Ql

Hfal

Afgiftekantoor 2170 Merksem 1 ISSN 077 1 -5277

Periode: januari - februari - maart 2006 Erkenningsnr. P209674

Redactie: Dr. J.-P. Borie (Compiègne, France), Dr. L. De Bruyn (Antwerpen), T. C. Garrevoet
(Antwerpen), B. Goater (Chandlers Ford, England), Dr. K. Maes (Tervuren), Dr. K. Martens
(Brussel), H. van Oorschot (Amsterdam), W. O. De Prins (Eeefdaal).

Redactie-adres: W. O. De Prins, Eeefdaal 40 1B, B-3061 Leefdaal (Belgium).
e-mail: willy.de.prins@telenet.be.

Jaargang 34, nummer 1

1 maart 2006

Chionodes tragicella, a new species for the Bëlgiah
fauna (Lepidoptera: Gelechiidae)

m d.

Willy De Prins

Samenvatting. Chionodes tragicella , een nieuwe soort voor dF^B^fgiSehe fauna
(Lepidoptera: Gelechiidae)

Op 12 juli 2004 werd 1$ van Chionodes tragicella (Heyden, 1865) waargenomen te Schoten
(provincie Antwerpen). Dit is de eerste melding van deze soort uit België. De rups leeft op Larix.
De soort is verspreid in Europa maar komt nooit talrijk voor.

Résumé. Chionodes tragicella , une espèce nouvelle pour la faune beige (Lepidoptera:
Gelechiidae)

Le 12 juillet 2004 1$ de Chionodes tragicella (Heyden, 1865) fut observée a Schoten (prov.
d'Anvers). II s'agit de la première mention de cette espèce en Belgique. La chenille vit sur Larix.
L'espèce est distribuée en Europe mais n'est jamais commune.

Key words: Chionodes tragicella - Belgium - faunistics - first record.

De Prins, W.: Dorpstraat 40 1B, B-3061 Leefdaal (willy.de.prins@telenet.be).

On 12 July 2004, 1$ of Chionodes tragicella (Heyden, 1865) was observed
in the domain Vordenstein at Schoten (Belgium prov. of Antwerpen), leg. L.
Janssen (fig. 1). This is the first record of this species from Belgium. It is a
rather large species (wingspan 1 7-22 mm) which can easily be recognized by its
uniform greyish forewings. The black spots in the forewings may be indistinct
and the two spots in the cell are sometimes confluent.

Biology

The larva lives from August till May of the next year on Larix (Huemer &
Karsholt 1999: 139), preferably on Larix decidua (Elsner et al. 1999: 37), and its
behaviour has been described in detail by Schütze (1931: 302-307). The adults
fly from May till mid July. They prefer Larix forests or pine forests mixed with

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 1

Larix trees. In the domain Vordenstein, several Larix trees have been planted.
The species has almost never been found in high numbers.

Figs. 1-2. Chionodes tragicella (Heyden, 1865), 1- Belgium, Antwerpen, Schoten, Domein
Vordenstein, 12.vi.2004, leg. L. Janssen. 2 - The Netherlands, Twello, 19.V.1990, leg. J. Wolschrijn,
beide ex. in coll. W. De Prins (Foto's: J. De Prins).

Distribution

C. tragicella occurs from West Europe till the Ural Mountains. The first
specimen in the Netherlands was found in 1978 at Baarle-Nassau, in the
province of Noord-Brabant close to the Belgian border. Later on several
specimens were recorded from a few localities in the province of Gelderland
(Kuchlein 1993: 272). Lhomme (1946-1963: 598) mentions the species in
France only from the department Hautes-Alpes, where it was caught in a few
localities. In Germany, the species is present in Bayem, Brandenburg,
Niedersachsen, Sachsen, Schleswig-Holstein, and it was recorded before 1980
from Baden-Württemberg, Nordrhein-Westfalen, and Thüringen (Gaedike &
Heinicke 1999: 80). The species has not yet been recorded from the United
Kingdom.

Acknowledgment

I would like to express my gratitude to Leo Janssen and J. Wolschrijn for
putting these specimene at my disposal and to Jurate De Prins for the
photographs of both Chionodes specimens.

References

Elsner, G., Huemer, P. & Tokar, Z. 1999. Die Palpenmotten (Lepidoptera, Gelechiidae)
Mitteleuropas. Bestimmung, Verbreitung, Flugstandort, Lebensweise der Raupen. — Frantisek
Slamka, Bratislava, 208 pp.

Gaedike, R. & Heinicke, W. (Eds.) 1999. Verzeichnis der Schmetterlinge Deutschlands.

Entomofauna Germanica 3. — Entomologische Nachrichten und Berichte, Beiheft 5: 1-216.
Huemer, P. & Karsholt, O. 1999. Gelechiidae I (Gelechiinae: Teleiodini, Gelechiini). In: Huemer, P.,
Karsholt, O. & Lyneborg, L. (Eds.): Microlepidoptera of Europe 3: 1-356.

Kuchlein, J. H. 1999. De kleine vlinders. Handboek voor de faunistiek van de Nederlandse
Microlepidoptera. — Pudoc, Wageningen, 715 pp.

Lhomme, L. 1946-1963. Catalogue des lépidoptères de France et de Belgique. Volume II.

Microlépidoptères. Partie 2. — Le Carriol, par Douelle (Lot), pp. 489-1253.

Schütze, K. T. 1931. Die Biologie der Kleinschmetterlinge unter besonderer Berücksichtigung ihrer
Nahrpflanzen und Erscheinungszeiten. — Frankfurt-am-Main, 235 pp.

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 2

Interessante waarnemingen van Lepidoptera in België
in 2005 (Lepidoptera)

Willy De Prins

Abstract. Interesting records of Lepidoptera in Belgium in 2005 (Lepidoptera)

Some new province records and interesting observations are mentioned.

Résumé. Observations intéressantes de Lépidoptères en Belgique en 2005 (Lepidoptera)
Plusieurs données faunistiques nouvelles par province sont également mentionnées, ainsi que
quelques observations intéressantes.

Key words: Lepidoptera - faunistics - Belgium.

De Prins, W.: Dorpstraat 401B, B-3061 Leefdaal (willy.de.prins@telenet.be).

In deze vaste rubriek worden de meest interessante waarnemingen van
Lepidoptera uit het voorbije jaar (en eventueel vorige jaren) geciteerd. Vele van
de nieuwigheden in dit artikel vernield, zijn reeds gepubliceerd op de website
van de Belgische Lepidoptera (De Prins 2003). Pagina's verwijzen naar de
gedrukte catalogus (De Prins 1988). Afkortingen: AN = Antwerpen,

BR = Brabant, HA = Hainaut, LG = Liège, LI = Limburg, LX = Luxembourg,
NA = Namur, OV = Oost-Vlaanderen en WV = West- Vlaanderen.

Nepticulidae

Stigmella tiliae (Frye, 1856) (p. 19): enkele bladmijnen op Tilia op
20.10.2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg; M. Jacobs en C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Ectoedemia subbimaculella (Haworth, 1828) (p. 20): 1 ex. te Wellin op
20. V. 2005, leg. C. Steeman. Nieuw voor LX.

Adelidae

Nemophora cupriacella (Hübner, 1819) (p. 24): een kleine populatie, ca. 10
ex., op 08.VII.2005 te Weillen, leg. M. Paquay. Nieuw voor NA.

Adela cuprella ([Denis & Schiffermüller], 1775) (p. 24): lokaal gewoon op
03. IV. 2003 te Koksijde, leg. D. D'Hert. Nieuw voor WV.

Incurvariidae

Phylloporia bistrigella (Haworth, 1828) (p. 27): 1 ex. in het

Stamprooiersbroek te Kinrooi op 13.V.2004, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor NA.

Incurvaria pectinea (Haworth, 1828 (p. 27): 2 ex. op 14.VII.2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman. Nieuw voor LI.

Tischeriidae

Tischeria dodonaea Stainton, 1858 (p. 28): enkele bladmijnen op Quercus
op 2130.10.2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs en C.
Steeman. Nieuw voor LI.

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 3

Tineidae

Triaxomera parasitella (Hübner, 1796) (p. 29): 1 ex. te Lavaux-Ste-Anne op
14. V. 2005, leg. G. Sallaets. Nieuw voor NA.

Nemaxera betulinella (Paykull, 1785) (p. 30): 2 ex. tussen brandhout op
15. IX. 2005 te Beveren-Leie, leg. D. Pollet. Nieuw voor WV.

Tinea semifulvella Haworth, 1828 (p. 30): 1 ex. op 17. VI. 2005 te Koksijde,
leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV. 2 ex. op
23. VI. 2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Tinea trinotella Thunberg, 1794 (p. 30): 1 ex. in het Stamprooiersbroek te
Kinrooi op 27. VII. 2005, leg. M. Jacobs & C. Steeman. Nieuw voor LI.

Monopis obviella ([Denis & Schiffermüller], 1775) (p. 30): 1 ex. op
23. VI. 2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Monopis weaverella (Scott, 1858) (p. 30): 5 ex. op 12. VIII. 2005 in de
Doompanne te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw
voor WV. 1 ex. op 23.VIII.2001 en 1 ex. op 31. VIII. 2005, telkens te
Wachtebeke, leg. B. Maes. Nieuw voor OV.

Psychidae

Sterrhopterix fusca (Haworth, 1809) (p. 34): 2 zakjes op 12. VI. 2005 te
Sinaai, leg. B. Maes. Nieuw voor OV.

Gracillariidae

Caloptilia popiiletorum (Zeiler, 1839) (p. 39): 1 ex. op 03. VI. 2005 te Sinaai,
leg. B. Maes. Nieuw voor OV.

Caloptilia rufipennella (Hübner, 1796) (p. 39): op 10.VII.2005 1 vers ex. te
Mortsel en 1 afgevlogen ex. te Berchem, leg. L. Janssen. Nieuw voor AN.

Caloptilia robustella Jackh, 1972 (p. 39): 1 ex. op 01. VI. 2003 te Koksijde,
leg. D. D'Hert. Nieuw voor WV.

Aspilapteryx tringipennella (Zeiler, 1839) (p. 39): 1 ex. in het

Stamprooiersbroek te Kinrooi op 13.V.2005, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Calybites phasianipennel/a (Hübner, 1813) (p. 39): 1 ex. in het

Stamprooiersbroek te Kinrooi op 27. VII. 2005, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Euspilapteryx auroguttella (Stephens, 1835) (p. 39): 1 ex. op 31. VIII. 2005
in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman. Nieuw voor
LI.

Phyllonorycter oxyacanthae (Frey, 1856) (p. 40): enkele bladmijnen op
Crataegus in het Stamprooiersbroek te Kinrooi op 1 LX 1.2005, leg. M. Jacobs
en C. Steeman. Nieuw voor LI.

Phyllonorycter salicicolella (Sircom, 1848) (p. 41): enkele bladmijnen op
Salix caprea te Dilzen-Stokkem op 27. VIII. 2005, leg. J. en W. De Prins;

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 4

eveneens enkele bladmijnen op 20.10.2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi,
leg. M. Jacobs en C. Steeman. Nieuw voor LI.

Phyllonorycter trifasciella (Haworth, 1828) (p. 41): 1 ex. op 08. VI. 2004 te
Nassogne, leg. C. Steeman. Nieuw voor LX.

Phyllonorycter stettinensis (Nicelli, 1852) (p. 41): 1 ex. op 30.V.2004 te
Koksijde, leg. D. D'Hert. Nieuw voor WV.

Phyllocnistis saligna (Zeiler, 1839) (p. 42): 1 ex. op 09. IX. 2003 en 2 ex. op
19. IX. 2003 te Sinaai, leg. B. Maes. Nieuw voor OV.

Yponomeutidae

Yponomeuta malinellus (Zeiler, 1838) (p. 43): talrijke rupsen in
verscheidene spinselnesten op Malus te Lavaux-Ste-Anne op 26. V. 2005, leg. C.
Steeman. Nieuw voor NA.

Yponomeuta rorrella (Hübner, 1796) (p. 43): vele ex. te Hermalle-sour-
Argenteau einde juni 2005, leg. R. Spronck. Bevestigd voor LG.

Yponomeuta sedella Treitschke, 1832 (p. 43): 4 ex. op 29. IV. 2005 en 1 ex.
op 30. IV. 2005 te Oostkamp, leg. A. Zwaenepoel. Nieuw voor WV. 1 ex. op
14.VII.2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Pseudoswammerdamia combine/la (Hübner, 1786) (p. 43): 1 afgevlogen ex.
op 17. VI. 2005 te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman.
Nieuw voor WV.

Prays fraxinella (Bjerkander, 1784) (p. 44): 1 ex. in het Stamprooiersbroek
te Kinrooi op 23.VI.2005, leg. M. Jacobs & C. Steeman. Nieuw voor LI.

Argyresthia brockeella (Hübner, 1813) (p. 44): 1 ex. op 17.VI.2005 te
Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman; en 2 ex. te Wavreille
op 24. VI. 2005, leg. C. Steeman. Nieuw voor WV en voor NA.

Plutellidae

Eidophasia messingiella (Fischer von Röslerstamm, 1840) (p. 47): 1 ex. op
17.VI.2005 te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw
voor WV.

Lyonetiidae

Leucoptera laburnella (Stainton, 1851) (p. 52): enkele bladmijnen werden
gevonden op Laburnum anagyroides Med. (Fabaceae) te Rochefort op
26.V.2005, leg. P. Fontaine. Nieuw voor NA.

Ethmiidae

Ethmia dodecea (Haworth, 1828) (p. 53): 6 ex. op 17. VI. 2005 te Koksijde,
leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV.

Depressariidae

Agonopteryx yeatiana (Fabricius, 1781) (p. 54): 1 ex. te Lavaux-Ste-Anne
op 02. IV. 2005, leg. C. Steeman. Nieuw voor NA. 7 ex. op 14. IX. 2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs en C. Steeman. Nieuw voor LI.

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 5

Agonopteryx conterminella (Zeiler, 1839) (p. 54): 2 ex. in het

Stamprooiersbroek te Kinrooi op 23. VI. 2005, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI. 1 exs. op 22. VII. 2005 te Ave-et-Auffe, leg. C. Steeman. Nieuw
voor NA.

Agonopteryx propinquella (Treitschke, 1835) (p. 54): 1 ex. op 06. V. 2005 te
Bredene, leg. E. Vanloo. Nieuw voor WV.

Agonopteryx angelicella (Hübner, 1813) (p. 55): 1 ex. in het

Stamprooiersbroek te Kinrooi op 14.VII.2005, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Depressaria heraclei (Retzius, 1783) (p. 55): 1 ex. op 24. IX. 2005 te Sinaai,
leg. B. Maes. Nieuw voor OV.

Depressaria pulcherrimella Stainton, 1849 (p. 55): 2 ex. te Lavaux-Ste-
Anne op 29. IV. 2005, leg. C. Steeman. Nieuw voor NA. This species was only
mentioned once before in Belgium from the province of Brabant.

Scythrididae

Scythris limbella (Fabricius, 1775) (p. 60): 1 ex. te Mortsel op 09. VI. 2004,
leg. L. Janssen. Nieuw voor AN. En 1 ex. op 31. VIII. 2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman. Nieuw voor LI.

Oecophoridae

Borkhausenia mimitella (Linnaeus, 1758) (p. 62): 1 ex. te Deerlijk op
22. V. 2005, leg. W. Vandemaele. Nieuw voor WV.

Stathmopodidae

Stathmopoda pedella (Linnaeus, 1761) (p. 63): 1 ex. te Wavreille op
24. VI. 2005, leg. C. Steeman. Nieuw voor NA.

Coleophoridae

Coleophora badiipennella (Duponchel, 1843) (p. 65): 1 zak op Ulmus sp. op
09.X. 2004 te Hoboken-Polder, leg. W. De Prins; op 30.1.2005 werd 1 S
uitgekweekt (det. H. G. van der Wolf). Tot nu toe was deze zeer lokale soort in
België enkel bekend van een oude vermelding uit de provincie Brabant door De
Fré (1860: 1 14). Nieuw voor AN.

Coleophora lutipennella (Zeiler, 1838) (p. 65): 1 ex. op 27.VII.2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman, det. H. G. van der
Wolf. Nieuw voor LI.

Coleophora flavipennella (Duponchel, 1843) (p. 65): 1 ex. op 16. VI. 2005 in
het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman, det. H. G. van
der Wolf. Nieuw voor LI.

Coleophora alnifoliae Barasch, 1934 (p. 65): ca. 30 ex. op 02. VI. 2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman, det. H. G. van der
Wolf. Nieuw voor LI.

Coleophora vitisella Gregson, 1856 (p. 65): 1 ex. te Pisserotte op
26.VI.2001, leg. R. Spronck, det. H. G. van der Wolf. Nieuw voor LX.

Coleophora orbitella Zeiler, 1849 (p. 65): 1 ex. te Visé op 28.V.1999, leg. R.
Spronck, det. H. G. van der Wolf. Nieuw voor LG.

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 6

Coleophora hemerobiella (Scopoli, 1763) (p. 66): 1 ex. te Mont-sur-
Marchienne op 30.VII.2003, leg. R. Spronck, det. H. G. van der Wolf. Nieuw
voor HA.

Coleophora ibipennella Zeiler, 1849 (p. 66): 1 ex. op 14. VII. 2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman, det. H. G. van der
Wolf. Nieuw voor LI.

Coleophora kuehniella (Goeze, 1783) (p. 66): 1 ex. op 20. VI. 1994 te
Haaltert, leg. B. Vanholder, coll. R. Spronck; 1 ex. op 24.VI.2005 te Wavreille,
leg. C. Steeman; 1 ex. op 23. VI. 2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg.
M. Jacobs & C. Steeman, alle ex. det. H. G. van der Wolf. Nieuw voor OV, LI
en NA.

Coleophora albidella ([Denis & Schiffermüller], 1775) (p. 66): 2 ex. op
17. VI. 2005 in de Doompanne te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det.
H. G. van der Wolf. Nieuw voor WV.

Coleophora asteris Mühlig, 1864 (p. 67): waargenomen in het Groot-
Buitenschoor te Antwerpen, leg. M. G. Janssen. Nieuw voor AN.

Coleophora atriplicis Meyrick, 1928 (p. 67): waargenomen in het Groot-
Buitenschoor te Antwerpen, leg. M. G. Janssen. Nieuw voor AN.

Coleophora vestiane/la (Linnaeus, 1758) (p. 67): 3 ex. op 17. VI. 2005 in de
Doompanne te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. H. G. van der
Wolf. Nieuw voor WV.

Coleophora adjunclella Hodgkinson, 1882 (p. 68): waargenomen in een
zoutmoeras te Oude Doel, leg. M. G. Janssen. Nieuw voor OV.

Coleophora caespititiella Zeiler, 1839 (p. 68): 1 ex. op 17. VI. 2005 in de
Doompanne te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. H. G. van der
Wolf; 1 ex. op 02. VI. 2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs
& C. Steeman, det. H. G. van der Wolf. Nieuw voor WV en LI.

Coleophora adspersella Benander, 1939: xaargenomen in het Groot-
Buitenschoor te Antwerpen en in een zoutmoeras te Oude Doel, leg. M. G.
Janssen. Nieuw voor AN en OV.

Coleophora saxicolella (Duponchel, 1843): waargenomen in een zoutmoeras
te Oude Doel, leg. M. G. Janssen. Nieuw voor OV.

Coleophora milvipennis Zeiler, 1839: 1 ex. op 18. VI. 2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman, det. H. G. van der
Wolf. Nieuw voor LI.

Momphidae

Mompha locupletella (Denis & Schiffermüller], 1775) (p. 70): 1 ex. op
27. V. 2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs. Nieuw voor LI.

Mompha divisella Herrich-schaffer, 1854 (p. 70): 1 ex. te Vottem op
03.VIII.1998, leg. R. Spronck. Nieuw voor LG.

Mompha sturnipennella (Treitschke, 1833) (p. 70): 1 ex. te Maaseik op
23. IV. 1994, leg. B. Vanholder, coll. R. Spronck. Nieuw voor LI.

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 7

Cosmopterigidae

Cosmopterix scribaiella Zeiler, 1850 (p. 74): 1 ex. op 23.VL2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg.

Gelechiidae

Argolamprotes miscella ([Denis & Schiffermüller], 1775) (p. 75): 1 ex. in
het Stamprooiersbroek te Kinrooi op 18.VI.2005, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Metzneria metzneriella (Stainton, 1851) (p. 75): 1 ex. op 07. VII. 2003 te
Koksijde, leg. D. D'Hert. Nieuw voor WV.

Monochroa divisella (Douglas, 1850) (p. 75): 1 ex. op 17. VII. 2004 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs. Nieuw voor LI.

Monochroa moyses Uffen, 1991: waargenomen in een zoutmoeras te Oude
Doel, leg. M. G. Janssen. Nieuw voor OV.

Eulamprotes wilkella (Linnaeus, 1758) (p. 76): 1 ex. op 17. VI. 2005 te
Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV.

Bryotropha domestica (Haworth, 1828) (p. 76): 7 ex. op 24. VIII. 2005 te
Kapellen, leg. C. Steeman, det. W. De Prins. Nieuw voor AN.

Teleiodes vulgella ([Denis & Schiffermüller], 1775) (p. 76): 2 ex. op
23. VI. 2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Teleiodes flavimaculella (Herrich-Schaffer, 1854): Deze soort werd door
Dufrane (1955: 5) vermeld uit Haute-Marlagne (NA) als Teleiodes luculella
(Hübner, 1813). Dit is een gewone, en vrij variabele soort. Hij beschreef het ex.
als f. bipunctella , en deze beschrijving klopt precies met die van T.
flavimaculella. Het ex. werd op 1 1 .VII. 1912 door Lambillion verzameld en
bevindt zich in het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. T.
flavimaculella heeft dezelfde grootte en grondkleur als T. luculella maar de
lichte vlek in het midden van de voorvleugel is sterk gereduceerd, geel zonder
een spoor van witte schubben (fig. 1). Bij donkere exemplaren van T. luculella
(fig. 2) zijn er minstens meestal nog wel enkele witte schubben aanwezig. Voor
een zekere determinatie moeten evenwel de genitalia gecontroleerd worden,
zeker bij iets afgevlogen exemplaren.

T. luculella is een tamelijk gewone soort in heel Europa tot in Transcaucasia
en T. flavimaculella komt zeldzaam voor in verschillende landen van Europa,
maar werd nog niet uit het Middellandse-Zeegebied gemeld (Huemer & Karsholt
1999:61).

De rups van T. luculella leeft op Quercus L. en er wordt verondersteld dat
hetzelfde geldt voor die van T. flavimaculella (Huemer & Karsholt 1999: 61), al
werd deze laatste soort ook van Castanea Mill. vernield (Pishkunov 1981: 694).

Carpatolechia alburnella (Zeiler, 1839) (p. 76): 2 ex. op 23. VI. 2005 te
Merbeke-Waas, leg. B. Maes. Nieuw voor OV.

Gelechia senticetella (Staudinger, 1859) (p. 77): 1 ex. te Visé op
08. VIII. 1998, leg. R. Spronck. Nieuw voor LG.

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 8

Gelechia rhombelliformis Staudinger, 1871: telkens 1 ex. op 18 en
31. VIII. 2005 en 09. IX. 2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs
en C. Steeman; 1 ex. op 20. VIII. 2005 te Kontich, leg. G. Sallaets. Nieuw voor
AN en LI. Nieuwe soort voor de Belgische fauna!

Psoricoptera gibbosella (Zeiler, 1839) (p. 77): 1 ex. in het

Stamprooiersbroek te Kinrooi op 24. VIII. 2004, leg. M. Jacobs. Nieuw voor LI.

Neofaculta ericetella (Geyer, 1832) (p. 79): op 05. VI. 2004 en op 20. V. 2005
telkens 1 ex. in het Bois de Fagne te Doische, leg. C. Steeman. Nieuw voor NA.

Dichomeris ustalella (Fabricius, 1794) (p. 79): 1 ex. te Doische op
20.V.2005, leg. C. Steeman. Nieuw voor NA.

Brachmia blandella (Fabricius, 1798) (p. 80): 2 ex. op 23.VII.2005 te
Nassogne, leg. C. Steeman. Nieuw voor LX.

Brachmia inornatella (Douglas, 1850) (p. 80): 3 ex. op 17. VI. 2005 te
Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV. 3
ex. op 14.VII.2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C.
Steeman. Nieuw voor LI.

Scrobipalpa nitentella (Fuchs, 1902): waargenomen in het Groot-
Buitneschoor te Antwerpen en in een zoutmoeras te Oude Doel, leg. M. G.
Janssen. Nieuw voor AN en OV.

Scrobipalpa costella (Humphreys & Westwood, 1845): 1 ex. op 14.IX.2005
en 3 ex. op 28.X.2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C.
Steeman. Nieuw voor LI.

Zygaenidae

Adscita statices (Linnaeus, 1758) (p. 82): 1 ex. in de Cabour te Adinkerke
(De Panne) op 22. VI. 2003 en 1 ex. in de Oostvoorduinen te Oostduinkerke
(Koksijde) op 27. VI. 2004, telkens leg. J. Devos. Nieuw voor WV.

Sesiidae

Synanthedon formicaeformis (Esper, 1783) (p. 83): lc? op feromoon te
Latour op 01.VII.2005, leg. C. Steeman. Nieuw voor LX.

Tortricidae

Phtheochroa inopiana (Haworth, 1811) (p. 86): 1 ex. op ll.VII.2003 te
Koksijde, leg. D. D'Hert. Nieuw voor WV.

Gynnidomorpha vectisana (Humphreys & Westwood, 1845) (p. 86):
waargenomen in een zoutmoeras te Oude Doel, leg. M. G. Janssen. Nieuw voor
OV.

Cochylidia implicitana (Wocke, 1856) (p. 87): 1 ex. op 22.V.2004 te Visé,
leg. R. Spronck (det. F. Groenen). Nieuw voor LG. Het is de eerste maal dat
deze soort uit het zuiden van het land wordt vermeld.

Cochylis nana (Haworth, 1811) (p. 87): 1 ex. te Latour op 21. V. 2005, leg. C.
Steeman. Nieuw voor LX.

Cochylis atricapitana (Stephens, 1852) (p. 87): 1 ex. op 14.VII.2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs en C. Steeman. Nieuw voor LI. 1
ex. op 05.VII.2004 te Kallo, leg. L. Janssen. Nieuw voor OV.

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 9

Fig. 1- Teleiodes flavimaculella (Hemch-Schaffer, 1854), France, Meuse, Forêt de Jametz,
26.V.1985, leg. G. & W. De Prins; 2- Teleiodes luculella (Hübner, 1813), België, Antwerpen,
Zoersel, Zoerselbos, 07.vii.1995, leg. W. De Prins; beide ex. in coll. W. De Prins (Foto's: J. De
Prins).

Acleris holmiana (Linnaeus, 1758) (p. 88): 1 ex. op 14.VIL2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman. Nieuw voor LI.

Pseudargyrotoza conwagana (Fabricius, 1775) (p. 90): 2 ex. op 18. VI. 2005
in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman. Nieuw voor
LI.

Ditula angustiorana (Haworth, 1811) (p. 90): 5 ex. op 14.VII.2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman. Nieuw voor LI.

Pandemis dumetana (Treitschke, 1835) (p. 91): 4 ex. op 30. VII. 2004 te
Houyet en 1 ex. op 06. VIII. 2004 te Lavaux-Ste-Anne, leg. J.-Y. Baugnée, M.
Paquay & C. Steeman. Nieuw Voor NA.

Bactra lancealana (Hübner, 1799) (p. 92): 4 ex. op 12.VIII.2005 in de
Doompanne te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw
voor WV.

Eudemis profundana ([Denis & Schiffermüller], 1775) (p. 93): 2 ex. in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi op 18.VII.2004, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Apotomis semifasciana (Haworth, 181 1) (p. 93): 2 ex. op 12. VIII. 2005 in de
Doornpanne te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw
voor WV.

Apotomis betuletana (Haworth, 1811) (p. 93): 2 ex. op 12.VIII.2005 in de
Doompanne te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw
voor WV.

Apotomis sororculana (Zetterstedt, 1839) (p. 93): 15 ex. op 17. VI. 2005 te
Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV.

Hedya ochroleucana (Frölich, 1828) (p. 93): 3 ex. op 17. VI. 2005 te
Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV.

Celypha striana ([Denis & Schiffermüller], 1775) (p. 94): 1 ex. op
07. VI. 2003 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs, L. Janssen, G.

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 10

Sallaets & C. Steeman; en 1 ex. te Bredene op 23. VI. 2005, leg. E. Vanloo.
Nieuw voor WV en LI.

Gibberifera simplana (Fischer von Röslerstamm, 1836) (p. 95): 1 ex. te
Latour op 27. V. 2005, leg. C. Steeman. Nieuw voor LX. Verder 1 ex. op
17. VI. 2005 te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw
voor WV.

Epinotia sordidana (Hübner, 1824) (p. 95): 1 ex. te Olloy-sur-Viroin op
30.X. 2005, leg. C. Steeman. Nieuw voor NA.

Epinotia immundana (Fischer von Röslerstamm, 1839) (p. 96): 17 en
24. VII. 2004 te Lavaux-Ste-Anne, resp. 4 en 1 ex., leg. C. Steeman; 1 ex. op
06. V. 2005 te Bredene, leg. E. Vanloo. Nieuw voor WV en NA.

Epinotia bilunana (Haworth, 181 1) (p. 96): 1 ex. op 17. VI. 2005 te Koksijde,
leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV.

Epinotia demarniana (Fischer von Röslerstamm, 1840) (p. 96): 2 ex. op
17. VI. 2005 te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw
voor WV.

Epinotia nigricana (Herrich-Schaffer, 1851) (p. 96): 1 ex. op 07.VI.2004 te
Visé, leg. R. Spronck (det. F. Groenen). Nieuw voor LG. Het is de eerste maal
dat deze soort uit het zuiden van het land wordt vermeld.

Eucosma cana (Haworth, 1811) (p. 97): 1 ex. op 17. VI. 2005 te Koksijde,
leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV.

Gypsonoma sociana (Haworth, 1811) (p. 97): 5 ex. op 27. V. 2005 te Latour,
leg. C. Steeman. Nieuw voor LX. Het is de eerste keer dat deze soort in het
zuiden van belgië wordt waargenomen.

Gravitarmana margarotana (Heinemann, 1863) (p. 98): 2$ en 2$ op
27. IV. 2004 te Moerbeke-Waas, leg. B. Maes. Nieuw voor OV.

Ancylis obtusana (Haworth, 181 1) (p. 98): 2 ex. te Latour op 27. V. 2005, leg.
C. Steeman. Nieuw voor LX.

Ancylis diminutana (Haworth, 1811) (p. 99): 2$ op 14. VIII. 2001 te
Eksaarde, 1? op 17. VIII. 2001 te Lokeren en \<S op 02. VI. 2002 te Wachtebeke,
alle leg. B. Maes. Nieuw voor OV. Verder 1 ex. op 12.VIII.2005 in de
Doompanne te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw
voor WV.

Ancylis uncnlana (Haworth, 1811) (p. 99): 1 ex. op 17. VI. 2005 te Koksijde,
leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV. 1 ex. op
20.V.2005 te Doische, leg. C. Steeman. Nieuw voor NA.

Ancylis mitterbacheriana ([Denis & Schiffermüller], 1775) (p. 99): 3 ex. op
17. VI. 2005 te Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw
voor WV.

Grapholita janthinana (Duponchel, 1835) (p. 99): 1 ex. op 17. VI. 2005 te
Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV.

Grapholita molesta (Busck, 1916) (p. 99): 1 ex. op 26. V. 2004 te Sinaai, leg.
B. Maes en 1 ex. op 09. VIII. 2004, leg. R. Spronck (beide det. F. Groenen).
Nieuw voor LG en LI.

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 11

Lathronympha strigana (Fabricius, 1775) (p. 100): 6 ex. op 17.VI.2005 te
Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV.

Pammene fasciana (Linnaeus, 1761) (p. 100): 1 ex. te Nassogne op
19. VI. 2005, leg. C. Steeman. Nieuw voor LX.

Pammene populana (Fabricius, 1787) (p. 100): 1 ex. op 31. VIII. 2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman. Nieuw voor LI.

Dichrorampha aeratana (Pierce & Metcalfe, 1915) (p. 101): 1 ex. op
15.VI.1997 te Diepenbeek, leg. R. Spronck (det. F. Groenen). Nieuw voor LI.

Dichrorampha simpliciana (Haworth, 1811) (p. 101): 1 ex. in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi op 27.VII.2005, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Dichrorampha flavidorsana Knaggs, 1867 (p. 101): 1 ex. op 15. VI. 2005 te
Sinaai, leg. B. Maes. Nieuw voor OV.

Choreutidae

Choreutis pariana (Clerck, 1759) (p. 103): 1 ex. op 09.IX.2005 te Bredene,
leg. E. Vanloo. Nieuw voor WV.

Pterophoridae

Stenoptilia pterodactyla (Linnaeus, 1761) (p. 107): 3 ex. op 17. VI. 2005 te
Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV.

Capperia britannio dactylus (Gregson, 1867) (p. 108): 3 ex. op 17. VI. 2005 te
Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV.

Pyralidae

Sciota adelphella (Fischer von Röslerstamm, 1836) (p. 112): 2 ex. op
23. VI. 2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman.
Nieuw voor LI.

Trachycera suavella (Zincken, 1818) (p. 113): 2 ex. op 14.VII.2005 in het
Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M. Jacobs & C. Steeman. Nieuw voor LI. 1
ex. te Wellin op 05. VIII. 2005, leg. C. Steeman. Nieuw voor LX.

Homoeosoma sinuella (Fabricius, 1794) (p. 114): 5 ex. op 17.VI.2005 te
Koksijde, leg. Werkgroep Nachtvlinders, det. C. Steeman. Nieuw voor WV.

Plodia interpunctella (Hübner, 1813) (p. 114): 1 ex. te Visé op 20. IX. 2005,
leg. R. Spronck. Nieuw voor LG.

Ephestia parasitella Staudinger, 1859 (p. 115): 1 ex. te Visé op 06. VI. 1998,
leg. R. Spronck. Nieuw voor LG.

Ncphopterix angustella (Hübner, 1796): 1 ex. op 23.VI.2005 te Mortsel, leg.
L. Janssen; 1 ex. op 08. IX. 2005 in het Stamprooiersbroek te Kinrooi, leg. M.
Jacobs & C. Steeman. Nieuw voor AN en LI.

(wordt vervolgd)

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 12

Additional data on the distribution and early stages of
Chrysoesthia verrucosa (Lepidoptera: Gelechiidae)

H. ten Holt & J. H. Kuchlein

Abstract. The recently described gelechiid moth Chrysoesthia verrucosa Tokar, 1999 is
recorded for the first time for Italy, where it was found in the Aosta region on 3 August 2002.
Larvae were found mining the leaves of goosefoot ( Chenopodium sp.) and the adults were
reared; the early stages and foodplant(s) of this species were still unknown. Identification,
bionomics and geographical distribution of C. verrucosa and some related species will be
discussed.

Samenvatting. Aanvullende gegevens over de verspreiding en jeugdstadia van Chrysoesthia
verrucosa (Lepidoptera: Gelechiidae)

De onlangs beschreven Gelechiidae Chrysoesthia verrucosa Tokar, 1999 werd voor het eerst in
Italië waargenomen in de Aosta-vallei op 3 augustus 2002. Adulten werden gekweekt uit rupsen
die mineerden in de bladeren van ganzevoet ( Chenopodium sp.). De jeugdstadia en de
voedselplant(en) van deze soort waren tot nu toe onbekend. Determineerkenmerken, bionomie en
de geografische verspreiding van C. verrucosa en enkele verwante soorten worden besproken.

Résumé. Données supplémentaires sur la distribution et les stades pré-imaginaux de
Chrysoesthia verrucosa (Lepidoptera: Gelechiidae)

L'espèce de géléchiide récemment décrite, Chrysoesthia verrucosa Tokar, 1999, fut trouvée pour
la première fois en Italië dans la vallée d' Aosta le 3 aoüt 2002. Des adultes ont été obtenus de
chenilles minant les feuilles d'ansérine ( Chenopodium sp.). Jusqu'a présent les stades pré-
imaginaux et les plantes nourricières étaient inconnus. L'identification, la bionomie et la
distribution géographique de C. verrucosa et de quelques espèces apparentées sont discutées.

Key words: Chrysoesthia verrucosa - Chenopodium - Distribution - Bionomics -
ten Holt, H.: De Kluijskamp 10-28, NL-6545 JD Nijmegen, the Netherlands,

h.tenholt@tiscali.nl.

Kuchlein, J. H.: Reeboklaan 1, NL-6705 DA Wageningen, the Netherlands.

Introduction

Chrysoesthia verrucosa Tokar, 1999 was described as a new species only
recently by Tokar in the book on the Central European gelechiid moths (Elsner
et al. 1999). Accordingly it is not surprising that the knowledge on its
distribution is still incomplete and the early stages and foodplants were
unknown.

The first author was confronted quite unexpectedly with C. verrucosa. He
collected eight tenanted mines on goosefoot ( Chenopodium sp.) in the Aosta
region (Northern Italy) near Combes, a tiny village to the south of Arvier, on 3
August 2002. In the same month he obtained two adults and was surprised to
fmd out that he was dealing with C. verrucosa, until then only known from more
eastem parts of Central Europe. In the next sections attention will be paid to
identification, bionomics and geographical distribution of this species and its
Central European relatives.

Identification

Besides C. verrucosa three Chrysoesthia species occur in Central Europe,
viz. C. drurella (Fabricius, 1775), C. eppelsheimi (Staudinger, 1885) and C.

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 13

sexguttella (Thunberg, 1794). Three more species are known from Europe but
their distribution is restricted to the Mediterranean; they will not be considered
here. With the aid of the key given below adults of these Central European
species can be easily identified based on extemal characters.

1 . Forewing bright orange with silvery markings C. drurella

8. 0- 9.0 mm. Forewing with apical cilia black and also blackish at wing base and in middle
of costa. Holarctic distribution: from England to East Siberia and in North America

Forewing dark purplish-grey with yellowish-orange and whitish markings ...2

2. Forewing with pale subapical spot oblong, narrow and often reduced or
dismpted, but sometimes extending as irregular fascia to termen; pale
markings ill-defmed, variable and occasionally nearly absent.... C. sexguttella

8.0- 10.0 mm. Holarctic distribution: from Ireland to East Siberia and in North America, but
also in South Africa

Forewing with pale subapical spot oval, broad, reaching to middle of wing
and never reduced; pale markings edged distinctly and showing little

variation

3

3. Forewing with three metallic silvery transverse fasciae; inner edge of First

yellowish-orange fascia nearly parallel to body C. eppelsheimi

6. 0- 8.0 mm. Central and South Europe

Forewing without metallic silvery fasciae; inner edge of first yellowish-
orange fascia at an angle of 30°- 45° on costa C. verrucosa

8. 0- 9. 5 mm. Geographical distribution discussed in this paper.

Genital characters of C. verrucosa are discussed and figured in Elsner et al
(1999), the genitalia of the other Central European Chrysoesthia- species are
figured there as welk

Bionomics

The larvae of the Central European representatives of the genus
Chrysoesthia , are leaf miners, feeding on Chenopodiaceae and Caryophyllaceae
and possibly also on Amaranthus ( Amaranthaceae ) (Hering 1957).

The larva of C. drurella mines the leaves of goosefoot ( Chenopodium spp.)
and orachle ( Atriplex spp.) in a highly contorted gallery with the windings close
together and subsequently forming a blotch. The egg is laid on the upperside of
the leaf. Frass is retained in the mines, at First coloured greenish, later darker.
The larva of C. sexguttella mines on the same plant species as C. drurella.
However, the mine of C. sexguttella starts immediately as a blotch without
distinct initial gallery and is enlarged pear-shaped. Another difference is the
position of the egg which is laid on the underside of the leaf. The dark frass is
partly expelled from the mine. There are also morphological differences between
the larvae of both species. Mines of C. drurella and C. sexgutella are described
and pictured by Hering (1957) and Bland et al. (2002).

The larva of C. eppelsheimi mines the leaves of Silene nutans and S.
flavescens. The mines of this species, resembling those of C. sexguttella , start

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 14

with a straight or contorted gallery, which is enlarged to a blotch. The mine is
described and pictured by Hering (1957).

Figure 1. Chrysoesthia verrucosa, adult. Combes, Aosta-region, Italy (Photo: F. Bink).

Figure 2. Mine of Chrysoesthia verrucosa on goosefoot ( Chenopodium sp.). Combes, Aosta-region,
Italy (Photo: H. ten Holt).

The C. verrucosa mines were found on goosefoot, often with more mines in
one leaf. The mines strongly resemble those of C. sexguttella , both in size and in
shape. The verrucosa-XdxvdLQ form transparent whitish pear-shaped blotches
without initial gallery. In contrast to sexguttella all or most dark-green frass
seems to be retained in the mine. Also in contrast to sexguttella , the larvae seem

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 15

to stack the frass in the central part of the blotch, forming a gradually widening
stretched line of frass as the larva enlarges the blotch. The egg is deposited on
the upperside of the leaf.

Adults of C. drurella and C. sexguttella are observed in The Netherlands
from May to September, the larvae living from summer to next spring. Both
Hering (1957) and Bland et al. (2002) mention two generations per year for both
species. The Dutch data do not yet point to discrete generations. According to
Hering (1957) C. eppelsheimi is also bivoltine.

Conceming C. verrucosa Elsner et al. (1999) report one generation found in
May and June; no records of larval fmdings existed. Nevertheless, bivoltinism
could also be the case for C. verrucosa , as the Aostan adults were obtained in
August 2002 from nearly full-grown larvae found in the beginning of that
month.

Geographical distribution

Characteristics of the geographical distribution of C. drurella , C. sexguttella
and C. eppelsheimi are already given in the identification key. Their distribution
in Europe is now fairly well known. However, the knowledge of the range of the
recently described C. verrucosa is still far from complete. With certainty the
species is known from the Czech and Slovak Republics and Austria (Elsner et al.
1999). Afterwards also reported from Thuringia (Buchsbaum & Löbel 2000) and
Bavaria (Gaedike & Heinicke 1999) in Germany and presumably found in
Poland (Elsner et al. 1999). Now the alpine zone of Northern Italy is added to
the known range; the larvae were found here at an altitude of 1300 m. It looks as
though C. verrucosa is restricted in its distribution to the higher mountains of
Central Europe.

The authors thank mr. F. (Frits) Bink for his photograph of the adult and his
critical reading of the manuscript and mr. I. (Ian) Smith for his help with some
of the English.

References

Bland, K. P., Emmet, A. M., Heckford, R. J. & Rutten, T. 2002. Anomologinae. In: Emmet, A. M. &
Langmaid, J. T. (eds.). The moths and butterflies of Great Britain and Ireland 4(2). Gelechiidae:
67-118. — Harley Books, Colchester.

Buchsbaum, U. & Löbel, H. 2000. Checkliste der Lepidoptera Thüringens (CLT). In: Check-Listen
Thüringer Insekten und Spinnentiere 8: 1-176. — Thüringer Entomologenverband e.V.

Elsner, G., Huemer, P. & Tokar, Z. 1999. Die P alpenmotten (Lepidoptera, Gelechiidae)
Mitteleuropas. Bestimmung - Verbreitung - Flugstandort - Lebensweise der Raupen. — F.
Slamka, Bratislava, pp. 1-208.

Gaedike, R. & Heinicke, W. 1999. Verzeichnis der Schmetterlinge Deutschlands. — Entomologische
Nachrichten und Berichte, Beiheft 5: 1-216.

Hering, E. M. 1957. Bestimmungstabellen der Blattminen von Europa einschliesslich des
Mittelmeerbeckens und der Kanarischen Insein . — W. Junk, ’s Gravenhage, 1:1-648, 2: 649-
1185,3: 1-122.

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 16

Nola ronkayorum sp. n., a new species from Bulgaria
and Turkey (Lepidoptera: Nolidae)

Stoyan Beshkov

Abstract. Nola ronkayorum sp. n. is described from Bulgaria (Southern Black Sea Coast
and Eastem Rhodopi Mts.) and Turkey (Taurus Mts. and Eastem Pontic Mts.). The new species
forms small colonies and is on the wing for a short period in April-May. N. ronkayorum differs
in appearance from the other known Nola species. In genital characteristics it shows clear
differences from the closely related Nola confusalis, especially the sclerotization on the ductus
bursae of the female and in the sclerotization of the eighth abdominal segment in the male, as
well as by other small differences in male and female genitalia.

Samenvatting. Nola ronkayorum sp. n., een nieuwe soort uit Bulgarije en Turkije
(Lepidoptera: Nolidae)

Nola ronkayorum sp. n. wordt beschreven uit Bulgarije (zuidelijke Zwarte-Zeekust en
Rhodopen) en uit Turkije (Taurus gebergte en Oost-Pontisch gebergte). De nieuwe soort vormt
kleine kolonies en heeft een korte vliegtijd in april-mei. N. ronkayorum verschilt in uiterlijke
kenmerken van alle andere Nola- soorten. De genitaalkenmerken duiden op een nauwe
verwantschap met Nola confusalis, vooral de sclerotisering van de ductus bursae in het vrouwtje
en die van het 8ste abdominaal segment in het mannetje, al zijn er nog tal van andere kleine
verschillen in de mannelijke en vrouwelijke genitalia.

Résumé. Nola ronkayorum sp. n., une espèce nouvelle de Bulgarie et de Turquie
(Lepidoptera: Nolidae)

Nola ronkayorum sp. n. est décrite de Bulgarie (cöte méridionale de la Mer Noire et Mts.
Rhodope) et de Turquie (Mts. Taurus et Mts. Pontiques orientaux). Cette espèce nouvelle espèce
vole en petites colonies pendant une courte période en avril-mai. N. ronkayorum diffère de
toutes les autres espèces de Nola par des caractères extérieurs. Les caractères des genitalia
montrent que la nouvelle espèce est apparentée au Nola confusalis, spécialement par la
sclérification du ductus bursae de la femelle et la sclérification du 8ème segment abdominal du
male, ainsi que par d'autres différences minimes dans les genitalia males et femelles.

Key words: Nola ronkayorum sp. n. - Noctuidae - Nolinae - Bulgaria - Turkey -
description - genitalia - illustrations.

Beshkov, S.: National Museum of Natural History, Tsar Osvoboditel Blvd N° 1, 1000 Sofia,
Bulgaria. Email: beshkov@nmnh.bas.bg.

Specimens of the Nola confusalis (Herrich-Schaffer, [1847]) species group
from the Eastem Rhodopi Mts. (several localities) and from the Black Sea Coast
of southem Bulgaria differ significantly from those from other parts of Bulgaria
and Europe (personal observations) and the British Isles. Specimens collected in
Turkey (Prov. Antalya, Taums Mts., Cevizli village near Akseki and in
Karadeniz Daglari, £oruh Valley, about 20 km E. of ispir) are similarly different
from typical N. confusalis. There is no doubt that they belong to an undescribed
taxon (Beshkov & Langourov 2004), which inhabits part of Eastem Bulgaria,
Asia Minor and the Eastem Pontic Mountains. This opinion was expressed by
Beshkov (2000: 198) and was shared by Dr. L. Ronkay and Mr. G. Ronkay
(pers. comm. Febmary 2004, Budapest). Males of the species described here
have already been illustrated in colour in Beshkov (2000: 285, plate II, fig. 1 1 as
Nola confusalis ssp.) and monochrome, together with Nola confusalis (p. 271,
pl. 11, fig. 13: Nola confusalis ssp.; figs. 14-16: Nola confusalis confusalis) and

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 17

in Beshkov & Langourov (2004: 665, fig. 30, S) as an undescribed taxon in the
Nola confusalis (Herrich-Schaffer, [1847]) species group.

This previously unnamed species is closely related to N confusalis , but
differs from it in habitus and genitalia, especially in the female. It also differs in
appearance from all other Nola species from Palaearctic region. It is easy to
distinguish this taxon among other representatives of the genus at a glance. The
correlation of the genitalic features with the habitus, as well as the biotope and
isolated localities give sufficiënt reasons to describe this taxon here as a new
species.

Nola ronkayorum Beshkov, sp. n.

(plate 1, figs. 3-4, 7-8; plate 2, figs. 9, 11, 12, 14, 15, 17, 18, 21)

Male: (plate 1, figs. 7-8; plate 2, figs. 9, 12, 15, 18, 21): Wingspan 16-20
mm, average 1 8 mm. Nola confusalis from the British Isles measure 1 6-24 mm
(Skinner 1984: 84), those from Northern Europe are 19-21 mm (Skou 1991: 65).
According to de Freina & Witt (1987) the wingspan of males is 15-22 mm. In
general Nola ronkayorum looks more graceful than N confusalis. The forewings
are longer and narrower and pointed at the apex, with a reduced, but more
contrasting pattem and a darker costal margin. The tufts of raised scales are
larger than in N confusalis , darker, blackish or rusty. The antemedian and
postmedian fasciae form clearly visible uninterrupted blackish lines across the
wings; in N confusalis (plate 1, figs. 5-6; plate 2, figs. 10, 13, 16, 19, 22) these
fasciae are composed of small black dots on the veins. Ground colour of
forewings silvery-whitish to greyish with dark and rusty scales. Veins distinct
medially and terminally, only vein M is entirely dark in all its length.

Legend of plate 1 :

1- Nola confusalis H. S., V BG, Lozenska Planina Mts, above German Village, Sofia district,
1000 m, 24.V.1997, in coll. SB, NMNHS.

2 -Nola confusalis H. S., 9. France, Eure, Bouquelon, 02.V.1975, C. Sircoulomb leg., ex coll. M.

Fibiger, 'in coll. SB: NMNHS.

3 - Nola ronkayorum sp. n. Holotype, §L BG, E. Rhodopi Mts, ~2 km from the bridge on Arda River

between Madzharovo and Borislavtzi, 160m, 02.V.2003, in coll. NMNHS.

4.- Nola ronkayorum sp. n. paratype, $. BG, E. Rhodopi Mts, Arda Valley, above the bridge on Arda
River near Madzharovo, 220m, 03.V.2003, in coll. SB: NMNHS.

5 - Nola confusalis H. S., S. BG, S Black Sea Coast, Ropotamo Park, “Velyov Vir” reserve, in
coll. SB: NMNHS.

6- Nola confusalis H. S., <$. Denmark, Kristiansode, Scov, LFM, 26.V.1989, M. Fibiger leg., in coll.
SB: NMNHS.

7.- Nola ronkayorum sp. n. paratype, S- Turkey, Prov. Antalya, Taurus Mts,~ 3 km to Cevizli from
Akseki, 1200m, 12.V.1999, in coll. SB: NMNHS.

H.-Nola ronkayorum sp. n. paratype, <J$ BG, E. Rhodopi Mts, Odrintzi Village, 150m, 30. IV. 1997, in
coll. SB: NMNHS.

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 18

Plate 1

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 19

Plate 2

Legend of plate 2:

No/a ronkayorum sp. n. (9, 11, 12, 14, 15, 17, 18, 21):

9, 12, 15, 18 - paratypes <$. BG, E. Rhodopi Mts, Odrintzi Village, 150m, 30.IV. 1997; 9, 15 in coll.
SB: NMNHS; 12 in coll. B. Goater (Hants, UK); 15 in coll. K. Soichiro (Osaka, Japan); 18 in coll. C.
Plant (Hertfordshire, England). 11- paratype $. Turkey, Karadeniz Daglari, £oruh Valley, ~ 20 km
E. of ispir, 1060 m, 22.IV.2001, in coll. SB: NMNHS. 14.- Holotype $. BG, E. Rhodopi Mts, ~2 km
from the bridge on Arda River between Madzharovo and Borislavtzi, 160m, 02.V.2003, in coll.
NMNHS. 17 - paratype $. BG, E. Rhodopi Mts, Arda Valley, above the bridge on Arda River near
Madzharovo, 220 m, 03.V.2003, in coll. SB: NMNHS. 21- paratype, <$. Turkey, Prov. Antalya,
Taurus Mts,~ 3 km to Cevizli from Akseki, 1200m, 12.V.1999, in coll. SB: NMNHS.

Nola confusalis (Herrich-Schaffer, [1847]) (10, 13, 16, 19, 20, 22, 23)

10, 13 - S- BG, S Black Sea Coast, Ropotamo Park, "Velyov Vir" reserve, in coll. SB: NMNHS.
16.- Denmark, Kristiansode, Scov, LFM, 26.V.1989, M. Fibiger leg., in coll. SB: NMNHS. 19 -
<$. "Collectio Princ. Buig. Austria.", in coll. P. Bachmetjew in NMNHS. 20 - France, Eure,
Bouquelon, 02.V.1975, C. Sircoulomb leg., ex coll. M. Fibiger, in coll. SB: NMNHS. 22 - S- BG, S
Black Sea Coast, Ropotamo Park, "Velyov Vir" reserve, S. Beshkov, in coll. SB: NMNHS. 23.- $.
"Ex collectio Carl Frosch", in coll. NMNHS.

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 20

Plate 3

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 21

Costal margin in basal region rusty, basal patch and subbasal fascia present
as small more or less visible blackish spots. In the basal portion below the costal
margin there is triangular tuft of rusty and blackish raised scales. Antemedian
fascia arises from a doublé black patch on the costal margin and continues as a
single black line angled at 90° near to the medial vein. Between this angle and
the costal margin there is second tuft of rusty and blackish raised scales. In
medial part of the forewing the costal margin is dark with two small black dots
above the second tuft of raised scales and there is a large blackish patch touching
the postmedian fascia. This patch is continuous with a third, large, triangular tuft
of rusty and blackish raised scales. Postmedian fascia an irregularly sigmoid,
uninterrupted blackish line, preceded proximally by a less distinct, thin, angled
line which together with the dark veins forms a pattem resembling a chain of
semicircles in the median area of the wing. Terminal part of the wings with dark
rusty subterminal fascia, subapically with whitish spot, veins blackish. Terminal
fascia of same coloration as the subterminal one and the area between them and
between subterminal and postmedian fasciae is pale. Fringes white basally and
terminally, dark in their middle, but on the end of the veins they are pale.
Underside forewings as in N. confusalis , unicolourous, costal area darker
proximally.

Hindwings similar in colour to the forewings but paler, bright, and without
rusty scales. Discal spot present, the area between this spot and the margin finely
dusted with dark scales and veins darker, clearly visible. Basal part of the wings
hyaline, dark scales more or less reduced, veins less contrasting. Fringes white
with a broad, dark median band which extends to the margin as it approaches the
costa. In N. confusalis the upperside of the hindwings is similar, but the costal
area to Cul is darker, the rest of the wing bright, whitish. Underside hindwings
as in N. confusalis , discal spot more distinct than that on the upperside. The area
between costal margin and vein Cul with dark scales, the rest of the wing
lighter, dark scales more or less lacking, fringes as in upperside.

Legend of plate 3 (male genitalia):

24. - Nola ronkayorum sp. n. paratype, <$. Turkey, Prov. Antalya, Taurus Mts,~ 3 km to Cevizli from

Akseki, 1200m, 12.V.1999, gen. prep. 8./07.III.2005, S. Beshkov, in coll. SB: NMNHS.

25, 26 - Nola ronkayorum sp. n. paratype, f. BG, E Rhodopi Mts, Arda Valley, above the bridge on
Arda River near Madzharovo, 220m, 01.V.2003, in coll. SB: NMNHS. 25 - gen. prep.
8./27.I.2004, S. Beshkov; 26.- gen. prep. 7./27.I.2004, S. Beshkov.

21. -Nola ronkayorum sp. n. paratypes, |f. BG, E. Rhodopi Mts, Odrintzi Village, 150m, 30. IV. 1997,
gen. prep. 1./07.III.2005, S. Beshkov, in coll. SB: NMNHS.

28, 29 - Nola confusalis H. S., <$. BG, S Black Sea Coast, Ropotamo Park, "Velyov Vir" reserve, in
coll. SB: NMNHS. 28.- Gen. prep. 1./02.III.2005, S. Beshkov; 29.- Gen. prep. 2./02.III.2005, S.
Beshkov.

30 - Nola confusalis H. S., S. Denmark, Kristiansode, Scov, LFM, 26.V.1989, M. Fibiger leg., Gen.

prep. 2./27. 1.2004, S. Beshkov, in coll. SB: NMNHS.

31- Nola confusalis H. S., $. "Ex collectio Carl Frosch", Gen. prep. 4./27.I.2004, S. Beshkov, in
coll. NMNHS.

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 22

Head, patagia, tegulae and metathorax as in N. confusalis , silvery-whitish
with dark rusty and blackish scales forming dark bands, abdomen bright,
unicolourous. First abdominal segment dorsally with tufts of raised scales.
Antennae as in N. confusalis , ciliate with bundle of hair on the very thin
pectination. Palpi dark rusty.

Female: (plate 1, figs. 3-4; plate 2, figs. 11, 14, 17): Wingspan 15-20mm.
Average 18 mm. Holotype (plate 1, fig. 3, plate 2, fig. 14) - 20 mm. Of female
N. confusalis (plate 1, figs. 1—2, plate 2, figs. 20, 23) according to de Freina &
Witt (1987) the wingspan is 18-24 mm. Like males, a little bit darker, the
pattem is more distinct. Hindwings darker, less hyaline as in the males.
Antennae fïliform.

Male genitalia (plate 3, figs. 24-27): Genital armature very similar to
those of N. confusalis (plate 3, figs. 28-31), but slightly smaller. The length of
the genitalia from the distal point of saccus to the distal point of the uncus is
1. 9-2.0 mm (average 1.96 mm) in Nola ronkayorum sp. n. In N. confusalis it is
2. 1-2.3 mm (average 2.22 mm). Valvae bifurcate, 1.6 mm long in N.
ronkayorum and 1. 9-2.0 mm (average 1.95 mm) in N. confusalis. Clasper sabre-
shaped as in N. confusalis. Tegumen and uncus of N. ronkayorum are much
longer than those of N. confusalis , together extending beyond the tip of the
valvae. In N. confusalis these structures reach the tips of the valvae or are only
slightly longer. In N. ronkayorum the saccus is V-shaped with the outer margins
arched slightly inwards, forming only a small point at the apex. In N. confusalis
the saccus is U-shaped with a triangular or thumb-like tip on the apex.

Legend of plate 4 (aedeagus and 8th abdomnal segment):

32 - Nola ronkayorum sp. n. paratype, S, aedeagus. BG, E Rhodopi Mts, Arda Valley, above the
bridge on Arda River near Madzharovo, 220 m, 02.V.2003, Gen. prep. 3./02. III. 2005, S.
Beshkov in coll. SB: NMNHS.

33- Nola confusalis H. S., aedeagus. "Ex collectio Carl Frosch", Gen. prep. 4727. 1.2004, S.
Beshkov, in coll. NMNHS.

34. - Nola ronkayorum sp. n. paratype, S, 8th segment. Left - tergit, right - stemit. Turkey, Prov.

Antalya, Taurus Mts, ~ 3 km to Cevizli from Akseki, 1200 m, 12.V.1999, gen. prep.
8./07.III.2005, S. Beshkov, in coll. SB: NMNHS.

35. - Nola ronkayorum sp. n. paratype, (3, 8th segment. Left - stemit, right - tergit. BG, E Rhodopi

Mts, Byala Reka River valley, the bridge near Meden Bouk Village, 200 m, 29-30.IV. 1997, Gen.
prep 2./07.III.2005, S. Beshkov, in coll. SB: NMNHS.

36. 37 - Nola ronkayorum sp. n. paratype, S, 8th segment. Left - stemit, right - tergit.. BG, E.
Rhodopi Mts, Ódrintzi Village, 150 m, 30.IV.1997, in coll. SB: NMNHS. 36.- Gen. prep.
3./07.III.2005, S. Beshkov; 37.- Gen. prep. 1./07.III.2005, S. Beshkov.

38, 39 - Nola confusalis H. S., <$. BG, S Black Sea Coast, Ropotamo Park, "Velyov Vir" reserve, in
coll. SB: NMNHS. 38 - 8th segment. Left - stemit, right - tergit, Gen. prep. 4707. III. 2005, S.
Beshkov; 39 - 8th segment, ventral view, Gen. prep. 1./02.III.2005, S. Beshkov.

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 23

Plate 4

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 24

Plate 5

1

40 ' 41 42 43 44

vgjjl,

^§É

*****

' fï'' '

:

' - ■

46

47 48

49

Legend of plate 5 (female genitalia):

Afa/tf ronkayorum sp. n. (40-46)

40, 41- Holotype 9- BG, E Rhodopi Mts, ~ 2 km from the bridge on Arda River between
Madzharovo and Borislavtzi, 160 m, 02.V.2003, Gen. prep. 6./07. III. 2005, S. Beshkov, in coll.
NMNHS. 42- paratype 9- BG, E Rhodopi Mts, Arda Valley, above the bridge on Arda River near
Madzharovo, 220 m, 02.V.2003, Gen. prep. 14./27.I.2004, S. Beshkov in coll. SB: NMNHS. 43, 44,

45 - paratypes 9- BG, E Rhodopi Mts, ~ 2 km from the bridge on Arda River between Madzharovo
and Borislavtzi, 160 m, 02.V.2003, in coll. SB: NMNHS. 43 - Gen. prep. 15./27. 1.2004, S. Beshkov;
44, 45.- Gen. prep. 5./07. III. 2005, S. Beshkov. 44.- sclerotization of the ductus bursae; 45.- signa.

46 - paratype 9- Turkey, Karadeniz Daglan, £oruh Valley, ~ 20 km E. of ispir, 1060 m, 22.IV.2001,
Gen. prep. 7./07.III.2005, S. Beshkov in coll. SB: NMNHS.

Nola confusalis (Herrich-Schaffer, [1847]) (47-49)

47 - 9- BG, Lozenska Planina Mts, above German Village, Sofia district, 1000 m, 24.V.1997, Gen.
prep. 17./27.I.2004, S. Beshkov, in coll. SB, NMNHS. 48.- 9- "Ex collectio Carl Frosch", Gen. prep.
5./27.I.2004, S. Beshkov, in coll. NMNHS. 49.- 9. France, Eure, Bouquelon, 02.V.1975, C.
Sircoulomb leg., ex coll. M. Fibiger, Gen. prep. 6727. 1.2004, S. Beshkov, in coll. SB: NMNHS.

Phegea 34 (1) (1.III.2006): 25

Aedeagus (plate 3, figs. 25-26; plate 4, fig. 32) similar to that of N.
confusalis (plate 4, fig. 33), very short (about 0.8 mm long), trapezoidal with a
long hook-like comutus inside. This comutus is as long as the diameter of the
aedeagus.

The sclerotised plate on the eight abdominal segment of the male also
provides easy characters for separation of the two species. On stemite 8 (plate 4:
fig. 34 right, figs. 35-37 left) the plate is approximately 0.3 mm wide, shallowly
excavated in the shape of a letter “C” in N. ronkayorum , and the projections that
arise from each corner are short with a suggestion of a bifurcation. In N.
confusalis (plate 4: fig. 38 left, fig. 39) the plate is 0.3-0. 4 mm wide, deeply
excavated in the form of a “U” and the processes at the corners are long, with no
subsequent forking. The eighth tergite also bears a plate. In the new species
(plate 4: fig. 34 left, fig. 35-37 right), the basal area is 0.4 mm wide from which
the two projections arise is clearly wider than long; in N. confusalis (plate 4: fig.
38 right, fig. 39) the basal area is more or less square (0.5 mm) and the concave
sides cause the overall plate to resemble a drinking goblet.

Female genitalia (plate 5, figs. 40-46): Similar to those of N. confusalis
(plate 5, figs. 47-49) but easily distinguished by the sclerotization of the ductus
bursae. In Nola ronkayorum the sclerotized plate is 0.55-0.9 mm long (average
0.76 mm, 0.9 mm in holotype (plate 5, figs. 40-41)), but the genitalia in general
are smaller - 4. 2-5.0 mm (average 4.4 mm, 5.0 mm in holotype). In N.
confusalis the sclerotized plate is almost twice as small - 0.4-0. 5 mm long
(average 0.43 mm) (plate 5, figs. 47-49), but the genitalia in general are larger -
5. 0-5. 5 mm (average 5.2 mm). In N. ronkayorum the sclerotized plate is
excavated at its base (plate 5, figs. 41, 44), and this excavation is much deeper
than in N. confusalis (plate 5, figs. 47-49). Respectively the relation of the
length of the sclerotized plate - length of genitalia is 1: 5.25-1: 7.9 in N.
ronkayorum (1: 5.6 in holotype) and 1: 11-1: 12.5 in N. confusalis. Ductus
bursae in both species with a membranous oval knob, situated just after the
ribbed antrum. The different size of the genitalia makes the apophysis in N.
ronkayorum look shorter than in N. confusalis , but in fact in both species they
are of the same length. Another good difference is in the sclerotization of the
corpus bursae - in N. confusalis both signa are large, trianguliform, of almost
equal length (plate 5, figs. 47-49). In N. ronkayorum they are less sclerotized.
The upper one is nearly as large as in N. confusalis but more lanceolate; the
second is two or more times smaller than the upper one (plate 5, fig. 6) and those
in N. confusalis. In this feature and in sclerotization of ductus bursae N:
ronkayorum more closely resembles Nola semiconfusa Inoue, 1976, as
illustrated in Inoue (1982: pl. 352, fig. 6.) than N. confusalis. In the specimen
from Turkey, the sclerotized plate of the ductus bursae is smaller, the second
signum is distinctly smaller than the upper one, strongly sclerotizated with
triangular apex (plate 5, fig. 46).

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 26

Nola confusalis was described in the genus Roeselia and its type locality is
unknown (Poole 1989: 693). The only illustrations of the genitalia the present
author has found are of the female, in Rakosy (1996: 261) and of both sexes in
Inoue (1982: pl. 349, 352). According to G. Ronkay (pers. comm. 11.2004) those
in Inoue represent another species. The illustration in Rakosy is inadequate for
taxonomie work. For this reason the comparison of both genitalia and habitus
between both species presented here is based on material of Nola confusalis
from four countries. A total of 1<S and 3$ genitalia slides were prepared and
examined by the present author.

The subspecies of Nola confusalis differ much from Nola ronkayorum sp. n.
In N confusalis signata Lempke, 1960 (TL: Netherlands, Apeldoorn; incl. the
dark grey ab. columbina (Lempke 1960) the ground colour is whitish,
contrasting with the very dark postmedian fascia. This subspecies is illustrated in
colour in de Freina & Witt (1987: pl. 1 , fig. 20). The paratype of Nola confusalis
fumosensis (Daniël, 1957) (TL: [Austria], Teriolis meridionalis, Überetsch,
Altenberger Wald) is also illustrated in de Freina & Witt (1987: pl. 1, fig. 19). N
confusalis fumosensis is a very dark, brownish, and uncontrasting form with
poorly distinguished pattem, and resembles dark forms of Nola cicatricalis
(Treitschke, 1835).

Material examined:

Ilolotype, 9 (plate 1, fig. 3; plate 2, fig. 14), forewing length 20 mm from locality as labelled:
"Bulgaria, Eastem Rhodopi Mts, ~ 2 km from the bridge on Arda River, between Madzharovo and
Borislavtzi, 160m, N 41°39'15"; E 025°52'16"; MG01, 02.V.2003, S. Beshkov, V. Gashtarov & B.
Petrov leg." printed on white paper, another label "Gen. prep. No. 6./07.III.2005, S. Beshkov." and a
third label printed on red paper "Holotype, female Nola ronkayorum Beshkov". Genital slide No.
6./07. III. 2005, S. Beshkov (plate 5, figs. 1-2) with labels with the same text. Deposited in coll. of
National Museum of Natural History, Sofia (NMNHS).

Paratypes: 19(7 and 9$ labelled as follows: Bulgaria: Eastem Rhodopi Mts, Arda valley, Studen
Kladenetz Village, 250m, 23. IV. 1990, 2(7 in coll. SB: NMNHS; Eastem Rhodopi Mts, Odrintzi
Village, 150 m, 30. IV. 1997, 6(7 resting at lamp, 4(7 (gen. preps with abdominal segments 1. and
3./07. III. 2005, S. Beshkov) in coll. SB: NMNHS, 1 in coll. B. Goater (Hants, UK), 1 in coll. C. W.
Plant (Hertfordshire, England) and 1 in coll. K. Soichiro (Osaka, Japan); Eastem Rhodopi Mts, Byala
Reka River valley, the bridge near Meden Bouk Village, 200 m, 29-30.IV. 1997, 2(7, S. Beshkov leg.,
1(7 (gen. prep. with abdominal segments 2./07. III. 2005, S. Beshkov), in coll. SB: NMNHS; Eastem
Rhodopi Mts, Arda Valley, above the bridge on Arda River near Madzharovo, (Vulture feeding
place), 220 m, N41°38'44"; E 025°52'26", UTM: MG01, 01.V.2003, S. Beshkov & V. Gashtarov
leg., 5(7 (gen. preps. 7-1 1./27. 1.2004, S. Beshkov) and 2$ (gen. prep. 12-1 3727. 1.2004, S. Beshkov),
in coll. SB: NMNHS; Ibid., 02.V.2003, 1(7 (gen. prep. with abdominal segments 3./02.III.2005, S.
Beshkov) and 1$ (gen. prep. 14./27.I.2004, S. Beshkov), in coll. SB: NMNHS; Ibid., 03.V.2003, 1$
in coll. SB: NMNHS, 1(7 in coll. C. W. Plant (Hertfordshire, England); Eastem Rhodopi Mts, ~ 2 km
from the bridge on Arda River, between Madzharovo and Borislavtzi, 160 m, N 41°39'15" E
025°52'16"; MG01, 02.V.2003, S. Beshkov, V. Gashtarov & B. Petrov leg. 1(7 and 3$ (gen. preps.
15-1 6727. 1.2004, S. Beshkov; gen. prep. with abdominal segments 5707. III. 2005, S. Beshkov), 3$in
coll. SB: NMNHS, 1(7 in coll. B. Goater (Hants, UK); Eastem Rhodopi Mts, Kaklitza Village,
Kroumovgrad district, 447 m, N 41°24'21" E 025°38'47", 03.V.2005, S. Beshkov & D. Vassilev leg.,
1$ in coll. C. W. Plant (Hertfordshire, England); Southern Black Sea Coast, Ropotamo Park,
"Velyov Vir" reserve, Primorsko district, N 42°18'00" E 027°42'43", 27-30.IV.2003, S. Beshkov, B.

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 27

Petrov & V. Gashtarov leg. 1(5, in coll. SB: NMNHS; Turkey: Karadeniz Daglan, Coruh Valley, ~ 20
km Eastem of ïspir on the road to Yusufeli, 1060 m, 22.IV.2001, S. Beshkov & J. Gelbrecht leg., 1 ^
(gen. prep. with abdominal segments 7./07.III.2005, S. Beshkov), in coll. SB: NMNHS; Prov.
Antalya, Taurus Mts,~ 3 km to Cevizli from Akseki, 1200 m, 12.V.1999, S. Beshkov & J. Gelbrecht
leg., 1(5 (gen. prep. with abdominal segments 8./07. III. 2005, S. Beshkov) in coll. SB: NMNHS.

10(5* and 8$ genitalia fïxed on slides have been prepared and examined. All genital slides are labelled
with a red label "Paratype Nola ronkayorum Beshkov" and are in coll. SB: NMNHS.

Additional material [not examined]: 4 paratypes (2(5', 2$) from NE Turkey, Prov. Erzurum,
Karadeniz Daglan: Korga Dagi, above ïspir, near Köprüköy Village, 1600 m, 08. VI. 2000, 2(55 Ibid,
03-04. VI.2000, 1 $; near Köprüköy Village, 13 km on the road to Yusufeli, 1 100 m, 31.V.2000, 1$
all Gelbrecht, Drechsel, Busse & Schwabe leg., in coll. J. Gelbrecht (König Wüsterhausen,
Germany). According to Dr. Gelbrecht "all specimens look absolutely like your photograph [S.
Beshkov's] and differ typically from German N. confusalis" (J. Gelbrecht pers. comm. 26.IV.2005).

25' 30* 35* 40’

Distribution: (fig. 50). Up to now the new species is known only from the
type material: several localities in the Eastem Rhodopes, Bulgaria, where it
seems to be not rare. Another locality in Europe is Southern Black Sea Coast,
"Ropotamo Forest Farm" near Primorsko. Outside Europe Nola ronkayorum sp.
n. is known from Turkey, from where it is known with single specimens only
from Anatolia, Taurus Mts. and from the Eastem part of Karadeniz Mts. (Pontic
Mts.). N. ronkayorum has a disjunctive Ponticomediterranean range. This type of
disjunct distribution suggests that the moth is a preglacial relict species, which
survived during the ice-age in deep, well protected river-valleys with specific
climate and other warm areas. In such refugia, N. ronkayorum occurs together
with other tertiary-relicts. In two localities, one in Bulgaria and another in Asia
Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 28

Minor, N ronkayorum is syntopic to Valerietta spp.; in the Taurus Mountains
they are also synchronie. Brahmaea ledereri Rogenhofer, 1873 was collected
very close to the locality in Taurus Mts. at nearly the same time. In the Eastem
Rhodopes of Bulgaria N ronkayorum is syntopic to Conistra ragusae
macedonica (Pinker, 1956).

Nola confusalis is known from all over Europe (including Southern
Scandinavia and S. Finland), Ukraine, Russia to Amur, Primorye, Korea,
Sakhalin, S. Kuril Islands, and China. In Japan, specimens hitherto recorded as
Nola confusalis in fact represent another species from this group (G. Ronkay,
pers. comm.).

Food plants of Nola confusalis are Quercus , Fagus , Alnus, P. spinosa (Skou
1991: 67), Tilia (Porter 1997: 88), Carpinus, Prunus , Vaccinium, Crataegus
(Rakosy 1996: 67), Mentha (de Freina & Witt 1987). According to Porter (1997:
88) the larva does not feed with lichens, as it is often stated.

Habitats: The new species has been collected only at light near warm
mixed Quercus forests, both dry and humid. The locality in Ropotamo Park is at
sea level, in tall forest ( Quercus-Fraxinus-Carpinus mixed forest with several
kinds of lianas) with swamps and near a river close to the sea. In the Eastem
Rhodopes most localities are in warm, dry, mixed oak forest in an arid stony area
at an altitude less than 250 m (fig. 51) and single specimens have been collected
at an altitude of 450 m. The forest and its edge are composed mostly by Quercus
pubescens Willd, Q. frainetto Ten., Q. polycarpa Schur., Carpinus orientalis
Mill., Acer monspessulanum L., Ulmus minor Mill., Alnus glutinosa L., Pyrus
amygdaliformis Vill., Pistacia terebinthus L., Prunus spinosa L., and Paliurus
spina-christi Mill. In Turkey, habitats also are mixed oak forest in deep river
valleys in high mountains, but in much higher altitudes - up to 1 600 m. In spite
of the altitude, the vegetation and the species composition are similar to these in
the Eastem Rhodopes.

Flight period: Nola ronkayorum sp. n. is a univoltine species which flies
during a short period in early spring from late April (22. IV) to the First ten days
of June (08. VI. 2000 at an altitude of 1600 m), depending on the year and the
altitude of the locality. In Bulgaria, from where there is more material available,
the flight period of the males starts on 23. IV and continues to the beginning of
May (03. V), whilst females are recorded only in the beginning of May (01-
03. V). In the very end of April-beginning of May 2005 an attempt was made to
collect more paratypes in the district of Madzharovo, where at that time Nola
ronkayorum is not rare. Not a single specimen was found, probably due to the
advanced spring that year there. A single female specimen was collected
however that time (03 .V. 2005) in the district of Kroumovgrad Town (Kaklitza
Village) at higher altitude (450 m).

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 29

Fig. 51. Habitat oïNola ronkayorum sp. n., Bulgaria, Eastem Rhodopi Mts., above the bridge on the
Arda River near Madzharovo.

In the literature is stated, that Nola confusalis flies from March to early
summer. In Hertfordshire country, South-East England, records of adults are
typically from the end of the first week of May until the end of the first week of
June (n = 53), with occasional examples a few days earlier or later since 2002.
However, there has been a shift in flight period, with adult males appearing at
light traps from 1 1 .IV onwards and both sexes persisting until mid June (n = 11)
(C. W. Plant, pers. comm. 06.V.2005). According to Rebel & Zemy (1931: 118)
there is a large damaged male specimen, collected at the end of July (23-
3 1 .VII. [1918]) in the Korab Mts, Albania. This report, according to Daniël
(1964: 22) seems to be doubtful as a result of wrongly determined material or a
wrongly given locality, because of the late flight period and the high altitude of
the biotope. The flight period in N Europe according to Skou (1991: 66-67) is
from the beginning of May till middle June. In France according to Leraut
(1992: 174) N. confusalis has two generations. In Bulgaria there are reports from
April to the second half of July (05. VIII. 191 1 that time which at present calendar
is 23. VII.) (Buresch & Tuleschkow 1943: 86). According to de Freina & Witt
(1987) the flight period is from April to August, depending on the climate.

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 30

Sympatric and synchronie species: In Bulgaria, E Rhodopi Mts,
from where there is more material available Nola ronkayorum sp. n. is sympatric
and synchronie with the following uncommon species, some of which are
abundant: Cilix asiatica O. Bang-Haas, 1907, Charissa intermedia (Wehrli,
1917), Protorhoe corollaria (Herrich-Schaffer, 1852), Eupithecia insigniata
(Hübner, [1790]), Chesias rufata (Fabricius, 1775), Oulobophora externata
(Herrich-Schaffer, 1848), Paradrymonia vittata bulgarica de Freina, [1983],
Peridea korbi (Rebel, 1918), Zethes insularis Rambur, 1833, Shargacucullia
blattariae (Esper, [1790]), Calocucullia celsiae (Herrich-Schaffer, 1850),
Lithophane merekii (Rambur, 1832), Dioszeghyana schmidtii pinkeri Hreblay &
Varga, 1993, Perigrapha rorida (Frivaldsky, 1835), Egira anatolica (Hering,
1933), Nola cicatricalis (Treitschke, 1835), Nola subchlamydula (Staudinger,
1871).

On the Black Sea Coast N ronkayorum has been collected only once,
together with Phyllodesma tremulifolia (Hübner, [1810]), Ligdia adustata
([Denis & Schiffermüller], 1775), Lycia hirtaria (Clerck, 1759), Anticlea
derivata ([Denis & Schiffermüller], 1775), Peridea anceps (Goeze, 1781),
Calophasia lunula (Hufnagel, 1766), Nola cicatricalis (Treitschke, 1835) and
not many other species because of the bad weather conditions at that time. This
is the only locality where the present author has found N ronkayorum together
with TV. confusalis.

Only a single specimen of Nola ronkayorum has been collected in the Taurus
Mts., together with Zerynthia deyrollei (Oberthür, 1869), Anthocharis gruneri
Herrich-Schaffer, [1851], Saturnia pyri ([Denis & Schiffermüller], 1775),
Simyra dentinosa Freyer, 1839, Behounekia freyeri (Frivaldsky, 1835),
Cleonymia opposita (Lederer, 1870), Valerietta niphopasta niphopasta
(Hampson, 1906), Hadula mendax mendax (Staudinger, 1879), and Hadula
mendica (Staudinger, 1895).

In Karadeniz Daglan (Pontic Mountains), N ronkayorum has been collected
together with Saturnia spini ([Denis & Schiffermüller], 1775), Eupithecia
adscriptaria (Staudinger, 1871), Aplocera musculata Staudinger, 1892,
Metoponrhis albirena (Christoph, 1887), Cleonymia opposita (Lederer, 1870),
and Hadula dianthi dianthi (Tauscher, 1809).

Etymology: The new species is named in honour of the eminent Hungarian
lepidopterologist brothers, Laszlo and Gabor Ronkay (Budapest), who
confirmed the identity of the material described here as a new species.

Acknowledgments

I would like to thank Dr. Laszlo Ronkay and Gabor Ronkay for confirming
the new species, Dr. Jörg Gelbrecht (König Wüsterhausen, Germany) for his

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 31

comments and data used here, and Michael Fibiger (Sor0, Denmark) for
specimens of N. confusalis from Western Europe for comparison. Finally, I am
grateful to Colin Plant (Hertfordshire, England) for linguistic assistance and for
correction of a draft of this paper.

References

Beshkov, S. 2000. An Annotated Systematic and Synonymie Check List of the Noctuidae of Bulgaria
(Insecta: Lepidoptera: Noctuidae). — Neue Entomologishe Nachrichten 49: 1-300.

Beshkov, S. & Langgourov, M. 2004. Butterflies and Moths (Insecta: Lepidoptera) of the Bulgarian
part of Eastem Rhodopes. - In: Beron, P. & Popov, A. (eds). Biodiversity of Bulgaria. 2.
Biodiversity of Eastern Rhodopes (Bulgaria and Greece). — Pensoft & National Museum of
Natural History, Sofia, p. 525-676.

Buresch, I. & Tuleschkow, K. 1943. Die horizontale Verbreiding der Schmetterlinge (Lepidoptera) in
Bulgarien. V. Teil: Nolidae-Hepialidae. — Mitteilungen des Königliches

Naturwissenschaftliches Institut Sofia 16: 79-188.

Daniël, F. 1957. Celama cicatricalis TR. und confusalis HS. nebst ihren formen (Lep. Nolidae). —
Nachrichtenblatt der Bayerischen Entomologen 6: 113-116.

Daniël, F. 1964. Die Lepidopterenfauna Jugoslavisch Mazedoniens. II. Bombyces et Sphinges. —
Prirodonaucen muzej Skopje, Posebno izdanie 2: 1-74.
de Freina, J. J. & Witt, T. J. 1987. Die Bombyces und Sphinges der Westpalaearktis (Insecta,
Lepidoptera), Bd. 1. — Forschung & Wissenschaft, München, 708 pp.

Inoue, H.: In: Inoue, H., Sugi, S., Kuroko, H., Moriuti, S. & Kawabe, A. 1982. Moths of Japan.

Volume 1. Kodansha. Tokyo. 966pp.; Volume 2. Tokyo, Kodansha. 552pp., 392 plates.

Lempke, B. J. 1960. Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera (Zevende Supplement). —
Tijdschrift voor Entomologie 103: 145-215, pis. 1-9.

Leraut, P. 1992. Les papillons dans leur milieu. — Èkoguides, Bordas, 256 pp.

Poole, R. W. 1989. Noctuidae, Parts 1-3. — In: Heppner, J. (Ed.): Lepidopterorum Catalogus (New
Series), Fase. 118. — E. J. Brill, Leiden, New York, Kobenhavn, Köln. 1314 + xii pp.

Porter, J. 1997. The Colour Identification Guide to Caterpillars of the British Isles. — Viking.
London, 275 pp.

Rakosy, L. 1996. Die Noctuidae Rumaniens (Lepidoptera Noctuidae). — Druckerei Gutenberg, Linz-
Domach, 648 pp.

Razowski, J. 1971. Niedzwiedziówki - Arctiidae. — Kluze do oznaczania owadów polski 27(52): 9-
54.

Rebel, H. & Zemy, H. 1931. Die Lepidopterenfauna Albaniens. — Denkschriften der Akademie der
Wissenschaften, Math. Nat. KL Wien 103: 37-161.

Skinner, B. 1984. Colour Identification Guide to Moths of the British Isles. — Viking. London, 267

pp.

Skou, P. 1991. Nordens Ugler. Handbog over de i Denmark, Norge, Sverige, Finland, og Island
forecommende arter af Herminiidae og Noctuidae (Lepidoptera) . — Danmarks Dyreliv 5,
Stenstrup, 565pp.

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 32

Schorsglanskevers, smalkevers en tonderkevers aan
de westrand van Brussel (Coleoptera: Rhizophagidae,
Cucujidae en Erotylidae)

Willy Troukens

Abstract. Rhizophagidae, Cucujidae and Erotylidae at the westside of Brussels, Belgium
(Coleoptera)

Since 1981 three species of Rhizophagidae, two species of Cucujidae, and three species of
Erotylidae were found at the westside of Brussels: Rhizophagus perforatus Erichson, R.
bipustulatus (Fabricius), R. dispar (Paykull), Silvanus unidentatus (Fabricius), Uleiota planata
(Linnaeus), Tritoma bipustulatus Fabricius, Triplax russica (Linnaeus), and Dacne bipustulata
(Thunberg). Rhizophagidae and Cucujidae are camivorous beetles, living under loose tree-bark.
Erotylidae are generally must- and mushroom-eaters.

Résumé. Rhizophagidae, Cucujidae et Erotylidae a la périphérie ouest de Bruxelles,
Belgique (Coleoptera)

Depuis 1981 trois espèces de Rhizophagidae, deux espèces de Cucujidae et trois espèces
d'Erotylidae furent observées dans la zone occidentale de Bruxelles: Rhizophagus perforatus
Erichson, R. bipustulatus (Fabricius), R. dispar (Paykull), Silvanus unidentatus (Fabricius),
Uleiota planata (Linnaeus), Tritoma bipustulatus Fabricius, Triplax russica (Linnaeus) et Dacne
bipustulata (Thunberg). Les Rhizophagidae et les Cucujidae sont des coléoptères camivores qui
vivent sous les écorces; les Erotylidae se trouvent pour la plupart dans les champignons
lignicoles oü se développent leurs larves.

Key words: Belgium - faunistics - Rhizophagidae - Cucujidae - Erotylidae - Coleoptera.

Troukens, W.: Ninoofsesteenweg 782/8, B-1070 Anderlecht.

Tijdens prospectietochten in de Dilbeekse Wolfsputten (België, Vlaams-
Brabant) werd mijn aandacht geregeld getrokken door stervende bomen en dood
hout. Het omdraaien van een stuk schimmelige schors leverde altijd wel enkele
kevertjes op. Na verloop van tijd kon ik ze onderverdelen in twee groepen:
enerzijds fytofage soorten die zich voeden met hout, schimmels of
boomzwammen en anderzijds hun camivore belagers.

Rhizophagidae

Tot deze laatste behoren de schorsglanskevers (Rhizophagidae). Dit zijn
kleine, langgerekte kevertjes van 2,5 a 5,5 mm lengte. Zowel de larven als de
imago's leven van schorskevers achter losse boomschors, op geveld hout, onder
planken en in takkenbossen (Keer 1930: 500). De dekschilden zijn afgeknot en
voorzien van regelmatige puntrijen. Kenmerkend voor schorsglanskevers zijn de
11 -ledige knotssprieten en bij de wijfjes de 5 tarsleden. De mannetjes zijn te
herkennen aan de 4 tarsleden van de achterpoten (Aubert 1971: 94).

Vogt (1967: 80-83) vermeldt voor Midden-Europa 14 soorten. In België zijn
meer dan 10 Rhizophagidae bekend. Aan de westrand van Brussel ontdekte ik
sinds 1981 de 3 volgende soorten:

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 33

Figuren 1-3. 1.- Rhizophagus perforatus Erichson, 1845, 2 - Rhizophagus bipustulatus (Fabricius,
1792), 3- Rhizophagus dispar (Paykull, 1800).

1. Rhizophagus perforatus Erichson, 1845 (fig. 1)

R. perforatus is een eenkleurig, roodbruin schorsglanskevertje van 2,5 a
3,5 mm. De kop en het halsschild zijn duidelijk bestippeld. De dekschilden
vertonen elk 8 zwakke puntrijen. Dit insect zou niet zeldzaam zijn achter
beukenschors en in mollennesten (Keer 1930: 501). In mijn collectie bevindt
zich slechts één exemplaar, gevonden te Dilbeek op 17.III.1981 onder
iepenschors.

2. Rhizophagus bipustulatus (Fabricius, 1792) (fig. 2)

Na de grote iepensterfte van 1980 was R. bipustulatus overal te vinden onder
iepenschors in de gangen van de iepenspintkever ( Scolytus scolytus (Fabricius,
1775)). Ik ving verscheidene exemplaren te Dilbeek op 30.1.1981 en 06.11.1981.
Dit bruinzwarte kevertje meet 2,3 a 3,5 mm. De bestippeling en de puntrijen zijn
krachtiger dan bij R. perforatus. Andere kenmerken zijn de roodbruine sprieten
en poten, evenals de twee roestrode vlekken achteraan op de dekschilden.

R. bipustulatus zou vooral in april te vinden zijn onder schors van beuk, eik
en in vermolmd hout, en ook achter de schors van naaldhout in de gangen van
schorskevers (Keer 1930: 503).

3. Rhizophagus dispar (Paykull, 1800) (fig. 3)

Deze slanke, bruine schorsglanskever is 3 a 4 mm lang. De bestippeling is
zoals bij R. bipustulatus. Bij uitgekleurde exemplaren vertonen de dekschilden
een brede, donkere band.

R. dispar is in Midden-Europa niet zeldzaam (Vogt 1967: 83) maar in
Nederland is hij alleen bekend van het zuiden (Brakman 1966: 1 14). De kever is
vooral in mei te vinden achter schors van naald- en loofhout (Keer 1930: 502).
Te Dilbeek ontdekte ik op 21. III. 2005 voor het eerst 2 ex. achter berkenschors in
het natuurgebied Wolfsputten, samen met 9 ex. van Cerylon ferrugineum
Stephens, 1830 (Colydiidae).

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 34

Cucujidae

Smalkevers (Cucujidae) leven meestal onder boomschors waar zij jacht
maken op andere insecten. Sommige vindt men op grassen, onder rottend
plantenafval, in mollennesten en zelfs in graanpakhuizen (Keer 1930: 505).

Smalkevers zijn over het algemeen langgerekte, afgeplatte kevers. De 11-
ledige sprieten kunnen snoer- of knotsvormig zijn. De dekschilden bedekken
meestal het achterlijf helemaal. Zoals bij de Rhizophagidae zijn alle tarsen van
de wijfjes 5 -ledig. Bij de mannetjes zijn de achtertarsen 4-ledig.

In Midden-Europa zijn een 50-tal soorten bekend (Harde & Severa 1982:
176). In België zijn er dat wellicht evenveel maar dat komt door de import van
de vele exoten als gevolg van het internationaal goederenverkeer (Aubert 1971:
96). Aan de Brusselse westrand noteerde ik sinds 1981 de 2 volgende soorten:

1. Silvanus unidentatus (Olivier, 1790) (fig. 4)

Dit smalkevertje is eenkleurig bruin en zeer fijn behaard. Het meet
nauwelijks 2,4 a 2,8 mm. Kop en halsschild zijn fijn en dicht bestippeld. Het
halsschild is typisch door de puntige voorhoeken en de afgeronde achterhoeken.
De dekschilden vertonen elk 9 duidelijke puntrijen.

S. unidentatus is in Midden-Europa zeer algemeen (Vogt 1967: 91). Hij zou
vooral te vinden zijn in juni en juli achter schors van eik en populier (Keer 1930:
509). Mijn enige vangst te Dilbeek dateert van 09.V.1999. Ik vond het kevertje
onder schors van een gevelde populier.

2. Uleiota planata (Linnaeus, 1761) (fig. 5)

Van april tot juni kan men U. planata aantreffen onder losse schors van
beuken, eiken en dennen (Keer 1930: 511). Deze smalkever van 4,5 a 5,5 mm
valt vooral op door de zeer lange sprieten met het schaftvormige eerste sprietlid.
Hij is dofzwart of bruin van kleur. De sprieten en poten, evenals de zijrand van
de dekschilden zijn geelbruin. Kop en halsschild zijn dicht en korrelig
bestippeld. Bovendien is het halsschild opzij sterk getand. De dekschilden
vertonen 5 krachtige puntrijen en 5 kettingribben die bezet zijn met naar achter
gebogen haartjes. De zijrand is in de voorste helft voorzien van een rij kleine,
behaarde tandjes.

Volgens Vogt (1967: 83) is U. planata in Midden-Europa nergens gewoon.
Te Dilbeek ontdekte ik op 25. IV. 1981 2 ex. onder schors van een perenboom en
op 30.VI.1981 1 ex. onder schors van een beukenstronk.

Erotylidae

In tegenstelling tot de vorige soorten behoren de tonderkevers (Erotylidae)
tot een familie wiens leven zich meestal afspeelt in boomzwammen. Het zijn
kleine, ovale, glanzende insecten met 11 -ledige knotssprieten. De dekschilden
vertonen regelmatige puntrijen en bedekken het achterlijf volledig. Tonderkevers
hebben 5 -ledige tarsen maar het 4de is meestal zeer klein en verborgen in het 3de
lid en daardoor moeilijk zichtbaar (Aubert 1971: 99).

Phegea 34 (1) (1 .111.2006): 35

Figuren 4-5. 4. Silvanus unidentatus (Olivier, 1790), 5 - Uleiota planata (Linnaeus, 1761).

Deze familie leeft vooral verspreid in de tropen (Vogt 1967: 104). In
Midden-Europa zijn 20 soorten bekend waarvan ongeveer de helft in België.
Aan de westrand van Brussel registreerde ik sinds 1984 de 3 volgende soorten:

1. Tritoma bipustulatus Fabricius, 1775 (Grote tonderkever) (fig. 6)

De grote tonderkever is sterk gewelfd en lakzwart. Hij meet 3,5 a 4 mm.
Sprieten, tasters en poten zijn bruinrood. De dekschilden vertonen elk 8
puntrijen waarvan de 3 buitenste vooraan verkort zijn. De tussenruimten zijn
zeer fijn en spaarzaam bestippeld. Opvallend is de wijnrode schoudervlek die
soms kan ontbreken (Keer 1930: 532).

De kever is vooral van april tot augustus aan te treffen in paddestoelen,
beuken- en berkenzwammen, achter eikenschors en in vermolmd hout waar ook
het imago overwintert (Keer 1930: 532). Volgens Volgt (1967: 105) is T.
bipustulatus in Midden-Europa het hele jaar overal gewoon. Op 04. V. 2003
ontdekte ik voor het eerst 2 ex. tussen elfenbankjes op geveld hout in de
Dilbeekse Wolfsputten. In datzelfde gebied onderzocht ik op 03.IV.2005 de
boomzwammen van enkele knotwilgen. Hierin vond ik 22 grote tonderkevers,
samen met 4 ex. van Cis hispidus (Paykull, 1798) (Cisidae).

2. Triplax russica (Linnaeus, 1758) (Glanzende tonderkever) (fig. 7)

De glanzende tonderkever kan men in juni en juli op boomzwammen van
beuken, zeldzamer achter schors van berken en wilgen, aantreffen (Keer 1930:
533). Het is een langovaal kevertje van 4,5 a 6,5 mm. De zwarte dekschilden
vertonen elk 8 zwakke puntrijen met fijne stippen in de tussenruimten. Sprieten,
kop, halsschild en poten zijn bruingeel. De kop en het halsschild zijn regelmatig
bestippeld.

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 36

Keer (1930: 533) beschouwt T. russica als zeldzaam terwijl Vogt (1967:
106) hem vermeldt als overal gewoon in Europa. Scheerpelz & Höfler (1948),
die in 1946 in de bosgebieden van Neder-Oostenrijk (o.a. het Wienerwald) een
studie maakten van kevers op paddestoelen, verzamelden tijdens 35 excursies
4041 exemplaren, behorende tot 22 families en 176 soorten. Maar in hun
publicatie wordt T. russica niet eens vermeld. In Nederland is deze kever bekend
uit 4 provincies (Brakman 1966: 117). Aan de westrand van Brussel deed ik de 2
volgende vangsten: te Anderlecht op 19.IX.1995 1 ex. op een huisgevel en te
Dilbeek op 25.VI.1999 1 ex. in het natuurgebied Wolfsputten.

Figuren 6-8. 6 - Tritoma bipustulatus Fabricius, 1775, 7- Triplax russica (Linnaeus, 1758), 8.-
Dacne bipustulata (Thunberg, 1781).

3. Dacne bipustulata (Thunberg, 1781) (Tweepunt-tonderkever) (fig. 8)

Deze tonderkever is langwerpig ovaal zoals T. russica maar hij meet slechts
2,5 a 3,3 mm. De zwarte dekschilden vallen elk op door de kleine, rode
schoudervlek en de 17 krachtige puntrijen. Kop en halsschild zijn rood en
duidelijk bestippeld. Het halsschild vertoont aan de basis een smalle, zwarte
rand. Sprieten en poten zijn rood. De imago's en larven zijn in mei soms talrijk te
vinden in boleten, op boomzwammen van beuken, wilgen, notelaars, kerselaars
en achter schimmelende iepenschors (Keer 1930: 534).

D. bipustulata is een algemene tonderkever (Vogt 1967: 107). In Nederland
is hij bekend uit 8 provincies (Brakman 196: 117). Scheerpelz & Höfler (1948:
145) verzamelden in 1946 tijdens hun excursies in Neder-Oostenrijk 112
exemplaren. In het Brusselse is dit kevertje beslist niet gewoon. Mijn enige
vangst dateert van 22. IV. 1984. In vond dit kevertje te Anderlecht naast een bosje
wilgen in een wespenval met bier.

Tot besluit

Zowel in oude als recente keverboeken zijn de auteurs uiterst karig wat
betreft namen van paddestoelen. Een kevervondst wordt meestal gepreciseerd in
bewoordingen als "in paddestoelen", "in boomzwammen" of "in stuifzwammen".

Phegea 34 (1) (1. III. 2006): 37

Over welke paddestoel het gaat, blijven wij in het ongewisse. Hier ligt misschien
nog een interessant studieterrein open voor jonge, gemotiveerde entomologen.

Tot slot een woordje van dank aan de heer K. Desender (KBIN, Brussel) en
zijn assistenten van het Departmenet Entomologie voor hun gewaardeerde hulp
bij het raadplegen van een aantal informatiebronnen.

Bibliografie

Aubert, L. 1971. Atlas des Coléoptères de France, Belgique, Suisse. Tomé II. — Ed. N. Boubée &
Cie., Paris.

Brakman, P. J. 1966. Lijst van coleoptera uit Nederland en het omliggende gebied. — Monografieën
van de Nederlandse Entomologische Vereniging 2, Amsterdam.

Harde, K. W. & Severa, F. 1982. Thieme's Kevergids. — W. J. Thieme & Cie., Zutphen.

Keer, P. M. 1930. Calwer Keverboek. — W. J. Thieme & Cie., Zutphen.

Scheerpelz, O. & Höfler, K. 1948. Kafer und Pilze. — Verlag fur Jugend und Volk, Wien.

Vogt, H. 1967. Rhizophagidae, Cucujidae, Erotylidae. In: Freude, Harde & Löhse. Die Kafer
Mitteleuropas, Band 7. — Goecke & Evers Verlag, Krefeld.

Boekbesprekingen

Vanuytven, H.: Spinnen - Leven op acht poten. Spinnen van België en Nederland onder de loep.

17 x 24 cm, 223 p., 108 kleurenfoto's, 66 tekstfiguren, , te bestellen bij Panaman, Constant Jorislaan
19, 2100 Antwerpen-Deume, herman.vanuytven@pandora.be, paperback, 2005, 25, € (ISBN
9080961116).

Boeken over Belgische of Nederlandse spinnen zijn altijd nogal zeldzaam geweest, vooral die
boeken waarin dieper op de soms zeer eigenaardige biologie van deze interessante dieren wordt
ingegaan. Daar heeft de auteur wat aan willen doen, niet met een volledig systematische bespreking
van alle in deze landen voorkomende soorten, maar wel met een uitgebreide rondgang doorheen de
wereld van de spinnen en hun levenswijze.

Zoals gebruikelijk begint het boek met een situering van de spinnen in het dierenrijk en andere
algemene hoofdstukken over de morfologie, het weven, de voortplanting en de communicatie. Verder
wordt geschreven over de verplaatsingswijzen van spinnen, hun leefgebieden, hun prooien, maar ook
hun vijanden en hun verweer daartegen door camouflage en mimicry. Een belangrijk deel van het
boek wordt ingenomen door de relatie tussen spinnen en mensen en natuurlijk door een hoofdstuk
over de giftigheid (of liever "ongiftigheid") van spinnen.

Daarna volgt een kort, maar boeiend overzicht van de spinnenfamilies die in België en Nederland
voorkomen. Het boek is niet bedoeld als determineerwerk, maar het is toch mogelijk om door
vergelijking van de foto's snel bij de juiste groep te komen wanneer men een spin heeft gezien. Ook
in dit deel van het boek ligt de nadruk op de biologie van de verschillende soorten.

Het hele boek is doorlopend geïllustreerd met mooie kleuropnamen van spinnen in actie. Verder
zijn er een hele reeks tekeningen van morfologische details, meestal van de kop en de kaken.
Achteraan volgt een volledige lijst van alle soorten die ooit in België en Nederland werden
waargenomen. Een literatuurlijst en alfabetische index sluiten het boek af. Dit zeer keurig uitgegeven
werkje is een must voor iedereen die zijn angst voor spinnen wil overwinnen en meer wil weten over
de veelzijdige levenswijzen van deze veelal verguisde diertjes.

Willy De Prins

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 38

Cerretti, P., Tagliapietra, A., Tisato, M., Vanin, S., Mason, F. & Zapparoli, M. (eds.): Artropodi
dell’orizzonte del faggio nell’Appennino settentrionale, Primo Contributo.

21 x 29,5cm, 253 pagina’s, talrijke afbeeldingen in kleur, kaartjes, Gianluigi Arcari Editore,
Mantova, 2003, paperback, te bestellen bij Corpo Forestale dello Stato, Centro Nazionale per lo
Studio e la Conservazione della Biodiversita Forestale, Via C. Ederle 16 a, 1-37100 Verona, Italia,
natcons@tin.it, prijs niet meegedeeld (ISBN 88-88499-11-3).

De Conventie van Rio de Janeiro over de biodiversiteit heeft reeds heel wat landen ertoe
aangezet om gedetailleerde studies te maken over de soortenrijkdom van min of meer uitgestrekte
natuurgebieden in hun territorium. Zo is dit werk de neerslag van een studie van de Arthropoda fauna
van de beukenbossen in de noordelijke Apennijnen, meer bepaald in de vijf volgende
natuurgebieden: Guadine Pradaccio Biogenetic Nature Reserve, Lamarossa Biogenetic Nature
Reserve, Pania di Corfino Nature Reserve, Campolino Orientated Nature Reserve en Pian degli
Ontani Biogenetic Nature Reserve. Deze inventarisatie vond plaats van 1999 tot 2001 en leverde in
het totaal 1592 soorten op waarvan 191 (vooral Diptera) voor het eerst vermeld voor de Italiaanse
fauna en 8 zelfs nieuw voor de wetenschap! De verschillende medewerkers beseffen goed dat de
inventarisatie verre van volledig is en dat een langere studietijd nodig is om een meer volledig
overzicht van de Arthropoda fauna van dit gebied te verkrijgen.

In de inleiding wordt ingegaan op de geologische, geografische, klimatologische en botanische
aspecten van deze natuurgebieden, alsook op het ontstaan van de huidige landschappen en
samenstelling van flora en fauna. Daarna worden de methoden en het verzamelde materiaal
besproken. Dit deel is rijkelijk geïllustreerd met kaartjes en kleurenfoto’s van verschillende
biotooptypen.

Het grootste deel van het boek wordt echter ingenomen door de bespreking van de waargenomen
soorten. Dit deel begint met een reeks van 18 schitterende aquarellen van insecten, vooral Diptera.
Achtereenvolgens komen dan de volgende groepn ongewervelden aan bod: Arachnida

(Pseudoscorpionida en Araneae), Chilopoda, Odonata (merkwaardig genoeg slechts 4 soorten),
Orthoptera, Dermaptera, Plecoptera, Coleoptera, Raphidioptera, Planipennia, Mecoptera,
Siphonaptera, Diptera, Trichoptera, Lepidoptera en Hymenoptera.

Achteraan worden de verscheidene families in een tabellarisch overzicht ingedeeld in
verschillende chorolotypes. Ook worden per natuurgebied aanbevelingen gegeven om de biotopen in
optimale omstandigheden te beheren zodat ze een maximale biodiversiteit aan Arthropoden kunnen
huisvesten.

De tekst is volledig tweetalig in het Italiaans en Engels. Het werk is keurig uitgegeven en mooi
geïllustreerd. Het biedt een goede weerslag van een eerste inventarisatie van een natuurgebied en
toont aan dat zulk een inventarisatie niet in één jaar kan voltooid worden, zelfs als men intensief te
werk gaat.

Willy De Prins

Lieutier, F. & Ghaioule, D. (eds.): Entomological Research in Mediterranean F 'orest Ecosy sterns.

16 x 24 cm, 275 pp., INRA Editions, RD 10, F-78026 Versailles-Cedex, France, tel. 01.03.83.34.06,
fax 01.30.83.34.49, inra-editions@versailles.inra.fr, website: www.inra.fr/Editions/, 2005, paperback,
38,- € (excl. portkosten) (ISBN 2-7380-1194-2).

Mediterrane bossen hebben sinds mensenheugenis bloot gestaan aan allerlei humane invloeden
welke geleid hebben tot de huidige, onstabiele situatie van deze ecosystemen. De toestand is ronduit
alarmerend, mede door de klimaatswijzigingen van de laatste decennia welke mee geleid hebben tot
vernietiging op grote schaal door bosbranden. De mediterrane bosecosystemen hebben altijd al een
uitzonderlijk grote biodiversiteit gekend, maar die dreigt op massale wijze te verdwijnen. Het doel

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 39

van dit boek is te wijzen op de grote verscheidenheid aan gevaren en problemen in de beboste streken
van het Middellandse-Zeegebied. Het boek is opgebouwd uit geselecteerde presentaties van het 1 ste
Internationaal Symposium "Medinsect" dat in Rabat werd georganiseerd in 2002.

In bereik van de verschillende hoofdstukken is veel ruimer dan het mediterrane gebied en
vergelijkende studies in Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, Noord- en Zuid-Amerika worden besproken.
Er wordt een algemeen overzicht gegeven van de entomologische situatie en van het lopende
onderzoek in deze gebieden, en sommige van deze onderzoeken worden in detail voorgesteld, o.a. de
levenscyclus en algemene biologie van bepaalde schadelijke soorten (zoals Thaumetopoea bonjeani,
Platypus cylindrus, Cephalcia tannourinensis), beheermaatregelen, interspecifïeke relaties en relatief
insect-voedselplant. Het functioneren van de bosecosystemen en de noodzakelijkheid om de
biodiversiteit te bewaren op alle niveaus worden ook voorgesteld.

Het boek bevat 22 aparte hoofdstukken onderverdeeld in vier delen: Insects in the Mediterranean
Forest Ecosystems, Mediterranean Forest Ecosystems and Insect Biodiversity, Life cycles and
Relations with Host Trees, en Survey and Control. De meeste teksten worden vergezeld van tabellen
en grafieken, in enkele gevallen ook van foto's.

Het boek is keurig uitgegeven en kan nuttig gebruikt worden door iedereen die begaan is met de
biodiversiteit van de mediterrane bossen.

Willy De Prins

SMITHSONIAN INSTITUTION LIRRAmcc

3 9088 01209 9321

Inhoud:

De Prins, W.: Chionodes tragicella , a new species for the Belgian fauna

(Lepidoptera: Gelechiidae) 1

De Prins, W.: Interessante waarnemingen van Lepidoptera in België in 2005

(Lepidoptera) 3

ten Holt, H. & Kuchlein, J. H.: Additional data on the distribution and early

stages of Chrysoesthia verrucosa (Lepidoptera: Gelechiidae) 13

Beshkov, S.: Nola ronkayorum sp. n., a new species from Bulgaria and Turkey

(Lepidoptera: Nolidae) 17

Troukens, W.: Schorsglanskevers, smalkevers en tonderkevers aan de westrand

van Brussel (Coleoptera: Rhizophagidae, Cucujidae en Erotylidae) 33

Boekbesprekingen 38

verantw. uitg. : W. De Prins, Dorpstraat 401B, B-3061 Leefdaal (Belgium) - Tel: +32-3-305.37.32

Phegea 34 (1) ( 1 .111.2006): 40