PRODROMUS

FLORAE BATAVAE.

VOLUMEN II. PARS I.

(Plantac cellulares. Musci frondoei el Hepaticae.)
EDITIO ALTERA.

NIEITWE LIJST

DER

Nederlandsche Blad- en levermossen,

UITGEGEVEN DOOR DE

Nederlandsche Botanisclie Vereeniging.

NlJMEGEN,

F. E. MACDONALD.
1893.

QK
317
N 412

PRODROMUS

FLORAE BATAVAE.

PEODEOMUS

FLORAE BATAVAE.

VOLUMEN II. PARS I.

(Planlae cellulares. Muscl frondosi et Hepalicae.)
EDITIO ALTERA.

NIEITWE LLJST

DER

Nederlandsche Blad- en leyermossen,

UITGEGEVEN DOOR DE

Nederlandsche Botanisclie Vereeniging.

< — « — i

NlJMEGEN,

F. E. MACDONALD.
1893.

Gcdrukt bij F. E. Macdonald te Nijmegcn.

Na het overlijden van de heeren Dr. F. Dozy en Dr. J. H.
Molkenboer, de schrijvers van het 2e deel, le stuk van den
P r o d r o m u s F 1 o r a e B a t a v a e , bevattende de M u s c i , die
in het Stam-Herbarium der Vereeniging voor de Nederlandsche
Flora, door de leden nedergelegd waren, heeft Mr. L. H. Buse
eene revisie dezer planten ondernomen.

De resultaten van dat onderzoek heeft hij voor een ge-
deelte bekend gemaakt in de le Serie van het Nederlandsch
Kruidkundig Archief Deel IV, Stuk 4, bl. 476 v.v. enDeelV,
Stuk 4, bl. 289 en 385 v.v. Na dien tijd heeft Mr. Buse
dienaangaande niets meer gepubliceerd ; echter zijn toen alle
Musci van het Vereenigings-Herbarium door hem nagezien.

Wij mogen het als bekend aannemen, dat Dr. C. M. van
der Sande Lacoste, een onzer eerste bryologen, zich nooit
op den voorgrond geplaatst heeft, maar steeds met een be-
scheiden plaats tevreden is geweest, maar ook dat hij, tot
zoolang zijn krachten het toelieten, is blijven voortgaan de
bryologische flora van ons land te onderzoeken en vooral in
de laatste jaren die van de provincie Limburg. Van alle

x^

VI —

cloor hem gevonden planten, heeft hij exemplaren in liet
Vereenigings-Herbarium nedergelegd en dat materiaal
voortdurend met nieuw gevonden voorwerpen en met auten-
tieke exemplaren uit andere Herbaria vergeleken.

Op verzoek van het bestuur derNederlandsche Bota-
nische Vereeniging is Dr. van der Sande Lacoste in
1876 begonnen om de Musci van het Vereenigings-Her-
barium weder aan een nader onderzoek te onderwerpen en
de uitkomsten hiervan heeft hij medegedeeld in hetbekende
„Overzicht der Mossoorten, welke in de provincien
van Nederland zijn waargenomen, gerangschikt van het
Noorden des lands naar het Zuiden" in het Nederlandsch
Kruidkundig Archief, 2e Serie, 3e deel, bladz. 163 v.v. Ook
de Hepaticae zijn daarna door hem onder handen genomen
en als ;;Overzicht der Le vermos sen" evenzoo gerang-
schikt, in hetzelfde deel van het Archief, blad 305 v.v. op-
genomenf); tot een 2e uitgave van dat stuk van den Pro-
dromus was hij echter niet te bewegen.

Het bestuur der Vereeniging meende evenwel aan de na-
gedachtenis van Dr. van der Sande Lacoste verschuldigd
te zijn, zijn werk te publiceeren, omdat daaruit zou blijken
wat de Vereeniging , wat onze Flora aan hem verplicht is,
maar ook wat anderen er toe hebben bijgedragen om dit
gedeelte van onze Flora meer bekend te doen worden.

Ons medelid de Heer Th. H. A. J. Abeleven heeft die

(*) Waarom Dr. van der Sande Lacoste de meeste varieteiten
van de Hepaticae in de le uitgave van den Prodromus door hem
opgenomen, thans tot de soort teruggebracht heeft, is ons onbe-
kend; slechts een paar varieteiten heeft hij behouden.

— VII

taak welwillend op zich genomen en in het Vereenigings-
Herbarium de planten gerangschikt in dezelfde volgorde als
zij in deze 2e uitgave zijn opgenomen. Om verloren gaan
te voorkomen zijn alle exemplaren derzelfde soort op een
of meer vellen papier bevestigd en deze in een omslag van
het zware papier van het Herbarium nedergelegd. Alles
wat door Dr. van der Sande Lacoste aan de revisie is
onderworpen volgt nu onmiddellijk achter elkander, zoodat
later in te komen exemplaren van species achteraan moeten
bevestigcl worden. De verbeteringen zijn door Mr. Buse aan-
gegeven op lila papier, door Dr. van der Sande Lacoste op
groen papier.

De Musci zijn gerangschikt naar de Synopsis Mus-
corum europaeorum van W. P. Schimper, 1876, de He-
paticae naar de Synopsis Hepaticarum van Gott-
sche, Lindenberg en Nees von Esenbeck , 1844 (1847).

Ten slotte zij nog vermeld, dat alleen die groeiplaatsen
opgenomen zijn, waarvan exemplaren in het Herbarium aan-
wezig zijn en dat wanneer de maanden cursijf gedrukt zijn,
dit betrekking heeft op de vruchtdragende exemplaren.

Juli 1893. Het bestuur voomoemd,

Dr. W. F. R. SURINGAR, Voorzitter.

Dr. J. G. BOEKLAGE, Conservator Herbarii.

Th. H. A. J. ABELEVEN, Secretaris.

VERKORTINGEN.

Abel.

Th. H. A. J. Abeleven.

B.

— :

Mr. A. de Beijer.

B o n d.

=:

R. Bondam.

v. d. B.

—

Dr. R. B. van den Bosch.

B u s e.

=•=

Mr. L. H. Buse en H. D. Gildemeester Buse.

Dass.

=

Dr. M. Dassen.

Dz.

=

Dr. F. Dozy.

Franq.

=

J. L. Franquinet.

v. H.

—

Dr. H. C. van Hall.

v. Heijn.

=

J. van Heijnmgen.

Holk.

—

F. Holkema.

v. Hov.

—

F. J. J. Slingsby van Hoven.

Kraamw.

—

Dr. P. J. Kraamwinkel.

M. Dk.

=

Dr. I. I. F. H. T. Merkus Doornik.

Miq.

=

Dr. F. A. W. Miquel.

Mb.

=

Dr. J. H. Molkenboer.

Oud.

=

Dr. C. A. J. A. Oudemans.

Lac.

=

Dr. C. M. van der Sande Lacoste.

Splitg.

=

F. L. Splitgerber.

Spree

=

Dr. Th. Spree.

Stekh.

=

J. H. Schuurman Stekhoven.

Strat.

=

S. E. Stratingh.

Sur.

=

Dr. W. F. R. Suringar.

Top

=

W. 0. Top.

v. d. Tr.

—

Dr. J. E. van der Trappen.

Un.

=

Excursien door de leden der Vereeniging na
afloop der Zomervergaderingen.

Walr.

—

A. Walraven.

B. W.

=

Dr. H. Boursse Wils.

Wtw.

=

Dr. J. Wttewaal.

In Herb.

In het Stam- of Vereenigings-Herbarium.

Classis Acotyledoneae.

Subclassis Bryinae.

Series Pleurocarpae.

Tribus Hypnaceae.
Ordo Hypneae.

Hylocomium Schpr.

1. H. loreum Schpr. {Hypnum loreum L.) Op den grond,
zoowel in dennen- als in loofbosschen , op lage en
in bergachtige streken; in venen en op heidevel-
den. %.. Dec.—Sept.

In Herb. : Groningen, M i q. ; Kuikhorne, S p r e e ; Ha-
rendermolen, Witteveen bij Haren, v. H. ; — Olterterp,
m. vr. Spree; — Beek, m. vr. v. H.,Un. 1847; Berg-
endal, m. vr. B. ; Ubbergen, m. vr. A b e 1. ; Lochem, m. vr.
Miq.; Soerenschebosch, m. vr. Lac. , Un. 1849; bij
Voorst, m. vr. Wtw.; Ede, m. vr. Lac, Buse; Wolf-
hezen, m. vr., Oosterbeek, Bu s e; Essenburg bij Harder-
wijk, Bond.; Rozendaal bij Velp, m. vr. Un. 1849,
Buse;— de Grebbe, m. vr. Lac; — Haarlemmerhout,
Brakelbosch bij Haarlem, Mb.; Bergerbosch by Alk-
maar, Lac; — Breda, Un. 1852; tusschen Dongen
en Rijen en tusschen 's Gravenmoer en Loon op Zand;
v. d. T r. ; — Plasmolen, v. d. B. ; Gronsveld, m. vr. B u s e.

1

2 HYLOCOMITTM.

2. H. triquetrum Schpr. [Hypnum triquetrum L.) Alge-

meen op vochtige beschaduwde plaatsen in zand-
grond, bosschen, duinen, weiden, grasvelden,
sphagneten enz.; op aan de zon blootgestelde
heuvelachtige plaatsen vruchtdragend. 2J.. Aug. -
Mei.

In Herb. : Helpen, m. vr. ; Helpman bij Groningen ;

— Kuikhorne, m. vr. ; — Paterwolde ; Emmen ; Assen ;
bij Ree en Zeien; — Ootmarsum; Zalk; Kampen; —
Harderwijk; Leuveren bij Harderwijk; Willinkhof bij
Winterswijk; Soerenschebosch; Ede, m. vr.; Wolfhe-
zen, m, vr.; Velp, m. vr.; Nijmegen, m. vr.; Ubbergen,
m. vr.; Beek; Bergendal, m.vr.; Hatert, m. vr.; --
Amersfoort; de Bilt, m. vr.; — duinen op 't Vlie ; Vlie-
land;Kalfjeslaanbij Amsterdam; Oud-Diemen; Bentveld;
Haarlem ; Bennebroek , m. vr. ; Leiduin bij Haarlem ,
m.vr.; — Haagsche duin ; Scheveningen; Warmond;
Langeveld bij Noordwijkerhout; Lisse; Delft; — Zuid-
Beveland ; Walchersche duinen ; Zoutelande ; — Box-
meer; — Mook; Valkenburg; Geulem; Sittard; St.
Pietersberg; Maastricht.

3. H. squarrosum Schpr. (Hypnum squarrosum L.) In

grasvelden op drogen zand- en kleigrond; in bos-
schen en duinen ; op veen- en kalkgrond. %. Nov. —
Mei.

In Herb. : Groningen, m. vr.; Helpman, m. vr.; Hel-
pen, m. vr; Haren; — Groot Lankum by Franeker, m. vr;
Mildam ; Veenwouden, m. vr. ; — Paterwolde, m. vr. ; Em-
men; — Ootmarsum; Kampen; Lutte; — Harderwijk;
Nijmegen, m. vr.; Renkum, m. vr.;Ede;Rosendaal; —
Utrecht; Zuilen; Amersfoort; — Wieringen; Vlieland;
Oud-Diemen; Amsterdam; Haarlem, m. vr.; Bronsteebij
Haarlem, m. vr.; — Haagsche duin; Leiden, m. vr.; Abt-
spoel, m. vr.; Warmonderhek, m. vr.; — Zuid-Beveland;

— Rosmalen, m. vi\; — St. Pietersberg; Horst.

4. H. brevirostrum Schpr. (Hypnum brevirostrum Ehrh.)

HYLOCOMIUM. HYPNTJM. O

In bosschen aan den voet van en op boomstam-
men; in heidevelden ; langs beekjes. 2J.. Sept —
Maart.

In Herb. : in de Spalder-, Elspeeter-, Vierhouten-
en G-ortelerbosschen op de Veluwe en in het Beekber-
gerwoud, Lac; Apeldoorn, Top.; Ede, m. vr. Lac. ,
B u s e ; Oosterbeek , m. vr. Buse; Ubbergen, B.; —
Zuid-Beveland, v. d. B. ; — St. Antonie, B u s e ; — Over-
geul, Valkenburg, Gulpen, Sevenum, Lac; Maastricht,
m. vr. Franq.; Mook, Buse.

5. H. splendens Schpr. (Hypnum splendens Hedw.) Op

den grond in dennen- en loof bosschen ; op be-
groeide plaatsen in de duinen ; in venen. 2].. April—
Sept.

In Herb. : Harendermolen , m. vr.; Onland; — Kuik-
horne, m. vr.; Mildam; — Emmen; Weerdinge; —
Zwolle; Zalk; Oosterhout bij Kampen ; Ootmarsum; —
Harderwijk; Twello; Soerenschebosch , m. vr.; Arn-
hem, m. vr.; Wolfhezen; Renkum; Beekhuizen, m. vr.;
Velp, m. vr.; Epe; Ubbergen, m. vr.; Neerbosch; Oos-
terhoutschebosch bij Nijmegen; — Amersfoort; Zeist;
de Bilt; Driebergen, m. vr.; Darthuizen, m. vr.; — Vlie-
land; Oud-Diemen; Amsterdam; Bennebroek, m. vr.; —
Haagscheduin ; Hillegommerduin, m. vr. ; — Wemeldin-
ge; — Breda; Groot-Zundert; — Plasmolen, m. vr.;
St. Pietersberg.

Hypnum Dill.

6. H. scorpioides L. Op moerassige en veenachtige

heidegronden , in drassige weilanden , op zandigen
kleigrond, in duinvalieien. %.. April—Aug.

In Herb. : tusschen Groningen en Eelderwolde, m. vr.
v. H. : — tusschen Paterwolde en Eelderwolde , m. vr.
v. H.; Onland bij Eelderwolde, m. vr. Strat.; —
Oldenzaal, Giethoorn, Lac; Ootmarsum, Miq.; De-
nekamp, Buse; — Uddelerveen tusschen Vaassen

4 HYPNUM.

en Epe, m. vr. , Epe, Ede, Venendaal, L a c. ; Renkum,
Otterlo, Lunteren, Voorst, Beekbergen, Buse; Har-
derwijk, m. vr. v. H. ; Nijkerkerveen, B o n d. ; — Acht-
tienhoven, m. vr. Lac. , B.W.; — Bentveld, Mb.; dui-
nen bij Zandvoort, Buse; bij de Hoorn en Miente-
grond op Texel, Vlieland, Lac; — Persijnspan
bij Wassenaar, Dz. en Mb.; — Breda, Un. 1852;
Rozendaal, Un. 1860; aan de Tongreep te Val-
kenswaard bij Steenbergen, Oosterhoutsche heide
bij Breda , Udenhout , L a c. ; Breda , U n. 1852; — bij
den Plasmolen, Lac.

7. H. stramineum Dicks. Op moeras- en veengrond,

meestal op Sphagna en andere mossen. %.. Voor-
jaar tot begin van den zomer; Aug.

In Herb. : Vlachtwedde, Lac; — Weerdinge, Valte,
Lac; — Lutte bij Oldenzaal, Lac, Buse; Denekamp,
Buse; — Renkum, Buse; Groesbeeksche heide, U n.
1847; Winkeweerd bij Apeldoorn, m. vr. Lac; —
Jachtlust bij de Bilt, Lac; — Peel bij Boxmeer, Un.
1853; Peelby Oplo, Un. 1853; Zoekveen bij Groot-
Zundert, Un. 1860; Helenaveen, Lac; — de Plasmo-
len, Sevenum,.Lac.

8. H. purum L. In de duinen, in bosschen, op heide- en

veengronden en langs wegen. %.. Aug.—Maart.

In Herb. : Sterrebosch, m. vr. en Helpman bij Gro-
ningen, m. vr. ; Haren, m. vr. ; Helpen, m. vr. ; Harender-
molen, m. vr.; Slochteren, m. vr.; — Mildam; — Ooster-
broek, m. vr.; Emmen; — Deventer; Denekamp; Kam-
pen; Zalk; — Hattem; Harderwijk; Soerenschebosch,
m. vr. ; Zutphen, m. vr.; Gorsel, m. vr.; Renkum; Benne-
kom, m.vr.; Wolfhezen; Heelsum; Ede; Dorenwerd,
m. vr.; Middachten; Huis Hulsen, m. vr. ; Beek, m. vr.;
Oosterhoutschebosch bij Nijmegen ; Neerbosch, m. vr.;
Meerwijk; — Amersfoort; Oud-Leusden; Zuilen, m. vr.;
Achttienhoven; de Bilt; — Texel; Wieringen; Vlie-
land; Zeeburg; Haarlem, m. vr.; Bloemendaal; Over-

HYPNUM. O

veen, m. vr.; Diemermeer; — Warmond, 111. vr.; Kat-
wijk, m. vr.; Noordwijk; Meerburg; Leiden; Leimui-
den; — Zuid-Bevelancl, m. vr.; Goes, m. vr.; Walcher-
sche duinen; — Groot-Zundert; — de Plasmolen;
Horst; St. Pietersberg.

9. H. Schreberi Willd. In loof- en dennenbosschen , op

grasgronden, veen- en heidegronden, indeduinen.
%.. Dec. — Sept.

In Herb. : Harendermolen; — Mildam; — Fries,
m. vr.; Emmen, m.vr.; — Denekamp; Ootmarsum;
Zwolle; — Kenkum, m. vr.; Ede; Velp; Arnhem; Ub-
bergen, m. vr. ; Meerwijk; Beek, m. vr. ; Groesbeek, m. vr. ;
Trijselenberg bij Hattem; Leuveren bij Harderwijk;
Harderwijk; Soerenschebosch ; — Driebergen, m. vr.;
Amersfoort ; de Bilt, m. vr. ; Huis ter Heide ; — Oud-
Diemen; duinen bij Haarlem; Kalfjeslaan bij Amster-
dam; — Wassenaar; Warmond; Sassenheim; Lisse; Lis-
serduinen; Haagsche duinen ; — Walchersche duinen ; —
Groot-Zundert; Deurne; — Geulem; Valkenburg.

10. H. cuspidatum L. Op veen- en moerasgronden , op

vochtige plaatsen in bosschen, in rietvelden, langs
vijvers, in duinpannen, in dennenbosschen en
langs wegen. %. Maart—Aug.

In Herb. : Haren, m. vr.; Esserweg bij Groningen,
m. vr.; — Mildam; — Paterwolde, m. vr.; Eelderwolde,
m. vr. ; Weerdinge ; Valte ; — Ootmarsum : Kampen ;
Deventer; Denekarnp; Delden; Zwolle, m. vr.; — Nij-
kerk, m. vr.; Soerenschebosch; Harderwijk; Leuvenum;
Apeldoorn; Beekbergerwoud, m. vr.; Twello; Ellekom;
Dorenwerd, m. vr.; Renkum, m. vr.; Wolfhezen; Beek,
m. vr.; Huis Ubbergen; Oosterhoutschebosch bij Nij-
megen, m. vr.; Bergendal, m. vr. ; — Vinkeveen, m. vr.;
de Bilt; Achttienhoven; — Kallantsoog; Vlieland;
Wieringen; Muiderberg; Heemskerk, m. vr.; Funen te
Amsterdam; Ouderkerk a/d Amstel, m. vr.; Oud-Die-
men , m. vr.; Groot-Bentveld, m. vr.; Halfweg bij Haar-

6 HYPNUM.

lem, m. vr.; Bronstee bij Haarlem; Haarlemmerhout,
m. vr. ; Uithoorn, m. vr. ; Aardenhout, m. vr. ; Zand-
voort, m. vr.; — Katwijk, m. vr.; Noordwijkerhout;
Wassenaar, m. vr.; Warmond, m. vr.; Leiden;
Zwijndrecht; Dordrecht; — Zuid-Beveland ; Nieuw-
en St. Joosland; — Boxmeer; Breda; Rosmalen;
Deurne m. vr.; Oplo; St. Antonis; — Mook; Geulem;
Husschenberg bij Elslo; Horst; Gulpen, m. vr.; St. Pie-
tersberg.
Var. £. fontinaloid.es Buse.

In Herb. : in beekjes op Dorenwerd (onvrucht-

baar), Buse; in het Nijkerkerveen (onvrucht-

baar), Th. Stolz.

11. H. giganteum Schpr. (H cordifolium Prod. Ed. I.

p.p.) Op moeras- en veengronden, moerassige
duinen, in slooten en zachtstroomend water, %.
Mei—Jun.

In Herb. : Onland bij Groningen, m. vr. v. H., S t r a t. ;
Haren, m. vr. v. H. , M i q. ; — Eelderwolde en Pater-
wolde, v. H.; Weerdinge bij Emmen, Lac. en Sur.;
Meppel , v. H e ij n. ; — Wanneperveen en G-iethoorn,
Lac; — Winterswijk, Un. 1859; Nijkerkerveen ,
T h. S t o 1 z ; Epe, Leuvenum, Staverden en tusschen
Ede en Lunteren, Lac; Renkum, m. vr., Wagenin-
gen, Buse; — Jutfaas, m. vr., Loenen, Lac;
Zeist, Kraepelien; — Zwanenwater te Kallants-
oog, Texel, Lac; — Wassenaar, Mb.; Leimuiden,
m. vr. Lac; — Breda, m. vr. Un. 1852; Thomas-
waard bij Werkendam, Peel te Helenaveen, L a c ; -
Peel bij Horst, Lac.

12. H. cordifolium Hedw. Op moeras en veengronden,

op drijftillen, in veenpoelen, kleiputten en wei-
landen. 2J.. April—Jun.

In Herb. : Haren, m. vr. v. H. ; Winschoten, Wisch
te Vlachtwedde, L a c ; — Weerdinge, L a c en S u r. ;
— tusschen Vaassen en Epe, Soerenschebosch, Ede,

HYPNUM. 7

Lac; Heelsum, m. vr., Wageningen, Lunteren, m. vr.
Buse; Bergendal, Abel.; — Nichtevecht, Waver-
veen, Maarseveen, Jutfaas, Vinkeveen, Loenen,
m. vr., Blauwkapel, m. vr., Achttienhoven, Utrecht,
Lac; Amersfoort, Bond.; — Zandvoort, Buse;
Bentveld, Mb.; Wieringen, Lac; - Wassenaar, Dz.
en Mb.; — Hulst, v. d. B.;— Helenaveen, Lac; —
Sevenum, Lac.

13. H. palustre L. (Limnobium palustre Br. et Sch.)

Op steenen , muren en schoeiingen langs de oevers
van meren, rivieren en ander stroomend water;
op in water liggende balken en planken aanwa-
termolens, op tufkrijt. %.. April—Jul.

In Herb. : Drentsche hoofdvaart tusschen Assen en
Meppel, Lac; — Denekamp, Wanneperveen, Lac; —
molen op de Berkel te Eibergen, Un. 1859; Driel
m. vr. B u s e; — Lek bij Vreeswijk, m. vr. , bij Utrecht
m. vr. Lac; — Haarlemmermeer bij Leimuiden, m. vr
Mb.; Haarlemmermeer bij Sloten , m. vr. en Haarlem
mermeer by Aalsmeer, m. vr. Lac; — Lek brj Via
nen , m. vr. , Oude Maas te Kralingen , L a c. ; Maas
bij Dordrecht, v. Hov.; Dordrecht, m. vr. , Maas
bij Rotterdam, Lac; — Woudrichem, Heusden,
Lac; — Geul te Meersen, m. vr. , Valkenburg, m. vr.;
Geulem , m. vr. , G-ulpen , Jans-Geleen , Geleen bij het
huis Schinnen, m. vr. Lac.
Var. £. (e.) julaceum. Schpr.

In Herb. : Op steenen langs het Haarlemmer-
meer bij Aalsmeer en Leimuiden, Lac.

14. H. Crista-castrensis L. In pijnbosschen en op de

heide. %.. Sept — Oct. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Boekhorst bij Locheiri, Spree; Wolf-
hezen, Bennekom, Buse; 's Heerenberg, Marien-
boom bij Nijmegen, A b e 1. ; — Amersfoort (?), S p 1 i t g. ;
Lokhorst bij Amersfoort, Bond.

15. H. molluscum Hedw. In de duinen, op heiden en

8 HYPNUM.

veenachtige weilanden op heiden, op kalkrotsen,
tufkrijt en in gagelvelden. %. Aug.—Mei.

In Herb. : Assen, Lac; — Batmen, Un. 1850; —
Dort bij Gorsel, Un. 1850; Beekbergen, Vaassen,
Epe, Ede, Lac; Otterlo, Buse; Nijkerkerveen ,
Bond. ; Willinkhof bij Winterswijk , Un. 1859; —
Noordwijk, Mb.; Langeveld bij Noordwijkerhout,
Dz.; — Gulpen, Un. 1861; Geulem, m. vr. Lac;
Oud-Valkenburg , m. vr. 0 u d. ; Valkenburg , m. vr.
Lac, Buse; Kadier, Kunrade, Bemelen, Pezaken,
St. Pietersberg, Lac.

16. H. Haldanianum Grev. (Hypnum Haldani Grev. sec.

Milde, Bryol. Silesic. , H. curvirostrum Brid.) Op
den grond in bosschen. 2J.. Maart.

InHerb.: Denekamp, m. vr. Buse; — bij Lochem,
m. vr. Spree.

17. H. arcuatum Lindb. (H Patientiae Lindb. sec. Milde,

Bryol. Silesic.) [Hypnum scorpioides Prod. Ed. I.
p.p.] Op zandigen kleigrond , schrale en moe
rassige weilanden , op veengronden en langs grint-
wegen. 2[. Jun. In Herb. zonder vrucht.

InHerb.: Delden, Un. 1870; Almelo, Un. 1870;
Oldenzaal, Lac; Denekamp, Buse; — Epe, Un.
1864; Enghuizen , L a c ; — Rosmalen , v. H o v. ;
Deurne, Lac.

18. H. cupressiforme L. Op de heide , in venen , in de

duinen; op boomstammen en boomstronken op
alle gronden, op muren, steenen (Hunebedden)
enz. 2J.. Maart—Nov.

In Herb. : Harendermolen , m. vr. ; Haren , m. vr. ;
Helpen, m. vr.; — Bolsward; Heerenveen; Wolve-
ga; — Paterwolde, m. vr. ; Emmen; Borger; Rolde; —
Denekamp ; Ootmarsum ; Kampen , m. vr. ; Zalk ; De-
venter, m. vr.; Zwolle; — Harderwijk, m. vi\; Beek-
bergerwoud, m. vr.; Keppel; Kenkum, m. vr.; Doren-
werd, m. vr.; Twello, m. vr.; Ubbergen, m. vr.; Beek,

HYPNUM. 9

m. vr.; St. Anna, m. vr. ; — Utrecht, m. vr.; de Bilt,
m. vr.; Oud-Leusden; Zuilen; Amersfoort, m. vr.; —
Amsterdam, m. vr.; Sloterdijk, m. vr.; Haarlem, m. vr.;
Odorp; — Haagscheduin ; m. vr.; Katwijk; Leiden,
m. vi\; — Zuid-Beveland, m. vr.; — Rosmalen; Breda;
— Horst; Valkenburg.

Var. A- tectorum Schpr. Op oude muren, riet-
en pannendaken.

In Herb. : Helpen, m. vr. Alpe; — Erm, Lac.
en S u r. ; — Kampen , B o n d. ; — Renkum ,
m. vr. Buse; — Leiden, Dz. en Mb.; — Kuik,
St. Agatha, Lac.

„ 7- brevisetuni Schpr.

In Herb. : Wieringen, L a c. ; — St. Pietersberg,
Lac.
„ <5. uncinatulum Schpr.

In Herb. : Oranjewater (Friesl.), Lac; —
Ubbergen, Abel.; — Amersfoort, Bond.; —
Baarle-Nassau , Lac.
„ s. filiforme Schpr. Op boomstammen en op
zandige wallen.

InHerb. : Beekbergerwoud , m. vr. Mb.; Soe-
renschebosch , Un. 1849; Barneveld, Bond.;
Arnhem, Lac; Beekhuizen, Buse; Nijmegen,
B.; Ubbergen en Water-Meerwijk, Abel.; —
Soest, J. M. Cop; de Bilt, Lac; Zeist, m. vr.
v. H.; Amersfoort, m.vr. Bond.; — Zuid-Beve-
land, m. vr. v. d. B.; — St. Jansberg bij den
Plasmolen, m. vr. Lac.
„ £. (v) ericetorum Schpr. (<5. chrysocomum
Prod. Ed. I.) Op heidegrond, in sphagneten,
in bosschen en op Hunebedden.

In Herb. : Zeien bij Fries, Lac, m.vr. Kros
en Bleeker; Emmen, Lac en Sur.; Vledder,
W. Kent; Polde, v. d.B.; — Leuveren bij Har-
derwijk, Bond.; Dort, Un. 1850: Tri.jselenberg

10 HYPNUM.

bij Hattem, B o n d. ; Bennekom, Renkum, m. vr.
Buse; Nijmegen, B.; Ubbergen, Abel.; —
Zeisterbosch , m. vr. v. H. ; de Bilt, Buse; —
Oud-Diemen, Lac; — Oosterwijk, Lac.
Var. v. {&) elatum Schpr. (y. lacunosum Prod. Ed.
I.) Op de heiden, in de duinen en in bosschen.
In Herb. : Paterwolde, v. H. ; — Niet zeld-
zaam om Nijmegen, Abel.; — Oud-Leusden,
de Bilt, m. vr. L a c. ; — Vlieland, L a c ; Over-
veen, m. vr. Buse; — Haagscheduin, m. vr. uit
Herb. v. Roijen; Leiden, Dz. en Mb.; Noord-
wijk, Dz.; — Rosmalen; — Zuid-Beveland ,
Walchersche duinen, m. vr. v. d. B..

„ #. 0) longirostre Schpr. Op den grond en
op boomstammen.

In Herb. : Sterrebosch bij Groningen, m. vr.
v. H. ; — Renkum, m.vr. B u s e ; Beek, m.vr. v. H. ;
Oosterhoutschebosch bij Nijmegen, Abel.; —
Amersfoort, B o n d. ; — Amsterdam, m. vr. Oud.;
Sloterdijk, m. vr. v. H.; — Leiden, m. vr. Dz.;
Haagschebosch , Buse; — Nieuw- en St. Joos-
land, m. vr. W a 1 r. ; — Rosmalen, v. H o v. ; —
Maastricht, m. vr.; Kelmond bij Beek, m. vr.,
Gulpen, m. vr. Lac.

„ i. (*) resupinatum Schpr. (H resupinatum
Wils.)

In Herb. : Op boomstammen in het Haagsche
bosch, m. vr. Lac.

19. H. imponens Hedw. (H cupressiforme L. var. tur-
fosum Prod. Ed. I.) Op moerassige en veenach-
tige heidegronden. 2J.. Mei — Oct.

In Herb.: Paterwolde, (v. H.?); — Lutte, Buse;
— Ede, Lac; — Westbroek, m. vr. P. M. E. Gevers
D e ij n o o t ; Maarsbergen , Nieuw-Loosdrecht, m. vr. ,
Maartensdijk , Lac; — Hilversum, Lac; — Strijp
bij Eindhoven, Lac; — Gennep, Lac.

HYPNTJM. 1 1

20. H. rugosum Ehrh. (Hylocomium rugosum De Notar.)

Zonnige plaatsen op duin- en geestgronden %..
Voorjaar. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Langeveld brj Noordwijkerhout, Dz. en
Mb.; Hillegom, Lac; — Walcheren, v. d. B..

21. H.» commutatum Hedw. (Amblystegium commutatum

De Notar.) Op moerassige plaatsen, langs bron-
nen en beekjes in bergachtige streken. 2].. Zomer.
In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Beek bij Nijmegen, B.; tusschen Beek
en Bergendal, Abel.; Tongeren bij Ede, Lac; —
St. Jansberg bij den Plasmolen, Husschenberg bij
Elslo, Lac.

22. H. filicinum L. (Amblystegium filicinum De Notar.)

In de duinen; op vochtigen, zandigen kleigrond;
aan steenen, muren en planken, op tufkrijt;
op vochtige plaatsen langs rivieren. %.. Mei—Aug.
In Herb. : Helpen, v. H.; — Kampereil;md, Top;
— Kozendaal bij Arnhem, Un. 184 9, Lac; Rijn te
Heteren, Renkum, Oosterbeek, Wageningen, Otterlo,
Opheusden, Buse; Velp bij Arnhem, Waal te Lent,
L a c ; — 0 vereind van Jutfaas, m . vr. , Utrecht, L a c ;
Vreeswijk, Buse; — Overveen, m. vr., Brouwerskolk
achter Overveen, m. vr. Mb.; Zandvoort, Buse; —
Wassenaar, Dz., B.W.; — tusschen Katwijk-binnen
en Wassenaar, Lek bij Vianen, Merwede bij Dor-
drecht, in den polder „de Jager" bij Dordrecht,
Lac; — Zuid-Beveland, v. d. B.; Nieuw en St. Joos-
land, Walr.; — Thomaswaard bij Werkendam,
Lac; — Aan de Geleen bij Sittard, Un. 1861;
Beek, Husschenberg bij Beek, Ulestraten, bij het kas-
teel te Elslo , tusschen Elslo en Bunde , m. vr. , aan
de Geul bij Meersen , te Rotem bij Meersen , m. vr. ,
aan de Geleen te Schinnen, aan de molens te Pesaken,
te Kaumer bij Heerlen, m. vr. Lac; Mook, m.vr.
B u s e.

12 HYPNTTM.

23. H. uncinatum Hedw. (Amblystegium uncinatum De

Notar.) In de heide ; op moerassigen en veenach-
tigen heidegrond , langs veenachtige slootwallen,
op zandgrond, op boomstronken op vochtige
plaatsen in bosschen. %. Mei—Aug.

In Herb. : Haren, m. vr. , Onland bij Groningen,
v. H.; Harendermolen, m. vr. Miq.; Glimmen, m. vr.
Strat.; Vlachtwedde, Lac; — Smilde, v. d. B.; —
Steenwijkerwold, m. vr., Oldenzaal, m. vr. Lac; Del-
den, m. vr. Buse; Diepenveen, Top; — Ede, m. vr.,
Oldebroek, Yaassen, m. vr. Lac; bosch van Leuveren
bij Harderwijk, m. vr. Bond.; — Baarnschebosch, de
Bilt, Maartensdijk, m. vr., Soestdijk, m. vr., Soest,
m. vr., Nieuw-Loosdrecht, m. vr. Lac; Oud-Leusden
bij Amersfoort, Lac, Bond.; — St. Antonie, m.vr.,
Kosmalen, m. vr. B u s e.

24. H. pseudo-stramineum G. Mull. (Hypnum fluitans

P pseudo-stramineum Milde, Bryol. Siles.) Op moe-
rasgronden, in droge slooten en langs slootkan-
ten. 2J.. Zomer. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Peel te Deurne, Helenaveen, Lac.

25. H. fluitans L. Op vochtige en veenachtige heide-

velden, op moerasgrond, in drinkputten, langs
en in slooten, langs meertjes. 2J.. April, Mei —
Jul.

In Herb. : Witteveen bij Haren, m. vr. Dass.,
v. H. , Strat.; Haren, m. vr. v. H. , Miq.; Harender-
molen, M i q. ; tusschen Scheemda en Winschoten, m.vr.
Strat.; bij Groningen, m. vr. v. Heijn.; — Wolvega,
TJn. 1881; — Paterwolde, m. vr. v. H.; Vries, Kros
en Bleeker; Zwinderen, Lac en Sur.; — Ootmar-
sum, m.vr. Miq., Lac; Kampen, Bond.; Denekamp,
Lac; — Hemmen, Buse; Rozendaal bij Arnhem,
Un. 1849; Harderwijk; bij Beek, Un. 1847; -
de Bilt, Lac; — Haarlem, Buse: Zwanenwater te

HYPNTJM. 13

Kallantsoog, Vlieland, Wieringen, Zeeburgerdyk te
Amsterdam, Broek in Waterland, Ouderkerk a/d Am-
stel, Lac; — Warmond en bij Leiden, Mb.; War-
^nonderhek, Dz.; Haagsche Schouw, Lac; — Moer-
dijk, Bakel, Helenaveen, Lac; — Zuid-Beveland,
v. d. B. ; — Horst, Lac.

Var. /?• dififusum (y. Prod. Ed. I). Op uitgedroogde
moerassige plaatsen en aan den voet van
olmen.

In Herb.: Utrecht, Lac; — Zuid-Beveland,
v. d. B..
„ y. scoparium (d. Prod. Ed. I).

In Herb. : In slooten te Heer- Jansdam , Lac.

„ 8. tenuissimum (e. Prod. Ed. I). In slooten

en in schapendrinkputten op de heide.
In Herb. : Zeeburgerdijk en Funen te Am-

sterdam, Lac; - bij de Bilt, Lac; - Zuid-

Beveland, v. d. B..
„ s. orthophyllum (v- Prod. Ed. I). In slooten

en op moerassige plaatsen.

In Herb.: Buiten de Marepoort te Leiden,

Oud.; — Kampen, Bond., Top; — Vreeswijk,

Lac; — Zuid-Beveland , v. d. B..

„ £• plumosum (t. Prod. Ed. I). Op vochtigen

grond.

In Herb. : Katwijk, Noordwijkerhout, Dz. en
Mb.; — Zuid-Beveland, v. d. B..

26. H. exannulatum G-wnb. In de venen, op moeras-
grond op de heide en in de duinen, in bosschen
en op heuvelachtige streken, invijvers, enlangs
slooten. %.. Mei — Jul.

In Herb. : Vlachtwedde , L a c ; — Smilde , m. vr.
v. d. B.; Koekange, Lac; — Renkum, m. vr., Wolf-
hezen, Buse; Groesbeekscheheide , Un. 1847;
Hekelerbosch bij Apeldoorn, Sijpenberg bij Velp,

14 HYPNUM.

Huis Tongeren bij Epe, tusschen Staverden en het
Uddelermeer, Leuvenum, Lac; — Breda, Un. 1852;
Peel bij Boxmeer, U n. 1 8 5 3 ; Peel bij Oplo, m. vr. U n.
1853; Woensdrecht, Bergen-op-Zoom, Un. 1860;
Peel bij Deurne, Helenaveen, Lac; — Plasmolen,
Weerd, Peel bij Horst, Sevenum, Lac.

27. H. lycopodioides Schwaegr. Op moerassigen veen-

grond, in slooten, in zacht stroomend water,
op vochtige plaatsen in heidevelden en duinen. %.
Zomer. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Oldenzaal , L a c ; Denekamp , B u s e ; —
bij Otterlo en Harskamp, Buse; Beekbergen,
Wtw. en Buse; tusschen Ede en Lunteren, bij
Ede, Lac; Nijkerk, Bond.; — Abkoude, Rom-
bouts; Veenendaal, Loenen, Achttienhoven ,
Vinkeveen, tusschen Abkoude en Vinkeveen,
Lac; — Bentveld bij Haarlem, Dz.; Zandvoort,
Mb. , Buse; Half weg Haarlem en Leiden, Dz. en
Mb.; Kallantsoog, Texel, Lac; — Berkheij en Per-
sijnspan bij Wassenaar, Dz. en Mb..

28. H. Sendtneri Schpr. (Amblystegium Sendtneri De

Notar.) [H aduncum L. /?• revolvens Prod. Ed. I.
p.p.] In venen en plassen, op vochtige weilan-
den en moerassige duingronden. %.. Jun., Jul.
In Herb. zonder vrucht

In Herb.: Haren, v. H.; - Nijkerk, Th. Stolz
Keppel, Un. 1850; — Achttienhoven, Loenen
Lac; — Kallantsoog, Texel, Lac; Halfweg Haar
lem, Dz.; Groot-Bentveld bij Haarlem, Mb.; Zand
voort, Buse.

29. H. intermedium Lindb. (Hypnum Gossoni Schpr.)

[H. aduncum L, y. ambiguum Prod. Ed. I. p.p.]
In venen, op veenachtige en moerassige weilan-
den , in de duinen en op moerassigen heide-
grond. %.. April—Aug.

HYPNTJM. 15

In Herb. : Paterwolde, m. vr. Miq.; tusschen
Eelderwolde en Groningen, v. H.; Onland bij Eelder-
wolde, Strat.; Zweelo, m. vr. Miq.; — Denekamp,
Buse; Diepenveen, Top; 01denzaal,m. vr. Lac; —
Nijkerk, Bond.; Epe, Un. 1864; tusschen Vaassen
en Epe, m. vr. Lac; Winterswijk, Un. 1859; —
Yeenendaal , m. vr. L a c ; Achttienhoven , m. vr. L a c ,
Oud.; — Zandvoort, Buse; - Tongreep bij Valkens-
waard, Lac.

30. H. vernicosum Lindb. [Hypnum pellucidum Wils.)

In moerassige veen- en broekgronclen. %.. Jun. ,
Jul.

In Herb. : Eelderwolde, Strat.; Weerdinge en
Valte , L a c en S u r. ; — Renkum , B u s e ; — Acht-
tienhoven , L a c. ; — Breda , m. vr. U n. 1 8 5 2 ; Budel,
Lac; — Plasmolen bij Mook, Un. 1873.

31. H. aduncum Hedw. Op uiterwaarden , in duinpan-

nen en slooten in de duinen, in rietvelden, bos-
schen en op clroogliggende moeras- en veengron-
den. 2J.. Jun. In Herb. met onrijpe vrucht
Jul.

In Herb. : te Napels bij Westerlee, Lac; — Lutte
bij Oldenzaal, Lac; Kampereiland , Top; — Lent
bij Nijmegen, Lac; Heteren, Buse; — Bentveld
bij Haarlem, Mb.; Noordwijk, (?), Noordwijkerhout,
Dz.; Sloten, Funen te Amsterdam, Lac; — Heikop,
m. onr. vr. (v. H.?) Warmonderhek , Katwijk, Dz.;
Heer- Jansdam , Lek bij Vianen, Lac; — Wemeldin-
ge , Zuid-Beveland , v. d. B..

Var. /?• (y.) Kneiffii Schpr. (Hypnum Kneiffi Schpr.,
Ambly stegium Kneiffii Bryol, Eur.) [H. fluitans
L. var. #. remotifolium Prod. Ed. I.] Moeras-
grond in de cluinen; op moerassige weilan-
den , in vochtige bosschen enz. , in rietvelden,
stilstaand water en langs rivieren. Jun.

1 6 HYPNTJM. '

In Herb. : Staphorsterbosch; Diepenveen, Top.;

— bij Nijmegen, B.; Uilenput in de Meerwijk,
Un. 1847; Doornenburg bij Bemmel, Lac; —
Blauwkapel, Utrecht, Waverveen, Lac; — Kudel-
staart, Oud-Diemen, Amstelveen, m. vr., Amsterdam,
m. vr., Funen bij Ams.terdam, Texel, Kallantsoog,
L a c ; — Zuid-Beveland, v. d. B. ; Walcheren, U n.
187 7; Sas van Gent, Walr. ; — Maarheeze, Lac;

— Sevenum, Horst, Griilpen, G-euldal, Lac.

32. H. polygamum Schpr. (Amblystegium polygamum

Br. et Schpr.) In duinpannen en duinvalleien,
op vochtige en moerassige gronden, op deheide,
in venen , stilstaand water , rietvelden en op
schuttingen. %. April—Aug.

In Herb. : Ameland, m. vr.; Schiermonnikoog, m. vr.
H o 1 k. ; — Waverveen, m. vr., Vinkeveen, m. vr., Acht
tienhoven, m. vr. L a c ; — Zandvoort, B u s e ; Texel
Ylieland, Kallantsoog, Amsterdam, Funen te Am
sterdam, Ouderkerk a/d Amstel, m. vr., Broek in Wa
terland, Oud-Diemen, m. vr., Kudelstaart, m. vr. Lac

— Wassenaar, m. vr. D z. ; — Zuid-Beveland, m. vr.,
Wemeldinge, m. vr. v. d. B.; — Deurne, Lac.

33. H. stellatum Schreb. In duinvalleien, in de venen,

op de heide, langs bronnen, op moerassigen hei-
degrond en moerassige weilanden, op muren bij
watermolens. %. Jun. — Aug.

In Herb. : Onland bij Eelderwolde, Strat.; —
Wanneperveen, Oldenzaal, m. vr. Lac; Delden, Dene-
kamp, Buse; — Otterlo, Buse; Nykerk, Hoevela-
ken, Bond.; Winterswijk, Un. 1859; Lochem,
Spree; Epe, m. vr., Uchelen bij Apeldoorn, kanaal
bij Vaassen, m. vr., Huis Staverdeno/d Veluwe, Lac;

— Achttienhoven, Jutfaas, Lac; — Texel, Vlieland,
Lac; — Langeveld bij Noordwijkerhout, m. vr. Dz.,
B.W.; Wassenaar, m. vr. Dz. en Mb.; — Rozendaal
Un. 1852; Rosmalen, Buse; Peel bij Deurne,

HYPNTJM. 1 7

Lac; - Mook, Buse; Tienraai, Husschenberg bij

Elslo, Meersen, Lac; Valkenburg, Buse; Maas-

tricht, m. vr. Franq..

Var. fi. (y.) tenellum Procl Ed. I.

In Herb. : Op kleigrond in vochtig weiland
aan den zeedijk tusschen Amsterdam en Zee-
burg, Lac; — Noordwijkerhout, Dz..

34. H. chrysophyllum Brid. (H. polymorphum Br. et

Schpr.) In de duinen, op kalkrotsen, kalkgrond
en tufkrijt. 2[. Mei—Jul.

In Herb. : Langeveld bij Haarlem, m. vr. D z. ; Zand-
voort, Buse; — Wassenaar, m.vr., Noordwijk, m.vr.
Dz.; — Valkenburg, G-ulpen, Ingber bij G-ulpen, G-eu-
lem, Lac.

35. H. elodes Spruce. In duinen en venen, in veen-

achtige en moerassige weilanden, op zandgrond
en in wateren. %. April, Mei. In Herb. zon-
der vrucht.

In Herb. : Epe, Lac; — Achttienhoven, Loenen
Lac; - Texel, Kallantsoog, Lac; - Noordwij-
kerhout, Dz., Mb.; Bentveld, Persijnspan bij Was-
senaar, Groot Berkheij bij Wassenaar, Dz. en Mb.
Var. fi. hamulosum Schpr.

In Herb. : G-root Berkhey bij Wassenaar, Dz.
en Mb..

36. H. Sommerfeltii Myrin. (H. afflne Sommf. , H.poly-

morphum Hedw.) Aan den voet van wilgen;
vochtig weiland op kleigrond; op tufkrijt en
kalkgrond. %. Maart—Jul.

In Herb. : Westerdoksdijk te Amsterdam, m. vr. ,
tusschen Amsterdam en Zeeburg, Lac; — Zwijns-
drecht, Lac; Noordwijkerhout, Dz.; bij Leiden,
ex Herb. Mb.; - Trap bij G-ulpen, m. vr., Geulem,
m. vr., Bemelen, Valkenburg, m. vr. , Pietersberg,
m. vr. Lac.

1 8 AMBLYSTEGIUM.

Amblystegium Schpr.

37. A. riparium Br. et Schpr. (Hypnum riparium L.)
Op palen, planken, steenen en muren onder
water; langs de kanten van slooten, op vochtige
plaatsen; in slooten en waterbakken. %. April
— Aug.

In Herb. : Haren, m. vr. Strat. ; Groningen, m. vr.
v. H., Miq.; — Veenwouden, m. vr. Spree; Heeren-
veen, m. vr. Lac; — Kampen, m. vr. Top.; Singra-
ven bij Denekamp, m. vr. , Steenwijkerwold, m. vr.
Lac; — Eibergen, Un. 1859; Wageningen, m. vr. ,
Driel, m. vr. Buse; Beek, m. vr. Un. 1847; Nijme-
gen, m. vr. B.; — Sloterweg, v. H.; Overveen, m. vr.,
Haarlem, Zandpoort, m. vr. Buse; — Heikop, m.vr.;
Dordrecht, m. vr. v. Hov.; Leiden, m. vr. Dz. en
Mb.; — Zuid-Beveland , m. vr. v. d. B.; — tusschen
Oorschot en Leemde, m. vr. Un. 187 5; Maas te
Heusden, m. vr., Dommel b;j Eindhoven, m. vr.; Wil-
lemstad, m. vr. Lac; — Beek, m.vr. , in de Geul
en de Gulp bij Gulpen, Lac.

Var. /?• longifolium Prod. Ed. I.

In Herb. : Haren, Strat.; — Lunteren, m. vr.
Buse; Bergendal, Abel.; — Blauwkapel, m. vr.
Lac; — Beverwijk, Buse; — laan van Kro-
nenstein bij Leiden, Mb.; — Zuid-Beveland,
v. d. B.; Serooskerken, m. vr. H. vanHall; —
Meersen, m. vr. Lac.

„ y. trichopodium Prod. Ed. I.

In Herb.: Haren, m. vr., Onland bij Gronin-
gen, m. vr. , aan den Reitdijk bij Groningen,
m. vr. Strat.; — Oorsprong bij Arnhem, Un.
1847; Bergendal, Ubbergen, m. vr. AbeL; —
Boxmeer, Un. 1853; — Elslo, Lac.

„ 8. homomallum Prod. Ed. I.

In Herb. : Groningen, m. vr. (v. H.?); — Slo-

AMBLYSTEGIUM. 19

ten, Lac; — bij Utrecht, m. vr. Lac; — bui-
ten Amsterdam, Lac; — Dordrecht, m. vr.
Lac ; Heikop, m. vr. v. H..
Var. €. elongatum Schpr.

In Herb.: bjj Gulpen, Un. 1861.

38. A. Kochii Br. et Schpr. (Hypnum serpens L. var.

«. radicale Prod. Ed. I. p.p.) In moerasgrond ; op
rietlanden. %.. Mei—Jul.

In Herb. : Warmond, m.vr. Dz., Mb.; Heer-Jans-
dam, m. vr. Lac.

39. A. hygrophilum Schpr. var. /?. limosum Schpr.

{Hypnum hygrophilum Juratz.) Aan rottend hout
langs rivieren. %.. Mei. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : IJsel te Kampen, Top. ; — papiermolen
te Beekhuizen, Lac.

40. A. fluviatile Br. et Schpr. (Hypnum fliwiatile Sw.)

Aan muren, steenen, palen en planken langs
rivieren en andere wateren. 2J.. Mei — Jun.

In Herb. : Oud-Loosdrecht, Lac; — Amstelveen,
Haarlemmermeer bij Sloten, m. vr., Haarlemmermeer
bij Leimuiden, Lac; — Dordrecht, m. vr. Lac,
v. Hov-.; — Heusden, Woudrichem, Lac.

41. A. irriguum Schpr. (Hypnum irriguum Wils.) Aan

rottend hout en muren bij watermolens; aan
palen langs veenplassen. %.. Aug.

In Herb. : de Boolakker en de Belterwrjde bij
Wanneperveen, Singraven bij Denekamp, m. vr. Lac ;
— Heteren, m. vr. Buse; — Meersen, Un. 1861.
Var. /?. (y.) spinifolium Schpr. (Amblystegium

fallax Milde, Bryol. Siles.) In Herb. zonder

vrucht.
In Herb. : Vastgehecht aan steenen en drrj-

vende in een bron brj het kasteel te Stein bij

Elslo, op steenen aan een waterloop te Terha-

gen, Lac.

20 AMBLYSTEGIUM.

42. A. radicale Br. et Schpr. (Hypnum radicale Pal.

Beauv., Leskea varia Hedw.) Op vochtigen grond en
aan den voet van boomstammen. 2J.. April, Mei.
In Herb. : Kampen, Top.; — Heteren, m. vr. Bu-
se; — bij Leiden, Dz.; — Kloetinge, m. vr. , Krui-
ningen, m. vr. (v. d. B.?); — Breda, Un. 1852; —
Beek, m. vr. Lac.

43. A. Juratzkanum Schpr. Aan muren , aan elzen-

stammen op moerasgrond, op vochtige plaatsen,
rottend hout, aan waterputten, op tufkrijt. 2J.
Febr.—Aitg.

In Herb. : Utrecht, m. vr. F. A. Hartsen; Acht-
tienhoven, m. vr. Lac; Amersfoort, Bond.; — Fu-
nen te Amsterdam, m. vr. Lac; — Leiden, m. vr.
Forster; Heikop, m. vr. v. H.; — Ulestraten op
Pellia epiphylla, Pezaken, m. vr., Beek, m. vr., Geul-
hem, m. vr., Husschenberg bij Beek, m. vr., Rornme-
rick, de Hel en Camerig, Lac.

44. A. serpens Br. et Schpr. (Hypnum serpens L.) In

bosschen; op en aan den voet van boomstam-
men, op rottend hout, vochtige steeuen, zand-
grond, kalkrotsen en tufkrijt. %. April—Aug.,
Nov., Dec.

In Herb. : Helpen, m. vr.; tusschen G-roningen en
Haren, vestingwerken te Groningen, m. vr.; — Kam-
pen, m. vr.; Deventer, m. vr.; Oldenzaal, m. vr.; De-
nekamp, m. vr.; — Yorchten, m.vr.; Beekberger-
woud; Velp, m. vr.; Beekhuizen, m. vr.; Dorenwerd,
m. vr.; Renkum, m. vr.; Wageningen; Ubbergen,
m. vr.; — Vreeswijk; Utrecht, m. vr.; Amersfoort,
m. vr.; — Muiden, m. vr.; Haarlem, m. vr.; Haarlem-
merhout, m. vr.; Zandpoort, m. vr.; Velzen, m. vr.
Vogelenzang, m. vr.; Overveen, m. vr.; — Voorscho
ten, m. vr.; Heikop, m. vr.; Dordrecht, m. vr.; Leider
dorp, m. vr.; Heer-Jansdam, m. vr.; Leiden, m. vr.;
Hoogemorsch; Endegeest, m. vr.; — Hoek, m. vr.;

AMBLYSTEGIUM. PLACrlOTHECIUM. 21

Zuid-Beveland , m. vr.; — Willemstad, m. vr.; Kuik,

m.vr.; — Pezaken, m. vr.; Kadier, m.vr.; Meer-

sen, m. vr.; Gulpen, m. vr.; Elslo, m. vr.; Put,

m.vr.; Spaubeek (form : tenerrima); Maastricht,m.vr.;

Valkenburg, m. vr.; Schinnen, m. vr.; St. Pieters-

berg.

Var. fi. contextum Prod. Ed. I.

In Herb.: Zuid-Beveland, m. vr. April en Sept.
v. d. B..
„ y. spinulosum Prod. Ed. I.

In Herb. : Utrecht, m. vr. Lac; — Leiden,
Dz.; — Zuid-Beveland, v. d. B..

45. A. subtile Br. et Schpr. (Hypnum subtile Hoffm. ,

Leskea subtilis Hedw.) Aan den voet van boom-
stammen. 2J.. Mei.
In Herb.: Bij het kasteel te Elslo, m. vr. Lac.

Plagiothecium Schpr.

46. Pl. silesiacum Br. et Schpr. (Hypnum silesiacum

Selig. , Leskea Seligeri Brid. , H. Seligeri C. Miill.)
Op den grond in bosschen en op boomstam-
men. 2J.. Febr.

In Herb. : Bennebroek, m. vr. Mb.; Velzen, m. vr.
Buse; — Endegeest bij Leiden, m. vr., Morschweg
bij de Haagsche Schouw, m. vr. Dz..

47. Pl. undulatum Br. et Schpr. (Hypnum undulatum L.)

Op den grond in vochtige bosschen, op boom-
wortels, in sphagneten. %.. April—Sept.

In Herb. : Kuikhorne, Oldeterp, Spree; — Pater-
wolde, Strat. , Spree, m. vr. v. H., m. vr. Miq.;
Vries, Kros en Bleeker; Assen, v. H. , Lac,
Spree; — Oldenzaal, Steenwijk, m. vr. Lac; —
Beek, m. vr. , Water-Meerwijk , Bergendal, m. vr. B. ,
Un. 1847; Ubbergen, m. vr. Abel.; Dorenwerd,
Velp, Buse; Elspeet, Lac; — de Grebbe, Lac; —
Oud-Diemen, Lac; Overveen, S. P. Kros; Berger-

22 PLAGIOTHECTUM.

bosch bij Alkmaar, Amstelveen, L a c. ; Haarlem, Haar-
lemmerhout, Aardenhout, Buse; — Haagschebosch,
m. vr. Dz., Buse; Warmond, Mb. ; Leimuiden,
Buse; — Plasmolen, Lac.
48. Pl. syivaticum Br. et Schpr. (Hypnum sylvaticum
L.) Op beschaduwde en moerassige plaatsen in
bosschen, op den grond, op boomwortels en
boomstammen ; op veengrond , zeldzaam op zand-
grond. 2J.. Febr.—Aug., Dec.

InHerb. : Harendermolen, m.vr. Strat., v. H.; Ha-
ren, m. vr. v. H.; — Paterwolde, m. vr. v. H.; Meppel,
Assen, m. vr. Lac; — Ootmarsum, m. vr. , Steen-
wijk, Oldenzaal , L a c ; Kampen , m. vr. B o n d. ; De-
venter, m. vr. T o p. ; — Apeldoorn, m. vr. , Beekber-
gerwoud, m.vr., Renkum, m. vr., den Duno bij Arn-
hem, m. vr., Voorst, m.vr. Buse; Epe, m.vr. Lac;
Beek, m. vr. v. H.; Ubbergen, m.vr. Abel. , v. H.; —
de Bilt, m. vr., de G-rebbe, m.vr. Lac; — Haarlem-
merhout, m.vr. Buse; — Haagschebosch, Lac; Noord-
wijk, m. vr. , Sassenheim, m. vr. Dz.; — Zuiddorpe,
Walr.; Hulst, m.vr., Walcheren, m. vr. v. d. B.; —
Bergen-op-Zoom, m. vr. Un. 1860; — Kelmond, St.
Jansberg b/d Plasmolen, Lac.

49. Pl. Roeseanum Schpr. (Hypnum Boeseanumllampe,

Plagiothecium Boesei Br. et &chr.) Op den grond
en langs holle wegen in bosschen. %-. Mei—Aug.
In Herb. : Oldenzaal, Lac — Valkenburg, Put bij
Schinnen, G-ulpen, Terhagen, Husschenberg bij Beek,
m.vr., Schinnen, Terblyt, Harles, m. vr. , Katsop,
Spaubeek, m. vr., Meer, St. Jansberg b/d Plasmolen,
xj a c.

50. Pl. elegans Schpr. (Hypnum elegans Hook. Plagiothe-

cium Schimperi Jur. et Milde.) Op den grond in
bosschen. %. April. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Oldenzaal, L a c ; - Molengang bij Ubber-
gen, Abel.; 't Loo bij 'sHeerenberg, Lac; — de

\

PLAGIOTHECIUM. THAMNIUM. 23

Grebbe, Lac; — St. Jansberg bjj den Plasmolen,
Bissen brj Gulpen, Trap brj Gulpen, Vijlen, Geulem,
Lac.

51. Pl. denticulatum Br. et Schpr. (Hypnum denticula-

tum L.) In vochtige bosschen op boomwortels
en boomstammen ; op bosch- en veengrond; in
sphagneten. %. Maart — Sept.

In Herb. : Groningen, m.vr.; Slochteren, m. vr.;
— Paterwolde, m. vr.; Onland bij Eelderwolde, m. vr.;
Hoogeveen, m. vr.; — Denekamp, m. vr.; Olden-
zaal; — Uddelermeer, m. vr.; Twello, m. vr.; Ub-
bergen, m. vr.; Huis Ubbergen, m. vr.; Neerbosch,
m. vr.; Voorst, m. vr.; Wolfhezen, m. vr.; Ooster-
beek, m. vr.; Dorenwerd, m.vr.; — Achttienhoven,
m. vr.; Utrecht, m. vr.; Zuilen, m. vr.; — Halfweg
Haarlem, m. vr.; Haarlemmerhout , m. vr.; Oud-Die-
men , m. vr. ; Muiden , bij de Diemerwatermolens ,
m. v.; Amstelveen, m. vr.; — Warmond, m. vr. ; Haag-
schebosch, m. vr.; Leiden, m. vr.; Lisse, m. vr.; —
Walcheren, m. vr.; Zuid-Beveland , m. vr.; Sas van
Gent; — Breda, m. vr.; — Gulpen, Berchem brj Guipen,
m. vr.; Heerlen, m. vr.

Ordo Brachythecieae.

Thamnium Schpr.

52. Th. alopecurum Schpr. (Hypnum alopecurum L. ,

Isothecium alopecurum Wils.) Op en aan den
voet van boomstammen. %.. Zomer. In Herb.
zonder vrucht.

In Herb. : Zalk, B o n d. ; — Hemmen, Buse; — Hou-
ten, Wttw.; Vreeland, Ameliswaard, Lac; — Haag-
schebosch, m. vr. Lac; Warmond, Dz.; Valkenburg
bjj Leiden, Dz, Mb.; — Zuid-Beveland, v. d. B.; —
Valkenburg, Lac, Buse; Harles, Geulem, Lac;
Gulpen, Un. 1861; Maastricht, m. vr. Franq..

24 RHYNCHOSTEGIUM.

Rhynchostegium Schpr.

53. R. rusciforme Br. et Schpr. (Hypnum rusciforme

Weis. , H ruscifolium Neck., Eurhynchium rusci-
forme Br. et Schpr. sec Milde.) Op steenen langs
meren en andere vochtige plaatsen ; aan beschoei-
ingen en palen langs rivieren en andere wateren ;
aan watermolens, langs waterloopen. % , Aug.—
Mei.

InHerb.: Kampen, Top.; Singraven bij Denekamp,
m. vr. Lac; — Sonsbeek bij Arnhem, m. vr. AbeL;
Velp, m. vr. Buse; Beek, m. vr. Un. 1847; Nijme-
gen, m. vr. B.; Voorst, m. vr. Wttw. en Buse; —
Haarlemmermeer bij Sloten en Aalsmeer, m. vr. Lac;
— Leiden, m. vr. Dz.; Dordrecht, M. J. Cop. , m. vr.
Lac; Willemsdorp, m. vr. Lac; — Baarle-Nassau ,
Heusden, Lac; — Pezaken, m. vr. , Schinnen, Hus-
schenberg bij Beek, m. vr. L a c ; Sittard, m. vr. B u s e.
Var. ^. lutescens Schpr.

In Herb. : Aan een balk in het water te Utrecht,

Lac; — Haarlemmermeer bij Leimuiden, Mb..
„ y. (<5) prolixum Schpr. Op steenen in wa-

tervallen; in vijvers, putten en op de bed-

ding van riviertjes.

In Herb. : Delden, Un. 1870; — Beekhuizen

bij Arnhem, m. vr. v. d. B., Lac, Bond., Top.;

— Meersen, Un. 1861; Geulem, Terhage bij

Elslo, kasteel Steijn te Elslo, Lac.

54. R. murale Br. et Schpr. (Hypnum murale Hedw. ,

Eurhynchium murale Br. et Schpr. sec. Milde.)
Op steenen langs de oevers van meren; op
vochtige muren; aan den voet van wilgen; op
tufkrijt. %. Aug.—Mei.

In Herb. : Denekamp, m. vr. Lac ; — Heteren,
m. vr., Dorenwerd, m. vr. Buse; Beek, m.vr. B.;
Hees bij Nijmegen, Lac en Abel.; Culemborg, Nij-

RHYNCHOSTEGIUM. 25

broek, m. vr., Oene, m. vr., Vorchten, m.vr. Lac; —
Vreeswijk, Schalkwijk, Chartroijsen bij Utrecht, m. vr.
Lac; — het Legmeer tusschen Amstelveen en Uit-
hoorn, m. vr., Haarlemmermeer bij Sloten, m. vr.
Lac; Brederode, m. vr. Mb.; — Leiden, m. vr. Dz.
en Mb. , Buse; Endegeest, m. vr. Dz.; Zwijndrecht,
m. vr., Dordrecht, m. vr., Rotterdam, m. vr. Lac; —
Goes, m. vr. v. d. B.; — St. Agatha bij Kuik, m.vr.,
Oorschot, m. vr. , Heusden, m. vr. , Baarle-Nassau ,
Lac; — Nijborg bij G-ulpen, m. vr., Geulem, m. vr.,
Stein, m. vr. , Horst, m. vr.', St. Pietersberg, m.vr. ,
Plasmolen, m. vr., Lac.

55. R. megapolitanum Br. et Schpr. (Hypnum mega-

politanum Bland. , Eurhynchium megapolitanum
Br. et Schpr. sec. Milde.) Op steenen langs zee-
dijken en meren, op bouwvallen, in de duinen,
op veen- en grasgronden. 2].. Dec. — Maart, Aug.
In Herb. : Kampen, Top.; — Amersfoort, Bond.;
Grebbe, m. vr. Buse; Blauwkapel, m. vr., Vossegat
bij Utrecht, m. vr. Lac; — Muiden, m. vr., Diemen,
Monnikendam, Amsterdam, Westerdoksdijk bij Am-
sterdam, m. vr., Zeeburg, m. vr. en Legmeer tusschen
Amstelveen en Uithoorn, m. vr. Lac; Breesaap,
m. vr., Velzen, m. vr. Buse; — Rotterdam, m. vr.
Lac; Katwijk, m. vr. Dz., Buse; Leiden, m. vr.
Mb.; — Domburg, Un. 1877; — Stein, m. vr.,
Montfort, m. vr. Lac.

56. R. confertum Br. et Schpr. (Hypnum confertum

Dicks. , Eurhynchium confertum Br. et Schpr.
sec. Milde.) Op boomstammen en struiken op
beschaduwde plaatsen, op steenen langs de zee-
dijken, op vochtige muren en steenen. %. Aug.

— Mei.

In Herb. : Bolsward, m. vr.; — Delden; Kampen;

— Dorenwerd; Beek, m.vr.; — Kromme Rijn bij
Utrecht, m. vi\; Amsterdamschen straatweg bij

2G KHYNCHOSTEOHUM. EURHYNCHIUM.

Utrecht, m. vr. ; Zuilen, m. vr. ; Amersfoort, m. vr. ;
— Haarlem, m. vr.; Amsterdam, m. vr.; Rozenburg
bij Amsterdam, m. vr.; Zeeburgerdijk, m. vr.; Am-
stelveen, m. vr.; Diemerineer; Muiderberg, m. vr.;
Sloten, m. vr.; Sloterdijk, m. vr.; Bennebroek, m. vr.;
Haarlem, m. vr.; Haarlemmerhout, m. vr.; Velzen,
m. vr.; Zandpoort, m. vr.; — Katwijk-binnen, m. vr.;
Leiden, m. vr.; Wassenaar, m.vr.; Haagschebosch ,
m. vr.; Voorschoten; Rotterdam, m. vr.; — Heusden;
Oorschot, m. vr.; Boxtel, m. vr.; Woudrichem ; —
Goes, m. vr.; Walcherscheduinen, m.vr.; — Beek.

57. K. curvisetum Schpr. {Hypnum curvisetum Brid. ,

Rhynchostegium Teesdalii Br. et Schpr.) Op mu-
ren langs dijken en rivieren; op vochtige stee-
nen en palen. %.. Sept. , Nov.

In Herb. : Haarlemmermeer bij Sloten en bij Aals-
meer, m. vr. Lac; — Rotterdam, m. vr., Dordrecht,
m. vi\, Kralingen, m. vr., Noldijk bij Heer-Jansdam,
Lac.

58. R. tenellum Br. et Schpr. {Hypnum tenellum Dicks. ,

Eurhynchium' tenellum Br. et Schpr. sec. Milde.)
Langs rivieren ; aan vochtige muren en steenen ;
op tufkrijt. %.. Jul.—Maart.

In Herb. : Oene bij Epe, m. vr. Un. 1864; Rozen-
daal bij Afnhem, m. vr. Lac; Rhenen, m.vr. Spree
en Buse; — Dordrecht, m. vr., Heer-Jansdam, m.vr.
Lac; - Valkenburg, Bemeien, m.vr., Geulem, m.vr.,
St. Pietersberg, m. vr. Lac.

Eurhynchium Schpr.

59. E. Stokesii Br. et Schpr. {Hypnum Stokesii Turn.)

Op beschaduwden zandgrond; in bosschen, onder
hakhout, op vermolmde boomstronken, op steenen
aan zeedijken, op kalkrotsen. ^. Sept.-Mei.

In Herb. : G-roningen, m. vr.; Haren, m. vi\; Ha-
rendermolen, m. vr. ; Helpen, m. vr. ; Helpman, m. vr. ;

EURIIYNCHIUM.

27

— Eelderwolde, m. vr.; Paterwolde, m. vr.; Assen
Meppel; Emmen; Zweelo, m.vr.; Exlo; — Kampen
m. vr.; Zwolle; Oldenzaal; — Harderwijk; Winters
wijk, m. vr.; Twello; Beekbergerwoud, m. vr.; Epe
Arnhem; Rozendaal, m. vr.; Beekhuizen, m. vr.
Dorenwerd; Oosterbeek, m. vr.; Ede; Kenkum; Wa
geningen, m.vr.; Bergendal, m. vr.; Beek, m. vr
Hatert; Oosterhoutschebosch bij Nijm.; — Loener
sloot, m. vr.; Utrecht; Zuilen, m. vr. ; Achttienhoven
m. vr. ; Zeist, m. vr.; de Bilt, m. vr.; Amersfoort; —
Wieringen; Muiden, m.vr.; Muiderberg; Amster-
dam; Sloten; Oud-Diemen; Haarlem, m. vr.; Haar-
lemmerhout, m. vr. ; Bloemendaal; Zandpoort; —
Leiden; Leimuiden; Lisse, m. vr.; Noordwijk; Was-
senaar, m. vr. ; Heikop; Haagschebosch, m.vr.
Hooge Morsch; Zwijndrecht; — Zuid-Beveland, m.vr.
Walcheren, m. vr.; Sas van Gent; Domburg, m. vr.
Eversdijk,m.vr. ; — Bergen-op-Zoom; Rosmalen, m.vr.
Oosterwijk; Deurne; Heusden; St. Agatha; — Val
kenburg, m. vr.; Sevenum; Bemelen; Gulpen; Geu
1'em; Beek; Ulestraten.

60. E. pumilum Schpr. (Hypnum pumilum Wils., H.

pallidirostrum C. Miill.) Op beschaduwden klei-
grond en kleiwallen (Loss) in holle wegen. %..
Febr.—Maart.

In Herb. : Beek, m.vr. , Schinnen, m. vr. , Stein,
Ulestraten, m.vr. , Geulem, Bemelen, Schimmert,
Lac.

61. E. abbreviatum Schpr. (Eurhynchium praelongum

var. abbreviatum Bryol. Eur. . Eurhynchium Schlei-
cheri Hartm.) Op den grond in bosschen; aan
beschaduwde kleiwallen, langs holle wegen, op
bouwvallen, op tufkrijt. %.. Maart — Jul.

In Herb. : Put, m. vr , Stein, Schinnen, Beek,
Eerlo, Geverik, Spaubeek, Ulestraten, Arendshout,
Gulpen, Vijlen, Kadier, Schimmert, m.vr., Kelmond,

28 KURHYNCHIUM.

Harles, m. vr., Meersen, m. vr., Gronsveld, Geulem,
m. vr. , Lac.

62. E. praelongum Schpr. {Hypnum praelongum L. ,

Rhynchostegium praelongum De Notar.) In gras-
gronden en op den grond in bosschen ; aan boomen
en onder hakhout ; aan beschaduwde slootwallen,
in waterputten , op steenen en keien langs rivie-
ren en beekjes; op kleigrond en kalksteenen. %.
Oct.-Mei.

In Herb.: Bolsward, J. M. de Boer; — Kampen,
Bond., Top.; Zalk , Bond.; — Harderwijk, Bond.;
Dorenwerd, Velp, Buse; Oosterhoutschebosch bij
Nijmegen, Abel.; — Ameliswaard, m. vr., Yreeland,
Lac; Yreeswijk, Buse; — Texel, m. vr. Holk.;
Amsterdam, Amsteldijk bij Amsterd., Lac; Heem-
stede, Buse; — Zwijndrecht, Kidderkerk, Lac;
Leiden, Dz.; — Zwake, m. vr. , Zuid-Beveland, m. vr.
v. d. B. ; Biezelinge ; — Baarle-Nassau, Oorschot, Eind-
hoven , St. Agatha , L a c. ; — Geulem , Eis , Stein ,
Yalkenburg, Beek, m. vr. , Elslo, Ulestraten, Lac.

63. E. speciosum Schpr. (Hypnum speciosum Brid. ,

Rhynchostegium androgynum Br. et Schpr.) In
bosschen , langs slooten op beschaduwde plaatsen,
op rottend hout. 2J.. Sept. — Dec.

In Herb. : Beekbergerwoud , m. vr. Mb.; Beekhui-
zen, Lac; Dorenwerd, Buse; — Buitenverblijf Rozen-
daal bij Utrecht, m. vr. , Zuilen, m. vr. Lac; — Haar-
lem, m. vr. Buse; — Zwijndrecht, m. vr. Lac.

64. E. piliferum Schpr. (Hypnum piliferum Schreb. ,

Rhynchostegium piliferum De Notar.) Langs dij-
ken , op beschaduwde grasgronden en op boom-
stronken; langs leemputten. %. Aug.—Febr.

In Herb. : Groningen, Strat.; Haren, D. M.; —
Zalk, Top., Bond.; Kampen, Top.; Ootmarsum,
Lac; — Renkum, Wageningen, Buse: Middachten,

EURHYNCHIUM. 29

Top.; Nijmegen, B.; -- Utrecht, Zuilen, m. vr. Lac;
Schalkwijk, Buse; — Amsterdam, Kudelstaart, Lac;

— Zwrjndrecht, m. vr. Lac; Leiden, m. vr. Dz.,
Mb.; Leimuiden, Buse; Warmond, Dz.; - Zuid-
Beveland, v. d. B.; - 's Hertogenbosch ; St. Agatha,
Lac; — Mook, Buse; Gulpen, Un. 1861; Harles
bij Vaals, Geulem, Eis, Lac.

65. E. crassinervium Schpr. {Hypnum crassinervium

Tayl. , Rhynchostegium crassinervium De Notar.)
Aan muren en steenen langs rivieren; op klei-
grond langs dijken, op tufkrijt. %. Dec

In Herb. : Rotterdam, m. vr. , Zwijndrecht, Kralin-
gen, Lac; — St. Pietersberg, Geulem, Lac.

66. E. striatum Br.et Schpr. {Hypnum striatum Schreb.,

Hypnum longirostr 'e Ehrh., Rhynchostegium stria-
tum De Notar.) Op den grond in bosschen en
op beschaduwde plaatsen, op boomstammen, kalk-
rotsen en tufkrijt. %. Sept. — Jul.

In Herb. : Boekhorst, m. vr. S p r e e ; — Paterwolde,
m. vr. v. H.; Assen, m. vr. v. H., Lac; — Deventer,
Top.; Zalk, Bond.; Denekamp, Steenwijkerwold,
Lac; — Twello, m. vr., Apeldoorn, Top.; Harder-
wijk, m.vr. Bond.; Ubbergen, m.vr. B.; Huis Ub-
bergen, m. vr., Beek, Oosterhoutschebosch brj Nijme-
gen, Neerbosch, Abel.; Beekbergerwoud, m. vr. Mb.;
Dorenwerd, m. vr., Oosterbeek, m. vr., Otterlo, B u s e ;

— de Bilt, v. d. B. , Lac; Amersfoort, Bond.; Ame-
liswaard, m. vr. Lac; — Haarlemmerhout, m.vr. ,
Bloemendaal, m.vr. B u s e ; Amsterdam, Lac ; — Haag-
schebosch, m. vr. , Leiden, m.vr., Warmond, m. vr.
Dz.; Lisse, m. vr. Mb. ; — Zuid-Beveland , m. vr.,
Walcheren, v. d. B.; Zuiddorpe, Walr.; — Breda, Un.
1852; — Maastricht, m. vr. Franq.; Valkenburg,
m.vr., Maastrichtsche grup bij Valkenburg, m.vr.,
Geulem, m. vr., St. Jansberg brj den Plasmolen, Lac.

67. E. myosuroides Schpr. {Hypnum myosuroides L. ;

30 EURHYNCHIUM. SCLEROPODIUM BUACHYTHECIUM.

Isothecium myosuroides Brid. , Rhynchostegium
myosuroides De Notar.) Op boomstammen in
schaduwrijke bosschen en soms op kreupelhout
en keien op heidevelden. 2J.. April—Jul., Sept.
In Herb. : Assen, m. vr. Lac; Exlo, Lac. enSur.;
- Soerenschebosch, U n. 1 8 4 9 ; Beekbergerwoud, m.vr.
Mb.; Gortel bij Epe, Lac; Apeldoorn, Top.; Beek-
huizen, m. vr. Lac, v. d. B.; Velp, m. vr., Dorenwerd,
m. vr. Buse; Huis Ubbergen, m. vr. Abel.; Ubber-
gen, m. vr. B.; - de Grebbe, m. vr. Buse, Lac;
Utrecht, de Bilt, Lac; Amersfoort, Bond.; — Hil-
versum, Lac; — Lisse, m. vr. (exHerb. Mb.); Voor-
schoten, m. vr. Dz.; Haagschebosch, Lac; - Zuid-
Beveland, Wemeldinge, v. d. B.; - Breda, Un. 1852;
Bergen-op-Zoom, Un. 1860; — Geulem, St. Jansberg
bij den Plasmolen, Lac.

Scleropodium Schpr.

68. S. caespitosum Schpr. (Hypnum caespitosum Wils.)

Aan wilgen en populieren langs slooten , rivie-
ren en weilanden ; aan olmen op vochtige plaat-
sen; zeldzaam op muren. 2J.. Herfst tot Lente.
In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Maas te Neder-Hemert, Lac; — Utrecht,
Lac, E. F. A.Hartsen; Vreeland, Chartroijse bij
Utrecht, de Vecht bij Nichtevecht en te Nederhorst-
den-Berg, Lac; — Schagerlaan bij Amsterdam,
Lac; Amsterdam, Lac, Oud.; Sloten, Sloterweg,
Lac; — Zwijndrecht, Lac; Leiden, Dz.; — Maas
te Heusden, St. Agatha brj Kuik, Lac.

Brachythecium Schpr.

69. B. plumosum Br. et Schpr. (Hypnum plumosum

Sw. , Hypnum pseudoplumosum Brid. , Hypnum
flagellare Hedw.) Op keien langs beekjes. %..
Lente. In Herb. zonder vrucht.

BttACHYTHECIUM. 31

In Herb. : St. Jansberg bij den Plasmolen, v. d. B.,
Lac.

70. B. populeum Br. et Schpr. (Hypnumpopuleum Hedw.)

Op steenen langs zeedijken ; langsmeren, beekjes
en vijvers; op en aan den voet van boomstam-
men. %.. Sept. — April.

In Herb. : Heteren, m. vr. B u s e ; Oorsprong bij
Arnhem, m. vr. Lac; — Muiden, m. vr., Muider-
berg, m. vr. Lac; — Katwijk, m. vr., Voorschoten,
m. vr. Dz.; Gorinchem, m. vr. Lac; — Amby, m.vr.
Franq.; Trap, m. vr., Gulpen, m. vr., Valkenburg,
Geulem, Lac.

Var. /5. (<5.) subfalcatum Schpr.

In Herb. : Aan boomwortels te Trap, Lac.

71. B. rivulare Br. et Schpr. (Hypniim rivulare Bruch.,

H chrysostomum C. Mull.) Langs vochtige holle
wegen ; aan vochtige rotsen , langs riviertjes en
waterloopen. %.. Herfst. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Valkenburg, de Geul bij Geulem, Hus-
schenberg bij Beek, Bemelen, Lac.

72. B. rutabulum Br. et Schpr. (Hypnum rutabulum

L.) [H. rutabulum et H. rivulare, Prod. Ed. I.]
In bosschen en weilanden; op veen- en moeras-
gronden; langs beekjes, vijvers en slooten; op
boomstammen , vermolmd hout, vochtige muren,
rotsen, tufkrijt en drijftillen. %. Oct. — Aug.

In Herb. : Groningen, m. vi\; tusschen Groningen
en Haren, m. vi\; Haren, m. vi\; Helpen, m. vr.;
Vlachtwedde, m. vi\; Slochteren, m. vi\; — Pater-
wolde, m. vr.; Emmen; — Zwolle, m. vi\; Kampen,
m. vi\; Zalk; Deventer, m. vi\; — Harderwijk, m. vr. ;
Essenburg bij Harderwijk, m. vr. ; Wilp, m. vi\; Twello,
m.vr.; Eibergen; Terwolde; Vorchten; Ede, m.vr.;Velp,
m. vr.; Lichtenbeek, m. vr. ; Dorenwerd, m. vr. ; Ooster-
beek, m. vr.; AVolfhezen, m.vr.; Renkum, m. vi\; He-

32

BRACHYTHECIUM.

teren, m.vr.; Nijmegen, m.vr.; Bergendal, m.vr.; St
Anna, m. vr.; Ubbergen, m. vr.; Neerbosch, m. vr.
— Utrecht, m. vr.; de Bilt, m. vr.; Maarseveen
Amersfoort, m. vr.; — Vlieland; Amsterdam, m.vr.
Schagerlaan bij Amsterdam, m. vr.; Funen bij Am
sterdam; Zeeburg; Amstelveen, m. vr.; Uithoorn
m. vr.; Bussum; Oud-Diemen, m. vr.; Kudelstaart
Haarlem, m. vr.; Haarlemmerhout, m. vr.; Bloemen
claal, m. vr.; Breesaap, m.vr.; Velzerend, m. vr.
Zandpoort, m. vr.; Sloterdijk, m. vr.; Bennebroek
m. vr.; — Leiden, m. vr.; Warmond, m. vr.; Duif-
huislaan, m.vr.; Leiderdorp, m. vr.; Hooge Morsch
m. vr.; Katwijk, m. vr.; Oegstgeest, m. vr.; Voorscho
ten; 's Gravenhage, m. vr.; Haagschebosch, m. vr.
Haagsche Schouw, m.vr.; Delft, m. vr.; Rotterdam
Dordrecht, m. vr.; Zwijndrecht, m. vr.; — Zuid-Be-
veland, m. vr.; Hulst; Sas-van-Gent, m. vr.; —
Moerdijk; Willemstad; Baarle-Nassau ; St. Agatha; —
Mook, m. vr.; Plasmolen; Sittard, m. vr.; Sevenum,
m. vr.; Geulem, m. vr.; Kadier, m. vr.; Bemelen,
m. vr.; Beek, m. vr.; Husschenberg, m. vr.; Valken-
burg, m. vr.; St. Pietersberg, m. vr..

73. B. velutinum Br. et Schpr. (Hypnum velutinum L.)
Op esschen, wilgen en eiken; op eikenhakhout;
in sparrenbosschen , op steenen langs rivieren en
vijvers. 2J.. Dec. — Aug.

In Herb. : Groningen, m. vr.; Haren, m.vr.; Ha
rendermolen, m. vr.; — Paterwolde, m. vr.; Grollo
m. vr.; — Ootmarsum; Oldenzaal, m. vr.; Denekamp
m. vr.; Diepenveen, m. vr.; Kampen; — Uddeler
meer, m. vr.; Twello, m. vr.; Wageningen, m. vr.
Nederhemert, m.vr.; Renkum, m. vr.; Dorenwerd
m. vr.; Heteren, m. vr.; Nijmegen, m. vr.; Beek
m. vr.; Ubbergen, m. vr.; — Utrecht, m. vr.; de Bilt
m. vr.; Bunnik, m. vr.; Blauwkapel, m. vr.; Maartens
dijk, m. vi\; de Grebbe, m.vr.; Amersfoort, m.vr.; —

BRACHYTHECITTM. 33

Kalfjeslaan bij Amsterdam, m. vi\; Weesperzijde by
Amsterdam, m. vr.; Amstelveen, m.vr.; Haarlem,
m. vr.; Aalsmeer, m. vr.; Sloten, m. vr.; Sloterdijk,
m.vr.; — Lisse, m.vr.; Haagschebosch, m. vr. ; Zwijn-
drecht, m. vr.; — Biezelinge, m. vr.; — Willemstad,
m.vr.; Bergen-op-Zoom, m.vr.; Boxtel; Breda, m.vr.;
— Valkenburg, m.vr.; Schinnen, m.vr.; Beek, m.vr.;
Pezaken, m.vr.; Heerlen, m. vr.; kasteel Stein, m.vr.;
Elslo, m. vi\; Geverik, m. vi\.

74. B. albicans Br. et Schpr. {Hypnum albicans Neck.)

Langs wegen en op heuvels in zand- en heide-
gronden; op zandige grasvelden en weiden; in
de duinen. Q\.. Sept. — Jid.

In Herb. : Groningen , M i q. ; Haren , m. vr. v. H. ,
Strat.; Harendermolen , m. vr. v. H.; — Ameland,
Spree; Wolvega, Un. 1881; - Weerdinge, Lac.
en Sur.; — Kampen, m. vr. Bond., Top.; Zalk,
m. vr.; tusschen Deventer en Diepenveen, Top.; Oot-
marsum, Oldenzaal, Lac; — Epe, Lac; Benkum,
Wageningen, m. vr. Buse; St. Anna, Abel.; — de
Bilt, m. vr. , Zuilen, Lac; Darthuizen, m. vr. v. H.;
Amersfoort, B o n d. ; Huis ter Heide, v. H. ; — Vlieland,
Lac, Spree; Westerdoksdijk bij Amsterdam, m. vi\,
Oud-Diemen, Lac; Zandpoort, v. H.; Overveen, m.vr.
Buse; Boskoop, Dz.; Zandvoort, m.vr. Buse; —
Katwijk, m.vr. Dz., Mb.; denHaag, m. vr. A. J. de
B r u ij n ; — Zuid-Beveland, Walchersche duinen, m.vr.
v. d. B.; — Rosmalen, v. Hov.; Haps, Lac; — Sit-
tard, Un. 1861; Terblijt, Lac.

75. B. glareosum Br. et Schpr. (Hypnum plumosum

Hedw. , H. glareosum Bruch. , H. Gdppertianum
Sendt., sec. Milde, Bryol. Siles.) In holle wegen,
en langs kleiwallen; op zandige grasgronden,
kalkrotsen en tufkrijt. 2|. Mei.

In Herb. : Zuid-Beveland , Zwake, v. d. B.; — Gul-
pen, Un. 1861; Valkenburg, Beek, Schinnen, Ter-

3

34 BRACHTTECIUM. CAMPTOTIIECTUM.

hagen, Bemelen, Kunrade, Lac; Geulem, Un. 1861,
m. vr. Lac; Simpelveld, Kadier, Lac.

76. B. salebrosum Br. et Sehpr. (Hypnum salebrosum

Hoffm. , H. plumosum C. Miill.) Op steenen langs
oevers ; in venen , in weilanden op veen- en klei-
grond, op uiterwaarden , rietstoppels en boom-

stammen. 2J.. Oct.—Jun.

In Herb.: Kampen, m.vr. Top.; — Heteren, m. vr.,

Renkum, m.vr., Dorenwerd, m.vr. Buse; — Utrecht,

m.vr. , Kromme Rijn bij Utrecht, m. vr., Achttien-

hoven, m. vr. Lac; — Amsterdam, m. vr., tusschen

Amsterdam en Zeeburg, m. vr. , Sloterweg bij Am-

sterdam, m. vr. , Funen bij Amsterdam, m. vr. , Slo-

ten, m. vr. , Kudelstaart, m. vr. , Broek in Waterland,

Halfweg Haarlem, m. vr. Lac; — Zuid-Beveland,

m. vr. , Wilhelminapolder , m. vr. v. d. B.; — Seve-

num, m. vr. Lac; Mook, Buse.

Var. p. (y.) palustre Schpr. (Hypnum Mildeanum

Schpr. , Brachythecium Mildeanum Schpr. ,

sec. Milde, Bryol. Siles.) Op zilten kleigrond,

lage weilanden, uiterwaarden en grasgron-

den; op veengrond en aan wilgen.

In Herb. : Kampen, Top.; Wanneperveen ,
m. vr. Lac; — Achttienhoven, m. vr. Lac; —
Texel, Kallantsoog, m. vr. , Amsterdam, m. vr. ,
Funen bij Amsterdam, m. vr. , Zeeburg, m. vr.;
Oud-Diemen, Haifweg Haarlem, Uithoorn, m.vr.
Lac ; — Zwijndrecht, Lac; — Andel bij Wou-
drichem, Lac.

Ordo Camptothecieae.

Camptothecium Schpr.

77. C. nitens Schpr. (Hypnum nitens Sclireb. , H insigne

Milde.) Op vochtige gronden; in dicht gegroeide

CAMPTOTHECTOM. HOMALOTHECrOM. 35

grachten. 2J.. Zomer. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Onland tusschen Groningen en Eelder-
wolde, Strat.; — Weerdinge, Valte, Lac. en Sur.;
— Renkum, Buse.

78. C. lutescens Br. et Schpr. (Hypnum lutescens Huds ,

Brachythecium lutescens De Notar.) In de dui-
nen ; op zand- en kleigrond ; op boomstammen ,
oude muren, kalkrotsen en tufkrijt-brokken. %..
Dec. , Maart—Jun.

In Herb. : Groningen, Strat., Miq., m.vr. v. H.; De-
venter, Top.; Kampen, Zalk, Bond., Top.; — Culem-
borg, m.vr. Lac; om Nijmegen, Abel., m.vr. B.; Beek,
m. vr. v. H.; Winterswijk, Un. 185 9; Deil, Doren-
werd , Buse; — Wickenburg bij Houten, Wtw. ;
Blauwkapel, m. vr. Lac; — Vlieland, m. vr. Lac;
Haarlem, Splitg. , m. vr. Mb.; Bloemendaal, m. vr.
Buse; Groot-Bentveld , m. vr. Mb.; Diemen, Lac;
Overveen, m. vr. v. H. , Mb. , Buse; — 's Graven-
hage; Katwijk, m. vr.; ex Herb. Meerburg; Leiden,
Wassenaar, m. vr. Pierot; — Zuid-Beveland, m. vr.,
Walcherscheduinen , m. vr. v. d. B. ; — Rosmalen ,
v. Hov.; Bergen-op-Zoom, Un. 1860; — St. Pieters-
berg, U n. 1861; Valkenburg, B u s e ; Geulem, m. vr.,
Gulpen, m. vr. , Kadier, Lac.

Ordo Ortbotliecieae.

Homalothecium Schpr.

79. H. sericeum Br. et Schpr. (Hypnum sericeum L. ,

Leskea sericea Hedw.) Op boomstammen; langs
slooten en op vochtige muren; op pannendaken
en kalkrotsen. %.. Jan.—Maart ; Jun. — Aug.

In Herb.: Groningen, m. vr.; Haren, m. vr.; Hel-
pen, m. vr.; — Heerenveen; — Assen; — Kampen,
m. vr. ; Oosterhout bij Kampen, m. vr.; Deventer ,

3G HOMALOTHECIUM. ISOTHECIUM.

m.vr.; Diepenveen, m. vr.; Denekamp; — Nederhe
mert; Randwijk, m. vr.; Renkum, m. vr.; Dorenwerd
m. vr.; Opheusden, m.vr.; Nijmegen, m. vr.; St
Anna, m. vr.; Hees, m.vr.; — Utrecht, m.vr.; Nich
tevecht, m. vr.; Amersfoort, m.vr.; — Wieringen
Amsterdam, m. vr.; Zeeburg, m.vr.; Sloterweg bij
Amsterdam, m.vr.; Sloten, m. vr.; Haarlem, m. vr.

— Leiden, m. vr.; Voorschoten, m. vr.; Katwijk
m.vr. ; Haagschebosch , m.vr.; Leerdam, m. vr.
Vianen , m. vr. ; Heikop, m. vr. ; — Zuid-Beveland
m.vr.; Hoek; — Willemstad; Baarle-Nassau ; Oefelt
m. vr.; Boxtel; Deurne; — Valkenburg, m. vr.
Schinnen, m.vr.; Geulem.

Isothecium Brid.

80. I. myurum Brid. (Hypnum myosaroides Hedw. ,
H myurum Brid. , H. curvatum Sw. Leskea
curvata Voit.) Aan den voet van en op boom-
stammen ; op eikenhakhout ; op den grond en op
keien op beschaduwde plaatsen. %.. Sept. — April;
Jul.

In Herb.: Steenwijkerwold, Oldenzaal, Lac; —
Harderwijk, Rainville; Leuveren bij Harderwijk,
Bond.; Beekbergerwoud, Mb.; Winterswijk, Un.
1859; Voorst, m. vr. Wtw.; Putten, m. vr. v. H.;
Dorenwerd, m. vr. Buse; Velp, m.vr. Lac. , Buse;
Nijmegen, m. vr. B.; Beek, m. vr. v. H., Un. 1847;
Ubbergen, m. vr. Abel.; — Utrecht, de Bilt, m. vr.,
de Grebbe, m. vr., Ameliswaard, m. vr. Lac; Soes-
terberg, m. vr. v. H.; Amersfoort, Bond.; Huis ter
Heide, m. vr. v. H.; — Haarlem, m. vr. F. W. van
Eeden; Bloemendaal, Buse; — Lisse, m. vr. Dz.
enMb.; Voorschoten, m. vr. Dz.; — Zuid-Beveland,
m. vr. v. d. B.; Walchersche duinen, m. vr. v. d. B. ,
Un. 1873; Hoek, Walr.; - Boxmeer, Un. 1853;

— Valkenburg, Beek, G-eulem, Lac.

CLIMACIUM. CYLINDROTHECIUM. 37

Climacium Web. et Mohr.

81. C. dendroides W. et M. (Hypnum dendroides L. ,

Leskea dendroides Hedw. , Neckera dendroides
Brid.) In de duinen; op zand-, klei-, broek- en
moerassige veengronden; in boschjes op zand-
grond, op veenachtige weilanden en langs
stroompjes. %.. Jid.—Maart.

In Herb. : Groningen, m. vr.; Onland bij Gronin-
gen; — Veenwoude; Tjepma bij de meren, m. vr.;
— Paterwolde; Weerdinge; Tinaarlo; Koevorden; —
Zwolle; Zalk; Brinkgreve; Kampen; Grafhorst;
Oldenzaal; Denekamp; — Hattem; Borkelo; Harder-
wijk ; Renkum, m. vr.; Wageningen; Neerbossche-
broek; Weurt; Oosterhoutschebosch; — Zuilen, m.vr.;
de Bilt, m. vr.; Blauwkapel, m.vr.; de Grebbe, m.vr.;
Veenendaal; — Vheland; Amsterdam; Haarlem,m.vr.;
Bronstee en Elswoud bij Haarlem, m. vr. ; halfweg
Haarlem; Zandpoort, m. vr.; Ankeveen; Overveen,
m. vi\; Bennebroekerbosch; — Hooge Morsch; Duif-
huislaan bij Leiden; Bakkershagen bij den Haag;
Haagsche Schouw; Leiderdorp; — Walchersche dui-
nen;. Sas-van-Gent; — Deurne; — Husschenberg;
Holzet; Hulsberg; Gulpen; Maastricht.

Cylindrothecium Schpr.

82. C. concinnum Schpr. (HypniimconcinnuniDeNotsLY.,

H. orthocarpon La Pylaie , H. insidiosum Mont. ,
Entodon Montagnei C. Mull. , Cylindrothecium
Montagnei Br. et Schpr.) Op uiterwaarden ; aan
aarden wallen; op tufkrijt en kalkrotsen. 2J..
Herfst. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Andel bij Woudrichem 1858, Lac. ; —
- tusschen Meersen en Valkenburg, Un. 1861; Val-
kenburg, bij het kasteel te Horst, Geulem, Kadier,
Lac.

38 PYLAISIA. THUIDIUM.

Pylaisia Schpr.

83. P. polyantha Br. et Schpr. (Leskeapolyantha Redw.,

Hypnum polyanthos Schreb.) Op eiken, olmen,
populieren, wilgen en appelboomen. %.. Aug.—
April.

In Herb. : Goutum, H. Alberda; — Kampen,
m. vr. Bond, Top. ; — Middachten, Top.; Renkum,
m. vr. , Opheusden, m. vr. Buse; Weurt bij Nijme-
gen, m. vr. B.; — Utrecht, m. vr. , de Bilt, m. vr. ,
Nichtevecht, m. vr. , Abkoude, m.vr. Lac; Maarsen,
m. vr. , Buse; — Amsterdam, m. vr. Mb.; Sloten,
m. vr., Osdorp, m. vr. , Diemermeer, m. vr. Lac; —
Leiden, m. vr. , Leiderdorp, m. vr. , Voorschoten, m. vr.
Dz.; Heikop, m. vr. v. H.; — Goes, m. vr. v. d. B.; —
Maastricht, m. vr. Franq..

Tribus Leskeaceae.

Ordo Tlmidieae.

Thuidium Schpr.

84. Th. Blandowii Br. et Schpr. (Hypnum Blandowii

W. et M. , H. laricinum Wils.) In venen. 2J..
Zomer. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Aan den ouden dijk (Oldiek) bij Weer-
dinge menigvuldig, en zeldzaam aan de schans te
Valte, Lac en Sur. , Jul. 1859.

85. Th. abietinum Br. et Schpr. (Hypnitm abietinum L.)

In bosschen en duinen. Op zandgrond in bosch-
achtige streken ; op uiterwaarden , aan aarden
wallen , op kalkrotsen en tufkrijt. %. Mei- Jun. ;
in Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Kampen, Bond; — Culemborg, Lac;
Wageningen, Buse, Lac; Nijmegen, B.; Groesbeek,

TIIUIDIUM. 39

v. H.; Hees, Oosterhoutschebosch, AbeL; — de Bilt,
Lac. ; Amersfoort, Bond.; — Zandvoort, Over-
veen, Buse; Haarlem, Middelduin achter Overveen,
Mb.; — Katwijk, Hillegom, Dz.; — Andel bij Wou-
drichem, Lac; — Kunraad, Trap, Horst, Eis, Lac;
Valkenburg, Lac , Buse; Oud-Valkenburg, Oud.;
Geulem, Un. 1861, Lac.
86. Th. tamariscinum Br. et Schpr. {Hypnum prolife-
rum L., H. tamariscinum Hedw. , H. delicatulum
C. Mull.) [Hypnum tamariscinum et var. /?. reco-
gnitum Prod. Ed. I, et Thuidium delicatulum
Herb. Societ.] In de duinen; in rietvelden en
op moerassige plaatsen; op veenachtige weilan-
den ; langs beekjes ; in bosschen op den grond
en op boomstammen. 2J.. Sept., Maart.

In Herb. : Haren; Glimmen; Viaehtwedde; — Pa
terwolde, m.vr.; Assen; — Zwolle; Kampen; Zut
phen; Oldenzaal; Denekamp; — Winterswijk; Es
senburg en Hulshorstbij Harderwijk; Lochem; Epe
Oldebroek; Soerenschebosch; het Loo; Beekberger
woud, m.vr.; Ede; Deil; Wolfhezen; Rozendaal, m.vr
•Dorenwerd; Oosterbeek, m. vr.; Warnsborn bij Arn
hem; Velp; Otterlo; Renkum; Bennekom; Nijmegen
m. vr.; Beek, m. vr.; Huis Ubbergen; Oosterhout
schebosch; — de Bilt, m.vr.; de Grebbe; Amelis
waard; Amersfoort; — Haarlemmerhout; Vogelen
zang; Bloemendaal; — Leiden; Noordwijk; Warmond
Haagschebosch ; Groot-Berkheij bij Wassenaar; —
Zuid-Beveland; Schouwen; — Breda; Boxmeer; —
Mook, m.vr.; Plasmolen; Sittard; Valkenburg, m.vr.;
Gulpen, m. vr.; Horst; Geulem; Beek; Hulzen; Sle-
naken; Maastricht, m. vr.

40 ANOMODON. LESKEA.

Ordo Leskeeae.

Anomodon Hook. et Tayl.

87. A viticulosus Hook. et Tayl. (Hypnum viticulosum

L. , Neckera viticulosa Hedw.) Op boomstammen
in bosschen en langs rivieren; op oude muren,
op den grond en op kalkrotsen. %. Nov.—Jul.
In Herb. : Groningen, Haren, v. H.; — Zalk, Top.,
Bond.; — Winterswijk, Un. 1859; Voorst, Wtw.;
Nederhemert, Lac; Dorenwerd, Oosterbeek, m. vr. ,
Renkum, m. vr. Buse; Nijmegen, B.; Beek, v. H.;
— Kromme Rijn, Ameliswaard, Utrecht, Lac; Lek bij
Vreeswijk, m. vr. v. d. Tr.; Amersfoort, Bond.; —
Haagschebosch , Lac; Abspoel, Dz. en Mb.; Voor-
schoten; Vianen, v. H.; Heer-Jansdam , Zwijndrecht,
m. vr. Lac ; — Zuid-Beveland , v. d. B.; — St. Agatha,
L a c. ; Kuik, m. vr. , U n. 1853 ; — Maastricht, m. vr.
Franq.; Valkenburg, Lac, Buse; Gronsveld, Un.
1861; Schinnen, Stokheim bij Gulpen, Geulem, m. vr.,
Schin op Geul, Kadier, Lac.

88. A. attenuatus Hartm. (Hypnum attenuatum Schreb.,

Leskea attenuata Hedw.) Op boomwortels langs
bosschen enrivieren; in holle wegen. 2J.. Herfst.
In Herb. zonder vrucht,

In Herb. : Zwijndrecht, Dordrecht, Lac; — Gul-
pen, Trap, Lac; Valkenburg, Gronsveld, Buse.

Leskea Hedw.

89. L. polycarpa Ehrh. (Hypnum medium Dicks. , H.

polycarpum C. Miill.) Op boomstammen en voch-
tige muren. %.. Jan. — Sept.

In Herb. : Groningen, m. vr.; Helpen, m. vr.; —
Veenwouden, m. vr.; — Zwolle, m. vr.; Kampen,
m. vr.; Singraven bij Denekamp, m. vr.; — Winters-
wijk, m. vr. ; Eibergen, m. vr.; Doesburg, m. vi\;

LESKEA. PTERYGOPHYLLUM. ANTITRICIIIA. 41

Nederhemert, m. vr.; Dorenwerd; Heteren; Renkum
m. vr.; Lek bij Culemborg; Nijmegen, m.vr.; Ubber
gen, m. vr.; de Ooi, m. vr.; — Utrecht, m. vr.; Zui
len; Bunnik, m. vr. ; A7reeswijk; Vreeland, m. vr.
Rhenen, m.vr. ; Amersfoort; — Muiderbosch bij Am
sterdam; Sloterweg, m.vr.; Haarlem; — Leiden
m.vr.; Heer-Jansdam, m.vr. ; Leerdam, m.vr.; Leks
mond, m. vr. ; Ridderkerk; Heikop, m. vr.; Dordrecht
m.vr.; Zwijndrecht, m.vr.; — Zuid-Beveland, m.vr.
— Willemstad, m. vr.; Heusden, m. vr.; Kuik, m.vr.
St. Agatha, m.vr.; Boxmeer, m. vr.; — Elslo, m.vr.
Meers bij Elslo, m.vr.; Geulen, m. vr.; Geulem
Plasmolen, m. vr..

Tribus Hookeriaceae.

Ordo Hookerieae.

Pterygophyllum Brid.

90. Pt. lucens Brid. {Hypnum lucens L. , Hookeria lu-

cens Smith.) Langs beekjes op beschaduwde
plaatsen in boschrijke heuvelachtige streken. %,
Maart.

In Herb. : Plasmolen bij Mook, overvloedig vrucht-
dragend, Mrt. 1856, Abel.; later op dezelfde plaats,
v. d. B.; Buse; Gronsveld, m.vr. Franq..

Tribus Neckeraceae.

Ordo Leucodonteae.

Antitrichia Brid.

91. A. curtipendula Bricl. (Hypnum curtipendidum L. ,

Neckera curtipendula Hedw. , Anomodon curti-

42 ANTITKICHIA. LEUCODON. HOMALIA.

pendulus Hook. et Tayl.) In bosschen op den
grond en op boomstammen ; in de duinen en op
zandgrond; langs beekjes, 2J.. Jul. , Aag.

In Herb. : Haren, v. H., Miq., Strat.; Vlacht-
wedde, Lac; — Olterterp, Veenwouden, Spree; —
Assen, v. H. , Lac, Spree; — Harderwijk, Mb.,
Lac; Essenburg bij Harderwijk, Bond.; Putten,
v.H.; Soerenschebosch, m. vr. Lac, Un. 1849;
Ucheler-, Gortel-, Spalder-, Elspeeter- en Vierhouter-
bosschen, m. vr. Lac; Wolfhezen,Un. 1847, Buse;
Eozendaal, Lac, Buse; Hoog-Soeren, m. vr. , Velp;
Ede , Renkum, Buse; — Utrecht, de Bilt, Lac; —
Frankendaal en Westerdoksdijk bij Amsterdam, Slo-
ten, Lac; — Leiden, Dz., Mb.; Voorschoten, Mb.;
Wassenaar, B. W.; — Zuid-Beveland, v. d. B..

Leucodon Schivaegr.

92. L. sciuroides Schwaegr. (Hypnum sciuroides L. ,

Neckera sciuroides C. Mull.) Op eiken , olmen ,
populieren en wilgen; op rasterwerk. 2J.. April,
Aug.

In Herb. : Groningen, m. vr.; Haren; Helpen; —
Paterwolde; Assen; — Oosterhout bij Kampen;
IJselmuiden; Baak bij Zutphen; Denekamp; Delden;
— Twello; Nederhemert; Dorenwerd; Kenkum;
Nijmegen; Weurt; Beuningen; Neerbosch; — de
Grebbe; Amersfoort; — Amsterdam; Bloemendaal,
m. vr. ; — Dubbeldam; Leiden; Leiderdorp; Wasse-
naar; Heer-Jansdam; Heikop; Vianen, m. vr.; —
Zuid-Beveland; Hoek; — Willemstad; Deurne; St.
Agatha; - Eis.

Ordo Neckereae.

Homalia Brid.

93, H. trichomanoides Schpr. [Hypnum trichomanoides

HOMALIA. NECKERA. 43

Schreb. , Leskea trichomanoides Heclw. , Brid. ,
Neckera trichomanoides Hartm. , Omalia tricho-
manoides Br. et Schpr.) In bosschen op boom-
stammen en op den grond; aan muren. %.
Sept. — Jun.

In Herb. : Groningen, m.vr. , Haren, v. H. ; —
Hitsum bij Franeker, m. vr. Spree: — Zwolle, m.vr.
Dass. , Miq. , v. Heijn.; Zalk, Bond., m. vr. Top.

— Winterswijk, Un. 18 59: Beekbergerwoud, m. vr
Mb.: Nederhemert, Lac. : Yoorst, m. vr. Wtw.
Epe, Lac; Wageningschen berg, m. vr., Dorenwerd
m. vi\, Hemmen, Buse; Nijmegen, m. vr. B.: Ub
bergen, m.vr. Abel.; — Zuilen, m. vr. v. d.Tr.
Schalkwijk, m. vi\, Ameliswaard, m. vi\, Yreeland
Lac. ; — Amstelveen, Lac: Schalkwijk bij Haarlem
m. vr. B u s e ; — Voorschoten, m. vr. D z. ; Warmond
Mb.; Vianen, v. H.; Dordrecht, m.vr., Zwijndrecht
m. vr. Lac; — Zuid-Beveland, m. vi\, Walcheren
m. vr., Hulst, m. vr. v. d.B.; -- Beugen, St. Agatha
Lac; - Meersen, Un. 1861: Schinnen, Trap bij
Gulpen, m. vr. Lac; Valkenburg, Gronsveld, Buse.

Neckera Hedw.

94. A. complanata Hilben. {Hyr>num complanatum L. ,
Leskea complanata Hedw. , Omalia complanata
Brid.) Op boomstammen in bosschen ; op kalk-
rotsen en grazige kalkheuvels. %. Jul. — Sept. ,
Jan.

InHerb. : Groningen, v. H. , Miq.; Haren, Strat.
Helpen, v. Heijn.; — Assen, Eelderwolde , v. H.

- Zalk, Bond., Top.; - Winterswijk, Un. 1859
Soerenschebosch, Un. 1849; Beekbergerwoud
m. vr. M b. ; Uchelen , m. vr. , Hemmen , B u s e
Voorst, Wtw.; Nijmegen, B.; Ubbergen, m.vr
Abel.; — Utrecht, Lac; — Haarlem, Splitg.
Bloemendaal, Buse; — Leiduin, Mb.; Kronenstein

44 NECKERA. LEPTODON.

bij Leiden, Dz. en Mb.; Haagschebosch , Dordrecht,
Zwijndrecht, Lac; — Zuid-Beveland, v. d. B.; — Beu-
gen, Un. 1853; - Meersen, Un. 1861; Geulem,
Arendshout, Harles, Gulpen, Sittard, Put, Gronsveld,
Kadier, Schinnen, Lac; Valkenburg, Buse; Pieters-
berg, Un. 1861; Plasmolen, Abel..

95. N. crispa Hedw. {Hypnum crispum L.) Op beukeri

en eiken in oude bosschen; op kalkrotsen. %..

Mei.

In Herb. : Assen, Dass.; — Soerenschebosch, Un.
1849, Lac; — Bergen bij Alkmaar, Mb.; — Geu-
lem. m. vr. , Valkenburg, Lac.

96. N. pumila Hedw. {Neckera Distichia pumila Brid.)

Op boomstammen in bosschen (beuken, linden,
dennen, sparren). 2J.. Sept.

In Herb.: Vlachtwedde, Lac; — Assen, Lac,
M i q. , S p r e e ; Weerdinge, L a c en S u r. ; — Harder-
wijk, Bond. ; Soerenschebosch , Un. 1849, Lac;
Spalter-, Gortel- enElspeeterbosschen, Lac; Ucheler-
bosch, Lac, Buse; Putten, v. H.; Velp, Rozendaal,
m. vr. , Arnhem, Lac; Keden, Rederoord, Doren-
werd , B u s e ; Beekhuizen, B o n d. ; — Grebbe, Baarn-
schebosch, Lac; — Haarlemmerhout , Buse; —
Voorschoten, Dz.; Dordrecht, Lac; — Breda, Un.
1852.

Ordo Leptodonteae.

Leptodon Mohr.

97. L. Smithii Mohr. {Hypnum Smithii Dicks. , Ptero-

gonium Smithii Swartz , Lasia Smithii Brid. ,
Neckera Smithii C. Mull.) Op zeer oude eiken en
beuken. %.. Zomer. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : duinen achter Wassenaar, in 1846 ont-
dekt, Dz.; in het Haagschebosch bij het Ptoomhuis,
v.d.B. 1855, Lac 1857.

CRYPIIAEA. FOXTINALIS. 45

Ordo Cryphaceae.

Cryphaea Mohr.

98. C. heteromalla Mohr. (Neckera heteromalla Hedw.,

Daltonia heteromalla Hook et Tayl.) Aan boom-
stammen (populieren, eiken, linden, olmen, wil-
gen, Lonicera). %■. Maart — Jul.

In Herb. : Groningen , m. vr. v. H. ; — Veenwou-
den , m. vr. S p r e e ; — Hemmen , m. vr. Buse; -
Utrecht, m. vr. Lac. , Gevers Deynoot; — Am-
sterdam , m. vr. , Amstelveen , m. vr. , Rozenburg ,
m. vr. Lac; Haarlem, m. vr. en in de meerbijAm-
sterdam, Splitg.; Aardenhout bij Haarlem, m. vr. ,
Zandvoort, m. vr. , Brederode, m. vr. , Bloemendaal ,
m. vr. , Velzen, m. vr. Buse; — Endegeest, m. vr.
Stekh.; Leiderdorp, m. vr. Mb.; 's Gravenhage ,
m. vr. Un. 1851; Noordwijk, m. vr. Dz. en Mb.;
Heer-Jansdam , m. vr. Lac. ; Heikop, m. vr. v. H.;
Rotterdam, m. vr. Miq. , Lac; Dordrecht, m. vr.,
Gorinchem, m. vr. Lac; — Zuid-Beveland , m. vr.
v. d. B.; Hoek, m. vr. Walr.; — Willemstad, m. vr.
Lac; — Arendshout, m. vr. Lac; Maastricht, m.vr.
Franq..

Tribus Fontinalaceae.

Ordo Fontinaleae.

Fontinalis Dill.

99. F. laxa Milde. (?) Aan muren, palen enz. langs

de oevers van rivieren. %. In Herb. zonder
vrucht.

In Herb.: Dordrecht, Zwijndrecht, Ridderkerk,
Alblasserdam , Lac.
100. F. antipyretica L. (Pilotrichum antipyreticum C.
Mull.) In en langs slooten, beekjes, vijvers,

40 FONTINALIS. BUXBAUMIA.

grachten, meren en rivieren; op drijftillen. %.
April—Sept.

In Herb.: Haren, v. H.; Kuikvinsterbosch, m. vr.
Spree; — Eelderwolde, Strat.; — Giethoorn, Zwart-
sluis, Lac; Kampen, Top., Bond.; — Beekberger-
woud, m.vr. Mb., Lac; Eibergen, TJn. 1859; Bar-
neveld, Buse; Hatert, Bemmel, Water-Meerwijk,
Abel.; — Maarsbergen, de Bilt, v. H.; Westbroek,
Vreeland, Maarseveen, Maartensdijk, m.vr. Lac.; —
Kallantsoog, Ankeveen, m. vr., Sloten, Lac; Groot-
Bentveld, Dz. en Mb.; Zandvoort, m.vr. Buse;
Aardenhout, Mb., Splitg.; — Hooge Morsch,
Stekh.; Leiden, Wassenaar, Dz., Mb.; — Zuid-
Beveland, m. vr. v. d. B.; Serooskerken, m. vr. H.v.
Hall; — Heusden, Valkenswaard , Lac; Zuid-
Willemsvaart, v. Hov:; — Ottersum, Lac.

S e r i e s A c r o c a r p a e.
Subseries Stegocarpae.

Tribus Buxbaumiaceae.
Ordo Buxuaumieae.

Buxbaumia Hall.

101. B. aphylla Hall. {Buxbaumia caulescens Schmidel,
Saccophorum aphyllum P. Beauv.) In holle we-
gen en boomgaten in dennen- en loof bosschen ;
aan aarden walletjes en in heidekuilen. %.
Maart—Jul.

In Herb. : Boekhorst, m. vr., Kuikhorne, m. vr.
Spree; — Lochem, m. vr. Spree; Velp, m. vr.
Lac; Renkum, m. vr. Buse; Nijmegen, m. vr. B. ;
Ubbergen, m. vr. Abel.; — Zeist, m. vr. Wtw.;
Grebbe, m.vr. Buse; Driebergen, m. vr. F. A.

BUXRAUMI.V. DIPHYSCIUM. POLYTRICHUM. 47

Hartsen; Huis ter Heide, m. vr. v. H.; — St. Jan-
steen, m. vr. v. d. B..

Diphyscium Mohr.

102. D. foliosum Mohr. (Biixbaumia sessilis Schmidel,

Buxbaumia foliosa L.) Op den grond en aan
leemhoudende walletjes in bosschen. 2J.. Mei —
Sept.

In Herb.: Soerenschebosch, m. vr. Un. 1849;
Beekhuizen, m. vr. v. d. B. ; tusschen den Sijpenberg
en den Velpschen straatweg, m. vr. Lac; Sterren-
berg bij Arnhem, m.vr. Bond.; Renkum, m. vr.
Buse; — Gronsveld, m.vr. Franq.; Geulem, m.vr.,
Gulpen, m. vr., Trap, m. vr., Vijlen, m. vr., Valken-
x burg, m. vr., St. Jansberg bij Mook, m. vr. Lac.

Tribus Polytrichaceae.

Ordo Polytricheae.

Polytrichum L.

103. P. commune L. (Polytrichum yuccaefolium Ehrh.)

Op vochtige en droge grasgronden ; in veengrond
en sphagneten; in bosschen en in de duinen.
%. Mei — Aug.

In Herb.: Haren, m. vr. Strat.; — Olterterp,
m. vr. Spree; — Koevorden, m.vr. Lac en Sur.;
— Harderwijk, m. vr. F. Junghuhn; Renkum,
m. vi\, Wolfhezen, m.vr. Buse; Wageningen, m.vr.;
Nijmegen, m. vr. B.; Vestingwerken om Nijmegen,
m. vr., Meerwijk, m. vr. Abel.; — Driebergen, m. vr.
Oud. en Knuttel; — Texel, m. vr. Holk.; Oud-
Diemen , Houtrijk en Polanen , m. vr., Halfweg,
m. vr. Lac; Haarlem, m. vr. , Haarlemmerhout ,
m. vrv Overveen, Buse; — Endegeest, Stekh. ;

48 POLYTRICEUM.

Leimuiden, Dz.; Noordwijkerhout, m. vr. B. W.; —
Zuiddorpe, m. vr. Walr.; — Boxmeer, m. vr. Un.
1853; Rosmalen, m. vr. v. Hov.; Bergen-op-Zoom,

t

m. vr. Un. ; — Mook, Buse; Tienraai, Stokkem bij

Wijlre, Lac.

Var. fi. perigoniale Schpr. (Polytrichum perigo-
niale Mich.) Op veengrond en moerassige
heidegronden.

In Herb. : Friesche Palen, m. vr. v. H.; Wol-
vega, m.vr. , Mildam, m. vr. Un. 1881; —
Emmen, m.vr. Lac. en Sur.; — Steenwijker-
wold, m. vr. Lac; Herb. Daventr. , m. vr.
Hoffm.; tusschen Zwolle en Deventer, m. vr.
v. H.; Roskam bij Kampen, m. vr., Platvoet,
m. vr. en Brinkgreve bij Deventer, m.vr. Top.;

— Harderwijk, m. vr., Nijkerkerveen, m. vr.,
tusschen Nijkerk eh Hoevelaken, m. vr. B o n d. ;

— Beerschoten bij de Bilt, m. vr. v. H. ; Amers-
foort, m. vr. Bond.; Amerongen, m. vr. Dz.
en Mb., Stekh.; — Vlieland, Lac; Haarlem-
merhout, m. vr. v. H.; — Leiden, m.vr. M. Dk.,
Pierot; — Breda, Un. 1852; G-root-Zundert,
m. vr. Un. 1860; — Tienraai, m. vr. Lac.

„ y. uliginosum Prod. Ed. I. In veengrond
en moerassige boschstreken.

In Herb. : Ede, m. vr. Lac; achter Beek,
m. vr. U n. 1 8 4 9 ; — Amersfoort, m. vr. S p 1 i t g. ;

— Amstelveen, m. vr. Lac; — Peel te Deurne,
m. vr. Lac.

104. P. strictum Banks [Menz.] (Poly trichum alpestre
Hoppe, P.juniperinum varr. strictum et alpestre
Br. et Schpr. , P.juniperinum var. gracile Wahlb.)
Op moerassige plaatsen ; op drassigen veengrond ;
in rietvelden en op drijftillen, meestal tusschen
Sphagna. %. April—Jun.
In Herb.: Haren, m. vr. v. H.; Wollinghuizen ,

potjYtrichum. 49

La c. ; — Eeldenvolde , m. vr. S t r a t. ; — Muiden ,
Oud-Diemen, Naardermeer, Lac; Leimuiden, m. vr.
Dz. en Mb. , Buse; — Mook, m. vr. Buse.

105. P. juniperinum Hediv. In de duinen, op zand- en

heidegronden , in bosschen en op Hunebedden.
2J.. Maart-Jul.

In Herb.: Witteveen bij Haren, m. vr., Haren-
dermolen, m. vr. en tusschen Scheemda en Win-
schoten, m. vr. Strat.; Stadskanaal, m. vr. , Tol-
bert , m. vr. v. H. ; Groningen , m. vr. herb. W. d e
Haan, Kuhl; Wildervank, m.vr. v. d.B.; — Buren
op Ameland, m. vr. Holk.; — Vries, m. vr. Lac;
Emmen, L a c. en S u r. ; — Norddoringen, m. vr. M i q. ;
Kampen , m. vr. , Diepenveen , m. vr. , Deventer ,
m. vr. Top.; — Harderwijk, m. vr. Keinwardt;
Leuveren, m. vr. Bond.; Twello, m. vr. Top. ; Ren-
kum, m. vr. Buse; Nijmegen, m. vr. B.; Heumen,
m. vr. , Beek, m. vr. A b e 1. ; — de Bilt, m. vr. L a c. ;
Amersfoort, m. vr. Splitg., Bond.; — Texel, m.vr.,
Vlieland, Lac; West-Terschelling , m. vr. Holk.;
Amsterdam , m. vr. L a c ; Haarlem , m. vr. , Zand-
poort , m. vr. , 0 verveen , m. vr. B u s e ; Haaiiem-
merhout, m. vr. Mb. , Buse; Haarlemmerduinen ,
m. vr. Splitg.; — Leiden, m. vr. Pierot; Lisse,
m. vr. Dz.; Noordwijk, m. vr. B. W.; Noordwij-
kerhout , m. vr. 0 u d. ; — Domburg , m. vr. v. H. ;
Walcheren , m. vr. v. d. B. ; — Rosmalen , m. vr.
v. Hov.; — Valkenburg, m. vr. Un. 1861.

106. P. piliferum Schreb. {Polytrichum commune y. pi-

losum L.) In de duinen; op zand- en heide-
gronden; in bosschen. %. April—Jul.

In Herb.: Harendermolen, m. vr. Strat.; Haren,
m.vr. v. Heijn.; — Kuikhorne, m.vr. exherb. H. Al-
barda; — Drente (waar?)m. vr. Miq,; — Raalte, m.vr.
[als 0. Hoppii Prod. Ed. I.] Miq., Dass.; Zwolle,
m. vr. v. Heijn.; Oosterhout bij Kampen, m. vr.

4

50 POLYTRICHTTM.

Bond.; — Harderwijk, m. vr. Junghuhn, Bond.;
Wezep, m. vr., Twello, m. vr. Top.; Zutphen, m. vr.
Wtw.; Wageningen, m. vr. v. H.; Renkum, m. vr.
Buse; Nymegen, m. vr. B.; St. Anna, m. vr. , Beek,
m. vr. Abel. ; Uilenput bij Bergendal, m. vr. v. H.;

— Utrecht, m. vr., Darthuizen, m.vr. v. H.; de Bilt,
m. vr. Lac; Zeist, m. vr. P. G. Weijers; Baarn,
m. vr. B. W.; Driebergen, m. vr. Oud.; Amersfoort,
m. vr. B o n d. ; — Wieringen , L a c. ; Haarlemmer-
hout, m.vr. Mb.; Halfweg, m. vr. , Haarlemmermeer
bij Sloten, m. vr. Lac; Overveen, m. vr. Buse; —
Leiden, m. vr. Pierot; Noordwykerhout, m. vr.
W. deHaan; Voorschoten, m. vr. Oud.; — Zuid-
Beveland, m.vr. v.d.B.; — Rosmalen, m.vr. v. Hov.;
Bergen-op-Zoom , m. vr. Un. 1860; Deurne, m. vr.
Lac; — Daniken bij Geleen, Schinnen, m. vr. Lac.

107. P. formoBxim Hedw. (PolytrichumattenuatumMenz.,
Polytrichum commune /?. attenuatum H. et T.)
Op zandgrond en langs slooten in bosschen; in
de duinen en op heide- en veengronden. 2J..
Maart—Jul.

In Herb.: Haren, m. vr., Harendermolen, m. vr.
Pekela, m. vr., Stadskanaal, m. vr. v. H.; Gronin
gen, m. vr. Miq.; Onlanderdijk bij Gron. , m. vr
Strat.; — Paterwolde, m. vr. Strat.; Assen, m. vr
Lac en Sur.; — Zwolle, m.vr. Miq.; — Harder
wijk, m. vr. Bond.; Twello, m. vr. Top.; het Loo
m. vr. v. H.; Ede, m. vr. Lac; Renkum, m. vr.
Dorenwerd, m. vr. Buse; Velp, m. vr. Un. 1849
Bergendal, m. vr. v. H.; Ubbergen, m. vr. Abel.

— Driebergen, m. vr., Knuttel, Oud. , v. H.; de
Bilt, m. vr. Lac, Mb.; Amersfoort, m. vr. Splitg
Vinkeveen, m. vr. Lac; Huis ter Heide, m. vr
v. H.; — Haarlemmerhout, m. vr. Buse; — Leiden
m. vr. M. Dk.; Voorschoten, m. vr. Oud.; — Wal
cheren, m. vr. v. d. B.; Zuiddorpe, m. vr. Walr.; —

POLYTRICHTJ.M. POGOXA.TUM. 51

Breda, m. vr. Un. 1852; — Maastricht, m. vr. Dz.;
Over-Geul, m. vr., St. Jansberg b\j den Plasmolen,
m. vr. Lac; Mook, m. vr. Buse.

108. P. gracile Menz. (Polytrichum longisetum Swrtz ,

P. aurantiacum Hopp.) Op veengrond en drijf-
tillen. %. Mei—Jul.

In Herb.: tusschen Winschoten en Scheemda,
m. vr. Strat.; — Eelderwolde, m. vr. Strat.;
Vledder, m. vr. W. Kent en S. J. vanRoijen;
Smilde, m. vr. v. d. B.; Nieuw-Dordrecht, m.vr. Lac.
en Sur.; — tusschen Zwolle en Dalfsen, m. vr.
Miq., Dass.; — Renkum, m.vr. Buse; — tusschen
Abkoude en Vinkeveen, m. vr. M. Dk., Lac; Ab-
koude, m. vr. Rombouts; — Oud-Diemen, m. vr.,
Halfweg, m. vr. Lac; tusschen Houtrijk en Pola-
nen, m. vr. B u s e ; — Leimuiden , m. vr. L a c. ; —
Peel bij Deurne, m. vr. Lac.

Pogonatum P. Beauv.

109. P. urnigerum P. Beauv. (Polytrichum urnigerum

L. , Polytrichum pulverulentum Hedw.) Op hei-
develden en op leemachtigen heidegrond; aan
de randen van bosschen op zandgrond. %..
Mei—Oct.

In Herb.: Havelte, v.Hep.; — op de Pol by
Deventer, m. vr. Wtw.; — Voorstonden, m. vr.
W t w. ; Ede , m. vr. , Reden , m. vr. , Velp , m. vr.
Lac; Arnhem, m. vr. Bond, Top.; Velp, m. vr.
Un. 1849; Geitenkamp, m. vr. , Rozendaal, m.vr. ,
Beekhuizen, m. vr. Buse; Nijmegen, m. vr. B. ,
N. Abel. en Pas; Beek, m. vr. Abel., Un. 1847,
v. H.; Uilenput in de Meerwijk, m. vr. v. H. ; Berg-
endal, m. vr. , v. d. Tr.; — de Bilt, m. vr. Wtw. ,
Lac.

110. P. aloides P. Beauv. (Polytrichum aloides Hedw.)

Op zand- en heidegronden ; langs heidewallen;

52 POGONATUM.

in pijnbosschen en op vochtigen zandgrond. %.
Oct. — Aug.

In Herb. : Harendermolen , m. vr. , Eelde , m. vr.
v. H.; Haren, m. vr. , Glimmen, m. vr. Strat.; —
Paterwolde, m.vr. v. H. , Miq.; Rolde, m. vr. v. d. B.;
Koekange, m.vr. , Havelte, m.vr. Lac; Koevorden,
m. vr. Lac. en Sur.; — Oldenzaal, m. vr. , Ootmar-
sum, m. vr. , Steenwijkerwold, m. vr. Lac; Twello,
m. vr. Top.; — Epe, m. vr. Lac; Keppel, m. vr.
Un. 1850; Zutphen, m. vr. , Voorstonden, m. vr. ,
Voorst, m. vr. , Velp, m. vr. , Wageningen, m. vr. ,
Renkum, m.vr. Buse; Rozendaal, m. vr. Un. 1849,
Buse; Nijmegen, m.vr. B.; Ubbergen, m.vr. Abel. ,
v. H.; Beek, m.vr. , Meerwijk, m. vr. v. H.; — de
Bilt, m. vr. Lac, Wtw.; Driebergen, m. vr. v. H. ;
Amersfoort, m. vr. Splitg.; — Noordwijkerhout,
m. vr. Dz.; — Hulst, m.vr. v. d. B.; Zuiddorpe, m.vr.
Walr.; — Deurne, m. vr., Hondsberg bij Oosterwijk,
m. vr., Baarle-Nassau, m.vr. Lac; Rosmalen, m. vr.
v. H o v. ; — Venlo , m. vr. D z. ; Sittard , m. vr. U n.
1861; Schinnen , m. vr. , Terhagen , m. vr. , Jans-
Geleen, m. vr., Merkelbeek, m. vr., Tienraai, m. vr.
Lac.

Var. /?. minus Bryol. eur. (Pohjtrichum Dicksoni
Turn. , P. aloides fi. Dkksoni H. et T.)

In Herb. : Zutphen, m. vr. Wtw.; Ooster-
beek, m. vr. Buse; — Amersfoort, m.vr.
Bond.; — Bosmalen, m. vr. v. Hov..

111. P. nanum P. Beauv. (Polytrichum naniim Neck. ,
Pogonatum nanum et pumilum Brid., Polytri-
chum subro tundum Huds. , Po ly trichum pumilum
Hedw.) Op zand- en heidegronden ; aan klei-
wallen, slootkanten en walletjes; in pijnbosschen.
%.. Aug. — Jun.

In Herb.: Haren, m. vr. v. H., Miq.; — Pater-
wolde, m. vr. v. H. , Miq.; Eelde, m. vr. v. H.; —

POGONATUM. ATRICHUM. 53

Hoenderlo, m.vr., Ede, m.vr., Vaasen, m.vr., Yelp,
m. vr. Lac; Beekbergen, m.vr. , Halle bij Zelhem,
m. vr. Wtw. ; Renkum, m.vr. , Bennekom, m. vr. ,
Rozendaal, m. vr. , Oosterbeek, m. vr. , Wageningen,
m. vr. Buse; Nijmegen, m.vr. B.; Bergendal, m.vr.,
Uilenput in de Meerwijk, m. vr. v. H.; St. Anna,
m. vr. Abel.; — Amersfoort, m. vr. Splitg.; de
Bilt, m. vr. Lac; Darthuizen, m. vr. v. H. , Lac;
Huis ter Heide, m. vr. v. H.; — Postbrug bij Leiden,
Dz. en Mb.; Noordwijkerhout, m. vr. Dz.; — St.
Jansteen , m. vr. v. d. B. ; — Boxtel , m. vr. , Peel te
Deurne, m. vr. Lac; Ossendrecht, m. vr. Un. 1860;

— Maastricht, m. vr. Dz.; Sevenum, m.vr. , Tien-
raai, m. vr. , Beek, m. vr. , Schinnen, m. vr. Lac.

Atrichum P. Beauv.

112. A. tenellum Br. et Schpr. {Catharinea tenella

Rohl. , Bryum Polla orthorrhyncha Brid. , Poly-
trichum undulatum P- minus. Wahlb.) Op voch-
tige en veenachtige plaatsen in de heide; op
vochtigen zandgrond en langs zandige sloot-
wallen; langs heidegreppels op veengrond. %..
Jun. — Sept.

In Herb. : Oosterbroek bij Gron. , m. vr. v. H.; —
Koevorden , m. vr. L a c. en S u r. ; — Denekamp ,
m. vr. Lac, Buse; — Renkum, m. vr. Buse; —
Leusden, m. vr. Bond.; Darthuizen, m. vr. v. H.;
Baarn, m. vr. Oud.; — Ylieland (mann. bl.), Lac;

— Breda, m. vr. Un. 1852; Woensdrecht, m. vr.
Un. 1860; Oosterwijk, m. vr., Baarle-Nassau, m.vr.,
Deurne, m. vr. , Boxtel, m. vr. L a c. ; — Maastricht,
m. vr. Dz.; Weerd, m. vr. Lac.

113. A. angustatum Br. etSchpr. {Polytrichum angusta-

tum. Schwgr. , Gatharinea angustata Brid.) Op
beschaduwde heidegronden. %.. Winter. In Herb.
zonder vrucht.

54

ATRICHTJM.

In Herb.: Monferland bij Zeddam (mann. bl.),
Lac.
114. A. undulatum P. Beauv. {Bryum undulatum L. ,
Polytrichum undulatum Hedw., Catharinea calli-
bryon Ehrh. , Gatharinea undidata W. et M.)
Op zand-, klei-, heide- en veengrond ; langs sloot-
wallen; in de duinen en in bosschen. %.. Sept.
—Mei.

In Herb. : Groningen, m. vr. ; Haren, m. vr. ; Ha
rendermolen, m. vr.; Helpman, m. vr.; — Koevor
den; Valte; Weerdinge; — Oldenzaal, m. vr.; Oos
terhout bij Kampen; Deventer, m. vr.; — Harder
wijk, m. vr.; Winterswijk, m. vr.; Epe, m. vr.; Tol
bert, m. vr.; Didam; Zutphen, m. vr.; Velp, m. vr
Renkum, m. vr.; Wageningen, m. vr. ; Nijmegen
m. vr. ; Beek, m. vr. ; — Amersfoort, m. vr. ; de Bilt
m. vr. ; Abkoude, m. vr. ; — Texel ; Sloten, m. vr.
Ankeveen; Eindmeer bij Diemermeer; Haarlem
m. vr.; Bronstee, m.vr.; Haarlemmerhout, m. vr.
Bloemendaal, m. vr. ; Haarlemmermeer bij Half weg
m. vr.; — Leiden, m. vr.; Poelgeest, m. vr.; Ende
geest, m. vr.; Voorschoten, m. vr.; Haagschebosch
m. vr. ; — Zuid-Beveland , m. vr. ; Sas van Gent
■ Rosmalen, m. vr.; Oosterwijk, m. vr.

m. vr.;

Bergen-op-Zoom ; — Jans-Geleen, m. vr.; Gulpen,

m. vr.; Spaubeek, m. vi\; Schinnen, m. vr..

Var. £. abbreviatum Brod. Ed. I. Op bescha-

duwde vochtige plaatsen.
In Herb. : Groningen, m. vr. Miq.; — Pa-

terwolde, m. vr. Dass. ; — 't Zand bij Deven-

ter, m. vr. Top.; — Leiden, m. vr. Dz. enMb.;

Poelgeest, m.vr. Oud.; — Zuid-Beveland, m.vr.

v. d. B. ; — Rosmalen, m. vr. v. Hov.; — Maas-

tricht, Franq.; Beek, m. vr. , Schinnen, m.vr.

Lac.

PHILONOTIS. 00

Tribus Bryaceae.
Ordo Bartramieae.

Philonotis Brid.

115. Ph. fontana Brid, {Mnium fontanum L., Bartramia

fontana Brid., W. et M. , Br. et Schpr.) [Bar-
tramia marchica Prod. Ed. I. p.p.] Op vochtige
plaatsen in de duinen en op weilanden; op-dras-
sige- en veengronden; langs bronnen, beken en
rivieren. %.. Jul , Aug.

In Herb. : Esserweg bij Groningen, v. H. ; Haren,
Miq.; Groningen, v. Heijn.; — Ootmarsum, Miq.;
Denekamp, Lutte, Gramsbergen, Lac; — Harder-
wijk, Bond.; Epe, G-ortelerveen, tusschen Uchelen
en het Uchelerbosch , m. vr. Lac; Emst onder
Epe , Kok Ankersmit; Beekbergen, B u s e ; Lun
teren, Lac; Uddelermeer, Un. 1849; Ede, Lac
Buse; Harskamp bij Ede, Otterlo, m.vr., Renkum
m. vr., Wolfheze, Wageningen, Buse; Sijpenberg
bij Velp, tusschen Ede en de Klomp, Lac; Groes
beek, Un. 1847; Nijmegen, B.; Bergendal, Uiter
waarden te Weurt, Abel.; — Overeind van Jutfaas
Zeisterbosch, Lac; - Terschelling, Holk.; —
Peel bij Boxmeer, Beugen, Un. 1853; Andel, Budel
Deurne, Helenaveen, Lac; — Plasmolen by Mook
v. d. B., Abel., m. vr. Un. 1873; Sevenum, Kotte
zen, Husschenberg bij Beek, Lac.

116. Ph. marchica Brid. (Leskia marchica Willd., Mnium

marchicum Hedw. , Bartramia marchica Brid.)
Op vochtigen zandgrond, op veengrond en langs
slooten. 2J.. Mei, Jun. In Herb. zonder vrucht.
In Herb.: Essen, Buse; — Overeind van Jutfaas,
Lac; — Deurne, Boxtel, Lac.

117. Ph. capillaris Lindb. Aan aarden- en kleiwallen ; in

wagensporen. %. Vruchten onbekend.

56 PHILONOTTS BARTRAMIA.

In Herb. : Kelmond bij Beek (mann. bl.), Schin-
nen (mann. bl.), Geverik, Beek, Katsop, tusschen
Gulpen en Bissen, Heek, Valkenburg, Lac.

Bartramia Hedw.

118. B. pomiformis Hedw. (Brywm pomiforme L.) In

de duinen, op heidevelden en rotsen. Op be-
schaduwde zandigen grond in bosschen ; op aard-
en heidewallen, langs slooten. qj.. Maarl — Sept.
In Herb. : Groningen , m. vr. ; Harendermolen ,
m. vr.; Haren, m. vr. ; — Eaalte, m. vr.; — Huls-
horst bij Harderwijk, m. vr.; Zutphen, m. vr.;
Twello, m. vr.; Beekhuizen, m. vr.; Renkum, m.vr.;
Ede, m.vr.; Wolfhezen, m.vr.; Wageningen, m.vr. ;
Nrjmegen, m.vr.; Bergendal, m.vr.; Ubbergen, m.vr. ;
St. Anna, m. vr. ; Hatert, m. vr. ; de Meerwijk, m. vr. ;
— de Bilt, m. vi\; Doorn, m. vr.; Darthuizen, m. vr.;
Amersfoort, m. vr.; de Grebbe, m.vr.; Amerongen,
m. vr.; — Kallantsoog, m. vr.; Velzen, m. vr.; Aar-
denhout; — Hillegommerduin , m.vr.; — Hulst,
m. vr.; — Ossendrecht, m. vi\; Bergen-op-Zoom,
m. vr.; Deurne, m. vr.; Rozendaal, m. vi\; Rosma-
len, m. vr.; — Plasmolen bij Mook, m. vr.; Venlo,
m. vi\; Valkenburg, m. vr. ; Maastricht, m. vr. ; Tien-
raai, m. vr.; Schinnen, m. vi\; Terhagen, m. vi\;
Jans-Geleen, m. vr.: Geulem, m. vi\; Katsop, m. vr. ;
Arendshout, m. vr..

119. B. ithyphylla Brid. Aan heidewallen; aan oude

kleiwallen in holle wegen; in boschjes. %.
April. — Sept.

In Herb. : Denekamp, m. vr. Lac; — Zutphen,
m. vr. Wtw.; Dorenwerd, Beekhuizen, m.vr., Ren-
kum, m. vr., Wageningen, m. vr. Buse; Ubbergen,
m.vr. v. H.; — de Bilt, m. vr. Lac , v. d. Ti\; —
Gronsveld, m.vr. Buse; Harles, m. vr., Terhagen,
m. vi\, Meer, m. vi\, Holzet, m. vi\, Put, m.vr. Lac.

ATJLACOMNION. 57

Ordo Aulacomnieae.

Aulacomnion Schwgr.

120. Au. palustre Schwgr. (Mnium palustre L. , Gymno-

cephalus palustris Schwgr. , Gymnocybe palustris
Fr. Bryol. Siles.) In de duinen, in rietlanden,
op moeras- en veengronden, op weilanden en in
moerassige en vochtige bosschen. 2J.. Mei — Jul.

In Herb. : Onland bij Groningen , m. vr. v. H.
Strat.; Haren, m. vr. v. H.; Harendermolen, m.vr
Miq.; Napels bij Winschoten, Lac; — Kuikhorne
Spree; Veenwouden, m. vr. H. Albarda, Spree
— Eelderwolde, m.vr. Strat.; Emmen, Valte, Lac
en Sur. ; — Ootmarsum, Miq.; Denekamp, Lac.
Almelo, Un. 1870; — Harderwijk, m. vr. Rooze
boom; Beekbergerwoud, Wtw.; Nrjkerk en Hoeve
laken, Bond.; Uddelermeer, Un. 1849; Renkum
m. vr. Buse; Nrjmegen, m. vr. B.; Groesbeek, v. H.
Kapel van Willebrordus te Over-Asselt, Hatertsche
broek, Abel.; — de Bilt, Gevers Deijnoot, m.vr
Lac; Soesterveen, m.vr. Lac; Achttienhoven, m. vr
v. d. T r. ; — Texel , H o 1 k. ; Land- en Zeezicht bij
Amsterdam, Amstelveen, m. vr.; Broek in Waterland
Lac; Schapenduin bij Bloemendaal. — Noordwijker
hout, Dz.; Leimuiden, m. vr. Dz. en Mb., Buse
Oud.: — Zuid-Beveland, m. vr. v. d. B.; — Groot
Zundert, Un. 1860; Bergen-op-Zoom , Un. 1860
Peel bij Oplo, m. vr. Lac; — Mook, m. vr. Buse
Plasmolen (mann. bl.), Rompen, Lac.
Var. 0. (d.) polycephalum Schpr. (Mnium poly-
cephalum Dill.)

In Herb. : Halfweg Haarlem, Kudelstaart, Broek
in Waterland, Lac.

121. Au. androgynum Schwgr. (Mnium androgynum L. ,

Bryum androgynum Hedw. , Sphaerocephalus
androgynus Neck. ,• Gymnocephalus androgynus

58 AULACOMNION. PALUDELLA. MEESEA.

Schwgr. , Orthopyxis androgyna P. Beauv.) In
de duinen; aan kleiwallen en in holle wegen;
op oude en verrotte boomstammen en op oud
kreupelhout. %.. Juni. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Haren, v. H., Strat.; Boekhorst, Spree;
— Veenwouden, Spree; Oranjewoud; — Zuidlaren,
v. H.; Eelderwolde, Strat. ; — Zwolle, Dass.; Stap-
horsterbosch, Steenwijkerwold, Lac; — Ede, Lac. ;
Kenkum, Buse; Nijmegen, B.; Beek, v. H.; —
Utrecht, Miq.; Darthuizen, Huis ter Heide, Kromme
Rijn, v. H.; de Bilt, v. H. , Lac; Soestdijk, Lac;
Amersfoort, S p 1 i t g. , M. J. C o p , B o n d. ; — Velzen,
Buse; Kallantsoog, Sloterdijk, Hilversum, Lac; —
Voorschoten, Noordwijk, Mb.; Noordwijkerhout, D z.,
Oud.; 's Gravenhage, B. W. ; — Hulst, v. d. B.; —
Ossendrecht, Rozendaal, Un. 1860; — Sevenum,
Terhagen, Jans-Geleen, Put, Lac; Plasmolen bij
Mook, Abel..

Ordo Meeseeae.

Paludella Ehrh.

122. P. squarrosa Ehrh. (Bryum squarrosum L.) In

veengronden. 2J.. Juni. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Aan den ouden dijk te Weerdinge en
bij de Schans te Valte (tusschen Vaccinium Oxy-
coccus), Lac en Sur..

Meesea Hedw.

123. M. tristicha Br. et Schpr. (Mnium triquetrum L. ,

Diplocomium tristichum Funk, D. longisetum
Brid. , Meesea triquetra Lindb.) In veengrond.
%.. Jun. , Jul. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : bij G-roningen, Dass..

124. M. uliginosa Hedw. (Meesea trichodes Spruce, Bryol.

Siles.) In duinvalleien. %.. Aug.
In Herb. : Zandvoort, m. vr. B u s e.

CATOSCOPIUM. CIKCLIDITJM. MNITJM. 59

Catoscopium Brid.

125. C. nigritum Brid. (Weisia nigrita Hedw.) In dras-

sigen veenachtigen grond in de duinen. %..

Sept.

In Herb. : Langeveld bij Noordwijkerhout, m. vr.
Dz., 1841.

Ordo Bryeae.

Cinclidium Sw.

126. C. stygium Sw. {Meesea stygia Brid. , Amblyodon

stygius P. Beauv. , Mnium stygium Br. et Schp.j
In veengrond. %. April.
In Herb. : Achttienhoven , m. vr. Lac. , 1865.

Mnium L.

127. M. subglobosum Br. et Schpr. (Mnium punctatum

var. subglobosum Hmp. , Mnium pseudo-puncta-
tum Br. et Sch. , Bryum mnioides Wils.) Op
moerassigen veengrond ; op drijftillen. %.. Maart.,
April.

In Herb.: tusschen Uchelen enhet Uchelerbosch,
Epe, Lac; — Achttienhoven, m. vr. Lac; — Ku-
delstaart, m.vr. Lac; — Plasmolen bij Mook, v.d.B..

128. M. punctatum Hedw. (Bryum Polla punctata Brid.,

Mnium serpyllifolium Neck.) In bosschen en
kreupelboschjes ; op vochtige en op moerassige
plaatsen; langs slooten; in en langs beekjes.
2J.. Sept. -April.

In Herb. : Kuikhorne, m. vr., Veenwouden, S p r e e ;
- Delden, Un. 1870; - Winterswijk, Un. 1859;
Uchelen, m. vr. Kok Ankersmit; Wolfhezen,
Un. 1856; Velp, m. vr. Lac, Buse; Arnhem, m.vr.
Buse; Ubbergen, Beek, m. vr. A b e 1. ; — de Bilt,
m. vr. Lac, GeversDeynoot; — Vlieland, Lac.

00 MNIUM.

Bloemendaal, Buse; — Voorschoten, tusschenSas
senheim en Lisse, Dz.; Haagschebosch, B.W.,Mb.

— Boxmeer, Un. 1853; — Maastricht, m.vr. Franq.
Beek, Geulem, Lac; Plasmolen bij Mook, v. d. B.
Mook, m. vr. Buse.

129. M. cinclidioides Blytt. (Bryum cinclidioides C. Mull.)

Op beschaduwden veenachtigen heidegrond. %..
Jun. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Paterwolde, Mei 1831, Miq..

130. M. stellare Hedw. {Bryum Polla stellaris Brid. ,

Mnium Blyttii Bryol. Eur.) Onder hakhout;
langs beekjes, aan aarden wTallen en in holle
wegen. 2|. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Oosterbeek, Buse; — Valkenburg, Un.
1 8 6 1, B u s e ; Gulpen, U n. 1 8 6 1 ; Eis, Harles, Schin-
nen, Vijlen, Geulem, Jans-Geleen, Lac. ; Gronsveld,
Mook; Buse.

131. M. serratum Brid. (Bryum serratum Schrad. ,

Bryum Polla serrata Brid , Bryum marginatiim
Dicks. , Mnium marginatum Lindb. , Mnium
FiUioni Saut.) In holle wegen en aan klei-
wallen in bosschen. 2J.. Mei,

In Herb. : St. Pietersberg, Un. 1861; Gronsveld,
Un. 1861, Buse; Beek, Schinnen, Geulem, Spau-
beek, Ingber, Vijlen, Bissen, Harles, Lac; Valken-
burg, m. vr. Lac , Buse.

132. M. hornum L. (Bryum Polla horna Brid.) Op be-

schaduwde plaatsen in de duinen; in bosschen
en kreupelboschjes ; op vermolmde boomstronken,
langs vijvers en slooten. 2J.. Maart—Aug.
In Herb. : Haren, m.vr.; Harendermolen, m. vr.

— Olterterp, m. vr. ; Wolvega; Mildam; Oranjewoud

— Paterwolde, m. vr. ; Assen, m.vr.; Hoogeveen
Weerdinge; — Oldenzaal; Oosterhout bij Kampen
Zalk; — Hulshorst en Essenburg bij Harderwijk,

MNITTM. Gl

m.vr. : Oldebroek, m. vr.; Hoevelaken, m. vr.; Beek-
bergerwoud ; Uilenpas; Lochem, m.vr.; Beekhuizen,
m. vr.; Rozendaal, m.vr.; Velp, m. vr.; Renkum,
m. vr.; Lunteren, m. vr.; Wageningen, m. vr.; Nij-
megen, m. vr.; Ubbergen, m. vi\; Beek, m.vr.; —
Utrecht; de Bilt, m. vi\; Zeist, m. vi\; Amersfoort,
m.vr.; — Texel; Wieringen; Vlieland; Amstelveen,
m. vi\; Zorgvliet a/d. Amstel; Broek in Waterland;
Haarlem, m. vr.; Haarlemmerhout, m. vr.; Halfweg,
m.vr.; Haarlemmermeer; — Leiden; Endegeest,
m. vr.; Poelgeest, m. vr.: Lisse, m. vi\; Leimuiden,
m. vi\; Voorschoten, m.vr.; Haagschebosch, m. vr.;

— Zuid-Beveland, m. vr.; Walcheren, m. vr. ; Schou-
wen, m. vr.; Zuiddorpe, m. vr.; — Bergen-op-Zoom;
Breda, m.vr.; Rosmalen, m. vr.; — Valkenburg,
m. vr.; Geulem, m. vr.; Schinnen; Harles; Jans-Ge-
leen, m. vi\; Vijlen, m. vi\; Mook.

133. M. rostraturn Schivgr. {Bryum rostratum Schrad.,

Bryum Polla rostrata Brid.) Op beschaduwde
plaatsen in bosschen ; langs wegen , holle wegen
en riviertjes; op tufkrijt. %.. Maart—Mei.

In Herb.: Kampen, Top.; Ootmarsum, Lac; —
Winterswijk, Eibergen, Un. 1859; — deBilt, Lac;

— Valkenburg, m. vr. Un. 1861, Lac; G-eulem,
m. vr., Spaubeek, m. vr., Schinnen, Bemelen, m. vr.,
Euveren, m. vi\, Ulestraten, m. vr. Lac.

134. M. undulatum Hedw. (Mnium serpyllifolium 8. un-

dulatum L. , Bryum Ugulatum Schreb. , Bryum
Polla ligulata Brid.) Op vochtige plaatsen in
bosschen, op beschaduwde grasgronden en in
duinpannen. 2|.. April—Jul.

In Herb. : Essen , Esserweg bij Groningen, m. vr.
v. H.; Helpman, Strat.; Haren, v. H. , Strat.; —
Nijentap, v. H.; — Oldenzaal, Denekamp, Lac;
Deventer, Top.; Zalk, Bond. , Top.; — Winters-
wijk, Un. 1859; Harderwijk, Barneveld, Bond.;

62 MNIUM.

Beekbergerwoud, m. vr. Wtw.; Twello, Top.; Nij-
megen, m. vr. B. , v. H.; Beek, m. vr., bosschen om
Nijmegen, Abel.; — Maarsen, m.vr. B u s e ; Amers-
foort, Bond.; Zeist, GTeversDeynoot; deBilt; —
Texel, Holk.; Kalfjeslaan bij Amsterdam, Kudel-
staart, Lac; Haarlem, Mb.; Schalkwrjk, m. vr.
Mb. , Buse; Bronstee, m. vr. Splitg.; Vogelenzang,
m. vr. Oud.; Bloemendaal, m. vr. Dz. en Mb. ,
Buse; Leiduin, m.vr. Buse; — Leiden, m. vr. Dz.
en Mb.; Haagsche schouw, m. vr. H. vanHall;
Voorschoten, Dz.; Wassenaar, m. vr. Pierot;
G-root-Berkheij, Dz. en Mb.; Katwijk, m. vr. B. W. ,
Buse; Haagschebosch , m. vr. v. H.; Dordrecht,
m. vr. Lac; — Zuid-Beveland, m. vr., Walcheren,
m. vr. v. d. B. ; — St. Agatha, Lac; — Maastricht,
m. vr. de Marres; Geulem, m. vr. Un. 1861;
Schinnen, Horst, Lac.

135. M. affine Schwgr (Mnium cuspidatum 0. Hedw. ,
Bryum Polla affmis Brid. , Mnium cuspidatum
Lindb.) In duinvalleien , rietvelden en venen;
langs zeedijken; op moerasgronden ; op voch-
tige plaatsen in de heide; op drijfgrond; langs
riviertjes; in bosschen en kreupelboschjes. %.
Jan.—Mei.

In Herb. : Harendermolen, v. H., Strat.; — Weer-
dinge en Valte, L a c en S u r. ; — Giethoorn, Dene-
kamp, Wanneperveen , Lac; Zalk, Top., Bond.;
Eele by Delden, Un. 1870; — Harderwijk, Bond.;
Beekbergerwoud, Mb. ; Monferland, Arnhem, Lac;
Twello, Top.; Renkum, Buse; Beek, v. H., Lac;
Nijmegen, m. vr. B.; Hunerberg bij Nijmegen, Huis
Ubbergen, Philosofendal te Beek, Abel.; — Utrecht,
tusschen Utrecht en Jutfaas, Achttienhoven, m. vr. ,
Vinkeveen, Maarseveen, Lac; Nieuwersluis ,
Kraamw.; Amersfoort, Bond.; — Texel, Holk.;
Oud-Diemen, Kudelstaart, Sloten, Lac; Haarlem;

MNITTM. BRYUM. 63

Brakelbosch bij Haarlem , m. vr. (M b. ?) Bloemen-
daal, m. vr. Dz. en Mb., Buse; — Voorschoten,
Dz.; Warmond, Mb.; Leimuiden, Dordrecht, Lac;

— Walcheren, Kwadendamme , v. d. B.; Zuiddorpe,
Walr.; — Breda, Un. 1852; Berg-op-Zoom , Un.
1860; — Geulem, Geul te Gulpen, Lac; Plasmo-
len, v. d. B..

Var. p. elatum Schpr. (Mnium insigne Mitt.)
In veenen.

In Herb. : Beek en Tongeren bij Epe, Lac;
— Maarseveen, Tienhoven, Lac; Achttienhoven,
Lac, B. W..

136. M. cuspidatum iiZecZw. (BryumPolla cuspidata Bvid.,

Hypnwn aciphyllum W. et M. , Mnium silvati-
cum Lindb.) In de duinen ; in bosschen en kreu-
pelboschjes; tusschen het gras en op de wortels
van boomen. %. April—Aug.

In Herb. ; Onlanderdrjk bij Groningen , m. vr,
Strat.; Slochteren, m. vr. Spree; — Oranjewoud
(Lac?) — Monferland, Spoel bij Culemborg, m. vr
Lac; Barneveld, m. vr.; Dorenwerd, m. vr. Buse

— de Bilt, m. vr. Lac; — Vlieland, Kalfjeslaan brj
Amsterdam, Lac; Brakelbosch brj Haarlem,m. vr
v.H.; Bloemendaal, m. vr. Lac, Mb., B. W., Buse
Zandpoort, m. vr. Oud.; — Zorgvliet, m. vr.; Lis
serduin, m. vr.; Wassenaar, m. vr. Dz. en Mb.
Oostbrug bij Leiden, m. vr. , Voorhout, m. vr. F o u
ten; Noordwijk, m. vr., Voorschoten, Dz.; — Zuid
Beveland, m. vr. v. d. B.; — Schinnen , m. vr. Lac

Bryum Dill.

137, B. roseum Schreb. (Mnium roseum Hedw., Bryum

Polla rosea Brid.) In de duinen; op vochtige
beschaduwde plaatsen; in bosschen en kreupel-
boschjes. %.. Herfst. In Herb. zonder vrucht.

G4 BRYUM.

In Herb. : Harendermolen, v. H. , Strat.; — Zalk,
Top.; — Beekbergerwoud, Mb. ; Beekhuizen, Lac;
Ubbergen, Beek, Abel.; — Grebbe, Lac; — Bre-
derode bij Haarlem, Mb.; Overveen, Zandvoort,
Bloemendaal, Buse; — Noordwijk, Mb.; Noordwij-
kerhout, Voorschoten, Dz.; — Middelaar, Lac;
Plasmolen, v. d. B. , Abel..

138. B. turbinatum Schwgr. (Mnium turbinatum Hedw.)

In vochtige duinvalleien ; op moerassige gronden
en drijftillen; langs slooten, bronnen, beekjes
en waterloopen. 2J.. Mei, Jun.

In Herb.: Keppel, Un. 1850; — Utrecht, tus-
schen Utrecht en Jutfaas, Maarseveen, Lac; —
Kallantsoog, m. vr. Lac; — Persijnspan bij Was-
senaar, Dz.; Dordrecht, Lac; — Husschenberg bij
Beek, m. vr. , tusschen Elslo en Bunde, m. vr. Lac.

139. B. neodamense Itzigs. (Bryum pseudotriquetrum

var. cavifolium Schpr.) In duin valleien ; in vee-
nen en op drijftillen. 2J.. Jan.

In Herb. : Vinkeveen, L a c ; Achttienhoven, L a c ,
v. d.Tr.; — bij den Hoorn op Texel, Lac; Rozen-
water bij Zandvoort, m. vr. , Zandpoort, m. vr. B u s e ;

— Persijnspan bij Wassenaar, Groot-Berkheij bij
Wassenaar, Dz. en Mb.; Wassenaar, Buse; —
Breda en Heusdenhout brj Breda, Un. 1852.

140. B. pseudotriquetrum Schwgr. (Mnium pseudotri-

quetrum Hedw. , Bryum cubitale Dicks. , Bryum
ventricosum Sw.) In veenen en op moerassige
veengronden; in duinpannen en op slootwallen
langs de duinen. %.. April — Jul.

In Herb. : Denekamp, Buse; — Harskamp brj
Ede, m. vr. , Renkum, Buse; — Amersfoort, m. vr.
Splitg.; Soesterveen, m.vr. , Achttienhoven, m.vr.
Lac; — Texel, m. vr. Lac; Zandvoort, m.vr. Buse;

— brj 's G-ravenhage , m. vr. B u s e ; — Zuid-Beve-
land , m. vr. v. d. B..

BRYUM. G5

Var. (i. gracilescens Schpr. In venen, duin-
pannen en op moerassige plaatsen.

In Herb.: Epe, Lac; — Achttienhoven, Lac;
— Zwanenwater te Kallantsoog, Lac ; — Groot-
Berkheij bij Wassenaar, Dz. en Mb.; — Heusden-
hout bij Breda, Un. 1852.

141. B. pallens Swartz. In venen; op vochtige zan-

dige plaatsen en zure grasgronden; langs rivie-
ren , stroomen en aan de kanten van slooten. 2J. .
Mei — Aug.

In Herb. : Zellinge , m. vr. L a c ; — Eelderwolde ,
m. vr. en tusschen Groningen en Eelderwolde, m. vr.
v. H.; Kolderveen bij Meppel , m. vr. Lac; — Steen-
wijkerwold, m. vr., Denekamp , Lac; — Gorsel.
m. vr. Un. 1850; Winterswijk, m. vr. Un. 1859;
Vaasen, m.vr. , Doornenburg bij Bemmel, Lac; Nij-
kerkerveen, Lac en Bond.; Renkum, m. vr., Heel-
sum, m. vr. Buse; — de Bilt. Blauwkapel, m. vr.
Lac; - Legmeer, Lac; — Zwake, m. vr. (v.d.B.?);
Boxtel, m. vr., Deurne, m. vr. , Andel, Lac.

142. B. capillare L. (Hediv. , Dill.) In bosschen op

boomstammen; in duinvalleien, op muren, riet-
en stroodaken; aan watermolens, op steenenin
de heide en langs zeedijken; in holle kleiwe-
gen. 2J.. April—Sept.

In Herb. : Haren, m. vr.; Boekhorst; — Heeren-
veen; — Assen, m. vi\; Weerdinge; Exlo: — Sin-
graven bij Denekamp, m. vi\; — Winterswijk, m. vr. ;
Essenburg en Hulshorst bij Harderwijk , m. vr. ;
Twello, m. vi\; Epe, m. vr.; Velp, m.vr.; Renkum,
m.vr.; Dorenwerd; Nederhemert; Nijmegen, m.vr. ;

— de Bilt, m. vr. ; Amersfoort, m. vr. ; — Vlieland ;
Muiderberg, m. vr.; Haarlem, m. vi\; Heemstede,
m. vi\; Bennebroek, m. vi\; Bloemendaal, m. vr. ;
Velzen, m. vi\; Berkenrode, m. vr. ; Zandpoort m. vr. ;

— Leiden, m. vr.; Leiderdorp, m.vr. ; Lisse, m. vi\;

5

00 BKYTJM.

Katwijk; Noordwijk, m. vr.; Wassenaar, m. vr.;
's Gravenhage, m. vr.; Kralingen; — Zuid-Beveland,
m. vr.; Walcheren, m. vr. ; Schouwen, m. vr. ; Haam-
stede, m. vr.; — St. Agatha, m. vi\; Boxtel, m. vi\;
Breda, m.vr.; Heusden; Bergen-op-Zoom , m.vr.;
Rozendaal, m.vr.; Baaiie-Nassau, m.vr.; — St. Pie-
tersberg, m. vr.; Beek, m. vi\; Valkenburg, m. vi\;
Nijborg, m. vr..

Var. P- cuspidatum Schpr.

In Herb. : tusschen Breukelen en Nieuwersluis,
m. vr. ; — Haarlem , m. vr. M b. , B u s e ; Heem-
stede, m. vr. Mb.; — Leiden, m. vr. , Noordwijk,
m. vr. Dz.; Hondsholredijk, m. vr. v. d. Tr.; Heer-
Jansdam , m. vr. Lac; — Zuid-Beveland , m. vr.
v. d. B.; — Horst, m. vr. Lac.

Var. y- (£•) flaccidum Sclipr.

In Herb. : Renkum, m. vr. Buse; Wolfhezen,
m. vr. Un. 1856; — St. Pietersberg, Un. 1861.

143. B. argenteum L. Op klei-, zand- en moesgronden, op
riet- en pannendaken; tusschen straatsteenen ;
langs stroompjes en rivieren; in de duinen. %..
Oct.—Maart.

In Herb. : Groningen, m. vr. ; Helpen, m. vr. ; Ha-
ren, m. vi\; — Wolvega; — Denekamp, m. vr.,
Kampen; — Renkum, m. vr.; Heelsum, m. vr.;
Opheusden, m.vr.; Randwijk, m. vi\; Nijmegen,
m. vr.; Lent; — Utrecht, m.vr.; Amersfoort; —
Vlieland; Amsterdam, m. vi\; Bussum, m. vi\; Bre-
derode, m. vi\; Bronstee, m. vr.; — Leiden; m. vi\;
Delft, m. vr.; — Zeeland; Schouwsche duinen; —
Eindhoven; Bergen-op-Zoom; Groot-Zundert; Brug;
Kuik; — Sevenum.

Var. /?• majus {Bryum julaceum Schrad.) Op
daken en onbebouwde gronden.

InHerb.: Haren, m.vr. v. H.; — Leiden, Buse;
Dubbeldam, Cop.; — Zuid-Beveland, m.vr. v.d.B..

P.RYUM. G7

Var. y, lanatum (Bryum lanatum Brid.) Op da-
ken en oude muren; aan zonnige wallen.

In Herb. : Weerdinge, Lac en Sur.; — De-
venter, Top.; — Beek, m. vr. Abel.; — Texel,
Lac; — Leiden, m. vr. Mb.; Kralingen, Lac:
— Middelaar, m. vr. Lac.

144. B. badium Bruch. {Bryum caespiticium var. ba-

dium Br. et Schpr.) Op vochtigen zandgrond
en langs rivieren. %.. Mei — Aug.

In Herb.: Overeind van Jutfaas, m. vr. Lac; —
Leiden, m. vr. Dz. en Mb.; — Zuid-Beveland, m. vr. ,
Wilhelminapolder, m. vr. v. d. B.; — Gulpen, m. vr. ,
Elslo, Lac.

145. B. caespiticium L. In de duinen; op veen-, zand-

en broekgronden ; op muren en boomstammen;
langs slooten en bij watervallen. 2J.. April —
Aug.

In Herb. : Groningen, m. vr. ; Haren, m. vr.; Ha
rendermolen, m. vr.; — Koevorden , m. vi\; — Sin
graven bij Denekamp, m. vr.; Kampen, m. vr.; Die
penveen , m. vr. ; — Vossenbroek bij Epe , m. vr.
Otterlo, m. vr.; Warnborn bij Arnhem, m. vr.; Ren
kum, m. vr.; Heelsum, m. vi\; Beek, m. vr.; Hees
m. vr.; St. Anna, m. vr.; Hatertsche broek, m. vr.
— Utrecht; Jutfaas, m.vr.; - Amsterdam, m. vr.
Amsteldijk bij Amsterdam, m. vi\; Zeeburg, m.vr.
Amstelveensche weg, m. vr.; Sloten, m. vr.; Haar
lemmermeer bij Sloten, m.vr.; Haarlem, m. vr.
Heemstede, m. vr.; Velzerend, m. vr.; — Leiden
m. vi\; Hooge-Morsch; Warmond, m. vr.; 's Graven
hage, m. vr.; Vianen, m. vr.; Kralingen, m. vi\; —
Zeeland; Zuid-Beveland, m. vr. ; — Eindhoven, m. vr. ;
Heusden, m. vi\; Rosmalen, m. vr.; Haps, m. vr.;
Kuik, m. vi\; — Valkenburg, m. vi\; Husschenberg
bij Beek, m. vi\; Schinnen, m.vr.; Horst, m. vr.;
Middelaar, m. vr. ; Plasmolen, m. vr.

OS

BRYUM.

Var. /?. imbricatum Br. et Schpr. (Bryum Kunei
Hopp. et Hornsch.) Op muren en steenen.

In Herb. : Leiden , m. vr. Dz.; — Wilhelmina-
dorp, m. vr. v. d. B..

146. B. alpinum L. Op heide- en zandige veengronden.

2[. Jun.

In Herb. : tus.sch.en Ede en Lunteren , m. vr. ,
Kernheim bij Ede, Lac; Ede, Buse; Eibergen,
Un. 1859; — tusschen Boxmeer en St. Anthonis,
Un. 1853; Peel te Deurne, Lac; — Sevenum,
Lac.

147. B. atro-purpureum Web. et Mohr. Op zand- en

veengrond; langs rivieren en dijken; op muren
en tufkrijt. %. Maart — Jul.

In Herb. : Kenkum, m. vr. Buse; — Utrecht
m.vr. , Loenen, m. vr. Lac; — Amsterdam, m. vr.
IJdijk bij Amsterdam, m. vr. , Muiderberg, m. vr.
Halfweg, m. vr. , Haarlemmermeer bij Sloten, m. vr.
Haarlemmermeerpolder bij Sloten, Aalsmeer, m. vr
Lac; — Leiden, m. vr. Dz. en Mb.; Delft, m. vr
d e W i 1 1 H a m e r ; Z wij ndrecht, m . vr. ; Papendrecht
m. vr. Lac; — Zuid-Beveland, m. vr. , G-oes, m.vr.
Hulst, m. vr. v. d. B.; Staats-Vlaanderen^ m. vr
Walr. ; -- Kuik, m. vr. Lac; — Beek, m. vr. , G-ul
pen, m. vr. , Schinnen, m. vr., Elslo, m. vr. , Heer
len, m. vr. Lac.

148. B. murale Wils. (Bryiim erythrocarpum var. muro-

rum Schpr.) Op vochtige steenen en oude muren
vooral langs rivieren. %. Mei, Jun.

In Herb. : Arnhem, Lac; — Amsteldijk bij Am
sterdam , m. vr. , Ruine van Brederode , Naarden
Aalsmeer, m. vr. Lac; — Rotterdam, m. vr., Kra
lingen, m.vr. Lac; — Baarle-Nassau, Valkenswaard
Grave, St. Agatha, L a c. ; — Maastricht, Bemelen
Simpelveld, Kerkrade, Kasteel te Horst, m. vr. Lac

BUYUM. (39

149. B. erythrocarpum Schwgr. (Bryum sanguineum

Brid.) Op veengrond, veenakkers, vochtige
heidevelden en zandig bouwland; in bosschen
op heidevelden , tusschen eikenhakhout en langs
slooten. 2J.. Mei—Jul.

In Herb.: Boekhorst, m. vr. Spree; — Nieuw-
Dordrecht, m. vr. Lac. en Sur. ; — Eperbroek
m. vr. Lac; Lochem, m.vr. Spree; Kenkum, m.vr.,
Heelsum, m. vr., Wolfhezen, m.vr. Buse; — Wou-
denberg, m. vr. , Loenen, m. vr. , de Bilt, m. vr. , tus-
schen Abkoude en Vinkeveen, m. vr. Lac; — Texel,
m.vr. , Bergerbosch bij Alkmaar, m.vr., Haarlem-
mermeer bij Sloten, m. vr. Lac; Haarlemmerhout,
m. vr.; — Leiden, Buse; — Zuid-Beveland, m. vr.
v. d. B.; — Breda, m.vr. Un. 1852; Deurne, m.vr.
Lac.

150. B. pallescens Schleich. Op kalkrotSen, tuf krijt en

steenen. 2J.. Jun.— Oct.

In Herb. : Geulem , m. vr. , Valkenburg , m. vr.
L ac.

151. B. torquescens Br. et Schpr. (non Prod. Ed. I.)

Langs rivieren en op kalkrotsen. %.. April—
Aug.

In Herb. : Valkenburg, m. vr. , Kadier, m. vr. , Geul
te Geulem, m.vr., Geul bij Epen, m. vr. Lac.

152. B. bimum Schreb. Op moeras- en veengrond, op

turfakkers, drijftillen, rietlanden en vochtigen
heidegrond; op steenen langs vaarten; langs
beekjes en stroompjes op veen- en zandgrond.
%. April—Aug.

In Herb. : Zellinge, m. vr. Lac; Onland bij Gro-
ningen, m. vr. , Harendermolen , m. vr. v. H. ; —
Mildam, Un. 1881; - Lutte, Buse; Kampereiland,
m. vr. Top. , Bond.; Wanneperveen , m. vr. Lac;
— Tongerenbij Epe, m. vr. Lac; - Utrecht, m. vr.,

70 BRYTJM.

Klopvaart bij Utrecht, Achttienhoven, m. vr., Maar-
seveen, m. vr., tusschen Abkoude en Vinkeveen,
m. vr. , Baambrugge , m. vr. L a c. ; — Kallantsoog ,
m. vr. , tusschen Amstelveen en Uithoorn , m. vr. ,
tusschen Muiden en Muiderberg, m. vr. , Oud-Diemen,
m. vr. , Diemer-watermolens , m. vr. , Sloten, m. vr. ,
Haarlemmermeer bij Sloten, L a c. ; Spaarndam, B u s e ;
- Leiden , m. vr. , Spanjaardsbrug bij Leiden , m. vr.
Mb., Buse; Leiderdorp, m. vr. "Mb.; Kronenstein,
m.vr. Dz.; Leimuiden, m.vr. Lac; — Boxtel, m.vr. ,
Deurne, m. vr. Lac; — Geulem, Husschenberg bij
Beek, m. vr. Lac; Plasmolenbij Mook, m. vr. Un.
1873.

153. B. cuspidatum Schpr. (B. bimum Schreb. var.

cuspidatum Bryol. Eur.) Op moeras- en lage
veengronden; langs slooten. %. Jun.

In Herb.: Utrecht, Lac; - Amstelveen, m. vr.
Lac; — Heer-Jansdam, Lac; — Oost-Zwake, m. vr.
v. d. B..

154. B. cirratum Hopp. et Hornsch. (Pohlia paradoxa

Hilb.) Langs slooten op kleigrond en op moe-
rassigen veengrond. %. April—Jul.

In Herb.: Zellinge, m.vr. Lac; — tusschen Utrecht
en Jutfaas, m.vr. Kraamw.; Zeist, m.vr. Lac; —
Haarlemmermeer bij Sloten, m. vr. Lac; — Kro-
nenstein bij Leiden, m. vr. D z. ; Spanjaardsbrug bij
Leiden, m. vr., Leiderdorp, m. vr. Mb..

155. B. intermedium Br. et Schpr. (Hypnum interme-

dium Web. et Mohr. , Bryum Webera intermedia
Brid. , Webera intermedia Schwgr. , Mnium
intermedium Ludw.) [Bryum bimum Prod. Ed.
I. p.p.] In venen; op moeras- en puingronden;
op vochtige klei-, zand-, kalk-, leem- en heide-
gronden; langs dijken en slooten; op tufkrijt
en Losswallen. %. Maart — Oct.

BRYUM. 71

In Herb. : Ootmarsum, m. vr. Lac; — Didam,
m.vr. , Gortelerveen, m. vr. Lac. ; — halfweg Utrecht
enJutfaas, m. vr. , Zeist, m. vr. Lac; — Wieringen,
m. vr., Funen en Eindmeer bij Amsterdam, m. vr. ,
Haarlemmermeer bij Halfweg, m. vr. , Haarlemmer-
meerpolder bij Sloten, m.vr. , Sloten, m.vr. Lac ; —
Kronenstein bij Leiden, m. vr. Dz.; — Zuid-Beve-
veland, m.vr. , Wilhelminapolder, m.vr., Oost-Zwake,
m. vr. v. d. B.; — Schijndel, m. vr. , Helenaveen,
m. vr. , aan den spoorweg naar 's Bosch bij Boxtel,
m. vr.j (VersL, 1877 als Br. luridum), Kuik, m. vr.
Lac; — Husschenberg bij Beek, m. vr. , Mechelen
bij Gulpen, m. vr. , Geulem, m. vr. , Meersen, m. vr.,
Elslo, m. vr. Lac.

156. B. fallax Milde, Aan de oevers van riviertjes; op

tufkrijt en moerassige plaatsen. %.. Mei—Jul,

In Herb. : Aan de Geul te Geulem, m. vr. , aan

de Geul te Gulpen, m.vr. , aan de Geul te Kottezen,

m. vr. , aan den molen op de Geul te Roten, Lac.

157. B. uliginosum Br. et Schpr. (Cladodium uligino-

sum Brid. ; Pohlia uliginosa Br. , Pohlia stricta
Schltz.) Langs de oevers van meren en beekjes
en langs slooten; op vochtige zandgronden, zure
gronden en moerassige rietlanden. 2J.. Jun.—
Sept.

InHerb.: Epe, m. vr. Lac, Un. 1864; Renkum,
m.vr. , Otterlo; m. vr. , Harskamp, m. vr., Essen,
m. vr. Buse; — Amsterdam, m. vr. , Haarlemmer-
meer bij Sloten, m. vr. en bij Halfweg, m. vr. Lac;
— Leiden, m. vr. , Kronenstein bij Leiden, m. vr. D z. ;
Dordrecht, m. vr. Lac; — Zuid-Beveland , m. vr. ,
Wilhelminapolder, m. vr. , Oost-Zwake, m. vr. v. d. B..

158. B. Marratii Wils. (Bryum latifolium Prod. Ed. I.)

Aan de oevers van veenplassen. 2J.. Jun,—
Aug.
In Herb. : Aan het Legmeer tusschen Uithoorn

72 BEYTBl.

en Amstelveen, m. vr. , Waverveen , m. vr. Lac.
(1851 en 1856).

159. B. lacustre Brid. (Mnium lacustre Bland.) In

vochtige duinvalleien ; op vochtige heidegronden
en aan droogliggende waterkanten. 2J.. Mei, Jun.
In Herb.: Renkum, m. vr. Buse; — Kallantsoog,
Haarlemmermeer bij Sloten, m. vr. Lac; — Deurne,
m. vr. Lac.

160. B. Warneum Bland. {Pohlia Warenensis Schwgr.)

Aan droogliggende meren. %. Mei-Sept.

In Herb. : Haarlemmermeer bij Halfweg , m. vr. ,
Haarlemmermeerpolder bij Sloten, m. vr. Lac, 1851
en 1853.

161. B. inclinatum Br. et Schpr. (Pohlia inclinata Swtz.,

Cladodium inclinatum Brid.) In duinvalleien, in
venen , op turfakkers en heidegronden ; op voch-
tige zand- , klei- en kalkgronden. %.. April—Aug.
In Herb. : Ameland, m.vr. , Schiermonnikoog,
m.vr. Holk.; — Eelderwolde, m. vr. v. H.; Kolder-
veen bij Meppel, m. vr. Lac; — Gortel bij Epe,
m. vr. Lac; Tongeren bij Epe, m. vr. Un. 1864,
Lac; Kenkum, m.vr. , Heelsum, m.vr. , Harskamp
bij Otterlo, m. vr. Buse; — Abkoude, m. vr. Romb.;
tusschen Abkoude en Vinkeveen, m. vr., Zeist, m. vr.,
Loenen, m. vi\, Maartensdijk, m. vr. Lac; — Texel,
m. vr. Lac; Terscheliing, m. vr. Holk.; Vlieland,
m. vr. Lac, Holk.; Funen te Amsterdam, m. vi\,
Amstelveen , m. vr. , Muiderberg, m. vi\, Haarlem-
mermeer te Halfweg , m. vr. , Sloten, m. vr. Lac; —
Spanjaardsbrug bij Leiden, m.vr. Mb.; Katwijk, m.vr.,
Noordwijk, m.vr. L>z.; Groot-Berkheij bij Wasse-
naar, m.vr. Dz. en Mb.; Wassenaar, m.vr. B. W.; —
Zuid-Beveland, m.vr., Wilhelminapolder, m.vr. v. d. B. ;
Hulst, m. vr. , Sas van Gent, m. vr. , Zuiddorpe, m. vr.
Walr.; — Deurne, m. vi\, Boxtel, m. vr. Lac;
Boxmeer, m. vr. Un. 1853.

r.RYTIM. VEBERA. 73

162. B. pendulum Schpr. {Ptychostomum pendulum

Hornsch, , Cynodontium cernuum Heclw. , Bryum
cernuum Br. et Schpr.) In cluinen en duinval-
leien ; op zandgrond en zandigen veengrond ; op
steenen langs rivieren en meren ; op weilanden,
aschhoopen, oude muren entufkrijt. %.. April

— Sept.

In Herb. : Kampereiland, m. vr. Top. , Boncl;
Zalk, m. vr. Bond.; - Gortelveen bij Epe, m. vr.
Lac; Renkum, m. vr. Buse; — Amerongen, m.vr.
S t e k h. ; Achttienhoven, m. vr. K r a a m w. ; Over-
eind van Jutfaas, m. vr. Lac; — Texel, m. vr. ,
Vlieland, m. vi\, Kallantsoog, m. vr. , Bergen bij
Alkmaar, m. vr. Lac; Amsterdam, m. vr. Lac,
Roinb.; Kalfjeslaan, m. vr. en Zeeburg bij Amster-
dam, m. vr., Amstelveen, m. vr., Houtrijk en Pola-
nen, m. vi\, Haarlemmermeer bij Sloten, m. vi\,
Halfweg Haarlem, m.vr., Muiden, m.vr. Lac;
Spaarndam, m. vi\, Zandvoort, m. vr. Buse; Bloe-
mendaal, m. vr. L a c. , Buse: Haarlemmerduinen,
m.vr. Splitg.; — Noordwrjk, m. vr. Mb.: Piet-Gij-
zenbrug, m.vr. Oud.; Katwijk, m. vr., Dordrecht,
m. vr. Lac; — Zuid-Bevelancl, m. vr. v. d. B.; —
Boxmeer, m. vr. Un. 1853; — Maastricht, m. vr.
Buse; Valkenburg, m.vr., Geulem, m. vr. Un.
1861; Horst, m. vr. Lac.

163. B. luridum Euthe. In vochtige duinvlakten. %.

Jul.
In Herb. : Vlielancl, m.vr. Lac 1858.

Webera Hedw.

164. W. albicans Schpr. (Mnium albicans Wahl. , Bryum

albicans Brid. , Bryum Wahlenbergii Schwgr.)
' Langs rivieren en slooten ; op vochtige plaatsen
in bosschen; op cle heide. %.. Jun. In Herb.
zonder vrucht.

74 WEBEKA.

In Herb.: Haren, v.H.; - Otterlo, Wageningen,
Renkum, Buse; Ubbergen, Abel.; — Baarnsche-
bosch, Lac; — Vianen, Heer-Jansdam, Papendrecht,
Lac; - Gulpen, Un. 1861; Schinnen , Pezaken,
Spaubeekerbroek, Mersch bij Elslo, Husschenberg bij
Beek, Hulzen, Ulestraten (mann.bl.), G-eulem, Se-
venum, Lac.

165. W. carnea Schpr. (Bryum carneum L. , Bryumde-

licatulum Hedw.) Langs rivieren, kanalen en
slooten; op vochtigen, zandigen kleigrond en
kleiwallen, %. April—Jun.

In Herb.: Randwijk, m. vr. , Driel, Buse; —
Utrecht, m. vr. Lac, Kraamw.; Overeind van
Jutfaas, m. vr. Lac; — Kronenstein bij Leiden
m.vr. Dz.; Katwijk, m. vr. Dz. enMb.; Dordrecht
m. vr., Zwijndrecht, Lac; — Zuid-Beveland, m. vr
v. d. B.; Zeeland(waar?), m.vr. Walr.; - Thomas
waard, Lac; — Hulzen, m. vr., Husschenberg bij
Beek, m. vr., Trap, m.vr., Schinnen, m.vr., tusschen
Elslo en Bunde, m. vr. Lac; Meersen.

166. W. annotina Schwgr. (Bryum annotinum Hedw.)

Langs beekjes, op vochtigen zandgrond, in
broekgronden , langs leemkuilen, slooten en in
greppels. %.. Mei — Aug.

In Herb. : Vlachtwedde, Lac; — Koevorden,
m. vr. Lac en Sur.; — Oldenzaal, m. vr., Steen-
wijkerwold, Denekamp, Lac; — E.pe, m. vr., in
het broek te Epe, m.vr. , Tongeren bij Epe, Ede,
m. vr. L a c. ; Renkum , m. vr. , Heelsum , m. vr. ,
Wekerom, Buse; — Woudenberg, Soestdijk, Lac;
- Hulst, v. d. B.; - Breda, Un. 185 2; Woens-
drecht, Un. 1860; Deurne, m.vr., Maarheeze, m.vr.,
Boxtel, m. vr. Lac; - Hulsberg bij Valkenburg,
Beek, Ulestraten, Vijlen, Sevenum, Lac.

167. W. cruda Schpr. (Bryum crudum Schreb. , Mnium

crudum Hedw. , Bryum Polla cruda Brid.) Aan

AVEBEEA.

75

aarden- en kleiwallen; in holle kleiwegen. %.

April - Aug.

In Herb. : Beek , m. vr., Katsop, Put, m.vr. ,
Schinnen, m. vr. , Meer, m.vr., Terhagen, m. vi\,
Ingber, m. vr. Lac.

168. W. nutans Hedw. (Bryum nutans Schreb. , Hyp-
num nutans Web. et Mohr.) Op heidegrond en
veenachtige heide; op vochtigen zandgrond; in
dennenbosschen , sphagneten, langs vijvers en
op hoog en laag veen. %. April — Sept.

In Herb. : Harendermolen , m. vr. v. H., Miq.,
Dass.; Haren, m. vr. v. H.; tusschen Scheemdaen
Winschoten , m. vr. en tusschen Winschoten en
Westerlee, m.vr. Strat.; Westerlee, m. vr. D.J.
Penon; — Olterterp, m. vi\, Kuikhorne, m. vr.
Spree; - Nijentap, m.vr. v. H.; Smilde, m. vr.
v. d. B.; Nieuw-Dordrecht, m. vi\, Emmen, Lac. en
Sur.; — Denekamp, m. vr. Buse; Steenwijker-
wold, m. vr.; Ootmarsum, m. vi\, Oldenzaal, m. vr.
Lac; — Harderwijk, m. vi\, Onzalige bosschen bij
Ellekom, m. vr. T o p. ; Renkum, m. vi\, Essen bij
Otterlo, m. vi\, Rozendaal, m. vr. Buse; Over-As-
selt, m.vr. Abel.; - Zeist, m.vr., Un. 1847; de
Bilt, m. vi\, Darthuizen, m. vr. v. H.; Abkoude,
m. vr. , Soesterveen, m. vr. Lac; Doorn, m. vr.
B u s e ; Amerongschenberg1, m. vr. ; — Vlieland,
m. vi\, Kallantsoog, m. vr., Eindmeer bij Amster-
dam, m. vi\, Amstelveen, m.vr., Oud-Diemen, m.vr.,
Sloten, m. vr. , Halfweg Haarlem, m. vr. Lac;
Haarlemmerhout, m. vr. Buse; — Hulst, m. vr.,
St. Jansteen, m. vr. v. d. B. ; — Ossendrecht, m. vr.
Un. 1860; Deurne, m. vr., Baarle-Nassau, m. vr.,
Rozendaal, m. vr., Helenaveen, m. vr. Lac; —
Valkenburg, m. vr. Un. 1861; Jans-Geleen, m. vi\,
Middelaar, m. vr., St. Jansberg bij den Plasmolen,
Lac.

70 WEBERA. LEPTOBIIYUM.

Var. 0. caespitosa Schpr. {Webera caespitosa

Hopp. et Hornsch.)

In Herb.: Westerlee, m. vr. D.J.Penon;-
Soerenschebosch, m.vr. Un. 1849; - de Bilt,
m. vr. Lac; — Broek in Waterland, m.vr.,
Oud-Diemen, m. vr. Lac; - Breda, m. vr. Un.
18 52; Boxmeer, m. vr. Un. 185 3.
Var. y. (s.) longiseta Schpr. (Bryiim Webera
longiseta Thomas.)

In Herb. : Renkum, m.vr., Wageningen, m.vr.
Buse; Beekhuizen; m.vr. Lac; - Doorn, ni.vr.
Buse; de Grebbe, m. vr. Lac; - Huis den
Deil, Abspoel bij Leiden, m.vr. Dz. enMb..
Var. 8. (#.) sphagnetorum Schpr.

In Herb. : Hoogeveen, m. vr. Lac; — Ren-
kum, rn.vr., Ede, m.vr., Wekerom, m.vr. Buse;
- Soesterveen, m. vr. Lac; - Oud-Diemen,
m. vr., Halfweg Haarlem, m.vr., Houtrijk en
Polanen, m. vr. Lac; - Leimuiden, m. vr.
Dz. enMb. , Buse.

169. W. elongata Schwgr. (Bryum elongatum Dicks. ,

Pohlia elongata Hedw.) Langs wegen in bosschen.

2[. Aug.
In Herb.: Harles bij Vaals, m. vr., Vijlen, m. vr.

Lac 1872.

Leptobryum, Schpr.

170. L. pyriforme Schpr. (Mnium pyriforme L.; Bryum

pyriforme Hedw. , Webera pyriformis Hedw. ,
Bryum Webera pyriforme Brid.) Op veengrond ;
in weiden op veengrond, op de heiden; op
steenen en mureri vooral langs riviertjes; op
bloempotten ; op kalkrotsen en vochtig tuf krijt.
%. Mei — Aug.
In Herb.: G-roningen, m. vr. v. 1L; Rottumeroog,

LEPTOBRYTTM. FUNARIA. 7 i

m.vr., Rottum, m.vr. Holk.; - Didam, m.vr.

Lac; Renkum, m. vr. Buse; - Utrecht, m.vr.,
de Bilt, m.vr., Blauwkapel, m.vr., Loenen, m. vr.
Lac; — Funen, m. vr. en Hortus Botanicus te
Amsterdam, m. vr., Sloten, Diemermeer, Lac;
Haarlem, Buse; - Spanjaardsbrug bij Leiden, m.vr.
Mb., Buse; Oegstgeest, m. vr. Dz.; Leiden, m. vr.
Dz. enMb., Buse; tusschen den PlaagenRijswijk,
m.vr. J. v a n S p y k V e r m e u 1 e n ; - Zuid-Beveland,
m.vr. v.d.B.; Ovezande, m.vr.; - Eindhoven, Lac;
- Meersen, m.vr. Un. 1861; St. Pietersberg, m. vr.,
Gulpen, m.vr., Nijborg bij Gulpen, m.vr., Kadier,
m. vr. , Kerkrade, m.vr. Lac.

Tribus Physcomitriaceae.
Onlo Physcomitrieae.

Funaria Schreb.

•

171. F. hygrometrica Hediv. {Mnium hygrometricum L.)
[Funaria hygrometrica et var. y. calvescens Prod.
Ed. I.] Op de heide en op vochtige gronden;
op steigeraarde ; langs de oevers van rivieren,
kolken en slooten enz. 0. Maart—Dec.

In Herb.: Groningen, m. vr.; Onland en de Punt
bij Groningen, m.vr.; Harendermolen, m.vr.; Haren,
m.vr.; Helpman, m.vr.; — Schiermonnikoog, m. vr
Bokkumerdam, m.vr.; — Odoorn, m.vr.; — Kampen
m. vr.; Zalk, m. vi\; Diepenveen, m. vr.; Oldenzaal
m.vr.; Deventer, m. vi\; — Harderwijk, m. vi\; Epe
m. vr. ; Twello, m. vr. ; Dorenwerd, m. vi\ ; Ede, m. vr.
Randwyk, m. vi\; Opheusden, m. vi\; Nijmegen
m.vr.; — Utrecht, m. vi\; — Wieringen, m. vr.
Amsterdam, m. vi\; Haarlem, m.vr.; Haarlemmer
meer bij Halfweg, m. vr.; Bloemendaal, m.vr.; Over
veen, m. vi\; Heemstede, m. vi\; Sloten, m. vi\; —

78 FUNARIA. ENTOSTHODON.

Leiden, m. vr.; Voorschoten, m.vr.; Zoeterwoude ,
m. vr.; Warmond, m. vr.; Zwijndrecht, m.vr.; Dor-
drecht, m. vr.; - Zeeland, m.vr.; Zuid-Beveland ,
m. vr. ; Galghoek , m. vr. ; - Baarle-Nassau , m. vr. ;
Rozendaal, m. vr.; - St. Pietersberg, m. vr.; Val-
kenburg, m. vr.; Sittard, m. vr.
Var. p. patula Schpr.

In Herb.: Opheusden, m. vr., Beekhuizen,
m.vr. Buse; - Schalkwijk, m. vr. Buse; -
Overveen, m. vr. Dz. en Mb.; — Rosmalen,
m. vr. v. Hov..

172. F. fascicularis Schpr. (Bryum fasciculare Dicks.,

Gymnostomum fasciculare Hedw. , Gymnosto-
mum Physcomitrium fasciculare Brid. , Physco-
mitrium fasciculare Br. et Schpr. , Enthostodon
fascicularis Schpr.) Aan dijken; op vochtigen
boschgrond en op vochtige klei- en Losswallen.
0. Maart—Jun.

In Herb.: Eindmeer bij Amsterdam, m. vr.Lac;
— Leiden, m. vr. Mb.; Poelgeest bij Leiden, m. vr.
Dz.; — Zuid-Beveland , m. vr. v. d. B.; - Valken-
burg, m. vr., Beek, m. vr. , Geverik, m. vr. , Katsop,
m. vr., Elslo, m. vr., Schinnen, m.vr., Trap, m.vr. Lac.

Entosthodon Schwgr.

173. E. ericetorum Schpr. (Gymnostomum ericetorum

Bals. et De Not. , Bryum obtusum Dicks. , Gym-
nostomum obtusum Hedw., Physcomitrium Bon-
plandii Bruch , Physcomitrium ericetorum Br.
et Schpr.) In venen en veenachtige heidegronden,
in bosschen en zeldzaam in klaverlanden. 0.

Jul. — Mei.

In Herb.: Boertange, m. vr. Lac; — Kuikhorne,
m.vr., Boekhorst, m. vr. Spree; — Ede, m. vr.
Lac; Nijkerk, m.vr. Lac. en Bond.; Otterlo, m.vr.

PIlYSCOMITRIUM. 79

Buse: — Woudenberg, m. vr. Lac; — Groot-Zun-
dert, m. vr. Un. 1860.

Physcomitrium Brid.

174. Ph. pyriforme Brid. (Bryum pyriforme L. , Gymno-

stomiun pyriforme Heclw. , Gymnostomum Phys-
comitrium pyriforme Brid.) Op veengrond; op
zand- , klei- en leemachtige gronden ; op vochtige
en drassige plaatsen. 0. Maart—Jul.

In Herb. : Groningen, m. vr. ; Haren, m. vr. ; Hel
pen, m.vr.; Helpman, m. vr.; — Almelo, m. vr.;Kam
pen, m. vr.; — Harderwijk, m. vr.; Zutphen, m. vr.
Essen, m. vr.; Epe, m. vr.; Renkum, m. vi\; Otterlo
m. vr.; Wageningen, m. vi\; Nijmegen, m. vr.; Huis
Ubbergen, m.vr. ; — Utrecht, m. vr.; de Bilt, m.vr.
— Amsterdam, m.vr.; Ankeveen, m.vr.; Haarlem
m. vr.; Haarlemmerhout, m. vr.; Bronstee , m. vr.
Schalkwijk, m. vr.; Groot-Bentveld, m. vr; Overveen
m.vr.; Zandpoort, m. vr. ; — Leiden, m. vr.; Zoe
terwoude en Warmond, m. vi\; Mallegatbij Katwijk
Haagsche schouw, m.vr.; Dordrecht, m. vr. ; — Zee
land, m. vi\; Zuid-Beveland, m. vr.; Oost-Zwake
m.vr.; Zanddijk, m. vr.; — Andel, m. vi\; Breda
m. vr. ; — Schinnen, m. vi\; Heerlen, m. vi\; Geve
rik, m. vi\; Udenhout, m. vr.

175. Ph. eurystomum Sendtn. (Physcomitrium Neesii

Sendt. , Gymnostomam eurystoma Nees.) [Phys-
comitrium sphaericum var. cuspidatum Prod. Ed.
I.] Op kleigrond langs rivieren. 0. Nov. ,
Febr.

In Herb.: Rijn te Heteren, m. vr., Opheusden,
m. vr. Buse; — Merwede te Papendrecht, m. vr.
Lac.

176. Ph. sphaericum Brid. (Gymnostomum sphaericum

Schwgr. , Gymnostomum PJiyscomitrium sphae-

SO SPLACHNUM. TETRAPHTS.

ricum Brid.) Aan de oevers van rivieren. 0
Oci., Nov.
In Herb. : Rijn bij Heteren, m. vr. Buse.

Tribus Splachnaceae.
Ordo Splaclmeae.

Splachnum L.

177. S. ampullaceum L. (Splachnum Turnerianum

Dicks.) In venen en gagelkampen ; op oude
koemest. 0. Juni — Aug.

In Herb. : Haren, m. vr. S t r a t. , S p r e e ; — De-
nekamp (mann. bl.), Buse; — tusschen Loenen
en Beekbergen, m.vr. Buse; G-ortelveen bij Epe,
(mann. bl. en vr.) , Tongeren op de Veluwe, m. vr.
Lac. ; — Maastricht, m. vr. Franq..

Tribus Tetraphidaceae.
Ordo Tetraphideae.

Tetraphis Hedw.

178. T. pellucida Hed.w. [G-eorgia Mnemosyne Ehrh. ,

Georgia pellucida Rab.) Op droog veen ; in holle
wegen; in bosschen aan den voet van boomen
en op vermolmde boomstammen. %.. Mei —
Sept.

In Herb.; bosch te Assen, m. vr. Lac; — Bre-
kelenkamp, m. vr. Miq. ; — Gortelerbosch bij Epe,
m. vr., Ede, Lac; Park achter het Loo, m. vr. Oud.;
Renkum , m. vr. , Dorenwerd , B u s e ; Bergendal ,
Abel.; — Tafelberg bij de G-rebbe, Lac; — Ulven-
houtschebosch, m. vr. , TJn. 1852; — Geulem, Har-
les, m. vr., Vijlen, m. vr. Lac.

ENCALYPTA. ORTII0TRICHTJM. 81

Tribus Grimmiaceae.
Ordo Encalypteae.

Encalypta Schreb.

179. E. streptocarpa Hedw. (Encalypta contorta Lindb.,

E. grandis Sw. sec. Milde.) In boschjes in de
duinen en op kalkrotsen. 2|.. April , Mei.

In Herb. : Bloemendaal, Buse; — Valkenburg,
Buse, m. vr. Lac; St. Pietersberg , Un. 1861;
Bemelen, Kadier, Geulem,' m. vr. Lac.

180. E. vulgaris Hedw. (Encalypta extinctoria Swtz.)

[Encalypta rhabdocarpa, ciliata, vulgaris et /?.
miitica Prod. Ed. I.] Aan zandige kleiwallen,
slootkanten, muren, Losswallen en kalkrotsen.
2J.. Maart—Jul.

In Herb. : Brinkgreve bij Deventer, m. vr. C o p ;
Diepenveen bij Deventer, m. vr. Top, Cop; —
Nijmegen, m. vr. B.; — Noldijk te Heer-Jansdam ,
m. vr. Lac; — Valkenburg, m. vr. , Bemelen, m. vr. ,
Schinnen, m. vr. , Katsop , m. vr. , Elslo , m. vr. , Ka-
dier, Lac; Munstergeleen , m. vr. Un. 1861.

Ordo Orthotricheae.

Orthotrichum Hedw.

181. O. Sprucei Mont. Op wilgen, populieren en olmen

langs rivieren. %.. Mei,

In Herb. : Op de uiterwaarden en in de laan van
het klooster te St. Agatha, m. vr. Lac 1878.

182. O. leiocarpum Br. et Schpr. (Orthotrichum stria-

tum Hedw.) Op olmen, berken, wilgen, esschen,
populieren en eiken; op steenen in heidevelden.
%. Maart-Jun.
In Herb.: Haren, m. vr. Strat.; Groningen , uit

6

82

ORTHOTRICHUM.

herb. Dz.; — Veenwouden, Spree; — Zeien, m. vr.
Lac; — Oldenzaal, m. vr. Lac; Zwolle, m. vr.
v. H. ; Kampen, T o p , m. vr. B o n d. ; Delden, m. vr.
B u s e; — Beekhuizen , m. vr. , Kozendaal , m. vr. ,
Ede , m. vr. , Bennekom , m. vr. , Renkum , m. vr.
Buse; Velp, m. vr. Lac; Nijmegen, B.; — Utrecht,
m. vr. Lac; Amersfoort, m. vr. Bond.; de Grebbe,
m. vr. Buse; — Amsterdam, m. vr. , Diemermeer,
m.vr., Amstelveen, m. vr. , Zandpoort, m. vr. Lac;
Haarlem, m. vr. , Overveen, m. vr. Buse; — Lei-
den, m. vr. Dz. en Mb., Buse; Katwijk, m. vr.
Dz.; — Zeeland (waar?) Walr.; Zuid-Beveland ,
m.vr. , Domburg, m. vr. v. d. B.; — St. Agatha,
m. vr. Lac; — Meersen, Un. 1861; Beek, m. vr. ,
Bemelen, Eis, Lac.
183. O. Lyellii Hook. et Tayl. Op beuken, eiken, olmen,
wilgen, populieren en noteboomen. %. Jun.—
Sept.

In Herb. : Haren, Strat.; — Heerenveen, Wol
vega, Un. 1881, — Weerdinge, bosch te Assen
Lac en Sur. ; — Oldenzaal, m. vr., Denekamp, Giet
hoorn, Lac; Kampen, Top, Bond.; — Harder
wijk, Essenburgbij Harderwijk, Bond.; Soerensche
bosch; Un. 18 49; m. vr. Lac; Uilenpas, Un
1850; Middachten, m. vr. , Rozendaal, Wolfhezen
Dorenwerd, m. vr., Renkum, m. vr. Buse; Beek
huizen, v. d.B. , Buse; Velp, m. vr. , Nederhemert
Lac; Beek, Oud.; Beuningen, m. vr., Ewijk, Abel.
Vossegat bij Utrecht, Vreeswijk, Lac; Zeist, m. vr
Mb., Lac; Amersfoort, Bond.; de Grebbe, Buse
m. vr. Lac; — Amsterdam, Rozenburg bij Amster
dam, Lac; Bloemendaal, Buse; — Katwijk, Dz.
Noordwijk, Mb.; Noordwijkerhout, B.W.; Heer-Jans
dam, m. vr. , Dordrecht, Gorinchem, Lac; — Zuid
Beveland , v. d. B. ; — Ulvenhoutschebosch , m. vr
Un. 1852; Woudrichem, Willemstad , St. Agatha

Lac

Gronsveld, Buse; Beek, Schinnen, Lac

0RTH0TRICHU3I. 83

184. O. pulehellum Hook et Tayl. (Smith.) [Orthotri-

chum stmoccerpon Brid.] Op wilgen, populie-

ren en appelboomen. %. Febr.—Jul.

In Herb. : Helpen, m. vr. v. H.; — Leeuwarden,
m. vr. uitherb. H. Alberda; — Eelderwolde, m.vr.
Strat. ; — Amsterdamsche straatweg bij Utrecht,
m. vr. , Maartensdijk, m. vr. Lac; — Leiderdorp,
m. vr. Dz..

185. O. diaphanum Schrad. Op olmen, esschen, popu-

lieren , wilgen en vlieren ; op vochtige muren ,
daken en keien. %. Maart — Sept.
In Herb. : Groningen, m. vr. v. H. , M i q. , S t r a t. ;

— Oldenzaal, m. vr. Lac; Kampen, Bond. , m. vr.
Top; — Velp, m. vr. , Renkum, m. vr. , Oud-Reemst,
m. vr. Buse; Nijmegen, B.; — Utrecht, m. vr. Lac,
G-evers Deynoot; Blauwkapel, m. vr. , Maartens-
dijk, m. vr. Lac; Zeist, m.vr. Buse; Amersfoort,
m. vr. Bond. ; — Texel, m. vr. , Ylieland, m. vr. ,
Amsterdam, m.vr. , Diemermeer, m. vr. Lac; Bloe-
mendaal, m.vr. Dz. en Mb. ; Haarlem, m.vr. Buse,
S p 1 i t g. ; Zandvoort, m.vr., Schalkwijk, m.vr. Buse;

— Leiden , m. vr. M b. , F o u t e n ; Katwijk , m. vr.
Lac; — Zeeland (waar?), m. vr. Walr.; Zuid-Be-
veland, m. vr. v. d. B.; — Woudrichem, m. vr., Wil-
lemstad, m. vr. , St. Agatha, m. vr. L a c ; — Nijborg
bij Gulpen, m. vr., Pezaken, St. Jansberg bij den
Plasmolen, m. vr. Lac.

186. O. tenellum Bruch. Op wilgen, populieren en ol-

men; op keien en verslakte basalt. 2J.. Mei—Oct.
In Herb. : Kampen, m. vr. T o p ; — Velp, m. vr. ,
Heelsum, m. vr. Buse; Doornenburg bij Bemmel,
m. vr. Lac; Bergendal, m. vr. Abel.; — Utrecht,
m. vr. , Abkoude, m. vr. , Maartensdijk, m. vr. Lac;

— Amsterdam , m. vr. , Diemersche straatweg bij
Sloten , m. vr. , tusschen Muiden en Muiderberg ,
m. vr., Spaarnwoude, m. vr. Lac; Haarlem, m. vr. ,

84 ORTHOTItlCHUM.

Zandpoort, m. vr. Buse; — Leiden, m. vr. Dz. en
Mb. ; Noordwijk, m. vr. Mb.; Dordrecht, m. vr., Dub-
beldam, m. vr. Cop; Heer-Jansdam, m. vr. Lac. ; —
Zuid-Beveland , m. vr. v. d. B.; — Moerdijk, m. vr. ,
Bergen-op-Zoom , m. vr. Un. 1860; Willemstad,
m. vr. Un. 187 9; Breda, m. vr. Un. 1852; Box-
meer, m.vr. Un. 18 53; Deurne, m. vr. Lac; —
Reimerstok bij Gulpen, m. vr. , Beek, m. vr. Lac.

187. O. pumilum Swrtz. (Orthotrichum fallax Bruch.)

[0. fallax Prod. Ed. I.] Op olmen. 2J.. Febr. ,
Maart.

In Herb. : Amsterdam, m. vr., tusschen Rozenburg
en Eindmeer bij Amsterdam, m. vr. Lac. 1844.

188. O. fallax Schpr. (Orthotrichum pumilum Swrtz. in

Bryol. Eur., Orthotrichum Schimperi 01. Hamm.)
[0. pumilum Prod. Ed. I.] Op olmen en wilgen.
%. Febr.-Mei.

In Herb. : Renkum, m. vr. Buse; — Utrecht,
m. vr., deBilt, m. vr., Zuilen, m. vr. Lac; — Am-
sterdam, m. vr., tusschen Rozenburg en Eindmeer,
m. vr. , Diemermeer, m. vr. Lac; — Dordrecht,
m. vr., Zwijndrecht, m. vi\, G-orinchem, m.vr. Lac;
— Zuid-Beveland, m. vr. v. d. B..

189. O. stramineum Homsch, Op beuken, eiken, popu-

lieren en wilgen. %.. Maart — Jul.

In Herb. : Hoog-Soeren, m. vi\, Rozendaal, m. vr.
Buse; Spielderbosch, m. vi\, Barneveld, m. vi\,
Arnhem, m. vr. Lac; — Utrecht, m. vi\, Biltsche
batterij bij Utrecht, m. vr., Vossegat bij Utrecht,
Zeist, m. vr., Soestdijk en Baarnschebosch, m. vr.
Lac; Amersfoort, m. vr. Bond.; — Bergen bij
Alkmaar, m. vr., Amsterdam, m. vi\, Sloterweg
m. vr. en Rozenburg bij Amsterdam, m. vi\, Am-
stelveen, m. vr. , Sloten, m. vr., Bloemendaal, m. vr.
Lac; — Noordwijk, m. vr. Dz..

190. O. patens Bruch. Op olmen. %.. Mei.

ORTHOTRICHTTM. 85

In Herb. : Amsterdam, m.vr. , Schagenlaan te
Amsterdam , m. vr. , Rozenburg bij Amsterdam ,
m. vr. Lac. 1844-1848.

191. O. speciosum Nees. Op olmen, beuken, linden,

populieren, wilgen en sparren. %. Maart—Jun.
In Herb.: Velp, m. vr. Lac; Renkum, m. vr.
Br.se; — Vossegat bij Utrecht, m. vr., Blauwkapel,
m.vr., Zeist, m. vr., Soestdijk, m. vr., Ameliswaard,
m. vr. , Maartensdijk , m. vr., Vreeland, m. vr., Ab-
koude, m. vr. Lac; de Grebbe, m. vr. Buse; —
Amsterdam, m.vr., Sloten, m. vr. , Bloemendaal ,
m. vr. Lac; — Leiden, m. vr. , Noordwijkerhout,
m. vr. Dz.; Heer-Jansdam, m.vr. Lac.

192. O. fastigiatum Bruch. (Ortkotrichum affineSchwgr.)

Op eiken, beuken, olmen, linden, populieren
en wilgen; op pannendaken en keien. 2J.. April

— Aiig.

In Herb.: Groningen, m. vr. Strat., Korthals;
Wolvega, Heerenveen, m. vr. Un. 1881; — Exlo,
m. vr. Lac en Sui\; — Steenwijk, m. vr., Giet-
hoorn, m. vi\, Oldenzaal, m. vr. Lac; de Worp bij
Deventer, m. vr. Top; Kampen, m. vr. Bond.,
Top; Zalk; — Harderwijk, m. vr. Bond. ; Hoog-Soe-
ren, m. vr. , Renkum, m. vi\, Wolfhezen, m. vr. , Heel-
sum, m. vi\, Hemmen, m. vr. Buse; Velp, m. vr. ,
Nederhemert, m.vr. Lac; — Huis ter Heide, m. vr.,
Utrecht, m. vr. Lac; Amersfoort, m. vr. Bond.; —
Wieringen, m. vi\, Uithoorn, m. vi\, Amsterdam,
m. vr. , Kalfjeslaan bij Amsterdam, m. vr. , Hilversum,
Sloten, m.vr. Lac; Zandpoort, m.vr. Lac, Buse;

— Leiden (?) uit herb. Meerburg; Duifhuislaan bij
Leiden, Mb.; Heikop, m. vr. v. H. ; Leerdam en Oos-
terwijk, m. vr. Stekh.; Ridderkerk, m. vr., Dor-
drecht, m. vr. Lac; — Ooes, m. vr. v. d. B. ; Hoek,
m. vr. Walr.; — Willemstad, m. vr. , Baarle-Nassau,
m. vr. , Heusden , m. vr. , Deurne , m. vr. , Valkens-

86 ORTHOTRICHTJM.

waard, m. vr. , Kuik, m. vr. , St. Agatha, m. vr. Lac.
Boxmeer, Un. 185 3; — Beek, m. vr., Middelaar
m. vr. Lac.

193. O. affine Schrad, Op eiken, populieren, wilgen en

Juniperus; op steenen. 2J.. April — Aug.

In Herb.: Helpen, m. vr. v. H.; — Smilde, m. vr.
v. d. B.; — Zalk, m. vr. Bond.; Kampen, Top; —
Harderwijk, m. vr. Bond.; Velp, m. vr. Lac; Oos-
terbeek, m. vr. , Ede, m. vr., Renkum, m. vr. Buse;
Dorenwerd, m. vr. Oud.; Nijmegen, B.; om Nijme-
gen, m. vr. Abel.; Beek, m. vr. v. H.; — Amers-
foort, m. vr. B o n d. ; TJtreeht, m. vr. , Soestdijk, m. vr.
Lac; de Bilt, m. vr. v. H. , Lac; — Zeeburg en
Rozenburg bij Amsterdam, Lac; Overveen, m. vr.
v. H. ; Haarlem , m. vr. S p 1 i t g. ; — Heikop , m. vr.
v. H.; Hillegom, Dz. en Mb.; — Zuid-Beveland, m.vr.
v. d. B.; — St. Agatha, m. vr. Lac; — Eis, Lac;
Maastricht, Buse.

194. O. obtusifolium Schrad. Op wilgen, populieren

en olnien. %.. Mei — Jul.

In Herb. : Uilenpas, Un. 1850; Renkum, Heel-
sum, Hemmen, Buse; Zevenaar, m. vr. , Ubbergen,
Lac; Nijmegen, B.; Beek, Lac en Abel.; — Utrecht,
m.vr. , Jutfaas, Maartensdijk, Loenen, Lac.; — Kalf-
jeslaan en Sloterweg bij Amsterdam, Diemen, Lac;
Bennebroek, Buse; — Voorschoten, m. vr. Dz. en
Mb.; Dordrecht, Heer-Jansdam, Lac; — Zuid-Beve-
land, v. d. B.; Moerdijk, Un. 1860; Beugen, Un.
1853; St. Agatha, Lac; - Beek, Elslo, Reimer-
stok, Bemelen, m. vr. Lac; Gronsveld, Buse.

195. O. cupulatum Hoffm. Op steenen en muren langs

rivieren en meren ; op grafsteenen. %. Mei—
Aug.

In Herb. : Legmeer tusschen Amstelveen en Uit-
hoorn, m.vr. , Haarlemmermeer bij Sloten, m. vr.
Lac; — Haarlemmermeer bij Leimuiden , m. vr.

OETHOTRIOHTJM. 87

Mb.; Rotterdam , m. vr. v. d.B.; Kralingen , m. vr.

L a c. ; — Woudrichem , m. vr. , Heusden , m. vr. ,
Abdij te Bern bij Heusden, m. vr. Lac.

Var. p. Rudolphianum Schpr. (Orthotrichum
Rudolphianum Lehm. , Orthotrichum Floerkii
Hornsch.) [var. /?. Prod. Ed, I.] Op vochti-
ger plaatsen dan de soort.

In Herb. : Haarlemmermeer bij Sloten, m.vr.,
Aalsmeer, m. vr. Lac; Leimuiden, m. vr. Dz.
en Mb.; Kralingen, m. vr. , de Groote Lindt
bij Dordrecht, m. vr. Lac.

„ y. riparium Schpr. (Orthotrichum nudum
Dicks.) [var. y. Prod. Ed. I.] Op vochtiger
plaatsen dan cle soort.

In Herb. : Haarlemmermeer bij Sloten en
Aalsmeer, m.vr. , Legmeer tusschen Amstel-
veen en Uithoorn, m. vr. Lac; — Leimuiden,
m. vr. Dz. en Mb. ; de Groote Lindt bij Dor-
drecht, m. vr. Lac; — Heusden, m. vr. Lac.

196. O. anomalum Hediv. (Orthotrichum saxatile Brid. ,
Orthotrichum aureum Mart. , Brachytrichum
saxatile Roehl.) Op haven- en vestingmuren ,
daken en steenen; langs watervallen . zeldzaam
op boomstammen (olmen). %. Maart—Jul.

In Herb. : Groningen, m. vr. Dass.; Haren, m.vr.
v. H.; — Kampen, m. vr., Deventer, m.vr. Top; —
Renkum, Buse; Beekhuizen, m. vr. Lac; Beek,
m. vr. AbeL; Nijmegen, m. vr. B.; — Utrecht,
m. vr., domkerk te Utrecht, m. vr., Soestdijk, m.vr.
Lac; Amersfoort, m. vr. Bond; — Amsteldijk en
Weesperzijde bij Amsterdam, m. vr. Lac; Haarlem,
m. vr. Buse; — Wassenaar, m. vr. Dz.; de Groote
Lindt bij Dordrecht, m.vr., Kralingen, m. vr. Lac;
— Woudrichem, m. vr., Abdij te Bern bij Heusden,
m. vr. Lac; — Meer, m. vr. Lac.

88 ORTHOTRICHTTM. TJLOTA.

Var. /?. elongatum Lac. (var. p. Prod. Ed. I.)
Op oude muren en grafzerken.

In Herb.: Zeist, m. vr. B. W.; — Grave,
m. vr. Lac; — Abdij te Bern bij Heusden,
m. vr. Lac; Maastricht, m. vr. Franq..

Ulota Mohr.

197. U. phyllantha Brid. (Orthotrichum jutlandicum
Brid., Orthotrichum phyllanthum Br. et Schpr.)
Op beuken, olmen, wilgen, esschen en popu-
lieren; op steenen langs zeedijken. 2J.. Bloemen
en vruchten onbekend.

In Herb. : Veenwouden, Spree; — Hemmen,
Buse; — Utrecht, Blauwkapel, Abkoude, Lac; —
Wieringen, Amsterdam, Kalfjeslaan, Rozenburg,
Sloterweg en Osdorp bij Amsterdam, Muiderberg,
Lac; Haarlem, Mb.; Haarlemmerhout, Leiduin bij
Haarlem, Spaarndam, Zandpoort, Buse; Vogelen-
zang bij Haarlem, Spaamwoude, Lac; — Noord-
wijk, Mb., B. W.; Dordrecht, Heer-Jansdam, Lac;
— Walchersche duinen, v. d. B..

198. U. crispula Bruch. (Orthotrichum crispulum Br. et

Schpr.) In bosschen op beuken, populieren en
dennen. 2J.. Mei — Aug.

In Herb. : Essenburg bij Harderwijk, m. vr. B o n d. ;
Uchelerbosch, m.vr. , Ede, m.vr. Lac; Middachten,
m. vr., Rozendaal, m. vr. , Beekhuizen, m. vr. , Doren-
werd, m. vr. , Warnsbornbij Arnhem, m. vr. , Renkum,
m. vr. Buse; — Bergen bij Alkmaar, m. vr., Bloe-
mendaal, m. vr. Lac; Overveen, m. vr. Buse.

199. U. crispa Brid. [Orthotrichum crispum Hedw.) Op

eiken, beuken, dennen en sparren; op steenen
langs zeedijken. Q[. Jun. — Sept.

In Herb. : Haren, m. vr. v. H.; — Paterwolde, m. vr.
v. H.; Asserbosch, m. vr. Dass. , Lac; Assen,

TJLOTA. 89

ra. vr. v. Heijn.; Weerdinge, Lac. en Sur.; —
Harderwijk, m.vr. Junghuhn; Uchelerbosch, m.vr.,
Spulderbosch, m. vr. , Velp, m. vr. , Arnhem, m. vr.,
Barneveld, m. vr. Lac; Soerenschebosch, m. vr. Un
1849; Trijselenberg bij Hattem, m. vr. Top; Hoog
Soeren, m. vr. , Warnsborn bij Arnhem, m. vr., Ben
nekom, m. vr. , Ede, m. vr.; Renkum, m. vr. , Wolf-
hezen, m. vr. Buse; Beekhuizen, m. vr. v. d. B.;
Water-Meerwijk , m. vr. Oud.: — Huis ter Heide,
m. vr. v. H. ; Amerongerberg, m. vr. Dz.; Vossegat
bijUtrecht, m. vr. , de Bilt, m. vr. Lac; — Bergen
bij Alkmaar, m. vr. , Muiden, m. vr. Lac; Velzen,
m. vr. Buse; — Endegeest, m. vr. , Hillegommer-
duin, m. vr. Mb.; — Zuid-Beveland, m. vr. v. d. B.;
— Wijlre, m. vr. Lac.
200. U. Bruchii Hornsch. (Orthotrichum coarctatum Br.
et Schpr. , Orthotrichum Bruchii Wils.) Op eiken,
beuken, berken, elzen, wilgen en sparren. %..
Mei — Aug.

In Herb. : Zellinge, v. H.; — Asserbosch, m. vr.
v. H. , D a s s. , L a c. ; Zeien, L a c. en S u r. ; — Olden-
zaal, m. vr. Lac; Deventer, m. vr. , Diepenveen,
m. vr. Top; — Beekbergerwoud, m. vr. Mb., Wtw.,
Lac; Gortelerbosch, m. vr. , bosschen in Gelderland,
Velp, m. vr. Lac; Hulshorst bij Harderwijk, m. vr.
Bond.; Trijselenberg bij Hattem, m. vr. Top; Ede,
m. vr. Lac, Buse; Beekhuizen, m. vr. , Dorenwerd,
m. vr. , Wolfhezen, m. vr. , Renkum, m. vr. Buse;
Nijmegen, m. vr. B.; Meerwijk, m. vr. v. H.; Water-
Meerwijk, m. vr. Abel.; — Huis ter Heide, m. vr.
v. H.; Ainerongerberg, m. vr. Dz.; de Bilt, m. vr.
v. H., Lac; Utrecht, m. vr. , Vreeland, m.vr., Maar-
tensdijk, m. vr. Lac ; Doorn, m. vr. Oud. : — Kalf-
jeslaan bij Amsterdam, Bloemendaal, m.vr. , Zand-
poort, m. vr. Lac; Velzen, m. vr. , Zandvoort, m. vr.
Buse; — Ulvenhoutschebosch , m. vr. Un. 1852.

90 ULOTA. ZYGODON.

201. U. Ludwigii Brid. (Orthotrichum Ludwigii Bricl. ,

Orthotrichum coarctatum Pal. Beauv. , Ulota
coarctata Lindb. sec Milde7 Bryol. Siles.) Op
beuken, eiken, populieren en eikenkreupelhout.
%.. Jul—Sept.

In Herb. : Spalderbosch , m. vr. , Arnhem , m. vr. ,
Velp, m. vr. Lac; Wolfhezen, m. vr. Buse; —
Vreeland, m. vr. Lac; — bij Leiden, m. vr. Dz..

Ordo Zygodonteae.

Zygodon Hook. et Tayl.

202. Zygodon viridissimus Brid. {Gymnostomum vi-

ridissimum Sm. , Amphoridium viridissimum
I)e Not.) Op eiken, olmen, populieren, wilgen,
appel- en pereboomen; op oude palen, aan mu-
ren van bruggen en op steenen, vooral langs
zeedijken. %.. Maart-Jun.

In Herb. : Groningen, Lac; — Schierstins, Veen
wouden, Spree; Heerenveen, Un. 1881; — Ha
velte, Lac; — Kampen, Top, Bond. ; — Soeren
schebosch, Lac, Buse; Dorenwerd, Renkum
Buse; — Utrecht, Lac; Amersfoort, Bond.; —
Wieringen, Muiden, m. vr. , Muiderberg, IJ bij Am
sterdam, Legmeer tusschen Amsterdam en Uit
hoorn, Halfweg Haarlem, m. vr. , Hilversum, Lac
Bloemendaalschebosch , Lac , Buse; Bloemendaal
m. vr. , Velzen, m.vr. Buse; Lindenheuvel bij Over
veen, v. H.; — Noordwijk, m. vr. , Voorschoten, Dz
en Mb.; Leiduin, Buse; Heer-Jansdam , m. vr.
Dordrecht, Lac; — Zuid-Beveland, m. vr., Domburg
m. vr. v. d. B.; — Willemstad, Heusden, St. Agatha
Lac; — Beek, Lac.

ITEDWIGJA. RACOMITRIUM. 01

Orrto Hedwigieae.

Hedwigia Ehrli.

203. H. ciliata Ehrh. {Bryum ciliatum Dicks. , Schisti-

dium ciliatum Brid. , Gymnostoma Hedwigia
Web. ct Mohr , Anicfangium ciliatum Heclw. ,
Pilotrichum ciliatum C. Miill. , Hedwigia albicans
Lindb.) Op de Hunebedden; op keien in de
heide. Qj.. Voorjaar. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Midlaren, Zuidlaren, v. H.; Rolde, Miq. ,
Dass. , v. d. B. , Lac; Borger, v. H., Top; Havelte,
Zeien, Loon, Lac; Emmen, Weerdinge, Exlo, tus-
schen Gieten en Eext, Lac. en Sur..

Ordo Grimmieae.

Racomitrmm Brid.

204. R. canescens Brid. {Trichostomum canescens Hedw.)

In de duinen; op droge zand- en heidegronden
en op uiterwaarden. 2j.. Oct.—Jun.

In Herb. : Oldenzaal; Denekamp; Brekelenkamp ;
Latrop; Zwolle; — Harderwijk; Ede; Renkum; Nij-
megen, m. vr.; Groesbeek; — de Bilt, m. vr.; —
Texel, m. vr.; Vlieland; Vlie; Bennebroek, m. vr. ;
Hilversum; Bussum; — Katwijk, m. vr. ; 'sGraven-
hage, m. vr.; — Schouwen; — Boxtel; Rosmalen; —
Gennep; Middelaar.
Var. p. prolixum Br. et Schpr. Op de heide en

in de duinen op vochtige plaatsen.
In Herb. : Ede, Lac; — de Bilt, Lac; —

Hillegom, m. vr. , Katwijk, m. vr. Mb.; 's Gra-

venhage, m. vr. Oud.; — Schouwen, m. vr.

v. d. B..
Var. y- ericoides Br. et Schpr. {Bryum ericoides

Dicks. , Trichostomum ericoides Schracl. , Ra-

92 RACOMITRIUM.

comitrium ericoides Brid.) In cle duinen , op
heide- en zanclgrond op zeer droge plaatsen.
In Herb. : Glimmen, S t r a t. ; — Zweelo, M i q. ;
Assen, Lac; — Oldenzaal, Buse; Ane, Lac;
Diepenveen, Top; Zwolle; — Harderwijk,
Bond.; Kenkum, Wolfhezen, Buse; Nijme-
gen, B.; om Nijmegen, Abel.; — de Bilt, m. vr.
Lac. , Gever s Deynoot; Zeist, Gev. Deyn.;
Amersfoort , B o n d. , v. d. K o e m e r ; — Texel,
Kallantsoog, Lac. ; Bennebroek, Buse; Keu-
kenduin bij Bennebroek, Bakkershagen, D z. en
Mb.; — den Deil en Raaphorst bij Leiden, Mb.;
Oosterhout, Helenaveen, Lac; Boxmeer, Un.
1858; Venlo, Un. 1842; Rosmalen, v. Hov.;
— Daniken, Lac.

205. R. lanuginosum Bricl (Trichostomum lanuginosum

Brid. , Racomitrium hyjmoides Linclb. sec. Bryol.
Siles.) In de venen ; op clroge en vochtige heicle-
gronden; in bosschen en op oude daken. 2|.

Mei.

In Herb. : Harendermolen , v. H. , Miq.; Haren,
Strat.; Vlachtwedde, Lac; — Nieuw-Dordrecht,
m. vr. Lac; — Lutte, Buse; — Ede, Lac, —
Amersfoort, Bond.; Zeist, Lac, B. W.; Zeister-
bosch, U n. 184 7; de Bilt, Maartensdijk, m. vr. L a c ;
Soestdijk, Reinwardt; — Bussum, Hilversum ,
Lac; — Baarle-Nassau , Maarheeze, Lac; Breda,
Un. 1852; — Horst, Lac.
Var. /?• depauperatum Prod. Ed. I.

In Herb. : Op vochtigen leemachtigen heide-
groncl bij Ede; Lac.

206. R. fasciculare Brid, (Trichostomum fasciculare

Schrad.) Op heidegrond. 2J.. Voorjaar. In Herb.
zonder vrucht.
In Herb.: de Bilt, Lac 1840.

207. R. heterostichum Brid. (Trichostomum heterosti-

UACOMTTRIUM. GRIMMIA. 93

chum Hedw.) Op de Hunebedden; in de andere
provincien op keien. %.. April.

In Herb. : Eext, Lac; Borger en Rolde, v.d.B.;
Rolde, m. vr. , Zeien, Havelte, Tinaarlo, Lac; Em-
men, Lac en Sur.; — Oldenzaal, Lac; — Arnhem,
Renkum, Buse; — Maastricht, m. vr., Meersen,
m. vr. F r a n q. ; Valkenburg, U n. 1861.

208. E. aciculare Brid. (Bryum aciculare L. , Bicra-

num aciculare Hedw., Trichostomum aciculare
Schwgr. , Grimmia acicularis C. Miill.) Op veen-
achtigen heidegrond. %. Voorjaar. In Herb.
zonder vrucht.

In Herb. : Veenpoel „de Aarbrand" te Maarheeze,
Lac 1874.

Grimmia EJirh.

209. G. trichophylla Grev. Op steenen aan zeedijken.

%. Zomer. In Herb. zonder vruchi
In Herb. : Muiderberg, Lac 1847.

210. G. pulvinata Smith. (Fissidens pulvinatus Hedw. ,

Trichostomum pulvinatum W. et M. , Bicranum
pulvinatum Schwgr.) Op boomen, steenen, mu-
ren en pannendaken. %. Febr.—Jul.

In Herb. : G-roningen , m. vr. ; Harendermolen ,
m. vr.; Haren, m. vr.; — Oranjewoud, m. vr.; Mil-
dam; — Eext; — Brekelenkamp , m. vr.; Kampen,
m. vr.; Denekamp, m. vr.; Delden, m. vr.; — Arn-
hem, m. vr.; Dorenwerd, m. vr.; Kenkum, m. vi\;
Rozendaal , m. vr. ; Nijmegen, m. vi\; — Utrecht,
m.vr.; Amersfoort, m. vi\; — West-Terschelling ,
m.vr.; Amsterdam, m. vi\; Haarlem, m.vr.; Urk;

— Leiden, m. vr.; Haagsche weg bij de Vink, m. vr. ;

— Goes, m. vr.; — Baarle-Nassau , m. vr.; Haps,
m. vr.; Eindhoven, m. vi\; Heusden, m. vi\; Kuik,
m. vi\; St. Agatha, m. vr. ; — Geverik, m. vr. ; Beek;
Wylre,m.vi\; Keutenberg, m.vr.; Husschenberg,m.vr„

94 GRIMMIA.

Var. P- (8.) viridis Schpr.

In Herb. : Grave, m. vr., Lac. 1882.

211. G. orbicularis Br. et Schpr. (Dryoptodon obtusis

Bricl. , Grimmia africana De Not. , Gilmbelia
orbicularis G. Miill.) Op steenen in cle heicle.
2J.. JuL
In Herb. : Emmen, m. vr. Lac. en Sur. 1859.

212. G. crinita Brid. (Gitmbelia crinita 0. Mull.) Op

muren. 2J.. April, Mei. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Maastricht, Franq..

213. G. apocarpa Hedw. (Bryum apocarpum L. , Schis-

tidium apocarpum Br. et Schpr.) Op steenen,
muren, pannendaken, graniet- en tufkrijtblokken ;
zeldzaam op wilgen. %.. April; Sept.

In Herb. : Assen, Dass.; Oosterbroek bij Eelde,
v. H.; — Heelsum, Renkum, Buse; Nijmegen, B.;

— buiten de Waardpoort te Utrecht , Lac. , Gevers
D e y n o o t ; Zeist, B. W. ; Amersfoort, B o n d. ; Rhe-
nen, Lac; — werkhuis te Amsterdam, Amstelveen-
sche weg bij Amsterdam, m. vr. ; Legmeer tusschen
Amsterdam en Uithoorn, Haarlemmermeer bij Aals-
meer, m. vr. ; Muiderberg, L a c. ; Bennebroek, B u s e ;

— Heer-Jansdam , Kralingen, Zwijndrecht, Lac; —
Zuid-Beveland, v. d. B.; — Abdij te Bern bij Heusden,
Grave, Lac; — Valkenburg, Keutenberg, Bemelen,
Geulem, Gulpen, Lac; St. Pietersberg, Buse;
Beek, Oud..

Var. /^- gracilis Br. et Schpr. (Grimmia gracilis
Schwgr.) Op steenen en pannendaken.

In Herb. : Beek bij Nijmegen, Abel.; —
Haarlemmermeer bij Sloten, Lac.
Var. y- rivularis Br. et Schpr. (Grimmia rivu-
laris Schwgr.) Op steenen en muren.

In Herb. : Haarlemmermeer bij Sloten en
Aalsmeer, Lac; — Leimuiden, Dz. en Mb.;
Kralingen, Heer Jansdam, Rotterdam, Lac.

GRIMMIA. CINCLIDOTUS. BARBULA. 95

214. G. cortferta Funlc. (Grimmia latifolia Brid. , G.

apocarpa var. conferta C. Miill.) Op keien en
kalkrotsen. %. Voorjaar. In Herb. zonder vrucht.
In Herb.: Geulem, Keutenberg, Lac. , 1870.

Ordo Cinclidoteae.

Cinclidotus P. Beauv.

215. C. fontinaloides P. Beaiw. (Trichostomum fonti-

naloides Hedw. , Gilmbelia fontinaloides C. Miill.)
[Cinclidotus riparius Prod. Ed. I. p.p.] Aan
muren, steenen en palen langs rivieren, meren
en kanalen. %.. Jul. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Katwijk, Dz.; Leimuiden, Zwijndrecht;
Rotterdam, Lac. ; Dordrecht, Lac. , v. Hov. , Oud.;
— Heusden, Lac.

216. C. riparius Br. et Schpr. (Trichostomum riparium

W. et M. , Racomitrium riparium Brid. , Giim*
belia riparia C. Mtill.) [Ginclidotns riparius Prod.
Ed. I. p.p.] Aan muren langs rivieren. %..
Zomer. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Dordrecht, Lac. , 1844.

Tribus Pottiaceae.
Ordo Trichostomeae.

Barbula Hedw.

217. B. papillosa Wils. (Tortula papillosa Spruc. , Bar-

bida rotundifolia Hartm.) Op eiken, olmen,
linden, wilgen en populieren. 2J.. Vruchten on-
bekend.

In Herb. : Heerenveen, Un. 1881; — Meppel,
Lac; — Oldenzaal, Denekamp, Steenwijk, Lac;

9G BARBULA.

Kampen, Top; — Ede, Zevenaar, Lac; Hees,
Lac en Abel.; — Utrecht, Lac; Amersfoort,
Bond.; — Amsterdam, Muiderbosch bij Amsterdam,
Hilversum , L a c. ; — Leiden , 's G-ravenhage , Heer-
Jansdam, Zwijndrecht, Dordrecht, Lac; — G-oes,
Wilhelminadorp , Lac en Sur.; — Willemstad,
Deurne, Lac; — Horst, Elslo, Lac.

218. B. pulvinata Juratz. {Barbula danica M. T. Lange,

Barbula intermedia Wils. var. pulvinata Milde,
Bryol. Siles.) Op muren en steenen bruggen.
%.. Voorjaar. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Kampen, Top; — Grave, Lac; —
(?) Heer, Kadier, Lac.

219. B. intermedia Wils. (Syntrichia intermeclia Brid. ,

Tortula intermedia Wils. , Barbula ruralis var.
rupestris Br. et Schpr.) Op muren, grafstee-
nen, keien, rietdaken en rotsen. 2J.. Mei, Jul.
In Herb. : Erm, L a c en S u r. ; — Kampen, B o n d. ;
— Nijmegen, m. vr. B.; — Amersfoort, Bond.; —
Texel, Willemspoort bij Amsterdam , L a c. ; - Lei-
den, m. vr. uit Herb. Meerburg; Kotterdam, m. vr.
Lac; — St. Agatha, m. vr. Lac; — Valkenburg,
m. vr. Un. 1861; G-eulem, m. vr. , Bemelen, Lac.

220. B. ruralis Hedw. (Bryum rurale L. , Tortula rura-

lis Schwgr. , Syntrichia ruralis Brid.) Op zandi-
ge wallen en op onbebouwde gronden; in de
duinen , op oude rietdaken en op boomstammen
(wilgen). %.. Febr.—Jul.

In Herb. : Harendermolen, v. H. , S t r a t. ; — Ame-
land , m. vr. H o 1 k. ; — Odoorn , L a c. en S u r. ; —
Kampen, Konijnenbelten bij Zwolle, Bond.; Zwolle,
v. H. ; Kampereiland , Uselmuiden , m. vr. T o p ; —
Harderwijk, B o n d. ; Dorenwerd, B u s e ; Nijmegen ,
m. vr. B.; omNijmegen, Abel.; — Utrecht, m. vr. ,
Blauwkapel, m. vr. Lac; Driebergen, m. vr. v. H. ;

P.ARBULA.

97

Amersfoort, Bond.; — Texel, m. vr. Holk.; Vlie
land, Wieringen, Amsterdam, Lac.; Urk, Sur.
Zandpoort, m. vr., Sloterdijk, v. H.; Haarlem, m. vr
v. H. , Splitg.; Zandvoort, m.vr. Buse; Overveen
m. vr. v. H. , Buse; — Hillegom, m. vr. Doz.; Kat
wijk, m.vr. Mb.; Wassenaar, m. vr. Stekh.; Noord
wijk, m. vr. Forsten; 's G-ravenhage, m.vr. Oud.

— Zuid-Beveland, m. vr. , Walcheren, m. vr. v. d. B.
Sas van Gent, Walr.; — Esch bij Boxtel, m. vr
Lac; — Middelaar, Lac; St. Pietersberg, m. vr
Un. 1861.

221. B. latifolia Br. et Schpr. {Barbnla laevipila p. mu-

tica Schltz.) Op olmen, linden, populieren en
wilgen; op keien. 2].. April.

In Herb.: Denekamp, Lac; — Renkum, m. vr
Buse; Ooischewaard, Lac en Abel.; — Utrecht
Schalkwijk, Vreeswijk, m. vr. Lac; — Diemermeer
Lac enRomb. ; Hilversum, Lac; Leiden, Dz.; Rot
terdam, Dordrecht, Zwijndrecht, Heer-Jansdam, Via
nen, m. vr. Lac; — Beugen, Un. 1853; Heusden
St. Agatha, Lac; — Husschenberg bij Beek, Lac

222. B. laevipila Brid. (Tortula laevipila Schwgr.) Op

olmen, linden, populieren en wilgen. %.. Febr.

— Jul. , Oct.

In Herb. : Groningen, m. vr.; Haren, m. v.; Hel-
pen, m.vr.; — Heerenveen; — Zwolle, m. vr.; Kam-
pen, m. vr.; IJselmuiden, m. vr.; — Harderwijk,
m. vr.; Elburg; Doesburg, m. vr. ; Zevenaar, m. vr. ;
Bennekom, m. vr.; Randwijk, m. vr.; Nederhe-
mert; Huis Ubbergen, m. vr.; — Utrecht, m. vr.;
Amersfoort, m. vr.; Bunnik, m. vr.; — Wieringen;
Amsterdam, m. vr.; Sloten, m.vr.; Sloterdijk, m.vr.;
Diemermeer, m. vr. ; Haarlem , m. vr. ; Zandpoort,
m. vr.; Hilversum, m. vr.; — Leiden, m. vr.; Val-
kenburg bij Leiden, m. vi\; Duifhuislaan bij Leiden,
m. vr.; Noordwijk, m.vr.; Eikenduinen, m. vr. ; Via-

i

98

BAKBULA.

nen, m.vr.; Heikop, m. vr.; Dordrecht, m. vr.;
Zwijndrecht, m. vi\; — Zeeland, m. vr.; Zuid-Beve-
land, m. vr.; — Willemstad, m. vr.; Bergen-op-Zoom,
m.vr.; Heusden, m. vr.; Beugen, m. vr. ; Kuik;

Deurne, m. vi\; St. Agatha, m. vr,

Meersen

Beek, m. vi\; Horst; Schinnen, m.vr.; Arendshout,
m. vi\.
223. B. subulata Brid. (Bryum subiilatum L. , Tortula
subulata Hedw.) In de duinen ; op zandgrond en
op zandige wallen; op boomstammen en Loss-
wallen. Q[. April—Aug.

In Herb.: Groningen, m. vr. Miq. en Dass. ,
Strat., v.Heijn.; Haren, m. vr. v.H., Strat.; —
Schiermonnikoog, m.vr. Holk.; — Diepenveen, m.vr.
T o p ; Zalk , m. vr. B o n d. , T o p ; Bronsberg bij
Zutphen, m. vi\; — Harderwijk, m.vr. Bond.; Win-
terswijk, m. vr. Un. 1859; Harskamp, m. vr. , Ren-
kum, m. vi\, Wageningschenberg , m. vr. Buse;
Nijmegen, m. vr. B.; Marienboom bij Nijmegen, m. vr.
Abeh; — de Bilt, m. vr. Lac. , Mb.; Amersfoort,
m. vr. B o n d. ; — Wieringen, m. vr. , Vlieland, m. vr. ,
Kallantsoog, m. vr. , Bussum, m.vr., Zorgvliet bij
Amsterdam, m. vr. Lac; Haarlem, m. vr. v. H. ,
Mb., Oud.; Aardenhout bij Haarlem, m.vr. Splitg.
Zandpoort, m. vr. Lac. , Buse; Haarlemmerhout
m.vr., Velzerend en Brederode, m. vr. , Bloemen
daalschebosch, m. vr. Buse; — Duifhuislaan bij Lei
den, m. vr. Mb.; Zomerzorg bij Leiden, m. vr. B.W,
Voorschoten, m. vr. Dz.; — Walcheren, m. vi\, St
Jansteen,m.vr. v.d.B.; Sas van Gent, m. vr. Walr.
— Bergen-op-Zoom, m. vr. Un. 1860; Ginneken
m.vr. Lac; Fort Isabel, m. vr. v. Hov.; Boxmeer
m. vr. Un. 1853; — Gronsveld, m.vr. Buse; Sit
tard, m. vr. Un. 1861; Vliek bij Meersen, m. vr.
Geverik, m. vi\, Elslo, m.vr., Simpelveld, m. vr.
Schinnen, m.vr., Geulem, m. vr. Lac; Plasmolen
bij Mook, m. vr. Abeh.

BAKBTJLA. 99

224. B. Brebissoni Brjd, (Tortula Brebissoni De Notar ,

Desmatodon dichotomus Brid. , Racomitrium fla-
vipes Brid. , Cinclidotus riparius var. terrestris
Br. et Schpr. et Prod. Ed. I , Barbula romana
C. Miiil.) Op steenen langs meren; aan wilgen
en populieren langs rivieren. %.. Voorj. In
Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Driel, Buse; — Vreeswijk, Lac; —
Haarlemmermeer bij Leimuiden, Lac. ; — Vianen ,
Heer-Jansdam , Zwijndrecht, Lac. ; — St. Agatha,
Lac.

225. B. squarrosa Brid, (Tortula squarrosa De Notar,

Pleurochaete sq_uarrosa Lindb.) %. Op kalkrot-
sen. Mei, Jun. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : St. Pietersberg bij Maastricht, L a c 1869.

226. B. fragilis Wils. (Barbula Drumynondii Mitt. in

Bryol. Siles. , Didymodon fragilis Hook. etWils,
Trichostomum fragile C. Mtill.) [Barbula tortuosa
Prod. Ed. I.] In de duinen. %.. Begin van den
zomer. In Herb. zonder vrucht.
In Herb.: Noordwijk, Dz. 1841 en 1845.

227. B. convoluta Hedw. In de duinen; op zandige

klei- en veengronden ; aan dijken en slootwal-
len, op muren en aschhoopen, tusschen straat-
steenen en langs voetpaden; op tufkrijt. %.
April—Sept.

In Herb. : Wolvega, U n. 1 8 8 1 ; — Meppel, L a c ; —
Staphorst, Singraven bij Denekamp, Lac; — Arn-
hem, Dieren, Lac; — Utrecht, Lac; Amersfoort,
Bond.: — Amsterdam, m. vr. , Muiderpoort enZee-
burg bij Amsterdam, m. vr. , Aalsmeer, m. vr. , Ruine
te Brederode, m. vr., Bussum, Zandpoort, Lac;
Haarlem, m. vr. Mb.; — Wassenaar, m. vr., Noord-
wrjk, m. vr. Dz.; Wassenaar en Overveen, m. vr.
Mb.; Katwijk, m. vr. deHaan; Hillegom, m. vr. ,

100 BARBULA.

Heer Jansdam, Zwijndrecht, m.vr. Lac; — Zuid-
Beveland, m. vr. , Goes, m. vr. v. d. B.; — Eindho-
ven, Oorschot, Helenaveen, m.vr. , Deurne, Boxtel,
St. Agatha, Lac; — Valkenburg, m. viv; Husschen-
berg bij Beek, m. vr. , Terhagen, Kasteel te Horst,
m. vr. Lac.

228. B. revoluta Schwgr. In de duinen; op oude mu-

ren, kalkrotsen en tufkrijt. 2J.. Maart—Sept.

In Herb. : Bloemendaal, Buse; — Valkenburg,
m.vr., Geulem, m.vr., Wijlre, m.vr., Gulpen, m. vr.,
Noorbeek, m. vr. , Hulzen, m. vr. , Heerlen, m. vr. ,
Hoensbroek, m.vr., Kadier, m.vr. , Bemelen, m.vr. ,
Schimmert, m. vr. , Lemiers, m. vr. , Horst, m. vr.,
Geverik, m.vr. , Roten, m.vr. , Keer, Lac; Pieters-
berg, m. vr. U n. 1861, B u s e.

229. B. vinealis Brid. (Tortula fallax vinealis De Notar.)

Op tufkrijt. %. Jiil

In Herb. : St. Pietersberg bij Maastricht, m. vr.
Un. 1861.

230. B. cylindrica Schpr. (Zygotrichia cylindrica TayL,

Tortula cylindrica Lindb. , Tortula insulana De
Notar. , Barbula vinealis var. flaccida Br. et Schpr.
Tortula vinealis De Notar.) Aan klei- en Loss-
wallen, op tufkrijt en aan muren. 2[. Mei. In
Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Kralingen, Lac; — Valkenburg, Beek,
Katsop, Gulpen, Schinnen, Geulem, Neerbeek, Spau-
beek, Merkeibeek, Kroubeek, Geverik, Schimmert,
Lac; Sittard, Un. 1883.

231. B. rigidula Milde. (Schjir.) {Didymodon rigidulum

Hedw. , Trichostomum rigidulum Sm. , Tortula
rigidula Lindb.) Op steenen langs rivieroevers
en meren, aan vochtige muren en op tufkrijt.
%.. April, Aug., Sept.

In Herb. : Eibergen, Vorchten, Lac; Opheusden,
m. vr., Driel, m. vr. Buse; — Vreeswijk, Buse; —

BAKBULA. 101

Amsterdam, Legmeer tusschen Amstelveen enUit-
hoorn, Aalsmeer, Haarlemmermeer bij Sloten, m.vr.
en bij Leimuiden, m.vr. Lac; — Dordrecht, Kra-
lingen, Lac; — Baarle-Nassau , Heusden, Grave,
Lac; — Maastricht, Valkenburg, Roten, m. vr.,
Horst, Kadier, Geulem, Bemelen, Lac.

232. B. fallax Hedw. Op klei-, leem-, Loss- en vochtige

zandgronden ; in de duinen, op veengrond en
tufkrijt, %.. Jun.—Mei.

In Herb. : Zwolle. Kampen, Bond.; Ootmarsum,
Lac; Deventer, Top; — Winterswijk, Un. 1859;
Velp, m. vr. , L a c ; — Utrecht, m. vr. , Jutfaas, m. vr.
Lac; — Bennebroek, m.vr. v. d. Tr. ; Bussum, m.vr.
Lac; Zandvoort, m. vr. Buse; — Leiden, m. vr.
Mb., Buse; Zwijndrecht, m. vr. , Mallegat bijj Dor-
drecht, Lac; — Zuid-Beveland, m. vr. v. d. B.; —
Helenaveen, Lac; — Meersen, Geulem, m. vr. ,
Hulzen, m. vr. , Husschenberg, m. vr. , Hobbelrade,
m. vr. Lac.

233. B. unguiculata Hedw. (Bryam Unoides Dicks. ,

Barbula linoides Brid. , Tortula mucronata et
humilis Turn.) [Barbula unguiculata et Tricho-
stomum mutabile Prod. Ed. I.] Langs rivieroevers,
slooten en wegen; op klei-, leem- en leemach-
tige zandgronden; op muren en tufkrijt. 2J..
Sept — April.

In Herb.: Groningen, m. vr. ; Haren, m.vr. ; —
Franeker, m. vr.; — Kampen; Ootmarsum; — Wa-
geningen, m. vr.; Lekskensveer bij Wageningen,
m. vr.; Heteren, m.vr.; Renkum, m.vr.; Beek, m.vr.;
Beuningen; — Utrecht, m. vr.; Zuilen, m. vr.; Ame-
liswaard, m. vi\; — Amsterdam, m. vr.; LJdijk bij
Amsterdam, m. vr.; Bussum, m. vr. ; Monnikendam,
m. vr.; — Leiden, m. vr.; Rijnsburg, m. vr.; — Drie-
wegen, m. vr.; Zeeland, m. vr.; — Bergen-op-Zoom;
Heusden; Helenaveen, m. vi\; Kuik, m. vi\; — St.

102

BARBULA.

Pietersberg, m. vr.; Meer, m. vr.; Schinnen, m. vr.;
Trap, m. vr.; Horst, m. vi\.

Var. p. cuspidata Br. et Schpr. (Barbula cuspi-
clata Schltz. , Tortula mucronidata Swrtz.)
Op grazige plaatsen.

In Herb. : Groningen, m. vr. v. H.; — Ruine
van Brederode, Lac; — Zuid-Beveland, m. vr.
v. d. B.; — Baarle-Nassau, Lac.

„ y- apiculata Schpr. (Barbula apiculata
Hedw.) Aan den voet van boomstammen.
In Herb. : Zuid-Beveland, m. vr. v. d. B..
„ <5. microcarpa Schpr. (Barbula microcarpa
Schltz.) Op steenen.

In Herb.: Westerdoksdijk te Amsterdam,
m. vr. Lac.

„ e. obtusifolia Br. et Schpr. (Barbula obtu
sifolia Schltz.) Op oude muren.

In Herb. : Utrecht, Lac; — Rotterdam, Kra-
lingen, Lac.

„ 'q. fastigiata Br. et Schpr. (Barbula fasti-
giata Schltz.) Op oude muren.

In Herb. : tusschen de Wittevrouwen- en
Tolsteegpoorten te Utrecht, m. vr. Lac.

234. B. muralis Hedw. (Bryum murale L.) Op oude
muren en steenen, op pannendaken, zandigen
kleigrond en tufkrijt, zeldzaam op boomstam-
men. %.. Maart. — Dec.

In Herb. : Groningen, m. vr.; — Ameland, m. vi\;
Oranjewoud, m. vi\; — Borger, m. vi\; — Zwolle,
m. vr-.; Kampen, m. vr. ; Oldenzaal, m. vi\; — Har-
derwijk, m. vi\; Renkum, m.vr.; Nijmegen, m.vr.;
Uilenput (Meerwijk) m. vi\; Zalt-Bommel, m.vr.; —
Amersfoort, m. vr.; Utrecht, m.vr.; Vreeswijk, m.vr.;
— Texel, m. vi\; Terschelling, m. vi\; Vlieland, m.vr.;
Amsterdam, m.vr.; Haarlem, m.vr.; Berkenrode,

BABBULA. 130

m. vr.; — Leiden, m.vr.; Heukelom, m. vr. ; Noord-
wijk, m.vr.; Warmond, m. vi\; Dordrecht, m. vr.;
— Goes, m. vr.; Hoek, m.vr.; Terneuzen, m. vr.;
Zaamslag, m. vi\; — Baarle-Nassau, m.vr.; Eindho-
ven, m. vr. ; Heusden, m. vr. ; St. Agatha, m.vr.; —
Pezaken, m.vr. ; Gulpen, m. vr.; Meerssen, m. vr.;
Bunde, m. vr. ; Husschenberg, m. vr..
Var. /?• incana Schpr. Op gebaggerden zandigen
kleigrond; op muren; in holle wegen op
kleigrond.

In Herb. : Westerdoksdijk bij Amsterdam,
m. vr., Aalsmeer, m. vr. Lac; — Munsterge-
leen, m. vr. Lac.
„ y. aestiva Schpr. {Barbula aestiva Schltz. ,
Barbula cuneifolia W. et M.) Op steenen
en muren, zeldzaam op boomstammen.

In Herb. : Brunnepe bij Kampen, m. vr.
Top; Singrave bij Denekamp, m. vr. Lac; —
Arnhem, m. vr. Lac; — Utrecht, m. vr., Klop-
vaart, m. vr. Lac; Zuilen, m. vr. v. d. Ti\,
Lac; Vreeswijk, m. vr. Lac, Buse; — Haar-
lem, m. vr. Buse; — Heikop, m. vr. v. H.;
Heer-Jansdam, m. vr. Lac; — Heusden, m.vr. ,
Kuik, m. vr. Lac; — Pezaken, m. vr., Kerk-
rade, m. vr. Lac.
„ d. rupestris Schpr. Op steenen langs de
oevers van meren.

In Herb. : Haarlemmermeer bij Sloten, m. vr.

Lac 1846, 1848.

235. B. marginata Br. et Schpr. {Barbula caespitosa

Hook. et Grev.) Op kalkhoudende klei in holle

wegen en langs waterloopen ; op kalkrotsen, tuf-

krijt en tufkrijtmuren. %. April—Aug.

In Herb. : St. Pietersberg bij Maastricht, m. vr.
Un. 1861; Valkenburg, m. vr. Un. 1861; Beek,
m.vr. , Bemelen, m. vi\, Sibbe, m. vr. , Valkenburg,

104 BAKBTTLA.

m. vr. , Meersen , m. vr. , G-eulem , m. vr. , Gulpen ,
m. vr. , Pezaken, m. vr. , Jans-Geleen, m. vr. , Kas-
teel Stein, m. vr. , Heek, m. vr., Klimmen, m. vr. ,
Kansdaal, m. vr. , Hulsberg, m. vr. , Bunde, m. vr. ,
Hulzen, m. vr. , Kraubeek, Kadier, m. vr. , Kerkrade,
m. vr. Lac.

236. B. cavifolia Schpr. (Pottia cavifolia var. barbuloides

Dur. , Pottia cavifolia var. gracilis Wils. , Tor-
tula lamellata Lindb.) Aan aarden- en Loss-
wallen. 0. Maart, April.

In Herb. : Schinnen, m. vr. 1869, Geverik, m. vr.,
Beek 1873, Lac.

237. B. aloides Br. et Schpr. (Trichostomum aloides

(Koch) Brid. , Tortula rigida Hook. et Tayl. ,
Bryum rigidum Dicks.) Op gebaggerden kleiach-
tigen zandgrond en aan Losswallen. 2J.. Jan.
Mei—Aug.

In Herb. : Westerdoksdijk bij Amsterdam, m. vr.
Lac; — Valkenburg, m. vr. , Geulem, m. vr. Lac.

238. B. ambigua Br. et Schpr. {Barbula rigida Brid.)

Op gebaggerden kleiachtigen zandgrond; aan
dijken, rivieroevers , klei- en Losswallen. 2J..
Febr. — Jul.

In Herb. : Driel, Buse; — Westerdoksdijk bij
Amsterdam, m. vr. Lac; — Pietgeleen en Munster-
geleen, m. vr. Un. 1861; Geulem, m. vr. Un. 1861,
Lac; Katsop, m.vr. , Geverik, m. vr. , Waterslij
bij Sittard, m.vr., Schinnen, m. vr. , Wintraken,
m. vr. Lac.

239. B. rigida Br. et Sch. (Tortula enervis Hook. et Ta37l. ,

Tortula brevirostris Grev.) Op gebaggerden klei-
achtigen zandgrond; op kalk van oude muren.
%. Sept. , Maart.

In Herb. : Westerdoksdijk bij Amsterdam, m. vr.
Lac; — Maastricht, m. vr. Buse.

TRICHOSTOMTFM. 105

Tricliostomum Sm.

240. T. flavo-virens Bruch. (Didymodon tricolor Bals. et

De Notar. , Trichostomum viridiflavum De Notar. ,
sec. Milde, Bryol. Siles.) [Barbida inclinata Prod.
Ed. I.] In de duinen; zeldzaam op muren. %..
Voorjaar. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Kallantsoog, Vlieland, Vogelenzang,
Lac; Bennebroek, Dz. et Mb.; Bloemendaal, Over-
veen, Zandvoort, Buse; — Lisse, Wassenaar, Dz.
etMb. ; Hillegom, Lac.

241. T. tophaceum Brid. (Trichostomum linoides Sm. ,

Trichostomum lineare Sm. , Anacalypta tophacea

N. et H. , Didymodon trifarius H. et T.) [Tricho-

stomum rigididum Prod. Ed. I. p.p. et Didymodon

luridus Prod. Ed. I. p.p.] In duinvalleien; op

steenen en palen langs meren. %.. Aug. —Maart.

In Herb. : de Cocksdorp op Texel, Haarleramer-

meer bij Sloten, Haarlemmermeer bij Aalsmeer,

m. vr. Lac; — Haarlemmermeer bij Leimuiden,

m.vr. Lac; — G-eul te Geulem, Lac.

Var. fi. brevifolium Schpr. (BryumbrevifoUum

Dicks.) [Trichostomum limosum Prod. Ed. I.,

Didimodon luridus Prod. Ed. I. p.p. , Bar-

bida unguiculata /?• microcarpa Prod. Ed. I.]

Op steenen en palen langs meren; induin-

valleien; langs plassen, op vochtige leem-

en zandige kleigronden.

In Herb. : Ootmarsum,m.vr. Lac; — Utrecht,
m.vr. , Waverveen, Lac; — Kallantoog, de
Cocksdorp op Texel, Funen te Amsterdam,
m. vr. , Westerdoksdijk bij Amsterdam, m. vr. ,
Haarlemmermeer bij Sloten, m. vr. Lac; —
Koepoort bij Leiden, m. vr. Dz.; Zwijndrecht,
m. vr. Lac; - Zuid-Beveland, m. vr., Goes,
m. vr., Kruiningen, m. vr. v. d. B..

10G TRICHOSTOMUM. DIDYMODON.

Var. y. acutifolium Schpr. [Didymodon luridus
et riibellas Procl. Ed. I. p.p.] Op steenen
langs meren en rivieren; op vestingsmuren
en moerassige plaatsen.

In Herb. : Haarleramermeer bij Sloten, m. vr.
Lac; — Kralingen, Lac. ; -- Zuid-Beveland,
m. vr. , Wemeldinge, m. vr. , Iersekendam, m. vr.
v. d. B.; — Grave, m. vr. Lac.

Ordo Pottieae.

Didymodon Hedw.

242. D. cylindricus Br. et Schpr. (Weisia cylindrica Brid.,

Weisia tenuirostris Hook. et Tayl. , Didymodon
tenuirostris Wils, Trichostomum cylindricum C.
Mull.) Op steenen langs meren en rivieren; op
oude vesting- en andere muren ; tusschen straat-
steenen en zelden aan den voet van wilgen. %..
Herfst. In Herb. zonder vrucht.

In Herb.: Renkum, Heteren, Buse; - muur van
den Hort. Botan. te Amsterdam, Westerdoksdijk en
Haarlemmerspoorweg bij Amsterdam, Haariemmer-
meer bij Sloten, Lac; — Leiden, Zwijndrecht, Nol-
dijk bij Heer-Jansdam , Kralingen, Lac; — Wou-
drichem, Bergen op Zoorh, Grave, Lac.

243. D. cordatus Juratzk. Op oucle muren "en op stee-

nen langs rivieren. 2J.. Vruchten onbekend.

In Herb.: de Groote Lind bij Dordrecht, Lac;
— Heusden, Lac.

244. D. luridus Hornsch. (Cynodon luridus Brid., Bar-

bula deusta Brid. , Trichostomum luridum Spruc)
[Desmatodon flavicans et Didymodon luridus Procl.
Ed. I. p.p.] Op steenen langs rivieroevers en
meren; op vestingmuren en vochtige straat-
steenen; op tufkrijt en kalkrotsen; op wilgen.
2J.. Nov. — Maart.

DIDYMODON. POTTIA.

107

In Herb. : Oene, Un. 1864: Nijbroek, Lac; Ren-
kum , m. vr. , Opheusden , B u s e ; — Funen , m. vr ,
en Hoedenmakerspad te Amsterdam, ruine te Bre-
derode, Haarlemmermeer bij Aalsmeer, Leimuiden
en Sloten, Lac.; — Koepoort bij Leiden, m.vr.
Dz.enMb.; Vianen, Kraamw.; Rotterdam, m. vr.,
Dordrecht, Heer-Jansdam , "Willemsdorp , Lac; —
Woudrichem , Lac; - Berg bij Geulem, Meersen,
Bemelen, m. vr. Lac.
245. D. rubellus Br. et Schpr. (Bryum recurvirostrum
Dicks, , Weisia recurvirostra Hedw. , Weisia cur-
virostra Brid. , Anacalypia recurvirostris N. et
H. , Grimmia rubella Roth. , Trichostomum ru-
bellum Rabh.) Op steenen langs meren en ri-
vieren; op beschaduwde duin- en kleigronden;
langs slooten en in bosschen op olmen en wil-
gen. 2[. Febr. — Dec.

In Herb. : Deventer, m. vr. ; — Winterswijk, m. vr. ;
Warnsveld , m. vr. ; Beekhuizen ; Renkum , m. vr. ;
Culemborg, m.vr.; Beek, m. vr.; - Utrecht; Zuilen,
m.vr.; Schalkwijk, m. vr.; — Legmeer tusschen
Amstelveen en Uithoorn, m. vr.; Haarlemmermeer
bij Sloten, m. vr.; Groot Bentveld, m. vr.; Bloemen-
daal, m. vr.; Overveen, m. vr.; Zandvoort, m. vr.;
Zandpoort, m. vr.; - Noordwijk, m. vr.; Noordwijker-
hout, m. vr. ; Rotterdam, m. vr. ; Zwijndrecht, m. vr. ;
Dordrecht; Heer-Jansdam, m.vr.; — Zuid-Beveland,
m. vi\; — Valkenburg, m. vi\; Munstergeleen enPut,
m.vr.; Ingber, m.vr.; Beek, m.vr.; Schinnen, m.vr.;
Plasmolen bij Mook, m. vi\.

Pottia Ehrh.

246. P. lanceolata C. Miill. (Bryum lanceolatum Dicks. ,
Leersia lanceolata Hedw. , Encalypta lanceolata
Hedw. , Anacalypta lanceolata Rohl , Grimmia

108 POTTIA.

lanceolata Sm. , Desmatodon lanceolatum Bruch.)
Aan aarden-, klei- en Losswallen; aan muren
en kalkrotsen; in grasvelden, Q. April- Jun.
In Herb. : Utrecht, m. vr. , de Bilt, m. vr. Lac;
— Leiden, m. vr. Mb. ; Rotterdam, m.vr., Heer-
Jansdam, m. vr. Lac; — Hoek, m. vr. Walr.; Zuid-
Beveland, m. vr. v. d. B.; — Schinnen, m. vr. , Ka-
dier, m. vr., G-everik, in. vr. , Geulem, m.vr., Oors-
beek, m. vr. Lac; Munstergeleen en Put, m. vr.
Un. 1861.

Var. /?• (<5.) gymnostoma Schpr. (Pottia lanceo-
lata var. intermedia Milde, Bryol. Siles. ,
Pottia eustoma et major Ehrh. , Gymnosto-
mum intermedium Turn. , Pottia truncata
var. /i. major Bryol. eur.) [Pottia interme-
dia Furnr. , van der Sande Lacoste in
Overzicht der Mossoorten, Ned. kruidk.
Archief, 2 Ser. III. bl. 165.] Op zand- en
kleigronden; op grasvelden, weilanden en
uiterwaarden ; op muren. Maart—Oct.

In Herb. : Groningen, m. vr. , Helpen, m. vr.
v. H.; Kampen, m.vr. , Zalk, Top; — Ren-
kum, m. vr. , Ede, m. vr. Buse; Bergendal,
m. vr. Abel.; — Zuilen, m. vr. Lac; — Am-
sterdam, m. vr. L a c. ; Beverwijk, m. vr. B u s e ;
— Leiden, m. vr. D z. ; Vianen, m. vr. , Rotter-
dam, m.vr. , Dordrecht, m. vr. , Papendrecht,
m. vr'. , Heer-Jansdam , m. vr. Lac; — Zuid-
Beveland, m. vr. v. d. B.; — Schinnen, m. vr. ,
Geverik, m. vr. Lac.

247. P. Starkeana C. Miitt. (Weisia Starkeana Hedw. ,
Anacalypta Starkeana N. et H. , Pottia Starckei
C. Mtill. , Desmatodon Starkei De Notar.) Op klei
grond langs rivieren. 0. Nov. — Maart.

In Herb. : Rijn bij Heteren, m. vr. Buse; — Mer-

POTTIA.

109

wede bij Papendrecht, m. vr. Lac; - Geverik bij
Beek, m. vr. Lac.

248. P. Heimii Br. et Schpr. {Gymnostomum Heimii

Hedw. , Gymnostomum systilium Funk , Gym-
nostomum obtusum Turn. , Gymnostomum affine
Nees.) Op zand- en zilte kleigronden; in gras-
velden, langs slootkanten, op oude muren en
rottende palen. 0. April—Oct.

In Herb.: Zalk, m.vr. Top; - Amsterdam, m. vr.
Lac, Oud.; Wieringen, m. vr., Haarlemmermeer
bij Halfweg, m. vr. , Broek in Waterland, m. vr., Mon-
nikermeer bij Monnikendam, m. vr. Lac; - Kro-
nenstein bij Leiden, m. vr. , Kanaal bij Katwijk ,
m. vr. Dz.; — Zuid-Beveland , m. vr. , Goes, m. vr.
v. d. B.; Hulst, m. vr., Hoek, m. vr. Walr..
Var. P- cylindrica Br. et Schpr.

In Herb.: Overtoom bij Amsterdam, m.vr. ,
Sloten, m. vr. Lac.

249. P. truncata Br. et Schpr. (Bryum truncatulum

L. , Gymnostomum truncatum Hedw. , Pottia eu-
stoma /#• minor Ehrh.) Op klei-, vochtigen leem-
en Lossgrond; langs de oevers van rivieren en
op uiterwaarden ; in vestinggronden en op voch-
tige planken. 0 en 2|. Sept. — Mei.

InHerb.: Groningen, m.vr. v.H., Miq., v.Heijn
Haren , m. vr. , Helpman , m. vr. S t r a t. ; Helpen
m. vr. v. H.; — Bolsward en Minnertsga, m.vr. Lac
— Zutphen, m. vr. Wtw.; Benkum, m.vr. , Opheus
den, m.vr., Driel, m. vr. , Randwijk, m. vr. , Hete
ren, m. vr. Buse; Ubbergen en Beek, m. vr. B.
Bergendal, m. vr. Abel., v. H.; — Utrecht, m. vr
Lac, v. H., Buse; Achterberg bij Rhenen, m. vr
Buse; — Amsterdam, m. vr. Lac , v. H.; Oud-Die
men, m. vr. Lac; Sloterdijk, m. vr. v. H.; Bever
wijk, m.vr. Buse; — Leiden, m. vr. Mb. , Buse
Delft, m. vr. de Witt Hamer; — Zuid-Beveland,

110 POTTIA. LEPTOTRICHUM.

m. vr. v. d. B.; Hoek, m. vr. Walr.; — Werkendam,
m.vr. Lac; Bergen-op-Zoom, m.vr. Un. 1860;

— Schinnen, m. vr., Trap, m. vr. , Beek, m.vr. ,
Heerlen, Lac.

250. P. minutula Br. et Sckpr. (Gymnostomum minu-

tulum Schwgr. , Pottia Starkei /?• gymnostoma
Bryol. Siles.) Op vochtigen kleigrond; aan dij-
ken en langs rivieren. 0. Sept—April.

In Herb.: Arnhem, m. vr. Lac; Renkum, m. vr.
Buse; — Bunnik, m.vr., Koningslaan te Utrecht,
Lac; — Westerdoksdijk te Amsterdam, m.vr. Lac;

— Leiden, m. vr. Dz., Buse; Papendrecht, m. vr.
Lac; — Thomaswaard bij Werkendam, m. vr. Lac;

— Zuid-Beveland, m. vr. , Goes, m. vr. v. d. B.; Hoek,
m. vr. Walr..

251. P. cavifolia Ehrh. (Gymnostomum ovatum Hedw.)

Aan rivieroevers, op uiterwaarden en kleiwal-

len. 0 en O. Sept.—Mei.

In Herb. : Renkum, m. vr., Opheusden, m.vr.
Buse; - Leiden, m. vr. Dz., Mb.; Krimpen aan
de Lek, m. vi\, Papendrecht, m. vr. Lac; — Maas-
tricht, m. vr. Franq., Buse; Schinnen, m. vr.,
G-everik, m. vr. Lac.

Tribus Ceratodontaceae.

■j

Ordo Leptotrichieae.

Leptotrichum Hmpe.

252. L. pallidum Hmpe. {Bryumpallidum Schreb., Tri-

chostomum pallidum Hedw.) Op den grond in
bosschen. %. Mei — Jul.

In Herb.: Valkenburg, m. vr. Un. 1861; Vaals,
m. vr. Hugo de Vries; St. Jansberg bij Mook, op
diluvialen kleigrond, m. vr. Lac.

LEPTOTRICHTOtf. 111

253. L. flexicaule Hmpe. (Cynodontium flexicaule

Schwgr. , Didymodon flexicaulis Brid. , Trichos-
tomum flexicaule Br. et Schpr.) [Distichium incli-
natum Prod. Ed. 1.1 In de duinen en in voch-
tige heide; op kleigrond, kalkrotsen en tufkrijt.
2J.. Mei, Jun. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Lutte, Buse; — Overveen, Rozenwa-
ter bij Zandvoort, Buse; Aardenhout bij Haarlem,
H u g o d e V r i e s ; — Groot Berkheij bij Wassenaar,
Dz.enMb.; Katwijk, Dz.; Scheveningen, Mb.; Hil-
legom, Lac; — Valkenburg, Geulem, Gulpen, Un.
1861; Valkenburg, Buse; Sibbe, Eijs, Bemelen,"
Slenaken, Kunrade, Kadier, Lac.
Var. /?. densum Br. et Schpr. In de duinen.
In Herb. : Vogelenzang, Lac; Haarlem,

Zandvoort, Buse; — Noordwijk, Dz.; Sche-

veningen, Mb..

254. L. homomallum Schpr. (Didymodon homomallum

Hedw. , Didymodon heteromallum Hook. et Tayl. ,
Weisia heteromalla Sm. , Trichostomum hetero-
mallum Br. et Sch.) Op vochtige zand- en veen-
achtige zandgronden op beschaduwde plaatsen;
langs holle wegen; op klei- en leemgrond in
bosschen en onder kreupelhout. %. Jul. — Sept.
In Herb.: Zuidlo, m.vr. Un. 18 51; Ootmarsum,
m. vr. Lac; — Winterswijk, m. vr. Un. 1859;
Voorst, m. vr. Wtw. ,Buse; Epe, m. vr. , Arnhem,
m.vr., Kederoord, m. vr. Lac; Velp, m. vr. Lac,
Buse; Voorstonden, m. vr. Buse; Nymegen, m.vr.
B.; Beek, m. vr. Un. 184 7; Groesbeek, m.vr. v. H.;
— Doorn, m. vr. Buse; de Grebbe, m. vr. Lac; —
Boxmeer, m. vr. Un. 1858; Deurne, m. vr. , Boxtel,
m. vr., Vierlingsbeek, m.vr. Lac; — Geulem, m. vr.,
Vijlen, m. vr. Lac.

255. L. vaginans Schpr. (Trichostomum pusillum Hedw.

112 LErTOTRICHUM. CERATODON.

Trichostomum vaginans Sull. , Leptotrichum ho-
momallum var. /?• strictum Schpr.) Op vochtigen
heidegrond ; op vochtigen zandgrond langs sloo-
ten. %.. April—Aug. , Dec.

In Herb. : Deurne, m. vr. 1872, Boxtel, m. vr.
1877, Lac.

256. L. tortile Hmpe var. P- pusillum Schpr. {Tricho-

stomum pusillum Hedw. , Didymodon pusillus
Hedw. , Baroula curta Hedw.) Op vochtige zand-
en heidegronden. %. Mei — Nov.

In Herb. : Koevorden, m. vr. Lac. en Sur.; Ha-
velte , m. vr. L a c. ; — Ede , m. vr. L a c. ; — Breda ,
m.vr. Un. 1852; Deurne, m.vr., Boxtel, m.vr. Lac.

Ordo Ceratodonteae.

Ceratodon Brid.

257. C. purpureus Brid. (Mnium purpureum L., Dicra-

num purpureum Hedw. , Trichostomum purpu-
reum De Notar.) In de duinen. Op zand-, heide-
en veengronden; in bosschen op den grond en
op boomen. %.. Dec. — Aug.

In Herb. : Groningen, m.vr.; Haren, m. vr.; —
Ameland, m. vr.; Schiermonnikoog, m. vr.; Oranje
woud, m. vr.; Heerenveen; Wolvega, m.vr.; - Pa
terwolde, m. vr.; Meppel, m. vr.; Assen, m.vr.; Koe
vorden, m. vr. ; Nieuw-Dordrecht, m. vr. ; — Kampen
m. vr.; Denekamp, m. vr.; Delden; — Harderwijk
m. vr.; Epe en Tongeren, m. vr.; Voorstonden; Ede
m.vr.; Harskamp; Wolfhezen, m. vr.; Renkum
m. vr.; Bennekom, m. vr.; Nijmegen, m. vr.; Oos
terhoutschebosch , m.vr.; Beek, m. vr.; Ubbergen
m.vr.; — Amersfoort, m.vr.; Utrecht, m.vr.; Blauw
kapel, m.vr.; de Bilt, m.vr.; Amerongen, m. vr.
Doorn, m. vr.; Zeist, m. vr.; - Vlieland, m. vr.

GERAT0D0N. FrSSIDEXS. 113

Wieringen, m. vr.; Amsterdam, m. vr. ; Bennebroek,
m. vr. : Diemermeer, m. vr. ; Sloten, m. vr. ; Haarlem,
m. vi\; Bentveld, m. vi\; Aardenhout, m.vr.; Haar-
lemmermeer, m. vi\; Overveen, m. vr.; Zandvoort,
m. vi\; Zandpoort, m. vi\; — Leiden, m. vr.; Ende-
geest, m. vr.; Wassenaar, m. vi\; Katwijk; War-
mond, m.vr.; Scheveningen , m. vr. ; Zwijndrecht,
m.vr.; — Zuid-Beveland, m. vr. ; Walcheren, m. vi\;

— Yalkenswaard, m. vi\; Bakel, m. vi\: G-root-Zun-
dert, m. vr.; Rosmalen, m. vr.; Helvoort; Breda,
m. vi\; — Meersen, m. vr. ; Gronsveld, m. vi\.

258. C. conicus Lac. (Trichostomiim conicum Hmpe.)

In de duinen. %. Mei.
In Herb. : Scheveningen , M b. , 1848.

Tribus Fissidentaceae.
Onlo Fissidenteae.

Pissidens Hedw.

259. F. adiantiodes Hedw. {Hypuum adiantoides L.,

Hypnum taxiforme Dill. , Dicranum adlantoides
Sw.) [Fissidens adiantoides et /?. marginatus
Prod. Ecl I.] In duinvalleien en moerassen ;
op vochtige veen-, heide- en zandgronden; op
beschaduwde plaatsen in bosschen op de wortels
van boomen; op oude vestingmuren , rottend
hout, turfakkers en in holle wegen. %. Febr.

— Aug. , Oct.

In Herb. : tusschen Groningen en Eelderwolde,
m. vr. Strat.; Wollinghuizen en Boertange, Lac; —
Eelderwolde, Strat.; — Singraven bij Denekamp,
Lac; Lutte, m. vr. Buse; — Harderwijk, m. vr.
Rainville; Winterswijk, Un. 1859; Uilenpas,
Un. 1850; Staverden, Epe, m. vr. , Ede, Lac;
Renkum, m. vr. Buse; Nijmegen, m. vr. B.; Beek,

8

114 FISSIDENS.

m.vr. Abel. , W. deHaan; Ubbergen, m. vr. Abel. ;

— Achttienhoven , m. vr. Lac. , v. d. Tr. , B. W.;
Maarsen, m. vr. Buse; Vinkeveen, m. vr. , Rhenen,
Lac; — Hoornschediep , m. vr. v. Heijn.; Texel,
Ylieland, Kortenhoef, Houtrijk en Polanen, m.vr.
Lac; Bloemendaal, m. vr. Lac, Buse; Overveen,
m. vr. , Brederode, m.vr. , Bentveld, m. vr. , Zand-
voort, m. vr. , Zandpoort, m. vr. Buse; — Groot
Berkheij en Persijnspan bij Wassenaar , m. vr. D z.
en Mb.; Noordwijkerhout, m. vr. B.W.; — Zuid-Be-
veland, m. vr. v. d.B.; — Rosmalen, v. Hov.; —
Hulsberg, Lac; Yalkenburg, Mook, m. vr. Buse;
Plasmolen bij Mook, m. vr. Abel., v. d. B..

260. P. taxifolius Hedw. {Hypnum taxifolium L. , Di-

cranum taxifolium Sw.) Op vochtige plaatsen
op kleigrond; langs beekjes en riviertjes; in
bosschen en plantsoenen. 2J.. Dec.—Mei.

In Herb.: Groningen; — Franeker, m.vr.; — Kam-
pen; — Zutphen, m. vi\; Dorenwerd; Yelp, m. vr.; Ne-
derhemert; Nijmegen, m. vr.; Oosterhoutschebosch ,
m.vr. ; — Utrecht, m. vi\; Maarsen, m. vr. ; Wic-
kenburg bij Houten, m. vi\; — Hoogendijk en Fu-
nen te Amsterdam, m. vi\; — Leiden, m. vi\; Dor-
drecht, m. vr.; — Hoek, m.vr.; Zuid-Beveland, m. vr.;

— St. Agatha; — Yalkenburg, Schinnen, m.vr. , G-ul-
pen, m. vi\, Terhagen.

261. P. deeipiens De Notar. (Fissidens rupestris VVils.)

Op kalkrotsen, tufkrijt en kalkhoudende klei.
%. Maart -Mei.

In Herb.: St. Pietersberg, Geulem, m. vr. Un.
1861; Valkenburg,m. vi\; St. Pietersberg, Geulem,
m. vi\; Gulpen, rn.vr.; Kadier, Lac.

262. P. osmundoides Hedw. (Dicranum osmundioides

Sw. , Conomitrium osmundoides C. Mull.) Op
moerassigen veengrond en aan slootwallen. 2J..
Oct. , Nov.

FISSIDENS. 115

In Herb. : Wanneperveen , Lac. 1863; - de
Boekhorst bij Lochem, m. vr. Spree, 185 7.

263. F. gymnandrus Buse. (Verslag 1862, in Ned. Kr.

Archief, le Ser. 5 dl.; 4e St. bl. 286.) Aan
beekjes. %. Oct.
In Herb. : Renkum, m. vr. B u s e , 1857.

264. F. crassipes Wils. Op muren en palen langs ri-

vieren. %.. Jul. — Jan.

In Herb. : Kampen , m. vr. T o p ; — Dordrecht ,
m. vr. Lac, v.Hov.; — Heusden, m. vr. Lac.

265. F. pusillus Wils. [Fissidens incurvus Prod. Ed I.]

Op vochtige muren en op steenpuin onder hak-
hout; op tufkrijt. %. Sept. , April.

In Herb. : Noorddijk, m. vr. v. d. B.; — Rozendaal
bij Arnhem, m. vr. Lac; — Geulem, Lac.

266. F. incurvus Schwgr. (Dicranum incurvum W. et

M. , Fissidens viridulus Wils. , Fissidens tama-
rindifolius Brid. [Fissidens bryoides Prod. Ed. I.
p.p.] Op zeeklei, rivierklei en zandigen kleigrond
langs dijken en in bosschen. %. Jan.—Mei.

In Herb. : Utrecht, m. vr., Loenersloot, m. vr. L a c. ;
Vossegat bij Utrecht, m. vr. F. A. H a r t s e n ; — Am-
sterdam m. vr. Oud.; dijken om Amsterdam, m. vr.
Lac; — Leiden, m.vr. Mb.,Buse; — Zuid-Beveland,
m. vr. v. d. B.; — ?Rosmalen; — Gulpen, m. vr. Lac.

267. F. exilis Hedw. (Bryum viridulum Dicks. , Dicra-

num viridulum Sm. , Fissidens Bloxami Wils.)
Op vochtigen grond. %. Mei.
In Herb. : Noorddijk, m. vr. v. d. B. 1839.

268. F. bryoides Hedw. (Dicranum bryoides Sm.) Op

zandgrond ; op klei- en Losswallen ; op vochtige
plaatsen in bosschen en aan den voet van boom-
stammen; langs grachten en beekjes. %.. Aug.
— April.
In Herb. : buiten de Heerenpoort te Groningen

116 FISSIDEXS. LTXOOBRYUM.

m.vr. , (als F. osmundioides Fl. Belg. Sept.) Miq.;
Groningen, Haren, m.vr. v. H., Miq.; Harender-
molen; m. vr. v. H., Strat., v. Heijn.; - Winters-
wijk, Un. 1859; Epe, m. vr. Lac; Voorst, m. vr.
Wtw.; Velp, m. vr., Dorenwerd, m. vr. Buse;
Neerbosch, m. vr. , tusschen Hatert en Wichen, m. vr.
Abel.; Meerwijk, m. vr. , Wester-Meerwijk, m. vr. ,
Bergendal , m. vr. v. H. ; - Yossegat bij Utrecht ,
m. vr., Zuilen, m. vr. Lac; - Amsterdam, m.vr.,
Oud-Diemen, m. vr. Lac; — Leiden, m. vr. Oud.;-
Zuid-Beveland , m.vr. v.d.B.; Sas van Gent, Walr.;

- Woensdrecht, Un. 1860; Udenhout,m.vr. Lac;

— Valkenburg, m.vr., Geverik, m. vr., Beek, Gul-
pen, m. vr., Geulem, m. vr. , Schinnen, m. vr. , Heer-
len, m.vr., Epen, Lac; Vaasrade, m. vr. Buse.

Tribus Leucobryaceae.
Ordo Leueobryeae.

Leucobryum Hmpe.

269. L. glaucum Schpr. (Bryum glaucum L. , Bryum
albidum et glaucum Dill. , Dicranum glaucum
Hedw. , Oncophorus glaucus Br. et Schpr. , Leu-
cobryum vulgare Hmpe.) Op veengrond en heide-
velden; in loof- en dennenbosschen , kreupel-
boschjes en gagelkampen; aan slootwallen. %.
Aug.-M.aart.

In Herb.: Groningen, Scheemda, Strat,; Haren-
dermolen, v. H.; Haren, v. H., v. Heijn.; - Wol-
vega, Un. 1853; Oranjewoud; - Staphorsterbosch,
v. Heijn.; Emmen, Weerdinge, Lac en Sur.; -
Ootmarsum, Lac; - Uchelerbosch , m. vr., Gor-
telerbosch, m.vr. Lac; Soerenschebosch , m. vr.
Un. 1849, Buse; Beekbergerwoud , Wolfhezen,

LEUCOBliYTJU. CAMPYLOPUS. 117

Renkum, Harskamp , r Wageningsche berg, Buse;
Ede, m. vr. Lac. , Buse; Putten, m. vr. , Knuttel;
Harderwijk, Trieselenberg bij Hattem, Bond.; Zed-
dam, m. vr. de Haan; Beekhuizen, v. d. B.; Nijme-
gen, B. ; Beek, Ubbergen enz. omNijmegen, Abel.;

— Amerongen, m. vr. Dz.; de Bilt, Soest, Waver-
veen, Lac; Baarn, B. W.; — Bussum, Lac; —
's Gravenhage , m.vr.; — St. Jansteen, v. d. B.;

— Valkenswaard , Deurne, Lac; — Maastricht,
Franq.; Meersen, Geulem, Trap, Plasmolen bij
Mook, Lac.

?

Tribus Weisiaceae.
Ordo Dicraneae.

Campylopus Bricl.

270. C. brevipilus Br. et Schpr. {Bicranum brevipilum

C. Mtill.) [Campylopus atrovirens Prod. Ed. I. ,
Campylopus (decipiens Lac.) Verslag 15e Verg.
Ned. Bot. Ver. in Ned. Kr. Arch. le Serie bl. 294] In
broek- enveengronden; opvochtige, drogeen veen-
achtige heidegronden ; op laagliggende weilanden
en in sphagneten. 2J.. Vruchten onbekend.

In Herb. : Zellinge, Vlachtwedde, Lac; — Assen,
Lac en Sur.; — Denekamp, Buse; Witteveenbij
Almelo, Un. 187 0; - Uddelermeer, Un. 1849;
Oldebroek, Epe, Lunteren, Lac; Ede, Buse; —
Oud-Leusden, Maarsbergen, L a c ; — Bussum, Wasch-
meer te Hiiversum, Lac; — Valkenswaard, Bakel,
Maarheeze, Helenaveen, Sambeek, Oorschot, Lac;
— Tienraai, Lac.

271. C. turfaceus Br. et Schpr. (Bicranum flexuosum

omn. fere auct. , Bicranum turfaceum C. Mull.)
[Campylopus fragilis Prod. Ed. I. p.p.] In bos-

118 CAMPYLOPUS.

schen; op veengrond, vooral op hoogveen. 2J..
April—Jul

In Herb. : Onland- bij Groningen, m.vr. , Eelder-
wolde, m. vr. v. H. ; Witteveen bij Haren,m. vr. v. H. ,
Strat. , Lac; Koelveen bij Vlachtwedde, m. vr. ,
Zellinge, m. vr. , Napels bij Scheemda, m. vr. Lac;

— Wolvega, Un. 1881; Kuikhorne, m.vr. Spree;

— bosch te Assen, m.vr. v. H. , Lac ; Smilde, m.vr.
v. d. B.; — Nijkerkerveen, m.vr. Bond.; Kolen-
bergerveen bij Winterswijk, m. vr. Un. 1859; Soe-
rensche bosch , m. vr. , Gortelerbosch , Velp , m. vr.
Lac; — de Bilt, m.vr. , Huis ter Heide, m. vr., Maar-
tensdijk, Soesterveen, Lac. ; — Bergerbosch bij Alk-
maar, m. vr. Lac ; — Abtspoel, m. vr., Haagsche
bosch, m. vr. Dz.enMb.; — Hulst, m. vr. v.d.B.; —
Baarle-Nassau, Lac; — Meersen, Lac.

272. C. fragilis Schpr. (Bryum fragile Dicks., Dicranum

flexuosum var. fragile Turn. , Dicranum densum
Funk. , Campylopus densus Br. et Schpr. , Dicra-
num Funkii C, Mull. , Gampylopus densus var.
p. fragilis Wils.) Op veenachtige heide, op vcch-
tigen zandgrond, in de duinen en op de wortels
van boomen. %.. Juli.

In Herb. : Wollinghuizen, m. vr. Lac; — Hoeve-
laken, Lac en Bond.; — Kallantsoog, Lac; —
St. Jansteen, v. d. B..

273. C. flexuosus Brid. [Bryum flexuosum L. , Dicra-

num flexuosum Hedw.) Op vochtige heide; op
vermolmde eikenstronken en op veengrond in
bosschen. 2J.. Jul.—Nov.

In Herb. : Assen, m. vr. Lac en Sur.; — Gor-
telerbosch, m. vr. , Beekhuizen, Lac; Ede, m. vr.,
Renkum , B u s e ; — Breda , m. vr. U n. 1852; —
Meersen, Lac.

DICKANUM. 119

Dicranum Hedw.

274. D. undulatum Voit. (Dicranum polysetum Sw. ,

Dicranum rugosum Bricl.) In de duinen; op
vochtigen en moerassigen heidegrond; in loof-
en dennenbosschen. %.. Jul, Aug., April, Jan.
In Herb. : Groningen, v. Heijn.; Harendermolen,
Muntendara, v. H.; Napels bij Scheemda, Lac; —
Kuikhorne, m.vr. Spree;— Paterwolde, v.H.,Strat.;
Asserbosch, L a c. , m. vr. HugodeVries; -- Steen-
wijkerwold, Ootmarsum, Oldenzaal, Denekamp,
Lac; — Velp, Lac; Eenkum, m. vr. , Wolfhezen,
m. vr. Buse; Beek, Un. 1847; — Amersfoort,
Bond.; Zeist, Mb.; de Bilt, v. H., Lac; Soestdijk,
Baarn, m. vr. , Rijzenburg, Maartensdijk, Lac; —
Bussum, Hilversum, Lac; — Leimuiden, Dz. en
Mb.; Katwijk, Dz.; — Walchersche duinen, Staats-
Vlaanderen, v. d. B. ; — Deurne, Oosterwijk, Putten,
Boxtel, Lac; Groot-Zundert, Un. 1860; — Horst,
Tienraai, Meerlo, Lac.

275. D. spurium Heclw. Op droge en moerassige heide ;

op veengrond; in dennenbosschen en op rietda-
ken in bosschen. %. Jun.

In Herb. : Vlachtwedde, Napels bij Scheemda,
Lac; — Hoogeveen, Emmen, Lac. enSur.; Assen,
Fries, Ree, Zeien, Tinaarlo, Lac; — Steenwijker-
wold, Lac; Almelo, Un. 1870; — Hulshorst (Ve-
luwezoom), Bond.; Gortelerbosch, Hoenderlo,Reden,
Velp, Zeddam, Lac; Ede, Lac, m. vr. Buse; Ben-
nekom, Harskamp, Otterlo, Wolfhezen, Renkum,
Buse; Groesbeek, Un. 1847; — Oud-Leusden,
Bond.; Maartensdijk , v. H.; Westbroek, Gevers
Deynoot; Doorn, Buse; de Bilt, Loosdrecht,
Kijzenburg, Soest, Soestdijk, Maarsbergen, Lac;
— Noordwijkerhout, Langeveld, Dz.; — Valkens-

120 DICRANUM.

waard, Oorschot, Bavelsche heide , Schijndel, Maar-
heeze, Lac; — Gennep, Lac.

276. D. palustre La Pyl. (Dicranum Bonjeani De Notar.)

[Dicranum palustre et Dicranum congestum^.
Prod. Ed. I.] Op moerasgrond en beschaduwden
heidegrond; op hoog en laag veen, in gagelvel-
den, in bosschen en in de duinen. %. Juli.

In Herb. : Harendermolen, v. H.; Ylachtwedde,
Witteveen bij Haren, Napels bij Scheemda, Lac;
— Kuikhorne , S p r e e ; — Paterwolde , v. H. ; Ti-
naarlo, Lac; Weerdinge, Lac en Sur.; — Nijkerk
en Hoevelaken, Nijkerkerveen, Bond.; Wanne-
perveen, Lac; — Beekbergen, Yaasen, Epe, Hoen-
derlo, Yelp, Lac; Beekhuizen, v. d. B. , m. vr.
Buse; Oosterbeek, Otterlo, m. vr. , Ede, m. vr. ,
Renkum, Bennekom, Wolfhezen, Buse; Groes-
beek, Un. 1847; Hatert, Abel.; — Zeisterbosch,
m. vr. Un. 1847; de Bilt, Mb.; Doorn, Buse;
Achttienhoven , Yinkeveen, tusschen Abkoude en
Yinkeveen, Waverveen, Lac; — Texel, Wieringen,
Kallantsoog, veengrond en Kalfjeslaan bij Amster-
dam, Ouderkerk a/d Amstel, Amstelveen, Muiden,
Muiderberg, m. vr. , Oud-Diemen, m. vr., Kudelstaart,
Houtrijk en Polanen, Lac; — Leimuiden, Buse,
m.vr. Mb. , m. vr. Lac; — Walcheren, Un. 187 7;
Schouwsche duinen, v. d. B.; — Peel bij Liesel, Lac;
Fort Isabel bij 's Hertogenbosch, v. Hov.; — Mook,
B u s e ; Plasmolen, v. d. B..

Yar. (I (7.) polycladum Sckpr.

In Herb. : Kudelstaart, Lac 1850, 1860.

277. D. majus Turn. {Bryum reclinatum Dill.) In bos-

schen , vooral in bergachtige beschaduwde stre-
ken. 2J.. Mei—Sept.

In Herb.: Kuikhorne, m. vr. Spree; — Assen,
Lac, m. vr. v. II.; — Gortelerbosch, m. vr., Spul-
derbosch, Beekhuizen, m. vr. Lac; Soerenschebosch,

DICRANUJl. 121

m. vr. Un. 1849, Lac; Dorenwerd, m.vr. Lac. ,
Buse; Arnhem, m. vr. , Velp, m. vr. , Oosterbeek,
Ede, m. vr. , Renkum, Wageningsche berg, Buse;
Beek, m. vr. Un. 1847, v. H. , Lac; Ubbergen,
m. vr. Lac, AbeL: tusschen Beek en Bergendal,
m. vr. Abel.; — de Bilt, m.vr. , de Grebbe, m. vr.
Lac, Buse; — Valkenburg, St. Jansberg bij den
Plasmolen, m. vr. Lac; Mook, Buse.

278. D. scoparium Hedw. (BryumscoparhmiL., Bryiim
reclinatum Dill.) [Dicranum scoparium, Dicra-
num congestum et var. fi. flexicaule Prod. Ed. I.]
In duinvalleien , op zand- en heidegronden , in
droge veensloten, op den grond in bosschen en
aan den voet van boomstammen. Maart—Oct.
In Herb. : Groningen, m. vr.; Haren, m. vr.; Ha-
rendermolen, m. vr.; — Mildam; Oranjewoud; —
Assen, m.vr.; — Denekamp; Oosterhout bij Kam-
pen; Diepenveen, m.vr.; Zalk; — Harderwijk, m.vr.;
Hattem, m. vi\; Oldebroek, m. vi\; Spulderbosch ;
Soerenschebosch , m. vr.; Wilp en Twello, m. vi\;
Arnhem, m. vi\; Velp, m. vr.; Beekhuizen, m. vi\;
Rozendaal, m. vr. ; Ede, Bennekom, Renkum, m. vi\;
Wageningen, Wageningsche berg, m.vr.; denDeil;
om Nijmegen, m. vi\; — Utrecht, m. vi\; Baarn,
m. vr. : de Vuursche , m. vr. ; Zeisterbosch , m. vr. ;
de Bilt, m. vr. ; Amersfoort, m. vi\; Amerongen,
m. vr.; Amerongerberg, m. vi\; Driebergen,
m. vr.; Rijzenburg, m. vi\; Darthuizen, m. vi\; Huis
terHeide, m. vi\; de Grebbe, m. vi\; — Texel; Vlie-
land, m. vi\; Naarden, m. vr. ; Bussum, m. vr. ; Haar-
lem, m. vi\; Haarlemmerhout, m. vi\; Bloemendaal;
Overveen, m. vr. ; Velzen m. vr. ; Zandpoort, m. vr. ; —
Leiden; Voorschoten : Katwijk; Hillegommerduin,
m. vr.; Noordwijkerhout, m.vr.; — Zuid-Beveland;
Walchersche duinen; Hulst, m.vr.; Zuiddorpe; Nis-
ser duinvalleien , m.vr.; - Fort Isabel bij 'sHer-

122 DICEANTJM.

togenbosch; Bosmalen, m. vr.; Breda, m. vr.; Box-
meer, m. vr.; — Venlo; Geulem, m. vr. ; Jans-Geleen,
m. vr.; Meersen; St. Jansberg bij Mook, m. vr..
Var. /?. orthophyllum Schpr.

In Herb. : -Groningen en Haren, m. vr. v.
Heijn.; — Fries, m. vr. v. H.; Emmen, m. vr.
Lac. en Sur.; — Oldenzaal, m. vr. Lac; —
Harderwijk, m. vr. Bond.; Ede, Dorenwerd,
m. vi\; Renkum, m. vr. Buse; Velp, m. vr.
Lac; — de Bilt, Lac; — West-Terschelling,
m. vr. Holk.; Bennebroek, m. vr. , Haarlem,
m. vr. B u s e ; — Walchersche duinen , m. vr.
v. d. B.; — Deurne, Boxtel, m. vr. Lac; —
St. Jansberg bij Mook, m. vr. Lac.
„ y. curvulum Schpr.

In Herb. : Ootmarsum, Miq.; — Jans-Geleen,
• m.vr., St. Jansberg bij Mook, m. vr. Lac.
„ <5. recurvatum Schpr. {Dicranum recurva-
tum Schltz.) [Dicranum congestum Prod.
Ed. I. p.p.]

In Herb. : Elspeterbosch, m. vi\, Beekberger-
woud, Arnhem, Velp, m. vr. Lac; Wagenin-
gen, m. vr. v. H.; — Amerongen, m. vr. Dz.; —
Leiden, m. vi\ , Hillegommerduin, m.vr. Dz. en
Mb.; — Zuid-Beveland , Walchersche duinen,
m. vr. v. d. B. ; — St. Jansberg bij Mook, m. vr.
L a c.
„ s. paludosum Schpr.

In Herb. : Zandpoort, m. vr. Mb.; Benne
broek, m. vr. Buse; - Meersen, Lac.

279. D. flagellare Hedw. In loof- en naaldbosschen op

den grond en op vermolmde boomstronken. %..
Zomer. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Ede, Lac; — Watersleide bij Sittard,
Trap, Vijlen, Jans-Geleen, Lac.

280. D. montanum Hedw. Op vermolmde eiken en beu-

DICRANUM. DICRANELLA. 1 23

kenstronken; op clen grond in bosschen. 2J.. Zo-
mer. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Soerenschebosch , Elspeterbosch , Gor-
telerbosch, Rozendaal, Lac; Beekhuizen, Ede, Lac. ,
Buse; Wageningsche berg, Buse; — Doorn, de
Grebbe, Buse; Tafelberg bij de Grebbe, Lac.

Dicranella Schpr.

281. D. heteromalla Schpr. (Dicranum heteromaUum
Hedw. , Angstroemia heteromalla C. Miill.) Op
vochtigen zand-, heide- en kleigrond; in de dui-
nen, in bosschen, langs slootwallen, op ver-
molmd hout. 2J.. Jul.—Mei.

InHerb. : Groningen, m.vr.; Haren, m.vr. ; Haren-
dermolen, m. vr.; Slochteren, m. vi\; — Wolvega,
m.vr.; Tietjerk en Kuikhorne, m.vr.; — Meppel, m.vr.;
Assen, m.vr.; — Oldenzaal, m. vi\; Zwolle, m.vr.;
Deventer, m. vr. : — Harderwijk, m. vi\; Winters-
wijk, m. vr. ; Uddelermeer, m. vr. ; Beekbergen, m. vr. ;
Twello, m. vr. ; Beekhuizen, m. vr. ; RozendaaJ, m. vr. ;
Wolfhezen, m. vi\; Wageningen, m. vr. ; Renkum,
m.vr.; Nrjmegen, m.vr.; Ubbergen, m. vi\; St. Anna,
m. vr. ; Groesbeek, m. vi\; — Amersfoort, m. vr. ;
Amerongerberg , m.vr. ; Darthuizen, m. vi\; de
Bilt, m.vr.; — Wieringen; Texel, m. vi\; Haar-
lem,m.vi\; Haarlemmerhout, m. vr.; Valkenburg,
m.vr.; Velzen, m. vr.; — Leiden, m.vr.; Noordwij-
kerhout, m. vr. ; 's Gravenhage , m. vi\; Haagsche
bosch, m. vr. ; — Hulst, m.vr.; Walcheren, m.vr.;
Zuidclorpe, m. vi\; — Baarle-Nassau, m. vr.; Rozen-
daal; Groot-Zundert , m. vr.; Helenaveen, m. vi\;
Breda, m.vr.; Bergen-op-Zoom, m. vr.; — Val-
kenburg, m. vi\; Meersen, m. vr.; Trap, m. vi\;
Horst, m. vi\; Schinnen, m. vi\; Vijlen, m. vi\; Tien-
raai, m. vi\; Ottersum, m. vi\; Plasmolen bij Mook,
m. vi\.

124 DICRANELLA.

Var. p. iy-) interrupta Schpr. {Dicranum inter-

ruptum Hedw.).

In Herb.: Poelgeest bij Leiden, m. vr. Dz.
en Mb.; Endegeest, m. vr. Stekh.
,, y. (8.) sericea Schpr. {Dicranodontium seri-
ceum Schr.).

In Herb. : op kleiwallen te Trap en op Loss-
wallen te Put, Lac.

282. D. curvata Schpr. {Dicranum curvatum Hedw. ,

Angstroemia curvata C. Miill. , Dicranum hete-
romallum var. curvatum H. et T.) Op den grond
en aan den voet van boomstammen in bosschen,
%.. Oct.j April.

In Herb. : Bunde, m. vr. 1869, Meersen, m. vr.
1884, Lac.

283. D. rufescens Schpr. {Dicranum rufescens Turn. ,

Angstroemia rufescens C. Miill. , Bryum rufescens
Dicks.) Op de heide ; op bebouwde klei- en Loss-
gronden; in wagensporen, langs voetpaden en
greppels. %. Jul., Oct.

In Herb. : tusschen Gorsel en Batmen , m. vr.
Un. 1850; Epe, m. vr. Lac; — Put en Munster-
Geleen, tusschen G-ulpen en Bissen, Vijlen, (mann.
bl.,) Beek, Lac.

284. D. varia Schpr. {Dicranum varium Hedw. , Dicra-

num rigiclulum Sw. , Angstroemiavaria C. Mull.)
Op vochtigen klei- en zandigen kleigrond langs
rivieroevers en spoorwegen ; op leemgrond langs
slooten; op uiterwaarden en tertiaire gronden.
%.. Sept.—Mei.

In Herb. : Ootmarsum, Lac; — Winterswijk,
Un. 1859; Didam, m. vr. Lac; Lochem, m.vr.
Spree; Dorenwerd, m. vr. , Heteren, m. vr., Wage-
ningen, m. vr. , Renkum, m. vr. Buse; — Utrecht,
m.vr. Lac; Jutfaas, m.vr. Lac, v.d.Tr.; — Funen

DICRANELLA. 125

te Amsterdam, m. vr. Lac; — Leiden, m. vr. Dz.,
Mb.; Heer-Jansdam, m. vr. , Dordrecht, m. vr. Lac;

— Zeeland, Walr.; Zuid-Beveland , m. vr. v. d. B.;

— Werkendam; Helenaveen, m. vr. Lac; — Hus-
schenberg bij Beek, m. vr. , Geulem, m. vr. , Katsop,
m. vr. , Kunrade, m. vr. , Schinnen, m.vr. , Meche-
len en Epen, m. vr. Lac.

Var. fi- (<5.) callistoma Schpr. (Dicranum callisto-

mum Bicks.)
In Herb. : Lek bij Vreeswijk, m. vr. Lac

1843.
285. D. cerviculata Schpr. (Dicranum cerviculatum
Hedw. , Oncophorus cerviculatus et flavidus Brid. .
Angstroemia cerviculata C. Miill.) Op veengrond,
vooral hoogveen , veenachtige heide en kleigrond ;
langs slooten. %. Mei—Oct

In Herb. : Groningen, m. vr. S t r a t. ; Witteveen bij
Haren, m. vr. v. H. ; Napels bij Scheemda, m. vr. L a c
Westerlee, m. vr. D. J. P e n o n ; — Oosterwolde, m. vr
v. H.; — G-ieten, m. vr. v. d. B.; Assen, m. vr. Miq.
Dass.; Zwartemeer bij Nieuw-Dordrecht , m. vr.
tusschen Hoogeveen en Zwinderen, Lac en Sur

— Kampen, m. vr. T o p ; — Winterswijk , m. vr
Un. 1859; Tongeren bij Epe, m. vr. Un. 1864
Vaasen, m. vr. Lac; Essen, m. vi\, Lunteren, m. vr.
Dorenwerd, Renkum, m.vr., Wolfhezen, m.vr. B u s e

— Loenen , m. vr. W t w. ; Maartensdijk , m. vr. , Vee-
nendaal , m. vr. L a c. ; — Oud-Diemen , L a c ; —
Noordwijk, m. vr. , Noordwijkerhout , Dz,; — Breda,
m.vr. Un. 1852; Oosterwijk, m. vr. , Deurne, m.vr.,

• Helenaveen, m. vr. Lac; G-inneken, m. vr. Oud.;
St. Antonie, m. vr. Buse; — Horst. m. vr. Lac.
Var. /?• pusilla Schpr. (Dicranum pusillum Hedw. ,
Dicranum uncinatum Sm.)

In Herb. : Scheemda, m. vr. Lac; — Assen,
m. vr. v. Heijn.; — Uddelermeer, m. vr. Un.

126 DICRANELLA. TREMATODON". DICRANOWEISIA.

1849; Renkum, m. vr. Buse; — Soesterveen,
m. vr. , Vinkeveen, m. vr., tusschen Abkoude
en Vinkeveen, m. vr. Lac; — Hulst, m. vr.
v.'d. B.; — St. Antonie, m. vr. Buse.

286. D. Schreberi Schpr. (Dicranum Schreberi Hedw. ,

Angstroemia Schreberi C. Miill.) Op vochtigen
kleigrond langs rivieroevers (uiterwaarden) en
slootkanten. 2J.. Sept.

In Herb.: Harskamp, en tusschen Arnhem en
Wageningen, m. vr. Buse; Didam, Lac; — Lekbij
Vreeswijk, Lac; Dordrecht, m. vr., Heer-Jansdam,
m. vr. , Barendrecht, m.vr. , Sliedrecht, G-iesendam,
Zwijndrecht, Lac; — Zuid-Beveland, m. vr. v. d. B.;

— Thomaswaard, m. vr. , Werkendam, Andel, Lac;

— Meersen, m. vr. , Roermond, de Geleen te Sittard,
Un. 1861; Geulem, Beek, Harles, Lac.

287. D. crispa Schpr. (Dicranum crispum Hedw. , Ang-

stroemia crispa C. Miill.) Langs veenkuilen en
slooten; op vochtigen zandgrond. 2J.. Jul., Aug.
In Herb. : Koevorden, m. vr. Lac en Sur.; —
Voorst, m.vr. Wtw., Buse; Halle bij Zutphen,
m. vr. Buse; — Valkenswaard, Budel, m. vr. Lac.

Trematodon Mich.

288. T. ambiguus Hornsch. (Dicranum ambiguum Hedw.)

Op turfachtigen heidegrond. 2J.. Jun. , Jul.
In Herb.: Essen, op de Veluwe, m. vr. Buse.

Ordo Weisieae.

Dicranoweisia Lindb.

289. D. Bruntoni Schpr. (Dicranum Bruntoni Sm. ,

Didymodon Bruntoni Arn. , Didymodon obscurus
Kaulf. , Trichostomum obscurum De Notar. , Gy-
nodontium Bruntoni Br. et Schpr. , Oreoweisia

DICRANOWEISIA. WEISIA. 127

Bruntoni Br. et Schpr. Bryol. Siles.) [Tricho-
stomum rigidulum Prod. Ecl. I. p.p.] Op steenen
en palen langs meeren. 2J.. Aug.

In Herb.: Haarlemmermeer bij Aalsmeer, m. vr.
Lac, 1850.

290. D. cirrhata Schpr. (Weisia cirrhata Hedw., Grim-

mia cirrhata W. et M. , Blindia cirrhata C. Miill.)
Op eiken, olmen, berken, linden, wilgen, dennen,
sparren en Syringa; op palen en schuttingen,
riet- en pannendaken, keien en Hunebedden en
op den grond in bosschen. %.. Maart—Aug.

In Herb. : Groningen, m.vr. v. H. , Strat.; Ha-
ren, m. vr. v. H. , v. Heijn.; Dilgt bij Haren, m. vr.
Strat.; Helpen, m. v. v. H.; — Borger en Rolde,
m. vr. v. d. B.; Zeien, m. vr. Lac. ; Sleen, Emmen,
m. vr. Lac. en Sur.; — Batmen, m.vr. Un. 1850;
SingravenbijDenekamp,m.vr., Oldenzaal, m.vr. Lac;
Gramsbergen, m. vr. Lac en Sur. ; — Rozendaal,
m. vr., Rederoord, m. vr., Renkum, m. vr. B u s e ; Velp,
m. vr. , Ede, m. vr. Lac; AVester-Meerwijk, m. vr.
Abel., v. H.; Bergendal, m. vr. v. H.; — Ameron-
gerberg, m. vr. Dz.; Darthuizen, m. vr. , Huis ter
Heide, m. vr. v. H.; Utrecht, m. vr. , de Bilt, m. vr.
Lac; Amersfoort, m. vr. Bond.; de Grebbe, m. vr. ;

— Amsterdam, m. vr. Lac; Haarlem, m. vr. Buse;

— Leiden, m. vr. Dz., Mb., deHaan, J. A. van
Dissel; Dordrecht, m. vr. Lac; — Breda, m. vr.
Un. 1852; Boxmeer, m. vr. Un. 1853; Baarle-
Nassau , m. vr. , Vlierden , Oosterhoutsche heide bij
Breda, m. vr. Lac; Oudenbosch, m. vr. de Haan;

— Plasmolen bij Mook, m. vr. Lac.

"Weisia Hedw.

291. W. viridula Brid, {Bryum virens Dicks. , Weisia

controversa Hedw. , Weisia microdonta Hedw. ,

128 WEISIA. GYMNOSTOMUM. GYROWEISIA.

G-rimmia controversa W. et M.) Op beschaduwde
en zonnige plaatsen in zandstreken ; op kleigrond
en kleiwallen. %. Maart—Jul.
In Herb. : Groningen, ra.vr. Strat., v. Heijn.

— Winterswijk, Un. 1859; Zutphen, m. vr. Wtw.
Epe, m. vr. Lac; Wageningen, m. vr. , Renkum
m.vr. Buse; Nijmegen, m. vr. B. ; Bergendal, m.vr.
Uilenput in de Meerwijk, m. vr., Beek, m. vr., Groes
beek, m. vr. v. H. ; — Vossengat bij Utrecht, m. vr.
Zuilen, m. vr. , de Grebbe, m. vr. Lac. ; — Haarlem
m. vr. Buse; Sloten, m. vr. , Oud-Diemen, m. vr
Lac; — Leiden, m. vr. D z. en Mb. , Oud.; Duif-
huislaan bij Leiden, m. vr. Mb. ; Hooge-Morsch bij
Leiden, m. vr. Stekh.; -- Zwake, m. vr. v. d. B.

— Rozendaal, Un. 1860; — Valkenburg, m. vr. Un
1861; Gulpen, m. vr. , Noorbeek, m. vr. , Schinnen
m. vr. Lac; St. Jansberg bij den Plasmolen , m. vr
Lac, Abel..

Gymnostomum Bryol. Europ.

292. G. calcareum Nees et Homsch. (Trichostomum cal-

careum Lindb. , Gymnostomum rigidulum Sendt.,
Weisia calcarea C. Mtill.) [Seligeria tristicha
Prod. Ed. I. p.p.] Op kalkvoegen van oude ves-
tingmuren. %.. Zomer. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Dordrecht, Lac, 1843.

Gyroweisia Schpr,

293. G. tenuis Schpr. {Gymnostomum tenue Schrad. ,

Weisia tenuis C. Miill., Bryum paucifl,orum Dicks.,
Trichostomum reflexum Lindb. /i- gymnosto-
mum Bryol. Siles.) [Seligeria tristicha Prod. Ed.
I. p.p. , Gymnostomum calcareum Buse.] Op de
kalkvoegen van oude vestingmuren ; op kalk-
grond, zandsteen en tufkrijt. %.. Jul.

GYKOWEISIA. HYMENOSTOMUM. SYSTEGITJM. 129

In Herb. : Dordrecht, Kralingen, Lac; — Val-
kenburg, m.vr., Meersen, m. vr. Un. 1861, Lac;
Geulem, Jans-G-eleen, Kerkrade, Lac.

Hymenostomum R. Br.

294. H. tortile Br. et Schpr. (Gymnostomum tortile

Schwgr. , Gymnostomum condensatum Voit. ,
Weisia tortilis C. Mtill. , Bryol. Siles.) [Barbula
inclinata Verslag 1873 , Ned. Kr. Archief 2 Ser.
I dl. bl. 309. (non Prod.)] Op aan de zon bloot-
gestelde kalkrotsen. 2[. April.

In Herb. : St. Pietersberg, Un. 1861; Valken-
burg, m. vr. , Kadier, Bemelen, Lac.

295. H. microstomum B. Br. (G-ymnostomiim micro-

stomum Hedw. , Weisia microstoma C. Miill. ,
Bryol. Siles.) Op vochtigen kleigrond en langs
kleiwallen. %.. Dec.—Mei.

InHerb.: Harendermolen, m.vr. v. H. ; — Utrecht,
m. vr. Lac, Buse; Klopvaart bij Utrecht, m. vr. ,
Overeind bij Jutfaas, m. vr. Lac; — Schinnen,
m. vr. Lac.

Systegium Schpr.

296. S. crispum Schpr. (Phascum crispum Hedw. , Asto-

mum crispum Hmpe. . Weisia crispa Lindb. ,
Bryol. Siles.) Op kleigrond en in grasvelden;
langs zeedijken en op batterijen. 2J.. Maart.

In Herb. : Utrecht, B u s e ; Vossengat bij Utrecht,
m. vr. Lac; — Oud-Diemen, Lac; — Zuid-Beve-
land, v. d. B..

9

130 PLEUEXDIUM.

Subseries Cleistocarpae.

Tribus Bruchiaceae.
Ordo Pleuridieae.

Pleuridium Brid.

297. P. alternifolium Br. et Schpr. {Phascum alterni-

folium Kaulf. , Phascum subulatum Hedw. , Asto-
mum alternifolium Llmpe., Pleuridium subulatum
Lindb.) Op vochtigen kleigrond in elzenboschjes.
0 en 0. April.

In Herb. : achter Groenendaal in het Overeind van
Jutfaas, m. vr. Lac. . 1851.

298. P. subulatum Br. et Schpr. (Phascum subulatum

L. , Astomum subulatum Hmpe.) Op heide-, zand-,
klei- en veengrond; op beschaduwde wallen in
bosschen , langs heideplassen en op zandige bouw-
landen. 0 en ©. Aug. — Jun.

In Herb. : Groningen, m. vr. , Haren, v. H.; —
Zuidlaren, Strat.; — Epe, m. vr. , Velp, m. vr.
L a c. ; Beekbergen , m. vr. W t w. ; Renkum , m. vr.
Buse; Beek, m. vr. , Bergendal, m. vr. v. H.; —
Amersfoort, m. vr. S p 1 i t g. ; Darthuizen, v. H. ; Zeist,
m. vr. v. d. Tr.; Achttienhoven, m. vr. Kraamw.;
Woudenberg, m. vr. Lac; de Grebbe, Buse; —
Sloten, m. vr. Lac; — Poelgeest, m. vr. Dz.enMb.;
— Sittard , m. vr. , Epen, Geverik, m. vr. , Heerlen,
m. vr. , Schinnen, m. vr. , Pezaken, m. vr., Katsop,
Plasmolen bij Mook, m. vr. Lac.

299. P. nitidum Br. et Schpr. {Phascum nitidum Hedw.,

Phascum axillare Dicks. , Astomum nitidum

Hmpe.) Op zandige bouwlanden, op laag wei-

land en beschaduwde gronden. 0. Jun. — Oct.

In Herb. : Haren, m. vr. v. H.; — Kanaal te Epe,

PLETJRIDIUM. PHASCUM. 131

Un. 1864, Lac; Velp, m. vr. Lac; — Wouden-
berg, m. vr. Lac.

Tribus Pottioideae.
Ordo Phasceae.

Phascum L.

300. Ph. curvicollum Heclw. Aan kleiwallen en op met

aarde bedekte kalkrotsen. %.. Voorjaar. In
Herb. zonder vrucht.

In Herb.: Valkenburg, 1869, Geulem, 1873,
Lac.

301. Ph. bryoides Dicks. (Phascum gymnostomoides Brid.,

Pottia bryoides Lindb. Bryol. Siles.) Op zand-
en kleigrond; op uiterwaarden en langs rivier-
oevers. %.. Jan. — April

In Herb. : Opheusden, m. vr. Buse; — Konings-
laan bij Utrecht, Lac; — Zuidwijk bij Leiden,
m. vr. D z. , M b. , B. W. ; Vianen, m. vr. L a c. ; — Zuid-
Beveland, m.vr. v. d. B..

302. Ph. cuspidatum Schreb. (Phascum acaulon L.Bvyo].

Siles.) Op zand- en kleigrond; in weiden, vel-
den , akkers , tuinen , op vestingwallen enz.
© en 2J.. Febr.—Mei.

InHerb.: Groningen, m. vr. v. H., Strat. , Miq.:
Helpman, Haren, Strat.; — Kampen, m. vr.
Top; — Dorenwerd, m.vr., Renkum, m. vr. , Wa-
geningen, m. vr. Buse; — Utrecht, m. vr. v. H. ,
Lac, Buse; — Lek bij de Vaart (Vreeswyk), v. H.;
— Amsterdam, m. vr. Lac; Haarlem, Velzen, m. vr. ,
Zandpoort, m. vr. Buse; — Leiden, m. vr. Mb.:
Hortus Botanicus te Leiden, m. vr. Mb., Stekh.,
Buse; Vianen, v. H; — Zeeland, m.vr. Walr.;
Zuid-Beveland, v. d. B.; — St. Agatha, Lac; — Val-
kenburg, Gulpen, Beek, m. vr. Lac.

132 PHASCUM. SPHAERANGIUM. EPHEMERELLA.

Var. p. macrophyllum Schpr. (Phascum macro-
phyllum Wibel.)

In Herb.: Groningen, Strat.; — Meppel,
m. vr. v. H e ij n. ; — Utrecht , L a c. ; — Am-
sterdam, m. vr. Lac; — Leiden, m. vr. Dz..
„ y. Sehreberianum Schpr. (Phascum Schrebe-
rianum Dicks.)

In Herb. : Utrecht, m. vr. L a c. ; — Leiden,
m. vr. Mb.; Heer-Jansdam , Lac; — Zuid-Be-
veland, m. vr. v. d. B..
„ <5. piliferum Schpr. (Phascum piliferum
Schreb.)

In Herb.: Helpen, v. H.; — Utrecht, Lac; —
Leiden, m. vr. Dz. en Mb.; — Zuid-Beveland ,
m. vr. v. d. B.; — Geverik, Lac.
„ e. eurvisetum Schpr. (Phascum curvisetum
Dicks.)

In Herb.: Utrecht, Lac; — Zuid-Beveland,
m. vr. v. d. B..

Sphaerangium Schpr.

303. S. muticum Schpr. (Phascum muticum Schreb. ,

Acaulon muticum C. Miill. , Ephemerum muticum
Hmpe.) Op zandige dijkjes. 0. Jan.—Maart.
In Herb. : Zuider-kerkhof te Groningen , m. vr. ,
Haren, m. vr. v. H.; Harendermolen, Strat.; Hel-
pen, m. vr. Miq..

Ordo Ephemerelleae.

Ephemerella C. Miill.

304. E. recurvifolia Schpr. (Phascum recurvifolium

Dicks. , Phascum Dicksoni Brid. , Phascum cras-
sinervium Grev., Phascum pachycarpum Schwgr.,

EPHEMERELLA. PHYSCOMITRELLA. EPHEMEKOM. 133

Ephemerum pachycarpum Hmpe. , Ephemerella
pachycarpa. C. Miill.) Op beschaduwden klei-
grond. 0. Oct. — April.

In Herb. : Merwedepolder bij Dordrecht , m. vr.
Lac; — Zuid-Beveland , ra. vr. v. d. B..

Tribus Physcomitrioideae.
Ordo Plivscoinitrelleae.

_ Physcomitrella Schpr.

305. Ph. patens Schpr. (Phascum patens Hedw. , Ephe-

merum patens Hmpe.) Op vochtige klei- en
zavelgronden langs rivieren. 0. Jul. — Nov.

In Herb. : Rijn bij Heteren, Rijn tusschen Arn-
hem en Wageningen, m. vr. Buse; — Yaart aan
de Lek (Yreeswijk), ra. vr. v. H.; — Lek bij Yianen ,
m. vr. v. H.; Krimpen aan de Lek, m. vr., Mer-
wede bij Papendrecht, m. vr. , Merwede bij Dordrecht,
Lac; — Thomaswaard bij Werkendam, m. vr. Lac;
Maas bij Kuik, m. vr. Un. 1853; — Maas bij Roer-
mond, Un. 1861; langs de G-eleen te Sittard,
Un. 1881; Meersen, Lac.
Yar. /5. iy.) megapolitana Schpr. (Phascum me-

gapolitanum Schltz.
In Herb. : Lek bij Yianen, m. vr. v. H.; Mer-

wede bij Gorinchem, m. vr. Lac.

Ephemerum Hmpe.

306. E. cohaerens Hmpe. (Phascum cohaerens Hedw.)

Aan de oevers van rivieren. 0. Nov.

In Herb. : Merwede bij Papendrecht, m. vr. Lac,
1843.

307. E. serratum Hmpe. (Phascum serratum Schreb. ,

Phascum stoloniferum Dicks.) Aan slootkanten

134 EPHEMERUM. SPHAGNTJM.

en in velden op open plaatsen ; op boomwortels
in bosschen. 0. Jul.—Maart.

In Herb. : Batmen, m. vr. Un. 1850; — Lochem,
m . vr. S p r e e ; — Klop bij Utrecht , m . vr. L a c. ;
- Poelgeest bij Leiden, m. vr. Dz. en Mb..

Subclassis Bryinae anomalae.

Series Stegocarpae.

Ordo Sphagnaceae.

Sphagnum Dill.

308. S. cymbifolium Ehrh. (SphagnwnlatifoliumlLedw.,
Sphagnum obtusifolium Hook. et Tayl.) [Sphagnum
cymbifolium varr. a. p.p. , £• p.p. , y. p.p. , <5. p.p.
et e. Prod. Ed. I.] In venen, moerassen, peel-
en broekgronden ; op moerassige plaatsen in
bqsschen, in heidepoelen, rietvelden en veen-
plassen. 2J.. Jul. -Sept.

In Herb. : Haren, m. vr. v. H. , Miq.; Harender-
molen, m. vr. v. H.; — Wolvega, Un. 1881; —
Zuidlaren , m. vr. S t r a t. ; Meppel ; — Oldenzaal ,
Lac; — Beekbergerwoud, m. vr. Mb.; Uchelen,
Wichen, Lac; Harderwijk, Nijkerk, Hoevelaken,
B o n d. ; Wolfhezen , m. vr. , Kenkum , B u s e ; Nij-
megen, m. vr. B. , v. H. , Kraamw.; Bergendal,
m. vr. , Hatertsche broek, A b e 1. ; — Leusden, B o n d. ;
Eemnes, Oud.; Achttienhoven , Zeist-Driebergen-
Rijzenburg, m. vr. Un. 1847; Waverveen, Lac;
Amersfoort, Splitg., Bond.; de Bilt, m. vr. Lac ,
Buse; Driebergen, v. H.; Rijzenburg, Bond.; —
Texel, m. vr. Lac, Hugo de Vries; Muiden,
Oud-Diemen, Houtrijk en Polanen, Lac; Hilver-

SPHAGNTTM. 135

sum, Sur.; — Leimuiden, m. vr. D z. ; Haagschebosch,
v. H. , Dz. , Lac; — St. Jansteen, m. vr. v. d. B.; —
Oosterwijk, m.vr. G-. Broers; Ginneken, m. vr.
Oud. ; Boxmeer, fn.vr. Un. 185 3; Rozendaal, m.vr.
Un. 1860; — Rompen, Bunde, Jans-Geleen, Lac;
Mook, Buse; Plasmolen, Lac, Abel..

Var. £. congestum Schpr. (Sphagnum compac-
tam Brid.) In veen- en broekgronden ;
langs beken in de heide.

In Herb. : Vlachtwedde, Zellinge, Lac; —
Epe, Lac; — Broek in Waterland, Lac; —
Peel bij Boxmeer, m. vr. Un. 1853; — Rom-
pen bij Brunsum, Lac.
„ y. papillosum Schpr. (Sphagnum papillo-
sum Lindb.) [Sphagnum cymbifolium varr.
a. p.p., p. p.p. et <5. p.p. Prod. Ed. I.] In
venen en op moerassige en veenachtige
heide.

InHerb.: Haren, Lac; — Wolfhezen,Buse;
— Soesterveen, m. vr. Lac; Zeist-Rijzenburg,
m. vr. Un. 1847; — Oud-Diemen, Lac; —
Breda, Un. 1852; -- Rompen bij Brunsum,
Heerlen, Lac.

309. S. molluscum Bruch. In venen en moerassen,

op moerassige heide, langs vijvers in bosschen.
2J.. Jul. , Aug.

In Herb. : Haren, v. H.; Lauderveen te Zellinge,
Lac ; — Meppel, v. Heijn.; — Oldenzaai, Lac;
Lutte, B u s e ; — Zeisterbosch, m.vr., Rijzenburg, m.vr.
Un. 1847; - Bavelsche heide, Breda, Un. 1852;
Baarle-Nassau, Lac; — Rompen, Gennep, Lac.

310. S. subsecundum Nees et Hornsch. (Sphagnum

contortum Schltz. var. subsecundum Wils.) In
duinvalleien en slooten; op moerassigen veen-
grond. %.. Jun. , Jul.

136 SPHAGNUM.

In Herb. : Vlachtwedde, Lac; — Eelderwolde,
Strat.; — Giethoorn, Lutte, Lac; — Harderwijk,
Nijkerk en Hoevelaken, m. vr. Bond.; Apeldoorn,
Kok Ank.; Huis Tongeren bij Epe, tusschen Sta-
verden en het Uddelermeer, m. vr. Lac; Wolfhezen,
Kwadenoord bij Renkum, Buse; — Eemnes, Oud.;
Zeist, B. W.; de Bilt, Lac; Achttienhoven , Lac,
B. W.; — Texel, Lac, m. vr. Holk.; — Breda,
Un. 1852; Rozendaal, Un. 1860; - Sevenum,
Plasmolen, Lac.

Var. /?• contortum Schpr. {Sphagnum contor-
tum Schltz.) [Sphagnum subsecunclum var.
/ff. et var. s. p.p. Prod. Ed. I.] In venen;
in slooten en poelen op de heide, in beken
en griften.

In Herb. : Oldenzaal, Lac; — Winterswijk,
Un. 1859; heide bij Dort, Un. 1850; Uche-
len, Lunteren, Sijpenberg bij Velp, Lac; Ede,
Renkum, m. vr. B u s e ; — Utrecht, m. vr. v. H. ;
Zeist, Un. 184 7; de Bilt, Abkoude, Vogelen-
water bij Oud-Leusden, Lac; den Dolder onder
Soestdijk, v.d. Tr.; Achttienhoven, Lac, B.W.;

— Texel, Hilversum, Lac; — St. Jansteen,
v. d. B.; — Deurne, Lac.

„ y- rufescens Eabenh. [Sphagnum subse-
cundum varr. y. 8. £- p.p. et 'Q- Prod. Ed. I.]
In beekjes, vijvers en waterputten op de
heide; op droogliggende slootwallen.

In Herb. : Boertange, Lac; — Meppel, v.
H e ij n. ; — tusschen Goor en Hengeveld, C o p ;

— Nijkerk en Hoevelaken, Bond.; Sijpenberg
bij Velp, Lac; Renkum, Buse; Wolfhezen,
B u s e , L a c ; Willebrorduskapel bij Over-As-
selt, m. vr. Abel.; — Zeisterbosch, m. vr. Un.
1847, Lac; tusschen Zeist en Rijzenburg,
Rijzenburg, Un. 1847; de Bilt, Lac, Buse;

SPHAGNUM. 137

Baamschebosch , Achttienhoven , Lac; —
Noordwijkerhout, B u s e ; — Breda, U n. 1852;
Peel bij Boxraeer, U n. 1853; Bergen op Zoom,
Kozendaal, Un. 1860; Nunensche heide, v.
Hov.; Helenaveen, Baarle-Nassau , Lac; —
Bompen, Lac.

311. S. Mulleri Schpr. (Sphagnum molle Sulliv., Sphag-

nnm molluscoides C. Miill.) [Sphagnum com-
pactum et var. /?• et y. Prod. Ed. I. p.p.] In
venen en peelgronden , op vochtige , veenachtige
en moerassige heidegronden en langs beken. 2J..
Jun. , Jul.
In Herb. : Vlachtwedde , m. vr. , Zellinge , L a c.

— Smilde, m. vr.; — Delden, Un. 18 70; Raalte
v. Heijn. ; Oldenzaal, Lac; — Harderwijk, Huls
horst bij Harderwijk, Bond. ; Tongeren bij Epe
Lac; Nijmegen, B.; — de Bilt, Lac, m. vr. v. H.

— Texel, Lac; — Breda, Un. 1852; Boxmeer
Un. 1853; Groot-Zundert, m. vr. Un. 1860; Val
kenswaard, m. vr. v. H.; Nunensche heide, m. vr
v. Hov.; Peel bij Liesel, Peel bij Helenaveen, Oos
terwijk, Lac; — Rompen, Lac.

312. S. rigidum Schpr. [Sphagmtm compactum Brid.

var. rigidum Nees et Hornsch.) [Sphagnum com-
pactiim var. y. rigidum p.p. Prod. Ed. I.] In
moerassige venen, broekgronden en langs be-
ken. %.. Jul. , Aug.

In Herb. : Haren , m. vr. S t r a t. ; Vlachtwedde ,
m. vr. Lac; — Oldenzaal, Lac; — Apeldoorn, m.vr.
Lac; Voorst, m. vr. Buse; Hatert, m. vr. Abel.;

— Rijzenburg, Un. 184 7; de Bilt, Lac; Darthui-
zen, v. H.; — Breda, Un. 1852; St. Antonie, Buse;

— Maastricht, Borquier; Roinpen, Lac.

Var. 0. compactum Schpr. (Sphagnum immer-
sum Nees et Hornsch. , Sphagnum compac-

138 SPHAGNUM.

tum Bricl. . [Sphagnum compactum var. ^.
p.p. , y. p.p. et 8. Procl. Ecl. I.] In venen
en gagelkampen, op veenachtigen heicle-
grond en op vochtige plaatsen in heidevel-
den.

In Herb. : Zellinge, Lac; - Oosterwolde,
m. vr. v. H.; — Oosterbroek, m. vr. v. H.;
Zuidlaren, m. vr. Strat.; — Deventer, tusschen
Goor en Hengeveld, M. J. Cop; Raalte, m. vr.
Miq.; - Gorsel, Un. 1850, Cop; Harderwijk,
Lac. en Bond.; Gortelveen, Epe, Lac; Nij-
kerk, tusschen Nijkerk en Hoevelaken, Bond.;
Otterlo, Wolfhezen, Buse; Nijmegen, B.; —
deBilt, v. H., Lac; B.W.; Beerschoten, m. vr.
v. H. ; Maartensdijk, m. vr. herb. GeversDey-
no ot; Oud-Leusden, m. vr. Bond.; — Texel,
Lac ; — Peel bij Boxmeer, Un. 1853; Ro-
zendaal, Bergen-op-Zoom, Un. 1860; Valkens-
waard, v. H. ; Nunensche heide, v. H o v. ; Baarle-
Nassau, Schijndel, Lac; — Rompen, Lac.

313. S. Wulfianum Girgens. {Sphagnum pycnocladum

Angstr.) In venen. %. Jan. — Dec. In Herb.
zonder vrucht.
In Herb. : Soesterveen, Lac 1863.

314. S. teres Angstr. [Sphagnum Girgensohnii Versl.

1870 in Ned. Kr. Archief , 2e Ser. I dl. bl. 107..]
In venen, rietvelden en moerassige weilanden.
"2J.. Zomer. In Herb. zonder vrucht.

In Herb.: Wanneperveen , Lac; — Achttienho-
ven, Lac; Houtrijk en Polanen, Lac; — Leimui-
den, Buse.

315. S. squarrosum Pers. In veenpoelen , slooten, riet-

banen, moerasgronden , en drassige en veen-
achtige weilanden. %. Jun.—Aug.
In Herb.: Haren en Onnen, v. H.; - Eelderwolde,

SPHAGNUM. 139

Strat. : — Wanneperveen, m. vr. Lac; Denekamp,
B u s e ; — Harderwijk, m. vr., Reinwardt, Bond
Ede, Buse; — Zeist en Rijzenburg, m. vr. Un
1847; de Bilt, v. H.; tusschen Loenen en Oud-Loos
drecht, Sur.; Achttienhoven , Waverveen, Lac.

— Texel, m. vr. H o 1 k. ; Vlieland, Oud-Diemen, m. vr.
Amstelveen, Halfweg Haarlem, Slot te Muiden, m. vr
L a c. ; Broek in Waterland , bij Amsterdam , m. vr
M.Dk., Romb. , Lac; Koog a/d Zaan, Mb.; — Lei
muiden, m.vr. Mb. , Buse; Warmond, m. vr. B.W.

— St. Jansteen, v.d.B. — Plasmolen bij Mook, Lac
Var. /?. squarrosulum Schpr. [Sphagnum squar

rosulum Lesq.) [Sphagnum capillifolium
ft. tenue Prod. Ed. I. p.p.] In moerassige
weilanden en op moerassigen veengrond.

InHerb. : Eelderwolde, Strat. ; — Giethoorn,
L a c ; — Waverveen, L a c ; — Halfweg Haar-
lem, Lac.

316. S. cuspidatum Ehrh, In venen, duinpannen, hei-
depoelen, peelgronden, moerassen en slooten. %.
Jul., Aug.

In Herb. : Haren, m. vr. v. H.; Harendermolen,
M i q. ; Witteveen bij Haren, m. vr. S t r a t. ; Zellinge,
Napels bij Scheemda, Lac; — Wolvega, Un. 1881;

— Zuidlaren, m. vr. Strat; Meppel, v. Heijn.; —
Ootmarsum, Miq.; Steenwijkerwold, Lac; — Ege-
lermeer bij Amerongen, m. vr. Dz.; Achttienhoven,
Soesterveen, m. vr. Lac; — Kievitsdal bij Hilver-
sum, Lac; — Breda, m. vr. Un. 1852; Bergen-op-
Zoom, Un. 1860; Peel (bij Helenaveen?) m.vr.
B u s e ; Baarle-Nassau , Maarheeze, Bakel bij Deurne,
Lac; — Peel bij Horst, Lac.

Var. /?. (y.) plumosum Schpr. (Sphagnum laxi-
folium C. Mull.) In veenslooten en op
moerassigen heidegrond.
In Herb. : Drachten, m. vr. v. H. ; — Smilde,

140 SPHAG-NUM.

v. d. B.; Meppel, m. vr. v. Heijn.; Hoogeveen,
L a c. en S u r. ; — Maarsbergen, Soestdijk, L a c. ;
— Valkenswaard, v. H. ; Bakel bij Deurne, Lac.

317. S. recurvum P. Beauv. (Sphagnum Mougeotii

Schpr. , Sphagnum riparium Angstr.) [Sphagnum
flexuosum et var. recurvum Dz. et Mb. , Prod.
Ed. I.] In venen en peelgronden, op vochtigen
heidegrond en moerassige weilanden. %.. Jul.

In Herb. : Haren, Vlachtwedde, Lac; Witteveen
bij Haren, v. H., m. vr. Strat.; — Oosterwolde,
v. H.; Wolvega, Un. 1881; — Weerdinge, Lac en
Sur.; - G-iethoorn, Lac; — Uchelen bij Apeldoorn,
Sijpenberg bij Velp, Lac; Renkum, Buse; Win-
terswijk, Un. 1859; Beek, Un. 1847; Bergendal,
Hatert , Heumen , Wichen , Wichensche venen ,
Abel.; — Zeist, m. vr. v. H.; Zeist, Rijzenburg, Un.
1847; de Bilt, Kraamw.; Leusden, Bond.; Wa-
verveen, Soesterveen, Lac; — Amsterdam, Muiden,
Oud-Diemen , Houtrijk en Polanen, Lac; — Box-
meer, m.vr. Un. 1853; Bergen-op-Zoom, Un. 1860;
St. Antonie, m. vr. Buse; Peel bij Liesel, Helena-
veen, Lac; — Plasmolen bij Mook, Lac.

318. S. fimbriatum Wils. [Sphagnum acutifolium y. su-

bulatum Prod. Ed. I. p.p. , Sphagnum capillifo-
lium p.p. , var. tenue p.p. et forma parvicap-
sula Prod. Ed. I.] In venen, veenachtige wei-
landen, rietlanden, moerassen en vijvers; langs
slooten en meeren. 2J.. Jun. -Sept.

In Herb. : Haren, m. vr. v. H., m. vr. Strat
Lac; Harendermolen , m. vr. v. H. , Miq. ; — Wol
vega, Un. 1881; — Zuidlaren, Strat.; Weerdinge
Lac en Sur.; — Wanneperveen, m.vr., Steenwij
kerwold, Lac; — Beekbergen, Voorst, Buse; Beek
huizen, m. vr. , Velp, m. vr. Lac; — Zeist, Un
1847; Waverveen, Lac; tusschen Loenen en Oud
Loosdrecht, m. vr. Sur.; — bij Amsterdam, m. vr.

SPHAONTJM. 141

Hilversum, Oud-Diemen, m.vr. Lac; Naardermeerr
Oud.; — Leimuiden, m. vr. Mb.; Warmond, m. vr.
Dz., Mb., B.W.; — St. Jansteen, v. d. B.; — Weerd,
Lac; Plasmolen bij Mook, Abel..

319. S. rubellum Wils. [Sphagnam acutifolium et var.

subulatum Prod. Ed. I. p.p.] In veen- en peel-
gronden, op drijftillen , in moerassige weiden
en heidevelden , in rietvelden. %. Jul. , Aug.

In Herb. : Haren, Zellinge, Lac; — Wanneper-
veen, Lac; — Tongeren bij Epe, Un. 1864; Gor-
telerveen; Lac; Renkum, Wolfhezen, Buse; —
Achttienhoven, Soesterveen, Lac; Eemnes, Oud.;

— Texel, Oud-Diemen, Broek in Waterland, m. vr.
Lac; — Leimuiden, Dz. en Mb.; — Peel bij Box-
meer, m.vr., PeelbijOplo, TJn. 1853; Helenaveen,
Liesel, Lac; — Rompen, Lac.

320. S. acutifolium Ehrh. (Sphagnum capillifolium

Hedw. , Sphagnum capillaceum Wahlb.) [Sphag-
num acutifolium p. robustum Prod. Ed. I, Sphag-
num capillifolium et var. (i. tenue Prod. Ed. I.
p.p.] In venen en vijvers, op peel- en moe-
rassige veengronden, op rietvelden, vochtige
heiden en aan boomwortels in vochtige bos-
schen. 2J.. Jul. , Aug.

In Herb.: Haren, v. H.; Napels bij Scheemda,
m. vr., Zellinge, Lac; — Weerdinge, Lac enSur.;

— Wanneperveen, m. vr. Lac; — Tongeren bij Epe,
m.vr., Vaasen, m. vr. Lac; Nijkerk, Bond.; Ren-
kum, m. vr., Wolfhezen, Buse; Nijmegen, B.; —
Zeist, m. vr., Rijzenburg, m. vr. Un. 1847; Drie-
bergen, v. H.; Loosdrecht, M. Dk.; Amersfoort en
Soest, Cop; Achttienhoven, m. vr. Lac; — Texel,
Lac, m.vr. HugodeVries; tusschen Kortenhoef
en 's Graveland, Oud-Diemen, m. vr. , Slot te Muiden,
Ouderkerk a/d Amstel, Lac; — Leimuiden, Dz.:
Warmond, m. vr. B.W.; Haagsche bosch, Dz., Lac;

N

142 SPHAGNUM. ANDREAEA. ARCHIDIUM.

— Breda, m. vr. Kraamw.; Peel bij Boxmeer,
m.vr. Un. 1853; Oosterhoutsche heide bij Breda,
m. vr. , Peelbij Deurne, Lac; — Plasmolenbij Mook,
Lac, Abel..
Var. fi. (£.) patulum Schpr.

In Herb. : Plarderwijk, Bond.; — Achttien-

hoven, Lac; — Baarle-Nassau, Lac; — Plas-

molen bij Mook, Lac.

Series Schizocarpae.

Tribus Andreaeaceae.
Onlo Andreaeae.

Andreaea Ehrh.

321. A. rupestris Schpr. (Jungermannia rupestris L. ,

Andreaea Rothii W. et M.) Op de Hunebedden.
%.. Mei, Jun.

In Herb. : Rolde, m. vr. v. d. B. 1849; Borger,
v. d. B., Top; Emmen, Lac en Sur..

Series Holocarpae.

Tribus Archidiaceae.

Archidium Brid.

322. A. alternifolium Schpr. (Phascum alternifolium

Dicks. , Phascum Bruchii Spreng. , Archidium
phascoides Brid.) Aan vochtige slootwallen.
^j.. April.

In Herb. : langs den spoorweg te Deurne , m. vr.
Lac 1874.

Subclassis Hepaticae.

Tribus Jungermannieae.

A. Foliosae.

Ordo Gymnomitria.

Sarcoscyphus Cda.

1. S. Ehrharti Cda. (Jungermannia emarginata Ehrh. ,

Jungermannia fusca Hiibn., Marsupia emarginata
Dum.) In bosschen, voornamelijk pijnbosschen ;
in de heide en langs heidegreppels. 2J.. Maart.

In Herb. : Emmen, Lac. en Sur.; — Yeluwezoom
(Harderwijk) , Bond.; Nunspeet, Vaasen, Epe, 'tLoo
bij 'sHeerenberg, Ede, Velp, Reden, Lac; Lochem,
Spree; Apeldoorn, Un. 1849; Beekhuizen, v. d. B.;
Renkum, m. vr. , Bennekom, Oosterbeek, Buse; St.
Anna, Hatert, Abel.; — de Bilt, Nieuw-Loosdrecht,
Soestdijk, Baarnsche bosch, Lac; — Oosterhoutsche
heide, Boxtel, Deurne, Lac; Oplo, St. Antonis, Un.
1853; — Sevenum, Lac.

2. S. Funckii Nees. {Jungermannia Funckii W. et M.)

[Sarcoscyphus Funckii p. minor Prod. Ed. I.] In
bosschen, voornamelijk pijnbosschen ; op heide-,
zand- en peelgronden. %.. Aug.

In Herb. : Emmen, Lac en Sur.; Havelte, Lac;

144 SARCOSCYPHTTS. ALICTJLARIA. PLAGIOCHILA.

— Oldenzaal, Lac; — Zeddam, Epe, Doetichem, Ede,
L a c. ; Apeldoorn, m. vr. U n. 1 8 4 9 ; Keppel, U n. 1 8 5 0 ;
Velp, Renkum, B u s e ; — Soestdijk, Baarnsche bosch,
L a c ; — Hil versum, Bussum, L a c ; — Deurne, Baarle-
Nassau, Lac; — Tienraai, Vijlen, Lac.

Alicularia Gda.

3. A. scalaris Cda. (Jungermannia scalaris Nees, Meso-

phylla scalaris Dum.) [Alicularia scalaris varr. a. ,
a\ et /?. Prod. Ed. I.] Op heidewallen; op voch-
tige en veenachtige heidegronden ; op zandigen
kleigrond. %.. April, Mei, Sept.

In Herb. : Glimmen, m. vr. Strat.; — Paterwolde,
Miq. ; Havelte, Lac; — Oldenzaal, Lac; — Win-
terswijk, Un. 1859; Dort, Un. 1850; Keppel, Un.
1850; Uddelmeer, Apeldoorn, U n. 1 8 4 9 ; Beekbergen,
Wtw.; Doetichem, Ede, Velp, Lac; Apeldoorn,
Voorst, Warnsveld, Wolfhezen, Renkum, Buse; Ub-
bergen, Abel.; — Beerschoten, deBilt, Maartensdijk,
Nieuw-Loosdrecht , m. vr. , Soestdijk, Lac; Huis ter
Heide, v. H.; Zeist, B.W.; Doorn, Buse; -- Hilver-
sum, Lac; - Heusdenhout bij Breda, Un. 1852;
Boxmeer, Beugen, Un. 1853; Oosterhout, Deurne,
m. vr. , Oorschot, Ossendrecht, Lac; — Sevenum,
Gulpen, Put, Lac.

Ordo Juiigermaiuiideae.

Plagioehila Nees et Mont.

4. P. asplenioides Nees et Mont. (Jungermannia asple-

nioides L.) [Plagiochila asplenioides a. major Prod.
Ed. I.] Op vochtige plaatsen en langs beekjes in
bosschen, vooral in bergachtige streken. %.. Jul. ,
Aug. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Oldeberkoop, H. Albarda; — Beekber-

rLAGIOCHILA. SCAPANIA. 145

gerwoud, Mb., Wtw. , Lac , Buse; Wolfhezen, Un.
1849; Beek, Lac, Abel.; Ubbergen, Abel. , v. H.;

— Achttienhoven, Lac. : — Kalslagen bij Leimuiden,
Lac; — Gulpen, Un. 1861, Lac; Geulem, Terha-
gen, Trap, Epen, Maastrichtsche-grup bij Valkenburg,
Lac; St. Lavante, Maastricht, Franq. ; Yalkenburg,
Ottersum, Mook, Buse; Plasmolen bij Mook, v. d. B.,
Abel..

Scapania Lindbg.

5. Sc. compacta Lindbg, (Plagiochila compacta Nees et

Mont. , Jungermannia compacta Roth.) Langs hei-
wallen; op zandigen boschgrond , zandgrond, zand-
verstuivingen en in dennenbosschen. %. Maart—
Jidi.

In Herb. : Harendermolen, v. H., Miq. , Strat. ; —
Friesche palen, m. vr. v. H.; — Emmen, Lac en Sur. ;

— Nunspeet, Lac; Apeldoorn, m. vr. Wtw. ; Ud-
delermeer, Un. 1849; Epe, Zeddam ; het Loo, Ede,
Yelp, Lac; Leuvenum, Lac en Bond.; Yeluwe-
zoom, m. vr. Bond.; Renkum, m. vr. Buse; Hatert,
Abel.; — Beerschoten, v. H.; de Bilt, m. vr. Lac,
Gevers Deynoot; Baarnsche bosch, Soestdij k, L a c ;
Doorn, Buse; — Laren bij Naarden, Hilversum, Bus-
sum, Lac; — Heusdenhout bij Breda, Un. 1852;
St. Antonie, Boxmeer, Oplo, Un. 1853; Ossendrecht.
Bergen-op-Zoom , Un. 1860; Moergestel, Un. 1865;
Oosterhoutsche heide bij Breda, Deurne, Boxtel, Oor-
schot, Baarle-Nassau, m. vr., Yalkenswaard, m. vr. L a c ;

— Sevenum, Tienraai, Meersen, Schinnen, Lac.

6. Sc. irrigua Nees. (Plagiochila irrigua Nees et Mont. ,

Jungermannia irrigua Nees.) [Scapania irrigua et
var. /^. Prod. Ed. I.] Op vochtige veen- , heide- en
peelgronden; langs turfvaarten; indeheide; langs
slooten en op Sphagna. %.. Voorjaar. In Herb.
zonder vrucht,

10

14G SCAPANIA. JUNGERMANNIA.

In Herb.: G-roningen, v. H.; Napels, Lac; — Eel-
derwolde, v. H. ; Smilde, v. d. B.; Valte, Weerdinge,
Lac. en Snr.; — Delden, Un. 1870; Denekamp,
Lac. , Bnse; Wanneperveen, Lac; — Dort, Keppel,
Un. 1850; Hoenderlo, Tongeren, Epe, Apeldoorn,
Ede, Lac; Renkum, Buse; — Achttienhoven , Wa-
verveen, de Bilt, Maartensdijk, Lac; — Vlieland,
Lac; — Boxmeer, Un. 1853; Oosterhoutsche heide,
Oplo, Deurne, Liesel, Lac; — Beek, Lac.

7. Sc. nemorosa Nees. (Plagiochila nemorosa Nees et

Mont. , Jungermannia nemorosa L.) [Scapania ne-
morosa var. a. et ^. Prod. Ed. I.] Op heidegron-
den en langs heidewallen ; in de venen , in bos-
schen en langs voetpaden. %. Jun. , Jul.

In Herb. : Harendermolen, v. H.; — bosch te Assen,
Lac; — Ootmarsum, Lac; — Spulderbosch , G-orte-
lerbosch, Elspeterbosch; Hoenderlo, Ede, het Loo,
Lac; Beekhuizen, v. d. B.; Soerensche bosch , Un.
1849; Winterswijk, Un. 1859; Veluwezoom, Bond.:
Halle, Velp, Voorstonden, m.vr. , Renkum, Voorst,
Bennekom, Buse; Groesbeek, Abel.; — Zeisterbosch,
Un. 1847: de Bilt, m.vr., Oud-Leusden, Achttien-
hoven, Lac; — Boxmeer, Un. 1853; — Horst,
Jans-Geleen, Hulzen, Lac.

8. Sc. curta Nees. (PlagiochUa curta Nees et Mont. , Jun*

germannia curta Mart.) Op vochtige en bescha-
duwde zand- en kleigronden; in holle wegen en
op voetpaden in bosschen. %.. Zomer, Herfst. In
Herb. zonder vrucht.

In Herb.: Keppel, Un. 1850; Spulderbosch , Velp,
Ede, Beek, Lac; — Soestdijk, Lac; — Oplo, Un.
1851; Helenaveen, Lac; — G-eulem, Berchem bij
Gulpen, Valkenburg, Ulestraten, Hulzen, Lac.

Jungermannia L.

9. J. albicans L. [Jimgermannia albicans a. vittata Prod.

JTOTGE RMANNi A . 147

Ed. I.] Op heidegronden ; op den grond in bos-
schen; op beschaduwde kleiwallen ; langs walletjes
op droge gronden; in holle wegen. %. Juri. , Jul.
In Herb. : Harendermolen, v. H., M i q., D a s s. ; Haren,
v. H. , S t r a t. ; Vlachtwedde, L a c. ; Glimmen, S t r a t. :

— Oldenzaal, Steenwijkerwold, Lac; — Uddelermeer,
Soerensclrb bosch, U n. 1 8 4 9 : Keppel, U n. 1 8 5 0 ; Win-
terswijk, Un. 1859; Beekbergen, Wtw.; Halte, Voor-
stonden, Voorst, Middachten, Renkum, Rozendaal, m.vr.
B u s e ; Beekhuizen, v. d. B., T o p ; Velp, L a c. ; Nijmegen,
B.; UilenputindeMeerwijk, Un. 1847; Bergendal,m.vi\,
Ubbergen, A b e 1. ; Beek, v. H. ; Groesbeek, v. H. , A b e 1. ;

— Soestdijk, de Bilt, Lac; Zeisterbosch, Un. 184 7;
Amersfoort, Bond.; — Hilversum, Lac; — Klinge,
St. Jansteen, v. d. B.; — Ginneken , Un. 1852; Box-
meer, Beugen, U n. 1853; Groot-Zundert, U n. 1 8 6 0 ;
Baarle-Nassau , Oosterhoutsche heide, Deurne , Lac;
Valkenswaard, v. H. , Lac; Breda, Buse; — Maas-
tricht, m. vr. Franq.; Meersen, Munstergeleen, Horst,
Lac; St. Jansberg bij den Plasmolen, v. d. B., Lac.

10. J. obtusifolia Hook. Op klei- en zandgronden ; langs

voetpaden. %. Voorjaar. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Beekhuizen, v. d. B.; Renkum, Buse:

Velp, Beek, Lac; — Deurne, Lac; — Bimde, Lac.

11. J. exsecta Schmid. Op hoogveen; op beschaduwde

veenachtige heidewallen en op de heide; in bos-
schen. 2J.. Zomer. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Harendermolen, v. H.; Napels, Lac; —
Kuikhorne, Spree; — Assen, Lac; — Steenwijker-
wold, Oidenzaal, Lac; Gortel, Lac; Renkum, Busc;

— de Bilt, Lac; — Hilversum, Lac; — Halsteren, Ro-
zendaal, Boxmeer, Lepelstraat, Deurne, Lac.

12. J. anomala Hook. [Jungermannia Taylori fi. anomala

Prod. Ed. I.] Op de heide; op vochtigen, veenach-
tigen heidegrond; op peelgronden en tusschen
Sphagna. %. Mei. In Herb. zonder vrucht.

148 JTTlsrGERMANNIA.

In Herb. : Smilde, v. d. B. ; Hoogeveen, L a c. en S u r. :
— Nieuw-Loosdrecht , Soesterveenen, Lac; — Hil-
versum, Lac. ; — Leimuiden, Dz. en Mb.: — Box-
meer, Ginneken, Un. 1852.

13. J. crenulata Sm. Op vochtige heide- en zandgron-

den; in de duinen; op veen-en peelgronden; langs
vochtige slootwallen en greppels, ♦2[. April, Mei.
In Herb. : Groningen, m.vr., Haren, Miq.; Vlacht-
wedde, Lac; — Hoogeveen, Lac en Sur.; — Dene-
kamp, Oldenzaal, Lac; Batmen, Un. 1850; — Udde-
lermeer, Hoenderlo, Un. 1849; Doetichem, Reden,
Yelp, Lac; Ede, Lac,m. vr. Buse; Lutte, Renkum,
Wolfhezen, Wageningsche berg, Buse; — Nieuw-Loos-
drecht, Maarsbergen, Soestdijk, de Bilt, Lac; — Texel,
Vlieland, Lac; — Prinsenhage, Ginneken, Un. 1852;
Sambeek, Un. 1853, Lac; Rozendaal, Ossendrecht,
Un. 1860; Bergen-op-Zoom, Boxtel, Helenaveen,
Deurne, Lac; Valkenswaard, v. H.; — Sevenum, Geu-
lem, St. Jansberg bij den Plasmolen, Lac.

14. J. hyalina Lyell. [Jungermannia hyalina «. mqjor

Prod. Ed. I.] Langs zandige greppels; aan klei-
wallen; op den grond en langs voetpaden in bos-
schen. %.. Begin lente. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Soestdijk, Lac; — Geulem, Katsop, Beek,
Hulzen, Kelmond, Gulpen, Valkenburg, Waterslei, Put
en Munstergeleen, Lac.

15. J. acuta Lindbg. In bosschen; aan de oevers van

riviertjes; op kalkrotsen, tufkrijt en vochtigen
kalkgrond. 2J.. Herfst, Voorjaar. In Herb. zon-
der vrucht.

In Herb. : Renkum, Buse; — Maastricht, Pranq.;
Bemelen, Kadier, Geulem, Houtem, Trap, Pezaken,
Meersen, Lac.

16. J. inflata Huds. [Jungermannia ventricosa Fl. Belg.

Sept. p.p. , Jungermannia inflata varr. «. et /?. Prod.
Ed. I.] In de heide ; op veenachtige en moerassige

JUNGERMANNIA. 149

heidcgronden ; in venen, gagelkampen en peelgron-
den; op vochtige zandgronden, veenachtige wei-
landen en op Musci. %. Nov.

In Herb. : Harendermolen, v. H. ; — Smilde, v. d. B.;
Hoogeveen, Lac en Sur. ; Koekange, Lac; — 01-
denzaal, Steenwijkerwold, Lac; Lutte, Buse; — Dort,
U n. 1 8 5 0 ; Beekbergerwoud, W t w. ; Harderwijk, Epe,
het Loo, Velp, Ede, Veenendaal, Lac; Renkum, Buse;

— Soesterveen, de Bilt, Maartensdijk en Nieuw-Loos-
drecht, Maarsbergen, Lac; — Hilversum, Gevers
Deynoot, m. vr. Lac; Texel, Bussum, Lac; —
Beugen, Oplo, Un. 1853; Deurne, Bakel, Maarhees,
Lac; Valkenswaard , Lac, Herb. v. H.; — Tien-
raai, Lac.

17. J. ventricosa Dicks. [Jungermannia ventricosa varr.

a. et {L. Prod. Ed. I. p.p.J In de venen, in dennen-
bosschen en sphagneten; aan klei- en heiwallen.
%.. Herfst. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Harendermolen , v. H.; — Kuikhorne,
Spree; — Steenwijkerwold, Lac; — Leuveren,
Bond.; Velp, Ede, Beek, Lac; Planken-wambuis ,
Buse; Ubbergen, Bergendal, Abel.; — deBilt, v. H.;
Soesterveen, Lac; — Oud-Diemen, Hilversum, Lac;

— Heusdenhout bij Breda, Un. 1852; Halsteren, Gin-
neken, Lac; — Vijlen, Lac; Plasmolen, Abel..

18. J. excisa Dicks. In de duinen en op beschaduwde

gronden. %.. Sept, Oct.

In Herb.: Velp, m. vr. Lac; Bennekom, m. vr. ,
Renkum, m. vr. Buse; — Heemskerk, m. vr. Buse;

— Langeveld bij Noordwijkerhout, Dz.; — Rozendaal
(N.-Brab.), Un. 1860.

19. J. bicrenata Lindbg. (Jungermannia excisa Mart.)

In de duinen en in bosschen ; langs wallen en we-
gen op heide- en zandgronden. 2J. ?. Oct.

In Herb. : Assen, Lac; — Apeldoorn, Un. 1849;

150 JTJNGERMAJSNIA.

Keppel, Un. 18 50; Epe, Leuvenum, Soerensche bosch,
Velp, Sonsbeek bij Arnhem, Ede, Beek, Lac; Ren-
kum, Buse; — de Bilt, Lac; Zeist, Buse; — Kal-
lantsoog, Hilversum, Bussum, Laren (N.-H.), Lac;
— St. Jansteen, Klinge, v. d. B. ; — Liesbosch te Prin-
senhage, Un, 1852; Oplo, Boxmeer, Un. 1853; Os-
sendrecht, Un. 1860; Deurne, Lac; Rosmalen,
v. H o v. ; — Sevenum, m. vr. , Horst en Tienraai, Jans-
Geleen, Lac.

20. J. intermedia Lindbg. In de duinen; op klei- en

zandwallen langs wegen en in bosschen. % ?.
Nov. — Aprtt.

In Herb. : Harendermolen , v. H.; — Denekamp,
m. vr. , Ootmarsum, Lac; — Epe, Ede, Lac; Ren-
kum, m. vr. Buse; Uilenput in de Meerwijk, m. vr.
v. H.; — Darthuizen, m. vr. Lac; — Walchersche
duinen (var. /?. Prod. Ed. L), v. d. B. ; — Boxmeer,
Un. 18 53; Deurne, Lac; — Munstergeleen, Un.
1861; Beek, Katsop, Pezaken, Lac.

21. J. arenaria Nees. Aan zandige wallen in bosschen.

%. ?. Sept.
In Herb. : Ede, m. vr. Lac 1845.

22. J. incisa Schrad, Op veengrond; op vochtige zand-

en veenachtige heidegronden ; op peelgronden en
in sphagneten. %.. Mei.

In Herb. : Haren, v. H.; Napels, Lac; — Smilde,
m. vr. v. d. B.; — Winterswijk, Un. 1859; Ede, Hoen-
derlo, Velp, Lac; de Bilt, Maartensdijk, Nieuw-
Loosdrecht, Lac; — Oud-Diemen, Halfweg Haarlem,
Muiden, Lac; — Rozendaal, Un. 1860; Oplo, Un.
185 3; Deurne, Lac; — Sevenum, Lac.

23. J. minuta Crantz. Op de heide tusschen Leucobryum

en Sphagnum. 2J. ?. Zomer, In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Wolfhezen, Buse, 1854.

24. J. attenuata LAndbg, [Jungermannia barbata a. atte-

JUNGERMAXNIA.

151

nuata Prod. Ecl. I.] Langs bosschen. %. Zomer,
Herfst. In Herb. zonder vrncht.

In Herb. : Beek bij Nijmegen, Lac. 1846.

25. J. barbata Schreb. [Jungermannia barbata varr. 0. et

y. Procl. Ed. I. p.p.] Op de Hnnebedden; op de heide,
in bosschen en langs zandige wallen en hollewe-
gen, %.. Zomer, Herfst. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Harendermolen , Strat.; - Kuikhorne,
Spree; - Rolcle, Borger, V.d. B.; - Soerens.che
bosch, Un. 1849; Leuveren, Bond.; Leuvenum,Lac.
en Bond.; Tongeren, Arnhem, Velp, Ede, Lac; Ren-
kum, Buse; — Amerongen, Dz.; Darthuizen, Lac;
— Leimuiden, Mb.; Noordwijk, Dz..

26. J. quinquedentata Weber. [Jungermannia barbata

var. y. quinquedentata Prod. Ed. I. p.p.] Op be-
schaduwden groncl en in bosschen. %. Zomer,
Herfst. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Ede, Lac; Renkum, Buse.

27. J. Francisci Hook. [Junyermannia Francisci et J.

acuta p.p. Prod. Ed. I.] Op vochtige en bescha-
cluwcle heide- en zanclgronden. %. Voorjaar. In
Herb. zonder vrucht.

In Herb.: Harendermolen, Miq.; Haren,(v.H.?;) —
de Bilt, Lac; - Zuiddorpe, v. d.B.; - Sambeek,
Un 185 3; — Sevenum, Lac.

28. J. divaricata Engl. Bot. [Jungermannia divaricata

et J. Starkii a. p.p. et p. Prod. Ed. I.] In de dui-
nen, in cle heide en in bosschen ; op heidewallen en
op drassige en moerassige veengronden; op peel-
gronclen en in sphagneten. %. Aug., Novemb.

In Herb.: Harendermolen, Strat., v.H.; - Smilde
v.d.B.; - Soerensche bosch, Un. 1849; Keppel,
Un. 1850; Elspeet, Uchelen, Epe, Ede, Velp, Spoel
bij Culemborg, Ubbergen, Lac; Renkum, Buse;
Beek, v.H.; - Darthuizen, m.vr., Soestdijk, de Bilt,

152 JUNGEUMANNIA.

L a c. ; Darthuizerberg , v. H. ; Vossegat bij Utrecht ,
G-evers Deynoot; — Kallantsoog, Hilversum, Am-
stelveen,t Halfweg Haarlem, Oud-Diemen, Muiden,
Lac; — Leimuiden, Lac; Langeveld bij Noordwij-
kerhout, Dz.; — Walchersche duinen, v. d. B.; — Box-
meer, Oplo, Un. 1853; Bergen-op-Zoom, Un. 1860;
Helenaveen, Lac; — Gulpen,m. vr. , Pezaken, Vijlen,
Put, Lac ; Plasmolen bij Mook, v. d. B..

29. J. bicuspidata L. [Jungermannia bicuspidata varr.

A. a. p.p. ; /?. et B. a. p.p. Procl. Ed. I.] Op zand-,
heide- en veengronden ; in sparren- en andere bos-
schen; op Sphagna. %.. Febr.~M.ei,

In Herb. : Onland bij Groningen, Haren, v. H.; Ha-
rendermolen, Miq.; Napels, m.vr. Strat.; — Friesche
palen, (v. H.?); — Assen, Nieuw-Dorclrecht, Hooge-
veen, L a c. ; Eelderwolde , v. H. ; — Olclenzaal , L a c. ;

— "Winterswijk, U n. 1859; Beekbergen, m. vr. W t w. ;
Beekhuizen , v. d. B. ; Voorst , Renkum , B u s e ; Velp,
Uilenput in de Meerwijk, Lac; Ubbergen, m. vr.
Abel.; Beek, v. H.; — Soestdijk, de Bilt, Achttien-
hoven, Nieuw-Loosdrecht, Lac; Amersfoort, Splitg. ,
Cop; — Wieringen, Muiden, Oud-Diemen, m. vr. ,
Broek in Waterland, Amstelveen, m. vr. Lac; —
Haagsche bosch, Warmond, m. vr. Mb.; Poelgeest,
Sassenheim, Dz.; — Zuiddorpe, Hulst, St. Jansteen,
v. d. B. ; — Prinsenhage, Ginneken, Ulvenhoutsche
bosch, Un. 1852; Boxmeer, Sambeek, Oplo, Un 1853;
Rozendaal, Un. 1860; Bergen-op-Zoom, Deurne, Lac;

— Valkenburg, Un. 1861; Geulem, Pezaken, Trap,
Vijlen, Lac; St. Jansberg bij den Plasmolen, v. cl.
B., Lac.

30. J. connivens Dicks. [Jungermannia connivens varr.

a. et /?. Procl. Ecl. I. p.p.] In venen, sphagneten,
peelgronden en bosschen; op lagen en moerassi-
gen heidegrond; op mossen. 2J.. Mei. In Herb.
zonder vrucht.

JUNGERMANKIA. SPHAGNOECETIS. 153

In Herb. : Zellinge, Lac.; — Smilde, v. d. B.; Assen,
Lac; — Kenkum, Buse; — Achttienhoven, Soes-
terveen, Maartensdijk , Nieuw-Loosdrecht, Lac.; —
Diemer watermolens, Lae.; — Leimuiden, Mb.; —
Ginneken , Un. 1852; Bakel , Deurne , Lac; —
Horst, Lac.

31. J. setacea Weber. [Jungermannia setacea varr. «. p p.

p. p.p. et y. Prod. Ed. I.] In de venen; op moe-
rassigen veenachtigen heidegrond; in bosschen en
langs slootwallen; op mossen. 2J.. Zomer. In
Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Haren, v. H.; — Kuikhorne, Spree; —
Smilde, v. d. B.; Eelderwolde, v. H.; — tussehen Vaa-
sen en Epe, Velp, Lac; Baarnsche bosch, Soester-
veen, Achttienhoven, Nieuw-Loosdrecht, de Bilt, Maar-
tensdijk, Lac; — Leimuiden, Mb.; — Zuiddorpe,
v. d. B. ; — Ginneken, Ulvenhoutsche bosch, U n. 1 8 5 2 ;
Oplo, Un. 1853; Baarle-Nassau, Bakel, Lac; — Rom-
pen, Lac.

32. J. trichophylla L. [Jungennannia setacea p. sertula-

rioides Prod. Ed. I. p.p.] Parasietisch op andcre
mossen. 2|. Zomer. In Herb. zonder vrucht.
In Herb. : Zeisterbosch, Un. 184 7.

Sphagnoecetis Nees.

33. Sph. communis Nees. (Pleiiroschisma Sphagni etdenu-

datum Dura. , Jungermanni Sphagni Dicks.) [Sphag-
noecetis communis «. ProcL Ed. I.] In veen- en
peelgronden ; op gagelvelden en langs heidepoelen ;
op moerasgrond en veenachtige heide; op Sphag-
num, Aulacomnioyi, Leucobryum, Dicranum enz. 2J..
Zomer. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Haren, Harendermolen , v. H.; Zellinge,
Lac; — Smilde, v. d. B.; Meppel, v. Heijningen; —
Zutphen, "Wtw.; lienkum, Buse; — de Bilt, Lac,

1 54 SPHAGNOECETIS. LOrilOCOLEA.

GrevefsDeynoot; Achttienhoven, L a c. , B. W. ; Soes-
terveen, Soest, Lac ; — Oiid-Diemen, Muiden, Kie-
vitsdal bij Hilversum, Lac.;' — Leimuiden, Dz. en
Mb.; St. Jansteen, v. d. B.; - Oplo, Un. 1853;

Bavelsche heide bij Breda, Un. 1850; Bakel, Lac;

— Rompen^ Lac.

Var. /?. macrior Nees. Op veengrond en vochti-
gen heidegrond.

In Herb.: Smilde, v. d.B.; — Maarsbergen ,
Lac.

Lophoeolea Nees.

34. L. bidentata Nees. {Jungermannia bidentata L.) In

bosschen en onder striiikgewas ; op de heide; op
drijfgrond, moerassigen veengrond. langs zand-
wallen en beekjes; op oude palen en boomstam-
men. % . April — Aug.

In Herb.: Groningen, v. IL, Strat. ; Haren, Miq.,
Dass., v. H.; — Assen, Lac; — Staphorst, Lac;
Zalk, Bond.; Deventer, Top; — Winterswijk , Un.
1859; Beekbergerwoud , Mb.; Harderwijk, Bond.;
Beekhuizen, v.d.B.; Wageningschen berg, Otterlo, Ro-
zendaal, Buse; Groesbeek, Un. 1847; Ubbergen,
v. H. , Abel.; Oosterhoutsche bosch , Huis Hulzen,
Abel.; — Zeisterbosch, Un. 1847; de Bilt, Zuilen,
Darthuizen, Lac; — Wieringen, Vlieland, Kudelstaart,
Uithoorn, Amstelveen, m.vr. , Oud-Diemen, Halfweg
Haarlem, Lac; Bentveld, m.vr. , Zandvoort, Buse;

— Haagsche bosch, Dz.: Warmonderhek, Leiden, Mb.;
Wassenaar, Katwijk, m.vr. , duinpan Rozenwater,
Buse; — Zuid-Beveland, v. d. B. ; Zeeland, Walr.; —
Boxmeer, Un. 1853: Moergestel, Lac; — Put en
Munstergeleen , Un. 1861; Tienraai, Elslo, Valken-
burg, Gulpen, Meersen, Harles, Schinnen, Spaubeek,
m. vr. , Hulsberg, Lac.

35. L. minor Nees. Op Losswallen, kleigrond en in bos-

LOPHOCOLEA. CHJLOSCYFHUS. 155

schen. %.. Zeldzaam met vrucht. In Herb. zon-

der vrucht.

In Herb. : Put en Munstergeleen , Un. 1862; Mer-
kelbeek, Schinnen, Jans-Geleen, Spaubeek, Elslo, Ule-
straten, Geulem, Neerbeek, Lac.

36. L. heterophylla Nees. (Juugermannta heterophylla

Schrad.) Op de heide, op moerasgroncl en ver-
molmde boomstammen; in bosschen en aan Loss-
wallen. %.. Maart, Sept.

In Herb.: Haren, Miq., Dass.; Harendermolen ,
Miq.; - Friesche palen, v. H.; — Paterwolde, Miq. ,
Dass.; Assen, Lac; — Harderwijk, Essenburg bij
Harderwijk, B o n d. ; Eenkum, m. vr. B u s e ; — Utrecht,
m. vr. , Blauwkapel, Lac; — Oud-Diemen, Amstelveen,
Broek in Waterland, Kudelstaart, Halfweg Haarlem,
L a c ; Haarlemmerhout, m. vr. B u s e ; Haarlera, 0 u d. ,
m.vr. , Buse; — Leiden, Mb.; Delft, de Witt Ha-
mer; — Zuid-Beveland, m. vr. v. d. B.; — Ginneken,
Un. 18 52; Boxmeer, Un. 1853; — Katsop, m. vr.,
Beek, Elslo, Heerlen, Lac.

Chiloscyphus Cord, Dum. Nees.

37. Ch. pallescens Nees. (Jungermanniapallesccns Schrad.-,

Jungcrmannia polyantJios W. et M.) In cle venen ;
op moerasgronden en vochtige Losswallen; in dc
heide. %. Mei.

In Herb. : Groesbeek, Un. 1847; — Maarseveen,
Achttienhoven, Baambrugge, Lac; — Oucl-Diemen,
Kudelstaart , Uithoorn, Amstelveen, m. vr. , Houtrijk
en Polanen, Lac; — Warmond, Mb.; — Meersen,
Un. 1861; Katsop, A7alkenburg, Lac.

38. Ch. polyanthus Cda. {Jungermannia polyanthos L.)

In de venen; op moerasgroncl en op vochtige
plaatsen inboschjes; in en langs beekjes. %. Voor-
jaar. In Herb. zonder vruclit.

15G ciiiLOSCvnius. caiatogeia. lepidozia.

In Herb. : Zutphen, S t e kh. ; Renkum, B u s e ; Beek,
Abel.; Apeldoorn, Kok Ankorsmit; — Achttien-
hoven, Lae.; — Maastricht, Franq.; St. Jansbergbij
den Plasmolen, Lac, v. d. B. en Abel..

Ordo Trichomanoideae.

Calypogeia Eadd.

39. C. Trichomanis Cda, (Jungermannia Trichomanis

Spr.) [Calypogeia Trichomanis varr. a. , al , a2, /?.
p.p. et y. p.p. Prod. Ed. I.] Op hoogveen; op voch-
tige beschaduwde heide-, veen- en zandgronden;
op Musci. %.. Mei.

In Herb. : Haren, v. H.; Napels, Strat.; — Kuik-
horne, Spree; — Soerenschebosch, Un. 1849; Win-
terswyk, Un. 1859; Beekhuizen, v. d. B. , Buse; Ren-
kum, Rederoord, Buse; Beek, Lac; Ubbergen, Abel.;
— Zeisterbosch , Un. 1847; Wanneperveen , de Bilt,
Kortenhoef, Achttienhoven, m. vr. , Nieuw-Loosdrecht,
Zuilen, Baarn, Lac; — Kudelstaart, Muiden, Oud-
Diemen, Amstelveen, Halfweg Haarlem, Lac; Haar-
lemmermeer, Buse; — Leiden, Warmond, Mb.; Haag-
sche bosch, Dz.; Leimuiden, Dz., Lac , Buse; —
St. Jansteen, v. d. B.; — Prinsenhage, Un. 1850; Ul-
venhoutsche bosch , Ginneken, Un. 1852; Beugen,
Un. 1853; Lepelstraat, Lac; Breda. Buse; — Val-
kenburg, Un. 1861, Lac; Trap, Husschenberg, Se-
venum, St. Jansberg bij den Plasmolen, Lac.

Lepidozia Nees , Lindbg. et Gotts.

40. L. reptans Nees. [Jungermannia reptans L. , Tierpe-

tkrni reptans Nees.) Op beschaduwde gronden en
in holle wegen in bosschen ; opbeschaduwde heide-
wallen en op groote Musci. %.. Mei, Juni.
In Herb. : Kuikhorne, Spree; — Assen, Lac; —

LEPIDOZIA. MASTIGOBRYTJM. TBICHOCOLEA. TTILIDIUM. 157

Steenwijkerwold, Oldenzaal, Lac; — Trieselenberg bij
Hattem, Top; Elspeterbosch, Soerensche bosch, Zed-
dam, Ede, Velp, Lac. : Putten, v. H. ; Renkum, Buse;
Beek, L a c. , v. H. : Ubbergen, v. H. , A b e 1. ; Bergendal,
Abel.; - Soestdijk, Lac. ; de G-rebbe , Lac, m. vr.
Buse; — Breda, Buse; Ginneken, Ulvenhoutsche
bosch, Un. 1852; Halsteren, Lepelstraat, Lac; —
Eigelshoven, Husschenberg, Jans-Geleen, St. Jansberg
bij den Plasmolen, Lac.

Mastigobryum JSfees, Lindbg. et Gotts.

41. M. trilobatum Nees. (Jungermannia trihbata L.) Langs

de kanten van bosschen in holle wegen, op Dl-
cranum. Polijtriclnun en Leucobryum. %. Voor-
jaar. In Herb. zonder vrucht.

In Herb.: Beek bij Nijmegen, Lac, 1846.

Ordo Ptilidieae.

Trichocolea Dum.

42. Tr. Tomentella Kees. (Jungermannia Tomentelkt

Ehrh.) Op vochtige en mosrijke plaatsen en langs
beekjes in bosschen. 2J.. April — Juni. In Herb.-
zonder vrucht.

In Herb.: Beekbergerwoud , Lac, Mb. , Wtw.,
Buse; Nijmegen, B.; Beek, Abel.; — Plasmolen bi.j
Mook, v. d. B. , Abel., Buse.

Ptilidium Nees.

43. Pt. ciliare Nees. (Jungermannia ciliaris L.) Op de

heide, op beschaduwde heidewallen en in dennen-
bosschen. 2].. Herfst, Voorjaar. In Herb. zonder
vrucht.

In Herb. : Harendermolen, v. H. , Strat.; Ter-Apel,
v. H.; — Emmen, Lac en Sur.; Meppel; — Oot-

158 PTILIDIUM. RADTJLA. MADOTHECA.

marsum, Lac; — Leuvenum, Lac. en Bond.; Har-
derwijk, Arnhem, Bond. ; Wolfhezen, Renkum, Ben-
nekom, Buse; Velp, Lac; Wageningen, v. H.; Nij-
megen, B.; Hatert, Abel.: — Darthuizen, Driebergen,
Beerschoten, v. H. ; Zeist, Un. 1847; Doorn, Buse;
de Bilt, Maartensdijk, Rijzenburg, Nieuw-Loosdrecht,
deGrebbe, Lac; — Hilversum, Lac; — Venlo, Dz..

Onlo Platyphylleae.

Radula Nees.

44. R. complanata Dum. (Jungermannia complanata L. ,

Jubula complanata Cda.) Op populieren, esschen,
eiken, beuken, wilgen, Crataegus. %. Jan.—
Juni,

In Herb. : Groningen, Helpen, m. vr. v. H.; Sterre-
bosch bij Groningen, m. vr., Haren, Strat.; — Assen,
m. vr. v. H. ; Havelte , v. H e ij n i n g e n ; — Kampe n ,
Zalk, B o n d. ; De venter, T o p ; — Harderwij k, B o n d. ;
Culemborg, Lac; Planken wambuis, Renkum, m. vr.
Buse; Nijmegen, m. vr. B.; Ubbergen, m. vr. Abel.;
— Vreeland, Lac ; Utrecht, Lac, v. H.; Amerongen,
Dz.; - Haarlem, m. vr. , Velzen, m. vr. , Overveen,
Bloemendaal, m.vr. , Buse; Amsterdam, Amstelveen,
Lac; — Endegeest, Stekh.; Leiden, Dz.; Haagsche
bosch, Herb. Meerburg; Papendrecht, Lac; — Zuid-
Beveland, v. d. B.; Hoek, Walr. , -- Liesbosch, Un.
1852; Boxmeer, Un. 1856; St. Agatha, Lac ; —
Maastricht, Franq.; Arendshout, Lac.

Madotheca Dum.

45. M. platyphylla Dum. (Jungermannia platyphylla L.)

Op esschen, beuken, linden, eiken, olmen, elzen.
%.. Voorjaar, Herfst. In Herb. zonder vrucht.

MADOTHECA. FRULLANIA. 159

In Herb.: Gronihgen, v. H.; — Winterswijk , Un.
18 59; Zutphen, Stekh., Wtw.; Zeddara, Lac; Nij-
megen, B.; — Schalkwijk, Zuilen, Ameliswaard, Lae. ;
Veenendaal, Buse; — Bloemendaalsche bosch, Lac,
Buse; Amsterdam, Amstelveen, Lac; Velzen, Mee-
rehberg, Buse; — Scheveningen, Dz.; Wassenaar,
Mb.; Dordrecht, Lac; — Walcheren, v. d. B.; — Kuik,
Un. 1853; — Maastricht, Franq.; Trap, G-ulpen,
Sehinnen, Put en Munstergeleen, St. Pietersberg, Lac;
Valkenburg, Buse; Plasmolen bij Mook, Abel.
4G. M. laevigata Dum, (Jungermannia laevigata Schrad.)
Aan rotsen en op boomwortels in beschaduwde
bergachtige streken. %.. Zomer? In Herb. zon-
der vrucht.

In Herb. : Maastricht, F r a n q..

Ordo Jnbulea.e,

Frullania Badd.

47. Fr. dilatata Nees. (Jungermannia dilatata L.) [Frul-
lania dilatata et var. />\ microphylla Prod. Ed. I.]
Op eiken, olmen, linden, beuken, berken, esschen,
eschdooriij dennen; op de Hunebedden en op
steenen bij watervallen. 2J.. Maart. April, Nov. ,
Dec.

In Herb. : Groningen, Miq. , Strat.; Haren, m. vr.,
Harendermolen , m. vr. v. H. ; — Borger en Rolde,
v. d. B.; Emmen, Lac. en Sur.; — Giethoorn, Olden-
zaal, Lac; Goor, m. vr. v. H.; Zalk, Kampen, Bond.;
Deventer, Top; — Sonsbeek bij Arnhem, Culemborg,
m. vr. Lac; Renkum, m. vr. , Rozendaal, Dorenwerd,
Buse; Bergendal, m. vr. v. H.; Ubbergen, Abel.; —
Utrecht, m. vr. J. van Spyk Vermeulen, Lac;
Driebergen, v. H.; Amerongen, Dz.; de Bilt, Zuilen,
Lac; — Wieringen, Amsterdam, Hilversum, m. vr. ,

160 FULLANIA. FOSSOMBRONIA.

Muiderberg, Lac; Haarlem, Bloeraendaal, Aardenhout,
Buse; — Hooge-Morsch, den Haag, Stekh.; Haag-
sche duinen, deWittHamer; Leiden, m. vr. Dz. en
Mb.; Heikop, v. H.; — Zuid-Beveland , m. vr. v. d. B. ;
Boxmeer, Un. 1853; Bergen-op-Zoom, Un. 1860;
Deurne, Willemstad, Baarle-Nassau , Lac; — Maas-
tricht, Franq.; Valkenburg, Lac.

48. Fr. Tamarisci Nees. {Jungermannia Tamarisci L. ,

Jubula Tamarisci Dum.) Op heide- en zandgron-
den ; aan den voet van boomstammen en struiken
in bosschen; op de Hunebedden. %., Juli , Aug.
In Herb.: Groningen, Miq.; Harendermolen, v. H. ,
Miq. , Strat.; Haren, Strat.; — Friesche palen,
v. H.; — Borger en Rolde, v. d. B.; Emmen, Lac en
Sur; Ree en Zeien, Lac; — Beekbergerwoud , Mb.;
Soerensche bosch , m. vr. U n. 1849, L a c ; Gorteler-,
Spulder-, Elspeter-, Vierhouter- en Ucheler bosschen,
Vaasen, Lac; Putten, v. H. ; Trieselenberg bij Hattem,
Bond., Top; Zutphen, Wtw.; Beekhuizen , v. d.B.;
Velp, Un. 1849, Lac; Rozendaal, Ede, m. vr. , Ben-
nekom, Renkum, Buse; Nijmegen, B.; — Huis ter
Heide, v. H.; Amerongen, Dz.; Zeist, v. d. Tr.; de Bilt,
Lac; — Hilversum, Lac; — Gulpen, Lac.

B. Frondosae.

■

Ordo Codonieae.

Fossombronia Radd.

49. F. pusilla Nees. {Jungermannia pusilla Schmid ; Co-

donia pusilla Dum.) In de heide; op bouwland in
de duinen; op lagen, veenachtigen heide- en zan-
digen veengrond ; in gagelkampen ; langs slooten
en op den grond in bosschen. 0? Aug. , Nov.
In Herb. : Vlachtwedde, Lac; Koevorden, Lac en

FOSSOMBRONIA. RLYTTIA. PELLIA. 1G1

Sur.; — Oldenzaal, m. vr. Lac; — Harderwijk, Bond.:
Beekbergenvoud, Mb.: Dort, Keppel, Un. 18 50; Ede,
Lac, Buse; Essen (Veluwe), Wolfhezen, m. vr.
Buse; — Soestdijk, Baarnsche bosch, Lac ; — Vlieland,
Lac; — Bavelsche heide, Un. 1852; Sambeek, U n.
1853; Deurne, Lac; St. Antonie, Buse; - Gulpen,
Un. 1861; Beek, Lac.

Ordo Diplomitrieae.

Blyttia Endl

50. Bl. Leyellii Endl. {Jungermannia Leyellll Hook.,
% Diplolaena Leyellii Nees.) Op boschrijke, moeras-

sige veengronden en op drijftillen. %.. Mei.

In Herb. : Soesterveen, Lac; — Broek in Water-
land, Houtrijk en Polanen, Oud-Diemen, m.vr. , Mui-
den, Amstelveen, Kudelstaart, Lac; — Haagsche bosch,
Dz.; Leimuiden, Lac.

Orclo Haplolaeneae.

Pellia Radd.

51. P. epiphylla Nees. (Jungermannia epiphylla L., Pellia

Fabroniana Eadd.) [Pellia epiphylla varr. Prod.
Ed. I.] Op vochtige, beschaduwde zand-, veen- en
kleigronden ; op de heide en langs beekjes. Qj..
Maart—Mei.

In Herb. : Harendermolen , m. vr. , Haren, v. H.;
Mickelhorst bij Haren, m. vr. Strat.; — Paterwolde
m. vr. , Oosterbroek , v. H. ; Valte , L a c. en S u r. : —
Wanneperveen, Denekamp, Lac; Ommerschans, v.
LeddenHulsebosch; -■ Velp, Lac, m. vr. Buse;
Harskamp, Oosterbeek, Beekhuizen, Renkum, m. vr.
Buse; Groesbeek, Un. 1847; Nijmegen, N. Abel. en
D. P a s : Ubbergen, m. vr. , Beek, A b e 1. : — Vreeswijk,

11

1G2 FELLIA. BLASIA.

Baambrugge, de Bilt, m. vr. , Jutfaas, Lac; Utrecht,
L a c. , m. vr. L. M a r c h a n d ; de Bilt, m. vr. M a r c h a n d
Amersfoort, M. J. Cop; Zeist, B.W.; — Texel, Amstel
veen, Hilversum, Houtrijk en Polanen, Lac; Aarden
hout, Zandvoort, m. vr. Buse; — Voorschoten, m. vr.
Noordwijkerhout, Dz.; Heer-Jansdam , Leimuiden
Lac; Brouwerskolk bij Overveen, Buse; — Zuid
Beveland, m. vr. v. d. B.; Zuiddorpe, Walr.; — Breda
m. vr. TJn. 1852, Verkouteren; — Boxmeer, Un
1853; — Geulem, Katsop, Lac; Plasmolen, v. d. B.
Abel.; Mook, Buse.

52. P. calycina Nees. (Jungermannia calycina Tayl.)

Langs slootwallen op kleigrond ; op vochtige kalk-
rotsen en Losswallen; op steenen bij watervallen.
2J.. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Beekhuizen, Lac; — Utrecht, Lac; —
Vaals, Greulem, Terhagen, Lac.

Blasia Mich.

53. B. pusilla L. (Jungermannia Blasia Hook.) [Blasia

pusilla varr. a. et /?. Prod. Ed. I.] Op vochtige
plaatsen op de heide; op kleiachtigen zandgrond;
langs de oevers van rivieren en langs beekjes en
slooten. 0? Voorjaar. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Haren, Miq.; Harendermolen , (m. vr.?)
Miq., Dass.; — Batmen, Un. 1850; Lutte, Lac;
Denekamp, Buse; Ommerschans, v. Ledden Hul-
sebosch; — Dort, Keppel, Un. 1850; Doetinchem,
Didam, Lac; Ede, Otterlo, Renkum, Heelsum, Velp,
Wageningen, Buse; Weurt, Abel. ; — Utrecht, Maars-
bergen, Soestdijk, Lac; — Hilversum, Lac; — G-in-
neken, Heusdenhout, Zevenbergen, Teteringen, Un.
1852; Boxmeer, U n. 1 8 5 3 ; Groot-Zundert, U n. 1 8 6 0 ;
tusschen Vucht en Boxtel, v. H.; Middelrode, Breda,
Buse; Oorschot, Lac; — Maastricht, Franq.; Ule-
straten, Lac.

ANEURA. 103

Onlo Anenreae.

Aneura Dum.

54. A. pinguis Dum, (Jungermanniapinguis L.) [Aneura

pinguis varr. a. et /?. Prod. Ed. I.] In de venen;
op moerassigen veen- en vochtigen zandgrond.
%. Mei.

InHerb. : Weerdinge, Lac. en Sur.; — Wanneper-
veen, Lac; — Achttienhoven , m.vr. , Baambrugge,
Waverveen, Lac; — Texel, Muiden, Funen te Am-
sterdam, Houtrijk en Polanen, Diemerwatermolens,
Lac; duinenbij Haarlem, Dz.; — Zuid-Beveland, m.vr.
v. d. B.; — Beugen, LTn. 185 3; - Beek, Horst, Lac.

55. A. multifida Dum. (Jungermannia midtifida L.) [Aneu-

ra multifida var. a. ambrosioides Prod. Ed. I.] In
de venen ; op moerassigen veengrond , op drijf-
gronden en Sphagna; in duinpannen en langs
slooten. %. Mei, Juni.

In Herb.: Kampen, Top; — Staverden, Lac; Otter-
lo, Beekhuizen, Dorenwerd, Renkum, Heelsum, Buse;

— Achttienhoven , Zuilen, Baambrugge , m. vr. Lac;

— Wieringen, Vlieland, Amstelveen, Oud-Diemen,
Lac; Spaarndam, Buse; — AVarmond, Mb.; Noord-
wijkerhout, Katwijk, Dz.; — Helenaveen, Lac; —
Husschenberg, Lac.

56. A. latifrons Lindbg. In venen en moerasgronden. 2J..

April, Mei.

In Herb. : Napels bij Winschoten, m. vr. Strat.,
Lac; — Paterwolde, Miq.; — Wanneperveen, Lac; —
Kolenbergerveen bij Winterswijk, Un. 1859; — Soes-
terveen, Lac; — Oud-Diemen, m. vr. , Broek in Wa-
terland, Houtrijk en Polanen, Lac.

57. A. palmata Nees. Op vermolmde boomstronken. %.

Voorjaar. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Beekhuizen bij Arnhem, Lac 1844.

1G4 METZGERIA. LUNULARIA. MARCHANTIA.

Ortlo Ketzgerieae.

Metzgeria Eadd.

58. M. furcata Nees. [Metzgeria furcata varr. a. et /?.

Prod. Ed. I.] Op populieren, olmen, beuken, lin-
den, dennen; op steenen. 2J.. Febr. — Octob. In
Herb. zonder vrucht

In Herb. : Groningen, v. H. , Miq. , Strat.; — As-
sen, Lac; — Zalk, Bond.; — Harderwijk, Bond.;
Soerenschebosch, Un. 1849, Lac; Sonsbeek bij Arn-
hem, Lac, Abel.; Velp, Lac; Uchelen, Dorenwerd,
Kenkum, Wageningen, Buse; Ubbergen, deMeerwijk,
Abel.; — Amerongen, Dz.; Utrecht, v. H. , Lac; de
Bilt, v. H.; Soestdijk, Lac; — Amsterdam , Lac
Haarlem, Mb. , Buse; Leiduin bij Haarlem, Mb.; Ben
nebroek, Buse; — [Endegeest, Haagsche Schouw, Dz.
Haagsche bosch , de Witt Hamer; Vianen , v. H.
Heer-Jansdam , Dordrecht, Lac; — Zuid-Beveland
v. d. B.; — Liesbosch bij Breda, Un. 1852; — Geu
lem, Husschenberg , Lac.

Tribus Marchantieae.

Ordo Luiiularieae.

Lunularia Mich.

59. L. vulgaris Mich. (Marchantia cruciata L.) Op voch-

tige, beschaduwde plaatsen aan muren ; aan Loss-
wallen en in holle wegen. 2[. Juli, Aug.
. In Herb. : Amsterdam, Lac; — Rotterdam, Oud. ;
— Beek, m. vr. , Mimstergeleen, Ulestraten, Terhagen,
m.vr., Geverik, Put, Klein-Genhout, Schimmert, Lac;
Sittard, Un. 1861; Maastricht, Franq..

Ordo Jecorarieae.

Marchantia L.

60. M. polymorpha L. [Marchantia polymorpha varr. a.

MARCIIAXTIA. PREISSIA. FEGATELLA. 165

et y. Prod. Ed. I.] In rietplassen en venen; langs
beekjes en waterkanten; in heidepoelen; op voch-
tige steenen en muren. 2J.. Juni—Aug.

In Herb. : Helpen (?), Dass.; Westerbroek, m. vr.
Strat.; — Smilde, v. d.B.; — Ootmarsum, m. vr.
Miq. ; Denekamp, Lac. ; Witteveen bij Almelo, m. vr.
Un. 187 0; - Winterswijk, Un. 1859; Emst, m. vr.
K o k A n k e r s m i t ; Renkum , m . vr., Dorenwerd, m. vr.
B u s e ; in Nijmegen , m . vr. , Hees, A b e 1. ; — . Vinke-
veen, v. II. ; Lac; — Texel, Lac. , m. vr. Holk.;
Wieringen, m. vr. , Kortenhoef, m. vr. , Amstelveen,
Amsterdam, m. vr. Lac; Haarlem, Buse; — Leiden,
P i e r o t, m. vr. D z. en M b. ; Postbrug bij Leiden, D z. ;
Delft, d e W i 1 1 H a m e r ; Dordrecht, m. vr. v. H o v. ; —
Heusdenhout, Un. 1852; Boxmeer, m. vr. Un. 1853;

— Meersen, m. vr. Un. 1861; Horst, m. vr. Lac.

Preissia Nees.

61. Pr. commutata Nees. (Marchaniia commutata Lindbg.,

Marchantia hemisphaerica Schwgr.) In venen; op
vochtigen heidegrond. in vochtige boschjes en in
duinpannen. 2J.. Mei, Juni.

In Herb. : Brinkgreve bij Deventer, m. vr. Top;
Holten, Buse; — Winterswijk, Un. 1859; Epe, Lac;

— Achttienhoven, m. vr., Jutfaas, Lac; — Zandvoort,
m. vr. Mb., Buse; — Noordwijkerhout, m. vr. Dz. ;

— Boxtel, Lac; — Valkenburg, m. vr. Buse; Geu-
lem en Houtem, Un. 1861.

Fegatella Badd.

62. F. conica Cda. [Marchantia conica L. , Conocephalus

vulgaris Bissch.) In vochtige , holle wegen , op
vochtige kalkrotsen, langs riviertjes en aan wa-
termolens. %. Mei.

In Herb.: Eele bij Delden, Un. 1870; Singraven
bij Denekamp, Lac; — Valkenburg, G-urpen, Meersen,

1GG FEGATELLA. KEBOULIA. TAEGIONIA. ANTIIOCEEOS.

Geulem, Wijlre, Un. 1861; Snijdersberg bij Beek,
m. vr. , Spaubeek, m. vr. , Schinnen, Lac; Sittard,
Valkenburg, Buse.

Reboulia Nees.

63. R. hemisphaerica Radd. (Grimaldia hemisphaerica

Lindbg. , Grimaldia ventricosa Wallr. , Fegatella
hemisphaerica Tayl., Marchantia triceps Schweinitz.)
Op rotsen en aan aarden- en Losswallen. %..
Mei — Aug.

In Herb. : Terhagen, Elslo, m. vr., Schinnen, m.vr.,
Beek, Lac.

Ordo Targioiiieae.

Targionia Mich.

64. T. Michelii Gda. Aan aarden- en Losswallen. 2]..

Voorjaar. In Herb zonder vrucht.

In Herb.: Schinnen, Put, Beek, Geverik, Eislo, Ter-
hagen, Lac.

Tribus Anthocerideae.

Ordo Anthoceroteae.

Anthoceros Mich.

65. A. punctatus L. Op bouwland , op Lossgrond ;, op

vochtigen, veenachtigen zandgrond en langs sloo-
ten. 0? Maart—Sept.

In Herb. : Haren , m. vr. , Helpen , m. vr. v. H. ; —
Renkum, m. vr. Buse; — Soestdijk, m. vr. Lac; —
Prinsenhage, m. vr. Un. 1852; Boxmeer, m. vr. Un.
1853; Boxtel, m. vr. v. H.; — Harles, m. vr., Spaubeek,
m.vr., Beek, m.vr. Lac; Valkenburg, m.vr. Un. 1861.

66. A. multifldus Lind.bg. In bouwlanden op Lossgrond.

0? Aug.

In Herb. : Beek (Limburg), m. vr. Lac 1872.

ANTIIOCEKOS. SPHAEROCAKFUS. RICCIA. 107

67. A. laevis L. Op heide- en andere droge gronden.

0? Aug., Sept.

In Herb. : Oldenzaal, m. vr., Lutte, m. vr. Lac; —
Deurne, m.vr., Oorschot, m.vr. Lac; — Trap, m.vr.,
Geverik, m. vr. Lac.

Tribus Hicciaceae.
Ordo Riccieae.

Sphaerocarpus Mich.

68. Sph. Michelii Bell. (Sphaerocarpiis terrestris Mich.)

Op beschaduwde, kleiachtige bouwlanden. 0. Ang.
In Herb.: tusschen Schinnen en Oorsbeek, Beek,
m.vr. , Spaubeek, Neerbeek, Lac.

Riccia Mich.

69. R. glauca L. Op vochtige gronden en bouwlanden ,

in tuinen, langs rivieroevers en slooten. 0. Herfst.
In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Paterwolde, v. H.; — Almelo, Un. 1870

— Beekbergerwoud, Mb.; Apeldoorn, Lac; Winters
wijk, Un. 18 59; Renkum, Otterlo, Venendaal, B u s e

— Soestdijk, de Bilt, Maarsbergen, Lac; — Leiden
Mb., Buse; Wassenaar, Buse; Zwijndrecht, Lac

— Klinge, v. d.B.; — Prinsenhage, Teteringen, Bavel
scheheide, Un. 1852; Boxmeer, Un. 1853; Eindho
ven, Lac; — Beek, Elslo, Lac; Gronsveld, Buse
Plasmolen bij Mook, v. d. B. en Abel..

70. R. sorocarpa Bissch. Aan kleiwallen. 0. In Herb.

zonder vrucht.

In Herb. : Geverik bij Beek (Limb.), Lac 1873.

71. R. natans L. In slooten en andere stilstaande wa-

teren. 0. Herfst. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Tusschen Westervoort en Duiven , F. G-.
Herrenkohl, 1862; — Leidsche weg en bij den Hom-
mel bij Utrecht, J.W.Moll, 1882.

168 RICCIA.

72. R. crystallina L. Op aangeslibden grond langs rivie-

ren; in de duinen, op vochtigen zandgrond en
tusschen straatsteenen. 0. Herfst. In Herb. zon-
der vrucht.

In Herb.: Helpman, Strat. ; — Herwijnen, Sur.;
Renkum , Buse; Ooischewaard , L a c. en A b e 1. ; —
Maartensdijk, Lac; — Bentveld, Middenduin bij Over-
veen, Buse; — Leiden, Dz.; — Andel, Lac.

73. R. fiuitans L. In vijvers, slooten en grachten. 0.

Herfst. In Herb. zonder vrucht.

In Herb. : Haren, Strat.; Zuidhorn, v. H.; — Beek-

bergerwoud, Mb.; Garderen, tusschen Ede en Lunteren,

Lac; Dorenwerd, Renkum, Lunteren, Barneveld,

Buse; Vaasen, J. D. Kobus; Malden, Abel.; —

Utrecht, Miq. , Lac , C. A. Bergsma; Blauwkapel,

Baambrugge, Loenen, Oud-Loosdrecht, Lac; Baarn,

Oud.; — Warmond, Dz. en Mb.; Sassenheim, Dz.;

Dordrecht, v. Hov.; — Nunen, denDungen, v.Hov.;

— Amby, Un. 1861; Plasmolen bij Mook, Abel..

Var. /?. canalieulata Lindbg. (Biccia canaUculata

HofTm.) Op zandgrpnd; in de venen en

in heidepoelen; langs slooten, vijvers en

grachten.

In Herb. : Drente (waar?) Herb. v. Heijn.;

— Batmen; Un. 1850; Wanneperveen, Lac;

— Winterswijk, Lichtenvoorde, Un. 1859; Di-
dam, Lac; Barneveld, Buse; — Utrecht,
Soestdijk, Maarseveen, Achttienhoven, Blauw-
kapel, Lac; — Sassenheim, Dz.; — Heusden-
hout; Beugen, Un. 1852; Sambeek, Un.
1853; Udenhout, Lac.

Bijvoegsels en verbeteringen l)ij de
Bladmossen.

N°. 24. .Voeg bij, achter Deurne: 1871; achter Helena-

veen: 1872.
„ 45. „ „ achter L a c. : 1870.
„ 69. „ „ achter Lac: 1877.
„ 94. Staat A. complanata, lees N. complanata.
„ 113. Yoeg bij , achter Lac. : 1856.
„ 122. „ „ achter Lac. en Sur. : 1859.
„ 123. „ „ achter Dass.: 1830.
„ 124. „ „ achter Buse: 1839.
„ 148. „ „ [Bryum caespiticium y. imbricatum

Procl. Ed. I. p.p.]
„ 150. „ „ achter Geulem: 1882; achter Val-

kenburg: 1885.
„ 153. „ „ [Bryum turbinatum Procl. Ed. I. p.p.]
„ 154. „ „ [Bryum bimum Prod. Ed. I. p.p.]
„ 157. „ „ [Bryum jjattens Prod. Ed. I. p.p.]
„ 172. „ „ achter Yalkenburg: Un. 1861.
„ 177. „ „ achter tusschen Loenen en Beekber-

gen, m. vr. Buse: en Wtw..
„ 200. „ „ achter Zeien : m. vr.
„ 202. „ „ achter Schierstins : m. vr. ; achter

Yeenwouden : m. vr.
„ 205. fi. Staat : leemachtigen heidegrond , lees : veen-

achtigen heidegrond.
„ 207. Yoeg bij, achter Tinaarlo: m. vr.
„ 211. „ „ achter Dryoptodon obtusis Brid. : p.p
„ 232. „ „ achter Winterswijk: m. vr.
„ 238. „ „ achter Driel: m. vr.

B L A D W IJ Z E R. C)

Ac aul o n C. Miill.

muticum Schreb.
Alicularia Cda.

scalaris Cda.
Ambly o d on P. Beauv.

stygius P. Beauv.

Blz.
132

132

144

144
56
56

A m b 1 y s t e g i u m Schpr. 18

commutatum De Notar. 11

fallax Milde. 19

fdicinum De Notar. 11

fluviatile Br. et Sclipr. 19
hygrophilum Schpr. /?. limo-

sum Schpr. 19

irriguum Schpr. 19

„ /?. spinifolium Schpr. 19

Juratzkanum Schpr. 20

Kneiffii Bryol. Eur. 15

Kochii Br. et Schpr. 19

polygamum Br. et Schpr. 16

radicale Br. et Schpr. 20

riparium Br. et Schpr. 18

„ fi. longifolium Prod. Ed I. 18

„ y. trichopodium Prod. Ed.I. 1R

„ 6. homomallnm Prod. Ed. I. 18

e. elongatum Schpr.

19

Blz.

A m b 1 y s t e g i u m Schpr. 18

Sendtneri De Notar. 14

serpens Br. et Schpr. 20
„ /?. contextum Prod. Ed. I. 21
„ y. spinulosum Prod. Ed. I. 21

subtile Br. et Schpr. 21

uncinatum De Notar. 12

Amph oridium Schpr. 90

viridissimum De Notar. 90

An ac alypta Eohl. 105 — 108

lanceolata Rohl. 107

recurvirostris N. et H. 107

Starkeana N. et H. 108

tophacea N. et H. 105

Andreaea Ehrh . 1 42

Bothii W. et M. 142

rupestris Schpr. 142

Andreaeaceae. 142

Andreaeae. 142

A n e u r a Dum. 163

latifrons Lindbg. 163

multifida Dum. 163

palmata Nees. 163

pinguis Dum. 163

Aneureae. 163

(*) De synoniemen zijn cursief gedrukt.

Angstroem ia C. Miill.

cerviculata C. Miill.

crispa C. Miill.

curvata G. Miill.

hcteromalla C. Miill.

rufescens C. Miill.

Schreberi C. Miill.

varia C. Miill.
Anict angium Hedw.

ciliatum Hedw.
A n o m o d o n H. et T.

attenuatus Hartm.

curtipendulus H. et T.

viticulosus H et T.
Anthoceros Mich.

laevis L.

multifidus Lindbg.

punctatus L.
Anthocerideae.
Anthoceroteae.
Antitrichia Brid.

curtipendula Brid.
Archidiaceae.
A r c h i d i u m Bricl.

alternifolium ScJipr.

phascoides Brid.
A s t o m u m Hmpe.

alternifolium Hmpe.

crispum Hmpe.

nitidum Hmpe.

subulatum Hmpe.
Atrichum P. Beauv.

angustatum Br. et Schpr.

tenellum Br. et ScJipr.

undulatum P. Beauv.
„ /?. abbreviatum Prod.
Auiacomnieae.
A u 1 a c o m n i o n Schwgr.

BLADWIJZER.

171

Blz.

Blz.

123—126

A u l a c o m n i o n Sch i

vgr.

57

125

androgynum Sch ivgr.

57

126

palustre Schivgr.

57

124

„ /?. polycephalum

ScJtpr.

57

123

B a r b u 1 a Hedxv.

95

124

aestiva Schltz.

103

126

aloides Br. et Schpr.

104

124

ambigua Br. et Schpr.

104

91

apiculata Hedw.

102

91

Brebissoni Brid.

99

40

caespitosa H. et T.

103

40

cavifolia Schpr.

104

41

convoluta Hedxv.

99

40

cuneifolia W. et M.

103

166

curta Hedw.

112

167

cuspidata Schltz.

102

166

cylindrica Schpr.

100

166

danica M. T. Lange.

96

166

deusta Brid.

106

166

Drummondii Mitt.

99

41

fallax Hediv.

101

41

fastigiata Schltz.

102

142

fragilis Wils.

99

142

inclinata Prod. Ed. I.

105

142

„ Versl. 1873 (non

Prod.)

129

142

intermedia Wils.

96

129—130

intermedia Wils. var.

pulvinata

130

Milde.

96

129

laevipila Brid.

97

130

laevipila /?. mutica Schltz.

97

130

latifolia Br. et Schpr.

97

53

linoides Brid.

101

53

marginata Br. et Schpt

»

103

53

microcarpa Schltz.

102

51

muralis Hedw.

102

Ed. I. 54

„ /?. incana ScJipr.

103

57

„ y. aestiva ScJipr.

103

57

„ (5. rupestris Sc/ipt

'.

103

172

BLADWIJZER.

Blz.

B a r b u 1 a Hedw.

95

obtusifolia Schltz.

>

102

papillosa Wils.

95

pulvinata Juratz.

96

revoluta Schwgr.

100

rigida Br. et Schpr.

104

rigida Brid.

104

rigidula Milde.

100

romana C. Mtill.

99

rotundifolia Hartm.

95

ruralis Hedw.

90

ruralis var. rupestris Br

. et Schpi

\ 96

squarrosa Brid.

99

subulata Brid.

98

tortuosa Prod. Ed. I.

99

unguiculata Hecho.

101

„ /?. cuspidata Br. ct Schpr.

102

„ y. apiculata Schpi

102

„ d. microcarpa Schpr.

102

„ s. obtusifolia Br.

et Schpr.

102

„ £. fastigiata Br. et

1 Schpr.

102

unguiculata /?. microcar

pa Prod.

Ed. I.

105

vinealis Brid.

100

vinealis var. flaccila Br.

et Schpr.

100

Bartramia Hcdw.

56

fontana Brid. B. et S.

55

ityphylla Brid.

56

marchica Brid.

55

pomiformis Hedw.

56

Bartramieae.

55

B 1 a s i a Mich.

162

pusilla L.

162

Blin di a

127

cirrhata C. Miill.

127

B ly tt i a Endl.

161

Lyellii Endl.

161

Blz

Brachythecieae.

B r a c h y t h e c i u m Schpr.

albicans Br. et Schpr.

glareosum Br. et Schpr.

lutescens De Notar.

Mildeanum Schpr. sec. Milde.

plumosum Br. et ScJqjr.

populeum Br. et Schpr.
„ {3. subfalcatum Schpr.

rivulare Br. et Schpr.

rutabulum Br. et Schpr.

salebrosum Br. et Schpr.
„ /?. palustre Schpr.

saxatile Roehl.

velutinum Br. et Schpr.
Bruchiaceae.
Bryaceae.
B r y e a e.
B r y u m Dill.

aciculare L.

albicans Brid.

cdbidum Dill.

alpinum L.

androgynum Hedw.

annotinum Hedw.

apocarpum L.

argenteum L.

„ /?. majus Schpr.
„ y. lanatum Schpr.

atro-purpureum Web. et Mohr.

badium Bruch.

bimum Schreb.

bimum Schreb. var. cuspidatum
Bryol. eur.

brevifolium Dicks.

caespiticium L.

„ /?. imbricatum Br. ct Schpr.

oo

i~0

30

oo

33

35
34

30

Q l

oL

31
31
31
34
34
87
32

130
55
59
63
93
73

116
68
57
74
94
66
66
67
68
67
69

70

105

67

68

r.LADWI.TZER.

173

B r y u m DUl.
caespiticium var. Jbadium Br. et

Schpr.
capillare L. (Hedw. , DiW.)

„ /]. cuspidatum Schpr.

„ y. flaccidum Schpr.
carneum L.
cernuum Br. et Schpr.
ciliatum Dicks.
cinclidioides C. Miill.
cirratum Hopp. et Hornsch.
crudum Schreb.
cuspidatum Schpr.
cutabile Dicks.
delicatulum Hedw.
ericoides Dicks.
erythrocarpum Schwgr.
erythrocarpum var. murorum

Schpr.
fallax Milde.
fasciculare Dicks.
flexuosum L.
fragile Dicks.
glaucum L. , Dill.
inclinatum Br. et Schpr.
iutermedium Br. et Schpr.
julaceum Schrad.
Kunei Hopp. et Hornsch.
lacustre Brid.
lanatum Brid.
lanceolatum Dicks.
latifolium Prod. Ed. I.
ligulatum Schreb.
linoides Dicks.
luridum Buthe.
marginatum Dicks.
Marratii. Wils.
mnioides Wils.

Blz.

63

67
65
66

66
74

lo

91

60
70
74
70
64
74
91
69

68

71

78

118

118

116

72

70

66

68

72

67

107

71

61

101

73

60

71

59

B r y u m Dill.

murcde L.
murale Wils.
neodamense Itzigs.
nutans Schreb.
obtusum Dicks.
pallens Swrtz.
pallescens Schleich.
pallidum Schreb.
pauci/lorum Dicks.
pendulum Schpr.
Polla affinis Brid.

„ cruda Brid.

„ cuspidata Brid.

„ horna Brid.

„ ligulata Brid.

„ orthorrhyncha Brid.

„ punctata Brid.

„ rosea Brid.

„ rostrata Brid.

„ serrata Brid.

„ stellaris Brid.
pomiforme L.
pseudotriquetrum Sch wgr.

„ /?. gracilescens Schpr.
pseudotriquetrum var, cavifolium

Schpr. 64

pyriforme L. 79

pyriforme Hedw. 76

reclinatum Diil. 120, 121

recurvirostrum Dicks 107

rigidum Dicks. 104

roseum Schreb. 63

rostratum Schrad. 6i

rufescens Dicks. 124

rurale L. 96

sanguineum Brid. 69

scoparium L. 121

Blz.
63
102
68
64
75
78
65
69
110
128
73
62
74
63
60
61
53
59
63
61
60
60
56
64
65

174

B r y u m Dill.

serralum Schrad.

squarrosum L.

subulatum L.

torquescens Br. cl Schpr. (non
Prod. Ed. I.)

truncatulum L.

turbinatum Sch wgr.

uliginosum Br. ct Schpr.

undulatum L.

ventricosum Sw.

virens Dicks.

viridulum Dicks.

Wahlenbergii Schwgr.

Warneum Bland.

Webera intermedia Brid.
„ pyriforme Brid.
Buxbaumia Hall.

aphylla Hall.

caidescens Schmidel.

foliosa L.

sessilis Schmidel.
Buxbaumiaceae.
Buxbaumieae.
Calypogeia Badd.

Trichomanis Cda.
Camptothecieae.
C a m p t o t h e c i u m Schpr.

lutescens Br. et Schpr.

nitens Schpr.
Campylopus Brid.

atrovirens Prod. Ed. I.

brevipilus Br. et Schpr.

(decipicns Lac.)

densus Br. et Schpr.
„ /?. fragilis Wils.

fiexuosus Brid.

fragilis Schpr.

BLADWI.TZER.

Blz.

Blz.

63

C a m p y 1 o p u s Brid.

117

60

turfaceus Br. et Schpr.

117

58

Catharine a Ehrh.

53, 54

98

augustata Brid.

53

callibryon Ehrh.

54

69

tenella Kohl.

53

109

undulata W. et M.

54

64

Catoscopium Brkl.

59

71

nigritum Brid.

59

54

Ceratodon Brid.

112

64

conicus Lac.

113

127

purpureus Brid.

112

115

Ceratodontaceae.

110

73

Ceratodonteae.

112

72

Chiloscyphus Cord.

Dum.

70

Ns.

155

76

pallescens Nees.

155

46

polyanthus Cda.

155

46

Cinclidium Sw.

59

46

stygium Sw.

59

47

Cinclidoteae.

95

47

Cinclidotus P. Beauv.

95

46

fontinaloides P.Beauv.

95

46

riparius Br. et Schpr.

95

156

riparius var. terrestris Br

.et

156

Schpr.

99

34

Clado diu m Brid.

71, 72

34

inclinatum Br. et Schpr.

72

35

uliginosum Brid.

71

34

C 1 i m a c i u m W.et M.

37

117

dendroides W. ct M.

37

117

C o d o nia Dum.

160

117

pusilla Dum.

160

117

Codonieae.

160

118

Conocephalus Hill .

165

118

vulgaris Bissch.

165

118

C ono m i t r i u m Mont.

114

118

osmundoides C. Miill.

114

riLADWT.TZER.

175

Blz.

Cryphaea MoJir.

45

heteromalla Mohr.

45

Cryphaeeae.

45

C y 1 i n d r o t h e c i u m Sehpr.

37

concinnum Schpr.

37

Montagnci Br. et Schpr.

37

Cynodon Brid.

106

Itfridus Brid.

106

C y no d ont i u m Br. et

Schpr. 73-

-126

Bruntoni Br. et Schpr.

126

cernuum Hedw.

73

flexicaide Schwgr.

111

D alt on i a H. et T.

45

heteromalla H. et T.

45

D e sm at o d o n Brid. 99-

-108

dichotomus Brid.

99

flavicans Prod. Ed. I.

106

lanceolatum Bruch.

108

Starliei De Notar.

108

Dicraneae.

117

Dicranella Schpr.

123

cerviculata Schpr.

125

„ /?. pusilla Schpr.

125

cirrhata ScJipr.

127

crispa Schpr.

126

curvata Schpr.

124

heteromalla ScJipr.

123

„ (5. interrupta Schpr.

124

„ y. sericea ScJvpr.

124

rufescens Schpr.

124

Schreberi Schpr.

126

varia Schpr.

124

„ /?. callistoma Schpr.

125

Dicr ano d ontium Br. et

Schpr.

124

sericeum Schr.

124

Blz.

D i c r a n o w e i s i a Lind. 1 26

Bruntoni Schpr. 126

cirrhata Scli^ir. 127

Dicranum Hedw. 119

aciculare Hedw. 93

adiantoides Sw. 113

ambiguum Hedw. 126

Bonjeani De Notar. 120

brevipilum C. Mull. 117

Bruntoni Sm. 126

bryoides Sm. 115

callistomum Dicks. 125

cerviculatum Hedw. 125

congcstum Prod. Ed. I 121, 122

crispum Hedw. 126

curvatum Hedw. 124

densum Funk. 118

nagellare Hedw. 122

flexuosum Hedw. 118

flexuosum omn. fer. auct. 117
flexuosum var. fragile Turn. 118

Funkii C. Miill. 118

glaucum Hedw. 116

heteromallum Hedw. 123

„ var. curvatum H. et T. 124

incurvum W. et M. 115

interruptum Hedw. 124

majus Tum. 120

montanum Hediv. 122

osmundoides Sw. 414

palustre La Pyl. 120

„ (5. polycladum Schpr. 120

polysetum Sw. 119

pulvinatum Schwgr. 93

purpureum Hedw. 112

pusillum Hedw. \ 25

recurvatum Schltz. 122

rigidulum Sw. 124

170

BLADWI.IZER.

Blz.

Dicranum Hedw. 119

rufescens Turn. 124

rugosum Brid. 119

Schreberi Hedw. 126

scoparium Hedw. 121

„ §. orthophyllum Schpr. 122

„ y. curvulum Schpr. 122

„ <5. recurvatum Schpr. 122

„ s. paludosum Schpr. 122

spurium Hedw. 119

taxifolium Sw. 114

turfaceum C. Miill. 117

uncinatuni Sm. 125

undulatum Voit. 119

varium Hedw. 124

viridulum Sm. 115

Didymodon Hedw. 106

Bruntoni ' Arn. 126

cordatus Juratz. 106

cylindricus J5r. e£ Schpr. 106

flexicaule Brid. 111

fragilis Hook. et Wils. 99

heteromallum H. et T. 111

homomallum Hedw. 111

luridus Hornsch. 106

toridtt* Prod. Ed. I. p.p. 105, 106

obscurus Kaulf. 126

pusillus Hedw. 112

rigidulum Hedw. 100

rubellus Br.etSchpr. 107

tenuirostris Wils. 106

tricolor Bals. et De Notar. 105

Irifarius H. et T. 105

D i p h y s c i u m Mohr. 47

foliosum Mohr. 47

D iplocomiu m W. et M. 58

longisetum Brid. 58

tristichum Fuuk. 58

Blz.

Diplolae n a Dum. 161

Lyellii Nees. 161

D i p I o m i t r i e ae. 161

Distichium Br. etSchpr. 111

inclinatum Prod Ed. I. 111

D r >j opto don Brid. 94

obtusis Brid. p.p. 94

Encalypta Sc.hreb. 81

contorta Lindb. 81

extinctoria Swtz 81

grandis Sw. sec. Milde. 81

lanceolata Hedw. 107

streptocarpa Hedw. 81

vulgaris Hcdiv. 81

E n c a I y p t e a e. 81

Entosthodon Schpr. 78

ericetorum Schpr. 78

fascicularis Schpr. 78

Entodon C. Miill. 37

Montagnei C. Miill. 37

Ephemerella C. Midl. 132

pachyc.arpa C. Mull. 133

recurvifolia Schpr. 132

Ephemerelleae. 132

E p h e m e r u m Hmpe. 133

cohaerens Hmpe. 133

muticum Hmpe. 0 132

pachycarpum Hmpe. 133

patens Hmpe. 133

serratum Hmpe. 133

E u r h y n c h i u m Schpr. 26

abbreviatum Schpr. 27
confertum Br. et Schpr sec. Milde 25

crassinervium Schpr. 29
mcgapolitanum Br. et Schpr. sec.

Milde. 25
murale Br. et Schpr. sec. Milde. 24

myosuroides Schpr. 29

E u r h y n c h i u m Schpr.

piliferum Schpr.

praelongum Schpr.

pumilum Schpr.

praelongum var. abbreviatum
Brvol. Eur.

rusciforme Br. et Schpr sec. Milde 24

Schleieheri Hartm.

speciosum Schpr.

Stokesii Br. et Schpr. ■

striatum Br. et Schpr.

tenellum Br. et Schpr. sec. Milde. 26
F e g a t e 1 1 a Badd

conica Cda.

hemisphaerica Tayl.
Fissidens Hedw.

adiantoides Hediv.

Bloxami Wils.

bryoides Hediv.

crassipes Wils.

decipiens De Notar.

exilis Hedw.

gymnandrus Buse.

incurvus Schwgr.

incurvus Prod. Ed. I.

osmundoides Hediv.

pulvinatus Hedw.

pusillus Wils.

rupestris Wils.

tamarindifotius Brid.

taxifolius Hedw.

viridulus Wils.
Fissidentaceae.
Fissidenteae.
Fontinalaceae.
Fontinaleae.
Fontinalis Dill.

antipyretica L.

BLADWIJZER.

177

Blz.

Blz.

26

F o n t i n a 1 i s Dill.

45

28

laxa Milde.

45

28

F o s s o m b r o n i a Badd.

160

27

pusilla Nees.

160

Frullan ia Radd.

159

27

dilatata Nees.

159

de24

Tamarisci Nees.

160

27

Funaria Schreb.

77

28

fascicularis Schpr.

78

26

hygrometrica Hedw.

77

29

„ /?. patula Schpr.

78

e. 26

Geor gia Ehrh.

80

165

Mnemosyne Ehrh.

80

165

pellucida Rab.

80

166

G rim aldia Radd.

166

113

hcmisph aerica Lindbg.

166

113

ventricosa Wallr.

166

115

G r i m m i a Ehrh.

93

115

acicularis C. Miill.

93

115

africana De Notar.

94

114

apocarpa Hedw.

94

115

„ /?. gracilis Br. et Schpr.

94

115

„ y. rivularis Br. et Schpr.

9t

115

apocarpa var. conferta C. Miill

. 95

115

cirrhata W. et M.

127

114

conferta Funk.

95

93

controversa W. et M.

128

115

crinita Brid.

94

114

gracilis Schwgr.

94

115

lanceolata Sm.

107

114

latifolia Brid.

95

115

orbicularis Br. et Schpr.

94

113

pulvinata Smith.

93

113

„ /?. viridis Schpr.

94

45

rivularis Schwgr.

94

45

rubella Roth.

107

45

trichophylla Grev.

93

45

Grimmiaceae.

81

12

178

BLADWIJZER.

Blz.

G r i m m i e a e. 91

G u m beli a C. Miill. 94, 95

crinita C. Miill. 91

fontinaloides C. Miill. 95

orbicularis C. Miill. 94

riparia C. Miill. 95

G y m nocephalus Schwgr. 57
androginus Schwgr. 57

palustris Schwgr. 57

Gymnocybe Fr. 57

palustris Fr. 57

Gymnomitria. 143

Gy mnosto m a W. et M. 91

Hedwigia W. etM. 91

Gymnostomu m Bryol. Eur. 128

affine Nees.
calcareurn N. et H.
calcareum Buse.
condensatum Yoit.
ericetorum Bals. et De Notar.
eurystoma Nees.
fasciculare Dicks.
Heimii Hedw.
intermedium Turn.
microstomum Hedw.
minutulum Schwgr.
obtusum Hedw.
obtusum Turn.
ovatum Hedw.
Physcomitrium fasciculare Brid

„ pyriforme Brid.

„ sphaericum Brid. 79

pyriforme Hedw. 79

rigidulum Sendt. 128

sphaericum Schwgr. 79

systilium Funk. 109

tenue Sohrad. 128

tortile Schwgr. 129

109

128

128

129

78

79

78

109

108

129

110

78

109

110

78

79

G y m n o s t o m u m Bryol. Ear
truncatum Hedw.
viridissimum Sm.
G y r o w e i s i a Sch^ir.
tenuis Schpr.
Haplolaeneae.
Hed wigia Ehrh.
albicans Lindb.
ciliata Ehrh.
Hedwigieae.
Herpetium Nees.
reptans Nees.
H o m a 1 i a Brid.
trichomanoides Schpr.
H o m a 1 o t h e c i u m Schpr.
sericeum Br. et Schpr.
Hookeria Smith.
lucens Smith.
Hookeriaceae.
Hookerieae.
Hylocomium Schpr.
brevirostrum Sctyjr.
loreum Schpr.
rugosum De Notar.
splendens Schpr.
squarrosum Schpr.
triquetrum Schpr.
H y m e n o s t o m u m R. Br.
microstomum B. Br.
tortile Br. et Schpr.
Hypnaceae.
H y p n e a e.
H y p n u m DHl.
abietinum L.
aciphyllum W. et M.
adia?itoides L.
aduncum Hediv.

„ ^. Kneiffii Sclipr.

Blz.

. 128
109
90
128
128
161
91
91
91
91
156
156
42
42
35'
35
41
41
41
41
1
2
1
11
3
2
2
129
129
129
1

3

38
63
113
15
15

BLADWIJZEK.

179

Blz.

H y p n u m Dill. 3

aduncum L. /?. revolvens Prod.

Ed. I. p.p. 14

aduncum L. j\ ambiguum Prod.

Ed. I. p.p. 14

affine Sommf. 17

albicans Neck. 33

alopecurum L. 23

arcuatum Lindb. 8

attenuatum Schreb. 40

Blandowii W.etM. 38

brevirostrum Ehrh. 2

caespitosum Wils. 30

chrysophyllum Brid. 17

chrysostomum C. Miill. 31

commutatum Hedw. 11

complanatum L. 43

concinnum De Notar. 37

confertum Dicks. 25

cordifolium Hedxv. 6

cordifolium Prod. Ed. I. p.p. G

Cossoni Schpr. 14

29
44
7
8
9
9
9
9
9
9
10

crassinervium Tayl.
crispum L.
Crista-castrensis L.
cupressiforme L.

„ /?. tectorum Schpr.

„ y, brevisetum Brid.

„ 8. uncinatulum Schpr.

„ g. filiforme Schpr.

„ 'q. ericetorum Schpr.

„ n. elatum Schpr.

„ &. longirostre Schpr.

„ i. resupinatum Schpr. 10

cupressiforme L. <5. chrysocomum

Prod. Ed. I. 9

„ y. lacunosum Prod. Ed. I. 10

Blz.

H y p n u m Di77. 3
cupressiforme ?;. turfosum Prod.

Ed. I. 10

curtipendulum L. 41

curvatum Sw. 36

curvirostrum Brid. 8

curvisetum Brid. 26

cuspidatum L. 5

„ /5. fontinaloides jBwse. 6

delicatulum C. Miill. 39

dendroides L. 37

denticulatum L. 23

elegans Hook. 22

elodes Spruce. 17

„ /?. hamulosum Schpr. 17

exannulatum Giimb. • 13

nlicinum L. 11

flagellare Hedw. 30

fluitans L. 12

„ /?. diffusum Prorf. £"(?. J. 13

„ y. scoparium „ 13

„ 8. tenuissimum „ 13

„ s. ortophyllum „ 13

„ t,. plumosum „ 13

jluitans /?. pseudo-stramineum

Milde. 12

„ 8. remotifolium Prod. Ed. I. 15

fluviatile Sw. 19

giganteum Schpr. 6

Goppertianum Sendt. sec. Milde. 33

glareosum Bruch. 33

Haldani Grev. sec. Milde. 8

Haldanianum Grev. 8

hygrophilum Juratz. 19

imponens Hedw. 10

insidiosum Mont. 37

insigne Milde. 34

180

Hypnum Dill.
intermedium Lindb.
intermedium W. etM.
irriguum Wils.
Kneiffii Schpr.
laricinum Wils.
longirostre Ehrh.
loreum L.
lucens L.
lutescens Huds.
lycopodioides Schivgr.
medium Dicks.
megapolitanum Bland.
Mildeanum Schpr.
molluscum Hediv.
murale Hedw.
myurum Brid.
myosuroides L.
myosuroides Hedw.
nitens Schreb.
nutans W. et M.
orthocarpon La Pyl.
pallidirostrum C. Miill.
palustre L.

„ fi. julaceum Schpr.
Patientiae Lindb. sec. Milde.
pellucidum Wils.
piliferum Schreb.
plumosum Sw.
plumosum Hedw.
plumosum C. Miill.
polyanthos Schreb.
polycarpum C. Miill.
polygamum Schpr.
polymorphum Br. et Schpr.
polymorphum Hedw.
populeum Hedvv.
praelongum L.

BLADWIJZER.

Blz.

Blz.

3

H y p n u m Dill.

3

14

proiiferum L.

39

70

pseudoplumosum Brid.

30

19

pseudo-stramineum C. Mull.

12

15

pumilum Wils.

27

38

purum L.

4

29

radicale P. Beauv.

20

1

resupinatum Wils.

10

41

riparium L.

18

35

rivulare Bruch.

31

14

Roeseanum Hmpe

22

40

rugosum Ehrh.

11

25

ruscifoHum Neck.

24

34

rusciforme Weis.

24

7

rutabulum L.

31

24

salebrosum Hoffm.

34

36

Schreberi Willd.

5

29

sciuroides L.

42

36

scorpioides L.

3

34

scorpioides Prod. Ed. I p.p.

8

75

Seligeri C. Miill.

21

37

Sendtueri Schpr.

14

27

sericeum L.

35

7

serpens L.

20

7

„ s. radicale Prod.Ed. I.p.p.

19

8

silesiacum Selig.

21

15

Smithii Dicks.

44

28

Sommerfeltii Myrin.

17

30

speciosum Brid.

2S

33

splendens Hedw.

3

34

squarrosum L.

o

38

stellatum Schreb.

16

40

„ /?. tenellum Prod. Ed I.

17

16

Stokesii Turn.

26

17

stramineum Dicks.

4

17

striatum Schreb.

29

31

subtile Hoffm.

21

28

sylvaticum L.

22

15LADWIJZKU.

181

Blz.

H y p 11 u m Dill.
tamariscinum Hedw.

„ et/?. recognitum Prod.
taxifolium L.
taxiforme Dill.
tencllum Dicks.
tricliomanoides Schreb.
triquetrum L.
uncinatum Hediu.
undulatum L.
velutinum L.
vernicosum Lindb.
viticulosum L.
I s o t h e c i u m Brid.
alopecurum Wils.
myosuroides Brid.
myurum Brid.
Jecorarieae.
Jubula Dum.
complanata Cda.
Tamarisci Dum.
J u b u I ea e.
Jungermannia L.
acuta Lindbg.
albicans L.
anomala Hook.
arenaria Nees.
asplenioides L.
attenuata Lindbg.
barbata Schreb.
barbata a. attenuata Prod.
0. et y. Prod. Ed.
bicrenata Lindbg.
bicuspidata L.
biclentata L.
Blasia Hook.
calycina Tayl.
ciliaris L.

o
O

J u n g e r m a n n i a L

39

compacta Roth.

Ed.I. 39

complanata L.

114

connivens Dicks.

113

crenulata Sm.

26

curta Mart.

42

dilatata L.

2

divaricata Engl. Bot.

12

emarginata Ehrh.

21

epiphylla L.

32

excisa Dicks.

15

excisa Mart

40

exsecta Schmid.

36

Francisci Hook.

23

Funckii W. et M.

30

fusca Htibn.

36

heterophylla Schrad.

164

hyalina Lyell.

158, 160

incisa Schrad.

158

inflata Huds.

160

intermedia Lindbg.

159

irrigua Nees.

146

laevigata Schrad.

148

Lyellii Hook.

146

minuta Crntz.

147

multifida L.

150

nemorosa L.

144

obtusifolia Hook.

150

pallescens Schrad.

151

pinguis L.

Ed.I. 150

platyphylla L.

I.p.p. 151

polyanthos L.

149

polyanthos W. et M.

152

pusilla Schmd.

154

reptans L.

162

scalaris Nees.

162

setacea Web.

157

Sphagni Dicks.

Blz.
146
145
158
152
148
146
159
151
143
161
149
149
147
151
143
143
155
148
150
148
150
145
159
161
150
163
146
147
155
163
158
155
155
160
156
144
153
153

182

Jungermannia L.
Tamarisci L.

Taylori fi. anomala Prod. Ed. I.
Tomentella Ehrh.
Trichomanis Spr.
trichophylla L.
trilobata L.
quinquedenta Web.
rupestris L.
ventricosa Dicks.
ventricosa Fl. Belg. Sept. p.p.
Jungermannideae.
Jungermannieae.
La sia Brid.

Smithii Brid.
Leer sia Hedw.
lanceolata Hedw.
Lepidozia JVs., Lindb. et G.

reptans Nees.
Leptobryum Schpr.

pyriforme Schpr.
Leptodon Mohr.

Smithii Mohr.
Leptodonteae.
Leptotrichieae.
Leptotrichum Hmpe.

flexicaule Hmpe.

„ fi. densum Br. et Schpr.

homomallum Schpr.

homomallum /?. strictum Schpr,

pallidum Hmpe.

tortile Hmpe. /?. pusillum Sclipr

vaginans Schpr.
L e s k e a Hedw.

atlenuata Hedw.

complanata Hedw.

curvata Voit.

dendroidcs Hedw.

BLADWIJZER.

Blz.

Blz.

146

L e s k e a Hedxv.

40

160

polyantha Hedw.

38

:. 147

polycarpa Ehrh.

40

157

Seligeri Brid.

21

156

sericea Hedw.

35

153

subtilis Hedw.

21

157

trichomanoides Hedw. Brid.

43

151

varia Hedw.

20

142

Leskeaceae.

38

149

Leskeeae.

40

148

Les kia Willd.

55

144

marchica Willd.

55

143

Leucobryaceae.

116

44

Leucobryeae.

116

44

L e u c o b r y u m Hmpe.

116

107

glaucum Schpr.

116

107

vulgare Hmpe.

116

156

L e u c o d o n Sch wgr.

42

156

sciuroides Sciiwgr.

42

76

Leucodonteae.

41

76

Limn ob iu m Schpr.

7

44

palustre Br. et Schpr.

7

44

Lophocolea Nees.

154

44

bidentata Nees.

154

110

heterophylla Nees.

155

110

minor Nees.

154

111

Lunularia Mich.

164

111

vulgaris Mich.

164

111

Lunularieae.

164

>r. 112

M a d o t h e c a Dum.

158

110

laevigata Dum.

159

r. 112

platyphylla Dum.

158

111

M a r c h a n t i a L.

164

40

commutata Lindbg.

165

40

conica L.

165

43

cruciata L.

164

36

/( em isph aerica Sch wgr.

165

37

polymorpha L.

164

Marchantia L.

Iriceps Schweinitz.
Marchantieae.
M a r s u p i a Dum.

emarginata Dum.
M a s t i g o b r y u m.

trilobatum Nees.
M e e s e a Hedw.

stygia Brid.

trichodes Spruce.

iriquetra Linclb.

tristicha Br. et Schpr.

uliginosa Hediv.
Meeseeae.
M e sophyll a Dum.

scalaris Dum.
Metzgeria Radd.

furcata Nees.
Metzgerieae.
M n i u m L.

affine Schwgr.

albicans Wahl.

androgynum L.

Blyttii Bryol. Eur.

cinclidioides Blylt.

crudum Hedw.

cuspidatum Hediv.

cuspidatum Lindb.
„ /?. Hedw.

Fillioni Saut.

fontanum L.

hornum L.

hygrometricum L.

intermedium Ludw.

lacustre Bland.

marchicum Hedw.

palustre L.

polycephalum Dill.

JLAD^

IJZER.

183

Blz.

Blz.

164

M n i u ni L.

59

166

pseudo-punctatum Br. et Schpr.

59

104

pseudotriquetrum Hedw.

64

143

punctatum Hedw.

59

143

punclatum v.subglobosum Hmpe. 59

157

purpureum L.

112

157

pyriforme L.

76

58

roseum Hedw.

63

59

rostratum Schwgr.

61

58

serpyllifolium Neck .

59

58

„ 8. undulatum L.

61

58

serratum Brid.

60

58

silvaticum Lindb.

03

58

stellare Hedw.

60

144

stygium Br. et Schpr.

59

144

subglobosum Br. et Schpr.

59

164

triquetrum L.

58

164

turbinatum Hedw.

64

164

undulatum Hcdiv.

61

59

Neckera Hedw.

43

62

complanata Hilb.

43

73

crispa Hedw.

44

57

curtipendula Hedw.

41

60

dendroides Brid.

37

60

Distichia pumila Brid.

44

74

heteromalla Hedw.

45

63

pumila Hedw.

44

62

sciuroides C. Miill.

42

62

Smithii C. Miill.

44

60

trichomanoides Hartm.

43

55

viticulosa Hedw.

40

60

Neckeraceae.

41

77

Neckereae.

42

70

Omalia Br. et Schpr.

43

72

complanata Brid.

43

55

trichomanoides Br. et Schpr.

43

57

Oncophorus Brid. 116,

125

57

cerviculatus et /lavidus Brid.

125

184

BLADWI.TZER.

Blz.
0 nc oph oru s Brid. 116, 125

glaucus Br. et Schpr. 116

Oreoweisia Schpr. 126

Bruntoni Br. et Schpr. 126

Orth opy xis P. Beauv. 58

androgyna P. Beauv. 58

Orthothecieae. 35

Orthotricheae. 81

O r t h o t r i c h u m Ilediv. 81

affine Schrad. 86

affine Schwgr. 85

anomalurn Hedw. 87

„ /?. elongatum Lac. 88

aureum Mart. 87

Bruchii Wils. 89

coarctatum P. Beauv. 90

coarctatum Br. et Schpr. ' 89

crispulum Br. et Schpr. 88

crispum Hedw. 88

cupulatum Hoffm. 86

„ /?. Rudolphianum Schpr. 87

„ y. riparium Schpr. 87

diaphanum Schrad. 83

fallax Schpr. 81

fallax Bruch. 84

fallax Prod. Ed. I. 84

fastigiatum Bruch. 85

Floerkii Hornsch. 87

jutlandicum Brid. 88

leiocarpum Br. et Schpr. 81

Ludwigii Brid. 90

Lyellii Hook. et Tayl. 82

nudum Dicks. 87

obtusifolium ScJtrad. 86

patens Bruch. 84

phyllanthum Br. et Schpr. -88

pulchellum Hk. et Tayl. (Smith.) 83

pumilum Swtz. 84

Blz.

0 r t h o t r i c h u m Hedw. 81

pumilum Swtz. in Bryol. Siles. 84

pumilum Prod. Ed. I. 84

Budolpliianum Lehm. 87

saxatile Brid. 87

Schimperi 01. Hamm. 84

speciosum Nees. 85

Sprucei Mont. 81

stenocarpon Brid. 83

stramineum Hornsch. 84

striatum Hedw. 81

tenellum Bruch. 83

Paludella Ehrh. 58

squarrosa Ehrh. 58

Pellia Badd. 161

calycina Nees. 162

epiphylla Nees. 161

Fabroniana Radd. 161

Phasceae. 131

P h a s c u m L. 131

acaulon L. Bryol. Siles. 131

alternifolium Dicks. 142

alternifolium Kaulf. 130

axillare Dicks. 130

Bruchii Spreng. 142

bryoides Dicks. 131

cohaerens Hedw. 133

crassinervium Grev. 132

crispum Hedw. 129

curvicollum Hedw. 131

curvisetum Dicks. 132

cuspidatum Schreb. 131

„ /?. macrophyllum Schpr. 132

„ y. Schreberianum Schpr. 132

„ d. piliferum Schpr. • 132

„ s. curvisetum Schpr. 132

Dicksoni Brid. 132

gymnostomoides Brid. 131

P h a s c u m L.

macrophyllum TVibel.

megapolilanum Scliltz.

muticum Schreb.

nitidum Hedw.

pachycarpum Schwgr.

patens Hedw.

piliferum Schreb.

recurvifolium Dicks.

Schreberianum Dicks.

scrratum Schreb.

stoloniferum Dicks.

subulatum L.

subulatum Hedw.
Philonotis Brid.

capillaris Linclb.

fontana Brici.

marchica Brid.
Physcomitrella Schpr.

patens Schpr.

„ /?. megapolitana Schpr.
Physcomitrelleae.
Physcomitriaceae.
Physcomitrieae.
Physcomitrioideae.
Physcomitrium Brid.

Boiiplandii Bruch.

ericetorum Br. et Schpr.

eurystomum Sendt.

fasciculare Br. et Schpr.

Neesii Sendt.

pyriforme Brid.

sphaericum Brid.

sphaericum var. cuspidatum Pn

Ed. I.
P ilotrichum C. Miill.

antipyreticum C. Miill.

cUiatum C. Miill.

BLADWIJZER.

185

Blz.

Blz.

131

Plagio c h i 1 a N.et M.

144

132

asplenioides N. et M.

144

133

compacta N. et M.

145

132

curta N. et M.

146

130

irrigua N.-et M.

145

132

nemorosa N. et M.

14G

133

Plagiothecium Schpr.

21

132

denticulatum Br. et Schpr.

23

132

elegans Schpr.

22

132

Eoeseanum Schpr.

22

133

Boesci Br. et Schpr.

22

133

Schimperi Jur. etMilde.

22

130

silesiacum Br. et Schprm

21

130

sylvaticum Br. et Schpr.

22

55

undulatum Br. et Schpr.

21

55

Platyphylleae.

158

55

Pleuridieae.

130

55

P 1 e u r i d i u m Brid.

130

133

alternifolium Br. et Sehpr.

130

133

nitidum Br. et Schpr.

130

133

subulatum Br. et Schpr.

130

133

subulalum Lindb.

130

77

Pleurochaete Lindb.

99

77

squarrosa Lindb.

99

133

Pleur oschis m a Dum.

153

79

Sphagni et denudatum Dum.

]53

78

Pogonatum P. Beauv.

51

78

aloides P. Beauv.

51

79

„ /?. minus Bryol. Eur.

52

78

nanum P. Beauv.

52

79

nanum et pumilum Brid.

52

79

urnigerum P. Beaur.

51

79

P ohl ia Hedw.

70—72

Dd.

inclinata Swtz.

72

79

paradoxa Hiibn.

70

45, 91

stricta Schltz.

71

45

uliginosa Br.

71

91

Warenensis Schwgr.

72

12*

ISO

BLADWIJZER.

Blz.

Poiytrichaceae. 47

Polytricheae. 47

Polytriclium I. 47

aloides Hedw. 51

„ /?. Dlcksoni H. et T. 52

alpestre Hopp. 48

angustatum Scliwgr. 53

atlenuatum Ment. 50

aurantiacum Hopp. 51

commune L. 47

„ /?. perigoniale Schpr. 48
„ y. uliginosum Prod. Ed. I. 48
commune /?. attenuatum H. et T. 50

„ y. pilosum L. 49

Dicksoni Turn. 52

formosum Hedw. 50

gracile Menz. 51

juniperinum L. 49
juniperinum var. gracile Wahl. 48
„ varr. strictum et

alpestre Br. et Schpr. 48

longisetum Swtz. 51

nanum Neck. 52

perigoniale Mich. 48

piliferum Schreb. 49

pulverulentum Hedw. 51

pumilum Hedw. 52

strictum Banks. (Menz.) 48

subrotundum Huds. 52

undulatum Hedw. 54

„ /?. minus Wahlb. 53

urnigerum L. 51

yuccaefolium Ehrh. 47

Pottia Ehrh. 107

bryoides Lindb. 131

cavifolia Ehrh. 110
cavifolia var. barbuloides Dur. 104

„ „ gracilis Wils. 104

Blz.

Po tt ia EhrJi. 107

eustoma et major Ehrh. 108

eustoma /?. minor Ehrh. 109

Heimii Br. et Schpr. 109

„ /?. cylindrica Br. et Schpr. 109

intermedia Fiirnr. 108

lanceolata C. Mull. 107

„ /?. gymnostoma »S<?/ipr. 108
lanceolata var. intermedia Milde. 108

major Ehrh. 108

minutula Br. et Schpr. 110

Starkeana C. Mull. 108

Slarkei C. Miill. 108
Starkei /?. gymnosloma Bryol.

Siles. lio

truncata Br.clSchpr. 109

truncata (3. major Bryol. Eur. 108
P o 1 1 i a c e a e. 95

P o 1 1 i e a e. 106

Po tt i o i d ea e. 131

P r e i s s i a Nees. 165

commutata Nees. 165
Pter o g oniu m Sw. 44

Smithii Sw. 44

P t e r y g o p h y 1 1 u m Brid. 41

lucens Brid. 41

Ptilidieae. 157

Ptilidium Nees. 157

ciliare Nees. 157
Pty cho st o m u m Hornsch. 73

pendulum Hornsch. 73

Pylaisia Schpr. 38

polyantha Br. et ScJipr. 38

E a c o m i t r i u m Brid. 91

aciculare Brid. - 93

canescens Brid. 91

„ /?. prolixum Br. cl ScJtpr. 91

„ y. ericoides Br. el ScJipr. 91

BLADWIJZEK.

187

Blz.

R a c o m i t r i u in Brid. 91

ericoides Brid. 92

fasciculare Brid. 92

(lavipes Brid. 99

heterostichum Brid. 92

hypnoides Lindb. 92

lanuginosum Brid. 92
„ /?. depauperatumProc/.IvM. 92

riparium Brid. 95

R a d u 1 a Nees. 158

complanata Dum. 158

Reboulia Arees. 166

hemisphaerica Radd. 166

R h y n c h o s t e g i u m Schpr. 24

androgynum Br. et Schpr. 28

confertum Br. et Schpr. 25

crassinervium De Notar. 29

curvisetum Schpr. 26

megapolitanum Br.et Schpr. 25

myosuroides DeNotar. 30

murale 5r. e£ Schpr. 24

piliferum De Notar. 28

praelongum De Notar. 28

rusciforme I?r. e£ Schpr. 24

„ /?. lutescens Schpr. 24

„ j\ prolixum Schpr. 24

striatum De Notar. 29

Teesdalii Br. et Schpr. 26

tenellum Br. e£ Schpr. 26

Riccia Mcft. 167

canaliculata Hoffm. 168

crystallina L. 168

fluitans L. 168
„ ^. canaliculata Lindbg. 168

glauca L. 167

natans L. 167

sorocarpa Bissch. 167

Ricciaceae. 167

Blz.

167

46

46

143

143

R i c c i e a e.

S a c c opho r u m P. Beauv.
aphyllum P. Beauv.

S a r c o s c y p h u s Cda.
Ehrharti Cda.

Funckii iVees. 143

Scapania Lindhg. 145

compacta Lindbg. 145

curta Nees. 146

irrigua Nees. 145

nemorosa Nees. 146

Schistidiu m Brid. 91, 94

apocarpum Br. et Schpr. 94

ciliatum Brid. 91

Scleropodium Schpr. 30

caespitosum Schpr. 30

Seligeria Br. et Schpr. 128

tristicha Prod. Ed. I. 128

S p h a e r a n g i u m Schpr. 132

muticum Schpr. 132

Sphaerocarpus Mich. 167

Michelii Bell. 167

terrestris Michel. 167

Sph a e r o c eph alus Neck. 57

androgynus Neck. 57

Sphagnoecetis Nccs. 153

communis Nees. 153

„ /?. macrior A7ees. 154

Sphagnaceae. 134

S p h a g n u m Dill. 134

acutifolium Ehrh. 141

„ /?. patulum Schpr. 141
acutifolium et varr. Prod. Ed. I.

140, 141

capillaceum Wahl. 141

capilUfolium Hedw. 141
capillifolium et var. fi. Prod. Ed. I.

139, 140, 141

188

BLADWIJZER.

Blz.
Sphagnum Dill. 134

compactum Brid. 135, 138

compactum Brid. var. rigidum

N. et H. 137

compactum et varr. Prod. Ed. I.

137,

138

contortum Schltz.

136

contortum Schltz. var. subse-

cundum Wils.

135

cuspidatum Ehrh.

139

„ /?. plumosum Schpr.

139

cymbifolium Ehrh.

134

„ /?. congestum Schpr.

134

„ y. papillosum Schpr.

134

cymbifolium varr. Pr. Ed. I. 134

,135

fimbriatum Wils.

140

flexuosum et var. recurvum Dz.

et Mb.

140

Girgensohnii Versl. 1870.

138

immersum N. et H.

137

latifolium Hedw.

134

laxifolium C. Miill.

139

molle Sull.

137

molluscoicles C. Miill.

137

molluscum Bruch.

135

Mougeotii Schpr.

140

Miilleri Schpr.

137

obtusifolium H. et T.

134

papillosum Brid.

135

pycnocladum Angstr.

138

recurvum P. Beauv.

140

rigidum Schpr.

137

„ /?. compactum Schpr.

137

riparium Angstr.

140

rubellum Wils.

141

subsecundum N. ct II.

135

„ /?. contortum Schpr.

136

„ y. rufescens llab.

136

Blz.

S p h a g n u m Dill. 134

subsecundum varr. Prod. Ed. I. 136

squarrosulum Lesq. 139

squarrosum Pers. 138

„ /?. squarrosulum Srfipr. 139

teres Angstr. 138

Wulfianum Girgens. 138

Splachnaceae. 80

Splachneae. 80

Splachnum L, 80

ampullaceum L. 80

Turnerianum Dicks. 80

Sy ntrichi a Brid. 96

intermedia Brid. 96

ruralis Brid. 96

Systegium Schpr. 129

crispum Schpr. 129

Targionia Mich. ]66

Michelii Cda. 166

Targlonieae. 166

Tetraphidaceae. 80

Tetraphideae. 80

Tetraphis Hediv. 80

pellucida Ileclw. 80

T h a m n i u m Schpr. 23

alopecurum Schpr. 23

T li u i d i e a e. 38

T h u i d i u m Schpr. 38

abietinum Br. et Schpr. 38

Blandowii Br. et Schpr. 38

tamariscinum Br. et Schpr. 39

Tortula Schreb. 95—104

Brebissoni De Notar. 99

brevirostris Grev. 104

cylindrica Lindb. 100

enervis H. etT. 104

fallax vinealis De Notar. 100

insulana De Notar. 100

Tortula Schreb. 95-

intermedia Wils.
laevlpila Schwgr.
lamellata Lindb.
mucronata et humilis Turn.
mucronulata Swrtz.

papillosa Spruc.

riglcla H. et T.

rigidula Lindb.

ruralis Schwgr.

squarrosa De Notar.

subulata Hedw.

vinealis De Notar.
Trematodon Mich.

ambiguus Hornsch .
Trichocolea Dum.

Tomentella Nees.
Trichomanoideae.
Trichostomeae.
Trichostomum Sm.

aciculare Schwgr.

aloides (Koch.) Brid.

calcareum Lindb.

canescens Hedw.

conicum Hmpe.

cylindricum C. Miill.

ericoides Schrad.

fasciculare Schrad.

flavo-virens Bruch.

flexicaule Br. et Schpr.

fontinaloides Hedw.

fragile C. Miill.

heteromallum Br. et Schpr.

heterostichum Hedw.

lanuginosum Brid.

limosum Prod. Ed. I.

linearc Sm.

linoidcs Sm.

BLADWIJZER.

189

Blz.

Blz.

-104

T r i c h o s t o m u m Sm.

105

96

luridum Spruc.

106

97

mutabile Prod. Ed. I.

101

104

obscurum De Notar.

126

101

pallidum Hedw.

110

102

pulvinatum W. et M.

93

95

purpureum De Notar.

112

104

pusillum Hedw. 111

112

100

reflexum Lindb. /?. gymnoslo-

96

mum Br. Siles.

128

99

rigidulum Sm.

100

98

riparium W. et M.

95

100

rubellum Kabh.

107

126

tophaceum Brid.

105

126

„ /?. brevifolium Schpr.

105

157

„ y. acutifolium Schpr.

106

157

vaginans Sull.

112

156

viridiflavum De Notar.

105

95

Ul o ta Mohr.

89

105

Bruchii Hornsclt.

89

93

coarctata Lindb.

90

104

crispa Brid.

88

128

crispula Bruch.

88

91

Ludwigii Brid.

90

113

phyllantha Brid.

88

106

W e b e r a Hedw.

73

91

albicans Schpr.

73

92

annotina Schwgr.

74

105

caespitosa H. et H.

76

111

carnea Schpr.

74

95

cruda Schpr.

74

99

elongata Schwgr.

76

111

intermedia Brid., Schwgr.

70

92

nutans Hedw.

75

92

nutans Hedw.

76

105

„ /?. caespitosa Schpr.

76

105

„ y. longiseta Schpr.

76

105

„ d. sphagnetorum Schpr.

76

190

W e b e r a Hedw.

pyriformis Hedw.
W e i s i a Hecliv.

calcarea C. Miill.

cirrhata Hedw.

controversa Hedw.

crispa Lindb.

curvirostra Brid.

cylindrica Brid.

heteromalla Sm.

microdonta Hedw.

micvostoma C. Miill.

nigvita Hedw.

recuvvivostra Hedw.

BLADWIJZER.

Blz.

Blz.

73

W e i s i a Hediv.

127

76

Starkeana Hedw.

108

127

tenuivostvis H. et T.

106

128

tenuis C. Miill.

128

127

tortilis C. Miill.

129

127

viridula Brid.

127

129

Weisiaceae.

117

107

W e i s i e a e.

126

106

Z y g o d o n Hook ct Tayl.

90

111

viridissimus Brid.

90

127

Zygodonteae.

90

129

Zy rj o t v ic h i a Tayl.

100

59

cylindrica Tayl.

100

107

Typ. F. E. Macdonald, Nijmegen.