Nov.

3 Dec.

iDec

30 Nov.

29 Nov.

28 Nov.

3 Dec.

2Dec.

1 Dec 3 o Nov. 28N0V. 27 Nov.

3 Dcc 2Dec

30 Nov. Z9 Noy. 2 8 Nov.

Nov. Dec

iDec. 30 Nov. 2» Nov.

I A-

IANVARIVS

Habet dies xxxj.

I

^

1

b

3

C

4

d

5

e

6

f

7

g

$

^i

9

b

XO

c

II

d

12

e

13

f

14

E

15

~4

15

b

17

c

13

d

19

c

20

f

22 *A

Circumcifo Domini.

Vigilia.

Epiphania Domini.

Hygini Papx Sc martyris.

Hilarii cpifcopi & confeffo-

ris. Pauli primi Eremita». Marcelli Papa? & Martyris. tAntonit ^ibbatis. Cathed.S. Petri Rom. Mariae, Marthae, &c. Fab. <Lr Sebajl. martt. Agnet. virg. & mart. Vincentii & Anaftafii mar-

tyris. Emerentianoe virginis & mar-

tyris. Timothei epifcopi & marty-

ris. Converf. S. Pauli ^Apoft. Polycarpi Epifcopi & marty-

ris. Ioannis Chryf. epifc. Agnetis fecundo. Prancifci Salefii Epiicopi.

Petri de Nolafco Confcflb- zis.

F E

B R V A RI V S

H at>et dies xxvii).

Ignatii epifc. Sc mart. Purificatio B. Marut. Blalii epifc. & mart. Andrea; Epifc. & Conf. Agathx virg. & mart. Dorothea: virginis Scmarty-

iis. Romualdi Abbatis.

Apollonis virginis Scmarty- rum.

Valentini presbyteri & mar-

tyris. Fauftini & Iovitaj marty-

rum.

Simeonis cpifcopi & maxty- rum.

Catbedra fantti Fetri Jintio^ chitc.

Matthix ^ipoftoli.

Vigilia.

In anno biflextili Februarius elt dierum 29 , 5c feftum S. Matthiae ce- lebratur die2s. & bis dicitur Sext* i\alend. hoc eft , die 24 Sc die 2 5 , & littera Dominicalis , quae adfumpta fuit in menfe Ianuario , mutatur in prxcedentem : ut fi in Ianuario lit- tera Dominicalis fuit ^A , mutatur ui praxedentem quae eft g, &c.

M A R*

M A R T I V S

Haiet dies xxxj.

Lucii Papae & martyris.

Thom* de ^Aqnino Confejforit.

Francilci Romani. Quadraginta martyr.

Gregor. Paptt, & Cenf. & Ecclef.

Bocl.

lofeph Confefforis. Ioaehimi Confejforit, Btntdtftt ^ibbatit.

*4nmmi*t. B. M«rit»

J

d

a

e

3

f

4

g

5

^i

6

b

7

c

8

d

9

e

IO

f

II

g

12

~4

33

b

14

c

15

d

16

c

«7

f

JS

g

19

vi

20

b

21

c

22

d

13

e

-4

f

*J

g

2 6

^

2-

b

2S

c

29

d

Jo

e

31

i

A

•

i

81

2

^

3

b

4

c

S

d

6

e

7

f

8

g

5

^4

10

b

II

C

12

d

13

e

14

f

IS

g

16

^i

*7

b

18

c

19

d

20

e

21

f

22

g

ti

^i

i4

b

*S

c

26

d

27

.e

28

f

29

g

3°

*i

P R I L I S

Habet dies xxx. Francifci de Paula Confeflfi.

Leonis Papa: 6c Confefloris.

Tiburtii, Valcr. & Maximi martyr.

AnicetiPaps Jc maxtyris.

Soteris &CajiPontlficum&

martyrum. Georgii martyris.

Marci Ettangelijla. Cleti & Marcel. rontijicurij & martyrum.

Vitalis martyris, Perumaityris., -

MAIVS

I

b

2

C

3

d

4

c

5

f

6

8

7

--/

8

b

9

c

IO

d

II

e

ii

f

13

8

i +

^

J5

b

16

c

17

d

18

e

19

f

:o

g

21

^

*i

b

23

c

14

d

25

e

26

f

27

g

~ o

ui

29

b

3o

e

31

d

M A I V S

Habet dies xxxj.

Philippi & Iacobi ^Apoftolorum. Athanafii Epifcopi Sc Con-

fefforis. InVentio S. Crucu. Monica: viduac.

loannu ante portam Latinam. Staniflai epifc. martyr. ^Apparitio S. Michaelu. S. Gregorii Nazianzeni Epi-

icopi. Gordiani & Epimachi mar-

tymm.

Nerei , Achillei , Domitillae Virginis , & Pancratii mar- tyrum.

Bonifacii martyris.

Vbaldi epifcopi 5c confeflb- ris.

Pudentianx virginisi Bernardini confeflT.

Vrbani Papa & mattytis. Philippiconfeflbris cum com-

memoratione S.Eleuth.Pa-

px & martyris. Ioann. Tapx & martyr»

Felicis Paps & martyris. Petronilla; virginis.

I

e

-

f

3

g

4

^i

5

b

6

.c

7

d

8

e

9

f

io

B

II

Jl

12

b

13

c

14

d

15

e

16

f

17

g

IS

^

19

b

20

c

21

d

i:

e

-3

f

-4

g

-5

iA

:6

b

*7

c

28

d

29

c

30

f

I V N I V S

Habet dies xxx.

Marcelli , Petri, atque jxafnii martyrum.

Primi 8c Feliciani mart t.

Barnabs ^Apoftoli.

Bafil. Cyril. Nab. & Nazarari

martyr. Antonii de Fadua Confeflb-

ris. Baliiii epifc. & conf. Viti , Modeiti , & Crefcenhx

martyr.

Marci & Marcel. mattyr. Gervaiii & Protafii marty-

rum. Silverii Papa: & mart.

Paulini epifc. & conf.

Vigilu. Nativita* S. loannis Baptift*.

Ioannis & Pauli martyr.

Leonis Papac & confeflbris ?c Vigilia. Pttri & Pauli ^Apoflnl.

Commemorati* S.Pauli ^Apnflel^

J V L I V S

i

4 S

6

7

8

» 9

io

II

12 »3

H

15 i<J

17 IS

19

20

21 22 23 24 2$ 26

*7

28 .29 30

31

I V L I. V

Habet dies xxxj.

,'g I

\*A \Viftario S. Mane,

b

c

d

e f

Septem frat., & SS. Ruf. ac

Secun. Pii Papa: & mart. Naboris tk Fel. martt. Anacleti Papae & martyris. Bonaventurae Epifcop. &c con-

fefforis.

Alexii ConfelToris. Symphorofa: cum fepfcem fi- liis martt.

Margarira: virginis & marty-

ris. Praxedis virginis. Martx, Magdaiena. Apollinaris epifc. & mart.

Vigilia. lacobi ^Apofloli. Annac Marns B. Mariac. Pantaleonis martyris. Nazarii, Celfi, £c Vift. Martlue Virginis. Abdon & Sennen marty-

rum. Ignatii confefToris.

AVGVSTVS

Habet dies xxxj.

Petri adVincul.x.

Stephani Papx & martyiis.

Inventio S. Stephani.

Dominici confefforu.

Dedicatio S. Murite ad Nivcs. ^A Transfgurat. Domini. b Donati epitcopi & martyris.

Cyriach Largi 8c Smaragdi. d Vigilia.

e Laurentiimartyru. f SS. Tiburtii Sc Sufan.

Clara: virginis.

SS. Hippol. & CafT. marty- rum.

Vigilia,

^AJfumptio B. Maria.

..4

Agapiti martyris.

Bernardi Abbatis;

SS. Timoth. & foc marty- rum.

Vigilia.

Bartholcmxi ^Apoft. Ludovici confeir. Zephyiini Papa: & mart. ^Auguft. epiji. conjcjf. & £cd, Drfior.

Decottatio S. laannis Baptiflx. Felieis 6c Adauftimartvriim>

S E P T E M-

SEPTEMBER

Hctbet dies xxx.

r

f

Agidii Abbatis.

z

g

3

^

4

b

5

c

6

d

7

e

s

f

Nativitax B. Ma.rU,

9

g

Gorgonii martyris.

10

^L

Nicolai Tolent. ConfelT.

XI

b

SS. Proti & Hyacinthi mar- tyrum.

IZ

c

33

d

14

e

Exaltatio S. Crucis.

35

f

Nicomedis martyris.

16

g

Cornelii & Cyprian. Pontif. martyrum.

»7

u<

18

b

Thoma£ Epifc. & conf.

IP

c

Ianuarii epifcopi & fociorum maityrum.

;o

d

Vigilia.

^i

e

Matth&i ^Apoft. & Euangel.

22

f

Mauritii & foc. martt.

23

g

LiniPapi&martt.

-4

iA

-5

b

26

c

Cypr. & Iuft. martyrum.

^7

d

Cofmx & Damiani martt.

n?

e

cy

f

Dedic. S. Mkh. ^Archan.

30

S

Hmon. Presbjt. Conf,

OCTOBER

Habet dies xxxj. Remigii Epifc. & confeff.

Francifci Confefforu. Placidi & foc. martt.

Marci Papa: & confefT.

JL

b

c

d e

f

g *A

b Dionylii , Ruftici , & EleuthJ

martt. c

d e f

g >A

b

Callifti Papae & martt.

d Luca Euangeliftx.

e f

Hilarionis Abbatis.

Chryfanthi & Darig marty.

rum. Euarifti Papae & martyris.

Vigilia. Siraonu & lud* oipoft.

Vigilis.

K 0<

NOVEMBER

Habet dies xxx.

Feftum omnium Sanciorum. Commemoratio omnium fidelium defuntlorum.

Caroli Epifcopi & Confefl*. cum commemoratibne ocl: omnium San&orum & Vi- tal. Sc Agric. maitr.

Quatuor Coronatomm mar-

tyrum. Dedtcatio Baflics. SalvatorU.

Martini Epifc. & conf. Martini Papas 8c mart.

Gregorii Thaum. Epifc.

Dcdicatio Bafilicarum Petri & Pauli.

Pontiani Papae & mart. Prafentatio B. MarU. Carcilias virginis & mart. Clementis Papa: & mart. Chryfogoni martyris. Cathartns, virginis & mart. PetriAlexandriniEpiicopi & martyris.

I

1

1 f

2

g

3

^i

4

b

5

C

6

d

7

e

8

f

9

g

10

^i

II

b

12

c

13

d

14

e

IS

f

16

g

17

^A

18

b

19

C

20

d

"

e

*Andre* ^poftoll,

Vigilia.

DECEMBER

Habet dies xxxj.

Bibianae virginis Sc marr. Francifci Xaverii ConrefTce

ris. Barbara virginis & mart. Sabba: Abbatis. Nicolai Epijcopi & confeff. ^Ambrofti Epifcopi 0" confejf. Conceptio B. Mari/t.

Melchiadis Papa: & mart. Damafi Papse & confcfl".

Lucia virginis & mart.

Eufebii Verccll. Epifcopi 5c martyris.

r

Thomx ^tpoftoli.

Vigilia.

VigiLia. Nativita* Dommi. Stephani Prol omartyris. loan. ^Apoft. & Euang. SS. lnnocentinm mdrtt. Thomat Cantuar. Epifcopi Sq

martyris. Silveftri Papx 8c confeiT.

Hec Epacl. 19. nunquam eft inufu, nifi quando eodem anno comurrit cum «w- reanumert ij>6

B a

JN-

INTRODVCTIO

IN PARADISVM.

A.radisvm vides, pie Lector, apertutn omnibus : nolim tamen quenquam temere huc pe- dem inferre. Quin paucis in aditu te prsemoni- tum volo.

Vulgaris admodum crror cft ; devotionem in libris ponere , vel habere : quae magis in anima quaerenda eft. JMuki fe devotos putant, aut tales putantur, fi bene mul- tas , ac prolixas quotidie ex piis libellis , Preces , velut penium quotidianum , certa quadam ac ftabili Jege per- iolvant.

Efto , habeat hoc aliquam pietatis fpeciem : Nec id ego quidem prorfus damnaverim: At fi tales interim non mutent & emendent mores, nec intcrnae pictatis, aut lo- lidse virtutis rationem habeant,fed identidem in iuis pre- culis haereant & acquiefcant ; cuinon meritio iufpedta iit hujuimodi Devotio ? Caret quippe radice ac iucco , unde pendet omnis iincerae pietatis vigor.

Nam hoc potiflimum nomine commendatur orandi ftudium , quod profedtus , ac iandioris vitae praefidia comparet. Benc novit vivere , ait Auguftinus , qui recle novit orare. Ita eftj Mutua fimt bona^ Vitae,& bonae Orationis auxilia : nec alterum fine altero confifterc poteft. Ora- tionem bona vita comraendat$ Oratio bonam vitam confervat ac promovet.

Quis ergo cenfendus Devotus , quaeris ? Is utique , qui erga res divinas , Orationcm, & pictatis officia prompto afTe&u ducitur: Sed & vitam quoque divinodignam ob- fequio ducere nititur. Vis ergo, mi Chriftiane, pius efle, aut certe fieri ? Hoc non fit verbis quantumvis piis fan- ftiique, fed fadis. Dum itaque legis pias, fancl:as, devo- tafque preces, parem junge pietatis afTeclum , & ferium ad pios fenfus in temct cxprimendos ftudiun? adhibe

Nam

INTRODVCT. IN PARADIS. Nam/Jw legere, facile quivis , ctiam impius, potcft. Scd pic lcgcre (curare , fcilicet , ut fan&is verbis reipoijdeaiftt mores) hoc non nifi piorum eft. Paucis,quod ore verfas, hoc fac in corde fentias ; ne audias & tu : Hicpopulus labiis me honorat, cor autcm corum longe efl a mc : aut lllud : Quare tu ■ enarras juftitias meai ? 6vC.

Quid enim eft Oratio, nifi mentis in Dcum cle- vatio ? Quomodo autcm mcns erit in ccelo , fi mores in cceno jaceant ?

Porro fblet OrAtio in Mentalem Sc Vocalem divi- di ; quod cave fic accipias , quafi Vocalis fblius vocis aut oris officio conftet : Nam & in ea mentem requirimus , fi non adu, faltem habitu & virtute prsefentem.

Quid enim Oratio fine mente , nifi palea fine grano , cortex finc medulla, lampas fine oleo, flores finc fructu , corpus fine anima ? Falluntur prorf us qui Deum fpccio- fis, excultis, vel etiam fandis verbis fled:i putant. Spiri- tus eft Deus,& in fpiritu adorandus eft.

Quorfum crgo verba, ritus,ceremonia3 ? dicat aliquis: Nempe ad fblum hominis animum excitandum : Is unus eft, quem refpicit, & quo movetur Deus. Ecce Cain & Abel fiatres ; utrumque quidem offcrcntem Deus vidit : fed difpar ofFcrentium animus utriufquc apud Deum munera & merita difcrevit , ut fblius Abelis f acrificium rei^pexiflc dicatur.

De triplici Attentione Orationis vocalis , nempe ad Deum^ ad verba ,• & ad fenfum verborum 3 nota res eft ; nec eft prasfentis inftituti , Dodrinam orandi prolixius tradere. Peculiarem id Tradatum requirit ; Quaj vero magisncceflariavifafunt , in Colloquio I Secl. pius Le- c t o r inveniet.Sed quia vocalis Oratio male nimium apud plerofque audit , pauca non abs re ante Paradifi in- greffum pramotanda duximus.

Duplex itaque eft Vocalis Oratio; Vuhlica Sc Vri- vata : ?£ illam Pfalmodia Ecclefiaftica, feu Horx Canon.

B 3 perti-

INTRODVCTIO pertinent : ad hanc Preces arbitrarias,quas quifque vel fibi ipfi format , vel ab aliis formatas affumit. De pojieriore j nunc agimus,& ut bene fru&uoieque fiat, Regvi-as quafdamhuc neceflarias paulo poft trademus : quoeta- fnen priori quoque non minus convenient.

Duo autem lunt M o d I csteris perfectiores,quibus inftitui poteft Oratio vocalti.

I. Cum orans attente & perfe&e recitat fingula : ut etiam intelligat, quae legit, fed progreditur continuo^ ita I ut nufquam mens inhaereat, & leifta ruminet.

Eft quidem hic vulgaris Modus orandi : fed fic vix aliquo pio guftu pafcitur animus orantis. Nam li quem forte pium fenfum vel affe&um verbum vel fententia quaepiam fuggerat , is in progreffu ad alia protinus elabi- tur & evanefcit.

Vnde fimilis eft hic modus pluvias , feu imbri , cum impetu,6c copiofe cadenti, qui fupei ficiem terrce tantum ! lambit.non perfundit,aut irrigat. Nam priuiquam imbi- bi poflit, defluit. Sic,inquam,illa Fo^/w w^ofeftinafen- fibiliter tantum afficit orantem ; fed nullo fblido affectu mentem imbuit j dum nullibi pes figitur, & continuo ad alia pergitur.

I I. Inftituitur Vocalu Oratio, quando oras non modo cum intelledu verborum , fed & in fingulis quali verbis, aut faltem fententiis, pium aliquem fenium confi- cientibus , mens pauliiper infiftit, eas expendit ac rumi- nat ; feleque, quafi gratum nacta pabulum reficit.

Sic verbi gratia recitando Qrationem Dommicam, aut Vjalmos^m. vocibus,aut fententiis nonnihil immorari licet, & expendere quid cceleftis illic mellis , quid fpiritualis guftus,fblatii, & doctrinae lateat,ad congrups ex fingulis arfe&us, verbi gratia £dei, fpei, amoris,&c. eliciendos.

Hoc genus orationis eft inftar continuat:e Pluvix , rninutis quidem,{ed denlis guttis decidentis; quae proin- de terram fubit, & ad interiora penetrat, eamque copio-

fius

IN PARADISVM. fius irrigat ac fcecundat. Talis quippe Oratio , certum habet fcopum & finem ; adeoque certos poft f e arTe&us menti impreflbs relinquit, unde deinceps reficitur,pafci- tur, irrigatur uberius,

Hujus orationis modum & praxin nos paffim per fin- gulas Paradifi Se&. in Oraitonem Dominkam fat luculenter oftendimus.

Ita fblitum orare illuftrem fan&imonia & dodrina Vi- rum V.Leonardum LeJ[tum,re&tt Audtor Vkx cap.i o.Exem- plum fit, inquit, Dominica precatio (idem judicium efto de aliis) quam non curfim , ut multi male fblent, percur- rebat ; f ed fingulos verficulos bis , ter, vel fsepius repete- bat : nec ad fequentem tranfibat prius , quam prioris fin- gula verba morof e excufliflet , & fapido cordis afFe&u pariter deguftaflet. Satius liquidem , ajebat , efle , femel duntaxat Orationem Dominkam fic repetitis & deguftatis verficulis recitare , quam centies exigua attentione eam curlim percurrere. Sed age,pauca in hanc rem tradamus.

M O N I T A

m omnt ORATIO NE perutilia,

I. Prasparandus eftanimus. Ante orationem prdpara ani- tnam tuam , & noli effe quafi homo tentans Deum. Nempe co- gita ferio , quid fadurus fis ; Nam loqueris & ages cum Deo , Creatore tuo ; Cceli Terraeque Domino ; laudes illi dices ; tuas illi neceflitates & infirmitates expones ; opem ejus & beneficia pofces : At quam attente , reve- renter , religiofe, pie, humiliter intantx Majeftatis con- fpe&u hsec fieri necefle eft !

I I. Praemitte aclum Contritionis, Nam Deus peccatores non audit, imo odit ; nempe qua tales ; feu, quos peccafle non poenitet. Et quomodo audet reus impcenitens inge- rere le confpe&ui ofFenfi Iudicis ?

III. Praefige tibi bonam Intentionem; imb non unam, fed plures. Nimirum , quod orationem ad fblius Dei

B 4 glo-

INTRODVCTIO gloriam, tuam, 8c proximi falutem inftituas , hac vel illS. virtute, donarij hoc vel illo vitio liberari defideres, &c.

I V. Vetegratiam ad pie , attente , & utiliter orandum. Interim tu ipfe firmiter propone , nullas alienas ab or - tione cogitationes , quantumvis importune , quacunque fpecie , aut utilitatis pnetextu fe ingerentes , fcienter ad- mittcre ; Ideoque fenfibus, prasfertim oculis, & auribus diligentem cuftodiam adhibe. Quam facilc per has por- tas intrat , quod pacem animi turbat ? Locus devotioni magis idoneus , diftract.ioni minus obnoxius eligatur. Compofltio corporis ca fit, quas pietati ierviat.

V. In ipfo dccurfu Orationis faapius recollige mentem.^Me- moriam divinae praefentipe frequentius renova. Adfper- genda fubinde Oratio (nempe vocalis, prazfertim ab alio formata) &c quafi condienda propria aliqua mentis allo- cutione, ut Sc ipfa ex ie Deum compellet,ac per fe, quafi fine adminiculo alterius cum Deo agat^quod fiet elicien- do congruentes verbis aut fententiis leeris affecr.us, nem- pe Tidei, Spei, Cbaritatis,Contritionis, Gratitndims,Hnmilitatis,&c.

V I. Denique ab Oratione reverenter difccdere memen- to. Admiflus a Principc ad Colloquium ncgotii tui caufla , fi eo expoiito ., confeftim obverfb dorib difcede- rcs ; non exhibito ullo reverentiae, aut gratas mentis m- dicio ; quam id eilet indecorum ac rufticum !

Itaque Orationis tuae fucceflum paucis examina j Do- le de commiflis defedibus ; ac veniam pete , oblcquium licet imperfe&um Deo fupplex oiler & commenda , ut per merita Filii I. C. B. Mar. Virg. Sc omn. SS. gratum habeat ; idquc ad intentionem feu tinem initio prosrixum Haec omnia breviterac facilefieri poiTunt, Formulas infra okibimus,

Hic eftmodus rede 8c utiliter orandi , feu formulis Precum in Paradifo ahbive praelcriptis utendi : quemfi non obfervcs, bone Lector; libens & ego fatebor, vocalem Orationem aridam eflc ,, omnis lucci , 6c fpiri-

tualis

IN PARADISVM.

tualis guftus fru&ufque expertem : fieri, quod Propheta querirur ; ut comedas & non fatieris; bibas & non inebrkns -,fe~ mines multum, & inferas parum, &c.

Ilabent lane,non inficior, hoc incommodi orationes, quae recitantur ex libris,(ied quid mirum,ubi deficit illa, quam diximus, orandi induftria ? ) quod fcepe affedtibus propriis,aut neceflitatibus ejus qui recitat,minus refpon- deant; ita icilicet,ut verba faepe ibnent compun&ionem, amorcm Dei,&proximi;ftuduim divinas Legis, detefta- tionem cupiditatis, &c. (verbi gratia cum dicit ; Domine twn efl exaltatum cor meum-yneque elatifunt oculi rnei. Idem, quo- modo dilexi legem tuam Domine, tota die meditatio mea eji. Propter- ea ddexi mandata tuafuper aurum & topadim , &c. Inclina cor tneum m teflimonia tua, & non in avarit'tam,Scc.) Cum tamen recitans nihil eorum guftet in animo , imo affe&us his virtutibus contrarios fentiat ; nec refleclat feie , ut vel femel de iis exftirpandis cogitet. Adeo non convertitur Oratio ejus in finu ejus. Nimirum dum alienos cibos , quaii prxmanfos,& ad alterius palatum guftumque prce- paratos , iine mafticatione confertim ingerit , fraudatur jucundoiapore; neceosiat probein iuum fiiccum &Q fanguinem convertit.

Quid hic porro remedii , nifi ut pios illos conceptus in libris precariis exprciTos , quaii apud ie natos ex inti- mo animi fui ieniu pronuntiet ; iiique inter legendum af- fe&um iuum coniormct; &quos infefe deprehendit contrarios naturce rebellis affectus, coram Deo abnegetj ejufque gratia vincere & corrigere ftudeat.

Sccuriilima autem in hoc genere eft OrAtio D o- m i N i c A , quce cuivis hominum generi,ftatui,& necef- fitatibus omnium accommodata, nemini non conve- nicntem & neccflariam orandi materiam iuggerit : Vt non mireris, pie Le&or , fi m Paradiib hoc novo per fin- gidas Se&iones tot , & tam varia in Orationem Dominicant Exercrlia vidcas. Quinpotius mecum mirare, quod tam

B y fit

INTRODVCT. IN PAUADIS.

iit fcecunda piorum fenfuum, & tam varium ac multipli- cem orandi uium una,atque adeo brevis Oratio praebeat.

Sed quid mirum,quando ipfe Magnus in fuprema Cu- ria LibeUorum fupplkum Magifter , eam nobis concinnavit &; di&avit ? Elogia ejufdem plura & pulchra iane petat Lector ex S. Cypriano, S. Auguftino, <Scc. nobis id per has anguftias non licuit.

Complures,& novas quidem hic LitaniAs da- mus; fed ne quenquam offendat novitas : ex meris Scri- ptura? verbis &c fententiis conftant. Et prascipua , tum divmas natura? , tum 8c Perfbnarum in SS. Trinitate at- tributa , pcrfedfciones, orficia , beneficia, laudes 8c elogia repra^fentant : Et reipfa quid f unt, nifi Afpirationes de- votse, quales ex verbis Scripturae fano fenfli acceptis fir- mare cuivis liceat ?

In his ceterifque pius Lector , ni fallor, fat uberem habcbit piorum affettuum , & fan&arum meditationum materiam. Si cui forte prolixitas alicubi pariat nauleam, is ftudeat eam vincere, vel condire Amore Dei : Sin mi- nusj prolixiora in partes dividi nihil vetat. Alioqui,ficut in lauta menfa , fic & in Paradijb varia vides apponi fercu- la; utquifquefeligat, quod magis ad guftum. Prceftat enim 8c hic multum potius , quam multa. Sed verbis S. Auguftini ciaudamus Introductionem :

Neque critm, inquit, ut nonnulli putant, hoc cjl orare in multilo- fjiihji diutius oretur. Aliud ejifermo multus,aliud cfi diutumus ajfe- ttus. Na)n & de ipfo Domino fcriptum efl , quod pernoclaverit in orando, & quod prolixius oraverit ; ubi qutd aliud,quam nobispr&be- bat exemplum, in tempore precator opportunus, cum Patre exauditor atcmus ? Abfit eriim ab oratione multa locutio , fed non defit multa precatio,fifervcnsperfeverat intentio.Nam multum loqui efl in oran- do rem neceffariam fupcrfluis agere verbis. Multum autem precari,efl ad eum, quemprecamur, diutuma, &pia cordis excitationepulfare. Namplerumque boc negotium plus gemitibus , quamfermonibus agi- tur, plusfletu, quam ajfatu, Ep. 121» 1

O R A-

ORATIO PR£PARATORIA, Ante quamlibet Orationem utiliter pumittenda.

OMnipotens aeterne Deus , ego peccator indignus, attamenopus manuum tuarum, venio coram te, ut laudem te, quia tu es Deus, Dominus, Creator,Salvator ac Confervator meus ! quem foluni mihi , proximifque dona ad falutem utilia prseftare poffe fcio, quia fumme potens es j 8c velle non dubito , quia fumme bonus es. Quem omnescreaturaeincceloScinterralaudaredebent, Sc nunquam pro merito laudare fufficiunt.

Verum mifer ego ad orandum Te , heu , quam indignus , Sc impa- ratus venio ob innumerapeccata mea ! Doleo ex intimo corde meo , quod unquam oftenderim Te Deum meum , fumme bonum , quem laudare 8c amare fuper omnia debueram.

Sed tu me fac dignum per mifericordiam tuam : £c munda me pretiofo Sanguine Iefu Chrifti Filii tui Salvatoris mei , ab omnibus iniquitatibus meis. Quin 8c ab omnibus vanis , noxiis , Scalienisco- gitationibus libera cor meum , ut in fpiritu , 8c veritate Te adorare & laudare valeam ; 8c quae fupplex ab immenfa bonitate tua petiturus fum, obtineam ; idque fecundum beneplacitum clementiflimae vo- luntatis tuae , cui per omnia me libens , fubjicio. At quomodo fervus inutilis inveniet gratiam in confpe&u tuo ? Refpice 6 Pater in faciem, Chrijii tui , in quo tibi bene complacuit : in cujus Nomine fupplex rogo , ut clementer exaudias me.

Ecce ardentiffimas e)us orationes , pios affe£tus , 8c fan£la defide- ria , fandliffimas ejus cogitationes , verba 8c opera j omniaque Vitae , Paffionis ac Mortis illius merita offero Tibi , ut ex illorum perfe&io- ne, 8c unione fuppleantur omnes defe£tus mei , 8c per Illum velut Mediatorem 8c advocatum noftrum, placeat Tibi, 6 Pater aeterne » obfequium hoc fervitutis mese.

Et utinamafte£hi, zelo 8c fervore beatiffimae Matris 8c Virginis Mart£, fancxorum Angelorum, 8c omnium Beatorum, praefertim Patronorum meorum , N. 8c N. Te colere , amare 8c laudare valearrt.

Idque eo fine , ut auferas a me , quidquid Tibi difplicet in me , imprimisN. 8c N. Imperfedlum meum vident oculi tui, 6 Scruta- torcordium. Gratiam quoque , 8c virtutes mihi magis neceffarias, ut in vocatione mea dignius ferviam Tibi , velut has N. 8c N. benigne largiaris. omnia AdmajoreinnominU tmgloriam, meam 8c proximo- rumfalutem, 8c defundlorum folatium , maxime quibus iingulari- ter obligatusfum.

Hoc unum Domine vehementer defiderat anim^ niea , nimirum , fervire , placere , 8c adhaerere Tibi i nunc8cin sternum. Tuenim esDeusmeusScowwfd. Amen.

Oratio ante lloras.

APeri Domine os meum ad benedicendum fanctum nomen tuum : cupio enim tibi attente Sc fideliter plallere , teque pure laudare , in unione illius perfedtiffimoe attentionis , qua tu Patrem rogafti Sc laudafti in terris ; Scpraefertim , qua cum ardorecordistui Sc in fudore fanguineo vultus tui orabasad montem Oliveti.

Adjuvamegratiatua, finequanihilpoffum. 8c visimmenfsecha- ritatis tuse fuppleat oninem defedtum meum, ut placeat tibi obfe- quium fervitutis meae, quod offero ad gloriam nominis tui, 8c meam, proximique falutem. Amen.

Alia.

ACtiones noftras , quaefumus Domine , afpirando proeveni , 8c ad- juvando profequere , ut cundta noftra oratio 8c operatio a Te femper incipiat , 8c per Te caepta finiatur. Per Dominum noftrum.

Alu.

DEus cui omne cor patet , 8c omnis voluntas loquitur , 8c quem nullum latet fecretum ; purifica per infufionem fan£ti Spiritus cogitationes cordis noftri , ut te perfecte diligere 8c digne laudare me- reamur. Per Dominum noftrum.

O R A T I O.

officmm, aut orationem claudens.

Dlrigatur oratio mea ficut incenfum in confpectu tuo , 6 Rex Regum , optime , potentiffime 8c fapientiffime. Defedtus 8c errores ejufdem ignofcat qusefo, paterna clementia tua, Sc fiifcipe eam inunioneomniumorationum Diledti Filii tui Iefu Chrifti , 8c Eledtorum tuorum in ccelo 8c in terra ; ex omni aftectu Triumphan- tis 8c Militantis Ecclefise :

Ad gloriam tuam , 8c laudem B. Virginis , 8c Sancborum omnium; eorum praecipue, quos hodie, vel ex decreto Ecclefia: , vel tamquam Patronosfponte mea colendos fufcepi :

Ad memoriam Paffionis Iefu Chrifti Salvatoris mei 5 in gratiarum aftionem proomnibusbeneficiis tuis: Ad falutem omnium , quife mihi commendarunt : in fatisfaftionem pro peccatis meis , Scgratia tua impetranda , 8c hac virtute N. 8c concede , ut benedicam Te in omni tempore ; 8c ficut laus tua femper eft in ore meo , fic etiam cor- de 8c opere Te prsedicem , ut fobrietate, modeftia , zelo , devorijne, puritate, obedientia, manfuetudine, 8c patientia tibi placeam : ut omnes Te ament, 8c glorificent, qui es benedi&us in faecula i-unen.

Alia,

Alia.

CLementiflime Deus , qui me peccatorem ex infinitabonitate fua non dedignatus es ftare in confpedhi tuo , utlaudarem te; igno- fce mihi precor , omnes errores meos , quos vel ex ariditate vel negli - gentia , vel infirmitate naturae , intef orandum admifi ; ne oratio mea fiat mihi in peccatum ; Sc glorietur adverfum me inimicus meus quod iis ipfe vulneret armis , quibus ille feriendus erat.

VideDominehumilitatemmeam, 8claborem meum , Scdimitte univerfa delidh mea, per Vnigenitum Filium tuum, in quo Tibi bene complacuit. Placeat Tibi oratio , 8c operatio mea , quce heu , in multis deficit. Sed non defpicies , fan£tc Pater, fi refpexeris in faciem Chrifti tui : illum enim cumulafti omnibus bonis 8c gratiarum the- fauris , ut illius abundantia nos divites eflemus.

Confirma hoc Deus , quod operatus es in me , juravi enim & ftatui cuftodire judicia juftitise tuae. Facut diligammandatatuafuper au- rum 8c topazion , amer a Te , 8c amem Te in seternum. Amen.

Alia breviter.

SVGripe, clementiflimeDeus, intervenientibus meritis unigeniti tui Chrifti Iefu , precibus quoque beatiflimas Marise Virginis , 8e pmnium Sanclrorum tuorum , officiumfervitutis mese.

Et fi quid egi laude dignum , propitius refpice : 8c quod negligen- ter actum eft , clementer ignofce. Qui in Trinitate perfe&a vivis 8c regnas Deus per omnia fecula faeculorum. Amen.

£TER-

M T E R N O

TOTIVS VNIVERSITATIS

AVCTORI , RECTORI,

I v D I c I,

DEO TRINO, & VNI,

Potenti, Sapienti, Bonoque ,

IVSTITI^E, & PROVIDENTIJB

A B Y S S O:

MlSERlCORDIiE PARENTI,

TER OPI MAXIMO.

QuiCcelum Gloria, Mare PotenTia, Terras SapientUj

Omnia Bonitate, irao Teipso feples,

Altiffimo fiiper omnem terram.

Cujus oculi lucidiores fiiper fblem , circumfpi- cientes omnes vias hominum.

REGI

REGI MAGNO

fuper omnes Deos,

Qui fblus habes immortalitatem, & lucem inhabitas inacceflibilem.

Qui omnia in menfura , & numero , Sc pondere difpofuifti.

In quo Vivimus, Movemur, Sc Sumus.

Qui aperis manum tuam ; & imples omne animal benedi&ione.

Qui es Principivm & Finis;

Et S v M m v m Rationalis Creaturae Bonvm;

Tuus fum ego : Tua funt Omnia,

E X Q.VO, P E R O^V E M , & I N QJO

funt omnia.

Quid enim mihi eft in caelo ?

Et a T e quid volui fuper terram ?•

O D e y s M e v s & O m n i a.

PARA'

PARADISI

ANIM^E CHRISTIANifi S E C T I O I.

PRO DOMINICA.

Compleftitur h&c Seftio Litanias , orationes , Gratiarum aftiones , varias Meditationes , & expofitiones Oratlonis Dominiu, aliaque exercitia pietatis ad SS. Trinitatem. Pumijfo ta- men ante omnia Colloquio inter Chriftum & Homi-

N nem ; quo modus diligenter , pie & utiliter orandi traditur } & rmnspxU in Deum affeclibus excitatur,

C A P. I.

Colloquium ChrifK & Hominis de modo redte & utiliter orandi.

§ . I. Orandi necejfitas & utilitas.

C H R I S T V S.

O m o narus demuliere , brevi vivens tem- pore, repletur multis mileriis : fed tanto mi- icrior, ii pofitus inter ipfas miferias nefcit , quia mifer eft , & pauper , & nudus , & de- bilis ; adeoque nec curet remedia , quibus poterat confulere fibi , & non ponatDeum adjutorem fuum. Si ignoras , 6 homo , veni , fecede paulifper me- cum extra turbas , & ducam te in fblitudinem, Sc ibi lo- quar tibi ad cor, fi forte fic agnofcas miferiam & nudita- tem tuam.

Memento itaque , mihomo, quia ego feci te , &tu non ipfe te. & quidem creavi te ad imaginem meam cum non efies : cum vero perditus efles , ego ipfe redemi te ,

C non

% PARADISI S E C T. I.

noncoriuptibiltbusauro velargento^, aut gemmis pre- tiofis , fed fanguine meo pro te effuio. At quo fine , nifi ut laudes nomen meum , & iervias mihi in hac vita , & poftea mecum regnes in omni seternitate ?

Tu vero vide jam,quantis periculis & malis obnoxius fis in via hac , qua ambulas , priufquam ad metam illam pervenias. Nonne in tenebris , & in umbra mortis fe- des ? nonne in medio laqueorum perambulas ? Quo- cunque vertis te , five ad dexteram , five ad finiftram , ubique hoftes, & infidiae : foris pugnae , intus timores. Diabolus , tanquam leo rugiens , circuit quaerens quem devoret. Mundus totus in maligno pofitus , allicit ut decipiat \ caro , hoftis tuus domefticus , & inter omnes periculofior , blanditur , ut inficiat. Creaturae, quas tibi fcals efTe debebant ad Creatorem , in mufcipulam fiunt pedibus infipientium. Ipfi fenfus tui portas iunt, 8c fene- ftrse , per quas ingreditur mors in animam tuam.

H o m o. Verum efle quod dicis , 6 Domine, ego ni- mis frequenter experior ; ut nihil mirum fi exclamem & ego , Infelix ego homo , quis me liberabit de corpore mortis bujus ? Aut quo me vertam in tot periculis? quid faciam , ut dirigantur pedes mei in viam pacis , & falu- tis ? ut non peream , fed fecurus ad metam, id eft, ad te , , D e v s meus , & fiimmum bonum , falvus perveniam ? Anguftis mihiiuntundique ; cum vero ignorem quid agere debeam , hoc folum habeo refidui , ut levem ocu- los meos ad te in cselum, unde veniat auxilium mihi.

Christvs. Hoc eft , quod perfuafum tibi ante omnia cupio,nimirum ut intelligas , quam neceflaria tibi iit feria & frequens OrAtio. Invoca me ergo in die tribulationis ; eruam te , 8c honorificabis me. Fruftra enim jacitur rete ante oculos pennatorum ; eorum fcili- cet , qui ponunt in ccelis nidum f uum ; qui relidla terra iaepius mente in caelum cvolant. Nam qui habitant in adjutorio Altiflimi ? illi demnm fecure in protedione

Dei

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. j

Dei casli commorantur. An fecurum te putas , dum in- niteris prudentia? tuas, & ponis carnem brachium tuum? at co^itationes mortalium timidas , & incerta; omnes providentia; veftrae. Sine me nihil poteftis facere j quia ego do vellc, pofle, & perficere.

Qui line oratione praefumpierunt ardua ; aut aggref- fi funt perficere confilia & cogitationes cordis fui , ad nihilum reda&i funt & confufi ; telas araneae texuerunt : fuerunt velut hortus abfque aqua , & omnis fortitudo eorum , ut favilla ftuppx. At vide hominem orationi deditum : hic erit, tanquam lignum plantatum fecus de- curfiis aquarum : &c omnia quaecimque faciet , profpe- rabuntur. Scrutare fcripturas, quia ipfas perhibent tefti- monium de his , qua; virtute orationis ab omni faeculo patrataliintmira&iupra omnes natura; vires majora; nempe, invocatonomiiieDomini, qui facit mirabilia magnalblus.

Homo, Mifercre mei Domine , quoniam inops Sc pauper ium ego ; & iicut puer parvulus, ignorans egref- f uin & introitum iuum , qui manus quidem & pedes ha- bet , fed niiiqiiam progredi poteft , niii adjutus ope ma- tris aut nutricis iiiae. Fruftra ego conor , & laboro in fiidore vultus mei , fi quidquam grande vel parvum mo- liar fine te , in quo nos omnes vivimus , movemiir , 8c fumus ; nec fiimus lufEcientes cogitare aliquid ex no- bis , tanquam ex nobis , led omnis noftra fufficientia cx Deo eft.

Christvs. Itaque fili , fi indiges fapientia , aut Icientia, poftula a me, & dabitur tibi. In me iunt omnes theiauri iapientias & fcientiae abfconditi. Falleris,ii ora- tionem negligis , & folo ftudio aut induftria humana il- lam comparari putas. An non audifti multos fervorum meorum ingenue confeflos , quod plus oratione , quarri multo ftudio & le&ione profecerint? Si honores & opes defider*s,meus eft orbis terr*e? & plenitudo ejus, meum

C 2 eft

4 PARADISI SECT. I.

eft confilium , mea eft prudentia, mea eft fortitudo. Per mereges regnant ; mecum funt divitia? & gloria , opes , & juftitia. Ego Dominus, fufcitans, de pulvere egenum. Facile mihi eft fiibito honeftare pauperem , & collocare humilem cum principibus populi mi. Vires , valetudi- nem , aut vitam optas ? Scito quod in terra nihil line caufla fit , & de humo non egreditur dolor. Ego mari , & ventis , & omnibus elementis impero ; 8c confeftim obediunt mihi. Ego occidam & ego vivere faciam: per- cutiam & ego fanabo. In manu mea funt omnes fines terras , & in ditione mea cun&a funt pofita. Bona & mala , vita & mors : & omnia quae defiderari pofTunt. Fruftra hasc quseris alibi , fi me primum non requifieris.

^.2. Praparatio ad orationem per affeclm bumilitatis & Pmitentkfeu contritionu.

H o M o. Vere omne datum optimum , & omne do- Mum periectum de fiirfiim eft,a te,inquam, 6 Pater opti- me , qui das omnibus affluenter , adeo etiam ad dandum facilis & pronus , ut ames rogari , imo jubeas.

Paratum cor meum Deus, paratum cor meum, fiepius loqui tecum > & effundere in confpedu tuo orationem meam.

Sed quid eft homo , quod ita magnificas eum , & tam amanter invitas ad orationem, feu ad colloquium tuum > Egone comparebo coram te , & loquar ad Dominum meum , cum fim pulvis & cinis ? imo, quod gravius eft, indignus & ingratus peccator , qui toties lasfi & offendi majeftatem tuam ? Heume, fi juftus in principio fer- monis accufator eft fiii , nec audet appropinquare tibi , cgo impius & peccator ubi parebo ? Quid mirum , fi anxiatur in me fpiritus meus , & turbatur cor meum ? li anguftiae mihi fint undique, dum hinc orationis necef- fitatem attendo, hinc indignitatem meam recogito. Sed quo ibo a fpiritu tuo, & quo a facie tua fugiam ? Servus

tuus

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. y

tuus fum ego, da mihi intelle&um , & docemefacere volantatem tuam.

Christvs. Ego fiim qui ad orandum , & lo- quendum mihi exhortor, & invito te. Veni ergo & noli timere. Sedvidetamen,neimparatusvenias. EnMoy* fcn refpice- Hic venturus ad colloquium meum, jubetur calceamenta deponere de pedibus fiiis. Tu quoque fac fimiliter. Exue primum a&us & affe&us ex pulvere ter- rx maculatos. Multi enim , quafl nullum minus , quam me praefentem credant , aut neminem viliorem , minufve honoredignum judicent , fic temere & irreverenter ir- ruunt ad alioquium meum. Sicne reus coramludice, cliens apud patronum , fervus apud Dominum , fubditus coram Principe , mendicus coram divite cauflam fuam agit ? Imo ficnehomo unusalteri-fibiaequaliloquitur? Tu vero fi vis placere mihi, aut effugere iram indignatio- nis mex , fac diligentius te ad orandum compares. Ma- ledicl:us enim qui racit opus Dei negligenter.

Itaque ante orationem praepara animam tuam, & noli efle quafi homo , qui tentat Deum. Facit hoc autem , qui mediis non ordinariis , aut non reclie ordinatis dona mea poftulat : qui orationis fruitum a me cxfpe&are au- det, quam ut ccepit fine cura ac diligentia , fic fine guftu & affe&u ; arida mente peragit. Nempe hi funt qui la- biis me honorant , cor autem eorum longe eft a me. Sed ecce quid hoec pra:paratio requirat a te.

Inprimis dole ex intimo corde , quod me peccando toties offenderis ; quia non eft fpeciofa laus in ore pec- catoris. Quomoda enim tu enarrabis juftitias meas , 6v affumes teftamentum meum per os tuum ; tu , qui odi- fti difciplinam meam , & fermones meos projecifti re- trorfum ? Ad quem vero promptius 8c benignius ego refpiciam , quam fuper humilem fpiritu , contritum cor- de, Sc trementem fermones meos ? Voluntatem timen- tiiim ne faciam ? & deprecationem eorum exaudiam,

C 3 Qquo-

6 PARADISI SECT. I.

O quoties vscavi ego te , & renuifti, & defpexifti omne coniilium meum ! quid mirum , fi & ego te iubinde tar- dius audiam, aut prorfus audire renuam ? O quoties ob- turafti aures tuas ad clamorem pauperis ; & miraris, fi clames iple, & non exaudiaris ?

H o m o. Vere icio Domine , quod ita fit ; & quod non juftiricetur homo compofitus D e o. Sivoluero contendere tecum , non potero tibi refpondere unum promille. Sijuftificare mevoluero , os meum conde- mnabit me. Peccavi in caelum , & coram te, & jam non fum dignus levare ad te oculos meos. O ii cor meum non reprehenderet me , fiduciam utique magnam habe- rem ad Deum. Iniquitatem fi aipexi in corde meo , non exaudiet Dominus. Sed quis poterit dicere , mundum eft cor meum ? Certe vir pollutus corde & labiis ego fum. Ego fum qui peccavi , & malum coram te feci. I Quis vero mundum faciet de immundo conccptumfe- mine , nif 1 tu Domine , qui lavifti nos in fanguine tuo ? Munda itaque cor meum & labia mea. Amplius lava me ab iniquitate mea , & a peccato meo munda me. Doleo ex intimo corde , ob amorem tui , quod orTenderim te , Deum , Salvatorem, & iummum bonum meum. Iuravi 8c ftatui deinceps , per gratiam tuam , cuftodire judicia juftiti:e tuos , prjeiertim in his N. & N. Cor contntum & humiiiatum Deus ne defpicias , neque irafcaris fuper orationem iervi tui.

^.3. Prtfjrafio ad Orationemper direftionem Intenuonis & finis.

C H R 1 s t v s. Quia agnofcis peccata tua ; ego li- bens ignofco. Nam quod c^ecus ille dicebat , Deus pecca- tores non audit ; id lano leniu verum eft ; nempe de impce- nitentibus acceptum : nam qui avertit aurem fuamne audiatlegem, oratio ejus erit execrabilis. Itaquepec- cata tua non te puiiilanimem faciant , fed humilem. Sa-

crifi-.

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. r

crificium mihi gratiilimum eft fpiritus contribulatus, feu cor contritum & humiliatum.

Hoc proemiflb , diligenter expende , quo fine ad ora-

tionem venias. Nam ad principem nemo iupplex venit ,

nifi certum finem iibi propoiitum habeat. Ita tu quoque

memor infirmitatis & egeftatis tuoe , attende ierio , cur

mecum loqui , quid a me petere velis ; ubi ope & gratia

mea magis egeas : quem poriilimum hoftem armis ora-

tionis impetere & ferire debeas , id eft , ad quod vitiuni

expugnandum , ad quam virtutem obtinendam cadefti

auxilio prascipue opus habeas. Certum,inquam,fcopurn

tibi praefige , & huc orans mentem & deiideria dirige.

Novi ego quidem , quinoviomnia abftondita cordis ,

quid deiit tibi. Sed hoc te ipfiim quoque noile volo , ut

cognitio propriae neceilitatis & indigenti^, fit tib; quafi

ftimulus & calcar , quo ferventius ac ftudiolius te inter

orandum geras. Alias orans eris , quafi aerem verberans,

& in vacuum, nullo pra^fixo icopo,jacula mittens. Idem

meminiile te par eft in aliis orationibus,qua2 vel fpectant

ad laudandimi me , vel ad gratias pro beneficiis agen-

dum, &c.

H o m o. Quam dulcia faucibus meis eloquia tua Domine , fuper mel ori meo , quibus tam dignanter Sc fuav^ter ad orandum me inftruis ! Sed heu confitebor adverium me iniipientiam meam Domino, & tribulatio- nem meam ante ipfum pronunciabo. Nam infelix ego homo cur diflimulem miferiam meam coram te , cui pa- tent interiora cordis mei , & delicta mea a te non funt abicondita ? Hoc eft autem quod gemo , quia tam raro invenit fervus tuus cor fuum , ut puram & finceram ora- tionem efrundat in conipectu tuo , adeo illud abripiunt curae & fbllicitudines hujus faecuii. Heu.quoties iine fpi- ritu & inteliectu, ad orationem venio , & quH orem ne- fcio. Lingua orat , 8c mens mea iine fruilu eft , mcra & arida conf uetudine fere ad orandum venio , vix raro mc-

C 4 mor

8 PARADISI SECT. L

mor finis, id eft, gloriae tuas, vel falutis propriae. Parum quoque follicitus , quomodo oratiouem pro certis vitiis meis vincendis, aut virtutibus magis necedariis obtinen- dis, rite Sc decenter inftituam. Parce mihi Domine, qui fblus nofti , uti verus Pontifex , compati infirmitatibus noftris. Tu enim cognovifti figmentum noftrum.

Vides ficut olim, ita & nunc , pro dolor , quia fenfus 8c cogttatio humani cordis in malum prona funt , ab adolef centia flia. Corpus enim , quod corrumpitur , ag- gravat animam , & terrena inhabitatio deprimit fenfum , fola, quas furfum funt cogitare, quaerere & fapere volen- tem. Et quod magis mirandum, vel potius miierandum , infelix ego tunc fere magis experior miferiam iftam , quando malis & miferiis meis apud te remedium quae- rere debeo ; id eft , tempore orationis : tunc enim mille cura^, quafi impetum faciunt in me, & cogitationes meas diflipatcs fimt , torquentes cov meum. O quid intus pa- tior , dum meute cadeftia trad:o , & mox carnalium tur- ba occurrit oranti ! opto inha3rere csleftibus, fed depri- munt res temporanea? , &paffionesimmortificatae. Sic jador inter flu&us in hoc mari magno , & fadus fum mihimetipfi gravis, dum fpiritus tendit flirlum , & caro gaudet efie deorfum. D e v s meus ne elongeris a me , neque declines in ira a fervo tuo. Impera ventis & man, iit fiat tranquillitas magna in corde meo. Domine, ante te omnc defiderium meum, & gemitus meus a te non eft abfconditus.

§. 4. Attentk&Reverentiafuboratione. Remedium adverfus Difirdiiones.

Christvs. Quod homo invitus patitur , id illi ad peccatum non imputabitur. Tu faitem conare,quan- tum potes , abigere mufcas illas impoitunas , orationis vidlimam defcedantes. Si nequis vincere , patienter fu- iline. Orationituas nihil meriti decedet j imo.accedet

etiam ,

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 9

etiam , fi viriliter agas. Delector enim ego hoc orantis agone, & exercitio ; Sc tum fere propior lum , cum lon- gius abeffe videor. Tu vero id unum cura, ut f emper fir- mum habeas propolitum attente & pie orandijidque fiib orationis initium ferio fecifle permagni intereft. Vnde licet contingat , pro humana infirmitate, mentem oran- tis inter orandum diftrahi, vis tamen illius propofiti ini- tio fa&i per omnem orationem fefe diffundit ; eamque confervat in valore fiio , quam diu non intervenit volun- tas contraria , propofitum illud abrumpens. Quid enim volo, rili, nifi cor tuum ? hoc fi bonum, omnia bona.

Vt autem cor tuum efficacius in oratione ftabilias , hoc unum femper memento , quo cum agas , dum oras. Quis enim veftriim ferio cogitans , ftare fe in confpe&u meo , Iudicis fui , Domini ac Creatoris fui , mmmi Re- gis ; &c. non ftet attonitus & attentus, plertus reveren- tia; & timoris ? Quis non horreat , obvertere mihi dor- fum, & mentem ad alienas , & inanes cogitationes ; ne- dum oculos ad vana , aut os ad fabulas & nuo-as conver- tere ? Ecce quid animi fuerit,quidve fblicitudinis ac for- midinis dilecris meis Abrahamo, Moyfi, Davidi, Ioanni Pr^curfbri meo, Petro, Publicano, aliifque multis, cum verfarentur in confpeclru meo. Nonne ego fupremus Monarcha caeli & terrse , cui Cherubim & Seraphim , & omnes angelicae poteftates, trementes affiftunt ? Ac- cedentem ad Deum oportet credere , quia eft , ajebat Apoftolus meus. Ita video prorfiis , incredulitas veftra , & csecitas , aut languida fides , qua me prasfentem credi- tis,irreverentes vos facit coram me, coram quo tremunt, qui portant orbem.

H o m o. Erubclco Domine , cogitans , quis fis tu , $c quis f lm ego. Nempe audet vilis terrae vermiculus , & putris ranuncula e palude fiia prorepere ad thronum ■gloriae fiimmi Dei ; & curiam intrare caeleftem , illam utique curiam, ubi Rex Regum fteilato fedet folio , cir-

£ £ eurri-

io PARADISI SECT. I. cumdatus innumerabili fpirituum beatorum exercitu. Siccine ingrediar ego in locum tabernaculi admirabilis ufque ad domum Dei ? Egone in conipe&u Angelorum piallam tibi;adorabo ad templum ian£tum tuum,& con- fitebor nomini tuo ? Hoc eft , quod ferio & viva fide peniabant viri fancli & dilecti tui : hinc tam religiole & reverenter coram te, in oratione verfati iunt. Sed , heu , zelus eorum longe eft a me, & hinc ego elongor a te, ita ut iaspe nufquam minus fim , quam ubi effe videor , cum in oratione verfbr. Sic dum orando cauiam meam agere volo , deteriorem facio , & dum placare te cupio , magis ofFendo.

§. y. Frequentk & afliduitds orandi.

Christvs. Quid mirum, ubi eft thefaurus tuus , ibi eft &c cor tuum , ubi affectus figitur , inde intelle<5tus difficulter avellitur. De terra es,nec fatis curas , ut con- verfatio tua fit in caelis , fed terrena nimium verias ac di- ligis ; hinc tibi fubnafcuntur illas fpinas , qux tam valide lacerant cor tuum , & fuffocant bonum femen , ne fru- ctum ferre poflit. Iam vero tu ipfe cogita quam vehe- menter diipliceat mihi,quod videam filios hominum cir- ca negotia carnis ac feculi , & bona hujus vitas totos oc- cupari tam ferio : Sc orationis , a qua dependet asterna ipfbrum falus , & gloria nominis mei , tam modicam efle curam. Afpice filios hujus feculi, edunt, bibunt,ludunt, ducunt in bonis dies fuos , nec in his prolixe morari cui- quam eorum grave eft. Circa villas, & juga boum occu- pantur , variis fe immergunt curis 8c negotiis , infinitis fe mifcent quasftionibus, nunquam otiofi, & male tamen femper occupati, quia nunquam vacant, ut videant,quo- niam ego fum Deus. Aut fi quando orare libet, vel id in ultimam horam, &tempus minus idoneum rejiciunt, vel obiter & perfunctorie faciunt. Siccine ferret prin- ceps aliquis terrenus fe ttinc primum admitti a te ad

collo-

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. n

colloquium , cum vulgus & faex populi praeceflit ?

Non fic vir ille fecundum cor meum , David ele&us meus. Rex erat,& regni ampliffimi negotiis implicatus; led tamen praevenerunt oculi ejus ad me diluculo , ad meditandum eloquia mea ; & fepties in die laudem mi- hi dixit ; imo & media nocte furrexit ad laudandum me.

Non fic alii plurimi amici mei , qui mihi ftudent ma- gis placere , quam hominibus ; quibus anima plus eft , quam efca , aut potus, aut veftimentum ; quin omnia de- trimentum faciunt , & arbitrantur ut ftercora, ut me lu- crifaciant. Libenter fe fubducunt occupationibus , ubi poflunt ; aut fic occupationes difponere curant, ut inter externa negotia , tempus quoque non delit uni negotio animae, quod ceteris omnibus prseponderat. Vnde ftatis horis intrant in cubiculum fuum , & claulo oftio , orant me in abfcondito,erTundentes coram me corda lua; quin & diluculo vigilant ad me, ut melior diei pars, qua mens liberior ac purior eft , nobiliori operi , id eft , orationi detur. Et hi funt , qui recipiunt a me plenius lumen in- telligentise, quo dirigantur in viis fiiis : hi funt qui ube- rius guftant, quam fuavis fit Dominus ; &c quam non ha- beat taedium converfatio illius.

Sic tu quoque fili , vide quid profit tibi , fi univerfiim mundum lucreris , & unum neceffarium , id eft , curam anima? tuae negligas. Prudentiae ergo tuae pone modum; nec in multis iint adus tui : nam qui minoratur aclu , fipientiam inveniet. Quaere primum regnum Dei, & ju- ftitiam ejus , confidens , quia &c cetera adjicientur tibi. Quid fbllicitus es , & turbaris erga plurima ? quid ftulto labore conftimeris ? miferere animoe tuae , placens Deo. cui bonus eris, fi tibi nequam fueris ?

Quorfum tam anxie cogitas de luccefTu negotiorum , quae moliris, cum damno orationis ? hoc habe pro certo, quod ad felicem rerum tuarum eventum plus bona ora-r tio , quam emnis humana ratio conferet. Iada fupcr mp

curam

12, P A R A D I S I S E C T. L

curam tuam , quoniam mihi eft cura de te, tanto quidem major, quo majori fiducia inniteris mihi, & providentia; meae conatus tuos committis. Certe nifi ego aedificem domum , in vanum laborant omnes , qui aedificant eam, Credifne hoc ? Beatusqui intelligit. Multi enim non capiunt verbum hoc : nempe qui confidunt in virtute fiia , & variis fe torquent curis & laboribus, fed infelices meditantur ut araneas , dum fe fruftra exhauriunt Sc evi- ifcerant ; quia non recurrunt cum Moyfe ad tabernacu- lum , ut confulant Dominum. Vanum eft vobis , 6 filii hominum, ante lucem iurgere. Tunc demum tempeftive furgetis ad laborem , cum fbl juftitia? per orationem in-> vocatus illuxerit vobis.

H o m o. Vtinam , mi Domine , qua? prolixe & falu^ briter ingeris auribus meis , efficaciter & cordi impri- mas. intellexi, quid horteris & jubeasj doce me quoque facere voluntatem tuam , ut non impediar orare femper ; & benedicam Dominum in omni tempore , femper laus ejus fit in ore meo. utinam in lege tua fit voluntas mea , ut meditari in ea die ac no&e fint delicia? meqe. Nullum fane temporis momentum eft , quo non fruamur benefi- ciis tuis , nullum proinde efle par erat , quod a tua laude vacaret. unde & Apoftolus fine intermiflione nos ora- re monet : & tu ipfa aeterna Veritas dixifti , oportet femper orare & ntmquam deficere.

§. 6. Fiducia & refignath orantis,

Christvs. Hxc nofti 6 homo , beatus cris , fl fic feceris. Ne fis fervus fciens voluntatem Domini , & non faciens. Recole quot ego ftimulis , monitis, exem- plis & parabolis ulus fim, ut vobis affiduitatem,frequen- tiam , fiduciam , & perfeverantiam orandi perfuaderem. Vtique paratus eft dare , qui tantopere excitat ad rogan- dum. Memento Cananeas tam conftanter orantis;& poft plures repulfas tandem exauditae -3 item, illius, qui nodu

forcs

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 13 fores amici puliabat j nec deftitit, donec obtineret quod voluit. Item Iudicis, neque Deum , neque hominem ti- mentis , qui tamen vidua; importune iblicitantis cauilam fiiicepit.

Nuncveroii rariuspraeftantur vobisdona & bene- ficiamea, idvobis ipiis imputate. Non eft abbreviata manus Domini facere vobiicum miiericordiam iuam: ied vos non facitis vos dignos & capaces , dum non ro- gatis , quemadmodum in re tanta dignum eft. Nam etii adeatis me aliquando -, id tamen ita facitis languide , qua- fi non deiideretis accipere : neque ea fide , qua congruit, deprecamini ; & niii confeftim concedam quod petitis 5 animum abjicitis , orationem deferitis , male loquimini , aut fuipicamini de me -, & de bonitate mea perverfae co- gitationes afcendunt in corda veftra , quaii iupra cardi- nes casli perambulem , & veftra non coniiderem. Quiti oculi mei femper aperti funt iiiper fideles meos , & aures mea? in preces eorum ; nec deero ipiis in tempore op- portuno.

Si moram fubinde facio , idquoque utilitatis veftrse caufla fit ; ut defideria dilata crefcant ; & iic capacior fiat homo donorum meorum. Nam diu deiiderata dul- cius obtinentur; cito autem data vileicunt. Itaque ii quid roges a me, & non ftatim dedero -} tu nihiiominus perie- •vera pulians , & clamans : quia tandem aperietur tibi. aut fi etiam nolim dare , tu tamen gratias ajque referes danti & neganti, iciens,quia id nego,quod novi non pro- futurum. Neicit enim homo iaepe quid petat , (uti & fi- lii Zebeda^i, ) aut quid conducat iibi in vita iua , numero dierum peregrinationis iiis , & tempore quod velut um- bra prxterit : Ego vero novi optime , quid unicuique expediat : attamen , ob hominum iniipientiam aliquan- do do iratus, quac nego propitius. Hoc unum fcito, quia fi non ad voluntatem , certe exaudieris ad ialutem. Ita cxauditus eft Apoftolus meus , a ftimulo carnis liberari

petens j

14 PARADISI SE C-T. I.

petens ; imo fic exauditus fiim egO ip|e a Patre meo $ f o- gans calicem paflionis transferri al^e. An fervus major aut melior erit Domino fuo ? Optirrla erit oratio tua , fi i conformis fuerit meas , quam fudi in horto inter fummas anguftias cordis , iubjiciens me totum voluntati Patris mei. hinc & iila orandi formula , qua Dif cipulos meos , & vos omnes fic docui orare, Fiat voluntas tua, <Scc.

§.7. Vetitio divini auxilii.

Homo. O immenfa charitas ! 6 inexhaufta pietas ! fecundum divitias bonitatis tuoe Domine , tam multis in- ftruis me , & hortaris ad colloquium tuum , qui bono- rum meorum non eges. Quid eft , quod delitias reputas agere cum filiis hominum ? Vtinam defideret anima mea inops & arida ad te, ficut cervus defiderat ad fontes aqua- rum. Vtinamrepleaturosmeumlaude. Vtinamtamego paratus fim accipere,quam tu paratus es dare. Oleum mi- fericordiae tua; ftillat , imo fluit ubertim ; modo vafa va- cua non def int. Ecce vas cordis mei ; fed plcnum fbrdi- bus & pravis defideriis , tu quaefo evacua , & cxpurga ; quin & dilata cor meum , ut impleas illud. Igne charita- tis tuas accende me frigidum, ut dirigatur oratio mea fic- ut incenfum in confpeclu tuo. Non f erpat humi , car- nis aut peccati mole deprefla , fed afcendat ad te veloci- ter, & defcendat fiiper me mifericordia tua.

C A P. II.

Varia: Expofitiones & Exercitia in Ora- tionem Dcminicam.

OJUtionum omnium fumma , exemplar & norma eJiOratio Dominica ; tanto utiqtte majon inpretw habenda, quoplu- ribus uteras omnes prsirogativu antecellit :

Aucloritate inpnmis , & dignitate , auia ab ipfo Cbrijio forma^ t.% afacro illius oreprofecla,

Brevi-

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 17

Brevitate quoque acfacilitate commendatur ; attamen pr&gnans fenfibus atque mjfteriis mirabili ordine perfeclijjime compleclitur , qiMquid recle a Deo petipoteft.

Qmn & fingularipollet effic4cia,ut facile Deum permoveat,oran- tique conciliet : quomodo enim j&leftis Pater non exaudiat ; quos filiifui diiecli , Advocati & Mediatoris noftri pr&ceptu verbifque in- ftruclos fupplices venire videt ?

Denique omnes bon& Orationis partes , kges & conditiones brevi- ter ,fed luculenter exprimit : adeoque fedulo & attente recitata de- votionis fpiritum vebementer excitat, acpromovet.

Vnde cumb&c Oratio Chrifti ore Apoftolis tradita, (ingulariter Chriftianis commendata effe debeat ; & Ecclefiaftich in Offcio divi- nopcrquamfamdiaris &frequensfit , Puntta qmdampro illius Ex- pofitione paucis ex S.Tboma altifque annotare vifumfmt : adqua fi oransfubtnde mentem reflecleret -3 fortaffe affecluftuttuque majore illi tamfrequens unius ejufdemqtie orationis repetitio conftaret.

lamvero gttftum illius , ut&aliarum rerumjpiritualium, ideo rarius percipimus , quiafere circa corticem \uremus , nunquam , aut raro ad medullam ipfam penetramus.

Pater nofter qui es incoelis.

HJEc cft Pr&fatio Orationis Dominic& : Dei benevolentiam ca- ptans , & oraturo optimos orandi ajfeftus , id eft, Amorem & Ttmorem commendans.

Nam fi Pater eft , an non dignus Amore ? Sed vide , quali. Nam modus bonitatis, eft menfura dile&ionis.

Sed quanta eft bonitas Patris asterni ? Deus eft , in fe- iplo fumme beatus, coeli terraeque conditor, Rex ac Do- mintis : attamen Pater nofter efle , & haberi cupit , & nos viciflim , viles terras vermiculos, imo peccatores, in- dignos qui fervi vocemur , filios fuos efle & vocari gau- det. O qualem charitatem dedit nobis Pater, ut filii Dei nominemur & fimus. O immenfa Patris bonitas ! fed ubi par fiiiorum Amor ?

Porro quis eidem iili Patri timor debetur ? qui in cce-

\o

t6 PARADISI SECT. I,

lo velut fblio majeftatis fuas refidet , & tamen ubique praefens arcana quaeque perfpicit , imo cceleftia fimul ac terrena gubernat ? Vere magnus eft Dominus & lauda- bilis nimis, cujus potentiae & magnitudinis non eft finis, cui Cherubim & Seraphim trementes adfiftunt.

Ecce qua charitate & fiducia , qua etiam humilitate & reverentiaoraturus animum componere debeas.

Seqmntur nuncfeptem Vetitiones , quibits partim Bonapetimus, partim Mala deprecamur. Nam cum Oratio fit interpres defiderii noflri , ea petimus in Oratione Dominica , qu& licite defideramus. lam verb quodprimofub defiderium cadit , efl Summum Bonum,feu ultimus F i N I s. Deinde, qm huic obtinendo idoneafunt, Media. Denique, ut removeantur qm confecutionem impediunt, obflacula.

Torro fummum Bonum & Finis nofler , Deus efl , cujus quidem Gloriam mprinm infeipfo exmero &puroAmoris affettu defideramus, dkentes :

Santtificetur nomen timm.

Id eft , Nomen tuum in fe fumme fan&um & admira* bile, tale etiam habeatur ab omnibus ; agnof catur per ve- ram Fidem, laudetur per firmam Spem ; colatur per fin- ceram Charitatem. Non eget quidem opera noftra , ut fancT,um fit nomen tuum ; fed quia fanctum & gloriofum eft , adeoque fons & forma totius fancritatis , id per nos /ancrrs moribus declaretur ; ita formentur mores & o- mnes actus noftri , ut qui vident converfationem no- ftram , & opera quas facimus , glorificent te Patrem no- ftrum in caelis.

Hoc nobis fit fixum m corde, frequens in ore, placens inopere: Sanctificetvr Nomen Twm.

Ecce praxin facillimam purae Intentionis , crebro per diem exercendas.

Uoc pravio, proximum efl defiderium glork Dei intuitu noflri, ut nos eafruamur velutfummo Bono , & hic ajfeclus nafcitm ex di~ ieclumDei, qua. nos ipfos in Deo diligtmus, bincpetimus ;

Advenkt

t>E CVLTV & ADOR, SS.TRIN. 17 Adveniat regnum tuum.

Rogamus , inquam, 6 Domine, quia hic fumus exules 8c peregrini a Patria , & a dulciffima chari Patris facie fecluii, gravi jugo principis mundi hujus premimur ; fac ut toto cordc anhelemus ad Te in ccelum. Non finas nos diligere mundum , aut ea qua; in mundo funt : fed quoere- re Sc fapere quoe furium funt. Cum vero peregrinationis noftrx fimsadvenerit , fac nos oequo ac laeto animo hoc regnum mundi , 8c omnem pompam feculi contemnere : & illudregnum qucerere cum deiiderio; & invenire cum gaudio , quod nobis prasparatum eft ab origine mundi , ubi dabis nobis aeternatecum gloria & Te ipib frui.

Sed jam ut potiamur fummo bono , aliis quibufdam bonis , velut mediis & adminiculis opus babemus. Pucipuum eft Obedientia mandatorum Dei. Necenimaptus eftregnoDei qui nonfacit voluntatem ejus; neque meretut ad vitam ingredi , qui mandata non fervat. Sed quifervabimus, nifi Is quijubet, etiamjuvet ? unde me,- rito rogamus ,

tiat voluntas tua.

Tu enim, nofti 6 Domine , quia etfi promptusfit fpi- ritus nofter , facere voluntatem tuam ; tamen perficere non invenit , quia caro infirma eft ; imo prona ad ma- lum eft; & pugnat adverfiis ipiritum. Nam corpus quod corrumpitur,aggravat animam. Vnde ad mala fere pro- .nius feruntur quam ad bona fenfus hominis abadole- lcentia fua. Et hinc faepius etiam,quid & quomodo ore- mus, aut quid nobis expediat , nefcimus : Tu vero id no- fti optime, qui nofti omnia. Fac ergo fciamus , quid nos velis facere 5 fed & gratia tua efficaci iic dirige volunta- tes noftras juxta beneplacitum voluntatis tux , ut quod xis , nos quoque velimus ; quod praecipis , id alacriter faciamus. Da (^vod ivbes, et ivbe QJod vis.

D Verum,

x8 P A R A D I S I S E C T. I.

Verum, ut homo Deijttffa alacriusperagat, etiamnecejfe efi, pr<£~ fentis vtu bonis & fubfidtis non ommno deflitui. Varits entrn necef- fitatibus & defeclibus obnoxii fumus , quamdiu hoc mortale corpus gerimus. Itaque petimus ,

Tanem nofirum quotidianum da nobis hodie.

Tu inquam , qui aperis manum tuam, Sc imples omne animal benedi&ione ; pullos quoque corvorum , & vo- lucres cceli non negligis ; led benigne curas ac pafcis , Sc hominem , quem creafti ad imaginem tuam , & quem pretiofb languine cceli hasredem fecifti , cura tua defti- tuet ? Non petimus quod luxui Sc voluptati lerviat ; fed quod vidui , Sc neceflitati fufficiat : ne forte nos a ier- vitio tuo feculi carx & iollicitudines abftrahant. Vt ve- to mente pariter ac corpore fortes ierviamus tibi , ani- mas quoque noftras pafce cibo verbi tui : quin & P A- K e illo ccelefti & Angelico confbrta nos in hoc mundi deierto , ne deficiamus in via , qua tendimus ad Te , do- nec epulemur tecum in regno tuo.

Ecce , quo ordine , a quo, Sc quo fine bona tempora- lia petenda fint.

Sequentibus petitionibus petimus a nobis removeri Mala , feu ob- fiacula , qtt£ confectttionem F i n i s impediunt. Sunt vero tria potiflimum.

Primum efi peccatum commiffum , (in multis enim offendimus omnes.) hinc oportet ut humtliter & frequenter petamus dtmitti no- bis debita nofira. Vruflra vero petit mtfericordiam a Domino , qui nonvult, cumpotefi, mifereriproximo. Cujus rei memores , hac mertto utimur orandiformula :

Dimitte nobis debita nofira,ficut & nos dimittimus dcbttortbus noflris.

In multis (heu miferi) indies offendimus omnes. per- imusDomine, niii iervcs nos iecundum magnam miferi- cordiam tuam Domjne. Sed Sc fcimus , quod ii homo

homim

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 19 homini referyet iram, fruftra a Te quasrat medelam ; di- mitto itaque ex animo omnibus inimicis meis , & amore tui benefacerc paratus lura his , qui oderunt, vel unquam loeferunt me. Doleo ex intimo corde , quia offendi Te ; parce peccatis meis Domine.

Ecce praxim utilillimam Sc faciilimam Contritionis frequenter exercendae.

Alterum obftaculum efl Tentatio , qm nos follicttat ad peccata , & ab obfervantia divim voluntatis impedit. Vnde liberatus k pecca- tis pmeritis , timeat futura , &fugiat. Sine Deo autem quis effu- giet? Conjcii itaque hujus infwmttatis noflrx, , &potenti& tot bo- fluitn, quibus obnoxia femper eft vita noflra, rogamus ;

Et ne nos inducas in tentationem.

Agnofcimus 6 Domine , quia fine te nihil poflumus , a te vero eft omnis fivfficientia noftra , ne itaque delerat nos gratia tua ; nec permittas ut pulfati forfan aliqua tentatione Mundi, Carnis, aut Daemonis , mox fiiccum- bamus. Vides , quae fit fragilitas noftra , & quantis infi- diis viribufque tentetur creatura tua tam care redempta. non dubitamus , pio providentiae tux confilio geri o- mnia ; nec tcntari malum effe , fed vinci. Non itaque pcrmittas nos tentari ftipra id quod pofTumus , ne tentati forte deficiamus ; fed adjuva utvincamus; faciliserit vi&oria, fi tua nobis adfpiret gratia.

Liberati a malo culp& , in aliud etiam obflaculum , idefl , tnala Tccna frequenter impingimus. Tot, inquam , vita pr&flentis adverfa, velutfames, itella, morbi, damnarerum,fann,vit£,etiam pias quan- doque mentes gravitcr concutiunt. Itaque tnerito tandem oramus ,

Sed libera nos a malo.

Quod nos quidem pro affe&u noftro malum cenfe- mus, vere tamen , &c in fe malum non eft , nili vitio no- ftro fiat. A Te Domine , Vita & Mors , honeftas , pau- pertas & omnia ; <Sc quomodo mala erunt , cum lint a

D 2. Svm-

20 PARADISI SECT. I.

S v M M o b o n o ? fiunt tamen ifta non raro mala, cul- pa, ideft, impatientia, pufillanimitate , & diffidentia no- ftra. Tu vero nos conforta gratia &c fblatio tuo , & fac, ut diligentibus Te omnia cooperentur in bonum. Hlc ure, &c ieca, uti medicus aegrum, cui ab his licet duris re- mediis ipes vitsc reliqua eft. Hic corripe & caftiga , uti Pater filium , cui fervatur hasreditas. Imo proba , tenta, Sc purga me,uti aurifex aurum,quod igne probatur. Ex- coque & confolida, uti jfigulus vas deftinatum non in in- teritum , fed in honorem , uti vas glorios in vitam aeter- nam.

Hts &[imil'tbiis meditationlbus fubinde condtenda efl Oratio D0- imriicA ; Alias , qmd triirmn , fi multis tamfttfrequens in ore ,fed rarofapiat in corde ?

IvIeditatio in Orationem Dominicam ex Epiftolis S. Pauli colle&a.

Pater nofter, qui es in cozhs.

BEnedidus D e v s , & Pater Domini noftri I e s v Chrifti, Pater mifericordiarum, & Deus totius con- fblationisrf. qui prasdeftinafti nos inadoptionem filio- rum , per Icfum Chriftum b : folus habens immortalita- tem , & lucem habitans inaccefribilem c : cum gaudio gratias agimus tibi , qui dignos nos fecifti in partem fbr- tis fandtorum in lumine d : Non enim accepimus fpiri- tum fervitutis iterum in timore ; fed accepimus Spiri- tum adoptionis filiorum, in quo clamamus Abba, Pater. Ipfe enim Spiritus teftimonium reddit fpiritui noftro , quod fumus filii Dei. fi autem filii ; Sc heredes : heredes quidem Dei j coheredes autem Chrifti e.

a zCorinth.i. b Ephcf. i. c iTimoth.6. d Colojf.i. c Rom.t.

1 . SanchficetuY nomen tuum. Da ut imitatores tui fimus , ficut filii chariflimi a :

»W5- & ut

DE CVLTV&ADOR. SS.TRIN. 21

& ut filii lucis ambulemus , in omni bonitate, & juftitia, & veritate : probantes , quid iit beneplacitum tibi : nec communicemus operibus infrucluoiis tenebrarum b , ne nomen tuum per nos blafphemetur inter Gentes c. Di- gne Euangelio Chrifti converfemur d , ut fimus fine que- rela , & fimplices filii tui , fine reprehenfione , in medio nationis pravae & perverfae , tanquam luminaria in mun- do , verbum vitae continentes , ad gloriam tuam in die Chrifti e , ut ambulemus digne Deo per omnia placen- tes ; in omni opere bono fru&ihxantes , <Sc crelcentes in fcientia Dei/. da , ut five manducamus , five bibrmus, iive aliud quid facimus , omnia in gloriam tuam facia- mus g.

b Ephcfis. QRom.z. dPhi/ip.i. C Philip. %. fCol.i. gjfsr.io,

2. Advemat regnum tuum,

Quiacaro &fanguis regnum Dei poflidere non pof- fiint 4 ; hinc fledimus genua noftra ad te Patrem Domi- ni noftri Iefu Chrifti : ut des nobis fecundum divitias gloriae tux, virtute corroborari per fpiritum tuum m in~ teriori homine : Chriftum hubitare pe-r fidem in cordi- bus noftris b , ut non regnet peccatum in noftro mortaii corpore. Tu enim eripuifti nos de poteftate tenebra- rum,& tranftulifti in regnum Filii diledionis tua3 c. Sci- musautem, quoniam fi terreftris domus noftra hujus h;i- bitationis diflolvatur , quod aediricationem ex EJeo ha- bemus , domum non manufadam , zeternam in ca;lis : Dum autem fumus in corpore , peregrinamur a Domi- no d , ideo defiderium habemus , diflblvi , & efTe cum Chrifto e.

Propter quod non denximus. Sedlicetis, qui foris eft homo nofter corrumpatur ; tamen is , qui intus eft , renovatur de die in diem. id enim quod in pradenti eil jnornentaneum & leve tribulationis noftrae , fupra mo^

D 3 dum

a l Corinth. ij. b Ephtfij, c Colof i, d * Cer, $. c fkil. l.

22 PARADISI SECT. I.

dum in fublimitate aeternum gloriae pondus operatur in nobis , non contemplantibus nobis , quae videntur , fed quae non videntur. Quae enim videntur,temporalia liintj quae autem non videntur, aeterna /.

f 2 Corinth. 4.

3. Tiat voluntas tua.

Tu enim es Domine , qui operaris in nobis velle & perficere pro bona voluntatetua a. Itaque fac ut implea- mur agnitione voluntatis tua;, in omni fapientia & intel- le£tu fpirituali : ut ambulemus digne , tibi per omnia placentes b 5 haec eft enim voluntas tua, fm&iricatio no- jftrar.

Nolimus conformari huic faeculo ; fed reformemur in novitate fenflis noftri , ut probemus , quae fit voluntas Dei bona, bencplacens, & perfe&ad : nam noftra ad bo- num per fe nimis infirma eft : non enim fufficientes fu- mus cogitare aliquid a nobis , quafi ex nobis , f ed fuffi- cientia noftra ex Deo eft e. Dagratiam tuam , ut perfi- ciamuseandem exanimo, ficut adminiftratorii fpiritus tui in minifterium milli propter eos qui hereditatem ca- pient f alutis /.

a Philip.z. b Colojf.i. c \TheJf.+. d Rom.iz. C 2 Cor.j. f Hebr. i.

4. Panem noflrum quotidianum.

Eft magnus quaeftus pietas cum fufficientia. Nihil enim intulimus in hunc mundum , haud dubium , quod nec auferre quid poffimus. Habentes autem alimenta , & quibus tegamur , his contenti fimus a.

Sintergomores noftri fine avaritia: contenti pras- fentibus. Tuenimdixifti: non te deferam neque dere- linquam : ita ut confidenter dicamus : Dominus mihi adjutor b. Prope es Domine. Nihil folliciti fimus c, fed ubique & in omnibus inftituti , fciamus fatiari 8c efurire,

abun-

1 I Timoth, 4, b Hchr, 13. c fMUp, 4.

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 23

abundare & penuriam pati d. Ante omnia vero exercea- mus nos ad picratem , quas ad omnia utilis eft , promii- fionem habens vitae , quas nunc eft , & futura; e.

Da nobis non fperare in incerto divitiarum , fed in tc Deo vivo , qui praeftas nobis omnia abunde ad fruen- dum , bene agere , divites fieri in bonis operibus : facile tribuere , libenter communicare , thefaurizantes nobis fundamentum bonum in futurum , ut apprehendamus vitam zeternam/.

Potens es autem , 6 Deus , omnem gratiam abundare facere in nobis , ut in omnibus omnem fufKcientiam ha- bcntes abundemus in omne opus bonum. Qui autem adminiftras lemen feminanti : & panem ad manducan- dum pra;fta.bis£.

d Philip. 4. e 1 Tim. 4. f 1 Tir/t. 6. g 2 Cor. 9.

f. Et dimltte nobis debita noflra.

Quoniam non habitat in carne noftra bonum , ut non quod volumus bonum , hoc faciamus , fed quod nolu- mus malum , hoc agamus a : & regnante peccato in no- ftro mortali corpore , obedivimus concupifcentiis ejus bi heu quam faspe exhibuimus membra noftra arma iniqui- tatis peccato c ! & divitias bonitatis , patientiae & lon-

fanimitatis tuas contempfimus ! non curantes, quoniam enignitas tua ad pcemtentiam nos adducit; lccundum autem duritiam noftram , & impcenitens cor thelauriza- vimus nobis iram in die irae , & revelationisjuftijudicii tui , qui reddes unicuique fecundum opera fua d.

Sed veniat , Pater benigniflime , fuper nos mifericor- dia tua : 6c oftendens divitias gloria? tuae , fac nos vafa mifericordia; tuae , praeparata in gloriam tuam e ; & ubi abundavit delictum , fuperabundet & gratia/.

Ecce remittimus & aliis minas , ut te Dominum no- ftrum in cselis propitium habeamusg. Tunosquoque

D 4 indue

3 Rom.j. t> Rom.$, ( ibid, iRom.z, e Rom.$. f Rom.%. g EphA.

24 PARADISI S E C T. I.

indue ficut ele&os tuos, vifcera mifencordiae , benigni- tatem , humilitatem , modeftiam , patientiam : ut fimus invicem benigni , miiericordes , donantes invicem , ficut & tu in Chrifto donafti nobis /; ; nulli malum pro malo reddentes ; ied fi fieri poteft , quod in nobis eft , cum omnibus hominibus pacem habentes ; non defendentes nofmetipfbs, fed demus locum irae,tibi relinquentes vin- di&am. Nec finamus nos vinci a malo , ied vincamus in bono malum i. Quas pacis iunt , fac, iectemur 3 & qua? sedificationis iunt, invicem cuftodiamus J^,

h Eph.q., i Rom. \i. k Rom. 14.

6. Et ne nos inducas.

Memores fragilitatis noftros , rogamus tef Pater pien- tiflime, ut tentatio nos non apprehendat, nifi humana a : ne ficut ierpens Evam feduxit aftutia iua, ita corrumpan- tur fenfus noftri , &c excidant a iimplicitate , quae eft in Chrifto Iefu b. Fidelis es Deus, non patieris nos tentari fiipra id , quod poiTumus , fed etiam facies cum tentatio-» ne proventum, ut poffimus f uftinere c.

3 I Corint. io, b 2 Cor. ii. c I Cor. 10

7. Sed libera nos a nulo.

Confirma nos denique & cuftodi a malo a. contere fatanam fub pedibus noftris velociter b , ut non circum- veniamur ab eo:non enim ignoramus cogitationes ejus c. Da ut induamus nos armaturam tuam , ut poflimus ftare adverfus iniidias Diaboli ; & reiiftere in die malo , & in omnibus perfedli ftare : induite loricam fidei & charita- tis , & galeam fpem falutis d. Non fimus fidentes in no- bis ; fed in te Deus e. Ideoque confidfmus hoc ipfum , quia qui ccepifti in nobis opus bonum , perficies ufque m diem I e s v Chrifti/. Fidelem credimus eiTc te , qui

repro-

a 2 TbefaL 3. b Rom J«, c i Cor. z. d Zphefi, f, I Thsft.%. e Z Ca-

mth. j. fpiuttp.i.

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. ^

repromififti: quotquot enim promiffiones tuas funtj iiint;, eft & Amen.

g Htbr. II.

ORATIO DOMINICA

Variis piis conceptibus ad meditandum ido- neis inftru&a.

Ix Lud. de Ponte , Leflio , & alm.

Pater nofler.

MVltiplici j ure & nomine Pater ; i . Titulo Creatio* nis , qua nos ad imaginem fuam fecit.

2. Adoptionis , per gratiam, qua nos fecit heredes fuos , & coheredes unigeniti fui. O quam merito Pater , qui toties paratus eft peccantes recipere in eandem gratiam ; ut tandem quoque admittat in gloriam , quae eft heredi- tas filiorum Dei. Et haec quidem Paternitas magno fte- tit Filio Dei , qui morte crucis 4 & pretio fanguinis eam nobis comparavit.

3 . Patrem fe Providentia praeftat , fuftentando corpus , tot creaturis in cibum & remedium datis ; Sc animae tot gratice & falutis auxiliis tam amanter confulendo : ut vel hinc tantum fblus vere Pater dici mereatur. Vnde ait : "Nolite vocare vobis Patrem fuper terram , ums efl enim Pattr ve- fter , qtd in ccelis eft. Et merito , nam , Pater meus & matet mea dereliquerunt me , ( quid enim opes praeftare pofTunt animae , vel etiam corpori abfque Deo ? ) Dominus autem afjumpfet me : numquam deferit , nif] dereli&us.

4. Difciplina & correptione. Nam Pater filium, quem amat , arguit & caftigat.

j. Pater Indulgenita & amore. Quomodo miferetur Pater flliorum , ita mifertus eft Dominus timentibus fe. Itaque fi ille Pater, utique Filius ego. O quanta haec 6i-> jmitas ! omnino par eft , ut prasftem ingenui rilii partes

D 5 amore

2<S PARADISI SECT. L amorc , obfervantia , obedientia\ Qui iftuc ex fervo ut vili mancipio prove&us fum , quam indignum , fi dege- nerem, & Patrem tam bonum ofFendam ?

Porro precationem ab hac compellatione nos ordiri voluit- , ad excitandam in nobis fiduciam adeundi Deum, utpote Patrem , & obtinendi petita ; & quia gloriatur in hoc nomine , quod Pater fit , gaudet fe ita compel- lari. Itaque filiali afFectu ad ipfum accedamus , conemur ei placere per omnia , eaque petamus, quas talem Patrem deceant.

Nofter.

Nofter , inquam , non meus , i . quia cum unicum ha- bet filium naturalem , voluit quam plurimos habere ad- optivos , tum Angelos , tum homines , idque ita, ut bo- no filiationis unulquifque gaudeat , ac fi nullum haberet confortem. Nam oona Dei non minuuntur communi- catione in plures.

2. Cum ita fit generaliter bmnium , ut tamen fingu- lariter fit Pater fingulorum , vult nihilominus dici nofter , ut moneat nos fraternas charitatis, nulla exceptione gra- dus , dignitatis , setatis, atque ut fratres invicem diligen- dos, proque omnibus communiter orandum, nullo fpre- to, unde Malachias $ tJumquki non Pater unus ommum no- ftrum? nunquid non unusDeus creavitnos? quare ergo dcfticit unufquifque fratremfuum ? Nihil tamen vetat privatim , pro aflfedu aliquando , fic Deum alloqui , quod ita pleno jure filius fim adoptivus, ac fi forem unicus.

Qui es in ccelis.

Cum in omni loco fit , Ccelum exprimimus , i. ut re- verentiam in nobis excitemus illius Majeftatis in ccelo velut throno refidentis.

2. Vt mentes noftras ad ccclos erigamus,ubi eft filio- rum Dei patria & hereditas, "

3- Vt

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 27

3. Vr intelligamus, nos hic effe exnles & peregrinos , debere autem lta vivere quafi in coelis fit converfatio noftra.

4. Vt monear , illuc oculos animumque levare , unde fblum veniet auxilium mihi.

Caelumquoque & propria Dei fedes funt animas fan- Ax a terris elcvatae, in quibus habitat Deus per gratiam, & eas lumine cognitionis fuas peculiariter illuftrat.

Ha&enus prooemium 3 f equuntur petitiones.

I. Sanclijicetur nomen tuum.

Habearis , qualis"es , purus , fan&us , juftus, verus, re- &us. Nihil ita Deus aeftimat quam ut fanctus habeatur &: praedicetur. Vnde toties ait , Sancli ejlote , quiaegofan- ftusfum. Hinc iratus eft contra Moyfen & Aaron , quod non ian&ificaflent eum ad aquas Contradi&ionis coram filiis Ifrael. Porro id unicum eft Beatorum carmen : Sanclus , Sanclus , Sanclus.

2. Non ait , Potentia , aut Majeftas tua ; fednomen tuum , ut fimul includat quicquid Dei apud nos nomi- natur , totum videlicet fanclum efle, & pro eo celebran* dum. Nominatur autem Omnipotens , Sapiens , Crea- tor, &c.

3. luum , inquit , quia fblum tuum eft fan&um per fe- ipfum ; unde jufti ftillam participant. Ergo, Tuum, non noftrum ; Regi faeculorum immortali & invifibili , fbii Deo honor & gloria in faecula faeculorum ; nobis autem confufio faciei. Cur ergo tam ftudiofe gloriam noftram, &z grande nomen quaerimus , qui nefciri & contemni potius optare debuimus.

4. Abfblute ait , Sanclificetur , non reftringens ad cer- tas perfbnas ; quia optandum, ut id fiat ab omni creatu- ra cadeftium , terreftrium , & infernorum : nec ad cer- tum tempus ; quia par eft , ut laudetur nomen Domini in omni tempore.

$. Por-

z% PARADISI SECT. I.

y. Porro ian&ificatur Dei nomen , ii homines cre- dant , quae revelat ; iperent , quae promittit ; faciant , quae jubet : colant Deum, ut ipie praecepit ; ament eum ex toto corde , idque atteftantibus operibus ; ut qui vi- dent opera noftra bona , glorificent Patrem , qui in cae- lis eft. Digna fiiii ingenui & bonas indoiis oratio , nihil prius aut potius deiiderare , quam gloriam Patris ; ho- nori ejus omnia poftponere. Non nobis Dominc , non nobis , fed nomini tuo da gloriam , flt nomen Domini benedi&um ex hoc , &c.

1 1. Adveniat regnum tunm.

At regnat in caelo , 8c in terra, in mari, & ubique ; Sc Telint nolint, omnia ierviunt ipii, <Sc in ditione ejus cun- «ftafuntpoiita. Itaque petimus , •

i. Regnum , quo nuncregnat injuftis pergratiam. , qui per omnia ipii lubjiciuntur.

2. Quo regnat in Beatis per gloriam ; iftud autem adveniet nobis , ii in primo permanlerimus.

Quare ait, Adveniat ; quali iponte iecuturum. Et qui- dem iftud omnes optant , at primum non ita , quia cum labore conjunctum eft ; juftitia enim paratur Sc conier- yatur mortificatione carnis , & concupiicentiae , quae regnat in membris noftris, repreflione.

3. Itegtium illud coniummatum atque perfectum, cum Deus erit omnia in omnibus , in Reiurrectione mortuo- rum , quod expe&ant animae beatae.

4. Tuum y non mundi Regnum , quod ambiunt filii hujus ieculi , quod non niii caducis bonis , infinitis cu- ris , & mille periculis conftat ; multoque minus peccati regnum , quod funditus everium cupio. Filiorum eft , continuo iuipirare ad patriam , & haereditatem pater- nam , caeteris pofthabitis , appetere. Heu mihi quia incola- tus meus prohngatus efl. Cupio dijjolvi, & ejfe cum Chriflo. Ouem- «dmodttm deftderat cervns adfontes aquarum , &c.

1 1 1. Tiat

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. agj

III. Tiat Voluntits tua,ficut in codo, & in terra.

i . Voluntas tua , fbla femper bona, re&a, & perfeclia in omnibus : quam nobis infinuat praeceptis , confiliis , ac infpirationibus ; nec non juflis eorum , qui Dei no- mine praefunt. Ad haec exequenda fufficit , quod Deus ita velit & jubeat ; adeo quidem,ut fi ei paream,& man- data ejus fervem , vitam promerear ; fin minus , mor- tem.

2. Tua, non mea, qua? perverfa eft : neccarnis, quae contraria fpiritui; nec mundi, quse vana: nec Diaboli, qua; maligna : fed Tua, quae eft regula re&itudinis : nam quae eft voluntas tua , nifi fan&ificatio noftra ? Norc enim exigis a nobis , nifi quod profit nobis , non tibi , qui bonorum noftrorum non eges.

3. Modus faciendi , Sicut in coelo ab Angelis, ubi nulla eft rebellio voluntatis iniquae ; ita integre , prompte, ve- lociter , fortiter , amanter , alacriter fiat in terris ; ubi refiftere voluntati tuae , eft nolle duci fuaviter , funiculis charitatis , quod eft hominis , fed velle cogi , jumenti inftar, viribus potentiae tuae ; vel trahi vinculis juftitias tuae. Doce me , Domine , facere voluntatem tuam, quia Deus meus es tu. Ecce Domine , fervus tuusfum ego , Domine , quid me visfacere ? Loquere Domine quia auditfervus tuus.

I V. Panem noflrum quotidianum da nobu hodie.

1 . Panemgratk & verbi Dei. Non enim in fblo pane vi- vit homo : fed & animae fubfidiis opus habet. Nam ut duplex eft vita hominis , ita duplici quoque cibo feu pa- ne nutritur.

2. Praecipue Panem vivum, qui de cxlo defcendit ; Pa- nem fuperfiibftantialem Eucharifticum ; qui confirmat cor hominis, & fpiritum roborat.

3. Panem corporalem , vitae fuftentandae neceflarium; pro quo tamen adeo non vult nos effe fblicitos , aut ni-

iuis

jo . PARADISI SECT. I.

mis anxios , ut a benedi&ione divina eum expe&ari ju-

bear.

4. Nojkum : non meum , urpote communem , & in- ter frarres parriendum,qui eundem Deum Parrem agno- fcimus omnium , qui dona fua non uni , vel paucis , fed neceffitari oinnium fervire voluir.

jr. Quptuiianum, Si de fpiriruaii, non illum qui eft pau- corum fingularirer dile&orum , quo indignum me repu- to , fed communem , quafi portionem neceflariam , fine qua non vivirur: Ira eriam fi de corporali accipiarur non abundanrem ad luxum , & genium , nec in plures annos repdnendum , fed ad uium & neceffirarem quoridianam.

6. Da nobis , pro omnibus ranquam frarribus peren- dum , eriamfi alioqui odienribus. orate pro perfequentibus & calumniantibus vos 3 8cfi videris inimicum efurienrem , ciba iilum.

7. Hodie , quia vult nos quotidie petere , femperque ab ejus pendere providenria. Avocar eriam a luperflua cura de craftino , ad exemplum dari olim Mannce in fin- gulos dies. Oculi omnium in tefperant Domme , Tu da illu efcam in tempore opportuno ; aperi manum tuam & imple omne animal benediclione.

V. Dimitte nobis debita nofira ; ficut & nos dimitti- mus debitoribus nofiris.

1 . Mulris enim debiris Deo fumus obnoxii ; in mul- tis offendimus omnes , rum ob mala commifla •> rum ob bona omilla , quae facere debuimus. Nifi Deus ex mife- ricordia dimitrar , quis fiiftinebir ? fi pro rigore juftirioe agere voluerir , quis porerir unum reipondere pro mille ? Itaque ad folam mifericordiam reftat refugium.

2. Sed fruftra , fi nos proximis non condonemus of- fenfas , quce tamen exiguae , fi conferanrur cum debitis , quibus nos Deo tenemur ; nempe decem millibus talen- toruin. Et nihilominus , qua Dei bonitas eft , paratus

eft

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. $x

cft dimittere decem millia ; fi nos mille dimittimus. 3. Sed vide,& cave. Dimittet, ficut dimittis. & hanc conditionem & claufulam apponis orationi tuae. Si ae- pre , tarde , minus fincere , &c imperfe&e dimittis , idem time & cxipeda a Deo. Omnino contra fe profert fen- tentiam , qui rogat fibi dimitti debita , nondimittens debitoribus fuis , idque ex animo. Si iniquitates obfervaverti Domine^ Domine quisfuftinebit? &c. •

V I. Ef ne nos inducas in tentationem.

Non petimus , ut non tentemur , quia id fsepe expc- dit ; & a Deo fapienter permittitur ; fed , ne tentatio- ni fiiccumbamus : aut etiam , ne tentari iinat , quando praevidet , nos fuccubituros. Tentatio faepe eft occailo & matcria exercendae virtutis : Sed Dei eft ita modera- ri tentationem , & opitulari imbecillitati noftrae , ut non tentemur fupra id , quod poffumus , fed illaefi vadamus. Troba me Domine & tenta me , ure renes meos , & cor meum , &. videfi via iniquitatis in me eft , &c.

V 1 1. Sed libera nos a mab.

Ab omni genere malorum. Sicut orat Ecclefia in Mifla. Libera nos qu&fmus Domine ab omnibus malis prateritis , pr<tfentibus , &futuris ,■ nempe , aeternis , & temporalibus 5 animae & corporis.

Deinde a malo , hoc eft , a maligno Dasmone , ne po- teftatem habeat exercendi in nos malitiam & invidiam fuam.

Mala hic cenfentur , non tantum , quae animam tan- gunt , fed quse corpus etiam , famam & fortunam ita af- ficiunt , ut animae malum Sc nocumentum inde timeri poilit. Si ambulavero tn medio umbrs mortis , non timebo mala , quoniam tu mecumes. lllumina oculos meos , ne unquam obdor- miam in morte, ne quando dicat inimicus meus , Fuvalui adver- fus eum.

Amen.

3a PARADISI SECT. L

Amen. Tiat ,fiat. Magno defiderio pronuntiabitur : nam de- fiderium pauperum exaudivit Dominus. Magnaetiam fiducia , ut qui ea petamus , quce petenda pradcripfit , ficut ait Ioannes : H<ec eft fiducia , quam habemus ad Deum , quia quodcunque petierimus fecundum voluntatem ejus , audiet nost fcmrns , quoniam habemus petitiones , quas poftulamus ab eo.

C A P. III.

ln quo

LITANIiE V A R I £,

AD SS. TRINITATEM,

& fingulas Perfonas.

NoTA.fic Le ftor , has , &fequentes Litanias ex Jacra Scripturapotiffimum coUeclas , Nomina, Titulos, Attribttta, & Elogia divina tum Natur£, tum Verfonisfingulis appropriata comple- Ui. Et poterant hujufmodiplura colligi ; fed opufculi anguftia non permifit. Addendum illud quoque : Si quisforte (fciolus magts, qttam pius) putet hdc Epitheta Vocandi potius cafu efferenda, quam Nowm- nandi; is locisfuisfuppleat, vel fubintelligat has particulas : Qui es. Interim meminerit,ftc quoque orare Ecclefiam , Agnus Dei , &c miferere nobis. Item San&us Devs, San&us fortis , San&us & immortalis , miferere nobis,

L I T A N I M

A D SS.TRINITATEM.,

KYrie Eleison, Chrifte eleifbn. Kyrie eleifbn. Pater de coelis Deus , 1 £J

Fili Redemptor mundi Deus 3 I g»

Spiritus San&e Deus , | b

S. Trinitas unus Deus t . j cr

Deus

Rottt. II. Pfal. 8y.

Exod. 3.

Vfal. 49.

- Att. 17-

Exod. 10. 1 tim. 1. Vfal. 71. Pfil.ilS. Vfil. 96.

LUCA l8.

Ic^ <?.

^ApOC. I.

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 35 Dcus ex quo , per quem , & in quo' iuntl

omnia , Qui iblus es Deus > Qui Moyfi nOmen tuum E G o s V M o^y 1

svm, patefecifti , Deus Deorum Dominus , Deus in quo vivimus, movemur, Sc fumus, Dominus Deus,fortis, zelotes,viiitans ini-

quitatcm Patrum in rilios , Cui ibli debetur omnis honor '& gloria , Cujus majeftate repleta eft terra , Qui facis mirabilia magna iblus , Dominus Altiifimus iuper omnem terram, Qui ibkis es bonus , Deus cujus irae nemo reiiftcre poteft , Qui es, qui eras, & qui venturus es , Dcus Abraham,Deus Iiaac,& Dcus Iacob, Rex Regum, & Dominus Dominantium , ^ | 1 T«w. 6. Qui baltheum Regum diilblvis & prsecin-

gis rcnes eorum , Qui iblus habes immortalitatem, & lucem

inhabitas inacceilibilcm , 1 Tim. 6.

Dominus Exercituum Deus Iirael , lfai& 37.

Fortiilimus Deus Spirituum univeriae car-

Num. 1 6.

Vfal. 14;.

ibui.

Num. 14. Vfil. 8 5T-

Vjal 7. •

lob 12. Hebr. 12. Deus

ms

Qui fecifti ccelum Sc terram,mare, & om-

nia quae in eis iunt , Quifacis judicium injuriam patientibus ,

& das elcam eiurientibus , Deus miier icors , patiens , & multae miie-

ricordiae, Scverax , Dcus judexjuftus, fortis, & patiens , •Incujus manuanima omriis vivcntis , &

ipiritus univeriae carnis , Deus nofter Ignis coniumens ,

3 §-1

°*>b

12.

34 PARADISI SECT. Deus fidelis , & abfque ulla iniquitate , ju-~)

. ftus & re&us , Deus caijus irae nemo refiftere poteft , Dominus fcrutans cor, 8c probans renes , Qui aperis manum tuam , & imples ompe

aniinal bened i&ione , Magnus . confilio , & incomprehenfibilis

cogitatu , Quifacismagna, & infcrutabilia, Sc mira-

. bilia quorum non eft numerus , Pater orphanorum & Iudex viduarum , Qui folvis compeditos,& illuminas caecos, Magnus Dominus nofter , cujus fapientiaj

non eft numerus , Sufcipiens manfuetos Dominus , & humi-

lians peccatores ufque ad terram , Cujusoculi apertifunt : f uper omnes vias

riliorum Adam , Vnus legiilator , Sc Iudex , qui potes per-

dere, & libcrare , Qui fanas contritos corde , & alligas om-

nes contritiones eorum , Dominus mortificans & vivificans , dedu-

cens ad inferos, & reducens , Deus non volens iniquitatem , Qui habes poteftatem corpus & animam

mittere in gehennam , Dominus formans lucem , & creans tene-

brasj faciens pacem, & creans malum , Qui multiplicas gentes , & perdis eas , &

fubverfas in integrum reftituis , Cujus oculi lucidioresfunt fuper folem,

circumfpicientes omnes vias hominum , Qui revelas profunda de tcnebris , 6c pro-

ducis in lucem umbram mortis ,

L

DeUt. 32. lob 9. lerem. 17«

Pfal. 144.

lerem. 32.

lob $.& 9. PfaL 67. Pfal. itf.

Pfal. 146.

%bid.

rv

H

rt>

3 lerefn. 32.

3 o ^.Ierem. 4.

Pfal. 14&

1 Reg. 2. Pfalm. $.

Luca i2#

ifak 45"»

lob 12.

Ett/. 23.

lob 12. Deus

3*

lob 5*.

Kom. 4.

lerem. 32»

ierem. yr.

2fl£ f. Vfal. i$6.

Vrov. 16»

t*,ApOC. IO.

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN.

Deusapud quem noneft perfbnarumac-"

ceptio , Jtom. 2«

Qui apprehendis fapientes in aftutia fua, &

confilium pravorum diflipas , Qui viviricas mortuos , & vocas ea , qua?

non funt, tanquam ea quas funt , Deus univerfe carnis , cui non cft difficile

omne verbum , Qui fecifti terram in fortitudine tua , &

pr# parafti orbem in fapientia tua , Qui das pluviam fiiper faciem terras, & ir-

rigas aquis univerfa , Qui das efcam omni carni , Qui omnia propter temetipfum operatus

cs, Vivens in fecula faeculorum , Qui omnia in menfura,& numero,& pon-

dere difpofuifti , Quem ccelum , & cceli ccelorum capere

non poffunt , §-3 Reg. 8.

Terribilis in confiliis fuper filios hominu. , ? Vfal. 6f, Apud quem tanquam momentum ftaterx

eft orbis terrarum , Sap. 1 1.

Qui operaris omnia fecundum confilium

voluntatis tuae , Ephef 1.

Qui menfus es pugillo aquas,& ccelos pal-

mo ponderafti , ifak 40.

Qu i dominaris poteftati maris , Sc motum

rlu&uum ejus mitigas , Ffal. 86.

Qui appcndis tribus digitis molem terra; ,

& libras in pondere montes , ifau 40.

Deus magnus Dominus , & Rex magnus

fuper omnes Deos , Vfal. 94.

Rex fsECulorumjimmortaiis, invifibilis, fb-

lusfapiens, j iTim.i.

E z San-

^Sap.

ir.

3<S PARADISI S E C t. t

San&us, San&us, San&us , ■ 1 ^ ifak 6«

Deus protc&or nofter , & merees noftra l

o>

magna nimis , y q G«». 1 5^,

Vnus Deus, & Pater omnium, qm es jfuper j ^

omnes, & per omnia, & in omnibus no- §-

bis , J ?' Ephef. fa

Propitius efto, Parce nobis 6 S. Trinitas. Propitius efto, Exaudi nos 6 S. Trinitas. Ab omni malo, Libera nos 6 S. Trinitas. Ab omni iliperbia, & elatione animi , A gula, crapula, & omni Ventris ingluvie , Ab ira, invidia, & omni mala Voluntate , Ab omni luxuria, & immunditia , Ab omni acedia, & inordinata triftitia , Per immeniitatem potentiae tux , Per infinitatem Snpientiae tuas , 1

Per abundantiam bonitatis tuce , Per aeternitatem glorioe, Sc majeftatis tuae , Per altitudinem icientiae & providentiae tuae , Per ineffabilem magnitudinem charitatis & miferi-

cordias tuae , Per abyfTum juftitiae & judiciorum tuorum , In die Iudicii ,

Peccatores, Te rogamus audi nos. Vt tibi ferviamus in ian&itate & juftitiaomnibus '

diebus noftris , Vt te Dominum Deum noftrum adoremus , & tibi { fbli ierviamus , Vt nomen ianctum tuum in vanum nunquam aiTu-

mamus , }

Vt feftos & iacros Ecclefiae dies religiofis & piis

operibus fanct.iriccmt.is , Vt parentes , Praelatos , fupcriores, & qui parentum

loco nobis iunt , dcbito honore , reverentia , 8c

obedientia proiequamur ,

cr o -t p

O 0>

H

5'

n

O ' CfQ

3

c

Vt

-t

o

P- O

DECVLTV & ADOR. SS.TRIN. 37 Vt nullius vitae, famae, honori, ex ira, odio, vcl invi--)

dia unquam noceamus , Vt neminem damno , furto , vcl quacunque injuria ,

feu dolo, feu vi laedamus , Vt ab illicitis carnis defideriis , & impuris affe&ibus

cor noftrum cuftodiamus , Vt nunquam adverfus proximum falfum teftimo- v g

nium, aut mendacium loquamur , Vt bona proximi non concupifcamus , Vt te Deum noftrum ex toto corde , & ex tota ani-

ma, & totis viribus diligamus , Vt te fuper omnia , Sc proximum propter te , ficut

nos ipfbs amemus , Vt quod nobis fieri nolumus, alteri non faciamus , Vt omnem gratiam in nobis abundare fadas , Te roga-

mus audi nos. •

Vt divitias bonitatis , patientiae , & longanimitatis tiioe-

non contemnamus, Te rogamus audi nos. Vt exhibeamus corpora noftra hoftiam viventem , fan-

&:am, Deo placentem, Te rogamus audi nos. Vt ad regnum, quod parafti nobis ab origine mundi, nos*

perducere digneris, Te rogamus audi nos. Agnus Dei,qui tollis peccata mundi,Placa nobis Patrem, Agnus Dei, qui tollis peccata mundi , Propitius efto no-

bis peccatoribus. Agnus Dei, quitollis peccata mundi, Dona nobis Spiri-

tum fan&um. O beata Trinitas , Audi nos,

O adoranda Trinitas , Exaudi nos.

Kyrie eleifbn. Chrifte eleifbn. Kyrie eleifbn. Paternofter, AveMaria. f. Benedi&us es Domine Deus Patrum noftrorum,"

Rt, Et laudabilis, 8$ gloriofus in faecula. ir. Benedi&us es Domine in firmamento caeli. ^; Et

laudabilis, dc gloriofus, & fuperexaltatus in iaecula.

E z t» Bciv-'

38 PARADISI SECT. I.

t. Benedicant te omnes Angeli,&: San&i tui. ^.Et lau*

dent te & glorificent in fascula. if. Benedicant te cceli, terra, mare, & omnia, quas in eis

funt. ^i. Et laudent te, & glorificent in faecula. "5^. Benedicamus Patrem , & Filium , cum S. Spiritu.

^. Laudemus, & fuperexaltemus eum in fcecula. ir, Domine exaudi orationem meam. 3£.Et clamor meus

ad te veniat.

Oremus,

Omnipotens fempiterne Deus,qui dedifti famulis tuis in confeffione verae fidei , aeternae Trinitatis gloriam agnofcere 3 & in potentia majeftatis adorare unitatem : quaefumus , ut ejufdem fidei firmitatp ab omnibus fem- per muniamur adverfis.

Deus , qui omnipotentiam tuam parcendo maxime 6v miferando manifeftas : multiplica mper nos mifericor- 4iam tuam , ut ad tua promifla currentes cceleftium bp-* norum facias effe confortes.

Qmnipotens fempiterne Deus , qui abundantia pie-» tatis tuae Sc merita fiipplicum excedis & vota -3 efFunde fuper nos mifericordiam tuam ; ut dimittas , quae con-* fcientia metuit ; & adjicias quod oratio non praefumit, fer Dpminum.

£ I T A N I M AD DEVM PATREM,

Exfacra Scriptttra colleftje.

KYrie eleison. Chrifte eleifbn. Kyrie eleifbn. Pater fande, audi nos. Pater jufte, exaudi nos. Pater de ccelis Deus , 1 g

Fili redemptor mundi Deus ? I S^

Spiritus Sanete Deus , 1 b

3? Trinitas unus Deus 3 J cr.

P^65

DE CVLTV & ADOR. SS,TRIN. 39 Pafer noftcr, qui es in Ccelis , 1 Mattb. 6.

Benedi&us Deus & Pater Domini noftri

Iefu Chrifti , Pater miiericordiarum , & Peus totius

coniblationis , Qui coniblaris nos in omni tribulatione

noftra , Pater Deus benedi&us in iecula , Patcr quxrens adoratores in Spiritu & ve-

ritate , Pater ex quo omnia , Pater gloriae & Dominus cceli & terra? , Qui mififti Filium tuum unigenitum in

mundum, ut vivamus per eum , Pater Chrifti, qui uique modo operaris , Pater D. N. I. C. ex quo omnis paterni-

tas in ccelo & in terra nominatur , Qui elegifti nos in Filio ante mundi con-

ftitutionem , Qui praedeftinafti nos in adoptionem fi-

liorum per Ieium Chriftum , Qu,i myfteria abicondis a prudentibus j &

revelas ea parvulis , Qui benedixifti nos omni benedictione

ipirituali in cceleft%us , Qui dimittis nobis peccata noftra , Qui elegifti nos , ut eilemus ian&i Sc im-

maculati in confpedu tuo , Qui das ipiritum bonum petentibus te , Pater luminum , a quo omne datum opti-

mum , & omne donum perfe&um de-

icendit , Pater vivirkans, & mortuos iuicitans } Pater videns in abicondito , Pater habens vitam in temetipfb,

£ 4

1 Vetr. 1.

2. Cor. 1,

Ibil R.om. 9,

Ioan. 4. 1 Cor. 8, Epbef.i,

1 loan. 4» ^loan. j.

g Epbef. 3,

g EpH I.

ST

l, Ibid.

ILttth. 1 r<

Ephef it llatth. 6.

Ephef 1, Luu 11,

lacob. 1, loan. f. Mjfttb. 6, lom. j. Agri,

46 PARADISI SECT.

Agricola ufque modo operans,

Qui fblem tuum oriri Facis fuper bonos &

malos, Qui pluis fuper juftos & injuftos , Quinumerafti omnes capillos capitisno-

ftri, Qui proprio Filio non pepercifti , fed pro

nobis omnibus tradidifti illum , Qui vocaftinos in fbcietatem Filii tui, Qui gratificafti nos in dile&o Filio tuo, Cujus Filius fervi formam accepit , ut fer-

vos redimeret, Qui tranftulifti nos in Regnum Filii dile-

ftionis tuce, Qui dignos nos fecifti in partem fbrtis fan-

d:orum , Qui ad nuptias Filii tui nos vocafti , Qui dilexifti nos, & dedifti confblationem )■

'aeternam , Qui iic dilexifti mundum , ut Filium tuum

unigenitum dares , Qui voce de coelo delapfa,a magniflca glo-

ria, clarificafti Fiiium tuum , Qui tibi in Fiiio tuo bene complacuifti , Cui complacuit dare nobis regnum , Cu]us facicm femper vident Angeli in cce-

lis, Qui talem charitatem dedifti nobis ut filii

tui nominemur, & fimus , Qui voluifti nos conformes fieri imaginis

Filiitui, Qui regnum ele&is tuis a mundi conftitu-

tione parafti , Qui fine acceptione perfbnarum judicas

:ctmdum opus uniuicujufqw

L

loan. i fH

Hatth. fo Ibtl

Hattb. io.

Rom. 8. i Cor. i.

Epbef i .

P)nl.i. Colof. i.

^Colof i,

Q'Matth. 22.

n> >-t

d 2 Thef 2, r\ loan. 3.

%Petr. i„

Ibid. Luu 12.

Luu 1 8>

1 Iok 3c

Rom. §,

Mattb..2.$t

J iPetr.i.

ln

DE CVLTV& ADOR. SS.TRIN. 4t

In cujus domo manfiones multas funt , 1 ^loan. 14. Pater cui omnia funt poflibilia , Pater qui diligis Filium , & omnia dedifti . § in manu ejus , I p

ftdoan. 3,

Sine quo nemo venit ad Filium, nifi tu,Pa- 1 g- ter, traxeris eum , J ?'loan.<i.

Propitius efto ; Parce nobis Domine.

Propitius efto , Exaudi nos Domine.

Propitius efto , libera nos Domine.

Ab omni malo , libera nos Domine.

A poteftate fatanae , libera nos Domine.

Ab ira,odio,& oirini mala voluntate,libera nos Domine,

Ab imminentibus peccatorum periculis , libera nos Do- mine.

A morte perpetua , " I

Per altiflimam, qua intueris abyflbs,fcientiam tuam,

Per immenfam , qua omnia ex nihilo creafti , poten- tiam tuam ,

Per fuavem, qua cuncta gubernas, providentiam

tuam , ? ">

d o

3

cr

p

3

Per aeternam , qua mundum dilexifti , charitatem

tuam, Per infinitam, qua omnia imples, bonitatem tuam, In die Iudicii , Peccatores , Te rogamus audi nos. Vt nomen tuum femper & ubique fan&ificetur , ") Vt regnum tuum nobis advenire concedas , J 1 — 3

Vt voluntas tua femper in nobis fiat ficut in ccelo Sc

in terra , Vt panem noftrum quotidianum nobis dare digne-

ris, Vt debita noftra nobis clementer dimittere digneris, Vt nos fut> umbra alarum tuarum protegere , & ex

omni tentatione eripere digneris , Vt nos ab omni malo liberare digneris ,

01

O

c/q 3

>«

4* P A R A D I S I S E C T. L

Vt fpiritum bonum petentibus te dare digneris , 1 *•% Vt quod fideliter petimus, efficaciter confequamur , I 3 Pater in nomine Filii tui , fr?

AgnusDei, qui tollis peccata mundi, &c. j b

Vt des nobis fecundum divitias glorias tuae , virtute cor->

roborari per Spiritum tuum in interiorem hominemf

Ephef.3. ir. Prote&or nofler aipice nos Deus. $£. Et refpice in faciem Chrifti tui. ir. Memento noftri Domine in beneplacito tuo. fy. Vifita nos in lalutari tuo. ir. Oftende nobis Domine mifericordiam tuam. $£. Et falutare tuum da nobis. ir. Domine Deus virtutum converte nos. yt. Oftende faciem tuam & falvi erimus. •^. Domine exaudi orationem meam. $t. Et clamor meus ad te veniat. Oremus.

Omnipotens fempiterne Deus, dirige actus noftros m beneplacito tuo , ut in nomine diledi Filii tui mereamur bonis operibus abundare.

Deus celfitudo humilium , & fortitudo re&orum, qui per unigenitum Filium tuum , ita mundum erudire dL- gnatus es , ut omnis illius adtio , noftra fieret inftrudtio ; cxcita in nobis Spiritus tui fervorem , ut quod ille verbo &exemplo falubriterdocuit, nos efficaciter imitari va- leamus.

Deus a quo bona cun&a procedunt , largire fupplici- bus tuis , ut cogitemus te infpirante quae re&a funt, & te gubernante eadem faciamus. Per Dominum noftrum.

IITA*

DE CVLTV & ADOR. SS. TRIN. 43 L I T A N I JB

Pnmpua nomina,Titulos, Elogia & OfEcia Ver-

b 1 Incarnati , I e s v Chrifti Salvatoris

noftri comple&entes.

Hx Scripturis utriufque Tejlamentu

KYrie eleifbn. Chrifte eleilbn. Kyrie eleifbn. Pater de coclis Deus, Miferere nobis. Fili Redemptor mundi Deus, Miferere nobis, Spiritus Sancle Deus, Miferere nobis. S. Trinitas unus Deus, Miierere nobis, Verbum caro fa&um , Verbum plenum gratiae & veritatis , Verbum Domini , Deus per quem omnia fa&a fiint , Benedi&us Dominus Deus Ifrael , Vnigenitus filius Dei , Filius Dei dilectus , Salvator Chriftus Dominus , Magnus & filius AltiiEriu' » Fjlius Dei vivi ,

Emjnanuel, id eft, nobifcum Deus , Vnigenitus Filius, qui es in finu Patris , Filjus Dei dile&us, in quo fibi Pater com-

placuit , Omnipotens fermo Domini , Sapientia ab aeterno ordinata , Benedictus qui venit in nomine Domini , Brachium Domini , Salutare Dei noftri , Imagq Pei invifibiiis 3

>

loan. 1. loan. 1. Vfal. 32. loan. 1. Luca 1. loan. 3. Luc& 3. gLuca 1»

^JbUCA I.

q Matth. 1 69 £ Matth. 1. %-Ioan. 1,

Matth. 3. Sap. 18. Vrov. 8. Lucdi i£. Jfai. fj. ifai. 5" 2, Colof. 1,

CuJ

44 PARADISI SECT.

Cui donatum eft nomen , quod eft fuper"

omne nomen , Portans omnia verbo virtutis tuae , Principium creaturas Dei , Primogenitus omnis creaturae , Primogenitus in multis fratribus , Heres univerfbrum , Flos campi & lilium convallium , Germen juftum Domini , Expe&atio Gentium , Admirabilis, Confiliarius, Deus, Fortis , Angelus Domini , Angelus Teftamenti , Deus nofter in terris vifiis, & cum homini-

bus converfatus , Semen Abrahae , Stella ex Iacob orta , Leo de tribu Iuda , Radix Iefle , Filius David , Filius Hominis , Iefus Nazarenus , Vir a focmina circumdatus , Sandum ex beata Virgine natum , Filius Mariae primogenitus , Fru&us ventris Mariae , I e s v s filius Ioieph a Nazareth , Veritas de terra orta , In cujus nomine omne genu fle&itur ,

coeleftium , terreftrium , Sf inferno-

rum

In quo fiint omnes thefauri fapientiae , &

fcientioe abfconditi , Per quem omnia fa&a funt, & fine quo fa-

&um eft nihil .

I.

Pbil. 2. Hebr. i» Apoc..$. Colof. i. Rom. 8. Hebr. i. Cant. 2. ifai. 4. Genef. 49. ifefc 9. . Pfai^. Malach. 3,

Baruch. 3,

gGal. 3.

nf>Num. 14,

G Apoc. ?.

3 IJat. 11.

%-Matth. 1.

?Mat.%.&c, I0.19.&C, lerem. 3 1 ,

LtlU I.

Matth. 1, Luc<£ 1. loan. 1. Pfal. 84.

Pbil. 2.

Colof.z,

loan. 1,

Iil

DE CVLTV&ADOR. SS.TRIN.

In quo habitat omnis plenitudo divinitatis'

corporaliter , Sacerdos in aeternum fecundum ordinem

Melchiiedech , Pontifex futurorum bonorum , Pontifex ian&us, innocens, impollutus,fe-

gregatus a peccatoribus , & excelfior

ccelis fa&us , Pontifex magnus, qui penetrafti ccelum , Mitis, & humilis corde , Sponius dile&us, candidus,& rubicundus,

elecr.us ex millibus , Caput corporis Ecclefias , Caput omnis principatus & poteftatis , Paftor bonus , animam tuam dans pro ovi-

bus tuis , Paftor & Epiicopus animarum noftrarum, Sanctus Sancliorum , Princeps Paftorum , Teftis ridelis & verus , Propheta magnus , Vir Propheta, potens in opere & fermone,

coram Deo & omni populo , Vere Propheta , qui venturus eft in mun-

dum , Meflias, Dcfideratus cun&is Gentibus , Qui miilus es euangelizare pauperibus , ia-

nare contritos corde , & praedicare ca-

ptivis remiilionem , Vnctus a Domino Spiritu S. & virtute , Vnc^us aDeo oleo isetitice prse conibrtibus

tuis , S pecioius forma pr x filiis hominum , Rex magnus iuper omnem terram , Rex Iud^eorum ,

4*

Colofz.

Vfal. rop. Hebr. 9.

Ibid. Hebr. 4. Matth.ni

Cantic. y#

Colof.i,

Colofz»

^loan. 10. $>i Vttr. 3.

> 3 Dan- 9- p 1 Vetr. ?.

&Apoc. 3.

v Luca 7.

Lucdt 24.

loan. 6. Iom. 4. & Agg. 2. Ijai. 61. & Luu 4. Acior. 13.

Pfil. 44. Vfd. 44. Vfal 0,6. ■ Mat.z.&c. Rcx

4<S PARADISI SEGf.

Rex Ifrael ,

Excelfus prae Regibus terrae ,

Dominus Legifer nofter ,

Lapis vivus a Deo electus & honorifica-

tus, Lapis reprobatus ab aedificantibus , & fa-

&as in caput anguli , Lapis abfcifius de monte fine manibus , Lapis pofitus in Sion , fummus , angularis,

ele&us, pretiofus , Pofitus inruinam &refurreclionemmul-

torum in Ifrael , Lux mundi , Lux vera, quae illuminat omnem hominem

venientem in hunc mundum , Stella fplendida & matutina , Sol Iuftitiae , Via, Veritas, & Vita , }

Vitis vera, cujus nos palmites , Clavis David , Oftium Ovium , Arca teftamenti Dei , Manna abfconditum , Panis vivus & verus de caslo defcendens , Panis vitas & intellectus , Panis Dei dans vitam mundo , Panis nofter fuperfubftantialis , Panis cor hominis confirmans , Pinguis panis praebens delitias regibus , Rabbi, qui a Deo venifti, Magifter , Princeps regum terrse , Deus £c Princeps pacis , Pax noftra qui fecifti utraque unum , Magifter 8c Dominus , Dominus Dominorum & Rex Regum , J

I.

Ioan. i, Pfal. 88. Ifai. 33.

1 Petr. 1*

Pfal.117. Dan. 2* Ephef.i. & 1 Petr. 2»

Luc&i. loan. 8.

loan. 1.

%ApOC. 12. t^MAlach. 4» %Ioan. 14. 5 Ioan. 1 c.

^ApOC. 2.

* loan. 2C. Apoc. ir. Apoc. 2. Ioan. 6. Eccl. 1 j\ Ioan. 6. Matth. 6. Pfal. 103, Genef.4.9* loan. 4. Apoc. 1. 1 Thef f4 Ephef. 2. loan. 13* Apoc. 17-

Vir

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 47

Vir dolorum, Sc fciens infirmitatem , Qui languores noftros vere tuiifti , Cujus livore fanati fiimus , Qui dilexifti nos , 8c lavifti nos a peccatis

noftris in fanguine tuo , In quo pofiiit Deus iniquitatem omnium

noftrum , Tanquam ovis ad occifionem ductus , Quaf i Agnus coram tondente fe obmute-

fcens , Agnus abfque macula , Agnus occifus ab origine mundi , Qui vulneratus es propter iniquitates no-

ftras, & attritus propter fcelera noftra , Qui falvum fecifti populum tuum a pecca-

tis eorum , Princeps & Salvator nofter , Salutare Dei gentibus mifliim , \ Propitiatio pro peccatis noftris , Quifa&us es nobisfapientiaaDeo&ju-

ftitia, & fan&iricatio, & redemptio , Apoftolus &; Pontifex confeffionis noftrae, Qui non venifti vocare juftos , fed pecca-

tores , Qui venifti quaerere & falvum facere quod

perierat , Qui temetipfum exinanifti formam fervi

accipiens , Qui pro nobis animam tuam pofuifti , Qui acquifivifti Ecclefiam fanguine tuo , Qui non venifti miniftrari fed miniftrare, Qui fa&us es obediens Deo Patri ufque ad

mortem Crucis , Vnus Mediator Dei & hominum, homo

I e s v s Chriftus ,

Ifai.f^ lfai.f^ Ifaufi.

Apoc. I.

Act. 8.

1/5». y 3. Exod. 1 1. Apoc. $.

ifai. fi.

^Matt. ni W'Acl. 2.

§ 1 loan. 2.

cr

* 1 Cor. 1. Hebr. 3.

Matt. 9,

Luc. 19.

Vhilip. 2. 1 loan. 3. Acl. 20. Matt. 20.

Vhil. 2.

1 Tim. 2. Novi

48 PARADISI SECT.

Novi teftamenti Mediator ,

Audor fidei & conmmmator ,

Qui eripuifti nos ab ira ventura ,

Dominus meus & Deus meus ,

Dominus fortis & potens in prxlio ,

Dominus exercituum ,

Primogenitus mortuorum ,

Refurre&io & vita ,

Qui fuifti mortuus, & vivis ,

Qui traditus es propter deli&a noftra ; &

refurrexifti propter juftificationem no-

ftram , Qui fecifti nos regnum & facerdotes Deo

& Patri , Qui oblatus es, quia ipfe voluifti , Pafcha noftrum , Habens claves mortis & inferni , Cui data eft omnis poteftas in ccelo & in V

terra , Qui afcendifti fuper omnes coelos , Qui fedes ad dexteram majeftatis in excel-

fis , Advocatus nofter apud Patrem , Per quem habemus acceflum ad Patrem , Qui es, qui eras, & qui venturus es , In omnibus principatum tenens , Vivens in faecula fa?culorum , Pater futuri feculi , Templum & lucerna civitatis fan&as , Chriftus pax noftra , qui fecifti utraque u-

num, Spes noftra , Rex gloria? , Candor lucis aeterna? , Splendor glorix, & figura fubftantis Dei, j

I.

tiebr. 8. Hebr. 12* I Theff. i, loan. 20, Pfal. 23. Zacb. 2. Apoc. 1. loan. 11« Apoc. 2.

K0W.4.

Apoc. 1.

gri Cor. i» 2'Apoc, 1,

g Matt.2,%* pphef^

Hebr.i. 1 loan.2r Ephef 2. Apoc . 1 . Col. 1. Apoc. 1. ifai. <?. Apoc. 21,

Ephef 2 . 1 Tim. 1. Pfal. 23. Sap./. Hebr. 1. Spe-

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 49

SpeculumfinemaculamajeftatisDei, 1 Sap. 7.

Apoc. 2. loan. 8.

<3 yi/W. r.

3 4?0f. 18.

£-ApOC. 22.

Lignum vitas ,

Lumen vitse , ^

Fons vitse ,

Au&or vit^ ,

Alpha & O mega ,

Principium & finis , '

Primus & noviflimus ,

Qui conftitutus es a Deo Iudex vivorum

Sc mortuorum , j 2 Ttm. 4.

Qui es fuper omnia Deus benedi&us in ie- J

cula , J Rom. 9.

Propitius efto, Parce nobis Domine. Ab omni malo, Libera nos Domine. Per aeternam ex Patre generationem tuam , Per temporalem ex matre nativitatem tuam , Per ian&iflimam vitam & converfationem tuam , Per acerbiflimam paflionem & mortem tuam , Per gloriofam refurre&ionem & afcenfionem tuam, Per adventum tuum ad judicium , Per coaeternam Deo Patri gloriam tuam , Peccatores ; te rogamus audi nos. Vr. ante omnia quaeramus regnum Dei , & '

juftitiam ejus , Mattb. 6.

Vt difcamus a te , quia mitis es & humilis

corde, nMatth.n*

Vt diligamus inimicos naftros ; & benefa

ciamus his qui oderunt nos , Vt abnegemus nofmetipfos , & tollentes )■ g

cr

o </>

o

5*

o

OfQ

% Matth. f.

crucem noftram te fequamur , Vt fimus prudentes ficut ierpentes: &: fim-

plices f icut columbs , Vt fic luceant opera noftra coram homini-

bus , ut gloriricent Patrem noftrum qui

in ccelis eft ,

»Matth.i6, 0 Matth.io*

Vt

c)0 PARADISI SECT. I. Vt perdamus animas noftras in hoc mundo;")

& in vitam anernam eas cuftodiamus , Vt non timeamus eos qui occidunt corpus,

fed illum qui poteft &; animam & cor-

pus perdere in gehennam , Vt non thefaurizemus nobis thefauros in

terra, led in ccelo , Vt proximum temere nunquam judicemus, Vt in nomine tuo Patrem rogantes , juxta

promiiTum tuum, exaudiri mereamur , Vt omnia , quae nobis fieri volumus ab ho-

minibus, & nos illis faciamus , Vt caveamus , ne corda noftra graventur

in crapula,ebrietate, & curis hujus vitae, Vt relicla via ipatiofa qua; ducit ad perdi-

tionem ; per anguftam portam quae du- ^ s

cit ad vitam, intrare contendamus , Vt jugum tuum fuave , & onus leve liben-

ter & cupide fufcipiamus , Vt talenta a te accepta , fedulo ad uluram

collocemus , Vt Verbum tuum corde bono Sc optimo

fufcipientes , multum fru&um affera-

mus in patientia , Vt de hora mortis noftrae , & adventus tui

incerti, femper vigiles & parati eile ftu-

deamus , Vt ad rationem villicationis noftrae red-

dendam ferio nos comparemus , Vt per gratiam tuam ulque in rinem perfe-

verantes falvi iiamus , Agnus Dei qui tollis peccata mundi, miierere nobis. Agnus Dei qui tollis peccata mundi.exaudinos Domine. Agnus Dei qui tollis pecaua mundi , dona nobis pacem. Pater nofter. Ave Maria.

Oretnus.

loan. 12.

Matth. io. Matth. 7.

loan. 1 6.

,iW.

rt

o Luc.zi.

3

g Matth. 7.

§ Matth.n.

Mattb.z^.

Lttc. 8.

Matth.zf. &c. Luc. 1 6.

Matth.io.

DE CYLTV & ADOR. SS.TRIN. yi Oremus. Deus qui pcr coa*ternam tibi iapientiam , hominem , cum non eilet , condidifti , perditumque miiericorditer reformafti , prafta quaeiumus ; ut eadem corda noftra infpirante , te tota mente diligamus , & ad te toto corde curramus. Per eundem Dominum noftrum.

K

L I T A N I M DE S. S P I RI T V,

Ex facra Scriptur.u

Yrieeleiion. Chrifte eleiibn. Kyrie eleiion. Pater de coelis Deus , Fili Redemptor Mundi Deus , Spiritus ian&e Deus , S. Trinitas unus Deus , Spiritus a Patre Filioque procedens , Spiritus de Chrifto teftimonium perhi

bens , Spiritus veritatis iuggerens nobis omnia , Spiritus docens nos omnem veritatem , Spiritus in Mariam iuperveniens , }

Spiritus cujus virtute mirabili incarnatio

Domini in utero virginis pera&a eft , Spiritus Domini replens orbem terrarum , Spiritus Dei habitans in nobis , Spiritus iapientise & intelle&us , Spiritus coniilii & ibrtitudinis , Spiritus fcientia? & pietatis , Spiritus timoris Domini , Spiritus gratia? & miiericordias , Spiritus ianditicationis , Spiritus virtutis, diledionis & ibbrietatis , ■ i

F 2 Spi-

loan. i y.

^loan. i^. »-Ioan. 14»

% loan. 1 6.

o Luc. 2.

3

f.lbM. Sap. r. 2 Tim. 1. ifai. 1 1 . Ibid. Ibid. Ibid.

Hebr. 10. Rom. 1. zTim. r.

y*

PARADISI SECT.

Spiritus gratia; & precum , Spiritus lidei, pacis, Sc amoris , Spiritus Humilitatis & Caftitatis , Spiritus charitatis , benignitatis , & man- j

fuetudinis , |

Spiritus patientia? , modeftia? , ac conti-

nentiae , Spiritus compunctionis , Spiritus multiformis gratiae , Spiritus Domini qui initio creationis aquis

incubans, eas fovifti & fecundafti. Spiritus quo infpirante loquuti fiint fan&i

Dei homines , Spiritus cujus un&io nos docet de omni-

bus, Spiritus qui fcrutaris omnia,etiam profun-

da Dei , Spiritus poftulans pro nobis gemitibus in- r

enarrabilibus , Spiritus qui fuper Chriftum baptizatum in

fpecie columbae defcendifti , Spiritus in quo renafcimur , Spiritus omnia fcrutans , etiam profunda

Dei, Spiritus per qucm diffufa eft charitas Dci

in cordibus noftris , Spiritus Domini liiper Chriftum rcquie-

fcens , Spiritus adoptionis filiorum Dei , Spiritus adjuvans infirmitatem noftram , Spiritus mavis, benignc , fuper mel dulcis , Spiritus principalis confirmans nos , Spiritus qui in die Pentecoftes fiipcr Di-

fcipulos Domini in linguis igneis fcdens

apparuifti ,

I.

Zach. 12. Rom. 8. Gal. j.

Jbid.

ibid.

Rom. r t. i Petr. 4.

Gen. 1.

iVetr. 1.

..1 Ioan. 2.

&^

3 1 Cor. 2.

n> •-t n>

§ Rom. 8.

* Mattb. 3, loan. 3.

1 Cor. 2.

Rom. y.

ifai. ir. Rom. 8. Rom. 8. Eccl. 24. Vfal.^o.

Acl. 2. Spiri-

' n

Acl. 4.

Ioan. 1 6.

Atl.i^.

&I<m«. 6.

n^ n

i Cor. 12. g 1 Cor.i2«

£ Hffcr. 4.

I<w». 14.

&*/>. 1.

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. ^3

Spiritus quo repleti Apoftoli intrepide'

Chriftum confefli fiint , Spiritus arguens mundum de peccato , &

de juftitia, &judicio , Spiritus fide purificans corda noftra , Spiritus nos vivificans. Spiritus gratias & dona tua variediftri-

buens , Spiritus dividens fingulis prout vis , Spiritus difcretor cogitationum & inten-

tionum cordis , Spiritus Paracletus manens nobifcum in

aeternum , Spiritus difciplinae effugiens fi&um , nec

habitans in corpore fubdito peccatis , Propitius efto j Parce nobis S. Spiritus. Propitius efto 5 Exaudi nos S. Spiritus. Ab omni malo , Ab omni peccato , A tentationibus & infidiis Diaboli , Ab omni proefumptione & defperatione , Ab impugnatione veritatis agnitas , Ab invidentia fraternae charitatis , Ab omni obftinatione & impcenitentia , Ab omni immunditia mentis & corporis , A fpiritu irae, rixce & diflenfionis , A fpiritu fornicationis , Ab omni fpiritu malo ,

Per asternam ex Patre & Filio proceffionem tuam , Per miraculofam conceptionem Filii Dci te coope-

rante fa&am , Per defcenfionem tuam fuper Chriftum baptizatum, Per apparitionem in transfiguratione Domini , Per adventum tuum fuper Difcipulos Chrifti , Indiejudicii, J

F 3 Pec^

cr n

co

co

TJ

74 PARADISI SECT. L

Peccatores, Te rogamus audi nos. Vt nobis parcas, Te rogamus audi nos. Vt llcut fpiritu vivimus , ita & fpiritu am-1

bulemus , Gal. f.

Vt fpiritu fa&a carnis mortificemus , Rom. 8.

Vt non contriftemus Spiritum S. Dei , Epb. 4.

Vt Spiritui gratix contumeliam non fa-

ciamus, Hebr. 10,

Vt iblliciti fimus fervare unitatem Spiritus

in vinculo pacis , Epb. 4.

Vt fpiritu ambulantes defideria carnis non •

periiciamus , Epb. j.

Vt non omni fpiritui credamus , fed pro-

bemus fpiritus, ii ex Deo iunt , 1 loan. 4,

Vt memores nos eiie templum Spiritus

fandti , illud violare caveamus , o 1 Cor. 6.

Vt errantes inftruamus in ipiritu lenitatis

& manfuetudinis ,

o

» Gal. 6. Vt feminemus in fpiritu , & de fpiritu me- \ s

tamus vitam asternam , B ibtd.

Vt paupertatem lpiritus in nobis excitare

& fovere digneris , Vt nos mites & manluetos reddere digne-

ns

Vt gratiam pii lu&us & fan&amm lacry-

marum nobis dare digneris , Vt verae juftitiae emriem fitimque in nobis

accendere digneris , Vt fmceros mifericordias & charitatis af-

fe&us nobis inf undere digneris , Vt fpiritum rectum innovare, & cor mun-

dum in nobis creare digneris , Vt fimus paciiici, &; digni vocari filii Dei, Vt perfecutiones propter juftitiam forti-

{:er & conftanter perferamus , (

§ Matt. 5%

f

lbtd.

lbid.

lbid.

ibtd.

ibid. Vfal. 4, Ibtd. Ibid.

Yt

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. ?y

Vtnos a blafphemia Spiritus , cuiremif-] ,_j fio in hoc Sc futuro ieciilo negatur , cu- £ ftodias , a§ M"tt- I2«

Vt non contriftemus Spiritum fan&um )> 2

£;£/>/;. 4.

Dei , in quo fignati iumus Vt nos in finem ufque in fide , fpe , & cha-

ritate perieverare concedas , j ^

Agnus Dei qui tollis peccata mundi , effunde in nos Spi-

ritum fan&um. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi , emitte promiffum

in nos Patris Spiritum. Agnus Dei qui tollis peccata mundi , da nobis Spiritum

pacis.

Vater nofler. Ave Maria.

ir. Cor mundum crea in me Deus.

$i. Et fpiritum redtum innova in vifceribus meis.

ir. Ne projicias me a facie tua.

Bi. Et Spiritum fan&um ne auferas a me.

'$■. Redde mihi laetitiam falutaris tui.

^. Et fpiritu principali confirma me.

ir. Spiritus fan&i gratia.

fy. Illuminet fenfus & corda noftra.

f. Domine exaudi orationem meam.

fy. Et clamor meus ad te veniat.

Oremus.

Deuscuiomne cor patet & omnis voluntas loqui- tur , & quem nullum latet fecretum , purifica per in- •fufionem S. Spiritus cogitationes cordis noftri, ut te perfe&e diligere , & digne laudare mereamur.

Adiit nobis quaefumus Domine virtus Spiritus fan&i , quae & corda noftra clementer expurget, Sc ab omnibus tueatur adverfis.

Omnipotens fempiterne Deus , cujus Spiritu totum

F 4 cor-

$6 P A R A D I S I S E C T. I.

corpus Eccleiise ianclificatur & regitur , exaudi nos pro univerfis ordinibus fupplicantes , ut gratiae tuae munere ab omnibus tibi gradibus fideliter ierviatur. Per Domi- num noftrum.

C A P. IV.

Rosarivm, Oblationes, & Exercitia quo- tidiana ad SS. Trinitatem.

ROSARIVM SS. TRINITATIS,

a prcEclaris Theologis ufitatum & com- mendatum.

Ejus recitandi modus erit ifte.

Vr.miffo fymbolc Apofl. Credo, &c. dic :

Pater de cceiis Deus, milerere nobis.

Fili Redemptor mandi Deus, miierere nobis.

Spiritus ian&e Deus, miierere nobis.

S. Trinitas unus Deus, miierere nobis.

Deinde Rofarium per tres Decades hoc modo decurres. Initio cu- jufque Decadis , feu ad tres majores glokdos Rof. leges Orat. Domin. adjeclo Ujmno iilo Angelico ex Apoc. 7. Benediclio & claritas, & fapientia, & gratiarum actio, honor, & virtus, & for- titudoDeo noftro in icculaieculoram. Ad fingulos vero minores globulos legas verba Trihagii Serapbici Iiai. 6 , &Doxvlo- gu Ecclefiaftiu, Sanftus, Sandus,Sanclus, Dominus Deus Sabaoth 5 plena eftomnis terra gloria ejus. GloriaPa- tri , &c Filio , &c Spiritui iancto. Sicut erat in principio, & nunc & iemper, & in fecula ieculorum. Amcn.

Teftatur Cornel. a Lapide in c. 6. ifai. bujufmodi Exercitium viultis docits &pits virismagnofruclu ufttatum ejfe. Eftemmfm brevis Doxologia, inquit ,

1 . ProfcJJiofidei SS. Trinitatis contra ktreticos & itfideles.

2. Eft exercitmm religwnts , fpei , cbantatis xgratitudims , aha~ rumque vtrtutum.

3. Eft

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 77

3. Eft excitamentum devotionis , & ktitk fptritualts, quaforti- terferas adverfa & tentationes : ardua ac difficilia omniagenerofe fuperes , & quafi exempb regti Propheu , Benedicas Dominum in omni tempore.

4. Vitam ac officium Angelicum pro modulo noftro amulamur, dwn hac nitimur , & ordimur affiduo laudareDeum, quodAngeli in ccelo fine intermiflione faciunt : & nos una cum illis tbidemfa- ciemus. H&c enim vere vita &funtlio angelica eft , laudare Deum. imo ita incipimus effe beati, & converfationem in ccelis habcre : quk terrena tranfcendimus , & circa Deum ejufque laudem occupamur. ltafere Cornelius.

Adde ,fic monemur , praxi & exercitio recl<& intentionis affuefce~ re -j ut omnia ad majorem Deigloriam referamus.

Sicpariter noxium illum , & homini quafi a natura infitumpra- vum affeclum , quo proprk glork in omnibus fercftudet , paula- timcxuimus & abolemus. E contra profitemur omnem gloriam foli Deo , utpote fupremo fonti omnis boni ,jure reddi, nobis non nifi con- fufionem deberi.

Ad hos ac fimiles pios ajfeclus excitandos alendofque , diverfisvi- ris eximie dociis & piis cur&fuit , variis devotis conceptibus & me- ditationibus diclam Doxologiam, Gloria Patri, &c. illuftrare. Vi- deri poteft Card. Tolet. Serm. 14. & 1 y. in Pfal. 3 1 . Iulius Mazarinus totis trigtnta concionibus. Cornel.a Lap. in 0,1 1. ad "Rom. Mauburn. in Rofet. Exercit. p. 1 . difi. 1 . tit. 6. c. 7. Mihi inter cetera , brevis ifte modus placet : Gloria Patri , qui me cum non eflem, ad imaginem fuam potentia fua crea- vit ; & Ftlio, qui me, cum perditus eflem, fua fapientia 8c fanguine reftauravit -y & Spiritui fancto , qui me filium irse, tum in baptifmo , tum alias fsepe poft lapfum , fua gratia & bonitatejuftificavit.

Tanta , inquam , ac talis pro his omnibus & fingulis fit Gloriaficut erat in principio , ante omnem creaturam , ea- dem & major etiam fit nunc m prsefentis vitas noftras de- curfu , &femper , ufque ad confummationem feculi , & iu feculafeculorum , Amen ; in omnem asternitatem , fine ullu

F y ter«

j8 PARADISI SECT. L

termino , ab omnibus Beatis , in Patria, ubi nulla erit ia- tietas , quies , aut ceflatio a laucie divina. Talem inquam ac tantam laudem ac gloriam nttnc , id eft , hoc iplb tem- pore, dum recito iftam doxologiam, opto ac nitor defer- re Deo ac reipfa fimul exhibere. Vide quam prtgnansjit piis fenfibus brcvts iflluc formula.

Vnde cenfet Corn. diclo l. nWtl fanclius , nihil Deo dignius aut gratius , nihilbomini utiltus orari , aut fieri poffe. ibid. tefiatur Rofa- rium hoc a B. Nicolao Scrario Societ. I e s v Theol. edi- tum. De eo quidem in ejus vita , openbus pr&fixa leguntur ifta :

Incredibile diclu efi , quanto pietatisfenfu , illam divim lauda- tionis formuhm , qua Pfalmos omncs Ecclefia condudit , ufurpare folitusfit. H£C (Doxologia) illi privattm publiceque operum o- tnnium principium &finis. Hanc nunquam fine pracipuo quodam tirdore , qui in vultu quoque emicaret , pronunciabat. Hanc fi a fjmpboniacis cani audiret ornativts , geflire fcilicet gaudio actrium- pbare videbatur. Quam vero uberes illi ex ea , caleflefque fententk defumma illa divinitate ajfluerent , quamque ea volvenda inflam- tnatum indks divin&glorhfludium inpecioregltfceret, non modofre- quentibus, ubtfe occaflo dabat,fermontbtts ; fed publicis etiam monu- tnentis prodere olimfluduit, &c.

Vorro ad hanc corollam majore cumfruclu & affeclu recitandamt "Nota ex Thoma Saillio in Tbef Vrecum.

i . Doxologia ifla tria potijjimum nos agere poffe. i . Laudare SS. Trinitatem. 2. Etdem gratias agere. 3. Ab eaaltquid petere. Cogita ergo antequam corollam incipias , qutd horum velis, an omnia fimul, anper dtflinftas decades, an unumper omnes.

2 . Vropone tibi caufam, vel communem, velfingularem,ob quam Deumfic laudare velis. V. G. vologratias agere , aut laudare Deum ob lefu Chriflifacrofanclam Nativitatem , Pajftonem , &c. ob voca- itonem meam -, ob beneficium tale N.privatum , velpubltcum , &c. Similitcr expende , quidpetere velis , an vtrtutem aliquam , & gra- tiam , an liberationem a tentatione aliqua , an opem & auxilium itt bac vel illa re. Quidquid enim petis , (fiquidem recte) haud dubie , tion nifi majorem Deigloriam qmw%

Exer-

c

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. ^p

Exercitium quotidianum

A D SS.TRINITATEM,

Blafii Palmse Clerki Regul. S. Pauli.

Lementiilime Domine Deus meus , Pater Sc Fi- li , & Spiritus fan&e , qui me propter temetipfum creafti , & cui ob plurimas graviflimas caufas mei totius tributum debeo : ob id ego nunc, quanta vi maxima pof- fum dirigo & ofFero divinae Majeftati tuas omnes cogi- tationes, verba & opera totius vitae meae ; prcecipue vero hujus diei, conjungens ea meritis & operibus Iesv Chrifti,dulciflimi Redemptoris mei,& Beatiflima? Virg. Maria; , fuaviflimae Matris & Patronae meoe, & omnium Beatorum Angelorum , SS. &juftorum , qui unquam fuerunt, funt, aut erunt.

O fi praeter anguftum hoc cor meum , infinita alia ex divina potentia,cui nihil impoflibile eft,poffiderem,quo- rum omnium id unicum eflet votum, officium, & conti- nuum ftudium , affidue refpicere , agnofcere , cogitare , amare & laudare te Deum ac Dominum meum.

Proindeque prOteftor nunc coram te , & tota ccelefti curia, hanc eiTe mentem meam, hoc meum votum & de- iiderium, in omnibus cogitationibus, verbis,& operibus meis, imo & in omnibus fufpiriis,mbtibus, & rerpiratio- nibus meis , hoc me fingulariter velle & intendere , ut cum illis jungam, atque in eundem cumulum congeram, omnem illam vim, & multitudinem a&uum, ac cordium divinae Majeftati tuae placentium , ut illa mecum nun- quam intermittant exercitium illud ad quod ipia jure creationis , & coniervationis obligantur , nimirum ut femper te cognofcant, colant ac diligant.

Qu od oflicium nunc quidem ego prsefto , & prarftari <h me volo,quanta maxima perfee1:ione,ac finceritate fierl ppllibile eft 3 idque nulla habita ratione , vel prcniii, vel

iiip-r

©*o PARADISI SECT. I.

fiipplicii alicujus ; fed fblum propter Te fiimmum meum bonum ; cum hxc tibi debeam multis ex titulis , At praz- cipue ex his Quatuor ;

i . Vt profitear tuam fupremam majeftatem, gloriam, & excellentiam , ideoque tibi cor meum intime conjun- gam.

2. Vt gratias tibi agam ob innumera beneficia , tum generatim, tum fpcciatim mihi praeftita.

3. Vt tibi aliquatenus pro peccatis meis fatisfaciam, & te mihi nunc & in hora mortis propitium inveniam.

4. Vt a te impetrem auxilium gratiae , & illud omne, quod mihi opus effe nofti ad finalem perieverantiam , Sc seternam tui fruitionem conlequendam.

Te itaque fuaviflime Domine mi , per vifcera miferi- cordias tuse fupplex oro ; digneris admittere hasomnes oblationes ; Sc me praefervare ab omni peccato , eamque mihi prasftare gratiam, ut nullam cordis mei partem,cum quacunque re creata &c tranfitoria commutem,led totus, quantus quantus fum, Vni tibi Creatori Deo , DominoJ, ac fummo bono meo jugiter adhaeream.

O B L A T I O

fid ipftus pulcberrlma -3

Qua homo fpedatis Dei titulis quatenus eft audor na- turaj, ei fe totum fecundum univerfum ftatum natura- lem oflert, percurrendo partes aut facultates fingulas, in hunc ferme modum :

Bx Tranafco Bourgoineo Congreg» Orat. Vresbjt. in Ligno vita.

OFfero Tibi , 6 fumma , aeterna , Sc adoranda Trini- tas unus Deus , animam meam quam c nihilo crea- fti : offero corpus meum quod de limo formafti ; do Tibi intelle&um meum, memoriam meam,cor & volun-

tattni

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 6t tatemmcam; & omnem illarum facultatum vim &ca- paciratem,omnes a&us,aut afFe&us, aut cogitationes,de- iideria, &c. qua? ab illis in aeternum procedent , aut pro- cedere poilunt, ofFero, & dedico.

Sufcipe, 6 Domine Deus, omnes fenfiis meos, & illo- rum vim , functiones & ufum , oculos meos , & omnes aipectus, auditum,odoratum, guftum,& ta&um : omnes appctitus,& omnes illorum operationes : omnes denique arterias , venas , membra & ofla corporis mei , omnes il- lorum facultates, & motus aut actus, &c.

Ha:c omnia in lempiternum Tibi offero, dedico,con- lccro , & devoveo. Dignare hoc fervitutis meac Sacrifi- cium in odorem iuavitatis fufcipere.

ALIA OBLATIO AD DEVM.

Qua homo fpedatis Dei titulis ad ftatum & ordinerq gratiae fpedantibus , ei fe totum quoad ftatum vitae fpiritualis per gratiam offert ac dedicat.

Ex eodem Bourgoineo.

OSumme , potens , & mifericors Deus, adoranda & incomprehenfa Trinitas,offero Tibi,dedo, & con- fccro animam meam , omnes vires, & potentias illius, o- mnem capacitatem voluntatis , ad te amandum , intelle- cT:us ad Te cognofcendum , ad me humiliandum , & ad Te glorificandum :

Do & orTero omnem obedientialem anima? meae po- tentiam ad cooperandum divimgratk tU£ , ad implendas 0- mnes voluntates tuas. Domine , ante te omne deiiderium meum, & gemitus meus a Te non eft abfconditus, f ufci- pe omnia poflibiiia voluntatis meae deiideria ad Te lau- dandum, tibi placendum & ferviendum :

Ac tandcm oftero & do Tibi omnes afFedus , cogita- tiones, verba, & opei'a , fada & facienda , vitam meam , tempus meum , aerernitatem meam , totum efFe meum in

natura

62 P A R A D I S I S E C T. I.

Hatura & gratia , me denique tanquam viliflimum & in- digniflimum mancipium Tuoe omnipotentiae, & bonita- tis , & a mifericordia tua totaliter dependens : atque ex vi hujus me& donationis nunquamper tuamgratiam revocandx omnia mea in perpetuum Tua efle intendo & defidcro.

EXERCITIVM QVOTIDIANVM

longe utiliffimum.

QVo non ftne magno gratk & pietatis incremento , homo feipfum & omnia operafua offert Deo , in unwne aclionum & meritorum Domini noflri lefu Cbrifii.

Mirum ditlu , quantum profettui rer<£ pietatis &gratkferviat I praxis & ufus ret~l<z Intentionis, qua ad Dei folius \ gloriam omnia noflra referimus.

■ Sed longe utilius erit boc exercitium , fi Chrifli atlionibus noflras jungamus, &fic eas dterno Patri offeramus. Hortatur ad hoc Paulusy five manducatis, inquit , five bibitis , five aliud quid faci- tis , omnia in gloriam Deifacite. iCor.io. Etiterum: \ Omne quodcunque facitis in verbo, aut in opere, omnia l innomine D. N. Iefu Chrifti. Colof. 3.

Sic acliuncuk noflra alias viliflima, fic affiittioncs, dolores & mi- ferk , imo fic omnes etiam greffus , refpirationes & fufpiria Chrifli I aclionibus , meritifque unita,fummipretii & dignitatts honorem in- 1 duent, necpoterunt Deo Patri non effe gratiflima.

Hoc tantundem efl acfi plumbum , liquato auro immtffum , auri \ decore & valoredonetur. Hocperinde eft acfi vas aqm , praflantts vini dolio infufumjotum mutetur in vinum. Hoc efl, calefieri de vel- leribus Agni, qui tollit peccata mundt. Nos enim mtferi & inopes,qui meritorum &juftitk noftrxfiduciam non habemus , quomodo Patri : placere poffumus nifi per Filium , inquo ftbibene complacuit? ille 1 enim eft caput noftrum , cujus influxu membra vegetantur , de cujus plenitudine nos omnes acceptmus. Et qui poterit nos ptus Patcr de- ij (piccre,fi infaciem Cbriftijui reftexerit ? fed eccepraxm.

A D

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 6$

AD DEVM PATREM O B L A T I O.

OClementiflime Pater miiericordiarum , & Deus totius coniblationis , ego creatura tua licet indi- gna, &vile mancipium tibi Domino & Creatori meo benigniflimo humiliter me iifto ; & ad te non quidem meis , fed dilediilimi Filii tui Domini noftri Iefu Chri- fti meritis confiius, lupplex accedo, gratiae ac benignita- tis tuse particeps fieri cupiens , qua adjuvante in iingulis meis cogitationibus, locutionibus, 8c operationibus, ita meadvoluntatisacbeneplaciti tuiregulam dirigereva- leam , quatenus tibi Domino meo gratum 3c acceptum debitsc iervitutis obfequium exhibeam.

Tibi itaque , 6 benigniflime Pater , me totum ac om- nia mea , qui es omnium dator & coniervator , offero ad promptiilimum iervitium & obiequium tuum : idque in unione oblationis dQectiilimi filii tui Domini Ieiii Chri- ftj,qua ille adhuc infans tibi fefe in templo; deinde orans in horto j tandem moriens in ara crucis obtulit Sc com- mcndavit.

Efto 6 clementiifime Deus propitius mihi miierrimo peccatori; & ne deipicias me opus manuum tuarum ; ied reipice in faciem Chrifti tui , quem nobis dedifti advo- catum & mediatorem.

Ipfius dignitas vilitatem meam compenfet, utquod meis non poffunx, ipfius meritis obtineam.

Dignare itaque pro infinitatua bonitate,& clementia, meumhoclicet viie obiequium ad majorem tui Nomi- nis gloriam, & anima? meae ialutem,propitius acceptare.

O B L A T I O

Somni & Vigdlt.

Dulciflime Deus, offero Tibi ibmnum & vigiliam meam in unione omnis ibmnt & vigiliae -3 itemque

Refur-

o

64 PARADISI S E C T. I. Refurre&ionis^liitui Salvatoris mei , qua ipfe poft tri- duumamorte velutfbmno excitatus, vi propria vitam refumpfit. Praefta quaefb,ita me necefTaria corporis quie- te uti , flc vigilias impendere , ut omnia cedant ad majo- rem tuam gloriam & animae meae falutem.

O B L A T I O

Cogttationum, locutionum, aclionum, &c.

OAmantiffime Deus , offeroTibi omnesmeasco- gitationes, locutiones , & actiones , omnes labores omniaque negotia ; hoc die, vel unquam a me fufcipien- da, una cum omnibus laboribus, adionibus,& moleftiis, quas unigenitus tuus Salvator nofter ad nos miferos pec- catores redimendos aliquando fufcepit.

Offero Tibi hasc omnia in agnitionem debiti illius , quo tibi , utpote fupremo Domino meo obftrictus furn ; & in gratiarum actionem , pro immenfis tuis beneficiis , quse mihi a vitae exordio ad hanc ufque horam contu- lifti.

Refpice me quaefb propitius , & per omnia ita me di- rige fecundum divinam tuam voluntatem , ut te donante tibi placita cupiam, & tota virtute perficiam , ad majo- rem tuam gloriam, & animae meae falutem.

O B L A T I O

'Refeclionis & cuta corporis.

OBenigniffime Deus , offero Tibi neceflariam cor- poris mei refe&ionem & curam , in unione ccena? , & refedionis illius , quam dulciffimus Fiiius tuus Salva- tor meus inftituit cum chariffimis Difcipulis f uis inftante Paffionis hora.

Prsefta mihi gratiam tuam , qua adjutus ita curam , & refe&ionem corporis moderari valeam , ut illud iplum fuftentero,& confervem, fed ad tuum fervitiura & hono-

rera

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 6f

rem tanto magis idoneum , citra quoque damnum aut incommodum animx meae.

O B L A T I O

Orationis & exercitiorum piorum.

OMifericordiflime Deus , offeroTibi mcashujus diei orationes feu preces , omniaque bona opera , & pietatis exercitia, te afpirante 8c adjuvante fufci- pienda.

Placeat tibi , 6 asterne Deus , ea fufcipere in unione omnium meritorum, Sc orationum Iefii Chrifti Filii tui, quas ille pro nobis in monte Oliveti, alibive perfudit.

Prasfta qusefo per amorem dile&iflimi Filii tui , mi- hi femper falutarem petitionum , Sc orationum mearum effedum , quatenus tibi ad majorem tuum honorem , meamque falutem proficere videbitur.

O B L A T I O

Adverforum, Scc.

Mitiflime Deus , offero Tibi tribulationes , an- guftias , dolores , omnefque affli&iones meas, quas hucufque fuftinui , aut pofthac me f iiftinere vis : in unio- ne acerbiflima? Paflionis unigeniti Filii tui Salvatoris mei,& in unione omnium dolorum, cruciatuum,& aftli- ctionum , quas ille pro me perdito peccatore redimendo fuftinere non recufavit.

Prxfta 6 benigniflime Deus mihi gratiam & opem tuam,ut nec ego affli&iones a te fuf cipere, nec propter te fuftinere refugiam, fed in iis sequo & libenti animo tole- ratis nomen tuum laudem ac glorifkem , & falutem ani- ma? mcx ex iifdem quaeram, ac percipiam. Amen.

G A D

O

66 PARADISI SECT. I.

AD DEVM FILIVM O B L A T I O.

OBenigniflime & dulciilime Domine Iejfu Chrifte , Salvator mundi , ego licet peccator indignus , tuo tamen pretiofb fanguine redemptus , ad te Deum & Sal- vatorem meum humili mente , & intimo cordis afte&u confugio.

Et quiatu tetotum prome mifero peccatore redi- mendo, in ara crucis Deo Patri in redemptionis pretium obtulifti ; ego quoque 6 amantiflime Iefii offero Tibi me ipfum totum, quicquid fiim, quicquid ero, cum om- nibus quae habeo, & habiturus fum.

Sufcipe quaefo Domine inmanus ineffabilis miferi- cordiae tus animam pariter & corpus meum, fenfus, fer- mones , & adtiones meas : & per omnia ita me dirigere ac gubernare dignare , ut omnes peccandi occafiones femper effugiam , ne unquam in laqueum maligni fpiri- tus incidam 3 fed tibi Deo ac Redemptori meo tuifque mandatis indefinenter inhseream , adeo ut me a te nec vita, nec mors, nec ulla fortunae fbrs feparet.

Rogo te 6 amantiffime Iefu per illum amorem , qui tenoftrae falutis caufla efinufiimmi Patris in Virginis uterum traxit,fupple imperfedionem adionum mearum, quae ex parte mea exigui funt valoris & meriti , nifi de tua plenitudine fiipplementum defedus acceperint.

Conjungeobfecro indigniflimum obfequium meum cum omnibus quae egifti & paffus es ex perfecliflima il- la 8c inefFabili charitate , & obedientia ; & cum divitiis fatisfadionum & meritorum dile&ionis tuae Patri aeter- no illud offerre digneris , ut de tua abundantia mea dite- tur inopia,& quam ex me ipfe nullatenus mereor, te me- diante gratiam obtineam.

Obfecro etiam te 6 dulciflime Iefii per fanctam In- carnationem, Paflionem & Mortem tuam, & per omnia

quas

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 67

quo2 noftrae falutis cauffa egifti , miiererc parentum , fra- trum , fbrorum , amicorum , benefactorumque meorum vivorum & defun&orum : communica iis meritum pre- tiofi Sanguinis tui , & Paflionis tuae , ut ope gratice tuas adjuti fic vitam prcefentem inftituant , ut tandem in cce- lis aeternae vitas praemia recipiant.

AD SPIRITVM SANCTVM O B L A T I O.

OSan&e Spiritus , cum Patre & Filio unus , & ve-* rusDeus, fine cujus numine nihil eft in homine. Regenerati enim ex aqua & Spiritu fan&o , membra fu- mus Chrifti Iefii, & filii Ecclefiae ejus, quam Tu quoque continuo influxu gratiae & bonitatis tuas regis , prote- gis, fcecundas, atque fan&ificas.

Tibi itaque cor meum , meque ipfiim totum ofFero , omnes res 8c actiones meas fupplex tibi devoveo ac con- fecro.

Tu, quaefb, purifica per infufionem donorum & cha- rifmatum tuorum fenfiis , & cor meum , ut tibi fempef cafto corpore fervire, & mundo corde placere valcam.

Et quia fine Te nihil boni a nobis cogitari poteft , ne- dum perfici ; tua me quaefb gratia iemper prxveniat , 8c (equatur , ac bonis operibus jugiter praeftet efle inten- tum : eaque cum ex ieipfis indigna fint , quae placeant tibi, accipe clementer in unione fan&iflimorum ope- riun & meritorum Chrifti Iefii , ut ficut iile per Virgi- nem puriflimam , Te obumbrante , conceptus , factus eft nobis Salvator , fic ex illius gratia , charitate , & me- ritis infinitis , noftras infirmitatis , & inopiae fubfidium fentiamus.

Accende lumen fenfibus , infunde amorem cordibus , infirma noflri corporis virtute firmans perpeti. Amen,

G 2 Cap.

68 PARADISI SECT. I.

C A P. V.

MODVS ASPIRANDI

ad intimam

Cum D e o unionem ,

Per A c t v s virtutum internos :

Seu

ExercitiA ad genuinum D E i cultum & amo-

rem , & ad Chriftiani hominis perfe&ionem

obtinendam aptiflima.

Ev Blafio Palma , Clerico Regulari S. Vauli , Italke magn.x omnium approbatione fipitts edita.

P R M F A T I O.

HO M o chriftianus , fi modo , rocationi & nomini fuo re- Jpondere velit , continuo adniti debet ad conjunclioncm cum ultimofuoFine, quiefl Devsj utei,quoadfieripotefi,uniat animam fuam. Ad boc vero cenfet S. Dionyf Areopag. compendia- riam viam , & facillimum modum ejfe , ft Animafidelis continuo, per inflammatas ajpirationes , & frequentes amoris aclus , affeclus ac deftderia ajfurgat in Deum ; intemo ajfeclu ad ipjum ajpirando , cum tpfo colloquendo , traclando ; & ei denique corde puro , &tnr flammato deftderet inlwere.

Uac, eodem Doclore, eft admirabilis illa , & occulta SapientU ttnitiva , qu&finepr&via meditatione , & invefttgatione omni, tra- bit ajfeclum amanits furfum in Deum : crefcitque extenfwne affecltis in iUum : fefe exercens , brevi, crebra , & ardente oratione , aclu- quevirttttum: ita ut dicere pojfimus , fundamentum perfeclionis , pr&feritminternA , contineri cerits quibufdam acitbus & motibus animi , erga Deum & proximum : quos bic per modum orationum proponimus.

Vbi tamen cavendum eft , ne , qui illas ufurpat , ullum votum ,

aut

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 69

aut promijfionem facere intendat , qtu vim habeat obligandifub no- vopr<ecepto ; fid tantumper modum liber<& oblationis , & devotionis eos attus exerceat ; certus , quo fzpius & ftudiofius id eftfaclurus , tanto fe majus lucrum inde capturttm : cumjpe non vana , brevi expedtendifeomniamoreterreno, & uniendi fe totum ei , quifolus eftfummum , & verum bonum , ideft , Deo.

Ouod ut reclius fiat , quia finis operipretium ac laudem tribuit , proponemus ante omnia folemnem Vroteftationis formulam , qua anima , coram Deo , concipiat rettam intentionem , & Voluntatem ad reclijfmiam amufiim componat , utjpretis omnibus altis , folms- Deigloriam , & obfiquwm qmrat.

I. PVRA INTENTIO,

Seu proteftatio, operandi pure pro Deo, fine omni commodo amoris, aut obiequii.

Omnc , quodcunque facitis in verbo , aut in opere , omnia in Nomine Domini Noftri lefu Chrifti facite. ColofT. 3.

1 . f~\ San&iflima , & Individua Trinitas , Pater , Fi- ^' lius, 6c Spiritus S. ego, mifera , & indigna crea- tura tua , firmo & conftanti propofito me totum hodie in fan&iffimam , & juftiffimam voluntatem tuam proji- cio ; Sc abnegando meipfum ex toto corde pronuntio * ac proteftor, quod totus velim efle tuus ; & nec habeam quidquam , nec habere velim unquam aliud, quam te fb- lum : te fblum volo quaerere, te lolum amare, idque fin- cere, limpliciter, ac pure, fine meo commodo.

Et firmiter nunc propono , deinceps Tua? Majeftati fupremas fervire, & eandem amare , non tam ut effugiam pcenas , carcerem , aut infernum evitem : neque ut mihi des confblationes , aut beatitudinem in altera , aut aliud quidquam defiderabile in vita prasfenti ; fed'pra?cipue , ut quaeram te folum . velim te fblum , amem te fblum :

G 3 Et

7o PARADISI SECT. I.

Et certe fblus mihi firfficis , qui es verum , unicumque complementum omnium.

Quare uni tibi me do , & dedico in asternum , idque tam firmo & inviolabili propofito , tam fincero cordis affecfu , ut tota anima mea te amare , tibique fervire fii- pradi&a intentione velim , etiam fi viverem feculis infi- nitis. Hoc , inquam , eft confilium , hoc decretum, haec enixa voluntas mea.

2. Si dare vis mihi dulcedines & confblationes , fis benedidusj facies enim tanquambenignus&amabilis Deus , qualis fuifti femper , es , & eris : & ego viciflim ago gratias infinitas : ficut etiam , fi illas mihi dare non velis. Imo, fi immittere vis mihi pcenas, aerumnas, & ve- xationes, asque benedico tibi, & infinitas gratias ago.

3. In hujus propofiti confirmationem , nunc teftem appello Beatiilimam Virginem Mariam , Reginam coe- lorum, cum omnibus Angelis & Sandis in ccelo degen- tibus : quos omnes rogo , ut intercedant pro me , apud tuam divinam Majeftatem : quo meum hoc propoiitum te fblum pure in omnibus , & nihil aliud quserendi , cre- fcat, & impleatur.

Quare 6 mi dulciflime Domine, ad te iterum me con- verto, & obfecro,ut digneris acceptare meum iftud pro- pofitum,& dare vires, quibus illud implere valeam : quia fine te prorfiis nihil poffum. Et quia me talem agnof co , ideo ad te recurro , tibi me commendo 5 totumque com- mitto,& in vifceribus Mifericordias tuae abfcondo. Suf- cipe me igitur , Deusmeus: ampledere me , fpesmea: immuta, & transforma me in te , per omnia , o dulcifE- me Pater.

4. Hac ipfa intentione, & fine, flatuo me exercere in infra f criptis exercitiis , & a&ibus virtuofis : quos fi in- terdum ore , & opere explicare fatis non potero, nihilo- minus intendo , & nunc propono, corde implere , omni momento temporis , <Sc femper -} maxime in hora mor^

tis,

DE CVLTV Sc ADOR. SS.TRIN. 7i tis , conatu affe&uque maximo ■ & modo excellentiffi- mo; quo per me, vel aliam quamcunque creaturam fiunt, ac tu ipfe nofti fieri pofle. Et eccc nunc illos omnes tibi offero , perinde ac fi eos ipfe elicerem : fimulque toto corde te rogo , per infinitam tuam bonitatem , & mife- ricordiam, ut eos acceptare digneris. Amen.

I I. ACTVS FIDEI.

Sine Tide impofftbile efl placere Deo. Hebr. n.

I. Tides, tanquamfundamentumreliquarumvirtutum, primum inter Virtutes Theologicas locum obtinet : & eji habitus intelle- clus a Deo infufus , quo Fidelis iUuftratus affentitur , atque ad- h&ret iis , qtu ab ipfo Deo , per Eccleftam , revelata , &propo- fita funt.

EGo itaque , 6 fideliflime , & veriffime Deus, firmifc fima & prima Veritas , toto animo ample&or fun- damentum hoc fidei : ideoque humillime in terram pro- ftratus adoro, & veneror te, in ccelo & in terra: & opti- mo excellentiffimoque modo , quo poflum , firmiffime profiteor : & ex nunc, & in perpetuum, corde credo,& ore confiteor omnia , quas dixifti, revelafti, & propofui- fti credenda : mediante fan&a Ecclefia : praefertim ea , quae continentur in Symbolo Apoftolico ; affirmans omnia certiffima efle , ut nihii omnino de ipfis poffit in dubiumrevocari.

2. Ideo coram tua Divina Majeftate , & tota curia ccelefti , confiteor , & firmiffime proteftor , velle me in hujus veritatis confeffione vivere , &mori. Ahquam prseterea cuperem , ut univerfus Mundus firniiffima fide te cognofceret , & confiteretur : & f ummopere doleo , quod te non credat, adoret, veneretur, ficut oportet.

3 . Quare obfecro te per pretiofum fanguinem,vitam, & moxtem Domini mei, Iefu Chrifti: per merita fandif-

G 4 fimae

fZ P A R A D I S I S E C T. I.

limae Matris ejus , & interceflionem fanclorum Apofto- lorum , Diicipulorum , Martyrum , Confeilbrum , Vir- ginum , omniumque Sandtorum & Ele&orum tuorum , ut velis in me , & omnibus hominibus fanctum iftud lu- men Fidei augere , & in Infidelibus illud accendere : ut eo magis omnes te agnof cant , confiteantur , adorent , juxta deiiderium iandti Prophetas tui , cumquoexcla- mo : Confiteantur tibipopuli, Deus, confiteantnr tibipopuh omnes : omnis terra adoret te , & pfallat tibi. Laudatc Dominum omnes Gentes , &c.

4. Sed & lubens offero tibi , fi opus fuerit , vitam & fanguinem meum pro hac Fidei Veritate , & confeflio- ne tuenda. Atque utinam, 6 fandtiflima Trinitas, Pater, Fili , & Spiritus fan&e , tibi placeret dare mihi gratiam Martyrii , pro eadem obeundi : ego me non modo promptiilime , cum gratia tua , offerrem ad omnia dura & afpera : fed etiam pro maximo beneficio reputarem, fi multa crudelia, pro tus Veritatis amore daretur perpeti. Exaudi me dulciflime Deus.

I I I.

ACTVS SPEI & CONFIDENTIvE I N D E V M.

Nolite amittere confidentiam veflram , qm magnam habet remunerationem. Hebr. 1 o.

I. Spes efl Virtus menti noflr& a Deo infufa , qua certo beatitudi- mm , per mcrita lefu Clrrifli , Redemptorti mflri , fimulque ex operibus noflris gratia Deiprxventis expeclare debemus,

EGo itaque , Deus meus omnipotens , totus inclina- tus , & proftratus , te adoro & veneror : cui nihil inipoflibile , & difficile eft , juxta veriilimum illud efFa- tum ; Apud Deum non efl impojjibile omne verbum. Et quia per eandem omnipotentiam tuam promififti mihi cceleftem gloriam : ideoque etiam me vocafti , ut eilem tui con-

fbrs

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 73,

fbrs 8c fimilis , 6 Bonitas infinita , per auxilium tuum , dc bona opcra , quae cum gratia tua fpeciali ftatuo fa- cere , Spero , & a te fblo confequi defidero , vitam aeter- nam.

2. O Vere omnipotens Deus , ecce ego apertiflime cognofco , tantum bonum mihi promifTum , me pofli- dere non poffe , nifi te mediante : teque defiderare , & velle illud mihi dare : ideo enim Filium tuum pro me in mortem dedifti.

3. Gratulor mihi , & exulto , mi fuaviflime Iefu, bo- nitas infinita, quod per te fblum poflim beatus fieri : ne- que aliud nomen fub ccelo datum fit nobis , per quod falvi fiamus. Vnde nec placeret mihi beatitudo , nifi per te illam haberem , quandoquidem omnis fpes mea, & fi- ducia in te pofita eft : eamque in te fblo , fixam ratam- que volo , benigniflime & dulciflime Iefii , fummum & ultimum bonum cordis mei.

Et hinc tanto jubilo, tanta confblatione afficior : tan- tamque fentio fiduciam , ut videar mihi jam tenere ac poflidere bonum , quod defidero : quandoquidem fcio , quod Filius tuus unigenitus , per quem tantum bonum mihi dare vis , fit Redemptor meus , & in negotio tam arduo fidus advocatus.

4. Quare , Pater omnipotens , toto corde firmiflime fpero , pofle me a te , cum fis liberaliflimus , confequi 8c obtinere omnia , qusecunque mihi ad falutem neceflaria fuerint.

Ac primo quidem veniam omnium meorum peccato- rum , quantumvis multorum , & enormium : tum etiam vires ad iuperandas omnes difficultates , in hacvitaoc- currentes. Ac tandem gratiam perveniendi , ad fruen- dum perpetuo feliciflimo tuo afpedu.

Et quanquam Ccelum, terra, & omnes creaturce con- tra me conjurarcnt, & ipfe jam in portis inferorum con- fifterem, nihilominus benevolentiflime Pater , femper

G $ in

74 TARADISI S E C T. I.

in te fperare vellem , Sc confidere , dicendo cum Pro- pheta , Inte, Domine , fperavi ; non confundar m aternum. In Dommofperans non infirmabor. Amen.

I V.

ACTVS AMORIS ERGA

D E V M , Sc proximum.

Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo. Luc. i o.

I. AmorDei, tantx. efi nobilitatis & excellentk , ut omnes Beati , & omnes res creata , qu<zque creari poffunt , pr&fiantius nihil un- quam poflint agere , quam ut Deum diligant. Atlus autem amo- riseft, bene velle rei amata , & gaudere de bono , quodhabet $ eique optare , quod non habet.

EGo itaque defiderans exercere hunc excellentifH- mum adum , amabiliflime Deus , ac fuaviflime Do- mtne , fumme gaudeo, mihi complaceo, tibique congra- tulor,de tuis infinitis perfe&ionibus, Sc attributis: quod fblus tu fis qui es , & fummum infinitum bonum : fifque Deus infcrutabilis , & immenfus , qui comprehendi non pofEs , neque fatis ab ulla creatura cognofci.

2. Gratulor tibi tantam tuam fuper nos, & fuper omnia , poteftatem , gloriam , dominationem , impe- rium : & quod haec habeas a teipfb. Profecto, Domine, fi per impoffibile , aliquid ego pofliderem , quo tu care- res , illud omne tibi libentulime cederem , Sc tribuerem: imo fi poflem effe Deus , nollem tantum ideo , ut tu fb- lus efles, nec parem haberes.

3 . Opto quoque, & ex intimo cordis mei affedu de- fidero , ut omnes creaturaj , quae funt in ccelo , terra , Sz mari , & quidquid ufpiam eft, aut effe & reperiri poteft : omne fuum efle tibi acceptum referant , honorem tibi exhibeant , & obfequia : te laudent, magniricent, ament omnes , inducti fbla tua infinita bonitate , & excellcn-

tia

DE CVLTV&ADOR. SS.TRIN. 7?

tia tuas Majeftatis : quia tu fblus es omni amore dignif- iimus.

Sed & maximo gaudio me afficit , quod quidquid creaturas prasftare conantur tui amore , id omne tuaedi.- gnitati, & magnitudini longe fit impar.

4. Et quia tu ex te iplb iumme es amabilis , toto pe- ctore defidero te amare , illa perfe&ione , qua te ama- runt , amant , & in aeternum amaturi funt omnes Beati. Et hac eadem affe&ione cordis , offero tibi illum fervo- rem, floremque charitatis, qua tu te ipfum amas, amafti > & in aeternum amaturus es.

y. Superabundogaudio , infinitas tibi gratias ago , quod tu ipfemet meum , & omnium creaturarum , offi- cium fuppleas, £n amando teipfb. Et hunc ipfumamorern tui ipfius , offero tibi , in giatiarum a&ionem , pro omni gloria , honore , beatitudine qua frueris ; una cum omni illa gloria, honore,laude, quam unanimi confenfii omnes beati Spiritus, & omnes jufti hujus mundi tibi deferunt. Et in fumma , tuum efle , tuam gloriam , & omne tuum bonum in teipfb cupio, & propter teipfum.

6. Et hoc tibi de me certum efle velim , 6 dulcis A- mor meus , quod tam firma, tamque conftanti voluntate ftatuerim te diligere , ut, etiamfi mihi nihil unquam, ne- que in hac, neque in altera vita,boni velles conferre: imo fi in hac vita omnibus asrumnis afhceres, & in alterafivp- pliciis addiceres acternis , nihilominus tamen amare te velim , &c ex intimis medullis cordis mei tibi fervire : ne ad momentum quidem (tuame gratiaadjuvante) ab amore tuo defiftens , aut quidquam remittens. Quod ut clementiffime confirmare , & acceptare digneris , hu- millime peto,

7. Quando vero, piiflime Domine, praecipis mihi, ut amem etiam proximum meum , pro tam dulci pra^cepto tibi gratias ago : & ideo , quantum poffum, impello vo- luntatcm meam, ad ipfum amandum,

Cupio

76 P A R A D I S I S E C T. I.

Cupio ipfum amare, precorque ipfi a te omne bonum, quo felicior , tibique gratior fiat : maxime N. N. a qui- bus rebellis mea voluntas nonnihil abhorret.

Ro^o dimitte illis omnia fua peccata : & concede, ut arripiant remedia neceilaria ad vitam aeternam confe- quendam : quod fi noveris expedire , ut ego caream ali- quo dono tuo, quod ipfis attribuas : ecce Domine Deus meus , nihil detre&o. Magna me voluptate perfundit amor, quo illos profequeris; & perfec"tio, qua illos exor- nas : pro qua gratias tibi maximas habeo.

8. Quodfi, te permittente , contingit me ab aliquo ofFendi , & vexari , nihilominus jam nunc te oblecro , priuiquam illud eveniat , ut velis ipfi dare veniam & vi- tam aeternam : & hoc , quia tu iprtim amas , egoque de- lidero tibi in omnibus conformari , ut nihil unquam ve- lim ego , nifi quod vis tu ipfe , Dominus & Deus meus, Amen.

V. ACTVS ADORATIONIS A d SS. Trinitatem. Dominum Deum tuum adorabis. Lucx 4. 1 . Cultus latru , quifoli Deo debetur , eji aclus mternus ,fimutac externus, quo rationalis creatura Deumcolit, bumiliando fe, ani- mo eum adorandi , & profitendt Deum. ODeusimmenfz ma- ^jeflatis & magnitudmis, Vater, Fili, & Spiritus fancle.

ECce ego omni illa, qua poffum, fubmiffione , & hu- militate , pofitus coram tua divina Majeftate , Deus meus , agnofco me creaturam, & opus manuum tuarum, a te per omnia dependens : te univerfbrum abfblutum Dominum : digniflimum , qui pro tali ab omnibus ha- bearis & honoreris , infima cordiali fiibmiflione humi proftratus , & ex profunda abyffo mei nihili te adoro , adoratione latriae: & tantas Maieftati in infinitmn me

fub-

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 77 fubmitto , onmemque reverentiam , & honorem , quem poffum, cxhibeo.

2. Contentus etiam fum, imo contentiflimus, me ni- hil efle, nihiique poffe, niii a te proveniret ; imo nollem efle , nec aliquid pofle, nifi dependenter a te.

3. Ideoque invito , & invoco San&iffimam Virgi- nem , beatos Spiritus, & totam Curiam cceleftem ; imo creaturas univerfas , ut mecum adorent , venerentur , 8c agnofcant tantam Majeftatemj & jam nunc, una cum il- lis te adoro , & agnofco ; imo ifto meo a&u omnes alias adorationes, alios cultus , quibus hadlenus afFecl:us es, 8c quibus affici te conveniebat ; omnes , inquam, eos cultus uno fafciculo comprehenfbs, & colligatos,tibi offero,& dedico.

4. Tandem , 6 Deus meus , coniecro tibi omnia , qui es abfblutus Dominus univerforum : fingulariter autem omnes meas cogitationes,verba,operatam interna,quam externa tibi offero , & devoveo ; illud unum fiipplicans, ut in me perfe&iflime impleatur amabilis tua voluntas , qua me creafti, & vocafti ad tibi ferviendum, Amen.

V I.

ACTVS LAVDIS

& gratulationis.

Laudate Dominum omnes Gentes. Pfal. 116. r . Laus qii£ Deo tribuitur , prout e Sacris ttteris difcimus, confiftit in omni atlu virtutis ,five corde,five ore,five opere & externo quo- piamfigno , ad manifeftandam excellentiam dmm Virtutis ,fiat. Et Congratulatio eft aclusgandii , quo afficimur de bono alterius, quodjam confecutus eft, acpojftdet.

EGo itaque , 6 Domine , volo nunc , afpirante gratia tua, elicere hos a&us, 8c cor meum excitare, dicen- do affedu intimo animae mex : Laudabiliflime Deus , &

Po-

7% PARADISI SECT. I.

Dominus meus , cum jubilo cordis mei pronuncio, pro- clamo , depraedico , totique mundo patefacio , quantum fcio & poflum, inaeftimabilem magnitudinem, excellen- tiam , & magnificentiam tuam ; quod fis Infinitus , & Immenfus : Immutabilis , & a^ternus : Potentiflimus, Sapientiffimus , Optimus, San&iflimus, & inrinitoe per- feclionis , Creator cceli & terrae , primum Principium, & ultimus Finis omnium rerum : qui omnia fumma pro- videntia regis &gubernas. Horumomnium caufagau- deo, & gratulor tibi.

2. Et ideo nunc ego magno applaufu , & toto pe&o- re te laudo , exalto , magnifico , veneror : atque utinam hocpoflim abfque ceflatione pra?ftare , femper &ino- mni loco terrarum tantum, quantum te exaltant, magni- ficant, honorant, honorabunt, honorarunt , & honorare potuerunt fimul omnes creaturse, & omnes qui fuerunt, iunt, & futuri funt.

3. Imo cupiofimul reddere tibi omnes illas laudes , quas potuiflent , poflunt , poteruntve deferre Beata Vir- go ; fandiflima Humanitas Chrifti : & tantum , quan- tum poflimt adferre innumeri Mundi , 8c infinitae crea- turae , tam vifibiles , quam invifibiles , quas omnipotens manus tua creare poteft. Et tantas laudes, tantos hono- res defidero tibi exhibere , quantos nofti exhiberi pofle, & quantos mereris.

Quia vero me facultas iftud prceftandi deficit , opto faltem , tribuere tibi omnes illos honores , & laudes , quas tuo adjutus auxilio offerre poffum,& quantis tu te- ipf um amoris viribus amas : quibus nunc iftum, qualem- cunque meum affeclrum laudis , velut exilem appendi- cem, adjungo.

4. Congratulor autem tibi , condeledor , &la;tor, quod tu Deus meus , tam fis magnus, tamquc laudabilis, ut neque vires omnis creaturae , vel in. terra , vel in ccelo, lufHciant ad te digne laudandum,& magnificandum : ied

interim

DE CVLTV&ADOR. SS.TRIN. 79 interim gaudeo , te ipfum , laudabiliflime Domine, id, in fupplementum illarum omnium, abunde prazftare.

V I I.

GRATIARVM ACTIO.

ln omnibus gratias agite. 1 ThefT. ^.

1 . Gratiarum aclio efl mamfefla confejfw accepti beneficii , tendens in bencfaclorem, infignum compenfationis.

EGo nunc , liberaliilime Deus meus , agnofco te o- mnipotentiflimum, milericordiffimum,a quo omne bonum procedit : & confiteor a te mihi provenifle in- numera beneficia,& flngulariflima dona,ab inftanti con- ceptionis mex , ufquc ad prsefentem diem : qualia fiuit Creatio, Redemptio, Vocatio,donatio S. Spiritus,Con- fenratio , 8c infinita alia ab iftis profluentia , & in iildem contenta : licet eis fuerim indigniflimus : maxime vero beneficio N. N. pro quo nunc , & pro omnibus aliis , tota contentione cordis mei , totifque viribus , infinitas tibi gratias ago , ficut infinitus eft amor tuus , &c bonitas tua, qua illa mihi largitus es.

2. Agnofcens itaque me tibi obligatiilimum , 6 Bo- nitas infinita , & nefciens , neque valens referre tibi gra- tias , quantas deberem , & cuperem , invoco Iesvm Chriftum , Beatam Virginem , & omnes creaturas , tam vifibiles , quam invifibiles , ad agendas tibi pro me gra- tias : & illas , quas ipfae, quocunque gratitudinis genere modoque tibi reddiderunt, reddunt , & in ssternum red- dituraz funt, ego illas pro me nunc omnes tibi offero : &c una cum illis, eodem affedu, recognitione, Sc gratiarum actione, tibi gratias ago.

3. Neque hoc eo facio , quafi mea fint ifta bona , fed quia tua funt. Ego enim promptus , & paratus fum illis privari, quotiefcunque illa repetere tibi placuerit : & oro

ut

8o PARADISI S E C T. I.

ut idipfum facias reipfa,quotielcunque ad majorem tuam

gloriam proficere judicaveris.

4. Ago etiam gratias divinae Majeftati tuae , quod fis, qui cs : & pro omnibus bonis,qux poflides. Prxterea in gratiarum a&ionem , & gratitudinem pro omnibus do- nis , & beneficiis conceflis , & concedendis mihi , & aliis omnibus creaturis , quae funt , fuerunt , vel erunt ; fpecialiter pro his , qua? copioiiflime largitus es hucuf- que fan&is Angelis , & hominibus , Beatiflimas Virgini, Sacrofandtas Humanitati Filiitui, Domini noftri , eo, quo maxime delecl;aris , ritu modoque ofFero tibi, Deus, Deus , teipfum : qui es complementum , & perfedio o- mnium.

y. Neque his contentus , in fignum gratitudinis , ex ifto momento meipfiim tibi dedico , dono , trado : cum defiderio & voluntate tibi fidelitcr ferviendi , & cordia- . liter aeternum te amandi : humillime rogans , ut hoc , quale quale munufculum , undequaque tua Majeftate in- dignum , etiam antea mille nominibus tuum , acceptare digneris, Amen.

VIII. ACTVS OBLATIONIS.

Sacrifirium Santtificationis afferes Domino. Eccl. 7.

1. (~\ Digniflime Domine, Deus meus,Pater,Fili, V-f & Spiritus fanclie , agnofco me per omnia tuum : tum quia me creafti , tum quia me redemifti : ut omittam innumera alia beneficia mihi prasftita : pro qui- bus fi millies me tibi fingulis horis impenderem , nihilo- minus infinite tibi obftriclius manerem,ac debitor. Qua- rc ego jam talis, qualis fum, libere , & maxima, qua po£ fum, efficacia, me tibi confecro,offero, & per omnia do- no,in pleniflimum holocauftum,anima2,& corporis mei : 6c omnium quae habeo, vel unquam poifum acquirerc.

Hoc

DE CVLTV & ADCR. SS.TRtN. %i

Hoc autem facere cupio;eo modo,qUo tu deiidcras,&:

quo maxirrie decet.ut me tibi offeram & cOnfecrem. Ac

proinde libentiilime , & liberaliilime fubmitto me fan-

ctaflimis tuisprasceptis, & nutibus in perpetuum.

Et quia ego jam totus tuus fum,rogo ita me poflldeas, ut nunquam ipfe mihi amplius reftituar, autmeijuris efHciar ; fed ut omne meum velle, facere, diccre, non fit aiiud , quam quod voluntas tua fancliilima , & reftiilima vult me velie , facere , dicere : & raeum non velle , non. facere , non dicere, fit itidem tiium non velle, tuum non. facere , tuum non dicere : fiatque pure folum quando , quomodo , quantum tibi , digniilime Domine , placet a me fieri, non aliter.

2.. Praeterea offero tibi omnes divitias, & bona fpiri- tualia rerum omnium , tum creatarum, tum earum, quas habes in theiaufis omnipotentiae tuas:ita ut n 3mn^s mess eifent, libcntiflime vellcm tibi iilas cedere dvel ialtem ad iolum tuum honorem, &c amorcm expenderej.-. >

3. Offero tibi omnia bona ipiritualia , cogitationes, verba, Sc opera bona, qu.32 fecemnt, faciunt, faCturi funt omnes homines , qui fuerunt funt, futurive fiiht ufiquam in hoc mundo : imo omnes iftas cogitationes-, vexba, &z opera bona , qua; poffent habefe infiniti hdmines, quot- que creari poflunt a tua omnipotentia : ita ut, fi poffem, cx amore tuo eadem facere vellem illa efHcacia , qua tu fcis maxima rieripofie : & illo niodo , qui eifet Maje- ftatitux gratiilimus.

4. Offero quoque tibi ornnes peenas, dolores,marty- ria , & omnia mala pcenoiaanimae & corporis, quae pafli iunt , patiuntur , & paffuri funt omnes homines , iive irt mundo, iive in purgatorid, iive in inferno, in fatisfa&io- ncm juftitiae tuae , & augmentum gloriae tuae ; & omnia, quae icis abomnibus & iingulis tolerari poife , non fb- lum in hoc orbe, fed etiam in centum millibus, & infini- tis Mundis^Purgatoriis, 3c fkmmis inf^rnalibus : ita ut ii

H tibi

82 PARADIS.I SECT; I.

tibi placeret, cum gratia tua,omnia talia libentcr propter

amorem tuum -, falutem meam , & proximi ,yellem per-

pcti.

y. Pra?cipue tamen offcro tibi preeiofum fanguinem, & infmita merita Domini mei I e s v Chrifti ; cum mcriti.s Beatas Virginis , & omnium Sanctorum , & una cum illis omnia iupradicba : iicuti etiam orrmes meas eo- gitationes, yerba, opcra, ftudia, occupationes, a&us hp- diernse diei, & totius vitps-rneo?.

Denique deiidero facere hanc oblationem , illo cor- dis affechi, quo tu nofti fieri ppfle flagrautiilimo ; & to~ tics,quoties ipiritum duco,ut totus in. seternurrUim tuus, tibique addi&us. Amen.

A C -T V S RESLGNATIO- NIS ERGA DEVM.

Omnem follkitudmem veflram' projicicntes in eum. i Petr. 5-.

1. \ /f I piiiIimeDomine,omniarfecT:ucordismei IVl abnegato per omnia, tibime totum refi- gno ; 8c maximo quo tu fcis fieri pofle , defiderio : & quantumper me fieri poteft , defidero perfeciiilime vo-n luntatem meam in tuura divinum beneplacitum trans-v fundere, :.,in quo iolo cupip mihi complacerc, quieicere, & in nulla re alia.

Quare te rogo , velis dc me , rneifque rebus omnibus difponere, quo modo, & quantum tibi placet,Cv videtur conducere ad majorem tuam gloriam. . Sic igiturtotus in terefignatus , offero me paratum ad acceptandum a potentiflima tua manu, quidquid mihi acciderit in hac vita , five illud profperum, fivc adverfum fuerit,

2" QHare ** V1S me VLvere vitam, gratanter accipio : 1}

vis

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 83 vis me mori , non recufb : fi vis me fanum, accepto fani- tatem : fi infirmum , iniirmitatem : fi locupletem , di- vitias : fi pauperem, volo paupertatem : fi honorabilem, placet honor : fi inhonoratum , non abhorreo ab igno- miniis : vis ut habeam confblationem , & illam volo : fi defolationem , non abfterreor : fi me vis eile in gratia apud homines, volo & ego : fi vis me efle odio • pro ini- micis orabo, & in perfecutionibus te laudabo.

3. Et ideo nolo habere oculos , nifi ad te videndum : neque aures , nifi ad te audiendum : neque linguam, nifi ad loquendum de te : neque cor , nifi ad te amandum : neque memoriam,nifi ad recordationem tuoe dulcedinis ; neque intelle&um , nifi ad agnitionem tux Majeftatis : neque manus, nifi ad tuum famulatum : neque pedes, ni- fi ad tuum obfequium : neque corpus , nifi tibi ad vi&i- mam : neque vitam, niii tibi in facriricium.

4. In f umma , ita fine omni exceptione tims cde: vo- lo, ut, me ipib exfpoliato, & omni mea proprietate exu- to , San&iflimae tuae voluntati (quandoquidem meam jam tibi donavi, & irrevocabiliter dono nunc , di in per- petuum) omnes meas cogitationes , verba, & opera, tam interna , quam externa , & omne meum eile , & polTe , quae giatia rua dignatus es mihi largiri , permittam , refi- gnem, transfcribam.

Neque volo quidquam velle , aut non velle , niii quo- modo,quando,& quantum tu vis,& non vis: ita ut tuum Beneplacitum iit meum fummum , & ultimum deiide- rium, jucunditas, confblatio,omni tempore & in re qua- libet. Quare piiflime Domine , aflifte mihi tua fandiili- ma gratia, (iine qua fcio me nihil poife) ut omnia cedant in honorem & gloriam tuam,& perfeciiiiimae adimplea- tur fandiilima tua voluntas , Amen.

H 2 DE-

84 PARADISI SECT. L

X. DELECTATIO DE DEO.

Dekclare \n Domino,& dabit tibi petitiones cordis tui.VM. 3 6.

Verum gaudium eft deleclatio , ex illis rebus profecla , qm Deifunt , quia vera materia omnisgaudii eft in Deo, & in excellentia ejus.

1. /~\ QuantasergojucundiffimeDomine, caufas ^-J- habeo , jubilandi & exultandi ! quandoqui- dem tu es Deus ille, qui eft, nimirum infinita? Potentiae, Sapientice , Bonitatis , Pulchritudinis , Mifericordiae , Iuftitiae , Fidelitatis , & innumerabilium aliorum Attri- butorum,tanquam principium & finis omnis boni: cum- que tantus ac talis elles , dignatus es eoufque extollerc naturam humanam , illamque tibi unire , ut vere dicatur, Deum efle hominem , & hominem cfle Deum : Deum quidem natura , hominem vero dignatione & gratia. Quinimo , praeterea promiirfti mihi etiam aeternam feli- citatem, & Beatitudinem : idque innumerabilibus tefti- moniis ac fignis,tam in antiquo, quam in novo teftamen- to confirmafti. O dignatio ! O Bonitas infinita Dei , ac Domini noftri !

1. Itaque avide, Domine mi, defidero, & volo in po- fterum, adjuvante gratia tua , omnem animi mei dele&a- tionem , efie in te , ac de te iolo , deque rebus , quas tuce fiint , meque ad te pelliciunt : ficut de te bene dixit, qui dixit : Deus meus, & omnia. Tu fblus es bonitas , Thefau- rus , Paradifiis creaturae rationalis , in hoc , 8c in altero Mundo.

3. Gontra vero faftidio , prorfufque averfbr hunc Mundum, & omnia, quae illius fint. Neque minus mihi moleftum eft ea videre , audire & cogitare , quam fordi- diilimam cloacam : cadaver putrefcens, ac fterquilinium. Omnia enim , prae te , Domine , arbitror ? ut ftercora -3 abomjnor, ut rem contagiofam,

4. Et

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 87

4. Et cupio tuse fblius dulcedinis guftu affici,tantum- que tuis e rebus gaudium & voluptatem capere , omnes vero res mundanas & qua^cunquc cor meum a te aver- tunt, refpuere,abhorrere,deteftari. Ad hoc pracftandum adjuva me , Domine , tua pietate, ut ierviendo tibi , gum gaudio, & perfe&ione, in hac vita, poflim te cum Beatis videre, & frui xternum in altera, Amen.

X I.

2ELVS HONORIS DEI , ET

SALVTIS ANIMARVM.

Zehts dotnus tm comedk me , & opprobria exprobrantkm tibiy cecideruntfuperme. Pial. 68.

1. ^7 Elofiflime Deus meus , qui gloriam tuam al- £-J teri non das , & omnes animas iolus creafti ;

ideoque inter alia tua nomina , etiam Dominns Zelotes , & Deus dtmulator , vocari voluifti ; doleo , & fumme crucior nomine omnium illorum hominum , qui in iuis aciioni- bus, relinquentes verum & reftum finem,qui iblus es tu, fiunmum 6c unicum bonummiagis res temporale0s,& ca- ducas,hujus Mundi,quxrunt,& amant,quam te : & con- tinuo peccantes, tradunt iein poteftatem crudeliilimi fui hoftis, Diaboli : id quod iine magno mcerore, Sc pce- na, cogitare, &$ loqui non poffum.

2. Quare , Deus meus , ego viliflimus peccator , nuk lius pretii apud te , offero pro gloria Nominis tui , ac pro ialute totius mundi , merita omnium Electorum, qui f uerunt,iunt,& futuri funt ufque ad finem Mundi. Et fi ego fblus , ob amorem & honorem tuum , fuftinere pof^- iem omnes pcenas , omnia tormenta , quos omnes fervi tui pafli funt , modo per ejufmodi perpeflionem efficere poflem , ut nullus unquam te amplius offenderct , toto corde rogarem, ac f upplicarem tibi pro hac gratia.

Quin potius,amore tui integre (fi ita tibi placct)abdi-

H 3 come

86 P A R A D I S I S E C T. I.

co me omnibus, fi quae forte extant apud te,meritis meis & bonis operibus : (fi tamen unquam aliqua tibi vere grata pneftiti) & ofFero illa tibi ccterno Patri, unita cum meritis Filii tui,pro converfione totius Mundi ■> ut fic ab omnibus honoreris in terra, ficut in ccelo.

Et fi poflent omnia flagella , qu& aliis debentur , pro- pter flia peccata, meo tergo infligi,ut ipfis parceretur, 6c . meritum hujus mei fupplicii, in bonum ipforum cederet, etiam prohis terogarem; & fi ita expedit , jamhumi- liter te rogo 5 ut pro hoc , qualicunque meo obfequio, des omnibus gratiam perfe&iffime tibi ferviendi ; itaque te amandi , ut nullus amplius te ofFendat : fed perpetuo omnes te laudent , ac benedicant non minus , quam fa- ciunt omnes Angeli, & Sancli in ccelo.

3 . Praeterea tanti facio honorem , & gloriam tuam , ut eligam potius manere seternum in inferno , & pati omnia tormenta , quam ut tu , vel unico momento , pri- veris tuo honore : cum tibi omnes honores debeantur , mihi autem omnes pcenas, anxietates,& dedecora : & ne defraucjeris tuo debito honore : veniant obfecro , fuper me omniaopprobria, anxietates,.5c miferias.

Et fi hoc non fufficiat ad te honorandum , veniant m- per me omnia mala animce Sc corporis , abfque peccato : eaque talia, 8c tanta, qualia & quanta , tu fcis pofle inve- niri , five in inferno , five in terreno hoc mundo , five in purgatorio ; & , fi qua fieri poffunt , iisadhuc majora , gravioraque. Sed tu interim,o Amor meus,ne oblivifca- ris mei , f ed des mihi gratiam , & fortitudinem ad fiifti- nendum illa , ficuti ego libenter , pro amore , & honore tuo, paratus fum illa acceptare,

AC-

DE. CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 87

X II. ACTVS TIMORIS DEI.

Beati omnes, qui timent Dominum. Pfal. 127.

lupistimor cfl anxietas qiudam cordis , qm retrahit homincm ab illicitto ufti membrorum , &fen[ttum exteriorum, intcrnorumque affecluum:ne anima, vcl omnino, vel ex parte , a Deofeparetur ; aut qu.tr.tt deleciationem in aliqua crcatura , atque ita refiigefcat ardor Jpiritusl

1. Tj* Go itaquc , timende ac tremende Domine , nunc •*--'' confiderans infinitam Majeftatem , Sc magnitn- dinemtuam, in cujus confpe&u tremunt omnes ipiri- tus , coeleftes, terreftres & infemales , totus confuins ob meam monftroiam indignitatem , defcendo in abyiTum nihili mei; magnopere timens, ne te oftendam,& ieparer a divina tua gratia : ficut aliis multis evenit , eo quod in conipccl:u tuo redte non ambularent.

2. Itaque dum cogito iblum , quod poflim te ofFen- dere peccatis venialibus , ac mortalibus , horreo ; & to- tis artibus meis contremiico ; maxime quod agnoicam me omnino debilem & imbecillem , & nihil poiie , fine gratia tua fingulari.

3. Agnofco tamen etiam Domine,hunc timorem eile mihi valde neceflarium,& utilem; & ideo inftanter illum a te peto 3 ipflimque ut in me augere, & animae mex im- primere velis, rogo, dicendo cum Pfalmifta : Confige timo- re tuo carnes meas, ajtidiciis enim tuis timui.

P I E L E C T O R,

Similes aliarum virtutum Aclus qmreinfra Sed:. iv, ubipro-- priam fedem habent.

H 4 C a p.

88 PARADISI SECT. I.

C A P. VI.

Contemplatio piiilima

ATTRIBVTORVM DEI,

Ad affeclus & Aclus Virtuofis cliciendos relata :

Ex BLASIO PALMA, Clerico Regtrfari S. Fauli.

PRMFATIQ.

LJcet omnes excellentk , & perfecTtones divim ahfiluu , prout inDeofunt, neque inter fefe , neque a divina effentia , fint re ipfa diflincls. '.fedflntflummum, abfolutiffimum, & flmplkijfimum ens , nihilominus quia nofler imeUeclus ejl nhnUhebes adilias , tit tnfefunt, intelligendas, ideo utitur variU, & diverfis conceptibus, at- quc dtflhiclknibus , & conatur delibare aliquid illarum perfeclio- num : quas deinde folemus vocare Attributa divina, qiu nos tan- qttam excellentias diflinclas ( licet unitijftmas inierfe) attribui- jnus Deo.

Quarum cognitio , quamvis tam altafit ac fublimis , iitmajc tnmundo invenrrinon pojjlt : nihilominus tamenillis quipraclk tllam pojfident , erit excellentiffma Regula ad acquirendas omnt Virtutes, & bonajpirkualia : quia cognkio Dei , & imkatio virtu- tum ejus, cfl noflra perfeclio : ficuti e conira igncratio Dci, eflfom omnis peccati & mtferiarum. Nojfeenhn te , confummata juflkli efl : &fcirejuflkiam & virtutem tuam , radix efi nnmortalttatU , Sap. cap. iy.

Ouare ad norrnam & flmilkudinem acluum virtuoforum , jam pr&mtfjbrum ,etiam paucos quofdam , ex Atiributis divinU colligere vtfumefl , ut devotus Chriflianus pravia hac face pojftt pervenhe ad diciam notitiam & perfeclwnem vk& ; cumjpe tandem confcquetidi completam, & confummatamjufhtiam , qua eflfrukto tpflus Dei in vka Aterna,

E S S E N-

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 8?

I. ESSENTIA DEL

Hm eft vita &terna , nt cognofcant tefolum Deum verum , & quem miftfti, Iefum Chriftum. Ioan. 17.

1. T^ Omine mi , tu es fimpliciflima Eflentia , & ideo JL^ m omni genere perfe&ionum abfolute infinitus ! nec quicquam tibi poteft addi,vel deeile. Incomprehen- ;! fibiiis es refpectu omnium locorum,omnium temporum, omnium voluntatum,& omnium intelligentiarum. Quia tu excedis omnia loca , comprehend&omnes differen- tias temporum , transfcendis omnes mentes , abfbrbes omnia corda hominum Sc Angelorum , quo fit ut tu fo~ kis teipfum digne comprchcndere, mctiri, intelligere, & amarevalcas.

2. Immenfus es implendo , penetrando , eminendo fuper omnes res creatas & creandas : immobilis,indeter- minatus , incircumfcriptus : quia tua infinitate omnes terminos , & fpatia imaginaria infinite tranf cendis. Et ideo natura,operatione, cogitatione,affecl:ibus es immu- tabilis; quia non cadit in te umbra viciflitudinis,mutabi- litatis, fcd in eodem efle, & velle, femper es firmifllmus*

3. iEternus es abfque principio, 8c fine : amplecteris unico punclo , indivifibilis astemitatis , omnem duratio- ncm & differentiam temporum : neque obis aliud tem- pus,quam perfedlillimum Nunc illud, quod tempori fem- per ex sequo refpondet : tibi ipfi es adasquata & perfe- el:ifliraa menfiira acternitatis.

4. Quia igitur , ut firmiflime credo,tam grandis eft , Dominc mi , tua excellcntia : nunc toto meo corde , fumma cum humilitate 8c reverencia , te adoro & vene- ror , & una cum fpirifibus Beatis & juftis , te confiteor efle, qui es : & coram te humi profiratus reverenter me inclinQ,<Sc profundiflima humilitate fubmitto:& quia di-'

H y gnus

9o PARADISI SECT. I.

gntis cs omni amore , te in seternum amabo , integro & fincero amore.

Et prceterea pro gloria tua defidero, ut omnes creatu- rx in seternum te ament , agnofcant, revereantur, hono- rcnt 8c laudent : ideoque ofFero tibi meam vitam , vires , facultates, & quidquid habeo, vel pofTum habere.

j. Infuper gaudeo & delecr.or,quoties c'ogito,te Do- minum efle tam magnum , infinitum , incomprehenfibi- lem, immenfum , immutabilem, asternum , & in te inve- niri omnes perfe&iones praedi&as.

6. Congratulor tibi intimo affecliu cordis, tuam tan- tam Majeftatem , gloriam & beatitudinem, quam pofli- des , & asternum poflefTurus es : ideo convoco omnes creaturas , ut mihi congratulentur , dicendo : Benedhite omnia opera Domini Domino , laudate & fuperexaltate eum infa- cula, &c.

7. Duplici fuperabundo coniblationc, & jubilo,cum fpero & confidero iftud ipfum tuum bonum , futurum aliquando meum : quia illud mihi promififti, promerui- fti , praeparafti , largitus es , per Chriftum , Filium tuum Vnigenitum Sc Redemptorem meum : quo itidem te- cum in aeternum fruar , modo fidelis in amore tuo per- manoam. Atque tum fatiabor, cum apparuerit gloria tua,

I l

POTENTIA.

Apud Deum omriia poffibilia funt. Matth. 19.

1 . /~\ Deus meus omnipotens,tu es illa Potentia,qu33 ^' omnia, quascunque vult, poteft : & qux nullam omnino infirmitatem admittit , neque unquam fatigatur operando : omnia ex nihilo producit,eadem facilitate ad nihilum itidem omnia redudtura, fi velit : nec quidquam illi refiftere poteft, fed omnia ipfi obediunt.

O adoranda, tremenda , & religiofb filentio veneran-

da

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 9i

da Omnipotentia ! Tu Rex feculorum , per te ipfum omnia potes : a te inftituta eft , & dependet omnis po- tentia, omnis vis, fortitudo,induftria & energia omnium rerum. Tu , inquam , omnia ex nihilo creafti, & fuften- taculo tui influxus cadem confervas , & Omnipotentias tua2 manu , quafi fufpenfa tenes, ne in nihilum fuum, un- dc prodiere , recidant. Tu Domine , per te ipfum potes dare , & agere non folum omne illud , quod omnes ho- mines , una cum SS. Angelis animo concipere poffunt , ied etiam omne illud , quod infinita tua fapientia cogita- re poteft : cum omnipotentia tua lit aequalis fapientia: tuce , & aequaliter fe extendat , & diffundat : quia haec fbla eft regula , & menfura illius. Quam enim aliam ha- beat menfuram immenfa Potentia , nifi ipfam Immenfi- tatem ?

2. Complaceo mihi , &gaudeo, Domine , de tanta tua Majeftate & Potentia ; ex cujus confideratione, ro- ^o te , ut profundiflimam reverentiam , &c fubmiflionem erga divinam tuam Majeftatem animo meo imprimere velis. Placet etiam , ut difponas & ftatuas de me , & o- mnibus creaturis , fecundum tuum beneplacitum : quia nemo poteft tibi dicere , cnrficfaris ? omnia tua funt , Sc opera manuum tuarum.

3. Fac , Domine , ut femper prae oculis habeam hanc certiflimam veritatem, nempe, te mihi aflidue pra^fentem effe : & manu tuas omnipotenti32 mihi minitari fulmen ssterna; damnationis, fi mandatis tuis non obtemperem : & ita te nunquam orFendam.

Da infiiper fiduciam , & fecuritatem cordimeoerga te , ne ullum praster te timeam , & ne creatura ulla pofrit me feparare ab amore tuo : nam quid fiint omnes alia? creaturas li tecum conferantur, quam nihil ? vel quid mi- hi mali, fine tua permiflione, pofiunt inferre? quod fi ta- men ab aliqua permittas meaffligi , hoc ipfiim , Domine mi, cedit in meam falutem, & mihi cooperatur ad acqui-

rendam

lentia , quae excogitari

92 PARADISI SECT. I.

rendam vitam aeternam, Et ideo omnem meam rlduciam pono , & repofitam voio in te , Potentiflime Deus , ac : Domine, Amen.

I I I. SAPIENTIA.

ADeo profettacft fapicntia. Eccl. i^

I. f~\ Sapicntiflime Deus , tu cs illafap V-*^ comprehendit omne , quod poteft ignorantia in te nullum habet locum : omnes res fcis , j nec falli potes vel errare 3 quia perfe&ifEme , & diftin- j <ftiffime omnia cognofcis : omnes res praefentes, praeter- itae , futurae, omnes poflibiles, imaginabiles : omnia quae funt , & quae non funt, tibi, Deus meus, funt praelentia , &; in fancto tuo confpedbu pofita.

2. Tu es prototypon , & primarium fignaculum o- mnium rerum : tu puritate , & fubtilitate rXia penetras omnia , intimeque ornnibus inexiftens , apte cunda di£* ponis. Et licet attingas , & penetres a fine ufque ad fi- nem , Sc a fummo ufque ad imum , omnibufque te peni- tiflime infinues, nihilominus minime te cum ulla re con- > fundis aut permif ces ; nec labe vel minima contamina- ris , fed femper in tuapulchritudine , candore , & fince- ritate permanes.

3. Tu es au&or, & artifex : tu exemplar, idea, men- iura , & finis omnium rerum : neque fblum architectiis illarum , quae funt, & acceperunt fuum effe, & fpeciem a te ipfis impreflam, feu vifioiles, feu invifibiles : fed etiam illarum , quae non funt , & per omnipotentiam tuam fie- ri poffunt , utique in infinitum longe plures iis , quse fa- <ftae funt.

4. O Sapientia admirabilis ! haec totam fimul ambit seternitatem , & intra fe totam Immenfitatem capit, to- tam ad fe trahit Infinitatem , omnia in ipfa quoddam ha-

bcnt

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. n

bent aeternum efle, & seternam vitam : Deniquecaret principio & fine , & per omnia eft immutabiiis.

j. Placet mihi Domine , gaudeo, & congratulor tibi. iftam tuam profundiflimam fapientiam , qua fcrutator es- cordium. Si cgo vel parum hanc tuam fapientiam immi- nuere , vel obfcurare poflem , ne agnofceres maln:iam meam , & fcelera mea , non facerem : imo potius vel- lem ipfe deftrui 8c annihilari , quam ut vel unico punclo tua mpientia minueretur. O fapientiflime Domine , ex ifto tuae lucis inexhaufto fonte radium aliquem diffun- de , precor , in mentem meam , ut perfe&e cognof cere poffim pulchritudinem virtutis , 8c turpitudinem pecca- ti : ut hoc fugiam , iilam autem profequar, & magis ma- gifque diligam ; id quod ad gloriam , 8c honorem tuiun ccdat fempiternum. Amcn.

IV. B O N I T A S.

Bontu es tu , Domlne , & in bonitate tua doce mejujli* jicationes tuas. Pfal. n3.

i. "T*\ Omine & Creator omnis boni , tu bonuses, -*-^ non hoc vel illo modo, non in hoc vel illo gene- re bonitatis, fed abfolute, fine principio, & fine ; fine li- mitatione , line modo, nifi eo , quo fine menfura prseoc- cupas , & ample&eris omne bonum.

Tu es ipfa plenitudo & univerfitas boni , cui omnes res, a fuprema fiibftantia creatse , ufque ad materiam nu- dam ac primam , omne fuum bonum acceptum referre dcbcnt.

Tu fimpliciffima eflentia tua , omnem excellentiam , omnem perfedionem , omnem beatitudinem , & omne bonum poflides: nec.Bonitas tua , & perfedio ullum habct limitem aut terminum : eo quod prima ac prima- ria f it , neque ab ullo dependeat.

2. A

5>4 PARADISI SECT. I.

i. A te omnia dulcia trahunt fuam dulcedinem , o- mnia pulchra fuam pulchritudinem , omnia lucida ilium jfplendorem : omnia , quaj vivunt, luam vitam : omnia , quae fentiunt , fuam feniationem : omnia , quce moven- tur , fuum vigorem : omnia intelligentia fuam notitiam , omnia perfetta fuam perfe&ionem : omnia demum qua- licunque modo bona hauriunt f uam bonitatem.

3. Tu magnus es fine quantitate , bonus fine qualita- te , infinitus line numero , formofiis fine figura , setcr- nus fine tempore , immenfus fine loco , diffufiis fine ex- tenfione , perfe&us fine multiplicitate , altiflimus fine fitu.

4. Tu centrum Vniverfi , ad quod naturali pondere res omnes feruntur , in quo omnia conquiefcunt : a quo omnia fuftentantur : intefunt iliecebraa omnis amoris , confummatio omnis defiderii , terminus omnis motio- nis , fatietas omnis appetitus.

Quanta eft hasc vis tuae illius fummx Bonitatis , ad cujus parvi radii fplendorem tanto impetu currit omnis creatura ! dum unaquxque illarum appetit particulare fuum bonum , 8c ad illud totis viribus connititur : quod bonitm nihil aliud eft , quam leve veftigium , & fignum tuae Bonitatis. Hoc omnem creaturam tam potenter mhit : hoc in mundo tantos motus excitat : Quidquid enim in rebus creatis fe movet , agitat , operatur , bonj intuitu movetur & agitur. Si lenis umbra boni tanto, impetu trahit, quanto magis trahet ipfa veritas ? iila, in- quam, pulchritudo & bonitas infinita j clare viia, id eft, tu ipie, Domine, dulciflimum &; f ummum bonum ?

j. Trahe mentem meam ad te, 6 immenla pulchritu- do , eamque ad te , fuper omncs res creatas , vinculo in- diffolubili , & ligamento asterni amoris adftringe. Quid quaeram & dcfiderabo extra te , qui cs plenitudo omnis boni : fons , finis , fuavitas , vis & medulla omnis boni ? Valeant ergo alix res omnes, te femper cogitem, amem ;

ad

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. $>j

ad tc contcndam ; tibi uni adhacrcam : iu te coinmorer : tc laudem , bcnedicam, Sc omnibus viribus animae meae , Sc tota vita mea uni tibi ferviam. Omncs res tranfito- xlx , vcl viles , vel charae mihi fint ; quatenus tux boni- tati congruunt : nulla alia ratione lllas contemnam , vcl acftimem. Pcrfice me , iecundum altiifimum tuumbe- neplacitum, in cogitatione Sc amore tuo : commuta me totum in te iplum , ut unus tecum fpiritus efficiar ; ut jam non mihi , fed tibi vivam. Amen.

V. SANCTITAS.

tson eft fancius , ut eft Dominus. i Reg. 2.

j. T"\ Omine , Deusmeus, Tu diceris fandlus multis *—^ modis. 1 . quia tua Eflentia eft prima radix , & origo omnis fan&itatis , Sc puritatis. 2. quia eft obje- &um , Sc menfura omnisfanclitatis : uno verbo , tu ei principium efficiens , forma , exemplar , Sc finis omnis Iplendoris fanctitatis , qui in creaturis reperitur. Et per te ipfum.fan&us es : per efTentiam tuam : nimirum fau- clttate fundamentali , obje&iva & formali. Tam perfe- &a eft fandtitas tua , ut nihil quidquam ei poflit addi, vei demi ; quia eft fan&itas eflentialis, & univerfalis.

2. Gaudeo Sc complaceo mihi de ifta tua fandita.tc , fonte effentiali omnis pulchritudinis & puritatis : a qua. omnes creaturce intelledualcs fan&itatem. , &c puritatem fuam accipiunt. Hanc fan&itatem propoiuifti nobis imi- tandarn : non vero Poteftatem , non Sapientiam , non altitudinem Majeftatis tuae ; cum dixifti : Sancli eftote , quorium egofanclmfum. ( Levit n.) Non poftulas tamcn a nobis tantam , quantam eminentia fan&itatis tuae re- quirit j ied ejus faltem imaginem quandam : qualem fci- licet cum gratia tua , infirmitas noftrae naturae capere pote-ft.

3. Hanc

t>6 PARADISI SECT. I.

3. Hanc tuam fan&itatem , & puritatem veneror , honoro , amo , & admiror. Vtpote cui omnis reveren- tia, honor & amor debetur. Hxc pi^fentiafua fandi- ficavit , & fan&iricat totum mundum : unde quocum- que me verto , proefentem te confpicio , & ubicjue exi- ftentem te veneror , laudo , honoro , & benedico : tan- quam in facro templo glorias tua:. Singulari tamen mo- do animam meam , quae multo capacior & auguftior eft mundo corporeo ,-ad fimilitudinem Templi , cultui tuo fandificafti , tibique in habitationem confecrafti. & ideo intra me , in penetralibus animse mea; te habitan- tem afpicere valeo : hic in fan&o filentio tecum ipfb converfari , hic tecum delitiari poflum : ibi te placare obfequiis : ibi te adorare : ibi a te iftam fandicatem & puritatem petere : idquejam , Doniine mi , toto cor- de , & omnibus animi mei viribus cupio facere , Sc Im- • petrare.

4. Conabor etiam , Domine, 8c nunc propono, totis viribus fugere omnes impuros , & inordinatos affectus , & omnes maculas anims , quibus templum tibi ianctum violari , & profanari poflet : quia , Domine, f ine dubio, iicut neceffario plurimum diligis tuam fanctitatem , ki 1 neceflario magnopere odifti peccatum , &c omncm im- \ munditiam deteftaris.

7. Deniquetibi, tanquam auctori , fini, regula? & cxemplari omnis fanctitatis, a qua,ad quam & lecundum quam fancrrricantur omnes res in ccelo 8c in terra , tit gloria , benedidio , gratiarum a&io , ab omnibus crea- turis in ccelo £c in terra. Amen.

B E-

DK CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 97

V I. BENIGNITAS.

Jpfe Dominus benignus eft. Luc. 6.

1. T-' V, mi Domine, Bonus diceris ratione perfe-

-*■ dionis naturalis : ratione ianctitatis , 8c ratio-

ne beneflcentise : quae nominari poteft Benignitas : 8c

hxc nihil aliud eft , quam quaedam naturalis tua pro-

'i penfio , tua bona communicandi cum rebus inferiori-

■ bus , & creatis , pro capacitate cujuique.

ii O quam vere benignum te demonftras , Domine ,

c I quia cum nulliiis indigeres , tibique ipll fufficientiili-

v mus eiles , nihilominus ex nihilo res omnes creafti , 6c

ex iuae nullitatis abyflb eduxifti , dando eis eiTentiam ^

formam , pulchritudinem , appetitum boni , fugam ma-

\i , vires , functiones , impetum , motum , fitum , mo-

dum , ordinem , perfe&ionem , 8c terminum : prout

cuique iilarum commodum eft , &c amabile : 8c hoc

Mnonobtuam aliquam commoditatem , vel utilitatem:

\ ied ut ipiis bene eile , 8c pro iua quaequc capacitate

participarent de tuis bonis , guftarentque fruclum tuae

Ibenignitatis. Etideoomnes res te laudant , tacitiique

jvocibustuambenignitatem celebrant. Cali enarrant glo-

\ mm Dei , & opera mamumejus annuntiat firmamentum , .&c.

Pfal.18.

2. Sed in genere noftro humano fecile omnium ex- cellentiilime reiplendet tua Benignitas. Tu ad imagi- nem , 8c iimilitudinem tuam nos creafti , 8c chara&e- re vultus tui nos iignafti : intelle&um , memoriam , 8c voluntatemnobis dedifti, quibus divina? gloriae,j& bea- titudinis tuae capaces.efficimur : divinis iniiiper auxiiiis & ornamentis nos inftruxifti , ut mereremur , 8c con- (equeremur tam pra^ftantia bona. Angelos etiam nobis cuftodes , & re&ores ailignafti : tandem totum mun-

I dum

5>S PARADISI SECT. I.

dum creafti , Sc plurimis bonis inftru&um pro habita- tione &: fblatio nobis donafti. Quid majushisbenefi- ciis ? quid ifta benignitate mirabilius fingi & excogita- ripoteft? maxime cum hasc omnia feceris , uthacra- tione nos perduceres ad fedes cceleftes , participefque j nos tua? beatitudinis faceres. . r |

3. Ergo quantus fumi& quantum pofTum, gratias ti- bi ago , & innumerabiles gratiarum a&iones refero tibi , Domine , pro tam infigni benignitate , & omnes crea- turas invito ad te laudandum , & benedicendura : Bene- dkite omnia opera Dommi Domino : laudate, & fuperexaltate eum infacula , &c.

4. Gaudeo Domine , quod tam benignus fis , & des temetipfum; Sc quafi abjicias ad res viles & infimas ; quod infirma curare , abje&a erigere , humilia extollere gaudeas. Et ubi gravior neceffitas , paupertas , miferia inftat , ibi liberalius opes tuas efFundere , & opem pro- penfius adferre fbleas: id quod proprium eft verse Be- nignitatis.

y. Doleo & pcenitet me , non imitatum fuifie iftam tuam Benignitatem : quia fui fxvus , afper , impius erga proximum meum : nec bona fortunae, vel animi in auxi- lium proximi converti j fed faspius contrarium feci. Ideo nunc toto corde humillime a te veniam peto , & propo- no , te adjuvante iftud inhumanitatis vitium emendare , & efie benignus , fuavis , & amabilis erga omnes , idquc ftudio imitandae divinas t\ix benignitatis.

Quia ab ifta tua benignitate proxime , & immediate provenit amor tuus , & difFunditur in omnes creaturas , quo vis bona tua cum illis efie communia; Quare obfe- cro , velis igne ifto accendere cor meum , ut fiam beni- gnus , & charitate plenus. Amen.

VII. PRO.

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 99

V I I. PROVIDENTIA.

EcceDomine, tu cognovifti omnia novjflima , & an- tiqua. Pfal. 138.

1. V) Rovidentia tua, Domine, gubernat omnia,a fiim-

i- mo coelo ufque ad infimas partes terrae : a fupre- mo fpiritu ufque ad abje&iflimum vermiculum. Haec ab aeterno omnes res cogitavit, concepit, diftinxit,apteque diipolait. Sine lege iftius nihil prorfus oritur , nihil mo- ritur, nihil operatur, movetur, quiefcit.

Hinc omnia , quae carent ratione , tanta cum ratione operantur , & tam ordinate tendunt ad fuum finem : ho- mine excepto, quia dotatus libero arbitrio, ipfbmet abu- tens, iongiflime faepe recedit ab ordine divinas , & parti- cularis tuae Providentise , proponendo fibi alios fines , contrarios illis, quos illa ipfi conftituit.

Nequeideo tamen ab univerfali tua Providentia fc liibducere poteft : cum incidat in juftas pcenas , pecca- to , & peccatoribus decretas : quo fit , ut etiam in im- probis ordo divinae tuae Providentia? mire refpondeat.

2. Vse mihi , qui toties quasfivi f ubducere me a pa- terna tua Providentia , & vivere volui fecundum im- prudensmeumjudicium: & ideo dum volui fubterfu-

fere divinae tuae Providentiae manum , quae me duce- at ad vitam , in mille pericula , errores , & peccata, im- pegi : fimulque incurri juftiflimas pcenas , confilio Pro- videntiae tuae miferis peccatoribus conftitutas , ad glo- riam infinitae tuae Iuftitiae : quam , dum ftolide me proripiebam a Benignitate , & Mifericordia tua , vel invitus incurrebam : & , 6 me miferum ! thefauriza- bam mihi pcenas Iuftitiae : & dum fiibtrahere me vole- bamfuavijugodivinorum tuorum praeceptorum , fiib- mittebam me duriflimae fervituti daemoniorum : & dum

I 2 fper-

ioo P A R A D I S I SECT. I.

fpernebam oeterna praemia, promerebar ceternafiipplicia.

O ftultitia , fanguineis lacrymis deploranda ! pceni- tct : ah toto corde me pcenitet : humillimeque a te ve- niam peto.

3 . Obfecro te , Domine , per omnia mirabilia duleif- fim^ Providentiae tux , aufer a me hanc ftultitiam , &c da gratiam , qua femper ante oculos geram tuam illam Providentiam : ut quidquid profpcri vel adverfi accide- rit mihi , ab ipfa mihi provcnire intelligam , idque de manutuapro magno beneficio accipiam. Haecmeafit in adverfis prima confolatio. Haec in terroribus inge- neret mihi fiduciam , in periculis fecuritatem , in ar- duis fortitudinem ; in rebus adverfis patientiam , in per- turbationibus tranquiilitatem : animi in futurorumex- fpedatione quietem. Hoec auferat a me omnem fblici- tudinem , ut a fola benignitate Providentiae tuas fecurus dependeam. Haec dirigat omnes res meas , illafque gu- bernet ufque in flnem , prout novit expedire ad gloriam tuam , & meam falutem. Quibufcunque mediis uti vo- luerit , profperis, an adverfis : honore an ignominia, in- famia an bona fama : abundantia , an penuria : infirmi- tate, an fanitate : vita , an morte : nihii recufb , nihil re- pudio : quidquid elegerit ipfa , id re<fliflimum 8c confiil- tiflimum judico , & ut gratiflimum exofculor.

Hoc unicum enixum meum defiderium & votum eft , voloque , ut femper fit , facere , dicere , cogitare , mi Domine^ ficuti tu judicas utilius effe ad gloriam tuam , & meam falutem , ut in omni oeternitate te contempler, admirer , amem , honorem , laudem , benedicam , in omnibus rebus , & fuper ornnia. Amen.

VIII. MI<

DE.CVLTV & ADOR. SS.TR.IN. 101

VIII. . M I S E R I C O R D I A.

Mifericordia Domini plena efl terru. Pfal. 32.

1. \ >f Ifericordiflime Domine , tu illa immenfa Mi-

i- V J. fericordia es , quse excedit infinite omnem mi-

feriam , & malitiam noftram. Primum enim , tu edu-

; xifti me cx nihili tenebris , & dedifti mihi vitam , & no-

i bilcm naturam , fa&am ad imaginem tuam , & cum ea

maxima ornamenta , intelligentiam , judicium , ratio-

nem , memoriam , voluntatcm , contulifti. Deinde ab

humili ftatu naturae elevafti me ad fublimem ftatum

gratiae , adoptando me in filium tuum. Prasterea pri-

mis duobus ftatibus alium nobiliilimum adjunxifti , ni-

mirum ftatum glorias : nam multo perfe&iora , Sc ex-

cellentiora funt dona gloriae , quam gratiae. Ad hunc

gradum immcnfa tua bonitas , &c mifericordia me de-

iiinavit.

Quare , 6 anima mea, fi obtinuifti fecundum gradum, fatage ,'ut evadas etiam ad hunc tertium : praeiertim quia habes tot praefidia & adminicula ad coniequendam tan- tam felicitatem : ut funt fan&iilima Sacramenta, relicta , & acquiiita nobis a Chrifto Ieiu , Domino noftro : qui etiam , pro complemento & cumulo omnium bcneficio- rum ian&iflimum Sacramcntum pretiofi corporis , 8c Sanguinis fui nobis reliquit.

2,. Ah Domine , illumina cor meum , ut poflim co- gnofcere immenfam mifericordiam tuam , cognitamque magni faciani , & habeam femper ante oculos , uti du- cem&rcgulam; donec miferae hujus vitae vinculisex- pediar , & anima mea obftricr,a tantae benevolentiae ne- xibus & tam cxquiiitis beneficiis , corref pondcat , to- to corde te amando , totam fe dedicando , fan&oque tuo fervitio & honori fe mancipando.

I 3 Ofer-

io2 P A R A D I S I S E C T. I.

O ferviam tibi , Deus meus, tota vita mea : nihil aliud cogitem , quam facere , quod fit ad gloriam tuam , & ad eandem tanquam ad fcopum optatiffimum omnes meae actiones , vires , dotes tum naturae tum gratiae di- rigantur. Aliud vires meae tum corporis, tum animi non intendant, fpe&ent, quaerant , quam facere fan&iifimam voluntatem tuam. Et 6 utinam aliqua faltem ex parte correfpondeam infinito tuo amori , quo me femper pro- fecutus fuifti , ut tam magno benefa&ori non fim omni- no ingratus.

3 . Benedic anima mea Domino , & omnia , qu& intra mefunt , nomini fantlo ejus.

Benedic anima mea Domino , & mli oblmfci omnes retributio- nes ejus.

Qui propitiatur omnibus iniqtutatibus tuit : Qm fanat omnes Infrmitates tuas.

Qui redimit de interitu vitam tuam : Quj coronat te in miferi- cordia & miferationibiu.

Qm replet in bonis deftderium tuum, &fic renovabitur, ut aqui- Ujuventus tua.

Benedicite fimiliter mecum Domino omnes Angeli , & Archangeli : & vos omnes Principatus , & Potefta- tes , omnes Virtutes & Dominationes , omnes Throni , Cherubim & Seraphim : Benedicite , inquam, & lauda- te , & iterum fine fine laudate communem Dominum noftrum : quia fecit nobifcum non fecundum iniquita- tes noftras , fed fecundum magnam & Paternam miferi- cordiam fuam. Laudate illum Cceli , Terra , Mare , & omnia , qu£ in eis funt , laudent & fuperexaltenteum in fxcula. Detur ergo Deo gloria ab omni creatura : bene- dicat , & gratias agat Domino , omnis creatura in omni locoDominationisejus: & hoc fiat in faecula faeculo- rum. Amcn.

IX. IV*

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 103

I X. I V S T I T I A.

luftitiaplena eft dextera tua. Pfal. 47. Qui$ novit poteftatem m tu& , aut pr& timore tuo iram tuam dinumerare ? Pfal. 89.

:. \T Vllus, Domine , digne poteft exprimere magni- i^ tudinem , & multitudinem fuppliciorum , quae peccatoribus praeparafti ; & affignafti olim perferenda , per omnipotentiam tuam. Sicut mifericordia tua eft infinita , ita infinitaeft juftitia tua ; quae infmitis modis nonfblum in futuro^faeculo , fed etiam in ifto, quod pro- prium eft mifericordia? , contra peccatores manifeftabi- tur : ut omnes difcant te timere , & qui benignitate fua- viflimi Patris non moventur , faltem feveritate ]uftiffimi Iudicis terreantur , qui non finet malum ullurri impuni- tum , neque bonum uilum irremuneratum abire : quia apudte noneft acceptio perfonarum, cum fisjuftifli- musjudex.

2. Deledat me, Domine, placetque mihi ha?c tua ju- ftitia , qua fi vel tantillum poffem te privare , ne pofles punire peccata mea, non facerem : imo proteftor, fi ma- litia mea , duritia , & obftinatione nollem converti ad poenitentiam : atque adeo fi induratus , impcenitens , defperatus mori vellem ( quod grande malum 6 Deus meus , procul averte) Si tamen eo ufque defiperem , ex hac hora proteftor , &volo, utjuftitia tualocum ha- beat , mittatque me ad aeterna fupplicia : ut quia volun- taria , & falutifera pcenitentia nolui glorificare miferi- cordiam tuam , faltem in tormentis glorificem juftkiam tuam.

3 . Sed , 6 mi dulciffime Domine , dum ago hanc vi- tatn , poiTum per gratiam tuam provocare a tribunali Iuftitiae tuae : ad tribunal Mifericordiae tuae: Sc ideo hac

I 4 hora,

io4 PARADISI SECT. I. hora, pro femper , magna fiducia , Domine , toto corcle, tota anima , totis viribus mifericordiam tuam appello, teque obiecro per Iefum Chriftum Filium tuum , ut ignofcas mihi peccata mea ; ne horrendo Iuftitiae tuac I tribunali reus fiftar. San&e promitto , me in pofterum, \ cum divino auxiliotuo, emendare velle vitammeam, & vivere , ut decet iervum bonum : ut per veram pce- nitentiam , iuavius & dulcius tua miiericordia gloriiice- tur. Amen.

X.

FINIS VLTIMVS.

Jgo jum », & u , primipium , & fini* , diiit Domimts Deiis, Apoc. i.

i. f~\ Vemadmodum tu, Dominemi, esprima, V^ & fuprema cauia efficiens rerum omnium , ita pariter es ultimus finis earundem : ac pra^cipue crea- turas rationalis. Vnde oportet me longe a creaturis ani- mo recedere, nullamque in eis fpem collocare; quia permultum me impediunt , quo minus ad feliccm illum, &Z ultimum meum finem perveniam , propter quem tu me creafti : qui es verum , unicum , & iuramum bonum meum.

i. Vnde nihil mihi magiscurse ac cordi efle debet , quam ut conjungar , tibi viiione, amore, gaudio ; in qua unione coniiftit & meum iummurn bonum , & iumma tui gloria. Quare omnes delec"fcationes, & illecebras hu- jusvitas, in comparatione hujusmaximi boninonniii ut meras iordes & ftercora arbitror. Et ex hoc momen- to temporis dirigo omnes meas cogitationes , opera , Sc defideria ad hunc finem ; neque fatigabor , aut defiftam, donec ad eundem perveniam.

3. Verum quia ex me ipfb non fum idoneus ad tam magnum bonurn 3 adte, 6 miiericordiflime Deus , re-

curro j

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 10;

curro -, ut per 'immenfam bonitatem , qua creafti mun- dum , & factus es homo , & propter homines fponte te morti fubdidifti, perque alia infinita beneficia mihi prae- ftita ; Sc per aeternum beneplacitum tuum , quo me gra- tis ad tam fublime faftigium gloriae praedcftinafti -s noli occludere mihi fontem tam profufae beneficentiaerquam- vis ego fim ingratiflimus, & negligentiflimus, dum tem- pus habeo operandi bonum : fed hoc ipfum potius tuam benignitatem incitet, ut tanto magis me adjuves, ac pro- regas , quanto ego f um infirmior. Recordare , obfecro, finis , ad quem ab seterno me deftinafti , ne irritum fit in, me fandiitimum confilium, ac defiderium tuum.

4. Illumina mentem meam lumine fancti Spiritus tui , quo dire&ore , poflim perfede cognofcere vanita- tem hujus mundi , & pericula , quae in ipfo latent , de- prehendam. Ex altera vero parte intelligam quoque ma- gnitudinem , excellentiam , fuavitatem immenfbrum bo- norum , quae mihi in te ipfo praeparafti : pro quibus toto corde tibi gratias ago , & omni vanitati lubens re- nuncio.

y. Fac, miDomine, utmens mea aliud non cogi- tet , nec quicquam intelle&ui meo firmiter imprimatur, quam hic Vltimus Finis : ut fpretis per omnia omnibus caducis , & temporalibus , me protinus elevem ad aman- das res asternas , & hunc felicem & ultimum meum fi- nem defiderandum.

Nunquam deficiant mca bona defideria , nec cefient fiifpiria , vel gemitus pro illa felici Patria j neque ego unquam cefTem pugnare contra meipflim , quemadmo- dum etiam nunc propono facere , donec perveniam ad ftadii hujus metam , quando omnes San&i requiefcent in te fummo Bono & ultimo Fine per vifionem, & amo- rem, & ineffabilem confolationem -} cum pervenerint ad confummationem fux intentionis , ac impletionem defi- derii tam optati Sc expedati 5 nimirum ultimi finis , &

I y fummi

io<T P A R A D I S I S E C T. I.

ftimmi Boni : pro quo tam heroice decertaverunt , ufque ad gloriofillimam vi&oriam. Amen.

CONCLVSIO

Amorofi Pa&i cum Deo.

TAndem , dulciflime mi Domine , quia cognofco te efle unicum meum bonum, fummam meam felicita- tem, & beatitudinem , nullo pa&o committere debeo ut fenarer a te : f ed magis curandum mihi omni ftudio , ut tibi femper ar&illime conjun&us permaneam. Quare defidero, & operam dabo, ne momentum ullum tempo- lis praetereat , quo non confirmem ea, quae ha&enus an- notavi , & conftitui. Et ut hoc aflequi poflim , cupio nunc , qua poffum reverentia & humilitate , cum tua di- vina majeftate inire pa&um, & perpetuo faedere fancire, ut quemadmodum , quoad vixero , nunquam ceflabo re- fpirare : ita nunquam ceffem in te Credere , te Amare, te Laudare, Gratias tibi agere , me OfFerre j me tibi Re- {ignare, in te Sperare, Gaudere ; & abhorrere a mundo, velut a pefte -3 habere Zelum honoris tui , & falutis ani- marum : te Timere , me Humiliare, poenitentiam agere, fan&a Proponere, & Amare proximum meum. Caftita- tem , Paupertatem , Obedientiam colere, & petere a te, quae fiipra petivi. Prasterea te cognofcere , adorare, Te- que Deum Infinitum, Immenfum, Immutabilem, iEter- num , Omnipotentem , Sapientem , Bonum , Sandum, Benignum , Providum , Mifericordem , Iuftum , & ulti- mum noftrum Finem , confiteri. Atque hanc prorfus cfle nunc mentem meam , fumma cum animi demiflione coram D. T. Majeftate , & tota ccelefti curia proteftor, quod cupiam toto corde , tota illa virtute , puritate in- tentionis , & efficacia , qua maxima pofTum , omnia ifta obfervare , quae fupra notavi , & dixi. Idque toties quo- ties refpiravero : & quoties ad aliquem hujufmodi aclum

tibi

DE CVLTV & ADOR. SS.TRIN. 107 tibi placentem ac gratum mentem convertero. Accipe Domine illum nunc : & pro illo , & pro omni tempore. Atque hoc animi mei defiderium ratum confirmatum- que fit , gratiofiflimo beneplacito tuo in aeternum. Amen.

C A P. VII.

HYMNI RHYTHMICI

de Sanctiflima Trinitate.

T) Rofitentes Vnitatem -■■ VeneremurTrinitatem 'Pari reverentia. ;Tres perfbnas aflerentes, 'Perfbnali differentes

A fe differentia. Hasc dicuntur relative, Cum fint unum fiibftanti- ve;

Non tria principia.

Sive dicas tres, vel tria ;

Simplex tamen eft ufia ,

Non triplex eflentia. Simplex efle,fimplex pofle: Simplex velle, fimplex nof- fej

Cun&a fiint fimplicia. Non unius quam duarum, Sive trium perfbnarum

Minor efficacia. Pater , Verbum , Sacrum

Flamen, Deusunusj fedhitamen

Habent quaedam propria. Yna VirtuSjUnum Nurnen ,

Vnus fplendor , unum lu* men,

Cun&a fiint hic paria. Patri Natus eft aequalis , Nec hoc tollit perfbnalis

Amborum diftin&io. Patri Compar, Filioque ; Spiritalis ab utroque

Procedit connexio. Non humana ratione Capi pofTunt hx perfbnas ;

Nec harum difcretio. Non hic ordo temporalis , Non hic fitus aut localis

Rerum circumfcriptio. Nil in Deo praeter Deum , Nulla caufla praster eum ,

Qui cauflat cauflalia. Digne loqui de perfbnis , Vim tranicendit rationis 5

Superat ingenia. Quid fit gigni,quid procef-

fiis, Nefcit homo , licet grefliis

Tentet per {ublimia.

' Quif-

xo8 P A R AD I

Quiiquis credit non fefti

net; Et a via non declinet , • Abiens per devia. Servet fidem , formet mo

res , Nec defle&at ad errores,

S I SECT. I.

Credat quod Ecclefia. Vt in una jam moramur , Sic in una moriamur Fidei conftantia. ■ Trinas iit laus Vnitati , Sit & iimpk-e Trinitati , Coaeterna gloria. Amen.

H Y.M NVS RHYTHMICVS DE SANCTO SPIRITV.

QVi procedis abutro- que Genitore, Genitoquc

S p i R i t v s paraclite : Redde linguas eloquentes , Scd accende primum men- tes

Charitatis fomite. Tu procedens a duobus , Coasqualis es ambobus ,

In nullo diiparitas. Par majeftas peribnarum ; Par poteftas iingularum ;

Et communis Deitas. Auior Patris, Fiiiique , Par amborum, & utrique -

Gloriaconiimilis. Ccelos,imples,terras foves, Mare domas, cuncl:a moves

Permanens immobilis. Tu commutas Elementa , Per te iuam Sacramenta

Prasftant efficaciam. Tu malignam vim repellis ;

Tu fubvertis & rcfellis

Hoftium nequitiam. Te docente nil obfcurum ; Te praeiente nil impurum ;

Cunda funt iplendentia; Gloriatur mens jucunda ; Per te iana ; per te munda

Gaudet confcientia. Quando venis,corda lenis ; Quando iubis,atra3 nubis

EfTugit obfcuritas. Sacer ignis pedus uris , Non comburis , ied a curis

Eruis, dumviiitas. Mentes prius imperitas , Et lbpitas, 8c oblitas

Erudis & excitas. Cor ad fidem facit pro-

num, Ori muto reddit ibnum

Manans a te claritas. O quam felix , quam feftiva Dies, in qua primitiva

Conditur Eccleiia ! 4 Vivoc

D£ CVLTV& ADOR. SS.TRIN. 109

Vivx funt primitize , Nalccntis Ecclefia?

Tria plebis millia. Panes lcgis primitivi Vna flunt adoptivi

Fide dao Popnli. Nempe duos unum fecit , Cum duobus fe proefecit

Lapis caput anguli. Tu perverfos corde vitas , Sed fynceros mente ditas

Dona fapientise. Veritatem notam facis ; Et oftendis viam pacis :

Semjtasjuftitise. Dat liquorem Helifius , Largum fundit roremDeus,

Vbi vafa vacua. Vtres novi non vetufti Sunt capaces novi mufti ;

Nil falubre, nil ferenum , Nihil dulce, nihil plenum

Sine tua gratia. Tu caslefte condimentum , Medicamen & unguentum, Aquas ditans elementum

Virtute myfterii. Nova fa&a creatura , Te laudamus mente pura j Jsx prius ex natum ,

Gratise nunc filii. O qui datores &donum, Tu qui condis omne bo- num,

Mentis dona gaudium. Tange corda , terge for-

des, Vinclo pacis , fac concor- des,

Adfis ad praefidium.

Tu fac corda congrua. Sicut poft aicenfum Chrifti Non hoc mufto vel liquore, Rudes linguis imbuifti Non hoc fumus digni rore Variis Difcipulos ;

Si difcordes moribus. In obfcuris vel divifis San&a nequit paraclifis

Habitare cordibus. Confblator alme veni : Linguas rege, corda leni. Nihil fellis vel veneni

Tui fert praefentia.

Sic nos vife ; fic dignare Diflidentes congregare

Vna fide populos. Demum mortis ab hac val-«

le, Duc ad vitam re&o callc

Laetos de victoria. VbiPatris,ubiTui,

Nil jucundum , nil amce- Et aeterni Verbi frui

num

Mereamur gloria,Amen.

F I N I S S E C T. I.

E L E-

III ELECTIS ET DILECTIS

TRIVMPHANTIS

ECCLESIi

C I V I B V S,

DEI DOMESTICIS.

Qui Reduces ab Exilio mundi , jam Patria fruimini.

Qui STVDIO VIRTVTIS ftrenue decurfo , jam Bravivm accepiftis.

Qui Regnvm Coelorvm violenti rapuiftis ,

Et jam laetamini, ficut vi&ores capta praeda.

Qui ami&i ftolis albis , Agnvm fequimini quo- cunque ierit.

TRANSIISTIS PER IGNEM & AQVAM;

Iam introdu&i eftis in refrigerium.

FLENTES OLIM MISISTIS SEMINA

VESTRA;

Nunc cum exultatione portatis manipulos veftros.

ESVRIISTIS & SITIVISTIS IVSTITIAM;

Nunc fatiamini ab ubertate Domus Dei.

P A V-

112

PAVPERES SPIRITV RELIQVI* STIS OMNIA,-

lamgrandiufiira centuplum accepiftis ;

FIDELES OLIM SERVI & OECO- N O M I;

Nunc conftituti fiiper omnia Bona Domini , in terra viventium.

OLIM PARVI IN OCVLIS VESTRIS; ET VILES SECVLO;

Nunc honorati nimis ; Sc confortatus eft principatus vefter.

EMENSI ESTIS HOC TEMPESTVO- SVM SECVLI MAREi

Iam portum felices tenetis.

fcevobis SECVRI; denobis SOLLICITI.

Ita fperare jubet Amoru nexm , Qui in Chrifto connedit

Militantis & Triumpbantis Ecclefiae cives.

TV O IESV REX, & CORONA SANCTORVM ANNVE.

JBeati qui habitant in Domo tua Domine !

In fecula feculorum laudabunt te.

SECTIO

«3

SECTIO II.

De cultu & venerationc Sanctorum cum Cliriflo regnantium in ccelis.

PRO FERIA SECVNDA.

C a p. L

Colloquium inter chriftum ejr hominem , quo tradituf modus cjr Praxis colendi Sanclos.

H O M o.

QVam dile&a tabernacula tua Domine virtutum ! concupifeit & defieit anima mea in atria tua* Dum enim contempior felicitatem Elec~torum tuorum , qui nunc tecum epulantur in regno tuo , & in- ebriantur ab ubertate domus tuoe , & torrente voluptatis tuae potantur ; fitit etiam anima mea ad te Deum foitem vivum , quando veniam & apparebo ante faciem Dei ? Taedetanimam meam vitae meae totmiieriis & dolori- bus ptenae. Quis dabit mihi pennas , iieut columbae , & volabo,& requieicam ? Melior enim eft dies una in atriis tuis iiiper millia. Heu mihi, quia incolatus meus prolon- gatus eft. Infelix ego homo,quis me liberabit de corpore mortis hujus ? Cupio dilTblvi & eile tecum , mi Chrifte Iefu. O quam beati , qui habitant in domo tua Domi- ne ! in faecula faeeulorum laudabunt te.

Christvs. Suftine adhuc modicum , mi homo ; & ut fecurius iftuc pervenias , prius viam difce , qua ad gloriam pervenerunt San&i& Amicimei, obfervaeo- zum veftigia , fi vis ad eandem metam pervenire. Qup- rum praemia deledant te , vide ne labores & certami- na recufes. Nemo coronabitur , nifi qui legitime certa- verit. Nonne opoituit illos, imb 8c meipfum laborare Sc pati -2 & fic intrare in gloriam ? Et ecce Ele&is meis

K, quo-

ii4 P AR ADIS I S E C T. II.

quoque inter iftas carnis milerias vita in patientia , mors in defiderio fuit , fedverbis& exemplomeo probedi- dicerant , quod regnum ccelorum vim pateretur, & vio- lenti raperent illud. Magna utique bona iiint , quae prae- paravi diligentibus me , & mirum alicui videri poterit, li non nifi Amicis meis ftrenue laborantibus & bonum certamen certantibus illa donem ?

Nec tu privaberis hifce bonis , fi ambules , ficut illi , in innocentia , & adfcenfiones difponas in corde tuo , in valle ifta lacrymarum , in loco , quem pofuit tibi primi parentis,& tua ipfius iniquitas. Sed noli timere,Ego te- cum fum , prote&or tuus j ego ante te ibo , & gloriofbs terras humiliabo. Qui fan&is adfui , tibi non deero : & dabo tibi benedidHonem , ut eas de virtute in virtutem , donec cum Ele&is meis videas Deum Deorum in Sion , & inebrieris ab ubertate domus meae.

H o m o. Beatus homo , quem tu erudieris Domine , & de lege tua°docueris eum. Doce me,qu32fo,facere vo- luntatem tuam -, particcps enim & ego efle cupio om- nium timentium te, & cuftodientium mandata tua.

Christvs. Haec eft voluntas mea , fan&iflcatio tua j fan&us efto , quoniam ego fandtus fum, a quo om- nes San6ti hauferunt , quidquid in ipfis iandtitatis fuit. PofTem ego quidem me unum , uti abfblutum omnis vir- tutis & perfe&ionis exemplar, tibi proponerej ego enim fiun Via , Veritas , & Vita. Ego fum oftium , per me fi quis intraverit , falvabitur. Sed perutile tibi fuerit , ele- ftos meos,fratres tuos, carnis infirmitate tui fimiles, qui tamen per gratiam meam mundum; carnem,Satanamque ftrenue vicerunt , intueri ; cum forte non videatur adeo mirum f i in operibus meis inveniatur eximia & fingula- ris perfe&io; & rara omnis gratiae ac virtutis excellentia; cum plenitudo divinitatis habitet in me corporaliter. Id vero non poteris non mirari , fi San&os videas in fragili carne non fecundum carnem vixiile , fed perdidiile, f aiu-

tari

DE CVLTV & VENER. SANGT. 115-

tari odio fui , animas fuas in hoc mundo , ut in vitam aeternam cuftodirent eas.

I. Laudatio Sanflornm.

Inprimis ergo frequenter audi , lege, meditare, & ad- mirare San&orum gefta , lauda ipfbrum virtutes , id eft , Conftantiam, Patientiam, Fortitudinem ; extolle Cafti- tatem, & Abftinentiam; praedica Obedientiam, Pauper- tatem, mundique contemptum : quet in eis virtutum in- fignia, tot potentia; & bonitatis meae miracula praedicas.

Si igitur vis honorare Amicos meos in gloria mecum regnantes, aut quemlibet e San&is Patronum tibi magis. diledum colere;fi gratum illis defideras obfequium prae- ftare; lauda Deum,agens illi gratias,quod San&um N.ab aeterno fibi elegit amicum; quod illum praedeftinavit,vo- cavit,juftiricavit, & demum gloriflcavit; quod gratiam , & virtutes inf udit, quod tot bene agendi occafiones ob- tulit, quod inter tot tentationes, mtidias, laqueos & pe- ricula praefentis vitae protexit ; quod perfeverare dedit in finem ; & nunc eum in ccelis tanta gloria & honore co- ronet. Denique quod eorum exemplo vos commoneat , &excitet,ut ad fimile praemium,& bravium,foi'titer pu- gnando contendatis.

Et hinc non eft cur timeas , ne forte per San&orum laudes quidquam derogetur laudi & gloriae meae. Qijia non potes eorum laudare virtutes , quin me laudes , au- cr.orem omnis virtutis & gratiae ; iine me enim nihil potuerunt facere; ego dedi velle & perficere. Omnis er- go Sanclrorum laus ad me velut fontem redit , ego vitis , ipfi palmites erant,nullum fru&um a femetipf is ferre po- tuiffent , nifi in vite manfiflent. Vnde dum illis merce- dem dono, non tam ipfbrum opera bona, quam mea do- na corono.

Verum hoc ipfi femper agnoverunt ingenue ; nihilfe habere,quod non acceperint.&quamvis facerent omnia,

K z fafli

u6 P AR AD I S I S E C T. II.

faffi tamen funt fervos fe inutiles efle ; unde ncc vane gloriati flint , fed nomini meo femper dabant gloriam. hoc tu adverte , & imitare ; fic vere laudabis San&os , & Deum in San&is fuis.

H o M o. Mihi autem nimis honorificati funt Amici tui Deus, nimis confortatus cft principatUs eorum. Quis enim digne valeat laudare Sandtos tuos ? perftringit eo- rum majeftas & gloria oculos meos , qui fulgent coram te, quafi fplendor firmamenti, Sc quot ccelum ftellis, tot virtucibus lucent. Verc mirabiiis es, Domine,in San&is tuis. Laudo , & gloririco te pro immenfa pietate tua ,

3uia tam large praevenifti cos in benedidionibus dulce- inis, pofuifti in capite eorum coronam de lapide pretio- fb , gloria & honore coronafti eos Domine.

1 1. Invocatio Sttnttorum.

Christvs. Ad Sandrorum quoque laudem , & gloriam fpe&at, ut invocentur in auxilium, & in nccefli- tate vos protegant. Eft quidem tantummodo ex me auxi- lium tuum -} nec eft in alio aliquo falus, quam in Nomine meo : fcd hoc gratuito concefli Eledis meis, ut, cum mi- hi rideliter,& toto corde fervierint,facilior & promptior lim ad opem & gratiam praeftandam his, quorum caufam apud me Sandi,id cft, intimi amici mei velut IntercefTo- res & Patroni fufceperint.Iungitur enimEcclefiaTrium- phans Militanti in vinculo charitatis -, Sc articulus de communione Sanclorum , quam vos indies in Symbolo profitcri fbletis, admonet vos, quam utiliter Sandos im- ploretis 8c honoretis , quos ego tantopere honoravi. Quoties cgo retraxi flagella mea de populo ; quoties Re- gnis, Provinciis , Civitatibus peperci propter fervos &c ele&os meos , qui fteterunt clamantes ad me , ut averte- rentiram meam. Etfi tantumvaluit deprecatio Iufto- rum,cum degerent in carne tot miferiis & defedibus ob- noxii , quid non poterit, cum extraomnem naturae cor-

ruptxo-

DE CVLTV & VENER. SANCT. 117

1'iiptionem pofiti , velut familiares &c Aulici mei degunt mecum felices in regno meo ? tanto utique ad commife- rendum proniores,quo propiores fa&i funt ipfi fontimi- lericordiae: & quo verius agnofcunt veftras miferias.Ne- que cnim beata iila Patria charitatem eorum abftulit, fed auxit. Sunt illi quidem jam in portu , at vos in mari flu- ctuantes & naufragantes vident : implorati autem a vo- bis , protinus recurrunt ad me , ut ego fuccurram , nec aequum eft ut confundam faciem eorum , aut quidquam denegem eis.

H o m o. Dulcia fiint hasc eloquia tua Domine , ego cnim indignus peccator , fed opis indigus , faepe nefcio quofugiam, dumpeccatis multis fbrdidus non audeo comparere in confpe&u tuo. Sed nunc veniam confiden- itius , fub umbra Dile&orum tuorum , ut quod meis non pofTum, placentium tibi meritis, precibufque confequar. O utinam particeps ego fim omnium timentium te , 5y cuftodientium mandata tua.

III. Inntatio Santtorum.

C h r 1 s t v s. Verum fcito,mi homo,quia fruftra lau-

dat & invocat Sandos,qui imitari non curat. San&orum

enim vita tibi casterifque Fidelibus meis norma vivendi

eft. Ad eandem enim metam tenditis , & cur non ean-

dem quoque viam tenetis ? An forte vitam petitis, & via

1 pergitis , cujus noviflima ducunt ad mortem ? O quam

I multi funt inter eos , qui gerunt nomen & infignia mea y

i quibus iblemne eft cum Divite illo veftiri purpura 6c

j byfTo, epulari quotidie fplendide , omnem vitam in flsii-

f ciis agere, & nihilominus Lazarimortem fbrtemque au-

1 dader fibi promittere ? qui cum impio Balaam nequiter

I vivunt, &c nihilominus ftultifTimo voto. ncjyiilima optant

Sandorum fimilia. Quid dementius ? Qubmodo exigere

' audent, quod non meruerunt ? quomodo metere volunt,

quod non ieminarunt?quid?an cum operariis meis,qui in

vinea mea portarunt pondus diei &z ceftum,mercedcm pe-

K 3 tunt

n8 PARADISI SECT.II.

tunt illi, qui ftertendo , ludendo, edendo, ducunt in bo- nis dies fiios ? Serviunt mundo & carni , &arae mer- cedem repetunt ? quid magis praepofterum ? mihi qui- dem difpenfatio a Patre meo credita eft, fed ut fblis ope- rariis mercedem tribuam. nam quae feminaverit homo hsec & metet ; qui feminat in carne fua , de carne metet & corruptionem ; & qui feminat in fpiritu , de fpiritu metet vitam seternam.

Tu vero , 6 homo , intuere fideles operarios meos , in quibus vera perfe&io & religio refuliit. Illi fervierunt mihi in fame & fiti , in frigore & nuditate , irt labore & fatigatione, in vigiliis & jejuniis ; in orationibus Sc me- ditationibus fan&is ; in perfecutionibus & opprobriis multis. Qiranrfrequentes , & ferventes erant illi in ex- cercitiis piis : quia inviclum ab oratione fpiritum nun- quam relaxabartt. Quam rigida abftinentia domabant corpora fua ! quam follicita cuftodia adverfus omnem concupifcentias impetum fefe munire ftudebant ! hxc confiderami homo, &.vide, quam modicum fit, & pene nihil , quod tu agis ; quid eft vita tua, fi illis fuerit com- parata, cum quibus coronari deCderas ?

H o m o. Opcruit confufio faciem meam , Domine Deus meus,quia tam difTimilis faftus fum fratribus meis, & peregrinus filiis Matris meae,Ecclefio2. Heu quomodo apparebo irt confpecftntuo , in conciiio Iuftorum , tanta charitate ardentium ? /Illi curn timore & tremore opera- bantur falut.em iuam. Alius verebatur omma opera f ua , lciens quod non parceres delinquenru Alius caftigabat corpus fuum & in {ervitutem.redigebat,ne cnm aliis prae- dicaret, ipfe reprobus fieret, Alius, etfi fanctus ab utero matris fuae, feceflit infolftudrnem, ut faciliiisfervaret in- nocentiam. Non veftiebatur mollibus , fed de pilis ca- melorum tegcbat lumbos fuos .; &nonnrfi mcl fylveftre cum locuftis fumebat incibum. Alii m jcjunio & oratio- ne Deo fervfebant omnibus:;diebus rkx fific; Inlege

Pq-

DE CVLTV & VENER. SANGT. 119

Domini omnis eorum voluntas & voluptas erat,hoc illis praecipuum in omni vita,aut cum Deo,aut de Deo loqui. O quantus San&orum fervor ! O zelus ferviendi Deo ! O quam mirabilis fuifti in San&is tuis Domine !

Chr istvs. Non immerito tu quidem , mi ho- mo , miraris magnalia virtutis meae , & Sanclrorum glo- rioia certamina praedicas ; fed jam gloria eorum non fine confufione tua. Ecce enim San&i homines erant fimiles tui, paffibiles , mortales, fragiles , nec fortitudo lapidum fortitudo eorum : nec caro eorum aenea erat. Sed ex eo- dem luto formati , eadem infirmitate carnis circumdati erantjficut & tu. Senferunt & illi legem in membris fuis repugnantem legi mentis fiiae. Mundus illos quoque graviter perfecutus eft. Nec mitior illis Satanas , quam tibi, imo multo infenfior fuit. Et tamen vide quam for- titer fteterint in bello. Quomodo urgebat eos charitas mea ! requiem non indulgebant corpori fuo , & fugiebat fbmnus ab oculis eorum : cum timore & tremore opera- bantur falutem fiiam : fbliciti ambulabant coram me , ut uni mihi placerent. Ita ibant de virtute in virtutem : crefcebatque eorum femita, quafi lux fplendens ufque ad perfe&am diem. Ecce hi fimt qui venerunt ex magna tri- bulatione. Hi ludibria & verbera experti,infuper & vin- cula & carceres , lapidati funt, fedi funt, tentati funt, in occifione gladii mortui fiint ; circuierunt in melotis , in pellibus caprinis, egentes, anguftiati, &c. & his omnibus aeterna gloria digna iliis vifa eft, ad quam per tot labores i& certarruna contenderent , pro qua tibi fubinde oratio paulo longior , brevis inedia , aut levis mortificatio dura nimis & molefta videtur.

Sed quaere nunc ex Apoftolo meo Paulo, an illum pi- geatlaborum, quos pro me pertulit , quod caftigaverit carnemfiiam, & in fervitutem redegerit , quodtoties virgis, tot plagis casfus fit jquod totpericula, tot aerum- nas, terra marique pafTus fit -3 quod plus omnibus labora-

K 4 verit,

i2o P A R AD IS I S E C T. II.

verit, quod angelum Satance,id eft,ftimulum carnis, (me ita difponente ad falutem ejus) permoleftum fenferit ? quin gloriabatur etiam tunc in infirmitatibus fiiis , & fpe futuri leniebat moleftiam prasfentium malorum : Sciebat enim non efle condignas paffiones hujus temporis ad fu- turam gloriam: nam momentaneum &; leve tribulationis hujus ceternum gloriae pondus operatur in vobis. Vnde nec fames , nec nuditas , nec mors , nec ulla creatura poterant iilum feparare a charitate mea , quin bonum certamen certaret, fidem fervaret, curfum confummaret, & fic repofitam fibi coronam juftitise exfpe&aret.

Qusere etiam , fi lubet , ex Martyre meo Laurentio , an ilium pceniteat modico temporis f patio corpus fub- jeciile tormentis , & igni torrendum dedifle. Eccejam mille & plures anni lapfi fimt , quod unius tantum diei Sc noctis laboribus cum inseftimabili gloria fruitur. 8c quot adhric annorum millia , quot mifiium myriades fii- perfunt , quibus eadem perfruetur ? Similiter converte te ad omnes San&os , 8c videbis , quia nemo fme certa- mme coronatus eft , nemo fe non certaffe vellet. femi- narunt omnes in lacrymis , & ideo jam in exultatione metunt. laborarunt modicum , & invenerunt fibi mul- tam requiem. tranfierunt per ignem & aquam , & fie edudti f unt in refrigerium. Abfterfi ego omnem lacry- mam ab oculis eorum , & jam non erit amplius neque ludus ' neque clamor , nec ullus dolor , quoniam prio- ra tranfierunt. Si ergo illi fic glorificaverunt Deum m corpoie fuo , & calicem falutaris acceperunt , quid tu retribues Domino , pro omnibus qu32 retribuit tibi ? Eadem certe te infignivi imaginej eodem fanguinete redemi , & vocavi in eandem hsereditatem incorrupti- bilem , & seternam , confervatam in ccelfs. Vt quid er- go non potes cum his findis bibere calicem meum ? Et tamen cum iilis vis effe confbrs regni mei , vis cum his coronari & dividere fpolia,quibufcum pugnare non vis ?

DE CVLTV & VENER. SANCT. 121 H o m o. Mifer ego pofitus a longc anhelo , & fiifpi- ro. Excitant me , fateor , Sanclorum prielia : dele&ant & premia : Trahunt exempla ad imitandum. Velle qui- dem adjacet mihi, perficere autem non invenio : memo- rare quaeib , Domine , quas mea iiibftantia : nonne ven- tus eft vita mea ? Quid potero miler ego , niii tu operi manuum tuarum dexteram porrexeris ? Tu es virtus & corona San&orum omnium. Te cooperante tam miran- da geflerunt Amici tui. Tu quoque praeveni me gratia tua, Sc adjuvando profequere. Omnia pofmm in te , qui me confortas. Deduc me Domine in femitam mandato- rum tuorum,quam ipfi San&i tam alacriter cucurrerunt, quia tu dilatabas cor eorum , ut per illorum veftigia ve- niam ad te , & una cum San&is tuis laudem te , & adhs- ream tibi in omni aeternitate.

Christvs. Confide, mi homo : E20 Sanctis meis certamen forte dedi, ut vincerent, & difcerent quoniam omnium fortior cft patientia. Tecum vero nunc mitius agitur. Nec enim eft cur putes ad hoc requiri tempus perfecutionis. Pie vivere volenti , non facile deerit per- (ecutio. Tu faltem in panris proba conflicl:ibus , quam virilitcr ftare poflis in majori certamine.

Ecce Apoftoli mei reliquerunt omnia , & fecuti fiint mej tu faltem aftedum relinquc, &fibona hujusvi- •zx arHuant , noli cor apponere. Maityres fanguinem |[uum fundere, & mori pro nominemeo nondubita- bant : tibi vero non dico , morere , pone vitam , vince Tyrannos , aut fanguinem pro me funde : fed mortifica membra tua quae fiint fuper terram. Carnis defideria re- prime. Abnega temetiplum. Eftopatiens, humilis,man- (uetus. Ne reddas malum pro malo. Ori tuo pone cufto- diam , fepi aures tuas fpinis. Averte ocuios tuos , ne vi- deant vanitatem. Reconciliare fratrituo. Frange eiu- rienti panem tuum. An hasc & fimilia gravia tibi erunt ? Non potes ferre mortem ? Fer faltem patienter contu-

K 5" meliam,

122 P A R A D I S I S E C T. II.

meliam , aut levem injuriam. Nondum uique ad iangui- nem reftitifti , uti tot Martyrurn meorum millia. Ecce ipfae juvenculse & tenellas Virgines iexum & aetatem fli- perant, & conculcato mundo, carne , ac dcemone, devi- d:is quoquc Tyrannis , iilibata mente , ac corpore ad ve- xiilurn crucis evolant ; & tu non poteris caftigare cor- pustuum, & in fervitutem redigere ? Sed fuaviter vi- vendo,& delicate nutriendo iervum,id eft, corpus tuum, fperas tam moili, ac lata via, te recta ire in ccelum. Age, non eft hsec via San&orum. Surge qui dormis , & ego illuminabo te. Non eft abbreviata manus mea. Ego qui San&is adfui, tibi non deero : fi tu ipie non deiis tibi. -Itaque ferventer San&os lauda, frequenter invoca ; dili- genter imitare. Ego, ut iilorum , fic & ero merces tua magna nimis.

C A P. II.

DE CVLTV ET VENERATIONEj

SS. Jngelorum , ejr pr^cipue Angeli Cu- ftodis , Admonitio.

PRtcipuo devotionis cultu fanclos Angelos veneraripar eft. id a nobis tum excelkns natura Angelicd dignitas ; tum fingularit ecrum in nos amor & beneficiapoftulant. Sunt enim creaturx no- biliflima , Jpiritalesfubftantia : Aulici Dei , & femper vident fa < ciem Patris qui in ccelis eft. Nequehoc tamen, ait S. Bern. mi- nifterium evacuat pietatis : qui ccelos incolunt , terras non deipiciunt. Omnes enim adminiftratorii Spiritus iunt , mifli in minifterium propter eos qui haereditatem capiunt falutis. Serm. 2. de S. Vittor.

Diiigunt nempe concives fuos , inquit S. Auguft. per quos fuas ruinae fciiTuras reftaurari exipe&ant. ideoque magna cura & vigilantias ftudio adfunt nobis : omnibus horis & locis fuccurrentes, & providentes neceilitatibus

noftris.

DE CVLTV & VENER. SANCT. 123 rioftris. Ambulant enim nobifcum in omnibus viis no- ftris ; intrant , & exennt nobiicum , attente confide- rantes , quam pie, quam honefte, in medio prava? natio- iis converfemur.

Adjuvant laborantes , protegunt quiefcentes, hortan- :ur pugnantes, eoronant vincentes, congaudent gauden- :ibus , & compatiuntur patientibus. Quoties bene agi- tius, gaudent Angeli, & triftantiir Dsmones. Quoties a Dono deviamus , Diabolum laetificamus , & Angelos fuo ^audio defraudamus , &c. S. Augufl. in Soliloq. cap. 2.7.

Siwulari vero reverentia Angelos nojiros Tutelares , quibus man- iavit Deus de nobu , ut cuftodiant nos in oninibus viis nojiris , co- ere & obfervare debemus : & fiepius in illis Dei laudare clemen- tam, qui tam fideh fortique frxftde unumquemque adverjus ma- •ignihoftisinftdtas , & tam vam prafentis viu pencula commu- ztvit.

Geterum gratijjimtts Angelu & nobis utilijjlmus cultus erit ; Pu- enttam illorum femper , & ubiqtte revereri. Prklare Bemardus : [n quovis angulo , An.gelo tuo reverentiam habe. Tune mdeas illo prcefente , quod me vidente non auderes ? in ?£ Quihabitat. Serni. 3.

Porro vifum efi fapientibm /nihilefficacm malis obfiftere cotia- ibtts quamfi qttu virigravis intuitum , fola mam mente ftbi propo- met. Sed quem pudet hominis Ethnici verbis Clrriftianum coni- Mlare , huncpude^t ifto minuspium vjderi. Accipe, inquit, uti- em & falutarem claufulam, quam te affigere animo volo. Aliquis v 1 R b o n v s (Talu utique Angelus cuftos ) nobis ;ligendus eft , ac femper ante oculos habendus , ut fic :anquam illo fpe&ante vivamus 5 & omnia tanquam il~

0 vidente faciamas. :'Magna pars peccatorum tollitur ,

1 peccaturis teftis adfiftat. Aliquem habeat animus , }uem vereatur , -cajus au&oritate etiam fecretum iuurn an&ius faciat. O felicem illum , qui non adus tantum , ed & cogitatus emendat.

ltaqtte Iwjus moniti memor , lutelaris tui duclum ddigenter

obfir-

ines ;

124 PARADISI SECT.II. ebferva, & prompte fequere. Sapius pcr diem ; in periculis & tenU tionibits femper illum invoca , utprotegat te fideli cufiodia , omt grejjus tuos dirigat , aclus projperet , occafiones malas , & pericuU fubmovcat : hoftium fraudes & infidias avertat.

Itapiis viris in more pofitum fuifje legimus , qui ad cmne nego- tium angelico fe prcefidio munire ftudebant , nonproprios tantum cu- ftodes Angelos invocare foliti , fed eos quoque , quibufcum cauffafalu- tis , pacis , aut divintt glork traclandum erat. Vnde & Angelos Re- gnorum, Vrovinciarum , Civitatum, Locorum , & pufides folicite implorabant. Exempla habes , ( ut alios omittam ) in S.Francifco Xaverio. Turiell. lib. 6. vit. c.f. in S. Abyfio ; Cepar. lib.2. vit. c. 3. in Vetro Fabro. Orland. Hift. Soc. lib. 3.11. 29. , tS. Francifcus quamfuerit devotus erga S. Michaelem, vide Bon^v. in vit. cap. 9. Hosimitare, & deprehendes arcanum hoc effe , j fed ejjicax ad res felicius agendas , ad multa pericula declinandtt \ frjfidium.

l r t a n 1 m

D E SANCTIS ANGELIS.

Ex Sacra Scrtptura collec~l<&.

KYrie eleison. Chrifte eleiibn. Kyrie eleiibn. Chriftc audi nos.

Pater de caeiis Devs, miierere nobis. Fili Redemptor mundi Deus, miierere nobis. Spiritus S. Deus, miierere nobis. S. Trinitas unus Deus, miierere nobis. S. Michael princeps cceleftis exercitus , Qui pradium magnum in coelo cum Dra-

cone commiiifti , Qui Draconem cum Angelis apoftatis de \ o

ccelo projecifti , j g ibid.

Quicum Diabolo diiputans y decorpore [f.lud.Epift.

Moyii altercatus es. j * Deut . ult.

S. Ga-

Dan. 10.

O

£ Apoc. 12.

DE CVLTV & VENER. SANCT.

>. Gabriel , qui Danieli divinam vifionem

patefecifti , ^ui cum Azaria & fbciis ejus in fornacem

defccndens , flammam ignis excuffifti , Qfti Zachariae Ioannis ortum & miniftc-

rium prasnunciafti , ^uj mimis a Deo ad Mariam in Naza-

reth , Incarnationis Verbi Dci nuncius

extitifti. >. Raphael unus e feptem fpiritibus qui

adfiftunt ante Dominum , ^ui Tobiam Iuniorem fidus viae comes

falvum duxifti , ^ui dasmonium a Sara depulifti , Qui Tobiae feniori vifum reftituifti. 5. Seraphine , qui ignito carbone os Ifaias

purgafti ; 5. Cherubine , qui ad cuftodiendam viam ^

ligni vitae conftitutus fuifti , ^ui fuper fblium Dei excelfum & eleva-

tum ftatis , ^ui jugiter Deo , San&us , Sandus , San-

&us, concinitis , I^ui ab Abraham habitu peregrinorum

hoipitio fufcepti eftis , ^ui Sodomitas caecitate percufliftis , Qui Loth cum fuis , de medio impiorum

eduxiftis , ^ui Abraham cognita ejus obedientia , ab

immolatione unici Filii revocafti , Qui per fcalam Iacob afcendiftis & de-

fcendiftis , ^ui cum Iacob luctatus , eum in femore

percuflifti , Qui Iacob de cun&is malis eruifti ,

125-

D.tn. 3. Litc. r.

2 Ibid. ro

% Tob. 12.

o

Y>' Tob. 5*. Tob. S. Tob. 12.

^ ifa. 6.

Gen. 3.

ifm. 6.

rt

n *S Gen. 18.

3 Gen. 1 9.

o cr

ribid. Gen. 22. Gen. 28.

Gen. 32. Gen. 48. Qui

ii6 PARADISI SECT.

Qui Domos Ifraelitarum pertranfiens, pri-" I

mogenita jEgyptiorum percuflifti , Qui Ilraelitas ex ./Egypto per mare ru-

brum , & defertum in terram promif-

iionis deduxifti , Qui Moii legem Dei tradidiftis , Qui Balaam cum aiina ad maledicendum

Iiraelitis pergenti reftitifti , Pnnceps exercitus Domini , qui in auxi-

lium Iofue miiTus fuifti , Qui ob peccatum Davidis ieptuaginta mil-

lia virorum de populo peftilentia per-

cuflifti , Qui Danieli in lacum Leonum cibum pro-

curafti , Qui una no&e in caftris AfTyriorum cen-

tum oAoginta quinque hominum mil-

lia peremifti , Qui Heliodorum thefauros templi rapere

volentem acriter caftigaftis , Quilofeph trepidum ad conjugium Ma-

ria; Virginis animafti , Qui Chrifti Nativitatem Paftoribus an-

nunciafti , Qui nato Salvatore gloriam Deo , & pa-

cem hominibus gratulando decantaftis , Qui Ioieph de fuga cum puero I e s v &

Matre ejus in iiLgyptum monuifti , Qui Chrifto in deferto,poft depulium tcn-

tatorem, miniftraftis , Qui Chriftum in agonia pofitum confor-

tafti, Qui lapidem a iepulcro Chrifti revolvi-

fti> Qui juxta iepulcrum Chrifti m albis fedcn-.

II.

Exod. 12.

Exod. i\. &c.

Aclor. 7.

NWW.22.

lof.f.

o o ~ 21^.24.

Dan. 14.

^§.4^.19,

2.Mach.$. Matth. r. Luc& 1.

O

Ht P rt

O

o

p o

55" Matth. 2.

Ibid.

Matth. 4.

Luu 22.

Matt. 28,

tes

DE CVLTV & VENER. SANCT.

tes,Chriftum redivivum mulieribus prce-'

dicaftis , ^ui Chrifto in coelos afcendente ejus Di-

fcipulis apparuiftis , ^ui Apoftolos e carcere edu&os palam m

templo ftatuifti , ^ui Petrum e vinculis Sc manu Herodis

mirabiliter liberafti , Qui Herodem divinos honores ufurpan-

tem percuflifti , ^ui Lazarum in finum Abrahae deporta-

ftis, • Qui hominum curam & cuftodiamaDeo

mandatam accepiftis , ^ui femper faciem Patris, qui in ccelis eft,

videtis , ^ui fuper uno peccatore pcenitentiam a-

gente gaudetis , Adminiftratorii fpiritus qui capientibus

haereditatem falutis in minifterium mifli

eftis , Vliniftri Dei,qui facitis voluntatem ejus , ^ui Cornelio Centurioni per Petrum fa-

lutis monita procurafti , ^ui orantium preces ad Deum defertis, ^ui cum Chrifto in majeftate fiia ad judi-

cium procedente venturi eftis , ^ui ad fupremum tribunal totum mun-

dum tuba citabitis , ^ui Ele&os in fine feculi congregaturi

eftis , !^ui de Chrifti regno omnia fcandala col-

ligetis , ^ui malos de medio juftorum feparabitis , Dmnes fan&i beatoru Spirituum Ordines,

127

loan. 20.

Aftor. 1.

Aftor.

S-

0

»1

O

Aflor.

12.

Ibid.

3 O

5»

LllU .

16.

Pfal. 90.

Matt.

18.

f^LUCdif.

Hebr. r.

q Vfal.i 02,

o Aftor. io,-

"5 1ob.i\.&

p Attor. 10.

a"Matt.2$.

1 Tbeff.fr

Matt. 24.

lbid. Matt. 1 3.

Acun-

ia3 P A R A D I S I S E C T. II.

A cunctis periculis per SS. Angelos tuos, libera nos Do-

mine. Ab infidiis Diaboli per SS. Angelos tuos,libera nos Do-

mine. A pefte, fame, & bello per SS. Angelos , libera nos Do-

mine. A fubitanea & improvifa morte per SS. Angelos , libera

nosDomine. Peccatores, te rogamus audi nos. Per SS. Angelos tuos, te rogamus audi nos. Vt nobis parcas, te rogamus audi nos. Vt Eccleiiam tuam regere & coniervare digneris , te ro-

gamus audi nos. Vt Reipub. Chriftiana? pacem & unitatem largiri digne-

ris, te rogamus audi nos. Vt omnibus fideiibus defunctis requiem aeternam dona-

re digneris, te rogamus audi nos. Agnus Dei, &c. Pater Nofter.

Pfalmus ex variis VfalmU.

LAudate Dominum de ccelis : laudate eum in ex- celrls.

Laudate eumomnes S. Angeli ejus: laudateeumo- mnes virtutesejus.

Benedicite Dominum omnes Angcli ejus: potentes virtute , facientes verbum illius , ad audiendam vocem iermonum ejus.

Benedicite Domino omnes virtutes ejus : miniftri e- jus, qui facitis voluntatcm ejus.

Benedic anima mea Domino : 8c noli oblivifci omnes retributionesejus.

Qui redimit de interitu vitam tuam: qui coronat te ul mifericordia Sc miieracionibus.

Quoniam Angelis luis mandavit de te : ut cuftodiant te in omnibus viis tuis.

In

DE CVLTV & VENER. SANCT. isu>

In manibus portabunt te : ne forte offendas ad lapi-. dem pedem tuiun.

Super afpidem & bafilifcum ambulabis : &c conculca- bis leonCm &tiraconem.

Immittit Angelus Domini in circuitu timentium eum; & eripiet eos. Gloria Patri. £. In confpecr.u Angelorum pfallam tibi Deus meus. g*. Adorabo ad templumfan&um tuum , & confitebor inomini tuo Domine.

^. Domine exaudi orationem meam. y.. Et clamor meus ad te veniat.

oremus.

DEus, qui miro ordine Angelorum miniftcria homi- numque difpenfas : concede propitius , ut a quibus ribi miniftrantibus in coelo femper afliftitur , ab his 111 :erra vita noftra muiiiatur. Per Dominum noftrum.

Oratio ad S. Mkhaelem Arcbanqelum.

OSan&e Michael Archangele , coeleftis militia? Princeps , qui femper ftas in adjutoriumpopulo Dei, & pradiatus es cum magno Dracone , Serpente anr iquo, eumque proje.cifti de ccelo, & Eccleiiam Dei for- :iter propugnas , ut portae inferi npn poflint praevalere adverfus eam ; Oro te ex intimo corde , ut & mihi adfis in hocdirficili Scancipiti praslio , quod mihi fragili Sy inermi creaturae cum eodem hofte gerendum eft.

Tu efto mecum , 6 Princeps fortif.Iime , ut fuperbo Draconi , quem tu virtute divina glorioie vicifti , quem- que Chriftus fiipremus Rex nofter , m afTumpta noftra rtatura proftravit , fortiter refiftere , eique feliciter pra- valere poflim ; &c ita de hofte triumphans una tecum , & cum fan&is Angelis jugiter laudem Dei clementiam , qui quidem Angeiis malis poft peccati ruinam, jufto judicio negavit rnjfericordiam a nobis tamen homi-

L nibus

j3o PARADISI SECT. II. nibus poft lapfum , tam mifericorditer refurgere dedit ad gratiam.

Oratio ad S. Angelum Cuflodem.

OBiecro te Angelice fpiritus , Cuftos ac Tutor meus fidelis , ut me cuftodiae ac prote&ioni tuae ex divina bonitate commiffum, in via pacis, proiperitatis 8c falutis , hodie femperque dirigas ; atque ab omni fpiritu malo, gravique tentatione defendas;

Nofti enim dulciffime Cuftos , quia conditus fum ad Dei ipfius noftri Creatoris imaginem ;■ redemptus quo- que pretio tam magno , id eft, Chrifti fanguine, de pote- ftate Satanae : Tibi vero Dei providentia in curam Sc tutelam traditus. Et quorfum haec omnia ? nifi , ut non perderet hoftis invidia, quem tanta circumdat Dei boni- tas & clementia.

Adflfte tu ergo mihi fideli cuftodia , ne fruftrentur iri me tanta divinae bonitatis infignia. Rogo te chariflime Angele, per amorem clementiffimi Dei,quo,caeteris An- gelis reprobis de faftigio felicitatis fuae per fuperbiam icorruentibus , tu una cum bonis in gratia & gloria fer- Vatuses; Precor, inquam, ut&ego te favente&ju- vante fentiam efficax Dei auxilium , quo ferver a lapfu & periculis, in gratia vero, bonifque operibus, & Dei crea- toris mei cultu & amore conftans permaneam ; donec ad vifionemejus in ccelefti patria perveniam, eumque una tecum & Sandis omnibus laudem per omnia faecu- la. Amen.

Alia brevis, ad S. Angelum Cufiodem.

OAngeleDei, quicuftos esmei, me tibi commiA fiim pietate fuperna, hac die, vel notte^ hora, illumina, cuftodi, rege & guberna.

t. Angelis fiiis Deus mandavit de te. Jjt. Vt cuftodiant te in omnibus viis tuis.

i Omni-

DE CVLTV & VENER. SANCT. i3r

OMnipotens xterne Deus , qui me licet indignum ad imaginem tuam creafti , & Angelum tuum ian- <9:um ad mei cuftodiam deputafti , da mihi fervo tuo , il- lius du&u & cuftodia malorum omnium tam animas quam corporis pericula feliciter pertraniire , & poft hu- jus vitae curriculum , cumillo adasterna gaudiaperve- nire. PerDominum.

C A P. III.

De Fatronis e numero Sanclorum eligendis, ejr in- dies pecu/iari devotione colendis.

PAtronum e Sanclorum nttmero certum unumplurefve elige , dtlige , & itnitari flude , per horum manus , omnia tua opera Deo indies offer. Eorum patrocinio te mane & vefteri, &Jkpius m- terdiu , pr&fertim in rebus arduis & adverfis , in periculit & tenta- tionibus commenda. Hos velut arbitros & teftes acTionum tuarum habe-3 fed &dtreclores baberefatage. Valetemm bkquoquemo- nitum Phtbfophi, quod fupra de Angelis allatum eft.

Porrocumfeftos eorum dies Ecclefia celebrat , tunc quoque tu pie 4C devete cltens Patronos tuos peculiari aliquo pietdtis Exercitio ho- norare memento : videlicet pruiiano jejunio ; eleemojyna aliquajpi- rituali vel corporali ; oratione folito dtligentiore -, carnis caftigatio- ne , &c. Sic honorati & conciliati SS. Patroni non deermt futi iltentihus, in necejfitatibus & angufliis.

EXERCITIVM

quotidianum ,

Sett Commendatio fui ad Veum , & fanftos Patronos*

PAter de ccelis Deus, miferere nobis. Fili Redemptor mundi Deus, miferere nobis. Spiritus iancJte Deus, miierere nobis. Sanct.a Trinitas unus Deus, miferere nobis. San&a Maria, ora pro nobis,

L 2 Sancte

«ja P AR AD IS I S E CT. II.

San&e Michael Archangele , ora pro nobis. San&e Angele cuftos , ora pro me > & tuere.

Similiter recenfe, & invoca uteros Patronos tuos. Deinde ora hocy vdfimili modo :

OBLATIO SVI A D D E V M.

ODulciflime Domine Iefu Chrifte ; in unione cha- ritatis qua te asternoPatri tuo commendafti'& ob- tulifti , pro falute noftra in cruce moriens , 8c ad exem- plum trium Magorum , Tibi recens nato tria myftica munera ardenti cordis affeclu offerentium , & in virtute charitatis , qua unquam placuerunt , & fervierunt tibi omnes Sancti & Elecl:i tui, ego indignus peccator offero tibi Deo creatori meo tria munufcula , exigua illa qui- dem , attamen VniTibi mmmo jure debita ; Offero , in- quam, Intelledum, Voluntatem , & Memoriam meam :

Offero Corpus , Animam , & Statum vitse , ad quem me vocare dignatus es.

Omnes Cogitationes, Locutiones, 8c A&iones meas,

AD MAJOREM NOMINIS TVI GLORIAM,

ad meam lalutem , & proximorum asdificationem pure &; plene refero.

Rogo te , clementiflime Iem , ex intimo corde , per vifcera aeternas bonitatis tuse, & per virtutem charitatis a qua clamans ad Patrem tuum , exauditus es pro reve- rentia tua, & per dulcedinem amoris quo tres Magos, & eorum munera tam benevole & clementer fufcepifti. Rogo te per omnem mifericordiam, & bonitatem,quam ab ihitio mundi in hanc ufque horamerga miferos& peccatores oftendifti , ut &me refpicias oculis miferi- cordiae tuse : & gratam habeas iftam licet indignam obla- tionem meam ; 8c fic deinceps me regas efficaci gratia tua , ut ad tuam Gloriam, meam , & Proximo- rum falutem , omnia quas in me , aut circa me funt , diri- ' ... j gantur

DE CVLTV & VENER. SANCT. rjy.

gantur & difponantur. Tibi enim placere, tibi adhaerere dcfiderat anima mea , nunc & in aeternum.

OBLATIO SVI

ad beatam Virgimm,

SAn&a Maria , Mater Dei , & virgo , ego licet indi- gnus, qui lerviam tibi , attamen de materni cordis tui clementia confilus , eligo te hodie coram Angelo meo cuftode , & tota ccelefti curia , in meam Matrem & pe- culiarem Dominam, Patronam , & Advocatam. Firmi- terque propono me deinceps Tibi & Filio tuo fervire velle fideliter , & adhaerere perenniter.

Obiecro te Mater facratiflima,per amorem quo Filius tuus jam moriturus in cruce femetipfum Patri luo , Te vero Difcipulo fuo & hunc viciflim tibi commendavit , ut me lufcipias in curam & tutelam tuam , & adiis mihi inomnibus periculis& anguftiis totius vitae meae ; led prascipue adliftas in hora mortis meae. Amen.

COMMENDATIO

ad SS.Pamnos^

OSan&i Patroni mei , mihi fingulariter electi & di- lecti : Commendo me vobis ex toto corde per amo- rem Domini noftri Iesv Chrifti , &c rogo vos per fin- gularem illam Sc ineffabilem Dei omnipotentis bonita- tem & miiericordiam; qua vos ab aeterno libi elegit ami- cos , & gloriae ac regni iui praedeftinavit haeredes.

Obfecro vos quoque per copiofam illam &refficacem Dei gratiam : qua vos in via,velut vafa mifericordiae pras- muniit & praeparavit ad gloriam. . Vos enim etfi in hac valle mileriae,<5c fragili carne con-> ftituti , attamen induti virtute de ccelo adveriiis omnes hoftes veftros ftetiftis immobiles : nec ullis Mundi in- iidiis , aut camis illeeebris , aut Daemonis artibus a cha-,' ritate Chrifti Ieiii potuiftis ieparari j fed iUi in finem &

L 3 mor-

134 PARADISI S E C T. II.

mortem ufque conftanter adhaefiftis , ideoque velut invi- &i pugiles , nunc cum Chrifto duce veftro regnatis & triumphatis in gloria.

Congaudeo , & congratulor ex animo gloriae Sc fe- licitati veftrae , Deumque laudo , qui vos ita dilexit , &z evexit, 6 fancti Patroni mei j fed interim fufpirat & an- helat , ad Vos gemens ac tremens anima mea , inter tot hoftes, & falutis diicrimina, rogans vos per divinae miie- ricordiae vifcera , & fuprema illa , quibus nunc in ccelis fruimini , gaudia ; ut mei clientis veftri memores apud Altiflimum tanquam Patroni fideles, obtineatis mihi ef- ficacem Dei gratiam, qua & ego fequar veftigia veftra,& fortiter hoftibus meis, Mundo, Carni , ac Daemoni refi- ftam : nec uliis unquam ipibrum iniidiis viribuique iiic- cumbam ; ied Chrifto Salvatori meo in mortem uique exemplo veftro conftanter adhaeream , & fic vitam hanc mortalem inftituam , ut nunc vobis in gratia , & tunc conjungar in gloria , & Deum una vobifcum laudem per omnia iascula. Amen.

COMMENDATIO

E T

O B L A T I O

Ad ftnttos tres WLagos & Reges , quorum facra CorprA religwfe afjervat & colit

AGRIPPINA COLONIA.

OSancli Magi , Reges inclyti , Gentium primitia^, Patroni magnifici, Rogo vos per amorem Domini noftri Iefu Chrifti , quo vos Reges ita dilexit , 8c allexit Rex Regum , ut deiertis fedibus veftris & ipretis lon- ginquae viae periculis & incommodis , veniretis ad vifi- tandum , Sc adorandum cceli terrseque Regem in Beth- lehem natum.

Rogo

DE CVLTV Sc VENER. SANCT. 13 j

Rogo vos per virtutem gratiae fuperna? , qua vos mi- fericorditer praeventi recens natum mundo Salvatorem tam ardenter Sc ftudiofe quaefiviftis ; Sc inventum tam religiofe & reverenter adoraftis ; 8c elufis Herodis im- pii Regis infidiis feliciter in regionem veftram redi- iftis.

Rogo vos per eximias illas virtutes , Fidem , Religio- nem,&; Charitatem veftram, quae tunc in vobis,non ftel- la tantum , oculos , fed magis ipfb Iuftitiae Sole recens orto , mentes veftras illuminante , mirabiliter effulfe- runt. Vos enim , quamvis parvulum infantem , fine ullo ' apparatu regio , in humili tugurio , in vili praefepio, inter jumenta jacentem & vagientem videretis, attamcnut Dominum fupremae majeftatis forti Sc indubia fide a- iignoviftis , & ut Regem Cceli Sc Terrae myfticis veftris muneribus magnifice honoraftis , & ut Deum , ac Crea- torem veftrum intima devotione, in terram procidentes, humiliter adoraftis.

Rogo , inquam , vos per has virtutes veftras , & per amorem , Sc humanitatem , qua vos , & muncra veftra fufcepit Salvator , dum parvulus natus eft nobis ; ut Sc me fufcipiatis in tutelam veftram , Sc obtineatis mihi Tria a Chrifto munera pretiofa , & mihi nimis utilia j Fidem vivam , Spem firmam , Charitatem fervidam. °

Obtinete mihi quoque Tres virtutes fummenecef- farias , virtutem purag Caftitatis , fincerae Humilitatis , Sc verae Pietatis ; ut his velut donis , a Chrifto liberali- ter ego praeventus , viciffim tanto promptius , & gratius offeram illi quantiilacunque bona &donamea; ideft, Thus devotae Orationis ; Myrrham Mortificationis ; Sc Aurum Charitatis , feu bonae operatjonis. Ad majo- xem ejus gloriam , qui eft Rex &cuiorurn immortalis. Amen.

L 4 O R A-

ftff "PARADISI SECT. II.

ORATIONES

ad San&os.

Ex P. Canifio r S. 1. Trecatio de quovis beato Apojloto.

BEnedi&us fis Domine , perennis fons bonorum om- nium , qui fan&os Apoftolos Filii tui primogenitos, ac primos Euangelii praecones , Eccleficeque Chriftiana? columnas ac fundamenta prae San<5tis omnibus delegifti, uteorum falutaribus do&rinis & admirandis operibus fides Catholica apud Iudaeos & Gentes , totoque terra- rum orbe plurimum illuftraretur.

Tuam igitur majeftatem humillime rogo , ut fkut fu- per Apoftolicae confeflionis petram a te mndati , &c per eofHem religionis noftrae principes ad fidei unitatem vo- cati , atque in una Ecclefiae domo congregati manemus : ita non folum Apoftolicam illorum do&rinam & tradi- tionem firmis gratifque animis retineamus , verum etiam fan&am eorum converfationem irreprehenfibiliter vi- vendo fedtemur.

Et cum Chriftiana profeflione ardentem inprimis charitatem,jugemquepatientiam conjungamus. Perle- fum Cliriftum Dominum noftrum.

Intercede pro nobis beate N. Chrifti Apoftole , prae- dicator veritatis atque Martyr , tuifque precibus obtine, ut Catholicae fidei finceritas , variis 6c peregrinis do&ri* iiis exftin&is , in orbe reflorefcat , & ego terminis Apo- ftolicae praedicationis atque traditionis innitens , ea quae vocationi meae congruunt , fbllicite prasftem , nihil au- tem Chrifti amore & Ecclefiae unitate in omni vita anti- quius ducam. Per eundem Iefum Chriftum Dominura noftrum. Amen,

?m*-

DE CVLTV& VENER. SANCT. 137 Precatio de quoltbet ftnclo Chrifti Martyre.

BEnedicam Dominum , tam gloriofum , potentem ac mirabilem in fanclio fiio N.qui tam praeclare in utra- que, tum militante tum triumphante, fulget Ecclefia.

Pretiofa ejus interris vita, pretiofior mors,pretiofifIi- ma ejufciem in ccelis gloria , qua Rex aeternus coronavit militemfuum pro fide atque juftitia ad mortemufque ccrtantem , quia fundatus erat fiipra rlrmam petram , & tanquam aurum in fornace probatum refplenduit.

O invi&um Chrifti athletam , quem non hujus vkx blandimenta, non hoftium infidiae, non fuppliciorum vis aut tortorum immanitas ; non vita, neque mors, aut ulla creatura a charitate, quae eft in Chrifto Iefu,feparare po- tuerunt. O San&e N. ora prc&nobis , ut adverfa omnia , tum nos ipfos, & mortem quoque Dei amore vincamus , utque Chrifti calicem exemplo tuo intrepide bibamus , quitecuma communi Domino in ccelis coronari defi- deramus.

Trecatio ad quemvis S. Confefforem.

DOmine Iefii Chrifte Rex gloriae , & fplendor San- d:orum , gratjas ingentes agimus tibi , qui tot proe- clara lumina, & ardentes quafi faces in Ecclefia,colloca- fti , ut qui in domo tua vivunt , & aliena luce indigent , San&orum tuorum vocibus , monitis , viitutibus, exem- plis & fcriptis paffim illuminentur.

Inter alios vero Confeffores fan&um N. eximie fiib- limafti , multis ut eflet exemplo & patrocinio : cujus & precibus apud te cupimus adjuvari , ut cum tuis Confef- ibribus fidem Catholicam non fblum corde & ore , fed etiam vita & opere perfe&e confiteamur.

Vtquefcientes & facientes Domini voluntatem,in do- mo tua , tamquam accenfa luminaria , undiquaque fplen?

L y dere,

i3ft P A R AD I S I S E C T. II.

dere , & nomen tuum femper glorificare poiHmus. Qiu vivis &c regnas, per omnia f&cula faeculorum. Amen.

Ad quamlibet fanclam Foeminam, pufertim Virgmem.

LAudemus Deum noftrum , qui inter ca?tera poten- tiaefuae miracula etiam in fexu fragili multa &mi- randa patravit ; alias quidem aliis praecellentibus virtu- tum & gratiarum dotibus ornans ; fed praecipue genero- fum & plufquam virilem animum teneris & infirmis va- fculis , prasfertim virginibus, inferens , ut tyranni minas, mortem & tormenta contemnerent , & ad agonem non aliter quam ad delicias & epulas pergerent.

H32C Dei magnalia in te hodie praecipue veneror , 6 dilecliflima Chrifti fponfa , N. & fimul per tantam tibi a Chrifto conceflam gratiam fupplex precor , ut & mihi majorem gratiam Deo placendi , meamque vocationem complendi impetres : Et maxime quidem , ut in vera fide, charitate & patientia indies proficiam ; mundi ille- cebras & carnis voluptates fan£tae continentia?, & abfti- nentis ftudio vincam , nihilque Chrifti jugo fuavius , Sc amore charius fentiam, quoad tecum beata immortalita- te potitus, Deum laudem in faecula.

Precatio ad quemlibet Sanclum, cujufcumque ordinii.

GRatulor tibi ex animo fandte Dei N. quem Rex a> ternus gloria & honore ccelefti mirifice coronavit, &fupremae curise principibus in regno fuo fublimiter aggregavit.

Et quoniam non eft , cur de teipfb fblicitus efle velis aut debeas , noftri & fmtrum curam, quaefb, geras, & in charitate illa quae non excidit , amanter procures quae nobis ad bene beateque vivendum inprimis neceflaria efle nofti.

Succurre interceflione tua in his tantis vitae periculis, & inter hoftes medios conftitutis, ut a maculis expurga-

ti,ad

DE CVLTV & VENER. SANCT. 139

ti , ad vos communemque patriam fecure proficifcamur. Per Iefum Chriftum Dominum noftrum..

Vrecatb ad Sanclos omnes Ecclefia triumpbantis ve- tm acgeneralis.

OMnes Sandi tui , quasfiimus , Domine, nos ubique adjuvent, & interceflione fua ketificent , ut dum eorum merita recolimus , patrocinia fentiamus. Et pa- :cem tuam noftris concede temporibus , & ab Ecclefia tua cun&am repelle nequitiam. Iter , a&us, & volunta- 'tes noftras , & omnium famulorum tuorum , in lalutis tux profperitate difpone. Benefa&oribus noftris fempi- terna bona retribue , & omnibus fidelibus defun&is re-

Ejuiem aeternam concede. Per Dominum noftrum Ie- um Chriftum Filium tuum.

DE FE STIVIT ATIB V S

San&orumriteperagendis , utilis admonitio ex S.Bernardo.

TRiafunt, qu& infeflivitatibus Sanclorum vigilanter confide-* rare debemus ; Auxilium Santti ; Exemplum ejus; Con- fufionem noflram. Auxilium ejus , quia qmpotens in terra, po~ \tentior efl in coelis , ante faciem Domini Deifui. Sienim, dumhic yiveret mifertus efi peccatoribus & oravit pro eis , nunc tanto am- plius, quanto verius agnofctt miferias noflras , orat pronobisVa- trem , quia beata illa Vatria charitatcm ejus non imminuit , fed augmentavit. Neque enim , qma tmpaflibiUs omnino , ideo & in- compaflibilts fattus efl , fed mnc potius induit fibi vifcera mifiricor- du , cum antefontem mifericorXu exiftit.

Debemus etiam axtendere Exemplum ejus, quia quamdium ttrris vifus efl, & cmn bomimbus converfatus e/l, nondeclina- vit neque ad dexteram , neque adfiniflram , fed viam regiam te- nuit, donec veniret ad illum , quidicit, EgofumVia, Veri-. tasj &Vita. Intuenmibumilitatemoperumejus, aucloritatem

xerbo"

i4o PARADISI S E C T. II. rerborum ejus , & titnc vtdebitis , quomodo tam verbo, quam exem- plo luxerit inter homines, qualia nobis vefiigia dereliquerit, ut ambu^ lemus pcr ea, & non erremus in eis.

Sed & diligentiori intuitu confufionem noflram infiiciamus ; quia homo illefimilis nobisfuit ', pafftbilis , ex eodem lutoformatus , ex quo & nos. Ouid ergo ejl , quod non folum difficile , fed & im- pojftbile credimus , utfaciamus opera qmfecit , utfequamur vefiigia ejus ? Confundamur fratres , & contremifcamus ad vocemijiam, ftforte \uc confufio adducat nobis gloriam , fifortegratiamgenerct tiobis timor ifie.

Uomincs ifiifuerunt , qui pr&cejferunt nos , qui tam mirabiliter proceffcruntperviasviu,,ut vix eos homines fuiffc credamus. Sic- trgo in Sanclorumfefiivitatibus & gaudere & confundi debemus : gaudere, quia Vatronos prdmifimus : confundi , quia eos imitart non pojfumus, Serm. in vigil. SS. Petri & Pauli.

C A P. IV.

M O D V S

Recitandi Orationem Dominicam:

Vna cum memoria & veneratione Sanctorvm,

Vater nofier , qut es m ccelis.

OP A t e r jEterne, in cujus domo manfiones mul-» tx funt , ubi locum Ele&is filiis tuis paravit Vni-> genitus tuus ; ad quem poflidendum , jam plurimi ipfa duce feliciter pervenerunt , & nunc revelata facie vi-? dent Te fuaviflimum Patrem fuum. Ecce nos exules Fi- lii Evx , de exilio ad Patriam , imo ad Te Patrem no- ftrum , intimis votis , & fufpiriis anhelamus : idque tan- to ardentius & confidentius , quia fratres noftros olim carnis & naturas conditione nobis fimiles , illuc jam nos praeceflifle novimus ; unde & nos tua gratia per eorum veft-igia, & patrociniaeoperventurosiperamus, Nam

qui

DE CVLTV& VENER. SANCT. 14,

qui tam abundanter replet in bonis defiderium eorum , num & nobis , utpote filiis fliis unam benedi&ionem non refervaverit ? Meritorum quidem & juftitise noftne fiduciam rion habemus : Sed quia copiofa Filii tui Red- mptio nonrelinquit nos meritis inopes , hasctibi pie Pater, inprimis obtendimus. O Pater, refpice in faciem Chrifti tui, in quo tibi bene complacuit.

Et ecce fupplices quoque pro nobis ad thronum glo- i3B tux veniunt ipfi Ele<5ti tui, fratres noftri (unum enim undemque Patrem habemus in Ccelis) jam quidem de ialute fua fecuri , fed de noftra fblliciti. Nam 6c nos iibi cohseredes habere defiderant j & orationibus meritif que iiiis nos ad portum felicitatis provehere fatagunt.

Horum quoque intuitu nos 6 clemens exaudi , qui propter Diledos tuos , Abraham , IfaaC , Iacob , Davi- dcm,&c. nonfemelpropitium & beneficum in alios te fore promilifti. Itaque ante omnia petimus, ut

I. Santtificetur twmen tuum.

Adoramus te fandiffime Deus , quia tibi fbli debetur omnis honor & gloria ; unde & horiorem ac amorem (andi nominis tui per nos femper & ubique dirfiindi ac promoveri rogamus. Omne quod agimus , dicimus, co- gitamus , ad iolius nominis tui gloriam dirigi volumus & optamus.

Ad hoc ficut excitamur exemplo , utinam fic & adju- vemur auxUio fandiflimae Virginis M a r i je , quas ele- &a in Matrem Filii Dei , magnificabat non feipfam , fed Dominum,eo quod refpexiffet humilitatem ancillae fuae ; Sc feciflet iili magna , qui potens eft, & fan&um Nomen ejus.

Itidem nos monent SS. Angeli, quorum uni- cum orficium & ftudium eft , fandificare & laudare no- men Domini. Vnde & indefinenter tibi canunt , Sanclus, Santtus, Sanclus. Nato autem Saivatorejmox gloriam Deo

in

142 P AR AD I S I S E C T. II.

in excelfis concinunt ; fed neque nunc definunt laudarc Deum ; quin & nos ad Deum per lan&a opera fanctiri- candum identidem monitis & inftinctibus fuis exftimu- lant. Sic ergo luceat lux noftra , fic opera pateant , ut qui vident , Deum inde glorificent.

2. Adveniat regnumtuum.

Adoramus te Domine , quia Rex es fummae majefta- tis & potentiae ; &z per Filium fecifti nos haeredes Re- gni tui. Vnde & per preces , lacrymas , gemitus & fu- fpiria SS.Patriarcharvm & Prophe- t A r v m rogamus , ut quemadmodum illi regnum no- vi & iEterni Regis ; Mefliae , inquam , Filii tui Adven- tum in carne tot fufpiriis , & ardentiflimis Votis defide- rarunt ; ut nimirum veniret tandem Rex ille manfuetus, pacificus , Rex gloriae , potens in praelio , defideratus tam diu cun&is Gentibus , fefTurus in fede David Patris fiii , & redempturus Ifrael ( neque enim licebat illis in- gredi in regnum Dei , nifi prius introiret Rex gloriae , aditumque patefaceret : ) fic & nos, patefa&ojamre- gni cceleftis introitu , defideremus ab incolatu hujus fae- culiadregnum majeftatis tuae citius perduci; ubime- lior eft dies una fiiper millia , in tabernaculis peccato- rum. O beati qui habitant in domo tua Domine ! O re- gnum tuum , regnum omnium f aeculorum ! O quando perveniet in nos regnum Dei !

3. Tiat voluntas tuaftcut in coelo , &'mterra.

Adoramus te , Pater fuaviilime, quia non vis, nec po- tes velle , nifi quod juftum , fanctiim, ac falutare eft ; un- de & fiipplices oramus per merita & interceflionem SS. Apostolorvm & Discipvlorvm tuo- rum , ut ficut illi vocati a te , promptiflime voluntati tuae paruerunt , dum ad unius juflionis vocem , mox re- lictis omnibus , te fequuti fimt 5 & dcmum jufli ire itt

mun-

DE CVLTV &VENE R. SANCT. i45

mundum univerfum, ad praedicandum Euangelium, nul- lis difficultatibus aut remoris abfterriti , fufcepemnt o- pus impofitum ; & hoc unum deinceps egcrunt , ut ho- mines docerent facere Voluntatem Dei , & fervare man- data ejus , quorum obfervantia unica eft homini ad falu- tem via ; ita , inquam , fac , ut & nos ftudeamus cogno- fcere , quae fit voluntas Dei bona , beneplacens , & per- fe&a ; cognitam vero perficere ferio curemus ; ne fimus ;ex iis , qui fcientes Dei voluntatem , nec facientes , pla- gis multis fiunt obnoxii.Da quodjubes Domine,& jube quod wis.

4. Tanem nofiruni quotidianum da nobis hodie.

Adoramus te , benigniflime Pater , quia pafcis nos a juventute noftra , & tam corpbri , quam animae paterno affedu neceflaria provides. Vnde & precamur te per merita ac patrocinia SS.Martyrvm tuorum , ut ficut illos in hoc faeculo inter tot preffuras , pcenas , & certamina , cibafti pane lacrymarum in menfura ; fed &faepealuifti eos in fame; velcerte ( quia non in fbld : pane terreno vivit homo ) pane filiorum , id eft, patien- tiae , fpei , verbi tui , & confblationis , pane vitae Sc in- telle&us confirmafti cor eorum , nunc vero vincentibus das edere de ligno vitae , quod eft in medio Paradifi tui. Sic&nobisintotvitaehujusanguftiis & neceflitatibus dare digneris efcam corporis & animae , in tempore op- portuno ; ne deficiamus in via, qua fuftinemus & fequi- mur te. Vtinam aflequamur , & fatiemur cum ipfis nos quoque ab ubertate domus Dei.

y. It dhnitte nobis debita nofira.

Adoramus te, Pater mifericordiflime , quia multus es ad ignofcendum , & praeftabilis fuper malitia. Vnde & iiipplices rogamus te per merita & interceflionem SS. Confessorym tuorum , ut ficut illi vifcera cha-

ritaris

144 PARADISI S E C T. II. ritatis & miiericordiae erga proxiraos nunquam claufa geflerunt; quin omnes offenias &injurias libenter& ultro dimilerunt inimicis fuis -3 oraruut pro perfequenri- bus fe , & benefecerunt his, qui oderunt eos ; fic & nos parati limus ad dimittendum proximis propter te -3 ut tu viciflim facilior fis ad ignofcendum nobis , & propitius £as peccatis noftris } nequeiecundum iniquitates noftras retribuas nobis.

6. Etnenos inducai in tcntationem.

Adoramus te, Pater amantiilime,qui neminem tentas, fed intentator malorum es. Vnde & humillime fupplica- mus permerita Sz orationes SS. Virginvm, ut ficut illae , iicet astate , fexu , ac viribus debiles , attamen virili animo per gratiam tuam omnes tentationes , id eftj Mundi illecebras , Carnis fpurcitias , Daemonis infidias, fortiter & feliciter vicerunt , ita & nobis tua gratia Sc ipfarum interceflione detur, nullis unquam tentationibus cedere ; fed amore tui , viriliter refiftere omnibus , quas nos poffent ieparare abs te , cui fbli adhxrere nobis bo- xium eft , nunc & in aeternum. Interim nihilominus tu Domine proba & tenta nos utrum fmcere diligamus te. Sed ne patere nos tentari fiipra id , quod poifumus ; fed fac cum tentatione proventum & exitum : namiigra- tiam tuam addas : & ridem nobis adaugeas, omnia pote- .rimus in eo, qui nos confortat.

7. Sed libera nos a ma!o.

Adoramus te, Pater mitiflime, quia fblus cs bonus, Sc fummum hominis bonum. Vnde & rogamus per rnerita, preces , & patrocinia Omnium Sanctorvm, Sc Ele&orum tuorum , tecumjam in ccelo regnantium , ut iicut illos ex hac corruptione carriu , in qua fomes omnis maliiu eft , & ex hoc mundo , qui totus in maligno pofitus eft j & a Satana qui incentor malorum eft, liberafti, eoque

perl

DE CVLTV & VENER. SANCT. 14; >erduxifti , ubi liberati ab omni malo , jam feiices fruun- ur omni bono , quod Tu ipie es ; fic & nos ab omni- )us malis &.miieriis erepti , Elecris tuis tandem aggre- ;emur , ubi pariter te Summum & omnebonum-obti- tere , & una cum lan&is in a;ternum laudare poffimus. \men.

ubjunge infine orationem Ecclefix, , qua claudit Pr<cdicationem Vo~ minicam : nam boc loco apprime congnut.

Ibera nos , quaefumus Domine , ab omnibus malis ■*— ' praeteritis , praeientibus, & futuris : & intercedente )eata & glorioia iemper Virgine Dei genitrice Maria , :um beatis Apoftolis tuis Petro & Paulo , atque An- Irea , & omnibus Sanctis , da propitius pacem in diebus loftris : utope miiericordiae tuse adjuti , & a peccato ii- nus iemper liberi, & ab omni perturbatione iecuri. Per :undem Dominum noftrum , &c.

C A P. V.

LITANIiE SANCTORVM

RhythmiciE, &

Varii Hymni Rhjtbmici ad diverfos SS. Eorumfmul Elogiafpaucis compleclentes»

5? Vmme Pater, fan- Carnem , Crucemque iub-

3 deDEvs, ifti

>ator mundi , fa&or meus, Cceli miiTus culmine.

Potens & propitius , Quidquid carnis per rea-

Jalva , precor , creatu- tum

ram , Cor contraxit inquinatum,

'ro qua carnis hanc natu- Tuo lava ianguine.

ram Sancle Spiritvs, be-

Tuus iumpfit Filius. nigne

esv noftram fufcepifti Charitatis urens igne

M « Renes

i+6 P A R A D I S

Renes & praecordia : Mentes , precor , noftras

munda , Et fuperni nos fecunda

Roris abundantia. D e v s Trinus in perfonis, Individuus in donis ,

Vnus in fubftantia , Noftram fac infirmitatem Per Spem , Fidem , Chari- tatem

Tua firmet gratia. O M A r i a fulges Polo J Sed poft Deum praees So- lo;

Nec non Salo Domina , En nos Tibi mancipamus ; Tu fac clemens quod roga- mus ,

Fortes ad certamina. Alma D e i Creatoris , Sed & Rei peccatoris

Mater clementiilima , O fis reis Advocata ; Hinc es Mater 5 & hinc na- ta

P r o l e s ex te maxi- ma: Virgo potens & praeclara , Super omnes Virgo rara ,

Partu Virgo clarior , Corde fimus fac purgato , Quo fit Tibi,quin & Nato

Cultus nofter carior. Mkhad Dux Angelorum.

I S E C T. II.

QuiDraconem de Ccelo- rum

Profligaftifedibus , Ne fuperbi deprimamur , Fac demiffos , ut jungamur

Per te Cceli civibus. Gabriel qui nunciafti , Cum Mariam ialutafti ,

Grandia myftcria , Fac ut toto redamemus. Corde Deum , &lauderiius

Tanta pro clementia. O Eaphael qui Tobia? Ducem te praebebas viae ,

Caeco lucis copiam , En errantem , fer tutelam , En me caecum, fermedew lam:

Eia, fac ut videam. Age Cufios gloriofe , Serve Dei generofe ,

Creatura nobilis , Mei, precor, curam gere , Dux fideiis, & tuere

Prsefens in periculis. San<5ti Seraphim ardentes Per amorem , noftras men- tes

Inflammate fortiter ; Vt ardenter redamemus , Et vobifcum collaudemus

Deum nunc &jugiter. Sandi Cherubim lucentes , Noftras illuftrate mentes

Numinis notitia :

Dei

DE CVLTV & VE

Dei nofle majeftatem ; Sed & noftram vilicatem , Per vos prasftet gratia. Commendate nos 6 Tbro-

v.t

IChrifti plagis, paflioni , Sanguinifque pretio. Donis Iefu fic fruamur , Vt in throno tunc fiftamur

Iudici propitio. O vos Dominationes Veftrss nos Orationes Muniant Dominio. Cedat Satan , Caro , Mun-

dus

tiis, queis ChriftusRex, fpes, pondus , Pars, fors, Sc pofleflio. Precor vos 6 Principatus , Vt qui Princeps nobis na- tus , Datus & in pretium ; Solus in nos dominetur, Mundi Princeps exturbe- tur) Cordis fervans atrium. oteftates opem ferte ; £n quot hoftes nos aperte , Quot occulte vulnerant! Chrifti fudor, & flagella , Cruor , clavi , crux , mors ,

bella.

Perfequentum conterant. 3 Vwtutes vos ccelorum , Vlira terris vi geftorum ?

NER. SANCT. 147

Et fjgnorum prasfides ; Pervosnoftra fuftentetur, Nam fe nixa collabetur

Fiuida maceries, Arcbangeli f limmo Deo Afliftcntes, mihi reo

Ferte patrocinium. Dum tentati f ufpiramus * O 11 per vos fentiamus

Ccelitus auxilium. Ave Ccetus Angelorum Summo Regi Beatorum

Pradens ad obfequia* Reftauranda pro ruina Maiignorum, nos divina

Per vos fervct gratia. Patriarclu & Prepltete Zelum nobis obtiuete ,

Veftra per praeiidia : Vt vobiicum reguftemus , Qua? nunc fola fpe tene- mus ,

Bona cceli grandia. San&i Reges, qui jam nato Regi Regum corde grato

Tria fertis munera. Mentem Thtts det eleva-

tam , Mjrrba carnem caftigatam ,

Aurmn formet opera. O Prxcurfor Chrifti , ma-

gnus Paftor a te di&us Agnus ,

Mundi tollit crimina. Hoc Paftore fac regamur , M z ' Do-

14S P A R A D I S

Doncc hic pcregrinamur ,

Exules a Patria. Avc Iofepb iponie digne Matris Virginis benignas ,

Cuftofque caftiilime. Lunae iplendor atque So-

lis, AmorSponfe nos&Pro- lis

Fac acccndat intime. Vetre Claviger Ccclorum , Et Patrone peccatorum ,

Chrifti clarus gratia , Fac nos vere pcenitentes ; Vt quod noftras fcedat mentes

Lavet pcenitentia. Taule Vas ele&ionis , Quantis te replevit donis

Mira Dei pietas ! Ora Chrifti per amorem , "Nenos mortisin errorem

Mundi trahat vanitas. Fac Andrea qui iubifti , Vt iidelis fervus Chrifti ,

Cruccm cupidiilime , ISIobis abfit gloriari , INiii Cruce ialutari ,

In cma ialus anima?. O loannes Chrifti care , Cui Mater iine pare

Datur in cuftodiam , . I^Iortis , precor , in agone Te cum Matre mecum pone

I S E C T. II.

Hoftis contra furiam. O Iacobe qui bibifti , Velut conlors Ree;ni Chri- fti, Paflionis calicem : Fac ut expers mentis va-

nx , Toto corde Chriftianse

Sequar vitas tramitem. Ccetus vos Apofiolorum , Terne Duces,&; Ccelorum

Clara luminaria , Chriftum , precor , cxo-

ratc ; Vt nos pari charitate Trahat ad cceleftia. Euge Stephane beate , Martyr Chrifto confecra- te, Primus rubens ianguine, Fac amore nos ferventes , Et adveriis non cedentes ,

Promptos hofti parcere. -Fortis pugil 6 Latirenti , Qucm nil movit vis tor- menti , Ncc Tyranni feritas ; Quce te fecit fic invi&um , Vt nos armet ad confli- &um Fortis , ut mors , chari- tas O Vincenti qui vicifti , Et invitlus jam cepifti Prjemia vincentium ,

Dcs

DE CVLTV & VENER. SANCT. 149

Des invictum robiir mcn- Tibi mens , fed omni meile ti : Dulcius cloquium :

Noftra quoque mens mite-

fcat, lcfus illi fac dulceicat

Omne luper gaudiurji. Euge turba Conf([orum Fide viva, zelo morum ,

Chriftiflagrans munere , Ope veftra dum iovemur , Et nos Chriftum prorite- mur

Ore, Corde 8c Opere. Ave Virgo Catbarina Do&os vincens, & divina

Prcevaiens icientia. Contra Sophos inirunitos Pia fac nos eruditos - Niti Sapientia : Virginum iaivete chori , Quibus datum mundo mo*

. XI ,;

Carniique deliciis , Vefter caftas nobis mentes Sponfus amans continen- . tes.

Veftris donet meritis. Ave dulcis Magdalena , Charicate Dei plena ,

Peccatorum gloria : Toto fac pceniteamus Corde, tecum diiigamus

■Iefum iuper omnia. Ama ialve labe carens , Sancta X)d Matris parens , M 3 Magnis

Soli Chriftus nam vincenti Manna dat abfcondi- tum.

O cruore purpurata , Et jam Chrifto fociata ,

Saive cohors Uartyrum , Quantam regno vim Cce-

iorum Intuliftis, nec malorum Vis effregit animum ! Nec nunc defunt perie-

quen tes , Quin in noftras fsvit men- tes Mundus, Caro, Satanas, Nec tam dira funt tormen-

ta, Quam nociva blandimen-

ta> . O nos iervet charitas.

Sancte Pater Mgufune ,

'Bonitatis qui divina? .

Clarus es indiciis , Fac nos ibivat peccatorum Vinclis Deus , 8c maiorum

Liberet iuppliciis. Salve Pater Benedicle , Lcgiilator, Dux invicte ,

Potens patrocinio ,

Vitae nobis dux 8c mortis

Sis, ut bonas tecum iortis

Perfruamur gaudio. 0 Bemarde, fine felle

tyo P A R AD I S

Magnis fulgens meritis : Mater prsefto iis cum Nataj Sed & Proles nos beata

Vitse donet praemiis. Ave Cohors ElecTiorum , Angelorum & Sanclorum

Ccetus omnis inclyte : Veftra femper nos tutela Chrifti ducat in fequela ,

Et falutis tramite. Omnes Sancli tviumphantes Et in Ccelis jubilantes

Perenni lsetitia , TMoftra Deo praefentate (Vota, fimul nos fervate

I S E CT. II.

Stabiles in gratia. Omnes Sancli, qui regnatis Chrifto jundi,quem lauda- tis

Cunclis procul hoftibus: Per vos noftra mancipetur, (Vt vobiicum coronetur)

VitaDeilaudibLis. O quos nunc viator orat , Quantum Deus vos hono- rat !

Quanta beat gloria ! Honor Illi, laufqLie pura Sit ab omni Creatura ,

Qui dat unus omnia.

L

HYMNVS RHYTHMICVS

ad SS. Angelos. Aus erumpat ex affe- Exturbatus eft turbator

cl:u, (cl:u,

Dum pfallentes in conipe- Cceli ftamus Civium. Vox jucunda , laus decora , Quando voci concanora Puritas eft cordium.

Prasceps ruit occupator

DeiLiblimiiolio. Sub tutela Michaelis Pax in terris , pax in ecelis ,

LaLis «Scjubiiatio. O quam potens hic virtute

Angelorum choros laLidet , Pro communi ftans falute

Quiiquis ad eorum gaudet Provehi confbrtia.

O laus digna , qua San6to- rum

Recenfetur Angelorum Celebris vi&oria !

Draco vicT.us profligatur,

Et adhaerens efFugatur Inimica legio.

Triumphat in praslio ! Hinc incentor pravitatis , Throno pulfus claritatis ,

Hunc oberrat aera. Dolos ftruit , virus mndit : Angelorum fed retundit

iEmulum cuftodia. Trcs diftin&se Ierarchiae Trinitatis Theorise ,

Vacan^

DE CVLTV & VENER. SANCT.

Vacant & myfterio. Iufta datur portione

Sed nec deiunt contem- Gloriae difparitas.

plantes , Vetus homo novitati ,

In confpcclu Throni ftan- Se terrcnus puritati

iji

tcs,

"Noftri minifterio. O quam mirae charitatis Eftfupernae Civitatis

Trina diftributio ! Quae nos amat & tuetur , Vt ex nobis reftauretur

Ejus diminutio. Sicut inter funt mortales Status plures ; nec aequales

Gradus dantur gratiae. Sic contingit & Beatis , Vt fit fiimmae Deitatis

Difpar gradus gloriae. Sicut lunae nunc Sc folis , Et ftellarum magnae molis [mpar fulget claritas ; Sic in illa regione ,

Conformet cceleftium. Coaequalis his futurus , Etfi nondum plane purus,

Spe praefumat praemium. Hos devote veneremur (Vt ab ipfis adjuvemur)

Alacres obiequio. Deo jungat nos amore , Angelorum cum fervore ,

i£mula devotio. Deiecretis reticentes Interim cceleftibus ,

Erigamus iiirium mentes, Supplices cum manibus j Vt cceleftis tueatur

Cohaeredes Curia : Et utrimque concinatur

Iugis Deo gloria. Amen.

HYMNVS RHYTHMICVS

De Vita & Elogiis S. loannis Baptijfte.

T) Raecurfbrem fummi JDandum ftupet $ dum Le«

■- Regis ,

£t Praeconem novae legis

Qrnat cceli gloria. •>ed & ortus gratiofa , Nec non mortis pretiofa

Terris eft memoria. ater fenex novum Natum

gatum Audit miflum ccelitus. Nam aetatem & naturam Spe&ans, aegre remfutu- ram Credere decrepitus. Pater haerens hpc infirmat, M 4 Quod

172 P A R AD I S

Quod atteftans mox con- firmat

Lkiguae dcftitntio. Dum non paret verbo Pa-

rens , In fiiblato fit apparens

Sermone punitio. Prsccurfbre nondum nato ; Nec dum partu referato

Dona clarent ccelica. Noftro fble tunc exclufus , Verioris eft perfufus

Luce folis myftica. Prius novit diem verum , Quam noftrorum fit die- rum

Vfus beneficio. Ille notus nondum natus , Nondum naicens eft rena- tus

Meflice commercio. Alvo Deum Virgo claudit , Claufb claufus hic applau- dit

Ventris e cuftodia. Linguas geftus obfequun-

tur, T)um pro lingua fic lo- quuntur

Infantum prodigia. Mater parit j Pater credit : Redeunte fide, redit

Linguae beneficium. Eia felix partus Matris , Quo fbiuta lingua Patris

I S E C T. II.

Celcbrat myfterium. Thori fructus Matri dan-

tur, Et jam Matris expiantur

Sterilis opprobria. Ortu tanti Prsjcurforis Multi timent, fed timoris

Comes eft lsetitia. Se de mundo fervans mun-

dum, Munde vivit intra mun- dum In astate tenera. Sed e mundi mox convi-

clu Cedens, loco, vefte, vicliu

O quam pra;fert afpera ! Lege vitae fub angufta , Mel fylveftre cum locu- fta, Cibum non abhormit, Camelorum teclus pilis , Perdelertum, mundo vi- lis ; Ccelo magnus claruit. Quem dum replet lux fu-

perna , Verse lucis fit lucerna ;

Veri Solis Lucifer. Novus prasco novae legis 3 Imo novus novi Regis Pugnaturi fignifer. Singulari Prophetia Prophetarum monarchia Sublimatur omnium.

DE CVLTV & VENER. SANCT. iS$ Hi ventumm , Hic praefen- Vi mundantis omnia.

«

tcm , Hi promiifum , Hic viven- tem Monftrat orbis Domi- num. Ardens vita , verbo lucens : Et ad veram lucem du- cens, Multa docet millia. O pneclarus mos docendi , Vbi formam dant vivendi

Do&oris veftigia ! Non lux quidem fuit ifte , Sed ut daret tibi , Chrifte ,

Lucis teftimonium.

Non lux erat , ied lucerna ;

Verum Chriftus lux aster-

na;

Lucem creans omnium.

Dum baptizat Chriftum fo-

ris , Chriftus reddit dignioris

Aqua? beneiicium. En ut ambos curat Nu-

men , Ifti Flamen, illi flumen Addidit praeconium. Qui baptizat, elevatur , Baptizatus non lavatur , In quo nulla macula. Aquae lavant , quin lavan-

tur , •Queis lavandi vires dan- mr,

Contemplemur omnes i-«

ftura , Quem putabat turba Chn- ftum , Stupens ad prodigia. Qui cervicem non erexit , Sed indignum fe defpexit

Domini corrigia. Atteftante palam Chrifto , Non iurrexit major ifto

Natus de muliere. Sefe Chriftus fic excepit , Qui de carne carnem cepit

Sine carnis opere. O columna veritatis , Non arundo levitatis , Nufquam palpans cri- mina! Scribas pungit & Doito-

res, Vocans legis transgrcfTo* res , Viperse genimina, Arguebat & Herodem , Vnde vinclrus ab eodem ,

Sed haud victus carcere. Fert injufte juftus pce-

nam , Rem deteftans , vah , ob- fccenam Regis & adulteras. Inde f sevit vis Tyranni , Sed hinc crevit laus Ioan-

m, M

Ty

iy4 PARADI

Tyranno fupplicium. Stulrus fervit fapienti , Quia juftus in pnefenti

Probatur per impium. In natalis iui ccena , Capitali plecti pcena

Rex Ioannem j uflerat. Spiculator faltatrici , Lama defert Genitrici

Caput, quod petierat. Crux defignat lublimari

S I S E CT. II.

Chriftu , fed hunc minorari

Capitis abfciflio. Mors eft jufti pretiofa , Quam prasceflit gloriofa

Vitas converfatio. Nos ad laudem tui,Chrifte, Praecurforis & Baptiftae ,

Reddimus encomia. Tu nos ab hac mortis valle Duc ad vitam reclo calle ,

Perejus veftigia. Amen,

HYMNVS RHYTHMICVS

De S. Petro Apoftolo,

Vttam & elogia ejiis breviter complettens.

PEtri laudes exequamur: Ad quas Petae provoca- mur

Bafts & memoria. Laus Auclori cedat rnundi; -Primus Paftor in Secundi

Celebretur gloria. Tetrus fandK fax Amoris , Lux dodrina3,dux fervoris,

Norma fapientis. ■Sed exemplar & Timoris , HFachis lapfum poft erroris ,

Forma pcenitenti^. •Hunc pifcantem Pifcatoris Ad capturas dignioris

Opus traxit gratia. Nam qui jubet iic pifcari, -Pifces vitas vult fervari ,

Quos prehendunt retia.

Vetrus Chrifti fe vocantis , Nulla tamen tunc patrantis

Signa vel prodigia : Voci cedit, verbo credit , Sequi juiTus.mox obedit ,

Infequens veftigia. Vanis praefert veritatem , Linquit rete,linquit ratem,

Quin relinquit omnia. O beate Bar-Iona Cui. Chriftus cceli bona

Spondet, & fubfellia ! Pede calcatfluctus maris ,, Sed nutantem falutaris

Regit illum dextera. Fidem quatit fi tempeftas , Tua, Chrifte, mox poteftas

Fac tranquillct aequora. Mota Chrifti quasftione , Brevi

DE CVLTV& VE

Brcvi claudit fub iermone

Fidc neceflariam. Huuc peribnam dicit u-

nam: Sed ncc tacet opportunam

Natura? diftantiam. Cami f cire quod negatum , Hoc ccelefti revelatum

Pandit magifterio. Spiritalis hinc ftru&ura Architefti iurgens cura ,

Petn ftat imperio. Poteftate nam miranda , Ligas hic,qua? iunt iiganda;

Rata iunt quas ibiveris. Claves tibi Chrittus dedit , Quibus cceli porta cedit ,

Et tremendas Inferis. Transformantis ie Mefliae , Moyiis, necnon Helix

Frueris colloquio. Hic manere ii fors datum, T-ali fbrte te beatum ,

Cenfes & conibrtio. Sed quid erit majeftar,em , Et perenni Deitatem

Contemplari gloria ? Iun&is ubi tot Beatis , i Dies una claritatis

Melior quam millia ? Petrus Chrifto ialvatori pidus comes, opcat mori

Pariter cum Domino. Zelus calcar eft Amoris , Sed & cafus iit Timoris

NER. SANCT. iy;

Iugis admonitio. Chriftus cailim mox futu-

rum Sciens pandit, neiecurum

Sterneret prxiumptio. Sed proftratum Patientis, Anxiumquc Reiurgentis

Reftauravit vifio. Quod negando ter pecca-»

vit, Simplex Amor expiavit ,

Trinaque confeilio. Qui fequuti delinquentem, Quis det iequi pcenitentem.

Similicordolio ? Chriftus carum Petro gre-

gem CommilTurus , prius legeni

Charitatis ponderat. Amat Petrns,6c amatur ; Sed rogatus tremens fatur :

Cautum caius fecerat. Auro carens & argento

Coruicat miraculis : ;A nervorum fub momento

Ciaudum iblvit vinculis. Paralyii diilblutus

iEneas erigimr : Petrum praelens Dei virtus

Ad~ votum proiequitur. Acceriitus ad Tabits Funus, prece fusa, vitas

Reparat officia. Vmbra iarrat hic languen-» tes,

Mor«

7^6 PARADIS Morbos pcllit non ccden- tcs Medici pcritia. Sacri gregis curam gcrit , Dcfraudantes gravi feric

Conjuges iupplicio. Fraudes odit & railaces : Hinc tam gravis in menda- ces Dei £evit ultio. Vinctum tcnet hunc Hero-

des; Scd fruftratur ; dum cufto- des Adhibet prxfidio. Vinclis ruptis relaxatur , Et fecurus ipatiatur Angeli iiibfidio. Vctram Simon magus odit ; Magum Simon Petrus pro-

dit, Pr#fid.cntem mox explo- dit, Satana? negotio. 'Dum voiare Magus quasrit, ■Gravi ruens lapiu perit ; Sic divina jufte ferit Obftinatos ultio.

II Y M In laudem S. L A u Aureato per agonem Laudis geftit mens fer- monem

L

Promerc Uurcytio.

I S E C T. II. Nero fremit furibundus ;

Malus lugct impium ; Nero cujusVrbs acMun- dus

Horruit imperium. Inde Petro crux paratur

A miniftris lceierum. Crucifigi ie teftatur

Velle Chriftus iterum. Crucem videns prasparari, Suo gaudet conformari ,

Magiftro diicipulus. Sed eodem fitu lignum Haud fubire cenius dignum,-

Cselum fpe&at pedibus. Ergo Chriftum fequens ,

Cruce Scandis Ccelum ; quo te Duce

Nobis detiir aditus. Eja portas Gregi pande , Memor iftud Tibi grande

Munus datum ccelitus. Paftoris noftri meritis ,

Ac precc faiutircra , Nos a peccati debitis

i£terne Paftor libera, • Amen.

N.: V S rentii Martyris.

O fi puras ex amore Cordelaudes dem & ore

Martyrum delitio ! Accufatus non negavit ,

Et

DK CVLTV& VENER. SANCT. iy7

Et ardores non expavit

Ardens Chrifti charitas. Sic ncc igne depravata, Scd fornacc comprobata

Firiget auri puritas. i Sicut chorda muficorum Tenia fbnum dat canorum

PJeclri minifterio ; Sic in cheli tormentorum Melos Chrifti conreflbrum

Dedit hujus tenfio. Tortor vide, quali fide Stat invi<5tus inter ict.us ,

Minas & incendia. Spes interna, vis fuperna Coniblantur , 8c hortantur

Virum de conftantia.

Nam thefauros du requiris,

Per tormenta non acquiris

Tibi ; fed Laurentio. Hos in Chrifto coacervat, Cujus pugnam Chriftus fer- vat

Triumphantis praemio. Nefcit Sandi nox obfcu-

rum, Vt in pcenis quid impurum

Fide tra&et dubia. Neque cxcis lumen daret ; Sinoneiradiaret

Numinis pradentia. Fidei confeftio Lucet in Laurentio. Non ponit fub modio , Statuens in medio

Lumen coram omnibus.

Iuvat Dei famulum

Crucis fuas bajulum ,

AiTum quafi ferculum ,

Fieri fpeAaculum

Angelis, Hominibus. Non abhorret prunis volvi, Qui de carne cupit fblvi ,

Et cum Chrifto vivere. Neque timet occidentcs Corpus , fed non prxvalcn- tes

Animam perimere. Sicut vafa figulorum Probat fornax, & eorum

Soiidat f ubftantiam , Sic & ignis hunc aflatum, Teftem ccelis comprobatu,

Reddit per conftantiam. Nam cum vetus corrumpa-

tur, Alter homo fblidatur

Veteris exitio. Vnde nimis confortatus Eft Athleta; principatus

InDeifervitio. Huncardoremfadum foris Rorem putat vis amoris ,

Etzelusjuftitiae. Ignis urens,non comburens Vincit prunas , quas adunas

O minifter impie ! Parum fapis vim finapis , Si non tangis, vel non fran- gis,

Sed

ijS P A R A D I

Sed & fragrat , quando fla grat.

Thus inje&um ignibus Sic arclatus, & alTatus , Sub ardore, fub labore , Dat odorem pleniorem

Martyr de virtutibus. O Laurenti laute nimis , Rege vido Rex fiiblimis 5

Chrifti potens gratia :

S I S E C T. II.

■ Regis Regum fortis miles , Qui duxifti poenas viles ,

Certans pro juftitia : Qui tot mala devicifti , Contemplando bona Chri- fti,

Et seterna praemia , Fac nos malis eludlantcs , Demum ccelo jubilantes

Tecum frui gioria.

HYMNVS COMMVNIS

Infefto cujufcunque Sancti.

LVx illuxit triumphalis, In qua vitae temporalis

Iam decurfo ftadio , Stola prima decoratur ; Et fecundam praeftolatur

Sanclus N. cum gaudio. Hujus fidem, gefta, mores , Et pro Chrifto tot labores

Digne decet recoli. Vt qui vita, verbis, fignis, Caftus, pius, & infignis ,

Fattus eft lux feculi. Praefens illi vita vilis , Ad fuperna mens fubiimis j

Zelatpro juftitia. Blandimentis , aut tormen-

tis Non evertit ftatum mentis

Dolus aut faevitia. Hic contempiit mundi flo- rcs j

Pompas,opes, & honores

Arbitrans ut ftercora. Mundi calcans hoc defer-

tum, Non cucurrit in incertum ,

Via pcrgens regii. Non loricam , enfem , fcu-

tum : Verum ride cor imbutum

In conflidum protulit. Rarus fermo, durus vi&us , Parcus fbmnus- his invictus

Armis hoftem domuit. O feftiva dies ifta , Qua te felix Agonifta.

Coronavit Dominus ! Finis fuit in agone , Sed honoris & coronas

Nullus erit terminus. Mole carnis liberatis , Et a Chrifto dccoratis

Rcgni

DE CVLTV& VE

Regni diademate. Nunc adeptus quod quas-

rebas , Clare vides, quod videbas

Prius in amigmate. Lud:us,labor, & certamen, Tranfierunt ; fed fblamen,

Requies 8c praemia , Quje nunc a te Iefu Chri-

' fte, Tuo dantur Agoniftae ,

Finis erunt nefcia. Sors mutata jam doloris ; Vrbs aeterni nam decoris

Nil admittit afperum. Nunc iiluxit, 6 germane Dei cultor, illud mane

Quod non habetveipe- rum. Invenifti fidum ducem , Qui te duxit ad hanc lu- cem ,

Dei Patris Vnicum. Hunc dum fequi geftis pu-

re, Non aberras, fed fecure

Iter carpis ccelicum.

NER. SANCT. if9

In hac valle lacrymarum , Sicut cervus ad aquarum

Fontes, anhelaveras : Nunc torrente voluptatis , Domo fruens ubertatis ,

Affatim te fatias. Adventanti gratulatur , Cum concive gloriatur

Angelorum Curia. Gaude felix N. & exulta , , Quia merces tua multa.

Et immenfa gloria. Inter coeli Senatores Iam locatus, fac exores

Chriftum mundi Iudi- cem: Vt quam fbntes, heu, time-

mus Te Patrono declinemus

Iram Dei vindicem. Culpas lava, carnem frena : Fac exortes omni poena ,

Precum efficacia. Vt in Chrifto vera Vite Radicati, verae vitse.

Capiamus praemia. Amen.

FINIS SECT. II.

I L L V-

i6r ILLVSTRISSIMIS

|GRATIjE PRiECONIBVS,

VIVIS POENITENTI^ S P E C V L I S,

PECCATORVM PATRONIS:

DAVIDI REGI & PROPHETiE,

Viro fecundum cor Dei ; .

Sed tamen Homini ; qui cecidit , ut cafu fuo nos cautos rcdderet. »

Cujus ( 6 magna D e i pietas ! ) unica vox , fed

ab imo profe&a corde , meruit

indulgentiam.

Apostolici quoque Coetvs Vertici PETRO BAR-IONiE,

Coeli Clavigero, Ecclesi^e, Basi,^ Ovivm Pastori:

Sed qui & ipfe permifms eft labi , ut lapfis difceret compati :

Qui immemor fiii , & defertor Domini , fedmox refipifcens, flevit amare.

Tam conftans E i v s , quem negavit , A m o r fuit ? tantum unus Chrifti refpe&us valuit.

N Tibi

i6z

Tibi quoque MARI£ Peccatrici Quondam famoiie ,

Sed nunc AMiCiE, imo SroNSiE formofoe : Cui dimifla funt peccata multa ,

QVlA DILEXISTI MVLTVM. Oefficax Ocvlorvm imber!

P e d e s rigat Salvatoris,

Et fbrdes abluit criminis.

Nec tv his S e j v n g e n d v s es

B E A T E LATRO,

C.ui C R v x Compendium , & Scala Paradisi

fuit. O ter felix Latro, qui

R e g e m agnofcis ,

Quem Crucis & ignominioe confbrtem vides ,

R E G N V M,

Et ecce , mox eodem die voti compos , Regni , & Gloriae confbrs fa&us es.

O POENITENTIVM EXEMPLA!

O PECCATORVM SOLATIA!

Qui fequuti fumus Peccantes, Sequamur Poenitentes,

Et fequemur seternum cum Chrifto Regnantes.

SECTIO

*«3 SECTIO III.

De Pcenitentia feu converfione Peccatoris , Sc v Exercitiis huc fpe&antibus.

PRO FERIA TERTIA,

C A V. I.

Colloquium chrijii & Hominls de mododgen* d<z poenitentU.

§. i. Deplorattojlatm & miferkhommUpeccatorif.

H O M o.

INfelix ego homo, quis me liberabit de corpore mor~ tis hujus ? ut quid vivo diutius, ut quid etiam terram occupo ; ego lignum aridum & infrugiferum ; ego femper ingratus,& injurius in Deum meum;dum non ni- I fi peecata peccatis accumulo, 8c fiC thefaurizo mihi iram in die irae , & jufti judicii Dei ? Heu fcio & nimis expe- rior , quia non habitat in carne mea bonum ; & corpus quod corrumpitur,aggravat animam.Faeio igitur malum, ic pecco quotidie;&,quod gravius eft,raro aut nunquam recogito,quam grave iit,quod delinquo,nec ftudeo con- dignis lacrymis & gemitibus placare mihi faciem Dei creatoris mei, quem toties ad iram provoco.

Heu quam multa habeo qux defleam , cum nihil fit , unde merito rideam ! Tenebrae cordis , & lubrica eon- fcientia,cafus in vitia,& gratiae ja&ura,tot laquei & pec- candi pericuia, quid nili flere & gemere movent ? Quis dabit capiti meo aquam, & oculis meis fontem lacryma- rum? Et plorabo die ac nod:e,damna temporis praeteriti, & pcricula futuri; & mala animae meae, quse multiplicatai funt fuper numerum. Ah Domine Deus meus, quid un- quam rkt de me , cum deficiam quotidie , & non defi-

N 2. nam

i*4 PARADISI SECT. III.

nam ofFendere te ? Quando convalefcam de infirmitate mea ? Quandorefurgam , qui dejeclus flim in limo pro- fundi ! putas adhuc ipes eiie poterit reiurgendi? putaihe mortuus homo rurfum vivet ?

En de profundis clamo ad te Domine ; O exaudi vo- ccm meam : Non eft mihi.fpes de m"e; Et utinam firmior f lt in te. Defperatio enim mihi ingeritur valida, quia m- firmitas mea mdies crefcit ex culpa. Et fi dixero , nunc incipiamjtempus eft jam de fbmno furgere; tempus enim nimc acceptabile eft , & dies falutis ; ftatim adeft pecca- tum proc foribus quafi jugum grave , & ficut talentum plumbi deprimens collum meum : & erigitur adverfum me inimicus meus, & confuctudo mali quafi vicTxim , & vind:um trahit me compedibus fuis.

Vide Domine afflicliionem meam , erue me a circum- dantibus me,quia confortatus eft timor eorum fuper me. Periit enim confilium a me , & fortitudo mea defecit. Confractum eft brachium meum, & gladius meus falvare me non poterit. Tu fblus es qui mihi ad refugium reli- iftus es ; fed quem ego, heu, nimis faepe reliqui ; unde & merito timeo relinqui, imo jam vereor, ne projedus fim a facie oculorum tuorum.Kam vultus tuus fuper facien- tes mala , ut perdas de terra memoriam eorum. Domine ante te omne defiderium meum , & gemitus meus a te non eft abfconditus.

$.2. Redargutio & confufw Pcccatoris.

Christvs. Audivi gemitus tuos, 6 homo,& cla- rnor cordis tui pervenit ad aures meas: nam juxtaium his , qui tribulato funt corde , & humiies fpiritu falvare paratusium. Verum Sc tupaulifper audijuftasquerelas meas. Ego quidem calamum quaftatum non contero,nec linum fumigans extinguo : meum enim non eft perdere quenquam ex his quos dedit mihi Patermeus.Sed tu ipfe vide quam merito contra te exardefceret ficut ignis ira

mea.

D E POE NITENTI.A; t6£ mea. Ego condidi te ad imaginem & fimilitudinem meam, Sc ianguine meo redemi te , prius mancipium Sa» tanae, ut fervires mihi. Verumtamen tu fervire me fecifti in peccatis tuis , praebuifti mihi laborem in iniquitatibus tuis. Reducinmemoriamj&judicemurfimul. Narra, ii quid habes, ut jiiftificeris.

Nonne cgo fum pater tuus , qui poiTedite , & feci, & creavi te ? Tu vero Patrem qui te genuit dereliquiftj , 6c

Ioblitus es Dei creatoris tui. Si Pater ego ium , ubi eft honormeus? Et ii Dominus ego.fum, ubi eft timor meus? Ecce Filium te mihi enutrivi Sc exaltavi, tu autem fprevifti me. Cur, qui in doino Patris tui poterascnutriri croceis, Sc veftiri duplicibus , majuifti abire in regionem longinquam , adhserere alienigenis , amplexari ftercora , & nudus fame ac frigore tabeicere ? quid feci tibi , aut quid moleftus fni, ut deiereres me ? Quare me dereliqui- fti fontem aquce vivae , Sc fodifti tibi cifternas diilipatas , quae continere non valent aquas?

Animam tuam rnihi in canflimam fponfam elegeram ; tu auteni maluifti poft alios amatores ire. Ego viam re- &am Sc planam monftrabam tibi ; nam fum lpia via , ve- ritas, & vita. Vt quid ergo lailatus es in via iniquitatis,«Sc ambulafti vias diificiJes , in quibus non nifi contritio & infelicitas, & viam pacis noluifti cognofcere ?

Ego legem vita; 8c diiciplina: dederam tibi , ut fer- vandd mandata mea , oftenderes quod diligeres nie , Sc vitam haberes ; Tu vero odifti.diiciplinain meam, 6c fer- mones meos projecifti retrorfum. O quoties vocavi ego, 6c renuifti ! quoties extendi manum meam, Sc non afpe- xifti ; & fprevifti omne cortiilium meum ! Nonne jugum meum fuave , & onus meum leve ? ut tu potius ires eme- re tibi quinque juga boum , & abires poft concupifcen- tias cordis tui , quae mergunt homines in interitum &c, perditionem ? Fili hominis ufquequo gravi corde ? ut quid diligis vanitatem &; quaeris mendacium ?

N 3 Homo.

166 PARADISI SECT. III.

Homo. Vere icio quod ita fit , & quod non juftifi-» cetur homo compofitus Deo. S i j uftiricare me voluero, veritas condemnabit me ; Si innocentem afleruero , pra-i vum me comprobabis.Si voluero contendere tecum,non potero tibi unum reipondere pro mille. Peccavi. Quid faciam tibi 6 cuftos hominum ? Ecce iniquitatem meam ego cognoico , &c fa&us fum mihimetipli gravis. Cur non tollis peccatum meum? nam licut onus grave grava- tas iiint iuper me iniquitates meae. Fateor , iram merui , non indulgentiam. Vnde iiejicis me a facie tua, jufte fa- cis. Sed li milerum & indignum vel inter mercenarios recipis, miiericorditer facis. O ii liiperexaltet miiericor- dia judicium, quia ipia eft iiiper omnia opera tua.

Ecce miier ego, peregrinus & exul a coelefti Ieruialem defcendens incidi in latrones , & exipoliatus tunica im- mortalitatis , & multis plagis acceptis, iemivivus relidus fum j & jam putruerunt cicatrices meas a facie iniipien-. tias meae , & non eft ianitas in carne mea. Si tu , me ne- glecto, praeterieris, quis miierebitur mei, aut quis ailiga- bit vulnera mea ? Si tu non infuderis vinum confolatio- nis , & miiericordiae oleum ; quis idoneam medicinam conficiet ? ii denique denarium, id eft, ialutis pretium tu non periblveris ; quis ad hoc iufHcret ?

§. 3. Foenitentktiecejfttds, &ExcitatioVeccatorh.

C H r 1 s t v s. Animaequior efto , 6 homo , & noli timere. Perditio tua ex te: tantummodo ex meauxilium tuum. Ego ium Samaritanus, Verus ille rnedicus, quiad hoc in mundum veni ut mederer contritis corde. Ego qui languores tuos ipie portavi j imo qui vulneribus tuis ex ianguine meo remedium praeparavi. Nolo enim mortem peccatoris , fed ut convertatur & vivat : ideoque veni quserere,& ialvum facere quod perierat. Non veni voca- re juftos, ied peccatores. Neque enim opus eft bene ha- fcentibus medico , ied male habentibus. Memento vocis

meas,

D E P OE N I T E N T I A. 167

"' neae, qua invitavi ad me omnes peccatores terrae,dicens; °i Venite ad me omnes qui laboratis , & onerati eftis , & a" ego reiiciam vos.

"i ' Veni ergo & tu , & revertere per aliam viam in regio- id nem cceleftem, quam monftravi peccatoribus , ut ambu- m ,;arent in ea. Via autem haec eft , Pcenitentia. Siergo u vis vitam ; Diverte a malo & fac bonum , memor efto un- ^lde excideris , & pcenitentiam agens prima opera fac. JRedi pracvaricator ad cor , & vide quia amarum eft reli- •jquiffe Dominum Deum Creatorem tuum. Deponeo- sjrnnern malitiam ; abjiceoperatenebrarum; fac fru&us 'liignospcenitentiae; abnega impietatem 6c fecularia de- iiideria. Atque deinceps fbbrie,jufte & pie vive in hoc fe- ilculo. Haec eft via , quae ducit ad vitam , & alia non erit prseter eam.

H o m o. O quam dulcia faucibus meis haec eloquia tua Domine! fuper mel & favum ori meo. Iam utique fe- undum multitudinem dolorum meorum in corde meo , confblationes tuae laetificaverunt animam meam. O fi- delis fermo & omni acceptione dignus ! quia Chriftus venit in hunc mu.ndum peccatores falvos facere, quorum primus ego fum. Iam ergo memor efto verbi tui , in quo mihi fpem dedifti: Recipe filium prodigum,& profugum a facie tua ; & nunc revertentem ad dulciffimum Patrem uum , brachiis dile&ionis ample&ere. Ne projicias me 1 facie tua, & dimitte omne malum fervo tuo , & ne de- eas de libro viventium nomen meum.

§. 4. Incitatio peccatoris ad maturandam pcenitentiam.

Christvs. Ego fum, ego iple fum,qui deleo ini- quitates tuas , propter me ; & peccatorum tuorum non recordabor. Egoquijuftificoimpium, dimittens ei o- mnia delic"r.a,propter nomen meum: nam & milereri po- tius eligo , quam iralci , & parcere malo , quam punire. | Quid ergo times ? quid trepidas ad finum tantse pietatis

N 4 acce-

i<$8 PARADISI SECT. III.

accedere ? paratior fum ad indulgendum , quam tu ad pcenitendum.

Sed vide , ne tardes converti ad Dominum, & ne dif-> feras de die in dierri. Multa hic funt morss & dilationis incommoda. Nonne dum seger es , non differs curam valetudinis, fed mox acceriis medicum, & principiis ob- viandum cenles, ne forte fruftra paretur medicina , poft- quam morbus per longiorem moram invaluit.

Prudenter 3 fed cur idem non facis , cum animus tuus aeger eft ! tunc certe multo periculofms laboras , quai fi corpus tuum , & intima vifcera peftis , aut veneni vis pervafiflet. Quid ergo ftertis , quid moraris ? fiirge propera , & convertere ad Deum ialvatorem tuum : m quando ut leo rapiat animam tuam , 6c non fit qui redi mat , neque qui falvum faciat. Memento creatoris tui ir diebusjuventutistuae : & cave ne aiTueicas cuicunque peccato. Nihil enim fortius hominem ligat , quam mala confuetudo. Vt difficile eft , naturam expellcre , iic ma-- lam coniuetudinem , qux eft quafi altera natura. An ve-' r6 mundo & carni florem , at fecem debes mihi, qm tibi dedi omnia ; nec viiia, led optima : &z tui caufa fui in la- boribus a juventute mea ?

H o m o. Durus eft multis hic fermo Domine : ncc poiTunt eum capere. Vnde iftae eorum voces : Vcnite & fruamur bonis, qua; funt, & utamur creatura tanquam in "juventute celeriter. Non prsetereat nos flos temporis. Coronemus nos rofis,antequam marcefcant. Nec defunt inter illos, qui longitudinem dierum fibi promittunt ; & interim ducunt in bonis dies fuos , quafi in fine lat tem- ■peftivum fit, recogitare annos prseteritos in amaritudine anims iux ; & tunc demum rogare te , ut deli&a juven*- tutis & ignorantias eorum non memineris.Quafi juftum hoc fit, ubi abundavit deli&um , fuperabundet Sc gratia. Et hasc quidem dicunt iniipientes in corde fuo ; cujus rci yita & ipfa opera teftimonium perhibent,

§. 5. Pcr-

D E P OE N I T E N T I A. i69

§. ^. Peenitentiawndijferendajfelongiorhviu.

C H r isjtvs. Scio, quia ftultorum infinitus eft nu- nerus; ied tu, noli aemulari in malignantibus ; & fi te la- ■iaverint pcccatorcs, ne acquiefcas eis. Nc ambules cum [is,prohibe pedem a iemitis eorum.Nam cum irruerit re- >entina calamitas, & interitus quaii tempeftas ingruerit : uiando fiiper cos venerit tribulatio & anguftia , tunc in- I 'ocabunt me , Sc non exaudiam ; co quod defpexerint I >mne eonfilium meum ; 6c increpationes meas neglexe- int. Audi quilquis fpe longioris vitae differs meliorem : Stulte , quid li hac nocle , quid fi hac hora,repetam a te nimam tuam,quo putas,infelix ibit?6 quot milliahomi- lum deluiit iftaipes,autmagisftultapraeiumptio!at nunc n inferno poiiti iunt , mors depaicit eos ; & hoc maxi- ne torquet illos , quia neglexerunt operari bona , dum empus haberent. nimirum ob fpem incertam , certum alutis remedium neglexerunt,nec tam voluerunt deiere- ,e, quam differre pcenitentiam. Sed dilatio ifta perditio uit : praeciia eft enim velut a texeute vita eorum , dum idhuc ordiri viderentur : mortui iunt, antequam fe mori cifetit j & qualis eorum in extremis pcenitentia fucrit , ii ipfe collige. hoc fcilicct,illos maxime tunc pcenituit , tc ctiamnum , fed fruftra pcenitet, quodpcenitentiam empore opportuno neglexerint, 8c pcenas aeternas pau-? :is horis, quod facile poterant, non redemerint.

Vtinam tu faperes damno alieno , & cautior fieres in retamardua. Promiii.ego quidem veniam pcenitenti , ed vitam non promili in craftinum difterenti. Hodie er- 2;o fi vocem meam audieris, noli obdurare eor tuum; ne- cis enim quando veniam tibi : quid fi ut fur in no&e, & aora , qua minime putabis ? vigila itaque, & omni hora paratus cfto.

Ecce,quid eft vita tua,nifi vapor ad modicum parens? quid corpus rnille cafibus , mifenis, & periculis obna^

N 5: xium ?

i7o P A R A D I S I SECT. III. xium ? quod vcntus quandoque & levis febricula , aut cafus aliquis fubitus in momento profternit , & huic tam fragili fulcro tu audes inniti & fidere ?

Nonne ftultam iftam iiduciam fatis arguunt tot obvia quotidie mortalitatis exempla; quae, fine difcrimine asta- tis , fexus , conditionis , fed non fine certo providentiae mcx confdio , frequenter ingeruntur oculis tuis , ut di- _ (cas , quam inanes fint hominum fpes , quam fallaces co-, gitationes ; & memineris, accidere tibi pofle, quod cui-, quam potuit. & felix , & fapiens eft , qui ex alieno malo emendat f uum.

Homo. Iuftus es Domine , 8c recT;um judicium tuum; fed parce mihi, fi loquar ad Dominum meum, ego pulvis & cinis. Nunquid voluntatis tuae eft mors impii ? nonne miferationes tuas fuper omnia opera tua ? Sc cum iratus fueris , mifericordias recordaberis ? Nonne tu di- ■ xifti ; Nolo mortem peccatoris ? &, impietas impii non nocebit ei , in quacunque tandem die converfus fuerit ab impietate fua ? An non ergo pcenitendi tempus erit, quoufque eft vivendi ?

§f 6. Non dijfcrenda VcenkcntU mtuitu divina mifericordu,

ChrisTvs. Nimis infipiens es,6 homo , quifqui$ j tibi blandiris fpe mifericordiae , immemor juftitiae mea; ; j ideone tu malus eris, quia ego bonus fum ?

An ideo miiericors & facilis ad veniam praedicor , ut tu pecces fecurius , & liberius ad iram me provoces , & tandem , cum me pro libitu tuo faturafti opprobriis , ni- I hilominus mifericordiam meam tibi fidenter promittas ? fateor , magna eft mifericordia mea erga peccatores , | dum tempus eft miferendi : fedtu , qui toties a me per j mternas infpirationes , toties per praecones verbi mei monitus es , at femper reftitifti fpiritui meo , & inftar afpidis furdse, & obturantis aures fuas, non exaudifti vo- | ccm meam , quomodo mifericordiam meam in fine fpe- j

rare

D E POENITENTIA. i7r re audes , qui fecundum duritiam & impcenitens cor um thcfaurizas tibi iram in die irse > Eft potius cur timeas ', ne forte ob contemptum mi- ricordioe mex ultro toties oblata;,tradaris in reprobum :nfum,& deinceps totus abeas poft defideria cordis tui ; \fc ita cum in profundum veneris , contemnas : adeoque 1 mdem indignus mifericordia ibli juftitiae referveris. hac I nim merito ultione percutitur peccator , ut moriens \ blivifcatur iui , quivivus&^anusoblituseftmei.

Ne ergo dicas , Miferatio Domini magna eft , multi- . ldinis peccatorum meorum miierebitur ; ut enim miie- •i cordia, lic & ira ab illo cito proximant , & in peccato- i !s reipicit ira illius. Tu potius ambula dum lucem ha- ; es , ne tenebrae te forte comprehendant , quodcunque I oteft manus tua , inftanter operare. Nefcis , quid olim I icies , aut poflis , cum defecerit virtus tua. Nunc ado- I :fcentior corrige viam tuam , in cuftodiendo fermones ( leos. Ecce nunc tempus acceptabile , nunc dies falutis, ■' hos negligis,nimis temere aliud tibiipatium Pceniten- | ae polliceris. Sera Poenitentia raro vera: non tam enim j cieruntur peccata , quam deferunt , quia peccandi vires : ericiunt ; & mirum valde eft , quod.rei tam incertse & iubice audeas falutem tuam committere , qui alibi certif- I ma quseque follicitc perquiris. Nuncoffero tibigra-

i-am meam, quce repudiataolim forian jufte negabitur. O ii fcires quam periculoium & noxium fit , in va- uum gratiam meam recipere , & vocantem me repelle- anhelares ad me,iicut cervus ad fontes aquarum : fata- eres , ut per bona opera certam voeationem tuam face- 2s: age nunc ergo,quod tunc adlum voles,cum plus age- non poteris , & non egirTe , cum poteras , vehementer olebis 5 fed nec refiduum amplius dolori remedium in- enies. Quas ieminaverit homo, hasc & metet. hasc vita ft tempus iementis,in morte tempus meflis aderit j ii ie- linaveris in carne tua coiruptionem , decarnemetes

cor-

i72 P.ARADISI.SECT; III. corruptionem. Tu itaque nunc iemina in lacrymis,quod tunc in exultatione metas.

Intelligite hcec , qui obliviicimini Deum ; intelligite, ne quando rapiat, & non fit qui eripiat.

Ecce ego dimifi nonaginta novem oves in deierto , &J te unam errantem quasiivi: Sc jam velut paftor bonus pa- ratus lum tollere te in humeros meos , ut reducam te gaudens in ovile meum. noli diutius defraudare me deh- derio meo , & Angelos meos gaudio , quo gaudent iuper uho peccatore pcenitentiam agente. • Homo, Vere erravi ficut ovis quae periit ; fed tu re-? quire iervum tuumDomine , qui venifti quaerere & ial- vum facere quod perierat.Tibiioli peccavi &c malum co- ram te feci ; led en occaiionem iliuftrandx glorias tua.% il juxta promiiliones tuas, miiero & humili prseftes miieri- cordiam tuam : & vincas , cum judicaris , iiniftra homi- numjudicia, qui de te non fentiunt inbonitate, iedin vindicandis hominum deiiclis rigidum valde & immitem judicant. Ego vero confcius clementiae, & bonitatis tuaa revertar ad te, ut filius prodigus ad Patrem miiericordia- rum. Ne proj icias me a facie tua.

§.7. Examen Confckntk, prhno dijpofttio adCon- tritionsm & Confeffionem.

C h R I s t v s. Revertere , fili mi , quid foris veice-j ris iiliquis porcorum , cui apud me paici licet delitiis fi- liorum > Revertere in roto corde tuo , & ego recipiam te w amplexus meos. Sed ecce modum : Recogita in- primis omnes annos & dies in peccatis actos in amaritu- dine animce tuae ; Sc ierio teipfum examina ; diligenter omnes confcientise latebras excute. Si obiter tantum Sc perfundorie hoc egeris,multa te eifugient: pravum enim Sc inicrutabile eft cor hominis , & quis cognofcet iilud ? Nihil dirHciiius, quam Nosse SEiPsvM:ied nec quidquam utilius. Vanum autem eft , fcire omnia , fi

teipium

D E POENITENTIA. 17 $ teipfum neicias. Morbiim fuum nofle , fanitatis ini- tium cft.

H o m o. In multis offendimus oranes. & tu qui- dem Domine probafti me & cognovifti me , Sc omnes greffus meos dinumerafti ; quia omnia nuda &aperta iunt oculistuis; tufcisoptime quid litinhomine, 8c intelligis cogitationes measdelonge. Seddelicta quis noftrum intelligit ? ab occultis meis munda me Domi- ne. vereor enim omnia opera mea, fciens, quod non par- cas delinquenti. multiplicatse fiint iniquitates mex , iu- per capillos capitis mei ; 8c non potui , ut viderem. Scd tu, diuxvera, qui iiluminas omnem hominem venien- tem in hunc mundum , iilumina tenebras mentis meae , ut videam , ubi declinaverim a mandatis tuis ; & rurius dirigai- in viam rectam. Refponde mihi , quantas habco iniquitates & peccata.

§ . 8 . Contrkio, phna pars Pcerittenth.

Christvs. Facile refpondebit tibi confcientia

tua , nili forte cauteriatam aut obduratam habueris. in-

iterroga illam lerio , non filebit. Nonne faepius non ro-

gata angit & arguit , Sc fecreto verbere flagellat peccati

reum ? Si quae tamen poft diligens examen non occur-

runt memoriae, illa mea; committe milericordias : nec te

fcrupulis fatiga : volui enim ego hoc Pcenitentiae facra-

mentum tibi potius eife ad fblatium quam tormentum.

Attamen amor fui facit non rarb , ut declinet homo cor

fuum in verba malitias ad excuiandas excuiationes in

peccatis. Tu vero in teipium fungere partibus Rei , Ac-

cuiatoris , & Iudicis , omni affecr.u fepofito ; cumque tc

nocentem deprehenderis , non parcas tibi ; fed feverius

||teipfum,coargue , & dole ex intimo corde , quod offen-

• 'deris & contempferis me Deum Creatorem & Salvato-

; .remtuum, quem fummo Amore,utpote fuper omnia bo-

i num, compledi debueras.

Cogita,

174 PARADISI SECt III.

Cogita , quantopere ob rei viliflimas ja&uram fubinde" doleas & plores : & non doles, cum feci&i detrimcntum | animae tuae, & amififti me, fiimmum bonum tuum ? Do- ' minum me fateris b fed ubi eft Timor meus ? Patrem vo- cas me, 8c ubi eft Amor meus ? Quoties ego Tibi fecre- ; to locutus ad cor , dixi , imo dixit tibi propria confcien- tia tua ; Perverfa eft via tua, non hac itur in caelum ; ha?c eft via lata , quae ducit in perditionem , non hac iverunt, qui Deo placuerunt. Vfquequo tu diliges vanitatem 8c > quaeres mendacium ? fed tu projecifti nihilominus fer- mones meos retrorfum ; & ecce adhuc ego fto ad oftium & pulfb, & vix admittor.

H o m o. Non intres in judicium cum fervo tuo, quia non juftificabitur in confpe&u tuo omnis vivens. Me- mento , quaefo Domine, quod ficut lutum feceris me, 8c \ in pulverem reduces me, & cum nihil oderis eorum,qu33 fecifti , cito anticipent me mifericordiae tuas , quia pau- per fa&us fum nimis.

§. 9. Modus exckandi irtfe Contritionem fett dolorem depeccatis.

Christvs. Memento 6 homo , quae fecerim ti- bi. quid enim habes quod non accepifti ? & vide , quia malum Sc amarum eft, dereliquifle te Dominum Creato* rem tuum , & tam ingratum & injurium effe fummo be- nefa&ori tuo.

Ego C r e A v 1 Te ad imaginem & fimilitudinem meam , & fignavi fiiper te lumen vultus mei, ut agnofce» res & laudares me Creatorem tuum , & conftitui tefu- per opera manuum mearum. Sed tu , cum in honore efc ies , non intellexifti ; comparatus es jumentis infipien- tibus , & fa£tus es ficut equus & mulus quibus non eft intelle&us.

Sed & ego ha&enus tam paterne ac provide Con* servAvi te, Sc fovi te , ficut aquiia provocans ad

volan-

D E P OE N I T E N T I A, t7S volandum pullos fuos, & fuper eos volitans. ego vires & v'aletudinem,ego in tot periculis & adverfis falutem prce- ftiti, ego vi&ui necefTaria, & alia innumera beneficia tri- bui : tu vero quorics ipfis donis & beneflciis meis in- fblentior fa&us , his in mei contumeliam abufiis es ; dum incrafTatus , & impinguatus dereliquifti Deum fa&orera tuum?

Et fi hxc parva videntur , recole multo majora. Cum perditus efTes Satance mancipium , & aeternas mortis de- bitor , ego tui caufla de ccelo veni , & H o M o F A- c t v s ium, proptcr te fervi formam accepi, cum efTem Dominus omnium : tot labores & dolores fliftinui , &c R e d e M I te pretio magno , non corruptibilibus auro vel argento , aut gemmis pretiofis , fed fanguine meo , ut glorificares & portares me in corde , & corpore tuo. & quid ultra debui facere vineas meae, Sc non ieci ?

Sed quid retribuifti mihi, pro his omnibus, quae retri- bui tibi ? nonne mala pro bonis,& odium pro diledione mea ? expe&avi, ut faceres uvas,& ecce labruf cas. Ven- didifti animam tuam fine pretio,cujus pretium eft S a n- V» V i s meus. Namquid fiint ifthasc omnia, obquae tam facile & fiepe perdis animam tuam , & prodigis ac vilipendis fanguinem meum, quid, nifi fumus & umbra ? iquid aliud fceda carnis voluptas , quid inaniflima mundi vanitas ? aut turpis lucri cupiditas ? ha^c omnia Apofto- lus meus , caeterique amici mei arbitrati iiint velut fter- cora, ut me lucrifacerent. Tu vero tanti ea facis,ut faepe me malis offendere , quam hominem , sterna bona & gaudia perdere , quam caduca ; & mandata mea potius, quam mundi judicia contemnere.

Et quid prodeft tibi , fi univerfum mundum lucreris, [iinimas vero tuae detrimentum patiaris ? Haeccine reddis mihi homo ftulte & infipiens ?

H o M o. Quis ftabit ad loquendum tibi, aut refpon- debit unum pro rnille ? agnofco , quia tu es Deus longa-

nimis,

i76 PARADISI SECT. III.

nimis , Sc patiens , Sc multae mifericordioe.-, qui mifereris omnium , & diflimulas peccata hominum propter pceni- tentiam. 6 quis dabit capiti mco aquam , Sc oculis meis fontem lacrymarum ? quia non cuftodivi legem tuam, Sc in vanum accepi animam meam , pro qua tu dile&am animam tuam dedifti in mortem. Quid dicam tibi , o immenla bonitas ? peccavi , fed parce mihi , & noli me condemnare, qui pro me damnari voluifti.

Christvs. Ego dilexi te in charitate perpetua, Sc te viciflim ad amorem mei tam fuaviter , Sc tantis praemiis invitavi: tuvero cucurrifti velut adultera poft amatores multos ; Sc ut efles amicus mundi, mihi inimi- cus fieri non horruifti. Dereliquifti me, fontemaquae vivaz , Sc fodifti tibi cifternas diflipatas , quae continere non valent aquas , cum pofles haurire aquas in gaudio de fontibus Salvatoris. Maluifti, inquam, hoftem iequi,qui oblequium iibi praeftitum , & brevis voluptatis uiuram ceternis fiippliciis peniat , quam me , qui iequentes me gloria 8c honore corono.

§. i o. Dolor depeccatu camjfe venU.

H o m o. Peccavi Domine , & malum coram te feci. Sed abiit ut dicam cum impio : Major eft iniquitas mea , quam ut veniam merear. Qnm fcio , quia multus es ad ignofcendum ; Sc licet peccata mea multiplicata iint valde , tamen Sc mifericordiae tuae non eft numerus. Defperarem utique , fi nefcirem mifericordias Domini. Et tentator quidem non dormit ; fed huic oppono , mi Iefu , memoriam abundantiae fuavitatis tuae , quam exhi-r buifti Davidi graviter peccanti : Adulterae , Proditori , Marice peccatrici , Petro neganti , Chananeaeclamanti , Latroni feditiofb pendenti , ipfis etiam Crucirixoribus tuis. Sperent ergo in te,qui noverunt nomen tuum,quo- niam non derelinquis quaerentes te Domine , imo qui etiam non qua^rentes invitas.

Erravi,

D E POENITENTIA. 177 Erravi, ficut ovis qua? periit. Doleo ex intimo corde, ob amorem tui. Et.utinam nunquam offendiflem te , u- tinam deinceps non offenderem in aeternum. O quis mi- hi tribuat , ut iim juxta menfes priftinos , &c fecuiidum dies , in quibus fruebar adhuc paterna dulcedine vultus tui ! veruntamen nunc etiam relpice in me , & miierere mei,quia unicus & pauper fum ego; iuicipe fervum tuiim in bonum , quo enim ultra fugiam a facie tua ? Nufquam mihi bene fuit fine te , poftquam fiii profugus a te. Ne projicias me a facie tua , riec fimul tradas me cum pecca- toribus. Sacrificium tibi ipiritus contribulatus,cor con- trirum &c humiliatum non defpicias. Qui lcrutaris cor & renes,tu nofti defiderium cordis mei,& gemitus meus a te non eft abfconditus.

Christvs. Numquid obiivifci poteft mater in~ fantem fuum , ut non mifereatur filio uteri fui !. &fiilla oblita fuerit , ego non oblivilcar tui : ego enim 4edi ani- mam meam pro te , & lavi te in fangiune meo : fi fuerint peccata tua ut coccinum , quaii nix dealbabuntur , & fi

i fuerint rubra quaii vermiculus, veiut lana alba eruut. Homo.Q quam bonus & fuavis eft Domine fpkitus tuus in omnibus ! Benedic anima mea Domino r- re noii

r oblivifci omnes retributiones ejus: qui propitiatur omni- bus iniquitatibus tuis, qui fanat omnes infirmitates tuas , qui redimit de interitu vitam tuam, qui coronat te in mi- fericordia & miierationibus , qui replet in bonis defide- rinmtuum, renovabicur ut aquilaejuventustua. G.ratias tibi ago Domirie ex intimis rneduliis animse mea? , quia

, vitam & miiericordiam hucufque dedifti mihi , nec in iplis peccatis , ut quidem poteras, perdidifti, ut nimiruni bonitas tua ad poenitentiam me adduceret.

§. it. Aherap(erittent'kepars,Coiifeftiot

C h r 1 s t v s. Sed,ut plenius reftituaris gratia? mea?, poftquam cohfeilus es adverfus te injuftitiam tuam mihi,

O vade

i78 PARADISI S E C T. IIL vade Sc bftende te quoque Sacerdoti , cui poteftatem dedi ligandi atque fblvendi. Qui enim ablcondit fce+ lera fiia , non dirigetur : qui autem confefTus fuerit & reliquerit, mifericordiam confequetur. Fili , pro anima non confundaris dicere verum. Eft enim confufio addu- cens peccatum; & eft confufio adducens gloriam. Aperi itaque vicario meo integre,& fincere conlcientiamtuam, &ule tibi ccelum aperiet ; ad hoc enim traditae funtiili claves regni cbelorum.

Qgid erubefcis coram homine, tui fimili & peccatore dicere, quod non erubuifti coram me facere ? ubicunque enim es, iemper apertus es oculis meis , qui contemplan^- tur in omni loco bonos & malos. Faceilat ergo hic pu- dor : tunc iblum utilis , cum vis peccare : noxius , cum vis pcenitere. Quid enim eft celare peccata , nifi vulnera tegere , & neceflarium medici manum nolle admittere, donec computrefcant a facie infipientia; mx. Siccine pluris tibi eft honor tuus , quam falus tua ? & propalari times apud unum hominem tui fimilem , poftea coram toto mundo accufandus & damnandus ?

Quid facies mifer in die illatremenda , quando reve- labo abfcondita tenebrarum , & manifeftabo confilia cordium ? & nihil occultum erit , quod non fciatur ? & quod in tenebris did:um geftumque eft j in lumine coram toto orbe patebit ? nonergo pudeat dicere , quodnpn puduit facere.

O quam multis facramenta mea, vafa gratisE & falutis, intempeftivi pudoris vitio fiunt lapis ofFeniionis , & pe- tra fcandali ! Sed tu vince hunc praepbfterum pudorem, & humilia te coram Sacerdote , quem vice mea delega- vi tibi, uti medicum & eonfiliarium. . Dic iniquitates tuas, ut iuftificeris.

H o m o. Dixi , Confitebor adverfum me injuftitiam meam Domino, quin & Homini,quem loco tui veneror. tu Domrne remitte impietatem peccati mei. Homo

fum,

I

D E POENITENTIA. i7P

I fum , & fcio , quia non habitat in carne mea bonum -> t & fi dixero, quia peccatum non habeo, mendax fum j & \ mc ipfum feduco. Errare , labi , ignorare , decipi , hoc ij meum eft ; cur negem aut diflimulem ? cur innocentior

I I aut iandtior apud hominem videri velim $ quam tu me i eilk nofti : qui vides intima quasque cordis mei ? aperiam ;j potius illi candide omnia vulnera mea ; ut ita facilius cu- . rer ab illo 5 quem ut deftinatum a te mihi medicum

agnofco. .

§. 12. Tugaoccafionum&recidivte.

C h r 1 s t v s. Fili peccafti,ne adjicias iterum. Sed &

de priftmis deprecare,ut tibi dimittantur. Rediens ergo

I a Confeflione , jam velut totus in Iordane, id eft, balneo

fenguinis mei, mundatus es a lepra peccatorum tuorum :

, -vide ergo ne revertaris velut fus ad volutabrum , aut in-

:ftar canis advomitum: ecce jam fanus facFus noli am-

plius peccare,ne quid deterius tibi contingat. Facilis re-

11 . lapfus, argumentum eft pcenitentiae minus leriae. - .

Propone ergo firmiter , omnia prius pati , quam me

f rurfiis ofFendere. adhocvero plurimum tibi proderit ,

i:i 1 nofle in quod vitium feraris proclivius. item quibus pec-

i: candi occafionibus labi foleas frequentius , ut hic te po-

rt 1 tiflimum munias , ubi te infirmiorem , &; magis periculo

0; obnoxiumdeprehenderis.

_£-I)iligenter vero , & non obiter ipfam fcrutare radi-

cem,a qua una fere pullulantomn.es illae fpina2,tribuli, &

nojxia germina animae tuae. lUam.er.gQ fl excideris a aut

.faltem repreilens, multum profectfti.

Verum haec res ferio a paucis agitur , hinc haerent femper in eodem futo , accufant confcientiam , non ia- nant. Deponunt. peccata fiia , §c proponunt meliora ; jfedmox redeunt advomitum. Nuncdeflent commuV fa, & paulo poft rurfus deflenda committunt : atque hunc ludum omni fere vita mecum ludunt , donec mor$ jnifi O a inex-

180 P A R A D I S I S E C T. 1 1 1.

inexfpe&ata eos rapiat , Sc demergat in profundum ; Sc puteus inferni fuper eos urgeat os fuum.

Cave , 6 homo , ne imiteris eos qui fic abutuntur pa- tientia ac longanimitate mea : &c toties gratiam meam iri vacuum recipiunt ; rurfum crucifigentes fibimetipfis Filium Dei, 8c oftentui habentes. Dico tibi, difEcile eft eosrurfus renovari ad pcenitcntiam. Terraenimfaspe venientem fiiper fe bibens imbrem , Sc generans herbam opportunam illis , a quibus colitur , accipit benedicticr- nem a Deo. Proferens autem fpinas , ac tribulos, repro- baeft; 8c maledi&o proxima; cujus confummatio eft in combuftionem. Nonne etiam homo hominem a quo faepius offenditur , tandem prorfiis excludit a gratia Sc amicitia fua ?

H o M o. .Heu Domine, lsetatus fum paulo ante in his quae dida funt mihi a te ad confblandum me. Sed nunc rurfus verba profers terrore & amaritudine plena, Quid dicam , Domine mi ? Confundor Sc erubefco levare fa- ciem meam ad te , quoniam iniquitates mex multiplica- tx funt fuper caput meum. Nam & ego vilis fa&us fum nimis , toties iterans vias meas , 6c canis abominabili^ oculis tuis, toties reverfus ad vomitum. Quo ibo a fpiri- tu tuo, & quo a facie tua fugiam >

C H r i s t v s. Quo , mi homo , nifi ad ejus miferi- cordiam , cujus potcntiam peccando contempfifti. NeJ jno veftrum redle fugit a me $ nifi ad me : a mea feverita- te ad meam bonitatem. Quis enim locus te excipiet ftt^ gientem , ubi me non invenies prsefenterh ? Ifta auterri mgerens tibi, fi contriftavi te ad pcenitcntiam; bene qui- dem. Quaeenim fecundum Deum triftitia eft , pceni- tentiam in falutem ftabilem operatur. Hoc unum mo- neo te, ut aliorum periculo 8c damnp fapias, qui ore qui- dem confitentur peccata fiia ; cor autem eorum non eft TedumcumDeo^ quin femper eadem repetunt , &ci\c tandem pereunt.

Quam

DEPOENITENTIA. 181

Quam facile eflet multis effugere peccata, feria fi vel- lent pericula fugere ? Nimis proni ad mala funt fenfiis hominis ab adolefcentia flia; 8c tu inter ipfas occafiones, feu incentiva peccandi illa?fus tranfibis ? Numquid po- | tcft homo abf condere ignem in finu fiio , ut veftimenta i illius non ardeant ? aut ambulare fiiper prunas , ut non comburantur plantae ejus ? ecce David,Salomon,Petrus, aliique plures fapientia &c fanclimonia celebres erant ; his tamen occafio in ruinam fuit , unde 8c tibi in exem- plum humanas fragilitatis , & cautelx proponuntur. Illi enim tam facile lapfi docent te quoque labi pofle ; & tu audeas tibi fidere,& in mediis periculis fecuritatem pro- mittere ?beatus homo, qui femper eft pavidus,

§. 13. Bonum propofitum.

H o M o. Iuravi 8c ftatui cuftodire judicia juftitiae

tuas. Sed quid ego pofliim facere fine te?fruftra ego pro-

pono , nili tu gratiam apponas , & operi manuum mea-

rum porrigas dexteram. Volo ego quidem fervire tibi ,

\ fed fine te non valeo j tu ergo, qui dedifti velle, da perfi-

I cere. Confirma hoc Domine , quod operatus es in me ,

[ nec projicias me a facie tua , & Spiritum fandtum tuum

ne auferas a me. Confige Timore tuo carnes meas , 8c

Amore tui vulnerea cor meum, ut his velut duobus pedi-

bps ambulem jugiter in femita mandatorum tuorum.

§. 14. Tertia Poenkenm pars, Satisfadio.

Christvs. Ambula coram me, 8>c ego ero tecum, in omnibus viis tuis , 8c dirigam greflus tuos. Sed , an nefcis , peccatori , quantum fe glorificavit , 8c in delitiis fuit, tantum illi deberi tormentum ? nonne aequum eft , , ut pro menfura delidi, fit & plagarum modus ? tu, fi fo- pis, prosverte fententiam Iudicis ; & in temetipfiim ani- madverte : ne forte tandem mittaris in carcerem , non exiturus indc , donec reddas noviflimum quadrantem.

O z Faci-

t%z PARADISI SECT. III.

Facilius eft, modo divinse juftitiae fatisfacere, dum adhuc tempus eft mifericordiae & dies falutis : faciiius hic fol- vere delicFa, quam refervare in illud tempus,cum ego ju- ftitias judicabo.

Itaque convertere ad me in toto corde tuo , in jejunio, ia fletu , & plan&u. Voluptates quidem & carnis deli- tias fequendo faepius ofFendifti me ; nonne aequum eft , ut caftiges corpus tuum, & in fervitutem redigas,ut ficut caro laeta te traxit ad culpam ,' fic affli&a reducat ad ve- niam?

Sed ScOratio humilium & manfuetorum mihi fempei* placuit,meque permovit ut propitius fierem peccatis eo- rum. Eandem ergo & tu ferio adhibebis , ut ego tan- quam verus Pontrfex & advocatus ad dexteram Patris interpellem pro te l & pretium fanguinis mei , & merita paflionis meae r quibus fatisfeci pro peccatis totius mun- di, ofFeram seterno Patri meo.

mleemofynis quoque redime peccata tua : nihil aeque me fledtit ad mifericordiam , quam fi videam vos egenis & affli&is fraterna? charitatis afFedtu mifereri. Si vero iis mifericordise vifcera clauferis , & eorum clamorem audi- re neglexeris , vide ne ipfe aliquando clames , & non ex- audiaris. Vis ergo fatisfacere pro peccatis tuis ? Ecce , bona eft Oratio cum Iejunio, & Eleemofyna.

Porro Satisfadio omnium optima , mihi gratiflima, tibique utiliffima eft , adverflis ipia vitia , & vitiorum radices omnem pcenitentice vim dirige. Itaque adilla yirtutum exercitia ferio , ac potiffimum te conver- te , quae ipfbs vitiofbs animi tui afFecl:us magis oppu- gnent -3 qua;que magis molefta fint carni , qua paite pronior eft ad peccandum. Nam quorfum pedi malag- ma admoves , dum faucium caput remedium pofcit ? Sua cuique morbo ; fic &vitio remedia mnt. Pceni- tentiam certam non facit , nifi odium peccati , quando fic pcenites , ut tibi amarum fapiat in animo , quod antea

dulce

D E PGENITENTIA. 183 lulce fuit in corpore,tunc vere pcenites, & me tibi con- :ilias.

Sed dura tibi forte videntur , quse moneo ; at duriora unt ifta a quibus.te per haec monita praeiervari cupio. jjj Attamen, dic mihi, nonne tu ha&enus duriora pro mun- n do , & carne tuapaiius es ? quod illis placuit , quodSa- raanriuggeffit, fecifti prompte & alacriter; quod ego prae- :epi, coniului, rogavi, per amorem & ianguinem meum, \k mortificationem meam circumferres in corpore o, refpuifti. Anfallor?

Ecce ego arguam te , & ftatuam contra faciem tuam, >Jonne ii ipes aliqua lucri , honoris aut praeeminentiae fFulilflet tibi, mox omnem moviiles lapidem , longif. (ima itinera, terra marique iuicepilles ? Si morbo corre- tus fuiiles , omnem potius fubftantiam erogailes in edicos , ferrum & ignes pailus eiles , quam vitas peri- ulum iubifles. _ Si ab alio injuria , damno aut contume- ia laeius fuiiles 5 quid non feciiles pro commodo , fama honore tuendo ? At vero, ut mihi placeres, quam exi- uum eft, quod egifti ? Vere, ii laborailes modicum, in- eniiles multam tibi requiem; & fi decimam partem eorum , quae fecifti pro faeculo, fecifles pro ccelo ; ialvus utique &beatus viveres. nam jugummeum fuave, & onusmeumleve.

Verumcredere iftud vix poteras ; quidmirum? non guftabas, quam fuavis fit Dominus, nec fapiebas ea , quae iurfiim iunt ; utpote ineicatus his,quae iunt fuper terram. Sed quem fru&um habes ex illis , in quibus nunc erube- fcis, quorum finis mors eft ? Liberatus autem a peccato, fervus fa&us es juftitiaej ficut ergo exhibuifti membra tua iervire immunditiae , & iniquitati ad iniquitatem , ita nunc ea exhibe iervirejuftitia? in fen&ificationem , Sc tunc cognoices , quam iuavis & bonus fim ego , his qui reclo funt corde.

H o m o. Vere Domine , ubi converto me ad omnia,

O 4 in

184 PARADISI SECT. III. inquibus ha&enus fruftra fudavi , nihilvideo inomni- bus,nifi vanitatem & arrli&ionem animij & nihil perma- nere fub fble. Tu autem Domine in seternum permanes. Quid ergo > Tibi , 6 Domine , adhaerere deinceps mi- hi bonum eft , & ponere in Te V N o fpem meam. & quid me feparabit a Charitate tua ? utinam hoc nec vita, nec mors,nec ulla creatura valeat. $ed quomodo veniam ad te, & uniar tibi, nifi traxeris me In funicuiis charitatis tuas ? Trahe me , qucefb , ut curram ad te velut cervus ad fontes aquarum. Adjuva mepropter gloriam nominis ruj, quia tu es Deus Salvator meus.

Prolixius excurrit hoc colloquium quam ah initio deflinaveram. Sed quid refert ? paulo accuratius ea materia traclari debuit , cujus nfus quotidianus eji^maximeque neceffarius. nam qttotidiepeccamus. it h<ec diligentius expendijje fortaffe proderit , ut non tamfipe , aux ccrte, non fcede peccemus.

L I T A N I iE

P OE N I T E N T I V M,

Ix Sacra Scriptura collecla.

Quarum ufu excitatur Peccatoris animus ad fpern indulgentise, & ftudium Pcenitentise.

KYrie eleiso.n. Chrifte eleifon. Kyrie eleifbn. Chrifte audi nos. Chrifte exaudi nos. Pater de, ccelis D e v s , miferere nobis. Fili Redemptor mundi Deus, miferere nobis, Spiritus fande Deus, miferere nobis. S, Trinitas unus Deus, miferere nobis.

P A R S I. Deus qui non vis mortem peccatoris , fed) ^

magis ut convertatur & vivat , l fr Euech. 3 3,

Qui Angelis peccantibus non pepercifti , i h

fed in tartarum cruciandos detrufifti , j trzPet.z.

Qui

P E POENITENTI

^ui Adam poft lapfum ad agnitionem cul-" ' . -pq? & rehpifcentiam vocafti , ^ui impium Cain de venia deiperantem a

facictua projecifti , .^uiNoe diluvio &. ■irapiorum exitio per

Arcam clementer eripuifti , ^ui Loth de medio peccatorum eduxifti , ^ui Pharaonem fi&e pcenitentem & indu-

ratum, tandem horribiliter punivifti , ^u_i populum Ifrael de tribulatione ad te

clamantem , e dura Pharaonis iervitute

liberafti , ^ui Moyii quadraginta diebus jejunanti

legem in monte dedifti , | ^ui precibus Moyiis , populi prsevarkan-

tis peccata dimiiifti , ^ui Ionam ex vehtre ceti ad te clamantem

faivafti , J-

, ^ui Ninivitis in jejunio , iacco , & cilicio

peenitentibus pepercifti ,

II.

1 ^ui Davidem per Nathan ad agnitionem

culpx venire fecifti , j ^ui Davidis confitentis , & in cilicio pce-

nitentis peccatum tranftulifti , I !^ui eidem ob peccatum numerati populi ,

trium plagarum optionem detulifti , I ^ui Achab humiliato & pcenitenti peper-

cifti , ^ui Indith in cilicio & cinere pro falute

populi deprecantem exaudifti , ^ui Ezechiam cum populo in iacco , ci-

nere, & jejunio te invocantem ab exer-

citu AiTyrionun liberafti ,

A. i8y

Gen. 3.

Gen. 4.

Gen. 7. Gen. 19,

Exod. 14.

ibid.

Exod. 34. S Exod. $2,

3 T

P o

&.lon. z.

2 K*g.i2.

2 Ag.I2.

2 ftg.24.

3 ftg.2I.

ludith 5>.

Quh

5 Matth. 2 .

1S6 PARADISI SECT. III.

Qui ManafTem poenitentem exaudifti , & 1

in regnum fuum reftituifti , 2 Var. 3 3 ,

Qui Efther jejunantem in oculis Regis Af-

iueri gratiam invenire fecifti , Efth. 1 4.

Qui Mardochajum in facco & cinere te

invocantem a patibulo liberafti , Ibid. 1 6.

Qui Machabaeis jejunantibus , & in facco

& cinere te invocantibus auxilio fuifti , 1 Mach.i. Qui Sacerdotes pro populo plorare. orare

&c facrificare j uflifti , loel. 2 . &

T T T alibu

Quivenifti in hunc mundum peccatores

falvos Facere , 1 Tim. 1.

Qui redempturus mundum, Ioannem pce

nitentiae praeconem praemififti ^ Qui eundem vi&us , & veftitus afperita

te mirabilem , fpeculum pcenitentiae de- y

difti, Qui quadraginta diebus & totidem no&i-

busjejunafti, Qui dives in mifericordia,propter nimiam

charitatem qua dilexifti nos , cum efle-

mus mortui peccatis , convivificafti nos

in Chrifto , QuiMatthaeum in telonio fedentem tua

gratia praevenifti , Qui Publicanum cum dolore & humilita-

te pe&us percutientem , juftiiicationis

gratia donatum teftatus es , Qui Paralyticum, dimiflis primum pecca-

• tis, a morbo liberafti , Qui Filii prodigi ad Patrem revertentis

exemplo , peccatoribus fpem veliia2&

indulgentia; praebuifti ,

>h

g ibtd. " Matth.^.

Eph.2. (>

Matth. 9. a.

lM.lt. ^ \

Luc. f.

LUC. If.

Qui

D E POENITENTIA.

^ui Mulieri Samaritanae fontem aqua^ vi-"

vx patcfecifti , ^ui Zachaei pcenitentis , . 8c aliena refti-

tnentis domui falutem attulifti , ^ui Chananaeam in oratione perfeveran-

tem benigne exaudifti , ^ui mulierem in adulterio depreheniam

clementer abfblvifti , ^ui publicanos Sc peccatores recepifti, &

cum eis manducafti , ^ui Mariae Magdalenae multum diligenti

peccata multa dimiilfti , ^ui Petrum ter negantem benigne refpi-

ciens , ad agnitionem criminis & lacry-

mas pcenitentiae permovifti , ^ui latroni pcenitenti , pendens in cruce ,

Paradif um promififti , ^ui peccatum non fecifti , & peccata no- ) %

ftra in corpore tuo ftrper lignum pertu-

lifti, ^ui attritus es propter fcelera noftra.

I V. ^ui diligis omnia , quoe funt , & nihil odi-

fti eorum qua? fecifti , ^ui quafi aurum in fornace probas Ele-

<5tos tuos , ^ui das locum Sc tempus pcenitentia; in

peccatis , ^ui flagellas omnem filium quem recipis

& diligis , ^ui quos amas, arguis, & caftigas , ^ui non vis aliquos perire , fed omnes ad

pcenitentiam reverti , ^ui venifti quaerere <Sc falvum facere quod

187 loan. 4. Luc. 19. Matt. 1 y. loan. 8.

Lttc. f, & Luc. 7.

LUC. 22.

tf LW.2 2.

0 ■>

\

penerat ,

"g? 1 Vetr. 2.

Sap. Sap.

11.

3<

Sap. 12.

Uebr. 12. Apoc. 3.

2 Vetr. 3.

Luc. 19. Qui

iSS P.ARADISI S E C T. III, Qm mifereris omnium , & diflimulas pec-'

cata hominum propter pcenitentiam , Sap.

Qui factus es propitiatio pro peccatis no-

ftris , Qui peccatorum in jejunio, fletu, & plan-

cl:u f e ad te convertentium mifereris , Qui mifericordiam vis & non facrifi-

cium , Qui non venifti vocare juftos , fed peeca^

tores ad pcenitentiam , ££ lbtd.

ii.

i Ioan. 2.

loelz.

Luc. y.

Qui benignitate tua nos ad pcenitentiam : j?

Eont. 2, ' Acl. p. Ibld.

Ez.ecb.i2.

loelZf

adducis . Qui Paulum perfequentem ac devaftan-

tem Ecclefias mirabiliter vocafti , Qiu eundem triduo jejunantem & oran^

tem illuminafti , Qui poft pcenitentiam , omnium pecca-

torum noftrorum non recordaris am-

plius , Deus benigne, mifericors, patiens, & mul-

tas mifericordias , & praeftabilis fuper

malitia.

V.

Propitius efto, Parce nobis Domine.

Ab omni malo, libera nos Domine.

Ab omni peccato, libera nos Domine.

A fubitanea mala morte, libera nos Domine.

Per Baptifmum & fan&um jejunium tuum, libera nos

Domine. Per labores Sc dolores tuos, libera nos Domine. Per fanguinem tuum , quem. in remiflionem peccatorum

noftrorum effudifti, libera nos Domine. In die tribulationis, & anguftias, & tremendi judicii tui,

Jibera nos Domine.

VI, Pec-

D E POENITENTI V I. Peccatores, Te rogamus audi nos. Ztadveram pcenitentiam nos perducere^

digneris , >

Vt nos ipfos dijudicare , & judicium tuum

evadere pofHmus , /t dignos pcenitentiae fru&us tempeftive

faciamus , Vt ficut exhibuimus membra noftra fervi-

re immunditia? & iniquitati, fic ea nunC

exhibeamus fervire juftitia? ad fan&ifi-

cationem , vTt non demus ultra locum Diabolo , nec

Sol unquam occidat fuper iracundiam

noftram , /t abnegantes impietatem & fecularia de-

fideria, fobrie, jufte, & pie vivamus , /t caftigemus corpora noftra & in fervi-

tutem redigamus , /t non regnet peccatum in mortali noftro

corpore , /t non exhibeamus membra noftra arma-

iniquitatis , /t non diligamus mundum , neque ea quce

inmundofunt,

V II. /t non conformemur huic feculo , fed re-

formemur in novitate fenius, noftri , /t non plus fapiamus , quam oportet , fed

fapiamus ad fbbrietatem , /t non inebriemur vino in quo eft luxu-

ria , /t tanquam vera Chrifti membra carnem

noftram crucifigamus cum vitiis & con-

cupifcentiis ,

189

o c

3Q n

5-

1 Cor.ti.

Matth. 3.

Rom. 13/

Epbef.4.. Tit. z. 1 Cor. 9. Rom. 6. . Ibid. 1 loan, 1.

Rom. 12. lbid. Epbef. 4. .

GaU $.

Vt

i9o P A R A D I S I S JE C T.

Vt omnis fermo malus ex ore noftro non

procedat , fed fi quis bonus ad aedifica-

tionem fidei , Vt omnis amaritudo, ira & indignatio tol-

latur a nobis , Vt non efficiamur inanis gloriae cupidi , Vt deponamus veterem hominem cimia-

ctibus jfuis, & novum induamus in jufti-

tia & fandtitate veritatis , Vt non fec undum carnem vivamus,fed fpi-

ritu facta carriis mortificemus , Vt divitias bonitatis,patientia?,& longani-

mitatis tuas nunquam contemnamus , Vt adeuntes ad thronum gratiae cum fidu-

III.

Epb. 4.

ibid. lbid.

lbid.

. Vxom. 8 & Tom.z.J

cia,milericordiam confequamur,& gra- \ g

- .

J

» Hebr.±.

5-

o Epb. 6.

Vbil.z.. 1

Vbil. 3. / 1 Vetr. 3.

A&. 14.

tiam inveniamus in auxilio opportuno Vt induti armaturam Dei pofHmus ftare

adverfus infidias Diaboli , Vt cum metu & tremore , falutem noftram

operemur , Vt omnia detrimentum arbitremur pro-

pter Chriftum , Vt peccatis mortui, juftitias vivamus , Vtpermultas tribulationes hujus feculi ,

nos in regnum Dei introire concedas , Vt nos hic urere & purgare & iri aatefhum

parcere digneris , Vt nos exaudire digneris , Fili Dei ,

AgnusDei,qui tollis peccata mundi,parce nobis Domine. Agnus Dei,qui tollis peccata mundi,exaudi nos DominbJ Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miferere nobis. Chrifte audi nos. Chrifte exaudi nos. 7

Kyrie eleifon. Chrifte eleifbn. Kyrie eleifbn.

Paternoftcr.

i. Et!

D E P OE N I T E N T I A. 191

i/. Et ne nos inducas in tentationem. R:. Sed libera

nos a raalo.

fc, Domine non fecundum peccata noftra facias nobis. . Neque fecundum iniquitates noftras retribuas- no-

bis.

jjr. Domine ne memineris iniquitatum noftrarum anti- I quarum. ^* Cito anticipent nos mifericordiae tus ,

quia pauperes fa&i iumus nimis.

#, Adjuva nos Deus falutaris nofter. ly, Et propter

gloriam nominis tui Domine , libera nos , & propitius

efto geccatis noftris propter nomen tuum.

f. Ab occultis meis munda me Domine. Ru Et ab

alieni*i parce iervo tuo.

( ir. Ne memineris Domine deli&a noftra , vel parentum ! uoftrorum. rn Neque vindi&am iumas de peccatis t noftris.

i f. Ne tradas Domine beftiis animas confitentium ti- |bi. Rt. Et animas pauperum tuorum ne obliviicaris in

finem.

t. Domineavertefaciemtuamapeccatismeis. r^. Et 1 omnes iniquitates meas dele.

j f. ;Hedde mihi laetitiam falutaris tui. r.. Et fpiritu ;, principaliconfirmame. i f. Domine exaudi orationem meam. ri. Et clamor

meus ad te veniat.

Oremus.

I Eus qui nullum refpuis , fed quantumvis peccanti- bus per pcenkentiam pia miferatione placaris : r^- fpice propitius ad preces humilitatis noftrae,ut tua valea- ,mus implere praecepta.

DEus qui juftificas impium , & noii vis mortem pec- catoris ; majeftatemtuam fuppliciter deprecamur, ut nos famulos tuos de tua miiericordia confidentes cce- lefti protegas benignus auxilio , & affidua protectio-

ne

t9z PARADISI SECT. III.

ne conierves 4 ut tibi jugiter famulemur j & nullis tert-

tationibus a Te ieparemur.

DEus qui non mortem ied pcenitentiam defideras peccatorum , fragilitatem conditionis humanae be^ nigniflime reipice , & conatus noftros pietate tua profei quere , ut per immenfam miiericordiam tuam peccato^ rum noftrorum veniam , in tuo iervitio conftantianl , Sc tandem praemia perleverantibus promifTa feliciter conie*- quamur. Per Dominum noftrum Iefiim Chriftum, &('/

C A V. III.

VARIiE O R A T I O N E S Pcenitentium*

Orationes adverfas feptem Vitia Capitaliay qutfingitlk

fmgulis Pfalmis Pcenitentialibus fub-

jungipojfunt.

i. Adverfm SvperbiAM.

DOmine Iefii Chrifte , mitis & humilis corde , qui a teipfb nos Humilitatis documentum fumere, verbo & exemplo jufliftii namcuminformaDeieflessequa- lis iEterno Patri , formam fervi accipiens , humiliafti te- metipfiim j fadus obediens ufque ad mortem , mortem autem Crucis ;

Tolle a nobis omnem iiiperbiam , mentifque tumo- rem ; ut nulla in re gloriantes , pra^terquam in Te , ne- minemque defpicientes , iubmifie de nobis ientiamus : Teque folum humili corde laudemus. Et fi quid boni habere videmur ; non a nobis, fed a Te defcendere, per- enni omnium bonorum fonte , agnoicentes , non nobis , fed nomini tuo gloriam perpetuo demus. Amen.

II. Ai

D E POENITENTIA. 193 1

1 1. Adverfus Avaritiam.

\ iberaliflime Deus , qui bonorum noftrorum non l4— ' eges ; & bona tua nobis tam abunde largiris ; fed Sc de bonis ad ufum vitx conceflis , nos liberales erga pro.<- ximos inopes efle jubes: ideoque eleemofynas &c charka- tis opera nobis aflidue commendas : Inclina cor no-

um in teftimonia tua , Sc non in Avaritiam ; Da nobis emporalia pro nomine tuo libenter tribuere , Sc libera- iter communicare.

Cupiditatem vero , quas omnium malorum radix eft , i cordibus noftris evelle : Vt aliena non appetentes, pro- pria autem , non ex triftitia , aut neceflitate , fed plena manu pioque animo largientes , licut hilares datores a te iiligi, paratumque a conftitutione mundi regnum perci- Dere valeamus. Amen.

III. Adveffm Gvlam.

DOmine Iefu , Abftinentbj fpeculum , qui ut falu» tarem abftinentiam nobis verbo &c exemplo com- iiendares , carnis noftrae mortalitate ailumpta , quadra- nnta diebus Sc totidem no&ibus jejunafti : Sc non irl olo pane , fed in omni verbo, quod procedit de ore Dei, lominem vivere docuifti : Da faucibus noftris melli- luum eloquiorum tuorum guftum , quas funt dulciora uper mel & favum : Vt ciborum lautitiem , Sc omnia Sulae irritamenta refpuentes , fbbrie Sc pie vivamus in ioc feculo : & fimplici vidu , eoque moderato conten-* :i , dona tua cum gratiarum aclione fumamus ; nec deo ventri, fed tibi Deo viventi, &; nos tam benefiee pafcenti Ksryiamus. Amen.

I V. Adverjus Lvxvriam.

DOmine Iefu Chrifte , caftarum mentium cuftos , & pudicitias amator,qui ut munditia tibi maxime pla-

P cere

i94 P A R A D I S I S E C T. III.

cere oftenderes , ex puriffimae Virginis Matris utero i carnem humanam affumere dignatus es ; Refpice propi- ' tius fragilitatem noftram. Cor mundum in nobis crea ; & fpiritum re&um innova in vifceribus noftris. Et da nobis carnis concupiicentiam continentiae freno cohi- bere; omnia hbidinis incentiva vincere, & carnem ipfam timore tuo configere : ut hoc domeftico hofte devi&o , tibi cafto corpore lerviamus , & mundo corde placea- mus. Amen.

V. Advcrfus I N v i D I A M.

IEfu amantiffime , charitatis exemplar , qui amore Dei & proximi,univerfa legis prascepta concludis: Da no- bis te Deum & Redemptorem , ex toto corde , ex tota anima, mentcque tota diligere ; quando tu tantopere nos prior dilexifti, ut animam tuam pro nobis dederis.

Deindeut proximos noftrosex intimis amemus vi- fceribus , effice : illumque fblum odio habeamus , cujus invidia mors introivit in orbem terrarum : ut de proxi- morum profperitate gaudentes , eorumque adverfitati condolentes, de nullius infelicitate laetemur. Sed omni- bus Invidiae ftimulis repulfis, ad te , qui vera charitas es , perveniamus. Amen.

V I. Adverjiis Iram.

Mltiffime Iefu,qui ut agnus manfuetus, qui portatuf ad vic"Umam , & ficut ovis ad occifionem ducl:us , non aperuifti os tuum, fed tracl:us,illufus, confputus,per- cufTus , & denique Cruci affixus , non modo malum pro malo non reddidifti; fed infuper pro transgreflbribus Deum Patrem orafti:Infere quaefb cordibus noftris man- fuetudinis & patientiae virtutem ; ut Irae furorem com- primentes, manfueto corde malum in bono vincamus,& inimicos noftros diligamus : quo beneficentia noftra , tanquam ardcntibus prunis incenfi , ad mutuum inflam-

men*

D E P OE N I T E N T I A. i9f

'" nentur amorem , atque ita unanimes uno ore , ac frater- t-] la charitate honoriricemus te Patrem noftrum in terris , % \k tandem affequamur in ccelis. Amen.

VII. Adverfits Acediam.

DOmine Iefu , qui nullum fugiens laborem , noftri caufa fatigatus ex itinere, faspius efurifti, fitifti , va-

aque pertulifti incommoda: fed & in oratione frequens

>erno&:afti : Expelle a Corde &: corpore noftro omnem

lefidiam & torporem ; ut ad tibi ferviendum in vigiliis ,

cjuniis, & orationibus prompti fimus & alacres ; ac nos

^ otos ad tuam gloriam, & proximorum falutem expona-

10, nus : ut non dormitet anima noftra pras tasdio, fed viam

Mj nandatorum tuorum alacriter curramus , ubi dilataveris

^ ror noftrum , per amorem tui & proximi ne forte tepi-

iitas noftra aliquando naufeam tibi moveat ^ & ineipias

Vl' ios evomere ex ore tuo.

If ' Accende igitur in nobis , ignem tuas charitatis , no- :i" tramque imbecillitatem perfice , ut lri te , Sc a-te corro- :lt *»orati, per bona opera vocationem noftram ceftarri face- Inl] 'e fatagamus ; & quodcumque poteft manus noftra , in- ®i itanter operetur; ut tibi fbli placeamus t, 6c tu fis tandem lerces noftra magna nimis. Amen.

Vres breves & nervofe Orathnes pro remifftorte peccatorum & emendatione vitx. Exprecibus German. P. Canifii,

O R A T I O I.

^^X DulciflimeDominelefu Chrifte,ego indignus pec~ ^>^cator admoneo Te omnium fan&arum cogitatio- 'ium , quas unquam ab aeterno hucufque habuifti , & il- rius maxime,qua tu,6 VerbumiEternum Homo Fieri 'ogitafti. Admoneo Te quoqueomnium piarum cogita- ionum , quas unquam. pro tui nominis honore fandi in celis , piique homines in terris habuerunt , aut deinceps labebunt. P 2, Ocle-

i96 P A R A D I S I S E C T. III.

O clementiflime Domine, precor ex intimo corde, ut tu viciflim ignofcas mihi omnes vanas , turpes , & malas cogitationes , quas hucufque contra aut praster tuam vo- luntatem habui , aut ut alii haberent , quomodocunque cauflafui. Paternofter. AveMaria.

O R A T I O II.

OPiiflime Domine Iefu Chrifte, ego mifer peccator admoneo teomnium bonorum &c falutarium ver- borum , quae unquam locutus es fiiper terram , vel qua; ab aliis in nomine tup unquam prolata funt, aut deinceps proferenda.

Rogo te humiliter 6 bone Iefu , dimitte mihi omnia verba quae hucufque contra divinam voluntatem tuara locutus fum , aut ut alii loquerentur auctor fui. Pater no- fter. AveMaria.

O R A T I O III.

OSuaviflime Iefu Chrifte , ego peccator indignus , fed pretiofb fanguine tuo redemptus , admoneo te omnium bonorum operum , qua; falutis noftrx cauffa operatus es in medio terrae , vel quas unquam ab aliis in nomine tuo fa&a funt, aut pofthac facienda.

Obfecro te , piiflime Domine , ignofce mihi quidquid unquam male agendo contra legem tuam, & nominis tui gloriam ignoranter , vel fcienter commifi , vel ut ab aliis committeretur caufla fui.

Porro 6 benigniflime Domine , omnes cogitationes meas, omnia verba, omnia opera, dirige & ordina fecun- dum tuum divinum beneplacitum , ad laudem nominis tui ; eaque juxta perfediffimum exemplar fandiflima; converfationis Sc vita; tua; conforma. Tuus fum,& ero, o Domine , vivens & moriens. in manus tuas , me & omnia mea commendo. Paternofter. AveMaria,

O R A

DE POENITENTIA, 197

O R A T I O

Veerittentis, ex Eodem.

Olefu Chrifte , Salvator mundi , qui omnes pecca- tores clementer invitas , & quidquid ad te venerit, lon ejicis foras, fed benigne fiifcipis, foves ac reficis,ad- :i jnoneo te illius immenfae charitatis , qua te pro nobis £; ponte in cruce obtulifti , & largiflima pretiof 1 Sangui- f lis tui effufione tam abundanter exfblvifti pretium f alu- is noftrae, & expiafti peccata mundi. Per facratiflimam & efficaciflimam pcenitentiam tuae :- an&iflimae vitae , & mortis innoxiae rogo te fupplex , 4 it ignofcas mihi omnia peccata mea , quemadmodum n irompte Latroni in cruce pendens ignovifti , eique Pa- ! adifum promififti.

Projicio nunc omnia peccata mea in profunda & do- orofa vulnera tua. Quidquid mihi deeft de fufficientia ontritionis & pcenitentiae , hoc tu dementer fupplere igneris ex divitiis fatisfactionum & meritorum tuo- m, & omnium dolorum,pcenarum ac laborum,quos in ii uo fandtiffimo corpore libens afTumpfifti , & ufque ad cerbiflimam mortem pro nobis fuftinere voluifti.

Et quemadmodum tu fons omnis clementiae, ex mera

haritate, & intimo cordis fufpirio pro inimicis tuis ora-

ai: H , imo fanguinem quoque tuum pro tuis tortoribus fu-

ifti; ita me indignum tac quoque participem tuasfan-

'tiflimae vitae & paflionis j ne pereat in me frudus ejus,

id omnibus liberatus peccatis , & dignis eorum fuppli-

iis , me tutum omnino ad te , & tui cultum & amorem

onvertam.

Concede mihi 6 fiimme clemens Salvator,ut te pecca-

s meis nunquam amplius crucifigam, fed virtute & me-

to crucis tuae de praeteritis peccatis meis fincere do-

;am , praefentes tentationes fortiter fiiperem , deinceps

P 3 viara

i98 PARADISISE CT. III.

viam crucis & pcenitentiae teneam , & in bonis operibus in finem ufque perfeverem 5 Tibi enim vivere , & in te mori cupio.

Commendo tibi cOrpus & animam , & omnia mea , amicos quoque & benefa&ores meos , vivos & defun- d:os. O Iefu fili David miferere nobis, & fac nos omnes ferio declinare peccata, & tua implere mandata,ad majo- rem tuam gloriam, & noftram falutem. Amen.

I

O R A T I O

ElegantiflitM S. Bernardi proremijftonepcccatorum. N unione doloris tui,quo cauflam doloris mei affum-

pfifti , & emendationem pro peccatis meis fufcepifti , Domine Iefii Chrifte; cum univerfitate dolentium,& ve- re pcenitentium, & te in veritate quserentium , confiteor tibi omnia peccata mea , mala commifla, Sc bona omifla, vel non pure , aut negligenter fada , ficut tu ea nofti in i numero, pondere,& menlura,& dies perditos vita; meae, in quibus te offendi , & laudem tuam minui, & a te fum- mo bono cecidi, & proximum fimul in cafum traxi.

Sufcipe ergo Domine de mea mifera vita refiduum annorum meorum. Pro his vero quos vivendo perdidi , quia perdite vixi , cor contritum & humiliatum Deus non defpicias. Dies mei declinaverunt & perierunt fine frudu j impoflibile eft enim ut revocem eos, fed placeat tibi, ut recogitem eos in amaritudine anima? mea^.

Domine abyffus profundiflimae miferiae mex abyf- fiim invocat altiffima; mifericordia? tuas, Ne contineas in ira milerationes tuas,& fontem inexhaufta; mifericor- diae tuae circa me exiccari non permittas propter pec- cata mea 3 qui mifereris omnium ; & nihil odifti eorum quae fecifti , diflimulans peccata hominum propter pce- nitentiam.

Xuum eft Domine remittere peccata, miferere mei,

quia

D E POENITENTIA. i99

quia jam tempus eft gratiae & miferationis. Et dum tem- pus eft emendationis,da mereri gloriam benedictionis,ne in die confummationis me feriat verbum maledi&ionis.

Fac me quaefb Domine affueta mala relirrquere , 8c tibi placita opera agere , & ftudium quod hucufque ia peccatis exercui , teadjuvante deincepsin tuavolunta- te exerceam , ut ubi abundavit delictum , tua gratia re- abundet.

Et rogo te per temetipfiim , & per amorem piiflimse Matris tuae gloriofae Virginis Mariae , & per interceflio- nem omnium San&orum , atque ele&orum tuorum , ut ignofcas omnibus peccatis , negligentiis , & ignorantiis meis ; & ne perdas me cum iniquitatibus meis , neque in finem iratus referves mala mea.

Recordare Domine Iefii , quia tuum non eft perdere ex eo quod Pater tuus dedit tibi ; fed tuum eft proprium mifereri femper & parcere ; neminem perdere , fed falva- re ; quia Pater tuus mifit te in mundum , non ut judices mundum, fed ut vitam habeamus per te: ut fis pro nobis, non contra nos. Quod enim debuimus,tu fblvifti ; quod peccavimus, tu luifti ; quod negleximus, tu fiipplefti.

Proficiat ergo Domine nunc & in extremis meis ple- naria , imo f uperflua fatisfadio tua : amara mors tua , 8c pretium fufi fanguinis tui , renovatio fatisfadionis tuae , venerabile myfterium Corporis & Sanguinis tui , quod tibi quotidie offertur in Ecclefia pro falute fidelium ; in quo es tu ipfe Sacerdos & facrificium : ille qui ofFert,pa- riter, & cui ofFertur,& hoc ipfiim quod orfertur,ad pro-? merendum in prsefenti gratiam , quam non mereor ; ad obtinendum in futuro requie.m & gloriam , quam tua amariflima mors impetravit.

Imperfedum meum Domine viderunt oculi tui , fed tu pie,mifericors & pra;ftabilis fiiper malitia, ne imputes mihi ad aeternum fupplicium , qui omnia ad fiimmum & perfe&um bonum optime & perfediflime & fapientifli-

P 4 me

aoo PARADISI SECT. III.

me praeordinafti. & ne permittas me deleri de libro vi- tx : fed offer mihi portionem, quas me contingit, in fiib- fidium , tuse videlicet pretiofae Paflionis , pro qua homi- nem voluifti habere tibi cohasredem in terrra viventium.

Te igitur Domine moveat & inclinet ad mifericor- diamhumanas fragilitatis coniideratio , quia nofti , quac iit hominis fubftantia, & quod non vane conftitueris ho- minem fuper terram. & conferva me opus t\xx pietatis , ne incafTum circa ipfum laboraveris , & ne infru&uofa iit in me immaculati cruoris tui efFufio.

Tu qui es purificationem faciens peccatorum, praefta, ut emundatus a peccatorum fbrdibus, & illuminatus acie mentis cognofcam te^atque agnofcens in diredione cor- dis mei jugiter ad te tendam & afpirem, ut felici tandem exitu ad te merear pervenire Iefu Chrifte , qui cum Deo Patre in unitate Spiritus fan&i vivis £c regnas in faecula ficulorum. Amen.

C A P. IV.

O R A T I O

Dominica , Varie adufum Foenitentium accommodata,

M O D V S

Jteatandi Orationem Dominicam cum reflexione mentis adPara- bolam Pilti Prodigt j cliciendo affettus compunttwnis -} perfequen- tia velfimiliafujptrta.

Ex P. Chrift. Mayer in Induft.

Pater nofier.

OPater amantiffime , qui majori aflfe&u & cura (6- licitus es pro filiis tuis licet indignis , quam uilus pater , imo quam mater ulla pro filio uteri fui j Heu quo

deveni

.

D E P OE N I T E N T I A. aor

deveni mifer ego culpa mea , &c fponte a tali Patre difce- dens ; gratiamque ejus & bona mihi tam liberaliter con- cefTa diflipans ! Eheu fovebar olim velut in finu dulciffi- mi Patris mei j nutriebar in domo ejus, menfas particeps eram ; utpote filius , Sc nihil mihi deerat. Nunc verfor in regione longinqua , inter alienos , & ignotos peregri- nus, exul, famelicus & nudus.

i . Sanftificetur nomen tuum.

Quot nominibus debui, quot modis potui, fanctifica- re , redamare , & glorificare te Patrem infinitae majefta-» tis, potentiae,fapientiae,bonitatis ; tot beneficiis praeven- tus, tot fiibfidiis munitus ! Doleo, quod non fecerim! en ex hoc momento totis praecordiis meis quam intenfiffi- me defidero id facere in seternum.

2. Adveniatregnumtuum.

O quam ftulte duram Mundi , Carnis, Diaboli tyran- nidem elegi prae dulci jugo tuo ! laflatusjam inviaini- quitatis & perditionis , quam avide rurfiis afpiro ad pa- ternum regnum , ad regnum gratias , & gloriae tuae , ubi pax, & gaudium in. Spiritu fando !

3. Tiat voluntas tux.

O quot malorum mihi caufa extitit mea propria , per- verfa voluntas , qua contra fan&iflimam tuam volunta- tem fic abufus fum, ad reatum pcenae contrahendum,qua uti debebam ad augmentum gratiae & gloriae promeren- dum ! non mea , fed tua fandiffima voluntas deinceps femper, & in omnibus,de me,& a me fiat,ficut fit a Bea- tis in caelo.

4. Panemnoflrum.

O Pater liberaliflime , fatians Eledos tuos ab uberta- te domus tua; : a quibus ego nimis ftulte fegregavi me :

P 5 quanti

aoz PARADISI SECT. IIT. quanti mercenarii indomo Patris mei abundantpanibus, & ego hic fame pereo ! Heu nutriebar olim croceis , & pane filiorum j nunc vix filiquis porcorum inanem ven- trem impleo. O utinam liceat mihi,fi non ut filio,faltem ut mercenario rurfus vefci pane gratia? tua? !

5". Et demitte nobis.

En proftratus coram te clamo : Pater, peccavi in cce- lum, & coram te , jam non fum dignus vocari filius tuus, fac me ficut unum de mercenariis tuis. Doleo,quod un- quam offenderim te : ignofce, ficut &ego ignofco o-' mnibus, propter te.

6. Et ne nos.

Recepifti me nunc quidem Pater in gratiam cum ofculo pacis, conftringis me brachiis charitatisj fed nofti infirmitatem meam ; obfecro , ne permittas me in ceter- num amplius feparari a te , & abire vagum in defideria cordis mei.

7. Sed libera nos.

Praeferva, & libera me ab omnibus malis, hujus & fu- turae vitae , quaeenus obfunt glorias tuae & faluti meae promovendas , ut abfque impedimento tibi perfecl:e fer- viam in terris , & beate te fruar in ccelis , ubi exclufb omni malo , tu eris omnia in omnibus , & f ummum bo-

lium diligentibus te in aeternum. Amen.

. !

ORATIO DOMINICA

adverfiis feptem vitia Capitalia.

Ratio T)omimcapiorumJenfMmfacundiJfimaeft,&qua- fi Panoplia,feu mavti Vanarion,adverfus pefies & morbos ani- ttu , qui omnes ex infauftafeptem vitiorum Capitalium radkeputtu- iant. Contu hac non incongrue adhibetur Oratio D o- minica,

Vnie

o

D E POENITENTIA, 203 Vnde feptuplex ifl\uc malignitas fub figura Beflkfeptem capita habentis inApocal. defcribitur , qm cum abommabilis nimium , &bomini infenfaftt, nunquam ceffat unovelaltero capitumnos impetere ; & maUtkfux, virus in nos diffundere , ita ut cum unimt ehditur , alterumfe erigat ; quo delnlitato , almd convalefcat ; acflc fibi invicem fuccedant.

Imo non rarofimul velut agmmefaclo nos impugnant , prout ho- tno falutis fwt non incurius fubinde expertus novit.

Quare Salvator , qui bujufmodi luclum nobis ad exercitium vtr-

. tutis &jneriti cumulum reliqutt , opportunum nobis remediumad

. manum dedit in Qrationefua , quamfeptem petitwnibus , quafi toti-

dem telis inflruclam nobts tradidit , quibusfengulisfengula Beflk iU

liuscapitaconfigamus. Itaque dicendo ,

^ Pater nofler qui es in ccelis ;

LEva oculos tuos ad Deum , Patrem tuum , qui ia ccelis habitat , & alta a longe cognofcit ; imo pro- i pe eft omnibus invocantibus le , & his qui tribulato iunt corde. Cogita ergo , quis & quantus in ccelis fit adju- tor tuus , quam potens 8c bonus ; nempe Deus , & ipfe j Pater tuus. Ne ergo time in hoc confli&iu ; confidens j de paterno Dei in te afFectu , cum Propheta ; Dominus } Prote&or vitx meas , a quo trepidabo ? Et inprimis qui- g dem dicens ,

1. Sanclificetur nomen tuum.

Contra primum Beftiae caput,id eft, Svperbiam, telum dirige :

Cum enim fuperbia quae initium eft omnis peccati , inftigat nos ad elationem animi , vel ftudium proprii ho- j. noris, laudis, Sc excellentiae ; fapienter hanc peftem pro-» ,,. fligamus , fi illi ornnem laudem & gloriam deferamus , ,,. qui fblus ex fe vere fan&us & magnus eft : ideoque me- g. rito laudandus , ac glorificandus. Dicamus ergo , O Va* ter nofter cceleftis , fanclificetm mtnen tuum , non noftrum ,

tnum,

io^ PARADISl S E C T. III. tuttm , inquam , nomen fan&um agnofcatur , glorificetur , & laudetur ab omnibus , & per omnia.

Hocenim veredignum-&:juftumeft ; cum e contra nihil indignius fit , quam ut fe extollat , vel honorem Sc laudem appetat homo peccator , pulvis & cinis , putre- do , & vermis, ufiirpando fibi , quod Dei fblius eft ; cum dicat Apoftolus , Soli Deo honor &gloria. Et Propheta hu- manam gloriam prorf us abhorreat , dicens , Non nobis Do- tninc , non nobis , fed nomini tuo dagloriam.

Ergo.fimili affe&u dicamus & nos , Santtificetur nomert ttium. Quia fi nos ipfi gloriam noftram non quserimus , erit qui quaerat : fi Deum fblum m omnibus Sc per o- mnia honoremus , ille honorantes fe honorabit , con- temnentes autem fe reddet inglorios & ignobiles. Qui glonam Deo debitam ufurpant fibi, confufio operiet eos.

2,* DifcufTo & elifb fuperbise capite , plerumque dia- bolus ad Avaritk tentamenta fefe convertit , poft bonum honeftum, utile proponens ac fuadens. Itaque inflammat animas defiderio bonorum hujus feculi , & hoc unice la- borat , ut homo his acquirendis & confervandis tempus & a^tatem omnem impendat , in illis fpem ponat , 8c k multis divitiis felicitatem fuam aeftimet.

Nos e contra penfantes, quam fmt hasc vana, caduca , infufficientia ad fatiandum cor humanum; promiffata- men a Deo ad neceflitatem , etiam non fbllicitis nobis , fi primum qu33ramus regnum Dei & juftitiam ejus: con- fultius fane terrenis defpecl:is, erigimus ocuios mentis ad illud coelefte regnum ;' ad illam haereditatem immarcef- (ibilem , incorruptam , & incontaminatam in Ccelis , quam fbli merentur accipere , qui divitiis cor non appo- nunt; qui regnum mundi & omnem ornatum fasculi contemnunt: & ad cceleftis regni opes continuo fufpi- rant: orantes ex animo :

Adve-

D E POENITENTIA. 2qj Adveniat Regnum tuum.

Regnum omnium fieculorum , ubi replebimur in bo- nis domus tuaz; & fatiabimur, cum apparuerit gloria tua: credimus enim videre bona Domini in terra viventium. O quae & quanta illa ! nec oculus vidit , nec auris audi- vit, nec in cor hominis afcendit , quae praeparavit Deus diligentibus fe.

Interim quoque regnumtuum juftitiae&gratiasnobis ddveniat : quod nos licet pauperes rebus , bonis tamen o- peribus & meritis divites faciat. Nam pauperem quidem vitam gerimus , fed habebimus multa bona , fi timueri- mus Deum. Vere enim divitiae non funt terrenae opes , fed virtutes, & gratiae dotes.

- 3 . Sed cavendum, ne expetentibus regnum Dei , lan- guor & torpor obrepat : nec enim omnis qui dkit, Domine , Domine , intrabit in tegnum coelomm : fed qui fecerit voluntatem Patris qui in ccelis efl.

Itaque poft devidam Avaritiam , proximum contra I Acediam certamen erit. Eam hoc telo pete :

s Tiat voluntas tuaficut in codo , & in terra*

Hoc eft, utinam ficut Ccelites,ita & nos terrae incola? eam faciamus.In ccelo fumma exultatione laudatur Deus. j In ccelo ad obfequium ejus mira promptitudine Angeli . affiftunt. Vtinam hoc fimili devotione , alacritate , & I promptitudine a nobis fieri poflet in terra. Idfaltemex . animo velle, multum eft coram Deo$ qui bonae volunta- « tis infpcdor eft.

4. Quia vero carnis infirmitas cogit nos corporis vi- \ res cibo potuque reficere , & huic operi fe voluptas ad- . mifcet, hac occafione Guk vitio diabolus nos illaqueare ; 1 & ad exceffum in qualitate, aut quantitate cibi, inducere . nititur. Quo contra fedulo rogandus nobis eft Deus, qui nos creavit natura fragiles , & huic indigentia? , reftau- randi quotidie per cibum vires, obnoxios; dicendo :

Vanem

2o£ PARADISI SECT. III.

Vanem noftrum quotidianum da nobis bodie.

O clemens Deus,neceflaria vi&us nobis largiri digna- re ; & fic nos regere , quatenus cauflam necefritatis non vertamus in negotium voluptatis; nec ad vitas luxum, fed ad naturae fuftentationem , ufum earum rerum , quas no- bis benigna tua manus largita eft , referamus ; carnis im- petum , lege Dei & re&ae rationis coercentes. Dignare etiam nobis dare panem cceleftis fapientiae , ut guftantes, quam fliavis fit Dominus , Gulae ijlecebras refpuamus ; prae cujusetiam faporis dulcedine omnes corporis deli- cias, tamquam porcorum filiquas faftidiamus.

y. SeddumGula refraenatur, plerumque Diabolica malignitas lr<z & Impatientk occafiones machinatur , ut rancoris vitio fuperati , abftinentiae frucl:u fpoliemur ; Et Deo reddamur invifi , inter ipfa etiam jejunia ; ficut 3c illi apud Ifaiam, qui ad lites ad contentiones jejunabant.

Contra hoc virulentum Beftiae caput valida manu in- torquet telum, qui orat ex animo :

Dimitte nobis debita noftra , ficut & nos dimittimus debitoribus noflris.

Remiflionem enim peccatorum indies a Deo petere necefle habemus ; nam in multis offendimus omnes. Si vero Deus iniquitates obfervaverit , quis fuftinebit ? Porro non aliter eam confequemur , quam fi in nos pec- cantibus non irafcamur , fed ex corde dimittamus ; tunc quidem libera fronte ac fecure diduri ; Dimitte nobis , iicut & nos dimittimus :

Cujus quidem claufiilae appofitio merito nobis timo- rem, Sc follicitudinem incutit. Quid enim fi non dimit- tas debitoribus tuis? quid fi minus plene & fincere? quid fi etiam dolofe & fpecietenus ignofcas ; & interim iram animo foveas , & vindidam mediteris ; certe contra te, non pro te Deum invocas , non Patrem habitums , fed

judi*

DE POENITENTIA. 20*

iudicem : audiefque, Ex ore tuo te judico, ferve nequarn, vis dimltti tibi, ficut tu dimittis, &c.

Nos ergo cautiores facti , faciamus quod monet Do- minus : Cumftabitis ad orandum, dimittite ,fi quid habetis adver- fus aliquem. Alioquin , li homo homini refervat iram , quomodo a Deo quasret medelam ?

6. Quod fi lenes animo , & ad omnem inj uriam pla- cabiles effe didicerimus , curandum reftat , ne hxc le- nitas in mollitiem quandam &remiffionem animide- generet , & fic in Luxuriam carnis diabolus nos fenfim in- aucat.

Videntes itaque hoc tam deteftabile malum Luxurut longe lateque per humanum genus dominari ; ita ut non minus hodie , quam olim omnis caro corruperit viam fiiam , vehementer habemus ab hoc peftifero Beftiae ca- pite timere , cum Sapiens dicat : Multos vulneratos dejecit , &fortiJftmi quique interfetli funt ab ea. ideo Deum fiipplices Adjutorem imploremus. nec enim continentes eflepo- terimus, nili Deus dederit. Oremus ergo ,

Et ne nos inducas in tentationem,

Hoc eft, ne nos ad refiftendum fragiles induci permit- ,tas , quia fi viribus noftris relinquimur, abfque dubio in- ducimur & fiiperamunea eft noftra in malum pronitas.

7. Sed quamvis in congreflibus praemiffis improbus inimicus fruftrari fefe fenferit , nihilominus non defiftit ;

,, illo tandem fibi propriiffimo vitio,I»v«&e fcilicet veneno, ( nam invidia diaboli mors introivit in orbem terrarum ) animam perimere ftudens , ut proximi profperitas in noftram ce- dat crucem & torturam.

Vnde fit , ut non redis oculis afpiciamus proximum noftrum , dolentes de rebus ejus profperis, & de adverfis gaudentes. A quo peffimo & diabolico vitio petimus irx nne liberari, dicendo.

Sed

ao8 PARADISI SECT. III.

Sed libera nos a malo.

Invidia? fcilicet, quod perfe£te malos efficit : quia ve- neno, quo ille extreme Malus plenus eft,inficit & incen- dit.Quid autem pejus,quam bonum alterius in fiium ver- tere malum , qui congaudentes alieno bono , iliud quafi fiium reddere poterant,& fic iplufmet ex eo fleri meiior, felicior, ac fummo Bono vicinior, digniorque.

ORATIO DOMINICA

ad Deum Patrem recitanda ;

Vt per virtutes & merita Tilii ejus , noflra vitia & defeclus expientur.

Tater nofter.

OSan&iflime Pater ; per immenfam illam charita- tem , qua dedifti nobis , ut filii Dei nominemur 6c fimus, rogo Te ex imo corde , ut clementer ignofcas mi- hi , quod te amantiflimum Patrem meum hactenus debi- to honore & filiali amore profequi neglexerim ; fed te peccatis meis frequenter & graviter offenderim ; teque ex corde meo , in quo velut in ccelo & folio tuo , pro- priam fedem habere debueras , peccatis meis faepius tur- piter ejecerim.

O clementiflime Pater , refpice in faciem Chrifti Filii tui^ & miferere mei. Rogo in unione illius infinitas cha* ritatis, qua ab asterno Filium tibi coaequalem genuiftij & tempore prasordinato hominem fieri pro nobis voluifti : Rogo in virtute abundantiflimas fatisfa&ionis , quam idem dilediflimus Filius tuus , & innocens frater nofter Iefiis Chriftus', tibi pro me prxftitit , ut ardentiilimam charitatem divini cordis illius , una cum digniflima laude 6c honore , quem in fumma humilitate tibi exhibuit, be- nigne fiifcipias , in compenfationem omnium peccato- rum & dcfeduum meorum.

i. San-

D E POENITENTIA.' 209

1 . Sanftificetur nomen tuum.

O dulciffime Pater , obfecro te , ex omni affe&u cor- dis mei , parce mihi , quod fanctiflimufn nomen tuum , non eo , quo par erat religionis cultu , honore , & reve- irentia fanclificaverim : imo etiam fepe contumelia affe- cerim; Chriftianum quoque nomen, quod gratia tua ge« ro, moribus indignis tam fcede fiepius deformaverirm

O fumme Pater, obfecro te, ut in expiationem omnis culpae meas digneris accipere abfblutiffimam vitae fan&i- moniam chariffimi Filii tui, in qua ipfe benedi&um No- men tuum glorificare , & tot fignis, miraculis, fermoni- bus , & operibus , triginta tribus & amplius annis , qui- us vixit in terris , laudare ac fanctificare nunquam in- ermifit.

1. Adveniat tegnum tuutn.

O Pater mifericordiarum, rOgo Te, ignofee mihi cle- mentiflime , quod Te cceli terraeque Regem, Sc regrtum tuum asternum , in quo fblo eft vera pax, requies & gau- dium, nunquam eo quo decuit ardore , & zelo quasf ive- rim. Rogo dulciflimam clementiam tuam , ut fandifli- mos labores gratiilimi Filii tui, quibus me &c omnes ho- mines fibi in regno tuo cohaeredes fecit fufcipere digne- ris , pro omnibus negligentiis & defe&ibus meis , quos ?go infelix admili , dum , quae fiirfum funt , tam negli- $ :^enter quaefivi & fapui -t tam vero ardenter , quae fuper icerram.

2. Vtat Voiuntas tua.

\ ■ ■

j O mifericordiflime Pater,ignofce mihi quaefb pro lnfi-

;iita bonitate tua , quod divinam , & altilTimam volunta-

:em tuam , rneae, ut debui , non femper pnetulerim : tO"

:ies velle meum , quod femel tibi devoveram , denuo per

peccatum ufurpaverim : & piiflimam voluntatem tuam

Q^ circa

2io PARADISI SECT. III.

circa me fa&am minus prompte , reverenter, & libenter amplexus fim.

Obfecro Te , 6 aeterne Pater , ut promptiflimam refi- gnationem cordis amantiflimi Filii tui , & perfe&ifli- mam ejus obedientiam , qua tibi fa&us eft obediens uf- que ad mortem crucis , fiifcipere digneris in emendatio- nem omnis meae inobedientia? , & praevaricationis man- datorum tuorum.

4. Vanemnoflrum.

O largiflime Pater , qui aperis beneficam manum tuam , & imples omne animal benedi&ione , adeoque & me licet indignum pafcis a juventute mea, tot corpori meo, tot animce bona tam liberaliter providens ? Precor ex totis cordis vifceribus , Parce mihi, quod dona & be- . neficia tua, tum ad corpus , tum ad animum nutriendum fpe&antia , tam ingratus accepi , toties iis ipfis ad tui in- juriam , & meam damnationem abufus fum ; dum vel iis nimium cor apponerem j vel iis inordinate fruerer , vet pro illis debitas tibi gratias non perfblverem.

Obfecro Te, mi Pater,per amorem Filii tui unigeniti, ut ipfius jejunia , famem , fitim , & mirabilem abftinen-» tiam,omnefque gratiarum a<5tiones,quas ipfe cibum fum- pturus offerre folitus eft, accipere digneris in compenfa- tionem omnis meae incurise & ingratitudinis , quam un- quam in donis '■& benericiis tuis percipiendis admifi.

5*. Et dimitte nobis.

O Pater immenfas bonitatis , fi debita & iniquitates noftras obfervaveris , quis fiiftinebit ? adeo in multis of- fendimus omnes. Itaque rogo te, per aeternum amorem tuum, ut clementer ignofcas mihi, quidquid unquam,aut ufpiam quomodocumque deliqui ; aut fi forte peccanti- bus in me non plane juxta praeceptum dimifi j vel inimi- cos meos non ex corde dilexi ?

Oju-

D E P OE N I T E N T I A. 211

O juftiflime Deus , rogo Majeftatem tuam , ut , in fa- tisfa&ionem fufcipias infinitum pretium Sanguinis , & afTe&iofiflimam orationem diledtiflimi Filii tui,qua pen- dens in Gruce, inimicis fuis a te ignofci poftulavit.

6. Et ne nos inducas , &c.

O benigniflime Pater , ignofce mihi , per inceftimabi- lem charitatem tuam , quod concupifcentiis , & pravis defideriis ha&enus , non fatis diligenter & ferio refiftere conatus fim -3 fed magis Mundo, Carni, ac Daemoni mala luggerentibus confenferim. Vnde merito variis malis fa- dhis fum obnoxius. Precor , 6 Domine, fi divinse provi- dentiae tuae confilio , vis me fubinde tentationes fentire j nunquam tamen permittas confentire. Digneris qusefb 6 potentillime Deus,gloriofam vi&oriam Chrifti,Filii tui, qua Mundum , Satanam , Carnemque fubegit , una cum 'fan&iflima converfatione ejus, omnibufque laboribus, & doloribus illius mfcipere, in fupplementum omnis negli- gentice & fragilitatis meas • adeoque me liberes ab omni Malo , & perducas ad omne Bonum ; quod utique alibi non eft,nec aliud, nifi tu Solvs & VNVS, 6 Deus meus , & 0 m N 1 A. Amen.

C A P. V.

Inflrucliones & Exercitia pro Confeflio- ne facramentali.

Brevis inftru&io Confeflionis utiliter inftituendae.

I" Nter afcetiu feu pk vita exercitia nullum feqttehtius Confejfio-* ■■ ne : fed cujus in multis exiguus aut nullus efl fruclus , quia nott amvers, ptetatis & melioris vitx fludio , quampro confuetudine >biter & perfunclorie peragitur. I. Itaque cogita , qiwdpiafacra?nentipoenitent'ufiequenta-

Q^z tio

212 PARADISI SECT. III.

tiofit mediumfaciUimum brevi magnosfaciendiprogreffus in viaper- feftionis. N*w i . ?er eam peccata & peccandi affeftus, exuuntur. 2. Vtrtutis & profeftus Jptritualis fludium excttantur. 3. Gratia, & Dei cbaritas augetur. ^.Confcientupuritas , tranquiUitas & fecuritat acqumtur ; borror mortis minuitur, &c.

I I. Excita yfeu renovafervens Deftderium,firmumquepropofl- tum debita cum difpofitione, cura, ac devotione hoc facramentum Fce* ntteniu obeundi ; idque intuendo ,

1. Finem bujusfacram. adeo pretiofum ; quieflVeniapecca- torum , curatto languorum aninu , Eenovatio fervorts , Augmentum mcritorum gratU fgloruz, &c.

2. Modum adeofacilem & efflcacem merita Chrifliftbi appli- candi , tantofque divimgratk tbefatiros participandi , per crebrum, ferium, affeftuofum hujusfacramenti ufum.

3 . Incitamenta huc utilia , qualiafunt , Dei voluntas , qul unice defiderat fanftificationem noflram ; Divinorum beneficiorum multitudo , Peccatorum gravttas , Viu brevitas, Temporis graiu in- eertitudo, Diflriftijudicii metus, JEternitatishorror^ Pcenarum alte- rtus viu acerbitas , &c.

III. Pete ejficacem Deigratiam , qtia agnofcas, detefleris, ape- rias , & emendes peccata tua , per infinitam Dei mifericordiam , qux tam benigne te ad pcemtentiam exjpeftat & excitat, &c.

I V. Revoca in memoriam peccata tua, certa quadam methodo ,' quajuvarifolet memoria. Vide ubi in Deum , in Teipfum , m Proxi- mum peccaveris ; cogitatione, verbo, opere. Eaqtte coUige Breviter, wiflis generatibus, & imperimenitbus, feu non neceffarus, & qiufnb condiitone a plerifque narrari folent , & qu£ ad excufationem fui magts, quam accufationem Jpeftant. Integre , explicando omnium peccatorum , qu& confcientiam gravant ,Jpccies , numerum certum , aut verifimuem, & circumflantias neceffarias, mutantes (peciem,&cc. Clare , certis , fimplicibus &perjpicuis verbis fingula exprimendo, certa a dubiis , materiam gravem a levi , aftum deliberatum afub- repiume,feu advertentiam ab inadvertentia 5 confenfumplenum afe- mipleno, &c. fecernendo.

V. TotffimHmjtrcA veram cordk Contxitioncm labora -, Vt

dc

D E P OE N I T E N T I A. 213

de his , omnibtifque peccatis totius vit& doleas exfolo &puro Dei a- tnore , &c.

2. Vtfirmum & conftans propofltum concipias , b&c omnia , pr&ferimt magts voluntaria , & in qu&fitpius impingis , ferio emen- dandi, occafiones eorum &pericula cavendi : Deo demceps perfe- iitus ferviendi , &placendi. Et h&c omnia cumfiitali fiducia paterna Dei mifericordk, &cc. Porro utiliffimum erit ,ft affuefcas fi-equentare hunc aftum contritionis;pr&fertim ante orationem, inpericula lapfus, poftlapfum: intentaitone , antefomnum, idque vel unico fujpirio. O Iefu amo Te, & doleo ex corde, quia ofFendi Te.

R E M E D I A

quaedam communiora defe&us & vitia emendandi.

I. Concipe, & f&pius renovaferium&fervenspropofttumca- jendi omniapeccata, maximeea in qu&pronwr es.

I I. Mane protefiare coram Deo contra molefliores tentationes , & procliviores lapfus, deteftando eos-y ac contra voluntatem tuam ejje *c femper fore,firmtter decernendo.

III. Pr&meditatwne praclica ante quodvis opus majoris mo- menti utere , cum renovatione Intentionis , & Propofiti , emendandi confuetos defeclus , & petitione grati , idque fiat fajtem per breviafu- Jpiria.

I V. Attende fcopum feu finem cujufvis operis , & cave Jbllici- te, neaberres^ veHmpingas in defeclus tibi famiitares. Serwage, quod agts.

V. Exerciitum pr&fenti& Dei in omnibus adbibe , crebra & afi- fiuofa ad Deum fufprria ejaculans.

VI. lntuere Chriftum uti vtvumjpeculum & exemplar omnis perfccTwnts , & imitari nitere , excitans teipfum , eo ipfo quodgeris. , mmine Chriftiani.

VII. In tentationibus recurreftatimfihali affettu &fiducia ad lejkm, ejufque dulcijftmum cor, &facra vumera. Item adfinum dul- ctflim& Matris Virg. Mari&,ficfacile evanefcet omnis tentaiw. Renova qmqueproteftationem mane fattam contra ejufmodifuggeftiones &

Q_3 tenta-

2i4 P A R A D I S I S E C T. III.

tentationes. Heroice te refigna. Tempefiive te manifefia Patrijpiri- tuali , pete confilium , &fequere.

VIII. Renova zslurn exjiirpandi radices bas N. xel illas N. peccatorum , per examen particulare ; per exercitium mortijicatio- nis , dcc.

Oratiopr&paratoria ante ConfeflionemSacramentalem.

COnditor cceli 8c terras , Rex Regum, 8c Dominus dominantium ; qui me de nihilo fecifti ad imagi- nem & fimilitudinem tuam, & me proprio tuo Sanguine redemifti : quem ego peccator non ium dignus nomina- re, nec invocare, nec corde cogitare.

Te fuppliciter deprecor , & humiliter exoro , ut cle- menter refpicias me fervum tuum nequam. Et miferere mei , qui milertus fuifti mulieris Chananaeoe , Sc Mariae Magdalenae ; qui pepercifti publicano, & latroni in cru- ce pendenti.

Tibi confiteor , Pater piiflime , peccata mea ; quas fl volo abfcondere, non poflum, tibi Domine : parce mihi Chrifte, quem ego nuper multum offendi cogitando, lo- quendo , operando, & in omnibus modis, in quibus ego fragilis homo & peccator peccare potui, mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa.

Ideo, Domine, precor tuam clemeritiam, qui de ccelo pro mea falute defcendifti: qui David a peccati lapfu ere- xifti, parce mihi Domine, parce mihi Chrifte, qui Petro te neganti pepercifti. Tu es Creator meus , & Redem- ptor meus ; Dominus meus , & Salvator meus 5 Rex meus , & Deus meus.

Tu es fpes mea,& fiducia meaj gubernatio mea,& au^ xiliatio mea ; confblatio mea , Sc fortitudo mea ; defen- £10 mea , & liberatio mea ; vita mea, falus mea, Sc refur- redio mea ; lumen meum, & defiderium meuni; adjuto- rium meum, 8c patrocinium meum.

Te deprecor &c rogo , adjuva me 3 & falvus ero ; gu-

berna

D E POENITENTIA. 215- berna me , & defende me ; conforta me , & confblare me -y confirma me, & lastirica me ; illumina me, & viiita me. Sufcitamemortuum, quia fa&ura & opus tuum fum.

Domine , ne dcipicias me, quia famulus & fervus tuus

fum , quamvis malus, quamvis indignus & peccator ; fed

! qualifcumque fim , live bonus , five malus , femper tuus

ium. Ad quem ergo fugiam, niii ad te vadam ? Situme

cjicis, quis me recipiet ? fi tu me defpicis , quis me aipi-

• cict ?

Recognoice me ergo indignum ad te refugientem , quamvis fim viiis & immundus : quia fi vilis & immun- i dus fum , potes me mundare : fi ccecus fiim , potes me 1 Uluminare : fi infirmus fum , potes me fanare : fi mor- ' tuus & fepultus fiim , potes me refufcitare: quiamajor eft miiericordia tua, quam iniquitas mea : major eft pie- ,| tas tua, quam impietas mea : plus potes dimittere, quam ! ego committere ; & plus parcere , quam ego peccator ' peccare.

Non ergo defpicias , Domine , neque attendas multi- ]j tudinem iniquitatum mearum ; ied iecundum multitudi- 1 nem miierationum tuarum miierere mei , & propitius efto mihi maximo peccatori.

Dic anima? mea^ : Salus tua ego fum: qui dixifti, Nolo mortem peccatoris , fed magis ut convertatur & yivat, Converte me Domine ad te , & noli iraici contra me.

Deprecor te clementiilime Pater , propter miiericor- diam tuam fupplico & exoro , ut perducas me ad bo- num finem , & ad veram pcenitentiam, puram confeflio-

• nem , & dignam fatisfadionem omnium peccatorum ' meorum, Amen.

Oratio ante confeflionem Sacramentalem.

DOmine Deus , qui illuminas omnem hominem ve- nientem in hunc mundum , illumina quaefofplen-

Q_4 dore

*i<5 P A R A D I S I S E C T. III.

dore gratiae tuse cor meum,ut fufKcienter cognofcam de- fedus & peccata mea , eaque cum vero cordis dolore & contritione confitear,ficut oportet coram te,& facerdo- te miniftro tuo , ac plene pro iiidem fatisfaciam , eaque emendem,ad laudem & gloriam tuam,& benedi&ae Ma- tris tuae, ac San&orum omnium, ac falutem animae meae, Amen.

Oratio poft confejftonem.

GRatias tibi ago pientiflime Iefu , quod me indi- gnum peccatorem ad pcenitentiam patienter exfpe- &averis , veniam & indulgentiam peccatorum mihi cle- menter concefleris. Sufcipe obfecro hanc humilem con- feflionem meam quam feci , &quicquid mihinuncde- fuit ad plenam & fynceram enumerationem peccatorum meorum,.&convenientem proiifdem dolorem , tuex fonte milericordiae tuae , ac thefauro paflionis tuae beni- gne fupplere digneris , meque perfe&e abfolutum habe- re in coelis : & praefta auxiiium gratiae tuae , ut deinceps peccata devitem , ac fidelius tibi ferviam , intercedentc gloriofa Virgine genitrice tua Maria, & omnibus fan&is, qui tibi placuerunt ab initio mundi : juravienim &fta- tui deinceps cuftodire judicia juftitiae tuae , te adju- vante , qui vivis & regnas Deus in faecula faeculorum , Amen,

Alia Oratia ante confejftonem Sacramentalem,

SVfcipe confeflionem meam, piiffime ac clementiilime Domine Iefu Chrifte , unica fpes falutis animae meae ; & da mihi , obfecro , contritionem cordis , & lacrymas oculis meis , ut defleam diebus ac no&ibus omnes negli- gentias meas cum humUitate & puritate cordis.

Appropinquet oratio mea in confpe&u tuo Domine. Si iratus fueris contra me , quem adjutoremquaeram? quis miferebitur iniquitatibus meis ? Mcmento mei Do-

mine,

I

D E POENITENTIA, Z17 1 1 minc , qui Chananaeam & Publicanum vocafti ad pceni-

tentiam , & Petrum lacrymantem fufcepifti. Dominc

Deus meus, fufcipe preces meas.

Salvator mundi , Iefu bone , qui te crucis morti dedi-

i fti, ut peccatores falvos faceres, refpice me miferum pec-

• j catorem invocantem nomen tuum : & noli fic attendere

malum meum , ut oblivifcaris bonum tuum : & fi com- I mifi undc me damnare potes, tu non amififti unde falvare

foles.

Parce ergo mihi , qui es Salvator meus , & miferere

peccatrici animas meae : fblve vincula ejus , fana vulnera. :• Domine Iefii , te defidero , te quaero , te volo : oftende : j mihi faciem tuam, & falvus ero.

Emirte igitur , piiflime Domine, meritis puriflimae & ilimmaculatae femper Virginis Genitricis tuae Mariae & : ) San&orum tuorum , lucem tuam , & veritatem tuam in.

animam meam , quse omnes defectus meos inveritate ■ mihi oftendat, quos confiteri me oportet, atque juvet & : doceat ipfbs plene & contrito corde explicare. Qui vi- i vis & regnas cum Deo Patre.

Owtiopoft Confeflionem.

Slt tibi Domine, obfecro , meritis beat33 femper Vir- ginis Genitricis tuae Mariae , & omnium San&orum, I grata & accepta ifta confeffio mea, & quidquid mihi de- , fuit , nunc & alias de fufficientia contritionis , de pu- ritate & integritate confeffionis , fuppleat pietas & mi- fericordia tua : fecundum illam digneris me habere ple- nius & perfedius abfblutum in ccelo. Qui vivis & re« gnas.

ACTVS CONTRITIONIS,

ad remiffionem peccatof um obtinendam efficax 3 in fom

mam orationis reda&us. Porro circa eum obfervanda fequentia :

2i8 PARADISI SECT. III.

i.. Aftusfidei, i. Dolor de peccatis. 3. Amor Dei fupcr omnia, 4. Propofitumdefuturo. j. Oblatiofui per Chriftum. 6. Spes vem&pcr Chriftum. 7. Petitio gratk & auxiliiDei,

DOmine Iefu Chrifte , verus Deus & homo, Creator ac Redemptor meus ,

2. Pcemtet me ex toto cofde , quod offenderim te Dominum & Deum meum ,

3 • Quem amo fuper omnia.

4. Et propono flrmiter amplius non peccare , omnef- que peccandi occafiones devitare , confiteri & implere pcenitentiam , qux mihi fuerit injun£ta ,

$\ Et in fatisfa&ionem peccatorum meorum offero tibi facratiflimam vitam , Paflionem , ae mortem tuam , toturnque pretium fanguinis tui pro nobis effufi , merita quoque B. Marise femper Virginis , &omnium Sandto- rum, atque omnia opera mea, & totam vitam meam.

6. Et confido in bonitate & mifericordia tua infini- ta, quod per merita pretiofi Sanguinis tui , mihi remiffu- rus ils omnia delicba mea.

7. Et gratiam uberem largiturus , qua vitam fan&e inftituere, tibique perfede ufque in finem fervire va- leam. Qui cum Patre fandoque Spiritu vivis ac regnas Peus in faecula benedi&us, Amen.

Admonitio de A&u Contritionis.

COntritio adeo res eftpretiofa & efficax, ut momen~ to vel mille , graviffima etiam , peccata extinguat , hominem Deo recoticiliet; ac beatam mternitatempeccato dcperditam recuperct, fi quem (fublata Confejfionis occafione ) fic mori contingat. Cor contritum Sc humiliatum Deus non defpiciet. Contritio vero maxime nititur amore Deifuper omnia , continetque tres aftus : P r I M v s , eft Dolor ob ojfenfum Deum, qui dignijfmus eft , ut ab omnibus,fuper omnia ametur, & colatur.

Amici bonum, quod qitovis lethalipeccatoperditur, mfiwiw eft,

majus

D E POENITENTIA. ii9 najus omriibus bonis : hinc & malum, quod quovis kthalipeccato in- urritnr, infinitum eft,majus malU omnibus-.proinde tanti bonijaclu- a, & mdttantiperpcjfio , majorem mertto dolorem incutiat , quam i bona cuncla viupufentis, valetudo,fama, vita, cdtera omritafint £rdita. lntertre millies ,jocus eft,fi Aternis inferorum igritbus confe- \atur, quibtts nospeccatum vel unicum obftringit.

Secvndvs, eftpropofitum , non amplius dclinquendi3 tquefi quid iniqueftt acquifitum, reftituendi.

Ex hocfirmo animi decreto , ita paratumfe quis offert ad omnes )« leges fervandas , ut dicat : Dixi, Doraine, cuftodire legem uam : quicquid praecepifti , 6 mi Deus , faciam quam ofTum integerrime.

Tertivs, eft Spes veriu , & Petitio gratu ad feriam iu emendationem.

■Accufarefe , &fenon emendare , eft Deum tentare : nee quic- uam valet , a malis veniam pofcere , & mala de novo iterare. San- uis autem & mors Domini lefu hanc nobisfiduciam ingerit , ut h<x.o \eremus. petamus tanta , feriam fcilicet emendationem vit<z , poft imgravcs ac multiplices offenfas.

Accufatio fui :

Btpropofitum emendanda viu, ubi quis in culpam, qttam fciveratftbi maxime cavendam, relapfus eft.

bMi amantiifime Deus , ego ingratus , ego perditus homo ad te redeo , poftquam iatis a te per illicita im evagatus : nunc te amicum quaero , quem ipfe mihi oftem feci. Iterum deliqui: & poft tot jam cafus,iterum ecidi.. Ah! Domine,in culpam illam,quam fciebam tibi lurimum difplicere,mihi maxime nocere, in hanc ipfam :erum relapms fum.

Quantum mihi hxc cavenda eflet, praefeiebam, & ta- len non cavebam. Ita Majeftatem tuam 6 Deus ofFen- i, gratiam tuam perdidi , ccelum amifi , meipfum dam- avi , &; quam ob caufTam ? ob rem nihili, & meram va-

nitatcm:

ftio PARADISl SECT. III. nitatem : quid enim aliud eft voluptas illa, quid commo- dum illud , &c. quae captabam ?

Seio,Domine,tu mihi fuper omnia es amandus: agno- fco , mi Deus , quod lex tua & tuus honor , cariora mihi effe debeant rebus creatis omnibus , & tamen tarn perdite meipfum amo , ut meum honorem , lucellum meum, meamque libidinem, tibi,tuae legi,tuoque hono- ri prastulerim jam faspiflime.

Ah ! quam adhuc carnalis fum ! & licet ego negem , , opera mea loquuntur. Mundusnon tantummihi non- ■ dum crucifixus eft, fcd totus in me vivit & fpirat, plenus fiim pravis motibus, foedis concupifcentiis, defideriis, & infinitis miferiis : & tamen non humilior ; quin asftimari i & praeferri gaudeo.

Vita mea merus eft Euripus , meriffima mconftantia , l 8c mutabilitas : fenfus mei exteriores , quoquo volunt , liberrime expatiantur : quam varias, & quam foedx ima- gines animum meum faepius incurfant ! Quam cgo, 6 mi Deus, dura & immobilis cautes fum, cum de pcenitentia agitur ! ad loquendum quam promptus & incautus ! fur- dus ad monita falutis ; ad fabulas & nugas avidus : quae coelum & Deum concernunt , nimis peregrina mihi funt 6c faftidioiaj quae ad terrena lucra,& corporis commoda ipe&ant, facillime apprehendo.

Cum orandum eft, totus naufeoj cum epulandum, to- j tusinhio. ad cultum divinum teftudo fum , adlufum& jocos aquila velocior. ad honefta repo , ad vetita volo. ad invidiam & fiifpiciones proniflimus fum , ad excufa- tionem alienae imperfeAionis perdifficilis. mihi mol- lis & lenis flim , aliis durus & rigidus. Vixtangor, & en irafcor , & ferio j certe lingua , cum manu non pof- lum. Nemo me lasdit , in quem non ultionem mediter & vindidam.

Concupifcentiae ignes , oDeustunofti, quammihi lint vicini : hic ego quidem difHmulo & tego,tibi tamen,

omun-

DE POENITENTIA. 221

mundi ocule , aperta funt omnia : nullum cordis fecre-

im eft, quod tibi celari pofEt. O quotics,& quanta fa-

rum me propono & fpondeo : mox omnia in ridicu-

t, imd in flagitiofam oblivionem evanefcunt.

Iure igitur doleo , me dolenda toties committere :

16 vel hoc ipfum doleo, me non magis dolere,nec fatis,

:t par eft, propriam fentire miferiam.

Etquamvis ha&enus ad omnem pietatem lentiiTimus aerim, & heu nimis akcer & feftinus ad vitia, tamen ta- s deinceps efle nolo. Ego non ero ego. Non ego qui fii. Dixt , nunc ccepi , iter ad ccelum nemo bene perficit , ifi .qui quotidie incipit.

j Igitur firmtflime ftatuo , opetua, Domine, confi- js, priores culpas illas , & omnem peccandi occafionem : uam diligentiflime cavere. ofithaec mutatio dexterae I >xcelfi !

. Dominus meus, & Deus meus , 6 cor mundum & ca- jtum in me crea : innova, oro, in me fpiritum redum , ut andem aliquando vitam ferio emendem , ex animo te mem, & ad finem vitae fic perfeverem.

F O R M V L A

;xcitandi affeclus pios Gratitudinis , contritionis , &c. tum ante, tum poft Confeffionem.

Ix P. Cbrifl. Uaja. tn Induft.

Olefu Deus cordis mei , infinite mifericors , & lon- ganimis, infinite fuavis, & amabilis,quomodo cum ?atre & S. Spiritu multiplicas fitper me , inter cceteros iledos tuos, inajftimabiles divitias mifericordiae, longa- limitatis , bonitatis, & caritatis tuae, huculque toties me :am ingratum cum Petro refpiciendo ; toties me indi- mum cum Magdalena longe a te aberrantem in viam fa- utis revocando ; toties tam immundum in fanguine tuo iealbandoj toties tarn prodigum filium3in ofculuni pacis

reci-

222 P A R A D I S I S E C T. III.

recipiendo ; toties tam infidelem fponfam in intimarri familiaritatem invitando.

Vere miferator & mifericors es Domine , patiens , & multum mifericors. Vere fiiavis es univerfis , & mifera- tiones tuce fuper omnia opera tua. Conflteantur tibi omnia opera tuajmaxime opera mifericordiae & pietatis, & San&i tui miferationes tuas experti , benedicant tibi , rriifericordias tuas aeternum cantantcs.

Agnofco,veneror, ample&orque vifcera mifericordiae tux tantae erga me, Ele&ofque omnes, comprehenlbres, & viatoresj atque illorum,omniumque poflibilium crea- turarum poflibili affecr.u gratias ago , agamque astefnum pro ineffabili illo asternas dilecrronis exceffu , quo me in- ter illos a tot peccatis,in quae incidiflem,clementer prce- fervafti ; in tot quotidie toties labentem tam longanimi-' ter tolerafti ; tam mifericorditer ad pcenitentiam lapfum exftimulafti ; tam benigne pcenitentem in gratiam rece- pifti : infuper mihi tam liberaliter efficacem voluntatem refipifcendi copiofam gratiam fancr.ius deinceps viven- di,& firmam fpem perfeverandi, gloriamque confequen- di,communicare hucufque dignatuis es.

Pro his aliifque innumeris bonitatis tux beneficiis , utinam tota vita laudaflem te,& gratias egiflem! Vtinam te infinito honore &amore digniilimum femper amaf- fem & glorificaflem ! Vtinam' nunquam offendifIem,nec offenderem pofthac in aeternum !

Sed eheu, quam parum agnovi, amavi, glorificavi te,6 Bortitas infinita ; quid retribui tibi pro omnibus quae re- tf ibuifti mihi, praeter irtnumeras offenfiones,ingratitudi- nes,negligerttias? Doleo de his & de omnibus,& fingulis totius vitas peccatis , exanimo, noripropter fupplicit metum; aut^gloriae detrimentum : iedpure propterttf' Deum meum irtfiriite amabilem , quia tibi quem diligo cFiiigamque asterrtum, fiipcr omnia, displiceht.

Ardertter dciidcro , firmit-crcjue propono , -cmendare

omnia

D E P OE N I T E N T I A. 22 f

mnia peccata mea , maxime haec N. cum gratia tua pcr

xc media , & novo fervore me totum tuo impendere

;rvitio, &c.

Pcr eandem benignitatem & charitatem tuam infini-

m , qua cum Patre & Spiritu fancto , 6 Bone Ieiu , mie'

gratum peccatorem , & pcenitentes omnes toties ocu-

; miiericordiae tuse tam benigne rerpexifti,longanimiter

>lcrafti , in ianguine tuo dealbafti , & nunc refpicere ,

olerare , & dealbare non definis , memento & miierere

itius Ecclefiae tuae fan&ae , ejufque capitum & mem-

; rorum, &c.

O Regina San&orum omnium , Mater Dei , & vir- 10, S. Angele cuftos, San&i Patronimei N. omnef- ibe Ele&i benedicite , laudate , Sc iiiperexaltate Domi- kim mecum , Sc pro me , pro hoc aliif que benefkiis mi-; », Sc vobis , omnibufque collatis , & conferendis in ae- hrnum : gratiamque impetrate,illum nunc perfecte glo- :,ficandi in via, olim beate vobifcum in patriaj aeternum li cum Cherubim & Seraphim accinentes : Sandtus , I anclius, San&us , Dominus Deus Sebaoth. Benedi&io LrclaritaSjC^f.

Alia Formula pulcherrima excitandi affeclins poft Confeflionem ,

Ex eodem : tbid.

Olefii infinite amabilis , unde mihi tam vili terre vermiculo, tam immundo peccatori , tam ingra- k> fervo,tam prodigo filio, tam infideli fponfae tanta mi- i ratio tantae benignitatis : tanta dignatio tantae majefta- s,tanta dilectio tantas charitatis , ut me toties a te lon- |'2 aberrantem oculis miferieordiae tuae reipicere , erro-

I ?um reducere , caecum illuminare , lapiiim erigere y 8c

I I pads ofculum invitare digneris ? San&us , San&us , an&us, Dominus Deus Sebaoth^

< Agno-

224 PARADISI SEC T. III.

Agnofcaris , ameris , & glorificeris infinite , infinities ab omnibus, in omnibus,fuper omnia, gratis, propter te, in aeternum, & ultra.

Quomodo multiplicas fiiper me hucufque miferi- cordiam , charitatem , & bonitatem tuam ! Agnofco , veneror , ample&or : omniumque creaturarum poffi- bilium poflibili affe&u gratias ago , agamque in aeter- num.

Quam parum & imperfe&e te infinito honore , amo- te , obfequio digniffimum redamavi ; glorificavi , in- iuper quoties fic N. offendi ! Agnofco , deteftor ingra- titudinem meam tantam erga te , atque ex animo doleo propter te. Ignofce, fupple per te. Ex momento hoc te tuumque fan&iffimum beneplacitum brachiis dile&io- nis , & omni poffibili pietatis affe&u ( licet me vclJes annihilare , aut reprobare , quod infinita bonitas tua non permittet) ar&iffime conftringo , conftringamque in aeternum.

Da ut fciam, velim , poffim id perfe&e praeftare, ficut /cis & vis -y & omnes mecum , per lacrymas, fudorem, &z fanguinem tuum.

Iefii Deus cordis mei, da gratiam omnia peccata, ma- xime hoc N. emendandi j in haC N. virtute proficicn- di , hoc N. opus reformandi : in fan&a vocatione perfe- verandi. Fac,ut in te vivam,in te moriar,in te perennem: fim obfecro totus tuus , & tu meus, 6 Iefii, in aeternum , per merita tua, beatae Virginis & omnium SS.

Hic Vanitentiam injunciam perfolve.

II. C Imilem gratiam , indulgentiam , mifericordiam «^ omnibus , pro quibus mori dignatus es , & pro quibus maxime orare teneor, & fbleo, praefta o Bone Ie* hi , per infinitam charitatem tuam , per lacrymas , f udo- rem , & fanguinem tuum , per merita Beatae Virginis ^Matris tuae, &; omnium San&orum.

Defun-

D E P OE N I T E N T I A. 22?

Defun&is requiem concedendo, ut a peccatis expiati* Sz in refrigerium edu&i , pro me ingrato peccatore , te perfe&iflime ament, laudent, & glorificent.

Iuftos in gratia conftitutos confervando , promoven- do, adjuvando , ut in fan&itate , & juftitia tibi fervientes omnibus diebus vhx fuse eant de virtute in virtutem , donec beate videaris ab eis in ccelefti Sion.

Peccatores omnes oculis mifericordiae tuasbenigne refpiciendo, ad agnitionem, timorem,& amorem tui mi- fericorditer convertendo , ut 8c ipfi dealbati in fanguine tuo , mifericordias tuas nunc in terris , olim in Ccelis , cum Beatis omnibus decantent in aeternum.

D.

D O M

C A R T H

'Exhortatio ad

HOmo Dei creatura , Cur, incarnemori- tura , Eft tam parva tibi cura Pro aeterna gloria ?

Illa quanta fit fi fcires , Praeter eam nil fitires ; Nec mundana fic ambi-

res, Vana, tranfitoria.

Et fi pcenas infernales AgnovifTes, quce, & qualesj Tuos utique carnales Appetitus frangeres :

Et innumera peccata > Di&a, fa&a, cogitata , Mente tota confternata Merito deplangeres.

I N I C I

V S I A N I

Pcenitentiarti.

Tot funt gaudia San&o- rum , Tottormenta reproborum,' Quod immanitas amborum Nullo fenfu capitur : Donec anima poft mor- tem , Aut bonorum fumat fbr-

tem , Aut malorum ad cohortem Improvife rapitur.

Quando caro fepelitur , Heu de fpiritu nil fcitur : Vtrum gaudet, an punitur^ Non fit magna mentio. Lu&us quidem fimula- tur j Sed fubftantia vaftatur , R In

zi6 P A R A D I S

In propinquis generatnr Zelus & contentio.

Mors eft bonis, mors eft malis, Sedfbrs nimis inaequalis Subinfertur, aeternalis Vitae, vel interitus.

Exequiae fi celebrantur , Si vel noti convivantur , Ni defun&o fufFragan- tur, Si tunc eft immeritus. Nullum tempus pceni- tendi , Mora nulla revertendi , Nec tunc locus fugiendi Miferis fupererit.

Si visfurfum, detrahe- ris, De abyffis extraheris , Iudici ut prajfenteris j Nihil tibi proderit ,

Iefum fi non dilexifti , Nec Mariae fervivifti , Nec patronum quaefivifti Tibi in fubfidium ;

Quis orabit pro deli- do? Quis fpondebit pro convi-

cl:o? Quisjudicio tam ftrido Fiet in praefidium ?

Pacis Angeli afiabunt , Sicut fcriptum eft , plora- bunt j

I S E C T. IIL

Iuftam tamen approbabunt Iudicis fententiam.

Et quod lbnat magis du-« re, Omnes Dei creatura? Aggravabunt jufto jure Ream conf cientiam.

Sed haec facris ex fcele- ftis Ipfa fui fiet teftis , Nullam judicis in geftis Intuens injuriam.

Tunc horfibiles torto- res Tot incutient terrorcs , Vt jam fentiens dolores Vertatur in furiam ,

Tunc a bonis reproba- ta, In feipfa defperata , Anima fic defolata In profundum mergitur.

Vbi chaos obfirmatur , Numquam ut egrediatur , Sicut Abraham teftatur , Huc illuc non pergitur.

O quae lingua vel nar- rare, Vel quis fenfus cogitare , Quis vel audet numerare Mala multiplicia ,

Quae daranandis fimt parata , Et diverfis deputata , Prout fingula peccata

Exigunt

D E POENITENTIA, 22?

Exigunt & vitia ? Vultu femper poflis frui :

Ignis , frigus procella- Felix prorfus, illa cui

rum , Vifio conceditur. Sulphur , fcetor tenebra- A qua numquam fepara-

rum, tur,

Ingens lu&us animarum , Sed perpetud lsetatur :

Pars earum calicis. Mali nihil formidatur ,

Sempiterna mors , dra- Nec quis ibi lseditur. cones , Illic Angelorum chori,

Fames , daemones , bufo- San&i facie decori ,

nes , Vivere , & nunquam mo- Amarillimos agones ri, '

Superaddunt mileris. Mortis nec memoria. Tot fiint loca tenebro- In seternum fed gaude- fa, Tot tormenta monftruo-

&,

Quot hasc terra fpatiola , Atque vilibilia.

Quali parum fint mi- randa ., Nec ad illa comparanda : Ifta quippe enarranda , Haec indicibilia.

Sic lsetitia San&orum , Iucunditas Angelorum , "eigloriaDeorum Eft inenarrabilis.

Eris clare Deum videns , Amans , tenens , fruens, ri- dens,

re, Summo bono inha»rere , Cun&a bona poflidere In aeterna gloria.

Numquamauris hicau-

divit , Nec videre quifquam fci~

vit5 Solum qui in ccelis vivit , Scitexperientia;

Quid a malis liberati } Et in gloria locati , Ipli poflident beati In Chrifti prsefentia.

Sed his paucis propala-

tis, Parrim taclris & narratis ,

Potens , fciens, placensju- Quae tum landis tum da*

dens , mnatis

Firigens, liber, agilis. Brseparata legimus :

Vbi Conditoris tui

Iam prudentius agamus , R 2 San&am

2*8 PARADISI SECT, III.

San&am vitam eligamus , Et quotidie viiefcit

In hoc mundo defleamus Fallax ejus gloria ., Mala quae peregimus. Qnx demergit ad infer-

Non vivamus utjumen- , na.

ta , Erg° glotia mperna ,

Ne poft mortem ad tor- Vita nobis fempiterna ,

menta Iugis iit memoria. Veniamus & lamenta Vt defun&i fublevemur >

Intolerabilia. Cum cadeftibus lastemur ,

Modo veniam precemur, Et in Deo gloriemur ,

Mortem Chrifti medite- Summe dele&abili ,

mur ; Qui folus glorificandus

Ad fuperna praeparemur Eft , amandus & optan- Defiderabilia. dus ,

Ecce mundus evanefcit : Laudeque magnificandus ,

Decorejusjammarcefcit: Eft interniinabili. Amen. '

S. A V G V S T I N V S.

Videte qualU debeat ejfe poenitentia : quia multi ajftduefl dicunt ejfe peccatores , & tamen adbuc ilios deleclat peccare. Profejfw eji , non emendatio. Accufatur anima , non fanatur i Pronunciatttr ojfenfty non tollitur. Panitentiam certam nonfacit ,nifi odiumpec- cati, &amorDei. Quando fic panitcs , ut tibi amarum fapiat in animo , quod antea dulcefuit in vita ; & quod teprius obleclabat in \ corpore , tpfumtecruciatinmente , jam tunc bene ingemtfcis ad Veum, & dices : Tibi foli peccavi, & malum coram tefeci. Serm. 7 de temp.

S. GREGORIV S.

Pcenttenliam agere, efl &perpetrata malaplmgere, &p\angen~ da non perpetrare. Nam quific alia deplorat, ut tamen alia commit- tat,adhuc poenitentiam agere, aut difftmulat, aut ignorat. Hom.34 in Euang.

S. A M B R O S I V S.

Quid in craflinum dijfers ? Potes & hodiernum diem lucrari. COr xendum eji enim , ne & illum non tenm 3 & hunc amittas. Kon

exiguum

DE POENITENTIA, 229 txiguum detrimentum eft vel hou unius : &ma hora totks viu ymiocft. EpHr,. 82.

S. AVGVSTINVS.

Vercutitur hac animadverfwne peccator , ut moriens oblmfcatur fui, qm dum viveret oblitus efi Dci. S. Auguft. Serm, 1 o. de om- nibus SS. Vide cundem libr. jo, Homil. 41.

D

M.

Deus converfwni tm indulgentiam promtfit , fed dilationi tm diem craftinam nonpromiftt. m Pfal. 144.

F I N I S S E C T. III.

R3

D E O

23*

DEO OPT. MAX.

M A G N 1 Maris Hujus

ARCHITHALASSO:

Cui Venti & Mare obediunt.

Sub Cujus Imperio

Ad ^ternitatis Portvm

Per Vaftum hoe MUndi Pelagvs,

Varias inter Procellas,

In Magna EccLEsiiE Navi,

Chriftiana N a v i g a t Gens Mortaliuril. 3

Feiiciterque provehitur j

Auxiliante impriinis

FIDEI Cynosvra, • SPEI Anchora, CHARlf ATIS Remigio.

Clavvs PRVDENTIiE curfum dirigit : |Malvs IVSTITIA reaaNavemfervat: [Rvdentes FORTITVDlNlS eandem firmant : Bolis TEMPERANTIiE pericula prsecavet : R A f I O fedens in SpecvlA,

Hoftes, Sidera, Tempeftates, obfervatj Scopulos & lyrtes declinat

HvMlHTAS.

PAVPERTAS fugit Piratas: CASTITAS vitat Sirenes: OBEDIENTIA clamat Celevsma,

R 4 Sed

Sed & interim Antlia Poenitentiae Sentinam exhaurit.

Denique Oratio,Ieivnivm,Eleemosyna C^eterasque Virtvtes Vela fua pandunt.

Sed quid haec profunt , aut pofTunt omnia ?

Si non fecundus afpirat VeNTVS:

Tuse, inquam, 6 fupremum Nvmen &Flamen,

GRATIiE FAVONIVS?

Sine quo pofTumus nihil ;

Ex quo eft omnis noftra fumcientia.

Etecce, Motvs Magnusin Maiu fa&us

Graviter quaflat Navem.

domine, SALVA NOS , PERIMVS.

Mirabiles Elationes Marisj

At mirabilior in altis Dominvs.

O magne mundi Rector,

Quando impesabis Ventis & M A R 1 3

Vt fiat tranquillitas magna ?

Quando dabis Halcyonia?

Et laetum canentes Allelvia, dicere ,

Tranfivimus per ignem Sc A Q.y A M ,

Et eduxifti nos in. Refrigerivm?

SECTIO

233

S E C T I O IV,

Varia Exercitia ad ftudium Virtutum } &

Chriftianav perfeftionis utilia

Complectens.

ORATIO PRIPARATORIA, Ad omnetn ptam lettionem.

BBatus homo quem tu entdier'ts,Domine, & de lege tua docue- ris ettm : ita Domine : Beatus omninb, quia errare nequit Te Duce ; nam V l A es : necfaUi Te Dottore, quia V E- R I t A s es : necperire , Te Protettore, nam Vita es. Ita- que Bonitatem , & difciplinam , &fcientiam doce me. Nam multa quidempajfim audio virtutis acpietatis documenta ; multa degratk tm obtinenck mediis ; monitis ac mandatis tuis pie ac ddigenter k Servis tuis confcrtpta lego ; fed quomodo intelligam , nifi tu illumi- nes intellettum ? & quomodo perficiam , nifi & tu inflammes affettum ? Velle quidem adjacet mihi, perficere autem non inve- nio. Nihil utiqttepojfumfine Te ; at in Te omnia , aquoefi omnts nofira fufftctmtia.

ltaque dum ego lego , qm pie confcriptafunt in libris ; Tu eadem fcribe qmfo digito ttto in tabulis cordis mei : Nam pulchre ditta mul- cent quidem aures ; fedfine te non movent animos. Tmfira , in- qvam, loquitur mihi homofimilis mei, quantumvis pie, dotte, diferte loquatttr: nifi tuDomine mihi loquaris intus ad cor. Ejaergolo- quere Domine , quia auditfervus tuus : Sin minus , fac ut audiat , quifacisfurdos audire, & mutos loqui.

Sed infuperfac , ut ardeat cor meum in me , dum loqueris mihi. Doce nte facere voluntatem tuam , ne adgraviusjudicium mihifit, fcmffe qtitd velis, & nonfeijfe. Servus enimfckns voluntatem Do~ mini , & nonfactens , plagis vapulabit multis. Atfervus tuusfttm ego : Da ergo mihi intellettum , ut dtfcam mandata tua : addegra" tiam, ut cuflodiam illa in toto corde meo. Nam tibi uni deinceps pa- rere, &placere, aternumque adhtrere defiderat anmnimaa. O Deus cordis mei j &pars mea Deus in &ternum%

K $ C A pa

2B4 PARADIST SECT. IV.

C A P. I.

DE DOCTRINA PIE VIVENDI

colloquio inter Chriihim &c Homi-

nem tradita,

§. I. Ajpiratio ad viamfalutU.

HO M o. O Sapientia iEterna, Domine Deus meus, quam admirabile eft nomen tuum in univerfa ter- ra ? Tu quidem omnia haec creafti ex nihilo potenti dex- tera tua ; & ex immenfa bonitate tua formafti me , cum non eflem,ad imaginem tuam ; cum vero perditus eflem, redemifti me in fanguine tuo; & pretioiam animam tuam in mortem dedifti, ut ego vitam haberem.

Signafti quoque fuper me lumen vultus tui , ut agno- fcerem te fummum Bonum meum. Vnde 8c ad te,6 Deus meus , defiderat anima mea , quemadmodum cervus ad fontes aquarum. O quando & quomodo apparebo ante faciem Dei ? Nec enim in hac terra deferta, invia, &c in- aquofa j in hoc loco horroris & vaftae fblitudinis , viarn, fatis certam & fecuram reperio.

Tu itaque lux vera , quae illuminas omnem hominem venientem in hunc mundum , illuminare mihi qui in te- nebris, & umbra mortis fedeo,ad dirigendos pedes meos in viam pacis & falutis: Illumina tenebras meas: Dic quid faciendo vitam aeternam poflidebo ? Tu qui vkm Dei in, veritate doces , oftende mihi viam , in qua ambulem , ut perveniam ad te, 6 Salus, 6 Vita mea.

ChrisTvs. Merito de via quasris , quas ducit ad vitam. Eft enim via quas videtur homini bona, fed novif- fima ejus ducunt ad mortem. Arcl:a vero & angufta eft via, quae ad vitam ducit; & pauci inveniunt eam : At fpa- tiofa via, quae ad perditionem tendit : & heu quam multi vadunt per eam ! Nimirum his curas non eft, in bivio ,

imo

DE EXERCIT. VIRTVT. 23?

imb inter tot ambages & diverticula qucerere de via re- &a , & gnarum viae ducem requirerc.

Hinc in circuitu impii ambulant , & non invenientes viam pacis & veritatis,mifere pereunt. Indicabo ergo ti- bi, 6 homo,quid fit bonum,&: quid ego Dominus requi- ram a te.: utique facere judicium & juftitiam; & diligere mifericordiam; & fbllicite ambulare cum Deo tuo.

H o M o. Scio , Domine , quia non eft hominis via ejus ; nec viri eft , ut ambulet , & dirigat grefTus fuos. Nefcit omnino finem fuum : ignorat introitum & exi- tum fiium homo peregrinus &c advena fuper terram. Si- ne te fumus ficut oves errantes , non habentes Paftorem. O Paftor bone , require fervum tuum. Dirige me in ve- jritate tua , & doce me , quia tu es Deus Salvator meus. jEt vide , fi via iniquitatis in me eft , & deduc me in via sterna.

$,2. Viavita Christvs; Per Ohfervationem mandatorum ejus.

'[{*** H r 1 s t v s. Vk viam fcire ? Ecce, Ego fiim Via, V^/ Veritas & Vita, Vta in exemplo; Veritai in prorhiflb; Vka in praemio. Qui fequitur me , non ambulat in tene- )ris, fed habebit lumen vitse. Ego exemplum dedi vobis, ut fequamini veftigia mea^ut quemadmodum ego feci,ita Sc vos faciatis. Infpice ergo vitam meam , & fac fecun- dum exemplar , quod tibi in monte monftratum eft : Nempe,dif ce st me, quia mitis fiim & humilis corde; non enim veni,ut facerem voluntatem meam,fed ejus qui mi- Ik me : imo fadus fum obediens Deo Patri ufque ad tnortem, mortem autem Crucis.

Vade ergo & tu,6 homo,& fac fimiliter: Efto humilis

Sc obediens : & , fi vis ad vitam ingredi , ferva mandata.

Primum autem & maximum mandatum eft: Diliges Do-

i minum Deum ex toto corde i\K>,&c . & Proximum tuum

IGcut teipfum. Qui habet mandata mea, Scfervatea; ille

23<5 PARADISI SECT, IV,

ille cft qui diligit mc. Nam probatio dile&ionis exhibi-

tio eft opetis.

H o m o. Eja Creator mi,operi manuum tuarum por- rige dexteram, ut non declinem a mandatis tuis. Vtinam dirigantur viae meae ad cuftodicndas juftificationes tuas : "Nam a lege Domini voluntas mea. Sed, heu, infelix ego liomo , condeleclor quidem legi iecundum interiorem hominem , fed lentio aliam legem in membris meis , re- pugnantem legi mentis meae , ut non quod volo bo- num, hocfaciam, ied quod nolo malum; adeo proni funt ad malum fenfiis hominis ab adoleicentia fua : & cor- pus quod corrumpitur , aggravat animam : Et quomo- do diiigam te , quemadmodum diligi vis, Sc debes ? cum modus diiigendi te fit, diligere fine modo ; quia tu exce- dis omnem modum.

Christvs. Mandata mea gravia non iunt j multb minus impoflibilia : Iugum enim meum iiiave , & onus meumleve. Si mihi non credis , convincent te tot mil- lia fidelium meorum , quitoto corde adhaeierunt mihi. Imo pueri quoque, & tenellae virgines iexu & a:tate fragiles, confundent te. Ecce quomodo computati iiint inter rilios Dei,5y inter fanctos fbrs illorum eft. Carnem cum defideriis fuisamoremei crucifixerunt 3 mundum, & omnes ej us illecebras calcarunt ; minas quoque &c omnia tormentorum genera fortiter ipreverunt;Satanam viriliter vicerunt , 8c iic jugum meum ampledentes cum gaudio , in toto corde iequuti funt me Redemptorem iirum. Et tu non poteris quod illi, & illae ?

H o m o. Hi iiint, qui ut nubes volant,ego autem de-. bilis Sc claudus humi repo nimis, confortata eft virtus eorum , & non potero ad eam pertingere.

Christvs. Contemplare crgo , 6 homo , (huma- num dico propter infirmitatem carnis tuae) eos qui ia- pientes fiint , ut faciant mala, & laetantur cum malefece- rint 5 fcd 8>c vitulos Epmaim doctps diligere trituram ,

filios

DE EXERCIT. VIRTVT. 237 filios inquam,hujus faeculi : Ecce quam impigre currunt, & fudant, quomodo dijfcruciant fdb, ut modica, & mox pcritura, terra? bona comparent fibi ! Cur, & unde for^- tiores illi fiint filiis lucis in generatione fua ? Cur , cum £111 fic exhibent membra fua fervire iniquitati ad iniqui- tatem , tu non poflis ea exhibere ad ferviendum juftitiaj in fan&ificationem ? Experire ialtem , & vel modicum labora, & invenies tibi multam requiem. Videbis quan- to faciiius fit ccelum lucrari , quam terram ; mihi quam mundo placere & fervire. Agnofces quoque miferiam eo- rum qui ambulant vias tam difficiles , quia labor & con- tritio , & infelicitas in viis eorum , qui viam pacis non, cognoverunt ; At via; mex , vice pulchraj ac faciles. Vt quid ergo diligitis vanitatem & quasritis mendacium ? quid laliamini in via iniquitatis ? Vfquequo gravi cor- de , 6 mendaces filii hominum in ftateris ? Quid pro- derit vobis totum mundum lucrari , &c animae detrimen- tumfacere? . .

H o m o. Quo ibo a te Domine ? verba vitae aeter- nx habes. Teftimonia tua credibilia fadta funt nimis. Beatus homo quem tu erudieris Domine , Sc de lcge tua docueris eum. Vias tuas demonftra mihi &c femitas tuas edoce me. Deduc me in femitam mandatorumtuo- rum , quia ipfam volui -, viam autem iniquitatis amove a me.

Christvs. Audi verba mea, quia fpiritus & vita flint. Ego docens te utilia. Beatus homo, qui audit me> & cuftodit fermones meos. At vani funt omnes homi- nes ; in quibus non fubeft fcientia Dei, Ecce paucis Sc faciiibus monitis inftruam te in via hac qua gradieris. Ducam te per femitas aequitatis; quas cum ingreifus fue- ris , non arctabuntur greilus tui , & currens non habebis ofFendiculum. Tu autem diligenter auiculta fermones meos , & repone eos in corde tuo. Si enim volueris ler-

vare-mandata mea, confervabunt te.

H o m o,

238 P A R A D I S I SECT. IV.

H o M o. Loquere Domine , quia audit iervus tuus. , Sed & da mihi intelle&um , ut dilcam mandata tua , & cuftodiam illa in toto corde meo. Doce me facere vo- luntatem tuam , quia Deus meus es tu. Ne fervus fciens voluntatem Domini , & non faciens, plagis multis vapu- lare dignus iit.

§. 3. Confideratio Finis creatumti noflr<e*

CH R 1 s t v s. Ante omnia Finem creationis tuas fcepe & ierio tecum coniidera. Nofti enim , quia fine cognitione Finis legitime ordinari media non pofTunt. Cogita ergo quorlum creatus iis H o m o : & factus ad imaginem & iimilitudinem meam : Cur tam nobile donum Rationis prae cseteris animantibus acce- peris : Cur in hunc mundum quaii in ampliilimum thea- trum introduclus iis. Denique cur tot laboribus totius vitae meas, & fanguine meo pretiolb redemptus ; tot in- fiiper Sacramentis , & cceleftis gratia? proeiidiis inftru^ ctus iis.

Numquid enim vane conftitui omnes filios homt- num ? Et quorium tot illis corporis animique donacon- tuli ? an ut ftudeant cumulandis divitiis ? ut famam no- minis & gloriam quasrant ? magnifice &. ample ajdifi- cent, quaii hk asternum victuri ; ut conjungant domura ad domum , & agrum agro copulent ; ut circa villas , & juga boum occupentur ; ,ut induantur purpura & byiTo, & epulentur quotidie fplendide ; ut voluptati , otio. , lu- dis , & jocis vacent 3 ut comedant & bibant , & ducant in bonis dies fuos , rati hanc efTe partem iiiam ? Vah im- pia , & nimis impar liberalitati mex cogitatio. Nara multo quidem altiore fine ego hominem condidi , & redemi.

H o M o. Lauda 6 anima mea Dominum : landabo ce Domine in omni vita mca. Quid enim eft homo quod memor es ejus ? Aut quid appoiiufti erga eum cor tuum,

tuqui

DE EXERCIT. VIRTVT. a39

tu qui nullam habes indigentiam ? An forte bonorum

noftrorum egebas , ut conderes nos ? At quid habemus ,

quod non accepimus ? Tuus eft orbis terrae , & omnis

plenitudo ejus. Solum , ut divitias bonitatis 8c glorise

tuae in nobis oftenderes , fecifti nos. Cum enim natura

tua fit fumma bonitas , nihil magis defiderat ipfa , quam

ut le communicare ac diffundere pofEt. Quis poterit, 6

Dominc, enarrare mirabilia Potentize, Sapienttae,&; Bo-

nitatis tuae ? Quid retribuam Domino pro omnibus

quae retribuit mihi ? Benedic anima mea Domino , Sc

noli oblivilci omnes retributiones ejus. Adhaereat lin-

gua mea faucibus meis , fi non meminero Creatoris mei.

Christvs. Ofi faperes, 8c intelligeres, & finem

tuum ac beneficium Creationis tua; , ut par eft, seftimare

nofles ! Audi ergo, & intellige. Ego quippe intelledum

tibi dedi, & firmavi fiiper te oculos meos,ut non fis ficut

equus,&mulus,quibus non eft intelled:us,ad cognofcen-

dum Deum Creatorem fuum : lntellettum , inquam, dedi,

,ut agnofceres me Deum ac Dominum tuum : Vohint-a-

tem, ut me diligeres, & cceleftia fblum appeteres : Memo-

riam , ut mei & beneficiorum meorum femper memine-!'

jris: tmguam, ut me praedicares : omnes denique&?j/w

,i Sc vires tum corporis, tum anima?,ut haec omnia ad No-

i minis mei Gloriam converteres : Et , cum fideliter hoc

: munere perfunclus fueris , tunc demum Ego ipfe ero

I mercestua. Egofiimmum Bonvm tuum,quo adepto

i plane fatiabitur defiderium tuum. Nam animam lummi

i boni capacem , quidquid fummo minus eft , implere non

poterit.

Ecce mi homo , hic eft Finis tuus , ad quem conditus

es. Ideo pofitus es velut peregrinus , 8c incola in hoc

mundo , non habens hic manentem civitatem , fed ut fu-

i turam inquiras. Ideo conftitutus in hoc ftadio , ut ftre-

| nue currendo & certando tandem accipias bravium , &

coronamjuftitiae.

At

24^> PARADISI SECT. IV.

At 6 caeci &C infelices, qui non fapiunt,nec intelligunt haec , adeoque nihil minus curant , quam id cujus grati! conditi fiint : &, quafi in vanum acceperint animas fiias , ita circa praefentia tantum folliciti funt: & toti in his oc- cupantur , quae inquirunt gentes , qua? ignorant Deum : imo quae pecudes , quibus non eft intelleclus ad aliorum finem cognofcendum , appetunt. Vnde quafi jumenta computreicunt in ftercore fiio: ita vivunt , corrupti Sc abominabiles facti in ftudiis fiiis , quafi non fit Deus ; 8c non fit fcientia in Excelfb: vel quafi unus fit interitus ho- minis & jumenti, & aequa utriufque conditio. Adeo ra- ro vel numquam ccelum Sc cceli praemia cogitant !

H o M o. Vere Domine fignatum eft fuper nos lumen vultus tui ; quia una cum lumine Rationis , feu dono in- telledus imprefTa funt animis noftris,benevolenti33,amo- ris ac gratiae tux veftigia:& hinc quoquededifti lsetitiam in corde meo , nafcentem ex confiderationc doni tam excellentis : & bonorum , quae pracparafti diiigentibus te , eoque dono bene utentibus. Tu enim es pars haere- ditatis meae , & calicis mei -3 tu es , qui reftitues haere-f ditatem meam mihi. Quid enim mihi eft in ccelo , & a^ te quid volui fuper terram , 6 Deus cordis mei , & pars. mea D E v s in aeternum !

§. 4. "Recia &pura Intentio.

CH R 1 s T v s. Cognito ergo fine Creationis tuae , qui eft Gloria mea, vide, ut in omnibus act.io- nibus tuis huc tendas, & velut in fcopum collimes,id eft, ut omnia opera tua referas ad maiorem glo- riAm nominis mei. Praxis enim purae Sc Redas Intentionis, eft quafi compendium o- mnis pietatis, & perfe&ionis. Si oculus tuus fimplex 3c rect.us fiieiit, totum corpus tuum lucidum erit. Sive ita- que manducas, five bibis , five aliud quid agis , omnia ad gloriam nominis mei facere memento.

Ecce

DE EXERCIT. VIRTVT. 2+r Ecce labor modicus. Sed cujus immenfiis eft fru&us : (ementis exigua , fed quae meflem mire copioiam pro- fert. Ars facilis , fed quae aurum ex plumbo , & quovrs vili metallo conficit : id eft , Dei amorem & gratiam ex iquolibet opere, vili alias & inutili, elicit <Sc auget. i Nam beneficio Re&ae Intentionis opera tua de fe in- jdigna , indirrerentia , ac mere naturalia , virtutis & me- riti rationem induunt , divinam lucrantur gratiam : nihil etiam perdunt commodi temporalis , ied & tibi ipfi ma- gis jucunda & facilia, & mihi longe gratiora fiunt.

O quam multi Fraudantur fru&u laborum fuorum , vitio corrupta? intentionis ! qui tamen fere blandiuntur fibi , tamquam gens , qUae juftitiam fecerit , 8c placent (ibi in multitudine operum fuorum , quae tamen exiguo gloriae meas , aut verae pietatis affe&u faciunt : fed tan- cum, ut videantur ab hominibus ; aut propter retribu- |:ionem hujus potius quam futurx vitae. Verum erit , zum accepero tempus , ego juftitias judicabo : nempe in iiie magna , cum lcrutabor Ieruialem in lucernis ; tunc j>go illuminabo abfcondita tencbrarum , & manifeftabo i:oniilia cordium.

O quam multa qux nunc arrident , tunc amarefcent ! uam multa quae nunc fplendent , tunc fordebunt ? uid enim coram me Iudice , qui redditurus fum tini- :uiquejuxtaoperafua; &c in primis juxta operum in- entionem , quid , inquam , laude ac mercede dignum ulti veftrum proferent ? Amen dico tibi , jam ante re- eperunt mercedem fuam ; id confecuti fiint, quod quae- lerant , id eft , mundi gloriam , nominis famam , com~ noda carnis , opes , favores , dignitates : & quid fuper- :ft , quod ego remunerer ? Qui enim commodi , aut lonoris fui potius , quam gloriae meae , & mihi placendi lciiderio , ad opera etiam pia ducuntur , non mihi , fed bi ipfi , mundo , & carni ferviunt : & quOmodo mer-

:edem a me exigere audeant ?

Vide

242 P A R A D I S I S E C T. IV.

Vide vanitatem hominum ftulto & inani labore fe confumentium. Seminant multum , &c inferunt parum ; comedunt & non fatiantur ; bibunt & non inebriantur ; & qui colligunt mercedes , mittunt eas in facculum per- tufum. Tu vero mi homo , cautior efto , & vide , ne & tu agendo multa nihil agas , & omnem laboris tui fru- cl:um perdas : ut quid appendis aurum tuum , & non in panibus ; & argentum tuum non in faturitate ? Vfque- quo claudicas in duas partes ? Si ego fum Dominus Deus tuus , in toto corde tuo fequere me. Si quid aliud ma- vis , vel amas fiipra me , quid titulo Sc nomine meo glo- riaris ? Quid ufurpas infignia mea ? Si fervire deledat , mihi fervire regnare eft : fi gloriam quoms , magna gloJ ria eft fequi Dominum : Ego fcquentes me gloriiicabo , qui autem contemnunt me , erunt ignobiles. Si merce- dem optas , a me uno poftula ; & unde potes majorem exfpeclare ? Nec enim oculus vidit , nec auris audivit , nec in cor hominis adfcendit , quas prseparavi diligenti- bus me. O f I in hanc remunerationem faepius refpiceres 3 nullus certe labor gravis tibi videri poflet. Nam fpes mercedis fblatium eft laboris : Et ecce E G o ero

MERCES TVA MAGNA NIMIS.

H o m o. Dignus es Domine accipere laudem , 8c gloriam , & honorem ab omni creatura : & cur non a me quoque , qui creatus flim ad imaginem tuam , 8c emptus a te pretio tam magno , ut glorirlcem te Deum meum in corde & corpore meo ? Quis plantat arbo- rcm , aut vineam , & de fru&u ejus non edit ? Tu vero Domine plafmafti me , & plantafti in terra hac. Tu vi- neam hanc , Animam meam , de ^Egypto tranftulifti ; in hocftatu. N. vocatione. N. officio. N. me collocans. Abfit a me , ut cum exfpedaveris uvas ex me , non pro-» feram niii labrufcas.

Vtinam fit anima mea licut hortus irriguus , bonis fructibus , id eft , fblidis virtutibus fcecundus. Abfint

inanes

DE EXERCIT. VIRTVT. 243

tnanes flores , tantum placentes oculis , id eft , fallas ?irtutes & opera non niii in ipeciem bona , qux tan- 11 quam fcenum velociter arefcent. Eradiceturomnisplan- tatio fpuria , quam non plantavit Pater veritatis , fed vanitatis &c iuperbiae.

Vtinam fim , inquam , ficut lignum quod plantatum [ecas decurfus aquarum , frudtum tibi reddat in tempore flio ; ne veniens , & non inveniens fru&um verae pieta- ds ineo , maledicas arbori infru&uofe , &jubeaseam ^xfcindi, & in ignemprojici.

Ad te itaque fuipirat anima mea , ad te refpiciunt ocu- [[ mei , qui habitas in ccelis : Abfit ut ftatuam oculos ■h neos declinare in terrani; &laborare malim provilf w lercore , quam pro honore & amore tui , & praemio ct i^itae cceleftis. Non libet inanem gloriam venari , cui ffi cterna promittitur. Apoftolusquidemtuusomniaarbi- vic :ratur ut ftercora , ut te lucrifaciat. Etvere: quidenim tiu 'labemus ex iis , ubi tranfierint , niii quod erubeicimus ? '« 3 quam optabimus aliquando magis ferio laborafle pro ipe e , & non in vanum ! Ecce Domine , tibi cor meum ,R' !>fFero , fcedere iempiterno , & tibi dico omnia opera nea. Sanctificetvr nomen tvvm in. <$ Jne, & fit benediclum in fccula.

m i Christvs. Cave igitur , aliud bonum quaeras : . i| 3onum tuum quaere , 6 Homo. Eft enim bonum aliud :lteri , fed tu quaere bonum tuum. Nemo bonus nili mmus d e v s , quid ergo tibi deeft , cui adeft fum- um Bonum ? Sunt & inferiora bona , quae aliis & aliis oona funt. Pecori quid bonum eft , nili implere ven- ; rem , carere indigentia , dormire , vivere , fanum effe , i^enerare ? Tale tu bonum quaeris , cohaeres Filii Dei ? pio uuid gaudes , quia fbcius es pecorum ? Erige fpem tuam

id Bonum bonorum omnium. Ita S. Aug. invf.ioi. [v: i H o m o. Mihi adhserere fummo Bono , tibi , inquam, Lbiii Oco meo bonum eft , & ponere in te fpem meam : vo- r,rv S 2. lun-

244 P A Pv A D I S I S E C T. IV.

luntarie facrificabo tibi , & confitebor Nomini tuo Do- mine, quoniam bonum eft. Quid enim mihi eft in ccelo, & a te quid volui fiiper terram ?

C H r i s t v s. lnterim bonis inferioribus, id eft, cx- teris creaturis meis non prorms interdico tibi : neque e- nim fruftra feci eas. Scito tamen his omnibus non aliter utendum, neque arnanda ea , aut quaerenda, nifi in quan- tum tibi auxilia effe pofTunt , feu media ad finem tuum comcquendum. Felix qui ex omni re creata elicit amo- rem Creatoris;& qui ex creaturis libi facit fcalam in cce- • lum, qux alias fiunt in mufcipulam pedibus infipientum.

H o m o. Confidero ha?c omnia a te Dominc condita propter me, omnia pulchra & bona valde : fed quanto tu pulchrior, melior, 8c amabilior, conditor eorum ? Si ita amatur ftilla & guttaboni , quanto magis amandus ipfe.: fons, & immenlus Bonitatis Oceanus ? Vtinam te fuper' omnia diligat anima mea, & nihil aliud, nifi propter te.

§. f. Studiu?n moriificationitfui ipfius , fiu atfiodu cordis &fenjuum.

CH R I s t v s. Bonum quidem defiderium tuum: fed fruftra afpiras ad amorem mei , nifi te ipfum o- deris. Nam male conveniunt amor carnis & amor Crear toris : Itaque qui amat animam fuam , perdet eam ; qui vero odit animam fiiam in hoc mundo, in vitam seternam cuftodiet eam. Vnde fi fccundum carnem vixeris, morie- ris ; fi vero fpiritu facla carnis mortificaveris, vives. Sine hoc falutari odio tui non potes meus effe difcipulus. Mortifica igitur defideria tua , fenfiis tuos , & mem- bra tua fiiper terram , ut non , quaecunque volueris , fa- cias.

Inprimis omni cuftodia cuftodi cor tuum,quia ex ipfb vita procedit. Thcfaurum valde pretiof iim ego commifi tibi : fed tu illum vaie ficvtili , cui plura quam ulli vitreo pericula imminent , id eft , arca cordis tui, inclufum cir-

cum-

DE EXERCIT. VIRTVT. 245- Do :umfers , multis utique infidiatoribus & hoftibus obno- fflo cium : quem tamen tu ipfe laepe prodis, dum fenfus malc

ruftodis, & proftituis. ,ci O cjuam pauci ierio cuftodiunt vias fuas,ut non dclin- uee quant in lingua fua ! unius vero lipguce damna & deli&a ilitc hulla lingua recenfcre fufficit. Si quis autem le religio- pan '.'um exiftimat , non refrenans linguam iuam , hujus vana m ,-ft religio. Nonne tu ipie toties expertus nofti , fenium imo iliquem amoris mei,ac guftumdevotionis multo tandem ccc ^abore colligi , ied & eundem tam facile paucis vcrbis mn ^anibus 8c otiofis diflipari ? Vide quantum momenti ad ndit profectum pietatis, unius linguae diiciplina conferat. Scd tot aoc pauci cogitant , quamvis expericntia didicerint , in 5ij[ Jnultiloquio non deefle peccatum , & quantumvis dixe- ,'nj [imegOi£ternaVeritas, deomni verbo otiofb redden- ■m lam eile in extremo judicio rationem. te, Sed & aliorum icnfuum diligens cuftodia plurimum acit ad hoc , ut homo in amore mei proficiat , & perie- reret ufque in finem. O quam multorum animas oculi lepraedati iiint ! Eva , Dina , David , plurefque alii tibi .'xemplo iint; nam felix & fapiens eft, qui ex alieno malo :avet fuum. Averte ergo oculos tuos ne videant vanita- em. Quin potius inftar Iobi pange fccdus cum oculis uis , ne per illos csecum amorem , aut noxium aliquem ifredum haurias. Facilius erit tibi eum non admktere , n. mamadmifTumejicere.

Sepi aures tuas fpinis , ne pateant beftiis vaftantibus :or, velut detra&oribus, maledicis,turpiloquis. Quando ederis ut comedas, ftatue cultrum in gutture tuo, id eft, mlam refrena , nec efFundas te fuper omnem efcam , 8c -ide ne fumens cibum voluptati naturae fervias potius • |uam neceffitati. Quin partem aliquam cibi gulae fub- rahe, & mihi in membris meis ofFer.

Cogita, quas ego delicias tui caufa dereliquerim, quas

inaritudines adfumpferim: ideoquc & tu ipfe denega tibi

% . S 3 multa,

n

24<* P A R A D I S I S E C T. IV.

multa , quse carni placent , fed fpiritui nocent : & ut ab illicitis te faciiius cohibeas , etiam in licitis lubinde ap- petitum reftringe , fciens , quia ego gaudia longe majora prseparavi his, qui ifthasc varia amore mei contempferint.

Homo. Operuit confufio faciem meam Domine , cum video te in laboribus a juventute tua , ubique fe&ari dura & afpera 3 nos vero nomine Chriftianos , tam de- gcneres efle ab exemplo tuo. Quid enim aliud nos tota vitadocuifti, qui propofito tibi gaudio , fiiftinuifti cru- ccm , confufione contempta , quam voluptates fperne- re , abnegare nosmetipfos , ferre crucem , & fequi te. Tu utique noveras reprobare malum , & eligere bonum : Elegifti autem , quod durius & carni moleftius erat : id ergo melius, id utilius, id magis eligendum.

Sed quam pauci in hoc lequuntur te ! Omnes quas iiia , id eft ; carni iiiavia funt , quasrunt , nec pudet nos fub fpinofb capite membra effe delicata. Diicipuli &c iervi tui fumus , 8c haberi volumus. Sed heu quanto promptius mundum &c principem ejus audimus ! quam ftudioie carnis defideria perficimus ! Domine ante te omne def lderium meum , & gemitus meus a te non eft abfconditus.

Christvs. Tu vero deinceps fequere veftigia mea , & moitificationem crucis meae jugiter poita in eorpore tuo. Caftiga corpus tuum , & in lervitutem re- dige. Ecce eledi mei , viri virtutum , quomodo oderunt animas fuas in hoc mundo , ut in vitam aeternam cufto- dirent eas : at hoc erat vere eas amare. O fi agnofceres $c tu , quia mundus tranfit , & concupifcentia ejus : fu- git & vit;a tua velut umbra , & quafi vapor ad modicum parens. Quid vero tandem optabis fecifle ? quid demurq iupererit tibi de cundis gaudiis tuis nifi crux , tribulatio, &: affliclio animi ? O quam fe tunc deceptos plangent , quando extrema gaudii luSus occupabit , qui nunc ex- ulta/u in rebus peflimis , & fub fentibus cfle delicias

com-

DE EXERCIT. VIRTVT. 247

computant ! Nam in fine hominis denudatio operum illius j & malitia horas extremae oblivionem faciet luxu- riae magnae. O fi amaritudines , quibus terminantur ifto- rum voluptates & gaudia , deguttares , clamares utiquc j Mors in olla ; Mors in deliciis carnis ; nec liberet edere ex eo , quod guftatum adfert mortem : neque bibere velles de calice hoc , cujus vinum nunc quidem ingredi- tur blande , fed poftea mordebit ut coluber , &c ut re- eulus venena difrundet : cum faeces calicis mei bibent omnes peccatores terrae : nam tandem ignis Sc iulphur , Sc fpiritus procellarum pars calicis eorum.

Et quidem fi medicus prasciperet tibi infirmo , ut cer- tis abftineres eduliis , quantumvis guftui gratiilimis ; pa- reres utique amore vitae & valetudinis : quanto magis mihi , cauila anima; tux 8c falutis aeterna^ ? uiquequo er- go velut parvulus diliges infantiam , & , ut ftultus , qua2 tibi funt noxia, cupies ?

H o m o. Benedidus fis in asternum Domine , quia fic moncs me , ut & ego non extendam ad calicem Ba- bylonis manus meas. Quin renuit deinceps dele&ari anima mea. Memor autem ero tui , o 1 e s v , & deli- cias mihi non deerunt : nam dele&ationes in dextera tua, & deliciae tuae, efle cum filiis hominum.

Teneant ergo alii tympanum & citharam , vefcantur pinguibus , veftiantur mollibus , lafciviant in ftratis f uis , ubique relinquant figna laetitiae fuae : ego vero delecla- bor in Domino : Haec mihi fola & maxima voluptas erit, propter te aliam nolle voluptatem ; ut guftare pofHm , quam fuavis fis Domine D e v s meus ; quod intelligerC non facies , nifi abladatos a lacle , avulios ab uberibus terrenae voluptatis : nec dabis manna de ccelo , nif; ci- bis iEgypti coniiimptis : adeo non licet fiimmis pariter dekdari Sc inrimis.

Interim fentio ( cur diflimulem coram te , qui nofti iatima mea ? ) quanta fit vis voluptatis ; pcr quam

S 4 ctiam

248 PARADISIJSECT. IV.

etiam Cedros Libani everfas elie , & ftellas, quafi de cce- lo xrecidiile video : Sc quid infirmus ego de me praefu- mere potero ?

6. Diffidcntiafui, & ajjidutt Orationis cura.

CH r i s t v s. Hoc eft fapientia? Sc falutis ini- tium , agnofcere quam fitis inflrmi , & quod non fitis mfficientes aliquid ex vobis , tanquam ex vobis co- gitare , nedum agere : fed quod omnis iuificientia veftra ex me fit.

Sine me nihil poteftis facere : ficut palmes non poteft ferre fruclrum a femetiplb , nifi manlerit in vite , fic nec vos , niii in me manferitis. Nifi manu artificis moveatur malleus , digitis fcribse calamus , quid efficient utraque ?

H o m o. Vere nifi tu Domine aedificaveris domum , in vanum laborant omnes , qui aedificant eam. Fruftra nitimur nos a;dificare turrim , qui fumptus ex nobis non habemus ad perficiendum. Tu autem omnia operaris in omnibus , quoe falutis funt. Sine te nihil , omnia poffum in te, qui me confortas.

Christvs, Merito itaque deferuntur a me filii mperbiae , qui confidunt in virtnte fiia, & in multitudine divitiarum fuarum gloriantur , ut reli&i fibimetipfis , vi- deant , quam nihil iint & poilint , fine me ; Sc quod ego fim fblus, qui do velle, polfe, perficere.

H o M o. In te Domine vivimus, movemur,& fumus. Fortitudo mea & laus mea tu es , bone Iesv: tu fb- lus faclus es mihi in ialutem. Vnde non in arcu meo fpe- rabo , nec gladius meus falvabit me. Non manus noftra excella ; fed dextera Domini faciet virtutem, &c.

Christvs. Nihil ergo fblicitus fis , fed in omni oratione petitiones tux innotefcant apud D e v m. In- nitere non fuper baculum arundineum ; fed fuper Dile- ctumtuum, omnem curam ineum projice; &videbis mutationcm dextera: Excelfi , qui facit mirabiiia magna

fblus.

DE EXERCIT. VIRTVT. 249

fblus. Vidifti fubinde aliquos parum profeciflelaut etiam omnino defecifle fiducia iui , & orationis incuria fa&um fcito. Hinc eft , quod hortatus iiim ego fepe vos -3 item- que Apoftolus meus , oportere iemper , & fme intermif. iione orare, & non deficere. Et quamvis hoc multis dif- ficile videatur, attamen quam iit facile, norunt ii,qui in- ter ipia etiam negotia , ftudia , colloquia , nullo negotio mentem iuam elevare iblent in Deum. Vel iemel eniin oculos in ccelum attollere cum intimo cordis affe&u , ardens oratio eft , & tenerrime cor meum afficit. AfFe- ctusenim fonsiitoportetejuimodi orationum, quales iiint , Dolor de peccatis , Deteftatio vanitatis hujus ias- culi , tcedium praefentis vitse, defiderium futurse, Gratia- rum aclio pro inflnitis meis beneiiciis , Admiratio mira- bilium Dei , Fiducia in Deum , Zelus divini honoris , ied cumprimis ardens mei A M o R , quo defiderat ani- ma conjungi Dile&o ilio.

AfFe£tuum autem hujuimodi ignis,maxime exardeicit in meditatione : qui proinde femper jaculatoriis foven- dus eft. Et illarum quidem materiam- tum virtutes ma- gis neceflarice ; tum omnia quae fenfibus occurrunt, fug- gerere pofTunt.Vnde ajebat Vir illefecundum cor meum, Delettafli me Domine in faftura tua , & in operibus manuum tua- mm exultabo.

Ita vero uti creaturis,non eft omnium : fed eorum,qui exercitatos habent ienius , ad difcretionem boni & mali. Nam vir infipiens non cognofcet , &; ftultus non intel- liget hsec. Alioquin eundem Prophetam meum praeeun- tem fequere , & crebro per breves , fed ignitas formulas ad me fufpirantem imitare. Tales funt, ut paucas e mul- tis iuggeram :

Quam mngnifica funt opera tua Domine ! Omnia in iapientia fecifti j impleta eft terra poifeilione tua.

Vtinam dirigaritur vise meas , adcuftodiendasjuftifi- cationes tuas !

S s Heu

«;<> P A R A D I S I S E G T. IV.

Heu mihi , quia incolatus meus prolongatus eft ! Cor mundum crea in me Deus , &c.

Quemadmodum defiderat cervus ad fontes aquarum, itadeiiderat animamea adteDeus. Sitivit animamea,cW.

Illumina oculos meos , ne unquam obdormiam in morte , nequando dicat inimicus meus , prasvalui ad- verfus eum.

Diligam te Domine fortitudo mea , Dominus firma- mentum meum, & refugium meum, & liberator meus.

Dominus regit me , & niliil mihi deerit 5 inlocopa- fcuae ibi me collocavit.

Sk nomen Domini benedi&um ex hoc , &c.

Vnam petii a Domino , hanc requiram , ut inhabitem in domo Domini omnibus diebus vitas meae , &c.

§. 7. Excrcitium Vufentk Dei.

CH r 1 s T V s. Hoc modo fiet etiam , quod ad pro- fectum pietatis non minus utile tibi futurum eft ; utnimirum mcmoriam praelentias meae jugitcr geras in corde tuo 3 & fic agas omnia , ut qui verieris ubique in oculis meis :

Ambula itaque coram me , 8c efto perfectus. Vis au- tem male agere ? quazre tibi locum , ubi ego te non vi- deam ; & age fecure quod vis. An nefcis , quia ccelum & terram ego impleo , & quod omnia nuda & apertafunt oculis meis ? nam oculi mei lutidiores iuper lblem , in omni loco contemplantur bonos & malos ? Quid eft , quod multi , quafi equus & mulus fine freno praecipites femntur in omnem nequitiam ; & quare fine timore filii hominum perpetrant mala ? nimirum , quia me fibi pra> fentem non credunt, 8c non proponunt Deum ante con- fpedum fimm. Tu vero in omnibus viis tuis cogita Do- minum ; me , inquam , & ego dirigam greffus tuos. Vide qnanti fit confpeCtus alicujus viri boni & gravis, ad con- tinendum hominem in ofRcio Sc modeftia. En quam fb-

licite

DE EXERCIT. VIRTVT. 25-1

licita & accurate coram eo agis omnia , quam etiam cau-

te provides , ne eo praefente quidquam mali vel indecori

committas. Et tu audebis me prasfente, quod homine f pe-

<5tantc non auderes? An forte plus hominis oculos revere-

ris, quam Dei, Domini, judicis tui, qui poteftatem habet

St corpus , Sc animam tuam mittere in ignem aeternum ?

H o M o. Quo ibo a fpiritu tuo , & quo a facie tua

fugiam , qui intime praefens es mihi , & fcrutaris cor &c

renes meos ? Sed , heu , cur non ita vivo , uti oportebat

haec credentem ! Heu ftupiditas cordis noftri ! Sic agi-

i mus , ita vivimus , loquimur , &c. Quafi circa cardines

1 cceli perambules , & noftra non confideres. Hominem

1 mei fimilem , vermis vermem timeo , & Deum meum ,

i Regem univerfi , Iudicem omnium Regum terra? non

I formido ! Miierere mei 1 e s v Fili David. Et quid vo-

lo , nifi ut videam ? Videam , inquam , te circa me , imo

intra me ? non longe enim es ab unoquoque noftrum.

Abfit ut deinceps non fit Deus m confpe&u meo femper j

tu fis mihi a dextris ne commovear. O quanta mihi in-

difta eft neceflitas bene fandeque vivendi, qui femper 6c

ubique verfor in confpedu Iudicis cund:a cernentis !

§. 8 . Ordo Viufeu Aftionum & cura temporis.

CH r 1 s t v s. Cura proinde , ut honefte & fecun- dum ordinem omnia tua fiant. Nam qui fcit, fe ma- gnum habere fpecl:atorem , imo cenfbrem ad:ionum , fe- rio cavet , ne confufe & inordinate agendo oculos ejus bfFendat. Quid tu facies , me omnia tua coram fpe&an- te ? In primis ergo certo ordine a&iones tuas diftribue , quin &; fingulas diei horas defcribe tibi , quoad licet. Vide quid fingulis agendum j & hoc unum age , quod agis, tempore prsefcripto.

Miraris hujufmodi monitum, quafi nimis fcrupulofum & minutum ? Sed fcito , quia quas a Deo fiint , ordinata funt. An nefcis quantus eeo fim amator ordini^ , qui in

certo

ap, PARADISI SECT. IV.

certo ordine , pondere , ac menfora creavi omnia ? At vero hoftis meus Satan, olbr eft ordinis, au&or confuiio- nis ; nempe illuc fpeclans , ubi nullus ordo, fed fempiter- nus horror inhabitat. Vnde ejus fblius fraus eft, cum pio vacas operi , alia tibi agenda &c curanda fuggerere ; ut te ab illo d iftrahat. Tu vero , ut eum eludas , in unum id in- cumbe , quod agis > aliorum curam abjice ; aut tantifper fepone. Omnia fac in tempore fuo. Vt negotia funt , ita te illis accommoda. Graviora & magis neceilaria , uti funt , quae gloriam meam , 8c iaiutem tuam concernunt , meliorem utique & juftam temporis portionem me: ito requirunt. Cave praepofteram multorum agendi ratio- nem , quibus maxima de minimis cura eft, & de maximis minima. Qui tempus deterius refervant mihi , poftquam meliorem temporis partem negotia fa;culi & curse cor- poris abfumpferint. O iniqui rerum seftimatores ! Hinc confufio tenet eos : inde turbantur & moventur ficut ebrii, & omnis fapientia eorum devoratur.

Tu vero non fic, f ed pie & prudenter difpone adiones' tuas , Sc primum quaere Regnum Dei , & Iuftitiam cjus : fic magna tranquiilitate animi perfrueris. Ordo enim eft caufa pacis : facit noile quid , & quando agendum fit : cogitationum volubilitatem corrigit : opus quodcunque fufceptum urget ac perficit , otium excludit ; dum ipfe recurfus temporis te monet officii , & unaqusque hora opus fuum exigit.

H o m o. Iufta fiint qua^ hortaris , Domine , & grata mihi , fed qui poffunt haec fieri ? Tu fcis Domine , quan- tum temporis nobis etiam faspe invitis eripiant occupa- tiones , negotia , amicorum vifitationes , & colloquia , aliacque neceflitates hujus vitse. Quin vides , 6 I e s v, vides , uti corpus hoc quod corrumpitur , aggravet ani- mam , & terrena inhabitatio deprimat fenfum cceleftia cogitantem.

ChrisTvs. Hoc eft quod vehementer diiplicet

mihi ,

DE EXERCIT. VIRTVT. a^

mihi , tam raros efte , qui pretium temporis agnofcant , quod ego hominibus indulgeo ad agendam pceniten- tiam , ad augendam gratiam meam , & gloriam in ccclh acquirendam.Ecce pro?terit tempus acceptabile,ied nun- quam rcvocabile , & nemo recogitat corde : tranfeunt dies falutis , 8c nemo fibi occafiones bene agendi non re- dituras periile caiuTatur.

Tu vero devita, quantum potes,fures temporis, (ami- cos,fermones,& occupationes parum utiles) Sc quoniam dies mali funt , redime tempus , potioribus amicis , Mihi & Animae tuae, tribuendum. An grave & moleftum eft, quod poftulo ? Vide quantum temporis corpori , cibo , fomno, recreationi, colloquiis, conviviis, &c. detur : 6c ! tu tantillum non dabis Deo,Anim2e,i£ternitati?0 quam funt homines prodigi temporis , cum ferviendum cft va- nitati ! quam parci, cum pietati vacandum eft,cui merito omne tempus debebatur !

Porro & hoc moneo , fili , ne in multis fint acfhis tui , diftraclus in varia, non fufficies ad fingula. Qui minora- tur a&u , fapientiam inveniet. Coanguftatum enim eft ftratum cordis tui , & pallium breve utrumque opcrire non poteft. Sapientum quoque faeculi non nemo agno- vitj quod ad bonam mentem nemo perveniat occupatus. i Et quomodo tu, tot obrutus negotiis,ad veram pietatem i fjervenies? Vides negotiofbs homines?0 fi infpicere pof- ; its ipfbrum confcientias ; videres quam mifere laceren- tur quafi inter fpinas , & vepres : & quomodo inter tot curas &c negotia paulatim extinguatur Ipiritus , affedhis cxarefcat , «Scomnis rerum facrarum euftusfenfim fine lenfu depereat. Sic nempe itur in duritiam cordis; ab il- la in avQrlionem ; & denique in contemptum & interi- tum. quid mirum ? alieni comederunt robur eorum, Sc ipfi nefcierunt.

• Si fapere vis malo alieno, (quod vere fapientis eft) va- ca & vide , quia ego fum Deus , dignus a te coli fuper

omnia.

2?4 P A R AD I S I S E C T. IV.

omnia. quorfum tibi , fi me negle&o turberis erga pluri-r ma , & cum damno animse totum mundum lucreris ? - Sed efto , vocatus es ad laborem , non potes te prorfus 1 1 eximere negotiis : & ego nolo te deeffe negotiis vocatio- nis tuae j faltem utilibus , honeftis , neceflariis tantum , ( occupari ftude : fic fane te magis tempori , quam tempus tibideefTe comperies. Vel faltem frequentius converta- tur anima tua in requiem fuam , & vide , cui potiflimum fis obnoxius debitor 5 Domino utique , qui f uper omnes 1 j benefecit tibi.

Quotidie ergo femel ad minus afcende cum Moyfe in \p montem , ut colloquaris mecum. Secede tantifper a tur» I b ba , & intra in cubiculum tuum , & velut ex tempefta- 1 m te in portum quietis te recipe ; & claufb oftio, in abfcon- 1 at dito loquere mihi : & ego illic , utpote in folicitudine , B tti tibi loquar ad cor-j quas ad pacem tibi. Ecce , & pia illa , ft Heroina Iudith in fuperiore parte domus fiiae habebat i q. Oratorium , quod indies cumanciilis orandi gratiain- gredi fblita fuit. Putas hoc obfuifle confiliis & negotiis ejus ? imo nemo virorum, tamprudens aut felixfuit, nemo Principum populi tantam opem & falutem uni- verfce illi Regioni attulit.

Siautemvis in hoc quotidiano fecefTu utile exerci- tium ; facile occurret , ubi familiarior mihi efle ccepe- ris , Scrarior inter homines. Ecce; Ora, Lege. Cum oras , mihi loqueris : cum pia legis , ego loquor tibi : 8c quid dignius, quid utilius, aut jucundius homini ?

H o m o. O quam modicum eft Domine quod poftur jl gc las a nobis ! Vere omne tempus vitas noftras fbli debe- batur tibi. Nullum enim temporis momentum eft , quo »non fruamur beneficiis tuis ; nullum quoque efle debe- bat, quod vacaret a laude & memoria tui. Vtinam faciam qii32 docuifti me , ut ordinatione tua totus mihi decurrat dies. Vtinam fic intendam aliis , ut nunquam obiivifcar tui, & amorem gloriae tuse, & fupernae Lerufalem ponam in principio lastitise meae. §. 9.

t

r:

c

DE EXERCIT. VIRTVT. fcyj

£.9. V't<t Dux , feu Magifter ftintualti.

H r 1 s t v s. Sed & cavc , ne fis fapiens apud te- metipfum , fic enim facile corrues. Vx autem foli , quia cum ceciderit , non habet fublevantem fe. Tra&a cum fapientibus cauflamtuam. Nemo tamfapiens, ut coniilio iapientioris fubinde non egeat. Audiens fa- piens fapientior erit : qui vero odk increpationes , infi- piens eft.

O quam multos fallit amoi*fiii ; quam multi in caufla propria caecutiunt , qui in alienis nimium oculati funt ! Ecce David , quis illo fandior , aut mihi carior ? atta- men poftea lapliis eft , & peccavit peccatum grande , nec agnovit , ( qui alioquin fatis gravi raptorem ovis fenten- tia ferire noverat ) donec aperte , per fervum meum Nathan corriperetur. Moyies quoque fervus meus ^ quamvis facie ad faciem ei loquerer , is nihilominus fb^- ceri fui Iethro , hominis ethnici confilium libenter , nec minus utiliter audivit ; ita Paulus Ananiam , Eunuchus Reginae Candacis Philippum , Cornelius Centurio Pe- trum humiliter audierunt.

Habe ergo & tu fidelem viae ducem , qui non ignoret aftutias Satanae : quem conflilas in dubiis ; cui revelcs fecreta cordis tui ; quem fecure fequaris. Sed fi vera & dura , potius quam blanda & mollia prophetat tibi , ne oderis eum. Meliora funt vulnera diligentis , quam frau- dulenta ofcula blandientis. Cave imiteriseos quidili* gunt iniquitatem , & oderunt animas fuas , adeoque pru- rientes auribus , quasrunt fibi magiftros molles , Sc a ve- ritate auditum avertunt ; Cave , inquam , ne credas his , qui loquuntur tibi non nifi placentia ; qui dicunt pax , I Sc non eft pax. Nonne medicus aegrum perdit , cui par- cit ? Sic qui te beatum dicunt, ipfi te decipiunt.

Vide ergo cui animam fidas. Si profecturus efles igno- ta via , & mediis nodis tenebris , an ignarum xix du*

cem

^6 P A R A D I S I S E C T. IV.

cem velles ? Si periculofb morbo laborares , an rudem & imperitum cuperes medicum ? an mollem , qui par- cendo tibi perderet te ? Imoequi &jumenti fuicuram nemo committit , nili experto Sc fideli : & cui animam committas , parum referre putas ? Illi denique fecurius committes animam tuam, qui novit curare fiiam. Si cx- cus caeco ducatum prseftet , nonne ambo in foveam ca- dunt ? Et qui fibi nequam, cui bonus erit ?

H o m o. Falli 8c errare humanum eft.Fateor Domi- ne. Vtinam provideas mihi ducem habentem zelum Dei, iecundum fcientiam , qui idoneus fit inftruere me in fpi- ritu lenitatis Sc manf uetudinis : qui non qua? lua f imt , quasrat, fed quae Iesv Chrifti; qui,inquam,amore tui, Sc proximi , non parcat mihi , ut utrique tu parcas , Do- mine. Corripiatmeplane juftusinmHericordia, & in- crepet me ; oleum autem aflentatoris non impinguet ca- put meum : &c in illo quidem, non tam hominem, quain te in illo loquentem audiam. Nam veritas undecunque eft, a te eft, qui es prima veritas.

§. 10. Examen Confcientix qiwtidianitm.

Christvs. Reftat unum , quod niii quotidie & ferio cuix tibi fuerit,fruftra videberis in caeteris la- borare. Eft autem quotidianum Examen Con- lcientias -} quod quidem tanti momenti eft, ut f me eo vi- ta pia & fpiritualis diu fubfiftere , aut fblidus in virtute progrefTus fperari nequeat. Nam cum initium falutis fit notitia peccati , quomodo ille de emendatione vitaB , cordis compuncliione, aut pietatis profedtu ferio cogita- bit,qui ne quidem curat nofle defeclus luos ? Quomodo de venia & remiilione peccatorum a me obtinenda fbli- citus erit , qui neicit ubi offenderit ? quomodo lanari quseret , qui morbum fuum non agnofcit ! Quin magis blanditur iibi uti finus per omnia , & complacet iibi , quaii homo frugi,& qui non fit operatus malumj&'dicit,

quia

DE EXERCIT. VIRTVT. 2jr

quia dives fum,£c nullins egeo: & nefcit,quia ipfe eft mi- ier, & miierabilis, & pauper, & cascus, & nudus.

O Homo , li intus videres te , diipliceres tibi , & pla- ceres rnihi , (ed quia ignoras te , places tibi , & diiplices mihi. Quam multi multa fciunt,& ieiplbs neiciunt! cum tamen vanum iit omne , quod ad seternitatem non prod- eft. Quammulti circaalios &aliena occupantur, & ieipibs negligunt ! Tu, mi homo, ii iapis, quidquid iit de aliis, inprimis pone cor tuum iiiper vias tuas, & miierere animas tuas . qua nihil tibi carius aut pretioiius in vita tuaj cujus ii-detrimentum patiaris , & totum mundum lucreris, quid proderit tibi ?

Homo. Eheu Domine in multis offendimus • om- nes. Sed deli&a quis intelligit ? Omnino , ii dixerimus quia peccatum non habemus , nos ipibs ieducimus , & Yeritas in nobis non eft. Heu qua? ifta ftupiditas cordis noftri , ut non icrutemur vias noftras , an etiam cor no- ftrum reprehendat nos ; ied, cauteriatas conicientias ha- bentes , diilimulamus peccata noftra , quaii gens qua; ju-* ! ftitiam fecerit; & de progreifu in via Domini tam par um curamus ?

• Christvs. Si vos ipibs dijudicaretis , non uti- i quejudicaremini. Sedquia proprium fcrutinium iiib- j terfugitis , nonne majus judicium iumitis ? Proinde hor- ! tor ego vos , ii qua; forte per diem dicitis in cordibus | veftrisiii quce mala decernitis & agitatis in animo , (nam ex corde exeunt omnia crimina ) de his in cubiiibus ve- ! ftris , cum ibli eftis , extra turbam & ftrepitus , & jam | ad quietem membra componitis, compungimini, dolete, & refipifcite.

. O quam male coniulunt fibi,qui totuni diem inter oc-

■ cupationes,negotia,curas,& ftrepitus extrahunt; demum

laili & ibmnolenti ad quietem properant ; ut vel tantil-

lum orationi, & examini vacare tasdeat ! Quid dicam de

| his ? qui coniiu'gunt mane ad iectandam ebrietatem ! 8s

T potan*

^8 P A R A D I S I S E C T. IV.

potandum ufque ad vefperam , donec vino aeftuent : qui diem inter coenam , pocula ,lufus, jocos, & fabulas clau- dunt ; ficque demum, inftar temulenti Holophernis, aut beftiae , fomno & vino fepulti , jacent in ftratis fuis ? O ftulti! quid fi hac ipfa no&e mors petat jugulum veftrumj miferce animae quo ibunt ? Nonne ubi ceciderit lignum , ibi erit?Quid fi fbmnum illum longus & perpetuus fbm- nus excipiat , quid tunc viri ifti divitiarum invenient irt manibus fuis? Quid fi infelices adhuc vino madidi fiftan- tur Iudici ? O quam horrendum erit incidere tales in manus Dei viventis ! Intelligite hasc , qui oblivifcimini Deum, ne quando rapiat, & non fit qui eripiat. .

H o m o. Illumina Domine oculos meos , ne unquam obdormiam in morte : nequando dicat inimicus meus , praevalui adverfiis eum. Agnofco enim non hominis, fed pecudis vitam effe , fic claudere diem , fic ordiri , imme- morem Dei; fine quo nec ad momentum vivere,nec mo- veri, nec efle pofTumus. Da mihi , ne unquam afcendam in lectum ftrati mei , neque dem fomnum oculis meis , & palpebris meis dormitationem ; quin prius recogi- tem tibi transadum diem in amaritudine animas mex;&c fic corde contrito & humiliato,quod non defpicis,recon- ciliatus tibi , in pace in idip£im dormiam & requiefcam.

Christvs. Sic fac, mi homo , & vives. Serio , inquam , ac fovere te ipfum quotidie, vefperi potiflimum examina ; diclaj facta, cogitata totius diei quafi ad tribu- nal revoca -3 quid commiflione , quid omiflione pecca- veris , recognof ce. Quomodo monita falutis , a me tibi hadtenus tradita , in praxin & uf um redigere ftudueris expende , & ubicunque te deliquifle deprehendis , tei- pfum coargue,dole ex animo : pcenam in teipfum ftatue : in fequentem diem meliora propone : gratiam meam ad hoc poftula : fed inprimis gratias pro acceptis eo die beneficiis age. Denique corpus & animam mihi com- irienda. Sic fecurius dormies.

Alias

DE EXERCIT. VlRTVT* ^

Alias certe audacia magna eft; imo periculofa temeri-k tas, confcientia onufta peccatis ; me offenfb, & non re- conciliato; fbmnum Capere. Adde,quod nifi quotidie,& quidem non perfun&orie , fed diligenter hoc Examen inftitueris, in eodem femper hcerebis luto : eadempoft menieSjimo plures annos in te vivent vitia,& vires etiara acquirent : adeoque invalefcent , ut poftea ea expugna- re non mfficiasj quia raftro difciplinas & quotidiani Exa- minis , fpinas & tribulos , quos h&c terra maledi&o ob- noxia -3 id eft, corrupta natura, identidem germinat tibi , exftirpare neglexifti.

H o m o. Benedicam te Domine in omni tempore ; femper laus tua in ore meo. Benedi&us es Domine , qui docuifti me a juventute mea; & utinam ufque in fe- ne&am & fenium ne derelinqUas me. Vtinam dirigan- tur vix mea; , ad cuftodiendos omnes hos , quos nunc audivi , fermones tuos. Ne fervus fciens voluntaterri Domini fui , & non faciens , plunbus plagis vapularg dignus fit.

C A p4 t I.

EXERCITIA VARIA

in Orationem Dominicam.

GRADVS AD PERFE CTIO NEM, juxta feriem Orationis Dominicx.

I. DeiAmor, Praefentia , &Reverentia4

Patet rwflcr qm es in ccclis.

X N Coelis habitas , veluti in throno gloris tuae ; Sed •*• alta a longe cognofcis , & noftra intime confideraSi Nam oculi tui lucidiores fble. Vnde e fblio majefta-

T 2 tis

7.6o PARADISI SECT. IV.

tis tuae conternplaris in omni loco bonos & malo$ : dile- «ftos vero filios tuos peculkri favore ac benevolentia re- fpicis. Da mihi oblecro, quod jubes, ut amem te,& am- bulcm coram tejtimeam quoque te,non ut reus Iudicem, fed ut filius Patrem -3 & ftudeam efTe perfeclus , ficut tu Pater meus cceleftis perfe&us es.

I I. Intentio Pura, feu Zelus Divinx Glorix.

Santtificetur Nowen tuum.

Id unice , & ante omnia defidero , 6 bone I e s v , ut in-Nomine tuo flectatur omne genu ; ut a me & ab omnibus reda & pura intentione omnia fiant ad majo- rem gloriam Nominis tui : ut ab omnibus cognofcaris &c colaris, 6 iandi/rime Redemptor mundi : Vtinam fic quoque luceat lux noftra coram hominibus , ut videntes converfationem noftram bonam , glorificent te Patrem noftrum in ccelis.

III. Amor & defiderium Rerum coeleftium.

Advenlit regnum tuum.

• Sumus enim advenae & peregrini fuper terram : Ad hoc vero nati , & quod majus eft , fic formati ad imagi- nem tuam ; imo redempti per languinem tuum , ut fimus conibrtes regni tui , (non enim habemus hic manentem civitatem , fed futuram inquirimus ) ut quse furfum funt quaerentes 8c fapientes, non quas fuper terram,converfa- tionem noftram habeamus in ccelis. O fi primum quae- reremus Regnum Dei, Sc juftitiam ejus ; de cseteris enim tu nos, Domine, facis fecuros. Quid ergo erit in mundo ( qui totus in maligno pofitus eft , ) quod mihi fic arri- deat , ut immemor fiam Regni tui , ubi in bonis replebi- tur defiderium noftrum ? Qujd erit , quod me f eparet a te } Valeant omnia regna Mundi,& omnis gloria eorum.

Melior

DE EXERCIT. VIRTVT. i6t

Melior eft mihi dies una in Regno tuo,fiiper millia : imo caetera regna vana,brevia, caduca funt : Solius Regni tui non erit finis.

I V. Refignatio Sc Conformitas cum voluntate divina.

Tiat voltmtas tua,ficut in ccelo, & m tcrra.

Fiatomnimodo perme, inme, &deme, quoad corpus,& animam,& omnia mea. Omnes Angeli,omnia Elementa , mare & venti , & omnes crcaturas pbediunt vocituae : quanto magis ego vermis terrx , fervustuus faciam voluntatem tuam > Tua voluntas utinam fit f um- ma & fbla mea voluptas : fed & vera mea felicitas , velle quod vult Deus. Quid enim mihi eft in ccelo ,- & a te quid volui ftiper terram ,6 D e v s cordis mei , & pars mea D e v s in ccternum !

V. Moderatio circa ufum Creaturarum. ,

Panem nojirum quotidianum da nobu bodie.

Non petimus quod voluptati ferviat , fed quod necef- fitati fufficiat. O Domine, oculi omnium iperant in te , & tu das illis efcam in tempore opportuno , Tu aperis manum tuam , & imples omne animal benedi- cl:ione. Ecce projicio & ego in te omnem curam meam, quoniam tibi eft cura de nobis. Tribue tantum vi&ui meo neceiTaria -, & fac , ut habens vidum , 8c quibus tegar , his contentus lim ; gratus in omnibus erga te da- torem omnium. Abfit.a me , ut abundantiam donorum tuorum luxus, faturitas, & otium comitetur. Heu quam multi a frudu frumenti , vini & olei multiplicati , im- r^inguati & incraflati derelinquunt te Deum fadorem luum ! Mihi fat magnus quasftus erit , pietas cum fuf- ficientia.

T 3 VI. Dile-

%t\ PARADISI S E C T. IV.

V I. Dile&io Proximi etiam Inimici.

& dhnitte nobis debita nojlra , ficut & nos dmittmius debitoribm noftris.

O quam fuavis eft , Domine, Spiritustuus ! Sicne nos doces orare ? quafi modus gratiae & indulgentiaj tuae pendeat ex moribus noftris , & affe&u noftro in proximum. O nova & mira orandi forma ! & fimul pietatis tuae teflera ! Ecce quales fumus 'm proximos , talistu erisinnos. Ergone difficilis eroad condonan-* dum proximo , ut te quoque talem experiar. Quin po- tius ero tardus ad iram 5 & Sol non occidet fuper ira- cundiam meam. Abfit a me , ut (im implacabilis , vin- di&ae cupidus , & raemor injuriaeadverfus proximum meum , ne & tu memineris iniquitatum mearum anti- quarum , Sc in ira tua corripias me. Quid ni denarium unum libens dimittam proximo , ut tu innumera talen- ta dimittas mihi ?

VII. Fortitudo in tentationibus,

Et ne nos inducas in tentationem,

Quid enim eft vita hominis fiiper terram , nifi ten^ tatio ? Sed ne finas me tentari lupra id quod poiTum. Nihil autem pafium fine te -, at omnia in te , fi confor-? tet me gratia tua. Da ut tentationes Carnis mortifica-? tione , & occafionum fuga praeveniam. Leoni illi rugien-» ti , qui circuit quaerens quem devoret , reiiftam fortis in Fide. Mwidi judicia contemnam : momentanea aeternis minime praeferam. Fac ut omnis tentatio mihi fit a4 diiciplinam -3 nulla ad ruinam.

VIII. Con-

DE EXERCIT. VIRTVT. 263

VIII. Confeflio Divinoe providentia?.

Sedliberanosamalo.

Nam eccc, dum fic ad apicem virtutis enitimur,multa nos hic undique perturbant mala: fed in quibus omnibus dominatur divina tua Providentia. Teftatur id Propheta tuus dicens : Nw; eji malum in civitate, quod Dominm non fece- rit ; malum nempe pcense , quale fcilicet eft , bellum , fa- mes, morbus, egeftas, &c. Hosc ne in malum culpoe ver- gant , id obnixe rogamus : hoc enim foret maximum o- mnium malorum : Cseteroquin mala non erunt , fi non feparent nos a te fummo bono. Id tuae potentix, bonita- tis, & fapientiae eft , 6 Domine , fic mala ifta dirigere, ut diligentibus Te omnia cooperentur in bonum.Tam enim potens es , ut nullum permitteres malum , fi non poffes inde elicere majus bonum.

ORATIO DOMINICA,

Ad trcs virtutes Theologicas , & quatuor Cardi-» nales accommodata.

Seu , quomodo feptem UU virtutesfub totidem petitionibm Orationit Dominica petends. & exercentk.

Vater nojier , qui es in codis.

/^\ Pater seterne , qui filiis tuis hereditatem in ceelis , V^ & bona invifibilia praeparafti , fed filios non dege^ neres, & mores in eis tali Patre , id eft , teipfb dignos re- quiris : da ut perfe&i efle ftudeamus , ficut tu Pater no- fter perfedus es. Non enim fumus fufficientes ex nobis ; (ed omnis fufficientia noftra ex te eft. Itaque in nomine, imo&verbisdile&iffimiFiliitui, virtutes & donape- cimus, fine quibus tibi placere , & regnum tuum obtine* re non poffumus.

T4 I. FI-

264. P A R A D I S I S E C T. IV.

I. F I D E S.

Santtificetur nomen tuum.

Vbi vera & viva fide Devs colitur, ibi Nomen ejus optime lan&ificatur. Credo Domine , quia omnipotens es, fumme fapiens, & fuper omnia bonus ; verax quoque &c fidelis in promiflis, imo ipfa veritas. Domine adauge fidem meam ; Adjuva incredulitatem meam , ut te in ve- ra fide & veritate fan&ificem.

Mirabilia quidem opera & judicia tua Domine;fed ve- ra & juftificata in lemetipfa.Admirabile eft nomen tuum in univerfa terra; fed non eft apud te impoffibile omne verbum. Teftimonia tua credibiiia mihi fa&a funt nimis, ideoque domum tuam ( Ecclefiam ) decet fan&itudo. ISfam quid indignius, quam talia credere ; & talibus mo- ribus vivere , ut quod ore confitemur , id eft , nofle te , fa&is videamur negarc ? Abfit hoc a me,fed vivax potius fides vigeat in me ; ut moribus fidei congruentibus fan- cl:ificem nomcn tuum gloriofum in faecula. ]N!am quid proderit nomen Chriftianum, fine moribus Chriftianis ?

II. S P E S,

AdvenUtregnum tuum.

Quod paratum nobis eft ab origine mundi. Ex infini- to enim amore fecifti nos hseredes regni tui , cohaeredes aiitem Chrifti. Spero itaque videre bona Domini in ter- ra viventium. Quid enim 6 Bonitas immenfa ? Tot mo- dis vocas me , & repellere me poteris ? lic invitas & tra- hisme, 3c deficere fines in via ? InteDominefperavi , non confundar in aeternum. Haec fpes repolita eft in li- nu meo. Haecin omni anguftia confirmat cor meum, ut 11011 deficiam in tribulationibus meis. Credo enim quod Redemptor meus vivit ? & adimplebit me Lxtitia cum

Vllltll

DE EXERCIT. VIRTVT. z6f

vultu fuo, cum introducet me in Regnum fuum. O Spes, qux non confundit ! Spes tanta? remunerationis 6 quan- tum eft folatium labons !

III. C H A R I T A S.

Tiat volunw tiuu

Amore tui , 6 dulciflime Pater, inflamma cor meum , fic utique facere voluntatem tuam , & parere mandatis tuis grave non erit. Amanti enim nihil difficile , nedum impoffibile,quia fortis eft ut mors, dile&io. Hsec utinam repleat Sc regat cor meum. Hinc enim nafcetur 8c nu-

Itrietur inter te & me morum iimilitudo , & voluntatum unio , ut iit mihi unum velle tecum , & idem nolle ; nec fit ulla deinceps voluntatis frieae erga tuam rebellio : Sed in lege tua fit omnis voluntas mea. Quodnam autem lu- culentius veri amoris & amicitise indicium effe poflit ? Nonne qui habet mandata tua 8c fervat ea, ille eft.qui di- ligit te ? Certe probatio diledionis exhibitio eft operis.

IV. TEMPERANTIA, ,. Vanem noftrum quotidianum da nobis bodie.

Vt corpus cibo,fic animus Temperantia pafcitur: imo fobrius 8c moderatus vic"fris 8c corpori & animae utilis

t. Itaque da mihi , ut ufum rerum dele&abilium & ad vitam hanc pertinentium rectae rationis freno guber- nem:ne forte crapula & cura ventris gravetur cor memn: & fic corpus quod corrumpitur,voluptatibus immerfiim deprimat animum cceleftia cogitantem. Merito autem quotidianum hoc pabulum poftulo, quia voluptatis efca,; fub omnibus paene creaturis , quibus utimur quotidie, latet, 8c nobis infidiatur ubique.

T s V. IV-

*66 P AR AD IS I S E CT. IV.

V. I V S T I T I A.

Et dimitte nobis debita noflra.

Iuftitiar eft reddere unicuicjue quod fuum eft. Quid autem proximo debemus, niii, ut invicem diligamus ? ut alter alterius onera portemus j & fic adimpleamus legem tuam ? denique ut proximo faciamus , quod nobis rieri vellemus ? Iuftum quoque eft, ut qui decem millium ta- lentorum , id eft , longe gravioris debiti condonationem a te petimus: centum denariorum , id eft , debiti minimi remiffionem proximo non negemus. Hujus ergo juftitia; zelum & amorem da mihi Domine , ne ea neglecr.a inci- dam in manus juftitiae tuse. Nam fi homo homini fibi ii- mili reiervat iram , quomodo poterit a te fperare miferi- cordiam ? Nonne juftum eft, ut qua menfura menius eft, remetiatur ei ?

VI. FORTITVDO.

Et ne nos inducas in tentationem.

Multis tentationibus obnoxia eft vita hominis , imo tota ipfa tentatio eft. Itaque virtute Fortitudinis corro- bora cor meum , ut nec feducat profperis , nec adverf is fuperer , & feparer a te. Vides enim quas fit fortitudo mea, ut refiftere poffim. Quin Fortitudo & falus mea tu es Domine. Mrferere ergo mei , & quoniam infirmus fum. Sed & fortes quaefierunt animam meam. O utinam fjartior illis, tu, inquam, fortis & potens in praslio fuper- venias : fic utique non timebit cor meum , quoniam tu mecum es ! Si Deus pro nobis , quis contra nos ? Non enim patieris tentari nos fupra id quod pofTumus, fed fa- cies cum tentatione proventum.

VII. PRV-

DE EXERCIT. VIRTVT. 26/

VII. PRVDENTIA.

Sed libera nos a malo, Amen,

Facile effugiet omne malum, quem Prudentia rexerit,

quae eft re&a ratio agibilium. Da ergo mihi Domine vir-

m tutcm hanc, ut quidquid ago, prudenter agam , <Sc fineirt

:ri in omnibus refpiciam. Nam ubi Prudentia praeeft, mala

a. jetiam cooperantur in bonum : at ubi deeft , ipfae qnoque

jvirtutes in vitium abeunt j ipfa bona evadunt mala. Fac

ergo, ne inftar caeci temere currentis, impingam, & cor-

ruam in malum , fed palpebrae praecedant grefTus meos,

Da mihi fimplicitatem columbae , fed imprimis pruden-

tiam ferpentis -, ut ficut is malum capitis avertit obje&u

corporis : fic ego , corpus & membra potius exponam

cormentis : quam detrimentum animae patiar , quod ex-

:remum eft omnium malorum.

MODVS RECITANDI

Orationem Dominicam ad excitandos pios affe&us , meditatione interpofita.

Ex P, Ckifi, Majer,

Pater nofier.

P\ Omine cceli & terrae, infinitae cum unigenito Filio *S tuo 8c Spiritu fan&o majeftatis , potentiae , fapien-f tiae, bonitatis, ac proinde infinite honorabilis, & amabi- lis , fons bmnis boni , a quo certa cum fiducia fperanda amnia bona naturae, gratiae, gloriae,

i, Sanclificetur nomen tuum,

Sanctificeris , ameris , glorificeris a me , & omnibuS, 'n omnibus perfectionibus tuis, potentia,fapientia,boni- ;ate , rnifericordia, juftitja, in omnibus judiciis & decre^

tis

a<5& PARADISI S E C T. IV. tis tuis , circa me , omnes , 8c omnia j in omnibus operi- bus naturae, gratiae, gloriae j in omnibus permifllonibus , in omnibus beneficiis tuis , omni poffibili modo ; gratis propter te, infinite fuper omnia, nunc, femper,aeternum, &z ultra. Vtinam fic f emper a me , & ab omnibus glori- ficatus fuifles , & deinceps femper fic gloririceris &: fan- ctificeris !

2. Adveniat regnum tnum.

Vtinam in me , & omnibus perfe&e regnes , nunc per gratiam , tandem per gloriam. Vtinam anima mea ante omnia quaerat regnum Dei ; quas fiirfum funt , fapiat, & defideret ; non quae fiiper terram. Vtinam pertasfa prae- fentis exilii , ubi peccatum regnat , ubi ambitio fuper- bia, &c. dominatur ; ad illam Deatam vitam, & regni x- terni pofleffionem indefinenter afpiret. Vtinam id fem- per fa&um fuiflet, & ex momento hoc fieret perfecte, ut tecum,& cum omnibus SS. tandem regnernus in omnem seternitatem !

3. Tkt vohmtas tua.

Fiat a me , & ab omnibus viatoribus tua fan&iflima voluntas in perfe&a prasceptorum , & confiliorum o- mnifque beneplaciti tui executione, pure propterte, tam exa&e , alacriter & conftanter , omnibus ditbus & momentis vitas noftrae in terra , ficut fit a JBeatis feu Comprehenibribus asternum in cceloj cum infatiabili flefiderio tibi gratificandi pro beneplacito tuo. Vtinam id femper a nobis omnibus , intelle&u , afFeclru , efredu fa&um fuiflet, & deinceps fiat, ficut vis, cum omni pof- fibili perfe&ione !

4. Vamm nofirum quotidianum.

• Omniafubfidiacorpori & animae neceflaria ad gra- tiam , perieverantiam , & gloriam coniequendam nobis

mife-

DE EXERCIT. VIRTVT. n69

milericorditer largiri dignare, ficut tibi placet ; ad maxi- mam tuam gloriam , hodie & omnibus diebus vitajno-. ftra?, per tuam infinitam bonitatem.

$. Etdi?nittenobis.

Coiidona nobis ex immenfb thefauro mifericordia; tuae omnia peccata noftra , corde , ore, opere, omiffione perpetrata ; omnem ingratitudinem noftram, pro tot be- heficiis tuis ; oirines injurias tibi, proximifque noftris, il- ;atas : ficut & nos , ex toto corde, pleniffime remittimus pmnibus omnes ofFenfas , (ut reconciliati fratribus, faci- jlius inveniamus viciffim &nos gratiam in oculistuis) i.dque ex puro amore tui infinite amabilis, indefefib, affi- 'iuoque conatu ufque ad extremum vita; ipiritum.

6. Etnenosinducas.

Ne permittas nos ullis unquam mundi, carnis, diabo- i tentationibus fuccumbere , fed gloriofe de omnibus in pirtute tua triumphare, nunc, femper, in hora mortis,ad majorem tuae infinitae potentice , iapientiae &c bonitatis ^loriam luculentius manifeftandam.

7. Sed libera nos.

Praeierva &libera nos clementer abomnibus malis :orporis,& animce, praeientibus & futurisj quatenus nos i perfectione, perieverantia, & falute confequenda, glo- riaque tua promovenda impedire , aut retardare polTunt. iit fine impedimento , perfe&ius te amare , 8c glorificare poffimus in tempore , beatius olim in aeternitate , idque hon tam ob noftrum emolumentum,quam ob glorias tuas incrementum.

Amen.

Fiat,quod peto,ficut vis,quando vis,quomodo vis,per irifcera mifericordiae tuae, per merita Filii tui, B. V. Ma-

tris

i7o PARADISI SECT. IV^. tris ejus, &omnium San&orum. Atque utinam hxc Omnia pia defideria renovarentur ame& omnibus , fi lieri poflet, gratuito amore tui,intenfiflime,ficut eft pla- citum ante te, omnibus momentis temporis gratiae !

C A P. III.

L I T A N I M

CHRISTIANARVM VIRTVTVM,

Tx Sacra Scriptura colletlt,

KYrie Eleison. Chrifte eleifbn. Kyrie eleifon. Chrifte audi nos. Chrifte exaudi nos. Pater de coelis Devs, miferere nobis. Fili Redemptor mundi Deus, mifercre nobis. Spiritus fancle Deus, miferere nobis. S. Trinitas unus Deus, miferere nobis. Qui primos Parentes in originali juftitia"'

& innocentia creafti , Gencf.i.

QuiAbel fingulari religionis afFe&umu-

nera fua ofrerentem refpexifti , Genef^.

Qui Noe inter perverfbs , juftum inven-

tum, a diluvio per arcam fervafti , g Genef.7,

Qui Loth & Abraham fingulari holpitali- ^

tatis laude illuftres fecifti , [ o GenefiS,

o. Genef.22,

Qui Abraham mirabili obedientia , 8c fide

decorafti , Qui Ifaac & femini ejus benedi&ionem o

mnium gentium promififti , Qui Iacob mira in adverfis patientia Sc fi

ducia roborafti , Qui Iofeph fingulari pudicitiae , Sc caftita

tis amore donafti ,

Genef.26.

Genef.29.

&c.

Genefi^. Qui

DE EXERCIT. VIRTVT.

Qui Moyfen populi tui Ducem , & virum' mitiflimum, in omni domo tua fidelifli- mum praedicafti , i Qui eidem eximiam crga proximos cha- ritatem, & fraternae falutis zelum infpi- rafti, Qiii Filiis Levi magnum vindicandi hono-

ris tui zelum indidifti , |Qui Samuelem Prophetam juftitiae aman- tem , & ab omni munerum corruptela alienum populo tuo judicem dedifti , IQui David regem , virum fecundum cor tuumjjuftitia^manfuetudiniSjacpietatis laude iiiblimafti , I ^ui Salomonem fapientiamirabili, pace, & gloria fuper omnes terrae Reges ex- ornafti , I ^ui Tobiam infigni patientia,& erga pro- "y ximos mifericordia decorafti , ^ui Iudith fingularis caftimoniae & pieta- tis viduam, orationis fiducia, & magna- : nimitatis gloria nobilitafti , \ ^ui Efther Sc Mardochaei fidelitate popu- lum tuum ab excidio liberafti , ^ui Iob mira &rara patientia nobis o- mnibus in fpeculum & exemplar pa- tientia; dedifti , ^ui Eliam prophetam fingulari zelo , & libertate fpiritus , adverfus Pfeudopro- phetas & impios armafti , ^ui Iofiae Regi pium legis & religionis '■ zelum infudifti ,

^uiDanielem prophetam fingulari abfti-

nentia, fobrietate & fapientia decorafti,

)ui tres Pueros ob confefTionem tui in

17 i

N«w. 12.

Exod. 32» lbid.

1 Reg. 7,

&iz.

3R<g-4* Tob. 2»

JudithS. Ep. 8.

Jobi,&c*

32^.18. 2P^r.34. Dan. 1.

forna-

I

2/i PARADISI SECT. fomacem ignis ardentis , intrepidos inO trare, & illselbs exire fecifti ,

Qui Matathiam , & Iudam Machabaeum, iingulari zelo & amore legis , & patrias religionis in hoftes armafti ,

Qui feptem Machabaeos una cumMatre invi&os inter fupplicia fecifti ,

Qui facratiflimam Virginem Mariam ab omni peccato immunem in purifli- mam Sponfam & Matrem elegifti ,

Qui eandem fingulari Caftitatis,Humilita- tis , Obedientiae , & Vktutum omnium privilegio prae caeteris ele&is omnibus exornafti ,

Qui fenem Simeonem juftum & timora- tum , magno defiderio exfpe&antem redemptionem Ifrael, adventu tuo mirc recreafti , ^

Qui Annam filiam Phanuelis , afliduo tibi I in jejuniis & orationibus in templo fer- j vientem, tui confpectu recreafti ,

Qui tres Magos Reges magno zelo ad re- quirendum & adorandum cccli terrae- que Regem recens natum excitafti ,

Qui eofdem Magos illuftri Fide , ad agno- fcendum in parvulo Infante Deum & Hominem, ftella duce iiluminafti ,

Qui Ioannem Baptiftam mira vitae aufte- ritate §c abftinentia , Praecurfbrem , &c pcenitentiae Praeconem mififti ,

Qui eundem zelo & amore veritatis ad ar-

guendum impii Regis crimen intrepi-

dum fecifti ,

Qui difcipulos & Apoftolos , rudes , pau-

peres , & fimplices elegifti , fed per^

IV.

Van. 3.

1 ILic. 2.

2 Mac . 7*

Luu 1,

Ibid.

>-i

% LUU2.

a

o

31 K. Ibid.

Matth. 2.

ibid.

Mattb. 3.

Uarci 6.

eos,

Kh

DE EXERCIT. VIRTVT.

eos, totum mundum Euangelio fubje-0

cifti, Qui loannem caftitatis dono infignem,

lingulari amoris privilegio dignatus es , Qui Cananasae fupplicantis fidem & oran-

di perfeverantiam commendafti , Qui ccnturionis & Reguli fidem miraculo

& fanitatis beneficio approbafti , Qui Publicani humilitatem fingulari prae-

conio extulifti , Qui in turbis triduo te fiiftinentibus ver-

bi divini audiendi zelum miraculo com-

probafti , Qui in die Pentecoftes Apoftolorum tuo-

rum corda igne S. Spiritus in tuo amore

confirmafti , Propitius efto, parce nobis Domine. Propitius efto, libera nos Domine. Vt abnegantes lmpietatem Sc fecularia de-"|

fideria , fbbrie , & jufte , & pie vivamus

in hoc feculo , Vt operemur bonum , dum tempus habe-

mus, Vt digne ambulemus vocatione qua vocati

flimus, Vt fupportemus invicem in charitate , fbli-

citi fervare unitatem Spiritus in vincu- ^ a>

lo pacis , Vt fimus fa&ores verbi , & non auditores

tantum , Vt habentes alimenta 8c quibus tegamur,

his contenti fimus , Vt nemini quidquam debeamus, nifi ut in-

vicem diligamus , Vt provideamus bona , non tantum co-

V

171

Matth. 4.

loan. 13»

Matt. 1 5%

Matth. 8. & loan.^. Luu 18.

Marcl 8.

Attor. 2.

H

l-C

O CfQ

Ttt. 1. Galat. 6.

ibid. Iacok r. 1 Tim. 6. Kom. 13. ram

274 P A R A D I S I S E C T. IV. ram Deo, fed etiam coram omnibus ho-") minibus , Vt corpora noftra hoftiam viventem , fan- &am, Deo placentem, rationabile obfe-

quium noftrum exhibeamus , Vt nulli malum pro malo reddamus , Vt per bona opera certam vocationem no-

ftram facere fatagamus , Vt bonum facientes non defieiamus , Vt lemper in Domino gaudeamus , Vt non quae noftra, fed quas I e s v Chri-

fti fiint, ante omnia quasramus , Vt qui ore confitemur Deum , facris non

negemus , Vt omne quodcunque facimus in verbo ,

aut in opere , omnia in gloriam Dei fa-

ciamus , Vt errantes in fpiritu lenitatis Scmanfue-

tudinis inftruamus , Vt omnia noftra in charitate fiant , Vt alter alterius onera portemus, & fic ad-

impleamus legem Chrifti , Vt gratiam Dei in vacuum non recipia-

mus, Vt Sanclorum intuentes converfationem ,

eorum fidem & patientiam imitemur , Vt militantes Deo non implicemus nos

negotiis fecularibus , Vt inomnibus fumamus fcutum fidei , in

quo tela nequiffimi ignea extinguere

poffimus , Vt fic curramus in hoc vita; ftadio , ut tan-

dem bravium accipiamus , j i Cor. 9,

' Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, Adauge nobis F 1

DSMi

Agnus

Rom. 12.

Ibid. lbid.

~l ?etr. 1« Galat. 6. ! Fhil. 4.

Thil. 2.

$ Tif. 1.

CTQ

yi coi.i.&

£ 1 Cor. io.i cL Galat. 6.

3 1 Cor.i6»

o

Galat. 6, 2 Cor. 6,

Hebr.i$,

2 Tim. 2.

Iphef. 6.

DE EXERCIT. VIRTVT. z7f Agnus Dei , qui tollis peccata mundi , Infunde nobis

Spem. Agnus Dei , qui tollis peccata mundi , Accende in nobis

Charitatem. Chrifte audi nos. Chrifte exaudi nos. Kyrie eleifbn. Chrifte eleifbn. Kyrie eleifon. Patertiofter.

Oremus.

DEus qui diligentibus tefacis cun&a prodefle : da cordibus noftris inviolabilem tui amoris afife&um , ut defideria de tua infpiratione concepta , nulla poffint tentatione mutari.

DEus qui fuperbis refiftis , & gratiam praeftas humi- libuS, concede nobis veras humilitatis virtutem,cu- jus in fe formam fidelibus Vnigenitus tuus exhibuit ; ut nunquam indignationem tuam provocemus elati,fcd po- tkis gratiae tux capiamus dona fubjecti.

VRe igne fan&i Spiritus renes noftros , & cor no- ftrum, Domine : ut tibi cafto corpore ferviamus, & mundo corde placeamus.

DEus, qui Vnigeniti tui patientia antiqui hoftis corf- trivifti fuperbiam , da nobis , quaefumus , quas idem piepro nobis pertulit , digne recolere , ficque exemplo ejus, nobis adverfantia asquanimiter tolerafe.

DEus, qui juftificas impium, & non vis mortem pec- catoris : majeftatem tuam fuppliciter deprecamur : ut nos famiilos tuos de tua miferieordia confidentes coe- lefti protegas benignus auxilio , & affidua prote&ione conferves, ut in ftadio virtutum indefefle currentes acci- ^ piamus bravium , & nullis tentationibus unquam a te fe- paremur. Per Dominum noftrum.

V 2. C A P,

i76 PARADISI S E C T. IV.

C A P. IV.

E X E RCITIA PIISSIMA,

feu Praxis & A&us variarum Virtvtvm, Ex Ludovico Palma Clerico Rcgul.

jlia ejufdem mire pia & utilia exercitia habes fupra Secl. I.

I. A&us Compunclionis & odii contra peccata.

Veclina amalo &fac bonum: inquirepacem &perfequcre eam. Pfal.33.

1 . jf^ Ontritio efi , qua quis ex animo fuper omnia detefiatur ^— ; commijfa peccata , ob Deum offenfum 3 cumfirmopropofito confitendi, & non amplius peccandi : adjunclajpe venk.

ODeus meus}& Mifericordia mea,ego vere contri- tus, fleclo genua cordis mei,fummoque cumdolo- re animi humiliter me accufo , & coram divina Majefta- te tua meam culpam agnof co, confitendo omnia peccata mea , Sc omnes abominationes commiflas toto tempore vita; meae, in fuperbia, avaritia, luxuria, invidia,gula,ira, acedia ; & in vitiis omnibus , quas ab idis promanant : quia , proh dolor ! nimis inclinatus , & effufus in omnia fui. Cujus me mmmopere pcenitet , ac doleo peccafle , non amore prasmii juftis promifli, quo dignus non fum , neque timore fuppliciorum peccatoribus infligendo- rum, quibus undequaque fum digniflimus : fed ideo tan- tum, quia offendi te, 6 Deus meus, qui ex te ipfb f iimme bonus es , & f uper omnia colendus ; imo ipfa Charitas , ipfa Bonitas, ipia Majeftas.

I I. Et propter magnum amorem , qucm tibi debeo, quemque erga te gero, Domine, odi,deteftor,abominor peccatum , amorem proprium , inordinatum amorem creaturarum , & omne illud , quod me poteft impedi- re , quo minus tibi pev ian&um tui amorem conjungar & uniar. Qmd-

DE EXERCIT. VIRTVT. 277

QmdqtriH peccavi cogitatione , verbo & opere , five ex frsgiiitate , five ex ignorantia, five ex malitia, contra tc , Deum meum , contra proximum, & meipium, quo- cumque modo : toto cordis aflect.u , quo portum , dico meam culpam , meam maximam culpam : poenitetme peccarle , ac doleo , quod hac hora non ientiam tantum oaium neccati , ncque habeam tam ferium dolorem, nec tantarn ruram deflendi prceterita ; neque tam firmum propoiitum cavehdi futura peccata , quantum velicm 8c deberem habere,ut meis tantis abominationibus refpon- deat.

" III. Ideo te precor,Deus meus,accepta iilud odium infinitum , quo tu peccatum deteftaris , in lupplemen- tum ejus ; quod ego habere deberem : & in vicem dolo- ris , quo careo , offero tibi,-MifericordifIIme Pater, do- lores lefu Chrifti, Filii tui , & RedemptoriS mei, fimul- que facrificium immaculataevifce ejus : Sc fanelaim fcr- vorem ac zelum, qui illum traxit ad ignominiofiifimam, &; acerbiflimam Mortem, ut peccatum deftrueret.

I V. Ah I e s v , mi clementiflime , ad pedes rriiferi- cordiarum tuarum me profterno , obiecrans te per cha- ritatem illam, quae de ccelo te traxit in uterum Virginis, iit mihi applices merita amariflirnae; tuse pafIionis,&; pre- tiofiflimi fanguinis, quem pro pecCatoribus,quorum ego maximus ftim, effudifti : 8c it& fuppleas omnes meos de- fe&us, & ignofcas mihi Omnia vitia , peccata, negligen- tias, & ingratitudines.

Largire, qua;fo, ut omnia ifta in pofterum longe a me fiant: & quamvis ego natura non poilim eile impeccabi- lis, iaitem, 6 Bonitas infinita, fac mihi hanc gratiam , ne unquam mortalirer peccem. Sane hoc eft,quod etiam tu fpie vis , defideras , petis', & mandas : da quod jubes, 8c jube quod vis.

Deinde fac , rDomine , ut loco fupradi&orum vitio- rum , in me imprimantur omnis generis fanclae virtutcs ;

V 3 quod

»7$ PARADISI SECT. IV.

quod totum cedat tibi in gloriam , gratiarum a&ionem,

nunc & femper, & in fecula feculorum. Amen.

ACTVS BONI PROPOSITI.

luravi , &ftatui cuftodirejudkiajuftith ttti: Pfalm. 1 1 8 .

I. f^\ Potentiflime Deus , quia illuminante gratia Vyj^ tua cognofco , quantopere fim obligatus ad be- ne operandum, & profequendam virtutem : ad declinan- dum a malo , & fugiendum peccatum : ideo nunc o- mnino mihi diffifus , totufque confiius & innixus fan- &ae tuiE gratias , propono , & tota virtute liberi mei ar- bitrii , plenjflirno , deliberatiflimoque confenfu ftatuo , nunquam amplius peccare : & potius millies fingulis lioris profundere vitam , quam unquam graviter te , Deus meus , offendere : aut tentare quidquam , face-* re , dicere , aut cogitare , quod fit contra tuum benepla- citum : fed ut bafdifcum fugere omnem occafionem peecandi, & quidquid tibi difplicet : quandoquidem ego volo, quaseunque tu vis, ac deteftor,qusecunque tu dete-r itaris.

Et fi forte , quod abfit , continget , me committere, vel omittere quidpiam , contra tuum beneplacitum , id omne jam nunc proteftor , non fore mece voluntatis 8$ mentis , fed malignx fiiggeftionis , & fiibiti motus , huic meo decreto contrarii. Tu , Domine , fac, ut in eoderri firmus perfiftam , & ut nullas tales obreptiones admit- tens , omnium defideriorum & motuum meorum, gratia tua juvante, plenus fim dominus.

Quapropter libere tunc renuncio omni confenmi , tu$ voluntati contrario , & abfblute me abdico liber- tate arbitrii , quoties ad malum alliciar , & in periculo ver/abor te offendendi ., &; in omni eo , quod tendit ad malum.

II. Prs>

DE EXERCIT. VIRTVT. 2.79

II. Praeterea propono etiam inpofterum perfe&if- iime omnia tua divina praecepta fervare , & quse tibi in Baptifmo , aut aliis votis promifi : conabor etiam quan- tum per gratiam tuam potero , imitari fanctiffimam vi- tam tuam , & comparare habitum omnium earum virtu- tum , quae tibi magis placent : & facere per omnia tuam re&iffimam voluntatem,& in omnibus reprimere meam, in mala propenfam , fubjiciendo illam tui amore omni- bus meis fuperioribus , sequalibus, & inferioribus • tan- demque ingredi viam perfe&ionis, per illa media, quce tu Magifter meus , in fan&o Euangelio tuo , verbis , & ex- emplis monftrafti.

III. Adjuva me igitur, Domine; quia fine tuo fingu- lari auxilio non valeo exequi , & implere bona ifta mea propofita : da mihi vivam fldem , fortem & conftantem animum ; ut ficut tu peccare non potes per naturam , ita ego non poffim per gratiam tuam.

I V. Denique rogo te , ut declarationem hanc mex voluntatis acceptare, & approbare digneris tuo judicio ; ut omnia fint , & fiant ad gloriam & honorem tuum , falutem animae meae , & proximi mei , & fecundum fan- cliiflimam tuam voluntatem : cui , cum toto meo efle , quod mihi largitus es, me dedo, & confecro, Amen.

I I I.

A C T V S

Humilitatis, & cognitionis fui.

Quifebumiliat, exaltabttur. Lucas 14. 18.

I. T T Vmilttas efi Virtus , qu& repimit appetitum , nefe immo-

*- ■*■ derate tn alium extollat.

Et quomodo ego , viliffimus vermiculus terrae , cum video te , Deus meus , amore mei humiliatum ad patien- dam ignominiofiffimam mortem -, quomodo , inquam ,

V 4 ego

28o P A R A D I S I S E C T. IV.

ego me aiidebo extollere,& non potius infra terram abf- condam ! cum & me agnofcam tam fuperbum, & ingra- tum ., ut non credam inveniri aliquam creaturam , quae fi a te habuiilet tantam gratiam & tot beneficia, quot ego, non multo majore fervore & fpiritu tibi ierviillet, quam ego. Imo quia hanc veritatem ex corde, & jficuti eft , iti rcipfa, non fatis agnoico, fateor me fuperbiflimum, & in vcritate aliis omnibus viliorem ; adeoque propter meam vanitatem & ftultam fuperbiam , tibi , Deo meo, merito invifum & execrabilem.

I I. Heu me : fic excsecavit me fuperbia mea , ut me- ipfum non agnofcam , & non videam , Domine , quod quanto plura dona a te accipio , tanto gravior iit ingra- titudo mea , & majora peccata mea j tantoque ftridlior a me tibi reddenda fit ratio. Ideo profedo ego fum vi- lior peccator omnibus aliis 5 & credo , neminem tam longe unquam a te receflifle , quam ego recefli per mea flagitia ; imo credo, maximos quofque peccatores fi ha- buiffent talia aaxilia , cuaiia ego , majore feftinatione ad te redituros , ac forte femper , & majore linceritate cor- dis, & afteclu, te amaturos , & honoraturos fuifle : fane magis dolerent de fuis peccatis, ac fidelius tibi fervirent, quam ego.

III. Obftupefco, Domine, quomodo fuftineas con- fpedum meum , cum fim creaturatibitam ingrata. Et ideo prorfas indignum me reputo, ut tibi ferviam, tuque exaudias orationes meas ; indignum omni gratia. & cce- leftibus infpirationibus ; imo indigniflimum , quia tam parum ad lucem tuam refpicio : ideoque pridem fui pro- meritus , ut ate projiciar , 8c relinquar in tenebris & er- roribus : indignus etiam., cum fim tibi tam inobediens & refractarius, qui habitcm inter tuos fideles : & in do- mo fervorum tuorum: a quibus, fi pro meritis me tra&a- re vellent , nihil aliud audire me oporteret , quam contu- melias 6z convitia. Quin etiam procul amandari me con-

yeniret

DE EXERCIT. VIRTVT. 2,Sr

veniret a confbrtio omnium hominum, ne forte putredo meorum abominabilium ulcerum , Sc vitiorum , quen- quam iilorum inficiat.

I V. Vellem etiam omnibus notam efle meam extre- mam vilitatem & miieriam, ut omnes jufta me abomina- tione deteftarentur , ac zelo gloriae tuce pro meritis ex- ciperent.

V. Admiror Domine tuam erga me pietatem inaefti- mabilem , qua me tolerafti hucuique , neque ut fumma erga te ingratitudine promerebar m profundiflimum in- ferni puteum deturbafti; Imo agnofco me fblum propter meam ingratitudinem , inter omnes alias creaturas indi- gnum divina tua cura , providentia & amore , quibus o- mnes alias creaturas proiequeris : &horreico intuens me ipium , tanquam rem , ultra quam dici poteft, lbrdidam , odioiam, & abominabilem : petoque a te, b lux asterna, ut femper magis me ipium agnofcam , ne unquam fuper alios amplius perverfe me extollam.

Ah Domine, ex infima abyfTo miferice mece clamo, & invoco abyfTum Milericordias & pietatis tuas j dona mi- hi hanc gratiam. Amen,

I V. A C T V S

Petitionis ad Deurru

Quodcumque petieritis Patrem in nomine tneo j dabit vobis.. Ioan. 15".

j I. T3 Enevolentiflime Deus, & Dominus meus, quam- U vis ego fim tuus creatione , confervatione , Red- emptione, luftiricatione , fpeciali vocatione, & naturali conditione : magis tamen peculiariflima ele&ione libe- ri mei arbitrii cupio efle , & fum tuus : ideo nullius alte- rius januam, pro gratia aliqua , praeter tuam > qui es fon> & origo omnis boni? mihi licet pulfare,

V 5 II, Ne-

2$2 P A R A D I S I S E C T. IV.

I I. Neque aliud defiderarc , petere, aut velle a te de- i beo, nifi illud unum, quod tibi magis placet, & majorera i tuam gloriam concernit : & fi quando meam volunta- tem alterius cujufquam rei defiderio moveri continget , illam jam nunc abominor,deteftor,& fieri nolo: precor- que divinam Majeftatem tuam , ne unquam in fimilibus me exaudias. Imo propterea primo & principaliter peto, & fumma qua pofTum , contentione te rogo , ut perfe- ftiffima tua voluntas in me femper fiat : mea vero nul- lius fit efKcaciae : adeo ut nihil prorfus in me inveniatur , quod non fit tuum.

Quia tamen voluntas mea prorfus otiari non poteft , opto, ut quocunque feratur , non fbla feratur , Domine , fedfemper conjun&a cum tua , qusefbla eftfan&a & re&a. Ita cum gratia tua defidero , ita apud me ftatuo , ita coram curia tua coelefti proteftor.

III. Quare, Domine, quoties aliquid a te peto, nihil intendo petere,nifi per Iesvm Chriftum,Filium tuum; fandiflimis ipfius , & meis qualibufcunque defideriis pa- riter conjundis. Itaque benigne Pater , fi non mea , fal- tem gratiofa defideria Filii tui merentur admitti. Sic ex- hibes Iuftitiam ipfi , mihi mifericordiam : tibi vero ipfi concilias honorem & gloriam. Voluntas dulciffimi Filii tui, Deus meus, vult, defiderat, mandat,ut ego fim mitis & humilis corde , patiens, benignus , charitate repletus ; cupit ut vivam tibi , mihi moriar. Da , benevole Pater , Filio tuo , ut impleatur hoc , tam pium fan&umque de- fiderium ejus ; fic enim fatisfiet etiam tuo : & ipfius ho- nor & totius SS. Trinitatis laus & gloria augebitur.

I V. Domine , quia nihil ego boni ex meipfb pra»- ftare queo , concede mihi hanc gratiam , ut ego te finam facere , quascunque volueris ; & ut meum facere, fit ac- quiefcere tibi, ut agas in me id unum , quod maxime tibi placuerit.

Et ut in me nihil fit , quod tibi difpliceat , exorna me

fandis

DE EXERCIT. VIRTVT. 283

fan&is virtutibus , dando mihi augmentum Fidei , Spei y & Charitatis : humilitatcm fpiritus, puritatem cordis, 8c omnes lllas Virtutes , dona , gratias , quas fcis mihi efle neccflarias; & quidquidde gratiatua inmea fiveani-. ma, fivc corpore defideras inveniri : quo melius tibi pof- lim placcre , dignius Sc fidelius fervire , & te perfecfcius amare.

Rogo infuper , ut mihi des gratiam perveniendi ad eum gradum perfectionis , quem ab aeterno deiideras me confequi : des etiam auxilia , media ac diipofitiones ne- ceflarias ad obtinendum eundem.

V. Praeterea , tota contentione pedoris mei , peto a te, veram contritionem de peccatis meis ; & plenam re- miflionem illorum : & ut in pofterum des , me millies potius velle corpore mori , quam ut vel femel moriar anima.

VI. Itapiuses, duiciflime Domine : itaad rogan- dum ipfe me excitas Mifericordia tua , ut ego terra & cinis petere audeam, non folum id quod habes , fed illud etiam , quod es ipfemet : peto , inquam , infimus tuus cliens , ea qua poffum demiflione animi , te fblo , & uni- CQ perfrui j in te fblo , refpirare , & quiefcere, & non iti aliquo tuo dono quantumvis excellente , nobili , pretio- fo, d.ivino.

VII. Peto puriflimam illuminationem intellec^us, ad tria praecipue cognofcenda. Primum ad cpgnofcendum rjerfecliflime beneplacitum tuum , Sc faciendam integre iandiflimam voluntatem tuam. Deindead cognofcen^- dam propriam meam vilitatem , ingratitudinem , & ad omne bonum indignitatem. Denique ad habendam per- fedam notitiam omnium virtutum moralium , illafque confequendas, quo in me, Deus meus, amor tuus nudus, purus, ac fincerus magis magifque proficiat.

VIII. Tandem rogo te , placeat tibi acceptare meas orationes , non ut a me procedentes , fed velut a te in-

fpira-

284 P A R A D I S I S E C T. IV.

jpiratas : & illas conjungere cum orationibus Fiiii tui , Iesv Chrifti,fan&ifIImaj Matris fuae, SS. Angelorum, Apoftolorum, Martyrum, Do&orum, Virginum, Con- feflbrum,& utriufque Ecclefiae,triumphantis ac militan- tis : ad obtinendas fupradidtas gratias & dotes fpiritua- !es,& corporales: tam mihi quam proximomeque atten- das, Domine, perfqnam meam, fed illorum, quorum of- fero tibi merita , precefque , per Iesvm Chriftum , Filium tuum : a quo derivatur , & provenit omne opus tneritorium , & omnis bona voluntas. Quod totum ce- dat ad fempiternam gloriam, & honOrem amabiiiflimx, adorandce , gloriofiflimasque Trinitatis, Amen.

V. A C T V S

Renunciandi voluptatibus , pro confervanda Caftitate.

Eruntfhtit Angeh m coelo, qul neque nubent , neque nubcntur, Matth. 22,.

I, T) Vriflime Domine , & meritiilime pofleflbr cor- -*• dium humanorum , tibi libentiffime do omnimo- dam pofleflionem , Sc dire&um dominium meorum omnium , renunciando omni affe&ui terreno, 8c fenf ua- li dele&ationi : ita ut fi ego poffem frui omnibus vo- luptatibus , & deliciis fenfus & carnis , qua? ab omnibus hominibus delibari ac percipi folent , quaeque defide- rantur ; & fi poflem illis etiam fine peccato perfrui , hi-i bilominus tamen liberaliflima mente illis renunciarem , & promptifllme illas refugerem : ficuti nunc renuncio & refugio , quo tibi magis placeam , tibi puriiis vivam , meque tibi conformem.

1 1. Prseterea non fblum repudio quafcunque dele- dationes carnis , fed etiam feniualitatis : ut funt oculo-

rum,

DE EXERCIT. VIRTVT. 28;

rum , ne afpiciant illa obje&a , quae octilis hominum vi- dentur pulchra, dele&abilia, & curiofa,aut etiam quam- cunque rem creatam, qua; ipfbs afEciat.

Sic etiam renuo omnem aliam dele&ationem , quam a quacunque re creata poflent accipere fenfus mei ; id quod toto corde defidero in me impleri , tantum ut;ma- gis oble&er in te , tibique gratior fiam. Quia cum la- queos omnium iliecebrarum abrupero , & meum cor ao omni guftu , & oble&atione terrena purgavero, tunc demum facilius iilud f e tibi conformabit , Bc uniet cum tuo corde , mi dulciflime Iefu. Et fic potero felici tui .confpect,u potiri,quemadmodum dixifti ,- Beati mundo cor- de,quoniam ipfe Deum videbunt. Extingue igitur in me , Do- mine , & extirpa radicitus , funditufque omnem cupidi- nem carnis, & fenfuum.

III. Imo ut magis tibi placeam , lerviam , Sc te pu- rius amem , non folum repudio omnes fupradi&os gu- ftus, voluptates, Sc delicias : fed etiam ftatuo ne illis qui- dem inhiare, quse funt fpiritus , nifi qua profunt ad exci- tandum in me faftidium fenfiialium, eoque perducunt^iit mea tota oble&atio, guftus , Sc confblatio in te fblo fit , Sc in benepiacito fan&iflimas voluntatis tuae, Amcn.

V I. A C T V S

Renunciandi bonis temporalibus, amore paupertatis.

Qta non renunciat omnibus , quxpojfidet , non potefl metts ejje difctpulus. Luc. 14.

I. T) ExRegum, & Dominus Dominantium , Deus

-*- V. meus , fuperabundo confblatione , Sc cor meum

exultat gaudio, quando cogito,te abfblutum effe univer-

fbrum , Sc inter univerfa mei quoque , poftremi Sc mini-

m\

1%6 P A R A D I S I S E C T. IV.

mi Dominum. Vnde ab alio , quam a te , poffideri no- lo : nec aliud ego pofEdere aut habere volo pro meo bo- no, & thefauro, quam te : ita ut fi mihi orTerretur poffef- fio , & Dominium totius mundi , cum omni fua opulen- tia, fplendore, potentia,ego promptiflime ipfi renuncia- rem, iicut in praefens illi fponte. libereque renuncio : ne- que illi fblum, fed etiam omnibus aliis rebus, quos ab hu- mano corde in hac vita deiiderari poflunt : atque hoc tui iblius amore.

I I. Et ne, cum omnibus renunciaro , meum animum detineant aliqua de fingulis , profiteor Domine , quod fi me nunc exui velis ami&u, quo tegor , & omnibus com- moditatibus meis privari, aequo id animo ferrem; ut ma- gis me tibi , quinudus pro me in Cruce pependifti, con- formem , 8c magis in mea nuditatc tibi placeam , Domi- ne Iefu.

Siexturbarer & excluderef domo , quam inhabito , tibique Domine magis piaceret me habitare cum feris in fylvis , aut in quocunque alio loco vili morari , forem contentus.

III. Si quando privabor melioribus cibis & frudi- bus terrae , 8c ad fuftentationem vkx non nifi panem durum , ac cibarium cum aqua habuero , contentus ero, & pro eo gratias agam : quandoquidem Sc illo fiim in- dignus , propter multiplicia peccata mea. Ah Domine , imprime cordi meo hanc veritatem : adjuva , & ne per- mittas me iftis vanis bonis mundi,autquacunque re crea- ta , exquifita , pretiofa , vel tenuiflime affici : fed totum meum bonum , thefaurus , & divitiae mcx m te fint , & cor meum in te fblo conquiefcat. Amen.

VII. AC-

DE EXERCIT. VIRTVT. 28/

V I I. & C T V S

Renunciandi proprias voluntati , ex virtute obedientise.

Si qm Vuk ventrepojl me , abneget femettpfum, & tollat cru- cemfuam, &fequatur me. Luc. 9.

I. "O E&or & primus motor univerfi , cui omnia obe- JN. diunt , Deus infinitse Majeftatis , defiderio ardet cor meum , quoties mecum ipfe cogito ( cogito autem faepiffime ) quomodo poffim tibi placere , &; me per o- mnia beneplacito tuo conformare. Et propterea nunc ultro , & libere, me totum tibi ofFero, & mancipO ; pe- culiariter autem propriam meam voluntatem, cujus libe- ram pofleffionem tibi trado , & refigno : quandoquidem aliud , praeter hanc , in mea poteftate non habeo. Hanc ergo per omnia , & in omnibus , cum pleniffimo ufu 8c exercitio fan&ae obedientiae , fan&iffimse tua; voluntati fubjicio : renunciando plane firma refblutione, quantum pouum, voluntati & libero meo arbitrio.

1 1. Tuaque gratia fretus , propono, femper tibi obe- dire, in omni re, non facili magis , quam difficili; ample- i cl:endo de novo , & acceptando libentiffime omnia fan- fta tua prxcepta , & quantum ratio vocationis 6c officii mei patitur , etiam confilia : defiderans , ut illa fint per- petua regula , ac lucerna pedibus meis , & lumen femitis meis : dulcia fint faucibus meis eloquia tua ; adimpletio eorum fiiper mel & favum. Voluntas tua fit corona ca- pitis mei : & tanquam torques in collo meo , facere quse tu, Deus meus, mandare nobis, & fiiadere dignaris. No- lo proinde meam voluntatem, vel in minimo unquam ti- bi efle rebellem,fed femper ad unguem tuse conformem: ita ut fbla contraria cogitatio, & motio, fit mihi dolori , ac tormento.

III. Sub-

z8S PARADISI SECT. IV.

III. Subjicio etiam hanc meam voluntatem , tui amore , omnibus meis fuperioribus , in omnibus illis re- bus , qiiae funt confentanea? divina; tua? legi , aut ei non exprefle contraria?. Quantumvis autem ardua, molefta- que mandaverint ; nihilominus propono , cluti tuo auxi- lio, prompte illa exequi.

I V. Ah Domine tolle , tolle tandem penitus a me propriam meam voluntatem -3 nec fit amplius indicium , neque veftigium mea? voluntatis in me : fed omnia mea tua fint : exure , Sc redige illam ardore & igne tui amo- ris in favillam ; ut ablato & confumpto malo , tctus ego tandem purus Sc tibi gratus evadam, Amen.

VIII.

ASPIRATIO

Mentis in Deum.

Os meum aperui, & attraxijpiritum , Pfal. 1 1 8.

ODeus meus, propter immenfum illum amorem, quo me profequeris , utinam ego fic redamem te, ficut mereris & debes amari.

• 1 1. O Domine mi , Deus amoris , Bonitas infinita , utinam, ficut ego in te,& per te fblum vivo, furn, & mo- veor, ita etiam meum vivere, moveri,<Sc efle totum cedat in honorem, & gloriam tuam.

III. O Pater mifericordiarum , utinam talem me ; facias,qualem Filius tuus meretur,& Spiritus fandus me efle defiderat.

I V. Amare te volo, Domine, quia fumme bonus es : mei vero ipfius curam habere non alia de caufa , quam quiatuusfiim; &confervatio mei ad honorem tuum pertinet. Et ideo proteftor, totam curam,quam habitu-

. rus fum de me , non futuram quafi de re mea , fed quafi de tua, id eft, non mei, ied tui caufa me amabo.

V. Gratum hoc tibi fit , Deus meus : & acceptutn

habe,

I.

DE EXERCIT. VIRTVT. 28p

habc , Dominc , ob amorem dile&iflimi Filii tui , Iefu Chrifti Redemptoris mei , in quo tibi bene complacuit.

IX.

A C T V S

Eliciendi , cum audimus vel videmus aliquod bonum proximi.

Partkeps ego fum omntum timentium te , & cuftodientiitm mandata tua, Pfal. 1 1 8.

L T*\ Omine Deus meus , cum audio, & video proxi- *~* mum meum, & particulariter N. tibi iervire, 8c bonialiquid facere vel moliri; gaudeO, &multumiti hoc mihi complaceo. Et bonum ipiius quafi meum re- puto : & tanquam meum, illud tibi offero, dedico, cum omnibus iilis bonis qua? omnes Sancli peregerunt olim , & peraguntadhuc in univerlo mundo , ad aeternam glo- riam tuam , perinde ac fi ipfemet ea fecifiem , & face- rem.

I I. Ago tibi gratias , Domine , pro bonis infpiratio- nibus & auxiliis, qus tam huic perfbns, quam omnibus- aliis meis proxi.mis tribuifti , & tribuis ad bene operan- dum , loquendum , & cogitandum : neque aliter de hoc tibi gratias ago , quam fi tale beneficium proprise fuifTet exhibitum animas mea?.

III. Quin etiam infinuo , & immitto me in pro- prium cor ipfius , & omnium famulorum, & famularum tuarum, ut iimul cum eis ex corde perficiam omne illud, quod ipfi in cultu & obfequio tui faciunt , & defiderant facere. Tu enim fcis , Domine, quod ego idem omnino vrellem prsftare , fi tu a me idem fieri velles , & ad idem agendum gratiam , vires , occafionem, & facultatem da- res. Ntilla profe&o me dimcultate, nullo timore ab illo prajftando me absterreri fmerem.

X iV. Ad-

2po P A R A D I S I S E C T. IV.

I V. Adauge vero , Domine , enixe rogo, in illo, bo- num , gratiam , Sc merita , cum omni virtute , quantum ipfe, te infpirante, defiderat, aut te fciente, indiget : ut a quo tibi grata prasftantur obfequia , multo etiam gratio- ra, & perfecriori modo deferantur»

V. Denique largire , quaeio , Domine. mi , ut.quiA quis viderit tale bonum , exemplo inflammatus , paria meditetur , & agere ftudeat , fecundum dilpoiitionem tu£E voluntatis , ad majus tuum obiequium , Sc glo- riam. Amen.

x.-

ACTVS ELICIENDI,

Cum audimus & videmus aliquod malum proximi,

I» quo judicio judicaverltW, jtidicabimini , & in qua menfura menji fuerttti , remetietur vobis. Matth. 7.

I. \ /f I perfecrjflime Domine , cum audio , Sc video J.V1 aliquod malum,maxime fpirituale,proximi mei, /ummopere compatior humanae fragilitati. , quamvis o- mnibus communi 5 & praecipue compatior defecltui hu- jusN. Attamen non credo , tantum efle malumillud, quantum mihi videtur , vel efTe dicitur : imo forte nul- lum eft : neque tale videtur lucidiflimo oculo tuo , quale noftro fallaci. Si tamen, Domine f crutator cordium no- ftrorum, eft culpa aliqua , magnopere doleo de lapfu fra- tris mei : multo magis autem de tua offenfa.

1 1. Ego in vicem hujus defectus, & in compenfatio- cem tua? offenfoe , ofFero tibi pretiofum fanguinem Iefu Chrifti , Filii tui , tantopere humiliati & attriti propter fcelera noftra : illius charitatem,manfuetudinem, ac lon- ganimitatem inter continuos noftros defedus tibi re- pra?fcnto.

III. Sed

DE EXERCIT. VIRTVT. 2^1

III. Sed heu ! & ego ad ipfum perpetravi: vel in alio' limilite non minus offendi,proh dolor ! &gravius etiam te offenderem,nifi tua me gratia pradervaret.Vnde etiam toto corde gratias ago tibi pro auxilio , fine ullis meritis meis mihi prceftito.

I V. Optime fcio, Domine, te ex quovis malo elicere poflemajusbonum j alias malum non permitteres. Ce- dat ergo ad majorem tuam gloriam defe&us ifte ; ad ma- jorem vero humilitatem & cognitionem fui ipfius , qui peccavit.

V. Oro denique , occlude omninm oculos , ne inde fiimant audaciam patrandt fimilia : liga linguas morfu confcientiae , ne de re illa male loquantur, neve ex mino- redeliclx), quod per humanam infirmitatem admifTurn eft, per defe&um charitatis , 8c improbitatem humanam plura alia nafcantur.

X I.

A C T V S

Charijtatis , eliciendae ex quacumque re creata bona malaque.

Diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum. Rom. 8.

[. T> Enigniflime Domine, magnam capio voluptatem, -D non folum ex omni illo amore, quo te prolequun- :ur omnes fandi, & jufti, qui funt in hac vita : fed multo nagis illo , quo te longe fincerius compleduntur , tum lli , qui corpore liberati , adhuc in aditu Regni cceleftis :ommorantes , avidiflime faciem tuam expe&ant : tum Ili,qui in penetralia felicitatis admifIi,clarifIimo tui con- pedu fruuntur , homines Sc Angeli : ac proscipue inter llos SS. Humanitas I. C. Redemptoris noftri , & Bea- iilima Virgo Maria. II. O 11 ego poffem te amare omnibus illis affedi-

X 2 bus,-

1

292 P A R A D I S I SECT. IV. bus, quibus illi omncs te amant ! quam id libenter & hi- lariter praeftarem ! Sed quia non poffum, gaudeo faltem, ipfbs, qui melius pofTunt , id facere : optoque ut femper magis magifque id faciant , & in amore eodem perieve- rent in asternum, fecundum beneplacitum tuum.

III. Ex altera parte , Domine, vehementer diiplicet mihi : ac doleo , plurimos alios e fervis tuis negligentius te amare : plerofque etiam pro amore , tibi referre inju- rias. Obfecro, Domine, pro infinita Bonitate tua, igno- (ce illis , & largire gratiam tuam, qua fe emendcnt, & te vel jam incipiant amare fuper omnia, & in omnibus exe- qui tuam iandiflimam voluntatem.

I V. Sed quid dicam de illis, qui a te ad imaginem, &" fimilitudinem tuam formati , & innumerabilibus benefi- ciis donati , cum te, quem mper omnia amare deberent , ne agnofcunt quidem , infideles 8c improbi ? quantum hoc, amabiliflime Domine , dolorem mihi creare debet , quas excutere lacrymas?Vtinam omnium illorum corda, 6c voluntatem in poteftate mea haberem, ut poiTem illos tuo amore inflammare ! Ecce , Domine , faltem cogita- tione mea purgatos, ab omnibus peccatis , quales ego e£ fe deiidero, & tu faccre potes, omnes illos puros, & fan- cl:os tibi offero,ad honorem & gloriam tuam.

O quanta mihi feiicitas eveniret , fi poflem ego fup- plere defecT:um ipforum , profequcndo te a&ibus illis a- moris , quibus ipfi te profequi deberent ! Sc non folum ipfbrum defecium , fed etiam pravorum Angelorum , Sc hominum damnatorum, qui pro amore & laudibus, exc crabili contra te odio iraque flagrant, longe pejus , quam flammis inferni. Sed quiane pro mea quidern parte, fatis amare, ac laudare te fufHcio,omnem & meum,& aliorum defe£tum,defiderio faltem, quo poffum3& quantum pof- fum, fuppleo.

V. Interea magnum mihi fblatium eft , quod fciam tuam divinam Majeftatem , inrinito lua: voluntatis affe-

«5tu

DE EXERCIT. VIRTVT. 293

tfiu fatisfacere pro omnibus, & omnes amandi partes ex- plerc : cum infinito amore amas te ipfum. Quare fum- mopere gaudeo,& hunc amorem nunc tibi humiliter ex- hibeo,& pro me oiFero,in lupplementum etiam omnium iilorum , qui omittunt hoc facere , 6 Deus , amor meus , fummum, & unicum bonum meum !

O R A T I O

Divi Thonu Aquinatis , ad multas magnajque virtutef impetranditi aptiflima.

COncede mihi , quaefb omnipotcns & miiericors Deus , quas tibi placita funt , ardenter concupiice- re , prudenter inveftigare , veraciter agnoicere, & perfe- &e adimplere.

Ad laudem & gloriam nominis tui ordina ftatum ,meum : Sc quod a me requiris ut faciam, tribue ut fciam, poflim, & velim : &c da exequi ut oportet, & expedit fa- luti animae mece.

Via mihi, quaifb, ad te fit tuta , re&a & confummata ,

ion deficiens inter profpera & adverfa , ut in illis non

xtollar, & in iikis non deprimar. In prof peris gratias ti-

)i referam , & in adverfis fervem patientiam. De nullo

,>audeam vel doleam , nifi quod promoyeat ad te , vel

j iquod abducat a te. Nulli placere appetam, vel difplicere

• ::imeam, nifi tibi.

Omnia in charitate da facere , & quod ad cuJtum : f:uum non pertinet , quafi mortuum reputare. A&iones rieas da peragere non ex confuetudine , fed ad te referre :um devotione.

Vilefcant mihi omnia tranfitoria propter te , & chara

nihi fint omnia tua , & tu Deus meus plus quam omnia.

Dele&et me omnis labor qui eft pro te , & tasdiofa fit

nihi omnis quies, quae non eft in te.

Frecuienter & ferventer damihi dulciilime Dpmine ,

X 3 cor

i!

2p4 P A R A D I S I S E C T. IV.

cor meum ad te dirigere, & defeclionemmeamcum emendationis propofito, dolendo penfare.

Fac me Deus meus humilem fine fictione , hilarem fi- ne diflblutione , triftem fine dejectione , maturum line gravitate , agilem fine levitate, veracem fine duplicitate , timentem fine defperatione , in te fperantem fine prse- jiimptione , caftum fine corruptione , proximum corri- pere fine indignatione , ipfumque aedificare verbo & exemplo fine elatione, obcdientem fine contradi&ione , patientem fine murmuratione.

Da mihi, dulciflime Iefii, cor pervigil, quod nulla a te abducat curiofa cogitatio : da immobile , quod nulla deorfiim trahat indigna affe&io : da invi&um, quod mil- la fatiget tribulatio : da liberum , quod nulla fibi vendi- cet violenta dele&atio : 8c da re&um , quod nuila feor- fiim obliquet finiftra intentio.

Largire mihi , dulciflime Deus meus , intelleclum te cognolcentem , diligentiam te quaerentem, fapientiam te invenientem , converfationem tibi placentem , perfeve- rantiam te dulciter Sc fiducialiter exfpe&antem , fidu- ciam te feliciter ample&entem : Da tuis pcenis configi per pcenitentiam , tuis beneficiis in via uti per gratiam , 6c tandem tuis gaudiis in. patria frui pergloriam. Qui cum Patre & Spiritu fanclo vivis & regnas , &c .

C A P. V.

ALIA EXERCITIA

prsecipuarum virtutum.

Ex via vit<e tcterm.

i. Exercitium

Viv& Fidei. Redo tibi, 6 veritas, 6 bonitas,& hic,&: ubique mi< hi prajfentiflime, & haec, N. & quaecunque f cripta,

fa&a,

DE EXERCIT. VIRTVT. 29?

fa&a , & a te di&a funt , ad meam effe inftru&ionem , 8c certiflima effe proiiteor coram. curia tua , neque eile quod excufem , nifi credam illa , 8c opere id oftendam per gratiam tuam.

Tu potentiilimus , Sc fipientiflimus , 8c optimus , 8c ego non credam tibi ? 8c hoec teftimonia voluntatis tuos non amplectar ? vere crcdibilia mihi , 8c amabilia fatfta fiint nimis. Sive rationem 8c Sapientes , five rerum na- turam infpiciam, & audiam. Vtinam te audiviiicm fem- per,6 omne bonum,& nunquam te ofFendiilem. Vtinam vita mea te honoraflem , & ex patientia mea oftendillem fidem meam.

Verum ex nunc in seternum credam , & diligam te opere , 8c veritate. Fac de me quod tibi vif um in a?ter- num,& ego gratia tua quam f civero voluntatem tuam fa- ciam ex intimo tui amore , 8c quaecunque revelafti pro ialute mea ampledar , & omnes voluntates tuas , 6 vita mea, 8c omne bonum, Amen.

II. Exercitium Spei.

Tu fcis Deus meus , tu fcis quod non fimus mfficien- tes aliquid facere ex nobis , uti nec hoc N. tanquam ex nobis. Itaque ego pulvis & cinis ad te confugio , uti per te , & per patientiam & confolationem Scripturarum fpem habeam , & in te fperans non confundar. Tune enim , 6 bonitas fic N. me vocas , 8c repellere me pote- ris ? fic invitas 8c trahis ad fequendum te , 8c deficere fines in via ?

In te , Domine fperans , fcio, non coniundar in seter- num, etfi inveniam in membris meis legera fepugnan- tem legi mentis mea? , nequc dignus fim gratia tua , fed qui dedifti mihi Corpus & Sanguinem tuum in pre- tium , & te hodie paratus es dare in pignus falutis , &

X 4 qui

n96 P A R A D I S I S E C T. IV.

qui tot beneficiis N. praevenifti me , Sc petere toties juflifti , & dare promififti , 6 bonitas , 6 vericas , dabis utique mihi quod petam , ut toto corde fperem in te \ 3c quamvis occideris me , 6 fpes , & vita mea , in te fperabo; etfi confurgerent in me caftra mundihujus, & totius vanitatis , tamen portio mihi erit cuftodire legem tuam & te fequi ; quo enim ibimus a te bone Ie- iu ? nonne vita mea es, & verba vitas asternce habes ?

III. Exercitiurn Charltatii.

O charitas Deus meus , da mihi intelle&um & difcam mandata tua , five per epiftolam , five per creaturam lo- quaris ad cor meum; quicquid enim ad falutem difco, tu prasfentifTimus mihi me intimo amore doces , 6 falus mea , & medicina anima? mea2. Et quanto id amore doces me , qui nihilum ium apud te ! tune bonorum meorum eges , ut tu fpontaneo amore, tot me bonis, & charitate tua prasvenias ?

Sic enim , Pater asterne, dilexifti mundum , ut Filium tuum unigenitum dares. Sic tu benigniflime Iefu Fili Dei, ut pro me in mortem vitam dederis tuam : & gravia mihi efle queant mandata & confilia tua ? diligam er- gote Deus fortitudo mea , oquamtibi adhasrere mihi Bonum eft !

Quidergo mefeparare poterit a charitate tua? an anguftia ? an fames ? an nuditas ? an periculum ? an per- iecutio ? an gladius ? fortis enim ut mors dile&io tua, 8c aquas multae fpero non poterunt extinguere charitatem , ia eft , ignem quem venifti mittere in terram , &c vis ve- hementer accendi. Ament

IV. Ex*

DE EXERCIT. VIRTVT. z$T

IV. Exercitiiim , Tro charitate Vroximi.

O charitas Deus meus , Credo tibi 8c fpero in te, & diligo te toto corde , & proximum propter te. Etenim in hoc cognofcent omnes , quod difcipuli tui fumus , (i dile&ionem habuerimus ad invicem.

Hoc inquiebas efle mandatum limile maximo. Qui enira diligit proximum, vere legem implevit, & qui nor\ diligit , manet in morte. Si ergo ante omnia mutuam in nobismetiplis continuam charitatem habere debemus , ex hoc in ceternum fiiper omnia hanc fervare volo , Sc difcipulus tuus effe , neminem judicare , neminem ver- bo aut opere contriftare , fed fblari , juvare , ultro ho- nore omnes proevenire , omnes in te diligere , omnibus etiam minimis facere quod tibi facerem , 6 amantiflimc Iefu.

Mandatum enim , dixifli, novum do vobis , ut diliga- tis invicem,ficut dilexi vos. Cum igitur dignatus fis ani- mam ponere pro nobis & me : & ego debeo & cupio gratia tua,pro fratribus non pecuniam, non commodita- tem fblum ponere, fed & animam meam.

Da autem mihi, 6 Iefu, non diligere verbo,neque lin- gua, fed opere & veritate , ut quascunque volo ut faciant mihi homines , id faciam illis feu tibi potius : qua enim menfus menfura fuero, remetieris mihi, & teipfum dabis mihi, qui es fpes mea, falus mea, & refugium meum»

V. Exercitium Gaudil Jpiritualis.

Quod mihi in hac fblitudine gaudium , Deus meus , nifi tu omne bonum } fed eheu ! longe & a me, & pro- pe , & intra me , videoque te per fpeculum in «nigmate,

X y Quan,-

298 PARADISI SECT. IVl

Quantum ergo & qude gaudium mihi efle poteft , qui in his tenebris fedeo, Sclumen tuum , 6 Sol jufti- tise , non video ? Gaudens tamen gaudebo in Domino, I Sc exultabo in Deo Iefu meo , qui poft tenebras fpero lucem.

Vtinam cor meum & caro exultent iii te Deum vi- vum. Vbique enim etiam in hac lacrymarum valle ma- teria gaudii mihi eft. Servit enim mihi omnis creatu- ra , & cceli enarrant gloriam tuam , 8c annuntiant mihi amorem tuum.

Muros video cceleftis Ierufalem pofitos in oculis meis , ne tui, ne patriae oblivifcar. Adhaereat lingua mea faucibus meis , fi non meminero tui. Dele&afti me Do- mine , in fa&ura tua , & m operibus manuum tuarum exultabo.

Et cum fcriptum legam : Dele&are in Domino,& da- bit tibi petitiones cordis tui : nonne dabis eas mihi, qua3 fiint : Gaudere in te Domino meo femper, Sc exultare m te, in gloria tua, quodque tibi fledatur omne genu ? uti- nam fic gaudeam , ut vita? hujus gaudia repellam con- ftanter , & te fruar, ac taedia feram fortiter, & quidquid tibi vifum fuerit ; tuus enim fum : & quemadmodum defiderat cervus ad fontes aquarum , ita defiderat anima> jmea ad te Deum.

VI. Exercitium, Vvo Tiducia in periculis.

Prote&or ndfter , afpice Deus , & efto firmamentum & refugium meum : etenim credo tibi , Domine , &in te fpero,& toto corde te diligo. Deus meus ne elongeris a me , Deus meus, in auxilium meum refpice , 8c me em- ptumfanguine tuoftantem inlubrico, undiquelaqueis & foveis animae mex cinclum trahe in funiculis chari- tatis tuae.

O quis

DE EXERCIT. VIRTVT. 2P5> O quis dabit mihi pennas,llcut columbae, ut volem &C non deficiam , ut iequar fic te Paftorem meum gratia tua, & adhaeream tibi toto corde meo !

Tibi, 6 Ieiu, dereli&us eft hic pauper ; orphano mihi, quaeio 6 Pater miiericordiarum , fine quo nihil poifum, efto Tutor &Adjutor: Tu enim esDeusmeus, fpes mea unica, protedor meus , cornu ialutis meas, & fuice-; ptormeus. Amen.

VII. Exercitium, Gratitudinis erga Deum.

Confitebor tibi Domine in toto corde meo , narrabo omnia mirabilia tua. Mirabilis enim fa&a eftfcientia tua ex me luper miiericordia,& verkate tua erga me.Vn- de enim hoc mihi , ut recorderis mei , & tot me prasve- nias benedi&ionibus dulcedinis , & amantiffimae chari-* tatis tuae ?

Adhaereat lingua mea faucibus meis, fi non memineYo tui in principio laetitiie meae. Tu enim potentiflimus, & ego vapor,& nihiij tu iapientiilimus,& lumen;& ego te- nebrae,& ignorantiajtu bonitas ipia,& juftitiae mese,iicut pannus menftruata? ; & tamen hsec mihi praeftas, & ape- ris manum tuam mihi , & imples me omni benedictione.

Ideo eru&avit cor meum verbum bonum, & dico tibi opera mea, & totum me,ut facias de me volentem in bo- nis & malis in tempore , & in aeternitate trado me tibi, qui tradidifti temetipiiim pro me. Reddo me tibi, ut vi- vas in me , & tibi moriar , & diligam te totx> corde meo» Amen,

VI II. Aliud exercitium Gratitudinis pro innumeris Dei beneficiis.

Quid retribuam tibi,Deus meus,pro omnibus qux re*

tribuifti

300 PARADISI S E C T. IV. tribuifti mihi , cor , corpus , & animam meam ? Credo cnim tibi, & in te fpero, & vere toto corde te diligo.

Ecce vota mea tibi Domino meo reddam coram omni populo tuo, & defideria hasc, qui dedifti incipere N. da- bis fpero perficere.

Spondent hoc beneficia plura , corpus & fanguis tuus pignora mihi funt , fed f uper omnia Charitas tua , quod non me deferes , neque derelinques. Confiteantur tibi populi Deus, confiteantur tibi populi omnes.

Repleatur os meum laude tua , ut cantem gloriam tuam , tota die magnitudinem tuam. Benedicam te Do- mine in omni tempore , non labiis tantum , fed & faclis. Vtinam fic luceat lux mea coram hominibus , ut videant opera mea bona , & glorificent te qui in ccelis es. Amen.

IX. Exercitium, Vro Affeclu Refignationis,

O Chriftelefii , refugium meum , Domine mi, credo, & in te fpero, & te toto corde diligo. cum vero in te vi- vamus , moveamur , & fimus , ex hoc momento in aster- j num tibi vivam, & movebor, & ero.

Quid enim mihi effc in ccelo , & a te quid volui fuper terram ? fi quid eft, toto corde abnego, ut amem te tota anima mea. Et vere quid velle miferi extra te pofTumus, in te uno omnia habentes >

Ecce appofiiifti mihi in hoc N. aquam & ignem,mor- tem & vitam , triftia & laeta , fperanda & timenda j quid optabo aut timebo ? ad quae extendam manum meam ? ego nefcio introitum 8c exitum meum , o Ief u , nefcio , tu fcis , fac de me quod placet tibi , tuus fiim ego toto corde.

In manibus tuis fbrtes meas , five in morte , five in vita. ad te levabo cculos meos & extollam mauus

meas

DE EXERCIT. VIRTVT. jor

meas in fancla , benedicam te Domine in seternum , ia aeternum.

O unica fpes Chrifte Iefu , Deus meus , fiat voluntas tua,ficut in ccelo 8c iti terra,fiat,fiat,non quod ego volo, ied quod tu. Ecce ut jumentum fadus fum apud te , &c ego iemper tecum, ideo omnem fblicitudinem meam, fi- ve de publicis, five privatis agatur, in te projicio,ex nunc in seternum ; quoniam fcio, tibi de illis & iftis, ter maxi- me Deus, eft cura, etiam de me; etfi noveris me, & nihi- j lum meum , cuftodi me obfecro propter te , ut pupillam oculi, & fiib umbra alarum tuarum protege me.

Etfinon eft malum in civitate , quod non feceris , a- mantiifime Domine mi , quid querar ? fiat , fiat voluntas tua j Sc fi non eft bonum nifi a te, ad quem refpiciam nifi ad te? &: prseftolabor cumfilentio falutare tuum Deus meus, & diligam te toto corde meo. Amen.

X. Exercitium, Tro affeclu Eumilhat';!»

Difcere me jubes a te , Magifter bone, ut mitis fim Sc humilis corde. Et unde obfecro, qui nihilfum&va- por,ignorans odio an amore dignus fim,ipfe me feduco > Si nihil fum , fi nihil habeo quod non accepi , & tua funt omnia , cui me prasponam ? Omne datum optimum , 8c omne donum perfedum defurfum eft , defcendens a Pa- : treluminum. Et Deo gratias, Deo gratias, Deo gratias, video quid fim , ubi fim, & qualis ; ubi, eheu, efle hodie, pofliin, quid faciam 8c facere hodie poffim ? mala fcilicet omnia ex me , & bona aliqua per te ; non enim fumus fufficientes facere aliquid cx nobis , tanquam ex nobis , fed fafficientia noftra ex te eft , & omnia opera noftra operatus es in nobis.

Nunquid ergo gloriabitur fecuris contra eum , qui fe- cat in ea , &c coram te, ter maxime Deus, qui exaltas hu-

miles

3o2 P A R A D I S I S E C T. IV.

miles & defpicis fuperbos , etiam Angelos , mente cor- dis fiii , & humilias omnem fuperbum. Cupio igitur gratia tua recumbere tecum in noviflimo , de nullo que- ri ; omnia enim in vero judicio fecifti, nullum asmulari ; ex te enim & in te & per te f iint omnia , Deus cordis mei & omnia.

xi. Exercitium , Vro Contemptu Rerum terrenaruni.

O fapientia iEterna, 6 Veritas , 6 Magifter bone , qui eru&afti nobis abf condita a conftitutione mundi, da mi- hi , ut idem fapiam tecum, idem loquar. Beatos eos ap- pellem , nempe pauperes , mites , patientes , pacificos , quos tu appellafti, & funt in aeternum apud te, tot San&i & Ele&i tui.

Da ut de mundo,& concupifcentia ejus fentiam quod tu Deus meus : nonne enim tranfit inftar navis,floris,vo- lucris, fluminiSjfumi Sc vaporis quidquid eft ? quid enim qui ab orbe condito hoc in loco , urbe , regione , vel etiam a faeculo fuerunt , ubi nunc funt ? ubi ergo & illi brevi erunt, qui nunc funt ? tranfierunt illi,& non eft in- venire veftigium eorum, tranfibunt & hi.

Vanitas vanitatum,& omnia vanitas. Scio, fcio,& tu fbla veritas , fola bonitas , quam diligo fuper omnia , pro' qua defero omnia. Quid enim prodeft mihi & ulli ho- mini , fi univerfiim mundum lucretur , & animas fiias de- trirrientum patiatur ? quid prodeft ?

Vere enim non fatiatur oculus vifu , nec auris auditu impletur, neque anima his terrenis omnibus ; resenim omnes extra nos fbla cognitione fere in nobis funt , imo aeque anima in opinione ibla , atque reipfa quiefcit , ne- que in ullo omnino quiefcere poteft cor meum , nifi re- quiefcat in te.

Cur ergo in vanum curro , & a£rem verbero ? cur ul-

liusiJ

DE EXERCIT. VIRTVT. 303 lius hominis diem quaero, aut judicium revereor ? Mihi pro minimo eft ab ullo judicari, aut ab humano die.

Quid vero mihi opus eft csetera quaerere , quibus ex- pleri non poilum ? & quae rfi primum quaefivero te, ul- tro adj icies mihi ? Erant igitur qui conndunt in nihilo , & loquuntur vanitates , conceperunt laborem , & pepe- remnt iniquitatem j ova afpidum ruperunt , & telas ara- neae texuerunt , & cum di&um fit a te , Nifi quis re- nunciaverit omnibus , quae poffidet , non poteft meus efle difcipulus , abnego omnia & adhsereo tibi > Deus meus, omne bonum. Amen.

xii. Exercitium,

Vro Taupertate.

O Rex regum 8c Dominus dominantium , qui mihi hic ades & ubique me confervas , verene dixifti : Beati pauperes fpiritu , 6 veritas , & ego beatus efle nolim, &; habere regnum tuum , & fimilis efle tibi Regi meo, Deo meo , & iedere aliquando, 8c tecum judicare ? vere ele-= gifti pauperes in hoc mundo , &c defiderium pauperum foles exaudire.

Eligeergome, &exaudime, quia ecce toto corde & iincero abnego omnia propter te , parva & magna , faltem afFeftu, ut dicere aliquando poflim : Ecce nos re- liquimus omnia , & fecuti iumus te , quid ergo erit no- bis ? quid ? certe thefaurus maximus in ccelo. Et quis ille ? Tu ipfe amantiflime Iefu. tu enim thefaurus meus , , in quo cor meum & omne defiderium meum.

Nudus egrefliis fum de utero matris meas , & nudus ( | vertar illuc j & ego nudus, nudum te Iefiim fequi cupio , ' & perfedus efTe,& vendere omnia, ut inveniam in te hic i & in seternum centuplum & omnia. Amen.

xi ir.

304 P A R A D I S I S E C T. IV.

XIII. Exercitium, Vro Obedientia.

Humiliafti temetipjfum Domine Deus meus , Sc Rex meus, facr.us obediens ufque ad mortem, mortem aut.crn crucis , ut difcerem a te , ut fim mitis & humilis corde ; 8c ego non fequar te fic invitantem me : non audiam te dicentem j Qui vos audit , me audit, qui vos fpernit, me Ipernit ?

Sequar per gratiam ttiam : melior certe eft obcdientia quam vic\imx, 8c aufcultare magis quam offerre adipem arietum ; quafi enim peccatum ariolandi eft repugnare, Sc quafi fcelus idololatri3e,nolle acquiefcere. Itaque per gratiam tuam fubje&us ero omni creaturce propter te , maxime fuperioribus meis five bonis , iive dyfcolis ; & voluntarie facrificabo tibij qui oblatus es propter pecca- ta mea , Sc attritus propter fcelera mea , ut nec in ullo opere inveniatur voluntas mea.

Neque inquiram, velut nec Abraham,quare praecepe- ris mihi,tu enim fapientia asterna es,& ego puer nelciens introitum & exitum meum. Tu bonitas infinita es , & de me quafi fblus eflem , fblicitus effe dignaris -3 &c fcio, vir obediens loquetur viclorias.

Quid igitur eft Domine Iefii , Redemptor mi , quid vis me facere ? paratum cor meum , paratum cor meum : da quod jubes , &c jube quod vis fervo tuo , fiiio ancillas tua?. Veni enim facere voluntatem tuam,Deus meus,vo- lui, & volo legem tuam in medio cordis mei. Amen.

XIV. Exercitium, Vro Caftltate.

O fili Virginis Iefii Chrifte , dilediflime anims mc#, cujus oculi contemplantur me omni loco,beati fane lunt mundi corde, vcre beati , quoniam ipfi te videbunt -3 hoc

eft

DE EXERCIT. VIRTVT. 305- eft unicum votum meum , &omne deiidcrium meum. '

Audivi dicentem Eccleiiaften tuum : Qui diligit cor- dis munditiam, propter gratiam labiorum fuoruin,habe- bit amicum regem : ideo ego eam diligo , ut tu mihi , amantiftime Domine mi,amicus fis,qui dcdifti mihi gra- tiam , ut caperem verbum , quod non omnes capiunt, ut non nuberem,ied eflem,ficut Angelus Dei,ibliicitus tan- tum de iis,quae Domini mei f imtj ut anima mea tota ptil- chra , 8>C iine macula , & ruga , audire aliquando merea- tur : Veni, veni de Libano f bror mea fponfa, veni, coro- naberis.

Sed quia fcio quoniam aliter non poilum efle conti- nensmiii tu Deus des mihi,rogo te per viicera mifericor- dix tuaD , cuftodias animam meam , quoniam ego fanclus fum , ut vitcm occafiones eas , & converfationem N. Sc diligentiflirne fenfiis cuftodiam, ut ignem illum evadam, qui ad internecionem devorat , nrat vero me ignis amo- ris tui, quem voluifti vehementer accendi, Amen.

XV. Exercitium, Vro Vatkntyu

Audio te patientiflime Icfii , & video te velut praefen* tiflimum, virum dolorum, 8c fcientem inrirmitatem, au* dio dicentem verbo & exemplo , ut in patientia pofli- deam animam meam : qui vult venire poft me,tollat cru- cem fiiam, & f equatur me.

Itaque cupio tollere crucem , &fequite. fcioenini quod non fines me tentari fupra id quod pofliim. Tu no- fti vires, onus jumenti tui, quale ego facrus fiun apud te. Et fcio , bona & mala , paupertas & honeftas a te Deo meo f unt,- neque eft malum in civitate, quod non feccrit Dominus. Et ii bona de manu tua accepimus, mala qua- re non fuftineamus >

Iram tuam Domine portabo , quoniam peccavi tibi ;

Y oinne

3o6 PARADISI SECT. IV.

omne gaudium exiftimabo , uti me hortatur Apoftolus , cum in varias tentationes incidero , & recogitabo te , amantiflime Iefii , qui talem fuftinuifti adverfus temet- ipfum pro me contradi&ionem , ut paticntia mea multo precioiior auro inveniatur in laudem & gloriam nomi^ nis tui , qui tot ac tanta pro me pafius es , ut intrares in gloriam tuam. Et , fpero , momentaneum hoc N. Sc leve tribulationis noftrae , fiipra modum in fublimitate aeternum gloriae pondus operabitur in nobis. Amen.

XVI. Exercitium, Vro Abftinentiit.

O aeterna Sapientia , fierine poteft , ut non tinniant adhuc ambae aures noftrse praecepto illo tuo primo, dato homini, primo & fand:o : In» quocumque die comedcris, morte morieris , 8c adhuc Evae noftrae libet aufcultare , & hofti huic viliffimo fuccumbere , & ventri ut deo pa- rere ? &" edere , 8c nunquam fatiari filiquis porcorum ? juftus comedit & replet animam fiiam , venter autcm impiorum infatiabilis.

Nonne omnis qui in agone contendit , ab omnibus fc abftinet , & illi quidem , ut corruptibilem coronam accipiant, nos autem ut incorruptam ?

Nolo igitur amore tui , qui pro me efiiriifti quadra- ginta dies , & fitifti , felle & aceto in cruce potatus es , nolo propter viliflimam eicam , momentaneam voluptar tem , deftruere opus tuum , Deus meus : fed libens , fi placuerit , fequar te Domine cum Nazaraeis , vinum & iiceram non bibam, in quo eft luxuria, fed dcfidero cum Daniele &c Elia , Ioanne , Sc omnibus fancliis tuis fo- brie , & jufte , 8c pie tibi vivere , 8>c expedare beatam fpem,. &c adventum gloriastuae 6 Deus, ofatietas, 6 vere omne bonum meum. Amen.

XVII. Ex-

DE EXERCIT. VIRTVT. 307 XVII. Exercitium,

Pro fervore Spiritus renovamo.

Domine Iefu , Rex meus 8c Deus mcus , tu pro me in laboribus es a juventute tua : omnes ele&i tui portant pondus diei & seftum 5 fol , fydera , elementa ; 8c omnes creaturse tuas ferviunt mihi , ut ego ierviam tibi : Filii hujus fasculi quid non faciunt pro viliffimis bonis ? pro fumo honoris , umbra voluptatis , quomodo iudant , & feie dikruciant ! Et ego iervus tuus emptus precto tam magno , condu&us mercede tam grandi , adhuc fta- bo toto die otioius ? Quin fuave jugum tuum , & onus leve gaudens fuicipiam. portabo &c giorificabo te in cor- ipore meo ; 8c per gratiam tuam , quodcunque poteft facere manus mea , inftanter operabor pro te , qui lic operaris omnia in omnibus pro me ; 8c iic oper atus cs ialutem meam in medio terras. Nam qui parce icminat , parce & metet : Bonum autem facientes ii non deficia- mus 3 6 quamcopioie, tempore iuo metemus , portan- kes manipulos noftros cum exultatione ! Tunc iatiabi- mur ab ubertate domus tuos ; &c comedemus panem in rcgno tuo in xternum , 11 hoc brevi xitx momcnto in (udore vultus noftri veicamur pane , Sc regno tuo vim taciamus !

Quid ergoegeftatem operaturmihi manus remfila, cum manus fortium iibi paret divitias ? Audio dicen- ccm , Qui congregat in meife , filius fapiens eft ; qui au- :em ftertk asftate , filius confuiionis. Ecce nunc tem- aus acceptabile , 8c tempus meiiis , vita pra:fens : nunc iies lalutis , in quibus multos meritorum 8c gratix tujc 'nanioulos colligere licet : veniet hycrns , in qua nemo : »perari poterit. Mors enim non tardat : & tempus irre- Vocabile volat. Da mihi , ut horum memor , j&tagam ier bona opera certam facere vocationem, ne ii fortc te- ndus eile ccepero, incipias & tu evomere mc ex" ore tuo.

Y 2 XVIILExer-

3oS P A R A D I S I S E C T. I V.

XVIII. Exercitium ,

Vro mortificatione curiofitatis.

Domine Iefu Chrifte , in quo omnes thelauri fcientiae 8c fapientiae abiconditi fiint ; utinam novcrim te ,• nove- rim me;utinam noverim voluntatemtuam. Illa enim fbla fcientia fufricit mihi , qua iti aeternum iapiens 8c ialvus efle pofium ; Sc cognoicere te , videre te , ac poffidere in te omnia ; eo plura ac pcrfe&ius, quo minus me hic vana curiofitas in diverfa diftraxerit. Vnum enim eft necefla- rium , & ha?c eft vita ceterna , ut unum te cognofcamus.

Hseccine vcra fiint? hoeccine viva fide credo ? & quafi crederem, fic vivo, cogito, loquor, 8c operor coram te > 8c in te fpero, 6 fpes unica -3 & te amo, 6 iniinita bonitas hic mihi prssfentiffima ?

Credo ,'Domine , adjuva incredulitatcm meam, fpero in tc fblo, & fcio, non confundar : vanitas enim vanita- tum , &c omnia vanitas : & ficut amore tui fiiper omnia doleo. quod offenderim te , ita toto corde amo te fuper omnia. Et quid ultra me feparare poterit a te , 6 Ielii , 6 vita , 6 amabiliffima charitas ! 6 Deus cordis mei Sc omnia ! Quid nunc, anima mea , quceram altiora & for- tiora me fcrutari ? Cur oculos convertam ad vanitatcm , Sc non ad te 6 lefii , in quo fblo eft falns noftra ? Sed , cheu ! per negligentiam terra noftri cordis inculta fpi- nas & tribulos germinat j 8c quia in feipfa non invenit requiem , foris cogitur evagari anima noftra ; Sc dum a f ui circumfpedlione torpefcit; incuria fui,curiofam in alia facit. Et vero omnis fapientia , fcientia, expcrientia, va- na eft , qua; ad aeternitatcm non prodcft. Quid ergo efl nifi afllicr.io Animx , qu3e fatiari non poteft , neque in ulla creatura quiefcere, fed in te fblo,in quo fimt omnia? O felix anima , cui tu unus es omnia , & quce in te videt omnia,& a te accipit, & ad te dirigit omnia,6 Deus cor- dis mei, & omnia. XIX. Ex-

DE EXERCIT. VIRTVT. 3op,

XIX. Exercitmm ,

Pro pace & tranquillitate animi.

Crebro hominipio ufurpandum.

Nam Pax Dei exfuperat omnem fenmm.

Agnofco , Domine Iefti , mihi praefentiflime , quod in pace fa&us fit locus tuus. Tu vero folus , pax noftra , &c centrum,& requies,& omne bonum mihi es. Quid ergo opto , aut fpero jam praeter te ? Quid metuo , aut doleo extra te ! Tu amor meus ; tu timor meus.

Domine mi,mane obfecro mecum , & in te fine quie- fcat anima mea; & delecletur in te : Quid enim eft,quod. paci iili , qua; in te eft , comparari valeat , cum exfiiperet iomnem fenfiim ; & plus quam juge convivium fit fecura & quieta mens, quam inhabitas ?

Abfit ergo , Domine mi , ut ifta N. res me turbet ; hanc petam; de illa doleam extra te. Nulla enim adferre !mihi ullum bonum poteft , fi pace tua caream. Et quid mihi deefle poteft , fi te omne bonum habeam ? Cur prae fbrdibus & fpinis his N. te 6 fummum hominis bo- ;num , perdam pacem , inquam , animae mex ? Habeant .fibi, qus volunt, filii hujus fsculi ; Ego autem in te gau- ,debo , & exultabo in Deo Iefu meo ; Tu vero difpulfa r.ube vanitatis hujus , & oftenfa luce voluntatis tuae , racies ( ita fpero & humiilime rogo ) ut pax , & fere- jtiitas tua repleat & exhilaret cor meum. Nunquid , etfi haberem omnia , fine te , nihil eflem , & nihil haberem inter omnia ; fed & renunciare omnibus deberem, fi vel- cm tuus effe difcipulus ? Quorfiim ergo haberem illa , [i te una cum illis habere non poflem ? Si Sonum meum micum tollefent , aut minuerent , ideft, pacemani-

x meae ? Et quidem ideo petuntur, $c quasruntur ifta , it quiefcat in iis cor noftrum ; fed quis unquam hoc afle- ^uutus eft ? imo inquietum femper eft cor , donec in te

Y 3 folo

fio PARADISI S E C T. IV.

iblo requiefcat. Nam capax fummi boni , quidquid te

minus eft, illo repleri aut iatiari non poteft.

Ita icio , ita credo, ita mihi denunciant fiecula proeter- ita, & omnis creatura.

Curvero nonreipuo illud bonum? cur illud malum non admitto , quod dum longc eft , & cxtra muros eft , velut hoftis aipeChi iblo , 8c aftectAi turbat animarn meam ? AbiitDomine, avertc hoc a iervotuo; cujus certe pax & omne bonum cft conquieicere in voluntate tua. Tu nofti quid cxpediat publicc Sc privatim glorijc nominis tui , & meoe ialuti : Ego vcro , cum id ignorem ; quid fpero , vel metuo ; quid doleo , vel gaudeo , nili de voluntate tua ?

Et vcro , quidquid eveniat , nihil fcio , fiet , nec ca- pillus dc capite peribit -> non folium arboris , non arena movebitur , abique providcntia tua : Vnde ncc mirari dcbeo , nec de ullo unquam eventu conqucri : facla cnim eft , & fiet voluntas tua ; quin Sc mea ; quia to- ties eam reiignavi , uti & jamrchgno tibi , cujus ego totus fum , & omnia : Vnde hiuuillime rogo , ut nun- quam , b Sapicntia aeterna , quidquam iecundum meam iniipicntem voluntatcm facias 5 aut fieri permittas. Fiat mihi potius in omnibus lccundum vcrbum & bcnc- placitum tuum. Sola tua voluntas fecundiilimus ven- tus , quo afpirante inter tot fluctus vita: prxientis , ad portum ialutis , & beatas aeternitatis iecure pcrvenire liccat. Amcn.

xx. Excrcitium , Dc recl:o ufu bonorum :

YtilijTnnnm Divitibus in hocfmdo ; ut V..E divitum , iis vertatur in beatitudinem Pauperum.

Legite 0 divitcs, & intclligite.

O benigniiBmc Dcus , cujus cft orbis tcrra?, Sc pleni-

tudo

DE EXERCIT. VIRTVT. jtf

tndo cjus ; qui bonorum noftrorum non eges , fed bona tua nobis tam large communicas : prout Sc cgo de libc- rali manu tua ifthaec bona me recepiffe fateor ;

Scd vcrcne bona funt ? O bone Icf u,tu aetcrna Veritas dic mihi obfccro;quia pungit Sc angit me fermo tuus. V&, inquis , vobis divitibus , qui hic habetis confolationem veftram : Sc divitem illum teftaris recepiffe bona in vita f ua , fcd dc- mum fcpultum in inferno.

Siccine nos gloriamur in bonis iftis , & beatos dici- mus , quibus hoec funt ; cum tu ceterna veritas iis vx com- mincris ? imo addis , Amen dico vobis, quia dives dijficile intrabit in regntmi calorum; 8c rurfum : Facilius eft camelum transireper foramen acus, quam divitem intrare in regnum codorum.

Hxccine vera flint ! immo veriflima ; utpote verba x- tcrnx veritatis. Quomodo ergo nos illa vocamus bona , &ea curis ac laboribus paramus ? An quod facient pofli- dentes bonos , Sc tibi fummo bono gratiores ? Verum audio te non divites, fed pauperes elcgifle in hoc mundo Itcm, Si dtvesfueris, non eris immunvs a deliclo; Sc iterum, omnes qui volunt divites fieri in hocfzculo , incidunt in tentationes & la- qtieos diaboli; & defideria multa inutilia & nociva, qm mergunt ho- mines in perditionem.

Sed forte auxilio funt ad commodius ferviendum tibi? Verumaudio, 'NonpotefiisDeofervtre &Mammom; &ite- rum: Oui amat aurum , nonjufiificabitur. Ni/;i/ enim eft iniquius quam amarc pecumam j & , Beatus vir , qui poft aurum non abiit , nec Jperavit in pecunk thefauris ; Beatos quoque pronuncias pauperes Jpiritu, quoniam ipforum eft regnumcwlorum.

O vox Domini confringentis cedros ! Sc revelantis condenfa ! An huic credo Deus meus ? verene credo tibi o aeterna Veritas ? voe mihi mifero , quem fluxa bona ad brevc momentum conceffa in tale difcrimcn adducunt , iit per ea feparari poffim a tc fiimmo bono , Sc mergi in pcrditioncm ac cxtremum malorum !

Quid faciam tibi , 6 cuftos hominum 5 quarc pofuifti

Y 4 me

3ii P A R A D I S I S E C T. IV.

mc in loco & ftatu tam lubrico? Quid faciam,ut per bo- na tcmporalia non amittam asterna ? Iubes , ut diviriis, ii aflluunt,cor non apponam.ut non lupcrbc fapiam; ut ho- norem te de fubftantia mea,jmo tua ; nihil cnim intuli in hunc mundum,fed ncc aurerrc quidquam potcro.Dirpen- fator quidem tuus ium ; fed cheu ! ubi vcncris politurus rationem cum fcrvis tuis , quomodo rideiis inveniar ?

Anguftix mihiiunt undiquc. Scd eccc , icio quid fa- ciam. Potius quam pcream xtcrnum , abjiciam omnia propter te ; 8c tu rcftitucs mihi longc mcliora. Arcta eft via 6c angufta porta , potius quam cxcludar a tc , iibcn- tiiiime ponam , aut potius apud te dcponam omnia. Scio cnim , quia tu potens es depofitum meum iervare , qui teiplum fervas mihi, o Deus meus &c omnia.

Dixifti, 6 xtcrna Veritas, non iblum rcligiofis & mo- nacliis ; ied omni Chriftiano, Ni/j qtiis rcnumiaverit ( ialtcm affcchi ) omnibus qiu pojfidet, non potejl mcus cffe difapulus.

Renuncio itaque omnibus , &, humillime rogo te pcr vifccra milericordix tux , ut poflim cfTe diicipulus tuus : 6 Domine ialus 6c vita noftra, tu non dele&aris in pcrdi- tione & mortc cujufquam; Aufer ergo a mc concupifccn- tiam oculorum , Scfufcipe hocdcfuicriummcum, quo jamiecundum afTcelum animimei omnibus renuntio, rcipia etiam paratus faccrc potius, quam te ofrendcrc ; cc pauper eile potius cum Lazaro,quam cum Epulonc dives,

Itaque cor mcum , Sc omnia mca, id cft, quae tua iunt, tibi lubens ofTero. Diiponc dc iis , prout tibi placet : Si cnim tua funt , utivcrefunt, iniquus fim , lijustuuni ufurprm mihi.

Efto igitur , tollat ca vcl vis hominum , vcl cladcs bel* lorum , vel malitia Satanx , vcl injuria tempeftatum , vel aliusquicunquc caius : Ego in tc unum rcipiciam : pa- tienter «Sc humilitcr dicam cum Iobo : Dominus dedit , Do- pmiUS abjluht ; Jit nomcn Domim bcnediclum.

Si petat a mc paupcr , aut notius tu ipfe pcr paupercm i j

fub- |

DE EXERCIT. VIRTVT. 313 fubfidium : reddam libcns , nam tuum repctis; Sc tamen, quae charitas tua cit , centuplum promittis. An fortc oifiidamtibi, & potero unquam a mc ullum triftem ac vacuum dimittcre? Nequaquamj itacoramte, Sccce- lefti curia tua propono.

Quidquid praeterea cognovero exratione, aut pru- dentwn confilio , aut tua inlpiratione , fore ad majorcm tuam gloriam , ( non meam ) id paratus lum facere. Dc- ierenda femel in morte , jam potius affectu , tui caufla defero ; perdenda , jam volcns pcrdo ; ut ierventur tibi , ideoque mihi apud tc. Iam abrenuntio omnibus , ut fim tuus difcipulus.

Si mundus haec non intelligit,cujus eft hic thefauriza- rCjilomum ad domiim conjungere,familias augere,iplen- dide vivcrc,ambulare inmagnis,grande nomen quaererc: utinam laltem ego inter diieipulos tuos, &c difpenfatores fideles per gratiam tuam efle dcf iderem , tanquam reddi- turus brevi rationem villicationis meae , & rcfponfurus tibi , quxrenti , cut non dcderim ad uiuram talenta tua : neque cnimfallere te poilum. Scioquid afervo mco exigerem ; fcio quid a me tu poftules. Abiit vero ut iim icrvus iciens voluntatem Domini, &c non faciens.

Ergo me , Sc omnia mea ex toto corde reddo tibi. Eccc jam affecTiu pauper fum : Eccc reliqui omnia , & fequor tc. Quid crgo erit mihi ? Tu Deus meus, & omnc bonum : Tu merces mea magna nimis. Tu pars & hie- rcditas mea ; & quidnifufficiat mihi ? Quin etiam nunc das mihi tcipium j id eft , corpus 8c fmguinem tuum. inluper ccntuplum , & vitam octernam promittis. Credo tibi, quia Veritas cs ; omnis autem homo mendax.Credo tibi , quia fumma bonkas cs ; 6v beneficiis vinci non po- tcs ; Etenim quae vere tua iunt, ca rcddimus tibi, o Dcus cordis mei,iuicipe ea,iicut finccro corde offero:Tu vcro, quando pkccbit tibi.mcabonisfeculi pauperem,fed tuis donis divitem fufcipias in aeterna tabcmacula tua, Amcn.

Y 5 Cap.

31+ P A R A D I S I S E C T. IV.

C A P. VI.

Exercitia matutina £V vcfpertina complectcns. EXERCITIVM MATVTINVM.

VT recle piequc diem transigas , plurimum rcfert bene ccepiffe. Itaquc mane evigilans , protimis dici aujpicio Dei memo- riam pinge , & cave , ne Aclionnm fr Cogitationum primitias , alius habeat prxtcr Deum. Male & infeliciter tibi nullus ibit dies, quem Dco aufpice cceperis. A fontc enim omnis boni , quid mfi bo- num ?

Quinque pun&a excrcitii matutini.

I. Sisgratiis. 2. Coroffer. 3. Opus dijpone futurum. 4. Vita peccatum. y. Subftdiumque pcte.

I. G R A T I A R V M A C T I O.

OALtemc Deusjaudo te,& gratias ex intimis cordis mci vifceribus ago tibi,quia me Creafli ad imaginem t-uam ; & pretioio FiliituifanguineRfl/«wi/?ime: Scd &c prxtcr alia innumcra bcncricia , hucuique tam clemcntcr Con-ervafli mc ; & hac no&e a periculis maliiquc mc cu- ftodicns , ad hujus diei initium incolumcm pcrduxifti. Quid rctribuam tibi Domine , pro his & aliis omnibus, quaj dcdifti mihi ?

II. OBLATIO SVI IPSIVS.

Eccc Dominc totum libcns offero tibi , aquopro- fluxit omnc quod habco : Corpus , Animam , utriuf quc vircs, &c omnes hujus diei Cogitationes, Verba, & Opc- ra Ad Maiorem Nominis Tvi Glo- riam purc Sc planc rcfero ; ut in his omnibus lau- detur &glorihcctur nomcn tuum benediftum in llccu- la : idquc in unionc omnium opcrum , quse Salvator no-

ftcr

DE EXERCIT. VIRTVT. 3x5-

fter in tcrris in perfecliffima charitateproialute noftm gcffit: ut cx abundantia mcritorum unigenin Filii tui , in quo tibi bcnc complacuit , meajuvetur infirmitas , & defe&us fupplcatur.

III. DISPOSITIO ACTIONVM.

Scd quiJ mc vis facere, ut placcam tibi ? Scio Domi- nc,quia rigidam totius vit x 8c temporis rationem reddc- mus tibi , quando vcnies pofiturus rationem cum lervis tuis. Et hinc mcrito vercor omnia opera mca , iciens quia non parces delinqucnti ; neiciens autem , qua hora vcnturus iis , & citaturus me , ut rcddam rationem villi- cationis mcx : & quid, ii hodie ? Itaque cum in hoc fta- tu , N. officio , N. gratia tua vivam , ftudiis & operibus vocationi mcx congruentibus,velut N. & N. diligentius incumbam 3 omnia honcfte , & fecundum ordinem face- re conabor.

Et quia jubes primum quxrere regnum Dei ; negotiis & curis externis parcius me tradam, nc tempus deiit ne- gotioriun omnium maximo, feu curx ialntis & xtcrnita- tis. Agnoico enim quia vanum cft , curarc & lucrari o- mnia, 6c te iolum , fummum bonum perderc. Quin po- tius prae omnibus , Sc in omnibus tc quxrct anima mea, 6 Dcus mcus & omnia.

IV. FVGA PECCATI,

Vtinam , 6 Domine , dirigantur hodie vix mex ad cuftodicndas juftificationcs tuas ! Et ccrtc non libct am- bulare vias peccatorum , vias difficiles , in quibus nil nifi contritio 8c infelicitas ; nam etfi initio videantur bonx ; tamcn illarum noviffima ducunt ad mortem. IuraviSc ftatui cuftodirc judicia juftitix tux. Dixi , Cuftodiam vias mcas, ut non delinquam inlinguamea. Avertam oculos mcos , ne vidcant vanitatem : & utinam omni cuftodia fervem cor meum. Scio, hasN. cvillasN„

occa-

5i<5 PARADISI S E C T. IV. occafioncs fepius mihi fuillc damnofas ; Et quomodo eidem mc rurms hodie periculo committam ? Non fa- ciam 6 Domine, amore cui um placcre, fcrvire, &c adha:- rerc dcfiderat anima mea.

V. PETITIO GRATI£ DIVIN^E.

Verum, 6 Dominc, quid prodcft hxc vclle, nifi tu des pofTc & perficere ? Fruftra proponit homo , nifi qucm gratia tua diiponit. Tu nofti fragilitatem meam, quia in- ops & mifer cgo ium , ncc quidquam fine tc faccre pof- fum , imo ne cogitarc quidem : fed ex te uno cft omnis fufEcicntia mca. Exurge itaque in adjutorium mihi , Sz efRcaci tua gratia vires addc , ut quod volo bonum , feli- citer pcrficcre poffim.

Tu quoquc.6 fan&ifiima Dei Mater, Virgo,& Patro- na mea fingularis , curam clientis tui fufcipe , &c monftra tc cfle matrem. Tuque 6 Angele cuftos , qui juflu boni- tatis divinae mci curam fiifcepifti. Et vos , 6 SS. Patroni mei N. N. mihi pnecipue diledi, hodie clienti veftro fi- dclitcr adfiftite, 8c in viam falutis dirigite. Vcftris, quae- fo, precibus & meritis apud Deum agite , ut ejus gratios dudu f ic vivam hodie , ut vobifcum vivam , gaudeam , Peumquc laudcm in astcrnitate. Amcn.

EXERCITIVM

Ingcntis mcriti & efficacise , fcu a&us Hcroicus & Pactum cum Deo ineundum.

E X Philippo Rovenio Archiep. Philip. Vicar. Holland. in Jnftit. Chrift. pict. Et P. Mart. a Matre Dei, Carm. Excalc. in Gpnnaf. Vhil. Chrift. Quos dc vi &puftlm* tu httjufmodi Excrc. plenius conftde.

tj Omo pius Dcum indcfinenter laudare & modico Lxbore -» plurimum mereri cupiens , hujusmodi Pa&um cum Deo inircpoteftj Xempc, quod ad certa qtudamftgna v.g.fanitum um-

panx ,

DE EXERCIT. VIRTVT. gxf

p .4)it, afpcclum Cceli , tunfionem pecioris , &c. (namfignapropla- cito afjumi & multiplicari pojjunt ) velit & gratum habeat quodvis opus bonttm, ctDf.o gr.itum, quod unqu.tm faclum efi,feu bodie fit , aut unquam deincepsfuturum eft, autfieri pojjet. Item, totiesfe ipfum velle Deo offierre; dolerede peccatis; renorare propofita V0- ta ; Detim adorare, laudare, &c.

Vim & valorem hujufinodi Aclus a contrario colligere licet. Si qttis (l.ttueret fccttm, quoties audit campanam, ccelum rejpi- cit, Scc. toticsfe velle ratum &gratum babere , qiucqmd unqu.tm mali aclum vel agendum efi, optaretque fe ejus ejje participem, quan- ta isfe culpx ofiringeret : Hoc itaquefi m malo tam efficax eft, quidni idem bono applicatttm immenft virtutis & meriti erit ? Seden For- mulam hujufmodi Pa&i.

O bcnignilfnne Pater mifcricordiarum, Dcus,Domi- nus , ac Creator mcus : ex quo , pcr quem , cs: in quo funt omnia. in te enim vivimus , movemur & f umus : proindeque fupremijure Dominiiomnia fcrviunt tibi : Hinc Sc tuus fum ego ; uti nunc mcipium trado tibi in fervum perpetuum foedere fempiterno ; ut omnia vit je mex momenta , &c omnia qux intra me , Sc circa mc funt , bcnedicant Nomini tuo. Sed quia prxfentis vi- tx neccflitates minus finunt mentem indefincnter in- tendere laudibus tuis , hitic talc Pactvm tccum , mi Domine, inire cupio.

Quoties ccelum fiifpexero ; vel pectus pcrcuflero , vel piam imaginem adfpexero. Quoties horologium; aut fi- gnum MuTos , vcl Elevationis facratiilimaj hoftiae per- cepero ; Rofarium , vel librum in manus accepero. Quoties carnem , mundum, vel Daemonem , me in qua- cunque materia ridei , fpei, charitatis , caftitatis , patien- tiae , humilitatis, &c. tentantcm fenfero , &c. Nunc pro tunc declaro , toties me facere 8c exercere velle omni meliori , quo fieri potcft , modo Sc forma , A&us hofce iequentes : etli forte pro tunc ad hoc mente minus adverterem,

Toties ,

3x8 P A R A D I S I S E C T. IV.

Toties , inquam , gandeo Sc gratulor tibi cx animo , ob intinitas perte&iones tuas, quod fis Q^v i e s , id eft, D e v s lumme potens , iapicns , bonus , mifcricors, ju- ftus , &c. Summum Creatura: rationalis bonum. Quod nullius cgeas , utpote tcipio lat bcatus , & lufficicns tibi , noftra autem omnis fufficientia cx te lit.

Gaudeo etiam, Dominc, proptcr opcra bona,qua: un- quam fa&a iunt, hodic fiunt, fientque deincep.s, proptcr amorcm tui : aliaque omnia,qu:e fieri pollent ab iis quos crcafti & crcarc potuifYes ; idquc ea , qua poilibilc cft , perfedtionc.

Gaudeo ob ea quae Dominus noftcr Iefus Chriftus , Virgo Maria , SS. Angcli, Patriarchae, Prophcrx, Apot ftoli, Martyres, Confcilorcs, Virgincs. omnelquc SS. Cv fidclcsoinnescgcrunt ad gioriamtuam; necnonoba- morem , quo te xternum proiequcntur , Sc laudes , quas tibi in pcrpctuum diccnt.

Offero tibi omnia Sanctx Miilx Sacrificia , qux vcl hactcnus in Ecclciia pera&a , vel deinccps uiquc ad con- lummationcmicculipcragendaiunt ; idque animo Ado- randi Sc laudandi tc uti Devm liipremce majcftatis, po- tentias, iapicntix, bonitatis, &c. Item Gratmtxhi agcndi; ncc non Viicandi tc , &c bona gratia: Sc gloria: Impen.mdi a tc.

Doleo de pcccatis mcis omnibus & lingolis cx animo , proptcr amorcm tui. Spero de infinita mi.cricordia tua vcniam. Propono cum gratia tua, non amplius offcndcrc tc.

Dolco quoquc ob tot pcccata a mundi initio , hucuf- quc a quocunquc hominc commilla , iilquc tc tam gravi- tcr oflcnlum. Opto cx animo, ut compcnfari aliquatcmis meo ianguinc poflcnt. Vtinam vicc cujulque peccati iingulisyEtcrnitatismomcntis millc tibi obfequiaa SS? Angclis, 6c omnibus Bcatis defbrantur.

Dimitto cx animo, amorc tui, omnibus qui mc offcn- dcrunt , vcl quomodocunquc beferunt : & opto illis pro

fingu-

DE EXERCIT. VIRTVT. 3i9

flngulis oflfenhs ; a te peculiarem aliquam gratiam , ieu bencficium. Et utinam nunquam ipfi tuam offcniam in- currant.

In manus tuas committo me , &c omnia mca ; prxfer- tim finem vitx meae , ut diiponas dc me , uti re maxime tua, in tcmpore 8c a?ternitate, quod tibi placuerit, 8c vi- ilim fuerit forc ad Majorcm tuam.

Poftremo offcro tibi,quidquid poffum melius,&: me- liori modo ; prxcipue vero vitam, Paffioncm , 8c Sanguinem D. N. I. Chrifti in gratiarum actionem pro bencriciis omnibus Corporis 8c animas , quas a tc ha&e- nus acccpi , 8c dcinccps accipiam , pradertim pro chari- tatc , qua ab aeterno dilexifti me. Et pro dono pcricve- rantia: obtincndo; ut tibi inicparabiliter adhxream.

Hunc ipfiim Adhim , quo ad fingula membra , aliaque his implicitc incluia , toties ratum effe volo quoties ali- quod e fignis prxftitutis, vel praeftituendis edidero: imo tot vicibus , quot creatura: producr^ funt a te , aut pro- duci poffunt : quoties ipiritum duxero. Dcnique quotics poiTiDile , vel imaginabile eft , id ipfum iterari , ac muki- plicari. Atquc hoc pure ob amorem tui , omncique bo- nos ac ian&os rines, qui ab ullo haberi poflcnt.

D o M i N e , quod dixi, di&um, fa&um, gratum, ra- tumquc volo -3 affe&u , effectu, fru&uque, quo ad licct , maximo.

Uunc aclum hacforma prolixiore , fcmcl in die pr,tfertim mane , vel ante , feu pofl Sacrum , exercerefufficit. SedfiepiJJitne adfigna conflituta repetatur ; quod baud erit difficde ; cilm fola & unica mentii direclwne , feureflexionefieripojjit. ltemdicendo, O Ie- s v , vel, O D e v s mcus 8c omnia.

ORA-

320 P A R A D I S I SECT. IV.

ORATIO V T I L I S S I M A,

Qua mane quivis Actaones fuas , cv omnia D e o com*

mendct, ac Chrifti Meritis uniat.

Ix prxcttus German. p. Petri Cantfu Soc. I.

LAudo tc cx toto corde mco, & gratias ago tibi,Do* mineDcus mcus, quod, cum nihil cilcm creaveris mcad imagincm tuam : ita nimirum ut sterni & iiim- mi Boni,id eft,tui ipluis capax cllem. Et cum jam perdi- tus eflem , utpote filius irie , cv rcus aeternae maledictio- nis ; tu nihilominus cx vi immcnh amoris tui , pcr tuam fanct.iflimam vitam Sc paflionem , mortcm, ev pretioium ianguincm tuum rcdemifti mc.

Vnde , iicut omne bonumdc tuaiolius manurcci- pio ; ita hoc quidquid cft, <S: me ipfum totum ad Laudem &gloriam (upremse Majeftatis tax viciilim lubens in perpetuum ofrero.

Dcniquc cum indignus cifcm omni gratia , & bencfi- cioj imo plcnus immunditia, cv dignus iupplico; tam bc- nignc mihi Spiritum fan&um , una cum donis luis lar- gitus cs. Et iupcr ha:c omnia , aeterna mihi in ceelis bo- na 6v gaudia pra:parafti.

Obiccro quoquc pcr immcnfambonitatcm tuam , o bcnigniflinic Salvator Iciu Chriitc ; ut hoc die meab omni pcccato cuftodias , nc perdam gratiam tuam , fcd cor mcum , cv omnem intentionem meam, intcilecrum , & voluntatem , omncs corporis <$c animi vires ad tui folius cultum cc honorcm convertam • ut cogitationes , veiba .S: opera mca tibi per omnia placcant.

Scd quia ob iummam imperfectionem meam,non fum iufHcicns , quid quam agere , imo ne cogitare quidcm ex me ipfo , quod coram oculis divinx Majeftatis tua: gra- tum , mihi utile, aut mcritorium eile poflit ; Ex te autem <-ft omnis (unicientia noftra : hinc te fuppkx cc humilli-

me

DE EXERCIT. VIRTVT. ^ir

mc rogo,un def ecr,ui 6c inopice mex ex infinita abundan- tia charitatis tuae, 8c incxhaufto meritorum tuorum the- iauro iliccurrcre digncris.

Et fic dcmum offero & commendo tibi Domine Iefu Chrifte indigniffima & ex fe viliffima opcra mea -} ut tu unias ca digniffimis , & fan&iffimis operibus totius vitas tuae, in ardentiffima & perfecriffima charitate facfis , qua tu omnia ad falutem noftram operatus es , m medio ter- xx j pro beneplacito & gloria aeterni Patris tui.

Dcnique quidquid hodie me agere vel pati necefle fucrit , hoc , prccor, non tantum clementer fufcipe ; fed etiam per tuam fancf-iffimam Incarnationem , Vitam , Paflionem , ac Mortem , mcritorium mihi ac farutife- rum effice ; ut per hoc animae meae falus magis magifquc juvetur , & omnis vita mea , tuae fan&iffima? vitae ac paf* fionis exemplo perfecfius conformetur: utque hoc padto ad juvandam proximi mci falutem , ad pacem & charita- i tcm cum co fervandam magis fiarn idoneus. Ante omnia vcro, ut divinae Majeftatis tuae voluntatem , obfequium , &amoremtoto corde promovere acperficere valeam. Amen.

BENEDICTIO

Uane & vejperi ufurpanda :

Ex Eodem.

PAx Domini noftri Iesv Chrifti ; Sc virtus facra- tiffimx Paffionisejus. Signum S. Crucis, & Titulus triumphalis Iesvs Nazarenvs Rex Ivd^eo- rvm. Intcgritas quoque Beatiffimae Virginis Mariae ; Cuftodia SS. Angelorum, praefertim Tutclaris mei ; & fuffragia omnium Elecf orum Dei , fint inter me, 8c om- nes inimicos meos vifibiles & invilibiles , nunc & in ho- ra mortis meae; Amen. In nomine Patris,& Filii,& Spi- ritusfen&i, Amen,

Z E X E R-

322 P A R A D I S I S E C T. IV.

EXERCITIVM VESPERTINVM.

VEfpe r i , dum cttbitttm te confcres , cave ne Dcifis immcmor , cujus farore bucufquc dicm & vitam perduxtfit ; forfan non perduclurtis ufque mane nifi Deum tibt hoc vejpere concilks. Mortit fane memoriam ipfe quodammodo lcclns mgcrit , in qucm velut infi- pulcrum nuda membra reponis ; & qtiid efifomnus ipfe , nifi frater & imago mortis ? Nimium temerarins cfl , qui offcnfo , & non re- conciliato Dco , audetfe noclt & fomno Lrcdere. Ouin fic potitts ad noclurnam te quietem compara , ac fi quis auri infufttrret : Hac nocte repctcnt a tc anirnam tuam. ideoque memento oran- dum cum Vropheta : Illumina oculos meos , nc unquam obdormiam in mortem, nc quando dicat inimicus meus, prsvalui adverfus cum.

Quinque pun&a excrcitii Vcfpcrtini. i.SolveDeogrates. 2. Petelttmen. 3. Difcttte mentem. 4. De- litli veniam pofce. y . Recide malum.

I. GRATIARVM ACTIO.

Olnfinita Bonitas, gratias ex intimo corde ago tibi, pro omnibus bencriciis tuis, quae mihi indigno ho- dic , & tota vita mca tam liberalitcr contulifti. Sittibi laus & gloria, a mc, & ab ElecKs tuis, in ccelo Sc in ter- ra ; & ab omni crcatura tua, tn iacculorum la:cula.

II. P E T I T I O L V M I N I S.

O Sapicntia i£,tcrna , in multis ehcu , ofrendimus o- mncs; fcd dclicla quis intelligit ? Tu 6 lux vera illumina! tencbras meas , ut vidcam , & fciam quid defit mihi. Tu ! nofti omniaabfcondita cordis: & omncs greflus mcosv confidcras. Da ergo ut quicquid hodic contra tc , cogi-!J tando, loqucndo, vcl opcrando dcliqui, id plcne rccogi- tcm tibi in amaritudinc animx mca:.

. III. DISCVSSIO CONSCIENTI£,, O Scrutator cordium 6v rcnum Dcusjinfelix cgo pcc-

cav;

DE EXERCIT. VIRTVT. 32$. Cavi hodie in Ccclum Sc coram tc : Et quomodo pofTum celare tc, qui praevidifti omncs vias meas ; & intellcxifti eogitationes meas de longe ? Quid faciam tibi, 6 cuftos hominum? HeumiDomine; Peccavi, & dcliclamca a tc non funt abfcondita. Sed & fi meipfum dijudico, en reprehendit me cor meum, in his maxime.

Hic exartrina confcientiam tuam , eoque totius diei decurfum repe~ te : ubifueris , quibufcum egeris, quid cogitaveris, dixeris,feceris, cx- pende. Sed memento pro ratione fiatus ; officii , feu vocationis tm examen infiituere ! ficfacile , quid commijftone , quid omijftone pec- caveris , agnofces. Item , quid in exercitio Virtutis N. tibi magis ne- ceffarlt , quui in extermtnatione vitii N. tibi magis infefii profeccris , • ferio difpice , &c.

IV. P E T I T I O VENI£

O Pater mifericordiarum,qui non lastaris in pcrditio- ; nc peccatorum , refpice me fecundum multitudincm mi- ; fcrationum tuarum. Ego omnes ofFenfas hujus diei,&: to-

tius vitae mex dcpono in abyfFum asternce charitatis tuae, 1 qua dilcxifti nos. Dolco cx intimo corde mco , me tam

ingratum fuifle tot beneficiis tuis , &c toties te Deum &c

furnmum bonum meum ofFendifle. Precor per mortcm I &c amorcm filii tui Icfu Clirifti, parce mifcro; Sc dimittc

mihi clcmentiffimc, quidquid hodie, vel unquam in Te ,

proximum, Sc mcipfum peccavi.

j V. PROPOSITVM EMENDATIONIS. i O potentiflime Deus , fine cujus numine nihil eft in j homine , coram te , & omni curia ccelefti propono fir- I miter , exactius regulam voluntatis tuae fequi; morcs . corrigcrc, vocationi meos propius attendere : peccata fi- I mul ac pericula fugcrc , &c.

Verum hsec cgo quidem volo^fed fine te non valco.Tu

ergo qui das vellejaddc pofTe ac perficere.Daquodjubes,

Sc jubc quodvis;ut fbbrie,juftc,&pie vivam in hoc fecu-

;- ' lo: & seternum te laudem cum San&is tuis in futuro. .

• • Z 2 Sufci-

324. P A R A D I S I S E C T. IV.

Sufcipe hoc defidcrium racum Domine , ficut incen- fum in conlpectu tuo. facriricium hoc vefpertinum & ie- rotinum deprecationis mca; ne delpicias pro inrinita milericordia tua.

Vos vero , 6 fan&i Patroni mci , inprimis Virgo Ma- ter, &c tu Angcle Cuftos, Sc tu N. omncique ccclitcSjqui indcfeile laudatis Dcum , ctiam dum ego tantifpcr quic- f co 8c filco , Vos mci curam agite , & Dco mc commcn- datc , ut protcgar ab iniidiis hoilium mcorum, qui nobis dormientibus lcmper vigilant , parati ad noccndum. Sit Dcus protcclor noftcr , 8c nulla nobis advcrfitas noccrc poterit.

Domine Deus auge in nobis Fidem , Spcm & Chari- tatem. Radicitus extirpa omnc peccatum,& vitium, dif- cordiam, infidelitatcm , crrores, opiniones. Incrcpa er- rantcs , converte incrcdulos. Schilinaticos in Ecclcfias unitatcm recollige,lumen gratice tuae ilhs oftende. Ecclc- fix tuae Paftorcs & Praepoiitos , cxterofque Primores , Imperatorem, Reges, Duces, Epifcopos,& omnem Po- teftatem ab omnibus adverfitatibus corporum anima- rumcjuc cuftodi.

Peccatores ad veram pcenitentiam convertc. Iuftos in bono conferva. Cogitationes corum , vcrba Sc opcra confirma. Mifererc omnium Domine: & in tua fervitu- te deditos tibi corrobora. Enutri operarios : crige mcc- ftitia prcffos , inrirmos cura , cgcntibus neceffaria admi- niftra , pcrcgrinantibus optatum largire in Patriam redi- tum: in pcriculis maris conftitutis portum falutis tribue: prxgnantcslaetifica, captivos fblvc.

Dimittc omnibus qui mecum peccavcrunt , vcl quos ad peccandum impuli. Affedis per mc iiijuria,fcandali- zatis vel circumvcntis , redde centuplum. Sanguinc vel familiaritatc mihi conjundorum , Parcntum , Fratrum, Sororum, quorum utor opcra vcl opc, qui pro me orant, ejui orationi meae fe conunendarunt, omnium de me

bene

DE EXERCIT. VIRTVT. 325-

benc fentientium iter in via falutis dirigc. Exaudi iJlos in quacunque tribulationc ad te clamaverint. Inimicis no- ftris & nobis Charitatcm largire pcrpetuam. Sit in om- nibus patientia,benignitas,miiericordia. Procul fit invi- dia, ira, Sc amarulentia.

Scd & piiffime Pater miferere omnium animarum in Chrifto dormientium. Inprimis parentum meorum,cae- terorumquc , cum quibus familiariter fum convcrfatus , vcl quorum haereditates nunc poffideo, omniumquc, qui in tua fide requiefcunt. Requiem aeternam dona eis Do- mine, & lux pcrpetua luceat eis. Amen.

P A t e r aeterne , per vitam & mortem dile&i/fimi Filii tui;pcrque vifcera mifericordiae tuae rogo te,conce- de mihi , ut in bono pcrfeverem , & moriar in gratia tua. Bone Iesv pcr charitatem aeterni Patris,& ulti- ma in cruce verba , quibus Patri fpiritum commendafti , Te rogo, fufcipc fpiritum meum in fine vitae mece.

Spiritvs fan&e Deus miferere mei,& fan&a in- fpiratione tua mc femper & potiffimum in hora mortis meae corrobora.

San&ilfima Trinitas , unus Deus miierere mei , nunc 8c in. hora mortis mex. Amen.

ASPIRATIO HORARIA.1

O Deus infiniu miferkordk : Doleo ex amore tui , quodun- quam offenderim Te. Amo te ex toto corde meo. Adoro & laudo te per ardorem charitatis & infinita merita dileclifjimi Filii tui , Vnx cum amore Spiritus fant\i,cum defiderio &fervore B.Virg. M A r 1 m & omnium Ele&orum tuorum , Petoque ut des mihi contimium tui amoris augmentum, omnes meas attiones prtzvc- niendo & dirigendo ad Gloriam tuam.

F I N I S S E C T. IV.

Zj A M O-

31/ Amori & Delicio Generis

H V M A N I ,

IESV CHRISTO,

Cujus dcliciae fiint efle Cuni Filiis Hominum.

L I G N O VIT£,

in mcdio Paradisi pkntato 5 Cujus fru&us immortalitatcm praeftat cdentibus,

AGNO PASCHALI, IMMACVLATO E V CHARISTIC O;

Qui in pcrpetuam Exitus ab iEgypto comedendus eft memoriam.

MANNiE DE COELO VERO, Quod omncm Saporis in fe fuavitatem continet.

PANI ANGELORVM,

Scd& CIBO VIATORVM,

Quem manducandum , peregrinantibus in hoc deferto, quafi prodigus fui

Devs dcdit MortalibvJi

V I T I VERiE,

Quae ccelcfti fucco Palmites in fe manent&s fce cundat & vegetat :

Quin & Vinum profert germinans Virgines : Ac ksetiricans cor hominis,

2 4 PELI-

328

PELICANO MYSTICO,

Qui pe&oris fui cruore pullos nutrit fuos.

SAMARITANO SOSPITALT,

Qui vi N v M Charitatis , &olevm Mifcricordije noftris infundit vulneribus.

SACERDOTI IN iETERNVM

SECVNDVM ORDINEM

MELCHISEDECHj

Qui panem & vinum, iinmo Se ipfum obtulit.

P O N T I F I C I S V M M O ,

SANCTO,INNOCENTI, IMPOLLVTO, SEGREGATO a PECC ATORIBVS.

Qui necefle non habet pro fuis , uti alicnis pcccatis offerre vi&imas.

PASTORI BONO,

Qui in loco pinguis PASCV/a o v e s luas pofuit -,

Immo Carne & Sangvine fuo pafcit.

Et quid majus dare potuit ,

Qui nobis S e i p s v m dedit 5

Nascens in Socium ;

Convescens in Edulium 1

M o r 1 e n s in Pretium ; &

R E G N A n s daturus cft in Praemium ?

SECTIO

3*f S E C T I O V.

De modo pic Communicandi , celebrandi & au- diendi Miflam , una cum Orationibus & variis Excrcitiis , ad ufum ram Sacerdotum , quam Laicorum accommodatis.

P R O FERIA QJ I N T A.

C a p. I.

Colloquium fett Meditatio de facra Commttnione recit & litiliter injlttuenda omni Jlatui ferviens.

§. i. Excitatio , feu invitatio ad facram Communionenu

Christvs.

VEiyte ad me omnes, qui laboratis & onerati cftis, & ego reficiam vos. Ego enim fum paftor bonus, qui pofui animam meam pro ovibus meis , &: pa- fco eas pabulo vitas longe dulciflimo, id cft,ipfb Corporc & Sanguine mco. Feci enim grande convivium , ut o- ftcnderem divitias & potentiam Regni mei. Venite ergo & comedite panem meum, & bibite vinum, quod mifcui vobis : delitiae enim meae funt efle cum filiis hominum. Confbrtes gratiae & gloriae meae , id eft , omnium bono- rum meorum , vos reddere cupio, omni jure & more vc- rae ac fidclis amicitiae.Et ideo de caelo veni in hunc mun- dum, &c Homo Tatlns fura , tot labores, cruciatus, & mor- tem ipfam fuftinui , & defiderio magno delideravi hoc palcha manducarc cum Difcipulis meis.

Vt vero perpetuum memorialc tanti amoris mei , & pignus futurae glorix relinquerem vobis , meipfum dedi. Ecce , totum me dcdi vobis : naf cens in fbcium , con- vefcens in edulium , moriens in pretium , &; tandem re-

Z $ gnana

330 PARADISI SECT. V.

gnans in pramiium. Et quid potuimajus , aut excellcn- tius darc ? aut quid potui amplius faccre, quod non feci ?

H o m o. Verc tu Domine fuavis , &c mitis , &c mul- tum miiericors. O quam admirabile eft nomen tuum in univeria tcrra ! Sed quid eft homo, quod memores ejus ? aut filius hominis , quia vifitas , & ita magnificas cum ? I^onnc pulvis , & cinis , & univcrla vanitas , omnis homo vivcns? &c dignum ducis , fupcr hujuicemodi aperire oculos tuos ? ingredi ad eum , &c maniionem apud eum facerc ? Quid rctribuam Domino , pro omni- bus quce retribuit mihi ? Tu Domine dives es in omnes , <\: potcns itipcr omnia, & tua funt omnia: cgo vcro cgcnus Sc pauper fum ; ied & tu bonorum mcorum non eges. Et quid , fi dem tibi omnem fubftantiam meam , imo fi mcipfum dcdcro , quid dignum poterit cile tantis beneficiis tuis ?

C h r i s t v s. Immola Deo facriiicium laudis , & rcdde Altiilimo vota tua. Pergratum a^terno Patri , & mihi placcns iacrificium cft , oblatio feu perceptio Cor- poris, & Sanguinis mei. Hoc ergo frcquenter , ied & re- vcrcntcr fac in mci commemorationem : Ad hoc enini hsec facramyfteria, in Ecclciia mca cxftare volui, ut amo- rcm mcum , & beneficium rcdemptionis tux , percnni mcmoria recolercs. Scio,tcaliudmihi non poiTe rcpen- I dere : ied an gratum animum , & tanti bencficii mcmo- riam rcddere non potes ? potes utique ; ncc convcnicn- tfus , quam in hujus myfterii pio & frequenti ufu : Et fi ncgligis , vide ne & tu ccnicaris cum ingratis & iudignis illis, <S: cxcludaris a ccena mea.

H o m o. Quam magna multitudo dukcdinis tuae Dominc , quam palam exhibuifti timcntibus te ! qui , ut dulcedincm tuam in filios tuos demonftrares , panc iua- viilimo dc ccelo pracftito eiurientes reples bonis. Quant dulcia faucibus mcis eloquia tua , quibus me tam aman- tcr invitas ad tc ! lcd heu , quis cgo fum, ut dc menfa tuaj

6Rcx

DE SACRAM. EVCH ARISTI^E. 331 6 Rcx magne fupcr omnes Regcs , comcdam panem omnibus dicbus vitx mcce ?

§. 2. Dignitas & excellentia Augufttflimi Sacramenti.

C H r I s t v s. Hoc cft quod tc volo diligcntius ex- pcnderc: neforte, iilcviusaeftimcsbencficium, quod praeftiti ridelibus mcis , tandcm fias tepidus , <Sc nauiect anima tua iuper cibo ifto tanquam lcviflimo ; & iic ego quoque incipiam te evomere ex ore meo. O quam felix es , mi Chriftiane , ii novcris bona t.ua , qui in loco tam pinguis paicuae collocatus cs , & cui tanto beneficio , Sz convivio tam nobili frui conceilum eft ! Scd tu imprimis beatus cs ^ 6 Sacerdos , quem lingulari honoris privilc- gio elegi mihi de populo , ut ftes coram me , velut Ami- cus Sc Coniiliarius meus intimus , inmeniamea, & ci- bum inde capias , quin 8c ceteris fidelibus meis diipenfes. Tibi certe conceilum eft , quod Angelis negatum cft ( 8c quo merito tuo ? ) Dominum majeftatis , ofEcio prorius admirando , trcmendo , ek; vere divino , ore iacro confi- cere , & quafi e throno gloriae iux evocatum in altari praeicntem iiftere , ( obcdiente Deo voci hominis ) eum- que manibus contrectare , ac caeteris diipenfare. Stu- pent ad hoc cceli , & Angeli myfterium attoniti vene- rantur j dum infra ie vidcnt , qucm iupra ie femper adorant. Et homo , vel Saccrdos , hoc ipfum animo frigido , impuro , 6v diftracto tractare audet ? & qui toties pafcitur pane Angclorum, adhuc filiquas cum porcis deiiderat !

H o M o. Magna omnino dignitas hominis ; major Sacerdotis. Sed & magnum procul dubio utriufque de- ; bitum vivendi tantae dignitati conformiter. Verum, heu, . Domine , video prasvaricantcs , & tabefco : & quam in j multis ipfe deficio ! Imperfectum meum vident oculi ] tui. video & ego aliam legem in membrismeis, repu- ij gnantem legi mentis mex , 8z captivantem me in legc j pec-

332 P AR A DI S I S E CT. V.

peccati , ut non quod volo bonum, faciam, fed quod no- lo malurn.

§. 3. Vtifttas & neceffttas dulcifftmi Sacramenti Eucbariflic.

C h r 1 s t v s. Eccc acl hoc ego offcro tibi gratiam , & opcm mcam , imo ipJum mc gratia? fontem , & omnis boni autorem, in hoc facramento largior. Scio, quia fine me nihil potes facere , fed ecce , ego lum panis vivus, qui de ccelo defccndi : Panis , inquam , cor hominis confir- mans, quem ii frequenter , & reverenter acciperes, brevi fcntircs mutationem dexteras Excelfi ; tunc enim ficut adipe, & pinguedine repleretur anima tua : fortis & po- tcns fieret ad opera virtutum, & in fortitudine cibi illius «mbulares per hoc mundi dcfertum , ufque ad montem Dei. Qucm vero hoftem timeat , qui me adjutorem, Sc intimc fibi praefentcm habct? confidcntcr hic dicet, cum Apoftolo mco : SiDeuspronobis., quiscontranos? &, Omnia pojfum in eo qui me confortat. Aut cum Viro illo f c- cundum cor meum , Si ambulavero in medto umbn mortis, non timebo mala^ quoniam tu mecttm es.

H o m o. Sit tibi , Domine , seterna laus & gloria , quia parafti in confpcdhi meo menfam advcrf us cos qui tribulant mc. Et utinam deinceps ex illa vires, & robur accipiam pugnandi contra hoftcs meos. Cur vero hacle- nus id minus fa&um cft , & infirraata cft in paupcrtate viitus mea ? cur tam facile cefli tcntationibus, 6c advcr- iis ? an , quia faftidivi menfam tuam , & oblitus fum co- mcdere panem mcum, & hinc dcfecerunt vircs mcai pra; inopia ? An quia minus digne & reverentcr id icepius fa- ccrc praiiiunpii ?

C h r 1 s t v s. Dixifti quod res eft, mi homo, nam , iicuti vita corporis cibo fuftcntari debct, qui,quod calor naturalis abfumit , continuo reparet : ita planc vigor ipiritus , nc a;ftu concupiiccntix paulatim conlumatur , cibo frcqucntcr reitaurari debet, Quis iit llle cibus

qiU"C-

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 33?

quxris ? Ecce Caro mea vere eji cibus , & Sanguis meus vere efl potus : hic cft panis quotidianus , panis , qui de ccclo dc- icendit ; quo ii frequcntius , & dignius fe reficcrcnt Fi- dclcs , lk inprimis Sacerdotcs mci , vclut lconcsigncm fpirantes, ab hac mcnla recederent, hoftibus, & ipfi Dia- bolo tcrribilcs , (ftc loquitur Cliryfoft. Homil. 6 i adpop. Ant. ) NuJlum ccrte efficacius rcmedium adverfus tcla ncquii- fimi ignea , & tentationes , maximc carnis, cum qua vo- bis alioquin cft quotidiana pugna, & rara vi&oria. Ejus enim cupiditates facile rcftinguet aqua , qus hauritur in gaudio , de fontibus Salvatoris ; meis inquam , quos ia hoc Sacramento omnibus aperui , & vinum germinans virgincs , quod hic propinatur : quia ego iblus iatio ani- mam inanem , & eiurientem bonis , & delitiis nunquam perituris ; ego praebeo illi panem omne delcd:amentum in ie habcntem. Et quid non boni eveniet illi , ad qucm cgo fons & auclor omnis boni venire dignabor ? Veni- te crgo & comedite panem meum,& bibite vinum,quod miicui vobis, & incbriamini chariflimi.

§. 4. Freqtientia , qua ad SS. Myfteria accedendum.

H o m o. Sed video Domine , quia plcriique durus eft fcrmo tuus , & non omnes capiunt eum 3 nam ut eos prxtercam qui ambulant in tenebris , nec credunt vcrbo veritatis , dicentes : Qwmodo hic poteft nobis carnem fuam dare ad manducandum ? vidcmus alios paflim multos facile ccdcre argumentis , quibus fuaderi videtur rara communio.

C H r 1 s t v s. Ego novi , quam proni fint fenfus hominum ad mala ; quam levibus, 3c frivolis ex cauflis ie retrahi , & impcdiri finant a cultu &z fervitio meo , quia alias ftudioic nimis omnem captant occafioncm fervien- di mundo, carni, & voluptatibus.O quam facile crcdunt Djemoniiiiadcnti voluptatcm, invitanti ad efumpomi vctiti , & divinitatcm mendaciter poliicenti ! Et mihi,

qui

334 P A R A D I S I SECT. V. qut carnem meam in cibum offcro , Cv ad manducandum tam amicc hortor & invito , quin & manducantes divi- nx confortes naturaj, nec non immortales fore f pondeo, crcdere & parere recufant ! mihi, qui fiim ipfa Via , Ve- ritas & Vita.

Sed ccce fraudcm Pharaonis ctiam nunc agnofce , qui invidcns honori meo , non vult dimittere populum mcum; ut facriricet mihi in dcferto,fcd in mcdio iEgypti cum occupat opcribus luti , laterum & palearum , (quid cnim aliud fiint terrena haec , argentum Sc aurum , opcs, honores, & c\ivx hujus f xculi?) ut non vacet ad lcrvien- dum mihi : & tamcn , quam funt homines alacrcs & in- defem" ad laborcs, ex quibus non manducant, niii panem doloris ! qui multo minori labore potcrant comederc pancm habentcm in fe omne deledamentum , &c omnem laporisfuavitatcm.

Non lic olim fidclcs mci , non fie , fed ambulabant in fimplicitate cordis fui ; amorc & /clo plcni , perfeveran- tes erant in communicatione fradionis panis , & oratio- nibus. Ita nimirum quotidiano hujus cibi ufu crcvit cs: adolevit primitiva Ecclcfia mca , ut pra; illius defidcrio facilc contcmncrcnt omnia , nec ullis minis , tormcntis aut blandimcntis icduci fcfe finercnt.

Recolc , o ChrHHane , fcd tu inprimis 6 Clericc , \0:a primordia nafcentis Ecclcfix , quando credentium erat cor unum ts: anima una: admirare zelum &amorem. Eccc , quo major in illis crat contcmptus rcrum terrcna- rum , co major crat cura cultus 6v honoris mei. Sed ubi nunc illc zelus ? illa incbriatio Spiritus , pax &z gaudium in foiritu fando ? heu, quomodo obfcuratum eftaurum, mutatus cft color optimus !

Filii hominum , ulqucquo gravi cordc, ut quid diligi- tis vanitatcm & quaeritis mcndacium ? quarc lignum vi- tae relinquitis?quare deferitis fontcm aquae vivae,& qux- ritis vobis cifternas difHpatas ,qux contincie non valcnt

aquas >

DE SACRAM. EVCHARISTIjE. 335-

aquas ? Sane fi fciretis donum Dci , & quis cft , qui vos Invitat , <Sc qui icipium vobis offert in cibum , magna alacritate currerctis ; ncc opus eflct vos ad hanc ccenam magnam , & ad has nuptias compcllere. Verum abfcon- dita iiint ha:c modo aiapientibus &prudentibushujus farculi, qui non fapiunt ea,quae Dei iunt. At vero norunt pauci pauperes fpiritu , qui majores in uno hoc caeleftl ferculo delitias , quam in omnibus mundi gaudiis inve- niunt.

H0M0. Erubefco Domine , & in memctipfb con- fundor , quoties hasc audio & cogito : dum mores pri- morum fidelium & noftros alpicio j hcu quanta diipari- tas ! fed ne dcipicias nos Deus ialutaris nofter ; fac nos, qualcs habere deiideras ; torpentcs excita, C32cos illumi- na, claudos crige ; tardos compelle intrarc, ut impleatur menia tua. Docc me facere voluntatem tuam , quia ier- vus tuus ium , ut voluntarie iacrificcm tibi , & confitear nomini tuo Domine : ut quemadmodum ccrvus ad fon- tes aquarum , ita deiideret ad te anima mea : ut concu- piicat <Sc dcficiat anima mea in atria tua,Dominc. Quid- ni enim ultro veniam & accurram , ut hauriam de fonti- bus Salvatoris ? cur non libcns introibo ad Altare Dci , ad Dcum qui lastificat juvcntutem meam ?

§. $\ Impedimntafrequentis Communionis.

Christvs. Conftanter itaque omnia obftacula, quibus alios pailim rctineri vides , tu zeli & amoris gla- dio perfringe. Sed inprimis pone modum ncgotiis , Sc curis hujus fasculi,quibus vclut ipinis mens humana pun- gitur, &c cave nc in multis fint act us tui. Quorfum enim cor tam mifcre & multiplicitcr diftrahcre , cujus unionc longe felicius vivitur ? Qujd turbaris crga plurima , & V n v M iupcr omnia tibi neceflarium , idemquc mihi gratiifimum , id cft , curam anima: ncgligis ? nonne ani- ma plus quam corpus ? & quid proderit , lucrari omnia,

8c ani-

33<* P ARAD I S I S E C T. V.

&; animam perdcre? mihi quidcm nihil ingratius aut mo- leftius,quam has audirc voccsrVillam emi,& juga boum; uxorem duxi,& ideo non pofliim vcnirc. N onne has Sc fimiles olim cgo tam icvere & manifcftcdamnavi ? tu vide an aequum fit, rcbus tam inanibus mc poftponi.

Homo. Fateor Domine, nimis indignumeft, ob rcs inancs & caducas dcrclinquere te , & menlam tuam , quam tu in tanta charitate , tot dclitiis , tot divitiis , non tibi ipii , non Angclis , .ied nobis hominibus praeparafti. Verum tu ipic nofti , intcr tot negotia , tum privata, tum publica ; in tot curis &c ncceifitatibus hujus vitx , quam difficiic homini fit , mcntem habcre collcctam , &z lurH- | cicnter diipofitam , ad ritc participandum tantis myftc- riis.

Christvs. Quin tu tanto magis fcftina ad me , cujus conlilio & providcntia gcruntur omnia : quoenim negotia iunt magis ardua , quo majori prudentia indi- gent: tanto, inquam, magis rccurrc ad tabcrnaculum, 8c I coniule Dominum : habes lbi fontcm iapientice , magni coniilii Angelum. Si itaquc indiges iapientia,pete a me, & dabitur tibi. O fi fcires , quam multi tcxant tclas ara- ncoe , & in vanum laborcnt ! quam multis multa cedant infelicitcr, quia os Domini non intcrrogant ! Vanum cft vobis antc luccm furgcrc,pergere ad labores, & ncgotia 5 niii cgo ibl juftitise conatibus vcftris praeluxcro.

H o m o. Vere Domine , cogitationcs mortalium ti- midx, «Sc inccrtx omnes providentix noftrae. Tu itaquc mihi dcinccps lux & dux cris , & confilium mcum jufti- ficationcs tuce. idcoque fipius cum Moyic rcciuramad tabcrnaculum, ut coniulam Dominum.

§ . 6. Anfacra Commuriione abjiinendum objudku & [ermones hominum.

C H R 1 s t v s. Scd & plurimi iiint , qui ob mctum Cv judicia hominum, rarius accuiubunt mcnlx mccc. Tu

vero,

DE SACRAM. E VCHARISTIiE. 337

vcro , qui folum judicem luprcmum timcndum efle no- fti, ut qui habet poteftatem mittcrc in gchcnnam, tu qui mihi placcrc vis,cur potius ex ore vulgi, quam mco pen* dcs? Nonne omnis homo mendax? ego fum ipfa vcritas ? Mihi crgo placcre Sc parerc antc omnia ftudc , & noli conformari huic faeculo ncquam.Si vero hominibus pla- cerc defideras, meus fervus eflc non poteris.

Caeterum fi pie vivens , & mihi ferviens perfecutio- nem Sc calumniam pateris ; gaudere temagis convenit quam dolerc , quod dignus habcaris , pro nomine meo contumeliam pati ; hoc enim vere Chriftianum eft : in- terim vcro te confcientia bonse voluntatis folare : vcniet dies , cum cgo Iudex fupremus manifeftabo omnia con- filiacordium , &arguam judices cogitationum iniqua-» rumtunc ipfi quidem turbabunturtimorehorribili , tu vero ftabis in magna conftantia , fi nunc in patientia fte- teris : vincenti enim dabo manna abf conditum , &c no- men novum.

H o m o. Fac , Domine , ut mihi pro minimo fit , ut ab homine judiccr aut ab humano die. Quia dies ille ma- gnus rcvclabit omnia. Vni tibi placere appetam , & dif- plicere timeam.

Sed nunquid placcbit tibi, fi confcius indignitatis meae , & majeftatis tuae , nec non revercntiaj tantis mv- \ fteriis debita; , nihilominus prarfumpfero toties venirc ad te ? Nonne vereri debeo, ne familiaritas contemp.tum pariat ? ita enim multi cenfent ; & ego ipfe fanclius for- ian & revcrentius , &majori guftu fruduque faciam , quod rarius fecero.

§. 7. An utulo Humilitatis , & Reverentk abftinen- dum afreqttenti Communione.

Christvs. Obfecro vos, 6 fideles mei,fed in hoc non fatis fideles , ne ultra dicatis malum bonum ; & fb-» cordiam ac tepiditatem veftram virtutis fpccie indua-

A a tis ,

338 P A R A D I S I S E C T. V.

tis , fallentes vofmetipfbs ; nam oculos meos lucidiores fble fallere difficile erit. Vosne raritas , & mora tempo- ris , aut dilatio difponit , ut digniores fiatis menfa mea ? Ecce ego novi , quid fit in hominc , qui novi omnia abs- condita cordis. Sed quam prsparati veniatis ad me , poft moram fatis longam , teftis eft mihi confcientia ve- ftra , quam ego intime pervidco : arguam vos &c ftatuam contra faciem meam ; quia impia ha:c pietas eft ; & irre- ligiofa reverentia , quas pietatis titulum praetexit pigri- tias, & fpecie reverentias, religionis zelum fingere novit. Sed mentita cft iniquitas fibi. Siccinc faluti propinquior fit 33ger , quo diutius medicum fugit ? iliene magis inca- lefcit, qui longius ab igne receflerit ? Ego vero f iim me- dicus , qui portavi languores veftros ; ego fum qui veni ignem in terram mittere , & quid volo nili ut ardeat , Sc corda veftra fuccendat ?

Sed apertius loquar tecum , mi homo , ut agnofcas , quam graviter hic cum multis erres. Sacramentum Cor- poris & Sanguinis mei confert gratiam , nifi f ufcipiens aliunde ponat obicem , hoc utique fateris ; nonne ergo quo frequentius fumis, eo plus gratia; percipis ? creicen- te autem gratia , fimul cref cit fides , f pes, charitas, devo- tio, reverentia, puritas, casterosque virtutes , quae intelle- ctum illuminant , affectum excitant, cor purificant , &c- & nonne hic eft ornatus , hxc veftis illa nuptialis , quam prxcipue requiro a te , ut digne venias ad menfam meam?

Vides ergo , quomodo una communio difponat ad aliam ; adeoque ad craftinam optime difpofltus veniat , qui hodiernae effedlus feufrudtus fecum attulerit. Nec eft cur hinc contemptum timeas. Inter homines qui- dem ex familiari converfatione facile contemptus nalci- tur , quia ex frequenti convidu , defe&us , imperfectio- nes , & vitia cujufque magis innotefcunt ; at quanto lae- pius & familiarius mihijungeris3tanto plures tk majores

in

DE SACRAM. EVCHARISTI^. 339

in me perfe&iones invenics , ac proinde majore me ho- nore ac reverentia proiequeris.

Vcrum apertius eft hoc , quam ut probari neceffe fit , quamvis contrarium fuadcat pater mendacii , Scinultis perfuadeat, qui modicum de gloria mea, de ialute fua pa- rum folliciti , ambulant in defideriis cordis fiii. Hinc , quiafciunt, ar&iorem fui cuftodiam , & cqntinuum ti- morem , comites efle debere frcquentis communionis , ipfiqui oderunt diiciplinam , malunt frequentem com- munionem , quam pravam coniuetudinem intermittere, utquaii iinefreno liberius abcant poft concupifcentias fuas : Nam & genus libertatis a?ftimant, a communione & facrificio vacare , cum tamen mihi fervire regnare fit. Quod li fbrte iblemni fefto , aut officii debito exigente communicent , aut facrificent ; tantifper pietatem co- lunt, donec munere fiio perfunclii fint; mox ad ingenium & priftinos mores , velut canis ad vomitum , & fus ad volutabrum reveriuri. Audite cceli &auribus percipe terra , vos enim querelae meas teftes advoco , quando me non audiunt homines , quibus intcUe&um dedi. Tilioi enutrivi & exaltavi, ipfe autemjprevernnt me. Cognovit bos poffef- forem fuum , & afinus prtfepe Dommi fui : ifrael autem me non cognovit, &populus meus non intellextt. Quam male , inquam, mihi vicem referunt homines,quos ego creavi & redemi, ut iervirent mihi ! quibus ego tot terrx bona nutriendo corpori ; animae vero Corpus & Sanguinem meum de- di. Nimirum iimilesfadi jumentis infipientibus , aut potius ftupidiores illis , non agnofcunt benefa&orern (uum. llla enim quantumvis rudia , dominos tamen fuos agnofcunt parent illis & famulantur ad nutum , ad quo- Irum praeiepia modico tantum feno paicuntur. Hi au- tem , quibus menfa mea & caslefti epulo quotidie frui datum cft , heu , ingrati , non refpiciunt benefactorem (unm.

Aa 2 £.8. £ue-

340 P A R A D I S I S E C T. V.

§. 8. QmrimonU Chrifti adverfus ficcrdotes tcpi- dos , & negligentes.

Sed ad vos inprimis , 6 facerdotes , qui defpidtis no- men mcum , fpe&at hceoquerela mea. Nonne ego elegi vos in miniftros meos , & diipenlatores myfterioruni Dei j dans vobis poteftatem , qualem neque Regibus 8c Principibus teme, imo nec Angelis ipfis dedi ? Sed quo- tufquiique in vobis hic ierio recogitat corde ? Quis in- cendit Altare meum gratuito ? Quis voluntarie iacrifi- cat mihi ? Nonne ficut populus,fic facerdos; omnes quae fua iunt,qua:runt? Vnuiquiique feftinat in domumfuam, Domus autem mea deierta eft.

Iam vile paflim eft , & vulgarium facerdotum munus , frequentius agere facerdotem , quotidie afliftere facris Altaribus , & offerre Deo Sacrificium : nimirum qui de Altari vivere debent.At quos ego exaltavi,& lautius enu- trivi,ipfi fpreverunt mejNam incraflati,impinguati,dila- tati , derelinquunt Deum fadorem fiium : & qui edunt panes meos , viventes fplendide de patrimonio meo , ipfi magnificant fiiper me iupplantationem. Siccine honori fibi ducunt Proceres Auls rcgis , fi plebs ruftica indies accumbat ad menfam Regis , & ipfi interim circa rus, 8c pecora, & viliora minifteria occupentur ?

Nonne quibus plus datum eft, plus requiretur ab eis ? Nam Laicos quidemfeculi curas,cducatio prolium,mer- cimonia , & vitoe hujus negotia facilius exculabunt ; vos autem , qui fegregati eftis mihi in opus ad quos adiumpfi vos , ut militetis mihi , ideoque non implicemini nego- tiis fecularibus ; quam exculationem habebitis ? Castera omnia vobis aliena iunt ; hoc unum maxime proprium ; ^fervire Deo. Ego enim elegi vos ex omni populo„ut fte- tis coram mc, & miniftretis mihi, colatifque me,& ado- leatis mihi incenfum ; deinde ut fitis quaii legati & me- diatores apud Deum pro delidis populi.

Itaque

DE SACRAM. EVCHARISTI^. 341

Itaquead vos praecipue pertinet , frequenter fungi fa- cerdotio , & habere laudem in nomine ipfms, ut qui prac caeteris Deo cultum & honorem,proximis opem,defun- ctas folamen , peccatoribus fubfidium , vobis ipfis fingu- larem curam debetis ; omnes vero fimul fraudatis , quo- ties non legitime impediti , haec facra myfteria negligi- tis. Etlevis ifta vobisinjuriavidetur , quodtam ampla & magnifica poteftas, vobis a. me gratuito collata, culpa negligentiae veftrae otiofa & infrudhiofa maneat , Sz gra- tiam Dei in vacuum recipiatis ?

O quantum boni facere , quantum mali avertere Sa- ccrdotes poiTunt , qui officio flio legitime funguntur ! Sed quomodo poteritis fubfiftere injudiciomeo , cum ponam rationem cum fervis meis , & talenta vobis data, cum ufuris repetam ?

Ecce defblatione defblata eft terra , quia non cft qui recogitet corde. Manum fuam miiit hoftis ad omnia l deiiderabilia ejus. Vndique venerunt vaftatores,& con-i li culcaverunt partem meam ; & facli funt greges mei m c rapinam , & oves meae- in devorationem. Vos vero , 6 } Sacerdotes , non afcenditis ex adverfo , neque opponi- ; tis murum pro domo Ifrael , ut ftetis in prcelio in die l Domini , fed comeditis agnas de grege , & vitulos de medio armenti , bibentes vinum in phialis aureis , opti- ( mo unguento delibuti: nec eft, qui patiatur f uper contri- ( tione Iofeph.

An forte remedia tot malis a folis milirum copiis 8c

I armis exfpectatis? Fruftra confiditis in principibus,in fi-

liis hominum, in quibus non eft falus. Fallimini,ii puta^

| tis in robore exercitus bella confiftere. Longe poten-?

tior belli nervus, pietas eft , quia ad omnia utilis eft. Sed

' hxc quam rara in viris , qui caftra fequuntur ? ubi luxus,

' libido , rapacitas , blalphemiae , 6c qux vitia non domi*

nantivr ? Et quid mirum , {i per hujufmodi homines infe-

tliciter caufla , pacis, patrix, & religionis agitur ? Dei eft Aa 2 adiu-

342 P A R A D I S I S E C T. V.

adjuvare , Sc in fugam convertere ; veftrum vero eft , 6 Sacerdotcs , ftare inter vivos Sc mortuos , donec ceflet quaflatio. Veftrum , levare puras manus ad Deum cum Movfe ; Sic utique facilius vinceret Iofue, Sc Amalecitas deleret, Veftrum , inquam , eft ftare inter veftibulum Sc altare, Sc dicere : Parce Domine, parce populo tuo ; ve- ftrum eft ofFerre Patri meo fanguinem meum , ut hoc fa- crificip placatus avertat flagella iracundise mx , nec per- mittat effundi fanguinem innoxium, aut finat eos fieri in opprobrium, qui pretio tam caro redempti funt.

Hxc funt arma militise veftrce , quibus pacem Sc falu- tem Reipublicae Chriftianaerecuperare, &propugnare dcbetis. Quis fapiens inter vos , & cuftodiet hsec , ut in diebus fuis placeat Deo^ & in tempore iracundiae fiat re- conciliatio ?

Scrutamirii Scripturas , 8c omnes hiftorias evolvite , ir.venietis , quia virgam irse Sc ultionis mex non immifi nif 1 peccatis provocatus; nec retraxi, nifi Sacerdotes pio zeio exurgerent , Sc placarent indignationem meam. Vnde & negligentia feu depravatio cultus & facrificii mihi debiti , indicium fere femper fuit imminentis ma- gna^ vaftitatis Sc deiblationis. Nimirum privantur in- grati bcneficio , qui nefciunt Dominum ; nec intelligunt dignitatem &c officium Sacerdotii. Fitque hoc jufto meo judicio , ut tollatur ab indignis regnum , & detur genti facienti fructus ejus , & qui contemnunt me, fiant ignobiles.

H o M o. Heu Domine : Quomodo obfcuratum eft I aurum , mutatus eft color optimus ! Venerunt gentes , impii , alieni , latrones in hsereditatem tuam. polluerunt templa 8c fandluaria tua. circumdederunt nos mala quo-» rum non eft numerus. Nos vero, quid dicemus ad ha?c ? Non eft malum in civitate , quod Dominus non fecerit, Vifitas enim in virga iniquitates noftras, 8c in verberibuS peccata noftra.

Chri-

DE SACRAM. EVCHARISTI^. 343 C H r 1 s t v s. Ego cum accepero tempus , jufti- tias judicabo. Ego ipie fuper paftorcs requiram oves meas : & viiitabo eas.

H o m o. Iuftus es Domine , & reclum judicium tuum. Sed parce peccatis noftris. intuere & reipice opprobrium noftrum : nec in ceternum irafcaris nobis. Sacerdotes tui induantur juftitia , & ian&i fint , quia tu fan&us es, ut honorificent minifterium mum , Sc facrifi- cent facrificiumjuftitias j quia Victimas impiorum abo- minabiles.

§. 9. Reverentiafeupuparatio per affeclumXimoris^quo accedendum adfacra Myfieria.

Christvs. Dum ergo frequentiam facras men- fx fiiadeo, nolo immemor fis reverentice,qua huc venien- dum. In Zachaso amor , & alacritas mihi vehementer placuit , fed non minus in Centurione timor , & reve- rentia. Ille me gaudens fufcepit in domum ftiam, hic ve- ro confcius proprioe infirmitatis , non audebat recipere me fub tetflum fuum. Optimum vero eft utrumque affe- clumjungere , & duobus quafi pedibus Timore & Amore ad hanc menfam venire.

Porro timorem quidem excitabit 111 te Fides : nam fi Credas firma fide , me Deum , ac Dominum , qui ccelum Sc terram majeftate repleo, quem Angeli trementes ado- rant, in hoc Sacramento vere & realiter prcefentem effe , quomodo non tremebundus accedes ? PJane quidquid hicpeccatur, dixeris defedtu fidei fieri. Impurus , aut pcccato7fbrdidus nemo veniet , fi me omnis puritatis auctorem , Sc omnis impuritatis ultorem hic prafentem cile credat.

Ecce quam manifefte ille fecretorum meorum con- . fcius , & fidus iriterprcs voluntatis mex , Paulus electiis ( . meus idipfiim moneat. Probct , inquit , feipfum bomo, &fic depane illo edat , & de calice bibat ; qui enim manducat & bibit

Aa 4 indigne,

344 P A R A D I S I SECT. V, indigne , judiciumfibi manducat & bibit,non dijudicatis corptu Do* tnini. Quid clarius ?

Homo. Terret me hoc fulmen verborum, 8c quis illa fine horrore legat, audiat, vel cogitet ? quis ad tremenda Sacramenta Corporis & Sanguinis tui venire audeat ? Etiam cceli coram te non funt mundi ; quanto magis homo putredo & vermis * Dicam ergo potius cum alio Apoftolotuo: ExiameDom'me,quiahomopeccatorfum: ne forte reus fiam Corporis & Sanguinis tui , fi temereap- propinquem tibi.

Christvs. Verbis quidem acrioribus & formi- dine plenis, fed veriflimis utitur Apoftolus meus ad cau- telam veftram , ne panis vita? cuiquam culpa fua mortis venenum fiat.Et tamen, quam pauci,qui verba Apoftoli, etfi graviffima,pro dignitate ponderent ? Raritatis argu- mentum eft , acceiTus multomm ad tremenda ha;c my- fteria tam facilis &: temerarius.Ecce quam leviter & im- paratihuc multi veniunt j quafi nullumhujus cibitam nobilis , ab aliis vulgaribus difcrimen noverint , & quail nihil lcvius putent, quam me fulcipere, aut potius , quafl neminem minus, quam me hic pra^fentem credant.

Sedheu, quamjufta mihietiam hiceft querimonia adverfiis vos , 6 Sacerdotes & Chriftiani mei : vos , in- quam , qui fic inhonoratis me , & tam irreverenter tra- cl:atis ac recipitis Sacramenta Corporis & Sanguinis mei ! Vos qui juxta idolon Dagon ftatuere audetis Ar- cam Domini , id eft , ad facrofanc-mm corpus meum r.pntimetisaccedere corporeSc corde tot peccatis fbr- dido. Qux conventio lucis & tenebrarum ? qu.x fbcie- tas Chrifti & Belial ? Concidat idolon avaritias, gula;,li- bidinis , vanitatis , &c. alias Arca exitium magis quam falutem tibi adferet. Quid vobis, o ftulti Philirtaei, (im- pii Chriftiani) cum Arca Domini?non eft mihi voluntas ln vobis , & munus non fuicipiam de manu veftra. Quo mihi multitudincm vi&imarum veftrarum ? plenus fum,

nc

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 34$» ne offeratis ultra facrificium fruftra , incenfum abomi- natio eft mihi , manus enim veftra? iniquitate plenae fiint. Olim quidem Sacerdotibus di&um eft : Sacerdotes fancTt erunt Dcofuo, & non polluent notmn ejus, incenfum enim Domirit , & panem Deifui offerunt , & ideofanfti erunt. Et iterum : Sa- cerdotes qui accedunt ad Dominum , fanclificentur , ne percutiat cos , &c. Quin Sc caeteris de populo accefTuris ad facri- ficia , vide , quam f evere fan&itas ac munditia praecepta fit. Homo haoens maculam , aut aliud vitium corporis , ab offerendis panibus & facrificio repellitur. San&i efle jubentur, quinon nilifiguram & umbram gerebant: quid vos , qui tractatis rem ipfam 8c veritatem , 8c ipfum Sandium San&orum ? Qupe proportio finiti ad infini- tum ? aut qua? comparatio panum , boum & ovium ad ipfum Dei Filium ? an non asquum , ut pro diftantia di- gnitatis, fit quoque difcrimen lan&itatis ?

Iam vero ipfa vera facramenta Corporis Sc Sanguinis mei quoties corde, ore, manibufque impuris polluuntur, Sc tamen fecure vivitis, quafi gens, qua3 juftitiam fecerit. An, quia non profertur cito contra malos fententia, ideo fine timore filii hominum perpetrant mala ? Nunquid tamgraviter peccarunt filii Aaronindigne fan&uarium ingrefli , & alienum ignem offerentes ? aut Bethfamitas Arcam curiofius intuiti -} quorum plufquam quinquagin- ta millia ob irreverentem Arca? confpe&um fiibito de- leta fiint ? Num ita graviter peccavit Oza religiofo , ut ipfi quidem videbatur, officio Arcam fuftinens ? an gra- yius peccavit Balthafar, indignis manibus facra vafa con- tre&ans ? Et hos tamen , aliofque piures, aut ignis con- lumpfit j aut terra vivos abfbrbuit -3 aut alia gravis vindi- &a corripuit : adeo fevere femper omnis irreverentia , $C impietas erga facrificium , Sc res mihi dicatas olim ca- ftigata eft.

O felices vos, fi kvetis manus veftras in fanguine peccatorum , & aliorum mala vpbis fint in cautelam ; ut

Aa j dein««

34* P A R A D I S I S E C T. V.

deinceps facrificetis mihi facrificium juftitias de corde puro & confcientia bona. Victimas enim impiorum abo- minabiles funt coram me , & gravius peccant offerentes "Tndigne me regnantem in ccelis , quam qui me cruci- fixerunt ambulantem in terris. Hienim, fimecogno- viflent , nunquam Dominum gloriae crucifixiflent. Illi Vero cum Deum me efle , & vero in hoc Sacramento praefentem fateantur , adeo tamen indigne me tra&are non verentur.

H o m o. Iuftus es Domine , fi difputem tecum , & omnes vias tuae , veritas ; nec eft homo luper terram , qui poflit arguere te , & dicere , Cur ita facis ? fbla voluntas tua juftifrima facti regula eft. Veruntamen loquar ad Do- 1 minum , cum fim pulvis & cinis. Hortaris nos Domine , ut frequenter veniamus ad Sacramenta tua ; fed viciflim per hujufmodi exempla feveritatis tux quem non abs- terreas ? An nonego merito metueredebeo-, ne cum Oza & Bethfamitis peream ad conta&um & confpe- d:um Arca; fancliiilimi corporis tui ? Ne vefte nuptiali carcns ejiciar a ccena tua ? Non eft enim homo qui vivat & non peccet. In multis offendimus omnes ; & quis pradiimat venire ad te ? defidero ego quidem ; fed , fi iniquitates obfervavcris , Domine , quis f uftinebit ? Do- mine ante te omne defiderium meum , & gemitus meus a te non eft abfconditus.

Christvs. Verba mea non pufillanimem te red- dant, fed humilem: Sacrificium mihi gratum fpiritus contribulatus : Si illud prsemiferis , lacriricium Corpo- ris & Sanguinis mei lecurus offerre poteris. Cor con- tritum & humiliatum ego non defpiciam. Etiam cum peccatoribus manducare & converfari volupe mihi fuit : non enim eft opus bene valentibus medico , f ed male habentibus.

Itaque ut digne accedas ad menlam mcam , primum purga confcientiam fincera confeflione , & vcra contri-

tione

DE SACRAM. EVCHARISTI^, 347

tione ab omni peccato mortali , & peccandi affectu. Vc vero adhuc dignior, mihique gratior vcnias , & majorem gratiam pcrcipias , veniales etiam culpas , & omnes pra- vos animi affeclus , & quidquid oculis meis difplicere nofti , exuere fatage ; omnino quo purior ad me venies , eo majorem gratiam recipies.

Attende , quid fecerim in ultima ccena mea , hoc Sa- cramentum inftituens : Priufquam enim Difcipulos meos ad facram Ccenam admitterem , pedes eorum ablui , ut hac ceremonia, myfterii plena, mentis munditiam often- derem , iis neceffariam , qui digne ad Sacramenta mea venire cupcrent. Nam qui lotus eft , feu mundus a pec- catis gravioribus , non indiget , nili ut pedes lavet , id eft , ut affeclus animi purgatos habeat. Sicut enim , qui per terram ambulat , quamvis incedat caute , vix tamen cavet , quin cceno & pulvere pedes maculet ; ita difficile vobis eft in terris vivere , & non infici aliquan- do terrenis. Vnde ficut affe&us animi faepe ex terrena- rum rerum ufli inquinantur , fic f aepe lavandi funt ; fed tunc maxime , cum ad me ipfiim puritatis fontem , ac- cedere vultis.

Interim quotidiani defectus , quos ego faepe permitto ad exercitium virtutis & humilitatis cuftodiam , ( modo defit affedlus , & adfit vincendi conatus ) non debent vos abfterrere. Novi ego compati infirmitatibus ve* ftris , & gratius mihi eft , vos ad me amore duci , quam timore retrahi : quia Lex mea potius amoris , quam terroriseft.

H o M o. Benedictus fis Domine , qui pro humanita- te tua tam benigne Sc amanter inftruis me. Tanto itaque alacrius 8c fecurius deinceps veniam ad te , fi modo , quantum in me eft, nihil , te propitio , mihi confcius fim fuper peccato mortali , aut peccandi propofito , ( Verba funt Gerfonis ) peccatis autem venialibus , quce non omni- no impediunt , expiandis , multa & facilia media te lar-

siente

34S P A R A D I S I S E C T. V.

giente fuppetunt. Hoc unum fcio, quiaapud Domi- num mifericordia, & copiofa apud eum redemptio.

£. 10. Tuparatio propinquior adfacram Communwnem per affeclum Amoris.

Christvs. Pofito jam pede Timoris , qua? eft prasparatio quafiremota; accedejampropiusaltero& quaii dextero Amoris pede. Imprimis fit diligens cura rectas & piae Intentionis , ut non ex more , aut alio fine pejore, fed amore mei, & falutis propria», &c. cum fame Sc deflderio cceleftem cibum capias. Cibus ille palato fuavior ; & alendo corpori utilior eft , qui cum fame 8$ appetitu fiimitur : infuavis & noxius , qui faftidienti ftomacho ingeritur : ita prorfus ego animas inanes & & efurientes bonis impleo, 6c faftidiofbs divites dimitto inanes.

H o M o. Heu nos miferi , cur non urget nos amor tui ? non ftimulat fames , & nuditas ? non incitant vul- nera & pericula noftra ?

Christvs. Guftate & videte , quam fuavis fim ego , quam potens , bonus , liberalis , mifericors. Vide quoque quia tu es mifer , & miferabilis , & pauper , 8c nudus : in me autem fperant oculi omnium , & ego do illis efcam in tempore opportuno. Sed hxc confiderare, paucis curas eft , & ideo naufeat anima eorum fuper cibo ifto tanquam leviflimo ; adeoque quibus frui licet delitiis menlae meae, adhuc fiifpirant ad ollas ^Egypti •> 8c qui pafci poterant pane filiorum , magis inhiant filiquis porcorum.

Tu vero, cum federis mecum, ut comedas , diligenter attende, quae pofita funt ante faciem tuam : nempe, quis fit , & quam pretiofus cibus ifte , qui tibi fiimendus pro- ponitur. Videntes olim Filii Ifrael manna de ccelo , di- cebant admirabundi : Man hu, quid efl hoc ? Quanto magis tu , Chriftiane , qui non manna Angelicis manibus for-

mato,

DE SACRAM. EVCHARISTIjE. 34?

mato , fed corpore meo , fan&i Spiritus opera concepto pafceris ? nonne potius hujus cibi excellentiam cogitans, admiraberis, idque non frigide & ruditer,fed ut in medi- tatione tua exardefcat ignis ? Nofti , quomodo olim A- gnus Pafchalis (figura Sacramenti hujus) fumi debebat > nihil ex illo crudum, aut co&um aqua, fed afliim tantuin igni comedendum erat : fic quoque igne amoris praepa- rari hic cibus debet, ut magis fapiat & profit.

Aptiflima huc erit meditatio vitas & paflionis meae , in qua quidem ita exarfit amor meus , ut aquae multac non potuerint extinguere eum. Monumentum vero tantiamoris, hoc Sacramentum inftitui. Si amare pi- guit , pudeat non redamare. In his & fimilibus exerci- tiis , & piis affe&ibus plenius te docebit &*diriget un- &io Spiritus.

Neque enim grave & moleftum tibi videbitur, modi- cum temporis exercitio tam pio & utili, ante ufum tanti myfterii impendere ; fi cogites , quot ritibus & cere- moniis , quanto apparatu Sacrificia vetcris legis peragi debuerint. Lege Numeros, Leviticum, &c. admirare, 8c . fic tecum ratiocinare : Si hoc in umbra &c figura , quid in re ipfa Sc veritate ?

Quid vero magis indignum , aut mihi moleftum efle poflit, quam fl videam, nihil paflim minore cura , & fbl- licitudine fieri , quam cultum & facrificium meum , quo tamen nihil in terris fublimius, nihii excellentius ? Fefti- nat quilque in domum fiiam , at domus mea deferta eft , properatur ad negotia , ad colloquia , & hofpitis , imo Regis Regum, qui de ccelo venit ad te, non ut reficiatur a te, fed ut reficiat te, exigua cura eft. Siccine tu ipfe in- vitatus ab amico tuo excipi te velles , tam inurbane tra- daii, tam inofHciofe dimitti ?

Regiae illas puellae (Efther 2.)anno integro excoli debe- bant, ut tandem proditurae coram rege AfIuero,gratiam invenirent in oculis ejus ; & Sacerdoti , aut cuivis fideli

meo

jjo PARADISI S E CT. V.

meo moleftum erit, horulam , aut vel quartam horas par- tem impendere , ut debite ornatus & prseparatus adiiftat Regi Regum, & gratiam inveniat in oculis ejus ?

Homo. Heu, caecitas & duritia cordis humani , tam iheffabile donum non attendere, non magis revereri ! o- mnia alia lollicite nimis & accurate peragi, ad facram ve- ro Domini menfam tam obiter & perf undtorie nos prse- parari? EcceDomine confiteor tibi adveriummeini- quitatem meam ; led & imperfe&um meum vident ocu- li tui 3 hujufmodi ego loquor tecum mi Domine , Sc te viciflim talia loqucntem audio : ( & nonne ignitum elo- quium tuum vehementer ? ) & tamen languet & friget cor meum ; & anima mea velut terra fine aqua tibi : ignem gercf in finu meo , & cur non ardet cor meum ? Fons aqux vivas ante oculos meos eft , 8c cur non defi- derat anima mea ad te , ficut cervus defiderat ad fontes aquarum ?

Christvs. O fideles animas , quas ego in perpe- tua charitate dilexi , & pretio tam magno redemi , quas pabulo tam pretiofo haclienus pavi , & deinceps paratus fiim pafcere ; Vos , 6 amici & convivas mei , attendite vobis ; nec ibi fitis incurii , ubi caufla tam gravis & ar- dua, & plena periculis agitur ; ubi, inquam, iors tam in- sequalis , vitse vel interitus, nimirum pro cujufquediipo- fitione & meritis obtingit. Ecce fontem, imo mare gra- tiarum habetis , ex quo tanto plus quiique hauriet , quo vas capacius attulerit. Dilata , 6 homo , os tuum & im- plebo illud , finum animae tuas charitatis , devotionis , ac perfectionis defiderio amplia , ego qui folus defiderium cordis fatio , te replebo donis gratiae meae , ut tu in me, & ego in te maneam : me autem habens, quid erit, quod ultra defidcres ? mea enim, & mecum fiint omnia.

H o m o. Mane mecum Domine , & pone te ficut fi- gnaculum fuper cor meum. Trahc me poft te, ut curram in odorc unguentorum tuorum. Accende in me igncm

queni

DE SACRAM. EVCHARISTIjE. 3ft

quem venifti mittere in terram. Vtinam diligam te Do- mine, firmamentum meum , & refugium meum, & libe- rator meus, utinam ardentiflimo Angelorum & omnium Elcclorum amore comple&ar te , ut me nihil feparare poflit a te , tu enim es fors mea , & pars mea, Deus in se- ternum, cui adhasrere , mihi bonum eft. Quid enim mi- lii eft in caelo, & a te quid volui luper terram ?

C A P. II.

I T A N I fc

EVCH.AR.ISTIC-ffi,

tum Sacrificantibus j tumCommu- nicantibus utiles ,

Exjacra Scripura co/lectx.

Nota : Qu& hisftgnis [ ] inclufa reperies, ad folos Sacerdotes pertinent j & ab aiiis prxtmnpojftMt*

T7' Yrieeleiion.

l\- Chrifte eleiibn.

Cyrie eleifon.

'ater.de coelis Detis , qui fic dilexifti mundum , ut Filium

tuum Vnigenitum dares ; eumque pro nobis carnem

fiimere, & Crucem iiibire fecifti : Miierere mei : 't eum totis vifceribm , & intimis amcris ajfeclibus excipiam : &

meipfum totum , quantusfum, tibireddam, nec mibi , fed tibi

vivam. fater iEterne, qui amore noftri proprio Filio non peper-

cifti, ied pro nobis omnibus illum tradidifti : Miiere-

re mei : 'ttanu cbaritatis opus arata mente recolere , atque in hoc Sacro

myfierio commemorare valeam. ater ian&iilime , qui mififti Filium tuum in mundum ,

non

3P PARADISI SECT. V.

non ut judicet mundum , fed ut mundus falvetur per

ipfum: Mifereremei: Vt Corpus & Sanguis ejus non mibifit adjudicium & condemnatio-

nem ; fed ad vitam &falutem. Vatei fapientifEme, qui mirabili confilio falutem noftram

operatus es ih medio terrae: & Filium tuum, quem ab *

seterno tibi aequalem genuifti , in tempore de Virgine

nafci, & in hoc Sacramento , novo & admirabili mo- ,

do exiftere , & ufque ad confiimmationem faeculi no-

bis adefle voluifti : Miferere mei : Yt tam inefabilis gratk & charitatis tm beneficiis nunquam ingra-

tus inveniar. Vater optime,apud quem Advocatum habemus lefum Cbri- l i

Jhm, qui eft propitiatio pro peccatis noftris : Mifere- ij

re mei : Vtpereumpeccatorum veniam & indulgentiam apud te confequi \

merear: Ecce enim Agnus Dei qui tollit peccata mundt. Vater potentiflime , qui voce clara teftatus es hunc efle

Filium tuum dile&um , in quo tibi bene complacuit : ; l

Milerere mei : Et quia tibi de attibusweispUcere non valeo, refpice infaciem Chrifll

tui, utper eumgratiam in oculis tuis inveniam. Vater liberaliffime, qui , juxta promiflionem Filii tui di- > j

ledtiffimi , dabisnobis fi quid petierimus in nomine iil

ejus: Mifereremei: Vt hoc quod uniceprecor, obtmeam : nimirum , ne unquam indigne,

vel adjudicium Corporis & Sangtimis Filii ttti myfteriafumam. \ Vater orphanorum, in quem fperant oculi omnium, & tu ,

das illis efcam in tempore opportuno : Miferere mei : i \ Etpanem quotidianum da mihi hodie ; Vanem^ inquam, vivum, qtti

de coelo defcendit, ut confirmet cor meum, & nutriat in tternum.

I I.

F I L I Redemptor mundi Deus , qui ex infinita charita- te opus noftrae redemptionis fufcepifti 5 & in caftifli-

m<

DE SACRAM. EVCHARISTI^. ^3

' mo Marice Virginis utero carnem fiunens, in fimilitu-r

dinem hominum fa&us es , & habitu invcntus ut ho-

mo : Miferere mei : Vt tam immcnfz charitatis tm , & fitnftiffwM Incarnationis memo~*

rhm intimo corde recolam , quotiesper hoc Saaamentum nafcern

in anima mea. lefu dulciflime Salvator , qui parafti menfam in confpe-

dcu noftro adverfus omnes qui tribulant nos : Mife-

rere mei : Vt nunquam pr&valeant adverfiim me inimici mei , nec timeam ma*

la, quoniam tu mecutn es3 & in hoc Sacramento mihi mtime

pr&fens. lefu amabiliflime , qui dixifti : Venite ad me omnes qui

laboratis , & onerati eftis , & ego rerkiam vos : Mi-

ferere mei : Vtrekvcrponderepeccatorummeorumi quoniam ficut onus gravn

gravatafuntfuper me ; & refice hoc coekfiipabulo efnrienicm ac

deficientemjpiritum meum. lefu mifericordiflime, qui mifertus es fuper turbas, diu te

fliftinentes : & non habentes quod manducarent, mi-

rabili virtute potentiae tuae omnes ad fatietatem pavi-

fti: Mifereremei: Vt non deficiam in via,fifuero cceleflifiaudatus alimonia. lefu liberaliflime, qui pinguem nobis dedifti panem, prs?-

bentem delicias regibus , 8c cibas nos ex adipe fru-

menti: Mifereremei: Vtficutadipe&pinguedme repleatur anima mea, nec arefcat ali*

quando cor meum , fi oblivifcar comedere panem meum. [efu benigniflime , qui nos exhortaris ad f umendum te ,

dicens : Caro mea vere eft cibus, & Sanguis meus ve-

re eft potus. Et r Nifi manducaveritis Carnem Fiiii

hominis , & biberitis ejus Sanguinem , non habebitis

vitam in vobis : Miferere mei : B da milri huncpanem , &potum dignefumere, ttt mn efiiriam nec

fttiam iterum, nec moriar in Aternum.

B b lefii

3^4 P A R AD I S I S E C T. V.

lefu fuaviflime , quem Zachaeus fufcepit gaudens in do- mum fuam : ac Centurio prse reverentia non eft auiiis recipere fub te&um jfiium : Milerere mei :

Vt utriufjue affeclum, id eft, Amorem & Timorem,femper jwgm% cumTefufcipioindomummeam.

lefu humillime, qui etiam cum Publicanis & peccatori- bus familiarius agere , & manducare dignatus es , di- cens: Non efle fanis opus Medico , fed male haben- tibus : Miferere mei :

Vt ad me quoque peccatorem, divertere digneris ; & fana ariimam meam , quia infirmatur adnwrtem.

lefu Rex magne & mirifice, qui ut oftenderes potentiam ac divitias Regni tui, fecifti nobis grande convivium , & ad illud omnes Regni tui f ubditos tam amanter vo- care dignatus es : Miierere mei :

Vt ad hoc divinum convivium ktanter &propere ;fed nunquam ritft vefte nuptiah indutus accedam.

Jefu amantiflime, qui defiderio defiderafti , antequam pa- tereris , hoc Paicha manducare cum Difcipulis tuis ; Miferere mei :

Vt quemadmodum deftderat cervus ad fontes aquarum , ita ad te Deum vivum in hoc Sacramento dejideret aritma mea.

lejii puriflime , qui volens inftituere hoc Sacramentum , primum pedes Diicipulorum tuorum , pofitis in ter- ram gennSus abluifti, in fignum puritatis ac munditiae, quam nobis haec SS. Myfteria fumpturis commenda- tam efTe voluifti : Miferere mei :

Itampliuslavameabiniquitate.mea; & a peccatis meis munda me ; non tantumpedes ; fed & manus & caput aUuens ; id cft, ut affeclus , & opera , & intentiopuraftnt, dum menfo tux par* ticeps effe cupto.

lefu benigniilime , qui lignum vitae in medio Paradi- fi, id eft, Ecclefiae tuae, contra omnes morbos, & ipfam mortem animse noftras pofuifti : Mifere? re mei :

w

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 377

Vt frttttum vita & immortalitatis inde capiam , & renovetur ex eo , Jicut Aquik,juventus mea.

tefu largiffime , qui teipium nobis dedifti nafcens in fo- cium,convefcens in edulium , moriens fn prctium , & regnans demum daturus es in pramrium : Mifer. mei :

vt pro tantis beneficiis omrittempore benedicat tibi anima mea, & omnia qtM intra me funt , nominifanttotuo.

efu veracirfime, qui te ipfum tradens in cibum Sc potum, dixifti : Hoc efi Corpus meum , quod pro vobis tradetur i Et , Hic eft Sanguis meus , qui pro vobis effiindetur :

; Miferere mei :

't non vactllem infide, & vefbis om tui : quia itt es ipfaVefhas , in cujus ore non efl inventus dolus aut mendacium ; es quoque Deus fumme potens, apud quem non efi impojfibile omne verbum.

°fu mitiflime, qui difceflurus ex hoc mundo ad Fatrem > reliquifti nobis juge monumentum immenfr arhoris tui ; & fecifti in hoc Sacramehto memoriam rhirabi- lium tuorum , jubens nos hoC facere in tui comme- morationem : Miferere mei' : tfimper memoria tmmorfim ttii , imffabikm fotentiam , fapien- ttarn, ac bomtatcm tuam bic relucentm venerei • affvdiie ; neo unquam oblivifcar omnes retribuiwnes tuxs. fu manfuetiffime , qui nec ludam a confbrtio Diicipu- lorum , & menfa tua , in ultima Ccena excludere vo-> luifti : Milerere mei :

egp , beurinnis indtgnus , & infidelis ferVus tuus , nutiqtiam cum

ludafiam retts Corporis & Sanguinis tui.

ii gratiffime , qui pera&o hoc myfterio coram Difci-

pulis tuis,Patriy£terno gratias egifti,& hvmhodi&o,

ad hortum orationis locum egreflus es: Miierere rtiei :

'■nunquam ab hoc tam excellenii convivio ingrattts recedam : jed

tanti beneficiiferiaconfideratione,magts magtfqtte in tvxamorem

• exardefcat anima mea.

\ u Sacerdos in astcrrium , & Paftor bone , qui temet- | ipfum in Ara crucis obtulifti vicliimam; 6c pof Iiifti ani-

Bb % mam.

tf6 P A R A D I S I S E C T. V.

mam tuam pro ovibus tuis , eafque pafcis ipfb Corpo- re & Sano-uine tuo : Mifererc mei :

Vt quia erravtficut ovis qm periit , require fervum tuutn, & repor- ta me bumeris tuis in ovile tuum , &pafce in locopafcua , ubi me collocafti.

lefu clementirfime , qui Difcipulis in Emaus euntibus tt rpecieperegriniadjunxifli , 8c in fra&ione panis de- mum te cognofcendum praebuifti : Miferere mei :

Vt te> quemfub bisfiguris vere mibi pufentem credo , etfi oculis nor video, tandem revelatafacie contemplari merear: & intertm dum me dulci alloquio tuo , & pabulo Corporis tuipafcere diguaris k via 3 amore & defiderio tui ardens in meftt cor meum.

I I I.

Spiritvs jfancte D e v s , qui myfterium Incarna- tionis Domini N. leju Chrifti mirabili virtute divinita- tis operatus es in utero Virginis ; eam ineffabili modc fcecundans3&fan&ificans,utdignumFilii Dei ha- bitaculum effici mereretur : Miferere mei :

Vt ego quoque eundem Dominum ac Deum meum fyncero ajfet acpurocorde in hoc Sacramento concipere3 & deincefs fanl operibus palam oftcndere valeam.

I V.

S. Trinitas unus D e v s , qui aperis mani

tuam, & imples omne animal benedi&ione : Miferc

re mei : Vtpanis ille qui confirmat cor bominis , detur mibi ad vefcendum, i

infortitudine cibi illius ambulem p& boc defertum ufque ad mon- ' ^

temfanclum tuum. S. Trinitas unus Deus, qui filiis Ifrael in memoriam libera-

tionis a dura fervitute Pharaonis Agnum Pafchalem,

noftri Salvatoris typum, edere juflifti : Miferere mei: Vt quotiefcunquefumo b&c divina mjfteria , noftu redemptionis opm

grata mente recogttcm.

S. Tri-

DE SACRAM. EVCHARISTliE. ^?

S. Trinitas unus Detts , qui filios Ifrael per defertum eun- tes manna de ccelo , & cibo Angelico, omne dele&a- mentum in fe habente pavifti , ied tandem fuper eo nauieantes ievere punifti : Miferere mei :

Vt purgato cordn palato , guftern & videam qnam fuavis fit Domi- ntts ; nec unquam naufeet anima meafttper cibo ifto tanquam le- vijjimo.

S. Trinitas unus Deus^ qui non femel olim irreverentiam 8c injuriam circa Sacrificium , <Sc Arcam ( figuras tan- tum Sc umbras huj us Sacramenti noftri ) commiflam. gravi punitione caftigafti : Miferere mei :

7t his exemplis monittts , cautius ,finclitts, & religiofius Sacrofancla

myfteria tua traclare fatagam. S. frinitas unus Deus , qui pro infinita clementia tua ele- gifti me in miniftrum tuum , 6c de ftercore erigens pauperem , voluifti me fungi Sacerdotio , ut ofFeram tibi dona 8c facrificia in odorem fuavitatis : Mif rnei :

Tt buic tam fublimi & fanclx, vocationi dignis moribtis rejpondeam , tibique puris manibus ac mundo corde femper immolem Sacrifi- cium Uudis , & reddam tibi Altijjima vota mea.

. Trinitas unus Deus , qui vis fanctos habere miniftros, di- cens: San&i eftote , quoniam ego fan&us fiim : Mi- ferere mei :

't a terrenis curis & carnis defidertts abflrahatur cor meum , ut iff fanclitate &juft'ttia coram te fervire valeam omnibus diebus viu mes.. ]

V.

ANCTA MAria, quae fbla inter mulieres bene-< dicl:a , ad altiifimum Dominicas incarnationis myfte- rium eleda, 6c a Spiritu fandto praeparata, Dominum cceli & terras caftiflimis vilceribus tuis concipere,no- vem menfibus geftare , ac mundo Salvatorem edere meruifti: Oraprome:

t & ego indignusfamuhts tuus hunc ipfum Dominum , hno Tilium

Bb 3 tuum-

35-S P AR AD I S I S E C T. V.

tufim pura mente in hoc [fitcrificio ] (vel) Sacramento fufcipe* re & portare [ aliifjue difpenfare ] valeam.

Omnes SS, Angeli , 8c Archangeli , qui Dominum veftrum propter nos hominem facium humiliter adoraftis , 8c jacentem in praefepio Regcm veftrum cum ftupore venerati eftis , nec non gaudium dc nato Salvatore nunciaftis , & jam regnanti in ccelis ad minifterium femper adfiftitis ; quin etiam ipfum Altare, celebran- te Sacerdote , frequentes ac venerabundi cingitis ; * Orate pro me :

Vt & ego hunc panem Angelorum dignofemper honore traclem , & ejusfreqiienti ufu fic confirmetw cor meum , ne unquam mi\i% prxvaleant inimici mei.

San&e Iofeph , qui in fponfum Mariae Deipara? , & irm Nutritium Chrifri lefu a Deo dele&us , Sponlas &c con- jugi tuas fedulam curam, & obfequium ; Alumno , ac filio tuo putatitio omnem cultum & honorem prae- ftitifti: Oraprome:

Vt & ego utriquefedubfamularivaleam : &pufert'mi Chrifioin Venerabili Sacramento debitum cultum ac reverentiam fempet exhibeam.

V I.

S A n c T E Simeonj qui longa exfpe&atione & vehe* menti defiderio Meffiam videre cupivifti , eumque tandem oculis tuis cernere , & in ulnas tuas fufcipere meruifti , dicens prae gaudio : Nunc dimittis } &c% Ora pro me :

\'t & ego ardentcr defidercm yidere Iefum ingloria , nec minus ve+ hementi dcfiderio ad ipfum in hoc Sacramento vere pr&fentem fempcr anhelem , eumque fuavijfime complecii merear ulnii ani* 7i2£ me£.

San&i Hagi & Reges , qui ftella duce de longinquo ve-

nien-

* Ita tejtantur SS.Va.tre:, Ckryfoflom, GregormM. Vide in ^Aphorif. nojlris fycharrj}.

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 35^

nicntcs , ad Rcgem Regum rccens natum propera- ftis , eique munera veftra iingulari fide & intima de- votione , procidentes in terram, bumilitcr obtuliftis : Oratc pro me :

Vt ego quoque adhunc ipfumRegem vere in hoc Sacramento pr<&- fentem adorandum, & muneribus ineis licet exiguis honorandum, fimilifide & religwne veniam , velpotius donis ejus puveniar , & fimUi, qua vos, clementiafufcipiar.

Omnes SS. Patriarchtz & Propheu^ qui variis typis, figuris, & umbris hujus Sacrificii & Sacramenti myfteria praefiguraftis , & ad Mefliam ingenti defiderio , mul- tis votis ac fufpiriis anhelaftis : Orate pro me :

Vt ego, non quidem umbram,fid rem ipfam ; nonfiguram ,fed ipfam veritatem ; non Arcam , fed Sanclum Santtorum ; rion oves aut boves , fed ipfum Dei Tilium fanfte traclare , acpuro corde com- pleclivaleam.

Omnes SS. Innocentes ,.qaiChv'Ao recens nato tenella corpora veftra , & ipfbs infantiae atque innocentise annos novelli Martyres confccraftis : Orate pro me :

7tego ingrediar in innocentia mea , ad Altare Dei , & una cum hoc [Sacrificio] feu Sacramento , me ipfum Deo meohoftiam vi- vam,fanclam,placentem offerre valeam.

'. Ioannes Baptifta , qui vifitatus a Chrifto , & Matre ejus , exultafti pra? gaudio in utero Matris tuce. Poftmo- dum vcro indignum reputabas te , qui fblveres corri- giam calceamenti ejus ; dignus tamen , qui , ipfius Chrifti prasconio , maximus inter natos mulierum, & plusquam Propheta audires ; & facrum ipfius verti- cem baptizando contingeres : Ora pro me :

't & ego Utabundusintrdeam ad Akare Dei , ad Deum qui Idificat juventutem meam. Sed tamen non fine timore &profunda bu- milttate coram tremenda ejus majeftate compartreftudeam,

VII.

'. P E t R E Princeps Apoftolorum , qui Chriftum

Bb 4. Filitim

3<?o PARADISI SECT. V.'

Filium Dei vivi , non quidem ex inftinctu carnis & fanguinis, fed revelatione iEterni Patris in coelis,con- feifus es : & pafcendas ab eo oves ; fed & claves cceli accepifti : Ora pro me :

Vt ego in hoc Sacramenro vtva & immobili fidc confitear verum J)eum ac Dominum meum Ieiiim Chriftum , eumque vere ac realiter hicpufentem agnofcam , proindeque eum , utpar eft, reverear.

S. Paule , qui facr.us ex lupo agnus ; ex perfecutore pras- dicator Euangelii; ex vafe contumelia2,vas Ele&ionis ; Sc raptus in tertium Ccelum , de cceleftibus myfteriis iingnlariter edo&us fuifti , adeoque inftitutionem , Sc legitimum ufiim hujus Sacramenti graviffiinis verbis tradidifti: Oraprome:

Vt ego accejfurus ad \uc tremenda myfteria , priusferiojuxta moni- tum tuumprobem tneipfum ; foUicite cavens , ne illa adjudicium

' & mortemfufcipiam ; ncc unquam uus ejficiar Corporis & San-

vumts Domim.

S. loanncs dilccte Domini , qui in noviffima Ccena fingu- laris tui erga Magiftrum,ejufque viciffim erga te amo- ris fiducia recubuifti luper pe<5tus Domini , &:inde fuxifti fluenta cceleftia , quce eru&afti poftea fcribens Euangelium , & inftar Aquila? fublimius evolans ad contuenda , nobifque referanda divini 6c incarnati Ferfo myfteria : Oraprome:

Vt ego ad clmfium Salvatorem meum in Sacramento pufentem inagtstrahar amore , quam dcterrear timore : &ftnciafiducia innitar fuper Dtlctlum meum 5 bauriamque in gaudio aquas viu de fontibus Salvatoris.

Omnes SS. Apoftoli , qui in ultima Ccena , ab ipfb Chriftq Salvatore Sacerdotes creati,poteftatem accepiftis con- fecrandi hoec SS. myfteria; ied prasmifla pedum lotio-< ne , quafi fymbolo puritatis, de interiori munditie hic neceifaria admoniti , & fic ad verum Agnum , id eft , Corpus 'Sc Sanguincm Domini veftri mandijcandum; admiiii eftis : Orate pro me : Vt

D£ SACRAM. EVCHARISTI^. 361

Vt C^egogratiam & munus Sacerdotii [pervcftrosSucceflb- res manuum impofitionc mihi collatum] debito bonore vcnerer , & non riifi mundata prius confcientia ad partkipanda Ijjcc dmna myfieria verium.

SS.Euangelifla, qui inftitutionemhujus Sacramenti illu- ftri teftimonio afferuiftis : Orate pro me :

Yt egoplenafide ,fpe viva, cbaritate fervida boc magnum myflermm venerarifemper ac participare valeam.

Omnes SS. Difcipuli Domirit , qui una cum primis Fideli- bus perfeverantes eratis quotidie in communicationc fra&ionis panis , ita ut credentium eflet cor unum , &; anima una : nec quif quam aliquid fuum efle dice- ret: Orate pro nobis :

Tt & nos, qui de uno Pane, & de uno Calice participamus , non riifi m unione pacis & vinculo cbaritatis , ad Sacramentum pacis & Amoris accedamus : idipfum dicamus &fentiamus omnest & fic unanimes uno ore bonorficemus & glorificemus Deum , & Dominum nofirum Iefum Chriftum , qm efl pax noflrafa* (iens utraque unum,

VIII.

Dmnes SS. Martyres , quiChrifto Regi Martyrum Cor- pus & Sanguinem limm nobis in ara Crucis Sc com- munionis offerenti , Corporis & Sanguinis veftri vi- CT,imam reddidiftis : Orate pro me :

't ego Spirituali martyrio mortificem membra meafuper terram , & [oblaturus] (feu) fufcepturus/kn* myfteria, me ipfumprius ?naclem Deo hofliam vivajn,acceptabilem,fanclamJ)eoquepU* centem, facrficium Iuflitk, in odoremfuavitatis,

^mnes SS.Pontifices 8c Confeffores Sacerdotes Domini, qui ut miniftri Chrifti, & rideles diipeniatores myfte- riorum Dei , fan&e funcr.i eftis Sacerdotio 5 & pro populo hoftiam placationis frequenter obtuliftis^eun- demque pane verbi , & Sacramenti indefefle paviftis : Orate pro me :

Bb y Vt

g&l PARABISI SECT. V.

^f C/^fl munerefidelis[Sacetdotis] (five) Chti&iamflrenue fungar , ne oblata falutis remediajprevijfe , velgrattam Dei in va- aium recepijfeforfan inveniar.

IX.

S.Trancifce, qui confcius puritatis ac fan&itatis ad Sa- cerdotium requifitae, ab eo prx reverentia abftinuifti : Ora pro me :

Vt & ego munus tamfanttum &fublime condigne tftimare ac bo* norareftudeam.

S. Thoma de Aquino , qui angelico pollens ingenio , 8c excellenti dodtrina cultum ac venerationem fan&iffi- mi Sacramenti fingulariter in Ecclefia promovifti: Ora pro me :

Vt hujus Sacramentifides , devotio, & reverentia magts indies crefcat acproficiat in anima mea.

Omnes SS.Monachi 8c Eremiu, qui egreffi de-jEgypto hujus feculi, id eft, mundo mortui , & avulfi ab uberi- bus, abladtati a la&e,quod propinat mundus,non am- plius fufpiraftis ad ollas carnium , fed concupifcentias carnis viriliter calcantes , cibo Angelorum, manna de coelo, pane vivopaviftis indefertohujus feculi ani- mas veftras , donec veniretis ad terram promiffionis la&e 6c melle manantem : Orate pro me :

Vt ego viles Sgjpti cibos faftidiam ; voluptates , inquam, feculi fper- nam pr& defiderio hujuscibi coeleftis , nec delecler filiquis porco* rum^ cui datum eft vefcipanefiitorum. ■

Omnes SS. Virgtties Sc vtdua , quse plusquam virili animo, conftans propofitum continentiae & caftitatis arri- puiftis , adeoque obtuliftis corpora veftra hoftiam vivam fponfb veftro Deo viventi , Regi feculorum immortali , Sc fic caftas ac perpetuas cum Sponfb nu- ptias celebratis : Orate pro me :

Vt ego per vinum germinans Virgines caftitatis zelum imbibam , ac continue puri cordis amore indijfolubile teneam cum Sponfo

vcftro

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. jtf^j

veftro connubium, eumque in boc Sacramento vere pufentem me-. dullitus ac totis vifceribus ampleclar, & exofculer.

X.

S. Maria Magdalena ,. quce una cum Sorore Chriftum ho- fpitio excepifti , ied vacans a minifterio , & iedens ad pcdes Domini , audiebas verbum illius. Alias quoque in convivio Phariiad , pedes Domini lacrymis tuis ubertim manantibus lavifti, Sc capillis teriifti ; iic & amorem in Dominum , & dolorem criminum palam oftendens. Dcnique pendenti in Cruce adhseiifti, & fepultum vi amoris seftuans quaefivifti : Ora pro me:

?t & ego a curisfeculi abftraham cor meum , & qu<tram pu omni" bus in otio fanclo vacare Deo : Acceffurus vero ad Dominum rneum in boc Sacramento , prius contriti cordis lacrymas ojferam Deo meo , & crucifixo libenter adb&ream j non qu&rens gloria- ri , nifi in Cruce Domini mei Iefu Chrifti.

Dmnes Sancti & Elecli Dei, qui jam revelata facie, in patria, vifione beata afpicitis , &plenojam ore manducatis Panem illum , quem nos nonnifi per ipeculum in ae- nigmate conipicimus , &aliena ipecie velatum acci-< pimus. Vos emm felicesportum tenetis; adquem nos miieri tendimus; 6 quot inter tempeftates 8c pericula ! Viatico egemus , ut fiiperemus. Viaticum, Chriftus eft ; Via utique, Veritas, & Vita : & unicum* fblatium peregrinationis noftrae : Orate pro nobis :

't eo nos faltem Juftentemur in Vta : donec vobifcum & nosfa* tiemur ab ubertate domns Dei t &torrentevoluptatis ejuspote* murinPatria,

O R A T I O.

£us , qui nobis iiib Sacramento mirabili paifionis

tua2 memoriam reliquifti : tribue,qu3efumus,ita nos

orporis & Sanguinis tui ficra myfteria venerari , ut

redem*

354 PARADISI S E C T. V.

redemptionis tuae frucr.um in nobis jugiter lentiamus. .

Qui vivis Sc regnas in unitate Spiritus fan&i Deus , per [

C?mniaia:culafaeculorum. Amen. ,

C A P. III.

ORATIO DOMINICA,

Variis Exercitiis & piis conceptibus ad praxin l pie Communicandi accommodata. i

ficceffun adftcrum Convivium , in quo Cljriftus tpfeftimitur, non immerito Chifti quoque verba , & ipfam, quam defacro ittiits ore kauftmus , Orationem , velut Bcnediclionem menf&pr&mittemin. Sacerdos quidem in Miffa ;paulo ante Communionem , eam reci- i tat ; fed in ea ame Miffam perutiliter quoque meditabitur ; quiril & Commimkaturus quifquc bincfacikpips affeftw bauriet. Di- ! I camus crgo ex intimo animifenfu :

Vater nofter.

POtentiflime , fapientiflime , clementiflime , qui, ut dulcedinem in filios tuos demonftrares, Pane liiavif- : fimo de ccelo przeftito , efurientes reples : & quce crea- c fti, omnia tam paterne Sc mirabiliter alis , foves, ac con- j fervas. Ecce&egounus , licet viliffimus filiorum tuo- f um , confidenter nunc levo oculos meos ad te , Qui es in ialis , ut tu paterna; benevolentias oculis refpicias fiiper jjg rne miierum , & inopem ; procul agentem a facie Pa- 1. tris , inter filios Evae , in valle lacrymarum , exulem 8c vL peregrinum fuper terram ; & fiifpirantem ad te dulcifli- K rnum Patremmeum. Quidvero nunc potiflimum pe- 1'mi tamate? nifiut

I. Sanclifcetur nomen tuum.

Hoc enim cft praecipuum votum , & defiderium cor- dis mei , ut omnia , quae facio , dico , cogito , cedant ad majorem gloriam Nominis tui. Et nunc prxcipue , cum

ad

DE SACRAM. EVCHARISTI^. j£j ad facra myfteria Corporis & Sanguinis Filii tui venio j hoc unum intcndo , hoc unice defidero , ut laudetur fu- prema Majeftas , Poteftas , Bonitas & Sapientia tua ; cui 'debetur ab omni creatura , omnis honor Sc gloria , jeter- na laus , Sc gratiarum a&io. quia fic dilexifti nos, ut Fi- lium tuum Vnigenitum nobis dares , & in cibum , & m (alutis pretium. Pro quo, cum digne a nobis laudari ne- queas, utinam ipfe Filius tuus clarificet te, nam & tu ex- iltafti eum fuper omnia -3 &z dedifti illi nomen , quod eft (iiper omne nomen.

2. Adveniat regmm tuum,

Cujus regni felicitatem , ac delitias in hoc Sacramen- to prcelibamus. Dedifti enim nobis in pignus futura? gloriae Corpus & Sanguinem Filii tui : & fic nos quo- que per gratiam adoptionis fecifti tibi heredes , cohere- des autem Chrifti.

Interim vero,dum adhuc in exilio peregrinamur a Do- mino, fac nos, fic uti hoc facro pignore, ut indies, magis magiique in nobis proficiat regnum tuum gratia?,& tan- dem perveniat in nos regnum tuum gloria?.

3. Tiat volunus tua.

Qux eft autem voluntas tua , nifi fanctificatio noftra j maxime cum accefluri fumus ad hcec fan&a fan&orum ? Vis etiam ut manducemus Carnem Filii hominis , & bi- bamus Sanguinem ejus ; alias non habituri vitam in no- bis : Quis autem hoc facere prcefumeret , confcius infir- mitatis fiise, nif i id tam amanter & dignanter tu una cum Filio velles , & praeciperes ? (Nam idem eft utrique vel- le , idem poffe.) Quia ergo ita vis ;fiat quod vi^j & quo- modo vis. Nempe Sanftos nos efle vis, quia San&us es, imo San&us Sandorum,ad quem accedimus,Filius tuus. \ Sed quis Sandum faciet,nifi tu ? Da quod jubes. Fac ut San&a non tra&emus nifi fancle,cafte,& religiofe, Vnde.

Sicut

$66 P A R A D I S I S E C T. V.

Sicut in calo , San&i pleno ore, puro corcle , Sc ardentt defiderio manducant hunc Panern vivum revelata facio: i ita & nos m tcrra , magno defiderio, &c puro affedu conw . i, edamus eum fiib fpeciebus velatum , donec & nos cum. W Ele&is fruamur illo in propria fpecie ; & fatiemur ab r' ubertate domus tuae.

4. Vanem nojirum quotidianum da nohis hodie,

OculienimomniumintefperantDomine, &tudas \ illisefcam in tempore opportuno. Tu aperis manumil tuam , & imples omne animal benedi&ione , & mihi ! deefle poteris ? Scis autem Domine , quia non minus A-Vl nima,quam Corpus cibo reparari indiget,ut vivat. Nam j iicut illud naturalis calor, fic hanc aeftus concupifcentiae ' r\ continuo depafcitur. Sed 6 felices filios , qui in Domo V tanti Patris (Ecclcfia) fic abundant panibus ! Hic Panis gratiae,& verbi Dei,copiofe frangitur. Hic panis Sacra-» I f t mentorum , 8c prafertim Panis iile vivus , qui de ccelo ' defcendit,qui natus in Bethleem, id eft, in Domo Panis; ; Panis Angelorum, Manna cceli, omnibus apponitur. Q ! pretiofa 8c nobilis efca ! 6 grandis aeterni Patris charitas V &c mifericordia ! Mihi enim non ferenti, neque metenti, T neque horrea habenti , frumentum Eleetorum , 8c Panis jF vitae e ccelo datur. Tu Domine feminafti illum in ter- !p ris ; tu mortis falce mefiuifti : tu eum in horreo Ecclefia? ' tua? nutnendis filiis tuis totum expofuifti.

Da mihi ergo , benigniflime Pater, ut hoc Vane fcepius * digne reficiar ; imoetiam quotidie (finon facranientalirr V ter , faltemjpiritualiter) recipiam , quod quotidie mihi pro* P fit ; nam quia pecco , & deficio quotidie , merito etiarrt * fr> quotidie remedium accipio , quod vires reficiat. O uti- nam hoc ccelefti Vane 8c viatico ita fuftenter in hoc de- ferto,ut in fortitudine cibi illius ambulem ufque ad mon- ' i; tem Dei !

5% m

i

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. %6f

. y. Et dimitte nolmdebita nojka.

Heu, quam miilta & gravia ! in multis enim offendi- !nus omnes ; vere miieri nos & inopes folvendo non fui- icius, nec iumus.

\ Scd ecce Domine apud te eft miiericordia, & copioia

pud Filium tuum redemtio; quem noftri miiertus dedi-»

:i nobis. Ille juftus,impollutus,& innocens per omnia :

uod nos debuimus , ille iblvit : quod nos peccavimus ,

)ie luit, & juftitias tuae abunde fatis fecit , donans nobi<j

ramenfum thefaurum meritorum fuorum , & inflnitum

retium ianguinis fiii.

Hoc autem totum pretium velut depofltum habemus>

pretiofo ian&iilimi Sacramenti f crinio reconditum.

Hunc ergo thefaurum nunc offero tibi 6 Pater aeter-

£,ut inde capias, quantum exigis a me pro debitis meis.

go, unde fblvam, non habeo; at Filii tui fuperabundant

lierita, ut inde noftra fblvantur debita.

Propter hunc itaque dimitte nobis , Sicut & nos dimittt-

us debitoribus noftris. Dimittimus, inquam, ne forte extra

nculiim charitatis indigne tra&emus Sacramentum

icis & unitatis ; & fruftra a Deo quasramus medelam 5

homo homini refervemus iram.Quae enim nobis com-

unicatio in Corpore & Sanguine Domini , fi membris

>rporis ejus myftici , id eft, proximis noftris , commu?

one pacis & amoris non conjungimur ?

Oportet nos utique, cum accedere volumus ad altare^

ius reconciliari fratribus noftris, fi quid habent adver-»

m nos , & fic venire ad ofFerendum munus noftrum,

oc filius tuus nos & facere docuit, & ipfe fecit. Nam

;ndens in cruce, & fblvens omnium debita,dimiiit ini*

icis fuis ; 6c pro tortoribus te fupplex oravit , dicens ;

iter, ignofce illis, &(. dimitte mihi itaque debita mea ,

•o quibus Filius tuus offert merita fiia : his enim feclu-

» , fi iniquitates obiervaveris , Domine , quis fuftine-

j|ti &c. 6. Et

$6% PARADISI SECT. -' V.

6. Et ne nos inducas m tentationem.

ODomine, quiparaftiin confpecTru noftro menfam adverfus omnes , qui tribulant nos , & panem appoms hic, qui cor hominis confirmat adverfus omnestenta- tiones Mundi, Carnis , & Dsemonis : da mihi per cibum cceleftem & vivificum vires , & robur , ut tentatus non fuccumbam, fed tibi conftanter adhaeream.

Non ftudeam efle amicus hujus Mundi, aut confbrmari huic feculo , fed virtute cceleftis cibi transformer in te, ut uni tibi placere cupiam,& difplicere timeam. Sordeat mihi terra,quia hic ccelum intueor,&; mundi totius Do- minum comple&or.

Nihil me Carnis delicia* moveant , cui carne Agni im- ; maculati,& manna cceli vefci datur,in quo delicias longe \ majores, & omnem faporis fuavitatem invenio.

Damon vero quid poterit in me , quando mecum eft Deus ? fi autem Deus pro nobis, quis contra nos ? &c.

7. Sed libera nos a malo.

Multis enimin hac vita cafibus & miferiis obnoxii: {umus : ea vero cenfentur mala, quatenus nos fragiles de- jiciunt , & abftrahunt a Te : abduci autem a Te, id eft , 1 ummo Bono , hoc utique eft fiimmum malorum. Quis vero liberabit nos ab hoc malo,niii Tu fons omnis boni? & quem nobis dedifti Advocatum apud Te , omniique ialutis & felicitatis au&orem : lcjus Clmjius,q\ii nos a pec- cato, & a morte hberavit in fanguine fuo ? . f I

HocMediatore fac ut omnianobis cooperentur in bonum,quia non eft nobis in alio aliquo falus. Is ergo,ut vere praeiens eft in hoc Sacramento,ita nobifcum fit ubi- quc,ille nos pafcat, regat, coniervet, protegat; ducat pro clementiilimo fuo beneplacito , velut oves pafcua: fuse : quidquid nobis evenerit , malum non erit , fi non feparet nos a fummo Bqhq. Nam mihi adhxrcre Deo bontun

eft*

DE SACRAM. EVCHARISTIjE. 369

eft , &c. quid cnim mihi eft in ccelo , &c a te quid volui luperterram? &c.

Voterit luc meditatio orationis DominiCA, ut ante,fic poft Miffam aut communionem effc ufuu

ORATIO DOMINICA

Iuxta quatuor facrificii fines j feu quatuor Obla- tionum genera.

Ad uium tum Celebrantium, tum Commumcan- tium, accommodata.

Sacrificia in veteri lege varia erant*

Holocauftum ; Hoftia pacifica ; eaque duplex , itna in gratiarum adionem pro beneficio accepto : Altera ad impe- trandum beneficium. denique Hoftia pro peccato. Vide Le- vit. primis feptem capp.

Itaque quatuor Sacrificiorum genera paffttn recenfenturjois titulist

1 . Latreuticon ,fcu Sacnficium Laudis , Deo offerri Jolitum pure ad ejus laudem , & bonorem fupretm Majeftatis , atque amo- remfummx Bonitatis ejus. Hinc tota vittima cremari debuit, ut no^ taretur i.SummumDei dominium in res omnes. i.Omnia ad eum referenda, ut ultimumfinem. 3 . N<w totos effe Dei, &c.

2. Eucharifticon,yb Sacrificium gratiarum aclionis, quo ptv beneficiis divinis gratk referutitur.

3 . Impetratorium, quogratiam ac divina beneficia,tum cor~ poralia, tum [piritualia nobis aliifque petitnus.

4. Propitiatorium , quodadveniampeccatorumpetendam, & Deum nobis placandum pertinet.

Omnetn horum facrificiorum vim & efficaciam unicum Nova?

& Legis Sacrificium eminenter infe compleclitur.

"' Vndepius & utilis Miflam audiendi, Celebrandi,dr Com-

w municandi Modus erit , ad bos quatuor fines facram Aclionem re-

2; ferre : In quem ufutn Oratio Dominica commodefubferviet,jux«

* t* modumfequentem ; 4

y C c Vatet

37o P A R A D I S I S E C T. V.

Vater nofter qui es.

DOmine fan&e Pater , qui legalium multitudinem hoftiarum , in unius Sacrificii nova; Legis Hoftia concluiifti ; quique nobis in Dile&o Filio tuo , facerdote Magno, Sc Summo utriufqueTeftamenti Pontifice, per- £e<t\x Oblationis exemplar , fecundum quod nos facere- mus, ipfe inMonte Calvance monftrafti : Fac quadumus, ut per tuam gratiam , fiamus conformes imaginis Filii tui, qui nobis fimilis fieri dignatus es in forma fervi.

Et ficut ille femetlpmm cruento modo in Cruce, quoad Corpus & animam , fecundum ritum Aaronis j Sc incruento modo , fecundum ordinem Melchifedech , in ultima Ccena , tibi iEterno Patri f uo obtulit ; ita nos ejus excmplo, Corpora noftra in hoftiam viventem , fan- clam , tibi placentem & rationabile obfequium quotidie offeramus: Animam quoque, Sc omnes ejus. vires ac potentias , in Holocauftum laudis : in facrificium Eitcbarifti- cum pro donis acceptis , in Impetratorium pro accipiendis : 8c denique in Propittatorium pro pcccatis immolemus.

I. LATREVTICVM.

Sanclijicettir nomen tuum.

Dominc Icfii Chrifte , qui i£terni Patris amore , non tuam , fed illius in omnibus Sc per omnia gloriam quas- rens , tradidifti temetipfum pro nobis oblationem & ho- ftiam Deo in odorem f uavitatis ; Laudo Sc Adoro ex to- to corde meo fummam tuam Potentiam , Bonitatem , Sapientiam , Iuftitiam , Mifericordiam , &c. quse in hoc Sacrificio, & opere Redemptionis mirabiliter elucent.

Gaudco per hanc oblationem vana Gentium idola , & profana facrificia abolita , Sc lincerum verumque tibi Deo vivo Sc vero cultum ac honorem reftitutum eile ; Vnde ego nunc immolo tibi facrificium laudis , Sc reddo

Altif-

DE SACRAM. EVCHARISTI^. 371

Altiflimo vota mea. Crcdo tibi , & Spero in te , cc Amo te fuper omnia : meque ipfum tibi plene refigno , & totius Intcllcdrus , Voluntatis , & Memoriae meae vi&imam tibi oifero in holocauftum perpetuum ; idque donec

Adveniat Regnum tuum.

Quod parafti nobis ab origine mundi , 6 Rex magne , & Princeps Rcgum terrae , qui regnafti a ligno ; & prin- cipem hujus mundi ejecifti foras ; Qui dilexifti nos , 3c lavifti nos a pcccatis noftris in Sanguine tuo , ut faceres nos Regnum & Sacerdotes Deo.

O Ielii R ex meus , &Deus meus; Ecce ego fervus tuus , &c filius ancilloe tuae : Eligo te hodie mihi in hac Communione feu Sacriricio MifTae , in Regem perpe- tuum ,• & offero me tibi in fervum fempiternum. Tibi fbli facrificabo deinceps hoftiam laudis , & nomen tuum invocabo. Sit nomen tuum , Domine, benediclium, ex hoc nunc & ufque in feculum.

II. EVCHARISTICVM,

Fiat voluntas tua.

Domine Iefii Chrifte, qui venifti in hunc mundum, ut faceres voluntatem Patris tui , & opus Redemptionis noftrae , quod tibi dederat , perficeres. Vnde & ad eam implendam fa&us es obediens Deo Patri , ufque ad mor- tem , mortem autem Crucis. Hujus autem obedientiae merito , omnis gratia , falus & vita , & omnia in nos bo- na tam copiofe redundant.

Sed quid ego retribuam Domino , pro omnibus qua? retribuit mihi : Scionihiltibigratius fieripoiTe, quam ^ fi voluntas tua per nos in omnibus fiat. ^ Ecce itaque in unione fan&iflimi Sacrificii tui , quo te AZtemi Patris voluntati fponte fiibjecifti : ( Oblatus enim es , quia ipfe voluifti ) quodque ego nunc in hac

Cc % Com-

372 P A R A D I S I S E C T. V.

Communione , vcl Mifla recolo ; omnem voluntatem meamtuaelibens &integrefubjicio •> &hanc abomni- bus , ubique & femper , plcniilimeque fieri percupio j idque in Gratiarum actioncm pro omnibus beneficiis tuis , Creationis , Redemptionis , Confervationis , Gu- bernationis, &c.

Benedic anima mea Domino , & omnia quse intra me funt, Nomini fan&o ejus, &c.

III. IMPETRATORIV M.

Vanem nofiritm quotidianum.

O Pater amantiilime , cujus infinita liberalitate Iefus Chriftus Filius tuus datus eft nobis Dux , Medicus , Pa- ftor Nutritius, &c. Sic enim dilexifti mundum , ut Fi- lium tuum Vnigenitum dares.

Qui ergo proprio Filio fuo non pepercit , fed pro no- bis omnibus tradidit illum , quomodo non etiam cum illo omnia nobis donabit? praefertim cum tantamejus fiduciam ipfe nobis Filius fiiggerat , dicens : Si quidpetk- ritis Vatrem in nomme meo, dabit vobii.

Nunquid ergo , fi petierimus Panem, dabit nobis lapi- dem, aut pro ovo Scorpionem ?

Ecce nomen ejus , & fimul infinita merita Sacrificii in Cruce pera&i, repraefento tibi , Pater ^Eterne j & ro- go ut Panem quotidianum des nobis , Panem Corporis, ied Animae prxcipue : fub illo quidem petens omnia vi- tx praefenti neceflaria fiibfidia , ut melius ferviamus tibi : liib iflo cibum animae, feu dona gratiae , & quascunque ad ' cor confirmandum pertinent ; ne deficiamus in via , qua ' tendimus ad Patriam j ubi fatiabimur ab ubertate domus tuas, &c.

IV. PRO-

DE SACRAM. EVCHARISTIjE. 373

IV. PROPITIATORIVM.

It dhnitte nobis.

O Patcr mifericordiarum, apud quem habemus advo- catum D. N. Iefum Chriftum , qui fa&us eft propitiatio pro peccatis noftris ; 6c reconciliavit nos tibi in Sangui- ne fiio cum fe Hoftiam pro peccato in Ara Crucis obtulit. O pretium magnum! 6 copiofa redemptio,& fatisfa&io m- perabundans pro meis, imo totius mundi peccatis !

Hanc modo reprsefento &c offero tibi , 6 pie Pater , dum in hac Mifla , vel Communione , illius memoriam renovo.

Sed & victimam corporis & membrorum meorum voluntaria mortificatione immolo tibi in facrificium f pi- ritus contribulati. Corcontritum & humiliatum Do- mine , ne qu^fb defpicias : fed refpice in faciem Chrifti tui , qui peccata noftra pertulit in corpore luo ; cujus li- vore f anati fumus.

Quid vcro proderit nos a peccatis praeteritis liberatos efle,fi non muniamur adverfus futura ? Rogamus itaque :

Etnenosinducas.

Nam proni mnt fenfus hominis ad malum ab adole- fcentia fua. Domine tu nofti miferiam noftram,&: infia'- mitatem figmenti tui , Sc quam nihil poffimus fine te« Rogo te per vim clementiae tuce , & propitiatorii illius Sacrificii in Cruce pera&i,ut procul a nobis omnia fcan- dala, tentationes, pericula, occafiones amoveas, per quas denuo nos ad pcccandum induci pofle praevides.

Abfit ut iratus nobis , tradas nos in defideria cordis noftri ; 8c tentationibus , quafi fludibus maris expofitos fineRedore&remigejadarifinas. Quintu, ofidclis Deus , efto mecum in tentatione , & non permittas me tentari fupra id, quad poflum,

Cc 1 Ad

374 P A R A D I S I S E C T. V.

Ad hoc offero tibi Sacriiicium Corporis & Sanguinis tui , ut vircs contra tentationes Mundi , Carnis ac Da> monis mihi praeftes. Si tu Domine nobifcum Sc pro no- bisj iiihil nobis nocere potcrit.

Sed libera nos.

O Domine , qui neminem vis perire , fed omnes falvos fieri ; mala quoque pcenae , per quos in malum culpas , id eft, offenfamtui, &ja&uramfalutisimpeliipoflemus , n nobis auferri petimus. Flagella iracundias tua? , Bella , famem, morbos, &c. a nobis clemens averte.

Agnofcimus nos merito hax pati , quia peccavimus intefratrem, imo Patrem noftrum -} &jam nonfumus digni vocaii filii tui.

Attamen propter temetipfum Domine , 8c propter nomen tuum , quoniam bonum eft , amove a nobis pla- gas tuas , & omnia mala propitiatus averte , aut faltcm fac , ut diligentibus te , omnia , etiam mala, cooperentur in. bonum.

Hoc flne offero tibi 6 lefu , facrificium iftud , feu Communionem Corporis & Sanguinis tui , imo Te Ipium velut antidoton & alexipharmacon omnismali. Si ambulavero in medio umbrds mortis , non timebo mala, quoniam Tu mecum es.

Aliud Exercitium in Oratione Dominica , VI I Verbis in Cruce itccommodatum babes infra cap. 7. de Modo Aud. Mijjam, n, 12.

C A P. IV.

METHODVS feu PRAXIS

Expedita , pie & utiliter , tum Communicandi , tum celebrandi Miflam,

AD fruclus cxfacramento Eucbarifth, & facrificio MiJJkperci- I u piendos 5 ipfe Modus accedendi plurimum momenti habet.

DE SACRAM. EVCIIARISTI^. 377

Adverte itaque , modiim valde imperfecttem , & expertcm (piri- tiulis confolatwnis effe , non riifi vulgares quafdam & conceptts ver- bis expreffas precandi formulat ante &pofl Miffam & Commuriio- nem recitare. Majorem utique requirit mduftriam & puparatio- ncm boc Sacramentum tamfubltme , & tantis pollens gratiarum donis ac virtuttbus ; fed tamen in opcraiwne rejpondens modo ac dtfpofiiwni reciptentis.

Eft enim boc Sacramcntum cibtis ariim& , non mtntis ei utilis & necejfarius , qttam fuus corpori. Getcrum prodefl is cibus , nutritque plurimum , qui cumfameflunntur : ad hanc autem cxcitandam con- ducit , aliquod corporis exercitium cibi fumptioriipr&mtttcre : illud eritm vitiofos humores tn ventriculo reflduos abfumit ac dijfipat ; unde excitatus calor naturalis acuit flomachum , ut cibi fit appetentior , & ctbtis ipfe ftat aptior ad concocTwnem , bonamqtie totius corporis itutritionem.

Variprorfus ratione, itt arittm cibus (idefl, Sacramentum Cor- porii & Sangutnis Chriftt ) magtsprofit , cum fame fumendus erit. qutdfaclo opus, paucis accipe :

Mcns ptis medttatioritbus , fanclifquc exercitiis occupanda. Hxc enimpravas aritnu pajfwnes paullattm expellent , &calorem inea charitatis, &divirit amorisignem accendent ; ut cibi ccekflisfliat avidtor, aptiorque ad illum cumfruclu, & augmento fumendum.

Aiwquin flne fame & orexifttmes hunc Cibttm , adeoque guflum illius perexiguum habebis : Et qritdreflat, nifi ut tandem naufeet aritma tua fuper cibo iflo tanquam levijfimo ? quta nimirum non guflas , quam fuavis fit Dominus in hoc coelefti cibo , qrii etfi conti* neat omnem faporis fuavitatem , tamen non ritfi aritmam inanem , & efurtentem fatiabit borits.

Exercitia itaque dabimus ad majorcm hujus cibifamemfruclum- queaccommodata, fedqu.c per modum piarum afptrationum ufur- pes , non obiter & perfunclorie , fcd affecluofe , & corde potius , quam ore pronuncws.

Vnus eritm animi affeclusefl, quo ritfi commendetur & condia- tur qnodvis pietatis opus, ingratum erit, acprorfus infiptdum.

Liberum cuique crit bac excrcitia extendere. Nos eritm tnodum

C c 4 dun-

$76 P AR AD I S I S E CT. V.

duntaxat,&formampr<efcr'tpfimus. Quamvis verear nefint,quihocy velfimileexerctuumfaftiditant tanquamprolixius , quodtoties cirat Communionem aut Mijfam adbibeant.

Sed utinam illi mdjefiatem hujus facrificu & Ucramenti mc- lius perpenderent , & ex iUius ufu fiuclum & fpirituakm refeclto- nempercipere magisferio cuperent : mhd enim durum amanti : un- de operd & laboris nefcit faftidium , in quogratu coelefttsflagrat de- fiderium.

Quodfi non xacetfcmper, utile tamen eritfpius hoc paclo facram Communionem, aut Miffefitcrificium inftituere.

Quamquam non videam , quafronte hac in repoffit a nobis ac- cufari prolixitas , qui alias in rebus ludicris vanifque nimiumfumus froltxi & temporis prodigi.

Quotusqtufque eft , qui non in diesfmgubs unius folid.t hora (ne dicam plurium) fpacium,facile indulgeat curando & cibando corpori? Etgrave erit tantundem , imo vel hor<& quadrantem dare coelefti con- vivio ? At tibi non nifi mortale corpus , hic anima immortalis pabu- lum accipit.

Qutd ! cstera corports , & reifamtharis ncgotia , tanta cura & diligentia, tam accurate & attente peragi ; Aninu vero c^falutis ne- gotium , & hoc negotiorum omnium maximum , tam ofcitanter & prxcipitanter traclari !

EXERCITIVM

ante Mifiam aut Communionem.

Puncta hujus exercitii varia , ad tria principalia revocari. pofTunt. I. Probatio mi. 1 1, Excitatia Devotio- nis. III. Poftulatio Gratiae.

I. P V N C T V M.

PROBATIO S V I.

PRobatwio necejfitatem indicant I. Sacrificfa veteris Te- ftamenti, qiLtfigna tantum feu umbra & figurA hujus Sa- cramenti erant , & tamen non nifi a mundis fanclifque tracla- ri debebant. Mtium fane , quot cerimoniis ritib.ufque expiari de-

buerinf)

DE SACRAM. EVCHARISTIjE. i77

buerint , qmillaojferebant. VidcExod. 38. Lev. 22 , &c.

2. Graviflima Apoft. Verba, qiiibus indigne [umentes ajjiril reosfore Corporis & Sangiimis Domini. O qttam neceffe , ferio mo~ nentem velpotius minantem audire ! Probet fe ipfum homo , & fic de pane illo edat, &c.

3. Ipla ratio , quiafancla nonnifi fancle traclanda , quid au- temfancltus hoc Sacramento , in quo prtcfens eft ipfe Sancjus San- clorum ?

I. Inprimis ergo examina confcientiam tuam, quamfigravioris culpx ream invenis, pceniteniu Sacramento expiabis , ne indignus acceltas , &judiaum tibi manduces. Levwres quoque culpas & inordinatos animi affeclus removere conaberis, utpleniorem ex h<$ Sacramentofiuclum capias. Deinde concipe intimum de peccatis dolorem, cumfirmo emendationis propcfito.

ODulciflime Deus Creator ac Salvator meus , doleo ex intimo corde, quod unquam ofrenderim te Do- minum ac Deum meum , te , qucm amare debeo fiipcr omnia , quia 8c fuper omnia bonus es , Sc plurima mihi bona tribuifti : &, heu, mfelix & ingratus ego peccator non rctribui, nifi mala pro bonis.

Verum propitius efto peccatis meisDomine, nunc enim firmiter ftatuo ac propono non amplius te ofren- dere , omnefquc peccandi occafiones fugere , ideoque nunc hoc Sacramentum fumere cupio , ut in amore tui confirmer , & contra omnes peccandi occafiones mu- niar, ut tu in me, & ego in te maneam.

I I. Vide an recla & fjncera intentione ad \ucfacra myfteria ve* fitas, an ex confuetudtne tantum , aut aliofine inordinato. Valde autem utilts eft Vrobatio Intentionis , quia lntcntio datjpeciem aclui, & eft radix meriti. Praxis erit hujufmodi.

/""^ Vpio 6 Deus , offerre tibi hoc facrificium ad laudem. ^— ' & gloriam nominis tui,ad utilitatem quoque anima; mc;e,totiufque Eccleiias tuae fan<ftae.Itaque voluntaric fa-

C c j crifi»

373 P A R A D I S I S E C T. V.

crificabo tibi, Sc coniitebor nomini tuo, Domine , quo- niam bonum eft.

Quid enim aliud quaeram praster te , 6 Deus meus Sc omnia ? Si te habeo , quid eft quod non habeam ? Si te colo propter te , tu eris merces mea magna nimis. Quid autem mihi fit in ccelo , & a te quid veiim iuper terram : cum tu fis pars haereditatis meae Sc calicis mei , tu , qui reftitues haereditatem meam mihi ? &c.

Poffet autem Direclw Intentionis particularius fieri , fejpeclen- tur Fines ad quos ex vi injiitutionis , Sacrficium adeoque Sacra- tnentum referri debet.

I. Enimeft LATREVTICVM,

Seu bolocauJium,offerendum Deo, in agmtionemfupremt ejns dominii, & tanquamfummus cultus Juprenu majejiati ejus debitus.

ODomine, dignus es propter mmmam exccllen- tiam , fapientiam , & potentiam tuam , accipere ab omni Creatura laudem , gloriam , & honorem. Itaque confitebortibiDomine intoto cordemeo, &glorifi- cabo nomen tuum in aeternum , immolabo tibi Sacriri- cium laudis , Sc reddam tibi , 6 Altiilime , vota mea , &c. Sisbenedi&us, laudabilis , Sc glorioius & fuperexalta- tus in iecula.

II. Eft EVCHARISTICVM,

Seupacificum , offerendum Deo gratiarum aclionem pro innumerU ejus beneficiis.

QVid retribuam Domino pro omnibus quas retribuit mihi ? qui toties propitiatur omnibus iniquitatibus meis ; Sc infuper coronat me in miiericordia 8c miiera- tionibus ? Qui toties replet in bonis defiderium meum , & tam benigne providet corpori Sc animas meae ? Minor ego fum cundis miierationibus tuis Domine ; quia miie- ricordia tua magna eft fuper me , &c*

ODo-

DE SACRAM. EVCH ARISTIiE. 370

O Dominc , quia mc fccifti , dcbeo tibi meipfum j &; quia mc refecifti pcr Filium , qui pro mc faclus eft ho- mo, dcbcrem plufquam meipfum.

Sed quid lum ego ? pulvis & cinis ; quid caetera > Vcntus & vanitas. Sed Sc tu , Dominc , bonorum meo- rum non eges. Ecce itaque Filius tuus dile&us. Eum tibi , o Pater , offero in gratiarum a&ionem , quia nihil pofTum mclius , nec gratius offcrre , quam eum in quo tibi bene complacuit.

III. Eft PROPITIATORIVM, ■

Ojferendum Dco, inpropitiationempeccatorum.

ODomine , tam amanter invitatus ad fplendidum convivium tuum , quid faciam ego mifer , nudus , & inops , nec habens veftem nuptialem ; & confcius tot peccatorum , quibus iram mcrui potius quam gratiam ? Ecce Mcdiator Dei & hominum , Chriftus Ielus Filius tuus. Hunc offero Tibi j ipfum inquam , qui peccatum non fccit , fed fa&us eft propitiatio pro peccatis noftris , 6c lavit nos in fanguine fuo , &c.

O Domine , relpice m faciem Chrifti tui , & vide quantos in vita labores , in paflione pcenas , in morte do- lores pro nobis fuftinuit. Offero tibi hsec omnia in fatis- fadionem pro peccatis meis , idque per hoc Sacrificium, ut hujus virtute , illorum vim ac efficaciam mihi imper- tias , & clementer indulgeas delida mea , neque vin-« dictam fumas de peccatis meis.

IV. Eft IMPETRATORIVM,

Offerendum Deo , ad impetranda Bona CorporU & Amm<e, & aver*

tenda qutctmque mala, idquepro nobmnetipfts, AmicU, &lni-

micis, Iujiis, & Veccatoribus, Vivis, Defunclts, &c.

(~\ Domine , dives in bonis , & largus in donis : a ^' quo , pcr quem , & in quo funt omnia» Ego vero

ege-

.01

3$o p A R A D I S I S E C T. V.

egenus & pauper fiim. Sed quid non impctremus a te , qui nobis dedifti fontem ipfum omnis gratise , id eft , V- nieenitum Filium tuum ; & fimul cum illo omnia nobis bona donafti > In hunc omnes gratise bonitatis , ac fa- pientiae thefauros fine menfura congeffifti , ut effet dives in omnes.

Eum itaque offero tibi,ut per eum qui interpellat pro nobis, & exaudiri meretur pro reverentia fua, des Eccle- i fix tuae incrementum & pacem ; Iuftis perfeverantiam ; Peccatoribus veniam; Defunctis refrigerium; nobis om- 1 nibus tuam gratiam, & tandem vitam seternam, &c.

V. Qifsa hoc Myfterium inftitutum eft a Cbrifto , in memoriam \ TaJJionisfu^perutile eft , Deoquegratijftmumjpecialt direciwne In- 1 tentionu illud ojferre ob memomm & veneraiwnem Pajfwnis Do- 1 mnicA.

II. P V N C T V M. EXCITATIO DEVOTIONIS.

Accejfurus ad h±c tremenda Myfteria , non contentus habituaft devo- tionc,aclualem omniftudio excita. Prodertt ad hoc,una cum exer- ; tliw nobilijjimarum virtutum meditarifequentia : (nam in medi- '. tatione exardefcit ignis devoiwnU) nempe : Quisftt, qui in hocfa- cramento venit, Ad quos veniat } Quare , quonwdo , quoties ve- matj &c.

I. Exercenda F I D E S.

Cogitando quodftt Chriflus ipfe, verus Deus & homo ,pro nobis na" tus,pajfus, & mortuus, vere & realiter hicpufens, &c.

OChrifte Iefu, verus Deus & Homo,unius cum Pa- tre fubftantiae , majeftatis & potentise ; firmafide credo ac1 profiteor , quia tu vere ac reipfa pra:fens es in hoc Sacramento. Tu enim ipfa veritas dixiftirHor cft corpus vteum. Credo quidquid dixit Dei Filius , nihil hoc verbo veritatis verius : Domine adauge fidem meam; &c.

Hoc

DE SACRAM. EVCHARISTI^. 381

Jlocfidei exercititmi hic cumprimis utile efl , quia vivafides hujut articuh eft, cui inmtitur omnis Sacramenti hujus dtvotio. Namft vi- vafide Chriftum verum Deum ac hominem in hoc facramento prz- fentcm crcdimus , quifieripoteft , tam modico revereniu acpictatis affectu traclari a nobis tamfanfta ac tremenda myftcria ?

II. Exerccnda S P E S,

Cogitando quodftt Deusfummc clemns , mifericors , mitis ,fitpiens, &c.

ODomine virtutum , beatus homo qui fperat in te , quare triftis es anima mea, & qiiare conturbas me > *" Spera in Deum omnis boni fontem, & gratia? auclorem, ^ quem in hoc Sacramento pradentem habes : Accede ad eum confldenter , quoniam fuavis , & mitis , & multrs 1 mifericordias eft omnibus invocantibus fe. Ille ibl us da- re poteft omnia , quia fuper omnia potens eft , imo dare vult omnia, quia fumme bonus eft.

O fpes mea Deus,propter hoc lcetatum eft cor meum, dum teipium in hoc Sacramento recipio , quiafpero plane nihil te non daturum , qui nobis dedifti teipfum j in te Domine confido , non confimdas me ab expe&a- tione mea.

III. Exercen(k CHARITAS,

Cogitando, quodftt Deusfumme bonus, perfeftus, Ube- ralis, tam amans noftri, &c.

ODulciffime Salvator Chrifte lefit , quanta fuit tui xis amoris quae te traxit e finu Patris in hanc lacry- Je marum vallem, ut humanam carnem affumeres , infinitas miferias, injurias, imo crucem, mortemque flibires : id- que fblum propter miferos nos homines & propter no- ftram falutem.

O quantus amor! damnare nos poteras,& falvare ma-

iuiftij

382 P A R A D I S I S E C T. V.

luifti ; nos rei eramus , & tu innocens fubis fupplicium , ut reos liberes.

Ex amore itaque ad nos in carnem venifti ; & demum abiturus ex hoc mundo ad Patrem, in pignus amovis hoc Sacramentum nobis reliquifti , ut modo prorfus novo & mirabili fcmper maneres nobifcum , cujus deliciae funt eife cum filiis hominuin.

O Domine , quantum dignus es amari , qui tanta fa- cis amore noftri ? diligam itaque te Domine fortitudo mea. Dominus firmamentum meum,& refugium meum, £c liberator meus.

O Deus charitas , qui in charitate manet , in te ma- net : cupio te fuleipere in hoc Sacramento , ut tibi fir- mius uniar amoris vinculo. Quis mc feparabit a charita- te Chrifti Salvatoris mei ? utinam hoc , nec vita , nec mors, nec ulla fortunas fbrs, aut ulla creatura valeat.

IV. Exercenda HVMILITAS,

Et Reverentu, meditando quodfit Dens fmnma majeftatis 3 &

tamen e throno gloru fiu vemat ad te infimiwi

terra vermiculum, Scc.

ODomine Deus nofter , quam admirabile eft no- men tuum in univerfa tcrra ! Tu es Rex cadi Sc terrae , quem laudant Angeli , adorant Dominationes , tremunt Poteftates.

Sed quid cft homo , quod memor es ejus , faciens ei memoriam mirabilium tuorum ? aut filius hominis, quo- niam vifitas eum , in hoc Sacramento ad eum veniens ? Domine , non fum dignus , ut intres fub tectum meum , fed tantum , &c.

V. Ex-

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 383

V. Excitanda FAMES,

Et defiderium , confider.mdo I. Multiplicesfruclus &gratiai hujus Sacramenti: deinde tuas mifcrias, & necejfitates.

OPanis fan&e , panis cor hominis confirmans, quem qui manducat , vivet in aeternum , qui non mandu- cat , vitam non habebit. Quam dile&a tabernacula tua Domine virtutum, concupilcit & deficit animamea in atria tua Domine , ubi Panem illum difpeofas , & das efcam timentibus te.

Inclina aurcm tuam & exaudi me , quoniam inops 6c pauper fum ego ; & refice efurientem animam meam , ut in fortitudine cibi illius ambulem per hujus mundi de- iertum ulque ad montem Dei , doncc manducem te ple- no ore in regno tuo, & fatier ab ubcrtate domus tuae.

V I. Denique Exercitium feu Meditatio Pajfionis Dominiu , inprimis ejjicax efi, ad excitandam cordis devotionem , &c.

III. P V N C T V M.

POSTVLATIO GRATIiE.

Quia omnis noflra ddigentia , & omnis Pr&paratto minor efl , quam ut tantis myfteriis fufficiens ejfe queat, merito tandem a Deogra* tiam ; a B. Virg. Angelo Tutelari , SS. Patronis , & ccelitibus otnnibus, opem Jubfidiumque fupplices pofiulavimus.

I. Itaque roga Deumper merita Tilu, & omnium SS. utgrd- tiam tibiprtftet digm fufcipiendi hoc Sacramentum.

OSumme Pater mifericordiarum , refpice in faciem Chrifti tui, qui tibi in perfe&iilima charitate factus eft obediens ufque ad mortem crucis , & in virtute me- itorum cjus , nec non dulciflimx Matris ejus Virginis Maria: , SS. Apoftolorum , Martyrum , ConfcfTorum , Virginum , Sc inprimis Patronorum meorum N. N. Sc

omnium

3$4 P A R A D I S I S E C T. V.

omnium SS.gratiammihitribuc , ut gratum tibiobfe- quiumexhiberevaleam , fac quaefb, ut quodmeisnon polTum , placentium tibi meritis precibufque confe- quar.

1 1. Repufentatis chrfto peccatis, imperfeclionibus, omnibufque ne- cejfitatibus tuis , per merita pafjionis & Sanguinis ejus pete ve- ?iiam, &pie communicandi gratiam.

Olefu Salvator mundi , qui venifti peccatores falvos facere, & dixifti : Venite ad me omnes,qui labora- tis & onerati eftis , & ego reficiam vos : Ecce ego pec- cator ad te venire audeo,quia copiofa eft apud te redem- ptio.

Venio ad te , a quo recedens erravi , ficut ovis qu^ periit ; fed tu Paftor bone, qui pofuifti animam tuam pro ovibus tuis , qui venifti quaerere , & falvum facere, quod perierat , require fervum tuum Domine , quia mandata tua non fum oblitus.

Venio ad te multis plagis faucius , tot pravis paflioni- bus graviter afFedus , fed tu Domine, fi vis, potes me fa- nare. nofti enim male habentibus opus efTe medico.

Tu vero es ille Samaritanus , verus animarum medi- cus , qui languores noftros portafti , tu es , qui dedifti in animce meae medicamentum , pretiofi Corporis tui Sa- cramentum.

Miferere ergo mei Domine , & fana animam meam , quia peccavi tibi. Sacrificium tibi,Domine,fpiritus con- tribulatus. Cor contritum & humiliatum non defpicies. Hoc prius offero tibi , ut Sacrificium pretiofi Corporis 8c Sanguinis tui, fecurius offerre valeam.

Tu itaque dirumpe vincula peccatorum meorum. Sic enim digne facrificabo tibi hoftiam laudis , & nomen Domini invocabo, &c.

III. Ad

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 385-

III. Ad Sptritnm fanttum bumiliter convertere , ut doriis juk Chriflo lefu , dignum in te praparef habitactdum , fuutfecit m J 'irgine Dcipara.

Quac inclufa funt his fignis [ ] , ad folos Sacerdotes fpe&ant.

OClementifTime Deus , fine tuo numine nihil cft in homine, ex te cnim omnis fufrkientia noftra. Sine te nihil boni facere, nec ftatu aut vocationc noftra digne fungi poifumus. Cuftodi animam mcam , quoniam ian- cTius ium, ialvum fic lervum tuum Deus mcus ipcrantcm in tc. Sanctus ium dono iidei 8>c gratix quo mc in Ba- ptiimo iancliricafti.

[Sandtus quoque mm munere Sacerdotii,quo mc fun- gi voluifti (id enim fanctum eft; ut ei digne refpondeam, lanchis cifc debco , id eft , fegregatus a tcrrcnis, purus , caftus, multis gratiae dotibus Sz virtutibus conipicuus ; ) Sancli ciTe debebant , qui figuram tantum & umbram hujus Sacramenti gerebant : quanto magis cgo , ipiam tradans rem Sc veritatem ? ]

Sed quis fan&um &: mundum faciet de immundo conceptum iemine ? Tu utique 6 Deus ian&iricator , qui cs Sanctus San&orum , a quo omnis fanctiricatio noftra, &c.

I V. lmplora opem Santtomm , ut tibi gratiam fanttx, Commuriw- rits impctrent a Domino.

OSan&i Dei omnes , per eum vos rogo , quem vos facie ad faciem , nos autem hic per fpeculum in aenigmate videmus , & velatum in hoc Sacramento iui- cipimus ; iiiccurrite mihi quceio precibus veftris apud Deum , ut iic illum nunc in Sacramento poflim recipe- re , ut aliquando eum in propria lpecie vobifcum me- rear videre.

Tu praecipue 6 lacratifTima Virgo Mater, quae Spiritu lan&o cooperante , gratia plena , Deum & hominem

D d purif-

1%6 PARADISI S E C T. V. puriffimis vifceribus tuis concipere Sc portare meruifti , impetra mihi , quaefo , gratiam fan&i Spiritus, per amo- rem Filii tui , ut & ego eum digne in hoc Sacramento excipere & portare valeam , &c.

Adfis o Angele Cuftos , & clientem tuum pio du&u dirige ; ut Panem illum Angclorum , Dominum caeli & teme, decenter excipiam.

O Patroni N. N. mei, Aulici Dei,fuccurrite, & Do- mino veftro hofpitium cordis mei congruenter adorna-» te, &c.

V. Denique , fi pumiflis hujufmodi exerckiis , necdum fentis eum quem deflderas; & quem Sacramenti dignitas requmt, affeclum , fervorem, & amorem in fufceptione bujus Sacramenti -3 nolt dejici animo , fed humiliter ora Deum , ttt faltem deflderium cordis & bon& voluntatis affeclumfufcipiat.

ODeus fcrutator cordis mei , cupio fiimere, utinam reipfa poffim , mirabile & ccelefte Sacramentum omni, qua par eft, pietate & religione, omni affe&u,de- fiderio , & fervore Angelorum , & electorum tuorum. Domine ante te omne defiderium meum ; paratum cor meum, Deus, paratum cor meum, offero tibi totum cor meum, & omnia. Defiderium pauperis exaudi, 6 Domi- ne, pneparationem cordis ejus audiat auris tua. Suppleat divina &. immenfa tua benignitas, quicquid humana mea non valet iniirmitas, &c.

Adverte hoc Exercitium , ut &fequcntia ttaformata, ut & Sd~ cerdotibus celebrantibus Miffam , & Ldtcis commtmicantibus fervire poJfint,pauctdis omiflis aut mutatis.

PoJJunt its quoque utiaudkntes Miffam, pro Jptrttuali Commu* nione , utfic intentio audientis Mijfam magis conformetur intentioni celebrantis ; & hic efl utiliflimus modus audiendi Miffam.

Yorro exhibemus hic varia Exercitia, longiora, brevtora ; velut di- verfafercula in una menfa; ut varietas arceat faflidtum,ex crebra tt- vius & ejufdem repctitione nafcifolitum. Varii quoque , variopaltto dwflapojcunt. A S P I-

DE SACRAM. EVCII ARISTI^E. 38,-

ASPIRATIONES

fub Communionem.

MAgtw reverentk & inthmptetatis ajficlu adventns tanti llo- Jpitis exctptcndm eji. Frequentabis ergo aclus viv£ Tidci, Spei, & Cbaritatis : agnofces &prxdtcabis Dei majeflatcjn, bonitatcm,& dementiam : propriamfateberis miferiam & fragditatem. Hinc inii- mis antmi deftderiis & ajfetltbus cum Cbriflo jam pufente colloque- ris. Hucpojfunt adbiberi brevesfed igniu Ajpirationes, quales in Pfal- ntis & Euangeliis multx : Sed cordepotius, quam ore proferentU: do- necpoji recejfwn ab altari in qutete proltxius eafdem expendrre liceat. Hos bic alujuas fuggercmus.

Subfacra Communiom ; tum & aluis ufutfuturz.

Diligam te Domine fortitudo mea : Dominus firma- | rncntum meum , & ref ugium meum , & liberator meus. Quid eft homo, quod memor cs cjus, aut filius homi- lis, quia viiitas eum ? Quam bonus Iiracl Dcus, his qui reclo funt corde ! Contitemini Domino quoniam bonus , quoniam in (eculum mifericordia cjus.

Laudate Dominum omnes gentes,Iaudate eum omnes >puliejus.

Quoniam confirmata eft fiiper nos mifericordia ejus , veritas Domini manct in seternum. Qucmadmodum defiderat cervus ad fontes aquarum: , deiiderat anima mca ad te Deus, &c. Mihi adhaerere Deo bonum cft , & ponere in Domi- Deo Ipcm meam.

Quid enim mihi eft in ccelo , &c a te quid volui fuper 1 erram ?

Magnificat anima mea Dominum.

Et cxultat Spiritus meus in Dco lalutari meo , ch*.

Beatus venter qui te portavit , &c.

Vnde hoc mihi ut Dominus mcus veniat ad me ?

Dd 2. Bene-

388 PARADISI S E C T. V.

Bencdi&us , qui venit in nomine Domini. Domine non ium dignus, &c.

Similia unicuiquefacile privata indufiria ; aut potim unclio Spiritus fuggeret.

Jiuc [peciant & hujufmodi amorofa fujpiria.

Quis es tu, Domine, &c quis ium ego ?

Tune venis ad me , Rex fummus , ad infimum fer- vum ? &c .

Tu , qui de finu Patris , venifti in puriflimum Virgi- nis uterum , intrabis in hoc vas impurum , &z ftabuium » fbrdium ?

Scio, Domine 3 amor urget & vincet te. Eja veni Do- mine , Sc noli tardare. Sed veniat , obfecro , tecum illa multum defiderabilis bonitas , manfuetudo , charitas , Sc mifericordia tua , per quam excufetur , &juvetur mife- ria mea.

Ecce Domine jam habeo te , qui habes omnia. Pofli- deo te, qui potes, &c poilides omnia : Ergo 6 Deus meus & omnia : abftrahe cor meum a caeteris omnibus extra te , in quibus nil nifi vanitas 8c afflicrio fpiritus ; in te ^no rixum fit cor meum , in te fit requies mea , ubi eft thefaurus meus , fumma veritas , 8c vera felicitas, &c felix ceternitas.

Sentiat , 6 Domine, mens mea dulcedinem praefentiae tux. Guftet , quam fuavis fis Domine , ut inefcata amore tui , nihil qucerat extra te , unde gaudeat , quia tu es gau- dium cordis mei, & parsgiiea Deus in aeternum.

Tu es medicus animae me33, qui languores noftros tuo livore fanafti. Ego vero fiim infirmus ille , ad quem fa- nandum de ccelo venifti , itaque fana animam meam , quia peccavit tibi.

Tu es Paftor bonus , qui pofiiifti animam tuam pro ovibus tuis. Ecce ego ovis illa , qua; perierat , & tamen dignaris me pafcere Corpore & Sanguine tuo : Sufcipe

me

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 38-9 •mc nunc in humcros tuos. Quid negabis mihi , qui Te- ipfum dcdifti ? Rcgemc, & nihii mihi dcerit , inloco pafcuas, ubi me collocafti j donec ad pafcua vitae aetcrnae perducar.

O Jux vcra , quas illuminas omnem hominem vcnicn- tcm in hunc mundum, illumina oculos meos, ne unquam obdormiam in mortem , &c.

O ignis jugiter ardens , & nunquam deflcicns. Ecce me tepidum & frigidum : ure rencs meos & cor meum • ut ardeant amore tui. Igncm enim venifti mittere : 6c quid vis flifi ut acccndatur ?

O Rex cceli & terrae , dives in mifericordia , ecce ego egcnus & pauper fum, tu nofti , ubi magis egeam ; tu lo- lus mc ditarc & juvare potes. Deus adjuva me, & ex the- iauris bonitatis tuoe iuccurre inopi anima: mex.

O Dominus meus , & Deus meus. Ecce lervus tuus ftm ego,da mihi intellecl:um,& excita afFedum,ut fciam, Sc faciam voluntatem tuam.

- Tu es Agnus Dei,Agnus fine macula,qui tollis pecca- ta mundi, tolle de me, quod mihi nocet,& tibi difplicetj 8c da, quod nofti tibi placere, 8c mihi prodefle.

Tu es amor meus , Sc omne gaudium. Tu es Deus meus & omnia. Tu es pars haereditatis meae , &;calicis mei, tu es qui reftitues hcereditatem meam mihi.

O Deus meus & omnia , abfbrbeat , quaefb mentem mcam vis ignita & melliflua amoris tui, ut amore amoris tui mundo moriar , qui amore mei dignatus es in cruce mori, 6 Deus meus & omnia.

C A P. V. ' Exercitivm poftMifTam aut Communionem.

Pro Saccrdotibus &Laicis.

T) Erafta Hiffa aut Commtmione,permagni refert,noffe uti illo tem*

*■ pere, quo apnd nos demoratur Clmfttts , & tanti hofpitispr£-

Dd 3 fentU

3po P A R A D I S I SECT, V. fentiafiui . Neque enim tempus, ad negotiafalutis agenda, magis op~ portumtm habere poffumus , quam cum ipfum, penes & intra nos ba- bemtis falutis Audtorem.

Pulcre acpie, utfolet, monet Tbomas de Kempis lib. 4. de hmtat. Chrflt. Oportet , inqtiit , ut non iolum praspares te ad de- votibnem ante Communionem , fed ut etiam te follici- te conferves in ea, poft Sacramenti perceptionem, Nec minor cuftodia poft exigitur , quam devota prceparatio prius. Nam bona poftmodum cuftodia , optima iterua» eft prosparatio ad majorem gratiam. ex eo quippe reddi- tur quis valde indilpofitus ;, ii ftatim fuerit ad exteriora nimis efFufus.

Ex teipfo difce , quid hicfaclo opusfit. Si qtitjpiam invttajfet te ; fed domojam exceptum, mox , qttaft tadio confortis, defererette , & ad qu& nefcto ludicra & inania fefe converteret, non dtgnatus tefa- indtari colloqmo , aut ttUo benevolentk & humanitatis ojjicio , nonne inurbanitm & indignum hoc ejje diceres , deteflans etiam hujufmodi amicum, utpoteparum ojjicii memorem ?

Vide itaque , qtitd de tis dicendum , qui Deo in domtimfttam rece- pto , ( quatu vero , quantufque Iric hojpes efl?) mox illi dorfum ob- vertunt, & abeunt ; nec curant cum eopaulifper converfari, quid hoc efl , nife vilipendere hojpttem ? imo etiam graviter ojjendere ? maxi- nie cum isfit hojpes , qui venit ad te , non ut reficiatur ate , fed ut reficiat te.

Quid crgo fic properas? qwd qmris puter Deumtuum? plus tUe tedoccbtt , quam omnes libri ; plus deleclabit , quam omnes ami" ci ; pkrapuflabit commda, quam omnes mundi artes , opesfcim- iu , Scc. , . j

Tu ergo duc hofpitem in cubiculum interius , id eft , cor tuum ; cave a multiloqiiio ; (ait ctt. Thomas, ) mane in fecreto , & fruere f uaviflimo hofpite tuo : ipium enim habes , quem totus mundus tibi auferre non poteft.

Nos veropropraxifacileExerciimtn dabimus $ idque tribus potif- fimttm Punclis comprehenfum.

I, PVN-

0-

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 39i

I. P V N C T V M. GRATIARVM ACTIO.

I. Vt excites te ad debitam Gratiarum atlionem , excrce aclus w- rxFidei; mixtis affecltbus Humilitatis , Revemitu, admiratio- nis, &c.

OClementifHme Salvator , Chrifte Icfu , quam fua- vis es & mitis , & multx mifericordix , omnibus invocantibus te ? Cum enim non eflemus , divina Po- tentia Creafii nos : cum inimici tui eflemus , e ccelo ve- niens mira Sapientia ~Redemifii nos : & quia fine te tam corpore, quam fpiritu, vivcrc,moveri, & effe non poffu- mus , immenfa Bonitate tua , tot Sacramentis Sc auxiliis gratioe nos ufque Confervas , imo corpus & Sanguinem tuum , id eft , Teipfum , modo prorlus admirabili , in hoc Sacramento largiris. O charitas ! 6 pietas ! 6 novum, Sc grande myfterium !

Tune Deus meus, ad me venire dignaris ? Rex ac Do- minus lummx Majcftatis , ad inrimum fervum ? Deus ad hominem ? Creator ad crcaturam ?

Vnde hoc mihi ut tu Domine venias ad me ? a quo abire poteras, quia homo pcccator fum : quid eft homo, quod memor es ejus,aut filius hominis,quia vifitas eum ? An nef cis, quis fim ego ? pulvis utique & cinis , vas for- dium , efca vermium , & ad hunc tu de ccelo venis ? O Deus , & Dominus nofter , quam admirabile eft nomen tuum in univerfa terra ?

1 1. Hic exerce attus Gratitudinis, & Laudationis Dei,pro tan- tis beneficiis.

Quid retribuam Domino pro omnibus, qux retribiiit mihi? utinam aperiantur labia mea,& repleatur os meum laude , ut cantem gloriam tuam , tota die magnitudinem tuam ; & enarrem univeria mirabilia tua.

Magnificet anima mea Dominum , tot tantifque affc-

Dd 4 da

:!*

392 PARADISI S E C T. V. &:a beneficiis , & exultet fpiritus meus in Deo falutari meo , quia refpexit humilitatem fervifui, &fecitmihi magna qui potens eft, 8t elurientem implevit bonis.

Bencdic ergo nunc anima mea Domino , & omnia, i quae intra me iunt , Nomini fancto ejus ; Benedic anima i: mea Domino , 8c noli oblivifci omnes retributiones j ejus j Qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis ; qui I ianat , per hujus Sacramenti virtutem ^omnes infirmita- II tes tuas, &c.

III. Quiafolus omriino nonfujficis , tantis benefcits digneprt- \ dicandts,omnes Sanclos,imo & creaturas omnes ad Deum collaudan- \ dttm invita. Sicut tres Pueri infomace ignis incolumes , omnes cceli, ' terrt , marifque creaturas ad Dei laudem provocabant , dicentes una voce ; Bencd icite omnia opera Domini Domino , &c. Sed quantc potius nos , cum eum recepimus intra nos , per quem a morte - & dtemi igrits incendio liberatifumus ? Vndepio Ecckfi.t ritu Sacer- dotes illttd Canttcumpoft Mtjfam recitarefolent.

Magnus es Domine &z laudabilis nimis ; Et quis nar- J rabit potentias tuas , auditas faciet omnes laudes tuas > Ego quidem, etfi omnia membra mea verterentur in lin- guas , & omnes yitae mex refpirationes in tui laudes & I gratiarum a&iones ; attamen longe minor eflem cun&is i miferationibus tuis. Vnde agnofcens infufRcientiam I meam , id unum votis omnibus exopto , ut omnes Crea- turae tux , meeum & pro me laudent & benedicant no- i rncn tuum in aeternum.

Sedante omnia, 6 clementiflime Deus , accipelau-j des & gratiarum adtiones , quas Fiiius tuus Salvator nofter in afTumpta humanitate ab inftanti Incarnatio- nis toto vitae f ux decurfu perfolvit. Et illas praecipue ^ cum inftituens hoc Sacramentum , 8c quafi jam tum agnofcens , impares nos effe gratiis tanto beneficio re- ferendis , elevatis ocuiis in ccelum , ad te Deum Patrem fuLim omnipotcntcm , omnium noftrum nomine tibi gratias egit.

Sufcipe

DE SACRAM. EVCHARtSTliE. 39J

Sufcipe o mitiflime Pater , & illa.s gratiarum a&io- nes , quas B. V. Vnigeniti Filii tui Mater , tibi obtulit , quandocum, quemego ipfejaminclumm pe&orimeo complc&or, ipla fiiis caftiflimis vifceribus concepit,por- tavit , & peperit ; Nec non & illas , quas toto vitas fuse tempore, & potiflimum, quoties jam fublatum in cxlos, in Sacramento recepit, ex ardenti cordis defiderio «Sc in- tima devotione perfolvit.

Benedicant quoque , & laudent te omnes Angelici fpiritus , qui throno Majeftatis tuae jugiter trementes adfiftunt, & cantant incefiabiii voce,dicentes : Sandus ; Sandus ; Sanclus.

Defidero quoquc cx toto corde , ut omnes Sandi 8c amici tui , tecum modo regnantes in ccelis , quorum communionem credimus , meam infufficientiam com-* pcnfcnt fuis digniflimis laudibus , quas unquam hic in terris, in ufii, & vencratione hujus Sacramenti devotifli- me obtulerunt ; & quas tibi modo decantant, cum reve- lata facie comedunt Panem vitas ; 8c torrente voluptatis tuce potantur. Participem me fac Deus omnium timen-. tium te, &: cuftodientium mandata tua.

O utinam pariter omnium piorum fidelium affedtus, fervores, & omnia tibi in terris placentium vota,defide- ria Sz merita in me unum colligere poflem ; & iic tota animi intenfione te amare, & honorare, pro tanto amore & honore, quo me in hoc Sacramento dignatus es.

Profiteor enim , fi quotquot in mundo fuerunt , iiint, aut erunt devotorum , qui debita cum prasparatione, de- votione & fruclu diviniflimum hoc Sacramentum un- quam acceperunt , vel accipient : Si , inquam , eorum omnium conatus , defideria , & grati piique affeclus , in. me unum concurrerent , libens fane & ultro omnia prorfus in laudem & gloriam Nominis tui , & debitam gratiarum adionem convcrterem. Et tamen (ingenue fateor , 6 Domine) nihilominus fervus inutilis eilem ,

Dd j: nce

394 P A R A D I S I S E C T. V.

nec condigne te laudare poifem; quiamajor esomni laude. Sed parce mihi Domine , quia inops &c pauper fum ego , & faltem defiderium pauperis, fed obfcquium bonae voluntatis non defpicias. O utinam benedicant •omnia opera Domini Domino , laudent Sc f uperexal- tent eum in fecula, &c.

II. P V N C T V M. O B L A T I O.

I. Offer Dfo Patri Filium , una cum omni ejus meritorum thcfturo.

OPater mifericordiarum , & Deus totius confbla- tionis, quomodo dilexifti nos ! Ita nimirum,ut Fi- lium tuum Vnigenitum dares ; femel quidem in pre- tium, fed indies in cibum. Quid tibi pro tanta charitate vilis ego creatura retribuam ? Hoc ipfum , quo tu nihil dignius dare poteras ; ego nihil majus acciperc". Ipfum, inquam, dilectiflimum Filium tuum offero tibi , mi Pa- ter , quem pro falute mea tam amanter obtulifti ; & in. hoc [Sacrijicio] Sacramento , quod pro jugi illius benefi- cii memoria celebramus,tam gratiofe [offerendumj fumen- dum dedifti.

Quem potius tibi offeram , 6 Pater aeterne, quam Fi- liumtuumdile£t,um,in quo tibi bene complacuit?Quern alium dirigam intercefTorem tibi ego reus, nifi hunc,qui eft propitiatio pro peccatis meis ? Advocatus j Pontifex Summus , non alieno fed proprio perfufus cruore , Ho- ftia fancla j Agnus iine macula, qui peccatum non fecit ; ied tulit peccata mundi , &c languores noftros fuo livore ianavit ?

Ecce fpes mea ; tota fiducia mea , Chriftus Iefus Fi- lius tuus Salvator meus. Noli , quaefo , defpicere hanc oblationem , quamvis id mereatur offerentis vilitas ; fed afpice , precor , propitius , quia in infinitum major eft oblati dignitas. Refpice in faciem Chrifti tui , qui

tibi

DE SACRAM. EVCHARISTI^E. 39*

tibi pro noftra falutc factus obediens ufque ad mortem in crucc pro nobis fefe hoftiam obtulit.

Nonnc hic eft innocens ille,qucm,ut fervum redime- res,Filium tradidifti? Recole,pic Pater,quia hic eft ipfe* quem , etfi cx tua virtutc parem tibi ab seterno gcnuifti, mcx tamen carnis participem fierivoluifti , ut confbrs humanitatis, conlortem me faceret divmitatis.

Attcndc in Filio , quod te moveat mifereri fervo ; 8c dam dile&i Filii tibi patent vulnera , mea qusefb tegan- tur fcclera : & quia caro mea te laceflivit ad iram , caro Filii tui te fle&at ad mifcricordiam.

Sufcipc igitur , 6 fan&e Pater , omnipotens , seternc Deus , landtam hanc & immaculatam hoftiam Filii tui, quam ego indignus famulus tuus tibi offcro, una cum o- mnibus cjus virtutibus, meritis, vulnenbus, cruciatibus, plagis, f uipiriis, facri fudoris ac cruoris guttis.

ln unione illius amoris , quo ipfe tibi in Ara crucis fe- metipf um obtulit , in laudem & gloriam nominis tui , irt gratiarum actionem pro omnibus beneficiis tuis in me, ik. m totum gcnus humanum collatis.

In expiationcm quoque peccatorum meorumjin fup- pletjonem omnium defcctuum meorum : in folatium &z rcfrigerium omnium fidelium vivorum , & defunctor rum, &c. Per eundcm, quem hic offero, Dominum no- ftrum Iefum Chriftum filium tuum, &c.

1 1. Ojfcr teipfum Chrifto , qui fe tibi tamammter offerre d'h gtutus eft.

G amantiflime Salvator, quam magna eft mifericordia tuafuperme! quem >« ctfi vilem & indignum peccato- rem,emifti pretio targ.magno, prctiofulimo,inquamjfau- guinctuo! .,-:

Nam ut me Satanoe mancipium libcrares,tu verus Dei Filius temetipfum in ara crucis Deo Patri in redemptio- nis pretium obtulifti : ut vero me pafceres $c conforta- res, tenietiplum uu;\c in cibum dcdifti.

Quid

35>S P A R A D I S I S E C T. V.

Quid retribuam Domino , cum inops Sc pauper fim cgo,pro omnibus quce retribuic mihi ? Vilne ut praebeaaa tibi cor meum ? Nihil asquius. Nonne Deo fubje&a erit anima mea, a quo eft omne falutare meum ?

Omni prorfus jureanimammeamfibi vendicat , qui pro mea fiiam pofuit. Paratum cor meum Deus , para- tum cor meum. Ecce animam fimul & corpus meum. . Accipe me totum , qui me totum fecifti j Sc cum totus' perieram, pro me totum te dedifti.

Vemm quae commutatio , fi pro te reddam me ? nem- pe,pro Domino fervum? pro Deo hominem?pro San&o ik jufto impium ? pro Agno immaculato lbrdidum pec- catorem ? &c .

Sed tu Domine qui dignum habuifti me , pro quo dares, non alium quam te 3 nunc quoque , fuppliciter ro- go , ne avertas faciem tuam a me , neque defpicias mc Deus falutaris meus.

Sufcipe fervum tuum in bonum j qui accepifti pro me formam feiTi. Suf cipe hominem , qui pro me fa&us es homo. Sufcipe peccatorem,qui venifti peccatores falvos facere. Require ovem perditam, qui venifti quosrere, & falvum facere quod perierat r qui es Paftor bonus , Sc Agnus fine macula, tollens peccata mundi.

Sufcipe pariter obfcquium fervitutis meoe,quod oculis tuce majcftatis indignus obtuli , in unione illius facriricii, quo tu temetipfum pro me Deo Patri in ara Crucis ho- ftiam obtidifti.

Conjungc vile fenntium meum , cum omnibus quae egifti & palTus es ex perfe&iflima-charitate & obcdien- tia, & cum divitiis fatisfacl:ionum:(lc meritorum tuorum Patri seterno illud offerre digneris , ut de tua abundan- tia mea ditetur inopia , & quam ex me ipfo nullatenus mcreor, te mediante gratiam obtineam.

In manus tuas commendo fpiritum meum, 6 Domine Deus veritatis ? qui me redemifti. Tibi deinccps adha?-

rere

DE SACRAM. EVCHARISTIjE. 397 rerc mihi bonum cft,& ponerc in tc Domine fpem mcain. Quid cnim mihi lir. in coelo, &c a te quid vclim fupcr ter- ram ? Tu cnim cs pars hasreditatis mea: & calicis mci : tu es, qui rcftitues hazreditatem mcam mihi.

III. P V N C T V M.

P E T I T I O.

I. Ne dubites, tiic avlde & inflanter multa petere, tibi ipfi & proxi- mis. ihefiaurum infinitum opum cceleflium bic babes. Vctc,quan- tum vis. Aviditas petentis liberalitatem donantis provocat. Drfata os tuum , & Deus implebit illud. Inprimis bumiliter pete vcniam peccatorum, negligentk quoque, & defecluum , quos m ufiu hujus Sacramenti admififli.

OClcmentiffime Salvator,in multitndine mifericor- dix , & bonitatis tuae introivi [ad altare tuum] ad menfam convivii tui , a qua confcius miferias & iniquita- tis meae, merito abftinere debueram, ne forte acceflu te- merario reus fierem Corporis & Sanguinis tui.

Verum tu dulciflime Dne delid:a mea , & ignorantias meas ne memineris, fed potius reminifcere miierationura tuarum Domine,ut non intres in judicium cum fervo tuo, quia non juftificabitur in confpecru tuo omnis vivens.

Si enim iniquitates obfervaveris Domine , Domine quis fuftinebit ? quis accedere ad menfam tuam audebit ? quis feret rigorem juftitia? tuac? aut quis fubfiftet in con- fpe&udivinas majeftatis tuse, coram quoetiam cceli non funt mundi ?

Ecce , 6 Domine , confiteor adverfum me injuftitiam meam , tu qiucfo remitte impietatem peccati mei , Tibi fbli peccavi , & malum coram tc fcci. Sed tu qui venifti peccatores ialvos facere,ialva mc,ncc projicias me a tacie tua, pro cujus lalute temetipfum fponte tradidifti in pre- tium; pro cujusalimonia temetipium in cibum dcdifti. Oquanta erit fiducia pcccatoris , cuicognita eft tanta pietas Salvatoris I Quid

3P8 PARADISI, SECT. V.

Quid ergo, 6 Chrifte Salvator, impedire me poterat , quo minus venirem ad te, qui e iummo ccelo falutis meae caufTa venifti ? Infirmus quidem & affli&us mm nimis -3 ied an ideo a facie tua fugiam ?

Imo vel ideo fblum ad te venio , quia infirmus fum , non enim opus eft bene habentibus medico , fed his qui maie habent, tii autem fblus es medicus animae meae, qui languores noftros tuo livore fanafti. Sana ergo animam meam, 6 Domine, quia peccavi tibi.

Iniquitates mese ficut onus grave gravatae fiint fiiper fhe : & quis alleviabit, aut quis portabit onus meum? Tu es 6 Domine, Agnus Dei qui tollis pcccata mundi : qui bajuiafti crucem , ut noftram portares iniquitatem ; qui dixifti:Venite ad me omnes qui laboratis & onerati edis, & ego rehciam vos : & cur ad te non veniam , qui fblus ; relevare potes peccatorum meorum f arcinam ?

Ego vitiis praviique paflionibus coinquinatus fum , & ideo ad te confugi : quis enim alius mundum facict de immundo conceptum femine, niii tu Domine, qui lavifti nosapeccatis noftrisin fanguinetuo? Quoefblavame ab iniquitate mea, & a peccato meo munda me.

Ego fum filius ille prodigus , & inobediens , qui a te profugus omnem confumpli fubftantiam^ & nunc extre- mam patior inopiam ; quo ibo , fi ad te non redeo , mi amantiflime Pater ? tu enim es Pater mifericordiarum $ & Deus totius confblationis , qui femper recipis in gra- tiam revertentes ad te filios , 6c affedu paterno foves , & ample&eris.

Ego quidem non fum dignus vocari filius tuus , fed tu nihilominus vis haberi,& eife Pater meus. Sis itaque mi- hi propitius & clemens , recipe exulem filium, operi nu- dum,refice efurientem. Quomodo mileretur pater filio- rum,fic miferere mei, b milerator & mifericors Domine, Nunquid enim laetaris in morte & perditione peccato-* ris, qui ut ego viverem pro me dignatus es mori ?

Ecce»

DE SACRAM. EVCHARISTIvE. 399

Ecce,qua iiducia ad te vcni,6 Chrifte SaIvator,quam- vis fim homo peccator. Sed tu parce mihi per infinitarh mifericordiam tuam, li non ea, qua par erat cura, prcepa- ratione , ac devotione tremendum hoc peregi myftc- rium.

Memorare Domine , quae mea fubftantia , fpiiitus quidem promptus eft, caro autem infirma, & tcrrena in- abitatio deprimit fenfiim multa cogitantem. Domine ante te omne defiderium meum , & gemitus meus a te non eft abfconditus.

1 1. Quiajam recum babes Deum & Salvatorem tuum , D«- um, Medicum, Doftorem , Vattem & omne bonum ; Polentijfimum rimul ac Optmium , id efi , qui & pojftt , & velit tibi donare omnia adfalutem utilia , ideo magna fiducia effunde in confpeftu ejus cor tuum, & tribuUtwnem tuam ante tpfum prontmtia, & opem ^rath in necejfitatibus pofiula.

O benigniflime Deus , cupio ex toto corde tibi fcrvi- re deinceps & juftitia & fancliitate, omnibus diebus vitiB mea2. Vtinam dirigantur viae mese ad cuftodiendas j ufti- ficationcs tuas !

Hoc votis omnibus dcfidero , ut cor meum ab omni-

dus rebus creatis abftraham , tibique totus uniar , ut per

lujus facramenti virtutem, ego in te,& tu in me maneas.

Tibi adhasrere cupio , quia tu es Deus Salvator meus ,

ux,Dux, Medicus,Magifter,imo Pater meus,& omnia.

Vtinam exhibeam corpus meum hoftiam viventcm ,

'an&am,Tibi placentem. Vivam egojam non egOj vivat

ero in me Chriftus, quem intra meipium habeo. Iuravi

) Deus, & ftatui cuftodire judicia juftitiae tux.

Verum 6 Domine , velle quidem adjacet mihi , perfi-

:|:ere autem non invenio , quia in membris meis inve-

1 1 110 aliam legem repugnantem legi mentis meae , ut non

uiod volo bonum , hoc faciam. Ad te itaque , 6 Domi-

, ie levavi oculos meos , quia imperfe£tum meum vident

'culitui.

Tu

4oo P A R A D I S I S E C T. V.

Tu refpice precor oculis mifericordise tuae infirmita- tem meam : nam fine te nihil boni facere pofTumus , ex te autem eft omnis furncientia noftra. Tu itaque deduc me Domine in iemitam mandatorum tuorum,quia ipfam volui.

Eripe me de inimicis mcis Domine , qui parafti in confpeclu meo menfam , (cujus nunc cx gratia tua fa&us fum particeps ) adverfus eos qui tribulant me. Fac me- cum fignum in bonum, ut videant , qui oderunt me , Sc confundantur , quia tu Domine adjuvifti me , Sc conlb- latus es me.

Da mihi intelle&um, & fcrutabor legem tuam, & cu- ftodiam illam in toto corde meo. Proba me Deus,& fci- to cor meum, interroga me,& cognofce femitas meas,& yide fi via iniquitatis in me eft , & deduc me in via aster- na j dirige in confpecl:u tuo viam meam , ut declinem a via, cujus noviflima ducunt ad mortem.

O f crutator cordis mei , vides , quam fim fragilis Sc pronus ad hoc , N. vel illud , N. vitium : ego quidem lapfiim cavere propono 5 fed tamen labor , nifi tu manura fiipponas 5 Adjuva ergo , 6 Domine , infirmitatcm meam gratia tua.

III. Vtrtutes cbrifliano homine ; & tuo potiffimum Jlatu , feu vocatione digjias expende. Ad eafque Jpeciale auxilium gratk , per virtutem Imjus Sacramenti,pete.

O Chrifte Iefu , mitis <Sc humilis corde , qui , cum in forma Dei efles , teipfum exinanifti formam iervi acci- piens , ac etiamnum humilias te ad manus cujuslibet in- digni Sacerdotis ; qui demittis te ad fpecies panis & vini, adeoque a multis viliter 8c contemptim te tradari finis ; da mihi , ut non fit exaltatum cor mcum , neque elati fint oculi mei , non ambulem in magnis , &c. ut non al- tum fapiam, fed timeam.

O mi Domine", .qui cum dives efTcs , pauperis fervi formam acccpifti. Inclina cor meum Deus in teftimonia

tua,

DE SACRAM. EVCII ARISTIiE. 4or tua,& non in avaritiam, ut dele&cr in via teftimoniorum tuorum , ficut in omnibus divitiis , ut habens vi&um 8c amictum, his contentus fim, &c.

O Agnc immaculate , qui de Virgine nafci voluifti, da mihi puritatem mcntis & corporis pcr illud quod hic nobis das, Ymttm germinans virgines. Cor rnundum crea in mc Dcus, &c.

O Chriftc Iefii, qui ut agnus innocens du&us es ad vi- ctimam , tot injurias & opprobria paffus es, da mihi fpi- ritum patientice & maniuetudinis. Difcam a te mitis cile, Sc humilis corde, &c.

O Chriftc Salvator , qui fitiens aceto & felle potatus es ; «Sc omncs ipiritus delitias nobis in hoc facramento parafti , aufcr a me ventris concupifcentias. Da ut tibi Dco meo ferviam, non ventri, aut voluptati ; Aufer a me ventris concupifccntias ; ne cor meum unquam gravctur crapula Sc cbrietate, &c.

O Dominc,qui in horto cum fudore fanguinis prolixe 6c ferventiflime orafti, fac ut laudem te cx toto cordc,ne dormitet anima mea pra? taedio in tuo cultu ac fervitio. Rcddc mihi Ixtitiam ialutaris tui, &c.

O Domine , qui ex vcra charitate pro inimicis tuis orafti: fic ut diligam proximum iicut meipiimi, & bcne- ffaciam his, qui oderunt me, &c.

O dulciflimc Salvator & Scrutator cordium; tu nofti, 'yiid iit in homine , qui omnes vias meas coniideras. Tu cis optimc quibus in hoc ftatu , N. officio N. in quo per »ratiam tuam conftitutus fum , virtutibus & donis ma- $is indigeam.

Tribue itaque mihi gratiam tuam , qui tam copiofiim ^ratia; thclaurum , imo tcipfum gratia; aucl:orem nobis n hoc Sacramento dedifti , & me nunc ad illius parti- ipationem tam clcmentcr admiiifti. Qua? autem non >Dvcnient illi bona, ad quem divertere dignatur fons ipie >onorum ? Ingreffus aliquando in Zachjci domum, dixi-

Ee fti:

4o2 P A R A D I S I S E C T. V.

fti: Uodie huic domuifalus fafta eji. Ingreffusjames, 6 Chri- fte , domum animae meae , dic ei , quaefb , Saltts tua ego fum ; quia dicere tuum , eft facere , & tu iblus es Dcus Salvator meus.

Adjuva mcDeus lalutaris meus , & propter gloriam nominis tui libera me , & falva me , quid eft enim lefus , nifi Salvator ? vere non eft aliud nomen fub ccelo datum hominibus, in quo oporteat nos falvos fieri.

O Domine , quia tam dignanter venifti ad me , non dimittam te , nifi benedixeris mihi , tu qui aperis manum tuam, & imples omne animal benedi£tione.

O utinam accipiam bcnedidicnem a Domino, & mi- lericordiam a Deo falutari meo , quatenus eam de virtute in virtutem , donec clare te videam Deum deorum in Sion , quem nunc in Sacramento velatum , & per fpecu- lum in cenigmate video.

IV. Vetc quoque proximis tuis , hisprafertbn quoshabes fin- gulariter commendatos , hujm Sacrificii aut Sacramenti fruftum applicari.

O Domine, cujus vifcera mifericordise patentomni- bus : qui neminem vis perire , fed omnes homines falvos fieri , ideoque pro omnibus mortem fubiifti , & hoc Sa- cramentum inftituifti : falvos fac fervos tuos, Deus meus, fperantes in te : memor efto congregationis tuae , quam poflcdifti ab initio.

Salvum fac popidum tuum Domine , & benedic hae- rcditati tuae , & regc eos , & extollc illos ufque in sctcrnum.

Subvcni , qucefb , famulis tuis , quos pretiofo fanguine tuo redcmifti. Mitte eis Domine auxilium de San&o , Sc de Sion tuere eos.

Miferere parentum , fratrum, amicorum, bene- f adorumque mcorum , & N. N. Communica iis me- ritum pretiofi finguinis tui , infalutem noftram efFufi; ut in vita prsefcnti gratiam ad ferviendum & placen-

duin

DE SACRAM. EVCII ARISTI^. 403

dum tibi pcrcipiant : & lic demum ad oeterna: vitae gloriam pcrvcniant ; &c te iplo fruantur oeternum , ut opc gratix tux lic vitam prxfentem inftituant , ut tan- dcm in ccelis xternx vitx praemia rccipiant. Addehic etiam defimctos , ikc.

V. Pcr nwms & merita beatiflinu Virgtnis Marke pete com- mendari Deo Sacrificium attt Commumonem tuam.

O dulciflima Virgo Matcr , quae eundem Dominum , qucm ego modo iulccpi , de Spiritu fancto conceptum , in iacratiilimo utcro tuo portare meruifti ; intcrccdc pro meapud cundcm Filiumtuum , omnifque negligentiae 6c indignitatis , in fummi hujus Sacramenti lumptionC commillx veniam mihi impetres. Vel ftc ora cum mellijhio Bernardo :

O Mater miiericordiae , per te precor accefTum ha- bcam ad Filium , & per te nos fuicipiat , qui pcr te datus eft nobis. Excuiet apud ipfum intcgritas tua culpam no- ftrae corruptionis, & humilitas tuaDco tam grata noftra? veniam impetret vanitaii & iupcrbix.

CopiofaCharitas tua noflrorum coopcriat multitu- dinem peccatorum , &fcecunditastuaglorioiafcecun- ditatem nobis confcrat meritorum. O Domina noftra , Mcdiatrix noftra , Advocata noftra , tuo Filio nos com- menda , tuo Filio nos reconcilia , tuo Filio nos re- pradenta.

Fac 6 bcnedicta per gratiam , quam meruifti ; per mi- fericordiam , quam peperifti ; ut qui te mediante digna- rtuscft ficri particeps infirmitatis & miicriae noftrx , te quoque intercedente participcs nosfaciat bonitatisac gloriae f uae , Iefus Chriftus , Filius tuus , Dominus no- fter, qui eft fuper omnia benedi&us in f xcula.

VI. Sanctorum, & inprimu Patronorum , opeacinterceflione frutlum bujus Sacrificti, aut Communionis a Deopete.

O Sanctt Dei omnes , qui jam pertranfiftis hujus mor- talkatis pclagus , & pervenire meruiftis ad portum feli-

E e 2 cita-

i

404 P A R A D I S I S E C T. V.

citatis ceterme ; qui in carne viventes , fic Domino^fer- viiftis , ut jam cum ipfb fne fine regnetis.

Obfecro vos per veftram charitatem , fecuri eftis de vobis , fblliciti eftote pro nobis. Per ipfum vos rogo , qui vos elegit, qui nunc replet in bonis omne defiderium veftrum , eftote memores noftri , qui adhuc in mediis naufragii periculis verfamur.

Subvenite mihi miiero peccatori,qui ad portum quie- tis, quem vos feliciter attigiftis, afpiro,ut per veftras ora- tiones veftro tandem jungar confbrtio.

Sed interim, dum hasreo in via, opus mihi viatico eft , ut non deficiam in via. Viaticum noftrum eft Chriftus ipfe Salvator , quo vos fatiamini in patria, nos fuftenta- mur in via , donec veniat tempus , quo vobifcum fatie- tnur & nos ab ubertate domus Dei.

Adefte mihi , quadb , precibus meritifque veftris , ut panis ille cceleftis , & viaticum divinum , quod modo lumpfi , mihi contra omnes infirmitates , pericula & in- fidias praeftet robur & tutamen : ut in fortitudine cibi illius ambulem per hujus mundi defertum ufque ad mon- tem Dei , & ibidem dulciilima illius fruitione vobifcum jugitergaudcam; & Deum una vobifcum laudem per omnia fsEcula. Amen.

ADMONITIO

Ad omnes Chriftianos , praecipue Sacerdotes , de pio hujus Sacramenti ufu.

IN fupcrioribns punciis antc &pofl Communionem , plus minuf- ve , pro opportunitate temporis , poterit exerceri pius Afceta ; m cibi tam exccllentis guflu frucluquefraudetur.

Vnde ennn fit, ut qui divina Sacramenta toties frequentant ; ad- buc tamfriguii, torpcntes & imbecilles maneant ? Comedunt, & non fatiantur ; bibtmt , & non inebriantur -, feminant multum & infe- runtparum! Nonne is qui in boc Sacramentoreipfafumitur , efl

ignis

DE SACRAM. E VCII ARISTI^. 405- ignis confumens , jugtter ardens , & ntmquam deftciens ? nonne lux mundi ejl ? tionnc Caro epts vere cjl cibtis , & Sanguis ejus vere efi pottts ?

Cur ergo de cibo tam pretiofo&pinguinonrepleturficnt adipe & pmgttcdine anim.t nofira ? Cur , qui pane Angelorttm toties pa- fcimur , adhuc dclcclamur filtquis porcorum ? Cur , qtii lucem & folcm ipfttm totics rcciptmus , nonfulgemus ? cur morcs actitfque no~ firi radti non funt ? cur mundum non illujlramus ? Cnr , qut ad ignem tam prope &frpe accedimus , non ardemtts , cnr altos quoque non accendtmv.s ?

Nimtrum obiter & perfttncloric opus tam arduum gerimus ; ufu potius , qttam affeclu ducimur. Meditationem negltgtmus , in qtta debebat htc ignis exardefcere.

H<£C ftpe cogtta 0 Chrifiiane ; fed tu inprimis 0 Sacerdos j ne tan- tam Deigratiam totks in vacuum recipiahs.

E X E R C I T I V M

mire elegans , & efficax ,

Poft MiiTam aut Communionem.

E.v P. Antonio Molina Carth. in Infirttcl. Sacerd. qui afferit , hacforma utiliorem excogttari non poffe.

f~\ Pater mifericordiarum & Deus totius conlblatio- ^-J nis : qui ex abundantia inrinita2 charitatis tuae dedi- fti nobis unigcnitum Filium tuum , ut omnis qui credit in eum, non pereat, fed habeat vitam a»ternam ; utque ex immenfb mcritorum ejus thcfauro noftra fuppleatur ino- pia : En cgo mifer peccator,fed per mifericordiam tuam, .vocatus in fbcietatem Filiitui: nunc quoquc particeps fa&us fum Corporis &z Sanguinisejus. Proindeque il- lumjaminpecliorcmeo complc&or, & tanquam rcm meam , intime mihi conjunctam poflidco.

Atque ut talem, in unionc charitatis,qua feipfum olim dedit pro nobis m ara crucis , & modo fe dat &z com- municat in Sacramento Altaris : tibi eum offero una

Ee 3 cum

4o6 PARADISI S E C T. V.

cum omnibus meritis atque virtutibus , in aeternam lau- dem & gloriam tuam : ut in iilo tibi perfecte compla- ceat : & nos , qui tibi placere de a£tibus noftris non va- lemus, dile&iilimi Filii tui meritis Sc patrocinio, perfe- dte placeamus.

Offero tibi Pater lan&iftime , omnem ejus charita- tem, religionem, obedientiam , humilitatem , pauperta- tem , maniuetudinem , patientiam , cum aiiis omnibus virtutibus , quibus excelluit , ut totum, quod mihi defi- cit, per illas iiippleatur.

Cumque ego debitas tibi gratias agere nequeam , pro beneficiis in me collatis , offero tibi omnes laudes , quas ipie obtulit , cum vifibilis inter homines veriaretur in terra : Sc quas tibi nunc offert in gloria.

Cum vero fatisfacere nequeam tibi pro debitis , feu peccatis meis ; offero tibi omnes ejus labores , jejunia , vigiiias , fatigationes , orationes ; quidquid denique fe- citaut pertulit , a primo inftanti conceptionis , quouf- que ipintum emiiit in Cruce : omnes anguftias, dolores ac tormenta paflionis , omnem fanguinem pro me effu- fiim, omnia vulnera pro me accepta , ac mortem prome toleratam.

Eccehiceft thefaurus , Pater clementiflime , inquo totam f pem repofui ; hae funt divitiae , quas offero in f a- tisfaclionem omnium debitorum meorum.

Adfpice pie Pater , in faciem Chrifti tui , & cum fit hicFiiiustuusdileclius , in quotibi femper bene com- placuit , qui mihi nunc intime conjunctus eft , fupplex rogo , ut me quoque refpicias oculis miiericordias tuae. Sub ejus protectione ac tutela , fub umbra meritorum iplius compareo coram te , ut illum prascipue intuens , me quoque clementer ac benigne reipicias , tanquam mancipium ejus, & fervum pcrretuum.

Nepermittas,obfecro,ut perer.t iila anima,qiiD2 toties in fe recipit Fiiium tuum , qui a te miilus venit in mun-

dum,

DE SACRAM. EVCHARISTIjE. 407 dum, quxrere & falvum facerc,quod pcricrat. IIoc pr«- fta mihi pcr infinitam mifericordiam tuam. Amcn.

C A P. VI.

Alia Exercitia pro communicantibus continens. PRAXIS brevior

Vie communicandi, tam Sacerdotibus quam Laicis; ttim ante, tnm poft MiJJam, & Communionem accommodata.

1. Dtrige Intentionem.

OSummc ac potentiflime Deus , in Iaudem & glo- riam fuprcmxMajeftatis tux;in memoriam fancliif- fimx vitx, paflionis , ac mortis lefu Cbrifti Salvatoris mci : In gratiarum a&ionem, pro omnibus donis & beneficiis tuis , mihi indigno pcccatori , & toti Ecclehce tuae con- ceffis ; In propitiationem pro innumeris peccatis meis ; pro falute mea , & proximorum N. pro folatio quoquc Defunclorum N. &c. ego indignus peccator SS. Cor- poris 6c Sanguinis Filii tui myfteria recolcre , feu rcci- pere cupio. Vere Domine in Te folo totum eft, quod fa- tiarc poflit cordis mci defiderium. Quid enim mihi eft in ccclo ,&aTc quid volui fiiper terram ? nonne tu ipfc eris mcrces noftra magna nimis ?

2. Aclum Contritionis exerce.

Sed & facrificium fpiritus contribulati Tibi mi Domi- ne, una cum Sacrificio & Sacramento Corporis & San- guinis Filii tui , Salvatoris mei humiliter offero. Dolco enim cx intimo corde, quod te Deum meum,fumme bo- num , & in me tam bencficum , ac toties in Sacramento me reficicntem, unquam ofrenderim peccatis meis;prx- fertim talibus , N. & N. qux tu nofti 6 Scrutator cor- dium : fed & mifer ego peccator in amaritudine animsc mcs dolcns confitcor. Vtinam nunquam offcndillcm

Ee 4 Tc:

40S P A R A D I S I S E C T. V.

Te: fed cor contritum & humiliatum Deus non de- fpicies , Tu qui amore noftri dedifti nobis Vnigenitum tuum , ut nos lavaret a peccatis noftris in fanguine fiio.

3. Exerce Tidem.

Equidem credo firmiter,fi bone Iefu,& viva fide pro- fitcor , quia Tu ipfe , Deo Patri asqualis in gloria & pote- ftate , verus Deus & homo, vere & realiter proefcns es in hoc Sacramento : qui de ccelo miilus venifti in terra quaerere , & falvum racere, quod perierat. Ideoque vere natus es de Virgine, pafTus, crucifixus, & mortuus, & in i memoriam amoris tui Corpus & Sanguinem tuum 110- | bis in hoc Sacramento reliquifti.

4. Exerce Spem.

Et quidni fperem in Tc , 6 fiimma fpes , & unica falus j 1 anima; meas ? aut quo fugiam , nifi ad Te , 6 Iefu, unicum 1 refugium meum ? qui dixifti ore tuo facrofanclo : Venite |i ad me omnes , qui laboratis & onerati eftis , &c ego refi- |t ciam vos. \

O quam dulcia faucibus meis hxc eloquia tua Domi- 1 i ne , fiipcr mel ori meo , ideoque venio confidenter ad al- H tare tuum , ubi Te ipflim fpe plenus accipio. Si cnim Te j habeam, quid non habebo ? quia Tu es,qui habes, & po- tes omnia, & bonus cs fuper omnia.

Dominus regit mc , &z nihil mihi deerit , in loco pa- j:] fcux ibi me collocaviti nempe ubi ipfe Paftor bonus, qui : i pro ovibus fuis pofuit animam fuam, nos pafcit, non alio 1 cibo, quam Corpore & Sanguine fiio.

Quid non dabis homini , cui Teipfum dedifti ? Non patieris utique bone Iefii, mihi aliquid ad falutem deeffe, qui toties recipio,mectimque habeo Te falutis audorem. ]STon utique, propter nomen tuum, quod eft Iefus.

DE SACRAM. EVCHARISTI^. 409 j\ Exerce Charkatem.

Vere cnim Deus Salvator mcus cs , <Sc bonus cs fupcr omncbonum. Et idco diligo Tc , Chriftelciu, quiex nimio amore mei in carncm venifti , & ad mortcm ufque dilexiftime, &infignum hujusamoris in Sacramcnto Tc ipfum dcdifti. Amo , inquam , Te fupcr meipfiim Sc omnia ; aut certe fic amarc Tc , & tibi ibli fempcr adhas- rcrc vchcmentcr dciidero , utinam pcr virtutem Sacra- mcnti hujus, tanta intcr Tc &c me coaleicat amoris unio, ut nihil me icparare queat a charitate Chrifti Salvatoris imei,

6. Renova Fropofttum.

Quae vero huic mco defiderio tuoque imperio adver- fantur , vel etiamqiuc cceleftishujusMannce guftum& dulcedinem impediunt , vcl ut haec N. &z ifta N . ferio 8c lincere cavcrc propono,idquc ex folo amore tui. O uti- pam copiofa & efficax gratia tua in virtutc , & unione hujus Sacramenti fubveniat propofito voluntatis mex , per ic (tu nofti Dominc,)tam labilis & inrirmce. Imper- fcdum mcum vidcnt oculi tui , exTevero omnisiufK- cientia mea.

7. Exercc Bumilitatem.

Sed quomodo audeo accederc adTe? Nonne tuo Deus, Dominus,Creator,ac Redcmptor meus,Rex cceli §c terrae, &c. At,quis ego ? Vilis terrae vermiculus, pul- /is Cv cinis , & quod indignius eft, totics erga Te inobe- liens & ingratus pcccator, &c. Vcre Domine , non fiim Iignus,ut intrcs iub tc&um meumrSed memento Domi- le, quia cum cffes Dominus omnium.affumpta fervi for- naveniftiadnos , Sc famiiiaritcr egifti cum Publicanis ?c peccatoribus. Dcnique humiliafti temetipfum uique tdmortem. Illaquadb te moveat humilitas , utmevi-

Ee y lem

4io P ARAD I S I S E C T. V.

lcm & humilem non defpicias. Sed clementer ad me venias : aut venientem ad te benigne fufcipias.

8. Pofiula gratiam.

Rogo te itaque 6 Pater rcterne per vim illius fortiiH- mi amoris , qui traxit Vnigenitum tuum e finu tuo in Virginis uterum, ut homo fieret propter nos homines :

Rogo te per vehementiam defiderii illius , quo defi- derabat in ultima Ccena manducare Pafcha cum Difci- pulis fuis j & perficere opus redemptionis noftrse. Per vim quoque illius amoris , quo facrificium & facramen- tum Corporis & Sanguinis fui in memoriam immenfi amoris fui , & pignus futune gloriae inftituens , ipfis & i nobis omnibus ieipfum in cibum dedit.

Rogo te quoque per virtutem illius ardentiflimaB Cha- ] ritatis,qua femetipf um Tibi aeterno Patrifuo iD ara Cru- cis in facrificium & pretium pro nobis peccatoribus re- dimendis obtulit , ut falutari gratia tua ita me dirigas , & facris myfteriis Corporis & Sanguinis ejus ita digne me femper uti facias , ut copiofum inde frucl:um & robur contra omnes Mundi, Carnis,ac Daemonis infidias con- fequar, Vitia, & hrec N. maxime fugiam.

Virtutes vero ftatui meo maxime neceflarias , velut Charitatem, Humilitatem,Puritatem, N. & N. diligen- tius exerceam, & fidelius Tibi in dies fervire ftudeam.

9 . Ojfer Teipfum & omnia Deo.

Quid enim aliud retribuam tibi Domine pro omni- bus qua2 retribuifti mihi ? Nonne vitam meam , corpus & animam , & omnia tibi debeo , qui donafti gratis o*- mnia, imo ipfum Filium tuum, qui pro me vitam & ani- mam fuam pofuit ?

Vere Domine me totum Tibi debeo , qui reo redi- | mendo innocentem Filium totum impendifti. Vtinam poflem exhibere corpus meum hoftiam viventem , iau-

dam,

DE SACRAM. EVCHARISTI^. 4i£ ftam , Deo placenwm. Vtinam anima mea tfbi vivat, & omnia mca ferviant tibi. Eccc paratum cor mcum Dcus, paratura cor mcum. Tu , quxfo Domine , cjui animum potius quam manum rclpicis , fervum paupcrcm ne de- ipicias ; non habentcm , quod gratius ofFcram Tibi , quam eum , in quo tibi benc complacuit : deinde pro- rcrentem duo minuta , id cft , corpus & animam meam , Iquse in tuum obiequium & omne beneplacitum pure ac iplanereiigno.

io. luiwe oblationem aut Communioncm tttani cum obla-

o

tione &-7)ieritii Chrijii.

Tu vero mi dulciifime Redemptor, Advocatus Sc Mcdiator apud Dcum Patrcm, ne deipicias me,fedobla- tioncm indigni peccatoris , una cum ian&iffimis operi- bus tuis , in iuprema charitate fa&is , aeterno Patri pro- pitius ofler £c commenda.

Conjunge hoc officium fervitutis meae cumpretio- fiffimo illo facrificio , quo te D e o Patri in eminen- iffima charitate & obedientia in ara Crucis obtulifti.

Ecce Domine inops & pauper fiim ego ; tu vero dives in meritis & miierationibus , fed quibus divitias boni- atis tux potius , quam miferis peccatoribus cumula- i ? fuccurre ergo paupertati meae ex immenfo thefau- ro mcritorum tuorum , & ex abundantia infiniti amoris ui perfice omnes a&iones meas. Et nunc praefertim Taeparationis & devotionis meae circa haec tremenda yfteria nimis exiguae , & infufficientis defe&um cle- enter adimple.

ii. Deo Patri repufenta merita Filii.

O Patcr actcrne,refpice in faciem Chrifti tui. Ecce hic *ft Filius tuus diiedlus, in quo Tibi bene complacuit : 6c ramen fic dilexifti Mundum,ut Filium tuum unigenitum iares pro mundi falutc. Nimirum ut fervum redimeres^

Filium

4i2 PARADISI S E C T. V. Filium tradidifti ; illum quoque pro nobis Advocatum apudTe &c Mediatorem efle voluifti,ut quod noftris non pofTumus,ipfius meritis apud Te confequamur. Illius fa- crificiiim in Cruce pro nobis oblatum , illius opera &c merita ut perfe&iflima funt , ita non poiTunt Tibi non effe gratiflima.

Vtinam illius abundantia meam fuppleat inopiam , ut ob honorem &c amorem Filii gratum quoque nunc ha- beas iervi tam vilis obfequium.

1 2 . Sanclos, maxime Vatronos tnvoca.

Ad vos quoquc 6 Sandi & Amici D e i fiipplex con-T fngio. Te imprimis , 6 fandtiflima Dei Matcr , Virgo 8c . Patronamea, quasgratia plenaDeum&hominempu-j liflimis vifceribus tuis meruifti portare.

Et yos 6 Sandi N. & N. Patroni , mihi iingulariter eleclii & diledi. Vos modo videtis illum facie ad faciem, Sc pleno ore manducatis panem illum , quem nos non nifi per fpeculum in amigmate aipicimus , 8c fpecicbus velatum accipimiis. Vtinamveftro inteiventu adjutus hoc ccelefti pane Sc viatico digne iaepius reficiar in via , ut tandem vobifcum eo fatiari merear in patria. Amcn.

PRAXIS BREVIS PIE CE-

lcbrandi & Communicandi Sacerdotibus &c Laicis,

Tum ante , tum poft MifTam ad Communio- nem utilis.

Obfcrva bic aclm pMcipuarum Virtutum.

ODulciftime Salvator Chrifte lefu, Adoro teintoto corde meo : & Gratias ago tibi ex intimis vifceribus animse mea; , quod tanta charitate nos miiere perditos rcdemeris pretio Sanguinis tui. Et in hujus Amoris tui memoriam, nec non in pignus futurae glorias , tam admi- rabili Potentia , Sapientia Sc Bonitate dederis nobis in

cibum

DE SACRAM. EVCIIARISTI^. 413

.cibum «Sc potum ipfum Corpus &c Sanguincm tuum. iDeniquc ad h.rc divina Myfteria , me viliilimum pccca- [jtorem in numerum tuorum [Sacerdotnm] iervorum , tua abili clcmcntiavocaredignatus lis. Sed heu infelix ego homo , qui ha&enus tam indigne ■vocatione mea vixi , & toties , &c tam graviter te Deuih Imcutn offendi peccatis meis ( praefertim his N. ) At Inunc de iis doleo cx intimo corde meo ; ob Amorem tui fu - Iper omnia : & dcinceps Tibi foli fervire, placere , & ad-

haricrepropono.

Proindequc nunc accedens ad Menfam Convivii tui , lex omni affectu cordis mei tibi [hoc ftcrifcium Mijfe] di- jtmiflimam hoftiam Corporis & Sanguinis tui , quam tu llpfe fcmel pro nobis in Ara Crucis obtulifti,pura & fim- Iplici Intcntione, ojfero ad laudem 8c gloriam iEternas IMajcftaris tux ; ln mcmoriam facratiflimas Incarna- Itionis, Vitce, Paflionis, ac Mortis tua?.

In gratiarum actionem pro omnibus donis & benefi- lciis , toti ccetui Eledtorum , & mihi, licet indigniflimo, iiucufque pra:ftitis:vel unquam praeftandis : In propitia- Irionem pcccatorum. Pro falute quoque Fidelium Vivo- Irum, N. Et folatio Defun&orum N.

Et utinam ex omni affcc"tu,fervore,& defidcrio Ami- iTorum tuorum , feu jam regnantium in ccelis , vel adhuc

"nilitantium in terris , hoc tam grande tuae pietatis opus

jeragere poflem, (yel potuijfem.) Corde fiquidem Credo , mi lefu, Sc ore confitcor, quia I Patcr ^Eternus , Deus feipfb fiimmc beatus , potcns , pcr-

eCtus , & nullius egens fecundum infinitam miiericor-

iiam luam iic dilcxit Mundum , ut te Fiiium fuum Vni-

genitum nobis daret Salvatorem.

1 Crcdo quoquc, quodTu ipfc Patrii£qualis pero-

unia , ex vi immeniae charitatis tuae de finu Patris de-

ce/idifti in uterum Virginis , <Sc propter nos homines

lamofaclus e$.

Crcdo,

414 P A R A D I S I S E C T. V.

Credo,quod ex amore noftri hoc Sacramentum in ul- tima Coena inftituens , verum Corpus & Sanguinem tuum , id eft , Teipium nobis ad manducandum dedifti. Et denique Patri tuo fa&us obediens uique ad mortem , temetiplum pro nobis hoftiam in Ara Crucis obtulifti.

Ideoque Spero inte , & magna riducia venio ad te , 6 Domine , qui noftri caufTa tam mira facere ; & tam dira pati voluifti. Quid enim negabis , qui fic amafti, ut tc- ipium dares ?

Amo te quoque 6 Bone lefu , ex tota virtute cordis meij 6c femper dcinceps, & in ceternum amabo; ii tu dc- deris.

Sed quid retribuam tibi Domine , pro tanto muncre , & pro omnibus quas retribuifti mihi ? Ecce Abnego me- metipfum & totum me , id eft Corpus , Animam , 8c omnia mea in omne beneplacitum benigniflima? volun- tatis tux plene refigno.

Verum quid habeo , quod non acceperim ? Quid eft homo , fi comparetur Fa&ori iuo ? Quid vilis Creatura , vemiis terrse , mifer peccator , & fervus inutilis praaftare poterit Deo, Creatori ac Domino fuo ?

Agnofco quia inops & pauper ium cgo : ideoque H«- viilw me fub potenti manu tua. Tu vero 6 Domine Iefu , utpote Advocatus & Mediator meus, dives in meritis.& miicrationibus, iuicipe cauflam mcam.

Et ex thefauro immcnfas charitatis tuce fer opem in- opijemece : &pretium Sanguinistui , omniumque me- ritorum tuorum repraefenta >£terno Patri tuo ; &. hinc iuppleomnem dcfeclum meum , pra?cipuehujusme32, heu , nimis modicae & imperfedta? prajparationis, qua ad' liazc SS.myftcria venio; ut ficEiperTcplaccatoble- quium indignifEmae fervitutis meas.

Fac ctiam , 6 Bone lefu , pcr omnes miferationes tuas , tit hoc tremcndum Myfterium & admirabilc donum charitatis tua?, dcbita femper Fide, Rcvcrentia &c Grati-

tudine

DE SACRAM. EVCHARISTIvE. 417

tudinc profequar : idque puro & ardenti corde nunc 6c lempcr rccipiam : Statum hunc quoque meum N. ad quem me cx iingulari gratia vocarc dignatus es,Charita- tc, Caftitate, Humilitate, Maniiietudinc, Patientia , So- brictatc,drr. Moribufquc tibi placitis,& [Saccrdote,] fideli lervo tuo dignis excolcre ftudeam. Idque ut fervitus mea magis tibi placeat : Ad majorem gloriam tuam, Ecclefias utilitatem, & propriam, proximique falutem.

Vnde tandem lupplcx obfecro , ut per virtutem Cor- poris &z Sanguinis tui abftrahas cor meum efficacitcr ab omnibus noxiis aflfe&ibus , N. qui guftum ac fru&um hujus Sacramenti impediunt, & intime tibi unias, & in- corpores , ut guftem quam fuavis iis Domine , & unus tccum efficiar ipiritus, ut tu in me, & ego in te maneam ; adeoque nihil fit , quod me unquam feparare valeat a te. Nam tibi adhaercre mihi bonum eft,efrr. Quid enim mi- hi eft in Ccclo , & a te quid volui fuper terram ? 6 pars mca Deus in aeternum !

Modus brevis & utilis excitandi affe&us ante Sc poft Communionem.

Ex P. Chrijt. Mayer.

AMabilis lejii, Deus cordis mei,unde mihi indignifli- mo peccatori tanta dignatio, tantaque dile&io tan- tx Majeftatis , ut me oculis miiericordise tuse tam beni- gne ref picere , tam amanter vifitare , tam mifericorditcr reficerc , tam paterne fovere , tam iuaviter , efficaciter , mirabiliter , ad gloriam mihi praedeftinatam , ut fpero , deducere hucufque digneris ?

Benedi&a fit in aeternum infinita Bonitas,Charitas,& Mifericordia tua, qua mc ingratum, cum Patre & fancto Spiritu ab aeterno hc dilexifti ; dccernendo mc cum Ele- &is omnibus iic Creare,Redimere,Dotare,Vocare,Con-. fervare,Glorificare: qua mc iutcmpore quoad corpus,&s

ani-

4i6 PARADISI SECT, V. animam fic Creafti , Confervafti , Dotafti , tanto pretio lacrymarum , fudoris , & fanguinis tui pretioiiflimi olim Redemifti; tam liberaliter idem pretium mihi applicafti , Sz nunc applicare non definis , lic juftificando , fic vo- cando , fic prcefervando , fic te mihi uniendo , fic ad bra- vium gloriae invitando.

Agnofco , & ampledor charitatem tuam aeternam cr- ga me, omnefque Ele&os tuos, atque illorum, omnium- que creaturarum poflibilium poftibili affeclu medullitus gratias ago.

Agnofco , & deteftor ingratitudinem meam tantam erga te, atque intime Doleo : teque Dominum meum, ac Deum meum fimili affe&u Adoro, Laudo, Glorifico : in centrum nihili mei infra omnes me dimitto, Sc Majeftati tux inclino i cum gratia tua fola fim id, quod fum.

In te, 6 infallibilis Veritas, Credo : in te , 6 unica fpes mea, mihi plane diffidens Spero : te Amo , & amabo fii- per omnia, in aeternum,6 Fons omnis boni infinite ama- bilis : Gaudeo de omni perfe&ione , beatitudine , glo- riaj & beneplacito tuo ; meque tibi ufque in mortem , & annihilationem mei Refigno : totus tuus efle , &c m asternum pcrmanere defidero : ficut tu totus meus efle dignaris ; omnem vitam meam obfequio tuo gratis offe- ro, & infinitas vitas, fi haberem, lubens offerrem.

Omnia pia dcfidcria te gloriricandi . quoe unquam ha- bui, renovo, prava revoco, ac deteftor, Sc contra volun- tatem meam efle, ac fore proteftor. Vtinam te fic iempcr amaflem, & nunquam offcndifIem,ncc offendcrem poft- hac in ceternum !

Doleo de omnibus peccatis mcis , quia tibi , quem di- ligo fiiper omnia , difplicent : cupio 8c propono ferio e- mendareomnia , maxime hunc particularem defecl:uml N. & novo fcrvore me totum tuo impendere fervitio,co- nando omnia agenda pcrfccic faccre , maxime hanc vir- tutem cxercere,N. aut reformare hanc a&ioirem ordina- riam, N. In

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 417

In fatisfa&ionem me totum tuo offero beneplacito : veniam cum finali gratia precor , & fpero per te bone le- fu, 111 cujus mcritorum abyffum me demergo.

Tu aetcrna charitate tua fupplere digneris omne im- pcrfectum meum, per tua fan&iffima mcrita : meque tuo in omnibus conforma beneplacito , &c gratiam errtcacem largire, hos defe&us emendandi, has virtutes excrcendi , aut acliones ordinarias reformandi , & perievcrandi m vocationc, & gratia tua ufque ad finem : ut Te 6 Iefu , in quem crcdidi , in quem fperavi , quem dilexi in via , cum Ele&is omnibus videam : amem , laudem, gloriflcem ae- ternum in patria.

1 1. Per candcm charitatem tuam , qua cum Patre, 8z Spiritu fan&o fic dilexifti mundum, 6 bone I<?/#,memen- to , & miierere totius Ecclefix tuae iandte , ejufque Ca- pitum, Pradatorum, Principum,Paftorum: Statuum Ec- clefiafticorum , Ssecularium, Religioiorum, omniumque

3ui maxime poffunt glorix tux, & ialuti animarum pro- effe, & obeife ;

Parentum item , Fratrum, Bcncfactorum, Sc Amico- rum mcorum , qui ie mihi commendarunt : qui me con- triftaverunt, aut quos ego contriftavi, offendi,juvare ne- glexi , quos per me indignum in viam falutis dirigere de- crevifti, omniumque vivorum &c defun&orum , pro qui- bus mori dignatus es.

Horum omnium propitius miierere , defundis re- quiem , vivifquc gratiam concede , ut tibi perfe&iflime , ficut fcis , & vis, placeant , per merita B. Virginis Maru , Matris tuae , & omnium San&orum , quae tibi tuis unita offero, ut ea repraefentes JEtemo Patri, (una cum omni- bus deiideriis, conatibus & oblequiis meis, valde imper- fectis , ) cui olim obediens fa&us ufque ad mortem,nunc gloriofus Pontifex afliftis ad interpelJandum pro nobis.

Pater reipice in faciem dilecti Filii tui,& per eum mi- fererc nobis , gratiam largiens , ut te cum eodeni dilecto

F f Filio

4i3 P A R AD I S I S E C T. V.

Filio tuo, Sc fan&o Spiritu cognofcamus , amemus, lau- demus, Sc glorificemus, cum omnibus Eleclis tuis nunc, Sc in a?tcrnum.

Miferere noftri Domine , mifcrcre noftri , & adjuva nos , ficut nofti nobis neceiTe efle in corpore , & anima. fcis omnia, potes omnia, qui vivis, & regnas in fecula.

1 1 1. O Regina San&orum omnium , fancle Ange- le cuftos , omnes fan&i Patroni mei , pro omnibus be- nericiis nobis collatis , Sc conferendis in asternum Ma- gniricate Dominum mecum , Sc exaltemus nomen cjus in idipfum.

o

EXERCITIVM PECVLIARE.

Vro Sacerdotibits ante MiJJam.

Summa Sc adoranda Trinitas , una , vera, Sc astcx- na Deitas , Deus , Creator , Salvator, & Guberna- tor meus ; fumme potens, fapiens, bonus, juftus & mffe- ricors ; ego creatura tua , quamvis indigna , te laudare ; & tibi fcrvire defidero ; quia ad laudandum te creatum , & fingulari gratia tua vocatum me recognofeo. Sed quis tu ? Deus ac Dominus omnium : Rex cceli & terra? ; magnus Sc laudabilis nimis : ego vero viiis terrae vermi- culus , pulvis & cinis, &, quod indignius , toties erga te inobediens , & ingratus pcccator : & quomodo aufim vcnirc ad facrificandum tibi , Sc confitendum nomini tuo, Dominc ?

Verum facrificium tibi gratum eft , fpiritus contribu- latus , cor cOntritum Sc humiliatum Deus nondelpicies. Doleo itaquc ex toto corde , quod unquam offendi te, 6 Deus meus , Sc f ummum bonum meum. Averte faciem tuam a pcccatis meis : Sc refpice in faciem Chrifti , Filii tui unigeniti : hic eft enim dilectus , in quo tibibene complacuit : quem tantis gratias donis tam large cumu- lafti, ut de plenitudine cjus nos omnes acciperemus.

Ego

DE SACRAM. E VCHARISTIi£. 419

Ego itaque licct indignus peccator, attamcn, pier gra- tiam tuam Sacerdos & iervus tuus, offero Tibi 6 fumme Deus , facrificium Corporis & Sanguinis Domini mei Iefu Chrifti : idque facere fummopere defidcro,cx omni affectu , fervore, & dcfiderio, quo illud unquam obtule- runt Sancta tecum nunc gaudentes m ccelo, aut offerunt pii etiamnum viventes in terra.

In unione quoque immenfae illius charitatis , qua fic dilexifti mundum, ut Filium tuum unigenitum nobis da- rcs : In unione amoris , quo ipfe de finu tuo venit, in ute- rum Virginis,& Homofitttts eft. In unione facrificii admi- rabilis, quod idem Vnigenitus tuus, in ultima Ccena,co- ram Dif cipulis fuis inftituit,& tandem in Cruce moriens coniummavit.

Et fimul offcro tibi pretium fanguinis ejus , cun&of- que laborcs , dolores , & omnem thefaurum charitatis ejus: Merita quoque beatiflimae Matris ejus : omnem iidem, f pcm, & charitatem Iuftorum : omnem humilita- tem , & mortiricationem vere Pcenitentium : omnes gratiarum actiones , & laudes , quas tibi univcrla Eccle- iia, tum militans in terris, tum triumphans m gloria per- fblvit.

Et primo quidem illud offero ad fummam divinae Sc lEtcrnae Majelhitis tuae gloriam,cuItum,& adorationem, tibi velut fupremo Deo, Domino,ac rerum omnium au- . dtori debitam. In honorem quoque & commemoratio- fcnem facratiflimae Humanitatis ,Incarnationis , Nativita- tis , Paflionis , Mortis , RefurreAionis , & Afcenfionis Domini noftri Iefu Chrifti.

Deinde offero tibi hoc facrificium in gratiarum actio- nem , pro tam admirandis donis , & charifmatis frnctit- fimae humanitatis Filii tui Iefu Chrifti collatis : Et pro pietate illa magna nimis , qua illum nobis in Patrem ac Magiftrum , Advocatum ac Mediatorem dedifti : Pro innumeris gratias donis , & virtutibus , quibus ornafti

Ff 2. beatif-

420 P A R A D I S I SECT. V. beatiflimam Virginem , Filii tui Matrem , fanct.os Ange- los , & omnes Ele&os tuos ; & inter cseteros San&um N. vel SS. quorum hodie fcftum feu memoriam celebrat Ecclefia : Item pro omnibus beneficiis tuis & auxiliis gratias , toti congregationi Fidelium tuorum , in genere vel in {pecie collatis ; & iis maxime , quibus praedeftina- tos praevenis , & profequeris , eofque efRcaciter in finem fuum dirigis.

Peculiares quoquc gratias,per hanc gratiflimam obla- tionem Filii tui, ago tibi ; pro omnibus beneficiis tuis , mihi a principio vitse meae , in hanc ufque horam tam li- beraliter praeftitis ; prascipue vero , quod me indignum peccatorem,nullo meo merito,fblo beneplacito bonitatis tuae, ad hoc ofHcium Saccrdotale,ipiis etiam Angelis ve- nerabile, ad hsc inquam , lacroianclia Myfteria Corporis & Sanguinis Filii tui traiflanda, Sc difpenfanda,inter mi- niftros tuos aflumere dignatus fucris , ad laudem & glo- riam nominis tui ; & aafidelis populi falutem.

Praeterea , quia Filius tuus eft propitiatio pro peccatis noftris , & totius mundi : ofFero etiam tibi , 6 fumme Deus , hoc facrificium , in expiationem peccatorum , & latisfact-ionem, pro injuriis, contumeliis, blafphemiis, &C peccatis omnibus, qua? pailim in toto mundo fiunt,con- tra gloriam Nominis tui, heu, quam multa & gravia ! fed major eft apud te miiericordia ; & copiofa apud Filium tuum redemptio j imo copiofior omnibus mundi crimi- nibus fatisfa&io ejus : En fanguis Filii tui clamat ad te de terra ; utique non vindi&am, fed veniam. Parce Do- mine , parce populo tuo , quem redemit Filius tuus fan- guine iuo.

Denique quia in hoc facrificio ipfiimomnis gratia; fontem, Sc omnis noftras falutis audorem tradamus, of- fero tibi hoc facrificium Filii tui , ut per ejus fanguinem & nomen petentcs impetremus , quod noftris meritis non valcmus.

Propter

DE SACRAM. EVCHARISTIi£. 421

Propter hunc itaque refpice Ecclefiam fponiam ejus , eamque tibi fine macula & f uga fpcciofam exhibe ; fi- dem , fpem, charitatem ei adauge ; Periecutorum Sc ho- ftiumcjuscontereiuperbiam. Hccrcfes & ie&asexter- mina. Populis a fide alienis veritatis tuae lucem infun- de; eofque adduc in ovile tuum: ne pereant tot ani- mae , ad imagincm tuam creatae , Sc ianguine Filii tui redemptac.

Provide Eccleiiae tuae Praeiules & Paftorcs fideles j feu operarios ftrcnuos , 8c irreprehenfibiles , qui ibllicite vigilent in cuftodia gregis fibi commifli , & exemplo Fi- lii tui , fummi Paftoris , etiam non dubitent animas fuas ponere pro ovibus fuis.

Da univerfis , quos in Clerum feu Religiofae vitae fta- tum vocare dignatus es , morum ac vitae ianclimoniam , zclum pro honore tuo , & proximorum falute , in eis accende , ut fideles inveniantur miniftri tui , &c dilpenia- tores myfteriorum Dei.

Supplico tibietiam, 6RexRegum, proRegibus, Principibus, 8c Magiftratibus Chriftianis ; ut des eis pa- cem & concordiam , zelum &c amorem juftitiae , fidelem fubditorum curam 5 in fide , & Ecclefia tuenda conftan- tiam.

Refpice propitius fiiper omnes congregationes illis commiflas; & omnia membraEcclefiae &Politiae cle- mens protege ; ut qua quifque vocatione vocatus eft , in ea tibi digne , & laudabiliter ferviat. Da Iuftis perie- '< verantiam ; ■ Proficientibus fervorem; ied praecipue pec- catoribus pcenitentiam. Tu enim non dele&aris in per- ditione morientium,ied ut mortui viverent.Filium tuum mori voluifti. Trahe ergo ad te pcccatores funiculis cha- ritatis tuae ; nec enim venire poterunt , niii charitas tua traxerit illos.

Exaudi , 6 clemens , eorum inprimis vota 8c deii- deria , quorum mihi cura fingulariter inciunbit : vel-

Ff 3 nt

422 PARADISI SECT, V.

ut parentum , cognatorum , amicorum , benefa&o-

rum , & inprimis eorum , quorum anima? mihi com-

mendatae funt : & de quibus aliquando rationem exi-

ges a. me. Dirige omnes , quxfo , in viam falutis aster-

nos , ut te donante tibi placita cupiant , & tota virtute

perficiant.

Intuere omnes tentatos , segros , in anguftiis Sc peri- culis pofitos , efto benignus confblator afflidorum , Sc Pater pupillorum ; clemens quoque Iudex Viduarunij Sc Prote&or omnium Fidelium Chriftianorum :. quia ad te funt oculi omnium , donec miferearis eorum. Inimicis quoque noftris parce Domine ; fac ut ament te fuper omnia ; proximos propter te.

Refpice quoque ad animas in Purgatorio detentas (Nw Sc N. quibus tu fcis me magis obligatum. ) flt illis ple- num refrigerium , per hoc magnum falutis noftrae pre- tium , id eft , fanguinem Filii tui, cujus una guttula cun- cta totius mundi fufficiens eft expiare delida.

Ecce Domine , quia voluifti me fungi Sacerdotio , pro his omnibus legatione fungor apud te : omnes a me exfpc&ant elevationem manuUm mearum , facrificium hoc incruentum : utinam dirigatur , flcut incenfum m confpeautuo.

Verum 6 Domine , quia fum ipfe circumdat,us infir- •mitate ; quomodo laudabo te , cum non fit fpeciofi laus in bre peccatoris ? aut quomodo pro alienis peccatis interceffor veniam , qui de propriis non fum fecurus ? Ecce itaque unicus advocatus , & Mediator nofter , qui & condigne laudet te , & interpellet pro nobis Filius tuus. Ille enim nobis Sacerdos , & hoftia , offerens 8c oblatio. Ille Agnus innocens, in quo macula non eft,nec dolus inventus eft m ore ejus, Ille clamans ad te , mere- tur exaudiri , pro reverentia fua. Ule infinitum tibi the- faurum Sc pretiumexhibet , provotis, neceflitatibus , anguftiis , 8c periculis omnium , pro quibus ipfe tibi

fa&u*

DE SACRAM. EVCHARISTIjE. 423

fa&us cft obcdiens nfcjuc ad mortcm ; ik. vclut Paftor bonus poluit animam fuam.

Pcr cum itaque da &c mihi , ut hunc Statum, ad quem mc vocarc dignatus cs , virtutibus illi dcbitis ac neccfla- riis, velut charitate, zclo, caftitatc, manfuetudine, humi- litatc , &c. diligenter cxcolam. Tu mc fac , qualcm me tibi vis habere miniftrum ; Iuva Domine , 6c quod vis , jubc. Quis enim mundum cx immundo facict ? nonne tu, qui ex nihilo facis omnia ?

Ideoque rogo te Domine ex intimo corde meo , ut per virtutem Corporis Sc fanguinis Domini noftri lelu Chrifti, jungas , Sc incorpores me illi intimc , utunus cum ipfb efficiar fpiritus, ut illc in me, & ego in ipfb ma- neam ; nec quicquam fit, quod me nunc, aut in aeternum icparare queat a charitate , quas eft in Chrifto Ieiu Do- mino noftro. Amen.

Voterant bic quoque ex Tboma de Ketnpis lib. 4. de Imitatione Cbrtjii , feltgt orationes & excrcittajpiritu pknijftma ad Mifjam & Communioncm Pic injittuendam. Sed libellus ijiepajftm cji in ma- nibus omntum , & nova etiam cura , in gratiam piorum per nosad* wnatus, auclus o" tllujirattts : inde petat cui lubct.

Ad Sacrumfaciendunipuvia oblatio S. Bonaventuu.

ECce.cceleftisPater, recolcns mortem illamunigc- niti Fiiii tui Domini noftri lefu Chrifti , offero tibi hanc hoftiam , quam ipfe olim obtulit pro mea & fotius mundi falute. Ecce ad altare tuae majeftatis tranfmitto oblationem vivajri , quam tu in miferatione multa miiifti ! ad altare crucis immolandam pro nobis. Recordare ergo iilius facrofan&i fudoris , quaii guttae fanguinis decur- rentis in terram.

Refpice illam virgineam carncm , verberibus crudcli- :er flagellatam, colaphis 8c alapis crfam, livoribus tumi-r lam, fputis maculatam, fanguinc cruentatam, fpinis per-> roratam, clavis conrixam, lanceayulneratam.

F f 4 Illa

424 P A R A D I S I S E C T. V.

Illa ergo pietas , quae Filium tuum traxit & vicit , ut in ftatcra crucis totius mundi peccata libraret,ipfa te co- gat Pater milereri nobis mileris. Refpice oblecro non noftra peccata , fed in faciem Chrifti tui. Non enim in juftificationibus noftris preces noftras profternimus, fed in multitudine miferationum tuarum.

C A P. VII.

De modo pie audiendi Miflam.

ADMONITIO

de Excellentia , Vtilitate Sc Reverentia facrificii Miffa;.

QVi Miffam indies non audit , vel etiam nonfacit , cum poteft , velutrumque negligentius facit , is dignitatem &utihtatem tanti facrificii, velignorat, vel certe, non utpar ejl, nftimat.

In Miffa enitn totumfalutis noflu 'pretium , & omnis meritorum Chrifti thefaurus cuivis chriftiano proponitur ; &pucipua fidei & redetnptionis noftra myfteria renovantur.

Incurius ergo falutis fux, in Deum quoque ingrattu , & adpietatis cjficia nimium languidus convincitur ; qui beneficium redemptwnit fuxfepittspia mentis meditatione , &grato in Deum affeciu non re- cofit : adeoque opespretio tam magno, id eft, Chriftifanguine partas , & tanta viu Chriftian<zpY£fidia negligit.

Trcquentem utiquePaffwnisfux, & gratam amoris fui erga nos wemoriam Salvator a nobis requmt , cujus tam nobile , & puftans Tnonumentum Hcclefu fiu reliquit, dicens : Haec quotiefcunque feceritis, in mei memoriam facietis.

Itaque non erit abs re, hic qu&dam annotare, qu& & tanti facrifi* cii dignitatem, ac utilitatem palamfaciant, &fidehbus majorem ejus reverentiamftudiumqueconcilient.

Quisenim fidelium,dif S. GregoriusM.4 Dial. cap.^6^ habere dubium poflit , in ipfa immolationis hora ad Sa- ccrdotis vocem ccelos aperiri -3 in iilo Iefu Chrifti myfte-

rio

DE SACRAM. EVCHARISTIjE. 42?

rio Angelorum choros adefle , fummis ima fbciari , ter- rena cceleftibus jungt ; unumquc ex vifibilibus atque in- viilbilibus fieri ?

Confirmat Im Chryfbft. lib. 6. de Sacerd. Per id tempus , tnquit , quo facrificium pcragitur , Sz Angeli Sacerdoti afliftunt , & cceleftium poteftatum univerfus ordo cla- mores excitat j & locus altari vicinus in illius honorem , qui immolatur , Angelorum choris plenus eft : Id quod credere abunde licet , vel ex tanto illo facrificio , quod tunc peragitur. Nimirum , Dominumfuum fine fatellitum ob- fequio relinquant beatiilli, & adminijhatorii Sptritus , & velut atriici tanti Regis ?

Sed audi fententiam mirabilem , attamen reriflimam , quam \babet auclor valde pius & doclus , P. Antonius Molina , lib. & Infi. Sacerd. Traci. 3, cap. 9. Si charitas, inquit, qua omnes omnino fandti jam inde ab orbis principio arferunt , 8c cx hoc in finem ufque ardebunt , fi merita cun&orum & pra»conia Deo fa&a cumulentur; fi tormentaMar- jtyrum , qui heroica fortitudine vitam & fanguinem pro Chrifto fuderunt : fi virtutes Confeflbrum , Patriarcha- rum , Prophetarum , Monachorum , Eremitarum , cae- terorumque omnium , qui alio genere Martyrii magtS prolixo , & certa quadam ratione magis difficili feipfos cruciaveruat , & jcjuniis , vigiliis , oratione rebelles fregerunt appetitus.

Deniquefijungantur omnia obfequia Deo prasftita , quamvis gratiflima , praeterita , praefentia , futura : norx cam perfe&am laudem & honorem comple&entur , quam vel ea f ola MifTa , quam Sacerdos humillimus 8z pauperrimuscclebrarit.

Et nefine ratione loqui videatur, addit : Ratio hujus efl, quia in omni Miila Chriftus eft principalis Sacerdos , qui ut talis , aclu ipfum offert facriricium : Munus vero Sacer- ■dotis eft colere Deum, Vnde in Mifla Chriftus eft , qui •maxime colit & honorat Patrem , ut defe&um noftrum fuppleat, Ff y Et

42(5 P A R A D I S I S E G T. V.

Er certum eft,omnes fimul creaturas non tantum pof- fe deferre Deo, quantum Filius Dei , adeo ut facrificium Miffa?, tum ex parte ejus, qui offert,tum illius,qui offer- tur,excedat maxime omnem religionem & cultum,qui a qualibet creatura poflet vel conjun&im exhiberi.

Quapropter [ut merito addtt idem auclor) videant Sacer- dptes , quam ingentcs divitias manibus fuis compleclan- tur. Pudor & ignominia eft,effe,qui facillime,& ob rem nihili , tanta; magnitudinis thefauro fe & alios fpolient. Itaprsdiclus Auclor, <zquegravis ac religwfus.

Confidera yam^inquit Cardin.Bellarminus) quam fit trifte 8c deplorandum, videreSacerdotem divina Myfteria per- agentem , Angelorumchoris undique feptum , qui ad ea, qiia? ipfe operatur & loquitur,ftupent ac tremunt,& pras admiratione ingentes clamores excitant,& tamen Sacer- dos in medio pofitus , totus frigidus , & quafi ftupidus non attendit.,quid agat; non intelligit, quid loquatur; &. ita properat ad finem, , ita figna involvit, ita verba prajci- pjtat , quafi latronibus a tergo inlequentibus urgeretur. Clamamus in Sacramcnto altaris Chriftum ipfum eile pradentem , & interim nonnulli ita facra tra&ant myfte- ria , quafi nihil minus verum efle putarent. Vide Bellarm. <Con.<}. Dpm,^.. AdvenU Etlib. i.de Arte bene mor. c. 14.

Sed & reyerentix tantis mjfteriis debtU etiam alii memores ejje debent,qui Miffs, utilitcr intereffe volunt. Valde enim depkrrandum. eft, inter Cimftwws reperiri, qui corpore prsfentes in templo, men- tefimul & oculis vagentur-Jabulas mtfceant,nugas &jocos verfent , adftent velutjpeclatores altcujus comoedk: nec ullam babeant eorumr qutfacerdos,facris operans, agit, ac exhibet, rationem. Qwd turpius-, bomini Chriftiano , qttam Chrifti Bedemptaris fui tormentajpeclart tam irreverenter & indevote ?

Qmdindignius., quam facrifkio dolorum Chrifti , & acerbijfi- nu Pajftonis ejus , renovari memoriam , redemptionis , inquam, no- ftrx, beneficium recoli , & hominem Chriftianu,m tam exiguo de-. bitdi gratttudtnis &. pietatis. affeciu adftftm 5 & , quod eft tndir

gmus ,

DE SACRAM. EVCPIARISTI^. 427

grims , non tantum immemorem beneficii ,fed & injurias , contume- Hafque, rifufcilicet,fabulis ,jocifque, tampio benefaftori regerentetn. Quid hoc eft aliud, quam , ubipcccata expiari debebant , novis vete- ra cumulare ; & cum magna fui pcrnicie in venenum medicamenta convertere ?

Quam male luc bominum perverfitas cum loci fanttitate co- htret ! Domum enim Dei dccet fancittudo , quippe quam inhabi» i tat Sanclus Sanclorum. Dixeris , non credere tales , magnttm illum coeli & teru Kegem , Dominum , mortuorum ac vivorum judicem , effe in hoc Sacrificio pufentem : nam cum eum laudent Angeli , ado- rent Dommationes , tremant Potejiates , ipfifabulis , nugifque va- cant. S. Chrjfoft. alihjuc Patus, non aliterfere vocant bac myfteria 5 xpuam horrenda, quam tremenda, qttibus Clrriftiani nonfine tremore intereffe debeanr.

Hinc eft ergogravis.illa Concilii Truknt. acbnonitio. Quanta , inqutt , cura adhibenda fit , ut facrofan&um Mifla? facri- ficium omni religionis cuitu ac veneratione celebretur ,

Buivis facile exiftimare poterit , qui cogitaverit male- i&umeum infacris litteris vocari , qui facit opus Dei legligenter.

Quod ii neceflario fatemur , nullum aliudopus adeo 'an&um ac divinuma Chrifti fidelibus tradari pofle, :mam hoc ipf um trcmendum myfterium,quo viviiica illa loftia , qua Deo Patri reconciiiati fumus , in altari per Sacerdotes quotidie immolatur : Satis etiam apparet , Dmnem operam Sc diiigentiam in eo ponendam efle , ut juanta maxima fieri poteft , interioris cordis munditia , & puritate , atque exteriori devotionis^ac.pietatis fpecie jeragatur. Seff. 22. cap. de Miffa.

Illunc itaque in finem dabimus hic Exercitia aliqua , & diverfos nodos pie & utiliter attdiendi Mtffam ; ut inde quifque feligat , quod nagis arriferit, vel ut, quiplures uno dte Miffas attdtre cupit,varietate 1 pfafubinde renovet Jpiritum , & pellat faftuiium , quod crebra uritus epetitioparerepoffet.

IPorro quipriore modo ,'tdeft, applicatione Paffionis Domini-

4i3 PARADISI S E C T. V.

cx uti roluerit,fciat necejje non ejje,ut fingulis Mijfe partibusfinguk

itieditationes ex &quo refpondeant , (quamvis idfatis commode fieri

pojfitjuxta modum hicpr&fcriptum.) Sed uni aut alteri^pro ftio quif-

qtteajjeclu, infiftere poteft, non intermiffa interim Jptrittiali Commu-

nione.

M O D V S SEV PRAXIS PIE

audiendi Miilam,per exercitium Paffionis Dominicae.

CVm facrficium MiJJ& fit viva & vera repr&fentaiio illius Sa- crificii cruenti,quod Chriftus in ara Crucis,fui Corporis & San- gtiinu immolatione, Patri &terno obtulit & confummavit :

Optimus, & grati&plenijfimus modus audtendi MtJJam eft,myftica facrificii hujus aciione , ad Dominic£paJfionis articulos applicata, opus tcdemptionis noftr&pio mentis affeclu recolere.

Nam etfi Chriftus ipfe hicfit princtpalis ojferens , & oblatio : Sa- ccrdos tamen Chrtfti perfonam gerit , unde & habkusfeu veftimenta i ejus, & tota Mifft aclio cum Chrifti pajfione fimiutudinem habent.

Ac i. ToniuYafignificat fpineam coronam.

2 . Ami&us, velamen illud, quod oculis Chv.fti obtentum eft.

3 . Linea tunica , veftem albam , qua ab Herode ad ludtbrium tndutus eft.

4. Cingulum,/fl««, quibus medius conftriclus eft in horto. j". Manipulus, vincula quibus facrs. manus tamqttam hominis

ntfarii adftricl£ funt .

6. Stola ifuncs , qtti collo ipfius divino injeclifunt, cum crucem hajulans ad montem Calvaru duceretur.

7. Caiula , veftem purpuream , qu£ data eft Chrifto in dorm Vilati.

8 . Crux in cafuU , eam crucem , quam Chriftus gejfit , & in quapro nobispependit.

9. Calix , acerbum dolorum calicem , quem noftri caujfa libens , txhaufit.

1 o. Sacri panni , qtti explicantur in altari, Sindonem, lintea- VhnA, quibusfacrum Cbifti corpus mrolutum eft,

EXER-

DE SACRAM. EVCHARISTI&. 42^

EXERCITIVM PRIMVM

Pie audiendi MiiTam.

I.PR^EPARATIO AD MISSAM.

T Nterim dum expeclatur Sacerdos, induens, & pr<tpafans fe adft- J- crificium , recordare, oanimamea, quanto defiderio adventum Meffu in carnem venturi Patres olim expeclaverint.

OPater ceterne, qui fic dilexifti mundum, ut Filium tuum Vnigenitum dares pro redemptione noftra j quid pro tanto munere & amore retribuam tibi ? Eccc iplum Filium tuum Vnigenitum j quo nihil tibi charius, nihil nobis pretiofius.

O quot fuipiriis , quam ardentibus votis defideratus pie ruit cunclis gcntibus! donec tandcm miilus a te fbr- mam fervi accepit , & mortali carnis noftras tunica m- dutus, majeftatem Deitatis obtexit ; deque Virginis ute- ro in mundum prodiit : 8c tibi fa&us obediens , ufque ad mortcm, nos ab asterna morte redemit.

Ecce Domine tam immenfoe , tantae charitatis opus in hoc MiiTa; facrificio , in tuam Gloriam , & Fiiii tui Mcmo- iam recolere cupio. Tu quasfb Domine poflide ac rege cor meum gratia tua , ut pie, religiofe, ac decenter id ta- :iam,ut placeat tibi hoc obiequium meum,&: profit ani- nae mex.

Subjungt pojjethic & fequentibus articulis ; omnibus aut aliqtu- >us, pro opportunitate & arbitrio cujusltbet,fequens

A S P I R A T I O A D CHRISTVM, Qtiit Exercttium nobdiflimarum virtutum continet.

j/"\ Domine quanta fecifti , & qualia pafliis es , ex vi ^<-J immenfi amoris tui erga me ! Sed quid ego retri- bui ? aut quid retribuam ?

Doleo ex intimo corde meo , quod unquam offcnderim :e, qui tantopere dilexifti me.

Credo,

:

43« P A R A D I S I S £ C T. V.

Credo , in te viva fide , 6 aeterna veritas ; quia tu ipfe es Deus & homo -, Dominus & Salvator meus.

Spero in te Domine , 6 unica fpes , <Sc vera falus anima; meas.

Amo te quoque fuper omnia , ex toto eorde meo , 6 fummum Bonum meum , utinam abibrbeat me ardentiiH- ma vis amoris tui , ut nihil unquam feparet me a chari- tate Chrifti Iefu Salvatoris mei. Quid cnim mihi eft in ccelo, & a te quid volui fuper terram ?

II. AD CONFESSIONEM.

Quare Sacerdos ad pedem altaris humiiiter indmatus , inter Mi- wjlrosfacit.

Ajpice utichriftus, afjumptis Difcipulis , &totius mundi pec- catis , ad montem Oliveti , procidens infaciemfuam oret , & ob paf- fwnis & mortis immihentis angorem , fed magts peccatorum no- ftrorum horrorem , fatfudor ejus, tanquam gutta fanguinis decur- rentis interram.

Et ego ulterius offendere te potero peccatis meis ? 6 dulciflime Domine ? qui tanta fecifti , Sc talia pafTus es, Szc. utfupra,

III. AD OSCVLVM ALTARIS,

& Introitum Miffc.

Vide ut Chriftus , velut Agnus manfuetus , benedicli oris fui ofcu- lumporrigit impio proditori ; &ftc amortsftgno hoftibus intrdeunti- bus in hortum tradttur.

Et cgo pro vana creatura, tradam aut deieram Te, mi- tiflime Domine , qui tam charum habuifti me , ut pro me de manibus hoftium liberando , in manus impiorum tradi volucris ?

IV. AD KYRIE ELEISON.

]d eft , Domine miferere : Quod ternis vicibtis repetitur , Confidera Vetrum , qui poft tamfpeciofa promiffa conftantk &

fide-

DE SACRAM. EVCHARISTI£. 431

fidclitatis , Dominumfuum ter abnegavit : necrefipttit, ritfi poftqnam tnifericors Dominuscum rejpexit.

Ecce Jpeculum httmatu miferk. Tamfacile labimur ; fed non refurgimmjufi Dei mifericordia fttccurrat. H<cc itaqtte ftpe,imo fem- ter tmploratida. Hoc indtcat tam crebra repetitio, Kyrie eleifbn j qttia res ardua efl , & maximum opus divinx mifericordk , peccato- rem converti, & refipifcere. Sed , 0 quantum hinc Angelis gaudium, fupcr uno peccatore poenitentiam agente ! ul commode fubfeqmm Hjmntts monebit Angelicus.

Heu milcricordiflime Iefii , quam 8c ego inconftans & lubricus firi in bonis propofitis ! quoties & ego , im- mcmor promifIi,cum Pctro negavi te Domine! At quam raro lacrymis veri doloris deflevi peccata mea ! O fi & hoc cum Petro valeam ; & deinceps in bono pcrfeve- rans exhilarem Angelos , Scunacumillis cantemtibi: Gloria in excelfis Deo.

V. AD COLLECTAM,

Epiftolam & Graduale.

Cogrt a coUeclas poptdi adverfus Chriftum accufationes , confilwM m domo Caipht , variafque , qttas hicpajfus efi , injurias , jputa , alapas , & tllufiones. O manfuetiflime Domine , quanta fe- cifti, cvc. Htfitpra.

VI. AD EVANGELIVM.

Quod a dextera ad Uvam tranfiens Sacerdos legit.

Ajpice ut Clrriftus a Caipha ad Pilatum tranfeat ; examhietur ab hnpiis de doclrina & Difcipults ; accufetur ob pr&dicatum Euange- lium, ideoque multis injuriis & contumeliis ajjiciatur.

O Sapicntiflime Domine ; de ccelo venifti Magiftcr, ut viam Dci in vcritate docercs , & nos a terris in cce- lum duccrcs. Vt vero pcrfc&ius impleres munus tuum, prius ccepifti facere , quam docere. Et tamcn calum- niam patcris ! mera erat in verbis tuis veritas ; in factis probitas } in omni converfatione fynceritas 5 (quis enim

poterat

43^ P A R A D I S I SECT. V. poterat arguere te de peccato ? ) Et nihilominus tu Do- minus, Magifter, & Iudex omnium, ab impiis & iniquis judicari, &c reprobari fuftines !

Vtinam ego corde bono & fertili lufcipiam femen verbi; feu Euangelii tui , Scfrudum multum adferam in patientia.

VII. AD OBLATIONEM.

Cogita , o amma mea , quomodo Chriflus a Pilato ad Herodem , ab boc rurfus ad illum mittitur -3 ubique iRuditur , contemnitur , & reprobatur.

O fpeciofe prce filiis hominum , 6 defiderium & ex^ Ipe&atio Gentium , Tune fis modo opprobrium homi- num, & abjectio plebis, in quem defiderant Angeii pro- fpicere : in quo iEternus Pater fibi bene complacuit ! oblatus es,quia ipfe voluifti pro nobis,& heu,fic deipice- ris ! Ecce Domine , Ego me totum offero tibi;ne quasfo defpicias me, qui te totum dignatus es offerre pro me.

VIII. AD LOTIONEM MANVVM, & Orate fratres.

Cogtta Chriflum innocentem a Pilato lotione manuum declarari ; exhiberi populo ; fed a rabidis illis canibus mortis reum clamari , & latrone Barabba pejorem aflimari.

O quoties & ego creaturam perverfo arTeclu prsepo- fiii Deo creatori meo! O innocentiflime Domine quanta fecifti, &c. utfupra.

IX. AD PRIFATIONEM.

"Expende vehementem Chrifti dolorem , & cruciatum animi, cum ingens illud odium, & extremam luiUorum rabiem vidcret,qua,dum Vtlatus ejus dimijftonem omnibus modis qmreret, ab impiis ad crucem nwrtemque poflulabatur, &c.

Nonne tu es Domine , cui paucis ante diebus ingre- dienti urbcm , applauferant omncs , canentes , Hofanna,

Bene-

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 433

Benediclus qui vcnit in nomine Domini ? Nonnetues, cui canunt Augeli ; Sand:us , Sanctus , Sanctus ? heu triftis <S: fubita cataftrophe ! fcilicet , difcam a te Domi- ne , favoribug humanis inniti ; Confidcrc in filiis ho- minum , in quibus non eftfalus: Quin tibi fbli adhas- rere mihi bonum eft , Sc ponere in tc Domine fpcm mcam, &c. O patientiflime Dominc, quanta fecifti, &c. utjupra.

X. A D C A N O N E M.

Afpice ut Cbriflus ab hnpiis mhufiris , crudditer ntmUflageUatur, fpinU coronatur,a Pilato traditur cructflgendu$,mox gravi ligno crucU onujins, multo labore Jcandtt montem Calvark, &c.

Heu Domine, quonam te deduxit grandis mea iniqui- tas, Sc immenla tua charitas ! FlageUa iracundiae tux ego mcrueram: Sc tu innocens pro me flagellaris! iEterna me crux mancbat -3 tu eam derivas m humcros tuos. Vcre dolores noftros tu tulifti Domine , Sc languores noftros ipfe portafti ! &c. O clementiflime Dominc , quanta fe- cifti, &c. utfupra.

XI. AD ELEVATIONE M.

Cogita Cbnftum clevari in crucem , & coram ommpopulo con- fpicuum & nudum exponi.

O Chrifte Iefu , adoro Te , qui exaltatus es a terra , ut omnia trahas ad te ipliim. Video enim te extenfis in cru- ce brachiis,qua!i nos ampledi cupientem,& clamantem: Venite ad me omnes , qui laboratis Sc onerati eftis , 8c ego recipiam & reficiam vos.

O Domine, fi fcgnius ego ad te venio, trahe me, Iefu, funiculis charitatis tuae,quam moriens in crucc monftra- fti. Scire, 8c quaerere lefum> Sc hunc crucifixum, fit mihi fumma & fbla voluptas. Abfit mihi gloriari, nifi in cru- ce Domini mei Iefii Chrifti, &c.

OPater aeterne , ecce hic eft Filius tuus diledus , in

G g quo

434 PARADISI SECT. V.

quo tibi bene complacuit j Refpice in faciem Chrifti tui , & averte faciem tuam a peccatis meis ; propter quae Vnigenitus tuus humiliavit femetipjum, Tibi fa&us obe- diens , ufque ad mortem CrucU. Eccehiceft Advocatus nofter , apud te , & propitiatio pro peccatis noftris. Ipfe enim peccata noftra pertulit m corpore fuo fiiper li- gnum : & livore ejus fanati fumus: i Pet. 2.

Percutio itaque cum Publicano , ex intimo dolore cor meum tantis peccatis obnoxium ; quas lola ad tanta fupplicia traxerunt Vnigenitum tuum. Per hunc ergo propitius fis mihi peccatori.

Ecce vox fanguinis Filii tui clamat ad te de terra , non vindictam , fed veniam. Paflio & mors ejus fint mihi precor in remedium & remiflionem peccatorum meo- rum. Pcenas, & vulnera Corporis ejus , medela fiant animae meas , &c.

XII. AD ORATIONEM DOMINICAM,

Qua feptem petitioritbns conflat. Cogita , 0 anima mea , feptem ultima & fancliflima Verba, qm Chriftus in cruce protulit,

I. Pater nofter qui es in coelis,fanftificetur nomen tuum,

ODa mihi Domine , ut te Patrem omnium noftrum colam,amem,timeam,& proximum meum propter te , vera & fincera dileclione comple&ar : Sicuti tu do- cuifti nos exemplo tuo , pendens in Cruce, & pro inimi- cis moriens & orans , Pater ignofce illis. O mirus & rarus amor ! O fi imitemur , qui Chrifti nomen profitemur ! Nemo fme magis honorat nomen tuum , o Chrifte , aut luculentius fe difcipulum tuum, id eft, Chriftianum pro- bat , quam qui exemplo 8c amore tui , etiam inimicos diligere didicit.

2. AdveniatRegnumtuum.

Illud , inquam , cujus confbrtium Latroni in cruce

pro-

DE SACRAM. E VCH ARISTIjE. 43?

promiiifti , diccns , Hodie mecuin eris m Paradffo. Viinam vo- ccm illam fua</iilimam audiremerear iri horamortis mea?. Da mihi Domine Fidem , Spem , 8c Pcenitentiam Latronis , 6c ab auditione mala non timebit cor meum.

3 . Fiat voluntas ttu ,ftcut in cdo & in terra.

Vis ncmpe 6 Icfu , etiam chariilimos tuos confbrtes cfie crucis tua: ; imo vis hoc iignum c(k , & indicium amoris tui. Ecce in dulciflima Matre tua , & Difcipulo , quem diligebas , id agnoicere licet. Teftes erant & ipe- ctatores crucifixionis tuae : fed heu , quo cruciatu cor- dis iui ?

Nempe ut hic doloris gladius tam dile&as anhnas , etiam chariilimae Matris , perfodcret , id tuce voluntatis erat: Sed & hoc quoque; utiblatium non deeifet af- flidis.

Vnde dicebas : Mater , ecce Tilius tuus , & ad Difcipu- lum : Ecce Mater tiu. Impar quidem commutatio , ut pro Fiiio Dei , Mater reciperet filium Zebedaei , &c, Sed quia haec fuit voluntas tua, acquievit Sc Mater.

O Domine , Ecce tuus ium ego ; vis me ibcium paf- fionis tuae ? paratum cor meum Deus : Vis etiam con- iolationis ? paratum cor meum. Fiat in me omnis vo- luntas tua. Nam quam in cadis , id eft , Ele&is tuis , 8c tibi amantiilimis fieri voluifti , cur ego detre&em ? Pla- cere tibi in omnibus cupio : & parere per omnia , fed adde gratiam. Pati tecum non recuib: fed auge pa- tientiam.

4. Panem nojlrum quotidianum da nobU hodie.

Si enim tu Domine , non reficias me , utique cito de- ficiam. Domine qui pafcis me a juventute mea , uique m. fene&am & ienium , &c cum defecerit virtus mea , ne de- relinquas me. Memento quia cauiTa mei clamafti ad Pa- trem , quafi dereli&us in anguftiis , Deus meus , ut quid de~

Gg 2 reliquifti

436 PARADISI SECT. V. reiiquifli nie ? Ad te funt oculi omnium , & tu das illis efcam & robur in tempore opportuno. Ego quoque clamo ad te in fame & anguftia mea. - Si tu me defpicis, quis refpiciet ? Si me dcieris , quis recipiet ? Si me re- pellis, quis reficiet ?

y. Et dimitte nobis debka noflra.

Quia ideo tam copiofe profudifti languinem tuum , ut copiofa nobis effet redemptio , 8c pretio tam ma- gno exiblveres debita noftra , quas nemo folvere pote- tat , nifi tu. O amor, o defiderium falutis noftra; ! Vn- de languens amore , totufque jam exanguis & arens ia cruceclamas, Sitio, fed quid , nifi calicem Paffionis & mortis , ut eo funditus exhaufto , plene dilueres debita ieu delida noftra ?

6. ~Et ne nos mducas in tentationem.

Sed , ut Paftor bonus , duc & rege nos velut oves pa- fcua; tuae: & ut Mediator nofter commenda nos iEterno Patri tuo fervandos , cui tu moriens teipfum commen- dafti dicens : Vater in manus tuas commendo Jpiritum meum. Ne finas Domine nos perire, qui venifti qucerere , & fal- vum facere quod perierat.

7. Sed libera nos a malo.

Quorfum enim tot labores, fudores, Sc dolores totius vltx tuae ? quorfum totum Redemptionis opus , quod ateinCruce Confummatum efledixifti, niii utnoslibe- remur ab omni malo : gaudeamus in te Vno vero , & Summo Bono ? O utinam mihi detur illo frui. Amen, Fiat, 6 Chrifte iefti 5 Fiat 6 ialus & vita , & pars mea Deus ia aternum.

XIII. AD

DE SACRAM. EVCHARISTI^. 437

XIII. AD DIVISIONEM HOSTIiE, Sc Agiius Dei.

Cogtta fcparationem anmu Chrifli a. Corpore , id efl , mortem, <\u,\m ille velut Agnus innocens ad occiftonem dttcius pmttlit,ttt tolle- retpcccata mundi. Item dcfcenfum ad inferos, Scc.

O Dominc , tune Au&or vitse moreris , ut ego mor- tis reus vivam ? quis mihi tribuat , ut mundo & carni moriar , & tibi foli vivam ? Sc liberatus de profundo in- ferni, tecum exultem in gloria ? 6 Domine , quanta fe- cifti ! &c. utfttpra.

XIV. AD COMMVNIONEM.

DumSacerdosfacraUyfteriafumit , cogita corpus Chrifti imponi fepulchro , & tu quoque eum repone inpeclore tuo ; Et ad hocjpiri- tualem Communtonem inftttue : qu& vivis Ftdci , Spei , Charitatis acTtbuspotiflimumconflat. Eccepraxin:

Adoro te , Domine Ieiu , viva Sc vera fide , in hoc Sa- cramento, corpore & anima, carne Sc fanguine, vi mira- bilis potentiae , fapientia; , & bonitatis vere praefentem ; &fpero in te-ofonsomnisbonitatis Sc mifericordias $ non enim fum dignus , ut intres fub tectum meum , fed tantum dic verbo , Tu qui folo nutu potes omnia ; Sc fa- nabitur mifera Sc languens anima mea.

Amo te Domine tam amantem mei , ex toto corde meo,fuper me Sc omnia : Sc ideo cupic fumere te modo, faltem fpiritualiter , pcr os Sacerdotishujus , Miniftri tui ; qui adftans altari tuo, offert nunc facra myfteria pro nobis omnibus ; ut manducem te, Sc muter in te,& unus tecum efficiar fpiritus , ut nihil me feparet a te , fed in aeternum adhxrcam tibi.

Fac , 6 Domine , per haec myfteria , tanta charitatis tuae munera , ut facrum Corpus tuum aromatis , & bo- no virtutum odore condiam, Sc findone purae confcien- tis involutum , in cor novum mundumque reponam ,

G g 3 utinam

438 P A R A D I S I S E C T. V.

utinam tu in me & ego m te jugitermaneam , Sc re- quiefcam , &c.

XV. AD POSTCOMMVNIpNEM.

Chrifium a morte refurgentem , & multis apparentem cogita, Vtinam & ego nunc a morte peccati vere refurgam , & deinceps tecum , in novitate vitce ambulem. Mortuus eniraes propter deli&anoftra, & reiurrexifti propter juftiricationem noftram. O Domine , quanta fecifti ! utfupra.

XVI. AD ITE MISS-A EST,

benedi&ionem , & Euangelium S. loannu.

Cogita quod Chriftus munere redemptionis bumam jam plene perfunclus , velut glonofus Triumpbator coelos afcendat , & Apoftoli acarpta Cbrifti benediclione , euntes in mundum univerfum , prxdt- cent Euangelium omni creatuu , &c.

O gloriofiflime Iefu , egone mente defixus , in terris hasrebo , qui te Patrem meum in ccelis efle cognofco ? Tu me tecum duc in altum , ut , quae firrfum fiint , quae- ram , & fapiam , non quae fiiper terram. Da , ut con* verfatio mea fit in ccelis.

O Chrifte Iefu , qui in ccelo , tanquam in throno Ma- jeftatis tux refides , & tamen in altari prasfens efle , Sc permanus hujusSacerdotisofFerridignatuses ; laudo, adoro , & amo te , ex toto corde 5 fed non dimittam te , nifi benedixeris mihi.

EftoMediator nofter, ubi es ad DexteramDei fe~ dens ; & Patrem indefinenter interpella pro nobis: oftende ei fanguinem Sc vulnera , & omnia merita tua j quomodo ibi poterit efle repulfa , ubi tot fimt charitatis infignia ? O Domine, quanta fecifti ! &c. utfupra.

Cap,

DE SACRAM. EVCHARISTI^E. 439

C A P. VII. ALIVS MODVS

Pie audiendi MifTam.

VNhi« e prmpttis ChriftuUU pietatis offciis eft , Miflce Sa- crificio , devote & frequenter adfiftere. Inprimis ergo excita teipfum ad attentionem & reverentiam confideratwne divin£ Majeftatts, ubique quidem fed hic maximepr&fcntis.

Deinde junge & conforma Intentionem tuam intentioni Sa- cerdotis : id e(l , offer cum eo hoc Sacrificium , &fac , quantum Iket , quod ipfefacit , ftc entm & tu quoque particeps eris Corporis & Sanguinis Domini.

Tanta fiquidem eft vtrttts hujus facrijicii , ut qui pr&fentes In- tentionem fuam cum Sacerdotis intentione conjungunt , ftmul xumfacerdote , de facrifcio participent ; cibique divini gtiftum & fruclum percipiant : nonfecus ac membra corports, ad qmper os ci- bus & alimonia defertur.

Eft enim Sacerdos velut os , interpres , atque legatus populi Clm- ftiani: ipfe alloquitur Deum , orat , laud.it , facrificium pro falute populi totius ojfert ; eorum maxime , qui Mijfe facrificto pufentes , & facrificanti fttnt intentione conformes.

ld patet ex Canone , in quo dicit Sacerdos : Memento Do- mine , &c. Sc omnium circumftantium , quorum tibi ■fides cognita eft , & nota devotio , pro quibus tibi ofFe- rimus , vel qui tibi ofFerunt hoc Sacrificium laudis , pro ic , fuifque omnibus , pro redemptione animarum fua- rum , pro f pe falutis , & incolumitatis fuae , tibique red- dunt vota lua scterno Deo , vivo & vero. Ecce qmftt Sa- cerdotis hoc facrificium offerentis Intentto j Eademfi quoque tuaftt , & vis, virtufque facrificii tua quoque erit.

Gg 4 FOR-

440 P A R A D I S I S E C T. V. f

FORMVLA FORMANDI

intentionem ante Sacrum audiendum.

Ex P. Clmft, Maycr.

SVfcipe S. Trinitas unus Deus hoc facrofan&um Sa- crificium Corporis & Sanguinis Domini noftri Iefu Chrifti , quod ego indignus fervulus tuus una cum facri- ficiis omnibus tibi unquam oblatis aut offerendis , uni- tum iandiflimo Sacrificio ab eodem Domino noftro in ultima ccena 8c ara crucis oblato , per manus Sacerdotis ; offero divinae majeftati tuae , omni poflibili pietatis affe- <5hi , ex puro amore tuae infinitae bonitatis , lecundum fancfiffimam ejufdem Domini noftri & S.Matris Eccle- fix intentionem.

i. Ad maximam aeternamque divinae majeftatis tua? gloriam, amorem, beneplacitum.

2. In proteftationem fupremae excellentiae "& domi? nii tui, & noftrae fubjecHonis,& dependentiae a te.

3. In perpetuam commemorationem paffionis ac mortis ejufdem Domini noftri.

4. In honorem augmentumque gloriae B. Virginis , totiuique curine triumphantis,

5". In gratiarum acfionem aeternam pro omnibus be- neficiis fan6tiffim32 humanitatis Domini noftri , B. Vir- gini matri cjus, patronis meis, omnibus beatis & praede- ftinatis , & mihi indignuTimo hucufque collatis, & con- ferendis m aetcrnum.

6. In latisfadionem peccatorum meorum , omnium- que fidclium vivorum & defun&orum.

7. Singulariter offero pro his N. N. vel pro hac gra- tia obtinenda. Secundario pro his N. N. mihi peculiari- | ter commendatis, omnibufque pro quibus orare foleo Sc | teneor, ad impetrandam def unctis requicm,vivifque gra- tiam te agnofcendi , amandi , glorificandi nunc perfe&e in via , oliui bcate in patria, Sufcipe & perficc hoc defi-? I

derium.

DE SACRAM. EVCHARISTI^. 441

derium mcum , ubercmque ad pic id complendum , gra- tiam & bcnedi&ioncm largire. Amcn.

F O R M V L A BREVISSIMA

excitandi contritioncm & devotionciri3& renovandi intcntioncm cum petitione gratiae antcMuTam.

Ex Eodem.

OI e s V infinitc amabilis , qui ex voluntate Patrfs , cooperantc Spiritu fan&o , non iemel tantum te mihi in focium, edulium, facrificium,pretium,praemiurn -dare dignatus es , fcd quotidie denuo ofFerre dignaris ; -quanta tua eft erga mc iugratum liberalitas, charitas, mi- fericordia ? quanta mca crga te ingratitudo , flupiditas , .malitia, qui tot, & tanta mala , & peccata reddo pro tot Sc tantis bonis ? dolco de his . . . . Sc omnibus totius vi- tx peccatis , purc propter te infinitc bonum a me offen- fiim. Cupio omnia cmendare, Sc pro omnibus fatisface- rc, ficutvis. Supple, ignofce, recipc me in pacis ofcu- lum per lacrymas , fiidorem, Sc fanguinem tuum , &; hoc fan&um Sacrificium.

O fi diviniflimo huic mcmoriali paflionis tua? , monu- mento potentia?, fapientia; Sc bonitatis tuoe, & Compen- dio omnium mirabiliuin tuorum afliftere poflem ea at- (tentione, devotione, reverentia, quam exigit tuce divinse majeftatis proefentia , tot Angelorum aiTiftentium fre- qucntiartot myfteriorii,quae hic geruntur,magnificentia.

Defidero id praeftare , mi Deus , ex totis praecordiis meis , ad maximam tuam gloriam , amorem , beneplaci- tum , in gratiarum aftionem omnium bcneficiorum , in fatisfa&ioncm pcccatorum mcorum , omniumque fide- lium , pro his N. N. omnibufquc vivis Sc defun&is , ad impetrandam iis veniam, gratiam, gloriam.

Quod ut digne prxftare poftim , da obfecro mihi co- •piofam gratiam , Sc benedicKonem , per merita tua > B. Virginis matris tux, Sc omnium San&orum.

Gg s ORA-

442 P A R A D I S I S E C T. V. ORATIO ANTE MISSAM.

CLementiflime Pater mifericordiarum , & Deus to- tius confblationis ; qui lic mundum dilexifti, ut Fi- lio tuo unigenito non parceres ; fed eum in paflione ac morte acerbiflimas crucis noftrae reparationi impende- res, quin etiam ejus oblationem tibi gratiflimam , ad re- novandum illius in nobis fru&um , in Ecclefia tua quo- tidie renovari velles ; tribue nobis ; quaelumus , huic tam admirando & falutari , divinas tuae potentiae , fa- pientiae ac bonitatis myfterio , tam attente , reveren- ter , & devote interefle , ut cruenti illius facrificii par- ticipationem , per hujus incruenti oblationem quam ef- ficacifTime coniequi valeamus. Per eundem Dominum.

Slgnofanttdi, Crucis te confignans , cum Sacerdotefu incipe :

In nomine Patris , &c.

Pfalmus XLIL

IVdica me Deus , & difcerne cauflam meam de gentc [ non fancta : ab homine iniquo & dolofb erue me.

Quia tu es Deus fortitudo mea : quare me repulifti , & quare triftis incedo , dum affligit me inimicus ?

Emitte lucem tuam & veritatem tuam : ipfa me de- j duxerunt 6c adduxerunt in montem fandum tuum , & t in tabernacula tua.

Et introibo ad altare Dei : ad Deum qui laetificat ju- ventutem meam.

ConritebortibiincitharaDeus, Deusmeus: quare triftis es anima mea, & quare conturbas me ?

Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi, falutare vultus mei, 6c Deus meus.

Gloria Patri , &c.

Introibo ad altare Dei : ad Deum qui laetificat juven- tutem meam.

Adju-

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 445

Adjutorium noftrum in nominc Domini : quifecit ccelum Sc tcrram.

Confejjlo generalis. Confiteor Dco omnipotcnti , &c. Uymnus Angelicus. Loria in excelfis Deo , & in terra pax hominibus

G

bona: voluntatis. Laudamus te , Bcnedicimus te , adoramuste, glorifkamustc.

Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine Deus Rex coeleftis , DeusPateromnipotens. Domine Fili unigenite , Iefu Chrifte.

Domine Dcus , agnus Dei , Filius Patris , qui tollis peccata mundi, milercre nobis. Qui tollis pcccata mun- di,fufcipedeprecationem noftram: qui fedes ad dexte- ram Patris, miferere nobis.

Quoniam tu iblus Sandhis. Tu fblus Dominus. Tu fblus Altiflimus, Iefu Chrifte, cum San&o Spiritu irt gloria Dci Patris. Amcn.

i/. Dominus vobifcum.

^. Et cum Spiritu tuo.

H&cformula in Mijfafipius repetitur, qua Sacerdos &fideles ajji- fientiim divimgrathfibi mutuo imprecantur, ut ea pr&fente divinis myfieriisperagendis magisfiant idonei.

DE COLLECTA.

CollectA dicitur oratio , in qua Sacerdos totiuspopu- h, vel Ecclefu necejjitates & pericula , feuvota & defideria , qua- Ji Colle&a Deo reprstfentat. Vnde dicit , Oremus ; quafi ad- fiantes invitet ad hanc oratioimn conjunttis votis animifque fa~ ciendam.

ORA-

: i

444 PARADISI SECT. V. ORATIO AD COLLECTAM.

OMnipotens fempiterne Deus , te firppliciter ora- mus , ut refpicere digneris dc excelib San&uario tuo , fuper congregationem noftram, & Eccleiiie tuae preces, pro nobis omnibus ad te, Sacerdotis hujus mini- fterio, deftinatas clementer acceptes, & exaudias.

Ideoque pro immenfa tua mifericordia , largire nobis j peccatorum noftrorum veniam, integritatem mentis, in- columitatem corporis , neceflariam vitse fuftentatio- nem : pacem in diebus noftris , aeris temperiem, fertili tatemteme.

Catholicae fidei unitatem , extirpationem haerefium , coniiliorum iniquorum deftru&ionem , orthodoxas re- ligionis incrementum , charitatis ac pietatis fervorem , finceram animi devotionem , tolerantiam, longanimita- temque in affli&ionibus , in fpe gaudium. Omnia deni- que ad falutem tum animae , tum corporis utiiia , fed ad tu32 inprimis glorke augmentum idonea. Per Domi- num.

A D EPISTOLAM, .

Graduale, &c.

Qmfere ex Tropheticis , aut Apoftolicis fcripturis defumuntur , mfculta diligenter -3 velutfi Apoftolum , aut Vrophetam ipfum do- centem , monentem , vel arguentem , 8cc. audires.

Vnde magnus videtur abufus , & non levisjaciurapietatis, & utilitatis publiu , in ojficio folemni leclionem hanc epiftolicam ( velut & oraiionem Dominicam , Symbolum , &c. ) vix tnceptam mox abrumpere , & tam veteris Ecclefi<& inftituti non nifi umbram quan~ damfervare. Vorrofi leclionem hanc percipere nequeas , orabis inte- rim hoc modo.

OiEterne Deus , qui nunquam definis nos indignos famulos tuos publico Ecclefias tuae minifterio , A- poftolicis, Propheticis , aliifque facris do&rinis, & mo-

nitis ,

DE SACRAM. EVCHARISTI,E. w

nitis , adcultum& amorcmtui Nominisexcitare, Sc advcrfiis mundi , carnis , dxmoniique infidias praemu- nire:

Da quaefumus, ut falutaria dogmata,ac monita omnes ex animo femper amplectamur, eifque mores, & omnem vitam noftram ferio conformare conemur.

Et ne tandcm nobis ad cumulum damnationis cedat , viam veritatis, lcu voluntatem tuam, per tot interpretes, ac przecones tuos cognovifle , & non fecuTe : da nobis gratiam &c vires , ut quas facienda toties cognofcimus , efficaciter facere valeamus. Amen.

A D E V A N G E L I V M.

Evangelivm ex prifca &pia traditioneftantes ait- ■dke confuevimus. Primo , in tefttmonium reverentk Chrifto velut prtfenti & docenti exhibendt.

Deinde , ut profiteamur alacres nos ejje Chrifti Difcipulos ad ejus doclrinam tum auribtts excipiendam ; tum moribus expri- vtendam.

Dcnique , ut oftendamus nos , velut militesfub Chrifto duce , arma militis. noftr& , quibus contra hoftes noftros pugnemus , exfidt & doclrtna Chriftipetere , &pro ejus veritate tuenda paratos effe quidvis agere & pati.

C r v c i s fignum adfiontem, os, &peclus , tum ante , tum poft Euangelti leciionemformarifolitum , admonet nos ,ftc excipten- dam efft Clmftt doctrtnam , ut eam & complefiamur corde $ & io~ qtiamur ore, & opere profiteamur.

Demde, ut curemus , ne volucres cocti , id eft ,fpiritus iili aerii no- ftrs.falutis hoftes , bonum doclritu Euangeliu fenten abripiant ; aut ftcultforfan curx , velutftim , illud fujfocent , ut fructum facere ne- qutat.

Porro, quod Sacerdos recitaturus Euangeiium , tranfeat a dextera adftnijiram , indicat ludais , tamquam genuinis , primum pntdicari debuiffe Euangelnim : fed iliii non recipientibus 3 Apoftotos converfos ejfe ad Gatfcs,

O R A-

44* PARADISI S E C T. V.

ORATIO AD EVANGELIVM.

DOmine Iefu Chrifte,qui a Dco venifti Magifter ; Sc viam Dei nos in veritate docuifti , olim quidem vi- fus in terris,& cum hominibus converfatus : hodie etiam per Euangeliftarum lcripta , & praecones verbi tui do- cere non ceflas.

Da nobis intelle&um capacem falutaris do&rina? tuce. Accende & affe&um zelo f apientias cadeftis: & doce nos facere voluntatem tuam ; ut fidem, qux ex auditu Euan- gelii nafcitur,& quam lingua noftra ioquitur; etiam mo- ribus vita fateatur ; ne ad cumulum culpae & pcense no- bis cedat , lcivifle voluntatem Domini , & non feciile : utrumque enim opus eft fblius gratice tuas , ut f ciamus & faciamus, quia ex nobis fervi inutilcs fumus ; ex te autem eft omnis fufficientia noftra.

Vofi leflum Euangcliam.

LAus tibi Chrifte,qui per te ac Apoftolos tuos,Euan- gelium orbi praedicare,ac incredulos veroe fidei luce illuftrare dignatus es.

Euangeliofubjicitur Symbolum , feu profejfio fidei ; refle qui- dcm, quiafides efi ex auditu verbi Dei, & magna multitudo gentium ex pr<edkatione Euangelii fidem Cfrrifii amplexa cfl. Recita illud una cum Sacerdote, fed vivofidei &pietatis affeflu : ftc enim excitabis in te ardentem in Chrifti fide zjelum , adeoque confianttam &perfeve- rantiam. Nibil quoque potentius ad excitandum innobisDei amo- rem & timorem ; quamfi vigeat in nobis vivafides eorum , quct in Sjmbolo continentur.

S Y M B O L V M NIC£NVM.

CRedo in unum Deum , Patrem omnipotentem, fa- dorem cceli & terrae, vifibilium omnium & invifi- bilium.

Et inunumDominumlefumChriftum, FiliumDei

Vnige-

DE SACRAM. EVCHARISTI.&. 447

Vnigcnitum , & ex Patre natum ante omnia £ecula. Dcum dc Deo , lumen de lumine , Deum verum de Deo vero. Gcnitum non fa&um,confubftantialem Patri : per quem omnia facta f unt.

Qui propter nos homines , & propter noftram falu- tem defcendit de ccelis. Et incarnatus eft de Spiritu lan-» cto ex Maria Virgine. Et homofacltts eft. Crucifixus etiam pro nobis flib Pontio Pilato, paflus & fepultus eft.

Et refurrcxit tcrtia die fecundum Scripturas.Et afcen- dit in ccelum : fedet ad dexteram Patris. Et iterum-ven- turus eft cum gloria , judicare vivos & mortuos , cujus i regni non erit finis.

Et in Spiritum fanctum , Dominum & vivificantem ; : qui ex Patre Filioque procedit. Qui cum Patre & Filio liimul adoratur , & conglorificatur : qui locutus eft per Prophetas.

Et unam fandam Catholicam & Apoftolicam Eccle- fiam. Confiteor unum Baptifma in remiflionem pecca- torum. Et exfpedo refurredionem mortuorum , &c vi- tam venturi foculi, Amen.

Cnmficerdos ad oblationemfeprdparat, itaprecare :

DOmine Iefu Chrifte, Fili Dej vivi, & gloriofe Vir- ginis ; in memoriam & laud^m immenfce charitatis tuae, qua te nobis totum in altari Crucis impendifti : Ec- \ ce prcefens MifTae facrificium , ficut & alia omnia , quae pcr Sacerdotum manus toto orbe celebrantur , hodie offero tibi repraefentanda JEtemo Patri tuo , in unionc &c efficacia illius oblationis , qua ipfe in cruce moriens facroianctum Corpus & Sanguinem tuum promundi falute obtulifti.

Fac ut cjufclem Corporis & Sanguinis tui oblatio;qux in myfterio hic renovatur, & incruento modo fub ipecie panis & vini peragitur , ut fru&um fuum efficaciter ob- tineat : adeoque vivi inde gratiam , fidclcs dcfundi re-

quiem,

448 PARADISI SECT. V; quiem, & hi, pro quibus iacriiicium offertur, miiericor- diam ac vitam coniequantur aeternam.

Sit quoque hoc ipium Sacrificium , quod frudfcum paflionis & mortis tuae in ie continet,pro innumeris be- nericiis tuis in. nos collatis gratiarum actio , & pro inri- nitis peccatis commiilis, ac bonis omiiIis,pceniique pro- meritis propitiatio & fatisfa&io ialutaris. Qui vivis &c regnas, &c.

Alia.

O Vicipe fan&a Trinitas hanc oblationem , quam una ^ cum Sacerdote , tibi offerimus ob memoriam Paf- fionis, Relurrectionis, Aicenfionis Ieiu Chrifti Domini noftri.

Et in honorem beatae Marise iemper Virginis,& beati Ioannis Baptiftas , & fan&orum Apoftolorum tuorum Pctri & Pauli : & iftorum , & omnium San&orum , ut illis proiiciat ad honorem, nobis autem ad ialutem.

Et illi pro nobis intercedere dignentur in ccelis,quo- rum memoriam agimus in terris. Per eundem Chriftum Dominum noftrum , Amen.

Materia Sacrificii puparata Sacerdos lavat manits, indicans,nort tiifi lotis purifque mentibtts hoc ipfum facrificium traclandum ejfe.

ORATE FRATRES.

Sacerdos futftbi confiius infirmitatis ad populum fidelem con- varitur, petens illius fe precibus adjuvari,ut facrtficium Deo acceptum omnium nominequeat ojferre. Advertant itaque qui Sacro inter- fant, ut qttod rogantur, faciant, id eft, tum Sacerdotem, tumfacrtfi- cium Deo humiliter commendent 5 ut hoc quod ojfert , ommbuspro- ficiat adfaluxem.

O R A T I O.

Mlttat tibi Dominus auxilium de SancTio , & de Sion tueatur te, memor iit omnis iacriricii tui , & holocauftum tuuin pingue riat.

Afta.

DE SACRAM. EVCIIARISTI.E. 449

Alu. Vfcipiat Dominus facrificium dc manibus tuis , ad laudem & gloriam Nominis fui , ad utilitatcm quo- quc noftram,totiufque Ecclefix iuo: fmctje.

O R A T I O

Vro Sacerdote celebrante.

SAccrdotes tui Domine induantur juftitiam ; hic prse- fcrtim , qui modo aftat Altari tuo Cv orat pro ncbis , ut parcas populo tuo , &c non des haereditatem tuam in pcrditioncm. Vtinam fan&us iit , quia tu fanctus es, cui fervit ; ut,puritatc vita:,prxftet fe dignum facris altaribus miniftrum , & dcbita rcvcrcntia honoret SS. myfteria , 3c mojcftatem nominis tui.

Eccc facrificium hoc & quodcunquc hacterius bbtu- lit, aut dcinceps ofrcrct, cgo nunc orfero tibi, in unione iftius rcverenti^, qua tu ipfe , 6 fiimme Saccrdos , holo- cauftum te obtulifti pro nobis , & a miniftris tuis ofterri in Ecclelia voluifti, Amen.

Sacerdos ad aclionem illam , hi qux ipfum facrificium proprie confijlit,jam accejfitrusfufationemprxmiitit; qtu eji puparatio & excitatto qtudam popttlt ad hanc ipfam aclionem , ea qua par cji attentione, revcrentia & pictate projequendam.

Vnde cnm dicit, Surfum corda , meminiffe debemus, pofihabitis terrenis curis & cogitatioriibus , adfuperna & coclefiia mentem ejje transferendam, maximc quia moniti a Sacerdote refpondemtts , Ha- bcmus ad Dominum, neforfan arguamur mendacii , dumfecuh rebtts impltcati, aliud proferimus ore, aitud cordc gerimtis.

PRiFATIO ECCLESIiE.

GRatias agamus Domiuo Deo noftro. Vere dignum Sc juftum eft , aequum 8c falutare , nos tibi iemper & ubique gratias agere , Dominc fanctc, Pater omnipotens, a?terne Deus. Per Chriftum.

H h Pcr

4?o P A R A D I S I S E C T. V.

Per quem Majeftatem tuam laudant Angeli , adorant Dominationes , tremunt Potcftates , cceli ccelorumque virtutes , ac Bcata Seraphin ibcia cxultatione concele- brant, cum quibus &c noftras voces,ut admitti jubeas de- precamur, fupplici confeifione dicentcs :

Sanctus , San&us , Sandlus Dominus Deus Sabaoth. Pleni iiint cceli, 8c terra gloria tua : Holanna in excelfis. BenediCtus, qui venit in nomine, &c.

O R A T I O.

BEnedi&us fis Domine Iciu Chrifte , fili Dei vivi, qui noftri miiertus e ccelo delccndifti , & aiTumptum de Virgine Corpus & Sanguinem tuum in ara Crucis , vera pro peccatis noftris hoftia libcraliter obtulifti.

Laus tibi 8c gloria , quod ex eodem Corpore & San- guine tuo non modo panem vitas nobis in Sacramento f umendum, fed etiam iacrificium in altari per Sacerdotes offerendum inftituifti, atque ad mundi rinem uique cele- brandum reliquifti.

ORATIO SVB CANONE. Ex P. Chrift. Mayer. Lementiilime Pater , fuicipe hoc iacroiandum Sa-

c

crificium de manu facerdotis , in unione facrofan- &i illius facrificii , quod tibi dilectus Fiiius tuus tota vi- ta, in ultima ccena , in cruce obtulit pro me , pro N. N. Sc omnibus pro quibus mori dignatus eft.

Refpice in faciem Chrifti dilediilimi Filii tui , in quo tibi bene complacuifti, & per aeternam dile&ionem, qua nos fic dilexifti , per infinita merita ejuidem Vnigeniti tui , per ejus Incarnationem , Adventum, Nativitatem , Circumciiionem, Lacrymas, Labores, Paflionem, Mor- tem, per infinitam Charitatem , qua tanta pro me fecit , dixit, paffus eft.

Ec

DE SACRAM. EVCHARISTIiE. 4?i Et per merita ianctorum omnium triumphantium & -militantium , Memento & miiercre Ecclciia; tuse , ejui- que capitum , Summi Pontificis , Impcratoris , Prxla- torum , Principum , omniumitatuum Eccleiiafticorum, religioibrum , iaecularium , qui maxime poffunt glorix feute (Sc ialuti animarum prodeile vcl obefle :

Parentum item, fratrum, benefactorum & amicorum meorum , qui ie mihi iingulariter commendarunt N. N. qui me contriitavcrunt, quos ego contriftavi,oftcndi,ju- vare neglexi, & quos per me in viam ialutis vis dirigere.

Horum omnium milerere Pater miiericordiarum , ficut fcis & vis , gratiam iis concedcns , ut tibi perfe&if- fime placeant , te agnofcant , timeant , ament , gloiifi- cent cum eodem diledto Filio tuo &c Spiritu ianc\o,nunc &c iemper Sc in fecula iectilorum.

A D iELEVATIONEM.

Qutd Pe&oris Tm\{\o fitb elevatione ? Indicat , i . Humilt & fincera bic in Deumfide cpus ejfe, qu,t captum tngcnii verbo Deifubji- aat. 2. Stgmficat magno cordts defiderio ad ctxleftcm illum abum, qui fftendttur, nosfemdebere. 3. Vebemenii cordis dolore deteftanda rjfcpeccata, qiu nos facrificii illius participaTione faciunt indignos.

Itaque cum Publicano illopercutiendttmpeclus 3 non eo modo, qtto

ntdli hoc tempore in Ecckfia pcclus fola confuetudine ,fme ttllo do- lorufenfupercaiumt , pariim interbn mernores , quod boc rttu (eipjbs >

confcicntiapeccatorum, rcprehendere & caftigare moneantur.

lUequidem magno cordis dolorepeftus tundebat , veltit reprehen- dcns corfuum, quod ipfe admifforum aiminum origo effet & femina- rittm , tlltnnque maW-um omniumfontem rcpttrgari a Dominopoftu- \ans.

O R A T I O

Ad elevaitonemfacrt Eoftk.

SAlve falutaris viclima , pro me & toto genere huma- no in patibulo Crucis oblata. ChriilcRexaeternc ,

Hh 2 homo

4?2 P A R A D I S I S E C T. V.

homo crnciiixe propter hominem,refpicefacratif]imamj] carnem tuam pro me cruci clavis affixam , & lancea per-| foratam.

Atque illa , quaefb , pietas , quoe te traxit & vicit , utl in ftatera gloriollflimae Crucis totius mundi peccata ex-1 piares : illa te cogat clementia , ut miferearis mei pleni miferiis , qui fonte miferationis nunquam manare cef- fas , cuftodiens animam & corpus meum in vitam aeter-1 nam.

o

ORATIO SVB ELEVATIONE.

Ex P. Cbrifi. Majer. Jejii Fili Dei & Muirh Virginis , Dominus meus 8c

Deus meus infinite amabiiis , qui amore mei cruci- figi, & in crucc mori dignatus es, adoro, amo-, & glori- fico te omnium crcaturarum poflibilium poflibili afFe- d:u , cum Patre & fandto Spiritu , & ex animo defide- ro, ut adorcris , ameris , & glorificeris infinities ab om-' nibus , in omnibus , fuper omnia , omni poflibili mo- do , gratis , propter te , nunc, femper , in aeternum , 8c> ultra.

Credo in te , Spero in te , Amo te & quidquid amas propter te ; Doleo pure propter te, quod unquam offen-i derim te. Ignofce, indulge, fupple per te.

En ex hoc momento paratum cor meum ad omnem rmtum tuum. Tuus fum , eroque ceternum 5 poflide me, 1 Sc tu^ voluntati penitus conforma.

Pater refpice in faciem dilediflimi Filii tui, quem tibi in Sacriricium laudis , gratiarum adionis & propitiatio- nis offero , & per illius lacrymas , fudorem & fangui- nem ; pcr gemitus & fiifpiria , per labores & obfequia , per dolores & fupplicia, per infinita ejus merita miferere mei,iilo rum N. N. & omnium, pro quibus mortuus eft, gratiam largiens te perfede femper amandi , tuamque

fandif-

DE SACRAM. EVCII ARISTI.£. 47.3

ffl fen&iilimam voluntatem amplcCtcndi & cxcqucndi in

r, temporccs: xtcrnitatc. Jt Pcr eundem dilectum Filium tuum miicrcrc , mifcri- cordiifime Patcr, animarum fidclium defunctorum mihi peculiariter commcndatorum N. N. omniumquc pro quibus praecipue me vis orarc; veniam,& rcquicm oeter- nam illis clcmcntcr indulgcndo,ut asternum bcncdicant, laudent St glorificcnt , cui dcbetur omnis laus, honor ik gloria.

Alhtfincli Thopu Aquinatis.

A Doro tc devotc latens Dcitas : Quse fub his figu- <±± ris vcrc latitas.

Tibi fecor mcumtotum fubjicit, Quia te contem- plans, totum deficit.

Viius , ta&us , guftus, in te fallitur : Sed auditu fblo tuto crcditur.

Crcdo quidquid dixit Dei Filius : Nil hoc verbo ve- ritatis vcrius.

In crucc latcbat ibla Dcitas : At hic latet fimul Sc hu- manitas :

Ambo tamcn credens atque confitcns : Peco quod pctivit latro poenitens.

Plagas , iicut Thomas , non intueot : Deum tamen meum tc confitcor. . Fac mc tibi iemper magis ct edere, In te fpem habere , e diligere.

O memorialc mortis Domini^ Panis vivus,vitam ptae- (lans homini :

Pra:fta meae menti dc tc vivere, $c te illi ferrtper duicc fapere.

Pic Pclicanc Icfu Domine , Me immundum munda :uo Sanguinc :

Cujusuna ftillafalvurn faccteTo.tum mundumquit ib oiuni fcclerc.

Hh 3 Icfu

4?4 P A R A D I S I S E C T . V.

lem quem velatum nunc afpicio, Oro fiat illud, quod tam fitio.

Vt te revelata cernens facie , Vifu fim beatus tuae glo- riae. Amen.

Alia fub Elevatione.

AVe verum corpus natum ex Maria Virgine : vere pailum , immolatum in Cruce pro homine :

Cujuslatus perforatum , vero fluxit fanguine j Efto nobis prasguftatum, mortis in examine.

O clemens, 6 pie, 6 dulcis Ieiu Fili Marise.

Da ut ficut te nunc videre merui fub forma panis , ita cum ad judicandum veneris ; fecurus & gaudens merear te videre in gloria tuas Majeftatis , & perpetuo perfrui in regno asternas claritatis. Vbi cum Deo Patre, & Spiri-. tu fand:o, vivis & regnas Deus, in fa^cula iseculorum.

AD ELEVATIONEM CALICIS.

SAlve nobiliflime Sanguis , de latere Domini mei Iefii Chrifti profluens , & totius veteris & novae culpae maculas diluens , ablue , fan&ifica & cuftodi animam meam in vitam aeternam. Amen,

Item utilijjlme recitantur illa verba ex bjmno SS.Ambr. & Aug,

TV Rex glorias Chr-ifte: Tu Patris fempiternus es Filius. Tu ad liber:indum fiifcepturus hominem, non horrui- fti Virginis uterum.

Tu dcvifto mortisdculeoaperuifti credentibus regna cxlorum.

Tu ad dextcram Dei fedes, in gloria Patris. Iudex credcris eife venturus.

TecrgocRijdumus, tuis famulis fiibveni , quos pre-

tioib fanguine redemifti.

• Puts lector ex biifeligat quod mags vkcet ; mc enim omnia fub

tmofacro conveniunt,

Outfo

DE SACRAM. EVCIIARISTIiE. 4yy

Oratiopoft Elewttionem. Ex S. Auguft.

OMnipotcns Patcr, qui fic dilcxifti mundum , ut Fi- lium tuum unigcnitum dares , ut omnis , qui credit in illum , non pereat , ied habeat vitam aeternam : pcr tunc dile&um Filium tuum , cujus bcatiffimam Paflio- ncm , cv glorioiam Reiurrectioncm , & in ccelos Afccn- fioncm rccolo, te oro, cduc de carccre animam mcam ad conritendum nomini tuo.

Libcramca vinculis pcccatorum , & quem propria mcrita faciunt lcthalem timerc fententiam, pcr hujus di- lccti Filii tui ad dcxteram tuam confcdcntis intcrpella- tionem, rcftaura placatus ad vitam.

Qucm cnim alium dirigam intercefTorcm tibi, nefcio, nifi hunc, qui cft propitiatio pro pcccatis noftris: qui fe- det ad dextcram tuam, intcrpellans pro nobis, advocatus meus apud te Dcum Patrcm , Pontifex fummus , non alieno, ied proprio pcrfufus cruore. Hoftia fandla, bcnc- placens , & perfeda in odorem fuavitatis oblata & ac- ccpta , Agnus finc macula , qui pcccatum non fecit , fed peccata noftra pcrtulit , & languores noftros fuo livorc fanavit. Hic eft , quem propter peccata populi tui per- cuflifti , licet ipfe fit dilcctus , in quo tibi benc compla- cuit.

Adfpicc , mitiflimc Patcr , dilecti Filiitui humanita- tem , Sc milcrcre fuper iniirmi plaimatis debilitate. Vi- dc Rcdemptoris fupplicium , & rcdempti dimitte de- lidum.

Oro te Rcx San&orum , in hunc Sanctum Sand:o- rum , pcr hunc Rcdcmptorcm mcum , fac me currerc viam mandatorum tuorum, ut ci valeam ipiritu uniri,qui mca non horruit carnc veftiri , Ieiiis Chriftus in farcula bcncdidus. Amcn.

Hh 4. Ad

4frf P A R A D I S I S E C T. V.

Ad Memoriam defunclorttm ex S. Ambrof,

ROgamus etiam te fan&e Pater , pn} fpiritibus fide- lium Defunctorum, ut fit illis falus 2eterna,gaudium & refrigerium fempiternum.

Hoc magnum pietatis Sacramentum , Domine Deus meus , fk illis hodie magnum & plenum gaudium de te pane vivo & vero , qui de ccelo defcendifti, & das vitam raundo, de carne fan&a & benedicta, Agni videlicct im- maculati,qui tollis peccata mundi.& potari de fonte pie- tatis tua?, qui per lanceam militis de latere emanavit cru- cinxi Domini noftri , ut confblati exultent in laude Sc gloriatuaian&a, Amen.

Ad Memoriam Sanciorum.

ExEodem.

Mlhi quoque Domine indigno fervo tuo fecundum multitudincm mifcrationum tuarum miferearis, & concefla in praefenti fcelerum venia , ne me finas in f u- turo ieculo excruciari cum impiis.

Sed aliquam portiunculam dones cum San&is tuis in' ccelis, qui in tua membra coaptati, & in te unum corpus effecti , gratias ob tuum pro fe effufum pretiofum San- guincm, quo illos lavifti, rependentes,pro te & fratribus fuis gloriofum Sanguinem fundere non dubitarunt , qui te in vita fua amaverunt, Sc in morte funt imitati, Sc ideo coronas triumphales meruerunt.

Qiiorummelicet imparem meritis , participem ta- mcn fac fola miiericordiatua,fuccurrcntibus eorum me- ritis, Sc precibus. Amen.

Ad Oratwnem Domimcam,

OPater mifcricordiarum , nos, etfi indigni, quifervi dicamur tui,audemus te Patrcm noftrum,nos filios' tuosdicerej quia gratuita bonitas tua per Filium tuum nos in hujus nominjs Lonorem adoptavit. Et ipfe Filius

tuus

DE SACRAM. EVCHARISTIvE. tff

tuus tui compellandi tiduciam addidit , eo iplb , quod krecandi formulam prxfcripfit.

Agnofcecrgo dilcclillimi Filii tui , quam nos docuit orationcm , Sc largirc propitius pcr cundcm Filium tuum , quicquid pcr iplum , ab iplo cdo&i tc petimus , diccntcs : Pater noftcr qui es in ccclis , landificetur no- men , &c.

Expofitionem orationis Demiritu habesfuprafecl. i.pag. 17. qu<c hic erit valde accommodata.

Llbcra nos qucelumus , Domine , ab omnibus malis , pra:teritis, praelcntibus, & futuris, Et intercedente beata & gloriofa fcmpcr Virgine Dei genitrice Maria, & bcatis Apoftolis tuis Pctro & Paulo , atque Andrea , cum omnibus San&is, da propitius pacem in diebus no- ftris, ut ope milericordice tuce adjuti , & a peccato limus Icmpcr liberi, & ab omni pcrturbatione lecuri. Per eun- dem Dominum.

Agnus Dci qui tollis pcccata mundi , &c»

Oratio.

T~\ Vlciftimam pacis vocem Domine Iefu a mortuis ■*-^ redivivus , ad tuae dile&ionis Difcipulos emilifti , dicens: Pax vobis, quam & jam iturus ad paflionem, iple> eomprccatus fueras, diccns, Pacem meam do vobis : pa- cem meam relinquo vobis : tolle a nobi.s quaelb , Agne Dei immaculatc , pcccata noftra , aufer a nobis iniquita- tes noftras , quce intcr nos & te divilerunt , ut remillis peccatis , pacem tecum habeamus , quae in teftimonio conlcientiae bqnae fuavi jucunditate reiultat : ut in ccele- ftibus regnis pacera illam, quae cxuperat omnem fenfum, &: intellecr.um , perpetuam confequamur.

Olculum Pacis concordi.t & amoris fymbolum efl ,fanclapri- mitiv* Ecclefu confuetudme celebratum. Sokbant entm ttmc chri- fli.fdeki m facris cqnventibus fefe invicem magno beneyolemii &

Hh $ chari-

4^3 P A R A D I S I S E C T. V.

diaritatis ajfeclu ofculari,adjunclafalutatione , Pax tecum. MX~ xime vero ante perceptionem Euchariftk , ut nimirum ad Sacra- inentumpacis & charitatU , fepofito omni odio & rancore fecurim accederent.

Sed quia resperfe bona ,fucCeffu temporis abufu vitiata eft , ofculi fancli ufus in ofculum TabeiU mutatus eft , manente mhUominus fi- gnificatione pacis & concordix cumproximis colend& , tum maxime , tjuando fairis Chrifti myflcriU digne ac falubriter intereffe &parti- cipare cupimus. Vorro de ofculi fancli ufu confule Baronium Tom. i. Annal. An. Chrift. 4^. & pulcre Raph. de la Torre in 2, 2, S. Thomoe, q. 84, a. 2, diip. 5".

AD COMMVNIONEM.

Vum S.tcerdos communicat , fpiritualis Communio minime tibi negligcnda , fi cumfiuclu Miffam audire voles. Eft autem fpiritualis Communio (ut docet S. Thom. 3. p. q. 8. a.i, ad 3.) exer- ckivaexcellentijjimorum acluum : Eidci,inquam, Spei & Charitatis; quofine reali Sacramentifumptione ,fiuclus Sacramenti, id eft, umo ■ cum Chrifto, acquiri poteft.

Trimum itaque excitanda viva & vera fides circa hoc Sacramen- tum; qUiifacilcfukiripoteft, confideratione divin£ Potentk , Sa- fientu, Bonitatis, & Veritatis.

Hincfequatur Exercitium Spei ; quid enim neget tam bonus & clemens Dous , qui feipfum dedit ? quid nonpoterit , etiam non pr&~ fens corpore ? quipuerum Centurionis , &plures alios , ctiam abfens curavit ?

Denique excita Amorem , & ardenti cordis defiderio afpira & de- fidera ad Chriftum, velut adfontem vivum ; ex quo qui biberit, non fuwt in Aternum. Opta ergo Chrifto per virtutem Corporis & San- guinis ejus uniri & incorporari intime ; ut velut unus cum illofpiri- tus ejfcclus, nunquam abeo feparari pojjis.

Magmvirtutu & unhtatiseft luc fpiritualis Communio ; itd* utficpe non minorem adferat ftuclum , & gratiam , quamplerifque ipfa Sacramentalis : Vnde colligitur, quam ea nobis cuu effe debeat , maxime cumfitpius unodie3 nunquam fine noyo femper gratlt &

charitatis

DE SACRAM. EVCHARISTI>£. 40

charitatis incremento injlttui poflit. Yide de hac etiamfupra , initt$ bttjus Modi audiendi Mijjam.

O R A T I O

Vro Communione Spirituali.

ECce adfto pauper & inops ad menfam magni Re- gis, & amantiflimi Patris mei, tuam Chrifte I e s v;' 8c credo tibi, 6 ceterna Veritas, quod vere e fummo cce- lorum ad verbum Sacerdotis , ut me vifites , venire di- gnatus es : verumtamen , confcius inrirmitatis mex , 8c peccatorum meorum , non audeo facramentaliter mfci- pere te j led dico cum Centurione, cujus fervum abfens , uti alios plurimos, fanafti : Domine, non fum dignus, ut intres fub tectum meum 5 fed per os facerdotis veni in animam meam.

Munda , quosfb , illam a malis ejus & imperfe&ioni- bus N7^ 6hia bonis & virtutibus N. pafce Corpore Sc Sanguitte tuo, ut ficut catellus , comedat de menfa Do- mini fui , & adipe ac pinguedine cadeftis benedi&ionis? repleatur.

Aliapro Cotmnunione Spirituali.

ODomine I e sv , agnofco te verum efle panem vivum, qui de ccelo, ut nos teipfo palceres, defcen- difti,& intra has fpecies mira dulcedine, ftupenda digna- tione, potentia admirabili te abdidifti : fcio te cupidum pafcendi animam meam.

Credo in te, quatenus hic es , infinitos latere fpiritua- lium donorum thelauros , gratix maximam ubertatem ; adquorum omnium participationem anhelat ardentei inops anima mea.

Credo verbo quod dixifti : Qui manducat me , vivet propter me. Ecce panis vive , mifer ego fame & frigore pene confedus , inrirmitatibus multis obnoxius, accedo

ad

4<fc> P A R A D I S I S E C T. V.

ad te , ut manducans te , plcnius & verius vivam dc te ; fovear ad te , 8c faner a te , confido tc non averfaturum indignitatem, infirmitatem & inopiam meam.

Vere profiteor me indignum , ut intrcs fub te&um meum. Ideoque etiam non pra^iumo te modo inducere in hofpitium cordis mei , facrofan&i Corporis tui reali mandncatione : fed fcio Sc credo cum Centurione , te ctiam abfentem, id eft, fine Sacramcntali Communione, uno folo verbo me pofle curare, ditare, Sc fanctificare. . Si enim afpeclus aenei ferpentis tanti fuit , ut morfbs ab ignitis ferpentibus potens effet curare,an non erit po- tentior fides , qua te contemplor , ad curandos morfus ferpentis tartarei ? ille typus erat, tu veritas : ille umbra, tu res ipfa : fi ta&us fimbriae veftimenti tui incurabiles morbos valuit fugare,quid nonpoterit conta&us augufti Corporis 8c divini Sanguinis tui, etfi npn corporalis , mentalis tamen per defiderium Sc fiduciam ? r/ . ,

Si umbra difcipuli tui Petri omnes morbos. corpora- les potuit abigere : qux segritudo animi ftare pqtcrit, & non continuo cedet fplendori divinse Majeftatis tuse >

Veni igitur ad me Domine , Sc fana peccatriccm ani- mam meam , ciba efurientem , refice imbecillem : tu qui ex voluntate Patris cooperante Spiritu fan<5to , per mortem tuam mundum viviEcafti : vivifica me , pafce me , fan&ifica mc hoc facrofan&o Corpore Sc San- guinc tuo : libera me ab omni peccatp , fac me tuis fem- per inhcerere mandatis,& a te nunquam feparari permit- tas. Amen.

COLLECTA.

DEus , qui nobis fub Sacramento mirabili , Paflionis tuae memoriam rcliquifti : tribue quaefumus,!ta no.s Cofporis Sc Sanguinis tui facra myfteria vener^.ri , ut Redemptionis tuae fru&um in nobis j ugiter fentiamus,

Ad,

DE'SACRAM. EVCHARISTIiE. 4.61

Ad , I T E MISSA EST.

ECcc Pater setcrnc , Mifla jam cft falutis Hoftia, quam tu dc ccclis mififti in tcrram. Placeat tibi , quaefo , quia hic eft ipfc Filius tuus , in quo tibi bcne complacuit. Agat nunc , quaefb, officium Mcdiatoris Sc Advocati , ubi lcdct ad dexteram tuam , & interpcllat pro nobis. Memento omnis patientias , charitatis & manfuetudinis cjus; cvorantem in nomine dilecliFilii tui exaudire digneris : quia ipfe dixit : Si quid pctieritis Patrem in nomine meo , daoit vobis. Hoc unum peto Dominc , placcat Tibi hoc Sacrificium , admajorem gloriam Nominis tui , profit mihi & fidelibus tuis, vivis 6c defunctis, ad falutem, Amen.

Adfincm Mijjk , cum Sacerdos populo benedicit , te reverenter in- clmes :

T.t xclut cocleftem a Deo benedicTtonem exfpeclans,cumfide magna dicas :

BEnedicat <k cuftodiat nos omnipotcns & miieri- cors Dominus, Pater, & Filius , & Spiritus fanctus. Deinde faclo figno Crucis infronte , initium fancli Euangeliife- cttndum loannem recita in hunc modum :

IN principio erat Verbum,& verbum erat apud Dcum, & Dcus erat Verbum. Hoc crat in principio apud Dcum. Omnia pcr ipfum fa&a fiint: & fine ipfo faclum cft nihil, quod fa&um eft. In ipfb vita erat : & vita erat Jux hominnm : & lux in tencbris lucet , & tcncbros cam non comprchenderunt.

Fuit homo mifTus a Deo , cui nomcn erat Ioanncs. Hic venit \\\ tcftimonium, ut tcftimonium perhibcrct de luminc: ut omncs credercnt pcr illum. Non erat illc lux: (ed ut teftimonium perhiberet de luminc.

Erat lux vcra , qux iliuminat omnem homincm ve- nicntem in liunc mundura. In mundo erat , 6c mundus

per

4*2 P A R A D I S I S E C T. V.

per ipfiim fa&us eft , & mundus eum non cognovit. In propria venit, & fiii eum non receperunt.

Quotquot autem receperunt eum , dedit eis potefta- tem filios Dei fieri , his qui credunt in Nomine ejus : qui non ex fanguinibus , neque ex voluntate carnis , ne- que ex voluntate viri , fed ex Deo nati funt. Et Verbum carofaclumeft, & habitavit in nobis (&vidimus gloriam ejus , gloriam quafi Vnigeniti a Patre) plenum gratiae <Sc veritatis.

Vrecatio pia poft peraclum MiJJkfacrificium.

Mlfericordiflime Domine , qui nos miferos Morta- les non dedignatus es , etiam in hac hora ftare in confpedu tuo ad te glorificandum pariter ac prsedican- dum: Condona mihi in ipfo Precationis hujustempo- re commifla errata, five per occupationem,fiveper men- tis atque cogitationis in abiurda defideria indu&ionem, uti ne glorietur inimicus adverf um me , quod ne in ipfo quidem tempore Doxologiae, ConfefIionis,atque Syna- xeos a peccato mihi caverim. Amen.

Altera pofi peraclum Milfizfacrificium.

VJE mihi mifero, qui Deum meum tam negligenter laudo : Ecce Dominus meus amariflime pro me to- ta nodte pafTus , nullam requiem habuit, & ego una hora vigilare cum eo non pofTum ?

Adjuva me Domine Deus meus,ut valeam tibi fapien- ter pfallere , & femper placitam exhibere fervitutem , Qui vivis , &c.

lnfine offer hoc tuum obfequium lefu Chrifio per manm Deipau, Angeli Cuftodu , Patronorum , & omnitmt SS. in unione Sacrificn m Ara Crucis oblati , & omnium meritorum ejus : idquejuxtapntmif- fam intentionem. Vel dic cumfingulari attentione fequentia :

Benedicite Domino omniaoperaejus: Benedicani- ma mea Domino , &c omaia quse intra me fiint , Nomini

San&o

DE SACRAM. EVCHARISTIi£. 4^3

San&oejus. Vtinam affcctu omnium Angelorum , 8c Sanclorum te complccT:ar,&: tibi gratias agam, 8c omnrs fpiritus laudet te Dominc.

Sufcipe, obfecro, in gratiarum a&ionem, Pater aeter- nc , vitam & mortem Vnigcniti Filii tui , & pcr hanc da mihi ut vivam , & ierviam tibi omnibus corporis raera- bris, & potentiis animae meae.

Domine ante tc, hoc cft deiiderium meum,ied imper- fc&um N. meum vidcrunt oculi tui ; verum eccevota N. mea, tibi Dominc, reddo in confpeclu omnis populi tui , & mcmor beneficiorum tuorum , & immenice cha- ritatis tuae, dico & devovco tibi omnia opera mea. Cre- Jo tibi , & in te fpero , & toto corde te diligo , 6 Deus ncus, veritas mea,miiericordia mea,c>: refugium meum, Sc omnia.

llymnus S. Thoma Aquinatis de venerabili Sacramento.

LAuda Sion Salvato- Sit jucunda, fitdecora ,

rem , Mentisjubilatio. llauda ducem 8c pafto- Dics enim folemnis agi-

rem , tur ,

Ilii hymnis & canticis. In qua menfae prima reco- Quantum potes, tantum litur

aude : Hujus inftitutio. JC^nia major omni laude , In hac menfa novi Re*

■Nec laudare fufficis. gis >

Laudis thema fpecialis, Novum pafcha novae legis ,

t.Panis vivus Sc vitalis , Phafe vetus terminat. » rlodie proponitur. Vetuftatem novitas ,

Quem in iacrae menia Vmbram fugat veritas ;

ccenae , Noclem lux eliminat. rurbae fratrum duodenae Quod in ccena Chriftus

Datum non ambigitur. geflit ,

Sit lausplena, fitfbno- Faciendum hoc expreffit

ra , In fui mcmoriam.

Dodi

4^4 P A & A D I S

Do&i ficris inftitutis , Panem, vinum, in falutis Confecramus hoftiam. Dogma datur Chriftia- nis , Quod in carnem tranfit pa-

nis, Et vinum in fanguinem. Quod non capis , quod non vides , Animofa firmat fides , Praeter rerum ordinem.

Sub diverfis fpeciebus , Signis tantum , & non re-

bus, Latent res eximiae.

Caro cibus , fanguis po- tus: Manet tamen Chriftus to-

tus, Sub utraque fpecie.

A fumente non conci- fus, Non confra&us , non di-

vifus , Integer accipitur.

Sumit unus,fumunt mil- lc, Quantum ifti , tantum ille 3 Nec f umptus conlumitur. Sumunt boni , fumunt mali : Sorte tamen inosquali , Vitae vcl interitus.

I S E C T. V.

Mors eft malis , vita bo- nis: Vide paris fumptionis , Quam fit difpar exitus.

Frado demum Sacra- mento , Ne vacilles , led memento , Tantum cfle fub fragmento, Quantum toto tegitur.

Nulla rei fit fcifTura : Signi tantum fit fradura , Qua nec ftatus , nec ftatura Signati minuitur.

Ecce panis Angelorum , Fadus cibus viatorum : Vere panis Filiorum , Non mittendus canibus :

In figuris praelignatur , Cum Iiaac immolatur : Agnus Pafchas deputatur , Datur manna Patribus.

Bone paftor , panis vere, Iefu noftri miferere : Tu nos paice, nos tuere : Tu nos bona fac videre In terra viventium.

Tu, qui cuncl:a fcis & vales , Qui nos pafcis hicmorta-

lcs: Tuos ibi commcnfales j Coheredes & fodales Fac fandorum civium,

Amen. Alleluja. -

Aln*

DE SACRAM. EVCH ARISTIjE.

Alius llymnus ejnfdem Docloris Angelici. Angc linguagloriofi

4*f

Corporis myftenum , Sanguinifque prctiofl , Qucm in mundi pretium Frudus ventris gcncrofi Rex effudit gentium. Nobis datus , nobis na tus

Ex intact.a Virgine , Et in mundo converfatus, Sparfb verbi femine , Sui moras incolatus Miro claufit ordinc.

Verbo carnem efficit : Fitque ianguis Chrifti mc-

rum , Etfi fenfiis deficit ;

Ad firmandum cor fince-

rum Sola fides fufficit.

Tantum ergo Sacramen-

tum Veneremur cernui : Et antiquum documcntum Novo ccdat ritui ; Pra*ftet fides fupplementu

In fupremze nocte ccenx Senfuum defec~tui Recumbcns cum fratribus , Genitori, Genitoque

Oblervata lcge plene Laus & jubilatio ,

Cibis in legalibus , Salus, honor,virtus quoque

Cibum turba: duodence Sit ik. bencdicfio :

Se dat fuis manibus. Proccdenti ab utroque

Verbum caro,pancm ve- Compar fit laudatio. rum Amen.

F I N I S S E C T. V.

Supra , pag. 160. col. 1 , ante S.Francifce, pone. S. Bernarde , qui fidc & zelo fuccenfus , fchiimaticum Sc pertinacem Duccm * dextera , non ferro , fed facra Dominici Corporis Hoftia armatus expugnafti ; Ora pro nobis :

Vtfortes infide buJHS Sacramenti ; Diabolo & miniftris ejus , veiita- tem bujus mjfterii impugnantibus canftunter refiftamus.

Ef infine ejufdempag. & col.

* Gulielmum Ducem Aquitajiii. Vir. S. Bcm. lib. 8- cap. 6. Edit. noitrx.

Ii Dile-

4*$

Dilecto, Candido, Rvbicvndo,

SPONSO SANGVINVM

IESV CHRISTO,

Qui cum in forma Dci effet , natura , non rapina a?qualis Deo ;

Semetipfum exinanivit, Servi formam pro fervis accipiens.

SPECIOSO PRiE FILIIS HOMINVMj

Sed cui demum non erat ipecies , neque decor ,

cum fa&us nempe vermis eft, 6c

non Homo.

DESIDERIO COLLIVM jETERNORVM,

& expe&ationi Gentium.

Sed qui defpe&us poftea , & quafi noviffimus virorum fuit ,

BENEDICTO QV I VENIT I N NOMINE DO MINI.

Sed qui tandem fa&us eft opprobrium Hominum ,

Et abje&io plebis ,

Qui iniquitatcm non fecit , neque dolus fuit in ore ejus:

Attamen cum fceleratis reputatus cft , Et peccata multorum tulit ;

LEONI DE TRIBV IVDA;

Sed qui ficut ovis ad occifionem ductus eft -, Et quali agnus coram tondente ie obmutuit.

Iiz VIRO

4*3

V I R O D O L O R V Mj

Qui torcular calcavit fblus : Et de gentibus non habuit virum fecum.

Qui languorcs noftros vere tulit ; Et attritus eft propter fcelera noftra.

PASTORI BONO,

Qui pro ovibus fuis pofiiit animam fuam.

PONTIFICI FVTVRORVMBONORVM,

Qui per proprium fanguinem introivit Semel in San&a , aeterna redemptione inventa.

MAGNO COELI TERRiEQV^ REGIj

cui venti & mare obediunt.

Sed qui humiliavit femetipfum, fa&us obediens

Deo Patri ,

Vfque ad mortem crucis.

Dignus es, Domine, accipere virtutem ,

Divinitatem , & Sapientiam :

Quoniam occifus es , & redemifti nos Deo in

fanguine tuo.

TIBI BENEDICTIO, ET HONOR,

ET GLORIA, ET POTESTAS, IN

SECVLA SECVLORVM.

A M E N.

SECTIO

¥9

S E C T I O VI.

De Vita ac Paflione Domini noftri Iefu Chnfti.

PRO FERIA SEXTA.

C A P. I.

Colloquium de modo Vitam ac Paflionem Sahatoris nojtri pie, tum meditandi, tum imitandi.

§. i. Exbortatio ad conftderandum optts Redemptionis.

Apostolvs. llocfentite in vobts, qtiod & in Chriflo lefu,qul cum informa Dci effet, non rapinam arbitratus ef,ejjefe <equalem Deo,fcdfemetipfum exinanivit formam fervi accipiens.

AVdi , 6 homo , ferve non utique bone & fidelis, qui cum eiTcs in natura 8c conditione fervili , at- tamen fervire riolens, conatus es arripere liberta- tem , & aequalitatem Domini tui. Audi & vide , quia Chriftus, cum in forma Dei eflet, non rapina, ied natura cequalis Deo , utpote & iple omnipotens , asternus , im- mcnfus, &c. exinanivit lcmetipfum , non iblum formam fervi accipiens,&.in fimilitudinem hominum fa&us ; fed etiam minifterium fervi impjevit, humilians femetipfum, & obcdicns ra&us Patriufquead mortcm.

Scd parum tibi videatur , quod, cum efIetFilius& coxqualis, tanquam fervus lervivit. Patri , fi non & fer- vo luo plulquam lcrvus iervivit. Fa&us quidem eras , 6 homo, ut lcrvires Creatori. Et quid juftius,quam ut ier- vias illi , a quo creatus cs ; ime quo ncc vivcre, ncc mo- veri , ncc cllc potcs ? Quid vcro beatius , aut iublimius, quam icrvirc iiii,cui fcrvire regnare eft? Et tamcn dixifti, "Xonfcrviam.

Sed ecce vcnit Creator tuus,vqnit Dominus tuus, &c.

I i 3 paratus

47o P A R A D I S I S E C T. VI.

paratus fervire fervo fuo. , etiam rebelli & contumaci ; venit non miniftrari , fed miniftrare : Venit , inquam, ut tu recumbas , ille miniftret , ut te quiefcas , ille fatigetur & fudet; ut tu faneris, 8c ille portet languores tuos: imo, ut tu vivas, ille moriatur pro te.

O fervum bonum Sc plufquam Iacob fidelem,qui non feptem , fed triginta tribus & amplius annis fervivit pro te. Quam vere fervivit, in omni fide, patientia,& longa- nimitate ! non utique tepide, vel invite; quia exultavit ut gigas ad currendum viam obedientiaemon fi&e,qui etiam animam poft tot Sc tantos labores fuperimpendit ; non. murmuranter, quia innocens flagellatus , nec os aperuit ; fa&us ficut homo non audiens , & non habens in ore fuo redargutiones. Et quid ille fervus ultra debuit , aut po- tuit tibi facere , quod non fecit ? O deteftabilis fiiperbia hominis fervire contemnentis , quae alio exemplo non potuit humiliari, nifi fervitute, Sc tali quidem ipf ms Do- minifui !

Christvs, O Homo, fi habes aures audiendi , audi quid Ele&us Apoftolus meus dicat fidelibus meis : nam confcius arcanorum meorum : loquitur ex ore meo. Et ipie eft qui portavit nomen meum coram Regibus , & principibus tcrix. Ipfe, qui non arbitrabatur ie quid- quam fcire , nifi Iefum , me , inquam , crucifixum ; un- de etfi loquatur inter perfec\os fapientiam in myfterio abfconditam : tibi tamen loquitur me Chriftum cruci- fixum , incrcdulis qutdem -fcandalum ; Sc his qui per- eunt , ftultitiam ; tibi autem &:his<nn falvi fiunt , plane Dei virrutem & fapientiam. Et ecce exemplum humili- Mtis mese , qua ego Deus &;Dominus fervivi vobis , ifi laboribusajuventute mea, ufque ad mortem Crucisj merito lngemt ocuiistuis, ut vel fic difcas humiliari & fubjici , atque referfe gratiam tantse humilitati Sc boni- tati meae. O quam dure lervire me feciili in peccatis tuis! laborem pr#buifti mihi in iniquitatibus tuis ! Et quem

labo-

DE VITA AC PASS. DOMINI. 471

laborem? Vfque ad defatigationem , cfuriem &c fitim ! fed ufque ad fudorem , fudorem autem fanguinis decur- rentis in rcrram : Sed ufque ad mortcm , mortem autem crucis.

1 1 o M o. O Domine, quid cft homo,quia iic innotui- fti ci, aut Filius hominis, quia reputas eum ? O quantum laborafti, Dominc mi, in fcrvicndo mihi ! Iuftum profe- &o, & aequum cftct , ut faltem dc cctero tu quielccrcs , tuulque fervus , vcl ordinc vicis fiice fcrviret tibi. Quam magno , Dominc mi , inutilc tibi mcum fervitium redc- mifti , tu , inquam , qui fi minifterio opus haberes , vel plulquam duodecim lcgiones Angelorum fubito haberes ad omnem nutum tuum ! O quam fiiavi & benigna arte pietatis , recupcrafti tibi , & fubdidifti fcrvum contuma- -cem , vincens in bono malum , humilitate confundcns fuperbum , beneficiis obruens ingratum ! Sic nimirum fapientia vicit malitiam. Sic carboncs ignis congeflifti fiiper caput inimici , quibus acccnderetur ad amorem 6v obfequium tuum.

Vicifti Dominc , vicifti rcbellcm. Ecce do manus in "vincula tua , jugoque tuo cervicem fuppono. Dignare tantum, ut ferviam tibi : patcrc, ut tibi laborem. Accipe me in fervum fcmpiternumj En fervus tuus fum ego,licet inutilis , nifi nunc quoque mecum fit , & mecum laboret gratia tua femper & prceveniens & fubfequens. Prxvenit nos , prior oftendens Exempla humilitatis & patientiae : Subfequaturnos,adjuvans,ut imttemur,qii32 oftenfafunt. O quam felices nos , fi fuper hoc audiamus confilium A- poftoli tui,hortantis nos,hoc !entire in nobis,quod in te, o Icfu , prasceflifle cognofcimus ! O quis det mihi, ut fe- Tio confcrvem omnia verba haec,conferens in corde meo, ut in meditatione mea exardefcat ignis amoris tui,& cur- ram deinceps poft te in odore unguentorum tuorum ? Erravi ficut ovis quae periit; quis deducet mc in viam re- d:am , quae ducit ad vitam , ut inveniam 8c tcncam cam ?

Ii 4 £.2. Clm~

471 P A R A D I S I S E C T. VI.

§. 2. Cbriftusnobisiwitatidmproponitur.

Devs Pater. Ego ab initio creavi hominem | rectum ; nempe ad imaginem & fimilitudinem meam : at ille, cum in honore eilet , non intellexit : &c qui creatus J erat ut effet divinx coniors naturas , comparatuseftju- jnentis infipientibus, &c iimilis factus eft iilis.

Hiceft Adam primus homo , quitranfgrediensman- datum meum , eje&us eft de Paradiib , & reus mortis ac perditionis facius. Et hunc quidem nimis infelic.iter imi- tatifunt, facrique culpae ejus&pcense ibcii , quicun- que ab eo fecundum naturalem generationem deicende- runt. Sed non eft voluntatis meae mors infelicis homi- nis; nec dele&or in perditione peccatoris : immo fic ego ; i dilcxi mundum ut Filium meum Vnigenitum darem , ut omnis qui credit in eum non pereat , ied habeat vitam aeternam.

Hic eft fecundus homo,de ccelo cceleftis,qui non ter- rcnam , fed cceleftem in terris vitam duxif . Hunc itaque dedi ducem ac prseceptorem Gentibus ; ut quiiquis ie- queretur cum, non ambularet in tenebris,fed haberet lu- men xltx. Hoc quafi prototypon & vivum exemplar de coclo mifi; idque tot donis, Sc gratiis,omnibufque virtu- tibus pulchre prorius ornatum omnibus propoiui , ut il- lud imitari ftuderent, quos ego pra^fcivi & pnsdeftinavi, conformes fieri imaginis Filii mei;ut fint & ipii cohaere»- des cum eo Regni mei. Primus quidem homo de terra terrenus, iecundus homo de ccelo cceleftis. Itaque ficut portaftis imaginem terreni (primi Parentis Adami inftar tranfgrcdiendo pracepta mea. ) fic portetis imaginem ccelcftis (Chriftiexemplumlequendo) iervientes mihi in fan&itate Sc juftitia omnibus diebus vitae veftrx.

Afpicite in auctorem fidei & confummatorem Icfum, qui propolito fibi gaudio fuftinuit crucem , confufione contcmpta.

Ecce

DE VITA AC PASS. DOMINI. 473 Ecce hic eft lpcciofus prae Filiis hominum , in quo habitat omnis plenitudo divinitatis , non umbraticc , lcd corporaliter. Hic clt Filius mcus dilectus , in quo mihi complacui , ipium audi , & (equere. Mihi placeie cu- pis ? ipfum imitari ftude ; tanto mihi carior cris , quan- to illi limilior. Quin ctiam , iicut Iiaac , non bcnedixit Iacob, nili indutum veftibus primogeniti lui ; iic nec tu bencdicrJoncm accipies a me , niii indutus vellenbus Agni immaculati , id cft , veftibus ieu viitutibus Vnige- niti mci.

Abj ice crgo opcra tencbrarum , Sc indue arma lucis, imo inducre Icium Chriftum. Inipice , & fac iecundiun excmploi" , quod a me tibi monftratum cft , ambula co- ram mc pcr viam , quam prxivit diledus meus , quan- do in terris viius, &z cum hominibus converiatus eft. Et exemplum dedit vobis , ut qucmadmodum ipie fecit , ita Sc vos faciatis.

H o M o. Benedicl:us Deus Sc Pater Domini noftri Iefu Chrifti ; Patcr miiericordiarum 6c Deus totius coniolationis , qui dives es in miiericordia ; propter ni- miam charitatem , qua dilcxifti nos , cum eflemus mor- tui peccatis , convivificafti nos in Chrifto , ( cujus gra- tiaialvatifumus) & conreiufcitafti Sc coniedere feci- fti in cceleftibus in Chrifto , ut oftenderes in ieculis iii- pcrvcnicntibus abundantes divitias gratias tuoe. O quam duiciafaucibus meiseloquia tua, qnibus nos vocasiit ibcietatem Filii tui. Sed , egone iequar Deum ? fervus Dominum ; limus terra: Regem cceli ; Pufillus immen- (um ; infimus fummum , «Sc tam infirmus omnipoten- tem?

§. 3. Dem llomo ftcltu , ut ejjct tmitalrilii.

Christvs. Ego dc ccelo veni , & ex invifibili faclus fum vifibilis : <Sc quia iplendorem majeftatis meas fcrrc ac fuftinere non poteras , cgo exinanivi memcti-

I i y pfum ,

474 P A R A D I S I S E C T. VI.

plum, fervi formam accipiens ; in fimilitudine hominum fadius , & habitu inventus ut homo. Vt vel fic fequi 8c imitari poffes me, quem fequi gloria magna eft ; &c afle- qui, fumma veftra felicitas.

Nam cum per primum hominem pofteri omnes fta- tu felicitatis fiiae excidiflent , reftitui non poterant , nifl Duce aliquo praeeunte. Quis vero hic eflet ? Hominum I j quifpiam ? at omnes una , ficut naturae , ita culpas con- |c ditio tenebat. An Angelorum aliquis ? at neque fic ple- k na, &divinae juftitiae par fatisfa&io fuiflet. Deusita-ifl quefblusad hoc idoneus erat ; at is videri non poterat. 9 Vt ergo exhiberetur homini , qui & videretur ab omni, (JU & quem tuto fequeretur homo , egoDeus fadtusfum P Homo ; fimilis vobis , mortalis, ut omnis mea a&io veftra W ellet inftrudio j & divinitas mea vobis in humanitate n prceluceret.

Quid ergo ha;fitas in bivio ? Rectam & regiam falu4* p tis viam quasris ? ego furn Via , per me , fi quis intraverit , f falvabitur. Dubitas, quid de honoribus,divitiis, gaudiis, t voluptatibus hujus fa2culi,quid de judiciis hominum,drf. fentias ? Vide , quid ego fenferim ; & hoc fecurus am- pledere ; falli non poteris ; quia ego fum Veritas. Times affl igi , pati , aut mori pro Nomine meo ? Ecce ego fum j l Vita , falus tua , & omne bonum, etiamfi mortuus f ueris, §1 \ives. Ego enim veni ut vitam habeas , & abundantius habeas. Paucis : Ego fum tibi via in exemplo , veritas in 1 promiflo, vita in praemio.

Homo. Adoramus te Chrifte , rex Ifrael, pariter Sc Gentium ; Princeps Regum terrae ; tibi Chrifte , facri- ficiiun laudis immolamus pro multitudine bonitatis tuae, quam oftendifti nobis ; femini nequam ; filiis perditis. Cum adhuc inimici tui eflemus , recordatus es miferi- cordiae tuae. Vidifti affli&ionem populitui, &tad:us dulcore charitatis intrinfecus , appofiiifti cogitare fu- per nos cogitationes pacis & redemptionis. Parum

fuit

DE VITA AC PASS. DOMINI. 47;

fuit charitati tuaj ad conlummandum opus noftrafa- lutis , Cherubim aut Seraphim , aut unum ex Ange- is deftinarc : ipie venire ad nos dignatus es , per man- datum Patris , cujus nimiam charitatem experti fumus in te.

O amanda & admiranda dignatio ! Deus immenfae ^lori.r,vermis contemptibilis fieri non deipexifti. Deus Dmnium , coniervus iervorum apparere voluifti. Parum :ibi vifum eft , Patrem te nobis efle, & Dominum 5 Fra- :er nofter effe dignatus es.

O quantas tibi gratias teneor referre (Tbom. de Kem- w) quod viam re&am & bonam dignatus es mihi , 8c cun&is jfidelibus , ad aeternum regnum tuum oftende- *e ! nam vita tua , via noftra ; & nifi tu nos praeceffit. les , & docuifles , quis fequi curaret ? Heu , quanti lon- ^e retro manerent , niii tua praeclara exempla infpice- -ent ! Ecce adhuc tepefcimus , auditis tot fignis tuis 8c lodrinis ; quid fieret , fi tantum lumen ad iequendum :e non haberemus ?

§. 4. Clmfluni twmm quid nos moneat,

Christvs. Vis efle gratus erga me , 6 homo ? ieqmeme: Hoc mihi gratiflimum erit. Nihil aequius ; lihil etiam Patri gratius , quam fi ipfum fequatur filius. £fto ergo imitator meus, ficut filius chariflimus. Quor- iim putas te vocari ex Nomine meo , nili ut fequaris /eftigia mea ? Vrc his , qui tam gloriofiim Nomen Dtioie & indigne gerunt ; qui , inquam , Chriftiani vo- :antur, &nonfiint; qui ore dicunt , fenoffeme, fa- iis autemnegant. Adeo de iequela mei , feumoribus /ere chriftianis , modica permultis cura eft. Melius fane alibus erat , viam veritatis , fidem meam non agnoviflc, juam agnitam in injuftitia detinere. Heu , quam triftc nihi eft , videre , ita prophanari paffimNomen Sc infi- mia mea,

Caete-

47(5 P A R A D I S I S E C T. VI.

Coeterum, fi omnis, qui dicit fe manere ih me, debet , ficut cgo , ita Sc ipie ambulare ; multo magis qui pro me manere fe dicunt, &c qui pro me legatione mnguntur , id eft , difpeniatores myfteriorum Dei , & Miniftri mei , fi me non iequuntur, inexcufabiles fiint. Nunc vero, qui propiusfequimedebuerant , ia^pe acerbius periequun- tur me ; & qui edunt panes meos , magniricant iuper me fupplantationem. Quid eft , quod dilecti mei in do- mo mea faciant icelera multa ? Quid? Inter hoc etiam non minus , ac inter Filios hujus faeculi dominatur zelus 6c contentio, faftus & ambitio, avaritia & crapula, luxus & fuperbia !

Nonne ifta iunt opera carnis & tenebrarum ? Ego ve- ro ium lux vera , Sc qui iequitur me , non ambulat in tc- nebris. Quae conventio Chrifti ad Belial ? lucis ad tene- nebras ? & putas eos merito cenieri iub nomine & ib rte mea, aut rite vocari filios lucis , qui diligunt magis tene- bras quam lucem ? Morum quidem flmilitudo , & con- ciliat & confervat amicitiam , &c hos ego dicam amicos meos , qui mihi moribus tam iunt diflimiles ? Ego illos agnofcam pro Difcipulis meis , qui oderunt difciplinarn meam, 8c iermones meos projiciunt retrorimTi? Miniftri mei erunt , qui dicunt : Domine , Domine , &c non fa- ciunt , qux dico ?

H o m o. Doce me facere voluntatem tuam , venifti quippe a Deo Magifter ; & utique viam Dei in veritate doces, ficut poteftatem habens. Ccepifti enim facere .<& docere. Da ut fequamurte , Sc ad fpeculum vkx tu« .noftram formemus. Nam quos elegit Pater tuus , hof vocavit , ut iint conformes imaginis filii fui. Vtinam; amantiflime Iefu, des mihi,ut ficut portavi hadcnus ima- ginem terreni , ita deinceps portem imaginem ccclcftis j & non qusram conformai-i huic fxcalo nequam , fcd ti- bi. Vtinam iequar te quocunque ieris, Nam qui dicit fe in te manere , debet ficut tu, ita & ipie arr bularc : fed

quo-

DE VITA AC PASS. DOMINI. 477

]iiomodo pofliim ? Tu enim cxultafti ut gigas ad cur- •cndam viam , Sc quis potcrit acquis paflibus ambulare :ecum ?

§ . y . Chriflumfiqtii gloriofum, jucundum, utilc.

C H r 1 s t v s. Conare faltem a longe fequi, & cur- ere ad deftinatum fiipernae vocationis bravium. Ecce fi- ii hujus fcculi, qua induftria opes, & honores quaerunt; ]ua patientia mundo conformari , & hominibus placere iudent , quam fbllicitis obfequiis captare gratiam priii- :ipum, & favorem potentum ! Qua alacritate & audacia ritam exponunt milites in oculis Ducis fui, & in pericu- a quaevis ruunt intrepide ! fed quae merces horum o- nnium poft tantos labores & fudores ? Quid , nifi fru- tum terrae , ventus Sc fumus ? vanitas , Sc ami&io fpiri- :us ? tranfeunt enim omnia, velut umbra, Sc nihil fiib fb- e in eodem ftatu permanet. Minori certe labore tu mihi ervire & placere potes ; minori opera ccelum Sc asterni- atem lucrari ; Sc ncgliges ?

Quid crgo , 6 filii hominum , quid diiigitis vanita- em, Sc quaeritis mendacium? fcitotc quoniam Dominus an&um f uum mirificavit ; mc , inquam, tot tamquc mi- is infignivit donis Sc virtutibus ,* ut vita mea vobis fpe- :ulum & cxemplar efTet. Me itaque fcquimini.

Quid ambulatis vias difficiles mundi aut carnis ? Ec- :e, contritio Sc infelicitas ih viis pcccatorum ; at viae neae , viae pulcrae : jugum quoquc meiun fuave , & onus neum leve. Ego facio prava in dire&a , & aipcra in vias jlanas. Ego errantes reduco , laborantcs rcficio , perf e- rerantes corono.

Itaque qui mihi miniftrat, me fequatur. Gloria magna Hl fequi Dominum , nam ubi fum ego , illic Sc miniftcr neus erit ; Sc poflidebit regnum , quod paratum eft ei ib originc mundi. Cujus quidem gloriam fi noftes , ni- lil tibi grave effct facere aut pati : Sc dics laborum

pauci

478 P A R A D I S I S E C T. VI.

pauci viderentur tibi , pras defiderii & amoris magnitu- dine. Regnum enim meum vim patitur , & violenti rapiunt illud : vim autem ccelo inferre, eft animam mam perdere , feipfum vincere , & pravos animi fui motus , feu carnis defideria frangere. Hoc certe amanti non eft dimcile ; imo jucundum fiet , maxime fi fimul afpi- ciat in remunerationem j nam fpes mercedis folatium eft laboris.

Sed efto,laboriofum fit,num ideo detre&abis ? an cu- pis & tu federe mecum in regno meo , & non vis bibe- re calicem,quem ego bibi ? Tune audies miles Chrifti,&; horrebis afpera, quae Dux ample&itur ? Faileris, mi ho- mo, falleris , fi fperas de deliciis tranilre ad delicias : hic gaudere cum mundo: & poftea gaudere mecum in ccelo. NemoSandorum fine certamine coronatus eft. M^e- ipfum refpice , nonne oportuit me pati , & itaintrare in gloriam meam ? & tu fine labore, & patientia intrabis in gloriam alienam ? Age ergo fortiter , f uftine patienter : labor brevis eft , & momentaneus, merces vero perpetua & immortali.s.

H o M o. Paratus fum , & non fiim turbatus. Viarn

mandatorum tuorum curram, ubi dilataveris cor meum.

»i §. 6. Clmftijequela conftat abnegatiojie ful , &jugi

morttjicatione.

Christvs. Inprimis ergo, fi vis venire poft me , abnega temetipfum,& tolle crucem tuam,& fequere me. Ego quidem tui caufTa veni de fblio meo, & fepofita ma- jeftate mea fadus fiim particeps humilitatis tuas , ut tu exuens veterem hominem , novum indueres, qui fecun- dum Deum creatus eft, & mortiflcares membra tua,quae funt fliper terram. Ego mortem in cruce fubii pro te, ta faltem crucifige carnem tuam cum vitiis , 8c concupi- fcentiis,& malis defideriis moreremifi iic mihi coraraor- tuus fueris, mecum vivere non poteris.

Homo.

DE VITA AC PASS. DOMINI. 479

H o m o. Fateor Domine , quia dignus cft morte , qui tibi rccufat vivere. Quis mihi tribuat,6 benigniffimc Iefu, ut moriar mihi amore tui, & vivam tibi? icd omnia vincit amor ; & quid tuus non poterit ? Tu fummus om- nium, fa&us cs omnium infimus : quis hoc fecit ? (verba S. Berturdi) amor dignitatis nefcius j afFe&u potens ; fuafu lcfKcax. Quid violentius ; de Dco triumphat amor , 8c mihi impcrare non poterit ? Amorcm meinon poterit cxpugnare amor Dei mei ?

Nimirum odifie me debeo , ut amcm te. Perdere j u- beor animam meam, ut inveniameam, &te, omne bonum. Ecceparatum cormeum. CupiotuusefTecx toto corde meo. Qui autem tui funt , carnem crucifi- gunt cum vitiis & concupifcentiis. Circumcidc, 6 Do- mine , carncm & praeputium cordis mci , ut in numero filiorum tuorum ccnferi poffim. Tu Domine,non fiilcc- pifti nomcn Salvatoris , ni{i circumcifus : ego pretiuin Sanguinis tui , & falutem percipere non poflum , niii tnortificationem tuam,velut fignaculum, portcm in cor- Dore meo. O utinam ha;c mihi fumma voluptas f it , dc- 'cdari in Domino, & aliam , praeter te, nefcire volupta- tem. Renuat fane confolari anima mea ; memor nimi- rum tui fblius j nam dele&ationes in dextcra tua ufque ;.n fincm. Nulla, Domine,me trahet voluptas, fi tua tra- cerit charitas.

Trahe me itaque poft te , qui per amorem trahis om- lia ad teipfum , ut curram in odore unguentorum tuo^ irum. Ideo iane apparuit gratia Dei Salvatoris omnibus hominibus , erudiens nos , ut abnegantes impietatem Sc [ecularia defideria, fbbrie, & jufte,& pie vivamus in hoc faeculo.

C h R 1 s t v s. Ita eft mi homo , fbbrietatem debes

:ibi ipfi, juftitiam proximo, pietatem Deo. Continuum

; ,?urre mentis ftudium, eft quafi j uge Martyrium. Fruftra

^uasris rcquiem & pacem in hac vita , quae eft velut mili-

tia

480 P A R A D I S I S E C T. VI.

tia fuper terram. Erit aliquando , cum requiefces a labo- ribus tuis ; cum quas fcminafti in lacrymis, in exultatio- ne metes ; tunc labores manuum tuarum manducabis ; beatus eris , & bene tibi erit ; &c cxultabis, velut meflo- res in mefle, & vi&ores capta prxda.

Sed nunc tempus eft laborum : Quid horres ? Ego I pro te in laboribus a juventute mea. Ego difcurri per! vicos , & plateas , nufquam mihi requiem , nunquam otium indulfi ; in fame &c fiti,in aeftu &c frigore,opeiatus fum falutem tuam in medio terrae. Ego etfi comprehen- 1 fbr eflem, etiam in corpore, tamen cohibui gloriam,qua3 alioquin ex anima in corpus rcdundaflet; idque ut abun- dantior eflet, Sc acerbior ex carentia omnis folatii Paflio mea.

Hinc fadum , ut in horto orans prae horrore mortis , ex mcerore cordis , fudorem.fanguineum profunderem ; Sc in Cruce velut dercliclus a Dco Patre, clamarem. Ec tu ubique gaudia , & carnis commoda quaercs ? delicate Sc molliter nutries carnem tuam? confidera potius vitani meam, & cum tuam meas tam diflimilem inveneris,in te- ipfb confundere ; ut non abs re monct Servus illemeus , ad imitationcm mei vos exhortans ; Bene , inqutt , vere- cundari potes infpe&a vita Ielii Chrifti , quia tc illi non- dum magis conformare ftuduifti,licet diu in via Dei fui- fti. O quam malc convcniunt confblatio carnis,& confi- dcratio mex paffionis ! Et tamen qui curam carnis perfi- ciunt in defideriis , fcepe mirantur , cur in meditatione paflionis mex nonfentiantarHcianimasfuas. Vtiquefi eflent focii paflionum, fterent & confblationis.

Ecce pum David nudis pedibus clivum olivarum con- fcenderet , omnis familia fimili habitu illum fccuta eft. Vrias noluit divertere in domum fuam , ut in molli ftra- to rcquiefcerct, eo quod Ioab dux cjus, cum Arca &c ce- teris commilitonibus luis eflent f ub pellibus : & te non pudebit militare fub vexillo crucis , & vacarc deliciis

camis ?

DE VITA AC PASS. DOMINI. 481 carnis ? comedcre & bibere , & ducere in bonis dies tuos ? Ducem ac caput habere fpinoium , ik mcmbrum cilc delicarum ?

H o m o. Operuit confufio faciem mcam , quia tam longe adhuc abiiim a femitis tuis. O utinam liceat mihi hoc deinccps icntire in me , quod te , 6 bonc Ieiu , fen- fifTcvidco; ut, inquam , eodem affc&u in bonishujus vitae, omnibuiquc creatis veriari ftudeam , quotever- iatum cile cognofco ; tu enim es ipia Veritas &c iapientia fleterna qui tecum iapit , is ccrte non defipit : quia tu falli non potes , ied nequc fallerc. Qui fequitur , 6 Via a?ter- na , aberrare non poteft. Qui adhaeret tibi , 6 Vita im- mortalis , unus tecum fiet fjiiritus, ncc morictur in a?ter- num. Vtinam vivam cgo , jam nonego, vivas vero tu inmeChrifte.

§. 7. Chrifli Humilitas & Hanfuetudo hnitanda,

C H r 1 s t v s. Si vis , ut vivam in tc , Vitam meam velut rcgulam , & normam idcntidem , vitce tk moribus tuis formandis adhibe. Inprimis vero Pajfienem meam di- ligentius recole , in qua virtutes omncs , tanquam roiac inrer ipinas clarius emicant.

Vidc quis fuerim , & quid fecerim ego. Nam cum in forma Dci eilcm , non rapina , icd natura a;qualis Deo in gloria & majeftate , mcmetipfum exinanivi iervi for- mam accipicns. Nec veni miniftrari ied miniftrare. Et apponet ultra magniricare iehomo iupei- terram ? Ad- ■ huc ambulabit in magnis , & mirabilibus iuper ie ? Vide me proftratum ad pedes Diicipulorum meorum , eofque lavantem Sc abftergcntcm , cv quid volui , nifi exem- plum dare vobis , ut quemadmodum cgo feci , ita & vos •faciatis ?

Quid crgo fuperbis , 6 tcrra & cinis ! quomodo prae- fiimitis,6 filii hominum,cxtollere in altum cor veftrum? qmd amatis primos accubitus , & primas cathedras >

Kk cur

482 P A R A D I S I S E C T. VI.

cur tantopere contenditis,quisnam veftrum videatur efle major ? Quin potius difcite a me , non mundum fabri- care , non mortuos fufcitare , caecos illuminare , aut alia prodigia facere, fed, quia mitisfum & humilis corde.

Non latuit me perfidia proditoris mei , & tamen iri coena coram ipfb genuflexus procumbens , pedes ejus , veloces ad effundendum fanguinem meum,manibus meis attre&are, lavare , &extergere dignatusfum: fed nec eundem accedentem ad dfculum oris mei averfatus fum ; quin os in quodolus inventus non eft , oriquodabun- davit malitia , dulciter applicui ; dicens : Amice , ad quid venifti ? Et grave aut durum tibi videtur , fi prior figna & indicia humilitatis exhibere debeas , aut verbum man- iuetudinis proferre coram inimico tuo ?

H o M o. Humillime Iefu , vere humilitatem ab ortu tuo in mortem ufque dQcuifti nos. Et certe non eft difci- pulus fupra Magiftrum , necfervus majorDominofuo. Itaque cur pudeat me hominem inutilem , exemplo tuo , vilera & humilem fieri ? aut quomodo audeam deinceps ambulare in magnis , aut in mirabilibus fuper me ? Vere nimis indignum eft, ut, ubi fe eo ufquedemittit fiipremus omnium Dominus , ibi infletur & intumefcat viiis terrai vermiculus.

Vtinam femper eligam potius abjeclius efle , in domo Dei , magis , quam habitare in tabernaculis peccatorum , & humiliari tecum , 6 Domine, ut tecumpariter exaltafi merear indie vifitationis.' fcioenim quiafuperbis refi* ftis, foiis autem humilibus das gratiam.

$.8. Paupertas & terrenorum contemptusexempb Cbrifti nobis commendatur.

Chhistvs. Sed quia dimcile , & rarum eft , inteft divitias & bona hujus fasculi non altum fapere , & humi- lem efle ; ego fecuriorem vobis viam monftravi. Con* tempfienim omnia , ut docerem vos , divitiis & caducis

terra;

DE VITA AC PASS. DOMINI, 485 tcrrce bonis cor non apponere , icd magfs thciaurizare in ccelis, ubi ncc aerugo, ncc tinea demolitur.

Nonnc cum diveseilem , & Dominus univeribrum , nullius habens indigcntiam , pro vobis fa&us fum cge- nus ? Ego ccrtc inter ipfa nativitatis mea; primordia mox paupcrtatem amplexus iiim, quamdeinceps iemper& vivens & moriens colui. Nonne mea eft terra , Sc pleni- tudo ejus ? & tamen cum nafcerer in terris, vix habui ubi reclinarem caput meum , unde in ibrdentis ftabuli pofi^ tus ium pnrfepio, quia non erat mihi locus in diveriorio. Bcatos prrdicavi paupcres : Matrem & Apoftolos tales elcgi , pauperes , inquam , in hoc mundo , divites in fide. Pauper vixi , nudus & egcns in Cruce mortuus fum , SC tandcm in alicno fepulchro conditus. Ecce ut extrema paupertas mea arguit infatiabilem avaritiam veftram ! O ftulti mortales ! Certe , qui non renunciat omnibus, qua; poiridct (ialtem animo , paratus reipia facere , cum id nonor mcus aut ialus propria , vel proximi poicit , ) non poteft meus effe difcipulus.

Videquidjuvenem iJlum retraxerit , volentem iequi me; nempc , rclinquere divitias , illi nimis durum & gra- ve viium cft , & ideo triftis abiit. Et cur etiamnum tam pauci fequuntur mc ? Nonnc quiaplurimi poftaurum abeunt , & a minimo uique ad maximum omnes avaritiae ftudent? & dum Mammonae ierv iunt , me negligunt^ quia nemo poteft duobus dominis iervire.

O dedecus hominis Chriftiani , ufurpare nomen mcum , 6c tam alienum eiTc a moribus meis ; & quafi in vanum acceperit animam fuam, ita ledari avaritiam, quas cft idolorum fervitus ; & in multitudine divitiarum iua- rum gloriari ; & quafi gentes , qua; ignorant Dcum , Sc providcntiam meam , ita turbari circa plurima , & ibli- citum erl c circa praeientia tantum , quomodo fibi thciau- rizent in terris. O filii hominum uiqucquo gravi corde , ut quid diligitis vanitatcm & quaeritis mendacium ?

Kk 2 Vos-

484 P A R A D I S I S E C T. VI.

Vosne creditis videre bona Domini in terra viventium ? Siccine afpiratis ad bona aeterna quas praeparavi diligen- tibus & fequentibus me ? Haecne eft via quam monftra- vi vobis ? Rccordare faltem tu , 6 homo , paupertatis meae, abfynthii & fellis.

H o m o. O Rex regum, cujus eft orbis terrae, & uni- verfa quae in eo funt , & tamen omnium egenus propter nos fieri dignatus es : Vere beatus, qui intelligit luper te egenum &pauperem. Merito beatos dixifti pauperes fpiritu,quoniam ipfbrum eft regnum ccelorum. Vtinam tecum merear fleri paupcr & inops , ut inopia tua fiam dives. Da mihi ante omnia quanere regnum Dei , & ju- ftitiamejus: minimum vero fblicitum efle denecefla- riis (abfit , de fuperfluis) corpori & vitae : onera enim hxc funt, gravia fane & permolcfta homini volenti fequi veftigia tua. Vtinam fciam fatiari & elurire : . & abun- dare & penuriam pati : Sc difcam in quibus fum , fuffl- ciens effe. Vere enim magnus quaeftus eft pietas cum fufEcientia.

§. 9. Mtra Chrijli Patientia quomodo a nobis mitanda,

C H r 1 s t V s. Vtique beatus homo,cujus Dominus Deus ejus.Domini cft terra,<Sc plenitudo cjus. Qiiid er- go illi deefle poterit , qui habuerit fibi amicum haben- tem omnia ? tanto quifque magis abundabit bonis oeter- nis , quo minus inha:fcrit hifcc terrenis. Itaque fi Sc tu reliqueris omnia , faltcm affcdu , &c fecutus fueris me, ccntupium recipies, & vitam aeternam poflidebis.

Scd neceiTe infuper , ut praepares animam tuam ad tentationem , fi me fequi voles. Nam omncs , qui pie vivere volunt in me , perfccutioncm pati necefle eft. Quomodo cnim coronabitur , nifi qui lcgitime certavc- rit ? Rcfpice me , excmplar omnis patientiae. Nihil cft quod non aequanimitcr toleretur , fi Paflio mea ad mc- moriam revocctur.

Cogita

DE VITA AC PASS. DOMINI. 48?

Cogita ergo , qux &c quanta cgo paffus fum ; &c lc- via fient , qucecunque pateris. Vt vcro fileam dolorcs &c cruciatus , quos in corpore nimium graves f iiftinui ; rc- colc tantum , contumelias , injurias , Sc opprobria cx- probrantium , quas ceciderunt iliper me ; &c quo me- rito meo ? Ego fanavi infirmos , pavi famelicos , illumi- navi cnecos , ego tranfivi benefaciendo Sc fanando o- mncs , feci in cis opcra , quas nemo alius fecit. Et quis potuit mc argucre de peccato ? nemo prorfus. &c tamcn cxacuerunt in mc , ut gladium , linguas fuas : hinc audio vorax &c potator vini , blafphemus , tilius fabri , in prin- cipe dxmoniorum ejiciens daemonia ; daemonium ha- bens, feducl:or 8c feditiofus, Samaritanus, & amicus Pu- blicanorum, imo inter fceleratos reputatus , reus mortis, & latronc pcjor habitus fiun , fadus opprobrium homi- num , & abjeclio plebis. Et haec quidem omnia pafTiis (um , vobis relinquens exemplum , ut fequamini veftigia mca. Quid crgo flctis , quid fufpiratis , 6 homines, dum forte fuftinetis vcrborum injurias ? Recogitate , qualem ego fuftinui a peccatoribus adverflis mcmetipfum con- tradidionem , ut non fatigemini animis veftris deficien- [tcs.

Siccinc ego dcbui habere adver/arios 8c oblocutores, ^c vos vultis omncs habere amicos,& benefa6tores? Vn- de coronabitur paticntia vcftra , fi nulla adverfitate ten- ketur ? Ego ccrte innocens Sc impollutus per omnia , &c ,nihilominus obnoxius invidios , atque calumniae , docui, fruftra vos hic immunitatem quxrere. Me oportuit pa- •ti- &c ita intrare in gloriam meam.

Erras, erras,mi homo,fi aliam vitam tu quxfieris. An •difcipulus crit fupra Magiftrum ? & fervus,major domi- •no f uo ? Me itaque pailo incarne, &c tu eadem cogi- tatione armare , &c gaude potius , quam triftare , fi di- gnus habcaris pro nomine meo contumeliam pati. Hoc nimirum ante omnia diicere &c fcire oportet difcipulos

Kk 3 fcholas

48<5 P A R A D I S I S E C T. VI.

fcholae meae j quia fortiter agere , & mala pati Chriftia- num eft , & nota amicitiae mex. Nam ii pati malum eifet , ego non elegiilem iftud ; neque Matri meae , &c chariifimis quibufque meis calicem paifionis meae pro- pinaiTem. Vtique novi ego reprobare malum & eligere bonum : propoiito autem mihi gaudio , elegi crucem confuiione contempta. Vndepati noneftmalum. Sed nihil unquam mali pati, peilimum : optimum vero me- cum eile iub cruce.

Quos enim diligit Dominus, caftigat : flagellat autem omnem Filium, quem recipit. Quod ii tu extra difcipli- nam e(k vis , cujus participes fadli iunt omnes , vide ne J[ adulterinus iis, Sc non filius genuinus. Omnis autem di- i iciplina in prseienti quidem videtur non effe gaudii , ied mceroris ; poftea autem frudum pacatiilimum exercita- tis per eam reddet juftitias.

H o M o. Omnino Domine inter filios eile & cen- ferivolo, ideoque corrigi aPatre nonrecuib. Ethaec erit mihi coniblatio , ii arHigens me dolore , non parcas : modo non in ira corripias me. Pati tecum cupio , 6 Chrifte Ieiu , iim nunc tibi ibcius paifionum , ut fim de- mum & Confblationum. Scio enim , quia , ii compati- mur, & conrcgnabimus.

§. i o. Summa Cbrtfli Charitas potiflimum mtrandx & imitanda.

Christvs. Sed in his omnibus,& iiiper omnia po- tiifimum expende Cbaritatem , qua ego deiideravi & con- fummavi opus ialutis veftrae.Tanta iiquidem fuit,ut aquae multae dolorum & amiclionum non potuerint obruere eam. Propter vos Pater meus,ne quidem proprio & uni- co Filio ; ied nec ego mihi ipii peperci : in rinem certe dilexi vos, & ut Paftor bonus , animam meam poiui pro ovibusmeis; majorem autem charitatem nemo habet , quam ut aiiimani iuam ponat quis, pro amicis mis.

H Q M 0#

DE VITA AC PASS. DOMINT. 487 H o m o. Imo Tu majorem habuifti Domine,poncns eam etiam pro inimicis. Cum enim adhuc inimici efle- mus,pcr mortem tuam,& tibi rcconciliati iumus, & Pa- tri. Quaenam alia videbitur efle , vel fuifle , vel fore ii- milis huic charitati ? vix pro jufto quis moritur ; tu pro impiis pafTus es: moricns propter deli&a noftra. Qui venifti juftificarc gratis peccatoresj iervos facerc fratrcs : captivos cohaeredes ; cxulcs reges. Quem non accen- dat charitas tua, o Iefu, quas accendit Sc illuftrat omnia ? a fummo enim ccelo egreilio ejus, nec eft, qui fc abicon- dat a caloreejus. Ipiosquoque publicanos & peccato- res non reipuis , ied recipis & manducas cum eis. Ipiis vero inimicis tuis, qui tibi injurias,contumelias, & mor- tcm ipiam intentant , his tu benefacere ftudes. O rara , qua2 poiuifti prodigia fuper terram !

§. ir. In Cruce Cljrifii omnis vtrtutis compendium.

C H R 1 s t v s. Sed forte cuperes haec omnia com- pendio difccre ? Ecce fchola omnis virtutis , & perfe- cliionis eft mons Calvariae : Cathedra vero docentis cft ipia Crux. Hanc ego confcendi , & expaniis quaii bra- chiis omnes invitavi ad me,dicens : Venite ad me omnes, qui laboratis & onerati eftis, & ego reficiam vos : & ex- altatus a tcrra, traxi ad me omnia,vi do&rinae potentiffi- ma, id eft, exemplo, & amore meo.

Vide , quantum in fchola hac profecerit Apoftolus meus , qui proritetur , ie nihil fcire nifi Iefiim , & hunc Crucirixum : unde & ftigmata mea portabat in corpore fuo : & confidenter alios hortabatur : Eftoteimitatores mei, ficut & ego Chrifti.

Afcende ergo &tu in montem myrrhse , & collem

thuris i fed heu , quam paucis curas eft, huc mecum con-

1 fcendere ! Plures invenio ibcios menias , quam crucis

mcae. O quot miilia hominum ego aliquando iaturave-

ram panibus ? quot infirmos fanaveram ? quot cxcos &

Kk 4 claudos

488 P A R A D I S I SECT. VI. claudos curaveram ? ubi vero erant , cum ad montem pergerem bajulans crucem ? quis tuncfuit, quicauf- fam meam ageret ? Vere torcular ego calcavi folus, & de gentibus non fuit vir mecum. Ego folus languores ve- ftros portavi ; omnes noti mei fugerunt a me , oblivioni datus fum , tanquam mortuus a corde : Tu difce exem- plo meo , non ponere carnem brachium tuum, non con- fidcre in principibus aut filiis hominum , ia quibus non eft falus.

Cum fceleratis quoque & latronibus deputatus fum ; & tamen humiliavi memetipfum, & factus fum obediens ufque ad mortem crucis ; & tu recufabis humiliari , aut parere in re facillima , cum ego in re tam ardua adeo fuerim obediens ?

Nudus in cruce pependi , Sc fi quid fanguinis in me ' reliquum fuit , id totum large profudi pro falute tua ; &c tu divitiis appones cor tuum ? vel etiam mihi in paupe- re hauftum aqua? , aut vilem nummum erogare , grave tibi erit ?

Afpice carnem meam virgineam , tot plagis & vulne- ribus , nimis crudeliter laceratam , & erubefces tuam in deliciis Sc voluptatibus fovere.

Ego flagellis cxfus , fpinis coronatus , clavis confof^. fus , affixus patibulo , opprobriis faturatus , & mortc turpiffima condemnatus , omnium tamen dolorum im- memor in omnibus prefTuris meis , nec femel aperui os meum,ut aut querelas, aut excufationis,aut comminatio- njs , aut maledicliionis verbum , adverfus tortores meos proferrem^ ied quafi ovis ad occifionem ductus fum, & , velut agnus coram tondente fe obmutefcens , non ape- rui os meum : & quomodo tu levi faspius , aut nulla oc- cafione pulfatus , ira & impatientia tam vehementer per- turbaris ?

Vide etiam quali potume in fiti mea potaverunt ; & intellige quam fit indignuni , ut tu in deliciis nutrias

carnem

DE VITA AT PASS. DOMINI. 48^

carncm tuam: epulcris fplcndide, bibas vinum optimum, vcntri ac voluptati fervias.

Iam vcro contra odium & invidiam ftat immenfa cha- ritas mea, qua ctiam pro inimicis mcis oravi, & pro ipfis auctoribus mortis meas mori non reculavi.

H o m o. O quam multus cs ad ignofcendum ! 6 quam magna multitudo dulcedinis tuas Dominclo quam longe cogitationcs tuce a cogitationibus noftris! 6 quam firmata eft , etiam fupcr impios milericordia tua ! mira res -, illi clamant , Crucifige : tu clamas, Ignojce. O verbum bcncdidtionis, quale non cft auditum a fasculo ! - C h r 1 s t v s. Scd neque ceflavi txdio aut languo- rc vidtus , quin ex amorc & zelo falutis tua» confumma-' rem omnia : & tu quoquc memento certare bonum cer- tamen , curfum conlummare , & perfeverare in finem , fi falvus efle velis , & rcpofitam tibi coronam juftitia; con- (equi.

Infpice ergo,6 homo,& fac fecundum exemplar,quod tibi in monte monftratum eft. Intucre hic myfticum ler- pcntem in altum crciftum : fic enim facile curaberis a. moriibus Serpcntis antiqui , &c fanaberis ab omnibus in- rirmitatibus tuis.

H o m o. Agnofco , quia altiflima 8c utiliflima fcien- tia eft , fcire lejum , & hunc crucifixum. Itaque mihi ab- lit gloriari, niii in Cruce Domini mci Iefu Chrifti -3 nam verbum crucis , uti pereuntibus eft fcandalum & ftul- titia : ita his, qui falvi iiunt , Dei virtus & fapientia. Vti- nam per te , 6 Icfu , mihi mundus crucifixus fit , & ego mundo ! Vtinam ignorem omnia potius , quam te , in quo iunt omncs thefaurj fcientias & fapientiae Dei. Bea- tus homo, quem tu crudicris Domine, & de Iege tua do- cueris eum. Docc me non fcire tantum, fed & racere vo- luntatem tuam ?

Christvs. Tunc vere difcipulus & amicus meus eris , fi feceris quae cgo praecipio tibi , non vcrbis tan-

Kk y tum,

490 PARADISI SBC T. VI. tum , fed etiam , & multo magis exemplis. Sed heu rari fiint vcri amatores & imitatores mei ! nec mirum ; plu- rimos enim piget cognofcere & meditari, quse ego fece- rim, quaeve docuerim ; & imitari libeat ? Oblivioni cgo datus ium , non eft qui recogitet corde : quod autem ignorat quis , quomodo diliget ? Amor utique in. inco- gnitum tendere non poteft.

Proinde tu certo tecum ftatue , nihil efficacius efle ad amorem mei , nihil utiiius ad lalutem hominis , quam fit afiidua meditatio Vitae ac Pafiionis meae. Nimisduri & ferrei cordis eft , quem tanti amoris vis non emol- lit ? Quis audebit peccare, fi ferio cogitet,quam horren- da paiTus lim ego , ut hominem a peccati & mortis jugo liberarem ? Hsec vero perdis omnia , & Sanguincm meum proculcas,quam primum fciens in peccatum con- fentis. Quid, an vilis tibi erit anima tua, pro qua ego la- boravi triginta tribus annis in hoc mundo ? Tune illam vendes pro nihilo , quam ego emi pretio tam magno , id eft , Sanguine meo ; & quam ego vita mea cariorcm habui ?

Vide quid agas , mihomo, inter maxima pramiia 8c fupplicia conftitutus es^Illa ego in laboribus & doloribus multis praeparavi diligeiitibus me ; Ha?c degencres 8c contemptores manent. Si beatus efle yisfcquere ?ne,Quid times ? Vise meae vias pulcrae ; quas cum ingreffus fucris , non ardabuntur greitus tui : Ego feci prava in direda , &alpera invias planas. jugum meum liiave, &onus meum leve. Ego,qui dudor tuiis fum,etiam adjutor ero; & tandem merces tua magna nimis.

§. 12. Conclufw & Gratiarum Attio pro Vita & Paflione Cbrijli. Ex fando Bernardo.

Gratias tibi Pater referat omnis lingua , pro fupcrab- undantia charitatis tuse , qui unico Filio cordis tui non pepercifti, led pro nobis omnibus illum tradidifti ia

mortcm ,

DE VITA AC PASS. DOMINI. 491

mortcm , ut eum tanquam fidelem Advocatum haberc- mus coram te in ccelis.

Eccc enim gloria & honore coronatus , in dextera Majeftatistua2adfift.it vultui tuo pro nobis : caroenim & f rater nofter eft. Refpice Domine , in faciem Chrifti tui , qui tibi ufque ad mortem obediens fa&us eft : nec recedant ab oculis tuis cicatrices ejus in perpetuum , ut memincris , quantam ab eodem fatisfa&ionem receperis.

Et tibi Domine lelu , fortiifime zelotes , quid gratia- rum rctribuam , ego homo pulvis &c vile figmentum ? quid enim pro mea ialute facere debuifti & non fecifti > aD imo pedis ufque ad fummum verticis te totum in aquis pailionum demerfifti , ut me totum extraheres de illis, cv intraverunt ulque ad animam tuam : nam & ani- mam tuam in mortem perdidifti, ut meam perditam mi- hi redderes.

Et ecce me duplici debito obligafti. Nam 8c pro eo quod dedifti tuam, debitor tibi fum : & pro mea quidem anima bis a te mihi data , fcmel in creatione , & femel in redemptione, quid magis jufte tibi reddam, quam ipfam, non habeo.

Pro tua autem pretiofa anima , ita contribulata , quid ab homine digne rependi poflit , non invenio. Nam etii caelum Sc terram , & omnem ornatum eorum pro ea pofTem rependere , certe nec fic uique ad menfuram dcbiti ullatenus attingere poilem. Vt autem ipfiim-, quod & debeo, & poflibilc mihi eft, retribuam, tui Do- mine, muneris eft.

Diligendus es mi Domine , toto corde , tota anima , tota virtute , & tua mihi fequenda veftigia , qui pro me mori dignatus cs. Et quomodo fiet iftud in me , nifi per te? Adhaereat anima mea poft te:quia tota virtus ejus pcndet cx te. Et nunc Dominc , Redemptor meus , te ut verum Deum adoro, in tc confido, tn te fpero,& qui- bus pofTum dcfidcriis ad te fuipiro , adjuva imperfe&um

meum.

492 P A R A D I S I S E C T. VI.

meum. Ad tua? Paflionis gloriofa infignia , in quibus falutem meam operatus es , totum me inclino. Tuae vi- «Soriofae Crucis regale vexillum in nomine tuo, Chrifte , adoro. Tuum fpineum diadema , tuo rubentes fangui- ne clavos , tuo iacro lateri immerfam lanceam , tua vul- nera , tuum fanguinem , tuam fepulturam , tuam glo- riofam , & vidoriofam reiurre&ionem , & glorirlcatio- nem , Chrifte , fuppiex adoro Sc glorifico.

Odor enim vitae ipirat mihi in omnibushis. Horum vivirico odore fpiritum meum , Domine, a peccati mor- te refufcita. Horum virtute ab aftutiis Satanas me cu- ftodi , ac me conforta , ut jugum mandatorum tuorum fuave fiat mihi , & onus Crucis , quod poft te bajulare me jubes, humeris animae meae fit leve.

Quae eft enim fortitudo mea, utjuxtapraeceptum tuum mundi preffuras tam multiplices invido animo fu- ftineam ? Nunquid pedes mei tanquam cervorum , ut velocem curfbrem per fpinas & confragola paflionum confequi valeam ?

Sed audi vocem meam , & inclina fuper fervum tuum iuavem crucem illam, quae lignum vitae eft iis, qui appre- hendunt eam ; ut fpero curram alacriter , portabo infa- tigabiliter eam, quae ab inimicis eft, crucem, poft te. II- lam inquam diviniflimam crucem humeris meis impone, cujus latitudo eft Charitas , cujus longitudo eft i£terni- tas, cujusfublimitaseftOmnipotentia, cujus profun- dum eft infcrutabilis Sapientia. Configi illi manus meas, &: pedes meos , & totum pafEoni tu«e conforma fervum tuuni Domine.

C A

DE VITA AC PASS. DOMINI. 495

C A P. III.

ORATIO DOMINICA,

Diverfimode ad chrifum ejufque Pafionem accommodata.

I. M O D V S R E C I T A N D I

Orationem Dominicam.

Commemorando pucipuos quofque Chrifti Titulos. Pater nofler qui es.

ODulciffme Vater Iefu Chrifte , qui nos, vitio primas nativicatis ex Adam filios irae & perditionis rege- ncrafti filios Dei , & heredes vitx asterna? , in ianguinc tuo : ut merito Patremfuturifiuuli te vocet Propheta tuus. Nimirum Patrcm & Au&orem te nova; creaturae , feu regenerationis noftras ; Patrem novx & ha&enus inau- ditas dilectionis agnofcimus , colimus, adoramus. Et ec- ce quam bonus fis pater , & quam pronus ad opitulan- dum filiis tuis , eo ipfo fatis oftendis , quod & normam orandi, & ipfa nobis verba fuggeris, quibus facile & cffi-> cacitcr, quicquid netierimus Te , vel Patrem in nomine tuo, obtinere pomnius.

O Pater D N I. refpice in faciem Chrifti , Filii tui s quoties ejus inftitutione formati, fupplices te rogamus*

Audi & tu 6 Pater nofter Iefu , quoties verbis tuis tc humiliter compellamus, dicentes :

Sanflificetur nomcn tuum.

O lefu, Sacerdos Magne, qui in diebus tuis placuifti Deo , $cinventus es juftus , <Sc in tcmpore iracundia; fa&us es reconciliatio. Qui non per alienum , fed per proprium Sanguinem introifti femel in fan&a. Talis enim decebat ut nobis Pontifex cflet. San&us, innocens, impollutus , legregatus a peccatoribus, qui non haberet neceiTe, ficut

faccr-

494 P A R A D I S I S E C T. VI.

facerdotes ceteri , prius pro fuis deli&is hoftias ofFerre , deinde pro populi.

Ecce fan&us es , & fanctum Nomen tuum. Nam & talis in ortu tuo ; immo & ante ortum prsedicaris ab An- gelis : & Patcr iEternus Nomen tibi dedit , quod eft fu- per omne nomen ; ut in Nomine tuo fledtatur omne ge- nu. Vnde a fblis ortu ufque ad occafiim laudabileeft Nomen tuum.

Quid ergo fanctitati Nominis tui conferemus nos vi- les terrae vermiculi? Nempe Nomen tuum in fe fan&ifli- mum , a nobis fanctlficari , id eft , honorari & praedicari debet, fed vita imprimis, & moribus fan&is. San&i, in- quis, eftote, quoniam ego fan&us fiim. Quis vero fan&os & mundos faciet de immundo conceptos femine, nifi tu o Sacerdos in aeternum , fanct-ificans omnia ? qui dilexifti nos , & tradidifti temetipmm pro nobis oblationem &: hoftiam Deo , ut fancliiricares tibi Ecclefiam non haben- tem maculam aut rugam. San&irlca ergo nos in veritate, ut nos fan&iricemus te ; & fic luceat lux noftra coram hominibus , ut videntes opera noftra bona, glorificent Te, & Patrem tuum, qui in ccelis eft.

Adveniat regnum tuum.

O lefu Rex magne f uper omncs Rcges terrae. O Rex glo- riae, qui venifti nobis (primo Adventu tuo) manfuetus & frumilis ; non incutiens majeftate vel potentia terrorem ; fed miferos humilitate & clementia recreans. NatUs de ftirpe regia, regnas in Domo Iacob; & Regni tui non e- rit finis. Regnum quidcm tuum non eft de hoc mundo ; attamen ftans coram prsefide , Regem te efle non difli- mulas. Quin Sc in Cruce regium titulum praef ers. Infu- per gloria & honore coronavit Te Pater iEternus,& da- ta eft tibi omnis poteftas in ccelo & in terra.

Eja Kex Regnm Opt.Max.Regnum tuum nunc quidem Gratiae,demum Glorix nobis adveniat. Abfit,ut ficut Fi-

liiBe-

DE VITA AC PASS. D.OMINI. 4?f, lii Belial, dcfpiciamus aut detre&emus te Regem j immo volumu$Te,6 Rcx Pacifice & Sapiens,rcgnarefupcr nos; nam juftitia ck. clementia firmatur Thronus tuus. Itaquc lntende,proipcrc procede,&rcgna ui nobis,utpote omni jure tibi lubje&is. Dominare quoque in medio inimico- rum tuorum, & rege cos in virga ferrea ; ut nos de manu eorum liberati , ferviamus tibi in fan&itate & juftitia o- mnibus diebus noftris. Et fic gloria regni tui indies ma- gis magifque crefcat, ac proficiat.

Tut voluntas tiu.

O lefu Domine & Magtjler , qui vcnifti facere Sc docere voluntatem Patris tui. O Doraine , ego fervus tuus , 8c Filius ancillx tuae. Quid ergo me vis faccre , Domirie ? Paratum cor meum;paratum facere quod jubesjparatum fugere, quod prohibes. Scio , quia non omnis , qui dicit tibi , Domine , Domine , fed qui fervat mandata tua, hic placet tibi. O Iefu Prtceptor miiercre mei ; & doce me fa- cere voluntatem tuam : ne , li fim fervus iciens volurara- :em Domini , & non faciens -y plagis multis vapulare di-r | mus riam. Da quod jubes, & jube quod vis.

Vanem noflrum quotid,

!0 lefu Paflor Bone; qui venifti e ccelo , ut vifitares ovei . :aas, ficut Paftor vifitat gregem fuum. Sed & pafcis oves :uas in paicuis uberrimis. Quis vero pafcit gregem, & de a&e ac carnibus ejus non pafcirur ? Tu autem oves tuas pia propria carne & fanguine palcis.immo animam tuam ^onis pro ovibus tuis.

Ecce Paftor bone , erravi ficut ovis qnae periit, vagor ?er avia, paicua non inveniens. Require ovem tuam , & 2 mpoiitam humeris repone me in loco pafcuae , ubi mc jlim collocafti ; & nihil mihi deerit , nec corpori , ncc inimae. 111 i alcndo educas Panem de terra : hanc Pane :celi confirma nc deficiam in via.

Dimttte

4p5 P A R A D I S I S E C T. VL

Dimitte nobis debita.

O lefa Redemptor piiffime , qui dilexifti nos , & tradidifti temetipflim pro nobis , ut nos redimcres ab omni iniquita- te , & mundares tibi populum acceptabilem. Gratis venundati eramus ; & fine argento redimendi j Attamen empti fumus pretio : 8c 6 quam magno ! Non enim cor- ruptibilibus auro vel argento , fed preciofb Sanguine tuo redempti fumus. Dimitte nobis ergo debita noftra , pro quibus tam abundans perfblvifti precium. Si autem tu iniquitates obfervaveris, quis fuftinebit; dum non eft qui redimat, neque qui falvum faciat ? Nam quis eft pra:tcr te , qui peccata dimittat ? Nec frater , nec ullus redimet homo 5 quia apud te fblum , 6 fumme Redemptor , mileri- cordia, & copiofa redemptio.

It ne nos inducas in tentationem.

O lefu Salvator , & Medice piiflime y qui venifti in hun mundum peccatores falvos facere : qui languores noftr ipfe tulifti, & dolores noftros vere portafti , tentatus ip per omnia abfque peccato , ut fcires tentatis compati. Dixifti non efle fanis opus medico , fed male habcntibus. Ecce turbam languentium , &a te opem falutis cxfpe- dantium. Vides quam debiles & infirmi fimus ; nec re-» (iftere malis ; nec bonis infiftere ex nobis poifumus ; adeo fenfus & cogitatio humani cordis in malum prona funt. Spiritus quidem promptus eft ; Sed caro infirma , heu, quam facile tentationi fuccumbit ! Tu b Salvator fal- va nos. Tu 6 Cceleftis Medice da robur , fer auxilium. Gratia tua potcns medicina eft. omnia poflumus inte^ I fi nos confortes.

Ecceopic Samarkane , jacethomo, quiincidit inla- trones , fecus viam , multis plagis faucius , & femivivusj j deiertus ab omnibus. Ecce jacct in domo mea paralyti*

cus

■

DE VITA AC PASS. DOMINI. 497

cus , Animus meus piger , & viribus impotens ad opera virtutis : veni & cura eum.

Attamcn fi ita vifiim tibi , urc etiam Sc feca : nam & hoc medici eft , non aegri odio , fed amore. Inf unde vi- num & oleum vulneribus ; efto , illud mordeat , fcd hoc mitigat. Non parcit medicus aegro , nc perdat. Quin percutit , ut fanet : amara porrigit, ut purget.

Amarum quidem poculum, Tentatio : Sed tu, o pru- dcns Medice, pro natura & neceilitate cujufque id tempe- rare nofti , ut facias cum tentatione proventum. Itaque & cgo paratus fum bibere calicem tuum , immo tecum ; nam tu prior etim bibifti ; non dubitans fore falutarem , ii tu diiutum porrexcris.

Eccc in manu tua fum ego ; fi vis , potes mc curare» Sana me Domine , & fanabor. Salvum me fac , & fal- vus ero.

Sed libera nos a mdo.

O Iefu Itidex clementiflime , cui omnc judicium dedit Pa- ter, non uzjudices mundum ; fed ut mundus falvetur pcf te. Itaque cum manifcfte venies in nubibus cceli , cum firtute & majeftate magna , difccrnere populum tuum , at reddas unicuiquc fecundum opera fua ; tunc 6 Icfu , as propitius mihi Iudcx ; & non intres in judicium cum ervo tuo ; quia non juftificabitur in confpeAu tuo om- lis vivens ; Ne tunc, precor , in furore tuo arguas me , ed fupercxaltet mifericordia judicium , ut non fecun- ium iniquitates noftras retribuas nobis.

O Iefu in die maia libera me a malo , quod cft fupre- ,num malorum ; nam mors peccatorum peffima ; quia eft eparatio a te fummo Bono. O quis dct mihi , ut in die lla tremenda ab auditione mala non timeam : Difcedite a. ne maledtcti ? Nam tibi adhaerere mihi bonum eft : o f i in etcrnum non f eparer i te ! Amen. Amcn.

Ll II. MO-

49» PARADISI SECT. VI.

II. M O D V S

Recitandi Orationem Donimicam, accommodate

Ad VII. Effufiones Sanguinis Iefu Chrifti.

DEus , qui alias faciles & pronas habet aures in preces nojhas , apud Propbetam tefiatur , fe abominari orationes & votafup- plicum, Quia manus veftra? , inquit, fanguine plenoe funt. At nunc mhil <eque ad effcaciam orandifacit , quamfi manum men- temque Chrifiifangiime calentem homofupplex extendat. Accefli- ftis , ait Apoflolus , ad teftamenti novi Mediatorem Iefum Chriftum , & fanguinis afperfionem , melius loquentem : quam Abel : melius , utique. Nam fanguis Abel clamat vin- i dittam; at Chrifti Sanguis veniam & mifericordianu Orare ergo vis utiliter ? Caticem falutaru accipe j &fic mmen Domini invoca :

Vater nofier qui es in cocliu

OPater Domini noftri Iefu Chrifti , qui propter nos non pepercifti unico Filio uteri tui : ficut nec ipfe pcpercit fibi, tradens femetipfum pro nobis, quia voluit : 6c nos dilexit in finem. Omnia vincit amor 5 an Deum quoque , quo nihil majus & fortius ? O vis amoris ! Nec aqua? multse potuerunt extinguere charitatem ; quin & tu ita velles ; & Filius tuus omnem landtiflimi Corporis lui fanguinem per tot rivos crTunderet. Ecce venio ut hauriam aquas in gaudio de fontibus Salvatoris. Rofeo ejus cruore tincTias & imbutas manus ad te in ccelum levo. Ecce hic eft Filius tuus dileclus in quo tibi bene complacuit. Relpice in faciem Chrifti Filii tui : vide an tunica Filii tui fit , tam pretiofb refperfa Sanguine. At- tendequare rubrum fit indumentum ejus; &deinceps ad nos mileros Evae filios , fed jam adoptione tuos per Sanguinem Vnigeniti tui, oculos mifericordias converte. An patiemur rcpulfam, ubi pro nobis clamat non fanguis

Abel,

DE VITA AC PASS. DOMINI. 499

Abel , ncc hircorum , aut vitulorum ; fcd Sanguis Agni immaculati Iefu Chrifti Vnigeniti tui ?

O leiii dilc&e, Candide, Rubicunde, Sponfc Sangui- num, qui rcdemiiH nos Deo in Sanguinc tuo, admitte me propitius intrantem in iancta pcr Sanguinem tuum. En caliccmfalutaris (Sanguinistui) accipiam , & Nomen Domini invocabo. Itaque antc omnia rogo, ut

I. Sanclificetur nomcn tuum.

Non cnim , 6 Ieiu , eft aliud fan&ius nomen fub ccelo datum homihibus , in quooporteat nos falvos fieri ; Sc quod magis honorari dignum fit, quam tuum, 6 San&ii- iime Iefu , Nomen , inquam , fuper omne nomcn , quod impofitum tibi eft in Orcumcifwne, quando jam natus mox pro nobis ccepifti tencllum ianguinem i undere. O fac incaleicat hic ianguis in cordibus noftris , & excitet in nobis zclum & fervorem dilatandi iemner gloriam No- minis tui. Sit Nomen tuum , 6 leiu , benediclum ex hoc nunc 6c uique in feculum.

I I. Adveniat regnum tuum.

Rcx cnim es tu,6 Ief u,& quidem magnus fuper omnefe dcos, & Reges terrse. Sed , heu, qualis reputaris ab im- piis ! Quomodo te Regem honorant , quali diademate zoronant , quibus geftibus adorant ! Nempe ut fatuo & ludicro Rcgi illudant , plectentes tibi Coronam defpims du- ■riflimis, & alte capiti tuo infigentes.'

Pcr hujus fan&iflimi Sanguinis,emiiionem, fac in nos

rvcniat Regnum tuum , ubi nos coronas in miiericor-

dia & miferationibus. Et dcnique rcgnum tuum illud ,

|ibi gloria & honore coronamur. Id nobis obtineat San-

^uis pro nobis in Coronatione cftufus.

III. Yiat voluntas tua*

O Ieiu , qui voluntatem tuam noftri cauila promptil-

Ll 2 iimc

joo P A R A D I S I SECT. VI. iime rcfignafti in beneplacitum Patris tui , fa&us obe- i diens ufque ad mortem j cum in Agonia ad montem Oli- veti tantis premeretur anguftiis cor tuum, ut fiidor tuus, ficut.gutta; fanguinis, de toto corpore deflueret.

Ecce voluntatem meam merito tui caufla refigno; . tua?que fubjicio ; ut tua , non mca fiat ; Efto , defuper ad horrorem & fudorem ufque anxietur in me fpiritus meus ; optabo nihilominus , ut Fiat volunta-s tua. O fac id donetur mihi pcr fanguineum Sudorem tuum.

I V. Vanem noflrum quotidianum.

O Iefu, fupra dorfum tuum ai-averunt peccatores , & flagellis , virgifque , quafi vomere, raftro , & ligone ter- j ram corporis tui fubegerunt. Scd quanta nobis ex tam crudeli cultura meflis, & fruduum copia parata ! Nem- pe ut dum hic cibamur pane lacrymarum ; & in f udorc vultus vefcimur pane noftro ; Pane quoque vitas & in- telleclus nutriamur 3 & ficut adipe & pinguedine replca- tur anima noftra ; doncc in fortitudine cibi illius peram- bulemus hoc defertum ; & tandem edamus & bibamus fiiper menfam tuam , Sc fatiemur ab ubertate domus Dei. Fiat, 6 Iefu , pcr Sanguinem , quem pro nobis in FlageUa" itone fudifti.

V. Et dimitte nobis debita nojlra,

O Iefu patientiflime , cujus Sanguis toties pro nobis erTufus cft in remiilionem peccatorum. Nam & a crude- liflimis tortoribus non femel veftimcnta tibi violenter , & crudclitcr detrahi ; adeoque vulnera tua fcpius re- novari , magifque dilatari , non fine acerbiflimo dolore fuftinuifti 5 quia nimirum homo veftem innocentias pec- cando pcrdidit & reftitutam faepius , itcrando peccata , fcedavit.

Rogo te per facra Vulnera tua crudeli veftium expo- liatione renovata , & Sanguinem ex eis tam copiofe ma-

nan-

DE VITA AC PASS. DOMINI. yoi

nantcm, dimittc nobis debita noftra. Nam, tefte diledo Dilcipulo tuo , Sanguis I. C. cmundat nos ab omni pcc- cato. Fac ut cxpoliantes nos vetcrem hominem cum a&ibus fuis , jnduamus novum , qui fecundum Dcum crcatus eft , in juftitia & fandtitatc vcritatis. Sanguis tuus , o Icfu , emundet confcientias noftras ab operibus mortuis ad fcrviendum Deo vivcnti.

V I. Et ne nos inducas in tentationcm.

O Iefii , qui transfixis nianibus &pedibus Cruci truculen- ter nimis afHxus es , & totidem quafi fontibus vel cana- libus fan<niincm copiofc profudifti. Ecce in manibus tuis fortcs mea;. nam & cadentem tenes me, & jaccntcm i crigis 8c ftantem protegis. In manus tuas commendo mc. Sub umbra alarum tuarum protcge me , a facie co- rum qui affligunt 8c pcrfequuntur me. O fi contra om- ncm tentationem ftem fortis in fide , tibi , Chriftc, con- fixus cruci ; ut ab amore tui me nec vita , ncc mors, nec ulla creatura feparet.

VII. Sed libera nos a malo,

O Iefii refugium affli&orum, Ecce in medio malorum

8c laqueorum mifer homo perambulat ; quid faciet , ut

sffugiaf, ? ubi quasret afylum, ut tutus lateat ? ubi ? nifi

in finudulciffimi cordis tui , ad quod per Latus apertum

fancea nobis aditus patefa&us eft. Intrabo iftuc intrepi-

dus , & ibi habitabo fecurus , tanquam columba in fora-

mine petrse ; in caverna maceriae. Ibi abfcondita cft for-

ritudo mca.Bonum mihi erit iftic cnre,& ibi figere taber-

laculum , ubi nec flagcllum , nec ullum appropinquet

1 nalum. Inde quippe Sanguis & Aqua profluxit; ut fit &

iblutio fcclcrum , & fortitudo fragrlium , & miferi»

-emedium , & contra omnia falutis pericula firmamcn-

:um. O bone Iefii , libera me ab omni hLdo , quando

:am amanter pandis mihi finum Amoris , dulciifimum

Ll 3 Cor

jo2 .PARADISI S E C T. VI. Cortuum', ideft, Teipfum rontem omnis Boni. Amen, Amen.

III. M O D V S

Kecitandi Orationem Dominicam

accommodate ad V 1 1 Verba Chrifti in Cruce. Vater nofter qui es.

i . Santtificetur Nomen tuum.

O Domine Iefu , San&e San&orum , unius cum Pa- j tre in ccelis glorias & majeftatis ; Tibi quidem in omni j yita , quoad in terris vifus , & cum hominibus converla- i tus es i fed nec minus in mprte id unice curae fuit, femper, 1 & ubique gloriam Patris tui quaerere ac praedicare. Vi- 4 debaris quidem in extremis mortis anguftiis quaii de- I reliclus a Patre clamare ; Deus mem , quare dereliquifti me ? I ( Nempe influxus divinitatis & gloriae tuae tantiiper fuf- : penfus ruit, ut natura humana fibi relicta mortis aculeum acerbius fentiret. ) f ed llla dereli&io ad cumulum pater- nae , tuaeque gloriae ceflit. Nam obediens ad mortem fa&us es ; propter quod exaltavit te Deus , <3c dedit tibi nomen, quod eft Juper omne nomen.

O Ielu , fic pro me dereli&e , fac ne unquam , prxfer- j tim in. hora mortis, projicias me, & cum defecerit virtus mea , ne derelinquas me , propter gloriam Nominis tui j Nequando dicat inimicus meus , Deus dcrcliquit eum j perfequar & comprehendam eum , quia non eft qui eri- piateum. O Deus neelongeris a me, neque defpicias me Deus falutaris meus. Da ut etiam in deiblatione , Sy inter flagella te benevolum Patrem agnofcens , dicarn cum Viro probatae patientiae : Sicut Domino placuit , ita fa&um eft. Sit Nomen Domini benedi&um,

ar. M-

DE VITA AC PASS. DOMINI. yo3

2. Adveriut reguum tuum.

Illud , inquam , 6 Ieiu , cujus Tc Dominum Latro tc- cum crucirixus agnovit , diccns , Memcnto mci , cum vcncris in Regnum tuum : cujus quidcm coniortium tu protinus illi promilifti , diccns , Hodie mecum eris in Paradifi. Da mihi , 6 Iefu , quae furium iunt quaerere , ubi tu es in dcxtcra Dci iedens ; quae iurilim iuntiapere, non quae ftiper terram. Sed ante omnia , da mihi cor verc eontri- tum , & humiliatum , quod non deipicias , ut in fine , cum Latrone dicere mihi magna cum iiducia liceat : Ad* veriutRegnum tuum ; Memento meiDomine, olim pro ime pendcns intcr Latrones in Cruce , nunc cum Beatis rcgnans in ccelo ! O ii tunc & cgo merear audire : Ho- die mecum eris in regno mco.

3. Fwr VQluntas tua.

O Icfii obedientiflime , qui fa&us es pro nobis obe- dicns Deo Patri uique ad mortem , mortem autem Cru- cis. Vnde palam teilaris Confummatum effe ; nempe , opus jRedemptionis humanae ( 6 quam arduum ac dirficile ! ) 'tibi a Patre commiiTum.

O Iefu da mihi , ut quae ftatus & officii mei fiint , fe- rio periiciam , ut bonurrr certamen certando , curfum coniummando a te exipedare poflim coronam juftirise. Nam ii faciam ego , quodjuilifti; Tufacies quodpro- miiifti.

4. PanemNoJirumqttoiidtanum."

O Iefii noftrae falutis magne Zelator. Quid enim in Cruce pendens , & te fitire clamans , quid , inquam , fitic- :bas , aut dcfiderabas aliud , quam falutem noftram ? certe deiiderio deiiderafti hunc cibum manducare , & hunc calicem bibere. Siccine quod gula noftra peccavit , tam acerba fitis cxpiare debuit ?

Ll 4 Ofi

5o4 PARADISISECT. VI.

O fi des mihi ita propriam fitire falutem; ficut tu alie- nam ! Quid vero proderat tibi, fi me falvares > Nimirum gratuitus amor mei iitim illam accendit : Cui utinam ego digne refpondeam,non negligens ipfe curam falutis measj fed nec ftudium aliense. Vtrumque enim inftar dulcis <5c jucundi cibi nobis effe debet. Nam unicuique mandafti de proximo fuo ; & peccata popuii facerdotibus come- dcnda dedifti : Abfit, ut naufeet anima eorum liiper cibo ifto tanquam viliflimo , & nimium duro. Vtinam zelus domus Domini comedat eos ; ita, ut non comedant, nec i commoda , feu bona Ecclefise capiant , nifi zclo Domus i Dei, ad quos illius cura pertinet.

5*. Et dimitte nobis debita.

O clementiflime Iefii , qui vulneratus & mortuus es | propter deli&a noftra; qui non vis mortem peccatorum, | ita ut nec ipfbs tuae mortis audtores, Sc carnirices ab hac I miiericordia velles exclufbs, quin pro eis orares, dicens : ! Vater ignofce iUis. O pietas inaudita ! O miiericordia inef- fabilis !

Per hanc precor, ignofce mihi,& dimitte debita mea. Ecce & ego paratus ium ex animo , idque exemplo & verbis tuis monitus , ignofcere inimicis meis ; ne fruftra quasram a te mifericordiam , (i erga proximos referverri iracundiam.

6. Et ne nos indacas in tentationem,

O fuaviflime Icfu , qui tentatus es ipfe per omnia ab£ que peccato; neminem vero tentasj fed intentator malo- rum es ; immo omnium tentatorum refugium 5f virtus ; adjutorintribulationibus. Idquodfatis inipfa Cruce monftrafti , tam pro dile&iflima Matre & dile&o Difci- pulo fbllicitus , cofque fibi invicem commendans ; ut mutua cura & ope,haberent in adyerfis f blatium : in tentationir bus remedium.

Vti-

DE VITA AC PASS. DOMINT. foj-

Vtinam pariter , 6 Dominc , iollicitus fis mci , ut non timcam quid taciat mihi , vcl homo , vcl Daemon mali- gnus:& quaii ftans lub Crucc provideam tc in conipectu mco icmpcr , quoniam a dcxtris cs mihi, nc commovear.

7. Sed hbera nos a mulo.

O Ieiu fortiflimcmam fortis ut mors dile&io : Ha?c te mori cocgit : fed & mortcm ac mala omnia fccit vince- rc. Tu itaque a malis Sc miicriis hujus vita; mortalis jam tum libcrandus, iecurc & tranquille in manus Patris JE- tcrni ipiritum tuum commendas , velut ultro vitam 8c animam illi rcfignans,a quo acccperasjiciens quia potens erat rcfufcitarc tc ad vitam , ncc morti , nec ullis malis amplius obnoxiam.

Da mihi, 6 Ieiu, fic perfungi hujus vitx pcenis , labo- ribus , malis, &c miicriis , ut cum ad fincm pervenero, fi- liali fiducia , prompta voluntatc reddam tibi Creatori meo animam mcam : Tu vero a Malo damnationis xtcr-t nx , (6 malum horrcndum ! ) libera mc , qui redemiiti ruc Dominc Dcus veritatis. Amen, Amen.

C A P. III.

L I T A N I M

VIT£ ET PASSIONIS ' DOMINI NOSTRI

IESV CHRISTI.

KYrie Eleison. Chrifte clciibn. Kyric elciibn. Pater dc ccelis D e v s , miierere nobis. Fili Redcmptor mundi Deus, miicrcre nobis? Spiritus S. Deus, miiercre nobis. S. Tririitas unus Deus, miierere nobis.

L 1 j Iefii

So6 PARADISI SECT. VI.

Iefii cundtis gentibus defiderate ,

lefii in mundum a Patre miffe ,

Ieiu de Spiritu fan&o concepte ,

Iefu Verbum caro fa&um ,

Iefii formam fervi accipicns ,

Iefii in utero Matris Ioannem vifitans &

exhilarans , Ielu de Maria virgine nate ■-, Ielii pannis involute , Ieiu in prasfepio reclinate , Ieiu ubere virgineo la&ate , Ieiii Paftoribus in prasfepio manifeftate , Iefu circumcilionis Legem fponte fufci-

piens , Iefti a Magis adorate , Iefu in templo praefentate , Iefu ulnis jufti Simeonis excepte , Iefu in iEgyptum deportate , j>

Iefu ab Herode ad necem qusefite , Iefii in Nazareth nutrite , Iefu in Templo inter Do&ores invente , Iefii parentibus fiibdite , Iefii a Ioanne baptizate , Iefii in deferto tentate , Iefu cum hominibus converfate , Iefii rudes &z pauperes difcipulos eligens , Iefu omnibus languentibus mifericorditer

opitulate , Iefu in monte coram Patribus transfigu-

rate , Iefu prae compaflione fuper Ierufalem la

crymate , Iefu Rex mitis Ierufalem ingrefle , Icfu zelo domus Dei vendentes Sc emen

tes ejiciens ,

Galat. 4. Luc. 1. Ioan. 1. Vhtl. 2.

Luc. 1. Luc. 2.

Ibtd. Ibtd. lbtd. Ibid.

Ibtd.

Matth. 2. £*Luc. 2. tplbid. § Matth.z. g Ibtd. P.lbid. ' Luc. 2.

Ibid.

Matth. 3. Matth. 4. Ibid. Ibid.

Ibid. &c.

Mdtt. 17.

Luc. 19.

Matt. 2 1 .

Lttc. 19.

Iefu

DE VITA AC PASS. DOMINL jo7

Matr. 2.6.

Iefu triginta argenteis venditc ,

Iciu ad lavandos Diicipulorum pcdcs in-

clinatc , Icfu Paicha cum difcipulis manducans , Ieiu Corpus tuum nobis in cibum , & ian-

guincm in potum largite , Iclu in orationc proftrate , Ieiu iu agonia ianguinco iudore perfufe , Iciu ab Angelo confortatc , Iciu oiculo a Iuda traditc , Iciii a miniftris crudeliter ligate , lcju a Diicipulis dcrelicr.e , Iciu Annce & Caiphce prceientatc , Iciu alapa a miniftro pcrcuile , Iefu a falfis teftibus acculatc , Iefureusmortisjudicate , Ieiu in faciem confpute , Icfu oculis velatc , Icfu colaphis cceie , Iciu gratis odio habitc , lciu , qui corpus pcrcutientibus & gcnas

vellentibus dedifti , Iefii a Petro ter negatc , Iefu vin&us Pilato tradite , Iefu ab Herode fprete & illufc , Iefu vefte alba indute , Icfu Barabbx poftpoiite , Icfu flagellis immaniter ccefe , Ieiu propter fcelera noftra attrite , Iefii quaii leprofus rcputatc , Iefu vefte purpurea indutc , Iciii ipinis coronate , Ieiu arundinc pro fccptro donate , Iefu a Iudceis ad cruccm poftulate , Iefii morte iniquilEma condemnatc ,

loan. 1 3.

Matt.26.

Ibid.

Ibid.

lbid.

ibid.

lbid.

Ibtd.

Ibid.

ibtd.

Ibtd.

Ibid.

% Ibid.

Q>Ibid.

3 Ibid.

s Ibtd.

o _

cr loan. 1 <\

Ifd. yo. Matt. 2.6. Matt. 27. Ibtd. Ibid. Ibtd. Ibid. Ifa.fi. Ibid.

Marc. r f. Matt. 27. Ibid. Ibid. Luc.23. lcfu

*«•

P A R A D I S I S E C T. VI.

Iefu voluntati Iudaeorum tradite , 1 Ibid.

Ieiii crucis pondere gravate , loan. r 9.

Iefu tanquam ovis ad occifioncm du&e , Ifa. $ 3 .

Iefu myrrhato vino & felle potate , Mttrc. 1 ^.

Iefu nudus in cruce confixe , Matt. 27.

Iefii qui dilcxifti nos , & a peccatis in fan

guine tuo lavifti , Apoc. 1 .

Iefu qui propofito tibi gaudio , fuftinuift

crucem confufione contempta , Hebr. 1 1 .

Icfu qui tradidifti temetipfum pro nobis

oblationem & hoftiam Deo in odorem

fuavitatis , Iefu cum iniquis reputate , Iefu inter duos Latrones crucifixe , lefu regio titulo in cruce per Pilatum infl-

gnite , Iefu pro inimicis Patrem deprecate , Iefu opprobrium hominum fadte , f

Iefu a prastcreuntibus blafphemate , Icfu a Iudasis derife , Xefu a militibus in cruce illufe , Icfu a latrone convitiis laceffite , Icfu Latroni pcenitenti paradifum polli-

citc, Iefu qui Ioannem Matri tua? in filium

commendafti , Icfu te a Patre dcrelidum atteftate , Icfii fitiens aceto potate , Iefii qui omnia dc te fcripta in Cruce con-

fummafti , Iefu qui Spiritum tuum in manus Patris

jam moriturus commendafti , Ief u a Patre pro tua reverentia femper ex-

audite , Icfu ufq; ad mortem crucis obedicns fa&e,.

fyhef. 4. Marc. 1 j. Matt. 27.

£* I0an.l<}.

<f ' Luc. 2 3 . § P/&21. g Matt. 27. ^lbid. ' Luc. 23. Ibid.

Ibid.

Ivan. 19. Matt. 27. Ioan. i<?.

Ibid,

Luc. 2 3.

ttebr. f. Thil. 2. Icfu

DE VITA AC PASS. DOMINI. s°9

Iefii lancea transfixe ,

Icfu , de cujus latere exivit fanguis &

aqua , Icfu qui peccata noftra fuper lignum in

corpore tuo pertulifti , Icfu, cujus livore fanati fumus , Iefu propitiatio nobis facle , ;

Icfu de cruce depofite , Iefu in findone munda involute , Iefu in monumento novo tumulate , Iefu qui poft mortem ad inferos defcen-

difti, Iefu qui mortuus es propter delicta noftra,

& rcfurrexifti propter juftificationem

noftram , Iefu in ccelum ele\rate , Icf u in Patris dextera collocate , Iefu gloria & honore coronate , Iefu Rex regum , & Domine dominan-

tium , Iefu qui parafti nobis locum in Domo Pa-

tris tui , Iefii nofter apud Patrem advocate , Iefu Spiritum Paraclitum difcipulis elar-

£ite' Iefu vivos Sc mortuos judicature ,

Iefu rcprobos in ignem asternum miffure ,

Iefu paratum eledtis regnum collaturc ,

Propitius efto, Parcc nobis Iefii.

Ab omni malo, Libera nos Iefu.

A fubitanea &c improvifa mala morte ,

Ab infidiis diaboli ,

Ab ira, odio, Sc omni mala voluntate ,

A morte perpctua ,

Pcr myftcrium fandx Incarnationis tua?, j

loan. 19.

Ibid.

i Petr. 2.

lbid.

i loan.it

Marc. i j.

Matr. 27.

Ibtd.

g 1 fetrt 3.

o

S Rotn. 4. §- Ador. r. r pfal. 109. Ffal. 8.

Apoc. 19»

loan. iz.

1 loan. 2 <

Aclor. 1.

2 Tim. 4. Matt.if. Ibid.

1 ■ rr

} Lib.nos Ielu.

Per

?io P AR AD I S I S E CT. VI.

Per Adventum tuum ,

Per Nativitatem tuam ,

Per Circumcifionem tuam ,

Per impofitionem fanctiflimi Nominis tui ,

Per Baptifmum Sc fan&um jejunium tuum ,

Per labores &c vigilias tuas ,

Per Agoniam & fanguineum fudorem tuum ,

Per alapas & flagella tua ,

Per f pineam Coronam tuam ,

Per Crucem &c Paflionem tuam ,

Per fitim, lacrymas, 8c nuditatem tuam ,

Per Sacratiilima quinque vulnera tua ,

Per Mortem & Sepulturam tuam ,

Per fan&am Refurrecr,ionem tuam ,

Per admirabilem Afcenfionem tuam ,

Per miilioncm Spirjtus fan&i Paracliti ,

In diejudicii,

Peccatores ,

Vt peccatis mortui juftitiae vivamus ,

Vt gloriari nobis non libeat , niii in cruce

D. N. I. C. Vt amore tui mundus nobis crucifixus fit ,

8c nos mundo , Vt crucis mortificationem jugitcr in cor-

pore noftro circumferamus , Vt carnem noftram cum vitiis 8c concupi-

fcentiis crucirigere ftudeamus , Vt te paflo in came , 8c nos eadem cogita-

tione armemur , Vt crucem noftram quotidie tollere , & te

fequi valeamus , Vt quas nobis lucra funt , propter te detri-

menta arbiti emur , Vt te Iefum crucirixum fcire ante omnia

ftudeamus ,

1

i Vetr. 2.

Gal. 6.

Plbid,

H

3 2, Cor. 4.

§_ 1 Vetr. 4.

Y> Matt. 16.

Vhil.

y

1 Cor. 1. Vt

DE VITA AC PASS. DOMINI. Vt Sanguis tuus emundet nos ab operi-'

bus mortuis ad ierviendum Deo vi-

venti : Vt empti prctio magno glorificemus

Deum in corpore noftro , Vt mortui peccato , & confepulti , dein-

ceps tecum in novitate vitx ambule-

mus, Vt femel emundati ab operibus mortuis ,

rurfum te Filium Dei crucirigere , &

oftcntui habcre caveamus , Vt reli&um a te nobis exemplum intuen-

tes , fcquamur veftigia tua , VtficutfociipafTionum fumus , ita iimus

& coniblationis. Agnus Dci, qui tollis peccata mundi, Parce nobis Icfn. Agnus Dei, qui toUis peccata mundi, exaudi nos Iefu. Agnus Dci , qui tollis peccata mundi , Miferere nobis

Iefu. Pater nofter. Ave Maria.

T1*

«

_ Hebr. 9.

o

j 1 Cor. 6.

ra >-« O

> g Rom. 6.

c

£: llebr. 6.

o

' iPetr.2.

2 Cor. 1 .

ORATIONES

de Paflione Domini.

Rejpondent feptem boris Canonku.

AD MATVTINAS.

DOmine Iefu , per amorem , quo tuos in finc dilexi- fti : per fanguineum fudorcm, quem in horto fudi- fti -, per injurias , & dolorcs quos a tuo Difcipulo tradi- tus &; vcnditus , ab impiis Iudxis ligatus &; diftra&us 111- ftinuifti , ablblve meorum vincula pcccatorum , & liga hanc animam meam fortiiTimis charitatis tux funiculis , qui diifolvi non poflint. Qui vivis , &c.

A D

yi2 P A R A D I S I SECT. VI, A D P R I M A M.

DOmine Iciii,qui hora diei Vrlnut Pilato pnefentatus, Iudex coeleftis judici terreno , & reus falibrum cri- minum ab impiis Pontificibus factus fuifti ; iiiccurre no- bis miieris peccatoribus in judicio , ut non aeternis iiip- pliciis cum impiis condemnemur, ied tuis fidelibus jungi in coeleftibus mercamur. Qui vivis.

A D T E R T I A M.

DOmine Ieiii , qui hora diei Tertia flagellis caeiiis , & ipinis coronatus fuifti ; tribue nobis famulis tuis,ut j corpora noftra voluntaria caftigatione macerantes , iub capite ipinoib digna cenieri membra mereamur. Qui

vivis.

A D S E X T A M.

DOmine Iefii , qui hora diei Sexta transfoilis mani- bus Sc pedibus, e Crucis ligno pcpendifti, iiidemque clavis damnationis noftra? chirographum in patibulo eonfixifti : concede animae meae , ut liberata a iervitute pcccati, has iandiilimas plagas tuas,tanquam iniignia li- bcrationis meae iemper feram in medio cordis mei. Qui vivis.

A D N O N A M.

DOminc Ieiii , qui hora diei Nona , confummatis o- mnibus , inclinato capite , Deo Patri ipiritum red- didifti , atque in mortuum hominum genus ipiraculum vita: inipirafti ; concedemihi peccatori, ut qui totum rae tibi dcbco pro me fado ; totum me itenim debeam pro refedo, ncc jam mihi, ied tibi, qui pro me mortuus es,in perpetuum vivam. Qui vivis.

AD

DE VITA AC PASS. DOMINI. jij

AD VESPERAS.

P\ Omine Iefa , qui hora Vefpertina £ Cruce dcponi J^ mortuus in fan&iflima; Genitricis tuce brachia vo- uifti ; concede propitius, ut Sc cruccm meam,quam mi- li largiri pro tua bonitate volueris , nunquam in vita de- relinquam, & ia morte ex ea depofitus , per clementifli- mce Matris tua? manus ante te merear pradentari. Qui \ivis.

AD COMPLETORIVM,

DOmine Iefu , qui hora Completorii in fepulchro quie- vifti , & a Matre tua mceftiiTima , Sc ab aliis mu- lieribus plan&us fuifti : fac nos , quaefumus , tuam lan- cliiilimam PafTionem veris lacrymis plangere , nec un- quam ea , per quas itcrum crucifigaris , admittcre. Qui ivivis.

C A P. IV.

Rofaria &: Exercitia varia Rhythmis compre- hcnfa , de Vita ac Paflione Chrifti.

A D M O N I T I O

de fcquentis Rofarii fcopo & ufu.

Chriftiarit hominis cenfura non Nomine ,jed Vita conftat. N0- mirits qutdem profejjio gloriofa eft ; fed rithil ad dternam Glo~ riam profutura, rixfi Nomtrit tamfanclo par vita rejpondeat.

Porro Chriftt Vtta nobis debet effe norma vivendi. jam vero Chri- fttarit nomen multi ufurpant , fed devitahocNomine dignaparmti folliciti ; & tamen audacler fperant , in Gloria Chriftifefore confor- teSyCujtts m vitajeu in viajtonftudent ejfefeftatores. O quam muU tos (nemine tenus Chriftianos) deludtt luc fpes , aut potim pufum- ptto ! adeofcilicet ignavos, aut ignaros, ut Nomen tam fanttum fan- ttioris viu calcar ejfe nefciant 5 Nw Chriftiani potius ejfe , quam dici relimus,

Mm £uid

P4 P A R A D I S I S E C T. VI.

Qmd facto opus ? Ecce , Speculum Vita Cbrifti eft. Infpket 6 Chriftiane , tuamque compone ; & , quia reclum fui pariter & obliqui rcgula eft , in illa decorem multum , variafque virtu* tes obferva ; in tua maculas & Vitia ; fed tanto facilius eluendat quo diligentius Speculum fine macula confules.

lllud ergo femper obverfetur oculis tuu , & in Chrifti vita medi- tare die ac nocle , ut vite tm vitia & Chrifti virtutes agnofcas , Mo* rum odium , harum amorem & imitandidefiderium concipias. Me- ditatio enim notitiam parit , illuminat intelleclum , affeclum excitat, & voluntatem accendit. At vcro ignoti nulla cupido ; & quid mi- rum , fi paucos Chriftus habeat imitatores ? Mcdttari enim Chrifti Vitam acgeftapiget , & imitari libeat ?

Tu vero , o Chriftiane, depufentU Rofarii ufupauca accipe. Totam Chrtfti Vitam breviter cxhibet : fed uberemfatii , nifallor, meditandi materiam fuggerit. In priori parte verfuum myfterium feupunclum ex vita & geftis Chrifti proponitur : in pofteriore ajfe- cius aliquispius exprioribuselicitus , maximevirtutis indicat£ dcftde- rium exprimitur.

Diftribuitur autem in quinque Seci.feu Decades ,

I. Infantiam & Adolefcentiam Salvatoris ufque ad Baptifmum continet.

I I. Vitam Chrifti ufque ad Pajfwnem defcribit.

III. Vaflionem Chrifti ufque ad Crucifixionem.

I V. Crucifixionem & Gefta in Cruce ad mortem ufque.

V. Geftapoft mortem, denique RefurrecTtonemyAfcenfionem,8cc, Serviet boc Rolarium cum alias , tum facra Communwni &

Miffz , pie peragendA & audtendd. Cum enim utraquefit mcmoriale Pajfionis Dommiu , vix melius aliunde , quam ex his ipfis myfteriit petipoteft Exercitium.

Vt vero fruclum tibi Rofarii pufentis ufusmajorem adferat, fac ubtcunque aliquam Chrifti Virtutem cernis aut legis, protinus cor- dis affeclum elicias, qui virtuti aut rei geft<t magis refpondeat.

Varii autem iunt affe&us animi , operi tam pio congruen- tes , quibus trrigari fubtnde medttatio debet , alias inanis , fterdifque fntura. Accipe eos breviter una cumpraxi.

I. Cotlh

DE VITA AC PASS. DOMINI. yi?

i . Compajftonis in adverfis, Congratulationis in Utis. Condo- eo tibi ex animo , Domine , tam indigna & acerba , pro me indigno patienti , &c.

2. Compunctionis ac Contritionis. Heu me quia peccavi, doleo, quia Tibi tot dolorum caufla fui. An vilclcam mi- hi ipfi , qui fcio me emptum pretio tam magno ? parvine Ixftimabo animam meam , cujus prctium languis Chiifti cft ? An ruriiis peccabo infelix ego , pro cujuspeccatis tanta paifus eft Filius Dei ?

3. Spei ac gaudii. Mihi adhasrere Deo bonumeft, & ponerc in Deo ipem meam. Quid non (perem a te , qui tanta fecifti & paiTus es propter me , 6 Deus meus , 6g unicum refugium meum ?

4. Laudis acgratiarum atlionis. Quid reti ibuam tibi Do- mine pro omnibus quae retribuifti mihi ? Benedic ani- ma mea Domino , & omnia quae intra me funt , nomini landoejus.

f. lnutationis. Exemplum reliquifti nobis 6 Domine, &visutfequamurveftigiatua. Daquodjubes, &jube quod vis.

6. Admirationis. Quis es tu Domine , & quis fum ego ! Tu qui pateris, Deus ac Dominus cs, juftus ac innocens : Ego vilis lervus , terrae vermis , & peccator , qui pcenas merui , quas tu fuftincs , 6 prodigium !

7. Amoris. O dulcis Iefu , falus Sc vita mea : omnia opera tua Domine tuum mihi loquuntur amorem ! e ccelo te traxit Amor , & in Virginis uterum compegit : Amor tecruci confixit, & quid me leparabit a chari-

atc tua ? Vtinam nec vita , nec mors , nec ulla ibrs hoc valeat.

1« bisergo affeftibuspro qualitate materk exercenda mens ; & medttatio vttx & pajftonis Cbrifti condienda efl ; fed eorum praxin tnfingulis punclis , exhibet fequens Rofarium, &plenius tedoce- bit unclio Spiritus. PotiJJitna tamen ajfettuum Contritionis & hmtatioms cura erit , pufertim Inciptentibus. Hic enim puctpuus

Mm 2 ejl

yirf P AR AD I S I S E C T. VI.

cft Pajfwnisfruttus , ex eapeccati odium , & virtutis amorem hati- rirc. Qmd autem efficacius adpeccatifugam,quamfi cogites,Quan- ta oportuit Chriftum pati , ut nos a peccatis eriperet ? Quid potentius ad virtutis anwrem , quamfi cogites : Deus homo fadtus eft, ut in carne vifibilis , & nobis limilis, virtutum exempla imitanda proponeret.

Porro in hoc Rofario hz Virtutes potifftmum obfervamU : Humi- litas , Obedientia, Maniuetudo, Patientia, Mifericordia, Charitas , &c. Hasfimiles nota , imitare , & aliospios ciua eaf- dem afeclus exerce. Non deerit huicftudio Chrifius , qui quos Viu fm docet Exemplis , Gratk quoque prtfidiis ducit : &fequentesft tandem £ternis Glorkpumiis coronabit*

ROSARIVM

D. N.

IESV CHRISTI,

Trmpua viu ac PaJJionis ejuspuntta , gata brevitate complettem : & uberem meditandi materiam^facilemquepraxmfuppeditans.

C Vmme Pater 6 Creator, Matris tuse me clientem ,

*-^ Ielii clemens 6 Salvator, Ac materno confidentem Spiritus 6 Confervator ; Fove Patrocinio.

Deus regens Omnia : Iefii ccetus te San&orum

Mundo, precor,corde pra> Iun&i Choris Angelorum , fta , Mundi laudant Iudicern.

Noftra pro falute gefta His cum laudes me pro-

Rccolam myfteria. mentem ,

Iefii Matrem felegifti , Sed ob noxas metuentem Et Serpentem contrivifti Clemens audi fupplicem.

G ermine virgineo. Credo m Deum.

DECAS

DE VITA AC P

D E C A S I.

Iefii Thronum Majeftatis, Sumcns formam vilitatis ,

Noftri caulla deferis. O f ac nobis ad falutcm , Tantus Amor det virtutem,

Et nosjungat Supcris.

Pater nofler. Iefii Virgo Salutata Te concepit fcccundata

Spkitus per gratiam. O f ac Dcum te tremendum Cafto femper ampleeten- dum

Pe&ore concipiam.

Ave Maria. Iefu Mater Te geftabat , Dum per montcs feftinabat

Vifitans Elifabeth. O fi Mater Dei digna Iun&a Prolc tam bcnigna

Me frequentcr vifitet.

Ave Maria. Iefii Mater praeter morem Virgo parit Te, dolorem

Nefciens Puerpera. Charitate fac perfe&a Flagret in Te mens afFc&a,

Quam non frangant a- fpera.

Ave Marta. Iefu tui Terraj fines j Sed vix,caput quo reclines,

Alundo nafcens invcnis.

ASS. DOMINI. ji7

Et cjiud ampla meditari , Vcl tcrrenis gloriari

Mens prsef umit hominis? Ave Maria. Iefii, natum Te Paftorum Vifit plcbs, & Angelorum

Canit vox laetitiam. Tux laudis fac amantem , Vt aeternam Tibi cantem

In excelfis gloriam.

Ave Maria. Iefu Deus & Salvator , Legi pares ut peccator

Circumcidi fiiftinens. O fac carnem, fenfus va-

Circumcidat morcs pravos, Mens fuperna fapiens.

Ave Maria. Iefu Reges, Te dotantes , Rcgem Regum venerantes,

Vultu colunt ccrnuo. Quam tot donis mihi da-

tis, Vicem reddam charitatis ? En me Totum tribuo.

Ave Maria* Iefu Legi fe fubdentes Deo fiftunt te Parentes ,

Nulla quos lex obligat. O fac mihi cor fit re&um, Omnem femper quod affe- dlum Lege tua dirigat.

AveMaria. Mm 3 Icfii

ji8 P A R AD I S

Iefu neci Te quaerentem Regem fugis, faevientem

Caedibus Infantiae. Cun&os me fac declinare, Qui mc poflent fpoliare

Tuae vita gratiae.

Ave Maria. Iefli Mater ut abfentem Dolens quaerit Te , docen- tem

Templo gaudens reperit. Fcelix qui Te cuftodire , Vel amiffum reperire ,

Mox quaerendo poterit. Ave Maria, O Potens audi nos Creator , Audi Clemens o Salvator , Audifancle Gubernator ,

Deus meus, & omnia. Ora Dulcis o Maria , Vlaca Natum Materpia ; Jufolamenfis in via-t

lUefalus , Patria,

DECAS II.

Iefu fonte baptizaris , Placens Patri declararis 5

Teftis adeft Spiritus. OfiFitefalutari Fonte laver, ut probari

Poffim tibi penitus.

Pater nofler, Iefii poftquam jejunafti , Quam potenter profligafti

Satanas verfutias !

I S E C T. VI.

Nefraus malame confun-

dat, Fortis fide mens retundat Daemonis nequitias.

Ave Maria. Iefu vocas Pifcatores , Et fequuntur Te, Do&ores

Mox futuri Gentium. O fac, intus te vocantem Mox fequamur : fed cun^ ftantem GrefTum trahe mentium. ; Ave Maria» ! Iefu Sponfbs cohoneftas , Dum rogante Matre prae- ftas Vinum , praefens nuptiis» Fac amicos ordinatis, Te prae cun&is charitatis Profequar officiis.

AveMarh, Iefu terras peragrando , Et ubique praedicando , Quanta fers incommo- da! Pro Te frigus & fudorem, Famem, fitim, & laborem Mente feram placida.

Ave MarUi Iefu zelo charitatis Flagrans , 6 quot a pecca* tis Reparas ad gratiam ! 0 fi meos primum mores, Dein curem peccatores ,

Tuam.

DE VITA AC PASS. DOMINI. yi?

Tuam zelans gloriam.

Ave Maria. Iefu multas diu Gentes Te docentem fuftinentes

Verbo, Cibo recreas.

O fi corpus coniervante ,

3 Scd cor magis confirmantc

Cibo femper nutrias.

Ave Maria. Iefu doces, facis mira , Sanas morbos; pellis dira,

Sed quid refers ? Odia.

Menti lemper fac benigna ,

Bona praeftcm, nec maligna

Movear invidia.

Ave Maria. [efu monteThabor grandis Majeftatis typum pandis ;

Dans praeguftum gloriae. O ii vita nunc inibnte Fcram celib tandem Monte

Praemia vi&oriae.

Ave Maria. [efu petis Solymorum Vrbcm , deflens tot maloru

Cladibus obnoxiam. Dfituivis Amoris Mihi praeftet vim Doloris ,

Vt malorum veniam.

Ave MAria. l[efu vili te vendentem Cernoludam, &proden- tem

Deum pro Pecunia. Vnum tui fac Amorem

Eilc mihi potiorem Bona fuper omnia.

Ave Maria.

O Potens audt nos Creator ,

Attdt Clemcns 6 Salvator ,

Audifancle Gubernator , Deus meus, & omnta.

Ora dulcis o Maria ,

Placa Natum Materpia ,

Jufolamen fts in Via , llle Saltis, Patria.

DECAS III

Icfu Deus 8c Magifter Lavas pedes ut miniftcr ,

Damnans arrogantiam. Lava,precor,me fbrdentcm, Et quae forfan fcedat men- tem,

Elue iuperbiam.

Ave Maria. Iefu Pafchadum fecifti , Tuis cibum Te dedifti ,

O ftupenda charitas ! Panis Vive me conforta ; Ne me vincant fors adorta

Mundus, Caro , Satanas. Ave Maria. .Iefii fanguinem fudabas , OransHorto,cum Te dabas

Patris in arbitrium. O. fi cor des refignatum ; Et quod iemper fit paratum

Duci per imperium.

AveMaria.

Mm 4 Icfu

yao P A R A D I S

Iefu lupis tradebaris , Sed ut ovis ducebaris ,

Mox futurus vi&ima. Oranis expers fim rancoris, Scd affectum fac Amoris

Cordis gerant intima.

Ave Maria. Iefu tra&us per furentes , Tuos cernis fumentes ;

Quis non tecum plan- geret ? Fac adverfis nos conftantesi Sic fecundis non nutantes ;

Nii a te nos feparet.

Ave Maria. Iefu vincTius accufaris , Quin & iiles dum culparis;

Iras procul motibus, Fac me linguamrefraenare , Senfus omnes caftiaare

Pravis ab affe&ibus.

Ave Maria. Iefu Petrus te negavit , Sed fleris crimen expiavit

Tuae vi Clementiae. O fi nunquam Te negarem, Vel me reum mox purgare

Fletu Peenitentiaer.

Ave Maria. lefu falfo judicaris , Alba vefte fubfannaris ,

Iudex fummae Gloriae. Fac me nullum judicare , Solum fciam me damnare ,

Vitas judex propria?.

A\e Maria,

I S E CT. VI.

Iefu dire flagellatus , Pugnis, fputis es fcedatus ;

Purus omni vitio. O quam dignus fum puniri! Sed da pcenis his muniri

Mortis a fupplicio.

Ave Maria. Iefu fpinis coronaris , Et illulus adoraris ,

Regens orbem nutibus. O fac zelo femper vero , Affe&uque Te fincero

Dignis colam laudibus. Ave Marid. Iefu Praefes Te fpe&andum Foras ducit •, fed damnan- dum

Plebs dimittit Barrabam. Abfit ducar hoc errore , Vt tain diras gentis more

Quidquam Tibi praeferl.

Ave Maria.

O Potens audi nos Creator ,

Audi Clemens 6 Salvator t

Audifancle Gubernator ,

Deus meus, & omnia^ Ora Dukis o M.iria , ' Vlaca Natum Materpa ; Tufilamenfisinvia;

lHefalus,Patria,

DECAS IV,

Iefu Crucem dum portabas,

Heu quam mole laborabas!

O ii poft te gradiar !

Eja

DE VITA AC PASS. DOMINI. fit

Eja Cruccm fac rollcndo , Iefii fummi Fons 6 Boni ,

Et conftanter Tc fequendo

Fru&um crucis adicquar.

Pater nojier.

lefu vcftc dcnudaris ,

Sed hcu, quantum cruciaris

Cauffaverecundioe ! Fac mc nunquam fpoliari , Qua nos decet pcrornari , Vefte pudicitise.

Ave Maria. Iefu dire Te diftentum Crucifiorunt.o Tormentum Vitam praeftans Homi* ni! Abfitmihigloriari , Jsfifi lytro falutari , Et in Cruce Domini.

Ave Maru. Iefu trina nomen linsua Tibi ponit Gens maligna

Laeto fulgens omine. Prccor lefu N.iz~arene Salva nos , nam pendet plc- ne Salus ab hoc Namine. Ave Maria. Iefu Patri pro tuorum

Qua clcmenterdas Latroni

Pcenitentiveniam ! Cor contritum mihi dona , Vt hinc migrans tecu bona

Paradiii capiam.

Ave Maria. Iefu Matre commendabas , Et Ioannem,quemamabas,

In fblamen mutuum. Fac Amborum mihi cura . Semper adfit in preflura

Salus 8c auxilium.

Ave MarU, Iefu clamas voce trifti , Vt quid, Pater,me liquifti?

O tormcnta fortia ! A te nunquam derelinquar, Ne tentatus forte vincar

Mortis in anguftia.

Ave Maria. Iefu fiti flagras totus j Sed, heu, quales tibi potus

Gens propinat impia ! Memor potus tam amari t O quam velim refrenari

Carnis defideria >

Ave Maria.

Culpa fupplcx fis Torto- Iefu culpam Protoplafti

rum : Sic nos docens vincere. Haftes amem,icd non fic^e, '• Zelo qua^ram ne vindiclx Mala malis reddere.

Ave MariOj.

Morte luens , confummafti

Redemptoris munia. Cor Amoris vi concepta Ad implendaduc Praecepta, Sandaque Confilia.

4vc Maria» Mm % Iciu

£22 P A R A D I S

Iefu vita dum migrabas , Temet Patri commenda- bas ,

Heu Sol luget obitum. Fac extrema mortis hora Meum Tibi fine Mora

Reddam gaudens {piritu. Ave Maria. O Votens audi nos Creator , Atidi Clemens o Salvator , Audifdncle Gubernator ,

Deus meus, & omnid. OradulcisoMarid, Vlaca Natum Materpid, Tufolamenfis in Via ,

llle Salus, Vatria.

DECAS V.

Iefu noftros ob reatus , Infbns durae Morti datus ,

Reis donas veniam. O per facras Mortis fru&u, Fac,ne fequens carnis ducl:u

Male morte peream.

Vater nofier. Iefu cor dum perforatur , Fons Amoris dilatatur j

Corda rigans arida. Salvatoris patent fontes , Quid haurire vetat fontes

Aquas in laetitia ?

Ave Marid. Iefu Cruce Te pendentem Cernens Mater, heu quo mentem

I S E C T. VI.

Senfit enfe lauciam ! Cor da Cruci fic affixiuii. Vt Te Iefum crucifixum Scire fblum cupiam.

Ave Maria, Iefii tandem fepeliris , Et aromate condiris j

Heuquos inter gemitus ! In Te meam fepeliri Mentem praeftes , & con-» diri Vndione Spiritus,

AvcMarid, Iefu limbum fpoliafti , Dum captivosliberafti , Triumphator nobilis. O fac cunctis fblvar malis , Nec inferni tam pcenalis Stringar unquam vincu- lis.

Ave Marid, Iefu vida Refurgebas Morte, mceftis apparebas

Confblator cordium, Fac a morte vitiorum Redivivus te decorum Expers cernam fbrdium» Ave Maria, Iefu comes queis ividi Petens Emaus, non fuifti

Cognitus a fbciis. O fi fruar Te praefente , Nec abducar unqua mente Tuis ab eloquiis.

Ave Maria, Iefu

1

!

DE VITA AC

[efu Ccelos Afcendifti , Et Triumphans accepifti

Summum Ccelo bravium. Vt & ego comprehendam ;mc rac curram ( nec offen- dam) Pcr hoc mundi ftadium. Ave Maria. (efii Ccelo Paracletum Mittens , facri Gregis cce- tum San&o reples Pneumate. 0 per Numen Veritatis , Nbftra reple pietatis Pe&ora charifmate.

Ave Maria. !efii Matrem exaltafti Supra Ccelos, & ornafti Super omnes Gloria.

ASS. DOMINI. y2j O mi Iefu me defende ; O dc ccelis huc intende

Mater plena Gratia.

Ave Maria* Iefii Iudex es venturus , Et mercedem redditurus

Fa&is noftris limilem. Mitem te nunc in Amore Colam, ne tunc in Furore

Sentiam terribilem.

Ave Maria*

Opotens audi nos Creator , Audi Clemens o Salvator, Audifancle Gubemator,

Deus meus & Omrinu OraDulcisoMaria, Placa Natum Materpia , Tufolamenfes in viat

llle Salus, Patria.

AFFECTVS ANIM£ Devotae , Rhythmis expreffi ,

Ad Membra Iefu chrifli Crucifixi.

D E C A S f,

Die Dominica

A D P E D E S.

SAIve Iefu, Dux Sanclorum, Mundi Lux, Rex Angelorum , Via, Vita, Veritas. ?ax & Salus Filiorum , Xua quos, o Vir Dolorum , Gignit Mors & Charitas,

Pater nofler. Ave Maria.

Iefu fummas Rex virtutis , Vi&or mortis, Dux falutis, Tuae Crucis me confbrtem Jac, ut tecu guftans morte , Fiain

p4 P A R A D I S

Fiam confbrs gloriae. Culpa terret hoc pofcente , Sed Crux vifa fulcit men-

tem: Quin affixum du te cerno , Toto corde me profterno ,

Spe fubnixus venise. Clavos pedum , plagas du-

ras, Et tam grandes , heu, fifTu-

ras Palpans, laetor ex affedu ; Sed horrefcit in afpe<5hi

Mens defixa vulnerum. Tantas grates charitati Quas agemus fic falvati ? O quis amor ifte grandis , Tale fumens reparandis ,

Perditis remedium. Dulcis Iefu, Deus fortis , Tu pars mea? mmma fbrtis, Habens Te , quid non ha-

bebo ? Mundum lucrans quid va- lebo

Sine tuo Numine ? Plagas pedum rubicundas , Et cavcrnas tam profundas O fi detur introire ; Vt dum tempus inftat ir# ,

Protegar a fulmine. Coram cruce procumben-

tem, Tuos pedes ampledentem, Bone Iefu non me fperne 5

I S E CT. VI.

Sed ut Magdalenam cerne

Tuis pronam Pedibus. In hac Cruce ftans erecl:us , O fi fpedet me Diledus ; Sicut Petrum tunc refpexit, Quando lapfus refurrexit

De peccati fordibus. Quajram Iefum , fed in

Cruce ; Nec fpe fallar ipfb duce. O per Nomen falutare , Anhelantem amplexare ,

Et fub alis protege. O per facros, precor,pedes, Duc nos tecum cohaeredes. Pedes noftros per defertu , Ambulantes in incertum ,

Via pacis dirige.

D E C A S II. Feriall. AdGENVA.

SAlve Iefu,D«x Sanfterum, MundiLux, Rex Angeloruniy Via, Vita, Veritas. Vax & Salus Filiorum , Tua quos 0 Vir Dolorum , Gigriit Mors & Cbaritas.

Vaternofter. AveMaria.

Chrifte Iefii fons bono-

rum, Spes & Vita peccatorum, Agnus purus , verus Deus , Crucis ligno tanquam reus, Laflis

r;

DE VITA AC PASS. DOMINI. w

Laflis pendes Gcnibus. Quid, heu , mifer fum fii- O quam paupcr ! O quam cl:urus ,

nudus ! A&u vilis, corde durus ?

Qualis, heu,in Cruce ludus Nonnc vivam Salvatori ,

Qui non fugit pro me mori, Ne fbns cgo morerer ?

i Deus homo fuit fa&us ! Spontc tamen , non coa- ctus, Traditus tortoribus. Iefu noftrae fpes falutis , Et redemptor fervitutis , Tune fervis redimendis ,

Tui tra&us per amorem Ecce fequor in odorem : Impar quidem charitatc j Sed pro tua pietate Supple, vel diflimula.

Servus fa&us huc defccndis iEquo minus eft quod pra>

De Ccelorum culmine ! fto :

O Majeftas infinita , Corpus obftat hoc quod Sic pro nobis inanita ! gefto.

Quid pro tali charitate Sed tu vides imperfeclrum ,

Non dem tota voluntate ? Et tu fblus qui defedtum

Quid pro fufb fanguine? Vindices a macula.

O vis mirx charitatis !

Sic fuccurrens defperatis ! DECAS III.

NonneTibitamCceleftes? « . TTT ., w.,nrC

■c* • c ■ r Fenalll. Ad MANVS.

fct lnrerni , quam Terre-

ftres

Iurc curvant genua ? Vacillantes Tu firmafti , Tu trementes confortafti; Quin elifos erexifti , Compeditos Tu folvifti j

Cceli planans ardua. Amor tuus, amor fortis , Non extin&us aquis mor-

tis. Per hunc pia mihi cura Precor adiis in preflura j

Fac a morte libcrer.

SAlve Iefu , Dux Sanfto- rum, Mnndi Lux, Rex Angelorum,

Via, Vita, Veritas. Tax & Salus Filiorum , Tua quos, o Vir Dolorum , Gignit Mors & Charitas.

Pater nofler. Ave Maria.

Chrifte Iefu Paftor bone , Heu , quam lafTus ex ago-

ne ; Sed & Crucis mole fa&us , (Quam

j26 PARADISI

( Quam portafti procultra-

"dus)

Fixis pendes manibus ! Manus fan&as quidfeciftis? Vnde fic commeruiftis , Ramis dirae Crucis jungi ; Et crudeli ferro pungi ,

Quae ferviftis omnibus ? En ut Sanguis circumqua-

que Manu fluit ex utraque. Heu cruore purpuratae ! Manus clavis perforatas !

O falutis pretium ! Manus Cruci copulatas , Sed ad opem non ligatas , Rebus duris contemplabor; Nec me vana fpe folabor

Contra morae taedium. Stipulantur quas exponis Manus Cceli plenae bonis ; Queis auditum , & loque-

lam, Viftim dabas & Medelam,

Miferator omnium. Optans per te reddi fanus, Tuas fupplex polco Manus. Sana me, & falvus ero ; Potes enim ( quid nifpe- ro?)

Medice languentium. In tam larga charitate , Num fraudabor bonitate ? O per Crucem , precor , al- mam,

S E C T. VI.

Perduc nos ad Crucis pal- mam, Profligatis hofttbus. Caufa mei fic extenfus , In te meos trahe fenfiis : Meum pofle, velle, fcire, Fac a Cruce non abire ,

Sed adftringe Manibus. Manus 6 quae nos plafma- 1 1

ftis, Et corruptos reparaftis ! Quidnam reddet bonis tan- I

tis , Plagis duris , rivis fandtis

Pauper & inutilis ? En cruore tuo lot-um Tibi me jam dedo totum. Tuce fan&ce Manus iftae Me defendant Iefu Chri- fte, Cun&is in periculis.

1 D E C A S IV.

FerialV. AD LATVS. I

SAlve Iefu Dux Sanclo- Yitm, Uundl Lux , Rex Angelorum, (

Via , Vita , Veritas. Vax & Salus Tiiwrum , Tua quos , 0 Vir Dolorum , . Gignit Mors & Charitas. Vater Noft. Ave Maria. O f alvator fumme bonus , Ad parcendu mire pronus , Heu

DE VITA AC P

-Icu quid ita laniatus ,

^ur flagcllis fic aratus

Crucc pcndcs horrida ? iccc Latus Salvatoris , n quo latct vis amoris , /nda manans & cruorc , Jacro beat nos liquore ;

Corde rigans arida. kce latus quod palpavit , ■ idc Thomas dum nutavit. •ja nobis hic jucunda 'orta patet ad fcccunda

Salvatoris pafcua. luc anhelans appropinquo; }ui m multis , heu , delin-

quo,

ed qua miler aufim fronte, i non ipfe boni fonte

Traherer ad ardua ? ) fons dulcis fupcr vinum , irus pellens ferpentinum ! Jui iititis huc venite , ,t gaudentes hinc hauri- te;

Dum fons Vitae fcaturit. laga rubens aperire ; 'ac cor meum Te fentire: ) fi detur introire , ^uid tunc amplius fitire

Dc tcrrenis poterit ? ) quam dulcis fapor ifte , ^uo guftaris Iefu Chrifte ! loc imbuta mens fapore ,

irum fi non ex amore

Carnis rumpit vincula.

ASS. DOMIKT. w

Tuum Latus en contingo , Et ardentcr ad me ftringo. Iuxta te mc, Iefu, ponc ; Nam iic luclans cum Dra« cone

Non timcbo jacula. In hac fofla me reconde ; Induc meum cor profun-

de; Vbi degens convalefcam , Et in pace requiefcam

Vi fecurus hoftium. Hora mortis fac reatus Expers , tuum petam latus , Cuijungar cumBeatis ; Nec involvar praeparatis

Laqueis venantium.

D E C A S V. FeriaV. Ad PECTVS.

SAlve Iefu , Dttx Sanclo- rum , Mundi Lux , Rex Angelorum ,

Via,Vita,Veritas.

Vax & Salus Filiorwn , ^^

Tua quos , o Vir Dolorum ,

Gignit Mors & Charitas.

Tater Noft. Ave Maria.

O Lux Mundi Chrifte

Deus, Cceli decus, Amor meus , Pulio Pe&us venerandum ; O li pandas ad intrandum Vitse doraiciiium !

Sum-

f28 P A R A D I S I S E C T. VI.

Summas thronus hic virtu- En abyiTus hic SophiiE , tis,

Forma latens fervitutis. Hic voluptas Beatorum ; Hic folamen afflidorum ,

Inopum refugium. Eja Chrifte tuum Pe&ns Meos trahat hinc afFecr.us ; O fi vagos comprehendat ; Etalgentes mox fuccendat

Tui flamma pe&oris '

De qua vena mentis piae In Diledum quondam flu-

xit , Du recumbens illinc fiixit

Abdita myfteria. Hic theiaurus bonitatis , Arca vivens Deitatis ; Officina charitatis , Et totius Trinitatis

Nobile Triclinium.

Pecr.us mihi praefta mun- EjafandtumDeiTemplumi

dum , Pium , gaudens , & jucun-

dum , Forte , conftans , & beni-

gnum ; Vides quam nil ccelo di-

gnum Mole queam Corporis. Pect-us Cceli ftillans rore Dulci trahit nos odore. En hoc noftrum ccelo fatu , Sed terrenis inquinatum ,

Tu de Ccelis imbue. Splendor Patris & figura , Dare gaudens ex natura $ Deiblatis & egenis , Bonitatis unda plenis

Cataradtis influe. O praedulce Iefu pecrns , Tuo fiam dono redlus. Vt immunis a peccatis , Vt tranfcendsm charitatis Carnis defideria.

Vitae norma , Lux , Exem-

plum , O totius Auctor boni , Fac Ele&is nos apponi , In terra viventium.

D E C A S VI.

Feria VI. Ad C O R.

SAlve Iefu , Dux Sanfto- rum , Mundi Lux , Kex Angehrum

Via , Vita , Veritas. Vax & Salus Ftliorum , Tua quos , 0 Vir Dolorum , Gignit Mors & Cbaritas.

TaterNoJier. AveMaria.

O divinum Cor aveto , Te laluto corde lseto. Te complecti me dele&at: Iftud unum quod affe&at Cor ad Deum fitiens.

Oquii

DE VITA AC P O quis amor Cor urcbat ! Qu is tc zelus tunc urgcbat! Cum te prorfiis cxhaurires , Vt tc nobis impartires , O fons indcficiens ! O mors dira , mors amara ! Vah immitis, & avara : Quce nec Ieliim praeterifti ; Quin hunc telo feris trifti , Rumpcns Cor dulcifli- mum. ra O pcr mortem quam tulifti, Et cor fodi pcrmilifti ; Mcum , precor , Intelle-

• dtum , Redde iimul & AfFe&um Cordi tuo confbnum. [n medullam cordis mei , [O fac fummce dator fpei) . Tuus amor inferatur ; Mcus in Tc transferatur ,

His caducis altior. ^uifquis amat, fed fincere , rloc quod loquor , fentit

vere :

NTrtllus modus eft Amori : ?ro Dile&o cogit mori :

Amor mortc fortior. \mans vivit per amorem , Mefcit moras , vincitmore. ^uidquid jubet Praedile-

ctus ,

?romptus capit hoc affe- &us , Nulli cedens afpero

ASS. DOMINI. pp

Sit hxc prima mihi cura , Vt Te mente qua?ram pura. O quam vere tunc lseta-

bor , O quarn feli*x gloriabor ; Iefiim cum pofledero ! Pande cordis tui finum ; Scis queis meum fit vici-

num. En, mi Iefu, cor paratum, Cape, ne vis Poteftatum , Caro, Mundus rapiat. Huc anhelat, huc movetur, Vbi cubet, & moretur. Nil pra; Iefii lubet fcirc ; Nec terrenum quid ara-

bire , Vt te iblum faplat.

DECAS VII. Sabbato, AdCAPVT.

SAlvelefu, Dux Sanclo- ritm , Mu.ndi lux , Rex Angelorum,

Vta, Vita,Ver'ttas. Tax & Salus Tilioruml, Tua quos , o Vir Dolorum , GigvtMors & Cljaritas. ' >

Tater Noft. Ave Maria.

Caput fpinis coronatum Totum languet crucnta-

tum ; Pugnis livet conquaiTaftim,

N n Sputis

T3a PARADISI

Sputis horret deformatum.

O Coelorumgloria ! Iefus forma fpeciolus ; At malignis iic exofiis ; Ah quem prasfert nunc hor-

rorem ,* Cujusfpe&ans indecorem

Cceli gaudet curia ! Priicus vigor , nos & viror Quo receflit, Iefii, miror. Vt lux fblis in defectu , Sic appares in afpe&u ,

Nec eft tibi fpecies. O mi Iefu fic affe&us , Pro me vilis & defpe&us 5 Cum favoris tui figno Tua, precor, fit indigno

Clara mihi facies. Rubent oculi madentcs ; Livet os ; vacillant dentes ; Gense diris tument plagis ; Aures dolent vulfa2,magis

Saturae convitiis. Hunc 6 vultum dulcis Nati Cerne Pater, & placati Lucem vultus mox often- de^

S E C T. VI.

Et a juftis nos defende

Criminum fuppliciis. Iefu Ccetus Militantis Caput , atque Triumphan-

tis; Fac per caput fic tra&atutrii Ne fim membrum delica- tum

Subfpinofb Capite. Fac ut confbrs Paffionis , Ejus quoque doner bonis. Quin per Crucem tecumj

mori Prsefta Crucis amatori ,

In hoc vita2 tramite : Sed cum portus inftatmor-

tis, Sis adjutor, quaefb, fortis. In fuprema mortis hora , Veni Iefii fine mora ,

Cum falutis anchora. Cummevoles hincmigra

re, Bone Iefu, dux appare. Efto clemens Advocatus ; Nec ut Iudex implacatu*

Mea penfes opera.

HYMNVS RHYTHMICVS ln Uudem S. Crucit.

LAudes Crucis attolla- Nam per Crucem trium* mus , phamus ,

Nos qui crucis exultamus Inimicum fuperarous Speciali gloria, Felici vi.&oria.

Dulcc

DE VITA^AC PASS. DOMINI.

Dulce melos tangat Cce- Crucis fit religio.

73*

los, Dulce lignum , dulci di-

gnum Credimus melodia. Voci vita non difcordet , Dum vox vitam non re-

mordet , Dulcis eft fymphonia. Servi Crucis Crucem lau-

dent,

Lignum dulces aquas fecit, Ligno lilex aquas jecit ,

Moyfis officio. Nulla falus eft in domo , Nili Cruce munit homo

Superliminaria. Neque fenfit gladium , Nec amifit filium ,

Quifquis egit talia. Ligna legens in Sarepta ,

Qui per Crucem fibi gau- Spem falutis eft adepta

dent Vitje dari munera. Dicant omnes , & dicant

finguli , Ave ialus totius feculi :

Arbor falutifera. 0 quam felix , quam prae-

clara

Fulget haec falutis ara , Rubens Agni Sanguine) ni fine macula , Qui mundavit fecula

Ab aatiquo crimine. Ha?c eft fcala peccatorum , cr quam Chriftus Rex

Ccelorum , Ad fe traxit omnia. orma Crucis hoc oftendit, ue terrarum comprehen-

dit Quatuor confinia. ova fulgent Sacramenta , ed en typis quod contenta

Pauper muliercula. Sinelignisfidei, Nec Lecythus olei ,

Valet nec farinula. In Scripturis fub figuris Ifta latent, fed jam patent

Crucis benericia. Regcs credunt , hoftes ce-

dunt Sola Cruce, Chrifto duce,

Vnus fugat millia, Ifta fuos fortiores Semper facit & vidores ; Morbos fanat & languores,

Reprimit Daemonia. Dat captivis libertatem , Vitae confert novitatem , Ad antiquam dignitatem

Crux reducit omnia. O Crux lignum triumphale Mundi vera falus vale ! Inter ligna nullum tale

Frondc , florc , germine. Nn 2 Medi-

j32 P A R A D I S I S E C T. VI.

Medicina Chriftiana , Poft hanc vitam veras lucis Serva fanos, aegros fana , Transfer ad Palatia.

Quod non valet vis huma- Quos tormento vis lervire,

Tuo fit munimine. (na, Fac tormenta non /entire.

Afliftentes Crucis laudi Sed cum dies inftat irae.

Confecrator Crucis audi , Fac nos clemens introire Eja lervos tua? Crucis Ad aetcrna gaudia.

HYMNVS RHYTMICVS,

repraefentans asterno Patri Vitam , Paflio- nem, ac merita Chrifti.

Vroteclornofier ajpice Deus , & rejpke infackm Chri- ftif«i. Pfalmo 83.

PAter Fummse Maj eftatis, Recordare cruciatus ,

Recordare Charitatis , Queis a Matre carus Natus

Qua das mundo Filium. Et a Ioieph quceritur.

Recordare Pietatis , Recordare Pater mitis

Qua de Throno Deitatis ^ftus, gelu, famis, fitis ,

Intrat hoc Exilium. Quibus fepe quatitur.

Recordare Iefu Chrifti , Recordare, quia lafTus ,

Cur quem Parem genuifti Ventos, imbres, dura pafTuS

Forma fervi naf citur ? Circumquaque graditur.

Recordare , quod Salvator Recordare , quodlaborans,

Legi parens ut peccator , Docens , fanans , nec non

Carne circumciditur. Recordare, quia natus Et in fceno reclinatus

Per tres Magos colitur. Recordare Simeonis , Per quem Matri Paflionis

Gladius exponitur. Recordare, quia Deum Ad perdendum velut reum

Herodes perfequitur.

orans Taedio non frangitur.

PARS II.

REcordare,cur Magiftef Pedes fuis , ut minifte* Humi ftratus abluit. Recordare Pietatis , Et quo zelo Charitatis Cibum f efe prajbuit.

Recor-*

•

DE VITA AC PASS. DOMINI. 5^33

Rccordarc, quo mcerorc ,

Quo pavorc, quo dolore , Orans horto ftringitur. Rccordarc, quia poris Rcfblutis, vi trcmoris Sansuine perfunditur.

P A R S III.

REcordarcquale pondus Crucis portat , quia mundus Mole culpa? premitur.

Rccordare, quo tumultu , Recordare, quia Cruci Quibus dolis, quali vultu, Per iniquos ira truci Mitis Agnus capitur. Innocens affigitur.

Recordare, quia vindus , Et latronis inftar cin&us

A miniftris trahitur. Recordare, quia tufus , Laceratus Sc illufus Humi dure fternitur. a Rccordare, quia Iefiis Stans vclatus, palmis cx- fiis Prophetare cogitur. Recordare, qua corona Cun&a comprehcndens dona Sanctum caput cingitur. Recordare, quod cxutus , Flagellatus 8c confputus , Purpura contegitur. ecordare quam modefte Vadit alba cin&us vefte ;

Sed a cun&is fpernitur. Rccordare, quia gratis ^.cculatus, ab ingratis

Tandcm morti traditur. Recordare, quiajuftus Condemnatur ; &injuftus Barrabas diinittitur.

Recordare, quia vermis , Et non homo tam inermis ,

In altum engkur. Recordare, quod mvictus Victor tanquam maledi&us

Sic pendere cernitur.^ Recordare, quali zelo , Natus a te miffus Ccelo

Tot indigna patitur. Recordare, quanto luctu , Vifb ventris fui fructu ,

Pia Mater angitur. Recordare, quo fermone Mira Chrifti pro Latrone

Pietas exprimitur. Recordare; potum fellis Et accti, quod tenellis

Labiis apponitur. Recordare, quo pavore Eli clamans in dolore ,

Se reli&um queritur. Rccordare , quemtremo-

rem Tcrra praefert, Sol horrore,

Dum Lux Mundi mori- tur. »

Nn ? Re-

5-34 PARADI5 Recordare, quo livore Manat unda cum cruore ,

Dum cor Nati foditur. Recordare , quo mucrone, Charse prolis in agone

Pecr.us Matris fcinditur. Recordare, per quem plan-

&um Corpus ejus facrofancrnm

Cruce mox deponitur. Recordare, quo condu&u , Quanto fletu, quali luctu

Sepulturae traditur. Recordare, precor , Nati. Curvolebastot huncpati,

Pcenas & opprobria ?

I SECT. VI. Recordare, quo Majeftas, Quo par Tibi fe Poteftas,

Quo demifit Gloria. O quae traxit vis Amoris , Vt portaret tot doloris

Innocens fupplicia ! Vere iiimmae Pietatis , Et immenfse Charitatis ,

Ifthsec funt indicia. In hac ergo tam fcecunda Charitate, nos emunda

Vitiorum fbrdibus. O fac Chrifti cicatrices Charitatis dent radices

Noftris fixas cordibus. Amen.

AD SEPTEM EFFVSIONES

Sacratijftmi Sangumis lefu clmfti, contrafeptem peccata Capitalia.

I. I N CIRCVMCISIONE.

Contra Luxuriam. Ve Iefu , qui cruorem Noftra luis vitia ! Tener fundis,& labo- Fac non altum fapiamus ; Sed & cafum timeamus Iun&um cum Superbia,

III. IN FLAGEL- LATIONE.

Contra Iram.

rem

Subis ab infantia. Vt fervemur a peccatis , Cor, os, fenfus puritatis

Fac ornari gratia,

II. IN AGONIA,

Contra Superbiam.

AVe Iefu, quo fudore Mades orans , quo pa- i vore

AVe Iefu, laniatus Diris flagris , nil tur- batus, Stas perfufus Sanguine. Ofac

DE VITA AC PASS. DOMINI. fjf O fac nobis Crux dulce-

fcat, Vinccns Iram mens mite-

fcat , Tetro vacans crimine.

IV. IN CORONA- TIONE.

Contra Gulam.

AVe Iefu, Coronatus , Heu quam larga pur- puratus Stas cruoris copia ! Trahat furfum fpiritalis Nos voluptas, non carnalis Ventris ad obfequia.

V. IN VESTIVM

Detra&ione.

Contra Avaritiam.

AVe Iefu, dum nudaris , Refricatis cruentaris Graviter vulneribus , Chrifte tibi, fac, jungamur, Nudi nudum te fequamur Liberis affe&ibus.

VI. IN CRVCIFI- XIONE.

Contra Acedtam.

AVe Iefu,qui transfoffis Cruce membris,plenis foffis

Sacrum fundis Sangui- nem. Ardor tui fac Amoris Vrat nos, & vi fervoris

Arccat torpcdinem.

VII. IN CORDIS Apertione.

Contra Invidiam.

AVe Iefii, qui facratum Cor das nobis , dila- tatum Fontem pandens gratia:. Aqua lavet, Sanguis ornet , Et nos duplex Amor for- met Nefcios Invtdu.

S. AVGVSTINVS. Infpice Vulnera Pendentis ; Smguinem Morientis ; Tretium Redimenti* ; Caput habet incli- natum ad ofculandum; Cor aper- tum ad Mtgendum ; Bracbia ex- tenfa ad ampleclendmn ; totnm Corpus expofitum ad redimen- dttm. H£C quantafint cogita: Httc inflatera cordU appenck, ut totus tibifigatur in corde , qui totuspro tefixusfutt in Cruce.

SALVTATIONES,

Ad quinque Chrifli Vulnera.

Vna cum petitionc proeci- puarum Virtutum. Nn 4 M

73<S P AR AD IS I SECT. VI.

Ad vulnus dextri Pedis. Vro Humilitate.

SAlve vulnus gratiofum Chrifti fluens fangui- ne. Cor da mihi fru&uofum , Vacans omni crimine. Simplex, Humile, zelofum , Imo gaudens ordine.

Vater. Ave.

Ad vulnus finiftri Pedis. Vro caftitate.

SAlve plaga peramcena , Profluens fblatio. Per te fiat in me plena

Carnis caftigatio. Cafto tibi mens ferena Iungat fe confbrtio.

Vater. Ave.

Ad vulnus Dexterae. Vro obedientia.

Salve, rubens ex cruore Iefu, plaga Dexterae. O fac tua cum fervore

Iuffa quaeram propere : Geram cordc,promam ore, Praeftem promptus ope- re.

Vater. Ave.

Ad vulnus Siniftrae. Vro Manfuetudine. \ I

SAlve Levce Vulnus Chri- fti Sanguine purpureum. Fac me quovis cafu trifti Mitem & pacificum ; Cunc"tis,quos Tu redemifti, Lenem ac benevolum.

Vater. Ave.

Ad vulnus Cordis. Vro Cbaritate.

SAlve fciiTum cum dolore Iefii cor dulciilimum. Nobis patens ex amore ,

Prasfta cordis gaudium 3 Det virtutum cum fplen- dore Charitas incendium.

Vater. Ave.

DE SEPTEM V E R B I S

a Chrifto in Cruce prolatis. I. Verbum.

AVe Iefu, qui ma&aris, Sed tortorum , depre- caris Patrem, culpae parcere. Prompte fac nos indulgere, Nec vindi&am exercere Corde, verbis, opere. II. Ver-

DE VITA AC PASS. DOMINI.

V. Verbum. Avc Icfu, qui teftaris

?37

II. Vcrbum. Avc Icfu, qui Latroni

Pcenitcnti rummiBoni

Promififti gratiam.

ali nos contritione ,

Nunc & mortis in agone Fac mercri veniam.

III. Verbum.

Ave Iefii, qui praefentem Cruci Matrem , heu , do- lcntcm

Commendas Difcipulo. Pari nos tuere cura ; Pcr te conftet mens fecura

Quovis in periculo.

IV. Verbum.

Ave Iefu, qui dixifti , Pater quid me reliquifti

Tantis in fuppliciis ?

e nos linquas ut ruamus , emper tecum perfiftamus

Fortes in anguftiis.

Sitim,icd, hcu, qui potaris,

Tu qui pafcis omnia ! Fac setcrna nos fitire : Mundi, Carnis faftidire Fugitiva gaudia.

VI. Verbum.

Ave Ielu, confummafti Iufla Patris, & donafti

Tua nobis merita. Bcne fac nos inchoare , Sed & plene confummare

Tua beneplacita.

VII. Verbum.

Ave Iefu, qui lermonem Morte claudens, & ago« nem ,

Patri tradis animam. O mors tua nos emundet , Vitam bonis fac fcccundet ,

Mortem dct tutiilimam.

o

C A P. V.

Orationes <varU de Pafiione Domini ,

ORATIO PIISSIMA,

Antc imaginem Crucifixi dicenda.

Ex Vrecib. German. P. Cantfii,

Iefu Chrifte, Rex Ccelj & terrae, fuaviflime Salva-

torac Redemptor nofter j Adoro ac benedico te ;

Nn y quia

55S PARADISI S E CT. VT. quia me , ac mundum univerfum per fandam Crucem tuam tam mirabiliter , ac care redemifti. O quam ex- cellentem , pretiofam , ac efficacem Hoftiam pro nobis in Ara crucis immolafti ! O quantum laborafti ; quant- opere coar&atus es , donec Sacrificium , quod ccepe- ras rperficeres ! Per Lignum Satanas nos olim feduxit, ac perdidit. Sed per Lignum tu rurfiis inimicum vici- fti > nos clementer redemifti , & falutem nobis aeter- nam acquififti.

O pretiofum lignum ! 6 efficax fignum ! 6 gloriofum, & omni veneratione dignum myfterium! 6 arbor excel- lens, quae fruct.um vitae produxit !

Sed, heu, amantiflime Iefu,quo labore,qua laflitudine grave illud pondus Crucis longa , difficili , & ardua via, «ad montem ufque Calvariae bajulafti humeris tuis ! quo dolore , & cruciatu fan&iflimx manus ac pedes tui cla- vis perforati,ac cruci aflixifunt ! Quam crudeliter pafTus es in ea diftendi corpus tuum , ita ut diflblverentur jun- dauxx ac compages membrorum tuorum , & dinumerari polTent omnia ofla tua! Et quare hasc omnia,niii ut dele- res , quod adverfus nos erat , chirographum decreti , & ipfiim tolleres de medio , afilgens illud cruci ? Vt in- quam , innoxio fanguine tuo dilueres culpas noftras , & fententiam damnationis in nos latam aboleres ; adeoque reconciliares omnia , pacificans per fanguinem Crucis , five quae in terris funt, five quae in ccelis. Colojf. i.

Proinde 6 dulciflime Salvator, Iefu Chrifte , fidelifli- me Paftor Animas meae , fufcipe me indignam creatu- ram , ac errabundam oviculam tuam. Pande mihi Cor ac Vulnera tua , ut in illis una cum miferiis & iniquita- tibus meis abfcondar , protegar , ac purger. Crucifige in me carnem meam cum vitiis & concupifcentiis. Ex- tingue omnem fiiperbiam , vanitatem, & omnes affedlus pravos evelle. Spiritum quoque recl:um innova in vilce- ribus meis. Excita in me voluntatem feriam ac efficacem

ad

DE VITA AC PASS. DOMINI. 5^9

eQi ad omne opus bonum , ac fincerum tui fblius amorem ; indcfeflum cultum , & pcrpctuum obfequium : Vt ab- fit mihi gloriari , nifi in Cruce Domini mei Iefii Chri- fti ; per quem mihi mundus crucirixus fit , & ego mun- do : dixifti , cum exaltatus fuero a tcrra , omnia traham ad meipfum ; Ecce trahe me poft te ; ut nihil fit , quod in aetcrnum me feparare poflit a te , qui Crucem af cen- difti pro me,nec ab ea defcendifti,nifi plene confummaf- |ies opus falutis meas. Amen.

Breves & nervofaj ORATIONES Ad Chrtftumpatientem.

Olefu Chrifte , unice Salvator meus, ne pereat quas* fb , aut frudu fuo fruftretur in me mifero acerDiffi- ma Paflio & mors tua. Per omnem ignominiam tuam,& amariffimam mortem tuam,& vulneratum cor tuum lar- gire mihi gratiam, nunc & in hora mortis meae. Amen.

I I. O Crucifixe Iefu Chrifte,Salvator mundi,omnes dolores tuos,& pretiofum Sanguinem,ac mortem tuam, Sc omnes miferationes tuas pone inter ftriftum judi- cium tuum & miferam animam meam, Amen.

I I I. O bone Paftor Iefu Chrifte , qui pretiofo San- guine tuopafcis & purificas oves tuas. Copiofa effufio iandiffimi Sanguinis tui , & omnis paffio tua fit mihi, & omnibus peccatoribus in folatium & falutem. Amen.

I V. O innocens Agne Dei, qui per Crucem & mor* tem tuam , tollis peccata mundi. Per innocentiam tuam, per cruciatus , poenas & anguftias cordis tui in Cruce perpeffas, parce mihi in die tremcndi judicii tui, & mife- rere vivis 8c mortuis. Amen.

V. O Fili obediens Deo Patri , qui calicem horren- dx paffionis tam promptc & alacriter haufifti , felle quoque & aceto in fiti tua potatus es. Per omnia duriffi- ma tormenta , ac vulnera , fac ut fim manfuetus & pa-

tiens 3

y4o PARADISI S E C T. VI. tiens;& iEterno Patri ufque ad mortem obediens. Ameh.

V I. O Iefii lumme facerdos , qui obtulifti Deo Patri oblationem mundam ; &c ad reconciliandos Deo pecca^ tores prorfus efEcacerrT, Per infinita merita vitx, Paflio- nis, ac mortis tuae , fac ut mundo moriar , & tibi fbli vi-. vam; 8c demum hinc in pace dimittar. Amen.

V 1 1. O Iefu Nazarene , Rex Iudceorum , per victo- riam ac triumphum quem contra hoftes tuos noftrolque in Cruce retulifti. Serva me ab hoftibus meis. Corpus £: animam meam ab omni periculo tuere. Ecclefiae tua? largire pacem & concordiam ; defuncris veniam & re- quiem: Peccatoribus pcenitentiam & indulgentiam 3 Omnibus gratiam 8c miiericordiam. Amen.

S. GREGORII

de PaJJionc Domini brevesprecationes.

I. /~\ Domine Iefu Chriftc , adoro te in Cruce pen- V-*^ dentem , coronam fpineam in capite portantem. Deprecor te , ut tua Crux liberet me ab Angelo percu- tiente, Amen. Pater. Ave.

2. O Domine Iefu Chrifte , adoro te in cruce vulne- ratum , felle & aceto potatum. Deprecor te , ut vulnera tua fint remedium animae meae. Pater. Ave.

3. O Domine Iefu Chrifte , rogo te per illam amari- tndinem Paflionis tuae , quam in hora mortis fuftinuifti , maxime tunc, quando anima fan&iflima de benedi&o tuo corpore eft egrefla. Miferere animae mese in egrefTu fuo de corpore meo , & perduc eam in vitam aeternam, Amen. Pater.Ave.

4. O Domine Iefii Chrifte,adoro te in fepulchro po- fitum,myrrha & aromatibus conditum. Deprecor te,ut tua mors fit vita mea, Amen. Pater. Ave.

f. O Domine Iefu Chrifte , adoro te defcendentem ad inferos , & tuos inde liberantem captivos. Deprecor

te,ut

DE VITA AC PASS. DOMINI. 741

:c , ut illuc nunquara me patiaris introire , Amen. Patcr, Ave.

6. O Domine Iefa Chrifte , adoro te a morte remr- >entcm, & in ccclum afcendentem,fedcntemque ad dex- eram Patris. Dcprecor te, ut iiluc te iequi, & tibi prae- entari merear, Amen. Pater. Ave. }

7. O Domine Iefii Chrifte , Paftor bonc , juftos con- mra , peccatoresjuftifica, omnibus fidclibus miierere, Sc propitius efto mihi miiero & indigno peccatori, Amen. Pater.Ave.

Precatw.

Bfecro te Domine Ieiu Chrifte , ut paflio tua fit virtus mea,qua muniar,protegar & derendar. Vul- era tua iint mihi cibus 8c potus, quibus pafcar , inebrier jc dele&er. Afperfio Sanguinis tui fit omnium peccato- mm meorum ablutio. Mors tua fit mihi gloria fempiter- ia. In his fit mihi refecrio , exultatio , fanitas , ftudium, *audium, defiderium corporis & animse, nunc Sc in per- )etuum,Amen.

Atta pecatto.

r"\ Omine Iefii Chrifte, Fili Dei vivi, pone Paffionem, U Crucem , & Mortem tuam inter judicium tuum 6C- inimam mcam, nunc & in hora mortis mcr.

Largiri mihi digneris gratiatn 8t mifericordiam , vivis reniam, defunctis requiem,Ecclefice tuae pacem,cuncl:if- mepeccatoribus vitam Sc gloriam fempiternam , Qui rivis & regnas.

ORATIOtfES S. Birgittae. De Pafftone Chrijti longe devotiJftm£,

Oratio I.

Olefii Chrifte , aeterna dulcedo te amantium , jubi- lus excedens omne gaudium & omne deiiderium ,

ialus

j4* PARADISI S E C T. VI. Jalus & amator peccatorum , qui delicias tuasteftatus es efle cum Filiis hominum,propter hominem homo factus in fine temporum : memento omnis praemeditationis 8c intimi moeroris , quem in humano corpore firftinuifti , inftante faluberrimae Paftionis tuas tempore in divino corde praeordinato.

Memento triftitiae & amaritudinis , quam in anima , teipfb teftante , habuifti , quando id ultima ccena Difci- pulis tuis Corpus & Sanguinem tuum tradidifti , pedes eorumlavifti, & dulciter eos confolando imminentem Paflionem praedixifti.

Memento omnis timoris , anguftiae & doloris , quem in tuo corpore delicato ante Paflionem crucis tuae per- tulifti, quando poft trinam orationem & fanguineum lu- dorem a Iuda difcipulo tuo tradebaris , ab ele&a gente capiebaris, a falfls teftibus accufabaris, a tribus judicibus injufte judicabaris , in eleda civitate, in Pafchali tempo- re, in florida corporis juventute innocenter damnabaris, vefte propriaexuebaris,& veftibus alienis induebaris,co- laphizabaris , oculis &z facie velabaris , alapis caedebaris , ad columnam ligabaris, flagellabaris, fpinis coronabaris , arundine in capite feriebaris, & innumerabilibus aliis ca- lumniis lacerabaris.

Da Domine Deus mihi quaefb ob memoriam harum ante crucis tuae Paflionem veram ante mortem meam Contritionem, puram Confeflioncm dignam latisfaclio-i nem, ac omnium peccatorum meorum remiflionem. A- men. Vatcrnofter. AveM^ria.

Oratio I I.

Olefu mundi fabricator , quem nulla dimenfio vero: rt termino metitur , qui terram palmo concludis , re-i cordare amariflimi doloris , quem luftinebas, cum Iudaei fandiflimas manus tuas ad crucem obtufis clavis primo .afExerunt, & ad perforandum deiicatiflimos pedes tuos,

cum

DE VITA AC PASS. DOMINI. 543

rum non efles conveniens voluntatieorum , dolorem fu- per dolorem vulneribus tuis addiderunt, &ficcrudeli- ter te diftraxerunt , Sc extenderunt in longum & latum crucis tuae , ut duTolverentur compages membrorum tuorum.

Deprecorteperhujufmodi facratiffimi & amariifimi in cruce doloris memoriam , ut des mihi timorcm & imorem tuum , Amen. Paternojier. AveMaria.

Oratio III.

Olefu cceleftis medice, recordare languoris, livoris , & doloris, quos in alto crucis patibulo levatus,paf- !us es in omnibus dilaceratis membris tuis , quorum nul- !um in fuo ftatu recte permanferat , ita ut nullus dolor (imilis tuo dolori inveniretur , quia a planta pedis ufque ad verticem capitis in te non fuit fanitas , & tamen om- nium dolorum immemor , Patrem pro inimicis pie exo- rafti , dicens : Pater ignofce illis , quia nefciunt quid fa- ciunt.

Per hanc mifericordiam, & ob memoriam illius dolo- ris , concede , ut haec memoria Paffionis tuae amariffi- mas fit omnium peccatorum meorum plena remiflio , A- rnen. Paternojler. AveMarta*

Oratio I V.

Olefu vera libertas Angelorum , paradifus delicia- rum , memento mceroris & horroris , quos fiifti- nebas , cum omnes inimici tui quafi leones ferociffimi te circumfteterunt Sc colaphizationibus , confpuitionibus , ungulationibus , caeterifque pcenis inauditis te molefta- verunt.

1 Per has pcenas, & per omnia contumeliofa verba, du- riilimaque tormenta,quibus te Domine Iefii Chrifte om- ines inimici afflixerunt , deprecor te ut liberes me ab om- ,nibus inimicis raeis vifibilibus , & dones me fub um-

bra

744 P A R A D I S I S E C T. VI.

bra alarumtuarum ad perfe&ionem falutis aeternae per- venire, Amen. Vater nofter. Ave Marli.

Oratio V.

Olefli fpeculum charitatis 'aeternae , memento illius mceroris, quem habuifti,quando in fpeculo ferenif- fimae majeftatis tuae confpexifti praedeftinationem ele- cT:orum per merita tuae Paflionis falvandorum , & repro- bationem malorum per fiia demerita damnandorum , 8c per abyfiiim miferationis tuae , qua nobis perditis pecca- toribus & defperatis tunc condoluifti , & quam latroni in cruce exhibuifti, dicens : Hodie mecum eris in Para- difb. Rogo te Iefli facias mecum mifericordiam in hora mortis meae, Amen. Pater nofter. Ave Marta.

Oratio VI.

ORex amabilis & amice totus defiderabilis , me- mento illius mceroris , quem habuifti , quando nu- dus & miferabilis in cruce pependifti, & omnes amici Sc noti tui adverfiis te fteterunt , & nullum confblantem inveniebas,nifi fblam dilecftam Genitricem tuam in ama- ritudine animae fiiae tibi fideliilime aftantem , quam Di- fcipulo tuo commendafti , dicens 5 Mulier , ecce filius tuus.

Rogo te piiflime Iefii per gladium doloris , qui tunc ejus animam pertranfivit , ut compatiaris mihi in omiii- bus tribulationibus & afflictionibus meis corporalibus Sc fpiritualibus , & da mihi confolationem in tempore tribulationis , &inripra mortismeas, Amen. Vaterno** fter. AveMana.

Oratio VII.

Olcfii fons inexhauftae pietatis , quiexintimoafre-* cT:u in cruce dixifti : Sitio , lcilicet falutem genem humani, accende quaefb cordium noftrorum defideria ad

omnc

DE VITA AC PASS. DOMINI. 74;

omne opus perfedum , 8c fitim carnalis concupifcentiae, aeftum mundanoe deledlationis in nobis penitus refrigera Sc extingue. Amen. Pater. Ave.

Oratio VIII.

/~\ Iefu dulcedo cordium ,. ingenfque fuavitas mcn- ^— ' tium , per amaritudinem aceti & fellis , quam pro aobis deguftafti , in hora mortis noftrae concede nobis :orpus & languinem tuum digne percipere ad reme- iium & confolationem animarum noftrarum. Amen. °ater. Ave.

Oratio IX.

Olefii rcgalis virtus , jubilufque mentalis , memen- to anguftics 8c doloris quem pafTus es , quando prae mortis amaritudine Sc Iudaeorum infultationc cum ma- »na voce te a Deo Patre derelictum clamafti , dicens : Deus meus , Deus meus , ut quid me dereliquifti ? Per lanc anguftiam pcto a te , ut in anguftiis noftris non lcrelinquas nos Dominc Deus nofter, Arnen. Pater nofter. Maria.

Oratio X.

f~\ Iefu,alpha & omega,vita & virtus in omni tempo- *-^ re, recordare , quod a lummo capite ufque ad plan- m pedis te pro nobis in aqua Paflionis tuas demer- ifti.

Propter latitudinem & longitudinem vulnerum tuo- um , doce me , per veram charitatem cuftodire latum nandatum tuum, nimis peccatis demcrfum , Amen. Pa~ er. Ave.

oj

Oratio XI.

Iefu abyfTus profundiffima mifericordice , ro- go te propter profunditatem vulner,um tuorum,quae

O o per-

j4* PARADISI S E C T. VI. pertranfierunt medullam offium & vifcerurn tuorum , ut me fubmerfiim in peccatis emergas , abfcondafque me in foraminibus vulnerum tuorum a facie iras tuae, donec pertranfeat furor tuus Domine. Amen. Vater nofter, Ave Uaria.

Oratio XII.

Olefu veritatis fpeculum , fignum unitatis , charita- tifque vinculum , memento multitudinis innume- rabilium vulnerum tuorum , quibus a fummo capitis ufJ que adimum pedis vulneratus fuifti , Sc SS. Sanguine tuo rubricatus , quam magnitudinem doloris in virginea ' carne tua pertulifti pro nobis ! Pie Iefii quid ultra de- buifti facere & non fecifti ?

Scribe quaefb , 6 pie Iefu , omnia vulnera tua in corde meo , pretiofiflimo Sanguine tuo , ut in illis legam dolo-« rem tuum & mortem , ut in gratiarum a&ione ufque in finem jugiter perfeverem, Amen. Yater. Ave.

Oratio XIII.

Olefu Ieo fortiflime , Rex immortalis & invi&ifli- me, memento doloris , quem pafrus es, cum omnes vires cordis & corporis tui tibi penitus defecerunt , & inclinato capite dixifti : Confummatum eft.

Per hanc anguftiam & dolorem miferere mei in ulti- ma conf ummatione exitus mei , cum anima mea anxiata fuerit , & fpiritus meus conturbatus. Amen. Vater nofler. Ave Marta.

OratioXIV. I

Olefii unigenite altiflimi Patris , fplendor 3c figurtl fiibftantix ejus , memento obnixae commendatio- nis , qua Patri fpiritum tuum commendafti , dicens : In manus tuas , Domine , commendo fpiritum meum. Et lacerato corpore , rupto corde , cum valido clamore ,

pate-

DE VITA AC PASS. DOMINI. 5:47 :>atefactis vifceribus iniiericordia; tus pro nobisredi- nendis, expimfti.

Pej hanc pretiofiflimam mortem precor te Rex San- Sfcorum , confortameadrefiftendumdiabolo , mundo, :arni & ianguini , ut mundo mortuus tibi vivam , & in lovifhmahoraexitusmei iuicipeadte revertentem ipi- itum meum exulem & peregrinum. Amert. Putcr mjla. ive Mjtria.

Oratio XV.

Olefu vitis vcra Sc fcecunda, memento iuperefHuen- tis & abundantis eftuiionis Sanguinis tui , quem u ficut dc botro exprciTum copioiifiime efrudifti , quan- lo in cruce torcular iblus calcafti , & lancca miiitari per- oifo latere nobis ianguinem & aquam propinafti , ita ut C minima gutta in te remaneret, &c demum quaii myr- x faiciculus in altum iulpenius fuifti , & delicata caro evanuit , & liquor viicerum tuorum exaruit , cv me- ulla oilium tuorum emarcuit.

Per hanc amariilimam Pailionem, 8c pretioii Sangui-

is effuiionem , pie Ieiii , precor te , luicipe animani

in agone mortis meaz, Amen. Patei' nojier. Ave ALiriA

CONCLVSIO.

Domine Iefu Chrifte , FiliDeivivi, iufcipe hanc orationem in amore illo fuperexcellenti , in quo mia vulnera tui iandiilimi Corporis fuftinuifti , & hiierere mei famuli tui , & omnibus peccatoribus , cun- ique fidelibus tam vivis quam defundlis da miiericor-» iiam, gratiam, remillionem &c vitam ceternam, Amen.

Oratio defmgulii artknlis PaJJtonis.

DEus , qui pro redcmptione mundi voluifti nafci, circumcidi , a Iudaeis reprobari , a Iuda tradirore 'fculotradi, vinculis alligari , licutagnus mnocensad

Oo 2 vidir

y48 P ARAD I SI S E C T. VI.

vi&imam duci , atque confpe&ibus Annae , Caiphae, Pi- lati , & Herodis indecenter offerri , falfis teftibus accu- fari , flagellis & opprobriis vexari , fputis confpui , fpi- nis coronari , colaphis coedi , arundine percuti , facie ve- lari , veftibus exui , cruci clavis affigi , in cruce levari , inter latrones deputari , felle & aceto potari , & lancea vulnerari. Tu Domine per has fan&iffimas Poenas tuas, quas ego indignus recolo , & per fan&am Crucem 8c mortem tuam , libera me a poenis inferni : & perducere digneris , quo perduxifti latronem tecum crucifixum. Qui cum Patre & Spiritu fan&o vivis & regnas in fas- culafa?culorum, Amen.

Vrecatlo devotiflima ante Crucem Domini.

BEnigniffime ac optime Chrifte Iefu , en me ad te re- cipio, ad te, 6 pie, revertor. Scd rubore fuffundor, & vehementer pudet , cum tua ifthsec fpedo Vulnera , cum cerno fpineam Coronam , teque haec omnia mea cauffa perpeffum cognofco. Ego iiquidem , ego f um , qui ifthsec tam dira inflixi Vulnera : ego Coronam hanc f pineam in tuum facrum Caput imprefli : ego te in hanc Crucem adegi.

Sed 6 quanta tua eft Charitas ? quae tua clementia & Mifericordia? Peccavi ego,& tu plecl:eris,debitaeque ne- cis poenam pro me luis. Tuus ipfe hoftis fui , at tu per Crucem tuam me efficis filiumj fervus fui,at tu Sanguine tuo me liberum afleris.

O fi femel concefferis , ut Amore tui totus flagrem, tum vero tibi , cui meipf um ac omnia mea debeo , libens hanc etiam Vitam impendam , Amen.

C A P.

DE VITA AC PASS. DOMINI. y49

C A P. VI.

X E R C I T I A V A R I A,

ad honorem Sacrorum quinque Fulnerumi &: fcptem Ejfujionum Sanguinis D. N. Icfu Chrifti.

ROSARIVM D. N. IESV CHRISTI DVPLEX: quod

Vel ad memoriam feptem effufionum Sanguinis Iefu Chrifti : Vel ad honorem quinque facrorum Vulnerum recitaripotcft. rius Rofarium habetfeptem Decades : Modus rccitandi hic crit : Pumijfofmbolo Apoftol. Credo :

Ad fingulas Decadcs dicfemel Orationem Dominicam, & deciesfeqtmitem Salutationem, Variato tantnmper quamlibet Hecadem myftcrio Effufionis.

AVe dulciflime Domine Iefu Chrifte, Gratia plenus : milericordia tecum. Benedufla fandiflima Vita, Paflio , Sc mors tua j 5c benedictus Sanguis tuus , quem pro nobis effudifti , &c.

Ad fingulas Salutationes, poft effudifti : Adde , n I Decade , In Circumcifione tua. [n 1 1 , In Agonia tua. n III, In Flagellatione tua. n I V , In fpinea Coronatione tua. 'n V , In Detradione veftium tuarum. j?H VI, In Crucifixione tua. f» V 1 1 , In Apertione Latcris tui.

In fine cujufque Decadis , feu ultinu Salutationit , fubjungefe- juentem Ajpirationem ad Beatijjimam V. liariam :

Sanda Maria,Mater dolorofa,per gladium doloris,qui ocrtraniivit animam tuam , impetra nobis fru&um San-

Oo 5 guinis

jyo PARADISI SECT. VI. guinis I f. s v Chrifti Filii tui , nunc & in hora mortis noftra?. Amen.

Aliispiu affeclibus, induflriis, & iptentionibus condiri pojjet reci- tatio hujm Rofarii : ut nempe finguk Decades dirigantur , vel contraftngula vitia Capitalia ; vel ad Jeptem pracipuas chrijii Vw- tutes imitandas , quas pajjim proponunt Cantjius , Cofterus, & alii: V.g.Decas.

I , Vro Chrifti Humilitate.

II, Pro Manfuetudine.

III, Pro Patientia.

IV, Pro Obeciientia.

V , Pro Benignitate.

VI, Pro Charitate.

VII, Pro Liberalitate.

Ef in hunc quidemfinem , per fingulas Decades initio falutatio- nis addi pojjet Epitheton ad hujujmodi virtutes recolendas corm- riiens. v.g. Ave Humillime. 2, Maniiietiilime. 3, Patien- tiftime. 4. Obedientiilime. ^Benigniflime. 6, Aman- tifllme. 7, Liberaliilime Domine I e s v Chrifte , &c. Item potefl reatari hoc Kofarium pro Septem donis Spiritus Sand. Itempro 7 Beneficiis contentis in OrationeDo- minica. Item , quia per Sanguinem Chrifli feptem Sacramenta fuam habent efficaciam ; offerri poterit hoc Rofarmm ad Salutarem Sacramentorum ufum fmgulis fufcipientibus impetrandum. v. g. Decas 1 pro Baptizatis. 1 1 pro Confirmatis. 1 1 1 pro Poenitenti- bus. ivpro Communicantibus. vpro Ordinatis. vi pro Conjuga- ty. vii pro Moribundis.

Posterivs Rosarivm, ad Sacratiflim* Christi Vvlnera, habet quinqwDecad.es , fu wili modo decurrendas.

Porro adfingulas Salutationes , poft effudifti, adde^

ln I , Decade , De Vulnere dextri Pedis tui, ln II, de V ulnere finiftri pedis tui. In III, <te Vulnere dextrce manus tuce,

in

DE VITA AC PASS. DOMINI. yji In I V , de Vulncre iiniftros manus t\ix. In V , <fe Vulnerc Cordis tui.

I» jfwe cujufjue Decadis adde Ajprr. ad B. Virg. San&a Ma- ria , &c. ut fup.

Enjacillimum & homini utilijjimum , Drogw gatijfimum mo- dum recolendi quotidte Paflionem D. N. Iejii Chrifti , cujus Myjhria facile hac methodo revocantur in memoriam.

Septem Gratiarum A&iones ,

Ad VII Effufiones Sanguinis Iefii Chrifti -3

Contra 7 Vitia Capitalia.

I.

OHumillime Domine & Magifter Iefii Chrifte , ve- rus Deus & homo. Tibi fit aeterna laus & gratia- rum actio , quod in tenella astate tua , id eft , octavo die mortalis vitae tuae pretiofum & innoxium fanguincm I tuum pro nobis effundere; & ut verus Abrahae filius do- I lorofe circumcidi volueris.

Per hanc fan&iflimam Effufionem Sanguinis tui, fiip- plico pro gratia Humilitatis adverfus omnem Superbiam, i&vanitatemfaeculi. Paternofter. AveMaria.

I I.

OBenevole Pelicane Iefii Chrifte,verus Deus Sc ho- mo , Tibi fit aeterna laus , Sz gratiarum adlio, quod in horto ex ingenti cordis anguftia Sanguineum f udo- rem profuderis -t eumque cum refignatione promptiflima pro nobis moriendi, Patri tuo obtuleris.

Per hanc fanct-iflimam EfFufionem Sanguinis pcto gratiam Liberalitatis , adverfus omnem cupiditatem& avaritiara. Paternofter. Ave.

I I I.

OSponfe caftiflime Iefu Chrifte , verus Deus Sc ho- mo.Tibi lit aeterna laus & gratiarum a&io^quod in

Oo 4 prae-

772 P A R AD I S I S E C T. VI.

prtftorio Pilati , te atrociter alligari , & Virgiiieam car- nem tuam crudeliter nimis flagellari ac laceran pafTus es. Per hanc fan&iflimam EfFuiionem Sanguinis rogo te pro gratia Caftitatis, adverfus omnem Luxuriam &c libi- dinem. Vaternofier. AveMxria.

I V.

OAgne manfuetiflime , Iefu Chrifte , verus Deus ac homo. Tibi fit aeterna laus ac gratiarum a&io, quod fpinis acutiffimis fan&um caput tuum coronari , ac dura arundine defuper percuti paflus es.

Per hanc fandifHmam Effufionem Sanguinis oro te pro gratia Manfuetudinis adverfus omnem Lram, & vin- dicfce cupiditatem. Pater nofier. AveMaria.

V.

ODulciflime & abftinentiflime Hofpes Iefu Chrifte, verus Deus ac homo. Tibi fit seterna laus ac gratia- rum a&io , pro expoliatione veftium tuarum , quas tum ante , tum poft bajulationem Crucis , non fine peracer- ba vulnerum tuorum renovatione ac dilatatione fa&a eft. Per hanc fan&iflimam Effufionem Sanguinis obfecro te pro gratia fobrietatis & Abftinentias , contra omnem Gulam, & crapulam. Paternofter. AveMaria.

V I.

OBone & fideliflime Samaritane Iefu Chrifte, verus Deus ac homo : Tibi fit seterna laus ac gratiarum adio , quod ardentiflimo amore noftri , fanclifHmas rnanus ac pedes tuos Ligno Crucis arrigi , & pro redem- ptione noftra dire perfodi paffus es.

Per hanc fandiflimam Effufionem Sanguinis enixe peto gratiam fraternas Charitatis contraomnemlnvi- diam &c fimultatem. Pater. Ave,

VII. OZe-

DE VITA AC PASS. DOMINI. sSi

V I I.

f\ Zclofiflime liimme Sacerdos Iefu Chrifte , verus ^-^ Deus ac homo : Tibi iit aeterna laus ac gratiarum i&io i quod Sacrum latus tuum lancea perforari , aperi- •i, ac vulnerari paffus es. Per hanc facratiffimam EfFufionem Sanguinis poftulo ; | upplcx a tc gratiam ian&i Fervoris ac Zeli , contra om- [iem Acediam , 8f torporem , in tui fervitio , omniquc >ietatis exercitio. Pater nofter. AveMaru.

COMMENDATIO

Sui ipftus in Quinque Vulnera Salvatoris.

I.

D Enigniffimc Iefu , dulciflimo Vulneri Pedis tui dex- U tritoto cordis affectu offcro , quaecunque mihi pro- Jpera & jucunda in hac vita contingere,pio Providentias Luaj eonlilio difponis , illaque fic tux divinae voluntati lina mecum unio , ut ab ea nulla proriiis tcntatione fepa- [•ari aut avelli velim in aeternum. Pater. Ave.

B

I I.

Enigniifime Iefii , in dulciflimo Vulnere benedi&i Pedis tui iiniftri recondo omnes tribulationes , ad- /erfitates,anguftias , & amaritudines , quas Divina Pro- ridentia tua totius vitae meae decuriu mihi yel immittet , vcl evenire permittet ; eafque unio 8c conjungo amari£- imis doloribus tuis, hoc unum defiderans, ut momenta- .leum <Sc leve tribulationis meae , asterniun gloriae pon- ius mihi operetur in Ccelis. Pater. Ave.

I I I.

Enigniflime Iefii , in dulciffimo Vulnere benedi&a; Manus tus dextrai deinceps repono omnia opera

Oo j mea,

B

j?4 PARADISI SECT»VL

mea , quaecunque per gratiam tuam fact.urus fum ; eaque fl fic dico ac confecro honori ac gloriae tuaj, ut eorum me- ritum per vanam gloriam corrumpi plane nolim : fed ut merces integra & copiofamihi repofita maneat in Cce-|t lis. Pater. Ave.

I V.

BEnigniflime Tefu , in dulciffimum Vulnus finiftrae i Manus tuae immergo omniavitia, &delidamea,!;' unice flagitans, ut ea rofeo Sanguine tuo,quem pro falu-ij' te noftra ex eo profudifti,fic aboleas & extinguas,ne co-w ram divino tribunali tuo, me accufent, & a te jufto judi-jk ce contra me fententiam damnationis expoftulent. A-lc men. Pater. Ave. i

V. *c

BEnigniflime Iefu , in amorofum transfixi cordis tui vulnus refigno cor meum, cum omnibus fiiis defide-r riis,& affedibusjut illud divino amoretuo fic imbuas,&: trahas , ne pofthac unquam amplius vel minimum rece- 1 dat a mandatis tuis. Amen. Pater.Ave.

EXERCITIVM

Aliud ad Qumque Vulnera.

I.

Mltiflime Iefii , per falutiferum Vulnus dextri Pedis tui,ignofce mihi, quidquid unquam pravis cogita- tionibus contra te deliqui: ejufque infinitis meritis com- penfa, quicquid boni cogitare neglexi : ut pofthac te fb- Jum fummum bonum meum defiderem , quasram ; & in- veniam quem diligit anima mea. Amen. Pater. Ave.

I I.

DVlciflime Iefii , per benedidum Vulnus fitiiftri Pedis tui , ignofce mihi qusfb , quicquid lenluum,

tam

DE VITA AC PASS. DOMINI. Sf% am internorum, quam externorum abufii , contra Divi- mm beneplacitum tuum pcrpcram gefTi ; 8c iic pofthac fraeno timoris tui cos coerce, ut quali mundo , &c omni- 3us creaturis mortuus, nihil fenriam, nihil concupifcam, lili tc folum Deum meum pro me Crucirixum. Amcn. *ater. Ave.

III.

P\ Vlciflime Iefii , pcr facrum Vulnus dextrae Manus *->' tuae, humiJlime fiipplico, ignofce omnibus malis & ;itiofis actibus mcis,fimul etiam ex illius merito,in inte- ^rum reftitue , quidquid culpabili negligentia , in quo- :unquc obligationis genere, per omiflionem peccavi : &C iic , ut pcr gratiam tuam deinceps , talenta abs te mihi roncreditafruduofiusimpendam. Amen. Pater.Ave.

IV.

P\ Vlciffime Iefu,per Vulnus finiftrae Manus tuae,igno- ■— ' fce iracundiae meae ac fubitis impatientiae iraeque notibus,in quos faepe minima data occafione nimis pras- :cps Sc imprudens erumpo ; atque ex ejufdem Vulneris

fc:celefti Panario , verae in omnibus adveriis patientiae re- nedium mihi fubminiftra , ut promifTam manfiietis pof- idere merear terram viventium. Amen. Pater. Ave, Vlciflime Iefu , per facrum vulnus perforati Cordis tui, clementcr ignofce, quicquid cor meum volun- te perverla , aut intentione prava unquam deliquit ; & diviniflimum Cor tuum lic infere fragile cor meum , jt nihil fentiat,nihil ambiat,nihil conciipiicat,niii fecun- lum cor tuum; &inejusdireclione jugrter conquie- cens , in omni bono ufquc ad rinem vitae firmitcr perie- /eret, Amen. Pater. Ave.

OBLA-

V.

n

f$6 PARADISI SECT. VI.

O B L A T I O

Donimm Paflionis , & quinque Vulnerum Salvatorh adDeumPatrem.

CLementiflime Pater, aeterne Deus, pro meis pariter & totius mundi peccatis,offero tibi,unice dile&ura Filium tuum , in Cruce pendentem. Offero tibi facra- 1 tiifima Vulnera ejus , quae noftri caufla fufcepit. Offero tibi quoque Paflionem , dolores , anguftias , preffuras , /anguinem & mortem ejusj in flammatiffima illa charita- , te,qua pro nobis m Ara Crucis obtulit femetipfum j me una cum illo, divino fervitio tuo mancipans,& in fempi- i ternum , ad laudem & gloriam tuse Divinx majeftatis : obligans, & addicens. Amen.

I.

CLementiffime Pater , Vulnus 8c Sanguinem , labo- : res & dolores Dextrse Vnigeniti Filii tui , contra omnem inobedientiam & rebellionem meam offero tibi; impenfiffime orans,ut ex eo mihi perfe&iffimae obedien- tise fpiritum infundas , quo nutum beneplaciti tui , tam prompte exequar, quam cito umbra corporis fiii motum fequi confuevit , ut tuam deinceps in omnibus volunta- tem amem, quseram, atque perficiam. Amen. Pater. Ave,

1 I.

CLementiffime Pater , facrum Vulnus , & dolorem Siniftrae Vnigeniti tui , & ejus profundiffimam hu- militatem offcro tibi , contra fuperbiam , & vanam glo- riam , omniaque exinde pullulantia peccata mea , devote obfecrans,ut,hujus vulneris virtute,omnes vanitates ani- mique tumorcm in me funditus evellas ac deftruas , quo vilitatem meam intime cognofcens, in vera cordis humi- litate , per contemptum & ignominiam, tibi valeam fer- vire cum gaudio. Amen. Pater.Ave.

I I I.

DE VITA AC PASS. DOMINI. ^7 I I I.

CLementiffime Pater , Vulnus & Sanguinem ; cru- ciatusac tormenta dextri Pedis Vnigenititui, ejufc que pcife&iffimam patientiam offerotibi, contrapu- fillanimitatem & impatientiam meam ; orans , ut hoc

i vulnere generofae conftantiae , invi&aeque tolerantiae , des mihi virtutem & gratiam , qua de manu tua quae- libct advcrfa , &c hujus vitae moleftias , calamitatcs &

i incommoda cum gratiarum a&ione fufcipiam ,• aequa- nimiter f iiftineam ; fortiter vincam : & inter quofcun-

. quccafus & eventus , in tux providentiae brachiame,

i &omnia meaplena fiducia 8c refignatione conjiciam.

. Amen. Pater.Ave.

IV.

CLementiffime Pater, facrum Vulnus finiftri Pedis , Vnigeniti Filii tui , ejufque piiffimam mifericor- diam offero tibi contra omncm duritiam , inclemen- tiam , & invidiam meam ; orans , ut ex hoc Vulnere , tanquam ditiffimo virtutum omnium aerario, dones mihi affedum mifericordiae , pietatis , compaffionis , ac man- fiietudinis , cum primis erga eos , qui me forfan offende- runt, & laeferunt ; ut eos charitatis vifceribiis, in neceffi- tate compledar ; & in omnibus prompte fiiccurram ; eorum quoque defedus ac infirmitates in fpiritu leni- tatis fupportem. Amen. Vater. Ave,

V.

CLementiffime Pater , rofeum bcnedidi Cordis& Lateris Vnigeniti Filii tui Vulnus , & ferventiffi- mamejus charitatem , qua tepariter & humanumge- nus profecutus eft; Offero tibi contra omnem Acediam, teporem , ac fbmnolentiam meam in fervitio tuo com- mifTam ; rogans obnixiffime , ut ex hoc abundantifTimo

gratiae

i

cj8 P A R A D I S I S E C T. VI.

gratiae Fonte talem mihi cultus ac honoris tui zelum infundas , quo te ex toto corde diligam , & in omnibus , operibus meis Nomen tuum intime ian&ificem ac be- j nedicam $ te iblum cogitem , te iblum defiderem , tibi 1 fbli placere cupiam , ac diiplicere timeam , omnemque \ vitam meam glorias tuas libens ac gaudens impendam. , Amen. Pater.Ave.

SVfcipe clementiilime Pater , hanc oblationem meam I in facrofan&a Iefu Chrifti Filii tui Vulnera , noftrae falutis diviniilima remedia , amoris tui monumenta : eamque mihi ex illis largire gratiam , ut fiib illorum praefidio ac munimine vivens ac moriens , tuto ac fe- cure deliteicam j donec eadem , una cum Beatis omni- bus, in gloria majeftatis tuae jugiter contemplari , &rob ca te laudare merear. Amen. Pater. Ave.

Vevoufalutationes Vulnerum Salvatoris. I.

SAlve fuper omnia benedicl:um Vulnus dextrse Ma- nus Crucifixi Domini mei Ieiu Chrifti , pro mea & omnium hominum ialute, roieo ftillans cruorc j Protege me Domine , & falvum fac dextera tua j ut percu- tiat inimicum infernalem , nequando dicat : Prasvalui adverfiis eum , quem tu Sanguine tuo rcdemifti. Dedu- cat me mirabiliter dextera tua ; ut omncs cogitationes , actus & fermones mei femper reda tendant & dirigan- tur ad te,utpote fcopum & finem meum. Da mihi gefta- rc femper ardentem lampadem , oleo charitatis inftru- &am , ut dignus habear , qui tecum ad cceleftes nuptias intromittar : ut cum feculum judicaturus adveneris , ad dexteram tuam conftitutus , audire merear cum Ele- <5tis tuis : Venite benedidi Patris mei , percipite Re- gnum vobis paratum a conftitutione mundi. Amcn. Vater. Ave.

I I.

s

DE VITA AC PASS. DOMINI. SS9 I I.

Alve beatificum Vulnus finiftrae Manus Salvatoris mei Domini Iefii Chrifti,pretiofifIimo Sanguinepur- puratum ; O Domine , manu tua forti & brachio excel- fo , ad nihilum redige quidquidfiniftrum, perverfum, 8c iniquum moliuntur adverfum me, qui cogitant mihi ma- la.Comprime vires hoftium,qui quaerunt animam meam. 1 Tuere me,& adefto mihi , in omnibus rribulationibus , & adverfitatibus meis,& a cun&is malis praeteritis, prae- fentibus , & futuris clementiflime libera. Eripe me de manu perfequentium me ; & ab his qui oderunt me gra- tis. Dicanimaemea?,falustuaegofum : Pereantquime perdere feftinant ; ut de manu inimicorum meorum li- beratus , in fanctitate & juftitia ferviam tibi omnibus diebus vitas meae. Araen. Pater. Ave.

I I I.

SAlve gratiofum Vulnus dextri Pedis Domini mei Ie-! fii Chrifti ; immaculati Agni , qui tollit peccata raun- di , conlperfum fanguine. Perfice Domine Pedes meos tanquam cervorum , ut indefeflb curfii per viam mandaJ torum tuorum incedam : eaque femper exquiram , qu» tuae divinae placita fiint voluntati. Dirige grefliis meos in lege tua , & in operibus mandatorura tuorum , ut de vir- tute in virtutem pergam , donec videam Deum Deorum in Sion. Lucerna pedibus meis fit verbum tuum , & lu- men femitis meis , ut etiara proximis lucis exempla pra- beam, quo tu Deus meus ante omnia Sc in omnibus glo- rificeris nunc Sc in aeternum. Amen. Fater. Ave.

I V.

SAlve venerabile , finiftri Pedis , Domini mci Iefii Chrifti,undique purpureo madefadum fanguine,vul- nus : Evelle Domine Pedes meos a laqueo, quem ftatue-

runt

fto P A R A D I S I S E C T. VI.

runt mihi inimiri mei. Cuftodi animam meam a lapfii , ne fiam hoftibus meis in praedam. Non veniat mihi pesi fiiperbias ; Nec exaltatum fit cor meum ; aut elati oculi; mei : ne in mirabilibus ambulem fuper me : fed in fim- plicitate cordis mei , coram te incedam omni tempore, Deduc me Domine per femitas juftitice; Sc vias tuas edo-i ceme, ut fciam quid acceptum fitcoramteomnitem-| pore, & opere compleam univerfa, quss praecepifti mihiJ Amen. Fater.Avc.

V.

SAIve faluberrimum Cordis & lateris Domini mei Iefu Chrifti , militis infli&um crudeli cuipide Vul- nus , copiofb fanguine & aqua , in noftrorum ablutio- nem peccatorum, redundans ; Vulnera , quaefo , amoris tui jaculo , cor meum , ut te in omnibus & fuper omnia; colat , revereatur , honoret, & propter te fblum, proxi- mum quemque Chriftianae fraternitatis amore profe- quatur. Munda cor meum , puriflimo fanguine & aqua lalutari , ut ab omni labe peccati emundatus , te Deutn Salvatorem meum, quem, qui mundo funt corde, foli vi- debunt , in omnem aetermtatem merear contemplari, Amen. Pater.Ave.

A D CHRISTVM,

po tmpetrandafacratijfimorum ejm Vulntrum devotione.

ODulciflime Sandlarum animarum Sponfe Iefii, ac* cende quaefo cor meum igne Divini amoris tui , & falutiferorum vulnerum tuorum , ut diligam te , ex in- timo corde ; vifita me "mifericorditer , & mentera meam gratia tua inebria , quia te fontem fuavitatis, ardenter expetunt intima mea. O ignis qui fuaviter ardes , fecrete luces , potenter incendis , occupa totara

mentis

DE VITA AC PASS. DOMINI. <;6i mcntis meae latitudinem ; aflidua facratiflimorum Vul- nerum tuorum mcmoria : ut te pro mc paflfum , & vul- ncratum, lolum ciuriam, & fitiam ; ad te lufpirem, atque anhelcm; tuamque mellifluam faciem a:ftuanter videre concupiicam. Amen. Pater. Ave.

I I.

TRansfigc, amabilis Iefii, medullas animas mcas , fua- viter penetrante dile&ionis tuae fagitta, ut faucietur 6c langueat anima mea intimo tui & Vulnerum tuorum amore; & exinde penitus in dile&ioncm tui rcfbluta , colliquefcat: in te tota tranfeat : tibique infeparabiliter adhxreat. Amen. Pater. Ave.

I I I.

SEpara Domine mentcm meam , ab omnibus, quas fub coelo funt, ut tibi foli tuifque vulneribus, pro mea ia- lutc fufceptis, libcre intendat : tu fblus eam,ut verus pof- fcflor , legitimufque Dominus inhabitcs. Defcendat in eam fiiaviflimx paflionis ac mortis tuae memoria cum incnarrabiji charitatis tuae fragrantia , quae puras ac cce- lcftcs in me exfufcitet afpirationes, ac dcfideria, ut, ficut ccrvus ad fontes aquarum, ita ad te defideret anima mea. Amen. Pater.Ave.

I V.

DA Dominc Iefu , ut flamma devotionis auguflifli- morum quinque Vulnerum tuorum cfficaciflime fiiccenfus , ex toto corde meo rcdamem te : ficut tu me [ dilcxifti , diligam te , b unica falus animae meae y dili- ' gam tc quantum poflum , quia prior dilexifti me , ut etiam poneres animam tuam pro me , ut per mortem Sc Vulncra tua vivam in te. Amen. Pater< Ave,

P p V. O Ama«

$6z V A R A D I S I SECT. VI.

V.

OAmabiliffime , 6 deliciofiffime animarum Spon- fe , Ieiu , pro me in Cruce facris quinque luculen- tioribus plagis ; veluti tot amoris chara&eribus infigni- te ; defcribe in tabula cordis mei , & indelebiliter impri- me dulcem amorem Vulnerum tuorum , nulla unquam oblivione delendum , ut tui deliderio femper asftuans , igne dile&ionis tua? inardeicam , & ab Oceano divinae Benignitatis tuse penitus abibrbear , ufque dum majefta- tis tux 8c facratiflimorum Vulnerum tuomm gloriam in Ccelo perenniter contemplaturus adiiimar. Amen, Fater. Ave.

ALIA OBLATIO

Sacrorum VulnerumVomlni , pro expiatione peccatowm.

I.

ADoro te mifericordiffime Iefii , tibique gratias ago pro cundtis injuriis , perfecutionibus , laboribus & fatigationibus tuis , meae falutis caufla fufceptis ; quae omnia tibi in falvificum Vulnus dextri Pedis tui depono, ut tu ea Ccelefti Patri ofFeras pro peccatis meis in unio- ne Divinse charitatis tuce, qua haec & multo plura noftras falutis caufla libentiflime f uftinuifti. Amen. Pater. Ave.

II.

ADoro te piiffime Iefu , tibique gratias ago pro cun- clis opprobriis , deriiionibus , contemptibus , va- riifque ludibriis , falutis noftrae caufla perpeffis ; qua; omnia tibi in falvificum Vulnus finiftri Pedis tui offero , ut tu eadem orTcras ccelefti Patri tuo pro peccatis meis , in unione ardentiffimas Charitatis, qua haec omnia libens pro noftra ialute fuftinuifti. Amen. Vater. Ave.

III.

DE VITA AC PASS. DOMINI. j<*3 III.

ADoro te clementiffime Iefu , tibique gratias ago , pro univerfis doloribus , pcenis , cruciatibus , vul- neribus, & livoribus tuis mei amoris ergo fufceptis : quas tibi in facrum vulnus dextrae Manus tuae iiipplcx ofTero ; ut tu eadem offeras ccelefti Patri tuo , pro peccatis meis in unione divinae charitatis tuae , qua haec omnia pro no- bis redimendis fuftinuifti. Amen. Pater. Ave.

IV.

ADoro te manfuetiffime Iefii, tibique gratias ago pro cun&is, fingulif que preciofiilimi Sanguinis tui gut- -tis , mei cauila , in crudeliflima pailione tua effufis , quas omnes in vulnus iiniftrae Manus oftero , ut tu eafdem of- feras ccelefti Patri tuo , pro peccatis meis in unione fer- ventiilimae charitatis , qua eundem Sanguinem tuura caufla noftrae falutis effudifti. Amen. Vater. Ave.

V.

ADoro tc patientiffime Iefu , tibique gratias ago pro cundlis gemitibus , iuipiriis, &c preiTuris cordis tui : pro fudore quoque & lacrymis , propter nos effuiis. de- nique pro amariflima morte , quam mei cauiTa fubiifti , qua; omnia Sc iingula offero tibi in facratiflimum Vulnus benedidi Cordis & Lateris tui, ut tu eadem offeras Cce- lefti Patri tuo , pro peccatis meis , in unione immenfe charitatis tuae , qua haec omnia falutis humanae cauilai ; pertulifti. Amen. Pater. Ave.

ORATIONES

Pro avertendis omnibus malis & noxis totius Ecclefiae ,

Per merita & vtrtutem Vulnerum Chriftt.

I.

P\E/w qui non mortem fed pcenitentiam defideras pec- **J catorum, populum tuum ad facratiflima vulnera tua,

Pp 2 con-

?tf4 P A R ADI S I S E CT. VI.

contrito corde confugientem , propitius refpice, ut dum illa devote honorat ; bella, famem, pcftilentiam, Sc qua> cunque alia iracundiae tius flagella ab eo clementer amo- veas.

I I.

DEus qui contritorum non fpernis gemitum Sc mce- rentium non defpicis affect,um,adefto precibus no- ftris , quas in tribulatione noftra ad facra Vulnera tua ef-l fundimus, eafque clemeuter fufcipiens , tribue , ut quic-|j Cjuid contra nos diabolica? & humanoe moliuntur inii-j dice, elidatur,atque in nihilum redigatur; ut nullis tenta-j tionibus lasfi ; fed de omni tribulatione atque anguftiar erepti, tibi Deo noftro in Ecclefia gratias referamus.

III.

Dlmitte Domine peccata noftra , & e facris Vulneri-' bus tuis nobis mifericordiam tribue quam preca-| mur, ut humilitatcm noftram attendas, tribulationes ad-ji fpicias,adverfitates repcilas; affectumque petitionis no- ftrae largiens, fupplices tuos clementer exaudias; & fcuto Vulnerum tuorum prote&os, ab omni malo cuftodias.

IV.

Plcntiffime Deus , qui iniquitatum ad te converforum non recordaris, fed corum gemitus clementer exau- dis , refpice tot templa , tot altaria, tot pia loca , facro Nomini tuo olim dedicata , nunc haereticorum abomi- nationibus prophanata 5 reminifcere hasreditatis tua?,au- guftiflimorum Vulnerum tuorum fufceptione , & nobi- liflimi Sanguinis tui effufione , acquilitos ; Sc Vineam tuam , quam ferus aper exterminare conatur , ferventer vifita , & illius cultores , adverfiis devaftantium rabiem tua virtute corrobora ; victores effice, & in ea bene ope- rantes tui tandem fac Regni poffeffores.

V. Deus

DE VITA AC PASS. DOMINI. ^; V.

DEtts qui conteris bclla , & impugnatorcs in teipe- rantium, potentia tux defenfionis cxpugnas; auxi- liarc fidelibus tuis, invicxillimorum Vulncrum tuorum defeniioncm invocantibus, ut omnium inimicorum fuo- rum fcritatc depreila , 8c omni eorum hoftilitate diflipa- ta , incellabili tc gratiarum a&ionc laudcmus. Qui vivis 6c rcgnas cum Deo Patre in unitate Spiritus San&iDeus per omnia fajcula Jsculorum. Amen.

C A P, VII.

De culcu &: honore SS. Nominis Iesv.

Mlrafunt meUiflm hujtis Nominis pmonia , magna privilegia : ut merito quifquis vere Clrriftianus ejfe vtllt , [ummo illud a- tnore & bonore complecli debeat. In hoc Komine oramus qtiicquid volumtn, & impetramus. Quidquid petieritis Patrem in no- mine meo, dabit vobis, Ioan. 16. SedMellifluiNominis Elogia ex Mellifluo Do&ore audiamus.

Iesvs, inquit , eft mel in ore; in aure melos; in cor- dc jubilusjfed cft & medicina. Triftatur aliquis noftrum? Vcniat in cor Iefns, & indefaliat in os. Et ecce, ad exor- tum hujus Nominis lumen , nubilum omnc diftugit , re- dit fcrenum :

Labitur quis in crimen , currit infupcr ad laqueum mortis defperando ? Nonne , fi invocet Nomen Vitas , ! confeftim refpirabit ad vitam ?

Cui aliquando ftetit ante facicm ialutaris Nominis , duritia , ut aflblet cordis , ignavias , torpor, languor ace- dia: ? cui fons foite ficcatus lacrymarum, invocato Iefu, non continuo crupit uberior ?

Nihil ita irae impetum cohibet,fuperbiae tumorem le- dat, lanat livoris vulnus, extinguit libidinis flamma,i;tim temperat avariti» , ac totius indecoris fugat pruriginem.

Pp 3 Siqui-

$66 P A R A D I S I S E C T. VI.

Siquidem cum nomino Iefum, hominem mihi propo- no mitem , & humilem corde , benignum , fbbrium, ca- ftum , mifericordem , & omni denique honeftate ac fan- diitate confpicuum , eundemque ipfum Deum omnipo- tentem , qui fiio me & exemplo ianet , & roboret ad- jutorio.

Hcec omnia mihi fbnant, dum infbnuerit Iefiis. Sumo igitur mihi exempla de Homine, & auxilium a Potente : illa tanquam pigmentarias fpecies 3 hoc tanquam unde acuam eas , Sc facio confe&ionem , cui fimilem medi- corum facere poteft nemo.

Hoc tibi ele&uarium habes , 6 anima mea , recondi- tum in vafculo vocabuli hujus , quod eft Iefus. Salutife- rum certe , & quod nulli unquam pefti tuce inveniatur inefficax.

Semper tibi in finu fit , femper in manu , quo tui omnes in Iefum, & fenfus dirigantur & a&us, &c. Serm. 1 y in Cant.

MODVS FACILIS ET SVAVIS

Semper orandi & fimul honorandifan&if^ fimum nomen Iesv.

QViajubemur a Cbrifto , femper orare , & nunquam de- ficere : ab Apoftolo autem , omnia , quaecunque faci- mus, five m verbo , five in opere ; omnia , inquam , in no- mine Domini noftri Iefu Chrifti facere ; Ecce compendiofum &facilem Semperorandi modumi & unalefum honorandi, Seleclas , inquam , & ignitas adjpirationes e Repo Propbeta hic Ity- bes , quibus non tantum ad omnem aclionemfacile mens elevaripojftt inDeum; fed & injirui quibufdam3 quafi regulis &mediisl ad operumperfeclionem utilibus^

\

ASPI-

1

I

DE VITA AC PASS. DOMINI. f67

ASPIRATIO HORARIA

Ad laudem fanttiflimi Nominis I e s v.

N Nomine tuo Domine falvum me fac , & vijtute tua

judicame. Et propter gloriam Nominis tui Domine libera nos , &

propitius efto peccatis noftris propter Nomen tuum. Sperent in te , qui noverunt Nomen tuum j quoniam non

dereliquifti quasrentes te Domine. Voluntarie facrificabo tibi , & confitebor Nomini tuo

Domine, quoniam bonum eft. Sit Nomen Domini benedictum ex hoc nunc & ufque in

faeculum.

Mane dumfurgts.

ILlumina oculos meos, ne unquam obdormiam in morte , ne quando dicat inimicus meus : Proevalui

adverfus eum. Ego dormivi & fbporatus fum , & exurrexi , quia Do-

minus fiiicepit me. Si memor fui tui fiiper ftratum meum , in matutinis

Domine meditabor in te, quia fuifti adjutor meus. Vtinam hodie dirigantur vix mex ad cuftodiendas j ufti-

ficationes tuas ! Servus tuus fum ego , da mihi intellectum , ut fciam te-

ftimonia tua.

'. JL in

Hgediens domo.

via teftimoniorum tuorum delectatus fum , ficut in omnibus divitiis. Efto mihi in Deum protedorem , c^ in locum munitum ,

ut lalvum me facias. Si ambulem in mcdio umbrae mortis , non tirnebo mala , quoniam tu mecum es.

Pp 4 Vias

S6Z P A R A D I S I S E C T. VII.

Vias tuas Domine demonftra mihi , 5c iemitas tuas edo- I

ceme. Servavi mandata tua & teftimonia tua , quia omnes vias i

meae in conipe&u tuo.

Regrediens domum.

IVdica me Domine , quoniam ego in innocentia mea . ingreiTus ium , &c in Domino iperans non iuiir- i mabor. Efto mihi in Deum prote&orem , & in domum refugii , I

ut ialvum me facias. Si dicebam : Motus eft pes meus , miiericordia tua Do- j \

mine adj uvabat me. Viam iniquitatis amove a me,& de lege tua miierere mei. Spirkus tuus bonus deducet me in terram re&am , pro- ' pter Nomentuum Domine viviiicabis me-in aequi- jj tate tua.

Ingrediens Temphtm.

IN multitudine mhericordia; "tuae introibo in Do- mum tuam, adorabo ad Templum iandum tuum in timore tuo. Exfludi Domine vocem deprecationis mex , dum oro ad Te , dum extollo manus meas ad Templum ian- ctum tuum. Sic benedicam te in vita mea , Sc in Nomine tuo levabo

manus meas. Vt videam voluptatem Domini &c viiitem Templum

ejus. Sicut Cervus deiiderat ad fontes aquarum , ita deiiderat anima mea ad te Deus.

i

Ante Orationem.

I

Ntret in conipectu tuo oratio mea , inclina aurem tuam ad precem meam,

Exaudi

DE VITA AC PASS. DOMINL <:69 Exaudi Dcus orationem mcam , & nc deipexeris depre-

cationcm mcam, intcnde mihi, £c exaudi mc. Sicut oculi ancillae in manibus dominae fiUB , itaoculi

noftri ad Dominum Deum noftrum , doncc milerca-

tur noftri. Voccm mcam audi iecundum miiericordiam tuam Do-

mine, <Sc iecundum judiciiim tuum vivifica me. Suicipc me iecundum cloquium tuum & vivam , & non

confundas me ab cxlpcclatione mea.

Vofi Orationem.

INtrct poftulatio mca in conipe&u tuo , iecundum cloquium tuum eripe me. Exaudi me Dominc , quQniam benigna eft miiericordia

tua , iecundum multitudincm miicrationum tuarum

reipice in me. Secundum miiericordiam tuam memento mei tu , pro-

pter bo.nitatem tuam Domine. Vnam petii a Domino , hanc requiram, ut inhabitem in

domo Domini omnibus diebus vitae meae. Suftinuit anima meain verbocjus, iperavit anima mea

in Domino.

Ante lcciioncm llorarum.

IN conipedhi Angclorum piallam tibi , adorabo ad Templum iancraim tuum , Sc confitebor Nomini tuo. . £xaltabo te Deus mcus Rex, & benedicam Nomini tuo in faeculum, Sc in iceculum iaeculi. Sicpialmumdicam Nomini tuo in iarculum iaeculi , ut

rcddam vota mca dc die in diem. Vt audiam vocem laudis tux , ut enarrem univeria mira-

bilia tua. SecundumNomentuumDcus, iic&laustua, juftitia plena cft dcxtcra tua.

Pp $ Vofi

y7o PARADISI SECT. VI.

Vofi Uoras.

IVbilate Deo omnis terra, pfalmum dicite Nomini ejus, date gloriam laudi ejus. Exaudi Domine vocem meam , qua clamavi ad te , mife-

rere mei & exaudi me. Septies in die laudem dixi tibi, fiiper judiciajuftitiae tuae.' Voluntaria oris mei beneplacita fac Domine , 6cjudicia

tua doce me. Sit nomen Domini benedi&um ex hoc , nunc & ufque in faeculum.

Ante Miffam.

INtroibo in domum tuam in holocauftis , reddam tibi vota mea, quse diftinxerunt labia mea. Et introibo ad altare Dei , ad Deum qui lsetificat juven-

tutem meam. Sacerdotes tui induantur juftitiam, & fancti tui exultent. Voluntarie facriricabo tibi , & confitebor Nomini tuo

Domine, quoniam bonum eft. Sicut adipe & pinguedine repleatur anima mea , & labiis exultationis laudabit os meum.

Pojl Mtjjhm.

ILluftra faciem tuam fuper fervum tuum , falvum me fac in mifericordia tua Domine , non confundar quo-

niam invocavi te. Expandi manus meas ad te , anima mea , ficut terra flne

aqua tibi. Sitivit in te anima mea , quam multipliciter tibi caro

mea ! Vt liberentur diledi tui , falvum fac dextera tua & ex-

audi me. Sacriricium Dco fpiritus contribulatus : cor contritura

6c humiliatum Deus non defpicies.

orm

DE VITA AC PASS. DOMINI. S7t Orans pro aliis.

ILluminare his qui in tcnebris , Sc in umbra mortis fe- dcnt, ad dirigcndos pcdcs noftros in viam pacis. Exurge Domine , adjuva nos Sc libcra nos propter No-

mcn tuum. Salvum fac populum tuum Domine , Sc benedic ha?re-

ditati tvtae Sc rege eos , Sc extolle illos ulque in aster-

num. Vt ponant in Deo fpem fuam Sc non oblivilcantur ope-

rum Dei, Sc mandata ejus cxquirant. Salvos fac fervos tuos Deus meus, iperantes in te.

Ad Leflionem , feu Studii.

INtelledum da mihi Domine , & fcrutabor legem tuam, & cuftodiam illam in toto corde meo. Eripe me de inimicis meis Domine , ad te confugi , doce

me facere voluntatem tuam, quia Deus meus es tu. Servus tuus fum cgo , da mihi intelle&um , ut fciam te-

ftimonia tua. Viamjuftificationum tuarum inftrueme, &exercebor

in mirabilibus tuis. San&um Sc terribilc Nomen ejus , initium fapientiae ti-

mor Domini.

Ante Congreffum , feu Converfationent.

IVdica me Deus , & difcerne cauflam meam de gente non fan&a, ab homine iniquo & dolofb erue me. Et erue me de manu filiorum alienorum , quorum os lo- cutum eft vanitatem , &c dextera eorum , dextera ini- quitatis. Suicipefervumtuum inbonum, non calumnientur mc

fuperbi. Vide quoniam mandata tua dilexi Domine , in miferi- cordia tua vivifica me.

Salr

y72 P A R A D I S I S E C T. VI.

Salvum me fac Domine , quoniam defecit fancT:us , quo- niara diminutas lunt veritates a filiis hominum.

Ad Vrandium vel Coenam,

IN te fperant oculiomnium, &tudasillis efcamin tempore opportuno. Edent pauperes & laturabuntur,& laudabunt Dominum

qui requirunt eum ; vivent corda eorum in farculum

fasculi. Sitivit in te anima mea,quam multipliciter tibi caro mea. Vt educas panem de terra , Sc vinum laetificet cor homi-

nis. Superbo oculo & infatiabili corde, cum hoc non ede-

bam.

Tro memorU pajfwnis Domimc<c.

IN manus tuas commendo lpiritum meum , redemifti me Domine Deus veritatis. Exurge Domine , judica cauflam tuam , memor efto im-

properiorum tuorum , quce ab infipiente funt tota

die. Sufcepimus Deus mifericordiam tuam inmedio templi

tui. Vifitafti terram, & inebriafti eam, multiplicafti locuple-

tare eam. Salvafti enim nosde affligentibusnos , & odientesnos

confudifti.

In Adverfitate,

IN te Domine fperavi , non confundar in aeternum , in juftitia tua libera me. Educ de tribulatione animam meam , & in mifericordia

tua diiperde inimicos meos. Secundum multitudinem dolorum meorum in corde meo, confolationes tuae laetificent animam meam.

Vt

DE VITA AC PASS. DOMINI. 5-73

Vt qui J Dominc rcccflifti longe , defpicis in opportuni-

tatibus, in tribulationc ? Si ambulavero in medio tribulationis , vivificabis me, Sc

fupcr iram inimicorum meorum cxtendifti manutn tuam, 8t falvum me fccit dextera tua.

In tentatione,

INtendc anima: meas , 8c libera eam, propter inimicos meos cripe me. EfFunde frameam , Sc conclude adverfus eos , qui perfe-

quuntur me, dic anima? mex, falus tua ego fum. Si coniiftant adverfum me caftra , non timebit cor

meum. Vfqucquo exaltabitur inimicus meus fuper me ? refpice

Sc exaudi me Domine Deus meus. Sub umbra alarum tuarum protege me,a facie impiorura

qui me aiilixerunt.

Ad quodvis Negotiutri.

INclina Domine aurem tuam & exaudi me , quoniam inops & pauper fum ego. Ego autem in te iperavi, dixi : Deus meus cs tu, in mani-

bus tuis fortcs mea?. Secundum mifericordiam tuam vivifica me , & cufto-

diam tcftimonia oris tui. Viam juftificationum tuarum inftrue me , &exercebor . in mirabilibus tuis. Sicut oculi anciiloe in manibus domina^ fiins , itaoculi

noftri ad Dominum Dcum noftrum , doncc milcrca-

tur noftri.

Vejperi dnm mcwnbU.

ILlumina oculos meos , ne unquam obdormiam in mortc , ne quando dicat inimicus meus : prsvalui adverf us eunh

Efto

5-74 PARADISI SECT. VI.

Efto mihi in Deum prote&orem , & in domum refugii,

ut falvum me facias. Si dedero fbmnum oculis meis , & palpebris meis dor- :

mitationem. Vivet anima mea & laudabit te , &judicia tuaadjuva-i

bunt me. Sub umbra alarum tuarum protege me a facieimpio-j

rum, qui me afflixerunt.

Aclns Amoris & Ccntritionis.

IN toto corde meo diligo te Domine fortitudo mea, Dominus firmamentum meum,& refugium meumJ

&liberator meus. Ego iniquitatem meam cognofco , & peccatum meum j

contra me eft femper. Sacrificium Deo fpiritus contribulatus , cor contritum

& humiliatum Deus non delpicies. Vtinam dirigantur vise meae ad cuftodiendas juftificatio-

nes tuas. Secundum mifericordiam tuam vivifica me , & cufto-

diam teftimonia oris tui.

ASPI RATIO

Horaria ad Iesvm profelki morte.

ILlumina oculos meos ne unquam obdormiam in mor- te : ne quando dicat inimicus meus , praevalui ad- verftis eum. Efto mihi in Deum prote&orem , & in domum refugii,

ut falvum me facias. Sitivit anima mea ad fontem vivum , quando veniam &

apparebo ante faciem Dei ? Vnam petii a Domino , hanc requiram , ut inhabitem ia

domo Domini omnibus diebus vitae meae. Spiritus tuus bonus deducet me in terram re&am 5 pro-

pter

I

DE VITA AC PASS. DOMINI. 777

pter Nomcn tuura Domine viviricabis me in aequi* tate tua.

H Y M N V S

SiLtvjJTmms ad Chriflum Iesvm : Alias ,

IVBILVS Amantis Anims ,

S.Bernardo adfcribi folitm.

D E C A S I.

Efii dulcis memoria Claufb cordis cubiculo ;

Dans vera cordis gau- Privatim, 8c in publico

Quaeram amore fedulo.

dia Sed fuper mel & omnia Ejus dulcis prxfentia.

Nil canitur fiiavius , Auditurniljucundius , Nil cogitaturdulcius , Quam Iefus Dei Filius.

Iefu fpes pcenitcntibus , Quam pius es petentibus , Quam bonus te quaerenti-

bus! Sed quid invenientibus ?

Ieiu dulcedo cordium , Fons vivus , lumen men-

tium, Excedens omne gaudium,

I^ , Et omne deliderium. Nec lingua valet dicere , .Nec littera defcribere ; ^ Expertus poteft credere , ; Quid fit Iefum diligere. Iefum quaeram inledu- lo,

Cum Maria diluculo Iefum quseram in tumulo , Clamore cordis querulo , Mente quaeram , non ocu-

lo. Tumbam perfundam fle-

tibus , Locum rcplens gemiti-

bus: Iefu provolvar pcdibus , Strid:is haerens amplexi-

bus. Tua premam veftigia , Anhelans ad obfequia , Nec definent fiifpiria , Quam tui detur copia.

Iefu Rex admirabilis , Et triumphator nobilis , Dulcedo ineffabiiis , Totus dcfiderabilis.

Paternofler. AvelLma.

D E-

57<S PARADIS D E C A S II.

Ane nobifcum Do-

M

mine, Et nos illuftra lumine : Pulfa mentis caligine , Mceftos reple dulccdine.

Quando cor noftrum viiitas, Tunc lucet ei vcritas , Mundi vilclcit vanitas , Et intus fervct charitas.

Amor Iefii dulciflimus , Et vere fuaviiiimus , Plus miliies gratiffimus , Quam dicere fuificimus.

Hoc probat ejus Paffio , Hoc Sanguinis cffulio : Per quam nobis redemptio Datur, & Dei vilio.

Iefum omnes agnofci- te, Amorem ejus pofcite , Ielum ardenter quasrite , Quxrendo inardeicite.

Sic amantem diiigite , Amoris vicem reddite ; In hunc odorem currite , Et vota votis rcddite.

Ieius audor clcmentix , Totius ipcs liEtitia; , Amoris fons Sc gratiae , Veras cordis deliciae.

Iefu mi bone ientiam Amoris tui copiam ,

I S E C T. V I.

Da mihi per praeientiam Tuam videre gloriam.

Cum digne loqui ne- queam De tc, tamen ne fileam : Amor facit ut audcam , Cum de te folum gaudeam.

Tua Icfu diledio , Grata mentis refeclio , Replens fine faftidio , Dans famcm deiiderio. Pater noftcr. Ave hUrlt.

D E C A S III.

QVi te guftant eiTi- riunt :- Qui bibunt , adhuc fitiunt : Deiiderare nefciunt Nifi Icfum , quem diligunt»

Quem tuus amor ebriat, Kovit, quid Iefus fapiat ! ' Quam felix eft, quemfa-

tiat ! Non eft ultra, quod cupiat.

Iefu, decus angelicum , In aure, dulce canticum : In ore, mel mirificum : In corde , nedar ccelicum.

Defidcro te millies Mi Ieiu, quando vcnies ? Me iaatum quando facies j Vt me teipfo faties ?

Tuus Amor continuus Mihi languor afliduus , Tu totus es mellifluus :

Fruclus

DE VITA AC PASS. DOMINI. v?

Fructus vitae perpetuus.

Iefu , fumma benignitas , Mihi cordis jucunditas j Incomprehcnia bonitas , Tua me ftringat charitas.

Bonum mihi diligere Iefum, nil ultra quaerere , Mihi prorfus deficere , Vt illi qucam vivere.

O Ieiu mi dulcillime , Spes fuipirantis animaj , Te piae quserunt lacryma: , Te clamor mentis intimx.

Quocunque loco fuero, Mecum Ielum defidero. Quam laetus , cum invene-

ro ! Quam felix, cum tenuero !

Tunc amplexus , tunc ofcula , Quae vincunt mellis pocula; O quam bcata copula , Sedheu, quam parvamo- rula !

Pater nofter. Ave liaria.

DECAS IV.

IAm quod quaefivi, video: Quod concupivi , teneo : Amore Iefu langueo , Et corde totus ardeo.

Iefus cum fit diligitur , Hic amor non extinguitur : Non tepefcit, nec moritur , Plus crefcit , 8c accenditur.

Hic amor ardct jugitcr , Dulccfcit mirabilitcr ; Sapit dclcctabiliter , Dele&at &; feliciter.

Hic amor mifTus ccelitus Hasret mihi meduliitus ; Mentem incendit pcnitus , Hoc delectatur fpiritus.

O bcatum inccndium , O ardens defiderium ! O dulce refrigerium , Amare Dei Fiiium !

Iefu,flos Matris Virginis, Amor miras dulcedinis , Tibi laus, honor Numinis , Regnum beatitudinis.

Veni , veni Rex optime , Deus immenlas glorke ; ArTulge menti ciarius , Iam expedatus longius.

Ielu ible ierenior , Et balfamo fuavior , Omni dulcore dulcior , Caeteris amabilior.

Cujus guftus iic afficit^ Cujus odor fic reficit , In quo mens mea deficit , Solus amanti fufficit.

Sis precor meum g£u- dium , Qui cs futurus praemium , Tu fblus mea gloria , Spes, decus, & vi&oria. Paternofter. AveMaria9 gratia plena.

j78 PARADIS

D E C A S V.

TV mentis dele&atio , Amoris coniiimmatio : Tu mea gloriatio , Iefu mundi falvatio.

Mi dile&e revertere , Confbrs paternae dexteras : Hoftem vicifti profpere , Iam cceli regno fruere.

Sequar quocunque ieris: Mihi tolli non poteris , Cum meum cor abftuleris Iefii laus noftri generis.

Cceli cives occurrite , Portas veftras attollite ; Triumphatori dicite , Ave Ieiii Rex inclyte.

Rex virtutum , Rex glo- rias , Rex iniignis victoria? , Ieiii largitor venias , Honor cceleftis patria?.

I S E C T. VI.

Tu fons miiericordiae , Tu verae lumen patriae : Pelle nubem triftitise , Dans nobis iucem gloria».

Te cceli chorus praedicat, Et tuas laudes replicat : Ieius orbem lsetificat , Et nos Deo pacificat.

In pace Iefus imperat , Quse omne fenfiim fuperat: Hanc mea mens deiiderat , Et ea frui properat.

Iefiis ad Patrem rediit , Ccelefte regnum fubiit : Cor meum a me traniiit , Poft Iefum iimul abiit.

Quem proiequamur lau- dibus , Votis, hymnis,& precibus: Vt nos donet cceleftibus Secum perfrui fedibus. A- men.

Parernojier. AveMaria.

ASPIRATIONES

XXXIII, in bonorem totidem Annorum D. N. I. C. juxtapucipuos ejus Titulos 8c Attributa ex S. Scrtpt. con-

cinnatae.

I e s v s Verus Deus.

Olefu Verus Deus de Deo vero. Efto mihi in Dcum protedorem, & in domum refugii , utfclvumme facias. O lefu Verbum Patris aeterni , qui noviifime locutus eft nobis in Filio iiio, Vtinam audiam quid loquatur in • me Dominus. O lejit

DE VITA AC PASS. DOMINI. f?9 O Iejii Sapicntia Parris". Damihiquxrere&iaperequx furium iunt 3 ut guftem quam fuavis fit Dominus.

I e s v s Verus Homo.

OJefu primogenitus in multis fratribus. Fac nos tibi cohaeredes in Domo Patris noftri. O Iefu Verbum Carofactumj qui cum eiles in forma Dei , exinanifti temetipium , formam feirVi accipicns. Non iit mihi grave humiliari pro te. O lefu Filius hominis,in fimilitudinem hominum fa&us, & habitu inventus ut homo. Fac ut ego divinx fraiir conibrs naturae per gratiam.

I e s v s Creator.

Olefu Creator meus , cor mundum crca in me , Sz ipiritum rectum innova in viiccribus mcis. O Ie\a plaimator meus ; Memento quod iicut lutum fc- ceris mc. Vtinam fim vas in honorem,<Sc non in con- tumeliam in domo tua. O Iefu auctor vitcemese. Tibi vivetanimamea : nam mihi vivere Chriftus eft; &c mori lucrum.

I E s v s Dommts nofier.

Olefu Dominus &c Deus meus. Servus tuus liim ego: poffide me, & nemo prceter te. O Iefii Rex meus.: Rege me , tk nihil mihi deerit in loco

pafcuce, ubi me collocafti. O lefu Pater meus. Ego vero non iiim dignns vocar i fi- lius tuus, attamen ne projicias mc a facie tua.

I e s v s Doclor.

Olefu qui venifti nobis a Deo Magifter. Bonitatem , & diiciplinam, & fcientiam doce me. O leftt praeceptor , qui coepifti facere & docere. Doce

Q^q 2 me

580 P A R A D I S I S E C T. VI.

me facere voluntatem tuam ; tit difcam a te , quia mi- tis es & humilis corde. O lefu Lux mundi , via , veritas , & vita , Illumina oculos meos ; & deduc me in femitam mandatorum tuorum, quia iplum volui.

I e s v s Vaftor.

Olefu Paftor bone , qui pofuifti animam tuam pro ovibus tuis. Propter nomen tuum deduces me , Sc enutries me. O lefu Panis vitae. Ecce anima mea fiiftinet te , ne dimit-

te jejunam, ut non dericiat in via. O lefu Fons vitse. Sitivit anima mea ad te ; Fac ut hau- riar aquas in gaudio de fontibus Salvatoris.

I e s v s Advocatus.

Olefu Advocate nofter apud Deum Patrem. Fac avertat iram fuam a nobis. O lefti Mediator Dei & hominum. Sanguis tuus clamet

pro nobis non vindictam, ied veniam. O Iefu Salvator ialva nos , qui venifti quaerere , & falvum facere quod perierat.

Iesvs Sponfus.

Olefu Sponie ianguinum , deiponfa me tibi in mife- ricordia & miierationibus. O lefu Amator , ipecioie proe filiis hominum. Trahe me

poft te in funiculis charitatis tuce. O lefu zelotcs animarum,cujus delitiae funt eile cum filiis hominum. Amem te, &c nihil, nifi propter te.

I e s v s Medicus.

o

lejii Medice , qui languores noftros tuo livore ia- nafti. Sana anunam meam quia peccavi tibi.

Olefu

DE VITA AC PASS. DOMINI. 781

O Iefit Agnus innocens ad occiiionem du&us , tolle pcc-

cata mundi, mci inprimis peccatoris. O lefu Samaritane , infunde vinum Contritionis , &z

oleum miiericordiae vulneribus meis.

Iesvs ludex.

Olefu qui venturus es judicare vivos & mortuos. Ne intrcs in judicium cum iervo tuo. O lefu Iudex miiericors , qui non venifti perdere quen-

quam. Parce mihi & rclponde pro me. O Iefu Iudcx tremendse majeftatis , ftatue me inter oves &Ele&os tuosj ut abauditione malanonti- meam.

Iesvs Glorifcator.

Olefu pars hxreditatis mese , & portio mea , in terra viventium, Hcereditatem meam reftitue mihi. O lefu gloria , corona , & merces noftra magna nimis. Admittc me in bona Domini,quoe praeparafti diligen- tibus te. O Ieftt vita , falus , & refurre&io noftra. Cupio diflblvi , & effe tecum. In aeternum nihil me feparabit a te. Tibi adhcercrc mihi bonum eft. Quid enim mihi cft in Ccelo, & a te quid volui fuper tcrram ?

Oratio ad lefum.

OBone I e s v , 6 piiffime Iefu , 6 dulciflime Icfii, 6 Ieiu fili Mari£ Virginis , plene mifericor- dia & pictatc. O dulcis Iefu , fecundum magnam rai- fericordiam tuam miferere mei.

O clementiflime Icfu , deprecor te per illum Sangui- nem pretiofum, quem pro peccatoribus efFundere volui- fti , ut abluas omnes iniquitatcs meas : & in me refpicias miierum Sc indignum , humiliter veniam petcntem , &£ hoc nomcn fandum Iefu invocantem.

Qc[ 3 O nomtn

ySi PARADISI S E C T. VI.

O nomen Iefu, nomen dulcc : nomen Ieiu,nomen de- lectabile : nomen Iefu , nomen confortans. Quid enim Jefus eft , nifi Salvator ? Ergo lefu propter nomen fan- &um tuum efto mihi Iefus, & falva me : ne permittas me damnari, cjiiem de nihilo creafti.

O bone Iefu , ne perdat mc iniquitas mea , quem fecit omnipotens bonitas tua. O dulcis Ief u,recognolce quotj tuum eft, &c abfterge quod alienum eft.

O benigniflime lefu,miierere mei,dum tempus eft mi- ferendi , ne damnes me in tempore judicandi. Quae uti- litas in fanguine mco , dum defcendero in aeternam cor- ruptionem ? Non mortui laudabunt te Dcmine Iefu,ne- que omnes qui defcendunt in infernum. O amantiflime Iefu, 6 defideratiflime Iefu, 6 mitiflime Iefu.

O Iefu , Iefu , Iefu , admitte me intrare in numerum Electorum tuorum.O Iefu falus in te credentium.O Iefu folatiumad Te confuo-ientium. O Iefu dulcis remiflio Qmniurn peccatorum.

O lefu Fili Mariaz Virginis , infunde in me gratiam , fipientiam, charitatem, caftitatem, humilitatem, ut pof- fim te perfede diligerc , tc laudare , te perfrui , tibi fer- vire & in te gloriari ; & omnes , qui invocant nomen tuum, quod eft Iefus. Amen.

Oratio.

DEus qui gloriofiflimum nomen Iefii Chrifti Filii tiii Domini noftri fecifti fidelibus tuis fummo fua- vitatis arreclu amabilc, Sc malignis f piritibus tremendum atque tcrribile: concede propitius,ut omnes qui hoc no- men Icfu uevote venerantur in terris , fanftas conibla- tionis dulcedinem in prasfenti percipiant , & in futuro gaudium exultationis &c iuterminabilis beatitudinis ob- tineant in ccelis. Per cundem Dominum noftrum Iefurn Chriftum.

DE VITA AC PASS. DOMINL 783

Ajpiratio ante quodvis optis.

OChrifte Iefii , in unione charitatis illius , qua opus noftra: Redemptionis opcratus es in medio teme ; ofrcro tibi hoc opus N. & omnes adiones meas , ad majorem Nominis tui gloriam , mcam & proximorum falutem.

FINIS SECT, VI.

CLq 4

Elect^

ELECTiE & DlLECTiE

iETERNI PATRIS FILI^, VERBI INCARNATI GENITRICI,

SPIRITVS SANCTI SPONSiE,

Totivs SS. Triados Sanctvarioj ANGELORVM DOMIN^j

hominvm tvtricij

Peccatorvm Advocat^;

AFFLICTORVM OMNIVM ASYLO3

COELI TERRiEQjE ReGIN^E.

Qux gratia plena, & intcr mulieres bcnedi&a 5

Infelicis Evae mutans N O M E N 5

aut verius mutuans OMEN;

Verefadaeft MATER VIVENTIVM,

Quae quafi AvrorA Confurgens ,

Sedentibus in tencbris , & umbra mortis ,

S o L e m Ivstiti^ reduxit in Orbem.

Q^ ? Quas

Qux terribilis ut Caftrorum A C I E S

ORDINATA,

Haerefes & Poteftates tenebrarura

profligat.

Quse ipfius Mater fa&a Ivdicis,

( Quid autem Ivdex Matri neget fuae ? )

Facilem reis ofFert fpem, opemque veniae,

Quaemorientiin CRVCE FILIO,

Materno, fed conftanter, adfiftens Cordej

Eheu! acerbonimiumdolorisgladio

Materna fibi fenfit transverberari vifcera.

Sed hoc uno tunc , ( quid enim fic loqui vetat ? ) Felix & laetaj

Quod inter luprema Dilecti Morientis Oracula ,

Diledum Discipvlvm jufla fufcipere in Filiumj

Pro uno , & in uno multos accipiens Filios -3

Omnibus una nobis fieret in Matrem.

SECTIO

5*7

S E C T I O VII.

Dc cultu & Vcncratione B. Virg. MARIiE.

Item de Cura & pnjsparatione bene

beateque moriendi.

CVltum Virginis Mari^E; & curam beata M o r~ t I s Sedtioni & Dieifeptinu , ideft Sabbato refervavimus. Namperfexdies , id eft jpattum viu no- ftn , tendimus ad Sabbatifmum ,fca requiem vitA aterm. Sab- batum enim legis , ejus qtmtis , quam poft hanc vitamfideles ex- Jpettant , tjpus erat , Heb. 4. Vndcficut poft laborem fex dierum, feptimo die vacabant ludxi ; ita nos confecli hujtts vit<e laboribus , per viortem feriabimur , ac Sabbatum agemus feftivum ac fole- tnne. Ecce beati mortui , qui in Domino moriuntur. Amodojamclicit Spiritus , ut requiefcant a laboribus fuis. Apoc. 14.

Porro diem Sabbati Deiparas Virginis honori pecu- liartter dicavit Ecclefia ; & picrum ufus obtmuit ,ftngularibus pie- tatis officiis, eo dte Virginem Matrem venerari; utpeream, tfi fujtts tabernaculo requtevit Dominus , ad beatam requiem tanto felicius perveniant.

Non eft ergo cur mircris , pic Lector yfi Matrem Vit-e ^ MorTem hic una proponi videris. Sic omnino decuit ; ut Ma- ter mifericordk, Vita & Spes noftra, qtu V itm nobis Auftorem protulit , morituris adverfus Mortem Patrona commendare- tur. Mortis quidem debitum per primam Parcntem contraxi- mus,fedper Altcram, (vcrius Matrem viventium)^'##«?K vi- tapartktpavimus. Vnde nmtto ipfi tanquam Vita&MortisPA- trona toto orbe colttur. Et qtudemjam paffmi pi.i midtorum confue- tudnic receptum cft , ut pro (elici morte quotuhe Litanias , vulge Lauretanas, profe invtcem recitent.

Hac quoque mente Pavlvs PapaV. Salutationis An- gelicaftequentemufum Indulgentiis centum dierum adhoxM

fingu-

588 PARADISI SECT. VII.

fingulas Chrijii fidehbus commendavit : In cujus Salutationis ap- pendice fingulariter beau Matris opem & interceffionem I N Hora Mortis Nostr^, pofcimus. Nec deerit ifta fanefideli pr&fidto clieniibus fuis in morte , qm & morienti in Cruce Tifto fuo adftitit ; & binc quafi fingularis patrocinii erga moribundos Privilegium confequi meruit,

Vnde clarum efi , hoc poftffimum nomine cultum Virgmis Deipa~ u commendari ? quod clientibus fttis in Mortis agone fidelisfemper Tatrona & Mater adfiflat. O quot iUafaucibus inferni eripttit! quot gratu Tiliifui , cccloque refiituit. Exempla plurima occurrunt pajfim in W(ioriis:>& Scrtptoribusfanttifftmd Vrrgmis magnaliatrattantibus, Indetupete, &adbeatam quoque mortem per Matris ViUopem enitere. Eoque pta mente inclama fiequentet :

Maria Mater gratias ;

Mater mifericordia? ;

Tu nos ab hofte protege $

Et hora mortis fufcipe.

C A P. I.

Colloquiuminter Christvm &: Hominem de modo bene beateque moriendi.

§. 1. Excitatio ad Curam bom Mortis.

OMnis carofxnum , & omnisgloria ejus , quafiflos agri. £x- \ ficcatum efi fcenum, & cecidttflos,

CH r 1 s t v s. Ecce Homo , quid eft vita tua fuper terram? Fcenum hodie virens,cras arefcens : ventus & umbra celeriter fugiens ; fumus 8c vapor ad modicum parens : Audite hsec omnes gentes , auribus percipite , qui habitatis orbemrquique terrigenoe & Filii hominum, fimul in unum dives & pauper : juvenes & virgines , fe- nes cum junioribus,audiant verba oris mei. Omnes enim vos una & immutabilis fententia mortis conftringit : Statutum eft omnibus hominibus femel mori : & poft

hoc

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 789

hoc Iudicium. Omncs vos, & citius,quam putatis,mani- feftare oportet ante tribunal meum,ut rccipiat unuiquif- quc , prout gcilit in corpore iuo , iive bonum , iive ma- lum. Talcm autcm unumqucmque judico, qualem inve- nio, dum cum per iatellitem meum, id eft, mortem, cito ad tribunal meum.

La:tareergojuvenisinadoIeicentiatua, & in bono iit cor tuum in dicbus juventutis tuae , & ambula in viis cordis tui , & in intuitu oculorum tuorum. Sed icito , quod pro his omnibus adducet te Deus in judicium. Quin ii iapis , maturediipone domui tuae , quin morie- ris , & non vives. Nec eft cur viribus aut aetati fidas. Nonne vides juvenes quoque robuftos & vegetos , imo pauperes & infantes , quotidie mori , levi etiam iaepe ex cauila, vel cafu? Vas fidile, aut vitreum, iive recens, iive vetuftum, seque fragile eft; ii ceciderit in terram, frangi- tur. Fruftra canos exipedas, quos major pars hominum non attingit.

H o m o. O Deus meus , tu creafti hominem ad ima- gincm tuam ; gloria & honore coronafti eum,& confti- tuifti cum fupcr opera manuum tuarum ; &ficiiibito in pulverem reduces me, & dumadhuc ordior , fuccides me ? Memorare Domine quae mea fubftantia : nunquid enim vane conftituifti omnes filios hominum? Ecce morimur omnes, & quaii aquae dilabimur in terram,quae aon revertuntur.

Christus. Quis eft homo qui vivit , & non vi- debit mortem, eruet animam iiiam de manu inferi ? Sed sfto , longitudine dicrum repleam eum j quid tandem crit ? Si annis multis vixerit homo,& in his omnibus \x- tatus fuerit , nonne memirfiile debet tenebroii temporis, ■& dierum multorum,qui cum venerint,vanitatis arguen- tur praetcrita? Traniierunt enim omnia illa tanquam um- bra,& tanquam navis, quae pertraniit aquam; cujus,cum praetericrit , non eft invenire veftigium, ■ O felices , qui

memi-

]

f

i

ypo P A R A D I S I S E C T. VII.

meminerunt , fe effe tanquam exules & peregrinos fiiper terram ; vel etiam ficut Oeconomos , & difpeniatores fe in hoc mundo conftitutos fuper bona Domini fui , qui venturus fit hora , qua minime putatur , ut ponat ratio- nem cum fervis fiiis.

Sed heu miferi , qui , tanquam ego peregre profeetus iim, &fero rediturus; fic luxuriantur in bonismeis, immemores temporis illius , quo citabo eos , ut reddant rationem villicationis fuae. Itane homines in honorc a me conditi non intelligunt ; comparantur jumentis infi-' pientibus , & fimiles illis fiunt ? quafi fit unus utrorunV que interitus , Scquafi homo nihil amplius habeat ju- f mento ; cum ego creaverim eos ad imaginem & fimili- tudinem meam, & addidos oeternas morti,fanguine meo redemerim , ut mecum cceli hasredes fierent. Vt quid' ergo tanquam caeci in mortem currunt , & in asternum pereunt homines empti a me pretio tam magno, propter quos ego veni , ut vitam habeant , & abundantius ha- beant ?

O quam pauci, qui haec ferio recogitent corde; & qui in his meditari, ducant fapientiam ! Quam multiho- minum , quafi percullerint fcedus cum morte , & cum inferno fecerint padtum , dicunt, flagellum mortis inun- dans cum tranfierit , non veniet ftipcr nos. Sic nempe avertunt faciemfuam, ne videant in finem : noneftti* mor Dei , nec cura mortis ante oculos eorum. Idco du- cunt in bonis dies fiios , & in momento ad inferos de- fcendunt.

H o m o. Quid faciam tibi , 6 cuftos hominum ? Ma- nus tuze fecerunt me , & plafmaverunt me totum in cir- Cuitu, & fic repente prsecipitas me ? Parce mihi , Do- mine, nihil enim fimt dies mei. Qux utilitas in fanguine meo , fi defcendero in corruptionem ? Nunquid confi- tebitur tibi pulvis,aut annuntiabit veritatem tuam?Niin- quidnarrabit aliquis in fepulcro mifericordiam tuam? Sc

veri-

DE B.V. MARIA, 8c BEATA MORTE. fii

veritatem tuam in perditione ? Non eft in morte qui memor fit tui , in inferno autem quis confitebitur tibi ? Nunquid bonum tibi videtur , f 1 opprimas me opus ma- nuum tuarum?Siccine dies mei velociores erunt curiore, ■ugicnt & non videbunt bonum ? Itane velocius tranfi- Dunt quam a texenteitela fucciditur , ut confummentur lbique ulla ipe ? Remitte mihi , ut refrigerer priufquam ibeam; & amplius non ero.

§. 2. Ars bene mortendi neceffariajltper otnriut.

CH r i s t v s. Ego mortem non feci , fed invidia diaboli mors introivit in orbem terrarum: quia cjus )pera , per unum hominem pcccatum intravit in mun- lum, Sc per peccatum mors, in quo omnes peccaverunr. taquc ftatutum eft omnibus hominibus femel mori. SVd lpc unicum tibi iblatium relichim eft , quod flcut iii \dam omnes moriuntur , ita in me omnes vivificabun- ,ur. Sed vide , ii hoc beneficio meo frui cupis , ut non sdaf is a morte fecunda ; quia mors peccatorum pefli- ua. Sed heu, quid eft hoc, quod vita,cujus fpatium tam •reve eft , & qua; tota ne quidem ad neceflaria, 8c inpri^- \MS ad debitam prxparationem mortis fufficere poteft , i fupervacua & inania majori ex parte a plurimis mor- ilium impenditur !

, Nonne , fi haberes fblus omnes annos , dies, horas, & .mne tempus , quo ftetit , & ftabit mundus ; fimulquc •mnem iapientiam, & providentiam, induftrtam ; fed Sc innes artes , opes, amicitias, favores : & quidquid opis ut commodi in terris unquam haberi poteft , nonne il- ld omne mcrito ad hoc converteredebe-res, ut felix ob- ngeret tibi illud ultimum momentum , quod de tota '.ternitatc tua ftatuet; a quo in perpetuum vel mifer , el beatus futurus es ?

H o m o. Cum me converto ad univerfa opera , quat iciunt manus hominum, & ad labores, in quibus fruftra.

fudant,

Wtl P A R A D I S I SECT. VIL iudant , video in omnibus vanitatem & affli&ioncm ani- mi , & nihil permanere fub fble. Et idcirco toeduit me vitas meos videntem mala univerfa efle fub fble , & cun- Qlz. vanitatem , &c affli&ionem fpiritus : adeo quod in multa lapientia, multa fit indignatio : & qui addit fcien- tiam , addit 8c laborem. O vanitas vanitatum <Sc omnia vanitas !

Christvs. Vt quid igitur ita follicitus cs & oc- cuparis erga plurima ? Quid juvat altum fapere ? Quid fcrutari fubtilia, magis quam utilia? Quid ambulas in magnis & mirabilibus fuper te ? Ecce unum eft neceila- rium, Sctre Mori. Hxc vere eft Ars artium, & Sciemia fcien- tiarum, Qui hanc novit, parum ei oberit, fi nefciat ccete- ra. Qui vero hanc nefcit , parum ei proderit , alia omnia noviffe. Nonne cetera omnia terram , &z brevem vitam Jpedtant : hxc Ccelum, & immenfam ^ternit-atem ?

Itaque quoad vivis, difce Mori: idque tanto magis,quia hujus Artisnonlicet niii unum experimentum caperc : quod fi male fucceilerit, poftea non licebit errorem cor- rigere. In aliis quidem artibus , fi quid per ignorantiam , vel incuriam prima vice peccatum eft , lecunda facile corrigitur : Hic femel tantum erratur : & deinceps fera & inutilis pcenitentia eft. Tunc enim claufa erit janua mifericordias meae : nec in aeternum fupererit fpes indul-i gentiae. Vbicunque ceciderit lignum , five ad Auftrum, uve ad Aquilonem , ibi erit. Sapientiflimus ille eft , qui frequenter cogitat finem fuum ; 8c talis nunc efle nititur in vita , qualis cupit inveniri in morte. Quis fapiens , & cuftodiet hxc >

Vere enim hxc magna fapientia eft, feipfum infpicere; Nojje feipfiim j fcire inquam , quid fit Honw , habens cor- pus ex humo , & fpiritum de ccelo ; & quod illud per mortem revertatur in terram , de qua fumptum eft : hic vero redeat ad Deum qui dedit iilum , ut recipiat prout gefEt in corpore, five bonum, five malum.

DE B. V. MARIA, & BEATA MORTE. jpj

Hxc meditarc , in his efto ; infta in illis , mi homo. Mcmorare noviflima tua , &c in acternum non pecca- bis , nihil xque tibi proderit ad tcmperantiam om- nium rcrum , quam frequens mcdttatio mortis. Quo- modo enim exaltabis cor tuum , aut unde fiiperbies , qui pulvis &c cinis es , &c mox in pulvercm reverteris ? Num lubebit in deliciis fovere &c nutrirc carnem tuam , qua: brevi haereditabit ferpentes , &c beftias , & vermcs ? Quomodo divitiis , honoribus &c vanitatibus feculi ap- poncs cor tuum , a quibus te forfan hodie , vel hac no&e , licet imparatum &c invitum , feparabit amara mors ? Et tunc , quae parafti , cujus erunt ? O quam fa- cile contemnit omnia , qui femper cogitat fe moritu- rum ! Vtinam homines fapercnt, &c inteliigercnt, &c no- viffima providerent !

H o m o. Agnolco Domine , quia breves dies homi- nisfunt, & numcrus menfium ejusapud tceft : con- : ftituifti terminos ejus, qui praeteriri non poterunt. Scio ;■ quia morti trades me , ubi conftituta eft domus omni viventi. Et quis f um ego , ut refpondeam tibi , &c ver- bis meis tecum contendam ? Iuftus es Domine , fi dif- putem tecum : f cd , f 1 non irafcaris fupcr orationem fer- vi tui , unum rogabo te , Domine : Notum fac mihi fi- nem meum , &c numerum dierum meorum , quis eft , ut fciam quid defit mihi : quot funt dies fervi tui , quibus adhuc militabo fuperterram, donecveniat immutatio mea?

§. 3. Matura prtp.tratio ad Mortem.

CH r 1 s t v s. Non eft tuum , mi homo, fcire tem- pora , vel momenta , quae Pater pofuit in fiia pote- ftate: T uum eft Vtgtlare , attendere , &c omni hora para- tumefle. Latetenim ultimadies,utobferventur omnes, quia nulla inter omnes eft,quae tibi ultima efle non poflit. Tuum ergo eft 1 edimere tempus , &c laborure dum dics

R r eft;

j94 P A R A D I S I S E C T. VII.

eft ; veniet enim nox, in qua nemo potcft operari. Tuum : eft fatagere , ut per bona opera certam vocationem tuam 1 facias. Ecce nunc tempus acceptabile , ecce nunc dies Jj falutis : nimis infipiens eft , qui illos elabi finit , & alios 1: fibi promittit : interim circa inania , voluptates , &c curas . hujusfaeculidiftinetur. Sed cur vis fcire , quod tibi non expedit ? Hoc fcito , 8c habe pro certo , fingulare boni- \ tatis & mifericordia? mex argumentum efle , quod vo- i luerim mortis horam hominibus incertam efle. Sienim y, f ciretur , 6 quam multi hinc noxias fecuritatis & fbmno- j, lentise occafionem caperent, & multo fegnius falutis fuas \„ curam agerent, eamque in extremam aetatem, & in mor- I tistempusrejicerent ! Nonneidmodo paflimfit, cum nec diem , nec horam , nec momentum habeant a morte ! fecurum ? Heu , nefcit homo finem fuum , & tamen ,h finis curam negligit ! Vnde ficut pifces capiuntur hamo, L Sc aves laqueo , fic capiuntur homines in tempore malo , x cum eis extemplo fupervenerit.

Tu vero , 6 homo , memento Creatoris tui in diebus j L juventutis tuas, antequam veniat tempus afRid:ionis tuae : j L fciens quia bonum eft homini , fi portaverit jugum Do- ij. mini ab adolefcentia fiia : timenti enim Deum bene erit ,; in extremis ; & in diebus defun&ionis iuas benedicetur. i

Vide ergo quomodo caute ambules , non quafi infi- ' j piens, fcd ut fapiens. Quas vero major infipientia, quam, \{. cum a brevi hujusvitiemomento tota pendeat aeterni- tas , & in hora mortis de omni asternitate fententia fe- , rcnda fit , ut in perpetuum vel pcenas , vel gloriae depu- l terisj hujus tamen rei periculo tamparum providere? t Omnia alia follicite & diligenter curare , id unum , quod f blum & prae cceteris omnibus curae effe debebat , negligere ?

Quid necefle eft homini majora fe quaerere,cum igno- ret , quid conducat fibi in vita i ua , numero dierum pere- grinationis fuae, & tempore, quod vclut umbra praeterit?

Ofilii

DE B. V. MARIA, & BEATA MORTE. w O filii hominum ufquequo gravi corde , ut quid dili- gitis vanitatem , &z quaeritis mcndacium ? Veruntamcn in imagine pertranfit homo : Sed Sc fruftra conturbatur. Anni ejus licut aranea meditabuntur. Sicut cnim. illa ■multo labore texit telam iuam : fed evifcerat icie ; & quid niii viles muicas venatur ? ka annos virx iux con- iumunt homines j Sed quo tandem fru«5tu ?

H o m o. Ecce menfurabiles pofuifti dies mcos , 8c fubftantia mea tanquam nihilum ante te. Quoniam mille anni ante oculostuos tanquam dieshefterna quaeprce- tcriit. Parce mihi Domine , nihil enim funt dies mei. Mcmento , quoniam ego advena ium apud te , & pcre-

i grinus ficut omnes Patres mei.

C H r I s t v s. Propterea hortor ego vos , tanquam advenas & peregrinos abftinere vos a carnalibus delide-

| riis , & curis hujus icculi , qux miiitant advcrfus ani- mam. Ecce peregrinus non hseret in via ; non dcfleclit

; ab itinere , ut carpat flores , & quasrat delicias , ut nuge- tur & otietur : quin potius deiiderio patrix & iuorum in itinere ccepto continuo pergit & properat. Si vero (ubinde quieicit , aut reficit corpus , id neceilitatis po-

Itius cft , quam voluptatis , ut denuo refumptis viribus

[•llacrius pcrgat & ambulct.

Tu fac fimiliter , & redime tempus a rebus iftisvanis ic tranfitoriis , in quibus nil nifi vanitas & afflidio fpiri-

Inis : &c rei fuper omnia ieria; ac necefTariae , id eft , cu-

! '2E bonx Mortis , & beatae ^Eternitatis illud impende. Nefcis enim quam diu fubfiftas , & fi poft modicum tol- at te fa&or tuus. Ergo , quodcunque poteft manus tua , nftantcr opcrare , quia venit nox in qua nemo poteffc )perari. ncc enim opus , nec ratio , nec fapientia , ncc cientia erunt apud inferos , quo tu properas. Nunc age, ^uod a&um effe voles , cum amplius agere non poteris ; k non egifle, cum poteras, vehementer dolebis. H o M o. O Domine qui dives es in mifericordia ; an- Rr 2 guftia;

596 PARADISI $ECT.. VII.

guftiae mihi fiint undique,ne derelinquas me. Operi ma- nuum tuarum porrige dexteram , 8c extrahe me de luto faecis, ut non infigar : nam ecce , de profundis clamo ad te : Vitam quidem meam quotidie corrigere dilpono. Semper autem de die in diem difFero : & dum hoc in fu- turo facere propono , fit ut illud futurum femper fit fu- turum ; imo forte nunquam futurum. Domine Ieiii , quam diu ponam confilia in anima mea ? qux utilitas in Sanguine meo,ii defcendero in corruptionem. Illumina oculos meos , ut nunquam eos a confpedtu mortis averr tam ,' ut inftantia pericula videam , nec unquam obdor- miam in mortem , ne quando dicat inimicus meus , prse- valui adverfus eum.

Christvs. Ofi nofTes, quantopere hominis jam morituri mentem cruciet memoria temporis olim tam inutiliter perditi ! O fi quoque damnatorum in fiiis tor- mentis anguftias, querimonias & ejulatus , fed, heu, ina- nes,videre poffes, quid putas confilii caperes ? Ecce, hoc unum ilii deplorant maxime , quod cum tam horrendos cruciatus brevi & facili labore redimere potuiffent ; at- tamen mortis immemores , hasferint in rebus inanibus , & interim tempus comparandi oleum in vafis fuis , occa- fionem bonorum operum , & dies falutis neglexerint. Duxerunt iiii quoque , velut multi hodie , in bonis dies: fiios; at quam breves,ac paucos ! & in puncl:o ad inferos defcenderunt,ubi jam miferi torquentur fine fine. O fe- licem te, fi fapias damno alieno !

Afpice divitem Epulonem illic non jam amplius in de- litiis f plendide epulantem,fed miiere in pcenis ejulantem. Quis veftrilm fbrtem divitis olim non optaffet potius quam pauperis Lazari ; cum ifte in delitiis , hic vero in fame Sc anguftia viveret ? Sed ecce, jam omnes Lazarum feliciflimum pr^dicant , Epulonem miferrimum : Hic quidem , dum alter eorum recipit bona in vita fiia ; altei autem mala, difcrimen non agnofcis 5 quin miraris etiam

&con-

DE B.V. MARIA, Sc BEATA MORTE. s97

Sc conturbaris ; fed tace , donec intres m fanctuarium Dei, & intclligas in noviflimis eorum.

H o m o. O quam bonus Ifracl Dcus , his qui rc&o fnnt cordc ! Sed & juftus es Domine , & re&um judi- cium tuum. Cur vcro diflimulem ? (fcrutaris enim cor & renes meos.) . Sa?pc moti funt pedcs mci , pcene eftuii Junt greilus mei,dum zclavi fuper iniquos, pacem pecca- torum videns ; quia non cft reipectus morti eorum. Nunc vcro miiericordiam Sz judicium cantabo tibi Do- •minc, quia in tempore fuo tu reddis unicuique fecundum opera iua.

f C h r i s t v s. Sed quomodo , cum tam fit difpar ;amborum exitus , &tibi etiamnunc deturoptio inter fbrtem utriuique, quomodo, inquam, qui cupis efle felix cum Lazaro , Vitam nunc eligis Epulonis ? cur laute 8c •molliter nutris carnem tuam ; & faepius viles beftias im- •penfius curas, quam homines famelicos & inopes ?

Sed hcus , u ego mifero ifti, ex fingulari gratia , redi- tum in vitam concedcrcm , putas rediret ad fblitas deli- cias ? iterum inducretur purpura 8c byflb, aut epularetur quotidie fplendide ? Lazarum jacentem ad fores do- mus iuce ncgligerct ? Vere dico tibi , in cinere & cilicio ^otius pcenitcntiam ageret ; nullumtemporis punc~tum line fruge & feria falutis cura elabi fineret ; imo quid- quid unquam in toto mundo cruciatuum & laborum ^xcogitari poflet, id omne iblus fiibiremallet, ne rediret id locum iftum tormentorum : ubi jam tot centenis an- lis asftuanti linguae fuae veluoam aquae guttulam optat , 5c per infinitas annorum myriades optabit,fed nunquam obtinebit.

Quis hominum haec audiens non timeret , & timen- io relipifceret ? Quis poterit habitare de vobis cum illo igne devorante ; quis habitabit ex vobis cum ardoribus empiternis ? Vere hoc ftupendum fupcr omnia ftupen- la , credere aetema ifta fupplicia peccatoribus parata , &

Rr 3 nihilo-

f9% PARADISI SECT. VII. nihuominusadeofecurevivereinpcccatis ; & tam au- da&er in eo ftatu morari , in quo mori non auderes : iu morte totius osternitatis exfpe&are fententiam , nec ta- menmaturius de bona morte follicitum efle. Quis ita falcinavit oculos veftros,ne videant in finem? Nam quo-. tufquiique veftrum talis modo efle curat , qualis inveniri in morte optat , cum citabitur ad fupremum tribunal meum ? & tamen nefcis , an id cras , vel hodie , an hac ipia hora futurum fit.

O quot parabolis , quot minis & monitis ego docui: vos , Vtgtlare , attendere , paratos effe ! Quid vero tot exempla hominum omnis aetatis , fexus , conditionis in- dies paflim ante oculos veftros morientium ? quid tot fubiti cafus , tot febres, & morborum genera ? quid cla- mant hxc omnia, nifi, Vigila ; Efto paratus, Difpone do- mui tuae , quia morieris ? Memento accidere tibi pofle , quod cuiquam potuit. Hodie , hodie fi vocem Domini audieris , noli obdurare cor tuum. Derelinquat impius vias f uas , & vir iniquus cogitationes fuas , & revertatur ad me, & miferebor ejus : quia nunc tempus miferendi , ne forte mox flt puniendi.

H o m o. Iuftus es Domine , fed parce mihi, fi ut mi- nus fapiens loquar ad Domiaum meum , cum fim pulvis & cinis. Numquid voluntatis tuse eft mors impii? Non- netudixifti: Nolo mortem peccatoris. &, Impktas impti non nocebttei, m quactmque d'te< converfus ftierit abimpietatefua. Et kerum : Omne quod vencrit ad me, non eftciamfora-s ? Quid fi ergo vel fero , & fub vefperam , circa undecimam horam i venero , an me rejicies? Quid fi vel jamjam moriturus : pcenitentiam egero de peccatis meis , cor contritum & humiliatum an defpicies ?

C H r i s t v s. Quid hoc audio ? & tu quafi unus de infipientibus loqueris j & declinas cor tuum in verba malitiae , ad exculandas dilationes in peccatis ? Tunc peccarevis, quamdiu vivis , & pcenitere primum jam

mori- i

DE B. V. MARIA, 8c BEATA MORTE. 799 moriturus ? Hocue eft pceniterc, i\ definas neccare, cum amplius non potes ; cum peccandi vires dehciunt ? cum te pcccata potius deferunt, quam tu illa? Qux ifta cmen- datio , vitam mutarc velle in melius , cum jam vivcrc de- finendumeft? Ah nimium falleris ! Ego quidem pceni- tenti promifi vcniam , fed diffcrenti iii craftinum vitam non promili.

Vt autem probe fcias & caveas tibi ; hxc eft vcra Pce-

nitentia , quas mei cauila , feu ex amore mei dcplorat , &

defcrit peccata ; adeo quidem, ut e centum moribundis ,

qui eoufque pcenitentiam diffcrunt,vix unus aut alter ve-

re pceniteat. Illa enim nafcitur non ex amore mei , ied

ex amore fui. Dolent quippe, non quod me offenderint,

ied quod damnationem jam imminentem timeant; quam

1 fi una cum morte pofTent evadere , non timerent ad vo-

, mitum, Sc pnftina peccata redire. Quomodo ergo dice-

: tur vere in mortc pcenitere , qui vult, nec timct , quam

j diu vivit , peccare ?

Nolo ego quidem mortcm pcccatoris ; nolo te , aut

quemvis peccatorem defperare , quamdiu vivit. At ego

te periculi admoneo , & volo te fecuriora eligerc. Nam

plurimi tunc pereunt , pauciflimi vere pcenitent. Et

quomodo tu praeliimere audes inter tam paucos te quo-

i que futurum. O fi videre pofles , quam multa homini ,

; przefertim peccatori , ciixa mortem occurrant , quce dif-

ricilem reddunt veram pcenitcntiam ! Hinc enim segrum

;; vis morbi premit; illinc angit confcientia,& peccatorum

enormitas , quam tunc prrmum longe manifeftius ,

. quam unquam antea confpicit. Hinc tcmporis prseteriti

. tam inutiliter , in rcbus inanibus confumpti recordatio

pungit ac laccrat confcientiam : illinc treraor futuri , &

i jam inftantis , quo dc omnibus di&is , fadis , cogitatis

reddenda erit ratio, cruciat. Hinc diaboli peccata exag-

gerantis , Sc ad defperationem impellentis infidia? , il-

linc metus Iudicis , & horror inferni , fic obruunt mile-

■4 '

600 PARADISI SECT. VII.

rum , ut nil nifi fasva praefumat perturbata confcientia ; nil nifi jufta judicia mea , cum defperatione veniae cogi- tare valeat. Afpicit enim peccata ilia , abique reipedtu mifericordiae meae, quam illi tunc quoque extenuare,aut prorius abfcondere nititur malignus fpiritus.

Quid putas tunc ipei , vel animi reliquum erit miiero homini ? Videt jam relinquenda omnia, quae in vita ilia- via 8c cara fuerunt , & nihii amplius iolatii vel auxilii ab iis iperari pofle. Peccatorum memoria terret ; hora red- dendas rationis inftat. Immutabilis iententiae horror ex- animat. Fugere ieu latere impoffibile ; comparere nimis intolerabile. Si ad vitam prceteritam refledat oculos,to- tumejuscurriculumquaii momentum temporis appa- ret: Siadfuturum; id eft, ad aeternitatis infinitum ipa- tium reipicit, heu, quis dolor tam modicO momento , 8c rebus tam inanibus , beatitudinis seternae ja&ufam fecii- ie ! Hxc omnia ita hominem perturbant , ut vix ialutari alicui cogitationi locus iit reliquus. Vnde fit , ut iaepe etiam prxveniat judicium meum , damnans ieipfum , eo quod non cognoverit tempus vifitationis iuae , & iic de-? iperans abeat in viam Cain , dicens : Major eft iniquitas mea, quam ut veniam merear.

H o m o. Anxiatus eft Domine fuper me ipiritus meus , in me turbatum eft cor meum , fed & conturbata funt omnia oila mea , a turbine iermonis tui. O quam horrendum erit incidere in manus Dci viventis ! Quis poterit iuftinere vocem tonitrui tui magni in die illatre* menda ? Nec enim cogitare licet , quod folum ad ter- rendum me verba componis inania. Quis vero ftatum morientis melius novit quam tu ? O Bone lefu da mihi , ut praeoccupem faciem tuam in confeilione, & diem ex- tremum matura pcenitentia praeveniam , ne tribulatio & anguftia illius horae inveniat me.

Christvs. Ideo jam hortor te ne difFeras. Quin dicis , Nunc cvpi f Eri ^udis hodie vocem meam , ne obr

durcs

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. tfoi

durcs cor tuum , nec diffcras in craftinum ; qui nefcis an cras fubilftas ; muko minus differ in horam mortis : fed nec etiam in tempus morbi : Nam illud nimis ineptum eft , ut congrue te morti praepares. Tunc enim 8c animi £c corporis vires languent : doloribus, &c aliis,quas mor-

i bi pariunt, moleftiis animus ita iaepe obruitur, ut quae ad benc moriendum pertinent , vix leviter cogitare, nedum ferio ponderare fufficiat.

Quam faepe vidifti aegros delirio corrcptos , & ufu ra* tionis prorius dcftitutos, nihil potuiile diiponere eorum quae vcl ad praciens faeculum, vel ad futurum fpe&arent > Expericntiaquoqueteftefcis , fi quisdcntium, oculo- rum, calculi, vcl alio dolore acuto crucietur,etiamfi alias bonus & pius fit , quam difficile tunc ei iit , animum re- bus piis & cceleftibus intendere. Nimirum illuc rapitur tota intentio mentis , ubi eft vis doloris. Et quid putas in moite fiet ?

Hasc fideliter , & amore tui prolixius inculco tibi , mi homo , ut non differas de die in diem negotium falutis tuae ; nec curam bonae mortis , in horam mortis rejicias. Cur periculum eligis ubi ofFertur fecuritas ? Cur vis rei tam incertae & dubiar. cauflam , qua nullagravior & pe- riculofior, id eft, animae, & aeternitatis tuae committere, qui alias omnibus in rcbus certiora quaeque & magis fe- cura tam fbllicite perquiris ? Ecce nunc offero tibi gra-

. tiammcam; firefpuis,fortealiasjuftenegabitur. Non-» ne hac animadveriione merito percutitur peccatar , ut moricns oblivifcatur iui , qui vivens oblitus eft mei ? Nam quomodo audes me tibi in morte propitium polli- ceri, quem ilc contempferis in vita ?

Intelligitc haec inflpientes in populo,& ftulti aliquan-

j do iapite.O il cognoviiles & tu & quidem in hac die,qus ad pacem & ialutem tibi ! O fl modo tempus mifericor-» diaj &c gratiae meae non in vacuum reciperes ! Aderit enim, &; fbrte in die qua ignoras, & hora qua non fperas,

Rr j; aderit,

tfo2 PARADISI SECT. VII.

aderit,inquam,tempus juftitiae mex; tunc quidem fi bene egeris , recipies j fi autem male , quid mirum , fi reddam tioi fecundum opera tua ? Sed tunc fruftra rogabis in- ducias ufque mane , fruftra clamabis cum illo fcelefto ad Dominum , a quo mifericordiam non es confequuturus. Nam quoties vocavi ego te,& renuifti ? defpexifti omne confilium meum , & increpationes meas neglexifti? Nonne merito ego quoque in interitu tuo ridebo , & flibfannabo , cum id quod timebas , advenerit ? Cum ir- ruerit repentina calamitas , & interitus , quafi tempeftas ingruerit , quando venerit fuper te tribulatio <5c angu- ftia?

In vita quidem fervivifti mundo , carni , & voluptati- bus , in die anguftia? tum demum recurres ad me ? Non- ne impudentiae eft , ad eum in neceffitate confugere , quem in profperitate contempfifti? Quid fi nuric dicatur tibi : Vbi fiint jam dii tui , in quibus habebas fiduciam ? furgant & opitulentur tibi , & in neceflitate te prote- gant. Nonne aeger facilem, & officiofum in morbo me- dicum , experiri fblet , quem fanus obfequiis, & muneri- bus fibi devincire ftuduit ? at fi contumeliis & injuriis eum affecerit, quid putas exfpedabit ab illo? An non vi- des quotidie , cum judicium exfpe&atur de rebus etiam minimis , litigantes quietem nullam capcre j fed nunc Advocatos adire , nunc Procuratores , nunc Iudices , nunc iftorum cognatos , amicos , vel affines , & eorum emendicare opem & favorem ? Et homo , cujus caufla graviffima, id eft, de vita vel morte asterna pendet coram fummo Iudice , quafi fecurus agit , & de praefidiis cauffa: luae parum curat ! Vide j quid fatuas illas virgines ex- cluferit Regno coelorum : dormitarunt,tardarunt,oleum quaerere neglexerunt,aut ferius a prudentibus petierunt ; 6c fic audiverunt : Nefcio vos : at quas maturius para-* tx erant , intraverunt cum Sponfb ad nuptias. Cur & tu 6 homo , non vigilas , cur non tempeftivc fbllicitas

pro

DE B.V. MARIA, Sc BEATA MORTE. 60 3

pro patrocinio apud Elc&os mcos , qui & ipfi fedebunt mccum judicantes tribus Ifracl ? Cur prascipuc non concilias tibi dilecliflimam Matrcm mcam , quce potcns eft apud mc patrocinio fuo ? ( Non cnim aequum eft , ut quidquam denegem Matri mcas , ) ut lic invcnias gra- tiam in oculis meis ? Intelligitc hsec qui obliviicimini Dcum , ne quando rapiat , & rion fit , qui eripiat. Qui habct aures audiendi , audiat, nec projiciat holce fcrmo- nes meos retrorfum , ne iecundum duritiam fiiam & im- pcenitcns cor theiaurizet libi iram in die irae , & jufti ju- dicii mci. Vtinam homines faperent, & intelligerent, & noviflima providercnt !

H o m o. Heu coccitas 8c duritia cordis mei , qui hasc frequenter audio , & tamen adhuc languide me gero in tam arduo & periculolo negotio. Vtinam Domine , vi- vus iermo tuus , & erHcax , &c penetrabilior omni gladio ancipiti , pertingat intima mea uique ad divifionem ani- mx & fpiritus. Vtinam operetur in me , ficut operatus veft in Sandis Sc Elecliis tuis , quorum mors pretiofa fuit in confpe&u tuo. Vnde inebriantur ab ubertate do- mus tuoe , 8c torrente voluptatis tu33 potas eos. O beati qui habitant in domo tua Domine : & in flecula iseculo- rum laudabunt te. O bcati mortui , qui in Domino mo- riuntur [ Vtinam moriatLir anima meamortejuftorum, &c fiant noviftima mea horum fimilia !

Qu£ hec §. diciafunt de periculo panitentU infinem vita dilat<e9 Ji cui duriora videntur ; is legat S. Auguft. Hom. 41. inter yo. Item lib.de Voenitx. 17.& aliospajjim de 1 v Noviflimis traftanteu

§. 4. Bona vita, optima ad bonam Uorfem via,

CH R 1 s t V s. Sed cur illi beati ? nonne quia trans- icrunt per ignem & aquam , & edudri fnnt in refri- gerium ? ubi neque mors , neque clamor, aut ullus dolor erit ultra. Iam enim requielcunt a laboribus fiiis , & opcra corum , quae egerunt in vita } fcquuntur illos ?

Merito

<Jo4 PARADISI SECT. VII.

Merito tu quidem fbrtem illorum optas. Sedquanto fanius erit votum tuum , fi cures & tu vivere more jufto- rum, ut Gc demum eorum morte defungi poflis ? Si , in- quam , &c tu contendas intrare per anguftam portam : Si & tu vim inferas regno ccelorum ; nam ecce violenti ra- piunt illud.

Optabat nimirum & impius ille Propheta fibi extre- majuftorum; Sed non ita & principia. Mortem fpiri- tualium optant fibi etiam carnales , quorum tamen vi- tam abhorrent , fcientes pretiofam efle mortem iancto- rum in conipectu meo: cum e contra morspeccato- rum peflima fit. Sed nonne ftultum & ridiculum votum eft , optare mortem Lazari , & vitam Epulonis ? Velle bene mori, & male vivere ? nunquid coliigunt de fpinis uvas , aut de tribulis ficus ? Non fic itur de deliciis ad delicias ; ut hic ventrem , & iilic mentem impleas. Vis autem bonam & felicem mortem ? Ecce optima ad bo- nam mortem via eft ; ante mortem vitiis & cupiditati- bus moii. Imo hsc erit fbla & vera vita , carni ac mun- do mori , &: Deo vivere. Ita ergo nunc confuefce mori, quoufque wivis j fic fiet, ut fecurius mortem, cum vene- rit exf pedes.

Et hujusquidemmyfticae mortis imaginem , feufor- mam aliquam , ab ipia morte corporis accipere potes. Nam hxc , quamprimum invadit hominem , mox ufum ienfuum , 6c appetitum omnium voluptatum tollit, ocu- los claudit , aures obftruit ; ori perpetuum filentium in- dicit -y a charis &: notis feparat , omnia deiideria mundi hujus extinguit : Hasc vero & fimilia , tu ipie iponte tua facere potes , & multo quidem iublimius atque excel- lentius , tibique multo utilius , quam fi tantum juris & violenpise in te morti relinquas.

H o M o. Sed quam mihi mortem loqueris Domine , dum me fpontanee, & fpiritualiter mori jubes ?

Christvs. Adhuc tu iine intelledu es -t nec ca-

pisj

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 6o?

pis j quod fi fccundum carnem vixeris morieris ; Si au- tem Spiritu facta carnis mortiricaveris , vives ? Caftiga corpus tuum , & in fervitutem redige ; mortirica mem- bra tua, quae f iint f uper terram. Exue veterem hominem cum adtibus f uis , & novum indue ; prohibc linguam tuam a malo : averte oculos tuos , ne videant vanita- tcm, &c. Noli diligere mundum, neque ea quse in mun- do funt ; fuge amicos, & fbcios, fi una cum illis me ami- cum habere non poflis. nimis enim noxia amicitia eft , quse me confbrtem non patitur : Diflimula injurias,con- tumeliis ne redde vicem : ad opprobria tace , tanquam non habens in ore tuo redargutiones. Sine te tradlari ar- bitrio fuperioris,inftar mortui,qui ncmini repugnat.falu- tari morte perdc animam tuam in hoc mundo , & in vi- tam asternam cuftodies eam.

Si fecerishaec, aeftimaberis tanquam mortuus fuper terram : fed vita tua abfcondita mecum erit in Deo. Non apparebis magnus & glorioflis coram mundo , fed omnis gloria tua erit ab intus , id eft , in tcftimonio conlcien- tioe tuaz. Incedes tanquam triftis , femper autem gau- dcns; poflidebis tanquam non poflidensjuteris hoc mun- do , tanquam non utens. Hoc eft mori , antequam mo- riaris. Vt paucis dicam :

Ante omnia fuge peccatum j & non erit cur malam mortem timeasj ftimulus enim mortis peccatum : lasdere aut pungere non poteft, ubi peccatum non eft : mala cer- te mors putanda non eft , ubi bona vita prxceflit. Exer- cc ergo te ad pietatem & juftitiam , fic nunquam te ma- la nec improvifa mors obruet , quia pia & inculpata vita, cft continua prseparatio mortis. Vnde juftus , fi morte praeoccupatus fuerit, in refrigerio erit.

Sed heu, quam crudelis eft mors, in eos , qui vixerunt mundo, 8c concupifcentiis ejus ! quam gravi eos tandem aculeo ferit,quifapientes funt ut faciant mala;bene autem facere nefcierunt ! Qui nunc ducunt in bonis dies fuos,

runc

606 PARADISI SECT. VII.

tunc vident,quantus extrema gaudii ludus occupetrtunc enim vinum, quod ingrediebatur antea blande , mordet ut Coluber, & velut regulus venena diffundit.

H o m o. Quis mihi tribuat, ut mundo, & carni mo- riar, & vivam tibi, qui pro me mortuus es : & ita femper paratus fim moriiut vivam ego , jam non ego ; fed tu vi- vas in me 6 lefu ? Agnofco enim , quia nemo fecurius & felicius mori poterit,quam qui melius & fan&ius vixerit. Attamen nefcio , quomodo nihilominus terrores mortis circumdederunt me, ut horream,& fugiam, quod tamen fcio me non poffe cffugere. Sed quid hoc mirum, quan- do fan&iffimos etiam viros video non fuifle immunes a timore mortis ?

Et quid dicam de te ipfb , Domine ? nonne mortem exhorruifle vifus es , cum pras anguftia cordis tui , in horto fa&us eft flidor tuus tanquam gutta^ fanguinis de- currentis in terram ? & cum diceres , Triftis eft ani- ma mea ufque ad mortem 5 & calicem illum transferri a te rogares ?

§. y. Antidota adverfus fiigam & borrorem mortis.

CH r 1 s t v s. Infirmitates nempe veftras ego fuf- ceperam in me , ut agnof ceres , quanta paterer ego pro vobisj& quam vere languores veftros ego portarem. Quamvis non tam mortem horrui,quam peccatum,quod morte delcndum, verfabatur ante oculos meos. Eatenus tamen admifi timorem mortis , ut tu jam minus timeres mori : utpote , cui ex merito mortis meas, mors eft finis peccati, & introitus ad vitam.

Sednunc videcur multi veftrilm mortem timeant: nam varias fblent efle caufas; fi autem bene difcutias, nul- l'a rationabiJis & idonea. Hoc potius agnofces,non mor- tem, qua; nihil veri in fe mali habet, fed potius malam vi- tam , f uper omne malum timendam efle , eo quod hanc

fequan-

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 607

(equantur aeterna mala. Quamvis diverium videre fit

t in riliis hujus faeculi , qui in vitiis luis vivunt iecure , &

; tamen mortem vclut iummum malum vehementer hor-

rent. Hoc nimirum habent iniipientes , qui in tenebris

! ambulant , ut timeant , ubi non eft timor , 8c ubi eft ,

t quaii lecuri ambulent ; ut , inquam , inania pericula ti-

meant , vera contemnant. Quid enim eft mors , quam

ita timent homines, niii leparatio animas h. corpore ? At

mors, quam non timent, eft ieparatio animae a Deo ; 3c

ea quidem tanto magis timenda , quopejuseft animam

quam corpus perirc.

Sed dic, mi homo , quid eft in morte , quod times aut

fugis ? Nonne melior eft dies mortis , die nativitatis ?

Crede mihi,aut potius,expertus ipfe fatere : Quia homo

natus de muliere brevi vivens tempore , repletur multis

miieriis : qui quaii flos egreditur & conteritur , & fugit

, velut umbra , & nunquam in eodem ftatu permanet.

i Quam diu vivit , in medio laqueorum perambulat , in

1 mundo , inquam , qui totus in maligno poiitus eft ; ubi

\ nihil niii concupiicentia oculorum , concupiicentia car-

i nis , & fuperbia vitae. Hinc ientit in membris fuis aliam

| legem repugnantem legi meVitis iuac. O gravis & mole-

f fta luda, ied rara &c difficilis vidoria !

IHxc omnia certe adeo iemper amicis meis gravia Sc molefta viia iunt , ut mors iilis in defiderio , vita in pa- i tientia eilet. Hinc iHi eorum plandus & gemitus : Heu mihi , quia incolatus meus prolongatus eft. Taedet ani- mam meam vitae mea;. Infelix ego homo 5 quis me libe- rabit de corpore mortis hujus ? &c.

Deindc hominis vita nihil aliud eft, quam via, carcer , exilium,&; tamen in his moram optat,qui mortem fugit. Quid eft hoc , laflari in via , & eam nolle finiri ? horri- do 3c iquallenti carcere concludi , & inde educi nolle ? Quis peregre conftitutus, maxime ii inter hoftes & mul- ta pericula verictur, non optat citius in patriam regredi ?

quis

tfo8 P A R A D I S I SECT. VII. quis fe felicem non asftimat , fi mox ab exilio liberetur > Ejus eft nolle mori , qui mavult cffe miler , quam foelix, qui patriam prae exilio , qui luccm prae tenebris , ccelum prae terra neftimare neicit.

H o M o. Vere Domine , vita noftra non cft nifi mili- tia,feu tentatio &c continua lu&a f uper terram. Heu mi- hi,quia incolatus meus inter tot pericula,laqueos,& infi- dias mundi,carnis, & fatanx prolongatur. Quid homini eft diu vivere , nifi diu vexari , vel fenfu , vel metu malo- rumPnam foris pugnoe,intus timores. Dies peregrinatio- nis noftne pauci 8c mali j &c tamen , quae cxcitas noftra eft,optamus diu viverejmortem horremus,& differri cu- pimus , quod evadcre non poffumus : cum tamen mors nobis iit , aut effe dcbeat finis miferiae , terminus culpae, janua vitae, aditus Patriae, &c amplexus tuae prcefentiae.

Miieri fumus quam diu vivimus j fed eo milcriores -t quod crefcente aetate vix , aut raro mcliores fimus ; vcl quod miferiam noftram non agnofcimus ; imo ctiam di- ligimus. Aperi quaefb oculos meos , ut videam ubi iim, nimirum in exilio , &c. &c quo afpirem , nempe ad Pa- triam : nec ultra mori timeam ; fed potius cupiam dif- fblvi, &tibiconjungi. Nufquam enim mihi beneeft, nec erit fine te. O quando educes me de carcere hoc ? quando liberabor de corpore mortis hujus ? &c.

Christvs. Sed multi quoque mortcm fugiunt , quia florent in faeculo , opibus , honoribus, &c voluptati- bus affluunt , & beatum dicunt populum , cui haec funt. Heu quam amara eft mors homini habenti paccm in f ub- ftantiis fuis ; cujus viae dire&ae flint in omnibus , & ad- huc valenti accipere cibum ! Sed 6 ftulti & tardi cordej 6 modicae fidei homines ! terrae bona deferere durum cft vobis , qui exfpe&atis ccelum & fummum bonum , fta- tumque omnium bonorumaggregatione perfeclum?Ec- ce oculus non vidit, nec auris audivit,nec in cor hominis adfcendit, quae ego pr^paravi diligcntibus me : imo cgo

ipfe

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 609 ipic eornm honor Sz gloria, Sc hxrcditas, Sc voluptas,& mcrces cro magna nimis.

H o m o. Credo vidcre bona Domini in terra viven- tium , ubi ir.ebriabimur ab ubcrtatc domus tux ; Sc dics ima melior crit fuper millia. Sed heu, cur ita languida eft j fides mca , ut pri frufto terrae non magis ccelum am- biam ? Cur non defiderat anima mea ad tc Deus,ficut de- fiderat cervus ad fontes aquarum ? aut ficut mercenarius pnftolatur finem operis f ui ? Quando tu ipfe Domine portio mea es in regione vivorum. Tu pars haereditatis mci',& calicis mci. Tu qui reftitues haereditatem meam mihi ? Domine adaugc fidem , excita cor Sc defideriurn mciim.

C h r 1 s t v s. Vide ergo, quia per mortem longe ma- jora recipis,quam deferis. Certe fidelibus meis mors non eft jaciura, fed lucrum. Nam pro vita brevi ac caduca Sz undiquc plena miicriis,recipiunt bcatam Sz immortalem, ubi nullus dolor erit ampfius. Pro caducis mundi bonis , lucrantur bonaDomini in terra viventium. Pro vanis vo- Iuptatibus carnis, torrente voluptatis asternae potantur.

Quid ergo te retinet in f iculo ? An parentes, cogna- tos, amicos, Sc fimiliares delerere durum eft ? Sed vide , quo pergas moricns : Ad patriam utiquc cceleftein , ubi magnus te charorum numerus exfpecliat Angclorum, A- poftolorum , Martyrum, Virginum, & omnium Ele&x>- i rum meorum , quorum converfatio Sz afpe&us longc ju- cundior tibi erit , quam ulla amicitia in terris unquam fuerit. Et ad eorum coniortium non magis anhelas?Ob- liviicerecrgodomum Patris tui : Eoredere de tcrra SC cognatione tua ; quia portio tua in terra viventium : in terram melle Sc la&c manantem introduci non vis , Sc mecum cile in Paradifb ?

Quid timcs cxire? Elecli mei litati funt, cum refpon- fiini mortis acciperent , Sc quod vclox elTet dcpolitio tabernaculi eorum. Ecce Vas eie&ionis , quomodo cu-

S f pit

<5io PARADISI S E C T. VII. pit diiTolvi , & effe mecum , 8c mortem in lucro ponit. H o m o. Quidni cuperet diilblvi Paulus ? Bonum certamcn certaverat ; lidem iervaverat ; curfum con- fummaverat ; de reliquo fciebat repofitam fibi coronam juftitia^, quam tu rcdderesillijuihis ludcx : Imo cer- tus crat , quod nihri illum iepararet a te. Ego autem , quia pcccator fiim , diifolvi non cupio , fed formido \ lcicns quia mors peccatorum pcifima. Quomodo non peifima , ubi non iiibvenit vita ? Formido cxue , Sc in ipio portus ingreiiu contrcmiico , dum vcrcor non pro- pe airiitcrc , qui excipiat exeuntem. Quomodo enim fe- curus exibo , ii non tu Domine cuftodias introitum & exitum meum ? Heu ero ludibrio Sc prxdx Latronum intercipientiumme, non ailiftente qui redimat , ncque qui falvum faciat. Beati omnino moitui, qui moriuntur in Domino : Sed heu , Domine, neicit homo, amore an odio dignus fit , & qua; illum fors a morte maneat ; 8c quomodo non timeat Sc fugiat mortem , cujus exitus tam incertus eft ?

C H r i s t v s. Non ideo mori timeas , fed male vi- vere. Quorfum eft fugere , quod effugere non potes , Sc ita vivere , unde grave periculum incurras ? Atqui hoc ego volui , ut cum timore Sc tremore operareris ialutcm tuam , ut contenderes intrare per anguftam portam , & ires per vitam , ardtam illam quidcm , fcd quosducitad vitam. Nihil eft quod magis minuat timorera mortis , quam vitam agere in continuo timore Dei , & pradentis vitae gaudia f pe futurorum fj^ernere. Caftiga ergo & tu cum Paulo corpus tuum , Sc in fcrvitutem redigc. Eccc mundus ipfi crucifixus erat, & ipie mundo : & quomo- do non libens moreretur ? Crede mihi, non invitus mo- ritur, qui jam pridem vitiis,& mundo moituus eft. Nam quid ilii adimcre poteft mors , qui nihil amat in mundo ; fcd thefaurum iuum habet in codo ?

Q£in audi quod magis mneris , talibus ne quidem re-

pcnti-

DE V. B. MARIA, & BEATA MORTE. 6it pentina & iubita mors timcnda cft , quam alias ita hor- rent homines ; &c cur ? an quia mala ? minime , fe.l quia plerumque imparatos , &c vitiis ac rebus tcrrcnis nimi.s implicatos deprefaendit 5 nam quos paratos invenit , his adeo non eft mala j ut potius lit facilis & expeditus tx malis hujus vitas ad ajterna bona , &c rcquicm pcrpctuam traniitus.

O quam libcntcr & iecure moritur , quem nuliius rci affechis tenet in mundo! quampromptc ingreditur viam univerfae carnis,qui carnis in le dciidcria calcarc ftuduit? Tali homini mors non erit gravis , &c ingrata, fed potius inftar placidi lomni , quo poft laborcs & laflitudincm fciia mcmbra recreantur. Vnde &c amici mci dicuntur mori in Domino , quia cum ego ipiis fucrim hactenus fcopus & finis vivendi.ad quem omhis eorumaclio & in- tcnrio tendebat,in morte demum fincm fuum & metam, id eft, mc ipiumattingunt, &c ita in pacc m idiplum dor- miunt &c requiefcunt ; ubi jam non crit amplius luctus , ncquc clamor , ncc ullus dolor , quoniam priora traniic- runt. Et hinc mcrito mors corum, pacis nomcn habct.

Cum cnim vita hominis fit militia iuper tcrram ; &c Iravis vobis iit coliuctatio advcrius principes tenebra- rum, utiquc Elc&i mci moriuntur in pace, quia in morte Dmnia eorum bella &; certamina quiefeunt , idque quia Irenue militarunt fub vexillo meo, &c iequentes me Du- :cm , qui mortcm vcftram moricndo deftruxi , &c vitam taeiurgendo rcparavi ; atquc idco pacc &c praemio vidto- i'ix aetcrnum potiuntur. At non lic impii , non fic , qui taadtenus habucrunt paccm in divitiis &c vitiis fuis,poftca curbabuntur timore horribili , & cum xternis infcrorum i^cenis luclan dcbcbunt.

H o m o. O fi & mihi diccrc liccat : Nunc dimittis crvum tuum in pace , quia vidcrunt oculi mci ; imo au- iierunt &c aurcs mex ialutare vcrbum tuum. Nam cttr nori deinccps timeam , qui fic ad Patrcm mcum vado ?

S f 2 Cur

tfi2 P A R A D I S l S E C T. VII.

Cur non libens dcieram lutcam hanc ac ruinofam do- mum , cum fciam , quia , ii terreftris domus noftra hujus habitationis difiolvatur , quod aediricationem ex Dco habemus , domum non manufac\am , aeternam in ccelis ? O quando liberabor de corpore mortis hujus ? O quan- do veniam & apparebo ante faciem Dei ? &c.

§. 6. Dijpenfatio Tcflamenti , &-rerum temporalium riuit ure ficienda.

CH R i s t v s. Sed ut tranquiliius & fccurius mori poflis, rnature difpone domui tuae , dum adhuc fana mens eft in corpore iano. Huc fpe&at, ut tempeftive te- ftamentum condas ; alicna reftituas , liquidas rationes procures, &c. Pcriculofe hasc in horam mortis differun- tur, nonfinegravifopitisjactura, tum animae , tum rei familiaris.

Circa mortem enim aut vis & moleftia; morbi , aut' fpes fallax vitoe longioris , aut fubita privatio judicii 3c ienfuum, aut alia incommoda minus te idoneiun reddcnt. O quam multi hic errant (& quis dubitat, hoc Daemonis ftratagema eflc?) qui vcl cx negligentia, vel ex inani pcr- fuaiionc, (quaii aliquid funefti ominis habeat matura dif- pofitio teftamenti) rem hanc differunt in horam morris; ; & tunc primum rebus terrenis difponendis animam ap- | ponunt , cum terra jam linquenda erat , & cceli falutiP que potior cura efle debebat. Sic enim follicitudo intem- peftiva mentem avocat a Deo : diftrahit a cura falutis & animoe , & involvit curis faeculi ; adeoque tempus vitas refiduum, fed breve , & nimis pretiofum , fblique bcatx mortis ftudio tribuendum miferc perdit.

Porro in condendo teftamento, hoc potiffimum cura, ut iit aequum, pium , & perlpicuum , ut concordiae iit , non litium icminarium. Et inprimis iic difpone de bonis tibi a me conceflis , ut oftendas te diipcnfatorem eorum a mc conftitutum cile , non dominum. Sanc , fi negligas

me,

DE B. V. MARIA, &-BEATA MORTE. 6i$

mc , a quo habcs omnia, nimis iniquus cv ingratus cs. Si tibi ipfi nequam cs, cv parcus in animam tuam,cui bonus cris? optimum iicdiipcnfarcbona temporalia , ut non amittas, imo ut pcr ca lucrcris aeterna.

§. -. Elcemofps. tempeftm ante mertem commendatw.

HO m o. Nudus cgrcfliis fum dc ventrc matris meae , & nudus revcrtar illuc,nihil intuli in hunc mundum, hauddubium,quod ncc auferrc quid poflum. Quid ergo prodcrit mihi , in hora mortis poiliderc aurum Sc argcn- tum,aut totum mundum,& animx detrimentum iaccrc? Vtinam rcdcmptio animae meas, fint divitiae mea*. Scd tu Dominc bonorum meorum noneges , quin tuurn eft ar- gentum, tuum cft aurum, tua cft tcrra & plcnitudo ejus ; 6: quid homo dabit Dco, qui dat & habct omnia ?

Christvs. Idco pauperes fcmpcr habctis vobif- cum. Ego vcro , quod uni ex minimis meis feciftis , mi- hi rachim rcputo. Manus paupcrum mcum cft gazophy- lacium; quod illic rccondis, invenies. Viri autem divitia- rumdormicnt lomnumfuum&nihil invcnient in ma- nibusluis. Ante mortcm itaquc bcnefac amico tuo , <S: iecundum vires tuas exporrigens da pauperi. Amicos au- tcm tibi dc mammona iniquitatis fac paupcrcs , ut cum defeccris, recipiant tc in a:terna tabernacula.

SGd 6 caeca ec ftulta avaritia mortalium ! Thefauri- zant, & ignorant cui congrcgcnt ca , habituri hasredem ;>ft ie, quem ignorant, utrum lapiens, an ftultus futurus lit ; 6v iile dominabitur in laboribus eorum , quibus ipfi dciiidarunt: an cft quidquam tam vanum? Et tamcn labo- rarc non celTant ; ncc fatiantur oculi eorum divitiis : ncc recogitant dicentesj cui laboro,& fraudo animam mcam bonis ? Et ecce vcnit extraneus , & dcvorat quidquid avare congcftum cft , & negatum neceflitatibus paupc- rum ; idquc j ufto judicio meo, ut avari ifti, qui lic ama- 'runt divitias , fru&um non capiant cx eis , icdhabcant

S f 3 tan-

6i4 PARADISI SECT. VII.

tantum afRi&ionem 8c curam fuperfluam , ut addant, &c congregent, &c tandem relinquant alienis divitias iuas.

H o M o. Sed quid fi tales largas difponant eleemo- fynas poft mortem, dotent Ecclelias; & illuftria monu- mcnta relinquant ? &c.

C H R i s t v s. Quid hoc cft , nili pleno ftomacho , cum amplius ingerere non licet , iupcrflua cum faftidio rcjicerc? Non eft magnum,dare,quod tecum auferre,aut quo diutius frui non poflis ; quodque velis, nolis, rclin- quendum eft. Gratam quidem habeo omnem eieemofy- nam ; eo tamen dif crimine,ut unus foepe nummus viven- tis Sc iani gratior mihi iit,quam centum morientis. Nec enim tam cenium, quamafre&um ego pondero ; is vero quanto major in viventibus , quam morientibus ? quos ferc reiinquendi neceflitas potius , quam pia voluntas \i- berales facit. Vide ergo , ne fallat aut ieducat te vulgaris error hominum, quod malunt alienis quam propriis ma- nibus dare.

O quam multos novi ego , qui pauperes, quos quoti- die vident ante oculos iuos, negligunti imo duros &c in- humanos fe in eos oftcndunt: & tamen Teftamenta con- dunt , in quibus de alendis pauperibus poft vitam fiiam , imo poft plura fajcula futuris fblliciti videri volunt. Sed an putas iilos fincera intentione duci, 8c tangi cura pau- perum ? opera. charitatis Sc mifericordiae illis cx amore inei cordi eiTe ? Dico tibi -3 (ndvi enim quid iit in homi- ne) qui ita avare bonis iuis incubant,ut in vita iua immi- tes Sc parci iint erga pauperes , fcd in morte primum li- berales , 5c benefici : ne tunc quidem darent, ii ipii diu- tius frui bonis fuis polTent. Scd ecce , quia aliud lecum tunc auferre nequeunt , qui inglorii & iordidi vixerunt h\ fasculo (quod avaris proprium eft) ialtem famce Sc no- mini iuo a morcc coniultum cupiunt.

O miieri , quis ita faicinavit oculos veftros , ut non videant vanitatcm hanc , qua major nequit inve liri iub

fole ?

DE B.V. MARTA, & BEATA MORTE. 6i<; fole ? Oculis quidcm hominum bclle illuditis : fed an mcos c|uoque falletis , qui lucidiores fblc contemplantur intima cordis vcftri ? Vos qui habctis fubftaritiam hujus mundi, ii videritis firatres veftros neceffitatetn habere, & clauferitis vifcera veftra abiis, quomodo charitas*Dei manct in vobis ?

Si , inquam , non movent Vos paupcres , quorum mi- fcriam , famem , nuditatem ipii cernitis oculis veftris , quis vos credat movcri inopia paupcrum,quos nunquatn viiuri cftis ? An non ipfa pradentia obje&i efficacius movct fenfus & oculos , quam fbla imaginatio ? An for- te oculis <Sc manibus alienis plus fiditis quam veftris ? O quam bcnc conf ultum cilet caufa: pauperum , fi dives quiiquc fuae potius oetatis pauperes , quam pofteritatis pafceret !

H o m o. Sed nonne Domine monuifti nos alias , de co quod fupereft , darc elcemofynam ? Quid fi crgo profuiior fim in pauperes in vita: &c ipfe dcmum cgeam ? Certe nec hoc prudentis fuerit. Dabo ergo tunc cum mihi fufficict & fupcrcrit ; hoc autcm primmn in morte conftabit.

Christvs. Qui pafcit volatilia CoeH ; & dat ju- mentis cicam ipjbrum , & pullis corvorum invocantibus eum , putas is deferet tc, ii amorc cjus pafcas mein mcmbris mcis. Modicx fidci , quare dubitas ? Nimi- rum haec eft prudcntia carnis , & riliorum hujus feculi ; ' at pii qui norunt fidere Dco , liberales funt crga paupc- ' res , & nihilominus iecuri dc fufficientia propria. Non- ne dixi , D.ite & dabitttr vobis ? & , Oiti dat paitperi , non indi- gcbit. Ttxner.ttttr Domno , qtti nrf.retttr pattperis , & vicifilturfmem fit.rm reddet ei. Ottiparce femm.it , p.ncc & nrctet. Ouj femin.it in benediclionibtts , de benedtclionibns & metet. Oift autcm admi- nijlrat [cmen femin.mti , &pamm ad manducandum prxflabtt , & nmitiplicabitfcmen veflrttm ? Scc. Quid crgo trepidas , tales habens repromiflioncs ? Si negotium tibi eflet , cum Iu-

S f 4 d&o

616 P A R A D I S I S E C T. VII.

dceo vel Publicano; & habcrcs chirographum ab eo,cre- deres ei : & ecce promifla mea conhrmo tibi chirogra- phomeo,id eft , Scripturamea; & adhuc diffidis ? Sed efto , liceat fuas cuique necellitates attendere in erogan^- dis eleemofynis. Non damno ego rationabilem provi^ dcntiam : necjubeo femei omnia profunderc. Quotuf- quiique vero eft, qui regula re&se rationis, & non potius inftincliu carnis metitur neceflaria ftatus & vitce ? Hinc plurimi iiberales,immo prodigi in feipfos,<Sc res vanas,ac lupervacuas ; at parci in pauperes & inopes inveniuntur.

Tu vero,quomodo potueris.itaefto mifericors,fi mul- tum tibi fuerit, abundanter tribue ; fi exiguum5& hoc li- benter impartiri ftude.

Qucecunque vero aliis pro te facienda committere visf per te iplum perficere ftude.Nam fi moriens in ceternum iveris iupplicium (verbapii & reltgiofe viri loan. Lanjpergh) te- ftamenti tui apparatus , pompa funeralis, eleemolynce ac facrificia poft mortcm quid conferent damnato ? Hcec potius, dum vivis,mihi facrifica ; ut non folum a peccatis libereriSjfed etiam in gratia mea creicendo ad damnatio- nem non pervenias , ied a peccatis me prsefervante liber in bonis operibus ad finem uique pericveres.

Age ergo nunc,chariflime,quidquid agcre potes ; noli confidere iuper amicos , & proximos , nec in futururq tuam diffcras ialutem,quia citius oblivifcentur tui homi- nes,quam ccftimas. Melius eft nunc tempeftive provide-* re, Sc aliquid boni prcemitterc,quam fuper aliorum auxi- lio iperare. Si non es pro te ipio ibllicitus modo , quis erit pro tc ibllicitus in futuro ? Thomas de Kempis lib. i .

Nunc itaque fanus etiamnum ac vegetus eleemofynis redime pcccata tua. Ambulanti in tenebris plus lucct fax una quce praefertur, quam plures,quce fequuntur. Da tua,dum tua fiintjnam poft mortcm,tua alterius erunt,&j alieni arbitrii, nec tam fideliter difpeniabuntur, quam tu futurum putas.

Rema-<

DE B. V. MARIA, & BEATA MORTE. 6i7

Remancnt in faeculo, cuncla quae feculi fiint, fbla mi- fericordia dcHinctorum comes eft. Si eam neglexcris modo, comitabuntur te forte peccata tua ; & eo duccnt te , unde fubiequentes elccmoiynoe aut alia remedia te educerc non potcrunt. At elcemofyna tcmpeftiva ab omni peccato Sc a Morte liberat , & non patituf animam irc in tcnebras ; icd facit invcnire miiericordiam & vi- tam a:tcrnam. Vcrc bcatus , qui inteliigit fuper egenum cc paupcrcm, in dic mala liberabit eum Dominus. Vnde conridenter , lcd cc vere ajebat illc iervus meus : Num- quam lcgi mala morte obiiile , qui libenter opera miieri- cordix cxcrcuit. Htcron.

Homo. Vcriifima jflint omnia,qua2 loquutus es Do- mine , ncc habeo quod rcipondcam : quamvis avarus Sc conquifitor hujus feculi , rcgre haec audiat , & triftis abcat , dicens in corde iuo ; Durus eft hic iermo , & quis poteft cum caperc ? iicut divcs illc , quem de via perfe- ctaonis interrogantcm juififti vcndere , q;iae habebat , & dare pauperibus, & iequi te.

C h r i s t v s. Adco difficile eft divitem eife , 8c intrare in. regnum ccelorum. Vae divitibus , qui hic ha- bent coniblationcm iuamj ied duri in proximos fuos. Vcre nihii iniquius quam amare pecuniam. Hi enim & animam fuam vcnalcm habcnt. Bcatus efle vis? noli abi- re poft aurum , & opcs ; ncc fpera in theiauris pecuniae, Rari talcs funt in tcrris. Sed tu efto unus inter paucos : Tu , inquam , thefauriza tibi theiauros in ccelo , ubi fe- curus fis a furibus &tincis. Efto, thefaurizent alii in terra ; & vocent nomina fua in terris fuis ; tibi fat erit, fi nomen tuum fcriptum fit in ccelis. Qni voluerunt ex bonis fibi conccifis faccrc fibi nomcn , juxta no- mcn magnorum , qui fiint in terra ; & extollere car- ncm & fanguincm ; pcriit memoria eorum cum ibni- tu. Non iic viri milericordiae , quorum juftitiaeobli-f vionem non acecperiuit : corum enim nomcn in bene-

Sf y di&ione

tfi8 PARADISI SECT. VII. di&ione eft : & eleemofynas eorum narrabit omnis Ec- clefia Sanctorum.

H o m o. Inclina cor mcum Deus in teftimonia tua, & non in avaritiam. Averte oculos meos , ne videant vanitatem. Imo da , ut videam & agnofcam vanitatem hanc qua nihil vanius : nempc, abundarc ad modicum,<Sc lEternum egere : laudem quasrere momentaneam,& con- fufionem lucrari perpetuam.

Pro doclrina hujits Pttncli, de Eleemofynis tempeflivis vide Chry- fbft. bom. 60. adpop. & 1 8. in Ep. ad Eom. Sed inprimis Balil. hom. 2. in divitcs avaros. Item Comm. in c. 1 4. Eccli. v. 1 3 .

§. 8 . Reconciliatio cum inimicis ante mortem necejfar'14.

CH r 1 s t v s. Porro eximium opus mifericordiae eft , & ad bonam mortem fumme necefTarium, non tantum liberaliter donare egenisjfed etiam libenter con- donare inimicis. Si enim homo homini refervet iram , quomodo a Deo qaaeret medelam ? Tune tam rigide il- latam tibi a fratre injuriam appendes , qui infinities ma- jorem faepe intulifti mihi ?

Qujd fi brevi citavero te ad tribunal meum, ut fcruter in lucernis adustuosj quomodo fuftinebis ? an poteris unum refpondere pro mille ? Mifericordiam itaquc , quam tunc requires a me , hanc nunc oftende proximo tuo , eadem enim menf ura remetietur tibi. Quomodo vero audes clementem me fperare judicem , qui tam iiri- mitis & implacabilis es erga confervum tuum ?

Expende diligenter utrumque debitum,& quo tu ob- noxius es mihi, & quo proximus tuus tibi.

O quantum hic difcrimen ! fi hoc expenderis ferio , utique faciesilli, quod tibi velles £tme fieri. Relinque ergo proximo nocenti te, & tunc deprecanti tibi iblven- tur peccatatua. Iudicium autem fine mifericordia ei , qui non facit mifericordiam.

H o m o. Fateor Domine in multis te indies offen-

dimus

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 6i9 dimus omncs , fed parce mihi Dominc , <Sc non intrcs in ludicium cum icrvo tuo , quia non juftificabitur in con- lpectu tuo omnis vivcns. Si cnim iniquitatcs obiervavc- ris Dominc , quis luftincbit ? Dimittc mihi clcbita mca ; egolibens amore tuicx animodimitto omnibus dcbi- toribus mcis. Sic cnim mori docuifti mc tu ipfc moricns in Crucc,quando pro inimicis &: tortoribus tuis Patrcm prafti , & pro nobis omnibus , cum adhuc inimici efle- mus,morivoluifti.

§. p. Repctita exhort.xtio ad curam bene moriendi.

CH r i s t v s. En habes , mi homo , doctrinam pie bcatcquc moriendi. Faccrgoapprehendas di- fciplinam iftam in tcmporc ; nc ii quando irafcatur Do- minus , pereas de via jufta. Niliil lic tua rcfert , quam ut fcias benc mori ; f uturus fcilicct cx hoc , vel mifer , vel bcatus m omncm xternitatem, prout mori te contigerit. Ad hoc autcm , ut bcne mori poflis , nihil xquc necefla- rium, acbcnevivcrc: ad utrumquc vcro , cgovitamtSc mortcm mcam impcnditibi. Trigintaenimtribus , 8c amplius annis intcrris vifus & cum hominibus conver- iatus f um, cxemplum tibi rclinquens, ut iequaris vcftigia mca. Sanguinem ego iudavi pra; timore 6c anguftia mor- tis ; ut non eilct cur tu mortem timercs. Mortem deni- qucipfamfuftinui , ut dcbito mortis ostcrnae , quo tu tcncbaris , libcr effes. Vide homo, quantum laboraverit pro tc Deus tuus. Certe nec in omni mundi fabrica tantum fatigationis adfumpfit. Illa cnim dixit , & faclia iunt, mandavit &z crcata f unt. At vero hic Sc in diclis fu- ftinui contradictorcs ; & mfiictis obfcrvatores ; Sc in tor- mentis illuforcs ; (Sc in morte exprobratores , &c haec omnia propter te. Ecce quomodo dilexi tc. Vide ergo qualiter tc vivcre , quomodo mon oporteat , ut non percat in te tantum prctium redcmptionis tuas, & fruftrentur omnes labores mei,

Homo,

62.o V A R A D I S I S E C T. V 1 1.

H o m o. Dignus plane eft morte , qui tibi Domine Iefu recufat vivere : Valde omnino mihi amandus es ,

Eer quem ium , & vivo, nunc & aeternum. Quid retri- uam Domino.pro omnibus quce retribuifti mihi? Non- ne fi conferrentur in me omnes vitae filiorum Adam : <3c omnes dies faxuli , & labores omnium hominum , qui fuerunt,iunt,aut erunt,nihil effet ad comparationem eo- rum , quce fecifti pro me. Sicut exaltantur cceli a terra , fic exaltata eft vita tua, a vita noftra ; & tamen illa pofita eft pro vita noftra. Cum ergo tibi Domine , donavero quicquid f um , quicquid poiTum , nonne iftud eft iicut ftella ad fblem, gutta ad fluvium , lapis ad montem , gra- num ad acervum; fed quse proportio finiti ac^inrinitum ? Non habeo nifi minuta duo , Corpus & Animam • vel potius unum minutum , Voluntatem meam : & non da- bo illam ad voluntatem illius , qui tantus tantillum tot tantiique beneficiis praevenit , qui toto fe totum me comparavit ?

Inclina ergo tibi Iefii , modicum id , quod me di- gnatus es effe , atque de mea mifera vita , fufcipe obfecro refiduum annorum meorum. Pro his vero,quos vivendo perdidi, quia perdite vixi, cor contritum & humiliatum, 6 Domine,non defpicias. Dies mei ficut umbra declina- verunt , & prscterierunt fine fructu : impoffibile eft , ut revocem eos. Placeat ut recoeitem tibi eos in amaritu- dineanimae mea;. Demum vero ad hoc tantum, precor, da mfhi beate morijUt mifericordias Domini in seternum cantare valeam.

C H r i s t v s. Ego calamum quaflatum non con- tero, & linum fumigans non extinguo. Tantum efto ri- delis ulque ad mortem. Non enim deledor in perdi- tione morientium. Revela Domino viam tuam, & fpera in eum,& ipfc faciet : iine quo nec capillus de capite tuo peribit.

§. 10. Re-

H

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 62.1

§. 10. Refignatio fui omnbnodu in Detim. O M o. Confcius cgo , Domine ; tantae charitatis

tux,in pace in idiplum dormiam c\: requieicam,nec amore vita? , nec timore mortis anxius. In manibus tuis fortesmeae. Ia&oiuper te , Domine , ornnem curam mcam, quoniam tu iollicitus es mei; & omnes capilli ca- pitis mci numerati lunt coram te. Conftituifti mihi ter- minos, qui praeteriri non poterunt.

Dominus es ; quod bonum fuerit in oculis tuis, fac,& quisfum ego, ut dicam tibi , cur ita facias ? Nunquid lu- tum dicet tigulo, quid facis ? aut figmentum contradicet ficlori luo ? nunquid enim nos in manu tua , iicut lutum in manu figuli ? Itaque voluntas tua, mea crit.# Si vis me vivere, paratum cor meum Deus, fed auge gratiam,ut fi- delius tibi icrviam : Si jubes mori, paratum cor meum , fac tantum in pace rccipi fpiritum meum. Tu mihi o Chiifte , Vivere es , 8c Alori lucrum. Si quidem vivere diutius dabitur , vivam tibi leu gloriae & honori tuo. Si mori me volueris , mors mihi in lucro erit : coniequar cnim & comprehendam te,quem hadcnus quxrit & di- ligit anima mca. Itaque fi ambulem in medio umbrse mortis, non timebo mala,quoniam tu mecum es. Sufci- pc me lecundum eloquium tuum , ( dixifti enim , Nolo mortem pcccatoris) Sc vivam ; & non confundas me ab exlpe&ationc mea. Hanc unam vero gratiam peto , & exlpedto a te Domine , ut quandocunque me mori vis , fcu hodie , ieu cras ; in medio annorum, feu in ieneclute >ona , des faltem in gratia tua mori. Illumina oculos icos,nc unquam obdormiam in morte; nc quando dicat inimicus meus , Praevalui adverfus eum. In manus tuas Domine commendo fpiritum meum : redenufti me Do- mine Deus veritatis. Tuus fum Domine , feu vivens, ieu moriens. Fiat in me voluntas tua : fed ne permittas in aeternum me feparari a te, 6 Deus meus 6c omnia.

Ecce

n

b

i;

622 P A R A D I S I S E C T. VII.

Ecce habes,pie Lfc7or,Dodrinam bene moriendi : Seu qttafi rcmotam Vr&parationem ad mortem ; Sed cum primis neceffariam ei , qui vult bene mori. Vropinqua puparatio confiftit in aclibus & exercitiis viva Fidei, Spei,Charitatis,ch\ Et inpio ufu Sacra- mentorum ftdeft , Pcenitentise , Euchariftice & Extremas Vn£tionis. De his vide Exercitium in Oratione Dominica ,

aliaque fecunda parte hujits Seciionis.

W

C A P. II.

MEDITATIO

In Orationem Dominicam ,

Acconjmodata ad Cultum & Venerationem BeatifT. Virg. Deipara:.

Vater nofter qui es in coclis.

Olefii Verbum & Filius Vnigenitus iEterni Patris , qui cum effes in forma Dei , & in finu Patris, non rapinam arbitratus es te cequalem Deo , temetipfum exinanifti, de ccelo in terram veniens , & illibatce Virgi- nis uterum ingrediens , Filius hominis , & frater nofter fieri dignatus es ; immo fervi formam accepifti , ficque in terris vifus , cum hominibus converfatus , & falutcm 10 noftram operatus es in medio terras. Et demum con- ™ fummato Redemptionis opere , reverlus es ad cum qui mifitte; ut nos quoque in ccelum reciperes , haeredes' K quidem Dei, tuos autem cohceredes.

Itaque per Matrem tuam , 6 Iefu, accefTum habeamus ad te, qui pcr ipfam datus cs nobis. Excufet apud te, in- tegritasejusculpam noftra? corruptionis : & humilitas ejustibitamgratanoftrae veniam impetret vanitati ; 8c Juperbioe copiola charitasejusnoftrorum cooperiat mul- titudincm peccatorum : 8c foecunditas ejus gloriofa fce- cunditatem nobis conferat meritorum. Inprimis vero rogamus per ipfam, ut

Santli-

■[:

DE B. V. MARIA, & BEATA MORTE. £23

S.iuclificetur nomen tumn.

Magnus cnim cs Domine,& laudabilis nimis: fed non cft fpeciofa laus in ore peccatoris. Ergo fuccurrat inopia: & indignitati noftrx Virgo Deipara , Mater , inquam , tua. Nam ii a laudato laudari , ca dcmum vcra laus cft , quis hominum , imo quis Angelorum ad fanctificandum Nomen tuum tam erit idoncus , ac fanctiflima Matcr :ua ?

Et eccc , Magnificat anima ejus Dominum , quia fe- :ifti ci , & pcr cam nobis magna , qui potens es . & fan- ftum Nomcn tuum; ut beatam modo dicant eam omncs ecncrationcs. Haeclaus & gloria Matris rcdundet ii\ ilium. Et dum Matris tam admirabilis nomen & ma- taalia omnis celebrat Ecclelia; Nomini tuo, 6 Iefu, de- ur glovia, ut flumina ad locum , unde exeunt , revertan- ur 5 Cv itcrum fluant ubcrius.

Adveniat regnum tuum.

O Icfu Fili David , qui natus es Rex Iudxorum de vlaria Virgine , Cceli Rcgina , ut nos Rcgno extorres educcres , & Rex efTes iuper nos , regnaturus in do- no Iacob , cujus Rcgni non erit finis. Quandocmm >lacuit regix clcmentiae tuce viiitarc plebem fuam , a ma diu clongata fuerat ; haecfbla Virgo digna invcnta «uit , in cujus virginali aula , tu Rex Rcgum a regalibus edibus vcniens , thronum tibi , & primam manfionem ntcr filios hominum cligcrcs. Illud itaque Regnum no- *is adveniat , cujus ut nos cohaeredes efficeres , ingreflus s uterum Virginis , & exinanifti temctipfum formam ervi accipiens ; in qua contumclias, injurias, flagella,& nortem dcnique Crucispati voluifti, &ita intrarein ;loriam tuam. O Rex gloriae, deftruc regnum peccati & iatana»; & regna in nobis modo per gratiam ; ut demum ios tecum rcgnemus in gloria.

Fijtt

<*24 PARADISI SECT. VII.

Tkt voluntas tua.

Fac nos, 6 Domine, prompte Sc alacriter tuae obedire voluntati ; idque exemplo Matris tux , quae ad infblitum Angeli conipedum,& affatum turhata quidem cft ; mox tamen voluntati tuae fe promptiflime iubmiiit , dicens ; Ecce Ancilla Domini , fiat mihi fecundum verbum tuum. Immo & tuo ipfius exemplo,qui etii verus Deus,tamen paruifti Matri, necnon Patri Nutritio tuo; Et eras fubditus illis. Nonne Deo fubjecfca erit anima mea , imo etiam homiiil propter Deum, quando 8c Matri Dei , & ipii Deo, nihil prius fuit quam parere.

Vanem noflrum quotidianum.

Tum Corpori , tum Animae neceflaria de manibus tuis exipe&amus. Scis enim , 6 Pater , quia his omnibus indigemus. Sed & Mater tua noftri follicitapro filiis fupplicat. Nam uti quondam in nuptiis inopiam Sponfi & Sponfse non diflimulat ; ita &c noftri quoque curam gerit , tibique penuriam miferorum fuggerit. Audi 6 pie Iefu intercedentem pro nobis. Tune qui mifertus fuper turbas , tot millia faepius fatiafti , nobis per Matrem ro- gantibus Panem negabis ?

Sedecce Panem, quem inprimis defidero , illa ^ ipfa Mater tua coxit in utero fuo. Memento Domine , quia caro es de carne ejus, in Bethlccm , id eft, in Domo Panis , genitus ; & per eam in prxfepio , velut pabulum jumentorumrepofitus. Etanut jumentum fi&us ego ium antc te. Quis det mihi frequenter & competenter edere de fru&u iilo ventris , quem terra illa benedi&a , quae omnino inculta nec fofla , nec feminata , de lolo ro- re cceli germinavit, Panem Angelorum, alimoniam vittB aeternae. Pafcc me pro neceflitate corporis , fed inprimis animae, qui das eicam omni carni, & pullis corvorum in- vocantibus te. Aperis manum tuam , & imples omne animal benedi&ione. % Et

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 6zs

T.t dimitte nobis debita.

Nam grandi debito tibi nos obftri&os fatemur,&: pluf- quam deccm millia talentorum tibi debemus. Heu bone Iefu, folvendo non fumus. Sed apud te Domine,miieri- cordia. Et ecce Advocatam pro nobis apud te Matrcm tuam. Ncmo enim ad hoc tam idoneus , ut ha?c Mater amantiflima , Mediatrix noftra, per quam primum fufce- pimus miiericordiam tuam Deus. Haec eft illa,in qua in- icftimabile opus miiericordia; quod prasdeftinafti 6 Deus , ante iecula tn rederaptionem noftram , primum a te mundi Artirice tabricatum eft. Hasc eft illa , m cujus Utero lalus niundi initiata eft. Ibi ruptus eft paries inimi- citiarum, quem intcr Ccelum &c terram Protoplaftorum inobedicntia conftruxerat. Ibi confcederata fimt terre- nisccelcftia, <Sc obviavcrunt iibi in oiculo pacis Miferi- cordia 6v Veritas,quando in unam candemque perionam concurrerunt divinitas & humanitas. Itaque quime- dianteMatre tuadignatus es ficri particeps inrlrmitatis 8c miieria? noftra; , ipfa quoque intercedente participcs nos fac pietatis ac miiericordix tux. Audi dulciflimani Matrem tuam 6 Iefu , nec cnim decct , ut confundas fa- ciemejus, aut quidquam deneges Matri tua?. AudiiSc ralva nos Iefu, pro quibus Virgo Mater te orat.

Et ne nos indiuas in tentationem.

Timemus enim , ne ficut ferpens Hevam feduxit aftu- ia fua,ita corrumpantur fenius noftri. Verum id nos fb-

iatur, quod divina fapientia jam olim,id eft,mox poft in- liClam plagam , faluti noftrx proipicicns , inter fer-

.icntem & iemen muiieris inimicitias pofuerit ; ipfa ve- o caput ferpentis,per femen,feu frudum ventris tui con- riverit. Nam ut culpam,qua? fuggeftione ferpentis irre- >fit in mundum , expiares , de Virgine immaculata , in jua nihil fuum malignus tentator invenit , nafci voluifti.

Tt Per

6z6 PARADISI SECT. VII. Per hanc itaque rogamus , 6 Iefu , contere Satanam fub pedibus noftris : Elide omnes tentattonum vires , & ver- f utias , ne quando dominentur nobis inimici noftri. 11- lumina oculos meos , ne unquam obdormiam in morte peccati ; ne quando dicat inimicus meus , Prasvalui ad- verfus eum.

Sed liberanos a malo.

Quodcunque tandem illud fit , quod animae detri- mentum , vel laluti diicrimen adferre poflit. Nam ut a corporis malis & incommodis omnino vivamus immu- nes ; vix id audemus petere , aut fperare : cum id ne qui- dem chariilimas pariter & innocentiflimoe Matri tua; conceilum fit. Nimirum peracerbus illedoloris gladius transfigere debuit animam ejus : Crucis tuas Sc ipia Ma-. ter tua confors efle debuit. Et quis noftrum hic efTe vo- let eximius ?

Ergo malum , quodcunque nobis evenire voles , fao ne noceat animce. Sic potius nos & noftra rege, ut omnia nobis cooperentur in bonum. Vnde , ficut jam moritu- rus , Matris geffifti curam , eam dilecto commondans Difcipulo j fic nos Matri , & per ipfam tibi commenda- tos fove , uc protege 1 ub umbra alarum tuarum ; ut non accedat ad nos malum ; &flagellum non appropinquet tabernaculo noftro. Amen.

M E D I T A T I O

In Salutationem Angelicam.

Oft Orationem Dominicam , frequentior ufus Saluta- tionis Angelicas jampajfnn inter pios fideles obtinuit; quam recle & merito , oftenjum eftfepius : & res ipfa convincit. Efto , ringantwe invidi ; cavillentur Mariomaftiges , & impii ; nobis non potcft non vehementer probari mos Virginem falutandi & orandi formida , qu£ Cceh allata eft per Det Nuncitmi ; immo , qiu

Deum

DE B. V. MARIA, & BEATA MORTE. 627 Deum babct atiiiorem ; nam injiruilum a Dco veritjfe Leg.it um bunc, qitis dttbitet ?

Sic crgo ett.irn bodie merito reiieqtte bonorabitur Vtrgo , qttam Detts ohm tta voltiit bonorare. Sed age , p.tucis monflrcmtts ufum & fcopttm Salutat. Angel. Namfuccinila verbu , jedprsgnans my- Jhriis , majoremftti , toties repetita , dabit gujhtm , fi rv.mmetur pattlo dihgentitis.

Nibtl quidern tam dignttm ac converitens Homirit Cbrfliano , qttam Rcdemptionis flu&pia acfrequens memoria: At cttm prtmum cy pr.uipiutm itlms myflerium fit Incarnatio Filii Dei j banc ipfam vero niiffa c&iitus ad Virginem iegatione perficere Jia- ttterit Divina Sapientia ; quvs neget , decens effe , & gratum Deo pietatis officittm , illa ipfa Verba , qutbus tantum Myfierium , (per totjamjecula exfpeiiatttm , tot tantifque fujpiriis defideratum ) ab Angelo nnncuri volttit , crebro revolvere : adeoquc Salutationem , qua Legattts e Ccelo mtjfus , primttm compellavit Vtrginem tanto de- Jimatam Opeii , in delttits babere ? pr&Jertim cum idfiat , ut Sa- lutando Virginem a Deofic pr&dikiiam , cy ckii.tm ex ommbus tnMatrem, benelicium pr&cipue Redemptionis noflr&, & Dominica: Incarnationis cpusgrat.i mente rccolamus.

Poi-ro dumpie Jaiutamtts Virginem , qtitd m falutationis ab ea exjpeclemtts vtcem ? Nimirumfiilutanubus vtctjfim referet falutis optattonem , attt potitts opem. Quomodo eritm Mater in devotos Clientes , Filiifuifuturos cob&redes , tam benevola , matcrna fupef eos conrinere poterit vifcera , pr&fertim quando gratam tanti Myfle- rii , m ipfa oitmperaili, memoriam ingerimus? tunc , fane , ad fruiius cr bertcftcia ejtis in nobts promovenda fuppitci preceFtiium : compellare gaudebit.

Qutd eritm gratitts clementijfitm Matri , quam fi id nobisobti- rteat , propter qttodfaiia efl Dei Mater ; feu , cujus caujjafaiius efl tn ipfa Deus bomo ? Trttfira atttem & tpfa Det Mater , & Deus bomo ; fi bomo nonfteret dtvin& confors natur& , feu compos faiuits. Hoc ut avertat Detts, rogemus per Matrcm, ftlutantss eam ex aritmo,

Tt z Ave

6z% P A R A D I S I S E C T. VII.

Ave Maria.

SAlve & gaude 6 beatiflima , purklima , & digniflima Virgo Maria ! 6 praeclara Stella Maris , quae clarius ceteris fulges fideribus in tenebris hujus feculi : quas tam honorifice ialutaris ab Archangelo ccditus ad te miifo -, &ab Eliiabeth cognata tua , Spiritu inftru&a divino : & nunc quoque ab omni congregatione fidelium tui A- moris & Honoris defiderio : Ecce laudo ac faluto te, & gratulor tibi, 6 fan&iflima Virgo Sc Mater : Et in te lau- do Deum Patrem , qui Filium fuum unicum , fecit & tuunij unaque noftrum omnium Fratrem. Laudo Deum Filium , qui te fibi elegit in Matrem , ut per te fe nobis exhiberet Salvatorem. Laudo Deum Spiritum S.qui hoc opus inefFabilejin utero tuo,virtute fua mirabili conium- mavit.

Gratia plena.

IRa & maledidio in omnes Filios Adce. Tu autem in- venifti gratiam apud Deum: imo gratia plena es; omni vacua vitio , & cuncT;is virtutibus , ac donis gratiae re- ferta. Quid mirum , fi gratia plena , quando plenitudo divinitatis in te habitavit corporaliter ? cum ipfe Fons gratia; & falutis aud:or , tibi fbli fefe penitus infudit > 8c per te velut rivum feu canalem in omnes effundi voluit ? Ca^teris quidem San&is minore menfura data eft gratia : tibi ipfa fe infudit plenitudo gratiae. Etenim nonnullos quoque plenos gratia legimus 5 fedtuplena, valdediffe- renter & praecellenter ab illis. Nam ubi vafa majora & minora implentur ; omnia quidem plena ; Scd ibi tamen major abundantia liquoris, ubi major capacitas vafis. At quanta haec fuerit in te , ut caperes Deum , quem totus non capit orbis > ut, inquam, effes Dei Mater, Ccelorum Regina , Angelorum Domina , Hominum Mediatrix & Advocata ?

Ad

^DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 6i9 Adquid wcro plena, nifiutinnos quoque redundes ? Vtinam derivcntur aqua: tuce foras : fluant in nos aroma- ta illa , chariimata fcilicet gratiarum , ut de plenitudine tanta nos omncs accipiamus.

Sit pietatis tua; , 6 Virgo beata , ipiam , qua plena es , gratiam dirFundcre,ut redundante benignitatis tiue vcna, accipiant rei veniam, medelam a?gri, puiilli corde robur, afflier.iconiblationem, periclitantcs opem &liberatio- ncm : Vtinam vcl guttulam ego merear de plcnitudine tanta, ad rigandum iiccum & aridum cor meum,

Domintts tecum.

ODivcs & beata poileflio, cujus Dominus Deus cjus ! Quid ibi non iit boni , ubi adcft Dominus , fons ipie totius bonitatis ? Vtique cum Dei fint omnia ; poflidenti Deum nihil dcefle poteft. Vere tecum Domi- nus , qui cum juftis omnibus : tecum vero multo excel- lentius , per ipecialem gratiam, & peculiarem providen- tiam; tecum in animo , tecum in utero. VirtusAltii- iimi (Dei Patris) obumbravit tibi. Spiritus S. iupervenit in tc. Vcrbum caro faclrum prodiit ex te. Dominus te- cum ; & in te , uti Rex in Solio , iponfus in Thalamo , Amicus intimus in amico j fmo multo intimius , & ar- d:ius. Fac 6 Domina , ut mecum iit Dominus , per gra- tiam, qui tecum fuit pcr arcliiilimam amoris unionem,& corporis pra;fentiam : Omnia haud dubie aderunt bona, qucm penes erit Dominus , nec ulla timebo mala , fi me- cum fuerit Dominus.

Benedicla tu m mulieribus.

VTique benedida in mulieribus , qusefblaplacuifti fummo Regi ex tot millibus. Merito benedida 1 qus tot votis & iufpiriis expetita : tot ieculis expeda- ' ta , tot vaticiniis prjenunciata. Vere benedi&a in mulie- ribus , quoe a communi maledidione , & conditione

Tt 3 mulie-

6$o PARADISI SECT. VII.

mulierum eximia ; ita ut nec fterilis mancas , nec virgi- nitatem perdas, nec cum dolorc parturias.

Cseterum dura neceilitas, & grave jugum fiiper omnes alias filias Evx ; fi fcecundae , foedantur & cruciantur. Gen. 3. fifteriles, maledicuntur. Exod.2.3. Tuiimul& fcecunda , & munda ; & cruciatus expers , maledictio- nem Evx convertifti in benedicf,ionem.

Maledicfa olim terra in opere Praevaricatoris ; quoe etiam exercitata ipinas &tribulos germinat heredibus maledidionis. At nunc benedida terra in opere Red- emptoris , quae remiilionem peccatorum , fructumque vitas parturit univerfis ; & filiis Ada? fentcntiam origina- lis maledicti diifolvit.

O Benedicla , utpote Mater Filii , in quo benedicen- tur omnesGentcs; & hinc beatam te quoque dicunt omncs generationes , quia fecit tibi magna qui potens eft. Concipis enim , icd iine concupiicentia : gravida es , ied non gravata. Paris , ied fine triftitia. Neicis vi- rum , & giguis Filium. O qualem Filium ! lllius fis ve- raMater, cujusDeus eft verus Pater ; Deumparis, & ■de Deo concipis ; Virgo fcecunda ; cafta puerperaj Mater intacta : Quid ni ergo Benedi&a tu in mu- lieribus ?

Et benediclus Fruclus ventris tui lefus.

BEnedictus , inquam , quia auclor gratiae , & fons omnis benedictionis , in quo benedicta: iunt omnes Gentes. Hunc in te benedicimus & laudamus , o Virgo bencdicla , quem etiam iolum iuper omnia laudat & magnificat anima tua, quia magna & mirabilia hsc, quae miramur & veneramur in te , fecit tibi , qui potens eft liiper omnia, Benedi&us Deus in iecula.

Eva fru&um mortis comedit; & nos quoque peremit: Tu frudum vitae mundo protulifti, & ecce reviximus. O beatus venter5cjui talem nobis fru&u. portavit & pepcrit.

Las-

DE B. V. MARIA, & BEATA MORTE. 6$i

Laetaris 8c epularis hodic , 6 fan&a Parens, fed in fpe- cie altera de fructu ventris tui. Eja Matcr , faturare glo- ria Filii tui ; fed dimittc reliquias tuas parvulis tuis. Tu jam ad menfam Domina 3 nos fub menfa catclli. Sicut oculi ancillaej iu manibus Domince iux , ita animce noftras famelicx de tc praeftolantur alimoniam vita;. Per te fru- ctum vitce communicavimus in menfa pradentium my- ftcriorum ; pcr tc cundem Fructum vitae communice- mns in menia pcrcnnium gaudiorum , Iefum benedictum Fru&um vcntris tui. Amcn.

Deufu Sc Elogiis Salutationis Angelkd. Vide in V 1 A- tore noftro Chrifiiano f iiaviffima vcrba Thomt de Kcmpis Par. 2,pag. 174.

Htc ?ws paulo , quam ferebat infiituttim , prolixius , ingratiam corttm, quibus nonfapit totics rcpetttum , A v e M a r i a.

P a v l v s V. Pontifex conceflit recitantibus A v e M a r 1 a ad horx pulfiim , centum dies in- dulgcntiarum.

C a p. III.

L I T A N I JB

De B. MARIA Virgine,

cx Scriptura Sacra \

Vleraque fenfu allegor. & accommod.

7" Y r 1 e Eleison. Chrifte eleifon. Kyric eleifon. Chriftc audi nos.

Pater de ccelis Devs, miferere nobis. Fili Redcmptor mundi Dcus, mifercre nobis. Spiritus S. Deus, miferere nobis. S. Trinitas unus Deus, miferere nobis.

Tt 4 S.Ma-

IK

S E C T. VII.

1

6$z P A R AD I S I

«S. Maria ,

S. Dei Genitrix ,

S. Virgo Virginum ,

S. Maria Mater Viventium ,

S. Maria ab aeterno ordinata ,

S. Maria gloria Ierufalem ,

S. Maria Patribus promifia ,

S. Maria myfticis miraculis praefignata ,

S.Maria Oraculis propheticis prasnunciata,

S. Maria caput Serpentis conterens ,

S. Maria ex ftirpe David progenita ,

S. Maria ftella Iacob ,

S. Maria tabernaculum Dei cum homini-

bus, S. Maria Lilium inter Spinas , S. Maria rubus ardens incombuftus , S. Maria vellus Gedeonis , S. Maria thronus Salomonis , S. Maria mulier fortis , S. Maiia univerfas filias fupergrefla , S. Maria fpeculum fine macula , S. Maria ftella matutina , S. Maria Aurora confurgens , S. Maria ele&a ut fbl , S. Maria Caftrorum acies ordinata , S. Maria Turris eburnea , S. Maria favus diftillans , S. Maria Hortus conclufus , S. Maria Fons fignatus , S. Maria puteus aquarum viventium , S. Maria jufto Iofeph defponfata , S. Maria inviolabile virginitatis propofi-

tum amplexa , S. Maria ancillam Domini,ad obediendum

ei,teprofefla,

>3

Gcn. 3. Prov. 8. ludith.if. Ifa. 7. Exo.-$,cjrc. Ifa.7. Gen. 3. Matt. 1. Num. 24.

Apoc. 21.

Cant. 2. O Exod. "" Ittd, 6.

2 Reg. 1

D#

g Vrov. 31. v-.lbid. ' Sap. 7.

Eccl. f.

Eccl. 6.

Cant. 6,

Ibid,

Cant. 7.

Cant. 4.

Ibid.

Ibid,

Ibid.

Matt. 1.

Luc.i* LUC. I.

S. Maria

i

T3

m

Ibtd. libui. ler. 31. Luc. 1. A:L*ff. 12.

v4/W. 12. L#C. I.

JA 47- N«w. 17.

Dan.2.

Luc. 2.

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 633 B. Maria ab Angclo honoriricc ialutata , ") Lnc.i. S. Maria gratia plena , S. Maria inter mulicres bcncdicta , S. Maria a Spiritu S. obumbrata , S. Maria fcemina circumdans virum , S. Maria Mater Domini , S. Maria Matcr vcri Salomonis , S. Maria mulier amicta iblc , S. Maria Eliiabeth cognatam vifitans , S. Maria terra benedicta germinans Salva-

torem , S. Maria porta foli Principi pervia , S. Maria Virga Aaronis florida , S. Maria Mons , de quo iine manibus abf-

f ciffus eft lapis , S.Maria cum fponfblofcph inBcthleem

profe&a , S. Maria Filium enixa , & in prxfepio re- r o

clinans , S. Maria puerpera , a Paftoribus & Magis

viiitata , S. Maria Filium juxta lcgem circumcidi

fnftinens , S. Maria legi Purificationis fponte te fub-

jiciens , S. Maria in jEgyptum cum Filio & Spon-

fo profuga , S.Mariacx ^Egypto in terram Ifrael rc-

verfa, S. Maria qux Filium triduo dolens quaefi-

xm ,

S. Maria quae Filium in Templo gaudens

invenifti , S.Maria nuptias prxfentia tua , unacum

Filio honorans ?

Tty

g Ibid. ST.Ibid.& ' Matr.z.

LUC 2.

Ibid. Uatt. 2.

Ibid.

Luc.2*

ibid,

loan. 2. S. Maria

tf34 P A R A D I S I S E C T. VII.

S. Maria Filio defe&um vini in Nuptiis^

Luc. 2. Q loan. 19.

3

o

P.Aclor. 1.

iniinuans , S. Maria quoe ftabas juxta Crucem Filii , S. Maria dilecbo Difcipulo commendata, J£ loan. 19 S. Maria doloris gladio transfixa , ^ o Luc. 2

S. Maria Spiritu S. in die Pentecoftes re-

pleta , S. Maria, quae cunctis generationibus bea-

ta praedicaris , j Luc.i.

Per aeternam ele&ionem tuam in Matrem Filii Dei, ~) Per amorem Filii tui unigeniti , Per gaudium Angelorum in Nativitate Iefu Filii tui

jubilantium , Per Sanguincm ejus tenellum , primum in Circum-

cifione fiifiim , Per dulcedinem ambris , quo fovifti Filium irifan-

tem, & virgineis uberibus la&afti , Per adorationem, & myftica munera Magorum , Per oblationem Filii tui in Templo , Per affectus amoris, gaudii, gratitudinis, admiratio-

nis, laudis , &c. quos vifis tot Filii mirabilibus

concepifti , Per omnes anguftias , moleftias , incommoda , quce

primum in Bcthlehem , cum non effet tibi locus

in diverfbrio, deinde fugicns in iEgyptum exper-

ta es , Pcr humillimam obedientiam Filii, qua tibi & Iofe-

pho fiibditus erat , Per dolorem materni cordis , quo abeuntem ad Paf-

fionem Filium profecuta es , Per gladium acerbiflimi doloris , qui fub Cruce Filii

pertranfiit animam tuam , Per gaudium ex Refiirreclione Filii perceptum , Per inaeftimabilem exultationem cceleftis curiae in

AfTumptione tua 3

a> O

CfQ

>1

P

C

Br c

Vt

o

c

I

o

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 6$f

Vt Filio tuo nos commendare <Sc reconciliarc di-1

gneris , Wt promptam Filio tuo in omnibus parendi volun-

tatem nobis obtineas , Vt in neceilitatibus cv anguftiis noftris Filii tui cle-

mcntiam nobis exorare digneris , Vt in omni tnbulatione vinuin divinas coniblationis

nobis impetres , Qg

Vt nos tanquam Mater filios tenellos continuo fo- ^ 3

vere, ac protegcre digneris , Vt nobis in horis mortis adiiftere , ac ferpentem

calcanco noftro inliuiantem reprimere digne-

ris , Vt oculos tuos miicricordes ad nos Advocata noftra

convertas , Vt fru&u vcntris tui nos aeternum frui facias , Agnus Dci cjiii tollis pcccata mundi, &c.

Pater Nofter. Ave Maria. ir. Dignare me laudarc te Virgo iacrata. ^. Da mihi virtutem contra hoftes tuos. ir. DirTula eft gratia in labiis tuis. r^. Propterea bencdixit te Dcus in aeternum. ir. Poft partum Virgo inviolata permaniifti. R;. Dei Genitrix interccde pro nobis. ir. Dominc cxaudi orationem meam. ! iy. Et clamor meus ad te veniat.

Oremus.

PRotcge Dominc famulos tuos fubfidiis Pacis , & B. Marise icmper Virginis patrociniis confidentes , a . cunclis hoftibus Sc pcriculis redde iecuros.

Conccde nos famulos tuos quadumus Domine , per- petuamentis 6c corporis lanitate gaudere , &glorioia B. Marise iemper Virginis intcrceilione a pra:ienti libe- rari triftitia, 6v aetcrna perfrui iaetitia.

Acun-

6^6 "PARADISI SECT. VII.

A cun&is nos quaefumus Domine mentis & corporisj defende periculis , & intercedente B. & glorioia fera- per Vtrgine , Dei Genitrice Maria , cum beatis Apofto- lis tuis Petro & Paulo, atque beato N. & omnibus Saa-j &is , falutem nobis tribue benignus & pacem , ut de- ftructis adverfitatibus , & erroribus univerfis , Eccle- lla fecura tibi ierviat libertate. Per eundem Dominum noftrum.

C A P. I V.

ROSARIVM DEIPARiE

V I R G. M A R I I.

Ex Fita (jr Blogiis ejufdem.

A D M o N i t i o de fequentis Roiarii fcopo & ufu.

Vltam Cbrifli Salvatoris Rofarh Bhytbmico ; &grata adufuni quotidianum mcthodo , digeflam babes Seft. 6. Similem ope- ram beatijjimt Redemptoris Matri , ejufque Cultoribus non ingratam fore ratus,fequens Rofarium adomavi.

In utroque hoc potijjimum fbeftavi , ut Cbrifli , & matris ejus Mark vitam ac Elogia prtcipua, velut unofafce & intuttu tibipone- rem ob oculos ; & devotis pariter meditationtbus , & piis affecttbus materiam fuggererem.

Tu itaque alternis pk mentu exercitiis Chriflum & Chrifti Ma- trem cole : Gratior autem ipfls, aut utilior tibi cultus non erit, quam ft imitari ftudeas , qttos colis. Vr&dara utrobique omnium virtu- tum exempla fulgent ; eaque pajjim Rofarium utrumque fatis indicat.

De Cbrifti vita ac virtutibus , tum meditandis , tttm imitandis , babes Seft. 6. Sed nunc quid potijjimum in Cbrifii Matre mirc- ris , ac imiteris, id malo ut ex mellifltio Ambrofiioredifca:. Sit vobis (inquit tlle) tanquam m imagine defcripta Virginitas,

Vita-

DE B. V. MARIA, & BEATA MORTE. 6 37

Vitaque B. Mariae , de quavelutipeculorelucetipecics caftitatis , & forma virtutis. Hinc iumatis licet exempla vivendi , ubi tanquam in exemplari magifteria expreila probitatis, quid corrigere, quid eifugere,quid tenerede- teatis , oftendunt. Virgo erat non iblum corpore , ied etiam mente , corde humilis , verbis gravis , animo pru- dens , loquendi parcior , legendi ftudiofior, intenta ope- ri , verecnnda iermone , arbitrum mentis, iblita non Iiq- minem, ied Deum quserere.

Nihil torvum in oculis , nihil in verbis procax , nihil in actu inverecundum. Etpoft multafubdit ;

Talis denique fuit Maria , ut ejus unius vitaomnium difciplina fit. Si igitur au&or non diiplicer , opuspro- bemus : ut quicunque ejus optat pnemium , imitetur exemplum , &c. U&c Ambref. lib. 2. de Virgimbus.

S. B e R n A R d vs Homil. 4 fuper MifTus.

Ne avertas oculos tuos a fulgore hujus fideris ( Mark ) fi non vis obrui procellis : fi infurgunt venti tentationum , rejpiceftellam , voca Mariam , &c. Ipfam fequens non devias ; Ipfam rogans non dejperas : Ipfam cogitans non erras. Ipfa tenente non corruis. Ipft protegente non metms. Ipfa duce non fatigans. Ipja propitia pcr- venis , & fic in temettpfo experiris , quam merito diftumfet : It nomen Virgmis Maria.

nc r . c T Gaude Ccelum & mirare ;

D h ^ Ab I. pfdle term j plaude Ma_

SAlve Mater Pietatis , re ;

Per oeternum Trinitatis Denm laudent omnia.

Condita coniilium. Nam Creator Potens jure ,

Vt immenfum , Increa- Novo fcetu Creaturx.

tum Mundo parat gaudia.

Verbum Patris , incarnatum Ave Maria.

Mater gignas Filium. O quam felix & prasclaraj

Fater nofter, Deo grata, nobis cara

Vir-

C$% P A R A D I S

Virginis Conceptio ! Qnx parentes infecundos Prole beat, nos immuncios

Vitae beneficio.

Ave Maria. O quam praeftans atq; pura, Qux tranfcendens carnis jura

Nefcit improperium ! Eja claufum plaude Ccelum, Recreatur en anhelum

Patrum deiiderium.

Ave Maria. O quam felix fulfit hora , Qua confuvgens ha?c Aurora

Mortis umbram diflipat! Quae natalem nacta purum, Tota pulcra jam venturum

Mundo Solem nunciat.

Ave Maria. O Beata, qux futura Dei Mater es Natura ;

Nobis Mater Gratia?. Paradifus Voluptatis , Et Aiylum Libertatis j

CaiuTaque laetitix.

Ave Maria. Novum zeli mox exemplu Das tenella , petens Tem- plum

Praeientanda Domino. Et ter qui nos trima fcandis Gradus, prima cafto pandis

Vota libens animo.

Ave Maria.

I S E C T. VII.

Hinc devota famularis , Manens templo, nec laffaris

Domini fervitio. Pfallis, oras, & laboras ; Deum laudas, & honoras Proximos officio.

Ave Mafu. Hinc accendunt omnem

fexum Caftitatis ad amplexum

Viro-inis veftiVia. Erat olim laus fcecundis , Sed jam nova profert mun- dis Virgo privilegia.

' Ave Marlu En>o Matrem Salvatoris Votum cordis , & vox oris

Ceiebretinjubilo. Cujus Ortus Medicinam , Cuj us Vita vim divinam Dat lanjnienti ixcxAo.

Ave Maria. Te rogamus voto pari , Fac nos portu falutari

Dci iiitat gratia. Da Virtutem caftoe mcntis j Ne , quem calcas tu , Ser^ pentis Perdat nos verfutia.

Ave MariJk Patcr fumm.z Majcjiatis , Iciu Rcx Clcmcntu , Spiritus Tons Sanclitatis , Vnius Potcntlc.

Pct

DE B. V. MARIA, i

Pcr tot dona pietatis

Auclor indulgentu , Confer opcm dejoLxtis ,

Et augnentagratix.

D E C A S II.

1 Alvc Virgo Salutata , * Et mox frudtu fceamda-

ta, Quo Salvantur fecula. Vcrbum Virgo conccpifti , Paranympho dum fuifti Gabricli crcdula.

Pater nofier. Rcgi Rcgum quam fuifti Dignaiponia! Qu_ac f uliifti,

Vtinjjnmsldmm. Sic coniortcm jam naturae , Scd mutato carnisjure , Dci capis Edium.

Ave Maria. Virgo Viro deiponiaris ; Scd iis Mater expers maris,

Virgo geftas uterum. lojepb timet, ied fecurum Reddit Angclus , & purum Promovet conjugium. Ave Maria. Rubus olim ardcfccbat ; Sed nil ignis dcpaiccbat ;

Quin illaefus viruit. Sic virtute fpiritali , Salvo Horc virginali Virgo Dcum genuit.

Ave Maria.

c BEATA MORTE. tf39 O mirandam novitatem ! Matris ornat caftitatem

Filii conceptio ! Eva mortis tulit idlum j Ave delct malcdi&um , Cedit jam deceptio.

Ave Maria. Prima Parens nobis lu-

ctum , Scd Secunda vitae frudum

Protuiit cum gaudio. Ev^jugoServitutis, Sed Maria nos Salutis Africit remedio.

Ave Maria. Tu naturae contra ritum , Ar&o prasgnans Infinitum Vcntre claudis parvula. Homo Deum, Stella Solem , Nata Patrem, Virgo Prokm , Antiquum IuvcncLila.

Ave Maria. Vno iinu capis Agnum , Et Lconem , Parvum , Ma- gnum , Fincm & Principium. Et mortalem , j£ternum-

cuie, Et Ca-lcftem , Terrenum- que, Servum atque Dominii. Ave Maria. IIujus nodum Sacramenti Non lubtiiis argLicnti Pandct indagatio.

NoiTe

640 P A R A D I S I

NofTe modum non eft

meum : Scio tamen poffe Deurrt ,

Quodnon capit Ratio.

Ave Marta.

Quis non laudet & laetetur?

Quis non gaudens admirc-

tur

Opus tantae gratiae ? Vt afcendat Homo reus. Quo defcendit potensDeus

Servi tectus lpecie !

Ave Maria. Et tu Virgo tam prceclara , In qua gefta tarn lunt rara

Domini myfteria : Per hcec , precor , nos pec-

catis , Et terrenae pravitatis

Exime miieria.

Ave Maria. Vater fumnu Majejlatis,

Iefu Rex Clemcntia , Spiritus Fons Sanctitatis ,

Vritus Potentk. Tcr tot dona pktatis

Aitclor indulgentu , Confcr opem defolatis ,

Et augmentagratk.

D E C A S III.

SAlve Virgo Chrifti Pa- rens , Virgo falve labe carens , Salve Flos 6 virginum.

S E C T. VII.

Donum geftans fingulare, Paritura line pare

Mox AncillaDominum.

Vatcr nojlcr.

Pcrgens ergo poft conce-

ptum Per montana , mox efFe- dbim Tantae monftras Gratiae. Hinc cum Matre Viiitata Senfit proles nondum nata Tuae vim praefentioe»

Ave Maria. Dum fe Matres amplexan-

tur , Mox utrinque revelaritur

Vrclmm magnalia. O quam pium fert Amo-

rem , Quantum prscftat & Ho- norem Virginis praefentia ?

Ave Maria. Ecce manus Prophetarum Mox percepit jubar clarum

Salutante Domina. Et quis erit peccatorum , Quem non dives merito- rum Beettanta Foemina ?

Ave Maril

Quifquis ergo fis , memcn-

to, (to

Quantum noftri munimen-

Favor profit Virginis.

Cui

H

DE B. V. MARIA , &

Cui Deus Majeftatis Magna tot, vi potcftatis Caufla Fecit hominis.

Ave Maria. Caput Anguis Hacc contri-

. vi5»

Cujus formam concupivit

Rex i£ternje gloriae. Nihil ira trux Scrpentis , Nihilin hanc vis frementis Potuit invidiac.

Ave Maria. Ha:c cft Virga fercns Flo-

rem j

Felix Terra, Salvatorem Gcrminans fidelibus. In hac natum Cceli rore Manna, grato dans fapore Robur viatoribus.

Ave Maria. hi£C eft ille Fons fignatus , Hortus claulus, &c rigatus,

Gratia; fluminibus. H&c eft Velius trahens ro-

rem ;

Ager plenus, dans odorem Cundis terrae finibus.

Ave Maria. lUc eft Tfoonus Salomonis, Cui nullus par eit in donis ,

Arte vel materia. Ebur candens Caflitatis , Aurum fulgens Cbaritatis , Denotat myfteria.

Ave Maria.

BEATA MORTE. 6+z Arca, Turris Hxc vocata , Et Caftrorum ordinata

Aeies terribilis. lignum Vita:, Scala Cceli , Omni patens Vrbs Fideli ,

Arx inexpugnabilis.

Ave Maria. Vorta Cceli, Templum Dei , Maris Portus, ad qucm rei

Currunt cum fiducia. Nec auditum quod ialutis Implorata deftitutis

Dene^et auxilia.

Ave Maria, Pater {umnu Majeflatis ,

Iefu Kex Chnentk , Spiritus Fons Sanctitatis ,

Vnius Potentix. Per tot dona pietatis

Auclor indulgentix- ; Confer opem dejolatis ,

Et augmentagratk.

DECAS IV.

SAlve Mater novi moris ,' Expers paris quae dolo-

ris Salvatorem Gentium Nil hic fcedum , nil pro-

brofum : Talem Matrem tam for- moium Dccet Puerperium.

Patcr nofler. Gigas vclox, Pugil fortis , V u Prin-

6^2. P A R A D I S Princeps pacis, vi&or mor- tis , Rex immenrus gloria. Ad currendam venit viam , Complens in fe Prophe- tiam , Legilque myfteria.

Ave Maria. Sed 6 vilis apparatus ! Cxli Rex ac Terrae natus Pauper eft obfequio. Ecce Rector Angelorum , Boum confors & Paftorii , Iacet in prasiepio.

Ave Maria,- Homo fuum parit Deum , Fovet, tra&at, nutrit eum ,

Fert Vortantem omnia. Cibum Pani, potum Fonti , Vi&um Vit£, cunas monti Soli praebes lumina !

Ave Maria. Dulce Matcr Os la&avit , Cujus manus nos formavit ,

Et dat eicas omnium. Qui fe Nafcens in Conior-

tem, Et in Lytrum Vaffus mor- tem, ~Regnam dat in Praemium. Ave Maria. Sed cur matcr fummi regis Vltro fiibis juila legis , Legi non obnoxia ? Vura Tota cur purgari ?

I S E C T. VII.

Cur vis pauper asftimari Vulgi portans munera ? Ave Maria. Pulcra Trias 6 Virtutum ! Quibus claret hic imbutum

Matris cor & Filii ! Obedire tam paratis , O quis Amor Vuritatis ! Qnx Vaupertas animi !

Ave Maria. Quos tranfgreiTor necat

pomo , Chriftus falvat, fadus Eomo,

Miro prorfus ordine. Adam primus per Confor-

tem, Perdit nos 5 fecundus mor- tem Deftruit in Virgine.

Ave Maria. Num abhorres Peccatores, Sine quibus nunquamfores

Tanto clara Tilio ? Si non eflent redimendi -, Nulla tibi pariendi Redemptorem ratio.

Ave Maria. Sed quam prompta fis A-

more, Pro Materni cordis more Dextram ferre miferis j Monftras figni fpe divini , Dum pro Sponfis cura vini Supplex Nato fuggeris. Ave Maria. En

DE B.V. MARIA, & En 6 Mater Pictatis , Quanta noftris tpe rogatis

Tua dent prxiidia ! Per te Deum quoerit reus , Ad qucm per tc vcnit Deus ,

Sis amborum media.

Ave Maria. Pater fumtm ^lajeflatis ,

Iefu Rex Cletnentk , Spiritus Tons SancTitatis ,

Vnius Potentu. Ver tot dona pietatis ,

Auclor indulgentk j Confer opem dejolatis ,

Et augmentagratk.

D E C A S V.

SAlve Mater quae penden- tem , Et pro nobis moricntem Cruce ccrnis Filium : Heu , quis dolor ! perdis

Natum , Cujus vice commendatum Recipis Difcipulum.

Pater nofler. Quifurrexit viucens mor-

tem, Ccelo locat te confbrtem ,

Patris fedens dextera. Miro gaudes aucta dono , Dum fublimi fulgesThro- . no , Cceli calcans fidera.

Ave Maria.

BEATA MORTE. 6+$ Sed ncc Terra fas abf condi Corpus, cx quo Sator mun-

Etialvatorprodiit. Iurc carnis vincit jura , Qux non unquam pcritura

Verbum Carne vcftiit.

Ave Maria. Exaltatcc fupra coelos O quo plaufli dulcc mclos

Cceli canunt Agmina ! Quidni ? Ccelo , Tcrra,

Mari, Virgo debet celebrari ,

Vndcquaque Domina.

Ave Maria. Ergo Virgo fic promota CaulTa noitri, noftra vota

Promovenda fufcipe. Quod ii rcos fan&a fpernis, Vt qnid fis praelata tcrnis

Hierarchiis, reipice.

Ave Maria. In hac valle lacrymarum Nihil conftans , nihil cla- rum ;

Sulpccta fiint omnia. Quid hic nobis erit tutum ? Cum ncc ipfa vel virtutum

Tuta fk vidoria ?

Ave Maria. Caro mcnti rclu&atur , Mundus carni iliffragatur ,

Nobis in pcrnicicm. Satan inftat nos infcftans ,

Vu 2 Nunc

644 P A R A D I S

Nunc fe palam manifc- ftans,

"Nunc occultans rabiem. Ave Maria. Tot ac tantis laccfflti , Non valcmus , heu , reniti ,

Pafli damna virium. Hinc fagittis tot ferimur 5 Hinc diverfis irretimur

Laqueis venantium.

Ave Maria. Sed Maria mater Dei Tu poft Natum fida Spei

Anchora Fidelium. Tu Solatrix mifcrorum , Tu Patrona peccatorum

Preflis fer auxilium.

AveMaria. Intendentes tuae laudi Nos attende, nos exaudi ,

Nos a morte libera.

I S E C T. VIL

Qux poft Chriftiun prima

f edes , Inter Nati Cohasredes ,

Clientes annumera.

Ave Maruu Natus Patri cruentatum Cor , & corpus vulnera- tum,

Scd tu monftras ubera. Et quis poflit non audiri , Vbi conftat tot uniri

Amoris infignia ?

Ave Maria, Pater fummA Majeftatu,

Ief u Rex Clementk , Spiritus Tons Sanclitatis ,

Vnius Potentk. Ver tot dona pietatis ,

Auclor indulgentk $ Confer opem defolatis ,

Ef aug)nentagratk.

A P.

V.

Varii Hymni Rhythmici ad B. Virginem

M A R I A M.

Pia Meditatio in Salutationem Angelicam,

^umero verfuumxv, annum atatis indicans, qua MariA Virgo ab Angelo falutata , & D e i Materfacla efl.

AVe Virgo , Spes falutis j Dans folamen , & da- Eva tulit fervitutis , mnatrs

Tu tollis opprobrium. Vitcereddensprasmium.

O Maria defperatis Gratia tu fingularis ,

Maris

DE B. V. MARTA, & BF.ATA MORTE. 645- Maris ftella Solem paris ,

Dei mancns Filium. Vlcna donis Vena fluis

Aquam Vitce , malce Iuis

Adfercns remedium. Dombius, qui cuncla rcgit ,

Sibi Sponfam teielcgit ;

Dominamque Gentium. Tecum manens , te munivit ,■

Caput Anguis mox con- trivit

Nobile commercium. Benedafta qu.i; praccellis

Et matronis , & puellis ,

Major privilegio. Tu fbns roris, favus mellis

Plane dulcis , nulli fellis

Subjacens contagio. 1« te nihil indecori ,

Hinc te laudant omncs Chori

Supernorum Civium. Mulicribus honorc

Pnvis Mater, at amore

Corda trahis omnium. Et quis tantce puritatis ;

Vt perfolvat digne iatis

Virginis prxconium ? Benediftus, qui fit Homo ,

Servans , quos damnavit pomo

Adam primus hominum. Fruftus mire delicatus ;

Et in cibum nobis datus

Robur fit languentium. Ventris cafti natus flore ,

Verum latus Cceli rore

Fruclum pellit noxium. Tui fiimus, en, Clientcs ,

Tu iis Mater, &c gcmen- tes

Ducad Cceli gaudium.

H

M

N

V

Ad Beatam VvVmeni Maria m.

AVe Virgo iingularis , Mater noftri Salutaris , Cceli Decor, Stella Maris ,

Arca mundi myftica. Nos in hujus Vitae Mari Ne permittas naufragari ; Sed favoris vela cari

Clemens in nosexplica. Sxvit mare furunt venti , Flu&us furgunt turbulenti j

Navis currit ; fed currenti Heu , quot obftant 110- xia ! Hic Sirenes voluptatis , Mundus , Caro , cum Pi-

ratis Mortem paene deipcratis Hasc intentant omnia. Poft abyfTos nunc ad Cce- lum, Vu j Fluens

6\6 PARADIS I Fluens unda fert phaielum, Nutat malus, fluit velum ;

Failax fugit Anchora. Fleu tabelcit in his malis Homo nofter animalis , Sed tu Mater ipecialis

Ad luccurium propera. Tu perfufa Coeli rore , Caftitatis ialvo flore , Novum Fru&um novo more Protulifti jfeculo. Verbum Patri coaequale , Corpus iumat ut mortale, Clauftrum fubit Virginale -}

Latens hocergaftulo. Te prasvidit & elegit , Qui potenter cun&a regit, Nec pudoris clauftra fregit,

Sacra replens vifcera. Contra primae Matris mo-

rem, Nec prefTuram , nec dolo-

rem, Pariendo Salvatorem , Suftinens puerpera. Radix ian&a, radix viva , Flos & Vitis, & Oliva , ' Nulla cjuam vis iniitiva Iuvit, ut fru&iiicet. Lampas Soli,fplendor Poli,

SECT. VII. Quae fulgore pra:is Soli-, Nos commenda tuas Prpli.

Moeftos fac ketificet. O Maria pro tuorum Dignitate meritorum , Supra Choros Angelorum . Sublimai'isunice. Sede fulgens jam iuperna , Sorte gaude /empiterna , Pietate ied matema ,

Nos in imo refpice. In.conipedu Summi Re-

gis Sis devoti mcmor gregis , Qui tranigreilusjuiTalegis

Supplicat pro gratia. En ftat miier pcena dignus: Sed 8c Iudex en benignus Reis Ipei dedit pignus

Crucis fa&us hoftia. lefu iacri Ventris FrucUus , Nobis iis per mundi flu&us Via, Lux, Pux , & Condu- <5tus Salvus ad cceleftia. Tene clavum , rege navem, Tempeftatem feda giavem, Nos in portum inducfua* vem Tuapro clementia, Amen.

De

DE B. V. MARIA , & BEATA MORTE. 6±7

De feptem Gaudiis B. M A R I JE Virginis.

I. Gattdium.

GAude Virgo Chrifti,

Quia lcfum conccpifti

Gabriele nuncio. I Ergo Mater , fac falvemur, vNamquod Matrm tefate- miir, Noftra Salus ratio.

Ave Maria.

II. Gaudittm.

Gaude Mater Deo plena , Novo gignens fine pcena

Fcetum puerperio. ! Eja Virgo peramcena , ! Cafto natum mcns ferena, 'Strin^at dcfiderio.

Ave Maria.

III. Gaudium.

Gaude quod ab Oriente Magi ftella praelucente

Dona ferunt Filio. Fac donemur Pietate , jFide , Spe , cum Charitate,

Pudoriique lilio.

Ave Maria.

IV. Gaudium. Jaude, quia dulcis Nati ,

Mater Quem vidifti mortem pati, Fulget Refurrecl:io. Fac ab imo vitiorum $urgat mens , & fuperno- rum Guftum fpiret Adio.

Ave Maria.

V. Gaudium.

Gaude Ccelos Afcendente Nato, vides quem repente

Ferri motu proprio. Via vitae reftituta , Quarh poft Natum tu fe- cuta Fac fequamur fcrio.

Ave Maria.

VI. Gaudium.

Gaude quia Paracletus MifTus Ccelo , novos fcetus

Igne format Entheo. Igne facri nos Amoris Fac accendi, ne laboris

Capiamurtaedio.

Ave Muria.

VII. Gaudium.

Gaude quae poft Chriftum fcandis Vu 4 Aftra

tf43 P A R A D I S I S E C t . V II.

Aftra Cceli, fiique grandis , Per te nobis defcur frui

Filii confbrtio. In perenni gaudio.

O fac Fru&u Ventrfs tui Ave Maruu

A

H Y M N V S De feptem doloribm beatiff. V. Mari^e.

Dolor I. Triduojamperditum!

Ve dulcis Mater Chri- Hu)us memor ° doloris ,

fti,

Quas cor tuum gladio Transrigendum diicis trifti

Senis vaticinio. Tanti memor fac doloris ,

Mihi fis praefidio : Vt poft vallem hanc mce- roris Cceli reddar gaudio.

Ave ILirU.

Dolor II.

Ave dulcis Mater Chrifli ,

Qus prae Regis furia , Saevientis caede trifti ,

Fugis exul Patria. O Regina Beatorum ,

Noftri Spes Exilii ; Fac infra&us vi malorum

Fiam conibrs Filii.

Ave Maria.

Dolor III.

Ave dulcis Mater Chrifti ,

Natum lugens inclytum. O quam triftis quachvifti.

Chriftum fac inveniam , Et inventum per Amoris Nexum femper teneam. Ave Maria,

Dolor IV.

Ave dulcis Mater Chr ifti ,

Quce dilectum Filium Capi, caedi, flens vidifti

Manibus crudelium. O per pcenas Patientis

Nobis fit impunitas : Per amorem Condolentis

Matris , crefcat charitas. Ave Maria»

Dolor V.

Ave dulcis Mater Chrifti ,

Quae fub Crucis arbore Gemens , Natum morte trifti Vides, heu, fuccumbere. O per enfem hunc Dolo- ris, Qui tunc fc idit ani- mamj '

Fac

DE B. V. MARIA, &

Fac me firmet Vis Amoris Mortis ad Vi&oriam.

Ave Maria.

Dolor VI.

Ave dulcis Mater Chrifti ,

Qiice de Cruce mortuum Vlnis Natum fufcepifti ,

Madens unda flctuum. feja prxftet vis doloris ,

Mater plena gratice , Vt fupremis lerver horis

Gremio Clcmentice.

Ave Maria.

Dolor VII,

Ave dulcis Mater Chrifti ,

Qike fepulchro conditum Plangis Natum , hcu quam trifti Mente volvens abitum ! In virtute tot dolorum , Quos tulifti fortiter ; Omnem contra vim malo- rum Stare nos viriliter , Demum (brte Beatorum Fac gaudere jugiter.

Ave Maria.

S. AVGVSTINVS.

Omnes Marix patrocinia o- mni ntfu implorenms ', ut ditm fupplia obfequio eamfirequenta-

mvs in terris, ipft nos prece fedu-

BEATA MORTE. 6^

la conmiendare dignetur in coelis. Idcm : Now efl dubittm, eani qttx, mcrnit pro liberandis pro- ferre pretium pojfe plus omnibtts Sanclts , liberatis impendere fuf- fragium. Tefolam, 6 Maria,pr<? fancla Ecclefta folicitam pr& o- mnibus Sanctis fcimits, qu& impe- tras inducias transgrefforibus , i(t renuncicnt fuis erroribus.

Afpiratio Horaria ad B. Virginem.

O Maria Mater gratk , Mater mifericordk , Tu nos ab bofleprotege , Et in bora mortis fufcipe.

Alius Hymntts ad Beatatn Virgmem.

SAlve Virgo ftirps bea- ta, Fru&u cujusinftaurata Vitce funt primordia. In Salutcm prceparata , Dcfperatis fpes optata , iEgris dans remedia. Iuga legis quos premebant, Ad te vota fufpendebant

Plan&us & fufpiria. In tormentis poft te fle-

bant , Te lamentis requircbant Captivorum agmina. Tcmplum fa&a Majeftatis, Vuy Pulfos

6So PARADISI

Pulfbs primae dignitatis

Ducis ad palatia. Pjjradifus voluptatis Tu virore fan&itatis Pcrfudiftifascula. Verbo fceta, partu laeta , Nobis datum profers Na- tum Genitricum gloria. Omni laude digna gaude , Stella Maris, Sol quem pa- ris, Mundum replet gratia. Stella fuleens, fcelix ortus , Cujus du&u vitas portus

Patet pulfis Patria. Mortis jam deletur pa-

dhim: Cadit hoftis jus confra- dum, Ditis lugent atria. Per te falvi te collaudent , Per te detur , quod non au- dent Preces Sc mens confcia. En nos culpa? moles pre-

mit , Scd tuNato,quos redemit, Offer & concilia. Amen.

Vknelm beat& Mark Vwsinis.

o

STabat matcr dolorofa , Iuxta crucem lacrymola Dum pendebat Filius.

S E C T. VII.

Cujus animam gemen- tem , Contriftantem , Sc dolen-

tem , Pertraniivit gladius.

O quam triftis & afflicla Fuit illa benedida Mater Vnigeniti !

Quae mcerebat & doie- bat Et tremebat , cum videbat Nati pcenas inclyti. Quis eft homo qui non fleret , Chrifti matrem 11 videret In tanto fupplicib ?

Quis poflet non contri- ftari, Piam matrem contemplari Dolentem cum Filio ■>

Pro peccatis fux gentis Vidit Iefum in tormentis , Et flagellis fubditum. Vidit fuum duicem na- tum Morientem defblatum , Dum emifit fpiritum.

Eja Mater fons amoris , Me fentire vim doloris Fac, ut tecum lugeam. Fac ut ardcat cor meum , In amando Chriftum .

Deum, Vt fibi complaceam.

Sanda

DEB.V. MARIA, &

San&a matcr iftudagas , Crucifixi fige plagas Cordi mco validc.

Tuinati vulnerati , Tam dignati pro me pati , Pcenas mccum dividc.

Fac me vere tecumflc-

re,

Crucifixo condolere , Donec ego vixero.

Iuxta cruccm tecum fta- rc,

Te libentcr fbciare In plandu defidero.

Virgo Virginum pra> clara , Mihi jam non fis amara , Fac me tecum plangcre. Fac ut portcm Chrifti mortem ,

H

BEATA MORTE. 6Si Paffionis ejus fbrtcm , Et plagas rccolcrc.

Fac me plagis vulnc- rari , Cruce hac inebriari , Ob amorem Filii.

Inflammatus 6v accen- fus, Per te Virgo fim dcfen*

fiis Indicjudicii.

Fac me Cruce cufto- diri, Morte Chrifti praemuniri , Confoveri gratia.

Quando corpus morie* tur , Fac ut animae donetur Paradifi gloria. Amen.

Y M N V S

mire devotus ac elegans ,

llonori Deipart Virginis M A R I JE >

a S. C a s i m i r o , Ftlio Cafimiri Iagellonii

Regis Polonia; , compofitus , &

quotidie recitari folitus.

Out anno 1 60 4 , cnm Sancli illius fipikbrum renovaretur , c apiti ipfiusfuppcfitus rcpertus efl.

t\ -c n a c t Eiusfefta, eiusgefta

D E C A S I. r< 1 1 Jrr

Cole devotifiima.

OMni die dic Maria? Contemplare & mirare

Mea laudes aninia , Ej us celfitudinerm

Dic

tf f2 P A R A D I S

Dic felicem Genitricem , Dic Beatam Virginem.

Ipfam cole, ut de mole Criminum te liberet. Hanc appella, ne procella Vitiorum fuperet,

Hcec perfbna nobis do- na Contulit Cceleftia. Ha^c Regina nos divina Colluftravit gratia.

Lingua mea dic tro- phaea Virginis puerpefae. Qu£ infli&um maledi&um Miro transfert germine. Sine fine dic Regin^ Mundi, laudum cantica ; Eja bona femperfbna , Semper illa pra*dica.

Omnes mei fenfus ei Pcrfbnate gloriam. Frequentate tam beatas Virginis memoriam. Nullus certe tam difer- tst Extat eloquentiae , Qui condignos promat

hymnos Ejus excellentia?.

Omnes laudent unde gaudent Matrem Dei Virginem. Kullus fingat quod attingat Ejus cclfitudinem.

I S E CT. VI I.

Sed neceffe, quod prod-

effe

Piis conftat mentibns.

Vt intendam, quod impcn-

dam In ipiius laudibus.

Ave jMariA.

DECAS II.

QVamvis fciam , quod Mariam Nemo digne praedicct , Tamen vanus & inlanus Quifquis illam reticet ,

Cujusvitaerudita, Difciplina Ccelica 5 Argumenta & figmenta Deftruxit haeretica.

Cujus morcs tanquam flores Exomant Ecclefiam. A&iones & Sermones Miram prseftant gratiam. Evx crimen nobis li- men Paradifi clauierat. Haec dum credit &c obedit, Cceli clauftra referat. Propter Evam homo fae- vam Accepit fententiam : Per Mariam habet viam , Quae ducit ad Patriam. Haec amanda & laudan-

:

da

Cun&is

Ei

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 6?$

Cunctis fpecialiter $ Venerari, praedicari Eamdecet jugiter.

Ipla donet, ut quod mo-

nct Natusejus, faciam: Vt rinita carnis vita Lxtus huncalpiciam. O cun&arum fcemina- rum Decus atquc gloria. Quam cle&am & evcctam Scimus fupcr omnia. Clcmens audi , tux lau- di Quos infbntcs conipicis. Munda reos, Sc fac eos Donis dignos ccelicis. Virga IciTe, fpcs op- prcfTae Mentis &z refugium , Decusmundi, luxprofun- Dominiiacrarium. (di, Ave Marta.

D E C A S III.

Vltae forma , morum norma , Plenitudo gratix. Dei Templum , & Exem-

plum Totius Iuftitiae.

Virgo ialve, per quam valvx Cceli patcnt miferis j

Quam non flexit nec alle-

xit Fraus Scrpentis veteris. Gencroia & formoia David Regis Filia. Quam elegit Rex , qui re-

gic> Et creavit omnia.

Gemma decens , rofa rc- cens, Caftitatis lilium , Caftum chorum ad polo-

rum Quae perducis gaudium. A&ionis & Sermonis Facultatcm tribue. Vt tuorum meritorum. Laudes promam ftrenue.

Opto nimis ut imprimis Dcs mihi memoriam , Vt deccnter & frequenter Tuam cantem gloriam. Quamvis muta Sc pol- mta Mea i ciam labia , Prxlumcndum , nec fiien-

dum, Eft dc tua gloria.

Virgo gaude , omni lau- de Digna Sc prceconio. Qlke damnatis libertatis Fa&a es occaiio.

Semper munda & fce- cunda ,

Virgo

6?4 P A R A D I S 1

Virgo tu puerpera. Mater alma velut palma Florens & fru&ifera. Ejus flore & odore Recreari cupimus. Cujus frudu nos aluctu Liberari credimus.

Ave Marla.

D E C A S IV.

PVlchra tota fine nota Cujufcunque maculae , Fac nos mundos & jucun-

dos Te laudare fedule.

O Beata , per quam data Nova mundo gaudia ! Et aperta fide certa Regna fiint Cceleftia. Per te mundus laetabun- dus Novo fulget lumine , Antiquarum tenebrarum Exutus caligine.

Nunc potentes funt e- gentes , Sicut olim dixeras : Et egeni fiunt pleni , Vt tu prophetaveras.

Per Te morum corru- ptorum Delinquuntur dcvia , Dodrinarum pcrvcrfarum Pulfli funt proeftigia.

Mundi luxus atq; fluxus

i

S E C T. VII.

Docuifti fpernere : Deum quceri , carnem teri , Vitiis reliftere. Mcntis curfum tendi fiir- fum Pietatis ftudio , Corpus angi, motus frangi^ Pro ccelefti prcemio.

Tu portafti inter cafti Ventris clauftra Dominum Redemptorem ,ad honorem Nos reformans priftinum.

Mater fada fed intada Genuifti filium : Regem Regum, atq; rerum Creatorem omnium.

Benedida , per quam vi- da Mortis eft fententia : Deftitutis fpe falutis Datur indulgentia.

AveMariA.

D E C A S V.

BEnedidusRcx Invidus, Cujus Mater crederis. Nobis datus , ex Te natus , Noftri falus generis.

Reparatrix, Confblatrix Defperantis anima; , A preffura quse ventura Malis cft, nos redime.

Pro me pete, ut quiete Sempiterna perfruar. Ne tormentis comburentis Sta-

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 6^

Stagni mifcr obruar. Quod requiro, quod fu-

jpiro Mca fma vulncra ; Et da mcnti tc pofcenti Gratiarum munera. .Vt iim caftus & modeftus, Dulcis, blandus, fbbrius , Pius,redus, circumfpe&us, Simultatis nefcius.

Eruditus Sc munitus Divinuseloquiis , Timoratus, & ornatus Saciisexercitiis.

Conftans , gravis & fua- vis ,

Benignus, Amabilis , Simplex , purus , & matu-

rus, Paticns & humilis.

Corde prudens , ore ftu- dens ^eritatem dicere , Vtalum nolens , Deum co-

lens ?io femper opere.

Efto tutrix & Adjutrix Zhriftiani populi ; ?accm praefta, ne molefta >Jos perturbent feculi. Salutaris ftella maris Jummis digna laudibus , ^uoe prxcellis cunctis ftcl- \tque luminaribus. (lis Ave lUm.

„

P A R S VI.

" Va dulci prece fulci

-*- Supplices, & refove.

Quicquid gravat,vel depra-

vat Mentes noftras, remove. Virgo gaude , quod de fraude Daemonis nos liberas , Dum in vera & fincera Dcum carne generas ,

Ulibata &c dotata. Ccelefti progenie. Gravidata, ncc privata , Flore pudicitix.

Namquod eras, perfc- veras, Dum intacla generas, Illum tra&ans atque Ia-

dtans, Per quam fa&a fueras. Commendare me digna- re Chrifto tuo Filio : Vt non cadam , fed evadam De mundi naufragio. Fac me mitem pclleli- tem, Compefce lafciviam. Contra crimen da muni-

men Et mentis conftantiam.

Non me liget,nec fatiget Seculi cupiditas :

Qux

6$6 P A R A D I S I S E C T. VII.

Qike indurat &c oblcurat Sua fcrvet gratia ;

Mentes fibi fubditas. Nec antiquus inimicus

Nunquam ira, nunquana Seminct zizania.

dira Da lcvamen & juva-

Me vincat elatio : mcn

Quas multorum fit malo- Tuum illisjugiter,

rum Tua Fcfta, five Gefta

Frequenter occafio. Qui colunt alacriter. Ora Deum,ut cor meum ayc ILxria.

C A P. VI. ORATIONES VARIJE

ad BeatifT. Virginem Deiparam.

Oratio S. Bernardi ad Deiparam Virgmem M A R I A M.

ODulcillima Virgo Maria, per te accefTum habea- mus ad Filium , & per te nos fulcipiat , qui per te datus eft nobis. Excufet apud ipfum intcgritas tua cul- pam noftrae corruptionis, & humiiitas tua Deo tam gra- ta noftrse vcniam impetret vanitati ac fuperbiae.

Copiofa charitas tua noftrorum cooperiat multitudi- nem peccatorum : Et fcecunditas tua gloriofa fcecundi- tatem nobis conferat meritorum.

O Domina noftra,mediatrix noftra, Advocata noftra, tuo Filio nos commenda , tuo Filio nos reconcilia , tuo t! Filio nos reprxfenta. Fac,6 benedicta,per gratiam quam ;„ mcruifti , per mifericordiam , quam pcperifti , ut qui „ te mediantc dignatus eft fieri particcps infirmitatis & miferiae noftrce , te quoque intercedcnte participes nos . faciat beatitudinis <Sc gloria? fuaz , Iesvs Chriftus Fi- lius tuus Dominus nofter,qui eft fiiper omnia benedictus infxcula. Amen,

Oratio

DE B. V. MARIA , & BEATA MORTE. 65 7

Oratio ad Beatam Ytrgtnem Mariam, &fimaLtd B. loannem Euangdiji.im.

Olntemerata , & in aeternum bcnedi&a , fingularis atquc incomparabilis Virgo Dci genitrix Maria , gratiffimum Dei templum , Spiritus iandi Sacrarium , Ianua Rcgni Ccelorum , per quam poft Dcum totus vi- vit orbis terrarum. Inclina Matcr miiericordiae aures tuae bonitatis indignis iupplicationibus meis, cv efto mi- lii miierrimo peccatori pia & propitia, in omnibus auxi- liatrix.

O Ioannes beatiffime Chrifti familiaris & amice , qui ab cotlem Domino noftro I e s v Chrifto Virgo es c!e- ctus , & inter casteros magis dilectus , atque in myfteriis cxlcftibus ultra omncs imbutus ; Apoftolus enim & Euangelifta fa&us cs prarclariflimus : te etiam invoco cum Maria Matre ejuidcm Domini noftri Iefu Chrifti Salvatoris , ut mihi opem tuam cum ipia conferre di- gneris.

O duae gcmmoe Cceleftes, Maiia , & Ioanncs ! O duo luminaria divinitus antc Deum lucentia , vcftris radiis fcelcrum meorum effugatc nubila. Vos enim eftis illi duo , inquibus unigenitus DeiFilius, ob iinceriflimaj Virginitatis meritum , dilecraonis fua: confirmavit privi- legium in cruce pendens : uni veftrum ita dicensjMulier, ecce Filius tuus : deinde ad alium ; Ecce Mater tua.

In hujus ergo tam facratiifimi amoris dulcedine , qua tunc orc Dominico vclut mater & rilius ad invicem con- liunet.i eftis, vobis duobus ego miierrimus peccator com- mcndo hodiecorpus 6c animam meam : utinomnibus •horis atque momentis , interius atquc exterius firmi cu- ftodcs , & pii apud Dcum intcrcelibres mihi cxiftcre dio;nemini. Poicite mihi , quadb , corporis 6c animx fa- lutcm.

Agitc quadb , agite veftris glorioiis precibus , ut cor

X x meum

6j8 PARADISI SECT. VII.

meum inviiere 8z inhabitare dignetur Spiritus almus , gratiarum Largitor optimus , qui me a cuncT:is vitiorum lordibus expurget j Virtutibus iacris illuftret , & exor- net , in diledlione Dei & proximi mei perfede ftare & perfeverare me faciat , & poft hujus vitae curfum ad gau- dia ducat Ele&orum fuorum benigniflimus Paraclitus. Qui cum Deo Patre , & Filio vivit & regnat in faecula ficulorum, Amen.

Commendatw ad B. V.

ODomina mea , fanda Maria , me in tuam benedi- ctam fidem , ac fingularem cuftodiam , & in finum mifericordia? tuae , hodie , & quotidie , & in hora exitus mei , animam meam & corpus meum tibi commendo : omnem fpem Sc confblationem meam , omnes anguftias & miferias meas , vitam & finem vitas mex tibi commit- to : ut per tuam fandiilimam interceilionem , & per tua merita , omnia mea dirigantur & diiponantur opera , fe- cundum tuam tuique Filii voluntatem.

Oratio ad beatam Vtrgmem MariAM pro felici Morte.

ODulciilima lefu Mater , Virgo Marla , Patrona mea, viiceribus miiericordiae plena , luccirrre mihi miie- ro peccatori , antequam mors f ubitanea & improviia fu- perveniat : ne fubito & imparatus de hoc mundo trans- cam.

Ora pro mc llaria Virgo benedidla , ob unigeniti Filii tui Domini noftri Iefu Chrifti paflionem ac mortem amariflimam,ut peccati deteftatione,Diaboli & operum ejus abrenunciatione , vera contritione , pura & humili confeflione, pcenitentia & fatisfacl:ione,digna Dei acce- ptione, & proximi diledione, Filio tuo reconciliatus dc hoc mundo transeam.

Et fac mecum mifericordiam tuam , 6 beata Virgo

Maria,

DE B. V. MARIA, & BEATA MORTE. 6^9 Maria, mater Dei, in illa tremcnda hora, quando ipiritus yitales deficient , & mortua lingua ie nequibit movere ad invocandum te ; neque oculi mei lucem capere pote- runt , aureique meae nulli voci patelcent : Memorefto tunc 6 Maria precum,quas nunc fiindo ad aures tuas pie- tatis,& iubveni mihi in illa ultima hora ncccflitatis meae, utliberer a miniftris Diaboli , & collocer cum Chnfti ridelibus, Filii tui iervis & amicis, Amen.

Alli oratio ad B. Vrrgmem Mariam.

OBfecro te Domina iancTa , Maria mater Dei , pietate pleniflima, SummiRcgisFilia , Mater glorioiiili- ma,Matcr orphanorum,Coniblatio deiblatorum,Via er- rantuim,Salus omnium in te iperantium,Virgo ante par- tum, Virgo in partu, «Sc Virgo poft partum, Fons miicri- cordix, Fons ialutis & gratiae, Fons coniblationis & in- dulgcntiae, Fons pietatis cV: loetitiaz, Fons vitae Sc veniae : per illam fan&am 6v inefTabilem laetitiam , qua exulta- vit Spiritus tuus in illa hora , in qua tibi per Gabrie- lem Archangclum annunciatus 3c conceptus Filius De» fuit.

Et pcr illam fancTam & inefFabilem humilitatem , in qua tu reipondifti Archangclo Gabrieli : Ecce Ancilla Domini , Ftat mihi iecundum vcrbum tuurri : & per illud divinum myfterium , quod tunc operatns eft in te Spiri- tus fan&us, & per inefTabiJem gratiam, pictatem, miieri- cordiam , amorem , & humilitatem, per quas Filius tuus Dominus noftcr Jefus Chriftus defcendit accipere hu- • manam carnem in venerabiliilimo utero tuo : Sc per glo- i rioliffima gaudia, qux habuifti de Filio tuo Domino no- ftro lefii Chrifto.

Et pcr illam fancFam & maximam-compaflionem , Sc accrbif limum cordis dolorcm qucm habuifti, quimdo Fi- lium tuum Dominum noftrum Iejinn Chriftum ante Crucem nudatum, & iil ipia levatum, pendenfem, cruci-

Xx 2 fixiim,

660 P A R A D I S I S E C T. VII.

lixum, vulneratum , fitientcm , amariflimum potum , fel & acetum ori ejus apponi vidifti: Eli clamantem audifti, & morientem vidifti.

Et per quinque vulnera ejufdem Filii tui : & per con- tractionem vifcerum tuorum prx nimio dolore vulne- rum fuorum : & per dolorem quem habuifti, quando vi- difti eum vulnerari , & per fontes Sanguinis fui : & per omnem paflionem ejus , & dolorem Cordis tui ; Sc per fontes lacrymarum tuarum : ut cum omnibus San&is & Ele&is Dei venias , & feftines in auxilium & confilium meum ; m omnibus orationibus & petitionibus meis , in omnibus anguftiis & neceflitatibus meis , & in omni- bus illis rebus , in quibus ego fum aliquid fa&urus, locu- turus, aut cogitaturus,omnibus diebus ac nocl:ibus,horis atque momcntis vitae mex.

Et mihi famulo tuo impetrcs a dilecto Filio tuo Do- mino noftro Iefii Chrifto virtutum omnium comple- mentum , cum omni milericordia & conlblatione , omni confilio & adjutorio , omni benedidione & fand:ifica- tione,omni falvatione, pace Sc profperitate,omni gaudio & alacritate : etiam abundantiam omnium bonorum ipiritualium , & fufficientiam corporalium , & gratiam fan«5bi Spiritus,qui me bene per omnia difponat, animam meam cuftodiat , corpus meum regat & protegat , mcn- tem erigat, mores componat, a&us probet, cogitationes landas inftituat , praeterita mala indulgeat , prasfentia emendet , & futura moderetur : vitam honeftam & ca- ftam mihi tribuat : Fidem, Spem , & Charitatem mihi prseftet : articulos fidei firmiter credere, & prsecepta le- gis obfervare me faciat:fenfus corporis mei regat & pro- tcgat , & a peccatis mortalibus me femper liberet & de- fendat ufque in fincm meum.

Hanc orationem fuppliciter exaudiat , & fufcipiat , & vitam aeternam mihi tribuat. Audi, & intercede pro me dulciflima Virgo Maria , mater Dei 6c mifericordias , Amen, C a p.

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 66 1

C A P. VII.

DE ROSARIO

B. V. Vuigan.

PIO LECTORI.

INter cttera Pfetatis Exercttia , fiequcns inprimis eft ufus Rofa- rii B. Virg. quod qittdem integrum conftat X V Orationi- bus Domin. &i5'o Salutat. Angelicis. Altas divifim reci- tarifolet, diftribtttum in Gaudiofum, Dolorofum,Sc Glorio- flim : quorum unicuique Quinque tribuuntur Myfteria :

Gaudwfo, i , Incarnatio Chrifti. 2, Vifrtatio. 3 , Nati- vitas. 4, Oblatio. j,Inventioin templo.

.Dolorofo, 1 , Oratio in Horto. 2, FJagellatio. 3, Coro- natio. 4, Crucis Bajulatio. j1, Crucifixio.

Gloriofo , 1 , Rcfurre&io Domini. 2, Alcenfio. 3 , Spi- ritus S. Miflio. 4 , Adfumptio B. Virg. j , Coronatio Ejufdem.

Notandum itaque nimisftcrilem , imperfeclum , & omnis (piritualis guftus expertem orandt modum ejje, ad globttlos precatorios, (utifere [olct ntdc vttlgus ) fine ulla mentts reflexione ad prtdicia Myfteria 3 Sett, nulla intcrpoftta meditatione , & Affecluum exci- tatiorte , Pater & Ave , identukm , & indeftnenter revolvere ; &ftc decurfo Rofarto , velutpenfum abfolvcre. Nam quisfiuclus aut quis gufttts talis orationis ? V. qu&fup. cap. 2 annotavimus circa Salutationem Angelicam. T« vero, Pie Le&or, Si visgratum Deo, ejufque Matri; & tibi ipfi utilem Rofarii ufum ; hoc vel fimili modo procedes.

I. Oraturus Rofarium , cerfam &piam aliquam Inten- tionem , certumve fcopum habepm oculis ; &hucpctegra- tiam a Deoper ejus Matrem; brevijftmis faltem fuftirits.

I I. Sub initium cujufqtie Decadis Myfterium in eadem recolendum paultfpcr expende ; &congruentes pios affettus elicere ftude , Hoc antem , utfactlms , & utiliusfiat , prodcritplurtmum,

Xx 3 XV de

66% P A R A D I S I S E C T. V 1 1.

X V de Myfteriis Rofariis aliasper otium , meditationem infti- tuiffe ; adeoque exaclius ponderaffe fingula y& reconditos in ivs dmtu Potentise, Sapientia2,Bonitatis,Iuftitiae,Miiericor- dias , &c. tbefauros penetrajfe , affecius in iis latentcs notaffc , &c. H£C enimfacile , cum res exiget^ occurrent memorit. Formam & Praxin tradit P. Chrift. Mayer in Indufl. par. i . cap. 1 3 . Inde pete , fi libet ; Enchiridion molienti non licetomnia, qU£veUemy congerere. Hzc tamen pauca praterire non poffumus.

Martinus Navarrus , Docliffmius Vir , qmfexagmta amplius annos confuetudinem habuit quotidie recitandi Roiarium , nec un- quam tntermifit , quantumvis publico docendi munere , &pluribus uno die lettionibus occupatus. Is , inquam , adfaaliorem Myfte- riorum confiderationem hunc Modum fuggerit , ut ad fingulas decades, myfterium ipfum, cui volumus intendere, Salutationibus An- gelicu, breviter inferatur. Hoc modo :

IN I. ROSARIO Gaudiofo.

AdfinguUs Decades cuilibet Salutationi Angelica , pofi nomen I es y s adjiciatur:

Ad 1 , Quem Virgo concepifti. Ad 2, , Quem vifitans Elifabeth portafti. Ad 3 , Quem Virgo genuifti. Ad 4 , Quem in Templo praefentafti, Ad j , Quem in templo inyenifti. \n fine Decadis , vel pofi fingula, S. Maria Mater Dei , Ora pro nobis, &c.

IN II. ROSARIO Dolorofo.

Adfingidas Decades cuilibet Salutationi Angelic<e,poftwmen I E s v addatur.

Ad 1 , Qui pro nobis Sanguinem fudavit,

Ad 2 , Qui pro nobis flagellatus eft.

Ad 3 , Qui pro nobis ipinis coronatus eft.

Ad

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 663 Ad 4 , Qui pro nobis Crucem bajulavit. Ad 5: , Qui pro nobis CruciHxus cft. Etpoftfingula^ S. MariaMatcr Dei, &c.

IN III ROSARIO Gloriofo.

Adfinguks Dccades poft nomen I E s V addatur. Atl 1 , Qui Rcfurrcxit a Mortuis. Ad 2 , Qui in Coelum Adfcendit. Ad 3 , Qui Spiritum fanctum mifit. Ad 4 , Qui te in Ccclum alTumpfit. Ad y , Qui te in Cceiis coronavit. Videripoterit citattts Navarrus Mifcellaneo z^deRofario : Vbi alia invenies notatu digna.

ORATIONES

feu pias Afpirationes ,

Qwbus condienda recitatio Rofarii , & omnis Oratio vocalis.

Ex P. Chrift. Maycr.

I.

ODeus meus infinite laudabilis , & amabilis fuper omnia , quem laudat & adorat in gaudio tota Coeli curia ; utinam vel nunc tandem cSc ego digne te laudare & glorificare merear,hoc quantulocunque orationis ob- fequio ; quem heu, tam imperfe&e huculque laudavi, &: glorificavi ; immo , quem toties offcndi, tot peccatis 8c negligentiis meis; de quibus ex animo doleo propter te : ignofcc & fupple pcr tuam infinitam bonitatcm ; & pcr eandcm fufcipc hoc exiguum a Creatura tua , fervitutis obfequium , in unione mcritorum Domini N. Iefu Chrifti, B.Virginis Matris ejus, & omnium Sanctorum, ad fupremam , aeternamque gloriam tuam ; amorcm , 6c beneplacitum 3 in gratiarum adionem omnium be-

X x 4 neficio-

664, P A R A D I S I S E C T. VII.

neficiorum mihi, omnibufque collatorum, m fatisfa&io- nem omnium peccatorum , pro his , N. vel pro hac ne- ceflitate N. & pro quibus maxime orare teneor , ad im- petrandam Peccatoribus veniam, defun&is refrigerium , & requiem ; mihi , vivifque omnibus gratiam , perfeve- rantiam , gloriam. Perfice gratia tua , iine qua nihil pof- fum , deiiderium meum , iecundum fan&iilimum bene- placitum tuum.

I I.

OPiiilima Mater fiipple hoc imperfe&um obfe- quium meum , apud dile&nm Filium tuum. Mon- ftra te efle matrem. O piiilime Iefu fufcipe hoc idem de manu B. Matris tux ; unitumque tuis , & Ejufdem om- niumque San&orum meritis, ofFer aeterno Patri,ad om- ncs pias , fan&as , & utiles intentiones. Pater refpice in faciem dile&i Filii tui, Sc miferere nobis, pro beneplaci- to tuo, ad maximam, aeternamque gloriam tuam, Amen.

Poft fingulas Decades ,

Renova affeftumglorificandi B. Vtrginem ipfumqtte Deum , bis fujpiriis.

LAudent Sc benedicant te 6 gloriofa Dei mater & Virgo , omnes beati comprehenibres , in omnibus donis naturae , gratiae Sc gloriae tibi conceilis, infinities , fupra omnes puras creaturas , perfe&iflime , ceternum in Ccelis ; omnefque viatores mecum te colant, ament imi- tarique in omni perfe&ione ftudeant, omni coiiatu,iem-? per Sc iniatiabiliter in terris ; Sc tecum laudent Sc glori- ficent, Sc fuperexaltent omnes cum omnibus etiam pofc fibilibus creaturis infinities benedi&um Filium tuum , cum Patre & fan&o SpiritUj in omnibus perfe&ionibus, operibus & bcneficiis iuis omni poflibili pietatis affecTxi fuper omnia, graiis propter f e,nunc, femper,aeternum Sc ultra.

Vel

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 66f

Vel bis brevionbus.

BEnedicaris infinitics , gloriofa Matcr Dei Virgo , ab omnibus, in omnibus, iuper omncs puras creaturas , pro divino bencplacito, pcrfectiflimc, fingulis momentis tcmporis, & aeternitatis ; Et glorificctur & fiiperexalte- tur bcnedi&us Filius tuus j cum Patre & Spiritu fan&o inrinities ab omnibus , in omnibus , fuper omnia, infmi- tc , omni poflibili modo , gratis , propter fe , nunc, fem- per, asternum & ultra.

Vel bwiflime fic.

VTinam , 6 gloriofa Domina , lauderis , ameris , & glorificeris ab omnibus ficut in ccelo & in terra , & tecum benedicatur, ametur & glorificetur fandiflima Trinitas, propter te,omni pofBbili modo,fuper omnia,in aeternum & ultra.

Veldemum Sufpiriis poftfingulas Decades variatis.

Vofiprimam Decadcm. Audent, amcnt, & glorificent te, gloriofa Dei, Ma-

L

ter , & Virgo , inrinities , omnes Sancti , Angeli, 8c Archangeli , cum tota Curia triumphantc , cum quibus aliquando fperamus te videre , & glorificare seternum in. ccelis ; Et tecum laudcnt, ament, & glorificent infinities fan&iffimam Trinitatcm, infinite in omnibus, fuper om- nia, omni poflibili modo, in ceternum, & ultra.

Vofifecundam Decadem.

LAudent, ament & glorificent te gloriofa Dei Mater Sc Virgo , omncs fan&i Patriarchae , Prophetae , A- poftoli 8c Difcipuli Domini cum tota Curia triumphan- te, &c, titfupr.u

Xx 5 Tofi

666 PARADISI SECT. VII.

Vofl tertiam Decadem. Aadent , ament Sz glorificent te, &c. omnes fancti

L

Martyres, cum tota Curia, &c.

Vofl quartam Decadem.

LAudent , dr. oinnes lan&i ConfefTores , cumtota Curia, &c.

Vofl qumtam Decadem.

LAudent , &c. omnes SS. Virgines , & Vidusc , cum tota Curia, &c.

lttm alia O R A T I O poft Rofarium ,

Vel quamhbet Orationem.

OM A r i A Mater gratiae , mater mifericordiae ; refpice oculo pietatis hoc exiguum meae fervitutis obfequium , quod mellifluo cordi tuo emendandum , perficiendum , & reproeientandum dilecto Filio tuo of- fero, ad maximam ejus gloriam, amorem, bcneplacitum; in gratiarum aetionem aeternam, ad gratiam nobis impe- trandam illi placendi perfectiflime, in tempore, Sc aeteF- nitate, &c.

■ O Iefu Fili Dei & Mariae Virginis , dignare de manu piiflrma? Matris tuce fufcipere,& infinita pietate tua liip- plere, hoc tepidum, aridum, & diftractum orationis ob- jequium ; & unitum ardentiflimis tuis Orationibus , Sa- crificiis laudis , & infiniti meriti ac valoris obfequiis , repraefentare iEterno Patri , ad omnes Sanctas inten- tiones, &c.

Pater , refpice in faciem Chrifti diledi Filii tui , Sc miierere nobis gratiam largiens , te cum eodem dile&o Filio tuo,& Spiritu S. amandi & glorificandi,'nunc per- fe&einvia, olim beate in patria , juxtatuumfandtiili- mum beneplacitum. Per eundem Dominum noftrum.

O R A-

DE B.V. MARIA, Sc BEATA MORTE. 66/

O R A T I O ad B. V. M A R I A M ,

Pro fubfidio in hora Mortis.

Ex pi'0mi Yiri Francifci Titclmanni Ord. S.Franc. deobfcr~ xat. demum Capuccitii, Cotitemplat.fere defumpta.

OMatcr benigniflima, quas moricntem in Cruce Fi- lium coram vidifti , & verba noviffima , heu, quam triftis audifti ! Pcr omncm illum cordis tui dolorem & amaritudincm , qua tota velut abiinthio inebriata fuifti : Per gladium illum,qui pcrtranfiit animam tuam,rogo te, ut hoc durum ac lapideum cor meum , tuis apud Deum potentiflimis prccibus & meritis emollias , & convertas in carncum , ut patienti diledliflimo Filio tuo , Domino mco, uti par eft, compati valcam. Idcmque ille gladius , qui tam accrbc vulneravit animam tuam , penetret quo- quc vilccra cordis mei.

O Matcr dolorola , pcr ultimum illud Filii morientis alloquium , quo te compellabat de Cruce , Difcipulum tibi commendans, fiippliccs oramus, ut nos in filios tuos fufcipias. Non enim ad folum Ioannem , eo ipfo tem- porc tccum Cruci adftantcm putamus dirigi verba Filii , icd unico Difcipulocominusmonftrato, omncsfidcles & dile&os per omncs fcquuturas generationes fub unius exemplo & praefcntia credimus defignatos. Quomodo & illud viciftim didum Difcipulo ; Ecce lUter tua , non adillum unicum folumve Difcipulum credimus perti- nere , fed ad univcrfos nos , quicunquc ad Filium tuum per fidem pertinemus ; tamcn llli quoad corporale ob- iequium , peculiarem quandam tui curam commiflam agnofcimus.

Cum itaque vi quafi ultima? voluntatis fua: nos tibi in filios reliquerit moriens dilccl:ifTimus Filius tuus ; ac viciflim te nobis dederit in Matrem , Teftamento huic nequaquam te contravenire pofle aut velle , perfuafum

habe-

66% V A R A D I S I S E C T. VII.

habemus ; utpote quod morte Teftatoris mox fequuta confirmatum fuit.

Huic ergo Teftamento , 6 Mater piiflima , pareamus iitrique : Tu nos in filios fufcipe : nos te omni cultu 8c obfequio comple&emur ut Matrem. Tu nobis Matris impende curam, noftrum erit,filialem tibi rependere ve- nerationem. Et quamquam nunc in Coelis longe fiipra nos exaltata gaudeas & regnes cum Filio ; materno ta- men nos exules filios tuos affe&u fovere non delinas : Sic enim eft voluntas Filii,qui fe ipfum nobis & Nafcens per te donavit ; & Moriens nos tibi unicse Matri fuae commendavit.

Ipfe quidemnobis Frater , imo Pater ; Sacerdos quo- que & hoftia fieri dignatus eft: & jam in Ccelo ad dexte- ram Patris refidens , Advocatus nofter efle non definit. Tu pariter nobis te Matrem milericordiae , & Patronam exhibere ne ceffa; eo etiammagis quo propius afliftis Filio (qui nihil Matri negare poteft fupplici ; ) ipfi , in- quam, Fonti mifericordiae proxime conjunila; quem olim miferis Adae filiis de Ccelo produxifti.

Eja ergo Advocata noftra , illos tuos mifericordes oculos ad nos converte , & Iefiim benedidum frudum ventris tui , nobis modo propitium redde ; & poft hoc exilium oftende. O clemens , 6 pia, 6 dulcis Virgo Ma- ria, Amen.

CONCLVSIO I. Partis, Sed. VII. Ad Cultores Beatifl Virginis Deiparae-

SAnftijJimam itaqtie Chrifti Matrem , tu quifquis es , Chri- ftiane , Patronam ac Matrem habe ; & fingulari pietatis cultu indies venerare. Deigratiam & mifericordiam defideras? Ecce cana- lis divins, mifericordi<z , Dei Mater eft , per quam primum in ter- risfufiepimus mifcricordiam de manu Dei nofiri. Ipfa enim gratia

plena

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 66}

plena ipfum gratix Fontern fttis claufit rifcertbus >• & in mun- dttm tintverfum ad nos ufqus dertiavit. Iam vero quid ijla Mater Cceli terrxqtte Regina non impetret ? An quidquajn Ftlius poterit de- negare Matrtfiu ?

Ergo in periculis , in anguftiis , in rebus dubiis Ma- riam cogita ; Mariam invoca : Non recedat ab ore, non recedat a corde. & ut impetres orationis cjus furFra- gium , non deferas converfationis exemplum. Ipfam fe- quens non devias : Ipfam rogans non delperas : Ipfam cogitans non erras. Ipfa tenente non corruis : Ipfa pro- tegente non metuis. Ipfa duce non fatigaris. Ipfapro- pitia pervenis. Ita Meliifluus Bernardvs Serm. 2. de lattd. B. V. Cole ergo Dei Matrem in vita : & vere Matrem te coluijje fenties in morte , & in omni sxerrittate. Gaudet utique fe colt & haberi ut Matrem. Ad hoc enim Dei Mater fafta eji -3 ut Mater effet & Mediatrix Peccatorum.

F I N I S S E C T. VII , P A R T I S I.

PARS ALTERA SECTIONIS VII.

Continens Exercitia ad bene beateque moriendum.

PIO LECTORI.

POfterior Pars hujtts ultinu Seft. exhtbcbit Orationes & Exercitia varia profelici Morte, Sanis , ^Egris, Moribundis accomtnodata, & perutilta. Nemo itaqtte h&c fafiidiat , aut negligat qttafi aliena, & ad &gros folum, aut mortbun- . dos pertinentia.

Qumfctto , tutijftmum ejfe , ut quidquid tibi in morbo , & mor- te ipfa ufui ejfe vis 5 in eo etiamnum fanus verfari & exerceri i«- lipiai.

Quis*

67o P A R A D I S I S E C T. VII.

Qmsquis erivm fanus hujufmodi Exercitiis gaudet ; infirmus & tnoribundusfiuclum ex iis majorem capwt. Vereor autem , ne gu- ftumeorumperexiguumtemporcmortisfentiant , qui talia farit & incolumesfaftidiunt.

Itaque Imc ipfafrequentius lege ac meditare. Sed & morere fub- inde dum vivts : ideft, Moribundi quodammodo perfonam afifume ; dum adhuc integufunt corpori arimioque vires. Age ca qtufiacies , aut fiacla voles , jam mortturus. Nimirum fiacile recurrunt mo- rienti , qiu vivens amavit , & libens excrcuit. At nonfiacile in ne- ccjfttate pufto funt remedia , quorum in projperitate , exigua fiuit cura, velmemoria.

Ceterumprior Editio Paradifi habebat hoc loco piiflima qua- dam Exercitia , tamfanis , quam &gm , ad minuendum vit&pr&- fentis amorem , ad acuendumfiuttm defiderium aptijjima exfuavif- fimis Soliloquiis Thomae de Kempis excerpta. Sed \uc pr<e- fenti editione vifum omitteu , eo quod nnper Opufculum lUud, uti & alia Ejufdem fclecTtflima , /wViatore Chri- s t i a n o Notis illuftrata ediderimus : Hunc , fi libeat , pius L e c t o r adeat .

Admonitio quid homini Chriftiano faciendum ingruente mdrbo.

QVamprimum incideris in Morbum , memento eum non fecus accipere , quam de manu Domini ; & gratias age , quod te ut filium paterne vifitet. Imo offer tead graviora ; & in manus dtvin& providentk totum te confidenter projice : Neque fiduciam in Medico colloca : id Afic Kegi pemiciofum fuiffe , Scriptura refert.

Adhibeatur tamen Medicus, fied Animi prmpue, id eft Con- feffarius. Vtriufique enim , & Corporis & Animi falus con- gruU curanda remedits ; fed hujus utique tanto magis , quo pejus eft Animam, quam Corpus perire.

Sed & qui Covporis fialutem amat , Animae cura nihilprius babeat. Animae enim mala , ideft , peccata ficpe redundant in Corpus: & in membris noftris nonfine Deiprovidentia , mor~

bis

DE B. V. MARIA, & BEATA MORTE. 6-%

bii corripinmr ; quia pravis affetttbus ammi Lmguemus. Hi ergo primum profligandt ; fic faciltus a Corpore morbos peUemtts : aut , ( quod non mintis optabtle ) cum majore Antmi fruttu fluftiw- btmus.

Hanc curandi mctbodum Mcdicus fupremus docuit , qttt ctt- raturus tnflrmos , Aninu flere prius quam corporis rattonem ba~ bebat.

Idem nos faciamus ; & corpore fani effe nitamur , fed men- te primum fana. Verum, o ftupenda resl Agttur de JEterm vita, & Momentanea : Vro hac omnia y ferio & feftinan- ter, pro illa vix quidquam, & non nifi flero & oflcitanter agi- tnus. Si fapis , mi Cbriftiane , correptus morbo , primum adi & concilia tibi Deum : Is adbibitam deinceps curam vel flaciet faltttarem Corpori 3 vel certe morbum , imo & mortem , A- nimas.

C A P. VIII.

L I T A N I i£

Sanis , iEgris, Moribundis, accommodata:, e Sacra Scripura.

KYrie Eleison. Chrifte eleifbn. Kyrie eleifbn. Chrifte audi nos. Chrifte exaudi nos.

Pater de coelis D e v s , mhererc nobis. Fili Rcdemptor mundi Deus, milerere nobis. Spiritus S. Deus, miferere nobis. S. Trinitas unus Deus, miierere nobis. Qui hominem ad imaginem & fimilitudiO g

nem tuam formafti , ! £ Gen. i»

Qui fpiraculum vitae in faciem hominis in- j § Ipirafti, j ^ Ibid.

Qui

67z V A R A D I S I S E C T.

Qui lignum vitae adverfus mortem corpo-' I

ris in medio Paradifi produxifti , Qui poft contradtum per primos Parentes

reatum mortis, veneno Serpcntis Se-

men mulieris oppofuifti , Qui genus humanum ob peccatum variis

miieriis , morbis ac morti fubjectum fo-

latio ac remedio non deftituifti , Qui omnibus primogenitis ifcgypti una

nocle deletis Ifraelitas illaelos iervafti , Qui Moyfen & Aaron ob peccatum incre-

dulitatis extra terram promiiTam mori

fecifti , Qui populum ignitis ferpentibus percuf-

fum, asnei Serpentis afpe&u liberafti , Qui Bethfamitarum plufquam fo millia

ob vifam curiofius Arcam mortedeJe-

vm, \

Qui ex Ifrael 70 millia virorum ob nume-

ratum a Davide populum , triduana pe-

ftilentia fuftulifti , Qui mifertus fuper afflidione populi , An-

gelum percutientem ab internecione

revocafti , Qui Naaman Syrum per Elifeum a lepra

fanafti , Qui precibus Eliae prophetae mortuum

puerum ad vitam revocafti , Qui Regem Ochoziam idola fiiper valetu-

dine confulentem morte punivifti , Qui per Elifceum Prophetam Filium ho-

fpitae defunctnm vitas reftituifti , Qui per ofla Elifaei mortuum ad vitam re-

vocafti , Qui Afam Regenfplus in Medicis , quam j

VII.

Genef.2:

Ibid.

Genef. 3. lob. 14.

Exod. 12.

Num. 20. N/flK. 21.

&

o

cr

• 2 Rg.24.

lbid. 3^.8. 32^.17. 4R^.i.

4R^X3- in

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 67 3

in Dco confidentem prxmature morH

fecifti , Qui Ezechiam in infirmitate cum lacrymis

deprecantem a morte & morbo libe-

rafti, Qiii Iob aSatana tantifperaffligipermif-

ium,infigni patientia roborafti , Qui increpas per dolorem in le&ulo , &

ofla hominis marcefcere facis , Qiii ad dandum pofteris exemplum patien-

tias, Tobiam plaga csecitatis probari vo-

luifti , Qui medicos , & innumeras remediorum

fpecies propter neceflitatem hominum

creafti , j Qui mortem non fecifti ; nec dele&aris in

perditione vivorum , Qui miflus es mederi contritis corde , & (, 3

prxdicare captivis indulgentiam,& con- 1

f olari omnes lugentes , Qui fenem Simeonem , virum juftum , vi-

fb Meffia ex hoc feculo in pace dimi-

fifti,

Qui filium Reguli in Capharnaum fanafti , Qui hominem 3 8 annos in infirmitate ha-

bentem, verbo fanum fecifti , Qui Socrum Petri magnis febribus deten-

tam liberafti , Qui bene omnia fecifti , & f urdos audire,

tk: mutos loqui , Qui familiariter cum Publicanis & pccca-'

toribus egifti; dicens, Opus non efle va- . lentibus medico,fed male habentibus , Qui Paralyticum jacentem in le&o, &c per

te&um fubmiilum curafti ,

Yy

iPar.16.

if,. 38.

lob.i.&c. lob. 33.

Tob. 2.

Eccl.tf.

1

§*' S.ipiefit. 1 .

3

° r ,

vrij*.6i.

Uite 2» Ioan. 4,

loan. $.

LUCA 4.

ALtrci 7.

Matth.$. Ibid. Lum 5. Qui

674- P A R A D I S I S E C T. VII.

Qui mulierem 12 annis fluxu fanguinis la-0

bor«ntem , &c fruftra a medicis multa Marci f.

paiTam fanafti , Luu 8 .

Qui caccos diverfbs lucis beneficio dona- Matt. 9.

fti, loan.9.

Qui leprofbs complures fblo nutu a lepra &c.

mundafti, Matt. 8.

QuifiliamlairiArchiiynagogi defunctam , 10. &c.

refufcitafti , Luca 8 . &

Qui mulierem fpiritu infirmitatis annis 1 8 Matt. 9.

inclinatam , ad perfectam fanitatem re-

duxifti, LUC&13.

Qui Lunaticum mifere a Dasmone affli-

&um liberafti , Matt. 1 7.

Qui fervum Centurionis male habentem

abfens curafti , § 'Matt. 8.

Qui defun&um unicum filium Matri fua2 Q

viduae vivum reddidifti , ^ % Luu 7.

Qui Chananeae filiam male vexatam a Dx- g

monio liberafti , 27 Mdff. 1 f.

Qui Lazarum quatriduanum de monu- *

mento refufcitafti , loan. 1 1.

Qui omnes male habentes, Lunaticos, Pa-

ralyticos , hydropicos , variifque lan- ALtff.4.9.

guoribus & tormentis comprehenfbs Marci i.

curafti , Luca 4.

Qui in agonia , triftis ufque ad mortem 14. cfc.

fanguinem fiidafti , Luu 22.

Qui Calicem paflionis & mortis a te trans-

ferri rogans, voluntati Patris,tuam fub-

jecifti , Lhca 22.

Qui Latroni tecum crucifixo confbrtium

Regni promififti , Luca 2 3 .

Qui factus es pro nobis obediens Deo Pa-

tri ufq; ad mortemmiortem autem Cru- j vhil. 2.

cis , Qui

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 67 $

Qui moricns in manus i£terni Patris fpi-")

ritnm commendafti , luu 23.

Qui inclinato capitc, magna voce clamans

lpiritum tradidifti , Qur per mortem deftruxjfti eum qui habe-

oat mortis impcrium , Qui vulneratus es propter iniquitates no-

ftras, & attritus propter fcelera noftra , Qui infirmitates noftras accepifti , & x-

grotationes portafti , Qui peftilentiam & morbos ob peccata

immittere confuevifti , Qui morbos , & adverla corporis fospe

etiam non caufla peccati, led ad gloriam

Dei manifeftandam immittis , Qai quos diligis, hos caftigas & flagellas , Qui irrevefentes erga facra myfteria fx-

pius infirmitate, ac immatura morte ca-

ftigafti , Qui pcr umbram Petri multos ab infirmi-

tate liberafti , Qui per fudaria & iemicin&ia Pauli mul-

tos infirmos.curafti , Qui per Apoftolos tuos mortuis vitam, &

infirmis variafanitatum beneficia con-

tulifti, Qui abftcrfifti omnem lacrymam ab ocu-

lis Electorum tuorum , Dominus viix &c mortis habens potefta-

tcm, Dominus prote&or vitas noftrae , Patcr milericordiarum & Deus totius

confolationis , qui confblaris nos in o-

mni tribulatione noftra , Fidelis Deus , qui non pateris nos tentari j

Yy 2

loan., 1 9» Hebr. 2.

tSdtt. 8. extfa.ff.

Deut. 28. Ezscb.2.%. &c.

Ioan.9. & 11. ^Hcbr. 12.

(V'

3 1 Cor. 11.

o

cr

* Acl. $. Acl. 19.

Afl-.p.&fr

Apoc. 7.

Sap. 1 6. Pjal.26.

2 Cor. 1 .

iupra

676 PARADISI SECT. VII.

fiipra id quod poffumus , fed facis cum')

tentatione proventum ut poflimus fii-

ftinere , Qui vulneras & mederis , percutis, & ma-

nustuaefanabunt , Qui omnes homines yis falvos fieri , & ad "y %

agnitionem veritatis venire , Qui mortificas & vivificas : deducis ad in-

feros & reducis , Qui venturus es judicare vivos Sc mor-

tuos , Tropitius efio, Parce nobis Domine. Ab omni languoris moleftia , A fiibitanea, & improvifa, mala morte , Per dolorem & cruciatum circumcifionis

tuae, Per dolores mortis, qui te in horto,Paffio-

ne inftante, circumdederunt , Per zelumamoris tui quo dolores noftros

i Cor.io,

tulifti , Sc languores noftros tuo livore

g ^lob.f.

g i Tim. 2.

; I ftg.2.

2 Tim. 4.

F1 LUU 2.

cr cz

3 Luca 22.

o

d

fanafti , Per anguftias cordis tui in Cruce , cum te

a Patre dereli&um clamafti , Per gladium doloris , quo cor dulcifli-

mx Matris tuas in paflione transfixum

Teccatores, Te rogamus audi nos.

Vt tanquam advenas & peregrinos aefti-') H

memus nos fiiper terram , 3

Vt non habentes hic manentem civita- og

tem , futuram tanto ardentius inquira- { 3

m.if I (S>

mus

Vt inter tot procellas & pericula vitas , in requiem iilam quam fperamus in Ccelis, ingredi feftinemus ,

ifa. h.

Matt. 27.

Luc<e 2.

P/4/.38.

Hebr. 1 3,

Hebr. 4. Vt

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 67;

Vt momentaneum & leve tribulationis no-~ ftraj , ceternum glorice pondus operetur in nobis ,

Vt non negligamus difciplinam Domini

o

o

w

3

nequc fatigemur , dum ab eo arguimur , Vt omne quod applicitum nobis fuerit,ac-

cipiamus j & in dolore patientiam ha-

beamus , Vt in quibuslibet morbis & afllictionibus

nihil ftultum contra Dominum loqua-

mur, Vt ficutbona fufcepimus de manu Domi-

ni , ita & mala cequanimiter fuftinea-

mus, Vt iecundum multitudinem dolorum in

corde & corpore meo , confblationes

tuze lcetificent animam meam , Vt ficut abundant pafliones Chrifti in no- )• s

bis, ita & per Chriftum abundet eonib-

latio noftra , Vt femper mortificationem Iefii Chrifti in

corpore noftro circumferamus , Vt afpicicntes in au&orem fidei & con-

fummatorem Iefiim , qui propofito fibi

gaudio fuftinuit Crucem , per patien-

tiam ad propofitum nobis bravium cur-

ramus , Vt magnificetur Chriftus in corporeno-

ft ro , five per vitam , fi ve per mortem , Vt Chrifto pro nobis paffo in carne,& nos

eadem cogitatione armemur , Vt hoc tempus acceptabile , & dies falutis

nequaquam otioie tranfigamus , Vt recogitemus tibiomnes annosnoftros

in amaritudine animae noftrce ,

Yy 3

2 Cor.4.. Prov. 3. llebr. 12.

Ecdi. 2.

lob

lobz.

Pfal.9$.

c

^zCor. r.

D

£ lb\L

Hebr. 12. Pbil. 1.

1 Petr. 4.

2 Cor.6,

ift. 38.

Vt

67% PARADISI SE.CT. VII.

Vt incerti de mortis & Iudicis adventu

mature domui noftra? difponamus , ifai. 38.

Vt llne timore de manu inimicorum no-

ftrorum liberati , ferviamus tibi in fan-

ctitate &juftitia, omnibus diebus no-

ftris , Vt deiiderium habeamus diflblvi & efle

cumChrifjto, Vhil. 1.

Vt univerium ftratum noftrum in infirmi

tate noftra verfare & componere di m

gner is , Vfd. 40.

Vt diligentibus Deum,morbi,& mala cor

poris omnia cooperentur in bonum , Rom. 8.

Vt iani ex mOrbo tua gratia facti , ne quid

nobis contingat deterius , non amplius

peccemiis , Vt aceipientes armaturam Dei , poffimus

refiftere in die malo -} & tela nequiffimi f g

I Ioan- s-

3

lgnea extinguere , . Vt iicut in Adam omnes morimur , fic in,

te vivificemur , Vt five vivirnus , Domino vivamus ; five

morimur, Domino moriamur , Vt nec vita , nec mors, nec alia creatura, a

Chrifto nos feparare valeat , Vt nobis vivere Chriftus fit , & mori lu-

crum , Vt & fi ambulem in medioumbrae mor-

tis } non timeam malg , quoniam tu me-

cum es , Vt in ultimoagoneLeoni illi rugienti for-

tes in fide reiiftamus , V.t moriamur morte juftorum , & novifli-

ma noftra fiant horum fimilia , Vt illurnines, oculos meos , ne unquamj

g Epbef.6.

Rom.14..:

Rom. 8. Pbii. 1.

Pfal. 23. 1 ?etx. $V Num.zii

obdor-

Pfal. 1 2. Rom. 7.

Pfal. 142.

g Luu 2 3 .

>

3 c

p

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 679

obdormiam in morte , ne quando pra>

valeat adverfum me inimicus meus , Vt nos libercs dc corpore mortis hujus , Vt cducas de cuftodia animam meam ad

confitcndum nomini tuo , Vt nos moricntes cum bono Latrone,dul-

ciflima promiflione tua,& Regni exipe-

dtatione laetirices , Vtnonintres injudicium cum fervo tuo ,

quia non juftiricabitur in confpe&u tuo

omnis vivens , Vt non fecundum peccata noftra facias

nobis j neque fecundum iniquitates no-

ftras retribuas nobis , Vt inhabitem in domo Domini , omnibus

diebus vitae mcae , Vt terreftri domo hujus habitationis diiTo-

luta, domum non manufa&am habea-

mus in Ccelis , Agnus Dei qui tollis peccata, &c.

Oremus.

DEus , qui Vnigeniti tui patientia antiqui hoftis fu- perbiam contrivifti, da nobis quaefumus, quae idem pro nobis pertulit , digne recolere , ficque cxemplo ejus cun&ia nobis adverfantia aequanimiter tolerare.

D e v s humani gcneris benigniflime conditor,& mi- "( ! fericordiflime reformator , qui hominem invidia diaboli ab oeterna felicitate dcje&um , unigeniti Filii tui pretio- fb fanguine redcmifti , vivifica nos famulos tuos grati:e tuae vigore , & jacentibus manum porrige falutarem : reple nos gaudio cordis & ketitia fpiritus ; expelle a no- bis omnes hoftiles infidias , & mitte nobis medicum fa- iutis , Angelum pacis , qui nos in anguftiis politos con- iblationibus tuis attollat , quibus in pracienti confequa-

Yy 4 mur

Pfal. 142.

Pfal. 1 02. Pfal.2.6.

2 Cor. 8.

<>8o PARADISI SECT. VII. mur auxilium , Sc in futuro praemio obtincamus aeterna. Devs, fub cuj us nutibus vitae noftrae momenta de- currunt , fufcipe preces humiliter ad te clamantium , ut te omni adveriitate & aegritudine liberati , perpetua gratiarum actione laudemus. Per Dominum noftrum I e s v M Chriftum Filium tuum, &c .

O R A T I O

Ad hoc idem impetrandum , quodfumme & unice efi neceffarium.

DOmine I e s v Chrifte , obfecro te per amorem , quo omnium hominum onera portafti, ut facias me onus triftitia2 meae cum gratitudine fiifcipere de manu providentix tuoe , 8c de voluntate paterni cordis tui , &c pro tui amore , quamdiu tibi placuerit , cum pleniffima mei ipfius refignatione, longanimiter fuftinere, ita dum- taxat , ut me tua gratia conrirmes , ne unquam te vel in modico offendam,aut a fandillima voluntate tua vel mi- nimum recedam.

Atque utinam poflem omnium & fingulorum , qui pro te pafli funt , hominum prefluras fblus fufferre , ut qualemcunque vicem redderem infinitse charitati tuas. Eja bcnigniffime I e s v , Ita quxCo unias voluntatem meam, cum fan&iffimo beneplacito tuo } ut aliud optare nequeam, quam quodtuvis.

C A P. I X.

VII. GRADVS ad Beatam Mortem,

five Exercitivm quotidianum Orationis Dominicae pro felici Morte.

Fater nofter qui es in coelis.

OPater ^Eterne Iesv Christi Filii tui per naturam , nofter per gratiam : Creafti enim nos ad

imagi-

DE B. V. MARIA, 8c BEATA MORTE. 68 r

imaginem tuam , & cum per pcccatum fa&i eflemus filii irx j pcr Sanguinem Filii tui adoptafti nos in filios gra- tix, &hxredes vitae aetemx. Et quamvis Ccelum tibi Scdes iit majeftatis Sc glorix tux ; nos tamen in terris continuo relpicis , 6c patcrna cura , charitate ac provi- dentia rcgis.

Ad te itaque levo oculos meos , 6 clcmens Pater , qui habitas in ccelis , undc veniet auxilium mihi. Ad te defi- derat anima mea ficut cervus ad fontes aquarum. Creafti cnim nos ad tc , &c inquietum eft cor noftrum ; donec redeat, &c requicfcat in tc. Nam ubi Pater meus eft , ibi patria mea eft ; ibi fpes , &c hxreditas mea ; &c portio mca in terra viventium. Ad te f ufpirat cor meum; adhx- iit anima mca poft te. Vtinam fulcipiat me dextera tua : quoniam melior eft mifericordia tua fupcr vitas.O quan- do liberabor de hoc exiiio ; quando educar de hoc car- ccre , in quem miiTus fum , furtim fliblatus de patria ? Quando introibo in domum Patris mei , ubi manfiones multx funt ? quando confblaberis me ? quando educes me de hoc lacu milerix,& de luto fecis ? quando veniam <k apparebo ante faciem Dei Patris mci ? quando adim- plebis me lxtitia cum vultu tuo , ut videam non per fpe- cidum, in xnigmate,fed facie ad faciem. Beati qui habi- tant in domo tua Domine , in lxciila fxculorum lauda- bunt te. Ecce Afcenfiones iftuc in corde meo difpofui , in hac valle lacrymarum , in loco quem pofiiit mihi prxvaricatio primi Parentis. Tua benedi&ione adjutus , ibo de virtute in viitutem , donec videam te Peura deo- rum in Sion.

Gradus I. Viva Fides, Sanftificetur nomen tuum.

INprimis pcr vivam & veram Fidem ; quia fine Tide im- poilibile eft placere Deo. : Accedentem enim ad te, 6

Yy y Deus,

dSaTpP ARADISI SECT. VII. Deus , oportet credere , quia es, & inquirentibus te remu- nerator es. Iam vero quid eft vita noftra fuper terram , nifi accefTus , feu progreffus ad Devm, per duos pe- des Fidei & Spei ? Nam quies & adhaeflo , feu complexus & fruitio , quae perfe&as charitatis eft , refervatur Pa- trias. Tunc enim amplecleris revertentem ad te e regio- ne longinqua filium, & ftola prima indues eum.

Interim credo Domine te efle Qui es -3 id eft , Deum fiimme Potentem , Sapientem , & Bonum fiiper omnia : & quod diligentibus tu ipfe futurus fis pra2mium,& mer- ces magna nimis. Credo quod Redemptor meus vivit , & in noviflimo die de terra furre&urus f iim , & m carne mea videbo Deum Salvatorem meum. In hac fide vivere & mori cupio. Hac fide nixus in omni cruce , tribula- tione , preflura , morbo , ac ipfa morte perftabp fecurus ; &tam in adverfis, quam in profperis fandiflcabo 8c laudabo nomen tuum : nihil vel de divina tua potentia , vel de paterna benevolentia dubitans , qua & poflis , 8c velis mc fervare.

O Domine confirma & adauge Tidem meam , pro glo- ria Nominis tui , quod tunc optime fand;ificatur a no- bis , cum in fa&is potens , in diclis verax , in promiflis minime falkx viva fme crederis. Vnde Moyfes & Aaron ingrefTu terrae promifloe a te prohibiti funt, quia non far,- clificarunt te coram populo , non credentes tibi in edu- cenda aqua de petra. N«w. 20.

At Abrahae prompta fides ubique laudatur , qui in re- promiflione tua non hasfitavitdifridentia , fed conforta- tus eft fide , dans gloriam Deo. Confeftim enim exiit de terra & cognatione fua , & venit in terram , quam mon- ftrabas illi, fciens, quia quaecunque promifit Deus, poteft & facere. Rom. 4.

Credo & cgo videre bonaDomini in terra viventium, poft egrefTum ab hoc feculo. Evoca me hinc , quando- ' cunque voles : fed da ut Fide duce , fequar alacriter , t i cre-

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. tf8j

crcdens rirmiter , quia potens Sc bonus es tu : & fpiri- tus tuus bonus deducet me in terram re&am & propter nomen fan&um tuum Domine , vivirkabis me inaequi- tatc tua.

Gradus II. FiRma Spes, Adveniat rewium tuum.

o

REgnum , inquam , quod paratum eft nobis ab ori- gine mundi ; Eripuifti enim nos de poteftate tene- brarum , 8c tranftulifti nos in Regnum Filii dilcdionis tux ; ut iimus cohaeredes ejus iecundum fpem vitaj seter- ijae. Nam fi in hac vita tantum fperantes fumus , mife- rabiliores fumus omnibus hominibus. Dominus pars hxreditatis meae Sc calicis mei , Tu es qui reftitues hae- reditatem meam mihi. O quando hoc erit ? nam hic ad- venae iblum & peregrini fumus, non habentes manentem civitatem ; fed futuram inquirimus.

Interim gloriamur in Spe gloriae filiorum D E 1 : nori fblum autem , ied & gloriamur in tribulationibus, fcien- tes quod tribulatio patientiam operatur : patientia au- tcm probationem , probatio fpem ; fpes autem non con- fundit. Rcm. y. Sic nimirum pcr multas tribulationes oportet nos introire in regnum D e 1 : Sed ipes tantaa tnercedis iolatium eft omnis laboris. Non enim funt condignae pailiones hujus temporis ad futuram gloriam , quae revelabitur in nobis.

Providebo itaque te Domine in confpe&u meo fem-rf r, quoniam a dextris es mihi,ne coraraovear. Propter- laetabitur cor meum , infuper &c caro mea requieicet in fpe. In pace in idipfum dormiam & requiefcam. Quo-» niam tu Domine fingulariter in fpe conftituifti mc. Et quae eft exfpectatio mea , nonne Dominus ? & fubftantia mea apud tc eft. Suicipe me iecundum eloquium tuum , 5c vivam, 6c non confundas me ab exfpe&ationc mea.

In

684 P A R A D I S I S E C T. VII.

In te Domine fperavi , non confundar in aeternum, in. juftitia tua libera me, &c .

Gradus III. Sincera Charit a s. Tiat volunt.is tiu , ficut.

QVas eft autem voluntas tua , 6 amantiilime Pater, niii ut amem te ? Ecce jubes, ut diligam te cx toto corde meo , & ex tota mente mea , &c. Sed da quod ju- bes, & jube quod vis. Vides enim quot remoras tuas vo- luntatis ; quot amoris obftacula patiamur j dum corpus hoc, quod corrumpitur, aggravat animam. Volo quidem Sc ego iic amare te , & condele&or legi tuas fecundum interiorem hominem , ied invenio aliam legem in mem- bris meis , repugnantem legi mentis meas , ut non , quod volo bonum, faciam.

Hen , infelix ego homo , quis me liberabit de corpore mortis hujus ? gratia tua per Iesvm Christvm Dominum noftrum. Da ergo ne amando animam meam, perdam eam j ied ialutari odio confervem in vitam aeter- iiam.

Sed & audio , quod fi quis diligat mundum , vel ea , quae in mundo iunt , Charitas D e i non iit in eo. Ex- it pellat ergo & hunc pravum amorem de corde meo fortis ut mors, imo fortior morte Diledtio : ut nihil iit , prae- iertim in esreiTu meo de hoc mundo , quod me poilit ie- p: parare a charitate , quas eft in Chrifto I e s v Domino f noftro.

Abibrbeat me yis amoris tui , ut amore amoris tui mundo moriar , qui amore amoris mei dignatus es in cruce mori.

Gra-

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 68;

Gradus IV. Participatio Sacramentorvm.

Panem noflrum quotidianum.

DE v s , qui ha&enus pafcis me a juventute mea: 6 fi ufque ir. iene&am , Sc cum defecerit virtus mca , non derelinquas me. Nam peregrinantes per hoc defer- tum , ad terram promiflionis , cibo opus habemus non minus animx quam corporis j ne deficiamus in via. Non enim in fblo pane vivit homo j fed de omni verbo quod procedit de ore tuo. Itaque cibus animse eft Verbum tuum j item Sacramenta tua, & prsefertim Panis ille An- gclorum. Manna de ccelo verum , Corpus inquam , Sc Sanguis Domini noftri Iesv Christi, dicente ipfb , Caro mea vere eft cibus , & Sanguis meus vere eft potus , ex quo fi quis manducaverit , non morietur in «ternum.

O da mihi , Domine, ut cum ingrediar viam univerfas carnis , & ex deferto mundi hujus ad patriam promiflio- nis ajtcrnae proficifcar, Viatico non deftituar : praefertim vero Panis ille divinus confirmet cor meum : Corpore , inquam, ac fanguine tuo refice animam meam, ut in for- titudine cibi illius ambulem ufque ad montem excelfum gloriae tux , ubi Electos tuos, quos hic ad tempus cibafti pane lacrymarum , cibabis ex adipe frumenti , & fatiabis eos ab ubertate domus tuae.

Gradus V. Remissio Peccatorvm.

Et dimitte nobis debita noflra.

C Cio,Domine, quia nihil coinquinatum poteft intrare i3 in regnum ccelorum : nec admittis quemquam nifi re- conciliatum 8c tibi , & proximo fuo. Et, heu, mifer ego & inops, debitis infinitis tibi teneor obnoxius, nec unde

fblvam ,

6%6 PARADISI SECT. VII. fblvam, aut fatisfaciam , habeo. Quidfaciam? Ecce, apud te Domine mifericordia , & copiofa Filii tui Red- emptio. Ille venit fblvere deli&a noftra ; & peccatores falvos facere, quorum primus ego fum : Ne intres, quse- fb , in judicium cum iervo tuo , quia non juftificabitur in confpeclru tuo omnis vivens , fed refpice in faciem Chrifti tui.

Doleo ex intimo corde , quod inquam ofrenderim te Deum & fummum Bonum meum. Ideoque dimitto ex animo proximis meis omnes ofTenfas ; ne forte fruftra a te Domino meo fperem mifericordiam , fi ego fervus confervo meo refervem iram. Dimitte ergo mihi , juxta promiflum Filii tui (Dimittite, ait, & dimittetur vobis,) prasfertim in ultima illa hora , ctim prsefentabor coram te Iudice meo. Heu me , fi tu iniquitates meas tunc ob- fervaveris! O fi chirographum decreti contrarium nobis, & debitorum meorum deleat Sanguis Iesv Chri- s t i , qui pro nobis eftufus eft in Cruce in remiifionem peccatorum.

Gradus VI. Victoria

Tentatio.nvh.

Et ne nos mducas in tent.

QVid enim eft haec vita noftra, nifi tentatio , & mili- tia continua fiiper terram ? Inde gravis nobis col- luclatio cum hoftibus multis & potentibus , quibus refi- ftere non fufficimus , nifi tu Dominus , potens in praelio pugnes pro nobis; &c protegas nos.

O fidelis D e v s , ne patere me tentari fupra id quod poffum; fed fac cum tentatione exitum ; pra^fertim circa horam exitus mei ex hoc mundo 3 tunc enim vehemen- tius inftare fblet hoftis, infidians calcaneo noftro.

Adefto mihi in illa ancipiti lu&a , & ultimi agonis momento , a quo pcndet tota aetemitas mea , Sc fhi&us

omnium

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. tfff*

omniumlaborum, quospromefuiccpit ; Sc fanguinis qucm pro me effudit Filius tuus.Hcu me,fi in me fruftrc- tur pretium ejus.Conforta me,nc tentationi iuccumbara^ Ulumina oculos meos ne unquam obdormiam in morte : ne quando dicat inimicus meus , prasvalui adverfus eum. Da mihi ut accipicns armaturam Dei, poffim refrftere ia die malo ; & omnia tcla nequiflimi ignea extinguere : nc coronam juftitiae mihi repoiitam iurripiat. Si tu pro nobis , quis contra nos ? Siambiiieminmedioumb n mortis,non timebo mala,quoniam tu mecum es. Si con- fiftant adverfus me caftra, non timebit cor meum, &c.

Gradus VII. Liberatio a MorTe £terna,

Sed libera nos a malo.

MVlta quidem hic nos mala premunt , Sc ad te , 6 Deus,ire compellunt,ut liberari petamus:MunduS) qui totus in maligno pofitus eft : Satan quoque malm per excellentiam:aliaque pcenae mala innumera.Scd nil aeque malum , ac Mors Animae , infaufta proles peccati. Nana; peccatum , cum coniummatum fuerit, generat mortem. Itaque Mors peccatorum pejftma. Nimirum ieparari a mm^ mo B o n o , Hoc eft malum omnium malorum. O ii in die mala ab hoc malo liberet me Dominus. Non enimi mortui laudabunt te Domine, neque omnes qui defcen- dunt in infernum. vivens vivens ipfe confitebitur tibi.

O *Dominchbera animam meam; milericors Dominus & j uftus. Eripe animam mcam de morte ; oculos meos a lacrymis , pedes meos a lapfu, ut cantem tibi canticura, novum ; 8c facrificem tibi hoftiam laudis.

Fortitudo Sc Laus mea Dominus , & fadus eft mihi in falutem.

Dextcra Domini fecit virtutem, Dextcra Domini ex- altavit me, &c.

Non

688 PARADISI SECT. VII.

Non moriar, fed vivam, & narrabo opera Domini.

Caftigans caftigavit me Dominus , & morti non tra- didit me.

Dirupifti vincula mea, abforpta eft mors in vidoria.

Anima mea fkut pafler erepta eft de laqueo venan- tium:

Laqueus contritus eft j & ego liberatus fum.

Confitebor Domino quoniam bonus, quoniam in fas- culummiiericordiaejus. Amen. Amen.

C A P. X.

EXERCITIA

pro inflrmis tempore morbi.

O R A T I O

Pro Patientia in morbis & ajjliftionibus corporis.

LOquar ad Dominum, cum fim pulvis & cinis ; um- bra fugiens, aut vapor ad modicum parens. Memo- rare Domine quas mea fubftantia. Memento quod ficut lutum feceris me ; & in pulverem reduces me. Ne ergo multa fortitudine contendas mecum ; quas eft enim for- titudo mea, ut fuftineam -3 aut quis finis meus, ut patien- ter agam ? neque enim fortitudo lapidum fortitudo mea; neque caro mea senea eft. Vt quid ergo fagittse Domini in me funt , quarum acerbitas eoibit fpiritum meum } Sc terrores Domini militant contra me ?

Sed quid, an in Cadum ponam os meum ; aut contra- dicam fermonibus San&i ? Quin dicam potius : Domi- nus dedit vires, fanitatem, &c. Dominus abftulit. Sicut Domino placuit ita fa&utn cft. Sit Nomen Domini be- nedidum. Ita, dico, Domine ; ita fentio. Iuftus es Do- mine&re&umjudiciumtuum; Et certe graviora ego merueram. Si judex meriti mei ipfe fieri cogerer , nihil poflem huic , quam patior, poena; demcrc.

Agno-

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 6$9

Agnofco ergo manum Patris bcnignc caftigantem ; non dexteram ludicis in ira punicntem. Scd hoc unum rogo te , Patcr clcmcntifTimc , agnofce tigmentum tuum fragile , & puiillum ; quid ferre valeat , nc fuccumbat ; ex ie quidem nihil penitus -3 ex te omnia , li gratia tua confortet.

Itaque da robur , ut pati & portare poflim ; Vatientiam, inquam , deiidero. Haec mihi omnino neccffaria eft : Hanc da mihi Domine ; & ecce paratum cor meum Deus , paratum cor mcum , accipere quidquid mihi ap- plicitum fuerit j ita ut etiam haec mihi iit confblatio , ut affligens me dolore non parcas. O fac Domine , ut in paticntia mea pofiideam animam meam : ideoque fre- quenter refpiciam in faciem Chrifti Filii tui , ut ipfb tan- ta ac tam dira in carne paflb , & ego eadem cogitatione armari ftudeam. lllefa&us eft tibi obediens uique ad mortcm, & mortem Crucis. Ego necdum ufque ad San- guinem rcftiti. Scntio tamcn , quantam vim patiar , dum aculci morbi, & dolorcs mortis irruunt in me.

ltaque fortitudinem meam ad te cuftodiam. Quoniam tu cs fortitudo mca, & rerugium meum. Tu es protector vitas mcx. Proba me Domine , & tcnta me ; ure renes mcos , &; cor mcum ; ut inveniar aliquando dignus te ; velut aurum , quod in fornace probatum eft. Scio , qui- dem , quod non lint condignae pafiiones hujus temporis ad futuram gloriam , quae revelabitur in nobis : attamen novi quoque , quia , ficut oportuit pati Chriftum , & ita intrare in gloriam fuam , ita Sc Chriftianus , ii non con- formetur iuo capiti, 6c non tranfeat per ignem & aquam; liaud cducetur in rerrigerium. Ecce Domine jam in igne fum ; 8c quam diu ? Hoc tuum fit. Serva me interim qui tres pueros in fornace Babylonis fervafti illasfbs. Educ me quoque , quando voles , incolumem ; ut & ego bene- dicam tibi cum omnibus Creaturis tuis in omnia faecula , dicens, Bcnedicite omnia opera Domini Domino, &c.

Z z Allui

690 PARADISI SECT. VIL

Aliud Exercitium pro Patientia habes fupra Seciione 4. px- gma 305-.

Aspirationes & Confiderationcs

Animse pioe ,

In morbis & adverfis utiles.

I. /~\ Sapientia jEterna, quae attingis a fine ufquead ^— r finem fortiter , & diiponis omnia iuaviter : tan- gis me fortiter hoc morbo & malo corporis , fed diipo- ne idipfum fuaviter ad gloriam tuam & falutem meam j qui omnia in pondere, numero, & menfura difponis.

2. O Pater , a quo omne datum optimum , & omne donum perfe&um; fed & haec infirmitas feu afflidio mea , nonne donum tuum eft ? An eam cafui & fortunae tribuam , non agnof cens tuam providentiam ? Abfit hoc a me; Scio enim , quia tu gubernas omnia : Sed&tu Dominc cuftodis omnia offa noftra , unum ex his fine te non conteretur. Quin & capilli capitis noftri omnes numerati funt apud te. In manibus tuis fbrtesmeae. Tu percutis & fanas , vivificas & mortificas. Sive vivimus , iive morimur , tui fiimus Domine. Fiat in omnibus vo-* luntastua. Si bona fufcepimus de manu Domini , mala quare non fuftineamus ? qux tamen mala non erunt , f r ea f ufcipimus ex mente Domini , qui nos corripit ut fi- lios , ad difciplinam. Nempe diligentibus Deum , haec ipfa mala cooperantur in bonum.

3. O Domine ego fervustuus, &rilius ancillas tuae j fac de me , quod placitum fuerit ante te ; Sc quis fum cgo , qui repugnem tibi ? Quis enim reftitit tibi , & pacem habuit ? Ecce ego lutum , tu figulus. Finge , <Sc cxcoque me , fi ita vifum tibi , in camino tribulationis -r ut fiam vas in honorem.

4. O Medice, qui verbo curas omnes languores animae,i ftcc minus corporis , quando id animae nofti expedire ;

- • Sana

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 69t Sana me Dominc , & ianabor in anima ; falvum mc fac , Cv corpore quoque ialvus cro. Confido in te ; & non in medicis , aut ullis rcmediis. llla quidem non refpuo : Scd nili tu reftauraveris domum ruinolam corporis mei , in vanum laborant omncs qui aediiicant cam.

Remediis ergo, ii quas porriguntur, tu praefta vires, ut efficaciam fuam habeant in me : Sin minus , Patientiam opcrarc in anima mea : nam illa certiflimum & praden- tiifimum eft adverfus omnes morbos & mala remedium.

Scd eccc jam agnofco te reipia Medicum. Orficiuni mcdici eft noxium humorem ab asgris corporibus expel- lcrc , amara etiam potione , aut duro quovis remedio. Id tu facis , nunc 6 cceleftis medice , hac affli&ione cor- poris mei. Durum quidem remedium , & ingratum , fa- teor , carni meas ; Sed intemperans & inobediens aeger crudelem facit medicum.

Nimirum cgo , cur negem ? Saspe indulfi carni mea* ♦ nutrivi eam in delitiis ; multam noxiae bilis , & pravi hu- moris colluviem contraxi. Itaque contraria forte con- trariis curanda judicas. Fiat Domine ,• dctur caro in in- teritum; modo Spiritus falvus riat. Caro nos laeta traxit in culpam , afflicr.a utinam reducat ad veniam. Vre, fecaj modo parcas in xternum.

O R A T I O

Ad Cbriftum orantem m Hortofub irinium Pafftonis. Pro gratia & fblatio in hora mortis.

Triftis eft anima mea ufque admortem; Et progrejfus puftllum pto~ cidtt tnfaciemfuam , orans & dicens : Pater mi , fipojjibile eft, tranfeat a me caitx ifte. Veruntamen ndnficut ego volo , fedficut tu. Etfattus m agonia prolixms orabat. Etfattus eftfudor ejus 9 ficut gutu fangumis decurrentis in terram.

ODominator Cceli & terrae , Iefu Chrifte , robur , fortitudo , & vidoria Martyrum , qui per te inful- Z z 2 tant

69z P A R A D I S I S E C T. VII.

tant raorti , & in morte vi&ores exultant. Vnde ergo tibi metus ifte ? unde tam anxia fupplicatio ? unde fudor tam mirus 8c inauditus , id eft Sanguineus ? Nonne obla-t tus es , quia ipie voluifti ? nonne voluntarie omnino ia- crificium iftud Deo Patri obtulifti ?

Quis non timeat 6 Domine , ii times tu , quem omniai timent ? Quis non concidat exanimis , ii tu procidis in faciem , cui curvatur omne genu ? Quis non exhorreat ad mortis aipe&um , fi tu , qui vicr,or mortis futurus es J rnorte appropinquante, iic formidas ?

Sed benedidus fis in ceternum , mi Ieiii , quia ad con- fblationem infirmorum membrorum tuorum , haec in- firmitatis indicia aiTumere dignatus es ; ne camisinfir-i mitas nobis deiperationem ingerat , ubi ad pailionem &! mortem promptus eft Spiritus.

Eja Domine recordare vehementis illius triftitiae , il- lius paVoris , horroris , & terribilis anguftiae , quae velut I inundantes aquae intraverunt uique ad animam tuam , cum jamadeilet initium acerbiilima? Pailionis tuas; adeo- 1 que pronus caderes in terram , & peteres a Patre trans- 1 ferri calicem iftum abs te.

Recordare duriilimi illius agonis, & lii&ae, heu, nimis ! acerbx, qua tibi cum morte, in triftiilima illa nocl:e con- 1 fligendum fuit , quoe & fanguineum e toto corpore tuo | fudorem heu quam violenter expreilit !

Memento , inquam , Domine , quorium haec omnia ? Vtique propter nos homines , & propter noftram ialu- tem. Et quidem erit, cum & ego veniam in hanc horam ; cum & ego in hunc hortum ieu campum certaminis in- grediar ; ut cum morte congrediar. Heu Domine , Quid tunc fiet de me ? Sine ope tua fubfiftere non potero j quin deiiciam & fuccumbam , niii tu mecum fis , & pu- gnes pro me; tu , qui laborantes & oneratos invitas ad te, ut eos reficias.

Calicem quidem tuum , & ego bibere paratus fum ;

quo-

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 693

quomodo cnim ego peccator rccufabo eum , cum tu Agnus innoccns illum prior cbiberis ? Itaque deprecari eum non audeo : attamen hoc cnixc precor, Domine , ut tempercs mihi calicem iftum , 8c amaritudinem ejus , (ic Gratu 8c confolationis tuae fontc diluas , ut non abhor- rcam , nec fubterfugiam, quo minus bibam illum : omnia enim potero per Gratiam tuam , fi me confortcs. Sed 8c calix Gloru tux inebrians quam praeclarus eft ! O ubertas Domus Dci , quam inebriabuntur Ele&i tui ! O torrens voluptatis , quo potabis amicos tuos ! Quid ifta fpes 8c exfpe&atio non leniat , condiat , aut dulcoret > certe omne durum ac grave tribulationis noftra; , asterniun Gloriae pondus alleviat.

Verum Domine in his non mea voluntas , fed tua fiat : Lcnem Sc fuavcm mortem non peto; Sed qualem tu vis , & nofti fore ad majorem gloriam tuam , 8c meam falutem. Totum hoc tuoe pietati, 8c voluntati committo. Si difficiliorem mihi ludam , 8c graviores mortis angu- ftias divina providentia tua difpof uit , fiat voluntas tua. Paratum cor meum Deus ; fed conferva 8c adauge in me fidem , 8c fpem praefentias , bonitatis , & mifericordiae tux -y nec derelinquas me Deus Salvator meus ; ficut nec Patcr tuus dereliquit te ; mitte , inquam , 8c mihi An- gelum fanctum tuum , qui in illis anguftiis me confola- tionibus fuis erigat , & confirmet , onmemque virtutem inimici propulfet a me , donec pcra&o hoc agone , laetus triumphem , & merear a tc coronam vitae , quam pro- mififti diligcntibus te , & perfeverantibus uique in fi- nem, Amen.

Zz 3 Cap.

fp4 PARADISI SECT. VII.

C A P. X I.

Vrotefiationes fepitts ficiend* , & maxime ante

mortem, ab eo, qui chrtjliane vivere, cr

mori defiderat*

I.

IN primis proteftor , me tota animi promptitudine a divina providentia acceptare hanc & quamcun- que aliam crucem , morbum , imo & mortem ipiam, di- vinae voluntati meam pleniffime fubmittens ; & agno- fcens me non fblum hac afflictione, inflrmitate , & mor- te , verum etiam omni alio graviori fupplicio , ipib et- iam inferno , propter innumerabilia peccata mea dignii- iimum.

Sufcipio infuper hanc infirmitatem Scmortem, ob reverehtiam facratiffimse Paffionis Domini noftri Iefu Chrifti , dolores , moleftias , & acerbitates , quas to- lero , cum moleftiis , doloribus , & amariffimis pcenis , cjuas in vita , paffione & in morte flia pertulit , uniens j fuppliciterque eum rogans , ut dignetur eas acceptare pro pcenis innumerabiiium peccatorum,quorum in Pur- gatorio debitorem me fateor , adeoque in remiffioncm culparum mearum , 5c maxime earum , qux plurimum confcientiam meam urgent, & quas majori cum diligen- tia confeflas , & diligentiori fatisfa&ione abolitas modo optarem.

II.

PRotector quod ficut ha&enus in vera S. Catholicse & ApoftolicaeEccleiixfidevixi , &credidi firmif- fime , quicquid illa credidit , mihiquc credendum pro- pofuit , lpeciatim autem articulos Symboli Apoftoli- ci 5 ita etiam velim mori in eadcm fide : & in hunc finem

con-

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 69f

confitcndodico ; Crcdo in Dcum Patrcm omnipotcn- tem , &c. omnia eodcm fenfu intelligcns , quo iila fem- pcr intcllexit fan&a Mater Ecclciia.

III.

PRotcftor me humillimc petcrc rcmiffioncm omnium meorum peccatorum commiflbrum contra divinam Majeftatem, proximum, & meipfum,cogitatione,verbo, opere , & omiffione in obfervantia mandatorum Dei , :>ra?ceptorum Ecclefiae (Regulae & conftitutionum quas jrofefTus fum) in operibus mifericordiae , tum fpiritua- ibus , tum corporalibus ; in abufii Sacramentorum , Sc negligcnti cuftodia fenfuum meorum , omnium , in- quam , peccatorum meorum feu mortalium , feu venia- lium ; occultorum & alienorum , veniam precor a Deo meo per infinitam bonitatem , & mifericordiam ejus , per meritum vit32 , paffionis & mortis Domini mei , 8c Filii ejus Iefu Chrifti , & per potentiffimam interceffio- ncm gloriofiffimoe Virginis Mariae matris Chrifti ; per opcm omnium Angelorum , Sandlorum , & San&arum Curias cceleftis,& fpecialiter Patronorum meorum. At- que humillime a divina bonitate pcto,ut dignetur ex hoc tam immenfb thefauro omnes dcfe&us meos in confef- fione Sacramentali commiflbs fiipplere ; & vel nunc de- mum veram ac iinccram mihi largiri contritionem de ommbus peccatis meis.

IV.

PRoteftor quod ex animo ignofcam omnibus qui me unquam quocunque modo laeferunt vel offendcrunt, imo illis a divina Majeitate omnia illa bona prccor , quae defidero animae meae , infirperque veniam peto , fi eis oc- caiionem me offendendi praebuerim. Deumautemo- mnipotcntcm rogo , ut profunde ac vivaciter hoc ipfum in cordc mco fcntiam , & vere ac fincerc dicere

Zz 4 valeam,

696 P A R A D I S I S E C T. VII.

valcam , Dimitte mihi debita mea } ficut 6c ego dimitto debitoribus meis.

V.

PRoteftor quod humillime ex toto corde veniam ro- gem ab omnibus illis , quos malo exemplo , factis , verbis , yel quocunque modo , fcienter vel ignoranter offendi, ad omnem fatisfa&ionem me paratiffimum offe- rens^ & Deum enixe rogans , ut fi quem kefi , aut de- fraudavi , ejus mihi memoriam renovet , & relarciendae omnis injuriae finceram voluntatem & plenam faculta- tem mihi ante mortem tribuat.

V I.

PRoteftor me cogitationibus , verbis & operibus im- paremdivinae bonitati efle , nec infinitis beneficiis & gratiis , quas tu Domine mi , mihi prasftitifti , tam univerfalibus , quam particularibus , tam publicis , quam privatis , tam manifeftis , quam occultis , ullo modo refpondere pofle ; adeoque fandiiflimis tuis pedibus ad- volutus , quas poffum maximas } maximoque animi af- fed:u gratias ago.

Appello itaque beatiflimam Virginem Matrem tuam , Patrqnam meam , fandlos Angelos , & praecipue Cufto- dem meum ; omnes Sandtos & Sandas curiae cceleftis , fpecialiter autem meos Patronos & advocatos , ut fuis gratiarum adionibus fuppleant meum defe&um , & fin- gularem ingratitudinem , de qua doleo , ac te veniam rogo. Optarem autem mihi hoc cafu tot linguas & cor- da , quot funt creaturx in mundo , quot ftellx in ccelo , quot folia in arboribus , quot arenae in littore maris , ut aliquo modo pares gratias decantare tibi valeam , & ideo lllud Propheticum affumo :

Benedicite omnia opera Domini Domino , laudate & fiiperexaltate eum in faecula.

Lau-

DE B. V. MARIA, & BEATA MORTE. 697

Laudatc Dominum de ccelis : laudatc cum in ex- ccliis.

Bcnedic anima mca Domino , Sc omnia qua* intra me flint, nomini iandto ejus.

Bencdic anima mca Domino : &c noli oblivifci omnes rctributiones cjus.

Bcncdicam Dominum in omni temj>orc : femper laus ejusin orcmco.

Similiteromnibus illis gratiasago, qui mihi ullum bcneficium corporalc aut ipirituale praeftiterunt : pra> cipuc iliis , qui mc inftruxerunt , corripuerunt , Sc ad- monucrunt ; aut ullam mihi occafionem de dulciilimo mco Ieiu bcne mcrendi cx charitate praebuerunt. V I I.

PRotcftor me velle vivere , Sc mori , munitum meri- tis Paffionis , Mortis , & Sanguinis a Salvatore meo efFuii ; item Patrocinio glorioiiffimae Virginis , & omnium San&orum EccleiKe , ac reliquorum , aui ad- huc funt , aut erunt uique ad finem mundi , quae omnia Dco ofTcro pro remiilione omnium meorum pcccato- rum , & in gratiarum a&ionem pro omnibus beneficiis a divina Majeftatc rcceptis.

VIII.

EX nunc pro hora mortis meoe fiipplico beatiffimae Virgini , Angclo meo cuftodi , omnibus San&is , ut quoad vixero , Sc maxime in hora mortis meae , efficaci- bus fuis interceffionibus , & meritis impetrent mihi ve- ram fidcm , certam ipem , ardentem charitatem , con- ftantem fbrtitudincm , profundam humilitatem , invi- ftam paticntiam , omneique alias virtutes , quae mihi pro reliquo vitae meae , acmortis articulo neceffariae iunt : ideoque ex nunc pro tunc dico : Maria Matergrath , Mater Mijtrkordk ,

Zz 5- Tn

69% PARADISI SECT. VII.

lu nos ab hofleprotege , Et bora mortisfufcipc.

Omnes Sancli & Sancld Dei , intercedite pro me , ut di- gnusfim mori ingratia Chrifli.

I X.

PRoteftor quod fi Deo permittente contingeret me vitae aut mortis tempore ab hofte maligno , quacun- que tentatione pulfari , me nolle illi conlentire , neque tacite, neque expreffe, neque fignis, neque verbis, neque fa&is j adeoque ex nunc pro tunc revoco, irrito & dete- ftor omnes & qualelcunque cogitationes , quas daemon mihi fuggerere poterit : foli enim Deo Creatori meo, in finem ulque adhasrere , & fidelis efle volo : Abrenun- cians ex nunc denuo & totaliter Satanae , & omnibus operibus ac fuggeftionibus ejus.

X.

DEnique commendo animam meam Deo Creatori , qui eam ex nihiio creavit : Chrifto Salvatori , qui eam fuo Sanguine & morte redemit : Spiritui S. qui eam in Baptifmo fibi fandiricavit. In manus tuas Domine commendo fpiritummeum. Deus propitiusefto mihi peccatori.

Similiter proteftor , quod ubi in agone conftitutus , amplius lingua loqui non valuero , faltem animo defide- rem Deo meo uniri ; & ex nunc pro tunc illi offero ago- niam, labores, fudores, Sc pafliones meas, uniendas ago- niae, fudori fanguineo , doloribus & paflionibus dulciffi- mi Salvatoris mei, Iefu Chrifti, in remiflionem peccato- rum meorum , & ad gloriam ejus seternam : omnefque ipfi afliftentes Angelos toto corde deprecor , ut me in hoc mortis articulo fideli praefidio defendant.

C A P.

DE B. V. MARIA , & BEATA MORTE. 69p

C a p. XII.

Exercitivm feu Protcftatio Infirmi &: Moribundi.

Qua: coram Ven. Sacramcnto , ab infirmo Viaticum fumpturo, vcl ab alio cjus nominc utilitcr lcgctur.

Vtilia etiam a&as in Gmmumme , tum fank , quum mfirmu.

OPatcr miicricordiarum, Sc Dcus totius confblatio- nis, Ecce cgo crcatura tua facla ad imaginem tuam, Sc rcdcmpta Sanguine Vnigcniti Fiiii tui , compareo co- ram tc Crcatore mco ; a quo , cv ad quem creatus fum ; cujus gratia vixi hactenus , cv cui dcinccps quouique tibi viium fuerit , vivcrc volo ; propter quem, & in quo mo- ri cupio ; Adoro tc lupplcx ad qucm dciiderat, & millies iufpirat anima mea : ad te clatno , quem iolum pvx om- nibus amo, 6 quics mca,ipcs mca,amor mcus,deiidcrium mcum, Sc omne bonum cordis mci.

O Patcr amantiifimc , quamvis iim minimus filiorum tuorum, imo indignus vocari rilius tuus, quia te non ho- noravi , ut Patrem : vcnio tamen magna cum fiducia, & mc projicio ia iinum Sc brachia iuaviilimaj charitatis, 8c miicricordiae tux : dolens ex intimo corde meo , quod unquam dercliqucrim te Deum mcum , fontem omnis boni , a te diiceilerim dulciilimo Patre meo : tui oblitus fucrim : qui omni momento, quafi omnium aliorum im- mcmor, nunquam oblitus es mei.

O rrtinam nunquam ofFcndiilem te , 6 Deus meus & omnia ! Suicipe ialtem hoc ab intimo cordis mei ardens votum, ac deiiderium mcum ; Dumtempus eft miieren- di, rcfpicc in me , «Sc miicrcre mei. Scis cnim , Domine , quia amo tc pluiquam me ( aut certe iic amare deiide- jo ) & fuper omnia , quaj funt , & effe poifunt amabilia.

Scia

7oo PARADISI SECT. VII.

Scio cui credidi ; & quia potens es depofitum meum fer- varc : fcio etiam quia cor contritum & humiiiarum 6 Dens non defpicies.

Spero quoque quodniinquam projicies mc a facic tua , tu qui tam amanter invitas nos ad te , dicens : Ve- nite ad me omnes qui laboratis & onerati eftis ; &c ego reficiam vos. Ecce Domine venio -y Tu, qui omne, quod ad te venerit , non ejicis foras , fufcipe me iecundum eloquium tuum , & vivam , & non confundas me ab ex- fpeclatione mea. Educ de hoc carcere animam meam , ad confitendum nomini tuo.

O felix hora ! quando liberabor de corpore mortis hujus ? Quando veniam ad te ? quando venies , & con- folaberis me ? quando non per fpeculum & in aenigmate, fed facie ad faciem videbo te ? quando depoiito hoc cor- pore , quod corrumpitur , & aggravat animam , fine re- mora laudabo te ? quando fervum tuum dimittes in pa- ce, ut pure fcrviat tibi ?

Priufquam autem abeam , & amplius non ero , faltem cupiodivina^Majeftati tua? in hac lacrymarum valle ex omnibus animi viribus incipere offerre facrificium lau- dis j ut deinceps in fkcula faeculorum laudem te.

Gratias igitur ago tibi infinities , quod ab reterno di- gnatus fueris de me tam amanter cogitare ; & in tem- pore creare me ad imagincm tuam : Et quando venit plenitudo temporis, redimere me Sanguine Vnigeniti Filii tui ; toties mihi parcere peccanti , & de tenebris peccati toties me revocare in admirabile lumen tuum.

Quid vero tibi , o Domine I e s v , pro laboriofa vi- ta , & acerbiilima morte tua ; & quod toties mc pafccre dignatus es Corpore & Sanguine tuo ; quid, inquam tibi pro omnibus , quae retribuifti mihi, retnbuam, 6 Sponfe diiecte animas meas ?

AbyiTus nihili mei , & miferiarum mearum invocat abyfTum bonitatis & immenfas charitatis tu^e , in voce

quin-

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 7or

quinque cataraclarum , id cft vulncrum tuorum ; ih his cnim tota ipes , & fiducia mea : proptcr hxc , &c immcn- f iim oceanum mifericordiae tux , cx iis manantem , fccu- rus vcnio ad tc , ctii mifer , nudus , Sc paupcr , quia tu divcs es in omnes , 8c bonorum meorum non egcs. Ca- licem lalutaris quem mihi propinas , quamvis amarum , libcns accipiam dc manu tua , & bibam illum tecum , quia tupriorillum promeebibifti , cum ita vehcmenter iitires falutem meam. Sed & nomen Domini invocabo , & facriiicabo tibi hoftiam laudis.

Quis mihi tribuat , ut cx omni affecr,u cceleftis cmix , omnium Angelorum , & Sanctorum , & inprimis ian- ctiffimoe Matris tux , tc pro hoc ar&iflime complecri poflcm; utomnium corum , & omnium creaturarum vocibus & afFecr.ibus, te laudem atque glorificem ?

Accipe Domine cor meum in holocauftum, quod jain totum tibi prxbeo j Do & oculos mcos , ut te iblum vi- deant , & in te omnia : aurcs meas , ut audiant verbum tuum ; os , feu linguam , & labia mea , ut replcantur & cantent gloriam tuam , tota die magnitudincm tuam ; Manus mcas , ut extendam eas in ccelum ad orationem ; vel ad proximum pro eleemofyna ; & ad mandata tua : Pedes mcos , ut dirigantur in viam pacis : omnia dcni- que membra & ofla mea ut dicant : Domine , quis fi- milis tibi ?

Benedic anima mea Domino , & omnia quae intra mc fiint , nomini fancto ejus : Benedic anima mea Domino , Sc noli oblivifci omnes retributionesejus. Abrenuncio jam omnibus terrcnis his : quia in te uno omnia habeo ; abnego me , quia tuus fiim ego , & vivo ego , jam non ego , vivis autcm in mc Chrifte I e s v -, & diligo te ex corde meo , ex tota anima mea , ex tota mente mea , & ex totis viribus meis.

Pone ergo me juxta te, & cujufvis manus pugnet con- tra me : Et ii forte contingcret deinceps ut vi morbi ,

aut

702 PARADISI SECT. VII.

aut hoftis fallacia , aliena ab his cogitarem vel loquerer ; ea nunc revoco & abrenuncio ; & conteftor coram te , Deus meus, & te, 6 beatiflima Mater mca, Virgo Maria , & te , mi Angele Cuftos , & vobis 6 dile&i Patroni mci N. &c N. quia in fide Catholicoe &c Apoftolicae Ecclcfue vivere & mori volo : 8c in lolo Deo ac Domino meo Iefu Cbrifto, ejufque meritis confido : Et amo illum fuper om- nia, toto corde , tota anima mea , & ulque ad extrcmum fpiritum amare volo.

Quidquid contra ha:c tam fan&e,tamque feria volun- tatedecreta mihi vel hoftis tcntatio , vel carnis infirmi- tas ; vel morbi vis aut corporis afrli&io iuggeifent , nul- lum cupio ciTe in tribunali tuo , 6 Dcus : idque omnino nunc abominor, execror, & abjuro : hocque teftamen- tum in dic judicii iblum volo validum effe; quod paratus fiim fanguine meo coniignare; pro quo,& pro te,6 Dcus meus, millies mori opto, ut tibi vivam,cui omnia vivunt; tibimoriar, dulciilime lefu , quiamoremei dignatuses mori.

O R A T I O

Vofifumptam in morbo SS. Eucharifliam ,

Ad I e s v m Chriftum Mundi Salvatorem.

Qtu etiam aliaspoft Commumonem erit ufui.

CLoria tibi Chrifte , qui in dulcedine tua paupercm meam animam viiitare & refocillare dignatus es. Nunc dimittis iervum tuum Domine , fccundum ver- bum tuum in pacc.

Iam te teneo , dulcis amor , jam ultra non dimitto te , jam Mundo 8c omnibus, quas mundi lunt, lubcns valefa- ciojam gaudens ad te venio, Deus meus.

Nihil amodo ; nihil , 6 bone I e s v , me feparabit a te ; tibi enim Chrifte conjundus fum, in te vivam , in te moriar, Sc in tc, ii volueris,in aetcrnum permanebo. Vi- vo jam non ego, vivit vero in.me Chriftus.

Taedet

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 703

Tiedet nunc animam meam vitas meae ; cupio diflblvi & tilc cum Chrifto : mihi enim vivcre Chriftus cft , & mori lucrum.

Iam non timebo mala ambulans in regione umbra* moi tis, quoniam tu mccum es Domine , & iicut delide- rat ccrvus ad fontes aquarum , ita deliderat animamca ad te Dcus : iitivit anima mea ad Deum fontem vivum , quando veniam & apparebo ante faciem Dei mei ?

Bcnedic mihi, lefu amantiifime,& nunc in pace dimit- tc mc, quoniam tuus ium ego 5 & in aeternum ultra nun- quam dimittam te.

O ii fclici tibi copula nunc ibcier in a»ternum, 6 fi to- tus in te immcrgi , totus abibrberi & iepeliri in tc me- rcar,6 ii anima mca intcr amplcxus tuos iuaviter requie- icens,abiorbcatur tota in te,& feliciilime fruatur te Deo amatoreiuo.

Quidmihi jamultra cumMundo, mi amantiilime lefu f Ecce nec in ccelis quidquam prster te volui.

In manus tuas Domine lefu , commcndo ipiritum meum. Rccipe me,dulcis amor, ut in aeternum mihi bc- nc iit in tc , & in pace iliaviter in te obdormiam & rcr quicicam.

O R A T I O N E S

Pro felicc morte , tam ianis quam iniirmis plurimum utilcs.

Qtit non mintU apud moribundos, ab aliis, paucis mutatis , utiliflime recitari pojfunt.

Oratio I.

DOmine lefu Chrifte , per agnoniam , & orationem tuam fan&iilimam, quam orafti pro nobis in monte Oliveti, quando fa&us eft fudor tuus iicut guttae iangui- nis decurrentis in terram ; obiecro te , ut multitudinem fudoris tui fanguinei , quam prae timoris tui anguftia co-

piofif-

7o4 P A R A D I S I S E C T. VII.

piofiflime pro nobis effudifti , ofFerre & oftendere di- 1] gneris Deo Patri omnipotenti , contra multitudinem I omnium peccatorum [meorum (bujusfamuli tui N.) 8c li- bera [me (eum) in (hac) horamortis [mea* (fiu) ab omnibus pcenis & anguftiis , quos pro peccatis [ meis m. (fuisfe) meruifle [timeo (tmiet.) Quicumeodem Deo Patre & Spiritu S. &c.

Vatemoftcr. AveMaria.

Oratio II.

DOmine lefu Chrifte, quipronobis inCrucemori dignatus es : obfecro te , ut omnes amaritudincs paflionum & pcenarum tuarum , quas pro nobis miferis peccatoribus iuftinuifti in cruce , & maxime in illa hora , quando fan&iflima anima tua egreiTa eft de corpore tuo ian&iflimo , ofTerre & oftendere digneris Deo Patri Omnipotenti, proanima [mea (ImjusfamulituiN.) &; libera [ me ( eum ) m hac hora mortis , ab omnibus pce- nis & paflionibus , quas pro peccatis [ meis me meruille timeo. (fuisfe meruiffe timet. ) Qui cum eodem Deo Pa- tre, & Spiritu S.

Vater nofter. Ave Marli.

Oratio III.

DOmine lefu Chrifte, qui per os Prophetas dixiftij In charitate perpetua dilexi te , ideo attraxi te mi- icrans tui : obiecro te , ut eandem charitatem tuam , quxte de ccelo adterram, adtolerandas omnium pai- iionum tuarum amaritudines traxit , offerre & often- dcre digneris Deo Patri Omnipotenti pro anima [ mca ( bujtis famuli tm N. ) & libera [ me ( eum ) ab omnibus paflionibus & pcenis , quas pro pcccatis [ meis me ti- meo meruiile (fuis fe meruifje timet ) & falva animam [ meam ( ejus ) in hac hora exitus [ mei. ( fui. ) Aperi mihi ( ei ) Domine , januam vita; , 8c rac [ mc ( eum )

gau-

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 707

gaudere cum San&is tuis in gloria. Qui cum eodem Deo Patre & Spiritu S.

Paternofter. AveMaria. - Domine lefu Cbrifle , qui redemifti nos pretiofb finguine tuo , fcribe in anima [ mea (fatmdi tui N.) tua pretioiifTi- ma vulnera ianguine tuo, ut [ diicam (difiat) in cis Jcgcre tuum dolorem , contra omnes dolores <Sc poenas , quas pro peccatis [ meis mc meruiife timeo ; (fuisfe meriiiffe ii- met ; ) amorem tuum , ut [ uniar (utuatur) tibi amore in- vincibili , quo a te & omnibus Electis tuis , nunquam poilim (pojftt) in perpetuum ieparaii.

Fac [me (eum) Domine lefu Chrifte, participem facra- tiflimae Incarnationis , iandiilimae Converiationis, ama- riilima: Pailionis , glorioiiifimae Reiurrcdionis , & ad- mirabilis Aiceniionis tux.

■■ FaC [ mc ( eum ) Domine participem facratiilimorum Myfteriomm, & Sacramentorum tuorum.

Fac [ me (eum) Domine participem omnium oratio- num & iacririciorum, qii33 fiunt in Eccleiia tua iancl:a.

Fac [ me ( eum ) denique participem omnium benedi- clionum , gratiarum , meritorum , gaudiorum , omnium Ele&orum tuorum , qui tibi placucrunt ab initio mundi, & concede mihi (ei) ut cum his omnibus in confpe&u tuo gaudeamus in aeternum. Amen.

COMMENDATIO

Animae in manus Creatoris.

ln manus tuas, Domine, commendo ffiritum tneum.

IAm commendo ianus 8c valens, ut commendatum ha- bcas , 6 Chrifte , quando iilum commendare non po- -tero amplius , etli iuis vinculis nondum fblutum. Ti- meo tempus illud, quo iuter vivos ero, nec eile me fciam. Videmus in pleriique moribundis id ricri. ipirant,vivunt, &c vivere ie neiciunt. quis palpitantem tunc ipiritum

A a a &

7o6 PARADISI SECT, VII.

& migrare trepidantem , tandem tamen ex amico carce-

re migrantem recipiat, ii tu excludas, 6 Creator ?

Chrifte patientiilime recordare , etiam te in extremis illis anguftiis lacrymarum , & deieri queftum efle , ipiri- tum Patri commendafle, exclamafle, expiraffe.

Adteegojamclamo , ut tu Salvator meus ipiritum meum fufciptas , quocunque morbo , tempore , loco , & corpore abeuntem.

Recordare, bone lefu , in cruce te brachia expandifle , pe&us aperuiife, caput inclinaife. Ecce, anima mea a re- bus creatis omnibus deferta, refugium quaerit : in illa tua brachia idh immittit , in tuum illud pe&us iefe ingerit : admitte , obiecro , miieram , & ne inde exturba , donec ira Dei tranieat. hic iecura, hic ab inferorum iatellitibus tutalateat.

Ergo , in-manus tuas , Domine , commendo fpiritum meum, imo tuum, quia tu eum creafti & reparafti : Fig- mentum tuum, 6 Deus, ne deipice.

C A p. XIII.

De modo agendi apud infirmos , prsefertim moribundos.

AMplum ac celelre eft hoc argumentum ; nec intra tam angu- ftos , qui nobis rejlant , Paradiii limites arclandum. Vberius iftudperfequetur P^dagogvs iEgrotantium, & Ago- nizantium , quem , Deo propitio, vtdebitpius Lecior, Nuncpaucis qudidam proponemus.

Cui itaque cur& ac cordi eft Chriftiana cbaritas , eam ft unquam nlias , tum prscipue apud Infirmos & Moribundos , often- dat ; eo nempe temporis articulo , quo de fumma rei decertandunt eft , & caujja totius iEternitatis agenda. O res plena difcrimi- nis ! Et quid ; fi JEgerfolus in artnam defcendat , congruU auxiliis deftitutus ?

Taceffant ergo inde otiofi c> curkfijpeftatores : Mfint veropii bo-

imncs,

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 707 mines, qui cum hortando, ttim conlolando, tum orando Mo- ribundnm in illa dijfiiili lucla , fideliter adjuvent , & adfelicem exi- tum dtrigant.

Potiffmta tamenftt circa Contritionem , Fideni, Spcm , Charitatem , & Rcfignationem cura ,idefl , Moribundusfi- rium de pcccatis fuis dolorem concipiat ; ut viros ac efficaces AcT:us , Fidei , Spei , ac Amoris erga Dcum Proximum- que exerceat ; ut fefe totum refignet ac conformet divint vo- luntati : infiniu Dei mifericordk immobiliter inbxreat, 6cc.

Complura buc opportima pajjim Paradifus/^gmtf -3 Nos com- wodopii Le&oris obiter qiudam annotabimns.

Memento tamen ku & fimilia apud infirmos ( maxime quibtis vwrbus infeflior efl, caput debile, ratio nonperinde lucida) non teme- re & confertim , fed fenfim, leniter , & per intervalU mgerenda : ut fpatium its etiam detur, audita nontiibil ruminatidi; & in ufumfuunt vertendi. Nam & oleum copwflus , ac cum itnpetu effufum Lampa- dem non alitjed extingutt : &pr<eceps imber ayvafubvcrtit , aut de- fiuit ; at quijenfim decidit, terramfubit, irngat, &fcccundat.

Videas multum apud JEgros bac inparte peccari , dum iu ritmium legetido ,& alloquendo ,ftpe etiatn parerga , & qiu minus ad rem , .ingerendo caput obtundttur.

Si cui ergo libet uti Paradifo apud Infirmos & Agonizantes , puterea, qusehac ipfafec-t. 7. tradimus, ufum habebunt fe- quentia.

Profeflio feu Ad us Fidei fett. 1 . pag. 7 1 .

A&us Spei ibid. pag. 72.

A£tus Charitatts tbid. pag. 74.

Modus excitandi Contritionem. Colloq. fecl. 3. §. 9,

pag-i7±>

Quomodo animandus Peccator fpe divinae miferi- ,COrd\x. ibid. 176.

Litanije Pcenitentium ex S. Script. pag. 1 84.

Oratio elegantiflima S. Bern. pro remiflione peccato- ■tum.pag. 198.

Oratio Dominica ad ufum pcenitentium aptata.p.200.

Aaa 2 Actus

7o3 PARADISI SECT. VII.

Aftus compun&ionis & odii contra peccata.^.276.

Exercitium Fidei, Spei, Charitatis./wg. 294, &feq,

Exercit. Refignationis. pag. 300.

Contemptus rerum terrcnarum./wg. 302.

Patientice.p^. 305".

Exercit. Ingentis Meriti, &c. pag. 316. Scft. vi. de Vaf- fwnc Domini , plurima inveniet pius Le&or huc idonea 5 praefertim in Colloquio inter Chriftum & Hominem.

Item Litanire de PafTione Domini.

Afpirationes Rhythmicae ad membra Chrifti patien- tis. eadem Secl.

A\uquc Orationes ibidem de Paflione Domini.

Denique fupra , bac ipfa Sect.exCoWoquioplurimapetipof- funt , apud JEgros non inutilia , nec ingratafutura.

Oratio ad B. Virgincm pro felici morte. cap, 7. infne.

Litaniae & Oratio Dominica iEgris & Moribundis accommodata , par. 2. bac Secl.

ltem Proteftationes, aliaque qmfequuntur ibid.

Hts omnibus addenda

Sele&a? Qudam Formulae, & Sententiae/«;ra ; Ad exercendas Virtutes Theolog. &c. qm circa tnortem pucipm

conveniunt.

Ad Exerckium Fidei.

CRedo in Deum Patrem , qui me creavit ad imagi- nem & fimilitudinem luam. Et in Iefum Chriftum Salvatorem meum , qui me fiio fanguine redemit.

Et in Spiritum S. qui me in Baptifmo fan&ificavit. Credo Domine ; adauge fidem meam. Credo quod Redcmptor meus vivit ; & in noviflimo die de tcrra f urred:urus fum 5 & in carnc mea videbo Deum Salvatorem meum.

Credo , quia apud Deum non eft impoflibile omnc vcrbum.

Credo

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 709

Credo quidquid dixit Dci Filius , Nihil hoc verbo veritatisverius.

Credo Domine Icfu , quia tu es Chriftus Filius Dei vivi , qui in hunc mundum vcnifti , non perdcre led fal- vare nos.

C^cdo quidquid Sari&a Catholica, & Apoftolica Ec- clcfia a Chrifto Sc Apoftolis hucufquc crcdit , £c mihi crcdcndum propofuit , cujus Ecclefix pctra &z funda- mcntum eft Chriftus Icf us , diccns , Tu es Pctrus , Sc f u- pcr hanc petram xdifkabo Ecclcfiam meam , & portje infcri non prxvalcbunt advcrfus eam.

Hic rccitetur Spnbolum Apojlolorum. Credo , cuifubjunge , in hac ride natus Sc baptizatus fumj in^hacvixi, perDei gratiam in hac viverc , & mori volo : Adjuvet , & con- fortct mc contra omnem tentationem charitas &c gratia Iefu Chrifti Salvatoris mei, &c.

Aclum Fidei. vide Secl. 1 . Pag. 7 1 .

Ad Exercitium Spei.

INnumerafunt in Pfalmis, Prophetis, Euangcliis, hticper- tinentia: Nos aliqua dclibabimus , prout occurrent memori±: Ni- hil quidem tam neceflarium Moribundo , quam ut fir- mifhmam de divina mifericordia Spem in animoreti- neat ; Nam hoftis eam prxcipue convellcrc nititur. Dominus illuminatio mca & falus mca,quem timcbo? Dominus protcctor vitx mcx , a quo trcpidabo ? &c, Vfal. 2.6.

Si ambulavcro in medio umbrae mortis , non timebo mala, quoniam tu mecum cs. Pfil. 22.

In te Dominc fpcravi, non confundar in setcrnum , in , juftitia tua libera me. Pfil. 30.

Dominus pars hxreditatis mex & calicis mei. Tues qui reftitucs hxrcditatem mcam mihi.

Providebam Dominum iri confpectu meo fempcr, quoniam a dcxtris eft mihi, ne commovear,

Aaa 3 Pro-

7io P A R A D I S I S E C T. VII.

Propter hoc lcetatum eft cor meum , & exultavit lingua mea , inluper & caro mea requiefcet in ipe , &c* Tfd. i y.

Exurgat Deus & diilipentur inimici ejus , & fugiant qui oderunt eum, a facie ej us ; ficut deficit fumus, defi- ciant ; ficut fluit cera a facie ignis, fic pcreant peccatores a facie Dei. Vfal. 67.

Iuxta eft Dominus his qui tribulato fiint corde , & humiles fpiritu falvabit. Vfd. 3 3 .

Quare triftis es anima mea, & quare conturbas me ?

Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi, falutare vultus mei & Deus meus. Pfal. 41 .

SicDeusdilexitmundum, ut Filium fiium unigeni- tum daret , ut omnis qui credit in eum , non pereat , fed habeat vitam aeternam. Non enim mifit Deus Filium iuum in mundum , ut judicet mundum , fed ut mundus lalvetur per ipfum. Ioan. 3.

Sed & fi quis peccaverit , Advocatum habemus apud Patrem, Iesvm Chriftum juftum : & ipfe eft propitia- tio pro peccatis noftris : non pro noftris autem tantum , fed etiam pro totius mundi. 1 loan. 1.

Amen, amen dico vobis, quia qui verbum audit & cre- dit ei qui miiit me ; habet vitam asternam, & in judicium non vcnit, fcd traniiet a morte in vitam. Ioan. j.

Omne quod dat mihi Pater, ad me veniet, & eum qui venit adme,nonejiciamforas. Amen , amendicovo- bis, qui credit in me, habet vitam aeternam. loan. 6.

Ego fum Reiurrectio & Vita, qui credit in me,etiam- fi mortuus fuerit , vivet , & omnis qui vivit & credit in me non morictur in aeternum. Ioan. 11.

Si Deus pro nobis , quis contra nos ? Qui etiam pro- prio Filio non pepercit , fed pro nobis omnibus tradidit illum ; quomodo non etiam cum illo omnia nobis dona- vit? Quis accutabit adverfus cledos Dei? Deus qui jufti- ficat. Quis eft qui condemnet? Chriftus Iesvs qui mor-*

tuus

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 7n

tuus eft , imo qui cc rcfui-rcxit , qui cft ad dextcram Dei, qui ctiam iuterpcllat pro nobis. Rom. 8.

Nemo noftrum iibi vivit , & ncmo fibi moritur. Sive enim vivimus , Domino vivimus : irve morimur , Domi- no morimur : Sive ergo vivimus , five morimur, Domini fumus. Rom. 14.

Scimus , quoniam il terreftris domus noftra hujus ha- bitationis diilblvatur, quod aediricationcm cx Deo habe- mus , domum non manu fadtam , asternam in ccelis. Nam & in hoc ingemiicimus habitationem noftram , quoe de ccelo eft , iuperindui cupientes , ii tamen veftiti , non nudi inveniamur. 2 Cor. 5.

Nunc magnificabitur Chriftus in corpore meo five pcrvitam, five per mortem. Mihi enim vivere Chriftus eft, & mori lucrum. Eile cum Chrifto multo magis mc- lius.P/w/. 1.

Noftra convcriatio in ccelis eft , unde etiam Salvato- rem exipecTamus , Dominum noftrum Iesvm Chri- ftum, qui reformabit corpus humilitatis noftrx,conrigu- ratum corpori claritatis iiix. Phil. 3.

Fidclis icrmo & omni acccptionc dignus, quod Chri- ftus I e s v s vcnit in hunc mundum , peccatores ialvos facere, quorum primus ego ium. 1 Tim. 1.

Qui perleveraverit ufque in finem,ialvus erit. Matt.2.4. Efto iidelis uique ad mortem , & dabo tibi coronam Yitaj. Apoc. 1.

Derelinquat impius viam fuam : Sc vir iniquus cogi- tationes iuas , & revertatur ad Dominum , & miiercbi- tur ejus , & ad Deum noftrum , quoniam multus eft ad ignolcendum. Non enim cogitationcs mex cogitatio- nes veftrae , neque vix vcftra; , via; meae. Quia ficut cxaltantur cccli a terra , iic cxaltata? iunt vix mcae a viis veftris , & cogitatioues mex a cogitationibus vcftris.

Nunquid vol^ntatis mea? eftmorsimpii, &nonut

Aaa 4 con-

7i2 P A R A D I S I S E C T. VII.

convertatur a viis fuis , & vivat ? Convertimini & agite poenitentiam abomnibus iniquitatibusveftris. Et-non erit vobis in ruinam iniquitas ; quia nolo mortem mo- rientis, revertimini & vivite. Ez.ech. 1 8.

Vivo ego dicit Dominus Deus : nolo mortem impii ; fed ut convertatur impius a via fua , & vivat. Converti- mini a viis veftris peffimis. Et quare moriemini Domus Ifrael ? E7ech. 33.

Miferator &c mifericors Dominus , longanimus , & multum mifericors.

Quomodo miferetur pater filiorum, mifertus eft Do- minus timentibus fe , quoniam ipfe cognovit figmentum noftrum, &c. Pfal. 102.

Suavis Dominus univerfis , & miierationes ejus fiipe j omniaoperaejus.

Allevat Dominus omnes qui corruunt , & erigit o- mnes elifbs. Vfal. 144.

Plvarifaei dicebant Difcipulis Iefu , quare cum Publi-i canis & peccatoribus manducat Magifter vefter ? At Ie- fus audiens ait , Non eft opus valentibus medicus , fed male habentibus. Non enim veni vocare juftos, fed pec- catores. Matth. p.

Venite ad me omnes, qui laboratis & onerati edis -, & ego reficiam vos. Et invenietis requiem animabus ve- ftris. Matth. 11.

Ego fum Paftor bonus : & cognofco ovc-s meas \ &C cogriofcunt me meae.-Sicut novit me Pater,& ego agno- fco Patrem : & animam meam pono pro ovibus meisi loan. 10.

Ovcs mex vocem meam audiunt , & ego cognofco eas, & fequuntur me : & ego vitam aeternam do eis ; & non peribunt in artcrnum, & non rapiet eas quifquam de manumea. loan. 10.

Commendat charitatem fuamDeus in nobis v-quoi- niam curn adhuc peccatores eflemus , Chnftus pronobis

mortuus

DE B. V. MARIA, & BEATA MORTE. ?i|

mortuus cft. Multo igitur magis nunc juftiiicati in San- guine ipiius , ialvi crimus ab ira pcr ipilim. Si enim cum inimici efTemus, rcconciliati iumus Deo per mortem Fi- lii ejus , multo magis rcconciliati lalvi crimus in vita ipfms. Ro)u. f.

Attum Speividefett. i.pag. 72.

Ad Exercitium Charitatis.

Dlligo te Dominc fortitudo mea , Dominus firma- mentum meum & refugium meum 3 8c liberator mcus. Pfal. 17.

Mihi adhasrere Dco bonum eft,6c ponere in Domino Deo lpem mcam.

Quid enim mihi eft in Ccelo , & a te quid volui iuper » terram ?

Defecit caro mea,& cor meum : Deus cordis mei 5 8>C pars mea Deus in asternum. Pjal. 72.

Quemadmodum defiderat cervus ad fontes aquarum, ita deiiderat anima mea ad te Deus.

Sitivit anima mea ad Deum fortem vivum , quando veniam 8c apparebo ante faciem Dei mei ? Pfal.4.1 .

In manus tuas Domine commendo ipiritum meum , redemifti me Domine Deus veritatis. Pfal. 30.

Quis nos ieparabit a charitate Chrifti ? tribulatio ? an anguftia ? an iames ? an nuditas ? an periculum ? an per- iecutio } an gladius ? ied in his omnibus iuperamus, pro- pter cum qui dilexit nos. Certus fum enim , quia neque mors , neque vita, neque Angeli, neque Principatus, ne- iquc Virtutcs, neque inftantia, neque futura, neque forti- tudo, neque altitudo, ncque profundum , neque creatura .alia poterit nos ieparare a charitatc Dei, quae eft in Chri- "fto Ieiii Domino noftro. Rom. 8.

Attum Charitatis vide Sett. i.pag. 74. - Attwn Reiignationis habes ibtd, pag. 8 2 ,

Aaa 5 Ad

714 PARADISI SECT. VII.

Ad Exerckium Contritionisj Ex Pfalmisplurimafuppetunt, E. G.

Mlferere mei Domine, quoniam infirmus fiim : fana me Domine quoniam conturbata funtoflamea. Vfal. 6.

Deli&a quis intelligit? ab occultis meismundame Domine, & ab alienis parce fervo tuo. Pfal. 1 8.

DelicTra juventutis meae,& ignorantias meas ne memi- ncris. Pfal. 24.

Propter nomen tuum Domine propitiaberis peccato meo : multum eft enim. ibid.

Vide humilitatem & laborem meum : & dimitte uni- verfa deli&a mea. ibid.

Domine ante te omne defiderium meum , & gemitus meus a te non eft abfconditus. Pfal. 3 7.

Domine nelonge facias miferationes tuas a me , mi- fcricordia tua , & veritas tua femper fufceperunt me. Vfal. 39.

Quoniam circumdederunt me mala , quorum non efl numerus, comprehenderunt me iniquitates meae, & non potui ut viderem. ibid.

Miferere mei Dcus fecundum magnam mifericordiam tuam. Pfal. yo. item plures fe7itenti<z ejtifdemPfalmi.

Ne memineris Domine iniquitatum mearum anti- quarum , cito anticipent me mifericordix tuas, quia pau- per fa&us fum nimis. Pfal. 78.

Adjuva meDeus falutaris meus , & propter gloriam nominis tui libera me , & propitius efto peccatis meis propter nomen tuum. ibid.

Oftende nobis Domine mifericordiam tuam , & falur tare tuum da nobis. Pfal. 84.

Nonintres injudicium cum fervotuo, quianonju- ilificabitur in confpe&u tuo omnis vivens. Pjal. 142.

De

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 7r^

Dc profundis clamavi ad tc Dominc. Pfal. 1 29.

Si iniquitatcs obfervaveris Dominc , Domine quis fiw ftinebit ? ibid.

Mitto alia , qttia innumera. JUc atttem injpechnen tantum aU lata fint.

C a p. XIV.

ORATIONES

EtfententU qtudam coram moribundis , vicina, jam morte frequentand*.

Moribundus vel alius ejus vice teneat Crucifixum , 8c recitentur interim iequentes orationes.

ADoro te , I e s v Chrifte , & benedico tibi , quia per crucem tuam redcmifti mundum : Salvator mundi falva me , qui per crucem & fanguinem tuum re- demifti me. Trahe me ad tc 6 bone lefu , qui dixifti, cum exaltatus fuero a terra,omnia traham ad meipfum. Trahe me & tene fortiter, nc quilquam me rapiat de manu tua : ut nihil me feparet a te m xternum.

O clementiilimc lefu , te deprecor per pretiofum fan- guincm tuum,quem pro peccatoribus effundere voluifti, ut abluas omnes iniquitates meas.

O Anima Chrifti fancl:irica me : 6 Sanguis Chrifti.pu- rifica mc ; Corpus Chrifti lalva me ; Aqua lateris Chrifti lava me ; Paflio Chrifti conforta me. O bone Iefu , exau- di me : intra vulnera tua abfconde me 5 ne permittas , 6 bone lefu, me fcparari d te , in hora mortis mese voca me ; jube me vcnire ad tc , ut cum Sandis tuis laudem te in faecula.

O Creator , & Redemptor meus , lejit Chrifte, totum mc tibi dedo , non me rcjicias : Ad te venio , non me re- pellas.

Ne projicias me a facic tua, &Spiritum fancliura

tuum

7i6 PARADISI SECT. VII. tuum ne auferas a me. Ne perdat me iniquitas mea , quem creavit omnipotens bonitas tua.

Reipice in me oculis milericorui^ tuse , Domii le Ieiii Chrifte , rex aeterne , Deus & homo , cruciiixus propter' hominem. Exaudi me fperantem in te: Miiere~e rnei ple- nimiferiis &peccatis, tuquifontemmiierationisnun-' quam manare ceilabis. Salve ialutaris yj&ima , pro me & omni humano genere in patibulo Crucis oblata.

Salve nobilis & pretioie ianguis , de vulneribus cruci- fixi Domini mei lefii Chrifti prorluens & peccata to- tius mundi abluens. Recordare Domine creaturce tuae , quam tuo ianguine redemifti.

Mihi abfit gloriari , nifi in cruce Domini noftri lefu Chrifti, perquem mihi mundus crucifixus eft , &ego mundo.

Ecce video te , mi dulciffime Salvator , pendentem in cruce , extenfis brachiis & inclinato capite , quafi nos amplexari paratum, & blandiflima voce nos omnes invi- tantem ; Venite ad me omnes , qui laboratis , & onerati eftis, &c ego reficiam vos.

Ecce venio Dominej Fac mihi fecundum verbum tuum: & refice me; venio enim laffus, & onuftus ponde- re peccatorum meorum ; Fac bonitatem cum fervo tuo , qui languores & labores noftros in cruce portafti.

O R A T I O

Ad Ieftim cWiftum mundi Salvatorem.

IEfu Chrifte , fons mifericordiae , oftende mihi pauper- culx creaturas tux miiericordiam tuam : adjuvame in hac extrema neceflitate. Creator & Redcmptor meus , , lefu Chrifte pone paflionem , crucem & mortem tuam, inter judicium tuum & animam meam,

Totum me tibi dedo,non me rejicias; ad te venio,non me repellas, Nunc Domine fecundum voluntatem tuam

fac

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 71,-

fic mecum milericordiam, & prarcipe in pace rccipi fpi- ritum meum, redemifti me Domine Deus veritatis j So- net in mentis meae auribus vox illa dulcis , Domine lefu : Hodie mecum eris in paradiib.

Suicipe me, lejit Crucifixe, inter amorofa tua brachia , quae pro me in cruce extenfa cerno & complector : Suf- cipc me inter deiidcrabiles amplexus tuos , & trahe ad tc animam mcam ; fufcipe me bone Iefu, in mifericordia tua ; fufcipe in pace fpiritum meum, Amcn.

Illumina,6 bone lefu, oculos meos, ne unquam obdor- miam in rrorte , ne quando dicat inimicus meus , pra> valui adverius eum. Pfal. 1 2.

Domine Ieju Chrifte , Fili Dei vivi , pone pailionem , cruccm &c mortem tuam , inter judicium tuum & ani- mam meam.

Ne memineris, bone leftt , iniquitatum mearum , cito anticipent me milericordiae tuse , quia pauper faclus iurn nimis. Pf.ilmu$7%.

Dulciilime Domine lefu Chrifte , ob honorcm & vir- tutem tuse benedictas pailionis , jube me adicribi in nu- merum electorum tuorum.

Non intres in judicium cum fervo tuo , mifericordif- fime Iefu , quia non j uftificabitur in confpe&u tuo omnis vivens. Pfalmus 1 42.

Vnam petii a Domino , hanc requiram , ut inhabitem in domo Domini omnibus diebus \itx meae.

Educ de cuftodia animam meam , ad confitendum Nomini tuo , me exfpe&ant jufti donec retribuas mihi.

Suicipe me iecundum eloquium tuum , & vivam 3 & tion confundas mc ab exfpe&atione mea.

Piae & nervoftt Aspirationes

Agonizjtntibus utiliflimt.

OPater aetcrne ; ego fum indigniifimus fervus ille , quem fic dilexifti,ut Filiura tuum unigenitum dares

pro

7i% PARADISI SECT. VII.

proeo. Facin horahac mifcricordiam cum fervo tuo , nepereat inmepretioiusfanguisejus. Nam qua? utili- tas mihi in fanguine Redemptoris , fi ego defcendero in corruptionem ?

O lefu Chrifte , Ego fiim ovis illa perdita , quam tu reli&is 99 , in deferto tam laboriofe quaefivifti , 8c impofitam humeris reduxifti. Tu es Paftor bonus , qui pofuifti animam tuam pro ovibus tuis. Erravi ficut ovis quae periit , Require fervum tuum. Ne permittas^ ut eam rapiat , qui circuit modo tanquam leo rugiens , Sc quaerens quem devoret. De ore leonis libera me Do- mine, &c.

O Iefu ego mm mifer ille , qui defcendens de Ierufa- lem, incidi in latrones , & acceptis multis plagis, femivi- vus reliclius fum. Tu vero es medicus meus, & verus ille Samaritanus , qui mifericordia motus fuper me , alligafti vulneramea : imo qui ex fanguine & vulneribus tuis mihi medicinam parafti. Tu es qui languores noftros portafti, & cujus livore fanati fumus. Miferere Domine in hac ultima hora mea ; Domine ad adjuvandum me feftinaj priufquam moriatur anima mea & pereat in seternum.

O Iejit, Egofiim infelix ille peccator , &reusmuL- { torum criminum. Tuveroes AdvocatusmeusapudPa.- j1 trem , & propitiatio pro peccatis meis. Non enim vis mortem peccatoris,fed ut vitam habeat. Venifti in hunc mundum peccatores falvos facere. Fac ergo mecum.mi- iericordiam in hac extrema hora vitse meae. Efto Media- .tor & Advocatus meus apud. Patrem. O bone lefu , pro- pitius efto mihi peccatori , &c. In manus tuas Domine commendo fpiritum meum, &c.

C A P.

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 71$

C A P. XV.

ORATIONES

Qua'dam, &c verba mcmorabilia San&orum in extremis.

BEatus E l 1 G 1 v s Noviomeniis Antiftes fiios cum Ucrjmis complextis,iifqtte vakrejuflis,poJlquam tacite altquam- dut oraffet, demum in has voces erupit :

Nunc dimitris, inquit, fervum tuum Domine , fecun- 1 dum verbum tuum io pace. Memento quaefo, quod iicut lutum feceris me ; & non intres injudiciumcumfervo tuo , quia non juftificabitur in confpc&u tuo omnis vi- vens. Memento mei , qui fblus llne peccato es , Chrifte mundi Redemptor , & educens me de morte corporis hujus , transfer in regnum tuum. Scio nae confpedura tuum non mereri : tu tamen fcis , quia Spes mea femper

Ifuit in mifericordia tua. Et nunc quoque in confeffione iandi nominis tui xnoriens, extremum, Chrifte, anhelitum efflabo. Sufcipe crgo me fecundum magnam mifericordiam tuam, & non confundas me ab exipedatione mea. Aperi mihi prope- xanti januam vitae , & principes tenebrarum non occur- rant mihi. Tua me manus inducat in locum refrigerii, & velin ultimam manlionem exiis quas praeparafti iervis tuis timentibus te.

Sub his verbis efflavk ammam. De S. Bern ardo Abbate Clarevall. qui in agritudine , qtu extremaputabatttr ,graviflimis & aureisplaneverbis Inimicum 'accufantem confudit-jta habet Author vit^qui tuncpufens aderat. Cumque extremum jam trahere fpiritum videretur in ■cxcefTu mentis fiiae , ante Tribunal Domini fibi vifiis eft prasfentari. Adfuit autem & Satan e-x adverfb, improbrs cum acculationibus pulfans. Vhi vero omnia ille fuerat

profe-

720 P A R A D I S I SECT. VII. profecutus : & Viro Dei eflet pro fua parte dicendum , nil territus aut turbatus, ait :

Fateor non fum dignus ego: nec propriis pofliim me- ritis regnum obtinere Ccelorum. Caeterum duplici jure illud obtinens Dominus meus,haereditate fcilicet Patris, & merito Paflionisj altero ipfe contentus , alterum mihi donat ; ex cujus dono jure illud mihi vendicans , non confundor. In hoc verbo confufus inimicus , &c. lib. i» cap. 12. 0 verba pukra omnibus moribundis incukanda.

B. LAVRENTIVS IVSTINIANVS,

Patriarcha Venetus , Ita pofitus m Extremis orabat :

TV fcis Domine, quod dum vitam meam confidero, confufio fit mihi potius appellanda, quam vita. Sed in fpiritu humilitatis , Sc in animo contrito , fufcipe me , 6 bone Iefu , vita & falus animas mea^. Neque enim in juftificationibus meis profterno preces meas ante faciem tuam, fed in miferationibus tuis multis.

Illa ego ovis amifla ad te Paftorem meum redeo. Vo- cem tuam novi , non alienorum. Peto Domine , ut ad ovile tuum reducas me. Potesne vocem fpernere balan- tis oviculae & confugientis ad te ? Nonne tu es ille qui dixifti 5 Venite ad me omnes, &c. Sc iterum , clamabit ad me , Crego exaudiam eum, cum tpfofum in tribulatione ?

Ecce clamo plus corde quam ore Domine. Ecce tri- bulatio proxima eft , & non eft qui adjuvet -3 non eft qui liberet & falvum faciat, nili tu bone Ielu.

Sed neque beatorum Spirituum fedes affedare aufim, qui fpeciem intuentur SS. Trinitatis ; portio tamen ali- qua Creaturae tuae poftulat micas iuaviflimae menfae tuas. Vtinam merear vel abje&us efle in domo Domini, magis quam habitare in tabernaculis peccatorum. italaurent, lttfiin, m vita caf.n.

ORA-

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 721

O R A T I O

B. Hieronymi in agone mortu a moribundo dicenda , aut moribundo pnkgenda.

PIc Icfu, virrus mea, refugium meum,fufceptor mcus, liberator meus , in quem ipcravi , cui credidi , qucm dilcxi. Summa dulcedo , turris fortitudinis, Sc lpes mea a juventute mea. Voca me dux vitse meae, Sc ego refpon- dcbo tibi. Opcri manuum tuarum , quod de limo terraj Crcator omnium formafti , quod oflibus & nervis com- pegifti , cui vitam moriens tribuifti, clementias tux por- rigc dextcram.

Tempus eft , ut pulvis in pulverem revertatur , & fpi- ritus redeat ad te Salvatorem , qui huc illum mififti. A- peri ci Domine januam vita^, nam pro me in ligno crucis tanquam latro pcpendifti ; fufcipe me milericors Deus iecundum multitudincm miicrationum tuarum. Nam latroncm ad te currentem in cruce moriens iufcepifti. iEgrotus fum , inhrmata cft in paupertate vita mea , Sy ideo ad te Dominc curro medicum.

Sana me, Domine,& ianabor : & quoniam in te con- fido , non erubclcam. In te Domine iperavi , non con- fundar in a:tcrnum.

At quis ego fum , piifEme Dcus , ut tam audadter Io- quaradte? peccator fum, 8c in peccatis enutritus : ca- daver putridura, vas fcetidum, elca vermium. Parce mi- hi Domine. Qua; enim victoria eft,ii pugnando mecum, Ihe vjceris , qui minus fum antc te quam ftipula ante fa- ciem venti ? Dimitte omnia peccata mea , 8c erige de ftercorc pauperem.

Exurge & adjuva me Domine , exurge & ne repelias in finem. Intret poftuiatio mea in conipecl:u tuo,Domi- ne , & iiat manus tua ut lalvum me faciat. Ecce homi- nemtjui defcendens ab Hiericho , captus a latronibus &c

B b b vulne-

722 PARADISI SECT. VII.

vulneratus , femivivus reli&us Jfum. Tu pie Samaritane recipe me. Peccavi nimis in vita mea , & malum coram tefecij aplanta pedis ufque ad verticem capitis non eft in me fanitas.

Certe nifi in ligno crucis moriens me adjuvifles,digna erat habitare in inferno anima mea. Ego pie lefu , ium pars tanti pretii : pro me fudifti fanguinem tuum pretio- iiilimum, non me repellas a te. Ego ium ovis quae erravi, require eam bone paftor, appone iilam ovili tuo, ut jufti- ficeris in fermonibus tuis ; nam promiiifti mihi , quod quacunque hora peccator ingemuerit,falvus erit. Dolens f um : iniquitates meas ego cognofco , & delida mea co- ram me funt.

Vere non fum dignus vocari jfilius tuus ; quia peccavi in coelum & coram te. Sed auditui meo dabis saudium Sc lstitiam. Averte faciem tuam a peccatis meis , dele iniquitates meas fecundum magnam mifericordiam tuam. Ne projicias me a facie tua;neque fccundum pcc- cata mea facias mihi , neque fecundum iniquitates meas retribuas mihi,fed adjuva me Deus falutaris meus,& pro- pter honorem nominis tui libera me. Benigne fac in bo- na voluntate tua , ut inhabitem in domo tua omnibus diebus vitae mex , ut cum habitantibus in ea laudem te in seternum.

O R A T I O

A circumjlantibns dicenda pro animam agentibus.

CHrifte lefu crucifixe , in unione ferventiflimi amo- ris , qui te vitam omnium viventium in cruce mori cocgit , pulfamus ad medullam benigniflimi cordis tui , & rogamus, ut animae famuli tui fratris noftri N. pccca- ta omnia dimittas , & tua fan&iflima converfatione , &c tux acerbiflimae paflionis merito , omifla ejus fuppleas , eumque fuperabundantiilimam miferationum tuarum multitudinem facias expcriri 3 nofque omnes, & iingula-

riter

DE B.V. MARIA, & BEATA MORTE. 725

ritcr hunc fratrcm noftrum N. quem proximc vocare difponis , placito tibi modo praepares , eique praeftes, ut cum vera patientia , perfe&a relignatione , plena pecca- torum remiflione , validiflima fide, fpe firma , & integra Charitate , in perfedHflimo ftatu , in dulciffimum am- plexum, &z i uaviflimum ofculum tuum, felicitcr ad tuam aeternam laudem expiret.

Eja dulciflime Redemptor , Domine Iefu , per illas lacrymabiles voces , quas in cruce moriturus edidifti , & paffionis doloribus confumptus dixifti,Deus meus,Deus meus , ut quid me dereliquifti , ne quaefb longe facias a famulo tuo fratre noftro N. tuae miferationis auxilium , nam illc in hac hora & momento extremae afRi&ionis , pra? defectione animae & confnmptione fpiritus te invo- care non valct.

Pcr triumphum fanctae Crucis & per mortis paflio- nifque tuae infinitum meritum cogita Domine , de eo cogitationes pacis & non aftlictionis , fed mifericordiae & confblationis. Libcra eum de omnibus anguftiis, tuif- que fan&iflimis manibus, quas pro co nobifque omnibns in cruce clavis affigi permififti , I e s v bone & amantifli- me Pater , crue eum a tormentis illi debitis , & perduc ilium in requiem asternam. Amen.

Buc Jpcftant Orationes profclici tnortefupra cap. xi . in fine pofete.

PIO LECTORL

Hlcjam Paradisvm claudimus , pie Lector3 quotefic utiprecor , &bortor, ttt ad Alterttm tibi flcrnat rt.tm ; & mtgraturus hinc, audire merearis & ttt : Hodie mecum eris in Paradifb.

Sat multum rependes Autbori j Si tdem tpfi ex animo ctim uno ad Demnfujprrio apprecere.

Bbb 2 S E-

724

SEQ.VENTIA.

Dles irx, dies illa , Solvet fseclum in fa- villa: Tefte David cum Sibylla. Quantus tremor eft futu- rus , Quando Iudex eft ventu-

rus , Cun&a ftri&e diicuf liirus! Tuba mirum fpargens fbnu Per fepulchra regionum , Coget omnes ante thro- num. Mors ftupebit, & natura , Cum refurget creatura , Iudicanti refponfura. Liber fcriptus proferetur , In quo totum continetur, Vnde mundus judicetur. Iudex ergo cum fedebit , Quidquid latet,apparebit: Nil inultum remanebit. Quid fum miier tunc di- ^cturus ? Quem patronu rogaturus? Cum vix juftus fit lecurus. Rex tremenda; majeftatis , Qui falvandos falvas gra-

tis, Salva me fons pietatis. Recordare Iefu pie , Qujod fum caufa tuse vix , Ne me perdas illa die.

Qua?rens me, fedifti lafTus : Redemifti, crucem paffus: Tantus labor non fk cai- fus.

Iufte judex ultionis , Donum fac remiilionis Ante diem rationis.

Ingemifco, tanquam reus : Culpa rubet vultus meus : Supplicanti parce Deus.

Qui Matiam abfblvifti , Et latronem exaudifti , Mihi quoque fpem de- difti.

Preces meae non funt di- gnae, Sed tu bonus fac benigne, Ne perenni cremer igne.

Inter oves locum prajfta , Et ab hcedis me fequeftra, Statuens in parte dextra.

Confutatis maledicl:is , Flammis acribus addidis, Voca me cum benedi&is.

Oro fupplex & acclinis , Cor contritu quafi cinis j Gere curam mei finis.

Lacrymofa dies illa , Qua refurget ex favilla Iudicandus homo reus.

Huic ergo parce Deus. Pie Ief u Domine , Dona eos requie. Amen.

E P I-

72$ EPITAPHIVM HOMINIS CHRISTIANI,

VITi£ REGVLAM EXPRI MENS. D. (X M.

Sifte gradum Viator ;

HIC TERMINVSVIA, ET VITA TVA AC MEJ5..

ILLE EGO QVI NATVS PRIDEM AC NOTVS ERAM SiECVLO;

En denatus hoc jam lateo nudus nullufquc Sepulcro.

PVLVIS, CINIS, ESCA VERMIVM,

VIXI ANNIS (n) PAVCIS,

SI SPECTETVR ATERNITAS;

Ad hanc tamen currendum mihi fuit in ftadio fugacis vitae.

TEMPVS VIVENDI, utBENE MORERER, &VITAM MERERER IMMORTALEM,

Dedit mihi, & dat etiamrtum tibi clemens D e v s :

ILLIVS, & OMNIVM QV O QV E MOMENTORVM

St rifta a me Iudici rcddenda fuit iatio ;

VTIQVE ERIT ET TIBI. VIXI IN EO (n) STATV,

AC ID (n) MVNVS GESSI.

Qui mihi H o n o s , idem Onvs fuit j 6 moleftum & grave !

Mifcrum efle qui non Capjantj

Mirum , non decfle qui Cvpiant,

Bbb 3 O QVAM

yz6

O QVAM ME IVSSIT RIGIDAM

S V P R E M V S T A T E R F A M I L I A S

REDDEK.E RATIONEM VILLICATIONISMEA!

SI.SAPIS,ET CREDIS AMICO SYNCERE MONENTI,

Huc tu quoque te para quotidie ;

N A M ex meo periculo te cautum reddi ,

felicis fimul & fapientis erit.

POSSEDI DE.T.ERRjR BONIS MODICAj

( Attamen fatis ad Vfurn Vkx -3 fatis ad Votum , quod Negessitas rexit, non Cupiditas.;

Etiam horum, ad novilTimum ufque quadranterri reddenda fuit ratio.

Zfto> Res A n g v s t A fuit mibi; fcd ( experto fas eft credere )

Sic tutius ad Avgvsta fergttur,

O Viri Divitiarvm thefaurizatis j & ignoratis , cui !

EGO NIHIL INTVLI IN HVNC MVNt>VM, NIHIL EXTVLI.

Quod in Ccelum praemifi per manus Pa v p E rvM, Inveni , & hoc Solvm:

Vps limiliter cum dormieritis Somnvm veftrum, aliud invenietis nihil.

O AMI-

727

O AMICI VIVITE LiETI-AT NON IMMEMORES LETHIj

En quondam laetus vobifcum , vos jam reliqui , & a. vobis reli&us ,

INIVI SOLVS ^TERNITATIS ITER.

QJOD ESTIS. FVI } QVOD SVM, ERITIS:

QVIS SCIT AN CRAS, AN HODIE, AN HAC IPSA FORSAN HORA.

Memores efiotejudicii mei , fic eriim erit & vefirum.

O HOMO BVLLA, QV AM B R E V I S HAC VITA! QVAM LONGA ATERNITAS!

VERE MOMENTVM VNDE PENDET iETERNITAS!

iEternitas Glorije 8c P oe n £.

Adillam VIRTVS ducit; Adbanc VOLVPTAS.

ELIGE, SEMEL PERIISSE, ATERNVM EST.

HOC POSTREMVM TE ALLOQVORj

Defiderans te haberc confbrtem mccum in Terra Vi- ventium , una cum Christo Iesv,

In quo fblo Salvs eft & ViTa Mortalium.

ILLI 6 VIATOR VIVE, ILLI MORERE, ET ATERNVM VIVES.

Antemortem Mori vitiis, mors eft optima. Beati mortui , qui in Domino moriuntur.

Bbb 4 PIO

728 L I T A N I &

PIO LECTORL

Lltanise fequentes ftto loco, (id eft fed:. 2.) per incuriam omif- f& (uti & alia qu&dam , qu& emendabunt pofteriores cur£) hic bigratiam LecL reponuntur. Porro in bis Litaniis , etft quxdam fententk videantur certis Sanclorum Ordinibus appropriari ; nihil tamcn vetat, qtun aliis etiam SS. tribuantur.

L I T A N I M

de omnibus Sanctis, Ex S, Scriptura coUett&.

KYrie Eleison. Chrifte eleiibn. Kyrie eleifon. Chrifte audi nos. Chrifte exaudi nos. Pater de ccelis Deus, miferere nobis. Fili Redemptor Mundi Deus, miferere nobis, Spiritus S. Deus, miferere nobis. S. Trinitas unus Deus, miferere nobis. S. Maria , quae in D e 1 Matrem ele&a ,

benedi&a inter mulieres , & beata di-

ceris per omnes generationes , Ora pro

nobis. Lum 1.

Qmnes SS. Angeli,qui femper coram D e o,1

ad ejus laudes Sc obfequia ; & ad homi- | ifa. 6.

num minifterium parati ftatis , I Q uebr. 1«

Omnes SS. Patriarcb& & Prophet& , qui Mef- §

fiae adventum multis votis ac fufpiriis [~z Cen. 49.

defideraftis , variiique figuris , ac vatici- 1 ° ifa. 7. &

niis praefignaftis , Omnes SS. Apoftoli, & Difcipuli Domini , Qui reliquiftis omnia , & Chriftum fecut

eftis,

Zalikifepifi

MAtt. 4. Quj

AD OMNES SANCTO Qui nati pro Patribus,Patriarchis,& Pro-"

phetis Filii,principes inper omncm ter-

ram conftituti cftis , Qui in omncm terram lbnum Euangclii

diffudiftis , Qui mifli eftis ad oves, qux pericrunt, do-

mus Ifrael , Qui fuiftis odio hominibus propter no-

men Chrifti , Qui gavifi eftis dignos vos habitos pro no-

mine Iesv contumeliam pati > Qui miili cftis ficut oves in medio lupo-

rum, Qui permanfiftis cum Chrifto in tentatio-

nibus fuis , Qui actionum omnium Chrifti teftes , &

arcanorum ejus confcii fuiftis , Qui infirmi & ignobiles fecundum car-y'

nem, ele&i a Chrifto, mundi potentiam

& fapientiam confudiftis , Qui induti virtute ex alto , & Spiritu S.

confirmati, intrepide Chriftum confefli

cftis, Qui obediftis Deo magis quam homini- • bus, Qui virtutemagna teftimonium Refurre-

dionis D. N. I. C. reddidiftis , Qui homines line literis, & idiotae, conci-

lio Iudasorum ftuporcm incufliftis , Qui fedebitis fuper fedes i2,judicantes 12

Tribus Ifrael , OmnesSS.Martyres, Qui pie viventes in hoc laeculo perfecutio-

nem paffi eftis , Qui in cruce Domini gloriati eftis ,

Bbb s

O

H

W

r-t

o

<t

O

o o~

S. 729

Pfal. 44. Pfal.18. Matth. 10. ibid.

Attor. f . Matt. io, Luu 22. Attor. 2.

1 Cor.i.

Luc& 24. Attor. 5;. Attor.4, Ibid. Mittt. 19.

2 Tim. 3. Galat.6. Qui

7lo L I T A N I Jg

Qui in patientia veftra poffediftis animas"1

veftras , Qui odiftis animas veftras m hoc mundo ,

& in vitam aeternam eas cuftodiftis , Qui per fidem viciftis regna , operati eftis

juftitiam, adepti repromifliones , Qui ludibria 8c verbera experti , infuper

vincula & carceres, lapidati , fe&i , va-

rieque tentati eikis , Qui veniftis de magna tribulatione , & in

ianguine Agni ftolas veftras laviftis , Qui perfecutionem paffi eftis propter ju-

ftitiam ; Sc jam fecuri regnum ccelorum

poflidetis , Qui ftabitis in magna conftantia adverlus

eos, qui vos anguftiaverunt , Qui a Charitate Chrifti nulla vi , nec frau-

de, nec ipia morte feparari potuiftis , V Omnes SS. Confejjbres , Qui cuftodes in vinea Domini pofiti fui-

ftis, Qui non fumpfiftis vobis honorem,fed vo-

cati eftis a Deo tanquam Aaron , Qui militantes Deo non implicuiftis vos v negotiis fsecularibus , Qui pofiti fuiftis a Spiritu S. regcre Ec- . clefiamDei, Qui ut fervi fideles & prudentes fuper fa-

miliam Domini conftituti eihis , Qui in vinea Domini pondus diei , & x-

ftum portaftis , Qui ut viri fpirituales in fpiritu lenitatis &

manfuetudinis errantes corripuiftis , Qui ut veri Paftores pofiiiftis animas ve-

ftras pro ovibus veftris ,

LilU 21.

Ioan. 12.

Hebr. 1 1 .

lbid.

Apoc. 7.

Uatt. y. Sap. y.

-^ Km». 8.

o

3 o cr

»' Cant. 1.

Bebr. $.

2 Tiw. 2.

Acl. 20.

Matt. 24.

Matt. 20.

Gal.6.

loan. 1 o. Qui

AD OMNES SANCTOS. 73t

Qui non vosmctipfbs, fed grcgcm Domini i

rideliter paviftis , Ezecb. 3 4.

Qui pcrvigilaftis, pro ovibus, tanquam ra-

tionem pro iis reddituri , Hebr. 13.

Qui modcftia , fbllicitudine , & vitas fan-

ctimonia honorificaftis miniftcrium vc-

ftrum, Rom. 11.

Qui accepta a Dco talenta cum ufura red-

didiftis, Matt.zf»

Qui omnibus omnia facta eftis , ut onlnes

Deo lucrifacerctis , 1 Cor. 9.

Qui afcendiftis ex adverfb , & vos murum

pro domo Dci oppofuiftis , Ez£cb.i$.

Qui fidclcs miniftri Chrifti, & difpenfato-

res myfteriorum Dei fuiftis , ~. 1 Cor. 4.

Qui do&i fuiftis , &c ad juftitiam erudiiftis g

multos , & jam fulgetis ut fplendor fir-

mamenti j & quafi ftellx in perpetuas ^ g

aeternitates , Omnes SS. Monacbi & Eremitoe , Qui jugum Domini fuave, & onus ejus le-

ve alacriter portaftis , Qui tollcntes cruccm vcftram Chriftum

fecuti cftis , Qui crucis Chrifti mortificationem jugi-

ter portaftis in corpore veftro , Qui carnem vcftram cum vitiis & concu-

pifcentiis crucifixiftis , Qui mundo crucifixi fuiftis , Qui vos ipfos caftraftis propter regnum

Dei, Qui mifla femel ad aratrum manu, retro

non refpexiftis , Qui induti armaturam Dei fortiter ftetiftis

adverfus infidias Diaboli ,

a Dan.iz»

o cr

Matt. 1 1, Matt. 16, 2C0Y.4-

Gal.f.

GaU 6.

Matt, 19.

Luc&y.

Epb. 6. Qui

732 L I T A N I M

Qui abundare & penuriam pati, faturari &'

efurire didiciftis , Vtiil. 4.

Qui digne ambulaftis vocatione , qua vo-

catieftis, Ephcf.4..

Qm fblliciti fuiftis fervare nnitatem fpiri-

tus in vinculo pacis , lbid.

Qui tamquam mortui faeculo vitam abfcon-

ditam cum Chrifto in Deo duxiftis , Colof 3.

Omnes Sanfti & San&a? Dei , Qui non arbitrati vos comprehendifle , ad

anteriora vos femper extendiftis , Vtiil. 3.

Qui omnia detrimentum feciftis , ut Chri- • ftum lucrifaceretis , ibid.

Qui quas furfum funt fapuiftis & quaefivi-

ftis, non quas fiiper terram , q Colof 3.

Qui Chrifti bonus odor fuiftis , 2 2 Cor.z.

Qui gratiam Dei in vacuum non recepiftis, ^ 2 Cor.6. Qui humiliaftis vos in hoc faeculo , & ideo ^ 5

in ccelis exaltati eikis , s Luu 1 8 .

Benedicli Patris v£terni,qui regnum vobis cr

ab origine mundi paratum poflidetis , * Matt.2$. •Qui caftigaftis corpora veftra , & in fervi-

tutem redegiftis , 1 Cor.p.

Qui cum timore &tremore falutem ve-

ftram operati tHis , Vhilip. 2.

Qui ufi eftis hoc mundo tanquam non

utentes , 1 Cor.7.

Qui glorificaftis,& portaftis Deum in cor-

pore veftro , 1 Cor,6.

Qui dilexiftis inimicos veftros , & benefe-

ciftis his, qui oderunt vos , Matth. j.

Qui potuiftis omnia in eo,qui vos confor-

tat , Ftitlip . 4.

Qui vobis non in terra, fed in coelo thefau-

rizaftis , j Mttth. 6.

Qui

AD OMNES SANCTOS. Qui quaefiviftis primum regnum Dei , &'

juftitiamejus , Qui per anguftam portam,& ar&am viam,

quae ducit ad vitam , intrare conten-

diftis , Qui mundi cordis amore ad Deum viden-

dum prove&i edis , Quipacis amantes , filiorumDeinomine

& haereditate gaudetis , Qui milericordes erga proximos , jam mi-

fericordiam abundc confecuti eftis , Qui non efuritis , neque fititis amplius j

nec cadit fuper vos fbl, aut iillus aeftus, Qui perfeveraftis in finem , & idco falvi

fa&i cftis , Qui fic cucurriftis in ftadio , ut jam potia-

mini bravio , Qui per multas tribulationes intraftis in L

regnum ccelorum , Qui tranfiviftis per ignem & aquam,& re-

du&i eftis in rcfrigerium , Qui coelum violenti rapuiftis , Qui pauperes fpiritu , regnum ccelorum

poflidere meruiftis , Matth. j\

Qui triftes & lugentes in hoc faeculo , jam

confblamini , Matth. f.

Qui mites & patientes adverfus injurias ,

terram viventium poflidetis , Matth. f,

Qui efuriiftis & fitiviftis juftitiam, & nunc

cceli delitiis fatiamini , ibid.

Qui inebriamini ab ubertate domus Dei ,

& torrente voluptatis ej us potamini , VfiL 3 f.

Qui ut palmaj floretis,& ficut cedri Libani

multiplicamini in domo Domini , PfaL 91*

Qui lastamini coram Domino,ficut qui 1«- j

tantur

' 15 Ibid.

Matth. 7. Matth. 5% ibuL

Matth. j. Apoc. 7. q Matt. 1 o.

<* 1 Cor. 9.

o „

3 Actcr. i±*

o ^

cr

Matt. 1 r .

ifai. p.

>1 p/^-"r-

o

rt

n>

"T3

O

crP/*/. 149.

Eo'

734 L I T A N I M,

tantur in mefle , & ficut vidtores capta^l

prseda, quando dividunt fpolia , Qui flentes mififtis femina veftra , & nunc

cum exultatione metentes, portatis ma-

nipulos veftros , Qui exultatis in gloria , & lastamini in cu-

bilibus veftris , Qui habitatis in domo Domini , & in i'x-

cula fseculorum laudatis eum , Propitius ejlo : Parce nobis Domine. Ab omni malo ,

Per omnes San&os & Ele&os tuos , Per fideles fervos tuos ftantes in confpe-

dtu tuo , Per dilectos & amicos tuos tecum in caelo \,

regnantes , Per merita & interceflionem omnium Ele-

clorum tuorum , Per pretiofam in confpedu tuo mortem

San&orum tuorum , Pfal. 1 1 j.

Teccatores, Te rogamits audt nos. Vt particeps nos facias omnium timen-~)

tium te , & cuftodientium mandata

tua, Vftl ii 8.

Vt exemplo San&orum converfatio no-

ftra fit in ccelis , g Phil. 3.

Vt ficut Eleeti in ccelo , fic & nos in terra

voluntatem tuam prompte faciamus , . Vt impleamur agnitione voluntatis divi- '

nae , in omni fapientia & intelle&u fpi-

rituali , Vt fimus prudentes ficut ferpentes, & fim-

plices ficut columbas , Matt. 1 o.

Vt femper in Domino gaudeamus , fed in

terim modeftiam ubique fervemus , J Phil. 4.

Vc

cr

n>

>-t

O <*>

o

o

g.

5' o

H

o

>-t

o

3 Matth. 6.

c

o £>

5-

3" Colojf.i.

M

AD OMNES SANCTOS.

Vt omnia probemus , & quod bonum eft,~)

teneamus , Vt non fpercmus in incerto divitiarum,fed

in Deo vivo , Vt nos licut Ele&i tui vifcera mifericordi;e

induamus , Vt San&orum intuentes converfationem ,

fidem quoque & patientiam imitemur , Vt te Dominum in San&is tuis aflidue laU-

demus , Vt & nos cum San&is tuis per anguftam

portam intrare contendamus , Vt pax tua , qux exuperat omnem fenfum,

cuftodiat corda Sc corpora noftra , Vt exhibcamus nolmetipfos, ficut Dei mi- ?

niftros, in multa patientia , Vt fub Rcgibus & Principibus jufte acpie

gubernantibus , Vitam quietam ac tran-

quillam in omni pietate & caftitate aga-

mus, Vt dignos nos facias in partem fbrtis San-

<3:orum in lumine , Vt adeamus cum fiducia ad thronum gra-

tiae tuae, & mifericordiam in auxilio op-

portuno confequamur , Vt Te in coelis cum omnibus Beatis laude-

mus & fuperexaltemus in fecula , Agnus Dci qui, &c.

i Tbef. f. i Iim. 6.

coiojj: 3.

Hebr.i$.

Vfal 1 yo.

H

h LttC£ 1 2.

o '

OQ

3 Phil. 4.

B

c 2 Cor.6. o

1 Tiw.2.

Coloff. 1.

Hebr. 4.

Datu 3.

ORA-

73*

o

R

A T

Ad omnes

S A

N C T

o

o s.

Exultabunt Sanfti in gloria , ktabuntur in cubilibus Jiiis.

AVete omnes Electi , & dile&i Dei , Angeli & Bea- ti omnes , qui ab yEterno ad gloriam & fuprcma bona Domini in terra viventium praedeftinati in omni gratia confirmati , & nunc cceleftis gratiae bravio do- nati c(\:is.

Iam enim SS. Trinitatem facie ad faciem laetantes in- tuemini, eamque inerfabili gaudio fme fine laudatis.

Salve inprimis 6 fan&iflima Domina mea, irrio Mater Domini mei ; Cceli Terraeque Regina , Patrona & Ad- vocata noftra Virgo M aria.

Salve & tu, mi Angele cuftos , cujus curae Sc tutelas a divina bonitate commiifus fium.

Salvete vos omnes dilect.iflimi Patroni mei , praefer- tim N. & N. quibus me nunc & femper humillime com- mendo.

Ego indignus laudo , honoro & imploro vos ; & in augmentum gloriae & exultationis veftrae offerovobis omnis falutis bonique fontem & thefaurum, nempe dul- ciflimum Cor Iefu Chrifti D. N.

Gratias ex corde ago Deo , qui vos elegit & juftifica- vit per immenfam gratiam fuamj qui praevenit vos in benedict-ionibus dulcedinis fuae , quique vos confervavit in via per omnia falutis obftacula , & fic demum beatifi- cavit in gloria. Gratias aeternas ago Deo , pro omnibus donis & bencficiis , quae in tempore dedit vobis : & in jeternum daturus eft.

Ejafelices AmiciDei, obtinete mihi Clienti veftro

plc-

ORATIO adOmnes SANCTOS. 737

plcnam peccatorum vcniam, 8c pcrfectam mci ipfius ab- ncgationem, ut per viam anguftam fequar veftigia vc- ftra : Sed & paccm Dei , qux cxuperat omnem fcnfiim, fcu tranquillitatem animi ; intimum 8c fincerum Dci amorcm , quo vos fiiccenfi Mundum , Carncm, Dxmo- ncmque & omnia vitx prxfentis advcrfa fortitcr ac glo- riofc viciftis, pcr vos fupplex expoico.

Orate quaefb pro me , nunc , & in hora mortis, quan- do hinc migraturus , & ad fummi Iudicis horrcndum T-ribunal fiftendus fum : ut non intret mecuminjudi- cium , fcd fccundum infinitam milcricordiam fuam me judicet; ut fic demum admitti poflim in feliciffimum vcftrum confbrtium , in illa fuperna Ienrialem , ubi fi- mul laudemus & fiiperexaltemus Deum ac Dominum noftrum in fxcula. Amcn.

C c c I N-

I N D E X

PARADISI ANIMiE.

S E C T I O I.

De Cultu & Adoratione SS. Trinitatis.

C A P. I.

COlIoquium Chrifti & Ho- minis de modo recte & utiliter orandi. pag. i.

I I. Varia Expofitiones & exerci- tia in Orationem Dominicam.

14, & feqq.

III. LitanUvaru adSS.Trtnit. &fingulas Perfonas. 2 2,& feqq.

I V. Rofarium,Oblationes,& Exer- citia quotidiana ad Ss. Trinit.

$-6,&feqq.

V. Modus afpirandi ad intimam cum Deo unionemper Affus vir- tutum internos. 68, &feqq.

VI. Contemplatio piiffima Attri- butorum Dei ad ajfecius & a- cius virtuofos eliciendos . 8 8 , &

feqq.

VII. Hymni & Rhythmi de SS. Trinit. 107

SECTIO II.

De Cultu 8c Veneratione Sanctorvm cum

Chrifto regnantium in Ccelis.

C A P. I.

COlloquium inter Chriftum & Hominem , quo traditur modus &praxis cokndi Santtos.

I I. De Cultu & Veneratione SS. Angelorum, & pr&cipue Angeli Tutelaris , ubi Litanu de Ange- lis ex SS. Script. 1 2. %

Litanis. de omnibus SS. ex SS. Li- teris. 1 24

III. DePatronisenumeroSS.fe- ligendis , & indies peculiari de- votione colendis. Vbi Exercitat. jSjuotid. Commtndandi fe Deo &SS. I2i,&feqq.

IV. Modus rtcitandi Orationem Domin. admemoriam &vene- rattonem Sanciorum. 140

V. LitanU SS. Rhythmic&,& va- riiHymni Rhythmici addiver- fosSS. I4j-,&fcqq.

SECTIO III.

De Pcenitentia feu conver- {ione peccatoris & Exer- citiis hu.c ipeftantibus.

C A P. I.

COUoquium Chrifti & Homi- nis de modo agenda Poeniten- tu. 163, & ieqq.

I I. LitanU Pcenitentium ex S.Scri- ptura. 1 84

III. Orationes & Exercitia varia Posnitentium. 1 9 2

IV. Oratio Dominica varie ad ufum Pomitentium accommoda- ta. 200, & feqq.

V. Inftruttiones & Exercitia pro ConfeJJiom Sacramentdi. a 1 1>

&. feqq.

S E-

SECTIO IV.

Dc Exercitio virtutum & Chriftianae Perfe&ionis.

Oratio prAparatoria ad omnem piam LeBtonem. 233

C A P. I.

COlloquiuminter Chrifium& hominem , doBrinam pie vivendt tradens . 1 3 4, 8c feqq.

II. Exercitia varia inOrat. Do- min. adpraxinvirtutum, &c.

15-9, & feqq.

III. LitantA Chriftianarum vir- tutum ex S. Script. 270

I V. Exercitia piiffima, feu praxes variarum virtutum . 2 7 6, 8c

feqq.

V. Aiia Exercitia prAcipuarum virtutum. 294, Scfeqq.

V I. Exercitia Matuttna , & Ve- Jpertma. 3 1 4, 8c feqq .

SECTIO V.

De modo pie Communi- candi , Celebrandi , Au- diendi Miffam , pro Sa- cerdotibus & Laicis,cfr.

C A P. I.

COUoquium inter Chriflum & Hominem de Communione recie & utilittr inflttuenda. 329, Scfeqq.

II. •LitaniA EucharifiicA ciim fa- crificantibus , tum Communi- cantibus accommodatA . 3 f 1

III. Oratio Dominica variis Ex- «rcitiis & ptis conceptibus ad

I N D E X.

praxinpie communicandi infiru- Ba. 364, gcfeqq.

IV. Methodus feupraxis expedita pie &> utiliter tum communi- candi , tum ctlebrandi Mijfam.

374,8cfeqq.

V. Exercitium pofi Mijfam vel Communionem. 389,8cfeqq.

VI. Alia Exercitia breviora pro Communicantibus & Celebran- tibus. 407, 8cfeqq.

Ixercitium peculiare pro Sacerdo- ttbus ante Mtjfam 4 1 3

VII. De modo pie audiendi Mif- fam Admonitio. 424

Modus prior audiendi Mijfam per Exercit. Domin. Pajf. 428

VIII. Alter modus audiendi Mif- fam, magis vulgaris . 439

SECTIO VI.

De Vita ac Paflione D. N. I. Chrifti.

C A P. I.

COUoquium inter Chrifium & Hominem , de modo Vttam ac Pajfionem SalvatorU nsfiri pie tum meditandi tum imitan- di. 469, Scfeqq.

II. Oratio Dominica divtrfimode ad Chrifium, ejufque Paffionis Myfieria accommodata. 493, 8c

feqq.

III. LitantA de Vita ac Pajfiont Chrislt ex S. Script. fo J"

I V. Rofaria & Exercitta varia RhythmU comprehenfa de Vtta ac Pajf. Chrifii. f 1 3

V. Orationes variA de Pajf. Domi- ni , ubi & orationes S. BirgittA.

J37,8cfeqq.

V I. Exercitia varia ad honorem C c c x Jacro-

I N D

facrorum v. Vulntrum , & v 1 1 . effnfionum Sanguinis D.N. I.C.

VII. De Cultu & honort SS. Nom. I e s v , ubi & lubilus S.Bernardi. $6?

SECTIO VII.

De Cultu & Veneratione B. Virg. M a r i m. Item de Cura & Praeparatio- ne bene beateque mo- riendi.

C A P. I.

COUoquium inter Chriftum & Hominem , de modo feliciter moriendi. $ 8 8 , & feqq .

I I. Meditatio in Orat. Dom. ad cultum & venerationem B. V. accommodata. 6zi. Item infa- lutat. Angelicam. 616

III. Litanis. de B. MarU V. ex S.Scriptura. 631

IV. Rofarium RhythmicumVirg. Deipara. ex vita & elogiis ejus contextum- 636

V. Varii Hymni Rhythmici ad B. Virginem, ubi & Hymnus S. Cafimiri filti Rtgis VolonU.

644

V I. Orationes VarU ad B. Virg.

6f6

F I N

E X.

VII. De Rofario vulgari B. V. InfiruBio cum exercitiis. 661

PARS ALTERA, SECTIO VII,

Continens Exercitia ad bene bea- tequc moriendum. 669

C A P. VIII.

LltanUSanis, J£gris,Moribun- dis accommodati. ex SS. Lit- teris. 67 1

IX. Septem Gradus ad beatam Mortem ,five Exercitium quoti- dianum Orationis Domin. pro felici morte. 680

X. Exercitia pro infirmts temport Mortis. 688

X I. Troteftationes ftpius facien- tU , & maxime antt mortem, ab eo, qui Chrifiiane vivere, & mo- ri defiderat. 694

XII. Exercitium feu Vrotefiatit infirmi & moribundi , utjlis et- iam alias in Communione. 699

XIII. De modo agendi apud in- firmos &moribundos. 706

XIV. Orationes tjr SententU qu&dam coram moribundis , vi- cina jam morte frequentand*.

7*r

XV. Orationes qtudam &verba memorabilia Sanfforum in ex- tremis. 7 19

S.

M A-

MANVALE

P I E T A T I S,

In (JUO

OFFICIVM

B. MARIiE VIRGINIS, Septem Pfalmi Poenitentiales ,

LITANU VARI^E,

ACCESSVS ALTARIS,

PSALTERIVM,

E T

ORATIONES

Tcmpore belli , &: calamitatis publicz, &c.

Ccc 3 O F-

• 'Sit vohis

.w in. inutaine. dejcrigta, virgittitas yittt. - tpie^B. Jlarue^ cU aiia velut J^eado refulaet jfeecies rajiitatis, etj-orma virtutis . S. An&ro&us .

3

O F F I C I V M

B. MARIyE VIRGINIS.

A D M A T V T I N V M.

J Ve Maria, gratia plena , Dominus tecum : bc-

ncdicta tu in mulieribus , Sc bcnediclus fru-

ctus ventris tui Iefus. San&a Maria , matcr

Dci , ora pro nobis pcccatoribus nunc , & in

hora mortis noftrae. Amen.

Verfns.

DOmine labia mea aperies. ^. Etosmeum annun- tiabit laudem tuam. f. Deus in adjutorium meum intende. Rf . Domine ad adjuvandum me feftina.

Gloria Patri , & Filio , & Spiritui fan&o. *z. Sicut erat in principio , & nunc , & iemper : & in faecula fa> culorum , Amcn. Allcluja.

Sic dtcitur Alleluja , ad omnes boras a Vefp. Sabb. ftncli ufque ad Complet. Sabb. ante Dom. Septuag. Tunc enim ufque ad Ve(p. Sabb.fancli dicitur : Laus tibi Domine , rcx aeternas gloriae.

lnvitatorium. Ave Maria, gratia plena : Dominus tecum.

Et repetitur : Avc Maria, gratia plena : Dominus tecum. lempore Pafchali additur ad tibitim , Alleluja. Etfimtliter in fine Antipb. Verf. & Kejp.

Pfat. 94.

VEnite , cxultemus Domino , jubilemus Deo falu- tarinoftro: praeoccupcmus faciem ejus in confef- fione , &c in pfalmis jubilemus ei. Ave Maria , gvatia plena : Dominus tecum.

Quoniam Deus magnusDominus , & rex magnus fii* per omnes Deos : qupniam non repellet Dominus ple- bem fuam , quia in manu cjus funt omnes fines terrae , & altitudincs montium ipfe confpicit. Dominus tccum.

C c c 4 Quo-

4 MANVALE

Quoniam ipfius eft mare, & ipfe fecit illud, Sc aridam fundaverunt manus ejus : venite adoremus , & procida- mus ante Deum : ploremus coram Domino qui fecit nos , quia ipfe eft Dominus Deus nofter : nos autem populus ejus , & oves pafcuse ejus. Ave Maria , gratia plena : Dominus tecum.

Hodie fi vocem ejus audieritis , nolite obdurare cor- da veftra , ficut in exacerbatione fecundum diem tenta- tionis in deferto : ubi tentavemnt me patres veftri, pro- baverunt , & viderunt opera mea. Dominus tecum.

Quadraginta annis proximus fui generationi huic , & dixi , Semper hi errant corde : ipn vero non cognove- runt vias meas , quibusjuraviiniramea , fiintroibunt in requiem meam. Ave Maria , gratia plena : Dominus tecum. Gloria Patri , & Filio , & Spiritui fando : Sic- ut erat in principio , Sc nunc , & femper , & in fxca- iafseculorum , Amen. Dominus tecum. AvcMaria, gratia plena : Dominus tecum.

QVem terra , pontus , Mundum pugillo conti- aethera , nens ,

Colunt , adorant , praedi- Ventris fub arca claufus eft.

cant , Beata cceli nuntio ,

Trinam regentem machi- Fecunda fando Spiritu ,

nam Defideratus Gentibus

Clauftrum Marix bajulat. Cujus per alvum fufus eft.

Cui luna, fbl 6c omnia Gloria tibi Domine ,

Deferviunt per tempora , Qui natus es de Virgine ,

Perfufa cceli gratia Cum Patre , & fando Spi- Geftant puellx vifcera. ritu ,

Beata mater munere , In fempiterna faecula. Cujus fupernus artifex Amen.

PIETATIS". s

ijli tresPfilmi fequentes dicmitur diebm Dominicis , fttfalu &v.ad Notturnum. Antipb. Bcncdicta tu.

?falmus%.

DOminc Dominus nofter : quam admirabile eft no- mcn tuum in univcrfa tcrra ?

Quoniam clcvata cft magnificcntia tua : fupcr ccelos.

Ex orc infantium 8c la&cntium perfocifti laudem pro- pter inimicos tuos , ut dcftruas inimicum & ultorem.

Quoniam vidcbo ccelos tuos , opera digitorum tuo- rum : lunam & ftcllas qus tu fundafti.

Quid cft homo , quod memor es ejus ? aut filius ho- minis, quoniam vif itas eum ?

Minuifti eum paulo minus ab Angelis : gloria&ho- norc coronafti cum , & conftituifti eum fuper opera ma- nuum tuarum.

Omnia fubjccifti fub pedibus ejus : oves & boves uni- vcrfis, infuper & pccora campi.

Volucrcs cceli &c pifccs maris : qui perambulant fc- mitas maris.

DomincDominusnoftcr : quam admirabile cft no- mcn tuum in univcrfa tcrra !

Gloria Patri , & Filio. Antipb. Benedida tu in mulicribus , & bencdictus fru- cT:us vcntris tui. Antipb. Sicut myrrha,

Pfalmus 18.

CJEli enarrant gloriam Dci : & opera manuum ejus annuntiat firraamcntum. Dics diei eructat vcrbum : Sc nox nocli indicat fcien- tiam.

Non fiint loquclae neque fermones : quorum non au- diantur voces eorum,

In omnem terram exivit fbnus eorum : & in fincs or- bis tcrrae verba eorum.

Ccc j In

6 MANVALE

In fble pofuit tabernaculum fuum : & ipfe tanquam fponius procedens de thalamo fuo.

Exultavit ut gigas ad currendam viam : a fummo cce- loegreflioejus.

Etoccuriusejusufqueadfummumejus : neceftqui le abfcondat a calore ejus.

Lex Domini immaculata , convertens animas : tefti- monium Domini fidele, fapientiam praeftans parvulis.

Iuftitiae Domini re&a^lastiflcantes corda: praeceptum Domini lucidum, illuminans oculos.

Timor Domini fanctus , permanens in faeculum foecu-. \i ; judicia Domini vera, juftificata in femetipfa.

Defiderabilia fliper aurum Sc lapidem pretiolum mul- tum : & dulciora fuper mel & favum.

Etenim fervus tuus cuftodit ea : in cuftodiendis illis retributio multa.

Delida quis intelligit ? ab occultis meis munda me : &: abalienis parce fervo tuo.

Si mei non fuerint dominati , tunc immaculatus ero : Sc emundabor a delido maximo.

Et erunt ut complaceant eloquia oris mei : & medi- tatio cordis mei in confpectu tuo femper.

Domineadjutor meus : & redemptor meus,

Gloria Patri, & Filio. Antipb. Sicut myrrha elecla odorem dedifti fiiavitatis fan&a Dei genitrix. Antipb. Antetorum.

Vfalmus 23.

DOmini eft terra, & plenitudo ejus : orbis terrarum, & univerfi qui habitant in eo, Quia ipfc fuper maria fundavit eum : & fuper flumina praeparavit eum.

Quls afcendet in montem Domini ; aut quis ftabit in loco fanclio ejus ?

Innocens manibus, Sc mundo corde : qui non accepit

in

PIETATIS. 7

in vano animam fuam , ncc juravit in dolo proximo fuo.

Hic accipiet benedi&ionem a Domino : fk. miferi- cordiam a Deo falutari fuo.

Haec eft generatio quaerentium eum : quaefentium fa- ciem Dei Iacob.

Attollite portas principes veftras , &c elevamini portae setcrnalcs : &c introibit Rex gloriac.

Quis eft ifte Rex gloriae ? Dominus fortis Sc poten§, Dominus potens in praelio.

Attollite portas principes veftras , & elevamini portae seternales : & introibit Rex gloriae* - Quis eft ifte Rex glojias ? Dominus virtutum ipfe eft Rex glorias. Gloria Patri.

Antiph. Antetorum hujus Virginis , frequentate nobis dulcia cantica dramatis. f. DirTufaeft gratiain labiis tuis. $£. Propterea benedixit te Deus in asternum. Pater nofter, jm-tfo ufque ad ir. Et ne nos inducas.

Abfolutio. Prceibus & meritis. titinjrapaginap. cumre* liquis.

Jjli tres vfalmt fequentes dicuntur Teria iij & vj adNoclurnum, Antipb. Specietua.

Pftlmus 44.

ERuctavit cor meum verbum bonum : dico ego ope« ramearegi.

Lingua mea calamus fcribae : velociter fcribentis.

Speciofus forma prae filiis hominum, diffufa eft gratia in laoiis tuis : propterea benedixit te Deus in aeternum.

Accingere gladio tuo fuper femur tuum:potentifIime.

Specietua& pulchritudine tua : intende, profpere procede, & regna.

Propter veritatem & manfuetudinem & juftitiam : 8c dcdiicet te mirabiliter dextera tua.

Sagittae tuae acutae,populi fub te cadent: in corda ini- rnicorum regis.

Sedes tua Deus in fzeculum fasculi ; virga dire&ionis , virga regni tui. D ilexifti

S MANVALE

Dilexifti juftitiam,&; odifti iniquitatemrpropterea un- arit te Deus.Deus tuus,oleo Ia2titiaj,pra2 confbrtibus tuis.

Myrrha & gutta , & cafia a veftimentis tuis , a domi- bns eDiirneis : ex quibus delectaverunt te filias regum in honore tuo.

Aftitit rcgina a dextris tuis in veftitu deaurato : cir- cumdata varietate.

Audi filia,& vide,& inclina aurem tuam: & oblivifce- re populum tuum, & domum patris tui.

Et concupifcet rex decorem tuum : quoniam ipfe efl: Dominus Deus tuus, & adorabunt eum.

Et filiasTyri in muneribus : vultum tuumdepreca- buntur omnes divites plebis.

Omnis gloria ejus nliae regis ab intus ; in fimbriis au- reis, circumami&a varietatibus.

Adducentur Regi virgines pofteam: proximae ejus afferentur tibi.

Afferentur m lastitia & exultatione : adducenturin templum regis.

- Pro patribus tuis nati runt tibi filii : conftitues eos principes fuper omnem terram.

Memores erunt nominis tui : in omni gencratione, Sc generationem.

Propterea populi confitcbuntur tibi in aeternum : & in feculum foeculi. Gloria Patri. Antiph. Specie tua, & pulchritudine tua; intende, profpc- ie procede, & regna. jtntiph. Adjuvabit eam.

: PfiLtf.-

DEus nofter refugium &virtus: adjutor in tribula- tionibus, quas invenerunt nos nimis. Propterea nontimebimus dum turbabitur terra : & transferentur montes in cor maris.

Sonuerunt, & turbatae funt aquae eorum : conturbati funt montes in fortitudine eius,

Fiu-

P I E T A T I S. ?

Fluminis impctus lxtificat civitatem Dei : fan&ifica- vit tabernaculum fuum Altiflimus.

Deusinmedioejus, non comrnovebitur : adjuvabit eam Deus mane diluculo.

Conturbatx funt gentes,& inclinata funt regna: dedit vocem fuam, mota eft terra.

Dominus virtutum nobifcum : fufceptor nofter Deus Iacob.

Venite, Sc videte opera Domini , quse pofuit prodigia fuper terram : aufercns bella ufque ad fincm terrae.

Arcum conteret , & confringet arma : &c f cuta com- buret igni.

Vacate, & videte, quoniam ego fum Deus : exaltabor in gentibus, & exaltabor in terra.

Dominus virtutum nobifcum : fufceptor nofter Dcus Iacob. Gloria Patri.

Antiph. Adjuvabit eamDeus vultufuo: Deus inmcdio ejus, non commovebitur. Antiph. Sicut laetantium. ?fal.&6.

FVndamenta ejus in montibus fan&is : diligit Domi- nus portas Sion fuper omnia tabemacula Iacob.

Gloriola di<5ta funt de te : civitas Dei.

Memor ero Rahab & Babylonis : fcientium me.

Ecce alienigcnie , & Tyrus , Sc populus iEthiopum : hifueruntillic.

Numquid Sion dicet: Homo,«Sc homo natus eft in ca: Sc ipfe fundavit eam Altiflimus ?

Dominus narrabit in fcripturis populorum & princi- pum : horum qui fuerunt in ea.

Sicut laetantium omnium : habitatio eft in te. Gloria. Antiph. Sicut laetantium omnium noftrum habitatio eft in te , fan&a Dei genitrix. f. Diffula eft gratia in labii^ tuis. ^. Propterea benedixit te Deus in aeternum. Pater nofter. fe cre to ufjtte ad f\ Et nc nos inducas.

Abfolutio. Precibus & meritis. ut infrapag.iz. cum reliquis.

lfti

xo M A N V A L E

ifli tres Vfalmi feqmntes dictmtur Feria qttarta & Sabbato ad "Notturmim.

Antipk Gaude Maria virgo. Pfalmus 9$.

CAntate Domino canticum novum : cantate Domi- no omnis terra.

Cantate Domino , Sc benedicite nomini ejus, annun- tiate de die in diem falutare ejus.

Annuntiate inter gentes gloriam ejus: in omnibus po- pulis mirabilia ejus.

Quoniam magnus Dominus, & laudabilis nimis : ter- ribilis eft fuper omnes deos.

Quoniam omnes dii gentium dasmonia : Dominus autem ccelos fecit.

Confeflio & pulchritudo in confpedu ejus :- fandi- monia Sc magniricentia in fandtiricatione ejus.

Afferte Domino patriae gentium , afferte Domino gloriam & honorem: afferte Domino gloriam nomini ejus.

Tollitehoftias&introiteinatriaejus: adorate Do- minum in atrio fando ejus.

Commoveatur a facie ejus univerfa terra : dicite in gentibus , quia Dominus regnavit.

Etenim correxit orbem terra; , qui non commovebi- tur : judicabit populos in cequitate.

Laetentur coeli, & exultet terra, commoveatur mare , & plenitudo ejus : gaudebunt campi , &: omnia qux in eis fftnt.

Tunc exultabunt omnia ligna filvarum a facie Domi- ni, quia venit : quoniam venit judicare terram.

Iudicabit orbem terrae in aequitate : Sc populos in vc- ritate fua. Gloria Patri.

Antiph. Gaude Maria virgo , cunctas h&refes fblain- teremifti in univerfo mundo.

Antiph. Dignarcme.

Tfd-

P I E T A T t S. n

Pfalmus 96.

DOminus rcgnavit , exultet tcrra : laetcntur infulaj multx.

Nubes & caligo in circuitu cjus : juftitia 6c judicium correclio lcdis cjus.

Ignis antc ipium praecedet : & inflammabit in circuitu inimicoscjus.

Illuxcrunt fidgura ejus orbi terrae : vidit, Sc commo- ta eft terra.

Montes iicut cera fluxcrunt a facicDomini: atacic Domini omnis terra.

Annuntiaverunt cceli juftitiam ejus : & viderunt om- nes populi gloriam ejus.

Confundantur omnes qui adorant fculptilia : & qui gloriantur in iimulacris firis.

Adorate eum omnes Angeli ejus : audivit & laetata eft Sion.

Et exultaverunt filice Iudae : propter judicia tua Do- mine.

Quoniam tu Dominus altiflimus fiiper omnem tcr* ram : nimis exaltatus es f uper omnes deos.

Qui diligitis Dominum , odite malum : cuftodit Dominus ammas fan&orum fuorum , de manu peccato- ris liberabit eos.

Lux orta eft jufto : & re&is corde lastitia.

Lajtamini jufti in Domino : & confitemini memoriae fandtiricationis ejus. Gloria Patri, & Filio. Antipb. Dignare me laudare te Virgo facrata: damihi virtutcm contra hoftes tuos. Antiph. Poft partum.

Antipb. in Adventu & Annunt. B. Mam. Angelus Domini. Pfalmus 07.

CAntatc Domino canticura novum : quia mirabilia fecit. Salvavit fibi dextera ejus : & brachium fanclum cjus.

No-

12 M' A N V A L E

Notum fecit Dominus falutare fuum : in confpedlu gentium revelavit juftitiam fuam.

Recordatus eft mifericordice iux:Sc veritatis fux do- mui Ifrael.

Viderunt omnes termini terra: : falutare Dei noftri.

Iubilate Deo omnis terra : cantate,& exultate,6c pfal- lite.

Pfallite Domino in cithara, in cithara Sc voce pfalmi : in tubis du&ilibus, Sc voce tuba; corncae.

Iubilate in confpectu regis Domini:moveatur mare & plenitudo ejus, orbis terrarum, & qui habitant in eo.

Flumina plaudent manu , fimul montes exultabunt a confpe&u Domini : quoniam venit judicare terram.

Iudicabit orbem terrarum injuftitia: &populosin aequitate. GloriaPatri.

Antiph. Poft partum virgo inviolata permanfifti, Dei ge- nitrix intercede pro nobis. *

Anttph. m Adventu & Annunt. B. lium. Angelus Domini nuntiavit Mariae, & concepit de Spiritu lan&o. ir. DifFufa eft gratia in labiis tuis. fy. Propterea benedixit te Deus in aeternum. Pater nofter. fecreto ttfque ad #. Et ne nos inducas in tentationem. y.. Sed libera nos a malo.

ABSOLVTIO.

PRecibus & meritis beatae Marice fempcr virginis , & omnium Sandorum , perducat nos Dominus ad regna ccclorum. ^. Amen. f. Iube domne benedicere. Benediclio. Nos cum prole pia , benedicat virgo Maria. fy. Amen.

Ante&pofl Adventum. Le&io j. Eccli. 24.

IN omnibus requiem quaefivi, & in hcereditate Domi- ni morabor. Tunc praecepit & dixit mihi creator omnium : 8c qui crcavit me , requievit in tabernaculo meo , & dixit mihi : In Iacob inhabita , & in Ifracl

hacre-

P I E T A T I S. 13

luereditare , & in ele&is meis mitte radices. Tu autem Domine miferere nobis. ^. Deo gratias. Ri. Sandta 8c immaculata virginitas , quibus tc laudibus efferam , ne- fcio : Quta quem cceli capere non poterant, tuo gremio contulifti. ir. Benedi&a tu in mulieribus , & benedi&us fru&us ventris tui. Quia quem cceli caperc non pote- rant , tuo gremio contulifti. f. Iube domne benedicere. Benediclio. Ipfa Virgo virginum intercedat pro nobis ad Dominum. Rz.Amen.

Letlioiy

ET fic in Sion firmata fum, & in civitate fan&ifkata iimiliter requievi : & in Ierulalem poteftas mea. Et radicavi in populo honorificato , Sc in parte Dei mei haereditas illius , & in plenitudine ian&orum detentio mea. Tu autem Domine miierere nobis. r*. Deo gratias. r*. Beata es virgo Maria , quae Dominum portafti crea- torem mundi : Genuifti qui te fecit , 8c m asternum per- manes virgo.

■jK AveMaria,gratiaplena,Dominustecum. Genuifti qui te fecit, & in ceternum permanes virgo.

Quando duuur Te Deum hudamus , ajjumitur infine hujus Rejponforii.

ir. Gloria Patri , &Filio, & Spiritui fan&o. Genuifti qui te fecit , & m ceternum permanes virgo. f. Iube domne benedicere. Benediclio. Per Virginem matrem coneedat nobis Dominus falutem & paccm. Bt. Amen. Leclio iij.

QVafi cedrus exaltata fum in Libano , & quafi cy- preffus in monte Sion. Quaii palma exaltata fum in Cades , & quaii plantatio roice in lericho. Quafi oliva fpeciofa in campis , & quafi platanus exaltata lum jux- ta aquas in plateis. Sicut cinnamomum , Sc ballamum aromatizans odorem dedi. Quafi myrrha electa dedi fuavitatemodoris. Tu autem Domine miferere nobis. jjc. Deo gratias.

D d d sequm

14 M A N V A L E

Sequens Ttejp. omittitur , quando dicitur , Te Deum lauda- mus. ty. Felix namque es facra virgo Maria , & omni laude digniflima : Quia ex te ortus eft fol juftitias , Chri- ftus Deus nofter. ir. Ora pro populo , interveni pro clero , intercede pro devoto femineo fexu : ientiant omnes tuumjuvamen, quicunque celebrant tuamian- clam commemorationem. Quia ex te ortus eft fbl jufti- t\x, Chriftus Deus nofter. ir. Gloria Patri, & Filio, & Spirituiiancl:ok Chriftus Deus nofter.

lnAdventu, & in die Annuntiationis fi Mark, Lectio'). Ltiui.

Mlffus eft Angelus Gabriel a Deo in civitatem Gali- Ixx , cui nomen Nazareth , ad virginem defpon- fatam viro , cui nomen erat loieph , de domo David : & nomen virginis Maria. Et ingreiTus Angelus adeam dixit : Ave gratia plena , Dominus tecum , benedi&a tu in mulieribus. Tu autem Domine miferere nobis.^ $£. Deo gratias. $1. MiiTus eft Gabriel Angelus ad Ma- riam virginem defponfatam Iofeph , nuntians ei ver- bum: & expavefcit virgo de lumine. Ne.timeasMaria: invenifti gratiam apud Dominum : Ecce concipies &c paries, & vocabitur Altiffimi Filius.. y. Dabit eiDo- minus Deus federn David patris ejus , & regnabit in do- mo Iacob in asternum. Ecce concipies &c paries , & vo— cabitur Altiflimi Filius. y. Iube domne benedicere- Benediclio. IpfaVirgo virginum intercedat pronobisad Dominum. ^. Amen,

Lectioi].

QVx cum audiflet, turbataeft iafermpneejus: 8c cogitabat qualis effet ifta falutatio. Et ait Angelus- ei : Ne timeas Maria, invenifti enira gratiam apud Deum. Ecce concipies inutero, & paries filium, & vocabis nomen ejuslefum. Hic erit magnus. , &Filius; Altiflimi vocabitur: & dabit illi Dominus Deus feden* . (3 David

P I E T A T I S. i?

David patris cjus , & regnabit iu domo Iacob in cctcr- num , &regniejus non erit finis. Tu autemDominc miJererc nobis. Ri. Deo gratias.

R. AvcMaria, gratiaplena, Dominus tecum : Spiri- tus Jandus fuperveniet in te , & virtus AltiJlimi obum- brabit tibi : quod enim ex tc nafcetur fan&um , vocabi- tur Filius Dei. y. Quomodo liet iflud , quoniam virum non cognofco ? Et relpondens Angelus , dixit ei : Spi- ritus ianctus fupcrveniet in te , 8c virtus AltiJTimi obum- brabit tibi : quod enim ex te naicetur fan&um , vocabi- tur Filius Dei. y. Iubedomne benedicere. Benedittio. Pcr Virginem Matrem concedat nobis Dominus JalutemSc pacem. fy. Amcn.

Lettioiij.

Dlxit autcm Maria ad Angelum: Quomodo fiet iftud , quoniam virum non cognofco ? Et refpon- dens Angelus dixit ci : Spiritus fanclus fuperveniet in te , Sc virtus Altiflimi obumbrabit tibi : ideoquc Sc quod nalcctur ex te Jan&um, vocabitur Filius Dci. Etecce EliJabeth cognata tua , Sc ipJa concepit filium in Jene- cture Jua : 8d hic mcnlis eft iextus illi , crax vocatur fte- rilis; quia non erit impoflibile apud Deum omnever-» bum. Dixit autcm Maria: Ecce ancillaDomini , fiat mihi fccundum verbum tuum. Tu aiitem Domine mi- ferere nobis. vz. Deo gratiaS. ^i. Sulcipe verbum virgo Maria , quodtibia Domi-no perAngclum transmiilum clt : concipies & paries Deum paviter & hominem : Vt benedicta dicaris inter omnes muliercs. •' y . Paries qui-r dem filium , 6c virginkatis non patieris -detrimentum : efficicris gravida , tfcerismater femper intacta. Vt be- nedicta dicaris intcr omnes mulieres. y. G-loria Patri , &c Filio , & Spiritui Jan&o. Vt benedicta dicaris inter omnes mulicres.

Seqitfm bymnus , Te Deum laudamus dicitur ad libittm a N4f/v. Dom. ufqtie ad Septuag. & a Domin. Befurrett. ufque-ad Ad-

Ddd 2 yentum:

i6 M A N V A L E

ventum : & quando dicitur , emittitur tertium Rejp. & infecundo Rejp. dicitur : Gloria. ut dtclum eftfupra. ln Adventu autem & a Seftuagefima ufque ad Pafcha non dicitur, nifi in Fcftis B. Mjrk. Hymnus SS. Ambrofti & Auguftini.

TE Deum laudamus : te Dominum confitemur. Te icternum Patrem : omnis terra veneratur.

Tibi omnes Angeli : tibi cceli&univerfaspoteftates.

Tibi Cherubim &c Seraphim : inceiTabili voce pro- clamant :

San&us, Sanctus, San&us : Dominus Deus Sabaoth.

Pleni fimt cceli & terra : majeftatis gloris tuae.

Te gloriolus Apoftolorum chorus.

Te Prophetarum laudabiiis numerus.

Te Martyrum candidatus laudat exercitus.

Te per orbem terrarum, fan&a conritetur Eeclefia.

Patrem immenfae majeftatis.

Venerandum tuum verum, & unicum Filium.

San&um quoque paraclitum Spiritum.

Tu Rex gforias Chrifte.

Tu Patris fempiternus es Filius.

Tu ad liberandum fufcepturus hominem : non hor- mifti Virginis uterum.

Tu devi&o mortis aculeo : aperuifti credentibus re- gna ccelorum.

Tu ad dexteram Dei fedes : in gloria Patris :

Iudex crederis efTe venturus.

Te ergo quajfumus , tuis famulis fiibveni : quos pre- tiofb fanguine redemifti.

iEterna fac cum fan&is tuis : in gloria numerari.

Salvum fac populum tuiun Domine : &c benedic h«- reditati tuae.

Et rege eos : & extolie illos ufque in aeternum.

Per fingulos dies : bcnedicimus te.

"Et laudamus nomen tuum in feculum : & in fieculum feculi.

Digna-

P I E T A T I S. 17

Dignare Domine die ifto : fine peccato nos cuftodire. Miierere noftri Domine : miferere noftri. Fiar mifericordia tua Domine iuper nos : quemad- modum fpcravimus in te.

In te Domine fperavi : non confundar in aeternum.

AD LAVDES.

DEus in adjutorium meum intende. pu. Domine ad adjuvandum me fcftina. Gloria Patri.

Antiphonsts videpofl Pftlmos. Pfalmus 92. P\ Ominus regnavit , decorem indutus eft : indutus ■l^ eft Dominus fortitudinem, & prsecinxit fe.

Etcnim firmavit orbem terrae : qui non commove- bitur.

Parata fedcs tua cx tunc : a faeculo tu es. Elevaverunt flumina Domine: elevavcrunt flumina vocem fuam.

Elevavcrunt flumina fludus fuos : a vocibus aquarum miJtarum.

Mirabiles elationes maris : mirabilis in altis Do- minus.

Teftimonia tua credibilia fa&a funt nimis : domum tuam decet fandlitudo Domine , in longitudinem die- rum. Gloria Patri, & Filio.

Ante Adventum. Antiph. AfTumpta eft Maria in ccelura , gaudent Angeli , laudantes bcnedicunt Dominum. In Adventu. Antiph. MifTus eft Gabricl Angclus ad Mariam virginem defponfatam Iofeph.

Pofl Adventum. Antiph. O admirabile commercium : creator generis humani , animatum corpus fumens , de Virgine nafci

Ddd 3 digna-

i8 M A N V A L E

dignatus eft : & procedens homo finc feminc , largitus eft nobis fuam Deitatem.

Pfalmus 99.

IVbilate Deo omnis terra : fervite Domino in lietitia. Introite in confpe&u ejus : in exultatione. Scitote quoniam Dominus ipfe eft Deus : ipfe fecit nos , & non ipfi nos.

Populus ejus,& ovcs pafcuae ejus: introite portas ejus in confeffione, atria ejus in hymnis, confitemini illi.

Laudate nomen e]us, quoniam fuavis eft Dominus, iti seternummifericordiaejus: & ufque in generationem & generationem veritas ejus.

Gloria Patri , &Filio. Ante Advcntum. Antipb. Maria virgo affumpta eft ad asthereum thalarmmi, in quo Rex regum ftellato fedet fblio.

In Adventu. Antiph. Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum : bene- dicla tu in mulieribus, alleluja.

Poji Adventum. Antiph. Quando natus es ineffabiliter ex Virgine , tunc lmpletoe fimt Scripturx : ficut pluvia in vellus defcen- difti , ut falvum faccres genus humanum : te laudamus Deus nofter.

Pfalmus 62.

DEus Deus meus : ad te de luce vigilo. Sitivit in teanima mea : quam multipliciter ti- • ( bicaro mea.

In tcrra deferta , & invia , & inaquofa : fic in fando apparui tibi , ut viderem virtutem tuam , & gloriam tuam.

Quoniam melior eft mifericordia tua fiiper vitas : la- bia mea iaudabunt te.

Sic benedicam te in vita mea : & in nomine tuo leva- bo manus meas.

Sicut .

P I E T A . T I S. 19

Sicut adipc & pingucdinc replcatur anima mca: & la- biis exultationis laudabit os mcum.

Simcmorfuitui fuper ftratum mcum , in matutinis meditabor in tc : quia fuifti adjutor meus.

Et in velamento alarum tuarum cxultabo,adha;fit ani- ma mca poft te : me fufcepit dextera tua.

Ipli vcro in vanum quaefierunt animam meam , intro- ibunt in inferiora terras : tradentur in manus gladii, par- tcs vulpium erunt.

Rex vcro laetabitur in Dco , laudabuntur omnes qui jurant in eo : quia obftru&um eft os loquentium iniqua. Pfabmis 66.

DEus mifercatur noftri , & benedicat nobis : illumi- net vultum fuum luper nos, & mifereatur noftri. Vt cognofcamus in terra viam tuam : in omnibus gen- tibus falutare tuum.

Confiteantur tibi populi Deus : confiteantur tibi po- puli omnes.

Laetentur & cxultent gentcs : quoniam judicas popu- los in asquitate, & gentcs in terra dirigis.

Conhteantur tibi populi Deus , confiteantur tibi po- puli omnes : terra dcdit frudum f lium.

Bcncdicat nos Deus , Deus nofter , benedicat nos Deus : & metuant eum omnes fines terrae. Gloria Patri.

Ante Adventum. Antiph. In odorem unguentorum tuorum currimus, ado- lefcentulae dilexcrunt tc nimis.

In Adxentu. Anttpb. Nec timcas Maria, invenifti gratiam apud Domi- num : Ecce concipies & paries Filium, alleluja.

Voft Adventum. Antipb. Rubum quem viderat Moyfes incombuftum, ■conicrvatam agnovimus tuam laudabilem virginitatem : Dci gcnitrix intercede pro nobis.

Ddd 4 Omt.

20 MANVALE

Cant. 3 Pueror. Dan.

BEnedicite omnia opera Domini Domino : laudate & fuperexaltate eum in fiecula. Benedicite Angeli Domini Domino : benedicite coe- li Domino.

Benedicite aquae omnes, quse fupcr ccelos funt Do- mino : benedicite omnes virtutes Domini Domino.

Benedicitefbl & luna Domino: benedicite ftellae coe- li Domino.

Benedicite omnis imber & ros Domino : bencdicite omnes ipiritus Dei Domino.

Benedicite ignis & seftus Domino : benedicite frigus & aeftus Domino.

Benedicite rores & pruina Domino : benedicite gelu & frigus Domino.

Benedicite glacies 8c nives Domino : benedicite no- ctes & dies Domino.

Benedicite lux & tenebrae Domino : benedicite ful- gura & nubes Domino.

Benedicat terra Dominum: laudet Sc fuperexaltet eum in faecula;

Benedicite montes & colles Domino : bencdicite u- niverfa germinantia in terra Domino.

Benedicite fontes Domino : benedicite maria & flu- mina Domino. -

Benedicite cete , & omnia qua? moventur in aquis , Domino : benedicite omnes volucres cceli Domino.

Benedicite omnes beftiae & pecora Domino : bene- dicite fiiii hominum Domino.

Benedicat Ifrael Dominum : laudet & fuperexaltet eum in fecula.

Benedicite facerdotes Domini Doniino : benedicite /ervi Domini Domino.

Benedicite fpiritus & animae juftorum Domino : be- ; nedicite fandi & humiles corde Domino.

Bene-

PIETATIS. 2r

Bcncdicite Anania, Azaria, Miiael, Domino : laudate & fupercxaltatc eum in ioecula.

Benedicamus Patrem & Filium cum fancto Spiritu : laudemus & f upercxaltcmus cum in fecula.

Bencdichis cs Domine in firmamento cceli : & lauda- bilis, £c gloriofus, 8c fupcrcxaltatus in ixcula. Hic non dicitur Gloria. Ante Adventum. Antipb. Bcncdi&a filia tu a Domino: quia pcr te fru&um vitae communicavimus.

InAdventu. Antipb. Dabit ciDominus iedem Davidpatrisejus , & regnabit in aetcrnum.

Pofl Adventian. Antipb. Gcrminavit radix Iefle , orta eft ftella ex Iacob, virgo peperit Salvatorem : tc laudamus Deus nofter. Pfal. 148.

LAudate Dominum de ccelis : laudate eum in ex- celfis.

Laudate eum omnes Angeli ejus : laudatc eum omnes virtutescjus.

Laudate eum fbl & luna : laudate eum omnes ftellae & lumen.

Laudatc cum cceli ccelorum : 8c aquas omncs quas fii- pcr ccelos funt, laudcnt nomcn Domini.

Quia ipfe dixit, 6c facla fimt : ipfe mandavit, & creata funt.

Statuit ea in aeternum , Sc in feculum faeculi : praece- ptum pofuit, & non prceteribit.

Laudate Dominum dp terra : draconcs & omnes flbyflj.

Ignis, grando, nix, glacics, fpiritus procellarum ; quae faciunt verbum ejus.

Montes & omncs colles : ligna fru&ifera, 8$ omnes cedri.

Ddd y Beftis,

m M' A N V A £ E

Befti# , & univerfa pecora : ferpentes , & volucres pennatse.

Reges terras &c omnes populi : principes , & omnes judices terrce.

• Iuvenes , &virgines, fenes cum junioribus laudent nomen Domini : quia exaltatum eft nomen ejus fblius.

Confeflio ejus fuper ccdum 8c terram : & exaltavit cornupopulifui.

Hymnus omnibus fan&isejus : filiis Ifrael , populo appropinquanti fibi.

Tfabnw 149.

CAntate Domino canticum novum : laus ejus in Ec- clefia fan&orum.

La^tetur Ifrael in eo qui fecit eum : & filii Sion exul- tent in rege fuo.

Laudent nomen ejus in choro : in tympano & pfalte- rio pfallant ei.

Quia beneplacitum eft Domino in populo fuo : & exaltabit manluetos in falutem.

Exultabunt fan&i in glona : lsetabuntur in cubilibus fuis.

Exaltationes Dei in gutture eorum : & gladii ancipi- tes in manibus eorum.

' Adfaciendam vindicliamin nationibus : increpatio- nes in populis.

Ad alligandos reges eorum in compedibus : & nobi- les eorum in manicis ferreis.

Vt faciant in eis judicium confcriptum: gloria haec efl: omnibus fandtis ejus.

Vfahntts ifo.

LAudate Dominumin fan&isejus : laudateeumin firmamento virtutis ejus. Laudateeum in virtutibus ejus : Iaudate eum fecun- tdum multitudinem magnitudinis ejus.

Laudate eum in lono tubae : laudate eum in pfalterio & cithara. Lau-

P I E T A T I S. 23

Laudate cum in tympano Sc chorodaudate cum in chor- jdis evorgano.

Laudate cum in cymbalis bcnefbnantibus , laudate cum in cymbalis jubilationis : omnis ipiritus laudct Do- minum. Gloria Patri, & Filio.

Ante Adventum. Antipb. Pulchra cs,& decora, filia Ieruralem : terribilis ut caftrorum acies ordinata.

In Adventu. 1

Antipb. Ecce anciUa Domini , fiat mihi fecundum vcr- bum tuum.

Pofl Adventttm.

Antipb. Ecce Maria genuit nobis Salvatorem , quem

Ioannes videns cxclamavit , dicens : Ecce Agnus Dei ,

ecce qui tollit peccata mundi, alleluja.

Ante &pofl Adventum.

C A P I T. CMit.6.

Vlderunt eam filias Sion , & beatiifimam prasdicave- runt, Sc reginx laudaverunt eam. i^. Deo gratias.. In Adventu. C A P I T. I/^ii.

EGredietur virga de iadice Iefle , &c flos de radice ejus afcendet, &z requicfcet lupcr eum Spiritus Do- mini. ^. Deogratias.

Turegisaltijanua, ymms' Et porta lucis fulgida :

OGloriofa Domina , Vitam datam per Virgi-

Excelfa fupcr fidcra , nem

Qui te creavit provide , Gentes redemptae plau- LaCtafti iacro ubere. ditc.

Quod Eva triftis abftulit , Gloria tibi Domine , &c, Tu rcddis almo gcrmi- utjupra^.

ne : ir. Benedi&a tu in mulieri»-

Intrcnt ut aftra flebiles , bus. R:. Et benedictus fru- Cceli feneftra fa&a es. clus ventm rui.

Cant.

44 M A N V A "L E

Canticum Zacharu. Luct i .

BEnedi&us Dominus Dcus Ifiael : quia vifitavit , Sc fecit redemptionem plebis fuoe.

Et erexit cornu falutis nobis : in Domo David pueri fui.

Sicut locutus eft per os fanctorum : qui a feculo funt, prophetarum ejus.

Salutem ex inimicis noftris : & de manu omnium qui oderunt nos.

Ad faciendam mlfericordiam cum patribus noftris: & memorari teftamenti fui fancti.

Iusjurandum quod juravit ad Abraham patrem no- ftrum : daturum fe nobis :

Vt fine timore de manu inimicorum noftrorum libe- rati : ferviamus illi.

Infanditate &juftitia coramipfb: omnibus diebus noftris.

Et tu puer propheta Altiflimi vocaberis: praeibis enim ante faciem Domini, parare vi^s ejus.

Ad dandam fcientiamfalutisplebiejus: inremiffio- nem peccatorum eorum.

Per vifcera mifericordiae Dei noftri : in quibus vifita- vit nos oriens ex alto.

Illuminare his qui in tenebris & in umbra mortis fe- dent : ad dirigendos pcdes noftros in viam pacis. Gloria.

Ante Adventum. Antiph. Beata Dei genitrix Maria , virgo pcrpetua , tem- plum Domini, facrarium Spiritus fan<fli : fbla fine exem- plo placuifti Diio noftro Iefu Chrifto : ora pro populo, interveni pro clero : intercede pro devoto femineo fexu.

ln Adventu. Antiph. Spiritus fandus in te defcendet Maria: ne timeas. habebis in utero Filium Dei, alleluja.

Poji Adventum. Antiph. Mirabile myftcrium declaratur hodie: innovantur

naturx,

P I E T A T I S. a;

natura* , Deus homo faclus eft : id quod fuit perman- fit , 8c quod non erat , affumpfit : non commixtionem paifus, neque divifionem.

Tempore vero Pafchatis dicitur Antiph. Reginaccelilaetare,alleluja. Quia quem meruifti portare , alleluja. Refurrexit , ficut dixit , alleluja. Ora pro nobis Deum, allcluja. Kyrie eleifbn. Chrifteeleifbn. Kyrie elcifbn. ir. Domine cxaudi orationem mcam. ^i. Et clamor meusadteveniat.

Ante Adventum & in Adventu. Oratio.

DEus, qui dc beatae Mariae virginis utero , Verbum tuum,Angclo nuntiante, carnem iiafcipere voluifti :. proefta fupplicibus tuis : ut qui vere eam genitricem Dei credimus , ejus apud te interceflionibus adjuvemur. Per cumdcm Chiriftum Dominum noftrum. ^. Amen. Poft Adventum Oratio.

DEus , qui falutis aeternae , beatae Mariae virginitate fecunda, humano generi praemia praeftitifti : tribue quaefumus, ut ipfam pro nobis intercedere fentiamus,pcr quam meruimus audlorem vitae lufcipere, Dominum no- nrum Iefum Chriftum Filium tuum. Qui tecum vivit 8G regnat in unitate. ^i.Amen. . i

Mte &poft Adventumpro Sanclis. Antiph. San&i Dei omnes intercedcre dignemini pro no- ftra omniumque falute.

ir. Lxtamini in Domino,& exultate jufti. ri. Et gloria- mini omnes recfci corde. Oratto.

PRotege Domine populum tuum: &Apoftolorum tuorum Petri & Pauli , & aliorum Apoftolorum pa- trocinio confidentem, perpetua defenlione conferva.

OMnes fandi tui,quaefumus Domine,nos ubique ad- juvent: ut dum eorum merita recolimus,patrocinia fentiamus : & pacem tuam noftris concede temporibus,;

&ab

2.6 M A N V A L E

& ab Ecclefia tua cun&am repclle nequitiam : iter ,

a&us , & voluntates noftras , & omnium famulorum

tuorum , in falutis tuce profperitate difpone : benefa&o-

ribus noftris fempiterna bona retribue : & omnibus fide-

libus defun&is requiem aeternam conccde. Per Domi-

num noftrum Iefum Chriftum Filium tuum , qui tecum

vivit & regnat in unitate Spiritus ian&i Deus, per omnia

fajculafasculorum. Ri.Amen.

ir. Domine exaudi orationem meam. ^t. Et damor

meus ad te veniat.

f. Benedicamus Domino.

^. Deogratias.

ir. Fidelium animae per mifericordiam Dei requiefcant

in pace. Ki. Amen.

In Adxentupo Sanclis. Antipb. Ecce Dominus veniet , 8c omnes fan&i ejus cum eo : & erit in die illa lux magna, alleluja. ir. Ecce apparebit Dominus fuper nubem candidam. $£. Et cum eo San&orum millia.

Oratio.

COnfcientias noftras , quaefumus Domine , vifitan- do purifica: ut veniens Iefus Chriftus FiJiustuus Dominus nofter cum omnibus San&is , paratam fibi in nobis inveniat manfionem. Qui tecum vivit. ir. Domine exaudi orationem meam. ^i. Et clamor meus ad te veniat. ir. Benedicamus Domino. i^. Deo gratias.

ir. Fidelium animae per mifericordiam Dei requiefcant in pace. Bi. Amen.

Si terminandum fit officium , dicuntur ea , qmfequuntur : alio- quinfi aliafubfequatur Hora , infine ulinm Hor& , Pater nofter , totum fecrcto.

ir. Dominus det nobis fuam pacem. Ri. Et vitam aster- nam , Amen.

Dcinde

A

P I E T A T I S. it

Dcmde dicitur una ex mfra fcrtptts Antipboms fiexis genibut, [ prxterquam in diebus Domimcu a prnms Ye(perts Sabbati , & toto tempore Pafchalt ) &fimiitter infine Completoni.

A Completorw Purtficattonu njqtic ad Xonam Sabbati fancli in* clufive, Anttpbona.

Vc Regina Ccelorum, Gaude Virgo gloriofa , Ave Domina Angclo- Super omnes fpeciofa , r um : Vale 6 valde decora ,

Salve radix, falve porta , Et pro nobis Chriftum

Ex c|iia mundo lux eft exora.

orta. y. Dignare me laudare te,v Virgo facrata. Ri.Damihi virtutem contra hoftcs tuos.

Oremus. \ V_ /

COncedc rniiericors Deus fragilitati noftrae praefi- dium : ut, qui ianctae Dei genitricis memoriam agi- mus , intcrceflionis ejus auxilio a noftris iniquitatibus reiurgamus. Per eundem Chriftum Dominum noftrum; r.-. Amen. y. Divinum auxilium maneat iemper now bifcum. R-. Amen.

A Complet. Sabb. fancii ufque ad Nonam Sabbati pojl Pentecofien inclufive , .Anttph.

REgina cceli betare, allclu]a. Quia quem meruifti portare, alleluja. Refurrexit iicut dixit, alleluja. Ora pro nobis Deum, alleluja. y. Gaude 8c lastare Virgo Maria, alleluja. r>. Quia furrexit Dominus verc, alleluja. Orcmus.

DEus qui pcrreiurredionemFiliituiDomininoftri Iefu Chrifti mundum lostificarc dignatus es : prasfta quaefumus , ut per ejus genitricem Virginem Mariam perpetuae capiamus gaudia vitce. Per eundem Chiiftun\ Dominum noftrum. &. Amen. y. Divinum auxilium maneaticmpernobiicuin. r:. Amen.

A Cow-

2S M A N V A L E

* A Completorio Sabbati poft Pentecoften , ufque ad Nonam Sabbati ante Adventum Antiphona.

SAlve Regina , mater mifericordix , vita , dulcedo , & fpes noftra falve. Ad te clamamus exules filii Evae. Ad te fufpiramus gementes & flentes in hac lacryma- rumvalle. Eja ergo advocata noftra , illos tuosmiferi- cprdes oculos ad nos converte. Et Iefum benedidium fru&um ventris tui nobis poft hoc exilium oftende. O clemens, 6 pia, 6 dulcis virgo Maria. ir. Orapronobis fancta Dei genitrix. fy, Vt digni -efE- ciamur promiflionibus Chrifti. Oremus.

OMnipotens fempiterne Deus , qui gloriofae virginis mati is Mariae corpus & animam , ut dignum Filii tui habitaculum effici mereretur , Spiritu fandto coope- rante prasparafti: da,ut cujus commemoratione lajtamur, ejus pia interceflione ab inftantibus malis & a morte perpetua liberemur. Per eundem Chriftum Dominum noftrum. ^. Amen. f. Divinum auxilium. In Adventu. Sequens Antiphona diciturflexis genibus , puterquam in Domini' iisaprimis Vejperis Sabbati.

ALma Redemptoris mater , quae pervia cceli Porta manes, & ftella maris : fuccurre cadenti , Surgere qui curat, populo : tu qua; gcnuifti , Natura mirante, tuum fan&um genitorem , Virgo prius ac pofterius , Gabrielis ab ore

Sumens illud Ave, pcccatorum mifcrere. ir. Angelus Domini nuntiavit Mari». Ri. Et concepif de Spiritu fanclo.

Oremus.

CRatiam tuam, quaefumus Domine, mentibus noftris infunde: ut quiAngelo nunciante Chrifti fllii tui incarnationem cognovimus : perpaflipnemcjus &cru-

cem

P I E T A T I S. 29

cem ad reiurre&ionis gloriam perducamur. Per eundem Chriftum Dominum noftrum. Rr. Amcn. #. Divinum auxilium maneat iemper nobiicum. ^i. Amcn.

A D P R I M A M.

Ave Maria. f. T"\ Eus in adjutorium meumintendc. Rt. Domine -L^ adadjuvandummefeftina. f. GloriaPatri, & FUio, & Spirituiian&o. Alleluja.

Tu nos ab hofte protege > ^ * Et hora mortis fufcipe.

MEmcnto ialutis au- Gloria tibi Domine. dor , utfifra 4.

Quod noftri quondam cor- Ante Adventum.

poris, Antiph. Aifumptaeft.

Ex illibata Virgine In Adventu.

Nafcendo , formam fum- Antiph. Miifus eft. pieris. Poft AdYenttmt.

Maria mater gratiae , Anttph. O admirabile com- Mater miiericordi^e : mercium.

Pfalmus 73.

DEus in nomine tuo ialvum me fac : & in virtute tuik judicame. Deus exaudi orationem meam : auribus percipe verba orismei.

Quoniara alieni iniurrexerunt adverium rrte, & fortes cmseiierunt animam meam : & non propoiuerunt Deum ante conipe&um iuum.

Ecce enimDeusadjuvatme: CvDominus fufceptor eft animce meae.

Averte mala inimicis meis : & in veritate tua difperdc illos.

Voluntafie iacriflcabo tibi : & confitebor nomini tuo Domjne, quoniam bonum eft.

Eee Quo-

30 M A N V A L E

Quoniam ex omni tribulatione cripuifti me : Sc fiiper inimicos meos defpexit oculus meus. Gloria Patri. Vfal. 84.

BEnedixifti Domine terram tuam : avertifti captivi-4 tatem Iacob.

Remififti inkmitatem 'plebis tuae : operuifti omnia peccata eorum.

Mitigafti omnem iram tuam : avertifti ab ira indigna- tionis tuae.

Converte nos Deus falutaris nofter : & ayerte iram tuamanobis.

Nunquid in aeternum lrafceris nobfs : aut extendes iram tuam a generatione in generationem ?

Deus tu converius viviricabis nos : & plebs tua lseta- biturinte.

Oftende nobis Domine mifericordiam tuam : & falu- tare tuum da nobis.

Audiam quid loquatur -in me Dominus Deus : quo- niam loquetur pacem in plebem fuam.

Et fuper fanctos fuos : '•& in eos qui convertuntur ad cor.

Verumtamen prope timentes eum falutare ipfius : ut inhabitet gloria in terra noftra.

Mifericordia &. veritas obviaverunt fibi : juftitia & pax ofculatce funt.

Veritas de terra orta eft : Sc juftitia de ccelo profpexit.

Etehim Dominus dabit benignitatem : • & terra noftra dabitfru&um fuum.

Iuftitiaante eum ambulabit : & ponet inviagreflus fiios. GloriaPatri.

Vfal. 116.

LAudate Dominum-omnes gentes 1 kudate eum omnes populi. Quoniam confirmata cft fuper nos mifeficordia ejus » & veritas Domini manet in «ternum. Gloria Patri.

Ante

P I E T A T I S. 31

Ante Adventum. Antiph. AiTumpta eft Maria in ccelum , gaudent Angeli 3 laudantcs bcnedicunt Dominum. In Adventu. Antiph. MiiTus eft Gabriel Angelus ad Mariam virginem delponfatam Iofeph.

Voft Adventum. Antiph. O admirabile commercium ! creator generis hu- mani, animatum corpus fumens , de Virgine nalci digna- tus eft : & procedens homo fine femine , largitus eft no- bis fuara Deitatem.

Ante & poft Advcnt. CAPITVLVM. Cant. 6.

QVx eft ifta , quas progreditur , quafi aurora con- furgens: pulchra utluna, elecla ut fbl , terribilis ut caftrorum acies ordinata ? ^i. Deogratias.

In Adventu. CAPITVLVM. lfah7>

ECce virgo concipict , & pariet filium , & vocabitur nomen cjus Emmanucl : butyrum & mel comcdet , ut fciat reprobare malum , & eligere bonum. Ri. Deo gratias. f. Dignare me laudare te , Virgo facrata. ^. Da mihi virtutem contra hoftes tuos. Kyrie eleiibn. Chrifte' eleifbn. Kyrie eleifon. f. Domine exaudi orationem meam. iji. Et clamor meus ad te veniat.

Oratio ante Advcntum.

DEus , qui virginalem aulam heatas Maria; virginis , in qua habitares , eligere dignatus es : da qucefu- mus , ut fuanos defcnfione munitos , jucundos facias fux intereile commemorationi. Qui vivis & regnas cum Deo Patre in unitate Spiritus ian&i Deus , per omnia f#cula fasculorum. Ri. Amen.

Eee % ln

32 MANVALE

In Adventu.

DEus , qui de beatae Mariae Virginis utero , Verbum tuum, Angelo nunciante carnem lufcipere voluifti : prsefta fupplicibus tuis , ut qui vere eam genitricem Dei credimus , ejus apud te interceflionibus adjuvemur. Per eundem Chriftum Dominum noftrum. ^. Amen. Vofl Adventum.

DEus , qui falutis aeternae , beatae Mariae virginitate fecunda, humano generi proemia prseftitifti : tribue quaefumus, ut ipfam pro nobis intercedere fentiamus, per quam meruimus au&orem vitae fufcipere, Dominum no- ftrum Iefum Chriftum filium tuum. y.. Amen. ir. Domine exaudi orationem meam. y.. Et clamor meus ad te veniat.

ir. Benedicamus Domino. ijt. Deo gratias. ir. Fidelium animae per mifericordiam Dei requiefcant inpace. fy. Amen.

AD TERTIAM. Ave Maria.

#. T""\ Eus in adjutorium meum intende. ^. Domine *-' ad adjuvandum me feftina. Gloria Patri , & Fi- lio, Alleluja.

Hymnus. Tu nos ab hofte protege ,

MEmento falutis au- Et hora mortis fufcipe. ctor , Gloria tibi Domine, &c .

Quod noftri quondam cor- utfupra 4.

poris , Ante Adventum.

Ex illibata Virgine Antiph. MariaVirgo.

Nafcendo , formam fum- In Adventu.

pferis. Antipb. AveMaria.

Maria mater gratiae , Vofl Adventum.

Mater mifericordiae : Antiph. Quando natus es.

Vfalmus 119.

AD Dominum cum tribularer clamavi : &exaudi- vit me.

Domine

P I E T A T I S. 33

Domine libcra animam meam a labiis iniquis , & a lingua dolofa.

Quid detur tibi , aut quid apponatur tibi : ad linguam dololam ?

Sagittae potentis acutae : cum carbonibus defblatoriis.

Heu mihi, quia incolatus meus prolongatus eft , habi- tavi cum habitantibus Cedar : multum incola fuit anima mea.

Cum his qui oderunt pacem, eram pacificus : cum lo- quebar illis, impugnabant me gratis. Gioria. Ffalmus 120.

LEvavi oculos meos in montes : unde veniet auxilium mihi. Auxilium meum a Domino:qui fccit caelum & terram. Non det in commotionem pedem tuum : neque dor- mitet qui cuftodit te.

Ecce non dormitabit , neque dormiet : qui cuftodit Ifrael.

Dominus cuftodit te , Dominus prote&io tua : fuper manum dexteram tuam.

Per diem lbl non uret te : nequc luna per nodtem. Dominus cuftodit te ab omni malo : cuftodiat ani- mam tuam Dominus.

Dominus cuftodiat introitum tuum & exitum tuum : cx hoc nunc & uique in fasculum. Gioria. Tfalmus 121.

LjEtatus fum in his quoe dida funt mihi : indomum Domini ibimus. Stantes crant pedcs noftri : in atriis tuis Ierufalem. Ierulalem quas scdiiicatur ut civitas: cujus participatio ejus in idipfum.

Illuc enim alcenderunt tribus , tribus Domini : ttdi-' monium Ifrael, ad confitendum nomini Domini.

Quia illic federunt fedesinjudicio : fedes fuper do- mum David.

E e e 3 Rogate

34 MANVALE

Rogate quae ad pacem iunt Ierufalem : & abundanti; diligentibus te.

Fiat pax in virtute tua : & abundantia in turribus tuis

Propter fratres meos & proximos meos : loquebai

pacem de te.

Propter Domum Domini Dei noftri : quaefivi bon tibi. Gloria Patri, & Filio.

Ante Adventum. Antipb. Maria virgo aflumpta eft ad aethereum thalamum in quo Rex regum ftellato fedet fblio.

In Adventu.

Anttph. Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum : bene- dicta tu in mulieribus, alleluja.

Poft Adventum. Antipb. Quando natus es inefFabiliter ex Virgine , tunc impletae funt Scripturae:ficut pluvia in vcllus defcendifti ut falvum faceres genus humanum : te laudamus Deui nofter. Ante & poft Adventum.

C A P I T. Eccl.z^.

ET fic in Sion firmata fiim, Sc in civitate fan&ifica- ta fimiliter requievi , & in Ierufalem poteftas mea, fy. Deogratias.

In Adventu. C A P I T. ifak ii.

EGredietur virga de radice Iefle , & flos de radicc ejus afcendet, & requiefcet fuper eum Spiritus Do mini. fy. Deo gratias.

f. Diffufa eft gratia in labiis tuis. $i. Propterea bene dixit te Deus in aeternum. Kyrie cleifon. Chrifte eleifbn. Kyrie eleifon. f. Domine exaudi orationem meam. ^. Et clamor meus ad te veniat.

Oratio ante &poft Adventum.

DEus , qui falutis aeternae , beatae Marias virginitate fecunda, humano generi praemia praeftitifti : tribue

qua>

P I E T A T I S. 3f

qtixfumus, ut ipiam pro nobis intercederc fcntiamus,pcr quam mcruimus audtorem vita: iulciperc, Dominum no- ftrum Icfum Chriftum Filium tuum. Quitecum vivit £c regnat in unitate. ^. Amen.

Jn Adventu, Oratio.

DEus , qui de beatas Marix Virginis utero , Verbum tuum, Angelo nunciantc carncm iuicipere voluifti : praefta fupplicibus tuis , ut qui vere eam gcnitriccm Dei credimus, ejus apud te interceilionibus adjuvemur. Per eundem Chriftum. iu. Amen.

jr. Domine exaudi orationem meam. fy. Et clamor mcus ad tc veniat.

& Benedicamus Domino. bz. Dco gratias. ir. Fidelium animae per mifericordiam Dei requiefcant inpacc. iu. Amen.

A D S E -X T A M. Avc Maria. ir. T^\ Eus in adjutorium meumintcnde. b/. Domine *-J ad adjuvandum mc feftina. Gloria Patri , & Fi- lio, & Spiritui fandto. Alleluja.

Tu nos ab hoftc proteee , Hymnus. r^i „■ rr ■

1 Et hora mortis f uicipe.

MEmcnto falutis au- Gloria tibi Dominc. ut <5tor , fupra 4.

Quod noftri quondam cor- Ante Adventum.

poris , Antiph. In odorem.

Ex illibata Virgine ln Adventu.

Nafcendo , formam fum- Antiph. Ne timeas Maria. pferis. Voft Adventum.

Mana mater gratiac , Antiph. Rubum qucm vidc-

Mater mifericordiae : rat Moyics.

Pfalmus 122.

AD te lcvavi oculos mcos : qui.habitas in ccelis. Ecce ficutoculi iervorumin manibus domino- rum fuorum :

Eee 4 Sicut

B6 MANVALE

Sieut oculi ancilloe in manibus dominae fuae : ita oculi noftri ad Dominum Deum noftrum , donec mifereatur noftri.

Miierere noftri Domine , miferere noftri : quia mul- tum repleti fiimus defpectione.

Quiamultum repletaeft animanoftra: opprobrium abundantibus, & defpe&io fuperbis. Gloria Patri. Pfalmus 123.

Nlfi quia Dominus erat in nobis , dicat nunc Ifrael : nifi quia Dominus erat in nobis.

Cum exurgerent homines in nos : forte vivos deglu- thTent nos.

Cum irafceretur furor eorum in nos: forfitan aqua ab- IbrbuiiTet nos.

Torrentem pertranfivit anima noftra: forfitanper- tranfiffet anima noftra aquam intolerabilem.

Benedidus Dominus:qui non dedit nos in captionem dentibus eorum.

Anima noftra ficut pafler erepta eft: de laquco venan- tium.

Laqueus contritus eft : & nos liberati fiimus.

Adjutorium noftrum in nomine Domini : qui fecit codum &c terram. Gloria.

Vfalmus 124.

QVi confidunt inDomino, ficutmons Sion: non commovebitur i\\ aeternum , qui habitat in Ierufa- lem.

Montes in circuitu ejus , & Dominus in circuitu po- puli fui, exhoc nunc & ufque in fasculum.

Quia non relinquet Dominus virgam peccatorum fii- per fortem juftorum : ut non extendant jufti ad iniquita- tem manus fuas.

Benefac Domine bonis : & rectis corde. Declinantes autem in obligationes, adducet Dominus cum operantibus iniquitatem : pax fuper Ifracl. Gloria.

Ante

P I E T A T I S. 37

Ante Adventum. Antipb. In odorem unguentorum tuorum currimus,ado- lcfcentulas dilcxerunt te nimis.

Jn Adventu. Antipb. Nc timeas Maria , invenifti gratiam apud Domi- num : ecce concipies & paries iilium, alleluja.

Pojl Adventum. Antipb. Rubum quem viderat Moyfes incombuftum, conlervatam agnovimus tuam laudabilem virginitatem : Dei genitrix intercede pro nobis.

Ante&pefl Adventum. CAPITVLVM. Ecckf.2.4,

ET radicavi in populo honorificato , & in parte Dei mei hasreditas illius , & in plenitudine fan&orum. detentio mea. $£. Deogratias.

ln Adventu. C A P I T V L V M. Luu r.

DAbit ei Dominus Deus fedem David patris ejus, 8c regnabit in domo Iacob in aeternum , & regni ejus non erit finis. ~rl. Deo gratias,

i>-. Benedi&a tu in mulieribus. ^. Et benedi&us fru- c~bus ventris tui. •

Kyrie eleifbn. Chrifte eleifbn. Kyrie eleifbn. ir. Domine exaudi orationem meara. $£. Et clamor meus ad te veniat.

Oratio ante Adventum.

COncede mifericors Deus fragilitati noftrae praefl- dium : ut, qui fan&a; Dei genitricis memoriam agi- mus , interccflionis ejus auxilio a noftris iniquitatibus refurgamus. Per eundem Chriftum Dominum noftrum. fy. Amen.

In Adventu.

DEus , qui de beatae Marios virginis utero , Verbum tuum , Angelo nuntiante , carnem fufcipere volni- fti : prxfta fupplicibus tuis : ut qui vere eam genitricern

Eee jr Dei

^8 MANVALE

Dei credimus , ejus apud te interceflionibus adjuvemur. Per eumdem Chriftum Dominum noftrum. fy. Amen. Vofl Adventum.

DEus , qui falutis asterna? , beata? Maria; virginitate fecunda, humano generi praemia prseftitifti : tribue quaefumus, ut ipfam pro nobis intercedere fentiamus, per quam meruimus auctorem vita? fufcipere, Dominum no- ftrum Iefum Chriftum filium tuum. s/.. Amen. ir. Domine exaudi orationem meam. ^l. Et clamor meus ad te veniat.

f. Benedicamus Domino. fy. Deo gratias. f. Fidelium animas per mifericordiam Dei requiefcant in pace. j^. Amen.

A D N O N A M. Ave Maria. ir. T~\ Eus in adjutorium meum intende.

*S fy. Domine ad adjuvandum me feftina. Gloria Patri, & Filio, & Spiritui fando. Alleluja.

Hymnus. Tu nos ab hofte protege ,

MEmento falutis au- Et hora mortis fufcipe. dor , Gloria tibi Domine, &c.

Quod noftri qrtondam cor- utfupra 4.

poris , Ante Adventum.

Ex illibata Virgine Antiph. Pulchra es.

Nafcendo , formam fum- In Adventu.

pferis. Antlph. Ecce Ancilla Dni.

Maria mater gratiae , Vofl Adventum.

■Mater mifericordise : Antiph. Ecce Maria.

Vfalmus 125'.

IN convertendo Dominus captivitatem Sion: fa&i fumus ficut confolati.

Tunc repletum eft gaudio os noftrum : & lingua no- ilra exultatione.

Tunc dicent inter gentes : Magnificavit Dominus fa- cerecumeis.

Magni-

P I E T A T I S. 39

Magnificavit Dominus facere nobifcum : facti fumus lxtantes.

Converte Domine captivitatem noftram: ficuttor- rens in Auftro.

Qui leminant in lacrymis : in exultatione metent.

Euntcs ibant, & flebant : mittentes fcmina fua.

Venicntes autem venient cum exultatione : portanteS manipulos iuos. Gloria Patri.

Pfalmus \i6.

Nlfi Dominus aedificaverit domum : in vanum labo- raverunt qui aedificant eam. Nili Dominus cuftodicrit civitatem : fruftra vigilat quicuftoditeam.

Vanum eft vobis ante lucem furgere : furgite poft- quam federitis : qui manducatis panem doloris.

Cum dederit diledis fuis fbmnum: ecce hereditas Domini, filii ; merces fruftus ventris.

Sicut fagittae in manu potcntis : ita filii excufTbrum. Beatus vir qui implevit defiderium fuum ex ipfis : non confundetur cum loquetur inimicis fuis in porta. Gloria. Vfalmus 127.

BEati omnes qui timent Dominum : qui ambulant in viisejus. Labores manuum tuarum quia manducabis : beatus es, &benetibicrit.

Vxor tua iicut vitis abundans: in lateribus domus tuae. Filii tui ficut novellae olivarum: in circuitu menfae tuas. Ecce fic benedicetur homo : qui timet Dominum. Benedicat tibi £)ominus ex Sion : & videas bona Ie- rufalem omnibus.diebus vitce tuas.

Et vidcas filios fiiiorum tuorum : pacem:fuper Ifrael. Gloria Patri.

Ante Adventum. Antipb. Pulchra es , & dccora , filia Ieruiaiem : terribilis ut caftrorum acies ordinata.

Itf

4* M A N V A L E

In Adventu. Antiph. Ecce ancilla Domini, fiat mihi fecundum verbum tuum.

Vofi Adventum. Antiph. Ecce Maria genuit nobis Salvatorem , quem Io- annes videns exclamavit, dicens : Ecce Agnus Dei, ecce fiui tollit peccata mundi, alleluja.

Ante &pofi Adventum. C A P I T. Eccl. 6.

IN plateis , ficut cinnamomum & balfamum aromati- zans odorem dedi : quafi myrrha ele&a dedi fuavita- tem odoris. ^. Deo gratias. f. Poft partum Virgo in- violata permanfifti. ^. Dei genitrix intercede pro nobis. ln Adventu.

C A P I T. lfhk7-

ECce Virgo concipiet , & pariet Filium , & vocabi- tur nomen ejus Emmanuel : butyrum & mel come- det, ut fciat reprobare malum, & eligere bonum. ^i.Deo gratias. f. Angelus Domini nuntiavit Mariae. fy. Et concepit de Spiritu fancto. Kyrie eleifon. Chrifte eleifbn. Kyrie eleifbn. ir. Domine exaudi orationem meam. y.. Et clamor rneus ad te veniat.

Ante Adventum. Oratio.

FAmulorum tuorum , quaefumus Domine , deli&is ignofce : ut , qui tibi placere de adtibus noftris non valemus , genitricis Filii tui Domini noftri interceffio- nefalvemur. Pereundem. ^.Amen. In Adventu. Oratio.

DEus , qui de beatas Mariae Virginis uterO, Verbum tuum, Angelo nunciante carnem fufcipere voluifti : prafta fupplicibus tuis : ut, qui vere eam genitricem Dei credimus, ejus apud te interceffionibus adjuvemur. Per eundem Chriftum Dominum noftrum. iji. Amen.

Vofi

P I E T A T I S. 4I

Poft Adventum. Oratio.

DEus , qui falutis aeternae , beatae Mariae virginitate fecunda, humano generi praemia prxftitifti : tribue quaefumus, ut ipfam pro nobis intercedere fentiamus,per quam mcruimus audorem vitae fufcipere, Dominum no« itrum Iefum Chriftum Filium tuum. ^.Amen. f. Domine exaudi orationem meam. y.. Et clamor meus ad te veniat.

f. Benedicamus Domino. ty. Deo gratias. ir. Fidelium animae. ^. Amen.

AD VESPERAS. Ave Maria. ir. T"*\ Etis in adjutorium meum intende.

U y.. Domine ad adjuvandum me feftina. Gloria Patri. Alleluja.

Antiphonas qtwepoft Pfalmos. Pfalmus iop.

Dlxit Dominus Domino meo : Sede a dextris meifc Donec ponam inimicos tuos : fcabellum pedum tuorum.

Virgam virtutis tuae emittet Dominus ex Sion : do* minare in medio inimicorum tuorum.

Tecum principium in die virtutis tuae in fplendoribus fan&orum j ex utero ante luciferum genui te.

Iuravit Dominus , & non pcenitebit eum : Tuesfa- cerdos in aeternum fecundum ordinem Melchifedech.

Dominus a dextris tuis : confregit in die irae fuae reges.

Iudicabit in nationibus , implebit ruinas : conquafla- bit capita in terra multorum.

De torrente in via bibet : propterea exaltabit caput. Gloria Patri.

Ante Adventum. Anttph. Dum eflet Rex in accubitu fuo , nardus mea dedit odorem fuavitatis,

U

42 MANVALE

ln Adventu. Antipb. MifTus eft Gabriel Angelus ad Mariam virginem defponfatam Iofeph.

Vofi Adventum. Antipb. O admirabile commercium : creator generis hu- mani, animatum corpus iiimens , de Virgine nafci digna- tus eft : & procedens homo iine iemine , largitus eft no- bis fuam Deitatem.

Pfal. ii2.

LAudate pueri Dominum : laudate nomenDomini. Sit nomen Domini benedidtum : ex hoc nunc & uique in iaeculum.

A iblis ortu uique ad occaium : laudabile nomen Do- mini.

Exceliiis iuper omnes gentes Dominus : & iuper cce- losgloriaejus.

Quis iicut Dominus Deus nofter,qui in altis habitat : <8w humilia reipicit in ccelo & in terra ?

Sufcitans a terra inopem : & de ftercore erigens pau- perem.

Vt collocet eum cum principibus : cum principibus populi iiii.

Qui habitare facit fterilem in domo: matrem filiorum ketantem. GloriaPatri.

Ante Adventum. Antipb. Laeva ejus fub capite meo : & dextera illius am- plexabitur me.

In Adventu. Anttpb. Ave Maria, gratia plena,Dominus tecum : bene- dida tu in mulieribus, alleluja.

Vofi Adventum. Antipb. Quando natus es ineffabiliter ex Virgine , tunc impletae iunt icripturae : ficut pluvia in vellus defcendi- fti , ut ialvum facercs genus humanum : te laudamus Deus nofter.

VfX

P I E T. A . T I . S. 43

Pfal. I2i.

LiEtatus fum in his quae di&a funt mihi : in domunj Domini ibimus. Stantcs crant pedes noftri : in atriis tuis Ierufalem. Ieruialem quaj aediricatur ut civitas: cujus participatio ejus 2n idipfum.

Illuc enim afcenderunt tribus , tribus Domini : tefti* monium Ifrael, ad coniitendum nomini Domini.

Quia iiluc iederunt iedesinjudicio: fedes fuper do- mum David.

Rogate quae ad pacem funt Ierufalem : & abundantia diligentibus tc.

Fiat pax in virtute tua: & abundantia in turribus tuis» Propter fratres meos , & proximos meos : loquebar pacemdetc. I

Propter domum Domini Dei noftri : quaefivi bona tibi. GloriaPatri.

Ante Adventum. . Antiph. Nigra fum,fed formofa,filiae Ierufalem: ideo dile- xit me Rex, & introduxit me in cubiculum iuum.

ln Advetitu. Antipb. Ne timeas Maria , invenifti gratiam apud Domi? num : ecce concipies & paries filium, alleluja.

Poft Adventum. Anttpb. Rubum quem viderat Moyfes incombuftum , confervatam agnovimus tuam laudabilem virginitatem ; Dei genitrix intercede pro nobis. PJal. 12.6.

Nlfi Dominus aedificaverit domum : in vanum labo- raverunt qui cediricant cam. Nili Dominus cuftodicrit civitatem : fruftra vigiiat , qui cuftodit eam.

Vanum eft vobis ante lucem furgere : furgite poft- quam federitis, qui manducatis panem doloris.

Cum dederit dile&is fuis fbmnum:ecce haereditas Do- •thinijfiliij merces,fru&us ventris, Sicut

44 M A N V A L E

Sicut fagittas in manu potentis : ita filiiexcufTorum. Beatus vir , qui implevit defiderium fiium ex ipfis : non confundetur cum loquetur inimicis fuis in porta. Gloria Patri.

Ante Adventum. Antlph. Iam hyems tranfiit, imber abiit, Sc receffit : furge amica mea, & veni.

In Adventu. Antiph. Dabit ei Dominus fedem David patris ejus , & regnabit in aeternum.

Vofl Adventunu Antiph. Germinavit radix Iefle , orta eft ftella ex Iacob , virgo peperit Salvatorem : te laudamus Deus nofter. Vfalmus 147.

LAuda Ierufalem Dominum : lauda Deum tuum Sion.

Quoniam confortavit feras portarum tuarum : bene- dixit filiis tuis in te.

Qui pofiiit fines tuos pacem : & adipe frumenti fa- tiat te.

Qui emittit eloquium fuum terrse : velociter currit {ermo ejus.

Qui dat nivem ficut lanam : nebulam ficut cinerera fpargit.

Mittit cryftailum fuam ficut buccellas j ante faciera frigoris ejus quis fuftinebit ?

Emittet verbum fuum,& liquefaciet ea : flabit fpiritus cjus, & fluent aqua?.

Qui annuntiat verbum fuum Iacob : juftitias & judi- cia fua Ifrael.

Non fecit taliter omni nationi: & judicia fiia non ma- nifeftavit eis. Gloria.

Ante Adventum. Anttph. Speciofa fada es Sc fuavis in deliciis tuis , fan&a Dei genitrix.

"

P I E T A T I S. 47

In Adventu. Antipb. Ecceancilla Domini , fiat mihi fecundum ver- bum tuum.

Poft Advcmnm. Antipb. Ecce Maria genuit nobis Salvatorem , quem Io- anncs videns exclamavit , dicens : Ecce Agnus Dei, ccce quitollit peccata mundi, alleluja.

Ante &poJi Adventum.

C A P I T V L V M. Ecclef.24.

AB initio, & ante faecula creata fum, & ufque ad fu- turum feculum non definam, Sc in habitatione fan- &a coram ipfb miniftravi. Bi. Deo gratias. In Adventu.

C A P I T V L V M. Jfmn.

EGredietur virga de radice IeiTe , & flos de radics ejus afcendct, & requiefcet fuper eum Spiritus Do- mini. R:. Deo gratias.

A

llymnus. Qui pro nobis natus ,

Ve Maris ftella , Tulit efle tirus.

Dei mater alma , Virgo fingularis ,

Atque femper virgo , Inter omnes mitis ,

Felix cceli porta. Nos culpis folutos ,

Sumensillud Ave, Mites fac & caftos. Gabrielis ore , Vitam pracfta puram ,

Funda nos in pace , Iter para tutum ,

Mutans Evae nomen. Vt videntes Iefum ,

Solve vincla reis , Sempcr colla:temur. Profer lumen cxcis , Sit laus Dco Patri ,

Mala noftra pelle , Summo Chrifto decus ,

Bona cuncta polbe. Spiritui fando ,

Monftra te efle matrem, Tribus honor unus. Sumat per te preces , Amen.

jr. DifFufa eft gratia in labiis tuis. fy. Propterea bene- dixit te Deus in aeter num.

F f f Can~

4<S MANVALE

Canticum B. Mam Virginis.

LlU£ i.

MAgnificat : anima mea Dominum. Et exultavit fpiritus meus : in Deo falutari meo.

Quia relpexit humilitatem ancillae fux : ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes.

Quia fecit mihi magna,qui potens eft: &c fandhim no* men ejus.

Et mifericordia ejus a progenie in progenies: timenti- bus eum.

Fecit potentiam in brachio fuo: duperfit fuperbos mente cordis f ui.

Depofuit potentes de fede : & exaltavit humiles.

Efurientes implevit bonis : & divitcs dimifit inanes.

Sufcepit Ifrael puerum fuum : recordatus mifericor- dix fux.

Sicut locutus eft ad patres noftros : Abraham, &fe- mini ejus in faecula. Gloria.

Ante Adventum. Antlph. Beata Mater , & intada virgo , gloriofa regina mundi, intercede pro nobis ad Dominum.

In Aclventu. AntipJy. Spiritus fanclius in te defcendet Maria: ne timeas, habebis in utero Filium Dei, alleluja.

Pofl Adventum. Antiph. Magnum hereditatis myfterium: templumDei fadtus eft uterus nefciens virum : non eft pollutus ex ea carnem affumens : omnes gentes venient , dicentes: Gloria tibi Domine.

Sed Tempore Pafchali dicitur , Antiph. Regina cceli , utfupra pag. 27.

Kyrie eleifbn. Chrifte eleifbn. Kyrie eleifbn. ir. Domine exaudi orationem meam. $£. Et clamor mcus ad te veniat.

Ante

P I E T A T I S. 47

Ante Adventum. Oratio.

COncedc nos famulos tuos , qua?fumus Domine Deus , perpetufl mentis & corporis fanitatc gaude- re : & gloriola bcatae Mariae lemper Virginis intcrcef- fione a prxfcnti libcrari triftitia , tk aeterna pcrfrui lasti- tia. Per Chriftum Dominum noftrum. y.. Amen. inAdventu. Oratio.

DEus , qui de beatae Marioe virginis utero , Verbum tuum, Angelo nuntiante,carnem fufcipere voluifti : praeftafupplicibustuis : utquivere eam gcnitriccm Dei credimus . ejus apud te intcrccflionibus adjuvemiu-. Per eundem Chriftum Dominum noftrum. y., Amen. Pofl Adventum. Oratw.

DEus,qui falutis a?ternae,beatx Marias virginitate fe* cunda , humano gGneri prxmia praeftitifti : tribue qucefumus, ut ipfam pro nobis intercedere fentiamus,per quam meruimus audlorcm vitae fufcipere, Dominum no- ftrum Ief um Chriftum rilium tuum. ez. Amen. Ante & pofl Adventum. Pro Santlu Antipb.

SAncti Dci omnes intercedere diguemini pro noftra omniumque falute. ir. Lactamini in Domino, & exultate jufti. R:. Et gloria- mini omnes re<fti corde.

Oratto.

PRotege Domine populum tuum : & Apoftolorum tuorum Petri & Pauli , & aliorum Apoftolorum pa- trocinio confidentem, perpetua defenfione conferva.

OMnesfan&i tui , quvefumus Domine , nosubique adjuvent: ut dum eorum merita recolimus,patroci- nia fcntiamus : tk pacem tuam noftris concedc tempori- bus , & ab Ecclclia tua cunclam repellc ncquitiam : iter, a&us , & voluntates noftras & omnium famulorum tuo- rum, in f altitis tux profperitate dif pone : benefa&oribus noftris fempiterna bona retribue : & omnibus fidelibus

Fff 2. defun-

43 M A N V A L E

defun&is requiem seternam concede. Per Dominum noftrum Iefum Chriftum. Bz. Amen. ln Adventu. Vro Sanclis. Antipb.

ECce Dominus veniet, & omnes fandi ejus cum eo : & erit in die illalux magna, alleluja. y. Ecce apparebit Dominus iuper nubem candidam. $t. Et cum eo Sanctorum millia. Oratio.

COnfcientias noftras , quaefumus Domine , vifitan- do purifica : ut veniens Iefus Chriftus Filius tuus Dominus nofter cum omnibus Sandtis , paratam fibi in nobis inveniat maniionem. Qui tecum. y. Domine exaudi orationem meam. $i. Et clamor meus ad te veniat.

tf.Benedicamus Dno. ^i.Deo gratias. y.Fidelium anima? per niifericordiam Dei requielcant in pace. $£. Amen.

AD COMPLET.

Ave Maria. y. /~* Onverte nos Deus ialutaris nofter. y.. Et aver-

V-> te iram tuam a nobis. y. Deus in adjutorium meum intende. fy. Domine ad adjuvandum me feftina. GloriaPatri. Alleluja.

Vjalmtis 128.

S^Epe expugnaverunt me a juventute mea : dicat nunc Ifrael.

Saspe expugnaverunt me a juventute mea: etenim non potuerunt mihi.

Supra dorfum meum fabricaverunt peccatores : pro- longaverunt iniquitatem fuam.

Dominusjuftus concidit cervices peccatorum : con- fundantur & convertantur retrorfum omnes qui ode- runt Sion.

Fiant

P I E T A T I S. 49

Fiant ficut focniim tedorum : quod priufquam evel- latur cxaruit.

De quo non implevit manum fuam qui metit : & fi- num fuum qui manipulos coliigit.

Et non dixerunt qui prasteribant , Benedictio Do- mini fupcr vos : benediximus vobis in nomine Domi- ni. Gloria.

Vfdmus 129.

DE profundis clamavi ad te Domine : Domine ex- audi vocem meam. .

Fiant aures tux intendentes: in vocem deprecatio- nis meae.

Si iniquitates obfervaveris Domine: Domine quis fuftinebit ?

Quia apud te propitiatio cft : & propter legem tuam fuftinui te Domine.

Suftinuit anima mea in verbo ejus : fperavit anima mea in Domino.

A cuftodia matutina ufque ad nodem: fperet Ifrael in Domino.

Quia apud Dominum mifericordia : &c copiofaapud eum redemptio.

Et ipfe redimct Ifracl : exomnibus iniquitatibus ejus.

Gloria Patri.

Vfalmm 130.

DOmine non eft exaltatum cor meum : neque elati funt oculi mei. Neque ambulavi in magnis : neque in mirabilibus fu- per me.

Si non humiliter fentiebam : fed exaltavi animam meam.

Sicutabladatuseftmpcrmatrcfua: ita retributiain anima mea.

Sperct Ifracl in Domino: cx hoc nunc & ufque in fae- culum. GloriaPatri.

Fff 3 Hjmnus.

jo MANVALB

Hjmnus. Maria Matcr gratiae ,

MEmeto falutis auctor, Mater milericordiae : Quod noftri quon- Tu nos ab hofte protege , dam corporis , Et hora mortis fufcipe.

Ex illibata Virgine Gloria tibi Domine. ut

Nafcendo,forma fumpferis, fupra 4.

Ante & poft Adventum. CAPITVLVM. Eccli. 24.

EGo mater pulchrae dile&ionis , &c timoris , &c ma- gnitudinis, &c fan&as fpei. ^. Deo gratias. ir. Ora pro nobis fan&a Dei genitrix. Bi. Vt digni efK- «iamur promiflionibus Chrifti. MAdventu. CAPITVLVM. lfah7.

ECce Virgo concipiet , & pariet filium, &c vocabitur nomen ejus Emmanuel : butyrum &c mel comedet, ut fciat reprobare malufn , & eligere bonum. Q£. Deo gratias.

f. Angelus Domini nuntiavit Marix. ^. Et concepit deSpiritufancT:o.

Canticum Simeonis. Luu 2 .

NVnc dimittis fervum tuum Domine : fecundum verbum tuum in pace. Quia viderunt oculi mei : falutare ttium. Quod parafti : ante faciem omnium populorum. Lumen ad revelationem gentium : &c gloriam plebis tux Ifrael.

Gloria Patri, & Filio : 8c Spiritui fan&o. Ante Adventum. Antipb. Sub tuum praefidium confugimus fan&a Dei ge- nitrix : noftras deprecationes ne defpicias in neceflitati-. bus j fed a pericuiis cun&is libera nos femper Virgo gloriofa &c benedi&a.

Temporc Pafihali aatem dicitur , Regina coeli. ut fupra pag. 27,

ln

P I E T A T I S. ft

In Adventu. Antiph. Spiritus fanctns in tc defcendet , Maria : ne ti- meas , habebis in utero Filium Dei , alleluja.

Poft Adventum. Antipb. Magnum haereditatis myfterium : templum Dei fa&us cft utcrus nefciens virum : non eft pollutus ex ea carnem affumens : omnes gentes venient dicentes :

Gloria tibi Domine. Kyrie eleifbn. Chrifte eleifbn. Kyriecleifbn. ir. Domine exaudi orationem meam. rj. Et clamor meus ad te vcniat.

Ante Adventum. Oratio.

BEatoe & gloriofae , femperque Virginis Mariae, quae- fumus , Domine , interceflio gloriofa nos protegat : & ad vitam perducat oeternam. Per Dominum noftrum Iefum Chriftum Filium tuum, qui tecum. R:. Amen. ln Adventu. Oratio.

DEus, qui de B. Mariae virginis utero verbum tuum, Angelo nunciante, carncm fufcipere voluifti : prae- fta fupplicibus tuis : ut , qui vere eam genitricem Dci credimus , ejus apud te interceffionibus adjuvemur. Per eundem Chriftum Dominum noftrum. R:. Amen. Pofl Adventum. Oratio.

DEus , qui falutis aeternae , B. Mariae virginitate fc- cunda , humano generi praemia praeftitifti : tribue quaelumus , ut ipiam pro nobis intercederefentiamus , per quam meruimus audlorem vitae fufcipere, Dominum noftrum Ielum Chriftum Filium tuum , qui tecum. Ru Amen.

•fr. Domine exaudi orationcm meam. r> Et clamor mcus ad te veniat.

f. Benedicamus Domino. -rl. Deo gratias. Benediclto. Benedicat & cuftodiat nos omnipotcns & mifericors Dominus , Patcr , & Filius , & Spiritus fan- &us. Bi. Amen.

F f f 4 D«'«-

j* M A N V A L E

Deinde dicitttr una ex Anttphonis , pofitis pojl Laudes , protem- pore , cum Verjiculo & Oratione , pag. 27. & diclo Verf. Divi- num auxilium , dicitur fecreto Pater nofter. Ave Mana , & Credo.

SEPTEM PSALMI POENITENTIALE S,

Antiph. Ne reminifcaris Domine.

Vfalmus 6.

DOmine , ne in furore tuo arguas me : ncque in ira tua corripias me.

Miferere mei Domine , quoniam infirmus fum : fana me Domine, quoniam conturbata funt oila mea.

Et anima mea turbata eft valde : fed tu Domine uf- quequo ?

Converterc Domine , & eripe animam meam : falvum me fac propter mifericordiam tuam.

Quoniam non eft in morte qui memor lit tui : in in- ferno autem quis confitebitur tibi ?

Laboravi in gemitu meo , lavabo per fingulas no&es le&um meum : lacrymis meis ftratum meum rigabo.

Turbatuseft a furore oculus meus : inveteravi inter omnes inimicos meos.

Diicedite a me omnes qui operamini iniquitatem: quoniam exaudivit Dominus vocem fletus mei.

Exaudivit Dominus deprecationem meam : Dominus orationcm meam fuicepit.

Erubefcant & conturbentur vehemcnter omnesini- mici mei : convertantur & erubefcant valde velociter. Gloria Patri»

Vfalmus 31.

BEati quorum remiflae fiint iniquitates : & quorum tecta funt peccata. Beatusvir, cui non imputavit Dominus peccatum: nec eft in fpiritu cj us dolus.

Quoniam tacui , inveteraverunt ofla mea : dum cla"» marem tota die.

Quo-

PIETATIS. n

Quoniam die ac no&e gravata cft fuper me manus tua: converfus fum in aerumna mea, dum configitur fpina.

Dclichim meum cognitum tibifeci: & injuftitiam mcam non abfcondi.

Dixi, confitebor adverfum me injuftitiam mcam Do- mino : 6c tu remilifti impictatem peccati mei.

Pro hac orabit ad te omnis San&us : in tempore op- portuno.

Verumtamen in diluvio aquarum multarum : ad eum non approximabunt.

Tu es refugium meum a tribulatione , quae circumde- dit me : exultatio mea, crue me a circumdantibus me.

Intelle&um tibidabo, &:inftruamte invia hacqua gradicris : flrmabo fupcr tc oculos meos.

Nolite rieri ficut equus 8c muJus : quibus noneftin- tellcctus.

In camo & freno maxillas corum conftringe : qui non approximant ad te.

Multa flagella peccatoris: fperantem autem inDo- mino milcricordia circumdabit.

Lcetamini in Domino , & exultate jufti: &gloria- mini omnes redti cordc. Gloria. Pfahmis 37.

DOmine ne in furore tuo arguas me : neque in ira tua corripias mc. Quoniam fagittae tuae infixae funt mihi : & confirma* fti iuper me manum tuam.

Non cft fanitas in carnc mea a facie ivx tuae : non eft pax oflibus meis a ficie peccatorum meorum.

Quoniam iniquitates meae fupcrgrcfloe funt caput mcum : & ficut onus grave gravatae lunt fuper me.

Putruerunt , &c corruptoe iimt cicatrices meoe : a facie infipientiae mcae.

Miier factus fiim , & curvatus fum ufque in finem : tota die contriftatus ingredicbar.

fffy Quo-

y4 M A N V A L E

Quoniam lumbi mei impleti funt illufionibus : & non eft f anitas in carne mea.

Afflidus fum , & humiliatus fum nimis : rugiebam a gemitu cordis mei.

Domine, ante te omne defiderium meum : & gemitus meus a te non eft abfconditus.

Cor meum conturbatum eft,dereliquit me virtus mea: & lumen oculorum meorum , & ipfum non eft mecum.

Amici mei , & proximi mei : adverfum me appropin- quaverunt, & fteterunt.

Et qui juxta me erant de longe fteterunt : & vim fa- ciebant qui quasrebant animam meam.

Et qui inquirebant mala mihi,locuti funt vanitates : & dolos tota die meditabantur.

Egoautem tanquam furdus non audiebam : &ficut mutus non aperiens os fuum.

Et fadtus fum ficut homo non audiens: & non habens in ore fuo redargutiones.

Quoniam in te Domine fperavi : tu exaudies me Do- mine Deus meus.

Quia dixi , Nequando fupergaudeant mihi inimici mei : & dum commoventur pedes mei , fuper me magna locuti fiint.

Quoniam ego in flagella paratus fum : &c dolor meus in confpe&u meo femper.

Quoniam iniquitatem meam annuntiabo:& cogitabo pro peccato meo.

Inimici autem mei vivunt , & confirmati funt fuper me : & multiplicati funt qui oderunt me inique.

Qui retribuunt mala pro bonis , detrahebant mihi : quoniam fequebar bonitatem.

Ne derelinquas me Domine Deus meus : ne difcefle- ris a me.

Intende in adjutorium meum Domine Deus falutis me*e. Gloria.

Vfilmui

P I E T A T I S. j;

Pfalmus 5*0.

Mlfcrere mei Deus : fecundum magnam mifericor- diam tuam.

Et fecundum multitudincm miferationum tuarum : delc iniquitatem mcam.

Amplius lava me ab iniquitate mea : & a peccato meo munda me.

Quoniam iniquitatem meam ego cognofco : & pec- catum meum contra me eft femper.

Tibi foli peccavi , Sc malum coram te feci : ut juftifi- ccris in fermonibus tuis, 8c vincas cum judicaris.

Ecce enim in iniquitatibus conceptus fum : & in pec- catis concepit me mater mea.

Ecce enim veritatcm dilexifti : inccrta &occultafa- pientiae tuae manifeftafti mihi.

Af perges me hyflbpo , & mundabor : lavabis me , & fuper nivem dealbabor.

Auditui meo dabis gaudium & laztitiam : & exulta- bunt ofla humiliata.

Averte faciem tuam a peccatis meis: & omnes iniqui- tates meas dele.

Cor mundum crea in me Deus : & fpiritum reclium, innova in vif ceribus meis.

Ne projicias me a facie tua: & fpiritum fan&um tuum ne auferas a me.

Redde mihi laetitiam falutaris tui : & fpiritu principa- li confirma me.

Docebo iniquos vias tuas : & impii ad te converten- tur.

Libera me de fanguinibus Deus, Deus falutis meae : & exultabit lingua mca juftitiam tuam.

Domine, labia mca aperies : 6c os meum annuntiabit laudem tuam.

Quoniam fi voluhTes facrificium , dediflem utique : holocauftis non delecl:aberis.

Sacri-

y«S MANVALE

Sacrificium Deo fpiritus contribulatus : cor contri-

tum 8c humiliatum Deus non defpicies.

Benigne fac Domine inbona voluntatetuaSion: ut

aedificentur muri Ierufalem.

Tuncacceptabisfacrificiumjuftitiae , oblationes , &

holocaufta : tunc imponent fuper altare tuum vitulos.

Gloria.

Tfalmus 101.

DOmine exaudi orationem meam : & clamor meus ad te veniat.

Non avertas facicm tuam a me : in quacunque die tri- bulor, inclina ad me aurem tuam.

In quacunque die invocavero te: velociter exaudi me.

Quia defecerunt ficut fumus dies mei : & ofla mea ficut cremium aruerunt.

PercufTus fum ut fcenum,& aruit cor meum: quia obli- tus fum comedere panem meum.

A voce gemitus mei adhaefit os meum carni mea?.

Similis faclius flim pclicano fblitudinis: fa&:us fiun iicut nydicorax in domicilio.

Vigilavi : & fadus fum ficut pafler fblitarius in te&o.

Tota die exprobrabant mihi inimici mei : & qui Jau- dabant me, adverfum me jurabant.

Quia cinerem» tanquam panem manducabam : & po- tum meum cum fletu mifcebam.

A facie irae & indignationis tux : quia elevans allififti me.

Dies mei ficut umbra declinaverunt : & ego ficut fce- num arui.

Tu autem Domine in seternum permanes : & memo- riale tuum in generationem Sc generationem.

Tu exurgens mifereberis Sion: quia tempus mifercndi ejus, quia venit tempus.

Quoniam placuerunt fervis tuis lapides ejus : & terras eiusmiierebuntur.

Et

P I E T A T I S. f7

Ec timebunt gentes nomen tuum Domine : 6c omnes rcges tcrrce glonam tuam.

Quia a^diricabit Dominus Sion : & videbitur in glo- ria fua.

Refpexit in orationem humilium : & non fprevit pre- cem eorum»

Scribantur ha?c in gcneratione altera : & populus qui creabitur, laudabit Dominum.

Quia profpexit de excelfb fan&o fuo : Dominusde ccelo in cerram afpexic.

Vc audirec gemicus compedicorum : uc fblverec filios inrerempcorum.

Vc annuncienc in Sion nomen Domini:& laudem ejus in Ierufalem.

In conveniendo populos in unum: Sc reges ut ferviant Domino.

Refpondit ei in via virtutis fuae : paucitatem dierum meorum nuncia mihi.

Ne revoces mc in dimidio dierum meorum : in gene- rationem & generationem anni tui.

Initio tu Domine terram fundafti : <k opera manuum tuarum funt coeli.

Ipfi peribunt, tu autem permanes : & omnes ficut ve- ftimentum veteraf cent.

Et ficut opertorium mutabis eos , & mutabuntur : tu autem idem ipfe es, & anni tui non dericient.

Filii fcrvorum tuorum habitabunt : & femen eorum in faeculum dirigetur. Gloria.

Vfalmus 129.

DE profundis clamavi ad te Domine: Domine exau- di vocem meam. Fiant aures tuae intendentes : in vocem deprecationis meas.

Si iniquitates obfervaveris Domine : Domine quis fu- ftinebit ?

Quia

y$ M A N V A L E

Quia apud te propitiatio eft : & propter legem tuam fuftinui te Domine.

Suftinuit anima meain verbo ejus : fperavit anima meainDomino.

A cuftodia matutina ufque ad no&em : fperet Ifracl in Domino.

Quia apud Dominum mifericordia : & copiofa apud eum redemptio.

Et ipfe redimet Ifrael : ex omnibus iniquitatibus ejus.

Gloria.

Vfalmus 142.

DOmine exaudi orationem meam , auribus percipe obfecrationem meam : in veritate tua exaudi me, in tuajuftitia.

Et non intres in judicium cum fervo tuo: quia non ju- ftificabitur in confpeclru tuo omnis vivens.

Quia perfecutus eft inimicus animam meam: humilia- vit in terra vitam meam.

Collocavit me in obfcuris ficut mortuos faeculi : & anxiatus eft fuper me fpiritus meus , in me turbatum eft cor meum.

Memor fui dierum antiquorum,meditatus fum in om- nibus operibus tuis:in fa&is manuum tuarum meditabar.

Expandi manus meas ad te: anima mea ficut terra fine aqua tibi.

Velociter exaudi me Domine : defccit fpiritus meus.

Non avertas faciem tuam a me , & iimilis ero defcen- dentibus in lacum.

Auditam fac mihi mane mifericordiam tuam : quia in te fperavi.

Notam fac mihi viam, in qua ambulem : quia ad tc le- vavi animam meam.

Eripe me de inimicis meis Domine,ad te confugi: do- ce me facere voluntatem tuam, quia Deus meus es tu.

Spiritus tuus bonus deducet me in terram re&am :

propter

P I E T A T I S. S9

propter nomcn tuum Domine vivificabis me in sequita- te tua.

Educes de tribulatione animam mcam : & in miieri- cordia tua difperdes omnes inimicos meos.

Et perdes omnes qui tribulant animam meam : quo- niam ego fervus tuus ium. Gloria. Antiph. Ne reminilcaris,Drie,delicl:a noftra,vel parentum noftrorum; neque vindi&am iumas de peccatis noftris.

N

JE,.

T/~ Yriceleifbn. J^- Chrifte eleiibn. Kvric cleiibn. Chrifteaudinos. Chrifte exaudi nos. Pater de coelis Deus , Mi- ierere nobis. Fili redemptor mundi Deus, Milerere nobis. Spiritus ian&e Dcus, Miie- rere nobis. Sancta Trinitas unus Deus, Miicrere nobis. San&a Maria,Ora pro nob. San&a Dei genitrix , ora. San&a Virgo virginu , ora. San&e Michael , ora.

Sancte Gabriel , ora.

Sancte Raphael , ora.

Omnes S. Angeli & Arch-

angeli , orate pro nobis. Omnes iancti beatorum

Spirituum ordines , ora-

te pro nobis. San&e Ioannes Baptifta,

ora pro nobis.

San&e Ioieph , ora.

Omnes fan&i Patriarchae ,

& Propheta?, Orate.

San&e Petre, Orapro nob.

Sandte Paule ,

ora.

Sandle Andrea ,

ora.

San&e Iacobe ,

ora.

San&e Ioannes ,

ora.

San&e Thoma ,

ora.

San&e Iacobe ,

ora.

San&e Philippe ,

ora.

San&e Bartholomace , ora.

San&e Matthaee ,

ora.

San&e Simon ,

ora.

Sancte Thaddaee :

, ora.

San&e Matthia ,

ora.

San&e Barnaba ,

ora.

San&e Luca ,

ora.

Sandte Marce ,

ora.

Omnes lan&i Apoftoli Sc

Euangeliftae ,

orate.

Omnes ian&i

Diicipuli

Domini ,

orate.

Omnes ian&i Innocentes ,

orate.

San&e

6o M A N

San&e Stephane , ora. San&e Laurenti , ora.

San&eVincenti, ora.

San&i Fabiane Sc Sebaftia- ne , orate.

Sandi Ioannes & Paule ,

orate. San&e Cofina & Damiane,

orate. San&i Gervafi & Protafi ,

orate. Omnes landi Martyres,

orate. San&e Silvefter , ora.

San&e Gregori , ora.

San&e Ambrofi , ora.

San&e Auguftine , ora. San&e Hieronyme , ora. San&e Martine , ora.

San&e Nicolae , ora.

Omnes fan&i Pontifices & Confeflores , orate. Omnes S. Do&ores, orat. San&e Antoni , ora.

Sande Benedi&e , ora. San&e Bcrnarde , ora. San&e Dominice , ora. San&e Franciice , ora. Omncs ian&i Sacerdotcs & Levita? , orate.

Omnes fan&i Monachi & Eremitae , orate.

San&a Maria Magdalcna , ora. San&a Agatha , ora.

V A L E

San&a Lucia , ora.

San&a Agnes , ora.

San&a Caecilia , ora.

San&a Catharina , ora. San&a Anaftaiia , ora. San&aVrfula cum Sodali-

bus , ora.

San&a Anna , ora.

Omnes ian&ae Virgines 8c

Viduae , orate.

Qmnes San&i & San&ae

Dei , Intercedite pro

nobis. Propitius efto, Parce nobis

Domine. Propitius efto , Exaudi nos

Domine. Ab omni malo , Libera nos

Domine. Ab omni peccato , libera» Ab ira tua , lib.

A fubitanea & improvifa

morte , libera.

Ab infidiis diaboli , libera. Ab ira,& odio,& omni ma-

la voluntate , libera. A fpiritu fornicationis, lib. A fulgure & tempeftate,lib. A morte perpetua , libera. Per myfterium fan&ae In-

carnationis tuae , libera. Per adventum tuum , lib. Per Nativitatem tuam, lib. Per Baptifmum,& fan&um

Iej unium tuum , libera. Per

P I E T

PcrCrucem & Paffionem tuam , libera.

Per Mortem & Sepulturam tuam , libera.

Per fan&am Refurre&io- nem tuam , libera.

Per admirabilem Afcenfio- nem tuam , libera.

Per adventum Spiritus fan- cti paracliti , libera.

In die Iudicii , libera.

Peccatores , Te rogamus audi nos.

Vt nobis parcas , te rog.

Vt nobis indulgeas, te rog.

Vt ad veram pcenitentiam

nos perducere digneris ,

te rogamus.

Vt Ecclefiam tuam fan&am regere & confervare di- gneris , te rogamus.

Vt domnum Apoftolicam & omnes Ecclefiafticos ordines in fancla religio- ne confervare digneris, te rogamus.

Vt inimicos fan&ae Eccle-

fiae humiliare digneris ,

te rogamus.

Vt Regibus & Principibus Chriftianis pacem & ve- ram concordiam donare digneris , te rogamus.

Vt cun&o populo Chriftia- no pacem &c unitatem

A T I S. 6t

largiridigncris, terog. Vt nosmctipfos in tuo fan-

cl:o fervitio confortare

& confervare digneris,

te rogamus.

Vt mentes noftras ad cce-

leftiadefideriaerigas, te

rogamus.

Vt omnibus benefadoribus

noftris fempiterna bona

retribuas , te rog.

Vt animas noftras,fratrum,

propinquorum, Sc bene-

fa&orum noftrorum , ab

seterna damnatione eri-

pias , te rogamus.

Vt fructus terrae dare Sc

conlervare digneris , te

rogamus.

Vt omnibus fidelibus De-

funclis requiem aeternam

donare digneris, te rog.

Vt nos exaudire digneris ,

te rogamus.

Fili Dei , te rogamus.

Agnus Dei,quitollis pecca-.

ta mundi , Parce nobis

Domine. Agnus Dei , qui tollis pec-

cata mundi , Exaudi nos

Domine. Agnus Dei,qui tollis pecca-

ta mundi , Miferere nob. Chrifte audi nos. Chrifte

exaudi nos.

Ggg Kyrie

6% M A N V A L E

Kyrie eleifon. Chrifte eleiion. Kyrie eleiibn. Pater

jiofter.

y. Et ne nos inducas in tentationem. p/. Sedliberanos

a malo.

Vfalmm. 69.

DEus in adjutorium meum intende : Domine ad ad- ] uvandum me f eftina. .

Confundantur & revcreantur : qui qucerunt animam meam.

Avertantur retrorfum, & erubefcant : qui volunt mi- hi mala.

Avertantur ftatim erubefcentes : qui dicunt mihi, Eu- ge,euge.

Exultent Sc laetentur in te omnes, qui quaerunt te : & .dicant femper , Magniricetur Dominus , qui diligunt fa- lutare tuum.

Ego vero egenus & pauper fiim : Deus adjuva me.

Adjutor meus, £c liberator meus es tu : Dominene moreris. Gloria Patri.

.y. Salvos fac fervos tuos. ^. Deus meus fperantes in te. y. Efto nobis Domine turris fortitudinis. Ri. A facie inimici.

y. Nihil proficiat inimicus in nobis. f/. Et filius iniqui- tatis non apponat nocere nobis.

y . Domine , non fecundum pcccata noftra facias nobis. .R. Neque fecundum iniquitatcs noftras retribuas nobis. y. Oremus pro Pontihxe noftro N. r:. Dominus con- fervet eum , Sc vivificct cum , & beatum faciat eum .in tcrra ; & non tradat eum in animam inimicorum ejus. y. Oremus pro benefa&oribus noftris. R:. Retribuere dignare Dominc omnibus nobis bona facicntibus pro- . ptcr nomen tuum vitam aetcrnam. Amen. y. Oremus pro fidelibus Defun&is. iu. Rcquiem aeter- nam dona eis Domine, & lux perpetua iuceat eis. y. Requiefcant in pace. Ri.Amen.

y. Pro

P I E T A T I S. 61

y. Pro fratribus noftris abicntibus. ^. Salvos fac icr-

vos tuos, Dcus mcus, ipcrantcs in tc.

ir. Mittc cis Domine auxilium dc fancto. Ri. Et.dc Sion

tucrccos.

ir. Dominc cxaudi orationcm mcam. R:. Et clamor

mcus ad tc veniat.

Orcmus. Oraiio.

PEus cui proprium cft miicreri ieinper , 8c parcere ; iuicipe deprecationem noftram : ut nos , 6c omncs famulos tuos, quos dclictorum catena conftringit, miie- ratio tux pictatis clemcntcr abiolvat.

EXaudi , quadumus Domine , fupplicum prcccs , & confitcntium tibi parcc peccatis : ut paritcr nobis indulgcntiam tribuas benignus & paccm.

INcffabilcm nobis Domine , mticricordiam tuam cle- mentcr oftcnde : ut iimul nos Sc a peccatis omnibus cxuas, ik a pcenis, quas pro his mercmur, eripias.

DEus, qui culpa offenderis, pcenitcntia piacaris: prc- ces populi tuiiupplicantis propitius rcipicc : cv fla- gcllatux iracundias , quae pro peccatis noftris mcrcmur, avcrtc.

OMnipotens fempitcrnc Deus , mifcrcrc famulo tuo Pontirici i;oftro N. Cv dirigc cum lccundum tuam clcmcntiam in viam ialutis fleterrob : ut te donante tibi placita cupiat , & tota virtute perficiat.

DEus, a quo ian<fta deiideria , recla coniilia , & jufta iunt opcra : da iervis tuis illam, quam mundus dare non poteft, paccm : ut & corda noftra mandatis tuis de- dita, & hoftium iiiblata formidinc,tcmpora fint tua pro- tcctionc tranquilla.

VRcigneianclii Spiritusrenes noftros , & corno- ftrum, Domine : ut tibi cafto corporc icrviamus , .& mundo cordc placcamus.

Fldclium Deus omnium conditor & rcdcmptor , ant- mabus famulorum famularumque tuarumvremiilio-

Ggg 2 nctu

64. MANVALE

nem cun&orum tribue peccatorum : ut indulgentiam , quam femper optaverunt , piis fupplicationibus confe- quantur.

ACtiones noftras , quasfumus Domine , afpirando praeveni, & adjuvando profequere: ut cun&a noftra oratio & operatio a te femper incipiat , & per te ccepta finiatur.

OMnipotens fempiterne Deus , qui vivorum domi- naris {imul & mortuorum , omniumque mifereris , quos tuos fide & opere futuros efle pramoicis: te fuppli- ces exoramus , ut pro quibus effundere preces decrevi- mus , quofque vel prasfens faeculum adhuc in carne reti- net , vel futurum jam exutos corpore fufcepit , interce- dentibus omnibus Sandtis tuis , pietatis tuse clementia , omnium delictorum fuorum veniam confequantur. Per Dominum noftrum.

ir. Domine exaudi orationem meam. $£. Et clamor meus ad te veniat.

ir. Exaudiat nos omnipotens & mifericors Dominus. ^. Amen.

ir. Etfidelium anims per mifericordiam Dei requie- fcantinpace. y.. Amen.

L I T A N ' I & DE NOMINE IESV.

KYrie eleifbn. Spiritus ian&e Dcus, Mife-

Chrifte eleifbn. rere nobis.

Kyrie eleifon. San<5ta Trinitas unus Deus,

Chrifte audi nos. Mifercre nobis.

Chrifte exaudi nos. Iefii Fili Dei vivi , mifer.

Pater dc ccelis Deus, Mife- Iefu potentiflime , mifer.

rere nobis. Iefu fortiffime , mifer.

Fili redemptor mundi Iefii perfediffime , mifer.

Dcus, Miferere nobis. Iefu gloriofiffime , mifer.

Iefu

P I E T

Iefu mirifice , mifer.

Iefujucundiffime, mifer. Iefii chai ilfimc , mifcr. Iefu clarior Sole , mifer. Ielu pulchrior Luna, mifer. Iefufplcndidiorftellis, mif Iefii admirabiiis , mifer. Icfu dele&abilis , mifer. Iefu honorabilis , mifer. Iefu humillimc , mifer. Iefu pauperrime , mifer. Iefii mitiffime , mifer.

Iefu patientiffime , mifer. Iefu obedientiffime, miier. Iefu caftiffime , mif er.

Iefu amator caftitatis , mif Iefii amator pacis , mifer. Iefli amor nofter , mifer. Iefu fpeculum vita? , mifer. Iefu exemplar virtutu, mif Ief u decus morum , mifer. Iefu zelator animarum,mif Iefu refugium noftrum,mif Iefu Pater pauperum , mif Ielu confolatioafflidorum, miferere nobis. Iefuthefiurus fidelium,mif Iefu gemma pretiofa , mif Iefu armarium perfedio- nis, miferere nobis. Iefu bone paftor oviu, mif Iefu ftella maris , miier. Iefu lux vera , mifer.

Iefu fapientia aeterna , mif. Iefu bonitas infinita , raif

A T I S. 6f

Ief u gaudium Angelorum ,

miferere nobis.

Iefu Rex Patriarcharum ,

miferere nobis.

Iefu infpirator Propheta-

rum, miferere nobis.

Iefu magifter Apoftolo-

mm,miferere nobis.

Iefu do&or Euangelifta-

rum, miferere nobis.

Iefu fortitudo Martyrum ,

miferere nobis.

Iefu lumen Confefforum ,

miferere nobis.

Iefufponfe Virginum, mif*

Iefu corona San&orum

omnium , miferere.

Propitiusefto,Parce nobis

Iefu. Propitius efto , Exaudi nos

Iefu. Ab omni malo , Libera nos

Iefu. Ab omni peccato , Libera

nos Iefu.

Ab ira tua , libera.

Ab infidiis diaboli , lib.

A pefte, fame, & bello, lib.

A transgreffione mandato-

rumtuorum, lib.

Ab incurfii omnium malo-

rum , libcra.

Per Incarnatione tuam,lib.

Pcr Adventum tuum , lib.

Per Nativitatem tuam , lib.

Ggg 3 Per

66 MANVALE

Per circumcifionem tuam , Agnus Dei , qui tollis pec-» libera. cata mundi , Parce nobis Per dolores tuos , lib. Iefli.

Per flagella tua , lib. Agnus Dei , qui tollis pec-

Per mortem tuam , lib. cata mundi, Exaudi nos Per Rcf urreclionem tuam , Iefu.

libera nos Iefu. Agnus Dci , qui tollis pec- PerAfcenfionemtuam,lib. cata mundi , Miferere Per gaudia tua , lib. nobis Iefu.

Per gloriam tuam , lib. Iefu Chrifte audi nos. Per dulciflimam Virginem Iefu Chrifteexaudinos.

matremtuam, lib. Kyrie eleifon. Chrifteelei-

Per intcrceflionem omniu fbn. Kyrie eleifon.

San&orum tuorum, lib. Paternofter. AveMaria. f. Et ne nos inducas in tentationem. ^. Sed libera nos a malo.

ir. Domine exaudi orationem meam. fy. Et clamor meus ad te veniat.

Oratio. P\ Eus, qui gloriofiflimum nomenlefu Chrifti filii tui •*-'' Domini noftri fecifti ricielibus tuis fummo f uavita- tis afTe&u amabile, & malignis fpiritibus tremendum at- que terribilc : concede propitius , ut omnes qui hoc no- men I e s v devote venerantur in terris, fan&rae confola- tionis dulcedinem in prsfenti pcrcipiant , & in futuro gaudium exultationis & interminabilis beatitudinis ob- tineant in ccelis. Per eundem Dominum, &c. Rt. Amen,

M

I T

A N I

D E B.

V I R G I N E.

KYrie eleifbn. Pater de ccelis Deus, Mife-

Chrifteeleifbn, rerenobis.

Kvrie eleifon, Fili redemptor mundi

Chrifteaudi nos. Dcus, Mifcrere nobis,

Chrifte exaudi nos, Spiri-

P I E T A T I S.

Spiritus fancte Dcus, Mifc- Rofa mvftica,

rere aobis. Turris Davidfea, San&a Trinitas untis Dctis, Turrjs eburnea,

Miiercre nobis. Domus aurea, Sancta Maria , Ora pro no- bis. SanctaDeigenitrix, Ora. Sancla Virgo viminum,ora. MatcrChrifti, ora.

Mater divinae gratice, ora.

67 ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora.

Feederis arca,

Ianuacocli, Stclla matutina, Salus intirmorum, Refugittm pcccatorum,ora. Coniolatrixarrlictx)ru, ora. Auxilium Chriftianorum , ora pro nobis. Rcgina Angelprum, ora. Regina Patriarcharum,ora. Rcgina Prophctarum, ora. Regina Apoftplorum, ora. RegtnaMartvrum, ora. Re^ina ConfefTorum, ora. Rcgina Virginum, ora. Regina Sanclorum o-

mnium, ora pro nobis. Agnus Dei,quitollis pccca-

ta mundi , Parce nobis

Dominc. Agnus Dei , qui tollis pec-

cata mundi , Exaudi nos

Dominc. Agnus Dci,qui tollis pecca-

ta mundi , Mifercre nob. Chrifte audi nos. Chrifte

exaudi nos.

Kyrie eleifbn. Chrifte eleifbn. Kyrieeleifbn. Patcr no- ftcr.

v. Et nc nos inducas in tentationem. k-. Sed libera nos a malo.

Ggg 4 tf.Do-

Mater puriflima, Mater caftiflima, Matcr inviolata , Mater intemerata, Matcr amabilis, Mater admirabilis, Mater Creatoris, Mater Salvatoris, Virgo prtidentifftma, Virgo veneranda, Virgo praedicanda, Virgo potens, Virgo clcmens, Virgo fidelis, Speculum juftiti:c , Sedesfapientur, CaufFa noftrae lcetitiae, ora. Vas fpiritualc, ora.

Vas honorabilc, ora.

Vas infigne dcvotionis , ora.

ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora. ora.

rfg MANVALE

f. Domine exaudi orationem meam. y. Et clamor

meus ad te veniat.

Oremm.

INterveniat pro nobis qua^fumus Domine Iefii Chri- fte nunc, & in hora mortis noftrae apud tuam clemen- tiam gloriofa virgo Maria mater tua : cujus facratiflimam animam m hora mortis Sc Paflionis tuas doloris gladius pertranfivit.

PRotege Domine famulos fubfidiis pacis : & beata; Mariae femper Virginis patrociniis confidentes , a cuncris hoftibus redde fecuros. Per Chriftum Domi- num. Amen.

N

PRiEPARATIO AD MISSAM.

Vro opportunitate Sacerdotisfacienda.

E reminifcaris Domine deli&a noftra , velparen- tum noftrorum,neque vindi&am fumas dc peccatis noftris.

Vfalmus$$.

QVam dilecla tabernacula tua , Domine virtutum ! concupifcit 8c deficit anima mea in atria Domini.

Cor meum & caro mea : exultaverunt in Deum vi- vum.

Etenim pafler invenit fibi domum: & turtur nidum fibi, ubi ponat pullos fuos.

Altaria tuaDomine virtutum: rex meus, &Deus meus.

Beati qui habitant in domo tua Domine ; in faepula fasculorum laudabunt te.

Beatusvir, cujus eft auxilium abs te : afcenfiones in corde fiio difpofuit in valle lacrymarum , inlocoquem pofuit.

Etenim bencdi&ionem dabit legislator : ibunt de vir- tute in virtutem, videbitur Deus deorum in Sion.

Domine

P I E T A T I S. 69

Domine Deus virtutum cxaudi orationcm meam : au- ribus pcrcipe Deus Iacob.

Protcdor noftcr afpicc Dcus : & rcfpice in facicm Chrifti tui.

Quia mclior eft dics una in atriis tuis : fupcr millia.

Elcgi abje&us cfle in domo Dci mci : magis quam ha- bitare in tabernaculis peccatorum.

Quia milericordiam & veritatem diligit Deus : gra- tiam & gloriam dabit Dominus.

Non privabit bonis eos qui ambulant in innocentia : Dominc virtutum,beatus homo qui fperat in te. Gloria. Pfalmm 84.

BEnedixifti Domine terram tuam : avertifti captivita- tcm Iacob.

Remififti iniquitatem plebis tua? : operuifti omnia pcccata corum.

Mitigafti omnem iram tuam : avcrtifti ab ira indigna- tionis tuae.

Converte nosDeus falutaris noftcr: Scaverte iram tuam a nobis.

Numquid in aeternum irafc^ris nobis ? aut extendes iram tuam a generatione in generationem ?

Deus, tu converfus vivificabis nos : &$ plcbs tua laeta- bitur in te.

Oftende nobisDomine mifericordiam tuam : &/a- lutare tuum da nobis.

Audiam quid loquatur in me Dominus Deus : quo- niam loquetur paccm in plebem fuam.

Et fuper fandos fuos : & in eos qui convertuntur ad cor.

Verumtamen prope timcntes eum falutare ipfius : ut inhabitet gloria in terra noftra.

Milericordia & veritas obviaverunt fibi : juftitia& pax ofculatas funt.

Veritas de terra orta efl;: & juftitia de ccelo profpexit,, Ggg 5 Etenim

76 M A N V A L E

Etenim Dominus dabit benignitatem : & terra noftra dabit fru&um fuum.

Iuftitia ante eum ambulabit : & ponet in via greflus fuos. GloriaPatri.

Vfalmus%<f.

INclina Domine aurem tuam , & exaudi me ; quoniam inops & pauper f um ego.

Cuftodi animam meam,quoniam fanctus fum : falvum fac fervum tuum, Deus meus, fperantem in te.

Miferere mei Domine , quoniam ad te clamavi tota die : laetifica animam fervi tui , quoniam ad te Domine animam meam levavi.

Quoniam tu Domine fuavis & mitis : & multa? mife- ricordia; omnibus invocantibus te.

Auribus percipe orationem meam : & intende voci deprecationis meae.

In die tribulationis mex clamavi ad te : quia exaudi- fti me.

Non eft fimilis tui in diis Domine : Sc non eft fecun- dum opera tua.

Omnes gentes quafcumque fecifti , venient, & adora- bunt coram te Domine : & glorificabunt nomen tuum.

Quoniam magnus es tu , & faciens mirabilia : tu cs

Deus folus.

Deduc me Domine in via tua, & ingrediar in veritate i °

tua : laetetur cor meum, ut timeat nomen tuum.

Confitebor tibi DomineDeus meus tn toto corde meo : & elorificabo nomen tuum in ceternum.

Quia mifcricordia tua magna eft fuper me : & eruifti animam mcam ex inferno inferiori.

Deus, iniqui infurrexerunt fiiper me : & fynagoga po- tentium quaeficrunt animam meam , & non propofue- runt te in confpccl:u fuo.

Et tu Domine Deus miferator 8c mifericors : patiens, & multce mifericordias 8c verax.

Refpice

P I E T A T I S. 71

Refpice in mc , £c milererc mci : da impcrium tuum puero tuo, & ialvum fac filium ancillx tuae.

Fac mccum iignum in bonum, ut vidcant qui odcrunt mc,& confundantur : quoniam tu Dominc adjuvifti me, cv coniblatus cs mc. Gloria Patri. Ppdmm 1 1 y.

CRcdidi, proptcr quod locutus fum : cgo autem hu- miliatus fum nimis.

Ego dixi in cxccfTu meo : Omnis homo mcndax.

Quid rctribuam Domino: pro omnibus quae retribuic mihi ?

Caliccm falutaris accipiam : & nomcn Domini invo- cabo.

Vota mca Domino reddam coram omni populo cjus : pretioia in conipe&u Domini mors fandtorum ejus.

O Domine qma ego fervus tuus: ego fervus tuus & fi- lius ancilL-e tua\

Dirupifti vincula mea, tibi facrificabo hoftiam laudis : & nomcn Domini invocabo.

Vota mea Domino rcddam in confpe&u omnis po- puliejus; in atriis domus Domini in medio tui Ieruia- lcm. GloriaPatri.

Pfalmus 129.

DE profundis clamavi ad te Domine: Domine exau- di voccm mcam. Fiant aures tuoe intendcntes : in vocem dcprecationis mcae.

Si iniquitatcs obfervavcris Domine : Domine quis fii- ftincbit ?

Quia apud te propitiatio eft : &propter lcgcmtuaru ' fuftinui te Domine.

Suftinuit anima mea in verbo ejus: fperavit anima mea in Domino.

A cuftodia matutina ufquc ad no&em , fpcret Ifrael in Domino.

Quia

72 M A N V A L E

QuiaapudDominummifericordia: & copiofaapud cum rcdemptio.

Et ipfe redimet Ifiael : ex omnibus iniquitatibus ejus.

Gloria Patri. Antipb. Ne reminifcaris Domine deli&a noftra , vel pa- rentum noftrorum, neque vindi&am iumas de peccatis noftris.

Kyrie eleiibn. Chrifte eleiibn. Kyrie eleilbn. Paterno- fter.

ir. Et ne nos inducas in tentationem. ^. Sed libera nos a malo.

f. Ego dixi , Domine , miierere mei. y.. Sana animam meam, quia peccavi tibi.

ir. Convertere Domine aliquantulum. ^. Et deprecare fiiper iervos tuos.

f. Fiat mifericordia tua Domine fuper nos. Ri. Qucm- admodum fperavimus in te.

ir. Sacerdotes tui induantur juftitiam. ty.. Et Sancti tui exultent.

ir. Ab occultis meis munda me Domine. fy. Et ab alie- nis parce fervo tuo.

>v. Domine exaudi orationcm meam. ^. Et clamor meus ad te veniat.

Oremns.

AVres tuae pietatis , mitiflime Deus, inclina precibus noftris , & gratia fandi Spiritus iilumina cor no- ftrum : ut tuis myfteriis digne miniftrare , teque aeterna charitate diligerc mereamur.

DEus , cui omne cor patet & omnis voluntas loqui- tur , & quem nullum latet fecretum : purifica per infiifionem fan&i Spiritus cogitationes cordis noftri : ut te perfe&e diligere , & digne laudare mereamur.

VRe igne fan&i Spiritus renes noftros , & cor no- ftrum , Dominc : ut tibi cafto corpore ferviamus , & mundo corde placeamus.

Mentes

P I E T A T I S. 73

MEntes noftras , qua?fumus Doirrine, Paraclitus qui a te proccdit, illuminet : & inducat in omnem iic- ut tuus promiik Filius, veritatem.

ADfit nobis, quaefumus Domine, virtus Spiritus fan- &i , qux & corda noftra clementer expurget, & ab omnibus tueatur adverfis.

DEus, qui corda fidclium fan&i Spiritus illuftratione docuifti : da nobis in eodem Spiritu re&a fapere , & de ejus femper confolatione gaudere.

COnfcientias noftras , quaefumus Domine, vifitando purifica , ut venicns Dominus nofter Iefus Chriftus filius tuus , paratam fibi in nobis inveniat manfionem. Qui tecum vivit & regnat in unitate Spiritus fan&i Deus, pcr omnia faecula farculorum. Amen.

ReceJJus ab altari. Antiph. Trium puerorum cantemus hymnum : qlem can- tabant fandi in camino ignis benedicentes Dominum. Canticum triutn puerorum.

BEnedicite omnia opera Domini Domino : laudate & fuperexaltate eum in faecula.

Benedicite Angeli Domini Domino : benedicite cceli Domino.

Benedicite aquse omnes , qua; fuper ccelos funt , Do- mino : benedicite omnes virtutes Domini Doraino.

Benedicite fbl & luna Domino : benedicite fteUse cce- li Domino.

Benedicite omnis imber & ros Domino : benedicite omnes fpiritus Dei Domino.

Benedicite ignis & aeftus Domino : benedicite frigus & aeftus Domino.

Benedicite rores & pruina Domino : benedicite gelu & frigus Domino.

Benedicite giacies & nives Domino : benedicite no- &es & dies Domino.

Benedicite lux & tenebras Diio: benedicite fulgura Sc nubes Dno. Benc-

74 MANVALE

Bencdicat terra Dominum: laudet & iirperexakct eum in iaecula.

Benedicite montes & collcs Domino : benedicitc univeria germinantia in terra Domino.

Benedicite fontes Domino : benedicite maria & flu- mina Domino.

Benedicite cete , & omnia quas moventur in aquis , Domino : benedicite omnes volucres cceli Domino.

Benedicite omnes beftiae & pecora Domino : bcne- dicite filii hominum Domino.

Benedicat Iirael Dominum : laudet & fuperexaltet eum in iaecula.

Benedicite iacerdotes Domini Domino : benedicite iervi Domini Domino.

Benedicite ipiritus & animae juftorum Domino : be- nedicite%andi Sc humiles corde Domino.

Benedicitc Anania, Azaria, Miiael, Domino : laudate & iuperexaltate eum in iaecula.

Benedicamus Patrem & Fiiium cum iando Spiritu : laudemus & iuperexaltemus eum m iaecula.

Benedid;us es Domine in firmamento cceli : Sc lauda- bilis & glorioius, & iuperexaltatus in iaecula. Vfalmus ij-o.

LAudate Dominum in ianclis ejus : laudateeum in rirmamento virtutis ejus. Laudate eum in virtutibus cjus : laudate eum iecun- dum multitudinem magnitudinis cjus.

Laudate eum in ibno tubx : laudate eum in pialterio Sc cithara.

Laudate eum in tympano Sc choro : laudate eum in chordis & organo.

Laudate eum in cymbalis benefbnantibus , laudate •eum in cymbalisjubilationis : omnis ipiritus laudet Do- minum.

GloriaPatri, &Filio.

. Dmi-

P I E T A T I S. 7$

Deinde repetitnr Antipboiu.

Trium puerorum cantemus hymnum , &c.

Kvrieclciion. Chriftcclcilon. Pater noftcr. iT. Et nc oos inducas in tentationem. y.. Sed libcra nos a malo.

f. Confitcantur tibi Dominc omnia opera tua. y.. Et fandri tui bcnedicant tibi.

f. Exultabunt ian&i in gloria. $i. Laetabuntur in cubi- libus fuis.

ir. Non nobis Domine, non nobis. ^. Sed nomini tuo da gloriam.

ir. Domine cxaudi orationem meam. Ri. Et clamor meus ad te veniat.

Oremm.

DEus , qui tribus pucris rnitigafti flammas ignium , concede propitius, ut nos famulos tuos non exurat flamma vitiorum.

ACtiones noftras , quaefumus Domine , alpirando pr&vcni , <$c adjuvando proiequere , ut cuncta no- ftraoratio, & operatio a tc fernper incipiat , &perte ccepta riniatur.

DA nobis quxfumus Doraine , vitiorum noftrorum flammas cxtingucre : qui beato Laurcntiomartyri tuo, tribuifti tormcntorum iiiorum incendia iuperare, Per Chriftum Dominum noftrum , Amen.

ORATTONES

ante Cclebrationem & Communionem.

Oratio S. Ambrofii. D I E D O M I N I C A.

SVmme facerdos & vcre Pontifex IefuChrifte, qiu te obtulifti Deo Patri hoftiam puram & immacula- •tam in ara crucis pro nobis miieris Sc peccatoribus , &z qui dedifti nobis carnem tuam ad manducandum , Sc

fangui-

7S M A N V A L E

fanguinem tuum ad bibendum , & pofuifti myfterium iftud in virtute Spiritus fan&i tui, dicens : Haec quotief- cumque feceritis , in mei memoriam facietis : Rogo per eumdem fanguinem tuum , magnum falutis noftrae pre- tium : rogo per hanc miram & ineffabilem charitatem , qua nos miferos , & indignos fic amare dignatus es , ut lavares nos a peccatis noftris in fanguine tuo : Doce me, fervum tiium indignum, quem inter cetera dona tua etiam ad officium facerdotale vocare dignatus es , nullis meis meritis,fed fbla dignatione mifericordiae tuae : doce me quadb per Spiritum fan&um tuum , tantum tra&are myfterium ea reverentia & honore , ea devotione & ti- more,quibus oportet & decet. Fac me per gratiam tuam femper illud de tanto myfterio credere Sc intelligere , fentire & firmiter tenere , dicere & cogitare , quod tibi placet , & expedit animae mex. Intret fpiritus tuus bo- nus in cor meum , qui fbnet ibi fine fbno, & fine ftrepitu verborum loquatur omnem veritatem. Profunda quippe liintnimis, & facro tedta velamine. Propter magnam clementiam tuam concede mihi MifTarum fblemnia mundo corde & pura mente celebrare. Libera cor meum ab immundis & nefandis , vanis & noxiis cogi- tationibus. Muni me beatorum Angelorum pia & fi- da cuftodia , ac tutela fortiffima , ut hoftes omnium bonorum confufi difcedant. Per virtutem tanti myfte- rii , & per manum fan&i Angcli tui repelle a me , & a cun&is fervis tuis . duriflimum fpiritum fuperbias & cenodoxiae , invidias & blafphemiae, fornicationis & im- munditiae , dubietatis & diffidentiae. Confundantur qui nos perfequuntur , pereant illi qui nos perdere feftinant. Tcria ij.

REx virginum , & amator caftitatis & integritatis , ccelefti rore benedictionis tuas extingue in corpore meo fomitem ardentis libidinis : ut maneat in me tenor caftitatis corporis & animas. Mortifica in membris meis

carnis

P I E T A T I S. 77

carnis ftimulos , omnefque libidinofas commotiones , & da mihi veram & perpetuam caftitatem cum ceteris do- nis tuis , quce tibi placcnt in veritate , ut facrificium lau- dis cafto corpore & mundo corde valeam tibi ofFerre. Qiianta enim cordis contritione , Sc lacrymarum fonte , quanta reverentia & tvemore, quanta corporis caftitate , 6c animae puritate iftud divinum & ccelefte facrificium eft celebrandum , ubi caro tua in veritate fumitur , ubi fanguis tuus in veritate bibitur , ubi ima fummis, terrena divinis jungnntur , ubi adeft fan&orum Angelorum pra> fentia, ubi tu es facrificium & facerdos mirabiliter & in- efFabiliter conftitutus ?

Tem iij.

QVis digne hoc celebrare poterit, nifi tu Deus omni- potens offerentem feceris dignum ? Scio Domine, & vere fcio , & idipfum pietati tuae confiteor , quia non fum dignus accedere ad tantum myfterium propter ni- mia peccata mea, & infinitas negligentias meas. Sed fcio , & veraciter ex toto corde meo credo , & ore con- fiteor , quia tu potes me facere dignum , qui folus po- tes facere mundum de immundo conceptum femine, & de pcccatoribus juftos & fandtos. Per hanc omnipo- tentiam tuam te rogo Deus meus , ut concedas mihi peccatori hoc facrificium celebrare cum timore & tre- more, cum cordis puritate , & lacrymarum fonte , cum laetitia fpiritali, & ccelefti gaudio. Sentiat mens mea dul- cedinem beatiflimae prasfentiae tuae , & excubias fancto- rum Angelorum tuorum in circuitu meo. Feria iv.

EGo enim,Domine,memor veneranda; Paffionis tuas accedo ad altare tuum , licet peccator , ut offeram tibi facrificium , quod tu inftituifti , & ofFerre prsece- pifti in commemorationem tui , profalute noftra. Sufci- pe illud quasfb, fumme Deus , pro Eccleiia fanda tua, Sc pro populo quem acquififti fanguine tuo, Et quoniam

H h h me

7% MANVALE

me peccatorem inter te & eumdem populum tuum me- dium efle voluifti , licet in me aliquod boni operis tefti- monium non agnoicas , officium laltem difpenfationis creditae non recufes •> nec per me indignum eorum falu- tis pereat pretium , pro quibus victima ialutaris dignatus es effe redemptio. Prorero etiam Domine ( fi digneris propitius intueri) tribulationes plebium , periculapo- pulorum, captivorum gemitus , miierias orphanorum , neceflitates peregrinorum inopiam debilium , deipera- tiones languentium , defectus fenum , fufpiria juvenum , vota virginum, lamenta viduarum. Feria v.

TV eriim mifereris omnium Domine : & nihil odifti eorum quas fecifti. Memorare quae fit noft-ra fub- ftantia : quia tu Pater nofter es , quia tu Deus noftcr es , ne irafcaris latis , neque multitudinem vifcerum tuorum fuper nos contincas. Non enim in juftificationibus no- ftris profternimns preces ante faciem tuam , fed in mi- ferationibus tuis multis. Aufer a nobis iniquitates no- ftras : & ignem iandH Spiritus in nobis clementer ac- cende. Aufer cor lapideum de carne noftra : & da nobis cor carneum , quod te amet , te diligat , te dele&etur , te fequatur , tc perfruatur. Oramus Domine clemen- tiam tuam , ut fereno vultu familiam tuam , facri tui no- minis Officia praeftolantem , afpicere digneris : ut Sa nullius fit irritum votum , nullius vacua poftulatk) , tu nobis preces fuggere, quas iple propitius audire, & cxaudire delederis.

Feria vj.

ROgamus ctiam te , Domine fan&e Pater , & pro fpiritibiis fidelium defundorum : ut iit illis ialus , fanitas , gaudium , & refrigerium , hoc magnum pietatis facramentum. Domine Deus meus , fit iliis hodie ma- gnum & plenum convivium de te panc vivo , qui dc c«elo defccndifti , 6c das vitam mundo , dc tua carnc ian-

P I E T A T I S. 79

cTa Sc bcnedicta , Agui videlicet immaculati , qui tollis pcccata. mundi , qwx dc fancto & glorioio bcatas Virgi- iiis Marix- utcro eft affumpta , Sc dc Spiritu fando con- ccpta : ac de illopietatisfontc , qui perlanceammilitis ex tuo facrati/Iimo latcre cmanavit : ut exinde wfeiflti Sc i atiati , rcfrigerati Sc confblati exultcnt m laude & glo- ria tua. Peto clcmcntiam tuam Domine , ut defcendat iuper panem tibi iacrificandum plenitudo tuae bene- didionis; Sc fandtificatio tuae divinitatis. Defcendat etiam Dominc illa fan&i Spiritus tui invifibilis , incom- prcheniibiliique majeftas , ficut quondam in patrum hoftias deicendebat , qui Sc oblationes noftras corpus & ianguinem tuum efficiat , Sc me indignum facerdo- tem doceat tantum tra&are myftcrium cum cordis pu- ritate , 8c lacrymarum devotione , cum revercntia Sc tremore , ita ut placide ac benigne fiiicipias facrificium dc manibus mcis ad falutem omnium tam vivorum , quam defun&orum.

Sabbato.

ROgo etiam te Domine , pcr ipfiim facrofanctum myfterium Corporis & Sanguinis tui, quo quotidie m Ecclefia tua pafcimur & potamur , abluimur & fandti- ficamur, atque unius fumirue divinitatis participes effi- cimur ; da mihi virtutes tuas fan&as , quibus repletus , bona confcientia ad altare tuum accedam , ita ut ha*e cceleftia Sacramenta efficiantur mihi ialus &vita. Tu enim dixifti ore tuo fan&o 8c benedidto : Panis quem ego dabo , caro mea eft pro mundi-vita. Ego fum panis vivus , qui de ccelo deicendi. Siquis manducaverit ex hoc pane , vivet in seternum. Panis dulciffime , fana pa* latum cordis mei , ut fentiam fuavitatem amoris tui. Sana illud ab omni languore, ut nullam praster te ientiam dulcedinem. Panis candidiilime , habens omne dcle- £t.amcntum , & omnem faporem , qui nos femper refi- cis , Sc nunquam in te deficis : comedat te cor meum 5 $c

Hhh 2 duke- .

8o M A N V A L E

dulcedine faporis tui repleantur vifcera animas mcx. Manducat te Angelus ore pleno , manducet te peregri- nus homo pro modulo fuo , ne dehxcre poflit in via , tali rccrcatus viatico. Panis ian&e, panis vive, panis munde, qui defcendifti de ccelo, 6c das vitam mundo,veni in cor mcum , & munda meab omni inquinamento carnis & fpiritus. Intra in animam meam, fana & munda me inte- rius & exterius. Efto tutamen , & continua falus animae & corporis mei. Repelle a me inlidiantes mihi hoftes : recedant procul a prxientia potentiae tu32, ut foris & in- tus per te munitus , re&o tramite ad tuum regnum per- veniam , ubi non in myfteriis , ficut in hoc tempore agi- tur , fed facie ad facicm te videbimus, cum tradideris re- gnum Deo & Patri , & erit Dcus omnia in omnibus. Tunc enim me de te (atiabis iatietate miririca , ita ut nec efuriam , nec fitiam in xternum. Qui cum codem Dco Patre, Sc Spiritu fando, vivis & rcgnas per omnia farcu- lafseculorum^Amen.

Aita Oratio ante Mifjam.

AD menfam dulciffimi convivii tui, pie Domine Iefu Chrifte,ego peccator de propriis meritis,nihil pra2- fumens , fed de tuaf confidens mifericordia & bonitate , accedere vereor & contremifco. Nam cor & corpus ha- beo multis criminibus maculatum , mentem & linguam non caute cuftoditam.Ergo,6 pia Deitas,6 tremenda ma- jeftas , ego mifer inter anguftias deprehenfus , ad te fon- tem mifericordias recurro,ad te feftino fanandus,fub tuam proteclionem fugio : & quem judicem fuftinere nequeo, falvatorem habere fulpiro. Tibi Dfie plagas meas often- do , tibi verecundiam meam detego. Scio peccata mca multa & magna,pro quibus timeo.Spero in miiericordias tuas,quarum non eft numerus. Refpice ergo in me oculis jtiifericordia; tuae , Domine Ieiii Chrifte , Rex aeterne , I>eus & homo, crucifixus propter hominem. Exaudi me fperantem in te : mifererc mei, pleni mifcnis 8c peccatis :

tu

P I E T A T I S. 81

tu qui fontem miferationis numquam manare ceflabis. Salve falutaris vidtima , pro me Sc omni humano genere in patibulo crucis oblata. Salve nobilis & pretiofe San- guis , de vulncribus crucirixi Domini mei Iefii Chrifti profluens , & peccata totius mundi abluens. Recordare Domine creaturae ttiae , quam tuo fanguine redemifti. Pcenitet me peccafle , cupio emendare quod feci. Aufer ergo a me , clemcntiffime Pater , omnes iniquitates & peccata mea : ut purificatus mente & corpore, digne de- guftare merear fancta ian&orum ; & concede , ut fan&a praelibatio Corporis &z Sanguinis tui, quamegoindi- gnus fumerc intendo , fit peccatorum meorum remiftio , iit delictorum perfe&a purgatio , iit turpium cogitatio- num cffugatio , ac bonorum fenf uum regeneratio , opc- rumque tibi placentium falubris efficacia, animae quoquc & corporis , contra inimicomm meorum infidias , fir- miffima tuitio. Amen.

Oratio S. Tboni£ Aqumatis.

OMnipotens fcmpiterne Deus , ecce acccdo,ad fa- cramentum unigeniti Filii tui Domini noftri Iefu Chrifti : acccdo tanquam infirmus ad medicum vitoe , immundus ad fontem mifericordiae, coecus ad lumen cia- ritatis aeternae , pauper & egenus ad Dominum c-celi & teme. Rogo ergo immenfae largitatis tuae abundantiam, quatenus meam curare digneris iniirmitatcm , lavare fceditatcm , illuminare caecitatem , ditare paupertatem, veftire nuditatem : ut panem Angelorum , Regem re- gum , Dominum dominantium , tanta fufcipiam reve- rcntia & humilitate , tanta contritione & devotione , tanta puritate & fide , tali propoiito & intentione , iicut cxpedit faluti animoe meae.Da mmi,quaefb,Domiiiici cor- poris & fanguinis non fbltmi iufcipere iacramentum , ied ctiam rem & virtutem facramenti. O mitiffimc Deus, da mihi corpus unigeniti Filiitui Domini noftri Iefu Chri- fti, quod traxit de virgine Maria,fic fuicipere, ut corpori

Hhh 3 fuo

82 M A N V A L ~E

fuoiifyftico mercar incorporari , <Scintcr cjusmcmbra connumerari. O amantiffime Pater , : concede mihidi- lectum Filium tuum , quem nuncvclatum in via llif ci- pere propono , revelata tandcm facic perpetuo contem- plari. Qui tecum vivit & rcgnat in umtatc Spiritus fan> &i Deus, pcr omnia fajcula f xculorum. Amcn.

ORATIONES

Vojl celebraiwnem & commuriioncm diccndx.

Oratid S. Tboma de Aquino.

GRatias tibi ago Domine fan&c Pater omnipotcns , astcrneDeus, qui me peccatorem , indignum fa- mulum tuum , nulhs meis. meritis , fedfbladignatione milericordix tuae fatiare djgnatus es prctiofb Corpore &c Sanguinc Filii tui Domini noftri Iefu Chrifti. Et pre- cor , ut haec fancla Communio non fit mihi reatus ad pcenam , fed intereeiTio falutaris ad ve.niam. Sit mihi armatura fidei , &fciitum bonx voluntatis. Sit vitio- rum mfiorum evacuatio , concupifcentix & libidinis cx- teraiinatio , ehantatis & patientix , humilitatis & obe- dicntix , omniumque vimitum augmentatio : contra infidias inimicorum omnium , tam vifibilium , quam in- viiibilium , firma defenfio : motuum mcorum , tam car- nalium , quam fpiritualium perfe&a quietatio : in te uno acveroDeo firma .adhxlio , atque rinismei felixcon- fummatio. Et preeor te s ut adillud incfFabilc convi- vium me peccatorem perducere digneris ; ubi tu cum Fiiio tuo &z Spiritu iancFo, Sanclis tuis cs lux vera , fa- tietas plcna , gaudium lempitcrnum , jucunditas con- fHmmara, & felicitas perfecFa. Pcr cundcm Chi-iftum Dominum noftrum. Amen.

■ fj j Atia Oratjo- Sancli Bommnturx.

TRansfjge , dulcifjime Domine Ielu , mcdullas Sz vifcera anima? mex fuaviifimo ac faluberrimo amo-

ris

P I E' T A T I S. 83

ris tui vulnere , vera , ferenaque & Apoftolica fan&iiTi- ma charitate, ut langueat «Sc liqueriat anima meafolo femper amore & deiiderio tui , te concupiicat , & defi- ciat in atria tua , cupiat dillolvi , & efle tecum. Da , ut animamea teeiuriat, panem Angelorum , refectionem animarum fan&arum , panem noftrum quotidianum , fuperfubftantialem , habentem omnem dulcedinem &c faporem, & omnc delecfcimentum fuavitatis : te, in quem defidcrant Angeli profpicere , femper efuriat & comedat cor meum , 6c dulcedine faporis tui repleantur vif cera animce meae : te femper fitiat , fontem vitas , fontem fa- pientiae & fcientix , fontem aeterni luminis , torrentem voluptatis , ubertatem domus Dci : te femper ambiat , te quxrat , te inveniat , ad te tendat , ad te perveniat : tc meditetur , te loquatur , & omnia operetur in laudem 8c gloriam nominis tui , cum humilitate Sc difcretione , cum diledione 8c delectatione , cum facilitate 8c aflfe- clu , cum perfeverantja ufque in finem : &C tu fis fblus fcmper fpes mea , tota fiducia mea , divitias meae , de- le&atio mea , jucunditas mea , gaudium meum, quies & tranquillitas mea , pax mea rfuavitas mea , odor meus, dulcedo mea, cibus meus,refe&io mea, refugium meum, auxilium meum , fapicntia mea , portio mea , poffeilio mca , thefaurus meus , in qtio fixa &iirma 6c immobili- tcr femper fit radicata mens mea, & cor meum. Amen.

Rlytbtous S. Ihomt adfucram EucbariftUm*

ADoro te devote, latens Deitas , Qua? fub his riguris vere latitas : Tibiie cor meum totum f ubjicit , Quia tc contemplans, totum deficit. Vilus, ta&us,«guftus in te fallitur , Sed auditu folo tuto creditur. Credo quidquid dixit Dei Filius , Nil hoc verbo veritatis verius.

Hhh 4 In

$4 M A N V A L E

In cruce latebat fbla Deitas , At hic latet fimul & humanitas : Ambo tamen credens atque confitens , Peto quod petivit latro poenitens. Plagas, ficut Thomas, non intucor , Deum tamen meum te conflteor. Fac me tibi femper magis cr edere , In te fpem habere, te diligere. O memoriale mortis Domini, Panis vivus, vitam praeftans homini : Praefta meae menti de te vivere , Et te illi femper dulce fapere. Pie Pelicane Iefu Domine , Me immundum munda tuo Sanguine : Cujus una ftilla falvum facere Totum mundum quit ab omni fcelere. Ielu, quem velatum nunc afpicio , Oro fiat illud, quod tam fitio , Vt te revelata cernens facie , Vifii fim beatus tuae gloriae. Amen.

PSALTERIVM

Tempore Belli, &pubiiu caLmttatis ufurpandum.

Exverbis S. Scriptura? juxtaPetitiones OrationisDo- minicae contextum.

TaUr nojler , qu\ es in coelis. Pfalmus i.

PAter mifericordiarum,& Deus totius confblationis : Ad te levamus oculos noftros qui habitas in ccelis. Pater Orphanorum,& Iudex viduarum Domine : tibi revelamus cauflam noftram cum fiducia.

Quoniam tu Pater fuavis , & mitis , & multae miferi- cordiae filiis invocantibus te.

In tribulatione noftra invocamus te : Pater noftcr es tu, Devs nofter, Sc fufceptor falutis noftrar.

Vt

P I E T A T I S. 8j

Vt quid derelinquis Domine plebcm tuam ? quare claudis vifcera tua f uper filios utcri tui ?

Fiiii deiertores Matris noftras pugnant contra nosrac- celerant fpoliarc funiculum hcercaitatis noftra?.

Averfi funt a via veritatis tuaj filii alieni : projecerunt a fe jugum Ecclefiae Matris fux.

Vanc gloriantur, fe Patrem habere D e V M : in fiiper- bia fua elegerunt viam mendacii.

Tu autem in excelfis Pater nofter : fedens fuper Che- rubim, & alta a longc cognofcens.

Emitte manum tuam de alto , & libera nos de manu filiorum alienorum.

Obumbra f uper capita noftra in die belli : Quoniam tu Pater nofter es,Domine D e v s cxercituum, D e v s Ifrael.

Qupmodo miferetur Patcr filiorum, fic miferere,Do- mine , timcntium te , quoniam tu cognofcis tribulatio- nem noftram. Gloria Patri. ir. Salvosfacfiliostuos. %l. Paternofierfperantesinte. ir. Indue nos virtute exalto. Rt. ?rotege nosfub umbra alarum tuarum. ir. Domine exaudi orationem mcam. Ri . Et cUmor meus ad te veniat.

Oremus.

San&e Pater, omnipotens fempiterne Deus : qui coe- Ieftia fimul,& terrena moderaris: fupplicationes filiorum tuorum clementer exaudi , & pacem tuam noftris con- cede temporibus. Per Dominum.

Sanftificetur nontcrt tuum. Pfalmus i.

SAnde D e v s , San&e fortis , San&e , & immor* talis, miferere nobis.

Ecce venerunt gentes in hasreditatem tuam : pollue- runt templa fan&a tua.

Hhh j Extu-

%6 M A N' V A • L E.

Extulcrunt capiit iupcr populum fandlihcationis tuas : populum qusrentem gloriam ian&i Nominis tui.

San&a tua, Domine, conculcata, &c contaminata funt: Sacerdotes tui facti funt in luclum, &c in humilitatem.

Pro eo , ut ianctificcntte, <5c deut gloviam nomini tuo inimici noftri : veniimt in rurore iuo ad blafpheman- dum Deum viventem.

Dixerunt in corde iuo cognatioeorum iimul: quieice- re faciamus omnes dies feftos Dei a terra.

Viquequo Deus improperabunt inimici ? irritant ad- veriarii Nomen tuum in finem ?

Propter gloriam iancti Nominis tui libera nos : nc- que facias nobis contumeiiam iolii gloriae tua?.

Ne patiaris claudi ora laudantium , Sc ianctificantium te : neque extingui gloriam templi, &c altaris tui.

Memor efto congregationis tuas , quam elegifti &c poiTediftihucufque ab initio.

Reipice , Domine , in minas hoftium noftrorum ; qui ponunt in ccelum os fuum , &c cxprobrare audent agmi- nibus Dei viventis.

Vindica ianguinem Vnigeniti tui , qui pollutus duci- tur, &c conculcatur ab inimicis tuis.

Ne dicant in Gcntibus., Vbi eft Deus eorum ? flirgat &c opitulctur eis : Ecce vana fa£ta eft fpes eorum.

Fac nobiicum fignum in bonum , ut vidcant qui ode- runt hos , &c confundantur , quoniamtuDomineadju- vifti nos, & coniblatus es nos.

Vt conriteamur Nomini Sando tuo : &c gloriemur in laudc tua. Gloria Patri. y. Non nobis, Domme, non nobis , R: . Sed Nominifancto tuo da gloriam. y . Memento Domine tefiamenti tui , r . Vt pennaneat domus ttta m fancltfcatione. y. Domine exaudt oratwnem meam. fy.. Et clamor meus , &zc.

Orcmtts.

P I E. T- A- T, 1,5. 87

Orcmus. Efto, quxlumusDomine , Ecclclix tux SanCfcfficto tor, cv culuos , ut ridclcs populitui ab omni facrorum proraiutione fccuri : nomentuum in- vcritatc- fandifi- ccnt. Pcr Domiiuun , ch .

Adveriuxt regnum tuum.

PptHnus 3 .

COllaudamus tc , Dcus Rcx : & invocamus poten- tiam Pnncipatus tui.

Quouiam aftitvTiuit Reges terrx : & Principes cou- vcnerunt in unum.

\rt dimiccnt advcrfus ele&um pucrum Chriftum tuum : advcrfus filios Rcimi tui.

Dixcrunt unanimitcr : dilpcrdamus cos de gcnte : ex- fcindamus ufquc ad radicein gloriam rcgni corum.

O Dominc , tu cs ipie Rcx noftcr ,&Devs no- ltcr : qui mandas falutcs Iacob.

Memor efto pad:i tuinobifcum: quaudo dediftiEc- clefix tux claves rcgni cceloruuu .

Et xdificafti cam iiipcr pctram : ut pokjc infcri uon prxvalcant adverfiis cam.

Qni habitas incceKs, irridcinimicosnoftros: infiir- gcntes contra Rcgnum tuum f ublauua eos..

Rcge eos in virga ferrca : tanquam vas riguli confrin- gc cos.

Diilipa Doivrinc conlilia Gcntium , rcproba cogita- tioncs populorum : qui nolunt te rcgnare lupercos.-

Stet rcgnum Eccklix tux in fxculumixcuJi: iint fa- gittx tux acutx in corda inimicorum Rcgis.

GloriaPatri. . •

y. Rcgnnm lahfi-itiit^ Doiiimc, regnum amrivuu ftcuioruin : R: . Protege e.tm a potettfjtu inmticoruai ncporum- y. ContereeosinviQ.ij-iirQTtstu:. H: . Quj volunt dcfhuere domum tiumfurM:.tmfitprapetrjm.

y. Do-

SS M A N V A L E

ir, Domine exaudi orationem meam. i$£. EtclamormeuSjdcc.

Oremus. Omnipotens fempiterne Deus , in cujus manu funt omnium poteftates &omniumjura regnorum, refpice ad Romanum benignus Imperium, ut haeretici,qui in fua feritate confidunt, potentiae tuae dextera comprimantur. Per Dominum, &c.

Fiat voluntas tua,ficut in calo, & in terra. Pfalmus 4.

ODomine , nonne voluntati tuae mbje&a erit anima noftra : & in beneplacito tuo voluntas noftra ?

Sic utique voluntatem timentium te facies , & depre- cationem eorum exaudies, & ialvos facies eos.

Benigne fac Domine in bona voluntate tua : ut defen- das muros Ierufalem Ecclefiae San<5be tuae.

O Domine , ficut fuerit voluntas tua , expugna impu- gnantes nos Domine : irruat fuper inimicos noftros for- mido, & pavor.

Sicut fuerit voluntas tua , conclude exercitus rebelles in manu fidelis populi tui : confundantur & avertantur retrorfiim, qui volunt nobis mala.

Sicut fuerit voluntas tua : tabefcere facias audaciam virtutis eorum : ailide potentiam hoftium noftrorum.

Sicut fiierit voluntas tua , dejice rebelles gladio dili- gentium te : & collaudent te omnes , qui noverunt no- men tuum.

Sicut fuerit voluntas tua , erige brachium tuum , ficut ab initio : cadat virtus inimicorum noftrorum in iracun- dia tua.

Sicut fuerit voluntas tua , infatua confilia malignan- tium contra nos : reproba confilia Principum.

Sicut fuerit voluntas tua,diflipa Gentes qux bella vo- lunt -, exultent & lartentur , qui volunt pacem fervorum tuoram,

O Domine

P I E T A T I S. 8j>

O Domine iicut fuerit voluntas in ccelo , ita fiat : uc fine timore de manu inimicorum noftrorum liberati fer- viamus tibi. Gloria Patri, &c. ir. Viftta Domineplebem tuam in beneplacito tuo. 3,1. Amove a nobis vxrgam furoris tui. ir. Fidt voluntai tua, ut eruas nos. R:. Etfugiant retrorfum, qui nosperfequuntur. f. Domine exaudi orationem mam , fy. EtclamormeuSjScc.

Oremus.

Deus, cujus Sanctiffimx voluntati nullus refiftere po- teft , extende fuper nos fceptrum clementias tuce , ut ab hxreticorum infidiantium tyrannide liberati , tranquillo imperio gubernemur. Per Dominum, &c.

Panem nojhum quotidianum da nobis hodie.

Tfalmus v.

DOminus regit nos, & nihil nobis deerit,in loco pa- fcuae ibi nos collocavit.

Ecce oculi tui, Domine,fuper metuentes te : & in eis, qui fperant fuper mifericordia tua.

Vt eruas a morte animas eorum : & alas eos in fame.

Oculi omnium in te fperant Domine , & tu das illi^ efcam in tempore opportuno.

Quare igitur conturbatae funt gentes,& inclinata funt regna : contritio, & vaftitas irruunt fuper nos ?

Vt quid manum fuam extendit hoftis ad omnia defi- derabilia populi tui: utdent urbes noftras in direptio- nem, & rapinam ?

Cur a facie conculcantium fqualebunt agri : cum viris armatis veniet egeftas f uper terram ?

Luxit humus,quoniam devaftatum eft triticum; Con- fufi funt agricola; fuper frumento & hordeo , quia perik meffis agri.

Fict populus tuus , velut arietes non invenientes pa-

fcua:

po M A N V A L E

fcua : Ibunt luridi , & abfquc fortitudine a facie pcr- fequentis !

Parvuli pctent panem , & non crit qui frangat cis • pros inopia deficient, quafi vulnerati in plateis.

Pellis efurientium , quafi clibanus cxuretur : a facie tcmpcftatum famis.

Exurc;e Domine , eripe inopem dc manu fortiorum cjus : egcnos, 8c pauperes a diripicntibus eos.

Contcrc in fortitudine tua immicos noftros : arma $c icuta combure igni , ut f ugiant a finibus noftris gladius , & peftilcntia, & famcs. Gloria Patri , &c. f. Memoriam fac mtrabilium tttortim mifericors , & mifrator

Domine. Bi. Efcam dona timentibtts te. f. Fugiant a terminis noflris gladitts & vaftitas. Ri. Cuflodi nos a tribulationefamis. f. Domine exaudi , &c. ' R:. Etclamor, &c.

Oremus.

Da nobis , quseiumus , Domine , piae mpplicationis erFect,um, & bellum, famemquc a nobis propitiatus avcr^ te : ut temporalibus alimentis fovcantur , quos dignaris seternis vcgetarc myfteriis. Per Dominum , &c.

Et dimitte nobis debita noflra , ficnt & nos dimittimus debttortbtis nojhis.

Vfalmus 6.

PEccavimus cum patribus noftris , injuftc cgimus , . iniquitatem fccimus :

Idco apprchendemnt nos ha?c mala : ideo cadunt cx- crcitus noftri antc facicm inimicorum noftrorum.

Sed ufqucquo Domine irafcens in fincm ? accendc- tur, vclut ignis, zelus tuus ?

Ne mcmincris iniquitatum noftrarum antiquarnm : cito anticipcnt nos mifcricordia: tast , quia paupercs facli fumus nimis. Vx

P I E T A T I S. oi

Vcc nobis, quia receflimus a viis juftitiaetua; : & in furore tuo congregafti fuper nos flageila.

Adjuva nos D e v s ialutai is noftcr , & proptcr glo- riam nominis tui libera nos : oc propitius efto peccatis noftris proprer nomcn tuiim.

Nefortc dicantfilii alieniMatris noftrx : crror ap- prchcndit eos ; non eft fan&itudo , & vcritas in Eccleiia eorum.

Domine D e V s virtutum converte nos : dele ut nu- bcm iniquitatcs noftras.

Ampliuslavanos a pcccatis noftris : in fpifitu con- trito fuicipe populum tuum humiliatum. Gloria Patri. tf. Propitius efto, Domine, peccatts noflris. Ri. Nequando dicant gentes : ubieft D e V s eorum? ir. Si iniquitates obfervaverts, Domine , ,

Yi.. Domine^ quis fuftmebit l \'r. Domine exaudi , &c. fy. Et clamor meus , &c.

Oretnus.

Tuere , Domine , populum tuum , & ab omnibus peccatis clementer emunda : quia nulla ei nocebit advcr- fitas, ii nulla ci dominetur iniquitas. Per Dominum, &c.

Et ne nos inducas intentationan.

Vfdmus 7.

EXurge D e v s , & diilipcntur inimici tui : Sc fu- giant, qui oderunt te, a facie tua. Sicut deficit fumus , deficiant : ficut fluit cera a facie ignis, fic perctfnt impii a facic tua , D e v s.

Cadat virtus hoftium noftrorum in iracundia tua : qui minantur violare San&a , 6c pollucre tabernaculum no- ministui.

Fiat via illorum tenebra: , &c lubricum : & Angclus Domini pericquens eos.

Qnare fa&i iumus opprobriucQ vicinis noftris ; fubr

fan-

92 MANVALE

fannatio, & illufio his , qui fnnt in circuitu noftro?

Ne relinquas virgam peccatorum fuper fortem ju- ftorum , ut non extendant jufti ad iniquitatem manus fuas.

Effunde iram tuam in populos delertores : vindictam tuam in fynagogas errantium , qui fcientiam viarum tua- rum nolunt.

Ne forte moveantur pedes fidelium , Sc effundantur greffus fervorum tuorum, & apprehendat eos tentatio inimici.

Quare profperatur via bellantium iniquc: cadunt in gladio praeliantes proelia Domini D e i Exercituum ?

Annon eft fcientia , nec providentia in excelfis : fru- ftra humiliavimus nos , & effudimus animas noftras antc confpe&um Altiflimi ?

O Domine , leva manus tuas in fuperbias inimicorum noftror um : libera nos a tentatio ne maligna. G loria Pa- tri , &c.

ir, Libera nos Domine a cogitatione maligna. J^. Apufillanimitatejpiritus, & tempejiate» ■jh Accelera, ut eruasfilios diffidentk, ^i. Tentatio mala nefubmergat eos, ir. Domine exaudi orationem meanu "fy. Et clamor tneus , &c.

Oremus.

Succune Domine populo tuo , de tribulationc fua ad teclamanti, ut corda noftra de malarum tentationibus cogitationum citius liberentur. Per Dominum , &c.

Sed libera nos k malo,

V[almus%.

Vlde Dominc , ne fileas , quoniam apprehenderunt nos mala , quorum non eft numerus. Inimici noftri convenerunt in unum: cogitaverunt mala adverfus Sanctos tuos.

Hsere-

P I E T A T I S. 93

Haerefis , impietas, & gladius inundaverunt fiipcr ter- ram : feditio, & rebellio exarfit in circuitu noftro.

Natiories populorum fadbe fiint in ruinam: juftitia, & pax procul a rinibus noftris.

Quid dicemus , aut quid refpondebis nobis cum tu ipfe feceris ?

Cum fan&is San&us eris , & cum perverfis perver- teris.

Sed quarri bonus Ifrael Devs! Quoniam non Devs volens iniquitatem tu es.

Nos aurem fecimus malum in corifpe£hi tuo , Domi- ne ; & tu inducis malum in diebus noftris.

Iuftus es , Domine , & recYum omne judicium tuum.

Sed non intres in judicium cum fervis tuis , & non fe- cundum pcccata noftra facias nobis.

Doriiirie Cuftodi nos ab omni riialo. Eftonobifcum. in die tribulatiOrtis.

Vt nort accedat ultr3 ad nos malutn : &c flagellum non appropinquet tabcrnaculis noftris.

Tabefcurit ferVi tui a formidine malorum , &dolore: qlilairiimici noftri grandia loquuntur fuper nos.

Exurge D e v s , judica caufam tuam : accelera Li- berator in die malorum , Sc tribulatione.

Perfequere" irtimicos noftros , & comprehende Illos : 8c ne convertere , donec deficiant.

Confringe illos , nec poterunt ftare : cadent fiibtus pedes noftros , qui aufi funt blafpherriaf e caftra D e i vi- vetitis. Gloria Patri , &c. f. Vide Donime , quoniam veniunt fnper nos mala. R: . TribuLitio , & afffittio irruuntfuper nos. ir. ^fJKcldtio Ifrdel , Salvator ejus tn die malorttm. #; Tefliiia^ utliberes a malo populum tuum. iT. Vdmirteekaudi , &c. i£. Et tkmor , &c.

I i i Onmuu

94 MANVALE

Oremus. Concedc , quaefumus , omnipotens Deus, ut, qui pro- tedionis tu^e gratiam quaerimus , libcrati a malis omni- bus. fecura tibi mente ferviamus. Pcr Dominum noftrum Iefum Chriftum Filium tuum , qui tecum vivit & regnat in unitate , &c.

O R A T I O

Sereniflimi & Reverendiflimi Principis

F E R D I N A N D I,

Archiepifcopi & Elecl. Cobn.jujfu & aucloritate ante comphtres an- nos pro communibus Reipub. Chrijli necejfitatibus edita , & nunc fx Germanico tranjlata.

OMnipotens fempiterne Deus , Pater mifericordia- rum , & Deus totius confblationis , ad Te nos mi- feri peccatores , in anguftiis & neceflitatibus noftris hu- militer confugimus ; Etenim gravibus miferiis , & cala- mitatibus populus Chriftianus premitur j variis plagis ac tribulationibus affligitur j fe&ae Sc haerefes turbant Ec- clefiam , rebelliones adverfiis Magiftratus , tum Ecclefia- fticum , tum Civilem excitantur : bella , feditiones , tumultus , innoxii fanguinis effufiones per univerfam- Chriftianam Remp. paffim graflantur , adeoque multas animarum myriades pretioliflimo Sanguine unigeniti tui I e s v Chrifti redemptae temporalis pariter ac aeter- nae falutis jacturam mifere patiuntur.

Nos vero quid dicemus ad haec 6 fiimme Deus ? Iu- ftusesDomine & re&um judiciumtuum: omniaquse nobis immittis adverfa , non nifi juftiflimaeirastuajfla- gella effe agnofcimus : vifitas enim in virga iniquitates noftras , & in vcrberibus peccata noftra, quibus divinam Majeftatem tuam tam graviter offendimus : peccavimus in ccelum 6 Domine, £c malum coram te fecimus: unde

indi-<

P I E T A T I S. py

indignos nos quoque fatemur , qui compareamus ante conlpe&um tuum , aut oculos noftros in ccelum ad te levemus.

Verum o Domine , noli fic attendere malitiam no- ftram , ut oblivifcaris bonitatem tuam ; Iuftus quidem es Domine, fed miierationes tuae fuper omnia opera tua ; Si enim iniquitates obfervaveris,quis fuftincbit ? Mitiga cr- go, 6 clementiflime Deus , rigorem juftitias tuoe , & non fecundum peccata noftra facias nobis , neque fccundum miquitates noftras retribuas nobis , fed fccundum mul- titudinem miferationum tuarum , averte faciem tuam a peccatis noftris.

Pcenitet nos tam graviter in te peccafle , & indigna- tionem tuam tam enormiter in nos provocafTe ; ideoque corde contrito & humiliato ad Thronum gratiae & bo- nitatis tuae confugimus ; &c coram te , non quidem no- ftris meritis , fed tuis multis miferationibus confidentcs humillime procumbimus , petimufque , ut avertas iram tuam a nobis ; & non tradas beftiis animas confitentium tibi , nequefandam & ele&am hoereditatem tuam pro- pter transgreffiones noftrashoftiumfaucibusobjicipa- tiaris.

Refpice in faciem Chrifti tui , qui illam fibi effufione pretiofiflimi Sanguinis fui acquifivit : memor efto pro- miflionis tuae , & fcederis tui , quod cum eledis tuis in- iifti , quodque per pretiofam dilediflimi Filii tui Iesv Chrifti Redemptoris noftri mortem , & purpureum cjus Sanguinem confignatum eft. Reipice ad honorem No- minis tui , quod luper fanctam Civitatem tuam , & po- pulum tuum invocatumeft, quodque ineodemagno- kitur , & collaudatur ; at vero ab inimicis tuis, per f um- mum nefas, violatur, defpicitur, & prophanatur.

Quia vero ex nobis ipfis digni haud fumus , qui cle- mentiae tuas curam &c opem fentiamus , laltem oftendc nobis mifericordiam tuam propter temetipfum o Do-

I i i 2, mine,

96 M A N V A L E

mine, & propter gloriam Nominis tui libera nos,& pro- pter inexhauftum bonitatis tua? fontem propitius efto peccatis noftris : moveat te quxfumus amor ille ., qui te movit , ut Fiiium tuum Vnigenitumnobis redimendis totum impenderes.

Per hunc ipfum Filium tuum Iefum Chriftum roga- mus , per acerbiflimam paffionem ac mortem ejus : per merita quoque, & patrocinia fan&iilima? Matris,ac Vir- ginis Maria?, omniumque Eledtorum tuorum,inclina au- rem tuam , & exaudi clamorem noftrum : aperi oculos tuos , & vide ami&ionem populi tui : hoftium tuorum dolola , & fuperba confilia deftrue , quibus indelinenter lethiferum animarum virus ubique lpargere , & avitam religionem noftram funditus evellere conantur : Leva manus tuas in fuperbias eorum, qui luper populum tuum malignaverunt confilium , & cogitaverunt adverfusian- ctos tuos , ne forte dicant in gentibus : ubi eft Deus eo- rum 3 fed cognofcant , quoniam tu adjutor, & prote&or nofter es, ulciicens in omnes adinventiones eorum. Re- fpice de ccelo fando tuo , & hominum corda fraude dia- bolica in varias feclas , miferabiliter diftra&a , in unio.ne fidei pacifque conjunge : Provide Ecclefiae tuae, totique Reipublicae Chriftianas Pradatos rideles & irreprehen- fibiles, fub quorum fide ac tutela, in exteriore pariter, & interiore tranquillitate fan&um Namen tuurn invocare & prcedicare poflimus.

Praeierva nos a gravibus & inteftinis bellis , {editioni- bus, & tumultibus,&: iniquiflima innocentum caede. Da omnibus Chriftianis Principibus , Regibus, Monarchis, yeram ac finceram inter fe concordiam , adde jmpavi- dum infra&umque animum , ut Ecclefiam tuam totam- que Rempublicam Chriftianam conftantiilime defen- dant , ac tandem de haftibus fidei gloriofiflime trium- phent.

E contra vero cffunde iram tuam in gentes , quae te

nou

PIETATIS. f7

non noverunt , & in regna , quae nomen tuum non in- vocarunt ; quse venerunt in hasreditatem tuam , & pol-- luerunt Templum fandhim tuum. Exfurge Deus , ju- dica cauiam tuam , mcmor cfto improperiorum tuorum; diflipa gentes quae bella volunt , hoftilefque conatus in nihilum redige , ut ab omnibus inimicorum iniidiis , bel- lorumque moleftiis liberi , & in prote&ionis tuae fecuri- tate conftituti, in tua femper laude perfeveremus.

Sed quia gratiae tuae muneribus indigni per peccata efficimur, excita in nobis timoremtuum, &honorem Nominis tui , ut ab omni peccato diligentiflime cavea- mus ; illumina nosper virtutem Spiritus fancti, & dirige greflus noftros in femitis tuis,ut non tam noftris viribus, quam tuis fublidiis innixi viam mandatorum tuorum in- offenlb pede curramus , donec metam ipfam, & praemia, quae praeparafti diligentibus te, aflequamur per Vnigeni- tum Filium tuum Dominum noftrum Iesvm Chri- ftum, qui tecum, & cum Spiritu fan&o, &c,

F I N I S.

J

'Lisa.c "X tc**-*** PnrK***'