GROSHANS, G.P.F SPECIMEN ANATOMICO-PHYSICLOGI- [5 CUM DE SYSTEMATE URCPOIETICO... €

WMubrarp of tbe 3üuseum

| OF

| COMPARATIVE. ZOÓLOGY,

| AT HARVARD COLLEGE, CAMBRIDGE, MASS.

Jiounüucu bp príbate subscription, it 1861.

DR. L. pE KONINCK'S LIBRARY.

| No. D P 7.

SPECIMEN ANATOMICO-PHYSIOLOGICUM

DE

SYSTEMATE UROPOIETICO, QUOD EST RADIATORUM, ARTICULATORUM ET MOLLUSCORUM ACEPHALORUM.

G, P5 F. GROSHANS,

MED. DOCT.

SPECIMEN ANATOWXICO-PHYSIOLOGICUM

pE

L SYSTEMATE UROPOIETICO, QUOD EST RADIATORUM, ARTICULATORUM ET MOLLUSCORUM ACEPHALORUM.

LUGDUNI BATAVORUM , Asvp HL. W. HAZENBERG & Socios.

— —É/ÓÀ—— —

— MDCCCXXXVII. /6 3

L E s

^ udabo, fovivinabakorurd; axial

"qa (dóoQ anres | ud M diio E

VEU US Ne WU OT TR CREE

£f* m F m j I um bis d T"? 9 nur IA iu * * uo M i , ) Y "ron! uo &. : » m e E y? » P Y M [^ ? "m M LA hi

DOCTISSIMO VIRO

GUILIELMO TERPSTRA,

PHIL. THEOR. MAG. LITT. HUM. ET J. U. DOCTORI. €(YMNASII ERASMIANI RECTORI

GEORGIUS PHILIPPUS FREDRICUS GROSHANS.

Tu Quod inter H1PPOocRATIS scripta fertur, jusju- randum. illud, tum ob complura egregie dicta, tum praecipue ob ea quae jam initio ànvenimus Tyaaa0ot zv ty Od Eat ue ioa. yevéenaw, semper admodum mihi pla- cuit. Quibus vero de verbis quum cogitassem , semper ea fit. sententia. illum in primis nobis magni aestuman- dum esse praeceptorem , qui lubricam illam. aetatem , quando , uti estin adagto , nec pueri nec juvenes sumus enoderet et tum. animos doctrina excolat, tum. verbis et. exemplo $n viia bene constituenda , duz , quem, se- quamur , exsistat, Quae cura potissimum is man- data est, quos Gamnasit rectores salutamus, quorum quanta sit vis ón juvenum animos unusquisque per- spicit. Quae reputanti mihi visum. est nullius potius (abrepto jam patre optimo , carissimo) nomini quam

(uo vir acstumaltissime! hocce qualecunque opusculum

— 0 —

inscribendum esse. ut sic. publice ieslarer. quid. tibi debeam , qué non. solum auctorum classicorum 4n me amorem. alueris, sed praecipue sllud. én omnibus tibz proposueris ut egregia , in. dis ubique inveniunda , mo- rum praecepta et sententias juvenili animo (nsereres , atque quem. semper talem cognovi , ut meliorem jj 'uven- luti auctorem fingere mihi non possem. *

Habes igitur mi TERPSTRA! huncce qualem-

cunque libellum in grati anim testimonium et sta vive *

feliz, ut ego tibi ex animi sententia apprecor.

Scripsi Lugd. Bat. Kal. Juniis wMDcCccxxxvg.—

PRAEFATIO.

E occasionem, siquis unquam, libentissime equi- dem arripio, ut tum de opusculi consilio, deque via quam ingressus sum , pauca verba faciam, tum ut etiam de systematica animalium divisione quaedam monerem. Nam quamvis probe scio systema Celeb. CuvirEnr: (in- verso ordine paucis mutatis etiam Cl. Horvzwrr prae- ceploris aestumatissiimi) novisimis multorum inventis multis in partibus mancum ac incompletum esse tamen illud in multis adhuc mihi sequendum proposui.

Sed ad primum argumentum veniamus, nempe ad opuseuli consilium. Lectores, si qui futuri sint, vel po- lius qui titulum inspiciunt levique manu, uti dissertatio- num Academicarum vulgo fert fortuna, paucis pervo- lutis foliis judicium ferunt, fortasse mirabuntur me me- dicinae doctoris gradum obtinere cupientem tale mihi argumentum sumsise, quod multi putant medico misi plane inutile, parum saltem. emolumenti in studiis alla- iturum. Anatomes autem comparatae encomion hic re- petere non necesse duxi, tum quod hoc esset cramben bis coctam adhuc igni imponere, tum quod meliores laudatores habeat illud studium atque re vera nec de- fensoribus istis, uli est in adagio, tempus egeat. Qui

plura cupit adeat MrckEgrruM et TaEevIRANUM l

E858

paucis apte disputantes (1), tum ad Crisi verba re- spiciat sequentia , « quamquam igilur multa sint ad ipsas « artes proprie non pertinentia , tamen eas adjuvant exci- « tando artifieis ingenium : itaque ista quoque naturae « contemplatio, quamvis non faciat medicum , aptiorem « lamen medicinae reddit (2)."

Paucis tamen haeece addere volüi me practico argu- mento meum praetulisse quia si mihi cui parva adhuc est experientia de morbo quodam esset scribendum , so- lummodo ad verbum essent transscribendi auctores atque magisírorum in verba jürandum. At nune dé multis ipse judicare possum quippe quae oculis submissa habut, tum melius in physiologiam , medicinae illam ducem, in- quisivi quam caeteroquin fecissem, cui quoque studio in posterum otium fortasse deérit, Sed haec jam satis.

Quum anno wpcccxxxiv in sequentemi annum quaestio- nem promulgarunt VV. Cl. CI. Ordinis disciplinarum ma- thematicarum et physicarum in Academia Lugduno-Ba- tava , « quaeritur brevis organorum urinam secernentiumi « in piscibus descriptio et. comparatio physiologica cum « lisdem organis in caeteris animalibus" et me ad re- spondendum accinxi. Sed tristi dilectissimáe sororis mor- te, quo minus opus absolverem , impeditus, tamen cla- rissimorum virorum judiciis submittere volui, non ut praemium obtinerem, sed ut ex illorum observationibus proficerem. Nec prorsus displicuit et secundos mihi im» pertierunt honores. Jam ante hoc tempus anatomes amoe

(1) System der vergl. Anatomie von J. F. M xcx xz, Halle 182r. Erster Theil Vorrede. s, xiu folg. G. A. Tuzvinaxvus, die Gee seize und Erscheinungen des organischen Lebens, Bremen 1831. T, Einleitung.

(2) Cxrsvs, l. I. praef p. m, 15.

— B ,

ve ardebam et semper systema urópoieticum, donec per graviora studia et fata multa tristissima mihi licuerit , per-. scrulatus sum. Erat ab initio animus, quum dissertatio esset scribenda , systematis uropoietici anatomes et phy- siologiae scriptione inaugurali adumbrandarum. Quam vero in rem quum altius penetraveram argumentum dis- serlationis ambitu majus sensi, cui igitur tempus mini- me sufficeret. Dignum re vera nonum quod premeretur in annum. A vertebratis igitur destiti et solummodo in- vertebratorum systema uropoieticum , quod esset, elabo- randum mihi proposui atque si in posterum forsitan otium et vires a Deo concedantur mihique editorem pa- rare possem sequentes classes absolvere. Quo in argu- mento, ubi tot hypotheses, tot partes parum cognitae, multae me gravissimaeque impediere difficultates, Facile me haec deterruissent, sed recreavit me incepli operis amor et novi argumenti circumspiciendi molestia,

Quas inter difficultates non minima fuit quodnam mi- hi systema eligerem. Neminem enim fugit, uti jam ini- tio dixi, Cuvignir systema in quibusdam partibus emendandum esse, cujus consilii profecto, si adhuc vi- veret, ipse auetor esset. Et Hozvrewrvus ipse vidit jam paueis annis postquam primum compendii volumen ediderit illud multis sibi mutandum esse (1). Quid igi- tur hic faciendum esset, multum diuque cogitans, quid vellem nescire , multa, legere deque iis cogitare, juvenili quoque audacia (malit forsitan quis temulentia) de no- vo systemate cogitare, Horgvzwrr aliorumque rationem ab imperfectis ad perfectiora transgredientem an. Cv- vrren1i:i Sequi. Haec omnia per multum temporis me

Ld

(1) Handbock der Dierkunde, Foorrede voor het Tweede Decl. ] *

end DE

occuparunt. Interim animalia secare, auctores legere, annotare , icoues inspicere, cum invenlis comparare coepl. i Quae mihi quum disponenda essent, adhuc dubius haerebam. Primum (ut omnem exponam rationem) H oz- vreNrII methodus placuit quae tamen, quamvis in Zoó- logicis eam optimam duco, non parvam mihi in anato- mieo argumento . exhibuit difficultatem, Ut enim de cu- jusdam organi functione certi quid statuamus semper fe- re unica methodus est illud cum aliorum animalium ors ganis conferendi (1). Atqui in inferioribus ubi primum aliquod organum nobis apparet, unde quocum confera- mus petenda? Sed semper in hisce multas esse diflficul- lates unusquisque perspicit. Et libenter confiteor me in hac ratione assumenda potissimum ad dissertationis con- s Silium respexisse, quae quum de animalibus vertebris carentium agit manifeste huic rationi magis quam illi accommodata est. | Quod vero ad tres Cuvrzni: typos, Gelaténoso- rum (2), Articulatorum et Molluscorum attinet. nihil mutandum credo. Sed gravissima quaestio haec est, quo» modo in primo singuli ordines disponendi sint , quomo- do in secundo. Et an Insecta Molluscis anteponenda sint vel contra. De primo typo paucis videamus. Continet Infusoria , Polypos , Acalephas , Entoxoa et Echino- dermata. in Tabula vero regni animalis HogvEwrus Entozoorum classem demit et singulis gelatinosorum or-

(1) Commode citat in hanc rem Hozvxxrvus l.l. D. I. bl, 27. Am«isroTrELIS verba dozep yàp vouojgcxca 7püc tÓ aücOlg EXAOTOV OVapi- poovaco» doxiudtjouciv , ov dX xal Ev volg &AAoIG , Hist, -Anim. l. c. Vl,

(2) Vel Radiatorum pro captu cujusque,

ie

dinibus Entozoorum classes addidit (1). De Infusoriis si Eu nENEERGIO (2) fidem habemus, longe aliter nunc judicandum est quam antea. Multis enim probavit Rotifere non gelaünam quandam efficere sed eorum structuram valde compositam esse. Ubi igitur ea col- locanda? Et ubinam in systemate incipiendum ? Optimum eredo, si Pro£obza (3) mittas, cum Polypis incipiendum (4), de quibus analogiae caussa quaedam dicenda. Verbo tunc attingenda erit Acalépharum stru- ctura, in quibus quamvis non credo aliqua inesse quae faciant ad nostrum argumentum, tamen Jfedusarum corpora discomorpha obiter memorare volo, quum multi ea ad secretionis cujusdam organa' referunt. GCerta vero nulla sunt atque tam parum de iis inter auctores cone siat, ut si Eun zs nEnGrIO (5) calculum adjicias ocu-* los credas. Sed nemo systematis uropoielici vel vesti- gium hic quod sciam suspicatus est neque hypothesin protulit, Quare ipsi dissertationi perpauca tantum de iis erunt inserenda (6). Sequuntur Echinodermata de quibus plura observanda habeo ut suo loco patebit. Quod vero ad Rotatoria et Entozoa nunc attinet tum quod pauca monenda habeo de iis, tum quod ubi ea

(1) Tafel ean het Dierenrijb, door J. v. ». Hoszvx n, hà J. C. Cijfveer, Leyden 1829. *

(2) Notum enim Dvzanptwuw EnngNsznci: inyenta negare, cujus caussam tamen non defenlerem.

(3) 1d est, Spermatozoa, Confereas similiaque,

(4) Nuper animalia huc usqne incognita descripsit M gvexvs anliquis, ut ita dicam , infusoriis similia quae agastrica nuncupat, Wire an, Zrchie. für Naturgesch. Heft I, Jahrg. 1, Berlin 1835, $. 17 , 18.

(5) Wizena nx, op. L s. 33.

(9) Litem igitur non attingimus ubi Medusae et Actiniae collo» candae, sed de Medusis agentes ea memoramus.

— 60 —

collocarem nescio ad finem hujus typi breviter de iis agendum credidi (1). Atque sic breviter primi typi sy- stematica absolvi, Nunc quaestio oritur ubinam .47/icu- lata sint collocanda et an. cum plurimis Mollusca In- sectis imperfectiora statuamus vel contra. Utraque sen- lentia suis nititur argumentis haud rejiciendis et utraque suis premitur difficultatibus. Optima Hozvzwrr qui- dem visa est ratio eorum in Tabula sic disponendorum ut neutri cldssi primum assignet locum (2). Sed in

(1) Neque sic incongrue disponuntur quum magnopere ad Arti- culata accedunt: » 77as die; Stellung der Rüderthiere betrifft , so dür/te deren Ver wandschaft mit den Entomostraceen und W'ürmern , überhaupt ihre mannigfache Annüheruug an den Typus der Glies *derthiere sie vielleicht spüter dieser Gruppe einverleiben.? W 1kc- MaN ll, s.9. ann, ad p. 8. pertinente. Jam antea nx BrarwsviruE multa ad Crustacea pertinere credidit et Cl. Hozvzw1vs eandem professus est sententi&m, Vid. J. vax Dxxw, Diss. inaug. de differentia. et nexu inter nervos vitae. animalis et vitae Organicae s L. B. 1834. p. 84. ann. r.

(2) I. Gelatinosa. -

II Articulata, — IHI. Molluscea, IV. Vertebrata.

"Non possum quin hic addam divisionem totius regni animalis quae invenitur apud BunuxisTrBuw (Zandb. der Entomologie , Th. I. 8. 449 ubi tres sunt animalium series nempe:

.l. Infusoria polygastrica, Polypi, Coralli, Medusae , Radista Bivalvia , Limaces, Sepia.

ll. Entozoa, Hotifera, Annulata, Myriapoda, Arachnoidea , Insecta.

III. Pisces , Reptilia. Aves, Mammalia.

Dicit.enim et ideo praesertim haec citavi; » Das "TAierreich beginnt mit den Organen der Ernáhrung ; im Verlauf ihrer Ent- wickelung gesellen sich die Geslechtsorgane hinzu und beide gelangen nun zu einer gewissen Hóhe der Entwickelung , ohne dass die Bewegungs- und Empfindungsorgane einen bemerkbaren Antheil an dieser Entwickelung nehmen , diese dagegen entwickeln sich in einer anderen Reihe von T'hieren auf. Kosten der Ernáhrungs- und Fort-

uy.

anatomica deseriptione una vel altera mihi sententia su- menda est, Tandem Opusceuli consilio utpote de organis ad vitam organicam pertinentibus agentis optime me consulturum credidi si Mollusca post Articulata descri- bam in prioribus enim vila organica magis perfecta cer- nitur.

Quum constitit post Radiata Articulata describere rur- sus quaestio movenda quomodo in hoc typo ordines sint disponendi et ubinam incipiendum. Cum Annulatis? Ob- stat multorum auctoritas, Et quomodo pergendum. Mzc- KELIO tandem et Hogvznro assentiendurh credidi (1) eorumque ordinem servandum. Quorum nempe argu- menta haud levia nobis videntur sed annotatione haecce paullo copiosius persecuti sumus. Egregie prorsus haec- ce ratio opusculi: argumento accommodata est, nam quum in annulatis organa huc pertinentia non demon- strata sunt, uli nobis videtur, commode post Radiata ponuntur: in quibus quamvis me judice renibus organon analogon invenitur lubenter tamen fateor plura nisi om- nia hypothetica esse. Caeterum hicce typus eodem

pflanzungsorgane und. zwar. zunáüchst das Bewegungssystem, so dass alle drei , Ernáhrungs- ,. Fortpflanzungs- und Bewegungssystem endlich eine ziemlich gleiche Stufe gewinnen , das Empfindungs- system dagegen merklich zurück tritt, Bs beginnt daher eine neue Heihe , in welcher die drei früheren Systeme jedesmal wieder eine ziemlich gleiche Stufe behaupten , aber zugleich mit dem nun greller . hervortretenden Emp findungssystem eine neue Entwickelung begin- nen , welche mit einer gleichen Hóhe Alle vier Systeme endet."

(1) Handb. L. bl. 148. et revera multa sunt Echinodermata de quibus revera difficile est statuere an Echinodermata vel Annulata dicenda sint, Sic Sipunculus ab aliis ad Echinodermata ab aliis vero ad Anuulata pertinere statuitur. Pertinent hic quoque animalia duo nuper descripta Sternaspis thalassemoides et Siphostoma di- plochaitos,

— S9 —

modo quo apud CuvrEn1vx dispositus est, Ad. Crus- (acea referenda sunt, uti secundum T no xwsowr inventa patuit, Córrhzpeda de quibus nihil habeo quod anno- tem. Sequuntur Mollusca quae proh dolor! absolvere non potui. Plures enim me cogunt caussae ut ante fe- rias lauream doctoralem obtineam. Inde quoque cogi- tavi de Molluscis omittendis, sed quum plura jam de Acephalis bivalvibus annotata haberem haecce disserta- tiuuculae addere malui quam occultare.

. Seeundo vero loco pauca adhuc monenda sunt de via quam in specimine elaborando ingressus sum.

Omnia ad argumentum pertinentia collegi et omnia quotquot innotuerint dummodo ad me pervenerint a compluribus observatoribus relata referre mihi proposui. Atque etiam in hisce exponendis hypothesium mihi ra- tionem habendam esse credidi. Sic v. g. TaEviRANrI de renibus Annulatorum sententiam examini revocavi et aliorum. quoque hypotheses memoravi deque iis dis. putavi, saltem ubi illud cnm fructu facere possem. Nam JarGzar de appendicibus quibusdam in Zo- hadschza sententiam quas cum renibus confert (ut hanc citem ) solummodo fere memoravi. In libris comparan- dis felicissimus fui ( 1) atque haud facile aliquem mo-- menti libellum mihi non pervenisse credo. Nam quisque annotationes inspiciens videbit me plurimos auctores adhibuisse.

Quod ad sectiones attinet, quamvis paucissimis locis

(1) Non possum quin hic pium animum erga eos significem , qui libris mihi suppeditandis opus meum juvare voluerint. Gratias igitur hic ago et habeo Cl. SAw nrronrro, promotori aestumatis- simo, uti CL. Cl. Rziw wanprro et J, Hoxvexro, uti et doct, viro Haaw10, cujus curae Invertebrata in M vsxro commissa sunt pro singulari ejus erga me benevolentia, et humanitate,

|o

DI

aliquid mutandum habui, tamen me plurimas instituisse affirmo, Et semper fere antequam de classe quadam an- notare coepi, ad eam pertinentia animalia secui, ut eo- rum structuram et partium situm cognoscerem et me- lius sic. judicium possem ferre. Verissima enim quae sunt apud poetam:

Segnius irritant animos demissa per aures Quam quae sunt oculis submissa fidelibus,

Quas vero sectiones non semper mihi successisse fateor atque me manu rudiori nonnumquàm minus profecisse , non est quod negem. Ubi vero judicium meum inveni- tur, illud non nisi postquam per multum temporis spa- tium mecum reputavisseem a me latum esse sciat lector.

Et quid nunc de libello dicam. Primum quod si ad- huc mihi scribenda esset dissertatio non tantae molis argumentum mihi sumsisseem. — Nam quamvis plurimum laborem per longius tempus quam vulgo dissertationi concedatur in argumento elaborando adhibui, tamen ne- mo me melius perspiejit quam multa huic opusculo de- sint. Quod aliter fere non potuit , nam primo loco habet illud vinculum quo inviti saepe ad dissertatio- nem conscribendam cogimur multum quo etiam dili-

gentissimo taedium pariat: dein argumentum meum non

aptum credo quod paucos intra menses absolvatur. Sed, ut caetera mittam, multa quoque esse quae ad me per- tinent vitia nullus dubito. Sed ultra posse nemo co- gitur et jam divum ilum SocnaATcEM 7r) x43 OUvauiv Ép)ssj/ ubique discipulis commendasse, quo semper de- lectatus est, apud X gzxormnow-mEw videmus.

Et nunc parve liber ibis.

5h

b»

SPECIMEN ANATOMICO-PHYSIOLOGICUM

DE

SYSTEMATE UROPOI!ETICO IN RADIATIS, ARTICULATIS ET MOLLUSCIS ACEPIHALIS.

Cc—ÀaÜáÓ

PARS PRIMA,

ANIMALIA RADIATA.

S Tue: munera quibus corpora organica funguntur sume mopere attentionem merentur ea quibus partes corporis naturam jam adepta chemice mutata rejiciuntur, acidi nempe carbonici exhalatio et urinae secretio, illa ab om- nibus corporibus orgasmicis perficitur, haec vero animali- bus ac quidem non omnibus, uti videbimus, propria.

(9.

Quae semper est naturae ratio ut organorum in per- fectissimis animalibus perfectiorum rudimenta formamque simpliciorem in minus perfectis confecerit, hocce quo- que in systemate secula est. Quamvis enim illud syste- ma, omnibus organis ad. illud. pertinentibus instructum ,

— li —

non nisi in vertebratis adest, tamen non desunt organa in inverlebratis quibus majori minorive jure urinae se- crelionem adscribimus, organa quippe quibus. humores purgantur. Et revera jam in Piscibus tam perfectum il- lud systema cernimus (1), ut vel hac nota organa simi- lia in Invertebratis adesse jure statueres (2). Ne tamen quis credat omnes hujus systematis evolutiones catenae ad instar per omnes classes observandas esse, ita ut quo perfectiora animalia a nobis observentur, sic etiam sta- Quere posses eo magis compositum esse eorum systema uropoieticum. Hoc enim minime ita sese habet. Nam ab imperfecüissimis ad perfectiora transgredientes in ple- risque Crustaceis non adesse observabimus, quum in in- seclis vasis Malpighianis urinae secretionem peragi omni fere dubio vacat.

$. 8.

Postquam EmnrwsEnarivus infusoriorum structuram non, uti prisca fuit sententia , simplicissimam sed. satis compositam esse probavit, isque igitur infimum inter imperfectiora locum minime competere, jure statuere possumus si a confervis similibusque, uti sunt Spermato- *oa aliaque discedas, polypos infimo in animalium sy- stemate loco esse ponendos. In quibus quum simplicissi- ma est eorum fabrica , nullius secretionis organa distincta observamus: verosimile est igitur externam corporis su- perficiem excretionum munere fungi, ita ut in iis omnes functiones interna et externa superficie peragantur. Sae-

(1) Piscibus enim jam sunt renes, vel si mavis in multis unicus reu adest, adsunt ureteres, vesica et urethra,

(2) Wirzsnaanp, Darstellung der gesammten Organisation. , Giess, u. Darimst, 1809. Bd, IL. 5, 265,

2*

EP LS

pe enim in imperfeclioribus plures functiones uno eos demque organo perficiuntur unde in perfectioribus varii consensus (cupzÓcici) egregie saepe explicari possunt.

p

ln censum nune veniunt Z4calepAae et Medusae quo* rum structura magis composita , in quibus nempe organa adsunt ad. plura munera obeunda pertinentia. Secre- lionis cujusdam peculiaris in Medusis organa nonnulli in corporibus discomorphis (1) adesse credunt, dum alii longe aliam functionem hie collocant eaque ad visum perlinere suspicantur, In tanta rerum confusione de iis penitus silere malui quam incerta proferre.

. gto

Pervenimus jam ad Echinodermata, qua in classe de quibusdam organis nobis erit videndum quae a nonnullis ad systema uropoielicum referuntur. Dividitur Echino- dermatum classis in duos ordines, nempe in poda et Pedicellata. De posteriori nobis erit videndum, nempe de ZAsferiíarum tuberculo et de appendicibus quibusdam in Jolothurás. De corpore labyrinthiformi Asteriarum inter alios vir Celeb. MzcxkErivs dubitavit (2) an urinae secrelio ei adscribi posset, et Holothuriarum ap- pendices memoratas nuperrime vir doctisimus JaAEGE-

nUS (3) in dissertatione inaugurali cum renibus come

(1) Randkórper Germanis.

(2) System der vergl. Anat. , Th. IT. Halle 1824. 1. Abth. s. 1g, Cf. R. Waanzn, Lehrb. der vergl. Anatomie, Leipzig 1834 — 55. s. 256. :

(3) De Holothurüs Diss. inaug. , def. ad d. 1x m. Novembris a. wncccxxxiv , auctore G, F, Jaxcozno Tunrcr, 49. p. 38, 3g. Tab. II, fig. 9. delineantur,

—- 13 —

paravit. In priori ordine nunquam, quod scio, organa huc pertinentia vel inventa vel descripta sunt. Posset forsitan quis de vesica tenui ad anum desinente in Zone/- lía obvia dubitare. Sed de ejus functione huc usque nihil .constat (1). Nobis autem hujus organi usum ad- huc incognitum esse statuere placet magis quam hypo- thesium seriem juvenili audacia augere, praesertim cum intimam horum animalium fabricam inspicere non con- tgit.. Ab omni igitur desistimus judicia.

$. 6.

Ad Asteroidea transeundum: in quibus invenitur orga- non peculiare, cujus utilitas adhuc latet. Plures igitur, uti expectandum erat , omni tempore fuerunt sententiae quas inter non prorsus displicet. eorum qui' renibus ana- logam functionem hic peragi statuunt, quae res, non omni quippe fundamento destituta hic prolixius tractan- da est. Igitur primum ducibus Tig»EwMAxxo (2), SrEPHawo DzrrzEs Cmurase (3) et Signorpo (4) hocce organon describemus et ex singulis desumemus

m —[

o (1) v. ». Ho Ev EN, D. L bl. 113. citat Roraxpo, in Journal de Physique, de Chimie , d' Hist. Nat. etc. , Tom. XCV. Juillet 1822. p.49— 59. In sipunculis duae adsunt vesicae de quibus D grzrx C iras s, Memorie sulla Storia e Notomia degli animali senza ver- tebre del regno di Napoli 1823. 4? T. I. p. 21. dubitat an respi. rationi inserviant, Conf, icon Tavola IL. fig. ». c. ubi vocantur borse della respirazione. Hoc igitur citavi quia appendices Jar cxnrz quoque ad organa respirationis sitae sunt,

(2) Anatomie der Hóhrenholothurie, des pomeranzfarbigen See- sternes und. Stein- Seeigels , Landshut 1816, fol. s. 37.

(3) Memorie, Vol. 1M. p. 306 seqq.

(4) Zur Anat. des Seesternes von Dr. C, F. vos Srgsorv» in Murrtxms rehiv für 4Inat. , Phys. und wissenschafiliche Mediein , 1826. s. 391 seqq.

— l4 -—

quae nobis optima videantur, quum ipsi Asterias ad. spe-. ciem rubeniés pertinentes secujmus. Descripto vero or- gano commode ad examen pliysiologicum transire pos- sumus,

- In. omnibus (1) Asteriis proprie diclis corporis facie superiori adest corpus compressum, rotundum, rude, calculosum, in euranczace quinque circiter linearum dia- metri in corporis angulo inter duos radios sitam. In rubente minoris diametri inveni atque in junioribus non tantae duritie quam in adultis, observavi, ubi tanta est ut ferro tacta resonet (2). Noimninatar a Derrg CurasE tuberculum labyrinthiforme , a TiepEMANNO vero saccus calculosus , corpus calculosum ab antiquiori- bus verruca caícaree , caet. Multis processibus stellae ad iustar praeditum dicunt, uncle etiam nomen labyrinthi- formis. Mihi vero in 4szeris rubente hi processus non iam distincti visi sunt, l)geLLE Cmriars porro ita scribit. de forma externa in 1jonnullis speciebus. Tubercu- lum illud in. 4s/erte auranciaca habet incisionem lon- giludinalem, . Componitur plurimis lamulis in .4s/eria echinophora radiatim dispo:itis, in 4s/erza Savaseri ma- gis inflexis, ramificatis vero in 4s£ería pentacantha (3). Liwxtro (4) porro notanie nunc lentis ad instar con-

(1) Drzzrs Curasg, Tregpsuanw Ll. l.]. In Ophiuris deesse notat Duvkeza xo vy, Dict. des Scienc. Nat. 'F, lI. p. 259. Astérie, Datur tamen exceptio nempe .4sterias tricolorata , notante Cl. Drrrx Cuiaske, T. lll. p. 75. addit tamen » essendo questo il primo esempio di sua esistenza nelle ofture."

(2) Lixx10s, de stellis marinis , Lips. 1815. p. 15. quem citat T iEbEMANNU s.

(3) Icones sunt apud Dgrrs Cnurase, T. XVII, XIX,

TOR

-— 5 —

vexum , nune ad cylindrum accedit. | In ruben/e . con- vexum apparet.

T7

Est porro cuti arcte adnexum (1) et saccum format elongatum in ductum mox describendum desinentem qui in annulum Oosseum 0s circumdantem tendit. — Canalis hicce , massa friabili sabulae instar repletus , oritur ex parte inferiori; paululum excavata. Est magnus, satis amplus, Incipit basi lata et arctissime cum ipsa verruca vel tu- berculo junctus est et concretus, Nunca tuberculo de- currit in cavitate duabus laminis tendinosis formata, a corporis cutis partis superioris superficie inferiori prove- nientübus , quae forma ligament falciformis. decurrunt ad angulum, quem duo radii efformant. Canalis porro in magnis asterüs pollicem fere longus magis magisque coarctatus, forma paulisper serpente ad canalem cir- cularem tendit os circeumdantem in eoque inter duo cor- pora glandulosa aperitur. — Videtur pro speciebus forma quodammodo differre nam in rubenze decursum, quam- vis summa prorsus eodem redit, paullo aliter observavi quam TriEpEMANNUS ex auranciaca delineavit, Sed difficilius haec sunt descriptu et sine iconibus saepe non bene intelliguntur.

$. 8

In sacco interno TirEpEMANNUS invenit massam sa- bulosam quam breviter descripsit neque tam accurate quam solet. Massa enim haecce secundum eum est in- formis et. cum liquore intus observando saccum replet. DrrírE Curas& vero microscopio eam in vestigavit de-

(1) Ll

— 16 —

que sacco interno accuratius scripsit quam TirpEgMAN* mus. Postea EnnEgNBEnGIUs(I) quoque de sacco interno scripsit, qui tamen non citat Cl. Derrg Cnrza- yr. EnunrwnEnci:I vestigüs institit doctissimus Srx- BOLDUS qui accuralisime de hac re egit, psi micro- scopio Srzzsorpri inventa probavimus jam ante opusculi editionem (2).

Sacci interni parietes sunt albidae, firmae ab exteriori laeves, ab interiori longitudinaliter plicis ornatae (3). Intus continetur massa friabilis, sabulosa, coloris e fulvo albicantis, paulisper tristioris, uti frustulorum calcareo- rum ad latus Asteriarum sitorum. Massa haecce semper fluido: innatat e canali circulari in canalem calculosum perveniente. Sine dubio massa haec in canali paratur et pro vertebrarum et frustulorum calcareorum nutrimento a Trz»ExAxNxvO habetur. Constat secundum T rzpz- MANNUM calce carbonica et exigua copia phosphoricae, docente analysi chemica. Acido nitrico soluta fermen- latio magna oriebatur. Solutionis parti admista oxalate praecipitatum magnum videbatur. Alii parti adfundeba- iur aqua calcis unde nubecula oculorum aciem fere fu- giens, fortasse a magnesia (4) contenta.

Haec TigzpnEMANNUS.

(1) In diario M üzrznz: laudato 1834. Heft 6, Vid. Wrecwamx 1835. 1. Heft s. 49.

(2) Mirum quod ne Srz 5or»vs quidem opus novisse videtur Cl, Drrrr Cmuiasr, quum tamen multos auctores huc pertinentes laudet. ,

(3) Tixpznw. o, L s. 54.

(4) Analysis chemica quae invenitur apud MEcxxxrvM, System B. IL. 1ste Abth, s. 19. cum hisce convenit,

. Mii autem jam memorati accuratius internum saccum describunt, nempe quod ad formam massae pertinet: quod mobis summi videtur momenti. Ubi enim de functione quaeritur haud leve nobis videtur eorum inventum, mas- sam formam quandam regularem habere. DErrzg CuraJg dicit saccum internum repletum esse frustulis innumeris rectangulis seriebus pluribus longitudinalibus dispositis , formam arcuum , tesseris retis ad instar aedificatorum , ro- manorum simulantibus, Frustula haecce communi tunicae adhaerent filis aliquantum a se invicem distantibus, Haec idle. Paucis quoque Eu nzN2zRarUus dicit sacci con- tentum non massam calcaream simpliciter conformare , sed telam esse fibrarum calcarearum. . Omnibus autem palmam praeripuit SrzE2orpvus descriptionem iconibus ilustrans. In quatuor speciebus structuram tam consimi« lem invenit, ut descriptio omnibus adaequata sit.

$. 10.

Format haécce massa trabem orbicularem ab origine usque ad finein inflexam in formam litterae S (1). Parte superiori crássissima , tenuior versus inferiora. In canale a TrEpngEwMAN NO descripto non libere sita est sed utro- que fine partibus tendinosis cum verruca et annulo osseo conjuncta. — Lateri dextro ligamentum adest, quo cum ligamento falciformi juncta est. Dubitat hinc an revera

canalis trabem circumdans adesset, quem tamen semper observasse credo.

(2) De omnibus hisce cf. Tab, X. fig. 14, 15, v6, 17; 18. Nos ab iconibus dandis ob impensa destitimus, quamvis confiteor. difli cillima haec esse intellectu sine eorum adminiculo.

e» e

uu [M

'Trabs autem illa non est massa calcarea formia destis tuta. Simplici enim jam lente videtur esse columella annulis calcareis junctis 56 ad 60 composita. Utrique latere quodammodo compresso sulcus adest longitudinalis versus inferiora , ubi partes magis orbiculares sunt, eva« nescens.

Singulae vero trabis paries sunt longitudinis inaequalis j annulosque eífformant unde in media trabe cavum vel tu- bulus oritür; qui ob singulorum annülorum formam pe- culiarem , singularem quoque formam habet. Gonstant nempe annuh duabus partibus, minori simplici anteriori superficie sita et majori (posteriori latere sita) e qua media per totam annuli longitudinem processus oritur 'in duas laminas divisus circumvolutas, unde canalem for- mam tam singularem accipit. Quum nunc duabus pare tibus constant annuli, utriqüe trabis lateri sutura. decurrit facile oculo armato observanda, loco ubi ambae partes conjunguntur. Irregularis autem est, quod inde oritur, quod anteriores annuli partes non. semper cum posterio- ribus longitudine conveniant, quodque fines quibus se invicem tangunt saepe angulali sint.

' Repletur canalis textura granulosa , qua fortasse omnes parles cohaerent et trabs seriem format flexibilem, satis firmam.

Massa vero calearea qua trabeculae partes consiant microscopio non ostendit contextum crystailis regularibus compositum , sed compositionem cellulosam vel potius retiformem (1). Hae maculae semper irregulares sunt.

(1) Quum Cl. J. v. ». HorvEx hanc texturam ostenderem , an- tequam nobis nota esset Six sorpr: descriptio, perspicue equidem observavi hunc contextum, | Sed non omnibus mecum convenit vir Cl. Postea occasio eorum obtünendorum animalium defuit.

ec oa

^. Videtur igitur Dzrrg CurAJg solummodo inspexisse formam externam quum scribit: « come se rappresentar « voleseero tanti archi di mattoni a foggia reticolata ro- « mana" quocum satis bene una e Srgn orpr iconibus convenit (1).

$. 1L

Organa vicina quibuscum jungitur sunt sequentia. Pro- pe annulum nempe osseum 0s circumdantem quoque ad- sunt vesiculae quaedam, tres vel quatuor lineas longae, materiem pellucidam , limpidam continentes, | Quarum pedunculi cavi in truncum conjunguntur, in annulum osseum aperli, In vivis irritabiles sunt stimulisque con- irabuntur et liquorem contentum projiciunt. Ubi nunc hicce pedunculus in annulum osseum aperitur duo quoque adsunt corpuscula brunea, superiora versus parum come pressa, unius vel et unius dimidii lineae diametri sunt concava: TigpEMAxxNvs ea mercurio implevit. Quum nunc quinque sunt pedunculi, quinque quoque glandula- rum paria observantur singula in annulum dictum aper- ia (2): haecce nunc omnia invicem et cum ramis vasos rum ad radios tendentibus eorumque ramis lateralibus et ramulis cohaerere et cum vesiculis ita probavit. Aperuit unam e vesiculis ibique cylindri vitrei mercurio impleti tu- bulum imponit nunc per pedicellum in truncum decurrit

(1) Dzzrs Cura se LL. citat Bosc. et nz Lamancxk Hist. Nat, des Animaux sans ver(ébres, p. 559. Vol. IL. » Quelques personnes ont prétendu que c'étoit Panus,^ Postea ipsius de LawAncxkit operis conferendi occasio adfuit, Avide eam arripui sed nulla fere momento digna inveni. | (2) D. C. qui Tig»zwxaAxwr opus primo. tempore non cognovit eadem organa sed unperfecle describit. neque injectio ipsi succedit, (1. 1. p. 308.)

3 *

E—590

et sic in aliarum vesicularum pedicellos vesiculasque inde in canalem circularem mercurius pervenit, in alios porro pedunculos et vesicas. Quare haec omnia cohaerere cres didit.

Nune ad auctorum opinionum de hoc organo examen pervenimus, |

Ex antiqua nempe multorum sententia ani functio hocce tuberculo peragitur. Melius autem posiquam hic- ce canalis et organa hic pertinentia cognita sunt, haud facile quis illis caleulum adjiciet. Nulla enim. cum lubo intestinorum communicatio adest neque ullum por- ro exstat exemplum in aliis animalibus talis ani €on- formationis, quapropter commode hanc sententiam mil- lere possumus.

Recte autem anum in hisce animalibus desiderari sta; tuunt viri docti, quippe qui unicam tantum 'tubi in- testinorum aperturam observarunt (1 ).

Orzanon nostrum ad systema generationis pertinere est aliorum sententia, in quam multi sunt proni, Primus hic in censum venit medicus quidam Bavariensis, SPix, qui illud cum limacum pene comparavit (2) cujus ta- men auctoritas hac in re nihil fere valet, quippe qui admodum megligenter sectionem fecisse videtur. GCana- lis autem non foras tendit sed ad annulum osseum , ne- que ulla fere hujus comparationis caussa subest. Eam

(1) Cf. Ducnovax vx DBxaisviurr, JManuel d'Actinologie ou, de Zoophytologie , Paris 1834. p. 69.

(2) Memoire pour servir à Ühistoire de Üastérie rouge , asteriqs, rubens Linn, etc. Annales du. Muscum d'hist, nat. 'T. XI. p, 446. quem citat Txvp rMANNUS, S, 93.

- 21] —

quoque jam TigprzMaAwNwvs explosit: recentissimo vero tempore ab EuaENzznacrO rursus similia dicta video; scribit enim hujus organi fabricam nobis genitalium mas- culorum corpora cavernosa in memoriam revocare (1), quod nullo modo video. Neque facile credo lectorem ad hancce Eun gNBERG11 sententiam accipiendam pro- cliyem.fore. Nulla enim sunt organa mascula , cum hocce organa juncta, uuquam inventa. Pertinent enim omnia haecce animalia ad sexum sequiorem (2). Quibus se- quentia addere mihi videtur, quod quum in nonnullis uli in ophiuris deest tuberculum minime verosimile esse in familia caeteroquin valde naturali tale discrimen obti- nere ; ut quaedam species hermaphroditum referrent, aliae solummodo feminae essent. Neque in structura ullam cum corporibus cavernosis convenientiam video.

Alii e contra tuberculum poris ovariorum corpusculis exitum concedere statuebant, sed ovaria nulla habent ductum excernentem , (3) neque cum organo dicto jun- eta sunt et porro structura, uti jam vidimus , tali muneri penitus repugnat ( 4).

Remo enema

(1) Exnzsstnc ll. »der Bau erinnert an die Corpora caver- nosa der máànnl. Zeugungsorgane.^ - (2) Dszrs Curasg, p. 303: » zelle stelle marine le sole ovaie ho potuto osservare." "I rgpnEMAwN, s. 62: » in keinem pomeranzs farbigen Seesterne , deren ich mehr als hundert zergliedert habe, fand ich ausser den Ovarien noch andere Organe, die ich für mánnlicke Zeugungsorgane hàátte halten kónnen.?

(3) Lauanx; l.l. l.l. p. 307: » d'autres personnes. ont Soupe conné que ce tuber uie poreux fournissait des issues aux COrpuse £ules des ovaires." Vid. porro de ovariis T'rep. l.l.

(4) Annotatione haec liceat porro pertractare aliorum senten. lias hic pertinentes. Dzzrz Cmiarx confert cum matrice aculeata Doridis Argonis Linn., pz Brarsvirrrz quoque generationi inser- vire credit l, l. p. 337: » tubercule qui est certainement cn rapport avec la génér ation , mais dont nous ignorans encore l'usage spécial."

— 29 —

$ '14. | ;

TirgpEwANNUvS credit organon illud materiem parare , unde. postea animalis sceleton incrementa capiat. Mrgce- KELIUS contra organon excernens credit, quorum sens tenliis expositis eas conciliare conabor. Necesse igitur hic erit in physioloziam latiorem excursum facere. ) |; Postquam accurate TizpExANNUuSs organon nostrum descripsit et relationes quas cum vicinis partibus habet , quae omnia nos quoque eum secuti adumbravimus, di« cit se credere liquorem vasis circumvectum , corporibus glandulosis secerni et contractionibus vyesicularum in ca- nalem osseum moveri ex eoque per ramos laterales in pedunculos et vesiculas. Porro hicce liquor per cana- lem calculosum recipit massam calcaream atque sic per ramorum lateralium 2j27525s1:; omnes vertebrae et processus spinosi nutrirentur. Nulla autem sunt vasa ad radiorum vertebras tendentia, et massa ealculosa summo- pere cum vertebrarum. massa .convenit et chemica coms positione el structura mechanica quae convenientia tanta: est, ut unicuique lamellas tenuissimas massae verlebram, constituentis microscopio submittenti necesse pateat,

Contra vero MEcxkErrivs disputans, organon excere. nens esse credit et dubilat an renibus aequiparari poss sit ( 1).

Cogitantibus nobis quaenam vero similior esset senten- Ua e tantis prolatis TirkpgwmaAxsxwr: et MEcKkELEI senes tententiam inter se conciliare visum est argumenlis ex anatome et physiologia comparata petitis. :

:

(1) Mzcxzr:rvs Lib. T. th. II, Erste Abth, s, 19: » ZInteressan£ war da kürzlich für so viele "T'hiere die Anwesenheit eines Harnsüure absondernden Organs nachgewiesen worden ist u, s, v,"

. Omnia animalia si perlustramus , videmus antagoniss mum quemdam inter urinae secretionem et osteogenesin , qui mamfeste in inferioribus conspicitur. In perfectiori- bus vero non nisi in. statu morboso et fortasse in statu foetali. ^ Sic forsitan non penitus rejicienda est sen- tentia, renes, et qui cum iis junguntur et structura conveniunt rénes succenturiati, in inferioribus et secretio- ni materiae cujusdam in incrementum animalis et excre- lioni vacare, quae funclio in perfectioribus vita foetali conspicitur, et cujus vestigia in corporis functionum aes quilibrio turbato egregie cernuntur. Si nempe ab infe« rioribus ordimur statim in Asteriis nostrum organon ha- bemus quod, uti credo, et sceleti formationi praesidet, et cujus partes superfluae rejiciuntur. Si nempe structu- rae el figurae ipsius memores sumus manifeste quoque nobis patet ob communicationem, quà gaudet cum ans nulo osseo, illud arcte cum vasis cohaerere et ob poros verrucae locum inter organa excernentia fortasse ipsi non denegandum esse. Militat pro nostra sententia, quod in Echinis, ubi perfectius sceleton adest, organon excer- nens non invenitur, ubi igitur verosimile videtur, omnem materiem osseam in sceleto renovando adhiberi. Ex Articulatorum anatome pauca mihi sunt argumenta : unum vel alterum tamen habeo, non rejiciendum utt videtur. Primum in Crustaceis fere nunquam adsunt, unde Mürrr- mus « forlasse quia in renovando sceleto plurimum mate- « riae eretaceae consumitur" (1l). Alterum quod Vasa Mal- pighiana quae manifeste secretioni urinae praesident in

(1) De glandularum | secernentiun. structura. penitiori , Lipsiae 1830, fol. pag. 84.

e e 7.

-

multis chrysalidibus et imaginibus multo majora fiunt, quod potissimum in Coleopteris obtinet, Exemplo sunt Qryctes nasicornis, Melolontha vulgaris, ubi scilicet involucra in imagine durisima quoque. :

In Molluscis (1) hocce quoque pro nostra militat sen- lentia, quod organon, quod cum SrmrizEzsELrO aliisque urinae secrelioni inservire hodie credunt, saccum nempe ealcareum, quo alii concham parari statuunt, quae igi- tur functiones et hic in uno organo collocatae videntur, quod dico, majus est in junioribus ante conchae evo- lutionem. In vertebratis in aduitis hujus functionis ves- tigia non video, sed uti initio dixi adsunt statu foetali, Sunt nempe capsulae renales, quas ad renes perlinere

(1) Cf. Srizoxzr in Mxecx xzv's. Archiv für die Phys. YI. s. 567« Non possum quin hic SzigzxErir locum describam, nmt constet quid ipsi, quid mihi tribuendum in bacce hypothesi elaboranda: » Dies Organ ist bei der neugebornen Schnecke verhàltnissmássig grosser als bei der erwachsenen. | Dass dieser Theil zu der Zeit vollendet ist, «wo die Schalenbildung anfüngt spricht für Swame merdam's Meinung , dass es zur Bereitung des Kalckstoffes diene. Ich habe es damals fur. ein den Nieren ühnliches Organ gehalten. Sollten sich diese beiden Ansichten wohl vereinigen lassen, und sollten. die INieren selbst hàüherer Thiere an. der Bereitung des Kno- chensaftes .Antheil haben. Dass sie nur zur Harnabsonderung dienen , ist unwahrscheinlich , da kein Organ ein bloss aussonderndes isL , und diejenigen : svelche es su sein scheinen oft nur durch Abson- derung aussondernd werden. Für die Kalkstoff absondernde Funktion der Nieren spricht besonders die so hàufig und vorzugsweise in den Nieren und in den von ihnen ausgehenden Organen statt findende Erzeugung von Kalkconcrementen , ja die Mischung des Harns selbst, die Nebennieren «vüren dan wohl ein Colliquament depot für die Nieren und darum im Embryo verhültnissmássig grósser , «veil hier die Knochenbildung vorzüglich Statt findet. Ferner im Embryo

mügen die Nieren mehr als absondernd als aussondernd wirken im erwachsenen 'l'Aiere umgekehrt."

—-—- ss

credímus ob structuram consimilem (1), quae in omni vertebratorum classe inventae sunt. (2), quae manifeste majores sunt in vita foetali, ad quam igitur referri de- bent, quum penitus fere in adultis evanescant. Notissi- mum quoque multis in morbis antagonismum hunc cer- ni, nempe in homine cujus nosologia nobis fere sola mota est, quum pathologia comparata huc usque inter desiderata pertineat. Observamus enim in rachitide, quando duritiem ossa perdunt, multum phosphatis calcis urina excerni. Idem in senibus observatur. Podagrici et ar- thritici quoque ad calculos praedispositi cernuntur et in iis qui calculo laborant saepe admodum fragilia ossa in- veniuntur (3).

Nobis igitur haud omni veri specie destitutum drei rudimentum renis in dicto organo observari, vel orga- non quoddam, in quo et functio ad osteogenesin perti- nens et simul excernens quaedam obtinet. Animadverten- da tamen sequentia hic videntur. Hypothesis haecce minime nobis tam firma videtur, alque argumentis tam

(1) Cuvixn, Lecons d'Anat. Corip. V. p. 241.

(2) RErzi:vs enim in piscibus Chondropterygiis renes succen« turiatos adesse demonstravit: vid. Observe. in anat. Chondroptery - giorum, praecipue Squali et Rajae generum , Lundae 1815. p. 29. Cl. quoque BaAvzkz in Cyprinis et similibus renum partes supe- riores majores, ubi plura sunt vasa sanguinea, nulla autem vasa urinam secernentia , capsulas renales habet: vid, Bunpacnu, Phys. M. 600. quem citat Doct, NAaEr: » über die Structur der Nebennierem" in Mürrrzws Archiv 1836. s. 382. quem quoque et inprimis cf. apte contra Mxcxzrivw, renes succenturiatos cum organis sexealibus cohaerere statuentem, disputantem,

(3) Notum quoque post fracturas, dum per longius tem- poris spatium lecto decumbunt aegrotantes , noanunquain calculos oriri urinae, quod explicant quod hocce statu facile urina in reni- bus stagnat, Nonne melius fortasse ex aequilibrio turbato , dum natura in callo formaudo facile nim:um secernit ?

Á

e db

validis superstructa, ut eam doctis obtrudamus. Prolie sentio difficultates adesse, sed in dissertatione inaugura» li hypotheses etiam dubio obnoxias praeponere licitum credo,

$- 15.

Transeo ad Holothurias, in quibus nuperrime Jarars RUs, auctor juvenis praematura jam morte scientiis sublatus, organa renibus analoga se invenisse credit (1), cujus hic ipsa verba reddemus. Nam in AHolothuria Zubulosa non inveni: quae vero a JarcERO memoes rantur animalia ( JoAadscA?ee ) inter nova genera per- linent. Neque ullibi aliquid de hac re inveni, nisi eos rum mentionem in diariis duobus (2).

«In Bohadschiae marmoratae," iia JágGEgRUs; « exemplaribus duobus, quorum alteri non nisi unus ins» « erat testiculus, alteri ovaria minima tantum, iriginta « cirea inveni appendices caeciformes cylindricas quidem « sed collapsas, albas, unum ad quatuor pollices longas; «unam ultra lineam latas, in pulmonis intestinalis « bronchum, ductibus quasi excretoriis tenuissimis, unam «lineam longis exeuntes, Nonnulli in cloicam paene « inilio maximi eorum paululam anteriores, alii paene «in media demum corporis parte bronchum jungebant. « In tertio aliquo individuo, in quo magnum et plenum « ovariorum fasciculüàm , nullos autem inveni testiculos , « ingens simul aderat horum canalium caeciformium , « mire ac multifariam fibris illis a. musculis transversis « ad cloücam tendentibus implicitorum multitudo, To-

(1) Jaxc xn, op. l. p. 58, 29. Tom. IIT. fig. 9. (3) v. », Hoxvxu, Tdschrift , et Wixenmax, op. f.

e 9.

& tum hoc animal octo, canales autem illi decem pol- « lices assequebantur longitudinem, atque ex pulmonis « intestinalis inflari poterant canali bronchiali. Sub mi- € croscopio membranaceo-granulosi conspiciebantur hi ca- « nales, Eadem haec organa etiam in Bohadschia Argo « inveni permulta et magna : quoque ovaria aderant ple- «na, nulli autem testiculi.. Suntne igitur. Bohadschiis « solis propria haec orgaua ? An etiam Cuvieriae? Ana- «loga certe organa equidem in una inveni, ex tri- « bus quas secui holothuriis atris, cui duo simul testicu- « li, nulla autem inerant ovaria, Appendices hujus in- « dividui duae duplices totius corporis assecutae lon- « gitudinem, multifariam intestinis implicatae, non ut in « Bohadschis in bronchum exibant, sed in intestini ter- « tiam partem. Haec coeca, quorum unum nodum effi- « ciebat, cava, collapsa, sub microscopio membrana- « ceo granulosa et flavis obsita punctis ae corpusculis « conspiciebantur et in omnibus cum bronchialibus Bo- « hadschiarum appendicibus convenire videntur. Co- € vrrR fila quaedam ad anum posita (sed in qua spe- « eie haud novi) simul cum ovariis crescere refert et «ideo testiculos esse credit, Alia autem simul organa « in iisdem inveni individuis, quae majore jure testiculos « esse contendo. Utrum igitur hae appendices cum mam- « mis (?!) vel alio accessorio generationis orrano com- « parandum? Quidam enim inter haec organa et geni- « talia nexus etiam mihi adesse videbatur. An, pulmoni « adhaerentes, aére impletae, natationi inservire possunt? « Equidem organa glandulosa eas esse et materiem excre- « toriam, quia ductus excretorii tam prope ad anum « modo in bronchum modo in intestinum exeunt, non « in usum organismi, sed ut superfluum excernerent, ideo

ÁS

-— 29 —

« has appendices renibus inprimis comparandas esse sus « spicor."

Quibus perlectis avide circumspiciens, ut plura de hoc argumento invenirem , spem plane fefellit eventus: nam nullibi quid hic perlinens inveni (1). Mihi haec organa non cum renibus conferenda videntur: melius forsitan comparatio institui posset cum appendicibus ve- narum in sepia similibusque, eta vero minus abesse credo, si eorum secretionem cum respirationis negotio junctam suspicor;. nempe uli in superioribus aquae quoque exha- latio in pulmonibus manifeste locum habet (2).

f$. 16,

Restant quaedam de !nfusoriis rotiferis et Entozois nolanda. In prioribus ExuagNrEncrius (3) describit eorpora duo glandulosa ad initium intestini, de quibus dubitare videtur, utrum cum renibus essent conferenda, Ea tamen rectius .digestioni inservire credit,

Supersunt Entozoa in quibus non credo aliquid huc usque inventum esse, quod, vel hujus systematis praesen- liae suspicionem movere posset. Qui enim apud quaedam inveniuntur ita dicti Lemnisci acrem succum secernentes, analogiae caussa cum M znrrsro, cum similibus organis in Strongylis conferendos censeo , quae justa proboscidem

poo

(1) In praeparatis Huxr xn1 inter renes quoque collocantur pul- mones Holothuriae : vid. Catalogue of the surgeon's college.

(2) Appendices has in Sepia Bnvcwamsrvs noster renes ha- buisse videtur, Saltem in Museo anatomico Lugd. DBatavo inter ejus praeparata ea spiritu servata videmus et inscriptionem renes Sepiae.

(3) Organisation , Systematik und geographisches Verháltniss der Infusionsthierchen. Berlin 1830. fol. min. T. I. s. 5o,

— 29 —

aperientes succum edunt quo animal tunicam intestina» rum in quibus se figit irritet. (1).

EPICRISIS.

E praecedentibus vidimus,

1. Haud omni veri specie destitutam esse hypothesin renes quoque ad osteogenesin sua conferre.

2. In Asteriis forsitan primum rudimentum ejus organi conspicitur, ita ut in his manifeste ad sceleti ossei forma- tionem conferat: excernentem vero naturam minus demon- stret, quamvis tamen inter excernentia organa pertinere videtur.

3. Holothuriis verosimiliter renes esse negandos. Huc- usque saltem eos non inventos credo,

4. De ceteris nihil constare.

(1) De Lemniscis vid, Juruzs Croourrm, Znat.des vers intest., 4?, Paris 1824. pag. 81& 83. Mzxnurris in Iside, 183t, s. 81.

map

PARS SECUNDA.

ANIMALIA ARhTICULATA.

^

Posquam sic radiatorum classem absolvimus ad Arti« €ulatorum typum pervenimus, seriem animalium nmatura- lem continentem, quippe qua Annulata, Insecta, Aras neidea et Crustacea conüinentur, quae omnia, quams Vis multis inter se diyersa sunt, forma tamen corive- niunt; quare semper uno typo complexi sunt ea Zoologiz Jam in praemonitis de systematicis vidimus, quare haec nunc mittere possumus,

Jucundior nobis elaboratu fuit haecce disserlationis pars, in qua nempe demum luce clarius systematis uropoietici praesentiam defendere possumus, Sed hacce quoque in

'parte sententiae quaedam, uti nobis videntur, erroneae oppugnandae sunt, neque deerunt hypotheses de quibus mentio facienda. Quae nobis jam statim annulata spec- tantibus apparent.

Non inutile nobis visum est, ut melius omnia dispona- mus , antequam ad ipsa annulata pergamus, schema quod« dam hujus dissertationis partis praemittere,

Caput primum. Annulata. In quibus principio de TnREvrRAxI sententia quadam hic pertinente erit viden- dum, et dein obiter attingenda duo corpuscula arenosam, massans continentia.

Caput secundum. — Insecta.

Seciio prima. Vasorum Malpighianorum anatome.

En.

Seczo secunda. | Eorum functio.

Caput tertíum, De Araneideis.

Caput quartum, De Crustaceis. |

Caput quintum. De organis quibusdam in Articulatis perfectioribus et praecipue Insectorum classe ad systema uropoieticum perperam relatis.

Epicrisis parva finem huic parti imponet.

2udp ley 2.

wn

CAPUT PRIMUM.

QUO DE ANNULATORUM SYSTEMATE UROPOIETICO j QUOD ESSET , DISPUTATUR.

6 17:

I. Annulatis huc usque organa urinam secernentia , si quae sint, prorsus ignota esse credimus. Nemo fere, quod scio , de hisce organis in hacce classe loquitur misi TREvrRANUS, quiita scribit: « es kónnen (1) bei meh- « rern Ringwürmern durch die zu beiden Seiten des « Kórpers neben dem Nahrungscanal liegenden blinden « Gefüsse die Stelle der Nieren ersetzt werden."

Quam rem examini submittendam religionem mihi cre- didi, quum tanta sint summi viri de physiologia merita, ut ejus sententiarum rationem esse habendam , unicuique, ni fallor, pateat. Fateor tamen me primum mire de horum verborum intellectu. dubitasse, ita ut primo cre- dens eas intestini appendices a TaEvrnawo hic me- moratas esse, quas praesertim in JpArod&e aculeata observamus , postea, quum nullum hujus hypotheseos ar- gumentum idoneum vidissem, me in aliam pronum fuisse opinionem illum nempe organa alia sibi voluisse, non est quod negem. Nempe in alium TazvinaAN: locum

incideram, ubi sequentia leguntur (2):

(1) Taxzvinamvs, Ersch. u. Gesetze , B. I s. 3jo. (2)

T REvinANUs, O.4À. S. 2429.

— 93 —

«x Man würde , wenn die mehrsten: der bisherigen Schrift- « steller, über das Athemholen der Würmer Recht hatten « zu den durch Lungen athmenden Thieren auch die « Blütegel und Regenwürmer záhlen müssen. Diese ge- «« hóren aber bestimmt nicht dahin. |. Die zu beiden Seiten «* des Kürpers desselben liegenden und sich. nach aussen « Offnenden Blüschen, die. man für Lungen gehalten hat, « haben nichts mit dem Athemhohlen gemein, sondern « sind absondernde Theile." Postquam vero ipsius de Aphrodite aculeata commentationem legissem, rursus ad priorem sententiam perveni, eum de appendicibus illis su- periora scripsisse easque cum renibus contulisse, quum in ea dicat nihil dari quocum illa organa comparari pos- Sint nisi vasa hepatica insectorum (1). Quum nunc An ejus opere « die Erscheinungen u.s. w." uno ore no- J3minantur, etliami inter organa renum in invertebratis munere fungentia et vasa hepatica et vasa illa coeca no» minat, Nunc ad ipsam rem transeamus.

e

$. 18.

Primo igitür loco de iis anatomice erit videndum, dein 'de functione. In compluribus annulatis adsunt appendi- ces coecae intestini vel saltem ventriculi expansiones: quae 'appendices coecae optime conspiciuntur in 4pArod/fe 'aculeata , e qua nos igitur eas describimus, ParrAsius

( .

.. (1) Ueber den ínnern Bau der stachlichten Aphrodite (Aphrodita 'aculeata L.) von G. R. 'T&evrnawvs in Zeitschr. für PAys. 1829. '$. 16r. Organa porro illa quae a plerisque Anatomicis respirationi in hirudine inservire putantur, ab alis (Jouwsomz, Srixio, Bsaspri0 alique) inter organa mucum secernentia habentur, quare illaa T&zvrinaxWo, ubi de renibus loquitur , forsitan memo: rata esse credidi primum, Vid, M xcxxr, l.l. VL a pag. 14 a1 22.

ó

et TaEvrRANUM (1) sequentes, cujus descriptionis vé« ritatem ex iis quae ipsi vidimus testari possumus, Intesti- num Aphroditae aculeatae per totam longitudinem pinna- tum est intestinülis, quorum niümerus differt, Adsunt a : 19 ad 22. Unde explicare possumus inler auctores de numero non convenire. Magnitudine differunt, ita ut versus finem minores evadant: in aliis prope anum desi- nunt, in alis ultimae magis ab ano remotae inveniuntur, Initio tenuiores ex intestino oriuntur, lümen earum iajus fit, tune rursus minus, ramos edunt laterales cornuum .ceervi ad instar, qui plerumque uno tantum latere inves niuntur, extremitate vero sacculo oblongo terminantur. Quae initio intestini adsunt, anguluni valde obtusum cum eo faciunt, caelerae propiores veniunt et plürimae an- gulos rectos faciunt. Cuncta iutestinula musculorum per- pendicularium interstiliis inseruntur , ramulo partis mediae amplioris insigniori saccülos dorsales effarciunt, deinde sub musculis brevibus laterum filiformi colli transeunt et tota reliqua mole in sinus laterum parenchymate quodam foe- ios, descendunt, ubi inter musculos nmidulantur (2). Priora confertius e principali intestino oriuntur .et parlem filiformem priorem magis productam habent; antrorsum enim elongari necesse erat, ut sacculis et sinubus anterio- ribus inde a saeculo bilabiato secundo dorsi insererentur. Media cum via brevissima ad laterales sinus transversim fergunt, multo breviora ideo sunt. Ultimum coecorum

-

L——

(1) Parras Miscellanea Zoólogica , Hagis Comitum 1786, 4*. p. 86, 87. habet quoque bonam iconem, Minime laudanda quam habemus apud Mürrrnvm de gl T. VII. fig. 1». Pulcerrima apud 'urvinANuM l l fig 32 Dxrrk. Curarx quoque non malam dedit,

(2) Ipsius Parrasis verbis me saepe usum esse , non est quod moneam, unde et verborum quorundam veniant impetro,

— 395 — intestinulorum inseritur sacculo dorsali primo eorum, qui inter squamam decimam terliam et decimam quarlam sunt, Ab hinc , uti diclum est, loco intestinulorum tantum ligamenta seu membranulae transversae supersunt , ad singulos pedunculos singulae.

Contextus idem ac tubi intestinorum, sed ejus tunicae subtiliores sunt, Libere cum intestino cohaerent, ita ut per illud inflari possint.

Quodyad contenta attinet PAL LAsrUS dicit « chymo « inpalpabili, Glivaceo-fusco vel viridi atro liquido suba- « maro repleta plerumque reperiuntur, quae ex liquatis , « ventriculi virlule, aperte trituratoria, fucorum particu- « lis oriri credo, quanquam neque in ventriculo ncque in « oesophago unquam quidquam integri alimenti invenire « poluerim."" TnarvinawNvus specimina secanda habuit spiritu. servata, quare de materia contenta nihil certi sibi motum esse dicit, ldem in duobus quae habui obtinuit, :

- Ut vero melius de funclione horum intestinulorum ju- dicare possemus, optimum duxi in aliorum annulatorum fabricam inquirere et quaenam iis sint organa hic perti- nenltia hic exponere.

In paucis annulatis desiderantur vel expansiones ventri- uli vel appendices coecae, Saepe, uti apud Hirudinem , ventriculus in multos partes divisus observatur (1). In hocce animale undecim secundum Bn ANp rum divisio- nes observantur. Desinunt in saccos. In C/epsine ventris ulus uWoque latere habet sex saccos coecos, dichoto-

Cus

(1) Baaspr u. lharzsgsunc , 7Medicinische Zoólogie , Berliu 183o. 4?. 1I. s. 246- icon.'Fab,lL, fig.29 pozro WacsEn 8. 91. Daxrx C uia sz, Ll p. 42 , 44.

. 5*

Iz 30 —

tios nonnunquam. In Zfirudine sanguisuga sic duo saccei longi et angustissimi observantur. In Érpobde/lla vulgari Brarwv. decem adsunt ventriculi cava. In JVerezdibus multae sunt expansiones. In Zwmbricis non nisi expansio el coarctatio ad singulos annulos observatur. | 1

In genere credo me recte statuere posse ex auctorum relatis, antagonismum quemdam adesse inter canalis cibarii longitudinem et expansiones appendicesque , ita uL paus cis exceptis eo longior sit, quo minor sit intestifhulorum numerus. In Aphroditis enim rectus totus canalis el brevis observatur. . Plurimae vero sunt appendices. Iu hirudine multis gaudet veniriculus expansionibus et bre- vis canalis cernitur, In $Szpunculo contra longus est in- lestinorum tractus et nullae expansiones — In SvpAos- iomate diplochatto (1) longus est intestinorum tractus ; ita ut. gyros formet, nullae expansiones, n S/ernaspide « tubus alimentarius. corpore circiter duplo longior et « cylindricus absque ventriculo vel ulla alia intumescen- « lia,"

Sic complura addere possem, si de hisce e proposito, esset scribendum. ,

Pro re nostra sufficiunt.

$. 90. lin

. Quibus expositis equidem non intelligo quomodo ad enunciatam sententiam TarvinaAwvs pervenerit, Pror« sus enim verosimilia PALrLAsix verba videntur: « Recti* « tudo et brevitas intestini medii per capacissimum harum « appendicum apparatum compensatur. Chymus enim oh « angustiam ani diu retentus in eas transit, ibique com«

[ro

(1) Singulares hosce vermes descripsit Ow To, nimalium nom. dum editorum duo genera IN. 44, A. .:N. C. X. s, 601, J

eb us

& moraíur, ut alimentum resorberi possit," Quae invenit contenta prorsus hujus theseos veritatem testantur. Ab aliis comparatae sunt ( 1) cum appendicibus in Asteriis observandis. í

Forsitan non prorsus quoque displiceret comparatio cum appendicibus pyloricis piscium (2), ita ut hic quo« que secrelio quaedam obtineret , nam uti Mürrtemnvsi « In animalibus altioribus contra subactio non amplius « fil in ramosis intestini secessibus, imo quae inilio coms « munis est intestinorum functio et secernendi materiem « subigentem et subactam suscip'endi in diversis organis « sejuncta est, ita ut ex communi apparatu pars secer- « nens tanquam glandula, pars recipiens tanquam intes- « tinum discedunt." (3)

In Annulatis porro nulla sunt organa hic referenda. Initio quoddam dubium fuit apud. me de organis quibus- dam lumbricorum peculiaribus, massam arenosam con- linentibus, quum, antequam ipse ea observassem , conferri legissem cum organo calculoso Asteriarum (4). ' Postea ]umbricos secui et legi quae inveniuntur apud LEowxzwu, qui peculiari dissertatiuncula (5) de lumbricis scripsit :

(1) Sceuwz:1cezn, Handb. der Naturgesch. der skelettlosen un- gegliederten T'Aiere, Leipzig 1820. s, 596. 8^. V. » Hozvzn, l.l]. I. bl, 15o,

(2) Cibos in appendicibus Aphroditarum inventos si quis objicit , respondeo, Cl, RHavuxi1vu , » ueber den Darmkanal und die Zeu- gungsorgane der Fische," Malle 1824. 4?. s. 41. in piscium appen- dicibus quoque nonnunquam ciborum vestigia invenisse quod ex- plicat a contractione earum in mortuis non amplius persistente ita ut tunc cibi intrare possent,

(3)Mürzrxzs,l.l. p.67.

(4) v. ». Hogvzn , D. I. bl. 162.

(5) J. Lzo, de structura lumbrici terrestris, Reztom. 1820. 4?. p. 14.

Eg ..4

yidi tune temporis nihil certi de iis constare; illud autem certum credidi non ad systema urepoielicum pertinere , quippe altius sita.

Memoranda hic quoque veniunt duo genera nuper de. Scripla in quorum uno quae Or T o describit organa bie lem secernentia tam prope ad anum sita, ut fere syste- malis uropoielici suspicionem moveant (1). De quibus iamen nihil addere possum , quum nullibi aliquid de iis constat et Ov To solus hucusque ea secuisse el cognos visse videtur,

(1) O rro, bL

Ub s

CAPUT SECUNDUM,

, INSECTA,

—

SECTIO PRIOR;

ÀNATOMICA DESCRIPTIO VASORUM MALPIGHÍANORUM,

$. 2L

bis animalium classis, in qua satis certo renum func- "ioni functionem prorsus analogam peragi statuere possu- mus, est Insectorum, in quibus organa urinam secernen- tia hodie plerique anatomici fatentur. Ast quamvis a ple- risque hodie functio urinae secernendae apud insecta admittitur, minime tamen inter eos convenit, quibus or- 'ganis haecce secretio peragatur; plures enim secretionem hancce in vasis tenuissimis, circumvolutis semper apud eos inveniundis, collocant, dum alii hisce vasis hepatis locum occupatum credunt. Quibus vasis alii rursus et hepatis et renum munus peragi statuunt , ita ut, quo ma- gis versus superiora sit eorum insertio, eo majore jure iis bilis secernendae facultatem tribueres, quo magis vero descendas et de renum functione certior esses. Alii quo- que hepatis functionem vasis nominatis perfici statuen- les in organis peculiaribus, ad organa generationis sitis , hanc functionem renum collocant, praesertim eo inducti argumento , quod credunt generationis et urinae secretio-

TT NE:

nis systemala arclissime conjuncta esse (1); de quorum organorum situ et functione dein peculiari capite age- mus,

Equidem postquam multa de Insectorum organis uri- nam secernenlibus legissem , annotassem et cum inventis comparassem , eorum sententiae qui in vasis Malpighia- nis functionem cum renum vertebratorum secretione pror- sus convenientem locum obtinere statuunt, adjicere cal- culum nullus dubitavi: de quorum igitur structura ana- iomica primo loco erit videndum. Tunc de functione erit scribendum , übi etiam a nobis dissentientium senten- liis oppugnandis locus erit et. exponendum quare cum MrcxzErrO aliisque faciamus. |

(NDA

Primus qui apud Insecta organa haecce invenit fuit celeberrimus Italus Mancernnvus Marrranius (2). Ita enim in anatome Bombycis describit. « Inter ali- « menti excrementique receptacula, hoc est in angus- « tata ventrieuli parte (3) , tenuia. quaedam et varicosa « emergunt vasa, quae ut plurimum palearis vel crocei « coloris sunt. Haec per ventriculi dorsum exporrecta , « deorsum relabuntur, ita ut sex reflexiones numerentur , .« quibus subjecta ventriculi positio ambitur. Horum exor- « tum diu quaesivi et tandem visus sum ipsum attigisse « in ea scilicet parte, ubi intestini formam venter subit , « à qua conspicuus quidam truncus , brevis licet, emergi-

(1) Multis de hac re scribit W 11 2n wp , op. Z. IT, s, 191, 260 , djdem in Zsis von O xw, 1896, s. 421 folg. — Valde ibi conqueritur, quod nullus fere auctor ipsius mentionem faciat,

(2) Manc, Marricursr, opp. L. B. 1687. 49. T. II, p. 23.

(3) Mixs TE TabV.- Hr

n ER

«lur, qui mox dividitur in geminos ramos sursum sers « pentes , qui iterum relabentes subdividuntur in. ulterio- « rem sobolem, Hujus in intestinum hiatus patet, quo- « tiescunque secto per transversum , jam exinanito ven- « trieulo, non longe ab insertione hujus trunci, com- « pressisque varicosis ejusdem productionibus, in interio- « ra ventris erumpit expressus e vasculis flavus, interdum « albus; ichor , et per sectum ventriculum patenter emanat. « His contigua observantur in inferiori ventris parte te- « nuia quaedam vascula, lutei ut plurimum coloris, quae « suis propaginibus binos utriculos ambiunt; copiosius « tamen iuferiorem percurrunt partem. Horum structu- « ra et gracilitas, novum genus, et a descriptis diversum , « indicare viderentur, nisi in quibusdam Bombycibus, hy- « drope seu cachexia laborantibus, albus quidam humor « aeque descripta insignia vasa ac minora occuparet , no- « bisque aliqualem indicaret continuitatem, — Exortum habent a fine primi ventriculi, et sursum excurrunt;

^

« mox reflexa, reliquis exiguis utriculis, ex coarctato ventriculo subortis, arcte haerent, et circa rectum, in gyrum deducta, ludunt. (Ob excedentem longitudi-

^ &*

« nem , ipsorumque mollitiem nunquam licuit evidentem « assequi continuationem ; probabile tamen est in ipsis « dari." , j Videmus sic vasa haecce a Marbrranrzo primum de- scripta et posteris ejus nomine insignita sunt, ita ut nunc MarrranrAwNA nuncupentur. Patebit quoque lectori eum in investigatione lapsum fuisse, quippe apud quem dubium reslitit, utrum unum esset genus vel duo,

eni

Possunt et haec MArPriamrr verba sufficere, ut in ge-

nere quaedam de hisce vasis moneamus. | Nunc vero cx- ó

ponenda fusius sunt forma, insertio , fines, mümertis j longitudo , crassities , situs, color et structura. Postea vero de contentis videbimus (1 ).

Sunt vulgo vasa simplicia , longa filiformia , coeca ; juxta canalem intestinorüm , atque in inteslini eam par- iem aperiuntur, quaé quod ad situm cüm duodeno con- ferri posset, sed in Insectis longe alius natürae esse vi^ detur, Saepe tamen eorum forma magis eomposifa cer- nitur ; in quibusdam enim Coleopteris multis vesiculis coe- €is latera eorum ornantur, uli v. g. dpud Zfelolontham vulgarem , unde Rampomnntio fimbriata dicuntur: nonnunquam etiam eorum fines rnulto ampliores sunt, uli Zemerobius perla (2). In multis quoque Hemi- pteris (3) non ubique eandem servant dimensionem, ita ul saepe versus fines multo tenuiora evadant , uti in Gerrz canalium , ubi fines tenuiores observantur; sensim quo- que sensimque minor fit dimensio versus insertiones in intestinum (pylorum Raxrn.) in Cicindele campestri , JD ytisco et Sylpha obscura (4). Fine opposito tenuiora observantur in PAryganea grandi, Curculione Lapathi et Cimicibus, Vulgo quoque laevia sunt, sed saepe ta- men varicosa cernuntur quod in multis Hemipteris ob- servatur, uti in Capso tricolore , IVabt dorsal simili- busque. Ia Cercopi (5) (6) spumaria initio laevia ,

. (x) Raupons, zfbhkandlung über die Verdauungswerkzeuge der

Insecten, Halle 1811. 49. s. 43. folg. v. quoque ejus icones numero 3o oranes fere hic pertinentes. '

(2) Mzexxr. L1. IV. s.81. Ca&R vs, Zootomie, 1833, s. 3f.

(3) L£os Dvrova, Recherches anatomiques et physiologique$ sur les Hémipteres , Paris 1833. 4^. p. 70 , 7t.

(4) Rauponus, l.l.

(5) L£ox Durovn passim.

(6) Secundum alios vocatur Aphrophora,

— A8 oa

tenuiora versus intestinum , tunc subito moniliformia et versus finem tenuiora. In JVo/onecta glauca observan- tur incisiones spirales vas circumdantes. Notabile quo- que videtur, ubi de forma agitur, observare superiora in multis insectis alia gauderi forma quam. inferiora, cujus formae exemplum habemus in /e/olon/ha vulgari, ubi manifeste hoc cernitur. Sunt enim superiora fimbria- ta, inferiora laevia. Alia quoque secundum Cl. SrTRAvs —Dümncxnzrmrium esset superioris, alia paris inferioris inserlio (1).

$. 24,

Describendum hic quoque nobis est organon, quod in multis Hemipteris cum vasis illis junctum est, vel potius in quod desinunt, vesica nempe ita dicta bilis uti Lx o Dvrovunivs eam vocat; apud quem optime structuram expositam videmus.

Est sacculus, membranaceus, pellucidus , formae ova- lis. vel orbicularis; sessilis est vel collo parvulo ad ori- ginem inteslini inseritur fundo vasa recipienti, atque ex ea in intestinum levi pressione humor contentus transit, Adest in Scuzelleris , Pentatomis, Coreis similibus. In Alydo aptero formam fere quadrangularem refert. Du-

(1) De Melolontha cf. STRA ws - DünckuzrM, Considerations générales, sur l'A4natomie comp. des Anim. articulés,, Paris , Stras- bourg et Bruxelles 1828. 43. p.268 seq. Negant alii duplicem va- sorum insertionem (cf, Bunwxrsrxn I. s. 407), si vero candorem Dvnckuxini: observamus quo omnia exposita sunt. (c. 9. p. 270: « il m'a été impossible de déterminer" similiaque), jure credo ejus asserliones non facile rejiciendas esse, Joamwrs quoque Mürz- LxR&vs jam im Phasmis duplicis generis vasa Malpighiana descripsit, (N. A, A, N. C. Xll. P; XIV. p. 1, Tab, VIIL, fig. 1.) |

6 *

-— A

plex "cernitur absque discrimine notabili in. Piyrrhocor? aptera (1). Wi

$7725; T7

ig

Commode sie ad horum vasorum Zznser/zonem transgre- di possum; quae enim ad formam pertinent, satis fuse exposita sunt.

Semper regione initii intestini inseruntur et potissimum in ipsum inseruntur post pylorum (2) RaAmwpomnmrr vel prope eum, vel in ventriculi fine (3), de qua inser- lione tamen alii dubitant, quamvis RAW pnonnrivs citat Dlattam orcentalem , yu quam talis insertio locum iy beret.

Secundum RAwmpomnnivmw quoque inserlionis loco in4 lima tunica intestinorum non perforata est, de qua ta- men re jure dubitat MEcxEzLics, quum levi pressione contenta in intestinum apud magnam erucam transire vies derit. CAR 0 quoque haecce non verosimile videntur. Ego pro anni temperie in hanc rem investigare non potui, quum omnia fere a me inyestigata a spiritu continerentur et tam subtilia haec sint, ut aptiorem sectorem quaeslio sibi requirat.

Prima inserüio, ubi nempe apud pylorum loeum babet , solita est et semper invenitur, ubi intestinum pylorum efficit, Rarior secunda: observatur in 4cAeta campese iri: lerliae supra exemplum habuimus.

Porro plerumque vasa singula in intestino aperiuntur,

emi

(1) Dusovz passim. Raw»omna aliter scribit de receptaculo, sed patet tamen eum rem cognovisse,

(2) Difficile saepe perspicue dicere quaenam sit inserlio, quuxà auctores valde distent in nominibus partibus imponendis,

(3) Mzcxzz, Ll]. s, 81: » vielleicht nie.?

— 4d —

et' quidem ita, ut basis omnium in lineam circularem vergat et spatium idem remaneat , v. g. larva Tenebrio- «mis moktoris (1). Cujus regulae tamen dantur exce. pliones, nempe larva JZfuscae carnariae, vomitoriae et domesticae , in quibus duo quaeque vasa semper com- munem sibi ductum habent, ita ut paribus disponantur. In aliis ómnia unum ductum habent, uti C7zoceris 4s- paragt , Acheta Gryllotalpa vel quoque in duos ductus colliguntur , uti TenZAredo Arnesznae (larva). Porro de latere, ubi inseruntur tubo ciborum , observandum est vasa haecce et utrique lateri regulariter inseri, uti in JMyrmeleonte Formicario et Zygaena Filipendulae , sed el irregulariter, uti apud 7ezzAredínes. ^ Uni quoque loco et uni lateri in z£che/a campestri et Phrygaena flavicornz, MHaecce de eorum insertione sufficiant. Vi- deamus nunc de finibus (2).

$. 26.

| Basis in genere dicitur pars intestino inserta, inis pàrs opposita, quorum tres observantur species , nempe vàsa finibus sunt juncta, paribus juncta vel libera. Va- sa finibus juncta intestino adhaerent, ita tamen ut pau- cis tantum fibris muscularibus jungantur, sed coeci fines non in ipso aperiantur. Solis fere Coleopteris propria, ubi intestinum claviforme adest, semper adhaerent et quidem ipso intestino claviformi, uti in Chrysomela Populé vel ad ejus initum, uti in C?vocerí Asparagi. Excipiendus vero est Zészer 6?pustulatus. Rarius vero fines adhaerent; ubi deest, adnectuntur quoque singula, vel

(1) Vid. PossEr*, Beytrüge zur Anat. der Insecten, Tübingen 1801, 4?. erstes left. s. 26, (2) Cf. laudati auctores.

— As

nodum coómmünem efformant , quo intestino adnectüntur; uli in Tenebrione. molitore , ubi haecce tam singulariter sese habent, ut ulterius exponenda sint (1). —Tendunt enim vasa in ductum communem ad intestini inilium claviformis, qui ductus efficit membranam rectum cire cumdantem , viditque Possegrrus singula inter duas membranas ad finem gyris serpentibus decurrere, ln aliis quoque erucis finibus externam recti tunicam perfo- rant et inter utramque tunicam ad anum decurrunt, gyris serpentibus confertis, ita ut fines non inveniantur. Duo quoque vel tria quaeque nodum formant; prioris inser- tionis exemplum praebet CArysomela violacea , posterio- ris vero. Zamia aedilis, |n insectis vero, ubà paribus juncta inveniuntur, singula paria ita concurrunt, ut sin- gulorum fines non distingui valeant et ut unicum vas , duabus aperturis loco superiori insertis, considerari poss sint.

Vasa finibus libera saepe in omentum R AMDOHRIE (corpus adiposum ) tendunt, ita ut fines non inveniri possint, v. g. in Sy/pha obscura prorsus corpore adiposo intricata , in JJe/oe proscarabaeo ab .insertione fere statim corpore adiposo obteguntur. Nonnunquam quoque vasa inter se tam intricata et tracheis permista inveniuntur , ut de iis nil fere certi statui valeat.

b og"

LS

" Quorum vasorum JVwmerus differt a duobus ad cente- na et quinquaginta , semper lamen numerus par inyee nitur.

Duo v. g. apud Cetonam auratam (Larvam ) , qua-

IE AAA D

(1) Cf. Rauponn et Posssrrr, l.l.

tuor in omnibus fere Hemipteris, Sex in quibusdam Le. pidopteris, octo apud //yrmeleontem Formicartum , vi- ginti apud 7en/Aredines et plures. Magnus numerus in multis Neuropteris invenitur, v. g. in Zibe/lulinis et in Orthopteris sic in Gry//o, Gryllotalpa. Si plura adsunt quam octo, semper libera sunt; quod non inversa valet ralione , nam in Jwscis quatuor sunt libera.

$. 28.

Longitudo, In plurimis recte eam determinare difficile et saepe fieri nequit, quum tam fragilia sint, ut statim , dum extenduntur, rumpàntur. In genere vero, ubi qua- tuor adsunt, longitudo eorum est ad tubum intestinorum uli 2, 1 vel 3, 2. Ubi sex inveniuntur 83, 2. Si multa adsunt, sunt 1, si multa tenuiora, 1, 2. Est autem in genere longitudo in ratione inversa numeri et divisionis , ita ut quo major sit numerus, eo minor sit longitudo et dimensio, cujus regulae dantur tamen exceptiones; Singulariter brevia adsunt in Zis/ere bzpustulato et Sta phylino polito. Vulgo quoque in eodem insecto omnia ejusdem sunt longitudinis, quod in liberis et adnexis sem« per observatur. Quae vero vasa omnia invicem juncta ha- bent , excipiuntur nonnunquam e. g. Gal/eruca Vitellinae , Lamia Textor, Rhagium noctis. Sed videntur quoque pro individuorum ratione longitudine esse diversa , nam accuratissimus LvosETUs in eruca Cossi lignzperdi in

pluribus quas secuit, non semper eandem invenit longi- tudinem ( 1 ).

TA

(1) Lxonzr, Traité anatomique de la Chenille qui ronge le bois de Saule, 1766. 4?. p. 479, qua in re egregie quoque cum renibus convenirent , quum nullum fere detur viscus tam saepe forma abere rans.

i es

* mo

$. 29.

Situs. Ubi longiora sunt, a .pyloro ad ventriculi ini- tium sursum tendunt, tunc fleciuntur et tubum intesti« norum usque ad reclum circumdant. A basi ad pris mum circumflexionem recta fere linea et ventriculo pro- piora sita sunt; quum vero recurrunt multis gyris prae- dila et magis a ventriculo remota, ad intestinum vero plurimos et maxime intricatos gyros efficiunt, Sequun- tur quoque ventriculi curvaturas, ad tenue vero plures massas crispas formant, quas separare fere non possumus, Sic potissimum in Scarabaeis , ubi eorum decursus fere non persequi potest. In erucis vero ad ventriculi dimi« dium adscendunt, dein decurrunt , e. g. Jombyx Quer- cus, vel vasa , numero quatuor, juncta solummodo prope ventriculum sita sunt , uti in S/apAylino polito, Kemo- ta a ventriculo in aliis cernuntur, nec ejus flexiones se- quentes et glomerulum formantia, vel remota a ventri- culo et in corpus adiposum expansa. i:

Ubi vero brevia vasa MaAnPriGHriANWNA magno numero adsunt, nunquam tam prope partibus tubi intestinorum adnectuntur, In longo vero canali intestinorum et mul- tos flexiones habente, a pyloro medio sito in omnes flexiones tendunt, sed tamen tubi direcliones non aper- te sequuntur. In breviori vero pars ad ventriculum sita est, alia ad intestina , multaque in corpus adiposum ten- dunt, vel omnia uti fasciculus pilorum crisporum a tubo intestinorum recedunt, v. g. Libeliulae.

Quo longiora et tenuiora sunt, eo plures gyros for- mant. Libera, quae vulgo breviora sunt, paucissimos . gyros formant , omnia fere finibus liberis unciformiter curvantur. In 4pibus et Vespis gyri jam plures cernun- tur, quum vasa quamvis libera tamen tenuiora sint el

— 40 —

longiora. Vocantur ezzspata ubi gyri numerosissimi T parvi et ramosi, uti apud Zyfiscum sulcatum. - Serpentaria vero übi gyri.magis circulum referunt , v. g. larva. Zyfiscé sulcati.

—$& 30 Quod ad co/orem sequentia observamus. . In plerisque albida, ita ut difficilius a: corpore adiposo distinguan- tur. Saepe tamen flavioris sunt coloris, ita ut Sw am HERDANMMNMIO vasa crocea nunéupentur, quod. in ple- risque larvis obtinet ac potissimum in:erucis, Brunea in- aliis insectis uti in Panorpa, Tipula terrestri ,: aliis. Fuscobruneus color cocciolatae ad instar quoque obser: valur sic v; g. in 2 4phrophora spumaria. Yn multis Orthopteris colorem viridem referunt .similem lapidibus smaragdis; saepe quoque pellucida inveniuntur. Svuc- xowus (1) in Zrzchode apiario rubra invenit, Waa- xEnvus pulcerrime rubra in Zyf/sco margznaci (2). In aliis color differt pro. eorum decursu ita ut. parte. supe- riori alium. referant; alium inferiori::sic RAmponnrus describit colorem vasorum hepaticorum in Bombyce JVeustria, album quatenus ad. ventriculum conspiciuntur , pulero vero fulva intestini regione: Sr&R Avs— Doncx- HÉIM superiora vasa, in Meltoloutha vülsaréi bruneo- grisea , inferiora alba describit, Quam multum hac re distent a se invicem insecta, etiam caeteroquin classe ad- modum naturali collocata , vel ex Hemipteris patet, ubi omnes fere recensitos colores videmus. Sunt enim in iis alba, pellucida , viridia , viride coerulea, brunea, bru- neoviolacea, fulva, grisea , caet.

uet

S (0) Waenzn. l1. s. 259, (2) Ibid, 3

E

$. 3l.

Structuram nunc exponemus. Constant nempe tnéti« brana simplici tenui, pellueida in qua Swan wEnpAM- mius fibras circulares musculares se invenisse credit et membrana interna, de qua duplici tamen dubitantes vidi viros eruditos. |

SeTRAUs—DünckmHErsx enim candide fatetur se nom potuisse observare pro organorum süublilitate ; an plures iunicae adsint nec ne (1). Quod ad fibras musculares attinet R AM poannrvs et MEcxzErtvs judicium definis ium non ferunt; dicit enim prior solummodo ad basin prope locum insertionis nonnunquam annulos coloris ob« scurioris adesse, qui vel parvae plicae vel fibrae muscu- lares esse possunt Mrecxrzrivs vero nunquam mani- festas fibras (deutliche Muskelfasern) observari dis cit (2).

Motus quoque peristalticus non videtur iis itperti- ius (3) neque RzxcGcGEnvs vidit (4) in vivis nec ego, qui tamen dum adesset manifestim in conspectum venisset.

c, 32.

Contenta observantur corpuscula parva , irregulariter frustulata , obscura per membranam peculiari humore circumdata, Quae cum guttulae aquae immersa. simpli ci microscopio magnitudine ad summum adaucta granue

(1) 1. l. p. 269:

(2) RaMponz et Mecx aur, l.], l.l.

(3) Lxon zr. p. 483.

(4) RgxNccenn, Physiol Untersuchungen ueber die thier» Hause hallung der Insecten , 89, Tübingen 1817,

aT IL

la conspiciuntur minima a se invicem recedere. Quum RaAwponmnrus paululum massae vasorum MaArPiaGmnraA- XioRnuM erucae Zombycis Quercus vitro exciperet , fulvum referebat colorem et acidis in humorem homogeneum sol- vébatur: Alcohole autem in minimos globulos microscopio demum observandos transit. Solidiora haecce in genere limpido humore circumdata, qui secundum Rz xcaz- RvM e cibis canali intestinorum contentis secerneretur.

Quod ad materiae compositionem chemicam attinet, docuit analysis a compluribus instituta, acidum uricum iis contineri vasibus, quorum labores lic in nostrum usum conferre utile duximus. Est nempe secundum BnavasaATELLUM (l) excretum Bombycum et in genere omnium horum animalium quod statim dum imagines e chrysalidibus provenerint, deponunt, compositum copia sat magna ammonii urici, calcis et magnesiae phospho- ricarum calcis carbonicae , quae omnia substantia qua- dam animali obtecli inveniuntur. —Conformatur haecce analysis ab aliis, nempe a Wüazzeno (2) et Cuz- VREULIO(3) qui uterque BanuGwATELLI inventa pro- bavit. Magnesiam autem non nominat Wünzzemnvs sed massam sat magnam (bedew/ende) ammonii urici et calcis tum phosphoricae tum carbonicae et materiae animalis, Sed sibi parvam admodum hujus excreti sub. stantiam habuit. examini submittendam, ita ut forsitan inde discrimen elucidandum sit. CmzgvREvL:vs pre- €ibus Sr&Avusr —Duncxmerwr obtemperans quoque

(1) Giornale di Fisica ex eo in MEox e x's Archiv II. s. 629 seq, (2) Wünzzn, Chem. Untersuch. des Stoffes, «welcher sich in den sogenannten Gago des Schmetterlings der Scideraupc befindet , in M gc xx zs Archiv 1V. s. 213. (3) Apud Sznavs — Duncxuzin, l.l, p. a5r. 2*

/ velt

analysin instituit, -sed inventa quodammodo ' differunt; lnvenitur enim secuudum ejus experimenta in. iis acidum uricum forma suburatis potassae et ammoniae. « |...

Quartam adhuc analysin. chemicam nuperrime cum. Academia scientiarum Parisiensi communicavit Cl. A u- nouiNvs: quae de hisce constant ipsius verbis fusius ci- tare lubet (1).

Habuit Cl. Aupnoviwvs praelectionem de vera vasos rum, in inseclis hepaticorum dictorum, functione in Aca- demia. scientiarum Parisiensi, — Post analysin | duorum caleulorum parvulorum a Doct. AvzsEo inventorum in seclione. Lucan capreoli, quosque AvpovINUS exa, mini submisit, ipsi patuit acidum. uricum iis. conline- i. Calculi autem hi erant figurae irregulariter ovalis et superficie rugosa ;. coloris erant e griseo fulvi et .cryz stallos quodammodo referebant. In interna vasorum parz le formati erant quae vasa ab utroque latere, confarcies. bant, et eo loco quo inveniebantur valde vasa extendeg bant. Majoris. caleuli. volumen erat duorum millim, omni. directione; dummodo canalis normali statu unum vix millim. adaequat. | Acidum uricum analysi obtentum prorsus ei simile erat quod obtinemus ex calcuio urinae humano, acido urico constanti: ita ut AUDOUINUS, Sis» mul frustulum calculi urinae humani et calculi dicti ex. perimento submittens , idem inveniret,

Quibus auctoribus addimus Jaconsoxwvmw (2) qui quoque acidum uricum in inseclis invenit , simul metho-

[d

(1) nnm. des Sc. N. V. Mars 1836. p. 129 seqq» Concernant, des calculs trouvés dans les vaisseaux biliaires d'un Cerf volant fe». melle, par M, V. Avpovix,

( 2) Jacossox, Bidrag til Blóddyrens Anatomie og Ph "ues n Kjóbenhavn 1828. 4?. p. 44»

— 58 — "

dum indicat, qua: vel 0,00625 grani partem. invenire pos sumus (1). T

Satis sic superque de earum analysi chemica egimus. dum Av»pourwi experimenta referentes simul de calcu, lis vasis contentis vidimus. |Omnia sic ad anatomen va- sorum MarrrGnurANORUM perlinentia absoluta sunt sed necesse videtur quoque eorum mutationem et evolu- lionem exponere,

epus

." In quibus vero exponendis admodum brevis ero, quum pauci auetores aliquid hac de re scripserint et. quum ipse nihil pro anni temperie observare de ea re potuerim.

Statim ac insecti larva ex ovulo exierit omnes ad. di- gestionem partes pertinentes formatae inveniuntur secun- dum Doct. Svcxowr (2) observationes in .Bomóbyce Pini institutas, qui quum vasa MALPIiGHIANA diges- tioni inservire crediderit, manifeste quoque ejus inventa de organis nostris vim habent, Sic nunc in larvis perma- ment ad tempus quo in chrysalides mutantur. Tunc uno ante hanc metamorphosin die quodammodo . mutantur atque tunc materiem seponunt contentam (3); nunc mar- .cescunt et primis temporibus nihil secernunt : dum autem in eo est insectum , ut breviter e chrysalide larva prodi- tura sit, rursus secernunt, crassiora fiunt et. brevi post- .quam e chrysalide exierit imago , materiem notam illam recerunt cujus examen chemicum retulimus,

(1) Ibid. 47.

(2) Anatomisch-P hysiol. Untersuchungen der Insekten und. Krus- tenthiere , Heidelberg 1818. 4?* s. 24. |

(3) EEntwickelungsgeschichte der Schmetterlingen, von Hx nor», Cassel u. Marburg 1815. 49. s. 47 et passim. i |

€ — 54 —

Mutantur vero in chrysalide ipsa vasa MAríPrGHIANA quo magis interna metamorphosis pergit; sed in genere tales sunt. metamorphoses, ut verbis non bene exponi queant et melius sit icones (1)! inspicere, quam in de- scribendo oleum et operam perdere. Adsunt tamen in- secta, in quibus vasa MA zPiGmiAwA valde differunt p diverso animaleuli statu , quae nunc exponemus.

Jytíscus sulcatus. Larva quatuor gaudet vasis ini- lio tenuioribus versus dimidiam ventriculi partem sursum tendentibus, tum inteslini crassitiem fere adaequantibus, dum in imagine paullo longiora et crispaia sunt (2). ln JMelolonthae vulgaris larya multo quoque breviora quam in imagine neque fimbriata, dum in imagine unum par fimbrii praeditum invenitur, In Ce£omia aurata. et larva et imagine longissima quamvis in posteriori lon- giora mihi videntur. In Orycte nasicorn angustiora quo« que et breviora in larva quam in imagine (3).

$. 34.

Sed majoris videtur momenti ad ea attendere quae. durante metamorphosi in Fespa vulgari obtinent quas "observationes quoque aculisimo RAxpomnnrio debe- mus. In larva hujus insecti vasa MaArPrGHEAKA sunt '€rassa , succo lurgenlia , sursum versus ventriculum decur- runt et tunc versus inserlionem incurvantur; fines eorum 'sunt liberi, coeci, Numerus non valde magnus videbatur. In larva primo metamorphoseos tempore, antequam in chrysalidem abierit, pone haecce vasa MALPIGRHIANA videmus intestinum elongari et inter ea ex omento (cor-

ME 9

(1) Cf. Hznorp et Durnocurry. (2) De hisce uti de sequentibus, Vid. Rawponn, op. 5 5. 13h, (3) Bijbel der INatuur 1737, bl. 520, 343.

»

Lt — 55 —

pore adiposo) provenit multitudo vasorum Mar»ramntaA- NonuM tenuisimorum, dum larvae vasa adhuc adsunt, Paullo post, dum jam artuum forma. conspicitur , larvae vasa MarprranmraNA disparuerunt. In chrysalide ob- servantur vasa fila recta. In imagine vero glomerulum intricatum formant, sunt tenuissima , tenerrima , multos gyros referentia , finibus liberis unciformiter reflexis.

In Apis mellificae larva quatuor tantum. vasa Mar- PIGHIANA inveniuntur, dum maximus est eorum nume- rus in imagine,

In Jfyrmeleonte formicario numerus idem, sed lumen majus in larva quam in imagine.

Atque haec sunt fere quae de evolutione eorumque statu diverso in larvis et in imaginibus nobis sese obtu- lerint. In quam vero rem, dum per Deum vita vires et olium conceduntur, in posterum inquirere religiose nobis propositum est, !

SECTIO POSTERIOR,

DE FUNCTIONE VASORUM MALPIGHIANORUX;

$. 35.

ub ostquam nunc satis diserte horum vasorum strucíiis ram anatomicam descripsimus , optimos secuti auctores in qua vero re non e solis libris egimus, quum multa insecta secuerimus , ut melius omnia intelligeremus, restat ut de eorum functione videamus. Dissentiunt eruditi et plures hac de re sententiae sunt, quae praecipue ad quatuor has sunt referendae. |

I. Sunt vasa chylum absorbentia, in quibus magis elaboratur et sic materiem nutrientem in corpus adipo- rum transferunt. Huic sententiae addicti sunt S waw- wERDAMMIUS(l1), Marprianrvus (2), Gápni1vs (3); LxowgTvs (4) et RAuponunrvs (5).

IH. Sunt rudimentum hepatis in iisque bilis paratur. CuyrER1US primus hanc enunciavit sententiam et plu-

(1) Swauuznpan, l.l. passim.

(2) I1.

(3) Lxoxzr semper ea nominat Jes intestins gréles.

(4) Beytrüge zur Anat. der Insect., Altona 1815 passim et ios minat » dünne Darme, et praesertim in N. 44. 44, N. C. II. s. 525 folg.

(5) Rampoun, op. Ll, s. 5x folg. sed sibi tamen obloquitur,

rimos sibi consentientes habuit (1), uti Posset Tuw (2); Canvw (3), Tnrvinawvux in biologia (4) et Lzos xz» Durovngvunm (5) aliosque. |

III. Sunt vasa re vera cum renibus conferenda, RrzwGGERvs primus hanc professus est sententiam (6). Secuti sunt MEcx grzivs (7), Mürrzgmnvs (8) et nu- per Ta £vigAwvs (9) pluresque.

IV. Praesident partim bili secernendae, partim renum effieio funguntur. SmRaAvs—Donackmurrimus hujus est sententiae (10) , neque alienus est Mürrrnvs (ll). |" Quas omnes sententias nunc dijudicare propositum no« bis est, .

$. 36.

X Primus qui haecce vasa descripsit celeb, anatomicus Marrranmrus credidit esse vasa lactea: ex ipsius vero verbis patet, eum non omni dubio liberum fuisse; in ju dicio enim dicit: « Longa et ferax (12) Insectorum in» « vesligatio desideraretur, ut horum vasculorum progres«

2.

(i) Cvvign, über die Ernáhrung der Insckten , in Rx Archiv für die Physiol. V. s. 97 folg.

(2) Posszrr, l.l. passim.

- (3) C anus, op. l. s. 651.

(4) Biologie oder Philosophie der lebenden. Natur für Natur forscher und. Aerzte , VV, Góttingen 1814. s. 416. L. s, 365, ^

(5) Dvrouvn passiin. *(6)LL s.

(7) Archie 1826. » über die Harnorgane der Insekten , s. 21 folgs Syst. IV. s.

( 8) De glánd. sec. str. pen. pag. 67. 68. — Handbuch der Phys. des Menschen , Y, Bd. Coblenz 1835. s. 499.

(9) Gesetze u. s. w. Y. s. 340.

( 10) 1. J,

(11) De gland. sec. str. pen. p. 68,

(12) Mazr, E. ].

-— I s

« sus, indeque usus, elucesceret : probabile enim videt « lenuiorem: cibi, jam in ventrieulo :máceráti et soluti; « portionem in haec propelli, longósque ipsorum amnfracs « tus subire, et. forte succis non parum immutari , et tan- « dem in cor, vel saltem in. corium, et inde inm reliquas « eorporis partes rapi." Et statim sequentia addit é quibüs patet eum jam de functione excernente dubitas« se, « an vero supérfluum aliquod ineptumque nutritioni , « per alterüm ex descriptis vasculis. revehatur, haesitari « potest, cum in Bombycibus, cessante cibatione, con- «tentus succus in subalbam quasi saniem. immutetur ; et « postremo in excrementorum vesicam derivetur, ' Haec « libens vestris exercitationibus dilucidanda remitto; uni- cum hic addens, in singula descriptorum vasorum pars ticula, düm inedia maceratur animal et intus lacteus « succus luxuriat; productiones et diramationes circum- « ducli cujusdam corporis, in interiori süperficie horum « vasorum observàri, quaé intercepta inaequalia designat « spatia, Interdum. enim areolae oblongae,. quandoque « triangulares, modoque orbiculares excitantur, ita ut

-

«

-

[(

-

« supra tunicam ex modice assurgente corpore consimi- «les productiones habeantur, quales in cavo biliariae « vesicae, vel cholodochi ductu deprehenduntur, Haec « vero vestra ope dilucidiora reddita dubiam adhuc meam firmabunt mentem , dum interim haeret, an haee sint te-

A

- Auc i : À nuia intestinula, an coecae appendices, pro fermentorum

- ^—-

« collectione in piscibus familiares, an vero vasa: acteés « analoga?" E quibus patet illustrem MARCELLUK nulla suae opinionis argumenta proferre eumque jam in eorum sententiam proclivem fuisse qui excernendi facul- tatem iis adscribant,

-— 99 — $. 37.

! SwawumrRDAMwriL verba, dum vasa nostra cum te» nuibus aequiparat, nobis nullam difficultatem praebent , e figura enim ad functionem concludit , neque sibi argue menta habet; quapropter ejus opinionis in hisce nullam rationem tenemus.

$. 38.

LxowzrTUvS quoque credidit, succum ex intestinis va» sis MALPIGHIANIS assumi; sed neque ille idoneis argu- mentis innititur. Dicit enim, quando vasa haecce revera ad inteslina pertinent, credere possumus massam grumo- sam ibi inveniendam alimentorum esse extractum , quod jam partim digestum in veniriculo et intestinis nunc in tenuia (les em£estins gréles) transit, ut secundam subeat digestionem ibique in succum nutrientem mutetur el post bhancce digestionem parles residuae per anum depone- rentur aperturis sex horum vasorum (in Cosso &gni- perdo). Argumentum sibi invenisse visus est Lyo x ETUS in struetura sphincteris, qui invenitur ad insertionem ho-- rum vasorum, cujus nempe utilitas esset, ut cibos ex in- teslino in tenuia mitteret, — Ipse autem LvosrTvsS huic hypothesi , qua erat calliditate, difficultates non de- esse egregie vidit ; nempe ita pergit: si massa vasis con- lenta e cibis constaret, nunc minus nunc magis repleta esse vasa deberent, et post aliquot mensium jejunium prorsus vacua invenirentur, quod tamen minime ila se ha- bet, nam non solum post tempus hibernum satis repleta sunt , sed etiam in phalaena Coss, quae nihil comedit , sat repleta exstant.

Quam tamen difficultatem auctor solvere vult, quum nunquam in hisce vasis motuu peristalticum conspexeril :

S*

-— 60 —

credit igitur materiem contentam per longius iempus ibi commorari posse, Additque hisce omnibus, quum in insecto | descripto cum | massa adiposa communieent ,

optime sic finibus eorum succos nutrientes i in eam deifódi alque sic massam illam consiituere' posse, its

nii

$. 89. dias

Cui quoque sententiae addictus videtur RaAnpoxz- &RIUS, quamvis sibi ipse obloqui videtur, cujus nunc verba, quatenus ad hancce perünent sententiam , hie ci- tabimus. !

Quum videbam, ita RaAunponmnmnrvs, chylum saepe inter tunicam utramque ventriculi esse et tunicae carnos sae motu vermiculari versus pylorum agi, quum porro, observabam vasa hepatica hic semper solummodo in ex« timam tunicam aperiri, mihi valde probabile videbatur chylum in' vasorum hepatieorum aperturam motibus. hisce ag! lisque per totum corpus distribui. Sed postea obser-

vavit vasa MaArprGmniANA vulgo fibris muscularibus an- nularibus pylorum formantibus a chylo inter ulramque tunicam praesente sCparata esse, chylumque igitur non lunica ventriculi in vasa agi posse. Nullum igitur dicit, apud me dubium, quin vasa MarrrGHiANA chlum saepe tubi intestinorum membranam Dumb vra absor- beant mutatumque rursus ad tubum intestinorum vehere: possint, Citatque. hie Cuvignrir verba de organis tu- bulosis Insectorum glandulas vertebratorum referentibus Y quae cum noia nobis referant, omittere commode pos- sumus (1). (bs aM Videmus ex hisce RAwmnonnmiuw primum in eorum

1 à

(3) l.l s. oz seqq.

)»0 Xx

sententiam proclivem fuisse , qui vasa lactea vertebratorum hisce in vasibus adesse credunt, eamque postea ita mo- dificasse, ut statueret chylum hisce quidem vasis auferri , in iisque vero mutari liquore quodam admisto naturam fnutante, quamvis non perspieua sunt ejus verba: mire enim disputat.

$. 40,

Magis vero placent Gá»rr experimenta (1) in erucis instituta, de quibus nunc erit videndum.

Primum auctor noster opinioni oppugnat, qua vasa Mar- pPrGmriANA ad systema hepaticum pertinere habentur, dein transit ad sententiam suam enunciandam, experi- mentorum relatione exponendam. Nutrivit enim erucas Bombycis Trifolii pigmentis, alias tinctura curcumae, alias cinnabari trita cum aqua. Penicillo enim. quavis hora guttulam erucae attulit eamque non prorsus dimi- sit quam certior factus, animaleula guttulam deglutiisse. Quod tamen non in omnibus successit experimentum quum: aliae statim guttulam assumtam rejicerent, aliae prorsus hon assumerent, paucae vero libenrer et quavis vice duas ad tres assumerent guttulas. Praeterlapsis viginti quatuor horas Insecta aperuit, atque in uno omnia vasa MArrria- HIANA pulcre e rubro tincta vidit liquore cinnabaris , in aliis quaedam vasa pro parte repleta. Voluit igitur vasa esse absorbentia, quibus materies nutriens e tubo in- testinorum perveniat atque in cavitatem abdominis depo- natur, additque Cl. PraArrrvw, quum ejus aspiceret. praeparata, statim in ejus sententiam perductum fuisse.

(1) Phys. Bemerkungen über die sogenannlen Gallgefássg der Fusecten N. 44, N. C, X. H. 5.325 folg,

we AD e :

^n $5 mt

«(1 4 | - ! 1 | 1

Nos vero viro Cl. calculum adjicere non possumus, neque tantam experimento auctoritatem tribuimus , ut cum Prarrrio sententiam mittendam credamus, Hi nunc sunt primae sententiae addicti, a quibus quare quam longissis me distemus, nunc exponemus,

Primus agmen ducit MArPicmurus, nulla fere sibi ha- bens argumenta, uti jam quisque in ejus verborum. expo- sitione observare potuerit; neque vir candidus sententiae magnam adscripsit auctoritatem , quippe qui ingenue pro- fitetur longam investigationcm requiri, ut certi quid de eorum functione statuatur, qui igitur in hisce non magni faciendus videiur ; neque majus sibi pondus habent Geleb, SwaAuxERDAMMII verba, argumentis quippe destitula, Temporis ordinem sequentibus obstat nobis LxowETmE auclorila$, qui eliam vasorum absorbentium functionem, in vasis nostris collocavit : cujus igitur verba examini sub- miltamus. )

Primum , quod jam ipse perspicit, summam praebet dif-. ficultatem observatio, quod non semper repleta sunt vasa atque in insectis quoque jejunis, ubi igitur ciborum suc- cis non turgerent, et quod motus peristaliicus nunquam in iis observatus est, mibi quoque ejus opinioni oppugnare videtur. Analogiam enim cum ceteris animalibus si. ats tendimus, procul dubio adesset, atque vi ex vasis noslris alimenta in nutrientem materiem mutata in corpus adi- posum transirent, tunc nullam ego video caussam, quare in imaginibus iot saepe adessent vasa MALPIGHIANA in quibus corpus adiposum exile invenitur, inde vide- mus, credo, vasa .nostra nihil ad nutritionem conferre, Sed breviores esse possumus, quia jam ex ipsius L v o- xETE yerbis supra citatis ejus opinionis contrarium ac

— 635 —

sguinentorum militantium: defectum: untüsquisque perspi- cit, atque re vera Si omnia haecce mere hypothetica esse affinmem.,; a vero haud longe aberrare me credo (1).

E du. $. 4.

. Huncce excipiat Raxponnarvs De prima ejus dis-

putationis parte primum videmus, nempe de vasorum Malpighianorum inter utramque tunicam insertis. Jam su- pra vidimus inter anatomicos nondum. convenire an lo». cum habeat, litemque adhuc sub judice versari. Non ineptus locus videtur , qui TnarvrnAxr (2) de hac re disputantis verba recipiat. « Bey manchen Insekten, « wo die innere, Darmhaut viel enger als die àussere «ist, hat, diese Beobachtung. wohl ihre Richtigkeit. « Allein bey andern , wo diese Hàute genauer mit einan- « der verbunden sind, hált es schwer die Mündungen der « Gallengefásse mit Bestimmtheit anzugeben. Indessen « dringt bey allen Insekten der Chymus durch die in- « nere Darmhaut im dem zwisschen diese und üussern « befindlichen | Zwischenraum. Rau»pomun' Beobach- « tung ist also noch kein hinreichender Beweis für Lvo- " wETs Hypothese." Sed in Rawpommrr debellandis opinionibus pergamus. Quae vero diss. $. 39. legun- tur Rawupounir verba de chymo assumto hisce va- sis mutato et rursus ad intestina delato paullo inferius ab eo sequentibus comprobantur argumenlis ex anatomi«

ca indagatione petitis (3 ). p manc

(1) TarEvinANUS, Biol YN. s.f16. » Er (Lrosxm) führte aber keine erhebliche Gründe für seine Meinung an." ' (2) Ibid. Tie vis, eod. loco. "UN y 505 53;

A- 04 —

In eruca Zomóbycis IVeustriae invenit vasorum contenta alba ad pylorum, flava vero in ulteriori vasorum ex^ pansione inde succorum vasis elaborari credidit, Gontra - tamen animadvertere possumus, saepe haec in aliis obser- vari et optime explicari posse a vasis hic plus, illic mis nus pellucidis. Sic in plerisque Hemipteris (1) initio diaphana vasà cernuntür, ubi vero a ventriculo remo- ventur color mutatur. In Zenébrione molitore contrá finibus vasa rursus diaphana observantur. Quare hic magis majorem minoremve vasorum pelluciditatem quani succorum elaborationem agnosco. Porro massain quam- dam peculiarem) spongiosam vel floccosam ad vasa MAr« PrGniANA C?micum sitam, quae cum membranis corpo- poris adiposi juncta est, potissimum ea in functione ab- sorbenti adjuvare credidit. Observandum vero est Lro: sreM DurounruM neque in Capso ricolore cujus vas MarrrcnuiANA summopere cum Cimicibus conveniunt neque in Cimicibus simile quid describere neque haec ejus iconibus demonstrari. RaAxpomnmztr icon mihi nod perspicua est.

Quae porro est ejus sententia, dum utramque concilias re voluisee videtur et absorbentem et bilem secernenteni functionem , tam absurda mihi videtur ut eam refutaré supervacaneum videatur (2 ). ,

(1) Observante Dvrovnio passim.

(2) Quae porro de observatione Zygaenae pendulae apud eumi Jeguntur ad casum pathologicum sunt referenda, ubi scilicet per disruptam intestini tunicam in vasa Marricmrawa contenta. rane

sirent,

6... 43.

Ultimo loco Gá»n rt experimenta in censum veniunt, quae tamen nobis non tantum sibi pondus habere videntur, ut vel iis ad ejus sententiam inclinaremus. Nam, uti recte MEcxrErnrivs observavit (1), minime hisce probatur experimentis materiem illam immediate e ventriculo hic transiisse, nam oplime per 3/27/3471; 1n ea pervenire po- tuit, vel, quod magis nobis placet, maleries ab iis exe " cernenda recepta videtur.

$. 44.

— Vidimus igitur nulla. fere pro hac hypothesi esse ar- gumenta, sed paullo amplius adhue lubet disserere. Si enim haec vasa cum tenuibus comparari rite possent, ne- cesse quaedam ad intestinum relatio adesse mihi videre-. tur, nempe ut, quemadmodum in annulatis appendices . observavimus, ratione longitudinis tubi intestinorum dif- ferrent et longiora vása MaArLPriGHiANA observarentur, ubi brevius adesset intestinum, et contra. Sed nullo modó talem rationem invenire potui: verb. g. Carabus granu- latus , Tenebrio molitor. intestinum longius habent et longissima tamen adsunt vasa MaArPriGmHrANA. In Co- leopteris in genere id obtinet, uti 7elolontha vulgaris caet, E contra in genere breviora in larvis, ubi brevius quoque intestinum observatur. Si nune nutritioni inser- virent, ' sine dubio in larvis quoque majora essent, cujus contrarium quum observamus , credo tute nos vel hoc in- ducti argumento hancee sententiam millere posse. Quod quoque manifeste unicuique patebit credo, dummodo

[e

(1) Mzcxkxt Archiv, VI. s. 23. System. s. 82: 9

80 -——

ad eorum contentum attendat. Caeterumi ex sequentibus luce clarius illud patebit. Multa enim sunt, quae fün- clionem secernentem probant, nam:

I. Forma cum aliis insectorum organis secernentibüs conveniunt, semper (1) enim tubuli varie et mire saepe contorli rudimentum glandülarum in insectis sunt, qua forma manifeste praedita sunt,

1I. Situs et insertio conveniunt cum aliis in superios ribus organis secernentibüs.

III. Saepe humoris réceptacülum, uti in superioribus ad organa secretionis invenimus, adest:

IV. E quo humor in intestinum transire observatur: et turgent tum vasa si ligantur et intestinum , dum in- iestinum non ligatum quoque e vasis repleri observatur.

V. Nonnunquam massa fixa calculis similis invenitur in iis (2 ).

$. 45.

Quum nune vidimus vasorum Mar?PiGHIANORUMN- Aaturam manifeste esse secernentem , commode ad secun- dam sententiam possurnus transire, eorum Scilicet , qui hepatis functione vasa haecce fungi statuunt, quorum ve- ro refutatio non tam facilis est, quum melioribus argu- mentis iisque satis idoneis eorum doctrina innitatur.

Primus qui hancce opinionem emisit, summus Cvvtx- nius fuit, quem plurimi seculi, quos jam recensui- mus (3). Sequentia eorum argumenta praecipua sunt;

L Post ventriculum inseruntur,

(1) Taxvrn anos, Érsch. u. Gesetze I. s. 32t. de hisee disputat, nempe de simplicissimis organis secernentibus,

(2) CC. Mrcxxr, Syst. IV. s. 82, 83,

(3) Vid. supra diss, pag. 57.

— 067 —

Ii, Similitudo cum hepate animalium, forma ád ins Secta accedentium, nempe Crustaceorum et Annulatorum,

III. Origo e corpore adiposo, quum vena quoque portarum ex omenio, corpori adiposo secundum eos ana- logo, originem ducat (1). Pondus re vera haecce ha- bent argumenta, quare non mirandum tantos egregios viros cum CuvizEnrOo hac in re fecisse, quibus tamen quae respondeamus, habemus. In dijudicanda vero eo- rum sententia breviores erimus, quum plurima hic per- tinentia quoque pertineant ad sequentia ubi RzNGarmn r, MrcxzErr: aliorumque doctrinam exponere volumus et

defendere. $. 48.

. De primo nune videamus argumento, nempe de inser- tione vasorum nostrorum post ventriculum , in qua di- cunt vasa MarPigGHrANA superiorum classium hepar aemulari. Atque primo loco hic de insectorum ventri- culo, nempe de functione ei impertita, videbimus, Si in ventriculo insectorum mechanica solummodo ciborum reductio perficeretur, qua in chymum alimenta mutentur, majoris argumentum illud aestimandum esset, -

Sed quum indagationes anatomicae docuerint intimam ventriculi tunicam longe aliter in cibos agere in inseclis quam in aliis animalibus, ita ut cibi in chylum mutentur , inde quoque docemur aliam esse ventriculi insectorum rationem quam vertebratorum, ita ut in multis simul duo- deni et ventriculi gaudeat functione.

Sed in multis, imo plerisque, insectis non post ventrie culum statim vasa nostra inseruntur, sed (2) in genere in

(1) Vid. BunuzisTER, l.l. L s. 4or. (2) Rzwccoxn, s.22. » Im Allgemeinen óffnen sich die Gallen- gefüsse immer mehr in die untere Hálfte des Speisenwegs."

9*

-— 68 —

inferiori parte tubi alimentorum, uti nolissimum, vasa

aperiuntur MALPIGHIANA, quin et. saepe ano proxima inseruntur. — Quae iniüo inteslini | inseruntur , | adne-

cluntur saepe finibus oppositis intestino claviformi , ita: uL haecce directio vasorum prorsus hepatis analogiae

repugnet.

Vidimus sic, uti pluribus apud Mürrznvm(l) vi- dendum est, chylum insectorum jam loco formatum esse superiori, quam vasorum Marricurawomnumx. locum. inserlio habeat, ideoque vasorum MarrrGHIiANORUM inserionem non pro eorum funclione bilern. secernente- militare. Junctionem quoque saepe in infima .tubi ali- . mentorum parte adesse observavimus , quare hoc ipsum CuviERII argumentum magis contra eum pugnare vi- delur, ita ut cum RzscaaGrno inde aliam functionem, hic collocatam esse credamus,

g. 47.

Quod vero ad secundum attinet. argumentum , nempe continuam hepatis per animalium seriem evolutionem, se-, quentia monenda sunt. Si vicinas animalium classes Spe-. ctamus, tunc in hocce quoque argumento haud levem esse difficultatem credimus, dummodo ad Araneidea at- tendamus, quae re vera forma ad Insecta et Crustacea, proxime quoque accedunt, in quibus tamen hepar cum vasis MaArPrGHIANIS insectorum non valde convenit. In iis nempe vasa cum Mar»rcGuramis procul dubio, conferenda in rectum tendunt, dum eorum corpore adi- poso, cum ventriculo arciissime cohaerente, ita ut probe, separari ab eo nequeat, hepatis locus tenetur. Adipis

Lu

(1) Cf. Mürrrs, de gl. sec, p. 68.

V, NE

enim secretio cum hepatis functione cohaeret, unde etiam: in vertebratis inferioribus adhuc hepar tantum et oleo« sum saepe offendimus (1 ).

$. 48.

Ad tertium. quod atlinet. monendum, omnia insecto«: rum organa secernenlia e corpore adiposo originem du-. cere (2), quod, uti MürreRvs, communi colliquamen-. io est. Atque ab altera parte addere possumus, venam: portarum minima tantum parte ex omento oriri, plures: vero ramulos a liene, ventriculo et intestinis accipere.

-In corporis adiposi naturam hic inquirere primum voe: lui, sed limites dissertationis, quo minus in hanc rem in-. quiram, prohibent. Paucis tamen haecce monere volo,: mihi non magnam similitudinem corpus adiposum cum omento habere videri, sed magis peculiare quid in in- sectorum fabrica constituere, ab hepatis functione ta-: men non prorsus alienum, si ad hepatis functionem at- lendimus in inferioribus et in statu foetali, quamvis cum , ipsa chyli formatione in insectis non cohaerere videtur.

. Quum nunc vidimus argumenta superiora non satis fir-: ma esse, quibus hepatis functio in vasis MALPIGHIANIS. constituatur, eam theoriam impugnare cum RzNGGERO: validis argumentis in animo habemus. :

S. 49.

* RzxsGcrEnvs in erucarum (3) ventriculum aquam. injecit, quae ab ejus parietibus absorbta sic cum ehylo in corporis cavitatem deponitur, vasorum quoque Mar-

Lj

(1) Inter alios vid. Casvs, l.l. s. 652, (2) Mürrrsavs, Ll. l.l (3) Rewccznvs, s, 23 et passim.

— 70 —

PYIOGHIANORUM secretum inter excrementa invenit et nom cum iis permistum, ita ut homogeneam massam efforma- rent, sed plerumque adhaeret massa faecum punctulis minimis. Corpuscula autem haecce ad vasorum Mar- PIGHIANORUM secretum pertinere inde patet, quod nun- quam in intestini prima parte neque in ventriculo inves niantur et quod prudenter ab excrementis separata eadem ac materies vasis contenta esse appareant. Aquae frigidae immissa materies, pars solida, arena tenuissima , fundum statim. petit. Saepe nubecula a partibus tenerioribus for« mata remanet, quae tamen post temporis quoddam spa- iium quoque inferiora adit. Si commovetur aqua, colos rem a massa hacce accipit, quieta autem solutio rursus vasi fundum petit.

,Sumsit RzwGGEnvs, ut sibi constaret an materies haecce bilis fungeretur munere, ventriculi contentum , quod. aqua frigida destillata frigida diluit, partem. per chartulam purificavit bibulam et in aquam hane pure gatam viridem quodammodo mucosam massae vasorum contentae partem immisit et nil inde observavit, quum bilis superiorum animalium, etiam exira corpus chymo admista, chylum praecipitet. Neque simile quid observa- vit. cum. contentis superioris intestini parlis.

Porro sumsit contenta intestinorum partis secundae et. iertiae, paullo postquam cibum assumserat eruca, ita ut nondum chylus absorbtus esse posset, partem aqua diluit, et per Chartulam bibulam dimisit et neqne ab AI- cohole neque ab acido sulf, admisto praecipitatum vel flocci obtinebantur. |

Quum nunc bilis ita dicta insectorum eo tantum loco ejiciatur , ubi contenta nihil ostendunt materiei nutrientis , nihil etiam invenit unde chylum formet, quo facto ni- hil quoque ad chyli formationem contribui valet.

9... MN

Non igitur hepatis locum tenent, praesertim quum noi desint alia organa hepatis munere revera fungentia.

$. 50.

r

In Jytiscis enim Creindelis, Staphylinis, Carabis plurimisque coleopteris rapacibus ventriculus membrano- rum, qui ventriculum musculorum subsequitur, undique utriculis brevibus induitur.

Il. In Tenebrionzbus , Sylphis, Vecrophoris , Crype tocephalis , Hisitris, praeterea in JVepe et Zanatro, MEsGCKEL:O teste, ventriculus membranorum unicus seu pars illius iisdem utriculis pollet.

IH. Ín Zampyri splendiduía utriculorum loco. pro« tuberantiae ventriculi vesiculosae adsunt.

IV. 1n AZupresti novemmaculate ad initium intestini chylopoetici utriculi duo adsunt. Similiter in Z/ae/ere murtno,

V. In larva Cetonzae auraíae utriculi in tribus locis ventriculi chylopoetici inseruntur. Dispersi quidem in Buprestibus variis et. Elateribus observantur (1).

Atque sic abunde a nobis probatum credo, vasa MA re PriGHIANA minime hepar aemulari, quare ad tertiam iransire possumus sententiam," eorum nempe qui renum functionem hic adesse perhibeant.

f. 5l.

^ jam in superioribus necesse plura attulimus argumenta pro hac doctrina militantia. Multis enim jam rem tra- ctavimus, eorum contentum digestioni inservire non pos- se, quum in chrysalidibus quoque admodum secernant

(1) Cf. Mürrrmvs, LE l. P 68.

et brevi postquam e chrysalide in lucem edita sit. ima- go, haec vasa eorum contentum cum excrementis de. ponunt. Vidimus quoque, quo fluidior sit succus nu- triens, eo fluidius esse eorum secretum, quae omnia ad functionem renibus analogam nos concludere faciunt , quibus tamen alia majora forsitan argumenta addere possumus. .

Vidimus enim, iterum iterumque probatum esse acidum uricum hisce vasis contineri, quo argumento multi usi sunt ad hanece sententiam confirmandam, alii praece- denti opinioni addicti prorsus rejecere. Sic Rvpor- PHUs nolat (1) magnam insectorum corporis partem acidum: uricum continere. Bun wErsTERUS dicil: « je- « ner von den Chemikern aufgefundene Gehalt am Harn- « süáure beweist noch nichts, denn sehr viele Theile am « Kórper der Insekten enthalten die Harnsüure (2)," ubi citat Gu EL INUM (3), uthoc ex eo probaret, In Gawz- lini vero libro hoc minime legitur, sed sequentia solum- modo insecta acidum uricum continere ibi dicuntur, Cantharides nempe insecta et excrementa Bombycis. In posterioribus illud adesse jam notavimus: hoc enim as- sertionem nostram confirmat, dum analysis Cantharidum minime eam impugnat, quippe acidum uricum ex to- tius insecli analysi proveniens optime a vasis Mar- PIGHIANIS Obtineri potest (4). Porro in exemplis GxrLrwNr non invenitur acidum uricum alicubi adesse quare non video, quo jure ad ejus sententiam proban-

| (1) Grundriss der Phys. Bd, II. zw. Abth. s. 145.

(2) l.l. I. s. 4o3,

(3) Handb. der "Theor, Chemie , Yl. Bd. zw. Abth. s 1473.

(1) Postea hoc quoque a Mürrrno, PAys. l. 566, obseryatum video.

— 13 —.

düm hie a BuRsrisrEAO cilelur. Aliam. nobis. paz, iit difficullatem WirrRAXDUS in dissertatiuncula de. insectorum. et Molluscorum systemate uropoietico (1), qui in aliis insectorum corporis partibus systema illud, adesse credidit. "Verba ejus hic pertinentia proprie ab eo ad Mollusca referuntur, sed hic quoque de iis videre possumus , quum res eodem redeat. Dicit enim hoc aci- dum uricum inventum magis ad producta quam ad edu- cla pertinere, et clhemicorum phantasiam talia saepe si- bi cfreaássé. Argumentum addit sat ridiculum, fabri enim ex ossibus suppellectilia formantis, quae igitur sup- pellectilia dici possent in ossibus quoque adesse. Mira profecto disputatio. Nulla tunc fere chemicorum inventa essent, quibus fidem tribuere possemus. Sed liaecce verba ideo tantum citavimus, ne illa ignorare videremur, Non vero facilé credo aliquem hisce argumentis momen- ium. tribuere;

Aciduni vero uricüm in urina omnium animaliuni pul. ionibus respirantium invenitur (2). Adest enim in mam- malibus, avibus , reptilibus ; deest vero in piscium urina, Ínvenitir quoque in organis peculiaribus Molluscorum gasteropodum pulmonatorum. 'Tracheae vero insecto. tum re vera conveniunt cum pulmonibus, quare argumen« íum ab acidi urici praesentia momenti nobis videtur,

$. 52.

Vidimus porro aquam e sanguine insectorum iis quo. que secerni, porro excrementum illorum, uti a papilioni- bus, e chrysalide provenientibus , deponitur : quodsi co-

t

(1) » Das Urinsystem in den Mollusken und Insekten von Wir- »nawD in Oxxzws Isis" 1826. s. 421 folg. (2) Jacossow, Bidrag. p 41 seqq. LIU

lotém mittás; prorsus cum avium urina convenit, qui (ans topere cum inseclis corporis forma conveniunt. :

Sequéns quoque mihi pondus habere videtur argumene» tum, In larvis saepe breviora quam in imaginibus con- $piciuntur, v. g. hoc saepe obtinet in Coleopteris, Si nunc vasa MarnPiGirANA ad formationem chyli pertinerent, manifeste in insecto imperfecto majora essent: nunc au- iem quum excernentem functionem habeant, majora in perfectis observantur; discrimen hoc optime in /fe/olon- 2a vulgari probatur. Evidentissime quoque, uti Mür- LERUS dicit , functio haecce vasorum MALPIGHIANOsS &vm ex Zraneis patet, uli jam vidimus. Atque non mihi convenientia cum superiorum animalium renibus deesse videtur. Sic v. g. in piscibus tubulis varie cons tortis inter sese cohaerentibus ad oesophagum et supra saepe sese extendentüibaus. Et in Insectis ad ventriculi fi- nem saepe tendunt, dum mire curvantur et. plures gyros conformant. .

$. 58.

Qui vero contra slatüunt, sequentia adducunt argus menta: primum quod vasa MarprriaHrANA forma cum alis organis uropoielicis non conveniunt et quod haec- ce organa seriper majori nexu cohaerent cum organis sexuum quam cum tubo intestinorum, ita ut nonnulli dicant organa uropoieliea et genitalia unum formare systema (1). uis

(1) Operae pretium est legere Wirsnaso, Darstellung caet. TI. s. 360 folg. » Das excernirende System in. Beziehung auf. def Produktion der Gattung ist. das Urinsystem"!!! et quae sunt ejus generis alia. Mirum in genere quantopere Germani hisce sympa- ihiis, convenientüs formae caet, indulgeant, Sic legimus apud

— 75 —

Quod ad primum attinet , vasa haecce non cum aliorum systemate uropoietico convenire , jam attigimus convenien- tiam cum renibus piscium, et revera conveniunt cüm organis. urinam secernentibus im. vertebratis .Oviparis ; quae per ureteres in eloacam urinam deponunt et idem in insectis obtinere videmus; si aulem ad structuram attendimus , fabrica haec simplicior cum renum stru- clura evolutionis tempore quoque convenit, quum omnium animalium vasa urinam secernentia inilio tubuli | sint , modo recte, modo sinubus. decurrentes. Quod vero atti- net nexum systema uropoieticum inter et. genitale nobis neque haec magnum sibi pondus habere videntur, nam quod vicina sunt inde non habemus caussam idoneam, ut consensum inter ea adesse statuamus. Neque pathologia nos docet in statu morboso illam adesse, si fortasse tales excipimus casus, ubi ob urethrae irritationem etiam alia. genitalia afficiuntur, quos si quis hic adducere vel- let, optime quoque hoc exemplum adducere posset in- flammationis tubae Eustachianae et faucium, et inde ad sympathiam organi auditus el digestionis concludere, et quae sunt hujus generis alia. Sed vel hoc fonte quoque yasa MALPIGHIANA renibus analoga statuimus, quum saepe in cloacam aperiantur , optime cum vertebratorum in eam nempe recti parlem quae cum oviparorum cloaca ; comparari potest.

-mmd

Mrcxkxrivw in Beitrüge zur vergl.. Anat. M. zw. Abth. alicubi: » Die Luft u. Harnrühre. Diese treiben sich wieder in 2wei-Aeste., velche , zu die beiden Haupt- Aussonderungsorgane des Kórpers , Eungen u. Nieren als Bronchi und Ureteren gehen , mach dem sie oft an. der Stelle der Zertheilung eine Erweiterung zeigen , wie die Harnrühre bei den. meisten Thieren , der untere Kehlkopf bei den V ógeln.", j

; 10 * :

: * Volunt porro alia adesse organa, in insectis ad geni- talia sita, in quibus urinae secretionem collocant, unde Zecese quoque hanc functionem vasis MarbrGmHrAwNIS denegant. Nobis autem longe alius naturae organa haec videntur, quod peculiari capite probare conabimur; quum res nobis majoris videatur momenti quam quae hie paucis ad calcem hujus capitis tractari possit. Neque enim primo intuitu levem prae se fert auctoritatem , quare et anatomice et physiologice de eo argumento disputaturi sumus,

$. 55. '

)

Atque sic ad quartam transimus sententiam, eorum sei licet qui partim. bilem ,' partem urinae hisce vasis secerni credunt. Primo quidem loco hie vel obiter sententia quorundam attgenda videiur vasa MaArPrramHtrAxwA bi- lem secernere, quae solummodo excerneretur, quibus ta- men argumento ab acidi urici praesentia .non. negando respondemus, Secundo loco hic lis dijudicanda videtur de duobus vasorum MarricmÓrawomum generibus, quorum haec inferius inserta urinae secretioni praesiderent; illa vero altius inserti bilis secretioni, Cl. enim Sv RA Us —Doncxnuziuius in Jelolontha vulgari haec. de2 scribit. Cl. quoque Mürrremvus ipsi adsenütur, qui jam antea duplicia quoque descripsit (1). — Alii contra

[n

(1) Considérations , p. 249 et passim. J. Mürrsn, A4. 4cad. iNat. Cur. 'Y. XII. P. II, » Ueber die Entwickelung der Eier im Eier slocke bei dem Gespenstheuschrecken und eine neuentdeckte V. erbin- dung des Hückengefüsses mit den Eierstocken bei den Insckten, et in 44. Acad. Nat. Car, 'T. XIV. P. I.

-— V os

SvyvnAUvsUM errase dicunt, quum neque Ranuporme- nius neque Durounrivs neque Svcekowvs duplicia haec vasa observavérunt (1). Acriter SrTRAvsvn in- erepat BunwErsTERUS, dicens JoawwEM quoque MurrzRusx a STnRAUSsO se persuasum iri sinens quoque de duplicibus vasis MArLPriGHiANIS loqui diverso in- testini loco sese aperientibus sed apud irsecta ea un- quam adesse Bun mrersTERvS negat. Animadvertendum tamen tomum Xll. 4c/orum JVa£. Curios. , in quibus pri- mum haecce descripserit MürrrEemnvs, jam anno hujus saeculi XXV. editum fuise, SrmRAvsr vero opus anno XXVIII. et volumen XIV. eodem anno ac SmRaAvsr librum. Ipse vir Cl. dicit (2) «jam pridem vasa «MarrramnrawmA duplicis generis in Phasmis descri- « psi" Quidquid igitur sit experimentis probare, non Sinit anni tempus sed quum a tam paucis anatomicis$ in exiguo tantum insectorum numero describantur, non ab eorum parie stamus: primum quia non verosimile credo haecce in tam paucis insecti$ adesse sécundo vero loco quia ob subtilitatem horum vasorum facile vel ex- pertissimus in errorem perduci valeat,

Non facile autem, quamvis haec insertio locuri habe- ret, ad sententiam STnAvsr perduceremur, quum plui res nobis obstare videantur difficultates, nempe uti vi- dimus, jam in ventriculo chylus formatur et experimentis patuit bilem, saltem succum analogum, in utriculis simi: libusque, de quibus egimus, adesse. |

Si vasa superiora adessent, fortasse comparatio cum glandulis suprarenalibus non displiceret.

LT

(1) BunuxzsTER, s. 4o7. cui adsentitur Avupovix, fun. des sc. nat. op. l. (2) M ürr, de gl. p. 68.

CAPUT TERTIUM,

DE ORGANIS URINAM SECERNENTIDUS IN — ARANEIDE(S,

$. 56.

Muuis partübus haecce animalia cum inseelis conyes niunt, cum quibus antea conjungebantur; nunc vero rectius classem separatam formant. "

Sunt iis revera vasa urinam secernentia, quae functio apud ea perficitur vasis, manifeste cum insectorum vasis MarPicGHriAwIS convenientibus , quorum vero, insertio longe alia est, talis nempe ut fere de functione dubius haerere nequeas (1).

$- D7.

Prima olassis Araneidea trachearia continens, pauca mihi obtulit animalia , quorum anatome cognita est. Ha« bemus tamen Araneideorum parasiticorum anatomen quam clarissimo TaEvinaAxwo debemus (2), sed imperfecta est, neque ulla de vasis nostris ibi monita videmus. Alia ad hanc classem pertinentia non ad me pervenerunt, Pha.

Ó

(1) Quum speciminum secandorum penuriam cum Cl. J. v. », Horvxw communicarem, coram me, qna esse solet humanitate, duos, quos habuit Scorpiones, secuit in quibus egregie omnia observare potui, .

(2) Die milbenartigen Insekten in den Verm Schrift. , Güttipgeg 1816. 4?. Bd. Ls. 41. folg.

— "709 —.

langiorum vero jam anatomen dedit R Aw nounros (1); sed mancam illam ac incompletam. Postea vero in ho- rum strüeturam indagavit T&EviRANUS, cujüs inverita hie adhibebimus, Invenit in PAa/angio Opilio utroque latere duo vasa MAL PrGmHiraNA, quorum alterum sursum tendit versus mandibula, cujus fines inter horum organo- rum musculos perdimus, alterum brevius videtur et inter Coeca finem habere (2). * Sequuntur Pseudoscorpéones , e quibus genus Ob:isz investigavit idem vir Cl. de to- ila Araneideorum classe meritissimus, sed vasorum M Ar- PIGHIANSORUXM ne mentio quidem fit, Quare ad Scor- piones erit pergendum, — Primi qui Scorpionis anatomen dederunt, fuere REprvs et Mun AL TUs(S) apud quos tamen pauca invenies, Sed accurate satis, ut solet M z- CKELIUS, de hocce animale egit (4), dein Tnzvinae wvs in. peculiari de interno Araneideorum structura (5) dissertatione: quorum labores nuper correxit novaque ad« didit Cl. Mürrrnvs (6), ita ut ejus anatome fere ab- soluta dici possit. Nos vero critice secundum eos systema uropoieticum in Scorpione exponamus, secundum ea quae nobis sese in natura obtulerunt,

mM —À

(1) Op. /. * (2) Ferm. S$chrift., Bd Y. s. 5r. | (3) Rx»r in lib. Experimenta. circa generationem. Insectorum ,, Amstelodami 1686. 16. Munarv, Miscell. med. phys., dec, M. -— (4) Bruchstücke aus der Insekten- Anatomie in. Beitráze , Bd, [. Heft. IL. s. 105 folg. i (5) Tazvinamus, Ueber den inneren Bau der Arachniden y Erstes Heft., Nurnberg 1812. 4?. (6) Beitráge zur -4nat. des Skorpions von Dr. Jouaw wes M ür- LER, in Mxcxkvs Zrchiv 1828. 5. 29 — 70,

4

k $. 58,

: Primus in Scorpione vasa MaLPIGmIAXÁ adesse de-. monstravit T&E via AN vs (1) eaque sequenti modo de« scribit. In tubo intestinorum coarctatio adest, quae paul- lo ante caudam invenitur, e qua utroque latere oriuntur duo vasa a MEcKELr0 non observata: sunt tenuissima el in decursu serpunt, Par inferius a latere decurrit idque perdimus in corpore adiposo. Alterum vero ad pectus sursum tendit, quo loco illud fere ad tertium par peduni persecutus sum, fines vero non inveni. Manifeste cumi vasis varicosis insectorum conveniunt.

Multo vero accuratius, uti mihi constitit, MürireRus haec describit. Uti descripsit TR Ev1RAxvs, ita Mürrrs RUS, vasa haecce decurrunt ad intestini latera in cores pore adiposo ab initio partis corporis posterioris , ubi im iubo intestinorum aperiuntur. In hocce decursu, uti re- cte observavit Tn EvinANUs, ramos ad corpus adiposum edunt et insertionis loco cum aliis vasis brevioribüs simis libus in membranam tubi intestinorum transeunt. Locus vero, quo sunt vasa longe remotus est ab ultimis tubi intestinorum ramis. Qua parte igitur Tu gvrRANI icon non prorsus naturae conveniens est. Magni momenti est haec res, nam ubi de horum functione quaestio agitatur , summopere attendendum est ad remotionem loci inser« lionis a ramis tubi intestinorum.

Partes superiores vel horum vasorum initia non demon* stravit Tan EvrRAxvs. Hic vero secundum accuratissima et difficillima experimenta a me (Mürrrmno) instituta maxime elaborantur. Dum vero haec vasa subter et juxta - cor transeunt loco secundae expansionis aliformis ramum

(1) L. I. Erste Abhandl. s. 6,

&dseendentem: ad cor demittunt qui ramus in illam exe pansionem devenit, Ad primam expansionem sursum ten- dit ramus secundus talis; Eodem loco vas ramum pri- inum in corpus adiposum miltit, qui sese in tam multos ramos expandit quam nullus alius. | . "Vasi vero productio non firmior est ramis hisce. Post brevem decursum antrorsum rursus se jungit vaso simili & dicta cordis expansione, et ex hacce ansa oriunt rami triplices juncti, paullo tamen breviores quam antea de- scripti (1).

Praéter ramos quibus cum corde jungitur, eadem ex- pansio cordis anteriora versus ultimum vas conforme emittit, quod non cum aliis jungitur, sed a cordis latere decurrens cum corde in corporis adiposi eam partem quae'in pectore invenitur, tendit, ut ibique ramos edat;

. Quorum omnium vasorum lumen idem est , ita ut certi quid de trunco statuere difficilius esset,

Nos haec in Scorpzone reticolata ia invenimus, sed duo vasorum- MA rpranrasonum paria non eodem lo- €o, uti est apud Mürrrznvmx, aperiuntur , sed 0,002 cir- €iter a prioris paris inserlione remota est insertio poste- rioris paris, Caeterum Scorpio noster a parte superiori est apertus, dum Mürrrmvus praescribit sectionem a parte inferiori, quare quoque non tam distincle vasa nova Mürrrmzr observavi ac ille describit, quamvis probe ca adesse vidi,

: | : í $. 59.

Transeamus nunc ad Araneas in quibus Ta gvriRANUS

quoque vasa MarpiGmurAxwA describit et delineavit,

(1) Mürzrzs, s.h8.

— 9 —

BnamwnpTiUS vero de eorum matura dubitasse videtu? eaque quoque aliter describit. Videamus quid de re sit, RaAswpomRiUS organa nostra in Araneis non vidit, sed TnEviRANUS ea ila in Zranea domestica descri- bit (1). ' Intestinum rectum jungitur cum intestino quodam coe- co,in quo quatuor vasa MaArPrGHIANA aperiuntur. Est texturae firmissimae coecum et album continet humorem. Quatuor vero vasa paribus utrique recti latere sita sunt, et antequam in coecum transeant, in duos truncos jun- guntur, quorum orificia prope anum conspiciuntur. Post- ea vero de coeco haecce addidit (2) , se antea semper albidum humorem in hocce organo observasse. Postea vero faeces in PAa/langiis, atque se inde credere cibos àbi ultimam elaborationem recipere et faeces ibi, admisto succo vasorum nosirorum , formari: BnANpDTrUS vero in communi Aranea (3) haec organa ita adumbrat. Ver- sus posteriorem partem abdominis tubus intestinorum te- nuior fit, recta linea posteriora versus tendit et demum versus finem posteriorem in appendicem longitudinalem coeciformem expanditur, quae superficie interiori ambos truncos capitales systematis cujusdam vasorum ( vasorum bilem secernentium Tnrv.) peculiaris et per totum cor- pus arboris ad instar ramos edentis, recipit, quod potissi- mum in posteriore autumni parle valde repletum inve- nitur. In Mygale MEcxEr1vs non invenit coecum illud (4). Atque haec omnia sunt, quae mili de organis hisce in

(1) Ueber den inneren Bau der Arachniden, s. 3o, 31. (2) Verm. Schrift. , Y. s. 9.

(3) Brnaspr u Barzrsrvunc , op. l. II. s. 89.

(4) System der vergl. Anat, YN. s. 198.

BET n

Araneideorum classe nota sunt, de quibus nunc physio- logice agere volo (1).

$. 60.

In omnibus sic Araneideis illud vasorum systema adesse videmus, nempe in Phalangiis , Scorpionibus et Araneis. Nam quod TaEvinAxvs in Pseudoscorpione eorum men- tionem non facit, ncbis probare videtur eorum MAr»ra- nrAWA nulla parte a Phalangiis differre, Namque ubi deessent, eum hujus rei mentionem fecisse, nullus dubito,

Forma vero vasorum inter se differunt, sed omnium prope rectum insertio. perspicue demonstrat functionem non solum secernentem sed etiam excernentem : nam quae apud TazvinANUvM inveniuntur de faecibus Áranearum in eorum coeco demum formatis minime probanda sunt. Primo enim loco alias et ille et Bn ANpT1vs humorem jbi invenit. Secundo absque analysi chemica contenti natura non probari potest; idque eodem jure urinam ha- beo, quam insecta, ayes, serpentes quoque solidam de- ponunt. Et tertio, si eo faeces continerentur, oplime iunc cum insectorum coeco conferendum esset intestinu- lum (2). Hic quoque locus est , ut de vasis illis peculia- ribus in Scorpione a Mürrrno inventis verba faciamus. Vasa quatuor in rectum aperta manifeste quoque urinae praesident secretioni, sed ut penitus eorum munus tenea- mus, necesse videndum erit de toto systemate horum ors ganorum in Scorpione.,

(1) Postea. adhuc vidi Dvezsi: (Ducks) commentatiunculam de Araneideis, ubi vasa haecce admodum breviter recensentur et ad $yst- urop. quoque relata sunt, Est tom. VI. Annal. de $c. nat. inserta, sed liber nunc non ad manum. ;

(2) De quo vid, RaAu»onn, 1,1, s. 4o folg.

I

Hoy. Le

"Ipse Mürrzxvs credidit materiem nutrientem e tubo cibario ramis memoratis ia corpus adiposum deferri, ubi elaboratur, e quo novum genus vasorum illam aufert eum- que partim in cor deponunt, partim in vasa Marrrc- HIANA,. Contra MEcKkEL1vs (1) credidit vasa haecce esse vasa sanguifera eaque forlasse reducentia, Addit « durch welche Ansicht dann die von M üzrrm nicht « ganz ausgeschlossen würe," Uti mihi videtur, hic ba« bemus venam poriarum, renibus simul et hepati praesie dentem (2), uti in piscibus et. reptilibus sanguine quos

(1) Syst. V. s. 77.

(2) Notissimum est, Jacossoxuw novum systema vasorum vé« nosorum invenisse, quod urinae secretioni praesideat (vid. L. J 4- cossoN, de system. venoso peculiari im permultis animalibus obs servato , Hafniae 1821). Mrcxrr:0s valde dubitat an. venis renas libus urina secernatur. Equidem dubitandi locum non invenio, Nulla enim exstat caussa idonea , quare non cum verioso sanguine hepatis secretio perficiatur, etiam urina eodem fonte proficisci pos- set. Pauca haec argumenta liceat pro Jacossomn:i sententia pros ferre. : I Arteriarum renalium lumen minimum in hisce animalibus , dum in mammalibus maximum est.

II. Horum vasorum decursus manifeste hanc indolem demon. strat, quam difficultatem sibi obstantem non solvit MgcxErrvs; ubi dicit, » ich erinnere nur an das veariiren der INierenvenen

III. B£crannus (.dzat. génér. p. m. 189) dicitse pluries vidisse in cane ramos ipsius venae portarum ad renes tendentes, quod argumentum miror nullum adhuc attulisse, Nam si nonnunquami (statu forsitan morboso) hoc in mammalibus obtinet, necesse inde argumento munitur Jacozsowr sententia,

IV. Et in Scorpione manifeste systema vasorum M ürnsn utramque functionem sibi mandatam habere videtur, Mirum est quam parum adhuc in hanc rem inquisiverint anatomici. Sic Cvovrxnrvs et VanxscreNNEs1US in magno illo opere de piscis bus (Hist, nat. des poissons , T. I. P. 381.) paucis lineis omnia hic pertinentia absolvunt, In posterum in banc rem inquirendum aM mihi.

a —

que venoso secreliones bilis et urinae peraguntur. Jam MürrEemRvus ipse quaestionem movit, nonne vasa haecce sanguifera essent: ad quam tamen negando respondet. Dicit enim differentiam sat magnam adesse inter vasa sanguifera corporis adiposi et nova vasa memorata. Quippe quorum decursus alius est. Sed vena porta quo- que alia gaudet structura quam ceterae venae.

Alia rursus esse videtur difficultas in enunciata nostra sententia, nempe corpori adiposo hepatis functionem tri- buo: quod tamen multi negant. Non sinit mihi locus ulterius hanc rem defendere. Sufficiat igitur me a M z- CKELII parlibus stare functionem illam contra Ta£vr- RANUM vindicantis (1). Rudimentum nunc illius syste- matis a Jaconsoxnz invenli hic ego in Scorpione video , ita ut illud inventum inferiorum classium studio atque investigatione stabiliatur.

$. 6l.

Caeterum quae ad horum vasorum physiologiam in Araneideorum classe pro magna saltem parte jam in an- tecedentibus , ubi de Insectis egimus, memorata sunt ; quare hic satis de iis disputatum credo,

"

.(é) Vgl Anat, IV. s, V43 , V44. Vid, quoque Canvus Zool, E: 632. )

L.

— 86 —

gu

"CAPUT QUARTUM,

DE SYSTEMATE UROPOIETICO QUOD EST IN CRUSTACEIS,

$. G2.

"Aanodum breves necesse erimus in hacce classe, nani nisi in Oniscis haecce organa inventa sunt, In Paguro quoque (1) eorum rudimentum adest, praeterea hypo- ihesin MinNz — En waAnpsir memorandam habui um lpse non in eorum structuram inquisivi. In On:sco Asel- Jo (3) describit et delineát T&evrnAwxvs (A) quatuor vasa admodum brevia, filiformi,. , àb inferiori corporis adiposi parte ad initium recti et in coarctalionem tubi intestinorum , quae ibi invenitur , aperiuntur. Tam bre- via sunt, ut fere de iis qlubites an vasis MALPIGBIA- wis aequiparari possint. Insertionis vero modus pror- sus idem est. . a .

In Paguro. rudimentum adesse dicit Mürr Eas (5). quem loquentem hic introducimus, « In Paguro Siria

[e

(x) Müzrzrrz, de gl p 81.

(2) Suites à Bvrros, Hist. nat. des Crustacés , par Min Epwanps, Paris 1834. T. I. p. to5.

(3) Subgenera (Abarten) ibi vocantur. Oniscus Asellus et Porcel- lio laevis ( Ferm. Schrifi. l. s. 5o). .

(4) Ibid. s. 58. Tab. VII. f. 38 folg.

(5) Müzzzz, de gl. p. 7o.

—87—

& Zo ductus excretorii magni ad latera totius abdominis « ad finem usque caudae decurrunt, fere in margine « utrique laterali superficiei centralis siti. Hinc superne « plurimi lobuli deinceps exeunt versus dorsum ascen- « dentes, omnes lobuli hice modo fasciculi sunt follicu- « lorum inter se varie involüturum." Unde si systematis uropoietici rudimentum explicari debet, mihi, haecce non perspicua esse fateor.

Sequentia dein inveni in historia , naturali Crustaceorum , «quae ipsius auctoris verbis redditurus sum (1). | « Chez « les Crustacés Decapodes il existe à la partie postérieu- «re de la cavité branchiale un organe dont les fonc- « lions ne nous sont pas connues, mais dont la structure « nous parait glandulaire; c'est une masse spongieuse « et blanchátre qui est enveloppée dans un fepli de la membrane tégumentaire, et qui separe sur la voüte « des flancs, immédiatement en arriére des branchies elle « se prolonge en arriére,, jusqu'à l'origme de l'abdomen « et nous a paru s'ouvrir au dehors à l'aide d'un canal excréteur entre le plastron sternal et le premier an-

A

€

-

« neau abdominal. Serait-ce le siége de quelque ex- « crétion analogue à la sécrétion urinaire? C'est ce que « nous ne pouvons décider dans l'état actuel de la science."

^

A

(2) LL icon nondum prodiit,

9

h ow*3 COSUISEEERR € — Uh / Wu RM — S GEEES meom ) ) CAPUT QUINTUM.

) : pi ORGANIS QUIBUSDAM, PEÉRPERAM UTI NOB J VIDETUR , HUG RELATIS, T:

$. 64. Be

À rticulatorum animalium systema uropoieticuüm , quod est, nunc exposuimus et salis superque nostram de va- sis MALPIGHIANIS sententiam probasse credimus, Nunc ero proposito obsequentibus videndum nobis erit de or- ganis in Hymenopteris , Coleopteris, tum in Scorpione , uti videtur, perperam huc relatis. De quibus igitur primo loco anatomice scribemus, secundo vero in eorum fui- ctionem inquirendum erit. Haecce enim disquisitio ne- .cesse nobis instituenda videtur, ut novum adhuc pro va« sorum MarPramiAwonum functione urinam secernente adducamus, quum , uti vidimus, a BonMwEISTERO Simi- libusque ideo quoque vasis MaArr»iGmHriamis haec fune «tio negetur, quia eam in aliis organis, de quibus nune sermo erit, locum obtinere censeant.

Ad argumentum nunc veniamus.

»

)

$. 605.

| J

Primus, quod sciam, saltem in Germania systemális uropoietici in Inseclis praesentiam suspicatus est CI. WinnkAwpDUS, in cad. (Gvessens? antecessor, qui in opere jam laudato. « Darstellung der gesammten Ore

« ganisalion," suam de hae re opinionem communica- vit, Voluit hicce in lnsectis urinae secretionem peragi organis ad anum sitis, quibus jure alii auctores omnes fere vesicularum seminalium naturam jure adscribunt , quem, si necesse fuerit , egregie refutavit MEgcKzrLIUs. Praecipue se ad hanc opinionem perductum dicit W ir- BRANDUS, quum haec organa tam arcte cum systemate sexuali conjuncta sint, nam sympatheiam inter haec or- gana et relationem Germani adesse statuunt.

Ali summi viri in vesiculis ad genitalia sitis, acrem liquorem continentibus, urinae secretionem adesse cre- dunt, uti Can vs (1), Leo Durounrvs et Bunmzrs- TERUS; tales igitur viri quum eandem foveant senten- tiam, officii cgedidi fusius in hanc rem indagare et di- judicare argumenta. Secundum classes et ordines ana- tomicam descriptionem disponere optimum visum est (2).

Primum in Dipteris a RAuponnro apud Bomóylium majorem et ZAagionem scolopaceum vasa hujus generis describuntur. In priore enim duo (3) adsunt vasa analia, uli semper RAwponnrivus organa haecce nuncupat, jux- ta rectum sita, figurae ovalis, structurae carnosae, albi- da, ductibus excernentibus satis firmis.

ln posteriore unum vas delineatur (4) vesiculosae , uli ex icone videtur, structurae, ductum quodammodo contortum habens, In Hymenopteris, in 4pe mellifica

( 1) Zoot. s. 65r, » Eher mógen in den Blasen an den Geslechts- organen mehrerer Kerfe Harnblasen vorgebildet seyn,"

(2) In quibus describendis secuti sumus hA Mponnivu, qui pas. sim quaedam habet. L£ox Dwrovn, in Znn. des sc, nat. 'T. VIII, p.5 suiv. Brawpr u, Razzgnunc, Il. s, 203.

(3) Ra wr. s, 183.

(4) Baxuponn,

12

c9

et in SSphecfe talia quoque organa habemus. [n Ape organa haecce sequenti modo sese habent. Organa ve- neni in neutris et feminis perfecte elaborata inveniuntur. Adsunt nempe duo organa secernentia, tenuia , coeci- formia, quorum fines crassiores fiunt et circumvoluti sunt sub angulo acuto, convergunt in ductum arctum qui tendit in vesiculam liquorem recipientem. E vesicula in neutris limpidum , in feminis obscuriorem continenti li- quorem , oritur ductus tenuis, in feminis longior, sese in apparatum anguli inserens. In SpAecte viatíca secun- dum RawponnRiumw eadem fere structura et forma est, duo enim sunt organa parantia multis appendicibus ornata, conveniunt in vesicam , e qua ductus longus effe- rens oritur, In Orthopteris adesse putatsBvun uzrsTE- nus (1), quum in Gry//o mrgratorro Fabrici? invenerit unum vas serpens e corpusculo reniformi oriens supra anum apertum.

Potissimum vero in Coleopteris haecce organa adsunt el copiose de iis egit Durovnrvs in eorum descriptio- ne anátomica (2). In pluribus familiis exstant, in aliis vero desunt. Ubi adsunt, in utroque sexu inveniuntur et et utrique corporis lateri adsunt. ^ Componuntur or- ganis secernentibus, ductibus efferentibus, receptaculo et canali excernente. De singulis paucis videamus. In Scarabaeis utriculi secernentes glandulam vel organon secernens componunt. Semper fere in unum vel plures racemos qui adipe abdominis partis posterioris tecti sunt. Utriculi hi, quorum figura, numerus et dispositio pro generibus differunt, saepe microscopio tantum conspici valent, pellucidi vel paulisper flavi.

pond

(1) BunursTEn, l. l, I. s. 404. (2) Dvrovz, ll.

am —

$. 60.

In plerisque sphaeram formant. In 4p/ino, CAio8nio vestito et tibzali , Abacte et IVebrc oblongae sunt figurae , in Jrachino vero et CAhíoenzo velutino magis elongati sunt et finibus plus minus. turgentibus. In omnibus, si 4pz- "um et Brachinum excipias, pedicellis distinctis ornati.

In Omophronte unicus tantum adest utriculus, satis magnus, cujus involucrum est cra , carnosum, opa- cum. 1n Z/aphro quoque ita sese habet. In 4zacAo- meno, Calatho, Argutore , Ábacte , Pterosticho vulgo duodecim ad quindecim adsunt. In caeteris forma mi- nima, plurimi numero adsunt, In Carabis uvarum ad instar invicem juncti sunt, In .p/ino floris compositi dispositionem adaequant.et tres formant truncos qui sin- guli quatuor [lores pedicellatos ferunt. In JZrachzno elongati sunt, partim singuli partim digitorum ad instar dispositi et in fasciculum asteriformem, | Quatuor racemi pedicellatis in. Cymzndibus dispositi sunt. In CA/oenzo velutino arbusculum elegans valde ramosum, fructibus quasi ornatum referunt,

$. 67.

Canales evehentes. In pino ires bene distincti .ulroque latere adsunt. In alüs vero scarabaeis unus. Flexuosus est, tenuissimus et longitudinis pro generibus diversi... Corporis longitudinem in SpAodra plana ter vel -quater superat. In caeteris minor est. BDrevissimus in- venitur in Omophronte. Canalis structura in. omnibus .eadem est. Per parietes pellucidas videmus microscopio tubum inclusum , tenuem, coloris obscuri et stris or-

12*

—022—

natum. Externa lunica rugas ostendit, quae ad telam contraclilem perlinere videntur.

$. 68.

Vesica vel Aeceptaculum parva est, nunc ovalis vel pyriformis, nunc oblonga, nonnunquam triangularis, ra- rius orbicularis, albida, elastica, contextus musculoso

membranacei. Fine anteriore libera est et rotundata,

exceptis 4rguzore et . siet , ubi receptaculum quasi incisionem habet parte anteriori,

Componitur tunica extima crassa, carnosa, contracli- li, inüma membranosa, pellucida, ei simili, quam in iubo canalis efferentis observamus, cujus quoque forma saepe per parietes externos observatur.

$. 69.

Juctus excernens in omnibus, exceptis Jrachino et Aptino , ductum filiformem efficit, qui format receptaculi pediculum. In quibusdam mon misi receptaculi elongatio

iubulosa est, in aliis vero ipsi medio receptaculo inseri- iur Aperitur sub .recto ad ani latera.

In iis tamen Scarabaeidibus, qui crepitantem per anum sonum edunt, quo inimicos fugiant, longe aliter ductus dispositus observatur, Receptaculum non a parte poste- riori in collum exit, Post canalium efferentium insertio- nem desinit in capsulam sphaericam bruneam vel ru- bentem , texturae papyraceae, formae constantis. |

Capsula haec sub ultimum abdominis annulum dorsa- lem collocata est. A parte posteriori tubulus membra- naceus admodum brevis adest, qui prope anum valvula quadam (quatuor parübus constante ) aperitur.

— 9 —

Liquor pellucidus est acerrimus. Sed pro generibus et speciebus differt ( 1).

$. 70.

Suffciant haec in genere de anatome illorum orga- norum; restat ut. porro exponamus, in quibus familiis inventa sint in quibus non. In Pentameratorum sectione inveniuntur in iis, quae Durovunr0o Hydracantharae di- cuntur. In Brachelytris et Serricorpibus, ubi in uno genere Clavicornium adsunt. In-Lamellicornibus desunt alque in Heteromenis pauca eorum organa sunt vestigia , in Tetrameris vero et Trimeris prorsus desunt. In Tazxi- cornibus adsunt.

$.07E

Dvrounrvs hisce organis urinae secrelionem adscri- bit. Organa secernentia igitur renes habet, ductus ure- leres, receptaculum vesicam urinae, ductum evehentem urethram.,

Nulla porro nisi formae convenientiam sibi argumenta habet, neque apud CAR vx aliud invenies,. quo hypothe- sin firmiorem reddat. Plura habet BunmErisTERUS, quae hic memorare volo, Primum e forma et partium situ pelit, porro negat liquorem contentum unquam aerem fuisee, quod tamen expressis verbis apud Dv- rounius legitur. Credit porro organa haecce in plu- ribus inseclis forsitan inventum iri, dum in iis qui modice vitam sustentant et alimenta sugunt, organa haecce su- perflua credit, Haec summa ejus disputationis,

(1) Plura vid. apud Durovnivu, cujus quoque icones inspice,

CS Y 716151172,

Nobis vero, quum judicium ferendum sit, sequentia monere liceat.

.l. Formae convenientia nihil hic valere videtur, nam omnia fere organa secernentia sic formata sunt, v. g. organa bilis, organa mascula interna.

2. Non verosimile quoque videtur apparatum tam compositum urinae secrelionis in hisce animalibus ad- esse, ila ut urinaBnon in cloacam sed apertura peculia- ri foras educeretur. Verosimilius enim in urinae secre- lionis organis avium quam piscium analogiam adesse. In avibus vero quoque in cloacam deponitur; hoc quo- que in vasis MaArpriGnriANris obtinet, quam ob caus- sam et haec renibus magis analoga duco.

9. In. tam paucis hucusque inventa sunt, ut non tantae dignitatis organa hic suspicatus fuerim.

4, Si consideramus simplicissima haecce organa , uti in Ragione observamus, eorumque evolutionem , tum con- ferimus cum similibus organis in insectis quibusdam alio loco obviis, uli in Ju/o inter corporis articulationes, tum cum organis similibus in verlebratis ad anum sitis; mul- lo melior eorum nobis videtur sententia , qui cum Mür- LERO (1) ea inter glandularum secernentium , anima- libus quibusdam peculiarium , seriem numeret.

5. Adsunt porro alia organa , quibus supra jam uri- nae secrelionem , uti credimus, jure adscripsimus. Quod argumentum levius forsitan videbitur, in quo allegando BunmrisTERUM seculus sum, qui quum vasis MAr- PIGHIANIS urinae secretionem negel, dicit alia adesse

13 LY p. $9.

— 95. —

organa ( paullo supra. memorata) quibus aptius haec se- crelio adscribi possit, Parvi pretii igitur illud duxi, sed. tantum ut ad conclusionem perveniamus hic addidi.

WirnsRANDUM vero, ubi de vesiculis seminalibus et de organo veneni Scorpionum loquitur, refutare super- vacaneum videtur. Quod ad sententiam illius de vasis seminalibus, egregie contra eum disputat MEcKkELrUs. Quod porro ad organon veneni in esu attinet, ubi quoque illam functionem collocat, nullam "nobis haee, vel levissimam , veri speciem offerunt , neque lectori cre- do; quapropter hic prorsus mittenda esse censui et pror- sus ab argumento aliena,

EPICRISIS.

Vidimus sic in hocce animalium typo in plurimis sy- stema uropoieticum adesse, in aliis vero deesse. Quae nobis e superioribus innotuerint, summatim exponere volo. b

1. In Ánnulatis nulla huc usque organa inventa sunt, quibus urinae secretionem jure adscribamus.

2. In Insects vasis peculiaribus in intestinum insertis, in aliis alia, ab inventore MaArrriamnro nomen ferenti- bus, urinae secretio peragitur.

3. Qui Inseclorum renes manifeste cum avium reni- bus conveniunt. Vasa enim haecce tam renum quam ureterum munere funguntur, Vesica in genere deést, nam quae in pluribus adest magis ureterum expansio quam

en SUP

véra vesica urinae dicenda. In avibus quoque deest ves sica.

4. In Araneideig vasis admodum analogis eadem secre- tio perficitur.

5. In Scorpioidibus egregie nobis conspici videtur ve- na porta et renibus et hepati praesidens. Rudimentum igitur hic observamus fabricae piscium et reptilium in quibus uno sanguine ambae secretiones perficiuntur.

6. Organa peculiaria in Coleopteris quibusdam aliis- que memorata minime hic pertinent, sed ad glandulas peculiares quibusdam animalibus referri debent.

7. In Crustaceis plerisque disparent vasa MArPiGmnriA- wA. Eorum tamen vestigium in quodam invenitur,

8. Quid porro de urinae secretione in Crustaceis sit ,. ulteriori examini relinquendum puto.

—- 07 —

PARS TERTIA.

MOLLUSCA.

onto

elei invertebratorum typum Mollusca efformant , .in quibus potissimum viscera abdominalia evoluta sunt, et hoc tanto gradu, ut quam maxime cum vertebratis conveniant ideoque a nobis post Articulata serie adscen- dente: posita , quamvis multis notis quoque. iis. post po- nenda sunt. Sed valde difficile est toti huic ordini ap- lum in systemate locum adscribere, quum simplicissima re vera ad Radiata accedant, perfectiora vero ad ver- tebrata, quippe in quibus praeter vitae organicae evo- lutionem notabilem , omnia non solum organa: sensuum cernuntur, sed etiam sceleti vestigia. Quin et systema nervorum tam elaboratur, ut in supremo ganglio cere- brum, quamvis adhuc valde inperfectum , observemus, Sed quamquam jam in praemonendis de hocce argu- mento locutus sum, tamen et hic quoque quaedam hanc- ce diffficultatem spectantia adjicere, invitus fere cogor.

$. 75.

Nunc, quum ad haecce pervenimus, quae de eorum systemate uropoietico relata sunt, dijudicare et compone- re conamur, quare paucis historicis praemissis , proposito obsequentes , a simplicissimis incipientes, hujus. systema- tis evolutionem delineabimus,

13

I98

Quum circulationis systema in Molluscis tam compo- situm cernemus (1), jam hacce nota exspectare posse- mus systema uropoieticum quoque in iis adesse, ut san- guis nempe purgarelur (2), sed tamen ultimis dein tem- poribus certi quid de hac re statuere possumus: et qui- dem de ejus praesentia in perfectissimis, quum dubitan- dum adhuc sit, utrum organo cuidam peculiari, de quo hie videndum erit, in Acephalis observando, urinae se- crelio adscribi possit.

Primus qui Mollusca secuit, AnisrormELEs, de his- ce organis nihil habet, quippe qui etiám piscibus, rep- lilibus et avibus renes denegavit. Qui post eum Mollus- corum anatomen dederunt, Rzprvus et Swanmnmren- DAMNMIUS oOrganon in iis describunt, cui jure hodie

urinae secretionem ' adseribimus, :Ipse autem S wamwe.

MERDANMMIUS vero non tale describit, et longissimum lemporis spatium praeterlapsum est post eum, ante quam in organo ab eo descripto urinae secretionem suspicarene iur physiologi, ita ut, quamvis jam antiquitus. multa Mollusca quod ad structuram cognita essent, physiolo- gia demum nostro tempore ex eorum coguilione incre- menia ceperit.

WirnsRAmwDcUs, ni fallor, primus fuit, qui urinae se- crelionem ig Molluscis adesse scripsit in opere saepius laudato (3): ipse saltem plus semel sibi honorem vin- dicavit, Secutus est anno hujus saeculi XIIl. Doct. Wónxrrrcnuus in Dis. inaug. de ZHeélee poma-

(1) Wacwzs, s. t5t folg. (2) Sanguinem dico, quamvis nomen fortassc non mereat, (3) Darstellung caet.

5.

tia (1), qui primus saccum calcareum Molluscorum ,re- num munere fungi credidit. Idem observavit Doct. S r1x- sELIUS in Diss. inaug. de Zymnaea stagnali (2). Dein organon a Boz4w«o a. wpccoxvir. descriptum (3) (quod tamen jam Porrvs quoque cognovit) ab eoque pro pulmone habitum, in bivalvibus, multi renem credide- runt. 1n Cephalophoris dein Ja coz soxvs in peculiari organo acidum uricum invenit et mulla producta in his- ce animalibus ad renum secretionem retulit Brarwvrrn- Lus (Á): TanEvirRnANUvS quoque plura de hisce organis scripsit in Diss. de organis Molluscorum sexualibus (5), quae tamen non omni dubio vacant, et in genere mul. tae hodie adhunc sunt lites haud facile componendae. Hoc tamen hodie constat, secretionem urinae in hisce dari, ita ut jam in Compendiis hodie quoque sectio in- weniatur, organa haeece describens (6). Haec de historicis sufficiant.

b S

(1) Ed. diss, Win cEsUncr,

(2) Gótt, 1815.

(3) Sendschreiben an Mr. x& Curvarign Greoncxs pg Co- viEeR, über die Athem- u. Kreislaufwerkzeuge der zweischaaligen AMuschelen ins besondere des .4nodon (|Cygneum von L. Hl, Bo- 3ANUS 1818. Aus der Isis abgedrückt.

— (4) Sur l'existence des Heins dans les animaux Mollusques par M. M. Jacossow et nk Brarwvrnng, Journ. de Phys. 1820. p. 318 et Observations du Rédacteur , p. 320.

(5) Ueber die Zeugungstheile und die Fortpflanzung der Mol- lusken von G. RB. ''azvisamus in Zeitschr. für Phys. von TispxM, et Tn Ev. I. s. 1 folg.

(6) Dvcnovar pz Brarsvirrz, Manuel de Malacologie et de Conchyliologie , 1835. 8?. Paris et Strasbourg , p. t95. » des organes de la dépuration urinaire."

13* "

— 100 —

*

CAPUT PRIMUM,

MOLLUSCA ACEPHALA.

$. 77.

A dmodum difficile est in hacce quoque animalium clas- se de organis uropoielicis agere, quum tam in analomicis quam in physiologicis mire discrepent auctores; organon enim huc pertinens ab aliis respirationi inservire habetur, ab alis systemati uropoielico : alii vero credunt. esse glandulam imperfectam, alii nil aliud hic recognoscunt quam sinum venosum. Quae difficultates me quam maxie me impedivere et fere reliquae quae annolaveram, dis-

'"sertationi non adnexissem , nisi jam titulus typis exaratus me invitum cogeret, quare breviter pauca adhuc scribere de iis in animo habemus,

$. 78.

Organon illud, de quo nunc videndum est, Porrvs bene describit, credens illud materiem calcaream parare, testae formationi et. elaborationi inservientem , ita enim loqui- lur. « Praestat hie (1) insuper declarare ' hujusmodi « succum calcareum in viscere peculiari eflingi, cujus « sedes plerumque paullo ultra cor musculo adductori su-

(1) Porr, Testacea utriusque. Siciliae Parmae 1791, fol. T. L, p.18.

— 101 —

'« periori proxime adjacet: interdum .vero supra dorsum « Mollusci deorsum protensum , ac in geminos veluti lo- « bos divisum jstotam regionem occupat cordi ipsi circum- « jacentem. Visceris hujusmodi structuram quantum Mi- « croscopio conspicere. licuit, ex folliculis seu acinulis « innumeris, exilissimis arctissime simul adunatis, atque « vasculis plurimis multifariam saepe intertlextis, ac in '« mirificam: retis speciem hac illac coeuntibus, compa- «« ctam esse novimus, Ad ejus usum, quem nuper in- « venimus , conjiciendum strenue nos ducit materia indo- *« lis testaceae, quae in recensito viscere aliquorum Vere « mium Molluscorum uberrime deprehenditur, Equidem « magnopere obvium est in Venere Chione, Arca Pilosa « atque Pinna. Muricata , hujusmodi viscus offendere con- « crelionibus innumeris in. fastum diversae magnitudi- « dinis atque formae, adeo ut in Pinna granalinum fere « colorem ab electro minus dissimilem, in Venere autem « et Arca albescentem gerant, testarum earumdem co- « loribus apprime respondentes, eo vel magis, quia utra- :« que ut haec materies acido commissa effervescit et cal.

A

culosum habitum ita refert, ut manifestissime osten- :« dat a liquido obdurato esse, coagmentatum " et alio lo- -co (1): « Viscus testaceum thoraci imminere solet ; ple- «rumque autem ejus latera quoque occupat et glan- -« dularum habitum tam perfecte refert, ut fortasse « glandula testacea rectius nuncupari possit, Ejus sub- « stantia molliuscula atque spongiosa innumere intertex- « titur vasorum ramis, reliculatum veluti opus in ipsa « efficientibus, atque communi membrana obductis, « Spongiosae cavernulae tam quam totidem loculi con-

(1) P orr, p. 42.

— 102 —

'«:siderari possunt, ;pró concretionibus aliquo testaceae « indolis satis luci perviis ac irregularis formae in se « continendis."' 7 [5

$. 79. ,

)

Quod organon a Boz4Awo qs habitum, ita ab eo ;deseribitur in ejus litteris. ad. illustrissimum. Cuv rz- nivw (1) in 4nodonte cygneo: corpus coloris atro- viridis, quod pulmonem voco, in cavitate quadam sita. Jam colore obscuro per pallium extus conspicitur. | Cor- pus illud nunc glandulam nuncuparunt, nunc alio nomi- ne insigniverunt; sed de ejus functione semper hypothe- tice locuti sunt, ita ut credam ante me (Borz4wvuw) -organon illud observatum quidem esse, de ejus vero munere nil certi notum esse. Constat (2) sacco coeco. longo telae vasculosae. Utrique lateri unum adest. A parte superiori margines convergunt, ita tamen ut se- parata exsistent, Ab eo inde loco ad locum inferio- ris. musculi. claudentis tendunt. A dorso inter se reci- piunt vas magnum , et a parte exteriori libera sita sunt in cavitate pulmonali. A latere interiori cum musculis abdo- minalibus et. ante eos cum, pariete cavi abdominalis in- vicem conveniunt. A parte anteriori se conjungunt mag- nis vasis pulmonalibus in ovorum receptacula (3) ten- dentibus. Eorum contextus constat vasis innumeris , di- visis el rursus conjunctis, Et in pulmones hosce ten- dunt vasa multiplicia e sinu venoso orientia et venae a pallio et musculo inferiori claudente. Ex hisce organis duae oriuntur arteriae, quarum unus juxta ovorum re-

(1) s. 6. (2) Vid. de hisce et seq. icones apud Bosawv x, (3) Branchias alioruygi Bosawo Brutbilter dicnntur.

— [03 —

ceptaculo decürrit, et vasà quaedam brevia ad cor ten- dentia. |

Oo$ 80.

-* Quodnam autem horum organorum munus. sit , dispu- lant, et mira , uti initio vidimus, auctorum. dissensio est, . Haud incongruum videtur primo. loco videre, quid de Bozawxr sententia sit, qui ea organa pulmones nuncupat , quum ille optime organa dicta descripserit,.. Argumerita praecipua haec sunt: , l. Magnus numerus vasorum, 2. Circulationis ratio. 3. Communicatio hujus organi cum aqua. 4, Multa sunt argumenta, quibus laminis lateralibus respirationis functionem negamus , nempe:

«. Saepe admodum laesae inveniuntur, absque ani- malis damno.

0. Respirationis turbae ab ovulis contentis, .. 5. Quum alia munera huic organo adscripta non pro- bari possint, et praecipue quum omnis sanguis e cor- pore rediens per ea transit ( 1).

$.. 8L.

Contra tamen haecce disputat Mg ckELrUs et singula argumenta evertit, nam , ita MEckELIUS,

1]. Numerus magnus vasorum in alis quoque adest organis. |

2. Venosi sanguinis transitus alio scopo quam respira- tionis inservire polest, Sic hepar sanguinem venosum venae portarum accipit. d

(1) MxcxEr, System. l. s, 138, 139.

— 104 —

3. Alia quoque organa uti laminae laterales ( Bran chiae, ovorum receptacula) cum aqua communicant. — ; 4, Animadvertendum hic videtur, a. laesiones non saepe occurrere. . b. in perfectissimis quoque animalibus per longius tem-

pus morbi pulmonales perdurari possunt.

c. In perfectioribus saepe graviditate respiratio —(—

afficitur, absque matris damno. 5. Nondum probatum esse nullo alio munere organon

dictum fungi posse. S. 82. *

Hozvrmwivs, praeceptor clarissimus, hic sinus veno- sos agnoscit, ac quidem cum similibus in Crustaceis de- capodis comparandos et cum cordibus lateralibus Sepia- rum (1).

$9. 83.

MzcxzrLrivs hic glandulas vidit imperfectas , quum vasa venosa (en/gegengesetzte Blutgefásse (1) reci- piat, et ductum manifestum non habeant , et plurimi hic renes suspicantur. |

De quibus nunc judicare nolo, quum majoris sit mo« menti res, quam quae paucis hie ad calcem dissertatio- nis peragatur. Eam vero pro rei dignitate elaborare tempus prorsus non sinit; quapropter unicum hoc mihi restat, ut a lectore rogem ut haecce praesertim ultima majori benevolentia, quam vulgo concedatur, accipiat.

(1) J. 24» pza Hoxvxs in Mackzzi's Zrchiv , 1828. s. 502,

TANTUM.

-— 105 —

Annotatio ad Pas. S0.

Monendum adhuc ramos laterales tubi cibarii in Scor- pione non, ui Münrrmnvs dicit, rectos angulos forma- re sed ita dispositos esse, ut ab infimis ad supremis fere dimidium circuli forment, quum superiores sursum an- gulum acutum efficiant, medii vero. rectum , infimi ob-

iusum, capitis ratione habita et acutum si ad caudam altendis,

1á

EN o SM gf aes e dei mw M n is MT AENDM Lenin licis dud solvet soni bes t hao D i one eofugcti soos iib. ho eo. ir og j EE UC aw fimowgue bs dimi de, 3m. odo «dtivoqih COUR p xd miren "anqotvaqpenr etg ig lasso LL fi OMNE Vor UB atibus T andae tibonhi donis ie: nsi :

| Veni inciti dtiion yortwidaite otrortupr" dig

M puts hy ai j Qe tie oA Cor tees $.

And "e be »s a ETT, | foi rano Poe Bon íf itu (e Y caa oM icon dti LI xo det tit; MIS. " agio oi | i Po y o su vs pitia Vit UM vita viaja dt De WM Paci ud s, ago in d we Vive M Ku gene eat ut ot Nb P int OECHUMIS ü

aero TM t: mmt s nao "i Ans nada NU POE, oW s enr wnlips x. wc Bulfecs e NP

E M MES ET. YARLOT, dgio v d rents nmn n ve vA E A be

Miertiendre ire j

Eo dove qoo AUR pw LAN OCCUR O8 on o d DEM d QU TE WORT " , N i M &i