This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project to make the world's books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
-* Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individual personal, non-commercial purposes.
and we request that you use these files for
* Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
-* Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
* Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web a[nttp: //books . google. con/]
THE UNIVERSITY OF MICEIGAN LIBRARIES
: | " * t LLL LL A.
PARENTIBUS
OPTIMIS CARISSIMIS
EDUARDO BETHE MARIAE e ceNTE GERSTACKER
AC
PRAECEPTORIBUS
SUMME VENERATIS
HERMANNO SAUPPE
UDALRICO DE WILAMOWITZ-MOLLENDORET
SACRUM
9v bYC 35€
— 6 —
quaesivit, num fortasse in frustulis mythographicae doctrinae usque ad nostram aetatem servatae invenirentur, quae ex illius thesauris. diligenter coactis manavissent. Nova vero ac sane gravia sibi videtur eruisse: nam non modo omnia paene, quae scholia ad Apollonium, ad Euripidis Medeam, ad Pindari Pythium carmen IV de Argonautarum historia tradunt (p. 2 sq. et 31 sq.), et quae de Baccho vel Bacchis Diodorus a libri III. capite 62 usque ad libr IV caput 5 refert (p. 46), atque Siculi libri I non parvas partes (p. 47—56) ad Dionysium retulit, sed etiam audacter contra Fridericum G. Welcker professus, Dionysium Scytobrachionem a cyclographo non esse discernendum (p. 57, 59), statuit p. 59, Mytilenaeum »totam historiam fabularem inde a mundi initio usque ad bellum Trojanum Argivorumque reditus rationibus pragmaticis quam saepissime adhibitis vel fabulis vetustis commemoratis« in cyclo esse complexum, qui propter crebra epicorum testimonia primus »epicus« esset dictus. Atque multi et sagaces viri docta commentatione capti in eius sententiam pedibus iverunt.
Cum autem res non solum ad Diodori fontes cum fructu tractandos recteque distinguendos summi momenti sit, verum etiam ad totam historiam fabularem iudicandam, fas esse puto, quam accuratissime examinare, quae Eduardus Schwartz contendit, Itaque liceat mihi fortasse vel fusius, quam hoc loco aptum videatur, de sententia disserere, quam vir ille doctus de Argonauticis tulit.
Est autem haec: Diodorum in Argonautarum fabula enarranda (IV. c. 40—56) »Dionysio Mytilenaeo usum esse adeo firmis argu- mentis Fridericum G. Welcker probasse, ut usque ad hunc diem omnes viro incomparabili adsentirentur ac fabulas Argonauticas, quas a ceteris Graecorum fabulis sepositas uno tenore inde a Peliae mandato usque ad Medeae in Asiam reditum Diodorus enarrat, ad unam omnes e Dionysio sumptas esse constaret?2); cum autem Diodorus ipse dicat, Dionysium veterum poetarum scriptorumque testimonia apponere solitum esse, fabularum discrepantias, quae
8) Sane supra ullam dubitationem Fridericus G. Welcker demonstravit, Dio- dorum Mytilenaeo usum esse Dionysio, non Milesio, sed totam Diodori de Argonautis narrationem ex illo fluxisse neque vir ille doctissimus contendit, et Christianus G. Heyne diserte »Diodorum,« inquit, »in his nonnulla sive de suo sive ex aliis interposuisse non negem« (in Lud. Dindorf Diodori editionis vol. I p. XCIV).
— 7 —
rafo quidem Dionysi narrationi apud Diodorum insertae sint, ad Scytobrachionem referendas esse.
Haec sunt vasti aedificii, quod Eduardus Schwartz construxit, non ita amplae substructiones, Quae quam solidae sint, iamiam examinemus. Videamus enim, quo iure viri docti Scytobrachionem grammaticum ducant et diligenter eum fabularum varietates collegisse censeant, quas mythorum narrationi suae ineptae, quam vocant iidem, adnecteret.
Qua ratione fabulas enarrandi Dionysius Mytilenaeus usus sit, facete et lepide Fridericus G. Welcker in libro, quem de cyclo epico scripsit I?. p. 77 sq., explicavit; sed acu rem tetigisse vir incomparabilis mihi non videtur. Cum autem omnes, qui de Scytobrachione egerunt, aedificaverint quasi in fundamento in hoc Diodori loco (III. 66. 5, 6): ... »óié&uuev. y. xeqoAatoig rà nogà roig .fiífivo. Aeyóueva xal zhovvoio (0 ocvrvraSauévo ràg noce uvOonoagc. obrog yàg vd ve negli vÓv Zhióvvoov xoi ràc Z4uolóvac, ét 0i rob Z4oyovaírag xoi rà xarà tàv luexóv nóAtquov mngayOéívro xoi zt0ÀÀ frega GvvréraxtOi, maguriJeig và noujuara rv dgyaíov Tv Tt uvJoAóyov xal rüv nouyrüv,« etiam nos eum primum tractemus, sed ita, ut, antequam ad ipsum accedamus, totam hanc libri III Diodori » partem accuratius inspiciamus.
Dionysium igitur Scytobrachionem secutus III. 68—73 Diodorus eas fabulas refert, quas Libyes de Libero tradere affirmat. Quae fabulae ante Alexandri Magni aetatem exoriri non potuerunt, Nam ne afferam, ante illa tempora omnino tam ineptas historias ex graecis et barbaris fabulis consutas et ad communis vitae consue- tudinem redactas nullas fuisse, Bacchum non in Indiam migrasse, Liber apud Scytobrachionem filius est Ammonis, sicut Alexander fius Iovis Ammonis putabatur*); magnam facit expeditionem in
*) Curtius IV 32: »Ac tum quidem regem propius adeuntem maximus natu e sacerdotibus. filium appellat, hoc nomen ei parentem Iovem reddere affirmans. Ille se vero et accipere ait et agnoscere, humanae sortis oblitus. Consuluit deinde, an totius orbis imperium fatis sibi destinaret pater? Aeque in adulationem compositus terrarum omnium rectorem fore ostendit« . . . . . Prorsus idem legitur in Diodori l. XVII. c. 51.
Recte de his Dionysi fabulis iudicat Eduardus Meyer in lexico mythologico, quod edit Roscher: p. 288, 291i.
LL
omnes terras, postquam oraculo ab Ammone patre petito et ac- cepto (c. 73. 3) primum Aegypti res instituit (c. 73. 4), sicut ab Ammone patre proedictum est Alexandro, qui tum rebus Aegyptiis bene institutis expeditionem fecit orbem terrarum expugnaturus?); deus captos Titanes venia data interrogat, utrum abire malint, an in suum exercitum recipi (c. 7T. 5), sicut victor imperator, qui in mediis hostibus parvum et debilitatum exercitum augere et novas copias vel ex hostibus sibi parare studet; deus ex India, quo pedibus iverat, mari redit (c. 73. 7), sicut Alexander partem quidem exercitus Nearcho duce ex India navibus per mare Erythraeum remisit. Quamquam igitur recentissimas esse has ariolationes luce est clarius, tamen Diodorus III. 66. 4 affirmat, non modo Libyum eas esse fabulas, qui iuxta Oceanum habitent, sed etiam probari multis aliis testimoniis, »zoóg dé roíror ürt moÀAol rüw zalciw zap* "EXkgot pwSoygíáqew xal morprüv oípqowa roíror iorogotci xui Tüw uexoyevesréQuw. ovyyguqéov oix dMyn«, — Atque pergit, sese, ne quid- quam de Baccho praetermittat, breviter relaturum esse, quae Libyes narrent et graeci scriptores cum illis consentientes et Dionysius; eum enim de Baccho disseruisse sicut de multis aliis historiae fabularis partibus »(m«geri9évra) rà zonjuura TOv dggaíov rüv Tt uv9okóyov x«l TOv moujrüv«. Dubium igitur esse non potest, quin Diodorus ex hoc Scytobrachionis libro didicerit, esse antiquos poetas et mythographos, qui cum Libyum fabulis consentirent, atque necessario concludimus, Dionysium adscriptis veterum illorum. testium nominibus narrasse ea quae Libyes de Baccho tradiderunt. At quid? Cognovimus, fabulas illas Libycas de Libero, quas Diodorus se ex Scytobrachione descripsisse ipse testatur, esse recentissimas, Itaque eas comprobari testimoniis zer qwo- yoéqo» xai mouprüv quis est qui credat? Quis est quin statim temere mentitum esse Dionysium perspiciat? At abstineamus calumniis! Nam revera Scytobrachio invenit pervetustos Liby- carum fabularum testes et omni veneratione dignos. Perlegas enim c. 67, quod statim sequitur. Verba sunt haec: » roi (scil. Dionysius modo laudatus) zo/vvr zag' "EXlrot ngtirov. eóoeriv yevéadut -Alvoy QvS9pGy xai povc, iru 0à Kdduov xouíourrog 0x Qowixyg rà
5) cf. ex. gr. Diodori XVII. 52.
E hs xulofuiva youpera zoürov sg Trjv "EXAgwedy uiraSeivo: QudAexrov, xoi 1üg mgooryogíag ixácro ráia: xul robg yagoxrijpac Dwtrwmiguu. « Quas litteras ait Pelasgicas nominari, usos iis esse Linum, Or- pheum, Pronapidam, Homeri discipulum, Thymoetam, Thymoetae filium, Laomedontis nepotem). Linum autem reliquisse inter alios libros Pelasgicis litteris exaratos etiam de Baccho carmen; praeter eum etiam Thymoetam Orphei aequalem, qui in Libyam profectus Nysae dei facinora ab ipsis incolis compererit, composuisse carmen, quod Phrygium nominetur, »dozcixoig 7j v& dwaAéxr() xul roig yoáu- Lot xoro&ucror«, — Atque huius pervetusti carminis argumentum pro- posuit Scytobrachio, ut diserte Diodorus c. 68 $ 1 testatur, qui pergit: »quai 9 ojv« (sc. Ovuotrzg iv vjj Qovyle vouatonévy moujati) "). En tenemus antiquos poetas et mythographos, quos, quoniam numquam vixerunt, cum recentissimis illis »Libycis« fabulis plane consentire optime quivis potuit affirmare. Tales igitur sunt dozaior zt0ujral x«i uv9olóyou, quorum poemata attulit doctissimus ille Dionysius Scytobrachio! Itaque verus est aemulus Euhemeri eo quod deos sicut homines fingit et omnia mirabilia, quae cecinerant poetae antiqui et pii Graeci religiose putaverant, ad vitae communis rationes detorquet et debilitat, sed etiam non male Hegesianactem?) Alexandrinum e Troade, qui librum de bello Trojano sub nomine Cephalonis Gergithi scripsit, Dionysius imitatus est eo quod au- dacter somniorum suorum digna attulit testimonia antiquitate et raritate venerabilissima. Itaque non doctum se Scytobrachio praebet grammaticum, sed scriptorem historiuncularum, quales inde ab Euhemeri aetate usque ad Dictyn et Darem semper scriptae sunt et libenter lectitatae. Diodorus nimirum ei ad verbum credi- dit sicut Euhemero, cuius commenta de Panchaea insula (l. V. C. 4L—46) fideliter refert?). Neque ei soli contigit, ariolationes
9) Consulto omisi, quae S8 2 et 3 capitis 67 l. III leguntur. Censeo enim, has paragraphos a Diodoro esse interpolatas, Vide quod infra c, II de eis disseremus,
7) lam Carolus Müller ita se rem habere cognovit; v. fragm, histor. graec. vol. IL p. 6 sq. notam ****, Sed concludere omisit quod necessario sequitur.
5) v. Athenaeum IX, p. 393 d: ó dà KeqaA(ovog Órygeqpóutve. Tgonxá Gvvdc* "HynmiávaE ó "diefavOgróc. Hoc uno loco nomen KeqaAfow scribitur, omnibus alüs KeqdAo»: v. Caroli Müller fragm. hist, graec. vol. IIT. p. 68 sqq.
?) v. Rohde: Der griechische Roman p. 231.
1:0 -—
putare veram historiam, cum velut Dionysius Halicarnassensis non minus Cephaloni illi Gergithio confisus sit, quam Siculus Thymoetae.
At nonne nisus Suetoni testimonio (de grammaticis VII) mihi obvertes, Dionysium Scytobrachionem fuisse doctum grammaticum Alexandrinum Antoni Gniphonis fortasse praeceptorem !?), ergo cogi- tari non posse, eum talia peccasse? Professus sit grammaticam : quid in ea praestiterit, neque testatur quisquam neque ulli fonti potius credamus, quam ipsis eius reliquiis. — -
Atque quo diutius eas perpendo, eo magis mihi videtur dubium, an non iure habeatur Scytobrachio doctus grammaticus. Nam ex scholio ad I. 40, quod ex parte in codice .4, integrum ab uno Eustathio servatum nos docet, secundum Scytobrachionem Helenam Paridi peperisse filium Dardanum, atque ab eo post l. 40 versum positum esse: »JMmé r( yoíracw olgw iqéocacó«: qihov vidv« (cf. I, 455)!!), suspicari non licet Dionysium docte Homerum tractasse, propterea quod veri est simile, hoc fragmentum ad eius opus respicere, quod Diodorus III. 66. 6 »r& xar rv "Tucxàv nóAttor ztoaz9érra« dicit, neque iniquum videtur nos censere, hoc opus non alius fuisse generis atque eius librum de Baccho, quo- cum una Diodorus illud commemorat. Atque si tandem de eo
Athenaeum (XIL 51:5 d, e) inspicimus et legimus haec: ... »óc igrogét Edw9og 6 .vd0g 3] 6 càg tic «iróv dvaqtgouévag iaroglac cvyyeyoagdie, diovíatog à Sevroffgazlov, dc Morum quiiv ó Kacardoebc d»orj meg dvaywyzs (lonsius; cwwaywyjg cod.) fufMaw,« admodum dubitari fas est, num iure Udalricus de Wilamowitz!?) contenderit, Xanthi Lydiaca a Dionysio in usum doctorum esse excerpta. Athenaeus enim, cum Xanthum laudaret, ratus, occasionem se esse
?») xM. Antonius Gnipho .. . institutusque (Alexandriae quidem, ut aliqui tradunt, in contubernio Dionysi Scytobrachionis; quod equidem non temere crediderim, cum temporum ratio vix congruat).«
1) Fr. Aug. Wolf, proleg. ad Homerum p. 194 (in editione Berolinensi 1876 p. 119 not, 64) — Welcker: epische Cyclus I2 p. 81.
39) v, Homerische Untersuchungen p. 361. Hermannus Lipsins, qui inter alios de Xantho in quaestionibus logographicis (Lipsiae 1885/86) egit, cum Xanthi fragmenta contra Fridericum G, Welcker defenderet, Artemonem errasse sibi videtur persuasisse, Prorsus cum viro illo docto facio in iudicandis Xanthi fragmentis, sed Artemonis notam haud velim abici.
mactum doctrinae ostendendae, adnexuit quod apud Artemonem legerat de libris Xantho a Dionysio subditis. Sed pro certo et explorato minime habendum est, Mhenaeum de eodem libro dicere, de quo Artemon disseruit, Hoc erat demonstrandum, Nam cogitari certe etiam hoc potest, Scytobrachionem historiun- culas Lydias scripsisse (fortasse »rà aerà ràe "DAodv mAtpov neu? érra«, quae Diodorus IIL. 66, 6 inter Dionysi libros enumerat) eadem ratione et consilio usum, quibus in Libycis de Baccho fabulis enarrandis, et testem attulisse. Nanthum, sicut in illis Thymoetam, et ita revera falsa subdidisse Xantho, Nam de ipsa re dubitatio esse non potest, cum testetur Artemon. Casandreus, qui in ceteris fragmentis se bonum et fidum grammaticum praestat ?),
Postquam vidimus, Dionysium docti quidquam praestitisse nusquam tradi, sed Diodori verba (Ill. 66. 5, 6), quibus historiae fabularis testimonia ab eo collecta esse viri docti demonstrari putabant, longe aliter intelligenda esse, num quis etiam nunc Eduardo Schwartz adstipuletur, eundem illum Euhemeri et Hege- sianactis aemulum summa fide et formicae diligentia praeclarissimas illas doctrinae copias conrasisse, quas in scholiis Apollonianis in- primis admiramur, praesertim cum ex certis Scytobrachionis. frag- mentis infra. demonstraturi simus, eadem ratione eum usum esse in Argonautarum fabulis referendis, qua in Libycis illis de Libero patre? Sed etiamsi illud gravissimum Eduardi Schwartz argumen: tum, in quo totum conjecturarum aedificium fundavit, corruit, tamen restat alterum, quo fortasse, qui eius sententias defendat, utatur. Contendit enim, omnia, quae Diodorus libri IV. capitibus 40—56 de Argonautis tradit, ex Dionysio manasse. Quam sententiam ut refutemus, necesse est, accuratius illa capita perlustremus, Ex eis igitur fragmentis, quorum auctor diserte Scytobrachio appellatur, progressi videamus, quid illi debeat Diodorus, quid aliis,
Scholiasta ad Apollonium. I. 1289 et Apollodorus p. 29 l 28 (Hercher) testantur, secundum Scytobrachionem Herculem non modo usque ad finem Argonautarum expeditionis. sodalem fuisse, sed etiam ducem, Idem refert Diodorus IV, 41 8 3. & f.
93) ef, Carolum Müller fragm. histor, graec, vol, 1 p. XXI.
TU
Sed plura hoc testimonio usi Dionysio attribuere possumus, | Capitis enim 53 8 4 sqq., ubi Argonautarum expeditione usque ad finem enarrata traditur, Herculem persuasisse Argonautis, ut societatem inirent, et in expeditionis memoriam ludos Olympios constituerent, Hercules eorum princeps est, ita ut etiam in huius loci fonte Herculem Argonautarum ducem fuisse suspicemur. Quod ad- modum probatur verbis $ 6 his: sià 0? rJ» magà roi; Mdoyorairaiz gevouéviy dnodoyly adroD xarà rjr argartav o) nergluc do5uoOérrog: xil. ltaque apparet, hanc fabulam, quae nullo alio loco comme- moratur, (c. 53 8 4—7) ad Dionysium pertinere. Neque aliter iudicari potest de c. 54 8 6 fine, ubi refertur, Medeam liberis interfectis Corintho Thebas fugisse ad Herculem: »ro?Prov yàg qetofery yeyoróra. zw ópoloyiór i. Kdkgoig buyyQdw: Borda. airj zt«guomovüovuévy.« Nam e rerum matura est, expeditionis ducem testem esse et custodem societatis, quam sodalis aliquis
Revera autem apud Dionysium Herculem in Colchis fuisse uecírz TOv óuoAoywóv, quas Medea cum Iasone pacta est, indicare videtur Apolloni scholiasta ad I. 1289,. qui dicit: ».Juvíawc 02 6. Mvri.zratoz
. quo o... rv dios (sc. Herculem) . . . [iv] roig mepi IMijdeinw avpezougéva: 14i "Iáoovi.«.— Ad eundem auctorem nimirum spectat c. 55 $ 4. Quod autem c. 46 8 4 non diserte dicitur, Herculem testem fuisse societatis a Medea et lasone in Colchis initae, non demonstrat, hunc'locum a Scytobrachione alienum esse, sed potius neglegenter Diodorus, sicut saepe!4), excerpsisse existimandus est.
Cum vero Herculem Argonautarum ducem fuisse et magnam ab expeditione gloriam reportasse Scytobrachio finxerit, veri videtur simillimum, ex huius auctoritate Diodorum narrare, Herculem cum Argonautis in Colchos profectum Hesionam liberasse atque inde reversum Troiam oppugnasse, ut perfidum Laomedontem puniret. Et quamquam diserte non traditur, Scytobrachionem ita narrasse, tamen constat quidem scholiasta Apolloni (IV. 1153 — Diodori c. 49 $ 1) teste, apud eum Argonautas Aeeta proelio victo (schol. Ap. Rh. IV. 223, 228, Diodor. 48, 4) eadem, qua venerint, via rediisse per Bosporum.
M) Exempla postea satis multa afferemus.
— dim
Sicut scholiasta ad Apollonium III. 200, qui Dionysium laudat, Diodorus c. 45 refert, Aeetam, Solis filium, Colchorum regem ex Hecata, fratris sui filia, fera venatrice et crudeli venefica, quae Perseum patrem, Taurorum regem, venenis interfecisset, filias procreasse Circen et Medeam, quarum Circe venenis parandis ipsam matrem anteisset. Cum Diodori c. 46 8 1 Hecata, Medeae mater, Aeetae coniux appelletur sicut ab uno Dionysio (v. schol. Apollon. Rh. III. 242), etiam hoc ad Scytobrachionem pertinere apparet atque statuendum est, Dionysium narrasse, crudelem Hecatam, quae antea Taurorum regina omnes hospites mactari iussisset (v. Diodor. 45 $2 cf. 44 8 7 in media narratione, quae certe ex Scytobrachione fluxit) etiam Aeetae persuasisse, ut omnes hospites, qui ad Colchos venirent, necaret; Medeam autem quamvis malarum artium peritam tamen mitem, cum studuisset, ut hospitum vitas servaret, patri suspectam aufugisse in Solis templum ad mare situm, ibique post- quam cum Argonautis, qui tum temporis advenissent, communi- cavisset, hospites a patre trucidari, foedere cum lasone concluso Argonautas ad aureum vellus duxisse. Quo concesso nemo dubitabit etiam capitis 40 8 4 Dionysio tribuere, ubi exponitur, expeditionem in Colchos ad aureum vellus reportandum propterea imprimis fuisse perdifficilem, quod tum feri barbari circa Pontum habitantes hospites interficere soliti essent. Idem vero &evoxrovíac apud Colchos mos commemoratur capitis 47 8 5. Narratur enim, Crium, Phrixi paedagogum, diis esse immolatum eiusque pellem templi parieti affixam esse »xurá r: »vógiiovs, quod aliud nihil esse posse elucet nisi lex hospites mactandi. Recte autem nos hunc locum ad Dionysium retulisse probat Apolloni scholiasta, qui apud illum scriptorem Phrixi arietem non arietem fuisse, sed paedagogum sCrium« nominatum (schol. Apollon. Rh. II. 1144, I. 256, IV. 119, 177) testatur. Quod autem Phrixus, quamvis captus hospes, tamen, cum Scytharum rex, Aeetae gener, eum adamaverit, non immolatus est, itidem ad Scytobrachionem pertinere cum appareat, vel c. 45 $4 initium ex eo manasse sequitur, ubi Circen Scytharum regi in matrimonium datam esse legitur. Necessario autem c. 47 etiam 8 6 Dionysio adscribendam esse nemo neget: Aecetes enim, cum ei oraculum datum sit, diem supremum eum esse obiturum Crii pelle ab hospitibus rapto, pellem eius auro obtegi et in
^ x
munito templo custodiri iubet, Iam facile cognoscitur, etiam caput 48 ex Scytobrachione esse derivatum, utpote quod arte cum. capitis 46 8 5 cohaereat et custodes aureati pellis commemoret. In hoc etiam oraculum Aeetae datum pelle rapta evenisse narratur, cum Aeetes in pugna contra Argonautas commissa, qua Colchos victos esse Scytobrachio Apolloni scholiasta (IV. 223, 228) teste dixit, interficeretur. Certa Dionysi vestigia praebent etiam capitis 50 $6 et capitis 54 8 5. Hic enim Circe Medeae soror, illic praeterea Hecata eius mater appellatur, sicut Scytobrachio finxerat (v. schol. Apollon. Rh. III. 200 — Diodor c. 45 8$ 1—3). Atque capita 50—52, ubi fuse et ornate explicatur, quomodo Pelias, qui Iasonis parentes et fratrem necaverit, Medeae dolo a suis ipsius filiabus interemptus sit, optime inter se cohaerent, et capitis 54 88 1—5 et 7, quippe quae narrent, cur Medea Corintho Thebas fugerit, flagitantur a 87 fine, quem ex Dionysio manasse supra demonstravimus; itaque etiam haec ad Scytobrachionem referantur necesse est.
Num de Phinidis narrationem (43, 44) Diodorus Scytobrachioni debeat, dubitabit fortasse, qui scholium ad Apollon. Rh. II. 207 P. 400, l. 19—28 ex Dionysio fluxisse sibi persuaserit. Sed qui accuratius scholium perlegerit, cognoscet, fabulam non semel sed bis narrari: Primo enim loco refertur, Phineum interfectum esse ab Hercule, qui ab eius filiis audivisset, patrem eos a noverca Scythica calumniatos eiecisse. Tum inde a verbis: »syeyóve dé rob Quéuc« (L. 23 sqq.) aliter eadem traduntur: senem quemdam Phinei apud Herculem exstitisse accusatorem atque heroem domum Phinidas reduxisse, postquam eos innocentes esse quaestione facta cognovisset; tum vero Phineum, cum alterum filium in mare abicere voluisset, ab eo esse interfectum. Ne autem quis obvertat, eadem primum brevius, tum latius explicari: nam in hac narratione a sene, in illa ab ipsis Phinidis Hercules Phinei scelera comperit. Itaque in scholio illo duas fabulae formas servatas esse statuendum est, quarum secundae (l. 23 sqq.) auctor a scriba per errorem omissus est. Primae autem narrationi Dionysi nomen praescriptum est, neque quisquam neget, eandem a Diodoro descriptam esse 5).
35) Hoc mihi benigne demonstravit Ud. de Wilamowitz praeceptor meus,
c. Weite
Postquam quid fere Dionysio tribuendum sit, certis testimoniis nisi et caute ex iis progressi intelleximus, iamiam elucet, haud aliter de Dionysi libris, quos de Argonautis scripsit, iudicandum esse, atque de Libycis, quas vocat, fabulis Liberi patris. Non enim refert Argonautarum fabulas a populo inventas et carminibus con- stitutas, quas modo ad communis vitae rationem detraxisse putatur, sed ipse poetae jure usus sive fabulas antiquitus notas immutat sive prorsus novas comminiscitur. Finxit enim e. gr. Dionysius sine dubio — nam nemo praeter eum ita tradidit — Phrixum servatum esse a Scytharum rege, Aeetae genero, qui amore pulchri pueri incensus eum a Colchis tuitus esset, et in Scythiam ab eo ductum regnum accepisse. Atque quis umquam praeter Dionysium narravit, Medeam, quae vix suos ipsius liberos necavisset, Thebas profectam Herculem invenisse inter liberorum cadavera, quos ipse insania perturbatus interemisset?
Melius vero, si accuratius perlustraveris Dionysi Argonauticorum epitomam, quam Diodorus servavit, cognosces, poetam Scyto- brachionem etiam in Argonauticis esse voluisse, non mythographum. Nam etiam fabulas iam antea constitutas nonnullis additis aut amplificatis commutat atque novas reddit. Quae dixi, exemplis illustrabo. Dionysius fere ad vulgarem fabulam (v. bibl. IL. 5. 9) narravit, quam ob causam Hesiona exposita esset et quomodo Hercules eam monstro marino interfecto liberavisset!9). Sed Hesiona, quae secundum Apollodorum ab Apolline ad sacrificium destinata est, apud Dionysium sorte inter puellas eligitur. Praeterea iam Otto Sieroka p. 21 animadvertit, Scytobrachionem libere invenisse, Hesionam ipsam praeter equas a Laomedonte Herculi datam esse, postquam ipsa et gratia et timore mota professa esset, se heroem esse secuturam. Ut aliud exemplum proferam, lasonis mater!)
15) Hyginus fab. S9 non paucas Scytobrachionis lacinias servavit. Ad Scyto- brachionem mihi perünere videntur etiam haec Hygini verba: »cum complures (sc. virgines a ceto) consumptae essent et Hesiones sors exisset et petris religata esete sss
17 Apollodorus p. 27, l. 7 lasonis matrem Polymedam nominat, Quod nomen ortum videtur contamination nominis 44x« u £d y, quod schol, Apoll. Rh. I. 45 e Pherecyde tradit et in Hygini fab. 3 legitur, et nominis Z0 Av qii, quod idem Scholiasta ex Herodoro adnotat.
Ares
secundum vulgatam fabulam, quam tradit Apollodorus p. 35 l. 26 sqq., suspendio, ut decet mulierem, vitam finit, Scytobrachio autem dicit, eam »xeraqvyobouw .. . Pr rhv toríww rob facic zu xaragucupdrry nadelv. airóv UE vv &ctfluáruv, Equi narázacur. favric và ariSoc ouut0c xeracrpéyer rà Bíor« (Diod. IV. 50, 2). Fabulam de Peliae morte a Dionysio belle exornatam esse etiam in Diodori excerpto facile sentis. Ac vide, quo modo rem egerit. Medeam enim, quae fortasse etiam in Euripidis Peliadibus Dianae sacerdos erat!9), vetulo ariete in agnum converso Peliae filiabus per- suasisse, ut patrem mactarent, iam diu constabat; apud Dionysium praeterea senilem speciem femineis artibus sibi induit et primum se senibus iuventutem reddere posse eo demonstrat quod ipsa iuvenescit. Aliud exemplum exhibet narratio Medeae facinoris in Iasonis liberos commissi. Recte enim Eduardus Schwartz (p. 5—8) observavit, Dionysium presse Euripidis Medeam secutum paucos locos correxisse videri, ut melior aptiorque restitueretur rerum connexus. Ipsum Dionysium ita Euripidis fabulae argumentum flexisse, me non temere puto suspicari, cum revera eum fabulas, quas suo usui adaptaret, mutasse ostenderimus. Nam causarum, quibus vir ille doctus commotus Dionysi narrationem ad Neophronem pertinere censuit, altera haud minore iure pro Dionysio proferri potest, quam pro Neophrone, altera non cogit: nam non Iasonis mors voluntaria, ut Eduardus Schwartz dicit, Neophroni proprium est, sed suspendio lasonem vitam finivisse a poeta illo EZewregoyv traditum esse scholiasta ad Eur. Med. 1387 adnotat, Diodorus autem »04 (rür "Iácova),« inquit, ... sé vob Lg» écvrür ueraortjautc.
Quae cum ita sint, Dionysium in libris, quos scripsit de Ar- gonautis, duobus non doctam de hoc fabularum gyro commentationem cum notis variorum dedisse apparere puto, sed, utpote quem poetam non grammaticum fuisse ex eius de Baccho opere cognoverimus, historiunculam protulisse, qua delectaret lectores. Cum autem non fabulas referre aut interpretari voluerit, sed exarare id quod nos dicimus »Roman«, cuius argumentum aequalium more ex historia
35) v, C. Robert: Archiüologisehe Zeitung 1875; Udalr. de Wilamowitz in Hermae vol XV p.485 not 1 contra Ed. Schwartz, qui Roberti sententiam in. dissertatione p. 9 sq. refellere studuerat, eam defendit.
Ld
fabulari hausit, atque cum homines, non populi heroes aut mirabilia monstra describere voluerit, non nimis vituperemus, quae Dionysius finxit, ne Crium quidem Phrixi paedagogum.
Sin vero haec concesseris, haud te dubitaturum esse spero, quin Diodorus aliunde intercalaverit in Dionysi excerptum, quae in eo inveniuntur ab eius Argonautarum historia aliena. Quae investigemus et unde fluxerint quaeramus iamiam necesse est.
Inde a capitis 41 $ 3 narratio bene continuatur, tum vero interrumpitur verbis his: »rj» 06 vabv j4pyo moocayopevO ia: xarü uív Twac Tüv quvÓoyoáquy ànà rob vÜ oxóqoc dgyrexrorüoarroc "Mgyov xai ovpakeíouvrog tvixa oU Sepant(tw deb rà movoDvra uégr cüg vede, dg d^ wor Myovow dmà vig mpl rb rdyog $meofloMjg, dc üv xüv dgyaíov Ógyóv Tb Tayb mpocayogevórtew,. Tenemus. vero mythographorum, quos affert, partem quidem. Vide enim biblio- thecam p. 27, l. 27 sq. et scholium Apollon. Rh. I. 4; utrumque veriloquium legitur apud Hyginum de astron. Il. 37. Verba autem, quae exscripsi a Dionysio revera esse aliena concedet, qui legerit (41 8 r) apud illum Iasonem ipsum navem aedificasse. Ne apto quidem loco Diodorus adnotationem illam intercalavit, cum 8 2 heroes, quorum nonnulla nomina appellantur, convenire narraverit et statim post verba, quae ipse aliunde addidit, pergat, illos heroes ducem creasse Herculem.
Tum capitis 44 8 4 aperta Diodori interpolatio legitur, quam ipse indicat gestiens docta adnotatione, qualem addidisse sibi videtur. Mythographi hoc loco laudati iidem sunt, quos antea (4t 8 3) commemoraverat; nam, quae affert, itidem leguntur in bibliotheca p. 30, l. 14 sq. atque in scholio ad Apollon. IL. 17817).
Apollodori bibl, p. 30,
l 14 sqq. xel mryomOmYet quur
schol. Apollon. p. 399,
L8 sqq. ztqpucHirea d airov (sc.
Diodor. 44 8 4.
oix dyvon i dire
robs rü» uvSoygáqor TogÀo9jre( q«i role duyt(dac inó roU zarpóc, xab rv duyée rijg Óuolag ruyeiv avuqopüs oz Bo- gov.
abrór (sc. róv dbrvée) ... ob Jb vu) Bogéov?9, óri 18096 Tj unto. ToUg Wow; rÓqioc: zeides.
19) cf, etiam. Hyg. fab. 19. 39) verba codicum: ze rGw "dpyoravrGw inepta delevi. Bethe, Quaestiones.
ry duvée) . . . Zoqoxijs dà Gri rolg &x Kieonárguc vlobe Eriq oce Iepó£vior sei KoduBor, m&óde DiaBoleiz "Iiefag Tijg ai- Ty unrQutüs.
e E
De Hercule ab Argonautis relicto infra disseram. Ac post- quam Diodorus nonnulla verba de ingenti fabularum varietate fecit, verbis: »o$ ui» dAÀ& x«i robc Guveldag Aéyero T» faciktlay zagedóvrtg vj; nuyrQl KAtonároa* wr pergit Dionysi historiunculam referre.
C. 48 8 3 Diodorus diserte non dicit, se aliunde intercalare, sed res aperta est, Nam apud Dionysium a dracone vellus aureum custodiri iam per se vix credibile est et refutatur eo quod in c. 47 8 6, quae certe ex Scytobrachione manavit, custodes et moenia, non autem draco commemoratur. Praeterea verba »zagamiqninc 0? Toíro; — xeráfacw zoujoac9u« (48 8 3) aliena esse a narratione, quae praecedit et sequitur, apparet, cum 8$ 2 iam dictum sit, Argonautas custodibus templi seu interemptis seu fugatis vellus adripuisse et quam celerrime ad navem recurrisse.
Capitis 49 8 7 reperitur c. 32 8 2, quam ex Dionysio non csse sumptam aperte demonstrat eius oratio recta (»/» — z«gudtÓóxaciv«), cum paragraphi et quae praecedunt et quae sequuntur oratione obliqua scriptae sint.
Capitis 54 8 6, cuius initium est: »rwég dà r&v ovyygagéuw quaí« xil secundum Euripidem refert, quomodo Medea Creontis filiam et ipsum regem perdiderit. Sed Diodorum hoc non ex ipso poeta sumpsisse, verba demonstrant, quae transscripsi; itaque, cum. Apollodorus, quem iam bis cum Diodori »mythographis« consentire vidimus, p. 36, l. 21—23 idem tradat, etiam hoc loco Diodoruni eodem fonte usum esse suspicari licet?)
Difficilius est, varios Diodori fontes in capite, quod sequitur, 55 distinguere. Statim autem cognoscitur, iam 8 I narrationem perturbari. Postquam enim capitis 54 $ 7, quae, cum narratio bene continuetur et eius finem certe ad Dionysium pertinere supra evicerimus, tota Scytobrachioni est attribuenda, Medeam ipsam liberos a se interfectos in Iunonis templo sepelivisse narratum est, hic refertur, Corinthios oraculi iussu Medeae liberorum cadavera
?!) Etiam bibliothecae loco allato Euripidis Medeae argumentum subesse mani- festum est, quamquam neglegenter modo zrézioy a Medea Glaucae missum esse narrat, Euripides autem v. 1154 sqq. zrériovg xai Grépevov yovGoUv dicit. Simi- liter Hyginus in contaminata fabula 25 modo coronam auream commemorat. Recte Diodorus: déga.
— 19 —
sepelivisse et coluisse sicut heroes. taque bis Medeae liberi sepeliuntur. Cum autem Diodorus hic non dicat, ubi ab altero ad alterum fontem transeat, atque oratio maneat obliqua, conemur, quae a Dionysio aliena sunt, eo cognoscere, quod inquirimus, num fortasse quidquam cum mythographis consentiat, quos iam ter alteri horum Diodori capitum fonti propinquos esse observavimus.
Neque de lasonis morte (c. 55 $ 1 init) neque de Thessalo Medeae filio servato (55 8 2) in bibliotheca quidquam legitur. Sed p- 36, l. 26 sqq. adnotatur, Medeae infantes, quos Corintho fugiens in Iunonis templo supplices posuerit, a Corinthiis esse interemptos. Cohaeretne fortasse Pythiae oraculum de Medeae liberis Corinthiis editum, de quo apud Diodorum c. 55 8 1 legimus, cum illa caede? Atque revera probatur haec suspicio Pausaniae 1I. 3. 8 6 sq. Narrat. enim, Corinthiorum, qui Medeae infantes necaverint, liberos periisse, donec Pythiae iussu illis annua sacrificia instituissent??). Itaque et quod in bibliotheca et quod a Diodoro traditur, Pausanias uno tenore refert, ita ut necessario concludendum sit, ex eodem fonte Apollodorum, qui dicitur, fabulae-initium, finem Diodorum sumpsisse. Mythographo igitur illi Diodori fonti, quem iam ter repperimus, addicenda sunt etiam verba Diodori inde a: »rob; 02 KogwSove« (55 $ 1) usque ad »rquór fjpanxür eirobz dEobr.« Quibus verbis demptis Dionysi narratio bene procedit. Non omittam diserte monere, quanta levitate Diodorus fontes confuderit et quam arte coniunxerit fabulam ex mythographis haustam cum Dionysi historiuncula, quae illi est contraria. Addit enim Diodorus ad Dionysi epitomam revertens: »zonjgávror O6 TOv Kopw9iov rà ngocragSéve . . .
Postquam capitis 55 $ 3 initio (»oix dyroà — urnodroónt9« x«i90iz«) Diodorus se postea de aliis Thessalorum nominis veri- loquiis relaturum esse dixit, secundum Dionysium (vide supra) a Medea vesanum Herculem sanatum esse narrat.
Sed inde a $ 5 certe mythographos suos Diodorus exscribit, quod iam verba soi uér quotr . . . rwvéc 0? iorogobaw« indicant, Nam
?* Accuratius eadem fabula in scholio ad Euripidis Medeae versum 297 Par- menisco auctore refertur, Cf. Udalr. de Wilamowitz: Hermae vol. XV. p. 485 sqq.
2*
—-—
20
Medeam Athenis ex Aegeo filium peperisse Medum, ut Diodorus. $5 8 5 ita Apollodorus p. 37, l. 1 et Hyginus fabulae 26 initio tradunt. Diodorus capitis 56 initio idem repetit et pergit Medeae filique Medi sortes narrare. Hanc autem fabulam a Dionysio esse alienam non minus manifestum est, cum hoc loco Persus, quem Scytobrachio ab Hecata filia necatum esse narravit (c. 45 8 2 —: schol. Apollon. Rh. III. 200), a Medo interficiatur, quam elucet, bibliothecae et Hygini fabulae 27 esse propinquam. Complecti autem Diodorum et quod Apollodorus et quod Hyginus refert, facile perspicitur :
Diodor. IV. 56. 1: . qaol» abrgr (sc. Mme) . elg Kodyove diaaco9 vei. — Kara dà roUroy TOY xoovov Arm ix rüg Bacile(ag DzO r&deAqoU IIépoov Buc àxztezttUxóta
rjv dgy5» dvaxrqoacÓo.,
Mnq«dov t5; Mmót(ag dvtlovrog TOv Ilfoon.
uér& dà ra)ra Óvyautng Pyxoatij yevo- uevov róv Mrjdov
ztolÀjv iztÀOsiv rg Ómig rÓ» Ilóvtov "4a(ag x«l xaraGytiv Tv «zt Pixt(vov zgo0eyogev9eicav Mnd(av.
bibl. p. 37, 1. 5 sqq.: Mt dà el; KoAyove 7ÀA9ey áyym- Oroc x«l xataAagoUca Aiytmv vno roU &dtlqoU Ilíocov tg f«ocutíag éPore-
onuévoy
xtré(vaOQ€ ToUTOY TQ 7t«rQ) t5» Bacile(av aztoxatégtQOEy.
Hyg. fab. 27: .... Medus re audita Persen interfecit
regnumque avitum possedit.
bibl. p. 37, 1. 4 sqq.: &4À' ovrog uiv (sc. ó Mrjjos) nolàdv xg«rgcag Bep- B«pov rv vq' écvróv yoo«v cmacav Mnó(av 2xctat, x«l orpartvóutvog àrrà "Ivéovg; &zé9avs.
Hyg. 27 s. f. — ex suo nomine terram Mediam cognominavit.
Etiam Medeam Athenis eiectam esse, cum Theseo insidias
paravisset (Diodor. 55 $8 6), legitur itidem in bibliotheca (p. 37, 1. 2). Atque eidem auctori Diodorus debere videtur, quae $8 6 et 7 de Medeae in Asiam fuga narrat; quamquam haec in bibliotheca non reperiuntur, tamen similia apud Pausaniam leguntur eo loco, ubi iam supra eodem fonte, quo Diodorus et Apollodorus, eum usum esse vidimus, II. 3. 8 8*9).
—— — ——— 0 —— —
?5) Pausanias varia videtur contaminare.
E WE
Denique ne id quidem, quod 55 8 5 de Hippota Creontis filio Medeam accusante Diodorus refert, ab Hygini fonte abhorret, cuius in fabula 27 Medea timet, ne ille ipsam persequatur ?*).
Omnino vero nescio, quid statuendum sit de Diodori verbis his (55 8 4 s. f): »rob 0' Edgvo9éoc imweiubvov roig ampootdy- quii, dxoyvobou Tl» xürk rà magiv ix robrov oj xeraguytiv tip L4S4ves zpüc die ràv Ilovóovog.« Non enim mihi possum persuadere, Scytobrachionem sic marrasse, cum ex tota eius historiunculae ratione et consilio iure mihi suspicari videar, aut Medeam ab Hercule auxilium impetrasse aut a iusto heroe mulierem liberorum suorum sanguine sparsam repudiatam esse, quippe quae iustam quidem ab lasone ultionem ceperit, sed nimis crudele scelus commiserit. Sin autem illud enuntiatum ad Diony- sium non pertinet, non possum non conicere, ab ipso Diodoro id esse fictum, ut ad vulgatas mythographorum fabulas transitum faceret, sicut c. 55 $8 2 initio.
Statim aliud exemplum offertur, quo docemur, Diodorum talia saepius et consulto peccasse. Acasto enim lIasonem Iolci regnum tradidisse c. 53 8 1 (cf. c. 55. $ 2) narratur, Peliae filio eiusdem, qui cum filiis ex natura orbus esset, timuisse dicitur c. 40 8 3, ne Aeso frater cum lasone ipsum regno privaret. Res difficilis est diiudicatu, cum nullus trium locorum per se offensionem praebeat. At etiamsi Acasti mentionem a Scytobrachione non abiudicamus, tamen suspecta est: nam videmus, omnino nihil eum efficere, cum 53 8 1 regnum accipiat et 55 $ 2 moriatur. Fac autem, Dionysium revera Peliam filiis orbum finxisse (40 8 3): omnia bene explicantur. Hac enim de causa Pelias Iasonem in Colchos mittit (40 8 3), hac de causa lasonis parentes et fratrem interimit (;0 $ 1), hac de causa ut sibi iuventus reddatur optat (531 $ 4 sq.). Immo poscendum est, a Dionysio Acastum non esse commemoratum. Quomodo enim narrare potuit, lasonem bene consuluisse Peliae filiabus et eas in matrimonium nobilissimis heroibus edidisse, si dixisset, Acastum non modo earum fratrem esse sed etiam patrium regnum accepisse? Praeterea Acasti mentio prorsus supervacanea
?4^) Eduardus Schwartz de Dionysio Sc. p. 9 ad Carcinum Diodori de Hippota. locum respicere putat.
—
et molesta est c. 55 8 2, ubi celeriter diem supremum obit, ut "Thessalus Iasonis et Medeae filius circa decem annos natus (1v. c. 54- 8 1) regnum possit suscipere. Itaque statui necessarium videtur, Dionysium sicut Euripidem in Peliadibus?*) Peliam filiis masculis e natura orbum dixisse, Diodorum autem, ne nimis de vulgata omnibusque nota fabulari historia narrationem suam deflecteret, ipsum addidisse clarissimi Acasti mentionem"),
Similiter Diodorus rem egit c. 45 8 4 sq. Ubi narrat, Circen. Medeae sororem Scytharum rege marito interfecto ipsam tam crude- liter regnasse, ut a populo expulsa esset; tum vero fugisse et secundum nonnullos mythographos in Oceano insulam domicilium elegisse aut secundum nonnullos historicos in Circaeo Italiae promuntorio habi- tasse. De variis his sententiis, quas nemo, qui me recte disputasse concedit, ad Dionysium referat, vide quod Eduardus Schwartz p. It sq. dixit. Nos vero quaeramus, utrum Diodorus in Circae sorte referenda Scytobrachionem secutus esse censendus sit, nec ne. Ac primum miramur, prorsus idem hoc loco de Circa narrari, quod de Hecata matre 45 $ 2, 3 (— schol. Apollon, Rh. III. 2co) legimus. Tum vero c. 47 8 5, 6, quae quin ad Dionysium pertineant. dubitari nequit (cf. schol. Apollon. Rh. I. 256 etc, et quae supra. disseruimus), exhibent, Scytharum regem, Aeetae generum, Phrixum. amasse et ei ut filio regnum reliquisse. Itaque multa disputemus non necesse. Diodorus ut Circen in eas regiones transportet, ubi habitasse vulgo credebatur, repetit quod de Hecata secundum Dio- nysium vix protulerat.
Restat caput 47. Quae initio de Phrixi in Colchos mirabili itinere et de aureo ariete immolato narrantur, et a Dionysi historia (8 5, 6, cf. schol. Apollon, Rh. I. 256 etc) prorsus abhorrent et referuntur etiam ab Apollodoro (p. 21, ], 3—25) fusius quidem sed
35) Moses Chorenensis: »masculaeque prolis defectu«, frg. Eurip p. 163 Nauck.
34) Secundum Apollodorum Acastus lasonem et Medeam eicit (p. 36, l. 14). Eandem fabulae formam Euripidis Medeae versus 9 sq. indicare videntur. Ceterum. Tiro sane casu factum est, ut in Hygini fabula 24, quae non pauca Dionysi frustula. cum aliis commiscet, sicut apud Diodorum legatur: ... »lason ... regia est potitus Acastoque Peliae filio fratri Peliadum, quod secum Colchos iverat, regnum paternum. tradidit, «
—32 —
haud aliter?'?, Itaque hoc loco mythographos suos Diodorus. secutus est. Sed inde a verbis sik 0j re/rag vàg «iríac« Dionysi vestigia deprehenduntur: commemorantur enim velleris custodes Tauri et Eevoxrovía, quae a vulgata fabula aliena Dionysius in- duxerat (v. c. 48 8 tr et 8 4; c. 46 8 1 sqq). Scytobrachio autem non narravit, Aeetam demum post oraculum sibi de vellere editum omnes hospites mactari iussisse, sed Hecatam iam ante Phrixi Criique adventum marito persuasisse, ut illud iussum daret, et Crium ipsum iam ut hospitem secundum legem mactatum, Phrixum autem solum a Scytharum rege servatum esse. ltaque Diodorus etiam hoc loco varia videtur permiscuisse. Paragrapho autem 3 ipsum historicum satis ineptas taurorum flammas spirantium et draconis díavov interpretationes fuse proferre puto, Dionysi argutiis usum ?9),
Denique fabulae, quae Phrixum Hellamque iter per aerem in ariete aureo fecisse refert, duas interpretationes addit, quarum utraque in scholio ad Apollon. Rh. IL. 256 invenitur, altera ex Dionysi de Argonautis libro secundo petita est. Itaque statuen- dum est, Diodorum iam usum esse libro et eodem quidem, quo
Apolloni scholiasta, qui inter alia etiam Dionysi fragmenta com- plectebatur. Diodorus autem occasione data demum $ 5 et 6 c. 47 refert, quod Scytobrachio de Phrixo et Crio narraverat??).
7?) Cf. etiam Hygini fab. 3, qui, ut solet, miro modo aliena admiscet. Diodorus ea, quae c. 47 S 1 de Phrixo narrat, eodem fonte quo Apollodorus usus profert addito quasi signo verbo: »guvdoloyoUgi«. ta etiam c, 44 8 x "uvOoygdqovg« dicit tradere, quae adnotat simillima bibliothecae et Apolloni scholis. Confer etiam 41 8 3. Eundem auctorem 54 8 6 »gvyygegéc« appellat, Ea autem, quae secundum Dionysium de Argonautis scribit »historiam« dicit: 46 8 1, 48 $ 1; cf. 40, 1; 44, 6; 49, 3; 44. 3; 45, I1. Semel modo in Dionysi epitoma. verbo utitur »uvSoloyoDsw« : 49 B 6.
75) Dionysius fabulas non interpretatus est: v, supra. Ad Draconem cf. c. 26 8 3; quam Agroetae debet (— schol. Apoll. Rh. IV. 1396).
3?) Diodorus in libro, cui duas illas Phrixi itineris interpretationes debet, non plura invenit, quam schol. Apollon. Rh. L. 256 servavit. Nam Diodori verba »fv«os d quais (S 5) non narrationem, quam Diodorus dat, inducunt, sed flagitant alteram mirabilis arietis interpretationem: »Kqióv «boífov zgoqía yevé9«k x«l Ovut- zràevxéres. abrQ £i. Kólyouc.e
Ut ea, quae effecisse mihi videor, breviter repetam, demonstra- tum est, Dionysium Mytilenaeum haud recte doctum grammaticum esse habitum, sed etiam unum testimonium, quo viri docti nixi eum fabularum varietates auctoribus additis coegisse putabant, recte intellectum idem docere, quod certa Dionysi fragmenta: eum scripsisse non libros, qui viris doctis usui essent, sed ut delectaret lectores, fabulas Romanenses. Praeterea cognovimus, Diodorum in Argonauticis (c. 40—55) praeter Scytobrachionem fonte mytho- graphico, qui varias fabularum formas praebuit, esse usum et eodem quidem, cuius vestigia in Apollodori bibliotheca, Apolloni scholiis, Hygini fabulis vel genealogiis indagavimus.
Caput Il DE DIODORI FABULIS BACCHICIS
Postquam qualis homo fuerit Dionysius Scytobrachio cogno- vimus et, quantum fieri potuit, eruimus, quid de Argonautis narra- verit, nemo iam Eduardo Schwartz adstipuletur, Diodori capita inde a libri tertii sexagesimo secundo usque ad quintum quarti ex Dionysio illo fluxisse, qui non solum de Baccho Libyco novas et inauditas fabulas enarraverit, sed copiosa disputatione de Bacchi natura, cultu, rebus gestis, quae alii vel populi vel scriptores aliter de Baccho tradiderant, docte composuerit?9), Ut autem, quomodo res se habeat, intellegamus, primum certis terminis Scytobrachionis historiarum fines distinguendi sunt.
Fingit Dionysius (III. 67), Thymoetam scripsisse carmen Phry- gium nominatum, cuius argumentum se referre dicit, litteris Pelasgicis, quas Linus constituerit, Interrumpitur autem de Pelasgicis litteris commentatio paragraphis secunda et tertia, quibus de Lini discipulis Hercule, Thamyra, Orpheo agitur. Quas itidem ex Scytobrachione fluxisse veri non est simile. Nam rudem Herculem inter prae- nobilissimos poetas referri non minus nefas est, quam Homeri ap- pingi testimonium, quem omnes manibus terunt, hoc loco, ubi nemo commemoratur, nisi qui Pelasgicis litteris et pervetusta dia- lectu usus libros reliquit vulgo prorsus ignotos. Praeterea sus- picionem movent verba haecce 8 4: »zegi Óé 'Oggéwc vo? rgírov
80) y, Ed. Schwartz: de Dionysio Scytobrachione p. 46.
—W Aa
paOnroD xarà uígog dvaygdwopev, Ürav kc ngdierc uiroO Quklmperve €o magis, cum, quae hic promittuntur, legantur l. IV, c. 25 8 2—4?"). Tum verba 8 4: »róv d^ otv vor quo voiz Heacyioic yodupaote xr). respiciunt videlicet ad 8 1 et demptis paragraphis 2 et 3 bene cum ea cohaerent, Denique temporum ratio interpolationem manifestam reddit??) Paragrapho enim secunda Hercules et Orpheus Lini dis- cipuli nominantur; 8 5 autem Thymoetas, Laomedontis nepos, Orphei aequalis fuisse dicitur: ergo eum Herculis temporibus vixisse concludendum est, Sed hoc sanus nemo contendere potuit, cum Herculem cum Laomedonte, Thymoetae avo, rem habuisse vulgata esset fabula?9),
31 Tam Petrus Wesseling Diodori III. c. 67 $ 4 cum l. IV. c, 25 8 2—4 coniunxit, Otto Sieroka l.l. p. 9 not. dubitat de hac re et eo pervenit, nt con- iceret, Diodorum promissi esse oblitum. Recte autem cognovit vir doctus, l. IV. €. 25 $ 2—4 ab eis, quae praecedunt et quae sequuntur, alienas esse. Unde Dio- dorus l. IIL c. 67 8 2, 3 et l. IV. c. 25 & 2—4 hauserit, nescio.
92) Suppeditavit mihi hoc argumentum benigne Udalricus de Wilamowitz praceptor.
73) Similiter res se habet in Diodori libri L c. 19. Cuius $ 2—4 a Diodoro in epitoma — nescio cuius — auctoris, quo in rebus Aegyptiis usus est, interpolatas esse censeo his de causis: primum enim Nilus c. r9 $ 2 Aetus nominatur; quod qui excuset, $ 4 demum satis stulte Diodorus affirmat, Nilo inter varia nomina etiam Aeti fuisse; deinde Prometheus subito c. 19 8 1 adest, quamquam antea, ut e. gr. Hercules, non commemoratus est; tum Herculem, quem c. 17 $ 3 narratum est ab. Osiride imperio praefectum relictum esse, apte quidem Busiridem et Antaeum puni- visse fingitur, sed minime apte eum Nilum in ripas remisisse refertur, quia ita de Osiridis ipsius gloria detrahitur; denique enim idem diluvium Nili fluvii bis domatur: et ab Hercule et ab Osiride. Quomodo autem. Hercules id effecerit, vix intelligitur, quomodo Osiris, dilucide explicatur, Probatur vero mea sententia eo, quod demptis et de Aeto fluvio historia et de Nili variis nominibus commentatione non modo omnes illae difficultates evanescunt, sed etiam salva atque integra et simplex intel- lectuque facilis evadit narratio haec: (c. 19 8 1) » ToUro» d' Ovram zreQh rare, rüv Neló» qaok xerà rj» roD G&igíov &orgov &zTOljv, Pv Q xig udAera dlu9e zringoUaS«s, Qeyévra: xraxiions soAMjv rüg 4lyónrov. (8 5) róv d' oiv "Do gir srageyevóuevov i roig rijc A4l9101(ag Ogovg róv zrorauóv &£ duqoréguy TGYv utQQw yoju«cry dvalageiys xrÀ, — Licet cognoscere, cui auctori Diodorus prae- claram illam de Aeto flumine narrationem debeat, Plane idem enim ex Agroetae Libycorum libro II (sic Keil, :y' cod. Laurent) Theon ad Apollonii Rhodii II. 1248 (cf. schol. Theocrit. VIL. 76), qui Herodori fabulae interpretationem se- quitur, adscripsit, Revera ab Agroeta Nilum nominatum esse "4eró», propter titulum. ssfiduxds videtur verisimile. Ceterum Diodorus etiam IV. 26, 3 Agroetae frustulum offert (cf. schol. Apollon. IV. 1396), de quo infra disseremus, Ceterum Eduardus
— 4 -—
Tum vero inde a c. 68—71: narratio bene procedit, neque quidquam invenitur, quod aliunde petitum esse suspicari possit. Capitis 73 autem $ 3 commemoratis Amazonibus adnotat Diodorus, de hac gente se iam antea egisse. Quae commentatio reperitur 1. IIL c. 53—55, quam itidem ex Dionysio se describere ipse testatur, Ex eodem aütem libro, quo Bacchi fabulae Libycae fluxerunt, eam derivatam esse iam concluserunt viri docti et recte quidem, ut mihi videtur, Nam c. 53 $ 4 narratur, Amazones coluisse in Libyae parte (c. 53 8 1) occidentali fertilissimam (8 5) insulam in Tritoni- de lacu sitam, in quem Trito fluvius influat. Bacchum autem Nysae, in uberrima insula, quae a Tritone flumine circumdetur, (68 8 5) Amazonibus Libysinque propinquum (7r $ 3) educatum esse Scy- tobrachio refert. Sed animadvertendum est, in capitibus 53—55 non dici, Amazones Minerva duce Bacchi expeditionum participes fuisse; itaque cum, utrum res, quae his capitibus narrantur ante an post Bacchi facinora gesta sint, non perspiciatur, dubium est, quo loco libri de Baccho scripti Scytobrachio eas protulerit. Aliud argumentum praebent c. 66 8 6 verba haec: »obroc (sc. ó 4tovcuoc) gho vá ve agi rüv -lióvvoor xai rà "udLovag, Fr: 0€ roig Moyovaérag zd. rie sers riv Doaew zóhetov. gu Oévro xal nM regu averéraxrau, e Nam Bacchus et Amazones in hoc Scytobrachionis operum indice ita inter se coniunguntur et ceteris titulis opponuntur, ut in eodem libro et de Baccho et de Amazonibus actum esse probetur.
Cohaerent autem cum Amazonum historia arte Atlantiorum quas dicit fabulae divinae. Nam capitis 54 $ 1 de bello, quod Amazones Atlantis intulerint, disserens Diodorus dicit: »zag' olg 0j pv9okoyeaSu( quai iiy tr Jtüv yévisw ÜnágEnt ngüc voi; xurà vüv "Qxlavov rónoig, avuqdrog roi zag' "Ext pwSokáyoi, ntgl dv loregor diéEuuév,« Itaque Diodorum fabulas quas dicit eodem libro legisse quo Amazonum historiam veri est simile, Atlantiorum autem de diis fabulae, quas inde a. c. 56 libri III profert, prope absunt ab iis deorum genealogiis eaque rerum divinarum doctrina, quas Scyto- brachio in libro de Baccho exposuit, vel plane sunt eaedem. Nam,
Schwartz de Dion. Sc. p. 50. potissimum Diodori L 19, 2 usus est, ut rerum Ae- gyptiarum Diodori magnam partem ex Dionysio repeteret. Corruit igitur hoc argu- mentum, Atque ipse ab hac coniectura recessit: Mus. Rhen. vol. XL a. 1885.
--— dE
ut omittam, quod omnibus fabulis commune est, Uranum patrem esse Rheae et Saturni, qui malus et nefarius (61 8 1 — 71 $2 sqq.) Rheam sororem in matrimonium ducit (c. 61 8 1 — c. 71 $ 1) et Iovem procreat (601 8 1 — 72 $8 6) pietate et virtute egregium (61 8 4, 5 — 72 8 6), afferam hoc, quod mihi rem conficere videtur. Secundum Atlantios narrat Diodorus III. 61, Iovem primum, Urani filium, regem Cretae insulae decem filios, quos Curetes nominavisset, genuisse ex coniuge Idaea, cuius nomen insulae de- disset. Ex Scytobrachionis autem de Baccho libro historicus III, 71 8 2 refert, Ammonem a Saturno e Libya expulsum in Cretam insulam profectum in matrimonium duxisse Cretam, filiam unius € Curetis et regem factum insulam, cui antea Idaea nomen fuisset, a femina Cretam appellasse. Vides, consentire Atlantiorum, quas vocat, fabulas cum Dionysi de Baccho narratione et ita quidem, ut altera cum altera coniuncta unam efficiat historiam bene inter se comparatam. Itaque non urguenda est discrepantia, quae inter C. 61 8 4 sq. et c. 73 8 7 sq. intercedere videtur. Hic enim legitur, Titanes Ammoni, qui in Creta habitaverit, bellum intulisse, sed victos esse a Iove et Baccho, qui Ammonem adiuverint. Capite 61 autem Saturnum cum Titanibus filium aggressum a Iove fugatum esse narratur, sed neque Ammonis neque Liberi ulla fit mentio. Sed haec discrepantia mihi magis neglegentiam quandam Diodori breviter argumentum complexi indicare videtur quam fontem diver- sum, praesertim cum e verbis v. 72 $ 6 »rür 02 Kgórov Ünovior Pyuv rjv tvow« suspicari liceat, Saturnum data occasione bellum redintegraturum esse.
Quas ob causas et Atlantiorum fabulas et Amazonum historiam in Dionysi de Baccho libro fuisse contendam quasi z«gexgáote, leviter cum historia ipsa coniunctas. Atque compositionis ratio iamiam apparet. Nam iis, quae Atlantios ut suas fabulas referre Scytobrachio finxit, historia suppletur, quam fuse de Libero eiusque parentibus ipse vel Thymoetas explicavit, Quamquam autem for- tasse iam diutius, quam debebamus, de hoc Dionysi libro disseruimus, tamen adnotemus, in hunc librum spectare titulum, quem servavit Suidas s. v. »fiorícov xai 449vrüz ergarié«, Nam praeter Bacchum multum etiam de Minerva, velut Diodori 1. III. c. 70, traditur, atque fuse describitur monstrum .4iyíz, quod interfecit (8 4 sq.); inprimis
autem titulum libello aptum esse, quem Diodorus excussit, demon- strant verba c. 71 $8 4 haec: »óiujonuévgc 08 vfjc Óvvóápevc, xal Tv uév. àvógüv orgurnyobvrog Zlovécov, rüv Ó6 yvvoixGv cTüv dysuovíav iyoonc 249 qvüc« 94)
Pauca addenda sunt, Capitis 55 8 8, ubi Samothracam antea Samum nominatam esse nonnullos tradere adnotat, Diodorus ex alio fonte inseruit, quo etiam V. 47 usus est; cuius auctor hanc notam ex Aristotelis libro Zeuo9gdxov. zroA«eía935) inscripto suripsit. In capitis 56 8 2 Homeri versus ,&. 2CO sq. ab ipso Scytobrachione quasi testimonium esse adpicta mihi non possum persuadere, cum neque Scytobrachionem in suo de Baccho libro Homerum attulisse veri sit simile, neque Iuno omnino in hoc opusculo commemoretur. Atlantiorum autem fabulis occasione usus, quam praebuit Ba«oíAsue ? ueyáàn ucjvgo Urani filia, Hyperionis uxor, a Dionysio (57 8$ 3) commemorata, Diodorus ex alio fonte capita 58 et 59 de Cybela, inseruisse videtur. Nam quamquam Apollinis et Marsyae certamen, quod c. 59 8 2 sqq. refertur, Nysae Baccho praesente et Nysaeis iudicibus fit, tamen nullo alio vinculo haec capita cum Scytobrachio- nis vel Thymoetae narrationibus cohaerent. Praeterea cum, quantum Dionysi commenta cognoscere licet, non inveniantur variae de eodem homine sive deo historiae, non hic solus locus aliis causis suspectus admitti potest. Denique historicus se capita illa aliunde inserere ipse fateri videtur c. 58 S 1: »zegaóédora: 0€ rfc Oto) rafrzg xoi xarà 2v GDovyíav yéveowg«, et c. 59 8 8 s. f. »ztgl uév oiv. ,roüc Jeüv rouwÜra uvJoAoytirat nog& rt Toig (Dovéi (sc. c. 58 et 59) xai roig LrÀauvrioig roig nagà rÓv "Qxéuvor oixotoi (scilicet c. 57 8 3— 8).
Capitis 61 8 3 initium ad l. V. c. 64 spectat, quod a Scytro- brachione alienum esse apparet.
Capite 73 8 2 historicus adnotat, secundum nonnullos revera Ammonem arietis cornua tulisse ac propterea etiam Bacchum, quippe qui eius fuerit filius: adnotatio, quae nihil ad rem facit et inepte narrationem turbat, talis, qualem et tum et hodie etiam sine auctoribus unus quisque per se facere potest.
$4) Quem locum iam ab Hermanno allatum esse, Godofredus Bernhardy ad Suidae locum adnotat. — Fridericus G, Welcker zfioyógov xol 1495rág oroetity duo opera esse coniecit (epischer Cyklus I? p. 77).
35) v. schol. Apollon. Rh. I. 917, l. 20 sqq.
cQ
Postquam, quae ad Dionysi de Baccho libros pertineant, quaesivimus et breviter ea significavimus, quae Diodorus aliunde intercalavit, denique quaerendus est finis Scytobrachionis historiun- cularum. Atque si mittimus Amazones et Atlantiorum fabulas, narratio bene procedit inde a Bacchi incunabulis usque ad dei per totum orbem terrarum expeditionem, Titanum perniciem, imperium mundi iusto pioque lovi traditum, qui regnat sjumjdevóg Üvrog rob ToMcjourros Óé doégeay dpquofrrzon: r7; dgyzc«. Hunc historiae esse finem mihi videtur apertum, Bacchus enim non modo cultum suum et imperium omnes terras pervagatus ubique constituit, sed etiam inimicis ordinis iustitiaeque Titanibus et Saturno devictis novus mundi ordo ac magis beatus a Iove Baccho Minerva conditur et in aeternum servatur.
At contra hanc meam sententiam aperte pugnare videntur Dio- dori verba c. 74: »rór uiv olv moror Zhiivvoov 3E "Appwovog xal Ido elag yevánevor vowuérac oi Hifdvic iaropotoi Inrreéoucd ca noáSuc. Tür 0? debregóv qai« xr, quibuscum consentiunt verba c. 67 8 4, ubi Scytobrachionis commenta refert: »züv ' od» Zivov quai roig ITekao- quxoig yoiuquegt Gvyraiáuevor rà ro mgtrov uwigov modice xrÀ; immo caput 74, quod de tribus Bacchis agit, sub finem praebet verba: »oí uiv oiv Zdifveg meg. Zhiovíaov. roixra. pevSoXoyobawc.
Sed etiam contra haec tanta argumenta sententiam meam de- fendendam esse censeo atque defendi posse. Nam in iis l. III. capi- tibus, quae quin e Dionysio Diodorus sumpserit dubitari non potest, praeter c. 67 8 4 nullum vestigium invenitur, ex quo suspicari liceat, Liberum Ammonis et Amaltheae filium, qui hic celebratur, trium fuisse primum. Immo ne potuit quidem agi in Thymoetae carminis argumento, quod se referre dicit Scytobrachio, de alio Baccho atque de Libyco, cum diserte c. 67 8 5 narretur, Thymoetam illas veri- tates ab ipsis Nysaeis audivisse. Denique num cogitari potest, librum, qui trium Bacchorum vitas et facinora exhibuit, inscriptum fuisse: » iovíaov x«i 2491»üc argariá«, ut Suidas, vel »zregi tàv 4fióvvaov x«i Tàc ZduáLovac«, ut Diodorus 66 8 6 (cf. 52 8 4) tradit? Dionysius scripsit de Baccho historiunculam, ut delectaret lectores, sicut Hege- sianax et Euhemerus, non disputationem, ut definiret et explicaret illius dei ubique culti varias formás ac potestates. Itaque negan- dum est, Scytobrachionem tres distinxisse Liberos, et statuendum,
— Sp
illas Diodori 1. III et IV partes, quae de tribus Bacchis agunt, ab hoc scriptore esse alienas. Sunt autem imprimis l. III capita a 62 usque ad 66 8 3, in quibus neque ulla Scytobrachionis mentio fit, neque ullum reperitur verbum illius de Baccho narrationi propinquum. Quibus- cum ut admodum quidem coniungeret, quod ex Dionysio excerpsit, duabus rationibus usus est Diodorus. Primum enim capite 66 varias perlustrat de Bacchi patria sententias, ut Nysa commemorata ad- nectat Libycas, quas dicit, fabulas. Tum vero, qua est audacia, fingit, Liberum Ammonis et Amaltheae filium, quem Thymoetas celebravit, trium fuisse primum. Observamus igitur idem. quod supra in Argonauticis, Diodorum summa licentia fabulas inter se prorsus diversas commiscere. Capite 74 denique nescio quo auctore usus secundum Bacchum Aegyptium, tertium Graecum fuisse breviter adnotat 96).
Sed ne hic quidem finem facit de Baccho disserendi; pergit libro IV. Atque huius libri in capitibus 2—5 multa repeti, quae iam libri III in capitibus 62—66 dicta erant, Eduardus Schwartz observavit?!), At nos cum eo ex hac observatione concludere yere- mur, fontem subesse eundem capitibus 62—66 1. IIT, atque 1. IV capitibus 2—5. Qualem enim fuisse putas auctorem, qui iisdem saepe verbis de prorsus diversis rebus egerit? Sunt autem revera de Baccho sententiae, quae in libro IV proferuntur, oppositae eis, quas in libro III explicavit. Nam in libro IV duo Bacchi distinguun- tur: filius Iovis et Semelae atque filius Iovis et Proserpinae; in libri III autem capite 63 tres enumerantur: primus Indicus, secun- dus filius Iovis et Proserpinae aut Cereris, tertius filius Iovis et Seme- lae. Accedit quod capita illa libri IV tam stulte sunt confusa,ut Dio- dorum ea continuo ex uno fonte descripsisse credi vix pote sit. Itaque mihi veri videtur simile, eum ipsum illa conglutinasse ex variis laciniis. Quas unde hauserit cum vix sit operae pretium inquirere, pauca modo adnotem. Diodorum multa ex libro III repetivisse iam Eduardus Schwartz observavit. De capitis 2 1. IV $ 1—3, quae
36) Ceterum similiter a Cicerone in l. III de deorum natura plures distinguuntur Bacchi, Hercules, Ioves, alii, Quae ratio inter Ciceronis et Diodori fontes intercedat, nescio.
37) Sola l. IV. c. 2 8 5 e Scytobrachionis excerpto repetita est: cf. III. 73. 6. De Dionysio Scytobrachione p. 42 sqq.
— 32 —
ad verbum paene cum l. III. c. 64 8 3—5 consentiunt, infra dice- mus. Liber Iovis et Proserpinae filius sicut libri IV. c. 4 8 r, ita etiam ab Hygino fabula 167 appellatur. Atque hoc animadverte, Diodorum, si IV. 4 8 5 adnotat: »ó4urogo Ó' a)róv ngocayoptvO ivo: Aéyovoi ÓiX TÓ narQüc uév évóg Ónáo&o: robg Óvo Zhiovéócovc, urzrépuv à Qvoiy« (sc. Proserpinae et Semelae) videlicet hic auctorem sequi, qui unum modo, non duos Liberos agnovit. Reperis idem in Hygini fabula 167: »(Liber) Bimater dictus est, quippe quem et Proser- pina et Semela peperint« 39),
Sed tam graviter sunt Bacchi fabulae apud Diodorum praeci- pue in quarto libro perturbatae, ut umquam quemquam hanc farra- ginem in singulas partes accurate distributurum esse equidem de- sperem. Haec vero pro certo et explorato habeo, Diodorum, qui de Baccho dissereret, ex Dionysio solum Libycas, quas dicit, de deo fabulas (III. 67—73 demptis c. 67 8 2—4 et c. 73 $ 2) sumpsisse atque ipsum historicum libri IV. c. 2— 5 conflasse variis inspectis fontibus, inter quos fortasse vel Hecataeum T'eium fuisse Eduardo Schwartz concedam??).
38) Cf, etiam fabulam de Baccho a Titanibus lacerato, sed miraculo quodam iterum nato apud Hyginum fab. 167 cum Diodori III. 62. 6, qui confuse ex physio- logorum sententia scribit.
39) v. Mus. Rh. vol XL. a. 1885. Si admodum recte disputavi, Diodori capita III. 62—66 et IV. 1—85 non meliore iure Hecataeo Teio ab Eduardo Schwartz addicta sunt, quam antea Dionysio.
CAPUT III DE TIMAEO ET MATRIDE
Cum ea, quae Scytobrachioni tribuenda sunt, enucleaverimus, iam ad alterum scriptorem transeamus, quo se in libro IV usum esse Diodorus ipse fatetur: Timaeum. Nominatim ter laudatur in libro quarto: IV. 21, 7 de Gigantcmachia in Phlegraeis campis commissa ; IV. 22, 6 de freti Siculi, quo lóco Hercules Geryonis boves trans- iecerit, latitudine; IV. 56, 3 de reditu Argonautarum. Inde pedem protulit Otto Sieroka, qui de Diodori librorum III et IV fontibus sagaciter egit *?)), cum recte cognovisset, Diodorum etiam in libro IV scribendo Timaeum ipsum adiisse. Nam Carolus Müllenhoff, qui om- nium praeclarissime de Timaeo egit, Diodori librum IV neglexit, quia
19) Die mythographischen Quellen für Diodor's drittes und viertes Buch mit besonderer Berücksichtigung des Dionysios Skytobrachion, untersucht von Dr. Otto Sieroka, Gymnasialprogramm von Lyk 1878. Cur Christianus Clasen in dissertatione jenensi anni 1883 p. 41 sq., quae vir ille doctus eruit, repetiverit novis causis non additis, haud intellego. Atque miror, quod de Timaeo disseruit, Caroli Müllenhoff libro non inspecto. Holzer, qui scripsit: »Matris, ein Beitrag zur Quellenkritik Diodor's, Gymnasialprogramm, Tübingen 1881«, Ottoni Sieroka adsensus est. Nihil in hac quaestione praestitit G. Julius Schneider, qui dissertationem conscripsit de Diodori fontibus (I—IV) Berolini 1880, quamquam ex eo, quod ille sibi effecisse videtur, eum multa et nova Timaei vestigia in Diodori libro IV deprehendisse facile suspiceris. Nam »omnibus,« inquit p. 73, »rebus, quantum in me est, examinatis, videor mihi optimo iure negare librum IV ex diversis fontibus manavisse, exscriptus videtur unus Timaeus.« Cuius sententiae causas, quas dicit, quicumque legerit, mihi ignoscet, qui eas refutare supersedeam.
Bethe, Quaestiones. 3
Christianum G. Heyne secutus, paene totum librum IV ex Dionysio manasse putavit*!) Statuit Otto Sieroka, ex ipso Timaeo Diodorum sumpsisse libri IV capita 83—85 de Eryce, Daphnide, Orione, capita 29, 30 de Thespiadibus, capita 21—24 de Herculis itinere, quod Geryone victo ex Hispania in Graeciam fecit. Capitis autem 56 8 2—6, ubi Timaeus laudatur, non ex illo ipso historico, sed e Dionysio, cui Argonautica deberet, transscriptas esse censuit*?). At cuicumque persuasi, Scytobrachionem varias fabulas docte numquam collegisse, cum viro illo docto non faciet, sed pro certo habebit, Diodorum ipsum Timaeum, quem ei in manibus fuisse constat, de Argonautarum reditu consuluisse.
Quod autem ad reditum Herculis ex Hispania attinet, Timaeum auctorem esse et capitis 21 8 6, 7, ubi herois Gigantomachia in Phlegraeis campis commissa narratur, ipse Diodorus dicit, et capitis 22 8 5*9) Otto Sieroka p. 23 bene demonstravit; atque idem observavit, capitis 23 8 1 et 8 4 in Siciliae descriptione (V. 3, 4 et 4, 2) repeti, cuius capita priora ex Timaeo manasse Carolus Müllenhoff citra omnem dubitationem posuit **. Pauca addere possum. Herculem ex Hispania cum Geryonis bubus re- versum inter Misenum vel Bajas et Dicaearchiam aggere congesto viam effecisse ut Diodorus c. 22 $8 2 narrat, ita Óv/ alvíyuaroc qoáta Lycophro, qui de Ulixe Cassandram facit vaticinantem:
»Baíov à ^ áuchyog voÜ xvfitovárov vráqov
695 xai Kiuuépov éxavia xáysgovoíav
QóyJow xvuaívovcav oióuoroc yíciuw
"Oocav vé xai Àéovrog árgamobg foüv
ye0ràc "OfpuuoUc v' KAcoc« xrÀ. Timaeum igitur, cum et Diodorum haec capita scribentem ante oculos habuisse Otto Sieroka non sine causis suspicatus Sit, et Lycophronem in rebus [Italicis saepius adhibuisse scholia
51) Deutsche Altertumskunde I. p. 440, 442.
12) v. Sieroka l. l. p. 9, 19, 23 sq.
53) Cf. Holzer p. 19, notam 9.
^^) Deutsche Altertumskunde 1I. S. 439—447, Capita I—4, collatis scholio Ap. Rh. IV. 965, Plutarchi de Timoleonte c. 8, Ciceronis in Verrem libri IV. c. 48, aliis, Timaei esse luculenter probavit, c. 6 ex eodem fonte petitum esse apparet; de capite 5 dubitari potest. '
doceant *5), revera illius fabulae auctorem esse nobis eo magis persuademus. Quod probatur collata descriptione Aorni lacus (22 8 1) cum Pseudo- Aristotelis mirabilium auscultationum c. 102, quod Carolus Müllenhoff l. l. p. 439 Callimachi testimonio apud Antigonum Carystium (c. 152 cf. c. 129) nisus e Timaeo excerptum esse evicit.
Fabula de Eryce Veneris et Butae filio, quam Diodorus c. 23 $8 2 inter duo Timaei frustula tradit, videlicet arte cohaeret cum capite 83. Quod demonstratur Servi scholio ad Vergili Aeneidos l. L v. 570: »Eryx Veneris et Butae filius fuit (— Diodor. c. 22 82—c.83 8 r), qui occisus ab Hercule (— Diodor. c. 23 8 2) monti ex sepultura sua nomen imposuit; in quo matri fecerat templum« (— Diodor. c. 83 8 1). Erycis vero fabulam ex eodem fonte, ex quo Daphnidis sumpsit, se hausisse Diodorus indicare videtur verbis his: »zegl óé Zfágvidog xoi "Egvxog mtpooóus2o OuASev« (c. 83 8 r). Cum autem Daphnidis fabulam ex Timaeo fluxisse Otto Sieroka collato capite 84 cum Partheni capite 29 ostenderit, sequitur, ea, quae Diodorus de Eryce et capite 83 et capite 23 narrat, itidem etiam Servi scholium adscribenda esse Timaeo *9).
Non vero possum narrationes de Herculis et Erycis pugna et de Dorieo Lacedaemonio eidem historico non tribuere. Nam utramque ex uno eodemque fonte manasse ad oculos demonstrant Pausaniae l. III. c. i6 8 4 et 5. Is enim de Dorieo disserens, qui coloniam in Erycinam regionem duxerit, itidem narrat, Herculem cum Geryonis bubus in illam regionem profectum cum Eryce esse
16) Carolus Müllenhoff: Deutsche Altertumskunde I. p. 433—436 Lycophronem Timaeo in rebus Italicis, non Lyco patre suo usum esse demonstravit. |
46) Ceterum caput 83 inde a verbis 8 2: »9evuaoa, O^ &v rig eixórog« usque ad 8 7 ab ipso Diodoro additum est. Nam neque Timaeus auctor esse potest, cum 8 4 Siciliam totam a Romanis subjectam esse dicatur, et oratio recta scriptorem ipsum loqui ostendit. Ceterum revera Romanos diligenter Venerem Erycinam coluisse iam constat inscriptionibus votivis in ipso Eryce monte et aliis locis (velut Syracusis) inventis, Edidit eas Theodorus Mommsen C. I. L. vol. X. 2, c. XVII. p. 746—750. Coniungenda est cum Partheni et Diodori de Daphnide narrationibus et itidem Timaeo attribuenda Aeliani var. hist. X. 18, ubi Stesichorum bucolicam poesin incepisse adnotatur.
3*
— 36 —
luctatum ita, ut Eryci victori essent boves, Erycis autem imperium Herculi victori. Herodotum hoc loco a Pausania exscriptum esse, ne quis obvertat. Tradit enim (V. 43 et 46) de Dorieo quidem eadem, omittit vero, quomodo Hercules imperium illius regionis sibi paraverit. Explicatur autem Herodoti auctoritate discrimen, quod inter Pausaniam et Diodorum de Doriei sorte intercedit. Hic enim Dorieum Heracleam condidisse dicit, quod per se suspicionem movet, cum prope Erycem Heracleam oppidum fuisse non notum sit, ille vero eum ab Egestaeis victum esse et interfectum. Iam inspice Herodoti Ll. V. c. 46: narrat, Dorieum cum exercitu in Siciliam profectum a Poenis et Egestaeis victum diem supremum obiisse, Euryleonem autem, unum ex sociis Minoam prope Selinuntem, quae est Heraclea Minoa, venisse ibique Pithagoreone rege eiecto ipsum rerum esse potitum. "Vides, et Pausaniam recte retulisse neque nimis false Diodorum, qui, cum quam brevissime hanc historiam complecti studuisset, Doriei mortem narrare oblitus est. Atque adparet Diodoro Herodotum praesto non fuisse 4"), et, licet idem de Pausania affirmare nemo audeat, quippe qui Herodoti vel dicendi consuetudinem imitatus sit, tamen eum eundem auctorem hac de re excussisse, quem Diodorus, i, e, Timaeum necessario mihi concludendum esse videtur.
Quae cum ita se habeant, capita inde a 21 8 6, 22, 23 e Timaeo excerpta esse pro explorato habeo, neque est, cur etiam capitis 21 8 1—5 ad eundem spectare Ottoni Sieroka non concedamus. Sed ea, quae c. 24 de Agyrio leguntur, Diodorum utpote de patria addidisse de suo veri videtur haud dissimile, praesertim cum e 8 6 concludat quispiam, fabulam illam de Hercule primo Agyrii divis honoribus culto fictam esse, ut nomen Herculis portae et annui ludi explicarentur. A capite autem 25, unde undecimum Herculis laborem refert, Diodorum se ad alium auctorem vertisse adparet et agnitum est ut ab Ottone Sieroka (p. 24) ita ab Holzero (p. 20). Quaerendus vero est certus terminus, qui initium Timaei excerpti significat. Atque primum excludendum est caput 20, quod e
47) Accedit, quod Herodotus oppidi nomen solum Minoam hoc loco dicit, Diodorus autem Heracleam,
— ara e
Posidonio petitum esse iam Christianus G. Heyne cognovitf9). Eidem etiam caput 19 tribuit Otto Sieroka (p. 24) Sed quam- quam concedendum est, Diodorum libri V capitibus 25—32 secundum Posidonium Gallorum — terram moresque describere, tamen etiam libri IV caput 19 ad eundem spectare mihi non videtur esse demonstratum, cum in eo nihil illis simile invenia- tur, nisi quod Hercules ex Hispania reversus Alesiam condiderit. Maxime vero propterea solum caput 20 Posidonio adscribam, quod ad Herculem omnino non pertinet et, si deesset, certe a nemine hoc loco desideraretur. Itaque unum illud a Diodoro e Posidoni de Ligurum commentatione interpositum esse videtur narrationi Herculis expeditionis e fonte aut fontibus ab Apamensi alienis sumptae*?), Tum secernendae sunt capitis 18 $ 4—7, quas cum proximis non cohaerere iam Holzer p. 17 animadvertit. Diodorus enim occasione data non solum de magnis aggeribus, quibus Hercules mare mediterraneum clauserit, sed etiam de similibus operibus in Penei valle et in Boeotia ab eo confectis disserit. Quae se aliunde interpolare ipse scriptor diserte dicit: »$u&s 9 imn mtb rv "HouxMovc oryiür ionjodzutv oletov slvai vouitoutv ztol ajrüv duA9tiv.« Fontem solum paragraphi septimae demonstrare possum: itidem enim Herculem in Boeotia fluvium, et Cephisum quidem, derivasse, ita ut non amplius in mare influeret, sed in regione Orchomeniorum paludem efficeret, etiam Pausanias IX. 38
45). v, »de fontibus historiae Diodori« ante Diodori editionem Ludovici Dindorf: tom.I. p. XLIIL. Carolus Müllenhoff (Deutsche Altertumskunde I. p. 441) in Diodori l. IV. c. 20 Posidoni ipsa elegantia verba cognoscere sibi videtur, Collato autem. Pseudo-Aristotelis mirabilium auscultationum c. 9r idem vir admirabilis statuit hoc: »Sein (des Posidonios) ohne Zweifel litterarisch gebildete Gastfreund hat ihm also wohl nur eine schon früher (sc. ex Timaeo) bekannte Sache aus seiner Erfahrung bestütigt.« Cf. etiam G. Jul. Schneider l. l. p. 72 et O. Sieroka l.l. p. 24, quorum. neuter librum illum doctissimum inspexit,
59) Etiam in capite 19 Diodorus ipse addidit 8 2 inde a verbis: »of dà Keiro u£yor rive rGw xcigGw.« Tam haec verba Diodorum ipsum loqui in- dicant, Accedit, quod haud multo post C. Julius Caesar commemoratur. Dignae autem sunt tales observationes, quae adnotentur, cum parum memores sint viri docti, Diodorum hominem fuisse quamvis stultum, tamen haüd vesanum, et saepius de sto hoc aut illud addidisse neque semper aliorum libros descripsisse.
— 38 —
8 7 narrat et in tabula Farnesiana 59) legitur. Sed infra plura de hoc Diodori fonte.
Iam quaeritur, an demptis iis, quae significavi, narratio Herculis decimi laboris exsistat una et bene inter se comparata. Iam Holzerus negavit (p. 17 sq.) animadvertens capitis 24 8 I s. f. tradi, Herculem Agyrii consecrasse templum heroi Geryoni, in capite autem 17 non de uno dici, sed de tribus fratribus, qui Geryones adpellantur. Itaque caput 17 et capitis 18 8 1—3a Timaeo abiudicavit* Ac quamquam fortasse de Agyrio Dio- dorus ipse de suo, non Timaeum secutus c. 24 disseruit, tamen ut adstipularer viro docto, duae causae me commoverunt. Pri- mum enim capitis 17 8 3 narratur, Herculem classem in Creta paravisse, ut expeditionem in Hispaniam faceret. Qua in Libyam exercitum transportat (ib.) et utitur, cum fretum Gaditanum trans- greditur (c. 18 8 2). Sed inde a capite r9. numquam classis commemoratur. Hercules cum Geryonis bubus per Hispaniam, Galliam, Italiam proficiscitur; fretum Siculum, postquam »ràg foüc éntgaluotv tig Trjv JZuliav« (c. 22 8 6), ipse una cum tauro pernatat; denique in Graeciam redit, »éyxvxAwOtig róv 24Óoíav xoi z&L$j ntgieAD Ov rÓv ngotignuévov xóAnzov« (c. 25 8 1). Itaque adparet, ex altero fonte Diodorum initium illius expeditionis, finem hausisse ex altero. Accedit haec causa: Capitis enim 17 $ 4 legitur Libyam ab Hercule Antaeo necato ferisque bestiis aut interfectis aut expulsis floruisse agrorum ubertate ita, ut nulla regio inveniri posset felicior. Cuius Libyae descriptionis Timaeus auctor non est: nam Polybius acriter vituperat Timaeum, quod Libyam de- sertam, pauperem, infertilem esse contendisset (XII. 3. exc. Vatic.).
Aliena igitur sunt capita 17 et I8 a Timaeo, quem capitibus 21—25 8 r subesse recte statuit Otto Sieroka. Ad quem vero
50) p. 69b. 206 sqq. apud Ottonem Jahn: griechische Bilderchroniken: »[Z]oaxàfás .. . [Mtvv&v 'Opo]xóuevov &à& ... (xaà rav A(u]vav eni [ro]à ned(fov £oynotv] avro[ic] &n[oqo]e[&as] norajuov.«
51) Holzerus p. 17 alteram causam protulit hanc: »von dem Rationalismus bei Timaeus wissen wir nichts.« Puto, nos scire; confer enim quod de Gigantibus Diodorus ipse dicit, se Timaeum secutum narrare (c. 21 S 6), et imprimis quod de rege Tritone ex eodem refert & 56 8 6. Atque vix invenias illius aetatis auctorem, qui prorsus se ab hac ratione fabulas tractandi abstinuerit: Cf. Ludovicum Preller de Mnasea Patareo: Ausgewühlte Aufsátze p. 316.
— 39 —
prima ila decimi Herculis laboris pars referenda sit, equidem frustra eruere studui. Monuerim autem contra Ottonem Sieroka (p. 22) et Holzerum (p. 18 et p. 25), ad hanc quaestionem nihil facere adnotationem (c. 18 8 1) de Hecatompylo Libyco oppido anno 242 a Carthaginiensibus oppugnato, cum veri sit simile, Diodorum eam ipsum addidisse, sicut etiam de Alesiae historia c. I9 8 2 pauca ipse adnotavit.
Neque certi neque novi quidquam de capitibus 29 et 30 pro- ferre possum, ubi de Thespiadibus in Sardiniam missis et de huius insulae historia nonnulla leguntur. Narratio aliena est ab ea, quae in Apollodori, qui dicitur, bibliotheca (p. 53, 1. 1o sqq. ed. Hercher) invenitur, ubi Hercules a Thespio non ad sacrificia diesque festos invitatus, sed cum contra Cithaeroneum leonem profectus sit, hospitio receptus esse dicitur, et ubi tres Thespiades (p. 72, l. 20) Thebas missi esse traduntur, non duo. Quod autem haec capita paene ad verbum a Diodoro in libro V repetuntur, non demonstrat, ea e Timaeo manasse, ut Otto Sieroka p. 24 censuit. Sed iam octo annis ante Carolus Müllenhoff, fuse docteque disputans l. lp. 455--460 Diodor libi V caput 15 a Timaeo alienum esse statuit.
Prorsus nihil novi proferre possum de capitibus 78 et 79, ubi de Daedali operibus in Sicilia confectis, de Cocalo rege, de Minois morte, de Cretensium in hac insula coloniis agitur92), Sed nemo faciet cum Ottone Sieroka, qui p. 19 suspicatur, fortasse Diodorum hic Antiocho Syracusano usum esse, cum l. XII. 71 8 2 adnotet, auctorem illum inde a Cocalo rege Siculam historiam scripsisse. Eiusdem enim generis notae inveniuntur per omnes Diodori historiae partes dispersae, quae breviter historicorum operum titulos, initia finesque, numeros librorum indicant: cf. e. gr. II. 32, 4, XIII. 42,
52) Incredibile est sed verum, esse usque.ad hunc diem, qui Diodorum Siculorum fabulas nimirum ex memoria tradere putent. Ernestus Kuhnert enim de Daedalo in Fleckeiseni annalium vol. supplem. XV anni 1886 p. 186 sqq. verba faciens dicit haec: »nicht eine einzige Bildsáule von ihm nennt hier Diodor; nichts wufísten die Sicilier von den lebendigen Werken, an die bei dem Namen Düádalos der Attiker zuerst und fast allein dachte.« Sed evanescit huius loci gloria prae doctrina, quae paucis verbis post superbe lectorem adridet: »Danach kann kein Zweifel darüber bestehen, daís (Pherekydes) eine attische Quelle benutzte, móglicherweise bereits einen Atthidographen« (p. 187).
—a — 103, XIV. 84, XV. 89. Itaque ut adparet, omnes illas notas ex eodem compendio a Diodoro haustas et suo quamque loco in- sertam esse, ita nemo non dubitet, quin historicus omnia illa opera ipse legerit et excerpserit.
Caput 80 ipsius esse Diodori iam Christianus G. Heyne l L p. XCIV observavit, De matribus autem, quae in Creta Iovem infantem nutrivisse feruntur, parum adcurate scriptor agit, quam ut, ex quo fonte hanc fabulam hauserit, cognoscere liceat. Cf. V. 70 8 2 sq. et Pseudo-Eratosthenis catasterismorum c. II in Caroli Robert editione p. 56/57 9?*).
Capita 81, 82 de Aristaeo Otto Sieroka p. 19 cum capite 71, ubi Penei genealogia explicatur, cohaerere putat, cum Aristaeus Hypsei, Penei filii; nepos sit. Sed nimis multae fabulae aliunde petitae intercedunt, quam ut sola hac de causa idem fons capitum 81, 82 et 71 ulla probabilitate statui possit. Inveniuntur in prima parte Aristaei fabulae vestigia Pindari (Pyth. IX. 64 sqq.) et 8 4 inter varias causas, cur Diana Actaeoni succensuerit, vel ea legitur, quam Euripides protulit Baccharum v. 337 sqq.:
»ápüc ràv 3Mraluvog üJisv uógor,
Bv djudotron axóhoxxec ac E péparo
Oueazráauvro, xgeloaov? iv xvvayaiz
Aoréuidog elyaa. xounácavr! , iy Ópyámw.« In altera parte narratur, Aristaeum Apollinis iussu in Ceum in- sulam profectum pacatis flatibus homines a peste liberasse similiter historiae, quam ex Varronis Atacini »Argonautarum corporec Probus ad Verg. Georg. L 14 (p. 28 sq. K.) servavit. Deinde Aristaeum in Sardiniam et in Siciliam venisse Diodorus narrat, atque Sardiniam antea vastam coluisse. Quod compara cum Pseudo-Aristotelis mir. auscult. c. 100, quod Carolus Müllenhoff ad Timaeum pertinere demonstravit: »(Zagdw) ... eüda(u 9 xal npqogos Tungogdev. Myers elyas, Tiv. yàg IMpuorotov , Üv quox yeugyi- sdrrerov elvos imi rüv doyoluw, roUrov abrGw ügEc. pvSoLoyoton, mà u&yácv Üpreuv fumgocStr xai zoÀhOv xortzouruw.« Itaque audeo conicere, Diodorum etiam Aristaei fabulae partem quidem e
3?1) Matrum cultus Engyium a Cretensibus translati Posidonius mentionem fecit: Plutarch. Marcell. c. 20; quod Georgius Knaack mihi ostendit,
— 41 —
Timaeo descripsisse. Ceterum c, 81 8 5 et c. 82 8 3 ipsum Diodorum addidisse elucet.
Ultimo libri IV capite de Orione refert scriptor Siculum ut videtur auctorem secutus. Neque veri est dissimile, etiam hoc caput ad Timaeum pertinere. Nam Diodorum et, quae antecedunt, fabulas de Eryce et Daphnide ex illius thesauris sibi sumpsisse intelleximus, et, quae libri V initio sequitur, Siciliae descriptionem ex eiusdem historici opere excerptam esse Carolus Müllenhoff luculenter demonstravit. Itaque l. IV caput 85, quod itidem im- primis de rebus Siculis agit, solum ex alio fonte atque e Timaeo manasse non est veri simile. Sed verba, quae $ 2 initio leguntur, Diodorum iamiam nonnulla frustula aliunde petita interpolaturum- esse, suspicionem movent collatis IV. 18 84, 4685 s. f. Ceterum quod $ 4 refertur, legitur etiam apud Strabonem p. 258: est Aeschyli sententia. Paragraphos autem 6 et 7 Diodorum e sua doctrina adiecisse puto, cum neque ad res Siculas pertineant et scriptor Homeri versus afferre et vel excerptis inserere soleat: cf. III 56; IV. 284 —1.15 8 78 — III. 66 83; IV. 49 8 7 — 3282.
Postquam de Timaeo, quod propositum erat, explicavimus, iam pauca addiderim de Matride rhetore, cuius vestigia ante hos sex annos in Diodori libri IV capitibus 8 sqq. sagaciter detecta et diligenter sunt demonstrata. Holzer enim nisus Athenaei testimonio (X. p. 412 B), quo constat Matridem quemdam exarasse éyxoóyuior -HoexAéov;, et Diodori loco (I. 24. 4), ubi dicit, Matridem tradere Herculi primo 24Axafov fuisse nomen, :HogaxAés autem esse adpellatum 0r. 0v "Hav Loys xAMog«, quae verba redeunt in 1, IV. c. 10 8 1, et observatione, libri IV capita 8 sqq. sermonem ostendere rhetori- cum et exquisitis antithesis artificiosum, qui abhorreat ab ipsius Diodori consuetudine dicendi, praetendit, narrationem de Herculis laboribus (1—9) et apotheosi Diodorum descripsisse ex encomio Matridis rhetoris, et ita confirmat sententiam, ut equidem contra- dicere nesciam.
Sed quo tempore vixerit Matris, non eruit. Traditum autem est, eum revera fuisse inter rhetores Asianos55), Nam auctor
58) De Matride locos benigne mihi praeceptor Ud. de Wilamowitz sup- peditavit.
Á— irme
libelli de sublimitate (III. 2. p. 13. l. 3 ed. Otto Jahn) ait: »r& ye uz, Juqugérovc ToPra xci C"Hymoíov xci Mérgdhoct zhÀayob yàg dyJovaiüv Éavroig DoxoUvrtc o) Baxyedovaw, dA naiZovow.« Thebanum autem fuisse Matridem recte iam Toupius statuit, Athen. p. 44 D. emendans e Ptolemaei Hephaestionis l. III, unde ille hausit. Ac cum paullo ante falsarius ille de hymno quodam in Herculem Thebis canto dixerit et pergat »zegl rüv x«rà mec robe Üuvovc momoávraov«, probatur aliquo modo id quod per se veri est simillimum, Matridem Thebanum in patria y«ójuor "HoaxAovc, Thebani herois, declamasse, Nam quamquam historiuncula de Matridis nutrimento ipsius Ptolemaei ingenio certe adscribenda est, tamen nomina in dubitationem vocari haud licet. Ceterum Udalricus de Wilamowitz praeceptor monuit, nos facile posse conicere, qua occasione Herculis facinora ab illo rhetore celebrata sint. Atheniensium enim sodalicium archaeologorum in Amphiarai templo ad Oropum sito inter tot praeclara monumenta nonnullos indices nuper detexit eorum, qui victorias in certaminibus omnigenae artis in Amphiarai honorem institutis. reportaverunt?* In quibus altero aut tertio loco, post- quam tubicinum victor et optimus praeco commemorati sunt, legi- tur: »... vlr Ls. | Byxiguov soraloyddry |... | Pyxuor uxór | ...« Haec encomia Amphiaraum nimirum celebrabant; cum autem hoc certaminum genus ceteris ludis tum temporis non defuisse pro certo habendum sit, veri videtur simillimum, Matridem Thebanis ludis Herculeis encomio illo vicisse, quod miro casu Diodorus servavit.
Tum autem ad eius rationem cognoscendam liceat quale- cumque afferre eo quod fabulas, quas profert, cum mythographis comparamus. Ac primum ordo Herculis laborum apud Diodorum
55) "Eqnuegis dozetoloyur 1884, p. T24 sqq. no. 2, 3, 4. "Pita ludos illos, qui una cum Amphiarais commemorantur, ex Sullae voto a. 86 a. Chr. n. facto constitutos esse, Theodorus Mommsen (Hermes XX. p. 270 sqq.) censet, nisus his verbis inscriptionis eodem loco detectae, quam p. 272 descripsit: l 44 »rij leg "duquepáov züQey zrtQosríómute ... l. 48 »rás zrpocódovg zrücag elg roig dyGrag xal rüc $vsíag, e "ügdzwos | vyrelo0ow 9eQ "Auqenodp, ópotus d xc dg d» urrà rara jig rüc | víxne xel rüg 5ysuov(us roU OWubv TOY "Poue(mv GvyrtlfGovGiv.« Sed monet Udalicus de Wilamowitz, corruptelam inesse in verbis: »d» .. . GvvrelégovGuw*, cum futuri indicativo cum dy Graeci numquam usi sint. — Constat vero, certe post a, 86 a. Chr. n. inter ludos gymnicos et musicos vel àyxapuloi x«reloyddny esse certatum,
43
vel Matridem idem est, qui in hexametris tabulae Farnesianae et ante Sophoclis Trachinias atque usque ad decimum quidem in Hygini fabula 3055. Nescio autem, an multum hoc argumentum valeat, quoniam ordo ille fortasse antiquitus constabat. Nam in So- phoclis Trachiniis, v. 1090 sqq. itidem enumerantur proelia contra leonem Nemeaeum, hydram Lernaeam, aprum Erymanthium, atque tum indicantur labor undecimus et duodecimus versibus 1098 sq. et I100; sed Euripides prorsus alio ordine Herculis facinora primo Herculis fabulae stasimo celebrat.
Singulae vero nonnullae res a Matride eodem modo referuntur, quo in bibliotheca. Velut Pholum Centaurum esse mortuum Her- culis sagitta vulneratum, qua ex cadavere. Centauri cuiusdam ex- tracta se ipse casu laesisset, apud Diodorum56) c. 12 8 8 et in bibliotheca corrupto quidem loco p. 58 l. r sqq. legitur. Chironis mortem (12 8 8) Diodorus ipse addere videtur, quia in fonte suo mythographico Chironis mors hac occasione narrata erat, sicut in bibliotheca p. 57, l. 20 sqq. Praeterea apud utrumque Herculi Minerva dat zémAov, Vulcanus loricam, Mercurius gladium, Apollo arcum (Diod. c. I4 8 3 — bibl. p. 54, l. 12—15); verbis autem »QónaÀov pév yàg a)róg &reutv éx Neuéag« Apollodorus pugnare videtur contra eos, qui sicut Matris etiam illud a Vulcano Herculem accepisse dicebant. Consentit vero primi Herculis laboris narratio,
55) Mythographi posterioris aetatis Herculis ad inferos descensum ultimo loco tradunt, sive quia hoc facinus omnium maximum putabant, sive Euripidis Herculis argumenti memores, Ceterum in bibliotheca expeditio Herculis in deorum hortos ad Hesperides ultimo loco olim lecta est. Vide enim scholium 6. 368 (A, B, D)
schol. 98. 368 (A, B, D): T:Àsa9évrov 'HoaxiAéovg &9Àov iv um» xal Éreoww. Óxro, ur) ntgoods£aus- vog 1) Evgva9tUg rÓv T€ TOv toU Avy£ov BoOxuu«tuv2) xcl rÓv tig YOgag, év- Üéxarov» àinératev &9À1ov avtQ, róv KégBtgov 8£74400v xoutCesv. 1) ztgo0d£yojuevog codd. corr. ex bibl. 2) delevi $940», Apollodorum secutus.
bibl. p. 64. 1. 6: Telsa9évrom dà rÀv &9Xov ày ugyt xal £frtGwv ÓxrG, u9 7tQocdebausvosc EvgvoOeUg vOv r&€ TOV TOU -iyfÉov Booxnuaro» x«l r0» tüg "YOgag, év- Óéxerov d94oy mérafev «vrQ 7ap' Eozto(Ómy yQvoà unÀa xoutQtv ...
59) c. 12 8 7 initio pro 2oyeioe scribendum videtur nomen 24ygrog, quod Apollodorus p. 57 l. 14 exhibet, fortasse etiam pro Lfuqímv "4yyus' Petrus
Wesseling de his emendationibus dubitavit.
uu
quam Diodorus ex Matridis encomio sumpsit, cum Apollodoro.
Ipse compares.
Diodor. IV. 11. 3: «-er9Groy Eiefev d33ov ázoxreives rà» lv Ntufq Afovra. olrog Óà usyfósi uiv éneoqviie 3v, drouros 9i dv iiio. xeb xálxp xal Mq rje xwrà geiQe Bretouérns mooasdeiro. &váyrns . . .
'O d 'Hoexije xeravrisus imb riv róxov mgogégelev «irj, el roD Snow avuquyóvrog eg riv OubQuya Gvraxolov$dw eirQ xel rà frtgoy rüv erouíoy luqgáfag Gvvenláxn xi rbv aüy£ya aqtytes role Bgaylom. ámémn- Br.
tjj» dà dogér aot zteqiéuvos. . 9n)
Aliae vero narrationis partes,
bibl. p. 54 1. 28:
ztgórov uiv oiv énéradtv abri roi Neu£ov Aovzos rjv dogày xou(Gtiv.roUro Ji (jov jv érgurov...
(cf. Hyg. 30 . . . leonem Nemeaeum atrotum . , . [cod. F: ac tropum, emend, Commelinus] necavit.)
P. 55, l5... xel rüv Afovre u&dreóag Próitvoe mrQro»* de di ueüty Grourov Ovra, &vertwvdpuevoc: 1à üózaloy Hiwxe* guuquyóvros di elc uq(arouov omjAeov rjv uiv Éréqey dzqxodóuyotv. etaodoy, dt& 03 rijg éré- gag eni9e rQ 9nolq,
x«h uide rjv z&Qa TQ TQmyylo seréoyey dyyov Éug Ecnijev.
Hyg. 30. . . cuius (se. leonis Nemeaei) pellem pro tegumento habuit,
quam Diodorus e Matridis
encomio descripsit, a mythographis alienae sunt, velut proelium, quod Hercules contra Amazones commisit (c. 16)55). Itaque certum iudicium de Matridis fontibus proferri nequit. Nam quamquam nonnulli eius encomii loci a mythographis prope absunt, tamen non licet suspicari, Matridem fortasse compendium fabulare adiisse, ut materiem commode sibi compararet, in qua exornanda artem ostenderet, Veri similiter affinitas, quae inter rhetorem et posterioris aetatis mythographos intercedit explicanda est eo, quod et hi et ille eundem auctorem velut Pherecydem secuti sunt,
"7) Cf. Eurip. Herculis v. 362.
75) Initium capitis 16 ipse Diodorus interpolavit, ut aliquo vinculo adnecteret epitomam Dionysi Scytobrachionis Argonauticorum, quam c. 40—55 Herculis fabulis addit, Ex eodem consilio c. 32 nonnulla Dionysi frustula interpolavit, Vide quod infra disputabimus.
CAPUT IV DE FABULIS DIODORI LIBRI IV QUAE RESTANT
Otto Sieroka in dissertatione, quam scripsit de Diodori tertii et quarti librorum fontibus, primus observavit, esse vestigia in eius historia fabulari, quae eum fonte secundum generum stemmata fabulas referente usum esse demonstrent. Manifeste autem probavit suam sententiam, libri quarti capitibus 67—85 explicatius digestis. Hoc omnes puto, qui legerint, concedere, quamquam, num singulae genealogiae e consilio inter se coniunctae sint eo modo, quem Otto Sieroka excogitavit, equidem valde dubito.59)
Eo magis miror, quod nemo adhuc, quotquot Diodori rerum mythographicarum fontes investigare sibi proposuerunt, quaesivit, num illae partes fortasse aliquo propinquitatis vinculo sint coniunctae cum Apollodori bibliotheca, quam ita dispositam esse numquam non patuit, praesertim cum iam Eduardus Schwartz intellexisset, Thebanarum fabularum partem et cum Apollodoro et cum Hygino consentire,$9) Sin autem Diodori partes, quas Otto Sieroka indicavit, Apollodori bibliothecae propinquae sint, nonne teneamus eiusdem fontis particulam, cuius iam supra vestigia in Diodori Argonauticis, in scholiis Apollonianis, apud Apollodorum deprehendimus?
59?) Ouantis artificiis, ut ordinem ostenderet, opus fuerit, optime intellegis e p. 16 n. (Coronis) et e p. 17 (Harpina). 90) de schol. Hom. p. 452—454.
Itaque laetis auspiciis conemur comparandis primum Diodori genealogiis cum — Apollodoro mythographicum fontem indagare. Quoniam autem etiam Hyginum, quem saepe plane idem quod Apollodorus referre nemo nescit, cum Diodori illo mythographo saepius consentire vidimus, non dubitabimus etiam illius fabulas vel genealogias in libram conicere.
Compares quaeso Scamandri et Dardani generum Trojanorum stemmata, qualia Diodorus libri IV capite 75 praebet, cum eis, quas in bibliotheca p. 109 l. 19 sqq. legimus. Apud utrumque Teucer, Scamandri et Idaeae nymphae filius, et regnum et Batiam filiam Dardano tradit hospiti, Iovis filio. Quorum progeniem uterque eandem enumerat, nisi id premis, quod in bibliotheca paullo plura inveniuntur. Ut commodius rem perspicias stemma adpingam atque ea nomina, quae omittit Diodorus virgula significabo; alia enim nomina alter non profert atque alter.
drag Zx&uavógoc "Ióata — — *an—ámáÓ,,, — Ó— un^ 'Hléxrom. Ztic TtUxpooc Zt&gdavosc Bart. Ziuotig oc ed "IÀog "guy9óvvog. I arvóyn » — — —ÓÀ Sa Ó——— ) " , "4doxcroc Touc. Koalluggom Zxapivópov ensi rl Ev "m . JÀog TIuvvunrónc "43aadpoxoc. "egouvnum 3j Ziuoevrog a Iove raptus ————————— 4aouédmvy G£uic 9 JÀov. Küzve
(varia uxoris nomina tradi, Apollodorus adnotat.)
TiGmvóc 4&uztog KAUttoc Txeraery Hoódagxn Ioí(auog Ayyí(anc. Aqpoóttr
Méuvov "Exropg etc. Alveíag
Ecce prorsus eandem genealogiam sane neque simplicem neque inter omnes notam et a Diodoro et ab Apollodoro traditam. Distant autem eo, quod ille Tithonum non ab Aurora raptum, sed belli causa in Aethiopiam profectum esse dicit. Sed non est, cur eam ob causam alio fonte de Tithono eum usum esse statuamus; nam vel stultus, si id studet, ut fabulas ad communis vitae rationem detrahat, tale quid per se facillime potest mutare, cum certe neque acumen neque doctrina postuletur. Hoc autem loco mihi veri videtur simillimum, Diodorum ipsum fabulam pervertisse, aemulatum
47
velut auctorem, quem c. 17 descripsit, praesertim cum ne ei quidem contigerit, ut omnia mirabilia tolleret, quoniam nihilo minus deam Auroram Memnonis uxorem fuisse adnotat.
Capite 74 Diodorus tradit, Tantalum Iovis filium procreasse Pelopem et Niobam. Tantali autem sortem tam breviter Diodorus refert, ut nihil nos doceat, cum non discedat ab exili fabula vulgata (cf. Hyg. 82), nisi eo quod mirabilia exosus Tantali poenas omittit. Et quamquam etiam de Nioba fabulae umbram modo et speciem Diodorus servavit, tamen quanta propinquitas in hac fabula referenda intercedat inter Apollodorum, Hyginum, Diodorum cognosces, si modo recordatus eris, permultas fuisse varias huius fabulae formas, sicut cum alii tum bibliotheca p. 90 l. 9 sqq. et scholium ad Phoenis-
sarum v. I59 testantur.
Diodor. IV. 74, 2.
«vr75 (sc. Nu08m) à eyév- vnotv vtoUg ézt1à xol 9v- yetéoag ràg loag, | sÜztQe- 7zt&(q Ótxq.&povoag.
ézl Óà TQ zÀQ96 rÓÀV TÉXVV uÉya qoverrouéy ztÀtovaxig Pxavyüro xo) Tzüc -dq-ToUc É«vrqwv tÜrt- xvoréoav? zt&quatvero. el 9' 7» uiv mto x«r& Tolg uiSove yoloceuérn ztQoc- éra£e rj uàv An óAlo xa- raroéeUGe, TOUS víoUg t3; Nine, v5 Ó' Moréuui T&c ÜOuyerÉpag. roUtov Ó' UzoxovaavroY Tj unrol xal róv «ÜrOV xciQÓv xa- r&roíevOCvroY TX TÉXva Tüc Niófnc, OvvéBmq rq 7tgotionuéynv oq &va xou- góv Oféoc «u« tÜrtxvov xai &rExvOy yevéoOa..
bibl. p. 90, l. 9 sqq.
"Vuqtoy 0i (yeusi) Nuo- gm 11v Tavralov, 3) yevvG zoidag uiv ént& ... Suya- réoug Óà rag l'aagl...
... &LrEXVO; 0À ovOaG .
Nf
tn$ "1n og réom — &Eizev? — Ürragyew. qr) Óà dcyovaxrgoaca Ty» TE Qrtuuv xol TOY "rollo xct' avtQv zt«0- Ofvve, xol r&c uày 91Ac(ac àni rc olx(eg xorerólevaev oteuu, rovc 0? &oQevac xou z&vrac (v KiSeupim móliov xvvmytrolvtag ezÉxrtUyev* ... ait Óà Ni0Bq ... fxev elg Xtztv- Aor, xc&xei zfü tvteuévm T1V uooqmv ele à9ov ue- TéBaev.S
EUTEXYO-
Hyg. fab. IX.
... Amphion in coniugium Niobam Tantali et Diones filiam accepit, ex qua pro- creavit liberos septem toti- demque filias.!
Quem partum Niobe Latonae anteposuit . . .
Ob id Apollo filios eius in silva venantes sagittis interfecit et Diana filias in regia interemit? . . ,
At genetrix liberis orba flendo lapidea facta esse dicitur in monte Sipylo5 . ..
De Pelopis autem sorte capite 73 Diodorus disserit; distat quidem nonnullis nominibus ac rebus ab Hygini fabula 84, sed re- periuntur eadem in Tzetzae ad Lycrophronis v. 156 scholio, quod
48
Ricardo Wagner teste ex Apollodori bibliotheca descriptum est 91), et in scholio ad Apollon. Rhod. I. 752, quod tam simile illi est, ut ad candem originem utrumque respicere non possit negari??). Ut facilius rem perspicias, locos adscribam. Ipse compares scholia B. ro4 (A. D), ad Pindari Ol. I. 104, Servi ad Vergili Georg. III. 7, quae omnia inter se propinquitatis vinculis sunt con- iuncta, sed quorum sua quodque habet peculiaria a ceteris omissa.
Diodor, IV. 73. Hyg. fab. 84.
schol, Orest, 990 (C). schol. Ap. Rh. I.752.
et 'Uzetzae schol, Lyc. 156.
l'zetzes p. 416. "In nodauti jj Olyo- uecov Suyetno: xal Kége90ng tj .fa-
ó yàg Olvoóuaos, "tog dV nai xal "onívne t5e .i0ow- "700
Ac re (pros L., correxi) ErgvSong tüe.lareob, 9vya- réoa Éyorv "In710-
xard yag T5» ITelomóvvqoo» iv nóÀe Ilí(og "4one "IMoní»y rij Maounob $vyatQl usytie ly£yynotv. Olvo- nao».
obrog dà Svya- TÉQ* — uovoytrnoas eropuace» "Inzoód- uta.
Oenomaus, Mar- tis et Asteropes (At- lantis) filiae filius,
veoU 9vyearoos, deutsar,
9!) Schol. ad Orest. 990. C, quod ad verbum cum TTzetzae scholio cod. Vittenb. 3 consentit, ex hoc Tzetzae codice aut eius archetypo descriptum esse Theodorus Voigt statuit (de Atrei et Thyestae fabula, in dissert. philolog. Hallen. vol, Vl. p. 1l, p. 406 n. 14 et p. 474. Ac sane utrumque scholium ex uno eodem- que fonte fluxisse luce est clarius; sed utrum Tzetzes schol. cod. C, an ille Tzetzam descripserit, adhue dubito, cum verba »ó9«r rà Jewa rfc roeyoó(ac Enn«, quae trimetrum Byrzantinum efficiunt, in Tzetzae scholio non habeant, ad quod referantur, i» illu ad Euripidis versus spectent. Sed res nullius est. momenti. — Ceterum mirifice Eduanus Scehwarta (de schol. Hom. p. 456) verba schol. Orest. 990 C. wp. 240, b. UP. »)y 2féodes interpretatus est. — Videlicit enim. verba »0 Obróuaoc Hidenélevarr Ór rà lféode« coniungenda sunt cum his (p. 250, 1. 5) »6 02 ITdov . .. Ae3evr (Hiaoar (Nzoger C, et Tzetz, emendavit Ed. Schwartz) r5» Ofrouaov. Baci- Aeerc ..C. ltaque adparet, 24RX BOT oihil esse aliud, ac Z7ígor, quod in JIZHEHI et. NHAZXNI corruptum denique per coniecturam in .fé03e mutatum est.
VN oCoemevit Eduardus Schwartz: de schol. Hom. p. 454 sq.
schol. Orest. 990 (C) schol. Ap. Rh. I. 752.
et Tzetzae schol. Lyc. 156.
schol. Orest. 990. C. — Tztz. l.l: 7 xal zaxQ& TOU iótov zr«rQ0gc ?àgo- uévn xol 0X voü- ro ur5 éxóidouéyn 7ztp0c y&pov, xa$osc
of &xpuféarEoo,
rà)» farop.oygequ» yoaqov9au.
S. Édfdov yap Olvóu«os toic uvg- 0r 7004 x7 Iz:7t00a- utuxy nl rÀv ol- xcov Éy&wy àgua- T0y, Jti 7rÉpoc (sc. Tztz. zéAag C.) ToU Ógonov [Éza9- Àov y&uov (Tzetza et C., delenda)] róv Kopív9uoy. la9uó», el duygOtitv. &qu- xégS)au uÉyQu ro)- TOV.
Bethe, Quaestiones.
xal xomnouo» AÀeBov &voiwtonvat Uzró ro) lófov yau- Boo) ov/x éàfovlero àxdoUvot aUrq»,
el u5] vuxroayre ÓV umo».
ztgoéxevro dà av- roi; KAdótog ztora- uóg &qerno(ía, T09- uoi dà rÓ rÉQua.
49
Diodor. IV. 73.
Xxonotnoutoué- vo dà? ovtrQ repli Tac TtÀevt9e Évom- 0ty Ó &óg tOtE TEÀEUTQOELP — &UTÓY Órav 7| 9vyatno TIz- 7Iod&utum — Gvyot- x19n.
. «. Ot07t6Q. 710À- ÀQv uvnorevouévov Tyv xópng», d94ov 7ztgot&r(O€u roig Bov- Àeuévotg avti]v yfj- neu TovoUTOY. EÓsL Tv uiv qrTQOÉvTO réÀevTOaL, TÓY Ó à- zwWVUyÓyTR yapeiv T7]y xógnv. iztoTQ- Garo Óà Ím7t00po- pí(ov &mó rüe Ilt- 07€ u£you T0) xor Kopoív9ov IaSu100 zgócg TOv fouóv vroU . JloO0tidowos, Tj» dà Óqsow TOv Vrzov ézoí90t tot- avrq». Ó uy Olvó-
Hyg. fab. 84.
habuit in coniu- gio Euareten Acrisii fliam, ex qua pro- creavit — Hippoda- miam virginem exi- miae formae,
quam nulli ideo dabat in coniugium, quod sibi responsum fuit a genero mortem caveret.
Itaque cum com-
plures eam peterent in coniugium, simul- tatem constituit, se ei daturum, qui secum quadrigis — certasset victorque — exisset (quod is equos Aqui- lone velociores ha- buit), victus autem interficeretur.
schol. Orest. 990 (C) schol. Ap. Rh. I. 752.
et Tzetzae schol. Lyc. 156.
«vrog Ób OmtoOtv da)vov utra Ódo- o&rocg x«l xe«ra- Aeufavov avrov; ey1)o&c (Tztz. &vgpoei- ro C.).
ueta TQv
xal aveiltv totis
TÀY» Ówótexe vvu- xolóéxa uvnorüoos,
qiov avatoeow ...
abr rOv Ilélo- zta lóoUGc opaiov ... épwra rovrov xateí- Z€to xai (Tztz. 1j C.) TQ Muvugt(Ào qoi 0v»toyT0«L TQ vca- víg slg v?» xata ToU 7t&tQ0c víxm.
oc Il(vdegoc (Ol. I 79) iaropei.
8190ovrog 0à ro? Ilélomog mi cov &91ov uerà Ynnov ósdou£vayv — ato Uzó Ilootuiónovos, éga09eion rn Irzcoo-
Óeutue — Értigev
Mvorí(Ao», róv 'Ep- MoU uiv zroide, &guerommuyóv — i xol 7v"(oyov Olvo- A«0V, 7rX«QuOxeva- 0v, [96 (om. L.)], xaraTQoy(OR, — TÓYy zt&TÉéoX, Boviouéym Ilélozt ynuao- 3e...
50
Diodor. IV. 73.
uaog E9ve xguóv TQ zt, 0 dà uvnatevóo- utrog Bfogu« rÉ- S$purmov PRavvor &gua * ayvuOO£yro óé ry lcgav, rore GQytO9«, toU Ógó- uov tóv Olvóuaor xol Óuoxtuv — TO? puruorgoa, Iyovra dógu x«i mvíoyor r0v MuvgtíAov. el 0 éqíxowo xata- AaBsiv vO duoxo- pevor guo, tÜm- tt TQ Óogaett xol di«qOttoewv — rov uvnarnoa.
rovctQ Óà TQ rQomQ ro)g «&
uvnorevouévovg xer«AcuBavor dua Tv Of)UrqTa TOv iz 7 Y zt0ÀÀloUg cnt.
Ilélowy 0 Tavra- Àov xarevrQoag elg Jlicoav x«i 9tsaGa- uévoc t1» Inzoda- uev, àne9Uunae roU y&uov.
Hyg. fab. 84.
multis interfectis,
novissime Pelops Tantali filius cum venisset et capita humana super valvas fixa vidisset eorum, qui Hippodamiam in uxorem . petierant, paenitere eum coepit regis — crudelitatem timens.
schol. Orest. 990 (C) et Tzetzae schol. Lyc. 156.
0 0à raig yowui- x(Ou. T6» TQoyoOv robe TJÀovg OoUx (Tztz. uy C.) 8u- BeAov imo(mos TOV Otvouao» àv rà) 1Q€- yev qrrRÓ vaL xol dvycipe9 va, — vmÓ (C. zapa Tztz.) rot Ilélomog ixmtoov- TOV T0)Y TQOXO,
Tzetza solus, omit- tit C.: 7 dg tuwtc ÀÉéyovotv, avr) 0.0 m- ge(ov rÀov, iufa- Àov rQ Gfow ToU &guua rog xnotovs xol obttog 7j1190€ Ilé- Aoy Olvouaov.
schol. Ap. Rh. I. 752.
doegexvónc dà àv 9j qol» or. ox £v- é9oxev àv 1Q. &fovi rov Éufelov, xal ovrog PixxvivaOéy- roc ToU TQoyoÜU éx- z7&0ti»y tov Olvo- pao».
e. OxEvcOGyTO (sc. rov Mvot(lov) 10» Éufaloy ix xm- go, iv 2v rq dpo- ut 91a09£rrog av-
ToU vuxioagc IéAow ..
ÀA«fBy «vtrQV 7:QO0g yeuov.
5I
Diodor. IV. 73.
q9eíoac dà rov qvtoyov roi Otvo- pttov Mugrí(Aoy xai ÀAafov ^ Ovvtoyov
rQóg TQ» vwíxmv
Ép9a0s zagaytyo- pevog à vOv Jo9uóv 7tgog TOv roi Ioctudovos Bo- uo». ó à' Olycuaog . &UrOv Px toU (jv uterÉormOEY».
Hyg. fab. 84.
Itaque Myrtilo aurigae eius persua- sit regnumque ei di- midium pollicetur si se adiuvaret.
fide data Myrtilus currum iunxit et cla- vos iu rotas non con- jecit: itaque equis incitatis, currum de- fectum Oenomai equi distraxerunt.
Vidisti plus uno loco Diodorum imprimis cum scholio Apollo-
niano multo quidem uberiore ita consentire, ut necessario conclu- dendum sit, unum fontem iis subesse. Distat vero ab omnibus in Oenomai morte referenda; cum autem a nullo praeter Diodorum scriptore Oenomai voluntariam mortem tradi inveniam, suspicor, Diodorum per se audacter commutasse fabulam sicut c. 75 8 4, quamquam cur hoc fecerit, demonstrare non possum.
Capite 72 Diodorus Asopi generis inlustrat stemma uberrime. Tantam quidem abundantiam quamquam frustra quaerimus in biblio- theca, tamen stirpis genera eadem invenimus apud Apollodorum et fabulas, quas de Peleo et Telamone breviter modo historicus stringit, fusius quidem sed easdem in bibliotheca legimus. Ut autem tibi rem ante oculos ponam, Asopi progeniei, qualem Diodorus refert,
4*
52 —
stemma adpingam, virgulis ea nomina significans, quae etiam Apollo-
dorus p. 113 l. 5 sqq. refert. $9)
IlelaGyóc 1) Jounvoc I. Kogxüoo lest Axívoog a Neptuno: 2. Zolauíc ; a Neptuno Mugeeie?) 3. iyi Ver m e Géus: AyieUc a love: (ex "Evdvc)?) J| TeAauoi ex 'EotBow: lac »Qoxeavóg (ex apue938)*) doàxoc T»9vc » 4. Hegrivn Metro 5. KÀienvm 5 .4aówvoc|| 6. 6787 7. T&voyga 8. Géozttue 9. 40wzt:íc IO. Xon Ixieo: ab Apolline: 1t. Op»(a I2. XacÀxíc bibl. p. 113 bibl. p. 113 1.9: 1) bibl. p. 1131.9: ZZeAeyovia. l. 5 pluraad- €ixogu à Sv- 2) bibl. p. I14 l. 1o. notat docta. y«tépac , oy 3) bibl. p. 113 1. 18: yai óé
pí(«» q07t00€ Ztr)g. Numerus non est suspec- tus. Velut enim
tertia decima Asopi filia *Pó legitur in schol. Q. 208. Decimae quartae et quin- tae nomina vide Paus. V. 22. 6,
Alaxóg "Evónión Tüg ZxéíQwvos, 8E jg ei 1Q zaideg ly£vovro IqÀAeUg 1€ xc) TtÀeuo. Sequitur docta e Pherecyde adnotatio.
4) bibl. p. 113 1.21: uétyvvrac dà c)9ug .laxóg "aua9n r7 Nmoéog xrà.
quarum C"4oziva etiam apud Diodor. IV. 73
(— schol. Pind.
I. 752).
O. XIII. 148 — schol. Apoll.
99) Pausanias II. 5, qui 8 1 eodem fonte, quo Apollodorus, usus est (cf. bibl. P. 22, l1. 13—16 adde, schol. A. 180 AD), 8 2 tres Asopi filias nominat: Corcyram,
Aeginam, Thebam, quas Phliasios dicere suo more adfirmat (cf. V. 22. 6).
omnes apud Diodorum reperiuntur.
Quae
-— y sem
Stemma apud utrumque idem est, si mittis a Diodoro duo- decim Asopi filias fuisse dici, viginti ab Apollodoro. Itidem uter- que Peleum et Telamonem propter Phoci necem fugisse tradit, quorum in bibliotheca quidem Telamo, Peleus apud Diodorum sicut in scholiis ad Lycophronis v. 175 et ad IJ. 14 AD fratricida est. Quod autem hic necem casu quodam factam, ille ab utroque fratre consilio paratam esse narrat, nullius videtur momenti. Nam errasse videtur Diodorus, cum ex eius narratione non perspiciatur, cur uter- que frater fugerit, quippe quorum alter certe sit innocens, Etiam in hac re fortasse erravit historicus, quod c. 72 $ 7 omnium solus tradit, Telamonem Cychrei filiam Glaucam in matrimonium duxisse. Quod mihi iam eam ob causam suspectum est, quia liberos Tela- mo ex ea non procreat. Revera autem a Pherecyde traditum est (bibl. p. 113 l. r9 sqq), Telamonem Glaucae Cychrei filiae fuisse filium.
Capite 71 Diodorus Aesculapium filium Apollinis et Coroni- dis dicit, sicut Apollodorus (p. 105 1. 22 sqq.). Tum uterque narrat, (Diodor. 71 $ 1—3, bibl. p. 106 1. 6—12) Aesculapium, quippe qui mortuos arte sua in vitam revocasset, a Iove fulmine esse ictum, Apollinem autem, cum, qui filii mortem ulcisceretur, Cyclopes ful- minum fabricatores interfecisset, mortali cuidam servire a love iussum esse. Apollodorus nonnulla, ut solet, habet Diodoro plura, sed omittit, Plutonem Aesculapium adcusasse. Aesculapi filios Graecorum contra Troiam expeditionis participes fuisse, ex Iliade inter omnes erat notum; eos autem propter merita a Graecis liberatos esse periculo pugnandi omnibusque officiis, apud alium mythographum non inveni,
Ut ad capita 69 et 70, quibus Diodorus de Lapithis et Cen- tauris disserit, accedamus, moneam Penei generis stemma fortunae invidia praeter hunc locum nusquam, quantum scio, esse traditum. Itaque nihil possum adnotare ad $ r—3 nisi scholia A 266 BL et M. 128 AD itidem *^) tradere, Lapitham filium esse Apollinis et Stilbae, Penei filiae, et Phorbantis filium, Actoris fratrem, Aegeum, qui in Diodori editionibus (IV. 69. 3 init) audit, neminem alium esse atque Augeam Elidis regem, cuius bovilia Hercules purgat,
**) Cf. ad 8 1 Hesiodi Theog. 337 et Pindari Pyth. IX. 14.
5A
qui ab Apolloni scholiasta I. 172, Apollodoro p. 58 l. 12, aliis itidem Phorbantis filius, ab Apollodoro p. 70 l. 12 Actoris frater, à Pausania V. t. r1 Lapithae nepos vocatur. Quod vero ad Ixionis fabulam attinet, de Centaurorum quidem ortu in Hygini fabula 62 idem legitur, quod Diodorus capitis 69 8 5 narrat. Cum vero scholiastae ad Pindari Pyth. II. v. 39, ad Apolloni Rhodi l. III. v. 62, ad A, 268 AD, ad Euripidis Phoenissarum v. 118; ACM hanc fabulam eodem modo narratam coniungant sicut Diodorus cum Ixionis scelere in Eioneum 55) commisso, adparet, Diodorum Hiyginum scholiastas ex eodem fonte hausisse. Ut facilius rem perspicias, describam Diodori et Hygini locos atque scholia A. 268
et ad Apollonium IIT.
Diodor. 1V. 69. 3— 5.
oo ud rtr, óc uiytlg IitqiugAa. 15 4uv$«orog yérryoer "Ittova.
ottog J' dg; qc éTonyoucrog idra nolle decer "Hioyeé , Eyque rà 'Hiorée; Svyetépa .f(ev, A ds Oyérrgoe Heot$ovi E149' à uir "ior oix eje 16 EUro rij yc- read, à. d Hore rà; i?10c; Qr. toctor. jre- rüOeednevs 0 7 Her ror
'Hioréa aetenfuvero bUeydàourre; a0 fe (nwecdénodqu, aud — FOX Werén — epe) eroubbur BSeAev (y 3o3ger copy uter,
62. schol. A. 268 AD. "It(ov, ó dbÀeyvov 7t«is,
-l(a«vy 1qv 'Hioyréog 4íuas,
dorra rOr xndeatsr (2l
tà Aye doáo xeraa05005,
schol. Apollon. Rh. III. 62. doieyVov dà víóg TI£tov, og x«l Evgurt(Ó ng" »dbAsy U- «ytoc víé, déGnor' It(wv.« doeoexvdnc dà Myr(ovog ). q50) dà o; yauncac -lí«v tzY "Hiovéug $vy«- réo« 7t0Ài& UzfÉGytro Jo Gt» doo«. ?290vrog Oi 21] ra/ta rob "Hiovéox, Béos9oor a0uj0ag xci TUvQCXTOOC;, — OxEmtajet «cro Aearoi; Efuloig xol xórt&e. leat.
éua:sger d? 0 /'Hiortic
QToAAUL GI.
UO [Nuda
schetium, Que AdmOTuNI. oemparan- ws Weseurg vura verba wuerwMavz. Hezsoss Kel EOWANS ante Warner
UNUÓSAC
€5 Neue A8 oSIUNeR Nasa guo i CI cem dX NON: Veueuus A077
ewlSN Lagmwuasms NAN US 9, Bunpshs exMLNNUM
UM ow Neue dPNeMane NRoeckh
LR
Diodor. IV. 69. 4, 5.
ói& 0? rÓ uéyt- Soc t'je ztagevoutac unóéve — BovAsaSa,
xe943ocu TOV qóvov, ÉéÀog Oi )n0 TOU Zfióg x«r& ToUc uU9ovg ayyu- 9eíg,
qoíc9m uiv rie "Hoeg xoi xart- 10Àu90&v vip Gvv- ovGíag Àlóyovg zroi- &i09u.. Énteiro TOY Bà» za clónàov nouwjO avro vic Hoasc yeqélgv &fazoocrei- Aet,
rov dà i(ova ti vepéln — uvyévra ytvvnoa, ro)g Ovo- nAetouéyovc; — Ktv- r&UQoug avOQczr0- qvtig.
schol. A. 268 AD.
pua»tig xal UO 960v xad:apo9tic TOv qoo»,
"Hoec vortgov "occ95. Zevgc à Bovióutvog avrov doxiuaOei, 6l tQ OYtrL. r0Àud 7touOc.
TOUTO, yE(qéAnv &ntéuxücag "Hoc zt&pÉxÀwev — avtQ.
ó dà Quyélg rij veQpéAg ooavtl rij "Hog oye zie Kéytavoovy, aq ob TÓ TOY KtvraUQcYv yévos.
55
Hyg. fab. 62.
Ixion Leontei2) filius conatus est Iu- nonem comprimere. Iuno Iovis iussu nu- bem supposuit, quam Ixion Iunonis simu- lacrum esse credidit.
ex ea nati sunt Cen- tauri.
2) Leontei cod. ; Phlegyantis Maur. Schmidt. ^ Erravit- ne fortasse Hyginus et scripsit Eioneum, Ixionis socerum pu- tans patrem?
schol. Ap. Rh. ITI. 62. Avoce d? 19 IECovi àyénsge Óu& voUro, xal oüjó6g cUrOv 719&Àev &yv(oa, oltre Seg» oUre. &y99u- 720. ngOrog yap duqvAioy | &vóga c 7tÉxTEUVEY. ÉÀer Gag 0à avtóv O Ztüg &yv(te,
xol &yywd9&gc 704095 Tüc "Hoo. o0 dà Ztiüc veqpélqv
0uovcec "Hoe 7zt&gaxouu(Ceu GUT,
edidit Z7/guov&vg. In Diodoro Wesseling edidit "Howovei, vulgo legitur 'Hiowti. Ceterum adnotem, me Ludovici Dindorf (Lipsiae 1861) Diodori editione uti, non quia optimam duco, sed quia despero, me ex editionibus, quotquot exstant, eruturum esse, quid codices tradant, quoniam saepe aliae editiones alia verba et verborum aliam collocationem exhibent atque aliae. Speramus, Fridericum Vogel mox nos
esse adiuturum.
c m
Diodor, IV. 69. 5. schol. 268 AD. Hyg. fab. 62. schol. Ap. Rh. III. 62.
élog di uv$o- — utr&dlScrérov — AtMercurusIovis — xcd Üortpo» zrouj- AoyoUck róv "Ib(ova flege díxag zt«Q' iussu Ixionem ad in- Gag — rérQdxvmuor duà và u£yédos rv «UroU 0 Zkig, rowj- feros in rota con- rgoyür xe decuei- duwgrnuérwuy nó c«g wéróv v roig strinxit, quae ibi Geg «ir rium- 4g tlg goyóv x«rcySovíog Groé- adhuc dicitur verti geras.
P»deSsvat, xà — quSciuerà roli ThevrjGeyra — rÀv Bías iml rQoyoU
TukoQíxy Éyev — Dióngop.
edoyiov.
Hos omnes ex uno eodemque fonte hausisse luce est clarius, quamquam fortasse Pindari scholiastam]etiam aliena admiscuisse con- cedendum est. Quod autem Diodorus Ixionem ex nube non unum filium Centaurum, sed Centauros genuisse narrat, sine ulla dubi- tatione Diodori neglegentiae adscribo, quamvis Hyginus idem refert, quem statuo eodem modo peccasse. — Neque in fine huius Dio- dori partis desunt vestigia, e quibus conligatur, eam cum Apollo- dori et Hygini fontibus cohaerere. Conferas enim capitis 7o para- graphos tertiam et quartam cum Hygini fabulae 33 fine, Zenobi c. V. 33b'^), et imprimis scholio A, 263 AD. Scholiasta enim sicut Diodorus non modo Pirithoi uxoris nomen idem refert: "Inzo- Odueu fj Boírov (D, "Iazoflórss 4), sed etiam Centauros in Maleam confugisse narrat.
Melius in Salmonei generis historia procedit quaestio, cum haec etiam in bibliotheca servata sit. Nam inde ab Aeolo, Salmonei patre, Deucalionis nepote, usque ad Nelei liberos et Amythaonis filios, Biantem et Melampodem, idem stemma ab utroque inlu- stratur, neque ullum invenitur discrimen, nisi quod capitis 68 8 3 Aglaia Amythaonis uxor adpellatur, ab Apollodoro autem Eido- mena?'. Melampodis autem genus, quod enumerat Diodorus c. 66 8 5, in bibliotheca non invenitur, attamen Amphiarai pater Oicles
95) Zenobium V. 33b ex Apollodori bibliotheca hausisse suspicatus est Carolus Robert; in bibliothecae epitoma Vaticana Lapitharum et Centaurortm proelium non inveniri testatur Ricardus Wagner: Rhen. Mus. XLI. p. 145.
97) Plura traduntur Melampodis matris nomina: tertium adnotatum est a Theone e Dieuchida Megarensi et ad Apoll. Rh. I. 121, ubi Z4fo/zrzry, cod. exhibet, et ad Theocrit, ILL 43, ubi "Podózr; legitur, Cf. Udalr. de Wilamowitz: Isyllos von Epidauros p. 177, n. 33. Quartum est "igenígore in schol, Theocrit. IIL. 43, 45.
57
etiam ab Aopollodoro velut p. 93 1l. 16 et ab Hygino nominatur, eius mater Hypermnestra, Thesti filia, ab Hygino velut in fabula 70. Eadem Melampodis genealogia, quam refert Diodorus, reperitur, exilior quidem, in scholio ad Theocriti IIL 43, quod modo Me- lampodis uxorem non Iphianiram, Megapenthei filiam, sed Iphi- anassam Proeti filiam nominat. Quod vero pro JMevró apud Dio- dorum in scholio JMávz:og legitur, non est discrimen, sed e scholio Diodorus est emendandus, cum itidem Pherecydes in scholio N. 663 V Mantium Melampodis filium adferat. Ut vero tibi per- suadeas, non solum generis stemma, sed etiam fabulas esse easdem apud Siculum et bibliothecae auctorem conferas c. 68 8 1 cum bibl. p. 23 l. 1—2, l. 11; 8 2 cum bibl. p. 23 l. 22, l. 4—10; 8 3 cum bibl. p. 23 l1. 24, 20; p. 24 l. 14—16, p. 23 l. 26 sqq. etc. Adpingam autem Salmonei fabulam, quam componam e Diodori 1. IV. c. 68 8 2 et libri VI. frg. 7, 498) collatam cum Hy- gini fabula 61 et bibl. p. 23 l. 3 sqq.
Diodor. VI. frg. 7, 4.
"Or. Ó Zeàueve)g iaeB?c xci ÜmtgüQevoc 53v xal vO Otiov ÓiéGvQe, ràg dé «UrOoU 7rQaftuc UzrtQÉyeuv TÀy ToU Zfióg &zt&qatvero* dió xal xoraGxsvaloy did tuyos unx ovre voqo» àtat- Gt0» xcl puiuoUutvov vüg Boovt&c BBoóvra, xol ovrt $vo(ag oUrEe 7rtavmnyvotte éréla.
IV. 68. 2 .. . ino dà 4c Óià& rq» &oÉfeuav ixegav yo 91.
bibl. p. 23 l. 3. jBoictc Óà dv (sc. ó Zaluove)e) xol vg fü àfcoUcO9ea. 9Aov diua v»v dcéBeuxv Pxolag9q. Éleye y&o éavióv lva, 4(a, xcl Tü&g Pxt(vov OvO(ag &qteioutvog éavrQ 7:900- éracGE 9ütw, xol Bvocac uy &imnoauuévog ?5 &gua- rog uér& Aefüram yolxüv cvpgoY fàeyte — floovt&v, BaÀAov dà clj ojgavov el9oufvac Aaunzeadag Éleyey aorQanttw. Zee dà a)rÓY xtgavvoOag TV xrid9ticay Óz' avtoU ztóÀuv xol toUg olx59rogagc Qq.4»i0e zravrag.
Hyg. fab. 61. Salmoneus Aeoli filius Sisyphi frater cum tonitrua et fulmina imitaretur Iovis, sedens quadrigam faces ar- dentes in populum T mitteret et cives;
ob id a Iove fulmine est ictus.
Iam quaero, quomodo explices manifestam propinquitatem,
quae inter Diodorum et Apollodorum, Hyginum, alia mythogra- phorum fragmenta in scholiis dispersa intercedit? Cum illos histo-
98) cf, A, Ludwich Mus. Rhen. vol. XXXIV. p. 619.
— 98 —
rico usos esse, sanus nemo suspicari possit, num tu e diversis fontibus tot similia et paria fluxisse praetendas?
At mittamus haec, lamiam enim exsistit quaestio, utrum Dio- dorus in hac modo parva parte auctorem, qui fabulas graecas in generum stemmatibus insertas edidit, secutus sit, ut Otto Sieroka sibi persuasit, an etiam alia genealogiarum vestigia et alii Diodori loci mythographis, imprimis Apollodoro similes possint ostendi. Posse revera, iamiam ut tibi persuadeam studebo.
Siculus, qui initio libri IV se primo loco de Baccho fabulas relaturum esse dicit, capite 2 incipit a dei illius avo Cadmo Age- noris filio, et, postquam eum a patre expulsum in Boeotia Thebas condidisse, quattuor filias, unum filium procreasse, Semelam unam ex eis a Iove compressam et a Iunone deceptam interiisse narravit, denique ad ipsum deum pervenit. Itaque haud patet, cur Otto Sieroka non etiam hanc fabulam e genealogiarum libro, quem vocat, manasse statuerit. Revera autem ex eodem auctore Dio- dorum eam sumpsisse, unde stemmata et fabulas, quas modo per- lustravimus, facile cognoscitur.
Apollodorus enim p. 80 l. 14 sqq. et p. 84 l. 23 — p. 86 et Hygini fabulae 178 et 179 prorsus eadem eodem ordine sed multo uberiore neque doctrinae experta narratione praebent. Ipse locis comparatis, me non nimium dixisse tibi persuadeas. Semelae autem sortem Diodorus etiam libri III. c. 64 $ 3 sqq. paullo fusius, sed minime aliter tradit, Quod animadverti et concedi cum mea intersit, utrumque Diodori locum iuxta bibliothecae verba et Hygini fabulam describam. Ipse compares etiam schol. &. 325 ABDL, quod paene ad verbum cum bibliotheca consentit 99).
Diodor. III. 64. 3. Diodor. IV. 2, 2. bibl. p. 85 1. 29sqq. — Hyg. fab. 179. pv 3oloyobot yàp Tj Óé Ztué£àm Ztu£ng dà Zebc Iovis cum Semele
égaa9Évro (a Lu- Ódià vrOÓ xaAÀog zí(a FPgmcOsicxoUqacvy- voluit concumbere, yüvei. zÀtoVaxig uwyévra xol juc9) tvyalero.
ary (sc. XeuéAg) mgouyíag mowovutvov
dut vÓ z«Àlosc, r&gc Oa
69) v, Eduard. Schwartz: de scholiis Homericis p. 445.
Diodor. III. 64. 3. ty» Ó' "Hoaev (mio- Tvz0UO«» xci Bov-
Aouévmv TuuQÍR 7zt&giBeAeiy TY &v- $09wztov, óuouv95- y«. uÉy Ti TOY «7z000yüg — tvyxa- VOUOGV, 7LQOXQOU- caG9c«. — Óà rQv ZeuéAmy* — eineiy yég 7tpóc «Ur ótu x«Oaxov qw rov Z(« uera Tüe rqeve(ag t& xol Tu.uUTje ztoi6i0 Jet TY Opto, q76Q xoiü- T&L xGTà 17V 7006 T7)» "Ho«y avuztor- qoo«y.
010 xal vOv iv Zdía, tnc XtuéAmnc &&ioU00e Tvyyavtuy rov loov "Hoe tt- uv,
zt«Qay&véa Ou, uero Boovrov xal xt- oQcvvOv,
T]v ó£ Ztu£lqy ovy Umroutívac«v rÓ uéye9og Tüge zQgi- OT«GECg T&ÀEUTTOGL x«l 10 Boéqog éx- TQUOCL 7L0Ó TOU xa-
$mnxovrog yoórov.
Diodor. IV. 2. 2. dófeu xorag.goveiv «vtrS.
ói0nsg Üz' avtiic zraQuxinónvoi. tag éimwurlox&g — Ouotag 7toLriG 9a t«ig 7tQo0g tijv '"Hoav Ovuztepi- qopais.
T0» uiv oj)v An 7t« QU y6yó- ptvovr Oeoz ez oc
uera Boovrov xol &GroxzOY P qa- vog 70i0Ào Tv OGvYOvOÍaY
Tyv Óà ZXtuéAmqw Éyxvov o)0«v x«l 1Ó uÉy&O'og tij 7t6gt- or«Gsog oUx iyÉy- x«cuv tO uiv fo&- qog éxro dao, a0 0? roU ztvgóg abtY ttlevt)0at.
59
bibl, p. 85. 1. 29 sqq.
71 0? ?Eezro TRO 6i On Unó "Hocwg, x«ra- veUcavtogc avti) Zfióg zt &y 10 «irq9v noi- 10ti»,
alrtitau, — roi0UTOY «vtóv éÀl9&iv, otog A96 uvnarevóutvos "Hoav. Ze); 9i ui Óuvausvog dy«ytU- 0a,
ztagayíyereu elg vov
$«Àauov avtiüg
acrQazraig oU xcl Boovteig, x«l xe- Qavvóv inoiv.
ZsuéAgg Óà dia 1o» «oov ixàurov- 05e, é&eunviaioy rÓ Boéqoc 8£au BAc 9ày
Hyg. fab. 179. quod Iunocum resciit, specie immutata in [Beroen] nutricem 1») ad eam venit et per- suasit, ut peteret ab
Iove,
ut eodem modo ad se, quomodo ad Iunonem veniret, »ut intellegas«, inquit, »quae sit voluptas cum deo concum- bere«.
itaque Semele petiit a Iove, ut ita veniret ad se.
Qua re impetrata Iovis cum fulmine et tonitribus venit
et Semelen confla- gravit. Ex utero eius Liber est natus.
1) Nomen videtur interpolatum esse ex Ovidii met. III. v. 278. Sed nihil praeter nomen.
Diodor. III. 64. 3. xcà roUrO uiv TOY Z(a rayÉvoc elg rov éavroU umoov ày- xg/wyes uera Ói vT«Üta TOU xatG qw rg ytvéaEng XoóVov tTY rtÀ&(ny av£noww zrowjoavyrog
àzttvy&yxeiy tó Bo£- qoc elg Nü0av tjs "Moo (ac*
raU9a Ó' ino vvuqov TQaQévre vov nacida zQoO«- yogtvóivoai. | uv 470 TOU 7re«rQOG xol roU rÓ7IOv Zftó- 7V00» . ..
Diodor. IV. 2. 3.
Enti oc TO zrauÓ (ov «yaAaBoyte TOv fla ztagudoUret TQ oui, xei 7x9oc-
va£oi
roUro uàr «zo- xouíOM, 7rQ0g TO &yrQoy tO é» rij Non, xe(utVov ut- rxEU doojwíxgc xoi N&íAov, roig 06 ?/uqoug 7zrapadoU- vea, ToÉqQeu.
(4. 040 xal rQa- qévra róv z,0vvOov àv vij Nvon rvyeiv
T/e 7tQo0TnyoQp(esc Ta&tTye «700 zig xol NvOmg.
60
bibl. p. 86, 1. 3 sqq. ix roU nvoóg dgnza- cag évéopawe TQ uM"uOQ ... xo«ra Ói TÓV yoóvov vOv xa- $3xovyra zfi'óvvaoov ytevvà Z&)bg ÀvOac T& Ócuuera,
xal díómotw "Eoi. ... 1. 22 xcd ÀaBov avTOv» 'Eoujc
790g vUuqeg Pxo- pu0ey à?» NUOs tiüjc "aíag x«rouoboag
Hyg. fab. 179.
quem Mercurius ab igne ereptum Nyso dedit educandum
et graece Dionysos est appellatus.
Hic consensus cum aliter omnino non possit explicari, atque
ad unum omnibus fontem vocatis,
adnotem Diodorum etiam
de Musis eundem mythographicum fontem adiisse videri. Nam Mnemosynae et Iovis eas esse filias, quod a plurimis mythogra- phorum tradi Diodorus dicit, legitur etiam in bibliotheca I. 3. 9, 2. Sed etiam Alcmanis raram mentionem ex enchiridio mythologico fluxisse Udalricus de Wilamowitz demonstravit, qui eiusdem rivulum in Clementis Alexandrini protreptico p. 27 detexit "?).
70) Commentariolum grammaticum II. p. 1t.
xs ores.
Iam ad z«géxgacw, quam vocat Diodorus, capitis 34 transeamus, ubi, Deianira ab Hercule in matrimonium ducta commemorata, de Meleagro se dicturum esse promittit. Sed non solum de eo, qui - sicut Deianira ex Oeneo et Althaea natus est, disserit, sed addit capite 35, Oeneum postea Periboeam, missam ab Hipponoo Ole- nio e Marte gravidam, uxoris loco accepisse et Tydeum filium procreasse. Cur hoc addidit? Nimirum quia in fonte invenit, qui totum Oenei genus inlustravit. Eandem autem Meleagri fabulam legis in bibliotheca p. 18 l. 2 — p. r9 l. 10, quae duobus locis paullulum a Diodori narratione discedit, et in Hygini fabulis 171— 174, quae quidem Ovidium resipiunt, Prorsus autem Diodorus consentit cum scholiasta ad T. 548 ABD, qui itidem primo a Me- leagro aprum ictum esse et Atalantae, cui Meleager pellem et caput donaverit, ab Althaeae fratribus insidias paratas esse narrat. Commemorat autem historicus duas fabulae de Meleagri morte formas sicut Apollodorus, quarum altera de ligno a Parcis Althaeae dato apud utrumque eadem est. Alteram vero quamquam Dio- dorus brevissime modo significat, eandem esse, quam Apollodorus secundo loco refert, propterea pro certo habeo, quod apud utrumque Meleager matris exsecrationibus moritur. Atque hanc fabulam Apollodorus secundum lliadis I. v. 553—599 narrat, addit autem mortem Meleagri, quem Homerus non commemorat; eandem ad- notat etiam Diodorus!) Luculenter igitur adparet, etiam hic Dio- dorum et Apollodorum ex eodem libro fabulari hausisse, qui etiam fabularum discrepantias exhibuit. At Diodori capitis 35 $ 1 una re distat ab Apollodoro. Hic enim Periboeam Oleniam ab Hip- ponoo patre ad Oeneum missam, secundum Hesiodum ex Hippo- strato Amaryncei filio gravidam esse narrat, Diodorus autem e Marte. Sed Apollodorum errasse demonstrant Hesiodi versus ipsi, quos scholiasta ad Pindari Olymp. XI. 46 (frg. 97 Rzach) servavit:
»Tiy 9 "Auagvyxélünc "Innóatouroc, üLog "Aproc.
Qíxrtog dykaog vióc, "Encw)v ügyauog dvdgáw....« Neque possum non contendere etiam Diodorum errasse, cum equidem Tydeum Martis filium nominari nusquam praeter unum hunc Diodori locum inveniam. Itaque cum praeterea Diodorus
71) cf, etiam schol. L. 534 ABD, quod duas illas fabulae formas permiscet.
ML *
prorsus cum Apollodoro consentiat, mihi necessario concludendum esse videtur, etiam Diodorum nescio quo errore perductum false Martem Tydei patrem adpellasse.
De Heraclidis, quorum de reditu in Peloponnesum fabulae c. 57, 58 sequuntur, cum difficillimum sit disputare?) neque obiter agi possit, adnotem modo, etiam haec capita propinquitatis vinculis cum Apollodoro et Pausania esse coniuncta, apud quos Diodorei mythographi vestigia iterum iterumque invenimus. Herculis filios post patris dzo3é»cw apud Ceycem Trachinium habitasse, tum Eurysthei minis expulsos ab Atheniensibus hospitio acceptos devi- cisse Argivos, Eurystheo ab Hyllo interempto omnibusque eius filiis necatis et Diodorus 57 8 2 et Apollodorus (p. 76 l. 6 sqq.) itidem tradunt, quamquam singulis nonnullis rebus distant; etiam Tlepolemum Licymnio necato ex Peloponneso in Rhodum fugisse Diodorus 58 $8 7 cum Apollodoro p. 76 l. 25 consentit. Hyllum autem ab Echemo Tegeata victum esse et interfectum Diodorus 58 8 3, 4 sicut Pausanias VIII. 5. 1 refert 9),
In Thesei fabulis, quae inde a capite 59 sequuntur, genealo- giarum vestigia (v. c. 59 8 1; c. 62 8 1), quamquam magis rara,
tamen vix minus sunt aperta, quam in Cretensi historia, quae eis intercalata est; affinitas autem, qua Diodori narratio cum Hygino et Apollodoro copulatur, artissima est. Velut capitis 59 para- graphum primam conferas cum bibliothecae p. 125 l. 2t sqq. Hygini fabula 37. Sex labores, quibus Theseus Trozene profectus Athenas perfunctus est, eosdem esse apud Diodorum & 2—6 et in Hygini fabula 38, non quidem mirum est?*) Septimo loco se-
72) v, Udalr. de Wilamowitz: de Euripidis Heraclidis, progr. Gryphiswald.
75) Corruit igitur Ottonis Sieroka sententis, quam p. 14 et 16 protulit: omnia generum stemmata huius Diodori fontis usque ad Troianum bellum esse producta. Sin autem in universum spectas, sane est recta et probata. Etiam Photius bibl. cod. 186 p. 142 (Bekker) dicit de Apollodori bibliotheca: »xéreww uuég: rd Towwjw«, quamquam Heraclidarum reditus sane post Troiam captam accidit, v. C. Robert de Ap. bibl. p. 5. le
74) Locus, quo Thesei cum Cromyonio sue proelium refertur, commutatus est in codice F cum eo, quo Procrustae poena refertur. Librariorum hoc esse vitium veri simile esi. Nam laborum ordo alius non esse potest atque locorum ordo, quos via tangit. Itaque etiam bibliothecae epitoma Vaticana terio loco pugnam in Cro- myopíum suem refert (v. R. Wagner Mus, Rhen. vol. XLI. p. 140).
51 —
quitur pugna cum tauro Marathonio, quem Hercules ex Creta ad- duxerit, apud utrumque. Antequam autem Diodorus de Thesei expeditione in Cretam facta verba facit, breviter Minois prosapiam perlustrat. Quae pars bene congruit cum bibliothecae p. 80 l. g9—12 et p. 81 l. 21—25, praeterquam quod Diodorus duos Minoes enu- merat, quorum alter nepos est alterius; sed Diodori fons varias de Minois patribus sententias adnotavit, ut ex c. 6o $ 3 elucet, atque inter eas etiam eam, quae unum modo Minoem agnovit, cum addat c. 60 $ 3 secundo Minoe commemorato: »ór zwec Zhióc viov àvaygíqovotr«, Juppiter autem. primi Minois pater sit. Atque ipse Diodorus sicut Apollodorus hanc sequitur sententiam l. V. c. 78, ubi partim quidem eum eodem fonte usum esse crediderim. Minois filium Androgeum, pergit, qui Athenis ludis Panathenaicis omnes vicerit (Diodor. IV. 60. 4 — bibl. p. 124 l. 10), interfectum esse Thebas profectum. Atque hic discrimen inter Diodorum et Apollo- dorum intercedere videtur, sed videtur modo: in bibliotheca enim p. 124 l r2—15 narratur, ab Aegeo emissum esse Cretensem contra bovem Marathonium, nimirum ut moreretur; addit autem secundum nonnullos auctores eum Thebas euntem ab incolis necatum esse. Vides, rursus Diodorum duas varias fabulas coniunxisse ita, ut. Aegeum iussisse dicat, Androgeum illud iter facientem interimi. — Tum vero Athenienses fame vexatos, dei iussu Minoi paruisse, qui septem pueros puellasque septem flagitavisset, apud utrumque legis. Cum narratione, quae sequitur c. 61 8 4—5 init. confer Hygini fabulam 42. Neuter autem omittit, Theseum postea Ariadnae sororem Phaedram duxisse in matrimonium (c.62 8 1 — Hyg. fab. 43 s. f).
Valde autem quaeso animadvertas, in tanta fabularum de Ariadna Theseoque varietate bene consentire Diodorum (61 8 5, 6) cum Pausania (I. 22, 5) et Apollodoro*^) qui omnes narrant, Theseo Ariadnam in Dia insula a Baccho esse raptam.
75 Observavit M. Wellmann: de Istro Callimachio p. 93, confer quae infra disputabimus, Apollodorum idem narrasse, epitoma Vaticana docet, quam invenit Ricardus Wagner. Miro autem modo explicat illius fabulae ortum (Mus, Rhen. XLI. P 143): »Die lokalpatriotischen Tendenzen des Atheners Apollodor sind lingst erkannt. (v. Robert a. a. O. p. 34) ihnen schliefst sich würdig an, dafs auch er bemüht gewesen ist, den schlimmsten Flecken von dem glinzenden Bilde des Nationalhelden zu tilgen.« Putatne revera demum secundo p. Chr. n. hoc Athenienses fecisse?
L-64—
Statim Daedali fabulas adnectamus, quas Diodorus c. 76—80 fuse enarrat. Quorum cum capita 78, 79, capitis 80 initium aliunde manasse Ottoni Sieroka iam supra concesserimus et c. 80 $ 3—5 ab ipso Diodoro esse de suo additas cum Christiano G, Heyne statuerimus, restant modo capita 76 et 77, neque haec tota e mythographico fonte Diodorum sumpsisse contendere ausim. Distant enim ab Hygino et Apollo- doro. Sed Daedalum ex Creta pennis artificiose confectis cum Icaro per aerem aufugisse, lcarum in mare decidisse, patrem solum in Siciliam pervenisse, Diodorus c. 77 8 7—9 prorsus eodem modo narrat, quo Hyginus fab. 40 et Apollodorus (v. epitomam Vaticanam, Mus. Rhen. XLI. p. t41 — Zenob. IV. 92. Nam quod Hyginus narrat, Minoem Daedalo propter vaccam Pasiphaae con- fectam succensuisse, Diodorus $ 7 indicat verbis: »4JedAov . . . $aà cic llacipág xovzrouvove et 8 5 diserte dicit: »4auidaAor avSÓuvoy T)» dmt» Tob Mivo Ou rjv xernoxeviw rye Bodo... Apollodorus autem etiam hanc Minois in Daedalum irae causam tradidisse adparet praeter alteram, quam epitoma Vaticana solam praebet sóz. Mivwg «lo9óuevoc o0 qebyew uerk Oratuc, aldakor uiri iy vq hefvolv3i uerà roD ztcu00c "Tnuolov xaStigitv«: Zenobius enim IV. 92, qui paene verbo tenus cum Apollodori epitoma con- sentit, pro illus quae modo exscripsi verbis exhibet haec: 59 Ümeg (sc. 4duíduhoc) eloyácwro uícoc imi TG cc lloowpámc igami T zt0c TÓv radgorc '*). Adnotem autem, Diodori alteram narrationem Pausaniae VIL 4. 5—6, IX. tt. 4 non ita esse dissimilem, cum apud utrumque non pennis, sed navibus ex Creta in Siciliam aufugiat'"), atque quae Diodorus de Daedali statuis dicit, saepius legi, ergo ad unum fontem redigendum esse 5).
Putatne revera tum temporis fabulas ut ita dicam vixisse? Bibliothecae auctorem Apollodori nomen esse mentitum Hermannus Diels Mus. Rhen. vol XXXI. p. 8 docuit.
70) v, Mus. Rhen. XLI. p. 143 Ricardus Wagner. Zenobi verba illa ab Apollodoro aliena esse putat.
7^ cf. etam Plini nat. hist VIL 209: »malum et antennan Daedalus (invenit).
75) v, imprimis schol. Platon, Menon. p. 367 et Tzetzae chiliad. L. $39; com- posuit locos Joannes Overbeck: »Schriftquellen zur Geschichte der bildenden Kunst bei den Griechen.« Cf, Car. Robert: Archiüologische Márchen S, t sqq.
m m
Capite 62 Diodorus Hippolyti et Thesei mortes narrat. Atque cum de Hippolyti fabula, quam miro modo partim secundum Euripidis Hippolytum Coroniferum, partim prorsus aliter refert, infra nobis sit agendum, hoc loco modo monuerim, Diodorum fabulam de Hippolyti morte, cum non crederet, a Neptuno taurum e mari promissum esse, ad communis vitae rationem suo periculo redegisse videri, Tum autem adnotat, Theseum seditione facta ex Attica eiectum diem supremum exsulem obiisse, sicut Apollodorus, Ricardo Wagner teste Theseum a Lycomeda necatum esse scripsit. Idem etiam Plutarchus in Thesei vitae c. 35 profert atque idem quod Diodorus addit, herois ossa Athenas reportatas esse et ipsum divinis honoribus et templo esse cultum.
Vix Thesei morte narrata, tamen capite 63, quod sequitur, historicus unum ex eius facinoribus addit: Helenae raptum et descensum ad inferos. Unde puto conligendum esse, Diodori auctorem mythographum has fabulas non in Thesei vita rettulisse. Ac nescio an non casu factum sit, ut itidem neque in bibliotheca neque apud Hyginum eas inter illius herois facinora enumerarentur, sed in genere Tyndaridarum inlustrando commemorari, Ex eodem autem fonte, unde Thesei fabulas, Diodorum hasce petiisse adparet vel obiter comparato capite 63 cum Apollodoro (p. 107 1. 19—24) et Hygini fabula 79. Accedit, quod Plutarchus in vitae Thesei c. 3! sicut Diodorus refert, Helenam Theseo esse addictam, cum per tesserarum iactus cum Pirithoo de praeda concertasset. Ab Hercule unum Theseum ab inferis reductum esse, etiam Apollodorus p. 66 1. 28 tradit, Hyginus autem fabula 79 et Theseum et Pirithoum ab illo heroe liberatos esse narrat, sicut Diodorus c. 26 $ r. Denique etiam tertiam fabulae formam satis raram Diodorus c. 63 $ 5 addit, quae neutrum rediisse refert: invenitur in Vergili Aeneidos 1. VI. 6t7.
Venimus ad fabulas Thebanas. In iis tractandis Eduardus Schwartz cognovit, »prorsus easdem rationes fabularum componen- darum apud Diodorum inveniri, atque in compendiis«, exemplis usus fabulis de Oedipode puero et iuvene atque de Amphiarao ab uxore ad bellum coacto'?. ^ Ac si totam Thebanarum
79) de scholiis Homericis p. 453. Bethe, Quaestiones.
-—-————— —— —Ámá- — — € — 9
— 66 —
fabularum narrationem Diodori cum bibliotheca comparaveris, con- cedes, plane eam esse eandem sed breviter contractam, Conferas quemvis huius partis locum, omnes itidem, quod dixi, probabunt, Velut hunc perlege comparatum cum bibliotheca et Hygino.
Diodor. IV. 65, 1 sq.
7zpEGBvrÉoov Ó' Óvrog "Ertoxifove, roÜUtov ztQG- rov &gfei xal dieA9óvrog ToU ryoovov u: Bovieo9o, ztagadidovas tiv Bacuie(oy- 10» di Ilolvvé(xyv xara r&g OuoÀoyíag arzaurely ryY &Qynv
roU 0? «óeÀqoU ur jzaxovovtog qvytv tlg "Apoyos zt9óg 4d oaotov róy Beta.
x«9' óv drj yoovov q«oi Tvó£a rov Olvéo; 2v KaÀv- jov. roUg &Yv&wuroUg «ve- Aovrta . . . qvyeéiv. x tijg Alroàlíag elg "oyogs.
"4paonrov 0i duqorépovg Uztode£eueroy quioqoóvosc x&T& TL ÀOyLOV OvvYOLX(OGL
T&g OvuyatÉoag aUroic, Aoyt(av uiv IHoàvwe(xe, zmnazviAqv óà Tvósi.
tÜdoxuuoUyroy Óà rV vtoy(OxOY xol u&yane &7zodoyüc )vmó ro) faoci- ÀÁéog Tvyyavóvrov, (ooi
bibl. p. 93 l. 1 sqq.
. Tu ig dà 7t00rov "Ercoxi£o ao£avra ur] Bov- Aeg9e, zagadobDvo, T9v Baculetov.
qvyadevoclg d' oUy ITlolvve(xng ix OnBàv qxtv elc Moyos, rov r& Óguo» xo 10v 7zÉmÀov Lyov: iaot- Aeve dà "4oyovs "4doaeoroc 0 Teàlaoj.
x&l Toig TovrOU faOoi- A&(oug vUxrmop ztQoOztrEAaLEL xa Gvva7ztté, ucyny Tvóti tQ Olvéug qevyovt, Kaàv- ócv« (cf. p. 20, l. 5 sqq.: TvOsDg . . . &qvyadevOq xrt(vag . . . og Óà Ó tiv MAxutovíóe yrypoaque, rovg MéA«vog [v. p. 17, l. 16] zraidag ... cg 0i d»egex Và me qmatv, Qieviav &dtiqó» Idio»).
yevou£ync dà Maiqvge.
Bone ànwupavele "40oaarogc Qi£lvatv a)roUe, xol uav- Tt0g Tuwyoc Umouvqgodg Aéyoyrog «ÜtQ xc7tQQ xci Aéovyru GvjeUEot 1&6 Svya- rÉonc, &uqorégov; &lÀero vwugíoug .. . yeuet dé Zdyunilm uiv Tvótie, Aoyttquy dà IHoàvve(xng.
Hyg. fab. 68, 69.
68. Polynices, Oedipodis filius, anno peracto regnum ab Eteocle fratre repetit.
ille cedere noluit.
69. . .. sub eodem tempore Polynices Oedi- podis filius expulsus ab Eteocle fratre ad Adrastum devenit
et Tydeus simul Oenei et Periboeae captivae filius a patre, quod fratrem Mena- lippum in venatione occi- derat...
Adrasto, Talai et Eury- nomes filio, responsum ab Apolline fuit, eum filias suas . . . apro et leoni daturum in conjugium . . . Tunc rex responsi memor Argiam dat Polynici, . .. Deipylam minorem dat Ty- deo... At Polynices rogat Adrastum, ut sibi exercitum
68
Quod e fonte, quem dicit genealogicum, manasse probabiliter statuit Otto Sieroka sicut c. 68—75, quae nos una cum capitibus $7—66 ab Apollodoro aliisque mythographis prope abesse demon- stravimus. Accedit quod hoc caput 67 neque Dionysio attribuet quicumque nos admodum recte de eo disputasse concesserit, neque e Timaeo fluxisse quispiam putabit, cum l. V. c. 7 8 6, quod Timaet esse Carolus Müllenhoff*!) evicit, Aeolus Hippotae filius insulas, quae Aeolides vocantur, tenuisse dicatur, hic autem (67 8 5) Aeolus Arnae et Neptuni filius. Hoc Diodori Aeolidarum stemma in bibliotheca quidem non legitur, inveniuntur autem in mythographorum frag- rentis et eidem tres Aeoli et Boeoti stirps eodem modo explicata. .Scholium enim x. 2 exhibet hoc: »4&AAoc Óé é£orw (sc. ítoÀog) ó
"Innórov naig.
0 dà Innorgc vióc Míuevrog* toeic yap .4iólovg quoi ytytvro9a:, ztpotov trOv toU "ElÀqvos, deUregoy tÓv iE "Inzorov xol Mtzàa- víztzt16,
roíroy 1óv» éx llocridGvog xol 4ovmc.
Scholiasta autem ad B. 494 describit hoc modo:
schol. B. 494. "oro Tuc iolov xei IloGtiddvog Bowtóg, &q' o) fj Bowrta,
oU Ertwvos,
oU -A4Qn(Avxog , "AAexrQUon, "Inmoixuos, Aleynvoo.
25. dnzüàxuov Ihpvéisos,
o. Vexrovovogc zfnuros,
Diodor. 67 8 4: Mí(y«vroc dé '"Iz- 7zt0T"e y&vOutvog.
853....4ló1ov rov "EAÀqvog
84... Erzotge ... ix Mtlavíznqgge érÉxyo0ey. tolo».
rovrov dà 4o»m ytvouévmy Svyatuo Ilo0tiódt uiytiGn Eyxvog y£vero . éyévynaev dioloy xol Bowróv ...
BL Boeoti genus sicut Diodorus
Diodor. 67. vide 8 4; 8 6: zagéAofe rjc 4loA- dog tqv Bacut(nv* xcà rv uiv yoQav «7:0 Tc umrQóc Mornv, roUg 0à laoUg &q' éavroU Bowrrobg wvóuaotv.
8 7. BowroU di "Itovog ysvóutvog éréxyogtv víio)e rérragas,
dnnáAxwuov xol "HàisxrgUova, Eri dà "Agxy(Avxov xol 4Altyrvoga,
rovrov Ó' TuezcaÀxwuog uiv iyévvqoe IIqvéltorr,
"HàexrQUov dà Aguov,
81) Deutsche Altertumskunde I. p. 449 sq.
schol. B. 494. Diodor, 67. -. . Maeyivogog Klov(oc, Mleyivuo dà Klovtov,
. s. Mondtxov "Agxea(ltog x«l Hgo- jAgy(lvxos di IlgoSojvoga xc Moxr- Shojjvug. Giov robs Eri Too(av argereuseqévovg diynuóvag àv ámávruv Bowráw,
Vides, Diodorum et scholiastam eundem fontem descripsisse, nomina igitur, quae apud alterum traduntur, ex altero esse emendanda.
Ceteris Diodori fabulis perlustratis iam accedamus ad Herculis historiam, ac primum quidem de eius parergis, quae vocantur, agemus. Narrationem autem, quae inter duodecim Herculis labores et parerga legitur (c. 29, 30), de colonia Thespiadum in Sardiniam lIolao duce missa, neque ad Apollodorum respicere iam supra in- dicavimus, neque ad Timaeum pertinere Carolus Müllenhoff statuit. Tum vero capite 31 Diodorus pergit, Herculem, qui laboribus perfectis Megaram uxorem Iolao in matrimonium dedisset, ipsum Iolam Euryti Oechaliae regis filiam cupivisse, ab Euryto autem esse repulsum, quippe qui timuisset, ne Iolae et Herculis liberis idem contingeret, quod Megarae filii passi essent; quod prorsus eodem modo refert Apollodorus p. 67 l. 15—25, addito tamen claro sagittandi certamine, cuius praemium Eurytus filiam pro- miserat. Deinde Diodorus sicut scholiasta ad g. 22 narrat, ab Hercule Iphitum, Euryti filium, qui equas patri abactas repetivisset, in altam turrem ductum subito esse deiectum. Quod autem historicus $ 4 refert, reperitur in Aeliani variarum historiarum l IV. 5, qui etiam finem historiae a Diodoro omissum servavit. Postquam frustra Deiphobus, Hippolyti filius, Herculem ab Iphiti sanguine purgavisset, heroem Delphis Apollinem consuluisse etiam Apollodorus p. 68 l. 6 et scholium E, 392 D bibliothecae propin- quum exhibent. Deinde ab Hercule Omphalae servo Cecropes vinctos et Syleum interfectum esse Diodorus Apollodoro (p. 68 l. 20 sqq.) similiter narrat.
Caput 32 adcuratius contemplemur, cum praeclare ex eo liceat demonstrare, qua audacia Diodorus varios fontes commiscuerit. Ac primum quidem hoc capite cum bibliotheca comparato adparet, Diodorum etiam hic fonte illo mythographico usum esse, cuius vestigia plura apud Apollodorum indagavimus. Narrat enim
-—)-—
uterque, Herculem optimis heroibus collectis (c. 32 8 3 — bibl. p. 69 l 5) octodecim navibus Troiam profectum (c. 32 8 2 — bibl. p. 69, l. 4), Oicleum apud naves reliquisse, ut ipse cum ceteris oppidum oppugnaret (8 3 — 1. 7)9?. Laomedontem vero clam ad oram accelerasse, impetu facto Oicleum interfecisse (8 3 — 1.9); tum Troia capta Telamonem ab Hercule praemium virtutis Hesionam accepisse, quippe qui omnium primus murum perfregisset (8 5 — 1l. 12 sqq. 1. 20).
Accedit autem hoc loco primo eiusdem fabulae testis, qui quamqam breviter quidem. necessario omnia contraxit, tamen minime est contemnendus inter alias causas etiam propterea quod paene ad Diodori aetatem adscendit5?): auctor inscriptionis tabulae Farnesianae, qui Dorica dialectu haud semper feliciter usus Herculis parerga celebravit**), Eius verba, quae huc faciunt, sunt haec
5?) Male in Diodori textu legitur: »róv ^puquepáov vióv Oleiées Aut Diodorus ut saepius erravit, quamquam c. 68 S 5 recte Oiclel- prosapiam refert, aut cum Iacobo Palmero "4uquegou librarii vitio ex "4vruqírov factum esse censen- dum est.
55) Augusti aetate fabricatae sunt tabulae, quae »Bilderchroniken« vocantur. Vide »Griechische Bilderchroniken, bearbeitet von Otto Jahn, beendet und heraus- gegeben von Adolf Michaelise, p. 79 sqq. Quid de fabulis, quas exhibent, iudicandum sit, exposuit Udalricus de Wilamowitz: Homerische Untersuchungen. P. 332 sq.
74) Tabulam Farnesianam (apud O. Jahn et Ad. Michaelis T) cum Apollodoro et Diodoro consentire iam Corsini cognovit: v. Bilderchroniken p. 84. Haud puto, recte Adolfum Michaelis dixisse (Bilderchroniken p. 84): »Übrigens nimmt jene Inschrift (T, die Prosainschrift auf den Pfeilern) durch ihren gemüfsigt dorischen Dialekt, welcher auch in der chronographischen Notiz der gleichen Tafel (l. 362 sqq.) micht aber in den übrigen Inschriften derselben Tafel wiederkehrt, eine besondere Stelle ein. Natürlich ist diese Eigentümlichkeit auf die benutzte Quelle zurückzu- führen ...« Sed Doridem illius tituli non esse optimam ipse Michaelis in nota 435. p.84 ostendit. Quod autem in adnotatione chronographica eadem Doris observatur, mihi demonstrare videtur, cum illae a mytliographicis harum tabularum partibus sine dubio sint segregendae et eundem omnes originem prodant (v. Bilderchroniken p. 82), grammaticum e suo ingenio in titulo scribendo, qui Herculi dedicatam tabulam ormaret, doricas nonnullas formas adhibuisse, ut huius Doriensium herois facinora etiam Dorica dialectu referret et eUyr(»&» quandam movicio operi obduceret. Rectissime igitur puto Zoegam (v. Bilderchroniken p. 85, not. 437) conclusisse, auctorem huius tituli Doriensem non fuisse. Iam vero sequitur, eas huius tabulae J inscriptiones, quae Doridem non sapiunt, eiusdem grammatici esse non posse, sed
71
(p. 69 1. 19 sqq.): »éecáutvog 0^ év Típvr3i véutvoc "EvvoMov, utvà TeAauódvog vt xoi IlmAéog xai OlxAéog émi 'Tooíav octgartvoópevog &Àey T&v nóAw, "iaopsÓóvra xal vobg viotg ánoxrtivag nAàv llowquov: T*Àoudv ve 'Hotóvav. &Aaflsv vàv Iloutuov dósAqav, 6E óc Teüxgov viov &)ero« . .. Sed neque in tabula Farnesiana (v. p. 69 l. 14 sqq.) neque in bibliotheca legitur, Herculem Argonautarum socium primo Troiam venisse, monstro marino interempto Hesionam patri reddi- disse, postea Troia capta Priamo regnum tradidisse, qui solus monuisset, ut Laomedo pater promissa praestaret. Quid vero quod Diodorus infra eadem haec in Scytobrachionis Argonauticorum epitoma narrat? Ne vero ulla restet dubitatio, ipse locos compares.
Diodor. IV. 49. 6: . TOY T€ yaQ Diodor. IV. 32. 4: "Hoaxàzg d? r5v
-4aoutdovra (HoaxlÉéa) qovtóon,, xai Tij 7ztóÀeog i£ àiq00ov xgarrüOavra xolacct uiv robe utraGyOvrag tQ Baousi rüc àmBovizc;, lIlucmuo óà Ódi& T5» Ói- xcu00vy9v ztagadoUvat rqv Bacue(av ...
IV. 49. 3: xol roc uàv &Alovg víoge Éysv Tj noa£t Gvvegyovc, Hoíauov dà póvoy Bvavrtomoeayo)rra* ToUroy yàg dzoqrnvacóa: civ và 700g ro)g Eévove Óíxoix Tnoeiv, xol r53Y r& &dtÀqo]v x«l
z0Àw éÀov xara xpoctog xol 7t0ÀÀoUg iy ysupOv vóug x«racqatog Howto Tv B«Oiut(av améÓoxe vOv IÀuxdov Ót« Tv ÓLxatoO Uvqv.
IV. 32. 5: oórogc y&o (sc. ó Hgíeuog puovos TOv víoy ro) .e«oué&Óovrog àiyavyrioUuevog TQ 7:«T0b) rGàg Vnzovg &zt0d0Uvat Ovvefovisvoty 1Q "Hoaxàti x«r& r&g Pmeyyti(as.
r&c QuoAoynuévag Ynzovg &z0didóvas.
Itaque quod in Argonauticis observavimus, iterum probatur: Diodorus e variis fontibus novam historiam contaminat prorsus eodem modo, quo scholiastas íerogíag fabricasse praeclare Eduardus Schwartz in scholiis Homericis demonstravit. Etiam Homeri versus (E. 638—642) repetuntur a Diodoro in Argonauticis c. 49 $ 7. Utrum autem in mythographico Diodori fonte, quem fabularum discrepantias exhibuisse iam saepius intelleximus, adnotatum fuerit, secundum Homerum Herculem sex modo navibus Troiam venisse, - an ipse historicus Homeri mentionem addiderit sicut III. 66, 3 — I. 15. 7 — IV. 2. 4, diiudicare nequeo.
statuendum est, ab alio postea esse additas (»in einer spüteren Auflage«, cf. Jahn- Michaelis 1. l. not. 430 p. 84). De undeviginti hexametris restituendis v. Udalr. de Wilamowitz in Kaibeli epigrammatum collectione sub numero 1082. Versus I—13 etiam in codice Laurentiano ante Sophoclis Trachinias leguntur.
— 7a —
Sequitur Herculis contra Augeam expeditio. Atque consentit Diodorus cum bibliothecae auctore eo quod narrat, primum quidem non bene Herculi hoc bellum successisse*5). Nonnullis interpositis 8 3 pergit, Herculem Eurytum, Augeae filium, cum pompam Neptuno in Isthmum duceret, insidiis paratis subito adgressum ad Cleonas interfecisse; tum Elin expugnasse et Phyleo tradidisse reg- num. Inde concludi potest, Eurytum Eleorum fuisse clipeum et praesidium, atque eum potissimum, quominus Hercules Elin caperet, impedivisse. Iam audiamus Apollodorum (p. 7o l. 6 sqq.): Augeas Eurytum et Cteatum geminos, qui in unum corpus concreti omnes tunc temporis mortales viribus superabant, duces constituit, Molionae et Actoris fratris sui filios, Atque cum Hercules morbo debilitatus indutias fecisset, Molionidae eius copias adgressi multos trucidaverunt. Postea autem, cum tertium ludi Isthmici celebrabantur, Hercules Eurytum Cteatumque, pompam Eleorum ducentes, insidiis paratis subito adgressus ad Cleonas interemit 9); tum Elin cepit et Phyleo tradidit regnum *").
Vides, revera vix quidquam inter eos interesse. Nam stultus Diodorus, qui quantopere amet, fabulas ad communis vitae rationem redigere apertum est, mirificos illos Molionidas geminos Eurytum et Cteatum exstitisse non credidit, itaque, ut rem probabilem red- deret, e geminis unum facturus Cteati nomen abiecit. Negle- gentiae autem historici, quam iam nimis saepe observavimus, attri- buendum esse puto, quod Eurytum Augeae filium, non eius fratris filium dicit.
Sed longum est, omnia singillatim perquirere. Ipse compares capitis 33 88 5, 6 de Spartae expugnatione, Hippocoontidarum, qui Licymnium interfecerunt, poena, Tyndarei reditu cum biblio-
5*) Quod Diodorus IV. 33. : addit, Herculem Oleni Dexameni filiam ab Eurytione Centauro liberasse, legis im bibliotheca p. $8 l. 30 sqq. Distant vero in filiae nomine, Diodorus eam "TazoAórg», Apollodorus Mwmauidymr adpellat. Hyginus fabula 31, 11 et 33 confundit hanc fabulam cum ea de Deianira.
59) Alium fontem et uberiorem quidem Pausanias V. 2. 8 » sq. de hac fabula in manibus habuisse videtur, cf, scholium ad Platonis Phaedonem 89. C.
57) Cum fine Diodori IV. 33. $ 4 compara bibl p. 5. l. 25 sqq.
LA,
thecae p. 71 l 1— 2359) et tabula Farnesiana p. 71 l. 51—62. Tum Diodorus sicut Apollodorus narrat, Sparta capta Tyndareoque rege facto Herculem Augam Alei filiam Tegeae (in Arcadia dicit Diodorus) devirginasse.
De Auga vero Diodori narratio cum Alcidamante fere con- sentit, qui de Ulixe p. 185 Sophoclis Aleadas sectari putatur?) Sed quaestiones de Augae et Telephi fabulis cum difficillimae sint tractatu, praetereo qui sani nihil proferre possim. Atque Augam a Nauplio traditam esse Teuthranti Mysiorum regi, qui eam in matrimonium duxisset, Telephum autem a Corytho educatum, ora- culo Delphis petito matrem invenisse et Teuthrantis regnum ac- cepisse Diodorus eodem modo narrat, quo Apollodorus (p. 102 l r5—22, cf. p. 71 l. 25 sqq.).
De Oenei stirpe, quae a Diodoro capitibus 34 et 35 tractatur, cum iam supra egerimus, cognoscimus, de Herculis cum Acheloo flumine in taurum converso pugna et cornu ei abrupto Diodorum idem referre 35 8 4, quod Apollodorus p. 72 l. 7—10, Hyginus fabula 31, 7. Atque sicut Hyginus etiam Strabo X. p. 458 s. f. histo- ricus Acheloi cornu et cornu Amaltheae idem fuisse dicit, Apollo- dorus autem narrat, Herculem cornu Acheloi reddito Amaltheae cornu accepisse. Tum Hercules, Ephyra, Thesprotorum oppido, capta ex Astyocha Phylantis filia Tlepolemum procreat et apud Diodorum 36. : et in bibl. p. 72 1. 1699, Sequuntur IV. 36. 2—5
55) Hyginus fabula 31, 8 confundit elei fabulam cum Hippocoontis. Ceterum in Diodori IV. 33. 6 pro dfe víof scribendum erat logi, praesertim cum paucis ante Hippocoonti viginti filios fuisse adnotaverit, nisi vererer, ne Diodorus déx« scripsisset, Hygini verborum memor: »Neleum Hipocoontis filum cum decem filiis occidit. «
59) Certe Aleidamantis de Auga narrationis finem (Nadzr4toc) »xai r) "creiófov 4; Muaíay Tebgavr: rà Bamii« (üzréJoro) a Sophoclis Aleadis alienum esse Aelianus n. a. VIL. 39 docet, v.frg. 87 Nauck. — Telepho nomen adhaesisse ex eo quod 951j» Hog ei praebuit, Diodorus 33, 11, Apollodorus p. 72 l. 1 et p. 102 l 17, Hyginus fab. 39 itidem tradunt fortasse ex Euripide: v. Udalr. de Wilamo- witz Analect, Eurip. p. 190 n. 6.
99) Utrum rectum sit Ephyrae regis nomen Phylas, necne dubito. Diodorus enim IV. 37. 1 deílavre Dryopum regem nominat, quod probatur tabula Far- mesiana (Jahn-Michaelis: griechische Bilderchroniken p. 71, l 270). Astyochae
— Áo
Herculis cum Deianira nuptiae, Eunomi mors?!), Nessi Centauri scelus et poena; quae eodem et modo et ordine narrata legis in bibl. p. 72 1. 22 — p. 73 |. 10 et partim quidem in Hygini fabulis 31, I0 et 34. De Dryopibus?*?) distat Diodorus (37, I) ab Apol- lodoro (p. 73 l 11), sed uterque narrat, Herculem ad Ceycem Trachinium venisse, e Deianira tres procreasse filios??), Herculem Doriensium regi Aegimio contra Lapithorum regem Coronum auxi- lium tulisse, Cycnum Martis filium necasse, Ormenii regem Amyn-
pater *bílag in bibl. bis p. 72, l. 17 et p. 76, l. 3 legitur, d»vAeUg vero, quem Diodorus nominat, Augeae filius est: Diodor. IV. 33. 4 — bibl. p. 7o l. 22, p. 58. l 25, 29.
9? Elvouog exhibet bibl. p. 72 1.24, Ejgóvouog Diodorus IV. 36. 2. Nimi- rum idem est nomen; Eürouog nominis recta videtur esse forma. Nam ita etiam legitur in Athenaei IX. p. 411 A ex Herodori septimo decimo libro de Hercule adlatum. XícSov eundem nominat schol. Apoll Rhod. L 1212, quod, cum miro modo cum Diodoro, Apollodoro, Hygino consentiat, ex eodem fonte partim quidem manasse statuendum est, Vide de pueri illius nominum varietate Athenaeum 1, 1,
92) Cum Diodoro cf. Paus. IV. 34. 9. In tabula Farnesiana p. 71 l. 68 sqq. res perturbata est, si recte, ut mihi quidem videtur, collatis Diodori 37 8 4 et bibl. p. 76 l. 4, Corsini emendavit et restituit sic: »&x rg Svywr[épos «]Uro2 (scilicet Phylantis Dryopum regis) ['40rvd«]us(ec (MHZLAX tabula) víóv B$ero Krrowz- zt0W.« Nam Astydamiam Phylantis filiam. esse nusquam legitur.
?^) Diodor. IV. 37. 1: »?réxvuge i (sc. Ó "Hoexiijs) xcà Bx rj zfnrave(gac veurípovs roU "YÀlov viobe dio, DÀzvéa xc 'Odírv. bibl. p. 75 1. 24: (Hgexiei Jav i). .. 4uvefgag uiv rij Olvíoc "Yllos, Krqawrmoc, TAjvos, 'Ovijrqs,. quorum KríGwrzoc aperte interpolatus est, quippe qui p. 76 l. 4 recte Astydamiae flius dicatur. Nomina IA4jvos et Tzve(g atque 'Ovijrne et Odírgg cadem esse memo negabit In Hygini fabula 162 inter Herculis filios, postquam »Hyllus ex Deianira« primo loco nominatus est, reperitur nomen »Euhenose, quod míhi ita ortum esse videtur: J4HNOX — EYHNOX. Etiam Hygini O:WMTHZ melius mihi videtur eum OZITHEZ Diodori et ONITHE Apollodori ('Ovjrgs per ltacismum ortum) coniungi, quam in 4/OIZIOH.S mutari, ut Mauritius Schmidt suasit et fecit comparans mythographum codicis Medicei ab Antonio Wester- mann et ín paradoxographis p. 219 et in mythographis p. 345 editum, qui unde nomina Herculis liberorum .4lypeTog et Zftozt[óyg sumpserit, nescio. Ceterum adnotandum mihi est, et Glenum in schol, Pind. Isthm. IV. ro4 et Ophiten in fabula Hygini 32, Oniten in Schol. Lycophr. 38 inter Megarae filios enumerari. Vides etiam in his, ut im omnibus horum compendiorum nominum indicibus, terri- bilem esse perturbationem.
torem *4) obiurgasse, ex eius filia Astydamia genuisse Ctesippum (— bibl. p. 76 l. 4), dein Arcadibus sociis adsumptis Oechaliam cepisse, Eurytum cum filis interemisse??), Iolen captivam in Cenaeum Euboeae promunturium abduxisse, Licham interfecisse, qui vestem a JDeianira inscia Nessi cruore tinctam attulisset, Philoctetae Poeantis filio?9), qui rogum accendisset, donasse arcum, denique inter deos receptum Heben duxisse in matrimonium. Ad verbum paene Diodorus et Apollodorus congruunt, modo alter modo alter hoc aut ilud sive addens sive omittens. Compara etiam Hygini fabulas 35, 36.
Multa verba facere non opus: similitudo et propinquitas, quae inter Diodori capita 29—39 libri IV paucis modo demptis et biblio- thecam intercedit, tanta est, ut minus quisquam miretur, quod eodem fonte utrumque usum esse statuo, quam quod nemo adhuc, quantum equidem scio, rem pronuntiavit, quae est manifesta.
Restant ipsi Herculis labores. Quoniam vero in his non cum Diodoro nobis rem esse sed cum Matride supra c. III Holzero duce docuimus, decimi laboris autem narrationem maxima ex parte Timaei esse vidimus, iamiam ad c. 25 sqq. accedamus. Atque Orphei mentionem, quam haud apte Diodorus capitis 25 8 2—4 facit, cum eis, quae libri III c. 67 $8 2—4 Diodorus dixit, cohaerere
94) Iterum neglegentiae Diodori exemplum se offert. Dicit enim. Astydamiae patrem Ormenium, quamquam Amyntoris nomen ei fuisse non solum Apollodorus P. 73 l. 27 tradit, sed etiam Pindarus (Olymp. VII. 24) et Hesiodus (schol. Pind. Ol. VII. 42, frg. 134 Rzach) Quomodo autem Diodori error ortus sit, facile intel- ligitur. Nam ab Apollodoro docemur, Amyntorem Ormenii fuisse regem. Itaque oppidi nomen cum regis nomine neglegenter commutavit.
95) In praeclaro scholio ad Sophoclis Trachin. v. 266, quod de Eurytidarum numero docte agit, Aristocrate teste tres hi adscribuntur: T'ofe/g KA/ttog zfmovtvs. Quoniam Toxeus et Clytius reperiuntur apud Diodorum, fortasse MO.Z2IONE A, quod nomen inter duo illa legitur, mutandum est in ZZHIONEA.
?6) Hic Apollodori deprehendimus peccatum. Hercules enim Philoctetae ipsi arcum dedit. False igitur bibl. p. 74 1l. 25 Poeantem Philoctetae patrem eum accepisse narrat. Nam hic doctrinam non errorem latere, persuadere mihi non possum.
NS
jam adnotavimus. Ipse autem Herculis ad inferos descensus Apol- lodoro haud dissimiliter refertur: nam Herculem antea Eleusine mysteriorum participem factum esse etiam in bibliotheca legimus p. 66 l. r5 sqq. et una cum Cerbero Theseum et Pirithoum ad superos reduxisse, ut Diodorus ita Hyginus fabula 79 tradit. Ac Diodorus, qui herois in deorum hortos ad Hesperides expeditionem referret, fontem mythographicum adiit, cuius frustula in Apollodori Hyginique compendiis et scholiis deprehendimus. Antequam autem ad Diodori narrationem illam accedamus, bibliothecae p. 64 l. 9 — p. 66 1.8 cum scholio ad Apollon. Rh. IV. 1396 comparemus. lam enim Carolus Robert*') animadvertit, ea quae scholiasta e Pherecyde profert, cum Apollodoro saepius bene consentire; sed monendum est, modo Apollodorum, modo scholiastam addere non- nulla, quae alter omittat. Eadem verum etiam doctrinae frustula ab utroque adsperguntur. Legimus enim in bibliotheca p, 64 l. 11 sqq. (sicut etiam in Hygini fabula 30, tt et p. 12 l. 20 sq. ed, M. Schmidt), draconem, qui Hesperidum mala servavisset, filium fuisse Typhonis et Echidnae, centum capita habuisse, multis variisque linguis esse usum. Prorsus idem legitur in scholio Apolloniano p. 524 l t1 sq.: sdqiAacotv 0? ajrà Üqug ó Tuqüwog xal "Eylvyg, yov xiquAàg fxarüv xal quvàg mavroíag, postquam iam initio p. 522 l.25 draconem Typhonis filium fuisse ex Hesiodo adnotatum est. Hesiodo autem laudato affert scholiasta Agroetae interpretationem fabulae, quem 4« illa in Libya dixisse ex eo concludi licet, quod de hac fabula in libro III de Libycis egit. Num igitur veri est dis- simile, Apollodori verba p. 64 l. 10: »re?re (scilicet: à zgvo& nij) dà Jv, oi c ruwtc &nov iv Aifór« ad eundem illum Agroetam respicere? Iam vide, quod Diodorus c. 26 8 2 refert. Quod primo loco narrat: »xaí rwéc uév quat Pv. Tii wf ;toig Gv "Eonegiüew $nág&os xark T)v Zifónv?9) uila ovo, rggojutva ocwvtyüg (nó Twog Ópó- xovroc qofitowrárov« reperis in bibliotheca p. 64 l. 9 sqq.: »éxératv abri "Eontgiuw zgvo& uie xouittv ... iquAucot 0? airà ddxow
9!) Vide Carol. Robert: de Apollodori bibliotheca p. 67.
75) Diodorus igitur neglegenter Libyae mentionem ex altera fabulae forma in alteram traiecit.
d9varog« xrÀ. Secundam legis in scholio illo ad Apolloni Rhodi IV. r396, quod ex Apollodori fonte fluxisse statuimus ??).
Diodor. IV. 26. 2, 3. schol. Apollon. Rh. IV. 1396.
2. TOig dà AéÉyovor zo(uvag 7c00- ... Aoyo(rac dà. iy y 4ifuxov
, , , - Yl 333; . $ Bero» xaÀÀte. dueqeoovoag xsxrrOÓo. qnoi ur ura, &AÀAa zpoogate xaAlcota, rág '"Eontoíduc, xyovo&ü óÓà u5ie dzÓ €& xovoà wvouacóa. ToU xu&ÀAovg wvouaOS9e. 7towtixds, donsp xol 5v -qoodíry» xovoiv xcAeiG9a, Óux vqv eUzoéntuxy (Éyio,199) dà ÀAéyovs,. zQófera rq» xooav lOua- Qovoav Éyovra xal nagouotov xQvoQ TéTEUyÉva. TaUTQG Te "0o0nyoo(ag) Zpoüxovra dà 1Àv zouvíuy (ruusiqry Éyevy 08 vasto nouuéya (ypiov, Oy xaStcrauÉvyov, x«i Ócu5g ccOuarog xal Ó«x TO &vnutgov zfoaxovra ovouagSat. &Àxj Ouwgépovra, Tnoeiv r& zzpoófate xal Toig AgOrtU&» aUr& TOÀuOvrag &7toxteíVew.
Deinde quod 8 4 c. 26 Diodorus narrat, invenimus in adno- tatione bibliothecae p. 66 1. 5: | Diodor. IV. 26. 4. bibl. p. 66. l. 3 sqq.
Év,ou d£ qow o) zap& rAavroc 0 0' 'HoaxÀüc tróv qvÀax« TOv wür& (sc. r& yovoG uijÀ«) AeBeiv, aAAR
piÀov àvsAov, avrov Og£yaoóna. tà ga xrt(vayra x«l r«Urc dzoxou(íG«g zmoíge EjQvoÓfa OY qgovgoUvra Oquv* Kouícag Óà rà es uiÀe Evgva9ti Édoxev.
Tum vero capite 27 sequitur mirabilis alia de Hesperidibus vel Atlantidibus historia, quae interrumpitur 8 3. Nam verba (c. 27, 8 3 s. f): »vobc 08 Agovàc é&v xüjnw rwi« xv arte cohaerent cum verbis, quae antecedunt c. 27 in 8 2 s. f.: »01i0 xoi Agotüg
39) Ceterum persimilem interpretationem fabulae invenis in Palaephati libro: zt£Ql &zíOTOY 19, ed. Westermann p. 284; cf. etiam Heraclitum: zregl dztíGtwv 20. Quod quamquam Holzeri sententiam corroborare videtur, qui p. 21 n. 10 dicit: »Bei Gleichheit oder Ahnlichkeit solcher Notizen zumal euhemeristischer Erkl&- rungsversuche, auf Quellenbenutzung zu schliefsen, würde bei der Lückenhaftigkeit unserer Traditon zu seltsamen Dingen führen,« tamen hoc loco Diodorum Agroetae interpretationem vel historiunculam una cum fabula ex eodem fonte descripsisse veri simile duco.
100) Sic esse interpungendum adparet. Nam scholiasta Apollonianus demon- . Strat, etiam Dracontem pastorem ad Agroctam pertinere; quod Diodorus addit: Éyio, 0? ÀéyovGL . . ., secunda interpretatio est attributi yovoa.
78
werà OdAerrav dmocrthayre duaxehtÜgucóu: Tàg xópac donácoi: xul iuxouíoat z90c £avróv.« Quin autem ea, quae 8 3 referuntur, cum bibliotheca cohaereant, nemo dubitabit, qui ea cum bibliotheca et
Hygino comparaverit, Diodor. IV. 27. 3. xarà dà rovrov rv xcigbv "Hoaxiéa TéhoUrra rÓv Ücrerov dólov Mvr«iov uiv dvehüv i» rj ahy róv Gwva- veyrétorra roUg Eévovg dienalateuv,
Jioc di xerà rv lyvarov T 4 eqeyuovra ToÜg zreQtzridnuroDy- Tag Éérovg rijs zrQosneovoms riuuplag serapubaeu,
bibl, p. 64. l. 24 sqq.
«n difiny duit raórne (Baotieue awdg llooedGwog "Avreiog, Óg toig &évoug dveymuy zele(ev drj voórp ztedaítuw dvaysalóptvos "HoaxAj dgáuevos uerfogov uuum xiácag daéernt.
p. 65. l 1sqq uer aBiqy di Alyenror. dubie . . . velrng (eolieve Boíswue, Hootdéwog zig ... orog robe &évows i9vev imi BouQ s,
xard ri dóygoy ... "Hoaxbjg róv rk Boloiur . . . dsréereme,
p. 65.1, 18: zraquiv dà Alvozríe 13) "Huetoye xretve. 210a. TiuvoD.
uttà 0b ra)ra và rÓ» Neilov màtcevra ls riv Wéwom(ev àv BaoisVorra Gr AlWwmram "Hucótove xerápyovre udgng ümoxrtives Unde autem Diodorus historiam de Atlantidibus aut Hesperidibus sumpserit, diiudicare nequeo. Adnotaverim modo haec. Atlantides et Hesperides esse easdem, sicut Diodorus IV. 27. 2 tradit scho- liasta ad Euripidis Hippolyti v. 742, cuius prima pars mihi per errorem e Pherecydis narratione orta esse videtur, quam exhibent schol. Apollon. Rhod. p. 522 l. 31, bibl. p. 64 l. 24. Eandem autem Atlantis caeliferi fabulae interpretationem, quam Diodorus IV. 27. 4 profert, legis in Aeliani fragmento 207 (Hercher) et in Heracliti libro zi àzíszew 4. Sed monendum est, eam e Dionysio Scytobrachione non fluxisse, ex quo similia quidem Diodorus 1. III c. 60 protulit. Nam l. III c. 60 septem Atlantides sunt filiae At- lantis, Croni fratris, Urani filii et sorores Hesperi, l IV. c, 27
192) "4o«Bíey codd. Heyne in observatione ad Apollodor, p. 173 adnotatione: sdubitavi quoque,« inquit, »an non "4pefíey corruptum sit, et fuisse scriptum -AlSvoníar, in ea enim Tithoni filius bene collocari potest. Accedit, quod tabula Farnesiana, cuius titulum Apollodoro et Diodoro propinquum esse iam saepius vidimus, exhibet (p. 73 l 323 lahn-Michaeli): sel; 4MMo[z(ev] 3Àóe xl "HueStov[a. Iró]vevat tà» (roi) -4«ou£dor]roz víóv TiSuvo[3 . ..«
autem Atlas dicitur ex Hesperitide, Hesperi filia, septem filias, quae Hesperides aut Atlantides nominentur procreasse.
De capite 28 denique breviter adnotem, etiam in tabula Far- nesiana Amazonum in Atticam invasionem inter Herculis facinora enumerari (p. 73 l. I14 sqq)), quacum quidem Diodori narratio
non consentit. Vide quae Maximilianus Wellmann de fabula illa, qualem Diodorus refert, breviter monuit p. 84 nota 84.
— 81 —
rationem detorquere et e variis fabulis atque saepe inter se oppo- sitis eligere eas, quae summam veri similitudinis speciem prae se ferrent. Itaque quo erat stupore, saepius optimos fontes duxit narratiunculas, quae ab Euhemeri aemulis ad delectandos lectores excogitata erant. Quoniam autem unam et veram historiam scri- bere sibi proposuerat, non potuit non corrigere, quae e variis auctoribus compilaverat, ubicumque sensit alterum ab altero ab- horrere, atque aliunde addere, quod ei mentione dignum videbatur.
Tum vero certis terminis de&nivimus, quae Dionysio Timaeo Matridi attribuenda sunt. Deinde magna libri IV parte, quae restabat, perlustrata non modo eas Diodori fabulas (c. 67— 75), quas Otto Sieroka ad unum fontem pertinere cognovit, cum Apol. lodoro et aliis mythographis arte cohaerere, sed etiam praeter eas non pauca capita genealogiarum quamvis rara vestigia servasse et Apollodoro imprimis similia non posterorum commenta, sed veras fabulas antiquas breviter referre longiore disputatione ostendi- mus!9?) taque cogimur ut statuamus, Diodorum fabulas, quas capite IV significavimus, ex eodem compendio fabularis historiae Apollodori bibliothecae propinquo descripsisse, unde generum stem- mata et fabulas, quae c. 67—75 leguntur, manasse Otto Sieroka pronuntiavit.
At false conclusimus, si recte contenderunt Maximilianus Well. mann et Eduardus Schwartz, Diodorum usum esse Hellanico aut ipso aut ab Istro excerpto et Euripidis Phoenissarum prologo. Necesse igitur est, contra viros illos doctos pugnemus.
Ac Maximilianus Wellmann!93) quidem, quod censet, non diserte dixit: sed cum Diodori IV. c. 6r 8 4—7 Hellanico vindicet, facile quis colligat, virum doctum sibi persuasisse, historicum Hel. lanici Atthidem manibus trivisse aut Istri ovvaywyzv 24v3ídov, cum demonstret, Pausaniam, qui I. 22. 5 fabulas de Ariadnae raptu
102) Tnveniuntur quidem nonnullae fabulae ad communis vitae rationem detortae et in capitibus 67—75: velut Tithoni fabula (75 S 4) et in eis capitibus, quae capite IV huius disputationis tractavimus, velut Molionidarum fabula (33, 8S3, 4) Sed Diodorum ipsum ita has fabulas mutasse non sine probabilitate con- iecimus.
108) De Tstro Callimachio, diss. Gryphisw. 1886 p. 93.
Bethe, Quaestiones. 6
ASI
Aegeique morte eodem modo profert quo Diodorus, Istri Calli- machii copias excussisse. At erravit professus, veri esse simile, Diodorum illas fabulas secundum Hellanicum narrasse. Plutarchus enim in Thesei vitae c. r9 adnotat, Hellanicum dixisse, Theseum omnium primum a Minoe esse abductum, qui Minotauro proiceretur. Sed apud Diodorum, postquam Minoem iussisse nono quoque anno septem pueros septemque puellas Minotauro ab Atheniensibus mitti secundum plurimos scriptores (v. Plut, v. Thesei c. r5) narratum est, Theseus neque a Minoe eligitur neque primus omnium ab- ducitur, sed legimus: souASóvrow 02 »rüv iva. ndlur ó Mivog TA9ev. ez riy Mrrudy peri peydkov orólov, xai vobc dic irá xágovc dnamjouc Zieft.« Maximilianus Wellmann, qui bene sensit, discrepare scrip- tores, contendit, evanescere difficultatem: ait enim, cum »apud Hellanicum posthac legatur: zgóregov uév ojv oddzuía cwrnplag 3i- zig Vméxertos Du) wed uéLav lario Dyovur ... rv vabv Éxtumov- Tórt OP roD Oaéug vüv z&rígu 9ugovortoc.. . ldwxtv frtgov iaríov Aevxáv, adparere ex Hellanici sententia iam semel sive bis Minoi tributum solutum esse, cum Theseus in Cretam adduceretur.« At, quae attulit, verba non sunt Hellanici, sed ipsius Plutarchi narratio pergit inde a verbis: »zrgórepov uiv ofw«, quae arte cohaerent cum verbis: »ünix(owot robc ÜAÀovc z«idug«; atque bene consentit illud. »zó- TrQ0v« cum capitis initio: :»izrel d" ojv xaSixtv Ó yogóvoc oU rQírov dacuob«. Interrumpitur autem haec oratio adnotata alia fabulae forma ab Hellanico tradita, quae oratione obliqua refertur. Itaque Diodorus cam Hellanico non consentit nisi eo, quod uterque dicit, Minoem ipsum Athenas venisse, qui praedam abduceret. Cum autem praeterea ab ipsius Plutarchi narratione (c. 17) nulla re abhorreat, veri videtur simile, Diodorum in fonte suo duas illas fabulae formas, quas seorsim descripsit Plutarchus, itidem invenisse, sed negligenter contaminasse.
Si igitur recte Maximilianus Wellmann statuit, Plutarchum in vita Thesei, Pausaniam in libro I, Apollodorum et Hyginum in Athidum e thesauris ab Istro coactis multa adripuisse, sequitur, etiam in Diodori Atticarum fabularum narratione eiusdem docti Callimachii vestigia inesse, quoniam Siculus et cum Plutarchi Thesei vitae c. 17 atque Pausania (I 22. 5) et in Ariadnae raptu Aegeique morte referendis cum Pausania Apollodoroque et in aliis fabulis
EP E
Atticis cum bibliotheca consentit. Sed cum Georgio Knaack!"4) facio, qui dubitat, num revera Apollodorus, qui dicitur, et Hyginus Istri magnum opus ante oculos habuerint, atque addo, vel Dio- dorum id ipsum certe non inspexisse. Cum enim Diodorus non solum in Atticis fabulis, verum etiam in aliis multis referendis cum Apollodoro aliisque mythographis consentiat, cogitari non potest Atticas fabulas ad eos alia via pervenisse quam ceteras, sed ad- paret, omnes fabulas, quae ab historico et a mythographis eodem modo narrantur, in uno eodemque compendio esse lectas. Itaque in hius compendii auctorem, qui ante Diodorum vixit, transferen- dum est, quod docte Maximilianus Wellmann de Apollodoro et Hygino disseruit.
Ipsius Euripidis versus Diodorum, qui Thebanas fabulas com- poneret, inspexisse Eduardus Schwartz pronuntiavit. In sagaci enim de scholiis Homericis dissertatione p. 450 sqq., postquam Diodorum (64) in Oedipodis fabula enarranda paene ad verbum Euripidis Phoenissarum prologum sequi, Apollodori autem et Hygini narrationes ex eodem prologo Euripidis et paucis locis Oedipodis Regis Sophocleae compositas esse rectissime- observavit, ea vero quae de Sphinge Diodorus, Apollodorus, Hyginus tradunt, non quidem in ipsis Euripidis versibus, sed in scholiis eorundem legi multaque alia, quae in bibliotheca reperiuntur, itidem a scholiastis ad Phoenissas adnotata esse vidit; et Diodorum et mythographos una cum Euripideis versibus etiam scholia descripsisse statuit, atque etiam ea, quae propria sunt bibliothecae, velut Periboeae nomen, rixam Oedipodis Laique, Lai funus, Musas Sphingis magistras, omnia in Phoenissarum scholiis quondam exstitisse. At ipse Edu- ardus Schwartz cognovit, Amphiarai exitum a Diodoro (65, 5) et
195) Deutsche Litteraturzeitung 1886, No. 39, p. 1060: »... Die so allmühlich gewonnenen Resultate verwendet der Verf. im Kapitel 3, um auch in Apollodor und Hygin (fab) grófsere auf den attischen Sagenkreis bezügliche Partien auf Istros zurückzuführen — trotz alles aufgewendeten Scharfsinns nicht mit dem gleichen Er- folge. Das glücklicherweise etwas ausführlicher erhaltene Fragment tüber Prokris stimmt doch nicht so mit dem dürfigen Bericht Apollodors, dafs man eine direkte Entlebnung anzunehmen gezwungen ist. Da Istros von Mythographen, die Apol- lodor nüher lagen, wie Dionysios Skytobrachion, ausgeschrieben ist, so dirfle hier, We im Hygin nur mittelbare Benutzung anzunehmen sein.« 6*
EUN
ab Apollodoro prorsus eodem modo narrari; ipse intellexit, totam belli Thebani narrationem ex uno eodemque scriptore a Diodoro esse desumptam (p. 453 n.); ipse professus est et a Diodoro et ab Apollo- doro et ab Hygino Oedipodis fabulam secundum Euripidem imprimis referri atque eadem adnotari; adde nos multas fabulas generumque stemmata apud Diodorum et in bibliotheca eadem reperisse: nonne admodum probabilitate caret sententia, quae cogit, ut accipiamus, solum ad Oedipodis sortem explicandam Diodorum alium fontem adiisse, et editionem quidem Phoenissarum scholiis instructam, atque idem fecisse in eadem fabula mythographos? Accedit, quod non omnia, quae aut Diodorus aut Apollodorus Euripidis versibus addit, in scholiis, qualia quidem nunc tenemus, indagantur. Nam scholiasta (ad v. 50 et 1506) adnotat: »óuozápaev éavrjr 3j .Jqíys«, Diodorus autem: . . . »(rjv Sqíyya) favriy zaraxonuviacte, Apollodorus »4 ... SqiyE àmà rijg dxgondktwg ievr)v fognptv«, Hy- ginus: »illa se praecipitavit.« Ne autem quis coniciat, umquam etiam hanc Sphingis mortem in Phoenissarum commentario fuisse. Nam antequam non demonstratum sit, Diodorum et Apollodorum praeter Euripidis versus et scholia iis adpicta nullum fontem adhibuisse, haud licet talia concludere. Itaque adparet, meram esse coniecturam atque fundamento carentem, quae Eduardus Schwartz de scholiis Phoenissarum ex Apollodoro restituendis pronuntiavit.
Tum vero nondum constat, ante Diodori aetatem iam fuisse Phoenissarum commentarium, quod fabularum discrepantias ad- notasset. Nullum enim talis commentarii vestigium invenitur, nisi forte Djrrue ad v. 44. affertur; quod sane esset mirabile, si fuisset quon- dam, praesertim cum óazóuvzyue, quod ad Oedipodem Coloneum eruditissimus quidam scripsit, non parvis praeclaris fragmentis iam nunc cognoscatur, neque desint veterum commentariorum vestigia in scholis Homericis aut Apollonianis. Veteres vero hos doctos $nourgu«rorác non fabularum varietates cumulasse, sed ad ipsam rem interpretandam, utpote qui veri fuerint philologi, breves notas adscripsisse infra evincere conabimur. M
Denique quamquam tota Diodori de Oedipode narratio cum Phoenissarum prologo, si in universum spectas, consentit atque vel eadem verba saepius apud Diodorum inveniuntur, quae in Euri- pidis versibus legimus, tamen, etiamsi non aliae causae me move-
— 85 —
rent, solum Diodori verbis cum Euripidis prologo comparatis dubi- tarem, num historicus ipsum Euripidem ante oculos habuisset. Ne enim Diodori errorem, qui dicit: »'Toxáorgv T9» Koéovroc, urgueam, quamquam nemo umquam sic errare potuit, qui versus legit: »iyà dé naic uév xMjbouos IMevoixéwc, Koéwov T' àósAgóc u5yrgóc àx nuc Eque, qui factum est, ut Diodorus, qui Euripidis prologum in orationem pedestrem convertisse dicitur, scriberet: »ézmuaJóutvoc ro) yoronob (sc. 44dé:oc)«, si Euripidis versum 21 inspexisset: , »6 Ó' (sc. zfóuoc) fjÓovij Óo)c ti vt Üoxysiov mtoüw éozteigev. jutv moida« ? ut diceret: »ó uév 24106199) ómspgpávogc éxywotiv rfj; 6000 mpoc- éravrtv« (sc. và OtÓínoó:), si vidisset versum (39): »xal viv xeÀeitu zlaíov vooynAÓtqce ? Atque ut minora omittam, afferam modo hoc: Diodorus primo dicit »(zfáiog) &&éO-mxe TO fgéqoc« tum: »oi Ó" oixéro. (nimirum Lai) Aafóvrtg vÓ zoiÓlov éx3'eivos uev odx c9éAgoav , tOwproavro Oc Tfj IIoAV- fov yvveux(.« Non potuit ita narrationem confundere, si ante oculos habuisset versus: |
(Lduog) »Asuv! 2c "Hoog xol Ki9oigüvog Aénac (25) 9idwoi BovxóAoiwsww. àx9'elvos. Boéqoc, (27) IoXégov Óé viw Aaffóvrsg tzzoflovxóAo: qégovo éc oixovg tic v& Ótonoívgc yépoc COnxav. « Denique compares hos Diodori locos cum Apollodoro et Euripide, ut concedas, historicum cum bibliothecae auctore ad verbum paene consentire, Euripidem autem aliis verbis esse usum.
(69) v à' eic qófov zrtoóvrE... (71) £vuB&vr' Érafav, róÓv vtso- TEQOV 7t Q0g qtUytuy. éxovra rqvóc IIo- Àvv&(xmv y90va, "Ertoxiéa di oxQmtiQ Ey&w uÉévovta yj àÓavróv diAdocovr. 0' ézÀl Cvyoig
mE
105) Cf. Sophoclis O. R. 805.
Diodor, 65. 1:
. Tog Óà v&cv(- Oxove z7t&QcAefovrasc rjv dGgymnv Óuoloy(ag 9é0S9«, zto0c cAArAovg z«Q' ivxvtóv &oyeuv.
7toE0BvrÉoov d" ovrog
"Ertoxléovg;, |ToUrov
bibl. p. 92 l. 25: "ErtoxAge dà xol IIo- ÀAvve(xnggc zttol —Tmg Baots(ag avvr(Sevtat zQóg «AAmÀove, x«l ev roic doxei róv ÉreQov zap' àbycavróy aye.
p.93 ]. 1: rwvig óé 7toQrov 'Eroxiéa Q-
— 86 —
Eurip. Phoeniss. Diodor, 65. 1: bibl. p. 93 l. t: xa9éjtr' &oy")e, OU utO(ora- ztgOrov &ofei, xal Eavra 5 foviso3ar t&& 9póyov, dieÀ90vrog TOU xpO- zeQudoUDve: rv Baci- qvyida Ó' azoO9s5 rgcót vov u5 fovàsa9e, e(ov. Ilolvvtíxnv y90vóg. 7taQadidoyot 17 BaGt- At(av .
Itaque non temere mihi videor negare, Diodorum etiam Oedi- podis fabulam ex eodem compendio Apollodoro propinquo hausisse, cui belli Thebani narrationem multaque alia debet. Necesse autem est accipiamus, illius auctorem Euripidis vestigia presse esse secu- tum, quamquam Eduardus Schwartz affirmat, cogitari non posse, doctum grammaticum primo a. Chr. n. saeculo Euripidis versus in pedestrem sermonem convertisse.
Similiter res se habet in Hippolyti fabula a Diodoro c. 62 tra- dita. Nam sicut in Oedipodis rebus narrandis Phoenissarum versuum aperta vestigia leguntur, Euripideae Hippolyti versus 24—32 in Diodon verbis c. 62 8 2 nemo nequit agnoscere. Attamen mani- festum est, Diodorum non ipsum ex Hippolyto coronifero raram illam Veneris templi, quod ig '"ImzoÀéro audit, mentionem de- sumpsisse, cum in fabula enarranda valde ab Euripidis illius tragoe- diae argumento abhorreat !9?9),
Quae cum ita sint, nos recte conclusisse confido, Diodorum ad librum IV componendum praeter Dionysium, Timaeum, Matri- dem paucis modo demptis libro quodam fabulari Apollodoro im- primis propinquo usum fabulas Graecas atque heroum genera descripsisse.
Iam vero nobis agendum est de adnotationibus, quas Diodorus de Argonautarum fabulis Dionysi epitomae inseruit et quas cum
199) Eadem res est in schol. à 321. Attulit locos in scholis Udalr. de Wilamo- witz, qui defenderet Hippolyti illos versus. Diodori locum et scholium 4 321 iuxta Euripidis versus Max. Wellmann, qui recte quomodo res se haberet cognovit (de Istro) p. 85 sq. sub textu descripsit. Ceterum etiam apud Pausaniam I. 22. 2, qui se Trozeniorum fabulam referre affirmat, vestigium Eurip. Hipp. versuum elucet. Nam quod dicit: »ygóvq d? bortgov IdÀAeg xol of zaiódtg éza«véorQcav Omoti. roUTovg xré(vag ?c Toojiya Foyera, xa9ao0(uv Évexa« aperte ex Hipp. v. 34 sqq. ortum est:
»;u& dà Onotüg Kexgozmíey As(ztu yOOva, utacua qtoyov aiuerog IHoaAlevridov, x«i r]vóds o0v Ócuapt, vavaroÀet yO0va.«
L5
scholiis Apollonianis, Apollodoro, Hygino consentire vidimus, De- monstrandum enim nobis est, primum Apollodori et Hygini Argo- nautica ex eodem fonte manasse, unde Diodorus illas adnotationes sumpsit, tum vero quaerendum est, quae ratio intercedat inter scholia Apolloniana atque Diodorum, Apollodorum, Hyginum, denique confirmandum est, Diodorum ea, quae de Argonautis Dio- nysi commentis adspersit, ex eodem compendio fabularis historiae hausisse, quo saepissime eum ad fabulas graecas narrandas usum esse statuimus.
Ut autem ad primum accedamus, unde Apollodori et Hygini Argonautica petita sint, constare videtur inter viros doctos, post- quam Carolus Robert et Eduardus Schwartz data opera de hac re disseruerunt. Sed quoniam cum viris illis sagacibus consentire non possum iterum nos eandem rem tractemus necesse est.
Apollodori, qui dicitur, narrationem de Argonautarum expeditione esse eam, quam Apollonius Rhodius carmine suo praeiverat, eos autem bibliothecae locos, qui ab Apollonio distarent, maxima ex parte in scholiis Apolloni reperiri, iam Carolus Robert !??) ostendit; itaque conclusit p. 82 et caute quidem: »Apollodorum aut ipsum Sophoclis commentarium aut alium librum nescio quem cognovisse, cuius auctor Sophoclis scrinia compilaverits. Audacius vero Edu- ardus Schwartz affirmat p. 16, »quoniam vel ex neglegentia atque incuria non eum fuisse bibliothecae auctorem adpareat, qui praeter Apolloni Argonautica commentariis instructa etiam alios, ut fabu- las colligeret, scriptores perquireret, quaecumque ab eo de Argo- nautarum expeditione memoriae tradantur neque ab Apolloni car- mine pendeant, ad Argonauticorum commentarium pertinere atque eum quidem, quo etiam scholiasta codicis Laurentiani usus sit.« Iam pedem sistamus et quid ex eis, quae Eduardus Schwartz osten- dit, sequatur, perpendamus. Apollodorus et Hyginus, postquam Argonautas victores domum rediisse tradiderunt, Medeae facinora contra Peliam, Creusam, Theseum commissa atque eius in Asiam reditum narrant. Neque aliter rem tractavit Diodorus vel Dionysius, ex quo historicum Siculum Argonautarum fabulas »inde a Peliae
19) de Apollodori bibliotheca dissert. Berol. 1873.
— $88 —
mandato usque ad Medeae in Asiam reditum« sumpsisse diserte Eduardus Schwartz affirmat.
Revera autem Diodori de Medea narrationem saepius cum Apollodoro et Hygino cohaerere, nemo non vidit et nos accuratius supra ostendimus. Accedit etiam Pausanias (II. 3), qui idem fere, quod Diodorus, tradit multis tamen et raris notis additis, quae a scholiis ad Pindari carminis Olympii XIII v. 74 et ad Euripidis Medeae v. IO non alienae sunt. Quo cognito Udalricus de Wila- mowitz, cum iure Eduardus Schwartz Scytobrachionem Diodori libri IV capitibus 40—56 auctorem subesse contendisse sibi persua- sisset, non dubitavit omnia illa exquisitae doctrinae fabularis frustula ad unum illum Dionysium referre. !99) Omittamus hoc loco cetera, solum de Apollodoro disseramus. Quid enim? Unde Apollodorus descripsit, quae inde ab Argonautarum expeditionis fine usque ad Medeae in Asiam reditum refert? Non enim haec pendent ab Apolloni Argonauticis, qui finem carminis fecit, cum Argonautae salvi et integri victores ad Graeciae oras adpellunt. Ergo omnia illa secun- dum Eduardi Schwartz sententiam ad Argonauticorum commentarium pertinent. At nihil harum rerum legitur in Apolloni scholiis, qualia nos tenemus, sane neque pauperibus neque male habitis; immo ne unius quidem vestigii species in eis indagatur, qua quisquam uti possit, ut demonstret, fuisse longam illam narrationem umquam in ullo Apolloni commentario. Atque si praeoccuputa opinione liber rem deliberaveris, spero, te mihi esse concessurum, vix credi posse, adiecisse umquam Apolloni interpretem doctam et amplam commentationem de facinoribus, quae Medea in Peliam, Creusam, suos ipsius liberos, Theseum, Persem patruum commisit. Itaque cadit coniectura, quam Eduardus Schwartz de Apolloni scholiis bibliothecae fonte proposuit, neque audiendus est, qui ea, quae de Argonautis in bibliotheca, non autem in scholiis Apollonianis le- guntur, illis adicienda esse pronuntiavit ab eo, qui commentarium ad Rhodium restituere studeret.
Accedit, quod nemo qui solam Apollodori de Argonautarum expeditione narrationem legit, intellegere nequit, bibliothecae auc- torem Apolloni carmen ante oculos non habuisse. Nam Apollo-
1089) y, Exkurse zu Euripides Medea: Hermes XV p. 485 n. 2.
dorus non modo Apolloni nomen, cum narrationem lasonis expe- ditionis incipit, non profert, sed etiam p. 31 l. 12 de Harpyiarum fuga eius auctoritatem affert, quasi ad eum omnino nihil praeter illam adnotationem pertineat. Adde haec: Duobus locis Apollonius Rhodius latet sub verbis Apollodori: »oí uév« aut »éw«: p. 30 l. I4, I5 — Ap. Rh. IV. 1641 sq., 1669!9? taque de Apollo- doro Apolloni scholiis uso idem accipiamus necesse est, quod de Hygino ipse Eduardus Schwartz pronuntiavit !!9 atque statuendum est, bibliothecae auctorem Argonautica e compendio quodam descripsisse, in quo Apolloni Rhodi argumentum relatum erat additis fabularum discrepantiüis atque cum illo Medeae et Medi filii fabulae erant coniunctae.
Atque si ea, quae Diodorum Dionysi epitomae aliunde adiecisse vidimus, perlustramus, adparet, eum e libro quodam illa sumpsisse, qui itidem Argonautarum expeditioni adnexuerat fabulas de Peliae morte, de Medeae facinoribus usque ad Medeae in Asiam reditum et ad Medum Asiae regem factum. Idem Diodori auctor etiam Phrixi fabulam praebuit (c. 47 8 r, 2), quam a Scytobrachione alienam cum Apollodoro consentire supra monuimus. Atque quamquam paucas modo adnotationes ex ilo compendio Diodorus servavit, tamen nonnulla Apolloni vestigia in eis deprehenduntur. Nam sicut Apollonius I. 1240 sq. Diodorus narrat, Herculem in Asia ab Argo- nautis esse relictum; causam autem aliam atque poeta profert: Herculem ut aquam peteret, abiisse, Quare Ed. Schwartz p. 3 fabulam Hesiodeam (v. schol. Ap. Rh. I. 1178, 1281) apud Dio- dorum sibi investigasse videtur adnotans, nihil valere, quod Dio- dorus et Pindari scholiasta Pyth. IV. 303 pro Magnesia Thessaliae vulgarem fabulam secuti Mysiam reposuerint, At ne afferam, me eodem iure dicere posse, Diodorum Apollonium secutum errasse modo in eo, quod non Hercules, sed Hylas aquatum abierit, pro-
109) y, Ed, Schwartz: de Dionysio Scytobrachione p. 15 n. 2, qui quidem, quomodo hoc explicari possit, non dicit.
110) p. 24 de Dionys. Scytobr. dicit Eduardus Schwartz: »Hyginum non ipsum carmen Apolloni manibus trivisse, sed argumenta cum scholiis commixta compilasse, pauca quasi narrationis lumina atque ornamenta de suo ipsius ingenio admiscuisse... veri multo videtur similius.«
Lg -—
nuntiem solum quod constat, Diodorum in Apolloni Argonautica respicere eo quod adnotat, Herculem in Asia esse relictum, in Hesiodum eo, quod dicit, Herculem abiisse, ut aquam peteret. Etiam c. 48 $ 3 Diodorus Apolloni rationem habere videtur: nam, quamquam historicus quidem draconem aurei velleris custodem a Medea venenis esse necatum, sopitum modo esse poeta (IV. r50 sqq.) narrat!!! tamen Diodori verba, quae sequuntur: sai (JMdew) uec" "Iácovog viv imi $áAerrav xüráfacw moujsuc9«i«, ad Rhodium re- spiciunt, qui Medeam cum uno lasone vellus rapuisse narrat (IV. 114—205). Praeterea Diodorus 41 8 3 Argo navem ab Argo, qui eam aedificaverit, nomen accepisse a nonnullis mythographis tradi dicit; Argum Minerva adiuvante navem illam fabricasse Apollonius v. I4 commemorat (cf. schol. 4). Denique Diodorus c. 56, ubi varias scriptorum sententias de Argonautarum e Ponto reditu perlustrat, 8 7 fortasse contra Apollonium pugnat!!?), quippe qui Argonautas per Istrum flumen e Ponto in mare Adriaticum navi- gasse finxerit (284, 592 sqq). Quae cum ita se habeant, mihi qui- dem veri videtur simile, Diodorum lacinias, quas Dionysi epitomae adsuit, ex eodem libro sumpsisse, quo aut ipso aut ab aliis excerpto fortasse etiam. commutato Apollodorus et Hyginus ad fabulas de Argonautis et Medea componendas usi sunt. Itaque iam ante Dio- dori aetatem mythographum, qui Argonautica narraret, Apolloni carminis argumentum exarasse atque suis locis fabularum discre- pantias adnotasse accipiendum est.
Attamen nondum refutata est sententia, quam Carolus Robert et Eduardus Schwartz promulgaverunt, doctrinae frustula, quae in bibliotheca Apolloni argumento adiecta sunt, sumpta esse e scho- lis Apollonianis. Res autem gravis est, cum hinc profecti viri docti eo devenerint, ut scholia a mythographis excerpta esse statue- rent; itaque iterum eam pertractari haud supervacaneum ratus fusius
13) cf, schol. 156, quod adnotat, secundum Pherecydem draconem ab lasone interfectum esse. — Itaque cogitari potest aut Diodorum Apolloni et Pherecydis fabulas miscuisse, aut neglegenter solum Apolloni fabulam retulisse,
312) Otto Sieroka l.l. p. 9 propter ultimi S 8 enuntiati orationem obliquam censet, Diodorum aliunde deprompsisse causam, qua Apolloni fabulam refutat. Sed pluribus exemplis supra evicims, sola oratione obliqua nihil demonstrari in Diodori fontibus quaerendis.
— 9I —
fortasse, quam hoc loco aptum videatur, disseram. — Aggrediar autem potissimum Eduardum Schwartz, quippe qui uberius et accu- ratius sententiam exposuerit.
Postquam enim sibi persuasit (p. 4), paene omnia scholia ad Apollonium (p. 11 et 31 sq.), nonnulla ad Pindari carm. Pyth. IV et ad Euripidis Medeam descripta esse e Dionysio Scytobrachione, p. 30 inquirens, quis tantam hanc doctrinae molem ex illius libro de Argonauticis in Rhodi poetae commentarios transduxerit, ex eo, quod in schol. Ap. Rh. I. r039 a Sophocle grammatico Dei- lochus quidam affertur, quo Scytobrachionem usum esse traditur quidem nusquam, sed ex concentu schol. Ap. Rh. I. 1039 et Pin- dari Pyth. IV. 337 adparere putat, conclusit, Sophoclem illum, quem inter Apolloni scholiastas subscriptio nominat, Dionysi copias in commentarium transscripsisse. Quod si verum esset — nam demonstrasse id Eduardum Schwartz nemo putet — auctor, qui Argonauticarum fabularum varietates docte collegit, illis scholiis uti non potuit: hunc enim primo a. Chr. n. saeculo vixisse demon- stravimus, ille autem Sophocles, cum contra Irenaeum, qui post Caesium Bassum et ante Soranum Ephesium vixit, pugnet, non ante initium alterius fere p. Chr. n. saeculi fuit!!$), Neque sen- tentia illorum virorum doctorum servatur, si a Theone, antiquissimo trium Apolloni scholiastarum, qui in subscriptione nominantur, illa doctrina commentario adiecta est, quippe qui sub Augusto fuerit !14). Sin autem revera Theonem hoc fecisse demonstratur, corruere
118) Trenaei mentionem fecit Soranus Ephesius, qui teste Suida Trajano et Hadriano imperatoribus Romae docuit, in libro, quem scripsit ztegh "ErvuoAoyuov roU OGoueroc ToU avOQo7tOv: v. Orion. Theb. lex. s. v. wm coll. Etym. Magn. et Meletio p. 92. 11 in Crameri anecd. Oxon. III. Vide Paulum Voigt: de Sorano Ephesio, diss. Gryphisw. 1882. Discipulus autem erat Irenaeus seu Pacatus Suida teste Heliodori metrici, qui post Caesium Bassum vixit, V. Henr. Keil: quaestiones grammaticae Lipsiae 1860 et Mauritium Haupt: opusc. III p. 434 sqq. Warnkross, quo tempore fere Sophocles vixerit, invenit: v. thesin 2 post suam dissert. de par- oemiographis Gryph. 1881. Udalricus de Wilamowitz in scholis nobiscum argumen- tationem communicavit.
114) cf, Giese: de Theone grammatico p. 38 sqq. diss. inaug. Münster 1867. Iam Maximilianus Warnkross l. l. thes. 1 pronuntiavit, a Theone et in Apolloni commentarium transcriptas compilatas esse fabularis doctrinae copias, quas quidem Eduardum Schwartz secutus Scytobrachioni adscribit.
— 02 —
Caroli Robert et Eduardi Schwartz sententiam adparet. Atque demonstrare etiamsi non possum, tamen simile quidem veri reddere conabor. Reperiuntur autem ea, quae Theonis sunt, comparandis Apolloni scholiis cum scholiis ad Theocritum, Lycophronem, Nican- drum, cum quattuor illos scriptores a Theone commentariis instruc- tos esse tradatur. Quod iniuria negavit Eduardus Schwartz (p. 30 sq.) neque recte conclusit, cum multo breviora essent et exiliora illa, quam Apolloniana et ad nimis diversa genera pertinerent, Theocriti scholiastas ex Sophoclis copiis hausisse. Nam ad hanc pauper- tatem invidia temporum scribarumque neglegentia redacta sunt, neque omnino cogitari potest potissimum propter generum illam diversitatem Theocriti interpretem Apolloni commentarios inspexisse, ut fabulas velut de Prometheo (schol. Theocrit. id III. 76 — schol. Ap. Rh. II. 1248) aut de Endymione (schol. Theocrit. id. III. 49 — schol. Ap. Rh. IV. 57) cognosceret. Itaque rectissime hanc ratio- nem Theonis commentarios inveniendi adhibendam esse censeo !!5). Inde autem elucet, Theonem ad Apolloni carmen adscripsisse haec pretiosa scholia: de Endymione (schol. Ap. Rh. IV. 57 — schol. Theocrit. III. 49), de Prometheo (schol. Ap. Rh. II. 1248 — schol. Theocrit. III. 76), de Melampode (schol. Ap. Rh. I. 121 — schol. Theocrit, II]. 43), de Mantone Tiresiae filia (schol. Nicandr. Ther. 958 — schol. Nic, Alex. 11 — schol. Ap. Rh. I. 308) !!9). Quas fabulas ad Argonautarum expeditionem pertinentes Theo ad Apolloni versus adnotaverit, propterea ad enucleandum diffi cilimum est, quia illas fabulas Theocritus et Nicander vix strinxe- runt et vetera Lycophronis scholia quondam sine dubio ditissima miserrime concisa sint, Tamen vestigia non desunt: velut de Hyla Theo disseruit ad Ap. Rh. I. 1236 (— schol. Theocrit. id. XIII. 46) et IL i31 (cf. schol. Theocrit. id. XIII. 7) ac fortasse de Cytaeo oppido Colchidis ad Ap. Rh. IL 399 (cf. Lycophron 172, 1312 cum scholl). Quamquam igitur certe parvam modo Apolloni scholiorum partem Theoni tribuere licet, tamen manifestum est, eum multas
115) Udalricus de Wilamowitz eadem ratione Theonis copias investigandi utitur: v. ex. gr. Isyllos von Epidauros p. 177 n. 33, Antigonus von Carystus p. 70.
116) Fortasse a Theone adscripta sunt etiam scholium Ap. Rh. IV. 814, cf. Lycophr. 174, et schol. de Achille in Elysiis campis Medeae marito, schol. Ap. Rh. I. 916 confer cum Lycophr. 73 et 219 cum schol. de Samothraca.
fabularum varietates collectas in commentario ad Rhodium poetam edidisse ita, ut dissimile quidem veri non videatur, eum multa talia attulisse et praecipue ea scholia modo et ratione illis simillima, quibus variae de Argonautis fabulae docte explicantur.
Ut autem aD alia parte commendem meam sententiam, Theonis temporibus demum magnam fabularis doctrinae molem in Apolloni scholia pervenisse, monuerim, cogitari non posse, nedum demon- strari, eam ante annum 50 a. Chr. n. in illis commentariis fuisse. Quid enim faciunt ad poetae versus explicandos ingentes illae enu- merationes variarum fabularum et multorum nominum, quid ad artem intelligendam, quid ad fontes cognoscendos? Omnino nihil, quamquam libenter concedo, saepius inter magnum numerum ad- scriptarum fabularum etiam eam inveniri, quam secutus est Apollo- nius. Sed ut eruerentur poetae fontes, permagnam illam turbam neque adnotatam esse neque collectam eo evincitur, quod is, qui revera poetae fontes ipse quaesivit, nihil nisi ipsum illum fontem adpinxit, missis nimirum eis scriptoribus, quibus poeta non usus est: Asclepiades Myrleanus (v. schol. Ap. Rh. I. 623). Quem cum circa annum 65 Komae docuisse constet 117), sequitur, eo tempore, quo ille Diodori Apollodori Hygini fons de Argonauticis conscrip- tus esse censendus est, nondum fuisse morem, magnas fabularis eruditionis copias, quae lectorem ad poetam melius intelligendum prorsus nihil adiuvant, in commentariis accumulare, sed ea modo ab interpretibus esse adnotata, quae revera lucem versibus afferunt ; quod solum dignum est philologis.
Quoniam igitur demonstravimus, primum de Argonautis ad. notationes, quas Diodorus Scytobrachionis epitomae adiecit, ex eodem fonte manasse, unde Argonautarum fabulae in bibliothecam et Hygini genealogias pervenerunt, tum illius fontis auctorem Dio- doro antiquiorem e scholiis Apollonianis haurire non potuisse, iamiam restat, ut evincamus, historicum Siculum, qui Argonautarum mythos cognosceret, alium librum non adiisse, atque mythographi- cum illum, cui heroum stemmata et plurimas libri IV fabulas debet, Ac nescio, an quisquam de hac re non dubitet. Neque enim eadem indicia, quibus ducti ceteras illas Diodori fabulas uni fonti addixi-
1T) v, Suidas. s. v.
mus, desunt in Argonauticis. Nam veras antiquas fabulas, non posteriorum commenta, haud sine discrepantiüs Diodori de Argo: nautis adnotationes praebent, sicut ex. gr. Herculis parergorum narratio. Praeterea Diodori fontem mythographicum Apollodoro et Hygino propinquum esse intelleximus: ergo, cum ea, quae Dio- dorus de Phrixi fuga, Iasonis expeditione, Medeae facinoribus bre- viter commemoravit, artissimo vinculo cum Apollodoro et Hygino coniuncta sint, veri est simillimum, etiam Argonauticorum Diodori ea, quae significavimus, ad eundem illum mythographicum historici fontem pertinere.
Quae cum ita sint, iam fere cognoscitur, quale fuerit compen- dium illud fabulare, cuius rivulos. in Diodoro, Apollodoro, Hygino, aliis mythographis per scholia dispersis deteximus.
Ac primum quaerimus, quo tempore exaratum sit. Terminum, ante quem scriptum est, certe indicat Diodorus. Qui cum post Caesaris mortem fio jxyv. tavogixájv. condere coeperit neque finem ante annum 2I fecerit!!?), ante annum 44 librum illum ortum esse concluditur. Terminum autem, post quem editum est, adhuc alium investigare nequeo atque Dionysi Scytobrachionis aetatem, qui fere circa annum IOO vixisse videtur!!9) Eius enim in illo compendio inter alios mentionem esse factam, colligo inde, quod et in bibliotheca p. 29 l. 28 (— Hyg. fab. 14 p. 49, 1l. 5 M. Schmidt — schol. Ap. Rh. I. 1289) commemoratur et latet sub verbo: »&woi« apud Diodorum 47 8 5 (— schol. Ap. Rh. I. 256) in Argonauticis, quae composuit e Dionysi epitoma et laciniis fontis sui mytho- graphici. |
Tum nostra interest cognoscere, quas fabulas illud compendium primi a. Chr. n. saeculi complexum sit. Atque ex eis, quae Dio- dorus ei debet, videmus, id tradidisse Herculis eiusque filiorum, Thesei, Ixionis, Aesculapi, Pelopis, Tantali, Niobae, Daedali (77
118) v, Diodor. I. 4. 7 et XVI. 7. cf. Mommsen: rómische Forschungen II p. 267 n. 61 et p. 549 n. Itaque non nimis mentitus esse Diodorus videtur, qui I C. 4. I per triginta se annos operam in historia universali scribenda navasse affirmat,
119) Solam ansam praebet Sueton. de grammaticis VII, qui quidem non temere credidit, M. Antonium Gniphonem, C. Iuli Caesaris pueri. magistrum Scytobrachionis discipulum fuisse, »cum temporum ratio vix congruat.«
8 7—9) facinora; stirpes explicasse Tectami Cretensis (60 8 2 sqq.), Aeoli (67 8 2), Asopi (72), Teucri Trojani (75), Cadmi (2); narra- visse fabulas de Oedipode, de septem ducum contra Thebas expe- ditione, de Epigonorum victoria (64—0606), de Argonautis et Medea. Itaque si ex his laciniis suspicari licet, quantum totius libri fuerit argumentum, non temere mihi videor conicere, totam Graecorum historiam fabularem in eo fuisse congestam.
| Ingentem autem materiem sic disposuit auctor, ut generum stemmata construeret atque unius cuiusque herois aut heroidis faci- nora et fata breviter narraret, eodem igitur modo, quo Apollodorus historiam fabularem composuit. Non autem compendii illius auctor neglexisse videtur discrepantias, quae de his rebus inter scriptores erant, adnotare. Diodorus quidem illas doctrinae copias contemp- sit — adnotavit modo, secundum Minoem, Lycasti filium, ab aliis Iovis filium dici — sed in Apollodori Teucri Trojani progeniei stemmate, quod prorsus cum Diodoro consentire supra ostendimus, p. 111 l 2 legitur: (2feouédwv) »yapeti Zrovuo 5v Zxauóvógov, xarà Óé rwac llAoxíav vüv 'Opoéuc, xav! iíovo 0€ devxinngry.«
Quam rationem compendii auctor in fabulis narrandis secutus sit, ex Argonauticis et Thebanis fabulis intelligitur. Nam qui illa referret, Apolloni carminis argumentum descripsit et Euripidis Phoenissarum prologum paene ad verbum excussit, qui Oedipodis sortem breviter complecteretur. Adparet igitur, mythographum ilum e variis cuiusvis fabulae formis eam elegisse, quam inter aequales notissimam esse scivit. Quae sententia probatur eo, quod apud Diodorum Hippolyti Coroniferi prologi nonnullos versus in c. 62 8 2 cognovimus, atque Sophoclis Trachiniarum argumentum | Herculis mortis narrationi (38) subesse videtur. | Additae autem erant brevi narrationi fabularum discrepantiae. Quod iam cognos- citur e Diodori paupere et neglegente compendii epitoma. Nam saepius diserte adnotat, alios scriptores aliter fabulam rettulisse, velut in fabulis de Argonautis, Medea, Hesperidum malis, Meleagri morte, Thesei ad inferos descensu, Centauris etc, aut varias eiusdem fabulae formas conglutinat velut c. 28 de Hippolyto. Ac Diodorus, cum veram heroum historiam, ergo unam scribere sibi proposuisset, variarum fabularum multas certe abiecit. Atque vix invenitur in bibliotheca, cuius non paucae partes Diodori fonti fabulari pro-
pinquae sunt, aut in Hygino aut in scholiis, quae mythos illustrant, ula fabula, quae non sit aut additis discrepantiis ornata aut con- taminata ex variis fabulae formis.
Iam vero exsistit quaestio, utrum illius compendii auctor, qui fere inter annum rOO et 50 a, Chr. n. scripsit, ipse et poetas et mythographos veteres excerpserit, an modo congesserit in unum librum, quae alii antea collegerant. Atque vertor contra Carolum Robert, qui excursu VI libri, quem inscripsit: »Bild und Lied«, docte et sagaciter de hypothesibus egit. Ait enim (p. 242 sqq): »auch andere, der Dichtung fremde Zusátze pflegen die Hypotheseis zu haben; so, um von der Angabe abweichender Versionen in andern Dichtungen zu schweigen, namentlich eine mehr oder minder ausführliche Erzáhlung der Ereignisse, welche vor dem Zeit- punkt, mit dem das Stück beginnt, fallen und die Voraussetzung desselben bilden; natürlich ist man bei Abfassung derselben darauf bedacht, sie móglichst vollstàndig aus den im Stücke selbst über die Vorgeschichte gegebenen Andeutungen zusammenzustellen ; allein nicht immer gelingt es, auf diesem Wege über jeden einzelnen Punkt Aufklárung zu erhalten, und gerade in solchem Falle ist eine ausführliche Darlegung der Vorgeschichte doppelt im Interesse des Lesers. Die Aufgabe ist nun, der Sagenversion, die der Dichter als die seinem Publikum vertraute und bekannte voraussetzte, móg- lichst nahe zu kommen und sich vor allem nicht in Widerspruch mit dem Stücke selbst zu setzen. Die so entstandene Erzáhlung wird aber in der mythographischen Litteratur, ebensogut wie die hinzugefügten Namen, dem Dichter selbst auf Rechnung gesetzt und unter seinem Namen citiert. Ein lehrreiches Beispiel : dafür bieten die Scholien zur llias d. 325.« At demonstrandum est, quo tempore tales $zo9éoctig, quales dicit vir ille doctissimus, compositae sint. Eae autem zoJécuc, quas Aristophanes Byzantius suis fabu- larum editionibus praescripsit, nihil omnium eorum, quae Carolus Robert vult, exhibent. Sed ad ipsum exemplum illud accedamus, quo vir doctus sententiam suam comprobari censet: schol. 4. 325 AD - bibl. III. 4, 3. Scholium enim, quod subscribitur: »7 torogí z&Q' Evgiuíóg iv Báxyoig«, nihil praebet, quod in illa fabula Euri- pidea inveniatur; cum autem Apollodorus, quem verbo tenus cum illo scholio 'consentire Eduardus Schwartz observavit, paucis post
IL INDEX CAPITUM
I. De Dionysio Scytobrachione . . . ......... 0p. 5—24 II. De Diodori fabulis Bacchicis . . . . . .. .......... p. 25—32 III. De Timaeo et Matride. . . . .. .. . .. e] i9 o o on 9 n pP. 33—44 IV. De fabulis Diodoii libri IV quae restant. . . . .. ... .. P. 45—79 V. De compendio fabularis historiae Diodoro antiquiore. . . . . ... p. 80—99
IL. INDEX RERUM ET AUCTORUM
Acastus. .... len p. 21 | [Apollodori] bibliotheca (Hercher) : Aeetes . .. ..... ll. p. I3 sq. p. 181. 2— p. 19 l. 10 . . p. 61 Áegeus — Augeas . . . . . . . P. 53 p.211.3—5 . .. . . . . p. 22 Aelian, frg. 207 (Hercher) . . . p. 78 p.221 13—16 . . . . . . n. 63 n.h.IIlL 39 ....... n. 89 p.2324 . . . . . . . . P. 57 v. h. I. $ ...... e. p. 69 p.271.7 Dp. I5, 17 vh. X.18. ....... n. 46 p.27 1.27 0. p.17 Aeoli progenies . . . . . . p. 68, 78 p. 29 1. 28 . p. II, 94 Aeschylus. . . . . . . . . . ep. 41 P.301.14 .. .. . . . . P. 17 Aesculapius . . .. . . .... P. 53 p.35126 .. .... .. p. 16 Agroetas . . . . .. p. 76; n. 28, 33 p.361.21—23 . . . . . . p. 18 Alcaeus ze: Hercules . . . . .. p. 41 P. 36 1l. 26 e) tm n P. 19 Alcidamas: Ulixes 8 I4 sqq. . . p. 73 p.37 l1. 0. p.20. Aleman . . . . . TP p. 60 p.371.4sqq.. . . . . . . p. 20 Aleadae Sophoclis . . . .... P. 73 P. 53. Iosqq. . . . . .. P. 39 Alexandrini poetae in Compendio P.54128 .. .. . . .. P. 44 alati .. .......: |.p.97 p.55125 ....... «Pe 44 Althaeaa . . . . . . . . «e. P. 61 p.581.12 . . . . . . . . P. 54 Amazones TP p. 27 p. 601.19 sqq. . . . . . . p. I5 — inAttiea. . . . . . . p. 79 p.60416......... n. 55 Amyntor, rex Ormenii. . . . .. n. 94 p.6419......... p. 76 Antiochus Syracusanus . . . p. 39 sq. p. 64124 .. . . . - . . P. 78 Antio Ixionis pater. . . . . .. P. 54 p.651. 1,18. . . . . . p. 78 Apollodorus Atheniensis : zregl 9&0» p. 98 p.6613sqq. ...... P. 77
— IO2 — [Apollodori] bibliotheca (Hercher) : Athenaeus: p. 661.8, 15. . . . . . . p. 76 P. 411À......... n. 91 p.661.28 .. .. .... p. 65 P. 515 D, E ....... p. 1o p.671. 15—25 . . . . . . p.69, Atlantiles. . . . .. . . . . . p. 78 p.68120 ........ p. 69 | Atlantiorum fabulae . P*,27 5qq. p.69l4sqq. ...... p.7o|AÀuga. . . .. .. e s p. 73 p.701. 6. .. ......p.72|!Augeas . . .. .. P. 53, 72 p.701l12 .... .... P. 54 p.711 1... .. .. .. n. 89 Bacchi partus . . . . . .. p. 58—60 p.711.255sqq. . . . . . . p. 73| Bacchi duo, tres. . . . . . .. p. 3! p.731 27 .. . . . . . . n. 94 | BaGíAeae rj ueydÀg untuo - - . . p. 29 p. 761.6 sqq., 1. 25 . . . p. 62| Boeoti genus. . . . . . . . .. p. 68 p.801. 9—12. . . . . p. 58, 63 p.811. 21—2$ . .. . .. p. 63| Oadmi progenies. . . . . . . . P. 58 p. 84 1. 23 — p. 86 p.58|Centaui. . . . . . . . . . P. 53 sq. p. 86... . ... .. . . p.96|Cice .. . ... .. . .. p. 13, 22 p.901.9sqq. ...... p.47|C. LL. X. 2 p. 746—750. . . . n. 46 p.92125 ........ p. 85 | Clemens Alexandrinus: protrept. p. 27. p. 60 p.931.15993. . . . p. 55, 66, 86|Cocalus. . . . . ... . p. 39 Sq. p.971.22s0q. . . . . . . p. 67 | Creta, antea Idaea nominata. . . p. 28 p. 1021. 15—22. . . . . . p. 73 | Crius (Kgióc), Phrixi paedago- p.1051. 59 .. .. .. .. p. 98 gus... . s 0. P. I3, I5, 23 p. 1051.225sqq. . . . . . p. 53 | Compendium mythologicum inter p.106 1. 6—12. . . . . . P. 53 IOO et 45 a Chr. n. scriptum p. 94 sqq. p.1071.19—24. . . . . . p. 65|Curtius IV. 32. . . .. . . . n. 4 p. 1091.17. . . . . . . . p.41|Cyathus. . . .... .. . n. 91 p. 1111.2. ....... p.95|Cychreus ......... P. 53 p. 1131. 5sqq. . . . . p. 52 sq p. 122421. 10—15. . . . . . p.63| Daedalus . . . . . . . . . .. p. 64 bibliothecae ^ epitoma — Vati- Daphnea Sibylla. . . . . . .. n. 80 cana . . . . . p.62,64, n. 4 | Daphnus ......... P- 34 sq. Apollonius Rhodius. . . . . p.89,97 | Deianira. . . . . . . . .. .. p. 61 Apolloni Rh. commentarium . . . p. 91 | Deianirae et Herculis filii . . . . n. 93 Argo navis . . . ....... p.17|Deilochus. . . . . . . . . . . P. 91 Argonautàe . . . . . ... p. 11—235 | Diodori ratio fabulas tractandi . p. 80 sq. Ariadna. . . . . 08S s n 5. P. 63 sq. | Diodorus: | Aristteus . . . . . .. P. 40 sq., 43 I'19.2. . . . . . . . . n. 33 [Aristoteles]: mir. auscult. c. 102 . p. 35 I. 53—55 . . . . . . p. 27—29 Aristoteles: Zeuo99oqxov ztolere(a p. 29 56—61 . . . . . . p. 27 sqq. Ama ...-..^.^.^.-.2.25^52. p. 68 60.......... p. 78 Artemo Casandreus. . . . . p. IO sq 61.3... s. p. 29 Asclepiades Myrleanus . . . ... P. 93 63 .. l.l res p. 31 Ásopi progenies . . . . .. .. p. 52 64. 3—5 . p. 318sq., 58—60, 97 Athenaeus: p. 44 D . . .. .. p. 42 66.5,6 .. .... p. 7—9
103
Diodorus : Diodorus :
III. 67. 3, 4 « pP.» 25sq., 30 IV. 85. . .. . ..... P. 41 68—71 .. . . . . . . p. 27 V. 3442....... P. 34 Josqq. . . . . . . p. 28 sq. 7. 6 . . . . . . . NX p. 68 44. lr n p. 30 I$ ...... rcr sn P. 39
IV. 2— III. 64. 3sqq.. . p. 31 sq. 25—32 . . . . . . . . P. 37
p. 58—60, 97 47... rr ns p. 29 "CRM p. 31 60.4... ...... p. 62 9—16. . .. . . . P. 41—44 64... .... rs p. 29 11.3. . . . . . . 04 Pe 44 VI.frg. 7. 4... . . . . . P. 57 17—28 . . . . . . p. 33—39 XII. 71. 2. . . . . . . . . P. 39 18.4. .. ... s. p. 41 XVII.51 . . . . . . . . .. Dn. 4 29. 2—4 . . . . . . . p. 26 $2 . . e ee e n n. 5 26.1. .. ...... P. 65 | Dionysius Scytobrachio non doctus 26.2,3 ..... P. 76 sq. grammaticus . p. IOsqq., 30 27 ...... rn lr p. 77 Zhovogou x«l iÓ9nvag 29,30 . . . . . . P. 39, 69 OTQutiE . . . . p. 28 sq. 31—39 . . . . . . p. 69—79 a Compendii auctore ad-
32. 4, 5 — IV.49. 3, 6 . p. 71 hibtus . . .... P. 94 34 35 . . . . . P. 61, 73sQ. »historiame scribit. n. 27 37 ee e s n.93|Dorieus . . . . . .. . . . .. p. 36 40—56 .. . ... p. I1—23 45. 4 . Pe 13, 14, 20, 22 | Eyxoutet xaraAoyaómy certe post 46.5... re s p. 41 86 a Chr. n. in ludos graecos 49.356 . . . . . . . p. 71 recepta. . . . . .. P. 42; n. 54 57,58... . p.62|Eioneus. . . . . . . . . . . . P. 54 59—62 . . . . . . p. 62 sqq. | Elis ab Hercule capta. . . . . . p. 72 62 ......-.-.-.. p. 86 | Enchiridia mythologica . . . p. 98 sq. | 62163... . . . .. p. 65 |'E«nucglc — &oyoioloyeuxr | 1884, 65... rss p. 66, 85 p.124 sqq. . . . . . « . . P. 42 66.......... p. 67 | [Eratosthenis] cataster. II. . . . . p. 40 67. 2—7 . . . . . . . p.68|Eryx . . . . . .. . c. p. 34 SQQ. 68... ll rs p.57 Eunomus . . . . . 4... es n. 9I 69.5... . . e. P. 54—56 | Euripides: 69, 70 . . . . . P. 53 sqq. Bacchae, prolg. . . . . p. 96sqq. 74 ......2.27 5 P. 53 — v.337380Qq. . . . . p. 40 72... ee n pP. 52 sq frg. p. 163 . . . . . . . . n. 25 7)3 - - e e e. P. 47 Sq Hercules, v. 359 sqq. . . . p. 43 74 4 e n n n n p. 47 — v 3602 . .. .. P. 44 'LERRERCPRPRPPPP p. 46 Hippolytus, prolg. . . . p. 65, 86 76,77 4... . P. 64 — v. 34 Sqq.. . . n. IO6 80 .......... p. 40 Medea, v. 9 . . . . . . . n. 26 81,82 ... . . . . . p. 41 — «w297...... n. 22 83—88 . . . . . . . X P. 34 — v. Il94. . . . . . n. 2I
————
C —À n ——M —— À D o —À M — M H— P A— P € — 9 .
BLULTTILIE
— ]IO4 —
Euripides : Medea, v. 1387 . . . . . . p. 16 Phoenissae, prolg. . . . p. 83sqq. Eurytidae . . . . .. . . ... n. 95 Euryjtus. . . . . 4... ees p. 69
Farmnesiana tabula p. 38, 42, 70, 71, 73;
n. 84, 90, 92, IOI
Gligantomachia in Phlegraeis campis
commissa . . . . . . . .. P. 34 Hecsta . . . . ... . . p. 13, 20 Hecataeus Teius . . . . . . .. P. 32 Helena a Theseo et Pirithoo rapta p. 65 Hellanicus. . . . . . . . . p. 81 sq. Heracdidae. . . . .. . . . . . p. 62 Heraclitus: zregl &zíOt0Y, 4 p. 78
20 . . n. 99
Hercules — Aleageus . . . . . p. 41 Argonautarum dux p. II, I2
Herculis laborum ordo P. 43, n. 55 parerga . . . . . . p. 72—75
et Deianirae fili . . . . n. 93 Herodotus: V. 43, 46 . . . . . p. 36 Hesiodus: frg. 97 Rzach . . . . p. 6t frg. 134. . . . . . . n. 94 theogonia, 337 . . . . n. 64
Hesiona. . . . . . . . . . p. 7O sq. Hesperides. . . . . . . ... p. 76 sq. Hippolytus. . . . . . . .. p. 65, 86 Homerus a Diodoro saepe laudatus p. 41 E. 638—642 . . . .. p. 71
I. 553—599 . . . . . p. 61
A. 200Ssq. . . . . . . p. 29 Hyginus: astron.. . . . . . .. p. 98 faulae. . . . . . .. p. 98 34-4-.-..-2..1.« n. 27
9 . P247
14 . 2. e en e P. 94 Ig... rr n s n. I9
24. 2 ror on s n. 26
25... eer n n. 2I 26... . c.n p. 20
Hyginus fabulae:
27 . 4... e oh on n n on p. 2t 30... . rns P. 43: 445 76 31 ......... p. 72, n. 85 32 ..........n s n. 93 33... . e. pP. 56, 72, n. 85 375,38... .. . . . .. p. 62 39... e e e n s n. 89 4O . . . 4. e. ro oon t| P. 64 42... . e e eor on on p. 63 43. 4. erre or o oh on on P. 93 613........^.-.^.. P. 57 62. .....-.2.2.5.. P* 54 Sq. 68,69 .. .. . . . . .. p. 66 JO... eet rns p. 57 7]8 4... ee e e s P. 65 82... ....-.-.-.-.5.. P. 47 84... eee e s p. 48 89... .. .. cr n s n. I6 162. .......2-.2^.2^.. n. 93 167 .. .. ..... p. 31, n. 38 I71—174. . . . . . 4. e s p. 6i 178, 179. . . . . 4. « p. 58 Hyginus frg. Niebuhrianum p. 98 Joso ........ . p. 12 sqq. Idaea. . . . . . . . . . . . p. 28 Iiacae tabulae. . . . . . . . . P. 97 Iodla .......-...... p. 69 Iphtus .. .. .....-... p. 69 Irenaeus sive Pacatus . . p. 91, n. 1Ij Ister Calimachius . .. .... p. 81 Ixio .. .. ....... rs P. 54 Laomedo . . . . .. . .. p. 7o sq. Lapiha . . . . . . . . .... P. 53. Linidiscipui. . . . . ... p. 25 sq. [Longinus]: zregh vovg III. 2 . p. 42 Lycomedes . ......... p. 65 Lycophro: Alexandra, v. 694 sqq. . p. 39 Lysimachus . .. .. ..... p. 98 JMawiog — Mavto...... P. 57 Matris ... .. ..... p. 4! sqq.