K

^£0

w

I V /TABSaA V^Tv ä J

^ c nJI '\. «^9 - jifc K^ *\

/w fttic^^ /Sr* f

SöC^liZß/^V

~«©2 rSr ft

i }$■+<* §

m-

SÖBU*Vül /

p*^i£lr &

S%p* »■

THE UNIVERSITY

OF ILLINOIS

WS«

WT

t/c'5 t ^

/w

LIBRARY

I 7 O - Jj | l

V* fiL<v 4.

*V

\0

>^>l

w b'\ Vx \A

'^0

JrJ

\j* jC

\

•j* wir

ri i

ft ÄVj^- n "%-

ar* 1

c, 4. " ><9

v, M xZ^fSi W

CI.ASSICb

(WAKTIf.tNT

4 V/lUS» /

4i

OAK ST, HDSF

»(/ > C.«s£h^!>

dr f *

ll s^1

* {^SBts^r. f ~ * J >> J

*r^

3 Usfv3/£l

4SwJ^

fegSS

4P

Digitized by the Internet Archive in 2018 with funding from University of Illinois Urbana-Champaign

https://archive.org/details/studienzurpalaeo14unse

XIV,

STUDIEN

ZUR

PALAEOGRAPHIE UND PAPYRUSKUNDE

HERAUSGEGEBEN

VON

DR CARL WESSELY.

Die ältesten

lateinischen und griechischen Papyri

Wiens.

Mit 14 Lichtdrucktafeln

DR- CARL WESSELY.

LEIPZIG.

HAESSELS VERLAG. 1914.

I

^ % 1 .

vv s)

"T b"

V, l ir

LD

l

<r*

>

GEWIDMET DEM ANDENKEN

AN

DAVID HEINRICH VON MÜLLER

PROFESSOR DER SEMITISCHEN PHILOLOGIE AN DER WIENER UNIVERSITÄT.

„Die Steine und Völker redeten zu ihm und die Propheten offenbarten ihre Geheimnisse.“

so

V3

-P

W

o

p

d?

iJ.

>i.

r

R

r—

>T>

O

Ö'

2969*

>

jo

o

Tafel 1. Die Klage der Artemisia. Papyrus der k. k. Hof¬ bibliothek I 494. War wie ein Brief gegen die Fasern ge¬ schrieben; Breite 29 5 cm, Höhe 14 8 cm. Ausgaben: Gio¬ vanni Petrettini, Papiri greco-egizj ed altri monumenti dell’ I. R. museo (li corte, Wien 1826; F. Blass, Ein grie¬ chischer Papyrus in Wien, Philologus 1882, p. 746 ff.; C. Wessely, Die griechischen Papyri der kaiserlichen Sammlungen Wiens, XI. Jahresbericht über das k. k. Franz- Joseph- Gymnasium in Wien 1885. Schriftcharakter des IV. Jahrh. vor Chr. vgl. den Timotheos- und die Elephantine-Papyri. Artemisia, von dem Vater ihrer Kinder so sehr vernachlässigt, daß er selbst um das Be¬ gräbnis seines Töchterchens sich nicht kümmert, klagt bei Oserapis und dessen cdvvaoi 0eoi und flucht ihm.

l ui becTToP ’Ocepam xa (1. Kai) 0eoi oi peTa toO ’Ocepjamoc] xa[0i)pevoi : eüxcpjai üplv ’ApTeuici'ri p Aapdcioc 0uyaTr|p xaxa to (i. e. toü) iratpöc xrjc 0uya- Tpöc[öc aüxpv t]ui[v KTep[ewv ÖTiecTepr|ce xai Trjc 0r|xr|C (') ei pev oüv bixaia pe eiroirice (,) epe xai Ta xexva TauTOcauro (1. -oO) bixaia üic UJCTTep p£v ouv abixa epe xai xd Texva TauTocauto eTroipce: börj be oi ’Ocepamc xai oi 0eoi

5 prj Tuyelv ex Tiatbuiv 0r|xr|c : [ppjbe oütöv yoveac tou aüxoc- auTou 0dipai : Trjc be

xaxaßoirjc ev0uTa Keipe'vpc xaxuuc : drcoXXüoiTO x’ ey yrji x’ ev ©aXaccpi koutöc

xai Ta aÜTou utto tou ’Ocepafmjpc xai tuiv bupTouiv ep TToceparTi xaöppevuiv

ppbe iXdovoc Tuxdvoi [’Oc]e[pd]moc ppbe [t]ujv 0e[in]v [xili]v pexd tou ’Ocepdmoc

xa[0]npevuiv : xaTe0pKev "ApT[ep]iciri Tpv ixeTiipinv xa[ü]Tr|v : ixexüouca töv

10 ’Oc[e]paTtiv xf]v bixriv bixd[cai xai to]ijc 0eouc touc pexa toü ’Ocepdmoc xaOripe'vouc

xfj[c] b’ ixexripiac ev0aü[Ta xei]pevr|c : ppbapiujc] iXaöv[uu]v [twv] Oeuiv Tuxxävoi

6 Traxpp The naibicxric : ’c (1. öc) b’ ayje'Xoi] xa ypappaTa xauxa x’abixoi ’Apxepicirjv

6 0edc auTun tt) (1. xriv) bixr|v em0[eir| pjpbevi av 0epa- ttov[ti . ]ßovTi : öxi prj

touc 'ApTepicip xeXüei ox[ . ]iobe[ ]ou orcep

15 koük euapxecai . [

pe Tiepieibe : embjyri yevopevpv Trji TTaibicxpi

xäpoi Tt]i £wcr|i[

Tiepieibe embe[h yevopevnv

Z. 4 1. xauxocauTou. Z. 5 yoveac toüc. Z. 6 ev0aÜTa. Z. 7 burjTÖpujv? nocepdrii dem Haus (ägypt. pe) des Oserapis. Z. 9 ixeTeüouca. Z. 14 xeXeüei. Z. 6, 11, 16 die Interpunktion ist falsch gesetzt. Z. 7 in uttö ist o korrigiert.

Tafel II. Erster Papyrus der Zois a. 140/39 (152/1) vor Chr. Dieser und der folgende Papyrus stammt aus Memphis und gehört zum älteren Bestand der k. k. Hof¬ bibliothek. Ausgaben: G. Petr ettini, 1. c.; Amadeo P ey ron, Papiri Greco-Egizj di Zoide, Turiner Akademie 1828, und C. Wessely, 1. c., 1885. Die aufgerollte Fläche hat 28 5 : 52- 3 cm, die erste freie Selis ist mit 11 cm sichtbar, die erste Kollesis beträgt 1 -5 cm; das zweite Blatt 17 cm, die zweite Kollesis 1*5 cm; das dritte Blatt 16 ‘8 cm, die

dritte Kollesis 1 * 5 cm, dann folgt ein geringer Rest von einem vierten Blatt. Ein Streifen von 1 7 cm Breite ist unaufgerollt, er trägt drei Tonsiegel (mit verschiedenen Männerköpfen), welche Leinfäden aufgesetzt sind. Dieser Papyrus ist die amtliche Quittung über die 2. Rate per 2 Talenten 4000 Drachmen, welche Zois für einen bei der Auktion erstandenen Garten zahlte, der als Pfand für Rückstände bei der Pacht der Natronsteuer des Jahres 30, d. i. 141/0 (153/2) vor Chr., dem Fiskus verfallen war.

I. Kolumne.

l "Ctouc Xa cpappou0i g~ neTTTuixev ent t^v ep Mepqpei ßaciXiKpv TpdireZüv

Xaipffuovi Tun Trap’ 'HpaxXeibou to[u] xpaTreüiTou napovToc XpucinTTOU napä Zuiiboc xfjc

'HpaxXeibou xaxa Tfjv ÜTroxeipevriv bia-fpacppv xo^xou aX'X'(ayri) (xäXavxa) buo TeTpaxicxeiX(iai) (yivexai) Ä ß* b_

eErixocxri cEg f 4xaTo[cxf)] pH (yiveTai) a ß ’buxgp

5 Qeöbuupoc 'HpaxXeibei x°dpeiv (-) [b]eEai xai xaTaxwpicov eie xriv ^yXippiv Trjc viTpixhc

tou x0 (eTouc) xaxa xriv ÜTroxeipey[r|]y biaypaqpnv xaXxoü ou aXXayf] Ä ß ’b rrpocxöpicai be

xai Triv (eEpKocxriv) xai (exaxocxriv) Kai ei' ti aXXo xa0f|Kei eic ßaciXixöv cuvuTroypaqpovxoc xai Auupiuivoc *

tou avTiypaqpeuuc ppbev r| fv[ofi]c0ai eppuueo (• ctouc)

Xa cpappouüi y

BaciXeuci Zuuic ‘HpaxXeibou eic xippv napabeicou (dpoupwv eE pMicouc oyböou) pepouc TeTdpxou (‘)

10 yeixovec vötou 'HpaxXeibou xai tuiv abeXqpu)v(,)ßoppä öböc(,) Xißoc öpoc (,) dTinXiuoTou

biuipuE (hxnT toü övtoc ev Mepqpei ev töttuu ’AcxX^meiun cnpaiveTai

bi’ eTTibebcuxev pdiv Auipiuiv 6 avxiypacpeüc xaTavbpa TrpaxTopixoü biaXoyicpoü

toü X (4'touc) eivai tuiv TTpa0evxuiv ev xun aüxun eTei qpappouüi uf bia Auipiuivoc

toü yevopevou empeXiiToü Tippe Tpv eyXpipiv xpe viTpixrjc toü x0 (exouc)

15 bia beböc0ai ev bieyyuhpaxi ütto Gavoußioc Tric I0opuiuxoc üirep Auupiuivoc

toü [cujveyXaßövToc aXXoic Tifv aüxriv eyXrppiv eic oütö exoc Tipöc

XaXxoü aXXayri Ä ia ’b avTa[v]aipoupevuuv be tuiv bia- yeypappevuiv Trap’ aüxric (bpaxpüiv) ’b

Xoimliy b’ övxuiv Ä ia a pr)xe toü Auupiuivoc biaypaqpovToc pr|Te Trjc

Gavoußioc ÜTTopevoücric biop0oüc0ai xai embouepe ÜTiöpvppa Tun Auupiuivi

•20 bi’ pSiou aXXa Te xai enei abuvarei biaypaipai öcpeXXöpeva ev aÜTfji

Tipöc [xpv] irpox[ei]pevpv eyyupv xo^fpü dXXayp Ä ia cuvireTTeixevai Zuiiba

x]pv Ti[p]o[ye]ypappevr|V oücav be eauTrjc OuyaTe'pa rrpoeßa- Xec0ai aÜTrji

Z. 3, 4. Die Zahlen bedeuten: Talente 2 (Drachmen) 4000; (Drachmen) 266 (Obolen) 4; (Dr.) 160; Talente 2 (Drachmen) 4426 (Obolen) 4. Ebenso Z. 17 (Talente) 11 (Drachmen) 4000. Z. 18 ä korrigiert. Z. 20 oder öcpeiXöpeva.

2

II. Kolumne.

l toO eüpicKovfoc eqp’ ün drroXeurov eKTeicei 4KTe0rjvai eic Trp[äciv

ev Tun X (eVei) GpappouGi Kai emKripuccope'vou äjua toic äXXoic e'fTöioic b[id

Auupiiuvoc cuvTrapövTuuv Auupiiuvoc dvTiYpacpeuic Kai tuiv TOTx[oyp(appaTeuuv)

Kai äXXuuv TrXeiövujv bid KppuKOC ApppTpiou pp0eva ütto- CTtjv[ai

5 KupuuGtjvai be xf|t Zuuibi eic (exp) b xa^K°ö dXXayp A i ’b xdc be

dnoXeiTToucac ’ß biaYeypaqpevai Tpv Oavoußiv drcö be twv TrppKfeipevujv

XoXkoö Ä t ’b teiaxGai Zuuiba Tpv npoYeYpappevpv if]v TTpw[xpv

dvaqpopav tou aürou (exouc) Kai vuvi TacceTai xf]V beuTepav xoö Xa (exouc)

XaXKOu aXXarn A ß ’b

io Geöbtupoc beEai koBöti TxpoYeYp(aTTxai) x'°i'(Xkoü) eic Kg~g A büo TexpaKiCKiXiac (Yivexai) X ß ’b TtpocKÖjuicai be Kai ei xi aXXo KaGpKei icai uTtOYp(äcpei) Auupiuuv 6 dvxrfp(aqpeüc) pp0ev »irvoricGai (exouc) Xa cpappouGi y

Auupiuuv beEai Ka0öxi TxpoYeYp(catxai) edv TTexeapevbuuxric ö TOTTOYp(appaxeüc) ÜTTOfp(aqpei) ppGev pYVopcGai x'a,(Xi<oü) ou aXXaYp A buo TexpaKiCKiXiac (Yivexai) Ä ß ’b

15 (ctouc) Xa qpappou0i b

TTexeapevbujTric oü0ev eüpicKuu pYvoppevov (exouc) Xa qpap- pouGi b

XpuciTnTOC eTir|KoXou0'ri'(Ka) x'a,(^K°ö) ou aX'X'(aYp) A buo xeTK x1^1 TeTpaKociac emoci (yivctoi) ä ß "buKgp (e'Touc) Xu cpappouGi g”

Hierauf eine Zeile demotisch. Z. 5 1. (xaXavxa) i (bpaxpdc) xexpaKicxiXiac. Z. 6 (bpaxpdc) bicxiXiac. Z. 9, 10, 14 (xaXavxa) buo (bpaxpdc) TexpaiacxiXiac. Z. 17 Die Zahl¬ angaben sind verkürzt geschrieben; gemeint sind obige (Kol. IJ 2 Talente 4426 Dr. 4 Obolen.

Tafel III. Zweiter Papyrus der Zois a. 138/7 (150/49) v. Chr. Quittung über die dritte Rate in derselben An¬ gelegenheit. Höhe 31 cm, Breite 35' 5 cm. Breite des unauf- gerollten Stückes mit einem Tonsiegel l-9 cm, Breite der ersten freien Blattfläche 9 cm, der ersten Kollesis 1 ' 6 cm, des zweiten Blattes 12 cm, der zweiten Kollesis 2 cm, des Restes von dem dritten Blatte 9 cm.

I. Kolumne.

l exouc Xy cpappouGi kc" TrerrTuuKev em ep Mepcpei ßaciXiKpv TpdiTeZa[v]

’AcKXpmabei tuh rrapd 'HpaKXeibou xou TparteEiTou TxapovToc XpuciiTTrou Ti[apd] Zuj[ib]oc xpc HpaKXeibou Kaxd xpv ÜTTOKeipevpv

biaYpacppv xa^K°ü öX(X)V(yp) Ä buo xeTpaKicxiXi(ai) (Yivexai) Ä ß ’b 4Epk[octp]

5 biaKÖciai Egp (Yivexai) cEgp eKaxocxr) exaTov eEr]KOVTa (Yivexai) pE (Yivexai) Ä ß ’b[uKgp]

’HXiobuupoc ’HpaKXeibei x°dpeiv (’) beEai Kai Kaxaxuupicov eic ßaciXiKÖv eic Tpv e'YXpipiv xpc viTpiKpc tou k[0] (ctouc) Kaxa Tpv ÜTTOKetpevpv bia¬ Ypacppv xoXkou ou aXXaYP Ä ß ’b npocKÖjuicai b[e] Kai xpv E' Kai p' [Kai ei ti] aXXo Ka0f|Kei eic xo ßaciXiKÖv (.) eppuico (’) (exouc) Xy cpapevuuG kp~

BaciXeöci Zuiic 'Hp[aKX]eibou eic Tippv napabeicou dpoupuiv eE ppicouc ÖYböou pe'pouc TexdpTou 10 Y^ixovec vötou 'HpaKX[eibo]u Kai tuiv dbeXqpüuv ßoppä öböc Xißöc öpoc dTTpXiuuxou buupuE Oxüt tou övtoc ev Mepcpei ev t[ött]uu 'AacXpTneiiut ou cpuaiveTai bi ou embebuiKev Auipiuuv

6 avTiYpacpeuc TTToXepaiiui Tun empeXpTpi ixpaKTOpiKOu biaXoYicpou tou Xy (exouc)

6qpeiXec0ai npöc Tippv tüjv npa0evTuuv ev xun X (exei) cpappouGi ui biä Auupiiuvoc xou Yevopevou empeXr)Tou npöc ti)v e'rXrnpiv Trjc viTpiKpc tou (exouc) bia beböcGai

15 ev bieYYotipaTi Otto ©avoußioc xrjc l0opuiuToc uixep Auupiujvoc tou cuveYXaßövTOc

aXXoic xf)v auTriv eYXr|i|nv eic auxö ctoc Txpöc xa/n<ou Ä ia ’b dvxavaipou

pevuiv be tuiv biaYCYpappevuiv nap’ auxric (bpaxpiuv) ’b XoiTTiüv ö’ övtujv (xaXavTujv) ia a (u[r|xe Auipiuivoc biaYpdqpovxoc pfpre Tf)c Gavoußioc biop0oupevr)c Kai emboucric UTxöpvripa

Auipiujvi bi ou [f|]Eiou aXXa Te Kai enei abuv[a]Tei bia- Ypaipai xd ocpeiXopeva ev aüxrj[i

Reste der II. Kolumne.

l Txpöc xf]v TTpOKeiu[evr|v eYYui)v xö^kou ou aXXaYri Ä ia cuv TteTteiKevai Zuiib[a oucav eauTtic 0UYaxe'pa xrpocßaXecGai aüxrji toü eupicKOVTOc

eq?’ un aTtoXeiTrov e[KTeicei eKTe0iivai eic npäciv ev Tun X (exei) cpappouGi Kai

dpa toic aXXoic eYYaioic [erriKripuccopevou bia Auupiiuvoc cuvixapövTuiv Auupiiuvoc

5 dvxiYpaqpeiuc i<ai tüiv [xoTTOYp(appaTeuuv) Kai aXXuuv TxXeiövuuv bia KqpuKOc Ariprjxpiou pr)0e'va UTTocTfivai Kupui0ti[vai be xfji Zuuibi eic (exr|) b xa^xou ou dXXaYi) Ä ib

xac be dTToXeiTrouca[c ’ß biuYefpaqpevai xf]V Qavoußiv anö be tuiv

rrpoKeipevuuv Ä i ’b [TeTaxöai Zuuiba xpv TTpüuxiiv dvaqpopav toü

toü X (exouc) qpappouüi K[ai xiqv beux]epav t[oü Xa ctouc qpapuouGi Kai vuvi TacceTai

10 Tiqv Tpixnv toü (ctouc) (xoiXkoü oü] aXXaYr) ß ’b a pp eic

oi YPotppaTeic peTeiXpcpapev

[ - ]

HXiöbuupoc beEai ica0ÖTi [TxpoYejYPd^xai Tra[pd Zuuiboc Tippv irapabeicou apoupüuv eE p[picouc] ÖYböou p[epouc TeTapxou Xo(Xkoü) ou aX(XaYf)) (TaXavTa) büo bpaxpdc TexpaKic[xiXiac Kai Tpv eE]pKOCTr]v [Kai CKaTo- CTiqv(,) TipocKÖpicai be

15 Kai ei ti aXXo Ka0pK€i

Auujpiuiv beEai Ka0öxi TrpoY[efpOTTx]ai Zuuib[oc Tippv napabeicou

[to]ü övtoc ev Mepqpei ev xönuu[i ’AcicXiq] meiiui [cppaiveTai XoXkoü dXXa(YÜ) Ä büo TeTpai<[icxiXi]ac (xiveTai) Ä ß ’b [

Xpücmnoc enpKoXoüG'p (ko) Ka[0öxi npJoYeYp'oX77101) (T“_ XavTa) bü[o (bpaxpai) "bungp

Z. 14 ff. Ein Streifen ist hier statt rechts voraus¬ geklebt an linker Stelle.

Tafel IV VII. Sammlung Papyrus Erzherzog Rainer. Reste lateinischer Briefe aus ca. 17 14 vor Chr. (resp. 21 18) vgl. Schrifttafeln zur älteren lateinischen Paläo¬ graphie von C. Wessely, 1898, Nr. 1. Sie sind das älteste Beispiel älterer römischer Cursive oder Ivapitalcursive, charakterisiert bei K. Bretholz in A. Meisters Grundriß der Geschichtswissenschaften, Lateinische Paläographie I, § 2. Der Papyrus ist 24 cm hoch, 75 cm breit; er entstand durch Zusammenkleben als volumen litterarum acceptarum eines gewissen Macedo. Umfangreicher sind die Bruch¬ stücke zweier Briefe, wovon der eine noch zwei Kolumnen hat. Kolumne I steht auf Tafel IV, Kolumne II ist zwei¬ mal wiedergegeben, auf Tafel V so wie die Schrift sich der Photographie darbietet und auf Tafel VI dieselbe Stelle, jedoch die Schrift von mir nach dem Original mit Tusch überfahren und dann erst photographiert.

3

Tafel IV. Text I. Kolumne I.

10

15

20

..u. dupl[ us ual[

]in me[. .|em. .o[

iorem curam habeo n[ul]lam et de filio meo qui hoc tus est u[t] utrosque ca[u]eas et matrem et nuc sollice t ne [ill]a[m] salu[e]s ill[i

id [ . ] enim agunt [ut

.e [ . ]o duxi et di [me iu]

[uent summjum cepi [ga]udium ex inaudi [ta re pujto me [e]x[a]nimatum [es]se tuo si r[..]pit quam c[...]i o ita te rogo ut tanto tiorem [t]aceas de omni

[hanc solli]citudinem mihi tollas

'is ab ste discesserim puto dare set ta[m]en quaqum one uolutor nam domi . . optumos actore[s] . [ . . Jm e discessi puto |

. . lius [.]er non s[

cogitati

Tafel V und VI. Text I. Kolumne II.

?[

. hoc

1 .c

et nega . quem [. . rem uen[is]set 5 i eum tot[

tum itaque[

[••>[ r

hospit. .[

cum s[

io bri noui[

capio hic n[ seria magna e[t*] me ex nuc si at 15 uale mihi

mor nostri esto et filio meo beneuolentiam eam praesta quam ego tibi prae stiti salutem die musaeo 20 basso a[ ]rino antho tuo lycis[co ]uerbis e[t ] fra tre eiu[s -et*] commenda filium meum [domin]is

]rogo

lut uobis ]. fit fe

]il [•] est nisi mi

itaque puta

naufagio effu'g'isse uos [•] peruenero macedo et me

icem (denariis) uginti quinque nicem (denariis) tribus .rem (denariis) sexs .idem (denariis) octo em (denariis) quatuor m (denariis) uno ..em (denariis) uno

Tafel VIII, rechts oben. Papyrus Erzherzog Rainer. vgl. Schrifttafeln Nr. 8. Kapitalcursive des I. Jahvh. n. Chr. 14 '2 : 10-4 cm. Verzeichnis von Soldaten nach ihren Cen- turien der legio III. Cyrenaica und XXII.

l LEG(io) I[II] Cyr(enaica) onero

> noni rufi cereli rufi

5 cocceus clemes & iulius maximus (.?,“£) cladius antonius tr iulius cutratus („SSO fanius rulius io > subur fanii cladius zenon te cladius feanus te Haus gerfennus tr antonius maximus is gratius ..eanus salius capiton te bius longon ,flaus clemes LEG(io) XXII onro 20 5> upi[s] pei bariton

> aufri acul

iulius ruticus petuceus otaus 25 LEG(io) III Cyr(enaica)

> antoni longini antonius satunil[ domitius germa[n balini ecat[

30 > capito fana licin loce

> aufri aculi minor cladius agafio LEG : III

35 > antoni longo paconi egnati iulius niger tetates

> pompei epane 40 cladius clemes

cladius apulinar antonius uales upis satunilus 44 upis alexa

Tafel VIII, rechts unten. Papyrus Erzherzog Rainer. vgl. Schrifttafeln Nr. 9. Kapitale a. 143 n. Chr. 7 3 : 9 1 cm. Fragment einer Soldatenmatrikel.

1-

].is

]cos

]cos

i uero m et .[ cos

/dionysius luc .[ ran heracliano[ torquato II et a[ttico cos 5 c antonius pri[mus

berinic[es

marcello II et[ cos

c iulius front[

9 cum epistra[tego

Tafel VII. Text II in einer Kolumne.

l pa]c[o]nius macedoni suo

salutem

dissimulare nön potul ut tibi nön scrlberem te ualdissime 5 decrlminatum apud [ijucundum

et [ ] dldom a maledico illo [atjque ml fräter da operam ut ualenter satisfacias illls nlreo quoque conllbertö suö multa io sc[e]lera de scrlpsit qui ut

suspicor credidit ei et nön mediocriter lacerat contubernäles mel te salutant e[go] tuos salutes rogö ama nös ut instituistl

15 uale

xmi K august eneup k V

Tafel VIII, links. Papyrus Erzherzog Rainer, vgl. Schrifttafeln zur älteren lateinischen Paläographie Nr. 11. Cursive des II. Jahrh. n. Chr. 13' 5: 13 cm. Rechnung in Denaren.

Tafel IX. Papyrus Erzherzog Rainer, vgl. Schrifttafeln Nr. 23. Kapitale und Unciale; über das Alter dieser Frag¬ mente vgl. Studien zur Paläographie und Papyruskunde, I, 1901, pag. I f., dazu C. Wessely, Ein Altersindicium im Philogelos, Wiener Sitzungsberichte 1904. Das 1. Fragment enthält außer PRID ID nur Griechisches.

2. Fragment, i AVG]VS[T

aelius

5 ale

loc

didym . le[ Item cercesdite ea 15 sereni 11

loc

aureli i

3. Fragment.

■b[

a[u]reli[us

Item

iul[ius

AVGVST

[Jtem a]frodito eai Jtem b[ jni 15

sejrenus aure[lius

]ani

Jodis . V

4

Tafel X. Papyrus Erzherzog Rainer. Ausstellungs- Nr. 517. vgl. Schrifttafeln Nr. 14. Cursive des III. IV. Jahrh. n. Ghr. 12 : 24 cm. Amtliche Sentenz, eine Zeile Latein.

].nt pupillis tutorem siue curatorem et satisdatione com- pleta denuntia

Tafel XI. Papyrus Erzherzog Rainer. Ausstellungs- Nr. 520, 521. vgl. Schrifttafeln Nr. 17, 18. Cursive a. 398 n. Chr. in zwei gleichen Exemplaren. Nr. 520 lautet:

1 qua]ntum decimo Kall/ eas/d/ duocene stibale post

cons/ dom* n* honorii p' aug" qua

2 ter et eytychiani u c1 2 3 4 5 * 7 8 9 p/ sergio actuario ind/ xiu

Z. 1. Ival(endas) easd(em); cons(ulatum) dom(ini) n(ostri); p(erpetui) augu(sti); u(iri) cl(arissimi) p(er) Sergi(um) actuari(um); ind(ictione).

Tafel XI, rechts. Papyrus Erzherzog Rainer. Aus- stellungs-Nr. 523. vgl. Schrifttafeln Nr. 25. 14 : 23 cm.

Kaisercursive des V. Jahrh.

]anus II fl/(auius) uincentius fl/f . . . .K. .

Jp/ praesidi prouinciae arcadiae ]dem ipsam uilissimam Jnegaretur exact[io i]ntentionibu[s ].o secundum sa[ p]raeteritorum tem[porum ]haec que continuf ]o procurando[ p]er rationalen^

Tafel XII, oben. Papyrus Erzherzog Rainer, vgl. Schrifttafeln Nr. 26. Bemerkenswertes Beispiel der An¬ gleichung der lateinischen und griechischen Cursive des V. Jahrh. 8‘2 : 25 cm.

1 fl( (auius) anthemius isidorus theofilus u(ir) .... l/(egatur)

dvaYi'fvaiCKecGuu

2 dvqve‘f|ueva em xoö jueyaXoTTp/ (eTrecxaxou) enapxou

aÜYOucxaXiou

3 ex of. . . . et cum ben. . .et

Tafel XII, unten. Papyrus Erzherzog Rainer, vgl. Schrifttafeln Nr. 27. Cursive a. 548 n. Chr. 16 : 15 5 cm.

lib/(us) princ,(ipibus) compi/

um xxxilll post Cj(onsulatum) basili bis anno XXI

Tafel XIII. Papyrus Erzherzog Rainer, vgl. Schrift¬ tafeln Nr. 21. Cursive, geschrieben um a. 400. Legitimations¬ urkunde für vier Gardisten.

1 fl[au]ius gaiolus trib/(unus) quintanor(um)

2 prepositis horiorum et susceptoribus d[e]botis

singuloru[m] lo[co]r(um) sal(utem)

3 quatuor infrfasjcriptis protectoribus ad adorandam

diuinam p[u]rpuram d[o]minorum

4 nostrorum principum die felicissimum pascharum direxi

ad sacratissimum comitatum

5 quibus iuxta annuo consuetud[i]ne annonas quaternas

Kapitum quatuor sine ulla mora G preuere curate cum statilis solitis

7 e[ . . . ] prote[ct]ores

8 bennafer

9 conon

io babes

n besas

12 tujJv TTp[o]if|KTOpuuv Kuxavoiv KaTepxopevuuv ac.0.

ßa[. . ] ic

13 ]i<amTa g

Z. 2 1. horreorum, devotis. Z. 3 1. infrascriptos pro- tectores. Z. 4 1. felicissimarum. Z. 5 nach iuxta 1. Accu- sative. Z. 6 praebere, stativis.

Tafel XIV. Hofbibliothek, ältere Bestände. Aus dem Schloß Ambras 1665 nach Wien gebracht, vgl. darüber Mosel, Geschichte der k. k. Hofbibliothek zu Wien, 1835, p. 78 ff. und 307. Bavennatische Urkunde vom Jahre 504. 27 : 67 cm. Text nach Marini, Papiri diplomatici, p. 171, Nr. CXIII. Die erhaltene Kolumne stammt aus der Mitte der Urkunde.

1 . ] ül Aurelio Johanne ul Melminio Tran-

quillo et Flavio Floriano ül pro Melminio Rustico Principalibus Rusticus ür Acolytus scäe Ecclesiae

2 catholicae Romanae dixit A praesente Flavio Basilio

üh Argentario spatium agri cui vocabulum est Veteseca situm territorio Ravennati placito et defin[it]o pretio auri solidos

3 numero decem et octo secundum fidem instrumentorum

me optimo iure certum est conparasse Verum quia ipsa instrumenta venditionum prae manibus gero quaeso

4 [ . . . ut a competenti] off[i]cio suscipi iubeatis legi et

actis inserui ipsum quoque ss. venditorem inter- rogari dignemini si ipse eas mihi fecerit adque si Flavio Vitali üh Forensi

5 conscribendas dictaverit vel si subter suscribserit et

testes ut suscriberent conrogaverit pretium placiti omne perciperit aut si traditionem mihi sollemniter

6 caelebraverit vel quam habeat voluntate his actis

edicere non gravetur

7 [Firm]ilianus Vrsus Mag. d, Primitus suscipiantur in¬

strumenta venditionum quae offeruntur et legantur cq. traditae fuissent et recitatum est. Rufio Petronio Nicomago Cethego üc

8 Consule sub d, nonarum februariarum Ravennae Fla-

vius Vitalis üh Forensis scribsi rogatus et petitus a Flavio Bas[i]lio üh Argentario ipso praesente mihique dictante

9 consentiente et subter mann sua suscribente quique

fatetur se distraxisse et distraxit adque tradidisse et tradidit Rustico Acolyto Ecclesiae catholicae io Romanae iure directo hhbüs posterisque eius id est spatium agri cui vocabulum est Veteseca situm territorio Ravennati inter adfines fundum Pictulis iuris

n Ecclesiae catholicae Ravennatis hhdes Cassiani lmv adque ipsum conparatorem qq tt' et pp venientem sibi eundem spatium qs. venditor profitetur ex

12 conparatione _ Demetrium üd germanum

eius qui spatius agri ss hd distractus est optimus maximusque est finibus terminis spatiis aditibus pascuis sationibus

13 arbufstis arbo[ri]bus fructif[eri]s diversis generis limi-

tib[u]sque suis omnibus omniq[u]e iure proprieta- teque sua sicuti a ss venditore poss[e]ssus est adque

14 usque in hodiernum diem possidetur . . . .]

Abkürzungen: u(ir) l(audabilis), u(ir) r(everendus), u(ir) c(larissimus), u(ir) h(onestus), s(upra) s(criptus), l(audabilis) m(emoriae) u(ir). Z. 7 mag(istratus) d(ixit), 10 (11) heredibus, 11 cf. Marini, Pap. diplom. 113, p. 144 q(ua) q(uemque) t(angi)t et populum. Z. 12 nach con¬ paratione freier Raum; den Sinn ergänzt: facta per.

SUCH DRUCKEREI CARL QEROLD’S SOHN IN WIEN.

Tafel I.

Ihaw*;

eil

iu

ro

'</}

E

_cd

t:

er

£_

CD

TD

CD

D)

ro

03

b

ca

!. Obernetter, München, reprod.

'C'g- - Z : -y>«Y nry'|> df-J «ysc- ^Q>y>C >Tvr^ ■■ - ^r-j* ' j hn"* X/>rv*T 'sXX*~r pzj**&*

£^yr^<rt<~

j cf^1'- CT*^ (rj >^N#t~}NOr>Q

>v44 x1 ^)<*y rfrtüftte. 3$&?h

t t^-rn k“>J cv^N-cvrc»rp ^

r~

^c-[c Kr ^

•■f# ~ >y i<^

rxf <vr~ ^ r-e r^-

f , tpi'-rv-r^ rr^i ^'irTrl j

i ''K- * *

■_- -> r ^«. o | j fL~r~(?i ^ry

.f^rrrK^i

, -;'V\g-* f^>SSvT *

7*-Aiv^ri'VT*r *>’

4~K'.^

- ' VVK. _•■•. •»

>4'<t'-

Tafel II

pri

f'AjJVpp) | }

m

'ft. .

<^~J^ - T-^T| ^

’f i|

jyW/^

ff*

-T* <| fy-f^xiY'*l

^ f «-4 . r. ’V «c t <4 .. vr w

./ xi«2y*^f - «y5^n

J. B. Oberneiter, München, reprod.

y.

3

f U €r t rai rcü 1^rA ^

' v & . 3 * •'T T *^f-

‘iili^i *j V ru 4^A^«VT^ -*-'Y ^

>J-C« 'v-^YJ*'^***}

f / XAf «H w A^>+KH )^>;

J ; » !

tc^~~l~>K-r HfHTrc* Ki^jKc 4^^,'

'• .”* " ' 1; .."• __ w.

K''-f (ff 'TT1,,$AC( Af

rT‘ i V - T

•I * >'»rj -■»'ttv'

•5; 'i

"'.'■v' i-T -WV]) - r.

■t/.^cercer*

!;3THvSt. i -

fb is f* ' . .1 ..'

.:l;r-

■s : *-r kl i . ' -

Zweiter Zois-Papyrus.

Erste Columne des volumen lihterarum accepterum

des Macedo

J. B. Obernetter, Mönchen, reprod.

Tafel V

Zweite Columne des velumen lihterarum accepterum des Macedo

J. B. Obernetter, München, reprod.

Tafel VI

Zweite Columne des volumen lilterarum

accepterum des Macedo (überzeichne!-)

B. Obernetter, München, reprod.

VII

Dritte Celumne des volumen

litterarum acceptarum des Macedo

J. B. Obernetter, München, reprod.

Tafel VIII.

Lateinische Papyri aus römischer Kaiserzeih

J. B. Obernetter, München, reprod.

Tafel IX.

Kapitale und (Jnciale auf Papyrus.

J. ß. Obernetter, München, reprod.

Tafel X

Bilingue Sentenz (III IV. Jahrhundert)

J. B. Obernetten Mönchen, reprod.

Tafel XI.

■■■ijp ri'r*2 •? V.ß

f . •; i

ryi

r j"-

•'/■T rTls '

«tÖHT

■-T--

«rk

u

*

r+~-’

r Ja**»«

I

Ti

^ ^ i

k

l!*V*

Kaisercursive und Cursive vom Jahre 3Q8

J. B. Obernetter, München, reprod.

UNIVERS'TY OE ULINOU

Tafel XII

Cursive des V— VI. Jahrhunderte

j. B. Obernetter, München, reprod.

LIBRARY OF THE

UNIYERSITY v: «UINOIS

?/ ‘TiyHl

'y\ß\r)Y)t\A

rt. uJi >>-■■.-

> :

: sag

.R. £ ; 5 ji Ä*:

i* .T ft

BilinguB LagiNmaNons-Urhunde. Cursivo aus dam Jahre 400

/- ! IuÜk

mBwmp*

1 -•/

XIV.

WtoWf-

VT'TWrt

> i-^X

uAym'tv

rJ ).,

iW't&fp".

■X/.i

; J /) ' r :

i»i' '»i»^

Ravennalische Urkunde

J. B. Obernetter, München, reproc,

'

LIBRARY OF THE

UNIVER^'T'1 OV- R > HS01S

UNIVERSITY OF ILLINOIS-URBANA Q 481 75W517S C001

14l(PAPYRUC0fLLLfE0GRAPHIE UN° PAPYRUSKUN

2 024082155

iN f

* '•'& 1

/ X

"■ -r w v -•!>£ ' ■■%. /: ;t

. *‘ l ' \i

j :

w*v'

1 - A.,

>■ 4 i

YnT- Y :

r -

iV)' >■(

•o »\

"■ *

rS

p

Vk.

^jr?TT .*§T^

< , \ ^:/T

£ ’V«, :

:P

r\

L »m.:

T

l > ' *. ; \

i 4

\

*■■' r r