pe ehr eect a on cei 
a Errani ene pe der enter 
iin Dalia ut ha a 5 Dot 
Ces sara ur à 
u aha er pie 
A cu Sini ans nt 


ei ge Hones 
I N, N ad 
sag a 5 ER et “ 
Tube nu A un Lin dg ras e À ee 

a pr aati “ar mu 


A ne + 
be bastino = 


| 
ve We 


ne 
eo 
My and thier 5 
a toe 
Tipton 
ct Er 
mule hen 


pt ete 
f nee Mere y Vate Linger 
Minh “it hake pu Rue ET er SAN 
CURTI farti ont 48 Ù it 
Bi an 


n 
tomos deli 
pe n 19 ua on iu 


e Moe Se bre 
Y in 3 
DORE vie x 


CONS 
dette 


Me 
Wie i 


en, à nile. à be 
r wit = eigenen ee 
. . (an redder» Mt ford 
swf Ù QUE Due ren sin Kur 
eere BILIA art in te 


A écurie 


ON je an 
weete 


earn 
: Re ee 


ei 
À Apr es wr 

Peto brut an a 
en nai pet per 


5 rt Ars dal 
2 na nacre 
ae 
yn ete ge 
rép + 4 ii ve wia 
wije ive r le Don el mp Re bonnet 
ronte pete ue 


lanes eat 
pr 


ont î 
nn dept en Sst fp 
pre je 

‘teh HAUT fins sto) 


ui bad eet 
Ye Merlino 
qu 


"I 
o 
a Rte 


Y 
Coren 
ia quan us 


TO 
th bai dress pere been he pe 
Hevea: bau mata! Vert 


A pds 4 
a Sp den bet 
27 ane vi 
in 
appro se 
AN 


ae rar 
se aren dje 


parten 1 28e Wes 


i vérin 
Ame hae e 
mere 


at peda | un [i 
7 ad en 


[AS he ue à 
bb ray orta qa 
sp beast u 


nur oat 


HARVARD UNIVERSITY 


LIBRARY 


OF THE 


MUSEUM OF COMPARATIVE ZOOLOGY 


Saal 


Cdn omg. fr lo 


i 
VERA 

ant 

PANS Lye 


JAN 7 1989 


TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE 


DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING 


ONDER REDACTIE VAN 


Dr. J. TH. OUDEMANS, Pror. DR. J. C. H. DE MEIJERE 
EN 


F. T. VALCK LUCASSEN. 


IC 
ZES-EN-ZEVENTIGSTE DEEL. 


JAARGANG 1933. 


AE VEr IN ONCE n verscheemaVecnao gp! 
AMÉVeNNO u RR. verscheenMluni sos 


Alfleveninesa = EE EN verscheen Decembenzngap: 


INHOUD VAN HET ZES-EN-ZEVENTIGSTE DEEL. 


Verslag van de Zes-en-zestigste Wintervergadering. 
Verslag van de Acht-en-tachtigste Zomervergadering 


Bladz. 


I—XLII 


XLII—LXXXVI 
Bedenlijstsder Ned. Ent. Ver. . . 5 . 4 LXXXVII—XCVII 


Dr. J. TH. OUDEMANS, In Memoriam Jhr. Dr. ED. J. 
GEVERTS - 

RES KALIS, Bias tot x Ken van N ae Peo 
ptera Rhopalocera van Nederlandsch-Indié. 
Dr. H. J. LYCKLAMA a NIJEHOLT, Aanteekeningen om- 
trent Nederlandsche Microlepidoptera È 
Pet. VALCK LUCASSEN, Ischnostoma uccidi 
(Thoms.) Lac. I 
J. C. H. DE MEIJERE, Uber Da deren raven in 
Termitennestern leben. nebst über einige weitere, 
z. I. neue, gleichfalls aus Djati-Wäldern auf Java . 

J. B. CORPORAAL, Further Notes on Cleridae. a 
Communication on Cleridae) 

G. KRUSEMAN Jr., Tendipedidae Ne PED 
Genus Tendipes cum generibus finitimis 

De DZ E UVTTENBOOGAART, Die Arten der 4! ad 
5 Rotte (im Sinne Reitter’s) des Subgenus Otior- 
rhynchus s. str. (Col. Curc.). : : 

F. T. VALCK LUCASSEN, Révision du cu Pai 
e (Scarabaeidae: Cetoniinae) 

r. J. TH. OUDEMANS, Faunistische eavicekenineen 

i... Nederlandsche Lepidoptera . 

H. E. ANDREWES, A Catalogue of the Ci si 
Sumatra. 

MALCOLM ceo End EEA (Base No 
71). Staphylinidae (Col.) . i 

EDUARD REIMOSER en EDW, JACOBSON, alas an 
trensis (Bijdrage No. 72). Araneina 

Register 

Corrigenda. 


2 46 
47—86 
87— 101 

102 
103— 114 
115—118 
Mo 2170 
217—276 
277—308 
309—318 
319—382 
383—395 
396—400 
401—417 

ALO oie 


DSCHRIFT VOOR ENT 


CRIERIDOF, (CASS, 


UITGEGEVEN DOOR 


; DE 
en 


_ ONDER REDACTIE VAN 


SIN 


DR J. TH. OUDEMANS, Pror. Dr. J. C. H. DE MEIJERE 


À 


: ave Be x ER 


F. T. VALCK LUCASSEN. 


Dada 

x ; 

1} 

€ wa 

5 

} 

4 
> 


| TG | 
ZES-EN-ZEVENTIGSTE DEEL. 


: o JAARGANG 1933. 
EERSTE EN TWEEDE AFLEVERING. | 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING. 


De contributie voor het lidmaatschap bedraagt f 10.— 
per jaar. Ook kan men, tegen het storten van f 100.— 
in eens, levenslang lid worden. 

Buitenlanders kunnen tegen betaling van / 35.— lid 
worden voor het leven, 

De leden ontvangen gratis de Æntomologische Berichten 
(6 nummers per jaar; prijs voor niet-leden / 0.50 per num- 
mer), de Verslagen der Vergaderingen (2 per jaar; prijs 
voor niet-leden / 0.60 per stuk) en de Verslagen van de 
Vergaderingen der Afdeeling Nederlandsch Oost-Indië (prijs 
voor niet-leden / 0.50 per nummer). 

De leden kunnen zich voor f 6.— per jaar abonneeren 
op het Zydschrift voor Entomologte (prijs voor niet-leden 
J 12.—- per jaar). 

De oudere publicaties der vereeniging zijn voor de leden 
voor verminderde prijzen verkrijgbaar. 

Aan den boekhandel wordt op de prijzen voor niet-leden 


geene reductie toegestaan. 


JAN 7 19395 


VERSLAG 


VAN DE 


ZES-EN-ZESTIGSTE WINTERVERGADERING 


DER 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING, 


GEHOUDEN IN 
HET COÖPERATIEF RESTAURANT TE AMSTERDAM, 


OP ZONDAG 26 FEBRUARI 1933, DES MORGENS TE II UUR. 


Voorzitter: De Vice-President, Prof. Dr. J. C. H. DE MEIJERE. 

Aanwezig de gewone Leden: Dr. G. BARENDRECHT, Prof. 
Dr. L. F. DE BEAUFORT, Ir. G. A. Graaf BENTINCK, K. J. 
W. BERNET KEMPERS, H. C. BLOTE, J. BROERSE, Mej. A. M. 
BUITENDIJK, J. R. CARON, J. C. CETON, H. COLDEWEY, J. B. 
CORPORAAL, A. DIAKONOFF, Prof. Dr. W. M. DOCTERS VAN 
LEEUWEN, G. L. VAN EYNDHOVEN, F. C. J. FISCHER, Dr. H. 
J. DE FLUITER, J. A. JANSE, P. J. Janse, B. H. KLYNSTRA, 
J. KOORNNEEF, G. KRUSEMAN, B. J. LEMPKE, N. LOGGEN, 
Dr. D. MAC GILLAVRY, Mej. M. E. Mac GILLAVRY, G. S. A. 
VAN DER MEULEN, A. C. NONNEKENS, de Plantenziekten- 
kundige Dienst, vertegenwoordigd door den heer T. A. C. 
SCHOEVERS, R. A. POLAK, Dr. A. RECLAIRE, E. A. M. SPEYER, 
A. STARCKE, Dr. D. L. UYTTENBOOGAART, H. VAN DER VAART, 
F. T. VALCK LUCASSEN, Prof. Dr. MAX. W. C. WEBER, P. VAN 
DER WIEL, J. C. WIJNBELT, Ir. T. H. VAN WISSELINGH. 

Geintroduceerd: Mej. Dr. C. SCHAEFFER en de heer C. 
SCHOEN. 

‘Afwezig met kennisgeving: Het Eerelid Dr. A. C. OUDE- 
MANS en de gewone Leden: G. VAN BEUSEKOM, H. C. L. 
VAN ELDIK, P. HAVERHORST, Dr. H.J. LYCKLAMA a NIJEHOLT, 

Tijdschr, v. Entom. LXXVI. I 


II VERSLAG. 


HE) MAC AGE AVR DES J, Wisi, OUDE MANS MID AEG 
OUDEMANS, Mr. L. H. D. DE VOS TOT NEDERVEEN CAPPEL. 


De Voorzitter opent de vergadering met een kort woord 
van welkom, en geeft uiting aan aller leedwezen, dat de 
President, Dr. J. TH. OUDEMANS, nog steeds door ziekte ver- 
hinderd is, de vergaderingen bi te wonen. 

Voorgelezen wordt een brief van Dr. A. C. OUDEMANS, 
waarin deze nogmaals dank zegt voor zijne benoeming tot 
Berelidi 

Als plaats voor de volgende Wintervergadering wordt, op 
voorstel van het Bestuur, Utrecht aangewezen. 

Hierna zijn aan de orde de 


WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELINGEN. 


De heer Docters van Leeuwen vertoont materiaal van 
de zeldzame gal van Andricus quercus-corticis L., op den ge- 
wonen eik gevormd. Deze gal ontstaat in calluswoekeringen, 
die zich op wondranden gevormd hebben. De rijpe gal is 
sappig en wit of geelachtig en steekt met de bovenhelft uit 
den callus naar buiten. Dit gedeelte valt af en de kamer 
wordt zichtbaar, omgeven door een ring, waarop regelmatig 
wratjes ontwikkeld zijn. Meestal wordt de gal in dit stadium 
ingezameld. Spreker kent deze gal van slechts enkele vind- 
plaatsen uit Nederland, nl.: Haarlem (G. L. VAN EYNDHOVEN), 
Leersum en Doorn en Slagharen (H. DETTMER). 

De in Maart uit deze gallen te voorschijn komende wijfjes 
leggen hare eieren in de eikeknoppen en in het voorjaar 
ontstaan zeer kleine bultjes op de jonge takjes, door Andrzcus 
gemmatus ADL. bewoond. 

Verder laat Spr. ter bezichtiging rondgaan een door hem 
op den top van den Oengaran in Midden-Java gevonden 
tak, waarop zeer duidelijke larvengangen van Scolytiden 
voorkomen. 

De Voorzitter spreekt er zijne voldoening over uit, dat 
de heer DOCTERS VAN LEEUWEN thans weer voor goed in 
ons midden is, en hoopt, dat hij een vast bezoeker onzer 
vergaderingen zal blijven. 


VERSLAG. III 


De heer Corporaal vertoont de verzameling Bathys- 
ciinae van het Zoölogisch Museum te Amsterdam. 

Deze uiterst merkwaardige ondergroep der Silphidae (Col.) 
telt onder. hare vertegenwoordigers vele soorten, die onder 
steenen, mos enz. leven, maar .ook zeer talrijke, die zich 
hebben aangepast aan het leven in grotten, en zich daar 
tot echte endemismen hebben ontwikkeld, die haar hoogte- 
punt bereiken in de genera Leptodirus, Antroherpon, Hadesia 
enz. Terwijl het gezichtsvermogen bij deze dieren is verloren 
gegaan, hebben zich de sprieten en pooten tot eene buiten- 
gewone lengte ontwikkeld. Niettemin loopen zij slechts zeer 
langzaam; de lange extremiteiten vervullen meer de rol van 
tastorganen. 

In de laatste decennién hebben vele onderzoekers de 
exploratie der grotten ter hand genomen in Spanje, Italié, 
Karst, Balkan enz., terwijl bovenal JEANNEL op buitengewoon 
zorgvuldige wijze de systematiek heeft behandeld. Hierbij is 
gebleken, zooals te verwachten was, dat in vele grotten, die 
niet met andere in verbinding staan, de Bathysciinae zich 
tot geheel eigene soorten of subspecies ontwikkeld hebben, 
die nergens anders voorkomen. Bij het vertoonde materiaal 
is zelfs eene soort, die, kort na hare ontdekking, weer 
uitgestorven is, daar de door haar bewoonde grot ver- 
woest is. 

De Bathysciinae bewonen uitsluitend het palaearctische 
gebied, van Spanje tot Wladiwostok. Ook in Noord-Amerika 
heeft zich eene Silphide aan het leven in grotten aangepast, 
zoo ver bekend nog slechts ééne soort, Adelops tellkampfi 
SCHMIDT, die eveneens vertoond wordt. Deze behoort echter 
tot de ondergroep der Cholevinae. 

De vertoonde verzameling bestaat in de eerste plaats uit 
materiaal van de collectie van wijlen ons medelid D. VAN 
DER Hoop, die door zijne weduwe aan het Zoölogisch Museum 
te Amsterdam geschonken werd, verder van de coll. EVERTS 
en ten slotte uit kort geleden aangekochte exemplaren. Door 
zeer bijzondere omstandigheden had nl. Spr. in dit jaar eene 
bescheiden som gelds ter beschikking, die hij heeft kunnen 
besteden om hiaten, o.a. in deze groep, aan te vullen. Dat 
is eene satisfactie, die hem slechts zeer zelden ten deel valt. 


IV VERSLAG. 


Spr. vestigt verder de aandacht op eene mogelijkheid, zich 
aan te sluiten bij eene biologische studie- en verzamelreis, 
georganiseerd door den heer J. P. STRIJBOS, met een trawler, 
die in Juni en Julia.s. ongeveer de route Schotland—Noorsche 
Fjordenkust—Bereneiland—Spitsbergen zal volgen, waarbij 
met speciale wenschen van deelnemers rekening zal worden 
gehouden. Accomodatie en voeding aan boord zullen hoogst 
eenvoudig zijn, waardoor het mogelijk is, het bedrag per 
deelnemer buitengewoon laag te stellen. Een prospectus met 
nadere bijzonderheden wordt rondgegeven. 


De heer Speijer deelt iets mede over de interessante en 
Maar zee siecht, bekende Ried pra lpi, cenen srocpader 
Arachnoidea. 

Hoewel er betrekkelijk vele auteurs in deze groep ge- 
werkt hebben, zijn de dieren systematisch zeer onvolledig 
bekend. Men treft beschrijvingen etc. o.a. aan bij: LINNAEUS, 
PALLAS, THORELL, C. L. KOCH, POCOCK, KRAEPELIN, GRA- 
VELY, ROEWER. Ook geografisch zijn de zgn. schorpioen- 
spinnen slecht bekend. De sroep leeft zeer) verspreid; Min 
Afrika, Azié, Amerika en de eilanden van Australie. 

Spr. bepaalt zich heden uitsluitend tot enkele algemeene 
beschouwingen; eene volgende maal hoopt hij in bijzonder- 
heden te kunnen treden. Zoo ligt het in de bedoeling, om 
op de eerstvolgende vergadering van de Afd. Zuid-Holland 
de typen van acht nieuwe soorten, die ’s Rijks Museum 
bezit, te demonstreeren; tevens kan Spr. dan een aantal 
van de typen van KRAEPELIN, die hij van het Zoölogisch 
Museum te Hamburg ter leen heeft, ter bezichtiging stellen. 
En ten slotte enkele nieuwe soorten, die het materiaal van 
het Museum te Berlijn blijkt op te leveren. 

De groep der ?edipalpi dan valt uiteen in 2 hoofdgroepen: 
de Uropygi — met sterk verlengd postabdomen, en de 
Amblypygi, die dat missen. 

Uropygi, voorbeeld: Thelyphonus caudatus L., draadschor- 
pioen, met sterk verlengd, draadvormig postabdomen. De 
Uropygi komen in Azië, Australië en Amerika voor. Zeer 
dikwijls komen op het postabdomen zgn. ommatidiën voor, 
lensvormige organen, tot dusver bekend in één of twee 


VERSLAG. V 


paar. In eene volgende publicatie hoopt Spr. een vorm te 
beschrijven, die 3 paar ommatidién bezit (behoorende tot 
het materiaal van Berlijn). 

Een tweede belangrijk kenmerk — dat trouwens een 
kenmerk van alle Pedipalpi is — vindt men in het spriet- 
vormig veranderde. eerste pootpaar, dat volgens vroegere 
onderzoekingen bij de Thelyphonidae — de voornaamste 
familie der Uropygi — altijd 9 voetleden bezat. 

Bij bestudeering van vertegenwoordigers van het neotro- 
pische genus Mastigoproctus POCOCK bleek Spr. dat het 
aantal tarsleden hier 8 was, waaruit blijkt, dat dit genus 
ten onrechte tot de familie der Thelyphonidae gerekend 
wordt, en tot eene aparte familie Mastigoproctidae nov. fam. 
moet worden gebracht. Om nu tot het talrijkste genus 
van de Zhelyphonidae te komen, het geslacht Zhelyphonus 
van LATREILLE, zooals het door POCOCK verbeterd is — 
POCOCK !) scheidde in 1894 alle soorten met o of 2 paar 
ommatidién van de resteerende soorten, alle met één paar 
ommatidién, af — bevat, naar Spr.’s inzicht, nog een aantal 
zeer heterogene elementen. , 

In een artikel, dat eerstdaags in Singapore verschijnt 
over de Pedipalpi van de Kinabalu-expeditie van het Raffles 
Museum ?), heeft Spr. er de aandacht op gevestigd, dat by 
de vertegenwoordigers van het geslacht 7%e/yphonus LATR., 
em. E. A. M. SPEIJER, bij de geslachtsrijpe wijfjes de leden 
van den eersten poot, voornamelijk 5—8, gerimpeld en zwart 
gekleurd zijn; bij andere soorten, die Spr. in het genus 
Ginosigma nov. gen. brengt, hebben de leden 8 en 9 van 
dezen poot een bajonetvorm en bij de overige soorten, die 
Spr. tot het genus Minbosius nov. gen. samenvoegt, zijn de 
tarsleden van den eersten poot van de wijfjes niet veranderd. 

Hierop demonstreert Spr. een Q en & van Thelyphonus 
LATR. em. E. A. M. SPEYER caudatus L. en een 9 van Thely- 
phonus LATR., em. E. A. M. SPEIJER doriae THORELL en twee 
exemplaren van Charon KARSCH grayt (GERV.). 


1) Pocock, R. J. Notes on the Thelyphonidae contained in the col- 
lection of the British Museum, Ann. Mag. Nat. Hist. XIV, 1894. 
2) SPEIJER, E. A. M. A new Pedipalp of Mt. Kinabalu, 1933. 


VI VERSLAG. 


De heer Polak deelt mede, dat de heer J. C. MoL te 
Haarlem de metamorphose van Vanessa urticae L. heeft 
gefilmd. Hoewel de film voor een leeken-publiek is bestemd, 
had Spr. haar toch gaarne voor onze leden laten draaien, maar 
doordat zij tijdens onze vergadering in het theater Tuschinski 
vertoond werd, kon dit niet. 

Niet alleen is het opklimmen van de nog weeke pop, door 
tusschen de nog weeke achterlijfsringen de rupsenhuid te 
grijpen, om zich daarna met de staartspits in het spinsel- 
heuveltje vast te haken, het wegslingeren van de pas afge- 
legde huid, etc., goed opgenomen, maar ook is heel duidelijk 
op de film te zien, dat een kort oogenblik vóór de laatste 
vervelling de huid der rups in snelle trilling komt. Dit ver- 
schijnsel was voor Spr. nieuw. By Vanessa-rupsen is het, door- 
dat deze lange doornen dragen, gemakkelijk op de film waar 
te nemen. Maar Spr. vermoedt, dat het bij andere soorten, 
misschien wel bij alle rupsen en ook bij andere insecten- 
larven voorkomt. Hij hoopt in deze richting, in welke de 
film eene duidelijke aanwijzing heeft gegeven, meerdere waar- 
nemingen te doen. Nu wij eenmaal deze aanwijzing hebben, 
zal eene goede loupe wel een voldoend hulpmiddel zijn, om 
genoemd verschijnsel te kunnen zien. 

Spr., die den heer MOL bij het opnemen van insecten-films 
behulpzaam is, heeft als eersteling V. urtzcae L. gekozen, 
omdat van deze soort een groot deel van het jaar levend 
materiaal in verschillende studia gemakkelijk is te verschaffen. 
Hij hoopt, dat er in den loop van dit jaar insecten-films tot 
stand komen, waarvan op onze eerstvolgende winterverga- 
dering het een en ander kan worden vertoond. 

Het blijkt, dat niemand der aanwezigen ooit eene trilling, 
zooals de heer POLAK vermeldt, heeft waargenomen. 


De heer Schoevers, phytopatholoog bij den Plantenziekten- 
kundigen dienst te Wageningen, doet eenige mededeelingen 
over insecten, die in den loop van het jaar 1932 om de eene 
of andere reden bijzondere aandacht getrokken hebben. 1) 


1) Daar de behandelde gevallen in het weldra te verschijnen Verslag 
van den Plantenziektenkundigen Dienst uitvoerig besproken zullen wor- 


VERSLAG. VII 


De kniptor Limonius pilosus LESKE deed te Mook vrij ernstige 

schade in een fruitaanplant door het afvreten van meeldraden 
en stampers van appelen; op dezelfde plaats beschadigde de 
dennensnuittor Brachyderes incanus L. in begin Mei den bast 
van jonge appel- en pruimeboomen. In Brabant werden vele 
palen van de electrische lichtleiding inwendig uitgevreten 
door de larven van den huisboktor, Hylotrupes bajulus L.; 
een met veel ophef aangekondigd Duitsch bestrijdingsmiddel 
faalde, Thans zal eene andere methode met een ander, 
eveneens Duitsch middel worden beproefd. Vervolgens 
werd een praeparaat van den Coloradokever vertoond, zoo- 
als dat door den Plantenziektenkundigen Dienst ten behoeve 
van scholen en cursussen en voor voorlichting wordt ver- 
vaardigd. 

Daarna behandelt Spr. eenige vlindersoorten, waarbij vooral 
vermelding verdient de geconstateerde overgang van het 
Larixmotje, Coleophora laricella HB., op douglassparren in een 
gemengden aanplant van die boomsoorten en van lariks. 
Een nauwkeurig onderzoek naar de levenswijze der karwijmot, 
Depressaria nervosa Hw., die in de laatste jaren in Groningen 
veel schade heeft gedaan, zal, naast de uitvoering van ver- 
schillende bestrijdingsproeven, worden ter hand genomen. 

De proeven ter bestrijding der pruimezaagwesp (steenrups), 
Hoplocampa fulvicornis K1., hebben in Noord-Holland goede 
resultaten gegeven; het juiste tijdstip voor de bestrijding 
kan nu voor elk geval worden vastgesteld. Eene andere 
bladwesp, de sparrebladwesp, Lygaconematus abietinus CHRIST., 
deed te Bilthoven door het wegvreten der naalden ernstige 
schade aan een sparrenaanplant; onder de aangetaste boomen 
waren in een vierkanten meter grond niet minder dan ruim 
6000 overwinterende cocons aanwezig. 

Van de Dipteren wordt vermeld de vlieg Chortophila rubi 
vora COQ., de Amerikaansche ,,Raspberry Cane maggot”, die 
ook reeds in Duitschland en Zweden is gesignaleerd. De 
made maakt gangen in de stengels; het boveneinde daarvan 
verwelkt Enkele woorden worden gewijd aan het vraagstuk, 


den, wordt, op verzoek van den Spr., die geen tijd kon vinden om een 
uitvoeriger overzicht zijner mededeelingen op te stellen, met dit korte 
résumé volstaan. 


VIII VERSLAG. 


hoe de sterke ontwikkeling van vliegen in het Haagsche 
stadsvuil, dat te Wijster in Drenthe tot mest wordt verwerkt, 
voorkomen kan worden. Waarschijnlijk zal daarover eene 
publicatie verschijnen. Het zal niet mogelijk zijn, deze ont- 
wikkeling geheel te beletten, maar op betrekkelijk eenvou- 
dige wijze zal toch wel eene zeer sterke vermindering van 
het aantal vliegen bereikt kunnen worden. 

Na nog iets meegedeeld te hebben over eene Thrips-soort, 
Liothrips vaneecket PRIESNER, die ook reeds verscheidene 
jaren geleden veel schade deed aan lelies en nu weer in uit 
Italië geïmporteerde leliebollen werd gevonden, en over den 
last, die in Zandvoort werd ondervonden van in tuinen en 
huizen binnendringende, overigens geheel onschadelijke 
millioenpooten van de soort Fulus sabulosus L., werden nog 
eenige middelen en methoden ter bestrijding van schadelijke 
insecten kort besproken. 

De heer Stärcke vraagt, naar aanleiding van rondgegeven 
microphoto’s van larven, naar de techniek, waardoor deze 
bijzondere dieptescherpte is verkregen; mej. SCHAEFFER, die 
deze photo’s vervaardigde, antwoordt, dat gebruikt is Zeiss 
tessar, brandpuntsafstand 7,5; als achtergrond is gebruikt 
eene glasplaat of melkglas; zij heeft sterk gediaphragmeerd 
en lang belicht. 

De heer Speijer heeft in 1914 en 1919 in Twente ook 
massale aantastingen van telefoonpalen door Aylotrupes 
bajulus L. opgemerkt. 


De heer De Fluiter doet 

I. Voorloopige mededeeling van enkele resul- 
taten, verknesen.bij een onderzock mine steld 
naar de parasietenfauna tijdens eene gradatie 
van Silpnotia salicis (L.) te Wageningen. 

Het massale optreden van Sti/protza salicis (L.), den satijn- 
vlinder, in enkele uitgestrekte populierenlanen in de om- 
geving van Wageningen en op een niet gering aantal 
plaatsen in de Betuwe, gaf aanleiding tot het instellen 
van een onderzoek naar de biologie van het schadelijke 
insect en naar de parasietenfauna, welke tijdens de gradatie 
optrad. Tot dit laatste doel werden in de maanden Mei en 


VERSLAG. IX 


Juni talrijke stammen van de toen zeer ernstig aangetaste 
boomen afgezocht tot het verzamelen van rupsen en para- 
sietencocons. Na de vliegperiode der imagines werden in 
Juli talrijke eipakketten verzameld. De aldus verzamelde 
objecten werden nadien in het laboratorium voor Entomo- 
logie te Wageningen geïsoleerd. Verkregen werden de vol- 
gende parasietische Hymenoptera 1): 


*Hemiteles areator GRAV. &. Q. hyperparasiet. 
*Mesochorus marginatus THS. &. 9. hyperparasiet. 
*Petalodes (Rogas) unicolor 
(WESMAEL) g. 9. primaire larveparasiet. 
*Meteorus versicolor (WESMAEL) d‘. Q. primaire larveparasiet. 
* Apanteles solitarius (RATZ.) d. 9. primaire larveparasiet. 
*Monodontomerus dentipes (BOH.) g'. 9. hyperparasiet. 
*Eurytoma appendigaster (BOH.) g'. 9. hyperparasiet. 
* Fupelmus urozonus DALM. ©. hyperparasiet. 
*Copidosoma boucheanum RATZ. 9. ?primaire parasiet. 
TDibrachys spec. (waarschijnlijk 
D. boucheanus (RATZ.)) gt. 2. hyperparasiet. 
TZutelus spec.? hyperparasiet. 
{Habrocrytus emerus (RATZ.) g. Q. hyperparasiet. 
TZelenomus nitidulus THOMS. 
(? = Zeleas punctulatus RATZ.) primaire eiparasiet. 


Van parasietische Diptera ®) werden verkregen: 


Carcelia gnava MEIG, primaire larveparasiet. 
Pales pavida MEIG. primaire larveparasiet. 
Compsilura concinnata MEIG. primaire larveparasiet. 
Sarcophaga carnaria L. primaire larveparasiet. 


De werking van dit parasietencomplex was zeer inge- 
wikkeld, daar vele der verkregen parasieten, hyperparasieten 
bleken te zijn. 


Het volgende schema geeft hiervan een overzicht: 


1) De determinatie der met * gemerkte Hymenoptera werd gecon- 
troleerd door Dr. FERRIÈRE te Londen, die der met + gemerkte Hyme- 
noptera werd gecontroleerd door Dr. MASI te Genua. 


2) De determinatie der Tachiniden werd gecontroleerd door den heer 
BARANOFF te Zagreb. 


x VERSLAG. 


Primaire parasieten. Hyperparasieten. 
Eurytoma appendigaster (BOH.). 
Petalodes (Rogas) unicolor \ Dibrachys ? boucheanus (RATZ.). 
(WESMAEL) Habrocrytus emerus (RATZ.). 
A marginatus THS. 
| Eutelus spec. 
Eurytoma appendigaster (BOH.). 
Monodontomerus dentipes (BOH.). 
Meteorus versicolor Eupelmus urozonus DALM. 
(WESMAEL) ) Dibrachys? boucheanus (RATZ.). 
Habrocrytus emerus (RATZ.). 
Mesochorus marginatus THS. 
Hemiteles areator GRAV. 
Apanteles solitarius \ Eurytoma appendigaster (BOH.). 
(RATZ.) | Dibrachys? boucheanus (RATZ.). 
Copidosoma boucheanum RAZ. 
Telenomus nitidulus THOMS. 
Carcelia gnava MEIG. 
Pales pavida MEIG. 
Compsilura concinnata MEIG. 


Dibrachys? boucheanus 
(RATZ.). 


Nadere gegevens omtrent de inwerking der hyperparasieten 
op de primaire parasieten zullen op eene andere plaats 
uitvoeriger medegedeeld worden, 


2. /Komwtenggededeeling over ide biologie van 
Microcryptus subguttatus GRAV., het belangrijkste pa- 
rasietische hymenopteron van Diprion pini (L.). 


Zooals in Spr.’s publicatie „Bijdrage tot de kennis der 
biologie en epidemiologie van de gewone dennenbladwesp, 
Pteronus (Lophyrus) pini (L.)’, Tijdschr. v. Plantenz. 1932, 
Jaane. 738, ala, Fens. MDI her Toy =e reedsnn scene sa0at 
werd medegedeeld, parasiteert Mzcrocryptus subguttatus GRAV. 
op de zich binnen de cocons bevindende stadia van de 
dennenbladwesp, Dzprion pini (L.). Omtrent deze infectie 
kan het volgende nog medegedeeld worden: 

De larve van Mzcrocryptus subguttatus GRAV. leeft binnen 
den bladwespcocon ectoparasitisch, niet alleen op het prae- 
pupastadium, doch ook op het pupastadium en zelfs ook 


VERSLAG. XI 


op het imaginale stadium. De volwassen vrouwelijke Mzcro- 
cryptus subguttatus GRAV. boort eerst hare legboor door den 
harden coconwand heen en paralyseert vervolgens het zich 
binnen den cocon bevindende bladwespstadium, waardoor 
dit laatste bewegingloos gemaakt wordt. Vervolgens depo- 
neert de sluipwesp tegen den binnenwand van den cocon 
een langwerpig ei. Uit dit ei komt na ongeveer 3 dagen 
de sluipwesplarve te voorschijn, welke voorts, ectoparasitisch 
op het geparalyseerde bladwespstadium levend, hare verdere 
ontwikkeling doormaakt. Foto’s, demonstreerende de wijze, 
waarop het ei tegen den wand van den cocon gedeponeerd 
wordt, laat Spr. circuleeren; ook eene foto van een vrouwe- 
lijk volwassen geheel uitgekleurd en van volledig ontwik- 
kelde vleugels voorzien exemplaar van de dennenbladwesp, 
dat zich echter nog binnen den cocon bevindt, door Mzcro- 
cryptus subguttatus geparalyseerd is, en waarbij door de sluip- 
wesp een ei tegen den binnenwand van den cocon is afgezet, 
wordt gedemonstreerd. De uit dit ei voortgekomen sluip- 
wesplarve maakte, ten koste van de reeds geheel uitgekleurde 
volwassen bladwesp, normaal hare verdere ontwikkeling door. 
Deze groote ontwikkelingspotentie van Microcryptus sub- 
guttatus is van zeer veel belang voor het nuttige effect van 
dezen parasiet. 


fen eval. van „itemddienliche Zweckmäs- 
sigkeit” bij Acronycta tridens SCHIFF. en Microplitis sor- 
dipes NEES? 


Den. 27°". Sept. ’32. werd Spr. cene, rups. gebracht: van 
Acronycta tridens SCHIFF., welke vervolgens geïsoleerd werd 
en 10 Oct. d.o.v. verlaten werd door eene parasietlarve, 
welke een harden en stevigen cocon vervaardigde tusschen 
de onderzijde der laatste 3 (7, 8 en 9) abdominale segmenten 
van de rups en het blad, waarop deze rups zich bevond. 
Hierdoor werd de rups a.h.w. aan het substraat vastgekit. 
(Eene foto hiervan wordt ter circulatie doorgegeven). Voorts 
bleek elke beweging der abdominale segmenten ten eenen- 
male uitgesloten te zijn. Toch werden prikkels, aan deze 
segmenten toegediend, gepercipiéerd. Hierop reageerde 
de rups dan steeds in dier voege, dat de kop en de 


XII VERSLAG. 


thoracale segmenten met eene krachtige, zijdelingsche be- 
weging naar het object, dat den prikkel toediende, gezwaaid 
werden. Zoo was b.v. een aanraken van den parasieten- 
cocon, waarbij onvermijdelijk de lange abdominale haren 
der rups aangeraakt moesten worden, reeds voldoende, om 
de heftige afweerbewegingen van de rups op te wekken. 
Zoodoende beschermde deze rups van Acronycta tridens den 
cocon van zijn eigen parasiet. Dit verschijnsel kon nog tot 
den 5. Nov. d.o.v., na welken datum de rups stierf, waar- 
genomen worden. 

6 December d.o.v. verscheen uit den parasietcocon eene 
Braconide, welke gedetermineerd werd als Mzcroplitis sor- 
dipes NEES, eene soort, welke door Claude MORLEY (zie 
The Entomologist Vol. 39, 1906, blz. 103) in Engeland 
vermeld wordt, als verkregen uit Acrouycta pst L. Van eene 
dergelijke verhouding tusschen gastheer en parasiet, als 
door Spr. waargenomen werd, wordt echter geene melding 
gemaakt. Niet wetende of eene dergelijke „bescherming 
van den parasietencocon door den gastheer regel is, wordt 
Lepidopterologen en Hymenopterologen vriendelijk verzocht, 
aan dit punt nadere aandacht te schenken. Voor inlichtingen 
houdt Spr. zich ten zeerste aanbevolen. 

Op eene vraag van den heer Schoevers, of het para- 
lyseeren van de prooi, dat bij Graafwespen regel is, bij Sluip- 
wespen geene uitzondering is, antwoordt de heer DE FLUITER, 
dat dit wel een geval van biologische aanpassing zal zijn, 
ten behoeve van de ectoparasitische leefwijze der sluipwesp- 
larve. 


De heer Koornneef doet bij eene medegebrachte, kleine 
collectie Hymenoptera de volgende mededeelingen, te be- 
schouwen als derde reeks zijner „Losse aanteekenin- 
sentovertHymenopteran): 

(45) Agrothereutes batavus VOLL. (1873) = Spelocryptus bre- 
vipennis KRIECHB. (1893). 

In zijne „Nieuwe Naamlijst van Nederlandsche Vliesvleuge- 


1) I. Ent. Ber. No. 142, 1925, p. 357— 365. II. Versl. 63e Winterverg. 
N.E.V. 1930, p. XLIII—LI. 


VERSLAG. XII 


lige Insecten”, afgedrukt in T. v. E., dl. XVI, 1873, vermeldt 
SNELLEN VAN VOLLENHOVEN onder No. 463 als nieuwe soort 
Agrothereutes batavus, gevangen in ,,Zuid-Holland, waarschijn- 
lijk Leijden”, door PERRIN, en geeft op blz. 209 de beschrij- 
ving en op pl. 9, fig. 1, de afbeelding. De omstandigheid, 
dat SCHMIEDEKNECHT de soort ,,da¢avus’ niet noemt, was 
voor mij aanleiding, om te onderzoeken, of het werkelijk eene 
aparte soort is, of dat ze onder een anderen naam voor- 
komt, iets waartoe ik in de gelegenheid was, omdat het door 
SN. v. VOLL. beschreven exemplaar voorkomt in de door 
wijlen SMITS VAN BURGST samengestelde „Ichneumoniden- 
Collectie van het Rijk”, die thans zich in het Entomologisch 
Laboratorium van de Landbouwhoogeschool te Wageningen 
bevindt en waarin het is overgebracht uit de voormalige 
collectie van de Nederl. Entomologische Vereeniging. Daar (en 
in de bybehoorende Naamlijst) is het, behalve als batavus, ver- 
meld als brevipennis KRIECHB. Overigens stelt v. DALLA TORRE 
in zijn „Catalogus Hymenopterorum” de soort identiek (met 
een vraagteeken) met Spilocryptus incubitor GRAV., en tracht 
MORLEY in Ichneumonologia Britannica, Vol. II, te bewijzen, 
dat het werkelijk deze zucubztor is. Indien het al of niet 
volkomen of onvolkomen gevleugeld zijn een standvastig 
kenmerk is in het genus Sfzlocryptus, zoodat daarop de 
onderscheiding der soorten gegrondvest kan zijn (zooals 
SCHMIEDEKNECHT doet), dan is zeker MORLEY in zijn bewijs 
niet geslaagd, want Sp. incubitor wordt alleen vermeld als 
met volkomen ontwikkelde vleugels, terwijl SN. v. VOLL.’s 
dier gereduceerde vleugels heeft. Dienovereenkomstig moet 
het ondergebracht worden in het subgenus Agrothereutes van 
FORSTER. Nader onderzoek leert, dat het inderdaad Spz/o- 
cryptus ( Agrothereutes) brevipennis KRIECHB. is. Onder dezen 
naam werd de soort naar een exemplaar uit Piémont be- 
schreven door KRIECHBAUMER in zijn ,,Cryptiden-Studien”, 
in Entomologische Nachrichten, Jhrg. XIX, 1893, p. 54, No. 4. 
De strenge prioriteitswet wil nu, dat de naam datavus VOLL. 
(1873) behouden blijft, en dus de naam drevipennis KRIECHB. 
verdwijnt. Het is overigens lood om oud ijzer, omdat geen 
van de twee namen de soort typeert: de naam datavus niet 
een dier, dat ook in Zuid-Europa voorkomt; de naam drew- 


XIV VERSLAG. 


pennis niet, omdat van de drie soorten (of vormen van ééne 
soort volgens de nieuwste opvatting; zie SCHMIEDEKNECHT, 
Opuscula Ichneumonologica, Supplement-Band, ,,Genus Spilo- 
cryptus”, p. 11—12) juist brevipennis de minst korte vleugels 
heeft. — Een tweede inlandsch exemplaar vermeldt SN. v. 
VOLL. in het „Bijvoegsel tot de Nieuwe Naamlijst’, T. v. E., 
Gl DD 1876; dit vexemplaarsveene war.) 9, aut Melp, lee. 
RITSEMA, bevindt zich niet in de Ichneumoniden-Collectie 
te Wageningen. 

(46) Aptesis longicauda VOLL. (1873) = Obisiphaga steno- 
ptera MRSH. (1868). 

Deze voor SN. V. VOLL. nieuwe soort wordt in de boven- 
genoemde ‚Nieuwe Naamlijst’ vermeld onder No. 467, en 
beschreven op pag. 210; zij werd gevonden te „Wort-Rhede”, 
in Augustus, door SN. v. VOLL. zelf. Ook dit exemplaar be- 
vindt zich in de collectie te Wageningen, met het etiket 
Hemiteles longicauda. In de literatuur wordt de soort verder 
niet vermeld. Een zeer eigenaardig kenmerk van het onder- 
havige dier is de zeer diepe groef in de lengte van het 
mesonotum, eene eigenaardigheid, die aan de aandacht van 
SN. v. V. ontsnapt schijnt te zijn, doch waarop MORLEY 
opmerkzaam maakt in zijne Ichneumonologia Britannica, vol. 
II, 1907, en die voor hem aanleiding is tot schepping van 
een nieuw genus, Obisiphaga: “the mesonotal sulcus 
and the elongate terebra distinguish it from all other Ichneu- 
monidae’’, zegt hij (p. 59). Er is dan ook wel geen twijfel 
mogelijk, of Aptesis longicauda VOLL. 1873 is identiek met 
Obisiphaga stenoptera MARSH. 1868 (Entom. Monthly Mag., 
V, 1868, p. 156, 9, volgens v. DALLA TORRE). De door SN. v. 
VOLL. gegeven naam moet dus verdwijnen. 

Deze soort schijnt totnogtoe alleen uit Engeland en 
Zweden bekend te zijn, en het Nederlandsche exemplaar 
behoort tot den vrijwel eenkleurigen vorm, waarvan SCHMIEDE- 
KNECHT op gezag van MARSHALL en THOMSON gewag maakt 
in zijne Opuscula Ichneumonologica, Suppl.-Band, „Tribus 
Hemitelini”, p. 22. 

Nog merkwaardiger dan het dier zelf is zijne levenswijze. 
Het is, volgens MORLEY, in Engeland in een aantal exem- 
plaren gewonnen uit Od¢s¢um muscorum LEACH (vandaar 


VERSLAG. XV 


ook de genusnaam Obdzsiphaga!), een pseudo-schorpioen, die 
tusschen mos leeft. Dit kleine dier spint zich in in een 
coconnetje, waarin het zijn eieren legt, die aldus een tijdlang 
aan het moederdier vastgehecht blijven; het schijnt, dat in 
deze periode de infectie door de sluipwesp plaats heeft. 

(47) Pimpla pfankuchi BRAUNS, f. n. sp. 

Op de 65° Wintervergadering, te Den Haag, 21 Februari 
232, sprak de heer Dr. H. J. DE FLUITER over Lophyrus 
pini L. en zijne parasieten, en maakte daarbij o.a. melding 
van Pimpla pfankuchi BRAUNS als eene f. n. sp., waarvan het 
mannetje nog geheel onbekend was. Om eene toen gedane 
belofte te vervullen, wensch ik heden op deze uit Ede 
afkomstige soort terug te komen. 

Pimpla pfankuchi werd door BRAUNS beschreven in ,,Zeit- 
Schmitt... syst. Hymen. ur: Dipt:), V;:)1905,} p.). 1315 naar een 
enkel exemplaar uit de omgeving van Bremen (Zie 
SCHMIEDEKNECHT, Opusc. Ichneum. III, p. 1108). SITOWSKI 
te Poznan, die, evenals de heer DE FLUITER, deze sluipwesp 
uit Lophyrus pini verkreeg, had ook enkel wijfjes (zie: Sur 
la biologie des parasites de Lophyrus Latr. in ,,Roczniki 
Nauk Rolniczych i Lesnych”, T. XIV, 1925 en volgens brief 
aan Dr. DE FLUITER van Oct. ’32), zoodat wel aangenomen 
mag worden, dat het mannetje buiten Nederland nog niet 
bekend is. Wat de wijfjes betreft, waarvoor BRAUNS eene 
lengte van 8 mm. opgeeft, variéert de lengte der 7 Neder- 
landsche exemplaren tusschen: 8 en 12 mm.; de beide 
mannetjes zijn resp. 7 en 10 mm. lang. Het o& komt, wat 
de sculptuur betreft, geheel met het wijfje overeen: boven- 
kop en meso- en metapleuren spiegelglad, voorkop, meso- 
en metanotum fijn gestippeld en tamelijk glanzend, achterlijf 
lederachtig gerimpeld en tamelijk dof met de gewone bulten 
van de Pimpla’s en naar achter divergeerende groeven aan 
de basis van het tweede segment; de area superomedia 
volkomen gesloten en glimmender dan de rest van het 
metanotum. Zooals gewoonlijk is het  bonter gekleurd dan 
het Q: lichtgeel zijn de geheele voorzijde van den kop met 
inbegrip van de monddeelen (op de bruine tanden der voor- 
kaken na) en de onderzijde van de eerste twee sprietleden 
(de bovenzijde dezer leden zwart), de geheele voor- en middel- 


XVI VERSLAG, 


pooten (de achterzijde der dijen licht rood aangeloopen), de 
dijringen (trochanters) der achterpooten. Rood zijn: de sprie- 
ten (bij het wijfje zwartachtig), de heupen en dijen der achter- 
pooten. De achterschenen zijn aan de basis en de binnen- 
zijde geelachtig (duidelijker dan bij het 9), aan den top en 
de buitenzijde donker, roodbruin tot zwartachtig. De tarsen 
der achterpooten zijn eveneens donker, de basis van het 
eerste lid licht van kleur. Aan het achterlijf zijn de rug- 
segmenten zwart met wit- of roodachtigen achterrand, de 
buiksegmenten licht gekleurd met op het tweede tot zesde 
segment eene zwarte vlek aan weerszijden van de midden- 
plooi 1). 

(48) Batazonus lacerticida PALLAS (1771). f. n. sp. 

In eene doos met ongedetermineerde sluipwespen, be- 
hoorende tot de nalatenschap van wijlen den heer SMITS 
VAN BURGST en thans aanwezig in het Entomologisch 
Laboratorium der Landbouwhoogeschool te Wageningen, 
vond ik twee exemplaren (QQ) van dit groote en mooie 
dier, „unsere gröszte und schönste Psammocharide”, zegt 
SCHMIEDEKNECHT. Met zijne hooggele met een zwarten rand 
afgezette vleugels, zijne roodgele sprieten en pooten, en gele 
teekening op een diepzwarten, eenigszins pubescenten onder- 
grond, maakt het dier een beslist exotischen indruk. Het 
schijnt dan ook beschouwd te mogen worden als eene naar 
het Noorden en Westen afgedwaalde soort van een in warme 
streken thuisbehoorend geslacht. ,,Die Gattung scheint ihre 
Hauptverbreitung in der orientalischen Region zu haben 


1) Beschreibung des bis jetzt unbekannten g' von Pimpla pfankucht 
BRAUNS: Die Skulptur des g' stimmt ganz mit der des 9. Wie bei 
vielen Pimplinen ist die helle Färbung ausgedehnter beim o als beim 
9; hellgelb sind die ganze Kopfvorderseite, die Mundteile bis auf die 
braunen Mandibelzähne und die Unterseite der ersten beiden Fuhler- 
glieder (Oberseite schwarz!) einbegriffen, die ganzen vorderen Beine 
(die Hinterseiten der Schenkel etwas rot angehaucht) und die Trochan- 
tern der Hinterbeine. Rot sind: die Fuhlergeissel (die des 9 schwarzlich) 
und die Hüften und Schenkel der Hinterbeine. Die Hinterschienen sind 
rotbraun bis schwarzlich, die Basis und Innenseite deutlicher gelblich 
als beim 9. Die Tarsen der Hinterbeine sind gleichfalls dunkel mit 
heller Basis des Metatarsus. Die Hinterleibstergite sind schwarz mit 
weiszlichem etwas ins Rote gehendem Hinterrand, die Sternite bleich 
mit jederseits der Bauchfalte einem schwarzen Fleck auf dem 2. bis 
6. Segment. 


VERSLAG. XVII 


und könnte van da aus in die paläarktische Region ein- 
gedrungen sein, vielleicht auch in die nearktische Region”, 
zegt HAUPT (Monographie der Psammocharidae (Pompilidae) 
von Mittel-, Nord- und Osteuropa, D.E.Z. 1926— 27, Beihefte, 
p. 253). — Volgens HAUPT is onze soort verspreid over 
Zuid-, Midden- en Oost-Europa, vooral in heistreken. Een der 
Nederlandsche exemplaren draagt het etiket ,,Bennekom”, 
zonder datum of vinder. Zeer zeker is dit de noordwestelijkste 
vindplaats, en als zoodanig wel merkwaardig. PALLAS schijnt 
waargenomen te hebben, dat de wesp kleine hagedissen 
doodde en in haar nest bracht en gaf haar daarom den naam, 
dien ze thans weer draagt. Overigens fourageert ze, evenals 
de andere Psammocharidae, met spinnen. 

(49) Het onderzoek van de door Rector CREMERS te 
Maastricht, en op zijne aansporing door eenige andere per- 
sonen, in Zuid-Limburg verzamelde Hymenoptera heeft tot 
heden tot de verrassende uitkomst geleid, dat er als nieuw 
voor ons land drie bijensoorten en drie bladwespensoorten 
gevonden werden. Bovendien is eene nieuwe vindplaats bekend 
geworden voor Crocisa scutellaris F. (zie No. 38 van mijn 
„Losse Aanteekeningen” in het Winterverslag van 1930), 
n.l. Brunssum. Naar aanleiding van de vondsten het volgende: 

1°. Bombus lapponicus F., f.n.sp., Maastricht 20.7.32, 9. 
Misschien een dier, dat op den vliegdienst tusschen Lapland 
en de Pyreneeén, of wel op de route Alpen—Schotsche 
Hooglanden eene noodlanding heeft moeten maken, want 
merkwaardigerwijze ligt Zuid-Limburg precies op het kruis- 
punt dezer luchtlijnen, die de vier landstreken diagonaal 
verbinden, waar deze boreale en alpine soort voorkomt. De 
typische vorm komt alleen in het hooge Noorden voor, 
zelfs tot op Nova Zembla; de dieren in genoemde hoog- 
gebergten behooren tot verschillende variéteiten, die met 
elkaar ten minste dit gemeen hebben, dat van het achter- 
lyf hoogstens het eerste en tweede, meestal alleen het eerste 
segment niet rood zijn. Tot welke ons Limburgsch exem- 
plaar behoort, zou ik niet zeker kunnen zeggen; de kop is 
geheel zonder geel, dus ook de schedel, de prothorax draagt 
een tamelijk vagen gelen band, het schildje gele haren 
tusschen de zwarte, het zwarte eerste achterlijfssegment twee 


2 


<= 


XVIII VERSLAG, 


bundels gele haren; de segmenten 2 tot 6 zijn gehee 
geelachtig rood. 

(50) 2°. Andrena lathyri ALFKEN f.n.sp., Borgharen, 
11,6. 32, 9. Deze soort is van de andere met witte banden 
op het achterlijf versierde soorten gemakkelijk te onder- 
scheiden, doordat het klauwendragende lid der achtertarsen 
sterk verdikt is, waardoor het dier eenige gelijkenis heeft 
met eene Melttta-soort, en doordat het laatste achterlijfs- 
segment diep ingesneden is. 

(51) 3°. Coelioxys aurolimbata FöRST., f.n.sp., Maastricht, 
20 en 23.VII.’32, 9%. Het wijfje is gemakkelijk daaraan te 
herkennen, dat de punt van het laatste achterlijfs-rugsegment 
naar boven gebogen is; het mannetje aan een klein tandje 
tusschen de beide onderste einddorens van het achterlijf. 
Verder is bij het wijfje het voorlaatste buiksegment met 
een prachtig goudkleurige franje gezoomd; vandaar zeker 
de naam van het dier. Volgens SCHMIEDEKNECHT parasiteert 
deze soort bij Megachile ericetorum; zij is in Noord-Duitsch- 
land zeer zeldzaam. 

(S2) 4c. Emp hts cingulatusi. SCOR Al anmspem Bande) 
10.632, Q. In grootte, habitus en kleurverdeeling gelijkt 
deze bladwesp zeer sterk op de algemeene £. cinctus L., 
waarvan ze zich onderscheidt, doordat ze rijkelijker met wit 
versierd is; dit evenwel op een zoo weinig in het oog val- 
lende manier, dat het, mede in verband met haar voor- 
komen door geheel Europa, niet te verwonderen zou zijn, 
als ze in sommige collecties daarmee vereenzelvigd was. 

(53) 5°. Athalia rufoscutellata Mocs, f.n.sp, Maastricht, 
ı en 10.VI.’32, % (var. mocsaryz KNW.). Onderscheidt zich 
van de andere kleine Athalza’s (glabricollis THOMS., bicolor 
LEP., Zineolata LEP.) van ongeveer dezelfde afmetingen door 
den korten, van voren recht afgeknotten clypeus, de geheel 
zwarte sprieten en den op de tegulae na geheel zwarten 
mesothorax. Bij het 9, waarnaar voor het volgende seizoen 
verlangend wordt uitgezien, is het schildje meestal rood. 

(54) 6°. Selandria coronata Kr, f. n. sp, Maastricht, 
25.VI.’32, ©. Van deze soort wordt de var. analis THOMS. 
die vroeger als een zelfstandige soort beschouwd werd, reeds 
genoemd in de bekende lijst van Nederlandsche Blad- 


„VERSLAG. XIX 


wespen van Dr. J. TH. OUDEMANS. Bij de variëteit zijn alleen 
de bovenlip en de tegulae wit, bij den typischen vorm 
bovendien de clypeus en de hoeken van het pronotum. De 
larven leven op Polystichum filix-mas en Asplenium filix- 
femina (Mannetjes- en Wijfjesvaren). 

(55) Oxybelus mandibularis DAHLB. (= variegatus WESM.), 
f.n.sp., Rhenen, 25.7.’30, Q, is zeker een van de fraaiste Oxybe- 
lus-soorten. Determinatie met den ouden SCHIEDEKNECHT, 
met de tabel van MAIDL in den nieuwen en met de Faune 
de France, vol. ro, van BERLAND voert met voldoende 
zekerheid naar mandibularis DARLB. Vergelijking echter van 
het exemplaar met de beschrijving van WESMAEL in „Revue 
critique des Hyménoptères Fouisseurs”, 1852, p. 162, brengt 
eenige twijfeling teweeg. Op gezag van den heer BOUWMAN, 
die in de gelegenheid was, GERSTACKERS „Über die Gattung 
Oxybelus Latr.’’ (Zeitschr. f. d. ges. Naturw. 1867) te raad- 
plegen, moeten we het er voor houden, dat ons dier werkelijk 
de zeer zeldzame O. mandibularis is. 

(56) Pachynematus laevigatus ZADD., f. n. sp., Rhenen, 
6.6. 32, 9. Deze bladwesp, welker achterlijf, op het geel- 
roode uiteinde na, geheel zwart is, en die een bijna kleur- 
loos pterostigma heeft, is volgens ENSLIN, Die Tenthredi- 
noidea Mitteleuropas, totnogtoe alleen in Duitschland ge- 
vonden. Het 5 is nog onbekend, en van de levenswijze 
weet men niets. 3 

(57) Zenthredella solitaria SCOP. 

In No. 22 van mijne ,,Losse Aanteekeningen” noemde ik 
deze soort als een teruggevonden verloren gewaand schaap. 
De levenswijze van dit dier is onbekend, en ENSLIN (t.a.p. 
p.67) drukt zich heel voorzichtig uit met te zeggen: ,,Die 
Imago fangt man besonders an Tithymalus” — met deze 
plant wordt bedoeld: Euphorbia. Toen ik nu in den voor- 
zomer van ’32 aan den Rijnoever bij Rhenen in de gelegen- 
heid was, het dier in groot aantal en gedurende verschei- 
dene weken waar te nemen, besloot ik zoo mogelijk meer 
van de levenswijze te weten te komen. De dieren vlogen 
steeds rond tusschen de planten van Euphorbia esula, die 
er uiterst veelvuldig groeit; de paring van de zeer hetero- 
gene geslachtsdieren nam ik er herhaaldelijk waar, evenals 


XX VERSLAG. 


tusschen de exemplaren, die ik thuis met Euphorbia-planten 
in een opkweekglas ingesloten had. Dat de bladwesp werke- 
lyk op de Euphorbia haar larvetoestand doormaakt, wordt 
bewezen door het feit, dat ik de wijfjes op de bekende 
wijze de bladeren heb zien inzagen, en daarna de plek om 
de insnijding sterk zien opzwellen, wat er op wijst, dat er 
een eitje in de gemaakte wonde geschoven was. Verder 
gaat mijne kennis tot heden helaas niet, want er is hier op 
aarde weinig, dat minder duurzaam is dan een Euphorbia- 
blad: de teere blaadjes verdroogden of verrotten spoedig, 
en van de kweek kwam natuurlijk niets terecht. Ik hoopin 
het aanstaande voorjaar tijdig mijn maatregelen zoodanig 
te nemen, dat ik later de wespen thuis op levende en in 
het leven blijvende planten kan overbrengen. 

Merkwaardig is het, dat de vrouwelijke wespen alleen de 
omwindselbladeren van de bloeiwijzen inzaagden,en niet de 
gewone stengelbladeren; zou dit misschien hiermee in ver- 
band kunnen staan, dat de stengelbladeren van de genoemde 
Euphorbia vrij spoedig verwelken en afvallen? 

Minder gelijkenis dan tusschen de mannetjes en de wijfjes 
van deze bladwesp heeft men zeker zelden aangetroffen: 
de wijfjes zijn rood-en-zwart, de mannetjes groen-en-zwart, 
beide met gele teekening. 

ENSLIN noemt de lichte deelen van het mannetje geel- 
en witachtig. Het is zeker niet noodig, dat ik met den 
geleerden schrijver over de kleuren ga twisten als de befaamde 
reizigers van STARING op de ruïnen van Carthago over de 
kleuren van het kameleon; de kwestie zal eenvoudig zijn, 
dat ENSLIN'S beschrijving gemaakt is naar gedroogde ver- 
schoten museumexemplaren; men weet het, groen is een 
teere kleur. Hier moge daarom een korte beschrijving van 
het mannetje volgen naar de in 1932 gevangen exemplaren: 
kop zwart met bleekgelen clypeus, bovenlip, voorkaken (deze 
met zwarte punten) en wangen; de tasters groen; de sprieten 
zwart, met de onderzijde vooral tegen het einde groen. 
De thorax zwart-en-groen: zwart is de geheele rugzijde; 
groen zijn de onderrand van den prothorax, de propleuren, 
een deel van de meso- en metapleuren, de geheele onder- 
zijde. De pooten zijn geel-groen met zwarte lengtestrepen 


VERSLAG. XXI 


over de geheele achterzijde (behalve aan de voordijen); de 
tarsen van de achterpooten geheel zwart op de onderzijde 
van het klauwdragende lid na. De vleugels zijn lichtgrauw 
berookt, de aderen donker; van het gedeeltelijk door- 
schijnende pterostigma is de dikke voorrand groen. Het 
achterlijf is groen, zwart geteekend; zwart zijn de eerste 
twee en laatste drie rugsegmenten; de middelste segmenten 
(dus 3, 4 en 5) zijn groen met een weinig zwart aan den 
voorrand; de zijden en buikzijde van het achterlijf zijn ge- 
heel geel-groen. 


De heer de Meijere vermeldt de volgende, hem onlangs 
uit Java toegezonden Dipteren : 

1°. Plecticus histrio n.sp. Van bijna alle andere soorten 
van dit in den Archipel verbreide Stratiomyiden-genus te 
onderscheiden door de langsstrepen op den thorax. De 
soort is door Dr. KALSHOVEN gekweekt uit door een boorder 
aangetaste bamboespruiten. De ledige puparia zijn er bij 
gevoegd; deze zijn opvallend sterk afgeplat, overigens ge- 
lijkend op die van Sargus en verwanten. 

2°. Systropus blumei SN. V. VOLL., in 1862 door SNELLEN 
VAN VOLLENHOVEN beschreven, maar in de collectie van 
Artis tot dusverre ontbrekend, nu door Dr. KALSHOVEN op 
den Gedeh teruggevonden. Sommige soorten van dit zeer 
op sluipwespen gelijkende genus der Bombyliidae zijn uit 
Limacodiden gekweekt. 

3°. Chaetodacus mcgregort BEZZ1, door Dr. FRANSSEN uit 
vruchtschil van Gnetum gnemon verkregen. Dit genus bevat 
een aantal bekende fruitvliegen; de nu gekweekte is van 
de Philippijnen beschreven. Door het geheel gele aangezicht 
gelijkt zij op Ch. zmpunctatus DE MEIJ., maar deze wijkt o.a. 
door eene gele middenstreep op den thorax af. 

4°. Lonchaea gibbosa DE MEIJ., uit bloemen van Citrus 
gekweekt door Dr. FRANSSEN en L. obscuripennis DE MEI]. 
en setifera DE MEIJ., beide uit vruchten, door Dr KALS- 
HOVEN. £. gibbosa heeft spr. vroeger van Dr. VAN DER GOOT 
uit lombok- (Capsicum-) vruchten ontvangen, en van Prof. 
ROEPKE uit bloemen eener Papilionacee, Sesbania grandiflora. 
Onze Europeesche Lonchaea’s leven als larve meest achter 


XXII VERSLAG. 


boomschors, en dan dikwijls bij schorskevergangen, in allerlei 
plantenstengels, soms ook in koemest of vergane planten- 
deelen, terwijl Z. laszophthalma MACQ. galvormige verdik- 
kingen maakt aan uitloopers van Cynodon dactylon. PERRIS’ 
meening, dat de bij schorskeverlarven gevondene niet uit- 
sluitend van den afval leven, maar ook carnivore neigingen 
hebben, is niet bevestigd. 

Voorts herinnert Spr. eraan, dat kort geleden in de Entom. 
Berichten. vanı 1 Nov.324(No}X33)NdeXheern DE) HEUER 
voor eene der Tachinen uit Dzprion (Lophyrus) pini L., 
Diplostichus tenthredinum B.B, die binnen den Lophyrus- 
cocon verpopt en waarbij de vlieg later een gepraeformeerd 
dekseltje bij het uitkomen opendrukt, heeft aangenomen, 
dat dit dekseltje door de vliegenlarve was losgesneden. 
Nu vond Spr. in BAER’S verhandeling: Die Tachinen als 
Schmarotzer der schädlichen Insekten, 1921, aangegeven 
(p- 37), dat volgens HARTIG, die het eerst! op dit uiterst 
merkwaardige geval attent maakte, dit geschieden zou door 
de bladwesplarve zelve, nadat deze den cocon op normale 
wijze gesponnen had. Nieuwsgierig te weten, wat HARTIG 
precies vermeldt, heeft Spr. het tijdschriftdeel, dat diens 
verhandeling bevat (Jahresber. Fortschr, Forstwiss. Bd. I, 
1837) te Tharandt aangevraagd en juist den vorigen avond 
ontvangen. Dat HARTIG hier van „Zachina jantthrix HART.” 
spreekt, is van minder belang. Er staat: „Raupen des L. 
frutetorum, welche Maden der Tachina janithrix beherbergen, 
die sich wie jene der 7. 2nclusa und simulans im Innern 
der Cocons verpuppen, fertigen die Gespinnste überall gleich 
dicht und derb wie gewöhnlich, schneiden aber nachher 
am einen Ende des Cocons einen kleinen kreisrunden Deckel 
ab, der jedoch durch die äussersten Fäden noch in seiner 
Lage erhalten wird... In diesem Falle ist allerdings eine 
Möglichkeit vorhanden, dass die ganze Einrichtung von der 
Fliegenlarve vor ihrer Verpuppung herrührt... Beachtet 
man aber die beiden vorhergehenden Falle, wo die Sorge 
für das Auskommen und die Sicherheit der Schmarotzer 
unbedingt von der Raupe ausgeht, so wird auch im letzteren 
Falle dies das Wahrscheinlichere”. 

Eigenlijk waargenomen heeft HARTIG dit dus niet, theore- 


VERSLAG. XXIII 


tisch mogelijk schijnt dit intusschen wel. Spr. wil in deze 
zaak absoluut geene partij kiezen. Bij den eenigen cocon met 
uitgekomen vlieg, die in zijn bezit is, lag de ledige huid 
der bladwesplarve aan de tegenovergestelde zijde van die, 
waar het dekseltje vastgehecht blijft, wat niet pleit tegen 
eenig verband. Intusschen achtte hij het van belang, hier 
van HARTIG’s meening melding te maken en daardoor nader 
onderzoek of nadere opgaven uit de literatuur, waarin moge- 
lijk alreeds eene geargumenteerde tegenspraak van HARTIG’s 
aanname te vinden is, uit te lokken. 

De heer De Fluiter merkt op, naar aanleiding van Prof. 
DE MEIJERE’s mededeelingen over de Tachinen uit Dzprzon 
pini, dat tegen de hypothese van HARTIG het volgende 
pleit: De bladwesplarve, welke tot het maken van een cocon 
overgaat, vertoont typische afwijkingen in bouw van de 
„vrije” larve. Deze bestaan in de eerste plaats hierin, dat 
de kop der larve in dit ,,inspinstadium” in het geheel niet 
meer uitkleurt en zwak gechitiniseerd is. Na het vervaar- 
digen van den cocon, dus in het praepupastadium, is de 
houding der larve binnen den cocon van dien aard, dat van 
praeformatie van een deksel geene sprake meer kan zijn. De 
praeformatie van het deksel zou dan tijdens het spinnen-van 
den cocon plaats moeten vinden, b.v. door op de plaatsen, 
welke de grens van het deksel zullen vormen, den cocon 
losser te spinnen. Dit lijkt Spr. echter niet waarschijnlijk. 
Spr. meent dus, dat het geheele vraagstuk nog een pro- 
bleem blijft, waarover de meeningen (HARTIG, SCHEIDTER, 
PRELL, BAER) verschillen, en waaraan nog nader aandacht 
geschonken dient te worden. 

Toch meent Spr., dat de verschijnselen er op wijzen, dat 
het deksel gepraeformeerd wordt door de Tachinenlarve en 
niet door de bladwesplarve |). 


1) De heer DE FLUITER maakt mij nog opmerkzaam, dat RATZEBURG 
(Die Forstinsekten, Deel 3, p. 167—168) HARTIG’s mededeeling aldus 
overneemt: Die beiden ersten Arten (M. inclusa und simulans) finden, 
wenn sie ausfliegen wollen, das Ende des Cocons,in welchem sie liegen, 
ganz lose versponnen, und an dem die janithrix beherbergenden Tonn- 
chen ist gar an ihrem Kopfende ein kreisformiges, nur von wenigen 
Seidenfiden gehaltenes Deckelchen kreisrund abgeschnitten, sodass in 
allen diesen Fallen die Fliege, wenn sie ihr Tonnchen durchbricht, 


XXIV VERSLAG. 


De heer Kruseman laat eenige rupsen van Malacosoma 
neustria L., welker kleuren en haren zeer fraai geconser- 
veerd zijn, rondgaan. De conservatie berust op hetzelfde 
principe, als de methode van den heer POLAK, en is als 
eene modificatie van zijne droogmethode te beschouwen. 
Eerst werden de rupsen een nacht over in het bekende 
„fixatief van Carnoy”, dit is 6 deelen absoluten alcohol, 
1 deel ijsazijn en 3 deelen chloroform, gebracht. Daarna 
werd dit fixatief door absoluten alcohol vervangen. Na 
eenige malen den alcohol ververscht te hebben, om het 
fixatief goed uit te wasschen (deze behandeling duurt 
ongeveer eene week), werd bij kleine hoeveelheden tegelijk 
xylol aan den alcohol toegevoegd, om ten slotte na 2 dagen 
het mengsel xylol-alcohol door zuiveren xylol te vervangen. 
Dit bijvoegen van xylol moet met zorg gebeuren, daar 
anders de rupsen schrompelen. In zuiveren xylol, die 2 maal 
ververscht werd tot uitspoeling van den alcohol, bleven de voor- 
werpen ongeveer 14 dagen, om daarna op een stuk filtreer- 
papier gedroogd te worden. Bij dit drogen lette men er 
vooral op, dat de dieren direct in den juisten stand ge- 
bracht worden; doet men dit later, dan breken de dieren 
doormidden. 


De heer Reclaire heeft van den heer K. SCHMIDT te 
Fürth vernomen, dat vermoedelijk Camptotelus lineolatus 
SCHILL. (Rhynchota, Hemiptera) niet in Duitschland voor- 
komt; de soort is klaarblijkelijk tot nu toe verward met 
C. costalis H.S. Aan de hand van een met schetsteekeningen 
verduidelijkte publicatie van den heer S. werd het Spr. 
onmiddellijk duidelijk, dat de uit Hilversum vermelde ex. 
tot costalis H.S. behooren. C. lineolatus is dus in de lijst 
der Nederlandsche Hemiptera te vervangen door C. costalis, 
Of C. Zineolatus in het omliggend gebied voorkomt, staat 


sogleich auch die Offnung des Blattwespencocons sprengt”. In eene 
noot voegt hij er bij: ,,Die Afterraupe hat hier also wahrscheinlich 
selbst Anstalt getroffen den Feind in Freiheit zu senden, wenn nicht 
etwa die Fliegenmade vor ihrer Verpuppung zu ihrer künftigen Befreiung 
selbst die Vorstalten getroffen hat, was nicht ganz unmöglich ist”. 
Feitelijk dus hetzelfde, wat HARTIG ook reeds aangeeft. DE MEIJERE. 


VERSLAG. XXV 


te bezien. De beschrijving der beide C.-soorten in de tabellen 
van STICHEL is onvoldoende; bevredigend zijn zij in PUTON’s 
synopsis gekenmerkt. 

Verder vertoont Spr. een ex. van Asczodema obsoletum FIEB., 
eene, voor zoover hem bekend is, tot nu toe nog niet in 
ons land aangetroffen Capside. Het ex. was door den heer 
A. M. SCHOLTE S.J. 7.’31 bij Spaubeek op brem gevonden 
en werd welwillend voor Spr.’s verzameling afgestaan. Het 
dier vertoont op het eerste gezicht groote overeenkomst 
met sommige Orthotylus-soorten, waarvoor Spr. het dan 
ook eerst hield; bij nader onderzoek bleek echter, dat het 
geen Orthotylus kon zijn; de heer SCHMIDT te Fürth her- 
kende het ex. als Asciodema obsoletum. Ook in de literatuur 
wordt deze soort o.a. van brem vermeld. 

Spr. noemt nog eenige var. van reeds in ons land bekende 
soorten, die, voor zoover hem bekend is, nog niet bij ons 
waren waargenomen, nl.: 

Rhyparochromus chiragra F., var. nigricornis DGL. door 
hem zelf 9.6.31 te Schin op Geul op eene droge, warme 
helling aan den voet van kruiden met den nominaatvorm 
gevonden. 

Temnostethus pusillus H.S., var. gracilis HORV. Een brach. 
ex. vond Spr. 30.731 op Schovenhorst te Putten, Vel; 
een macr. ex. bleek hij 3.8.°23 te Beetsterzwaag aangetroffen 
te hebben. 

Anthocoris gallarum-ulmi DE G., var. femoralis WESTH. 
werd door den heer A. M. SCHOLTE te Maastricht 21.3.’31 
op Prunus waargenomen. 

Calocoris roseomaculatus DE G., var. fuscosignata STICH. 
en supervacua STICH. werden door Spr. met den nominaat- 
vorm te Hilversum gevonden; het zijn afwijkingen, die min 
of meer duidelijk in den nominaatvorm overgaan; de namen 
zijn door STICHEL gegeven in plaats van de aanduidingen 
met Grieksche letters door REUTER. 

Camptozygum pinastri REUT., var. aequalis VILL., nigro- 
lineata STICH. en fieberî STICH. klopte Spr. te Hilversum 
met den nominaatvorm van grove den; alles, evenals de 
var. maculicollis MLS., bijna uitsluitend gdo. 


XXVI VERSLAG. 


Deraeocoris ruber L., var. gothica SCHRK. werd te Rhenen 
22.7. 31 door den heer KOORNNEEF aangetroffen. 

Heterocordylus genistae SCOP. werd door Spr. te Doetinchem 
18.6. 31 op brem gevonden; tot nu toe was deze soort 
alleen twijfelachtig van Hilversum bekend. 

Psallus roseus F., var. querceti FALL. De vermelding van 
Vlieland blijkt ook op deze var. betrekking te hebben; 
Spr. vond haar ook nog te Denekamp 7.832 op smal- 
bladerige wilg met de var. dilutus D. SC. 

Microsyuamma bohemant FALL., var. putoni REUT. vond 
de heer VAN DER WIEL te Zandvoort 12.7.’29 en Spr. 12.7.’31 
aldaar alsmede 28.7—3.8.’31 te Vlieland op kruipwilg met 
den nominaatvorm. 

De heer Mac Gillavry vindt ook REUTER’S aanduidingen 
der svarieteitene met apn enz. zeermwoldoende te meer, 
daar er zeer vele overgangen voorkomen. 


De heer Stärcke spreekt over de larven der Doli- 
choderinen. 

De Dolichoderinen zijn eene betrekkelijk kleine subfamilie, 
die hare vertegenwoordigers voornamelijk in de tropen heeft, 
en waarvan slechts eene soort, Zaprnoma erraticum LATR., 
bij ons in Zuid-Limburg en hier en daar, doch zeldzaam, 
op de hoogere gronden voorkomt. Gelukkig kwam Spr. door 
de heeren P. en L. BELS, te Haarlem, in het bezit van twee 
fraaie kolonietjes van eene, in kassen aldaar indigeen ge- 
worden tropische, zeer kleine miersoort, tot deze groep be- 
hoorend, nl. Zapznoma melanocephalum F., en later brachten 
zij hem eene kolonie van een /ridomyrmex, die in Europa 
en N.-Amerika eveneens in kassen voorkomt, en tot de groep 
van /. iniquus MAYR behoort. Onder dezen naam heeft Spr. 
haar gesignaleerd uit kassen te Loosdrecht in zijne lijst 
van 1927. 

Het blijkt, dat ieder, die haar aantrof, ze verschillend 
heeft gedetermineerd; de werksters van deze groep-soorten 
zijn ongeveer niet van elkaar te onderscheiden. In Spr.’s 
kolonie bevonden zich ook mannetjes en die maken het 
waarschijnlijk, dat het eene nog onbeschreven soort is, die 
Spr. voorloopig aanduidt als /ridomyrmex cellarum. In deze 


VERSLAG. XXVII 


kolonies kon Spr. het leven, dat vrij sterk afwijkt van dat 
van onze inheemsche groepen, goed nagaan. 

De Dolichoderinen trokken Spr.’s aandacht, omdat daartoe 
behoort /ridomyrmex humilis MAYR., een tropicopoliet, uit 
Amerika afkomstig en die de warme en warm gematigde 
gewesten in ongehoorde mate heeft veroverd, zoodat zij in 
de Zuidelijke Staten der U.S.A. speciale afweer-laboratoria 
heeft noodig gemaakt, de bananencultuur op de Canarische 
eilanden, de sinaasappelcultuur in Portugal ernstig bedreigt, 
Bordeaux is binnengedrongen, in de Kaapkolonie tot eene 
pest is geworden en overal met de menschelijke cultuur 
meetrekt en de inheemsche miersoorten vernietigt. Dat doet 
zij niet door hare vreeselijke wapenen; het is een zeer klein 
miertje, met weeke huid en volstrekt niet sterk ontwikkelde 
kaken. Zij doet het door twee eigenschappen: snelle onto- 
genese en sterk ontwikkelde sociale eigenschappen. 

Iridomyrmex humilis is de eenige miersoort, waarvan de 
kolonies elkander niet schijnen te bestrijden, en in het najaar 
zelfs gezamenlijk winterslaap gaan houden. Aangezien zelfs 
de mensch dit stadium nog niet heeft bereikt, kan men 
Iridomyrmex humilis het meest sociale dier ter wereld noemen. 


De larven van deze Dolichoderinen — Spr. onderzocht 
Dolichoderus, Tapinoma en [Iridomyrmex — vertoonen de vol- 


gende eigenaardigheden. 

I. Zij blijven hun geheele leven onbehaard of gebrekkig 
behaard. De andere mierenlarven zijn alleen ongeveer den 
eersten dag onbehaard; zij zijn dan kleverig, daarna ver- 
vellen zij en krijgen twee soorten haren, acrochaeten van 
verschillenden vorm en grootte, die zorgen dat zij niet te dicht 
op elkaar komen, en oncochaeten, grooter en met hecht- 
haken, die zorgen dat zij in bundels samen weggedragen 
kunnen worden. By Dolichoderus vond Spr. geene haren, bij 
Tapinoma alleen aan de laatste segmenten, bij /rzdomyrmex 
overal, doch kort, dun, en alleen van de eerste soort, dus 
geene oncochaeten. Daarentegen zijn deze larven kleverig. 
Bij fixatie in formol of alcohol zijn zij omhuld door eene 
vrij dikke laag van een gel, dat in flarden of vlokken erbij 
hangt. Op den prothorax liggen bij de jonge Zapznoma-larve 
(van 7. melanocephalum) eenige groote papillen, die tot deze 


XXVIII VERSLAG. 


afzondering wellicht in eenig verband zouden kunnen staan. 
Bij de oudere larven zijn zij relatief veel kleiner. In Spr.’s 
Tapinoma-kolonies wordt een deel der larven rustig verpleegd, 
terwijl zij tegen het dekglas gekleefd liggen. 

Ook de /ridomyrmex-larven kleven aan het glas. Deze 
vertoonen op het midden van den rug een merkwaardig 
knobbeltje; de huid ís daar verdikt en draagt 2 sensillen, 
eene groote en eene kleinere, waarvan zenuwvezels uitgaan. 
De rol van dit knobbeltje is Spr. niet bekend. Het wordt 
niet bijzonder belikt en ook niet gebruikt als handvat. 

De Zapinoma-larve heeft ook een uitsteeksel, ditmaal aan 
de staart-pool; het steekt inderdaad als een kort stompje 
naar achteren uit. De inhoud bestaat slechts uit lichaams- 
vocht en gewone vetcellen. Bij oudere larven is de dermis 
aldaar van de oppervlakte teruggetrokken. De opperhuid is 
er ietwat verdikt. 

Dergelijke uitsteeksels kent men slechts van eenige Pseu- 
domyrminen en van een Crematogaster, maar dan om den 
mond gelegen. Het zouden volgens WHEELER organen zijn, 
die eene voor de werksters aangename stof afzonderen en 
haar bewegen, voedsel aan de larve over te geven. Een 
bewijs daarvoor is echter nog nergens geleverd; het blijft 
onderstelling. 

Dat de beide soorten uitsteeksels bij Zapinoma en Irido- 
myrmex iets met de trophallaxis te maken zouden hebben, 
is niet waarschijnlijk; Spr. heeft de nesten vele nachten 
waargenomen, doch nooit iets gezien, dat hem eene oplossing 
van dit raadsel aan de hand kon doen. 

2. Eene tweede eigenaardigheid is de enorme hulpeloos- 
heid der larven. De kop is sterk hypognaath en zit geheel 
weggedoken in den prothorax, die als een dikke kop de 
voorpool van het diertje vormt. De kaken zijn zeer zwak 
ontwikkeld en blijven ongeveer kleurloos. Dat is dus ook 
weer cene eigenschap, die andere mierenlarven alleen den 
eersten dag hebben. 

3. Eene derde en zeer belangrijke eigenaardigheid is de 
zeer vroegtijdige ontwikkeling der imaginaalschijven. 

In de vorige wintervergadering demonstreerde Spr. een 
merkwaardig celcomplex, dorsaal in den kop van alle mieren- 


VERSLAG. XXIX 


larven gelegen en met eene sterke, zintuigharen dragende 
chitineplaat gedeeltelijk bedekt. Spr. weet nu, wat dit orgaan 
is; zijn centrum is de imaginaal-schijf, waaruit de antenne 
der imago ontstaat en vermoedelijk nog meer; de wal er 
omheen zet zich later voort, en wordt de huid van den kop 
der imago, of althans van haar schedel. Deze belangrijke 
schijf wordt door een apart tastzintuig beveiligd, en dat is 
het nerveuze apparaat, dat er onderaan hangt en in verband 
staat met de sensillen op de dekplaat. 

Bij de Dolichoderinen-larven nu vindt men deze imaginaal- 
schijven reeds na eenige dagen flink uitgegroeid, zooals bij 
andere larven pas tegen het laatst. Dit geldt ook voor de 
pootbuizen, voor het ovarium, en voor de drie plooien der 
abdominaal-aanhangsels. 

Het geheele larvestadium wordt als het ware overgeslagen 
en de inwendige structuur der larve gelijkt reeds vroeg op 
die van de semipupa, met uitzondering van het darmkanaal. 

4. Eene vierde eigenaardigheid, die met de vorige samen- 
hangt, is de zeer vroegtijdig in imaginaalvorm gaande ont- 
wikkeling van het centrale zenuwstelsel. Alleen bij de zeer 
jonge larve vindt men bij andere mieren de ganglién dicht, 
als een parelsnoer, op elkaar gelegen; daarna rekt zich de 
gestalte en nervi connectentes verbinden de van elkander 
af gerekte ganglien. Bij de Dolichoderinen blijven de con- 
nectentes zeer kort, en komt, terwijl de larvale maag nog 
functionneert, reeds de fusie van verschillende ganglién, 
zooals die bij de imago zal zijn, tot stand. 

Deze vier eigenaardigheden hebben het gemeenschappelijke 
dat, als wij de inwendige structuur als maatstaf nemen, het 
reeds volwassen wordende dier nog de uitwendige gedaante 
der larve behoudt, en wel der zeer jonge larve. 

Mag men dit nu foetalisatie noemen? Men zou kunnen 
tegenwerpen, dat dit juist het tegenovergestelde is, nl. dat de 
larve volwassen kenmerken vertoont. Maar zulk eene redenee- 
ring zou niet juist zijn, want het essentiëele is niet de huid, 
maar wat erin zit. Dit is bij de Dolichoderinen zeer ver- 
vroegd volwassen, terwijl de huid en andere eigenschappen 
nog zeer infantiel zijn. Spr. gelooft dus met vol recht 
hier van foetalisatie te mogen spreken. 


XXX VERSLAG. 


Dit is nu een merkwaardige samenloop. Zooals men weet, 
is het meest sociale zoogdier, de mensch, ook het meest 
gefoetaliseerd. Volgens BOLK is de mensch eene geslachts- 
rijp geworden apenlarve. 

Hier hebben wij nu de groep, waartoe de allersociaalste 
mier behoort, en die groep blijkt ook sterk gefoetaliseerd 
teszim: 

Spr. vertoont vervolgens eene serie microfoto’s. Het is 
eene serie doorsneden in sagittale richting door eene vol- 
wassen larve van Zapinoma melanocephalum, ongeveer I mm 
groot. 

Hierop ziet men het relatief enorme zenuwstelsel. Spr. 
heeft de oppervlakteverhouding tot het heele dier eens 
bepaald (door uitknippen in bladlood en weging). Het heele 
dier krijgt voor zijne grootste doorsnede het oppervlakte- 
verhoudingscijfer 11.65, het geheele centrale zenuwstelsel 2.42, 
de beide kopganglién (supra- en infra-oesophageaal), in deze 
larve reeds eene samenhangende massa: 1.31. Zou men dit 
eenvoudig tot kubieke maat logarithmisch omrekenen, de 
gangliénkolom en het dier daarbij als cylindervormige 
kolommen beschouwend, dan wordt dit voor den inhoud 
van het geheele dier 39.76, voor de ganglién tezamen 3.76, 
voor de hersenen alleen 1.50. Bij dit kleine, hulpelooze, 
bijna beweginglooze ovale wormpje zijn dus de kopganglién 
niet ver af van 3.75 °/, van het lichaam (bij den volwassen 
mensch 2°/,), het geheele centrale zenuwstelsel zelfs bijna 10 ®/,! 

Intusschen wordt hier, afgezien van de vraag, of eenige 
parallel mag getrokken worden tusschen de hersenen van 
den mensch en de kopganglién van een insect. in verschil- 
lende richtingen voorzichtigheid noodzakelijk. 

In de eerste plaats zijn dit niet de ganglién van de larve, 
maar grootendeels reeds die van de imago. De doorsnede 
door de imago leent zich door haar grilligen vorm intusschen 
veel minder goed voor benaderingsmeting door middel van 
het doorsnede-oppervlak. Daar bovendien deze rijpe larve 
geen voedsel meer tot zich neemt (de meconiumzak is reeds 
uit de maag naar den darm afgezakt), kan de massa van 
het volwassen insect niet veel van die dezer larve verschillen. 
De verhouding tusschen gangliénkolom en lichaam is binnen 


VERSLAG. XXXI 


zekere grenzen die van de imago, — met twee restricties. 
Vooreerst groeien de ganglién van kop en thorax nog iets 
verder door, terwijl daarentegen de rest zich concentreert 
en, naar het Spr. toeschijnt, daarbij eerder kleiner dan grooter 
wordt. In de tweede plaats is de berekening gemaakt van 
uit de onderstelling, dat de gangliénkolom als cylinder zou 
zijn te beschouwen, waarvan de doorsnede is gemeten. Deze 
kolom is echter, vereenvoudigd, een afgeplatte cylinder, 
waarvan de kleinste doorsnede is gemeten. Daardoor zal het 
werkelijke verhoudingscijfer nog gunstiger voor het centrale 
zenuwstelsel moeten uitvallen dan het hierboven genoemde. 

Spr. kent geen dier met een dergelijk verhoudingscijfer. 
Gevolgtrekkingen wil Spr. er niet te veel uit maken, maar 
het is toch stellig merkwaardig. 

Spr. neemt zich voor, de oppervlaktebepaling aan de 
geheele serie doorsneden te herhalen, om aldus door een- 
voudige optelling een nauwkeuriger resultaat te verkrijgen. 

De heer Mac Gillavry meent, dat in de paradoxale op- 
merkingen van BoLK dikwijls eene fout schuilt. Wat zijne 
definitie van den mensch betreft, zijn toch stellig kinderen 
geene geslachtsrijpe apenlarven. 

De heer de Meijere merkt op, dat met BOLK's term 
foetalisatie eigenlijk een verschijnsel bedoeld is, dat in de 
zoölogie als neotenie, het behouden blijven van bepaalde 
jeugdkenmerken, in een aantal gevallen is vastgesteld. By 
insecten zal het, door hunne vervellingen, bij vergelijking 
met andere vormen, gemakkelijker dan elders zijn uit te 
maken, of men hiermede te doen heeft, of met het vroeg- 
tijdig optreden van kenmerken van latere toestanden, het- 
geen door GIARD met den term ,,progénèse” is aangeduid, 
en wat eigenlijk het omgekeerde van neotenie is. De door 
den heer STARCKE medegedeelde feiten doen Spr. meer 
aan zulk eene progenese denken. 

De heer Stärcke antwoordt, dat menschkinderen op 
ongeveer 5-jarigen leeftijd geslachtsrijp worden, waarna eene 
latente periode volgt. Dat de „foetalisatie’’ van BOLK ongeveer 
identiek is met de „neotenie’ van CAMERANO 1885, heeft 
Spr. zelf reeds vermeld (Ned. Maandschr. v. Geneeskunde 
1930, Dec., p. 350). Of men hier eene larve met progenese 


XXXII VERSLAG. 


van inwendige organen, dan wel een geval van foetalisatie 
voor zich heeft, hangt z.i. af van de vraag, wat den door- 
slag geeft: de huid of de inwendige organen. Spr. meent 
dat er toch veel voor te zeggen is, dat hier eigenlijk eene 
bijna-imago met larvenhuid de plaats inneemt van de latere 
larvenstadién, en dat overigens die larvenhuid nog weer 
kenmerken ven het eerste stadium heeft behouden. De be- 
grippen foetalisatie en progenese naderen hier tot elkaar. 

Twee vragen van den heer Barendrecht, 1°. of bij de 
imago van Zapinoma melanocephalum het centrale zenuw- 
stelsel en speciaal de hersenen evenzeer ontwikkeld zijn, 
en 2°. of deze dieren bijzondere vaardigheid vertoonen, 
worden door den heer STARCKE beantwoord. Op de eerste 
vraag luidt het antwoord bevestigend. Op de tweede vraag 
antwoordt hij, dat de dieren wel een hoog ontwikkeld sociaal 
instinct vertoonen, doch overigens geene bijzondere ,,handig- 
heid”, Hunne nesten zijn zelfs slordig, en met zeer weinig 
zorg vervaardigd. Zij zijn kannibalen. Hunne bewegingen zijn 
uiterst vlug en schietend. /rzdomyrmex humilis kweekt Coc- 
ciden; Zapinoma melanocephalum eet o.a. Thrips. 


De heer Bentinck laat ter bezichtiging rondgaan: 

I. Een ex. van Argyresthia semifusca HW., op 25.7.'32 
in het Haagsche bosch tegen een boomstam gevonden, 
nieuw voor de Nederlandsche fauna. Deze bijzondere soort 
was tot nog toe alleen uit Engeland bekend. Dit ex. werd 
aldus gedetermineerd door Dr. MEDER (Kiel) en door Prof. 
HERING (Berlijn). Volgens laatstgenoemden is semzfusca HW. 
synoniem met A. spinzella 2. 

II. Een zeer fraai J van Limenitis populi L. (No. 7 voor 
Nederland), op 27.6. 32 te Gronsveld gevangen door Majoor 
J. C. RIJK, die zoo welwillend was, dit ex. aan Spr. af te 
staan. Hij deelde Spr. verder mede, dat hij alweer een 
vlinderverzamelaar te Vaals ontdekt heeft, die 4 inlandsche 
ex. van L. populi, 2 JJ en 299 bezit, zeer goed geprepa- 
reerd, doch op gewone spelden, alle nabij het Vierlandenpunt 
gevangen. Hiermede wordt het aantal inlandsche exemplaren 
tot II uitgebreid. 

III. Terugkomende op Spr’s mededeeling (T. v. E. LXXIV, 


VERSLAG. XXXIII 


p. LXXII) over het meerdere voorkomen van Zpzchnoßteryx 
tarnierella BRD., kan hij thans melden, dat hij op de excursie 
van de laatste zomervergadering op den Slangenburg, door 
den heer V. EIJNDHOVEN opmerkzaam werd gemaakt op het 
voorkomen van Holcus mollis langs een korenveid. 

Spr. sleepte terstond over dit gras en kreeg een klein 
bewoond kokertje in zijn net. De rups at nog eenige dagen 
van de medegenomen voedselplant en verpopte zich daarna. 
Ca. 3 weken later leverde dit ex. tot zijn leedwezen eene 
sluipwesp. Het kokertje en de rups klopten geheel met die 
van £. tarnterella, hetgeen goed vergeleken kon worden in 
de collectie van het Leidsche Museum. Ter vergelijking 
gaan kokers van andere Æpichnopteryx- en Fumea-soorten 
rond. Deze kleine zak is in profiel rechthoekig, spaarzaam 
met grassprietjes bekleed, 4.5 mm lang; de rups was geel 
met de strepen volgens de beschrijving in SPULER. De 
verpopping, die eene maand vroeger had moeten zijn, werd 
door den parasiet vertraagd, hetgeen meer voorkomt bij 
parasiet-dragende rupsen. 

IV. Bijzondere vangsten van 1932. 

Een ex. van Ockrostigma velitaris ROTT. uit Amerongen. 
Twee ex. van Parascotia fuliginaria L. e.l. 26.7.32. De 
rupsen werden door den heer FISCHER gevonden onder een 
rotten houten vlonder aan de Oude IJsel te Doetinchem. 
Zij verpopten in spinsels, gelijkende op hangmatten aan 
draadjes hangende, welke tevens ter bezichtiging rondgaan. 
Twee ex. van Tephroclystia pimpinellata HB. op 15.8.’26 en 
30.7.27 te Overveen gevangen. 1 ex. van Steganoptycha gra- 
nitana H.S. uit den Slangenburg. Eenige ex. van Grapholitha 
conicolana HEYL. e. l. uit Pinus sylvestris-kegels van Stroe. Een 
zeer fraai ex. van Coleophora betulella HEIN. e.1. 3.7.'32 te 
Overveen; de rups leefde op de bloemen van Sorbus aucu- 
paria, en werd daarmede verder gekweekt, welk voedsel nog 
niet voor deze soort bekend was. De zak gelijkt op dien van 
C. zbipennella Z., doch is sterk buikig verdikt. De voorvleu- 
gels zijn zeer fijn besprenkeld met grijze stippen, geheel 
gelijk de fraaie afbeelding in STAINTON’s Nat. Hist. IV. t. 4. 
f. 2. Twee idem als boven, afgevlogen, in 1930 te Geulem 
gevangen. Een ex. van Col. artemisicolella BRD. e.l. 14.7.’32, 


3 


XXXIV VERSLAG. 


een van C. graminicolella HEIN. 11.7.’32 en twee van Litho- 
colletis froelichella Z. e.\., alle uit Overveen, eenige van L, 
junontella Z. uit den Slangenburg, gesleept van Vaccinium 
vitis-idaea, en een van ZL. detulae Z. uit Overveen. Een zeer 
fraai g' van Solenobia wockü HEIN. e.l. te Amerongen. Ter 
vergelijking gaat rond Sol. znconspicuella STT., die duidelijk 
verschilt, doch zij zijn waarschijnlijk subspecies van elkaar. 
Twee ex. van Monopis lombardica HERING door den heer 
WIJNBELT te Amsterdam op wol, als kleermot, gekweekt. 
De tot nog toe onbekende zak verschilt weinig van dien van 
Tinea pellionella L. 

V. Wat de nieuwe kweekproef van Dzplodoma margine- 
punctella STPH. betreft, vermeld in T. v. E., Dl. LXXV, p. 101, 
kan Spr. thans melden, dat hij 5 fraaie imagines kweekte 
uit de 9 overwinterde rupsen, die hij eveneens laat rondgaan. 

VI. Een paar vertegenwoordigers van de zeer fraaie Zephro- 
clystia venosata F., welke soort op 30.5.'32 te Bemmelen 
door Majoor RIK gevangen, en in de E. B., DI. VIII, p. 412, 
door Dr. J. TH. OUDEMANS als nieuw voor onze fauna ver- 
meld werd. 

VII. Spr. kweekte reeds eerder enkele ex. van Lithocolletzs 
viminetorum STT. uit Salix viminalis-mijnen uit Den Haag. 
Hij trachtte dit te herhalen uit zulke mijnen van andere 
plaatsen afkomstig. Mijnen uit Bloemendaal leverden een 
paar ex. van L. salictella Z. en een uit Ruigenhoek een ex. 
van L. salicicolella SIRC., soorten die anders respect. op 
Salix alba en dergelijke en op Salix caprea en dergelijke 
voorkomen. Eene andere mijn uit Ruigenhoek leverde een 
ex., dat volgens Dr. MEDER zeer waarschijnlijk L. vzmenzella 
STT. zou zijn, hetgeen door Prof. HERING eveneens vermoed 
werd, doch niet bevestigd kon worden; vandaar, dat Spr. 
deze soort nog niet durft melden als nieuw voor onze fauna. 


De heer Coldewey deelt het volgende mede: 

Het jaar 1932 was in het algemeen ongunstig voor de 
vlindervangst; ,smeer” gaf meestal slechts een poover 
resultaat, terwijl er bij de lichtvangst — de lamp staat op- 
gesteld op de eerste verdieping — gemiddeld maar één goede 
avond kwam per week. Maar die ééne avond was dan ook 


VERSLAG. XXXV 


vaak buitengewoon rijk aan soorten en exemplaren! Den 
27° Juni bevonden zich onder 92 soorten zelfs 27 voor het 
eerst verschijnende; den 11° Juli vertoonden zich omstreeks 
300 exemplaren in meer dan 100 soorten. De — maar half 
mooie — maand Juni wist met 121 nieuwe soorten (het 
hoogste aantal tot heden voor ééne maand!) den achter- 
stand van Mei, die slechts 57 nieuwe soorten had opgeleverd, 
te niet te doen. Samen brachten deze twee maanden dus 
178 nieuw-optredende soorten, juist hetzelfde aantal als in 
dezelfde tijdruimte van 1931, maar toen ontstaan uit 88 + 90. 
Augustus was, na eene regenachtige en tamelijk frissche 
eerste decade, zonnig en vaak overmatig warm ; de daarmee 
gepaard gaande droogte is waarschijnlijk de voornaamste 
reden geweest van de buitengewoon snelle afneming van 
het aantal vlinders. Het najaar was eveneens ongunstig. 

In het geheel bracht de lichtvangst, tegenover 361 soorten 
in 1930 en 333 in ’3I, in 1932 346 soorten op. De over- 
eenkomst met de gemiddelde temperatuur is opvallend: 
deze was in dezelfde jaren achtereenvolgens 0.6 graad Celsius 
te hoog, 0.3 gr. te laag, 0.3 gr. te hoog. 

In aansluiting bij de soorten, welke Spr. reeds op de 
‚vorige Zomervergadering heeft vermeld, noemt hy thans 
nog als goede soorten, die in 1932 door het electrisch licht 
werden aangelokt: 


Senta maritima TAUSCH. g' en Q — IO en 13 Juli. 
Larentia fluviata HB, 2 JS — 26 en 28 Aug. 
Larentia sagittata F. — 6 exx. tusschen 26 Juni en 11 Juli. 


Tephroclystia pimpinellata HB. 3g — 30 Juli (het 2° ex. 
voor Twello). 

Epione paralellaria SCHIFF. & — 11 Juli. 

Comacla senex HB., 3 QQ — 11 Juli. 

Bovendien eene Geometride, die hoogst waarschijnlijk eene 
nieuwe voor onze fauna zal blijken te zijn, nl. Tephroclystia 
lariciata FRR. Op de a.s. Zomervergadering hoopt Spr. 
hieromtrent zekerheid te kunnen geven. 


De heer van Wisselingh maakt melding van de vangst 
van eenige voor ons land -zeldzame macro-lepidoptera in 
Zuid-Limburg, n.l.: 


XXXVI VERSLAG. 


Tephroclystia pimpinellata HB. Deze soort werd verleden 
jaar door den heer COLDEWEY voor het eerst als in ons 
land gevangen vermeld (Twello). Spr. ving een zeer duidelijk 
geteekend exemplaar op 21 Juli 1932 bij Epen. 

Larentia subhastata NOLCK. werd vroeger voor eene 
variëteit van ZL. kastata gehouden, thans als eene afzon- 
derlijke soort beschouwd. L. subhastata is belangrijk kleiner, 
de zwarte velden zijn meer samenhangend en niet wit door- 
broken, terwijl de witte vlekken in het midden van het 
franjeveld niet als bij Zastata met de witte dwarslijnen zijn 
verbonden, doch hiervan bijna of geheel gescheiden zijn. Ook 
tusschen de rupsen van de beide soorten schijnt een duidelijk 
verschil in teekening te bestaan, terwijl kastata op berk, in 
een samengesponnen blad, subhastata op boschbes schijnt te 
leven. Het viel Spr. op, dat ook de vlinder van subhastata 
zich anders gedraagt dan Zastata. L. hastata vliegt gewoonlijk 
hoog op, terwijl subhastata laag bij den grond blijft. Spr. 
ving subhastata, die nieuw voor de Nederlandsche fauna is, 
op Io Juni 1931 bij Vaals. 

Nudaria mundana L. ving Spr. op 21 Juli 1932 te Epen. 

Vervolgens laat Spr. een aantal series van Macrolepidoptera 
ter bezichtiging rondgaan, welke verschilpunten vertoonen 
tusschen de in de duinstreken en in het binnenland gevan- 
gen exemplaren. 

Coscinta cribrum L. Van deze soort is algemeen bekend, 
dat in de duinen lichte, in het binnenland zwart bestoven 
exemplaren worden aangetroffen. De door Spr. bij Nijmegen 
gevangen exemplaren behooren alle tot de variëteit rzppertzz 
B. Bij Zandvoort ving Spr. de soort steeds in massa op licht. 
Alle hier gevangen exemplaren behooren tot de type of 
zijn overgangen naar de variëteit candida CYR. Deze variëteit, 
welke geene of bijna geene zwarte stippen heeft, is volgens 
TER HAAR in de duinen de gewone vorm. Spr. is van 
meening, dat deze mededeeling op eene vergissing berust. 
Witte of bijna witte exemplaren trof Spr. in de duinen 
slechts eene enkele maal aan. 

Van Lastocampa trifolii ESP. is eveneens bekend, dat in 
de duinen de variëteit medzcaginis BKH., met grauw bestoven 
vleugels, in het binnenland de meer chocolade-bruine type 


VERSLAG, XXXVII 


voorkomt. Spr. ving de soort in aantal, zoowel in de duinen 
als te Nijmegen; in de duinen steeds de variëteit, te Nijmegen 
eenmaal de variëteit en overigens steeds de type. 

Macrothylacia rubt L. De door Spr. te Zandvoort gevangen 
exemplaren zijn belangrijk grijzer dan die welke Spr. bij 
Nijmegen vond. 

Lasiocampa quercus L. Van deze soort heeft Spr. slechts 
twee duin-exemplaren, beide 99. Eene vergelijking met de 
in het binnenland (waar de soort sterk variëert) gevonden 
vrouwelijke exemplaren toont aan, dat bij de beide in de 
duinen gevangen exemplaren de lichte dwarsband veel 
duidelijker spreekt dan bij de exemplaren uit het binnen- 
land. Daar Spr. slechts over twee duin-exemplaren beschikt, 
kan hij niet zeggen, of dit een karakteristiek verschilpunt 
is tusschen de in de duinen en de in het binnenland voor- 
komende exemplaren. 

Heliothis dipsacea L. Ook van deze soort wijken de duin- 
exemplaren van die uit het binnenland af, nl. door minder 
scherpe teekening en lichtere grondkleur. 

Van Agrotis vestigialis ROTT. vertoont Spr. drie series, 
achtereenvolgens uit Nijmegen en Apeldoorn, uit Zandvoort 
en van Schiermonnikoog. De duin-exemplaren zijn allelicht 
tot zeer licht, zoowel die uit Zandvoort als die van Schier- 
monnikoog; de in het binnenland gevangen exemplaren 
alle donker, waarbij de zeer donkere exemplaren uit Apel- 
doorn (variëteit zz2gra TUTT) opvallen. 

Ook van Mamestra albicolon HB. vertoont Spr. drie series, 
nl. uit Nijmegen, Zandvoort en Rottumeroog. De eerste zijn 
donker, die uit Zandvoort belangrijk lichter, terwijl de op 
Rottumeroog gevangen exemplaren weer duidelijk lichter 
zijn dan die uit Zandvoort. 

Ook van Madena sordida BKH. zijn de in het binnenland 
gevangen exemplaren veel donkerder dan die uit de duinen 
(Rottumeroog en Schiermonnikoog). Bij de laatste is de 
teekening soms zeer scherp op bijna witten ondergrond. 

Nola centonalis HB. Ook bij deze soort zijn de duin- 
exemplaren gemiddeld veel lichter dan die uit het binnen: 
land. Geheel witte exemplaren ving Spr. te Zandvoort meer- 
malen, bij Nijmegen nimmer. 


XXXVIII VERSLAG. 


Van Miana literosa HW. vertoont Spr. drie series, achter- 
eenvolgens uit Assen, Zandvoort en Schiermonnikoog. De 
exemplaren uit Assen zijn alle helder roodbruin, die uit 
Zandvoort bleekbruin, terwijl die van Schiermonnikoog weer 
veel lichter zijn. Twee der laatste exemplaren zijn bijna 
zonder teekening; Spr. houdt deze voor de variëteit onychina 
H.S., welke van Norderney en van Helgoland is vermeld. 

Spr. heeft met het bovenstaande slechts eene greep gedaan 
uit zijne verzameling, hoofdzakelijk uit die soorten, waarvan 
hij voldoend lange series, zoowel uit de duinen als uit het 
binnenland had, om eene vergelijking te kunnen treffen. 
Hij is echter van meening, dat bij veel meer soorten ver- 
schilpunten tusschen duinen en binnenland zullen zijn aan te 
wijzen. Het valt op, dat bij alle vertoonde soorten de duin- 
exemplaren bleeker of lichter zijn dan die uit het binnenland, 
en voorts, dat bij eenige soorten de op de Noordzee-eilanden 
voorkomende exemplaren weer lichter zijn dan die uit de 
duinen op het vaste land. 

Spr. vestigt er in verband hiermede de aandacht op, dat 
van de fauna op onze Noordzee-eilanden op entomologisch 
gebied nog betrekkelijk zeer weinig bekend is, en zou het 
gewenscht achten, dat aan deze eilanden, waar vermoedelijk 
de bijzondere kenmerken van de duinenfauna het meest 
sprekend zijn, meer aandacht zou worden besteed. 


De heer Mac Gillavry deelt het volgende mede: 

Nu de systematiek der Choleva’s door JEANNEL op moderne 
basis gebracht is, terwijl ook VAN DER WIEL voor ons land 
dit genus bewerkt heeft, is de tijd gunstig, om ook te 
trachten, wat meer over de biologie dezer dieren te weten 
te komen. Misschien kan het volgende als kleine bijdrage 
daartoe aangemerkt worden. 

Tijdens een kort verblijf te Beek bij Didam (Geld.) werd, 
gezien het mooie weer in Juni, de avond in de open veranda 
van het hotelletje doorgebracht, waar wij entomologen ons 
verblijf hadden opgeslagen. Boven de veranda was eveneens 
eene veranda der logeerkamers, waarvan de vloer uit latten 
bestond, met groote tusschenruimten. Daarboven had een 
boerenzwaluwenpaar (Hirundo rustica L.) zijn nest gebouwd. 


VERSLAG. XXXIX 


Vroeger waren er meer geweest, maar nadat het huis een 
jaar geleden na brand herbouwd was, was dit het eerste 
paar, dat teruggekeerd was. Overigens waren aan huizen in 
de omgeving, eenige minuten gaans verder, vele huiszwaluw- 
nesten (Delichon urbica L.). Op den avond van den 16° 
Juni 1932 kwamen telkens insecten door de reten van de 
bovenveranda en deze waren beneden op den steenen vloer 
of tegen de zij-ruiten gemakkelijk te vangen. Het meest op- 
merkelijke van de vangst was het aantal Choleva’s, waarvan 
het haast zeker te achten is, dat zij hunne ontwikkeling in 
het genoemde boerenzwaluwnest hebben doorloopen, of wel 
daarop aangevlogen kwamen voor deponeering der eieren. 
Het nest toch bestond slechts eenige maanden. Verder eene 
Sciodrepa watsont SPENCE en enkele Staphyliniden, voor- 
namelijk TZachinus fimetarius GRAVENH. en Afheta spec.? 
Uit de omgeving van de veranda kwamen talrijke Trechus 
quadristriatus SCHRK. en Calathus melanocephalus L., en eene 
enkele verdwaalde mier, Lasius fuliginosus LATR., die alle, 
mogelijker wijze, aasden op de andere insecten, die van 
boven neerkwamen. 

Het geheel maakte den indruk van eene biologische eenheid. 

Onmiddellijk werden de huiszwaluwnesten in de buurt ook 
geïnspecteerd, maar daar was, op den voor de vangst overigens 
gunstigen zandigen grond er onder, geen enkel insect te 
bekennen. Speciaal Choleva's waren daar niet aanwezig. 
De indruk van deze eene observatie is, dat deze Cholevae 
(Ch. angustata F. en oblonga LATR.) mogelijk aan boeren- 
zwaluwnesten gebonden zijn, ofschoon ook veel daartegen 
pleit. Deze mededeeling is dan ook speciaal gedaan om 
hierop contrôle te verkrijgen. 

In elk geval mag er op gewezen worden, dat de bouw 
der nesten dezer twee zwaluwsoorten totaal verschillend is. 
Terwijl: de huiszwaluwen een nest hebben, dat uitwendig 
haast alleen klei te zien geeft en een gesloten vat vormt, 
met een betrekkelijk nauw vlieggat aan den bovenrand, is 
het nest van de boerenzwaluw eene open kom, van boven 
zonder dak en is de klei veel meer gemengd met stroo, 
veeren, enz. Het zal dus voor het herbergen van kever- 
larven vermoedelijk veel gunstiger zijn dan het nest van 


XL VERSLAG. 


de huiszwaluw. Toch vond Spr. bij CH. Dixon, The Nests 
and Eggs of British Birds, London 1893 Vol. I. op pag. 160, 
schrijvende over het nest van Merundo rustica L., de opmer- 
king: “In many Continental Districts, however, it is made 
“on the same model as that of the House Martin, only 
“more open, and generally attached to a wall in the well- 
“known manner”. 

In elk geval waren de verschillen van de zwaluwnesten 
te Beek zeer markant en waren zij vrijwel overeenkomende 
met de afbeeldingen in NOZEMANN en SEPP, Deel I. Ook 
volgens ingewonnen berichten van Ornithologen zijn in ons 
land de nesttypen der beide zwaluwsoorten steeds zeer ver- 
schillend. 

Nog rest Spr., den Heer VAN DER WIEL speciaal te be- 
danken voor de determinatie der betrokken insecten. 

Ook werd nog een vliegje buit gemaakt. Prof. DE MEIJERE 
schrijft Spr. daaromtrent: „De Leptocera (Scotophilella) uit 
„het zwaluwnest houd ik voor L. hernzata DUDA. Deze soort 
„is in ons land ook uit een mollennest bekend, is overigens 
„ook buiten verband met eenigen vertebraat meermalen 
„buit gemaakt. Over het geheel wordt in DUDA’S mono- 
„graphie van dit genus nergens een zoodanig verband ge- 
„constateerd. De larven kunnen best van zwaluw-excrementen 
„geleefd hebben, zonder dat dit de eenige wijze van leven 
„dezer soort behoeft te zijn.” 

In de tweede plaats wenscht Spr. te vertoonen een werk, 
in het bezit van de bibliotheek van het Genootschap ‚Natura 
Artis Magistra”. Dit werk is van de hand van den heer JOH. 
SCHEPENS en bestaat uit eene anatomie van de honingbij. 
Het is nooit uitgegeven. De tekst is in gecalligrafeerd hand- 
schrift en bevat, voorafgegaan door titelprent, inleiding 
enz., eene gedetailleerde toelichting van een drie-en-zestigtal 
teekeningen. Verder zijn er eenige platen van de anatomie 
van eene vlieg aan toegevoegd, benevens een van een vogel- 
embryo. Ofschoon zonder aangegeven datum, is het werk 
van 1796, getuige een bijgevoegd schrijven van eenen PLOOS 
VAN AMSTEL, gedateerd 12 Aug. 1796 (misschien aan den 
teekenaar van SCHEPENS gericht). Eenige details, die Spr. 
wenscht te releveeren, bestaan in kritieken op sommige 


VERSLAG. XLI 


beschouwingen van SWAMMERDAM en eene enkele bewering 
van LEEUWENHOEK. Zoo valt hij aan de opvatting van 
SWAMMERDAM, dat de ocellen oogen zijn. Hij meent, dat 
het openingen voor de ademhaling zijn. Terwijl SWAMMER- 
DAM terecht de bijen eieren laat leggen, meent SCHEPENS, 
dat de bijen vivipaar zijn, daar hij nooit resten van de 
eischaal kon ontdekken. VAN LEEUWENHOEK’s opvatting 
van de wijze waarop de bijen de tong gebruiken, bestrijdt 
hy (7° Vervolg der Brieven, 1335 Missive, p. 266 sq.) en 
hij meent, dat LEEUWENHOEK niet bemerkt heeft, dat de 
tong een hol orgaan is. Ook overigens is er allerlei merk- 
waardigs in het handschrift te ontdekken. Spr. vraagt, of 
een der entomologen iets weet omtrent dezen SCHEPENS of 
dezen PLOOS VAN AMSTEL. Spr. zelf heeft niets over deze 
personen kunnen ontdekken; wel heeft SCHEPENS, voor hij 
dit werk voltooide, waarover hij zes jaar werkte, een opus 
gemaakt over de tuinboon, hetgeen hij in zijne inleiding 
memoreert. Of dit, vermoedelijk eveneens microscopisch 
onderzoek, gepubliceerd is geworden, is Spr. evenmin bekend. 


De heer Uyttenboogaart deelt mede, dat hij, na ver- 
geefs getracht te hebben van de officiëele Russische ento- 
mologen te Leningrad en te Kiev eenig bericht te ontvangen 
over eventueele typen van Ozzorrkynchas marquardti FALD. 
1837, in Januari ll. een bezoek heeft gebracht aan het Riks- 
museum te Stockholm, waar Prof. YNGVE SJOSTEDT met de 
grootste welwillendheid zoowel de collectie SCHOENHERR 
als de Curculionidencollectie van CHEVROLAT te zijner be- 
schikking heeft gesteld. In de collectie SCHOENHERR vond 
Spr. 6 ex. van O. marquardti met de origineele etiketten 
„Faldermann Petropolis’. Geen enkel dezer ex. vertoont de 
typische kenmerken van den Oforrhynchus, die door Spr. 
onder den naam ,,veferator” werd beschreven. Het zijn alle 
typische singularıs L., met slanken habitus, welke vooral in 
de weinig sterk uitgebogen zijden van het halsschild tot 
uiting komt. Zij stemmen dus volkomen overeen met het 
oude exemplaar met etiket „Tsarskoje Selo”, dat zich in 
het museum te Dresden bevindt en waarvan Dr. FRITZ VAN 
EMDEN reeds vermoedde, dat het van FALDERMANN afkom- 


XLII VERSLAG. 


stig was. Het staat dus nu vast, dat marguardti FALD. en 
veterator UYTTENB. geene synoniemen zijn. Eene uit- 
voerige mededeeling hierover, alsook eene opgave van het 
verspreidingsgebied der soort veterator, zal verschijnen in 
Heft 2 van de Entomologische Blatter 1933. Dr. VAN EMDEN 
ontdekte nog een moeilijk zichtbaar, maar zeer gewichtig 
verschil tusschen veterator en singularis. Laatstgenoemde 
heeft nl. aan den top van het anaalsterniet een puntvormi- 
gen gladden indruk (bij sterke vergrooting een duidelijk 
kuiltje); deze ontbreekt by veterator. 

Spr. laat verder ter bezichtiging rondgaan een aantal 
exemplaren van eene groote 7Zrzbolzum-soort, die hij met 
larven en poppen van Dr. RECLAIRE ontving. Het bleek 
eene nieuwe soort te zijn, die Spr. .,destructor’’ heeft gedoopt, 
omdat voor de larven letterlijk niets veilig blijkt te zijn. 
Zij eten niet alleen alle mogelijke granen en zaden en de 
producten daarvan, doch tasten allerlei naturaliën aan en 
ook kleedingstukken en tapijten. Wij kunnen dus nog veel 
last van deze ,,aanwinst” ondervinden. De soort heeft eene 
oppervlakkige gelijkenis met 77. madens CHARP., doch behoort 
niet tot het subgenus 77zbolzum s. str. zooals deze, maar tot het 
subgenus Stene STEPH. Ook onderscheidt zij zich van madens 
reeds voor het ongewapend oog door de buitengewoon glanzige 
oppervlakte. Prof. ROEPKE heeft op zich genomen, de levens- 
wijze in zijn laboratorium nader te bestudeeren, en de larve 
af te beelden. Zoodra een en ander gereed is, volgt de publi- 
catie; daarbij zal dan tevens nog eene nieuwe 77zbol/zum-soort 
uit Paraguay worden vermeld, die zich in de verzameling 
GEBIEN te Hamburg bevond en die Spr. op verzoek van 
den Heer HANS GEBIEN beschreven heeft en aan dezen onder 
- den naam ,,gedienz’’ heeft opgedragen. Eene revisie van het 
geheele genus zal daarmede waarschijnlijk gepaard gaan. 


Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering 
door den Voorzitter, onder dankzegging aan de Sprekers, 
gesloten. 


JAN 195 


XLIII 


VERSLAG 


VAN DE 


ACHT-EN-TACHTIGSTE ZOMERVERGADERING 


DER 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING, 


GEHOUDEN TE DELDEN, 


OP ZATERDAG 17 JUNI 1933, DES MORGENS TE II UUR. 


Voorzitter: De Vice-President, Prof. Dr. J. C. H. DE MEIJERE. 

Aanwezig de gewone Leden: Ir. G. A. Graaf BENTINCK, 
K. J. W. BERNET KEMPERS, P. A. BLIJDORP, H. C. BLÔTE, 
FEACOLDEWEY, J. B: CORPORAAL, Dr. ‘H. ].. DE'FEUITER, 
W. DE JONCHEERE, B. H. KLYNSTRA, Dr. G. KRUSEMAN Jr., 
Dr. D. MAC GILLAVRY, Dr. TH. C. OUDEMANS, R. A. POLAK, 
Dr. A. RECLAIRE, E. A. M. SPEIJER, Dr. D. L. UYTTENBOO- 
GAART, F. T. VALCK LUCASSEN, J. VAN DER VECHT, P. VAN 
DER WIEL en Ir. T. H. van WISSELINGH. 

Afwezig met kennisgeving het Eerelid Dr. A. C. OUDEMANS 
en de gewone Leden: Dr. G. BARENDRECHT, Prof. Dr. L. F. 
DE BEAUFORT, J. BROERSE, J. R. CARON, Prof. Dr. W. M. 
DOCTERS VAN LEEUWEN, H. C. L. VAN ELDIK, G. L. VAN 
EYNDHOVEN, C. DE JONG, J. KOORNNEEF, Dr. H. J. LYCKLAMA 
a NIJEHOLT, H. J. MAC GILLAVRY, Mej. M. E. Mac GILLAVRY, 
H. TH. NIEUWENHUIJSEN, A. C. NONNEKENS, Dr. J. TH. OUDE- 
MANS, G. OVERDIJKINK, H. VAN DER VAART, Prof. Dr. Max 
W. C. WEBER en J. C. WIJNBELT. 


De Voorzitter opent de vergadering met de volgende rede: 
Mijne Heeren, 
Wederom rust op mij, wegens de voortdurende ongesteld- 


heid van onzen President, de taak, U verslag te geven over 
Tijdschr. v. Entom. LXXVI. 4 


XLIV VERSLAG. 


het afgeloopen jaar. Terwijl het verlies onzer beide Neder- 
landsche Eereleden, BRANTS en EVERTS, eene schaduw wierp 
op onze vorige Zomervergadering, mag ik nu vermelden, dat 
geen enkel Eerelid ons ontvallen is. De plaats van Mr. BRANTS 
werd met algemeene instemming toegewezen aan Dr. A. C. 
OUDEMANS, terwijl die van onzen zeer kort voordien ver- 
scheiden EVERTS voorloopig werd open gehouden. Wel ver- 
loren wij door overlijden onze begunstigster Mej. C. E. SEPP, 
te Bussum, draagster van een in de Nederlandsche Entomo- 
logie vermaarden naam, die onze Vereeniging sedert 1900 
steunde, en het gewone lid Mr. A. TH. TEN HOUTEN, lid 
sedert 1920/21) Mr. TENAHIOUTEN: hieldzichzeltäniet inet 
bijzonder met entomologie bezig, maar heeft zich als leider 
in Winterwijks beroemde omgeving bij vele gelegenheden, 
en ook bij ons bezoek aldaar, verdienstelijk gemaakt. 

De crisistijd, dien wij nu beleven, gaat ook aan onze Ver- 
eeniging niet ongemerkt voorbij. Het aantal gewone leden 
is, zeker grootendeels ten gevolge daarvan, niet onbelangrijk 
achteruit gegaan, wat sinds 1923, toen het aantal leden 161 
bedroeg, niet het geval was. 


Bedankt hebben de gewone leden: 


A. M. BROUWER Jr., Utrecht (1928— 1929), 

R. VAN EECKE, Leiden (1911—1912), 

Dr. F. J. GORTER, Delft (1928 — 1929), 

L. A. JANSEN, Buitenzorg (1928—1929), 

Dr. H. Karny, Karlsbad (1929— 1930), 

Dr. P. M. KEER, Amsterdam (1909—1910), 

M. VAN DER Kop, Bandoeng (1928—1929), 

P. A. VAN DER LAAN, Utrecht (1929— 1930), 

Dr. M. J. H. A. C. L. MALTE VON KüHLEWEIN, Amboina 
(1929—1930), 

Prof. Dr. G. A. F. MOLENGRAAFF, Wassenaar (1877—1878), 

A. VAN ROON Jr., Eindhoven (1924—1925), 

T. A. C. SCHOEVERS, Wageningen (1917—1918), 

Dr. J. H. SCHUURMANS STEKHOVEN, Utrecht (1924—1925), 

Mej. P. R. TONKES, Utrecht (1930—1931), 

G. E. M. Um, Wageningen (1929—-1930), 

Dr. H. VERPLOEGH, ’s-Gravenhage (1925—1926), 


VERSLAG. XLV 


Mej. A. P. C. DE Vos, Gouda (1926—1927), 
Dr. F. W. WENT, Buitenzorg (1929—1930). 


De omstandigheden, die onzen vroegeren Secretaris, den 
heer VAN EECKE, tot bedanken noopten, hebben in ruimen 
kring wegens hun vér strekkende beteekenis voor de Ento- 
mologie, teleurstelling verwekt. Het Bestuur heeft gemeend, 
tegen de opheffing zijner betrekking aan ’s Rijks Museum 
van Natuurlijke Historie zijne bezwaren aan den betrokken 
Minister te moeten kenbaar maken, maar tot onzen spijt 
. zonder eenig succes. 

Afgeschreven wegens wanbetaling werd het gewone lid 
P. R. BODIFEE, Curacao (1923—1924). 

Toegetreden als buitenlandsch lid is Dr. Marc ANDRE, 
Parijs; als gewone leden: 


G. VAN BEUSEKOM, Bussum, 

P. A. BLIJDORP, Wageningen, 

J. C. CETON, Amsterdam, 

A. DIAKONOFF, Bussum, 

W. KOENRAADS, ’s-Gravenhage, 

Dr. H. R. A. MULLER, Buitenzorg, 

J. C. OUDEMANS, Delft, 

Mej. Dr. C. SCHAEFFER, Wageningen, 
Dr. C. WEHLBURG, Amsterdam. 


Het ledental bedraagt dus (incl. te benoemen Eerelid): 


Buitengewoon Eerelid. . 1 
BEIGE os econ se 9 TO 
Begunstigers 15 


Correspondeerende leden. 10 
Buitenlandsche Leden. . 12 
benone Eeden ts . .. 147 


195, tegen vorig jaar 204. 

Zeer hoop ik, dat in het volgende jaar het tweede honderd- 
tal wederom bereikt zal mogen zijn. 

Wat onze publicaties betreft, kan ik vermelden, dat deel 
LXXV van het Tijdschrift voor Entomologie niet alleen op 
gewonen termijn verscheen, maar bovendien door een Sup- 
plement werd aangevuld, waarover straks nader. Van deel 


XLVI VERSLAG. 


LXXVI hebben aflevering 1 en 2 het licht gezien. Van de 
Entomologische Berichten verschenen de nummers 186 tot 
en met 191; van de Verslagen der Afdeeling Nederlandsch- 
Oost-Indié deel I, Nr. 4. 

De uitgave van het Tijdschrift voor Entomologie blijft ons 
voortdurend zorg baren wegens de hooge kosten, nog ver- 
meerderd, doordat juist nu verscheidene abonné’s bedankten. 
Niet zelden wordt aan de bezwaren daardoor tegemoet ge- 
komen, dat leden een dikwijls belangrijk bedrag van de kosten 
hunner verhandelingen voor eigen rekening nemen, maar een 
als regel gewenschte toestand is dit toch niet, zoodat het Bestuur 
nog voortdurend zoekende is naar een uitweg uit deze impasse, 
want een telkens voorkomend nadeelig saldo is op den duur 
evenzeer ongewenscht als een met onze middelen overeen- 
stemmende inkrimping van het Tijdschrift voor Entomologie. 
Zeer te betreuren valt ook, dat de heer JACOBSON kennis 
gaf, zijne bijdrage in de kosten van de artikelen der Fauna 
Sumatrensis voor den vervolge te moeten beéindigen. Waar 
door onze leden telkens artikelen ter opname worden aan- 
geboden, wordt het al moeilijker, buitenlanders, die in de 
huidige tijdsomstandigheden zich voor opname hunner penne- 
vruchten aanmelden, ter wille te zijn, ten minste als er haast 
bij is, en die hebben entomologische publicisten in den regel. 

Ook het wettelijk voorgeschreven bezoek aan de Bibliotheek 
werd wederom door mij gebracht. Ik mocht alles in de groot- 
ste orde aantreffen in de voortreffelijke ruimten van het 
Koloniaal Instituut. Door de zorgen van Mevrouw VOùTE 
had zelfs het uiterlijk der boeken door eene schoonheids- 
bewerking belangrijk gewonnen. Het omvangrijke catalogi- 
seeren der boeken en der zeer talrijke overdrukken is nu 
tot in de letter R gevorderd, een belangrijke vooruitgang 
dus tegenover het vorige jaar, te meer daar nu velerlei achter- 
stallige aanwinsten werden verwerkt. Vereenvoudigde titels, 
met het oog op den nieuwen catalogus, werden telkens ge- 
lijktijdig gereed gemaakt. Een uitvoeriger verslag zal zoo 
straks door onzen Bibliothecaris worden uitgebracht, evenals _ 
over den financiëelen staat door onzen Penningmeester. 

Bij het eeuwfeest der Fransche Entomologische Vereeni- 
ging in Juli 1932 werd de onze vertegenwoordigd door den 


VERSLAG. XLVII 


Vice-President, terwijl in Mei Il. door den Penningmeester 
hetzelfde geschiedde ten opzichte van de Engelsche zuster- 
vereeniging. Voorts waren de Vice-President en de heer 
BLÔTE de vertegenwoordigers onzer Vereeniging op het 5° 
internationale congres voor entomologie te Parijs, van 18— 
24 Juli 1932. 

Onder de personalia gedenken wij in de eerste plaats met 
veel leedwezen, dat in den toestand van onzen President 
slechts weinig verandering kwam. Ten gevolge hiervan kon 
de herdenking van zijn 70° verjaardag op den 22° Novem- 
ber 1932 slechts van zeer bescheiden aard zijn. U allen is 
bekend, dat er zich onder voorzitterschap van Prof. WEBER 
eene commissie gevormd had, om hem op dien dag een 
huldeblijk aan te bieden, waarbij de keuze viel op een 
Supplement-aflevering van ons Tijdschift, samen te stellen 
uit eene reeks korte artikelen van leden onzer Vereeniging. 
Aanvankelijk op kleine schaal opgezet, bleek deze huldiging 
later ook bij andere vereenigingen, die met den jubilaris 
connecties onderhielden, instemming te vinden, zoodat het 
Comité dienovereenkomstig uitgebreid werd. De deelname 
aan deze uitgave was, zoowel financiéel, als wat het aantal 
artikelen betreft, boven verwachting, zoodat een flink boek- 
deel van 274 bladzijden, met talrijke afbeeldingen verlucht, 
verkregen werd. Tot onzen grooten spijt moest de bijwoning 
der aanbieding tot een klein gedeelte van het Comité be- 
perkt blijven. De Voorzitter hiervan voerde het woord, terwijl 
tevens aanwezig waren de heeren CORPORAAL, MAC GJLLAVRY 
en ik zelf. Zij konden vaststellen met hoe groote ingenomen- 
heid deze huldiging ontvangen werd door den jubilaris, die 
op dit oogenblik 30 jaren lang als President de belangen 
der N. E. V. behartigt. Ik mag hier wel bij vermelden, dat zijne 
echtgenoote van hare gezindheid jegens de Vereeniging blijk 
gaf, door, in aansluiting aan dezen gedenkdag, haren kleinzoon 
J. C. OUDEMANS als lid voor het leven te doen opnemen. 
Voorts heb ik nog te vermelden, dat onze President benoemd 
werd tot Eerelid der Zool.-Bot. Gesellschaft te Weenen. 

Met een enkel woord mag ik hier wel herinneren aan de 
viering van mijn eigen 25-jarig professoraat op den 27 Janu- 
ari 1933. De hartelijke woorden, toen door vriend MAC GIL- 


XLVIII VERSLAG. 


LAVRY tot my gericht en de deelname van zoo velen mijner 
entomologische vrienden waren mij eene groote verrassing en 
reden tot bijzondere dankbaarheid, niet alleen als blijken 
van persoonlijke toegenegenheid, maar zeker niet minder 
wegens de waardeering, die daaruit sprak voor hetgeen ik 
voor de entomologie in Nederland heb mogen bereiken. 

Met de verwerving van den doctorstitel op proefschrift : 
Tendipedidae Neerlandicae, Pars I, Genus Tendipes cum ge- 
neribus finitimis, moge ik ons medelid G. KRUSEMAN Jr. ook 
van deze plaats van harte gelukwenschen. Het is mij eene 
groote voldoening, te weten, dat de studie dezer moeilijke 
dipterenfamilie bij hem in goede handen is. 

Waar in dezen tijd zoo veel wankel staat, stemt de toestand 
onzer Vereeniging, ondanks den ook door haar ondervonden 
druk, tot tevredenheid. Ik hoop en vertrouw, dat ook deze 
bijeenkomst weder het normale, prettige verloop zal hebben 
en opgeluisterd zal worden door eene vruchtbare excursie 
in deze prachtige omgeving. Hiermede open ik deze 88° 
Zomervergadering. 


De Voorzitter geeft hierop het woord aan Dr. D.L. Uyt- 
tenboogaart tot het uitbrengen van het 


Verslag van den Penningmeester over het boekjaar 
1 Juli 1931—31 Dec. 1932. 


Mine Heeren, 


Tot mijn leedwezen moet dit verslag wederom in mineur 
worden gesteld. De Winst- & Verliesrekening, die ik hierbij 
aan U overleg, sluit met een verlies van f 1221,26 en over- 
treft dus nog met / 161,26 het tekort, dat op de begrooting 
werd geraamd. Het is wederom het Tijdschrift voor Ento- 
mologie, dat de oorzaak van dezen tegenvaller is, niettegen- 
staande de omvang van deel LXXV tot het uiterste werd 
beperkt. Het is echter niet gelukt, de drukkosten ook maar 
eenigszins verlaagd te krijgen, hetgeen wederom een voor- 
beeld is van de wijze waarop het starre loonpeil in ons land 
niet alleen de aanpassing van onze industrie aan de veran- 
derde omstandigheden tegenhoudt, doch ook een druk uit- 
oefent op de uitingen van het hoogste wat de menschheid 


VERSLAG. A LID 


bezit, nl. de uitingen van den geest. Want, zooals de weten- 
schappelijke publicaties erdoor worden belemmerd en be- 
snoeid, zoo zal het ook wel gaan met de kunst en de litera- 
tuur. De algemeene verarming is oorzaak, dat ook het aantal 
abonnementen terugloopt, wederom eene aanwijzing, dat er 
eene wanverhouding bestaat tusschen de belooning van het 
intellect, waaruit wij onze abonnenten recruteeren, en de 
handenarbeid, die star aan het loonpeil uit den tijd der 
schijnwelvaart vasthoudt. Het moet openlijk gezegd worden, 
dat wij volgens mijne persoonlijke meening thans voor de 
keuze staan, òf onze uitgave te staken, òf wel deze uitgave 
voortaan in het buitenland te doen plaats hebben. | 

De eindcijfers der overige rekeningen wijken niet zeer 
belangrijk van die der begrooting af, behalve dat van het 
bedrag, uitgetrokken voor de voorbereiding van den nieuwen 
catalogus, slechts een zeer klein gedeelte werd uitgegeven; 
dat verder het bedrag der gekweekte interest beneden de 
begrooting bleef, is, behalve aan conversies van leeningen 
naar een lager rentetype, te wijten aan het feit, dat uitge- 
lote stukken niet door andere werden vervangen, omdat de 
aldus vrijkomende bedragen noodig waren, om verliezen van 
vorige boekjaren te dekken. Het zou noodig zijn geweest, 
daartoe meerdere fondsen te verkoopen, indien niet het legaat, 
ons door Mr. A. BRANTS nagelaten, onze contante middelen 
had versterkt. Weliswaar heeft dit legaat eene bepaalde be- 
stemming, en behoorde het dus belegd te worden, doch wij 
zullen nu maar een of ander stuk uit onze effecten-portefeuille 
als belegging daarvan beschouwen. 

Ten aanzien der Balans behoeven de volgende posten 
nadere toelichting: 

„Debiteuren”’. f 50,18, een verrekenpost met een afzon- 
derlijk geadministreerd fonds, welke in 1933 verrekend wordt. 

„Dr. A. C. Oudemans”. f 6,13, is het saldo in rekening- 
courant betreffende de administratie van de uitgave der 
„Geschiedenis der Acarologie”. 

»Leden.” f 461,28. In dit bedrag zit, zelfs na aftrek van 
de „Reserve voor dubieuse contributies” ad f90.—, nog wat 
men noemt ,,kwaad geld’’, immers naar de nieuwe rekening 
voor 1933 is van deze oude schuld slechts f 335.— over- 


iL, VERSLAG. 


gebracht, omdat de rest verschuldigd is door personen, die 
hetzij als lid bedankt hebben, hetzij wegens jarenlange wan- 
betaling als zoodanig geschrapt zijn. In den loop van 1933 
zal moeten blyken of er van het verschil nog iets binnen te 
krijgen is. Echter wijst reeds het cijfer van f 335.—, verschul- 
digd door personen die nog lid zijn, op de benarde finan- 
ciéele omstandigheden, waarin zoo talloos velen verkeeren. 
Zoo lang onze Vereeniging bestaat, is dit bedrag nog nimmer 
zoo hoog geweest. Hierbij dient vermeld te worden, dat in 
den loop van het boekjaar reeds / 61.— als oninbaar werd 
teruggeboekt. 

Wat de overige posten betreft, kan ik naar de toelichting 
bij vorige verslagen verwijzen. 

Ten slotte moet ik nog opmerkzaam maken op het feit, 
door de commissie tot nazien der rekening geconstateerd, 
dat nl. het kassaldo van de balans en het saldo van het 
kasboek niet kloppen, daar de eerste f 10.— grooter is dan 
de laatste. Bij nazien blijkt mij, dat die fout is ontstaan bij 
de optelling van het kasboek, nota bene op 31 Dec. 1927, 
waar in de kolom onkosten eene telfout van / 10.— is ge- 
komen. Deze fout is doorgeloopen in de boekjaren 1927/28, 
1928/29, 1929/30 en 1930/31 en noch door mij, noch door 
de betreffende contröle-commissies bemerkt. Zij zal thans 
door een journaalpost in 1933 hersteld moeten worden. 

Rest mij nog, de begrooting voor 1933 aan U voor te 
leggen. Daar de voorbereiding, om de uitgave van het Tijd- 
schrift in het buitenland te doen plaats hebben, nog niet 
ver gevorderd is, moet voor deel LXXVI nog met de hooge 
drukkosten in Nederland rekening gehouden worden. De 
begrooting wordt dan als volgt: 


Uitgaven: 
Onkosten Bingen Ran 
Bibliotheek: 14u00 (ur ea OOO. 
Voorbereiding nieuwe catalogus . >» 400.— 
Tijdschrift voor Entomologie . . > 1200.— 
Entomologische Berichten . . . » 700.— 
Lidmaatschappen . 200% a 40 


VA BARE 


VERSLAG. LI 


Inkomsten: 


SOARES et e vet ef TAO 
Intenesen. Pa ke 39 1 TROL” ESRI A500. — 
ikssubsidics. PA MAI MME ENTE IGO 
SAIdO  VETHES UE SMD OS TOOG 

I 34152 


De Voorzitter dankt den Penningmeester voor zijn ver- 
slag en vraagt naar de bevindingen van de Commissie tot 
nazien der rekening en verantwoording over de periode van 
I Juli 1931 tot ultimo 1932, bestaande uit de heeren H.C. 
BLÔTE en Dr. C. J. VAN DER KLAAUW. 

De bevindingen dezer commissie, neergelegd in een schrij- 
ven dd. 15 Juni 1933, luiden als volgt: 

„De commissie, belast met het nazien der Rekening en 
Verantwoording van den Penningmeester over het tijdvak 
van I Juli 1931 t/m. 31 December 1932, heeft deze goed- 
gekeurd, nadat enkele onduidelijke punten naar genoegen 
waren opgehelderd, en zij stelt voor, den Penningmeester te 
dechargeeren, onder dankzegging voor zijn nauwgezet beheer. 

De commissie neemt de vrijheid, enkele opmerkingen te 
maken, meer naar aanleiding van hetgeen uit de boekhou- 
ding bleek, dan over de boekhouding zelve. 

In de eerste plaats viel het haar op, dat het Genootschap 
„Natura Artis Magistra” en de Hollandsche Maatschappij 
der Wetenschappen op de lijst der begunstigers voorkomen, 
zonder dat zij contributie betalen. 

In de tweede plaats lijkt het haar wenschelijk, de lijst 
der Leden-Debiteuren met elk boekjaar opnieuw te openen 
en het bedrag daarvan in de balans op te nemen, zoomede 
het bedrag der dubieuse posten daarvan vóór de vaststelling 
der balans te schatten. 

In de derde plaats zou zij willen voorstellen, op de balans 
een post te brengen, voorstellende de balanswaarde van 
het boekenbezit der Vereeniging. 

In de vierde plaats acht zij het, met het oog op de 
administratie, vooral bij een tusschentijds onverhoopt af- 
treden van den Penningmeester, en met het oog op de 
contrôle der administratie gewenscht, dat de Vereeniging 


LII VERSLAG. 


eene eigene rekening by den postcheque- en girodienst 
neemt. 

In de laatste plaats meent zij er op te moeten wijzen, 
dat het groote nadeelige saldo een zorgwekkend feit is voor 
de positie van de Nederlandsche Entomologische Vereeni- 
ging”. 

De Penningmeester antwoordt, dat hij het met dit rapport 
in groote trekken eens is. Alleen hoopt Spr., dat men hem 
een weg zal kunnen wijzen, om eene moeilijkheid, die ont- 
staat bij het openen eener eigen postrekening, te onder- 
vangen. Deze moeilijkheid komt voort uit het feit, dat 
ongeveer '/; van onze contributies wordt ontvangen in 
Ned.-Indische postwissels, waarop geen formulier voor over- 
schrijving op de postrekening voorkomt. Het vroeger be- 
staande tweede bezwaar, nl. de betaling van het laatst ver- 
schenen deel van het „Tijdschrift voor Entomologie” vóór- 
dat de contributies waren binnengekomen en dus fondsen 
op de postrekening aanwezig waren, is thans, door het 
parallel loopen van het Vereenigingsjaar met het kalender- 
jaar, vervallen. Met het tweede punt is Spr. het eens, daar 
het ook hem practisch voorkomt. Het doorboeken van 
dubieuse posten is meestal toch te vergeefs. De schatting 
van de waarde van het boekenbezit lijkt Spr. moeilijk; 
daarover zal de Bibliothecaris wel willen adviseeren. 

In dit verband stelt Spr. de vraag, of het bedrag, 
waarvoor ons boekenbezit tegen brandgevaar verzekerd is, 
wel hoog genoeg geacht mag worden. Ook eenigen der 
aanwezigen deelen dezen twijfel, De Bibliothecaris zegt over- 
weging van dit punt in het Bestuur toe. Hierna wordt de 
Penningmeester onder dankzegging gedechargeerd van zijn 
beheer over het boekjaar 1931— ult. 1932. 


De Voorzitter wijst als leden der Commissie voor het 
nazien der rekening en verantwoording over 1933 aan de 
heeren Dr. H. J. DE FLUITER en J. KOORNNEEF. Beide 
heeren hebben deze benoeming aanvaard. 


De Voorzitter geeft vervolgens het woord aan Dr. D. 
Mac Gillavry tot het uitbrengen van het 


VERSLAG. LIII 


Verslag van den Bibliothecaris. 


Mijne Heeren, 


Het verslag over 1932, de bibliotheek betreffende, kan 
wederom gunstig luiden, voor zooverre het betreft in dit 
jaar verkregen aanwinsten. De zeer groote aanwinsten werden 
reeds in de Entomologische Berichten medegedeeld. Dit 
waren voornamelijk de aankoopen uit de nalatenschap 
BRANTS en de schenking hamens ons overleden lid EVERTS. 
Echter had de groote hoeveelheid boeken en separaten van 
dit en vorige jaren eene congestie veroorzaakt, waardoor 
het catalogiseeren der nieuwe aanwinsten eenigszins in de 
knel kwam. Het Koloniaal Instituut, dat, als zoo vele in- 
stellingen, nu met moeilijkheden te kampen heeft, had na 
het overlijden van den heer KOLSTEEG, geen nieuwen be- 
ambte kunnen aanstellen. Wel was de heer J. VAN BREDE- 
RODE tijdelijk als hulp voor onze bibliotheek aangewezen. 
Eene hulp die zeer gewaardeerd werd, daar hij, meer alge- 
meen onderlegd dan zijn voorganger, weer op andere wijze 
hielp dan dit den heer KOLSTEEG mogelijk was. Onder- 
tusschen is ook deze kracht door eene benoeming in Indië 
weder weggevallen en moeten wij ons nu tevreden stellen 
met eene jeugdige hulp, waarvan mij tot nu toe alleen bekend 
is, dat hij een voornaam heeft, en dat hij onder de leiding 
van Mevr. VOÛTE ijverig bezig is, zich aan zijne nieuwe 
taak te wijden. 

De wijze, waarop Mevr. VOÛTE al deze bemoeiïngen be- 
langeloos op zich neemt, valt niet genoeg te roemen. Echter 
haar verblijf in Amsterdam zal niet zoo lang meer duren. 
Zij is vol goeden moed, den kaartcatalogus, die nu tot 
letter R gevorderd is, nog voor haar vertrek geheel of 
nagenoeg geheel gereed te krijgen. Trouwens haar voor- 
nemen is, het hieraan verbonden werk ook van uit hare 
nieuwe verblijfplaats voort te zetten. Dit werk is niet gering ; 
behalve toch, dat de kaarten (,,Zettel”’) in quintuplo getypt 
worden, wordt een dubbel stel in strooken geknipt en op- 
geplakt op carton, om den eigenlijken kaartcatalogus te 
formeeren. Gelukkig mag de Vereeniging zich rekenen, dat 
nog hulpkrachten mede aan het werk zijn, om door dezen 


LIV VERSLAG. 


rijstebrijberg heen te komen. Ik noem mej. CROOCKEWIT 
en den heer DE GELDER, die beiden ettelijke dagen per 
week aan typen en plakken besteden. 

Onder deze bedrijven door is, ook door Mevr. VOUTE’s 
toedoen, de bovengenoemde congestie van aanwinsten, die, 
door het in aantal verminderde vaste personeel van de biblio- 
theek van het Koloniaal Instituut, niet meer verwerkt kon wor- 
den, geheel overwonnen. De bibliotheek staat weer gereed, om 
nieuwe schenkingen in ontvangst te nemen. Het is den biblio- 
thecaris bekend, dat onze President, tusschen zijne andere 
werkzaamheden door, druk bezig is, eene groote kist te vullen 
met voor onze bibliotheek bestemde boeken en separata. 

Nog een belangrijk werk is door Mevr. VOÛTE verricht, 
nl. het onderhanden nemen der leeren banden, een punt, 
voor het behoud der boeken van groot belang, maar tot nu 
toe geheel verwaarloosd. De ingedroogde banden, op zich zelf 
dikwijls van waarde, knapten en werden een gevaar voor den 
inhoud. Verder verval is tegengegaan, en ook in dit opzicht 
ziet de bibliotheek er weer verjongd uit. Misschien is het 
Mevr. VOÛTE niet eens aangenaam, hare verdiensten zoo op 
den voorgrond geplaatst te zien; ik meen echter, dat dit 
toch wel eens geschieden mag, terwijl het ook tegenover 
de leden goed is, dat zij zich rekenschap kunnen geven van 
een en ander, wat het beheer van de bibliotheek zoo al voor 
eischen stelt, eischen, waaraan voldaan moet worden, wil de 
Vereeniging verantwoord zijn tegenover haar kostbaar bezit. 

Wanneer de leden mochten meenen, dat de bibliothecaris, 
na al het bereikte, tevreden is over den stand van zaken, 
dan zouden zij zich in hooge mate vergissen. Heb ik tot nu 
toe over het beheer van den bestaanden boekenschat gespro- 
ken, er is nog meer noodig. Nog steeds bestaan in de voor- 
handen tijdschriftseriën leemten, die aangevuld moeten wor- 
den, wanneer de gelegenheid zich daartoe voordoet. Helaas 
is het daartoe bestemde fonds, door het in de laatste jaren 
gepresteerde, angstwekkend geslonken, gelijk de leden zoo 
juist uit den mond van den penningmeester vernomen hebben. 
Het is nog steeds een dringende eisch, vooral een aantal 
geheel ontbrekende tijdschriften aan te schaffen, zoo mogelijk 
door ruil (hierbij is in den laatsten tijd meermalen succes 


VERSLAG. LV 


verkregen), maar ook door inteekening, terwijl het voort- 
zetten der bestaande tijdschriften of vervolgwerken steeds 
meer geld gaat eischen. Ook het inbinden, dat voor separata 
tijdelijk gestaakt is, zal noodzakelijk weer intensiever ter hand 
genomen moeten worden. Dat het aanschaffen van moderne 
standaardwerken vrijwel onmogelijk is, zullen onze specialisten 
al lang ervaren hebben. Het zal dan ook noodig zijn, dat 
de Vereeniging tracht, voor al deze behoeften de middelen 
te vinden. 

Zelfs het allerbescheidenste begin van eene jaarlijksche 
vaste som voor aanschaffing van boeken voor de bibliotheek 
ontbreekt nog steeds op de begrooting; alleen de baten van 
het fonds HARTOGH HEYS zijn hiervoor aangewezen, maar 
deze zijn reeds onvoldoende voor de loopende vervolgen der 
tijdschriften. Op de eene of andere wijze zal daarvoor gezorgd 
moeten worden, terwijl daarnaast gestreefd moet worden 
naar het verkrijgen van schenkingen, om dringend gewenschte 
directe aanvullingen te doen. 

Het is te hopen, dat de overeenkomst met het Koloniaal 
Instituut nog in lengte van dagen behouden kan blijven; 
indien er nog gelden voor huisvesting moesten komen, even- 
tueel ook voor een eigen, vasten ambtenaar, zou het geheele 
bibliotheekvraagstuk nog weder moeilijker worden. 

Toch zijn dit alles punten, die door de leden onder het 
oog gezien moeten worden. Struisvogelpolitiek zou niet baten. 
Waar de taak van onze Vereeniging bestaat in het bevorderen 
van de kennis der entomologie in Nederland, mogen de 
leden wel goed doordrongen zijn van het feit, dat, naast 
onze publicaties, de bibliotheek een groote factor daarbij is. 

Het moet het ernstig streven der leden zijn, hoe dan ook, 
gelden voor het een en ander bijeen te brengen. De contri- 
buties alleen zijn daartoe geheel onvoldoende. Ik mag er nog 
op wijzen, dat door de huidige crisis weer allerlei op boeken- 
gebied op de markt komt, dat reeds lang als onbereikbaar 
gold, en dat soms tegen zeer matige bedragen. Het is voor 
den bibliothecaris een hard gelag, dergelijke koopjes voorbij 
te zien gaan. 

Het cijfermateriaal ís als volgt: 

Aantal leeners 33; aantal bezoekers 47; aantal uitgeleende 


LVI | VERSLAG. 


boeken 307, welk aantal op 200 bonnen werd uitgeleend. 

Voorts werden van de volgende personen en instellingen 
boekwerken ten geschenke ontvangen: 

Personen: Ir. G. A. Graaf BENTINCK, Dr. J. G. BETREM, 
H. COLDEWEY, J. B. CORPORAAL, Prof. Dr. L. P. LE Cos- 
QUINO DE BUSSY, Prof. Dr. W. M. DOCTERS VAN LEEUWEN, 
D. C. GEYSKES, P. HAVERHORST, Prof. Dr. K. M. HELLER, 
Dr. E. JACOBSON, R. KLEINE, Dr. S. LEEFMANS, M. A. LIEF- 
TINCK, Dr. D. MAC GILLAVRY, Dr. AC. OUDEMANS, Dr.J. 
TH. OUDEMANS, Dr. A. SCHIERBEEK, Pater H. SCHMITZ S. J., 
Dr. D. L. UYTTENBOOGAART, Dr. A. D. VOUTE, C. WILLEMSE. 
Instellingen: American Museum of Natural History, New York; 
Firma E. Dunlop & Co., Bloemendaal; Imperial Institute of 
Agricultural Research, Pusa; University of Illinois, Urbana. 
Aan alle gevers betuig ik mijn hartelijken dank. 

Van het groote aantal tijdschriften, verworven na de uit- 
gave van den Catalogus van 1900, heb ik eene lijst samen- 
gesteld, die ik zal doen rondgaan. 

De Voorzitter spreekt, onder bijval der aanwezigen, de 
hoop uit, dat het verband met het Koloniaal Instituut nog 
lang gecontinueerd moge worden. 

De heer Coldewey vraagt, of er geene Vereenigingen of 
andere Instituten zouden zijn, op wier weg het zou liggen, 
aan onze Vereeniging financiéelen steun te verleenen ter 
completeering onzer boekerij. 

De Bibliothecaris antwoordt, dat het Bestuur ook in 
dezen diligent is, en ook reeds de namen van enkele insti- 
tuten vernomen heeft, bij wie wellicht om bijdragen aan- 
geklopt zou kunnen worden. Gehoopt wordt, dat in deze 
richting iets bereikt zal kunnen worden. 


De Voorzitter stelt thans aan de orde het vaststellen 
van de plaats, waar de volgende Zomervergadering zal ge- 
houden worden. Spr. zegt, dat de Bestuursleden het onderling 
er niet over eens zijn kunnen worden, welke plaats door 
het Bestuur zou worden voorgesteld, Eenerzijds meenden 
eenige Bestuursleden, dat in deze moeilijke tijdsomstandig- 
heden wellicht menigeen de voorkeur zou geven aan eene 
plaats in het centrum des lands, bijvoorbeeld Leersum of 


VERSLAG. LVII 


Elst. Anderen wilden gaarne weder eens naar Zuid-Limburg, 
waarbij vooral Epen genoemd werd, waar thans wellicht vol- 
doende accomodatie te vinden zou zijn. De heer VAN DER 
WIEL oppert, cok namens den heer RECLAIRE, de eene of 
andere plaats op het eiland Walcheren. 

Bij de eerste vrije stemming blijkt geene dezer drie voor- 
stellen eene volstrekte meerderheid te behalen; eerst bij de 
tweede stemming wordt eene kleine meerderheid verkregen 
voor Epen (of eene andere plaats daar in de nabijheid). 


Vervolgens is aan de orde de verkiezing van twee leden 
in de Commissie van Redactie voor de Publicaties, van de 
Vereeniging uitgaande, daar de heeren Prof. DE MEIJERE 
en VALCK LUCASSEN aan de beurt van aftreden zijn. Beiden 
zijn herkiesbaar en worden bij acclamatie door de Ver- 
gadering herbenoemd, waarna zij zich bereid verklaren, 
deze functie opnieuw op zich te nemen. 


Hierna is aan de ‘orde de benoeming van een nieuw 
Eerelid, daar de vacature, ontstaan door het overlijden van 
Jhr. Dr. Ep. J. G. EVERTS, nog niet is vervuld. Het voorstel 
van het Bestuur is, te benoemen Dr. WALTHER HORN te 
Berlin-Dahlem. 

De heer Corporaal licht dit voorstel als volgt toe: 
Hoewel Dr. HORN reeds in 1928 tot Correspondeerend Lid 
onzer Vereeniging benoemd is, bestaat er alle aanleiding, 
hem de hoogste onderscheiding, waarover onze Vereeniging 
beschikt, toe te kennen. Dat dit niet reeds in 1928 geschied is, 
kwam, doordat er toen slechts ééne vacature voor Eerelid was, 
waartoe het Bestuur, in verband met het toen aanstaande 
internationale Entomologencongres te Ithaca, liever den 
hoogbejaarden en invaliden Prof. COMSTOCK aldaar wilde 
benoemen. De eenige weg, om reeds toen den naam van 
Dr. HORN aan onze Vereeniging te verbinden, wat hoogst 
wenschelijk was, was eene benoeming tot Correspondeerend 
Lid. Dr. HORN is niet alleen een uitstekend kenner van de 
Cicindeliden; voor deze groep is hij de wereldspecia- 
list, doch hij is bovendien als historiograaf en als biblio- 
graaf der Entomologie ongeévenaard. Verder is hij op alle 
gebieden, die met Entomologie samenhangen, een uiterst 


LVII VERSLAG. 


behulpzame, accurate vraagbaak en raadgever. Nog onlangs 
heeft Spr. dit mogen ondervinden, toen hij specialisten zocht 
voor de bewerking van het, door de Nederlandsche Kara- 
korum-Expeditie medegebrachte, entomologische materiaal. 
Waar bij eenige groepen twijfel bestond, wien Spr. uit eenige 
specialisten de voorkeur diende te geven, werd Dr. HORN’s 
voorlichting ingeroepen. Zijn advies, steeds op de hem 
eigene kernachtige, dikwijls ook zeer humoristische wijze 
ingekleed, gaf bij Spr. steeds den doorslag. Er is nog eene 
reden, waarom Spr. het gewenscht acht, Dr. HORN met het 
Eerelidmaatschap te bekleeden, en wel, dat bijna steeds 
onze Eereleden een hoogen leeftijd bereiken, en dit is iets, 
dat wij iemand als dezen candidaat zeer stellig mogen toe- 
wenschen. 

Dr. W. HORN wordt hierna bij acclamatie tot Eerelid 
benoemd. 

Ter vervulling der vacature van Correspondeerend Lid, die 
door bovengenoemde benoeming ontstaat, stelt het Bestuur 
voor Prof. G. D. HALE CARPENTER, Dit voorstel wordt toege- 
licht door den heer Uyttenboogaart, die mededeelt, dat deze 
hoogleeraar te Oxford niet alleen een zeer bekwaam lepido- 
pteroloog is, wiens studies, speciaal op het gebied der mimicry- 
verschijnselen, zeer de aandacht trekken, maar ook een zeer 
tactvol paedagoog, van wiens invloed een krachtige prikkel 
uitgaat op studenten voor de beoefening der entomologie. 

Bij acclamatie wordt hierop Prof. HALE CARPENTER tot 
Correspondeerend Lid benoemd. 

Hierna zijn aan de orde de 


WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELINGEN. 


De heer Uyttenboogaart wenscht het een en ander mede 
te deelen omtrent de herdenking van het roo-jarig bestaan 
der Entomological Society of London, bij welke hij, met 
zijne echtgenoote, de Nederlandsche Entomologische Ver- 
eeniging vertegenwoordigd heeft. Aan de wijze, waarop hij 
ontvangen is en aan de eereplaatsen die aan zijne echtge- 
noote en aan hem bij de verschillende plechtigheden en 
feestelijkheden werden toegewezen, heeft hij met genoegen 
kunnen constateeren, dat onze Vereeniging bij hare Londen- 


VERSLAG. LIX 


sche zuster in hoog aanzien staat. Daarentegen moest hij 
opnieuw met leedwezen de vergelijking maken tusschen de 
wijze, waarop de entomologische wetenschap in Groot- 
Brittannié wordt beschouwd en behandeld, met die, waarop 
de Nederlandsche regeering tegenover onze wetenschap 
handelt. Aan de Londensche vereeniging werd bij deze 
gelegenheid het praedicaat ,,Royal” verleend, de regeering 
hield eene officiéele receptie in Lancaster-House te harer 
eere en de President van het bestuur van het British Museum, 
the R. H. the Earl of CRAWFORD AND BALCARRES, verklaarde 
in de rede, waarmede hij de leden van de Royal Entomo- 
logical Society en hare gasten in het Museum verwelkomde, 
o.a.: „In deze dagen bestaat er geen landbouwer, geen 
kweeker van welke gewassen ook, ja geen koopman in 
producten van het plantenrijk, geen eigenaar van de bewaar- 
plaatsen der voedingsmiddelen voor mensch en dier, die 
niet dagelijks het advies der entomologen noodig heeft. Ik 
wil daarmede niet zeggen, dat zij die adviezen ook tijdig 
inwinnen, maar indien zij het deden, zouden tallooze millioenen 
ponden kunnen worden bespaard, die nu door insectenvraat 
verloren gaan,” 

Spr. voegt hieraan nog toe, dat de Britsche regeering 
meermalen het groote belang der entomologie erkende, niet 
alleen door o.a. de instelling van het Imperial Institute 
of Entomology, maar ook door aan vooraanstaande 
entomologen, o.a. aan den Directeur van dat Instituut de 
hoogste onderscheidingen toe te kennen, waarover zij te 
beschikken heeft. 

Wel schril steekt hierbij af de houding van onze regeering, 
die op het toch reeds schrale, nimmer verhoogde subsidie 
voor de uitgave van ons Tijdschrift nog gaat korten, doch 
leukweg blijft klaploopen op de kennis en op de beurs van 
onze leden (immers het beoefenen onzer wetenschap kost 
behalve herseninspanning ook geld voor boeken, tijdschrif- 
ten, reizen, enz.), door voor onze talrijke adviezen nooit 
een cent te betalen, terwijl zij nooit eenige officiëele belang- 
stelling in onze wetenschap toont en den professor in de 
entomologie te Wageningen officiëel betitelt als: ,,hoogleeraar 
in het dierkundig deel der plantenziektekunde”, omdat men 


5 


LX VERSLAG. 


zich schaamt voor het woord: ,,entomologie”. Spr. wil er 
maar niet meer van zeggen; hy zou gaan overkoken. De 
lezing van het werk van den Amerikaan HOWARD ,,Mensch 
en Insect”, zoo verdienstelijk voor Nederland bewerkt door 
ons medelid Dr. G. BARENDRECHT, zij aan onze regeerders 
ter lezing warm aanbevolen. Misschien zullen zij na lezing 
beseffen, wat hun boven het hoofd zou hangen, indien wij 
entomologen in arren moede het bijltje er eens bij neer- 
legden. | 


De heer Mac Gillavry laat in de eerste plaats zien twee 
geimporteerde dieren, nl. een boktor, te Aalsmeer uit bam- 
boestokken ontwikkeld, en eene kakkerlaklarve {Vyctibora 
brunnea THNB., teste WILLEMSE), met bananen ingevoerd, 
Haarlem 15-XI-1932, BENTINCK leg. 

Dan doet Spr. eene mededeeling over plooivorming der 
voorvleugels van nachtvlinders in ruststand: 

Eene observatie van G. D. H. CARPENTER in Proc. Ent. 
Soc. London, 1925, p. LVIJ—LVIII, met bijgevoegde figuur, 
bracht Spr. eenige lepidopterologische herinneringen te 
binnen, die hij gaarne aan het oordeel van op dit punt 
meer bevoegden zou willen onderwerpen. Het betreft de 
eigenaardige rusthouding, aangenomen door eene Geometride 
te Entebbe in Oost-Afrika. Het bleek nl., dat het midden- 
deel van den voorvleugel waaiervormig geplooid werd, waar- 
door de voorvleugel in rust veel smaller geleek, dan hi in 
werkelijkheid was. Ook overigens was de relatieve positie 
van voor- en achtervleugel zeer ongewoon. Het betrof Coenzna 
aurivena BUTL., tot de Boarmiinae behoorende. De opmer- 
king, dat hier de nervatuur zeer merkwaardig moest zijn, 
werd er aan toegevoegd. Nu meent Spr. bij verschillende 
Nederlandsche vlinders, zij het in veel mindere mate, een 
en ander te hebben opgemerkt, dat hiermede in verband 
kan worden gebracht. Daar Spr. hieromtrent in twee werken, 
die hij er op nasloeg, niets kon vinden, meent hij goed te 
doen, zijne waarnemingen mede te deelen ter contrôle. 
Deze werken zijn: J. TH. OUDEMANS, „Etude sur la position 
de repos chez les Lépidoptères”, 1903, en M. HERING, 
„Biologik der Schmetterlinge’, 1926. Over het algemeen 


VERSLAG. LXI 


geldt toch het axioma, dat bij de vlinders de voorvleugels 
niet, de achtervleugels wel plooibaar zijn. 

De geringste afwijking, die Spr. hiervan constateerde, is 
het inrollen in de vleugels, o.a. bij de Hepialiden. Ook bij 
Phalera bucephala L. zijn in diepe rust de vleugels smaller 
dan wanneer de vlinder pas tot rust komt. lets dat reeds 
op plooiing der voorvleugels lijkt, meent Spr. meermalen 
geobserveerd te hebben bij Brotolomia meticulosa L. Steeds 
echter wanneer de vlinder vast in slaap is. 

Het sterkste geval echter betrof een exemplaar van 
Tephroclystia oblongata THNB. Dit diertje trof Spr. op een 
triestigen regendag aan in het Vondelpark. Zooals OUDE- 
MANS ook aangeeft, hebben de Tephroclystia’s de gewoonte, 
te gaan rusten met de voorvleugels zoo ver mogelijk naar 
op zijde, in elkanders verlengde, de ondervleugels op een 
randje na er onder geschoven. In dit geval was het diertje 
in eene schorsspleet gaan zitten, met het lichaam horizon- 
taal en dus een vleugel naar boven en een naar beneden, 
lichaam en vleugels vast tegen de schors gedrukt. De voor- 
vleugel was daarbij echter geplooid, zoodat de witte streep, 
op den boom door de vleugels aangegeven, zoo smal was, 
dat Spr. eerst bij zeer scherp toekijken bemerkte, met een 
vlinder te doen te hebben. Het kostte moeite om, voor- 
zichtig met een grassprietje, het diertje zoover wakker te 
krijgen, dat het te bewegen was in het er boven gehouden 
vangdoosje over te gaan, waar het toen de gewone Jephro- 
clystia-houding aannam, de voorvleugels vlak uitgespreid. 
Spr. meent, dat hij dit geval mededeelde op eene der ver- 
gaderingen van de oude Amsterdamsche Entomologenclub 
in „Zeemanshoop”. Of Spr. echter toen den noodigen nadruk 
gelegd heeft op het merkwaardige geplooid zijn der voor- 
vleugels, zou hij nu niet meer durven zeggen. Spr. acht 
het niet buitengesloten, dat, wat hij hier mededeelt, al wel 
door anderen ook geobserveerd is, maar niet de aandacht 
getrokken heeft. In SEPP of RösEL komt hieromtrent bij de 
behandeling der betreffende vlinders niets voor. Alleen de 
teekening van Hepzalus sylvinus L. bij SEPP toont ook het 
ingerold zijn. 


LXII VERSLAG. 


Spr. moet nog opmerken, dat de heer COLDEWEY hem 
een uittreksel verstrekte uit: 

KARL DIETZE in „Biologie der Eupithecien”, 1913 (blz. 
63—64) over Zupithecia oblongata THNBG. ,,...In der Ruhe 
„bedecken die weit ausgeklafteten Vorderflügel des Falters 
„fast gänzlich die darunter geschobenen Hinterflügel. Der 
„Hinterleib, dessen weisse Rückenpinsel emporgerichtet sind, 
„krümmt sich alsdann nach unten, entgegengesetzt wie bei 
„gratiosata. So sitzend, gleicht der odlongata-Falter dem 
„Kalkspritzer eines Vogel-Exkrementes. Die Ähnlichkeit wird 
„um so grösser, als die blau schillernden Schwärzungen am 
„Hinterleib genau so aussehen wie die festen, aus unverdauten 
„Insekten-Resten bestehenden Teile des Vogel-Exkrementes. 
„Es ist diese Tatsache keine subjektive Täuschung. Sie ist 
„so interessant, dass man sich näher mit dem Fall beschäf- 
„tigen sollte. Denn die geläufigen Worte: Anpassung, 
„Nachahmung, Schutzfärbung und wie sie heissen mögen, 
„bringen uns einer Erklärung des Vorganges nicht näher. 
„Es müssen doch wohl höchst komplizierte Umstände zusam- 
„mengewirkt haben um einen solchen Effekt zu erzielen. Bei 
„den Sammlungstieren legen sich die Schuppen an den 
„Körper an; bei der lebenden oblongata stehen, wie schon 
„oben hervorgehoben, blauschillernde Schuppen, sowohl vom 
„Hinterleib des Tieres, als vom Mittelfleck ab. Diese ent- 
„sprechen den Erhöhungen im Vogel-Exkrement; das Weisse, 
„Anliegende entspricht dem aufgeklatschten Harn des 
NOE SHE 

Nu klopt hetgeen DIETZE mededeelt niet geheel met Spr.’s 
waarneming. DIETZE toch spreekt niet van plooiing, waarop 
Spr. juist den nadruk legt, en waarbij iets te zien is, dat 
geheel analoog is aan de feiten waarop de studie van J. TH. 
OUDEMANS berust. OUDEMANS toonde aan, dat bij vlinders 
het gedeelte van de ondervleugels, dat in ruststand niet 
door de voorvleugels bedekt wordt, de teekening aanvult 
der voorvleugels. Dit gedeelte is nl. geheel sterker geteekend 
dan het bijna ongeteekende, bedekte deel der achtervleugels. 
Bij Zephoclystia oblongata verdwijnt het v-vormige middel- 
veld, dat wit is, behoudens het schubben-pluimpje, waar 
DIETZE op wijst, voor een groot deel. Daardoor sluit de 


VERSLAG. LXIIT 


donkere teekening van voor- en achterrand meer aaneen 
en vormt een harmonischer geheel. 

Vinden zijne opmerkingen echter bevestiging, dan gelooft 
Spr., dat het toch de moeite waard is, na te gaan, hoe ver 
deze eigenaardigheid ook bij onze vlinders verbreid is, en 
in elk speciaal geval in welke mate. 

In de Proceedings Entom. Soc. Lond., Vol. I. 1926, 
pag. 10, geeft POULTON nog de volgende waarnemingen uit 
een brief van Costa Rica van 8 Sept. 1925: „Ihe moth 
„sent by Mr. LANKESTER and taken at Cartago on 17 March 
1925, was a Geometrid (Boarmiinae), kindly determined by 
„Mr. W. H. T. Tams as Phyllodonta angulosa CRAM. The 
, forewings bore the indications of a longitudinal fold, and 
„the resting attitude assumed in life was probably similar 
„to that of another Boarmiinae, the African Coenina aurivena 
„BUTL. diagrammatically represented by Dr. G. D. H. 
„CARPENTER on p. lvii of the 1925 Proceedings. It was 
„interesting that this attitude should be assumed independ- 
„ently by certain Geometrids, by Epiplemids and by Plumes. 
„Ihe moths which adopted it were generally much smaller 
„than Phyllodonta angulosa’, en op pag. 9 uit den brief 
van Mr. C. H. LANKESTER zelf: ,,Los Concavos, Costa Rica, 
„8 Sept. 1925. I must apologise for the terrible state of 
„the moth enclosed; it is one of those forms that add to 
„their deceptive appearance by plication of the wings, all 
„trace of which disappears after death.” 

De heer Bentinck heeft ook bij Gelechia eene dergelijke 
plooiing gezien en merkt op, dat de Pterophoridae hunne 
gespleten vieugels in vele deelen samenvouwen, zoodat men 
in rusttoestand slechts eene smalle streep waarneemt. 

Verder noemt Spr. Notodonta trepida F. als voorbeeld, 
waarbij de bovenhelft der verder ongeteekende achtervleugels 
gelijk geteekend is als de voorvleugels, en in ruststand boven 
deze te voorschijn komt. 

De heer Coldewey, die eerst aan gezichtsbedrog had ge- 
dacht, is in staat, thans de juistheid van deze waarneming 
te bevestigen. Als een ex. van Zephroclystia oblongata THNBG. 
overdwars tegen een plat vlak rust, kunnen de voorvleugels 
geplooid zijn. De sterkste plooiing, die op eene witte streep 


LXIV VERSLAG. 


gelijkt, begint bij het ondereinde van de middenstip en zet 
zich voort tot den achterrand; de tweede volgt ongeveer 
den cubitus en loopt eveneens in den achterrand uit. Zit 
daarentegen de vlinder in een klein vangdoosje, dan is er 
van plooiing weinig of niets te bespeuren: de voorvleugels 
steunen dan slechts met de punt tegen den wand en hun 
oppervlak is eenigszins gegolfd. 

De heer van Wisselingh is eens in de gelegenheid ge- 
weest, een levend 3g van Zephroclystia oblongata te obser- 
veeren, zittend op een plat vlak met het lichaam horizontaal, 
de vleugels naar boven en naar beneden uitgestrekt. De 
voorvleugel was geplooid, waardoor het middenveld eene 
witte streep geleek. De plooiing begint onder uit de midden- 
stip. Deze plooi is de sterkste. Eene tweede plooi loopt 
ongeveer langs den cubitus tot den achterrand. In een rond 
doosje overgebracht, was de plooiing minder opvallend, wel 
was het vleugeloppervlak gegolfd. 

Ook bij eenige Noctuïden, o.a. Agrotis putris L. en Calo- 
campa solidaginis HBN. nam Spr. waar, dat in ruststand de 
voorvleugels gedeeltelijk samengevouwen zijn. 

De heer Mac Gillavry is van meening, dat de bij de 
waarneming van den heer VAN WISSELINGH in het ronde 
doosje het diertje nog niet geheel in rust was gekomen. 


De heer Coldewey heeft op de vorige Wintervergadering 
het vermoeden uitgesproken, dat Zephroclystia lariciata FRR. 
inheemsch zou zijn. Thans is hij daar zeker van, dank zij 
nieuwe boeken en vriendelijke hulp van medeleden: de heer 
BENTINCK zond een in Duitschland gekocht ex. ter verge- 
lijking, de heer LEMPKE schreef de oorspronkelijke beschrij- 
vingen van deze soort en de naaste verwanten voor Spr. over, 
de heer TOLMAN bezorgde dit voorjaar uitgebreid vergelijkings- 
materiaal. Verwarring is vooral mogelijk met vergaureata DBLD. 
en castigata HB. Bij de gg levert echter lengte en dichtheid 
van de fijne beharing der sprieten een voortreffelijk middel 
ter onderscheiding. De vliegtijd is niet gelijk: vergaureata is 
vroeg (eind April—begin Mei) en brengt dan ook eene zomer- 
generatie voort, wat castzgata en lariciata, die meest in Mei 
en Juni vliegen, slechts zelden schijnen te doen. Bij castzgata 


VERSLAG. LXV 


is de geheele thorax van dezelfde kleur, bij vergaureata staat 
„eene vuil witte stip aan het eind van den rug’, zooals 
SNELLEN terecht opmerkt (T. v. E., deel IX, 1866, blz. 107), 
en J/ariciata heeft eene zuiver witte stip op het schildje, 
soms nog eene tweede meer naar voren. Wonderlijk is, dat 
SNELLEN later zichzelf tegenspreekt in de ,,Bijvoegselen en 
Verbeteringen tot de Macrolepidoptera” (blz. 1190 van het 
Micro-deel), waar hij van virgaureata zegt: „Geene witte stip 
aan het eind van den thorax”. Ook OZORSKI vergist zich, 
als hij in zijne „Tableaux dichotomiques pour aider à la 
détermination des espèces frangaises et limitrophes du genre 
Eupithecia” (l’Amateur de Papillons, Oct. 1932, p. 130) van 
virgaureata beweert: „Pas de tache blanche sur le méta- 
thorax”. Bij afgevlogen exx. is inderdaad soms weinig wit 
meer te zien, maar versche dieren toonen een duidelijk wit- 
achtig schildje, zooals aan Spr. bij kweeking uit de rups is 
gebleken. Tusschen /ariciata en castigala bestaan wel 15 
punten van verschil, waarvan Spr. er verscheidene opnoemt. 
Vooral de eerste dwarslijn, de golflijn, vorm en teekening 
der achtervleugels en de kleur van het achterlijf bieden 
goede kenmerken ter onderscheiding. 

Spr. ving een gaaf 9 van /ariczata op 11 Juni 1932 te 
Twello op licht, en op dezelfde plaats een g' op 6 Juni 1933. 
Waarschijnlijk bevindt zich onder de talrijke 7epkroclystia's, 
in Mei 1.1. uit Soest ontvangen van den heer TOLMAN, even- 
eens één ex. van deze nieuwe soort. 

Een doosje met eenige exx. der drie besproken soorten 
gaat ter bezichtiging rond. 


De heer Th. C. Oudemans vraagt allereerst de aandacht 
voor het Jaarboek der „Deutsche Dendrologische Gesell- 
schaft”, waarin nogal eens mededeelingen van Entomologi- 
schen aard voorkomen. Hij laat een exemplaar van den 
jaargang 1932 rondgaan en tevens een ex. van het zg. 
„Gesamt-Verzeichnis 1892— 1925”, eveneens van de D.D.G. 
Dit laatste boek, dat slechts 6 RMk. kost, is een verzamel- 
register, waarin niet alleen een zeer uitgebreid „Verzeichnis 
der Pflanzennamen” voorkomt, doch ook tal van andere 
wetenswaardigheden (in diverse hoofdstukken ondergebracht), 


LXVI VERSLAG. 


vermeld worden, die belangrijk zijn voor de studie der 
Botanie en van den Bosch- en Tuinbouw. Bovendien is er 
een verzamel-register in verwerkt, getiteld: „Schädlinge und 
Nützlinge aus dem Tierreich und aus dem Pflanzenreich”. 
Het boek bevat 516 pag. Spr. geeft in overweging, ruil van 
publicaties met deze vereeniging aan te gaan. 

Voorts deelt Spr. het een en ander mede over de Wolluis, 
voorkomende op den Douglas-spar, geheeten Gälletteella coo- 
leyi GILLETTE (Chermes cooleyi GILL.). Hij nam dit insect op 23 
April 1933 voor het eerst op Schovenhorst waar, en deed daar- 
van schriftelijk mededeeling aan den Plantenziektenkundigen 
Dienst te Wageningen, die hem, naar aanleiding daarvan, 
den juisten wetenschappelijken naam noemde en hem inlichtte 
omtrent het voorkomen in Nederland, schadelijkheid enz. 
Spr. wees op een artikel van den heer H. VAN VLOTEN, 
voorkomende in het „Boschbouw-Tijdschrift”, afl. No. 9, van 
Sept. 1930, getiteld: „Aantasting van Pseudotsuga taxifolia 
Britton (Douglasspar) door Rhabdocline Pseudotsugae SYDOW 
en Chermes cooleyi GILLETTE (mit deutscher Zusammen- 
fassung).”’ Uit enkele gedeelten van dat belangrijke artikel 
doet Spr. voorlezing, waaruit men verneemt, dat de volledige 
levens-cyclus van dit insect, volgens Amerikaansche waar- 
nemingen (R. N. CHRYSTAL and Fraser STORY, The douglas 
fir Chermes (Chermes cooleyt), Forestry Commission Bull. 
No. 4 1922.), uit een kringloop met vijf generaties bestaat. 
Die groote kringloop heeft in Amerika plaats op twee waard- 
planten, nl. Picea sitchensis Trautv. et Mey. en Pseudotsuga 
Douglasii Carr. In Europa echter heeft men tot nu toe, 
niettegenstaande uitgebreide Engelsche onderzoekingen, de 
gallen, door deze wolluis veroorzaakt op Picea sitchensis, 
niet kunnen vinden. Spr. beveelt zeer aan, dezen ingewik- 
kelden levensloop ook hier nader te bestudeeren, te meer, 
daar de Douglas-spar in de laatste jaren zoo’n groote rol 
speelt in den Nederlandschen boschbouw. Hij vertoont ten 
slotte een tak van een Douglas-spar, sterk bezet met oude, 
zoowel als met jonge levende Wolluizen. 

De Voorzitter oppert de mogelijkheid, dat in ons land 
niet de volledige cyclus met migratie plaats heeft, maar 
alles tot den Douglas-spar beperkt blijft. Wat het optreden 


VERSLAG. LXVII 


in groot aantal aangaat, merkt hij op, dat hij indertijd 
Hormaphis betulae MORDW. voor ons land vaststelde in een 
jaar, waarin zij op eene bepaalde strook berken langs den 
Soestdijkerstraatweg bij Hilversum zeer talrijk voorkwam. In 
volgende jaren was zij zeer sporadisch en weldra in ’t ge- 
heel niet meer te vinden. 

De heer de Fluiter zegt, dat de infectie van Gälleltca 
(volgens BORNER in SORAUER-REH., Handb. d. Pflanzen- 
krankh. 1932, beter te noemen Gälletteella) cooleyi waar- 
schijnlijk heeft plaatsgehad door import van geïnfecteerd 
plantmateriaal, verder dat de ontwikkeling der schadelijke 
Chermesine ook uitsluitend anholocyclisch (dus met uitschake- 
ling der geslachtelijke, galvormende generaties op P. sitchensis) 
plaats kan hebben. De larven kunnen zeer gemakkelijk passief 
getransporteerd worden door den mensch, of wel door den 
wind. De jonge mobiele larven, welke voor de verspreiding 
van het meeste belang zijn, worden licht door regen afge- 
spoeld en gaan dan meestal te gronde. Bij sterke aantasting 
kunnen Douglassparren volkomen stilstand in hun groei 
vertoonen. 

De heer Mac Gillavry zegt, dat hij, in zijne qualiteit van 
bibliothecaris, gaarne een ruilvoorstel zooals de heer OUDE- 
MANS bedoelt, in overweging zal nemen. 

Verder zegt Spr., dat het zeer wel mogelijk is, dat op de 
door Chermes aangetaste sparren ook Hemerobius gevonden 
zal worden en geeft den raad, hierop te letten. 


De heer Bentinck laat ter bezichtiging rondgaan: 

I. Een ex. van Nephoßteryx rhenella ZK., op 15.6.’31 te 
Mechelen (L.) gevangen door den heer FISCHER, die zoo 
welwillend was, dit ex. aan Spr. af te staan. Deze soort is 
nieuw voor de Nederlandsche fauna, en moet niet verward 
worden met SNELLEN’s rhenella ZK. op p. 131 van zijn be- 
kend werk, waar hij N. hostilis STPH. onder den naam 
rhenella LK. beschrijft. Zie hierover: T. v. E. LXX, p. XVII-- 
XVIII. Exemplaren van N. hostilis gaan mede ter vergelij- 
king rond. 

II. Een vertegenwoordiger van de onlangs in de Ent. Ber., 
DI. VIII, p. 462, als nieuw voor onze fauna vermelde soort 


LXVIII VERSLAG. 


Ephyra quercimontaria BASTELBERGER, met de beide daarop 
zeer gelijkende soorten £. punctaria L. en ZE. porata F., 
om de punten van verschil met deze beide laatste duidelijk 
te maken. 

III. Eenige melanistische exx. van Lethocolletis klemanella 
F. uit Overveen, gekweekt uit onder-mijnen van elzen. Deze 
exx. zijn nog veel donkerder dan de beide afwijkende exx., 
door SNELLEN beschreven in zijn werk op p. 1078; de koper- 
gele kleur ontbreekt geheel, de vleugels en kopharen zijn 
even zwart met zilveren dwarsstrepen en hoekjes, als de 
donkerste exx. van L. stettinenszs NICELLI, die uit boven- 
mijnen van elzen gekweekt wordt, en mede ter vergelijking 
rondgaat. Ook overgangsvormen, overeenkomende met voor- 
noemde op p. 1078 beschrevene en de normale lichtgekleurde 
werden alle tegelijk door elkaar gekweekt. | 

IV. Eenige exx. van Lithocolletis cerasicolella H.S., uit 
Overveen, uit mijnen van verwilderde Prunus domestica 
gekweekt. 

In antwoord op eene vraag van den Voorzitter, voegt Spr. 
aan het bovenstaande nog toe, dat de kweek van Lithocolletis 
cerasicoleila niet gemakkelijk is: Aangezien de rups niet in 
het najaar verpopt, mogen de mijnen niet droog weggelegd 
worden gedurende de overwintering. Men moet ze buiten 
onder een net wegleggen, blootgesteld aan regen en wind, 
en eerst na de verpopping, kort voor het uitkomen, mogen 
zij in flesschen gebracht worden. 


De heer Reclaire wijst er op, dat in de faunistische litera- 
tuur over wantsen nogal eens vermeld wordt, hoe vele gg 
en QQ van de eene of andere soort zijn waargenomen. Men 
verkrijgt hieruit den indruk, dat bij de Hemiptera de 99 in 
het algemeen overheerschend in aantal zijn, wat dan ook 
te verwachten is, daar de gg wel min of meer spoedig na 
de copulatie zullen sterven, zoodat de kans, QQ te vinden, 
grooter wordt. PRIESNER, die in zijne publicaties over de 
wantsen van Oostenrijk dit onderwerp nogal eens aanroert, 
bericht soms over zeer groote verschillen; zelfs noemt hi 
gevallen, waarin hem geene gg bekend zijn. 

Nu heeft Spr. eens nagegaan, hoe de verdeeling der sexen 


VERSLAG. LXIX 


voor het in zijn verzameling aanwezige materiaal is, en 
daartoe alleen soorten in aanmerking genomen, waarvan hij 
minstens 12 exx. bezit. Voor de familién der Cydnidae, Pla- 
taspidae en Pentatomidae bleek, dat de QQ in het algemeen 
overheerschten; in totaal werd de verdeeling bij 55 soorten 
en var. nagegaan, en het bleek, dat van 1220 individuen 
513 gig en 707 QQ waren. Van ééne soort, Cyduus flavicor- 
nis F., bleek slechts één g' tegen 17 QQ aanwezig. bij C. 
nigrita F. was de verdeeling 4 dd‘ en 13 QQ. Van Gratho- 
conus picipes FALL., waarvan PRIESNER nog geene go uit 
Oostenrijk zag, bleken 9 jy en 14 QQ aanwezig te zijn, 
een bewijs ervoor, hoe voorzichtig men moet zijn, om uit 
dergelijke mededeelingen gevolgtrekkingen te maken. Eene 
enkele maal, b.v. bij Sehzrus bicolor L. en S. dubius SCOP., 
overheerschten de yy in aantal. Van Prezodorus lituratus F., 
v. alliaceus GERM., bleken 2 gg en 10 QQ aanwezig te zijn, 
wat verklaarbaar is, daar de var. bestaat uit overwinterde exx., 
waarvan de gg blijkbaar na de copulatie spoedig sterven; 
later in het jaar vindt men de versch uitgekomen exx., die. 
tot den nominaatvorm behooren, waarbij de verdeeling der 
sexen vrijwel gelijkmatig was. Spr. herinnert zich niet, den 
nominaatvorm in copula te hebben aangetroffen, wel de var. 

Opmerkelijk is, dat bij Odontoscelis dorsalis F. de tot de 
varr. deserta STICHEL en signata FIEB. behoorende exx. 
alleen 4% waren, iets, dat bij de Hemiptera, en andere orden 
vermoedelijk eveneens, meer voorkomt; de varr. zijn vaak 
tot eene der sexen. beperkt. 

Tot gevolgtrekkingen mogen volgens Spr. deze weinige 
waarnemingen nog geene aanleiding geven, doch het zou 
interessant zijn, te weten, of in andere verzamelingen de 
overheersching der QQ bij de Cyduus-soorten even sterk is 
als in Spr.’s verzameling, wat dan of op een inderdaad 
manco aan go zou wijzen, òf op eene andere levenswijze. 

De Voorzitter zegt, dat bij bijna alle insecten, met uit- 
zondering voornamelijk van de Hymenoptera, de theoretisch 
te verwachten seksenverhouding is als 1:1, daar gewoonlijk 
de Jd tweeërlei soort, de QQ ééne soort geslachtscellen 
voortbrengen. Bekend is, dat bij sommige Scolytiden het 
aantal %o% veel geringer is; de reden hiervan weet men nog 


LXX VERSLAG. 


niet. Van sommige tropische dagvlinders, als b.v. Ornztho- 
piera brookeana WALL., gelden de 99 als veel zeldzamer dan 
de JA. Secundaire afwijkingen van de verhouding 1:1 
kunnen op zeer verschillende wijzen tot stand komen, o.a. 
door korteren levensduur, grootere sterfte tijdens het larve- 
leven, gemakkelijker vindbaarheid der eene sekse enz. 

De heer Uyttenboogaart zegt, dat bij de Scolytiden het 
aantal QQ aanzienlijk dat der gg overtreft bij die soorten, 
welke als imagines uitvliegen door de moedergang. De gd 
komen dan eerder uit de pop dan de 99 en wachten in 
de moedergang op de uitkomende QQ, die dan vóór het 
uitzwermen bevrucht worden. Een g‘ kan dan tot 50 QQ 
bevruchten. Daarentegen is de verhouding der seksen vrijwel 
gelijk bij die soorten, waarbij elk der imagines een eigen 
vlieggat door de schors boort. 

De heer Mac Gillavry maakt de opmerking, dat bij het 
vangen van wantsen, speciaal van Capsiden, van zelf minder 
mannetjes worden buitgemaakt (tenzij men er bijzonder op 
let), omdat zij kleiner en vlugger zijn dan de wijfjes. 

Wat Cydnus betreft, wijst Spr. er op, dat deze in onze 
streken gevangen worden, door aan wortels van planten in 
zandgrond te zoeken. Het Cyduus-materiaal daarentegen, dat 
wij b.v. uit de tropen ontvangen, is bijna steeds op licht 
gevangen. Daardoor is veelal museum-materiaal voor deze 
questie niet van zooveel belang. 

De heer Blöte wijst op een soortgelijk verschijnsel bij de 
Capside Campyloneura virgula H.S. U). 

De heer van der Vecht deelt mede, dat hij van de 
Coreïde Dasymia piperi CHINA op Banka ongeveer 500 exem- 
plaren uit het ei opkweekte. De geslachtsverhouding hierbij 
was ongeveer I:I (52°/, mannetjes). Bij een totaal van 
ongeveer 10.000 te velde verzamelde wantsen was de seksen- 
verhouding ongeveer 2:1 in het voordeel van de mannetjes. 
Deze verhouding werd geconstateerd ook bij de kleinere 
hoeveelheden, zoowel bij die, welke op verschillende plaat- 
sen, als bij die, welke op verschillende tijden van den dag 
gevangen waren. 


1) In de verzameling van ’s Rijks Museum van Natuurlijke Historie 
bevindt zich onder de ruim 30 exemplaren geen enkel mannetje. 


VERSLAG. LXXI 


De heer Polak werd den 11% Mei jl. hoogst aangenaam 
verrast, toen hij van Dr. TOXOPEUS te Bandoeng per luchtpost 
een levend © van de Mantide Hymenopus coronatus STàL ont- 
ving. Het dier, gevangen te Radjamandala (Java), bleek bij 
aankomst in uitstekende conditie te verkeeren. Dadelijk nade 
opening van het doosje, waarin het dier verzonden was, 
werd het gelaafd met een paar druppeltjes water, die gretig 
werden opgezogen en onmiddellijk daarop werd eene Phalera 
bucephala L. opgepeuzeld. Dagelijks werden nu verder twee 
vrij groote vlinders verorberd. 

In den ochtend van den 26% Mei was een legsel eieren 
tegen een takje vastgekit. Dit is klein, maar normaal van 
vorm. Hieruit meent Spr. met vrij groote zekerheid te kunnen 
besluiten, dat het bevrucht is. Want het is zijne ervaring, 
dat onbevruchte Mantiden-legsels onregelmatig van vorm 
zijn. Wellicht is het eerste, grootere legsel te Radjamandala 
in de vrije natuur afgezet. 

Op den avond van den 29% Mei lag het dier stervend 
op den bodem van het glas, waarin het was gehuisvest en 
den volgenden ochtend was het dood. Het begon reeds in 
de vochtigwarme omgeving tot ontbinding over te gaan, 
en is voor het Zoölogisch Museum te Amsterdam geprepa- 
reerd. Spr. stelt het ter bezichtiging. 

Bij de opening van het abdomen bleek dit geen enkel ei 
meer te bevatten. Spr. ziet hierin eene tweede aanwijzing 
voor bevruchting. Hij hoopt nu dezen zomer de larven, die 
de beroemde „wandelende bloemen” zijn, in ,, Artis” te 
kunnen tentoonstellen. 1) 

De heer LIEFTINCK zegt in het jongste Verslag der Verg. 
van de Afd. Nederl. Oost-Indië van onze Vereeniging, dat 
het opkweeken van jonge larven van bidsprinkhanen geene 
gemakkelijke taak is. Maar Spr. is optimistischer in dezen. 
Steeds is hem het opkweeken bij verschillende soorten ge- 
lukt. Als de diertjes maar over een overvloed van voedsel 
kunnen beschikken en dikwijls waterdruppeltjes vinden, om 
er van te drinken, brengen zij het in gevangenschap ge- 


1) Noot bij de correctie. Inderdaad zijn op 4 Juli eenige larfjes 
uitgekomen. Over hunne ontwikkeling en biologie hoop ik later uit- 
voerige mededeelingen te kunnen doen. BASE 


LXXII VERSLAG. 


makkelijk tot imagines. Er vallen natuurlijk verscheidene 
slachtoffers van kannibalisme, maar eenige brengen het toch 
tot imagines. Als voedsel geeft Spr. aan de jonge larven, 
in het begin, steeds kleine vliegjes (Drosophila). Deze vol- 
doen beter dan de meestal trage bladluizen. 

Hymenopus coronatus schijnt vroeger te Buitenzorg vrij 
algemeen te zijn voorgekomen, maar is er in de laatste 
jaren zeldzaam geworden. 

Dr. LEEFMANS bracht eenige jaren geleden met zijn verlof 
een legsel eieren mee naar Amsterdam. Maar de larfjes 
waren kort vóór zijne aankomst in het vaderland uitgekomen. 
Zij hebben nog wel enkele dagen geleefd, maar waren te 
zwak, om verder te worden opgekweekt. Den 215° Augustus 
van het vorige jaar ontving Spr. een legsel, door Dr. LEEF- 
MANS per luchtpost verzonden. Dit is helaas niet uitge- 
komen. Waarschijnlijk zijn de eieren in hooge luchtlagen 
aan te lage temperatuur blootgesteld geweest. 

Verder stelt Spr. ter bezichtiging een exemplaar van 
Celerio lineata F., var. Livornica ESP., gevangen te Goes en 
in het bezit van den heer L. H. VAN BERK aldaar, die het 
welwillend heeft afgestaan voor de collectie van ons mede- 
lid Ir. G. A. Graaf BENTINCK. 


De heer de Fluiter doet, mede namens den heer Blijdorp, 
eene voorloopige mededeeling over enkele resul- 
taten,verknece nab iy hetionderzoekpnaainydle spi o- 
logie van den grauwen dennensnuitkever, Dra- 
chyderes incanus L. 

Door het massale optreden van Drachyderes incanus L. 
in jonge dennenplantsoenen wordt op sommige plaatsen in 
ons land ernstige schade berokkend. In samenwerking met 
het Staatsboschbeheer, de Ned. Heidemaatschappij en den 
Plantenziektenkundigen Dienst werd dientengevolge in den 
herfst van 1931 in het Laboratorium voor Entomologie der 
Landbouwhoogeschool te Wageningen door Spr., in samen- 
werking met den heer BLIJDORP, een onderzoek ingesteld 
naar de biologie van het genoemde schadelijke insect. Daar 
dit onderzoek reeds enkele belangwekkende resultaten heeft 


VERSLAG. LXXIII 


opgeleverd, leek het Spr. wenschelijk, nu reeds hierover het 
een en ander aan de vergadering mede te deelen. 

Brachyderes incanus L. overwintert als volwassen kever, 
hetzij tusschen het strooisel in de dennenbosschen of tusschen 
de lage bodemvegetatie, hetzij ondergronds, in een door 
den kever gegraven holletje, op eene diepte van 1—3 cM., 
hetzij bovengronds. Bij laboratoriumproeven, genomen buiten» 
onder natuurlijke uitwendige omstandigheden, doorstonden 
de kevers, in glazen potten zonder eenige bodembedekking, 
den winter van 1931—’32 goed. Hierbij waren de kevers 
in de voor de zon toegankelijke potten aan zeer groote 
temperatuur-extremen (dagtemp. van + 17° C., tegenover 
nachttemp. van — 6° C.) blootgesteld. De kevers ontwaken 
uit de overwintering in de laatste dagen van Maart of de 
eerste van April. Op dit tijdstip bevatten de ovaria der 99 
nog geene rijpe eieren. De kevers beginnen nu hunne 
vreterij, welke op zeer verschillende planten uitgeoefend 
kan worden; bij voorkeur op Coniferen, daarnaast ook op 
Cupuliferen, zelfs ook op enkele Rosaceae. De levensduur 
der kevers na de overwintering is nog zeer lang (2—3 mnd.); 
gedurende deze periode worden de eieren (zeer vele) bij 
tusschenpoozen in pakketten afgezet. 

Als de Q kevers zich nu eenigen tijd gevoed hebben, 
rijpen de eieren, welke reeds in de laatste week van April 
afgezet kunnen worden. In de natuur deponeeren de QQ 
hare eieren in de aarde in kluitvormige hoopjes. In deze 
hoopjes zijn de eieren door eene wasachtige kitmassa om- 
geven, terwijl door deze kitmassa het eipakket nauw met 
de omgevende grondpartikels verbonden wordt. Dit maakt, 
dat de eipakketten in het vrije veld uiterst moeilijk te vin- 
den zijn. In het laboratorium werden honderden eipakketten 
verkregen door de 9 kevers hare eieren af te laten zetten 
tusschen gevouwen filtreerpapier. (Eene foto van een 9 
kever, welke bezig is met afzetten van hare eieren tusschen 
filtreerpapier, wordt gedemonstreerd). Onder laboratorium- 
condities duurde het eistadium der eieren in de aldus ge- 
isoleerde eipakketten + 3 weken. Uit een verder onderzoek, 
waarbij de eipakketten gebracht werden in schalen met 
verschillende relatieve luchtvochtigheid (eenigszins gewijzigde 


LXXIV VERSLAG, 


methode van ZWÖLFER), in thermostaten met constante tem- 
peraturen, bleek, dat de duur van het eistadium wel afhan- 
kelijk is van de temperatuur (bij 25°C. 11, bij 30° C. 10 en 
bij 20° C. 14 dagen), maar geheel onafhankelijk is van de 
relatieve luchtvochtigheid (gelijktijdig uitkomen der eieren 
bij dezelfde temperatuur bij verschillende relatieve lucht- 
vochtigheid, verkregen door gebruik te maken van verschil- 
lende zouten). Met de bij duizenden verkregen uitgekomen 
larven werden infectieproeven ingezet op de wortels van 
coniferen, eiken, berken, heide, grassen, enz. staande in 
speciaal daartoe ingerichte potten. Daarnaast werden in het 
laboratorium een groot aantal larven gebracht op dennen- 
wortels, gewikkeld in vochtig filtreerpapier. Zoowel op deze 
wortels als op de wortels van enkele geinfecteerde dennetjes, 
welke hiertoe reeds onderzocht werden, werd de vreterij van 
de larven van het eerste stadium gevonden. Deze larven schil- 
len niet de wortels, zooals in de literatuur door CZECK en 
JACOBI voor de larven (welk stadium?) van Drachyderes 
wordt aangegeven; zij boren zich daarentegen in de wortels 
van dennen in, bij voorkeur op die plaatsen, waar de wor- 
tels zich vertakken. De schade, welke zoodoende reeds door 
deze larven van het eerste stadium aangericht wordt, is zeer 
ernstig. (Eene foto van de larvenvreterij wordt gedemon- 
streerd). Daar het onderzoek nog in vollen gang is, kan 
over de verdere biologie der larven hier nog niets mede- 
gedeeld worden. 

Wat de reduceerende factoren betreft, kan nog het vol- 
gende medegedeeld worden. Uit de volwassen kevers werd 
eene Tachinide, Rondania cucullata (R. D.) VILLENEUVE 1), 
verkregen. Tachinidenlarven werden reeds aangetroffen in 
de kevers, welke tijdens de winterrust afgezonderd werden 
voor genitaliénonderzoek. De Tachinidenlarve bevond zich 
dan steeds in het dan nog krachtig ontwikkelde vetlichaam. 
Daar Rondania cucullata (R. D.) VILLENEUVE de eenige Tachi- 


1) Noot bij de correctie. Determinatie door BARANOFF te Zagreb. 

Prof. DE MEIJERE. wien nadien nog enkele exemplaren dezer Tachi- 
nide toegezonden werden, berichtte mij, dat de soort in quaestie A. dis- 
par DUFOUR was. Of deze al of niet synoniem is met A. cucullata VIL- 
LENEUVE, is mij nog niet bekend. He Dek: 


VERSLAG, LXXV 


nide is, welke uit de volwassen kevers verkregen werd, 
zijn de gevonden larven waarschijnlijk ook de larven dezer 
soort. 

Voorts werden kevers gevonden, welker dekschilden ge- 
heel week waren. Deze werden aangetroffen gedurende de 
eerste periode van het verschijnen der kevers. Dergelijke 
kevers, welke in het laboratorium geïsoleerd werden, stierven 
spoedig en vervloeiden geheel. Dr. WIERINGA, bacterioloog 
aan het laboratorium voor Microbiologie der Landbouw- 
hoogeschool, bracht hieruit eene bacterie in cultuur. Infectie- 
proeven hiermede worden genomen. : 

Zeer merkwaardig is de vondst van de schimmel Zersutella 
fusiformis SPEARE, welke uit de volwassen kevers gekweekt 
werd. De determinatie werd verricht door het Centrale 
Bureau voor Schimmelcultures te Baarn. Deze parasitaire 
schimmel behoort tot een geslacht, dat voornamelijk tropisch 
is. De nu gevonden soort was tot nu toe uitslui- 
tend bekend van Hawaii, alwaar zij geïsoleerd 
werd uit eene krekelsoort. Zij vormt, wanneer de ge- 
parasiteerde kevers op vochtig filtreerpapier gebracht worden, 
zeer lange, niet vertakte stromata, welke tusschen de achter- 
lijfssternieten, pootgeledingen en uit den bek van de kevers 
te voorschijn komen. (De schimmel en foto’s van de ontwik- 
keling van de schimmel worden gedemonstreerd). De resul- 
taten van het geheele onderzoek zullen uitvoerig op eene 
andere plaats gepubliceerd worden. 

De Voorzitter merkt op, dat Rondania cucullata R.D. 
dezelfde soort is als die, welke tot dusverre als A. dimidiata 
MG. in onze lijsten staat, De verandering steunt op eene 
door VILLENEUVE aangegeven scheiding dezer soorten. Zij is 
bij ons slechts zeer zelden gevonden, maar zal nu misschien 
uit Brachyderes in aantal te kweeken zijn. De achterstigmata 
zijn bij de Tachinidenlarven dikwijls zeer karakteristiek en 
natuurlijk gelijk aan die van het bijbehoorend puparium. 


De heer Speyer demonstreert eene zeldzame houtwesp, 
nl. Keris spectrum L. (= nana Müll.; emarginata F.), met 
een stuk hout, waarin zich boorgangen van deze soort be- 
vinden. Tot dusverre komt er in de literatuur slechts ééne 


6 


LXXVI VERSLAG. 


vermelding van het vangen van deze soort in Nederland 
voor, nl. die van KOORNNEEF in Ent. Ber. IV, p. 357. Het 
betrof hier 3 exemplaren, die vrij zeker uit ingevoerd Skan- 
dinavisch hout kwamen. (Deze vermelding dankt Spr. aan Dr. 
J. TH. OUDEMANS). 

Spr. heeft dit exemplaar, met het vraatstuk op de volgende 
manier bemachtigd: In 1932 waren in Den Haag in de om- 
geving van het Kaapsche plein in verscheidene huizenblokken 
balken verwerkt van eene zending hout, waarvan het mee- 
gebrachte stuk deel uitmaakte. Op zekeren dag deelde een 
der opzichters Spr. terloops mede, dat er in deze huizen 
zoo vele vieze beesten (,,kakkerlakken” noemde hij ze) waren. 
Deze opmerking interesseerde Spr. niet erg, daar hij aan 
Periplaneta americana L. dacht, die hem genoegzaam bekend 
is. Pas nadat gebleken was, dat alle balken finaal uitgevreten 
waren, bouwinspectie etc. er bij gekomen waren en al het 
houtwerk was afgekeurd, hoorde hij er weer van. Ondanks 
veel moeite gelukte het hem toen echter niet, meer dan één 
exemplaar van deze wesp te bemachtigen, benevens het be- 
wijsstuk van de vraat. Bij nader onderzoek bleek, dat men 
ook hier met ingevoerd hout, nl. uit Polen, te doen heeft, 
zoodat hiermede niet bewezen is, dat deze schadelijke wesp 
in Nederland ingeburgerd is. 

Voor zoover Spr. kon nagaan, is dit de eerste maal, dat 
dit insect in Nederland in hooge mate schadelijk optreedt, 
niet alleen door de vraat, maar bovendien door het in groote 
hoeveelheden optreden van de imagines, die door de bewoners 
van de huizen erg griezelig gevonden worden en bij herha- 
ling zelfs verhuizingen zouden veroorzaakt hebben. 

In ENSLIN (Die Tenthredinoidea Mitteleuropas; Deutsche 
Entomologische Zeitschrift, 1917, Beiheft 1) vindt men de 
volgende bijzonderheden: 

Het geslacht Keris onderscheidt zich van het geslacht 
Paururus door het hebben van slechts eene eindspoor aan 
de tibiae van het laatste pootpaar (Paururus heeft er 2) en 
doordat de zaagscheede even lang is als het lichaam. Dit 
genus bevat slechts ééne palaearktische soort, spectrum, die 
in geheel Europa voorkomt, en meestal gewoon is. De larve 


VERSLAG. LXXVII 


leeft voornamelijk in Pinus sylvestris, echter ook in Picea 
excelsa en Abies alba. 

Verder heeft Spr. een vijftal exemplaren van eene zeld- 
zame Cerambycide meegebracht, nl. Zetropium castaneum L. 
(zie EVERTS II, blz. 363). 

De type van deze soort, castaneum L., is tot dusverre 
nog niet in Nederland gevangen. 

Ab. luridum L. kent EVERTS uit Amsterdam en Arnhem; 
in de collectie EVERTS bevinden zich 3 exemplaren. 

Ab. aulicum F. kent EVERTS uit Arnhem; er bevindt 
zich van dezen vorm 1 exemplaar in de collectie-EVERTS. 
~ De heer P. VAN DER WIEL was zoo welwillend, Spr. een 
uittreksel van de niet gepubliceerde vindplaatsenlijst van 
EVERTS te geven, en hieruit blijkt, dat de ab. aulicum EF. 
reeds uit den Haag vermeld is, terwijl de heer VAN DER 
WIEL zelf een exemplaar uit Vaals uit de pop gekweekt heeft. 

Ab. fulcratum F. is bekend uit Hilversum, Arnhem en 
Groningen. Zeer vroeg in het voorjaar van dit jaar (half 
April) ving Spr. in den Haag op de ramen van zijn tuin- 
kamer niet minder dan 5 exemplaren, waarvan 3 stuks tot 
de ab. /urzdum en 2 tot ab. aulzcum behooren. Den Haag 
is dus eene nieuwe vindplaats voor 7. /uridum, terwijl het 
feit, dat zich in de collectie EVERTS, waarin de meeste 
Cerambyciden in talrijke exemplaren aanwezig zijn, van 
luridum 3 exemplaren en van aulicum zelfs maar één exem- 
plaar aanwezig zijn, ook op de zeldzaamheid van deze soort 
wijst. 


De heer Kruseman maakt enkele opmerkingen over Ten- 
dipedidae, die als 24 mededeeling op te vatten zijn. 

I. Doordat hij een artikel van GOETGHEBUER uit Gent 
van 1931 over het hoofd had gezien, dat hij dezer dagen 
door de vriendelijkheid van genoemden heer kreeg, is ten 
onrechte Glyptotendipes viridis MACQ. uit de naamlijst van 
Ned. Dipt. geschrapt. In het Museum te Weenen bevindt 
zich een exemplaar van deze soort, door VAN DER WULP 
verzameld. 

2. In de Pinksterweek was Spr. in staat, in Valkenswaard 
aan de Vischvijvers te verzamelen, alwaar hij als nieuw voor 


LXXVIII VERSLAG, 


de Ned. Fauna Polypedilum arundinati GTGH. in aantal en 
Tendipes dissidens WALK. in I ex. ving. 

De laatste soort ving hij ook aan de Loosdrechtsche Plassen 
bij Nieuwersluis, op eene excursie, die Prof. Dr. J. C. H, 
DE MEIJERE met zijne studenten maakte, in 3 exemplaren. 

De kenmerken van P. arundinati zijn op pag. 133 van 
Deel 76 van het Tijdschrift vermeld. 

T. dissidens is onmiddellijk door zijne zwarte kleur van 
T. longipes STAEG. te onderkennen. 

3. Merkt Spr., naar aanleiding van eene opmerking op 
de Zomervergadering te Valkenburg van den heer UYTTEN- 
BOOGAART, op, dat hem bij de bewerking der Nederlandsche 
Tendipedidae gebleken is, dat de hypopygiën zulke 
bijzonder goede kenmerken ter onderscheiding der soorten 
en genera opleveren. Hij meent, dat bij vele critieke soorten 
deze chitine-skeletstukken nog goede diensten bewijzen 
kunnen. 

De heer Uyttenboogaart zegt, dat de heer KRUSEMAN 
zijne opmerking over het genitaliënonderzoek te zeer heeft 
gegeneraliseerd. Spr. had voornamelijk gewezen op het ge- 
vaar, gelegen in het optisch bedrog bij microscopische 
praeparaten van sterk gechitiniseerde deelen, die in het 
praeparaat niet altijd volkomen in een plat vlak te krijgen 
zijn. Later is Spr. gebleken, dat bij de Rhynchophora het 
spiculum gastrale zeer gemakkelijk volkomen vlak te pre- 
pareeren is, en dan goede verschilkenmerken, zoowel tus- 
schen naverwante genera als tusschen soorten, oplevert. Spr: 
hoopt hierover later nog het een en ander, met teekeningen, 
te publiceeren. 

De heer Speyer zegt, dat bij de Agromyzidae de mannelijke 
genitaliën uitstekende kenmerken opleveren. Dieren, die op 
minutieuse verschillen tot verschillende soorten gebracht 
waren, blijken dikwijls uiterst verschillende genitaliën te 
bezitten. Bij het bestudeeren en teekenen moet er echter 
nauwkeurig op gelet worden, dat de verschillende hypopygia 
steeds in denzelfden stand gepraepareerd en bekeken worden, 
om het zoo licht voorkomende optische bedrog te vermijden. 


De heer van der Vecht demonstreert eenige op Java ver- 


VERSLAG. LXXIX 


zamelde exemplaren van Nippogonalos jezoënsis UCHIDA (1929), 
een tot de Hymenopteren-familie der Trigonalidae behoorende 
wesp, welke tot voor kort nog uitsluitend in Japan gevon- 
den was. 

De Trigonalidae vormen eene zeer sterk gespecialiseerde 
groep, die zoowel in den bouw als in de ievenswijze in ver- 
schillende opzichten van de andere Hymenoptera afwijkt, 
en waarvan de plaatsing in het systeem dan ook reeds veel 
stof tot discussie geleverd heeft. Er zijn ongeveer 60 soorten 
bekend, welke echter voor een groot deel zeer zeldzaam zijn. 
Tot voor enkele jaren was omtrent de levenswijze van deze 
dieren nog maar zeer weinig bekend; men wist slechts, dat 
enkele soorten uit parasitaire Hymenoptera, ééne uit eene 
Tachinide, «en enkele andere uit de nesten van sociale 
Vespiden gekweekt waren, dach over de wijze, waarop de 
parasiteering plaats had, waren nog geene waarnemingen 
verricht. 

Eerst in 1921 constateerde TERANISHI bij Sapporo in Japan, 
dat eene Poeczlogonalos-soort hare eieren langs de randen 
van verschillende bladeren legde. Slechts enkele andere 
Hymenoptera leggen hunne eieren op dezelfde wijze; in deze 
gevallen (Perzlampus en Schisaspidia) komen daaruit de zg. 
„planidium’”-larven, die den gastheer cpzoeken. De Poeczlo- 
gonalos-eieren bleken echter bij verschillende proefnemingen 
niet uit te komen. 

In 1925 begon de Amerikaansche onderzoeker C. P. CLAU- 
SEN met de studie van eene andere Poeczlogonalus-soort, nl. 
P. thwaitesii (WESTW.), welke in Britsch-Indië uit de cocons 
van eene Ichneumonide, Henzcospilus rufus TOSQ., gekweekt 
werd (Proc. Ent. Soc. Wash., vol. 31, no. 4, April 1929). 
De cocons van deze sluipwesp, welke vermoedelijk een Noc- 
tuiden-parasiet is, werden in den grond van theetuinen ge- 
vonden. CLAUSEN beschreef de verschillende larve-stadia 
van deze soort en nam ook weer het eieren leggen waar, 
dat op dezelfde wijze plaats vond als in Japan geconstateerd 
was. Hij veronderstelde, dat de eieren door den gastheer ge- 
geten moeten worden, om ontwikkeling der larven mogelijk 
te maken. Later bleek hem, dat deze meening juist is, en 
dat de larven van het eerste stadium gevonden konden 


LXXX VERSLAG. 


worden in rupsen en bladwesp-larven, die van de met eieren 
bezette bladeren gevreten hadden. De larven dringen door 
den darmwand in de lichaamsvloeistof en zullen dan ver- 
moedelijk de daar eventueel aanwezige interne parasieten- 
larven aantasten (Proc. Ent. Soc. Wash., vol. 33, no. 4, 1931). 

Omtrent de ontwikkeling van de soorten, die uit Vespiden- 
nesten gekweekt werden, ziin nog geene waarnemingen ver- 
richt. CLAUSEN veronderstelt, dat hunne eieren gegeten wor- 
den door rupsen of bladwesp-larven en dat deze vervolgens 
door de wespen naar het nest gebracht worden, zoodat dan 
de Trigonaliden-larven in de lichaamsvloeistof aan de wespen- 
larven gevoederd worden. 

‚De door Spr. op Java verzamelde soort werd verkregen 
uit nesten van Vespa velutina LEP. en analis F., welke in de 
omgeving van den Poentjak-pas op den Gedeh op ongeveer 
1200:-1500 m hoogte gevonden waren. In het geheel werden 
ongeveer 25 exemplaren bijeengebracht; de dieren zijn echter 
ook in dit gebied zeer zeldzaam; zij werden nimmer in de 
vrije natuur waargenomen, en uit nesten met eenige duizenden 
wespen-larven konden gewoonlijk slechts enkele parasieten 
verkregen worden. In verschillende wespennesten, die op 
lager gelegen plaatsen gevonden waren, bleek Nzppogonalos 
niet voor te komen, en deze soort moet dan ook, wat haar 
voorkomen op Java betreft, als een typisch bergdier be- 
schouwd worden. Behalve de eigenaardige geografische ver- 
spreiding, pleit daarvoor ook, dat het niet gelukte, de dieren 
in Buitenzorg op te kweeken. Wel kwamen de uit het berg- 
terrein meegebrachte poppen daar nog uit, maar de dieren 
leefden slechts 3 à 4 dagen en legden een in verhouding 
gering aantal eieren. Volwassen larven verpopten nog wel, 
maar de poppen kwamen niet uit, of leverden slechts kreu- 
pele exemplaren op. Beide verschijnselen zijn bij het over- 
brengen van verschillende andere bergdieren naar een warmer 
klimaat reeds waargenomen. 

Tot zijn spijt was Spr. niet in de gelegenheid, de levens- 
wijze van de wesp in haar eigenlijke woongebied te bestu- 
deeren. Te Buitenzorg werden echter wel enkele waarne- 
mingen verricht, die het vermelden waard zijn. In de eerste 
plaats bleek, dat Vzppogonalos hare eieren niet op de bladeren 


VERSLAG. LXXXI 


legt, zooals dat volgens CLAUSEN bij Poeczlogonalos, Ortho- 
gonalos en Pseudogonalos het geval is, maar dat zij met het, 
als een tang werkende, achterlijf gaatjes in den bladrand 
prikt, waarbij dan tevens in elk gaatje een ei afgezet wordt. 
De gaatjes liggen in eene eenigszins onregelmatige rij op 
zeer korten afstand van elkaar en op ongeveer !/, mm 
van den bladrand. De epidermis van het blad wordt, zoo- 
wel aan de boven- als aan de onderzijde, beschadigd. Ver- 
moedelijk geschiedt het afzetten van de eieren bij de andere 
Trigonaliden, welker wijfjes een bedoornd tweede buikseg- 
ment hebben, op dezelfde wijze als bij Nzppogonalos. In 
gevangenschap werden de eieren in de bladeren van de 
meest uiteenloopende plantensoorten afgezet, bij Antigonon 
zelfs ook in de bloemblaadjes. Of in natuurlijke omstandig- 
heden eene voorkeur bestaat voor bepaalde planten, is niet 
bekend. 

Terwijl de eieren van de door CLAUSEN bestudeerde soor- 
ten aan ééne zijde vlak zijn, zijn die van Nzppogonalos aan 
beide zijden gewelfd. De eieren zijn afgeplat eivormig en aan 
ééne zijde van een aantal overlangsche ribbels voorzien. 

Bij onderzoek van de wespennesten bleek, dat de Nzp2o- 
gonalos-larven intern leven in de wespen-larven. Zooals be- 
kend, sluiten deze laatste, wanneer zij volgroeid zijn, de 
door haar bewoonde cellen aan de onderzijde af met een 
kapje van wit spinsel. Ook de geparasiteerde larve doet dit 
nog, maar kort daarop komt de Nzppogonalos-larve naar 
buiten en gaat de Vespa-larve te gronde. De parasiet ver- 
vaardigt vervolgens een dwarswand van wit spinsel, welke 
de cel in twee ongeveer gelijke deelen verdeelt. Zij blijft 
daarbij in het bovenste gedeelte, terwijl de resten van de 
wespenlarve zich in het onderste gedeelte bevinden. Dit 
laatste deel wordt blijkbaar na eenigen tijd door de wespen 
geopend en schoongemaakt. Spr. maakt dit op uit het feit, 
dat hij in verschillende parasieten-cellen, waarvan het onderste 
gedeelte open was, de bewoners reeds in een vrij ver voort- 
geschreden stadium van ontwikkeling vond. Bij degene, 
die nog gesloten waren, bleek de Vippogonalos-larve haar 
gastheer nog maar zeer kort tevoren verlaten te hebben; 


LXXXII VERSLAG. 


zij verkeerde dan gewoonlijk nog in het larve- of in het 
praepupa-stadium. 

Bij het uitkomen bijt de volwassen Trigonalide, welke met 
zeer stevige kaken gewapend is, een vrijwel rond gat in 
den dwarswand. Bij wespennesten, die in kooien bewaard 
werden, kon Spr. constateeren, dat de parasieten bij het 
verlaten van het nest zoo nu en dan door de wespen met 
de sprieten betast worden; overigens worden zij echter met 
rust gelaten en niet aangevallen. 

Zooals uit het bovenstaande blijkt, is nu met zekerheid 
aangetoond, dat Nzppogonalos een geregelde en echte parasiet 
van Vespa is, maar of de theorie van CLAUSEN omtrent de 
ontwikkeling juist is, kon nog niet vastgesteld worden. 
Merkwaardig is, dat de parasieten hun gastheer steeds in 
een bepaald stadium van de ontwikkeling verlaten. Dit zou 
er op kunnen wijzen, dat zij ook op een bepaalden leeftijd 
geïnfecteerd worden. Nu worden de oudere wespenlarven, 
te oordeelen naar de vele harde chitinestukjes in den darm, 
hoofdzakelijk, misschien ook wel uitsluitend, gevoed met 
bijen, vliegen, mieren en dergelijke insecten. Voor de aller- 
jongste larven komt dit voedsel echter ongetwijfeld niet in 
aanmerking, en men zou zich kunnen indenken, dat juist 
deze larven met rupsen gevoed worden en aldus de eieren 
of larven van den parasiet tot zich nemen. Dit dient echter 
nog nader onderzocht te worden. 


De heer Blöte demonstreert een nieuw fabrikaat, ,,Cel- 
lenlijm’’ genaamd, vervaardigd door de firma CHRISTIANI & 
NIELSEN, en oorspronkelijk bedoeld als isolatie-materiaal. 
Het leek hem eene uitmuntende stof voor het bekleeden 
van de bodems van insectenladen, waartoe de genoemde 
firma bereid was, het op de gewenschte dikte te leveren. 
De consistentie is ongeveer die van vliermerg, de kleur 
zuiver wit, het laat zich met een scherp mes glad afsnijden, 
en met eene speciale lijmsoort aaneen en eventueel aan 
elke andere stof vastplakken. De samenstelling doet niet 
vermoeden, dat de stof een schadelijken invloed zou hebben 
op de spelden of op de insecten. In den korten tijd — 
ongeveer 3 maanden — dat Spr. gelegenheid had, dit te 


VERSLAG. LXXXIII 


probeeren — hij stak daartoe goed gereinigde spelden van 
allerlei soort in het materiaal, en liet het op eene vochtige 
plaats staan — is daarvan dan ook niets gebleken. Het 
materiaal is in elke gewenschte afmeting — tot een maximum 
van 50 X 200 cm — te vervaardigen. 


De heer van der Wiel deelt het volgende mede: 

1. In September Il. vond Spr. eene buitengewoon donker 
gekleurde rups van Papilio machaon L. op eene berghelling 
bij Wylre (Z.-L.); slechts enkele groene lijntjes en roode 
stippen waren zichtbaar; ook de pop was donkerder dan 
normaal, doch op 18 Mei Il. ontpopte een vrijwel normaal 
gekleurde vlinder. 

2. Op een avondsleeptocht gedurende de Pinksterdagen 
ving Spr. bij Beetsterzwaag eenige opvallend geteekende 
kokerjuffers, door Dr. MAC GILLAVRY gedetermineerd als 
Neuronia clathrata KOL. 

3. Van den Plantenziektenkundigen Dienst ontving Spr. 
in October Il. een stuk iepenhout, uit Linschoten afkomstig, 
doch aldaar uit Zeeland aangevoerd, met een uit dit hout 
te voorschijn gekomen ex. van eene Lyctus-soort, welke bij 
determinatie Lyctus brunneus STEPH. bleek te zijn. In Mei Il. 
de kweektrommel inspecteerende, vond Spr. hierin een 5-tal 
zeer groote exx. van dezelfde soort, nl. 7 mm lang. 

Voor zekerheid werd een ex. aan den heer LESNE te Parijs 
gezonden, welke zoo vriendelijk was, mede te deelen, dat 
hem uit Europa niet zulke groote exx. bekend waren; slechts 
uit Indo-China had hy dergelijke exx. gezien. 


De heer de Joncheere vertoont een rechter voorvleugel 
van Limenitis populi L. Spreker heeft dezen vleugel gekre- 
gen van Dr. P. VAN DER BURG te Hardinxveld (Zuid-Holland), 
die hem in zijn tuin gevonden heeft. 


De heer de Meijere deelt mede, dat hij van Dr. KALs- 
HOVEN kort geleden materiaal van Agromyzinen uit Java 
ontvangen heeft, waaronder zich al dadelijk een paar zeer 
opmerkelijke vormen bevonden. Daar nadere beschrijving 
weldra in het Tijdschrift zal volgen, wil hij hier alleen de 


7 


LXXXIV VERSLAG, 


aandacht vestigen I°. op eene Dizygomyza uit Cypergrassen 
(D. cornigera n.sp.), die zich onderscheidt door lange, door- 
brekende voorstigmen bi de pop. Dergelijke zijn tot dus- 
verre niet bij dit genus, maar wel bij verschillende Agro- 
myza’s gevonden, welk genus in andere opzichten minder 
primitief is; 2°. op eene soort, waarschijnlijk van een varen 
afkomstig, die door hare mondhaken, die bijlvormig zijn, 
zeer sterk gelijkt op Melanagromyza theae GREEN. Ver- 
moedelijk maakt deze soort, evenals ¢heae, zuiver epidermale 
mijngangen. 


Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering 
door den Voorzitter, na dankzegging aan de sprekers, 
gesloten. 


VERSLAG. LXXXV 


De contributie voor de Nederlandsche Entomologische Vereeniging be- 
draagt per jaar f 10.—. Tegen storting van een bedrag van / 100.— 
in eens, of, voor personen in het buitenland, van / 35.—, kan men 
levenslang lid worden. De leden ontvangen gratis de Verslagen der Ver- 
gaderingen (2 per jaar), de Zutomologische Berichten (6 nummers per 
jaar) en de Verslagen van de Vergaderingen der Afdeeling Nederlandsch 
Oost-Indië. De leden kunnen zich abonneeren op het 7ydschrift voor 
Entomologie voor f 6.— per jaar. 

Voor niet-leden bedraagt de prijs van het 7ydschrift voor Entomologie 
per jaargang / 12.—, netto, en van de Lxtomologische Berichten en van 
de Versl. v. d. Verg. d. Afd. N.O.-I. f 0.50 per nummer. 


La cotisation annuelle de la Société Entomologique Neerlandaise est 
fixée à fl. 10.—. Contre un versement de fl. 100.— (pour les étrangers 
fl. 35.—) on peut étre nommé membre a vie. Les membres recoivent les 
Proces-verbaux des séances (2 par année), les Entomologische Berichten 
(6 numéros par année) et les Procés-verbaux des séances de la Division 
des Indes orientales Néerlandaises. L'abonnement au Tydschrift voor 
Entomologie est, pour les membres, fixé a fl. 6.— par année. 

Le prix du 7ydschrift voor Entomologie pour les personnes, qui ne 
sont pas membres de notre société, est fixé a fl. 12.— par volume, net, 
et des Entomologische Berichten et des Proc.-verb. de la Div. des Indes 
or. neerl. a fl. 0.50 par numéro. 


The subscription to the Netherlands Entomological Society is fixed at 
fl. Io— per annum. Life-membership can be obtained by paying the 
amount of fl. 100.— (for foreigners fl. 35.—). The Reports of the Meetings 
(2 per year), the Zutomologische Berichten (6 numbers per year) and the 
Reports of the Meetings of the Division Netherlands East Indies are sent 
to all members. The subscription to the 7ydschrift voor Entomologie 
amounts, for members, to fl. 6.— per annum. 

For others the price of the 7ydschrift voor Entomologie is fl, 12.— 
per volume, net, of the Ænfomologische Berichten and of the Reports of 
the Division Netherl. East Indies fl. 0.50 per number. 


Der Mitgliedsbeitrag fur die Viederländische Entomologische Gesellschaft 
beträgt fl. 10.— pro Jahr. Lebenslängliche Mitgliedschaft kann erworben 
werden gegen Zahlung von fl. 100.— (für Ausländer fl. 35.—). Die Sttzungs- 
berichte (2 pro Jahr), Entomologische Berichten (6 Nummer pro Jahr) und 
die Sttzungsberichte der Abteilung Niederländisch Ostindien werden allen 
Mitgliedern zugesandt. Mitglieder können auf die Tydschrift voor Ento- 
mologie abonnieren zum Vorzugspreise von fl. 6.— pro Jahr. 

Für Nichtmitglieder beträgt der Preis der Tijdschrift voor Entomologie 
fl. 12.— pro Band, netto, der Extomologische Berichten und der Sitzungs- 
berichte der Abt. Niederl, Ostindien fl. 0.50 pro Nummer. 


LXXXVI VERSLAG. 


Voor de leden der Nederlandsche Entomologische Ver 
eeniging zijn verkrijgbaar bij den Secretaris, J. B. Corporaal, 
p/a. Zoölogisch Museum, Plantage Middenlaan 53, Amsterdam 


(C.), voor zoover de voorraad strekt: 
Tijdschrift voor Entomologie, per deel (7 12.—) 
Entomologische Berichten, per nummer (/ 0.50) 
Verslagen van de Vergaderingen der Afdeeling 
Nederlandsch Oost-Indié van de Nederlandsche 
Entomologische Vereeniging, per nummer (/ 0.50) 
Handelingen der Nederlandsche Entomologische 
Vereeniging, van 1846—1858, met Repertorium 
Verslagen der Vergaderingen . 2 (1540.60) 
P. C. T. Snellen, De vlinders van Nederland, 
Macrolepidoptera, met 4 platen. 
F. M. van der Wulp, Catalogue of the de- 
scribed Diptera from South-Asia . . (7 3.—) 
Bo ME va niedicsVuipaen De CRM 
Meijere, Nieuwe Naamiijst Nederl. Diptera . 
Handleiding voor het verzamelen, bewaren en 
verzenden van uitlandsche insecten . (MONO) 
Repertorium betreffende deel I- VIII van het 
Tijdschrift voor Entomologie . : 
Repertorium Dane A er. 
Repertorium betreffende deel XVII—XXIV id. 
Jhr. Dr. Ed. Everts, Lijst der in Nederland en 
het aangrenzend gebied voorkomende Coleoptera 
C. J. M. Willemse, Orthoptera Neerlandica 
WE) 
M. DAN, Liegi Odonata neerlandica I (» 5.—) 
» » Il (> 5.—) 
Prof. Dr. j CAErAdIE Mich Die Larven der 


Agromyzinen . (f 5.) 
DESTARE: Oudemans, Kritisch- Historisch Over- 
zicht der Acarologie, deel I . à . (f12.—) 
Deel II . (f25.—) 


Dre 12.28 Teens, De ‘soort als functie van 
plaats en tijd, getoetst aan de Lycaenidae van het 
Australaziatisch gebied (alleen voor leden) 

Dr. Be Schmitz S.] In Memonam,P: Erich 
Wasmann S.]., met portret en lijst zijner geschriften 


(450 titels) {0 SAGE 42550) 
Diss Var Reclaine Naamlijst Nederl. Wantsen 
(f 6.—) 

Feestnummer ter eere van Dr. J. Th. Oudemans 
1932 (Supplement T.v.E. deel 75). . (/ 10.—) 


Dr. J. Th. Oudemans, In Memoriam Jhr. Dr. 
Ed. J. G. Everts, met portret en lijst zijner ge- 
schiniftenn(3 20 tte) m 2 DO) 


if 


» 


> 


6.— 
0.20 


0.20 


1.50 


De prijzen tusschen haakjes ( ) gelden voor niet-leden 


der Vereeniging. 


LXXXVII 


LIJST VAN DE LEDEN 


DER 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING, 


OP 1 AUGUSTUS 1933, 


MET OPGAVE VAN HET JAAR HUNNER TOETREDING, ENZ. 


(De Leden, die het Tijdschrift voor Entomologie Deel LXXVI 
ontvangen, zijn met een *, de Leden voor het 
leven met cen $ aangeduid). 


ede 


BUITENGEWOON EERELID. 


*Z. K. H. de Prins der Nederlanden, Hertog van 
Mecklenburg. 1903. 


EERELEDEN. 


*Dr. R. Gestro, Genua, 1909. 

*Prof. Dr. K. M. Heller, Franklinstr. 22, Dresden. 1911. 

*Prof. H. J. Kolbe, Steinackerstr. 12, Berlin-Lichterfelde W. 
1913. 

*Lord Walter Rothschild, Tring Park, Herts., Engeland. 1913. 

*Dr. G. de Horvath, emeritus-director, Zoologische Abtei- 
lung, Ungarisches Nationalmuseum, Budapest. 1929. 

*Dr. L. O. Howard, Principal Entomologist, Bureau of 
Entomology, Washington, D.C, U.S. A. 1929. 

*Prof. Dr. A. Handlirsch, Rubensgasse 5, Wien IV. 1931. 

*Prof. Dr. W. M. Wheeler, Bussey Institution for Applied 
Biology, Boston, Mass., U.S.A. 1931. 

*Dr. A. C. Oudemans, Burgemeester Weertsstraat 65, Arnhem. 
1932. 

*Dr. W. Horn, Gosslerstrasse 20, Berlin-Dahlem. 1933. 


BEGUNSTIGERS. 


*Het Koninklijk Zoölogisch Genootschap „Natura Artis 
Magistra”, Amsterdam (C.). 1879. 


LXXXVIII LIJST DER LEDEN ENZ. 


De Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen, Haarlem. 
1884. 

$Mevrouw J. M. C. Oudemans, geb. Schober, Huize ,,Schoven- 
horst”, bij Putten (Veluwe). 1892. 

SMevrouw de Wed. J. P. Veth, geb. v. Vlaanderen, België. 
1899. 

Mevrouw de Wed. J. M. van der Hoop, geb. de Monchy, 
Mathenesserlaan 252, Rotterdam. 1913. 

Mevrouw P. J. K. de Meijere, geb. v. Dam, Stadhouderskade 
135, Amsterdam (Z.). 1913. 

Mevrouw J. S. M. Oudemans, geb. Hacke, Putten (Veluwe). 
1922. 

$Mevrouw E. Uyttenboogaart, geb. Eliasen, Renkum. 1922. 

$Mevrouw J. J. Hacke, geb. Oudemans, Dronovolaan 14, 
‘s-Gravenhage. 1923. 

Mevrouw A. Corporaal, geb. v. Rienderhoff, Moorder Am- 
stellaan 232%, Amsterdam (Z.). 1926. 

Mevrouw A. Y. S. Mac Gillavry, geb. Matthes, Jan Willem 
Brouwersplein 9, Amsterdam (Z.). 1926. 

SC. A. Oudemans, Oude Delft 212, Delft. 1929. 

$Mevrouw J. S. Oudemans, geb. Hoeksma, Arts, Oude Delft 
212, Delft. 1929. 
§Dr. Ir. A. H. W. Hacke, Dronovolaan 14, ’s-Gravenhage. 
1929. 
$Mej. C. C. Oudemans, Wilhelminastraat 83, 's-Gravenhage. 
1930. 

Mevr. E. Bloem, geb. van Hunsel, Ommen. 1933. 

$Mevr. C. A. H. Lycklama a Nijeholt, geb. Tabingh Suer- 
mondt, Zwaalf Apostelenweg 75, Nijmegen. 1933. 


CORRESPONDEERENDE LEDEN. 
A. W. Putman Cramer, Lawrence Avenue 322, Westfield, 
New Yersey. 1883. 
Dr. L. Zehntner, Rezgoldswil, Baselland (Zwitserland). 1897. 
Dr. P. Speiser, Kreismedicinalrat, Kazserstrasse 12, Königs- 
OEREN 22 29.210060: 
Dr. H. Schmitz, S. J., Ignatius College, Valkenburg (L.). 1921. 
*Dr. E. R. Jacobson, Boumanlaan 3, Bandoeng, Fava. 1928. 
Dr. K. Jordan, Zoological Museum, Tring, Herts., Engeland. 
1928. 


LIJST DER LEDEN ENZ. LXXXIX 


J. D. Alfken, Delmestrasse 18, Bremen. 1929. 

*#A. d'Orchymont, Zouba de Strooperlaan 132, Brussel II. 1929. 

H. St. John Donisthorpe, Durandesthorpe, 19, Hazelwell-road, 
Putney, S. W. 15, Engeland. 1931. 

Prof. Dr. G. D. Hale Carpenter, M.B.E., D.M. Penguelle, 
Hid's Copse Road, Cumnor Hill, Oxford, Engeland. 1933. 


BUITENLANDSCHE LEDEN. 


*René Oberthür, Faubourg de Paris 44, Rennes (Ille-et-Vilaine), 
Frankrijk. — Coleoptera, vooral Carabiden (1882—33). 

Dr. H. Schouteden, Directeur du Musée du Congo, Zervueren, 
België. — (1906—07). 

Corn. J. Swierstra, Directeur van het Transvaal-Museum, 
Pretoria. — (1908—09). 

*James E. Collin, Sussex lodge, Newmarket, Engeland. — 
(1913—-14). 

“Bibliotheek der R. Universiteit, Lund, Zweden. — (1915—16). 

P. Dr. Felix Riischkamp, Offenbacherlandstr. 224, Franfurt 
a/M. 1, Süd ro. — Coleoptera (1919—20). 

*Dr. A. Clerc, 7, Rue de Montchanin, Paris XVII, Frankrijk. 
— Coleoptera, vooral Curculionidae orb. terr. (1926—27). 

*Dr. W. Chr. Mezger, 45, Boulevard de la Saussaye, Neutlly 
s/Seine, Frankrijk, — (1926—27). 

*Dr. A. Avinoff, Director, Carnegie Museum, Pittsburg, Pa., 
U. S. A. — Lepidoptera (1928—29). 

*Prof. N. Bogdanov—Katjkov, Instituut voor toegepaste 
Zoölogie en Phytopathologie, Zrozzkj str., 9. apt. 8, Lenin- 
grad, U. S. S. À. — Oeconomische Entomologie en 
Tenebrionidae (1928 —. 29). 

*John D. Sherman Jr., 732, Primrose Ave., Mount Vernon, N.Y., 
U.S.A. — Bibliographie. (1930—31). 

*Dr. Marc Andre, Museum national d’Histoire naturelle, 67, 
Rue de Buffon, Paris (V°). — Acari (1933). 


GEWONE LEDEN. 


Prof. Dr. H. J. van Ankum, Zegst. — Algemeene Zoölogie 
(1871—72). 

*H. A. Bakker, Merelstraat 32, Leiden. — Neuroptera. 
(1921—22). 


AGRO LIJST DER LEDEN ENZ. 


Dr. G. Barendrecht, Garenkokerskade 5 Rd., Haarlem. — 
Hymenoptera (1923--29). 

*Prof. Dr. L. F. de Beaufort, Buitengewoon Hoogleeraar aan 
de Gemeentelijke Universiteit; Directeur van het Zoölogisch 
Museum te Amsterdam, Huize ‚de Hooge Kley”, Leusden 
bij Amersfoort. — (1911—12). 

$Dr. W. Beijerinck, Biologisch Station, Wijster (Dr.). — 
(1930—31). 

Ir. G. A. Graaf Bentinck, Electrotechn. Ing., Bloemendaal- 
sche weg 196, Overveen. — Lepidoptera (1917—18). 

K. J. W. Bernet Kempers, Directeur der Registratie, Azou%w- 
straat 152, ’s-Gravenhage. — Coleoptera (1892—93). 

A.J. Besseling, Koningsweg 30,’s Hertogenbosch. -- (1923 —24). 

$*Dr. J. G. Betrem, Entomoloog b/h. Proefstation Malang, 
Lawoestraat 16, Malang, Fava. — Hymenoptera (1921—22). 

G. van Beusekom, Conrector van het Lyceum, Zorentz- 
wee 13, Bussum. — (1933). 

Dr. J. A. Bierens de Haan, Privaatdocent aan de Universiteit, 
Minervalaan 26, Amsterdam (Z.). (1918—19). 

P. A. Blijdorp, Delpad 18, Wageningen. — Toegepaste en 
Algemeene Entomologie, vooral Orthoptera (1933). 

*H. C. Blöte, Conservator aan ’s-Rijks Museum van Natuur- 
lijke Historie te Leiden, Veursche weg 45%, Voorschoten. —- 
(1923—24). 

#W. J. Boer Leffef, Molleruslaan 22, Apeldoorn. — Lepidoptera 
(1929— 30). 

*Mevrouw J. Bonne—Wepster, Cantonlaan 19, Baarn. — 
Diptera, sp. Culicidae (1931—32). 

Dr. J. Bosscha, Pare Dubochet, Clarens, Zwitserland. — 
Coleoptera (1882—83). 


B. E. Bouwman, Ostadelaan 17, Bilthoven. — Hymenoptera 
aculeata (1926—27). 
J. Broerse, Rustenburgerstr. 108", Amsterdam (Z.) — Neder- 


landsche Coleoptera (1923—24). 

L. D. Brongersma, biol. docts., Bloemendaalsche weg 84, 
Bloemendaal. — (1930—31). 

G. A. Brouwer, Petrus Campersingel 239, Groningen. — Alge- 
meene Entomologie (1929— 30). 


LIJST DER LEDEN ENZ. XCI 


Dr. S. L. Brug, Chrysanthemumlaan 3, Heemstede. — 
(1931— 32). 

A. J. Buis, Soestdyksche weg 111, Bilthoven. — Lepidoptera 
(1907—08). 

Mej. A. M. Buitendijk, Witte Singel 73a, Beiden, — Aptery- 
gogenea (1932). 

Prof. Dr. L. P. de Bussy, Sparrenwoude, Westeinde 7, Baarn. 
— )1908—09). 

J. R. Caron, Van der Helstlaan 44, Hilversum. — Lepido- 
ptera (1919—20). 

*Mr. H. H. C. Castendijk, Westerstraat 37, Rotterdam. — 
(1927—28). 

J. C. Ceton, Arntzeniusweg 13°", Amsterdam (0.). — Le- 
pidoptera (1932). 

*H. Coldewey, „Nieuw Veldwijk”, Twello. — Lepidoptera 
(1919—20). 

$*J. B. Corporaal, Conservator voor Entomologie aan het 
Zoölogisch Museum, Plantage Middenlaan 53, Amsterdam 
(C.). — Coleoptera, vooral Cleridae (1899—1900). 

“Jos. Cremers, Mertogsingel 10, Maastricht. — Coleoptera 
en Lepidoptera (1906—07). 

Dr. K. W. Dammerman, Directeur van ’s Lands Plantentuin, 
Buitenzorg, Fava. — Algemeene Entomologie (1904—05). 

*Mr. E. van Delden, Bankastraat re, Soerabaja, Fava, — 
Lepidodtera van Ned. O.-Indié (1923—24). 

*Het Deli Proefstation, Medan, Sumatra. — (1908—09). 

Prof. Dr. H. C. Delsman, Hoofd v/h. Laboratorium voor het 
Onderzoek der Zee, Villalaan 7, Batavia (C.), Fava. — 
Algemeene Entomologie (1931—32). 

A. Diakonoff, Biologisch student, Vondellaan 61, Bussum. — 
Algemeene Entomologie (1933). 

*E. D. van Dissel, Directeur van het Staatsboschbeheer, 


Nassaustraat 15, Utrecht. — (1906—07). 

C. J. Dixon, Da Costalaan rr, Rijswijk (Z.-H.). — Coleoptera 
(1890—91). 

Prof. Dr. W. M. Docters van Leeuwen, Bergweg 188, Beer: 
sum. — (1921—22). 

*P. H. van Doesburg, Gang Pernis, Semarang, Fava. — Coleo- 


ptera (1921—22). 


XCII LIJST DER LEDEN ENZ. 


*G. Doorman, Koninginneweg 22, Wassenaar. — (1915— 16). 
*F, C. Drescher, Bangawanlaan 29, Bandoeng, Fava. — 
(1911—12). 


*E. Dunlop, Ayperweg 7, Bloemendaal. — Lepidoptera 
(1927—28). 

Mr. E. J. F. van Dunné, kantoor Mrs. Henny & Schoutendorp, 
Batavia, Fava. — Lepidoptera (1911—12). 


*H. C. L. van Eldik, Van der Woertstraat 20,’s-Gravenhage. 
— Lepidoptera en Coleoptera (1919—20). 

M. L. Eversdijk, Diezelinge. — Algemeene Entomologie 
(1919—20). 

G. L. van Eyndhoven, Zindenhoutstraat 26, Haarlem. — 
Lepidoptera (1927—28). 

*F. C. J. Fischer, Zuznfluiterlaan 15, ’s-Gravenhage. — Tri- 
choptera en Lepidoptera (1929—30). 

*Dr. H. J. de Fluiter, assistent aan het Laboratorium voor 
Entomologie, Prins Hendrikweg 20, Wageningen. — Toe- 
gepaste en Algemeene Entomologie, vooral Hymenoptera 
en Diptera parasitica (1929—30). 

Dr. C. J. H. Franssen, Dierkundige bij het Instituut 
voor Plantenziekten, Buztenzorg, Fava. — Alphididae 
(1928—29). 

SD. C. Geijskes, Prins Hendriklaan 9, Oegstgeest. —(1928— 29). 

L. van Giersbergen, Rijksbijenteelt-consulent, Wageningen. 
— (1907—08). 

*Mej. A. Gijzen, Biol. Doct*., Bergweg 236°, Rotterdam. 
Microlepidoptera (1929— 30). 

*Dr. P. van der Goot, Dierkundige bij het Instituut voor 
Plantenziekten, Buztenzorg, Fava. — Aphididae en Coccidae 
(I1910—11). 

*J. A. M. van Groenendael, arts, Wilhelminastraat 21, Soe- 
kaboemi, Fava. — (1930—31). 

Dr. J. A. W. Groenewegen, leeraar aan de H.B.S., Fohan 
de Withstraat 49, Leiden. — Arachnoidea (1929—30). 
Dr. J. D. F. Hardenberg, p/a. Laboratorium voor het Onder- 
zoek der Zee, Batavia, Fava. — Insecta parasitica 

(1925—26). 

P. Haverhorst, Wilhelminapark 70, Breda. — Lepidoptera 

en Hymenoptera aculeata (1928— 29). 


LIJST DER LEDEN ENZ. XCIII 


*W. Hellinga, Primulastraat 50, Eindhoven. — Coleoptera 
(1926—27). 

Jhr. W. C. van Heurn, Leeraar M.O., Szmpangpark 7, Soe- 
rabaja, Fava. — Algemeene Entomologie (1911—12). 
Dr. J. van der Hoeven, Zefde 674 Zutphen. — Coleoptera 

(1886-—87). 
Het Instituut voor Plantenziekten, Buitenzorg, Fava. — 
(1930—31). 


Mej. A. Jaarsveld, Biol. Cand., Overtoom 434, Amsterdam (W.). 
— Algemeene Entomologie (1929— 30). 

J. A.Janse, Damrak 57, Amsterdam (C.). — Nederlandsche 
Lepidoptera Rhopalocera (1930—31). 


P. J. Janse, Damrak 57, Amsterdam (C.). — Diptera 
(1930—31). 

*W. de Joncheere, Singel 198, Dordrecht — Lepidoptera 
(1913—14). 


C. de Jong, 2° Schuytstraat 282, ’s-Gravenhage. — Coleoptera 
(1926— 27). 

Dr. H. W. de Jong, p/a. Holl. Am. Plantage Mij., Boenoet- 
Kisaran, Sumatra’s O.K. — (1925—26). 

Dr. J. K. de Jong, p/a Zool. Mus., Buitenzorg. — (1927— 28). 

Dr. L. G. E. Kalshoven, Dierkundige bij het Instituut voor 
Plantenziekten, Buztenzorg, Fava. — Algem. Entomologie 
(1921--22). 

Dr. C. J. van der Klaauw, Lector aan de Rijksuniversiteit, 
Kernstraat 11, Leiden. — Toegepaste Entomologie 
(1929— 30). 

$*B. H. Klynstra, Ærankenstraat 60, ’s-Gravenhage. — 
Coleoptera, voorn. Caraboidea (1902—03). 

*W. Koenraads, Klimopstraat 88, 's-Gravenhage. — (1933). 

J. Koornneef, Kastanjelaan 20, Rhenen. — Algemeene 
Entomologie, vooral Hymenoptera (1917—18). 

Dr. B. J. Krijgsman, Parasitoloog bij het Veeartsenijkundig 


Laboratorium, Buitenzorg, Fava. — (1930—31). 

*Dr. G. Kruseman Jr., Roelof Hartstraat 4, Amsterdam (£.). 
(Vacantieadres: Grundelweg ro, Hengelo). — Diptera 
(1930—31). 


J. F. Labohm, opperhoutvester N. O.-I., tijdelijk p/a. Gel- 
dersche Credietvereeniging, Nijmegen. — (1930—31). 


XCIV LIJST. DER LEDEN ENZ. 


Laboratorium voor Entomologie der Landbouwhoogeschool, 
Berg 37, Wageningen. — (1929—30). 

*Dr. S. Leefmans, Hoofd van het Instituut voor Planten- 
ziekten te Buztenzorg, Fava. — ale meene Entomologie; 
Lamellicornia (1911—12). 

G. de Leeuw S. J., Mobbemakade 51, Amsterdam (Z.). — 
Algemeene Entomologie (1931— 32). 

H.E. van Leijden, Adriaan Goekooplaan 111, ’s-Gravenhage. 
— Lepidoptera (1915—16). 

B. J. Lempke, Oude IFselstraat 1277, Amsterdam (Z.). — 
Lepidoptera (1925— 26). 

SM. A. Lieftinck, Conservator, Zoölogisch Museum, Butten- 
zorg, Fava. — (1919—20). 

J. Lindemans, Statzonslaan 87, Harderwijk. — Lepidoptera, 
Hymenoptera, vooral Sphegidae (Crabronidae), Pepe 
Vespidae en Chrysididae (1901 —o2). 

Ir. G. B. Lippert, Houtvester, Kedzr7, Fava — (1932). 

N. Loggen, Stadionweg 6 Amsterdam (Z.). — Lepidoptera 
(1924—25). 

*C. J. Louwerens, Hoofd H.C. School, Toeloengagoeng, Fava. 
— (1928—29). 

*H. Lucht, Adm. K. O, ,,Blawan”, Bondowoso, Fava. — 
(1931-32): 

*Dr. H. J. Lycklama a Nijeholt, Zwaalf Apostelenweg 75, 
Nijmegen. — Lepidoptera (1896—97). 

§*Dr. D. Mac Gillavry, 7. W. Brouwersplein 9, Amsterdam (Z.). 
— Coleoptera en Rhynchota (1898—99). 

SH. J. Mac Gillavry, geol. cand, 7. W. Brouwersplein 9, 
Amsterdam (Z.). — (1930—31). 

8Mej. M. E. Mac Gillavry, Aalsmeerderweg 301, Aalsmeer. 
(O.). — Lepidoptera (1929 — 30). 

*G. van der Meer, ,, Welgelegen” E 333, Eefde bij Zutphen. 
— Algemeene Entomologie (1926—27). 

*J. C. van der Meer Mohr, Entomoloog bij het Deli Proef- 
station, Medan, Sumatra. — (1925—26). 

*Prof. Dr. J. C. H. de Meijere, Stadhouderskade 135, Anister- 
dam (Z.). — Diptera (1888—80). 

G.S.A.van der Meulen, Van Breestraat 170, Amsterdam (Zj 
— (1924—28). 


LIJST DER LEDEN ENZ. XCV 


Dr. H. R. A. Muller, Hoofd der Mycol. Afd., Instituut voor 
Plantenziekten, Buztenzorg, Fava. — Ambrosiaschimmels 
en Algemeene Entomologie (1932). 

*Museo Entomologico „Pietro Rossi”, Duzuo (Trieste), Italia. 

+ — (1928—29). 

*De Nederl. Heidemaatschappij, Arnhem. — (1903—04). 

*H. Th. Nieuwenhuijsen, Oostsingel 150, Goes. — Algemeene 
Entomologie (1927—28). 

A. C. Nonnekens, 2° Fax van der Heydenstraat 8, Amsterdam 
(Z.). — Coleoptera (1921 —22). 

Prof. Dr. E. D. van Oort, Directeur v. ’s Rijks Museum v. Nat. 
Historie, Oegstgeesterlaan 28, Leiden. — Carabini(1915— 16). 

Dr. A. C. Oudemans, Burgemeester Weertsstraat 65, Arnhem. 
— Acari, Pulicidae (1878—79). 

$J. C. Oudemans, Oude Delft 212, Delft. — (1932). 

§*Dr. J. Th. Oudemans, Huize „Schovenhorst”, bij Putten 

. (Veluwe). — Lepidoptera, Hymenoptera, Thysanura en 
Collembola (1880—81). 

§Dr. Th. C. Oudemans, Landbouwkundig ingenieur, Huize 
„Klein Schovenhorst”, bij Putten (Veluwe). — Algemeene 
Entomologie (1920—21). 

*G. Overdijkink, Lassuslaan 16, Bilthoven. — Lepidoptera 
(1921— 22). 

A. A. van Pelt Lechner, Velperweg 79, Arnhem. — (1925—26). 

Dr. M. Pinkhof, Plantage Muidergracht 27”, Amsterdam 
(C.). — Algemeene Entomologie (1913—14). 


Plantenziektenkundige Dienst, Wageningen. — (1919—20). 
R. A. Polak, Burmanstr. 14, Amsterdam (O.). — (1898—99). 
*Dr. A. Reclaire, Alexanderlaan 17, Hilversum. — Coleoptera, 


Rhynchota (1919—20). 
Dr. A. Reyne, p/a. den heer K. Braak, Fan van Scorel- 
straat 44, Utrecht. — Algemeene Entomologie (1917—18). 
's Rijks Museum v. Natuurl. Historie, Leiden. — (1915—16). 
J. J. L. de Rooij, Hoogstraat 31, Wageningen. — (1929—30). 
*A. van «Recon Sr, Westkruiskade 25a, Rotterdam. — 
(1929—30). 
Mej. Dr. C. Schaeffer, p/a. Prof. Dr. G. Grijns, Havenstraat 
33, Wageningen. — Toegepaste Entomologie (1933). 


XCVI LIJST DER LEDEN ENZ, 


W. A. Schepman, Directeur Amsterdamsche Bank, Bossche- 
weg 25, Vught. — Coleoptera (1919—20). 

L. H. Scholten, Lobith. — Lepidoptera (1923—24). 

E. A. M. Speyer, Biol. Doct‘., Pynboomstraat 98, ’s-Graven- 
hage. — Arachnoidea, vooral Pedipalpi en Scorpionidae. 

Mej. D. Spierenburg, Zuzdereind, Wageningen. — (1929— 30). 

*M. Stakman, Frederik Hendrikstr. 10, Utrecht. — (1921— 22). 

Aug. Stärcke, Arts, Den Dolder (Utr.). — Formicidae 
(1925— 26). 

*Mej. M. N. Stork, Hobbemakade 95), Amsterdam (Z.). — 
(1928—29). 

Dr. A.L.J. Sunier, Directeur van het Koninklijk Zoölogisch 
Genootschap „Natura Artis Magistra”, Plantage Midden- 
laan 51, Amsterdam (C.). — (1927—28). 

*R. Tolman, ,,Vvedehos 7, Bosstraat 14, \ Soest\(4Zu:d) == 
Lepidoptera (1929—1930). 

*Dr. L. J. Toxopeus, Zyzbeunjingplantsoen 9, Bandoeng, Fava. 
— Indo-Australische Lycaeniden (1919— 20). 

§*Dr. D. L. Uyttenboogaart, Utrechtsche weg 109, Renkum. 
— Coleoptera (1894—95). 

*H. van der Vaart, 7. v. Lennepkade 303, Amsterdam (W.). 
— Coleoptera en Lepidoptere (1921— 22). 

*F.T. Valck Lucassen, Huize ,,Rijperduin”, Korte Parkweg 1, 
Bloemendaal. — Coleoptera (1910—11). 

J. van der Vecht, Asterstraat 77, Oee — Hyme- 
noptera (1926 —27). 

F. A. Th. Verbeek, Laan van der Wijck 194, Buitenzorg, 
Fava. — (1927—28). 

Prof. Dr. J. Versluys, 2' Zoologisches Institut der Univer- 
sität, Wien I. — (1920—21). 

H. C. de Vlieger, Hoofdonderwijzer, Laan van der Wyck, 
Buitenzorg, Fava. — (1932). 

Mevrouw B. de Vos, geb. de Wilde, 7. M. Coenenstraat 22, 
Amsterdam (Z.). — Algemeene Entomologie (1926—-27). 

J. J. de Vos tot Nederveen Cappel, Pabaton 22, Buitenzorg 
Fava. — (1902—03). 

*Mr. L. H. D. de Vos tot Nederveen Cappel, Vel. — 
Coleoptera (1899—1900). 


LIJST DER LEDEN ENZ. XCVII 


*Dr. A. D. Voûte, Leeraar H.B.S. en AM.S., Kawistraat 35, 
Malang, Fava. — (1929— 30). 

Mevrouw J. Voùte, geb. Broekman, p/a. Dr. Steensma, 
Chostraat 20, Amsterdam (£.). — (1931—32). 

Prof. Dr. Max W. C. Weber, Zerbeek. — Coleoptera 
(1886— 1887). 

Dr. C. Wehlburg, Mobbemakade gas, Amsterdam (Z.) — 
Toegepaste Entomologie (1933). 

$*P. van der Wiel, Corn. v. d. Lindenstraat 20, Amsterdam 
(Z.). — Midden-Europeesche Coleoptera en Formicidae 
(1916—17). 

*J. C. Wijnbelt, erste Fac. van Campenstraat 16, Amster- 
dam (Z.). — Microlepidoptera (1924—25). 

§*C. J. M. Willemse, Arts, Eygelshoven (Z.-Limb.). — Ortho- 
ptera (IQI2—13). 

*Ir. T. H. van Wisselingh, Hoofdingenieur bij ’s Rijks Wa- 
terstaat, A. Mauvestraat 9, Heemstede, — Lepidoptera 
(1924—25). 

*J. H. E. Wittpen, 7° Constantijn Huygensstraat 103", Am- 
sterdam (W.). — Lepidoptera (1915— 16). 

Het Zoölogisch Laboratorium, Kazserstraat, Leiden. — 
(1924—25). 

Het Zoölogisch Museum en Laboratorium, Buitenzorg, Fava. 
— (1919—20). 


BESTUUR. 
President: Dr. J. Th. Oudemans (1928—1934). 
Vice-President: Prof. Dr. J. C. H. de Meijere (1930—193 6) 
Secretaris: J. B. Corporaal (1932—1938). 
Penningmeester: Dr. D. L. Uyttenboogaart (1928—1934). 

(Postgiro No. 13497). 

Bibliothecaris: Dr. D. Mac Gillavry (1932—1938). 
F. T. Valck Lucassen (1930—1936). 


COMMISSIE VAN REDACTIE VOOR DE PUBLICATIES. 
Dr. J. Th. Oudemans (1928—1934). 
Prof. Dr. J. C. H. de Meijere (1933—1936). 
F. T. Valck Lucassen (1933—1936). 


Hau: 


4 


NE 
À A À 
do a PL re A TRES 
ea BO 


3°39 


N he 

DR. 

| Pau 
7 


ar x = ‘ 


Tov. ESERXRVI 


| IN MEMORIAM | 


Jhr. Dr. Ed. J. G. Everts 


door 
Dr. J. TH. OUDEMANS. 
Met Portret. 


Op 9 Juni 1932 overleed, op 83-jarigen leeftijd, ,,Onze 
EVERTS”. 

Ofschoon de tijding van zijn overlijden reeds geruimen 
tijd verwacht werd, zoo zullen er toch weinigen zijn onder 
de Leden der Nederlandsche Entomologische Vereeniging, 
die er niet diep door werden getroffen. Want EvERTS be- 
kleedde onder hen eene zeer bepaalde, ik mag wel zeggen 
eenige plaats. Hij had die verkregen door zijne gaven van ver- 
stand en hart. Door iedereen werd hij onvoorwaardelijk erkend 
als onze primus op het gebied der Coleopterologie, terwijl 
zijn enthousiasme voor deze wetenschap, zijne hartelijkheid 
en hulpvaardigheid, gepaard aan grooten eenvoud en eene 
zeldzame opgewektheid, hem bij iedereen bemind maakten. 

Reeds verscheidene jaren geleden verzocht EVERTS mij, 
zoo ik hem overleefde, zijn Levensbericht te schrijven, waar- 
toe ik mij onmiddellijk bereid verklaarde. Kort daarop ver- 
schafte hij mij eene lijst met gegevens, bestaande uit ver- 
melding van feiten, jaartallen en namen, die mij in staat 
stelden, veel uit zijne levensgeschiedenis nauwkeuriger mede 
te deelen, dan dit anders mogelijk zou zijn geweest; van 
deze list heb ik dan ook een dankbaar gebruik gemaakt. 

Geboren op 12 Mei 1849, en afkomstig uit eene militaire 
familie, was EDOUARD JACQUES GUILLAUME EVERTS, toen er 
van beroepskeuze sprake was, in den beginne bestemd voor 
den militairen dienst, en was het plan, dat hij zijne oplei- 
ding daarvoor te Breda zou ontvangen. Daarvan is evenwel 
niets gekomen, daar hij aan de militaire Academie wegens 
bijziendheid werd afgekeurd. Dat was in 1865. 


D 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


Alsnu werd eene andere richting ingeslagen, en voor de 
eerstvolgende opleiding gekozen de pas opgerichte Eerste 
Hoogere Burgerschool met vijfjarigen cursus te ’s-Graven- 
hage. Hij werd toegelaten tot de derde klasse, doorliep deze, 
zoomede de vierde, doch werd, in de vijfde zittende, ernstig 
ziek, kon daardoor geen eindexamen doen, en verliet de 
Hoogere Burgerschool. 

Nadat toen eerst de studie voor ingenieur in het voor- 
uitzicht was gesteld, bleek het weldra, dat de Natuurlijke 
Historie voor EVERTS groote aantrekkelijkheid bezat. Deze 
was reeds ontstaan op de H.B.S., en wel ten gevolge der 
lessen van Dr. KOPPESCHAAR en Dr. BELLAAR SPRUYT, welke 
laatste later hoogleeraar te Amsterdam werd. Ten einde eene 
Universiteit te kunnen bezoeken, werden nu privaatlessen 
genomen in Latijn en Grieksch, en wel van den toenmali- 
gen conrector van het Haagsch Gymnasium, Dr. MULDER. 
Tot het afleggen van het admissie-examen kwam het ech- 
tem niet. 

Op raad van den destijds fungeerenden inspecteur van het 
Middelbaar Onderwijs, Dr. STEYN PARVE, vertrok onze vriend 
in 1870 toch naar Leiden, en volgde daar o.a. de colleges 
van de professoren Dr. SELENKA (Zoölogie en Vergelijkende 
Anatomie), Dr. SURINGAR (Botanie) en Dr. HEYNSIUS (Phy- 
siologie); bovendien ging hij tweemaal per week een namid- 
dag naar de toenmalige Polytechnische School te Delft, om 
bij Prof. Dr. VOGELSANG de colleges in mineralogie en geo- 
logie bij te wonen. Na een paar jaar hard werken, verkreeg 
EVERTS in 1872 de acte Middelbaar Onderwijs voor Dier-, 
Plant-, Delfstof- en Aardkunde. Eene poging, om, zooals 
aan anderen vöör hem wel gelukt was, vrijstelling van het 
admissie-examen voor de Universiteit te verkrijgen, mislukte, 
daar dit privilegie juist kort te voren was ingetrokken. Dus, 
om verder te komen: naar het Buitenland! Prof. SELENKA 
werd geraadpleegd, op wiens advies EVERTS in Februari 1873 
naar de Universiteit Erlangen vertrok, om, onder leiding 
van Prof. E. EHLERS, zijne studién voort te zetten. 

Te Erlangen bleek men ruimere opvattingen te koesteren 
dan in Nederland, en werd de jeugdige natuurliefhebber, 
als zijnde in het bezit van de acte Middelbaar Onderwijs, 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS, 3 


en als hebbende reeds drie jaar academisch onderwijs ge- 
noten, als ,,studiosus rerum naturalium” ingeschreven. Na 
in den zomer van dat jaar het doctoraal examen in Zoölogie, 
Vergelijkende Anatomie en Botanie (Prof. Dr. MAX REES) 
te hebben afgelegd, promoveerde hij tot „Doctor philosophiae” 
op eene dissertatie over Infusorién. In Erlangen werd de 
liefde voor Entomologie nog aanmerkelijk aangewakkerd 
door de kennismaking met Prof. Dr. ROSENHAUER. 

Teruggekeerd naar den Haag, werd onze jeugdige Doctor 
door zijn promotor, Prof. EHLERS (die naar Göttingen be- 
roepen was, als opvolger van Prof. CLAUS, die naar Weenen 
was gegaan), uitgenoodigd, om aan de Göttinger Universi- 
teit als assistent by de Zodlogie werkzaam te zijn. Hij nam 
dit aan, en bleef er één semester, leerde daar ziine mede- 
assistenten (den lateren Prof. MARTIN te Leiden en den 
lateren Prof. in de Botanie DRUDE te Dresden) kennen, en 
was ook in de gelegenheid, om beroemde hoogleeraren uit 
dien tijd, als de Professoren VON SEEBACH, SARTORIUS VON 
WALTERSHAUSEN, WOHLER, KLINKERFUSS, BARTLING en GRIE- 
SEBACH, te ontmoeten. Clubgenoot was o. a. de later beroemde 
Zweedsche mathematicus Dr. GöSTA MITTAG LEFFNER. 

Zijn verblijf in Duitschland had een niet geringen invloed 
op onzen EVERTS; hij geraakte in bewondering voor de groote 
werkkracht en volharding bij de mannen der wetenschap 
aldaar. Was het gebruik van vreemde talen in de conver- 
satie veel minder dan in Nederland, zoo was het toch op- 
vallend, hoe gemakkelijk werken in vreemde talen ontcijferd 
werden. Een treffend staaltje hiervan is het volgende. Gedu- 
rende EVERTS’ assistentschap was het eens noodig, om iets 
in een Spaansch werk na te slaan. Op de opmerking van 
zijn assistent, dat hij geen kennis bezat van de Spaansche 
taal, zeide Prof. EHLERS: ,,Das macht nichts; ich gebe Ihnen 
ein Lexicon und eine Grammatik”. Na eene dergelijke uit- 
spraak moest men wel met den noodigen doorzet aan het 
werk gaan! 

Op 1 September 1874 werd EVERTS benoemd tot leeraar 
in de Dier-, Plant-, Delfstof- en Aardkunde aan de toen- 
malige eenige Hoogere Burgerschool met 5-jarigen cursus 
op het Bleyenburg te ’s-Gravenhage, waar hij verscheidene 


4 DR. J. TH. OUDEMANS, 


zijner oud-leeraren als collega’s terugzag. Hij was daar de 
eerste leeraar, uitsluitend voor Natuurlijke Historie; zijn 
voorganger, Dr. KOPPESCHAAR, doceerde daarnaast ook nog 
Scheikunde. 

Dat leeraarsambt vervulde EVERTS gedurende 35 jaren 
met de grootste ambitie en tot zijne hoogste voldoening, 
want men zegt niets te veel, wanneer men beweert, dat hij 
door zijne leerlingen op de handen werd gedragen. Ook 
ontwaakte, door het bezielend enthousiasme, waarmede zijn 
onderwijs gegeven werd, bij meerderen van hen de lust, om 
ook zelf op de cen of andere wijze de Natuurlijke Historie, 
en in het bijzonder de Entomologie, EVERTS’ lievelingsvak, 
te beoefenen; bij de meerderheid moge dit geene duurzame 
gevolgen gehad hebben, bij enkelen daarentegen leidde het 
tot de vorming van werkelijke entomologen, die thans in 
allen ernst tot de werkende leden der Nederlandsche 
Entomologische Vereeniging gerekend mogen worden. De 
band, die tusschen leermeester en leerlingen op deze wijze 
ontstond, werd dan door den tijd hoe langer hoe hechter, 

In 1909 vroeg EVERTS, wegens chronisch keellijden, pen- 
sioen aan, dat hem verleend werd. Daar het langdurig 
spreken (voor de klasse) nu kwam te vervallen, bezorgde 
genoemde kwaal hem daarna weinig last meer; dit was 
zeer gelukkig voor de Entomologie, die hij hierna nog tal 
van jaren kon beoefenen. Bij zijn afscheid als leeraar aan 
de Hoogere Burgerschool werd te zijner eer in zijn leslokaal 
een gedenkteeken opgericht en door de autoriteiten onthuld. 

Betreffende de zeer menigvuldige reizen, die EVERTS heeft 
mogen maken, verdient allereerst vermelding zijn verblijf te 
Napels aan het Zoölogisch Station. In 1878 werd hem, op 
voordracht van de Professoren HARTING, HOFFMAN en VAN 
ANKUM, toegestaan, met eene Rijkssubsidie drie maanden 
aldaar te vertoeven, ten einde onderzoekingen te verrichten. 
Hier maakte hij o.a. kennis met Prof. A. COSTA, hoog- 
leeraar te Napels, en met de latere Professoren CHUN, PAUL 
MAYER en TASCHENBERG. 

Na beëindiging van zijn verblijf aan het Zoölogisch Station, 
maakte EVERTS eene reis door Sicilië, en leerde te Palermo 
Prof. EMERY kennen, zoomede den bekenden Coleopteroloog 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. 5 


ENRICO RAGUSA. Van deze reis bracht hij eene uitgebreide 
verzameling zoölogische praeparaten mede, en bestemde 
deze voor de verzameling zijner Hoogere Burgerschool, 
welke allengs tot een klein museum aangroeide door toe- 
voeging van tal van plantaardige zaken, petrefacten, ge- 
steenten en vooral veel vulcanische producten, afkomstig 
van herhaalde bezoeken aan den Vesuvius en van Sicilië. 

Vele reizen door West-Europa werden gemaakt, waarbij 
EVERTS in zijne jongere jaren met zijne ouders meereisde, 
later, na zijn huwelijk, geregeld door zijne vrouw vergezeld 
werd; deze zorgzame echtgenoote stond hem gedurende de 
veertig jaren van hun huwelijk, dat kinderloos bleef, steeds 
getrouw ter zijde; zij heeft hem in zijne entomologische 
werkzaamheden nooit bemoeilijkt, integendeel steeds aan- 
gemoedigd bij en tot het doen van allerlei excursies en 
onderzoekingstochten. 

In de vacantie van 1865 bezocht onze toen 16-jarige 
vriend met zijne ouders de Rijnstreek en werd tevens een 
bezoek gebracht aan den naturaliënhandelaar LANDAUER, 
wonende op het Zeil te Frankfort, waarbij zijn vader hem 
met eenige fraaie vlinders en kevers gelukkig maakte. 
Op eene langdurige reis in 1867 naar Berlijn, Dresden, 
Praag, Salzburg, München, Straatsburg en Parijs (Wereld- 
tentoonstelling), werd ook de oude Lapland-reiziger KEITEL 
te Berlijn bezocht, zoo ook Dr. SCHAUFUSS te Dresden en VON 
FRIC te Praag, terwijl de beroemde zaak DEYROLLE te Parijs 
niet werd vergeten. 

Twee jaar later, op eene zomerreis in 1869 naar Weenen, 
werd door zijn vader, bij den boekhandel van CARL GE- 
ROLD’s SOHN, REDTENBACHER’s Fauna Austriaca, tweede 
uitgave, gekocht, eene gebeurtenis, die tot groot enthou- 
siasme voor de studie der Coleoptera aanleiding gaf, welk 
enthousiasme ten top steeg, toen EVERTS bij eene tweede 
reis naar Weenen in 1872 persoonlijk met Dr. L. REDT- 
ENBACHER kennis maakte. Het Zoölogisch Museum aldaar 
was toenmaals gevestigd in den Hofburg. Te Weenen ont- 
moette EVERTS bovendien de entomologen LUDWIG MILLER, 
ROGENHOFER, Graaf FERRARI, JOSEF MANN en den beroem- 
den. dipteroloog Dr. SCHINER. Op deze reis had EVERTS 


6 DR. J. TH. OUDEMANS, 


van den toenmaligen President der Nederlandsche Entomo- 
logische Vereeniging, Mr. Dr. S.C. SNELLEN VAN VOLLEN- 
HOVEN, een aanbevelingsbrief medegekregen voor Dr. FEL- 
DER, Oberbürgermeister van Weenen en tevens bekend 
Lepidopteroloog. 

In 1870 werd EVERTS lid van de Nederlandsche Ento- 
mologische Vereeniging, en in 1872 van de pas opgerichte 
Nederlandsche Dierkundige Vereeniging, Als buitengewone 
merkwaardigheid moge hier vermeld worden, dat hij van 
1870 af tot twee jaar geleden alle Zomer- en alle Winter- 
vergaderingen van de bij hem zoo hoog aangeschreven 
Nederlandsche Entomologische Vereeniging heeft bijgewoond 
op ééne Zomervergadering na, wegens uitlandigheid. 

In genoemd jaar 1872 maakte hij, na zijne Acte Middel- 
baar Onderwijs verkregen te hebben, eene langdurige ento- 
mologisch-botanische zomerreis, die, behalve zooals reeds 
vermeld, naar Weenen, naar den Harz, de Sächsische 
Schweiz en het Salzkammergut voerde. Beladen met planten 
en insecten keerde onze reiziger huiswaarts. 

In 1873, na zijne promotie, bezocht hij, met zijne ouders, 
nogmaals Weenen (Wereldtentoonstelling), en reisde met 
zijn broeder over Triest verder naar Italié. Hij beklom den 
Vesuvius, waar kort te voren eene geweldige uitbarsting 
had plaats gehad; door eene onvoorzichtigheid van den gids 
was hij, aan den kraterrand gekomen, bijna verongelukt. 

In 1878 bezocht hij nogmaals den Vesuvius, daalde in 
den hoofdkrater af, waar het begin van eene eruptie was 
waar te nemen, en nam de gelegenheid waar, om ter plaatse 
vele merkwaardige zaken te verzamelen. 

In 1910 bezocht hij den Vesuvius voor de derde maal, 
om het door de lava verwoeste Bosco Trecase te aan- 
schouwen. 

Gedurende een vierde bezoek aan Weenen maakte hij 
kennis met LUDWIG GANGLBAUER en EDMUND REITTER (die 
destijds te Mödling bij Weenen woonde). 

Verdere groote reizen waren: driemaal naar de Pyreneeen, 
naar de Alpen, naar Zweden en Noorwegen. 

Op meerdere uitstapjes naar Brussel kwam hij in kennis 
met de bekende entomologen PREUDHOMME DE BORRE, 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. 7 


PUTZEYS, W. ROELOFS (den vermaarden landschapschilder, 
die later in Den Haag woonde), Dr. CANDEZE, Baron DE 
SELYS LONCHAMPS, SEVERIN en anderen. Verder werd te 
Berlijn kennis gemaakt met Dr. KRAATZ, J. WEISE, WALTER 
Horn enz. Bij bezoeken aan Parijs, Londen, Oxford, Kopen- 
hagen en Stockholm knoopte hij vriendschapsbanden aan 
met vele Coleopterologen, als ALLARD, Dr. SHARP, CHAM- 
PION, Dr. MEINERT, Dr. AURIVILLIUS, Prof. SJOSTEDT e. a. 

Na de uitgave van zijn voornaamste werk, Coleoptera 
Neerlandica, 1898—1903, zie hieronder, werd EVERTS be- 
noemd tot eerelid der Belgische Entomologische Vereeniging 
te Brussel; voorts was hij Honorair Lid van ,,Natura Artis 
Magistra”, lid van het Bataafsch Genootschap, van het Genoot- 
schap ter bevordering van Natuur-, Genees- en Heelkunde, 
enz. Van de Maatschappij ,,Diligentia” in Den Haag, o.a. be- 
kend door de daar gehouden ,,Natuurkundige Voordrachten”, 
was EVERTS 35 jaren lang bestuurslid, later eerelid. 

Last not least was EVERTS 29 jaren lang bestuurslid, en 
wel Vice-President, der Nederlandsche Entomologische Ver- 
eeniging: hij werd gekozen in 1896 en trad in 1925 als zoo- 
danig af; in 1919 werd hi tot eerelid benoemd. 

De Internationale Entomologen-congressen te Brussel 
(1910), te Oxford (1912) en te Ziirich (1925) woonde hy 
bij; op het laastgenoemde werd hij tot eerelid benoemd. 

Wat zijn Coleopterologischen Arbeid betreft, moge het 
volgende als het voornaamste vermeld worden. 

In 1870 gaf SNELLEN VAN VOLLENHOVEN zijne ,,Laatste” 
lijst van Nederlandsche Coleoptera uit, waarbij in het woord 
»Laatste” de meening verscholen lag, dat er nu niet zoo 
heel veel soorten meer zouden bijkomen. Dat zou echter 
anders uitvallen! Bevatte genoemde lijst toch de namen 
van ongeveer 1700 inlandsche soorten, in 1875 reeds publi- 
ceerde EVERTS eene „Lijst der in Nederland voorkomende 
bekende Coleoptera’, die niet minder dan 2145 inlandsche 
soorten, met vindplaatsen, vermeldde. Deze lijst werd uit- 
gegeven bij MARTINUS NIJHOFF in Den Haag. Sedert liet 
VAN VOLLENHOVEN de faunistiek der Nederlandsche Cole- 
optera aan EVERTS over. Dat die daar in goede handen 
was, bleek wel daaruit, dat in 1887 van de hand van EVERTS 


8 DR. J. TH. OUDEMANS, 


eene ,,Nieuwe Naamlijst” van Coleoptera verscheen, die 
2792 soorten vermeldde, ook met de vindplaatsen. Deze 
naamlijst werd uitgegeven door de Hollandsche Maatschappij 
der Wetenschappen te Haarlem in hare ,,Natuurkundige 
Verhandelingen”. 

Alsnu werd een aanvang gemaakt met de samenstelling 
van het Standaardwerk over onze Coleoptera, de ,,Coleoptera 
Neerlandica”. Dit verscheen weder bij MARTINUS NYHOFF in 
twee forsche deelen in 1898—1903, waarin niet minder dan 
3163 Nederlandsche soorten van Coleoptera beschreven wer- 
den, met nog tal van soorten uit het ,,omliggend gebied”’, 
welke laatste soorten kans hadden, om in Nederland even- 
eens gevonden te worden. In 1922 verscheen bij denzelfden 
uitgever een Supplement-deel, dat tal van voor de Fauna 
nieuwe soorten vermeldde, en alles weder op de hoogte van 
den tijd bracht. Om de uitgave van dit „derde” deel der 
„Coleoptera Neerlandica”, waarvan de drukkosten werden ge- 
schat op tienduizend gulden, mogelijk te maken, iets waar- 
aan EVERTS langen tijd ten zeerste getwijfeld had, heeft 
schrijver dezes eene met succes bekroonde poging gewaagd. 
In dat jaar zou nl. de jaarlijksche bate uit het PIETER LAN- 
GERHUIZEN LAMBERTUSZOON-fonds, beheerd door de Holland- 
sche Maatschappij der Wetenschappen, beschikbaar gesteld 
worden ten behoeve van de een of andere uitgave of onder- 
neming op Dierkundig gebied, wat eens in de vijf jaren plaats 
vindt. Door zijn lidmaatschap van de Hollandsche Maatschappij 
daartoe bevoegd, kon schrijver dezes in de vergadering der 
daartoe aangewezen Commissie voorstellen, de bewuste ,, Bate” 
te bestemmen, om de uitgave van het ,,derde” Deel der 
„Coleoptera Neerlandica’ mogelijk te maken. En alhoewel 
er, behalve voor dit doel, nog voor een zevental andere 
doeleinden sollicitanten bleken te bestaan, die eveneens 
steun van commissieleden ondervonden, was, na een warm 
pleidooi van zijn verdediger, de einduitslag, dat met alge- 
meene stemmen de ,,Bate” voor dàt jaar aan EVERTS werd 
toegewezen, wat hem onmiddellijk door ondergeteekende 
telegrafisch werd medegedeeld. Hoe enthousiast EVERTS 
hierop reageerde, kunnen alleen zij, die EVERTS goed ge- 
kend hebben, zich voorstellen ! 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. 9 


Aangezien reeds vroeger een begin gemaakt was, om gelden 
voor de bewuste uitgave bijeen te brengen, o a. door een 
fonds te stichten uit bijdragen van de leden der Neder- 
landsche Entomologische Vereeniging, hetgeen de President 
daarvan hem op zijn 7o-sten verjaardag ten zijnen huize 
aanbood, rees nu, door het verkrijgen der straks genoemde 
„Bate”, de kans van slagen aanmerkelijk. En deze werd 
werkelijkheid, toen ook nog op andere wijzen steun verleend 
werd, o.a. door den Uitgever, eene Rijkssubsidie enz. En 
„Deel III’ kwam tot stand. 

Wat daarna nog verder als „nieuw voor Nederland” ont- 
dekt werd, werd gepubliceerd in lijsten, 50 in getal, die 
verschenen in het Tijdschrift voor Entomologie en in de 
Entomologische Berichten. 

Hiernaast verscheen eene genummerde Naamlijst” van 
onze Coleoptera (3214 soorten) in 1906, en eindelijk in 1925, 
eene veel uitvoerigere „Nieuwe Naamlijst’, waarin bijna 3600 
soorten vermeld werden. Deze laatste Naamlijst werd, dank 
zij de bemoeiingen van ondergeteekende, door de Firma 
THIEME en Cie. te Zutphen voor eigen rekening uitgegeven. 


EVERTS was in het bezit van eene nagenoeg volledige 
Verzameling van Nederlandsche Coleoptera, o.a. dank zij 
de medewerking en vrijgevigheid zijner collega’s-verzamelaars. 
Deze Collectie schonk hij nog gedurende zijn leven aan het 
Rijk, om te worden geplaatst in ’s Rijks Museum van Natuur- 
lijke Historie te Leiden, waarvan eene schenkingsacte is 
opgemaakt, terwijl ook aan ,, Natura Artis Magistra” te Amster- 
dam en aan den Plantenziektenkundigen Dienst te Wage- 
ningen verzamelingen werden geschonken. Dat deze collecties, 
vooral die, welke in ’s Rijks Museum is geplaatst, als zijnde 
afkomstig van den besten kenner onzer Coleoptera, eene onschat- 
bare wetenschappelijke waarde vertegenwoordigen, zal wel niemand 
tegenspreken. De tegenwoordige eigenaren, inzonderheid het Rijk, 
hebben dus de moreele verplichting, om deze geschenken in eere 
te houden, en voor eene uitstekende conserveering te zorgen. 


Nadat hierboven een overzicht geleverd is van de levens- 
geschiedenis van onzen EVERTS en van het vele, dat hij 
heeft tot stand gebracht, wil ik tot slot nog meer in het 


IO DR. J. TH. OUDEMANS, 


bijzonder de verhouding gedenken, die er bestaan heeft 
tusschen hem en de Leden der Nederlandsche Entomolo- 
gische Vereeniging, die hij alleen dáárom reeds als zijne 
vrienden beschouwde. In al de jaren, dat hij zelf lid was, 
vooral de latere, was hij voor hen een vraagbaak van den 
eersten rang, die den vrager steeds met het grootste enthou- 
siasme tegemoet kwam. Juist zijne veelzijdige kennis was zoo 
vertrouwen wekkend en eerbied afdwingend, daar zij zich 
gedurig openbaarde, ook bij de hespreking van dikwijls 
eenvoudige aangelegenheden. Juist zulke universeel ontwik- 
kelden worden, bij de allengs voortschrijdende specialisatie, 
zoo zelden meer aangetroffen. In den kring der Entomologen 
nam hij dan ook eene allervoornaamste plaats in, die ieder- 
een hem zoo van harte gunde; met recht kon men van hem 
getuigen, dat hij van welwillendheid en hartelijkheid voor 
hen blaakte, evenals hij dit deed voor zijne lievelingsstudie 
zelve. Hierbij gevoegd zijne groote opgeruimdheid en belang- 
stelling in tal van zaken, die belangstelling verdienen, dan 
geloof ik wel, te mogen verklaren, dat EVERTS een zeer 
gelukkig mensch is geweest, waarvan hij ook geheel den 
indruk maakte. 


Aan dit „In Memoriam” moge eene lijst worden toege- 
voegd van EVERTS’ zoölogische, meest entomologische, publi- 
caties. De Heer P. VAN DER WIEL, coleopteroloog, ís zoo 
welwillend geweest, deze samen te stellen, waarvoor ik hem 


hierbij hartelijk dank zeg. 
21:20: 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. TOI 


Zoölogische geschriften van Jhr. Dr. ED. J. G. 


EVERTS, zoomede mededeelingen, door hem 


gedaan op de Vergaderingen der Nederlandsche 


UT 


Entomologische Vereeniging. 


1871. 


. Syntomys Phegea L. bij Roozendaal (N. Br.) en Lijst 


van niet algemeen voorkomende Coleoptera, — Ver- 
slag 26e Zomerverg., Breda, 1 Juli 1871; Tijdschr. v. 
Ent. 15, 1872, p. XX VI—XXVII. 


. Mededeeling betreffende de Walvischluis (Cyamus 


Ceti L.), Acanthia lectularia L., Procrustes coriaceus L. 
en Leistus rufomarginatus. — Verslag 5e Winterverg., 
Beiden 23*Dec:t18713 Tijdschr..v. Ent. 15, 1872, .p. 
LIX—LX. 

1872. 


. Mededeeling en Lijst van merkwaardige Coleoptera, op 


eene excursie tusschen de Lek en de Merwede ver- 
zameld. — Verslag 27e Zomerverg., Haarlem, 15 Juni 
1872; Tijdschr. v. Ent. 16, 1873, p. XXIII—XXV. 


. Lijst van Coleoptera van de excursie te Velzen, ver- 


zameld door hemzelven en deels door Snellen van Vol- 
lenhoven, Groll en anderen. — Verslag 27e Zomer- 
verg., Haarlem, 15 Juni 1872; Tijdschr. v. Ent. 16, 1873, 
p. XX VITI—XXxX. 


. Mededeeling betreffende Dies concolor Ahr., levens- 


wijze van Drilus flavescens F. en Cassida murraea L. 
5 Merslag 168% Winterverg.,) Leiden) 28)/Dec./.1872, 
Tijdschr. v. Ent. 16, p. LXVIII—LXIX. 


2873. 


. Untersuchungen an Vorticella nebulifera. — Zeitschr. 


Wiss. Zool., T. XXIII, p. 1—32; pl. XXX, Ac. proef- 
schrift, Erlangen. 


. Mededeeling betreffende een werkje over de Kever- 


fauna van de kusten van Oost-Friesland en de eilanden 
Norderney en Juist, door Dr. Metzger te Norden in 
1867 uitgegeven. — Verslag 7e Winterverg., Leiden, 


12 


10. 


IHS 


12. 


13: 


14% 


TS: 


DR. J. TH. OUDEMANS, 
6 Dec. 1873; Tijdschr. v. Ent. 17, 1874, p. LXIV— 
PNE 
1874. 


. Mededeeling tot het vangen van eene der zeldzamere 


Silphiden, n.1. Necrophilus subterraneus Ill. — Ver- 
slag 29€ Zomerverg., Arnhem, 29 Aug. 1874; Tijdschr. 
v. Ent. 18, 1875, p. XXIX—XXX. 


. Lijst van Coleoptera, gevangen op de excursie in de 


omstreken van de Rhedersteeg. — Verslag 29° Zomer- 
vergadering, Arnhem, 29 Aug. 1874; Tijdschr. v. Ent. 
LS, 1875,.p. XXXI. 

1875. 

Lijst der in Nederland voorkomende schildvleugelige 
Insecten (Coleoptera). ’s-Gravenhage, Martinus Nij- 
hoeften MII tt pp: 

Inlandsch ex. van Rhipiphorus paradoxus. — Verslag 
30° Zomerverg., Amsterdam, 24 Juli 1875. Tijdschr. v. 
Ent 19391876), pe 

Zeldzame Coleoptera, verzameld op de excursie in de 
omstreken van Hilversum. — Verslag 30¢ Zomerverg., 
Amsterdam, 24 Juli 1875; Tijdschr. v. Ent. 19, 1876, 
pala 

Mededeeling betreffende de rangschikking der Insec- 
ten-collectie der N.E.V. en nieuwe soorten Coleoptera 
voor onze fauna. (Helops striatus Fourcr. niet in- 
landsch). — Verslag ge Winterverg., Leiden, 18 Dec. 
1875; Tijdschr. v. Ent. 19, 1870) pel! 

1876. 

Voorloopige mededeeling betreffende zijne studie der 
Apioniden (monddeelen); aanwinsten voor de collectie 
der N. E. V. — Verslag 31e Zomervergadering, Mid- 
delburg, 17 Juni 1876; “Lijdschry v. Ent. 20881877, 
p. XX— XXI. 

Lijst van Coleoptera, verzameld op de excursies op 
Walcheren en bij Bergen-op-Zoom. — Verslag 31e 
Zomerverg., Middelburg, 17 Juni 1876; Tijdschr. v. 
Ent. 20, 1877, p. XX VII—XXXII. | 


2877 or 
. Supplement op de Lijst der in Nederland voorkomende 


17. 


18. 


19. 


20. 


21. 


22. 


23. 


248 


25! 


26. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. 13 


schildvleugelige Insecten (Coleoptera). — Tijdschr. v. 
Ent. 20, 1877, p. 168—185. 
Microscopische praeparaten van de monddeelen van 


Apioniden. — Verslag 32e Zomerverg., Utrecht, 30 
Juni 1877; Tijdschr. v. Ent. 21, 1878, p. XVII. 

1878. 

Coleoptera van Napels en Sicilie. — Verslag 33e 


Zomervergadering, Nijmegen, 29 Juni 1878; Tijdschr. 
v. Ent. 22, 1879, p. XVII—XVIII. 

Verschillende mededeelingen betreffende zeldzame 
Nederlandsche Coleoptera. — Verslag 12e Winter- 
vere.) Weiden,) 22/Diec. 1878; Tijdschr..v. Ent. 22,/1879, 
p. LXXXII—LXXXIII. 

1879. 

Description de cing espéces nouvelles du genre Apion. 
— Tijdsch. v. Ent. 22, 1879, p. 58—60 (Sep. p. 1—3). 
Bijdrage tot de kennis der Apioniden. — Tijdschr. v. 
Ent. 22, 1879, p. 133—185; pl. 5 (Sep. p. 5—57). 
Gehoororgaan in de sprieten van sommige Diptera 
(Onderzoek van Dr. Paul Mayer); Schetsteekeningen 
van Coleoptera; Gevraagd inl. ex. van de geslachten 
Malthodes en Malthinus; Javaansche Coleoptera. — 
Verslag 34e Zomerverg., Haarlem, 30 Aug. 1879; 
Tijdschr. v. Ent. 23, 1880, p. XVIII—XIX. 
Mededeelingen over het geslacht Meligethes, waarde 
van microscopische kenmerken; Carabinen, welke nog 
niet inlandsch zijn, doch in de Belgische Campine reeds 
gevangen zijn. — Verslag 13e Winterverg., Leiden, 
28 WMeesi1879 5}. Tajdschr. vi Entr23, 1880 phi NICE 
XCIV. 

Lijst der Nederlandsche Coleoptera, gerangschikt vol- 
gens Stein en Weise’s Catalogi Coleopterorum Europae, 
2e Editie, Berlijn 1877. — Den Haag, 1 Oct. 1879. 
21 pp. 

Bijdrage tot de kennis der Opalinen uit het darmkanaai 
van Batrachiérs. — Tijdschr. Ned. Dierk. Ver., T. IV, 
Leiden, 1879. 5 pp.; pl. IV. 

1880. 

Mededeelingen betreffende het geslacht Rhizophagus; 


14 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


- Dimorphisme bij Cercus pedicularius L.; Carabus auro- 


N 
N 


29. 


30. 


an 


32) 


33: 


34. 


35- 


nitens F., var. Putzeysii Mors.; Vangsten op excursies 
in de omstreken van Maastricht; Belgische Coleoptera. 
— Verslag 35e Zomerverg., Zutphen, 24 Juli 1880; 
Tijdschr. v. Ent 124,01887, pax VE RIO 


. Over den stand onzer kennis der Nederlandsche Cole- 


opteren-fauna; Mededeeling betreffende de Nederland- 
sche Mordellinae. — Verslag 14e Winterverg., Leiden, 
19 Dec. 1880; Tijdschr. v. Ent. 24, 1881, p. CXV— 
(©. VOL 

1881. 


. Tweede Supplement op de Lijst der in Nederland voor- 


komende schildvleugelige Insecten (Coleoptera). — 
Verslag 14e Winterverg., Leiden, 19 Dec. 1880; Tijd- 
schr. v. Ent. 24, 1881, p. CXXIX—CLX. 

Bijdrage tot de kennis der Nitidularien. — Tijdschr. v. 
Ent. 24, 1881, p. 9-60; pl. 2, 3 en 4. 

Verschillen van soorten van de geslachten Notiophilus, 
Chlaenius en Laccobius en een monstrositeit van 
Hydrous caraboides L. — Verslag 36e Zomerverg., 
Maastricht 23 Juli 1881; Tijdschr. v. Ent.’ 2551882, 
p. XVII—XVIII. 

Curculionides recueillis en Allemagne par M. de Borre 
en juin et juillet 1880. — Compt. rend. Soc. Ent. Belg., 
serie III, No. 5, 1881, p. LXXX—LXXXI. 

Nitidulides recueillis en Allemagne par M. A. de Borre 
en juin et juillet 1880. — Compt. rend. Soc. Ent. Belg., 
SHC NEUN O MRS SIT MERONI 

Curculionides rapportés par M. L. Becker de son 


voyage en Provence en 1880. — Compt. rend. Soc. Ent. 
Bele., serie III, Noms, 1881, p IX 
1882. 


Mededeeling betreffende de plaats in het systeem en de 
veelvormigheid van de Staphyliniden; Een Geotrupes 
stercorarius L. met twee schenen aan de rechterachter- 
poot. — Verslag 15e Winterverg., Leiden, 15 Jan. 1882; 
Tijdschr. v. Ent. 25, 1882, p. CKXXII-CXXXIII. 

De waarde van beharing en haarstippels bij het onder- 
scheiden en determineeren van insecten. Feronia vul- 


36. 


37: 


38. 


99: 


40. 


42. 


49 


44. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED, J. G. EVERTS. I5 


_garis L. met een worm (Gordius). Afbeelding van een 


meuwe Apion van Sicilië. De „trompetter” bij Hom- 
melnesten. — Verslag 37e Zomerverg., Wageningen, 
I Juli 1882; Tijdschr. v. Ent. 26, 1883, p. XX—XXIII. 
Description d'une nouvelle espèce d’Apion de Sicile. 
(Apion murinum Ev. nov. sp.; Apion Ragusae Ev.; 


Apion viridicoeruleum Ev.). — Naturalista Siciliano, 
DYNO. 11,558825:Ppn 252 — 25345, pl XS zei(Sep. 
p- 1273): 

1883. 


Bijzonderheden betreffende het geslacht Hydrobius 
Leach. Bewerking der Clavicornia en verzoek, om te 
letten op Coleoptera, welke op schimmel leven. — Ver- 
slag 16e Winterverg., Leiden, 14 Jan. 1883; Tijdschr. 
v. Ent. 26, 1883, p. CXLIV—CXLVI. 

Bijdrage tot de kennis der in Nederland voorkomende 
Haliplidae. — Tijdschr. v. Ent. 26, 1883, p. 87—103. 
Zeldzame inlandsche Coleopteren en eenige merkwaar- 


dige Europeesche Lamellicornia. — Verslag 38° Zomer- 
verg., Assen, 28 Juli 1883; Tijdschr. v. Ent. 27, 1884. 
p. XVII. 

1884. 

Levenswijze van Velleius dilatatus Fabr. en Metoecus 
paradoxus L. — Verslag 17e Winterverg., Leiden, 


13 Jan. 1884; Tijdschr. v. Ent. 27, 1884, p. LXXXVII 
—XCI. 


. Bijdrage tot de kennis der Lathridiidae. — Tijdsch. v. 


Ent. 27, 1884, p. 55—05. 

Coleoptera door Dr. H. ten Kate Jr. in Noordelijk Lap- 
land aangetroffen. — Tijdschr. v. Ent. 27, 1884, 
p. 249—250. 

Cicindela maritima Dej. en hybrida L. Zeldzame en 
nieuwe Coleoptera voor onze fauna. Stenelmis con- 
sobrinus Duf. langs de Elbe bij Dresden en mededeeling 


omtrent de levenswijze. — Verslag 39e Zomerverg., 
Breda 23/6074 up-n1884 0 Tijdschr’ ybyEnton28 11885, 
p. XV—XVIII. 


Hermann Schlegel (Biogr.). — Nederlandsche Specta- 
tor, 1884, No. 8, p. 1—8. 


45. 


46. 


47. 


48. 


49: 


50. 


Bin. 


ga 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


Apion arragonicum nov. spec. — Wien. Ent. Zeit. III, 
Heft 7, 1884, p. 219. 

1885. 

Naar aanleiding van mededeelingen van de heeren van 


Hasselt en Groll: Mededeeling, dat ook diverse zeld- 
zame keversoorten op de rails van spoorwegen worden 
aangetroffen. — Verslag 18e Winterverg., Leiden, 25 
Jan 1885 Dydschrs yet. 2851885, pP. XCVI 
Inlandsche Necrophorus-soorten. Chlaenius tristis 
Schall. bij Loosduinen, in koffieboonen voorkomende. — 
Reitter. Coleoptera, in koffieboonen voorkomende. --- 
Verslag 18e Winterverg., Leiden, 25 Jan. 1885; Tijd- 
schr. v. Ent. 28, 1885, p. CVI—CVIII. 

Een collectie Coleoptera afkomstig van Medan (Deli, 
Sumatra), bijeengebracht door Ir. W. Dates. — Verslag 
40° Zomerverg., Amsterdam, 18 Juli 1885; Tijdschr. v. 
Ent. 29, 1886, p. XXXII—XXXIII. 

Opgave van Coleoptera, verzameld op de excursie onder 
Valkenveen. — Verslag 40e Zomerverg., Amsterdam, 
18 Juli 1885; Tijdschr. v. Ent. 2,9 1886, p. XXXIV. 
1886. 

Mededeeling betreffende de inlandsche soorten van het 
geslacht Cicindela. Overzicht van de Nederlandsche 
Coleopteren-fauna, in verband met eene nieuwe uit- 
gave van zijne naamlijst. Coleoptera-soorten, welke uit- 
sluitend in de Provincie Limburg zijn aangetroffen. — 
Verslag rige Winterverg., Leiden, 17 Jan. 1886; 
Tijdschr. v. Ent. 29, 1886, p. CIV—CVI. 
Mededeeling betreffende het sub-genus Philochthus 
Steph. van Bembidium. Donicia appendiculata Ahr. 
uit Zuid-Limburg. Meloè rugosus Mrsh. en Xyloterus 


dispar F. — Verslag 41e Zomerverg., Winterswijk, 
17 Juli 1886; Tijdschr. v. Ent. 30, 1887, p. XVIII—XX. 
1887. 


Eene Leptura sp. in huis gevangen, vermoedelijk eene 
geimporteerde Noord-Amerikaansche soort. Een inl. ex. 
van Potaminus substriatus Mill. Mededeeling betref: 
fende verwante Harpalus-soorten. — Verslag 20e Win- 


53. 


54. 


55: 


56. 


57. 


58. 


59. 


60. 


61. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. 107 


terverg., Leiden, 16 Jan. 1887; Tijdschr. v. Ent. 30, 
1887, p. CVI—CVII. 

Opgave van nieuwe soorten (Coleoptera) voor onze 
fauna. Onderzoek en opsporing van mierengasten door 
E. Wasmann. Myrmecophilen uit de nesten van For- 
mica rufa in de Haagsche duinen. — Verslag 42e 
Zomerverg., Maastricht, 23 Juli, 1887; Tijdschr. v. Ent. 
31, 1888, p. XVII—XIX. 

Lijst van voor onze fauna merkwaardige soorten Coleo- 
ptera, op de excursies bij Bunde en in andere gedee!ten 
van Zuid-Limburg verzameld. — Verslag 42e Zomer- 
Mers Maastricht, 1 2abiuli 188734 lijdschr. .v:,. Ent. 
31, 1888, p. XX V—XXVI. 

Nieuwe Naamlijst van Nederlandsche Schildvleugelige 
Insecten (Insecta Coleoptera). — Natuurk. Verh. Holl. 
Mij. v. Wetensch., 3e Verz:, Deel IV, 4e en laatste stuk, 
III + 237 pp. 

1888. 

Opsporing en onderzoek van waterkevers. Variéteiten 
van Clytus arcuatus L. en C. arietis L. Oxypoda prae- 
cellens Epp., faun. nov. spec. — Verslag 21e Winter- 
verg., Leiden, 22 Jan. 1888; Tijdschr. v. Ent. 31, 1888, 
p. LXXXIII—-LXXXVI. 

Lijst der Nederlandsche Coleoptera. — Den Haag, 
April 1888, 27 pp. 

Die Getreidesammelnden Ameisen in alter und neuer 
Zeit, von Erich Wasmann S. J. (Referaat). — Tijdschr. 
v. Ent. 31, 1888, p. 105—108. 

Tabellarisch overzicht der in Nederland waargenomen 
soorten van het geslacht Amara Bonelli. — Tijdschr. 
v. Ent. 31, 1888, p. 329—338. 

Mededeelingen over het Supplement op de Nieuwe 
Naamlijst van Schildvleugelige Insecten. Inlandsche 
Myriapoden. — Verslag 43e Zomerverg., Apeldoorn, 
23 Juni 1888; Tijdschr. v. Ent. 32, 1889, p. XXI— 
XXII. 


1880. 
Supplement op de Nieuwe Naamlijst van Nederland- 
sche Schildvleugelige Insecten. — Verslag 43e Zomer- 


2 


62. 


63. 


64. 


65. 


66. 


DR. J. TEL CUDEMANS, 


vergadering, Apeldoorn, 23 Juni 1888; Tijdschr. v. Ent. 
32, 1889, p. XXXIII—XL. 

Naamlijst van in Nederland voorkomende Myriapoden. 
— Verslag 43e Zomerverg., Apeldoorn, 23 Juni 1888, 
Tijdschr vw Ent. 32, 17889, p leu) ENE 

Rapport van de Commissie inzake de nomenclatuur van 
de insecten (Aanvullingen). — Verslag 22e Winter- 
verg., Leiden, 13 Jan. 1889; Tijdschr. v. Ent. 32, 1880, 
p. CVI—CVII. 

Beschikbaarstelling van separaten van zijne artikelen. 
Nieuwe soorten (Coleoptera) voor onze fauna. — Ver- 
slag 22° Winterverg., Leiden, 13 Jan. 1889; Tijdschr. v. 
Ent.32, 1880,,p. CX 

Proeve van rangschikking der in Nederland vertegen- 
woordige Coleopteren-Familien. — Tijdschr. v. Ent. 32, 
1889, p. 117— 160; pl. 4 en 5. 

Nieuwe aanwinsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna. WVerslas 43€ /omenvers Bergen op Zoom, 
13 Juli 1889; Tijdschr; v. Ent. 33, 1890, p. XXV— 
XXVII. 

1890. 


. Een der zeldzaamste en merkwaardigste Coleoptera van 


Europa, n.l. Plegamophorus bispinosus Hampe, G'en ©. 
e Wierslag 236 MWinteryers!, qWweidenyizo pane 1898; 
Tijdschr. v. Ent. 33, 1890, p. CXX—CXXI. 


. Tabellarisch overzicht der in Nederland waargenomen 


Bembidioni. — Tijdschr. v. Ent. 33, 1890, p. I—21. 


». Quelques remarques à sujet d’une Etude de Mr. David 


Sharp sur la structure du prosternum dans les Rhyn- 
chophorides. — Tijdschr. v. Ent. 33, 1890, p. 349—353 
met pl. 15. 


70. De stand der Nederlandsche Coleopteren-fauna. Aan- 


kondiging van een nieuwen Catalogus Coleopterorum 
Europae, Caucasi et Armeniae Rossicae, van von Hey- 
den, Reitter en Weise. — Merslag 45° Zomervere.. 
Nijmegen, 26 Juli 1890; Tijdschr. | v.. Ent. 34, 41801, 
p. XX—XXI. 

1891. 


. Tweede Supplement op de Nieuwe Naamlijst van Ne- 


SI 
N 


78. 


79. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. 19 


deriandsche Schildvleugelige Insecten. — Verslag 45e 
Zomerverg., Nijmegen, 26 Juli 1890; Tijdschr. v. Ent. 
34, 1891, p. XCVILI—CIV. 


. Melophagus ovinus L., levend tusschen de wol van 


schapen aangetroffen. Merkwaardige variëteiten van 
Chrysomela-soorten. — Verslag 24e Winterverg., Lei- 
den, 25 Jan. 1891; Tijdschr. v. Ent. 34, 1891, p. CXVI— 
eV: 


. Coleoptera, nieuw voor onze fauna. Stenostola ferrea 


Schrnk. en Phytoecia cylindrica L., gevangen bij Maas- 
tricht. Orchesia picea Hrbst. (micans Muls.) gekweekt 
uit Polyporus van Loosduinen. Sigaren, aangetast door 
Lasioderma laeve Ill. — Verslag 46° Zomerverg., En- 
schedé, 18 Juli 1891; Tijdschr. v. Ent. 35, 1892, p. 
XII— XI. 

1892. 


74. Mededeelingen betreffende de Strepsiptera. — Verslag 


25e Winterverg., Leiden, 24 Jan. 1892; Tijdschr. v. Ent. 
35, 1892, p. XLII—XLIII. 


. Tabellarisch overzicht der in Nederland waargenomen 


Donaciini. (Volgens J. Weise, Naturgesch. der Insecten 
Deutschlands, Abth. I, Band 6, 1882). — Tijdschr. v. 
Ent. 35, 1892, p. 31—58. 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


fauna. Ontwikkeling van Sarcophaga carnaria L. in het 
menschelijk oor. (Insect. Life, Vol. IV). — Verslag 47e 
Zomerverg., Tilburg, 16 Juli 1892; Tijdschr. v. Ent. 36, 
1893, p. XIX—XX. 


1898. 
Overzicht der in ons gebied voorkomende soorten van 
het geslacht Trichius. — Verslag 26e Winterverg., 


Beiden, 22 jane res; idsehr/ vi Ent. 36, 1803, 
p. LIII—LVIT. 

Zwei neue Käfer-Varietäten (Molops piceus Panz. var. 
obscuries m. en Panagaeus bipustulatus F. a. conjunc- 
tus m.). Tijdschr. v. Ent. 36, 1893, p. 15. 

Derde Supplement op de Nieuwe Naamlijst van Neder- 
landsche Schildvleugelige Insecten. — Tijdschr. v. Ent. 


36, 1893, p. 73—128. 


20 


80. 


81. 


84. 


86. 


87. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


Mededeeling betreffende den stand der Nederlandsche 
Coleopteren-fauna. — Verslag 48e Zomerverg., Arn- 
hem, 17 Juni 1893; Tijdschr. v. Ent. 37, 1894, p. XXXII 
XXXIII. 

Sopra tre Apion di Sicilia (A Mr. E. Ragusa). — Natu- 
ralistaSiciliano; SI SX, No, 8,1893, p.. 153 152. 
1894. 


. De Zoölogisch-biologische wetenschap, Rede, uitgespro- 


ken bij gelegenheid van het 100-jarig bestaan der Mii. 
Diligentia, 3 Nov. 1893. — Natuurk. Voordr., be- 
schreven door P. A. Haaxman, Serie 22, 1894, p. 3-—13. 


. De Belgische Coleopteren-fauna in verband met de Ne- 


derlandsche Coleopteren-fauna; soorten, in het Belgisch 
grensgebied voorkomende, doch nog niet in Nederland 
aangetroffen. — Verslag 27e Winterverg., Leiden, 
21 Jan 1894; Tijdschr. v. Ent. 37, 1894, p. LXX 
Boekaankondiging: E. Wasmann S. J., Kritisches Ver- 
zeichniss der Myrmecophilen und Termitophilen Ar- 
thropoden. Mit angabe der Lebensweise und mit Be- 
schreibung neuer Arten. Berlin, Verlag von Felix L. 
Dames, 1894, XVI u. 231 Seiten, 12 Mark. — Tijdschr. 
v. Ent. 37, 1894, p. 194—195. 


. Praeparaten betreffende de levensgeschiedenis van Apis 


mellifica L. Handbuch der Zoölogie von Dr. Gustav 
van Hayack. — Verslag 49e Zomerverg., Venlo, 9 Juni 
1894; Tijdschr. v. Ent. 38, 1895, p. XXXIII. 

1895. 

Verschijning van het werk van E. Wasmann S. J., Kri- 
sches Verzeichniss der Myrmecophilen und Termitophi- 
len Arthropoden. Waarneming van denzelfde over in ijs 
ingevroren of op het ijs kruipende Coleoptera, na het in- 
vallen van dooiweder. — Mededeelingen over de Neder- 
landsche Elmiden. — Verslag 28e Winterverg., Leiden, 
20 Jan. 1895; Tijdschr. v. Ent. 38, 1895, p. VII—IX. 
Verschijning en bespreking van het werk van L. Gangl- 
bauer: „Die Käfer von Mittel-Europa”. — Verslag 50e 
Zomerverg., ’s-Gravenhage, 6 Juli 1895; Tijdschr. v. 
Ent. 39, 1896, p. XLVII—XLVIII. 


88. 


89. 


90. 


Qi) 


32. 


93: 


95. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS, ZI 


1896. 

Een interessant boekje, getiteld: „Die Biber an der mitt- 
leren Elbe. Nebst einem Anhage über Platypsyllus 
castoris Rits.” van Dr. H. Friedrich, Dessau, 1884. — 
Verslag 29€Winterverg., Leiden, 19 Jan. 1896; Tijdschr. 
v. Ent. 39, 1896, p. XCIV—XCV. 

Verzamelen van Coleopteren in Sphagnum. — Verslag 
sie Zomerverg., Lochem, 20 Juni 1896; Tijdschr. v. 
Ent. 39, 1896, p. CXXV—CXXVI. 

Dytiscus iapponicus Gyll., Heterocerus crinitus Kiesw. 
en Bothriophorus atomus Muls. — Tijdschr. v. Ent. 39, 
1896, p. 173—174. 

1897. 

Mededeelingen betreffende de Coleopteren-fauna vaü 
het eiland Texel. — Verslag 30e Winterverg., Leiden, 
24 Jan. 1897; Tijdschr. v. Ent. 40, 1897, Verslagen 
P. 13—14. 

1898. 

Melanisme bij Diosa punctulatus F. Levenswijze van 
soorten van het geslacht Drilus. Bespreking van een 
artikel van Dr. Fr. Thomas in Ent. Nachrichten 
XXIII. Jahrg. 1897, getiteld: ,,Ueber einem gallenfres- 
senden Rüsselkäfer und ein Controlverfahren bei Un- 
tersuchungen über Insektenfrass an Pflanzen (Ko- 
prolyse)”.De groene strepen op de dekschilden van Cas- 
sida vittata Villers, onderzoekingen van Dr. Carl Ver- 
hoeff. — Verslag 31e Winterverg., ’s Gravenhage, 
23 Jan. 1898; Tijdschr. v. Ent. 41, 1898, Verslagen 
PSD 

De Sg van Necydalis major L. schijnen zeldzaam te 
zijn, uit ons land nog geen ex. bekend. — Verslag 53e 
Zomerverg., Venlo, rr Juni 1808; enr v. Ent. 41, 
1898, Verslagen p. 81. 


. Coleoptera Neerlandica. De schildvleugelige insecten 


van Nederland en het aangrenzend gebied. re Deel. 
VIII + 677 pp. en 62 fig., ‘s-Gravenhage, Martinus Nij- 
hoff. 
1809. 
Vraatstukken van Bostrychiden (Tomiciden en Scoly- 


90. 


99: 


I OO. 


IOI. 


102. 


103. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


tiden) en bespreking van de verschillende soorten. — 
Verslag 32e Winterverg., Amsterdam, 22 Jan. 1899; 
Tijdschr. v. Ent. 42, 1899, Verslagen p. 2—6. 

Een stuk balk met talrijke gangen van Xestobium tes- 
sellatum F. en een schorsstuk met gangen van Tomicus 
6-dentatus Boerner. — Verslag 54e Zomerverg., Doe- 
tinchem, 22 Jule 1899; Iijdschr. va Ent. 42, 1899, Mers 
slagen p. 68—69. 

1900. 


. Vraatstukken van Scolytiden, Cerambyciden en andere 


Coleoptera. Cosmopolitische Coleoptera, door handels- 
waren verbreid. — Verslag 33e Winterverg., Rotter- 
dam, 21 Jan. 1900; Tijdschr. v. Ent. 43, 1900, Verslagen 
Potrai 


. Sluipwespen verkregen uit larven en poppen van Scoly- 


tus destructor. Kevers uit handelswaren. — Verslag 
55e Zomerverg., Oosterbeek, g Juni 1900; Tijdschr. v. 
Ent. 13, 1900, Verslagen p. 48. 

Boekaankondiging: Manuel de la faune de Belgique. 
par Aug. Lameere. Tome II, Insectes inférieurs. Bru- 
xelles, H. Lamertin, 20 Rue du Marchée au Bois, roro. 
— Tijdschr. v. Ent. 43, 1900, p. 232—234. 

1901. 

Metamorphose van Lucanus cervus. „Frasstücke” van 
Coleoptera. Coleoptera, nieuw voor orze fauna. — Ver- 
slag 34e Winterverg., ’s-Gravenhage, 20 Jan. 1901; 
Tijdschr. v. Ent. 44, 1901, Verslagen p. 3—5. 
Verkleuren van Cassida’s, gedood in een fleschje met 
snuif. — Verslag 34e Winterverg., ’s-Gravenhage, 20 
Jam. voors Dijdschr. ws Ent. 44, 1901, Merstasp 17. 
Mededeeling betreffende het afscheidingsprodukt der 
z.g. „stinkklieren” bij Aromia moschata L. en bij larven 
van Chrysomeliden. Vraatstuk van Hylesinus Kraatzi 
Eichh. — Verslag 56e Zomerverg., Groningen, 13 Juli 
1901; Tijdschr. v. Ent. 44, 1901, Verslagen p. 69—70. 
1902. 

De groep der „houtboorders” onder de Scolytiden. — 
Verslag 35e Winterverg., Utrecht, 19 Jan. 1902; 
Tijdschr. v. Ent. 45, 1902, Verslagen p. 4—9. 


104. 


105. 


100. 


108. 


109. 


big: 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS, 23 


Twee Coleoptera en eene kleuraberratie, nieuw voor de 
Nederlandsche fauna. Ent. Ber. I, No. 4, 1 Mrt. 1902, 


p23; 
Bespreking van het werk van Auguste Barbey: ,,Les 
Scolytides de l’Europe centrale”, 1901. — Verslag 57° 


Zomerverg., Zutphen, 7 Juni 1902 Tijdschr. v. Ent. 45, 
1902, Verslagen p. 70. 

Tabellarisch overzicht der in Nederland voorkomende 
meest bekende Coniferen of Naaldboomen, als leid- 
draad tot het herkennen dezer planten ten dienste van 
onze Entomologen. — Ent. Ber. I, No. 6, 1 Juli 1902, 


PS 36. 


. Coleoptera op 5 en 6 Juni 1902 bij Winterswijk gevan- 


rent Ent. Ber. 1, No, 8, 1 Nov. 1902,, p. 49-50. 
1903. 

Eerste Lijst van soorten en variéteiten nieuw voor de 
Nederlandsche fauna, sedert de uitgave der.,,Coleo- 
ptera Neerlandica” bekend geworden. — Tijdschr. v. 
Ent. 46, 1903, p. 135—136. 

Anomalie bij eenige Carabicinen. Merkwaardige afwij- 
king van Pterostichus vulgaris L. uit West-Pruisen. 
Gevleugelde en ongevleugelde ex. van dezelfde soort 
bij de Carabicinen. — Verslag 36° Winterverg., Am- 
sterdam, 25 Jan. 1903; Tijdschr. v. Ent. 46, 1903, Ver- 
slagen p. 23—27. 


. Verschillende nieuwe soorten voor onze Coleopteren- 


fauna. — Verslag 58e Zomerverg., Roermond, 6 Juni 
1903; Tijdschr. v. Ent. 46, 1903, Verslagen p. 54. 


. Lijst van Coleoptera, gevangen in de omstreken van 


Maastricht, Venlo en Roermond, vöör en na de Zomer- 
zellen) NedniBntWViery Juni tr90g Enters, 
No. 14, 1 Nov. 1903, p. 104-108. 


. Coleoptera Neerlandica. De schildvleugelige insecten 


van Nederland en het aangrenzend gebied. 2e Deel. IV 
+ 798 pp., 8 pl. en 62 fig.; ’s-Gravenhage, Martinus Nij- 
hoff. 

Coleoptera Neerlandica. De schildvleugelige insecten 
van Nederland en het aangrenzend gebied. Supplement; 
Lichaamsbouw, ontwikkeling en verblijf, alsmede een 


114. 


116. 


177. 


118. 


119. 


I2I. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


korte mededeeling over het verzamelen en prepareeren. 
138 pp. en 6 pl.; ’s-Gravenhage, Martinus Nijhoff. 
1904. 

Tweede Lijst van soorten en variëteiten, nieuw voor de 
Nederlandsche fauna, sedert de uitgave der ,,Coleo- 
ptera Neerlandica” bekend geworden. — Tijdschr. v. 
Ent. 47, 1904, p. 172—176. 


15. Boekaankondiging: „Etude comparée des Glandes 


pygidiennes chez ler Carabides et les Dytiscides, avec 
quelques remarques sur le classement des Carabides” 
par Fr. Diercks en „Les Glandes pygidiennes des Coléo- 
ptères, second mémoire. Carabides (Bombardiers etc.), 
Paussides, Cicindélides, Staphylinides, par Fr. Diercks. 
— Enters NOMI: 2 Jan 1904 Np sr LES: 
Opstel van Dr. A. Fleischer, getiteld: ,,Flugzeit von 
Colon und Liodes in Bilowitz und Adamsthal in der 
Umgebung von Brünn”, Wien. Ent. Zeitung, XXII. 
Jahrg. 1903. Opmerkingen over en nieuwe soorten voor 
de Nederlandsche Coleopteren-fauna. — Verslag 37e 
Winterverg., Utrecht, 24 Jan. 1904; Tijdschr. v. Ent. 
47, 1904, p. VIII-X. 

Mededeeling betreffende nieuwe Coleoptera-soorten 
voor ons land. Donacia’s in 1825 bij Leiden gevangen 
(Coll. Ver Loren) en goed bewaard gebleven. — Ver- 
slag 59¢ Zomervergadering, Winterswijk, 16 Juli 1904; 
Tijdschr. v. Ent. 47, 1904, p. LXIV—LXV. 
Coleoptera, welke het meer zuidelijke kustgebied, n.l. 
van Frankrijk en Zuid-Engeland, bewonen, doch ook 
langs of nabij de Nederlandsche kust gevangen zijn. — 
Ent. Ber. I, No. 20, 1 Nov. 1904, p. 179—180. 

Lijst van Coleoptera, gevangen in de omstreken van 
Winterswijk en Eibergen, vöör en na de Zomervergade- 
ring der Ned. Ent. Ver., Juli 1904. — Ent. Ber. I, 
No. 20, 1 Nov. 1904, p. 181—184. 


1905. 

. Coleoptera bij Putten op de Veluwe in bierpotten 
gevangen. — Ent. Ber. I, No. 21, 1 Jan. 1905, p. 201 — 
203. 


Vraatstukken van Cerambyciden-larven en van enkele 


E22. 


123. 


124. 


126. 


127. 


128. 


120. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. 25 


andere soorten. Dermestiden-soorten, welke in ons land 
nog gevonden kunnen worden. — Verslag 38e Winter- 
verg., Rotterdam, 29 Jan. 1905; Tijdschr. v. Ent. 48, 
1905, p. XXIX—XXX. 

Het onderzoek van de vleugeltypen van Coleoptera van 
den heer Kempers, in verband met de verwantschap der 
soorten. — Verslag 60e Zomerverg., Driebergen, 20 Mei 
1905; Tijdschr. v. Ent. 48, 1905, p. LV—LVI. 
Overzicht van de voornaamste Europeesche Scolytiden. 
Rupsen van Abraxas grossulariata L. op de bladeren 
van abrikoos. Nebria picicornis F., een ex. vermoedelijk 
langs het IJ bij Amsterdam gevonden. — Verslag 60° 
Zomerverg., Driebergen, 20 Mei 1905; Tijdschr. v. Ent. 
48, 1905, p. LKVIII-LXIX. 

Derde Lijst van soorten en variéteiten, nieuw voor de 
Nederlandsche fauna, sedert de uitgave der ,, Coleoptera 
Neerlandica” bekend geworden. — Tijdschr. v. Ent. 48, 


1905, P. 245—247. 


. Insecten schadelijk voor naaldhout, No. 1, De Dennen. 


scheerder (Hylesinus piniperda L.). — Ent. Ber. I, 
No. 24, 1 Juli 1905, p. 245. 

Lijst van Coleoptera, gevonden bij Driebergen en 
Maarsbergen, ter gelegenheid van de Zomervergadering 
der Ned. Ent. Ver., Mei 1905. — Ent. Ber. II, No. 26, 
1 Nov. 1905, p. 27—28. 

1906. 

Lijst der in Nederland en het aangrenzend gebied voor- 
komende Coleoptera. Den Haag, 71 pp. 

Groote ex. van Otiorrhynchus atroapterus de G. uit de 
duinstreek. Tomiciden met Acariden bezet. Kieine 
Proctotrupiden uit alsem verkregen. Coleoptera, nieuw 
voor de Nederl. fauna. Wantsen uit eene lading Ara- 
chidennoten verkregen. Zijn schimmels, behoorende tot 
de groep der Laboulbeniaceae, in Nederland waargeno- 
men? — Verslag 39e Winterverg., Utrecht, 21 Jan. 
1906; Tijdschr. v. Ent. 49, 1906, p. III—V. 

Insecten schadelijk voor naaldhout, No. 2, De groote 
dennensnuittor (Hylobius abietis L.) en de kleine den- 


WAT. 


136. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


nensnuittor (Pissodes notatus F.). — Ent. Ber. II, 
No. 28, 1 Mrt. 1906, p. 64. 


. Coleoptera bij Putten op de Veluwe in bierpotten ge- 


vangen, Il. — Ent Ber, IE 2N07302 101 nooo: 
106— 108. 

Mededeelingen omtrent het voorkomen van schimmels, 
behoorende tot de groep der Laboulbeniaceeén, op 
Coleoptera in Nederland. Blaps en Pterostichus gein- 
fecteerd met Gordius. Coleoptera, nieuw voor de Ne- 
derlandsche fauna. — Verslag 61e Zomerverg., Olden- 
zaal,)»27 Jul, 19088. dsc ay. EEN 9900; 
p. XLVII—XLIX. 


. De Standaard-collectie der Nederlandsche Coleoptera. 


Ent. Ber], No, 32,14 NovEM9g0®p:. 1352-8732 


. Coleoptera, in de omstreken van Oldenzaal, Denekamp 


en Losser verzameld, Juli 1906. — Ent. Ber. II, No. 32, 
1 Nov. 1906, p. 137—140. 
1907. 


4. Eene aan Carabus granulatus verwante soort, n.l. de 


zeldzame C. Ménétriesi Fisch. uit Oost-Pruisen. Een 
Bembidion minimum F. met op het halsschild een 
Cryptogaam van de groep der Laboulbeniaceeen. 
Dixippus morosus, eine tropische Gespenstheu- 
schrecke”. (Natur und Offenbarung, 1906) en „Das 
Leben der Ameisen und ihrer Gäste”, beiden van Pater 
H. Schmitz. „Nuttige en schadelijke insecten” van C. 
A. L. Smits van Burgst. — Verslag 4oe Winterverg., 
Leiden, 27, jan. «1007; Liydsehta) wi Ent» 5077/1907, 
p. XVIIXVIII. 


5. Eene galvorming van de eik, waaruit een groot aantal 


Cynipiden met hare inquilinen en parasieten (Chal- 
cididen) te voorschijn kwamen. Nieuwe Coleoptera-soor- 
ten voor onze fauna. — Verslag 62e Zomerverg., 
Maastricht, 15 Juni 1907; Tijdschr. v. Ent. 50, 1907, 
p. XXXIX—XL. 

Vierde Lijst van soorten en variéteiten, nieuw voor de 
Nederlandsche fauna, sedert de uitgave der ,,Coleo- 
ptera Neerlandica” bekend geworden. — Tijdschr. v. 
Ent. 50, 1907, p. I—16. 


MET. 


138. 


139. 


140. 


I4I. 


145. 


146. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. 2 


In Memoriam Mr. A. F. A. Leesberg, met portret. — 
Hide Ent. )5041907,.p. All 20: 
Der neue „Catalogus Coleopterorum Europae, Caucasi 
et Armeniae Rossicae” auctoribus Dr. L. von Heyden, 
E. Reitter und J. Weise, editio secunda 1906, und die 
Coleopteren-fauna der Niederlande. 
Deutsch. Ent. Zeitschr. 1907, p. 369—376. 

Ù 5 “ 1910, p. 65—81. 

n Bs 56 1910, | pix 133 146: 
1908. 
Vijfde Lijst van soorten en variéteiten, nieuw voor de 
Nederlandsche fauna, sedert de uitgave der ,,Coleoptera 
Neerlandica” bekend geworden. — Tijdschr. v. Ent. 51, 
HOON PI 13. 
Lijst van Coleoptera, gevangen in Zuid-Limburg 
(Maastricht, Eijsden, Gronsveld, Bunde, Meerssen, Val- 
kenberg en Gulpen) ter gelegenheid van de Zomer- 
vergadering der Ned. Ent. Ver., Juni en Juli 1907. -— 
Ent. Ber. II, No. 39, 1 Jan. 1908, p. 203-210. 
Twee Bledius-soorten, nieuw voor onze fauna. Een 
lederen boekband, uitgeknaagd door een insect. Een 
stuk eikenhout met gangen van boktorlarven. — Ver- 
slag 41e Winterverg., Utrecht, 26 Jan. 1908. Tijdschr. 
v. Ent. Sr, 1908, p. V—VI. 


. Callidium, (Pyrrhidium) sanguineum L. — Ent. Ber. 


II, No. 40, 1 Maart 1908, p. 223. 


. Phytosus nigriventris Chevr. — Ent. Ber. II, No. 40, 


1 Mrt. 1908, p. 223—224. 


. Het kweeken van een Q van Drilus flavescens Fourcr. 


uit Helix-huisjes. Een groot aantal ex. van Niptus gri- 


| seofuscus de G. in detritus van een oud tuinhuisje. 


Coleopteren uit Peru-guano verkregen, ontvangen van 
Dr. Reclaire uit Göttingen. — Verslag 63e Zomerverg., 
Tilburg, 18 Juli 1908; Tijdschr. v. Ent. 51, 1908, p. LV. 
Boekaankondiging: Nuttige en schadelijke Insecten, 
door CA. L.. Smits) van Burgst..—..Ent;.Ber..II, 
No. 44, 1 Nov. 1908, p. 265—266. 

Helophorus asperatus Rey. — Ent. Ber. II, No. 44, 
I Nov. 1908, p. 266. 


149. 


150. 


152. 


TS 


154. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


. Leistus rufomarginatus Duft. — Ent. Blatter, IV. 


Jahrg. 1908, p. IOT. 
1909. 


3. Deux nouveaux genres et trois nouvelles espèces de 


Coléoptères appartenant a la famille des Dascillides. — 
Tildschr2 vw.) Ent #052,07909, po ine ripiani: 
Zesde Lijst van soorten en variéteiten, nieuw voor de 
Nederlandsche fauna, sedert de uitgave der ,,Coleo- 
ptera Neerlandica” bekend geworden. — Tijdschr. v. 
Ent. 52, 1900, p. 109—124. 

Coleoptera, gevonden op de excursie bij Oirschot, ter 
gelegenheid van de Zomervergadering der Ned. Ent. 
Ver., Juli 1908. — Ent. Ber. II, No. 45, ı Jan. 1909, 


Ps2924 


. Nieuwe aanwinsten voor de Nederlandsche Coleopte- 


ren-fauna en de synoniemie in den „Catalogus Coleopte- 
rorum Europae etc.” van v. Heyden, Reitter en Weise. 
— Verslag 42e Winterverg., Amsterdam, 24 Jan. 1909; 
Iidschr. v.rEnt.052,1909, D 1] 1% 
Boekaankondiging: Fauna Germanica, Die Käfer des 
Deutschen Reiches. Nach der analytischen Methode 
bearbeitet von Edmund Reitter. I. Band. Mit 66 Text- 
Illustrationen und 4o Farbendrucktafeln, zusammenge- 
stellt und redigiert von Dr. K. G. Lutz, Stuttgart, 1908. 
— Ent. Ber. II, No. 47, 1 Mei 1909, p. 329— 330. 
Overzicht van een opstel in de Deutsche Ent. Zeitsch., 
1909, getiteld: „Der meteorologische Einfluss auf 
Artenverbreitung bei den Insekten” van Paul Meyer. — 
Verslag 64e Zomerverg., Middelburg, 12 Juli 1909; 
Tijdschr: v. Ent. 52,71909, p. XLVIIE xXx. 

Lijst van Coleoptera, gevonden bij Bergen op Zoom, 
Domburg en Vlissingen, ter gelegenheid van de Zomer- 
vergadering der Ned. Ent. Ver., Juni 1909. — Ent. 
Ber. 111, Noe so; 1 Nova rocoisp. 25 27. 

1910. 


5. Boekaankondiging: Fauna Germanica, Die Käfer des 


Deutschen Reiches, Nach der analytischen Methode 
bearbeitet von Edmund Reitter. II. Band. K. G. Lutz 
Verlag, Stuttgart, 1908 (Schriften des Deutschen 


156. 


158. 


150. 
160. 


161. 


162. 


163. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. 29 


Lehrervereins fiir Naturkunde, XXIV. Band). — Ent. 
Ber. III, No. 51, 1 Jan. 1910, p. 40. 

„Systematisches Verzeichnis der Käfer Deutschlands 
und Deutsch-Oesterreichs” door J. Schilsky. Stand van 
de Nederlandsche Coleopteren-fauna. In ons land kun- 
nen nog twee keversoorten levende op Viscum album 
ontdekt worden, n.l. Apion variegatum Wenck. en 
Hedobia pubescens Oliv. — Het uitzeven en onder- 
zoeken van aanspoelsel van rivieren en beken. — Ver- 
slag 43¢ Winterverg., Arnhem, 23 Jan. 1910; Tijdschr. 
odg kot Os pi EMI. 


. Boekaankondiging: Systematisches Verzeichnis der 


Kafer Deutschlands und Deutsch-Oesterreichs. Mit 
besonderer Angabe der geographischen Verbreitung 
aller Kaferarten in diesem Faunengebiete, zugleich ein 
Kaferverzeichnis der Mark Brandenburg. Herausge- 
geben von J. Schilsky. Stuttgart, Verlag von Strecker 
& Schréder, 1909, Octav. 15 vel druk Mk. 5,50; ge- 
bonden Mk. 6,50. — Ent. Ber. III, No. 52, 1 Mrt. 1910, 
p. 63—65. 

Arthropoden, verzameld gedurende eene reis door Italie. 
— Verslag 65e Zomerverg., Terborg, 25 Juni 1910; 
Dajdschray nt (53, 1910,) pu EXVITEXVIIE 
Pseudopsis sulcatus Newm., Faunae nov. gen. et spec. 
— Ent. Ber. III, No. 55, 1 Sept. 1910, p. 93. 

Excursie te Winterswijk en Terborg, Juni 1910. — 
Ent. Ber. III, No. 56, 1 Nov. 1910, p. 112—114. 
Bemerkungen zu dem neuen ,,Catalogus Coleopterorum 
Europae, Caucasi et Armeniae Rossicae”, Auctoribus 
Dr. L. van Heyden, E. Reitter und J. Weise, editio 


secunda, 1906. — Deutsch. Ent. Zeitschr., 1910, 
P. 527—540. 
IQII. 


In Memoriam Dr. H. W. van der Weele, met portret. 
— Tijdschr. v. Ent. 54, 1011, p. I—5. 

Zevende Lijst van soorten en variéteiten, nieuw voor 
de Nederlandsche fauna, sedert de uitgave der ,,Coleo- 
ptera Neerlandica” bekend geworden. — Tijdschr. v. 
Ent. 54, IgIT, p. 208—232. 


30 


164. 


165. 


166. 


168. 


Dan. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


Nieuwe aanwinsten voor de Nederlandsche Coleopte- 
ren-fauna. Insecten in de woningen van mollen, ham- 
sters en muizen. Coleoptera, verzameld achter schors, 
in buizen met verzuurd bier. — Verslag 44e Winter- 
vers. (Rotterdam (i220 Janeerorac i ydschriy ints 54, 
1911, p. II—V. 

Mededeeling betreffende de 7e Lijst van soorten en 
variéteiten nieuw voor de Nederlandsche fauna. — 
Verslag 66: Zomervergadering, Valkenburg (L.), 17 
Juni ror; DidsehrıvwEnt. 54, TOUT prEN 
Opgave van de meer zeldzame en nieuw ontdekte Co- 
leoptera, verzameld gedurende de excursies in de om- 
streken van Meerssen, Valkenburg, Gulpen en Epen 
(Zuid-Limburg), Juni 1911. — Ent. Ber. III, No. 62, 
I Nov. 1911, p. 181—183. 


. Einige Erganzungen zu den Bemerkungen zum neuen 


Catalogus Coleopterorum Europae, Caucasi et Ar- 


meniae Rossicae. — Deutsch. Ent. Zeitschr., 1911, 
P. 422—431. 
1912. 


Boekaankondiging: Fauna Germanica, III. Band. — 
Enter Gi Nor 63,0 jan. M1gT2, Np 224225: 


. Achtste Lijst van soorten en variéteiten, nieuw voor 


de Nederlandsche fauna, sedert de uitgave der ,,Coleo- 
ptera Neerlandica” bekend geworden. — Tijdschr. v. 
Ent. 55, 1912, p. 271—300. 


. Coleoptera, door de heeren F. Heseihaus S. J. en F. 


Rischkamp S. J. bij Sittard, Aalbeek en Valkenburg 
in Limburg in mollenwoningen waargenomen. Onder- 
zoek van Laemophloeus-soorten. Nieuwe aanwinsten 
voor de Nederlandsche Coleopteren-fauna. — Verslag 
45€ Winterverg., ’s-Gravenhage, 21 Jan. 1912; Tijdschr. 
v. Ent. 55, 1912, p. XXIV—XXVI. 

Boekaankondiging: W. Junk, Bibliographia Coleopte- 
rologica, Berlin W. 15, Kurfürstendamm 201, 1912 en 
Java, Zoölogisch en Biologisch, door Dr. J. C. Ko- 
ningsberger, Afl. I. Drukkerij v. h. Departement voor 
Landbouw, Nijverheid en Handel, Buitenzorg, 1911, 


179. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. 3I 


Verkrijgbaar bij G. Kolff & Co., Batavia, Prijs f 1.—. 
— Ent. Ber. III, No. 64, 1 Mrt. 1912, p. 240-241. 


. Mededeeling betreffende den stand van de Nederland- 


sche Coleopteren-fauna. Haliplus-soorten, in Nederland 
gevonden. — Verslag 67e Zomerverg., Mook bij Nij- 
megen, 22> juni i1902;' Tijdschr vi Ent 55: 1012, Di 
XLIX—L. 


. Vriendelijk verzoek (betreffende Carabus-rassen). — 


Ent. Ber. III, No. 67, 1 Sept. 1912, p. 279—280. 
1913. 


. Lijst van minder algemeene Coleoptera, in Juni aan de 


Plasmolen bij Mook gevangen. — Ent. Ber. III, No. 
69, I Jan. 1913, p. 311—312. 


. Coleoptera in detritus van woningen en nesten van 


zoogdieren en vogels. Onderzoek van plantenafval uit 
broeibakken en warme kassen. — Verslag 46e Winter- 
verg., Amsterdam, 26 Jan. 1913; Tijdschr. v. Ent. 56, 
1913, p. VI—IX. 


. Boekaankondiging: The comparative anatomy of the 


male genital tube in Coleoptera, by D. Sharp, M. A, 
ARS Vand Mi Muir) PORN Si 16s bizomet 37 platen, 
waarop 239 figuren. — Ent. Ber. III, No. 70, 20 Mrt. 


1913, p. 346—348. 


. Boekaankondiging: Hans Blunck, Das Geslechtsleben 


von Dytiscus marginalis L., I. Teil, Die Begattung. 
Mit 44 Fig. im Text. Sonderdruck aus: ,,Zeitschr. fur 
Wissenschaftliche Zoologie”, Band CII, Heft 2, 1912, 
S. 169—248. II. Teil, Die Eiablage, Mit 2 Fig. im Text, 
cer pds GIN Arete 1,7973, S2157-—n79, Leipzig, W. 
Enselmanns Ent Ber! III" N0277, 754 Meiosi p: 
368— 371. 


. In verband met eene Lijst van Coleoptera, welke in de 


omstreken van den Haag gevonden zijn, iets omtrent 
het begrip ,,Fauna” eener landstreek. — Verslag 68° 
Zomerverg., Ermelo, 7 Juni 1913; Tijdschr. v. Ent. 56, 
1913, p. XXXIII-XXXVIII. 

lets over drie, in Nederland voorkomende. Bledius- 
soorten. —="Ent. Ber IV, No. 74, 1 Nov: 1913, p. 
25—27. 


182. 


183. 


184. 


185. 


186. 


187. 


188. 


189. 


190. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


. Jets over Philonthus thermarum Aubé. — Ent. Ber. IV, 


Nos 74mm Now 1913,19. 27.228 


. Een nieuwe kleur-verscheidenheid van Panagaeus 


crux-major L. — Ent. Ber. IV, No. 74, 1 Nov. 1913, 
P4 28: 

Verzoek (Bledius-materiaal). — Ent. Ber. IV, No. 74, 
I Nov. 1913, p. 20. 

Bledius terebrans Schiddte (syn. campi Bondr.). — 
Ann» Soc Ent. Belet mie MEE ro 13,43 2353245 
1914. 

Coleoptera, op de excursies bij Harderwijk (H.), Er- 
melo (E.) en Leuvenum (L.), Juni 1913 verzameld. — 
Ent, Ber, m No. 7521p) any lola pe Aol 40: 

Catops Dorni Reitt. een nieuwe Silphide uit mollen- 
nesten. — Ent. Ber. IV, No. 75, 1 Jan. 1914, p. 50. 

Een verzoek aan alle Collega’s, die mijne „Coleoptera 
Neerlandica” gebruiken. — Ent. Ber. IV, No. 75, ı Jan. 
IQI4, p. 50. 

Beschadiging aan Rosa rugosa door eene Buprestide 
(vermoedelijk een Agrilus). Polyphylla fullo L. op de 
Veluwe gevangen. Vangen van Scolytiden door het op- 
hangen van half verdorde takken.. Dermestes bicolor F. 
in duivenhokken. Kevers uit nesten van Thauniatopaea 
(Cnethocampa) pityocampa F. — Verslag 47e Winter- 
verg., Rotterdam, 25 Jan! 11974 2 Kidschz vw Enz 5772 
1914, p. X—XI. 

Wasafscheiding bij een ex. van een Chir:eeschen lan- 
taarndrager. — Verslag 47e Winterverg., Rotterdam, 
25, Jan. 1924, Ei,dsch. va Ent. s/m 
Boekbespreking: Edmund Reitter, Fauna Germanica, 
Die Kafer des Deutschen Reiches, IV. Band, Mit 31 
Text-Illustrationen und 22 Farbendrucktafeln, zusam- 
mengestellt und redigiert von Dr. K. G. Lutz, Stutt- 
gart, 1912. (Schriften des Deutschen Lehrervereins 
fur Naturkunde, XXVII. Band.). — Ent. Ber. IV, No. 
76, 1 Mrt. 1914, p. 62—63. 

Boekbespreking: Contribution à l’étude des larves Hy- : 
drophilides par A. d’Orchymont (Extrait des Annales 


KOT. 


192. 


193. 


“Ton 


195. 


197. 


201. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS. 99 


de Biologie lacustre, Tome VI, 1913, Oct., p. 173— 
214). — Ent. Ber. IV, No. 77, 1 Mei 1914, p. 80—81. 
Een ,,Algemeen Supplement” op de ,,Coleoptera Neer- 
landica” en moeilijkheden betreffende prioriteits-ques- 
ties. — Verslag 69e Zomerverg., Weert, 20 Juni 1914; 
Tijdschr. v. Ent. 57, 1914, p. XL—XLVI. 

A propos du Bledius terebrans Schiödte. — Ann. Soc. 
But belo edie VIII 19145 ps 7376; 

1915. 

Coleoptera, op de excursie bij Weert verzameld. — 
Ent. Ber. IV, No. 81, 1 Jan. 1915, p. 143—144. 
Negende Lijst van soorten en variéteiten nieuw voor 
de Nederlandsche fauna, sedert de uitgave der ,,Coleo- 
ptera Neerlandica” bekend geworden. — Tijdschr. v. 
Ent. 58, 1915, p. 163—191. 

Coleopteren-soorten uit de omstreken van Winterswijk 
met boomstammen aangevoerd en bij Loosduinen ver- 
zameld. Sphaerius acaroides Waltl. in ons land gevon- 
den. — Verslag 48e Winterverg., ’s-Gravenhage, 24 Jan. 
1915; Tijdschr. v. Ent. 58, 1915, p. III--V. 


. Stenopelmus rufinasus Gyll., te verwachten in ons land 


op Azolla. Coleoptera uit Sphagnum verzameld. — 
Verslag 70© Zomerverg., Utrecht, 12 Juni 1915; 
Tijdschr. v. Ent. 58, 1915, p. XXXVII-XXXVIII. 
lets over de in Nederland bekende vormen van Cara- 
bus violaceus L. — Ent. Ber. IV, No. 85, 1 Sept. 1915, 
p. 206—210. 


. Verzoek om Carabus-materiaal. — Ent. Ber. IV, No. 


Bs, EISEpt-LTOTSN P., 270. 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
suda Ent: Ber! LV} No.) 86, ir Nov.) 1615, p. 
222—225. 

1916. 

. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, II. — Ent. Ber. IV, No. 87, 1 Jan. 1916, p. 
240—243. 

Nog iets over Stenopelmus rufinasus Gyll. (= Degor- 


sia Champenoisi Bedel; Fam. Curculionidae, Tribus 
Bagoini). — Ent. Ber. IV, No. 87, 1 Jan. 1916, p. 244. 


Er 


d 


34 


202. 


204. 


205. 


200. 


200. 


210. 


ZIA Ibs 


212. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


Coleoptera in Juni 1915 bij Doorn en Maarsbergen ver- 
zameldi. — Ent, Ber. IV No87 1 Janson nps 


. Coleoptera uit woningen van kleine zoogdieren, uit ver- 


laten vogelnesten en uit de nesten van Hymenoptera. 
— Verslag 49° Winterverg., Amsterdam, 23 Jan. 1916; 
Tijdschr. v. Ent. 59, 1916, p. XXII-XXV. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopieren- 
fauna, I VEN VAN RSS mene OMD: 
258—260. 

Corrigenda (Coleoptera Neerlandica). — Ent. Ber. 
INPANo 88 7 MrtE 7926, pP: 200. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna INA Ente berm NN 80 clero no Sp: 


27 1—273. 


. Eenige opmerkingen omtrent vroegere mededeelingen. 


— Ent. Ber. IV, No. 89, 1 Mei 1916, p. 273—275. 


. Het 9 van Drilus concolor Ahr. gekweekt uit slakken- 


huisjes afkomstig uit het Viaansche bosch. Dorcadion 
fuliginator L. in ons land ontdekt. Vraatstukken van 
Gracilia minuta L. — Verslag 71e Zomerverg., Zwolle, 
24 Juni 1916. Tijdschr. v. Ent. 59, 1916, p. LILLI. 
Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, Ne (Ents) Ber. AIN Nom oo; glio spe 
288—203. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, ME — Ent, Bers IV; (No. or 1 “Sept. 1916, p. 
303-305. 

Boekaankondiging: De Nederlandsche mieren en haar 
gasten, door H. Schmitz S. J., met 56 afb., overge- 
drukt uit het Jaarboek 1915 van het Natuurhistorisch 
Genootschap in Limburg. (In den boekhandel à f 0,90 
verkrijgbaar). — Ent. Ber. IV, No. 91, 17 Sept. 1916, 
P- 305307. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, VII. — Ent. Ber. IV, No. 92, 1 Nov. 1916, p. 
327— 330. 


. Interessante vondsten, op de excursies bij Ommen, © 


Juni 1916, gevangen. — Ent. Ber. IV, No. 92, 1 Nov. 
1916, p. 330—331. 


214. 


Dijf 


21.6: 


218. 


2219. 


220. 


221. 


222. 


223: 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS, 35 


1917. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, VIII. — Ent. Ber. IV, No. 93, 1 Jan. 1917, p. 
3347337: 

Corrigenda & Delenda (Col. Neerl.). — Ent. Ber. IV, 
No. 93, 1 Jan. 1917, p. 337—338. 

Overzicht van de van 1 Nov. 1915 tot 1 Nov. 1918, in 


de „Ent. Ber.” gepubliceerde Coleoptera-soorten en 


-variéteiten, nieuw voor de Nederlandsche fauna. — 


Bot Ber, bVagNo: (03 man 1917,P.,338 339: 


. Nog bij te voegen interessante vondsten op de excur- 


sies bij Ommen. — Ent. Ber. IV, No. 93, 1 Jan. 1917, 
Pp. 339. 

In Memoriam Dr. H. J. Veth, met portret. — Tijdschr. 
v. Ent. 60, 1917, p. 271—274. 

Overzicht van de uit Nederland bekende Phaedon- 
soorten met twee nieuwe aberraties. Lijst van Coleo- 
ptera uitsluitend in Zuid-Limburg aangetroffen. — 
Nerslag 502° Wintereverg.,. Leiden; 8) Febr. ‘1917; 
Tijdschr. v. Ent. 60, 1917, p. VI—XIII. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fune NO ek Ent: Ber. VVs5Nosto4,-1 Mito, p. 
349-355. : 

Corrigenda (Overzicht nieuwe soorten). — Ent. Ber. 
NE Nose4 sm Mrt| 19175 p. 350: 

Boekaankondiging: Edmund Reitter, Fauna Germani- 
ca, Die Kafer des Deutschen Reiches, V. Band. Her- 
ausgegeben von Dr. K. G. Lutz, Stuttgart 1916 (Schrif- 
ten des Deutschen Lehrerverein fiir Naturkunde, 
XXXIII. Band). — Ent. Ber. IV, No. 95, 1 Mei 1917, 
p. 365—366. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna X. — Ent. Ber. IV, No. 95, 1 <Meizagt7, p. 
366— 371. 


. Lijst der Coleoptera uit het omliggend gebied van Bel- 


gie, de Rijnprovincie en Westfalen, die wellicht in de 
provincie Limburg zouden kunnen ontdekt worden — 
Jaarboek v. h. Natuurhist. Gen. in Limburg, ı Mei 


1917, p. 133—150. (Sep. p. 1—18). 


36 


225 


226. 


bo 
N 
NI 


230. 


235. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


Coleoptera uit het aangrenzend gebied, welke in onze 
zeeprovincién ontdekt zouden kunnen worden. Andere 
nog voor ons land te ontdekken Coleopteren-soorten. 
— Verslag 72e Zomerverg., Dieren, 9 Juni 10377; 
Tijdschr. v. Ent. 60, 1917, p. XXX—XXXV. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna XI —— Ent: Ber 1 Vi) No moo me Juli 190700 p: 
383— 390. 


. Corrigenda (op diverse lijsten van aanwinsten). — 


Ent Ber) V.Noesorrınsept. 19017, pP. 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


fauna, XII. Enti Ber. Vi No Mo7 MniSept Tony. 
Pp. 4—10. 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


fauna, XIII. — Ent. Ber. V, No. 98, 1 Nov. 1917, p. 
17—21. 
Zeldzame en minder algemeene Coleoptera, op de ex- 


cursies in Juni verzameld. — Ent! Ber.) Vj, No. 98, 
Novon pro 
1018. 


. Gnathoncus buyssoni, Trox haroldi en Heterocerus 


aureolus. — Ent. Ber. V, No. 99, 1 Jan. 1918, p. 35—36. 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


fauna, XIV. — Ent. Ber. V, No. 99, 1 Jan. 1918, p. 37. 


. Cetonia cuprea Fabr. var. fieberi Kraatz te Eerbeek 


aangetroffen, met overzicht van kenmerken van ver- 
schillende rassen. Nieuwe Lijst der in Nederland en 
aangrenzend gebied voorkomende Coleoptera. — Ver- 
slag, nors AW interverse ns Rotterdam, mr ED OLS: 
Tijdschr. v. Ent. 61, 1918, p. II--VI. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna; XV. = Ent Ber Vj No too, Ta MER TgLS> 
Pau re 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna; XVI ME Ent) BerwV No Tor, Mero ns 
p. 64—68. 


. Mededeeling betreffende Pytho depressus L. met een 


rieuwe ab. n.l. chloropterus. Voor en tegen wat het 
geven van namen aan aberraties betreft. Schrijfwijze 


237. 


242. 


243. 


344. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS, 37 


van soorten afgeleid van persoonsnamen. De vindplaats 
van Dorcadion fuliginator — de Brunssumsche heide 
— zal ontgonnen worden. — Verslag 73€ Zomerverg., 
Ommen, 22 Juni 1918; Tijdschr. v. Ent. 61, 1918, 
p. LII—LV. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
anna, CME — Ent Ber! VINO! 102, srt Julie 1918; 
p. 69—74. 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


fauna, XVIII. — Ent. Ber. V, No. 103, 1 Sept. 1918, 
p. 82—86. 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


fauna, XIX. — Ent. Ber. V, No. 104, 1 Nov. 1918, 
P- 91—-97. 
1919. 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


fauna, XX. — Ent. Ber. V, No. 105, ı Jan. 1919, 
p. II9— 120. 


. Foto's van Carabiden door Pater Wasmann vervaar- 


digd. Zeldzame op aas levende Coleoptera. Aansporing 
tot het verzamelen van Haemonia’s en Sphagnum- 
Coleopteren. Kaartjes van Nederland, om de versprei- 
ding van insecten aan te teekenen. — Verslag 52e Win- 
terverg., Rotterdam, 16 Febr. 1919; Tijdschr. v. Ent. 
6240910; ps DI DV. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
Patina) Pols =n Ber, VayNortro6r © Mets Toro, 
p. 126—130. 

Coleoptera, in Juni 1918 bij Ommen verzameld. — 
Ent. Ber. V, No. 106, 1 Mrt. 1919, p. 131. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, XXII. — Ent. Ber. V, No. 107, 1 Mei 1910, 
p. 146—149. 


. Carpophilus decipiens Horn, in den Haag gevangen. 


Dierlijk leven in een komposthoop. — Verslag 74¢ 
Zomerverg., Valkenburg (L.), 14 Juni 1919; Tijdschr. 
v. Ent. 62, 1919, p. XXXVIII—XL. 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


254. 


Ae 


256. 


257. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


fauna, XXIII. — Ent. Ber NI No) 108 Juli 1919, 
Pp. 100.164: 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


fauna, XXIV. — Ent. Ber. V, No. 109, 1 Sept. 1910, 
p. 172—175. 


. Corrigenda (op Nieuwe vondsten v. d. Nederl. Coi. 


fauna). — Ent, Ber, V5.No.) 110, 1 Nov. 1910) pser06: 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


fauna, XXI -HEnteBer V5) No. ro 1 Nowemore: 
Pp. 197—199. 


1920. 


. Corrigenda (op Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. 


fauna). — Ent. Ber)/V, No. 111, 1 Jan! 1920, p: 206. 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


fauna, XXVII — Ent. Ber. V, Nour © angao2o, 
p. 207—200. 


. Catalogus alphabeticus generum et subgenerum Coleo- 


pterorum, samengesteld door Dr. Robert Lucas; Pars 
I, Nicolaische Verlags-Buchhandlung R. Stricker, 
Berlin. — Tijdschr: v. Ent. 63, 1920, p. 179—183. 


. Mordellistena cattleyana Champ. uit een warme kas te 


Tilburg. Coleoptera, welke op de schorren bij Bergen 
op Zoom gevonden zouden kunnen worden. Verschil- 
lende Coleoptera in Nederland nog te ontdekken. — 
Verslag 53€ Winterverg., Amsterdam, 15 Febr. 1920; 
Tijdschr. v. Ent. 63, 1920, p. II—IV. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, XxX VI — rer INo tr Ne ozo: 
p. 226—231. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, XXVIII. — Ent. Ber. V, No. 113, ı April 1920, 
p. 241—243. 

Lijst van zeldzame en minder algemeene Coleoptera, 
op de excursies Juni 1919 in Zuid-Limburg verzameld. 
— Ent. Ber. V, No. 113, 1 April 1920, p. 244—245. 
Herinnering aan ons overleden Eerelid Edmund Reit- 
ter. Interessante vangsten van Dr. A. Reclaire te Hil- 
versum. Nieuwe vondsten en stand van de Nederland- 
sche Coleopteren-fauna. — Verslag 75€ Zomerverg.. 


258. 


259. 


260. 


261. 


262! 


263. 


264. 


265. 


266. 


in verband met de verschillende vormen van Dytisci- 


267. 


268. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS, 39 


Bergen op Zoom, ı2 Juni 1920; Tijdschr. v. Ent. 63, 
1920, p. LIX—LXIII. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fatima, XXX) 4 Ent? Ber’V, No. ’714, 1 Juli" 1920, 
pes 258. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
faunas XOX ee! nt. Ber. VI Noirs) 1 “Sept. 1920; 
p. 268—275. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, XXXI.:— Ent. Ber. V, No. 116, 1 Nov.) 1926, 
PASO 2092. 

1921. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
hanna XO Brit Ber. Vv Nov 197) I° Janet 92T, 
p. 302— 300. 

Stenopelmus rufinasus Gyll. thans ook in ons land 
aangetroffen. Aanwinsten voor de Nederlandsche Co- 
leopteren-fauna. Vangmethoden. — Verslag 54e Win- 
tervero-sewermden, 27 Bebr. 1921; Tijdschr v. Ent. 64, 
1921, p. IV. 

Corrigenda (op Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. 
ana) Ent Ber Pye No aise! vr Mrt.’/T9z1, p. 
318—310. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, XXXIII. — Ent. Ber. V, No. 118, 1 Mrt. 1921, 
Pp. 327—328. 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, XXXIV. — Ent. Ber. V, No. 119, 1 Mei 1921, 
Pp. 338—344. 

De mutatie-theorie van Prof. Herm. Kolbe, overzicht 


den. — Verslag 76e Zomerverg., Winterswijk, 18 Juni. 
1921; Tijdschr. v. Ent. 64, 1921, p. XLITI—XLVI. 
Nieuwe vondsten. voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, XXXV. — Ent. Ber. V, No. 120, I de 1921. 
PITT 

De gevoeligheid van parels. — Natura, No. 274, 15 Juli 
1921, p. I08—100. 


9. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


40 


270. 


274. 


23: 


270: 


277. 


278% 


279. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


fauna, XXXVI. — Ent. Ber. VI, No. 121, 1 Sept. 1921, 
De (C—O 

Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, XXXVII. — Ent. Ber. VI, No. 122, 1 Nov. 1921, 
Pp. 21—26. 

1922. 


. Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 


fauna, XXXVII Ent. ‘Ber. VI,.No. 123, 1 Jan. 
1922, Pp. 45—40. 


. In Memoriam Dr. David Sharp, F. R. S. — Tijdsch. 


ven Ent265,192257 9219220: 


. Drie entomologische puzzles (Larven, vermoedelijk 


van Necrobia tusschen linnengoed; een popje uit kel- 
dervuil en een popje uit een doode hommel). Prof. 
Kolbe’s studies over mutatie en atavisme bij Coleo- 
pteren. — Verslag 55e Winterverg., ’s-Gravenhage, 
19 Febr. 1922; Tijdschr. v. Ent. 65, 1922, p. VII—X. 
Nieuwe vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren- 
fauna, XXXIX. — Ent. Ber. VI, No. 125, 1 Mei 1922, 
P- 74-77. 

Galerucella tenella L. schadelijk aan aardbeien. Bala- 
ninus venosus Grav. veroorzaakte veel last op een 
slaapkamer te Neede. Nieuwe Stenus-soorten voor 
onze fauna. — Verslag 77e Zomerverg., Beetsterzwaag, 
Io Juni 1922; Tijdschr. v. Ent. 65, 1922, p. XXX VII— 
DOO. . 
Eene origineele vangmethode. — Ent. Ber. VI, No. 
127,1 Sept, 1922, DO 105. 

Twee uiterst zeldzame keversoorten, na vele jaren 
teruggevonden. — Ent. Ber. VI, No..127, ı Sept. 1922, 
Pp. 105— 106. 

Coleoptera Neerlandica. De schildvleugelige Insecten 
van Nederland en het aangrenzend gebied. III. Deel, 
XVIII + 668 pp. en 19 fig.; ’s-Gravenhage, Martinus 
Nijhoff. 
Tweede vervolg op het Aanhangsel in ,,Coleoptera- 
Neerlandica” III (Nieuwe vondsten v. d. Ned. Ceci. 
fauna XL). — Ent. Ber. VI, No. 128, 1 Nov. 1922, 
p. 120—122. 


280. 


281. 


282. 


283. 


284. 


285. 


286. 


1287 


288. 


280. 


290. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS, Al 


Tweede Lijst van verbeteringen en drukfouten in 
„Coleoptera Neerlandica” III. — Ent. Ber. VI, No. 
128, ı Nov. 1922, p. 122—124. 

Minder algemeene keversoorten, in Juni te Beetster- 


zwaag en omstreken gevangen. — Ent. Ber. VI, No. 
128, 1 Nov. 1922, p. 126—127. 
De vangflesch en hare wijze van gebruik. — Ent. Ber. 


MIEI No128; EN 0941922, py.t28: 

Nog iets over truffels (medegedeeld door C. Cool). — 
Natura, No. 291, 15 Dec. 1922, p. 183—184. 

1923. 

Keversoorten uit het grensgebied, welke bij ons nog 
ontdekt kunnen. worden, speciaal Scarabaeidae. — 
Verslag 56e Winterverg., Utrecht, 18 Febr. 1623; 
Tijdschr. v. Ent. 66, 1923, p. II—IV. 

Trogoderma granarium Everts (syn.: khapra Arrow), 
De Khaprakever. — Ent. Ber. VI, No. 131, 1 Mei 
1923, p. 168—170. 

Mededeelingen betreffende de Nieuwe Lijst van Neder- 
landsche Coleoptera. Microscopische preparaten afkom- 
stig van den heer Lako te Middelburg (monddeelen 
Coleoptera). Een werk van Prof. Dr. Paul Pfurtschel- 
ler over Zoölogische wandplaten. — Verslag 78e Zo- 
merverg., Valkenburg (L.), 16 Juni 1923;; Tijdschr. v. 
Ent. 66, 1923, p. LXX—LXXIII. 

Bruchus bixae Drapiez. — Ent. Ber. VI, No. 133, 
I Sept. 1923, p. 199—20I. 

Derde vervolg op het Aanhangsel in ,,Coleoptera Neer- 
landica” III (Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. fauna, 
XL) Ent Bert Ms Nosersanmr »Nove 1023, p: 
200—224. 

Derde Lijst van verbeteringen en drukfouten in ,,Coleo- 
ptera Neerlandica” ITI, 1922 en in „Coleoptera Neer- 
landica” II, 1903. — Ent. Ber. VI, No. 134, 1 Nov. 
1923, P- 224. 

1924. 

Vangsten uit vangbanden van Putten (Vel.). — Ver- 


slag 57e Winterverg., Amsterdam, 17 Febr. 1924, 


Tijdschr. v. Ent. 67, 1924, p. II—IIl. 


292. 


293. 


294. 


207. 


298. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


. Exeursies in het Geuldal en op den St. Pietersberg 


(Zuid-Limburg), Juni 1923, Zeldzame en minder alge- 
meene Coleoptera. — Ent. Ber. VI, No. 136,.1 Mrt. 
1924, p. 245—247. 

Phytobius comari Hrbst. schadelijk aan kasrozen te 
Aalsmeer. Coleoptera door den heer Nonnekens op Mar- 
ken verzameld. Kevers verzameld uit aanspoelsel van 
den Rijn. Uitgave van de Nieuwe Naamlijst van Neder- 
landsche Coleoptera door de firma W. J. Thieme & Cie. 
— Verslag 79° Zomerverg., Oisterwijk, 21 Juni 1924; 
Tijdschr. v. Ent. 67, 1924, p. L—LII. 

Vierde Vervolg op het Aanhangsel in ,,Coleoptera 
Neerlandica” III (Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. 
fauna, XLII). — Ent. Bers Vij (Ne, 138, ajay 192%, 
p. 277—285. 

1925. 

Bledius furcatus Oliv. op Ameland aangetroffen. Myr- 
medonia plicata Er., gast van Tapinoma erraticum 
Latr. Een studie van A. d’Orchymont over de Helo- 
phorinae. Mycetophagus gekweekt uit Polyporus squa- 
mosus. Foto’s van Linnaeus. — Verslag 58e Winter- 
verg., ’s-Gravenhage, 15 Febr. 1925; Tijdschr. v. Ent. 
68, 1925, p. II—IV. 


. Vijfde Vervolg op het Aanhangsel in „Coleoptera 


Neerlandica” III (Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. 
fatima, XII). == Ent. Ber! Val Nota er eMiemio25.: 


p. 371—380. 


. Corrigenda (op Col. Neerl: INT). — Ent. Ber. VI, No. 


143, 1 Mei 1925, "pi 380. 

Een nieuw werk van Dr. Wasmann: ,,Die Ameisen- 
mimikry, Ein exakter Beitrag zum Mimikryproblem 
und zur Theorie der Anpassung”, ,,Die Insekten des 
Memmert” van J. D. Alfken. Het vliegen van Melaso- 
ma populi en eventueel van andere Chrysomeliden. — 
Verslag 8oe Zomervergadering, Ootmarsum, 6 Juni 
1925 Tijdschr. v. Ent. 68, 1925, p. LXIX—LXX. 
Coleoptera Neerlandica, Nieuwe Naamlijst der in Ne- 
derland en het omliggend gebied voorkomende schild- 


299. 


300. 


zon. 


303. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS, 43 


vleugelige Insecten. 3 + 140 pp., Zutphen, W. J. 
Thieme & Cie. 

1926. 

Zesde Vervolg op het Aanhangsel in ,,Coleoptera Neer- 
landica” III (Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. fauna, 
NY) (eS Ent Bert VillerNoes 147, jan: 10206; 
PID: 

Corrigenda (op „Nieuwe Naamlijst’ 1925). — Ent. 
Berm MELNe. 147, wlan. 19269139. 

Iets over Entomologie (Insektenkunde) en systema- 
tiek. — Vragen van den dag (Redactie Dr. H. Blink 
Gr Ge Blink Hel Mew jane’ 192601003430: 
(Sep. p. 1—6). 


. Bespreking van een merkwaardig artikel van Dr. Ha- 


worth: ,,Moskitos und Cocospalmen” in „Die Um- 
schau”, 7 Nov. 1925. Interessante Coleoptera-soorten 
uit de grensstreek, in ons land nog niet gevonden. Het 
© van Homalisus fontisbellaquei Fourer. Aanspoelsei 
uit de omgeving van Herwen en nieuwe Coleoptera- 
soorten voor onze fauna. — Verslag 59€ Winterverg.. 
Rotterdam, 21 Febr. 1926; Tijdschr. v. Ent. 69, 1926, 
p. V—VII. 

Boekbespreking: Die Ameisenmimikry, Ein exakter 
Beitrag zum Mimikryproblem und zur Theorie der 
Anpassung (250. Beitrag zur Kentniss der Myrme- 
cophilen) von Erich Wasmann S. J. Mit drei photo- 
graphischen Tafeln, Berlin, Verlag von Gebritder Born- 
traeger 1925, in: Abhandlungen zur theoretischen Bio- 
logie, herausgegeben von Prof. Dr. Julius Schaxel, 
Heit Tol Ent Bers VIE No.'148, 1) Mirt.t1926, p. 


53259. 


: Coleopteren uit aanspoelsel bij Herwen verkregen. 


Een artikel uit „Zeitschrift für wissenschaftl. Insekten- 
biologie”: „Zur Lebensweise der Cryptophagini”, door 
Dr. Rüschkamp. De ontwikeling van Saphanus 
piceus Laich. Philonthus pennatus Sharp in ons land 
gevonden. — Verslag 81e Zomerverg., Laag-Soeren, 
io) Junt 1926; Tidschr. w. Ent. 69, 1926, pi EXVIIT_ 
EXIE. 


44 


395 


306. 


397. 


308. 


309: 


310. 


Bie. 


T2} 


313. 


DR. J. TH. OUDEMANS, 


Zevende Vervolg op het Aanhangsel in ,, Coleoptera 
Neerlandica”, III (Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. 
fauna, XLV). — Ent. Ber. VI, No. 152, 1 Nov. 1926, 
p. 160—184. 

1927: 

Vangsten uit vangbanden van Putten (Vel.). Het boek- 
werk „Gelderland” en de in Gelderland waargenomen 
Coleoptera. Lijst van in Nederland in geimporteerde 
waren aangetroffen Coleoptera. — Verslag 60° Win- 
terverg., Utrecht (20. Kebr. 1927; Iijdschi sv. Emits 70% 
1927, p. VII—X. 

Bespreking van het werk van Dr. F. Rüschkamp S. J. 
getiteld: „Der Flugapparat der Kafer, Vorbedigung, 
Ursache und Verlauf seiner Rückbildung”. Nieuwe 
vondsten voor de Nederlandsche Coleopteren-fauna. 
Lijst van de Zomervergaderingen der Ned. Ent. Ver. 
— Verslag 82e Zomerverg., Vaals, 28 Mei 1927; 
Tijdschr. v. Ent. 70, 1927, p. LX—LXII. 

Coleoptera in diverse geimporteerde waren in Neder- 
land waargenomen. — Ent. Ber. VII, No. 156, 1 Juli 
1927, p. 213—210. 

Boekaankondiging: Der Flugapparat der Käfer. Vor- 
bedigung, Ursache und Verlauf seiner Rückbildung; 
von Dr. P. Felix Rüschkamp S.J. Mit. Taf. I—VIJI 
und 5 Textfiguren. Sonderabdruck aus: ;,Zoologica”, 
Heft 75, Stuttgart, 1927, E. Schweizerbart’sche Ver- 
lagsbuchhandlung. — Ent. Ber. VII, No. 157, ı Sept. 
1927, p. 232—236. 

Het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie te Leiden. 
— N. Rott. Courant, 22 Dec. 1927, Beuill., 4 kol 
1928. 

Kleurverscheidenheid bij de Coccinelliden. — Verslag 
Ore Winterverg., Amsterdam, 19 Febr. 1928; Tijdschr. 
v. Ent. 71, 1928, p. VITI—X. 

Achtste Vervolg op het Aanhangsel in ,,Coleoptera 
Neerlandica” III (Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. 
fauna; XLVI). — Ent. Ber, Vil, No. 160; 7Mrt.1928, 
p. 295—301. 

Het eventueel voorkomen van Apion variegatum 


314. 
315. 


316: 


317. 


318. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS, 45 


Wenck. op Viscum album L. in ons land, eventueel in 
Zuid-Limburg te verwachten. Coleoptera Mei 1927 te 
Vaals verzameld. Een merkwaardig boekje: ,,Het nut 
en voordeel der insecten” door J. A. Uilkens (1816). 
Hulstbladeren door vliegenlarven gemineerd. Hy- 
menoptera ontwikkeld uit larven van Attagenus pel- 
lo Me" Verslag 83erZomervers.; de Lutte, 16 Juni 
1928; Tijdschr. v. Ent. 71, 1928, p. LKXVII-LXXIX. 
Negende Vervolg op het Aanhangsel in „Coleoptera 
Neerlandica” III (Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. 
fauna, DEVEL): © Ent Beri Vil, No: 0:64 1! Nov. 
1928, p. 369—374. 

1929. 

Rectificatie (Nieuwe vondsten Ned. Col. fauna). — 
Ent. Ber. VII, No. 165, 1 Jan. 1929, p. 384. 
Verzameling brieven, briefkaarten en handteekenin- 
gen van Entomologen, nagelaten door wijlen de heer 
G. van Roon en bestemd voor de Ned. Entom. Veree- 
niging. Nieuwe en nog te ontdekken soorten (Coleo- 
ptera) voor de Nederlandsche fauna. — Verslag 62° 
Winterverg., ’s Gravenhage, 24 Mrt. 1920: Tijdschr. 
neos pr IV: 

Resten van kevers in eene veenlaag door Mr. F. Flor- 
schütz aangetroffen en mededeeling betreffende soort- 
gelijke vondsten. Het werk ,,Bernstein-Forschungen” 
door Prof. Dr. Phil. K. Andree, waarin opgenomen het 
werk van Pater Dr. Wasmann: „Die Paussiden des 
baltischen Bernsteins und die Stammesgeschichte der _ 
Paussiden”. Nieuwe aanwinsten voor de Nederlandsche 
Coleopteren-fauna. — Verslag 84e Zomervergadering, 
Bredam2oNlj]un 19295, Kijdschr av Ent. 77271929, D. 
LXXIX—LXXXI. 

Boekbespreking: Bernstein-Forschungen (Amber stu- 
dies) Herausgegeben von Dr. Phil. K. Andrée 0.6. — 


. Professor, Direktor der Geologisch-palaontologischen 


Instituts und der Bernsteinsammlung der Albertus-Uni- 
versitàt zu Königsberg i. Pr. Heft I, 1929. Verlag von 
Walter de Gruyter & Co., Berlin und Leipzig, 1920. 
— Ent. Ber. VIII, No. 169, 1 Sept. 1929, p. 2—8. 


320 


322) 


323. 


IN MEMORIAM JHR. DR. ED. J. G. EVERTS, 


1930. 


. Tiende Vervolg op het Aanhangsel in ,,Coleoptera 


Neerlandica” III (Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. 
fauna, XEVID Enter LD IN Oena’ 


1930, P. 42—47. 


. Afwijkend ex. van Elaphrus uliginosus F. van Schou- 


wen. Larven van Canthariden in tulpenbollen gevon- 
den. Lijst van ruim 300 entomologen, waarvan brieven 
etc. in het album van wijlen van Roon zijn bijeenge- 
bracht. — Verslag 63e Winterverg., Wageningen, 16 
Febr. 1930; Tijdschr. v. Ent. 73, 1930, p. III-IV. 
Fragmenten van Coleoptera uit veengrond (Soester- 
veen), ontvangen van Mr. F. Florschutz. Lijst van 
aanwinsten voor de Nederlandsche Coleopteren-fauna. 
— WVerslag 85° Zometvers:,, Assen) 23 aiunipsnozo; 
Tijdschr. v. Ent. 73, 1930, p. LXXX—LXXXI. 

Elfde Vervolg op het Aanhangsel in „Coleoptera 
Neerlandica” III (Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. 
fauna SXEIX) 2 Vene Ber (VALU Now ORN ONE 
1930, p. 142—148. 

1931. 

In Memoriam P. Dr. Erich Wasmann S. J. — Ent. 
Ber. VIII, No. 179, 1 Mei 1931, p. 237239. 

1932. 


. Twaalfde Vervolg op het Aanhangsel in „Coleoptera 


Neerlandica” III (Nieuwe vondsten v. d. Ned. Col. 
fauna, Lijs Ent Ber lly Nos 1884 sNovemro3 2) 


Pp. 432—434. 


. De Entomoloog in zijn element bespied. — Tijdschr. 


v. Ent. 75, 1932, Supplement ter gelegenheid van den 
zoen geboortedag van Dr. J. Th. Oudemans, p. I—7. 


. Keverfauna van den Haag en omstreken. 14 schriften 


ini NESS dens Blaas zij: 

Behalve de platen voor zijn eigen artikelen, verschenen 
van zijn hand de platen voor artikelen van anderen, te 
vinden in Tijdschr. v. Ent. 24 (1881) tot en met 
Tijdschr. v. Ent. 37 (1894). 


Bijdrage tot de kennis 
van de Lepidoptera Rhopalocera van 
Nederlandsch-Indié 


door 


Je RecA. ALIS. 


I. Bijdrage tot de kennis van de lepidopterenfauna van Kangean 
en eenige aangrenzende eilanden. 


Systematische opsomming van de door mij waargenomen 
soorten met beschrijving van eenige nieuwe subspecies. 


I. RHOPALOCERA. 


In Maart 1932 had ik het groote genoegen, een dienstreis 
van den Resident van Madoera, den Heer J. VERHOOG, naar 
de Kangean-eilanden te mogen meemaken. Daardoor was ik 
in de gelegenheid, op de eilanden Kangean, Raäs en Sapoedi 
vlinders te verzamelen. 

Daar de reis slechts acht dagen duurde, was de tijd te 
kort, om een meer volledig dagvlinder-materiaal bij elkaar 
te brengen. Ik besloot daarom alleen nog eens te gaan en 
zoo kwam begin April mijn tweede Kangeanreis tot stand. 
Ongeveer drie weken verzamelde ik op het eiland Kangean 
zelf. De laatste week van mijn verblijf aldaar viel samen 
met een tweede dienstreis van den Heer VERHOOG, en ik 
werd uitgenoodigd, nu ook deze reis naar de andere eilanden 
der Kangeangroep, en wel Saobi, Saor, Sapeken, Sepandjang 
en Pangeroengan mee te maken. Daardoor heb ik bij ver- 
schillende soorten ook het voorkomen op de andere eilanden 
kunnen aangeven. 

Dat mijn reizen zoo voorspoedig verliepen en zoo goede 
resultaten opleverden, heb ik hoofdzakelijk te danken aan 
de vriendelijke en opofferende medewerking van de Heeren 


J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


43 


DAIVLONWAIG d 


Le, 


èbZ39 WVONI047 KV A © 
zove > © 


oO 
| > ) le) 9 
D HINTAIVS + /870VS d 
LUT d 


Meo 
ouvzose. 


IL Od A 
VOV \DH Url OETA F AYIA: di 
UVOUSIVELIVI è 
verra 
DWINYOY VOS e 


0722229777 
gvy»oy, wy 


IVE 


LT WDM 
ie 


JOM TOC 


VAYVL -LSOO 


ogwog301/6 
e 


INILNIO d 


'WIOMONVYVAWNY[NI SS 


NWYTLIOd d 
® 


dIWMINIOG 


VAIOTVLI 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 49 


VERHOOG, Resident van Madoera, PIETERS, Ass.-Resident te 
Soemenep, den Regent van Soemenep en last not least aan 
Raden pandji SOERIOMATARAM, Wedono van Kangean, die 
gedurende mijn verblijf aldaar zijn zorgen aan mij wijdde 
en mij bij alles behulpzaam was, 

Op deze plaats dan ook een hartelijk woord van dank 
aan allen, die aan het welslagen medewerkten. 

Alle door mij genoemde soorten en typen bevinden zich 
in de collectie van mijn vriend, Mr. E. VAN DELDEN, te Soe- 
rabaja, op wiens verzoek ik de bewerking van het materiaal 
op mij nam. 

Papilionidae. 

Papilio (Ornithoptera) helena subsp. antileuca ROTSCH. 

Op Kangean vrij zeldzaam door mij waargenomen te Goa- 
Koening en Airkokkab. Verder op P. Paliat en P. Saor. 


Papilio aristolochiae subsp. antissa JORD. 

Op Kangean (Airkokkab, Kaioearoe) en ook op P. Paliat 
gevangen. 

Papilio polites subsp. javanus FLDR. 

De op Kangean vliegende vorm is subsp. javanus Fldr. In 
de collectie zijn exemplaren uit Goa Koening en Airkok- 
kab. Verder komt deze vorm ook op P. Paliat en P. Sapoedi 
(Gajampandjoer) voor. 

Papilio memnon memnon L. 

P. Kangean (Airkokkab, Kaioearo, Tambajangan), P. Paliat, 
P. Sepandjang, P. Saor en P. Sapoedi. 


Papilio peranthus subsp. transzens FRUHST. 

De door mij gevangen exemplaren komen het meest over- 
een met de subsp. ¢ranszens FRUHST. 

P. Kangean (Airkokkab, Kaioearoe en Batoepoetih), P. 
Paliat en P. Sepandjang. 

Papilio agamemnon agamemnon L. 

P. Kangean (Goa-Koening, Airkokkab, Kaioearoe en Batoe- 
poetih), P. Paliat. 

Pieridae. 


Leptosia xiphia subsp. chlorographa HBN. 
De door mij gevangen exemplaren behooren tot dezelfde 


4 


50 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


subsp. als die van Java en Bali. Over ’t algemeen zijn zij 
grooter dan Java- en Bali-exemplaren in de coll. v. DELDEN, 
maar de dieren variéeren zeer in de grootte. 

Op geheel Kangean gewoon in bosschen. 


Delias hyparete hyparete L. 

In de coll. VAN DELDEN bevinden zich 3 fd en 19 van 
Kangean (Ardjassa). De 3 gg gevangen 17.VII.’29 en het 
Q 1.X1.1930. In Maart en April heb ik deze soort niet kun- 
nen waarnemen. 


Delias periboea periboea GODT. 

Gevangen op P. Saor 1 £ en op P. Sapoedi (Gajampan- 
do) Mince 

Zeer opmerkenswaardig is het bijna geheel ontbreken van 
Delias op de Kangean-eilanden, ofschoon vele andere Pieriden- 
soorten er in grooten getale voorkomen. 


Huphina nerissa subsp. corva WALL. 

Op Kangean, waargenomen te Airkokkab. Verder een 9 
in de coll. van DELDEN geétiketteerd: Kangean, Ardjassa, 
17.VII.1929; behoort tot de Oostmoessonvorm corvina FRUHST. 


Huphina perimale subsp. aelıa FRUHST. 

Op Kangean niet zeldzaam (Goa-Koening, Airkokkab, 
Kaioearo en Tambajangan). Ook op P. Sapoedi (Gajampand- 
joer). In kleur en teekening komen deze met exemplaren 
van Kangean overeen, doch zijn kleiner. 


Huphina bathseba SNELL. 

Op Kangean in bosschen eveneens niet zeldzaam, hoofd- 
zakelijk langs de Noordkust (Airkokkab, Kaioearo). Ook op 
P. Paliat en P. Sepandjang. De 99 veel minder in aantal 
Gane Gdercic:: 

Appias Iyncida lyncida CR. 

Overal op Kangean en de aangrenzende eilanden buiten- 
gewoon talrijk. 


Appias nero subsp. neronis FRUHST. 

Meer in het Oosten van het eiland. Bij Goa-Koening nam 
ik de soort niet waar, maar dan verder gaande naar Airkok- 
kab en Kaioearo, nam het aantal steeds toe. Ook gevangen 
bij Tambajangan. Ook op de laatste plaats niet zeldzaam. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIÉ. SI 


De QQ zijn veel minder talrijk en kunnen met een gerust 
geweten in vergelijking met het aantal gg zeldzaam ge- 
noemd worden. De QQ varieeren zeer sterk. 

Er komen gg voor, waarvan het mediane gedeelte van 
voor- en achtervleugels en de submarginale vlekken rood 
zijn, andere met deze gedeelten der vleugels zwavelgeel. 
Ook zijn er onder, waar deze blauwwit zijn. Een Q exemplaar 
ving ik met een wit mediaangedeelte der voor- en een geel 
mediaangedeelte der achtervleugels. Bij dit exemplaar zijn 
de submarginale vlekken op alle vleugels geel. 

Het is echter zeer merkwaardig, dat, waar Appias nero subsp. 
neronis FRUHST. op het eiland Kangean naar het Oosten 
toe ín aantal toeneemt en aan de Oostkust in buitengewoon 
groote hoeveelheid aangetroffen wordt, op het eiland Paliat, 
dat ten Oosten van Kangean ligt, en slechts door een zeer 
smalle en ondiepe zeestraat daarvan gescheiden is, absoluut 
ontbreekt. Eveneens op de andere door mij bezochte eilanden 
der Kangean-groep niet waargenomen. 


Appias albina subsp. micromalayana FRUHST. 

De albina-vorm op Kangean behoort tot de subsp. micro- 
malayana FRUHST. en is daar gewoon. Ik ving de soort op 
het geheele eiland. Van de 99 heb ik daar en evenzoo op 
P. Paliat de volgende vormen waargenomen: © f. ambiena 
GR. SM., © f. flava FRUHST. en Q f. agatha STGR, 


Appias melania subsp. Pietersi subsp. nov. 

Deze nieuwe subsp. verschilt van Appias melania subsp. 
lets HBN. door de veel geringere uitbreiding van de zwarte 
teekening op het apikale gedeelte der voorvleugels, dat 
geheel wit is, met uitzondering van de donkere aderen. 

Van de QQ komen op Kangean twee verschillende vormen 
voor en wel het typische met een witte parelmoerachtige 
onderkant en een andere vorm met aan den onderkant 
okergele achtervleugels met een duidelijke zwartachtige band. 

Deze nieuwe subsp. noem ik zefersi naar den heer 
PIETERS, Ass.-Resident te Soemenep (Madoera). 

Het type en cotypen en de coll. VAN DELDEN te Soerabaja, 
Kangean (Goa-Koening, Airkakkab en Kaioearo). 

Ook op P. Paliat waargenomen. 


52 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


Ixtas venilia subsp. Theresiae subsp. nov. 

Bij het begin van mijn Kangeanreis vertoefde ik een dag 
te Pamekasan op Madoera. Hier was /xzas venilia GODT. 
niet zeldzaam en ik kon daarvan een heele serie buit- 
maken. Deze verschillen in ’t geheel niet van exemplaren 
van Java. 

Op het eiland Sapoedi ten Oosten van Madoera ving ik 
echter exemplaren van /azas venilia GODT., die mij terstond 
opvielen. De oranje gekleurde vlek op de voorvleugels is 
sterk gereduceerd. Het is wel merkwaardig, dat, waar venzlza 
van Madoera geheel en al overeenkomt met die van Java, 
er op dit eiland Sapoedi, dat op zeer korte afstand van 
Madoera ligt, zich een zoo afwijkende subsp. kon ontwik- 
kelen. Sapoedi is ook het uiterste punt, waar ik /. venilia 
GODT. nog aantrof. Op het eiland Raäs tusschen Sapoedi 
en Kangean trof ik geen /azas aan. Op Kangean komt 
I. venelta GODT. niet voor. 

Het type & en cotype in de coll. VAN DELDEN, geëtiket- 
teerd: Sapoedi (Gajampandjoer.) III.1932. 


Ixias reinwardti subsp. kangeana FRUHST. 

Deze zoo mooie en opvallende subsp. komt overal op 
Kangean voor, doch nergens gewoon. Ik heb ze waargeno- 
men langs de geheele Noordkust van het eiland en verder 
te Batoepoetih en Tjangkramaän!) aan de Zuidkust. De 29 
zijn zeldzaam. Ook op P. Paliat ving ik nog 2 99. Op de 
andere eilanden der Kangean-groep heb ik deze soort niet 
kunnen vinden. De QQ zijn zeer donker met een zeer breede 
marginale band op de achtervleugels en zonder de geringste 
oranjeteekening in de voorvleugels, zooals dit wel by de 
QC van Bali het geval is. 


Catopsilia crocale CR. 
De op Kangean gevangen gg behooren tot de f. alemene 
CR. en het 9 tot de f. jugurtha CR. | 


Catopsilia pomona F. 

Overal op Kangean gewoon. De dg die ik ving, behooren 
tot de f. Ardlaria CR. en de QQ tot de f. nivescens FRUHST. 
en de f. didotata FRUHST. 


1) Door eene vergissing staat op het kaartje „Tjankramada”. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 53 


Catopsilia scylla scylla L. 
Deze soort is op Kangean vrij zeldzaam. Verder waarge- 
nomen op P. Sepandjang en P. Saor. 


Terias hecabe subsp. sankapura FRUHST. 

Kangean (Airkokkab, Goa-Koening en Batoepoetih), maar 
nergens in grooten getale. Onder de gevangen exemplaren 
zijn er eenige, die sterk doen denken aan 7erzas lombokiana 
FRUHST. 


Terias blanda blanda BDV. 
Op Kangean en de aangrenzende eilanden overal voor- 
komend, doch minder gewoon dan de vorige soort. 


Gandacca harina harina HORSF. 
Gevangen te Airkokkab en Kaioearo. Vrij zeldzaam. Ver- 
schilt zoo goed als niet van exemplaren van Java. 


Hebomoia glaucippe subsp. javanensis WALL. 
Kangean (Goa-Koening, Airkokkab en Batoepoetih), maar 
nergens in grooten getale. 


Pareronia valeria subsp. kangeana FRUHST. 

Vliegt op geheel Kangean en aangrenzende eilanden (P. 
Paliat, P. Sepandjang en P. Saor), maar is nergens gewoon. 
QQ zag ik op Kangean maar heel zelden. 


Danaidae. 


Danais chrysippus subsp. bataviana MOORE. 

Op één plaats trof ik-deze soort slechts in grooten getale 
aan en wel in Goa-Koening. Op een klein dor veld aan 
zee zag ik de dieren bij tientallen tegelijk opvliegen. Op 
geen van de andere door mij bezochte plaatsen kwam 
chrysippus in zoo grooten getale voor. 

In de coll. VAN DELDEN bevindt zich 1 9 van Kangean, 
dat in kleur en teekening afwijkt. De distale zwarte band 
op alle vleugels is veel breeder dan bij de normale stukken. 
Alleen het door de cel begrensde gedeelte der voorvleugels 
heeft de normale donker roodbruine kleur van chryszppus. 
Het verdere gedeelte, zoowel van voor- en achtervleugels, is 
licht bruinachtig geel. Op de achtervleugels bevindt zich 
een submarginale rij van witte stippen en op de onderkant 


54 J P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


der achtervleugels een dubbele rij van groote blauwgrijze 
stippen. 

Ik noem deze aberratie pseudopetilea ab. nov. Het type 
in de collectie VAN DELDEN. 


Danais plexippus subsp. entensa MOORE. 
Op geheel Kangean en de eilanden der Kangean-groep, 
maar nergens gewoon. 


Danais affinis subsp. artenice CR. f. abigar ESCHSCH. 

De op Kangean verzamelde exemplaren behooren alle tot 
deze vorm. Zeldzaam te Kaioearo en Batoepoetih en steeds 
vlak aan zee. Op de eilanden Sepandjang en Saor trof ik 
de soort uitsluitend aan in mangrovenbosschen. 


Danats melissa melissa CR. f. myrsilos FRUHST. 
Te Batoepoetih op Kangean waargenomen. Zeldzaam. 


Danais limniace subsp. conjuncta MOORE. 
Kangean (Batoepoetih, Airkokkab en Kaioearo). 


Danais juventa juventa CR. 
Op geheel Kangean en ook op P. Paliat, P. Sepandjang 
en P. Saor algemeen. 


Euploca haworthi subsp. Verhoogi subsp. nov. 

Op Kangean komt een Zuploea haworthi voor, die geheel 
en al afwijkt van alle mij bekende vormen. De exemplaren 
van Kangean vergelijkende met die van Java en Bali, valt 
terstond de witte subapikale teekening der voorvleugels op, 
welke bij de subsp. Ferhoogi uit veel grootere en lang- 
gerektere vlekken bestaat dan bij £. Laworthi van Java. 
Ook zijn de drie discoidale vlekjes op de voorvleugels bij 
Kangean-exemplaren steeds aanwezig en duidelijker en groo- 
ter. Ook is de submarginale witte puntenrij op de voor- 
vleugels steeds duidelijk en scherp; deze ontbreekt gewoonlijk 
gedeeltelijk bij exemplaren van Java en is althans steeds 
sterk gereduceerd. Op de achtervleugels is de dubbele rij 
witte punten overeenkomend met die van Zawortht van 
Java, doch steeds scherper en uit grootere punten bestaande. 

Het 9 van de subsp. Verhoogd is veel donkerder van 
grondkleur dan QQ haworthi van Java. De witte teekening 
is bij Javaansche exemplaren steeds vuilwit en onduidelijk. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 55 


Op de exemplaren van Kangean zijn de witte vlekken op 
de voor- en achtervleugels veel grooter en langgerekter en 
steeds helder wit. Ik noem deze nieuwe subsp. Verhoogi naar 
den Heer J. VERHOOG, Resident van Madoera, die mij op 
mijn reizen naar Kangean zoo vriendschappelijk ondersteunde. 

Het type & Kangean, April 1932, in de coll. VAN DELDEN. 

Van de twee rijen witte stippen in de marginale zone op 
den bovenkant der achtervleugels kan de proximaal gelegene 
zoowel bij het 4 als bij het © uitvloeien tot lang gerekte 
witte vlekken, die dan gedeeltelijk samenvloeien. Dit kan 
zelfs zoo sterk zijn, dat de proximale stippenrij met de 
distale verbonden wordt door lange witte stralen. Dit is de 
ab. alboradiata ab. nov. 

Het type © in de coll. VAN DELDEN. Batoepoetih, Kan- 
Beall, 1743. 31. 


Euploea mazares subsp. baweana FRUHST. 

De door mij op Kangean gevangen exemplaren van £. 
mazares gelijken, naar ik uit de beschrijving van FRUHSTORFER 
in ,,Seitz kan opmaken, het meest op de subsp. daweana 
FRUHST. Daar ik niet beschik over vergelijkmateriaal van 
Bawean, is niet met zekerheid te zeggen, of de exemplaren 
van Kangean nog in het een of ander opzicht verschillen 
van die van Bawean. 

Op Kangean overal te vinden, doch steeds zeldzaam. 


Euploea eleusina eleusina CR. 
Op Kangean overal waargenomen en veel gewoner dan 
de vorige soort. 


Euploea aegyptus subsp. Zrzcolora FRUHST. 

Van deze vorm ving ik slechts enkele exemplaren, waar- 
onder ook de f. cunezfera FRUHST. 

Op Kangean zeldzaam. 


Satyridae. 


Ypthima baldus subsp. kangeana subsp. nov. 

Deze nieuwe subsp. valt in de eerste plaats op door zijn 
grootte, veelgrooter dan exemplaren van Java, Madoera en Bali. 

Op de voor- zoowel als op de achtervleugels zijn de oogen 
grooter en duidelijker en breed oranjegeel gerand. 


56 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


De onderkant van voor- en achtervleugels komt wat 
teekening betreft wel met Java-exemplaren overeen, doch 
is veel donkerder. Verschilt dus van de subsp. pasitelides 
FRUHST. van Bawean, die de onderzijde der voorvleugels 
geheel bruin heeft. 

Overal op Kangean en omliggende eilanden gewoon. 

Op Sapoedi tusschen Madoera en Kangean komt ook de 
subsp. Zangeana voor. 

Het type fd in de collectie VAN DELDEN. Tambajangan, 
Kangean 16.III.32. 


Lethe europa europa L. 
Slechts 1 & gevangen op Kangean (Airkokkab). 


Mycalesis perseus subsp. cepheus BTLR. 
Weinig exemplaren van deze soort ving ik bij Tamba- 
jangan op Kangean. 


Mycalesis mineus subsp. macromalayana FRUHST. 

In Maart ving ik eenige exemplaren dezer soort bij 
Tambajangan en Batoepoetih en verder in April aan de 
Noordkust bij Goa-Koening en Airkokkab. 


Mycalesis oroatis oroatis HEW. 
Deze soort komt op Kangean zeer zeldzaam voor (Tam- 
bajangan en Batoepoetih). 


Orsotriaena medus medus F. 
Op Kangean gevangen bi Airkokkab en Tambajangan. 


Melanitis leda subsp. simessa FRUHST. 

Op Kangean zeldzaam. 1 Q ving ik bij Batoepoetih en 
verder is er I exemplaar in de collectie VAN DELDEN van 
Kangean 17.VII.29. 


Elymnias hypermnestra hypermnestra L. 
Hoofdzakelijk in bamboeboschjes op de Oostkust van het 
eiland te Kaioearo. Hier gewoon. 


Elymnias nesaea subsp. vordermanni SNELL, 

In de collectie VAN DELDEN bevindt zich een groote serie 
dezer soort van Ardjassa, Kangean 17.VII.29. Ik vond slechts 
1 Q dezer soort te Kaioearo in het Oosten van het eiland. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 57 


Nymphalidae. 


Ergolis Ariadne subsp. gedrosia FRUHST. 

Deze soort nam ik op Kangean waar te Batoepoetih en 
Tambajangan en verder aan de Noordkust te Airkokkab. 
Ook op P. Sapoedi (Gajampandjoer). 


Ergolis specularia specularia FRUHST. 
Op Kangean gevangen te Kaioearo en daar niet zeldzaam. 
Ook op P. Paliat. 


Cupha erymanthis subsp. kangeana FRUHST. 
Op Kangean langs de geheele Noordkust waargenomen. 
Ook op P. Paliat. 


Atella phalanta phalanta DRURY. 
Kangean (Batoepoetih) en P. Raas, maar steeds zeldzaam. 


Cynthia erota subsp. austrosundana FRUHST. f. virilis FRUHST. 

Overal op Kangean op vochtige, zonnige boschwegen aan 
te treffen, waar men vooral de JJ gaarne aan mest ziet 
zuigen. De QQ houden zich meer op de bladeren der strui- 
ken op. Op de meeste vindplaatsen gewoon. Ook op P. 
Paliat, P. Sepandjang en P. Saor. 


Cethosia penthesilia penthestlea CR. 

Op geheel Kangean en nabijliggende eilanden. Ook op 
P. Sapoedi en P, Raas. Bij de exemplaren van Kangean 
bevinden zich overgangen tot de f. e/githa FRUHST. 


Precis hedonia subsp. kangeana subsp. nov. 

De nieuwe subsp. verschilt sterk van de subsp. pseudz- 
phita FRUHST. van Java en Bali. De marginale zone zoowel 
van de voor- als van de achtervleugels is geheel zwart over- 
goten, zoodat het lijkt alsof de vleugels zwartgerand zijn. 
De zwarte lijn midden in het lichte gedeelte der voorvleugels 
is veel dikker en sterker. De zwarte discale band op de 
achtervleugels is breeder en donkerder. 

Aan de onderzijde zijn de exemplaren van Kangean veel 
minder contrastrijk geteekend dan exemplaren van de subsp. 
pseudiphita. De blauwe dwarsbanden aan de onderzijde der 
voorvleugels zijn bij pseudiphita prachtig en duidelijk, ter- 
wijl bij exemplaren van Kangean deze banden veel minder 


58 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


blauw en minder scherp afgeteekend zijn, zoodat de ge- 
heele onderkant meer gelijkmatig gekleurd lijkt. De zwarte 
discale band der achtervleugels is ook aan de onderkant 
scherper afgeteekend dan bij pseudzphita. Aan de costa der 
achtervleugels bevindt zich steeds een groote witte vlek. 
Deze is veel grooter dan bij exemplaren van pseudiphita op 
Kangean overal. Op boschwegen een gewone verschijning. 

Het type in de coll. v. DELDEN. Tambajangan, Kangean, 
HONTE 

Op het eiland Sapoedi vliegt de subsp. pseudiphita FRUHST. 


Precis atlites atlites L. 
Op Kangean verspreid waargenomen. Hoofdzakelijk te 
Batoepoetih en ook op P. Saor. 


Precis almana subsp. javana FLDR. 
Op geheel Kangean op vochtige zonnige plaatsen aan 
sawahranden steeds te vinden. Ook op P. Saor. 


Precis erigone erigone CR. 
Op Kangean zeer gewoon op boschpaden. Ook op P. Palíat. 


Precis villida villida F. 

Van deze eigenlijk in Australié thuisbehoorende soort, die 
lang geleden door HORSFIELD eens op Java werd gevonden, 
ving ik 1 exemplaar te Ketoepat op Raäs, op een dor veld 
onmiddellijk aan zee gelegen. Door gebrek aan vergelijk- 
materiaal kan ik niet nagaan of het exemplaar van Raäs 
verschilt van exemplaren van de Molukken of Australié. 

Tijdens de bewerking van het materiaal van Kangean 
ontdekte ik 21.VI.’32 P. véllzda in de buurt van Soerabaja. 
De villida van Java verschilt niet van die van Raas. 


Prects orythia subsp. minagara FRUHST. 

In grooten getale waargenomen te Ketoepat op het eiland 
Raäs op hetzelfde terrein als P. villida. De dieren zijn hier 
opvallend klein, evenals op het eiland Sapoedi (Gajam- 
pandjoer). 


Voma sabina subsp. javana FRUHST. 
Op Kangean gevangen te Airkokkab, Kaioearo en Batoe- 
poetih. Ook op P. Paliat. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 59 


Hypolimnas antilope subsp. arnoldi FRUHST. 
Van deze soort kon ik slechts 1 &% bij Tambajangan 
buitmaken. 


Hypolimnas misippus misippus L. 
Op Kangean 2 Jg te Airkokkab bemachtigd inIV.1932. 
Misippus is op Kangean zeldzaam. 


Hypolimnas bolina subsp. antiopa MULL. 

Deze soort is op Kangean veel gewoner dan de voor- 
gaande en daar dan ook overal aan te treffen. Onder het 
gevangen materiaal is er 1 g* van de f charybdis BTLR. De 
QQ behooren tot de f. zphigenia CR. Ook op P. Paliat, P. 
Sepandjang en P. Saor waargenomen. 


Doleschallia bisaltide bisaltide CR. 
Op Kangean niet zeldzaam te Airkokkab, Kaioearo, Tam- 
bajangan en Batoepoetih. 


Cyrestis pertander subsp. adrianus subsp. nov. 

De op Kangean vliegende vorm van perzander verschilt 
aanmerkelijk van de Javavorm Æorsfieldi MOORE. Terstond 
valt op dat de zwarte marginale zone veel breeder is zoo- 
wel op de voor- als op de achtervleugels. Tevens zijn de 
gele dwarslijnen op beide vleugels scherp afgeteekend en 
minder vaag dan bij Horsfieldz. De zwarte hartvormige vlek- 
ken zijn goed ontwikkeld. De gele band tegen de anale 
hoek der achtervleugels welke proximaal van de zwarte 
vlekken verloopt is breeder en daardoor de witte omranding 
dezer vlekken smaller. Ook op de onderkant is de zwarte 
teekening der marginale zone en ook de gele dwarslijnen- 
teekening veel duidelijker. Op Kangean waargenomen te Goa- 
Koening en in aantal te Airkokkab, steeds in donker bosch. 

Het type g' in de coll. VAN DELDEN Airkokkab, Kangean 
[AVE et 


Cyrestis nivea subsp. fruhstorferi ROEB. 
Deze soort nam ik op Kangean waar te Goa-Koening, 
Airkokkab en Kaioearo. 


Rahinda hordonia subsp. pardus FRUHST. 
Overal op Kangean gewoon. Ook op P. Paliat en P. 
Sepandjang. 


60 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


Neptis hylas subsp. satellitica FRUHST. 

FRUHSTORFER veronderstelde reeds het voorkomen dezer 
subsp. op Kangean. Het doet mij genoegen, het voorkomen 
aldaar aan de hand van het door mij gevangen materiaal 
te kunnen bevestigen. 

Overal op Kangean en omliggende eilanden gewoon. 


Neptis columella subsp. kangeana FRUHST. 
In de collectie VAN DELDEN zijn 2 dd en 1 Q dezer soort 
van Ardjassa, Kangean 17.VII.’29. 


Limenitis procris subsp. neutra FRUHST. 

De door mij op Kangean en P. Paliat gevangen exem- 
plaren komen met xeutra FRUHST. van Java overeen. FRUH- 
STORFER veronderstelde dat de subsp. arnoldi FRUHST. van 
Bawean ook op Kangean zou voorkomen. Dit is dus niet 
het geval. 


Parthenos sylvia subsp. Deréthyi subsp. nov. 

De sy/via-vorm van Kangean is geheel afwijkend, zoowel 
van die van Sumatra en Java, als die van Celebes en Borneo. 
De dieren zijn zeer klein en hebben een schitterende licht- 
groene grondkleur, die in het basale gedeelte der vleugels 
met blauwgroen gemengd is. De gg hebben de apex der 
voorvleugels geheel wit bestoven, zooals dit bij subsp. salen- 
tia HPFFR. van Celebes het geval is. Onderzijde van alle 
vleugels lichtgroen. 

Deze nieuwe subsp. noem ik Derethyi ter eere van Z.K.H. 
den Kroonprins van Belgié, die hier als Graaf de Réthy onze 
Archipel bereisde en vlinders verzamelde. 

Het type g' in de coll. VAN DELDEN, Tambajangan, Kan- 
sean, 10-12; 


Euthalia adonia subsp. pura FRUHST. 

Een exemplaar 9 gevangen te Airkokkab op Kangean, 
komt overeen met de beschrijving van FRUHSTORFER van 
de subsp. pura van Bawean. 

Subsp. pura FRUHST. komt dus ook op Kangean voor. 


Eriboea moort subsp. kangeanus. 
Deze soort trof ik alleen maar in het Oosten van het 
eiland te Kaioearo aan. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 61 


Erycinidae. 


Libythea geoffroyi geoffroyt GODT. 

Van deze zeer zeldzame soort ving ik te Airkokkab op 
Kangean 1g. Door gebrek aan vergelijkmateriaal kan ik 
nog niet constateeren, of de soort in Kangean een andere 
subsp. vertegenwoordigt. Urenlang nog op dezelfde plek 
vertoevende, zag ik geen tweede exemplaar meer. 


Lycaenidae. 


Thysonotis schäffera ESCH. 

Deze, tot nu toe uit deze streken onbekende soort, werd 
gevangen te Kaioearo, in het Oosten van Kangean, en is 
daar uiterst zeldzaam. In het geheel werden slechts 499 
bemachtigd. Of de op Kangean voorkomende schäffera af- 
wijkt van exemplaren van de Molukken, Philippijnen en 
Borneo, kan ik door gebrek aan vergelijkmateriaal niet vast- 
stellen. De genoemde exemplaren bevinden zich in de coll. 
VAN DELDEN. 


Lycaenopsis puspa subsp. hermione FRUHST. 

Overal op Kangean gewoon op boschwegen. Ook op 
Ps Paliat. 

Castalius rosimon susp. sostrus FRUHST. 

Op geheel Kangean op vochtige boschwegen gewoon, te 
zamen met de volgende soort aan mest zuigende. 


Castalius roxus roxus GODT. 

Evenals de voorgaande soort op geheel Kangean en om- 
liggende eilanden gewoon. Dr. TOXOPEUS geeft in zijn 
„Lijst van de Javaansche Lycaenidae in systematische volg- 
orde” voor roxus roxus GODT. de genusnaam Pycnophallium 
Tox.i.l. Daar ik niet weet, of deze lijst al gepubliceerd is, 
heb ik mij bij de behandeling der Lycaenidae aan ,,Seitz’’ 
gehouden. Ik kreeg deze list van den heer VAN DELDEN 
ter inzage, die hem van DR. TOXOPEUS had ontvangen. 


Lycaenesthes emolus subsp. javanus FRUHST. 
Op Kangean zeldzaam: 1 exemplaar gevangen te Batoepoetih. 


Lampides celeno subsp. ruvana FRUHST. 
Overal op Kangean en omliggende eilanden gewoon. 


62 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


Lampides elpis elpis GODT. 
Op Kangean gevangen te Airkokkab en Kaioearo. Veel 
zeldzamer dan de vorige soort. 


Lampides aratus subsp. tryphiodorus FRUHST. 
Op Kangean zeldzaam. 1 © gevangen te Kaioearo. 


Lampides philatus subsp. athanetus FRUHST. 
Op Kangean niet waargenomen. I exemplaar 9 van P. 
Sepandjang. 


Nacaduba pavana pavana HORSF. 

Op geheel Kangean op vochtige boschwegen niet zeldzaam. 

Deze Nacaduba is hetzelfde dier, dat TOXOPEUS in zijn 
lijst hermes subperusta SNELL. noemt. Ik heb deze naam 
echter niet kunnen gebruiken, daar ik niet weet of deze 
lijst al gepubliceerd is. 


Nacaduba nora subsp. donina SNELL. 
Evenals de vorige soort op geheel Kangean op vochtige 
boschwegen. 


Zizina otis subsp. Zysizone SNELL. 
Op Kangean gevangen te Tambajangan. Ook voorkomende 
op P. Raäs (Ketoepat). 


Curetis sanatana f. latipicta FRUHST. 
Op Kangean gevangen te Batoepoetih 3 4 en te Goa- 
Koening 1 9. Overal op het eiland zeldzaam en zeer lokaal. 


Surendra vivarna subsp. Vandeldeni subsp. nov. 

De nieuwe subsp. is grooter dan vivarna van Java. De 
lilakleur zoowel op de voor- als op de achtervleugels is veel 
intensiver en is bij exemplaren van Kangean op de achter- 
vleugels uitgebreider. De witte teekening op den onderkant 
der vleugels zeer duidelijk. Ook de zwarte lijnenteekening 
op de onderzijde donkerder en duidelijker. Het Q is donker- 
bruin met een lichte lila weerschijn en verschilt weinig van 
Java-exemplaren. 

Deze nieuwe subsp. noem ik Vandeldenz naar mijn hoog- 
geschatte vriend, de bekende verzamelaar Mr. E. VAN DELDEN 
te Soerabaja. Het type J in de coll. VAN DELDEN, Tam- 
bajangan, Kangean, 16.111.’32. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 63 


Horsfieldia narada Q f. mohamad f. nova. 

De QQ van xarada van Kangean verschillen van die van 
Java. De zwarte rand der voorvleugels is veel uitgebreider 
en daardoor de lilablauwe kleur zeer sterk gereduceerd, en 
op de achtervleugels is dit zelfs zoo sterk het geval, dat er 
hier van de lilablauwe kleur zoo goed als niets anders dan 
een geringe weerschijn is overgebleven. Op de onderzijde 
zijn alle vleugels van een lichtgrijze kleur. De donkere 
discoidale band is zeer duidelijk en op de achtervleugels 
distaal daarvan twee duidelijke rijen witte vlekjes. 

Het type Q in de coll. VAN DELDEN, Batoepoetih, Kangean, 
17.1I. 32. Op Kangean zeldzaam. 

Misschien behoort de Kangean-vorm tot een nieuwe subsp. 
Daar ik echter geen Jg ving, kan ik dit niet met zekerheid 
zeggen. Misschien kan dit later wel eens geconstateerd worden. 


Amblypodia centaurus subsp. pseudocentaurus DBL. 
Op Kangean te Batoepoetih niet zeldzaam. Verder waar- 
genomen te Airkokkab en Kaioearo. 


Hypolycaena erylus subsp. erna subsp. nov. 

Verschilt sterk van de typische vorm van Java. De kleur 
van het g* is net zoo licht lila als bij ery/us, doch donkerder 
en meer donkerblauw. De donkere discale vlek op de voor- 
vleugels is grooter. De blauwe kleur op de achtervleugels 
is veel duidelijker en uitgebreider. De onderkant van alle 
vleugels is meer blauwachtig grijs. De zwarte distale band 
op de voorvleugels breeder en duidelijker en de oranjegele 
begrenzing van de zwarte vlek in het anale gedeelte van 
de achtervleugels grooter. Het hiertoe behoorende © is veel 
donkerder dan het © erylus van Java. De witte teekening 
op de bovenzijde in het anale gedeelte der bovenvleugels is 
bijna geheel verdwenen. Het type g' in de coll. VAN DELDEN, 
Airkokkab, Kangean, April 1923. 


Loxura atymnus subsp. kangeanus subsp. nov. 

Verschilt opvallend van atymnus van Java. Grondkleur 
veel donkerder en wel roodachtig. De rand der voorvleugels 
is breeder, donkerder zwart. De zwarte rand op de achter- 
vleugels is donkerder, scherp begrensd en tot de costa ver- 
loopende. Het basale gedeelte van alle vleugels en het anale 


64 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


gedeelte der achtervleugels zeer donker bestoven. De aderen 
donker. De staartjes hebben maar meer weinig van de grond- 
kleur overgehouden en zijn zwartachtig. Onderzijde van alle 
vleugels veel donkerder geel. Het type g' in de coll. VAN 
DELDEN, Kaioearo, Kangean, April 1932. 


Rapala schistacea subsp. satelliticus subsp. nov. 

Het meest gelijkend op de vorm rezata FRUHST. van Oost- 
Java. Donkerder staalblauw. De uitbreiding van de lila weer- 
schijn gelijk aan die van rezata. De onderkant van alle 
vleugels is dof donkergrijs en zonder lila schijn. De sub- 
marginale teekening is donkerder en duikelijker. De donkere 
dwarsbanden zijn sterker met wit afgezet. De donkere vlek- 
ken in de anaalhoek der achtervleugels grooter. De blauwe 
teekening daartusschen veel uitgebreider en van een schitte- 
rende blauwachtig groene kleur. 

Het type d‘ in de coll. VAN DELDEN, Airkokkab, Kan- 
gean, April 1932. 


II. GRYPOCERA. 
Fam. Hesperidae. 


Coladaenia dan subsp. aeacus LATR. 
Op geheel Kangean en de omliggende eilanden gewoon. 


Tagiades japetus subsp. brasidas DOH. 

De japetus van Kangean behoort tot deze subsp. Op 
Kangean niet gewoon. Waargenomen te Ardjassa en Air- 
kokkab. 


Hasora malayana subsp. salemana subsp. nov. 

Verschilt sterk van exemplaren van Java tot de subsp. 
attenuata STGR. behoorende. Bij salemana is de costa der 
voorvleugels en het basale gedeelte der achtervleugels schit- 
terend goudgroen. Het donkere marginale gedeelte zoowel 
van de voor- als van de achtervleugels is donkerbruinachtig 
en niet zooals bij attenuata sterk met rood gemengd. Sub- 
apikaal verloopt op de onderkant der voorvleugels een dui- 
delijke witte band, de goudgroene teekening begrenzende. 
De witte band op de achtervleugels is zeer breed, minstens 
driemaal zoo breed als bij attenuata STGR. De witte anaal- 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 65 


vlek op de onderzijde der achtervleugels is ook veel grooter. 
Type o& in coll. VAN DELDEN, Kaioearo, Kangean, April 
1932. Ook op P. Paliat waargenomen. 


Bibasis sena subsp. palawana STGR. 
Op Kangean zeldzaam waargenomen te Airkokkab en 
Kaioearo. 


Padraona gola subsp. taxzlus MAB. 
Op Kangean gevangen te Airkokkab, Batoepoetih en Tam- 
bajangan. 


Taractrocera archias subsp. nigrolimbata SNELL. 
Op Kangean te Batoepoethih gevangen. Ook op P. Sapoedi. 


Parnara guttatus subsp. zutermedia PLöTZ, 
Deze soort is op Kangean vrij zeldzaam. Ik ving ze te 
Tambajangan. 


Udaspes folus folus CR. 
Op Kangean en omliggende eilanden is fo/us de gewoonste 
Hesperide. Overal op beschaduwde boschwegen te vinden. 


II. Beschrijving van nieuwe species, subspecies en aberraties 
en vermelding van zeldzaamheden uit de collectie 
van Delden te Soerabaja. 


Na de publicatie over de vlinders van Kangean verzocht 
de Heer VAN DELDEN mij, ook verder alles wat vermeldens- 
waardig was uit zijn collectie te publiceeren. Ik voldeed 
gaarne aan dit verzoek. Alles wat ik voor waard hield, in 
mijn mededeeling te worden opgenomen, vermeld ik in 
systematische volgorde. 


I. PAPILIONIDAE. 


Papilio aristeus CR. subsp. hermocrates FLDR. (= fado 
FRUHST.). 

De typische aristeus CR. komt voor op de eilanden Am- 
boina en Ceram. De vertegenwoordiger der soort op Borneo, 
Sumatra, Sumba en Timor, enz., is subsp. hermocrates FLDR. 
Dr. JORDAN schrijft in ,,Seitz?”, dat kermiston van Java niet 
bekend is. 


66 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


In de coll. VAN DELDEN bevinden zich 2 99, gevangen 
op de G. Kawi, Oost-Java, zoodat blijkt dat kermiston ook 
op Java voorkomt. 

Of het hier om een eigen subsp. gaat, kan ik niet zeker 
beoordeelen, omdat ik slechts 2 QQ voor mij heb en tevens 
door gebrek aan vergelijkmateriaal. 


Pieridae. 


Elodina Leefmansi spec. nov. 

Apex der voorvleugels zwart. De costa eveneens zwart, 
naar de basis uitloopende in een bruinachtige streep, die 
bij de basis in de cel eindigt. Op de 2° en 3° radiaal is de 
apicaalvlek naar inwaarts licht getand. Het overige deel der 
voorvleugels geheel wit. Op de onderkant is de costa groen- 
achtig bruin en de cel aan de basis geel. 

De achtervleugels zijn aan de bovenzijde geheel wit. Aan 
de onderkant langs de costa geel. Aan de onderkant ver- 
toont het wit van alle vleugels een lichte parelmoerschijn. 

De QQ dezer soort heb ik niet voor mij. Het type en 
cotype do in de coll. VAN DELDEN, gevangen te Asemba- 
goes, Oost-Java. Het genus Æ/odina, tot nu toe slechts be- 
kend uit het Australische faunagebied en zijn uitloopers, 
blijkt dus ook een vertegenwoordiger op Java te bezitten. 

De vlinder is genoemd naar den Heer Dr. LEEFMANS, de | 
bekende bioloog te Buitenzorg. 


Delias albertisi OBTH. 

Van deze zeldzame soort bevindt zich 1 exemplaar g in 
de verzameling VAN DELDEN, uit boven Digoel, Ned. Nieuw- 
Guinea, dat niet geheel aan de beschrijving van OBERTHÜR’S 
type beantwoordt. De 5 kleine submarginale vlekken op de 
voorvleugels ontbreken. 


Delias belisama subsp. nakula GR. SM. ab. depicta FRUHST. 

Onder een aantal gg uit Oost-Java vond ik er een uit 
Besoeki (Wilis), 13.VI.’27, 3500 ft, behoorende tot de ab. 
depicta FRUHST. In „Seitz”, vol. IX, blz. 132, spreekt schrij- 
ver op deze plaats alleen maar van QQ. Deze aberratie komt 
dus ook bij het voor. Buitengewoon zeldzaam. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 67 


Prioneris autothisbe subsp. Branchii subsp. nov. 

Deze nieuwe subsp. van Flores komt tamelijk veel over- 
een met autothisbe subsp. orientalis FHRUST. van Oost-Java. 
Verschilt hiervan door de grootere en vermeerderde lichte 
vlekjes in het apikale gedeelte der voorvleugels. Op de 
onderkant is het basale gedeelte van de achtervleugels niet 
donkeroranje geel, doch overwegend wit met geel gemengd 
en de submarginale vlekken wit. Ook de roode vlek aan 
de basis minder duidelijk en kleiner. 

Het type g' in de coll. VAN DELDEN. 


Ixias reinwardtı javanensis subsp. nov. 

Van de dichtstbij voorkomende /xzas reinwardti baliensis 
FRUHST. verschilt deze subsp. aanmerkelijk. 

Het 4 heeft de witte grondkleur van reznwardiz, doch 
de oranje vlek op de voorvleugels is veel grooter en heeft 
de uitbreiding zoo ongeveer als bij /xzas venilia, die ook op 
Java voorkomt en reikt dus tot aan de zwarte marginale zone. 

Het © lijkt zeer op het © van /xzas reinwardti baliensis 
FRUHST. De grondkleur is wit, doch het is veel donkerder 
dan het 9 Galiensis. De zwarte rand zoowel op de voor- 
vleugels als op de achtervleugels is veel breeder, vooral op 
de achtervleugels en de zwarte veeg in de cel der voor- 
vleugels veel dikker. Geen oranje kleur op de voorvleugels. 

Het type Jin de coll. VAN DELDEN, Asembagoes, Oost-Java. 


Pareronia valeria subsp. sumbawana FRUHST. 

In de coll. VAN DELDEN bevinden zich 1 “en 1 Q van 
Singaradja, Bali, welke geheel met de afbeelding in „Seitz” 
overeenkomen. FRUHSTORFER is niet geheel zeker omtrent 
de patria van deze vorm. Door de in de verzameling VAN 
DELDEN aanwezige exemplaren is dus de patria-aangave Bali 
als juist te beschouwen. 

Verder bevindt er zich in de collectie nog 1 Q dat de 
lichte teekening sterk verdonkerd heeft. Deze aberratie noem 
ik nigrescens ab. nov. 1 © type in de coll. VAN DELDEN van 
Singaradja, Bali, 22.VIII.’29. 


Danaidae. 
Danais luzonensis FLDR. 
Van deze Danazs-soort bevindt zich 1 g' in de collectie 


68 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


uit Balangan, Oost-Borneo. Het exemplaar komt het meest 
overeen met de subsp. praemacaristus FRUHST. uit Noord- 
Borneo. Of er hier sprake kan zijn van een bepaalde subsp., 
kan ik op het oogenblik niet vaststellen. 


Danais albata ZINCK. subsp. baliensis subsp. nov. 

Grondkleur van het g' zoowel als van het © veel lichter 
dan bij subsp. gia van Oost-Java. Aan de costa der voor- 
vleugels 2 witte vlekjes in plaats van 3, zooals bij gziva. 
Voorvleugels smaller met meer vooruitspringende apex. Witte 
teekening iets verdonkerd en veel minder doorzichtig dan 
bij gewa. 

Het type g' in de coll. VAN DELDEN, Bali, VI.’21. 

Hestia hypermnestra subsp. delta WESTW. 

Van deze buitengewoon zeldzame subsp. bevindt zich I ¢ 
uit West-Java in de coll. VAN DELDEN. 


Euploea malaijica subsp. hypanis FRUHST. 
Ook deze op Java zoo zeldzame soort is in de collectie 
met 2 dd vertegenwoordigd. 


Euploea eleutho Quoy subsp. Coerti subsp. nov. 

Subsp. Coerti is een groot eleutho-ras van het eiland Bali. 
Verschilt van de tot nu toe meest Westelijk bekende subsp. 
sacerdos BTLER. van Tenimber, in de eerste plaats door zijn 
grootte. Verder doordat de witte mediane vlekken sterk ge- 
reduceerd en bijna rond zijn en meer binnenwaarts geplaatst. 
Bij sacerdos BTLR. zijn deze vlekken meer lang gerekt ovaal. 
In grootte komt deze subsp. het meest overeen met eleuthe- 
ria FRUHST., doch verschilt hiervan doordat de intermediane 
vlekken der voorvleugels bij eleutherza een hoekige vorm 
hebben. Het © gelijkt zeer op het g', doch de witte teeke- 
ning is op alle vleugels iets uitgebreider. 

Ik noem deze subsp. Coerti naar Dr. COERT, voorzitter 
van de Nat. Hist. Vereeniging te Soerabaja. 

Het type g' in de coll. VAN DELDEN, Den Paser, Bali, 


9.11.’31. 

Euploea corus subsp. pavettae ZINCK. 

Van deze nog niet uit Oost-Java vermeldde soort bevindt 
zich in de collectie een groote serie uit Banjoewangi en 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 69 


Poppoh in het Zuider gebergte. Verder is er 1 exemplaar Q 
uit West-Java en 2 99 van de subsp. defiguratus FRUHST. 
uit Git-git, Bali. 


Satyridae. 


Ypthima jarba subsp. gangamela FRUHST. 
Als nieuwe vindplaats kan voor deze soort Bali worden 
opgegeven. I g' in de coll. VAN DELDEN, Bali, Juni 1921. 


Lethe rohria subsp. borneensis subsp. nov. 

Verschilt van mij voorliggende exemplaren van subsp. 
enima FRUHST. van Sumatra, doordat de witte band op de 
bovenkant der voorvleugels smaller is. Oogenteekening op 
de achtervleugels sterk gereduceerd. Onderkant van alle 
vleugels lichter. 

Verschilt van subsp. godana van Java door de breedere 
witte band der voorvleugels, sterk gereduceerde oogenteeke- 
ning op de achtervleugels. Eveneens is de oogenteekening 
op de onderzijde der voorvleugels sterk gereduceerd. De 
onderkant van alle vleugels is bij godana FRUHST. donker 
roodbruin en bij dorneensis veel lichter. Subsp. dorneenszs 
staat tusschen exzma FRUHST. en godana FRUHST. 

Het type & in de coll. VAN DELDEN uit Tamiang lajang, 
Z.-Borneo, 13.VIll.21. 


Nymphalidae. 


Rhinopalpa polynice subsp. elpenzce FLDR. 

Deze soort komt op Java zeer zeldzaam voor. Er bevindt 
zich in de collectie I van Besoeki (Wilis) 3000 ft., 19.V.’21, 
Oost-Java. 


Stibochiona coresia coresıa HBN. 

Er bevindt zich in de collectie VAN DELDEN I exemplaar 
dezer soort uit Besoeki (Wilis) 3000 ft., Oost-Java. FRUH- 
STORFER vermeldt de soort alleen uit West-Java, van de 
G. Gede. 


Neptis soma subsp. somaoides subsp. nov. 

In de collectie bevindt er zich een groote serie van Veptss 
soma van Java. De op Java voorkomende vorm is aanmer- 
kelijk grooter dan de Meptis soma subsp. gononata BTLR. 


70 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


van Sumatra. Ook de discoidale witte band op de achter- 
vleugels is veel breeder. 

Het type g' geétiketteerd: Kali Tapak Estate, Kawi, 21.1.’28, 
in de collectie VAN DELDEN. 


Pantoporia larymna subsp. larymna DBD. 

FRUHSTORFER vermeldt de soort van de Wijnkoopsbaai en 
bij Soekaboemi, beide in West-Java. Hij schrijft tevens, dat 
de soort nog nooit in het Oosten van het eiland werd 
waargenomen. 

In de collectie VAN DELDEN bevinden zich 2 ex., I gen 
ı:Q van Pappoh in het Zuidergebergte, Oost-Java, 14.VI.’29. 


Tanaecia heliophila subsp. Vandeldeni subsp. nov. 

Deze subsp. van Sabang, Sumatra, verschilt van de Zanaecia 
heliophila FRUHST. doordat de witte interradiale teekening 
in de anaalhoek der voorvleugels sterk door zwart is ge- 
reduceerd. Verder zijn de witte driehoekige submarginale 
vlekken op de voorvleugels zoo zeer donker bestoven dat 
zij nagenoeg geheel verdwenen zijn. 

Aan de onderkant zijn de voorvleugels bruinachtig geel 
en de achtervleugels van dezelfde kleur en niet zooals bij 
heliophila rood. 

Het type g' in de collectie VAN DELDEN, Sabang, N. Su- 
matra, 25411126: 


Euthalia godarti subsp. javana FRUHST. 

Van deze zoo buitengewoon zeldzame soort bevinden er 
zich I en I Q in de collectie uit Poppoh, Zuidergebergte, 
Oost-Java, resp. van 14.VI.’29 en 3.VI.’28. 


Euthalia mahadeva mahadeva MOORE. 

Ook deze uiterst zeldzame soort is in de collectie ver- 
tegenwoordigd uit Oost-Java en wel door I & uit Poppoh, 
Zuidergebergte, 14.VI.’29. 


Euthalia aetion HEW. 

In de collectie bevind zich 1 9 dezer zeer zeldzame 
soort uit het Zuiden van Ned. Nieuw Guinea. Of dit tot een 
bepaalde eigen subsp. behoort, kan ik niet beoordeelen, daar 
ik geen g' voor mij heb en vergelijkmateriaal uit deze streken 
mij absoluut ontbreekt. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. VAL 


Dichorragia nesimachus subsp. mannus FRUHST. 
Ook deze zeer zeldzame soort is vertegenwoordigd door 
2 Jd van de G. Andjasmoro in Oost-Java. 


Herona sumatrana sumatrana MOORE. 
In de collectie VAN DELDEN bevinden zich 4 exemplaren 
dezer zeer zeldzame soort uit Sabang, N.O. Sumatra. 


Eriboea delphis subsp. cygnus R.& J. 

Deze buitengewoon zeldzame soort werd gevangen op de 
G. Halimoen in West-Java. 

I g' en 2 QQ dezer fraaie soort in de collectie VAN DELDEN. 


Charaxes harmodius subsp. harmodius FLDR. 
Deze soort was nog niet vermeld uit Oost-Java. 1 g van 
de G. Andjasmoro, Oost-Java, in de collectie VAN DELDEN. 


Lycoenidae. 


Voor de Lycaenidae is ook de volgorde en nomenclatuur 
van ,,Seitz” gevolgd. Ik heb wel inzage gehad van de Lijst 
van Javaansche Lycaenidae van Dr. TOXOPEUS. Daar ik echter 
niet weet of deze al gepubliceerd is, heb ik mij overal maar 
aan ,,Seitz” gehouden, daar mijne mededeelingen hoofdzakelijk 
Lycaenidae van buiten Java betreffen. 


Subfam. Geridinae. 


Allotinus drumila MOORE. 
In de collectie VAN DELDEN bevindt zich 1 9 dezer 
soort uit Bandar Baroe, N.O. Sumatra. 


Subfam. Lycaeninae. 


Candalides harterti GR. SM. 
Van deze soort zijn er 2 QQ in de collectie uit Boven- 
Digoel, Zuid N. Guinea, Mei ’29. 


Nacaduba angusta flumen FRUHST. 

Van deze soort bevinden zich 2 go en 2 QQ in de 
collectie VAN DELDEN uit Poppoh, Oost-Java, 11.XII.'27. 
Zeldzaam. 


Everes argiades PALL. 
In de collectie zijn 3 go en 1 Q, uit Bisapoe, Zuid- 
Celebes, III.’28. Of zij een nieuwe subsp. vormen, is wegens 


72 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


gebrek aan vergelijkmateriaal niet uit te maken, doch het 
is wel waarschijnlijk. 


Everes polysperchinus FRUHST. 

Ook bij deze soort, waarvan zich I g en 1 Q in de 
collectie bevinden uit Zuid-Borneo (Batoe-Pangoeng) is zeer 
moeilijk uit te maken of zij tot een nieuwe subsp. behoort, 
daar ook hier vergelijkmateriaal ontbreekt. Ook hier is het 
zeer waarschijnlijk wel het geval. 


Tajuria kuhni subsp. regulus STGR. 

Deze soort was nog niet uit Zuid-Celebes vermeld. In de 
collectie VAN DELDEN bevinden zich 1 & en I Q uit Lom- 
basang, Zuid-Celebes, resp. van g.III en 16.III.' 28. 


Hypolycaena sipilus subsp. bella subsp. nov. 

Exemplaren uit Poppoh, Oost-Java, die tot deze nieuwe 
subsp. behooren, verschillen aanmerkelijk van de tot nu toe 
beschreven vormen. 

De grondkleur van het & is donker zwartachtig bruin. 
Het lichtgekleurde gedeelte in de anaalhoek der achter- 
vleugels is lichtblauw; lichter dan bij exemplaren van rhoda- 
nus FRUHST. van Celebes en ook iets uitgebreider. Verschilt 
dus hierin van typische exemplaren van de Molukken, waar 
deze lichtblauwe plek gereduceerd is. Verschilt van de vorm 
van Lombok (capella FRUHST.), waar deze blauwe vlek door 
een zwarte submarginale band doorloopen wordt. Het zwarte 
vlekje in de anale hoek der achtervleugels is bij della steeds 
oranjegeel gekernd. 

De onderkant van alle vleugels is witachtig grijs. De sub- 
marginale zone is zeer licht en steekt weinig van de grond- 
kleur af. De submarginale teekening is op de achtervleugels 
heel fijn en bruinachtig grijs. De verdere lijnenteekening 
zoowel op de voor- als de achtervleugels scherp afgeteekend 
en licht oranjegeel van kleur. 

Het Q heeft op de bovenkant de lichte vlekken in de 
anale hoek der achtervleugels blauwachtig zuiver wit, niet 
zwart bestoven en zeer duidelijk. 

Het type g' Poppoh, Oost-Java, 15.VI.’29, in de coll. VAN 
DELDEN. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 73 


Hesperidae. 


Satarupa dirae MR. 

In ,,Seitz wordt wel over een subsp. dezer soort van 
Sumatra gesproken, doch zonder deze een naam te geven. 

Ook in de collectie VAN DELDEN bevindt zich 1 9 dezer 
subsp. uit Fort de Kock, West-Sumatra. Bij dit exemplaar 
zijn de hyaline vlekken in het midden der voorvleugels sterk 
gereduceerd en is de witte band op de achtervleugels veel 
smaller dan bij stukken van Java. Vergelijk-materiaal uit 
Borneo heb ik niet. Daar ik geen g'g' ter beschikking heb 
en slechts 1 Q, wil ik vooralsnog geen nieuwe naam hier- 
voor opstellen. 


Tagiades obscurus subsp. tenimberanus subsp. nov. 

De hyaline vlekken in het discale gedeelte der voorvleu- 
gels goed ontwikkeld. Het anale gedeelte der achtervleugels 
breed wit. 

Op de onderzijde zijn de achtervleugels bijna geheel zui- 
ver wit, aan de costa bruinzwart en de submarginale vlekken 
sterk gereduceerd. 

Het type g' in de coll. VAN DELDEN, Saumlaki, Tenimber, 
Behr, 20. 


Tagiades menanto subsp. javanus subsp. nov. 

In de coll. VAN DELDEN bevinden zich 4 exempl. oo dezer 
subsp. uit Oost-Java. 

Voorvleugels donkerbruin. Subapikaal 3 kleine hyaline 
puntjes. In het discale gedeelte een rij zwarte vlekken. 

Achtervleugels zijn in het anale gedeelte breed wit. Daarin 
zijn op het uiteinde der aderen drie dikke zwarte punten. 
Het verdere gedeelte is donkerbruin met subapikaal een rij 
zwarte punten. 

De onderzijde der voorvleugels is minder donker dan de 
bovenkant met submarginaal een lichte band. 

Het anale gedeelte der achtervleugels is op de onder- 
zijde wit, de costa donkerbruin en het verdere gedeelte 
lichtblauw. 

Het type g' in de coll. van DELDEN, Kali Tapak Estate, 
G. Kawi, 2500 ft., 30.VI.’28, Oost-Java. 


74 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


Hasora schönherr subsp. sumatranus subsp. nov. 

Twee exemplaren in de coll. VAN DELDEN, uit Z.W-Sumatra, 
zien er anders uit dan exemplaren van Java. De subapikale 
vlekjes hebben een uitbreiding zooals bij chuza HEW. uit 
Borneo. De gele band staat wat breedte betreft tusschen 
chusa HEW. van Borneo en crzdatta FRUHST. van Nias in. 

Het type g' in de coll. VAN DELDEN, Lebong Soelit, Z.W.- 
Sumatra ar IV 18: 

Hidari irava MR. 

In de coll. VAN DELDEN is een exemplaar Q uit Pinoeli, 
Zuid-Borneo, 1.IV.'30. Nog niet van daar vermeld. 


II. 


Papilio aristolochiae F. subsp. Aphrodite subsp. nov. 

Dit mooie ras van Papilio aristolochiae F. verschilt aan- 
merkelijk van autiphus F. van Sumatra. Antiphus F. mist 
de discale vlekkenrij op de achtervleugels, die bij aphrodite 
zeer geprononceerd en zeer breed is. De subsp. antzphus is 
ook kleiner. Bij aphrodite zijn de roode submarginale vlekken 
op de achtervleugels zeer groot en weinig zwart bestoven. 
Deze vlekken zijn ook op de onderzijde zeer groot en duide- 
lyk. Bij de ab. atavus FRUHST. van antiphus blijft de discale 
witte vlekkenrij steeds veel smaller en de submarginale 
vlekken steeds veel kleiner. Verschilt verder van asterzs 
ROTHSCH. van Malakka doordat de 1° discale vlek nooit 
afwezig en altijd groot en breed voorhanden is. 

Het © is vrij veel grooter dan het 4, de submarginale 
roode vlekken op de achtervleugels minder donker bestoven 
en grooter. 

De type en cotypen in de coll. VAN DELDEN, van Sabang, 
Poeloe Weh. 


Papilio macareus ab. confluens aberr. nov. 

In een zending uit West-Java bevond zich een j van 
Papilio macareus macareus GODT., dat van normaal getee- 
kende gg afwijkt. 

De witte strepen tusschen de sub- en 1° mediane-ader en 
tusschen de 1° en 2° mediane-ader zijn samengevloeid met 
de witte stippen in het submarginale gedeelte der voor- 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 75 


vleugels, Deze zijn veel grooter dan bij normale exemplaren. 
Ook op de achtervieugels zijn de discale strepen met de 
submarginale vlekken veel forscher dan bij typische gg. 
Het type van Palabuan, West-Java, in de coll. v. DELDEN. 
Tevens bevindt er zich in de verzameling een © van maca- 
reus GODT., hehoorende tot de vorm masformzs LATHY uit 
Gondang Tapen, Residentie Kediri, O.-Java, 9.XI.’27. 


Delias poecila VOLLH. subsp. Güntheri subsp. nov. 

Bij het g* is de apex op den bovenkant der voorvleugels 
breeder zwart dan bij poeczla VOLLH. De zich daarin bevin- 
dende witte vlekken grooter en meer langwerpig gevormd. 
Verschilt hierin ook van poecila subsp. edela FRUHST. van Obi. 

De witte vlekken in de zwarte marginale band der achter- 
vleugels ook grooter. 

Op de onderkant is de apex der voorvleugels breed zwart, 
veel uitgebreider dan aan den bovenkant. De zich daarin 
bevindende vlekken weer grooter dan bij poecila subsp. edela 
FRUHST. Aan de basis veel minder geel dan bij poecz/a VOLLH. 
en edela FRUHST., en sterk donker bestoven. 

De zwarte marginale band der achtervleugels is zeer breed 
en veel uitgebreider dan bij poeczla VOLLH. en edela FRUHST. 

Aan de onderkant is de breede zwarte band der achter- 
vleugels uitgebreider dan op de bovenkant. De zich daarin 
bevindende roode vlekken zijn smaller en langgerekter dan 
bij poectla en edela FRUHST. De basis is breed geel tegen 
het anale gedeelte oranje. Deze oranje kleur neemt een veel 
grootere plaats in dan bij edela FRUHST. Tusschen de gele 
kleur aan de basis en de zwarte marginale band bevindt 
zich nog een smalle strook van de witte grondkleur. Deze 
laatste kan breeder of smaller zijn, al naarmate de gele kleur 
aan de basis aan uitbreiding wint of verliest, daar deze niet 
constant is. De uitbreiding van de zwarte band is steeds gelijk. 

Het hiertoe behoorende © heeft een zeer breede zwarte 
apex der voorvleugels, waarin zich vijf gele vlekjes bevinden. 
Deze zwarte kleur strekt zich uit tot ver over de apex van 
de cel. Het verdere gedeelte der voorvleugels lichtgrijs, aan 
de apex der cel een klein geel vlekje. 

De achtervleugels vertoonen een zeer breede zwarte rand, 


76 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


die zich eveneens tot over de apex van de cel uitstrekt. 
Het basale gedeelte is donkerbruin grijs. In de zwarte mar- 
ginale band 6 gele vlekken. 

Aan de onderkant bevinden zich in het zwarte apikale 
gedeelte der voorvleugels 6 gele vlekken en aan de apex 
van de cel evenals aan de bovenkant een klein geel vlekje. 
De zwarte apikaalvlek strekt zich tot iets over de mediane 
ader uit. Van hieraf is het anale gedeelte wit en het basale 
gedeelte geel. | 

De achtervleugels hebben ook aan de onderkant een breede 
zwarte band, waarin zich roode vlekken bevinden, die even- 
zoo geordend zijn als bij het & en eveneens aan de boven- 
kant doorschijnend, doch minder sterk. Het basale gedeelte 
is geel tegen het anale gedeelte en aan de costa donkerder, 
doch niet oranje. 

De type en cotypen in de coll. VAN DELDEN, Halma- 
heira (Patani). 


Delias egtalea egialea CR. 

Van deze hoofdzakelijk uit West-Java en van Bawean be- 
kende soort ving de Heer WAHR eenige jaren geleden een 
exemplaar te Kediri, Oost-Java, maar de soort is daar sedert- 
dien niet meer waargenomen, 


Appias adah subsp. saumlakiana subsp. nov. 

Het © dezer subspecies heeft de costa en de apex der 
voorvleugels breed zwart. Deze teekening zet zich aan den 
rand der vleugels voort, wordt tegen het anale gedeelte zeer 
smal en diep ingesneden door de witte grondkleur. De basis 
is sterk zwart bestoven. 

De achtervleugels zijn zeer breed zwart gerand. 

Op de onderkant der voorvleugels missen de exemplaren 
van Tenimber de witte vlekken in de zwarte apikale tee- 
kening. 

De achtervleugels zijn ook op de onderkant breed zwart 
gerand. De costa en het basale gedeelte geel, een klein 
gedeelte der witte grondkleur insluitend, tegen het anale 
gedeelte oranje. 


Ixtas ludekingi subsp. Wahri subsp. nov. 
Tusschen /xzas ludekingt VOLLENH. van West-Sumatra en 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE, Gf 


de subsp. Wahri van Sabang, Poeloe-Weh, zijn zeer groote 
verschillen te constateeren. 

De subsp. Wahr: is veel gedrongener en heeft een veel 
rondere vleugelvorm. De zwarte apikale teekening der voor- 
vleugels is veel breeder, bedekt bijna de geheele cel en 
loopt in het anale gedeelte veel breeder uit. De oranjevlek 
is tegen het anale gedeelte veel meer spits uitloopend. De 
zwarte band der achtervleugels eveneens veel breeder dan 
bij typische /udekinge VOLLENH. 

De onderkant verschilt ook aanmerkelijk, De subsp. Wahri 
mist alle bruine vlekkenteekening, zoowel op de voor- als op 
de achtervleugels, ook de groote bruine vlek in de anale 
hoek der voorvleugels. Grondkleur donkerder geel en meer 
zwart gesprenkeld. 

De verschillen tusschen de QQ zijn ook zeer groot. Het 
Q van de subsp. Wakrz heeft de zwarte apikale teekening 
uitgebreider. De zwarte celstreep hangt samen met de zwarte 
apikale teekening die tegen de anale hoek der vleugels veel 
breeder uitloopt dan bij © /udekingi VOLLENH. Tevens is de 
geheele cel der voorvleugels zwart, terwijl deze bij het 9 
ludekingi wit is. De breede samenhangende apikale teeke- 
ning sluit een zeer smalle band in van een donkere oranje- 
gele kleur, die niet samenhangend is en gedeeltelijk in 
vlekken opgelost. De zwarte band op de achtervleugels 
breeder. 

Aan de onderkant is het Q der subsp. Wahr: donkerder 
geel en zwarter gesprenkeld. De bruine vlekkenteekening 
sterker, op de achtervleugels een samenhangende band 
vormend. 

De type en cotypen in de coll. v. DELDEN van Sabang, 
Poeloe Weh. 


Ixias balice balice BDV. 

Deze soort komt ook in Oost-Java voor en wel in Poppoh 
in het Zuidergebergte, Oost-Java. Er bevinden zich 2 44 
in de coll. VAN DELDEN te Soerabaja en 1 Q in de coll. 
WAHR te Kediri. 


Terias gracilis spec. nov. 
Een kleine species. Vleugelspanning 20—23 mm. Behoort 


78 * J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


volgens de androconién thuis in de venata-laeta-groep. Vleu- 
gelvorm rond. Grondkleur mooi zwavelgeel. Apex der voor- 
vleugels breed fluweelachtig zwart. Deze zwarte teekening 
eindigt bij de 1° mediane ader en vormt zoowel op de eerste 
als op de tweede mediaan een spitse insnijding in de gele 
grondkleur. 

Achtervleugels met een heel fijn marginaallijntje met fijne 
zwarte stipjes op de uiteinden der aderen. 

Op de onderkant der voorvleugels ontbreekt alle teeke- 
ning, met uitzondering van een klein zwart stipje aan het 
uiteinde der cel. 

Op de onderkant der achtervleugels bevindt zich aan het 
einde van de cel een langwerpige cirkelvormige teekening 
en aan de basis twee onder elkaar liggende ronde kringe- 
tjes, die altijd aanwezig zijn. 

Het 9 gelijkt wat teekening betreft precies op het 4, doch 
de grondkleur is veel lichter geel. 

De type en cotypen in de coli. v. DELDEN, Soerabaja, 
v1.1932. 


Danaida affinis subsp. artenice CR. 

De bewerking van deze soort is in ,,Seitz”; pag. 200 en 
201 absoluut onduidelijk en onjuist. 

FRUHSTORFER neemt als de lokale vorm van Java artenice 
CR. aan en zegt dat dit ras alle witte discale teekening in 
de achtervleugels mist. Er komen echter op Java, zooals 
PIEPERS in zijn werk “The Rhopalocera of Java”, bladz. 33, 
terecht opmerkt, zoowel exemplaren voor met weinig als 
met veel wit in het discale gedeelte der achtervleugels. 
PIEPERS noemt deze laatste vorm abigar ESCH. Daar de naam 
abigar ESCH. reeds gebruikt is voor de subspecies van 
affinis van de Philippijnen, zoo brengt dit slechts verwarring. 

Mij dus houdende aan FRUHSTORFER in ,,Seitz”, die arte- 
nice CR, dus de vorm, die alle witte kleur in het discale 
gedeelte van de achtervleugels mist, als de lokale vorm van 
Java aanneemt, benoem ik de twee vormen die een witte 
kleur in het discale gedeelte der achtervleugels vertoonen, 
en wel de aberr. Piepersi ab. nov. met weinig en de ab. 
Snelleni ab. nov. met veel wit, 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 79 


De subsp. Lawzenszs FRUHST. dient mijns inziens te ver- 
vallen, daar affinis, zooals FRUHSTORFER terecht opmerkt, 
slechts aan de kust voorkomt en meestal in mangroven- 
bosch wordt aangetroffen. Ik zelf heb op den Ardjoeno en 
de Wilis verzameld en daar nooit een Danazda affinis aan- 
getroffen. Verder heb ik de beschikking over een enorm 
materiaal van de Kawi, maar D. affinis is ook daar niet 
bij. Daarom ben ik er van overtuigd, dat hier een vergissing 
in de vindplaatsaangave heeft plaatsgevonden. 

Toen ik het materiaal van de Kangean-Archipel bewerkte, 
merkte ik reeds verschillen op tusschen de affinis-vorm van 
de eilanden Kangean en Saor en de vorm arzenzce van Java, 
doch daar ik toen over te weinig materiaal beschikte, wilde 
ik die vorm niet beschrijven en noemde die toen affmis 
subsp. artenice CR. f. abigar, in overeenstemming met PIEPERS 
in „The Rhopalocera of Java”. Daar ik sindsdien de beschik- 
king over meer materiaal heb gekregen en er daardoor nu 
beter over kan oordeelen, wil ik thans de affinis van Kan- 
gean nieuw beschrijven. 

De exemplaren van Danazda affinis van de eilanden Kan- 
gean en Saor, die ik voor mij heb, bezitten op de voor vleu- 
gels een zeer smalle witte band en wel half zoo breed als 
bij exemplaren van Java en vormen dus een tegenstelling 
met exemplaren van Bawean, subsp. fulzgznosa HAG., die 
een zeer breede witte band op de voorvleugels hebben, 
Verder verschilt deze nieuwe subsp. van subsp. fulzgznosa 
HAG. doordat de achtervleugels zwartachtig zijn en niet van 
een lichtbruine kleur. 

Ik noem deze nieuwe subsp. van de Kangean-Archipel 
subsp. Vandeldeni subsp. nov. Alle exemplaren van de Kan- 
gean-eilanden hebben een wit discaal gedeelte der achter- 
vleugels. Het 9 komt geheel met het x overeen. 

De type en cotypen in de coll. vAN DELDEN van de 
eilanden Kangean en Saor. 


Euploea distanti MOORE subsp. sabangana subsp. nov. 

Van de witte vlekken op de voorvleugels zijn slechts de 
subapikaal gelegene van normale grootte, zooals bij distant? 
MOORE van Sumatra. Alle verdere vlekken tegen het anale 


80 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


gedeelte der voorvleugels tot kleine witte stipjes gereduceerd 
en bij enkele exemplaren geheel ontbrekend. 

De marginale stippenrij zoowel op de voor- als op de 
achtervleugels sterk gereduceerd. De sexuaal-strepen ont- 
breken bij exemplaren van Sabang nooit, zooals dit wel 
eens het geval is bij dzstant2 MOORE van Sumatra. 

De QQ zijn van dezelfde kleur en vlekking als de gd. 

De type en cotypen in de coll. VAN DELDEN: Sabang, 
Poeloe Weh. 


Elymnias panthera subsp. Winkleri subsp. nov. 

Deze nieuwe subsp. van £. Zanthera F. verschilt zoowel 
van de typische £. panthera F. als van de Sumatra vorm. 

Het & vertoont in de lichte submarginale band der voor- 
vleugels een witte subapikaalvlek. Op de achtervleugels is de 
witte submarginale band zeer duidelijk veel minder donker 
bestoven dan bij panthera F., doch veel smaller. Ocelli 
daarin zeer klein. 

Het Q mist de lichte submarginale vlekkenrij, en heeft 
daarvoor een korte witte band in het subapikale gedeelte 
der voorvleugels. 

Op de achtervleugels is de lichte submarginale band zeer 
breed, doch sterk donker bestoven en niet duidelijk be- 
grensd. De ocelli daarin zeer klein. 

QQ van Sumatra hebben over de geheele voorvleugel een 
witachtige breede submarginale band. Ook op de achter- 
vleugels is de witte submarginale band zeer breed, niet 
donker bestoven en scherp begrensd. Verschilt ook van 
enganica DOH. door het voorhanden zijn van het lichtere 
subapikale gedeelte der voorvleugels. 

De type en cotypen in de coll. VAN DELDEN: Sabang, 
Poeloe Weh. 


Cethosia chrysippe subsp. koridana subsp. nov. 

Op de Schouten-eilanden treffen wij Cethosta chrysippe F. 
in zeer afwijkende vorm aan. 

Op de bovenkant der voorvleugels is de witte discale band 
veel breeder dan b.v. bij exemplaren van Nieuw-Guinea. Het 
basale gedeelte van alle vleugels is niet helder roodbruin, 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 81 


doch van een doffe donkerbruine kleur. De submarginale 
stippenrij zeer onduidelijk. 

Op de onderkant is alle teekening forsch en duidelijk. 
Het basale gedeelte der voorvleugels licht roodbruin. 

Op de achtervleugels zijn de hartvormige vlekken zeer 
langgerekt en veel meer witachtig gerand dan bij exem- 
plaren van Nieuw-Guinea. 

Het type & van Korida, Schouteneilanden, in de coll. 
VAN DELDEN. 


Precis orithya L. 

De subsp. minagara FRUHST. komt voor op West- en Oost- 
Java. Op Bali treft men ook nog de subsp. mznagara FRUHST. 
aan. Opvallend is het dat de 4 van Bali in de coll. VAN 
DELDEN alle de roode dwarsstrepen in de cel missen. Exem- 
plaren van de eilanden Sapoedi, Raäs en Kangean staan 
evenals de subsp. baweana FRUHST. tusschen de subsp. mzna- 
gara en de subsp. mevarza van Lombok in, doch komen 
daarmee niet geheel overeen. 

Tevens is er in de coll. VAN DELDEN I & van Soerabaja, 
VI.’ 32, dat precies gelijkt op exemplaren van Sapoedi, Raäs 
en Kangean. 


Precis villida F. 

In mijn vorig artikel vermeldde ik reeds kort de vangst 
van Precis villida F. op het eiland Raäs en tevens de vangst 
van deze soort bij Soerabaja. De vangst op Java van deze 
eigenlijk in Australie thuisbehoorende soort, die hier op Java 
eens door HORSFIELD werd gevangen en sedert niet meer, 
is zeer interessant. 

De vindplaatsen op Raäs en bij Soerabaja zijn in de laag- 
vlakte gelegen op slechts zeer geringe hoogte boven de 
zeespiegel. De soort verkiest zeer droge onvruchtbare gron- 
den. Thans werd de soort ook te Trawas op de Ardjoeno- 
helling in Oost-Java gevangen op een hoogte van circa 
2000 voet. Het zal nu interessant zijn om te ontdekken 
tot op welke hoogte de soort nog te vinden is. Thans de 
beschikking hebbende over een vrij groot materiaal dezer 
soort, wil ik daarover verder nog het een en ander mede- 
deelen. 

6 


82 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


De op Java voorkomende vorm benoem ik soerabajana 
subsp. nov. | 

De lichtroode band die de oogvlekken op de voorvleugels 
insluit is breeder en nooit zoo sterk ingesneden door de 
witte subapikale teekening als bij vellda villida F. Ook de 
oogvlekken op de achtervleugels zijn steeds ingesloten door 
een breedere roode band die tusschen de oogen wel iets 
smaller wordt, maar nooit op die manier wordt ingesneden 
als bij de typische villida F. en dus breed confluent is. De 
subsp. soerabajana vertoont veel neiging tot het vormen van 
een: blauwgekernd bijoog onder de bovenste oogvlek der 
achtervleugels. 

‚Bij exemplaren uit de laagvlakte en uit het gebergte van 
Oost-Java valt geen verschil te constateeren. 

De villida van Raäs verschilt van soerabajana en vertoont 
zich aldaar in een zeer kleine vorm. De roode banden waarin 
zich de oogvlekken bevinden, zijn sterk gereduceerd, dus 
smaller dan bij vzllida soerabajana, maar ook confluent. Alle 
oogen zoowel op de voor- als op de achtervleugels zeer 
klein. Deze subsp. noem ik ketoepatana subsp. nov., naar de 
hoofdplaats van het eiland Raäs, Ketoepat. 

Bij exemplaren uit Nieuw-Guinea daarentegen is de rood- 
achtige band, waarin de oogen liggen, opgelost in drie cirkel- 
vormige breed zwart gerande vlekken, waarvan de twee die 
de oogvlekken insluiten, door een zeer zwakrood lijntje 
verbonden zijn, terwijl het derde zich in de anale hoek 
bevindende roode, zwartgerande cirkelvormige vlekje geheel 
vrij staat. Dit is de subsp. papoeana subsp. nov. 

De typen zoowel van soerabajana uit de omgeving van 
Soerabaja als van ketoepatana van het eiland Raäs en van 
papoeana uit Nieuw-Guinea, in de coll. VAN DELDEN, te 
Soerabaja. 

Villida schijnt op Java uiterst lokaal te zijn en maar op 
zeer weinig plaatsen voor te komen. De diertjes zijn erg 
schuw en vliegen spoedig op, doch gaan dadelijk iets verder 
weer zitten. Waar ik de soort vond, trof ik haar steeds aan 
in gezelschap van Preczs orithya L. Beide soorten schijnen 
een voorliefde te hebben voor droge onvruchtbare terreinen. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIE. 83 


Euthalia merta subsp. karina subsp. nov. 

By vergelijking van deze nieuwe subsp. met pseudomerta 
FRUHST. van Sumatra en de subsp. prisca FRUHST. van 
Banka vallen volgende in ’t oog loopende verschillen te 
constateeren. 

Het g' verschilt in de eerste plaats van pseudomerta FRUHST., 
doordat zoowel de distale als de proximale zwarte band op 
de voorvleugels veel breeder zijn. De witte discale teekening 
is duidelijker en minder donker bestoven dan bij pseudo- 
merta FRUHST., doch vormt aan de costa geen boog, daar 
de meest tegen de apex gelegen vlekken voor het grootste 
deel ontbreken. Ook op de achtervleugels is de zwarte dis- 
cale band veel breeder en de submarginale stippenrij bestaat 
uit veel forschere stippen. Ook van prisca FRUHST. verschilt 
de subsp. Karina door versterkte donkere teekening aller 
vleugels. 

Aan den onderkant verschilt de subsp. karina ook aan- 
merkelijk van pseudomerta FRUHST., doordat de grondkleur 
van alle vleugels olijfgroen is en bij pseudomerta lichtbruin. 
Het marginale gedeelte der voorvleugels is prachtig lichtblauw. 
By pseudomerta is slechts een vlekje dezer kleur aan de apex 
voorhanden. De zwarte vlekkenrij is dikker; de proximaal 
daarvan gelegen vlekken witter en tevens grooter. 

Ook op de onderkant der achtervleugels is de zwarte 
submarginale vlekkenrij veel sterker uit grootere vlekken 
bestaande. 

Het 9 van de subsp. karina is donkerder dan het © van 
pseudomerta FRUHST., heeft alle zwarte teekening zoowel op 
de voor- als op de achtervleugels duidelijker en het basale 
gedeelte van alle vleugels verdonkerd, scherp afgescheiden 
van het lichtere marginale gedeelte. Bij het 9 van pseudo- 
merta daarentegen is de grondkleur van alle vleugels lichter 
bruin zonder donker basaal gedeelte. 

Aan de onderkant der voorvleugels toont het Q van subsp. 
karina en blauwachtig wit marginaal gedeelte, Deze lichte 
band strekt zich ook op de apex der achtervleugels uit. 
Grondkleur van alle vleugels donkerder, de zwarte teekening 
sterker. Op de voorvleugels zijn de discale vlekken zeer groot 
en lichter wit dan bij pseudomerta FRUHST. 


84 J. P. A. KALIS, BIIDRAGE TOT DE KENNIS VAN 


Het 9 van subsp. £arina verschilt van het © van subsp. 
prisca FRUHST. van Banka door het ontbreken van een wit- 
achtig marginaal gedeelte op de bovenkant aller vleugels 
en doordat de witte discale ner op de voorvleugels 
minder breed is. 

De type en cotypen in de coll. VAN DELDEN, Sabang, 
Poeloe Weh. 


Chilades roemli spec. nov. 

De grondkleur van deze nieuwe Chzlades is roodachtig 
bruin met lila weerschijn. Het basale gedeelte van alle vleu- 
gels blauw. Voor- en achtervleugels met zwarte rand, die 
op de voorvleugels tegen de costa breeder wordt en op de 
achtervleugels gelijkmatig verloopt. Franje wit. In de anale 
hoek der achtervleugels bevinden zich 2 zwarte vlekjes, gevormd 
door het doorschijnen der oogvlekjes op de onderkant. 

De onderkant der voorvleugels is lichtbruin en in het mar- 
ginale gedeelte grijsachtig. In het submarginale gedeelte een 
reeks wazige vlekjes proximaal begeleid door boogjes. In 
het distale gedeelte een bandachtige teekening gevormd door 
naar elkaar toegekeerde witte boogjes. In de cel is een cel- 
vlekje gevormd door dezelfde boogjes. 

De achtervleugels zijn bruinachtig grijs, aan de basis groen- 
achtig blauw bestoven. Hier dezelfde door witte boogjes ge- 
vormde bandachtige teekening als op de voorvleugels. Van 
de drie aldus gevormde banden verloopt de distale parallel 
met de vleugelrand van de costa tot de anaalhoek. De aan 
de basis gelegene verloopt eveneens over de geheele vleugel- 
breedte, terwijl de middelste slechts tot het midden van de 
vleugel reikt. In het submarginale gedeelte bevindt zich 
een rij driehoekige donkere: vlekjes, door hoekige lijntjes 
begeleid. In het anale gedeelte bevinden zich twee kool- 
zwarte, geelgerande, gelijkvormige ronde oogvlekjes met een 
groenachtigblauwe, glanzende metaalachtige kern. Vleugel- 
spanning I5—I7 mm. 

Het Q heeft precies dezelfde kleur en teekening als het 
d' en verschilt daarvan ook niet in grootte. Over ’t algemeen 
is wel de zwarte rand der voorvleugels bij het Q iets breeder 
en donkerder. Ook aan de onderkant der vleugels is er geen 
verschil tusschen SG‘ en 9 te constateeren. 


DE LEPIDOPTERA RHOPALOCERA VAN NED.-INDIÉ. 85 


De type en cotypen in de coll. v. DELDEN, Djoengo, 
G. Andjasmoro VII en VIII, 1932, KALIS leg. 

Het vlindertje vliegt zeer laag bij den grond en blijft steeds 
op een plekje van slechts eenige vierkante meters groot. Is 
dus zeer lokaal. In de geheele omgeving van Djoengo, waar 
ik geruimen tijd verzamelde, vond ik het diertje slechts op 
dit eene kleine plaatsje. 


Marmessus ravindra ravindra HORSF. en de subsp. medul- 
lia FRUHST. en dalina FRUHST. 

Bij de bestudeering van een groote serie van Marmessus 
ravindra van Oost-Java en deze vergelijkende met uit West- 
Java ontvangen exemplaren viel mij het volgende op. 

Beschikkende over een groote serie uit verschillende plaat- 
sen en van verschillende maanden, bleek mij, dat exemplaren 
uit de maanden IV, V en VI gedeeltelijk behooren tot 
medullia FRUHST., beschreven als de lokale vorm van Oost- 
Java en gedeeltelijk tot de subsp. dalina FRUHST., beschreven 
als de lokale vorm van Bali. Alle exemplaren uit de maanden 
IV, V en VI hebben dus een meer of minder sterk geredu- 
ceerde blauwe kleur der achtervleugels. Bij exemplaren uit 
de Vile maand vindt men zoowel exemplaren overeenkomende 
met dalina FRUHST. als met de typische ravindra ravrindra 
van West-Java. Bij exemplaren uit de maanden VIII, IX, 
XII en II, III treft men slechts typische ravindra ravindra 
HORSF. aan. In de maanden IV, V en VI vindt men dus de 
blauwe teekening het sterkst gereduceerd. In de maand VII 
zijn er dus exemplaren met half gereduceerde blauwe teeke- 
ning en normale ravindra ravindra HORSF. 

De eigenlijke lokale vorm van Oost-Java, medullia FRUHST., 
is in de serie slechts met 2 exemplaren vertegenwoordigd, dus 
het minst van alle in aantal, de vorm overeenkomende met 
balina met 5 en ravindra ravindra HORSF. met 8 exemplaren. 

In ieder geval komen medullia, balina en de typische 
ravindra hier in Oost-Java naast elkaar voor en kunnen dus 
in geen geval als typische lokale vormen van ravindra 
beschouwd worden. De benoeming van de beide vormen 
medullia FRUHST. en balina FRUHST. zal wel ontstaan zijn door 
het feit dat FRUHSTORFER over te weinig materiaal beschikte. 


86 J. P. A. KALIS, BIJDRAGE TOT DE KENNIS ENZ. 


Op geheel Java zoowel als op Bali vindt men de typische 
ravindra ravindra HORSF. met de individueele aberraties 
met meer of minder gereduceerd blauw. Ook PIEPERS “The 
Rhopalocera of Java”, Lycaenidae, blz. 104, zegt dat hij geen 
verschil kan ontdekken tusschen exemplaren uit West- en 
Oost-Java en dat men gg aantreft waar het blauw op de 
achtervleugels sterk gereduceerd is. Dr. TOXOPEUS echter 
vermeldt in zijn lijst van Javaansche lycaenidae de subsp. 
medullia FRUHST. van Oost-Java. 

De namen medullia FRUHST. en Galina FRUHST. dienen 
dus te vervailen als de namen van twee lokale vormen die 
in werkelijkheid niet bestaan. Ik stel dus voor de naam 
medullia FRUHST. te behouden voor de aberratie met de ge- 
ringste blauwe kleur in de achtervleugels. Voor de overgangs- 
vorm van ravindra ravindra HORSF. tot de ab. medullia FRUHST. 
zou ik de naam dalzna niet willen gebruiken omdat die de 
aanwijzing van een bepaalde lokaliteit inhoudt en dus voor 
een individueele aberratie niet te gebruiken is. Ik noem 
deze laatste ab. transiens ab. nov. 

Het spreekt wel vanzelf dat men om zulke kwesties goed 
te kunnen beoordeelen over groote series van eenzelfde soort 
moet kunnen beschikken. Tevens moet ieder stuk op de 
nauwkeurigste wijze geétiketteerd zijn, ook met de opgave van 
de hoogte. Het nut hiervan wordt nog lang niet door alle 
verzamelaars ingezien. In tegenstelling daarmee bevat de 
collectie VAN DELDEN zeer groote series van iedere species 
en is ieder exemplaar van een zeer nauwkeurige vindplaats-, 
datum- en hoogteopgave voorzien, zoodat deze collectie 
van buitengewoon groote wetenschappelijke waarde is en het 
een genoegen is om met het voorhanden materiaal te werken 
daar er nooit twijfel behoeft te bestaan aan de nauwkeurig- 
heid der zich op de etiketten bevindende opgaven. 


Sedert mijn publicatie over de vlinders van Kangean ont- 
ving ik nog van daar: Mycalests janardana MOORE. Deze 
behoort tot de typische vorm van Java en Bali. Dit ter 
completeering van mijn bewerking van de Fauna van de 
Kangean-eilanden. 


Aanteekeningen omtrent 


Nederlandsche Microlepidoptera 
door 


Dr. H. J. LYCKLAMA à NIJEHOLT. 


: Sedert de in deel LXXII, 1929, beschreven soorten zijn 
weder zestien microlepidoptera, nieuw voor de Nederlandsche 
fauna, bekend geworden, terwijl één, Zalaeporia guenei Z. moet 
vervallen; zoodat nu 1018 soorten als inlandsch bekend zijn. 
Terwijl enkele als varieteit beschreven waren en andere 
alleen in Zuid-Limburg gevangen zijn, blijft er nog een groot 
gedeelte over, dat midden in het land is gevangen, zoodat 
het wel hoe langer hoe duidelijker blijkt, dat ons land in 
dit opzicht nog lang niet voldoende doorzocht is. 
De beschrijving der nieuwe soorten volgt hier: 
p. 159 
A. Met duidelijke dwarslijnen. 
Leemgeel, achtervleugels zwartgrijs . . . 1. s¢nuella 
B. Zonder duidelijke dwarslijnen. 
I. Eerste donkere stip op ader 1 niet verder van ded vleu- 
gelwortel dan de eerste stip op de middenader. 
a. 13—19 mM. 
b. Met ader 5 der voorvleugels. 
| c. Eerste donkere stip op ader 1 juist onder 
de eerste donkere stip op de middenader. 
d. Stippen als lijntjes, tweede dwarslijn 
zeer schuin, staarthoek der voorvleu- 
gels afgerond. Leemgeel . 2. cretacella 
dd. Stippen rond, klein, tweede dwarslijn 
weinig schuin, staarthoek der voor- 
vleugels weinig afgerond. Grijs. 
5. saxicola 


88 DR. H. J. LYCKLAMA a NIJEHOLT, 


cc. Eerste donkere stip op ader 1 duidelijk 

verder wortelwaarts dan de eerste stip op 

de middenader © 2) u 2 zan bella 
bb. Ader 5 der voorvleugels ontbrekende 

. 6. snellenella 

aa, 23-—-25 mM. ah. . + 3. nebulella 

II. Eerste donkere stip op ader 1 ee van den vleugel- 
wortel dan de eerste stip op de middenader . 

6. binaevella 

Borsa sbb-ce: p. 354 

ddd. Metaallijnen der zwartbruine, door vele dunne gele 

dwarslijnen doorsneden voorvleugels, dik — zeer licht 

goud of zilver. De middellijn onderaan ongedeeld, 

met de op haar volgende parallel. Schild zonder 

oranje beschubbing. Franjelijn onder de punt niet : 

licht doorsneden. Palpen lichtgrijs. 87. a. junzperana 

II. P- 359 

A. Middenband duidelijk hoekig, glanzend. 9—10 mM. 
115. flexana (nitidana) 
B. Middenband zeer uu licht gebogen, dof. 1o—12 mM. 


1154. werrana 


cc.d'e fe p. 418 
x. Sprietleden driehoekig . . . . . 5.a. Bankesia 
xx. Sprietleden smal. . 2 2 « . . 6. Talaeporia 

Cc. des tt i ala, p. 418--419 

i. Ader 6 en 7 der achtervleugels ongesteeld, hun dwars- 
ader vrij steil, de middencel onder en boven bijna 
even lang. 


k. Sprieten tegen den wortel verdikt bij het 9. Ach- 
tervleugels met aanhangcel. Ader 5 en 6 uit deze 
aanhangcel, 6 even ver van 5 als van 7 . . 

DIAL Fidopliasia 

kk. Sprieten niet verdikt, achtervleugels zonder aan- 
hangcel, ader 5 en 6 gesteeld of uit één punt. 

28. Plutella 

P- 434 

fff. Middenlid der palpen rechtuitstekend, dunner dan de 

kop, lid 3 duideljk. . . . . . . 27.a. Eidophasia 


NEDERLANDSCHE MICROLEPIDOPTERA. 89 


+ 429—430 
00. Achterrand der achtervleugels op ader 4 ad recht- 
hoekig gebogen, de punt zeer lang en uitstekend. Ader 

2 der achtervleugels uit drie vierden van den binnen- 

rand der middencel of daarvoor, hun franje minstens 

zoolang als de vleugelbreedte. 

p. Palpenlid 3 iets langer dan 2, dit smal en onge- 
gleufd. Voorvleugelpunt stomp, franje van voor- 
vleugels niet bijzonder lang. . . 47. Anacampsis 

pp. Palpenlid 3 korter dan 2, dit dun, weinig gebogen, 
plat beschubd. Voorvleugelpunt zeer scherp, franje 
van voorvleugels bijzonder lang . 47. a. Ptocheuusa 

P- 433 
k. Achtervleugels met ader 5. 
x. Sprietschaft aan den wortel zonder tandjes. 
l. enz. als vroeger. 
xx. De vrij groote sprietwortel aan de bovenzijde met 


twee tandjes . . . . . . . 65.a. Blastobasis 

P- 445 

I. Achtervleugels met alle aderen gescheiden ontsprin- 
Senate AA, A MT TAN 10) 


II. In de shite nestle ide 4 en 5 uit één punt 
2. inconspicuella 
II. In de achtervleugels ader 4 en 5 uit één punt en 6 


ene weil en punti. Wir zul, ey ea ne de 2 lguetrella 
Il. B. 2. p. 526 
aaaa. Bleek okergeel, in het midden met paars-rose weer- 
SNN E Se on MOLE Praecocella 
2.a. bb. pi 625 


Voorvleugels zwartgrijs, bruingrijs of bruin. 
d. Als vroeger. 
cc. Voorvieugels koolzwart . . . . . . . 32. aethiops 
ccc. Voorvleugels roodbruin gemengd 13—15 cM. 
32.a. salicorniae 


aa. b. c. p. 625—626 
d. Voorvleugels met twee witte en twee bruine vlekken 
in de vouw, afwisselend, welke niet den voorrand be- 
reiken. Somtijds de geheele binnenrand wit. Geen roest- 


90 DR. H. J. LYCKLAMA à NIJEHOLT, 


kleurige vlek achter de dwarsader, geen schuine zwarte 
vlek voor het midden. Hastens 5.133 marmorea, 
dd. Voorvleugels zonder witte en bruine vlekken in de 
vouw, achter de dwarsader een roestkleurige vlek, een 
schuine zwarte vlek voor het midden. Binnenrand 


nooit „wit „u UNE nd 35.003 sar my lla 

+ 705 

I. Voorvleugels aan den voorrand donkerder, geen witte 
lansslijnen . sere : ee slay Laser a 

II. Voorvleugels aan def yea daha niet dee Twee 
fijne witte langslijnen . . … . … 0.0 2. striatella 
Vill Aw "aa p. 800 


x. Teekening geelachtig 1.717 384.,@nlemeszcolella 
xx. Teekening scherp wit. 
b. Verder als vroeger. 


Bal: p. 902 
aaa. Lichte langsstreep niet tot aan de spitsen der beide 
eerste randstreepjes komende, onder haar de binnen- 
rand witzilvers, „nal cale ele ateo ria nella 


Evenzoo : 


42 aaa cc ace 

gee. Zwarte deelingslijn der franje wortelwaarts blauw-zilver 
afgezet. Eerste paar randstreepjes weinig schuinloopend, 
vóór altijd, achter meestal dik zwart afgezet. Witte langs- 
streep uit den wortel tenminste aan de buitenhelft ook 


aan de onderzijde zwart afgezet . . 22.a. lantanella 

P. 945 

I. A. Uit de zwarte stip in de vleugelpunt ontspringen 3 lijnen. 
Binnenrand in het-midden wit". VES see 


B. Uit de zwarte stip in de vleugelpunt ontspringen 4 lijnen. 
Binnenrand in het midden donker beschaduwd 
I.a. sorhagentella 


Pp. 159 

Homoeosoma saxicola VAUGHAN Monthl. Mag. VII, p. 132, 
160: RAG ib, XXI ZOE MERCI ENCORE PUR 
EntsRec L257.) BENDINER VE EEN ISIS 


NEDERLANDSCHE MICROLEPIDOPTERA. OI 


nimbella Z. BARR. Brit. Lep. X, p. 47: DNELPENS TUE: 
NI Ip Ali ST 248 a; 

13—15 mM. 

Hierop is van toepassing de beschrijving welke SNELLEN 
gaf van de derde varieteit van »zmbdella. Alleen in Engeland 
en hier te lande langs de kust gevangen. 

De verschillen zijn in de tabel vermeld. 

Onderzoek der uitwendige genitalien wees een duidelijk 
onderscheid aan van de verwanten (BENTINCK). 


p. 160 

Homoeosoma snellenella BENTINCK T. v. E. LXXIII, p. XXII; 
RME pr 2375" iN bella” ZL. SNELEEN’p. 159, id! D. v. (E° 
XXXII, p. 41, nov. spec. 

FOR NN 

Door het ontbreken van ader 5 der voorvleugels is deze 
soort direct herkenbaar. SNELLEN heeft dit wel het eerst 
beschreven doch wilde dit niet als een kenteeken van een 
afzonderlijke soort beschouwen. Het onderzoek der genitalién 
wees volgens BENTINCK duidelijk aan dat er een groot 
constant verschil bestaat ten opzichte der verwanten. Vooral 
in de omstreken van Arnhem gevangen. Of er eenig verschil 
is ten opzichte der verwanten in de eerste toestanden van 
deze soort is nog geheel onbekend. 


p. 365 

Grapholitha juniperana MILL. Icon. 1839 p. 5; Ann. Soc. 
Bere, N, 1877, D OL SBENTINCK U: vel. „EAXIE pP: 
LXXXVII. ST. 2185, onder oxycedrana. 

7—8 mM. 

De voorvleugels vertoonen een zilveren of lichtgouden 
dwarsband, welke uit twee gedeelten bestaat, welke echter 
nooit geheel gescheiden zijn. Deze twee gedeelten maken 
een zeer stompen hoek op een derde van den band of zijn 
in één lijn gelegen. Het bovenste gedeelte is op twee vijfden 
van den voorrand, het onderste even achter de helft van 
den binnenrand. Daarachter is een tweede band, iets dunner 
en wel afgebroken, boven de helft, welke in den staarthoek 
uitloopt en het schild begrenst. Somtijds is er voor de twee 
gewone voorrandshaakjes nog een te zien met daaronder 


x 


92 DR. H. J. LYCKLAMA à NIJEHOLT, 


een dikke zilverlijn aan de binnenzijde van het schild. Beide 
dwarsbanden zijn aan de binnenzijde zwart gezoomd. 

Schild met drie of vier zwarte streepjes. 

Achtervleugels bruin met iets lichtere wortel. 

Franje als de vleugels. 

Juni. | 

Rups in de zaden van Juniperus communis, in het voor- 
jaar volwassen. 

Volgens de uitmuntende beschrijving van MILLIÈRES heeft 
deze soort niets te maken met oxycedrana. Gevonden te 
Rolde, e.l. Juniperus 1.7.1904 TER HAAR, doch als zoodanig 
eerst herkend in 1928 (G. A. Graaf BENTINCK). 

Zoowel uit Rolde als uit Garderen heb ik deze soort uit Junipe- 
rus-klopsel gekweekt, en ook te Overloon bij Venray gevangen. 

p. 385 

Grapholitha flexana Z. = Pamena nitidana F.E.S. 276; 
STPH. Ill. IV, 104; WD. 935; WILK. 205; STT. Man. II, 204; 
BARR. Monthl. Mag. XXI, p. 44 (larv.); Id. Brit. Lep. p. 241, 
fig. pl. 502, fig. 1 en ra; MEYR. 506; MEYR. 1927, p. 585; 
redimitana GN. Ind. 50; fexana Z. Stett. e. Z. 1849, 281; 
HEIN. 204; NOLCK Fn. II, 463 (pr. p.); SNELLEN II, 385; 
RAG. Ann. S. Fr. 1894, p. 220 (exc. cit.); BENTINCK T. v. E. 
ERXIV, p. XVII Si 2250: 

o—I10 mM. 

Voorvleugels met duidelijke haakjes, de boven het midden 
gebroken dwarsband is duidelijker en met meer metaalglans 
dan bij de volgende soort. 

Achtervleugels met lichter wortel. 

Rups alleen op eik tusschen twee bladeren ingesponnen. 
Geelwit, kop donkergeel. 

p. 385 

Grapholitha (St. Pamene) weirana DGL. Zool. VIII, 1850, 
2806; WILK. 206; STT. Man. II, 244; BARR. Month. Mag. 
XII, p. 7, p: 44 (ary.); id Brit, Dep. 230 Me pio: 
5 en 5a (onder den naam flexana Z); MEYR. 1927, p. 585; 
SNELLEN II, p. 385 (onder ferana Z.); BENTINCK T. v. E. 
LEXXTV, p. AXVIT ST. 2249061 erana 2): 

10—12 mM. 

De verwarring van wetrana, flexana en nitidana welke in 


NEDERLANDSCHE MICROLEPIDOPTERA. 93 


SNELLEN beschreven wordt, moet wel als ontward beschouwd 
worden in dier voege, dat één soort op beuk leeft en weirana 
moet heeten, terwijl flexana en nitidana genoemd wordt het 
dier dat alleen op eik leeft. BARRET wilde nog de naam 
flexana behouden bij weirana. 

Voorvleugels met twee haakjes voor en vier voorbij het 
midden, het eerste paar overgaande in een licht gebogen 
iets bleeker band met zeer weinig metaalglans. 

Achtervleugels grijs. 

BARRETT's afbeeldingen van beide soorten zijn zeer matig, 
de band is niet juist aangegeven en de vleugel is zeker nog 
een weinig meer ovaal in werkelijkheid. 

Rups alleen op beuk tusschen twee bladeren ingesponnen. 
Grijswit, kop lichtbruin. N 

Beide soorten komen hier voor. 


Bankesia TUTT. p- 446 

Oorspronkelijk bij Zalaeporta ondergebracht is dit geslacht 
later daarvan afgescheiden wegens den vorm der zakken 
welke veel meer met die van Solenobza-soorten overeenkomen 
dan met de lange zak van Zalaeporia. Van Solenobia blijft 
dit geslacht echter onderscheiden door de aanwezigheid van 
bijoogen. 

Een soort is hier te lande waargenomen. 

Bankesia staintoni WLSGHM. End. Rec. XI, p. 258 (1899); 
TUTT. Brit. Lep. II, p. 202; TUTEIN NOLTHENIUS T. v. E. 
LXX, p. XXII. MEyR. Rev. 834; LYCKLAMA T. v. E. LXXIV, 
p. LXXI; Conspurcutella STT. (non Z.) Ann. f. 1868, p. 127, 
er de 3; MER. 755% ST; 4426. 

II-13 mM. 4. 

Sprieten zoolang als twee derden van den voorvleugel met 
meerdere haren aan het verdikte einde van ieder lid. Kop 
bruingrijs behaard. Palpen duidelijk, behaard met stomp 
eindlid. Zuiger afwezig. 

Voorvleugels licht strookleurig, glanzend, met drie grootere 
en meerdere kleine bruingrijze vlekken geteekend. De dui- 
delijkste hiervan aan het einde van de middencel terwijl 
op den binnenrand twee iets minder duidelijke gelegen zijn. 
De kleine vlekken zijn vooral langs den voorrand voorbij 
het midden duidelijk. 


94 DR. H. J. LYCKLAMA à NIJEHOLT, 


Franje aan de wortelhelft bruingrijs, de buitenhelft iets 
lichter en licht strookleurig gevlekt. 

Achtervleugels lichtgrijs met licht paarsen glans. 

Franje lichtgrijs. 

Het wijfje is 5 mM. lang, op den rug zwartgrijs, tusschen 
de ringen lichtgrijs. Buik lichtgrijs, aan weerszijden donker- 
grijs gevlekt. De voorste drie ringen dragen pooten welke 
een verlengsel van de zwarte rug schijnen te vormen aan 
iedere ring. Verder zijn zij grijs met drieledige gele tarsen, 
aan het einde waarvan een haakvormige doorn aan iedere zijde. 

Staartpluim kort, goudachtig rose getint als een rokje 
geheel rondom het lijf, legboor vrij lang. Oogen klein, 
sprieten zeer kort en dun. Slechts 3 maal zoo lang als door- 
snede oogen. 

Zij blijft indien onbevrucht na het uitkomen tot haar dood 
zitten aan het einde der zak daar waar de pop uitsteekt, met 
den kop naar het staarteinde van de poppen huid, Na copulatie 
worden de eieren afgezet in de zak, met wol van de staart- 
pluim vermengd. 

Maart. 

Rups geelwit met donkeren kop. Zij eet boommos, doch 
bijna volwassen ook gaarne gras. Zak als van Solenobia 
triquetrella doch slapper, drieledig uit witte zijde gesponnen 
en met zandkorreltjes bedekt. Vanaf Augustus vooral op 
beuken, in Jersey op rotsen welke met mos begroeid zijn 
te vinden. 

De rups verpopt einde Februari. 

Van deze soort is den 26° Maart 1926 een ex. door den 
heer P. TUTEIN NOLTHENIUS gevangen te Leuvenum. 

Bij Ubbergen zijn de zakken in September gewoon, begin 
Maart verschenen de eerste vlinders. 

p. 446 

Solenobia inconspicuella STT. Cat. 6; Zool. app. 1849, p. 61; 
1.)B,i295)) Man. lp pn286: ZERE Il ns Hermes Nat 
Psi 50; HEINs 120 MEVRAW GS AR NUT.  EntiRec XD parer 
Brit. Lep. Il, ps 163 ;-BENTINGE MD Ei BX Pr ENE 
DUFRANE Lambillionea XXX, No. 7, p. 104; ST. 4446. 

Volgens het aderstelsel van den g' is deze soort duidelijk 
te onderscheiden van fzneti en trequetrella. 


NEDERLANDSCHE MICROLEPIDOPTERA. 95 


Voorvleugels bleek grijs met donkerder netwerk en rand- 
punten. 

Het Q is bruin met wit schortje, sprieten veel langer dan 
bij Dankesia. 

De 22 zijn het best te bewaren door opkoken in 60 ®/, 
alcohol en hen daarin te bewaren. 

Vliest in April. 

Rups in zak als van ferner! op mossen. 

Gevonden te Amerongen (G. A. Graaf BENTINCK). 

Verder is van deze soorten nog het volgende op te merken: 
‘pinett komt in twee vormen voor: een zuidelijke, als de 
grondvorm aangenomen, en een meer noordelijke, welke 
kleiner en donkerder is, en door sommigen als een afzon- 
derlijke soort beschouwd wordt — cembrella TENGSTR. Dit 
is de meest gewone vorm hier te lande. 

Evenzoo is wockii HEIN. waarschijnlijk een vorm van zucon- 
spicuella, bleeker en met minder teekening, doch ook wel 
als soort gewaardeerd. 

Dan is er nog evenals bij #zquefrella een parthenogeni- 
tische vorm welke bij fzneti behoort en als Zckenella L. ook 
als soort wordt beschreven. Volgens SEILER (Archiv für Zell- 
forschung 16 en Biol. Zentrallblatt 47), zijn deze parthenoge- 
nitische vormen 99 met een teveel aan geslachtschromosomen 
of tetraploide vormen. Hij heeft deze 99 wel weten te be- 
vruchten en dan weer alleen QQ uitgekregen, doch nu normale, 
welke dan na bevruchting 50°/ 44 en 50%) QQ leverden. 
Deze vormen komen alle hier voor, doch er is nog zeer veel 
van de biologie ervan onbekend. 

P- 447 

Talaeporia guenei Z. BENTINCK E. B. 179, p. 243. 

Uit het medegedeelde blijkt wel duidelijk dat indertijd 
SNELLEN geen ongelijk had de vondst van dit dier zoozeer 
te betwijfelen, dat hij vergat er in zijn aanteekeningen melding 
van te maken, Uit de naamlijst moet deze naam geschrapt 
worden. 

Eidophasia STPH. p. 540 

Doordat ader 3 en 4 der achtervleugels uit één punt 
ontspringen (volgens HEINEMANN zijn zij genähert) is dit 
geslacht wel duidelijk van de andere Plutellidae onderschei- 


96 DR. H. J. LYCKLAMA a NIJEHOLT, 


den. De bij het Q verdikte sprieten zijn slechts een kenmerk 
van één geslacht, doch daarom niet minder kenmerkend. 

Eidophasia messingiella F. R. 68, 3, p, 193; H.S. V, p. 
84; STT. LB. 66; HEIN. 115; MEYR. 703; SNELLEN I], p. 
427,5, ST. 12438: 

12—13 mM. 

Sprieten met driehoekige leden, de wortel met uitstekende 
beharing aan de voorzijde, bij het Q tot tweederden der 
spriet door beschubbing verdikt. Bruin, in het midden en 
aan het einde is een gedeelte wit met donkere ringen. 

Palpen twee maal zoo lang als de kop, met kleinen baard» 
zoolang als tweederden van het eindlid, dat bijna zoolang 
als het middenlid is en daarmede een stompen hoek maakt. 

Bijpalpen klein. 

Kopharen vuilgeel. 

Voorvleugels breed, voorrand gelijkmatig gebogen, punt 
afgerond. Kleur donkerbruin met eenigen violetten glans. 
Voor het midden een smalle bleekgele dwarsband, welke 
aan den binnenrand tweemaal zoo breed is als aan den 
voorrand. Tusschen deze en de punt somtijds een klein 
voorrandsvlekje, Franje bruingrijs. 

Achtervleugels bruingrijs. Ader 3 en 4 uit een punt, 4, 
5, 6 en 7 even ver van elkander. 

Juni--Juli op vochtige plaatsen. 

Rups op Cardamine amara volgens SPULER. 

28 Juni 1929 te Breda gevangen (P. HAVERHORST). 


p. 536 

Argyresthia praecoeella 2. 152 18390 205, 122 E21], 208; 
H.S. 687 (657), V, p, 273; HEIN—WCK. 657; MEYR. 763; 
id. Reve Handb.ip. 7307754448: S0 24277 

9—ıo mM. 

Kophaar zeer licht geel, bijna wit. Sprieten onduidelijk 
geringd, palpen geelwit. Aangezicht lichtbruin. Thorax, 
schouderdeksels en voorvleugels licht okergeel, glanzend. 
De rose bestuiving in het midden der voorvleugels alleen 
als weerschijn te zien, alleen een smallen rand aan voor- 
en binnenrand vrijlatend. 

Achtervleugels grijs met iets paarsen weerschijn, franje 


NEDERLANDSCHE MICROLEPIDOPTERA, 97 


lichter dan de vleugels, grijs, aan de voorvleugelpunt geel- 
achtig. 

Onderzijde iets matter dan de bovenzijde, eveneens ge- 
kleurd. Pooten en lijf als de voorvleugels. 

Mei. Overal zeldzaam. 

Rups in het najaar in de bessen van Juniperus communis. 

Door mij gekweekt uit Juniperus klopsel Mei 1929 uit 
Rolde. 


. P- 655 

Gelechia salicorniae HERING Stett. e. Z. 1889, p. 302» 
BNKS. Monthl. Mag. 1894, p. 80, 188; MEYR. 592; id. Rev. 
632 BENTINCK: Dv. E. LXXII, : p: XX : ST, 2703: 

13—15 mM. 

Van accuminatella en artemisiella door de grootte, van 
atriplicella door de kleur goed te onderscheiden. De rood- 
bruine kleur wordt driemaal onderbroken door wit beschubde 
banden, die aan den voorrand ineenvloeien. 

In de vouw is een donker wolkje op !/, en midden op 
den vleugel een op ruim ?/,. Verder sporen van donkere 
veegjes een in en een boven de vouw, een boven en twee 
voorbij het tweede wolkje, dat zeer verschillend van vorm 
kan zijn. 

De witte bestuiving is hier en daar zwart afgezet. 

Geen randpunten. Franje licht roodbruin, aan de spits 
licht zwart gevlekt. Zeer onduidelijke deelingslijn. Achter- 
vleugels glanzend lichtgrijs, franje rossig, aan de punt don- 
kerder. 

Kop lichter dan thorax, wit bestoven. 

Rups gevonden te Woensdrecht in Salicornia 27 Juni 
1929 (Dr. D. MAC GILLAVRY). 


p. 656 
Gelechia junctella Deu. Tr. E. S. Lond. I, 103; STT. Man. 
133905 HEIN: 264; HERING Stett! eZ. 1893; p. 100; MEYR. 
595; SNELLEN II, p. 626, noot; BENTINCK T.v. E. LXXIV, 
Pr EVSA: 
9—ıı mM. 
Van marmorea onderscheiden door de gelijkmatig asch- 
grijze kleur, alleen aan den voorrand gewolkt, en de in de 


7 


98 : DR. H. J. LYCKLAMA à NIJEHOLT, 


diagnose genoemde punten, van maculiferella door de roest- 
kleurige vlek, welke aldaar niet voorkomt. 
Vliegt te Overveen tegelijk met marmorea (BENTINCK). 


XLVII. a. Ptocheuusa HEIN. DO 

Tot dit geslacht behooren eenige soorten, die wat het ader- 
stelsel betreft, wel niet met elkander overeenstemmen, doch 
te weinig verschillen om in meer families te verdeelen. 
Kenmerkend is de lange franje aan de scherp gepunte voor- 
vleugels. 

Ptocheuusa subocellea STPH. Ill. IV, 214; WD. 1221; DGL. 
TrvE.iS.;@7 Vigoo tbs (2), Inph246; MST ONateHiste24 
288, l. TON 1.35 HEIN.289; MEYR.!:79;-'EIOEM. Iris Xp 228 
(genus Reuttia); internella Z. Is. 1846, 291; dissonella H. S. 
5535. Velp 200%" 31.412375. 

Kop, thorax en palpen wit, de laatste aan buiten- en 
onderzijde grijs. 

Voorvleugels wit met fijne verstrooide bruine bestuiving 
onder den voorrand. Aan den binnenrand een bruingrijze 
langsstreep die tot het midden en naar voren tot in de vouw 
komt, in de vouw aan de achterzijde door een donkere 
langsstreep begrensd wordt en zich na een onderbreking 
voortzet in een iets smallere streep langs den achterrand 
tot in de punt. Boven deze streep is, aan de wortelzijde 
dikwijls ermede verbonden, een bruingrijs vlekje en over 
den middenader een kort bruin streepje. 

Aan den voorrand begint bij de franje een donker streepje, 
dat naar het midden der vleugels gaat en daar de eerstge- 
noemde streep ontmoet. 

In de punt een zwart vlekje, waarachter drie zwarte lijntjes. 

Franje om de punt wit, verder grijs. 

Achtervleugels licht bruingrijs. 

Einde Juni—Juli op kalkgronden. 

Rups in het zaad van Origanum vulgare, in bijeenge- 
sponnen bloemen. 

Eenmaal hier te lande gevangen (G. A. graaf BENTINCK). 


P- 705 
Paltodora cytisella CuRT. B. E. XIV, 671; STT. I. B. 142, 
t'4, £67; Zi Bresl e. Zie 1854, 135 BREVIS ‚HEN. 335% 


NEDERLANDSCHE MICROLEPIDOPTERA. 99 


MEYR. 572; SNELLEN II, 705, aanteekening; fuscipennis WESTW. 
& HUMPHR. Br. Moths II, p. 192; walkeriella Dot. Tr. E. S. 
SOI p.21: coenulentella ES. 562, Nip. 204; ST. 2942. 

Io—12 mM. 

Palpen geelwit, tweede lid met donkere vlek aan het 
einde. Kop en thorax geelwit, voorvleugels geelbruin met 
donkerbruine voorrand of bijna geheel donkerbruin met 
lichtere binnenranden. Van het begin der voorrandsfranje 
schuin naar achteren een witte lijn, daarachter eenige witte 
voorrandsstipjes, daaronder een wit vlekje. Franje lichtgrijs 
met twee donkere deelingslijnen. Achtervleugels donkergrijs. 

Juli— Augustus. 

Rups donkerrood, grijsbruine kop, in den stengel van 
Pteris aquilina. 

Gevangen te Geulem (G. A. Graaf BENTINCK). 


Blastobasis Z. p. 728 

Het wortellid van de sprieten is breed samengedrukt, aan 
de voorzijde behaard. Palpen duidelijk gebogen. 

Eén soort is inlandsch. 

Blastobasis phycidelia Z. Is. 1839, 193; H. S. 358, v, p. 
Pee HEIN. 388; Z. z. b. V, 1873, p..298, not; SNELLEN 
10921433, noot; ST. 3054. 

13—14 mM. 

Voorvleugels aschgrijs, fijn bruin besprenkeld. Op een 
vierde is een lichte band, franjewaarts onregelmatig zwart 
afgezet, licht gebogen. Op drie vierden zijn somtijds eenige 
zwarte stippen welke wanneer zij zeer duidelijk zijn bijna 
een dwarsband vormen. Daarachter zwarte randstippen. 
HEINEMANN ziet de eerste dwarsband op een derde. Ik zou 
mij er mede kunnen vereenigen wanneer dit van de zwarte 
afzetting gezegd werd. 

Franje iets bruiner dan de voorvleugels, evenzoo de ach- 
tervleugels. 

Juni. 

Te Zandvoort gevangen (G. A. Graaf BENTINCK). 

p. 835 

Coleophora artemisicolella BRD. Mém. de la Soc. d’émula- 
tion de Doubs, 1854; H£IN.—WCK. 608; SNELLEN, II, p. 


\ 


100 DR. H. J. LYCKLAMA a NIJEHOLT, 


801, noot; MEYR. 658; id. Rev. 764; albicans H. S. 920, 
En Vi op: 255. (non. Zos siaseNats Hist. gies onal. O RE 
SIRIA 

10—13 mM. 

De vlinder is van vergaureae goed te onderscheiden door 
de meer gele grondkleur der voorvleugels en vooral door 
de gele tint der lichte teekening. Verder kan ik geen 
verschillen ontdekken. 

De zak is zeer kenbaar, een uitgevreten zaadje van Arte- 
misia met een klein ringetje als mond. Men vindt de rups 
door in het najaar de Artemisia af te kloppen en het klopsel 
in een blikken doos eenigen tijd rustig te laten liggen, dan 
vindt men later de ,,rondloopende zaadjes” boven in. 

Juli. 

Bij Gennep heb ik de zakken in aantal gevonden, zij zijn 
in Juli 1931 uitgekomen. 

Pp. 925 

Lithocolletis lantanella SCHRK. Fn. B. II, 1, 138; STT. Nat. 
Hist. II, 162, t. 4, 1; HEIN.—WCK. 678; MEYR. 740; Id. Rev. 
770 LY CREAMA PT AVE MR EV RL EN 
Le Eel roo, ite It 12 SI. Stettwe. 120 18528 Ora hl 
DATE 30.9327. NINE Mihaly es SES VAS 7, | 

9—9'/, mM. 

Palpen en aangezicht wit, kopharen lichtbruin, de buitenste 
lichter, bijna wit. Sprieten met eenige haren aan het wortel- 
lid, verder zeer flauw geringd. Thorax als voorvleugels, met 
witte langslijn. Schouderdeksels wit gepunt. 

Voorvleugels breed, bruingoud, de glanzend zilveren teeke- 
ning dik donker gerand. Langsstreep uit den wortel in het 
midden verdikt, binnenrand breed wit daaronder. Eerste paar 
gewone streepjes véél steiler dan bij fagznella, onderaan 
veel breeder. Verdere voorrandstreepjes gekromd, tweede 
binnenrandstreepje driehoekig, het derde in de franje ver- 
loopend. 

In de vleugelpunt is een zilver, van onderen zwart afge- 
zetmwvlekgje: 

Deelingslijn der franje dik zwart, franjewaarts blauw zilver, 
franje daarachter veel lichter. | 

Mei en Augustus. 


NEDERLANDSCHE MICROLEPIDOPTERA. TOI 


Rups aan de onderzijde der bladeren van Viburnumsoorten 
in een lange zéér stevig toegesponnen mijn. 
In Hatert gewoon, doch bij Groesbeek, waar eveneens veel 
Viburnum groeit, niet gevonden, hoewel ik daar meermalen 

naar de zeer kenbare mijn heb gezocht. 
p. 946 

Phyllocnistis sorhageniella LüDERS Jhrsb. Realsch. St. Pauli 
(Hamburg) 1899— 1900 t. I, f. 1. BENTINCK T. v. E. LXXIII, 
BAKE: sufusella Z. L. E. il, p. 266: ST. 4225. 

6—8 mM. 

Behalve door de vier lijnen uit de stip van de voorvleu- 
gels is deze soort direct te onderscheiden van suffusella 
doordat waar de beschaduwing bij deze laatste te zien is 
aan den binnenrand bij den wortel en de buitenzijde en aan 
den voorrand in het midden, deze plaatsen bij sorkagenzella 
juist het helderste zijn. 

Alleen op populus alba, levenswijs als bij suffusella. 

Overveen 1929 (G. A. Graaf BENTINCK). 


Ischnostoma Lacordairii (Thoms.) Lac. 
par 


F. T. VALCK LUCASSEN. 


Lacordaire a figuré à la planche 38 (fig. 2) de son Atlas, 
appartenant au „Genera des Coléoptères” 2’ /schnostoma 
Lacordairit THOMSON. 

J. THOMSON, qui n’avait pas décrit cette espèce, n’a pas 
manqué de protester (Musée scientifique, 1869, p. 38 nota) 
et a signalé que l’/schnostoma Lacordairit tombait en syno- 
nymie avec la Cefonia (Trichostetha) albopicta G. & P. du Cap. 

SCHENKLING (Coleopterorum Catalogus, Scarabaeidae : 
Cetoniinae, 1921) ne s’est pas apergu de la rectification de 
THOMSON et énumère encore cette espèce parmi les /schnostoma. 
Il n’y a rien de bien critiquable dans pareilles fautes et 
il va sans dire que dans un travail aussi important que le 
Catalogue des Cétonides du monde entier, il doit se glisser 
beaucoup d’erreurs; mais ce qui est intéressant dans le cas 
présent c’est que l’individu ayant servi à LACORDAIRE pour 
son dessin, après avoir passé de la collection THOMSON 
dans celle de JANSON, se trouve aujourd’hui dans la mienne 
et qu'il résulte d’un examen qu'il s’agit ici de la Zrichostetha 
albopicta G. & P. à laquelle on a collé la tête d’un Z%aumas- 
topeus nigritus FROEL., insecte qui habite l’Asie meridi- 
onale, des Indes anglaises jusqu’à l’île de Java. 

Il est bien dommage que JANSON, ayant déjà aperçu ce 
fait ne l’ait pas publié, SCHENKLING aurait certainement pu 
éviter son erreur. 


Uber Dipteren, deren Larven in Termi- 
tennestern leben, nebst über einige 
weitere, z. T. neue, gleichfalls aus 

Djati.Waldern auf Java 


von 
1 Colle DEO MENERE 


(Amsterdam). 


Dieser Aufsatz handelt zunachst iiber einige Dipteren, zwei 
Syrphiden (Pszlota tectonae n. sp. und dzfenestrata n. sp.) 
und eine Trypetine (77ztaenzopteron eburneum DE MEIJ.), deren 
Larven Dr. KALSHOVEN in den Nestern von Kalotermes tec- 
tonae in Djati-(Tectona-)Stämmen auffand. 

Weiterhin sind u.a. einige der Dipteren erwahnt, welche 
während einer Untersuchung der Bestäubungsverhältnisse 
des Djatibaumes, gleichfalls auf Java, erbeutet wurden, näm- 
lich Plecia minor EDW., Damalis nigella V.D.W. und Lampr- 
ophthalma tuberculifrons n. sp., letztere zu den Platysto- 
miden gehörig. Es wurden noch eine Anzahl weitere Dip- 
teren aufgefunden, unter welchen ein paar Zuczlia-Arten, 
deren Namen ich augenblicklich nicht angeben kann, bei 
dieser Bestäubung die Hauptrolle zu spielen schienen. 


I. Fliegen, aus Kalotermes-Nestern gezüchtet. 


Psilota tectonae DE MEI]. 

d. Stirndreieck und Untergesicht dicht weiss bestäubt, 
letzteres mit einiger weissen Behaarung. Fühler gelb, das 3° 
Glied an Oberrand und Spitze breit schwarz, länglich oval, 
die Fühlerborste schwarz mit gelblichem Schimmer. 

Thorax ganz glänzend schwarz, auch die kurze Behaarung 
des Thorax schwarz, am Rande des Schildchens mehrere 


104 J. C. H. DE MEIJERE, UBER DIPTEREN, DEREN 


langere schwarze Haare; Hinterleib weniger glanzend, gleich- 
falls schwarz. Flügel glashell, mit gelblichem Stigma, die 
obere Aussenecke der 1'* Hinterrandzelle spitz. Schwinger- 
knopf braun bis dunkelbraun. Schüppchen gelblich weiss. 
Beine schwarz, an den vorderen nur die Kniee und das 
Wurzelviertel bis -fünftel der Schiene gelb, die Hinterbeine 
ganz schwarz. An den Tarsen zieht höchstens der Metatarsus 
etwas ins Bräunliche. 

Körperlänge 5—5!/, mm; Flügellänge 5 mm. 

Von der ganz schwarzen europäischen anfhracina unter- 
scheidet sich obige Art durch die z. T. gelben Fühler, von 
der folgenden durch das Fehlen der gelben Flecken am 
Hinterleib, durch die schwarze Behaarung von Thorax und 
Schildchen, durch dunklere Beinfärbung. 

Puparium wie bei der folgenden Art, nur etwas kleiner. 

In einem djati-Wald zu Semarang und Parengan, Bodjo- 
negoro (alles Java) von Dr. KALSHOVEN gezüchtet (Mai, 1927). 

Larven von derselben Lebensweise wie die folgende Art. 


Psilota bifenestrata n. sp. (Fig. 10). 

d. Augen zusammenstossend, dicht kurz dunkelbraun 
behaart. Fiihlerglieder am Oberrande schwarz, unten gelb, 
am länglichen 3 Gliede erstreckt sich die schwarze Färbung 
an der Innenseite bis auf die Mitte, an der Aussenseite noch 
etwas weiter. Untergesicht glänzend schwarz, schwach weiss 
bestäubt und mit weisser Behaarung; es springt unten deut- 
lich etwas vor. Backen sehr kurz. 

Thorax glänzend schwarz, kurz schwarz behaart mit gelb- 
lichem Wiederschein, was namentlich bei der längeren 
Behaarung am Rande des Schildchens auffällt. Hinterleib 
breit, so lang wie der Thorax, schwarz, z.T. ins Purpurne 
oder Bronzene schillernd, etwas runzelig, wenig behaart, noch 
am deutlichsten vorn und am Rande mit kurzer gelblicher 
Behaarung, am Vorderrand des 2'*® Segmentes mit 2 halb- 
kreisförmigen gelben Flecken, welche durch eine schmale, 
nach vorn verjüngte Mittelstrieme von einander getrennt 
sind. Vordere Schenkel schwarz mit kurzer, gelber Spitze 
die hinteren fast ganz schwarz, an den vorderen Beinen die 
Schienen und Tarsen gelb, nur je die 3 letzten Tarsen- 


LARVEN IN TERMITENNESTERN LEBEN, U.S. W. 105 


glieder schwarz; an den Hinterbeinen die Schienen schwarz, 
auch die Tarsen, wenigstens an der Oberseite. 

Fliigel glashell mit wenig auffalligem, gelblichem Stigma. 
An der 1' Hinterrandzelle die äussere Oberecke spitz, die 
Spitzenquerader vor der Mitte geknickt und hier mit kurzem 
Aderanhang. Discoidalzelle nach aussen hin nur wenig 
erweitert, die äussere Oberecke spitz, die untere stumpf 
und mit kurzem Aderanhang. Die Analader ist eine fast 
gerade Fortsetzung des Unterrandes der Analzelle; sie erreicht 
etwas abgeschwächt den Hinterrand. Schwingerknopf gelb. 
Schüppchen gelblich weiss, gelb gerandet., 

Q. Stirne glänzend schwarz, nach oben hin allmählich 
etwas verschmälert, in der vorderen Hälfte am Augenrande 
mit schmaler, weisser Bestäubung: Untergesicht ziemlich 
dicht weiss bestäubt, in der Mitte mit glänzend schwarzer 
Mittelstrieme. 

Körperlänge 5—5!/, mm, Flügellänge 5 mm. 


Puparium matt braungelb, äusserst kurz behaart, der 
Querschnitt ungefähr rund, hinten verschmälert und auf 
kurzem glänzend gelbbraunen, schief nach hinten gerichteten 
Stab die beiden Hinterstigmen tragend, sonst ohne auffällige 
Fortsätze, ausser den beiden geraden, schwarzen, ziemlich 
kurzen Prothorakalstigmen der Puppe. 

Aus einem djati-Wald zu Parengan, Bodjonegoro, August, 
September, Semarang (Mai), Krawang (Juni), alles Java, ge- 
züchtet. Die Maden fanden sich in den Höhlen und Gängen, 
welche Kalotermes tectonae DAMM. in lebenden djati-Bäumen 
(Tectona grandis) anfertigt. Sie leben wohl von dem Abfall 
und dem Safte, welcher sich in diesen Gängen ansammelt. 

Diese Larven sind von länglicher Gestalt, etwas abgeflacht, 
von mattbrauner Farbe, die Oberseite mit zahlreichen wenig 
deutlichen dunkleren Querlinien auf etwas mehr gelblichem 
Grunde, dicht mit zahlreichen kurzen Härchen besetzt, 
zwischen welchen die Papillen etwas hervorragen. Das 
Vorderende ist kaum, das Hinterende deutlicher etwas ver- 
jüngt. Lange 8 mm, Breite 2 mm. 

Über den Fund dieser Larven hat Dr. KALSHOVEN schon 
in seiner Inaugural-Dissertation (De Biologie van de Djati- 


106 J. €, H. DE MEIJERE, UBER DIRTEREN, DEREN 


termiet, Wageningen, 1930) berichtet (p. 116). Als gewöhnliche 
Erscheinung fand er in den bewohnten Teilen der Kalotermes- 
Nester zwei Sorten von Fliegenlarven, namentlich die von 
Tritaentopteron eburneum DE MEy., einer Trypetine, weiter- 
hin die von Pszlota, welche nach meinen Untersuchungen 
noch 2 verschiedenen Arten angehören. Die Larven fanden 
sich in den feuchten Gangteilen auch an den mehr abge- 
legenen nassen Stellen zwischen Excrementbrei u.s.w. Mit 


HU DD Aa 


VV Vv yyyri 


Stoppen 
vj 
EN UE 


vv OVINE LD 
MIT ILALAM 
VUV VW e 


Fig, 1. a. Larve von Pszlofa; b. Vorderende der Larve von Trilaenio- 
pleron eburneum DE MEI.; c. Teil eines Warzengürtels derselben Larve, 
rechts die mediane Partie; d. Hypopyg von Damalis nigella V. D. W. 


den Termiten oder dem Abfall waren die Larven nicht gross- 
zubringen, dagegen, und namentlich die Psz/ota-Larven wohl 
mit dem schleimigen Gewebe, welches man von der Bast- 
innenseite und dem blossgelegten Holze abschaben konnte. 

Von G. F. HıLL (Notes on Diptera found in association 
with Termites, Proe. Linn, Soc. N.S. Wi XLVI! (regan) 
p. 216—220) wurden in Australien gleichfalls Fliegenlarven 
in Termitennestern gefunden, nämlich die Trypetine Azoxa 
termitoxena Bezzi in den Gängen von Kalotermes irregularis 
FROGG. und Pszlota cyanea HILL und Pszlota sp. bei Masto- 
termes darwiniensis FROGG. Keine der beiden kann mit mei- 
nen oben beschriebenen Arten identisch sein, Beide zeigen 


LARVEN IN TERMITENNESTERN LEBEN, U.S, W. 107 


keine gelben Flecken am Hinterleib und beide sind nament- 
lich am Hinterleib von mehr bronzegriiner Farbe. Die Fiihler 
sind entweder ganz gelb (Pszlota sp.) oder schwarz (Ps. cya- 
nea Q), oder gelb, am 3°" Gliede ‘shading to blackish” (Ps. 
cyanea 3); überdies besitzen sie einen relativ grossen Zahn 
unten am Hinterschenkel, nahe der Spitze, welcher Zahn 
bei meinen Arten fehlt, Pselota cyanea ist von BRUNETTI 
praeoccupiert (Rec. Ind. Mus. XI, 1915, p. 202; auch: The 
Fauna of British India, Diptera, Vol. III, Syrphidae, 1923, 
p. 38). Nach HERVE-BAZIN (Ann. Soc. Entom. France XCII, 
1923, p. 289) ist diese Art richtiger zu Zrzelyphus zu stellen, 
was nicht hinwegnimmt, dass HILL’s Art mit Recht von 
CURRAN in victoria n.n. umgetauft worden ist (Americ. Mus. 
Novit. No. 176, 1925). 

Die von CURRAN beschriebene Ps. fasciata CURR. von den 
Philippinen hat gleichfalls gelbe Binden bzw. Flecken auf 
dem Hinterleib, aber auf dem 2'**?—-4'* Segment, nicht bloss 
auf dem 2‘, ist also jedenfalls verschieden. 


Tritaeniopteron eburneum DE MEI. (Fig 1 b, c). 

Die Larven dieser Art fand Dr. KALSHOVEN zusammen 
mit denen zweier Psilota-Arten in den Nestern von Kalotermes. 
Sie sind von weisser Farbe, gegen die Verpuppung werden 
sie orangefarbig. Fiir eine Fliegenmade sind sie relativ schlank, 
das Hinterende ist gerade abgestutzt. Die schwarzen Mund- 
haken sind lang und schmal, stark gekriimmt, nur an der 
Basis mit einem kleinen Zahn. Das Schlundgeriist ist von 
brauner Farbe, die vorderen Stabe nur an der Vorderspitze 
schwarz. Die oberen Fortsätze sind kürzer als die unteren, 
und bald stark verschmälert, die unteren von heller Farbe, 
bald fast farblos. Zu beiden Seiten der Mundgegend findet 
sich eine Reihe von Querrippen mit dicht und fein gezäh- 
neltem Rande. 

Vorderstigmen nicht stark verbreitert, mit ca. 12 fast 
sitzenden Knospen in einem Bogen. Hinterstigmen mit 3 
ovalen Knospen, die äusseren etwas divergierend. Warzen- 
gürtel finden sich nur an der Ventralseite der 6 ersten 
Abdominalsegmente als querovale Wülste mit einem ver- 
wickelten System von Warzen verschiedener Grösse. Median 


108 J. C. H. DE MEIJERE, UBER DIPTEREN, DEREN 


finden sich 3 Reihen, von welchen die mittlere grössere 
zahnförmige Warzen aufweist, nach den Seiten hin werden 
die Warzen bald bedeutend grösser und stark hakenförmig. 
Vor und hinter den genannten Reihen findet sich noch je 
eine Querreihe sehr kleiner Wärzchen, die vordere in einiger 
Entfernung. 

Nach den von HILL gegebenen Figuren zeigt die Larve 
grosse Ähnlichkeit mit derjenigen von Riora termitoxena 
BEZZI, welche eine gleiche Lebenweise führt in den Nestern 
von dem australischen Kalotermes irregularis FROGG. 

Von den Vorderstigmen dieser Art werden 12— 14 Knospen 
angegeben, die nähere Zusammenstellung der ventralen 
Warzenbänder wird von HILL nicht beschrieben. 

Das Puparium ist ca. 4.5 mm lang, von länglich ovaler 
Gestalt, braunrot bis orangegelb, mässig glänzend. Die Ein- 
schnitte sind nicht durch Vertiefung, sondern als dunklere 
Querlinien erkennbar. Die Ventralgürtel springen nicht vor, 
wohl natürlich die grösseren Haken. Das Vorderende ist 
mehr verschmälert als das Hinterende, die Vorderstigmen 
bilden kurze Höcker mit linienartigem Stigma auf der Spitze. 
Durchbrechende Prothorakalhörner sind nicht vorhanden. 
Das Hinterende trägt die beiden nicht vortretenden Hinter- 
stigmen dicht neben einander; unten liegt zwischen zwei 
mattbraunen Stellen der längliche Anus. 

Larve von der gewöhnlichen Gestalt der Fliegenmaden, 
im Ganzen relativ schlank mit abgestutztem Hinterende. 
Mundhaken gross, mit langer, stark gekrümmter, allmählich 
verjüngter Spitze, in der Nähe der Wurzel mit einem kurzen 
Zahn. Jederseits der Mundhaken eine Reihe von Querrippen 
mit fein gezähneltem Rande. Am Schlundgerüst nur die 
Spitze der beiden vorderen Fortsätze schwarz, im übrigen 
alles von brauner Farbe, die oberen Anhänge bald sich 
verschmälernd, die unteren breiter und heller. 

Vorderstigmen mit ziemlich kurzem Bogen von I2 unge- 
stielten Knospen. Hinterstigmen relativ klein, mit je 3 läng- 
lichen, nur etwas divergierenden Knospen; die gewöhnlichen 
Fächerhaare vorhanden. 

Die Warzengürtel beschränken sich auf eine Reihe von 
6 schmalen, ventral gelegenen Querbinden, welche je ein 


LARVEN IN TERMITENNESTERN LEBEN, U.S.W. 109 


verwickeltes System von Warzen verschiedener Grosse auf- 
weisen; im Mittelfelde sind die Warzen relativ klein, hinter 
einander finden sich hier ca. 6 Reihen, von welchen die 2 
mittleren etwas grössere Warzen tragen. Nach den Seiten hin 
werden die Warzen in diesen Reihen schnell grösser und 
z. T. stark hakenförmig. Zu beiden Seiten der Analöffnung 
ist eine vorstülpbare konische bis kurz cylindrische Anal- 
kieme vorhanden. 


2. Dipteren, grossenteils in Djati-Wäldern aufgefunden. 


Plecia minor EDW. 

Zu dieser Art bringe ich einige Exemplare einer kleinen 
Plecia-Art, welche ich aus Java erhielt. EDWARD’s Typen 
(Journ. Feder. Malay States Mus. XIV, 1923, I, p. 44) stam- 
men von Siam und Süd-Indien; meine Exemplare sind etwas 
dunkler, die Pleuren beim g‘ ganz schwarz, der Thorax- 
rücken ganz vorn und am Seitenrande auch schwarzlich; 
beim einzigen Q ist die obere Hälfte der Pleuren auch gröss- 
tenteils schwarz. Indessen stimmt EDWARD’s Abbildung des 
Hypopygs sehr gut, auch die Grösse (bei meinen Männchen 
Flügellänge 4 mm, beim © 5 mm). 

Die Exemplare wurden in einem djati-Walde, Seneng (Java), 
erbeutet (L. G. KALSHOVEN leg., Januar 1931). 

Die Art hat die Färbungsverhältnisse von P/. tergorata 
RonD. von Borneo; sie stimmt jedenfalls nicht mit derjeni- 
gen, welche BRUNETTI als Zergorata auffasst (Fauna British 
India, Nemocera, p. 164), welche gròsser ist und eine be- 
deutend grössere Zange besitzt. Nach EDWARDS’ Unter- 
suchungen kennen wir jetzt eine ganze Anzahl so gefärbter 
Arten. 


Ptecticus histrio n. sp. 

Von Dr. KALSHOVEN aus von einem Bohrer befallenen 
Bambusprossen gezüchtet, Semarang, Teak-forest, April. 

Kopf gelb, der etwas gewölbte vordere Teil der Stirne 
weisslich, desgleichen das Untergesicht. Wurzelglieder der 
Fühler schwarzbraun, das 3*¢ Glied gelb. Rüssel gelb. Thorax 
grossenteils schwarz. Die Schulterbeulen gelb, daran schliesst 
Sich ein kleines dreieckiges Fleckchen, welches sich als fei- 


IIO J. €. H. DE MEIJERE, UBER DIPTEREN, DEREN 


ner, gelber Streifen nach hinten fortsetzt, und von welchem 
der hinter der Quernaht liegende Abschnitt nach innen zu 
dreieckig verbreitert ist und das Schildchen nicht erreicht; 
auch der Oberrand der Mesopleuren und eine eckige, etwas 
hellere Binde, welche sich von der Fliigelwurzel bis halb- 
wegs dem Sternopleuron nach unten erstreckt, gelb. 

Die Wurzelhalfte des Abdomens mit schwarzer Querbinde 
auf der Mitte der Ringe, welche den Seitenrand fast erreicht; 
vom 4" Ringe an ist der Hinterleib schwarz mit kurzer, 
weisser Behaarung, namentlich am Hinterrand der Segmente; 
namentlich am ster Ringe findet sich auf der Mitte auch 
gelbes Toment. Flügel fast glashell, mit wenig deutlichem 
Stigma. Schwinger dunkelbraun mit weissgelbem Stiel. 

Vorderbeine gelb, auch die Hüften, nur die Tarsen am 
Ende etwas dunkler. Mittelhüften schwarz, auch ungefähr die 
Endhälfte der Schenkel, wenigstens unten, auch die Endhälfte 
der Schienen und der Tarsen schwarz, Hinterbeine schwarz, 
ausser der äussersten Spitze der Schenkel, auch die Kniee 
breit gelb, der Metatarsus bisweilen heller, z. T. gelblich. 

Flügellänge 9—11 mm; Körperlänge 10—13 mm. 

Durch den längsgestreiften Thorax ist diese Art von fast 
allen anderen aus dem Gebiete verschieden. Pf. tricolor 
DE MEIJ. unterscheidet sich sofort durch das grösstenteils 
rote Abdomen, an welchem nur der ı' und die 2 letzten 
Ringe schwarz sind; bei Pt. kambangensis DE MEI]. ist der 
Thorax hauptsächlich gelbbraun, median mit dem Anfang 
einer schwarzen Längsstrieme, welche indessen die Quernaht 
nicht erreicht. 

Das Puparium ist von derselben Gestalt wie bei Sargus, 
aber stark abgeflacht, mattbraun, die zerstreuten Borsten 
dünn und relativ kurz, das Hinterende abgerundet, in der 
Mitte seicht eingebuchtet, ohne das abgebrochene Vorder- 
ende ı cm lang. 


Damalis nigella v.D. WULP (Fig. 1 d). 

d. Kopf schwarz, sehr dünn gelblich bereift, auch die 
Fühler und Taster schwarz. Untergesicht kaum gewölbt, 
braungelb bestäubt, Knebelbart aus 4 schwarzen Borsten 
gebildet, der schmale Streifen unter diesen Borsten glänzend 


LARVEN IN TERMITENNESTERN LEBEN, U.S.W. EI 


schwarz, an den Seiten neben dem Augenrande ohne gelb- 
bestäubtes Fleckchen (bei speculiventris vorhanden). 

. Thoraxrücken schwarz, etwas glänzend, an den Seiten und 
vor dem Schildchen gelb bestäubt. Behaarung spärlich, noch 
am meisten vor dem Schildchen vorhanden, hier grössten- 
teils von schwarzer Farbe. Schildchen ganz bestäubt, am 
Rande mit 6 schwarzen Borsten (die äusseren schwächer; 
bei speculiventris hier eine grössere Anzahl meistens gelb- 
licher Haare). Brustseiten ganz weissgrau bestäubt mit gelb- 
weisser Behaarung. Flügel glashell, nur die äusserste Wurzel 
etwas gelblich. Die beiden oberen Adern aus der Discoidal- 
zelle deutlich geschwungen, jedoch weniger als bei specu/t- 
ventris, kleine Querader jenseits der Mitte dieser Zelle. 
Schwinger braungelb. Hüften gelbgrau bestäubt. Trochan- 
teren glänzend schwarz, weiterhin die Beine von rötlicher 
Farbe, glänzend, z. T., namentlich an den Tarsen, ins Schwarze 
ziehend. 

Hinterleib schwarz, braungelb bestäubt, nur der vordere 
Teil der vorderen Ringe weniger bestäubt und etwas glänzend. 

Die Exemplare wurden von Dr. KALSHOVEN in einem djati- 
Walde zu Gedangan (Java) erbeutet (December 1930). 


Lamprophthalma tuberculiirons n. sp. 

Stirne grösstenteils glänzend purpurschwarz, der Scheitel- 
rand, das Ocellendreieck und eine schmale Strieme bis zur 
Mitte rotgelb, an letzter Stelle eine deutliche Erhabenheit, 
auch der Vorderrand der Stirne wulstig. 

Augen nackt. Wurzelglieder der Fühler rotgelb, das lang- 
gestreckte 3'¢ Glied schwarzbraun. Untergesicht glänzend röt- 
lich gelb, die sich bis. zum Mundrand erstreckenden Fühler- 
gruben dunkler. Praelabrum glänzend gelb, die breiten Taster 
dunkelbraun, in der Endhälfte mit gelbem, geradem Aussen- 
rande; unten sind sie gerundet. 

Thorax, auch die Brustseiten, glänzend gelbrot, nur hinten 
mit einem Paar D. C. Humerale vorhanden, Schildchen am 
Rande mit 4 Borsten, die äusseren kürzer. Hinterleib glän- 
zend purpurschwarz, an der Spitze z. T. rotgelb, ohne scharfe 
Begrenzung. 

Flügel am Vorderrande fast bis zur 3'® Längsader, in der 


112 J. C. H. DE MEIJERE, UBER DIPTEREN, DEREN 


Gegend der 1‘* Basalzelle davon nur sehr wenig, in der 
sten Hinterrandzelle davon weiter entfernt bleibend, während 
bei der kleinen Querader die 3'° Längsader etwas von der 
Bräunung überschritten wird, was sich als sehr verwaschene 
Querbinde bis zum Hinterrand erstreckt. Kleine Querader 
schief gestellt, hintere steil, fast gerade. Die 1° Hinterrand- 
zelle an der äussersten Spitze nur sehr wenig verengt. 

Vorderhüften schwarz, alle Schenkel gelb, an der Spitze 
unten beiderseits ein schwarzer Langsfleck, an den Vorder- 
schenkeln auch innen nahe der Wurzel eine dunklere Stelle; 
Schienen grösstenteils schwarz, in der Mitte heller durch- 
schimmernd, von den Tarsen die beiden Wurzelglieder gelb- 
lich, ungefähr alles übrige schwarz. 

Körperlänge 8 mm; Flügellänge 6!/, mm. 

Von Dr. KALSHOVEN in einem djati-Walde zu Semarang 
und Gedangan (Java) erbeutet (Januar 1931). 

Bezüglich der Gattung dieser Art war ich nicht ganz 
sicher. Die Querader, welche die 15° Bazalzelle abschliesst ist 
nicht die gerade Fortsetzung der Postikalader, aber liegt 
doch sehr schief, ebenso sehr wie in ENDERLEIN’s Figur 
von Xenaspis (Polistomima) stigma in Zool. Jahrb. Abt. Syst., 
Bd. 33, 1912, p. 353. Wegen der sehr langen Fühler, wodurch 
die Fühler bis auf einen linienartigen Saum den Mundrand 
erreichen, und der wie bei ZL. anaulaca in der Mitte einen 
Tuberkel aufweisenden Stirn scheint mir diese Art doch besser 
in Lamprophthalma zu passen als in Plagvostenopterina. 


Chaetodacus mcgregori BEZZI. 

Aus Fruchtschalen van Guetum gnemon gezüchtet, Buiten- 
zorg (Java), Dezember, Dr. FRANSSEN leg. 

Kopf ganz gelb, auch Fiihler und Taster, nur das Ocellen- 
dreieck schwarz. Untergesicht schwefelgelb, auch ganz ohne 
schwarze Zeichnung, im ibrigen der Kopf mehr rotlichgelb. 
3's Fiihlerglied langgestreckt, Arista nackt. Jederseits eine 
obere und 2 untere Frontorbitalborsten vorhanden. 

Thorax rötlichbraun, ohne gelben Mittelstreifen, von vorn 
gesehen mit 3 dunkleren Striemen, die äusseren öfters 
namentlich durch eine dunklere Linie an der medianen 
Seite erkennbar, die Schulterbeulen und jederseits nahe dem 


LARVEN IN TERMITENNESTERN LEBEN, U.S. W. 113 


Seitenrande eine Strieme, die sich nach hinten verschmalert 
und den Hinterrand nicht erreicht, vorn die Quernaht nicht 
oder kaum iberschreitet, gelb. Die hintere Notopleuralborste 
auf einem kleinen gelben Fleckchen. Die schief begrenzte Hin- 
terhalfte der Mesopleuren gelb; hieran schliesst sich nach unten 
hin ein kleines gelbes Fleckchen am oberen Ende der Sterno- 
pleuren. Vor und hinter diesen Flecken sind die Brustseiten 
glänzend schwarz, im übrigen grösstenteils rotbraun. Hinten 
findet sich zu beiden Seiten des glänzend schwarzen Hinter- 
rückens ein grosser gelber Flecken (2 zusammengeflossene 
Hypopleuralflecken nach BEZZIS Terminologie). Dieser 
Flecken ist hinten schwarz gesäumt, und hieran schliesst 
sich ein schwarzes Fleckchen über den Hinterhüften. Schild- 
chen ganz gelb, mit 2 Randborsten. Praescutellarborsten vor- 
handen; auch 3 Supraalarborsten (also auch die vordere, über 
der Flügelwurzel, vorhanden). Alle Körperborsten schwarz. 
Hinterleib rotbraun, der 3' Ring am Vorderrande schwarz 
gesäumt, der folgende am Seitenrande mit dunkleren Flecken, 
die letzten Ringe mit Spuren einer schwarzen Mittellinie. 
Der 3'° Ring beim Jg‘ seitlich am Hinterrande mit der in 
dieser Gattung oft vorhandenen Borstenquerreihe. 

Flügel glashell, die Wurzelhälfte zwischen den ersten Längs- 
adern bis zur distalen Begrenzung der unteren Basalzelle 
dunkelbraun, was von da an in den schmalen dunkleren 
Vorderrandsaum übergeht; dieser überschreitet unten die 
2'e Längsader nur an der Spitze und verläuft kaum verbrei- 
tert bis zur Spitze der 4'° Längsader. Auch über der Anal- 
zelle und noch etwas jenseits derselben ein dunklerer Wisch. 
Beim & liegt unmittelbar über dem sehr schmalen End- 
teil der Analzelle eine glänzend braungelbe birnenförmige 
Schwiele, mit dem Stiele nach aussen gerichtet und mit 
gerader unterer Grenze; diese Schwiele bleibt sowohl von 
der distalen Begrenzung der Analzelle als von der 5'® Längs- 
ader etwas entfernt. Die untere Flügelecke unter dieser 
Schwiele ist beim g etwas mehr ausgezogen als beim 9. 
Beine rotgelb, die Hinterschienen schwarzbraun, die Hinter- 
tarsen weiss. 

Körperlänge 9 5 mm; Flügellänge 4 mm; beim © resp. 
Bound 4%, mm. 

8 


114 J. €. H. DE MEIJERE, iBER DIPTEREN, U.S. W. 


Durch das ganz ungefleckte Untergesicht steht diese Art 
meinem Ch. zmpunctatus DE MEI. (Studien üb. südostasiat. 
Dipteren IX, Tijdschr. v. Entom. LVII, 1914, p. 188) nahe. 
Dieser ist indessen viel dunkler, der Thorax grösstenteils 
schwarz, mit, von vorn betrachtet, einer weisslich bestäubten 
Mittelbinde. Das gelbe Fleckchen über den Mesopleuren ist 
grösser und deutlicher und begrenzt den gelben Mesopleural- 
flecken oben in seiner ganzen Breite, auch ist letzterer 
überall von fast gleicher Breite, Die eigentümliche birnför- 
mige Flügelschwiele ist hier nicht vorhanden. 

Diese Art wurde von BEZZI von den Philippinen beschrie- 
ben | (The Philipp. Journal of Science; Mol. Veron, 
p. 426). 

Weil zu den Chaetodacus-Arten mehrere schadliche Frucht- 
fliegen gehören, scheint mir eine Beschreibung an zugäng- 
licherer Stelle hier nicht überflüssig. Das an den Brustseiten 
einige Borsten gelb, nicht schwarz sind, finde ich an meinen 
Stiicken nicht, 


Further Notes on Cleridae. 
(Lith Communication on Cleridae). 
By 
J. B. CORPORAAL, 


Amsterdam. 


Phloeocopus Ferreti REICHE, ab. concolor, nov. ab. 

In a series of Phloeocopus Ferreti RCHE., belonging to the 
British Museum, I found two specimens which bear on the 
elytra no trace whatever of the yellow markings. Evidence 
that these individuals belong to the same species, is furnished 
by the fact, that one of them, according to the labels it 
bears, was caught (on the wall of a house) in copula with 
a quite normal specimen, with distinct markings, in Dec. 1915, 
by Mr. H. C. DOLLMAN. Locality: N.W. Rhodesia, Kashitu, 
Né of ‚Broken Hill. Type in, B.M.,. Paratype in. Zool, 
Mus., Amsterdam. 


To the genus Phloeocopus GUER. belong the following 
species, described as Opzlo: brunneotinctus FRM., Perroti FRM., 
marmoreus FRM., biocellatus FRM., all from Madagascar. 


On p. 51 of SCHENKLING’s Catalogue of the Cleridae 
Thanasimus virescens CHEVR. should be crossed out; this 
species belongs to Gyponyx and appears there already on 
p. 40. The quotation ‘Rev. Mag. Zool.” should be: Rev. Zool. 
1842. Likewise the quotations of Strotocera versicolor, Gypo- 
nyx apicalis (the first quotation to this species should be 
omitted altogether), G. marmoratus, G. sobrinus, genus Dozo- 
colletus, D. oblongus, Thanasimus fasctolatus, Th. latus, Th. 
obsoletus, genus Micropterus, M. brevipennis, Tarsostenus suc- 
cinctus. 

The original description of the genus Apolopha SPIN. is to 


116 J. B. CORPORAAL, 


be found in Rev. Zool. 1841, p. 75, not Rev. Mag. Zool., 
and that of Z%anasimodes dorsalis LUC. in Rev. Zool. 1843, 
p. 159, not Rev. Mag. Zool. 

The quotations to Cymatodera discoidalis, C. pallidipennis 
(the year is 1843, not 1874), genus Derestenus, D. quadri- 
lineatus, genus Phonius, Ph. sanguinipennis, Clerus albofas- 
ciatus, Cl. mexicanus CAST. v. assimilis, id. v. Silbermanni, 
Cl. nigromaculatus, Cl. nitidus, Cl. quadrinotatus, Cl. venator 
and C4 zebra apply to Magasin de Zoologie (par GUERIN- 
MENEVILLE), 1843, not to Rev. et Mag. de Zool. 


Clerus nigrocinctus KLUG, ab. retrocinctus, nov. ab. 

Anterior black fascia on the elytra obsolete. One specimen 
from Mexico, Colima (ex coll. B. SCHWARZER) in Zool. Mus., 
Amsterdam. 


Thanasimus Dollmani n. sp. 

Forma et statura similis Thanasimo rufigasteri (Kuwert). 
Testaceus, pilis albidis (pilis fuscis intermiatis) vestitus; dua- 
bus elytrorum fasciis, ad basin et in media positis, piceis; 
sutura tota testacea; fascia mediana v-formi, ad suturam 
interrupta, ad marginem lateralem latiore. Antennarum arti- 
culis duobus ultimis extremisque mandibulis piceis. Pronotum 
utrinque fascia longitudinali picea ornatum. Caput inter oculos 
macula picea praeditum. In nonnulis individuis maculae piceae 
leviter dilatatae sunt. 

Of the same, rather stout form of all the South-African 
species of this genus. Allied to 7%. rufigaster Kuw. Reddish 
yellow, clothed with rather long hairs, most of which are 
white; a few, chiefly on the dark markings, are dark. Punctu- 
ation of head, thorax and elytra weaker than in 7%. rufigaster. 
Ultimate and penultimate joint of antennae dark brown, tip 
of the former and base of the latter lighter. Tips of mandi- 
bulae black. Between the eyes a dark brown spot, variable 
in size, which in some specimens can occupy the whole 
occiput. Pronotum with two lateral, longitudinal dark brown 
fasciae, equally variable in extension, so that in the darker 
specimens only a reddish-yellow spot on the disc remains. 
The underside of the prothorax and of the whole body always 
remain testaceous. Scutellum small, testaceous. Elytra with 


FURTHER NOTES ON CLERIDAE. 117 


a basal, dark brown fascia, always interrupted by the suture, 
which, over the whole length of the elytra, remains testaceous. 
The basal fascia is at the humerus prolonged, and in the 
darker specimens at the lateral margin united with the median 
fascia. Median dark brown fascia broadest at the lateral 
margin, more or less V-shaped, and undulate, interrupted 
by the suture. Apex of elytra more greyish; some specimens 
bear there a few indistinct darker spots. In some of the 
darker specimens the knees are more or less darkened. 

Length 51/,—7 millimeters. 

32 specimens, all collected by Mr. H. C. DOLLMAN in 
Januari 1915 at Kashitu, N. of Broken Hill, N.W. Rhodesia. 
Some of them bear a label “dead tree”. 

I saw one specimen from Buluwayo, 5.11.1919 (Rhodesia 
Museum) and a slightly aberrant specimen (dark basal fascia 
of the elytra obsoleta on the disc) from Monapo, Portug. 
E. Africa, 26.IX.1918, G. D. H. CARPENTER leg. (Brit. Mus.). 

Type in British Museum, Paratypes in B.M. and in 
Zoological Museum, Amsterdam. 


Thanasimus formicarius L., ab. semirufus nov. nom. 

This name has to take the place of 7%. formicarius L., 
ab. laterufus m. (Tijdschr. v. Ent. LXXV, 1932, Suppl., p. 137), 
the latter being preoccupied by ab. laterufus PIC of Th. wez- 
sez HINTZ (Mel. exot.-ent. LVII, 1931, p. 7). 


Trichodes gemma ANCEY. 

A small series in the British Museum agrees in all important 
points with ANCEY’s description and with FAIRMAIRE’s further 
fetes in Ann. Soc. Ent. Fr. (6) VIL(LVT), 1887, p. 162. The 
arrangement of the punctures on the elytra is rather ‘‘seriatim” 
than “subseriatim”, the smooth central line on the prothorax 
is in most specimens hardly discernible, and the funiculus 
of the antennae is more black than brown, with a faint, 
blueish metallic tinge. 

Length 7'/,—ı1o mm. | 

Montagu, Cape province, 23.IX.21.X.1924, R. E. TURNER 
leg., and Piquetsburg, ex coll. FRy. 


Tenerus quadrimaculatus m. (Enc. Ent. Col. I, 1926, p. 187). 
The variability of this species is much larger than I could 


118 J. B. CORPORAAL, FURTHER NOTES ON CLERIDAE. 


presume at the time of describing. I saw 14 more specimens 
from the Forest Institute, Dehra Dun, taken at the following 
localities: S. Mangalore, 400 (ft.?), Madras, ‘‘ex creeper”, 
J. C. M. GARDNER leg. I, VI, X, XI, 1930—-31; Ayur, North 
Salem, F., R. I., sandal, Insect Survey, IV, X, 1930; Nilambur, 
Madras, C. F. C. BEESON leg., “ex Combretum ovalifolium” 
and “ex Tectona grandis”, III, IV, 1924; Nedungayam, Nilam- 
bur, Madras, C. F. C. BEESON leg., “ex Pterocarpus marsu- 
pium”, 20.VI.1924. 

The length varies from 3,2 to 8,6 mm; also the pattern 
on the elytra is very variable: 

In ab. biguttulus, nov. ab. the anterior black spots are 
missing. 

In ab. apicipennis, nov. ab. the black spots are delated to 
such a degree that the black colour occupies the whole elytra 
with the exception of the extreme apices, which remain yellow 
(also the scutellum is yellow). 

In ab. pallidicornis, nov. ab. the markings on the elytra 
are as in ab. dzguttulus, but here the antennae are altogether 
yellow. 


Dolichopsis auronitens GORH. 

A fine series in the British Museum, collected by G. A. 
K. MARSHALL at Salisbury, Mashonaland, Dec. 1897, and by 
H. C. DOLLMAN in N.W. Rhodesia at Mwengwa, Nama-Ula 
and Namwala in Febr., March and April of 1913 and 1914, 
shows a wide colour-variation in metallic tinges from blackish 
green to steel-blue, gold-green, greenish blue and purple. 
This range of variation can be compared to that of the 
wellknown European Donaciine Plateumaris sericea L., and, 
in the Cleridae, to that in the Australian genus Phlogzstus. 

Length 5!/,—8 mm. On the locality-labels of some speci- 
mens is written “long grass”. 


ERRATA 
in my roth Publ, on Cler. (T. v. E. LXXV, 1932, Suppl. p. 136—140): 

p. 138, line I fr. bott. read Zrior, not primor. 
p. 139, » 2 » top read suturam, not sutura. 

» 5 » » » hirsutum, not hirsitum. 

» 9 » » » subparallela, not subparallelis. 

DTS Ao en IA cans seo LINZ at 
p. 140, » 11 & 22 read gafsana. not gafsensis. 


REI, QUIRRA 
RAI AT 
ie) 


ae 
AE UMA “an 
PE 


A De 
PNR 
Be A 


LIONE 


FERN 
Kl 
PEN 


5 
i ee 
Pod 


TOME 
uy 


Ww ieee 
TE 


RITA 
1x i 


hann 


ue 
i 


% Verslag van de Zes-en-zestigste Wintervergadering. . 


IGGENERTS. 0. 5 

P. A. KALIS, Bijdrage toe ae benne van Cae Penida: 
ptera Rhopalocera van Nederlandsch-Indié. 

r. H. J. LYCKLAMA à NIJEHOLT, Aanteekeningen om- 
trent Nederlandsche Microlepidoptera 

sal DA VALCK LUCASSEN, 
D (Thoms.) Lac... N ee 3 
C. H. DE MEIJERE, Uber en. ei ee in 
Termitennestern leben. nebst tiber einige weitere, 
z.T. neue, gleichfalls aus Djati-Wäldren auf Java . 
B. CORPORAAL, Further Notes on Cleridae. (11th 
Pemunication ons Cleridae) sa. weese 


‘Dr. J. TH. OUDEMANS, In Memoriam gi Dr. EDA 


Ischnostoma Lacordairei — 


HOUD VAN DE EERSTE EN TWEEDE AFLEVERING. 


| Bladz. h 

I—XLII 

F 

I—46 1 : 

47—86 

‘ .87— 101 N 

102 | 
103—114 
II5—I18 


Avis 


La Société Entomologique des Pays-Bas prie les Comités 
d’adresser dorénavant les publications scientifiques, qui lui sont 
destinées, directement a: Bibliotheek der Nederlandsche Entomo= 
logische Vereeniging, p/a. Bibliotheek van het Koloniaal Instituut, 
AMSTERDAM, Mauritskade 62. xed oat 

Toutes les autres publications et la correspondance doivent 
être adressées au Secrétaire. L’expédition du „Tijdschrift voor 
Entomologie” est faite par lui. 

Si l’on n’a pas reçu le numéro précédent, on est prié de lui 
adresser sa réclamation sans aucun retard, parce qu’il ne lui 
serait pas possible de faire droit a des réclamations tardives. 


J. B. CORPORAAL, 
Secrétaire de la Société 
entomologique des Pays Bas, 
p/a. Zoölogisch Museum, 
Amsterdam. 


A SD ne 
n __ JP SSIS ORE 
it i N sh À 


| f 


UITGEGEVEN DOOR 


E NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING 


ONDER REDACTIE VAN 


: EN 


F. T. VALCK LUCASSEN. 


Do 


| ZES-EN-ZEVENTIGSTE DEEL. 


JAARGANG 1933. 


DERDE AFLEVERING. 


(Juni 1933). ? 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING. 


De contributie voor het lidmaatschap bedraagt / 10. — 
per jaar. Ook kan men, tegen het storten van f 100.— 
in eens, levenslang lid worden. 

Buitenlanders kunnen tegen betaling van / 35.— lid 
worden voor het leven. | 

De leden ontvangen gratis de Zntomologische Berichten 
(6 nummers per jaar; prijs voor niet-leden f 0.50 per num- 
mer), de Verslagen der Vergaderingen (2 per jaar; prijs 


voor niet-leden f 0.60 per stuk) en de Verslagen van de 


Vergaderingen der Afdeeling Nederlandsch Oost-Indië (prijs 


voor niet-leden / 0.50 per nummer). 


De leden kunnen zich voor f 6.— per jaar abonneeren 


op het Züdschrift voor Entomologie (prijs voor niet-leden — 


j 12:— per jaar), 
De oudere publicaties der vereeniging zijn voor de leden 


voor verminderde prijzen verkrijgbaar. 


Aan den boekhandel wordt op de prijzen voor niet-leden 


geene reductie toegestaan. 


1 
= 
: 
is 


JAN 7 1995 


ta 


Tendipedidae Neerlandicae. 
PARS I. 
Genus Tendipes cum generibus finitimis 
von 


G. KRUSEMAN Jr. 


(Arbeit aus dem Laboratorium fiir Entomologie der 
Universitàt von Amsterdam). 


EINLEITUNG. 


In seinem „Vierde Supplement op de Nieuwe 
Naamlijst der Nederlandsche Diptera” setzt Herr 
Prof. Dr. J. C. H. DE MEIJERE die Notwendigkeit einer neuen 
Bearbeitung der Niederlindischen Tendipedidae aus- 
einander. j | 

Es ist somit meine Absicht zu versuchen um eine Revi- 
sion des Niederländischen Materials der Tendipedidae 
zu geben. Eine solche Neubearbeitung dieser Diptera-Familie 
wird viele Jahre in Anspruch nehmen. Daher beabsichtige 
ich, um, jedesmal wenn eine Gattung oder eine Gruppe von 
Gattungen von mir revidiert worden ist, die Ergebnisse zu 
veröffentlichen. In vorliegender, erster Abhandlung sind die 
Resultate der Untersuchung der g'g' der Tendipes-Gruppe 
niedergelegt. 

Das Material, welches ich mir angesehen habe, bestand 
aus den nachfolgenden Sammlungen: 


1. Die „Standaard-collectie de Meijere” von Herrn 
Prof. Dr. J. C. H. DE MEIJERE zusammengebracht, worin 
auch die alten Kollektionen VAN DER WULP, KINKER u.s.w. 
aufgenommen sind. (Hier angegeben mit Koll. DE M.). 

2. Die Sammlung des „’sRijks Museum van Natuur- 
lijke Historie”, in Leiden, welche hauptsächlich aus 
alten von SNELLEN VAN VOLLENHOVEN und VAN DER 
WULP gesammelten Stücken besteht. (Hier angegeben 


mit Koll. L. M.). 
9 


120 G. KRUSEMAN JR., 


3. Die Kollektionen der ,,Naardermeer-Commissie” 
im Zoologischen Museum zu Amsterdam untergebracht. 
(Hier angegeben mit Koll. N. C.). 

4. Meine eigene Sammlung. (Hier angegeben mit Koll. Kr.). 


Ich spreche hier den Verwaltern dieser Sammlungen mei- 
nen herzlichen Dank fiir die wohlwollende Mitarbeit aus; 
sie stellien mir das ihnen anvertraute Material lange Zeit 
zur Verfügung. 


Kennzeichen, worauf bei der Bestimmung zu achten ist. 


Die meisten Kennzeichen sind mit einer guten Lupe zu 
beobachten. Die Beobachtung des Hypopygium ist bei den 
meisten Arten erst bei 60-facher Vergrösserung möglich. 

Der Unterschied zwischen den 47 und den QQ ist ausser 
an der Form des letzten Abdominalsegmentes, meistens auch 
an der Gestalt der Fühler zu sehen. Die gg der europäischen 
Arten haben, mit seltenen Ausnahmen, lange, 12—14 glie- 
drige, gefiederte Fühler, die QQ dagegen kurze, 5—7 gliedrige, 
fast unbehaarte Fühler. Ihr Grundglied, das Scapum, und 
die 10—12 folgenden Glieder sind bei den gg kurz, während 
das letzte Glied sehr lang ist (gewöhnlich ungefähr zweimal 
so lang wie die andern Glieder zusammen). Dieses Längen- 
verhältnis bildet oft ein sehr gutes Merkmal bei der Bestim- 
mung. Der Unterschied in der Länge der Fühlerglieder bei 
den QQ ist viel kleiner. Die QQ sind weiter nicht im Betracht 
gezogen. 

Die Mundteile sind wenig auffallend; nur die viergliedrigen 
Palpen sind leicht wahrnehmbar; auch hier ist die relative 
Länge der Glieder wichtig. Der Scheitel bildet einen Wulst, 
welcher oft zwei Stirnzapfen trägt. (Siehe Figur 1). 

Der grösste Teil des Thorax wird von dem Mesothorax 
eingenommen. Der Prothorax bildet einen schmalen Ring, 
oft sehr schmal und nur bei starker Vergrösserung gut wahr- 
nehmbar, doch immer ist die untere Partie, welche die Vor- 
derbeine trägt, am besten ausgebildet. Die Form des Prothorax 
ist für die meisten Gattungen karakteristisch und innerhalb 
des Genus von konstanter Form. Der Mesothorax is meistens 
gezeichnet: die Rückenseite mit vier Längsstreifen (die Bin- 
den), von denen die beiden mittleren meist verschmolzen 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 124 


sind, die Pleuren mit einigen Flecken, während das Sternum 
gewöhnlich dieselbe Farbe hat wie die Rückenstreifen. Das 
Scutellum und das Metanotum sind gut entwickelt. Für die 
Namen der Flügeladern und der Zellen siehe Figur 2. 

Die Vordertibiae aller Arten der Zendrpedinae sind viel 
kürzer als das erste Tarsusglied (der sogenannte Metatarsus). 
Ein wichtiges Merkmal bei der Bestimmung ist die Art der 
Behaarung der Vordertarsen. Langhaarig oder gebärtet sind 
die Tarsen, wenn die Haare mehr als dreimal so lang sind 
wie der Durchmesser der Glieder, kurz gebärtet, wenn die 
Haare etwa zweimal so lang sind und ungebärtet oder sehr 
kurz behaart, wenn die Länge der Haare etwa den Durch- 
messer der Glieder erreicht. Die Vordertibiae endigen ent- 
weder in einen Sporn oder in eine stumpfe Schuppe. Die 
Hintertibiae jedoch tragen auf ihrem Spitzenrand eine Anzahl 
Dörnchen, welche meist zu einem Kamm verwachsen sind. 
Diese Kämme können je einen Sporn tragen, jedoch fehlt oft 
einer dieser Sporne. Auch soll man auf die Grösse des 
Empodium und der Pulvillen achten. (Siehe Figur 3). 

Das letzte Segment des Abdomens trägt das Hypopygium. 
Dieses besteht aus zwei zweigliedrigen Zangen (EDWARDS 
nennt die Glieder coxit und stylus) und höchstens drei 
Paar Anhängen. In der Mitte zwischen diesen Zangen trägt 
der Hinterrand des letzten Abdominalsegmentes einen langen 
Fortsatz, die sogenannte Lamelle. Das Hypopygium ist oft 
ein ausgezeichnetes Hilfsmittel bei der Bestimmung. 


Einteilung : 


Die heutigen Autoren haben die alte Familie der Zendz- 
pedidae (Chironomidae) in Ceratopogonidae und Tendipedidae 
(Chironomidae) getrennt. Die Ceratopogonidae sind in den 
Schlüssel aufgenommen und bilden eine Fortsetzung zu dem 
Schlüssel der älteren Niederländischen Autoren. Die Eintei- 
lung in Unterfamilien ist die von GOETGHEBUER. 


Schlüssel zu den Unterfamilien. 


MMEdiairesabelt „vu ar MA «| Ceratopogonidae 
— Media nicht gegabelt. . . . MAR ENZ 
. Querader zwischen Media und Cubitus end at 


122 G. KRUSEMAN JR., 


— Querader zwischen Media und Cubitus fehlt . . . 4 
3. R,+, einfach, nicht mit R, verbunden . . Diamesinae 
— R,+; entweder gegabelt und mit R, verbunden oder 
ganz fehlend. "ne nl. ee any ppdinae 
4. Vordertibia immer längerals der Metatarsus, die Mittelbeine 
ohne Kämme oder freie Dorne, mit zwei Spornen. Die 
Endzange des Hypopygium kann bei Ruhe nach innen 
gebogen werden, wie die Klinge eines Messers . . 5 
— Vordertibia fast immer kürzer als der Metatarsus, Mittel- 
beine fast immer mit Kämmen oder freien Dornen, End- 
zange fast immer nach hinten gestreckt, kann fast nie bei 
Ruhe nach innen gebogen werden. . . Tendipedinae 
5. Die Teilung des Pronotums in zwei Lappen nicht oder 
kaum angedeutet, die Anepistralfurche gut entwickelt. 6 
— Pronotum weit zweiteilig, die Anepistralfurche fehlt, Fühler 
der GO ohne Haarbüschel .. vatten te Clunioninae 
6. R,.,; mit der Costa ganz verschmolzen, höchstens Zwei- 
drittel der Fliigellange erreichend. Eine falsche Ader ver- 
läuft vom Ende R,4; bis zu einem bestimmten Abstand 


von der Rlügelspitze 4 aa Joe Corynoneurinae 
— R, +5 nicht ganz mit der Costa verschmolzen; keine 
falsehe[ Adern. nti 2.02 STE. ee Orthecladumae 


Verteilung der Tendipedinae. 


I. Fliigel nackt, nur sparliche Haare den Adern entlang . 
Tendipes-Gruppe 

— Fliigel mit Haaren, wenigstens auf einem Teil der Fliigel- 
oberfläche ı 2 . nn. M NE anyearsus- Gruppe 


Diese Einteilung hat nur praktische Bedeutung und kommt 
mit V. D. WuLP's Gattungseinteilung (Chironomus-Tanytarsus) 
iiberein. 

Die Gruppierungen der Subgenera bis Genera bei den ver- 
schiedenen Forschern weichen sehr von einander ab. KIEFFER 
machte aus der alten Einteilung in Genera von V.D. WULP 
eine mehr detaillierte Gruppierung, denen er den Wert von 
Gattungen verlieh. Edwards dagegen hat ungefahr die Ein- 
teilung von V. D. WULP beibehalten. Viele der Genera von 
KIEFFER haben bei ihm den Wert von Subgenera, andere 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 123 


noch niedrigeren systematischen Wert. Er spricht von ,,group” 
und ,,series’’. GOETGHEBUER stellt sich auf einen Standpunkt, 
welcher ungefahr die Mitte halt zwischen den Auffassungen 
von KIEFFER und EDWARDS. Viele Genera von KIEFFER 
werden von ihm als solche anerkannt, der Rest hat bei ihm 
den Wert von Subgenera. Ich habe mich dieser Auffassung 
angeschlossen. Als Genera werden die Arten, welche deut- 
lich plastische Kennzeichen gemeinsam haben, zusammen- 
gefasst. Die Subgenera von einem Genus sind nur durch 
den Typ der Hypopygien gekennzeichnet. Fiir den Anfanger 
sind diese letzten Unterschiede viel auffalliger als die Kenn- 
zeichen der Gattungen. 


Lebensweise. 


Die Larven leben in verschiedenen Gewassern. Sie besitzen 
keine Tracheen, atmen jedoch durch Kiemen, wodurch Blut 
stromt. Das Blut ist bei vielen Arten durch Haemoglobine 
rot gefarbt. Hierdurch sind einige Arten imstande in Sauer- 
stoff-armen und stark verschmutzten Gewässern zu leben. 
(Rhode). Die Larven leben in selbst gesponnenen Réhrchen. 
Die meisten Arten sind Detritus-Fresser, andere z.B. G/yp- 
totendipes-Arten minieren in Wasserpflanzen (Gripekoven), 
die Larven des Subgenus Cryptochironomus s. str. sind Fleisch- 
fresser (Lenz: 1928): 

Das Verpuppen geht im Wasser vor sich. Kurz vor dem 
Ausschlüpfen steigen die Puppen nach der Oberfläche. Sie 
und die Larven bilden einen wichtigen Teil der Diät un- 
serer Süsswasserfische. 

Die Vollkerfen erscheinen manchmal in unglaublichen 
Mengen. Manchmal sind sie so zahlreich, dass sie, obwohl 
die Mücken nicht stechen, lästig‘ werden können, z.B. 1932 
auf Wieringen. 

_ Die Imagines tanzen in Schwärmen, im Sommer meistens 
nur in der Dämmerung und wahrscheinlich in der Nacht 
(sie werden wenigstens manchmal mit Licht gefangen). Wie 
ich bis jetzt erfahren habe, besteht jeder Schwarm aus einer 
Art. Bei heissem oder windigern Wetter verkriechen sie sich 
ins Gras, ins Rohr oder in Sträucher; namentlich Erlen 
und Weidenbüsche liefern oft, wenn sie abgeschleppt werden, 


124 G. KRUSEMAN JR., 


eine beträchtliche Beute. Zendzpes plumosus kann man vielmals 
an kühlen, beschatteten Mauern antreffen. Die einzige Art, 
welche ich bei ziemlich starkem Wind in Schwärmen antraf, 
war Kloosia pusilla, Ende März erscheinen die ersten Voll- 
kerfen, die letzten fliegen noch spät im Herbst, Ende Sep- 
tember oder Anfang October. Alle Arten scheinen als Larve 
zu überwintern. 7endipes pilicornis ist wahrscheinlich eine 
spezifische Frühjahrsart, die meisten Arten jedoch fliegen 
den ganzen Sommer hindurch. 


Das Konservieren. 


Beide Verfahren, trocken und in Alkohol, haben ihre 
Nachteile. In Alkohol verblassen die Tiere, beim Trocknen 
werden sie oft dunkler. In Alkohol bleiben die Tiere weich 
und zerbrechen nicht so leicht. 

Die Hypopygien von in Alkohol konservierten Tieren sind 
leicht zu betrachten. Man legt das Objekt auf einen Objekt- 
träger und das Deckglas auf das Abdomen. Unter dem 
Mikroskop sind die Kennzeichen auf diese Weise gut wahr- 
zunehmen. Auch andere Teile sind bei nassen Tieren unter 
dem Mikroskop gut zu sehen. Die Schwierigkeit ist und bleibt 
das starke Verblassen der Farben. 

Trockne Tiere an einer Nadel sind sehr spröde. Auch die 
Hypopygien sind nicht gut wahrnehmbar, es sei denn dass 
man Praeparate macht, wobei also die Stücke beschädigt 
werden müssen (Einschliessen in Venetianisches Terpentin 
zwischen zwei Deckgläsern liefert gute Resultate), oder dass 
man ein biokulares Lupenmikroskop gebraucht. Am besten 
ist es also beide Verfahren anzuwenden. 


Zoogeografisches. 


Die Verbreitung der Tiere wird durch das Entwicklungs- 
stadium beschränkt, welches am meisten äusseren Einflüssen 
ausgesetzt ist. Bei den hier beschriebenen Tieren ist es sicher- 
lich das Larven- und Puppen-stadium. Die Imagines leben 
ja nur kurze Zeit und alle unter ungefähr gleichen Verhält- 
nissen, die Larven und Puppen dagegen finden in unseren 
zahlreichen, und sehr verschieden zusammengesetzten Ge- 
wässern grundverschiedene Milieus. Es wird sich also wohl 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 125 


zeigen, dass die Verbreitung der Tendipedinae durch die 
Lebensmoglichkeiten der Larven beherrscht wird. Auf Grund 
der Verbreitung der Imagines wird nur dann das Ver- 
haltnis zwischen Umgebung und Art zu finden sein, wenn 
das Milieu, worin diese Art lebt, auf bestimmte Areale 
beschränkt ist. Diesen Anforderungen genügt in hohem Masse 
das Gebiet mit mesohalinem Wasser. Ein Gewässer wird von 
REDEKE als mesohalin angedeutet, wenn es ı bis ıo gr. Cl 
pro Liter enthält. Der Salzgehalt des niederländischen Brack- 
wassers ist sehr starken Schwankungen ausgesetzt. Es steht 
jedoch wohl fest, dass der grösste Teil der Provinz Nord- 
Holland zum mesohalinen Gebiet gehört (WIBAUT—-ISEBREE 
MOENS 1931 und 1932, HEYMANN, REDEKE und WIBAUT— 
ISEBREE MOENS 1931). Die Provinz Siid-Holland dagegen 
gehort im allgemeinen zum Gebiet mit oligohalinem Wasser 
0,I—1 Gr. Cl pro L. Weil die meisten Tendipedinae der 
niederlandischen Sammlungen aus diesen beiden Provinzen 
stammen, ist es verstindlich, dass die Arten, welche zum 
mesohalinen Brackwassergebiet gehoren, oder wenigstens ihre 
Hauptverbreitung dort haben, als solche durch ihre Verbrei- 
tung zu erkennen waren, wie ich meine in der Versammlung 
der Internationalen Vereinigung für Limnologie zu Amsterdam 
gezeigt zu haben. Ich komme zu dem Schlusse, dass Zendipes 
triseta, T. pseudovulpes (dort als 7. vulpes erwähnt), 7. vulpes 
und 7. nigronitens obligate Brackwassertiere sind. In Nieder- 
land sind diese Arten nur im Brackwassergebiet und im Aus- 
lande in der Nähe des Meeres gefunden worden, nämlich 
I. triseta an der schwedischen Küste am Kattegat, in Nieder- 
land beim sog. Amstelmeer im Norden der Provinz Nord- 
Holland; 7. vulpes am Holsteiner Ostseestrand und am Kinsel- 
meer in Amsterdam-Nord; 7. #igronitens bei Levenshulme bei 
Manchester und in Nord-Holland bei v. Ewijcksluis und an der 
Zuiderzeekiiste zwischen Amsterdam und Muiden; 7. pseudo- 
vulpes ist nur bekannt aus dem Amstelmeer, Anna Paulowna- 
polder und Wieringermeerpolder, alle im Norden von Nord- 
Holland. 

Die Arten 7. aprilinus, T. tener und Glyptotendipes barbipes 
kommen vorzugsweise im Brackwassergebiet vor, aber gele- 
gentlich auch in der Nähe von Süsswasser. G/. barbipes ist 


126 G. KRUSEMAN JR., 


bis jetzt nur einmal in der Nahe von Siisswasser, und zwar 
am Diinensee bei Callantsoog, in einem Stiick erbeutet wor- 
den. Die sehr nahe mit G/. barbipes verwandte Art, Gl. 
paripes, komt nur im Siisswasser und im oligohalinen Teil 
Niederlands vor. G/. barbipes ist im Auslande an der Ostsee 
und an der englischen Kiiste gefangen worden. 

Als euryhalin sind die nachfolgenden Arten zu betrachten : 
Tendipes plumosus, T. thummi, T. dorsalis, T. annularius, T. 
sordidatus, T.cingulatus, T.tentans, T. pallidivittatus, T. ner- 
vosus, T. xenolabis, T. supplicans, T.monotomus, T. arcuatus, 
T. virescens, Glyptodentipes pallens var. glaucus, Gl. gripeko- 
ven? und Polypedilum nubeculosum. 

Stenochironomus gibbus, T. obtusidens, biannulatus, longi- 
forceps, baciliger, Demeijerea rufipes und Gl. paripes scheinen 
Siisswasser und oligohalines Wasser zu bevorziigen. 

Die Larven von Polypedilum pedestre und P. laetum leben 
wohl nur in stromendem Wasser. 7endipes longiforceps ist 
in Niederland nur an den grossen Flüssen gefangen worden, 
und zwar an der „Geldersche Ysel’’, der Merwede, der „Ouden 
Maas” und der ,,Hollandsche Ysel”. In England im Thames- 
Tal (bei Putney und Staines), in Belgien im Maasthal (bei 
Yvoir), im Tal der Ton (bei Virton) und in Silesien (wo?). 
Diese Art scheint also ein Gegenstück zu sein zu den sog. 
, fluviatilen” Pflanzen (siehe Vv. SOEST). 

Die meisten Arten sind zu selten gefunden worden um 
über ihre Verbreitung Schlüsse ziehen zu können. 


Literatur. 


Die Literatur über die Zexdipedidae ist sehr gross und 
sehr zerstreut. Glücklicherweise sind in den letzten Jahren 
neue Bearbeitungen der Tendipedidae von Belgien von GOET- 
GHEBUER 1921 und von England von EDWARDS 1929 er- 
schienen. Ausserdem hat GOETGHEBUER in der „Faune de 
France” 1928 einen ausgezeichneten Überblick über die 
Westeuropäischen Arten dieser Unterfamilie gegeben. Diese 
Arbeiten haben die Bestimmung sehr erleichtert. Die Arbeiten 
von KIEFFER sind sehr zerstreut publiziert und seine Be- 
schreibungen oft dürftig. 

Die Synonymik der Arten ist noch ganz und gar nicht 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 127 


geklart. In der Zukunft werden wohl noch viele Namen 
geändert werden müssen. Nur die meist bekannten Syno- 
nyme sind hier angegeben. 


Abkürzungen: 

DEN Prof DEMI MEME idee Meijere: 

Kr. Gi ‘Kruseman Jr. 

M. C. J. = Fraulein Apotheker M. C. Jansen. 

M. L. = M. Lieftinck. 

V. D. W. = van der Wulp. 

N. Br. = Provinz Nord Brabant. 

I—XII = Januar—Dezember. 

(5) = Anzahl der erbeuteten männlichen Stücke. 
Seb. = Systematische Beschreibung u.s.w. von Meigen. 


SYSTEMATISCHER TEIL. 


Schlüssel zu den wichtigsten westeuropàischen Gattungen 


der Tendipes-Gruppe. 
Dorne am Spitzenrand der Mittel- und Hintertibiae 


wicht, zu, einem Kamm. verwachsen)... ar IT 
Die Ränder der Mittel- und Hintertibiae tragen einen 
Kamm» |, !: ; N ie 


Hinterbiae me: an und Dae en mit 12 Fühler- 


„Sliedern-. 0E |. HA aa plbetziella 


a 


Tibia der natalee ee atk der Metatarsus 
Holtedalia und Allochironomus 


Tibia der Vorderbeine kürzer als der Metatarsus . 3 
Vordertibiae ohne Sporne, aber mit einer abgerundeten 
Sechuppesst gin a. ‘ SEE WERL MCT AIA DEL 
Vordertibiae mit einem Seah dde mit einer zugespitzten 
SChUPPEN Se mit, 14. Hühlersliedernti zone wu ro 
Hintertibiae mit zwei Spornen. oa der aussere fehlend 
ade Selle) 74% Lei if, Mei 5 
Hintertibiae nur mit dem äusseren Sei Fühler des 
Männchens mit:14 :Gliedern.. ru; BRE YL LRU AO) 
Pronotum bildet einen deutlichen eek REN NUBI O. 
Eronotumy reduziert, ili. ZH: ER EN ER to 9 


Fühler der % mit 12 ii ala wohl vorne 


128 


IO. 


10 


G. KRUSEMAN JR., 


eingeschnitten, aber nicht in zwei deutliche Lappen 
geteilt; han. sg ee lendipes,S. HEC 
Fühler der sa mit 14 oder 12 Gliedern, Pronotum 
deutichhin zweiseanpen. geteilt.n 2 Er 
Fühler der gœ mit 12 Gliedern, die letzten Hinter- 
leibsegmente wie ein Löfflerschnabel verbreitert. 
.Demeijereaun.g. 9954 
Fühler mit 14 Gliedern, der Hinterleib normal . 
Endochironomus S, 140 
Das Pronotum verjiingt sich nach oben, erreicht nicht 
die Spitze des Mesonotums. Fühler der oo mit 12 
Gliedern ee nt ari af La Glyptotendipes Mo 2148 
Pronotum stark reduziert. Mesonotum wölbt sich über 
dem Pronotum. Jg mit 14 Fühlergliedern. FAR 
Stenochironomus S. 136 
Pronotum erreicht beinahe die Spitze des Mesonotums, 
aber dies wölbt sich etwas nach vorne. Fühler der go 
nta 2 Gliede Gneo LO ide VR OOSIAI SN 
R, + ;und R, deutlich er Stictochironomus S. 137 
R, 43 mündet nahe bei oder auf derselben Stelle aus 
als R,. Diese zwei Adern verlaufen nebeneinander oder 
sie fallen zusammen. . . . . Microtendipes S. 139 
Antenne der gg: 14. Glied länger als 2— 13 zusammen. II 
Antenne der gg: 14. Glied viel kürzer als 2—13 zu- 
sammen u... 3 a ee nibioxentus 
Kamme der Pinter tibine deuchion geschieden . 
Pseudochironomus 
Kämme der Hintertibiae ungefähr zusammenhängend. 12 


. Hintertibiae mit zwei Spornen, Hypopygium mit drei 


Anhangen wees oe. Verse vo Van dl Vel Baratendipeskomie0 
Hintertibiae mit einem Sporn . . . ENA Seats 


. Der R, +; endet mehr basal als die Media EME TA 


Der R, +; endet in gleicher Hohe wie die Media 
Polypedilum S. 131 


. Vorderbeine verdickt, Flügel gefleckt .Zavrelia S. 135 


Vorderbeine gewöhnlich, Flügel ungefleckt . 
Eauterborniellars me 


„letztes Palpenslied sehr kurz») Wa. N) Grace ne 


Letztes Palpenglied nicht sehr kurz . . Dolichopelma 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 129 


Graceus GTGH. 1928. 


Diese Gattung ist karakterisiert durch das Fehlen der 
Sporne an den Hintertibiae, durch die freien Dorne, welche 
nicht zu einem Kamm verwachsen sind, durch den Besitz 
von 14 Fühlergliedern der gig und durch das letzte 
Balpenslied, welches sehr kurz ist. 


Gr. ambiguus GTGII. 1928. (Chir. ambiguus V. D. W. 1859?) 


Die einzige Art dieser Gattung Gr. ambiguus GTGH., ist 
von EDWARDS in England gefangen worden. In seiner Ab- 
handlung “On British Non-Biting Midges” von 1929 
schreibt EDWARDS von dieser Art: “Van der Wulp in 
1858 figured (without description) the head ofa 
dg Chironomus with palpi similar to the present 
Species, and attached the name C, ambiguus to 
pile wticure,, I therefore suggested to Goetghe- 
buer the adoption of the name ambiguus for the 
species”. Es hat sich jedoch herausgestellt, dass EDWARDS 
hier die Diagnose v. D. WULPs übersehen hat. Diese Beschrei- 
bung ist zwar sehr kurz und unvollstandig, aber beschreibt 
gerade das karakteristische, sehr kurze, letzte Palpenglied. 
Auf Seite 6 des „Tijdschrift voor Entomologie”, 
Deel II, 1858, lautet die Diagnose: ,,.... Ch. ambiguus 
n.sp. kenmerkt zich door het zeer korte laatste 
lid der palpen”, unter Verweisung nach Tafel 1, Fig. 
15, die von EDWARDS erwähnte Abbildung. Die Type, 
dessen Fundort nicht erwähnt wurde, ist verschwunden ; 
merkwürdigerweise hat v. D. WULP diese Art nie wieder 
erwähnt. Falls Gr. ambiguus GTGH. identisch ist mit CZ. am- 
biguus V.D. W., dürfen wir diese Art wohl zur nieder- 
landischen Fauna rechnen, obwohl v. D. WuLP den Fundort 
nicht angegeben hat. Auf Seite 3 derselben Abhandlung 
sagt er doch: ,,Van dit uitgebreid geslacht (Chiro- 
nomus) zijn reeds een belangrijk aantal soorten 
bekend als tot de Fauna van ons waterrijk land 
be togmendentsl „ie Somit handelt es sich wohl um 
niederländische Stücke. 


Paratendipes KIEFF. 1011. 
Fühler der gg 14-gliedrig, Pulvillen fehlen, keine Stirn- 


130 G. KRUSEMAN JR., 


zapfen, Vordertibiae mit einem kleinen Sporn, 4 Hintertibiae 
je mit zwei Spornen, das Hypopygium mit drei Anhangen. 
In Niederland sind bis jetzt nur zwei Arten gefunden 


worden. 

1. Rand der Squama ohne Haare, Fliigel ohne Flecken 
nudisquama 

= Pligel amit neck ng et Neu TS 


P. nudisquama EDW. 1929. 


Kopf und Fihler braun, Scapum schwarz, Thorax braun, 
Sternum, Metanotum und Binden des Mesonotums schwarz, 
Abdomen braun, Beine braun. Das Hypopygium ist jetzt 
nicht mehr im Röhrchen zu finden, als ich jedoch das Stück 
bestimmte, war es noch anwesend und hatte die Form, wie 
EDWARDS sie abgebildet hat. An Figur 4, die ich damals 
nach meinem Stiick anfertigte, ist dies zu sehen. 

Koll. Kr. 

Loosdrecht VI.31 KR. (1). 


P. nubilus MEIG. 1830 S. B. VI. 


GOETGHEBUER reiht diese Art in der,,Faune de France” 
unter die Gattung Stectochironomus ein. In der Kollektion 
MEIGEN, welche sich in Paris befindet, scheint von dieser 
_ Art nichts mehr übrig zu sein. GOETGHEBUER erwähnt aller- 
dings in semen„BEtude eritique des, Chiromommdes 
de’ la colle tomen en. Bull, Nekta sm 
S. 120-120, diese Art nicht. So hat er wahrscheinlich diese 
Art, welche nur durch VON WINTHEM, SNELLEN und DE 
MEIJERE gefangen wurde, nicht gesehen. 

P. nubilus ist die einzige Art der Gattung Paratendipes, 
welche gefleckte Flügel hat. 

Beschreibung: 

Kopf, Palpen und Scapum schwarz. Geissel und Haare des 
Fühlers hellbraun. Thorax braun, die Binden kaum ange- 
deutet, Scutellum etwas heller, Abdomen braun. Eine dunkle 
Querbinde verläuft vor der Querader über die Flügel, sie 
ist zwischen M und Cu unterbrochen. Spitze der Flügel dun- 
kel. Eine dunkle Binde der Analis entlang. Schwinger schwarz. 
Beine gelblich braun mit dunklen Gelenken, Femora und die 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 131 


basale Hälfte der vier Hintertibiae braun. Die vier hinteren 
Tibiae mit zwei kleinen Spornen, Vordertibiae mit einem 
kleinen Sporn. Pulvillen fehlen. Fühler der gg 14-gliedrig. 
Hypopygium mit drei Anhängen. 2a hat die Form eines 
Pinsels (siehe Figur 5). Lange 3—4 mm. 

Koll. DE M. 

Rotterdam VI, SNELLEN (I) aus der Koll. v. D. W.; Bode- 
graven, VII und VII, DE M. (jedes Mal 1), Niederland, 
DE M. (1). 


Polypedilum KIEFF. 1913 a. 


Die meisten Arten sind karakterisiert durch das lange 
Endhaar am untern Anhang des Hypogygium. Die Arten, 
die ich sah, hatten alle einen kleinen Sporn an den Vorder- 
tibien, die Hintertibien haben einen grossen Sporn. Prothorax 
reduziert, bei P. pedestre nicht sehr stark. Von Pentapedilum 
durch die nackten Fliigel sofort zu unterscheiden. ; 

In den Nachbarländern ist eine erheblich grössere Zahl 
von Arten aufgefunden worden als in Niederland, so können 
wir hier wohl noch mehrere Arten erwarten. 


Schlüssel zu den Polypedilum-Arten. 
1. Flügel mit Flecken oder die Zweige von Cu wolkig 


ESTEN ASTEN n eur a) Shee § rit E 
iu citoanz:aleichmassia Weiss... ., . = gti se 5 
2. Schwinger ganz weiss . . REM De vend tn 43 
— Schwinger mit dunkler Sh Dn cp CITI STEN ee 
3. Flügel mit undeutlichen Wolken . . leucopus S.132 


— Flügel mit 3 oder 4 deutlichen Flecken . 
. scalaenum Shy 133 
4. Fliigel mit wolkig blass grauem ene Cu und Rm entlang, 


ein Blecken'in\Zelle V9, Vi Lo nubeculösum! S! 132 
— Fliigel mit Flecken:… . . s Jim yal Tactume Ss 34 
5. Abdomen griin mit letzten een dunkel, Thorax 

glänzend Schwarz. … 120.00. 1. 9. . Is pedestre S.133 
— Anders gefärbt. “ues. È A ig 6 
6. Thorax dunkel oder hell mit Brin Binden Se A 
— Thorax gelblich mit gelben Binden. .convictum S. 134 
ge Thora dinkels es CAW Layer cleucopussvar::S: 133 


Thorax hell mit braunen Binden . . .acutum S, 135 


132 G. KRUSEMAN JR. 


P. nubeculosum MEIG. 1818, S.B.I [enotatus WALK., 
emarginatum KIEFF. 1911, ciltattmanus KIEFF. 1921.) 


Grundfarbe schwarz, Fiihler und Scapum braun, das letzte 
Glied ist 2 bis 2.5 mal so lang wie die andern Glieder 
zusammen. Die Binden des Mesonotums sind nur schwach 
angedeutet, indem die Binden glanzend, und die Grund- 
partien grau bestaubt sind. Abdomen schwarzbraun mit 
gelben Haaren. Schwinger weiss mit schwarzem Kopf. Beine 
gelbbraun, Fliigel mit grauem Schatten Cubitus und Media 
entlang. Weiter mit zwei grauen Flecken in Zelle V, namlich 
der eine nahe Rm. und der andere, der U-förmig ist, mehr 
nach der Spitze zu; Fig. 6. 

Das Endglied der Zange des Hypopygium hat dieselbe 
Form wie bei P. leucopus (MEIG.) EDW. Es ist am breitesten 
an der Spitze, die abgeflacht und ein wenig ausgerandet 
ISCM 

Diese Art ist die grösste ihrer Gattung. Lange: 6 mm. 

Koll. KR. 

Reeuwijksche en Sluipwijksche Plassen, V. 32, KR. (13); 
Amsterdam, N. Meer, VI. 31, M. C. J. und KR, in Mengen; 
Hengelo (O.), V. 31, KR. (30); Moordrecht, V. 32, KR. (5); 
Vollenhoven, V. 31, KR. (10); Zwartsluis, Fähre, VIII. 30, 
MAC J. und KR (03): 

Koll. DE M. 

Scheveningen, IX, 05, DE M2) MÉeimuiden Vill 20; 
DE M. (3); VII. 23, DE M. (1); Amsterdam oder Abcoude, _ 
VII. 20, DE M. (1); Abcoude, VII. 20, DE M. (5); Haarlem, 
IX. 23, DE My); Abeoude, IX. 17,.de MR) Linschoten, 
V. 21, DE M. (1); Zwammerdam, VIII. 18, DE M. (1). 


P. leucopus (MEIG.) EDw. (nec GTGH.) 1830. S. B. VI. 


Schwarze Tiere mit gelben Beinen, Schwinger ganz weiss. 
Fliigel mit sehr undeutlichen Flecken, die wie bei nubecu- 
losus angeordnet sind. Hypopygium wie bei nubeculosus. 

Koll. KR. 

Sloterzijl, V. 31, KR. (1); Muggebeet, V. 31, KR. (1). 

Koll. DE M. 

Leimuiden, IX} 22, DE M.(D; VI. 21, DEMO: VE 2a; 
DE M. (1): 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 133 


Die Varietàt von /eucopus mit ungefleckten Flügeln und 
hellen Beinen ist von arundinati zu unterscheiden durch 
das Verhältnis der Fühler-Glieder: das 14. Glied ist 2 a 
2.5 mal so lang wie das 2—13. Glied zusammen, und durch das 
Hypopygium. Thorax dunkelbraun, Hinterleib heller, Scutel- 
lum hell, Schwinger weiss. 

Koll. KR. 

Vollenhoven, VIII. 30, M. C. J. und KR. (10); Voor- 
stonden, VIII. 30, M. C.J. und KR. (4); Klarenbeek, VIII. 30, 
MC: j. und KR. (1); Zwolle; VIIL'%30,'M. C0jf und! KR. 
(3); Amsterdam, IX. 30, M. C. J. und Kr. (3); Hengelo 
Cone Vil. 30, M: C. J. und Kr, (2): 


P. scalaenum SCHRANK. (Fauna Boica III). Var. conjunctum 
KIEFF. 1920. 


Kleine Tiere: 2.5 mm. Metanotum, Sternum, Flecken der 
Pleuren und Binden des Mesonotums braun. Scutellum und 
Grundfarbe der Mesothorax gelblich. Hinterleib hell, letzte 
Segmente dunkel, Beine hell. Flügel mit einem Flecken in der 
Mitte der Analzelle, und mit einer vor der Querader gelegenen 
Binde, welche aus vier Flecken zusammengesetzt ist, und 
zwar in Zelle V, M, Cu und der äussersten Spitze der 
Analzelle. Fig. 8. Flecken und Streifen auffallend. 

_ Schwinger weiss mit braunlichem Kopf. Fühler gelblich, 

Scapum braun, Palpen gelblich. Die Lamelle des Hypopygium 
ist 3-teilig, die Seitenlappen (Nebenfortsätze) sind schwach 
entwickelt. Der obere Anhang des Hypopygium an der Spitze 
breit löffelförmig; der untere Anhang mit einem ziemlich 
kurzen Endhaar. Die Zangen sind dünn, mit ziemlich langen 
Borsten an der Innenseite. Fig. 9. Die Beschreibung KIEF- 
FERS ist sehr kurz. 

Koll. Kr. 

Denekamp, VII. 31, Kr. (11 do, 5 QQ). 


P. pedestre MEIG. 1830. S. B. VI [ pazens WALK.]. 


EDWARDS rechnet diese Art zu Microtendifes, aber ich 
schliesse mich der Auffassung KIEFFERS und GOETGHEBUERS 
an, dass diese Art zur Gattung Polypedilum gehört und zwar, 
da die Vordertibien einen kleinen Sporn aufweisen. Das 
Pronotum ist zwar ziemlich entwickelt, aber nicht so wie 
bei Microtendipes. 


134 G. KRUSEMAN JR., 


Im grossen und ganzen ist die Farbenverteilung jener des 
Microtendipes pedellus ähnlich. Kopf braun, Palpen hell, 
Fühler hellbraun, Thorax schwarz. Das Scutellum und die 
Trennungslinien zwischen den Binden des Mesonotums gelb, 
die Grundfarbe der Pleuren gelb. Abdomen hell, die letzten 
drei Segmente dunkel, Beine hell, Femora der Vorderbeine 
in der Mitte mit einem schwarzen Ring. Schwinger mit 
dunklem Kopf. Hypopygium Fig. 10. 

Koll. KR. 

Denekamp, VII. 31, KR. (2). 

Koll. DE M. 

Wamel NERO MS CHU): 

GOETGHEBUER schreibt bei dieser Art »Eaux courantes«. 
So ist diese Art wohl nur im Osten und Siiden unseres 
Landes zu erwarten. 


P. laetum MEIG. 1818. S.B. VI. 


Kopf braun, Fiihler bràunlich gelb, Scapum braun. Meta- 
notum, Binden des Mesonotums, Pleuren und Sternum braun, 
Scutellum heller braun, Grundfarbe des Mesonotums schmut- 
zig weiss. Fliigel mit einem Flecken an der Basis von Zelle V, 
mehr der, Spitze zu) ein Streifen‘; zwei Blecken auf Guz; 
zwei Flecken unter der Analis. Schwinger weiss mit schwarzem 
Kopf. Abdomen braun, Femora braun, Tibiae und Tarsen 
gelb. Das Hypopygium der beiden Stiicke ist leider abge- 
brochen. 

Koll. DE M. | 

Maastricht, Maurissen, zwei alte beschädigte männliche 
Stücke; Maastricht, Sammlung v. D. BRANDT, ein 9. 

Weil diese Larven in stromendem Wasser, vorzugsweise 
des Hügellandes, leben, kommt diese Art wohl nur in 
Limburg vor. 


P. convictum WALK. 1856, seite 161 (blandus V. D. W. 1859). 


Hell-griine Tiere. das Metanotum und die Binden des 
Mesonotums gelb. Hinterleib griin. Beine hell, Fiihler hell- 
braun, Scapum gelb. Oberer Anhang des Hypopygium breit, 
mit nach innen gerichteter Spitze, Fig. Lt. 

Koll. Kr. 

Denekamp, VII. 31, KR. (4). 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 135 


-P. acutum KIEFF. 1915 b. 


Thorax und drei letzte Segmente des Abdomens braunlich. 
14. Glied. der Fiihler etwa so lang wie die Glieder 2—13 
zusammen. Vordertarsen mit kurzen Haaren, Femora und 
Tibiae gleich lang. 

Koll. KR. 

Valkenswaard, VII. 31, KR. (1). 

Obwohl die Beschreibung KIEFFERs nicht ganz stimmt 
(Femora und Tibiae meiner Stiicke sind gleich lang, und 
auch die Farbe des Sternums und des Metanotums ist zu 
hell), habe ich dieses eine Stiick zu acutum KIEFFER ge- 
bracht, weil die Farbung und die Hypopygium-Form mit 
den Angaben KIEFFERs übereinstimmen, Fig. 12. 


Lauterborniella BAUSE. 1913. 


Die vier hinteren Tibiae mit nur einem Sporn; die 
Vordertibiae gespornt. Pulvilli klein und schmal. Prothorax 
stark reduziert. Uber die Anzahl der Fiihler-Glieder sind 
die Forscher nicht einig. KIEFFER meldet 13, EDWARDS 14 
Fiihlerglieder, die niederlandischen Stiicke sind 14-gliedrig. 

Diese Unsicherheit wird durch die Undeutlichkeit der 
Gelenke veranlasst. 

Von dieser Gattung sind drei Arten aus Europa bekannt. 
In Niederland ist nur L. orophilus gefunden worden. 


L. orophila EDW. 1929. 


Die Stiicke sind in Alkohol konserviert. 

Kopf hellbraun, Palpen weisslich, Fühler hellbraun, Scapum 
braun. Thorax braun, Metanotum, Sternum und Binden des 
Mesonotums dunkelbraun. Abdomen hellbraun, Hypopygium 
weiss, Endglieder der Zange 2-mal solang als das basale 
Glied, oberer Anhang schmal, fast solang wie die Breite des 
unteren Anhanges. Dieser tragt ausser kurzen gekriimmten 
Haaren ein langes Endhaar. Fig. 13. Beine gelblich. 

Koll. Kr. 

Oud-Loosdrecht, VI. 31, KR. (14). 


Zavreliella KIEFF. 1919. 


Dieses Genus ist sehr nahe verwandt mit Lauterdorniella, 
IO 


136 ‘—— G. KRUSEMAN JR., 


von dem es sich durch die verdickten Femora unterscheidet. 
Die einzige europäische Art ist Z. marmorata V. D. W. 1850, 
welche sich parthenogenetisch fortzupflanzen scheint. dd 
sind wenigstens nie erbeutet worden. Diese Art ist..von 
v.b. WULP nach niederländischen Stücken beschrieben wor- 
den; sie war jedoch schon REAUMUR bekannt. 

Die Beschreibung der QQ lasse ich hier ausser Betracht. 
Ich werde diese Art in der Veröffentlichung über die 99 
besprechen. 

Stenochironomus KIEFF. 1919. 

Die Kämme der Tibiae tragen je einen Sporn. Fühler mit 
14 Gliedern. Hypopygium mit sehr langen untern Anhängen. 
Pronotum sehr reduziert, das Mesonotum stark hervorgewölbt. 
R, und R, +, sehr nahe zusammen liegend. 

Stenochironomus ist eine kleine Gattung mit nur einigen 
Arten. Bis jetzt wurden nur zwei Arten aus Niederland 
erwähnt, die nach den unten stehenden Merkmalen zu 
unterscheiden sind: 


Flugel) mit zwei Ouerstreifen. . . ... . tascipennis, Zefk. 
Klugel’mit einem Ouerstreiien . . 222.7 2ubbus7Rabr 
Hlüsellohmer@uerstreiften een SNS 


St. gibbus FABR. 1794 (fasczatus GEOFFR.; ffexilis auct.). 

Helle Tiere mit dunklem Metanotum, Binden des Meso- 
notums gelblich rot. Die letzten Segmente des Abdomens 
dunkel. Beine hell, die Femora mit dunkler Spitze. Vorder- 
tibiae mit dunkler Basis, Mitteltibiae hell. Hintertibiae dunkel. 
Fliigel mit einem Querstreifen, der bei der typischen Form 
über Cu, in der Richtung der Flügelbasis verlängert ist oder, 
bei Var. occultus KIEFF., nur bis Cu, reicht; Fig. 14. 

Die typische Form. 

Koll. DE M, 

Houthem, VI.03, DEM. (1); Kuilenburg, VII.90, DEM. (3). 
Ein Stück ohne Fundortangabe. 

Rolle 

Ein Stiick ohne Fundortangabe. 

Var. occultus KIEFF. 1924 b. 

Rolle Me 

Wamel, V.69, SCHUYT (1). 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 137 


all: ME 

Arnhem, v. MED. DE Rooy. Nur ein Thorax mit Flügel 
ist erhalten. | 

Koll. Kr. 

Hengelo (O), VIJL 31 / Kraft). 


St. tubanticus n. sp. 


Ich besitze ein in Alkohol konserviertes Stück, welches 
grosse Ähnlichkeit hat mit Microtendipes hibernicus EDW. 
Es unterscheidet sich jedoch auffallend von der Beschreibung 
EDWARDS dadurch, dass die Hintertibiae zwei Sporne haben, 
die Beine gleichmässig gelblich sind, und der Thorax nicht 
schwarz sondern bräunlich ist. 

Thorax dunkelbraun, Pleuren heller braun, Kopf braun, 
Fühler braun, Scapum schwarz, Palpen hell, das erste Glied 
am kürzesten, das 2. und 4. gleich lang, das 3. halb so lang 
wie das 2. und 4. 

Abdomen hell. Im sechsten Segment schimmert der Inhalt 
schwarz durch, Segment 9 braun. 

Hypopygium hell, 7. Azbernzcus ähnlich; Fig. 15. 

Flügel ungeflekt, R, und R,4; liegen nahe zusammen. 
Beine hell, 4 Hintertibiae, je mit zwei Spornen. 

Das Längenverhältnis Femur: Tibia: Metatarsus der Vor- 
derbeine ist: 110:84: 105. Vordertarsen ungebärtet. 

Koll. Kr. 

Henselo.(O.); 14.VIll.31, KR. (1). 


St. fascipennis ZETT. 


Fliigel mit zwei Querstreifen, von denen der eine in der 
Mitte, der andere nahe der Spitze verläuft. Hintertibiae in 
der Mitte hell. 

Noch nie in Niederland gefangen. 


Stictochironomus KIEFF. 1919 b. 


Fühler 14-gliedrig. Vordertibiae mit einer abgerundeten 
Schuppe. Hintertibiae mit einem Sporn. Gabelung der Cu 
basal von Rm gelegen. Hypopygium mit 2 Paar Anhängen, 

In der Kollektion DE MEIJERE befindet sich nur eine Art. 
Die Stücke der S. histrio Fabr. aus der Sammlung V. D. WULP 
existieren nicht mehr. Auch meine Sammlung enthält nur 
St. pictulus. 


138 G. KRUSEMAN JR., 


Schliissel zu den in Niederland zu erwartenden Arten 
der Gattung Stictochironomus. 


1. Flügel mit nur einem Flecken auf Rm. Vordertibiae mit 


3) dunklen unde2 hellen Binden“ yee ie Mise 
— Flügel mit mehreren Flecken, Vordertibiae weiss, die bei- 
den ndensdunkel 7.72. Soa Be ee 
2. Fliigel ohne Flecken zwischen M antl si Norden 
ohne‘ Barton a... VOLA, SCE MN a PIctalus 
— Fliigel mit einem Heeren seen M und Cu, Vorder- 
tarsen gebauten. u. O ia CUI penis 


St. histrio FABR. 1794 [strzctus FABR.; 
sticticus FABR.; cornix KIEFF.]. 


Von dieser Art habe ich keine Stiicke gesehen. 

Die Beschreibung von v. D. WULP bezieht sich so offenbar 
auf diese Art, dass er ohne Zweifel niederlandische Stiicke 
von Sf. Lestrio gesehen hat. 

St. histrio ist am bequemsten zu erkennen an der Zeich- 
nung der Beine; ein wenig vor der Spitze der Femora liegt 
eine schmale gelbe Binde; die vier vorderen Tibiae sind weiss- 
lich mit dunkler Basis und Spitze. Die Hintertibiae sind 
ausserdem mit einer dunklen Binde in der Mitte versehen. 
Vordertarsen gebärtet. Die Flügel sind weiss mit nur einem 
schwarzen Flecken auf der Querader. 

VAN DER WULP erwähnt als Fundorte: 

’s Gravenhage (v. D. W.), Zutphen (v. EYNDHOVEN), Rotter- 
dam (PIAGET). 


St. pictulus MEIG. 1830 S. B. VI (s#cticus MEIG.). 


Kopf schwarz, Scapum braun, Fiihler hellbraun, Thorax 
braun, die Grundfarbe des Mesonotums grau. Abdomen braun, 
die Hinterrander der Segmente silberfarbig. Fliigel weiss mit 
einem schwarzen Flecken auf der Querader; ‘ein grauer Flec- 
ken in Zelle V, Cu und der Analzelle. Femora gelblich braun, 
Spitze dunkelbraun mit gelbem Ring etwas vor der ausser- 
sten Spitze. Tibiae mit drei dunklen und zwei hellen Ringen, 
Tarsen weiss mit schwarzer Spitze. Vordertarsen ungebartet. 

Hypopygium Fig. 16. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 139 


Koll. DE M. 

Utrecht, V, Six (2) aus der Sammlung v. D. W.; Kuilen- 
burg, VIL.go, DE M. (8); ohne Fundort und Datierung DEM. 
(Rotterdam, V.95, SCHUYT (19). 

Koll. KR. 

Denekamp, VIII.31, KR. (12 gg und 2 QQ). 


St. maculipennis MEIG. 1818 S. B. I. 

Diese Art ist pictulus sehr ahnlich, unterscheidet sich aber 
von ihr durch eine grössere Anzahl von Flecken auf den Flü- 
geln, die gelbliche äusserste Spitze der Femora, die gelbliche 
Basis der Tibiae und durch die gebärteten Vordertarsen. 

Diese Art ist in Niederland noch nicht erbeutet worden, 
ist aber hier sicherlich zu erwarten, da sie aus allen Nach- 
barländern erwähnt wird. 


Microterdipes KIEFF. 1915. 

Fühler 14-gliedrig. Vordertibiae mit einer zugespitzten 
Schuppe, Hintertibiae mit einem kleinen Sporn am kleinen 
Kamm, der grosse Kamm ohne Sporn, die Adern R,4; 
mit R, bis ans Ende zusammenlaufend. Hypopygium hat 
zwei paar Anhänge. Bis jetzt sind nur zwei Arten in 
Niederland gefunden worden. 


Schiissel zu den niederlandischen Arten. 


1. Abdomen dunkel oliyornini. Vire viag ve chioris 
— Abdomen hellgriin, die letzten Bettens dunkel. pedellus. 


M. pedellus DE GEER. 1776. 

Kopf braun, Scapum dunkelbraun, Fühler braun. Palpen 
lang und bräunlich, das letzte Glied weiss, das erste Glied 
sehr kurz, das zweite etwa zweimal solang wie das erste, 
das dritte und vierte etwa 1!/, mal solang wie das zweite. 
Thorax dunkelbraun, Pleuren weiss. Metanotum und Binden 
des Mesonotums schwarzbraun. Abdomen hellgrün, die letzten 
Segmente bräunlich. Beine grün, Vordertibiae bräunlich, alle 
Tibiae mit dunklen Gelenken. In Färbung Polypedilum pedestre 
ähnlich; Hypopygium aber ganz anders. Fig. 17. 

Koll. KR. 

CORVI MRO MRO) VIE, MEC ond Ke. (15); 
Deventer, VIIL30, M: C. J..(1); Valkenswaard, VIII.31, KR. 


140 :. G. KRUSEMAN JR., 


(ENZ wolle Milo, MAC J. und KR AN) leer jansdam 
(Yselmonde), VI.31, KR. (1). 

Koll. DE M. | 

Zwammerdam, VII.1900; VIl.o2, DE M. (1,2); Neder- 
land, KINKER. 


M. chloris MEIG. 1818. S. B.L. [descrepans WALK .|. 


Kopf braun, Palpen braun, Scapum schwarz, Fihler braun. 
Thorax braun. Ein Fleck auf den Pleuren, Sternum, Meta- 
notum und Binden des Mesonotums schwarz. Abdomen bei 
den in Alkohol konservierten Stiicken braunlich, beim 
lebendigen Tier dunkel olivgriin. Beine braun. Schwinger 
weiss. 

Koll. Kr. 

Hengelo (O.), IV.31, KR. (11); Reeuwijksche en Sluip- 
wijksche Plassen, V.32, KR. (5). 

Koll. DE M. 

Bodegraven, IV, DE M. (1); Rijsoord, VII (1); Hilversum, 
V.o1, DE M. (1); Nederland, KINKER (2). 


Endochironomus KIEFF. 1918. 


Mannchen mit 14 Fihlergliedern. Prothorax gut entwickelt, 
deutlich zweilappig. Hypopygium mit zwei Paar Anhängen, 
Kamme mit zwei Spornen. 


Schliissel zu den Endochironomus-Arten. 


io hoOraxcoruneemi oder’ ohne Binden en eee 
— Thorax schwarz . . ARLES 
2. Das Sternum und die Binden an qe Me io de gelblich, 

Vordertarsen mit kurzem Haaren . . tendens S. 142 
— Das Sternum und die Binden auf dem Mesonotum braun, 

Vordertarsen mit kurzen Bart. . ., 2 albipennis, 5.143 
2 Abdomenzaninzser . i ie vere lepidus Sr aa 


— Abdomen schwarz mit Ber athe ten Flecken 4 
4. Vordertarsen mit einem kurzen Bart, Abdomen mit viel 
Onnes el DM el fi SDAL SRAL 
— Vordertarsen kurz Beni Ademen fast ganz schwarz 5 
5. Basis des oberen Anhanges stark verbreitert, plötzlich in 

einen gekriimmten Dorn übergehend, Beine dunkel . 
intextus S. I4I 


| TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. I4I 


— Oberer Anhang hat die gewöhnliche Elefantenzahnform, 
Beine dunkelbraun. tai A are ava CV impar. Ss T42 


°° Endochir. intextus WALK. 1856 (coracellus KIEFF.). 


Schwarze Tiere mit braunen Beinen und Fiihlern. Grund- 
farbe des Scutellums und ein Flecken auf den Pleuren hell- 
braun. Die Tiere gleichen dem zmpar sehr, sind jedoch 
sofort an dem Hypopygium zu erkennen. Der obere Anhang 
nämlich. ist basal stark verbreitert und geht oben plötzlich 
in.einen gekrümmten Dorn über; Fig. 18. Beine kurz behaart. 

Koll. Kr. 

Moerst VII. son MI CM und KR. (3); Deventer-Olst, 
NAM are KR. (4). 

Koll. DE M. 

Deventer-Olst, VIIL’31, KR. (2). 


Endochir. lepidus Meric. 1830 S. B. VI [xofadilis MACQ.]. 


Thorax glänzend schwarz, Flecken hell, Hinterleib grün, 
Beine. ausser den Vordertibiae, welche dunkel sind, gelblich 
weiss. Scapum und Antenne dunkelbraun. Länge 9 mm. 

Koll. Kr. 

Denekamp, VIII.31, KR. (2). 

Koll. DE M. 

Abcoude, VIII.20, DE M. (3); VIIL25, DE M. (2). 

Koll. N.C. 

Naardermeer, VIII.26, (1). 


Endochir. dispar MEIG. 1830 S.B. VI. 


Thorax glitzernd schwarz. Bei den in Alkohol konser- 
vierten Tieren sind die Flecken auf den Pleuren hellgrau, 
das Scutellum hellbraun, Fiihler ganz braun, Hinterleib 
braun mit hellen Hinterrandern der Segmente und Seiten- 
flecken, sodass die Schwarzen Riickenflecken dreieckig sind. 
Beine hell mit dunklen Tarsen. Die Vorderbeine tragen 
einige langere Haare. Lange 7—8 mm. 

Koll. KR. 

Hengelo (O.), VIII.31, Kr. (13), VIII.30, M. C.J. und KR. 
(2), VIII.31, KR. (15); Deventer—Olst, VIII.31, KR. (3); 
Voorst, VIII:31, M. .G. kiundı KR. (3). 


142 G. KRUSEMAN JR. 


Koll. DE M. 

Kuilenburg, VII.90, DE M. (3); Kortenhoef, VIII.98, und 
VIll.o2 DE M. (2, 1); Bussum, VI.16, DEM. (1); Groningen, 
DE GRAV. (1). 


Endochir. impar (WALK.) EDW. 1856 [zzvolztans WaALK.}. 


Schwarze Tiere. Fiihler dunkelbraun, Scapum fast schwarz, 
ein Flecken auf den Pleuren des Thorax und einer auf der 
Seitenflache eines jeden der ersten sieben Segmente des 
Abdomens, sind dunkel orange braun gefarbt. Beine gleich- 
mässig braun. Vordertarsen kurz behaart. Länge 5—6 mm. 

Koll. DE M. 

Bussum, [V.21, DE M. (1), VIII.20, DE M. (1), VHLos5, 
DE M. (1); Loosdrecht, VII.21 DE M.(1); Oisterwijk, VII.g2, 
DEN. (2). 

Koll. Kr. 

Reeuwijksche en Sluipwijksche plassen V.32, Kr. (1). 

Koll. N. C. 

Naardermeer, IX.23, (1), VI.23, (3). Diese Stücke gehören 
wohl zu dieser Art, obwohl die Beine abgebrochen sind. 


Endochir. tendens FABR. 1794 [trichopus WALK.]. 


Grüne Tiere. Binden sehr undeutlich. Vordertarsen mit 
kurzen Haaren. Hypopygium; Fig. 19. 

Diese Art ist sehr nahe verwandt mit E. albipennis. 
Vielleicht ist sie sogar eine und dieselbe Art. 

Koll. Kr. 

Rosmalen, VI.31, KR. (12); Voorst, VIII.30, M. C. J. und 
Kr. (7); Bunde, VI.31, Kr. (1); Klarenbeek, VIII.30, M.C. 
Je und KR. (8); Amsterdam, VI.31, M. CT. "und KR. (2); 
Dordt, VI.31, Kr. (3); Brummen, VIIL30, M. C. J. und Kr. 
(6); Belterwyde, VIII.30, M. C. J. und Kr. (2); 

Unsicher wegen zerbrochener Vordertarsen: Hengelo (O.), 
Miza, RR) Kinselmeer; VIL3r, KR. (1); "Henseio (Ox, 
Vill.31, KR. (1); Amsterdam, VIL31,, MC). omde 15); 
Denekamp, VIII.31, KR. (4); Amsterdam, VIII.31, M. C. J. 
(D Dordt) VI.32 RR AT) Gonda, V.32) IER (2): 

Koll. N. C. | 

Naardermeer, V1 23; ME dE (7), "1X23; (MIRO: 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 143 


Koll. DE M. 

Bodegraven, V.11. (1); Zwammerdam, VII.11, VIII.18, 
(ee) Bussum, Vlog (Rr Amsterdam ME 19) (1); Hil- 
 versum, V.00, (1); de Vuursche, Vlos, (1), alle DE M. 


Ennochir. albipennis MEIG. 1830 S. B. VI [wzkz KIEFF.]. 

Grüne Tiere, Binden deutlich braun oder schwarz. Vor- 
dertarsen mit kurzem Bart. Hypopygium wie bei der vorigen 
Art. | 

ienpelo? (ONE VAN KR! 109), Voorst, VIll.306, MCH 
Beth JR (1), Nederland, (13); de Krieger, V.31. Kr. (3); 
Doesburg, VIII.30, M. C. J. und Kr. (1); Leimuiden, VI.27, 
DEM. (1); 

Unsicher: Polder Mastenbroek, VIII.20, M. C. J. und Kr. 
Cir Gouna,.V.-32, KR. (T). 

Koll, N... CG: 

Naardermeer, IX.23, (1). 

Koll. DE M. 

Hilversum, V, DE M. (1); Bodegraven, VII, DE M, (1). 

End. tendens und albipenuis sind einander sehr nahe 
verwandt. 

Glyptotendipes KIEFF. 1913. 

Fühler der gg‘ 12-gliedrig. Prothorax reduziert, schmal, 
nach oben keilförmig verschmälert, den Oberrand des Meso- 
notums nicht erreichend; Fig. 68. Viele Arten haben auf den 
Tergiten eine langliche Furche. 


Schliissel zu den Glyptotendipes-Arten. 


I. Grundfarbe braun oder gelblich braun, jedoch nie grün. 2 
— Grundfarbe grün. Vorderbeine gebärtet . . . . . 5 
2. Cubitus hyalin . ; Be 
— Cubitus braun, ausserdem ist diege Adr Sh wilt grau 
Em Saunen et TE el ee SIDS KOVeMi STASI 
3. Lange 4.5 mm. vredes kurzbehaart. caulicola S. 150 
— Länge 7.5—9 mm. Vorderbeine mit Bart . . . . 4 
4. Das zweite Glied des Vordertarsus kürzer als das dritte 
barbipes S. 144 

— Das zweite Glied des onacheitond ebenso lang wie das 
Grito be LE Mahara es: SATA 

— Das zweite Glied des Vordettarsde langer als das dritte 
pallens ‘sul S2147 


144 . .G. KRUSEMAN JR., 


5. Vorderbeine weiss und schwarz geringelt 
1 . annulimanus S. 150 
— Vorderbeine nicht weiss und schwarz geringelt ...;. 6 


6, Binden aufdemslihorax selb..) An aigeapeseVehini SG 
— Binden auf dem Thorax dunkelrot oder schwarz. . 7 
7. Binden schwarz, Beine braun. . . mancunianus S. 149 
= ZBinden rote Bemeseanz (CHUNIN, elio 


Die grossen, dunklen G/yptotendipes- Arten gleichen einander 
sehr in Habitus. Auch die Hypopygien geben keine oder 
kaum einige Unterschiede. Eine der am leichtesten zu 
erkennenden Arten ist G/. barbipes STAEG. 


Gl. barbipes STAEG. 1839 [? heteropus KIEFF.]. 


Diese Art ist dadurch gekennzeichnet, dass das zweite 
Glied der Vordertarsen kürzer ist als das dritte. | 

Fühler braun, Scapum schwarz, Palpen braun, kleine Stirn- 
zapfen immer anwesend. Thorax schwarz, Pleuren mit hell- 
grauen Flecken. Binden auf dem Mesonotum mit grauem 
Schimmer, Schildchen dunkelbraun. Hinterleib braunschwarz 
mit etwas helleren Hinterrändern der Segmente. Beine gelb- 
braun, die vier letzten Tarsenglieder und die Spitze des 
Metatarsus braun. Sehr dichter, langer, rotbrauner Bart auf 
dem ganzen zweiten und dritten Glied und auf der basalen 
Hälfte des vierten Gliedes der Tarsen. Flügel mit einem 
deutlichen dunklen Punkt. Länge 8.5 mm. 


Die Variation. 


Es ist mir leider nicht gelungen die Var. B. oder C. von 
STAEGER zu finden. Wohl kommen viele Stücke vor, welche 
sehr ähnlich oder fast identisch sind mit der Var. C. von 
STAEGER. Die Diagnose von STAEGER lautet: »pedibus, 
fuscis, femoribus anticis flavis«. Einige Tiere haben wirklich 
gelbe Vorderfemora, aber die meisten, namentlich dietrocknen 
Tiere, haben braune. Es scheint mir unmöglich scharf defi- 
nierte Varietäten zu unterscheiden. Eine Verteilung in zwei, 
vielleicht drei Varietäten ist für das niederländische Material 
am brauchbarsten: A. Femur, Tibien und Tarsen gelb, 
diese ist dann die typische Form, B. Tibien und Tarsen 
braun, Varietät staegeri n. v. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 145 


Ich besitze fiinf Exemplare in Alkohol von dem ,,Kinsel- 
meer’? bei Durgerdam, deren Grundfarbe sehr viel heller ist 
als die des tibrigen Alkoholmaterials. Vielleicht ist es eine 
dritte Varietat, aber die Anzahl der Exemplare ist zu klein 
um dies zu entscheiden, 

Die typische Form. 

Koll, KR. 

De Haukes, V.32, G. G. D. (2); Callantsoog, V:31, KR. (1); 
Blankenham, V.31, KR. (10); Medemblik, V.31, KR. (8). 

Koll. DE M. 

Amsterdam, ‚tors MEO ME. V.r8, Villar, IX.22,, 
BEIN NGI 3 14101) Elaarlem MV 1:22,/DE)M..(2);,Diemen; 
Mind VIG:z7,. DEM. (a, 5): Den, Helder, VIILor, DEM. (10). 

Aus der Koll. KINKEk drei Exemplare. 

Var. staegeri. 

Koll. KR. 

Blankenham, V.31, KR. (9); Medemblik, V.31, KR. (5); 
Oudesluis, V.31, KR. (1). 

Koll. DE M. 

Amsterdam, V.22, DE M. (2), V.22, DE M. (4), V.19, DE M. 
(1), V.10, DE M. (1), VII, DE M. (1). | 

Var.? 

Kinselmeer, X.30, M.C. J. und KR. (5). 


Gl. paripes EDW. 1929 [érzstzs V. D. W.]. 


Diese ist der vorigen Art sehr ahnlich. Die meisten Stücke 
sind sehr dunkel. Die Art gehört zu den dunkelsten der 
Tendipedinae. Kopf meistens ganz schwarz, ebenso die Stirn- 
zapfen. Fühlerhaare sehr dunkelbraun, Scapum und Geissel 
schwarz. Thorax sehr dunkelbraun, das Metanotum, das 
Sternum und die Binden des Mesonotums schwarz. Abdomen 
an der Rückenseite schwarz, an der Bauchseite dunkelbraun. 
Beine schwarz mit rotbraunen Femora. Tarsus II der Vorder- 
beine ebensolang wie das dritte Glied. Vorderbeine mit einem 
Bart auf den Tarsengliedern II und III und der distalen 
Halfte des Metatarsus. 

Hierher gehört wohl ein Stück von v. D. WuLP bei den 
Haag gefangen und als #7sf#s bestimmt; die Vordertarsen 


146 G. KRUSEMAN JR. 


sind abgebrochen, die Stirnzapfen sind deutlich, die Beine 
dunkel und die Femora rot, so kann es nur parzpes sein. 

Es gibt jedoch einige Tiere, welche der Beschreibung von 
EDWARDS nicht entsprechen. 

I. Bei einer grossen Anzahl Glyptotendipes paripes EDW.., 
die auf den ,,Reeuwyksche und Sluipwijksche Plassen” ge- 
sammelt wurden, zeigte sich, dass die Lange der Stirnzapfen 
sehr variabel ist. Es ist möglich eine ganze ununterbrochene 
Reihe von Stiicken mit ziemlich langen, deutlich hervortre- 
tenden Stirnzapfen bis zu Stiicken mit nur kleinen Erhaben- 
heiten aufzustellen. Ausserdem hatte ich das Gliick, einige 
Tiere zu fangen, welche keine Spur von Stirnzapfen aufweisen. 

Wir haben hier also bestimmt eine Variationsreihe vor uns. 
Deswegen habe ich G/. paripes nicht in zwei Arten unterver- 
teilt. Wohl meine ich, dass es sich empfiehlt, den Exemplaren 
ohne eine Spur von Stirnzapfen einen Varietatsnamen zu 
geben. 

Vier dieser Stiicke sind in Alkohol konserviert, eines ist 
trocken angenadelt. Das Fehlen der Stirnzapfen beruht also 
nicht auf der Konservierungsmethode. 

Ich möchte für diese Tiere den Varietatsnamen : 


alobulatus n. v. vorschlagen. 


2. An einigen Orten sammelte ich Tiere mit hellen Beinen. 
Diese Tiere sind im allgemeinen heller gefarbt, mehr braunlich. 
Diese Varietät möchte ich: 


flavipes n. v. nennen. 

Glyptotendipes paripes. Die typische Form mit Stirnzapfen: 

Koll. Kr. 

Reeuwijksche und Sluipwijksche Plassen, V.32, Kr. (sehr 
ele) taensclo O) V.3r, Kr. (4), MGO Hd NE SSR ED 
Oud Loosdrecht, VI.31, KR. (2); Amsterdam-Z, VIL31, M. C.J. 
(2) Deventer OI AVIS KR (2): 

Koll. DE M. 

Vollenhove, VI.21, DEM. (1); Amsterdam, IV.20, DE M. (1), 
Villon DEM. (1), METZ, DES Me (1); Vilar ses RIMA 
Leiden, IX.08, V. D. SLEEN (1); Den Haag, VID AW); 
alsıtristis der. VD Ne 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 147 


Fall. N.C. 

Naardermeer (Station IV), V.23, M.L. (1). 

Var. alobulatus. 

Koll. Kr. 

Reewijksche en Sluipwijksche plassen, V.32, KR. (5). 

Gl. paripes, flavipes. 

Koll. Kr. 

Zwolle, VIII.30, M. C. J. und KR. (ro); Hengelo (O), 
V.31, KR. (3); Rosmalen, VI.31, KR. (3). 


Gl. pallens MEIG. 1804 s.1. 


EDWARDS zeigte, dass G/. glaucus MEIG. und obscuripes 
MEIG, welche sich nur dadurch unterscheiden, dass obscuripes 
keine behaarten Tarsen hat, zu einer und derselben Art 
gehoren. Ich habe auch Exemplare in Alkohol, welche 
keine oder fast keine Barthaare mehr besitzen. EDWARDS 
nimmt fiir das Exemplar MEIGENS an, dass die Haare 
durch Reiben verloren gegangen sind. Auch für meine 
Stücke ist diese Erklärungsweise wohl möglich. Ich sehe 
nämlich oft, dass sich Haare lösen. Dies kommt bei andern 
Arten, z.B. G/. paripes und gebärteten Tendtpes-Arten, 
welche zur selben Zeit gefangen und genau so behandelt 
wurden, nicht vor. In den niederländischen Sammlungen 
fand ich Tiere, welche sich von GZ, glaucus nur durch die 
helle Farbe der Beine unterscheiden; hierin stimmen sie 
mit Gl. pallens MEIG. überein. 

Gl. pallens dagegen ist gekennzeichnet durch den Besitz 
von Stirnzapfen, wie EDWARDS an der Type in Paris be- 
obachtete. Bei G/. paripes hat sich herausgestellt, dass das 
Fehlen oder Nicht-Fehlen von Stirnzapfen bei dieser Art 
und wohl auch bei dieser ganzen Gattung keinen systema- 
tischen Wert hat. 

Es scheint mir, dass alle diese hier genannten Formen, 
die sich kaum von einander unterscheiden, zu einer und 
derselben Art gehören, die dann der Priorität wegen Gl. pallens 
MEIG. 1804 heissen miisste. Die Tiere mit Stirnzapfen ge- 
hören dann der typischen Form an. Die Exemplare ohne 
Stirnzapfen waren eine Varietat, glaucus MEIG. 1818. Wenn 
sich herausstellen wiirde, dass das Fehlen der langen Haare 


148 G. KRUSEMAN JR, 


auf den Beinen von Natur aus besteht und nicht durch das 
Fangen verursacht wird, so müssen diese Tiere zu 'der 
Varietät obscuripes MEIG. 1830 gerechnet werden. 


GI. pallens MEIG. 1804. s. str. 


Thorax gelblich braun, Metanotum, Sternum und Binden 
auf dem Mesonotum braunschwarz. Kopf gelblichbraun mit 
kleinen Stirnzapfen, Fiihler braun. Hinterrander der vier 
ersten Segmente grau. Beine gelb. Vordertarsen Glied II 
langer als Glied III, welche mit einigen langen Haaren 
versehen sind (die bei dem Stück der Koll. N. C, bei dem 
Einschliessen des loshangenden Beines verloren gingen). 

Koll. N.C. di 

Naardermeer (Station IV), VI.1923, M.L. (1). 

Koll. DE M. 

Belterwijde, VIII 30, M. C. J. und KR. (1). 


Gl. pallens MEIG. var. glaucus MEIG. 1818. S. B. I. 


Kopf grünlich braun. Fühler braun, Scapum schwarz, 
Stirnzapfen fehlen. Thorax braun, Pleuren mit gelben Flecken, 
Metanotum, Metasternum, Scutellum und die Binden auf 
dem Mesonotum schwarz. Abdomen schwarzbraun, Beine 
schwarz, Femora dunkelrot. Hypopygium; Fig. 20. 

Koll. Kr. 

Callantsoog, V.31, KR. (14); Reeuwijksche und Sluipwijk- 
sche Plassen V. 32, KR. (viele); Amsterdam-Z, VII. 31, M. 
C. J. (4); Kinselmeer, VI.31, Kr. (1); Oud-Loosdrecht, 
VI:31, KR. (2); Hengelo (O.), V.31,Kr. (3); Heer Jansdam, 
NI Kr. (2), Rosmalen,, VI.31,. KR") Ge Medemblik; 
Wain LR AGO): 

Koll. DE M. 

Amsterdam, IX.20, DE M. (2), IV.20, DE M. (1), VIIL2I, 
DE Meo) Haarlem, 1%.23,, DEM. (rn), MIT 24 gor 21 20); 
Leimuiden, IX22 DEM. (1), VI.24, DEM. (0 Kinker, (1); 
Den Haag, VII.03, DE M. (I). 

Koll Nee 

Naardermeer, VI.32, KR. (2). 


Gl. pallens MEIG., glaucus MEIG. forma pallipes n. f. 


Beine gelb anstatt schwarz. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 149 


Koll. KR. 

Callantsoog, V.31, KR. (7); Kinselmeer, VI.31, KR. (1); 
Amsterdam, VII.30 und 1X.31, M. C. J. und KR. (1, 1), 
Waban, MISES Cry; Ouderkerk, IXiz20," Me EN]. und: Kr 
(3); Klarenbeek, ‘VIII.30; M. C. J. und KR. (1). 

REN: €. 

Naardermeer (Station IV), VI.23, M. L. (1). 


Gl. severini GTGH. 1923 [verzdzs V. D. W. nec MEIG.]. 


Griine Tiere mit gelben Binden auf dem Mesonotum, 
gelbem Sternum und Metanotum. Beine griin, Tarsen braun. 
Fiihler und Scapum hell. Vorderbeine mit ziemlich langen 
Haaren. Der obere Anhang des Hypopygium stark gekriimmt. 

Bemerkung: Gl. viridis MEIG. ist in Niederland noch 
nicht gefunden worden. Diese Art hat Vordertarsen ohne 
lange Haare und schwach-gekriimmten oberen Anhang. 

Koll. KR. 

Brummen VIII.30, M. C. J. und KR. (7). 

Koll. DE M. 

Zwammerdam, VIII.96, DE M. (1). 


GI. mancunianus EDW. 1929. 


Grundfarbe des Thorax griin, Binden auf dem Mesonotum, 
das Metanotum und das Sternum schwarz. Fiihler dunkel. 
Hinterleib (in Alkohol) hellbräunlich. Beine braun. Vorder- 
beine gebärtet. 

Koll. KR. 

Muggebeet. IV.31, Kr. (viele); Oud-Loosdrecht VI.-31, 
Kr. (2); Diese Exemplare sind intensiv grün und sehen 
dadurch Gl. zimbecillis sehr ähnlich. Callantsoog, V.31, KR. (5). 

Koll. DE M. 

Peimusden, Vill.22, DE M. (4): 

Kell N.C. 

Naardermeer, VIII.23 (1). 


Gl. imbecillis WALK. 1356. 


Grüne Tiere, Scapum schwarzbraun, Metanotum, Sternum 
und Binden auf dem Mesonotum rotbraun. Abdomen grün. 
die letzten Segmente etwas dunkler. Beine ganz grün, 
Vordertarsen gebärtet. 


I 50 G. KRUSEMAN JR., 


Koll. KR. 

Callantsoog, V.31, KR. (3). 

Bemerkung: Es gibt verhaltnismassig wenig Material 
aus der veridis-Gruppe der Glyptotendipes-Arten. Deshalb 
ist es schwierig ein sicheres Urteil tiber die Verteilung in 
Arten zu fallen. Die Stiicke zerfallen in drei Gruppen: 

1. Grüne Tiere, Metathorax, Sternum und Binden auf 
dem Mesothorax gelblich. Beine griin, Tarsen hellbraun. 

2. Griine Tiere mit roten Binden und ganz griinen Beinen. 

3. Braunliche Tiere mit schwarzen Binden und braunen 
Beinen. Alle Formen haben lange, bartige Vordertarsen und 
stark gekriimmte obere Anhange der Hypopygien. Diese 
gehören also nicht zu G/. virzdis MEIG. 

Ich meine, dass die unter 1. genannten Tiere zu severinz 
GTGH. gehören, die unter 2. genannten zu zmebecillis WALK., 
die unter 3. genannten zu mancunzanus EDW. 


Gl. annulimanus GTGH. 1921. 


In der Koll. DE MEIJERE befindet sich ein Stück, von 
mir in Dordrecht erbeutet, welches nach meiner Meinung 
‘ wohl zu dieser Art zu rechnen ist. 

Grüne Tiere, Sternum, Metathorax und die Binden auf 
dem Mesothorax eigelb. Scapum rotbraun. Vorderbeine ohne 
Bart. Femora und Tibiae grün, Metatarsus und das zweite 
Glied der Tarsen weiss, die drei letzten Glieder der Tarsen 
dunkelbraun. Die äussersten Enden der Tibiae, des Metatarsus 
und des zweiten Tarsengliedes dunkelbraun, in der Mitte 
weiss, sodass die Beine geringelt erscheinen. Hinterbeine 
haben dieselbe Farbe, jedoch sind der Metatarsus und das 
zweite Tarsusglied ganz weiss. 

Koll. DE M. 

Dordrecht 1.32, Kr. (1): 


Gl. caulicola KIEFF. 1913. 


In den niederländischen Kollektionen befinden sich einige 
Stücke einer Glyptotendipes-Art, die vielleicht zu caulzcola 
gehören. Diese Stücke unterscheiden sich von all enandern 
Glyptotendipes-Arten dadurch, dass, ebenso wie bei Mzcroten- 
dipes, R, und R,., zusammenlaufen. Dieses Merkmal wird 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. I5I 


von KIEFFER nicht erwähnt. Ausserdem ist die Vordertibia 
gelb anstatt braun. Weiter trifft die Beschreibung genau zu. 

Die Grundfarbe von Kopf und Thorax ist gelblich braun, 
Fühler und Palpen braun. Stirnzapfen fehlen. Scapum, 
Metanotum, Sternum und Binden auf dem Mesonotum 
braunschwarz. Ebenso der Hinterleib. Beine gelb, Vorder- 
tarsen gelbbraun. Mittel- und Hinterbeine haben dunkle 
Tarsengelenke, die beiden letzten Tarsenglieder braun. Flügel 
R, und KR, +, verlaufen nahe neben einander. Länge 4.5 mm. 

Koll. DE M. 

Kortenhoef,: VII.22,. DE M..(1). 

Koll. N. C. 

In der Sammlung der ,,Naardermeer-Commissie” fand ich 
zwei Stiicke, die wohl zu dieser Art zu rechnen sind. Dem 
einen Stiick fehlen die Vordertarsen, das andere hat lang- 
haarige Vordertarsen. Weil alle andern Kennzeichen gut 
stimmen, reihe ich diese Exemplare in diese Art ein. 

Naardermeer, VIII.23 (2). 


Gl. gripekoveni KIEFF. s.l. 1913 a. 


Kopf braun, Geissel braun, Biischel gelblich braun, Scapum 
dunkel. Thorax braun; die rote mittlere Binde auf dem 
Mesonotum setzt sich wie eine schmale Linie bis zu dem Hin- 
terrand des Mesonotums fort. Die seitlichen Binden auf dem 
Mesonotum und das Sternum braunschwarz. Abdomen braun. 
Tergit I und die Hinterrander der Tergite II—IV oder V 
sind schmutzig gelb. Alle Adern der Fliigel braun mit schwach 
grauen Säumen dem Cu und der M entlang. Ein kleiner, grauer 
Streifen in Zelle V. Beine gelb, die letzten zwei Tarsen- 
glieder braun. Vordertarsen lang behaart. Die Stirnzapfen 
fehlen, wie GOETGHEBUER angibt. 


Var. gracilis KIEFF. 1918 b. 


Die Mehrzahl der niederländischen Stücke sind aber mit 
deutlichen Stirnzapfen versehen. Sie kommen, ausser dem 
schwachen, grauen Saum dem Cu entlang und den grauen 
Streifen in Zelle V, vollkommen mit der Beschreibung von 
Glyptotendipes gracilis KIEFF. überein. Ich reihe diese Tiere, 
weil mir bei G/. paripes deutlich wurde, dass die Anwesen- 

II 


152 G. KRUSEMAN JR. 


heit von Stirnzapfen nicht wichtig ist, unter: Glyptotendipes 
gripekoveni ein und zwar als Varietät graczlis KIEFF. Es ist 
diese Varietät, die von Prof. Dr. DE MEIJERE im „4° Sup- 
plement op de Nieuwe Naamlijst der Ned. Dip- 
tera” erwähnt wird als grzpekovenz. 

Die Typische Form ohne Stirnzapfen. 

Koll. DE M. 

Leimuiden, VIII.22, DE M. (1). 

Koll. Kr. 

Ouderke DS come: J. und Wier Gg): 

Var. gracilis KIEFF. 

Koll. DE M. 

Leimuiden, VIII.23, DE M. (4); Amsterdam, VII.98, V.22, 
DESM. (1); Vreeland, V.26, DE M..(1),) VL26, “DE: ve (1); 
VI.26, DE M. (1). Die drei Exemplare aus Vreeland sind 
aus Stratiotes-Blattern geziichtet. 

Koll. Kr. 

Kinselmeer, VI.31, KR. (1); Zwolle, VIIL 30, M. C.J. und 
KRW Go) Amsterdam, VAL 3u, MiG ee Zwantsluics 
VIIL30, Mae; und Kr. (tr); Medenblik,“V. zn MEERN: 
Callantsoog, VI.31, KR. (1). 

KONG. 
Naardermeer, VI.32, KR. (4). 


Kloosia nov. gen. 


Im Jahre 1931 erbeutete ich einige Hunderte von kleinen 
Miicken, die ich weder mit den Arbeiten von Goetghebuer, 
noch mit den von EDWARDS oder KIEFFER bestimmen 
konnte, sogar die Gattung war nicht festzustellen. 

Seiner typischen Pronotum-Form wegen habe ich gemeint, 
eine neue Gattung aufstellen zu müssen; Fig. 66. 

Ich habe die Gattung Kloosia genannt, nach Herrn Dipl. 
Ing. A. W. KLOOS Jr., meinem liebenswürdigen Führer in 
der Umgebung von Dordrecht. Der Name der Art wurde 
schliesslich an einem alten, von V. D. WULP bestimmten 
Stück gefunden, welcher Autor diese Art in „Diptera 
Neerlandica” S. 263 aufführt. 

Beschreibung von Kloosia nov. gen.: 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 153 


Fliigel unbehaart, Vordertibia mit einer abgerundeten 
Schuppe. 

Hintertibia mit einem Kamm mit zwei Spornen. Palpen 
viergliedrig. Das erste Glied ist auf einem Fortsatz des 
Kiefers befestigt. Fühler der ga 12-gliedrig mit lang- 
haarigem Geissel. Prothorax schmal, erreicht nicht die 
Spitze des Mesonotums, bildet keinen Kragen, an der Spitze 
nicht in zwei Hälften geteilt, läuft wie ein spitzes Dach 
zusammen. Fig. 66. 

Scutum etwas gewölbt. Hypopygium mit zwei Anhängen, 
der untere mit rückwärts gekrümmten Haaren. 

Die Type: Chironomus pusillus (L) V. D. W. 


Kloosia pusilla (L) v. D. W. 1767 Syst. Nat. Ed. XII. 


Die Farben sind nach frischen Stücken beschrieben worden. 
Glänzend grün, die letzten drei Segmente olivgrün. Hinterleib 
mit weissen Haaren. Mesosternum dunkel-oliv, Binden des 
Mesonotums und das Metanotum rotbraun, Schwinger schmut- 
zigweiss mit grüner Spitze. Scapum und Augen schwarz. 
Vorderbeine braun, Femora nach der Basis zu heller, Tibiae 
kurz behaart, Metatarsus um !/, länger als die Tibia. 
Tarsenglieder regelmässig in Grösse abnemend. Femur der 
Mittel- und Hinterbeine gelbgrün; Tibia in der Mitte gelb- 
braun, Basis und Spitze braun. Tarsen gelblich braun, die 
letzten Glieder braun, 

Die vier hinteren Beine mit ziemlich langen Haaren. Die 
zwei Kämme der Tibien, die ganz zusammenhängen, nehmen 
etwas mehr als die Hälfte des Umkreises der Tibia ein, 
jede Hälfte mit einem Sporn. 

Pulvillen nicht so lang wie das Empodium, nicht ver- 
zweigt, wohl mit langen Haaren versehen. Palpen hell, das 
vierte Glied weiss mit Punktierung; Längenverhältnis: 5:8: 
9:24; Fig. 23. 

Fühler blass, Scapum dunkel, das zwölfte Glied 1!/, mal so 
lang wie die Glieder 2—11 zusammen, mit langem Federbusch. 

Keine Stirnzapfen, Flügel glashell, sehr fein punktiert, 
Adern gelblich. 

Squama ohne Haare. 


154 G. KRUSEMAN JR., 


Die Verzweigung der Cubital-Ader etwas vor dem Trans- 
versalis; Fig. No. 2. 

Das Endglied des Hypopygium schlank, etwas gebogen, 
der obere Anhang in der Mitte eingeschnürt, an der kuge- 
ligen Spitze einige Haare. Etwas länger als das Grundglied 
der Zange. Die untern Anhänge grösser als die oberen, mit 
rückwärts gekriimmten Haaren; Fig. 22. 

Länge 3 mm. 

Koll. Kr. 

Deich entlang der ,,Nieuwe Merwede” zwischen Fähre 
„Kop van het Land” und Werkendam 28.VI.31, KR. einige 
Hunderte aus einem Schwarm; Werkendam, Exkursion, 
27/28.VI.31, KR. (5), Eiland v. Dordrecht, in der Nähe der 
Eisenbahnbrücke nach Sliedrecht, VI.32, Kr., viele. 

Koll. DE M. 

Den Haag, VIII, v. D. W. (1); Empe, E. V.(1), unkennt- 
licher Rest. 

Das Tier aus den Haag, welches identisch ist mit meinen 
Exemplaren der ,,Merwede’’, wurde von van der Wulp als 
„Chironomus” pusillus L. bestimmt. Van der Wulp sah auch 
ein Exemplar aus der Provinz Zeeland. 

Die Beschreibung Linne’s stimmt sehr gut mit unsern 
Tieren überein. 

Ich meine also diese Art identifiziert zu haben. 


Demeijerea n. g. 


„Chironomus” rufipes L. ist schwerlich in eine der bestehen- 
den Gattungen unterzubringen. Dieses geht aus der Tatsache 
hervor, dass Goetghebuer und Edwards diese Art provisorisch 
unter Glyptotendipes beziehungsweise Endochironomus einge- 
reiht haben. Die Schwierigkeit besteht hierin, zu entscheiden, 
ob die Anwesenheit von 12 oder 14 Fiihlergliedern bei den 
dd für die Typierung von Gattungen massgebend ist oder 
nicht. Edwards reiht diese Art unter Zndochironomus ein, 
weil der Prothorax die typische Endochironomus-Form 
aufweist. 

Chir. rufipes unterscheidet sich jedoch von allen bis jetzt 
bekannten Arten von Exdochironomus durch die Anwesenheit 
von 12 Fühlergliedern bei den oo anstatt 14. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 155 


In der Literatur konnte ich nur einen Fall finden, wobei 
eine abweichende Anzahl von Fiihlergliedern vorkommt, 
und zwar bei 7Zendipes vulpinus KIEFF., von diesem als 
Clinochironomus beschrieben. Diese Art hat 13 Fiihlerglieder 
und wird von Goetghebuer als eine Monstruositat betrachtet, 
und unter Chironomus s. str. eingereiht; für Lauterborniella 
werden 13 und 14 Glieder angegeben; wegen der schwer 
zu unterscheidenden Glieder, kònnen wir wohl annehmen, 
dass Lauterborniella 14 Fühlerglieder besitzt. Es ist also 
eine. Tatsache, dass die Anzahl der Fühlerglieder bei den 
dd der Tendipedidae sehr beständig ist. Eine konstante 
Anzahl von Fühlergliedern ist durchaus ein karakteristisches 
Merkmal der Dipteren-Gattungen. 

Reihen wir also „ Chironomus” rufipes L.unter Endochironomus 
ein, so ist dies die einzige Art mit 12 Fühlergliedern unter 
Arten mit 14 Fühlergliedern. 

Unter die Arten mit 12 Fühlergliedern ist diese Art durch 
den karakteristischen Endochironomus-Thorax nicht einzu- 
reihen. Diese Thorax-Formen sind, wie bis jetzt bekannt 
ist, sehr konstant und typisch für jede Gattung. 

Ich meine, da auch die Form des Abdomens von der der 
übrigen Chironomiden abweicht, dass es zu empfehlen wäre, 
um für „Chironomus’” rufipes L. eine neue Gattung aufzustellen. 
Ich möchte diese Gattung Demeijerea, nach meinem hoch- 
verehrten Lehrer Prof. Dr. J. C. H. DE MEIJERE, nennen, : 

Beschreibung: Beide Kämme der Hinter- und Mittel- 
beine mit einem Sporn. Tibiae der Vorderbeine mit einer 
stumpfen Schuppe. Fühler der gg‘ mit 12 Gliedern, Palpen 
mit 4 Gliedern. Prothorax gut entwickelt, von oben besehen 
deutlich zweilappig, wie bei Endochironomus. Segmente 6 
und 7 des Abdomens dorsoventral abgeplattet und viel breiter 
als die andern Segmente. Flügel R, und R, 4 , münden nicht 
zusammen aus. Die Verzweigung von Cu liegt unterhalb Ru. 

Die Type: Chironomus rufipes L. 


D. rufipes L. 1761. 


Kopf und Thorax braunschwarz, Fühler oranjebraun, 
Scapum braunschwarz, keine Stirnzapfen, Schwinger weiss. 
Abdomen: Segment 1 ganz, der hinterste dreiviertel Teil 


156 G. KRUSEMAN JR., 


der Segmente 3 und 4 und ein Riickenflecken im Segment 5 
gelb-oranje, der Rest braunschwarz. Beine oranje; die Spitze 
des Metatarsus, die vier letzten Tarsusglieder der Vorder- 
beine und die zwei letzten Tarsusglieder der Mittel- und 
Hinterbeine dunkelbraun. 

Koll. Kr. 

Zwolle; Villigoy M&C]. und KR: (4) Dordrecht 1% 
KR. (viele); Deventer-Olst, VIIL 31, KR. (10). 

Koll. DE M. 

Bussum, VII.o5, DE M. (1), Leimuiden, VIII.19, DE M. (1), 
VIII.21, DE M. (1); Vogelenzang, X.08, V. D. SLEEN (I). 

Koll. N. C. 

Naardermeer, V.24 (2), VII.25 (1), VII-25 (1), VIIL23 (1), 
VI-25 (1). 

Ko" 

Den Haas sve D. W: (1); .Leiden WMV Vorz MD 
Rotterdam, FRANSEN (I 9); Utrecht, v. WTTEWAAL (19). 


Tendipes MEIG. 1800 p.p. (Chzronomus MEIG. 1803 p.p.). 


Auf dem Internationalen Entomologischen Kongress in 
Paris, 1932, ist beschlossen worden die Nomenklatur-Kom- 
mission nicht zu ersuchen, die Gutachtung No. 28 zu 
widerrufen. Hiermit ist, wie wir .hoffen, der jahrenlange 
Streit und die Verwirrung über die Namen von MEIGEN 
1800 beendet, welche jetzt als giiltig und bindend anerkannt 
sind. Es handelt sich namlich um Folgendes: 1800 erschien 
in Paris ein Aufsatz von J. G. MEIGEN unter dem Titel: 
„Nouvelle classification des mouches a 2 ailes 
(Diptera) diaptês un plan tout nouveau”. 

Hierin wurde eine Anzahl neuer Gattungen aufgestellt 
und beschrieben, ohne dass jedoch Typen angegeben 
wurden. 1803 erschien von J. W. MEIGEN ein Artikel in 
»llliger’s Magazin’, worin dieselbe oder beinahe dieselbe 
Diagnose einer Anzahl Gattungen vorkam, jedoch unter 
anderen Namen, ohne dass mit einem Worte der Aufsatz 
von 1800 erwahnt wurde. Die Abhandlung von 1800 scheint 
nur Latreille bekannt gewesen zu sein. 

Im Jahre 1908 wurde von Hendel der Aufsatz von J. G. 
MEIGEN von 1800 aufs Neue herausgegeben. Es begann eine 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 157 


Verwechslung von Namen, weil die von 1803 nicht zu 
s» Nomina conservanda” erklärt wurden und die von 1800 
die Prioritàt haben. 

Wer war dieser J. G. MEIGEN? Angenommen wird, dass 
J. G. und J. W. MEIGEN identisch sind, da JOHAN WILHELM 
ins Französische übersetzt und abgekürzt J. G. ergibt. 

Der Name Tendipes wurde von verschiedenen Autoren 
nach der Entdeckung von MEIGENS Aufsatz von 1800 eine 
zeitlang gebraucht. Nachher ist dieser Name ausser Gebrauch 
gekommen. Die Forscher begründeten die Verwendung von 
Chironomus anstatt Tendipes mit den folgenden Argumenten: 

I. Niemand, ausser den Dipterologen, kennt den Namen 
Tendipes, während Chironomus allgemein bekannt ist. 

2. Eine Type ist nicht angewiesen worden und es ist 
unmöglich, ohne den Aufsatz von MEIGEN von 1803, die 
Gattungen von 1800 mit Sicherheit zu identifizieren, 

3. MEIGEN selbst hat auf die alten Namen verzichtet und 
sie niemals erwähnt. Niemand hat sie je gekannt. 

In 1932 hat HENDEL erfahren, dass LATREILLE die Abhand- 
lung von 1800 gekannt und die meisten Gattungen der 
heutigen Ansicht nach richtig identifiziert hat in „Histoire 
Naturelle, generale et particulière des crastucés 
et des insectes, Tome III 1802”. Hiermit werden die 
Bedenken unter 2. und 3. hinfällig. 

Der ausschlaggebende Grund für den Internationalen 
Entomologischen Kongress, die Namen von 1800 anzuer- 
kennen, war, dass das grosse Handbuch von LINDNER, 
welches noch viele Jahre das Standardwerk auf dipterologi- 
schem Gebiet sein wird, die Namen von 1800 angenommen 
hat. Es würde die Verwirrung noch viel grösser machen, 
wenn man jetzt wieder die Namen von 1800 verwerfen 
würde. 


Tendipes MEIG. 1800 p.p. (Chironomus MEIG. 1803 p.p.). 


Diese Gattung ist bei den hier angenommenen Kriteria 
auf folgende Weise zu karakterisieren: 

Fühler der Männchen 12-gliedrig, Prothorax mit einem 
deutlichen, freien Oberrand, welcher etwas ausgerandet ist, 
Fig. 67. Vordertibiae mit einer stumpfen Schuppe, Hinter- 


158 G. KRUSEMAN JR., 


tibiae mit zwei Spornen, auf jedem Kamm einer. Vorder- 
metatarsen länger als die Tibiae. Hypopygien mit höchstens 
zwei Anhängen. Stirnzapfen oft vorhanden, Pulvillen gross, 
Fliigel ohne Binden oder Flecken, ausser der Querader, 
welche oft einen deutlichen, dunklen Punkt im Fliigel bildet. 
Die Type dieser Gattung ist plumosus L. 

LATREILLE hat im Jahre 1810 in seinem Werk „Considé- 
ration etc.”, fiir Chironomus aus den verschiedenen Typen 
MEIGEN’s plumosus als Type gewählt. Infolge Art. 30 d. 
der Nomenklaturregeln ist p/umosus L. ipso facto die 
Type der Gattung Tendipes. 


Schlüssel zu den Untergattungen von Tendipes. 


I. Zangen sehr kräftig entwickelt. Unterer Anhang reicht 
bis über die Hälfte des letzten Zangengliedes . se 
Camptochironomus S. 173 

— Nicht ebenso . . Raerd Er Che 2 
2. Unterer Anhang mit o gebogenen Haaren . 3 
— Unterer Anhang entweder fehlend, oder, wenn anwesend, 
ohne hakenformig gebogene Haare... „un: oe 92,16 

3. Anhänge lang und dünn, nur mit wenigen gekriimmten 
Haaren an der Spitze des untern Anhanges + RW 
Limnochironomus S. 175 

— Unterer Anhang kurz und dick, mindestens bis in halber 
Höhe mit gekrümmten Haaren . . . rear 

4. Endglieder der Zange mit langen, en Borsten an der 
Innenseite nz: SL geste Bendipes Sister. Sago 
— Endglieder der ARSA ohne lange, steife Borsten. . 5 
5. Oberer Anhang klein und behaart. Die Lamelle des letzten 
Abdominalsegmentes sehr breit . Xenochironomus S. 177 
— Oberer Anhang gut entwickelt. Die Lamelle des letzten 
Abdominalsegmentes schmal . Phytochironomus S. 173 

6. Beide Anhänge gut entwickelt, aber kurz; dicht behaart 
Paracladopelma S. 182 

— Anhinge rudimentar, ‚oft, ein Paar fehlende, az 
— Beide Paare Anhänge fehlen ganz . .Harnischia S. 197 
7. Oberer Anhang bajonettförmig, am Ende mit zwei kurzen 
Borsten: Jil) BarachironemustS4188 
— Oberer Anhang nicht so. . .Cryptochironomus S. 184 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 159 


Untergattung Tendipes s. str. 


Hypopygium mit zwei gut entwickelten Anhängen, Spitze 
der Endglieder der Zangen an der Innenseite mit langen, 
steifen Borsten, unterer Anhang mit rückwärts gekrümmten 
Haaren. Grosse, bis mittelmässig grosse Arten. Die Type der 
Untergattung ist plumosus L. 


IO. 


DI 


Schliissel zu den Arten von Tendipes Meig. s. str. 
Schwarze Tiere mit dunklen Beinen, Schwinger schwarz 
. pilicornis S. 163 
Tiere nicht ganz schwarz, oder wenn schwarz, dann die 


Schwinger weiss . . ARE SIA 
. Farsen: der Votder ba is gebärtet. PRET ONL! 3 
Tarsen der Vorderbeine ohne lange Haare. . . . 12 


. Haare der Fiihler stehen aufrecht wie bei einem Pinsel. 4 


Haare der Fühler wagerecht-abstehend..-. . <°. 5 


i, ee etwa 9 mm. Die Glieder der Palpen kurz . 


. pseudovulpes S. 165 
Viel kleiner: a: mm. Die DO der Palpen lang. 
. vulpes S. 164 


. Tiere gross: 9— 12.5 mm. Ha niemals ganz griin. 


. plumosus s.1, 6 


EEEN Kleiepnti maree Bag ONE BEL U HEGEL T9 
Rrbmtericib eraa WENDE. Dm REI HOT ONE ENIG AE 
Einterleibteran fn FEIT ITS LOUE, HER ADEN SOUS 
. Thorax ganz grau. . . . . var. grandis S. 161 


Thorax mindestens die Schélteni griin : 
. typische Foi 'S. fo 


. Binden des Mesothorax hell rostgelb . Var. flaveolus S. 161 


Binden des Mesothorax grau . . Var. prasinus S. 162 


. Oberer Anhang des Hypopygium dreieckig verbreitert. 


aprilinus Seite S. 165 
Oberer Anhang des Hypupysittà gewohnlich geformt, 
d.h. wie ein Elefantenzahn, jedenfalls nicht dreieckig 
VERBRECHER, HEL Ri Sat GVEA SELON, AIS Z4T6 
Braune Tiere po, ah TRAI PETRI 
Griine Tiere, Sporne den intern Tibiae gross. : 
. frisianus S. 162 

Sporne der hinteren Tibiae ent entwickelt . 
annularius S. 16; 


160 G. KRUSEMAN JR., 


— Sporne der hinteren Tibiae sehr klein . triseta S. 164 
12) Ouenadeniduiakel iia) “U. 12. BET EIER BER RE A REG 
—“Oueracdermaelligeic an! RD Mik 


13. Oberer Anhang des Bici dreieckig; getreiterd 15 
— Oberer Anhang hat die gewöhnliche Elefantenzahnform 


. 14 

14. Die Lamelle der Hinterleibspitze ebenso lang wie breit, 
ihre Seite durchsichtig. . . . . . obtusidens S. 169 
— Die Lamelle der Hinterleibspitze viel langer als breit. In 
Farbe sehr variabel sn. «+ foo è peinegulatussS 070 
15. Die Haare der Vordertarsen zweimal so lang wie der 
Durchmesser der Tarsenglieder . . . . riparius S. 166 
— Vordertarsen mit sehr kurzen Haaren. . dorsalis S. 167 
16. Der obere Anhang des Hypopygium in der Mitte ver- 
brite Giorno zate longipes. S.{172 
-— Oberer Anhanet echt Sorte othe ct Ly 
17. Vordertibiae dunkelbraun . . . . re 3.160 
— Vordertibiae igriim „ori „ict en. 'assordidatus 167 


T. plumosus L. 1758 (hebescens WALK; fluminalis KIEFF.; 
diplosi KIEFF.). 


Diese Art ist die grösste Tendipedide unserer Fauna; sie 
kann eine Lange von 12.5 mm. erreichen. Die vielen Formen, 
die früher als selbständige Arten beschrieben sind, werden 
jetzt, weil keine scharfen Grenzen in der Färbung aufzu- 
weisen und die Hypopygien einander ganz ähnlich sind, 
als Varietäten betrachtet. Schon VAN DER WULP hatte eine 
Ahnung davon, dass Ch. plumosus, prasinus und ferrugineo- 
vittatus (= flaveolus) die äussersten Varianten einer Art 
seien. In seiner „Diptera Neerlandica” schreibt er auf 
Seite 250 in einer Fussnote bei Ch. prasinus: „Intus- 
schen acht ik het niet onmogeljjk, dat hier ten- 
slotte aanıniets anders dan jaan eengyzeenwat 
wijkende verscheidenheid van plumosus moet 
worden gedacht, waarbij dan ook wellicht Ch. 
furrugineo-vittatus Zett. in aanmerking zou 
kumnien commen: behalverin delen ent Selen 
zie ik bi al deze, soorten geen duideliks aver; 
schil”. Im grossen und ganzen schliesse ich mich der 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 161 


Interpretation von v. D. WULP, was seine ,,Arten” betrifft, an. 

Die typische Form. 

Etwas schmäler als die folgende Varietat, Fühler heller 
braun, Scutellum grün, Binden des Mesonotums und das 
Metanotum grauer als bei grandis. Grünlich zwischen den 
Binden, Pleuren mit dunklen Flecken, Sternum dunkel. 
Femora und Tibiae der Vorderbeine hell gelblich mit 
dunklen Gelenken. Tarsen dunkel und langhaarig. Hinter- 
und Mittelbeine wie die Vorderbeine, jedoch auch die Meta- 
tarsen hell. Hypopygium : Fig. 24. 

Koll. DE M. 

Leimuiden, IX.22 DE M. (7) und Amsterdam, V.20, DE M.(1). 

Koll. Kr. 

Koedijk, Kuinre, Medemblik, Anna Paulownapolder V. 31. 
KR. (bezw. 25, 1, 4, 3.); Oud-Loosdrecht, VI.31, KR. (4); 
Schagen, V.31, V. D. TORREN (1). 


Var. grandis MEIG. 1818 S.B. I. 


Sternum und die Binden des Mesonotums schwarz, Scu- 
tellum braun, zwischen den Binden bereift, Schultern griin- 
lich. Hinterleib dunkelbraun und grau geringelt an der 
Spitze der Segmente. Vorderbeine: Femora gelb mit dunklen 
Gelenken, Tibiae und Tarsen bräunlich, Tibiae etwas heller. 
Tibiae, Femora und Metatarsen der Mittel- und Hinterbeine 
gelb mit dunklen Gelenken; die Tarsen II—V dunkel. Vor- 
dertarsen gebärtet. 

Koll. DE M. 

Amsterdam, IV.18 und 21 DE M.; Utrecht, IV.04, BIERMAN. 
(jedesmal 1 Stiick.). 

Koll. Kr. 

Koedijk, V.31, KR. (4); Oudesluis, V.31, KR. (1). 


Var. flaveolus MEIG. 1818 (ferrugineo-vittatus ZETT. 1850. 
Siehe GOETGHEBUER 1932). 


Fiihler rost-braun, Binden des Mesonotums und das Meta- 
notum rostfarbig, Thorax gelb, Schildchen grün, Hinterleib 
wie bei prasinus, die Flecken jedoch oft weniger deutlich, 
in einzelnen Fällen sogar recht undeutlich. Beine grün, 
die Gelenke und die zwei letzten Glieder der Tarsen dunkel. 


162 G. KRUSEMAN JR., 


Koll. DE M. 

Nieuw Vennep, VIII.91, DEM. (1); Diemen, V.92, DEM. (3); 
’s-Hage, 1908 (1) JACOBSON; Amsterdam, VI.19 (3), VII.20 (1), 
MIES (1) und 21742); Leimuiden, Villani) Scheve: 
ningen, VIILO7 (1) alle DE M. Das Stück von Scheveningen 
steht zwischen dieser und der folgenden Varietät. 

Koll. KR. 

Heer Jansdam, VI.31 (viele); Amsterdam, VI und VII.31; 
Bunde, VI.31 (4); Groote Lindt, VI.31, KR. (8). 


Var. prasinus MEIG. 1804. 


Griine Tiere, Fiihler rost-braun, Metanotum und Binden des 
Mesonotums schmutzig grau-braunlich. Grundfarbe zwischen 
den Binden griinlich, etwas bereift. Hinterleib grün, das 
erste Segment ohne Flecken, 2—3 mit braunem Flecken, 
die letzten Segmente ganz braun, Füsse grün, Gelenke und 
die drei letzten Tarsenglieder dunkel. 

Koll. DE M. 

Amsterdam, IX.23 (4); Scheveningen, VIII.07 (1); Diemen, 
VIII.20 (2); Zwammerdam, VII.18 (1); Amsterdam, IV.91 (1); 
Den Haag, VILOI und V.04 (I, 1); SAC VI.98 (1), 
alle leg. DE M. 

Koll. KR. 

Medemblik (6); Hengelo (O.), viele; Callantsoog (1); Anna 
Paulownapolder (10), alle V.31, KR.; Oud-Loosdrecht (20) 
und Amsterdam (Kinselmeer) VI.31 (13) KR.; Zwolle, VIII.30 
(1) M. €. J. und Keri) Amsterdam Zoe VIES MINZONI 
Ouderkerk, IX.30;(1): M. C. J. und Kr. 


T. frisianus KIEFF. 1912. 


Von allen Beschreibungen, die ich gesehen habe, gleichen 
die als folgt beschriebenen Tiere am meisten dem Tendipes 
frisianus von KIEFFER. Der obere Anhang des Hypopygium 
ist gerade so gebildet, wie GOETGHEBUER ihn abbildet. 

Kopf gelb, deutliche Stirnzapfen, Scapum schwarz, Fühler- 
geisseln braun, Büschel gelblich braun, Palpen bräunlich, 
Das letzte Fühlerglied etwa 5 mal so lang wie die 10 vor- 
hergehenden zusammen. Thorax grün, Metanotum, Sternum, 
Flecken auf den Pleuren und Binden auf dem Mesonotum 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. I 63 


gelblich-braun bis braun, manchmal fast schwarz-braun. Fliigel 
mit dunklen Queradern. Hinterleib gelblich mit kleinen drei- 
eckigen Flecken auf den Tergiten. Beine gelblich griin, 
Tarsen und Gelenke gelblich braun. Vordertarsen gebartet, 
Vordertibiae sehr wenig kiirzer als die Metatarsen. Hypopy- 
gium hat die gewohnliche Tendipes-Form, der obere Anhang 
aber ist sehr gross und breit, siehe Figur 25. Die Anzahl der 
steifen Haare an der Innenseite der Endglieder der Zangen 
ist variabel. Lange etwa 8.5 mm. 

Koll. Kr. 

Hengelo (O), VII.30, M. C. J. und Kr. (18); Kinselmeer 
(Amsterdam-N.), IX.30, M. C. J. und KR. (15). 


T. pilicornis FABR. 1787 (zzvezpennzs FABR., nec KIEFF.; 
niger MEIG.; moerens WALK.; dolens WALK.). 


Grosse, schwarze Tiere. Lange etwa 9.5 mm. Kopf, Fiihler 
und Stirnzapfen ganz schwarz. Palpen braun, die drei letzten 
Glieder fast gleich lang, das dritte am kiirzesten. Thorax 
schwarz ohne Glanz. Zwischen den Binden des Mesonotums 
braun, Schwinger schwarz, Abdomen schwarz, schwarz be- 
haart. Schwarzbraune Beine mit langen Haaren an den 
Vordertarsen. 

Ist bis jetzt nur bei Amsterdam auf ,,Frankendael” ge- 
fangen worden, zwischen 31.III und 28.IV in den Jahren 
1918, ’19, 20 und ’21, DE M. in Koll. DE M. (mehrere Stücke). 


T. annularius (DE GEER) GTGH. 1776. 


Kopf gelblich braun, grosse, gelbliche Stirnzapfen, Fühler 
braun, Scapum schwarz, Palpen bräunlich. Die Binden des 
Mesonotums, Metanotum, Sternum und die Flecken auf den 
Pleuren schwarz, Mesonotum zwischen den Binden bereift, 
Scutellum dunkel. Abdomen braun, die Spitze der Ringe 
heller, Beine dunkelbraun, lang gebärtet. Hintertibiae mit 
deutlichen Spornen; Fig. 26. Hypopygium braun. Die oberen 
Anhänge haben die gewöhnliche Tendipes-Form. 

Diese Art ist 7. Zriseta sehr ähnlich, sie unterscheidet sich 
durch die gut entwickelten Sporne, die helleren Hinterleibsrin- 
ge, die anders gestalteten, oberen Anhänge des Hypopygium 
und die gelben anstatt weissen, durchsichtigen Stirnzapfen. 


164. G. KRUSEMAN JR., 


Koll. KR. 

Akersloot (23), Alkmaar (3) und ,,de Schermer”, IV.31 
(viele), KR.; Sloterdijk, IV.31 (20), M. C.J. und Kr.; Valkens- 
waard, VII.31, KR. (1). 

Koll. DE M. 

Amsterdam, IV.18, 20 und 22 (jedesmal 1 Stiick), DE M.; 
Scheveningen, V.04, DE M. (1). 


T. triseta KIEFF. 1916, Seite 506. 


Kopf braun, Scheitel und Clypeus gelb, Fühler schwarz-. 
braun, Stirnzapfen gross, weiss und zugespitzt. Metanotum, 
Sternum, Binden des Mesonotums und Flecken der Pleuren 
schwarz, Scutellum dunkelbraun, Grundfarbe des Mesonotums 
gelblich braun. Pleuren schmutzig weiss. Hinterleib dunkel- 
braun, Sterniten heller, auf dem ersten Tergit, wie bei vielen 
andern Arten, ein weisser Halbmond. Zangen des Hypopy- 
gium nach oben verschmälert, obere Anhänge nach innen 
gekriimmt, wie die G/yptotendipes pallens-Formen; Fig. 28. 
Beine braun, die Vordertarsen mit langen Haaren, Pulvillen 
gross. Sporne der Hintertibiae sehr klein; Fig. 27. 

Koll. DE M. und Koll. KR. 

Anna Paulownapolder, V.31, KR., in grosser Anzahl ge- 
sammelt. 

Diese Art war bis jetzt nur aus Halsingborg am Kattegat 
in Schweden bekannt. Meiner Ansicht nach ist es wohl eine 
ausgesprochen halophile Art. 


T. vulpes KIEFF. 1924. 


In meiner Sammlung befindet sich ein in Alkohol konser- 
viertes Stück, welches ich in diese Art einreihen möchte. 

Fühler braun, Scapum dunkelbraun. Palpen lang und weiss, 
die drei letzten Glieder fast gleich lang; Fig. 29. (Nach der 
Beschreibung KIEFFERs sollte das letzte Glied etwa zweimal 
so lang sein wie das vorletzte). Metanotum, Sternum, Flecken 
der Pleuren und die Binden des Mesonotums dunkelbraun. 
Adern der Flügel hell. Beine gelblich, Vordertarsen lang- 
haarig, Metatarsen 1!/, mal so lang wie die Tibiae. Hinter- 
leib grau, Endglied der Zange distalwärts verschmälert, an 
der Innenseite mit vier steifen Borsten. Länge 5.5 mm. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. I 65 


Koll. KR. 

Kinselmeer, Vaux... KR°.(n): 

Diese Art ist von pseudovulpes zu unterscheiden durch die 
langen Palpenglieder und die betrachtlich kleinere Statur. 


T. pseudovulpes n. sp. ') 


Kopf bräunlich, Stirnzapfen gross, Fühler braun, die Haare 
der Geissel anliegend, daher pinselformig. Palpen braunlich, 
die drei letzten Glieder fast gleich lang. Obwohl die Tiere 
grösser sind als vulpes, sind die Palpen kürzer. Thorax gelb, 
Sternum, Metanotum und Binden des Mesonotums dunkel 
braun-schwarz, Mesonotum zwischen den Binden braun. Hin- 
terleib gelblich. Hypopygium bräunlich, aber nicht bei allen 
Stücken, die Form ist wie bei den verwandten Arten. Beine 
gelb, Vordermetatarsus ziemlich langhaarig, Vorderfemur und 
Tibia fast gleich lang, Metatarsus um etwa ein Drittel langer. 

Die Art ist in Niederland bis jetzt nur in der Umgebung 
von Wieringen gefunden worden. 

Koll. KR. 

Anna Paulownapolder, V.31, KR (3); Amstelmeer, IV.32, 
H. C. REDEKE und A. P. C. DE Vos (5); Wieringermeer- 
poder. LVe22 EL C, REDEKE und A, P. €. DE Vos (4). 


T. aprilinus MEIG. 1830 S. B. VI (Syn. 7. salinarus KIEFF). 


Diese Art und die beiden folgenden sind durch den 
oberen Anhang der Hypopygien gekennzeichnet; diese sind 
namlich verbreitert und umgebogen (siehe Fig. 31.). Die 
Trennung der Arten erscheint mir noch sehr unsicher. Das 
niederlandische Material jedoch ist zu gering um Schliisse 
zu ziehen. 7. aprilinus ist gekennzeichnet durch die Vorder- 
tarsen, die einen langen Bart haben. 

Fühler braun, Thorax grün, Metanotum, Mesosternum und 
Binden des Mesonotums glänzend braun. Hinterleib braun 
mit hellen Binden an den Hinterrandern der Segmente, die 
letzten Segmente ganz braun, Beine hellbraun. 

Ein Stück aus Maarsbergen in der Sammlung DE MEIJERE 


1) Diese Tiere sind von mir in meinem Vortrag in der Versammlung 
der Int. Verein. für Limnologie als vulpes erwähnt. 


166 G. KRUSEMAN JR., 


ist sehr hell, der Hinterleib ist griin mit braunen Flecken, 
die Beine sind griin. Ein Stiick in derselben Sammlung aus 
Amsterdam ist sehr dunkel, Binden des Mesonotums schwarz, 
Thorax grau, Hinterleib dunkelbraun mit sehr schmalen 
Binden an den Hinterrändern der ersten Segmente. Beine 
braun. 

Koll. DE M. 

Amsterdam, IX.22 (3), V.19 (1), VIII.21 (1); Maarsbergen 
V (1); Diemen, VI.04, (prob.? KR.) (1), alle DE M. 

Koll. KR. 

Uitdam, IV.32, KR. (mehrere); Anna Paulownapolder V.31, 
KR. (viele); Medemblik, VII.31, KR. (14); Amsterdam, VI.32, 
STOMMEL (1); Schermer, IV.31, KR. (3); Blankenham ,V,13 
KR. (viele); Bergen (N.-H.) V.31, KR. (3); Oudesluis, V.31, 
Kr. ; Schoterzil (Er), V.31; KR. (5): 


T. riparius (MEIG.) nec GTGH. (1804) (incl. Thummi KIEFF.); 
(Meigeni KIEFF.). 


Der Bart der Vordertarsen ist kurz, aber mit deutlich 
abstehenden Haaren, welche etwa zweimal so lang sind 
wie die Breite der Tarsen. | 

Fühler braun, Scapum schwarz. Thorax grau, Metanotum, 
Sternum und Binden des Mesonotums schwarz. Hinterleib 
grauschwarz mit weissen Haaren und mit grauen Binden an 
den Hinterrändern der Segmente, Beine grau-bräunlich, 
Vordermetatarsus etwa ein Viertel länger als die Tibia, 
Oberer Anhang des Hypopygium verbreitert wie bei 7. aprz- 
linus und dorsalis. 


Var. thummi KIEFF. IQII. 


In den Sammlungen sind mehrere Stücke mit grünem 
Thorax, braunem Hinterleib und grünlichen Beinen. Die 
Beschreibung von KIEFFER von T. thummi stimmt vollstän- 
dig mit diesen Tieren. überein. 

Die typische Form. 

Koll. DE M. 

Amsterdam, IV.20 und 26, V.24, Vll.22, alle DEM. (jedes 
Mal 1 Stück); Nederland, KINKER. i 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. I 67 


Var. thummz KIEFF. 

Leimuiden, VI.21, VII.z0 (3, 1); Denekamp, V.18 (1), alle 
DE M.; Utrecht, IV.04, BIERMAN. 

Koll. KR. 

Schermer, IV.31, KR. (14); Klarenbeek, VIII.30, M. C. J. und 
KR. (1); Amsterdam-Z., VII.31, M.C.J. (1). 

Koll:eN:. C. 

. Naardermeer, VI.25 (1). 


T. dorsalis MEIG., 1818, S. B. I. 


Fiihler braun, Scapum schwarz, Thorax griin, Metanotum, 
Sternum, Binden des Mesonotums und Flecken der Pleuren 
glanzend braun. Hinterleib braun mit grauen Binden an 
den Hinterrandern der Segmente. Beine griinlich mit braunen 
Gelenken, Vordertarsen mit sehr kurzen, anliegenden Haaren. 
Metatarsus etwa 1!/ mal so lang wie die Tibia, oberer 
Anhang des Hypopygium wie bei 7. aprilinus und riparius. 

Koll. DE M. 

Abcoude, IX.20 (1); Maarsbergen, V.05 (1); Leimuiden, 
V.21, VII.20 (jedes mal 1); Haarlem, IX.23 (1), alle DE M.; 
Den Haag, VIII, v. D. W. (1); Bussum, IV.04, DE M. (1); 
Nederland Kinker. 

Koll. KR. 

Amsterdam, IV.31, M. C. J. und KR. (9); im Zug Alk- 
maar— Amsterdam, V.31, V. D. TORREN (1); Callantsoog, 
Weg KR, (7); Bunde, VI31, KR. (10) Amsterdam,.-VI;31, 
M. C.J. und KR. (1); Helmond, VI.31, Kr. (10); Deventer— 
Olst, VIII.31, KR. (1); Baak, VIIL31, KR. (1). 

Koll. N. C. 

Naardermeer, V.23, M. Lat) 


T. sordidatus KIEFF. 1913, 
(incl. tricolor GTGH. 1921, (nec. v. D. W.)). 


Diese Art weist meines Erachtens keine anderen Unter- 
schiede mit Zendipes tricolor GTGH. auf als die der Farbe. 
Da ich die Varietàt ¢rzcolor GTGH. ausführlich beschreibe, 
kann ich hier wohl kurz sein. 

Querader hell oder sehr schwach bräunlich. Thorax grün- 
lich. Metanotum, Sternum, Flecken der Pleuren und Binden 

12 


168 G. KRUSEMAN JR., 


des Mesonotums braun bis schwarzbraun. Die Segmente des 
Abdomens braun, I—5 mit grünen Binden an den Hinter- 
randern. Oft sind die ersten fiinf Segmente griin mit einem 
Flecken in der Mitte des Segmentes. Beine griin mit braunen 
Gelenken; die sehr dunklen Stiicke haben braune Beine. 

Weil ich imstande war, die Type von ¢rzcolor V.D. WULP 
zu untersuchen, ist es mir deutlich geworden, dass ¢récolor 
Vv. D. W. synonym ist mit 7. Zongipes STAEGER. Die Mücken, 
von GOETGHEBUER mit Zrzcolor angedeutet, gehören meiner 
Ansicht nach zu 7. sordidatus. 

Beschreibung: T.sordidatus var. tricolor GTGH. 

Palpen hell, das letzte Glied 1'/, mal so lang wie das 
vorhergehende, Fühler und Scapum rotbraun, Thorax 
grün; Sternum, Flecken der Pleuren, Binden des Mesonotums 
und teilweise das Metanotum rotbraun. Flügel mit hellen 
Adern, die Querader hell. Abdomen grünlich, das erste 
Segment ohne Flecken, 2—4 mit einer Binde, die hintere 
Hälfte des Segmentes grünlich. Die letzten Segmente ganz 
bräunlich. Beine gelblich mit braunen Gelenken, Vorder- 
tarsen ohne Bart. Oberer Anhang des Hypopygium bräun- 
lich, bei einigen Stücken ohne Farbe, seine Form ist etwas 
verbreitert in der oberen Hälfte, gleicht dadurch etwa 
T. thummi oder 7. dorsalıs. 

Diese Varietät ist von vezustus durch das Hypopygium 
unterschieden; der obere Anhang von 7. venustus hat die 
Elefantenzahn-Form. 

Zwei Stücke, von v. D. WULP als flaveolus MEIG. bestimmt, 
sind wahrscheinlich sordidatus. Die Vordertarsen tragen 
Haare, welche solang sind wie der Durchmesser der Glieder, 
die Hypopygien sind zerbrochen. 

Die typische Form. 

Koll. Kr. 

Amsterdam, VI und VII.31 (20 und 2); Brummen, VIII.30; 
Ouderkerk a. d. Amstel, IV.30 (1); Hengelo (O.), VIII.30 
(Zwartsluis, MVIIESoN (8); Dordrecht, VIS UBS): Heer 
Jansdam, VI.31 (10); Amsterdam (Kinselmeer), IX.30 (1) 
und VI.31; Rosmalen, VI.31 (1); Valkenswaard, VIII.31 
(1); Denekamp, VIII.31; Groote Lindt, VI.31 (1), alle M. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. I 69 


C.J. und KR, oder Kr.; Amsterdam, aus einem Schwimm- 
Bagels, Ge GD! 

Koll. DE M. 

Amsterdam, IV.20 und V.19, DE M.; Scheveningen, VII.04, 
BERNE (1); Den Haas, V und Wi, vi DieWe (ru 1). 

Var. tricolor GTGH. 

Brummen, VIII.30, M. C. J. und Kr. (4); Denekamp, 
VUI.31, KR. (2); Groote Lindt (Yselmonde), VI.31, KR. (3). 


T. viridicollis V. D. W. 1859. 


Fühler braun, Scapum dunkelbraun, Thorax hellgrün; 
Metanotum, Sternum, Flecken der Pleuren und Binden des 
Mesonotums glänzend braun. Flügeladern hell bräunlich, 
Querader hell. Beine griin. Vordertibiae und Tarsen braun, 
ungebartet. Hinterleib braun. Hypopygium wie bei annularius. 
Lange 3.5 mm. 

Diese Art ist vielleicht zu cingulatus zu rechnen, sie 
unterscheidet sich jedoch von ihr durch die sehr karakteris- 
tische Farbung und durch die helle Querader. 

Koll. DE M. 

Amsterdam, IV.23, DE M. (1); Huize Holbrink bij Voorst, 
a we EP); aus, Kol, vp. W. 

Von den Stiicken von v.D. WULP ist nur ein Rest ubrig, 
die Vordertibia hat jedoch dieselbe Farbe wie das Stiick 
aus Amsterdam. | 


T. obtusidens GTGH. 1921. 


Diese gleicht Tendipes cingulatus sehr, ist aber sofort 
an der grossen Breite der Lamelle des letzten Tergits zu 
erkennen. 

Kopf grün, Scapum schwarz, Fühler braun, Palpen griinlich, 
letztes Glied lang, etwa 1!/, mal so lang wie das dritte, 
dieses ist ebenso lang wie das zweite Glied. Thorax griin, 
Sternum, Metanotum, Flecken der Pleuren und Binden des 
Mesonotums dunkelbraun, bei einigen Stiicken hellbraun. 
Querader der Fliigel braun. Beine griinlich mit dunklen 
Gelenken und Tarsen. Vordertarsen ungebartet. Abdomen 
braun mit breiten, hellen Segmentrandern. Hypopygium sehr 
deutlich gekennzeichnet. Die Lamelle des letzten Segmentes 


170 G. KRUSEMAN JR., 


des Abdomens ist sehr breit, (ebensolang wie breit) und 
abgerundet, die Seiten sind durchscheinend. Die Endglieder 
der Zange sind zugespitzt, die oberen Anhänge elefantenzahn- 
formig, nicht wie bei annularius und plumosus abgerundet 
mit kleinem Fortsatz an der Spitze; Fig. 32. 

Koll. KR. 

Groote Lindt, VI.31, KR. (16); Brummen, VIII.30, M. C. 
J. undikr.{(1), Hengelo (@2; VIIl.30;)M. CF und Kr); 
Heer Jansdam, VI.31, KR. (2); Denekamp, VIII.31, KR. (5). 


T. cingulatus MEIG. 1830 S.B. VI (nzgroviridis MACQ.; 
microthrix KIEFF.; versicolor KIEFF.; sanguineus KIEFF.; 
angustiforceps KIEFF.). 


Grundfarbe griin, Scapum schwarz, Fiihler braun, Palpen 
griinlich braun, das dritte und vierte Glied gleich lang. 

Thorax griin, Sternum, Metanotum, Flecken der Pleuren 
und Binden des Mesonotums rotbraun. Abdomen braun mit 
hellen Binden an den Segmenträndern, das erste Segment 
mit einem dunklen Flecken in der Mitte des Tergits. Beine 
gelblich mit dunklen Gelenken und Tarsen. Die Lamelle 
des Hypopygium ziemlich breit mit durchsichtigen Randern, 
zugespitzt und abgerundet, zweimal so lang wie breit. 
Diese Art ist sehr variabel. Die Einteilung in Varietaten 
von GOETGHEBUER hat sich fiir Niederland als ausgezeichnet 
erwiesen. 

ee OVERSTEN MEIG. 1838 S.B. Ville 

Die Stiicke in Alkohol, wie auch die trocknen Stiicke, 
viel dunkler, Grundfarbe des Thorax braunlich. Schultern 
griin, Binden schwarz. 

2. Var. nigricans GTGH. 1926. 

Die trocknen Stiicke aus der Sammlung DE MEIJERE sind 
viel deutlicher von der typischen Form unterschieden als 
die Stiicke in Alkohol. Der Thorax ist grau mit grau-braunen 
Schultern; das Abdomen ist schwarz mit hellen Binden am 
. Hinterrand der Segmente. Beine braun anstatt griinlich. 

3. Var. longistylis GTGH. 1921. 


Der ganze Thorax ist grau, die Binden des Mesonotums, 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 171 


das Metanotum und das Sternum grauschwarz, Abdomen 
schwarz mit grauen Binden am Hinterrand der Segmente. 


Ae Varavenustus ZELT; 1850) Dipte Seal 


Diese Varietät ist viel heller als die typische Varietat. 
Abdomen griinlich, erstes Segment des Abdomens ohne 
Flecken, Segmente 2—6 mit einem braunen Flecken in 
der Mitte der Tergiten, die letzten Segmente gleichmassig 
braun. Beine griin mit braunen Gelenken. 

Die typische Var. 

Koll. DE M. 

Linschoten, VI.20, DE M. (1); Leimuiden, VII.20, DE M. 
feat Amsterdam,’ VE:o4, "VIE. 21, VI 22 DE M. (Tr; 6/02); 
Haarlem VII.23, DE M. (2); Diemen, V.20, DE M. (1); Helder, 
Millon, DEM. (2); Leiden,’ X.73, C. RITO' (1), ? KINKER (1). 

Koll. KR. 

Denekamp, VIII.31, KR. (9); Deventer-Olst, VIII.31, KR. 
(E amsterdam, "VII.31,"M. €. Pt); Ouderkerk, 'IX.30, 
M. C. J. und KR. (1); Bunde, VI.31, KR. (2); Amsterdam, 
BON CM und) KR? (2) VIET, M CG); Voorst, 
VII.30, M. C. J. und KR. (5); Heer Jansdam, VI.31, KR. 
Gr Dordrecht, VI.31, KR: (3). 

Var. 1. rusticus MEIG. 

Koll. DE M. 

Linschoten, V.21 (2); Abcoude, VII.20 (1); Amsterdam, 
Bund X-22 (1, 2); Scheveningen, VI.06.(1) alle*pE UM 

Koll. Kr. 

Meceland, VI3,1,4Kr. (2); (Hengelo (05); V.31) KR. (2); 
Groote Lindt (IJselmonde), VI.31, KR. (12); Amsterdam, 
V.31, M. C. J. und KR. (viele); Kinselmeer (Amsterdam), 
VI.31, KR. (2); Zwartsluis, VIIL30, M. C. J. und KR. (1). 

Var. 2. nigricans GTGH. 

Koll. DE M. 

Amsterdam, III.20 (2), IV.20, 21, 22 (1, 2, 1), V.19, 24 (1, 1); 
Hilversum, IV.05 (4); Zwammerdam, IV.05 (1) alle DE M. 

Var. 3. longistylis GTGH. 

Koll. DE M. 

Amsterdam, III.21 (3) DE M. 


172 G. KRUSEMAN JR., 


Mar 4% venustds, ZEIT. 

Koll. DE M. 

Loosdrecht, IX.21 (1); Scheveningen, Vlos (1); Grebbe, 
VII.20 (1); Hilversum, VII.o4, alle DE M. 

Koll. KR. 

Dordrecht, VI.31, KR. (viele); Exkursion Werkendam, 
VL, KR.(3); Groote Lindt, VI,31, Kr. (viele); Eldrik, VIII.30 
(2); Deventer VI EUR 2). 


T. longipes STAEG. 1839 
(tricolor V. D. W. 1879; beguaerti GTGH.). 


Diese Tiere sind sofort an dem Hypopygium (Figur 34) von 
allen bis jetzt in Niederland gefundenen Arten zu erkennen. 
Der obere Anhang ist auf °/, Höhe am breitesten, dann 
verschmälert er sich in einen Dorn. Im angrenzenden Gebiet 
kommen mehrere Arten mit solchen Hypopygien vor. Länge 
5 mm. Grüne Tiere mit rostbraunen Binden des Mesonotums 
und rostbraunen Flecken auf den Pleuren und auf dem 
Sternum. Das Metanotum ist braun, Abdomen grün mit 
braunen Flecken, letzte Segmente braun, Beine gelblich 
grün mit dunklen Gelenken. Fühler bräunlich, Scapum 
schwarz. 

Koll. DE M. 

Hilversum; MIVD. W., als Ch.vtricolor Wasa. VER 

Hilversum, DE M. yo > » » Gi): 

Koll. Kr. 

Groote Lindt, Vlier, KR. (4); Vollenhove, VINO NIE. 
und Kr. (1); Valkenswaard, VII. 31, Kr. @); 

Das Sttick, von V.D. WULP bei Hilversum gesammelt, ist 
gewiss die Type von Cz. tricolor V.D.W. 

In „Diptera Neerlandica” ist diese Art von v. D. W. 
nur von Hilversum erwahnt. An der Nadel war noch die 
authentische Etikette von VAN DER WULP und dazu eine 
Etikette von Prof. DE MEIJERE mit den Worten: ,,C%. trecolor 
VD. W. det.” ZW Zrzealor. VD W. (nee Gre) istialso;cin 
Synonym für 7. longipes STAEG. 

Edwards hat diese Art und die ihr am nächsten ver- 
wandte, dissidens, mit T. (Phytochironomus) paganus unter die 
„ene E infeldiaQ@ Vate ne mannin Reine 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 173 


Dies scheint mir nicht richtig. 7. paganus ist eine Art ohne 
steife Haare am Innenende der Zangen. Sie kommen in der 
Form des oberen Anhanges überein, dies kann jedoch sehr 
gut ein Paralellismus sein, denn dergleichen obere Anhange 
kennen wir auch von Zndochironomus intextus WALK., ohne 
dass man dieses Tier unter Zinfeldia einreihen könnte. Ich 
schliesse mich also lieber der Auffassung GOETGHEBUERS 
an, und reihe demnach /ougipes unter das Subgenus Zex- 
dipes s.str. ein. 


Untergattung Phytochironomus (KIEFF.) GTGH. 
(Zinfeldia EDW. p.p.). 


Endglied der Zange ohne lange Borsten an der Innen- 
seite. Beide Anhange gut entwickelt. Unterer Anhang mit 
langen gekriimmten Borsten. 

Vielleicht hat KIEFFER mit Phytochzronomus die Arten von 
Glyptotendipes gemeint, welche keinen Eindruck auf dem 
Abdomen haben. GOETGHEBUER hat den Namen /Phytochz- 
ronomus gewählt für solche Arten, welche nur von 7endipes 
s.str. zu unterscheiden sind durch das Fehlen der Borsten 
an der Innenseite der Endglieder der Zange. Ich meine, 
dass das Zusammenbringen dieser Arten mit 7. longipes 
ganz unnatürlich ist. Siehe 7. longipes Seite 172. 

Bis jetzt ist nur eine Art in Niederland gefunden worden 
und zwar 7. (Ph.) paganus MEIG. 


T. (Phytoch.) paganus MEIG. 1838 S.B. VII (datzdens GTGH.). 


Ganz griine Tiere, auch die Beine. Metanotum, Sternum 
und Binden des Mesonotums gelb. Endglieder der Zangen 
am Ende plötzlich verschmälert, oberer Anhang am unteren 
Ende breit, oben schmal und gekrümmt, wie bei Exdochzr. 
intextus und T. longipes. 

Koll. DE M. 

Den Haag, VL, v. D. W. (1); Beetsterzwaag, VI.22, DEM. (2), 


Untergattung Camptochironomus KIEFF. 1918. 


Gekennzeichnet durch die schweren Zangen und die sehr 
merkwürdigen Anhänge, siehe Figur 35. 


174 G. KRUSEMAN JR., 


T. (Camptochir.) tentans FABR. 1805 (aprilinus KIEFF.; 

subaprilinus KIEFF; atrofasciatus KIEFF.). 

Diese Art ist von der folgenden eigentlich nur durch 
die Form des 9. Segmentes zu unterscheiden, welches 
3-lappig ist; Fig. 35. Die äussersten Varianten gleichen 
einander garnicht, doch gehen die Arten, was Farbe und 
Grösse anbetrifft, ineinander über. Diese Stücke sind, 
ohne dass man das 9. Segment untersucht hat, nicht mit 
Sicherheit zu bestimmen. 

T. tentans ist eine sehr kräftige Art mit einem robusten 
Aussehen. Es sind im Freien die Auffälligsten. 

Thorax grün, Metanotum, Sternum und Binden auf dem 
Mesonotum schwarz. Die mittlere Binde manchmal dunkel- 
rot. Abdomen dunkel. Farbe der Beine variabel, von grün 
bis dunkelbraunschwarz. Vordertarsen meist mit einigen 
längeren Haaren versehen. Querader im Flügel dunkel. Das 
Ende des 9. Segmentes 3-lappig, seitliche Lappen nicht stark 
hervortretend, siehe Figur 35. 

Koll. KR. 

Gouda, V.32, Kr. (16); Ewijksluis, V.32, Kr. (2); Heer 
Jansdam, VI.31, KR. (4); Muggebeet, IV.31, KR. (7); Am- 
sterdam, VIIl.31, M. C. J. (1); Anna Paulowna Polder, V.31, 
KR. (15). 

Koll. DE M. 

Diemen, V.20, DE M. (4), V.19, DE M. (1); Amsterdam, 
V1.23, IDEM A@)9VIIN22; DE (MET) Ve DEAN EN Vea. 
DE M. (1); Leimuiden, VIII.21, DE M. (1), VIII.18, DE M. 
(1), VIII.20, DE M. (1); Hilversum, VII.22, DE M. (1); Kor- 
tenhoef, V.05, DE M. (1), Vll.og, DE M. (1); ’s-Gravenhage, 
VII.03 DE M. (3), V.19. DE M. (3); Zwammerdam, VIll.og, 
DE M. (1); Oisterwijk, Vil.o2, DEM. (1); ein Exemplar 
Koll. KINKER 18 235. 

Koll NERC: 

V123, M INC) AVES MEERE Ne 
MEME (3). 


T. (Camptochir.) pallidivittatus MALLOCH. 1915. 
Zarter, kleiner und heller von Farbe als die vorige Art. 
Rm oft hell. Thorax gelblich griin. Metanotum, Sternum 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 175 


und die Binden auf dem Mesonotum rot. Abdomen oft 
gelblich-braun. Beine griin mit dunklen Gelenken, Tarsen 
dunkelbraun. ohne lange Haare. Ende des 9. Segmentes mit 
deutlich hervortretenden Seitenlappen, siehe Figur 36. 

Koll. KR. 

Meskiaukes)'Vi32)G. GD. (1); Gouda) Vi32:0 KR? (13); 
Medemblik, V.31, KR. (5); Ouderkerk, IX.30, M. C. J. und 
KR. (1); Amsterdam, VII.31, M. C. J. (2); Amsterdam, VI.31, 
M. C. J. und Kr. (3); Anna Paulowna Polder, V.31, KR. (1). 

Koll. DE M. 

Diemen, V.17 (1); "Amsterdam, ’V.22'(3),.4VII.21:’(2), 
Wil-22"(3)P Villar (1); Hilversum, VII22 (1): 


Untergattung Limnochironomus KIEFF. 1921. 
Anhänge des Hypopygium lang, schmal und gebogen. Nur 
die Spitze des unteren Anhanges mit riickwarts gekriimmten 
Haaren. Die Endglieder der Zange mit nur kurzen Haaren 
an der Innenseite. 


Schlussel zu den niederlandischen Limnochironomus-Arten, 


RDS Metanotun hellrot (54. instant enh us paro anto’ 
— Das Metanotum schwarz . . RTLA Ste itd as 
2. Das Hypopygium Fig. 38 und 39 . . nervosus S. 176 
— Das Hypopygium Fig. 37 . lobiger (miriforceps) S.175 
3. Tibia der Vorderbeine dunkel. Der untere Anhang des 
Hypopygium seitwärts verbreitert. Fig. 4I notatus. . 4 
bia der Morderbeine hell ‚gefärbt, |...‘ pulsus;S. 176 
4. Kleine, dunkle Tiere mit schwarzen Binden auf dem 
Iesonotum... 4.1 pfs Mad inotatusi Sastre. 177 
— Grössere Tiere mit roten Binder auf dem Mesonotum . 
: Mar. rufolineatus 5.1177 


T. (Limnochir.) lobiger KIEFF. 1912 (incl. miriforceps KIErF. 
/ ie af 
1924); (drevitiabilis KIEFF. et GTGH. nec ZETT.). 


Gleicht sehr dem 7. nervosus, aber der obere Anhang des 
Hypopygium kurz, zylindrisch und mit einem kleinen Fort- 
Salzano. der Spitze wies 37: 

Thorax und Abdomen griinlich; Metanotum, Sternum, 
Flecken der Pleuren und Binden des Mesonotums rötlich. 
Beinegrünlich, Tarsen braun. Fühler, Scapum und Palpen braun. 


176 G. KRUSEMAN JR., 


EDWARDS unterscheidet zwei Varietaten, namlich eine klei- 
nere (lobiger) ohne Bart an den Tarsen und eine grossere 
(miriforceps) mit einem ziemlich langen Bart. 

Die wenigen Stücke, die sich in den niederländischen 
Sammlungen befinden, geniigen nicht um mit Sicherheit zu 
entscheiden, ob es sich um beide oder eine der obenge- 
nannten Varietaten handelt. Es scheint mir, dass die folgenden 
Stücke zu mirzforceps gehören. 

Koll. KR. 

Brummen, VIII.30, M. C. J. und Kr. (2); Hengelo (O.), 
Var, KRG); Muggebeet, IM. 3, Kr. (5). 

Nachfolgende Stücke meine ich bei /odzger einreihen zu 
konnen : 

Koll. Kr. 

Zwolle, VIII.30, M. C.J. und Kr. (1); Hengelo (O., VIII.30, 
MCH EUR Kren): 


T. (Limnochir.) nervosus STAEG. 1839 (fufilis WALK; 
goetghebueri KIEFF.; brevitiabilis ZETT. nec. GTGH.). 

Hellgriine Tiere. Die Binden des Mesonotums und das 
Metanotum, wie das Scapum hell gelblich-rot. Fühler hell- 
braun, die Haare schmutzigweiss, Fiisse ganz hell. Die End- 
glieder, wie die Anhänge des Hypopygium lang und dünn; 
Bis. 33 und so, 

Eine sehr verbreitete Art. Die früheste Angabe 12.V, 
’s Gravenhage, V.D. W, die letzte 27.1X, Amsterdam, M. C. J. 
und Kr. Die Fundorte sind: 

Koll DE Mes 

Leimuiden, de Grebbe, Zwammerdam, Linschoten, Haar- 
lem, Abcoude, Hilversum, alle leg. DE M., ’s Hage, v. D. W. 

Koll ARR 

Dordrecht, Oud-Loosdrecht, Hengelo (O.), Amsterdam, Vol- 
lenhove, Belterwijde, Ouderkerk a.d. Amstel, Zwartsluis, Does- 
burg, Klarenbeek, die Maas bei Bunde, Umgebung von 
Werkendam, Groote Lindt, (IJselmonde), Denekamp, Medem- 
blik, Rosmalen (N.-Br.), Helmond, Valkenswaard, alle von 
M. C. J. oder Kr. gesammelt. 


T. (Limnochir.) pulsus WALK. 1856. 
Die Tiere sind dunkelgriin, mit dunkelroten Binden. Das 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. Wey 


Scapum dunkelrot, Fiihler braun, wie die Haare. Die Beine 
der Stiicke in Alkohol sind hell. Der obere Anhang des 
Hypopygium mit einem stark verbreiterten, abgerundeten 
Kopf. Dadurch sofort von Zimmochironomus nervosus zu 
unterscheiden; Fig. 40. 

Koll. Kr. 

Zwartsluis, Fähre nach Genemuiden, VIIL30, M. C. J. und 
Kr. (1); Valkenswaard, VIII.31, KR. (1). 


T. (Limnochir.) notatus MEIG. 1830 S.B. I 
(mgrimanus auct. nec STAEG.). 


Die Tiere sind dunkelgriin, die Binden des Mesonotums 
und das Metanotum schwarz, das Sternum, wie das Scapum 
und die Fiihler braun. Abdomen griin, letzte Segmente 
braun. Vorderbeine: Femur mit dunkelbrauner Spitze, die 
Tibia ganz dunkelbraun, die Tarsenglieder, die Basis aus- 
genommen, und der Metatarsus braun. Die Mittel- und 
Hinterbeine hell, ausgenommen die vier letzten Tarsen- 
glieder, welche dunkel sind, Der untere Anhang des Hypo- 
pygium hat riickwarts eine membranartige Verbreiterung; 
Fig. 41. Lange: 4 mm. 

Koll. KR. 

Hengelo (O.), VIII.31, KR. (3). 


Var. rufolineatus GTGH. 1928. 


Diese Varietàt ist grösser als die typische Form, nämlich 
6mm. Die Binden des Mesonotums und das Sternum hell- 
rot. Die Segmente 6—8 des Hinterleibes dunkel. 

Koll. DE M. und KR. 

Bunde, Halde des Maasthales, VI.31, DE M. und KR. 


(oi 229). 


Untergattung Xenochironomus KIEFF. 1921. 


Diese Untergattung, von welcher bis jetzt nur eine Art, 
rousseaui GTGH., gut bekannt ist, wahrend noch zwei Arten 
von KIEFFER beschrieben werden, unterscheidet sich von 
Tendipes s. str. dadurch, dass der obere Anhang reduziert ist: 
auch fehlen die langen steifen Haare an der Innenseite der 
Endglieder der Zangen. Übrigens sehen sie dem Tendipes 
s. str. vollkommen ähnlich. 


178 G. KRUSEMAN JR., 


Am wahrscheinlichsten kommt es mir vor, dass die drei 
Arten, welche in Europa gefunden werden, dieselben sind; 
vielleicht ist die schwedische Art etwas verschieden. In 
unterstehender Tabelle.stelle ich die Unterschiede einander 
gegenüber: 


xenolabis flavinervis  rousseaui uh 
Oberer Anhang: klein fehlt klein klein 
Langenverhaltnis 
der Fiihlerglie- 
der 12:2—II 35601 al DAS 3 
DA 
Femur = Tibia > <i 
oe dunkel klar klar klar 
Tibia schwarz grün grün grün 


Das Fehlen des oberen Anhanges schien auch bei einigen 
niederländischen Exemplaren vorzukommen, jedoch stellte 
sich bei einer genauen Untersuchung heraus, dass dies ein 
Irrtum war, weil der obere Anhang durch die untersten 
Glieder der Zangen bedeckt wurde. 

Wenn wir annehmen, dass dies auch der Fall ist bei 
KIEFFERS flavinervis, dann sind flavinervis und rousseaui 
identisch laut der Beschreibung, xenolabis jedoch weicht 
hiervon ab. Die niederländischen Tiere jedoch haben Über- 
einstimmung mit xenolabis bezüglich des Langenmasses der 
Fühler. Ich meine, dass wir mit einer Art zu tun haben, die 
also xenolabis heissen soll. Die Art ist sehr verschieden in 
Grösse und Form. 


T. (Xenochir.) xenolabis KIEFF. 1916 
(rousseaui GTGH. und flavinervis KIEFF.). 


Grüne Tiere mit gelblichen Binden auf dem Mesonotum; 
das Metanotum, das Sternum und die Flecken auf den 
Pleuren gelblich. Hypopygium: Fig. 42. 

Femora und Tibiae hell, ebenso die Basal-Hälfte der 
Metatarsen, das Übrige der Tarsen dunkel, die hell ge- 
firbten Teile gehen ohne scharfe Begrenzung in die dunklen 
über. Die Tibiae der Vorderbeine sind länger als die Femora. 
Bei den in Alkohol konservierten Tieren ist die Querader 
hell. Länge 5—6.5 mm. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 179 


Koll. KR. 

Der Maas entlang bei Bunde, VI.31, KR. (57); Dordrecht, 
NER (a) Groote, Lindty,Vb31}JSRt. (Der Doesburg, 
Villar, M. C: J..und Kr. (4);,Denekamp, ) VII. 31, KR. (1). 


Untergattungen mit reduzierten Anhangen 
des Hypopy gium: 


KIEFFER hat 1918 Cryptochtronomus beschrieben mit chlo- 
rolobus KIEFF. als Type. 7. (Crypt.) chlorolobus ist synonym 
mit Chir. supplicans MEIG. KIEFFER nannte im Jahre 1918 
schon 13 Arten; im Laufe der Jahre sind noch viel mehr 
dazu gekommen. Die Untergattung enthielt ursprünglich 
alle 7endipes-Arten mit reduzierten Anhängen. Bezüglich 
der europäischen Vertreter ist diese Untergattung in ver- 
schiedener Weise verteilt, u.a. von HARNISCH betreffs der 
Larven und Puppen. Dieser gelangt zu Crypfochironomus 
s.str. Type: supplicans MEIG. (als Synonym fur chlorolobus 
KIEFF.); Paracladopelma Type: camptolabis KIEFF.; Harnt- 
schia Type: fascimanus KIEFF. (Syn. semplex GTGH.); Para- 
chironomus LENZ Type: ? cryptotomus KIEFF. und die véres- 
cens-Gruppe: = Cladopelma KiIEFF. s.str., mit als Arten: 
virescens (MEIG.) KIEFF. und ôrevrtibialis ZETT. Diese letzte 
Art ist ein Lännochironomus und virescens, wenn synonym 
mit MEIGENs vzrescens, ist ein Harnischia. Das System der 
Imagines ist immer noch nicht mit dem Larven-System 
in Übereinstimmung. Es kommt mir vor, dass dies jedoch 
nicht unmöglich ist, wenn man Parachzronomus LENZ von 
Cryptochironomus trennt und unterscheidet durch den bajonett- 
förmigen oberen Anhang des Hypopygium. 


Wir erhalten dann: 


I. Paracladopelma: oberer und unterer Anhang gut 
entwickelt, beide behaart, Endglied der Zangen sehr lang. 


2. Cryptochironomus: oberer Anhang behaart oder 
fehlend; der untere behaart oder, vielleicht selten, fehlend. 
a. oberer und unterer Anhang anwesend (sogen. defectus- 
Gruppe, Cryptochironomus im engsten Sinne). 
6. oberer Anhang fehlt (sogen. rostratus-Gruppe). 


180 G. KRUSEMAN JR., 


3. Parachironomus LENZ.: oberer Anhang bajonett- 
formig. 
a. unterer Anhang anwesend und behaart. 
6. unterer Anhang fehlt. 

4. Harnischia KIFFF.: Anhange fehlen, die beiden Glieder 
der Zangen scheinen verwachsen zu sein. 


Als das Manuskript abgeschlossen war, erhielt ich durch 
die Freundlichkeit des Herrn PAGAST seine ,,Chironomiden 
aus der Bodenfauna des Usmasees in Kurland” separat aus 
Folia Zoölogica et Hydrobiologica Vol. III, No. 2. Riga, 
23. x 1937: 


PAGAST verteilt seinen „Zweiten Formenkreis”: 


»,, Tendenz” zur Rückbildung der Anhänge, besonders 
»Anhang 2 und vollständigen Verschmelzung von coxit 
»und stvlus« in: 


„Gruppe 7. (Paracladopelma HARNISCH). 


»Stylus und Coxit voneinander noch recht deutlich 
»abgeschniirt, doch weniger deutlich als in den vorigen 
»Gruppen; Stylus sehr lang, einzelne längere biegsame 
»Haare längs seiner ganzen Innenkante. Analspitze dünn 
»und schlank, gerade, scharf abgesetzt. Bei dieser 
»Gruppe konnte ich im Gegensatz zu allen übrigen 
»nur je einen Sporn an den Tibialkämmen feststellen. 
»Frontalhöcker mit Warze. Pulvillen, wie KIEFFER sagt, 
»verästelt, d.h. die Randhärchen länger als der Quer- 
»durchmesser des Lappens. 


„Gruppe G. (Cryptochironomus KIEFF. s.s.). 


»Stylus und Coxit ohne deutliche Trennungsnaht, jener 
»plump und viel kürzer (Verhältnis Stylus: Coxit ~ I), 
»Innenkante mit längeren Borsten; ausserdem ist sie 
»kurz und dicht flaumig behaart, Härchen gebogen, 
»etwa 12 u lang. Bei allen anderen Gruppen fehlen an 
»der Innenkante Härchen ganz, oder sie sind viel kürzer 
»(ca. 6 mw) und undichter. Anhang 1 gerundet, dicht 
»mit kurzen und am Ende mit einigen langen Haaren 
»besetzt, Anhang 2 klein und sehr schmal, seine Be- 
»haarung ebenso, wie die des 1. Analspitze nicht scharf 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. ISI 


»abgesetzt, zum Ende allmahlich verschmalert, ein wenig 
»gebogen, zugespitzt. Pulvillen lappenformig, d.h. Rand- 
»harchen kiirzer als der Querdurchmesser des Lappens. 
»— In dieser Auffassung korrespondiert die Gruppe 
»mit meinen und den mir aus der Literatur bekannten 
»Zuchtergebnissen. (C. defectus, chlorolobus, rostratus, 
»citrinellus Kieff.). 
»Gruppe H. (Parachironomus LENZ). 


»Stylus und Coxit nur sehr undeutlich voneinander 
»geschieden, langs der ganzen Innenkante des Stylus 
»einzelne langere Haare. Anhang 1 schmal, linealisch, 
»am Ende mit 3—4 Borsten, Anhang 2 ganz rudimentàr, 
»behaart (ob bei allen Arten?). Analspitze + deutlich 
»abgesetzt, lang und schlank, daneben ohne warzen- 
»artige Anhange. Pulvillen lappenformig. 


»Gruppe I. (Leptochironomus m.). 

» Stylus und Coxit recht undeutlich geschieden. Anhang 
»I linealisch, mit 3—4 Borsten, Anhang 2 fehlt (?). 
»IX. Segment jederseits neben der Analspitze mit warzen- 
»artigem niedrigem Höcker, der 3—4 Borsten trägt. 
»Analspitze entweder gerade und scharf abgesetzt oder 
»mehr allmählich sich verjüngend und gebogen. Pul- 
»villen lappenförmig. 


„Gruppe K. (Mecrochironomus KIEFF.). 


»Stylus und Coxit sehr undeutlich geschieden. Anhänge 
»fehlen ganz, ebenso die bei folgender Gruppe vor- 
»kommende ventrale Platte (IX. Sternit?) am IX. Seg- 
»ment. Warzen neben der Analspitze fehlen, diese wenig 
»abgesetzt, der basale Teil fein und dicht behaart, die 
»äusserste Spitze plötzlich verengt, gelbbraun chitinisiert 
»und nackt. Pulvillen lappenförmig. 

»Gruppe L. (Aarnischia KIEFF.). 
» .... Gruppencharakteristik nach der Imago von pseudo- 
»simplex: Grenze zwischen Stylus und Coxit kaum zu 
»erkennen. Anhänge fehlen ganz. Analspitze allmählich 
»verschmälert mit einzelnen längeren Haaren besetzt, 
»Dorsalrand und äusserste Spitze nackt. Charakteristisch 


182 G. KRUSEMAN JR., 


sist die Ausbildung einer rechteckigen Platte ventral 
»am IX. Segment (IX. Sternit?), die in der Mitte des 
»Analrandes eine kleine lappenartige Ausrandung zeigt.« 


Im grossen und ganzen stimmen unsere Ansichten überein. 
. Ich dagegen habe Parachironomus LENZ und Leptochironomus 
PAGAST zusammen als Parachironomus zusammengehalten, 
da die zwei Arten von LENZ, unter Parachironomus auf- 
gefihrt, recht mangelhaft beschrieben sind. Ohne eine neue 
Untersuchung das Hypopygium ist nicht festzustellen, ob 
sie zu der Gruppe a mit unterem Anhang oder zu b ohne 
unteren Anhang gehören. 

Auch die Gruppen Mzcrochironomus und Harnischia von 
PAGAST habe ich zusammen unter Haruzschia gelassen. Die 
systematische Stellung der Gattung Microchtronomus KIEFF. 
ist recht unsicher. Meiner Meinung nach kann man Gruppen 
besser keine als fragliche, Verwirrung stiftende Namen geben. 

Vielleicht sollte Cryptochironomus in drei Gruppen geteilt 
werden (siehe PAGAST 1932). Ich habe keinen7. /crypto- 
chir.) vulneratus sensu PAGAST gesehen, und kann also 
nicht darüber urteilen, ob der ;obere oder untere Anhang 
fehlt. Fehlt der untere Anhang, dann hat PAGAST recht, 
und bildet vw/neratus eine dritte Gruppe in der Untergattung 
Cryptochironomus. 


Untergattung Paracladopelma HARNISCH 1923. 
(Cladopelma KIEFF. p.p., Cladopelma EDW.). 


Cladopelma ist von EDWARDS sehr scharf definiert, namlich: 


»... Appendage 2 short, but broad, distinguishable 
»in the dry specimen, densely pubescent but without 
»long hairs; appendage 1 also short and broad, with 
»rather dense pubescence and a few long hairs; styles 
»long, slender, curved, without conspicuous row of short 
»bristles on inner side at tip. No frontal tubercles.” +) 


Diese ist jedoch eine viel engere Definition als KIEFFER 
gab. In seinen ,,Chironomides de l’Afrique équatoriale I”, 
erschienen in den ,,Annales de la Société Entomologique 


1) Jedenfalls bei einem Stück habe ich Stirnzapfen gesehen (Siehe 
auch PAGAST 1932). 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 18 3 


denffrance” Vol: XCMAnnéero2r/ Seite 37, ‘lautet die 
ursprüngliche Beschreibung: 


ENORME mene id'uigitideridomzemartncles pince 
eis appendice ou avec un ouden ap pen 
maaesrcowrts de chaque cote; tibiasantérieur 
Bree mitl'ettra nsversale. “Aus dem Rest. der Tabelle 
(die Beschreibung ist namlich in die Gattungstabelle auf- 
genommen) zeigt sich, und dies scheint fiir KIEFFER durch- 
schlaggebend gewesen zu sein: ,,Pulvilles rameux au coté 
médian”. KIEFFER hat keine Type angewiesen, und nach ihm 
hat auch niemand dies getan. 

Die Beschreibung der afrikanischen Arten dieser Gattung 
erschien in „Chir. de l’Afrique équat. II, 1922’. Für die Type 
kommen nur die Arten coronatum und fimbriatum als die meist 
bekannten in Betracht. 1921 zählte KJEFFER in den ,,Chiro- 
nomides nouveaux ou peu connus de la région paléarctique” 
die nachfolgenden Arten auf als zu Cladopelma gehörend: 
virescens MEIG., viridis KIEFF., laminata KIEFF., hırtipes 
KIEFF., camptolabis KIEFF., faroensis KIEFF. 

(KIEFFER nimmt Cladopelma das eine Mal sachlich, das 
andere Mal weiblich.) 

Da diese Beschreibung friiher als die ,,Chir. Afrique équat. 
II” erschien, kommen diese Tiere auch für die Type in 
Betracht. 

HARNISCH hat 1923 Paracladopelma von Cladopelma ge- 
trennt mit camptolabis KiEFF. als Type. Nach Art. 30g 
Ratslag K der Nomenklaturregeln ist es nicht empfehlens- 
wert die Type von C/adopelma aus den Tieren zu wählen, 
welche zu Paracladopelma gehören. Es bleiben somit nur 
übrig: virescens und die beiden afrikanischen Arten. Da 
virescens von KIEFFER dürftig und ohne Abbildungen definiert 
worden ist, und es nicht sicher ist, ob sein wrescens mit 
dem von MEIGEN synonym ist, bleiben nur die beiden afri- 
kanischen Arten übrig, aus denen man eine Wahl für die 
Type treffen kann, ausserdem sind dies auch die Arten aus 
der ursprünglichen Publikation der Gattung. 

Cladopelma KIEFF. s.str. ist, wie aus der Beschreibung 
hervorgeht, nichts anderes als eine Gruppe von Cryptocht- 


13 


184 G. KRUSEMAN JR., 


ronomus-Arten mit verzweigten Pulvillen wie auch schon 
GOETGHEBUER es auffasste. C/adopelma nimmt also unter 
Cryptochironomus denselben Platz ein als Pentapelma unter 
Polypedilum. 

Die Type von Paracladopelma HARNISCH ist camptolabis 
KiEFF. Die Geschlechtsdiagnose der Untergattung ist von 
EDWARDS gegeben, siehe oben. 

Die drei niederlandischen Exemplare von Paracladopelma 
fallen ganz unter 7. (P.) camptolabis (KIEFF.) EDW. Aus 
den Beschreibungen von KIEFFER ist nicht zu ersehen, welche 
nun eigentlich die Unterschiede der von ihm beschriebenen 
Arten sind. Unsere drei Exemplare weichen in Farbe, Gròsse 
und Form der Anhänge des Hypopygium sehr von ein- 
ander ab. Vorlaufig schliesse ich mich der Auffassung 
EDWARDS an: »In addition to the variation in co- 
lour noted above, there seems to be conside- 
fable amationitnithie shape ofscherbasalsanpen- 
dases of ithe (hypopy giu mn but] dow mot bh ie 
this HS Specific. 


Tend. (Paracladopelma) camptolabis (KIEFF.) EDW. 1913. 


Scapum und Fiihler braun, Stirnzapfen weiss. Thorax 
grün, Metanotum, Sternum und Binden des Mesonotums 
braun oder schwarz. Beine hell, Vordertibien und Tarsen 
braun. Abdomen braun oder gelblich. Das Hypopygium hat 
die typische Paracladopelma-Form, siehe Figur 43. 

Der untere Anhang ist bei dem Stück aus Loenen fast 
so lang wie der obere Anhang. Lange 3.5—4 mm. 

Koll. Kr. 

Eoenen (Viel), VIl.30, MACHT CD: "Denekamp, Villian. 
SRE) 


Untergattung Cryptochironomus KIEFF. 1918 s. s. 


Oberer Anhang entweder dicht und fein behaart oder 
fehlend, nie aber bajonettformig. Unterer Anhang fein und 
dicht behaart, selten vielleicht fehlend. Alle Arten, weiche 
ich bis jetzt gesehen habe, hatten untere Anhänge. Stirnzapfen 
anwesend. Die Type ist supplicans MEIG. als Synonym für 
chlorolobus KIEFF. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 18 5 


Schliissel zu den niederlandischen Arten von 
Cryptochironomus. 


I. Vorderbeine weiss und schwarz geringelt. Lyra 
. albofasciatus S. 185 


saiiorderbcine nicht-geringelt \ „nnn wae UT 22 
esci; dunkel a ata aan tal 21:3 
eeiniericib.orina fan acta E armas MZ 
DEMIGTOSSELEfwa 7 AMG “angeren nva van » PSittacinus S., 187 
— (Gooien 9 mm 1 a. Wise. redekein Ss 187 


4. Stirnzapfen sehr klein; en ZT GAAS : 

È SI 1ostrdtus) 9. ES ZN 

— tirnzapien deutlich in. |. MALE 
5. Endglieder der Zange an der Sl RT in alee 

: defectus S. 185 

— Endglieder der Zange an der Spitze nicht verschmalert. 

| . supplicans S. 186 


Gruppe,a: beide Anhange anwesend. 


T. (Cryptochir.) albofasciatus STAEG. 1839 (d¢annulatus GTGH. 
? subdefectus KIEFF.) 


Stirnzapfen gross. Beide äussersten Enden der Vordertibiae 
und die drei ersten Tarsenglieder sind sehr dunkel, der Rest 
hell; die Glieder 4 und 5 ganz dunkel. Die Beine sehen wie 
geringelt aus. Äusserstes Ende Metatarsus 2 und 3 gebärtet. 
Tarsenglieder 1 und 2 der Mittelbeine und 1—3 der Hinter- 
beine geringelt, wie die Vorderbeine. Thorax und Abdomen 
grün. Scapum hell rötlich, Geissel dunkelbraun. Büschel 
schmutzig gelblich. Mesonotum mit drei rötlichen Binden. 
Sternum rötlich. Scutellum grün. Länge 6.5 mm. Anhänge 
des Hypopygium [Fig. 44] reduziert, wie bei defectus. 

Koll. DE M. 

Zwammerdam, VIII.18, DE M. (1). 

Koll. Kr. 

Denekamp, VI.32, KR. (1). 


T. (Cryptochir.) defectus KIEFF. 1913. 


Stirnzapfen deutlich. Scapum dunkelbraun, Fühler braun. 
Palpen bräunlich. Thorax und Abdomen grün. Beine grün 
mit dunklen Gelenken, letzte Tarsenglieder dunkel. Vorder- 


186 G. KRUSEMAN JR., 


tarsen kurz gebartet. Endglieder der Zange an der Spitze 
verschmälert. Länge 5 mm. Ein Stück aus Zwolle hat am 
letzten Segment des Abdomens seitliche Lappen; Fig. 45. 
Koll. Kr. 
Zwolle, VIII.30, M. C. J. und Kr. (3); zwischen Deventer 
und Olst AVE ORR) 


T. (Cryptochir.) supplicans MEIG. 1830, S.B. VI 
[chlorolobus KIEFF. 1918]. 


Scapum und Geissel rot, Haare gelblich ; Palpen bräunlich, 
letztes Glied am längsten. Stirnzapfen deutlich. Thorax mit 
rötlichen Binden, Schildchen grün, Metanotum rötlich. Ab- 
domen und Beine grün. Vordertibiae oft ganz dunkel, alle 
Tarsen dunkel, ausser der basalen Hälfte des ersten Tarsen- 
gliedes der Mittel- und Hinterbeine. Vordertarsen gebärtet. 
Hypopygium karakteristisch; Endglied der Zange so breit 
wie das basale Glied, gebogen, und an der Spitze nicht ver- 
schmälert. Zwei Paar Anhänge, fein behaart, der obere 
Anhang oft scheinbar nahe am Distalende des Grundglie- 
des entspringend; Fig. 46. 

Koll. Kr. 

Anna; Baulownapelder, Vizi, Kr. (2); Dordrecht, N len. 
KR, (1): Bunde, Mar KR. (1) Amsterdam sl xXound Vier 
M. C. J. und KR, resp. M. C. J. (5 resp. 2); Rijswijk (N.-Br.), 
Msn DE PA CHREDEKE Une MIO DENTS) 


Var. obreptans (WALK) EDW. 1856. 


Beine viel heller als bei der typischen Form, Vorder- 
tarsen ungebärtet. 

Koll. KR. 

Brummen, VIIl-30; MUC J. und SRG) Amsterdam; 
VII: NME SCE nd RRRS 

Vielleicht gehort zu dieser Varietät: 

Vogelenzang, Dünen der Amsterdamer Wasserleitung, V.31, 
MAC AT ind MERE) 


T. (Cryptochir.) supplicans? Monstruositàt. 


Ein Stiick aus Denekamp, VIII.31, hat anstatt zwei Sporne 
an den vier Hintertibiae drei Sporne. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. I 87 


T. (Cryptochir.) psittacinus MEIG. 1830 S.B. VI 
(armillatus STAEGR.). 


Stirnzapfen deutlich. Scapum und Geissel dunkelbraun, 
Büschel braun. Thorax dunkelgriin-grau, bereift, die Binden 
dunkelgrau, Schwinger weiss, Abdomen braun. Femur und 
Tibia der Vorderbeine dunkelbraun, Tarsen heller, das Ende 
des Metatarsus und Tarsenglieder 2 und 3 gebärtet. Mittel- 
und Hinterbeine grün, ausgenommen die letzten Tarsen- 
glieder, welche braun sind. Hypopygium karakteristisch : 
GOETGHEBUER 1928, Fig. 115c. Länge 7 mm. 

Koll. DE M. 

Biemen, Vill1s, DE M. (r), VIl-17, DE M. (1). 


T. (Cryptochir.) redekei n. sp. 


Grosse, schwarze Tiere. Kopf hell, Stirnzapfen gelblich, 
Scapum schwarz, Geissel und Büschel dunkelbraun, Palpen 
hell. Thorax grau-schwarz, Binden, Metanotum und Sternum 
tiefschwarz. Pleuren hell. Die Flügel haben gelbliche Adern, 
d.h. ebenso hell wie der Rest, Schwinger gelblich. Vorder- 
beine dunkelbraun, Basis des Femur rotbraun; zweites und 
drittes Tarsenglied gleich lang; Femur und Metatarsus '/, 
mal so lang wie die Tibia. Tarsen gebärtet. Femur der 
‚Mittelbeine rotbraun, Tibia hell gelblich-braun, beide mit 
dunklen Gelenken; Tarsen der Hinterbeine dunkel, Tibia und 
Femur hell mit dunklen Gelenken. Hinterleib dunkelbraun, 
die Bauchseite etwas heller mit hellen Binden. Hypopygium 
siehe Figur 47. Länge 8—9 mm. 

Koll. Kr. 

Reeuwijksche und Sluipwijksche Plassen bei Gouda, 19.V.32, 
KR. (7), gefunden unter vielen Hunderten anderer schwarzen 
Tendipediden; Nieuwersluis V.28, KR. (1). 

Diese Art ist sofort durch seine robuste Form und tief- 
schwarze Farbe zu erkennen. 


Gruppe bc, Oberer A nba wert e alt. 
T. (Cryptochir.) rostratus KIEFF. 1921 (vertunensis 
GTEH., 19314 Bred 75): 


Ganz grüne Tiere; Stirnzapfen undeutlich. Vordertibiae 
ganz dunkel, ungebärtet. Hypopygium karakteristisch. Hat 


188 


G. KRUSEMAN JR., 


Ähnlichkeit mit defectus, nur der untere Anhang ist 
anwesend; Fig. 48. Länge 4—-4.5 mm. 

Koll. Kr. 

Denekamp Vils, Kr (2); Dordrecht Wiles. KRS 
Doesburg, VIII.30, M. €. J. und Kr. (7). 


Untergattung Parachironomus LENZ 1921. 


Oberer Anhang des Hypopygium ist bajonettformig. 


S 


chlüssel zu den niederländischen Parachironomus-Arten. 


. Vorderbeine weiss und schwarz geringelt 


Vorderbeine nicht geringelt 


. Nur die Spitze der Vordertibiae schwarz. 


biannulatus 5 ies 
Ein Drittel am distalen Ende der Vordertibiae schwarz . 
. longiforceps S. 190 


MVordestibiae jsebärtet MEME VILOSUSA STO 
Mordentibiae ungebärteer Amr wert Det SA 
. Anhang sehr kurz, gerade noch Sean de edt WES 
Anhang gut entwickelt, etwa so lang wie das basale 
Gliedwders Zangen. areas veert arte neee Bern 
. Scapum dunkelbraun-schwarz. . . monotomus S. 193 
Scapum hellrot-braun . . : DORATI: byt 70) 


. Endglieder der Zangen SI senta arcuatus S, 194 


Endglieder der Zangen winklig gebogen . edwardsi S. 194 


«DiesInnenselte#deri Zangen mit einem Wulst ife 272.538 
— Die Innenseite der Zangen regelmässig gebogen . . 10 
. Spitze des Hinterleibes lang, die Mitte der Endglieder 
Chicche 5 5 ale Brant eal ike N EINEN TO 
Spitze des Hinterleibes Le “edule Snigrnonitens; >. Wo 


IO. 


He 


. Anhang kurz, so lang wie das basale Glied der Zangen 


. pseudotener S. 191 


Anhang länger als das basale Glied der Zangen, 
stenen SOD 


Endglieder der Zangen sehr dünn, fast fadenformig. 11 


Padgledervder Zaneen! nicht aclemtonni Ne 
Vordermetatarsus von der Basis nach der Spitze zu 
allmahlich dunldeweerarbi = aren. Raglio shes 


Nur die Spitze des Vordermetatarsus dunkel 
. monochromus S. 192 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 189 


12. Endglieder der Zangen nach der Spitze zu verbreitert 
È . demeijerei S. 195 

— Endglieder der Zangen überall Bliek breit, ziemlich 
Een Et te out . . swammerdami S. 196 
— Endglieder der Zangen diek der Spitze zu verschmälert 13 
13. Innenseite des Endgliedes fast gerade, etwas flau ge- 


BREN .}.1. steh Soe B eahailo 
— Innenseite des Endeliädes eebobem PURE AA 
14. Endglied der Zangen in der Mitte nach aussen hin 

aussebeullt 41:17:24: : oy NUS SLOD 
— Endglied der ne. an ae unsere regelmässig 

gebogen . . Sit be sw BS 
15. Endglied Sat Be Vo oet parities S. 196 
— Endglied an der Spitze abgerundet. . mauricii S. 195 


16. Basal-Glied der Zangen an der Innenseite mit Borsten . 
. atriforceps S. 197 

— Basal-Glied der Zangen sine Borsten an der Innenseite 
major S. 197 


Genppe a: mit unterem Anhang, 


T. (Parachir.) biannulatus STAEG.. 1893 (malaceus WALK., 
viridanus (Ruthe) GTGH.). 


Vorderbeine weiss geringelt. Vorderfemur grün, Tibia 
weiss, nur mit schwarzer Spitze, Metatarsus weis, !/, am 
distalen Ende schwarz, Rest weiss, Tarsenglied II weiss mit 
schwarzer Spitze, die Glieder II, IV und V glänzend schwarz. 
Mittelbeine grün, Kamm, Sporne, die Tarsenglieder Ill, IV 
und V und die Spitze des Tarsus II schwarz. Hinterbeine 
grün, Kamm, Sporne, die Tarsenglieder III, IV und V und 
die Spitze des Tarsus I und II schwarz, Tarsus III in der 
Mitte heller. Grüne Tiere, Rückenbinden rötlich, Scapum 
hell. Keine Stirnzapfen. Grösse 6.5 mm. Hypopygium Figur 49. 

Koll. Kr. 

Hengelo (O.) (Lonnikermeer), VII.30, M. C.J. und KR. (4); 
Zwolle, VIIL30, M. C. J. und KR. (1). 

Koll. DE M. 

Kortenhoef, VII.10, DE M. (1); Zwammerdam, VIII.12, 
DE M. (1). 


190 G. KRUSEMAN JR., 


T. (Parachir.) longiforceps KIEFF. 1921 (/koneuxi GTGH.). 


Vorderbeine geringelt. Vorderfemur grün, Tibia !/, am 
distalen Ende schwarz, Metatarsus weiss, um am distalen Ende 
schwarz, Tarsus II weiss mit schwarzer Spitze, Tarsus III, IV 
und V schwarz. Mittel- und Hinterbeine grün, Kamm usw. 
schwarz, Tarsenglieder IV und V schwarz, Spitze des Tarsen- 
gliedes II und drittes Glied der Mittelbeine ganz schwarz. 
Hinterbeine: Tarsus I, II und III weiss, I und II mit 
schwarzer Spitze, III !/, am distalen Ende schwarz. Hypo- 
pygium Figur 50. Grösse 3.4—4.5 mm. 

Koll. Kr. 

Zwart sschaar a. d. Ijsel, VIll.30, MAC ].2undeRRr a @)E 
Doesburg, VIII.30, M. C. J. und Kr. (5); Exkursion Wer- 
kendam, VI.31, KR. (2); Gr. Lindt (IJselmonde), VI.31, KR. 
(2) Dordrecht Vila ARR An) Moordrecht N°52 IRS a5) 


T. (Parachir.) vitiosus GTGH. 1921. 


Griine Tiere. Die Beine sehr karakteristisch, Vordertibiae 
mit braunschwarzer Spitze, Metatarsus und Tarsus II weiss, 
IV und V schwarz, III weiss mit schwarzer Spitze. Vorder- 
tarsen lang gebartet. 

Koll, Kr. 

Oud-Loosdrecht, VI.31, KR. (1). 

Koll. DE M. 

Zwammerdam, VIL.o3, DE M. (1); Bodegraven V, DE M. (1). 


Grupper be olfımmıe zun teren. AMIE 


T. (Parachir.) tener KIEFF. 1918 (? dalticus PAGAST 1931). 


Scapum schwarz, Geissel und Büschel hellgelb. Keine 
Stirnzapfen. Mesonotum mit roten Binden. Flecken der 
Pleuren, Metanotum und Sternum dunkelbraun. Vorderfemur 
grün, Tibia und Tarsen II—V schwarz, Basis des Metatarsus 
hell, der Spitze zu allmählich dunkler werdend. Hypopygium 
karakteristisch Fig. 51. Grösse 4—4.5 mm. 

Koll. KR. 

Amsterdam (N. Meer), VI.31 (79), IX.30, M. C. J. und KR. 
(4), (Beine von einem Stiick vielleicht noch nicht ausge- 
färbt); Amsterdam-Zuid, VII.31, M. C. J. (1); Amsterdam 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. TOI 


(Kinselmeer), VI.31, KR. (17), V.32, KR. (22), Oud-Loosdrecht, 
VI.31, KR. (22); Amsterdam (Merwedekanaal), VI.30, M. C.J. 
und KR. (1). 

Koll. DE M. | 

Amsterdam, Vlio8 (2) TX. 18700), E20, (1), VII 2 0 (1), 
ME 22''(3)),6 VII.23 (D), IX.24 (1), 26/(3) 7 Diemen, 'V.20 (1); 
Leimuiden, VII.22 (1), alle DE M. 

Amsterdam, V.23, DE M. (10), diese Stucke sind grösser 
und dunkler, der Gesamteindruck ist grau, anstatt griin, 
die Beine dagegen sind heller. 


T. (Parachir.) nigronitens KDW. 1929. 


Scapum schwarz, Geissel und Biischel dunkelgrau, Kopf 
dunkeloliv. Die Stirnzapfen fehlen. Thorax olivfarbig, Binden 
auf dem Mesonotum, Metanotum, Sternum, Pleuren, und 
Prothorax schwarzbraun. Hinterleib bei den Alkoholexem- 
plaren olivfarbig. Bei den trocknen Stiicken sind alle Farben 
viel dunkler, fast schwarz. Vorderfemur und Tibia der Tiere 
in Alcohol olivfarbig, alle Tarsen etwas heller (bei trocknen 
Stücken gleichmässig braun). Hinter- und Mittelbeine hell 
mit dunkleren letzten Tarsengliedern. Kamm dunkel. Hypo- 
pygium gleicht dem bei tener; Fig. 52. 

Koll. KR. 

Anna Paulownapolder, V.31, KR. (5). 

Koll. DE M. 

Diemen, VII.18, DE M. (6); Amsterdam (Zeeburg), VI.17, 
Devas) iV I 16; DEMO (1); Muiden, VI.20,. DE, M. (1). 


T. (Parachir.) pseudotener GTGH. 1922. 


Thorax gelblich. Abdomen griin, Scapum, Metanotum und 
Binden des Mesonotums rötlich. Anhang des Hypopygium 
kurz, Endglieder der Zangen lang, °/, am distalen Ende 
schmal und gebogen. Das untere Drittel an der Innenseite 
etwas breiter und mit Borsten versehen. Siehe GOETHGEBUER 
1928, Fie. TILL. 

Koll. DEM. 

Linschoten, V.21, DE M. (1). 


T. (Parachir.) monochromus v. D. W. und monochromus GTGH. © 


In „De Bouwstoffen voor een Fauna van Nederland”, Band 3, 


192 G. KRUSEMAN JR., 


Seite 32, findet man die ursprüngliche Beschreibung von 
Chironomus monochromus N. D. W. unter dem Namen C4. 
untcolor V.D. W. Später hat v.D. W. den Namen geändert, 
weil WALKER schon einen Chzronomus unicolor beschrieben 
hatte. In „Tijdschrift voor Entomologie”, Bnd. II, 1859, 
Seite 162 und 163, hat v. D. W. nebst derselben lateinischen 
Diagnose der Bouwstoffen” eine vollständigere Beschrei- 
bung in der niederlandischen Sprache gegeben. Diese lautet 
was der Beine anbelangt: 


»Pooten helder groen, met bleekbruine tarsen, de spits 
»der scheenen, die der beide eerste tarsenleden benevens 
„der darie laatste tarsleden jceheelyidonkerbruimie ey « 


Die Type ist weder in der Kollektion DE MEIJERE noch in 
der Sammlung von ,,’s-Rijks Museum voor Nat. Hist.” in Leiden 
anzutreffen. Wir sind also bei der Identifizierung nur auf die 
Beschreibung angewiesen. Diese stimmt genau mit EDWARDS 
Beschreibung des Chironomus claviforceps überein, ist aber 
wegen der teilweise dunklen Beine nicht die des Chzronomus 
monochromus GTGH. Ch. tenuicaudatus MALL. ist wahrschein- 
lich ein Synonym für Ch. monochromus N. D. W. Der Ch. 
monochromus GTGH. soll also daczliger KIEFF. 1922 heissen. 
GOETGHEBUER hat Stücke von dacz/iger von KIEFFER gesehen 
und als synonym mit seinem Ch. monochromus angegeben. 


T. (Parachir.) monochromus Vv. D. W. 1874 [nec GTGH.], 
(unicolor NV. D. W., claviforceps EDW., ? tenuzcaudatus MALL.). 


Ganz griine Tiere, Fiihler und Palpen braunlich. Vorder- 
tibiae und Metatarsus weiss mit braunlicher Spitze. Tarsen- 
glieder [IV braun, Mittel- und Hintertibiae mit braunem 
Rand, nur das letzte Tarsenglied braun. Endglieder der Zange 
lang und diinn, der Spitze zu etwas verbreitert, Anhang 
lang, aber Lamelle und Anhang kürzer als bei baczliger. 
Big. ta: 

Koll. KR. 

Vioorst, VIIL30 M,C.) und Krii@5)5 Belterwide Ville: 
M. C. J. und Kr. (1); Gouda (Gouwe), V.32, KR. (1); Reeu- 
wijksche en Sluipwijksche Plassen, V.32, Kr. (1); Wassenaar, 
in den Dünen, Juli, vor 1858 1 Stück v. D. W. Dieses Exemplar 
existiert nicht mehr. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 193 


T. (Parachir.) baciliger KIEFF. 1922 (monochromus GTGH. 
[nec Weij: 


Thorax und Abdomen griin, fast ohne Andeutung der 
Binden. Vorderbeine griin, Augen schwarz. Palpen hell, 
Scapum gelb, Fiihler grau mit gelblichem Biischel, End- 
glieder der Zange sehr lang und diinn, langer als bei mono- 
chromus, Anhang ausserordentlich lang und diinn, etwas 
gebogen; Fig. 53. 

Koll. KR. 

Hienselo (©.), VIL.30, M.°C. J. und Kr. (2). 

Koll. DE M. 

Boosdrecht, Villos, DE M. (1); Leimuiden, VIN.o5, DE 
M. (1); Zwammerdam, VIII.18, DE M. (1). 


T. (Parachir.) monotomus KIEFF. 1924. 


Scapum sehr dunkel schwarz-braun, etwas heller oder 
gleich dunkel wie die Augen. Geissel hell-braun, Biischel 
Hell Balpen.chell,u4:*=, Glied am, langsten,, 2‘ und 35° un- 
gefähr gleich lang, 1's kurz. Binden auf dem Mesonotum, 
Metanotum, Flecken auf den Pleuren und Mesosternum 
braunschwarz, Teile der Binden oft heller. Vorderfemur nach 
der Spitze zu dunkler. Tibia und Tarsen dunkel. Das Ende 
der Mittel- und Hintertarsen II und Ill, Tarsen IV und V 
ganz dunkel. Metatarsus ungefahr 2 mal so lang als die 
Tibia. Tergiten 1 und 2 mit einem dunklen Hinterrand. 
Hypopygium wie bei arcuatus. 

Koll. KR. 

Amsterdam, N. Meer, VI.31, M. C. J. und Kr. (viele), 
Meo rund KR: (33V IE 31, Mt Co J.) (2), VEST, 
MAC And Ke (2): Amsterdam.Z; Vil:3.1, M. C..J.. (11); 
Amsterdam (Kinselmeer), VI.31, KR. (44), IX.30, M. C. J. 
und Kr. (9); Oud-Loosdrecht, VI.31, KR. (1); Medemblik, 
V.31, KR.(8); Vogelenzang, Diinen der Amsterdamer Was- 
Berleitung, | V.31, 4M. CJ) unda/Kro (1); Schoterzijl, V.31, 
Kr. (14); Zwart Schaar a. d. IJsel, VIII.30, M. C. J. und KR. 
(> Mengclo.(O.) N31, KR (1): Gouda (Gouwe), V.32, 
Kr. (17); Reeuwijksche und Sluipwijksche Plassen, V.32, 
TGR: (9) 


194 G. KRUSEMAN JR., 


Koll. DE M. 

Amsterdam, fallsemeint: “Haarlem VIS DE Me ie 
Diemen, VI.16, DE M. (2); Loosdrecht, IX.05, DE M. (1); 
Weimuiden,) Vil.20 (1); Haarlem, VE29/CD/N 23 Ville sir) 
DE M. (1). 


T. (Parachir.) arcuatus GTGH. 1921. 


Scapum hell, Geissel braun, Palpenglieder hell. Thorax 
grün mit rötlicher Binde, Abdomen grün. Vorderbeine 
ungebärtet, Femur hell, Tibia, Metatarsus und Tarsus II 
hell mit dunkler Spitze, die Vorderbeine sehen wie ge- 
ringelt aus. Tarsen III, IV und V dunkel. Mittel- und 
Hinterbeine hell, die letzten zwei Tarsenglieder dunkel. End- 
glieder der Zange gleichmässig gebogen. Betrachtet man 
das Hypopygium von oben, so sieht man nur ein Paar sehr 
kurze Anhänge, welche an der Spitze zwei kurze Borsten 
tragen. Fig. 54. 

Koll. Kr. 

Belterwijde, VIII.30, M.C.J. und Kr.(2); Zwolle, VIII.30, 
MIC]. und KERN) Deventer, MI. 30, MRC 
Vioorst, VII NME Ch und Kr, MG) "Doeburs vo; 
M. EC]. und Kr. (1); Fiengelo(O,), VERA): Deme- 
kamp, VERE), Oud Loosdrecht VISTA), 
Linschoten, VI.29, DE M. (2); Amsterdam, VIII.31, M.C. J. 
(3); Callantsoog, V.31, KR. (1); Gr. Lindt (IJselmonde), VI.31, 
KR (DS Moordrecht, V.32,, Kr. (2), Dordrecht N ine 
(viele); Rosmalen, VI.31, KR. (2). 

Koll. DE M. 

Amsterdamy Vz, Vo, VIE 2 VE 22 072222 2001129; 
alle DEIN alle 1 Stück: Abcoude, VI DE i) NE 
DE Mi (1); Einschoten, VL 20 DE TM) MIE 20 DEN) 
Leimuiden, VIIL20 und VIII.21, DE M. (je 1). 


T. (Parachir.) edwardsi n. nov. (vzrescens EDW. 
non [MEIG.] GTGH.). 


Scapum schwarz, Geissel und Büschel hell. Binden des 
Mesonotums, Metanotum, Pleuren und Sternum hellbraun, 
Abdomen grün. Vorderfemur grün, Tibia und Tarsen dunkel, 
das basale Ende des Metatarsus heller. Mittel- und Hinter- 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 195 


femur, Tibia und Metatarsus hell, der Rest der Tarsen all- 
mählich dunkler. Hypopygium siehe Fig. 55. Grösse 3.5 mm. 
Koll. Kr. 
Valkenswaard, VIII.31, KR. (2). 


T. (Parachir.) mauricii n. nov. (/it/orellus GTGH. 1931). 


Scapum braun, Thorax griinlich, Metanotum schwach 
braunlich. Abdomen ganz griinlich (Alkohol-Konservierung). 
Vordertibiae mit brauner Spitze. Metatarsus 1!/, mal so lang 
wie die Tibia. Vordertarsen ungebartet, einfarbig, in Alkohol 
gelblich. Hypopygium wie bei varus, aber das Endglied der 
Zange hat eine andere Form; Fig. 56. Lange der nieder- 
landischen Stucke 6 mm. GOETGHEBUER beschreibt die Art 
als 5 mm lang. 

Den Namen Z#torellus ist schon von MEIGEN praeoccupiert, 
darum schlage ich nach Dr. M. GOETGHEBUER, da der Name 
goetghebuert schon gebraucht ist, maurzcız vor. 

Koll. Kr. 

Vogelenzang (Diinen der Amsterdamer Wasserleitung), 
V.31, M. C. J. und Kr. (1). (In Alkohol konserviert). 

Koll. DE M. 

Diemen, IX.20, DE M. (1) (trocken). 


T. (Parachir.) varus GTGH. 1921. 


Abdomen gleichmässig hellgrün, Thorax etwas dunkler. 
Scapum dunkel rotbraun, heller als die Augen. Geissel hell. 
Femur hell, die äusserste Spitze der Tibia dunkel, sehr kurz 
gebärtet. Metatarsus gelb mit dunkler Spitze, Tarsus II gelb- 
braun mit dunkler Spitze, HI, IV und V ganz dunkel. 
Mittel- und Hintertarsen werden allmählich dunkler. Tibia 
und Femur hell, ausser dem unteren Rand der Tibia, welcher 
sehr dunkel ist. Hypopygium Fig. 57. 

Koll. Kr. 

Muggebeet, VI.31 (1); Hengelo (O.), VII.30, M. C.J. und 
KR. (3), VIIL31, Kr. (1); Ouderkerk, IX.30, M. C. J. und 
“er (1); Denekamp, VIIT 31, KR. (1). 


T. (Parachir.) demeijerei nov. spec. 


Die in Alkohol konservierten Stiicke gelblich (ich glaube, 


196 G. KRUSEMAN JR., 


dass sie lebendig griin waren) nur das Metanotum, die Bin- 
den und das Scapum rötlich. Letztes Antennenglied etwa 
ı!/, mal so lang wie die Glieder 2—11. Vordermetatarsus 
mehr als zwei mal so lang wie die Tibia. Alle Beine hell- 
gelblich. Letztes Glied der Zange lang und breit, am Ende 
abgerundet, basalwärts verschmälert. Anhang ziemlich lang. 
Letztes Abdominal-Segment abgerundet, mit einer langen 
Lamelle, neben welcher sich an jeder Seite ein langes Haar 
befindet; siehe Figur 58. 

Koll. Kr. 

Deesburen VL 30, MCs). und KR) Elduk, VII3o; 
MACHT Under): 


T. (Parachir.) swammerdami nov. spec. 


Farbe fast weisslich. Thorax etwas gelblicher. Scapum und 
Fühler weiss. Das Hypopygium lang, schmal und gebogen, 
wie bei arcuatus, aber die Basis nicht verbreitert. Das Paar 
Anhänge etwa so lang wie das basale Glied der Zange; 
Fig. 59. Beine weiss, Vordermetatarsus etwa 2 mal so lang 
wie die Tibia. Vordertarsen ungebärtet. Hintertarsen kurz 
behaart. Länge 4 mm. (In Alkohol konserviert). 

Koll. Kr. 

Amsterdam (Boerenwetering), VII.30, M. C.J. und KR. (1). 


T. (Parachir.) parilis WALK. 1856 (2rrez/us WALK., 
mucronatus GTGH.). 


Gleicht arcuatus genau, jedoch ist das Hypopygium ver- 
schieden, Fig. 60. Thorax und Abdomen ganz griin, Beine 
grün, Gelenke bräunlich, Scapum und Fühler rötlich. 

Koll. KR. 

Hengelo (O), VII.30, M.C.J. und Kr. (1), VIII.31, KR. (1), 
V.31, KR. (1); Vreeland, VI.31, KR. (3); Vollenhove (St. Jans 
Klooster), VIII.30, M. C.J. und KR. (2); Mastenbroek, VIIL 30 
(1); Doesburg, VIIL30, M. C. J. und Kr. (2); Rosmalen (N.Br.), 
VISIERA)! 

Koll. DE M. 

Zwammerdam, *Vilkie, DE ME GO) VILS DE MEG): 
Bodegraven, VII, DE M. (1); Amsterdam, V.24, DE M. (1). 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 197 


T. (Parachir.) major GTGH. 1921a S. 163. 


Abdomen griin. Metanotum und Binden des Mesonotums 
braunlich. Fühler und Scapum bräunlich. Beine hell gelb- 
lich-braun mit braunen Gelenken. Vordertarsen kurz gebärtet. 
Hypopygium fast wie bei afriforceps, aber der Anhang ist 
langer als das basale Glied, welches keine Borsten an der 
Innenseite trägt; Fig. 61. Die Beschreibung von GOETGHEBUER 
ist kurz und nicht sehr deutlich, das Hypopygium jedoch 
ist dasselbe. Siehe GOETGHEBUER 1928, Fig. 106. 

Koll. KR. 

tant 12.20, RRM Kuümre, V.31, KR. (1). 

Koll. DE M. 

Zwammerdam, VIII.18, DE M. (1). 


T. (Parachir.) atriforceps GTGH. 1928. 


Thorax und Abdomen griin. Binden des Mesonotums und 
Scapum rötlich. Beine grün, Tarsen braun, Hypopygium 
braun, Grundglied der Zange basalwärts breiter, an der Innen- 
seite mit Borsten versehen; Fig. 62. 

Koll. KR. 

Moordrecht, V.32, KR. (3); Denekamp, VIII.31, KR. (1), 
V Bea JR: (1): 


Untergattung Harnischia (KIEFF.) GTGH. 


Harnischia unterscheidet sich von Cryptochironomus durch 
das Fehlen der Anhänge, während ausserdem das Gelenk 
zwischen den beiden Gliedern der Zangen fehlt oder wenig- 
stens nicht sichtbar ist. 

Es ist unsicher ob KIEFFER und GOETGHEBUER, dieselbe 
Untergattung unter Harnischia verstehen. 


Schlüssel zu den niederländischen Harnischia-Arten. 


I. Metanotum zweifarbig, die basale Hälfte ist hell, die 


Gistale tialite sehlwarz 'velarbt” . "00 e viridulus 
— Metanotum einfarbig. . . . SRM ee 
2. Hypopygium in der Mitte nn MORE TITESCENS 


— Hypopygium nicht eingeschnürt. . . .pseudosimplex 


198 G. KRUSEMAN JR., 


T. (Harnischia) virescens MEIG. 1818. S. B. I. 


Kleine, griine Tiere, Binden auf dem Mesonotum, das 
Sternum, die Fühler und das Metanotum rötlich. Die Beine 
grün, ausser den Vorderbeinen, welche braun sind. Am 
meisten karakteristisch ist das Hypopygium, siehe Figur 63. 

Kol PKR: 

Medemblik,V.31, Kr2r(70); Brummen VISO SMMCE 
und Kr. (67); Voorstonde, VII30, MC. und KR aa): 
Hengelo (O.), VII.30, M. C.J. und KR. (ro); Zwolle, VIII.30, 
MAC jr und Kr), Klarenbeek, VIS ON CA Rnd 
KR) Amsterdam, Ne Meer, VIT, VII un ARIE 
M.C.J. und KR. (je 2 Stück); Amsterdam-N. (Kinselmeer), 
V und VI.31, M. C. J. und KR. resp. KR. (2 und 4), Am- 
sterdam-Z., VI 31, M2 Cr. (a): 


T. (Harnischia) viridulus FABR. 1805. !) 


Kleine, griine Tiere. Fiihler hell, Scapum dunkel. Vorder- 
beine braun, ungebärtet. Mittel- und Hinterbeine hell ge- 
farbt, Tarsen hellbraun, Binden auf dem Mesonotum, ein 
Flecken auf den Pleuren, das Sternum und die distale Halfte 
des Metanotums dunkelbraun oder schwarz. Die seitlichen 
Binden des Mesonotums bei einigen Tieren in der Mitte viel 
heller. Hinterleib griin. Die Harchen auf dem Kopf sehr 
deutlich. Querader hell. Hypopygium Fig. 64. 

Koll. KR. 

Muggebeet, IV.31, KR. (3); Voorst, VUI.31, M. C.J. und 
KR. (1). 


T. (Harnischia) pseudosimplex GTGH. 1923. 


Fühler rot, Scapum schwarz. Das Sternum und die Binden 
auf dem Mesonotum rot. Metanotum ganz dunkel. Abdomen 
grün, die letzten Segmente dunkel. Vorderfemur grün, Tibia 
dunkel, Metatarsus basalwärts hell, distalwärts dunkel, das 
Übrige der Tarsen dunkel. Mittel- und Hinterbeine grün, nur 
die zwei letzten Glieder der Tarsen dunkel. Die Tiere, welche 
schon längere Zeit in Alkohol konserviert sind, haben viel 
hellere Beine. Hypopygium Fig. 65. 


1) viridulus L. Siehe Fussnote GOETGHEBUER 1928, Seite 86. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 199 


Koll. KR. 

Moordrecht, V.32, KR. (3); Zwolle, VIII.30, M. C.J. und 
KR. (2); Vollenhove, VIII.30, M. C. J. und KR. (1); Belter- 
wijde, VIII.30, M. C. J. und KR. (1). 


Bemerkungen betreffs der „Nieuwe Naamlijst”. 


1898 erwähnen v. D. WULP und DE MEIJERE in ihrer 
„Nieuwe Naamlijst van Nederlandsche Diptera” 
42 Arten unter dem Genus Chironomus. Im ersten Su p- 
plement zu dieser „Naamlijst im Jahre 1907 wird von 
DE MEIJERE eine Art genannt, welche neu ist für unsere 
Fauna; im Jahre 1928 im vierten Supplement fiinf 
neue Arten. 

Von diesen Arten miissen aus der ,,Naamlijst” die 
folgenden: ausfallen; prasinus MEIG. und ferrugineovittatus 
‚ZETT. = flaveolus MEIG. (nec V. D. W.) als Varietäten von 
T. plumosus L.; latidens GTGH. als Synonym für paganus 
"MEIG., welcher schon in der ,,Naamlijst” vorkommt. 

Die folgenden Namen müssen aus Prioritätsgründen ge- 
ändert werden: . A muti i 

brevitibialis ZETT. in nervosus STAEG. 
tricolor .N. D. W. (nec. GTGH.) in longipes STAEG. 
_ blandus N. D. W. in. convictum WALK. 

nia AUCT. in gzbdus FABR. 

… Wegen unrichtiger Determination müssen Te nachfolgenden 
„Namen abgeändert werden: 

flaveolus in sordidatus KIEFF. 

viridus in severini GTGH. 

prasinatus in monotomus KIEFF. 

longiclava in paripes EDW. 

IT. niveipennis auct. (nec. FABR.) ist ein Sammelname fiir 
viele braune Arten der Gattungen Zendipes- und Glyptoten- 
dipes. Das einzige übriggebliebene Stück der in der ,Naam- 
list’ genannten Exemplare ist ein paripes EDW.; niveipennis 
soll also gestrichen werden; "ausserdem ist 7. nzveipennis 
| FABR. synonym mit 7. pilicornis FABR. 

Als sehr zweifelhaft sind auszustreichen: zzgrimanus und 
albimanus, in der ,Naamlijst” genannt, von denen aber 
keine Stücke mehr bestehen. 


14 


200 0 G. KRUSEMAN JR., 


Chir. fasciatus, von V. D. WULP genannt, war gewiss 
‘kein. fasciatus MEIG. = gzbbus FABR. Das, Exemplar besteht 
nicht mehr, somit ist nicht zu entscheiden, was es wohl war. 

T. trinotatus NV. D. W. ist nach dem © beschrieben worden. 
Augenblicklich ist nicht zu sagen, ob es eine gute Art oder 
ein Synonym ist, weil die QQ viele Schwierigkeiten bei der 
Determination ergeben. 

Der ,,Naamlijst” sind zent 

Tend. frisianus. KIEFF. Bull. Soc. Ent. France 1912 
und obwohl zweifelhaft Chzr. ambiguus, siehe Seite 129 dieser 
Arbeit. 

Also ‘fallen aus. verschiedenen Griinden 16 Namen aus, 
doch kommen an ihre Stelle 10 andere. Im Ganzen waren also 
42 Arten fiir Niederland bekannt. In dieser Arbeit werden 
44 fir unsere Fauna neue Arten genannt, und zwar: 

Paratendipes nudisquama EDW., Polypedilum leucopus MEIG., 
pedestre MEIG. und acutum KIEFF.; Lauterborniella orophila 
EDW.; Stexochzronomus tubanticus KRUSEMAN ; Endochironomus 
intextus WALK. und zmpar WALK.; Glyptotendipes pallens 
MEIG.; mancunianus EDW., zmbecillus WALK., annulimanus 
GTGH. und caulicola KIEFF.; Tendipes triseta KIEFF., vulpes 
KIEFF., pseudovulpes KRUSEMAN, oötusidens GTGH., cingulatus 
MEIG., pallidivittatus MALL., lobiger KIEFF., pulsus WALK., 
notatus MEIG., xenolabis KIEFF., camptolabis KIEFF., albofas- 
ciatus STAEG., defectus KIEFF., supplicans MEIG., redeket 
KRUSEMAN, vostratus KIEFF., Zongiforceps KIEFF., vitiosus 
GTGH., nigronitens EDW., pseudotener GTGH., baciliger KIEFF., 
arcuatus GTGH., edwardsi KRUSEMAN, mauriciz KRUSEMAN, 
varus GTGH., demetjerei KRUSEMAN, swammerdami KRUSEMAN, 
parilis WALK., major GTGH., atriforceps GTGH. und pseudo- 
simplex GTGH. 

Somit sind augenblicklich 86 Arten aus der we 
Gruppe für Niederland bekannt. 


BENUTZTE LITERATUR. 


BAUSE, 1913, Die Metamorphose der Gattung Tanytarsus; 
Arch. f, Hydrobiol, und Planktonk, Suppl. 
Bad 128207128 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. ‘ 20I 


EDWARDS, 1929, On British Non-Biting Midges; Trans. 
Ent. Soc. London, Vol. LXXVIL S. 279—430. 
———, 1932, Meigen’s “Nouvelle Classification”; The En- 

tomologist, Vol. LXV. S. 13—14. 

———, 1932, Meigen’s “Nouvelle Classification”; Some 
remarks on Dr. Hendel’s paper: The Ent. Mont. 
Mag. Vol. LXVIII, S. 62—64. 

FABRICIUS, 1775, Systema Entomologiae, Flensburgi et Lipsiae. 

———, 1781, Species insectorum Tome II, Hamburgi et 
Kilonii. 

———, 1787, Mantissa insectorum Tome I, Hafniae. 

, 1794, Entomolegia systematica emend. et aucta Tome 
IV, Hafniae. 

———, 1805, Systema Antliatorum, Brunsvigae. 

DE GEER, 1776, Mémoires pour servir a l’Histoire des In- 
sectes; Tome VI, S. 379, Stockholm. 

GOETGHEBUER, 1919, Observations sur les larves et les 
nymphes etc. Ann. de Biol. Lacustre Tome IX, 
S. 51—78. 

———, 1921a, Chironomides de Belgique et spécialiment 
de la zone des Flandres; Mem. Mus. hist. nat. de 
Belg., VIII, fasc. 4, mémoire 31. 

———, 1921b, Nouvelle contribution a l’étude des Chiro- 
nomides de Belgique; Bull. soc. ent. Belg., III, 
S. 167—176. 

———, 1922a, Etude critique des Chironomides de la collec- 
tion Meigen; Bull. Soc. ent. Belg. IV, S. 120— 120. 

———, 1922b, Nouveaux matériaux pour l’étude de la faune 
des Chironomides de Belgique; Ann. biol. lacustre 
XI, S. 38—62. 

=~, 1923, id. 2° note; Ann biel. Jac. XU; S'108—120. 

=, 1927, id. 3° note; A nn. biol. lac. XL, fasc. 1, 5. 
93—104 

———, 1928, Dipt. (Nématocères), Chironomidae III, Chiro- 
nomariae; Faune de France 18 (Paris). 

——— und LINDROTH,, 1931, Ceratopogonidae und Chiro- 
nomidae in Die Insektenfauna Islands. Zool. 
Bidrag, Bnd. XIII, S. 274—285. 


202 G. KRUSEMAN JR., 


GOETGHEBUER, 1931, Ceratopogonidae et Chironomidae nou- 
veaux d’Europe; Soc. ent. Belg., S. 211—218. 
———, 1932a, Ceratopogonidae et Chironomidae nouveaux 
ou peu connus d'Europe: BulliS'oesEnt Bels: 

72 AS125—130. 

———, 1932b, Diptères Chironomidae IV (Orthocladiinae, 
Corynoneurinae, Clunioninae, Diamesinae); Faune de 
Eran cen23: 

HARNISCH, Metamorphose und Syäten der Gattung Crypto- 
chironomus K.s.l; Zool. Jahrb. Abt. Syst., Bd. 47, 
S. 271— 307. 

HENDEL, 1903, Literatur-Besprechung, Wiener Ent Zeit, 
1903, S. 588. 

———, 1908, Nouvelle Classification etc. Wack: G. Meiser. 
Paris an VIII (1800 v.s.). Verh. der K.K. Zool. Bot 
Gesellschft in Wien, Jahrg. 1908. (Kommentar). 

———, 1909, Meigen’s Eastlingsarbeit über Di Wie- 
ner Ent. Zeit XXVIII, S. 33—36. 

———, 1932, Nochmals Meigens ,,Nouvelle Classification 
des mouches à deux ailes”, Paris, 1800; Zool. Anz., 
Bnd. 98, S. 182—187. 

———, 1932, Meigens ,, Nouvelle Classification”; The Ent. 
Mont. Mag., Vol. LXVIII, S. 59—62. 

HEYMANN, REDEKE en WIBAUT—ISEBREE. MOENS, 1931, 
Hydrobiologische Onderzoekingen in het Abcoudermeer 
en zijn omgeving; Ned. Kruidk. Arch, Jaarg. 1931, 
S. 182 —201I. 

JOHANNSEN, 1905, Aquatic ore Dipt. II; New- 
Monk St Mars}, Bull:86; 55 762 33% 

———, 1908, New North American Chironomidae; N. Y. 
St. M. Bull. 124, S. 264—285. 

KIEFFER, 1899, Observations sur le groupe SA: avec 
eeen de quelques espèces nouvelles; Ann. Soc. 
Ent. France, LXVII, S. 821—830. 

———, 1906 a, Description de nouveaux Diptères némato- 

: cères ‘d'Europe; Ann.:Soc.:Scient Bruxelles 
. XXX, S. 311—348. 7 rubino; 

———, 1906 b, Chironomidae; Genera Insectorum, 

fais C. 42: 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 203 


KIEFFER, 1908, Neue und bekannte Chironomiden; Zeitschr. 
f. wissenschr. Insektenbiologie IV, S. t—10, 
33—39, 78—84. 

———, 1909, Diagnoses de nouveaux Chironomides d’Alle- 
magne; Bull. Soc. Hist. Nat. Metz, 26° Cahier, 
S. 37—56. 

———, 1911, Nouvelle Description de Chironomides obtenus 
cieelosion: ebenda, 27° Cahier, .S: 1-60: 

———, 1912, Description de quatre nouveaux Tendipes; 
Bolt. Sioc. entek sanice, Sal 52; 

———, 1913a, Nouveaux Chironomides (Tendipédides) 

id’ Allemagne; Bull. Soc..Hist.Nat.Metz, 28° Cahier, 
PRE de 

———, 1913 b, Nouvelle da à la connaissance des 
Tendipédides d’Allemagne; ebenda, S. 37—44. 

———, 1913c, Contribution a la conn. d. Chironomides 
d’Islande; ebenda, S. 57—62. 

—— —, 1913d, Contribution de qq.nouveaux Chironomides; 
Bull. Soc. ent. France No. rr, S. 279—280. 
———, 1915 a, Neue halophile Chironomiden; Archiv. 
f. Hydrobiologie poid Planktonk., Snel Bnd. 

I, S. 472—482. 

———, 1915b, Neue Chironomiden aus Mitteleuropa : 
Broke ria, SZ 001., XII, S. 053487... 

———, 1915 c, Fanna Faeroensis Re à Chironomidae; 
Zool. Jahrb. Abt. Syst. Bnd. 39, Heft r, S.103—120. 

———, 1915 d, Uber dänische Chironomiden; Ent. Med- 
delelsen, bud. 10, Heft 6-7, S: dr 

——— (und THIENEMANN) 1915 e, Die Chironomidenfauna 
der Eifenmaare; Ve rh. d. Natuurhist. Vereins 

sn di pr. Rheinlande und Westfalens, 72 Jahrg. 1915. 

——_—; 1916, Swedische Chironomiden; Arch. f. Hydro- 
biol. und Planktonk., Suppl. Bnd. II, S. 483—553. 

———, 1917 a, Chironomides d’Australie unz.; Ann. Hist. 
Nat. Hungarici, Vol. XV, S. 173—228. 

——-1917; b; Chironomides Samenave unz.;-ebenda, 
S. 292-364; : 

———, 1918a, dii d’Afrique et d’Asie unz.; 
ebenda, Vol. XVI, S. 31—136. 


204 G. KRUSEMAN JR., 


KIEFFER, 1918b, Beschreibung neuer auf Lazarettschiffen des 
östl. Kriegsschauplatzes und bei Ignalio in Litauen 
von Dr. W. Horn gesammelter Chironomiden, unz.; 
Entom: Mitterl. ‘deutsch. Ent; Mus VIE S. 
Uae 188. | 

———, 19o19a, Observations sur les Chironomides décrits 
par R.M. Malloch; Bull. Soc. Ent. France, No. 10, 
S. TOI 1014: 

———, 1919b, Chironomiden der nördlichen Polarregion; 
Ent. Mitt. VII, 1919, S. 40—48 und 110—120. 
———, 1920, Tableaux synoptiques des Chironomides parlé- 
arctiques appartenant aux genres Polypedilum et Lim- 
nochironomus; Ann. Soc. Scient. de: Bruxelles 

XXXIX, première partie, S. 159— 167. 

—-—, 1921 a, Chironomides de l’Afrique Equatoriale, I° 
partie; Ann. Soc. Ent: France, Vol. XC, S. i- 56. 

=, 1921 b, Notes synonymiques (Dipk); "Bull: Soc. 
Ent. France, S. 7. i i 

———, 1921c, Chironomides nouveaux ou peu connus de 
la région paléarctique; Bull. Soc. Hist. Nat. de la 
Moselle, Cahier 29, S. 51—100. 

—_—, 1921 d, Synopse de la tribu des Chironomadriae ; 
Ann. Soc. scient. Bruxelles, XL S. 269—277. 
———, 1921e,. Chironomides :de' Coùflande, ebenda S. 
275—298. | 
———, 1921 f, Neue Chironomiden aus Mitteleuropa; Arch. 
f. Hydrobiol und’ Planktonk.,. Suppl! Bnd--H 

S. 785—808. di 

——, 1921 g, Diagnose de nouveaux genres de Chirono- 
mides: Bull See: Ent. Erance; $5287. 

———, 1922 a, Chironomides de l’Afrique Equatoriale, 2° 
partie; Ann. Soc. Ent. France, XCI, S. 1—72. 
———, 1922 b, Nouveaux Chironomides à larves aquatiques, 
Ann. Soc. scient. de Bruxelles, Tome XLI, 1° 

partie S. 355— 366. ad 

———, 1922 c, Trois nouvelles espèces de Limnochironomus 
du Sleswig-Holstein; Bull. Soc. Ent.’ France, 5. 
50—52. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 205 


KIEFFER, 1922 d, Chironomides de la Nouvelle Zemble ; 
Report of the Scientific Results of the Nor- 
wegian Expedition to Novaya Zemlya 1921, 
No. 2 S. 3—24. 

———, 1922e, Notes synonymiques (Dipt.); Bull d'oc. 
Ente France, S. 292: 

———, 1923, Chironomides de l’Afrique Equatoriale, 3° 
partie; Ann. Soc. Ent. France, XCII, S. 149—204.. 

———, 1924 a, Quelques Chironomides nouveaux et remar- 
quables du Nord de l’Europa; Ann. Soc. Scient. 
Bruxelles, Tome XLIII, 1" partie, S. 390— 397. 

———, 1924b, Chironomides nouveaux ou rares de l'Europe 
centrale; Bull. Soc. d' Hist. Nat. de la Moselle,’ 
Cahier 30. 

———, 1924c. Quelques nouveaux Chironomides de.Scan-. 
dinavie; Ann. Soc. Scient. Bruxelles; i SÒ 
81—87. 

———, 1924 d, Chironomides der ee Nordeuropas; 
Ps zur Kunde Estlands 1924, Band X,. 
Heft 4, S. 145—163. 

———, 1926, Quelques nouveaux Dipterds du Groupe Chi- 
ronominae; Ann. Soc. Scient. teh alee = XLV, 
S. 97—193: 

———, 1929, Zur Kenntnis der Chironomiden (Zuckmiicken) 
des Zehlaubruches; Beitrage zur Fauna des 
Zehlau-Hochmoores in Ostpreussen, VIII, S. 
287—312. 

KRUSEMAN, Welche Chironomus s.l. Arten sind als Brack- 
wassertiere zu betrachten?; Verh. I. V..L., Bnd. VI 
in Druck. 

LATREILLE, 1802, Histoire Naturelle, générale et particuliére 
des crustacés et des insectes, Tome III. 

———, 1810, Considérations pisse sur l’orde SELE. 
des animaux. 

LENZ, 1921, Die Metamorphose der Chironomus-Gruppe; 
Deutsch. Ent. Zeitschr. 1921, S. 148—162. 
———, 1926a, Chironomiden aus dem Balatonsee; Archiv 

Balatonicum I, S. 129— 144. 


206 G. KRUSEMAN JR., 


LENZ, 1926b, Salzwasser-Chironomus; Mitt. Geogr. Ges: 
u. Nat. iHist:;Mus. Lit beck, zweite Reihe, Heft! 31, 
S. 153—169. 

———, 1928, Gedanken zur Systematik der Chicnamideni 
Soc. Ent., Jahrg. 43, S. 21—23, 25—27, 29—31,. 
er Sin ee 

LINNÉ, 1758, Systema Naturae, Ed. X. Holmiae, 

———, 1761, Faune suecica, Ed. Altera Stockholmiae. 

———, 1767, Systema Naturae, Ed. XII, Holmiae. 

LUNDSTROM, Beiträge zur Kenntnis der Dipteren Finlands 
VI, Chironomidae; Acta Soc. pr. Fauna et Flora 
Fennica, Bnd. 33, No. 10, S. 1-47. 

MACQUART, 1826, Insectes Diptères du Nord de la Hic 
ee 5 Vol). 

———, 1834, Hist. Nat. des Dipteres; Tome I, Paris, Suite. 

i a x Buffon. 

MALLOCH, 1915, The Ciifieenvonnidne cf Midges oh Illonois; 
Bull. Illinois State Lab. Vol. X, S.:275—543. 
—— —, Some additional records of Chironomidae for Illinois 
and notes on other illinois Diptera; ebenda Vol. XVI, 
S. 305— 363. | 

MEIGEN, 1800, Nouvelle Classification des mouches à 2 tales 
(Diptera) d’apres un plan tout nouveau; (Paris an VIII) 
i (Herdruck 1908, siehe Hendel Poon) 

———, 1803, Versuch einer neuen Gattungs- spmtheilung 
der europäischen zweiflüglichen Insekten; Magazin 
re Inseikitenkunde nerevssegehea von K. leliger; 
Bnd. II, S. 259—281. | 

———, 1804, Klassifikazion und Beschreibung. der europä- 
ischen zweiflüglichen Insekten (Braunschweig 1804). 

———, 1818—1838, Systematische Beschreibung der be- 
kannten europäischen, zweifliiglichen Insekten, Voll. I, 
VE MI 2 

DE MEIJERE, 1907, Eerste een op de nieuwe naam- 
en van Ned. Diptera; Tijdschrift voor Ent. Deel 

sb KOBA 1h 

———, N Tweede : Bulent usw.j })ebemda,Deel. 
LIX, S. 293— 326. | 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 207 


DE MEIJERE, 1919, Derde Supplement usw.; ebenda Deel 
LXII, S. 161—195. 

———, 1928, Vierde Supplement usw.; .ebenda Deel 

LXXI, S. 11—83. 

———, 1932, Het 5° internationale Congres voor Entomo- 
logie te Parijs, 16—24 Juli 1932; Vakblad voor 
Biologen; Jaargang XIV, S. 27—29. 

MIALL and HAMMOND, 1900, The structure and Life history 
of the Harlequin-fly (Oxford). 

PAGAST, 1931, Chironomiden aus der Bodenfauna des bons 
sees in Kurland; Fol. Zool. et Hydrobiol. Vol. III 
No. 2; S. 199—248. 

———, 1932, Ueber die Metamorphosestadien von hire: 

_ nomus vulneratus Zett.; Konowia, Bnd. XI, S. 155 —162.. 

REDEKE, 1932, Abriss der Regionalen Limnologie der Nieder- 
lande; Hydrobiol. Club, Amsterdam, Publicatie. 
NOT. 

RHODE, 1912, Über Tendipediden und deren Beaeneneen zum. 
Chemismus des Wassers; Deuts. Ent. Zeitschr. 1912. 

Six, 1869, Aanteekening omtrent inlandsche Dipters; Ty d-- 
sehr. v. Ent., Deel XII: S.0178=182/X | 

SOEST, VAN, 1929, Plantengeografische districten in Neder-. 
‘land; De Levende Natuur, Jaarg. XXIII, S. 311—318. 

STAEGER, 1838—1839, Systematisk Fortegnelse over de i 
Danmark hidtil fundne Diptera; Krojers Naturhist. 
Tidskr. II, Kjobenhavn S. 

THIENEMANN, 1915, Zur Kenntnis der Salzwasser-Chikono- 
miden; Arch. f. Hydrob. und Planktonk., Suppl. 
Bnd. II, S. 443—471. 

———, 1916, Pelopia und Tanypus. Bemerkungen zur 
Nomenklatur der Meigen’schen Chironomiden-Gattun- 
gen; Arch. f. Hydrob., Suppl. Bnd. II, S. 555—565. 

———, 1926, Dipteren aus den Salzgewässern von Oldesloe; 
Mitt. Geogr. Ges. und Nat. Hist. Mus. Liibeck, 
zweite Reihe, Heft 31, S. 102—126. 

WALKER, 1856, Insecta Britannica; Diptera, Deel III. 

WIBAUT—ISEBREE MOENS, 1931, Zoutgehalte van Boezem- 
en polderwater in Noord-Holland; Ned. Kruidk. 
Arch. Jaarg. 1931, S. 202—2109. 


208 G. KRUSEMAN JR., 


WIBAUT—ISEBREE MOENS, 1932, Idem in 1931; ebenda, 
Jaarg. 1932. S. 347—354. 

V. D. WULP en SNELLEN VAN VOLLENHOVEN, 1853, Naam- 
lijst van inlandsche Diptera; Bouwstoffen voor 
een, Faunaivan Nederland; Deebil, 372338153... 

v.b. WULP, 1859 a, Verslag 14% Algemeene Vergadering der 
Ned. Ent. Ver. Amsterdam 17 Juli 1858; Tijdschr. 
voor Ent. Deel II, S. 3—11. LAI 

———, 1859b, Beschrijving v. eenige nieuwe of twijfel- 
achtige soorten van Diptera uit de Fam. der Nemocera; 
ebenda, DeelII Ss 159—-183: 

———, 1859c, Nieuwe Naamlijst van inlandsche Diptera; 
Bouwstoffen v.e.Fauna v. Ned., Deel III, S. 1—31. 

———, 1859d, Diagnosen der apgegeven nieuwe soorten ; 
ebenda Dec 15.3233. 

———, 1861, Over nieuwe soorten van Diptcho ‘Ba ee chi 
x. Ent. Deel IV. S. 10-20: 

———, 1873, Verdeeling van het geslacht Chironomus; 
ebenda, Deel XVI, S. LXIX—LXXI. 

—— —, 1874, Dipterologische aanteekeningen No. 4; eben- 
da, Deel XVII, S. tog—148. 

———, 1877, Diptera Neerlandica 18° Deel. ’s-Gravenhage. 

V. D. WULP en DE MEIJERE, 1898, Nieuwe Naamlijst van 

„Nederlandsche Diptera. Tijdschr. voor Ent. Bij- 
voegsel, Deel XLI, S. 1—149. 

ZETTERSTEDT, 1850—1860, Diptera Scandinaviae. Vol. IX, 

XI, XIV. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 209 


Big, 1. 


Fig. 2. 


Fig. .3. 
Fig. 4. 
Fig. 4a. 
Eire, 5. 
Fig. 6. 
Bio. 7. 
Fig. 8. 
Fig. 9. 


Tendipes triseta KIEFF., Kopf und Prothorax. St = Stirnzapfen, P = Pro- 
notum, Sc = Scapum. i i 

Kloosia pusilla (L.) v.D. W., Flügel. R = Radius, M = Media, Cu = Cubi- 
tus, r—m = Querader. 

Letztes Tarsenglied. K = Kralle, E = Empodium, P = Pulvillen. 
Paratendipes nudisquama EDw., Hälfte des Hypopygium von oben. 

Idem, unterer und dritter Anhang von unten; 2 unterer, 2a dritter Anhang. 
Parantendipes nubilus MEIG., Eine Zange von unten gesehen. 

Polypedilum nubeculosum MEIG., Fliigel. 

Polypedilum nubeculosum MEIG., Hälfte des Hypopygium. 

Polypedilum scalaenum SCHRANK, Flügel. 

Polypedilum scalaenum SCHRANK, Halfte des Hypopygium. 


Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
io: 
Fig. 
Fig. 


10. 
Tits 
12. 

73: 
14. 
rst 
16. 
17. 


G. KRUSEMAN JR. 


Polypedilum pedestre MEIG., Hälfte des Hypopygium. 
Polypedilum convictum WALK., Hälfte des Hypopygium. 
Polypedilum acutum KIEFF., Hypopygium. : 
Lauterborniella orophila EDW., Hälfte des Hypopygium. : 
Stenochironomus gibbus FABR. var. occultus KIEFF., Fligel. 
Stenochironomus tubanticus mihi, Halfte des Hypopygium. 
Sfictochironomus pictulus MEIG., Hälfte des Hypopygium. 
Microtendipes pedellus DE GEER, Halfte des Hypopygium. 


— 


Se 


Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 


18. 
19. 
20. 
21. 
22. 
234 
24. 
25. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. ZII 


Endochironomus intextus WALK., Hypopygium. 
Endochironomus tendens MEIG., Hypopygium. 
Glyptotendipes pallens MEIG., var. glaucus MEIG., Halfte des Hypopygium. 
Glyptotendipes. severini GTGH., Hälfte des Hypopygium. 

Kloosia pusilla (L.) v.D. W., Hypopygium. 

Kloosia pusilla (L:) v.D. W., Palpe. 

Tendipes plumosus L., Halfte des Hypopygium. 

Tendipes frisianus KIEFF., Hälfte des Hypopygium. 


Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 


5 


Fig. 
Fig. 


26. 
27e 
28. 
29. 
Bos 
30a. 
Bit 
32. 
33- 


G. KRUSEMAN JR., 


Tendipes annularius DE GEER, Ende der Hintertibia. 


Tendipes triseta KIEFF., Ende der Hintertibia. 
Tendipes triseta KIEFF., Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes vulpes KIEFF., Palpe. 

Tendipes pseudovulpes mihi, Palpe. 


Tendipes pseudovulpes mihi, Halfte des Hypopygium. 


Tendipes aprilinus MEIG., Halfte des Hypopygium. 


Tendipes obtusidens GTGH., Halfte des Hypopygium. 


Tendipes cingulatus MEIG., Halfte des Hypopygium. 


Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 213 


42 


Tendipes longipes STAEG., Hälfte des Hypopygium. 

Tendipes (Camptochir.) tentans, Lamelle. 

Tendipes (Camptochir.) pallidivittatus MALL., Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes (Limnochir.) lobiger KIEFF., Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes (Limnochir.) nervosus STAEG., Hypopygium von der Seite gesehen. 
Idem, Hälfte des Hypopygium von oben gesehen. 

Tendipes (Limnochir.) pulsus WALK., Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes (Limnochir.) notatus MEIG., Hypopygium. 

Tendipes (Xenochir.) xenobalis KIEFF., Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes (Paracladopelma) camptolabis, Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes (Cryptochir.) albofasciatus STAEG., Hälfte des Hypopygium. 


214 


Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 
Fig. 

Fig. 


45. 
‘46. 
47. 
48. . 
49. 
50. 
ba 
52. 


G. KRUSEMAN JR. 


Tendipes (Cryptochir.) PETE KIEFF., Hypopygium. 

Tendipes (Cryptochir.) supplicans MEIG., Halfte des Hypopygium. 
Tendipes (Cryptochir.) redekei mihi, Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes (Cryptochir.) rostratus KIEFF., Hälfte des Pere 
Tendipes (Parachir.) biannulatus STAEG., Hypopygium. 

Tendipes (Parachir.) longiforceps KIEFF., Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes (Parachir.) tener KIEFF., Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes (Parachir. nigronitens EDW., Halfte des Hypopygium. 


TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 215 


Tendipes (Parachir.) monochromus V.D. W., Hälfte des Hypopygium. 


. Tendipes (Parachir.) baciliger KiEFF., Hälfte des Hypopygium. 


Tendipes (Parachir.) arcuatus GTGH., Halfte des Hypopygium. 
Tendipes (Parachir.) edwardsi mihi, Halfte des Hypopygium. 
Tendipes (Parachir.) mauricii mihi, Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes (Parachir.) varus GTGH., Halfte des Hypopygium. 
Tendipes (Parachir.) demeijerei mihi, Halfte des Hypopygium. 
Tendipes (Parachir.) swammerdami mihi, Hypopygium. 
Tendipes (Parachir.) parilis WALK., Halfte des Hypopygium. 


216 


Fig. 
Fig. 


D 


Fig. 


2 


Fig. 
Fig. 
Fig. 


5 


Fig. 


G. KRUSEMAN JR., TENDIPEDIDAE NEERLANDICAE. 


il 


66 67 


Tendipes (Parachir.) major GTGH., Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes (Parachir.) atriforceps GTGH., Hälfte des Hypopygum. 
Tendipes (Harnischia) virescens MEIG.. Halfte des Hypopygium. 
Tendipes (Harnischia) viridulus FABR., Hälfte des Hypopygium. 
Tendipes (Harnischia) pseudosimplex GTGH., Hälfte des Hypopygium. 
Kloosia pusilla (L.) v.D. W., Prothorax. 

Glyptotendipes severini GTGH., Prothorax. 


INHOUD VAN DE DERDE AFLEVERING. 


Bladz. 
G. KRUSEMAN Jr., Tendipedidae Neerlandicae. Pars I. 
Genus Tendipes cum generibus finitimis . . . . 119—216 


Avis 


La Société Entomologique des Pays-Bas prie les Comités 
d’adresser dorénavant les publications scientifiques, qui lui sont 
destinées, directement a: Bibliotheek der Nederlandsche Entomo- 
logische Vereeniging, p/a. Bibliotheek van het Koloniaal Instituut, 
AMSTERDAM, Mauritskade 62. 

Toutes les autres publications et la correspondance doivent 
être adressées au Secrétaire. L’expédition du „Tijdschrift voor 
Entomologie” est faite par lui. | 

Si l’on n’a pas regu le numéro précédent, on est prié de lui 
adresser sa réclamation sans aucun retard, parce qu'il ne lui 
serait pas possible de faire droit a des réclamations tardives. 


J. B. CORPORAAL, 
Secrétaire de la Société 
entomologique des Pays Bas, 
p/a. Zoölogisch Museum, 

Amsterdam. _ 


TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE 


MIUSOORMEZEOLOAGY 


E° = È 3 UITGEGEVEN—DOOR CAL ORIDG AA! 
DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING 


ONDER REDACTIE VAN 


Dr. J. TH. OUDEMANS, Pror. Dr. J. C. H. DE MEIJERE 
_EN 


F. T. VALCK LUCASSEN. 


76 | 
ZES-EN-ZEVENTIGSTE DEEL. 


JAARGANG 1933. 


VIERDE AFLEVERING. 


. (December 1933). p 


N, 


| 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING. 


De contributie voor het lidmaatschap bedraagt f 10.— 
per jaar. Ook kan men, tegen het storten van fi 100.— 
in eens, levenslang lid worden. 

Buitenlanders kunnen tegen betaling van / 35.— lid 
worden voor het leven. 

De leden ontvangen gratis de Æntomologische Berichten 
(6 nummers per jaar; prijs voor niet-leden / 0.50 per num- 
mer), de Verslagen der Vergaderingen (2 per jaar; prijs 
voor niet-leden / 0.60 per stuk) en de Verslagen van de 
Vergaderingen der Afdeeling Nederlandsch Oost-Indië (prijs 
voor niet-leden / 0.50 per nummer). j 

De leden kunnen zich voor f 6.— per jaar abonneeren 
op het Zydschrift voor Entomologie (prijs voor niet-leden 
f ı2.— per jaar). 

De oudere publicaties der vereeniging zijn voor de leden 
voor verminderde prijzen verkrijgbaar. 

Aan den boekhandel wordt op de prijzen voor niet-leden 


geene reductie toegestaan. 


Die Arten der 4" und 5'e" Rotte (im Sinne 
Reitter’s) des Subgenus Otiorrhynchus 
s. str. (Col. Curc.) 


von 
Dr. D. L. UYTTENBOOGAART 
(Renkum). 


Als ich am Schlusz meiner ersten Verhandlung tber diesen 
Gegenstand ') die Hoffnung äuszerte dasz meine Folgerungen 
späteren Beurteilungen gegenüber standhalten könnten, ver- 
mutete ich am allerwenigsten dasz ich es selbst sein sollte 
der als erster die Picke erheben würde gegen das Gebäude 
meiner Betrachtungen. Jedoch nach der Veröffentlichung 
strömte mir das Material zwecks Revision von allen Seiten zu 
und als ich dann einmal an die Schärfe der von mir ge- 
stellten Grenzen zu zweifeln anfıng, bekam ich durch die 
Güte des Direktor’s Dr. WALTER HORN, das ganze Material 
dieser Rotten des Deutschen Entomologischen Museums zur 
Betrachtung und da stürzte das Gebäude meiner Bestimmungs- 
tabelle vollends zusammen. Ich kam zu dem Ergebnis dasz 
auch kein einziges der von EDM. REITTER aufgestellten Unter- 
scheidungsmerkmale standhält und dasz eine völlig neue 
Bearbeitung dieser Rotten notwendig ist, wobei man nur 
versuchen kann so genau wie möglich anzudeuten welche 
Käfer von den verschiedenen Autoren unter den üblichen 
Namen gemeint werden und weiter die Uebergange zwischen 
diesen Formen zu beschreiben. Ich werde mich bestreben 
in folgender Arbeit ein möglichst klares Bild der Verwand- 
schaft dieser Formen zu entwerfen aber nur nach der aus- 
wendigen Morphologie. Bei der unendlichen Verschiedenheit 


1) Tijdschrift voor Entomologie 1931, Band LXXIV, pag. 281/298. 
15 


218 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER AEN 


der äuszerlich sichtbaren Merkmale, wäre zur Vervollstän- 
digung einer vollendet wisenschaftlichen Behandlung des 
Gegenstandes auch die Zergliederung von hunderten von 
Individuen notwendig gewesen und dazu fehlte mir die Gele- 
genheit weil ich natürlich nicht mit Museummaterial auf 
diese Weise verfahren konnte. Jedoch habe ich bei einer 
erheblichen Zahl die chitinösen Teile des Geschlechtsappa- 
rates untersucht. Gerade bei den schwierig zu unterschei- 
denden Formen aber waren die Unterschiede im Bau des 
Genitalapparates so geringfügig, dasz die Möglichkeit einer 
Kreuzung gegeben ist. Vielleicht ist also weitgehende Bastar- 
dierung entweder die einzige oder eine der Ursachen der 
unscharfen Begrenzung der meisten Arten; dieselbe ist um 
so, eher moglich vals viele, Arten nichtnornzeine ziemlich 
groszes Verbreitungsgebiet haben sondern dazu auch noch 
polyphag sind. 

Grundlage dieser Arbeit sind auszer meiner eigenen die 
folgende Sammlungen gewesen: 1. Rijksmuseum van Natuur- 
lijke Historie zu Leiden, enthaltend die Sammlungen VETH, 
EVERTS (Niederlandischer Teil), FOKKER, KERKHOVEN und 
MAC GILLAVRY, 2. Zoölogisch Museum zu Amsterdam, ent- 
haltend auszer der alten Sammlung, die von EVERTS (Euro- 
päischer TEIL), VAN DER Hoop, SEIPGENS und DRESCHER, 
3. Deutsches Entomologisches Museum zu Berlin enthaltend 
die Sammlungen VON HEYDEN, KüNEMANN, STIERLIN, LEON- 
HARD, FRANKLIN MÖLLER, KRAATZ, BACKHAUS und LETZNER, 
4. VAN DER WIEL, 5. RECLAIRE, 6. BROERSE, 7. NONNE- 
KENS. 8. VALCK LUCASSEN, 9. Dr. ZACHER, Berlin. 

Aus diesen Grundlagen stellte ich einen Katalog zusammen 
in welchem von jedem Exemplar eine kurze Diagnose ent- 
halten ist, jede Diagnose trägt eine Nummer und wenn die 
betreffende Diagnose besonders merkwürdige Abweichungen 
enthält ist an der Nadel des betreffenden Exemplars einen 
Zettel gesteckt mit der Nummer und der Buchstabe U. 
Eine Kopie des Katalogs wird in jedem der drei oben ge- 
nannten Museen aufbewahrt. Auf diese Weise ist es den 
Spezialisten, die später nochmals denselben Gegenstand 
studieren möchten, möglich gemacht meine Ausführungen 
genau zu kontrollieren. 


ee SI TE ITA IT TE 


dak 


ed + 


i 


UND 572% ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 219 


Ich möchte anfangen zu betonen, dasz, wiewohl ich EDM. 
REITTER’s Bearbeitung dieser Artengruppe teilweise abbre- 
chen musz, ich doch die gröszte Bewunderung für die Ein- 
sicht dieses vielseitigen Koleopterologen hege. Seine Arbeit 
umfaszte ein zu groszes Gebiet als dasz er Zeit gehabt hatte 
viele Tausende von Tieren einer kleinen Gruppe Stiick 
fiir Stiick genau zu betrachten. Sonst ware er zweifelsohne 
zu denselben Schluszfolgerungen gekommen wie ich, Dasz 
er schon so was geahnt hat zeigt sich aus der Fussnote 
auf Seite 53 der Wiener Entomologischen Zeitung XXXII 
Jahrgang. Heft II & II. Ich werde REITTER’S Reihenfolge 
(Bestimmungstabelle 69) innehalten mit der Ausnahme dasz 
ich hungarizcus GERM. durch /ugdunensis BOH. ersetze, weil 
REITTER, wie ich schon in meiner ersten Verhandlung be- 
wiesen habe mit Unrecht /ugdunensis als synonym mit 
hungaricus GERM. betrachtet; wahrscheinlich ist der echte 
lugdunensis BOH. dessen g' in der Mitte des Analsternits 
gröbere verkürzte, weit von einander stehende Kielchen hat, 
ihm unbekannt geblieben. : 

O. dilatipes BOH. GUILLEB. (= Guzllebauz DESBR.). 

Unter diesem Namen befinden sich 8 Stiicke in der 
Sammlung des Deutschen Entomologischen Museums, und 
zwar 4 in der Sammlung LEONHARD, 2 in der Sammlung 
STIERLIN und 2 in der Sammlung VON HEYDEN. Von diesen 
sind 4 Stiicke von STIERLIN bestimmt. Vier tragen den 
Bundortzettel, Ardèche zwei, Ea,pıpes, St. Quay; und 
zwei sind ohne Fundort (coll. STIERLIN). Der Fundort St. 
Quay ist mir ratselhaft, denn unter diesem Namen ist mir 
nur ein Fischerdorf im Departement Cotes du Nord bekannt. 

Alle 8 Stücke (3 ga, 5 QQ) haben eine lange ziemlich 
gut ausgepragte, also bis zum Auge reichende Antennen- 
grube, bei 2 Stiick befinden sich auf den Fliigeldecken 
zahlreiche Fleckchen aus weiszen Haarschuppen, bei 4 sind 
diese Fleckchen nur sparsam vorhanden und bei 2 fehlen 
sie ganz und gar. Sculptur variabel, der Russel bei den Jd 
auffallend langer als bei den 99, in der Mitte mit mehr oder 
weniger kräftigem Kiel, bei 4 St. beiderseits in der Lange 
eingedriickt und die Seitenkanten wieder erhaben, pei 4 St. 
beiderseits des Kiels flach oder kaum eingedriickt. Die 


220 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 472% 


Glieder 3—7 des Funiculus viel langer als breit, die Antennen 
schlank und dünn. Die Gelenkgruben der Vorderhüften sind 
dem Vorderrand des Prosternums stark genähert, das Pro- 
sternum ist zwischen Gelenkgruben und Marginallinie kraftig 
gefaltet. Bei den g' sind in der Mitte des Analsternits 5, 
6 oder 7 (also bei jedem der 3 St. eine verschiedene Zahl) 
verkiirzte kraftige Kielchen vorhanden, daneben beiderseits 
noch 2 oder 3 längere kräftige Kielchen, an den Seiten 
fein gestrichelt, am Hinterrand in der Mitte mit einer tiefen 
Grube, am Apikalrand mit einem gelben Haarkamm oder 
mit der Rest eines solchen, die Unterseite des Körpers 
zottig behaart. 

Wiewohl die untersuchten Stücke etwas grösser und kräf- 
tiger gebaut sind als die gröszte Stücke von /ugdunensis 
BoH., die ich sah, so kann ich deshalb dzlatipes nicht als 
selbständige Art anerkennen, höchstens hat sie den Wert 
eines Lokalformes des /ugdunensis BOH. 

O. lugdunensts BOH. und var. f BOH. 

Mein Katalog umfaszt die Diagnosen von 153 Exemplaren. 
Eine scharfe Grenze zwischen Stammform und Varietat ist 
nicht zu ziehen, es kommen alle mogliche Uebergànge vor. 
Ohne jede Spur von Haarschuppenflecken sind die Stiicke 
aus dem mittleren und nördlichen Teil der Niederländischen 
Provinz Limburg. Stücke der Stammform sah ich auch noch 
aus der Nähe von Hamburg; meine Annahme, dasz die 
Varietät eine nördliche Form sei, ist also unrichtig. 

Bei der Betrachtung der Fühlergruben zeigen sich drei 
deutlich verschiedene Typen, entweder ist die Grube bis 
zum Auge deutlich ausgeprägt, oder sie ist nach dem Auge 
zu verflacht, oder sie wird quer mitten durch geteilt durch 
eine mehr oder weniger deutlich ausgeprägte Falte; es kommen 
einige Stücke vor mit Fühlergruben die nur bis halbwegs 
den Augen ausgebildet sind. In allen Fällen (dasselbe wieder- 
holt sich bei fuscipes OL. und anderen Arten, die als Regel. 
eine kurze Fühlergrube haben) sind die Seiten des Rüssels 
zwischen den Einpflanzungsstellen der Fühler und den Augen 
anders sculptiert als die weitere Teile des Rüssels. Diese 
Seiten sind, auch wenn die Fühlergrube kurz ist, dahinter 
flach und chagriniert, oder glatt; nicht oder sparsam aber 


UND 57% ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 221 


dann ziemlich grob punktiert. Diese Bildung ist Ursache 
dasz man nur bei ziemlich starker Vergröszerung mittelst 
Binokular (wegen der perspektivischen Wirkung) feststellen 
kann wo die Fühlergrube tatsächlich endet. Viele Irrtümer 
sind daraus zu erklären. Bei /ugdunensis fand ich folgende 
Zahlenverhältnisse ; 

Mit langen Fühlergruben gg 59 °/, LP 53,5 Yo 

Fühlergruben mit Querfalte gg 33 "o PP 33,7 ‘Jo. 

kurze Fihlergruben SIR OTO EE 

Die letzte Kategorie umfaszt folgende Exemplare des 
Katalogs: 
Mt Nos 128,168, 651411102,1107;1140:) 

(CERN oss 6/24, 1505) 86, 189,105, 104,105, 128,120, 142.) 1) 

Bei den. No.’s. 86, 89, 95, 102. und 104 geht von der 
verkürzten Fiihlergrube ein schmaler etwas gebogener Ast 
aus, der nach dem Oberrand des Auges gerichtet ist. No. 
134 (coll. EVERTS Leiden) hat asymmetrische Fihlergruben, 
die Linke ist lang und tief etwas schief nach dem Oberrand 
des Auges gerichtet, die Rechte wird durch eine deutliche 
Querfalte mittendurch geteilt. 

Ganz glatt ohne irgendwelche Sculptur sind die hinteren 
Halften der Antennengruben bei No. 153 (Museum Leiden). 

Bei der Betrachtung der Gelenkgruben der Vorderhiiften 
sind auch wieder drei verschiedene Anlagen zu unterschei- 
den. Entweder sind die Gelenkhöhlen dem Vorderrand des 
Prosternums stark genähert (wie bei fuscipes OL. typicus) 
oder etwas weiter davon entfernt, oder aber weit davon 
entfernt (wie bei griseopunctatus BOH. typicus). Als Regel 
ist das Prosternum zwischen der Marginallinie und den 
Gelenkgruben desto kräftiger aufgefaltet je näher die Gelenk- 
gruben dem Vorderrand des Prosternums gerückt sind, so 
dasz man den Eindruck bekommt, dasz wenn auch eine 
gewisse erbliche Verschiedenheit in der Anlage gegeben 
sein mag, so doch die Entfernung der Gelenkgruben vom 
Vorderrand des Prosternums mit bedingt sein kann durch 


1) No. 6, 128, 129, Coll. EVERTS, Leiden, 24 & 28 coll. VETH, id., 
59 coll. STIERLIN D. E. M. 63. 65, coll. LEONHARD D.E.M. 86, 89, coll. 
EVERTS, Amsterdam, 95, 102, 104, 105, 107, coll. v. D. Hoop, id., 142, 
coll. Mac. GILLAVRY, Leiden, 149, coll. Mus. Leiden. 


222 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 47=% 


die mehr oder weniger kräftige Bewegung der Vorderbeine 
im Stadium als das Chitinpanzer des Kafers noch plastisch 
war. Bei /ugdunensis ist jedenfals die Stellung der Gelenk- 
gruben als Artmerkmal unbrauchbar wie aus folgenden 
Zahlenverhaltnissen ersichtlich: 

Gelenkgruben dem Vorderrand des Prosternums stark 
gender gg on RO SOIT ig: 

Gelenkgruben vom Vorderrand des Prosternums etwas 
weiter entfernt JJ 40,8 °/, SL 41,4 Pf. 

Gelenkgruben vom Vorderrand des Prost. weit entfernt 
SH 12,7 "ln QO 27,6 "Ip. 

In meiner ersten Verhandlung habe ich schon erwahnt, 
dasz die Sculptur tnd Form des Riissels und des Pronotums 
und die Sculptur der Fliigeldecken fiir die Artbestimmung 
völlig unbrauchbar sind. Ich möchte hier noch hervorheben, 
dasz man in meinem Katalog verschiedene ungestreifte Stücke 
finden wird (tenebricosus HERBST) aber auch viele Ueber- 
gänge zwischen deutlich gestreiften Exemplaren und dieser 
extremen Aberratio. Soweit sichtbare Streifen vorhanden 
sind ist der Apex der Flügeldecken so geformt dasz sich 
der erste und zweite Streifen vereinigen und dort eine ziem- 
lich tiefe und breite Grube bilden. Bei No. 8 (coll. EVERTS, 
Leiden), ein &, erreicht nur der erste Streifen (einsam) das 
Ende (wie bei niger F.) bei No. 14 und 15 (go coll. EVERTS, 
Leiden) und 337 (@ coll? Evreris, “Amsterdam, Bundont 
Jemelle) sind die zweiten Streifen ehe sie sich mit dem ersten 
vereinigen derartig verwischt und verflacht, dasz man den 
Eindruck bekommt, dasz die ersten einsam das Ende er- 
reichen: das verwischte Ende des zweiten Streifens ist bei 
diesen Stiicken aber etwas nach innen gebogen. 

Der Rüssel des g ist in der Regel etwas länger und dün- 
ner als beim 9. 

Ehe ich mit der Beschreibung des Analsternits des gf 
anfange, möchte ich betonen dasz diese eigentümliche Strei- 
fensculptur, die bei allen Männchen dieser Gruppe auf 
demselben Grundprinzip beruht eigentlich aus einer ober- 
flächlichen unregelmäszigen streifigen Sculptur entstanden 
ist, wie solche sich jetzt noch bei den Weibchen findet. 
Am ursprünglichsten sind in dieser Hinsicht die g'g' von 


Bla 


UND STEN ROTTE (IM SINNE REITTER'S) U.S. W. 223 


O. sanguinipes BOH. Breit gebaute gg dieser Art sind bis- 
weilen nur durch das Genitalapparat von 99 zu unterschei- 
den, so oberflächlich und unregelmäszig ist oft die Streifung 
des Analsternits ausgebildet. Bei den 99 vieler Arten ist 
die streifige Sculptur mehr oder weniger durch die dichte 
glanzende Behaarung verdeckt, die aber bei alteren Stiicken 
oft teilweise abgerieben ist. Uebersieht man die ganze Gruppe 
so findet man alle denkbaren Uebergange zwischen dieser 
weiblichen Sculptur des Analsternits und der extremen wo 
die mittlere Zwischenraume der Streifen zu echten Kielchen 
entwickelt sind, die Streifen selbst nach innen immer 
breiter werden und durch die Anwesenheit eines tiefen 
napfformigen Eindrucks am Apex verkiirzt werden. 

Diese Extreme findet sich gerade bei dé/afipes und lug- 
dunensis. Die Sculptur ist aber so veränderlich dasz man 
selten zwei Männchen findet bei denen das Analsternit ganz 
gleich gebildet ist. Die Zahl der mehr oder weniger verkürzten 
Kielchen wechselt von 3 bis 5, die der längeren groben 
Kielchen an den Seiten von zwei bis sechs (beide Seiten 
zusammen gezählt) daneben liegen dann beiderseits die 
feineren Streifen. Die Zahl der gröberen Kielchen kann 
uneben oder eben sein, im letzten Fall ist ein in der Axe 
gelegene Mittelkiel nicht entwickelt. Auch Form und Tiefe 
des Eindrucks sind variabel. Erstere ist in der Regel ziemlich 
kreisrund, kann aber auch mehr elliptisch sein. Nimmt die 
Tiefe des Eindrucks ab so sind die mittleren Kielchen nicht 
nur länger, sondern auch dichter gestellt und etwas weniger 
grob, m.a.W. die Streifen werden länger und schmäler. Ganz 
allmählich geht auf diese Weise /ugdunensis BOH. in clavipes 
BONSD. über, der nach kahlen männlichen Exemplaren be- 
schrieben ist bei denen das Analsternit am Hinterrand nur 
seicht eingedruckt ist mit in der Mitte längerer, schmälerer 
aber doch noch ziemlich grober Streifung des Analsternits. 
Die Weibchen von clavipes BONSD. sind von kahlen 99 des 
lugdunensis BOH. in keiner Hinsicht zu unterschei- 
den indem auch die Fühlergrube bei den als clavzpes BONSD. 
gedeuteten Exemplaren nicht immer kurz, und bei /ugdunensis 
BoH. nicht immer lang ist. 

Es ist deshalb auch nicht zu verwunderen, dasz bei der 


224 (DR D. EL. UYTTENBOOGAART DIE (ARTEN DER 47" 


Bestimmung die gröszte Verwirrung herrscht. So stehen 
in der Sammlung VETH unsere Limburgischen Stücke unter 
dem Namen ,,clavzfes’’; in der Sammlung RECLAIRE befand 
sich ein g' (Cheval Blanc Basses Alpes) unter dem Namen 
hungaricus GERM., das sicherlich nicht zu dieser Art gehört, 
aber zu clavipes BONSD. oder einen Uebergang zwischen die- 
sem und /ugdunensis BOH. ist. Der Namen ,,ungaricus GERM.” 
war hier wohl im Sinne REITTER's gemeint. Dieses Stück, 
von Dr. RECLAIRE in liebenswürdiger Weise an mich abge- 
treten ist als No. 57 in meinem Katalog registriert. 

Weitere Uebergänge zwischen /ugdunensis BOH. und cla- 
vipes BONSD. sind die Jg 31 und 32 aus der coll. VON 
HEYDEN (D.E.M.) ohne Fundortzetteln. Diese Exemplare 
standen in der Sammlung unter dem Namen suéstrzatus SILB. 
wie wohl sie nota bene rote Beine haben. Die Streifung des 
Analsternits dieser beiden Stücke ist in der Mitte erheblich 
länger und schmäler als beim typischen /ugdunensts BOH. 
und der Eindruck ist auch seichter, jedoch sind die Fühler- 
gruben deutlich lang und sind zahlreiche Fleckchen von 
weissen Schuppenhaaren sogar noch auf der Scheibe der 
Flügeldecken vorhanden. Auch No. 33 aus derselben Samm- 
lung welcher als kungaricus GERM. bestimmt war ist ein ganz 
ähnliches 4 wie 31 und 32, nur sind die Gelenkgruben der 
Vorderhiiften dem Vorderrand des Prosternums noch naher 
gerückt (also ganz als fuscipes OL. typ.). Auch bei diesem 
Stiick fehlt der Fundortzettel. 

No. 107 g' (coll. v. D. Hoop, Museum Amsterdam) hat 
die gröberen Kielchen in der Mitte auch verlängert, etwas 
dichter gestellt und der Eindruck seichter als bei /ugdunensts 
typ., jedoch sind nur 8 gròbere Kielchen vorhanden wahrend 
31—33 deren mindestens 10 haben. Dagegen sind bei 107 
die Fühlergruben kurz. (Fundort Maastricht) No. 111 aus 
der coll. SEIPGENS, Mus. Amsterdam, Fundort Cuyk, Provinz 
Noord-Brabant 4 hat das Analsternit wieder ganz wie 31—33 
sculptiert und lange Fiihlergruben, ohne weisze Fleckchen 
aber mit deutlicher feiner Behaarung. Auch No. 149 (Styria 
Sturm) aus der alten Sammlung Natura Artis Magistra Mus. 
Amsterdam ist eine Uebergangsform; dieses Stiick hat kurze 
Fühlergruben und noch Spuren von weiszen Fleckchen. 


UND 57=% ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 225 


Sehr eigentümlich ist No. 56 g' aus coll. RECLAIRE (jetzt 
in meiner Sammlung) Fundort Luxemburg (DE VRIES VAN 
DOESBURGH). Das Ex. hat schwarze Beine. Es ist zwar 
sehr alt aber wenn solche Stiicke urspriinglich rote Beine 
hatten, sieht man bei Vergröszerung und starker Beleuchtung 
immer noch mindestens eine braune Farbe. Hier aber bleibt 
die Farbe matt tiefschwarz. Das Analsternit ist fein aber 
deutlich und regelmäszig gestreift, die Streifen in der Mitte 
etwas breiter (wie bei kungaricus GERM.) die Fühlergruben 
sind lang mit einer Querfalte, an den Seiten der Flügel- 
decken sind noch deutliche weisze Fleckchen vorhanden. 
Bei der Betrachtung dieses Exemplars habe ich einen Augen- 
blick an die Möglichkeit gedacht, dasz hier nun endlich O. 
substriatus SILB. vorlag, eine Form, die wie wir später sehen 
werden von den meisten Autoren wahrscheinlich niemals 
gesehen worden ist und von den Koleopterologen, die die 
von mir studierten Sammlungen bestimmt haben jedenfalls 
falsch ist aufgefaszt. Die Beschreibung in SCHOENHERR II, 
pag. 563, ist nach einem einzigen © aufgestellt (das Ex. 
scheint in der Sammlung SCHOENHERR nicht mehr anwesend 
zu sein) und deshalb nur mangelhaft mit einem g' vergleich- 
bar, aber soviel steht fest, dasz die Beschreibung von den 
Flügeldecken erwähnt ,,vix pubescentia”’ während mein Exem- 
plar an den Seiten noch viele Fleckchen aus weiszen Schup- 
penhaaren trägt und diese als es noch frisch war höchstwahr- 
scheinlich auch auf der Scheibe anwesend waren. Trifft aber 
diese Voraussetzung nicht zu, dann liegt hier vielleicht die 
Abart mir schwarzen Beinen von fuscipes OL. vor (bavaricus 
REITT.), wobei erwähnt werden musz dasz erstens DE VRIES 
VAN DOESBURGH es mit den Fundorten nicht so genau nahm 
und zweitens, dasz, wie unten ausführlicher gezeigt werden 
soll, auch bei fuscipes OL. die Fühlergrube nicht immer kurz 
ist und Stücke mit weiszen Schuppenflecken an den Seiten 
nicht einmal selten sind. Gegen diese Auffassung spricht 
aber wieder der ziemlich tiefe Eindruck in der Mitte vor 
dem Hinterrand des Analsternits. 

Erwähnt musz noch werden dasz auch oo vorkommen 
mit monstruoser Sculptur des Analsternits zum Beispiel No. 
64 (coll. LEONHARD D.E.M.), wo der Eindruck nur schwach 


226 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 4°FN 


ist, die zwei mittleren groberen Kielchen am langsten 
sind und alle groberen Kielchen (8 im ganzen) mehr oder 
weniger nach innen gebogen sind und No. 73 (coll. LEONHARD 
D.E.M) wo der tiefe napfformige Eindruck vom Hinterrand 
etwas mehr als normal entfernt ist und ein ununterbrochener 
kielförmiger Streifen parallel mit den Seiten- und Hinter- 
randern des Sternits lauft, die feinen Streifen fehlen ganz; 
von den gröberen Kielchen sind rechts in der Mitte eine 
verkiirzte nach auszen gebogene und links nur ein Rudi- 
ment vorhanden und daneben beiderseits ein von vorn nach 
hinten schief nach innen gerichteter langer Kiel von denen 
sich nahe seinem Apex ein kurzer Ast nach aussen abzweigt. 
Bei einigen dc (z.B. No. 65) ist der Bauch lang und wol- 
lig behaart. 

Bei /ugdunensis BOH. sind im Allgemeinen die Glieder 
3—7 des Funiculus viel länger als breit, schlank und dünn, 
Glied 5 ist regelmäszig kürzer als die Anderen. Es kommen 
aber auch Exemplare vor (Nos. 81, 142) bei denen diese 
Glieder nur etwas länger als breit sind, zwischen diesen 
und den anderen Extremen finden sich alle mögliche Ueber- 
gänge (Nos. 43, 44, 53/55, 72, 77, 83, 86, 121 und 145). 
Das Verbreitungsgebiet van /ugdunensis BOH. erstreckt sich 
über ganz West-Europa (einschl. England) nördlich der 
Pyrenäen. In Deutschland scheint die Elbe ungefähr die 
Ostgrenze zu bilden. Aus Mittel-Europa sah ich Exemplare 
aus der Umgegend von Budapest und sogar noch aus 
Siebenbürgen (Kronstadt. Sammlung EDM. REITTER). 

O. clavipes BONSD. 

Bei der Behandlung des /ugdunensis BOH. habe ich schon 
die Verwirrung erwähnt, die in den Auffassungen der Autoren 
über die Gestaltung dieser Art herrscht. Von den drei 
Autoren die diese Gruppe eingehend behandelt haben be- 
trachtet nur EDM. REITTER den clavipes als selbständige 
Art und die Beschreibungen von BONSDROIT und OLIVIER 
als auf dieselbe Art passend. STIERLIN führt clavipes OL. 
als synoniem mit Zenedricosus HERBST an und DESBROCHERS 
DES LOGES erwähnt den Namen gar nicht. Ueberhaupt habe 
ich den Namen c/avipes in keinem der späteren Französischen 
Bestimmungswerken zurückgefunden, was um so eigentüm- 


UND STEN ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 227 


licher ist, als dieser Name doch aus Frankreich stammt. 
Als selbständige Art verwerfe auch ich den c/avipes BONSD. 
bestimmt und betrachte die von REITTER unter diesem Namen 
angedeutete Form als einen Uebergang zwischen /ugdunensis 
BoH. var. 6 BOH. und sanguinipes BOH. Wie oben schon 
erwähnt sind die QQ nicht mit Sicherheit zu unterscheiden. 
In den Sammlungen herrscht natürlich auch die gröszte 
Verwirrung als eine Folge des oben erwähnten. Ich betrachte 
als clavipes BONSD. Ag mit + kahlen Flügeldecken und mit 
einem Analsternit dasz vor dem Hinterrand einen seichten 
aber doch immer noch einen sehr deutlichen Eindruck hat 
und dessen Streifen in der Mitte wohl breiter sind und mit 
gröberen Zwischenräumen (Kielchen) aber diese sind gerade 
und lang und werden nach den Seiten hin allmählich enger 
und feiner. Fühlergrube kurz oder mit einer deutlichen 
Querfalte. Glieder 4—7 des Funiculus noch deutlich länger 
als breit aber gröber und kürzer als bei /ugdunensis die 
Regel ist. Die längere Behaarung des Bauches ist kein 
konstantes Merkmal. Sculptur der Oberseite sehr variabel, 
in der Regel sind die Flügeldecken deutlich gestreift. Fast 
ungestreifte Stücke nannte ich in meiner ersten Verhandlung: 
Rasse Zvertsi, ich glaube aber jetzt nicht mehr, dasz man 
diesen den Wert einer Rasse zusprechen kann. 

Wenn ich obenstehendes Merkmalenkomplex als ruhen- 
der Pol in der Erscheinungen Flucht annehme habe ich 
folgende Exemplare von clavipes BONSD. in den von mir 
studierten Sammlungen gefunden: 
coll. VETH (Mus. Leiden) unter dem Namen /ugdunensis 

Bou. % Fundort Allier. (Katalog unter clavipes No. 1.) 
Unter dem Namen c/avipes BONSD.: & Wight (nicht 
ganz typisch weil die Fiihlergrube lang und das Anal- 
sternit nur sehr seicht eingedrückt ist) Katalog clavzpes 3. 
coll. v. HEYDEN. (D.E.M. unter dem Namen alsaticus SILB. : 
d' Vogesen (nota bene mit roten Beinen) Kat. clavipes 4. 
coll. STIERLIN (D.E.M.) unter dem Namen substrzatus SILB. 
(auch mit roten Beinen): 9 Vogesen. Kat. clavipes 6: 
unter dem Namen fuscipes OL.: & Genève. Kat. fus- 
cipes 91; unter dem Namen sanguznipes BOH. 2 JJ resp. 
Reculet und Genève. Kat. sanguinipes No. 18 und 20. 


228 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 4725 


coll. UYTTENBOOGAART: (von Reitter früher als kungarzcus 
GERM. bestimmt) æ Reitze 8 VIII ’89 ohne Fundort. 
Kat. clavipes 7. 
d' Rochefort (nicht ganz typisch weil das Analsternit 
tief napfformig eingedriickt ist, und die Kielchen in 
der Mitte deshalb verkürzt sind). Kat. c/avzpes 8. 
d Gallia ist das oben als Avertsz gedeutetes glattes ex. 
Kat. clavipes 12. 
coll. EVERTS (Mus. Amsterdam) unter dem Namen fuscipes 
OL.: & Brilon Kat. fuscipes 109. 
coll. v. D. Hoop (Mus. Amsterdam) unter dem Namen 
fuscipes OL.; & Helvetia (ex. coll. KOECHLIN) Kat. 
fuscipes 112. 
coll. DRESCHER (Mus. Amsterdam) unter dem Namen fus- 
cipes OL.: J Brilon Kat. fuscipes 115. 
unter dem Namen sanguinipes BOH.: & Uriage (Hu- 
benthal) Kat. sanguinipes 25. 
coll. v. D. Hoop (Mus. Amsterdam) unter dem Namen szb- 
striatus GYLLH. # Elzas (nota bene mit roten Beine) 
nicht ganz typisch weil an den Seiten der Fliigeldecken 
noch Spuren von weissen Fleckchen vorhanden sind. 
Kat. substriatus 4. 
coll. LEONHARD. (D.E.M.) unter dem Namen francolinus 
SCHAUF.: g' Jura Kat. francolinus 5. 
coll. KRAATZ. (D.E.M.) unter dem Namen sarguznipes BOH. : 
d und ® Auvergne, Kat. sanguinipes No. 9 u. IO. 
Besondere Erwähnung verdient ein Exemplar g' aus der 
Sammlung von HEYDEN (D.E.M.) das dort unter dem Namen 
niger F. var. coecus GERM.(!) steht. Fundort Gallia bor. Das 
Analsternit ist genau so sculptiert wie bei clavzpes BONSD. 
in meinem Sinne, aber der Apex der Fliigeldecken ist genau 
so wie bei zzger F. typicus (der erste Streifen erreicht ein- 
sam das Ende) die Fiihlergruben sind lang, die Glieder 3—7 
des Funiculus viel langer als breit und diinn und die Gelenk- 
gruben der Vorderhiiften sind vom Vorderrand weit entfernt. 
(Kat. nzger 4). 
Viele Uebergänge sind schon bei /ugdunensis BOH. mit- 
geteilt; weiteren solchen Stücke werden wir noch bei der 
Behandlung von anderen Arten begegnen. 


UND 57% ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 229 


O. substriatus SILB. GYLL. 

Von EDM. REITTER wird diese Form als eine schwarz- 
beinige clavipes BONSD. betrachtet. Aus der Beschreibung 
in SCHOENHERR ist das Tier nicht mit Sicherheit zu deuten. 
So viel steht aber fest, dasz es schwarze Beine hat und des- 
halb musz ich strenge Kritik üben auf die Koleopterologen 
in dessen Sammlungen unter diesem Namen rotbeinige Stücke 
stehen. Zu meiner groszen Verwunderung gehören dazu auch 
VON HEYDEN und STIERLIN, wenn nicht nachträglich in 
diesen Sammlungen Verwechselungen durch Unbefugten statt- 
gefunden haben. So stehen in der Sammlung VON HEYDEN 
(D.E.M.) unter suôstriatus das schon genannte rotbeinige 
Stück. Kat. clavipes 4 und auszerdem 2 gg die zweifelsohne 
zu siomachosus GYLL. gehören, leicht kenntlich an den für 
diese Art sehr eigentümlichen Fühler und an der geringen 
Grösze; 2 QQ in derselben Sammlung gehören zu lugdu- 
nensis BOH. forma typica. 

In der Sammlung STIERLIN finden wir unter substriatus 
erstens das schon obengenannte rotbeinige Stück Kat. clavz- 
pes 6. und weiter 2 /ugdunensis forma typica, I etwas ab- 
weichendes Exemplar g' von /ugdunensis BOH. Kat lugdunensis 
32, das wohl ein Uebergang zu clavipes BONSD. ist, aber immer- 
hin rotbeinig. Weiter steht bei STIERLIN unter sudstrzatus 
noch ein Exemplar von sanguznzpes BOH. mit kurzen aber 
noch kegelförmigen Funiculus-Gl. 4—7 (var. Sterling mihi) !). 

In Coll. DRESCHER (Mus. Amsterdam) finde ich unter dem 
Namen suóstriatus ein von HUBENTHAL bestimmtes 9 Fund- 
ort Süd-Vogesen das aber noch deutlich braunrote Beine 
hat, Es ist ein altes Stück, als es frisch war hat es wohl 
rote Beine gehabt. Die Fühlergruben sind lang, sonst ist es 
von einem normalen Weibchen von fuscipes OL. nicht zu 
unterscheiden (Kat. suéstrzatus 7). 

In coll. v. D. Hoop (Mus. Amsterdam) befinden sich unter 
dem Namen suôstriatus 2 JJ und 2 QQ die alle rote Beine 
haben. Kat. sudsiriatus No. 3 (Fundort Elzas) ist ein sehr 
groszes mit fein und regelmaszig gestreiftes Analsternit, 


1) Der Name Stierlini muss in „sZierlinianus” umgeändert werden, 
indem GEMMINGER schon einen Otiorrhynchus unter dem Namen S#er/ini 
beschrieben hat (Artengruppe Fondajenus REITT.). 


230 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER AGEN 


ganz wie niger F. Nach der Sculptur der Oberseite muszte 
es dann zu der ab. rugipennis BOH. gehören aber am Apex 
der Fliigeldecken erreichen der erste und zweite Streifen 
vereinigt das Ende. Auch die Funiculus Gl. 3—7 sind ab- 
weichend gebaut, sie sind zwar noch etwas langer als breit 
aber werden nach der Keule zu allmählich breiter. Viel- 
leicht liegt hier eine Hybride oder ein Uebergang zwischen 
niger F. und fuscipes OL. vor: von denen wir später noch 
mehr Beispielen begegnen werden. Das Q Kat. sudstrzatus 5 
(Fundort Elzas) gehört wohl mit Sicherheit bei oben be- 
schriebenem gd. 

Das zweite g' (Kat. substriatus 4) haben wir oben schon 
unter c/avipes BONSD. erwähnt. 

Das 9 Kat. substriatus 6 (Fundort Gallia) kann ganz gut 
bei clavipes BONSD. gehören, aber keinenfalls bei sudstrzatus. 

Es bleiben nur drei Exemplare übrig, die tatsächlich 
schwarze Beine haben, und zwar das schon behandelte Stiick 
Kat. /ugdunensis 56 und weiter: 

in der Sammlung STIERLIN (D.E.M.) g Fundort Jura Kat. 
substriatus 1. Lange Fihlergruben mit einer Querfalte, Anal- 
sternit mit derselben Sculptur als ich für c/avipes BONSD. 
angenommen habe, Fliigeldecken ohne Spur von weiszen 
Fleckchen. Bauch abstehend behaart aber die Behaarung 
nicht besonders lang; 

in der Sammlung EVERTS (Mus. Amsterdam) 9 Fundort 
Schwarzwald (KLYNSTRA) Kat. substriatus 2. Kurze Fühler- 
gruben, Funiculus GL. 3—7 viel länger als breit und dünn. 
Die Gelenkgruben der Vorderhüften sind vom Vorderrand 
des Prosternums wenig entfernt. Dieses Stück kann gerade 
so gut ein schwarzbeiniger fuscipes OL., wie ein schwarzbei- 
niger clavipes BONSD. sein. Nach dem Fundort neige ich zu der 
Annahme dasz es zu fuscipes OL. a. bavaricus REITT. gehört. 

Ot. var. subglaber REITT. 

Die beiden Typen befinden sich in der Sammlung LEON- 
HARD (D.E.M.) und sind in meinem Katalog am Schlusz 
der Abteilung sanguinipes BOH. aufgenommen. Das 5 hat 
das Analsternit gerade so sculptiert als die von mir als 
clavipes BONSD. typicus betrachtete Form, die Fühlergruben 
sind kurz, die Funiculusgl. 4—7 kugelig, die Gelenkgruben 


UND STEN ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S.W. 231 


der Vorderhiiften sind vom Vorderrand des Prost. wenig 
entfernt und die Fliigeldecken deutlich gestreift. Das 9 hat 
kurze Fiihlergruben, kugelige Funiculusgl. 4—7 aber die 
Gelenkgruben der Vorderhiiften sind vom Vorderrand so 
weit entfernt wie beim typischen grzseopunctatus BOH., die 
Flügeldecken sind wie beim g' gestreift. Fundort ,, Uriage”? 
(in der Nahe von Grenoble). Diese Varietàt oder Form 
deutet auf die enge Verwantschaft, die zwischen /ugdunensts- 
clavipes einerseits und fuscipes-sanguinipes anderseits besteht. 
Wir werden später noch darauf zurückkommen. Vorläufig 
möchte ich aber REITTER’S Reihenfolge innehalten. 

O. niger F. und Varietäten. 

Untersucht wurden aus den verschiedenen Sammlungen 
rund 400 Exemplaren, wovon 168 separat katalogisiert sind, 
während noch ungefähr 56 Exemplaren unter der Rubrik ,,0. 
niger F. var. rugipennis und weitere Aberrationes’’ im Katalog 
besonders erwähnt werden. Man gewinnt den Eindruck, dasz 
diese Art viel enger spezialisiert ist als die früher behan- 
delten Formen. Der Rüssel ist fast immer kürzer und breiter 
als bei den bisher behandelten Arten, besonders bei den 
QQ PD, hat regelmaszig einen feinen Mittelkiel, neben diesen 
Kiel deutlich aber nicht tief eingedrückt. Die Stirn hinter 
dem Rüssel deutlich vertieft und auffallend lang anliegend 
behaart, oft setzt sich die Vertiefung dem Vorderrand der 
Augen entlangt fort so dasz man den Eindruck bekommt 
als setzten die Fühlergruben, die sehr oft einigermaszen 
nach dem Oberrand der Augen gerichtet sind, sich so weit 
fort dasz sie sich in der Mitte der Stirn vereinigen. Eine 
punktförmige Stirngrube ist fast immer vorhanden. Die 
Glieder des Funiculus 3—7 sind fast immer lang und dünn. 
Eigentümlich genug sind aber bei kleineren Individuen diese 
Funiculusglieder oft verkürzt, sodasz man veranlaszt werden 
könnte verkürzte Funiculusgl. 3—7 als ein Merkmal der 
var. montanus BOH. (angustatus STRL.) anzugeben. 

Dies trifft aber nicht immer zu, so haben zum Beispiel 
von 2I sehr kleinen Stücken aus dem Tatragebirge in meiner 
Sammlung 11 verkürzte und Io lange Glieder, von den 11 


1) Nur bei 5 do und 5 99 fand ich den Rüssel von gleichen Abmes- 
sungen wie bei /ugdunensis BOH., fuscipes OL. und verwandten Formen. 


232 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 47=% 


Stücken haben 2 alle Gl. 3—7 kugelig oder nahezu kugelig 1), 
bei ı sind nur die Gl. 4—6 kugelig. und bei 1 nur das 
6° Glied. Bei den Exemplaren von normaler Grösze fand 
ich 15 gig und 27 QQ mit verkürzten aber immer noch 
länger als breiten und dünnen Funiculusgl. 3—7,4 JZ und 
2 QQ mit langen aber dicken Funiculusgl. und 2 QQ mit 
volkommen kugeligen Funiculusgl. 3—7. Die Fühlergruben 
sind fast immer lang, nach den Augen zu flach und nach 
dem Oberrand der Augen verbreitert (wie ob die Grube 
einen Ast nach dort entsendet). In wenigen Fallen (13 gdo 
und ro 99) sind die Fühlergruben durch eine Querfalte ge- 
teilt. 8 Jd und 13 QQ haben verkürzte Fühlergruben. Die 
Vorderhüften stehen gewönlich dem Vorderrand des Proster- 
nums nahe (wie fuscipes OL.), ausgenommen bei 13 Jd und 
24 QQ wo sie etwas weiter vom Vorderrand stehen und bei 
3 dd und 17 QQ9 wo sie gerade so weit vom Vorderrand 
des Prosternums gestellt sind wie bei grzscopunctatus BOH. 
typicus. Dieses Merkmal muss also schon mit Vorsicht ge- 
braucht werden. Der Halsschild ist langer als breit, an den 
Seiten ziemlich gleichmaszig gerundet, die Sculptur des 
Pronotums besteht aus eigentiimlichen unregelmàszig gebil- 
deten kleinen Kornern, die wie platt geschlagen aussehen 
und meistens eine konkave und eine konvexe Seite haben, 
die beide schlängelnd verlaufen. Die Körner sind mehr 
oder weniger dicht gestellt, können sogar auch einiger- 
maszen zusammenflieszen und tragen in der konkaven Bucht 
einen Punkt mit feinem graugelbes Härchen, während die 
Zwischenräume fein punktiert und behaart sind; an den 
Seiten ist die Behaarung etwas länger und dichter. Bei den 
früher behandelten Formen sind Form und Sculptur des 
Halsschildes viel variabeler. 

Die Sculptur der Flügeldecken ist weniger einförmig. Die 
Grundlage bilden grobe Punktreihen auf einer fein gerun- 
zelten Flache. Die groben Punkte sind bei typischen Stücke 
viel gröszer als bei irgend einer der Verwandten aus den- 
selben Rotten mit Ausnahme von séricticollis FAIRM. Nun 


1) Es sind wohl solche Exemplare mit abnormalem Apex gewesen die 
von E. Voss als fuscipes OL. f.n. Heynei beschrieben sind (Deutsche 
Ent. Zeitschr. 1919 S. 405/06). 


UND 57FN ROTTE (IM SINNE REITTER'S) U.S. W. 233 


können aber die Runzeln gröber werden und sogar die 
Grösze der Punkte so einschränken dasz die typische Sculptur 
verloren geht (a. rug¢pennzs BOH.). Auch können die Punkte 
kleiner und dichter gestellt sein und die Runzeln mehr 
körnerartig (v. coecus GERM. mit stark bauchigen Weibchen 
zu denen grosze aber schmälere Männchen mit ähnlicher 
Sculptur gehören). Die genannten Varietäten sind aber durch 
alle möglichen Uebergänge mit der typischen Form ver- 
bunden. 

Am Apex der Flügeldecken ist nach REITTER nur der 
erste Streifen vertieft und erreicht einsam den Hinterrand. 
Dieses, REITTER’s vornehmstes, Merkmal!) gilt aber wie 
wir später erfahren werden nicht nur für zzger F. und ist 
auch bei dieser Art nicht konstant. In zahlreichen Fällen 
ist die Vertiefung am Apex nämlich so sehr verbreitert, 
dasz sie sich auch am Ende der zweiten Punktreihe befindet; 
diese ist aber daselbst meistens schon so sehr verwischt 
dasz man bei genauer Betrachtung noch gut warnehmen 
kann dasz eine Vereinigung tatsächlich nicht stattfindet. 
Bei 4 dd und 16 QQ fand ich aber den zweiten Streifen 
am Apex mit dem Ersten vereinigt ganz wie bei fusczpes 
OL. u.a. Zwischen dieser Extreme und der typischen Sculptur 
gibt es alle möglichen Uebergänge die das Bild sehr ver- 
wirren. Erwähnung verdient, dasz bei fast allen Stücken aus 
dem Tatragebirge, die ich sah, die Sculptur am Apex nicht 
typisch ist. Bei 3 Stücken ist der Apex an der einen Seite 
normal und an der anderen Seite abnormal. Bei vielen 
Stücken aus Schlesien, dem Riesengebirge und dem Tatra 
sind die Flügeldecken der Naht entlang rinnenförmig ein- 
gedrückt. (Katalog wiger F. zwischen 67 und 68, zwischen 
68 und 69, 73, 74, 75, 76, 161, und 168.) In den Punkten 
auf den Fliigeldecken befinden sich Fleckchen von weiszen 
Harchen, die bei alteren Exemplaren mehr oder weniger abge- 
rieben sind und schieszlich völlig verschwinden können, die 
sogen. var. villosopunctatus bezieht sich auf ganz frischen 
Stiicken und hat keine selbstandige Berechtigkeit. Bei ganz 


1) E. Voss Deutsche Ent. Zeitschr. 1919 S, 406 deutet REITTER’s 
Merkmal in einer Weise die m.E. viel schwieriger zu verstehen ist als 
REITTER's klare Beschreibung. 


16 


234 DRD. Li UYTTENBOOGAART DIE ARTEN DERG 4T™ 


frischen Stiicken ist auf den Zwischenraumen noch eine 
hauchartige gelbgraue Behaarung vorhanden, die aber bald 
abgerieben ist und am Apex und längs den Seiten noch 
am langsten bestehen bleibt. 

Beim 4 ist das Analsternit fein und regelmaszig gestreift, 
etwas stärker und regelmäsziger als bei fuscipes OL. Die 
Oberflache des Sternits ist immer nach vorne geneigt, in 
vielen Fallen auch nach hinten, sodasz dann die ganze 
Oberflache etwas convex ist. Bei 4 Stiicken fand ich das 
Analsternit am Hinterrand mehr weniger eingedrückt, während 
bei 3 die Streifen in der Mitte etwas auseinander weichen 
(Katalog nzger F. No. 55, 56, 158). In der Sammlung von 
HEYDEN befindet sich unter dem Namen var. coecus GERM. 
ein 4 dessen Analsternit genau so gestreift und eingedriickt 
ist als ich für c/avipes BONSD. als typisch angenommen 
habe. Der Apex der Flügeldecken ist aber wie bei zzger F. 
typicus geformt, die Fühlergruben sind lang und die Vorder- 
hüften ziemlich weit vom Vorderrand des Prosternums 
entfernt (Fundort Gallia bor.) Die Punktreihen der Flügel- 
decken und die Runzelung der Zwischenräumen wie bei 
coecus GERM. Ich halte dieses Stück fur einen abnormal sculp- 
tierten clavipes BONSD. 

Wiewohl O. niger F. ein sehr groszes Verbreitungsgebiet 
hat, nämlich ganz Mitteleuropa einschlieszlich die Gebirge 
Italiens, neigt sie wenig zur Bildung von Lokalrassen; mit 
der Höhe des Wohnorts nimmt aber fast immer die Grösze 
ab und so entsteht die var. montanus BOH. (angusiatus STRL. 
alpinus STRL.) Neben dieser kleinen Form kommt in einigen 
Gebirgsgegenden die entgegengestellte grosze plumpe Form 
coecus GERM. vor (Ich sah Exemplare dieser Form aus den 
Karintischen und Walliser Alpen und aus den Karawanken). 
In der Sammlung LETZNER stehen 54 Stücke der var. 
montanus BOH. mit Fundortzettel „Schlesien’. Ich vermute, 
dasz diese alle aus dem Riesengebirge stammen. Besondere 
Erwähnung verdienen noch folgende Exemplaren: In der 
Sammlung STIERLIN (D.E.M.) ein 9 aus Transsylvanién 
(Kat. ziger F. No. 99) sehr schmal, im Habitus einem œ 
gleich, mit abnormalem Apex der Flügeldecken. Der zweite 
Zwischenraum ist dort nämlich beiderseits stark kielförmig 


UND 57% ROTTE (IM SINNE REITTER'S) U.S.W: 235 


erhoht, verbreitert und biegt sich nach aussen, wodurch 
einen eingedriickten elliptischen Raum eingeschlossen wird, 
in welchem der Naht versenkt liegt. Die Fiihler sind auszer- 
ordentlich lang und dünn, übrigens wie ein normaler uzger F. 
sculptiert und behaart. 

In der Sammlung Mac GILLAVRY (Mus. Leiden) ein 9 aus 
Wengen Helvetia von Dr. EVERTS als fuscipes OL. bestimmt. 
Am Apex erreicht aber der erste Streifen einsam vertieft 
den Hintenrand, wiewohl der zweite sich am Ende nach 
innen biegt aber erlischt bevor der erste erreicht ist. Die 
Punktgruben der Flügeldecken sind zwar etwas seichter als 
beim typischen zzger F., aber doch ganz anders als bei fus- 
cipes OL., auch sind die Vorderhüften weiter vom Vorder- 
rand des Prosternums entfernt. Die Funiculus-Glieder 4—7 
sind nur etwas länger als breit, die Fühlergruben wie beim 
typischen zzger F. 

In derselben Sammlung ein © aus Kandersteg Helvetia 
(Kat. wiger No. 119), gleichfalls von Dr. EVERTS als fuscipes 
OL. bestimmt. Die Fühlergruben sind aber deutlich lang 
und ziemlich tief, die Funiculusgl. 4—7 nur etwas länger als 
breit, am Apex der Flügeldecken erreicht der erste Streifen 
einsam vertieft den Hinterrand. Die Punktgruben sind noch 
etwas seichter als bei No. 118, die Vorderhüften sind vom 
Hinterrand des Prosternums fast so weit entfernt als bei 
griseopunctatus BOH. typicus. Wegen der deutlichen feinen 
Runzelung der Flügeldecken auf den Zwischenräumen und 
zwischen den Punktgruben gehören 118 und 119 wohl zur 
ab. zugipennis BOH. 

In meiner Sammlung steht ein © aus Bici (Kat. niger 
No. 146) von STIERLIN als fagz GYLLH. bestimmt, das aber 
wegen der Bildung des Apex und der Sculptur der Flügel- 
decken und auch wegen des kurzen und breiten Riissels 
unzweifelhaft zu zzger F. gehört. Die Fühlergruben sind 
lang aber durch eine Querfalte geteilt, die Funiculusgl. 4—7 
lang und diinn, die Vorderhiiften sind vom Vorderrand des 
stark gefalteten Prosternums nur wenig entfernt. 

Im der Sammlung STIERLIN (D.E.M.) befinden sich ae 
einzigen Exemplare aus Italien, die ich gesehen habe, sie 
werden von STIERLIN als var. rugipennis BOH. gedeutet, 


236 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 4TEN 


haben tatsachlich die Punktgruben der Fliigeldecken weniger 
stark entwickelt, aber die runzelige Sculptur dazwischen ist 
wenig auffallend. Das eigentiimlichste aber an allen drei 
Stücken (zwei haben keinen Fundortzettel aber gehören zwei- 
fellos mit dem ersten gezettelten Stück ,,Italia” zusammen) 
sind die Funiculusglieder 4—6 die nahezu kugelig sind. 
‚Apex, Fühlergruben und Analsternit der 2 g wie bei ziger 
F. typicus. In derselben Sammlung befinden sich 6 g'g' unter 
dem Namen var. alpinus STRL. Diese sind sehr klein und 
schmal, die Punktgruben gut entwickelt, bei einem Exemplar 
gar so stark, dasz die Zwischenräume linienartig verschmälert 
sind, die Funiculusgl. 3—7 sind bei einigen Exemplaren 
nahezu kugelig, bei anderen wieder dünn und schlank, auch 
die Fühlergruben sind nicht bei allen 6 Exemplaren gleich- 
förmig, bei 3 Stücken sind sie mehr oder weniger verkürzt. 
Bei 1 Exemplar erreichen: der 1° und 2° Streifenvder FP ligel- 
decken vereinigt vertieft den Hinterrand, bei den 5 anderen 
ist der Apex normal. 

In der Sammlung LEONHARD (D.E.M.) befinden sich unter 
dem Namen zzger F. 2 fg‘ und 1 9 und unter dem Namen 
var. montanus BOH. 2 gg die alle zweifellos zu fuscipes OL. 
gehören. Bei 3 dieser oo ist das Analsternit am Hinterrand 
etwas eingedriickt und weichen die feinen Streifen etwas 
auseinander. Die Fiihlergruben sind kurz und von groben 
Punktreihen auf den Flügeldecken ist nichts zu spüren, 
wahrend am Apex der erste und zweite Streifen sich ver- 
einigen. 

In der Sammlung KRAATZ (D.E.M.) befinden sich unter 
dem Namen var. montanus BOH. 20 Exemplare aus dem 
Schwarzwald (wovon 18 QQ!) die gewisz nicht zu dieser 
Varietät gehören, weil sie von normaler Grösze sind, sondern 
wegen der flachen und mehr runzeligen Sculptur der Flugel- 
decken nach var. zugzpenn:s BOH. neigen. 

In der Sammlung LEONHARD (D.E.M.) findet sich noch 
ein 9 (Fundort Oberhasle) unter dem Namen O. niger F. 
var. fuscipennis REITZE. Dieser Name wird wohl in litte- 
ris sein weil ich die Beschreibung nirgendwo habe auftreiben 
können. Das Exemplar hat auszerordentlich grosze Punkt- 
gruben auf den Flügeldecken. Am Apex hat der 2'° Streifen 


UND STE ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 237 


Neigung sich mit dem Ersten zu vereinigen. Der Halsschild 
ist sehr lang und schmal mit nahezu parallelen Seiten. Die 
Funiculus-Glieder 3—7 lang und diinn, die Fiihlergruben 
wie bei »2ger F. typicus. 


In REITTER’S Reihenfolge fiige ich hier ein: 

O. hungaricus GERM, der sich, wiewohl die Bekleidung 
der von /ugdunensis BOH. tvpicus äusserst ähnlich ist, durch 
ihren algemeinen Habitus ganz natürlich an grzseopunctatus 
BOH. anschlieszt. Bei beiden Arten sind nämlich die 4 
verhältnismäszig breiter, die QQ verhältnismäszig schmaler 
als bei /ugdunensis, wodurch der oberflächliche Unterschied 
zwischen den Geschlechtern weniger augenfällig ist als bei 
letztgenannter Art. 

Bei kungaricus GERM. und griseopunctatus BOH. sind die 
Schultern bei den QQ weniger breit d.h. gleichmäsziger ge- 
rundet, dasselbe gilt für die Seiten der Flügeldecken, die 
bei den QQ von Zugdunensis BOH. (und Verwandten) mehr 
bauchig sind. 

Die Art scheint ziemlich selten zu sein. In den oben- 
genannten Sammlungen befinden sich zusammen nur 27 
Stücke. Weiter sandte Herr EMMERICH REITTER mir noch 
35 Exemplare zur Nachsicht, alle mit dem Fundortzettel 
„Budapest’’ Von den 27 genannten Stücken tragen 14 einen 
Fundortzettel mit ,,Hungaria”, 10 mit ,, Budapest”, 1 mit 
„Iranssylvania” 1 mit „Austria’’ und ein Stück hat keinen 
Fundortzettel. Das Verbreitungsgebiet scheint also sehr 
beschränkt zu sein. Alle als kungaricus GERM. gedeuteten 
Exemplare aus Deutschland und die meisten aus Oesterreich, 
die ich sah, waren falsch bestimmt und gehörten entweder 
zu lugdunensts BOH. oder zu fuscipes OL. 

Bei hungaricus GERM. ist die Sculptur des Rüssels und 
des Haisschildes genau so variabel wie bei /ugdunensis und 
Verwandten. Wie bei letzgenanntem Formenkreis sind die 
Augen ziemlich flach, wenig aus der Kopfwòlbung hervor- 
ragend, während bei dem Formenkreis des grzseopunctatus 
Bou. die Augen kleiner, runder sind und aus der Kopfwolbung 
auffallend hervorragen. Auch was dem Analsternit des J' 
anbelangt nimmt Aungarzcus GERM. eine Mittelstellung ein 


238 DR. D..L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER Agen 


denn die Streifung ähnelt die des & von griseopunctatus 
BoH. aber am Hinterrand ist das Sternit mindestens so stark 
wie bei clavipes BONSD., bisweilen genau so stark wie bei 
lugdunensis BOH. typicus eingedriickt. Dieses Merkmal scheint 
an STIERLIN entgangen zu sein denn weder in seiner ,,Revi- 
sion der europàischen Otiorrhynchus-Arten” (Berliner Ento- 
mologische Zeitschrift 1861) noch in seiner Bestimmungs- 
tabelle (Mitteilungen der Schweizerischen Ent. Ges. 1883) 
wird es erwahnt. Uebrigens stellt STIERLIN ganz richtig 
hungaricus GERM. in die Nahe von grzseopunctatus BOH. und 
zitiert in dieser Beziehung auch SCHÖNHERR. Wie EDM. 
REITTER dazu gekommen ist um den Meinungen dieser 
Autoren zuwieder und bestimmt ohne GERMAR’S typen gesehen 
zu haben kungarzcus GERM. mit /ugdunensis BOH. zu identi- 
fizieren ist mir ein Rätsel geblieben. 

Die Vorderhiiften sind bei kungarzicus GERM. fast immer 
so gestellt wie bei erzseopunctatus BOH. typicus d.h. sie sind 
weit vom Vorderrand des Prosternums entfernt, die Entfernung 
zwischen der Hüfte und der Marginallinie ist bedeutend 
gröszer als die zwischen Marginallinie und Vorderrand. Die 
Fühlergruben machen bei der Mehrzahl der untersuchten 
Exemplare den Eindruck kurz zu sein, aber bei näherer 
Betrachtung kam ich zu dem Ergebnis, dasz meistens eine 
Querfalte die Grube teilt, dasz also hinter dieser Falte bis 
zum Auge die Seite des Rüssels wenn auch sehr wenig doch 
noch etwas eingedrückt ist. In nicht wenigen Fällen kommt 
eine ununterbrochene lange Fühlergrube vor. 

Die Funiculusgl. 3—7 sind immer viel länger als breit 
und gewöhnlich sehr dünn, doch kommen auch Stücke mit 
etwas dickeren Fühlern vor. 

Die Farbe der Beine spielt etwas ins bräunliche, die 
Kniee und oft die Basalhälfte der Schenkel braun bis 
schwarz. Auch die anderen genannten Merkmalen sind wieder 
nicht ganz konstant wie aus unterstehenden Zahlenverhält- 
nissen ersichtlich ist. 

Vorderhüften weit vom Vorderrand entfernt: %% 84.7 °/o, 
9 84.7 ‘Jo 


Vorderhüften etwas weniger weit vom Vorderrand entfernt: 


TT 15-3 Vo PP 15-3 "o- 


UND 57FN ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 239 


Analsternit des am Hinterrand seicht eingedriickt: 27.3 9/, 
» » dt kräftig eingedrückt: 72.7 °/o- 
» » ot abweichend gestreift: 7.7 °/). 

Fühlergruben mit Querfalte: gg 57 °/, 22 50%, 

i lang: oo 35.7 Sh: PQ 21.4 Pra 
» kurzes cioe 7:519/piiQ ae 816. 

Abweichend gestreiftes Analsternit haben folgende unter- 
suchte gd: 

Sammlung Mac GILLAVRY (Mus. Leiden) 9 Budapest 
(MOCZARSKY). Die Streifen sind in der Mitte vor dem kraf- 
tigen Eindruck viel breiter als an den Seiten, die schmalen 
linienformigen Zwischenräume sind aber in der Mitte kaum 
gröber als an den Seiten (Kat. Aungaricus 2). 

Sammlung EMM. REITTER (jetzt in meiner Sammlung) 
d Budapest (GAMMEL). Die Sculptur des Analsternits wie 
beim vorigen Stiick aber die Zwischenraume in der Mitte 
deutlich gröber als an den Seiten. (Kat. Aungaricus 9). 

Sammlung v. D. Hoop (Mus. Amsterdam) & Hungaria 
(SEQUENS) Zwischenräume der Streifen in der Mitte des 
Analsternits noch etwas grober als beim vorigen. Die Sculptur 
nähert sich also die des Analsternits der von mir als clavzpes 
BONSD. betrachteten gg (Kat. Aungaricus 17). 

In meiner Sammlung 5 Hungaria (STAUDINGER). Die 
Zwischenräume der Streifen in der Mitte des Analsternits 
nicht nur gröber sondern auch merklich mehr verkürzt als 
bei typischen Stücken. Die Kielchen aber bleiben immerhin 
viel feiner als bei /ugdunensis BOH. typicus (Kat. hunga- 
ricus 27). 

O. nigerrimus SOL. ist wohl nur, wie auch EDM. REITTER 
behauptet (Wiener Ent. Zeit. XXXII 1913 S. 51), eine schwarz- 
beinige Form oder Rasse des grzseopunctatus BOH. Solari’s 
vornehmstes Merkmal nl. „Glied 4—7 des Funiculus kaum 
länger als breit’’ ist eben so wenig konstant wie beigrzseo- 
punctatus BOH. das Merkmal: „Glied 3—7 des Funiculus 
viel länger als breit”. 

Diese Form scheint selten zu sein. Vom Stammform sah 
ich nur 4 Ex., 2 JG und 2 QQ, in der Sammlung LEON- 
HARD (D. E. M.). In derselben Sammlung befinden sich 15 
Ex. der var. judicariensis DAN. während ich von derselben 


240 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 47°" 


var. I g und I ® besitze. Die als var. judicariensis ge- 
deuteten Stucke weisen in der Sculptur des Pronotums alle 
mögliche Verschiedenheiten an von + glatt mit feiner 
Punktierung, über fein gekörnelt mit feiner Punktierung 
dazwischen bis gekörnelt fast ohne Punktierung wie bei der 
Stammform. M.E. hat die var. also keine Berechtigung zu 
irgend welchem selbstandigen wissenschaftlichen Status. 

Wie griseopunctatus BOH. hat nigerrimus SOL. lange ziem- 
lich tiefe Fiihlergruben !), aber es gibt Ausnahmen, zum 
Beispiel das Exemplar Kat. zigerrimus No. 8., dessen Fühler- 
gruben durch eine Querfalte geteilt sind, die hintere Halfte 
ist so flach, dasz sie kaum als Fortsetzung der Grube be- 
trachtet werden kann. Die Exemplare Kat. zzgerrimus No. 10, 
14, 16 und 17 haben zwar lange aber flache Fiihlergruben. 

Im ganzen sah ich nur 21 Exemplare, wovon 19 in der 
Sammlung LEONHARD (D. E.M.) und zwei in meiner Samm- 
lung. Erwähnung verdient, dasz bei 5 Exemplaren (Kat. 
nigerrimus No. 3, 5, 8, 13 und 19) der zweite Streifen 
der Flügeldecken sich am Apex nicht vertieft mit dem 
Ersten vereinigt, sondern am Ende verwischt erscheint wo- 
durch der Apex einigermaszen aussieht wie bei zzger F. 
typicus. Diese Erscheinung gewinnt an Bedeutung in Anbe- 
tracht dessen was wir bei der nächst zu beschreibenden 
Form wahrnehmen werden. Bei 7 Exemplaren (Kat. zzger- 
rimus No. 2, 3, 5, 12, 13, 15, 18) sind die Funiculusglieder 
3—7 merklich länger als breit, bei den anderen kaum länger 
als breit. Das Exemplar Kat. migerrimus No. 1, ist ein sehr 
breites g, dasz ein 9 vortäuschen wurde wenn nicht das 
Analsternit deutlich fein und regelmäszig gestreift ware. 

Bier tuselichrein: 

O. insubricus REITZE i.].?) Unter diesem Namen stehen 

1) Irrtümlicherweise habe ich in T. v. E., dl. 74, p. 197, griseopunc- 
Zalus bei Arten mit kurzen Fühlergruben eingeteilt, es kommen zwar 
solche Exemplare vor (zufälligerweise haben von meinen 4 Stücken der 
Stammform, 3 verkürzte Fühlergruben) aber später habe ich erfahren 
dasz lange tiefe Fühlergruben die Regel bilden. 

2) Dieser gusubricus ist ein ganz anderes Tier als O. insubricus CHRIST. 
das von REITTER als syn. mit /anuginosus BOH. betrachtet wird. In 
WINKLER’s Katalog kommt der Name #nsubricus CHRIST. nicht mehr vor. 


Möchte man dennoch diesen Namen als vergeben betrachten dann nenne 
ich obengenannte var. Recfzec UYTTENB. 


UND 57FN ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S.W. 241 


in der Sammlung LEONHARD (D.E.M.) 7 Exemplare als Va- 
rietät zu grzseopunctatus BOH., die ein höchst eigentiimliches 
Merkmal aufweisen. Bei 5 Exemplaren ist namlich der Apex 
der Fliigeldecken genau wie bei zzger F. typicus gebildet, 
diemlersteiStreifemierreicht nämliechernsam'ver- 
tieft den Hinterrand. Bei I Exemplar verbindet sich 
der zweite Streifen noch mit dem ersten aber sehr verwischt 
und nicht vertieft, bei 1 Exemplar ist der Apex gebildet 
wie bei typischen Stücken von /ugdunensis, griseopunctatus, 
fuscipes u.s.w. 

Merkwürdigerweise steht in der Sammlung LEONHARD 
(D.E.M.) unter dem Namen ziger F. ein 9 (Kat. nzger No. 85) 
das genau so sculptiert, behaart und beschuppt ist wie z252- 
bricus und dessen Apex der Flügeldecken ungefähr so ge- 
bildet ist wie bei zuiger F. (Wahrscheinlich ist es deshalb 
von einem oberflächlichen Entomologen unter zzger gesteckt). 
Auch wegen der Stellung der Vorderhüften gehört dieses 
Stück in der Nähe von grzseopunctatus und ich zögere des- 
halb nicht es als zuswÖricus REITZE zu deuten. Der Fundort- 
zettel ist schlecht leserlich der Name sieht aus wie „Hochabir” 
einen Ort der mir unbekannt ist. Alle übrigen Exemplare 
sind vom Simplon, nur ein 9 dass ich in der alten Samm- 
lung Natura Artis Magistra (Mus. Amsterdam) fand (Kat. 
znsubricus No. 8) hat keinen Fundortzettel. Es stimmt aber 
fast genau mit typischen QQ aus der Sammlung LEONHARD 
(Zum Beispiel Kat. zzsuéricus No. 1), nur das am Apex der 
Flügeldecken der erste Streifen zwar einsam den Hinter- 
rand erreicht, aber die Vertiefung ist dort etwas verbreitert, 
weil der zweite Zwischenraum dort kielförmig erhöht ist und 
nach auszen weicht. Dieses Exemplar wiewohl schön metal- 
lisch beschuppt und dicht behaart, war nota bene als fzs- 
cipes O. bestimmt. 

Ich werde jetzt diese schone und merkwiirdige Form aus- 
führlich beschreiben: 

O. var. insubricus REITZE (oder Reztzez mihi). Allgemeiner 
Habitus wie grzseopunctatus BOH., so grosz wie die Stamm- 
form, das g' schmaler und etwas gewölbter als das 9, 
der Unterschied aber nicht so grosz wie bei /ugdunensis, 
fuscipes und niger. 


242 DRED. LE. MUTTENBOOGAART,TDIETARDENTDERFATT 


Ein d' (Kat. zusubricus No. 4) hat den Habitus eines ©. 
Der ganze Korper einschlieszlich den Riissel dicht weiszgrau 
behaart mit vielen eingestreuten Fleckchen aus weiszen mehr 
oder weniger metallglänzenden Schuppenhärchen auf Hals- 
schild und Flügeldecken. Sculptur veranderlich, der Rüssel 
immer in der Mitte glanzend gekielt, der Kiel aber breit und 
flach oder schmal und höher, der Rüssel beiderseits in der 
Länge eingedrückt, die Seiten wieder kräftig kielig erhöht. Die 
Fühlergruben immer lang, mehr oder weniger vertieft, bei 
einem Exemplar (Kat. zzsubricus 2) mit einer Querfalte. 
Augen klein, rund, deutlich aus der Kopfwölbung hervor- 
tretend. Pronotum fein aber deutlich gekörnt, mit oder ohne 
feine Punktur zwischen den Körnern. 

Punktgruben auf den Flügeldecken grosz (einigermaszen 
wie bei zzger F!) die Zwischenräume mit vielen kleinen 
glänzenden Tuberkeln. Eine Ausnahme macht nur das 
Amsterdamer Exemplar (Kat. zusubricus 8) wo die Sculptur 
viel weniger rauh ist, die Punktgruben schmäler und seichter. 

Apex der Flügeldecken wie bei xzger F. gebildet oder 
annäherend so (Ausnahme No. 7, dessen Sculptur auch 
weniger rauh ist und also wahrscheinlich ein typischer 
griseopunctatus BOH. ist.) 

Die Stellung der Vorderhüften wie bei grzseopunctatus 
BOH. typicus (bei No. 8 sind die Vorderhüften etwas weniger 
weit vom Vorderrand des Prosternums entfernt, aber doch 
immerhin erheblich weiter als bei fuscipes OL. typicus.) 

Funiculusgl. 3—7 im Allgemeinen merklich länger als 
breit und dünn aber immer etwas dicker als beim typischen 
griseopunctatus, nur bei No. 8 sind die Glieder 4—6 verkürzt 
und nur etwas länger als breit. Beim © ist das Analsternit 
kräftig aber fein und regelmäszig gestreift. Bei einem Ex. 
(Kat. insubricus No. 2) sind die Zwischenräume der Streifen 
in der Mitte des Sternits etwas gröber und weichen dort 
ein wenig auseinander während am Hinterrand ein sehr 
seichter Eindruck bemerkbar ist. 

Durch die grosze Freundlichkeit des Dr. WALTER HORN 
habe ich von dieser Varietät ein Stück für meine Sammlung 
behalten dürfen. 


UND 5TEN ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 243 


O. griseopunctatus BOH. 

Die Stammform war in den mir zu Verfiigung gestellten 
Sammlungen nur schwach vertreten. Unter diesem Namen 
standen 57 Exemplare, von denen 2 (Kat. griseopunctatus 
No. 17 und 23) Fundort Tirol m.E. zu martinensis CL. Mür- 
LER gehören und 2 (Kat. id. No. 31 und 32) Fundort Cam- 
polaro Adamello, Uebergänge zu dieser Form oder Art dar- 
stellen. In der Sammlung v. D. Hoop (Mus. Amsterdam) 
befinden sich 3 Exemplare unter dem Namen var. clavipes 
BoH , die zweifelsohne ganz frische Stücke der Stammform 
sind. Von dieser Stammform sah ich also zusammen 56 Exem- 
plare, die zuerst auf den vornehmsten von EDM. REITTER 
aufgestellten Merkmalen gepriift wurden: Allererst also die 
Stellung der Gelenkgruben der Vorderhiiften wobei folgende 
Zahlenverhaltnisse gefunden wurden: 

Gelenkgruben weiter von der Marginallinie entfernt als diese 
vom Vorderrand des Prosternums: gdo 54.2 °/,, QQ 87.1 ‘/.. 

Eigentiimlich genug ist also dieses Merkmal bei den Mann- 
chen ganz unbrauchbar, was in der Hauptsache darauf beruht 
dasz zwar die Gelenkgruben vom Vorderrand weit entfernt 
sind aber die Marginallinie diese Entfernung in zwei glei- 
chen Teilen schneidet, hierdurch bekommt man auszerdem 
den Eindruck, dasz die Gelenkgruben etwas weniger weit 
vom Vorderrand entfernt sind. Das Merkmal hatte also in 
folgendem Gegensatz aufgestellt werden sollen *): 


2” Die Gelenkgruben der Vorderhüften ziemlich weit vom 
Vorderrand des Prosternums entfernt. 

2’ Die Gelenkgruben der Vorderhüften sind dem Vorderrand 
des Prosternums dicht genähert. 


Auch so ist es nicht ganz konstant, aber doch ungefähr. 

Ich konstatierte folgende Ausnahmen: 

Sammlung KüNEMANN (D.E.M.) g Col. d’Olen (Kat. grzseop. 
No. 10). Die Gelenkgruben sind dem Vorderrand des Prost. 
genähert wie bei fuscipes OL. typicus. 

Dieses Ex. hat auch das Analsternit abnormal sculptiert 
denn die Streifen weichen in der Mitte etwas auseinander 
wie bei hungaricus GERM. aber ohne Eindruck am Hinterrand. 


1) Wiener Ent. Zeit. XXXII, 1913, pag. 51, 53. 


244 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER. 4°EN 


Id. % Col. d’Olen. (Kat. griseop. No. 26) mit verwischter . 


Marginallinie. 

Sammlung LEONHARD (D.E.M.) & Grajische - Alpen (Kat. 
No. 33) mit verwischter Marginallinie. 

Sammlung STIERLIN (D.E.M.) £ Monte Rosa (Kat. No. 39) 
mit verwischter Marginallinie. 

Ich betone aber, dasz bei den Exemplaren mit verwischter 
Marginallinie die Gelenkgruben doch ziemlich weit vom 
Vorderrand entfernt sind. Mit nur einer Ausnahme erreichen 
bei allen untersuchten Stiicken der erste und zweite Streifen 
der Fliigeldecken zusammen vertieft den Hinterrand. Die 
Ausnahme bildet Kat. grzseop. No. 49 (Samml. v. D. Hoop 
Mus. Amsterdam) © Gran Paradiso (BORN.) wo der zweite 
Streifen bei der Vereinigung mit dem ersten verwischt ist, 
wodurch auch die Vertiefung schmäler ist als normal. Das 
Merkmal unter 3a” bei REITTER lasse ich unbesprochen. Es 
bildet den Gegensatz zu s/ricticollis FAIRM. aber diese letzte 
Art ist greseopunctatus BOH. und allen seinen Varietäten 
und Verwandten so unahnlich dasz er m.E. in diese Rotte 
nicht einmal hineingehort. Alle Stücke von grzseopunctatus 
BoH. Stammform, haben, soweit sie nicht abgerieben sind, 
eine dichte graue Behaarung, die mindestens an den Seiten 
der Flügeldecken Metallschein hat. Auf den Flügeldecken 
sind zwischen dieser Behaarung zahlreiche Fleckchen aus 
weiszen, bisweilen metallisch glänzenden Schuppenhärchen 
eingestreut. Eine genaue Betrachtung der Gestalt der Funi- 
culusgl. 3—7 ergab folgende Zahlenverhältnisse: 

Gl. 3—7 viel länger als breit, dünn gg 95.8 °/,, LP 64.5 Of. 

Mindestens Gl. 4—6 verkürzt, nur etwas länger als breit 
FS 4.2 Yo, QP 35-3 Vo 

Dieses Merkmal ist also bei den 99 nicht mehr zuver- 
lassig. Dagegen ist ein von REITTER nicht erwahntes Merk- 
mal ziemlich konstant nämlich die Länge der Fühlergruben. 
Es ergaben sich folgende Zahlenverhältnisse: 


Fuhlergruben bis zum Auge reichend und tief: 4 83.3 °/,, 
PL 71%. 

> I METER E) » » aber flach: fd‘ 12.5 °/,, 
DIES 


a cnr 


UND STEN ROTTE (IM SINNE REITTER'S) U.S. W. 245 


Fühlergruben bis zum Auge reichend mit Querfalte: 
dore FO OZ OA. 
Bei 83.3 °/, der untersuchten # ist das Analsternit sehr 
regelmaszig fein gestreift ohne Eindruck. 


Ausnahmen: 


Sammlung KiNEMANN (D.E.M.) sehr groszes und breites g*. 
(COL. DI VECCHIA) mit zwar regelmäszig aber gröber gestreif- 
tes Analsternit (wie bei fuscipes OL. typicus) Kat. grzseo- 
punctatus No. 9. 

tee Col. d Olen: Kat. 10 (siehe oben). 

Sammlung VON HEYDEN (D.E.M.) g* Monte Rosa mit nur 
auf der hinteren Hälfte in der Mitte sehr fein gestreiftes 
Analsternit, das sonst ungestreift und wie beim 9 punktiert 
ist (Kat. No. 13). 

_ Sammlung LEONHARD (D.E.M.) 2 gœ St. Bernard und 
Graj. Alpen, wo die feine Streifen in der Mitte etwas aus- 
einander weichen (Kat. No. 28 und 29). 

Die Sculptur ist auch bei griseopunctatus BOH nicht kon- 
stant. Der Riissel ist mehr oder weniger kraftig gekielt, 
beiderseits mehr oder weniger oder gar nicht eingedriickt, die 
Seiten mehr oder weniger oder gar nicht erhaben. Stirngrube 
langlich oder rund, kann auch fehlen. Halsschild mehr oder 
weniger fein gekòrnt, dazwischen mit oder ohne feine Punktur. 
Die Verhaltnisse zwischen Lange und Breite des Halsschildes 
sind sehr variabel, die Seiten sind immer gleichmäszig mehr 
oder weniger stark gerundet. Die Streifen auf den Fliigel- 
decken sind auch sehr variabel, mehr oder weniger tief und 
breit mit gròszeren oder kleineren mehr oder weniger flachen 
Punktgriibchen, die Zwischenràume mehr oder weniger kraftig 
gerunzelt. 

Bevor ich zu der Behandlung der Varietàten oder wenig- 
stens was als solche beschrieben ist, übergehe, möchte ich 
zitieren was STIERLIN in seiner Verhandlung über „Die 
schweizerischen Otiorrhynchen” *) gesagt hat; „Die Otior- 
rhynchen gehören offenbar zu den schwierigeren Käfergat- 
tungen, einmal des Artenreichtums wegen und dann besonders 
wegen der groszen Veränderlichkeit ein und derselben 


1) Berliner Entomologische Zeitschrift I, 1857, pag. 251. 


246 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 47** 


Art. Zu den Merkmalen welche die besten Anhaltspunkte 
bei der Bestimmung darbieten, gehòrt der Riissel, seine 
Lange, Gestalt und Sculptur; doch auch diesen findet man 
bei derselben Art stärker oder schwächer gekielt und 
eingedruckt, einfach oder runzelig punktiert. Noch unbestän- 
diger ist die Punktierung des Kopfes und die Gròsze und 
Gestalt des fast nie fehlenden Stirngriibchens. Zu den be- 
standigen Gebilden gehòren die Fiihler und hier besonders 
das Langenverhaltniss des ersten und zweiten Geisselgliedes 
und die Gestalt der Keule. Das Halsschild wechselt in der 
Gestalt wie in der Skulptur; manche Arten haben bald ein 
gekörntes bald ein punktiertes Halsschild (O. tenebricosus, 
substriatus, fuscipes) auch eine eingedriickte Mittellinie ist 
bald deutlich, bald sehr verwischt. Die Fliigeldecken wech- 
seln mit seichtern oder starkern Punktstreifen, stàrkern oder 
schwachern, dichtern oder entferntern Runzeln oder Kornern, 
auch die allgemeine Form derselben ist mehr oder weniger 
schlank bei) denselben Art. 

An diesen vorziiglichen Grundsatz hat STIERLIN sich auch 
noch gehalten in seiner „Revision der europäischen Otior- 
rhynchus Arten” 1) wo er sogar noch Arten aus erstgenannter 
Verhandlung miteinander vereinigt (z.B. grzseopunctatus BOH. 
und clavipes PEYR ?) aber später scheint er sich dessen nicht 
mehr bewuszt gewesen zu sein und ist er mit der Beschrei- 
bung von Arten quer entgegen seinen eigenen Grundsatz losge- 
gangen, wiewohl seine Betrachtung in ,,Beschreibung einiger 
neuen Riisselkafer (Mitteilungen der Schweizerischen Ento- 
mologischen Gesellschaft-1881)’’ wo er sagt: „die 99 sind 
fast nicht zu unterscheiden” ihn hatte warnen sollen. Nun 
aber einmal die Beschreibungen da sind und ich auszerdem 
die Gelegenheit hatte die STIERLIN-sche Typen zu studieren, 
kann ich nicht umhin sie naher zu behandlen. 

Um REITTER’s Reihenfolge so viel wie möglich ein zu 
halten lasse ich vorangehen: 

O. var. vesulianus DAN. 1.1. 


1) Berliner Entomologische Zeitung 1861. 

2) Clavipes PEYR. bezieht sich m.E. auf solche Stücke von griseopunc- 
tatus BOH. die verkiirzte Funiculusgl. 3—7 haben. (Vergl. SCHOENHERR 
VII pag. 257 jcto 259 und pag. 294 jcto 297). 


wh had 


UND 57% ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S.W. 247 


In der Sammlung des Deutschen Entomologischen Museums 
sah ich unter diesem Namen 14 Exemplare (coll. v. HEYDEN 
7, coll. LEONHARD 7) davon 12 vom MONTE VISO I vom 
CoL. FINESTRE und I von CRISSOLO. Sie stimmen überein 
in einer viel sparsameren Behaarung und Beschuppung als 
beim typischen grzseopunctatus BOH., wiewohl bei der Mehr- 
zahl die Oberseite nicht, ,,fast kahl’’ erscheint wie REITTER 
behauptet. In fast allen anderen wichtigen Merkmalen zeigen 
die Exemplare unter sich erhebliche Verschiedenheiten, wie 
folgende Zahlenverhaltnisse beweisen : 

Am Apex der Flügeldecken erreicht nur der erste Streifen 
einsam vertieft den Hinterrand: 3 4 und 2 99. 

Am Apex der Fligeldecken ist der zweite Streifen vor 
der Vereinigung mit dem ersten verwischt so dasz die Ver- 
tiefung schmal bleibt: 2 gio und 1 9. 

Am Apex der Fliigeldecken erreichen erste und zweite 
Streifen zusammen breit vertieft den Hinterrand 3 gg und 
oe. 

Nicht einmal die Halfte der Exemplare hat also den 
gleichen Apex als typische grzseopunctatus BOH. 

Fühlergruben lang, mehr oder weniger tief 7 gg und 6 99. 

à, kurz I gd. 
Funiculusglieder 3—7 erheblich länger als breit 4 go. 
Ki 4—6 etwas verkürzt 2 gg und 2 QG. 
5 4—6 kaum länger als breit 2 gg und 4 QQ 

Also zeigt nicht einmal die Halfte der Exemplare das 
von REITTER erwahnte Merkmal. 

Gelenkgruben der Vorderhiiften vom Vorderrand des 
Prosternums weit entfernt 2 gg und 3 QQ. 

Gelenkgruben etwas weniger weit vom Vorderrand entfernt 
4 JF und 2 QQ. 

Gelenkgruben dem Vorderrand genähert wie bei /usczpes 
OL. typicus 2 dd' und 1 ©. 

Bei den gg stimmt die Sculptur des Analsternits mit 
griseopunctatus BOH. typicus, nur sind bei einem 9 (Kat. 
vesulianus No. 8) MONTE VISO, dasselbe welches kurze 
Fühlergruben hat, die Streifen in der Mitte des Sternits. 
etwas dichter gestellt. 


248 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 4TEN 


Vesulianus DAN. ist also eine sehr schlecht begrenzte Var. 
O. grouvellei STIERL. 

STIERLIN’S typen (LANTOSQ GROUVELLE) sind 2 99, das 
eine ist aber schmal wie ein 3, jedoch lassen Sculptur des 
Analsternits und Genitalapparat keinen Zweifel. Die Grund- 
farbe ist nicht schwarz sondern braun, die Funiculusgl. 4—7 
kaum langer als breit beim einen, etwas langer als breit 
beim anderen Exemplar. Die Behaarung ist nicht metallisch, 
sonst kann ich mit dem besten Willen keinen Unterschied 
entdecken zwischen diesen und vielen Stiicke die von STIERLIN 
selbst als griseopunctatus BOH. gedeutet sind. 

Auszerdem habe ich noch 24 Stiicke gesehen, darunter 
6 mit braunrotem Halsschild und schwarzen Fliigeldecken. 
(ab. ruficollis REITTER) Von diesen 26 Stücken sind 8 So 
und 18 QQ. Bei 8 gg und 9 QQ sind die Gelenkgruben 
der Vorderhiiften vom Vorderrand des Prosternums etwas 
weniger weit entfernt als beim typischen grzseopunctatus BOH., 
bei 1 d und 7 QQ sind diese Gelenkgruben vom Vorderrand 
weit entfernt und bei 1 J und 2 QQ sind sie dem Vorder- 
rand genähert wie bij fuscipes OL. typicus. Bei 5 gg und 
14 QQ sind die Fühlergruben lang, mehr weniger tief, bei 
2 Sg und 4 QQ sind die Fühlergruben durch eine.Querfalte 
geteilt und I g' hat kurze Fühlergruben. 

Die Funiculusgl. 4—6 sind erheblich langer als breit bei 
3 dd und 9 QQ, bei 5 dd und 9 QQ sind sie nur etwas 
langer als breit. 

Bei den dd ist das Analsternit sculptiert wie bei grzseo- 
punctatus BOH. typicus mit Ausnahme eines g' (col. STIER- 
LIN D.E.M. Kat. Grouvellei No. 9.) wo in der Mitte drei 
Streifen etwas breiter sind mit groberen Zwischenraumen. 

Metallische Behaarung haben Kat. Grouvellez No. 11 g coll. 
v. HEYDEN D.E.M., No. 14 coll. v. HEYDEN D.E.M. ¢ Val 
Pesio und No. 15 Q Monte Rosa coll. v. HEYDEN D.E.M. 

Bei No. 11 und 14 sind die Haarschuppen nicht nur 
metallisch sondern ist auch noch die Sculptur der Fliigel- 
decken mit kraftigen Punktstreifen, bei 11 sind sogar die 
Punktgruben fast so tief und grosz wie bei wzger F. typicus, 
sodasz diese zwei Stücke ganz gewisz nicht als Grouvellez 
STRL. gedeutet werden kònnen. 


UND STEN ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S.W. 249 


Erwahnung verdient noch das nicht weniger als 3 99 
denselben schmalen Bau als die dd haben. 

Behaarung und Beschuppung sind sehr veranderlich. 

Wegen der durchwegs etwas flacheren Fliigeldecken und 
verhaltnismaszig etwas kürzeres Halsschildes könnte man 
Grouvellet STRL. mit gutem Willen den Wert einer Varietat 
beimessen, als gute Art hat sie bestimmt keine Existenz- 
berechtigung. 

O. Sellae STRL. 

Ahnlich STIERLIN soll sich diese Art von gris opunctatus 
Bon. und Grouvellei STRL. dadurch unterscheiden dasz der 
Halsschild auf der Scheibe nicht gekörnt sondern punktiert 
ist. Betrachtet man aber STIERLIN’S Typen, 2 dd, mit 30- 
facher Vergröszerung mittelst Binokular dann zeigt sich noch 
deutlich auf der Scheibe des Halsschildes eine feine flache 
Körnelung; somit verliert dieses Merkmal seinen Wert. 
Eigentümlich ist es dasz die Länge und Form der Funiculusgl. 
3—7 bei den beiden Typen sehr verschieden sind, wiewohl 
sie vom gleichen Fundort herkommen (St. Martin Lantosque). 
Beim einen & sind diese Glieder merklich länger als breit, 
beim anderen sind sie nahezu kugelig wie beim typischen 
sanguinipes BOH. Auch die Sculptur des Analsternits ist bei 
beiden nicht gleichformig denn beim einen ist die Streifung 
in der Mitte etwas unregelmaszig und sind die Streifen 
dort auch etwas breiter wodurch die feinen rippenformigen 
Zwischenraume etwas weiter auseinander liegen, beim anderen 
d ist die Streifung gleich die eines typischen grzseopunctatus 
Bow. Auch die Stellung der Gelenkhöhlen der Vorderhiiften 
ist der des typischen grzseopunctatus BOH. gleich. Die Be- 
haarung und Sculptur sind die des Grouvellei STRL. gleich. 

Auszer diesen zwei Typen stehen in der Sammlung STIER- 
LIN unter dem Namen Se//ae noch 5 Exemplare, 2 gg und 
3 QQ, von denen 3 ohne Fundort, 1 d aus Savoye und I 
© von Finestre. Die Streifung des Analsternits der 2 gg ist 
genau in derselben Weise verschieden wie bei den Typen. 
Uebrigens sind bei 2 Exemplaren (2 gg) die Funiculusgl. 
3—7 merklich länger als breit und bei den 3 QQ kaum 
länger als breit. Fühlergruben und Stellung der Vorderhüften 
wei beim typ. griseopunctatus, Behaarung und Sculptur wie 


17 


250 DR. Di L.c UYTTENBOOGAART, DIE JARTEN DER AT 


bei Grouvellei. REITTER hat also vollig recht wenn er 
Grouvellei und Sellae als Synonyme betrachtet. 

Die var. Peirolerii STRL. (4 Exemplare von STIERLIN 
bestimmt in der Sammlung LEONHARD D.E M.) bezieht sich 
auf kleine Stücken von grzseopunctatus BOH. v. Grouvellet 
STRL. mit langem Halsschild und gleichmäszig gelblich dünn 
behaarter Oberseite. Die Funiculusgl. 4—6 sind nur etwas 
länger als breit. STIERLIN hat eine Beschreibung dieser Varietät, 
soviel ich weisz, nicht veröffentlicht. Irgend welche Bedeutung 
hat sie m.E. nicht. Es sind wiederum nur individuelle Ab- 
weichungen vom typischen grzseopunctatus Grouvellei. 

O. stomachosus GYLL. 

Alle Autoren sind sich darüber einig dasz diese Art sich 
von allen Verwandten durch die plumpen Fühler unter- 
scheidet. In der ursprünglichen Beschreibung heiszt es: 
„antennis crassiusculis’” STIERLIN sagt: „antennis validius- 
culis” ') und etwas weiter: „durch die plumpen Fühler von 
allen Arten dieser Gruppe leicht unterschieden” und „Fühler 
ziemlich dick und kurz, 2!“ Geisselglied um die Hälfte länger 
‚als das erste, die äuszeren so breit als lang” und REITTER: 
„Fühler dicker und kürzer, Glied 3—7 nicht länger als breit.” 

In STIERLIN’S Sammlung (D.E.M.) finden sich keine Exem- 
plare dieser Art mehr, aber in der. Sammlung v. HEYDEN 
fand ich unter dem Namen swdstrzatus SILB. (!!!) zwei Stücke 
die vollkommen mit der Beschreibung von GYLLENHALL (in 
SCHOENHERR II p. 586) und mit der in REITTERS Bestim- 
mungstabelle ibereinstimmen. Dann besitze ich in meiner 
Sammlung zwei von REITTER und ein von JOFFRE deter- 
minierte Stiicke, die auch stimmen, nur das ein Ex. (alle 
drei sind gg) schwarze Beine hat. REITTER nennt diese 
Farbenaberration ,,zzg7zfes BOH.” und STIERLIN meint wohl 
denselben »zgripes (loc. cit. p. 71) mit ,,nigriceps’’ (SCHH. 
VII p. 264.22) aber soviel REITTER anbelangt kann dies 
nicht stimmen indem SCHOENHERR seinen nigripes unter 

1) STIERLIN „Revision der europäischen Otiorrhynchus Arten” Berlin 
1861. Man könnte meinen STIERLIN zitierte die lateinische Beschreibung 
von CHEVROLAT (0. pubens). Dem ist aber nicht so denn CHEVROLAT 
sagt von seinem gpubens: „antennis tenuioribus” daher kann pudens 


CHEVR. auch nicht synonym sein mit stomachosws GYLLH. wohl aber 
mit STIERLIN’S var. 8. 


UND 57EN ROTTE (IM SINNE REITTER'S) U.S. W. 251 


den Arten mit ,,Articuli antennarum 4—8 longiusculi” stellt. 
STIERLIN kann schon recht haben in so weit wahrscheinlich 
seine var. B stomachosus GYLLH. identisch ist: a. wenn rot- 
beinig mit pubens CHEVR., 6. wenn schwarzbeinig mit xzgrzpes 
SCHOENH., aber dann bleibt es zweifelhaft ob diese var. ß tat- 
sächlich zu stomachosus GYLLH. zu stellen ist. (siehe Fussnote 
p. 250). So wie aber REITTER den stomachosus GYLLH auffast, 
kann zieripes BOH. SCHOENHERR, n:cht dazu gestellt werden. 

Auszer diesen fiinf Exemplaren sah ich noch einen zwei- 
fellosen ,,stomachosus’, diesmal ein ©, in der Sammlung 
V. D. HooP (Mus. Amsterdam). Alle diese sechs Stiicke die 
entweder aus den Alpes Maritimes oder aus den Basses 
Alpes stammen haben also ziemlich plumpe Fiihler deren 
Funiculusgl. 4—7 merklich breiter als lang sind und nach 
der Keule zu immer breiter werden, ausgenommen das von 
JOFFRE bestimmte Stück dessen Funiculusgl. 4—7 kaum 
breiter als lang und auch etwas dünner sind. Die Gelenkhohlen 
der Vorderhüften sind etwas weniger weit vom Vorderrand 
des Prosternums entfernt als bei griseopunctatus typicus, bei 
dem einzigen © ist die Entfernung sogar nicht gröszer als 
bei /uscipes typicus. Die Fühlergruben sind lang, nach den 
Augen zu mehr oder weniger verflacht. Behaarung und Sculptur 
sind ungefähr gleich denen des Grouvellei nur sind die grauen 
Härchen feiner, mehr hauchartig. Die Gestaltung ist schmäler 
als bei Grouvellei. Die Streifung der Flügeldecken im allge- 
meinen feiner und schwächer, der Halsschild auf der Scheibe 
nur schwach gekörnt. 

Bei den gg ist das Analsternit nur auf der hinteren Hälfte 
fein und gleichmäszig gestreift, die vordere Hälfte ziemlich 
dicht behaart, am Apicalrand mit einem gelben Haar- 
kamm, der bei einigen Stücken groszenteils abgerieben 
ist. Das Sternit ohne Spur eines Eindrucks. In der Sammlung 
LEONHARD (D.E.M.) befinden sich unter dem Namen 
, stomachosus’ GYLLH. 6 Exemplare (1 © Italia Bardavecchia, 
4 QQ r d Monte Viso) deren Fühler sämtlich schlanker 
sind als die der obengenannten, die Funiculusgl. 4—7 sind 
nicht breiter als lang, sondern kugelig und bei 4 der 5 
| Stücken vom Monte Viso sogar etwas länger als breit. Bei 
dem Q von Bardavecchia sind die Fühler noch am plumpsten, 


252 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 4TEN 


wahrend die Gelenkhohlen der Vorderhiiften vom Vorderrand 
des Prosternums so weit entfernt sind wie bei grzseopunctatus 
typicus. Der Riissel ist kiirzer wie bei den Monte Viso 
Stücken. Die letzten habe alle die Gelenkhöhlen in der- 
selben Stellung wie beim typischen stomachosus. Beim & 
(Kat. stomachosus 17) ist das Analsternit genau so sculptiert © 
und behaart. Auch im iibrigen sind diese Exemplare was 
Sculptur und Behaarung betrifft den Französischen Exem- 
plaren gleich, nur bei einem 9 vom Monte Viso ist die 
Sculptur etwas mehr ausgeprägt (Kat. stomachosus 16). Ob 
diese Italienischen Exemplare identisch sind mit STIERLIN’s 
var. 6 wage ich nicht zu entscheiden. 

In der Sammlung KüNEMANN (D.E.M.) stehen unter dem 
Namen ,,stomachosus GYLLH.” Exemplare von denen m.E. 
auch keine einzige wirklich zu dieser Art gehört. Dennoch 
habe ich sie in meinem Katalog stomachvsus aufgenommen, 
aber in margine angedeutet wie sie nach meiner Meinung 
wirklich heiszen sollen. 

Sie gehören entweder zu grzseopunctatus BOH. tvpicus oder 
zur var. Grouvellei STIERL. Einige Exemplare verdienen be- 
sondere Erwähnung nämlich: 

a. Q Cott. Alpen (Kat. stomachosus 7) mit zwar verbrei- 
terten Funiculusgl. 4—7 wie stomachosus, aber mit metalli- 
schen Schuppenhaaren an den Seiten der Fliigeldecken. 
Die Stellung der Vorderhiiften ist wie beim typischen 
stomachosus, also dem Vorderrand des Prosternums etwas 
mehr genähert als beim typ. grzseopunctatus. Fühlergruben 
lang, Rüssel scharf gekielt, nicht eingedrückt, an den Seiten 
nicht erhaben. 

b. Q Basses Alpes (Kat. stomachosus 10): Funiculusgl. 
3—7 nur etwas länger als breit, die Flügeldecken mit 
metallischen Schuppenhaaren. Stellung der Vorderhüften 
wie beim typischen fuscipes OL., also dicht beim Vorderrand 
des Prosternums. Fühlergruben lang. 

In der Sammlung KüNEMANN (D.E.M.) befindet sich unter 
dem Namen „martinensis” ein Q Crissolo, dessen Funiculusgl. 
3—7 kugelig sind und dessen Behaarung auch gar nicht mit 
martinensis stimmt sondern mehr mit stomachosus oder Grou- 
vellei, auch Sculptur und Habitus stimmen nicht mit marzzinen- 


UND 57% ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 253 


sis. Die Stellung der Vorderhüften stimmt mit stomachosus und 
die Fühlergruben, wie wohl sehr verschmutzt, kommen mir vor 
lang zu sein. Das Tier macht den Eindruck eines behaarten 
sanguinipes BOH. Ich habe es erwähnt in Kat. stomachosus 
als No. 14. 

O. jaenensis STRL. 

Die Type (ein gd) befindet sich in der Sammlung des 
Deutschen Entomologischen Museums. Von der Grösze eines 
mittleren griseopunctatus BOH. Mit körniger Sculptur, auf 
dem Halsschild dicht und grob, auf den Flügeldecken 
raspelartig mit kräftigen tiefen Punktstreifen. Die Behaarung 
ziemlich lang und dicht aufstehend mit dazwischen einigen 
Haarschuppen, die an der Spitze zu Tiipfelchen zusammen 
stehen. Die Fühlergrube bis zum Auge reichend tief. Die 
Antennen ziemlich grob, die Funiculusgl. 3—7 aber noch 
merklich länger als breit. Die Gelenkgruben der Vorder- 
hüften sind vom Vorderrand des Prosternums noch weiter 
entfernt als beim typischen grzseopunctatus BOH., die Margi- 
nallinie ist dort sehr tief und das Prosternum nicht gefaltet 
sondern raspelartig gekörnt. Das Analsternit ist fein und 
regelmäszig gestreift und hat am Hinterrand eine Reihe 
steifer Borsten, die aber keinen Kamm bilden wie bei stoma- 
chosus GYLLH. 

In der Sammlung v. D. Hoop (Zool. Mus. Amsterdam) 
steht unter dem Namen jaenensis STRL. ein Exemplar das 
m.E. zu wiger F. var. montanus BOH. gehört (auch wegen 
den Apex der Fliigeldecken) aber die weisze Haartiipfelchen 
stehen nicht in den Punktgruben der Streifen sondern auf 
den Zwischenraumen. 

O. stricticollis FAIRM. 

Von dieser Art sah ich in der Sammlung des Zool. Mus. 
Amsterdam insgesammt 46 Exemplare, die meisten von 
Dr. EVERTS in Cauterets gesammelt, andere von Herrn 
SCHUYT in Lourdes gesammelt und in der Sammlung v. D. 
Hoop zwei Exemplare aus Gavarnie (ex coll. KOECHLIN) 
Von allen diesen haben nur ein g' aus Lourdes (Kat. szrzc- 
ticollis No. 11) und ein g aus Gavarnie (Kat. szricticollis 
No. 46) zahlreiche aus schönen grünlich metallischen Haar- 
schuppen bestehenden Flecken, die anderen sind sämtlich 


254 DR. D, L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER gen 


ohne Schuppenflecken und gehören also zur var. gallicus 
STRL. Die dd sind nur sehr wenig schmäler als die QQ. 
Wäre dies nicht der Fall so wäre ich geneigt diese Art als 
nächste Verwandte zu nzger F. zu stellen, denn sowohl der 
kurze und breite Rüssel, die rauhe Sculptur als auch die 
Bildung des Apex der Flügeldecken und der ganze Habitus 
des Q sind den gleichen Merkmalen bei zzger F. entweder 
ganz oder doch ungefähr ähnlich. Jedenfalls steht die Art 
bei REITTER schon wegen der Bildung des Apex (der erste 
Streifen erreicht einsam vertieft den Hinterrand) an falscher 
Stelle und ich wäre geneigt um auf Grund des Habitus 
des d die Art als zu REITTER’S zweite Rotte gehörig zu 
betrachten wenn nicht der Mangel einer deutlichen Behaarung 
diese Einteilung verbot. Wie dem auch sei, wir werden die 
Art in dieser Verhandlung mitaufnehmen. 

An der Beschreibung in REITTER’S Bestimmungstabelle 
(Wiener Entom. Ztg. XXXII 20 Febr. 1913) habe ich weiter 
noch hinzu zu fügen, dasz die Fühlergruben auch ähnlich 
wie bei zzger F. gebildet sind; nur sind sie nach hinten 
noch stärker verschmälert, erreichen das Auge nicht ganz, 
haben aber auch einen Ast der nach dem Oberrand des 
Auges gerichtet ist und mit einem Eindruck auf der Stirn 
zusammenhängt. Dieser Eindruck ist aber unbehaart und 
glänzend. Die Stirn ist durchschnittlich nicht so stark ein- 
gedrückt wie bei zzger F. Die Gelenkhöhlen der Vorder- 
hüften sınd vom Vorderrand des Prosternums weit entfernt, 
sogar noch weiter als bei grzseopunctatus BOH. typicus. Die 
Sculptur der Flügeldecken ist individuell verschieden aber 
m.E. immer rauher als man aus REITTER’s Beschreibung 
ableiten sollte. Bei vielen Exemplaren sind die Punktstreifen 
relativ fast so grob wie bei ziger F., bei anderen sind sie 
feiner und sind dann die Zwischenräume entsprechend 
breiter. 

Was die Bildung des Apex der Flügeldecken betrifft, 
finde ich folgende Zahlenverhältnisse: bei 60 °/, ist der Apex 
vollkommen wie bei zzger F. typicus gebildet, bei 35 °/, 
biegt sich zwar der zweite Streifen am Ende nach innen 
aber ist vollkommen verflacht und verwischt ehe er sich 
mit dem ersten vereinigen kann, bei 5 °/, vereinigen sich 


UND 5TEN ROTTE (IM SINNE REITTER'S) U.S. W. 255 


der erste und zweite Streifen und erreichen zusammen ver- 
tieft den Hinterrand. 

Die Funiculusgl. 3—7 sind immer betrachtlich langer als 
breit und diinn. 

Beim d ist das Analsternit gestreift wie bei zzger F. 
typicus aber am Hinterrand ist es immer mehr oder weniger 
eingedriickt, in der Mitte gewolbt und nach vorn wieder 
abschüssig. Auch bei vielen 9S ist das Analsternit am 
Hinterrand etwas eingedriickt aber immer seichter als bei 
den oc. 

O. martinensis CL. MiiLLER. 

Von dieser Art sah ich 25 zweifellose und zwei zweifel- 
hafte Exemplare von denen zwei als fuscipes OL. und 6 als 
niger F. bestimmt waren. Eigentümlich genug hat gerade 
ein der als /uscipes OL. bestimmten Stücke (Kat. fuscipes 
No. 53) den Apex der Flügeldecken einigermaszen als nzger 
F. gebildet, während bei den als wzger F. bestimmten 
Stücken der erste und zweite Streifen vereinigt vertieft den 
Hinterrand erreichen. Im Habitus stimmt diese Art am 
meisten mit griseopunctatus BOH. typicus überein, während 
die Sculptur der von kräftig sculptierten Stücke des fuscipes 
OL. ähnlich ist; die Behaarung ist aber der von etwas 
abgeriebenen Stücken des Zuugaricus GERM. ähnlich. Die 
Typen befinden sich in der Sammlung des Deutschen Ento- 
mologischen Museums (Kat. martinensis No. 10--14 und 18) 
und sind nicht ganz gleichförmig. No. Io d hat nur die 
Spitzenhalfte des Analsternits fein und regelmaszig gestreift, 
die Fühlergruben sind lang aber nach hinten stark verflacht, 
die Funiculusgl. 4—6 nur etwas länger als breit, der Rüssel 
flach gekielt, beiderseits kaum eingedrückt. Sculptur der 
Flügeldecken wie bei einem ziemlich kräftig sculptierten 
fuscipes OL. Schuppenhaare grau, an den Seiten zu Fleckchen 
verdichtet. Gelenkhöhlen der Vorderhüften dem Vorderrande 
des Prosternums so stark genähert wie beim typischen 
fuscipes OL. aber die Marginallinie schlecht entwickelt. No. 
Ir Q hat gleichfalls lange Fühlergruben die aber nach 
hinten etwas weniger verflacht sind, die Funiculusgl. 4—6 
sind etwas länger als bei No. 10. Die Sculptur der Flügel- 
decken etwas rauher, die Schuppenhaare metallisch, 


256 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 47=% 


die Gelenkhöhlen der Vorderhüften vom Vorderrand des 
Prosternums so weit entfernt als bei grzseopunctatus BOH. 
typicus: Dieses Exemplar kommt mir vor einen abgeriebenen 
griseopunctatus zu sein. | 

No. 12 9 Fühlergruben mit Querfalte. Funiculusgl. 4—6, 
Sculptur und Stellung der Vorderhüften wie bei No. 10. 
Schuppenhaare teilweise metallisch. 

No. 13 d Analsternit über ?/, der Länge fein und regel- 
mäszig gestreift, an den Seiten nicht gestreift. Sculptur 
ungefähr wie No. 10, Behaarung grau, Fühlergruben mit 
Querfalte, Funiculusgl. 4—6 beträchtlich länger als breit. 
Rüssel kürzer als bei den vorigen, fein und scharf gekielt, 
beiderseits eingedrückt, an den Seiten etwas erhaben. Stellung 
der Vorderhüften wie bei fuscipes OL. typicus. 

No. 14. d Analsternit wie beim vorigen, Sculptur rauher 
(ahnlich No. 11) Schuppenhaare metallisch, Riissel viel 
langer als bei No. 13, Fihlergruben mit Querfalte, Funi- 
culusgl. 4—6 beträchtlich länger als breit. Vorderhüften 
weiter vom Vorderrand als bei 13. 

No. 18. © Sculptur, Behaarung und Fühler wie bei No. 
10 Fühlergruben kurz, Stellung der Vorderhüften wie bei 
No. 14. 

Bei allen Typen sind die Augen klein, rund und hervor- 
stehend, wie dies bei griseopunctatus und Verwandten der 
Regel ist. Zugdunensis, fuscipes, niger, stricticollis und Ver- 
wandte baben gröszere und flache Augen, jedoch kommen 
auch bei fuscipes OL. und nzger F. seltene Exemplare mit 
kleinen, hervorstehenden Augen vor. In seiner Beschreibung 
(Deutsche Entom. Zeitschr. 1898, Heft II, p. 378) vergleicht 
CLEMENS MÜLLER seinen martinensis mit tenebricosus HRBST 
und sagt vom d: ,,segmento ultimo abdominale fortiter 
striato” und weiter: „Beim g ist die hintere Hälfte des 
letzten Bauchsegments der Länge nach grob gestreift’. Hätte 
ich nicht die Typen gesehen so hätte mir die Beschreibung 
vollständig irregeführt. Auch EDM. REITTER hat offenbar die 
Typen gesehen und die Beschreibung im Einklang damit 
verbessert. Auf den Exemplaren mit metallischen Schup- 
penbaaren hat REITTER wohl seine var. crissolensis ge- 
gründet. 


UND STEN ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S.W. 257 


Ich besitze ein von REITTER bestimmtes ¢ (San Martino) 
mit kurzen Fühlergruben, Funiculusgl. 3—7 etwas länger 
als breit, Rüssel fein gekielt, vorn eingedrückt, Seiten erhaben, 
fein punktiert. Sculptur des Pronotums wie bei den Typen, 
die Sculptur der Flügeldecken ziemlich grob. Stellung der 
Vorderhüften wie bei fuscipes OL. typicus. Analsternit sehr 
fein und regelmäszig gestreift. Weiter besitze ich 6 Stücke 
aus den Steyrischen Alpen die in der Sammlung MELICHAR 
als zzger F. bestimmt waren (4 dd und 2 QQ), die aber 
vollkommen mit dem von REITTER bestimmten Stück über- 
einstimmen, nur das die Sculptur der Flügeldecken noch 
etwas gröber und der Rüssel stärker punktiert sind. Mart- 
nensts ist deshalb in seinem Vorkommen nicht auf eine 
einzige Lokalität beschränkt. 

Weitere Exemplare sah ich in der Sammlung von HEYDEN 
(D.E.M.), STIERLIN (D.E.M.), LEONHARD (D.E.M.) und PAUL 
MEYER (D.E.M.). 

Es ergeben sich folgende Zahlenverhältnisse der Merk- 
male: 


Gelenkhöhlen der Vorderhüften vom Vorderr. des Prost. 
wenig entfernt 69.2 °/). 
Gelenkhöhlen der Vorderhüften vom Vorderr. des Prost. 
etwas weiter entfernt 23.1 °/,. 
Gelenkhöhlen der Vorderhüften vom Vorderr. des Prost. 
weit entfernt 7.7 0% 
Fühlergruben kurz 57.7 %,. 


i lang aber nach hinten verflacht BEA din: 

> rund tien cinta 

a mit Querfalte AY fag OM 

Funiculusgl. 4—6 nur etwas länger als breit OT: 

fs 7. 'betrachtlien” ,; rei ea 
Sculptur der Flügeldecken mit zieml. groben Punktreihen 

53-9 Vo. 


Sculptur der Fliigeldecken mit kraftigen Streifen aber 
ohne besonders grobe Punkte 42.3 °/). 
Sculptur der Fliigeldecken seicht und verflacht LO 
Analsternit g' nur in der Mitte fein und regelmäszig 
SES. 50 je 


‘ 258 DR. D. L. YUTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 4FEN 


Analsternit 4 über die ganze Breite fein und regelm. 
este: 37.5 or 

Analsternit d nur auf der Spitzenhälfte fein und regelm. 
cesti 125 Sie 

Eine scharf begrenzte Art kann man also martinensis 
schwerlich nennen, aber sie ist dennoch leicht kenntlich 
durch den Habitusin Verbindung mit Sculptur und Behaarung, 
wodurch sie so zu sagen Merkmale von griseopunctatus, 
fuscipes und hungaricus in sich vereinigt. 

O. fuscipes OL. 

In den von mir studierten Sammlungen fanden sich unter 
diesem Namen 444 Exemplare. Die meisten waren richtig 
bestimmt, ausgenommen: 

a. d Diablerets Sammlung von HEYDEN D.E.M. (Kat. 
fuscipes No. 48.) sehr kleines Exemplar. Analsternit fein 
gestreift. Streifen in der Mitte viel breiter und deutlich 
auseinander biegend, auch etwas gröber, an der Spitze 
eingedrückt. Fühlergruben mit Querfalte, Funiculusgl. 
3—7 kaum länger als breit. Dieses Exemplar ist m.E. ein 
Uebergang von sanguinipes BOH. nach clavipes BONSD. Es 
könnte noch bei der von mir als var. S#erlinianus angedeu- 
teten Form einverleibt werden. 

6. d Monte Viso Sammlung von HEYDEN D.E.M. (Kat. 
Yuscipes, No. 53) mit einem Zettel; „nach Baudi var von 
lanuginosus. STRL. vid.” 

Analsternit fein und regelmaszig gestreift, mulini 
mit Querfalte, Funiculusgl. 3—7 etwas länger als breit, 
Vorderhiiften dem Vorderr. des Prost. genahert, Fliigeldecken 
mit zahlreichen Flecken aus metallischen Schuppen- 
haaren. Ist m.E. martinensis CL. MULLER (siehe oben) oder 
vielleicht ein abgeriebenes Stück von grzseopunctatus BOH. 
mit abnormaler Stellung der Vorderhiiften. 

Q Monte Viso Sammlung von HEYDEN D.E.M. (Kat. 
fuscipes No. 54) mit Zettel: ,,STIERLIN vid.” Fliigeldecken 
wie bei No. 53. also mit Flecken aus metallischen 
-Schuppenhaaren, Fühlergruben lang, Funiculusgl. 3—7 
nur etwas langer als breit, Vorderhiiften ziemlich weit vom 
Vorderrand des Prost. entfernt. Am Apex der Fliigeldecken 
ist der zweite Streifen ehe er sich mit dem ersten vereinigt, 


UND 57% ROTTE (IM SINNE REITTER'S) U.S. W. 259 


verwischt. M.E. ein abgeriebener, etwas abweichender grz- 
seopunctatus BOH. 

d. No. 76 und 76a. Sammlung LEONHARD (D.E.M.) sind 
nota bene © und d von O. morzo F. 

e. d Mt. Moro und gd ohne Fundort nung; STIERLIN 
D.EM. (Kat. fuscipes No. 90) von STIERLIN als var. minor 
gedeutet, haben ein fein gestreiftes Analsternit, die Streifen 
in der Mitte breiter und auseinander biegend, an der 
Spitze merklich aber seicht eingedrückt, Fühlergruben kurz, 
Funiculusgl. 3—7 nicht länger als breit, nach der Keule zu 
breiter werdend (ungefähr wie beim typischen stomachosus) 
Vorderhüften ziemlich weit vom Vorderrand des Prosternums 
entfernt. Diese beiden dd gehören m.E. zu sanguznipes BOH. 
var. Strerlinianus mihi. 

f. d Genève Sammlung STIERLIN D.E.M. (Kat. fuscipes 
91) ist ein typischer clavzpes BONSD. (siehe dort). 

g. Q Monte Viso Sammlung STIERLIN D.E.M. (Kat. fusczpes 
95) noch mit Spuren metallischer Haarschuppen an 
den Seiten der Fliigeldecken. Fühlergruben lang, Funiculusgl. 
3—7 noch merklich langer als breit aber ziemlich dick. 
Ist wohl ein abgeriebener grzseopunctatus BOH. 

h. Q Saxonia Sammlung EvERTS Zool. Mus. Amsterdam 
(Kat. fuscipes 106) ist ein typischer zzger F. 

z. d Brilon Sammlung EVERTS (Kat. fuscipes 109) ist 
clavipes BONSD. (siehe dort). 

j. d Tegernsee Sammlung EVERTS (Kat. fuscipes 110) 
Die Streifung des Analsternits formt einen Ubergang zwischen 
fuscipes OL. und clavipes BONSD. Fühlergruben kurz, Funi- 
culusgl. lang und diinn. Vorderhiiften ziemlich weit vom 
Vorderrand des Prost. entfernt. Fliigeldecken mit ziemlich 
groben Punktstreifen. 

k. d Helvetia Sammlung v. D. Hoop Zoöl. Mus. Amsterdam. 
(Kat. fuscipes No. 112) ist clavipes BONSD. (siehe dort). 

2. & Helvetia Sammlung v. D. Hoop (Kat. fuscipes 113) 
ist 7. No. 110 vollkommen ähnlich. 

m. d Brilon coll. DRESCHER Zool. Mus. Amsterdam (Kat. 
fuscipes 115) ist clavipes BONSD. (siehe dort). 

An erster Stelle war mir nun daran gelegen die relative 
Bestandigkeit der vornehmsten Merkmale zu untersuchen. 


260 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 475% 


Bei der genauen Betrachtung von 221 gg und 209 QQ die 
ich als zu fuscipes OL. angehorig annehme, nicht nur auf 
Grund eigener Betrachtung, sondern auch weil sie von 
anerkannt tiichtigen Koleopterologen bestimmt sind, ergeben 
sich folgende Zahlenverhaltnisse : 


Füblergruben kurz GG sor SIONI 
56 lang DE) 6.4 oN ” 3-9 "in; 
DI mit Querfalte 01300 TOR 


Vorderhiiften dem Vorderr. des Prost. dicht genahert: 

SS 864% 99 89%. 
Vorderhiiften vom Vorderr. des Prost. etwas weiter entfernt: 
SH 95% PP 8.1%. 

Vorderhiiften vom Vorderr. des Prost. weit entfernt: 
dd 41%» 99 2.9%. 
Analsternit 4 fein und ziemlich regelmäszig gestreift 91.4 °/,. 

& „ ijd. Mitte mit etwas breiteren Str. und 
gröberen Zwischenraumen 8.6 "o. 
da „ am Hinterrand seicht eingedrückt ese) YG 
4, TONER i merklich sa TROIA 

Die Hauptmerkmale sind also ziemlich konstant und soweit 
sie beiden Geschlechtern gemeinsam sind, bei den 99 noch 
etwas konstanter als bei den gd. 

Die feine Streifung des Analsternits bei den dd ist, auch 
wenn sie als ziemlich regelmaszig betrachtet werden kann, 
sehr variabel. Einmal sind sie recht und regelmäszig, dann 
wieder ein wenig verwirrt oder schlängelnd, mehr oder 
weniger fein, bisweilen so fein, dasz man kaum einen Unter- 
schied mit der Sculptur eines weiblichen Analsternits kon- 
statiert, wiewohl merkwürdigerweise gerade bei diesen 
Stücken die Spitze des Analsternits seicht oder merklich 
eingedrückt ist, was bei den 99 niemals vorkommt (Siehe 
zum Beispiel Kat. fuscipes No. 31). 

Die Funiculusgl. 3—7 sind auch sehr veränderlich. 

Meistens sind sie ebenso lang und dünn wie beim typischen 
lugdunensis und Aungaricus. Solche Stücke werden von 
STIERLIN als var. francolinus gedeutet, obschon sie kurze 
Fühlergruben haben. Auch kommen viele Exemplare vor mit 
kräftiger entwickelten Fühlern, wiewohl dann auch immer 
die Funiculusgl. 3—7 beträchtlich länger als breit sind (z.B. 


UND STEN ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 261 


kat. fuscipes 38, 39, 40); bisweilen sind die Funiculusgl. 
3—7 nur etwas länger als breit (z.B. 33, 46, 86) oder kaum 
länger als breit (zB. 48, 69, 122) oder fast kugelig (z.B. 89) 
oder die Glieder 4—6 sind breit, konisch, kaum länger als 
breit (z.B. 136, 137, 138, 150, ISIa, 152, 153, 155). 

Die Sculptur von Halsschild und Flügeldecken ist auch sehr 
veränderlich. Der Halsschild mehr oder weniger fein und 
dicht runzelig gekörnelt, die Scheibe immer mit erkennbarer 
Punktur, die in seltenen Fällen die Körnelung überherrscht. 
Die Flügeldecken mehr oder weniger tief gestreift, bei den 
dd meistens tiefer als bei den 99, eine Körnelung auf den 
Zwischenräumen meistens erkennbar; bei nicht wenigen 
ziemlich grob. Bisweilen sind die Punkstreifen so breit und 
die Punktgruben so grosz und tief, dasz diese Exemplare 
von seichter sculptierten zzger F. schwer zu unterscheiden 
sind, um so mehr als in seltenen Fällen in den Punktgruben 
auch noch einige weisze Härchen gepflanzt sind (z.B. No. 
101) Man kann sie dann von wiger F. nur unterscheiden 
durch die Bildung des Apex der Flügeldecken und durch 
den längeren und dünneren Rüssel, weil sogar bei No. 101 
auch noch die Fühlergruben lang sind. Auch No. 102 ist 
ein ähnliches Exemplar (Beide von Schynige Platte). Bei 
No. 103 (Fundort id.) der ähnliche Sculptur hat, ist das 
Analsternit am Hinterrand seicht eingedrückt. 

Diese drei Exemplare sind sämmtlich go und unterscheiden 
sich von »zger F. auch noch durch die feinere Streifung 
des Analsternits. No. 105 ein 9 (Fundort Id.) ist von seicht 
sculptierte ziger F. nur zu unterscheiden durch den Apex 
der Flügeldecken und die kurze Fühlergruben. Es ist 
nicht zu verwunderen dasz bei solchen Schwierigkeiten auch 
ein echter wiger F. (No. 106 siehe oben) sich unter fuscipes 
OL. verirrt hat. Auch das umgekehrte kommt vor denn in 
der Sammlung v. D. Hoop (Zoöl. Mus. Amsterdam) steht 
ein echter fuscipes OL. unter niger F. (Kat. fuscipes 114) 
Auch die Bildung des Apex der Flügeldecken is nicht konstant, 
es kommen sogar, wiewohl äuszerst selten, Exemplare vor bei 
denen nur der erste Streifen einsam vertieft den Hinterrand 
erreicht (125, 131, 157) Weniger selten sind Stücke wo der 
zweite Streifen ehe er sich mit dem Ersten vereinigt mehr 


262 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 4TFN 


oder weniger verwischt ist. (Z.B. 78, 39). Weisze Haartiip- 
felchen an den Seiten der Fliigeldecken beobachtet man 
bei sehr vielen Exemplaren. Bei wenigen finden sich sogar 
noch auf der Scheibe solche Fleckchen. (151, 162, 163). 

Bei den dd ist dann und wann ein Haarkamm am Hinter- 
rand des Analsternits wahrnehmbar (No. 101, 102, 103, 107, 
108) sodasz auch in dieser Hinsicht fusczpes OL. von den 
Arten der 4' Rotte nicht scharf getrennt ist. Bei einem 
Exemplar (No. 65 dg) ist die Unterseite lang wollig behaart. 
Die Stiicke aus Transsylvanien sind auffallend grosz und 
plump mit starkeren Fiihlern, aber die Funiculusgl. 3—7 
sind doch immer länger als breit. 

O. var. fag? GYLLH. sensu STIERLIN. 

Unter diesem Namen finden sich in der Sammlung LEON- 
HARD (D.E.M.) 3 dd und 4 QQ und in der Sammlung 
LETZNER (D.E.M.) 8 QQ die eine ziemlich bunte Gesellschaft 
bilden. Ich habe sie dennoch in meinem Katalog unter 
obenstehendem Namen zusammengehalten. 

No. 1. d Döle, hat ein fein gestreiftes Analsternit das am 
Hinterrand seicht aber merklich eingedriickt ist. Fiihlergruben 
kurz, Funiculusgl. 3—7 merklich langer als breit aber nach 
der Keule zu etwas breiter werdend, die Gelenkgruben der 
Vorderhüften sind vom Vorderrand des Prosternums etwas 
weiter entfernt als bei fuscipes OL. typicus. Die Flügeldecken 
sind nur schwach gestreift, die Zwischenräume kaum gekörnt 
(ähnlich STIERLIN sind bei fag: GYLLH. die „Flügeldecken 
dicht runzlich gekörnt, kaum gestreift”) am Apex ist der 
zweite Streifen, ehe er sicht mit dem Ersten vereinigt, 
verwischt. 

No. 2. ® Dôle. Fühlergruben kurz, Funiculusgl. 3—7 
kugelig; Sculptur und Stellung der Vorderhüften wie 
voriger, aber das Prosternum ist noch stärker gefaltet und 
die Marginallinie läuft unmittelbar neben dem Vorderrand. 
Mit REITTER'S Bestimmungstabelle kommt man bei diesem 
Exemplar auf „sanguinipes BOH.” 

No. 3. d Jura. Analsternit sehr fein und regelmäszig 
gestreift, am Hinterrand nicht eingedrückt, Fühlergruben 
und Funiculusgl. wie bei No. ı. Flügeldecken stärker ge- 


UND 5728 ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 263 


streift, kaum gekörnt. Stellung der Vorderhüften wie bei 
fuscipes OL. typicus. 

No. 4. © Jura. Fühlergruben kurz, Funiculusgl. 3—7 nur 
etwas länger als breit. Stellung der Vorderhüften wie No. 1, 
Sculptur wie No. 3. 

No. 5. 2 Jura, wie No. 4 aber die Gelenkgruben der Vor- 
derhiiften noch weiter vom Vorderrand des Prosternums 
entfernt und Apex der Flügeldecken wie No. 1. 

No. 6. £ Jura. Funiculusgl. und Sculptur wie No 2. Füh- 
_ lergruben länger mit Querfalte, Stellung der Vorderhüften 
wie No. 3. 

No. 7. d Jura, wie No. 1 aber mit normalem Apex der 
Flügeldecken und Stellung der Vorderhüften wie No. 3. 

No. 8. und folgenden aus der Sammlung LETZNER sind 
sämtlich in Schlesien gesammelt, davon haben 8 und 9 die 
Funiculusgl. 3—7 nur etwas länger als breit und die Gelenk- 
höhlen der Vorderhüften ziemlich weit vom Vorderrand 
des Prosternums entfernt, während No. 10 bis 15 sich in 
keiner Hinsicht von normalen fuscipes OL. unterscheiden, 
ausgenommen dasz bei No. 11 die Stellung der Vorderhüften 
wie bei No. 8 und bei No. 14, wiewohl ein 9, das Analster- 
nit gerade so gestreift ist wie bei No. 1. Die No. 10 und 
13 haben auszerdem Fühlergruben mit Querfalte. 

Gemeinsame Merkmale für die Aufstellung einer Varietät 
sind bei obengenannten Exemplaren also nicht zu finden. 
Mit der Type in SCHOENHERR’S Sammlung ') stimmen sie 
jedenfalls nicht, denn diese hat breite und lange Fühler- 
gruben die fast bis an die Augen reichen. 

Ich habe obengenannte Exemplare nur deshalb etwas 
ausführlich beschrieben weil ich darauf später bei den 
Folgerungen zurückkommen will. 

O. francolinus SCHAUF. 

Unter diesem Namen befinden sich in meiner Sammlung 
I d und 1 £ von STIERLIN bestimmt’), in der Sammlung 
LEONHARD (D.E.M.) 6 dd und 3 99, in der Sammlung 
KRAATZ (D.E.M.) 7 dd und 1 8, in der S. STIERLIN (D.E.M.) 


1) Siehe meine erste Verhandlung über denselben Gegenstand in 
T. v. E. 74 pag. 288/289. 
2) Loc. cit. pag. 283, 284, 286, 287, 295, 296. 


264 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 4TEN 


2 fio’ und!)3 (99) in/der\S. RECLAIRE 1 2 in der S. EVERTS 
(Zool. Mus. Amsterdam) 2 #4. Auch diese Gesellschaft 
bietet kein einheitliches Bild. STIERLIN gründet seinen /ran- 
colinus GEMM. auf Exemplare mit kurzem breitem Halsschild 
und verhältniszmässig schmalen Flügeldecken und mit kurzen 
Fühlergruben. Nun ist es aber eigentümlich dasz gerade von 
den 5 Exemplaren in STIERLIN’S Sammlung 4 lange nach 
hinten verflachte Fühlergruben haben. Von den übrigen 23 
Stücken haben 19 lange Fühlergruben, davon 18 nach hinten 
verflacht oder mit einer Querfalte und 1 (9 Frankenhain 
coll. RECLAIRE) mit bis zu den Augen tiefen Fühlergruben. 
Das Verhältniss zwischen Länge und Breite von Halsschild 
und Flügeldecken ist gerade so veränderlich wie bei /us- 
cipes OL., und hat sogar das von STIERLIN bestimmte J' 
in meiner Sammlung ein sehr schlankes Halsschild und 
sehr lange schmale Flügeldecken, während das $ gerade so 
breit und plump ist wie ein durchschnittliches 9 von /us- 
cipes OL. Uebrigens unterscheiden die meisten sogen. fran- 
colinus sich in keiner Weise von den gerade so veränder- 
lichen fuscipes OL. mit Ausnahme von: 

Kat. francolinus No. 3 & Jura. Analsternit fein gestreift, 
die Streifen in der Mitte etwas breiter und auseinander 
weichend, am Hinterrand seicht aber merklich eingedrückt, 
Funiculusgl. 3—7 nur etwas länger als breit. Dieses Exem- 
plar gehört zur Uebergangsform, die ich als var. Sizerlin:- 
anus deutete. 

No. 5. & Jura ist clavipes BONSD. (siehe dort) 

No. 6. © Jura hat noch einige weisze Haarschuppenflecken, 
an den Seiten der Flugeldecken; die Funiculusgl. 3—7 nur 
etwas länger als breit. Gehört auch zur var. Sézerdenz- 
anus mihi. 

No. 8 & Schwarzwald Feldberg hat die Funiculusgl. 3—7 
breiter als lang, nach der Keule zu breiter werdend (also 
gerade wie bei stomachosus GYLLH.!) übrigens als fuscipes OL. 

No. 12 & hat das Analsternit in der Mitte breiter gestreift 
mit gröberen Zwischenräumen, aber nicht eingedrückt. 

Dieses Stück ist also ein Uebergang zu clavipes BONSD. 

No. 17 2 (ohne Fundort) hat die Funiculusgl. 3—7 ungefähr 
wie No. 8 aber nicht gerade so plump. 


UND 5TEN ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 265 


Es kommt mir vor, dasz wir francolinus SCHAUF. GEMM. 
aufzufassen haben als eine fuscipes-Form mit langen Fühler- 
gruben. Ob dieses Merkmal den Wert einer Rasse oder 
Varietät bedingt bleibe vorläufig dahin gestellt. 

O. sanguinipes BOH. 

Unter diesem Namen befinden sich in den von mir unter- 
suchten Sammlungen 27 Exemplare. 

In BOHEMANN's Beschreibung heiszt est: ,,Antennae.... 
MRI. ; articulo primo funiculi secundo dimidio breviori, 
reliquis rotundatis.” 

REITTER hat dieses Merkmal tibernommen mit den Worten: 

„Die mittleren Geisselglieder der Fühler (4—7) nicht 
länger als breit, rundlich’”. STIERLIN hat aber die Original- 
beschreibung vernachlässigt und teilt sanguznzpes BOH. ein 
bei 41’: „die äusseren Geisselgl. der Fühler länger als 
breit”, sagt dann aber bei sanguzuzpes BOH. unter 44’: die 
äusseren Glieder der Fühlergeissel weniger schlank, beim 2 
breiter als lang”. Das stimmt also gar nicht. Nach REITTER 
ist haématopus STIERL. nec BOH. synonym mit sanguinipes 
BOH. aber STIERLIN teilt Zaematopus ein bei 41” „die äusseren 
Geisselglieder der Fühler breiter als lang”, was auch etwas 
anderes ist als ,,rundlich” Auszerdem nennt STIERLIN seinen 
haematopus: ,,Fliigeldecken tief gefurcht mit gewölbten, 
stark gerunzelten Zwischenräumen’ während BOHEMANN 
von seinem sanguinipes sagt: ,elytra subtiliter seriatim 
punctata interstitiis planis, obsolete. remote rugulosis et 
punctulatis”; also gerade das entgegengesetzte. Haematopus 
BOH. hat nach der Originalbeschreibung die 4 äusseren 
Geisselglieder ,,subrotundatis” also auch nicht breiter als 
lang. Indem in STIERLIN’s Sammlung kein Kaematopus 
zu finden ist bleibt mir rätseihaft welche Art oder Form 
STIERLIN damit gemeint hat. HUBENTHAL deutet als Aaema- 
topus Bon. ein & Diablerets (coll. DRESCHER Zool. Mus. 
Amsterdam) Kat. sanguinipes No. 22, dessen Funiculusgl. 
3—5 kugelig, 6 und 7 konisch breiter als lang sind, das 
sich aber übrigens in keiner Hinsicht von sanguznzpes BOH. 
sensu REITTER unterscheidet !). 


1) Das einzige Ex. huematopus BOH. in der Sammlung SCHOENHERR 


ist ein zweifelloses g' des niger F., wie ich in Stockholm persönlich 
festgestellt habe. 


18 


266 DRD. IL UYIPENBOOGAARI DIEFAR TEN DER V4 7=\ 


Priife ich die 27 Exemplare genau auf BOHEMANNS Merk- 
mal dann sind nur 13 echte sanguinzpes. 

Von den übrigen könnte man noch 8 meiner var. Stzerlznz- 
anus einteilen, 4 sind clavzpes BONSD. (siehe dort), während ein 
Q No. 12 nicht mit Sicherheit zu deuten ist, zu sanguinipes 
BoH. gehört es sicher nicht, denn die Funiculusgl. 3—7 
sind merklich länger als breit. 

Die Jd, die als sanguinipes BOH. typicus gedeutet werden 
können, haben das Analsternit sehr fein gestreift, die Strei- 
fen in der Mitte etwas auseinander weichend, am Hinterrand 
seicht aber deutlich eingedrückt. 

Auch bei solchen 4%, die zu meiner var. Stzerlinianus ge- 
hören ist das Analsternit am Hinterrand seicht aber deutlich 
eingedrückt. 

Bei allen Stücken, also gg und QQ die als echte sangut- 
nipes BOH. zu deuten sind, sind die Fühlergruben kurz und 
die Gelenkgruben der Vorderhüften dem Vorderrand des 
Prosternums genähert wie bei fuscipes OL Bei der var. Stzer- 
linianus mihi sind die Fühlergruben entweder kurz, oder lang 
und verflacht, oder mit Querfalte, während die Gelenkgruben 
der Vorderhüften in vielen Fällen etwas weiter vom Vorder- 
rand des Prosternums entfernt sind. Eigentümlich ist das 
bei 2 QQ von sanguinipes BOH. typicus und bei 1 9 der 
var. Stierlinianus am Apex der Flügeldecken der zweite 
Streifen verwischtist ehe sie sich mit dem Ersten vereinigt. 


Folserungen: 


Die Scheidungsmerkmale zwischen REITTER’s 4“ und 5" 
Rotte sind hinfällig. 

Es können nach dem Habitus zwei Formengruppen unter- 
schieden werden und zwar: 

I. die fuscipes-Gruppe, deren dd und 92 in der Regel auf 
den ersten Blick zu unterscheiden sind; die ga schmal und 
hochgewölbt, die 92 breiter und flacher, der Hinterleib stark 
bauchig. 

Il. die griseopunctatus-Gruppe deren dd und S9 weniger 
augenfällig verschieden sind; allerdings sind auch in dieser 
Gruppe die oo schmäler und etwas höher gewölbt als die 
22, aber sie sind doch verhältnismaszig breiter als die do 


UND 5TEN ROTTE (IM SINNE REITTER'S) U.S. W. 267 


der Gruppe I, während die 29 der Gruppe II einen gleich- 
mäszig gerundeten und weniger bauchigen Hinterleib haben, 
also verhältnismäszig schmäler sind als die der Gruppe I. 

Bei der Art strzctecollzs FAIRM. sind die Geschlechter in 
der Gestalt so wenir verschieden, dasz ich bezweifle ob diese 
überhaupt hierher gehört. Sie ist aber auch nicht in einer 
der anderen Rotten unterzubringen. Wenn ich nur die 99 
vergleiche so muszte s#zcticollis FAIRM. am nächsten mit 
niger F. verwandt sein. Ich neige dazu diese Verwandtschaft 
tatsachlich anzunehmen hauptsachlich wegen der Bildung des 
Apex der Fliigeldecken, aber auch wegen der tibrigen Sculp- 
tureigentümlichkeiten, und wegen des kurzen breiten Riissels. 

Das Genus Ofiorrhynchus gehört in der schon sehr speziali- 
sierten Familie Curculionidae zu den am stärksten speziali- 
sierten Genera und musz also als ein weltgeschichtlich sehr 
junger Zweig der Coleoptera betrachtet weıden. Dieser Zweig 
ist äuszerst lebenskräftig und anpassungsfähig und ich bin 
fest davon überzeugt dasz er sich noch im Anfang seiner 
Verbreitungsmögl'chkeit befindet Das verhältnismäszig be- 
schränkte Verbreitungsgebiet (Europa, West-Afrika, Nord- 
und West-Asien) ') ist m.E. ein Beweis für das rezente Ent- 
stehen des Genus, und ich glaube als feststehend annehmen 
zu dürfen dasz Mittel-Europa als die eigentliche Heimat 
anzusehen ist. 

Ungeachtet der Flügellosigkeit (eines der Merkmalen der 
starken Spezialisiertheit) hat sich das Genus schon weit 
verbreitet, und weil es, wie alle jungen Formen, sehr varia- 
bel ist, neigt es gerade wegen des Fehlens der Flügel zur 
Spaltung in zahllose Abarten und Arten, weil sowohl Höhen- 
unterschiede als grosze Flüsse und Meeresarme für eine 
Wiedervermischung einmal getrennter Individuengruppen ein 
unübersteigbares Hinderniss bilden. Für solche flügellosen 
Kafer wie Otzorrhynchus sind Berge, voneinander durch tiefe 
Täler getrennt, gerade so geschlossen wie Inseln. Erst in 
verhältnismäszig neuerer Zeit musz mit der Möglichkeit einer 


1) Die in Nord-Amerika gefundenen O. sulcatus F., ovatus L., rugi- 
frons GYLL, sıngularıs L. und auricapillus GERM. sind zweifellos aus 
Europa eingeführt. 


268 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 4TFN 


Verschleppung durch menschliche Transportmitteln Rech-: 
nung getragen werden. 

Die Veränderlichkeit der Otzorrhynchus-Arten ist sowohl 
auf Fluktuation als auf Mutation zurückzuführen. Auch darf 
Bastardierung als Erklärungsmittel bei vielen Formen nicht 
vernachlässigt werden. Die Veränderlichkeit, welche nach 
meiner Meinung auf Fluktuation beruht und also nicht 
erblich ist, habe ich in dieser Verhandlung nur nebenbei 
erwähnt. Nur solche Variationen, die entweder auf Mutation 
oder auf Bastardierung beruhen, habe ich ausführlich be- 
handelt und werden auch weiter die Grundlage zu diesen 
Folgerungen bilden. Nur bei den Arten des Hochgebirges 
oder bei Inselbewohnern ist es bisweilen möglich Bastardie- 
rung als Ursache der Variation mit Bestimmtheit abzu- 
lehnen; bei den anderen Formen bleibt Ungewissheit beste- 
hen, wiewohl man bisweilen aus den Tatsachen eine gröszere 
Wahrscheinlichkeit für eine der beiden Ursachen ablei- 
ten kann. 

Bei dem Versuch um die Frage zu beantworten ob zwischen 
gewissen Arten oder Formen dieser Otzorrhynchi Bastardie- 
rung möglich ist, begegnet man als gröszte Schwierigkeit 
unsere geringe Kenntnis der Lebensweise der betreffenden 
Käfer. Als Beispiel dazu erwähne ich das O. niger F. nach 
GERMAR auf Heidelbeeren lebt (Entom. Zeitung Stettin, 
1842, p. 103) wahrend SCHMIDT (Entom. Zeitung Stettin, 1842, 
p. 111) sagt: „Ich fand ihn in Böhmen bei Karlsbad und 
bei Marienbad in sehr groszer Zahl auf Weidengesträuchen, 
niemals auf Heidelbeeren”. Ich selbst klopfte O. uzger F. 
im Harz und im Schwarzwald zahlreich aus Tannen, dagegen 
fuscipes OL. aus Erlen und Weiden. Nun ist es allerdings, 
möglich dasz beide Arten polyphag sind und einander also 
doch auf der Futterpflanze begegnen können. Wenn das 
der ‘Fall ist, "steht, soweit ich’ es beurteilen‘ kann, *keime 
physische Eigenschaft einer Kreuzung im Wege. Sicherheit 
ist aber nur durch Kreuzungs- und Züchtungsversuche zu 
erwerben. 

Wir müssen uns also mit dem, noch recht dürftigen, Tat- 
sachenmaterial aus der Studierklause begnügen und versuchen 


UND 57*N ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S.W. 269 


damit die Vewantschaft der Formen wenigstens einigermaszen 
aufzuklaren. Ich fange an mit der 


I. fuscipes-Gruppe. 


Hierzu gehören als Untergruppe A ausser fuscipes OL. selbst: 
sanguinipes BOH., stierlinianus UYTTB., francolinus SCHAUF., 
bavaricus REITT., haematopus STRL., fag? GYLL., subglaber 
REITT., clavipes BONSD., Ævertsi UYTTB., erythropus GYLL., 
lugdunensis BOH., var. 6 BOH. (= tenebricosus HERBST), d7/a- 
tipes GUILLEB, und als Untergruppe B: nzger F., rugipennis 
BOH., coecus GERM., villosopunctatus SCHOENH.. montanus BOH., 
alpinus STRL. 

Ich erwähne mit Absicht alle mir bekannten Namen um 
den Umfang der Gruppe für jeden Koleopterologe verständ- 
lich zu machen, ohne damit sagen zu wollen dasz ich den 
Tieren, unter diesen Namen beschrieben, eine Bedeutung 
entweder als Art, oder als Varietät, oder als Rasse, oder 
als Aberration, oder aber gar keine Bedeutung beimesse. 
Davon wird erst unten die Rede sein. 

Die obengenannten Formen sind nicht in eine gerade 
Verwandtschaftslinie zu stellen, vielmehr gehen die verschie- 
denen Hauptmerkmale kreuz und quer in einander über. Als 
selbständige Art ist »zger F. am besten karakterisiert durch 
den kurzen breiten Rüssel, die eigentümlichen Fühlergruben, 
die sich so zu sagen bis auf die Stirne fortzusetzen scheinen 
und durch das durchwegs fein aber kräftig und gerade ge- 
streifte Analsternit des d, das fast niemals auch nur die 
Spur eines Eindrucks am Hinterrand zeigt, aber oft eine 
etwas konvexe Oberfläche hat. In Verbindung mit diesen 
Merkmalen ist dann weiter ein zuverlässiges Merkmal die 
Bildung des Apex der Flügeldecken, wo .der erste Streifen 
in der Regel einsam vertieft den Hinterrand erreicht. Letztes 
Merkmal allein ist aber unbrauchbar. 

Auszerdem hat niger F. typicus eine sehr eigentiimliche 
Sculptur und Behaarung, welche letzte bei frischen Stücken 
(vellosopunctatus auctorum) besonders gut ausgeprägt ist. 

Die Sculptur der Flügeldecken bei den Varietäten führt 
aber fast ununterbrochen in die von fuscipes OL. hinüber 
und ist die Unterscheidung dieser Arten dann nur möglich 


270 DR. D..L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER 47° 


durch Vergleichung aller Merkmale der beiden Arten. 

Dasz die Spezialisierung des uzger F. als eigene Art, denn 
das ist sie im Gegensatz zu den anderen Formen dieser 
Gruppe, noch sehr rezent ist, zeigen einige abweichende 
Stücke die ich vorher beschrieb und die vielleicht als degres- 
sive Mutationen zu betrachten sind. Hierzu gehören z.B. 
Exemplare bei welchen der Apex der Flügeldecken gebildet 
ist wie bei fuscipes OL. u.a. Andere abnorm gebildete Exem- 
plare können vielleicht als progressive Mutationen aufge- 
faszt werden, wieder andere sind wahrscheinlich nur Monstra. | 
Jedenfalls gehören alle obengenannten Mitglieder der B. 
Gruppe artlich zusammen wegen des kurzen, breiten Russels, 
der Bildung der Fühlergruben und des Apex der Flügeldecken 
und wegen der Sculptur des Analsternits des d!. 

Die Untergruppe A besteht dagegen aus einer weit bun- 
teren Gesellschaft, sie ist weder als Gruppe noch, bei ihren 
Komponenten, als eine oder als mehrere Arten zu umgrenzen. 
Von fuscipes OL. über sanguinipes BOH., subglaber REITT. 
und clavipes BONSD. leitet eine ununterbrochene Kette nach 
lugdunensis BOH. und dzlatipes GUILLEB. wenn man die Bil- 
dung des Analsternits des d als Hauptmerkmal betrachtet. 
Dagegen gehen diese Formen in anderen Hinsichten wieder 
strahlenweise auseinander besonders was der Bildung der 
Fühler betrifft. Ich möchte darauf aber keinen besonders 
groszen Wert legen weil bei beiden Gruppen (d.h. bei der 
fuscipes- und bei der griseopunctatus Gruppe) der Funiculus 
zwei Anlagen verrät, nämlich eine zur Verkürzung und Ver- 
breiterung der Glieder und eine zur Verlängerung und Ver- 
dünnung. Welche der beiden Anlagen die genetisch ältere 
also die ursprüngliche ist, wage ich nicht zu entscheiden. 
Die beiden Anlagen zeigen sich bei Individuen die zu jeder 
der früher als Arten aufgefassten Formen gehören, jede der 
Formen hat aber eine der Anlagen als die regelmaszige zur 
Entwickelung gebracht. In der /uscipes-Gruppe ist Neigung 
zur Verlängerung und Verdünnung der Funiculusglieder die 
Regel und nur sanguinipes BOH. und subglaber REITT. zei- 
gen die entgegengesetzte Anlage, während in dieser Bezie- 
hung dann Sierlinianus mihi als Uebergangsform zu den 
Formen mit langgliederigem Funiculus zu betrachten ist. 


UND 5TE ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 271 


Wenn bei der Stellung der Vorderhüften überhaupt von 
erblichen Anlagen gesprochen werden kann, so sind auch 
in dieser Hinsicht beide Gruppen versehen sowohl mit der 
Anlage zu Vorderhiiften welche dem Vorderrand des Proster- 
nums genahert als zu Vorderhiiften welche von diesem Vor- 
derrand entfernt sind und findet man auch wieder in beiden 
Gruppen einen Formenkreis bei welchem entweder die eine 
oder die andere Anlage die Regel ist, aber bei jeder Form 
auch wieder Individuen die dieser Regel nicht folgen. 

Bei der fuscipes-Gruppe sind die Formen wobei genäherte 
Vorderhüften die Regel bilden: fuscipes OL., francolinus 
SCHAUF., sanguinipes BOH., Stierlinianus mihi, niger F., rugipen- 
nis BOH., coecus GERM., montanus BOH. und alpinus STIERL. 
Während bei subglaber REITT. und clavipes BONSD. beide 
Anlagen sich bei einer ungefähr gleichen Individuenzahl 
entwickelt, überwiegt bei /ugdunensis BOH. die Zahl der 
Individuen mit Vorderhüften die vom Vorderrand des Proster- 
nums etwas weiter entfernt sind. Bei dzlatipes GUILLEB. 
scheinen genäherte Vorderhüften wieder die Regel zu bilden. 

Bei den Fühlergruben sind auch wieder bei beiden Gruppen 
die Anlagen sowohl zu der Bildung von kurze als von langen 
Fühlergruben gegeben. Wahrscheinlich sind lange Gruben 
die genetisch älteste Form; mit der Bildung der Querfalte 
setzt dann die Neigung zur Verkürzung ein und ich nehme 
an, dasz unzweifelhaft kurze Gruben dadurch entstehen, dasz 
diese Falte sich bis zum Auge verbreitert. 

In der fusczpes-Gruppe bilden kurze Gruben die Regel bei 
fuscipes OL., sanguinipes BOH., Stierlinianus mihi, subglabder 
REITT. und clavzpes BONSD. (bei letzterer Form kommt schon 
ein erheblicher Prozentsatz Individuen mit längeren Fihlergru- 
ben vor). Lange Fühlergruben sind Regel bei: francolınus 
SCHAUF., /ugdunensis BOH., dilatipes GUILLEB., niger F., 
rugipennis BOH., coecus GERM., montanus BOH. und a/pinus 
STIERL. 

Bei der Untergruppe A. ist also auch mit den anderen 
Merkmalen keine weitere Artenbegrenzung zu machen und 
so miiszen wir sowohl die ganze Untergruppe A. als die 
Untergruppe B. jede fiir sich als Arten im weiteren Sinne be- 
trachten die aber auch wieder einander nahe verwandt sind. 


272 DR. D. L. UYTTENBOOGAART; DIE ARTEN DER 4”" 


II. griseopunctatus-Gruppe. 

Diese Gruppe läszt sich nicht so natürlich wie die fusczpes- 
Gruppe in Untergruppen zerleger, denn hier läszt uns das 
Merkmal am Apex im Stich, wahrend auch der Rüssel bei 
allen Formen dieser Gruppe von ziemlich gleicher Form 
ist (ausgenommen bei séricticollis FAIRM. die aber m.E. 
natürlicher bei der Untergruppe B. zzger F. u.s. w. einzu- 
teilen wäre). Wiewohl auch bei beiden Untergruppen der 
fuscipes-Gruppe die Anlagen zu der Bildung zweier Apex- 
sculpturen anwesend scheinen, ist doch die alleinige Vertie- 
fung des ersten Streifens bei der Untergruppe A. eine so 
seltene Ausnahme und bei der Untergruppe B. fast ohne 
Ausnahme die Regel, dasz schon allein dieses Merkmal eine 
Trennung natürlich macht. Dagegen ist die alleinige Vertie- 
fung des ersten Streifens in Gruppe II nur die Regel bei 
‘nsubricus REITZE, welche Form aber in anderen Hinsichten 
wieder so nahe mit griseopunctatus BOH. verwandt ist, dasz 
eine Trennung nur auf Grund dieses Merkmals sehr unnatur- 
lich ware. (Eine Ausnahme macht wiederum  strzcticollis 
FAIRM., die ich aber wie oben erwähnt als näher verwandt 
mit wiger F. betrachte). Die Gruppe II musz also in ihrem 
ganzen Umfang als eine Art im weiteren Sinne genommen 
werden, die also aus folgenden benannten Formen besteht: 
hungaricus GERM., nigerrimus SOL. (syn. judicartensis DAN.), 
griseopunctatus BOH., vesulianus DAN., insubricus REITZE, 
(oder Reztzei UYTT.) Grouvellei STIERL. (= Sellae STIERL.) mit 
ab. ruficollis REITT , stomachosus GYLL., pubens CHEVR. (= var. 
ß STIERL.) und martinensis CL. MULLER !). 

Die Sculptur des männlichen Analsternits ist in dieser 
Gruppe viel einförmiger wie in der /usczpes-Gruppe, die 
Anlagen zur Vergröberung der Interstitien und zu der Bil- 
ding einer Apikalgrube sind dennoch anwesend aber kommen 
nur in einer Form nämlich kungaricus GERM.?) regelmäszig 
zu Tage; bei dieser Form ist eine Apikalgrube als Regel 

1) Ob jaenensis STIERL. auch so nahe mit grzseopunciatus BOH. ver- 
wandt ist, dasz sie kaum als selbständige Art betrachtet werden kann 
wage ich auf Grund des einzigen von mir gesehenen zweifellosen Exem- 
plars nicht zu entscheiden. 


2) Auf Grund dieses secundären sexuellen Merkmals und des Unter- 
schieds in der Sculptur und Bekleidung kann man Aungaricus GERM. 


UND 572% ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S. W. 273 


anwesend in Verbindung womit die Streifen in der Mitte 
sich etwas weiter auseinander schieben. Auch eine Vergro- 
berung der mittelsten Interstitien kommt bei dieser Form, 
sei es selten, vor; sie erreicht dann aber niemals die Extreme 
des /ugdunensis BOH., höchstens die des clavip~es BONSD. 

Bei den anderen Formen kommt nur höchst selten eine 
sehr schwache Vergröberung der mittelsten Interstitien und 
sehr schwache Verbreiterung der mittelsten Streifen vor. 

Bei dem Funiculus sind dieselben Anlagen gegeben wie 
in der vorigen Gruppe, aber weit deutlicher tritt hier bei 
den 22 die Anlage zur Verkürzung und Verbreiterung zu 
Tage, während stomachosus GYLL. sensu stricto (d.h. die 
Exemplare aus den Basses-Alpes) eine noch weiter gehende 
Extreme bildet als sanguznzpes BOH. in der fuscipes-Gruppe; 
das Gegenstück zu letztgenannter Form in dieser Hinsicht 
bilden dann die Italienischen und Schweizerischen stomacho- 
sus, die vielleicht am Besten mit dem Namen pubers CHEVR, 
anzudeuten wären. Mungaricus GERM. bildet die andere 
Extreme wo in beiden Geschlechtern die Funiculusglieder 
immer viel länger als breit und gewöhnlich äuszerst dünn 
und schmachtig sind. Bei griseopunctatus BOH. typicus sind 
bei den dd lange dünne Funiculusgl. die Regel, während 
bei ungefähr einem Drittel der 29 die Anlage zur Verkürzung 
und Verbreiterung mehr oder weniger zu Tage tritt; beiden 
als Varietäten von grzseopunctatus gedeuteten Formen nimmt 
die individuelle Verschiedenheit in dieser Hinsicht erheb- 
lich zu und kann man also die Form der Funiculusglieder 
kaum mehr als Merkmal benutzen. Bei martinensis CL. MÜLLER 
sind bei 38!/, °/, die Funiculusglieder 4—6 beträchtlich, bei 
61!/,%, nur etwas länger als breit, ohne dasz zwischen dd 
und 2? ein regelmäsziger Unterschied in dieser Hinsicht zu 
bemerken ist. 

Erwähnung verdient noch dasz bei der von STIERLIN als 
Sellae gedeuteten Form alle 99 die ich sah Funiculusglieder 
3—7 haben, die kaum länger als breit sind, während von 
STIERLIN’s Typen (2 dd‘) einer Funiculusgl. hat, die genau 
so gebildet sind wie bei sanguinipes BOH. Ich schlage des- 


als selbständige Art anerkennen, ihr Verbreitungsgebiet scheint das der 
anderen Formen dieser Grüppe auch kaum zu berühren. 


274 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER AREN 


halb vor den Namen Se//ae STIERLIN zu benützen zür An- 
deutung von solchen Stücken des Grouve/let STIERL. bei 
denen die Anlage zur Verkürzung und Verbreiterung der 
Funiculusgl. 3 -7 besonders deutlich zu Tage tritt. Mit Aus- 
nahme von martinensis CL. MULLER, bilden bei der grzseo- 
punctatus-Gruppe Gelenkhöhlen der Vorderhüften die weit 
vom Vorderrand des Prosternums entfernt sind, die Regel. 
Auch in dieser Hinsicht unterscheidet sich hungarzcus GERM. 
von /ugdunensis BOH. Denn während bei erstgenannter Form 
keine Exemplaren vorkommen mit stark genäherten Vorder- 
hüften, hat ein Drittel des untersuchten Materials der Form 
lugdunensis BOH., die Vorderhüften in derselben Stellung 
wie solche bei fuscipes OL. Regel ist, während noch rund 
41°], die Vorderhüften nur etwas weiter vom Vorderrand 
des Prosternums entfernt haben. Dieses Merkmal kann also 
weit besser mit zur Unterscheidung dieser zwei so täuschend 
ähnlich bekleideten und bei den 99 auch ähnlich sculptierten 
Formen gebraucht werden als die Länge der Fühlergruben. 

Nur bei Grouvellei STRL. fand ich 3 Exemplare, bei welchen 
die Stellung der Vorderhüften ähnlich der bei fuscipes OL. 
war, und kann man deshalb wohl annehmen dass es sich 
in solchen Fällen nur um individuelle Abweichungen handelt. 
Bei martinensis sind die Gelenkhöhlen im Allgemeinen dem 
Vorderrand des Prosternums genähert; in nicht weniger als 
nahezu 70 °/, der untersuchten Exemplare ist die Stellung 
dieselbe als beim typischen fuscipes OL. In nur 7.7 %/ ist 
sie dieselbe als beim typischen grzseopunctatus BOH. Es würde 
aber verfehlt sein daraus und aus der Länge der Fühler- 
gruben (siehe unten) den Schluss zu ziehen das martenensis 
eine Art Mittelstellung zwischen griseopunctatus und fuscipes 
einnimmt, denn der allgemeine Habitus und die Form der 
Augen deuten unzweifelhaft auf die nahe Verwandtschaft 
mit eriseopunctatus und machen es dem geübten Auge 
möglich schon auf den ersten Blick martinensis von fuscipes 
zu unterscheiden, während abgeriebene griseopunctatus nicht 
so leicht von martinensis zu unterscheiden sind. Wohl aber 
deuten diese Merkmalen auf die nahe Verwandschaft die 
zwischen den zwei Gruppen besteht, wo offenbar dieselben 
genetischen Anlagen anwesend sind die in beiden Gruppen 


UND 57EN ROTTE (IM SINNE REITTER’S) U.S.W. 275 


sowohl latent als degressif sein können. Durch pro- 
gressive Mutationen und vielleicht auch durch Bastar- 
dierung wird dann das Bild der zwei Gruppen, als eine gröszere 
Einheit betrachtet, noch mehr verwirrt und flieszend. 

Bei der Bildung der Fühlergruben tritt solches noch deut- 
licher hervor, denn wiewohl in der grzseopunctatus-Gruppe 
lange und tiefe Fühlergruben die Regel bilden so tritt doch 
bei den 9? aller Formen schon eine Neigung zur Verflachung 
und Verkürzung zu Tage, während diese Neigung auch bei 
den oo erheblich ist bei den Formen Aungaricus GERM. und 
martinensts CL. MÜLLER. Bei letzterer Art könnte man fast 
sagen dasz kurze Fühlergruben oder wenigstens solche mit 
Querfalte die Regel bilden. Als Unterscheidungsmerkmal 
sind die langen und tiefen Fühlergruben nur mit Vorsicht 
und nur in Verbindung mit anderen Merkmalen einiger- 
maszen brauchbar. 

Es bleibt mir noch übrig etwas zu sagen über den von 
REITTER als Merkmal wichtig geurteilten Haarkamm am 
Hinterrand des Analsternits bei den do. Bei mikroskopischer 
Betrachtung zeigt sich dasz die Anlage eines Haarkamms 
bei den oo aller Formen anwesend ist, sei es nur in der 
Form einer Reihe gröszerer Punkten mit kleinen Bürstchen. 
Diese Punktreihe ist oft sehr schwer zu sehen wegen Über- 
schiebung des Tergums über das Sternit. Bei solchen Formen 
wo bei vielen dco’ ein deutlicher steifer Haarkamm anwe- 
send ist, ist diese bei nicht wenigen oo so weit abgerieben, 
dasz wiederum ein geübtes Auge notwendig ist um die Über- 
bleibsel zu entdecken. Als Unterscheidungsmerkmal zwischen 
REITTER’s 4'® und 5° Rotte ist dieser Haarkamm völlig un- 
brauchbar, denn auch bei stomachosus GYLL. der doch un- 
zweifelhaft zu der grzseopunctatus-Gruppe gehört, haben frisch 
entwickelte do‘ regelmäszig den steifen Haarkamm am Hin- 
terrand des Analsternits. 

Gerade so unbrauchbar ist als Unterscheidung des zzger F. 
von griseopunctatus und Verwandten, das Merkmal der Bil- 
dung des Apex der Elytren. Nicht nur dasz bei niger F. 
Individuen vorkommen wo die zwei ersten Streifen sich ver- 
einigen, während bei anderen Arten Individuen vorkommen 
bei welchen der erste Streifen einsam den Hinterrand erreicht 


276 DR. D. L. UYTTENBOOGAART, DIE ARTEN DER U.S.W. 


und bei allen Formen oder Arten ziemlich viele Übergänge 
zwischen beiden Bildungen, sondern in der grzseopunctatus- 
Gruppe gibt es die Form zusudrzcus REITZE (Reztzei UYTTB.) 
die unzweifelhaft sehr nahe mit griseopunctatus BOH. ver- 
wandt ist, bei welchem der Apex der Elytren als Regel 
ähnlich gebildet ist wie bei zzger F. 

Als Schlussfolgerung dieser Verhandlung möchte ich also 
den Satz aufstellen, dasz nur /uscipes OL., niger F., griseo- 
punctatus BOH., hungaricus GERM. und sérzcticollis FAIRM. 
(vielleicht auch jaenensis STIERL ) als echte Arten im wei- 
teren Sinne gelten können, während alle anderen oben 
behandelten Formen entweder als Rassen oder als Varietäten 
oder als Fluktuationen innerhalb der Artgrenzen zu betrachten 
sind. Ich sehe davon ab die zahllosen Verschiedenheiten mit 
Namen zu belegen und schlage nur vor die schon bestehen- 
den Namen zu behalten für die Formen die ich damit unter 
Angabe der Merkmale angedeutet habe. In den meisten 
Fällen werden also die Namen gleichsam Ruhepunkte bil- 
den in einer langen Kette von ineinander übergehende 
Erscheinungen. 

Eine nähere Untersuchung von anderen Rotten und Gruppen 
innerhalb des Genus Ofiorrhynchus unter Benutzung von 
zahlreichem Material wird höchstwahrscheinlich zu ähnlichen 
Ergebnissen führen als meine Bestudierung der 4' und sten 
Rotte sensu REITTER, und hoffe ich dasz diese Verhandlung 
für die Kollegen eine Anregung sein mag ein solches 
Spezialstudium zu unternehmen, denn nur durch die Ver- 
gleichung einer sehr groszen Individuenzahl jeder Form 
wird es möglich sein etwas Ordnung zu bringen in die 
Systematik dieses so interessanten und auch ekonomisch so 
wichtigen Genus. 


Révision du Genre Pseudinca Kraatz, 
(Scarabaeidae: Cetoniinae) 
par 
FECE UCASSEN, 
(planches I—V). 


Le Dr. KRAATZ a créé en 1880 (Deutsche Ent. Zeitschr., 
p. 158) le genre Pseudinca pour une espèce qu'il croyait 
être Diplognatha admixta HOPE, mais qui a été reconnue 
par la suite pour Dzplognatha incoides THS:, et dont il donne 
une bonne figure dans cet ouvrage périodique à la planche 
I fig. 6. J'ai pu constater que cette confusion a donné lieu 
a maintes erreurs dans les collections. 

Les caractères principaux de ce genre sont basés sur la 
forme du clypéus et de la saillie mésosternale, et les espèces 
connues à cette époque, ?. admixtus HOPE, P, incoides THS. 
(?. admixtus KR. nec HOPE), y répondent parfaitement. On 
y a incorporé, depuis, plusieurs nouvelles espèces qui diffèrent 
tellement entre elles, qu'il n'est vraiment pas superflu de 
soumettre ce genre à un examen critique. Quand on com- 
pare, par exemple, la saillie mésosternale de ?. Aubert: FRM. 
a celle de P. betuberculatus MOS., ou le clypéus de ?. robus- 
tus JANS. à celui de P. Wentzel-Heckmannae KOLBE, on doit 
conclure qu'on se trouve en face de genres différents. L’exa- 
men des organes génitaux des g' conduit également à écarter 
plusieurs espèces du genre créé par KRAATZ; toutes ces con- 
statations m’ont amené a subdiviser le genre Pseudinca sui- 
vant le tableau dichotomique qu’on trouvera plus loin. 

Le genre Pseudinca compte le plus grand nombre d’especes, 
dont les organes génitaux des g sont très voisins et pour 
lesquelles les descriptions de KRAATZ suffisent amplement. 
Les tibias antérieurs ont 2—3 dents. Les côtés du scutellum 


278 F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


sont enfoncés, quelquefois très nettement. Le type du genre 
est 2. 212002des HS. (admits KR. nec HOPE): 

J'ai cru devoir écarter P. Auberti FRM. des vrais Pseudinca 
à cause de la saillie mésosternale svelte et allongée, du scu- 
tellum petit et large et du dessous à reflets métalliques: 
Metallopseudinca gen. nov. Type: ?. Aubert: FRM. 

Le troisième genre, Stethopseudinca gen. nov., se distingue 
par la forme de la saillie mésosternale qui prend une appa- 
rence plus ou moins renflée du fait de la profondeur mar- 
quée de la suture entre métasternum et mésosternum. Je ne 
connais qu’une seule espèce, SZ. maculata nov. sp., qui forme 
le type du nouveau genre. 

Quant au dernier genre, Heterepseudinca gen. nov., il se 
di-tingue par la saillie mésosternale très courte (on dirait 
même tronquée quelquefois) et les angles antérieurs du 
clypéus nets et relevés: le type de ce genre est P. Heinsenius 
KOLBE. À juger d'après les organes génitaux du g, ce nou- 
veau genre pourrait facilement en former quatre autres, 
savoir : 

a. H. Wentzel-Heckmannae KOLBE et varzabilis m. 

6. H. bituberculatus MOS., Heinsenius KOLBE, Kuntseni m. 

et Arlimandjaroensis m. 

c. FA. Moseri HAUSER et frater m. 

d. H. Arrowi m. 

mais je crois préférable de grouper ces espèces en un seul 
genre pour le moment. Dans le groupe 2., les épines à l’ex- 
trémité des tibias postérieurs des 4 sont aigues, tandis que 
chez les 9 une des épines est obtuse. 

Les espèces de ce genre proviennent toutes de l’Afrique 
orientale; elles ont une forme plus épaisse et ont en général 
des côtes distinctes sur les élytres, moins nettes chez H. 
Arrowi. Tibias antérieurs tridentés. Le forceps est d’un 
chatain très foncé (sauf 7. Arrow), tandis que celui des 
autres genres est d'un brun jaune clair. 


Je saisis l’>ccasion de remercier tous ceux qui ont bien 
voulu me communiquer des matériaux qui ont beaucoup 
facilité cette étude, a savoir: Messieurs les Directeurs des 
Musées de Leyde, Paris, Londres, Bruxelles, Tervueren, Berlin- 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 279 


Dahlem, Berlin, Dresde, Stettin, Francfort s. M., Hambourg 
et Bale, ainsi que les Professeurs G. HAUSER et P. SCHüR- 
HOFF, le Dr. pk Vos TOT NEDERVEEN CAPPEL et feu M. A. 
BOURGOIN. 


4. 


Tableau dichotomique des genres. 


Dessous a reflets metalliques, saillie mésosternale allon- 
gée et svelte (fig. 1) . . . . . Metallopseudinca m. 
Pessousisansi refletsumétalligmesasin. pal sb medi... 1,82 
Suture entre le mésosternum et le métasternum très 
profonde, donnant une apparence renfiée à la saillie 
mésosternale (fig. 4 et 5). . . .  Stethopseudinca m. 
Stet Non profonde np St bat een 
Angles antérieurs du clypéus relevés et pointus, rendant 
le bord antérieur, vu de face, tridenté par la présence 
d'une dentimédianer heu. . . Heteropseudinca m. 
Angles antérieurs du clypéus plus ou moins arrondis, 
non relevés, bord antérieur, vu de face présentant une 
seule dent, parfois faible, au milieu; ou faiblement 
relevés, mais alors la dent médiane est double, le bord 
antérieur comptant ainsi quatre dents (P Fischer: KOLBE) 

Pseudinca Kr. 


Tableau dichotomique du genre Pseudinca Kr. 


Bekitestespèees jusqu'à environ 18mm?) . . 202 

(voyez aussi margınzcollis m ) 

Grangdesrespeces:ia partinde, 20 mmm wett rg 
Saillie mésosternale très allongée (fig 28). 

17 marginicollis m. 


Saillie mésosternale courte (fig. 27, 20—31) . . . 3 
Milieu du bord antérieur du clypéus portant une éléva- 
tion large, parfois peu développée . (vitticollis Bourg.) 


10 rufulus KOLBE 
Milieu du bord antérieur au clypéus portant une petite 
EEDE EMA LME ga tenero RTE ET EA, 
Angles suturaux des élytres très étirés, bord des angles 


1) Les mesures que je donne sont toujours, pour la longueur, celles 
du corps, sans y compter la tête ni le pygidium, et pour la largeur, 
celles aux épaules. 


280 


TO. 


HR 


F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


posterieurs des élytres élargi; bord postérieur des élytres 
nettementidécoupé Karen. eN ZZ OS \GERSTE 
Angles suturaux des élytres peu étirés, bord des angles 
postérieurs des élytres non élargi; bord postérieur des 
elytres pas mettementidecoupeiunn) lean meee ae wens 
Base de la carene transversale du clypéus aussi large 
que celle de la dent médiane du bord antérieur du 
clypéustibioi DENT. Mons Oi COS wba 0722 nn 
Base de la carene transversale du clypéus pius large 
que celle de la dent médiane du bord antérieur du 
ely pets eT Wre ti. na DEI EBEN ei NE RO 
Caréne transversale du clypéus suivie d’une faible éléva- 
tionspnecedeend umer faible dépression nr ae, 
Carène transversale du clypéus suivie d’une petite carène 
longitudinale se terminant antérieurement en une petite 
bossé nette. er de ea ee BES 
Taches blanches du dessus plus ou moins rondes, ponc- 
tuation des bords latéraux du pronotum très profonde, 
couleun vertesdominante I PZ VARA /2 BOURG. 
Taches blanches du dessus non arrondies, plus ou moins 
cohérentes, ponctuation du pronotum très profonde, cou- 
léumioncée brun nose e 0. ea ASCO LEEN DODE 
Téte, pronotum, bords latéraux des élytres couverts de 
petites taches blanches effilées; élytres a côtes nettes . 
15 Horni m. 

Petites taches blanches plus ou moins rondes sur la tête 
près des yeux, quelques-unes placées en cercle sur le 
pronotum des deux côtés du milieu et sur les bords 
latéraux des élytres; ceux-ci à côtés indistinctes. . . 
. . 16 MacGillavryi m. 

Angles postérieurs des élytres nettement élargis vers le 


calus* apical... CORAN der ASP AS AR OBBE 
Angles postérieurs des élytres non élargis vers le calus 
apicali: Lu nti daniel won sig odo erp ANTO 


Elytres brun olivatre uni, 0% brun rouge (parfois légè- 
rement marbrés), calus huméraux et apicaux foncés . II 
Elytres brun foncé ou brun rose, nettement et densément 
Marbres ide Vert ausde Moie o 
Calus buméraux et apicaux de la méme coloration que 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 281 


le reste des élytres, forme non épaisse . 7 olzvicolor m. 

Calus huméraux et apicaux foncés, élytres parfois légè- 

rement marbrés de vert ou de noir, forme très épaisse 

6 robustus JANS. 

12. Quelques lignes fines au milieu des élytres, interrompues 

par places (5), ou quatre raies doubles, fines et nettes (©) 

Mie 5 sirtatus m. 

Elytres ayant tout au plus quelques lignes de petites 

Ses AKG MESS. dadi aha art Ge es tete avaria Ie 

13. Bord antérieur du clypéus ayant deux petites dents 
nettes au milieu, angles antérieurs un peu relevés 

o Fischeri KLB. 

Bord antérieur du clypéus ayant une dent médiane large, 

(parfois échancrée en son milieu); angles antérieurs 

GEO MMSE wWeMNOMSSESy nti nre een hs DE en FA 

14. Bord antérieur du clypéus ayant en son milieu une dent 

robuste, très large au sommet; grande espèce. 
4 marmoratus FRM 

Dent médiane du bord antérieur du clypéus moins oe 

loppee;sfespeces, plus petites mits cupo veve; sent) BS 

15. Dessus sans aucune tache blanche, téte tres bombée 

CHÉHEMESAVEUXEL 5 wiht cel. Bat antun CSL rest mM. 

Dessus ayant des petites taches blanches, tête peu bom- 

HÉcrHentreslesiveusx,. ul dev alt en si 

16. Dessus portant de nombreuses spa) Clic blanches 

souvent coalescentes; saillie mésosternale plus courte 

eraplus ‚Pointue, Hi ness La eee Ziet ordes THOMS. 

Petites taches blanches moins nombreuses; saillie n éso- 
sternale plus longue et plus arrondie au sommet 

1 admixtus HOPE 


I. PSEUDINCA ADMIXTUS HOPE. 
(Ann. & Mag. Nat, Hist. IX, 1842, p. 494). 


Cette espèce, très voisine de P. zucoides THS. et souvent 
confondue avec elle, s’en distingue par la saillie mésoster- 
nale plus longue et plus arrondie au sommet, par sa couleur 
plus foncée et par sa taille généralement plus petite. La 
forme du clypéus des deux espèces est à peu près la méme. 

Tibias antérieurs des deux sexes tridentés, quoique la troi- 


19 


282 F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


sième dent soit parfois très petite chez le G. Dernier segment 
abdominal du & lisse au milieu, densément couvert de peti- 
tes stries pilifères chez la 9. 

L’existence de formes de transition entre P. admixtus et 
P. incoides ne m'étonnerait pas; j'ai vu plusieurs individus 
de taille plus grande provenant de Mukonje Farm près de 
Mundame, Jaunda et Moliwe près de Victoria, ayant la saillie 
mésosternale plus pointue et moins arrondie que celle de 
P. admixtus, tandis que les petites taches blanches étaient 
plus nombreuses, 

J'ai vu plus de 80 individus, dont deux seulement pro- 
venaient du Congo Belge (Région de Sassa, Ituri); les autres 
étaient orginaires du Libéria; de la Côte d'Or; de l’Assinie 
(Accra); du Togo (Amu); de la Nigéria (Lagos); du Came- 
roun (Mt. Cameroun, Isongo, Victoria, Moliwe près de Victoria, 
Duala, Dibongo, Barombi, Mundame, Mukonje près de Mun- 
dame, Nyansasso, Nanga Ebogo, Joko, Jaunda, Molundu, 
Yukaduma); de Fernando Po (Bahia de S. Carlos, S. Isabel), 
et du Gabon. 

C'est avec quelque doute que j'ai rangé les deux individus 
du Congo Belge (Mus. de Tervueren) parmi les P. admzxtus. 
Celui qui provient d’ Ituri Medje a la forme générale de 
P. incoides mais en diffère par sa saillie mésost. plus allon- 
gée et aigue, recourbée vers le corps; l'autre, de la Région 
de Sassa, ressemble aux individus de Mukonje Farm près 
de Mundame mentionnés plus haut, mais il porte moins de 
petites taches blanches. 


2. PSEUDINCA INCOIDES THOMS. 
(us Scient 1800; pb 27): 
(P. admixtus KR nec HOPE, P. gabonicus FRM.). 


Le Dr. KRAATZ, tout en se trompant d'espèce, a très bien 
figuré le P. zncoides THOMS.; grace à l’amabilité du Dr. W. 
HORN, j'ai pu étudier l'individu ayant servi à ce dessin et 
jai constaté que, contrairement a ce qu’en dit KRAATZ, il 
s’agit d'un male. 

Les tibias antérieurs des o portent généralement deux 
dents et parfois une troisème rudimentaire; j'ai même vu 
un individu ayant trois dents nettes. Les © en ont aussi 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 283 


bien deux que trois, la troisième étant parfois rudimentaire. 
Ce caractère ne peut donc aider à la détermination des sexes 
qu'on peut mieux distinguer par les carènes plus robustes 
des tibias antérieurs et la ponctuation plus dense des cétés 
du dessous chez la 9, tandis que le dernier segment abdomi- 
nal du g* est brillant et presque sans ponctuation au milieu. 
Les organes génitaux du male ne different guére de ceux de 
P. admixtus HOPE, que par leur plus grande taille. 

J'ai examiné environ 200 individus provenant de la Côte 
d'Or; de l’Assinie; du Togo (Amedzowe, Bismarckburg); du 
Dahomey; de la Nigéria (Vieux Calabar); du Cameroun (pied 
du Mt. Cameroun, Soppo, Bouéa, Victoria, Moliwe près de 
Victoria, Engelberg, Ekona, Mangamba, Nyansasso, Mukonje 
Farm près de Mundame, Bangwe, Banyangland, Montagnes 
de Bakossi, id. Esosung, Région de Tikar, Joko, Wutschaba, 
Lolodorf, Bipindi, Kribi, Molundu, Région de l'Uam: Bosum, 
Gandi, Tukan, Mokundange, Ekok); de Fernando l’o (S. Isa- 
bel); de la Guinée Espagnole (Nkolentangan); du Congo 
Frangais (Lambarene, N’Gomo, Libreville); du Congo Portu- 
gais (S Salvador); et du Congo Belge (Banana, Région de 
Mayumbe: Temvo, Lampa, Kisu, Tshela, Makala, Kisantu, 
Région de Sassa, Haut Uélé: Moto, Kivu: Mokoto, Stanley 
Falls, Zombo, Mayanda) 

Jen ai vu aussi étiquettés „Luitpold Kette, Afr. or.’’, je 
doute fort de la précision de cette localité, à moins qu’il ne 
s'agisse des „Montagnes Prinz Luitpold” au Cameroun. Un 
autre de la collection MOSER, portait l’étiquette „Obocht, 
Mer Rouge’! 


3. PSEUDINCA INSULARIS nov. spec. 


Dessus mat, téte et pronotnm d’un beau vert olivatre, 
celui-ci bordé latéralement de bandes brun rose clair; élytres 
brun rose clair, marbrés nettement de vert olivàtre; pygi- 
dium vert brunatre; dessous vert, bords postérieurs des seg- 
ments I—4 nettement bruns, cuisses vertes a reflets bruna- 
tres, tibias brun rouge plus ou moins foncé, extrémités 
verdatres Les petites taches blanches manquent absolument, 
sauf sur les segments 3—4, dont le bord antérieur porte 
une tache blanche minuscule sur les còtés. 


284 F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


Le bord antérieur du clypéus est relevé très faiblement 
au mileu et y est quelque peu émarginé; calus du clypéus 
tres bombé, ne s’élevant, par devant, que peu au dessus de 
la dépression qui suit le bord antérieur; ponctuation très 
fine et reu dense; bords antérieur et latéraux, ainsi que les 
déclivités, nettement ponctués. 

Ponctuation du pronotum extrêmement fine, plus nette vers 
les bords latéraux 

Epimères mésothoraciques luisants, à ponctuation pilifère 
vers le pronotum. Scutellum d’un vert olive uni. 

Elytres portant des lignes nettes, formées par des petits 
signes arqués, déclivités non ponctuées, angles suturaux peu 
découpés. 

Pygidium couvert de courtes stries pilifères. 

Abdomen presque sans ponctuation en son milieu, portant 
seulement, vers, les eötes de petites stmestarguées , dernier 
segment brillant, très finement et peu densément ponctué 
en son milieu, davantage vers ses côtés. Poils du dessous 
brunatres, fins et longs. Saillie mésosternale longue et poin- 
tue, plus courte que celle de ?. admixtus HOPE, mais beau- 
coup plus fine. Tibias antérieurs tridentés. 

Longueur env. 20 mm., largeur II mm. 

Une seule © de Fernando Po. Type coll. VALCK LUCASSEN. 


4. PSEUDINCA MARMORATUS Fru, 
(Bull Soc Ent. France MISO spe GEV): 


Le mâle se distingue de la femelle par la ponctuation du 
dernier segment du ventre; elle est très faible et manque 
au milieu chez le &, tandis qu'elle est répandue sur toute 
la surface chez la 9. Les males ont généralement les tibias 
antérieurs bidentés quoique j'ai obserié chez certains une 
troisieme petite dent très peu développée Les tibias anté- 
rieurs des 9 sont tridentés, toutefois jen ai rencontré une 
dont la troisième dent du tibia antérieur droit n'était pas 
développée, tandis que la 3°”® dent du tibia gauche, quoique 
petite, était nette. Les tibias antérieurs des Q sont striés plus 
nettement et plus grossièrement que ceux des g'. Les angles 
postérieurs des hanches postérieures sont très allongés et 
pointus (bien souvent la pointe est cassée). 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 285 


La variété roseipennis var. nov. (nom que BOURGOIN a voulu 
‘donner d’aprés un individu que j’ai vu dans sa collection, 
croyant qu’il s’agissait d’une nouvelle espèce pour laquelle 
il ne pouvait cependant trouver de caractères la distinguant 
nettement du vrai /. marmoratus) est nettement marbrée. 
On la rencontre en général davantage vers l’est, quoique 
j'en ai vu aussi du Cameroun. BOURGOIN a donné une descrip- 
tion d'un P. marmoratus FRM., des environs de Kaimosi 
(Voyage Babault en Afr. or. anglaise 1912—1913 (1921), 
p. 32) et il a sans doute étudié un individu de cette variété. 
Cette 9, qui se trouve au Muséum de Paris et qui est très 
probablement celle que j’ai examinée, est un mâle: BOUR- 
GOIN cite d’ailleurs ,,tibias antérieurs dzdentés’’. 

Je n'ai pas trouvé de différences de structuré entre le vrai 
P. marmoratus et sa variété rosespennis: les aberrations sont 
limitées à la coloration et à la pubescence qui est plus dense. 
La coloration est bien plus claire, la séparation entre les 
taches foncées et la couleur brique des élytres est plus dis- 
tincte; les élytres du vrai P. marmoratus ont en général un 
reflet plus vert, causé par la couleur verdàtre foncé des taches, 
qui sont d’un brun foncé chez la var. roseipennis. 

J'ai toujours remarqué, sur le pronotum des individus de 
l’Uganda, quelques petites taches blanches, soit au milieu 
des côtés, soit dans les angles antérieurs, parfois même sur 
ces deux parties; le vrai P. marmoratus ne les possède que 
très rarement. Plusieurs individus du Cameroun ont même 
plusieurs petites taches; à mon avis, ils appartiennent à la 
variété rosezpennis; leur pubescence est en effet plus dense 
et plus longue dans la dépression qui suit le bord antérieur 
du clypéus, derrière les yeux et sur le dessous. On retrouvera 
sans doute, surtout au Congo, des individus formant la tran- 
sition de l’espèce a la variété. 

Une autre variété que j'ai rencontrée provient du Congo 
Belge; elle est très foncée et les tarses sont presque noirs: 
var. obscurus (Musée de Tervueren et coll. VALCK LUCASSEN). 

J'ai vu le vrai P. marmoratus FRM. provenant du Came- 
roun (Mungo); du Congo Frangais (Dieli-Riv. Alima); du 
Congo Belge (Léopoldville, Luluabourg, Kikwit, Ilenge, San- 
kuru Kondué, Kasai, Stanley Falls, Kabambaré, Haut-Uélé: 


286 F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


Moto, Arebi, Région de Sassa, Ituri Medje, Ukaika, Forét 
de Moera). 

La var. roseipennis: de l'Uganda (Entebbe, Mwera, Mityana, 
Kivuvu, Bunjako, Unyoro, Mabira Forest, Buddu, Env. de 
Kaimosi Mt. Elgon); Niam Niam (Semnio); Ruwenzori occ. 
au nordouest de Beni; du Cameroun (Mungo, Lolodorf, 
Effulen, Gandi, Victoria, Mukonje Farm); et du Congo Belge 
(Zongo-Mokoanghay, Ukaika, Haut Uélé Moto, Haut Bokala, 
Région de Sassa, Stanleyville, Kasai, Sankuru Kondué). 

La var. obscurus du Congo Belge (Sankuru Kondué). 


5. PSEUDINCA STRIATUS nov. spec. 


Cette nouvelle espèce se distingue de toutes les autres 
par la présence, sur le disque des élytres, de lignes, visibles 
méme a l’oeil nu, chez la 9. Les autres espèces possèdent 
des lignes de points ou de petits signes arqués. Chez le 
P. striatus ces raies sont formées par des lignes parfois 
interrompues; la ligne juxtasuturale est double par endroits 
vers le sommet (4); les quatre premières lignes sont nette- 
ment doubles (9). Ces raies sont très brillantes. 

La forme du corps est plus ovale; dessus mat, téte et 
pronotum d'une coloration olive-brunätre, élytres foncés, 
marbrés de vert et de brun, mais pas nettement; pygidium 
olivAtre ainsi que le dessous, bords postérieurs des segments 
ventraux brunatres; cuisses verdatres, tibias et tarses rou- 
geätres. Dessus sans aucune tache blanche, dessous avec 
deux rangées de petites taches blanches de chaque còté. 

Le clypéus ressemble à celui de P. marmoratus FRM., mais 
la dent médiane du bord antérieur est moins développée. 
Téte, sauf les bords, peu ponctuée; pronotum portant, sur- 
tout vers ses bords latéraux, des points et des petites stries; 
ce caractère est beaucoup plus net chez la 9. 

Scutellum non ponctué, sauf dans les angles antérieurs. 

Pygidium densément couvert de petites stries transversales 
se touchant plus ou moins, portant des petits poils bruns. 

Segments ventraux peu ponctués chez le {, davantage 
chez la 9; dernier segment brillant n’ayant, chez le g', que 
des petites stries transversales vers ses bords lateraux. 

Saillie mésosternale courte et assez pointue. Tibias biden- 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 287 


tes chez le &, tridentés chez la 9, quoique chez une des 9 
examinées, la troisieme dent ait presque disparu. 

Longueur 20—22.5 mm.; largeur 12—13 mm. 

Congo Belge (Kasai-Galli Koko, Sankuru Kondué); Came- 
roun (Lolodorf, Nssanakang). 

Types d, Q Musée de Tervueren. 


L'individu de Nssanakang, un g‘, appartenant au Mus. Zool. 
de Berlin, est très graisseux et défectueux, mais je suis pres- 
que str qu’il appartient a cette espèce, a la description de 
laquelle il répond en général. Les individus congolais ont 
été signalés par M. BURGEON dans les Ann. du Musée du 
Ceonzo belge, Zool! Série IN, Sect. II, Tome Il, fase. 2, 1932, 
p. 110 au num. 258 sous le nom de P. robustus JANS., mais 
je n’ai pas encore vu cette dernière espèce du Congo. 


6. PSEUDINCA ROBUSTUS JANSON. 


(Cistula Ent. III, 1882—1885 (1884), p. 109). 
(P. Knutsoni AURIV.). 


Les tibias antérieurs des g* sont bidentés, ceux de la 9 
tridentés (3°™¢ dent parfois très faible). Le dernier segment 
ventral est très lisse chez le 9, également lisse chez la 9, 
mais un peu plus ponctué. J'ai vu une y, possédant non 
seulement les tibias antérieurs bidentés, mais aussi la ponctua- 
tion presque nulle du dernier segment ventral et la ponctuation 
plus faible des tibias antérieurs; je suppose qu'il s’agit d'un 
male, dont les organes génitaux ont été égarés après un 
examen antérieur. 

La plupart des individus que j’ai examinés ont les élytres 
brun rouge, sauf les calus huméraux et apicaux qui sont 
foncés; j'en ai vu cependant de taille assez forte, provenant 
des Montagnes Bakossi et Bouéa (Cameroun), dont les élytres 
étaient légèrement marbrés quoique la couleur brun rouge 
dominät. 

Jai vu des individus provenant de la Côte d'Or; du Cala- 
bar (Buguma); du Cameroun (Mont. Bouéa et Bakossi, Eso- 
sung, Victoria, Barombi, Bibundi, Plantat. Woermann, Duala, 
Jaunda). 

7. PSEUDINCA OLIVICOLOR nov. sp. 


De la même taille que P. admixtus et d'une coloration 


288 F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


rappelant celle de P. robustus JANS., mais avec une nuance 
olive brunàtre entierement unie des élytres, tandis que les 
calus huméraux et apicaux des élytres de P. robustus sont 
vert foncé. Le pronotum porte sur chaque côté, vers le milieu, 
une tache foncée très indistincte. 

Antennes, palpes, tibias et tarses rouges; épines des tibias 
et ongles noiràtres. Aucune tache blanche. 

Le clypéus ressemble beaucoup à celui de P. robustus mais 
il est ponctué plus fortement; les déclivités sont striées, tan- 
dis que celles de P. robustus sont ponctuées. 

Ponctuation du corselet surtout nette le long des bords 
latéraux et antérieur, plus forte que celle de P. rodustus; 
épimères mésothoraciques finement striés. Elytres a peu 
prés imponctués sauf quelques fines raies de points; angles 
suturaux peu étirés; bord du sommet crénelé, moins que 
P. robustus. 

Ponctuation des segments abdominaux extrêmement fine 
au milieu, se changeant en petites stries arquées pilifères 
vers les côtés; dernier segment brillant, assez densément 
couvert de petites stries. Tibias antérieurs d’une des 9 
bidentés, de l’autre Q avec indication faible d’une troi- 
sieme dent. 

Angles postérieurs des hanches postérieures beaucoup moins 
allongés que chez P. robustus. 

Longueur env. 20 mm., largeur env. 10 mm. 

Congo Belge (Kafakumba) 2 9. 

Type 9 Musée de Tervueren; co-type coll. VALCK 
LUCASSEN. 


8. PSEUDINCA PLICATUS KOLBE. 
(Ergebn. Deutsche Zentr Air, Exped Vi) 0140207) 


x 


Cette espéce est facile 4 reconnaitre aux angles posté- 
rieurs des élytres qui sont élargis, et en outre fortement 
crénelés. 

Quatre des 8 g' que j'ai vus, y compris le type au Mus. 
Zool. de Berlin, avaient les tibias antérieurs bidentés, ceux 
des quatre autres présentaient une troisieme dent, quoique 
très rudimentaire. En général les Q ont les tibias antérieurs 
tridentés, mais la troisieme dent est souvent très petite; 


PSEUDINCA KR., (SCARABAFIDAE: CETONIINAE). 289 


celle d’un individu avait presque totalement disparu et un 
autre, du Congo Frangais (Bassin de l’Ivindu), appartenant 
au Muséum de Paris, n’en avait que deux. Les élytres sont 
assez parallèles, 

Le dernier segment ventral du & est brillant et imponctué 
au milieu, celui de la 2 couvert de petites stries transver- 
sales. La coloration de cette espèce varie beaucoup, comme 
celle de P. marmoratus FRM. 

J'ai cru remarquer que l'élargissement des angles posté- 
rieurs des élytres est plus développé chez les individus des 
régions orientales que chez ceux des régions occidentales. 

J'ai vu des individus provenant de l'Uganda (S. E. Buddu: 
Tero Forest, Entebbe, Budongo Forest: Unyoro, W. Ankole, 
Daro ou Durro Forest, Mpanga Forest, Mabira Forest); du 
Congo Belge (Ssonga a l’Quest du lac Albert, Forét de Beni 
a l’ouest du Ruwenzori, Forét de Mawambi, Ituri: Kanga 
Kilo, Mambuttu, Région de Sassa, Haut Uélé: Arebi); du 
Cameroun (Lolodorf) et du Congo Frangais (Bassin de l’Ivindu, 
Affluent de l’Ogooué), mais c'est avec quelque doute que 
je range, parmi les P. plicatus, Vindividu originaire de cette 
dernière localité (Mus. de Paris). 


9. PSEUDINCA FISCHERI KOLBE. 
(Stettiner Entom. Zeit. 1895, p...281)- 


Facile à reconnaître par la présence, au milieu du bord 
antérieur du clypéus, de deux petites dents pointues et par 
les angles antérieurs de ce bord un peu relevés. Le bord 
latéral très relevé du clypéus se courbe vers la base des 
deux petites dents médianes du bord antérieur, et est forte- 
ment strié et ponctué. 

Le sternum porte de longs poils d’un brun orange. Cette 
pilosité est très dense et la saillie mésosternale, assez poin- 
tue, en sort bien brillante. Tous les individus que j'ai vus, 
les g* aussi bien que les 9, avaient les tibias antérieurs tri- 
dentés et moins robustes chez le g* que chez la 9. Dernier 
segment ventral ponctué, moins fortement et a pilosité plus 
réduite chez le g. 

Quoique le clypéus montre une transition vers le genre 
Heteropseudinca, j'ai classé cette espèce parmi les vrais Pseu 


290 F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


dinca en raison de la forme de la saillie mésosternale et de 
celle des organes génitaux du mâle. 

Tous les individus que j'ai étudiés étaient originaires de 
l'Afrique orientale (Kikuya et S. E. Victoria Nyanza). 


L’affinité entre plusieurs espèces mentionnées plus haut 
étant assez grande et les organes génitaux des males se 
ressemblant beaucoup, il y a quelque chance de rencontrer 
des formes de transition, dont il est difficile de dire à quel- 
les espèces elles appartiennent. 

Ainsi, j'ai vu une 9 du Cameroun (Mus. Berlin-Dahlem) 
ayant l’apparence de P. robustus, mais le dessin de P. mar- 
moratus; un J également du Cameroun (même Muséum) 
des mémes forme et couleur, mais possédant la saillie méso- 
sternale de P. admixtus, quoique plus développée, et une £ 
du Cameroun (Lolodorf) (Musée Zool. de Berlin) des mémes 
taille et forme que P. zncorides THS. mais sans aucune 
tache blanche. 


10. PSEUDINCA RUFULUS KOLBE. 


(Ergebn. Deut. Zentr. Ain MEX PCV noms, ps 4079). 
(Pseudinca vitticollis BOURG.). 


En comparant le type de P. rufulus KLB. appartenant au 
Mus. Zool. de Berlin à des co-types de P. vittzcollis BOURG., 
j'ai obtenu la certitude que ces deux espèces sont synonymes. 

Les tibias antérieurs du æ sont plus minces que ceux de 
la 9; ils étaient toujours tridentés, dans les deux sexes, chez 
les 14 individus que j'ai étudiés. Le dernier et l’avant der- 
nier segments ventraux de la @ sont plus ponctués et plus 
pilifères que ceux du gd. 

Il se trouve dans ma collection un individu originaire du 
Congo Belge (Haut Uélé: Arebi) possédant les caractères de 
P. rufulus, quant à la couleur et au dessin, mais présentant, 
avec P. dichrous une certaine ressemblance, moins prononcée 
toutefois en ce qui concerne la forme du clypéus et des angles 
suturaux des élytres. Il n’est pas impossible qu'il s’agisse ici 
d’une transition d’une espéce a l’autre. La localité de capture 
est située entre les régions habitées par ces deux espèces. 

Saillie mésosternale fig. 29. 


PSEUDINCA KR., (SCARABAFIDAE: CETONIINAE). 291 


J'ai vu P. rufulus provenant des environs du Ruwenzori, 
des environs de Kaimosi (Forét de Kakamegoes Mt. Elgon) 
de Kivu: Tshibinda et du Nord du lac de Tanganyika. Un 
des individus de Tshibinda avait le dessus a reflets très verts. 

M. BURGEON a pris cette espèce en battant dans la para- 
pluie les buissons de la forét de montagne; l’individu du 
Ruwenzori a été capturé sur des plantes herbacées. 


11. PSEUDINCA DICHROUS GERST. 
(Mitt. Nat. Ver. Neu-Vorpommern, 1883, p. 30). 


AURIVILLIUS (Bih. Svenske Vet. Hand. XII (8), 1886, p. 10) 
dit que le tibia antérieur du g* est unidenté et qu'il ne pré- 
sente aucune trace d’une seconde dent (AURIVILLIUS ne tient 
évidemment pas compte de la première dent toujours pré- 
sente a l’extrémité). Je ne partage pas cette opinion, puisque 
tous les g* que j'ai examinés possédaient une troisième dent 
nette, quoique parfois rudimentaire. Ce que AURIVILLIUS dit 
des petites taches du corselet est erroné. 

Les derniers segments abdominaux de la © sont bien plus 
ponctués que ceux du x, dont le dernier segment est ponc- 
tué plus éparsément et en général très faiblement en son 
milieu. 

P. dichrous est facile à distinguer des espèces voisines 
par les angles postérieurs des élytres, qui s’elargissent un 
peu, près du calus apical; le bord est très crénelé; la suture 
est très étirée au sommet et rend le bord postérieur des 
élytres très émarginé. Chez certains individus cet élargisse- 
ment, légèrement renflé, forme une petite gouttière. 

J'ai vu de cette espèce, très bien décrite par GERSTAECKER, 
des individus provenant de la Cote d'Or, du Vieux Calabar, 
du Cameroun (Victoria, Engelberg, Mt de Bouéa, Joko), du 
Congo Frangais et du Congo Belge (Ilenge). 

A mon avis, il n’est pas impossible qu’il existe des formes 
de transition avec l’espèce suivante. J'ai vu des individus du 
Congo Belge (Lukolela) et du Cameroun mérid. (Région de 
Bangandu), ayant la ponctuation nette du pronotum de P. 
dichrous, mais sans posséder le caractère remarquable du 
sommet des élytres. 


292 F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


12. PSEUDINCA VARIATUS BOURG. 
(Voyage Babault Afr. or. Angl. 1912—13 (1921), p. 33). 


BOURGOIN a donné une description détaillée de cette 
espèce qui ressemble a P. dichrous GERST., mais qui s’en 
distingue par la ponctuation plus faible du pronotum, les 
raies de points moins accentuées et par la forme du sommet 
des elytres. 

L'extrémité des tibias antérieurs est nettement plus cour- 
bee chez le 5% que chez la 9; le clypéus est semblable a 
celui de P. dichrous. 

Les individus que j'ai vus provenaient de l’Uganda (Kai- 
mosi, Mpanga Forest, Daro ou Durro Forest, Tero Forest 
S. E. Buddu, Kampala) et un du Congo Belge (Haut Uélé 
Moto) ayant la ponctuation plus nette. 


13. PSEUDINCA BURGEONI nov, sp. 


Entierement mat, gris vert foncé ou plus ou moins brun 
rose. Nombreuses taches grisätres plus ou moins fortes et 
plus ou moins coalescentes sur la téte, sur le pronotum et 
les élytres, surtout le long des côtés, et formant une bande 
large coupée de vert mat qui borde le dessous. L’abdomen 
porte parfois des petites taches blanches au milieu des seg- 
ments, elles manquent chez tous les P. dichrous que j'ai 
étudiés, tandis que le cinquième segment de 2 g' de P. varza- 
Zus en portait une. 

Clypéus semblable a celui de P. dichrous, base de la carene 
transversale aussi large que celle de la dent médiane du 
bord antérieur. 

Ponctuation du pronotum éparse au milieu, plus nette 
vers les cétés où elle forme des petits signes arqués. 

Seutellum imponctue et “de coloration unie. Epimeres 
mésothoraciques tachés de blanc, partie antérieure a pubes- 
cence jaune. 

Elytres marqués de taches noires veloutées et fuligineuses, 
comme on en trouve chez plusieurs espèces de Pseudinca, 
allant des épaules à la suture. Les élytres sont bordés de 
lignes de petits signes arqués; declivites laterales imponc- 
tuées; les petites taches blanches se trouvent surtout dans 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 293 


les intervalles; angles suturaux allongés, bord postérieur 
assez droit. 

Pygidium ayant quatre taches blanches, dont les deux 
médianes plus ou moins interrompues, la striolation est 
beaucoup plus coalescente que celle de P. dichrous et P. 
vartatus, qui ont le pygidium couvert de petits points pili- 
feres lui donnant un aspect rugueux. 

Dessous plus taché de blanc que celui de P. dichrous et 
de P. variatus. Métasternum imponctué en son milieu, un 
peu brillant, finement ponctué vers ses còtés où cette ponc- 
tuation se change en striolation fine; hanches postérieures 
striolées en sens différents. Segments abdominaux 3—6 por- 
tant une ligne irrégulière de faibles points pilifères se trans- 
formant en petits signes arqués vers les cotés; cette ponc- 
tuation s’accentue sur chaque segment suivant; dernier 
segment du & imponctué au milieu, celui de la © entière- 
ment couvert de petites stries transversales. Saillie méso- 
sternale fig. 30. 

Pattes d’un vert dominant, parfois rougeàtre. Bord extérieur 
des tibias très rugueux, ce qui distingue cette espèce de P. 
dichrous et de P. variatus. Tibias antérieurs fortement caré- 
nés même chez le 9 et bi- ou tridentés; tridentés chez la 9. 

Longueur 18 mm., largeur 9.5—10 mm. 

Congo Belge (Katanga: Kafakumba, Lulua: Muteba). 

Types 4, Q Musée de Tervueren, co-types coll. VALCK 
LUCASSEN. 

Dédié a M. LÉON BURGEON qui m’a gracieusement com- 
muniqué les Pseudinca du Musée de Tervueren. 


14. PSEUDINCA SCHOUTEDENI nov. sp. 


Cette espèce est voisine de P. varzatus par la forme de 
son clypéus, mais en differe par la couleur foncée, par la 
ponctuation très grosse et profonde des bords latéraux du 
pronotum, par la forme des petites taches blanches sur le 
pronotum, qui sont arrondies chez /. varzatus et plus ou 
moins coalescentes chez P. Schouteden?, et par la forme de 
la saillie mésosternale beaucoup plus courte (fig. 31). 

Ressemblant beaucoup à P. Burgeoni par sa couleur, elle s'en 
distingue surtout par la forme du clypéus dont la base de 


204 F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


la carène transversale est beaucoup plus large que celle de 
la dent médiane du bord antérieur. La saillie mésosternale 
est plus courte. 

Tibias antérieurs tridentés; ponctuation des derniers seg- 
ments abdominaux plus dense chez la © que chez le d. 

Longueur env. 17 mm., largeur env 10 mm. 

Type & Congo Belge: Haut Uélé-Aba (Musée de Tervue- 
ren); type Q Cameroun: Région de Uam-Bosum (coll. VALCK 
LUCASSEN). 

Je dédie cette nouvelle espèce à M. le Dr. SCHOUTEDEN, 
Directeur du Musée du Congo Belge à Tervueren. 


15. PSEUDINCA HORNI nov. sp. 


Cette espèce ressemble beaucoup a P. Burgeoni par la 
couleur et le dessin, mais en differe par la forme du clypéus 
et de la saillie mésosternale. 

Dent médiane du bord antérieur du clypéus très robuste, 
bien plus haute que la carène transversale et que la petite 
dent de la carène longitudinale. Angles antérieurs moins 
arrondis et un peu relevés, les carenes des bords latéraux 
sont très nettes et n'atteignent pas les angles antérieurs. 
Carène transversale du clypéus beaucoup plus large que celle 
de P. Burgeoni. Une carène longitudinale se trouve entre 
les yeux, se terminant par devant en une très petite carene 
transversale bien nette, aussi élevée que celle qui la précède. 
Striolation des bords latéraux du clypéus plus forte que celle 
‚de P. Burgeont. 

Pronotum couvert, surtout vers les côtés, de signes arqués, 
nets, a pubescence june. 

Scutellum sans taches et imponctué; les épimères méso- 
thoraciques ayant quelques signes arqués pilifères et quelques 
taches blanches 

Les lignes de points habituelles longeant les côtes des 
élytres sont très distinctes dans cette espèce. Angles posté- 
rieurs nettement crénelés, angles suturaux peu allongés et 
obtus. bord postérieur assez droit. 

Pygidium couvert de petites stries transversales éparses à 
pubescence brune. Segments abdominaux 2—5 tachés de 
blanc au milieu, dernier segment brillant, presque imponctué 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 295 


au milieu. Saillie mésosternale dirigée vers le bas et plus 
robuste (fig. 27). 

Tibias antérieurs tridentés, fortement carénés; pattes rou- 
geätres a reflets verdätres, tarses et extrémités des cuisses 
et des tibias foncés. Angles postérieurs des hanches posté- 
rieures peu allongés. 

Forceps fig. I. 

Longueur 17 mm., largeur 9.5 mm. 

Angola: Benguella (Dr. WELLMAN) un d. 

Type coll. VALCK LUCASSEN. 

C'est avec grand plaisir que je dédie cette nouvelle espèce 
au Dr. W. HORN en reconnaissance des maintes services 
qu'il m'a rendus. 


16. PSEUDINCA MACGILLAVRYI nov. sp. 


Cette espèce, qui ressemble à P variatus par la coloration 
et le dessin, est voisine de la précédente par la forme du 
clypéus, mais la dent médiane du bord antérieur, ainsi que 
les angles antérieurs et les carènes des bords latéraux, sont 
beaucoup moins développés chez la nouvelle espèce. 

Ponctuation du corselet bien moindre et presque sans 
pubescence. Bords des angles postérieurs des élytres moins 
crénelés, angles suturaux semblables à ceux de P. Horut, 
plus étirés chez un 4. Côtes des élytres plus faibles. 

Pygidium plus densément couvert de petites stries pilifères. 

Dernier segment ventral du 5 peu ponctué au milieu, 
celui de la © densément couvert de petites stries transver-. 
sales Saillie mésosternale très courte, l'extrémité assez aigue, 
recourbée vers le corps. Tibias antérieurs des deux sexes 
tridentés, la troisième dent du g moins développée, pattes 
plus claires que celles de P. Horns. 

Longueur 16— 17 mn.., largeur 9—9.5 mm, 

Un & sans localité, Type (cell. VALCK LUCASSEN): une 
Q Guinée, type (Mus. de Paris) et un g' Lagos (British Mu- 
seum) co-type. 


Le premier 4, dont les angles suturaux sont plus étirés, 
ressemble à /. dichrous, mais s'en distingue par la forme du 
clypéus et l'absence de l’élargissement du sommet des élytres. 


296 F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


Cette espèce, que je dédie au Docteur D. MAC GILLAVRY, 
d’Amsterdam, en reconnaissance de son précieux concours, 
diffère surtout de ?. Horni par la structure plus faible du 
clypéus, de la saillie mésosternale beaucoup plus courte et 
par les petites taches blanches sur la tête, le pronotum et 
les élytres. Ces taches, beaucoup plus petites et plus rondes, 
ne forment pas un ensemble plus ou moins cohérent comme 
chez les P. Horni, P. Burgeoni, P. incoides. 


17. PSEUDINCA MARGINICOLLIS nov. sp. 


J'ai rangé cette nouvelle espèce, dans mon tableau dicho- 
tomique, parmi les petites espèces, quoique le plus grand 
des deux individus que j'ai examinés ait presque la même 
taille que P. olzvicolor et que les petits individus de P. 
admixtus. 

Elle se distingue des autres espèces 10—16 par sa saillie 
mésosternale très allongée et assez fine (fig. 28) et par les 
côtés du pronotum entièrement bordés d'une bande blanche 
étroite, caractére que je nai vu chez aucune autre espéce 
de Pseudinca. 

Entiérement mat, d’un vert sombre, nuancé par endroits 
de brun. Quelques petites taches blanches entre et derrière 
les yeux, sur les cétés du pronotum où elles sont disposées 
circulairement et sur le disque des élytres; taches plus gran- 
des sur les déclivités, sur le pygidium et sur les còtés du 
dessous. Celui-ci brillant, vert a reflets brunätres, ainsi que 
les fémurs et les tibias, tarses verts, parfois nuancé de noir. 

Bord antérieur du clypéus portant au milieu une dent 
large et nette, angles antérieurs arrondis. Caréne transversale 
du clypéus très nette, renflée et n’atteignant pas les còtés; 
intervalle entre le bord antérieur et cette carène très profond, 
brillant et portant quelques points distincts. Faible élévation 
longitudinale entre les yeux assez nettement tronquée en 
avant pour pouvoir paraître transversale et séparée de la 
carène transversale par un intervalle moins profond que le 
précédent, mais bien distinct et très densément ponctué. 
Ponctuation entre les yeux plus éparse, occiput a peu près 
imponctué. 

Ponctuation du pronotum presque nulle au milieu, plus nette 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 297 


vers les cotés, ou elle est formé par de petits signes arqués. 

Scutellum sans ponctuation sauf a la base. 

Cotes des élytres faibles mais distinctes, bordées de lignes 
de points fins, ainsi que les declivites, angles suturaux 
assez nets. 

Pygidium marqué d’une striolation dense et nette, a pu- 
bescence brunätre, très fournie et assez courte. 

Ponctuation des còtés des segments ventraux assez dense, 
s'atténuant vers leur milieu, pubescente; dernier segment du 
d a peu près lisse en son milieu, celui de la © nettement 
couvert de petites stries transversales plus ou moins coales- 
centes; abdomen du légèrement déprimé en son milieu. 
Suture entre métasternum et mésosternum très nette, saillie 
mésosternale très brillante, d’un vert bien plus foncé que 
la partie voisine du métasternum. 

Tibias antérieurs tridentés dans les deux sexes et forte- 
ment carénés aussi chez le g'; face externe des tibias inter- 
médiaires et postérieurs rugueuse comme chez P. Burgeont 
et P. Schoutedeni. La ponctuation générale de la © est plus 
forte que celle du d'. | 

Longueur 18.5—20 mm, largeur 10.5—11.5 mm. 

Congo Belge: Kivu-Rutshuru (van Roechoudt) 1280-1600 m., 
ct 1032. 

Type & Musée de Tervueren, 9 coll. VALCK LUCASSEN. 


METALLOPSEUDINCA gen. nov. 


Comme je l’ai dit plus haut (p. 278), j'ai cru utile d'écar- 
ter le Pseudinca Auberti FRM. du genre Pseudinca en raison 
de la conformation particuliere de la saillie mésosternale 
(fig 2), de la forme du scutellum, dont les côtés ne sont 
que légèrement plus longs que la base et non déprimés, et 
du reflet métallique du dessous. La saillie au bord antérieur 
du sternum est très allongée. 


1. METALLOPSEUDINCA AUBERTI FRM. 

(Ball? Soc.’ Ent. France, 1895, p.-CERXVM). 
(Pseudinca cornifrons MOS. (d‘), Stett. Ent. Zeit., 1916, p. I 50). 
(Pseudinca parvulus Mos (9), Ann. Soc. ent. Belg., 1911, p. 364). 

J'ai examiné les types de P. cornifrons MOS. et P. parvu- 
20 


298 F. T. VALCK LUCASSEN, RÉVISION DU GENRE 


lus Mos. appartenant au Muséum Zool. de Berlin) et je suis 
persuadé que MOSER a décrit deux fois la méme espece; 
d'ailleurs, BOURGOIN soupgonnait déjà cette synonymie, si 
j'en juge par une determination que j'ai vue de lui de deux 
individus congolais. Ces deux descriptions s’accordent avec 
celle de P. Auberti FRM et je n’hésite pas a déclarer que 
les espèces de MOSER tombent en synonymie avec celle de 
FAIRMAIRE, quoique je n'ai pas vu le type de cette dernière. 

La corne du clypéus est plus développée chez le g' que 
chezilan®: 

Forceps du type de P. cornifrons Mos., fig. 3—4; saillie 
mesosternale fig. 2. 

Cameroun (Joko, Mungo Mukonje Farm), Congo (sans 
localité précisée), Gabon (individu mentionné par FAIRMAIRE). 


STETHOPSEUDINCA gen. nov. 


Ce nouveau genre se caractérise par la suture très pro- 
fonde séparant le mésosternum du métasternum, rendant 
ainsi plus ou moins renflée la saillie mésosternale (fig. 5 — 6), 
qui est largement triangulaire et tres courte. Le clypéus est 
analogue a celui du genre Heteropseudinca, les organes géni- 
taux du mâle se rapprochent de ceux des Pseudinca. 


I. STETHOPSEUDINCA MACULATA nov. sp. 


De la taille de Poecilophila maculatissima BOH., espèce bien 
connue a laquelle elle ressemble énormément par la colora- 
tion et le dessin, mais dont on peut facilement la distin- 
guer par la forme du clypéus, du pygidium et de la saillie 
mésosternale. 

Couleur brique, taches noiràtres fuligineuses sur le vertex, 
sur les cötes du pronotum pres du milieu, sur le milieu du 
scutellum et des épimères mésothoraciques, sur les Eiytres et 
sur le pygidium. 

Segments ventraux noirs et brillants ayant des taches 
brunes sur les segments I—5 au milieu, et de plus petites 
longeant les côtés. Pattes brun rouge avec des taches noi- 
res au milieu des fémurs et des tibias intermédiaires et pos- 
térieurs. Pubescence assez longue et de couleur brique. 

Petites macules crétacées sur le pronotum, les élytres, le 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 299 


pygidium et sur les côtés du ventre, et que je n’ai jamais 
rencontrées chez Poeczlophila maculatissima BOH. 

Bord antérieur du clypéus orné d’une dent médiane assez 
robuste, angles antérieurs un peu relevés; deux carènes 
transversales, la première plus grande que la seconde; au 
milieu du clypéus, un pli longitudinal assez faible entre les 
yeux, plus ou moins relié a la seconde carène transversale. 
Les bords latéraux du clypéus, peu accentués et n’atteignant 
pas les angles antérieurs, se courbent vers la base de la dent 
médiane du bord antérieur. Dépression, entre cette dent et 
la première carène transversale, très profonde et à peu près 
imponctuée; cette partie antérieure du clypéus est foncée. 
Intervalle des deux carènes transversales et base postérieure 
de la deuxième, rugueux; côtés du clypéus densément cou- 
verts de petites stries fortes, pli longitudinal ne portant que 
quelques points. 

Ponctuation du pronotum éparse, plus nette vers les côtés. 

Scutellum bordé latéralement de petites stries. 

Elytres à côtes très nettes, quoique moins prononcées que 
chez Poectlophila maculatissima, limitées par des raies de 
petites stries plus ou moins arquées (ces raies sont des lignes 
distinctes chez P. maculatissima), bord de l’apex un peu 
crénelé, angles suturaux nettement étirés. 

Pygidium couvert de petites stries, plus fortes et plus 
denses vers les côtés. 

Abdomen presque imponctué au milieu, les côtés couverts 
de signes arqués, plus densément vers les bords; dernier 
segment de la ® entièrement couvert de petites stries trans- 
versales, moins denses chez le 4. Saillie mésosternale courte, 
largement triangulaire; suture entre mésosteinum et méta- 
sternum très profonde lui donnant une apparence renflée 
(fig. 5—6). 

Pubescence du sternum longue et rousse. Tibias antérieurs 
des deux sexes tridentés. Forceps fig. 7. 

Longueur 16—19 mm., largeur 9— II mm. 

Afrique centrale: Nyassaland (M’lange). 

Types &, Q coll. VALCK LUCASSEN, co-types British Mu- 
seum et Mus. de Berlin. 


300 F. T. VALCK LUCASSEN, RÉVISION DU GENRE 


Jai vu deux individus (4, 9), originaires de la même loca- 
lité, dont la coloration brique était presque entièrement 
supplantée par le noir: var. obscurus nov. var. (British Mu- 
seum (4) et (2) coll. VALCK LUCASSEN | 


HETEROPSEUDINCA nov. gen. 


Jai peu, de-chose Ajouter ce quer jan deardır ence 
nouveau genre a la page 278, mais j’attire l’attention sur les 
forceps des espèces du groupe è (H. Heinsentus, bitubercu- 
latus, Kunizeni et kilimandjaroensis) que j'ai figures (fig. 
13— 20) et dont l’asymétrie est particulierement remarquable. 


Tableau dichotomique des espèces. 


I. Saillie mésosternale, vue de profil, s'avangant nettement 


ie 21,02 ID MI A 
Saillie mésosternale, vue de profil, très réduite, parfois 
formee irresulierement. 2... . AVERT ye 2) 


2. Carene dir clypeusmentsenlessyenx, ee en avant 
7 Moser: HAUS. 

Carene du clypéus, entre les yeux largement aplatie, 
élargie en avant et se terminant par deux faibles pro- 
tubéranCes. LORI RIA RO IA 

3., Tête, tres iconvexetentre les yeux ba pubeseenee,dense 


LA 


9 Arrow: m. 


Hétemon convexe entreples Venere 
4. Deux carènes longitudinales entre les yeux se rejoignant 
parfois yen avantr 081 en O 
Pas de carenes longitudinales entre les yeux. 6 
5. Elytres rouge brun, semés de petites taches blanches; 
forceps MO Zee ZR AZ 
Elytres presque entièrement couverts d'un blanc tomen- 
teux, forceps fig. 8—9 . 1 Wentzel-Heckmannae KLB. 


6. Clypéus ayant deux carènes transversales successives . 7 
Clypéus ayant une carène transversale large, suivie de 
deux petits plis faibles (4), ow carène moins large avec 
deux petites protubérances nettes plus éloignées de la 
canene (2)... OT ORO UEA (0 Nor: 

7. Seconde carène transversale petite, moitié de la première; 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 301 


deux taches noires nettes sur chaque côté du pronotum 

. . 5 kRilimandjaroensis m. 

Seconde carène transversale environ ?/, de la première, 
côtés du pronotum sans taches noires nettes. . . 8 

8. Ponctuation des élytres confuse, taches du dessus jau- 
nàtres, pubescence du dessous roussätre, forceps fig. 
TTA e RM NRS era te ler mast COM SON OS SER: 
Ponctuation des élytres nette; taches du dessus blan- 
châtres, pubescence du dessous jaune clair, forceps fig. 
O en A Sera dk ie nete An AZ ZEIT ADE 


1. HETEROPSEUDINCA WENTZEL-HECKMANNAE KOLBE. 


(9, Sitzungsber. Gesellsch. Naturf. Fr. Berlin, 1901, p. 79). 
(3, Pseudinca infelix KLB., l. c., p. 80). 


L’examen du type de P. infelix KOLBE appartenant au 
Musée Zoologique de Berlin, m’a convaincu qu’il s’agit du 
d de P. Wentzel-Heckmannae KOLBE, décrit par lui une page 
plus tot; ce dernier nom a donc la priorité. 

L’individu ayant servi a KOLBE pour son P. infelix est 
très frotté comme KOLBE le dit d’ailleurs lui-même; il est 
défectueux. J'ai vu trois autres g' dont le revêtement blanc 
était tres bien conservé et dont le forceps était identique a 
celui du type de P. znfelix. La liaison entre les deux petites 
carenes longitudinales placées entre les yeux et la petite 
barre verticale qui suit la carene transversale (ces deux 
caractères étant d’ailleurs assez variables) est plus ou moins 
indiquée et on ne peut s’y fier pour la détermination. Le 
type de P. Wentzel-Heckmannae possede méme une petite 
dent a gauche de cette petite barre verticale. La caréne 
transversale du clypéus atteint les bords latéraux chez le g', 
mais pas chez la 9. La petite barre du type de P. znfelix 
est cassée; originairement elle a du étre plus importante 
qu'un ,, H6ckerchen”. man 

Dernier segment abdominal du c* beaucoup moins ponctué 
quereel ui deta OY Horceps fig: 180. 

Afrique orientale (Ubena-Langenburg, Upangwa, Manow, 
Iringa, Umbugwe). 


302 F..T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


2. HETEROPSEUDINCA VARIABILIS nov. sp. 


Cette nouvelle espèce, très voisine de la précédente, s’en 
distingue par sa couleur brun rouge dominant (méme dans 
les individus bien conservés), par les petites taches grisätres 
qui ne forment pas un ensemble cohérent et par les carènes 
longitudinales situées entre les yeux, plus développées, et 
généralement repliées en dedans. 

Jai vu 7 & dont les caractéristiques du clypéus se ressem- 
blent, mais varient beaucoup en développement; les carènes 
longitudinales de 6 de ces individus n’étaient pas reliées à 
lafpetite barne vertieale, = tandisnquercellesudup7 ene slenaiemt 
très distinctement, surtout du còté droit (Itumba, Usagara). 
Quant aux 3 9 que j'ai examinées, les carènes longitudinales 
étaient nettement reliées chez deux d’entre elles à cette petite 
barre, tandis que la liason était à peine indiquée chez la 3ème 
(Kigonsera). Chez les deux individus de Kigonsera que j'ai 
vus (g' et Q) les petites taches du dessus étaient jaunâtres, 

Le forceps est du même type que celui de 7. Wentsel- 
Heckm. mais beaucoup plus compliqué, surtout vers l’apex; 
les petites carènes y varient passablement. J'en donne quel- 
ques figures au no. 10: individu provenant d’Itumba Usa- 
gara et au no. 12 de Kigonsera. La partie antérieure du 
forceps forme, avec la partie postérieure, un angle obtus, 
tandis qu’il est droit chez l’espece précédente. Cette diffé- 
rence de conformation étant constante, il n’est pas permis 
de l’imputer a une preparation differente de l’organe. 

Il n’est pas impossible que parmi ces 10 individus se trou- 
vent différentes races, mais les éléments que j'avais a ma 
disposition n’étaient pas assez importants pour me permettre 
d'en juger avec certitude. Jai donné le nom de varzadbzlis 
à cette espèce en raison des diverses formes que présentent 
les carènes longitudinales du clypéus et le forceps. La carène 
transversale du clypéus atteint les bords chez le g, pas chez 
la 9. Ponctuation du dernier segment ventral plus importante 
chez la 9 que chez le g'; pubescence du dessous noire. 

La figure 11 représente le forceps vu de face de l’individu 
d’Itumba: Usagara. 

Longueur 20--25 mm., largeur II—I4 mm. 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE : CETONIINAE). 303 


Afr. orientale (Itumba: Usagara; Uhehaland: Iringa, Kidu- 
gala; Lac Nyassa: Kigonsera). 
Types g', coll. VALCK LUCASSEN. 


3. HETEROPSEUDINCA HEINSENIUS KOLBE. 
(Stettiner Entom. Zeit. 1895, p. 282). 


J'ai examiné le type de cette espèce qui se trouve au Musée 
Zool. de Berlin; contrairement à ce que KOLBE a indiqué, 
il s’agit d'un male. Les tibias indiqués zozrs par l’auteur, 
sont rouge foncé et la couleur de l’insecte est plutôt d’un 
vert foncé mat nuancé de brun foncé. 

Parmi les nombreux individus que j'ai rencontrés dans les 
collections sous le nom de P. Heinsenius KLB,, il ne se trou- 
vait que 6 9, correspondant au vrai P. Heznsenzus; les autres 
appartenaient à l’espèce suivante, 77. Kuntseni m., dont P. 
Heinsenius se distingue par la ponctuation moins nette du 
milieu et du bord antérieur du pronotum, des élytres (sur- 
tout des déclivités), du pygidium et du dessous et par la 
striolation vermiculaire moins dense des angles suturaux des 
élytres. Les taches claires du dessus sont jaune roussatre, 
elles sont plus grandes et moins effilées; les taches noires 
des élytres sont plus fortes. Pubescence du pygidium moin- 
dre, celle du dessous roussàtre; la grande épine à l’extré- 
mité du tibia postérieur de la £ est moins obtuse et moins 
courbée. Dernier segment ventral moins ponctué chez le gd 
que chez la ©. 

Fig. 13. Forceps moitié droite; fig. 14 moitié gauche. 

Afrique orientale: Usambara (Nguelo, Lutindi, Mtgn. 
Litema). 


4. HETEROPSEUDINCA KUNTZENI nov. sp. 


Cette espèce, qui ressemble beaucoup a MZ. Heinsenius et 
dont j'ai vu plusieurs individus, est d'un brun rouge mat 
parfois nuancé de vert. Les taches du dessus sont blancha- 
tres et plus éfilées que chez /7. Hezusenzus, les taches noires 
des élytres sont plus petites; la pubescence du dessous des 
individus frais est jaune clair. La ponctuation du milieu et 
du bord antérieur du pronotum, du pygidium, ainsi que la 


304 F. T. VALCK LUCASSEN, RÉVISION DU GENRE 


striolation vermiculaire des angles suturaux des élytres est 
plus dense que celle de l’espèce précédente. Les lignes de 
petits signes arqués sur les élytres sont très nettes. 

Pubescence de l’apex du pygidium plus dense que celle 
de A. Heinsenius. La grande épine a l’extrémité du tibia 
postérieur de la Q est obtuse et visiblement courbée au som- 
met. Ponctuation du dernier segment ventral de la 9 plus 
dense que celle du {. 

Fig. 15. Forceps moitié droite; fig. 16 moitié gauche. 

Afrique orientale: Usambara (Neu Bethel, Nguelo). 

Types: ot, Q Musée Zool. de Berlin, co-types coll. VALCK 
LUCASSEN. 

Dédié au Professeur H. KUNTZEN qui m’a rendu grand 
service en mettant à ma disposition les collections très inté- 
ressantes du Mus. Zool. de Berlin. 


5. HETEROPSEUDINCA KILIMANDJAROENSIS nov. sp. 


Cette nouvelle espèce est voisin edes deux précédentes. Le 
clypéus de A. Heinsenius et celui de H. Kuntseni possèdent 
deux carènes transversales bien développées, dont la seconde 
mesure environ les ?/, de la première et est suivie d’une 
fossette limitée par derrière par deux proéminences faibles 
qui se touchent par un angle, tandis que les deux carènes 
transversales du clypéus de 7. kilimandjaroensis sont plus 
faibles (la seconde mesure environ la moitié de la première) 
et que la fossette est moins profonde et est limitée par deux 
petites bosses assez nettes. 

Ponctuation de la téte plus dense, surtout dans le second 
intervalle. Dessus d’un brun rougeàtre; pronotum portant 
une tache noire de chaque còté, vers le milieu, comme tak. 
bituberculatus MOS., mais moins prononcée. Dessous brillant, 
plus ponctué que chez H. Heinsenius; saillie mésosternale 
analogue a celle de /7. Heznsenzus. 

Forceps fig. 17—18 (moitié droite et gauche). 

Longueur 22 mm., largeur 12.5—-13 mm. 

Kilimandjaro (Madschame et zône des cultures) et Uganda, 
sans localité précisée. 

Types g' Musée de Paris, Q coll. VALCK LUCASSEN. 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 305 


6. HETEROPSEUDINCA BITUBERCULATUS Moser. 
(Zinnales#Soe Ent. Belsiquey voir, tp 120). 


MOSER a très bien indiqué que la forme du clypéus n’est 
pas la même chez le & que chez la 9; j'ai vu 12 get 69 
qui correspondent tous à sa description. Il ne s’agit donc 
pas d’une aberration. 

Dessous brillant, quoique moins que celui des trois espèces 
précédentes, mais plus brillant que chez HZ. Wentzel-Heck- 
mannae et H.vartabilis. Dernier segment ventral du g' nette- 
ment striolé, moins densément toutefois que celui de la 9. 

Forceps fig. 19—20 (moitié droite et gauche). 

Afrique orientale: Pugu, Nguru, Bagamojo, Dar es Salam, 
Pangani; un individu apartenant au Muséum de Paris, anté- 
rieurement determine „P. gabonicus FRM. originaire de Benito 
Congo” (je suppose que la détermination erronnée a donné 
lieu a cette addition de localité), et un individu de la collec- 
tion de M. BOURGOIN, d’abord determine ,, 2. robustus”, puis 
rectifié par BOURGOIN en P. dztuberculatus MOS. portant une 
étiquette ,, Cameroun”. 


7. HETEROPSEUDINCA MOSERI HAUSER. 


(Deut. Entorm. Zeitschr 1904, P. 38). 
(Pseudinca furcatus MOSER). 


La comparaison d'un individu de P. Moserî HAUSER, que 
le Professeur HAUSER, d’Erlangen, a eu l’amabilité de me 
communiquer, au type de P. furcatus MOSER, appartenant 
au Mus. Zool. de Berlin, m’a convaincu que ce dernier est 
une synonymie; la petite carène longitudinale fourchue du 
clypéus signalée par MOSER se retrouve également très dis- 
tinctement chez l’individu examiné de P. Moserz. 

La couleur des tibias, dont MOSER se sert pour distinguer 
les deux espèces, n’est pas un caractère assez sérieux car, 
la couleur des pattes, ainsi que celle du dessous de plusieurs 
espèces, est brunätre ou verdâtre suivant l'éclairage. 

Saillie mésosternale fig. 21; forceps (vu de profil) fig. 22. 

Afrique orientale: Upangwa, Nyassa, Manow. 

J'ai vu un individu appartenant au Muséum de Dresde, 
déterminé ,,P. Auberti FRM.”, provenant du ,, Gabon”; la 


306 _F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE 


détermination erronée a certainement inspiré l’addition d'une 
localité également fausse. 


8. HETEROPSEUDINCA FRATER nov. spec. 


Très voisine de la précédente; la carène transversale du 
clypéus est beaucoup moins développée, tandis que la carène 
longitudinale est large et plate, se terminant par devant en 
deux bosses anguleuses peu développées. 

La saillie mésosternale est plus courte, plus robuste, et 
à peine dirigée vers le bas (fig. 23). 

Ni le dessus, ni le dessous ne sont verts, et sauf les taches 
noiràtres sur le pronotum et les élytres, que l’on retrouve 
dans plusieurs espèces, tout l’insecte est brun, avec les mêmes 
taches blanches que H. Moserz. 

Clypéus, tarses, extrémités des tibias et saillie mésoster- 
nale noiràtres. Ventre brillant, dernier segment imponctué 
au milieu. Le forceps est voisin de celui de 7. Moserz, mais 
s’en distingue cependant nettement (fig. 24, profil). 

Le bord lateral aigu du clypéus n’atteint pas les angles 
antérieurs, mais s'arrête brusquement, dégageant ainsi les 
angles antérieurs, caractère que l'on retrouve chez 77. Moserz, 
surtout chez les %. 

Longueur 21 mm., largeur 12 mm. ; 

Un seul 9, provenant de l'Afrique orientale allem., sans 
précision de localité; type coll. VALCK LUCASSEN. 


9. HETEROPSEUDINCA ARROWI nov. sp. 
(Planche 1). 


Dessus mat d’une couleur olive foncé teintée de brun rouge 
surtout distinct sur les élytres qui sont bordés latéralement 
d'une bande noire, interrompue de taches blanches; taches 
blanches sur le disque et vers l’apex. Pronotum bordé laté- 
ralement d’une bande blanche large en son milieu, s’atté- 
nuant vers ses extrémités et marquée dune tache noire 
coupée d’une raie blanche; sa base portant, dans le prolon- 
gement des côtés du scutellum, deux points blancs, indiqués 
seulement, chez certains individus, par des traces foncées; 
dessus orné d'une raie blanche de longueur variable, parfois 


x 


élargie en son milieu ou limitée a une tache en losange. 


PSEUDINCA KR., (SCARABAEIDAE: CETONIINAE). 307 


Angles antérieurs du scutellum tachés de blanc. Pygidium 
couleur olive brunätre avec une petite tache blanche sur les 
bords latéraux et, de chaque còté, une plus grande, plus près 
du milieu, les derniéres parfois coalescentes. Dessous brillant, 
vert a reflets brun rouge, segments ventraux, à l’exception 
du dernier, largement bordés de blanc latéralement. Pubes- 
cence de la téte longue, jaune clair ou brunàtre; celle de 
la poitrine dense, très longue et de la méme couleur, ainsi 
que celle de l’apex du pygidium et du bord postérieur du 
dernier segment ventral. 

Angles antérieurs du clypéus relevés et pointus; dent 
médiane du bord antérieur plus robuste et plus longue que 
celle des angles antérieurs et suivie d’une caréne transversale 
un peu courbée, n’atteignant pas tout à fait ses côtés; front 
convexe. Ponctuation de la téte assez régulière et peu pro- 
fonde, celle du pronotum très fine et éparse, les rebords des 
cétés brillants, assez minces. 

Les épimères mésothoraciques ne sont ponctués que sur 
la partie antérieure. 

Cotes des élytres beaucoup plus faibles que celles des 
autres espèces de ce genre; élytres subparallèles, à ponctua- 
tion presque nulle. 

Pygidium ponctué très indistinctement et éparsement, plus 
nettement vers l’extrémité, pubescent. 

Abdomen brillant, presque imponctué, sauf l’avant dernier 
segment, qui possède, au bord postérieur, quelques points 
piliferes sur les côtés. Saillie mésosternale très courte, bril- 
lante (fig: 32). 

Les quatre individus que j’ai vus étaient tous des males; 
les tibias antérieurs sont tridentés, comme chez toutes les 
especes de ce genre; l’abdomen est faiblement déprimé au 
milieu. Quoique le forceps (fig. 25—26) se rapproche de 
celui des vrais Pseudinca et differe considérablement de ceux 
des autres espèces congénères, je préfère classer provisoi- 
rement cette espèce parmi les Heteropseudinca, étant donné 
la forme du clypéus et de la saillie mésosternale. 

Longueur 22—23 mm., largeur 12—12.5 mm. 

N. Ruwenzori, 6000—8000’, Nov. 1911 (S. A. Neave) et 
Kivu: Lulenga, Sept. 1932 (L. BURGEON). 


308 F. T. VALCK LUCASSEN, REVISION DU GENRE ETC. 


M. BURGEON a capturé cette espèce dans la plaine de 
laves en battant un buisson d’Erythrina. 

Type 5 British Museum, co-types Musée de Tervueren et 
coll. VALCK LUCASSEN. 

Je me fais un honneur de dédier ce bel insecte a M. G. 
ARROW, qui a bien voulu me communiquer les Pseudinca du 
Musée Britannique pour cette étude. 


Wo Wold 


LXXVI 


IPL II 


Heteropseudinca Arrowt VALCK LUCASSEN 


% 


we 


rm 


oe 
ae 


» 


>, 
en 
a Lan NE a 
fs APRO PO 
8 i Ar! 5 
7 Ki 


em 


MALL 


iS Ag 
a 


Ui, 


I Wig E AERO . DICH Bl 


N 


A ele DO: Oval JL JV 


= 7 

= 

a 5 
CRT 
x La 
if 4 
- 
~~ 
« 
a Adi du 
a hà Pila em on 

- À 4 Me NI ne i % 


Dd me 
a 


VIE LO.’ 


và) 
N 


30 


DER age 


Faunistische Aanteekeningen betreffende 
Nederlandsche Lepidoptera 


door 


Dr. J. TH. OUDEMANS. 


Het is thans Io jaren geleden, dat ik den staat” onzer 
Nederlandsche Lepidoptera heb,,bijgewerkt”. Zie Tijdschrift 
voor Entomologle, Deel LXVI, 1923, p. 152. Ik acht het 
geenszins overbodig, dat dit nu opnieuw geschiedt, daar er 
in dien tijd heel wat is bijgekomen. 

Wat de Macrolepidoptera betreft, is er in die 10 jaren 
geen samenvattend overzicht verschenen, doch wat de Micro- 
lepidoptera aangaat, heeft (nu helaas wijlen) Dr. H. J. LYCK- 
LAMA a NIJEHOLT zeer verdienstelyk werk geleverd. 

In 1925 en in 1927 gaf hi telkens eene ,,Naamlijst van 
de Nederlandsche Microlepidoptera” uit, waarvan de eerste 
aansluiting had op het getal van 958 soorten, door mij in 
1923, (zie. boven), p. 171, vermeld. Men vindt dit im het 
voorbericht van genoemde Naamlijst van 1925. Deze Naam- 
lijst bracht het getal der inlandsche soorten op 964. Reeds 
in 1927 verscheen eene tweede ,,Naamlijst”?, die 988 soorten 
als in ons land waargenomen vermeldde. Hierbij sluiten 
zich aan het Eerste, en later het Tweede Vervolg op de 
Naamlijst (van 1927), verschenen in de Entomologische 
Berichten No. 169, van I September 1929, en No. 184, van 
I Maart 1932. Het Eerste Vervolg brengt het getal der 
inlandsche soorten op 1007, het Tweede op 1018. Met de 
Naamliist 1927 ') en de twee Vervolgen kan men zich dus 
volledig oriënteeren over de namen dier 1018 soorten. 

1) De Naamlijsten van Dr. LYCKLAMA, zoomede de Nummers 169 en 
184 der Ent. Ber. zijn verkrijgbiar bij den Secretaris der Ned. Ent. 


Ver., den heer J. B. CORPORAAL, Zodlogisch Museum, Piantage M ddene 
laan, Amsterdam (C.). 


3IO DR. J. TH. OUDEMANS, FAUNISTISCHE AANTEEKENINGEN 


Nader omschreven werd een en ander door Dr. LYCKLAMA 
in zijne „Aanteekeningen omtrent Nederlandsche Microlepi- 
doptera”, gepubliceerd in het Tijdschrift voor Entomologie, 
DEEE 7 pro De RER so 2 MPN MREns Deel 
LXXVI, 1933, p.87. Daaraan zijn toegevoegd determinatie- 
tabellen, die aansluiten op de determinatie-tabellen van 
SNELLEN’s ,,Microlepidoptera”, zoomede soortbeschrijvingen, 
en, waar noodig, beschrijvingen der genera. 

Nadien werd alleen nog de ontdekking van twee nieuwe 
soorten op Vergaderingen der Ned. Ent. Vereeniging mede- 
gedeeld, zijnde Argyresthia semifusca AW. en Nephopleryx 
rhenella LK. De eerste werd op 25 Juli 1932 in het Haag- 
sche Bosch gevonden door den heer BENTINCK, de tweede 
op 15 Juni 1931 te Mechelen (L.) door den heer FISCHER. 
De vangsten werden door den heer BENTINCK medegedeeld, 
zie Audschr. v. Ent, Deel TROM 083 yp: exon Ares p: 
PAREN 

Hierdoor rijst het aantal onzer Microlepidoptera tot 1020. 


MACROLEPIDOPTERA. ') 


Staudinger 2) Kolom der Naam- 

No.: lijst O. S.: 3) 

86c. Colias palaeno v. europome ESP. 1, vóór Colias hyale L. 

oon »  chrysotheme ESP. t, na » Oe ibs 

136. Limenttis populi Je 2, vóór Limenttis sibilla L. 

353. Satyrus arethusa ESP. 4, na Satyrus semele L. 

752. Deilephila lineata F. var. 8, na Derlephila euphorbiae L. 

livornica ESP. 

778. Cerura bicuspis BKH. o, vóór Cerura furcula CL, 
1345. Agrotes puta HB. 18, voor Agrotis putris L. 
1560. Bombycia viminalis B 22, na Dianthoecia irregularis HUFN. 
1771. Epunda lichenea HB. 24. na Ammoconia caecimacula F. 
1877’. Hydroecıa paludis TUTT 26, na Hydroecia nictitans BKH. 
1961. Leucania vitellina HB. 28, na Leucanza littoralis CURT. 


1) De Naamlijst der Macrolepidoptera van Dr J. IH OUDEMANS en 
I. A. SNIJDER, met, als Supplement, de lijst der bijgek: men S«orten, 
is, tegen betaling van /1.—, verkrijgbaar bij den Secretaris der N. E. V., 
zie nuot op de vor ge pag. 

2) Nummers in den Cata ogus van STAUDINGER en REBEL. 

3) Kolommen in de Naamlijst van Nederlandsche Macrolepidoptera 
door Dr. J. TH. OUDEMANS en J. A. SNYDER. 


BETREFFENDE NEDERLANDSCHE LEPIDOPTERA. 3II 


Staudinger 4 Kolom der Naam- 

No.: lijst O. S.: 
2005. Caradrina selini B. 28, na Caradrina quadripunctata F. 
2542. Plusia chryson ESP. 20; na Pluscar chyysius 1E: 
2071. Plan. HB. BON nam > gamma IL. 
3114. Ephyra quercimontaria BASTELB 43, na Ephyra porata L. 
3143. Sterrha sacraria L. 43, v66r Lythria purpurata L. 
3147’. Lythria purpuraria L. 43, na > » Te 
3183. Minoa murinata SC. 44, na Mesotype virgata ROTT. 
3220a. Anattis efformata GN. 44, na Anattis plagiata L. 
3447a. Larentia subhastata NOLCK. 48, na Larentia hastata L. 
3543. Zephroclystia venosata F. 50, na Zephroclystia insigniata HB. 
3553. » pimpinellata HB 50, na » venosata F. 
3574. » lariciata FRR. 50, na » trisignaria H.S. 
3600c. » subfulvata HB. Rime > succenturiata L. 
4019. Diastictis artesiaria F. 58, na 7 amnonoma Orunneata THNBG. 
4306b. Zzthosia pygmacola DBLD. 62, na Lithosia lutarella L. 
4397. » pallifrons Z. 62, na > Pygmaeola DBLD. 
4446. Acanthopsyche atra L.') 63, vóór Pachytelia unicolor HUFN. 

MICROLEPIDOPTERA 


De opsomming der sedert 1923 bijgekomen soorten is 
overbodig, daar die reeds geschied is, zooals hierboven reeds 
is medegedeeld. Om eene volledige lijst onzer Microlepido- 
ptera te erlangen, raadplege men: 

1°. de Naamlijst van Dr. LYCKLAMA van 


KOP net asen E Mi met OOS SOOrten 
2°. het eerste Vervolg op die Naamlijst, 
Eee ANOS TOOT wter aa en a Seber sal Diet? TON te 


1007 soorten 
3°. het tweede Vervolg op die Naamlijst, 
N Se e Ml eeen ct ce pre Olde a lallen > 


_ 1018 soorten 
TA EDER WXXVIZep. XXXII rog 
KES semifasc@ AWA Jan. u 1002 vab, vO I soort 


Transporteeren 1019 soorten 
1) Niet opgenomen in deze lijst is Boarmra bistortala GOEZE, aange- 
zien daarvoor geene bewijzen voorhanden zijn. Men vergelijke T. v. E. 
DI. LXIX, 1926, p. LXIX en DI. LXXII, 1929, p. XCI. 


312 DR. J. TH. OUDEMANS, FAUNISTISCHE AANTEEKENINGEN 


Transport 1019 soorten 
5°. ibidem, p. LXVII, MNephopteryx rhenella 
LI ON Lt n Pelle IRR 0 rd DÛ IKN ANR 

1020 soorten 

Colias palaeno L. var. europome ESP. 

Tijdschrift voor Entomologie, DI. LXXII, 1929, p. XXXVI. 
De heer BENTINCK deelt mede, dat de heer J. PRICK uit 
Maastricht in Juli 1925 te Gulpen 7 exx. van deze soort, 
4 gg en 3 QQ, bemachtigde. Zij vloog daar toen in aantal. 
De gevangen voorwerpen behooren alle tot de var. euro- 
pome ESP. 


Colias chrysotheme ESP. 

TRE DAREI OPENDE NT cere BENMINER 
toont ter vergadering een ex. van Colias chrysotheme ESP., 
door de gebroeders C. en M. FRANSSEN op 18 Augustus 
1917. te Melick) (12) sevangen:) Hetvex. berust thans inde 
verzameling van het Missiehuis te Steijl (L.). 

Limenitis populi L. 

T. v.'E, Di. IX 1026) PRIT De heer BENTINGK 
vermeldt de vangst van een g' op 13 Juni 1925 te Gronsveld 
door den heer J. C. RIK te Maastricht. Deze toonde het 
ex. op eene volgende vergadering der N. E. V., 28 Mei 1927 
te Vaals gehouden. Zie T.v.E., DI. LXX, 1927, p. LXXXIV. 
Verdere vangsten worden vermeld: T. v. E., Dl. LXXII, 
1929, py XC, Gulpen, 20. )untmtO2G sid D IEN ESE 
pi XXIX Gronsveld 1.9, Vaals 156°) id. DI EXON) 1082; 
pr De ep BOVI Mechelen) wees TNTL 
DEX 9335p. OMG ronsweld AMC ARMES 72) 
1932, I g. Rekent men bovendien nog enkele exx. mede, 
die zich in Limburgsche verzamelingen bevinden, dan zou 
het aantal der in genoemde provincie buit gemaakte voor- 
werpen thans 11 bedragen. Bovendien werd op de Zomer- 
vergadering der N. E. V. in 1933, T.v.E. Dl. LXXVI, 1933, 
p. LXXXIII, door den heer DE JONCHEERE een voorvleugel 
van deze soort vertoond, die door Dr. P. VAN DER BURG te 
Hardinxveld (Z.H.) in zijn tuin was gevonden. 


Satyrus arethusa ESP. 
T. v. E., DI. LXXII, 1929, p. XXXVI. De heer BENTINCK 


BETREFFENDE NEDERLANDSCHE LEPIDOPTERA. 313 


toont ter vergadering een ex. dezer soort, dat, volgens hem 
verstrekte gegevens, in Juli 1927 te Mamelis bij Vaals ge- 
vangen zou zijn. 


Deilephila lineata F. var. livornica ESP. 

ve B DEM EXXH 1929 pe XXXVI AO ps Zui o28 
werd een © van deze soort door den heer J. C. RIJK ge- 
vangen in zijn tuin te Maastricht, vliegend in de avond- 
schemering. Voorts werd nog een ex. te Goes gevangen; 
ZIENER (ERS DL AEN roze pe EXXI Ziemoolnes 
NR DM presens Ent. Ber! DIN] pta 


Cerura bicuspis BKH. 

Enc DIZVMIN Ne. 147, 1 Jan, 1926,.p., 48... Derheer 
L. H. SCHOLTEN vond in het najaar van 1924 te Beek bij 
Didam in „de Byvank” op berk twee rupsen van deze soort, 
welke op 12 en 14 Juni 1925 de vlinders leverden, resp. 
heen, © en een dg. 

T. v. E. DI. LXIX, 1926, p. XC, vermeldt de heer LYCKLAMA 
a NIJEHOLT de vangst van een ex. te Nijmegen op 30 April 
1926 en DI. LXXI, 1928, p. XXXVII, wederom de vangst 
Nanseen ex. te) Nijmesen op 27 Juli 1927. 


Agrotis puta HB. 

T.v.E. DI. LXVII, 1924, p. XXXVII. De heer COLDEWEY 
toont ter vergadering een ex. eener Agrofts-soort, vermoe- 
delijk puta HB., door den heer LüCKER te Roermond op 
smeer gevangen te Maasniel op 27 Aug. 1922. In de Ent. 
Ber Dl» Viz No: 137, vanr mn Mei 19245 ps/274, vermeldt 
Dr. J. TH. OUDEMANS, die de determinatie van het boven 
vermelde ex. op zich genomen had, dat dit inderdaad tot 
Agrotis puta HB. behoort. 

i wee ES DL LOSI, 1.030, pul. Dezheer VAN WISSE- 
LINGH stelt een tweede ex. van deze soort ter bezichtiging, 
gevangen te Domburg in den zomer van 1922 door den 
heer MyNSSEN. | 


Bombycia viminalis F. 

T. v. E. DI. LXXIII, 1930, p. LIL De heer VAN WISSELINGH 
toont twee exx. van deze soort, welke in Juli 1929 uitkwa- 
men, en als rups in April van dat jaar tusschen Vaals en 

DI 


314 DR. J. TH. OUDEMANS, FAUNISTISCHE AANTEEKENINGEN 


Epen van wilgen geklopt werden. Het eene ex. behoort tot 
de type, het andere tot de var. obscura STGR. 

T. v. Ent. DI. LXXIV, 1931, p. XXIX. Deiheer BENTINGK 
Vins ın Juli 1930 te Geulemten teiGronsyeldwigeze van 
deze soort, terwijl de heer VAN WISSELINGH er, eveneens in 
Juli 1930, te Vaals een vijftal op licht en op smeer buit 
maakte; ibidem p. XXX—XXXI. 

Epunda lichenea HB. 

T. v. E. DI. EX (1929, p. ARX rDe heer VAN WissE- 
LINGH laat ter vergadering, namens Dr. MEZGER te Parijs, 
twee exx. van Æpunda lichenea HB. zien, door hem te Dom- 
burg (Z.) gevaneen, het eene op 17 Sept reese her andere 
Op 19 Sept. 1926. 

Hydroecia paludis TUTT 

UWS Ne DE TOT Ato 24969 DOI OS eer eda: 
NIJEHOLT vestigt er de aandacht op, dat er onder onze 
Nederlandsche exx. van wat men tot nog toe allemaal 
Hydroecia nictitans BRH. noemde, nog eene andere soort 
schuilt, nl. M/ydroecia paludis TUTT. Het onderzoek, door 
den heer VAN EECKE, van de copulatie-organen, bevestigt 
deze opvatting. 

T. v. E. DI LXX, 1927, p. XL. De heertConmpemoudeelt 
mede, dat hij uit onderzoekingen van PETERSEN, 1924, ge- 
zien heeft, dat deze, op grond van de verschillen in de 
copulatie-organen, niet minder dan vier naverwante Hydroecza- 
soorten onderscheidt, waarvan het niet onmogelijk is, dat 
deze alle in Nederland voorkomen. Zie hierover cok nog: 
A v. DI AIN wot, pr AKU ven Minter, DIVI 
No. Orsi, Sept: LON MP ZS: 


Leucania vitellina HB. 

Ten. Ber. VII NOTO ia por (Die Inoer 
TUTEIN NOLTHENIUS vermeldt zijne vangst van 28 Sept. 1924 
van een g' dezer soort op den Boterberg onder Ubbergen, 
en van een g'en een £ op 10 Oct. 1924 op Ullerberg te 
Leuvenum. Alle drie op smeer en vrij sterk afgevlogen. Zie 
ook: Tv. Di. LX Vill) 1925,,.p. EVE 


Caradrina selini B. 
T. v. E. DI. LXVIII, 1925, p. LXXV. De heer COLDEWEY 


BETREFFENDF NEDERLANDSCHE LEPIDOPTERA. 315 


spreekt zijn vermoeden uit, dat een door hem op 10 Juli 
1923 te Doetinchem gevangen Caradrina-wijfje tot C. selini B. 
zou behooren. 

T. v. E. DI. LXX, 1927, p. XXXIX. De heer COLDEWEY 
vermeldt de vangst van een tweede ex. derzelfde Caradrina- 
soort, een vrijwel gaaf g', weder te Doetinchem, op 2 Juli 1926. 

ey. E. DI EXXIL ‚920, p. XXX. Jn.-de collectie van 
wijlen den heer TUTEIN NOLTHENIUS trof de heer COLDEWEY 
2 exx. derzelfde Caradrina-soort aan, beide gevangen te 
„Ullerberg” onder Leuvenum, en wel een Jop 24 Juni 1922, 
emveen © op 1 juli, 1922, 

Ibidem p. XXXVII vermeldt de heer BENTINCK de vangst 
van nog twee exx., en wel op TO Juli 1928 en 25 Juni 1928, 
resp. te Overveen en te Aerdenhout. 

T. v. E. DI. LXXII, 1930, p. XXIII, deelt de heer BENTINCK 
den uitslag mede zijner onderzoekingen van de uitwendige 
genitalién (copulatie-organen), speciaal de manlijke, van ver- 
schillende Caradrina-soorten. Deze bevestigden hem in zijne 
meening, dat de hier bedoelde soort inderdaad C. se/znz B. is. 

Merizelfder plaatse) zoomede Dev. E. DI. LXXIV; rog 
p. XXIX, wordt door den heer BENTINCK van het vangen 
van nog meer exx. van C. selini gewag gemaakt. 


_Plusia chryson ESP. 

En Dl ERXIV) SLOT pa VAI Hier vermeldtisde 
heer BENTINCK, dat de heer J. C. RIK te Maastricht op 
I Aug. 1930 aldaar een ex. van deze Plusia in zijn tuin 
bemachtigd heeft. Zij werd in den laatsten tijd ook eenige 
malen in België aangetroffen. Deze vangst, die reeds in het 
Limburgsche Natuurhistorisch Maandblad (1930) door den 
heer RIK vermeld was geworden, wordt ook nog behandeld 
door den heer LEMPKE in de Ent. Ber, DI. VIII, No. 179, 
I Mei 1931, p. 240. 

Plusia ni HB. 

vee Di LXV. Top VAL ‘De heer COLDEWEY 
vermeldt hier de vangst van een ex. dezer soort door hem 
te Twello (op licht) op 5 Juli 1931. 


Ephyra quercimontaria BASTELB. 
Ent. Ber. DI. VII, No. 189, 1 Januari 1933, p. 462. De 


316 DR. J. TH. OUDEMANS, FAUNISTISCHE AANTEEKENINGEN 


heer LEMPKE deelt hier mede, dat de heer R. BOLDT te 
Berg en Dal bij Nijmegen vele rupsen van deze soort be- 
machtigde, terwijl hij ook reeds een ex. der imago ver- 
kreeg uit eene eveneens te Nijmegen (Heilige Land) aan- 
getroffen rups. 


‘ Sterrha sacraria L. 

Dov, E27 DL TEXXVE 17932, pP XVII Desheer EOPDEWEN 
deelt hier mede, dat hij in de hem door Dr. H. VERPLOEGH 
te ’s-Gravenhage geschonken collectie Lepidoptera o.a. aan- 
trof een ex. van Sterrha sacraria L., een 9, gevangen aan 
den Wassenaarschen Slag op 15 Aug. 1925. 


Lythria purpuraria L. en Lythria purpurata L. 

ve, D ENV Tose PER VIE Desheer BENINI 
deelt mede, dat er onder de inlandsche Lythrza-exx., die 
tot nog toe als Lythria purpuraria L. te boek stonden, twee 
soorten schuilen. De reeds lang als inlandsch bekende moet 
den naam dragen van Lythria purpurata L., terwijl de nieuw 
ontdekte Lythria purpuraria L. moet heeten. Zie ook ibidem 
p. XXX. 

Minoa murinata SC. 

T. iv. E DI TKK 1928) pa XXXIV Detheer BENDINCR 
deelt mede, dat de heer J. G. RIJK in Juni 1927 een ex. van 
deze vlindersoort te Bunde heeft gevangen. 


Anaitis efformata GN. 

T. v. E. DI. EXXII, 1929, p. EXXXVIE De heer BENTINCK 
vestigt er de aandacht op, dat gebleken is, dat ook onder 
Anaitis plagiata L. twee soorten schuilen, nl. de aldus ge- 
noemde en Anaztis efformata GN. Beide zijn inlandsch en 
zullen wel in meerdere collecties onder den naam Plagzata 
voorkomen. Bij den heer BENTINCK was dit althans het ge- 
val, en bleek hij efformata reeds van vier vindplaatsen (Roer- 
mond, Kerkrade, Arnhem en Amerongen) te bezitten. 


Larentia subhastata NOLCK. 

dv. EB. DI. LXXVE 1933, p. SOOO Deüheer vANSWıS> 
SELINGH ving deze soort op 10 Juni 1931 bij Vaals. Hij wijst 
ook op de punten van verschil met Zarentia hastata L., 
waarvan men meende, dat zij eene variëteit was. 


BETREFFENDE NEDERLANDSCHE LEPIDOPTERA. 3197 


Tephroclystia venosata F. 
Ent! Bert DluV Not 187, Sept: ‚719321 ps 4124 De Heer 
RIK ving op 30 Mei 1932 een ex. van deze soort te Beme- 
len (L.). Zie ook: T. v. E. DI. LXXVI, 1933, p. XXXIV, en 
Natuurhist. Maandblad, Jaarg. 21, No. 6, p. 76. 


Tephroclystia pimpinellata HB. 

iv E DI: LXXV 1932, pi EXKI De heers COLDEWEV 
deelt mede, dat hij een g* van deze soort te Twello ving 
op 24 Juli 1931. 

Tv B DI LXXVI Trop. XXXIII Hier, vermeldtade 
heer BENTINCK de vangst van 2 exx. te Overveen, het eerste 
op 15 Aug. 1926, het tweede op 30 Juli 1927. Ibidem p. 
XXXV, een A te Twello op 30 Juli 1932, COLDEWEY. Ibidem 
p. XXXVI, Epen, 21 Juli 1932, VAN WISSELINGH. 


Tephroclystia lariciata FRR. 

E DIEFERTXYVEI 133, pax xxv en XIN DE heer 
COLDEWEY vermeldt de vangst op licht te Twello van een 
© van deze soort op 11 Juni 1932, en van een g' op 6 Juni 1933. 


Tephroclystia subfulvata HB. 

ey Be DI XXI 1929, p. LXXXVIIE De heer BEN 
TINCK vestigt er de aandacht op, dat Zephroclystia subfulvata 
Hw., die langen tijd voor eene var. van 7. succenturiata L. 
werd aangezien, tegenwoordig voor eene afzonderlijke soort 
gehouden wordt. Correspondentie met den heer PROUT te 
Londen leerde hem de verschillen tusschen de beide soorten 
kennen. 


Diastictis artesiaria F. 

deve, DI Xl, 19204 pr XXVE De, heer BENTINGK 
toont een ex. van deze soort, dat op II Juli 1929 te Stein 
(L.) gevangen werd door Frater v. D. BERG. 


Lithosia lutarella L., pygmaeola DBLD. en pallifrons Z. 

AVE DIEKE 1926, pP. XOX VENDENNEERBENTINGK 
verdedigt de nieuwere opvatting, dat dit drie afzonderlijke 
soorten zijn, en bespreekt de verschillen, inzonderheid in 
de copulatie-organen, die tusschen haar bestaan. Eertijds 
werden zij als slechts ééne of. twee soorten beschouwd. 


318 DR. J. TH. OUDEMANS, FAUNISTISCHE AANTEEK. ENZ. 


Acanthopsyche atra L. 

TUE Die LXIX, 1929, pe Cll: Wiléen de heer TUTEIN 
NOLTHENIUS vond, einde April 1926, op „Ullerberg” bij 
Leuvenum, een vastgesponnen Psychide-zak, die op 12 Mei 
dav. een © leverde, dat het abdomen uit den zak stak. 
Op 14 Mei kwam er een & op af. Paring was zoo goed als 
zeker, alhoewel niet waargenomen. Nader onderzoek bracht 
aan het licht, dat men met Acanthopsyche atra L, (opacella 
Hii S:)) ter doen had. 

Een vroeger te Wolfhezen door den heer BRANTS ge- 
vonden zakje, zoomede een zakje te Winterswijk door den 
heer BALFOUR aangetroffen, behooren naar alle waarschijn- 
lijkheid ook tot deze soort. 


Wat het aantal onzer inlandsche Lepidoptera betreft, kan 
ik kort zijn. Volgens mijne ,,Faunistische Aanteekeningen” 
van 1923 bedroeg dat van onze Macrolepidoptera destijds 
809. Telt men daarbij de 28 nu behandelde, dan komt men 
op 837. 

Dat der Microlepidoptera leerden wij reeds kennen als te 
zijn 1020. 

Het totale aantal onzer Lepidoptera bedraagt dus thans 1857, 

Dat is dus 90 meer dan 10 jaar geleden, toen het 1767 
bedroeg. 

Deze telling is afgesloten op 1 September 1933. 


A Catalogue of the Carabidae of Sumatra 
by 
H. E. ANDREWES. 


The examination of several collections from Sumatra led 
me a few years ago to project the publication of a Catalogue 
of the Carabidae of that island, and, thanks to the courtesy 
of the curators of a number of Museums and of some 
private collectors, I have recently had the opportunity of 
examining a large amount of Sumatran material, which has 
resulted in the addition to my list of the names of many old 
species and varieties, and to the description of 125 new 
ones, raising the total number to 412. Sumatra is surrounded 
by numerous smaller islands, but for varions reasons it 
seemed best to exclude these from the scope of the work, 
so that only the fauna of the main island is dealt with here. 

In my Catalogue of Indian Carabidae published 
in 1930 all the species known at that time to occur in 
Sumatra were enumerated and full references were given. 
It has not therefore been thought necessary to insert here 
more than the original reference and such others as occur 
‘ in more recent memoirs. No attempt has been made to 
differentiate local races, aberrations, etc., all of which appear 
under the general term “var.”, and when a variety occurs 
in Sumatra, while the species itself is not found there, the 
name of the latter is included, but is enclosed in brackets. 
In all page references arabic figures have been used; plates 
are designated throughout by the letter ‘‘t” and figures by 
thesletter “17.1? 

. In the Catalogue of Indian Carabidae an attempt 

was made, by prefixing a capital letter to the name of each 
species, to indicate where the type specimen was to be 
found; it seems unnecessary to repeat this here, and, with 
regard to species more recently described, the whereabouts 
of the type has always been specified. The arrangement of 
the genera is alphabetical, chiefly to facilitate reference, 
and, in accordance with the recommendation of the British 
National Committee on Entomological Nomenclature (Proc. 


320 H. E. ANDREWES, 


Ent. Soc. Lond. 1925, art. 15), the original spelling has 
been adopted. 

The Dutch spelling of the names of localities has for 
general convenience been somewhat modified, but, without 
assistance from those who know the country well, it would 
have been impossible, or at at events extremely difficult, 
to deal with them at all. Collectors in bygone years have 
on the labels they used spelt the same name in various 
ways, and the identification of the place where an insect 
was really found is often now very difficult. In solving the 
numerous problems which have presented themselves I have 
had the advantage of help from Mr. E. JACOBSON of Fort 
de Kock in Sumatra (who has also proved a most inde- 
fatigable collector) and Mr. H. C. BLOTE of the Leiden 
Museum, but I am chiefly indebted to Mr. J. B. CORPORAAL, 
of the Zoölogisch Museum, Amsterdam, for the immense 
amount of trouble he has taken in this department of the 
work. At his suggestion the various “Residencies” have been 
taken as units for the grouping of the localities, except in 
the case of the large East Coast Residency, where the 
“Divisions” of the Residency have been substituted, each 
unit being designated by one or more letters. The localities 
are grouped alphabetically under the units, each group 
followed by the relevant letter in a parenthesis. The order 
of the units is that suggested by Mr. CORPORAAL in a table 
which he kindly prepared and which is reproduced below. 

In a few doubtful cases, when I have not myself been 
able to verify the occurrence of a species in the island, the 
name of the authority has been given in a parenthesis after 
the locality. In order to give a general idea of the distri- 
bution, the names of the other countries in which each 
species is found have been inserted, also in a parenthesis, 
and following the list of Sumatran names. 

It is worth noting that, in addition to those enumerated 
in the Catalogue, the genera Bembidion, Dromius, Miltodes, 
and Oxygnathus also occur in Sumatra; I have in each 
case seen a single example of an undescribed species. 

Following the introduction with be found three Tables: 
— (I) A table showing the topographic division of Sumatra, 
with the letter or letters relevant to the various Residencies 
and Divisions, as used in the text, (II) An explanation of 
the signs used, (III) A classification of the Carabidae found 
in the island, showing the subfamilies and groups, with the 
genera placed in alphabetical order after each group. The 
scheme presented here is intended for local application only, 
but, as the genera are arranged in the text in alphabetical 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 320 
order, it seemed disirable to give some idea of their distri. 
bution in the family. 


Topographic division of Sumatra 
showing the units under which the localities are grouped. 


Gewest Pardee line 
(Nesidency,). (Division). 
sch (Atchin). 2. ARM Abee er ache ONS ce ne A 
Tapanoeli (paul). A RRR AE Ss OI Ns JE 
Sumatra's Westkust (West Coast), . MR sd A W 
Deli and Serdang Sat anita DS 
ansa sai sei us salda L 
Sumatra’s Oostkust } Asahan. . . As 
(East Coast) Simeloengoen and Karolanden 
(Simelungun and Karo-districts) SK 
Benekalis werker ta a 
Pievano nil cuir Sor vba R 
DAM Di). ai RE et eden oe EN pose Pe Dj 
Bengkoelen (Bencoulen). Sei ce SUR air re EO 
balembane: le | Ke È 
Lampongsche Districten (Lampong districts) TRED, 


Explanation of Signs. 


RE a preoccupied name. 


— The species quoted is other than that des- 
cribed by the author. 

ee new name replacing one preoccupied or 
misidentified. 


Classification of Sumatran Carabidae. 


1 (6) Mesocoxal cavities not entirely closed by the sterna, 
the mesepimera, but not the metepisterna, reaching the 
coxae (subfamily Carabinae). 

2 (3) Procoxal cavities open behind, mandibles pluridentate 

Hiletini 
(Hailetus). 

3 (2) Procoxal cavities closed behind, mandibles not pluri- 
dentate. 

4 (5) Protibiae not digitate, with both spurs terminal, elytra 
with a process on each side behind . . . Ozaenini 
(Dhanya, Eustra, Pseudozaena). 

5 (4) Protibiae externally digitate, internally emarginate, 
with the variable spur above the emargination, elytra 
without any process on each side behind . Scaritini 
(Clivina, Oxygnathus [none described], Pszlus, Scari- 
tes, Thlibops, Trilophus). 


322 H. E. ANDREWES, 


6 (1) Mesocoxal cavities either entirely closed by the sterna, 
or with both mesepimera and metepisterna reaching 
the coxae. 

7 (56) Mesocoxal cavities entirely closed by the sterna. 

8 (55) Head without antennal grooves beneath (subfamily 
Harpalinae). 

9 (10) Venter with seven or eight visible segments. (Mand- 
ibles with a seta in the scrobe; elytra truncate and 
with a narrow membranous border at apex) 

Brachinini 
(Brachinus, Mastax, Pher opsophus, Styphlomer US). 

10 (9) Venter with six visible segments. 

11 (16) Mandibles with a seta in the scrobe. 

2 (13) Body pedunculate, prothorax subglobular, with the 
lateral borders and prosternal sutures invisible. 

Apotomini 
(Apotomus). 

13 (12) Body not pedunculate, prothorax normal. 

14 (15) Ligula bisetose at apex, antennae pubescent from and 
including joint 30.0. . . Bembidiini 
(Bembidion [none described], nesso Tachys). 

15 (14) Ligula plurisetose at apex, antennae pubescent from 
and including jeimt)2 (9 2.5.5 A Techni 
(Perileptus) 

16 (rr) Mandibles without a seta in the scrobe. 

17 (18) Apical joint of the maxillary palpi attached excen- 
trically to the penultimate joint. (Eyes prominent, 
neck usually constricted, upper surface more or less 
punctate and pubescent) . . . Panagaeini 
(Craspedophorus, Dischissus, DA somerus, Microcos- 
mus, Peronomerus, Trichisia). 

8 (17) Apical joint of the maxillary palpi attached normally 
to the penultimate joint. 

19 (20) Mandibles short and thick, emarginate or truncate 
at apex, clypeus emarginate, often asymmetrically, 
exposing the basal membrane of the labrum . Licinini 
(Badister, Diplocheila). 

O (19) Mandibles entire and generally sharp at apex, basal 
membrane of labrum not exposed. 

21 (28) Head with one supraorbital seta on each side. 

22 (27) Elytra completely covering the abdomen, 4 profemora 
without tubercle beneath. 

23(26) Form subquadrate, elytra with the marginal channel 
shallow or obsolete at apex. 

24 (25) Metacoxae and first ventral segment not lying in the 
same plane, antennae with the two basal joints glabrous, 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 323 


d protarsi with four or no dilated joints . Harpalini 
(Acupalpus, Amblystomus, Antsodactylus, Anoplogenius, 
Chydaeus, Dioryche, Gnathaphanus, Hyparpalus, Hy- 
phereon, Hypharpax, Lamprophonus, Oxycentrus, Pla- 
tymetopus, Rhysopus, Stenolophus, Trichotichnus). 

25 (24) Metacoxae and first ventral segment lying in the same 
plane, antennae with the three basal joints glabrous 
or sparsely pubescent, g* protarsi with three dilated 
joints . . +. . Chlaeniini 
(ibm, Chlaenius, Hololeius). 

26 (23) Form oval, elytra with the marginal channel deeply 
impressed at apex, g' protarsi with three dilated 
joints . . Oodini 
(Miltodes [none described], ‘Oodes, Simous). 

27 (22) Elytra truncate at apex, leaving the abdomen partly 
exposed, g' profemora near the base with a tubercle 
beneath, bearing a dense brush of hairs . Miscelini 
(Miscelus). 

28 (21) Head with two supraorbital setae on each side. 

29 (36) Elytra completely covering the abdomen. 

30 (31) Apex of maxillae jointed, or at least functionally 
mobile, head subpentagonal, with hes aes developed 
benaezidi = ren . . Hexagoniini 
(Dinopelma, Hexagouia). 

31 (30) Apex of maxillae and head both normal. 

32 (33) Elytra with stria 8 very deep throughout, close to 
margin in front, separated from it behind . Perigonini 
(Perigona). 

33(32) Elytra with stria 8 normally impressed and about 
equally distant from the margin throughout. 

34 (35) Protibiae powerful, dilated at apex, mentum with a 
bifid tooth, elytra usually with an inner plica visible 
on each side near apex. . . . . . Pterostichini 
(Abacetus, Aepsera. Brachidius, Celostomus, Cosmodis- 
cus, Dicelindus, Diceromerus, Lesticus, Morton, Patel- 
lus, Trigonotoma). 

35 (34) Protibiae slender, hardly dilated at apex, mentum 

| nearly always with a simple tooth (absent in Æ/oder- 
mus), elytra without inner plica visible near apex 

. .  Anchomenini 
(Eolodermus, Anchomenus, Arhytinus, Colpodes, Dicra- 
noncus, Dirotus, Euplynes, Lorostema). 

36 (29) Elytra more a less truncate behind, leaving the ab- 
domen partly exposed. (Sometimes rounded in the 
Orthogoniini, but even then with the apical abdominal 
segment usually visible). 


324 H. E. ANDREWES, 


37 (42)Joint.1 of antennae long and usually scapiform. 

38 (39) Antennae slender, joint 1 as long or longer than the 
next three taken together, prothorax subcylindrical . 

Dryptini 
(Desera, Drypta). 

39 (38) Antennae not slender, joint 1 about as long as the 
next two taken together, or the antennae are moni- 
liform, prothorax quadrate or cordate. 

40 (41) Elytra normally g-striate, intervals moderately convex 

Physocrotaphini 
(Pogonoglossus). 

41 (40) Elytra costate, with 8 or 9 narrow major costae, and 
(except in Agastus) 3 striae, separated by minor costae, 
between each pair of major ones. . . . Galeritini 
(Agastus, Galerita, Planetes). 

42 (37) Joint I of antennae not long and scapiform. 

43 (44) Head narrowed behind to a condyliform neck. (Pro- 
thorax subcylindrical, with more or less obsolete lateral 
margins). . . Odacanthini 
Ci D Oe, Selina), 

44 (43) Head not narrowed behind to a condyliform neck. 

45 (46) Prothorax without lateral setae and at the same time 
legs with more or less serrulate tibiae, tarsi with 
joint 4 emarginate and often bilobed, claws usually 
pectinateran ie . . . Orthogoniini 
(Actenoncus, Hexachaetus, Orthogonius). 

6 (45) Prothorax not without lateral setae and at the same 
time legs with serrulate tibiae. 

47 (48) Labrum large, smooth, semicircular, largely concealing 
the mandibles. (Body ee a short and 
SOUL) ER. . . + Helluonini 
( (Creagris, Macr ocheilus). 

48 (47) Bab normal, more or less quadrate. 

49 (52) Metatibiae furnished with long spurs, sometimes ser- 


rulate. 
50 (51) Maxillae produced above apex into an obtuse ciliate 
lobe 4. 4 à +++ + . Tetragonoderini 


KG yclosomus, Tetragonoderus). 

51(50) Maxillae ending in a sharp slender hook, without 
any» ciliate lobe above it. e Masoreini 
(Aephnidius Anaulacus). 

52 (49) Metatibiae not furnished with long spurs. 

53 (54) Mentum supported at base by a projecting submen- 
tumor. - . Lebiini, seus. lat. 
( Allocota, Allogenes, Sitia: Ea Auchmerus, 
Brachyctis, Calleida, Catascopus, Celaenephes, Copto- 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 325 


dera, Dolichoctis, Dromius [none described], Endyno- 
mena, Holcoderus, Lachnoderma, Lebia, Lioptera, Wi- 
crolestes, Mochtherotdes, Mochtherus, Parena, Pericalus, 
Peripristus, Physodera, Plochionus, Risophilus, Serri- 
margo, Sfitakantha, Sinurus, Stenotelus). 

54 (53) Mentum not ee at base by a projecting sub- 


mentum! VIII . . . . Pentagonicini 
(Pentagonica). 

55 (8) Head with antennal grooves beneath (subfamily Pseu- 
domorphinae) . . . . +++ Pseudomorphini 


(Cr Voiorephalomarbhus), 

56 (7) Mesocoxal cavities not closed by the sterna, both 
mesepimera and metepisterna reaching the coxae 
(Large insects, the elytra with broad leaf-like expan- 
sions (subfamily Mormolycinae) . . . . Mormolycini 
(Mormolyce). 


ABACETUS Dejean 


Abacetus Dejean Spec. Gen. III 1828.95; Chaudoir, Essai 
monographique sur le genre Adacetus, Bull. Mosc. 1869. 
I. 355—410. (Distrigus Dejean. Astigis Rambur. Distrıgodes 
Motchulsky (part), Carzcus Motchulsky). 

batesi X Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVII. 1926. 256. 
maculipes + Bates (not Chaud.) Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 
1892. 361. 
Mana (Bko), Palembang (P). (Burma), 

convexiusculus Chaud. Mon. 385. 
Tjinta Radja (L), Negri Baru (As), Mana (Bko). (Celebes, 
Salwatty). 

haplosternus Chaud. Bull. Mosc. 1878. IL. 25. 
Bindjai (L). (India, Siam). 

indrapoérae Tchitch. Hor. Soc. Ent. Ross. XXXVI. 1903. 56; 
Andr. T.v.E. LXXII. 1929. 306. 
Padang, Padangpandjang, Pagaranpisang (T), Tebingtinggi 
(DS), Indrapura (W), Medan (DS), Payakumbu (Bka), Mana 
(Bko), Palembang (P). (Java). 

pallipes Chaud. Mon. 386. 
Medan (DS). (India, Ceylon, Burma, Cochin- China). 

spurius Tchitch. Hor. Soc. Ent. Ross. XXXIII. 1900. 160; id. 
Hor. Soc. Ent. Ross. XXXIV. 1900. 290 (note). 
Padang (W). (Java). 

tetraspilus Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LII. 1930. 428. 
Ayermantjur (W). 


ACTENONCUS Chaudoir 


Actenoncus Chaudoir, Essai monographique sur les Ortho- 
goniens, Ann. Soc. Ent. Belg. XIV. 1871. 126. 


326 H. E. ANDREWES, 


ater Cast. Etudes Ent. 1834. 48. 
atratus Chaud. Mon. 126. 
Toba Lake (T). (Siam, Java, Borneo). 


ACUPALPUS Latreille 


Acupalpus Latreille in Cuvier’s Règne Animal (Ed. 2). IV. 
1829 (April) 391; Dejean, Spec. Gen. IV, 1829 (Dec.) 435. 
(Anthracus Motchulsky, Manzcellus Motchulsky). 
annamensis Bates. Ann. Soc. Ent. Fr. 1889. 272. 
Tjinta Radja (L) (India, Ceylon, Burma, Cochin-China, 
Java) | 
ustus Andr. Zool. Med. XIII. 1931. 195. 
Muara Lambu (Bka). (Borneo). 


ZEOLODERMUS Andrewes 


Æolodermus Andrewes Ann. Mag. Nat. Hist. (ro). IV. 
1929. 368. 

emarginatus Chaud. Bull. Mosc. 1872. I. 389; Andr. Ann. Mag. 
Nat. Hist. (10). IV. 1929. 360. 
Lubukgadang (W), Medan, Tandjung Morawa, Tebing- 
tinggi (DS). (Borneo, Celebes, ? Australia (Chaudoir)). 


ZEPHNIDIUS Macleay 


Æphuidius Macleay Ann. Jav. 1825. 23; Chaudoir, Etude 
monographique des Masoréides, des Tetragonodérides, et 
du genre Nematotarsus, Bull. Mosc. 1876. IL. 15. 
adelioides Macl. Ann. Jav. 1825. 23. t. 1. f. 7; Chaud. Mon. 
175. Andr, Trans. Ent. Soc. Lond: 103019: 
sericeus Zimm. in Gistl’s Faunus I. 1832. 121. 
australis Sloane. Proc. Linn. Soc. N. Si Wales 1904. 535. 
Medan (DS). Pageralam (P). (South East Asia, including 
Japan. Australia). 
opaculus Zimm. in Gistl’s Faunus I. 1832 120; Chaud. Mon. 19. 
simplex Schm. Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 89. 
Medan (DS). (India, Ceylon, Burma, Andaman Is., Phil- 
ippine Is.). 
AEPSERA Chaudoir 
Aepsera Chaudoir Bull. Mosc. 1874. 1. 28. (Wanochlaentus 
Bates). 
ferruginea Chaud. Bull. Mosc. 1874. 1. 30. 
feae Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 322. 
Tjinta Radja (L.). (Burma). 


AGASTUS Schmidt-Goebel 


Agastus Schmidt-Goebel Faun. Col. Birm. 1846. 30. 
ustulatus Gestro Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 867. 
Benkulen, Mana (Bko) (Singapore, Borneo). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 327 


ALLOCOTA Motchulsky 


Allocota Motchulsky Etudes Ent. VIII. 1859. 29. 

caerulea Andr. Trans. Ent. Soc. Lond. 1933. 13. 
viridipennis + Chaud. (nec Motsch.) Bull. Mosc. 1877. I. 205. 
Tapanuli (T). (Singapore, Java, Borneo, Philippine Is.). 


ALLOGENES Andrewes 


Allogenes Andrewes Zool. Med. XIV. 1931. 74. 
mundus Andr. Zool. Med. XIV. 1931. 75. 
Pagaranpisang (T). (Borneo, Balabac Island). 


AMBLYSTOMUS Erichson 


Amblystomus Erichson Kaf. Mark Brand. I. 1837. 59. 
(Hispalis Rambur, Artisoum Gistl, Megaristerus Nietner, 
Thenarotidius Sloane). 

chalceus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 659; id. 
Trans, Eit..Soe, Lond. 1933: 8. 
Idi (A). 

laticeps Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). XI. 1933. 411. 
Deli, Gunungrinteh, Medan (DS), Negri Baru (As), Bun- 
gamas, Mana (Bko), Palembang (P). (Java). 


ANAULACUS Macleay 


Anaulacus Macleay Ann. Jav. 1825.22; Chaudoir, Etude 
monographique des Masoréides, des Tetragonodérides, et 
du genre Nematotarsus, Bull. Mosc. 1876. II. 25. 

fasciatus Schm. Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 89; Chaud. 
Mon. 25; Blair Journ. F.M.S. Mus. XIV. 1929. 385 (larva). 
Palembang (P). (India, Ceylon, Burma, Andaman Is., Indo- 
China). 

var. basalis Fleut. Ann. Soc. Ent. Fr. 1887. 59. t. 4. f. 1. 
Palembang (P). (Annam). 


ANCHISTA Nietner 

Anchista Nietner Journ. As. Soc. Beng. XXV. 1856. 523; 
id. Ann. Mag. Nat. Hist. (2). XIX. 1857. 374. (Paraphaea 
Bates) 

binotata Dej. Spec. Gen. I. 1825. 252; Andr. Treubia VII. 
Suppl-1930.,337. 
discophora Chaud. Bull. Mosc. 1852.1. 48. 
signifera Bates Trans. Ent. Soc. Lond. 1873. 312; id. Trans. 
Ent stock Kond‘-1870., 5.0.1.8. 
Medan (DS). (South-East Asia, including Japan, but exclu- 
ding Central and Southern India, Malay region, Marianne Is.). 


ANCHOMENUS Stephens 
Anchomenus Stephens Ill. Brit. Ent. Mandibulata I. 1827. 


328 H. E. ANDREWES, 


67 and 1828. 81. (Platynus Stephens, Agonum unhenz 

Promecoptera Dejean, Agonothorax Motchulsky). 
ceylonicus Motch. Etudes Ent. VI. 1859. 36; Andre Journ. 

ENS Mus. XVI 3,and4..0037.436, 

Sirambi (T). (Ceylon). 


ANISODACTYLUS Dejean 


Anisodactylus Dejean Spec. Gen. IV. 1829. 132. 
sjoestedti Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVIII. 1926. 276; 

id. (iis 12913190297 3.072 

Baligé, Sirambi (T), Fort de Kock, Padang, Padang Pand- 

jang, Payakumbi, Silago, Solok (W), Medan, Tandjung Mo- 

rawa (DS), Bindjai (L), Indragiri (R), Mana (Bko), Palem- 

bang (P). (? Java, Borneo, Philippine Is., Nias I.). 

ANOMOTARUS Chaudoir 

Anomotarus Chaudoir, Genres aberrants du Groupe des 

Cymindides, Bull. Mosc. 1875. II 48. (Uvea Fauvel). 
sericus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 360. 

Dolok Tolong (T), Bindja (L). (Java). 


ANOPLOGENIUS Chaudoir 


Anoplogenius Chaudoir Bull. Mosc. 1852. I. 88. (Loxoncus 
Schmidt-Goebel in litt. Zepzthrix Nietner. Megrammus 
Motchulsky). 

incisus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVIII. 1926. 279; 
id. SI ves MIXX 19202553035 
Baligé, Toba Lake (T), Fort de Kock, Solok (W), Medan, 
Tandjung Morawa, Tebingtinggi (DS), Bindjai, Sukaranda, 
Tjinta Radja (L), Mana (Bko). (Malay States, Lankawi Island, 
Java, Lombok, Celebes, New Guinea, Nias EL). 

microgonus Bates Ann. Mag. Nat. Hist. (5). XVII. 1886. 78. 
venitens + Bates (not Bates 1886) Ann. Soc. Ent. Fr. 
900/2727 
Deli, Medan, Tandjung Morawa (DS). (India, Ceylon, Burma, 
Malay States, Siam, Indo-China, Philippine Is.). 


APOTOMUS Illiger 


Apotomus Wliger Mag. Ins. VI. 1807. 348; Dupuis Gen. Ins. 
Base. 117, Apeteminae, 191 1-1. 

atripennis Motch. Etudes Ent. VII. 1858. 22. 
fuscus Motch. Etudes Ent. VII. 1858. 22. 
xanthotelus Bates. Ent. Month. Mag. XI. 1874. 95. 
sumbawanus + Heller (not Dupuis) Deutsch. Ent. Zeitschr. 
1916. 275. 
Medan (DS), Tjinta Radja (L), Negri Baru (As), Palem- 
bang (P). (India, Ceylon, Burma, Malay States, Indo-China, 
Java, Celebes, Philippine Is., New Guinea). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 329 


ARHYTINUS Bates 


Arhytinus Bates Ann. Soc. Ent. Fr. 1889. 278; id. Ann, 
Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 378; Andr. Journ. F.M.S. Mus. 
DENTI. 3 and 4. 1931, 436 and 473. 

bembidioides Bates Ann. Soc. Ent. Fr. 1889. 279; Andr. 
T. v. E. LXXII. 1929. 310; id. Journ. F.M.S. Mus. XVI. 3 
and 4. 1931. 436 and 474. 
Fort de Kock (W), Mana (Bko). (India, Burma, Perak, 
Annam). 


AUCHMERUS Andrewes 


Auchmerus Andrewes Ann. Mus. Civ. Gen. LIII. 1930. 438. 
trachys Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIII. 1930. 439. 
Sirambi (T). 


BADISTER Schellenberg 


Badister Schellenberg Helv. Ent. II. 1806. 90/91. (Ambly- 
chus Gyllenhall. Zrimorphus Stephens). 

sundaicus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVIII. 1926. 275; 
en a Vat IEN 1929. 311. 
Fort de Kock (W), Medan (DS). (Malay States, Java). 


BRACHIDIUS Chaudoir 


Brachidius Chaudoir Bull. Mosc. 1852. I. 78; id., Essai 
monographique sur les Cratocérides, Ann. Soc. Ent. Belg. 
22V. 1872.18. 

crassicornis Chaud. Bull. Mosc. 1852. I. 80; id. Mon. 19; 
ande. Mov. BS LXXII. 1929. 3055; id, Treubia VIL, Suppl. 
1930. 333. 
corpulentus Chaud. Mon. 20. 
Sibolga, Sirambi (T), Fort de Kock, Gunung Singgalang, 
Padang, Payakumbu, Sungaibulu (W), Bekantjang, Deli, 
Medan (DS), Mana (Bko), Palembang, Rawas (P), Bukit 
Gaba (LD). (Burma, Andaman Is., Malay States, Siam, 
Laos, Java, Borneo, Buru, Timor, Tenimber, Philippine Is.). 


BRACHINUS Weber 


Brachinus Weber Obs. Ent. 1801. 22; Chaudoir, Mono- 
graphie des Brachynides, Ann. Soc. Ent. Belg. 1876. 49. 
(Aploa Hope). 

bigutticeps Chaud. Mon. 52. 
hageni Oberth. Notes Leyd. Mus. V. 1883. 217. 
Tandjung Morawa (DS). 

praestans Andr. Zool. Med. XIV. 1931. 67. 
“Sumatra”. 


330 H. E. ANDREWES, 


BRACHYCTIS Chaudoir 


Brachyctis Chaudoir, Mémoire sur les Coptodérides, Ann. 
Soc. Eint, Belo: MI MSCO 252: 

rugulosa Chaud. Mém. 252. 
Sibolga (T), Medan, Sungai Merah, Tandjung Merah, Te- 
bingtinggi (DS), Boschreserve Bandar (Sk), Bungamas (Bko), 
Palembang (P). (Malay States, Borneo, Philippine Is.). 


CELOSTOMUS Macleay 


Celostomus Macleay Ann. Jav. 1825. 23; Chaudoir, Essai 
monographique sur les Drimostides et les Cratocérides, Ann. 
Soc. Ent. Belo. XV.1872,5—2T. 
(Drimostoma Dejean. Stomonaxus Motchulsky. Cælostomus 
Andrewes). | 

gibbus Andr. Zool. Med. XIV. 1931.66. 
Wai-Lima (LD). 

iridescens Andr. T.v E LXXII. 1929. 306 and 319. 
Sirambi (T), Fort de Kock (W), Mana (Bko). 

picipes Macl. Ann. Jav. 1825. 24; Andr. T. v. E. LXXII. 
1929. 305; id. Journ. E:Mi.S. Mus, XVI. 3,andi4 19314434" 
rufipes Boh. Bug. Res. Zool. Ins. IV. Col, 1861. 13. 
striaticollis + Chaud. (not Dej.) Mon. 13. 
Baligé, Lake Tobo, Pagaranpisang (T), Ayermantjer, Fort 
de Kock, Gunung Singgalang, Painan, Plain of Agam (W), 
Medan, Tandjung Morawa (DS), Sukaranda (L), Taluk (R), 
Mana (Bko), Palembang (P). (South-East Asia, excluding 
Japan, Australia). 

singularis Andr. T.v.E. LXXII. 1929. 306 and 320. 

_ Gunung Singgalang (W). 

sumatrensis Andr. T.v. E: LXXII. 1929. 305 and 318. 
Fort de Kock (W), Bedagei (DS). 


CALLEIDA Latreille et Dejean 


Calleida Latreille et Dejean Hist. Nat. et Icon. Col. d’Eur. 
fasc. II. 1824. 132; Chaudoir, Monographie des Callidides, 
Ann. Soc Ent. Belg. XV. 1872. 103. (Callida Chaudoir). 

chloroptera Dej. Spec. Gen. V. 1831. 340; Chaud. Mon. 112. 
Medan, Lubukpatam, Tandjung Morawa (DS), Durian 
Mulau (L), Mana (Bko), Palembang (P), Wai Lima (LD). 
(Burma, Java). 

corporaali Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 370. 
Bandar Baru (DS), Berastagi (SK). 

splendidula F. Syst. Eleuth. I. 1801. 184; Chaud. Mon. 113. 
var. rubricata Motch. Bull. Mosc. 1864. Il. 238; Chaud. 
Mon. 113. 
Bedagei, Medan, Tandjung Morawa (DS), Mana (Bko). 
(South East Asia, excluding Japan and New Guinea). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 331 


tennis Andr. T.v. E. LXXI. 1929. 314 and 334. 
Fort de Kock, Payakumbu, Solok (W), Bandar Baru, Medan, 
Sibolangit, Tandjung Morawa (DS), Sukaranda (L), Bukit 
Gaba (LD). 
| CALLISTOMIMUS Chaudoir 
Callistomimus Chaudoir Bull. Mosc. 1872.1. 382; Andrewes, 
The Oriental Species of the genus Callistomimus, Proc. Zool. 
Spe. Lond: 1921. 233-—2A8't. 1. 
(Pristomachaerus Bates). 
asper Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (ro). VL 1930. 658. 
Laurakit (DS). 
CATASCOPUS Kirby 


Catascopus Kirby. Trans. Linn. Soc. Lond. XIV. 1825. 94; 
Andrewes, Key to the Sumatran species of Catascopus, Zool. 
Medi TOR 1. 60 2. 

aeneus Saund. Trans. Ent. Soc. Lond. 1863. 467. t. 17. f. 2; 
Andr. Key 60. 
“Sumatra”. (Borneo). 

bryanti Andr. Ann. Soc. Ent. Belg. 1921. 209; id. Key 61. 
Sukaranda (L). (Penang). 

clarus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 663; id. 
Key 61. 
“Sumatra”. 

cupripennis Thoms. Arch. Ent. I. 1857. 282; And. Key 60. 

_ Gunung Talang (W), Lianggagang (DS), Sukaranda (L), 
Mana (Bko), Palembang (P). (Malay States, Borneo, Celebes). 

elegans Weber Obs. Ent. 1801. 45; Andr. Treubia VII. 
Suppl. 1930. 335; id. Key 61. 
nitudulus Cast. Etudes Ent. 1834. 60. 
elevatus Schm. Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 84. 
amoenus Chaud. Berl. Ent. Zeitschr. 1861. 120. 
Sibolga (T), Bah Lias, Medan, Pagarmarbau, Sungai Ram- 
pah, Tandjung Morawa (DS), Sukaranda, Tjinta Radja (L), 
Boschreserve Bandar, Tanah Besih (SK), Mana (Bko), Palem- 
bang (P), “Merang” (Doherty). (South-East Asia, excluding 
China and Japan, Australia, Solomon L, New Guinea, New 
Britain). 

facialis Wied. Zool. Mag. I. 3. 1819. 165; Andr. Ann. Mag. 
NafElist. (10), VI. 1930.°363; id. Key 60. 
hardwicki + Dej. (not Kirby). Spec. Gen. I. 1825. 329. 
goebeli X Mun. Cat. I. 1868. 153. 
Sibolga (T), Indrapura, Padang, Sungaibulu (W), Bedagei, 
Deli, Medan, Pagarmarbau, Tandjung Merah (DS), Suka- 
randa (L), Boschreserve Bandar (SK), Pakanbaru (Bka), 
Bungamas, Mana (Bko), Palembang (P). (Sumatran speci- 
mens are rarely pure blue). (North India, Assam, Burma). 


332 H. E. ANDREWES, 


var. angulatus Chaud. Berl. Ent. Zeitschr. 1861. 117; Andr. 
Journ. F.M.S. Mus. XVI. 3 and 4. 1931.438; id. Key 61. 
elegans + Macl. (not Weber). Ann. Jav. 1825. 15. 
jac ais Dei. Spee- Gen. Ve 1331.452. 
oxygonus Chaud. Berl. Ent. Zeitschr. 1861. 117. 
excisus Motch. Bull. Mosc, 1864. IL 303. 
Solok (W), Bandar Negri, Deli, Lianggagang, Medan, 
Tandjung Morawa (DS), Sukaranda (L), Mana (Bko), Palem- 
bang (P). (Malay States and Archipelago). 

var. basalis Chaud. Rev. Mag. Zool. 1872. 245; Andr. Key 60. 
Deli, Lianggagang, Medan, Tandjung Morawa (DS), Lang- 
kat, Sukaranda (L), Pakanbaru (Bka), Djambi (D), Kutur, 
Muarenim, Pageralam, Palembang, Rawas, Surulangun (P), 
Bukit Gaba, Wai Lima (LD), “Sibakur”. (India, Burma, Indo- 
China, Siam, Malay region, Yunnan). 

var. poultoni Andr. Ann. Soc. Ent. Belg. 1921, 209; id. 
Key 61. 
Tebingtinggi (DS). (Borneo). 

fuscoaeneus X Chaud. Rev. Mag. Zool. 1872. 247; Andr. 
Ney Gr: 
ee (not Saund.). Bull. Mosc. 1864. IL. 303. 
Indrapura (W), Tandjung Morawa (DS), Sukaranda ey: 
Boschreserve Bandar (SK). (Burma, Andaman Is., Indo- 
China, Malay States, Borneo). 

perignitus Maindr. Bull. Soc. Ent. Fr. 1906. 152; Andr. Key 60. 
Dolokbaros, Gunung Sibajak (DS). (Negri Sembilan). 

phlogops Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVIII. 1926. 283; 
TSE VOT 
Kutatjanè (A), Gunung Talang (W). (Johore). 

presidens Thoms. Arch. Ent. I. 1887. 281; Andr. Noten. 
EMS. Mus. SMIS 3 and 4219312438710. Key 60. 
costulatus Chaud. Rev. Mag. Zool. 1862. 489. 
splendidus Saund. Trans. Ent. Soc. Lond. 1863. 459. 
Go 1077, tales 
Padangsidimpuan (T), Bedagei (DS), Sukaranda (L), Djambi 
(D). (Malay States, Borneo, Celebes). 

punctipennis Saund. Trans. Ent. Soc. Lond. 1863. 464. t. 18. 
LA Andeskeysol. 
Bedagei, Lianggagang, Tebingtinggi (DS), Se (L), 
Boschreserve Bandar (SK), Mana (Bko). (Malay States, Siam, 
Indo-China, Java, Borneo). 

smaragdulus Dej. Spec. Gen. I. 1825. 331; Andr. Key 61. 
pauper Schm. Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 84. 
Pagaranpisang, Sibolga (T), Tandjung Morawa (DS), Su- 
karanda (L). (India, Burma, Malay States, Tonkin, Java, 
Borneo, Samar I). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 33 


Uo 


versicolor Saund. Trans. Ent. Soc. Lond. 1863. 463. t. 18. f. 1; 
Andr. Key 61. 
“Sumatra”. 

vollenhoveni Chaud. Rev. Mag. Zool. 1872. 248; Andr. Key 60. 
Sipirok (T). 


CELAENEPHES Schmidt-Goebel 


Celaenephes Schmidt-Goebel Faun. Col. Birm. 1846. 77. 
(Zaromorpha Blackburn). 
parallelus Schm.-Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 78. t. 2. f.5; 
And eve Ke Le XN 10205314 ; ‘id Treubia VII; Supph 
1930. 337. 
linearis Walk. Ann. Mag. Nat. Hist. (3). II. 1858. 203. 
alternatus Blckb. Proc. Linn. Soc. N.S. Wales. 1894. 85. 
forsteri Bouch. Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 176; Andr. Ann. 
Mass Nat: Hist (ro) VI:1930:/365. 
rechingert Csiki. Denkschr. Akad. Wiss. Wien Math. nat. 
anions. MCI) 1604; 
Fort de Kock (W), Medan, Serdang, Sungai Merah, Tand- 
jung Morawa, Tebingtinggi (DS), Sukaranda, Tjinta Radja 
(L), Boschreserve Bandar (SK.), Gunungsahilan (Bka), Indra- 
giri(R), Mana (Bko), Palembang (P), Wai Lima (LD). (India, 
Ceylon, Burma, Andaman Is., Malay States and Archipelago, 
Siam, Indo-China, Australia, New Guinea, New Caledonia, 
Samoa). 


CHLAENIUS Dejean 


Chlaentus Dejean Spec. Gen. II. 1826. 297; Chaudoir, Mono- 
graphie des Chléniens, Ann. Mus. Civ. Gen. VIII. 1876. to. 
(Lissauchentus Macleay. Epomis Dejean. /ndalma Schmidt- 
Goebel in litt. Deaphoropsophus Chaudoir. Barymorphus La- 
ferté. Amblygenius Laferté. Ocybatus X Laferté. Ocydromus || 
Laferté (not Schell.). Zomalolachnus X Laferté. Omalotri- 
chus || Laferté (not Homalotrichus Solier). Chlaenites Mot- 
chulsky. Callistoides Motchulsky. Poeczlorstus Motchulsky. 
Chlaentoctenes Bates). 

abjectus Andes Annesocì Ent. belo, Togo: 231 tere keen 
ER 11929, 312. 
Balige, Sirambi (T), Fort de Kock (W). 

acroxanthus Chaud. Mon. 112; Andr. T. v. E. LXXII. 1929. 
302: id... Journ. B.M.S. Mus. XVI. 3 vand 44 798.1.4 434. 
Fort de Kock, Lubuksikaping, Solok (W), Palembang (P). 
(Singapore, Siam, Java, Borneo). 

[amplipennis Chaud. Mon. 252. 
Java]. 
var. niasanus Andr. Ann. Soc. Ent. Belg. 1920. 24. 
Baligé, Sirambi (T). (Nias 1). 


334 H. E. ANDREWES, 


bimaculatus Dej. Spec. Gen. II. 1826. 301; Chaud. Mon. 51; 
Andrea Pave. EX IMMO Lo Men rid Bike u bias opis 
1930) 337; id. Journ: MS Mush XV 3 and Agnes 434° 
Padangsidimpuan, Toba Lake (T), Fort de Kock, Gunung 
Singgalang, Indrapura, Lubiksikaping, Padang, Padangpand- 
jang (W), Bah Lias, Bandar Kwala, Lianggagang, Lubuk- 
pakam, Serdang, Tandjung Djati (DS), Sukaranda (L), Bera- 
stagi (SK), Djambi(Dj), Mana (Bko), Lahat, Palembang (P), 
Bukit Gaba (LD). (India, Ceylon, Burma, China, Yunnan, 
Malay region, New Guinea). 

bioculatus Chaud. Bull. Mosc. 1856. II. 198; id. Mon. 50; 
ABe oe RX ET 
aspertcollis Bates Trans. Ent. Soc. Lond. 1873. 248; Chaud. 
Mon. 50. 

Fort de Kock (W), Medan (DS), Sukaranda (L). (India, 

Burma, Andaman Is., Indo-China, Borneo, China, Japan). 
circumdatus X Brullé. Sip: Rev Entel ns en 2 em Ghandi 

Men. 14%» Andi leva Os TO zon 2nd NournaaN ES. 

Mus. VI 3 am diet 193177434 

limbatus || Dej. (not Wied). Spec. Gen: Il. 1826) 306: 

cinctus + Macl. (not F.). Ann. Jav. 1825. 13. 

javanus Chaud. Bull. Mosc. 1856. II. 229; al Mon. 115. 

cupricollis Nietn. Journ. As. Soc. Beng. XXV. 1856. 387; 

id. Ann. Mae. Nats Este) EXT 185 7.243. 

Muarasipongi, Tangga (T), Averbangis, Fort de Kock, In- 

drapura, Lubuksikaping (W), Deli, Lianggagang, Medan, 

Tandjung Morawa (DS), Sukaranda (L), Mana (Bko), Palem- 

bang (P) (Indo-China, China). 

var. xanthopleuras Chaud. Bull. Mosc. 1856 II. 230; id. 

Mon. 115. 

nicanus Motch. Bull. Mosc. 1864. II. 346. 

Medan (DS), Bindjai, Sukaranda (L). (India, Siam, Indo- 

China, China, Formosa). 

costiger Chaud. Bull. Mosc. 1856. II. 258; id. Mon. 95. 
Singkil, Takingeun (A), Baligé, Sirambi (T), Langkat (L), 
Djambi (Dj), Palembang (P) (Indo-China, Formosa, China, 
Korea, Japan). 

distigma Chaud. Mon. 49. 

Medan, Tandjung Morawa (DS). (Singapore, Borneo, Timor). 

femoratus Dej. Spec. Gen. II. 1826. 328; Chaud. Mon. 93. 
flavofemoratus + Chaud. (not Cast.) Bull. Mosc. 1856. II. 244. 
Fort de Kock (W), Medan, Tandjung Morawa (DS). (Java). 

flaviguttatus Macl. Ann. Jav. 1825. 14; Chaud. Mon. 52; Andr. 
Treubia VIT Suppl 1930. 331. 
binotatus Dej. Spec. Gen. II. 1826. 302; Chaud. Mon. 48. 
punctatus || Chaud. (not Motch.). Bull. Mosc. 1856. II. 200. 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 335 


maculifer Cast. Trans. Roy. Soc. Vict. VIII. 1868. 148. 
puncticeps X Mun. Cat. 1. 1868. 224. 
Indrapura (W), Deli, Serdang, Tandjung Morawa (DS), 
Mana (Bko), Palembang (P), Sukadana, Wai Lima (LD). 
(Java, Buru, Celebes, Australia, Solomon Is.). 
var. guttatus Eschsch. Zool. Atl. V. 1833. 26. t. 25. f.8; 
Chaud. Mon. 4o. 
biguttatus || Montr. (not Motch.) Ann. Soc. Ent. Fr. 1860. 237. 
Medan (DS), Palembang (P). (Philippine Is., New Caledo- 
nia, New Guinea, Samoa). 

flavofemoratus Cast. Etudes Ent. 1834. 81. t. 1. f.3; Andr. 
eves lex Mls TOZO 12, 
nigricoxts Motch. Bull. Mosc. 1864. I[.339; Chaud. Mon. 94. 
Fort de Kock (W). (Burma, Indo-China, Java, Hongkong). 

guttula Chaud. Bull. Mosc. 1856. II. 216; id. Mon. 281; 
Ener evi Hj IX XI 1929. 312. 
Fort de Kock (W), Medan, Tandjung Morawa (DS), Pakan- 
baru (Bka), Palembang (P). (Hongkong, Yunnan, Timor, 
Philippine Is.). 

hamatus Dej. Spec. Gen. V. 1831. 633; Chaud. Mon. 63; 
Andr. Treubia VII. Suppl. 1930. 332; id. Ann. Mag. Nat. 
ist (VO) Vllano3rs527s id) Journ? F.M:S. Mus: XVI. 3 
ands 4! 1931: 434. 
masten ‚Anden. Trans Ent Soc Lond, 1919. 13Q 31d: 
(eek BAK 1929. 312. 
micans + Macl. (not F.). Ann. Jav. 1925. 14; Chaud. 
Mon. 52. : 
Baligé, Dolok Tolong, Sirambi (T), Fort de Kock, Silago, 
Solok (W), Medan (DS), Bukit Gaba (LD). (Malay States, 
Java, Borneo, Philippine Is.). 

hamifer Chaud. Bull. Mosc. 1856. II. 209; id. Mon. 62; 
nr ml aar E EXO O2Z04 +312: 
bihamatus Chaud. Bull. Mosc. 1856. II. 210; id. Mon. 62. 
queenslandicus Sloane Proc. Linn. Soc. N.S. Wales 1910. 
439. 
Padangsidimpuan (T), Fort de Kock, Payakumbu, Solok 
(W), Bedagei, Medan, Tandjung Morawa (DS), Bindjai (L), 
Simpangtoba (As), Mana (Bko), Palembang (P). 
(India, Ceylon, Burma, Siam, Indo-China, Singapore, Java, 
Borneo, Hongkong, Formosa, Japan, Australia) 

jacobsoni Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVIII. 1926. 274; 
igen hve. HERXXIENTG293 12. 
Fort de Kock (W). 

leucops Wied. Zool. Mag. II. 1. 1823.52; Chaud. Mon. 71. 
aeruginosus Chaud. Bull. Mosc. 1856. IL. 271. 
Baligé, Sirambi (T\ Indrapura, Lubukbangku (W). (India, 


336 H. E. ANDREWES, 


Ceylon, Burma, Andaman Is., Siam, Indo-China, Sinki I, 
Ceram, Philippine Is.). 

nigricans Wied. Germ. Mag. IV. 1821. 110; Chaud. Mon. 126; 
Andre div.) EXTERNES 29 582% 
rugicollis Waf, Ann. Soc./Ent Er. 1851253 (mote 1). 
duvauceli + Redt. (not Dej.). Reis. Novar. Zool. IL. 1867. 
Collo: 
culminatus Bates. Trans. Ent. Soc. Lond. 1873. 251. 
Baligé (T), Fort de Kock, Kajutanam, Lubuksikaping (W), 
Serdang, Tandjung Morawa (DS), Palembang (P). (India, 
Ceylon, Burma, Indo-China, Nias I, Java, Borneo, Formosa, 
China, Japan). i 

pictus X Chaud. Bull. Mosc. 1856. Il. 208; id. Mon. 62; 
Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 363. 
schönherri || Dej Spec. Gen. V:9183 1.626, 
Palembang (P) (Bouchard). (India, Burma, Siam, Indo- 
China, Java, China). 

praefectus Bates. Trans. Ent. Soc. Lond. 1873. 253; Chaud. 
Mon. 156. 
ducalis Chaud. Mon. 155. 
Padangsidimpuan (T), Gunung Singgalang, Solok (W), 
Medan, Tandjung Morawa (DS), Mana (Bko). (India, Burma, 
Annam, Java, China, Japan). 

rotundus Andr. Ann. Soc. Ent. Belg. 1920. 24. 
Bedagei (DS). (Indo-China). 

tetrasonoderus Chaud. Mon. 68 
Medan (DS), Rawas (P). India, Burma, Andaman Is., Malay 
States, Tonkin, Sumbawa, Formosa, China). 

trachys X Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XII. 1923. 679. 
asper || Andr. (not Chaud.) Trans. Ent. Soc. Lond. 1921. 190. 
cinctus + Bates (not F.) Ann. Soc. Ent. Fr. 1889. 266. 
Medan (DS), Kutur (P). (Indo-China, China). 

trigonotomoides van Emden Deutsch. Ent. Zeitschr. (1928) 
1929. 378. 
Payakumbu (W). (Java). 

uninotatus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). IV. 1919. 16. 
Palembang (P). (Assam, Burma). 


CHYDAEUS Chaudoir 


Chydaeus Chaudoir Bull. Mosc. 1854. U. 343. (Acro- 
gentodon Tchitcherin). 
gestroi Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIII. 1930. 427. 
Gunung Singgalang (W). 
CLIVINA Latreille 
Clivina Latreille Hist. Nat. Crust. et Ins. III. 1802. 96; 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 337 


Putzeys, Monographie des Cvina et genres voisins, Mem. 
Liége II. 1846. 523 and 577; id., Postscriptum ad Clivini- 
darum Monographiam atque de quibusdam aliis, Mém. 
Liege XVIII. 1803. 29; id., Revision Générale des Clivinides, 
Ann. Soc. Ent. Belg. X. 1867. 107; Andrewes Faun. Brit. 
Indi Col. Carab. TI. 1929..344 and 351: 
(Zupalamus Schmidt-Goebel in litt., Dacca Putzeys). 

attenuata Herbst Nat. Syst. Ins. Käf. X. 1806. 264. t. 176. 
f. 7; Putz.:Mon. 626; id! Rev. 1105; Andr.\Fauna:353 and 
BERKER GE: 
picipes Bon. Mém. Acad. Sci. Turin XX. 1813. 481. 
melanaria Putz. Mon. 586. 
Bekassa, Lubukpakam, Medan, Silinda, Tandjung Morawa, 
Tebingtinggi (DS), Sukaranda, Tjinta Radja (L), Negri Baru 
(As), Bungamas, Mana (Bko), Lahat, Palembang, Rawas (P), 
Sukadana (LD). (Northern India, Burma, Malay States, Indo- 
China, Bushire). 

brevior Putz. Rev. 126; Andr. Fauna 355 and 378. 
Mana (Bko). (India, Burma, Malay States). 

castanea Westw. Proc. Zool. Soc. Lond. 1837. 128; Putz. 
Rev. 131 (note); Andr. Fauna 355 and 374. f. 54; id. T.v.E. 
TORXTIEL1929N 394 ; void! Journ! EM.S.Mus.. XVI. Hand 
1931. 434. 
clivinotdes Schm.-Goeb. in litt. Faun. Col. Birm. 1846. 
ERST È 
wart Putz) Poster. 60; id. Rév. 130. 
lata Putz. Rewbingii 
javanica + Bouch. (not Putz). Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 169; 
Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10) VI. 1930. 363. 
Padangsidimpuan (T), Fort de Kock, Padang (W), Deli, 
Medan, Tandjung Merah (DS), Bindja, Sukaranda (L). (South 
East Asia, including Japan and New Guinea). 

costulipennis Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 281; 
Andr. Fauna (354 andu366, idl) T: w.IE.ı EXXIIs 1929304. 
Gunung Singgalang (W), Bandar Baru (DS). (Assam, Burma, 
Malay States). 

‘ extensicollis Putz. Mon. 601; id. Rev. 115; Andr. Fauna 354 
anda diet va. EXXJF 19207305: 
Gunung Singgalang, Padang (W), Medan (DS), Palembang 
(P). (India, Java, Borneo, Lombok, Philippine Is.). 

integra Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 354. 
Kutatjané (A), Kajutanam (W), Bandar Baru, Lianggagang, 
Medan, Sibolangit, Tandjung Morawa, Tebingtinggi (DS), 
Tjinta Radja (L), Mana (Bko), Palembang (P). 

javanica Putz. Mon. 592; id. Rév. 124; Andr. Journ. F.M.S. 
Mus. XVI. 3 and 4. 1931. 433. 


338 H. E. ANDREWES, 


Pagaranpisang (I), Payakumbu (W), Bedagei, Medan (DS), 
Sukaranda, Tjinta Radja (L). (Malay States, Java). 
memnonia Dej. Spec. Gen. V. 1831. 503; Putz. Mon. 588; 
id Nev! TOS And !Bauna 35 Alan di 2625 tis 2-8 cles iR 
DPXXIT 1929: 304;\1d- jours E-M.Se Muss EVN and 4: 
1931. 433. 
indica Putz. Mon. 585; id. Poster. 35; id. Rev. 108. 
rugosifrons Nietn. Journ. As. Soc. Beng, XXV. 1856. 390; 
id. Ann. Mag. Nat. Hist. (2). XIX. 1857. 245. 
recta Walk. Ann. Mag. Nat. Hist. (3). II. 1858. 203. 
Tapanuli (D), Bua, Fort de Kock, Payakumbu (W), Beda- 
sei (DS); Sukaranda (L), Berastagi (SK), Indragiri (R), Mana 
(Bko), Palembang, Surulangun (P), Sukadana (LD). (India, 
Ceylon, Burma, Indo-China, Java, Borneo). 
pfisteri Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 657. 
Deli (DS), Negri Baru (As). 
sabulosa Macl. Ann. Jav. 1825. 24; Putz. Mon. 600; id. Rév. 
119 (note) and 124. | 
humeralis Putz. Postscr. 48 ; id. Rev. 125. 
advena Putz Rev. 1123- 
Medan, Tebingtinggi (DS), Palembang (P). (Java). 
saundersi Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVIII. 1926. 273. 
Tjinta Radja (L). (Malay States). 
semicarinata Putz. Compt. rend. Soc. Ent. Belg. 1877. 44; 
Andr. Fauna 353 and 361. 
occipitalis Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 281. 
Medan (DS), Mana (Bko). (India, Burma). 
spadix Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (ro). IV. 1929. 355. 
Bandar Baru (DS). 
trachys Andr. Ark. Zool. 21 A. 29. 1930. I. 
Medan (DS), Sukuranda, Tjinta Radja (L). 
tranquebarica Bon. Mém. Acad. Sci. Turin XX. 1813. 484; 
Andr.rKauna 253 and 359. #152. 
fulvaster Motch. Bull. Mosc. 1861. I. 101. 
brunnescens Motch. Bull. Mosc. 1861. I. ror. 
rufipes Motch. Bull. Mosc. 1861. I. 102; Putz. Rev. 134. 
cordicollis Motch. Bull. Mosc. 1861. I. 102. 
convexicollis Putz. Postscr. 52; id. Rev. 133. 
foveicollis Putz. Postscr. 61; id. Rev. 133. 
obesicollis Putz. Postscr. 66; id. Rev. 132. 
mordax Putz. Postscr. 67; id. Rev. 133. 
marginicollis Putz. Rev. 133. 
placida Putz! Rev. 132. 
stigmatica Putz. Rev. 134. 
scuticeps Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 280 
Atjeh (A), Kalung, Solok (W), Medan, Perbaungan, Tebing- 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 339 


tinggi (DS), Bindjai, Tjinta Radja (L), Negri Baru (As), Pa- 
kanbaru (Bka), Indragiri (R), Mana (Bko), Rawas, Surulan- 
gun (P). (India, Ceylon, Burma, Malay region). 

truncata Putz. Compt. rend. Soc. Ent. Belg. 1877. 45; Andr. 
VIE AOKI er 020.304. 
Fort de Kock (W). (Engano I., Mentawei Is., Amboina). 


COLPODES Macleay 


Colpodes Macleay Ann. Jav. 1825. 17; Chandoir, Mono- 
graphie du genre Colpodes, Ann. Soc. Ent. Fr. 1859. 289; 
id., Revision des genres Onychopterygia, Dicranoncus, et 
Colpodes, Ann. Soc. Ent. Fr. 1878. 278; Andrewes, Key 
to the Sumatran species of Colpodes, Zool. Med. XIV. 
1931. 54—8. (Loxocrepis Eschscholtz. Dyscolus Dejean. 
Vulcanoplilus Heller). 

aeneipennis Dej. Spec. Gen. V. 1831. 441; Chaud. Mon. 359; 
ide RCV 333; Andr. Key..57. 
“Sumatra”. (Java). 

beccarii Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIMI. 1930. 435; id. Key 56. 
Lubuksulasih (W).. 

bispinus Motch. Etudes Ent. VIII. 1859. 33; Andr. Key 54. 
? Sumatra. 

buchanani Hope Zool. Misc. 1831.21; Chaud. Mon. 359; id. 
Rev. 369; Andr. Tv. E .LXXII. 1929. 309 "id. Key. 55. 
amoenus Chaud. Mon. 326; id. Rév. 367. 
splendens Moraw. Mel. Biol. Acad. Sci. Petr. IV. 1862. 241. 
Fort de Kock, Gunung Singgalang, Padang (W), Sirambi (T). 
(South-East Asia, including Japan. Korea). 

chalcochiton Andr. T. v. E. LXXII. 1929. 310 and 330; id. 
Key 57. 
Gunung Singgalang (W). 

circumdatus Andr. Zool. Med. XIII. 1930. 196; id. Key 56. 
Gunung Talakman (W). (Pahang, Sarawak (var.)). 

elegans Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIII. 1930. 437; id. Key 56. 
Sirambi (T), Gunung Singgalang (W), Bukit Gaba (LD). 

euthemon Andr. Zool. Med. XIV. 1931. 68; id. Key 56. 
Wai-Lima (LD). 

fryi Bates Proc. Zool. Soc. Lond. 1889 384; Andr. Journ. 
EINES. Mus. XVI 3 and 45 193% 435% 1.10 5 1d.,Key (55. 
Gunung Singgalang (W). (Borneo). 

klynstrai Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 362; 
id. Key 56. 
Mana (Bko), Palembang, Rawas (P), Lubuksikaping (W). 

knapperti Andr. Zool. Med. XIII. 1930. 197; id. Key 56. 
Mana (Bko). 
modigliani Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIII. 1930. 434; id 

i Kev 56. 


340 H. E. ANDREWES, 


Sirambi (T), Lubuksulasih (W), Sungai Kumbang (Dj). 

nigellus Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIIL 1930. 431; id, Key 55. 
Gunung Singgalang (W). - 

obscuritarsis Chaud. Rév. 3756. Andre Key 55. 
Tebingtinggi (DS), Ayerbangis (W), Mans (Bko), Palem- 
bang (P). “Burma, Borneo, Philippine Is.). 

orinomus Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIII. 1930. 436; id. 
Keyasız. 
Fort de Kock, Gunung Singgalang (W), Sungai Kum- 
bang (Dj). | 

parallelus Chaud. Mon. 326; id. Rev. 368; Andr. Key 55. 
“Sumatra: 

purpurascens Andr. T. v. E. LXXII. 1929. 310 and 329; id. 
Rey Or 
Padangsidimpuan (T), Fort de Kock, Gunung Talakman 
(W), Bandar Baru (DS), Bukit Gaba (LD). 

ruficeps Macl. Ann. Jav. 1825. 25; Chaud. Mon. 348; id. Rév. 
376, Andre Ney, 56. 
dohrni Nietn. Ann. Mag. Nat. Hist. (3). I. 1858. 420. 
cyantpennts + Chaud. (not Schm.-Goeb.) Mon. 350 and 360; 
id ain eve 270: 
schmidti X Chaud. Mon. 350 and 360; id. Rev. 376. 
Padangsidimpuan (I), Payakumbu (W), Medan, Tandjung 
Morawa (DS), Tjinta Radja (L). (India, Ceylon, Burma, 
Java, Philippine Is.). 

rufitarsis Chaud. Bull. Mosc, 1850. I. 385; id. Mon. 351; id. 
Rev. 375 And bey 56: 
Lubuksulasih (W), Deli, Lianggagang, Tandjung Morawa, 
(DS), Mana (Bko) Gunung Dempu, Palembang (P), Wai- 
Lima (LD). (Burma, Malay States, Java, Borneo). 

saphyrinus Chaud. Rév. 366; Andr. Key 55. 
Padangsidimpuan (T), Ayerbangis (W), Tandjung Morawa 
(DS), Sukaranda (L), Wai-Lima (LD). (Penang, Laos, Borneo, 
Banguey I., Celebes). 

sjöstedti Andr. Ark. Zool. 21 A. 20. 1930. 6; Andr. Key 57. 
Sirambi (T), Gunung Sibajak (DS), Berastagi (SK). 

smaragdipennis Chaud. Mon. 351; id. Rév. 375; Andr. Key 56. 
Suban Ajam (Bko), Bukit Gaba (LD). 

tetraglochis Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIL. 1930. 432; id. 
IEN : 
Baligé, Sirambi (T), Suban Ajam (Bko). 


COPTODERA Dejean 


Coptodera Dejean Spee. Gen. I. 1825. 2735 Chaudoir 
Mémoire sur les Coptodérides, Ann. Soc. Ent. Belg. XII. 
1869. 163. (Belonognatha Chaudoir). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 341 


eluta x Andr. Trans. Ent. Soc. Lond. 1923. 30; id. Treubia 
MIE Suppl ‘1930. 836: 
interrupta + Chaud. (not Schm.-Goeb.) Mém. 194. 
elegantula + Bates (not Schm.-Goeb.) Ann. Mus. Civ. Gen. 
RXVH 1880) Dua: 
Pahu, Sibolga (T), Arnhemia, Bandar Baru, Bandar Negri, 
Tandjung Morawa (DS), Sukaranda (L), Pamenang (Dj). 
(India, Ceylon, Burma, Andaman Is., Siam, Indo-China, 
Malay region, Formosa). 

flexuosa Schm.-Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 55; Chaud. Mém. 
LOG Andre. en ELLXRIK 1929: 303: ide reuse VAE. 
SUPP. 1920. 3304610 
Sibolga (T), Fort de Kock, Indrapura(W), Bah Lias, Liang- 
gagang, Lubukpakan, Medan, Pagarmarbau, Sibolangit, 
Sungai Merah, Tandjung Merah, Tandjung Morawa, Tebing- 
tinggi (DS), Sukaranda, Sungai Musam, Boschreserve Ban- 
dar (SX), Mana (Bko), Wai-Lima (LD). (India, Burma, 
Andaman Is., Indo-China, Malay region, Philippine Is., 
Formosa). 

picta Chaud. Mém. 191. 
Sukaranda (L), “Béré” (Bouchard). (Indo-China, Malay 
States, Borneo, Amboina). 

tetrastigma Chaud. Mém. 174. 
tetracolon + Bouch. (not Chaud.) Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 
175; Andr, Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI, 1930. 365. 
Sibolga (T), Lubuksulasih (W), Lianggagang, Tandjung 
Morawa (DS), Sukaranda (L), Palembang (P). (Perak, Java, 
Borneo, Celebes, Great Sangi I., Philippine Is.). 

transversa Schmidt-Goebel Faun. Col. Birm. 1846. 54; Chaud. 
Mém. 164. 
bicincta + Chaud. (not Hope) Mem. 187. 
interrupta + Bates (not Schm.-Goeb.) Ann. Mus. Civ. Gen. 
XXXII. 1892. 411 (part). 
chaudoirt X Andr. Trans. Ent. Soc. Lond. 1919. 179. 
Medan (DS). (India, Ceylon, Burma, Laos, Java, Hongkong). 


COSMODISCUS Sloane 


Cosmodiscus Sloane Proc. Linn. Soc. N. S. Wales 1907. 371. 
platynotus Bates Trans. Ent. Soc. Lond. 1873. 283; Andr. 

eves HEX XI? 1929. 366. 

Fort de Kock, Kajutanam (W), Palembang (P). (India, Java, 

Japan). 

CRASPEDOPHORUS Hope 

Craspedophorus Hope Col. Man. I. 1838. 165; Chaudoir, 

Monographie sur les Panagéides, Ann. Soc. Ent. Belg. 

1878. 90. (Eudema Castelnau. Epzcosmus Chaudoir). 


342 H. E. ANDREWES, 


mannae Andr. Zool. Med. XIII, 1930. 194. 
Mana (Bko). (Java, Krakatau (1929). 

sundaicus Oberth. Notes Leyd. Mus. V. 1883. 221; Andr. 
Journ. F.M.S. Mus. XVI. 3 and 4. 1931. 434. 
Solok (W), Pariaria, Tandjung Morawa (DS), Bungamas 
(Bko) Mana-Riang (P), Bukit Gaba (LD). (Borneo). 


CREAGRIS Nietner 


Creagris Nietner Journ. As. Soc. Beng. XXVI. 1857. 139; 
id AEM ap NAMES) IER DS Aij 
bigemmis Andr. Zool. Med. XIV. 1931. 70. 
Wai-Lima (LD). (Perak). 
distacta Wied. Zool. Mag. JI. 1. 1823. 49; Andr. T. v. E. 
BAN Ozon 
Fort de Kock (W), Mana (Bko), Palembang (P). (Malay 
States, Java). 
lineola Andr. Ann. Mag. Nat. Hist, (9). XVII. 1926. 281; 
id EEND TO ZONG 15: 
Fort de Kock (W), Medan (DS). (Selangor). 


CRYPTOCEPHALOMORPHA Ritsema 
Cryptocephalomorpha Ritsema T. v. E. XVII. 1875. Ver- 
slag 93. 

gaverei Rits. T. v. E. XVII. 1875. Verslag 93. 
Sibolangit (DS). 


CYCLOSOMUS Latreille 


Cyclosomus Latreille in Cuvier’s Règne Anim. Ed. 2. IV. 
1829 (April). 394 (note); Dejean Spec. Gen. IV. 1829 (Dec.). 
23; Chaudoir, Etude monographique des Masoréides, des 
Tetragonodérides, et du genre Vematotarsus, Bull. Mosc. 
1870, 11929: 
(Scolytus || Fabricius (not Müller)). 

sumatrensis Bouch. Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 174; Andr. Ann. 
Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 364. 
Mana (Bko), Palembang (P). 


DESERA Hope 


Desera Hope Col. Man. IL. 1838. 105. (Dendrocellus Schmidt- 
Goebel). 

crassa Andr. Journ. F.M.S. Mus. XVI. 3 and 4. 1931. 43” 
and 477. 
Bukit Gaba (LD), (Borneo). 

geniculata Klug Jahrb. Ins. 1834. 52; Andr. Ann. Mag. Nat. 
Hist, (©). XIX; 1927. 100; id, Journ. JE.M sr Musex\T 5 


and, Ay 71931. 4377. 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 343 
flavipes + Schm.-Goeb. (not Wied.) Faun. Col. Birm. 
1846. 24. | 
Pearadja, Sibolga (T), Bandar Baru, Bedagei, Deli, Lau- 
rakit, Medan, Pagarmarbau, Tebingtinggi (DS), Langkat, 
Sukaranda (L), Bungamas (Bko), Palembang, Rawas (P), 
Bukit Gaba, Sukadana (LD). (South-East Asia, including 
Japan). 

parallela Chaud. Rev. Mag. Zool. 1872. 101. 
“Sumatra”. 

unidentata Macl. Ann. Jav. 1825. 28. 
Wai-Lima (LD). (Java). 


DHANYA Andrewes 


Dhanya Andrewes Ann. Mag. Nat. Hist. (9). IV. 1919. 295 
and 296; Banninger Deutsch. Ent. Zeitschr. 1927. 190 
and 208. 
bioculata Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). IV. 1919. 295 
and 297. 
Indrapura (W), Bah Sumbu (DS), Palembang (P), Wai- 
Lima (LD). (Tonkin, Borneo, Sumbawa, Philippine Is.). 
seminigra Andr. T.v.E. LX XU. 1929. 304 and 315. 
Gunung Singgalang. 
var. pallidula Andr. T. v. E. LXXII. 1929. 304 and 316. 
Gunung Singgalang (W). 


= 


DICELINDUS Macleay 


Dicelindus Macleay Ann. Jav. 1825. 18; Andrewes, Key 
to the species of Dicælindus, Ann. Mag. Nat. Hist. (10). 
XI. 1933. 106. (Dicoelindus Lacordaire. Melanodes Chaudoir 
(part). Arsenoxenus Bates). ; 

nitescens Tchitch. Hor. Soc. Ent. Ross. XX XIV. 1900. 475. 
Sumatra or Borneo. 

omestes Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10) XI. 1933. 107. 
Sukaranda (L). 


DICEROMERUS Chaudoir 


Diceromerus Chaudoir, Essai monographique sur les Dri- 
mostomides | Ann. Soc, Ent: Belg, XV. 1872. 15. 
orientalis Motch. Etudes Ent. VIII. 1859. 36; Chaud. Mon. 
Garda. Ind. Mor.pRee. XIV...1929., 1074 tile 12 
Marae Andr Tv. Es EXXI 1929. 206. 
chaudoirt Fleut. Ann. Soc. Ent. Fr. 1887. 60. 
Ayermantjur, Fort deKock (W), Medan (DS), Mana (Bko), 
Sukadana (LD). (India, Ceylon, Burma, Malay States, Indo- 
China, Hongkong, Java, Timor). 


DICRANONCUS Chaudoir 
Dicranoncus Chaudoir Bull. Mosc. 1850. I. 392; id., Re- 


344 H. E. ANDREWES, 


vision des genres Onychopterygia, Dicranoncus, et Colpodes, 
Anna See Ent. Er. 18780272 
(Menera Motchulsky. Monacanthonya Bates). 

quadridens Motch. Etudes Ent. VIII. 1859. 32; Andr. T. v. E. 
LX XII! 1929. 3105, id. Journ: SEMISSEM us ONB and 4; 
1931. 436. 
ruficeps + Brullé (not Macl.) in Audouin et Brullé Hist. 
Nat: Ins. IVs 1178372932, NGD RLN 
amabilis Chaud. Ann. Soc. Ent. Fr. 1859. 350 (note) and 
359, nd DRev war 
Padangsidimpuan, Pagaranpisang (T), Anaikloef, Fort de 
Kock, Gunung Singgalang, Tandjunggadang (W), Medan, 
Tandjung Morawa (DS), Serapai (Dj), Mana (Bko), Palem- 
bang (P), Bukit Gaba (LD). (India, Burma, Andaman Is., 
Malay States, Indo-China, Philippine Is.). 


DINOPELMA Bates 


Dinopelma Bates Proc. Zool. Soc. Lond. 1889. 385; Andr. 
Journ NS Muse Sand Aro SIE LCV 
Cents Soc Ent Er 170527253: 
bouchardi Pllde. Insecta IV. 1914. 164. ff. 1—3; Andr. T. v. E. 
EXXII 1929. 305: id. Ann. Mag, Nat. Mist (To)2VIL 1031: 
DOM hivet®ent SocH# Ente Er20527 20% 
Fort de Kock (W), Bandar Baru (DS), Pageralam (P), (Java). 
virens Andr. T. v. E. LX XII. 1929. 305 and 317; id. Ann. 
Mag: Nat liste tro) WII. 93128 Sid. Ey Gentoo. 
Ent kr 193222150. 
Tandjunggadang (W). 


DIORYCHE Maclcay 


Dioryche Macleay Ann. Jav. 1825. 21. 

cavernosa Putz. Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 737; Andr. 
MIE MAXI O20 08) 
aerea Schaut Hor. Soe, Ent. Koss DOC a 1337-105, 
Kotanopan, Padang (W), Medan (DS), Mana (Bko). (Java, 
Celebes). 

torta Macl. Ann. Jav. 1825. 21; Andr. T. v.E. LX XII. 1929. 
308; id. Trans. Ent. Soc. Lond. Ozon: 
amoena Dej. Spec. Gen. IV. 1829. 73. 
lautula Bates Ann. Soc. Ent. Fr. 1889. 270. 
Padangsidimpuan, Baligé (T), Fort de Kock, Indrapura (W), 
Medan, Tandjung Morawa, Tebingtinggi (DS), Bindjai, 
Tjinta Radja (L), Indragiri (R), Mana, Bungamas (Bko), 
Lahat, Palembang (P), Bukit Gaba, Wai-Lima (LD). (India, 
Ceylon, Burma, Malay States, Indo-China, Java, Borneo, : 
Formosa). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 345 


DIPLOCHEILA Brullé 


Diplocheila Brullé in Audouin et Brullé Hist. Nat. Ins. IV. 
1834. 407. 
(Diplochila Bedel. Rembus || Dejean (not Germar). Eccopto- 
genius Chaudoir. Symphyus Nietner. Rhembus Mun. Cat.). 

colossus Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 326. 
impressa + Redt. (not F.) Reis. Novar. Zool.II. 1867. Col. 10. 
Medan (DS). (Burma, Siam, Indo-China, Java, Philippine Is.). 

exotica Andr. Zool. Med. XIV 1931. 66. 

- Djambi (Dj). (Selangor). 

laevigata Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 326. 
polita + Macl. (not F.) Ann. Jav. 1825. 16. 
moesta + Bates (not Chaud.) Ann. Soc. Ent. Fr. 1889. 267. 
Tandjung Morawa, Tebingtinggi (DS), Djambi (Dj), Mana 
(Bko), Lampong (LD). (Burma, Malacca, Siam, Indo-China, 
Java, Borneo, Philippine Is., ?Japan). 

laevis Lesne Bull. Mus. Paris Il. 1896. 243. f.6; id. Miss. 
Bay Bkudes div. Il 7904. 72. t 8. f & and text fie, 6: 
Grier ye. IX Ml 1929, 3117. 
Klein Mandailing (T), Fort de Kock (W), Palembang (P). 
(Burma, Andaman Is., Siam, Malay States, Indo-China, 
Java, Borneo, China, ? Ceylon). 

latifrons Dej. Spec. Gen. V. 1831. 679. 
opaca Chaud. Bull. Mosc. 1852. I. 67. 
“Sumatra”. (India, Burma, Siam, Indo-China, Java, Chusan, 
Japan). 

DIROTUS Macleay 

Dirotus Macleay Ann. Jav. 1825. 16. 
(Pirantillus Bates). 

reflexus Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LID. 1930. 430. 
Sirambi (T). 

subiridescens Macl. Ann. Jav. 1825. 17. 
Padang (W), Medan (DS), Mana (Bko), Wai-Lima (LD). 
(Pahang, Java, Borneo). 


DISCHISSUS Bates 


Dischissus Bates Trans. Ent. Soc. Lond. 1873. 243; Chau- 
doir, Monographie sur les Panagéides, Ann. Soc. Ent. 
Belg. 1878. 149. 

chaudoiri X Andr. Trans. Ent. Soc. Lond. 1919. 135. 
cereus + Chaud. (not Macl.) Rev. Mag. Zool. 1869. 116; 
id. Mon. 150. 
Tebingtinggi (DS), Bindjai (L). (Java). 

guttiferus Schaum Ann. Soc. Ent. Fr. 1853. 437; Chaud. 
Mon. 151. 
“Sumatra”. (Java). 


23 


346 H. E. ANDREWES, 


notulatus F. Syst. Eleuth. I. 1801. 201. 
longicornis Schaum Berl. Ent. Zeitschr. 1863. 84; Chaud. 
Mon. 153. 
sumatranus Dohrn Stett. Ent. Zeit. 1891. 253 and 254. 
Medan, Tandjung Morawa (DS), Lampong (LD). (India, 
Burma, Malay States, China). 


DOLICHOCTIS Schmidt-Goebel 


Dolichoctis Schmidt-Goebel Faun. Col. Birm. 1846. 62; 
Chaudoir, Mémoire sur les Coptodérides, Ann. Soc. Ent. 
Belg. XII. 1869. 245; Andrewes, Key to the Sumatran 
species of Dolichoctis, Zool. Med. XIV. 1931. 62-—4. 
anceps, Andre, Ann. Mus.) Giv. Gen LI loge aid 
+ Key 62. 
Gunung Singgalang (W). 
angulicollis Chaud. Mém. 250; Andr. Key 62. 
“Sumatra”. (Burma, Penang, Indo-China, Java). 
elegans Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929 365; id. 
Rey: 
Sibolangit (DS). 
figurata Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIII. 1930. 440; id. 
Key 02. 
Sirambi (T), Bukit Gaba (LD). 
globosa Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 666; id. 
Key. 64. 
Bukit Gaba (LD). 
jacobsoni Andr. T. v. E. LXXII. 1929. 314 and 331; id. 
Key 62. 
Sirambi (T), Fort de Kock (W). (Selangor). 
lis Anar I. vB. XO piezo da nd 202) 
Fort de Kock (W). 
lunigera Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVII. 1926. 288 ; 
id. vs EX XI 7298 Ar id MIRE KORE 
Sirambi (T), Gunung Singgalang (W), Medan (DS). 
microdera Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 665; 
ide Rey: 
Sumatra, 
multistriata Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIII. 1930. 442; id. 
Key 03. 
Sirambi (T). 
opima Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 364; id. 
Key. 52. 
Sibolangit (DS). 
polygramma Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 664; 
id. Key: 02. 
Laurakit, Lianggagang, Medan, Serdang (DS). (Borneo). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 347 


quadratipennis Andr. T. v. E. LXXII. 1929. 314 and 333; 
id. Key 63. 

Sirambi (T), Ayermantjur, Indrapura, Tandjunggadang (W), 
Sukaranda (L), Mana (Bko). (Perak, Java). 

striata Schm.-Goeb. Faun. Col. Birm. 1846 62; Chaud. Mem. 
BRON Andr..Key 62: 
rotundata Schm -Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 77 ; Chaud. 
Mém 241 and 246. 
tetrastigma Chaud. Mém. 248. 
ornatella Bates Trans. Ent Soc. Lond. 1883. 282. 
fasciola Bates Ann. Mag. Nat. Hist. (5). XVII. 1886. 205. 
macleayt Sloane Proc. Linn. Soc. N. S. Wales. 1907. 377. 
Indrapura (W), Bah Lias, Bandar Baru, Deli, Medan, 
Pagarmarbau, Sungai Merah, Tebingtinggi (DS), Bindjai, 
Sukuranda (L), Boschreserve Bandar (SK), Pakanbaru (Bka), 
Mana (Bko). (India, Ceylon, Burma, Andaman Is., Malay 
region, Siam, Indo-China, Japan, Philippine Is., Aru Is., 
New Guinea, Australia). 

tenuilimbata Oberth. Notes Leyd. Mus. V. 1883, 219; Andr. 
Key 63. 

Indrapura (W), Tandjung Morawa (DS), Mana (Bko). 

tetracolon Chaud. Mém. 248; Andr. Treubia VII. Suppl. 1930. 
330; id. Key 62. 

: Payakumbu, Tambang Salida (W), Bandar Baru, Medan, 
Sibolangit, Tebingtinggi (DS), Sukaranda (L). (India, Burma, 
Malay region, Annam, Philippine Is.). 

torquata Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 667 ; 
id Key 63: 

“Sumatra”. 


DRYPTA Latreille 


Drypta Latreille, Précis des caractères génériques des In- 
SECIES 700, 75: 
dimidiata Putz. Notes Leyd. Mus. Il. 1880. 191; id. Midden- 
Sinatra IN.6. 3.1887. t. 2: f. 2 
Tandjung Morawa (DS), Mana (Bko), Surulangun (P). 
lineola Macl. Ann. Jav. 1825. 27; Andr. T. v. E. LX XII. 1929. 
375° id. Journ. FMS. Mus. XVI: ‚3 andi4 1931. 437. 
Kutatjane (A), Sipirok (T), Fort de Kock, Padang, Solok 
(W), Laurakit, Lianggagang, Medan, Tandjung Morawa 
(DS), Bindjai, Sukaranda, Tjinta Radja (L), Mana (Bko), 
Lahat, Palembang (P), Bukit Gaba (LD). (South-East-Asia). 


ENDYNOMENA Chaudoir 


Endynomena Chaudoir, Monographie des Callidides, Ann. 
Soc: Ent. Bels. XV. 1872. 186: 
(Saronychium Blackburn). 


348 H. E. ANDREWES, 


pradieri Fairm. Rev. Mag. Zool. 1849. 34; Chaud. Mon. 186; 
Andras EXXTE 19293 312% 
znconspicua Blackb. Ent. Month. Mag. XIV. 1877. 142. 
huebneri Fairm. Pet. Nouv. Ent. I. 1878. 286. 
paroeca Csiki Denkschr. Akad. Wiss. Wien Math.-nat. kl. 
NEE Tons. lene 
Fort de Kock, Indrapura, Silago (W), Medan, Serdang, 
Tebingtinggi (DS), Bindjai (L), Kroé (Bko). (India, Ceylon, 
Malay States, Indo-China, Simalur, Philippine Is, New 
Caledonia, Samoa, Cocos-Keeling Is., Ellice Is., Marquesas 
Is., Tahiti, Sandwich Is., Tonga Is., Hawaii, Fiji). 


EUPLYNES Schmidt-Goebel 


Euplynes Schmidt-Goebel Faun. Col. Birm. 1846. 52. 
aurocinctus Bates Proc. Zool. Soc. Lond. 1889. 384; Andr. 

Journ), EMISE Mus SVI zand 4. 193144360: 

Sirambi (T), Ayerbangis, Lubiksulasih (W), Sukaranda (L). 

Wai-Lima (LD). (Borneo). 


EUSCHIZOMERUS Chaudoir 


Euschizomerus Chaudoir Bull. Mosc. 1850. I. 413; id. 
Monographie sur les Panagéides, Ann. Soc. Ent. Belg. 
19/46 S/S 

denticollis Kollar Ann. Wien Mus. I. 1835. 334. t. 31. f. 2; 
Chaud. Mon. 161. 
Tapanuli (T), Mana (Bko). (Calcutta, Ceylon), 

vitalisi Vuillet Insecta II. 1912. 18. fig. 
Mana (Bko). (Penang, Borneo, Cochin-China, Cambodia). 


EUSTRA Schmidt-Goebel 


Eustra Schmidt-Goebel Faun. Col. Birm. 1846. 65; Chau- 
doir, Révision du groupe des Ozénides, Ann. Soc. Ent. 
Belg. XI. 1868. 71; Banninger Deutsch. Ent. Zeitschr. 
1927. 189 and 206; Andrewes Faun. Brit. Ind. Col. Carab. 
1020 163 and. 1072 

matanga Andr, Ann. Mag. Nat. Hist. (9). IV. 1919. 295 
and 299. 
Palembang (P). (Sarawak). 


GALERITA Fabricius 


Galerita Fabricius Syst. Eleuth. I. 1801. 214. 

peregrina Dohrn Stett. Ent. Zeit. 1880. 291. 
ruficeps + Bates (not Chaud.) Ann. Mus. Civ. Gen. XXVII. 
1889. 109. 
birmanica X Bates. Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 385. 
Mana (Bko). (Burma, Indo-China, Hongkong). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 349) 


GNATHAPHANUS Macleay 


Guathaphanus Macleay Ann. Jav. 1825. 20; Andrewes 
an. Soc, Ent. Bele./T920.1106. 
(Pachauchenius W. Macleay). 

impressipennis Cast. Trans. Roy. Soc. Vict. VIII. 1868. 186; 
adr Ann. Soc. EntiyBelsanogomogide D. yobs L XX. 
1929. 308. 
upolensis Csiki Denkschr. Akad. Wiss. Wien Math.-nat. 
ii NCT 1915. 163. 
Baligé (T), Fort de Kock, Indrapura (W), Bah Lias, Beda- 
gei, Deli, Lubukpakam, Medan, Perbaungan, Silinda, Tand- 
jung Merah, Tandjung Morawa, Tebingtinggi (DS), Bind- 
jai (L), Haboko, Negri Baru (As), Marihat (SK), Palem- 
bang (P). (Malay States, Java, Sumbawa, New Guinea, 
Australia, New Caledonia, Samoa). 

philippensis Chevr. Rev. Zool. 1841. 221; Andr. Ann. Soc. 
Ent. Beleg. 192047107. 
laeviceps W. Macl. Trans. Ent. Soc. N.S, Wales I. 1864. 117. 
Indrapura (W). (India, Burma, Celebes, New Guinea, Phil- 
ippine Is., Australia, New Britain). 

punctilabris Macl. Ann. Jav. 1825. 20; Andr. Ann. Soc. Ent. 
Bern s1920:. 1107 8idH Tv. EREXXIE 10201308: 
javanus Dej. Spec. Gen. IV. 1829. 146. 
dispellens Walk. Ann. Mag. Nat. Hist. (3). III. 1859. 51. 
gnathaphanoides Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 
332 (note). 
Baligé, Groot Mandailing, Sirambi, Tapanuli (T), Aur Ku- 
manis, Bua, Fort de Kock, Indrapura, Sidjundjung, Solok 
(W), Lianggagang, Medan, Serdang, Sibolangit, Tandjung 
Morawa (DS), Bindjai, Langkat, Sukaranda, Tjinta Radja 
(L), Gunungsahilan (Bka), Sungai Lalah (R), Bungamas, 
Mana (Bko), Lahat, Pageralam, Palembang (P). (South-East 
Asia, except North-West India and Japan). 

subolivaceus Macl. Ann. Jav. 1825. 21; Andr. Ann, Soc. Ent. 
Belo: 1920. 107 id] ve EO LXXIL 19207308: 
subaeneus Macl. Ann. Jav. 1825. 21. 
Fort de Kock (W), Bedagei, Tebingtinggi (DS), Mana (Bko), 
Palembang (P). (Java). 

vulneripennis Macl. Ann. Jav. 1825. 20; Andr. Ann. Soc. 
Ent bele., 1920. 107-4 Md Dev. E. EXXII: 10204 308: 
subcostatus Dej. Spec. Gen. IV 1829. 261. 
melanarius Boh. Eug. Res. Zool Ins. IV. Col. 1861. 10. 
Sibolga (T), Fort de Kock, Payakumbu (W), Lianggagang 
(DS), Sukaranda (L), Palembang, Surulangun (P). (India, 
Ceylon, Burma, Malay States, Indo-China, Hongkong, Java, 
Borneo, Celebes, Philippine Is.). 


350 H. E. ANDREWES, 


HEXACHAETUS Chaudoir 


Hexachaetus Chaudoir, Essai monographique sur les Ortho- 
goniens, Ann. Soc. Ent. Belg. XIV. 1871. 124. 

angulatus Schm.-Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 58; Chaud. 
. Mon. 110. 
Sukaranda (L). (Burma, Malay States). 

laevissimus Chaud. Bull. Mosc. 1878. II, 6. 
Deli, Tebingtinggi (DS), Sukaranda (L). (Burma, Malay 
States, Borneo). 

lateralis Guer. Voy. Deless. II. 1843. 35; Chaud. Mon. 125. 
Padang (W), Tandjung Merah (DS), Durian Mulan (Lì). 
(Penang, Borneo). 


HEXAGONIA Kirby 


Hexagonia Kirby Trans. Linn. Soc, Lond. XIV. 1825. 563; 
Dupuis, Gen. Ins. Fasc. 147, Hexagoniinae, 1913. 2; Andr. 
Jougny INS Mus: XVII and AOB 
(Zrigonodactyla Dejean). 

bencoulensis Pllde. Insecta IV. 1914. 167. ff. 6—7. 
Benkulen (Bko). 

dohrai Andr. Stett. Ent. Zeit. 1930. 133. | 
Lianggagang (DS), Sukaranda (L), Palembang (P). (Malay 
States). 

gracilis Pllde. Insecta IV. 1914. 168. ff. 8—0. 
Nirun, Palembang (P). 

lucasseni van de Poll Notes Leyd. Mus. XI. 1889. 240. 
Pageralam (P) (Java). 

nigrita van de Poll Notes Leyd. Mus. XI. 1889. 247; Andr. 
Tv! ERNI 19292305: 
Tapanuli (T), Fort de Kock, Lubuksikaping, Padang (W), 
Serdang (DS), Pageralam, Palembang (P). (Burma, Java, 
Laos, Formosa). 


HILETUS Schioedte 


Hiletus Schioedte in Kroeyer Naturh. Tidsskr. (2). II. 
1847. 346. 
(Camaragnathus Bertrand-Bocande). 
sumatrensis Oberth. Notes Leyd. Mus. V. 1883. 215. 
Medan, Tandjung Morawa (DS), Tjinta Radja (L), Mana 
(Bko). 
HOLCODERUS Chaudoir 


Holcoderus Chaudoir, Mémoire sur les Thyréopterides, Ann. 
Soc. Ent Belg. XII. 1869. 153. 

auripennis Chaüd. Bull. Mosc. 1877. I. 198; Andr. T. v. E. 
PONS 17929) 273: 
Tandjunggadang (W). (Penang). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 351 


chrysomeloides Andr. Ark. Zool. 21 A. 29. 1930. 9. 
Medan, Serdang (DS), Tjinta Radja (L). 

. gloriosus Andr. Zoo]. Med. XIV. 1931. 73. 
Siulak Daras (W). 

gracilis Oberth. Notes Leyd. Mus. V. 1883. 220; Andr. T. v. E. 
XXII, 1929. 313. 
Fort de Kock (W), Deli, Medan, Tebingtinggi, Tandjung 
Morawa (DS), Bindjai (L), Gunung Sinabong (SK), Rimbu- 
pengadang (Bko). 

puncticeps Andr. Zool. Med. XIII. 1930. 201. 
Palembang (P). (Java). 

smaragdinus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVIII. 1926. 
287. 
“Sumatra”. (Tonkin, Borneo). 


HOLOLEIUS Laferté 


Hololeius Laferté Ann. Soc. Ent. Fr. 1851. 214 and 274; 
Chaudoir, Monographie des Chléniens, Ann. Mus. Civ. 
Gen. VIII. 1876. 290. 
(Hololius Chaudoir). 

nitidulus Dej. Spec. Gen. II. 1326. 341; Chaud. Mon. 290. 
ceylanicus Nietn. Journ. As. Soc. Beng. XXV. 1856. 385; 
id. Ann." Mag, Nat. Hist. (2). XIX. 1857. 241. 
punctulatus Chaud. Bull. Mosc. 1857. II. 10. 
?ornatus Tryon Rep. Adm. Br. New Guinea (II). 1890. 
109. 
Toba Lake (T), Indrapura (W), Bindjai (L). (South-East- 
Asia, excluding Japan, Australia). 


HYPARPALUS X Alluaud 


Hyparpalus X Alluaud Bull. Soc. Ent. Fr. 1930. 162. 
(Aypolithus|| Dejean (not Eschsch)). 

acutangulus Bates Compt. rend. Soc. Ent. Belg. 1891. 331. 
? javanus Gory Ann. Soc. Ent. Fr. 1833. 241; Andr. Ann. 
Mag. Nat. Hist. (io). VII. 1931. 527. 
Indrapura (W), Medan, Serdang, Tandjung Morawa, Tebing- 
tinggi (DS), Bindjai, Tjinta Radja (L), Bahlimbingan (SK), 
Mana (Bko), Palembang (P), Sukadana (LD). (India, Ceylon, 
Java, Andonare I.). 


HYPHÆREON Macleay 


Ayphereon Macleay Ann. Jav. 1825. 22. 

lautulus Andr T.v. E. LXXII. 1929. 308 and 322. 
Fort de Kock, Plain of Agam (W), Deli, Laurakit (DS), 
Mana (Bko), Bukit Gaba (LD). 


352 H. E. ANDREWES, 


HYPHARPAX Macleay 


Hybharpax Macleay Ann. Jav. 1825. 22. 
(Sagraemerus Redtenbacher). 

celebensis Chaud. Ann. Mus. Civ. Gen. XII. 1878. 502. 
Lahat (P). (Java, Celebes). 

dentipes Wied. Zool. Mag. II. 1. 1823. 54. 
frecolor Macl. Ann. Jav. 1825. 21. 
lateralis Macl. Ann. Jav. 1825. 22. 
javanus, Redt Reis. Novar. Zook 15077 Col ARE 
Sukadana (LD). (Java). 

simplicipes Chaud. Ann. Mus. Civ. Gen. XII. 1878. 502. - 
Palembang, Rawas, Surulangun (P), Sukadana (LD). (Java). 


LACHNODERMA W. Macleay 


Lachnoderma W. Macleay Trans. Ent. Soc. N. S. Wales 
11.208732 327: 

tricolor Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVII, 1926. 289. 
Mana (Bko). (India, Singapore). 


LACHNOTHORAX Motchulsky 


Lachnothorax Motchulsky Etudes Ent. XI. 1862. 48. 
tokkia Gestro Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 856. 

malayicus CAGIVA Tk: Zool. 21 4.420. 1980. 7; nd nn. 

Mag. Nat. Hist. (10). VII. 1931. 528. 

Medan, Tebingtinggi, Tandjung Morawa (DS), Tjinta Radja 

(L). (Malay States, Celebes). 


LAMPROPHONUS Bates 


Lamprophonus Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXVII. 1889. 101. 
circumtinctus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 359. 
Bindjai (L). 


LEBIA Latreille 


Lebia VWatteille “Hist:.) Nat2 Crust. set Ins ll 217802785; 
Chaudoir, Monographie des Lébiides, (I) Bull. Mosc. 1870. 
If. 111—255, (II) Bull: Mosc. 1871. I. 1—87. 
(Echimuthus Leach. Lebida Motchulsky. Nematopeza Chau- 
doir. Eulebia W. Macleay). 

calycophora Schm.-Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 44. 
Sibolangit (DS), (Assam, Burma, Malacca, Siam). 

clarissa Andr. T. v. E. LXXII. 1929. 314 and 335. 
Fort de Kock, Indrapura (W), Medan, Tandjung Morawa 
(DS), Mana (Bko), Sukadana (LD). (Malay States). 

lacerta Andr. T.v.E. LXXII. 1929. 314 and 337. 
Gunung Singgalang (W). (Malacca). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 353 


lineola Andr. T.v.E. LXXIL 1929. 314 and 338. 
Padangtarab (W). 


LESTICUS Dejean 


Lesticus Dejean Spec. Gen. III. 1828. 189; Chaudoir, Ré- 
vision des Trigonotomides, Ann. Soc. Ent. Belg. XI. 1868. 
152; Tchitcherin, Révision des Trigonotomini de l’Archipel 
Malais, Hor. Soc. Ent. Ross. XXXIV. 1900. 180—198. 

: (Zriplogenius Chaudoir. Trigonomima Motchulsky. Celistus 
Tchitcherin). 

buqueti Cast. Etudes Ent. 1834. 77; Chaud. Rev. 162; Tchitch. 
Rév. 192 
Gunung Sahilan (Bka). (Java). 

jacobsoni Andr. T.v. E. LXXII. 1929. 306 and 321. 
Tandjunggadang (W), Bukit Gaba (LD). 

lautus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 660. 
Batangprupu (W). 

putzeysi Chaud. Bull. Mosc. 1878. II. 31; Tchitch. Rév. 196. 
Lampong (LD). (Java, Krakatau). 

viridicollis Macl. Ann. Jav. 1825. 17; Tchitch. Rév. 193. 
Deli, Medan, Tandjung Morawa (DS), Mana (Bko), Palem- 
bang (P). (Java). 


LIOPTERA Chaudoir 


Lioptera Chaudoir, Mémoire sur les Coptodérides, Ann. 
Soc Env pelos, XII. 1866. 208: Heller Ann: | Soc}, Ent. 
Belg. 1903. 241. 

malayana Heller Ann. Soc. Ent. Belg. 1903. 243. 
“Sumatra”. (Malacca). 


LOROSTEMA Motchulsky 


Lorostema Motchulsky Bull. Mosc. 1864. II. 329. 
(Feanus Bates). 

alutacea Motch. Bull. Mosc. 1864. II. 329. 
nigripes Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (5), XVII. 1926. 257. 
Medan (DS). (India, Ceylon). 
var. spinipennis Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXVII. 1889. 
108. 
Medan (DS), Tjinta Radja (L). (India, Ceylon, Burma, 
Malay States, Indo-China). 

subnitens Andr. T. v.E. LXXII. 1929. 309 and 328. 
Fort de Kock (W), Tandjung Morawa (DS), Mana (Bko), 
Wai-Lima (LD). 


LYMNASTIS Motchulsky 
Lymnastis Motchulsky Etudes Ent. XI. 1862. 27; Andrewes, 


354 H. E. ANDREWES, 


Revision of the oriental species of the genus Lachys, Ann. 
Muss Give Gen. 11219252493 
(Limnastus de la Brùlerie. Zimnastis Ganglbauer. Zimnastes 
Bedel. Zuphzolum Fairmaire). 

pilosus Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 296; Andr. 
Rev. 494 and 495. 
setiger Sloane Proc. Linn. Soc. N.S. Wales 1903. 582. 
Medan (DS), Tjinta Radja (L), Negri Baru (As). (India, 
Burma, Malay States, Tonkin, Java, Borneo, Celebes, New 
Guinea, Phillippine Is., Formosa, Australia). 


MACROCHEILUS Hope 


Macrocheilus Hope Col. Man. II. 1838. 166. 
(Helluo + Dejean (not Bonelli). Acanthogenius Reiche. 
Macrochilus Andrewes). 

binotatus Andr. Zool. Med. XIV. 1931. 69. 
Groot Mandailing (T), Mana (Bko). 

chaudoiri X Andr. Trans. Ent. Soc. Lond. 1919. 130; id. 
Ann. Mag. Nat. Hist. (9). VI. 1920. 497 ‘and 502. 
trimaculatus || Chaud. (not Oliv.) Rev. Mag. Zool. 1872. 171. 
ruficollis Heller Phil. Journ. Sci. XXIII. 1923. 296. t. 1. f. I. 

_ Indrapura (W), Pariaria (DS). (India, Burma, Indo-China, 
Philippine Is., Macao). 

nigrotibialis Heller Abh. Mus. Dresd. IX. 5. 1900. 2; Andr. 
Ann. Mag. Nat. Hist. (9). VI. 1920. 497. 
Medan (DS), Mana (Bko). (Celebes). 


MASTAX Fischer 


Mastax Fischer Ent. Russ. II. 1825. 111; Chaudoir, Mo- 
nographie des Brachynides, Ann. Soc. Ent. Belg. 1876. 07. 

pygmaea Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 662. 
Palembang (P). 


MICROCOSMUS Chaudoir 


Microscomus Chaudoir, Monographie sur les Panagéides, 
Ann. Soc tent belote" neo) 

flavopilosus Laf. Ann. Soc. Ent. Fr. 1851. 222; Chaud. Mon. 
142,4 Andre JE VIE MESI 1929083 7% 
transversus Motch. Bull. Mosc 1864. II. 332. 
Fort de Kock (W). (India, Burma, Laccadive Is., Tonkin, 
Formosa, China, Japan) 


MICROLESTES Schmidt-Goebel 


Microlestes Schmidt-Goebel Faun. Col. Birm. 1846. 41; 
Holdhaus, Monographie der paläarktischen Arten der Gat- 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 355 


. tung Mrcrolestes, Denkschr. Akad. Wiss. Wien Math.-nat. 
ib ERST 19732 477 536, 
(Blechrus Motchulsky). 

demessus Andr. Spol. Zeyl. 1923. 248. 
Negri Baru (As). (India, Ceylon). 


MISCELUS Klug 


Miscelus Klug Jahrb. Ins. 1834. 82; Chaudoir, Mémoire 
sur les Thyréoptérides, Ann. Soc. Ent. Belg. XII. 1869. 152. 
(Leptodactyla Brullé). 

javanus Klug Jahrb. Ins. 1334. 32. t. 1.f. 9; Andr. Ann. Mag. 
Nat eiste (0) "IX. 7922. 293 and: 295; id! Treubia VIL 
Suppl. 1930. 335. 
apicalis Brullé in Audouin et Brullé Hist. Nat. Ins. IV. 
Mosel Oy A far: 
paradoxus Putz. Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 724. 
convexicollis Putz. Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 724. 
vulmeratus Pütz. Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 725. 
planatus Schauf. Hor Soc. Ent. Ross. XIX. 1885. 183. 
Indrapura, Gunung Talakman, Plain of Agam (W), Bah 
Lias, Bekassa, Tandjung Morawa (DS), Sukaranda (L), 
Boschreserve Bandar (SK), Mana (Bko), Kutur, Palembang 
(P), Bukit Gaba, Lampong (LD). (India, Ceylon, Burma, 
Andaman Is., Nicobar Is., Siam, Malay region, Indo-China, 
Formosa, New Guinea). 
var. unicolor Putz. Mem. Liege II. 1845. 375; Andr. Ann. 
Mag. Nat. Hist. (9). IX. 1922. 294; id. Treubia VII. Suppl. 
1930. 335. 
rufiventris Walk. Ann. Mag. Nat. Hist. (3). II. 1858. 202. 
ceylonicus Chaud. Berl. Ent. Zeitschr. 1861. 125. 
stygicus Putz Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 726. 
morioformis W. Macl. Proc. Linn. Soc. N.S. Wales 1876. 168. 
celebensis Schauf. Hor. Soc Ent. Ross. XIX. 1885. 184. 
Padangsidimpuan, Sibolga (T), Bua, Indrapura, Payakum- 
bu (W), Bedagei, Tandjung Morawa (DS), Sukaranda (L), 
Mana (Bko), Palembang (P). (India, Ceylon, Burma, Siam, 
Indo-China, ? Hongkong, Malay region, Australia). 


MOCHTHEROIDES Andrewes 


Mochtheroides Andrewes Trans. Ent. Soc. Lond. 1923. 50. 
sericans Schm.-Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 87. 
Padang (W), Tandjung Morawa (DS). (Burma, Singapore). 
MOCHTHERUS Schmidt-Goebel 
Mochtherus Schmidt-Goebel Faun. Col. Birm. 1846. 76; 


356 H. E. ANDREWES, 


Chaudoir, Mémoire sur les Coptodérides, Ann. Soc. Ent. 
Belg. XII. 1369. 240. 
(Cyrtopterus Motchulsky). 

magnus Andr. Ark. Zool. 21 A. 29. 1930. 10. 
tetraspilotus + Bouch. (not Macl.) Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 
174; Andr. Ann Mac. Nats Hist.(10)2V 1219307355: 
Sirambi (T), Gunung Singgalang, Indrapura (W), Suka- 
randa (L), Simpangtoba (As), Palembang (P). (Malay States, 
Java). 

tetraspilotus Macl. Ann. Jav. 1825. 25; Chaud. Mém. 241; 
Andr. T.v.E, EAR 19292 31735; ida) Treubiay 1 eSupple 
1930. 336; id. Journ. F.M.S. Mus. XVI. 3 and 4. 1931. 438. 
tetrasemus Dej. Spec. Gen. V. 1831. 448. 
angulatus Schm.-Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 76. 
retractus Walk. Ann. Mag. Nat. Hist. (3). IL. 1858. 203. 
quadrinotatus Motch Bull. Mosc. 1861. I. 106. 
Sibolga, Pamenang (T), Andalas, Fort de Kock, Indrapura, 
Padang, Solok (W), Bandar Baru, Liangagang, Pagarmar- 
bau, Tandjung Merah, Tandjung Morawa, Tebingtinggi (DS), 
Sukaranda (L), Haboko (As), Serapai (Dj), Mana (Bko), 
Palembang, Surulangun (P), Pedada (LD), ‘““Merang” (Do- 
herty). (India, Ceylon, Burma, Andaman Is., Indo-China, 
Malay region, Philippine Is., Formosa, Christmas I., Samoa). 


MORION Latreille 


Morion Latreille Consid. gén. 1810. Tabl. méth. 159; 
Chaudoir, Essai monographique sur les Morionides, Bull. 
Mose), E880.21.2 327: 
(Morio Dejean). 

brevior Putz. Ann. Mus. Civ. Gen. IV. 1873. 217; Chaud. . 
Mon. 340. 
Bedagei, Tandjung Djati (DS). (Borneo). 

cucujoides Walk. Ann. Mag. Nat. Hist. (3). Il. 1858. 203. 
trogositoides || Walk. (not Chaud.) Ann. Mag. Nat. Hist. (3). 
er MO 
cordicollis Chaud. Mon. 343. 
Indrapura, Padang (W), Boschreserve Bandar (SK). (India, 
Ceylon, Burma, Andaman Is., Malay region, Siam, Indo- 
China). 

doriae Putz. Ann. Mus. Civ. Gen. IV. 1873. 217; Chaud. 
Mon. 345; “Andi joun ENS MUSE NET CNE 
1931. 434. 
Tandjung Morawa (DS), Mana(Bko), Palembang (P). (Borneo). 

luzonicum Chaud. Bull. Mosc. 1852. I. 81; id. Mon. 344; 
Andr. Greubia VIL 7Suppls219302 332: 
intermedium Chaud. Mon. 344. 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 357 


Pahu, Sibolga (T), Indrapura (W), Bah Sumbu, Medan, 
Sibolangit, Tandjung Morawa, Tebingtinggi (DS), Batubara 
(As), Mana (Bko), Palembang (P). (Burma, Andaman Is., 
Malay region, Siam, Indo-China). 

orientale Dej. Spec. Gen. I. 1825. 432; Chaud. Mon. 338; 
andr. T.v.E, EAX 1926 3064 id. irenbial VITA Suppl. 
1930. 332; id. Journ. F.M.S. Mus. XVI. 3 and 4. 1931. 434. 
walkeri Putz. Ann. Mus. Civ. Gen. IV. 1873. 216; Chaud. 
Mon. 341. 
subconvexum Chaud. Mon. 340. 
submarginatum Chaud. Mon. 342. 
cucujoides + Chaud. (not Walk.) Mon. 342. 
Kutatjanè (A), Sibolga (T), Indrapura, Lubuksikaping, 
Padang, Payakumbu, Sungaibulu (W), Bah Lias, Bedagei, 
Deli, Medan, Sibolangit, Tandjung Morawa (DS), Tamiang 
(L), Batubara (As), Mana (Bko), Bukit Gaba, Wai-Lima 
(LD). (Throughout South-East Asia). 


MORMOLYCE Hagenbach 


Mormolyce Hagenbach, Mormolyce Nov. Col. Gen. 1825 ; 
Thomson, Monographie du genre Mormolyce, Mus. Sci. 
1862. 93; Chaudoir, Mémoire sur les Thyréoptérides, Ann. 
Soc. Ent. Belg. XII. 1869. 133; Rousseau Gen. Ins. Fasc. 
40, Mormolycinae, 1906. 3. 

hagenbachi Westw. Ann. Mag. Nat. Hist. (3). X. 1862. 07; 
Rouss. Gen. Ins. t. f. 5. 
blattoides Thoms. Mon. 94. 
Djambi (Dj.). (Malay States). 

phylloides Hagenb. Mormolyce Nov. Col. Gen. 1825. fig. ; 
homs Mon 01: 2Rouss: Gen. Ins. t. ff. Orr: Andr. 
ev he ERSTE 1929. 315. 
Solok, Surian, Tanungtalu (W), Tandjung Morawa (DS), 
Serapi (Dj), Benkulen, Rimbupengadang (Bko), Palembang 
(P), Bukit Gaba (LD). (Malay States, Siam, Java, Borneo, 
? New Guinea (Rousseau)). 


ODACANTHA Paykull . 


Odacantha Paykull Faun. Suec. I. 1798. 169. 
(Ophionea Klug (part). Casnonia Latreille et Dejean (part). 
Arame Andrewes. ? Colliuris Degeer). 

cribricollis Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 363. 
Medan (DS), Mana (Bko). 

distigma X Chaud. Bull. Mosc. 1850. I. 26. 
bimaculata || Schm.-Goeb. (not Redt.) Faun. Col. Birm. 
1846. 18. 


358 H. E. ANDREWES, 


_ subapicaiis Oberth. Notes Leyd. Mus. V. 1883. 216. 
Solok (W), Tandjung Morawa (DS), Sukaranda, Tjinta 
Radja (L), Mana (Bko), Lahat, Rawas (P). (Burma, Malay 
States, Borneo). 

fuscipennis Chaud. Bull. Mosc. 1850. I. 26; Andr. T. v. E. 
EXT 1920: 43 10. 
flavicauda Bates Trans. Ent. Soc. Lond. 1873. 303. 
litura + Bouch. (not Schm.-Goeb ) Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 
173; Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 364. 
Fort de Kock, Indrapura, Payakumbu (W), Tandjung Mo- 
rawa (DS), Palembang (P) (Malay States, Siam, Tonkin, 
Celebes, China, Japan, Formosa). 

latifascia Chaud. Bull. Mosc. 1872. I. 404. 

“Sumatra”. (Java, China). 

obesa Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XII. 1923. 220. 
Medan (DS), Indragiri (R). (Malay States, Cochin-China, 
Java, Verlaten I). 

opacipennis Gestro Ann. Mus. Civ. Gen. XXVI. 1888. 107. 
Sukaranda (L), Mana (Bko). (India, Burma). 

pusilla Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 661. 
Mana (Bko). (Borneo). 

tenuis Andr. Ann. Mag. Nat. Hist (9). XVIII. 1926. 280; 
id. Journ. F MS. Mus. XV 3 and 4. 19317. 437: 
Bekassa (DS). (Borneo). 
var. rubripes Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVII. 1926. 
ZIONE 
Medan (DS), Tjinta Radja (L), Palembang (P). 


OODES Dejean 


Oodes Dejean Spec. Gen. II. 1826. 374; Chaudoir, Mono- 

graphie des Oodes (I), Ann. Soc. Ent. Fr. 1882. 341. 
coelestinus Chaud. Mon. 363. 

“Sumatra”. (Borneo). i 
cribristernis Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 323. 
_ Indragiri (R). (Burma). 
exiguus Andr. Ent. Month. Mag. 1933. 56. 

Sumatra 
piceus Nietn. Journ. As. Soc. Beng. XXV. 1856. 526; id. 

Ann. Mas Nat:(Hist?) (2) NID NSS 79377; 

‘ vzlis Chaud. Bull. Mosc. 1857. II. 32; id. Mon. 369. 
Tandjung Morawa (DS), Bindjai, Sukaranda (L). (India, 
Ceylon, Burma, Siam, Indo-China, Java, Celebes, Philippine : 
Is., China). 

siamensis Chaud. Mon. 358. 

Medan, Tandjung Morawa (DS), Tjinta Radja (L), Wai- 

Lima (LD). (Siam, Indo-China, Borneo). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 359 


OPHIONEA Klug 


Ophionea Klug Ent. Bras. Spec. 1821. 298 (part). 
(Casnotdea Castelnau). 
försteri Bouch. Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 172; Andr. Ann. 
Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 363 and 364. 
Indrapura (W), Sukaranda (L), Mana (Bko), Nirun, Palem- 
bang (P). (Borneo). 
interstitialis Schm -Goeb Faun. Col. Birm. 1846. 20; Andr. 
Mic E. EXT 1929. 310. 
cyanocephala + Redt. (not F.) Reis. Novar. Zool. II. 1867. 
Col. 4. 
Kutatjanè (A), Baligé, Padangsidimpuan, Pearadja, Tapa- 
nulij(T), Anai-kloof, Ayermantjur, Fort de Kock, Indrapura, 
Padang, Painan, Silago, Surian (W), Medan (DS), Tjinta 
Radja (L), Asahan (As), Mana (Bko), Palembang (P). (India, 
Ceylon, Burma, Siam, Indo-China, China, Malay region). 
nigrofasciata Schm -Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 21; Andr. 
avi XI 1020.93 LO rid. RreubiatVII.Suppl. 1930. 
Badmeides Anns. Mas. Nat. Hist...(no). .V1.;'1930. 363; id. 
Journ. FMS-Mus XVT.:’3:and4: 1931. 437. 
Fort de Kock, Indrapura, Tandjunggadang (W), Bedagei, 
Laurakit, Lianggagang, Medan, Sibolangit, Silinda, Tand- 
jung Morawa, Tebingtinggi (DS), Sukaranda (L), Mana 
(Bko), Palembang, Rawas (P), Sukadana (LD). (India, Ceylon, 
Burma, Siam, Indo-China, Malay region, Hainan). 


ORTHOGONIUS Macleay 


Orthogonius Macleay Ann. Jav. 1825. 26; Chaudoir, Essai 
monographique sur les Orthogoniens, Ann. Soc. Ent. Belg. 
XIV. 1871. 98; Andrewes, Key to the Sumatran species 
of Orthogonius, Zool. Med. XIV. 1931. 58—60. 
(Apsectra Schmidt-Goebel. Haplopisthius Chaudoir. Maraga 
Walker). 

acrogonus Wied. Zool. Mag. I. 3. 1819. 167; Chaud. Mon. 
104; Andr. Key 58. 
brunnilabris Macl. Ann. Jav. 1825. 27. . 
Indrapura (W), Sukaranda (L), Indragiri (R). (Kedah, Java, 
Borneo). 

alternans Wied. Zool. Mag. II. 1. 1823. 52; Chaud. Mon. 102; 
Andr. Key 58. 
duplicatus + Bates (not Wied.) Ann. Mus. Civ. Gen. XXVII. 
1889. 110 (9). 
Deli, Tandjung Morawa (DS), Sukadana (L), Lampong, 
Wai-Lima (LD). (Assam, Burma, Siam, Indo-China, Java, 
Borneo, Plilippine Is., New Guinea). | 


360 H. E. ANDREWES, 


deletus Schm.-Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 56; Chaud. Mon. 
MS Andra Rey,sg. 
melanarius Chaud. Mon. 113. 
quadricollis Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 400. 
Medan (DS). (India, Burma, Penang, Langkawi I., Laos). 

forsteri Andr. Zool. Med. XIV. 1931. 72; id. Key 59. 
schaumi + Bouch. (not Chaud.) Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 
173; Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 364. 
Indrapura (W), Palembang (P). 

hageni Oberth. Notes Leyd. Mus. V. 1883. 222; Andr. Key 59. 
Padangsidimpuan (T), Deli, Medan, Tandjung Morawa, 
Tebingtinggi (DS), Sukaranda (L), Limapuluh (As). 

insularis Chaud. Mon. 106. 
Mendaris (DS). (Penang). 

hirtus Chaud. Mon. 103; Andr. Key 51. 
Lianggagang (DS), Wai-Lima (LD). (Penang). 

hopei Gray in Griffith’s Anim. Kingd. XIV. 1832. 273. t. 13. 
f. 4; Chaud.’ Mon. 103; Andr. Key 58. 
malabariensis Gory Ann. Soc. Ent. Fr. 1833. 196. 
Bekri, Tandjung Morawa (DS), Langkat, Sukaranda (L), 
Indragiri (R), Mana (Bko), Palembang (P). (Malay States, 
Siam, ? India). 

mnizechi Chaud. Mon. ror; Andr. Key 58. 
Laurakit, Tandjung Morawa (DS), Sukadana (LD). (Malay 
States, Langkawi I, Borneo). 

mouhoti Chaud. Mon. 107; Andr. Key 59. 
Tandjung Morawa (DS). (Burma, Indo-China). 

orphnodes Andr. Ark. Zool. 21 A. 20. 1930. 8; id. Key 58. 
Deli, Medan, Tandjung Morawa (DS), Sukaranda (L). 

piceus Chaud. Mon. 122; Andr. Key 59. 
Lianggagang, Tebingtinggi (DS). (Malay States). 

picilabris Macl. Ann. Jav. 1825. 27; Andr. Key 59. 
femoratus Dej. Spec. Gen. I. 1825. 281; Chaud. Mon. 122. 
Indrapura (W), Tandjung Morawa (DS), Palembang (P), 
Wai-Lima (LD). (Malay States, Java). 

stygius Andr. Stett. Ent. Zeit. 1930. 134; id. Key 59. 
Medan (DS), Sukaranda (L.). (Selangor). 

suturalis Chaud. Mon. 104; Andr. Key 58. 
Tapanuli (T), Indrapura (W), Tebingtinggi (DS), Dusun 
Tengah (Dj), Palembang (P), Wai-Lima (LD). (Malay States, 
Mentawei Is, Borneo). 

virgulatus Andr. Zool. Med. XIV. 1931. 71; id. Key 58. 
Wai-Lima (LD). (Borneo). 


OXYCENTRUS Chaudoir 
Oxycentrus Chaudoir Bull. Mosc. 1854. I. 345. 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 361 


(Agreuter Schmidt-Goebel in litt.) 

nitidus Andr Ark. Zool. 21 A. 29. 1930. 3. 
Lebongtandai (Kko) 

striolatus Andr. Ark. Zool. 21 A. 29. 1930. 4. 
angustus + Bouch. (not Bates) Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 
172; Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10) VI. 1930. 364. 
Medan (DS), Bungamas (Bko), Palembang (P). 


PARENA Motchulsky 


Parena Motchulsky Etudes Ent. VIII 1859 31; Chaudoir, 
Monographie des Callidides, Ann Soc. Ent. Belg. XV. 
18/2. 177 (Crossoglossa). (Phloeodromius W. Macleay. Cros- 
soglossa Chaudoir) 
fasciata Chaud. Mon. 179 
Tebingtinggi (DS). (“Moluccas”, Java, Borneo, Sumbawa). 
levata Andr Zool. Med. XIV. 1931. 77. 
Sibolangit (DS). 
testacea Chaud. Mon. 178; Andr. T. v. E. LXXIL 1929. 314. 
Fort de Kock, Indrapura (W), Medan, Pagarmarbau (DS). 
(India, ? China). 
PATELLUS Chaudoir 


Patellus Chaudoir, Mon. des Oodides (II), Ann. Soc. Ent. 
Brd 1882.1155] 
florens Andr Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 360. 
Bekassa, Lianggagang, Medan, Tandjung Morawa (DS), 
Bindjai, Sukaranda, Tjinta Radja (L). (Krakatau, Verlaten L, 
Java). 
PENTAGONICA Schmidt-Goebel 


Pentagonica Schmidt-Goebel Faun Col Birm. 1846. 47; 
Dupuis Gen. Ins Fasc. 145, Pentagonicinae, 1913. 2. 
(Rhombodera || Reiche (not Burm ). Didetus Leconte Elliotia 
Nietner. Zrichothorax Montrouzier. Xenothorax Wollaston. 
Wakefieldia Broun). 

batesi X Andr. Trans. Ent Soc. Lond. 1923. 24. 
nigripennts + Bates (not Bates 1873) Ann. Mus. Civ. Gen. 
DORT: 1892 426, 
Toba Lake (T), Padang (W). (Burma, Malay States, Java, 
Sebesi 1.) 

blanda Andr T. v. E. LXXII. 1929. 315 and 339. 
Ayermantjur, Fort de Kock (W), Palembang (P). (Malay 
States, Java, Borneo) 

erichsoni Schm -Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 48. 
marginata Motch. Bull. Mosc. 1861. I 105. t.9 f. 3. 
Tambang Salida (W), Mana (Bko), Palembang (P). (India, 
Ceylon, Burma, Malay States, Langkawi I, Borneo, Great 
Sangir, Batchian, Hongkong). 


24 


362. H. E. ANDREWES, 


pallipes Nietn. Journ. As. Soc. Beng. XXV. 1856. 525; id. 
Ann Mas. Nat. Elist? (2)> xPX5718577 376: Andrea av: 
ERRXNFT9292 3715: 
transparipes Motch. Etudes Ent. VIII. 1859. 29. 

„Ayermantjur, Fort de Kock, Padang (W) (Ceylon, Malay 
States, Sumatra, Philippine Is.). 

ruficollis Schm.-Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 48; Dupuis 
Gen. Ins t. ff. 5 and 9—11 
dichroa Sloane Proc Linn. Soc. N. S. Wales. 1903. 636. 

' Mana (Bko), Mana-Riang (P). (India, Ceylon, Burma, Kedah, 
Tonkin, Gilolo, Timor, Andonare I, Allor I, Philippine 
Is., Australia). 

tenebrosa Andr. Ark. Zool. 21 A. 29 1930. 12. 

Medan (DS), Bungamas (Bko). (Singapore). 


PERICALUS Macleay 


Pericalus Macleay Ann. Jav. 1825 15. 
(Coeloprosopus Chaudoir. Pericallus Dupuis). 
cicindeloides Macl. Ann. Jav. 1825. 16.t. 1. f. 2. 
Andalas, Lubuksikaping, Payakumbu (W), Bah Lias, Liang- 
gagang, Sibolangit, Tandjung Morawa (DS), Sukaranda (L), 
Palembang (P), ‘‘Béré’’ (Bouchard). (Perak, Java, Palawan). 
depressus Andr. Ann. Mag. Nat Hist (9). XVIII. 1926 285. 
Aur, Kumanis, Bua (W), Medan, Tebingtinggi (DS), Suka- 
randa (L), Haboko (As), Boschreserve Bandar (SK), Palem- 
bang (P). (Malay States, Borneo), 
funestus Andr. Ann Mag Nat. Hist. (9). XVIII. 1926. 284; 
id ST iv. DESSEN 1920 RTS 
Gunung Singgalang (W), Ayernjuruk (P), Bukit Gaba (LD). 
guttatus Chevr. Mag. Zool. 1832. Cl. IX. t. 46. 
Sirambi (T). (Java). ; 
var. violaceus Andr Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XVIII. 1926. 
284, 1de Tv EOS 929 
Ayerbangis, Fort de Kock, Lubuksikaping, Payakumbu 
(W), Bekantjang (DS), Pageralam (P), Bukit Gaka (LD). 
(Malay States). 
longicollis Chaud Ann. Soc. Ent Belg. XII. 1869. 159; Andr. 
Journ F.M.S. Mus. XVI. 3 and 4 1931. 438. 
Lubuksikaping, Payakumbu (W), Lianggagang (DS), Suka- 
randa (L), “Béré” (Bouchard). (Malay States, Borneo). 
quadrimaculatus Macl Ann. Jav 1825 15; Andr Journ. F.M.S. 
Mus XV]. tand@ Mino 108138 
quadrisignatus Cast. Ann. Soc. Ent. Fr. 1832 392. 
Ayerbangis, Bua, Kalung, Lubuksikaping (W), Bah Sumbu, 
Bandar Baru, Bedagei, Medan, Sibolangit (DS), Sukaranda 
(L), Simpangtoba (As), Boschreserve Bandar (Sk), Mana 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 363 


(Bko), Pageralam, Palembang (P), Bukit Gaba (LD). (Malay 
States, Siam, Java, Borneo, Lombok). 

tetrastigma Chaud Berl. Ent. Zeitschr. 1861, 123. 
Lianggagang, Sibolangit (DS), Sukaranda (L), Simpang- 
toba (As), “Béré” (Bouchard). (Malay States, Borneo). 


PERIGONA Castelnau 


Perigona Castelnau Etudes Ent. 1835. 151; Andrewes, 
Key to the Sumatran species of Perigona, T. v. E. LXXII. 
1929. 326. 
(Nestra Motchulsky. Trechicus Leconte. Spathinus Nietner. 
Tachynotus Motchulsky Peutoplogenius Morawitz. Siltopia 
Castelnau. Extromus Péringuey). 

angustata Fvl. Rev. d’Ent. 1907. 104; Andr. Key 326. 
“Sumatra”. 

erythroma Andr. T. v. E. LXXII. 1929 309, 326, and 328. 
Sirambi (T), Gunung Singgalang (W). 

jacobsoni Andr. T v E. LXXII. 1929. 309, 325, and 327. 
Sirambi (T), Tandjunggadang (W). 

Bande DB. vrEtCLXXIL 1029:2309,: 323) and 327. 
Gunung Singgalang (W). 

litura Perr. Ann. Soc. Linn. Lyon 1864. 72; Andr. Key 327. 
“Sumatra” (Fauvel). 

nigriceps Dej. Spec. Gen. v. 1831. 44; Andr. T. v. E. LXXII. 
1929 309 and 327. 
umbripennis Lec. Trans. Am. Phil. Soc. X. 1853. 386. 
fimicola Woll Ins. Mad. 1854. 63. 
jansoniana Woll Ann. Mag. Nat Hist. (3). I. 1858. 19. 
atriceps Fairm. Ann. Soc. Ent. Fr 1869 184. 
Japonica Bates Trans. Ent. Soc. Lond. 1873. 281. 
discalis Chaud. Rev. Mag. Zool. 1876. 353 (not 553). 
tachyoides Bates Trans. Ent. Soc. Lond. 1883. 265. 
suffusa Bates Ann. Mag. Nat. Hist. (5). XVII. 1886. 151. 
Pusalla Pering. Trans. S. Afr. Phil. Soc. VII. 1896. 587. 
australica Sloane Proc. Linn Soc. N.S. Wales 1903. 635. 
Ayermantjur, Fort de Kock (W), Bandar Baru, Medan, 
Tandjung Morawa, Tebingtinggi (DS), Mana (Bko). (Cos- 
mopolitan, but not yet recorded from Central or South 
America). 
var. beccarii Putz Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875 732; 
Andr. T.v.E. LXXII. 1929. 309; id Treubia VII. Suppl. 
1930. 334. 
Ayermantjur, Fort de Kock, Kajutanam, Padang (W). (As 
type form). 

nigricollis Motch. Bull. Mosc. 1851. II, 506; Andr. Key 327. 


364 H. E. ANDREWES, 


Baligé, Sirambi (T), Indrapura (W), Palembang (P), Bukit 
Gaba (LD). (India, Ceylon, Burma, Java, Borneo). 
parvicollis Andr. T. v. E. LXXII 1929. 309, 324 and 328. 
Sirambi (T), Gunung Singgalang (W), Gunung Sibajak (DS). 
(Borneo) 
plagiata Putz. Ann. Mus. Civ. Gen. VII 1875. 734; Andr. 
T v. E EXXIT 19291309) and 227 
discipennis Bates Trans Ent. Soc Lond. 1883. 265. 
ruficollis + Bates (not Motch) Ann. Mag. Nat. Hist. (5). 
XVII. 1886. 149. 
nana Bates Ann Soc Enterkr 8609273. 
annamita Fvl. Rev d’Ent. 1907 104. 
Sibolga (T), Fort de Kock, Indrapura (W), Medan (DS), 
Boschreserve Bandar (SK). (South-East Asia, including 
Japan and New Guinea) 
procera Fvl Rev d Ent. 1907. 103. 
“Sumatra”. (Java) 
ruficollis Motch. Bull. Mose 1851. I. 506; Andr. Key 327. 
luzonica Putz. Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 728 
Indrapura (W), Bandar Negri (DS) (India, Burma, Malay 
States, Siam, Borneo, Batchian, Great Sangir, Philippine Is ). 
serica Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIII. 1930. 429. 
Sirambi (T) 
sulcatipennis Andr Zool Med. XIII. 1930. 198. 
Palembang (P). (Borneo) 


PERILEPTUS Schaum 


Perileptus Schaum Nat. Ins. Deutschl. I. 1860. 663; Jean- 

nel, Monographie des Trechinae (I), Ab. XXXII 1926. 402. 

(Blemus + Dejean (not {Stephens). Ochthephzlus || Nietner 

(not Mulsant). Pyrrhotachys Sloane) 5 
platypterus Jeann. Ann Mag Nat. Hist. (9). XII. 1923. 397 

and 403.645; id’, Mon (ll) weg 200: 

Padang (W) (local race). (Java). 


PERIPRISTUS Chaudoir 


Peripristus Chaudoir, Mémoire sur les Thyréoptérides, 
Ann. Soc. Ent. Belg. XII. 1869. 135. 

ater Cast. Etudes Ent. 1835. 149; Chaud. Mém. 136; Andr. 
Tove EXS ZOMEN 
Sibolga (T), Averbangis, Baene Lubuksikaping, Paya- 
kumbu, Supajang (W), Deli, Lianggagang, Medan, Tand- 
jung Morawa, Tebingtinggi (DS), Sukaranda (L), Perdag- 
angan (SK). Gunungsahilan (Bka), Taluk (R), Mana (Bko), 
Palembang (P), “Merang” (Doherty). (India, Burma, Nico- 
bar Is., Malay States, Siam, Indo-China, Java, Borneo), 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 365 


PERONOMERUS Schaum 

Peronomerus Schaum Ann. Soc. Ent. Fr. 1853. 440; Chaudoir, 
Monographie sur les Panagéides, Ann. Soc. Ent. Belg. 
1878. 162. 

fumatus Schaum Ann. Soc. Ent, Fr. 1853. 440; Chaud. Mon. 
Het Andr Move LXXII ‘19298 311: 
aératus Chaud. Bull. Mosc. 1861. II. 354. 
nigrınus + Heller (not Bates) Deutsch. Ent. Zeitschr. 
1916..276. 
Fort de Kock (W), Tandjung Morawa (DS). (Tonkin, 
Philippine Is., Hongkong, Japan, Dacca (Chaudoir)). 


PHEROPSOPHUS Solier 
Pheropsophus Solier Ann. Soc. Ent. Fr. 1833. 461 ; Chaudoir, 
Monographie des Brachynides, Ann. Soc. Ent. Belg. 1876. 
16. 
(Stenaptinus Maindron). 
javanus Dej. Spec. Gen. I. 1825. 305; Chaud. Mon. 42; 
gii EL BRIE 1929. 3107; id Journ. E.M.S. Mus. 
Denis and.4. 19317 438. 
interruptus + Schm.-Goeb. (not Dej.) Faun. Col. Birm. 
1846. 74. 
fimbriatus Chaud. Mon. 42. 
agnatus Chaud. Mon. 43; Andr. Journ. F.M.S. Mus. XVI. 
Sand! 4.71931..438- 
kuntzent Dupuis Ann. Soc. Ent. Belg. 1914. 29. 
Padangsidimpuan, Sibolga, Sirambi (T), Ampugadang, 
Ayermantjur, Fort de Kock, Indrapura, Kalung, Padang, 
Solok (W), Deli, Medan, Serdang, Tandjung Morawa, Teb- 
ingtinggi, Tuntungan (DS), Bindjai, Sukaranda, Tjinta 
Radja (L), Indragiri (R), Bungamas, Mana (Bko), Pageralam, 
Palembang (P). (South-East Asia, including Japan and 
New Guinea). 
nebulosus Chaud. Mon. 27. 
Indo-China] 
var. formosanus Dupuis Ann. Soc. Ent. Belg. 1912. 322. 
marginalis + Schm.-Goeb. Faun Col. Birm. 1846. 74; 
Chaud. Mon. 34. 
bimaculatus + Lesne (not L.) Miss. Pav. Etudes div. II. 
1904. 79. i 
stabilis X Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9). XIII 1924. 470. 
Langkat. Medan (DS), Bindjai (L), Limanmanis (As) (Burma, 
Perak, Siam, Indo-China, China, Formosa, Japan). 
occipitalis Macl. Ann. Jav. 1825. 28; Chaud. Mon 42; Andr. 
eee) XXI 1929. 310% id? Journi?F.MIS’MusıXVii 


and 4. 1931. 437. 


366 H. E. ANDREWES, 


ambiguus Dej. Spec. Gen. I. 1825. 304; Chaud. Mon. 37. 
Juscicollis Dej Spec. Gen. 1.13825: 306; 1Chaud Mon: 7- 
interruptus Dej Spec. Gen, I. 1825. 306; Chaud. Mon. 37. 
quadripustulatus Chaud. Bull. Mosc. 1843. II. 706; id. 
Mens 
Baligé, Padangsidimpuan, Pearadja, Sibolga, Sirambi, Tap- 
anuli, Toba Lake (T), Ayermantjur, Fort de Kock, Indra- 
pura, Kalang, Lubukbangku, Payakumbu, Solok (W), 
Medan, Tandjung Morawa, Tebingtinggi (DS), Langkat 
(L), Gunungsahilan (Bka), Indragiri (R), Mana (Bko), Palem- 
bang (P). (India, Ceylon, Burma, Andaman Is., Malay 
region, Hongkong, Formosa). 


PHYSODERA Eschscholtz 


Physodera Eschscholtz. Zool. Atl. II. 1829. 8. 

chalceres Andr. Stett. Ent. Zeit. 1930. 135. 
Sukaranda (L). (Malay States, Borneo). 

cupreomicans Oberth Notes Leyd. Mus. V. 1883. 218. 
Medan, Sungai Rampah, Tandjung Morawa (DS), Mana 
(Bko). (Laos, Java). 

dejeani Eschsch. Zool. Atl. II. 1829. 8. t.8. f. 6. 
Solok (W), Lianggagang, Medan, Sibolangit, Sungai Merah, 
Tandjung Morawa (DS), Sukaranda, Tjinta Radja (L), Bosch- 
reserve Bandar (SK), Mana (Bko), Palembang (P), Bukit 
Gaba (LD). (India, Burma, Andaman Is, Malay States, 
Java, Borneo, Balabac I, Philippine Is). 

diglenus Andr. Zool. Med. XIII. 1930. 202. 
Padang (W). (Selangor). 

eschscholtzi Parry Trans. Ent. Soc. Lond. 1849. 179 t. 18. 
f.2: Andr. Journ. E.M.S. Mus. MI and 42 1931.7438. 
davidis Fairm. Ann. Soc. Ent. Belg. 1837. 92. 
Baso, Padang (W), Tandjung Morawa (DS), Langkat, Suka- 
randa (L), Mana (Bko), Palembang (P), Bukit Gaba, Wai- 
Lima (LD). (India, Ceylon, Burma, Malay States, Indo- 
China, China, Java, Borneo, Philippine Is.). 


PLANETES Macleay 


Planetes Macleay Ann. Jav. 1825. 28. 
(Heteroglossa Nietner). 
bimaculatus Macl. Ann. Jav. 1825 29. t.1. f 8. 
Indrapura (W), Bedagei, Deli, Lianggagang, Medan, Tand- 
jung Morawa (DS), Bindjai, Sukaranda, Tjinta Radja (L). 
(Assam (Bates). Burma, Selangor, Siam, Indo-China, Java). 
pendleburyi Andr. Ann Mag. Nat Hist. (10) IV. 1929. 364. 
Baligé (T), Palembang (P). (Malay States). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 367 


ruficollis Nietn. Journ. As. Soc. Beng. XXVI. 1857. 144; id. 
Ann Mag Nat. Hist (2). XX. 1857. 282. 
zmmaculatus Schaum Berl. Ent Zeitschr 1863. 81; Andr. 
Ann. Mag. Nat. Hist (10). VII. 1931. 528. 
Medan, Tandjung Morawa (DS), Sukaranda (L), Mana (Bko), 
. Palembang (P). (India, Ceylon, Malacca, Siam, Indo-China). 
secernendus Oberth. Notes Leyd. Mus. V. 1883. 217. 
Tandjung Morawa (DS), Bindjai, Sukaranda (L), Mana (Bko), 
Nirun, Palembang (P). 


PLATYMETOPUS Dejean 


Platymetopus Dejean Spec. Gen. IV. 1829. 68. 

[flavilabris F. Suppl. Ent. Syst. 1798. 59 
senilis Nietn. Journ. As. Soc. Beng. XXVI. 1857. 150; id. 
Ann. Mag. Nat Hist. (2). XX. 1857. 372. 
(India, Ceylon)] 
var. punctulicollis Bates Ann. Soc. Ent. Fr. 1889. 269. 
Singkil (A). Padangsidimpuan (T), Indrapura, Lubiksikaping, 
Payakumbu (W), Lianggagang, Medan, Pagarmarbau, Tand- 
jung Merah, Tandjung Morawa (DS), Bindjai, Sukaranda (L). 
Mana (Bko), Palembang (P), Bukit Gaba, Sukadana (LD). 
(Burma, Andaman Is., Malay States, Indo-China, Yunnan). 


PLOCHIONUS Latreille et Dejean 


Plochionus Latreille et Dejean Hist. Nat. et Ic. Col. Eur. 
1824. 150; Chaudoir, Monographie des Callidides, Ann. 
Soc. Ent Bels. XV.21872 168. 
(Plocwonus Agassiz et auct.) 

pallens F. Syst. Ent. 1775. 244; Chaud. Mon. 168. 
Tandjungpura (L). (Cosmopolitan (sea-ports)). 


POGONOGLOSSUS Chaudoir 


Pog onoglossus Chaudoir Bull. Mosc. 1862. II. 304; Bouchard, 
Emini Soc. Ent) Er.’ 1903. 178. 
(Libresthis Schmidt-Goebel in litt. Carpaulum Sloane). 

intermedius Bouch. Ann. Soc. Ent Fr. 1903. 179 and 180. 
Nirun (P). 

montanus Bouch. Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 179 and 180. 
Pageralam (P). 

sumatrensis Gestro Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 863; 
Bouch. Ann, Soc. Ent. Fr. 1903. 178 and 179. 
Sukaranda (L), Indragiri (R), Komering, Pageralam, Tand- 
jungagung (P) (Borneo). 

sylvaticus Bouch. Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 179 and 180. 
Lahat, Nirun (P). 


368 H. E. ANDREWES, 


validicornis Chaud. Bull. Mosc. 1862. II. 304; Bouch. Ann. 
Soc.) Ent. Fr. 1903: \i7o) and. 179. 
“Sumatra” (Bouchard). 


PSEUDOZAENA Castelnan 


Pseudozaena Castelnau Etudes Ent. 1834. 55; Chaudoir, 
Révision du groupe des Ozénides, Ann. Soc. Ent. Belg. 
XI. 1868 45 (Picrus); Andrewes Ann. Mag Nat. Hist. 
(9). IV, 1919 295; Banninger Deutsch. Ent. Zeitschr. 1027. 
188 and 192. 
(Hoplognathus || Chaudoir (not Macleay). Picrus X Chaudoir. 
Acanthophthalmus Montrouzier) 

orientalis Klug Jahrb. Ins. 1834. 81. t. 1. f. 8; Chaud. Rév. 
45; Bann. Deutsch. Ent. Zeitschr. 1927. 185. f. 3 and 
192 Andr. 00 vv. E/IEXXI 719292304. 
megacephala Cast. Etudes Ent. 1834. 54. t. 2. f. 4. 
obscura Chaud. Rev. 46. 
Padangsidimpuan, Pladju, Tapanuli (T), Fort de Kock, 
Indrapura (W), Deli, Medan, Tandjung Morawa (DS), 
Sukaranda, Tjinta Radja (L), Bungamas. Mana (Bko), Palem- 
bang (P). (Malacca, Java, Mentawei Is., Borneo, Kei Is.) 


PSILUS Putzeys 


Psilus Putzeys Compt. rend. Soc. Ent. Belg. 1877. 46; 

Andrewes Faun. Brit. Ind. Col Carab. I. 1929. 344 and 386. 
paradoxus Putz Ann Soc. Ent. Belg. XI. 1868. 21; Andr, 

Faunasgo 7e se 

acutipalpis Putz. Compt. rend. Soc. Ent. Belg. 1877. 46. 

trapesicollis Bates Ann Soc, Ent Fr. 1889. 263. 

lignicola Bouch. Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 169; Andr. 

Ann. Mag: Nate klise (10) V1.21930, 363: | 

Palembang (P). (Burma, Malay States, Siam, Indo-China, 

Borneo). 

RHYSOPUS Andrewes 


Rhysopus Andrewes Ann Mag. Nat. Hist. (10) IV. 1929. 358. 
klynstrai And. Ann Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 359. 
Palembang (P). (Tonkin, Java). 


RISOPHILUS Leach 


Risophilus Leach in Brewster’s Edinb. Encycl. IX. (1). 
TRENI, | 
(Demetrias Dejean. Peliocypas Schmidt-Goebel. 7etragonica 
Motchulsky). 
fulgureus Andr. Ark. Zool. 21 A 29. 1930 II. 
Pagaranpisang (T), Laurakit, Sibolangit (DS). (Malay States). 
inornatus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 367. 
Bandar Baru (DS). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 369 


litteratus Andr. Ann. Mus. Civ. Gen. LIII. 1930. 443. 
Sirambi (T), Bakit Gaba (LD). 

signifer Schm.-Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 35; Andr. T. v. E. 
POX. 1929 314. 
Fort de Kock, Gunung Singgalang (W), Boschreserve 
Bandar (SK). (India, Burma, Cochin China, Java). 

vittiger Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (ıc). IV. 1929. 366. 
Bandar Baru, Laurakit (DS). 


SCARITES Fabricius 


Scarites Fabricius Syst. Ent. 1775. 249; Chaudoir, Mono- 
graphie des Scaritides (II), Ann Soc Ent. Belg. 1880. 63; 
Andrewes Faun. Brit. Ind Col. Carab I 1929. 210 and 225. 
(Parallelomorphus, Pleurogenius, Scallophorites, Harpalites, 
Distichus, Broscomorphus, Paramecomorphus all Motchulsky. 
Taeniolobus Chaudoir. Prosebus Gistl.). 

anomalus Andr Stett. Ent Zeit. 1930. 131. 
Sukaranda (L), Gunungsahilan (Bka). 

dicaelus Chaud. Mon. 52; Andr. Stett. Ent. Zeit. 1930. 132; 
id. Journ. F.M.S. Mus. XVI 3 and 4. 1931. 433. 
Sukaranda (L). (Singapore, Borneo). 

semicircularis Macl. Ann. Jav. 1825. 24; Chaud. Mon. 127; 
Andr. Fauna 229 and 249. | 
subproductus Chaud. Mon. 00. 
mancus + Bates (not Bon). Ann. Soc. Ent. Fr. 1889 261. 
Djambi (Dj). (? Rangoon, Malay States, Siam, Indo-China, 
Java 

RA Chaud. Bull. Mosc. 1855. I. 90; id. Mon, 82; 
Andr. Fauna 228. 237. f. 39 (12), and 240. 
Tandjung Morawa (DS), Djambi (Dj), Bungamas (Bko), 
Palembang (P). (India, Burma, Malay States, Siam, Indo- 
China, Philippine Is.). 
var. rugipennis Chaud Bull Mosc. 1855. I. 81. 
Tandjung Morawa (DS). (India). 

[sulcatus Oliv. Ent. 36 7.t.1.f.11; Chaud. Mon. 80; Andr. 
Fauna 228, 237. f.39 (19), and 242. 
geryon Hope Zool. Misc. 1831. 21. 
chinensis Erichs. in Nov. Act. Leop. Carol. Nat. XVI. 
Suppl. 1.1834. 220. 
(India, Burma, Java, Indo-China, China, Macao, Korea, 
Manchuria).] 
var. sumatranus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 
1929 354. re 
Singkil (A), Sibolga (T), Supajang (W), Bedagei, Deli, 
Medan, Tandjung Morawa (DS), Mana (Bko), Palembang 
(P). (Java). 


370 H. E. ANDREWES, 


SELINA Motchulsky 


Selina Motchulsky Etudes Ent VI. 1857. 110. 
(Pselaphanax Walker. Steleodera Schaum. Sphinctodera 
Fairmaire). 

westermanni Motch. Etudes Ent. VI. 1857. 110. t. f. 6. 
setosa Walk. Ann. Mag. Nat. Hist. (3). II. 1859. 52. 
ritsemae Oberth. Notes Leyd. Mus. v. 1883. 223. 
natalensis Péring. Trans. S. Afr. Phil. Soc. VII. 1896. 
LARIO SNO! 
perrieri Fairm. Rev. d’Ent. 1901. 128. 
Medan, Tandjong Morawa (DS), Tjinta Radja (L). (India, 
Ceylon, Indo-China, Hongkong, Macao, East and South 
Africa, Madagascar). 


SERRIMARGO Chaudoir 


Serrimargo Chaudoir, Mémoire sur les Thyréoptérides, Ann. 
Soc. Ent. Belg. XII. 1869. 134. 

grouvellei Bouch. Bull. Soc. Ent. Fr. 1901. 90. 
Palembang (P). 

guttiger Schaum Berl. Ent. Zeitschr. 1860. 189. t. 3. f. 5; 
Chaud.Mém® 135% Andre iva E leds mo 29 022 
Ayerbangis(W), Lianggagang, Tandjung Morawa, Tebing- 
tinggi (DS), Sukaranda (L), Palembang (P), “Merang” 
(Doherty). (Malay States, Borneo). 


SFITAKANTHA Andrewes 


Sfitakantha Andrewes Ann. Mag. Nat. Hist. (9). III 1919. 
482. 

impressa Schm.-Goeb. Faun. Col. Birm. 1846. 80. 
Padangsidimpuan (T). (Assam, Burma, Malay States, Laos, 
Java, Sumbawa). | 

SIMOUS Chaudoir 

Simous Chaudoir, Monographie des Oodides (I), Ann. Soc. 
Ent Er 00882572) 

aeneus Laf. Ann. Soc. Ent. Fr. 1851. 270 (note 4); Chaud. 
Mon. 375. : 
“Sumatra”. (Java). 

borneensis Bates Proc. Zool. Soc. Lond. 1889. 384; Andr. 
Journ. F.M.S. Mus. XVI. 3 and 4. 1931. 434. 
Medan (DS). (Borneo). 

SINURUS Chaudoir 

Sinurus Chaudoir, Mémoire sur les Thyréoptérides, Ann. 
Soc. Ent; Belo X117 128692129, 

opacus Chaud. Mém. 130. 
Sukaranda (L). (Burma, Andaman Is., Perak, Java, Borneo, 
Philippine Is.). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 371 


STENOLOPHUS Latreille 


Stenolophus Latreille in Cuvier’s Règne Animal (Ed. II). 
IV. 1829 (April). 391. 
(Egadroma Motchulsky). 

gonidius Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXVII. 1889. 104. 
Indrapura (W), Medan (DS), Bindjai, Tjinta Radja (L), 
Palembang (P). (Burma, Cambodia). 

rectifrons Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 348. 
Tebingtinggi (DS), Bindjai (L) (India, Ceylon, Burma, 
Singapore, Siam, Indo-China, Borneo, China). 

smaragdulus F. Suppl. Ent. Syst. 1798. 60; Andr. Trans. 
Eints Soc. Lond. 1930. 5. 
trechoides Hope Trans. Ent. Soc. Lond. IV, 1845. 15. 
stolidus Walk. Ann. Mag. Nat. Hist (3). II. 1858. 204. 
apicalis Motch. Bull. Mosc. 1864. II. 205 
nitens Motch. Bull. Mosc. 1864. II. 205. 
transmutans Bates Ann. Mag. Nat. Hist. (5). XVII 1886. 80. 
cyanellus Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXVII 1880. 103. 
chalceus + Lesne (not Bates) Miss. Pav. Etudes div, II. 
1904. 76. 
Throughout the Island. (South-East Asia). 
var. quinquepustulatus Wied. Zool. Mag. II 1. 1823. 58; 
Andr. T. v. E. LXXII. 1929. 309 
rectifrons + Bouch. (not Bates) Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 
We Andre: Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI 1930. 364. 
Throughout the Island (South-East Asia). 
var. robustus Sloane Deutsch. Ent. Zeitschi. 1907. 469; 
Andr. T. v. E. LXXII. 1929. 309 (as dingo Cast.). 
Fort de Kock, Pedang, Solok (W), Bekassa, Medan (DS), 
Bindjai (L), Benkulen (Bko), Kepahiang, Palembang (P). 
(Langkawi I, Java, Mentawei Is., New-Guinea) 

volucer Andr. Ark. Zool. 21 A. 29. 1930. 5. 
Medan (DS), Tjinta Radja (L). 


STENOTELUS Bouchard 


Stenotelus Bouchard Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 174. 
opacus Bouch. Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 175; Andr. Ann. 

Mas. Nat, Hist (ro) "VI. ‘1930. 1365: 

Lubuksulasih (W), Palembang (P) (Perak, Java, Borneo). 


STILBOMA Andrewes 


Stilboma Andrewes Ann. Mag. Nat. Hist. (10). XI. 1933. 409. 
smaragdus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). XI. 1933. 409. 
Siantar, Simpang Raja (SK, only one locality). (Java). 
viridis Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). XI. 1933. 410. 

“Sumatra”. 


"372 H. E. ANDREWES, 


STYPHLOMERUS Chaudoir 


Styphlomerus Chaudoir, Monographie des Brachynides, Ann. 
Soc Ent. Belo 1876. 872 
(Styphromerus Chaudoir.) 
timoriensis Jord. Nov. Zool. I. 1894. 105. 
Baligé (1). (Timor, Andonare L.). 


TACHYS Stephens 


Tachys 'Stephens Ill. Brit, Entra n dA 
drewes, Revision of the oriental species of the genus 
Tachys, Ann. Mus. Cive Gen. 121219203272 502 
(Zachy.a Kirby. Elaphropus Motchulsky. Pericompsus Le- 
conte. Zachylopha, Tachyura, Tachymenis (= Tachyta), 
Polyderis all Motchulsky. Barytachys Chaudoir. Porotachys 
Netolitzky). 

blötei Andr Zool Med. XIII. 1930. 193. 
Mana (Bko). 

bouchardi Andr. Zool. Med. XIV. 1931. 64 
subfasciatus + Bouch. (not Putz.) Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 
170; Andre Ann Mas Nat Mist (10). Mik 19307304 
Pakanbaru (Bka), Palembang (P). 

brunniceps Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). VI. 1930. 658. 
Negri Baru (As). 

ceylanicus Nietn. Ann. Mag Nat. Hist. (3). II. 1858. 423; 
Andr. Rev. 404 and) 436: id. vs B EXXIE 19293307 
flaviculns Motch. Etudes Ent. VII. 1859 39. 
anceps Putz. Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 742 
infans Bates Ann. Mag. Nat. Hist. (5) XVII 1886. 154. 
Baligé (T), Fort de Kock, Padang (W), Mana (Bko). (India, 
Ceylon, Burma, Malay States, Annam, Java, Celebes, Phil- 
ippine Is., Hongkong). 

coracinus Putz. Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 739; Andr. 
Reva 48s land OAI ESTO ZOM OE 
remotiporis Bates Ann. Mus. Civ Gen. XXXII. 1892. 290. 
Kutatjanè (A), Sirambi (T), Gunung Singgalang (W), Bandar 
Baru, Medan, Tebingtinggi (DS), Gunung Sinabong (SK). 

dentatus Andr. Rev, 341 and 343. t. 3. f. 1. 
Medan (DS), Negri Baru (As). (Singapore, Siam, Indo- 
China, Java, Princes I). 

eurynotus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 357. 
acaroides + Bouch. (not Motch.) Ann. Soc. Ent. Fr. 1903. 
170; Andr Ann. Mag. Nat. Hist. (ro) VI. 1930. 364. 
Medan (DS), Mana (Bko), Palembang (P). 

euryodes Bates Ann. Mus Civ. Gen. XXXII. 1892. 289; Andr. 
Rev.934'3 and 30081242272 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 373 


Medan (DS). (India, Ceylon, Burma, Malay States, Siam, 
Java, Borneo, Celebes) 

fasciatus Motch. Bull. Mosc. 1851. II. 506; Andr. T. v. E. 
LXXII 1929. 306. 
triangularis Nietn. Ann. Mag. Nat. Hist (3). II. 1858. 422; 
Each. Rev. 340 and 350. tigte-oj and mas 4. Tg, 
22, 30, 34, 35 and 38 
atriceps WV. Macl. Trans. Ent. Soc. N S. Wales II. 1871. 113. 
trechiformis Jord. Nov. Zool. I. 1894. 111. 
migrator Péring. Trans. S. Afr. Phil. Soc. VII. 1896. 593 
and 595. 
Fort de Kock, Gunung Singgalang, Indrapura, Padang (W), 
Medan (DS), Bindjai (L) (South-East Asia, including Japan, 
Australia, New Caledonia, Arabia, Egypt, South Africa). 

florus Andr. Rev 402 and 426; id T.v.E. LXXII 1929. 307. 
Fort de Kock, Padang (W) (Malay States. Java). 

fumigatus Motch. Bull. Mosc. 1851 II, 509; Andr. Rev. 466. 
En ande 6.74). f.03350id Evie, EOL 9 L95 07% 
emarginatus Nietn. Ann. Mag Nat Hist (3). II. 1858. 425. 
geminatus Schaum. Berl. Ent, Zeitschr. 1860. 200; Andr. 
Rev. 466. 
putseyst Dupuis Ann Soc. Ent Belg. 1913. 426. 
Baligé (T), Fort de Kock, Gunung Singgalang, Padang (W), 
Tjinta Radja (L), Negri Baru (As), Palembang (P) (South- 
East Asia). 

[haliploides Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 289; 
Andrew: 7 Brandt 4784 t., 3° ff... 11 and), 18. 
(India, Burma, Cambodia, Java, Celebes, New Guinea, 
Philippine Is )]. 
var. nigrinus Andr. Rev. 472 and 479; id. Trans. Ent. Soc. 
Eond.71930. 3 
Gunung Sibajak (DS). (India). 

impressipennis Motch. Etudes Ent. VIII. 1959. 39; Andr. Rev. 
Sa and 346. t..3..1. > and 13. 
dohertyi Jord. Nov. Zool. I 1894. IIT. 
sinuaticollis Sloane Proc Linn. Soc. N. S. Wales 1903 579. 
Bireuén (A), Tjinta Radja (L) (South-East Asia, excluding 
Japan, Australia). 

impressus Motch. Bull. Mosc. 1851. II. 508; Andr. Rev. 342 
and 353. 
Indrapura (W). (India, Burma). 

incilis Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (10). IV. 1929. 356. 
Medan (DS). 

klugi Nietn. Ann. Mag. Nat. Hist. (3) II. 1858. 423; Andr. 
REV £03375 1395511491, and? 414. ts <3.) fe @pcid. Tyjiva E. 
LXXII. 1929. 306. ; 


374 H. E. ANDREWES, 


sulculatus Putz, Ann. Soc. Ent. Fr. VII. 1875. 743. 
euglyptus Bates Trans. Ent. Soc. Lond. 1883. 268. 
feanus Bates Compt. rend Soc Ent Belg. 1891. 326. 
Fort de Kock, Indrapura (W), Medan (DS), Tjinta Radja 
(L), Perdagangan (SK), Mana (Bko), Palembang (P). (South- 
Fast Asia, including Japan). 
var. sulcatopunctatus Putz. Ann. Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 
742 Andre. EVA 
Tambang Salida (W), Tjinta Radja (L), Palembang (P). 
(Java, Celebes, Sumbawa, Andonare I, Philippine Is.). 
latus, Beyron Ann. Soc Ent. Kr. 118582364. tosses: 
sulcatus || Motch. (not Putz.) Bull. Mosc. 1851. II. 509. 


jureceke Reitt. Ent. Blatt. 1908. 50. 
aratus X Andr. Rev. 400 and 408. 
Medan (DS), Negri Baru (As), Boschreserve Bandar (SK). 
(India, Ceylon, Burma, Tonkin, Kurdistan). 

lissonotus Andr. Rev. 342 and 356. 
Medan (DS). (Java) 

mus Andr. Rev. 375 and 380. t. 3. f. 15. 
Negri Baru (As) (Java). 

nephelodes Andr. Ark. Zool. 21 A. 29. 1930. 2. 
Medan (DS), Tjinta Radja (L). 

ovatus Motch. Bull. Mose 1851. Il. 509; Andr. Rev. 463. 
t 0 ta OA liuaud fra 1217930912. 
albicornis Schaum Berl Ent. Zeitschr. 1860. 199. 
mirabilis Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 294. 
mirandus Dupuis Ann. Soc. Ent. Belg. 1913. 170. 
Padangsidimpuan (T), Indrapura (W), Lianggagang, Medan 
(DS), Bindjai, Tjinta Radja (L), Negri Baru, Tandjungbalai 
(As), Mana (Bko) (Assam, Ceylon, Burma, Malay States, 
Celebes, Philippine Is., Formosa, China) 

poecilopterus Bates Trans. Ent. Soc. Lond. 1873. 331; Andr. 
Rev.’ 405 and “do. 4.3. 12 163d. ie vo MERE Er020: 
3078 
deliciolus Bates Ann. Soc. Ent Fr. 1889. 274. 
Padang (W), Medan (DS), Tjinta Radja (L), Mana (Bko). 
(North India, Burma, Malay States, Siam, Indo-China, 
Celebes, China). 

politus Motch. Bull. Mosc. 1851. II. 509; Andr. Rev. 406 
and 448. t. 3. MS and 4011123, 20 22 30,374 andMor: 
id. Ul ME EXXITZ79203807. | 
ebeninus Nietn. Ann. Mag Nat. Hist. (3). II. 1858. 424. 
bioculatus Putz Ann Mus. Civ. Gen. VII. 1875. 743. 
Indrapura, Padang (W), Lianggagang, Medan, Perbaungan, 
Silinda (DS), Sukaranda, Tjinta Radja (L), Mana (Bko), 
Palembang (P). (South East Asia, excluding Japan). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 375 


pulcher Andr. Rev. 403 and 428. 
Mana (Bko). (Philippine Is) 
var. celebensis Andr Rev 403 and 429. 
Mana (Bko), Palembang (P) (Celebes). 
saundersi Andr. Rev. 472 and 482; id. T. v. E. LXXII. 
1929. 307. 
Gunung Singgalanfi (W). (Sikkim (var.) Malay States, Java). 
sericeus Motch. Bull, Mosc. 1851. Il. 507; Andr. Rev. 343 
and 362. 
_ Dhotinus Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 288. 
Mana (Bko). (Burma, Selangor, Borneo). 
serratus Andr. Rev. 341 and 344. 
Mana (Bko). (Celebes, Philippine Is.). 
truncatus Nietn. Ann. Mag. Nat. Hist. (3). II. 1858. 421; 
mnergWisevi 374 ande abt. ‚art. 20,128 and 137 id. 
a E XXI .01929.. 306. 
tenellus Motch. Etudes Ent XI. 1862. 35; Andr Rev. 498. 
Fort de Kock (W), Bandar Negri (DS). (India, Ceylon, 
Burma, Singapore, Indo-China, Java, Borneo, Philippine Is.). 
umbrosus Motch. Bull. Mosc. 1851. Il. 507; Andr. Rev. 485 
Mideast. sa fot2tanditnd! firzuand 250id, Ts vi E. 
LXXIl. 1929. 307; id. Treubia VII. Suppl. 1930. 331. 
parallelus || Motch. (not Motch. 1850) Bull. Mosc. 1851. 
122507: 
extremus Walk. Ann. Mag. Nat. Hist. (3). IL. 1858. 204. 
nietnert Schaum Berl. Ent Zeitschr. 1863. 88. 
Kutatjane (A), Indrapura, Padang, Plain of Agam, Tandjung- 
gadang (W), Bandar Baru, Lianggagang, Medan, Sibolangit 
(DS), Simpang Toba (As), Boschreserve Bandar (SK), 
Bengkalis (Bka) (South-East Asia, excluding Japan, and 
Central and Southern India). 


TETRAGONODERUS Dejean 


Tetragonoderus Dejean Spec Gen IV. 1829. 485; Chaudoir, 

Etude monographique des Masoréides, des Tetragonodé- 

rides, et du genre Nematotarsus, Bull Mosc. 1876. IL. 33. 
insularis Andr Zool. Med. XIV. 1931. 76. 

Mana (Bko), Nirun (P). 


THLIBOPS Putzeys 


Thlibops Putzeys, Revision Generale des Clivinides, Ann. 
Soc. Ent. Belg. X. 1867. 9; Andrewes Faun. Brit. Ind. Col. 
Carnaby I 1929. 3280 and 334. 

dohrni Chaud. Rev. Mag. Zool 1863. 117; Putz. Rev. 10. 
“Sumatra”. (Java). 


376 H. E. ANDREWES, 


TRICHISIA Motchulsky 


Trichisia Motchulsky Bull. Mosc. 1864. II. 331; Chaudoir, 
Monographie sur les Panagéides, Ann. Soc. Ent. Belg. 
1878. 164. 

nesites Andr. Zool. Med. XIV. 1931. 65. 
Medan, Tandjung Morawa (DS), Mana (Bko). (Java). 


TRICHOTICHNUS Morawitz 


Trichotichnus Morawitz, Beitr. Kaf. Ins. Yesso, Mém. Acad. 
Imp. Sei. St.) Retersbt(/7)\ Vile Nomis 63.963" 
Asmerinx Tchitcherin). 

javanus Andr. Ann. Mag. Nat. Hist. (9) XVIII. 1926. 278; 
id. Treubia VII Suppl. 1930. 332. 
Bukit Gaba (LD) (Java, Krakatau). 

laticeps Andr. Ark. Zool. 21 A. 29. 1930. 4. 
Fort de Kock (W), Medan (DS), Lebongtandai (Bko). 

sumatrensis Andr. Ann. Mag. Nat Hist (9). XVIII. 1926. 279; 
id: Tav: ET EXIT 1929. 308); “diJourms MES Mus XV 
3 and 4. 1931. 434. 
Baligé, Dolok Surungan, Pagaranpisang (T), Fort de Kock, 
Gunung Singgalang (W), Silinda, Tandjurg Morawa (DS), 
Berastagi (SK), Mana (Bko). 


TRIGONOTOMA Dejean 


Trigonotoma Dejean Spec. Gen. HI. 1828. 182; Chaudoir, 
Révision des Trigonotomides, Ann. Soc. Ent. Belg. XI. 
1868. 151; Tchitcherin, Révision des Trigonotomini de 
PArchipel Malais, Hor. Soc. Ent. Ross. XXXIV. 1900. 
180— 198. 

concinna Cast. Etudes Ent. 1834. 77; Chaud. Rév. 159; 
Tchitch. Rév. 183. 
Benkulen (Bko), Palembang (P), Bukit Gaba (LD). 

lucida Andr. Zool. Med. XIII. 1930. 195. 
Toba Lake (T), Medan, Tandjung Morawa, Tebingtinggi 
DS) 

ae Tchitch. „Hor: Soc. /Ent.) Rossi XXXII 13982135; 
Id REV. 184 
Bedagei (DS). (Nias I). 


TRILOPHUS Andrewes 


Trilophus Andrewes Ann. Mag. Nat. Hist. (9) XX. 1927. 
263: id Faun. Brit. Ind. Col. Carab. I. 1929. 344 and 381. 
(Oxydrepanus + Bates (not Putzeys)). 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 377 


interpunctatus Putz. Ann. Soc. Ent. Belg. X. 1867.97; Andr. 
Bauna 383. f. 57. 
birmantcus Bates Ann. Mus. Civ. Gen. XXXII. 1892. 283. 
debilis + Bouch. (not Schm.-Goeb) Ann. Soc. Ent. Fr. 
1903. 170; Andr. Ann. Mag. Nat Hist. (10). VI. 1930. 363. 
Palembang (P). (India, Burma, Annam). 
var. impunctatus Putz. Ann. Soc. Ent. Belg. XI. 1868. 10; 
Andr. Fauna 383 and 385 
Medan (DS), Tjinta Radja (L). N: Ceylon, Burma, 
Sıam, Tonkin). 


25 


378 ‘© H. E. ANDREWES, — 


INDEX OF SYNONYMOUS AND SUBORDINATE 
GENERIC NAMES 


Page Page 
Acanthogenius (Macrocheilus) . 3,4 | Distichus (Scarites) : . . . . 369 
Acanthoththalmus (Pseudozaena) 368 | Distrigodes (Abacetus) ONZE 
Acrogenioden (Chydaeus) . 336 | Distrigus (Abacetus) . 5 325 
Agonothorax (Anchomenus) 328 | Drimostoma (Celostomus) . 330 
Agonum (Anchomenus) . 328 | Dyscolis (Colpodes) . 339 
Agreuter (Oxvcentrus) 361 
Amblychus (Badister) . 329 | Eccoptogenius (Diplocheila) 345 
Amblygenius (Chlaenius) 333 | Echimuthus (Lebia) . 352 
Anthracus (Acupalpus) 326 | Egadroma (Stenolophus) 371 
Aploa (Brachinus) . 32 Elaphropus (Tachys) . 372 
Apsectra (Orthogonius) . 359 | Elliotia (Pentagonica) . . . 361 
Arame (Odacantha) 357 | Epicosmus ei ear tan 342 
Arsenoxenus (Dicelindus) . 243 | Epomis (Chlaenius) 5 333 
Artizoum ( Amblystomus) 327 | Eudema Rn ne 342 
Asmerinx (Trichotichnus) 376 | Eulebia (Lebia) È 352 
Astigis ( Abacetus) . 32 Eupalamus (Clivina) . Bey, 

Extromus (Perigona) 363 
Barymorphus (Chlaenius) 333 
Barytachys (Tachys) . - . 372 | Feanus (Lorostema) 353 
Belonognatha (Coptodera) . 341 
Blechrus (Microlestes) ‘55 | Haflopisthius Contorno) 359 
Blemus (Perileptus) 364 | Hartalites (Scarites) . . 369 
Broscomorphus (Scarites) 369 | Helluo (Macrorheil's). 354 

Heteroglossa (Planetes) . 366 
Callida (Calleida) 330 | Histalis (Amblvstomus) 327 
Callistoides (Chlaenius) . 333 | Hololius (Hololeius) . 5 351 
Camaragnathus (Hiletus) 30 | Homalolachnus (Chlaenius) 333 
Carpaulum (Pogonoglossus) 367 | Homalotrichus (Chlaenius) . . 333 
Caricus (Abacetus) 325 Hoplognathus (Pseudozaena) . 268 
Casnoidea (Ophionea) 359 | Hypolithus (Hyparpalus) 351 
Casnonia (Odacantha) 357 
Celistus (Lesticus) . 353 | Indalma (Chlaenius) . 333 
Chlaenioctenus (Chlaenius) 233 
Chlaenites (Chlaenius) 333 | Lebida (Lebia) 5 352 
Coeloprosopus (Pericalus) 362 | Lepithrix (Anoplogenius) 328 
Coelostomus (Cælostomus) 330 | Leptodactyla (Miscelus) . 355 
Colliuris (Odacantha) 357 | Libresthis (Pogonoglossus) 367 
Crossoglossa (Parena) 361 | Limnastes (Lymnastis) 354 
Cyrtopterus (Mochtherus) . 356 | Limnastis (Lymnastis) 354 

Limnastus (Lymnastis) . . 354 
Dacca (Clivina) . 337 | Lissauchenius (Chlaenius) . 333 
Demetrios (Risophilus) . 368 | Loxocrepis (Colfodes) 339 
Dendrocellus (Desera) E 342 | Loxoncus (Anoplogenius) 328 
Diathoropsophus (Chlaenius) à 343 
Dicoelindus (Dicelindus) 5 361 | Macrochilus (Macrocheilus) 354 
Didetus (Pentagonica) . 333 | Manicellus (Acupalpus) . 326 
Diplochila (Diplocheila) . 345 | Maraga (Orthogonius) 359 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 


Megaristerus (Amblystomus) . 
Megrammus (Anoflogenius) . 
Melanodes (Dicelindus) . 
Menera (Dicranoncus) 
Monacanthonyx (Dicranoncus) 
Morio (Morion) ANS Ke 


Nanochlaenius (Aepsera) 
Nematopeza (Lebia) . 
Nestra (Perigona) . 


Ochthephilus (Perileptus) 
Ocybatus (Chlaenius) . 
Ocydromus (Chlaenius) . 
Omalotrichus (Chlaenius) 
Othionea (Odacantha) 
Oxydrepanus. (Trilophus) 


Pachauchenius (Gnathaphanus) 
Parallelomorphus (Scarites) 
Paramecomorphus (Scarites) . 
Parathaea (Anchista) 
Peliocytas (kisophilus) . 
Pentoflogenius (Perigona) . 
Pericallus (Pericalus) 
Pericompsus (Tachys) 
Phloeodromius (Parena) 
Picrus (Pseudozaena) . 
Pirantillus (Dirotus) . 
Platynus (Anchomenus) 
Pleurogenius (Scarites) . 
Plocionus (Plochionus) . 
Poeciloistus (Chlaenius) . 
Polyderis (Tachys) . 

Porotachys (Tachys) . 


Pristomachaerus (Callistomimus) 


Promecoptera ( Anchomenus) . 
Prosebus (Scarites) 
Pselaphanax (Selina) . 
Pyrrhotachys (Perileptus) 


Rembus (Diplocheila) . 


Page 
327 
328 
343 
344 
344 
356 
326 


352 
363 


Rhembus (Diplocheila) 
Rhombodera (Pentagonica) 


Sagraemerus (Hypharpax) . 


Scallophorites (Scarites) 
Scolytus (Cyclosomus) 
Siltopia (Perigona) 
Spathanus (Perigona) . 
Sphinctodera (Selina) 
Steleodera (Selina) . 
Stenaptinus (Pheropsophus) 
Stomonaxus (Cælostomus). 


Symphyus (Dijlocheila) . 


Tachylopha (Tachys) . 
Tachymenis (Tachys) . 
Tachynotus (Perigona) . 
Tachyta (Tachys) . 
Tachyura (Tachys) 
Taeniolobus (Scarites) 
Taromorpha (Celaenephes) . 
Tetragonica (Risothilus) 


Trechicus (Perigona) . 
Trichothorax (Pentagonica) 
Trigonodactyla (Hexagonia) 
Trigonomima (Lesticus) . 
Trimorphus (Badister) 
Triplogenius (Lesticus) . 


Uvea (Anomotarus) 


Vulcanophilus (Colpodes) 


W akefieldia (Pentagonica) 3 
Xenothorax (Pentagonica) . 


Zuphiolum (Lymnastis) . 


INDEX OF VARIETIES AND SYNONYMOUS 
SPECIFIC NAMES. 


acaroides (Tachys) . 
‚acutipalpis (Psilus) 
advena (Clivina) 
aeneus (Catascopus) 
aeratus (Peronomerus) 
aerea (Dioryche) 


aeruginosus (Chlaenius) . 
agnatus (Pheropsophus) 
albicornis (Tachys) 
alternatus (Celaenephes) . 
amabilis (Dicranoncus) . 
| ambiguus ‘(Pheropsophus) 


Saronychium (Endynomena) . 


Styphromerus (Styphlomerus) fj 


Thenarotidius (Amblystomus) . 


379 


Page 


345 
301 


352 
347 
309 
542 
363 
303 
370 
370 
365 
330 
372 
345 


372 
372 
363 


Page 
33 
365 
374 
333 


344 
366 


380 H. E. ANDREWES, 


Page 
amoena (Dioryche) . . . . . 344 
amoenus (Catascofus) . . . . 331 


amoenus (Coljodes) . . . » . 339 
uncehs (LOCRI) VT N83 72 


anguiatus (Catascopus) . : . . 332 
angulatus (Mochtnerus) . . +. + 356 
angustus Oxycentrus) . . 0.0 361 
annamita (Ferigond) . . + ... 304 
opicalis- (Miscelus) Wan Vin Ss 
apicalis (Stenolophws). | Sb aga 
aats (Lachys)) 2 Mere SA 
asper. (Chiens) Vr vy EG 
aspericollis (Cilaenius) 334 
atratus (Actenoncus) . . . . . 1320 
Dirices (Persona) V's DFE GS 
OIO CRON) I a 
australica (Perigona) . . . . . 363 


australis (Atphnidius). . . + . 326 


basalis (v., Anaulacus) . . . . 327 
basalis (v., Catascopus) . . . . 332 
beccarii (v., Perigona) . . . . 363 
bicincta (Coptodera) i) OMS AI 
biguttalus (Chlaenius) . . . . 335 
bihamatus (Chlaenius) . . . - 335 


bimaculata (Odacantha) . . . . 357 
bunaculatus (Pheropsophus) . . 365 
binotatus (Chlaenius) . . . . . 334 
bioculatus (Tachys) . . . . . 374 
birmanica (Galerita) . . . . . 348 


birmanicus (Trilothus) . . + . 377 
blattoides (Mormolyce) . . . . 357 
brunnescens (Clivia) . °°. 338 
brunnilabris (Orthogonius) . . . 359 
celebensis (Miscelus) . . . . . 355 
celebensis (v., Tachys) . . . . 375 
cereus (Dischissus). . . . . . 345 
ceylanicus (Hololeius) . . is OOM 
ceylonicus (Miscelus) . . . . . 355 
chalceus (Stenolophus) . . . . 371 
chaudoiri (Coptodera) . . . . 34! 
chaudoiri (Diceromerus) . . . 343 
chinensis (Scarites) . . . . . 369 
cinctus (Chlaenius) . . . 334. 336 
clivinoides (Clivina) pt ooo. 337 
convexicollis (Clivina) . . . . 338 
convexicollis (Miscelus) . . . 355 
cordicollis (Clivina) . . . . . 338 
cordicollis (Morion) . . . . . 356 
corpulentus (Brachidius) . . . . 329 
costulatus (Catascofus) ..., 4332 
cucujoides (Morion) . . . . . 357 
culminatus (Chlaenius) . . . . 336 | 


eufricollis (Chlaenius) "MN 0331 
cyanellus (Stenolophus) . . . . 371 


cyanipennis (Colpodes) 
cyanocethala (Othionea) 


davidis (Physodera) 
debilis (1rilothus) 
deliciolus (1 achys) 
dichroa (Pentagonica) 
dingo (Stenolopnus) 
discalis (Perigona) . 
discipennis (Herigona) 
discophora (Anchista) 
distellens (Gnathaphanus) 
donertyi (1achys) . 
dohrni (Coltodes) 
ducalis (Chlaenius) . 
duplicatus (Orthogonius) 
duvauceli (Chlaenius) 


ebininus (Tachys) . 
elegans (Catascopus) . 
elegantula (Cottodera) 
elevatus (Catascofus) 
emarginatus (Tachys) 
euglyttus (Tachys) 
excisus (Catascopus) . 
extremus (Tachys) . 


facialis (Catascopus) . 
fasciola (Dolichoctis) . 
feae (Aepsera) 

feanus (lachys) . 

femoratus (Orthogonius) 
fimbriatus (henge seeks), 
fimicola (Perigona) 
flavicauda (Odacantha) 
tlaviculus (Tachys) 
flavipes (Desera) 
flavofemoratus (Chlaenius) . 
formosanus (V., Pheropsothus) 
försteri (Celaenephes) ; 
foveicollis (Clivina) 
fulvaster (Clivina) . 
fuscicollis (Pherofsophus) . 
fuscus (Apotomus) 


geminatus (Tachys) 
geryon (Scarites) 


gnathaphanoides (Gnathaphanus) é 


goebeli (Catascopus) x 
guttatus (v., Chlaenius) . 


hageni (Brachinus) 
hardwicki (Catascopus) . 
huebneri (Endynomena) 
humeralis (Clivina) 


immaculatus (Planetes) . 


A CATALOGUE OF THE CARABIDAE OF SUMATRA. 


Page 

impressa (Diplocheila) . . ... 345 
impunctatus (v., Trilophus). . . 377 
inconspicua (Endynomena) . . . 348 


indica (Clivina) . . . . . . 358 
AUS ICH YS) SAN TE 372 
intermedium (Morion) . . . . 356 
interrupta (Coptodera) . . . . 341 
interruptus (Pheropsophus) 365 366 
jansoniana (Perigona) . . . . 363 
japonica (Perigona) . . . . . 363 
hamer (CUM), dad van vj veert 010 337 
javanus (Chlaenius) . . . . . 334 
javanus (Gnathaphanus) . . . . 349 
javanus (Hyparpalus) . . . . 35! 
javanus (Hnpharpas): eN 0130352 
maneceki.(Tachys)eess 3 0M 378 
kuntzeni (Pheropsophus) . . . 365 
laeviceps a) santpliin$49 
lata (Clivina) . . SRM Een ey: 
lateralis (Hyphorpaxz) |. +. - - 357 
lautula (Dioryche) . . . . . . 344 
lignicola (Psilus). .. . . «>» 368 
limbatus (Chlaenius) . . . . . 334 
lanearıs (Gelaenethes) : . .-. . 333 
Miaran(Odacantha)l oh he) 358 
longicornis (Dischissus) . . . 346 
luzonica (Perigona) . . . . . 364 
macleayi (Chlaenius) . . . . . 335 
macleayi (Dolichoctis) . . . . 347 
maculifer (Chlaenius) . . . . - 335 
maculites (Abacetus) . . . 325 
malabariensis ( Orthogonius) . 211200 
malayicus (Lachnothorax) . . . 3:2 
mancus (Scarites) . . MU: 60 
marginalis (Pheropsophus) . ar 305 
marginata (Pentagonica) . . . 361 
marginicollis (Clivina) . . . . 338 
megacefhala Cai suo Sea 
melanaria (Clivina) . . REI, 
melanarius (Gnathaphanus) . Br 1349 
melanarius (Orthogonius) . . . 360 
micans (Chlaenius) . . = . . « 335 
mignon Wekachys)s Li vens: 373 
MATGOUIS SACL YS) ice. 0 - + 374 
minn dsw (MEAGHYS) © nnn 2 6 1374 
moesta (Diflochella) ns ...1345° 
mordax (Clivina) . . Se eae OSS: 
morioformis (Miscelus) . è Ae PA 
nana (Perigona) Bins CREDE UE 4364 
natalensis (Selina)... ate. 1111370 
niasanus (v., Chlaenius) . . . . 333 
nicanus (Chlaenius) . . . . . 334 


nietneri (Tachys) 
nigricoxis (Chlaenius) . 
nigrinus (Peronomerus) . 
nigrinus (v., Tachys) . 
nigripennis (Pentagonica) 
nigripes (Lorostema) . 
nitens (Stenolothus) . 
nitidulus (Catascopus) 


obesicollis (Clivina) 
obscura (Pseudozaena) 
occipitalis (Clivina) 
opaca (Diflocheiîla) 
ornatella (Dolichoctis) 
ornatus (Hololeius) 
oxygonus (Catascopus) 


pallidula (v., Dhanya) . 
paradoxus (Miscelus) . 
parallelus (Tachys) 
paroeca (Endxnomena) 
parryi (Clivina) 
pauper (Catascopus) 
perriert (Selina) 
photinus (Tachys) . 
picipes (Clivina) 
placida (Clivina) 
flanatus (Miscelus) 
polita (Diplocheila) 
poultoni (v., Catascopus) 
punctatus (Chlaenins) . 
puncticeps (Chlaenius) 


puncticollis (v., Platymetopus) \ 367 


punctulatus (Hololeius) . 
pusilla (Perigova) . 
putzeysi (Tachys) 


quadricollis (Orthogonius) . 


quedrinotatus (Mochtherus) 


quadrifustulatus (Pherofsophus) . 366 


quodrisignatus (Pericalus) . 
queenslandicus (Chlaenius) . 


quinque pustulatus (v., Stenolophus) 375 


rechingeri (Celaenethes) . 
recta (Clivina) 
rectifrons (Stenolophus) . 
remotiforis (Tachvs) . 
renitens (Ano plogenius) : 
retractus (Mochtherus) 
ritsemae (Selina) 
robustus (V., Stenolorhus) . 
rotundata (Dolichortis) . 
rubricata (v., Calleida) 
rubriceps (v., Odacantha) 
ruficeps (Dirranoncus) 
ruficeps (Galerita) 
ruficollis (Macrocheilus) 


382 


ruficollis (Perigona) . 
rufipes (Cælostomus) 
rufipes (Clivina) 
rufiventris (Miscélus) 
rugicollis (Chlaenius) . 
rugipennis (v., Scarites) . 
rugosifrons (Clivina) . 


schaumi (Orthogonius) 
schmidti (Colpodes) 
schönherri (Chlaenius) 
scuticeps (Clivina) 

senilis (Platymetopus) 
sericeus (Æfhnidius) . 
setiger (Lymnastis) 

setosa (Selina) 

signifera (Anchista) 
simplex (Aiphnidius) . 
sinuaticollis (Tachys) . . 
stlendens (Colpodes) ... 
stlendidus (Catascopus) . 
spinipennis (v., Lorostema) 
stabilis (Pheropsothus) 
stigmatica (Clivina) : 
stolidus (Stenolophus) 
siriaticollis (Cælostomus) 
stygicus (Miscelus) . È 
subaeneus (Gnathaphanus) ; 
subapicalis (Odacantha) . 
subconvexum (Morion) . 
subcostatus (Gnathaphanus) 
subfasciatus (Tachys) | 
submarginatum (Morion) : 
subproductus (Scarites) . 
suffusa (Perigona) . 

sulcato punctatus (v., Tachys) . 


H. E. ANDREWES, 


Page 
364 
339 
358 
355 
336 
309 
338 


360 


sulcatus (Tachys) . 
sulculatus (Tachys) . 
sumatranus (Dischissus) . 
sumatranus (v., Scarites) 
sumbawanus (Afotomus) 


tachyoides (Perigona) 
tenellus (Tachys) 
tetracolon (Coptodera) 
tetrasemus (Mochtherus) 
tetrastilotus (Mochtherus) 
tetrastigma (Dolichoctis) 


transmutans (Stenolophus) . 


transparipes (Pentagonica) . 


transversus (Microcosmus) . 


trapezicollis: (Psilus) . 
trechiformis (Tachys) 
trechoides (Stenolothus) 
triangularis (Tachys) . 
tricolor (Hyphartax) . . 
trimaculatus (Macrocheilus) 
trogositoides (Morion) 


umbripennis (Perigona) . 
unicolor (v., Miscelus) 
upolensis (Gnathaphanus) . 


vis (Oodes) en x 
violaceus (v., Pericalus) . 
viridipennis (Allocota) 
vulneratus (Miscelus) . 


walkeri (Morion) . 


ranthopleurus (v., 
xanthotelus ( Apotomus) . 


Chlaenius) . 


Page 
574 
374 
346 
569 
328 


363 
375 
341 
356. 
356 
347 
371 
362 
354 
368 
373. 
371 
373 
332 
354 
356 
363 
355° 
349 


358 
362 
327 
355 


357 


334 
328 


Fauna Sumatrensis. 
(Bijdrage No. 71). 
STAPHYLINIDAE (Col.) 
| DY, u 
_ MALCOLM CAMERON, M.B., R.N., F R.E.S. 
London. | 


(Continued from Tijdschr. v. Entom., LXXIII, 1930, p. 348. 


STAPHYLININAE. 
- XANTHOLININI. 
Metolinus CAM. 


leucocnemzs Kr. Arch. Naturg. XXV, 1859, I, 


“p. 107 (Oligolinus). Fort de Kock. 
Sjöstedti Bernh. Ark. Zool. XIX, A, 1927, p. 15 
(Oligolinus). Brastagi. 


Metolinus ma-ginalis sp. n. 

Of the same size and build as Zeucocnemis, and only 
differing in the following respects; the last joint of the 
antennae is much longer, as long as the three preceding 
together, the eyes larger, the punctures of the head and of 
the dorsal thoracic series are a little larger and the sides 
of the thorax have more numerous punctures, the elytra 
have the posterior margin rather narrowly but sharply yellow 
and the rows of punctures a little more distinct. 

Length 5.75 mm. | 

Tandjunggadang, Sumatra’s Westkust, alt. 1000 m. 


Leptacinus ER. 


filum Kr. Arch. Naturg. XXV, 1850,i, p.111. Fort de Kock.. 
cribricollis Fauv. Mitt. Mus. Hamb. XXII, . | 


1905, p. 33. i + 3 


384 MALCOLM CAMERON, 


L:ptacinus jacobsoni sp. n. 

Shining; head black, thorax reddish brown, elytra brown, 
abdomen pitchy black, the base more or less brownish- 
yellow. Antennae reddish-testaceous. Legs yellow. 

Length 3 mm. 

Very similar to flum, but smaller and less robust, with 
shorter, more coarsely punctured head, shorter antennae, etc, 
Head oblong, the posterior angles rather broadly rounded, 
the median sulci distinct, smooth along the middle, at the 
sides moderatelv finely and moderately closely punctured; 
antennae a good deal shorter than in fm. Thorax elongate, 
the sides a little rounded and dilated in front, a little 
retracted behind, along either side of the middle with a 
row of 6 to 8 moderate punctures, the sides with a curved 
row of about 5 others. 

Elytra with two rows of very fine punctures, sutural and 
humeral Abdomen almost impunctate. 

Fort de Kock. 


Leptacinus difficilis sp. n. 

Very near filun, of the same colour, but the head slightly 
widened behind; thorax with the punctures of the dorsal 
series larger, 9 or 10 in number, the elytra much more 
coarsely punctured. Length 35 mm. 

Leptacinus secretus sp. n. 

Shining; head and thorax black; elytra yellowish-brown 
abdomen brown, the penultimate segments blackish. Thorax 
with dorsal row of 5 or 6 punctures, on each side with 
curved row of 5 or 6 more. Antennae reddish. Legs yellow. 

Length 4 mm 

In build somewhat resembling batychrus but the head 
is shorter more rounded behind and not at all widened, 
the eyes larger, the puncturation much more sparing, ground 
sculpture absent. 

Antennae shorter, the penultimate joints much more 
transverse; thorax more narrowed behind, the sides more 
sinuate, the punctures coarser and fewer; elytra more 
obsoletely punctured. 

Fort de Kock; Unique. British Museum Collection. 


FAUNA SUMATRENSIS. 335 


Pachycorynus MOTSCH. 
dimidiatus MOTSCH. Bull. Mosc. XXXI, 1858, III, 
pi 205,.tab 1, fig. n. Fort de Kock, Arnhemia, Medan, 
Perdagangan, Lubuksikaping. 


modestus Bernh. Ark. Zool. XIX, A_1927, p. 14. Dodok. 
ophis Cam. Mitt. Mus. Hamb. XLIII, 1927, p. 37. Fort de Kock. 
gracilis Cam. id. D.’37. > 

var. sumatrensis Cam. id. p- 38. Mana Riang. 


Mitomorphus Kr. 

sumatrensis sp.n. 

Shining, black, the elytra brassy with the shoulders red- 
dish; abdomen with the elevated side margins reddish. 
Antennae red. Legs reddish-yellow. Length 8 mm. 

Head oval, widest behind, broader than the thorax, median 
sulci fine and short, the lateral oblique, a little broader, 
the surface with a few small scattered punctures; ground 
sculpture absent Antennae with 2"¢ and 3'¢ joints of equal 
length, the 4'* to ro'® transverse. Thorax elongate, the sides 
retracted and broadiy emarginate behind, with dorsal row 
of 6 or 7 small punctures, more externally with another 
similar row. Elytra about as long as the thorax with mode- 
rately coarse, rather irregular puncturation. Abdomen finely 
and very sparingly punctured. 

Gunung Singgalang, Sumatra’s Westkust. 

Unique. Type in the British Museum. 


Gauropterus THOMS. 
sjöstedti, Bernh. Ark. Zool. XIX A, 1927, p. 14. Silinda, Medan. 
Indoscitalinus HELLER. 
annulatus Fauv. Rev. d’Ent. XIV, 1895, p. 241 


(Xantholinus). Fort de Kock. 
anachoreta Er. Gen. Spec. Staph. p. 316 

(Xantholinus). > 
borneensts Bernh. W.Z.B. LXV, 1915, p. 140 

(Thyreocephalus). > 


Diochus ER. 
antennatus Motsch. Bull. Mosc. XXXI, 1858, II, 
p. 659. Medan. 


386 MALCOLM CAMERON, 


Platyprosopus MANNERH. 
indicus Motsch. Bull. Mosc. XXI, 1858, III, p. 212. Medan. 
STAPHYLININI. 
Neobisnius GANGLB. 
praelongus Gemm. et Har. Cat. Col. II, 1868, 


DRO Fort de Köck. 
(Congulus Kr. Arch. Naturg. XXV, 1859, I, p. 99). Padang. 
subaeneus Bernh. Ark. Zool. XIX A, 1927, p. 15. Medan. 


Neobisnius orientalis sp.n. 

Black shining, the first two joints of the antennae reddish- 
yellow. Legs pitchy-brown, the tarsi reddish-yellow. 

Length 4 mm. 

Build of praelongus but with he head a little aks, and 
narrower, more finely punctured, the post-ocular region longer, 
elytra entirely black, much more finely and much more closely 
punctured, the abdomen less finely punctured especially at 
the base of the anterior segments, and the legs darker. 

Fort de Kock, Unigue, British Museum collection. 

Philonthus CURTIS. 
cyaneoviolaceus BERNH. Tijd. voor Ent. LVIII, 

ORD 227% Medan. 

birmanus Fauv. Rev. d’Ent. XIV, 1895, p. 261. Fort de Kock, 
Gunung Singgalang. 

delicatulus Boh. Eugen. Resa, 1858, p. 29. Fort de Kock. 

peliomerus Kr. Arch. Naturg. XXV, 1859, I 


Pz Fort de Kock. 
borneensis Bernh. Ent. Blatt. 1915, p. 254. Medan. 
neglectus sp. n. Fort de Kock. 
Jacobson? sp. n. Gunung Singgalang. 
aeneipennis Boh. Eugen. Resa, 1858, p. 30. Medan, Tjinta 

Radja. 


tardus Kr. Arch. Naturg. XXV, 1859, I, p. 84. Fort de Kock, 
Koto Baharu. 
longicornis Steph. Ill. Brit. Ent. V, 1832, p 237. Fort de Kock. 


flavipes Kr. Arch. Naturg. XXV, 1359, I, p. 88. Medan, 
Tjinta Radja. 
cinctipennis Fauv. Faun. Gal:o-Rhen. III, Cat. Syst. Medan, 


Staph. 1875, p. XXX, note. Tjinta Radja. 


FAUNA SUMATRENSIS. 387 


flavocinctus Motsch. Bull. Mosc. XXXI, 1858, 


Isp, 663. | Fort de Kock. 
sumatrensis sp.n. » 
acroleucus Kr. Arch. Naturg. XXV, SO pi Ol » 
crassicornis Fauv. Rev. d’Ent. XIV, 1895, p. 264 > 

Arnhemia. 


Fischeri Bernh. Stett. Ent. Zett. 1903, p. 26. 
circumductus Fauv. Rev. d Ent. XIV, 1895;p 263. Sibolangit. 
singgalangensis sp. n. Gunnung Singgalang. 
quisquiliarius Gyll. Ins. Suec. II, 1810, p. 335. Medan. 
ventralis Gr. Col. Micr. Brunsv. 1802, p. 174. 

Medan, Fort de Kock. 


VICINUS SP. n. Gunung Singgalang, » 
paederoides Motsch. Bull. Mosc. XXXI, 1858, 

HG P:662. Kota Tajne, Tjinta Radja. 
belonuchoides Cam. Trans, Ent. Soc. Lond. 

1913, p. 88. Fort de Kock. 
sublaevipennis Bernh. Stett. Ent Zeit. 1903, p. 28 
dimorphus Bernh. id (DAC) 
thermarum Aubé. Ann. Soc. Ent. Fr. (2) VIII, 

1850, p. 316. Fort de Kock.. 


pulchellus Kr. Arch. Naturg. XXV, 1859, I, p. 92. Padang. 
sulcitrons Shp. Ann. Mag. Nat. Hist. (6) III, 


1889, p. 39. Fort de Kock. 
propinquus sp.n. Gunung Singgalang. 
trossuloides sp. n. Fort de Kock. 
pseudoculatus Bernh. Ark. Zool. XIX, A, I, | 

1027, P. 10: Medan. 
eustilbus Kr. Arch. Naturg. XXV, 1859, I, p 98. Fort de Kock. 
eustilboides Sp. n. Gunung Singgalang. 


. Philonthus neglectus sp. n. 

Very closely allied to dorneenszs and only differing in the 
following respects: — the 1* joint of the antennae is pitchy — 
black and only the 11 reddish, the tibiae are black and 
the tarsi more or less blackish, the elytra are rather less 
finely, more deepiy ani a little more closely punctured. 

d': anterior tarsi dilated. 6'* ventral segment with moderately 
deep arcuate excision. 

Fort de Kock. 


388 MALCOLM CAMERON, 


Philonthus jacobsoni sp. n. 


Depressed, black, shining. Thorax with dorsal row of 
four punctures, Antennae black. Legs brown, the tibiae 
blackish. Length 6.75 mm. 

Closely allied to punctzfrons Cam., the antennae similarly 

constructed but differs in the frontal impressions being 
more finely and less closely punctured, the punctures between 
the eye and the base smaller and less close, the thorax 
narrower, the elytra much more closely punctured, the 
abdomen less pubescent, less closely punctured. 

dd: Anterior tarsi simple. 6'% ventral segment with rec- 
tangular excision, its margins broadly bordered at the base. 

Gunung Singgalang. 

Philonthus sumatrensis sp. n. 


Shining, head black; thorax brownish-red; elytra brassy 
bronze, less shining: abdomen pitchy-black, the posterior 
margin of the segments narrowly but sharply reddish-yellow. 
Antennae with the 1° joint and base of the ard reddish- 
yellow, the ro and r1™ pale yellow, the rest black. Legs 
yellow, the tibiae infuscate Length 65 mm. 

Very similar in build to borneensis, but differently coloured. 
the antennae much more slender, the penultimate joints 
scarcely transverse; thorax with dorsal row of 5 punctures, 
elytra and abdomen densely and finely punctured, much 
more finely and closely pubescent. First joint of the posterior 
tarsi longer than the last. 

d': Unknown. 

Fort de Kock Unique. British Museum Collection. 


Philonthus sinsgalangensis sp. n. 


Shining; head black; thorax red with dorsal row of 5 
punctures: elytra pitchy-black, the scutellum, base, shoulders 
and suture narrowly reddish, the posterior margin narrowly 
yellow; abdomen with the first three visible segments reddish, 
4'® and 5 black with the posterior margin broadly reddish- 
yellow, the 6™ entirely reddish-yellow. Antennae with the 
first two joints reddish-testaceous, the 11'* and usually the 
10h and sometimes the g' yellow, the rest black. Legs 
reddish-yellow, Length 6.3 mm. 


FAUNA SUMATRENSIS. 389 


Closely allied to castaneipennis Cam., but more robust, 
the elytra, abdomen and antennae differently coloured, the 
latter shorter with the penultimate joints distinctly trans- 
verse, the elytra a little more closely punctured. 

d': head broader: anterior tarsi dilated. 65 ventral segment 
with slightly acute triangular excision, the edge bevelled. 

Gunung Singgalang. 

Philonthus vicinus sp. n. 


Near P. mzcans Gr., but with the head broader and nearly 
square with rounded posterior angles, the antennae are 
shorter and stouter, the first two joints reddish-testaceous 
ringed with black, the penultimate joints slightly transverse, 
the thorax of the same shape and with similar punctures, 
but the ground sculpture is !ess distinct: the elytra are a 
little shorter, pitchy, less closely punctured and without 
ground sculpture, the abdomen is closely punctured and 
pubescent as in mzcans, but the posterior margins of the 
segments are narrowly rufescent The legs are entirely 
reddish-testaceous. Length 5.75 mm. 

3%: Head broader: anterior tarsi dilated. 6'* ventral segment 
with acute triangular emargination, the sides broadly 
bevelled. 

Fort de Kock. Gunung Singgalang. Also in the Malay 
Peninsula. 


Pnilonthus (Gabrius) propinquus sp. n. 

Near Zrossulns Nordm., but the eyes larger, the posterior 
angles more broadly rounded, the front fecbly triangularly 
impressed, antennae stouter, the 4'* joint transverse; elytra 
less closely punctured; abdomen more sparingly punctured, 
the pubescence finer and less close. Lenth 5 mm. 

Gunung Singgalang, alt. 1000 metres. 

Philonthus (Gabrius) trossuloides sp.n. 

Colour of /kermarum, but with 6 punctures in the dorsal 
row and shorter elytra as in propznguus, but more brightly 
coloured than that species, the antennae more slender and 
with the first two joints reddish yellow, the legs entirely 
yellow, the thorax narrower, elytra more finely punctured, 
the abdomen more closely punctured, the head sulcate in 


390 MALCOLM CAMERON, 


front. From nigrituloides it differs in the brighter colour, 
broader head (which is a little broader than the thorax) 
with frontal sulcus, larger eyes, more transverse penultimate 
joints of the antennae, the thoracic punctures larger, shorter 
elytra with rather less close and somewhat coarser punctu- 
ration Length 4 mm. 

Fort de Kock. 


Philonthus eustilboides sp n. 

Very near eustilbus and only differing in the following 
respects: — Antennae a little shorter, the penultimate joints 
notsolong, eyes much smaller, thorax more finely, a little 
less closely punctured, elytra less finely a little less closely 
punctured, ground sculpture on head an thorax distinct. 
Length 6.2 mm. 

d': Unknown. 

Gun ing Singgalang. 

Hesperus FAUV. 
laevigatus Fauv. Rev. d’Ent. XIV, 1895, p. 259. Fort de Kock, 
Sibajakvulkan, Tjinta Radja. 

Hesperus subsimilis sp.n. 

Head and thorax black, shining, with brassy bronze reflex, 
the latter with the anterior angles and sides almost to the 
posterior angles red; scutellum red; elytra brassy bronze, 
less shining; abdomen with the first three segments red, 
the following black, the posterior margin of the 5 P segment 
yellow. Antennae black, the last three joints pale yellow. 
Legs reddish yellow, the tibiae and tarsi blackish. Length 
9 mm. 

Size and build of wethz, the head similarly punctured, the 
antennae similar; thorax more extensively red, the punctures 
larger and closer; elytra uniformly brassy bronze, more 
coarsely and more closely punctured; abdomen much more 
coarsely punctured. 

g': 6' ventral segment with small arcuate emargination, 

Gunung Singgalang. Alt. 1.800 m. 


Hesperus sumatrensis sp. n. 
Very similar to vethz, but the head has fewer punctures, 


FAUNA SUMATRENSIS, 391 


only the last two joints of the antennae are pale yellow, 
the thorax is more sparingly punctured and the anterior 
border and anterior angles more broadly red, occasionally 
as much as the anterior third, and the posterior margin is 
sometimes narrowly red, the elytra are more coarsely punc- 
tured and the abdomen is less sparingly punctured, the 
first three segments entirely red. Length g—10 mm. 

d': 6° ventral segment with moderate arcuate emargination. 

Fort de Kock. 


Belonuchus NORDM. 


mutator Fauv. Ann. Mus. Civ. Gen. XV, 1870— 80, 
p. 106: Arnheim, Sibolangit, Medan. 
rufoniger Fauv. Rev. d’Ent. XIV, 1895, p. 266: 
Fort de Kock, Arnheim. 


grandic ps Kr. Arch. Naturg. XXV, 1850, I, p. 95: Medan. 
ferrugatus Er. Gen. Spec. Staph. 1839—40, 

p. 931: > Fort de Kock. 
tripunctatus Fauv. Rev. d’Ent. XIV, 1895, p. 267: zer 


St phylinus L. 
marmorellus Fauv. Rev.d'Ent XIV, 1895, p.253: Fort de Kock. 


chalceus Berah, Ent. Blate VII 1918, p. 87: Bedagei. 
weingärtneri Bernh. Ark. Zool. XIX A, 1927, 
Peste Padangpadjang. 


Ontholestes GANGLB. 


marmoratus Er. Gen. Spec. Staph. 1839— 40, p. 926: 
Fort de Kock. 


Thoracostrongylus BERNH. 
elegans Cam. E.M.M. LVI, 1920, p. 218 


(Amichrotus) : Fort de Kock. 
modiglianit Grid. Ann. Mus. Civ. Gen. L, 

1924, p. 208: Fort de Kock, Si Rambé. 
sumatrensis Grid. Ann. Mus. Civ. Gen. L, 

1924, p: 211: Si Rambé. 


Rhyncochilus SHP. 
aureus F. Mant. Ins. I, 1787, p. 219. 


392 MALCOLM CAMEROM, 


Tympanophorus NORDM. 
rugosus Waterh. Proc. Zool. Soc. Lond. 1884, 
De 2itqeetaby TON tea: Fort de Kock. 


ventralis sp. n. > 

Tympanophorus ventralis sp. n. 

Black, the fore-parts nearly opaque, the abdomen shining. 
Antennae black, the apex of the 11° joint yellowish. Legs 
brown, tibiae blackish. Length 10 mm. 

From all species at once distinguished by the narrow 
build and shining abdomen. Head square, narrower than 
the thorax, the eyes much longer than the temples, with 
close umbilicate, rugose puncturation. Antennae short, the 
4 to rok joints strongly transverse. Thorax as long as 
broad, widest about the middle, the sides gently ro nded, 
more retracted behind, the posterior angles rounded, the 
sculpture as on the head and without smooth space Elytra 
a little broader but as long as the thorax, with coarse close 
rugose sculpture, the base and scutellum with some golden 
hairs. Abdomen with the 1* (visible) segment rather closely 
and moderately finely punctured, at each side with some 
golden hairs, 24 to 4° segment more finely and more 
sparingly punctured, 5'* and 6 covered with less fine, much 
closer somewhat elongate punctures, both of them with 
golden pubescence on the posterior half, the pubescence 
is scanty and greyish on the rest of the insect. 

Fort de Kock. Unique. In the British Museum. 


Pammefus FAUV. 
flavipes Fauv. Notes Leyden Mus. VI, 1884, p. 246. 


Creophilus MANNERH. 


villipennis Kr. Arch. Naturg. XXV, 1859, I, p. 67, Bedagei 


Nias. 
QUEDIINI. 


Heterothops STEPH. 
magniceps Bernh. Ark. Zool. XII, 1919, p. 17. Brastagi. 
Ctenandropus CaM. 


nigriceps CAM. Trans. Ent. Soc. Lond. 1925, 
P. 349. Fort de Kock. 


FAUNA SUMATRENSIS. 39 


(SR) 


Acylophorus NORDM. 


ruficollis Motch. Bull. Mosc. XXXI, 1858, II, 
pia657. Medan, Tjinta Radja. 
scutellaris Bernh. Col. Rundsch. 1916, p.21. Fort de Kock. 


Atanygnathus JACOBSON. 


terminalis Er. Kaf. Mark Brand, p. 418. Fort de Kock. 
var. ruficollis Kr. Arch. Naturg. XXV, 

1859, I, p. 64. Medan, Tjinta Radja. 
TERMITODISCINAE. 


Hamitopsenius WASM. 
caudatus Wasm. Zool. Jahrb. XXXIX, 2, 1916, p. 201, 
Tab 4, fig. 17 a—c. Tab. 5, fig.17d—k. Tandjong Shamat. 
PYGOSTENINAE. 
Delibius FAUV. 
longicornis Fauv. Rev. d’Ent. XVIII, 1899, p. 14. Deli. 


Xenidus REY. 
retractus Rey. Rev. d’Ent. V, 1886, p. 255. Deli. 


Deliodes CASEY. 
duplex Fauv. Rev. d’Ent. XVIII, 1899, p. It. Deli. 


TACHYPORINAE. 
BOLITOBIINI. 
Mycetoporns MANNERH. 


indicus Cam. Trans. Ent. Soc. Lond. 1926, 
Da 173: | Fort de Kock. 


TACHYPORINI. 
Conosoma KR. 
robustum Cam. Trans. Ent. Soc. Lond. 1818, 


P- 233: Fort de Kock. 
breve Fauv. Rev. d’Ent. XIV, 1895, p. 284. > 
birmamum Fauv. id. p. 284. Brastagi. 
flavoguttatum Cam. Trans. Ent. Soc. Lond. 

1918, p. 234. Sibolangit, 
gracile Kr. Arch. Naturg XXV, 1859, I, p.62. Fort de Kock. 
tenue Bernh. Ark. Zool. XIX A, 1927, p. 21. » 

Brastagi. 


26 


394 MALCOLM CAMERON, 


suave Fauv. Rev. d’Ent. XIV, 1895, p. 284. Brastagi. 
fenestratum Bernh. Ark. Zool. XIX A, 1927, 

p 21. » 
rufobrunneum Cam. Trans. Ent. Soc. Lond. 

LONS MD 234 Fort de Kock. 
rufotestaceum Cam.. — id. p. 238. > 


Euconosoma CAM. 


pictum Bernh. Stett. Ent. Zeit. LXIV, 1903, p. 25: (Conosoma). 
(elegans Cam. E.M.M. LIV, 1918, p. 217). 


Tachinomorphus Kr. 
fulvipes Er. Gen. Spec. Staph. p.921: Fort de Kock, Sibolangit. 
var niger Cam. Mitt. Mus. Hamb. XLIII, 1927, 
Dagon Arnhemia, Medan. 
ceylonicus Bernh. D.E.Z. 1902, p. 24: Fort de Kock. 


Coproporus Kr. 
latus Motsch. Bull. Mosc. XXXI, 1858, III, p. 219, 


pati Ife: Fort de Kock. 
flavicornis Kr. Arch. Naturg. XXV, 1859.!, p.56: > 
sanguinolentus Motsch. Bull Mosc. XXXI, 1858, 
Nb 220; > 
brunneicollis Motsch. Bull. Mose. XXXI, 1858, 
II, 98220: 


sumatrensis Bernh. Ark. Zool. XIX A,1927, p.18: Fort de Kock. 
philippinus Bernh. Philipp. Jour. Sci. X, 1915, 


Pari Medan, Fort de Ruck, 
melanarius Er. Gen Spec. Staph. p. 252: Fort de Kock. 
sulcicollis Bernh. Ark. Zool. UIA TO 27 PIO » 
planus Fauv. Rev. d'Ent. XXIV, 1905, p. 142: > 
Jacobson? sp.n. » 
ventralis Bernh. Ark. Zool XIX, A, 1917, p. 19: >» 
brevicornis Bernh. | id. p 20r » 
‘heterocerus Fauv. Rev. d’Ent. XVII, 1898, p. 118: > 
tachyporoides Kr. Arch. Naturg. XXV, 1859, I, 

p 60: » 
secretus Bernh. Col. Rundsch. 1917, p. 4: . » 


minimus Motsch. Bull. Mosc. XXXI, 1858, II, 
p. 220: » 


FAUNA SUMATRENSIS. 395 


parvulus Cam. Trans. Ent. Soc. Lond. 1918, 


p. 240: Fort de Kock. 
puncticollis sp. n. > 
laevipennis Bernh. Ark. Zool, XIX, A, 1927, 

Pazo: Banda Negeri. 


atomus Kr. Arch. Naturg. XXV, 1859, I, p. 58: Fort de Kock. 

Coproporus jacobsoni sp n. 

Size, build, colour and iridescence of chatterjeei but differs 
in the penultimate joints of the antennae being strongly 
transverse, the 11" joint shorter and the first six joints 
bright reddish yellow, the elytra not rufescent behind, more 
distinctly (though extremely finely) punctured as is the 
thorax and especially by the much less finely and less 
closely punctured, non-sericeous abdomen, the pubescence 


being much less close. 
Fort de Kock. 


Coproporus pumicollis sp. n. 


Size, colour and build of a/omus, the antennae similarly 
constructed, but the puncturation of the head and thorax 
is less fine and ground sculpture is absent; in other respects 


agreeing with a/omus. From minimus it is distinguished by 


the less transverse penultimate joints of the antennae and 
the much closer and less fine puncturation of the head 
and thorax. 

Fort de Kock. 


M mocyptus CAM. 
globulus Cam Trans. Ent. Soc. Lond. 1919, p. 241. 
Fort de Kock. 
Leucoparyphus KR. | 


limbifer Motsch. Bull. Mosc. XXXI, 1858, III, 
Po, 222. Fort de Kock. 


Fauna Sumatrensis. 
(Bijdrage No. 72). 
ARANEINA. 


I. Systematischer Teil von EDUARD REIMOSER, Wien. 


Herr Dr. EDWARD JACOBSON übermittelte mir aus Fort 
de Kock in Sumatra eine myrmekophile Spinne zur Bestim- 
mung, über deren Lebensweise er anschliessend berichtet. 
Die genaue Untersuchung ergab, dass das Tier nach den 
festgestellten Merkmalen der Familie der Oonopidae, Sub- 
familie Gamasomorphinae angehörte, dass Gattung und Art 
sich als neu erwiesen. Nach Fertigstellung der Arbeit kam 
mir noch eine Sendung von Herr JACOBSON mit 9 Spinnen 
derselben Art zu. Es waren 5 erwachsene Männchen, ein 
erwachsenes Weibchen und 3 unreife Weibchen, eines stark 
beschädigt. Nachfolgend die Diagnosen. 

Myrmopopaea nov. gen. — Der Cephalothorax ist nur unbe- 
deutend länger als breit, oberseits mässig gewölbt und im 
Endteil nicht sehr steil abfallend. Das Augenfeld nimmt fast 
die ganze Breite des Kopfteiles ein. Die 6 Augen haben ziem- 
lich gleichen Durchmesser. Die 4 Hinteraugen stehen in 
Berührung und bilden eine schwach recurve Reihe. Die 
beiden Vorderaugen sind um ihren Durchmesser von ein- 
ander entfernt und jedes derselben steht mit dem hinteren 
Seitenauge und mit dem hinteren Mittelauge derselben Seite 
in Berührung. Der Clypeus ist äusserst schmal; die Vorder- 
augen stehen fast am Rande desselben. Das Sternum ist 
verhältnismässig gross, kaum breiter als lang, vorne sehr breit 
und am Ende gerundet. Die Maxillen sind schmal und ge- 
neigt. Das Labium ist klein, länger als breit, vorne verschmä- 
lert und am Ende gerundet. Die Coxen des 4. Beinpaares 
sind um halbe Sternumbreite von einander entfernt und 


EDUARD REIMOSER, FAUNA SUMATRENSIS, 397 


stehen fast in gleicher Hohe mit dem Hinterrande des Ster- 
num. Die Beine sind stachellos, ihre Tarsen etwas kiirzer 
als die Metatarsen. Das Abdomen besitzt ein dorsales und 
ein ventrales Scutum. Das dorsale Scutum bedeckt die ganze 
Oberseite des Abdomen, das ventrale Scutum lässt ein Fünftel 
der Lange frei. Ein inframammilares Scutum fehlt. Tibia und 
Patella des mannlichen Tasters sind gleich lang, der Tarsus 
ist ungefahr fiinfmal so lang wie die Tibia. Die neue Gattung 
steht der Gattung Opopaea am nächsten. Bei dieser sind 
jedoch die Augen nicht gleich gross und die beiden Vorder- 
augen sind mehr genähert. Weiters ist das Sternum lang- 
oval und das ventrale Scutum reicht bis zu den Spinnwarzen. 

Myrmop»paea jacobsoni nov. spec. — g': Der Cephalothorax 
ist 0,63 mm lang und 0,56 mm breit. Seine Oberseite, die 


A DR > 


Ml 


Myrmopopaea jacobsoni. Fig. 1: Sernum und Mundteile. 
Fig. 2: Augenstellung. Fig. 3: Mannlicher Taster. 


Mandibeln, das Sternum, das dorsale und das ventrale Scu- 
tum sind rötlichgelb, glatt und matt und sparlich behaart. 
Das Sternum ist 0,35 mm lang und 0,37 mm breit; sein 
Vorderrand misst 0,31 mm. Die Beine sind bleichgelb. Ihre 
Femoren sind nur unbedeutend keulenförmig verdickt, ihre 
Coxen sind kurz-zylindrisch Das Abdomen ist lang-elliptisch, 
0,81 mm lang und 0,55 mm breit An den Seiten ist es 
weisslich und hier sowie auch oberseits regellos mit grösseren 
und kleineren dicht stehenden dunklen Flecken gezeichnet. 
Der Bulbus ist ellipsoidisch, am Ende flachgedrückt und in 
einen dünnen Fortsatz verlängert, der von unten gesehen 
schwach löffelartig ausgehöhlt ist. 

©: Der Cephalothorax ist 0,63 mm lang und 0,53 mm 


398 DR. EDW. JACOBSON, FAUNA SUMATRENSIS, 


breit. Das Abdomen ist 0,84 mm lang und 0,48 mm breit. 
Das Weibchen stimmt beziiglich Gestalt, Beine, Scuta, Fàr- 
bung und Zeichnung mit dem Männchen überein. Die un- 
reifen Weibchen dürften sich kurz vor ihrer Konservierung 
gehäutet haben. Sie sind noch ganz weich und bleich ge- 
färbt. Die Augen sind bereits deutlich ausgebildet. Dagegen 
fehlt am Abdomen jede Spur von einem Scutum. 

Die Type befindet sich im naturhistorischen Museum 
in Wien. 

Aus der Familie der Oonopidae sind an myrmekoph len 
Formen 2 brasilianische Arten bekannt: Myrmecoscaphiella 
borgmeyert Mello-Leitao 1926 und Drucharachne ecitophila 
Mello-Leitao 1927. 


II. Biologischer Teil von Dr. EDW. JACOBSON, 
damals Fort de Kock (Sumatra) jetzt Bandoeng (Java). 


Die Pharao-Ameise, Monomorium Iharaonis L., kann hier 
sehr lästig werden, da sie sich überall in den Häusern ein- 
nistet. Ein eigentliches Nest verfertigt sie nicht, hält sich 
jedoch in Kolonien von einigen Tausend Stücken, unter 
welchen immer zahlreiche Weibchen, in allerlei Schlupf- 
winkeln auf. So findet man sie in Schubladen, Bücherrücken, 
Schachteln und an den verschiedensten versteckten Orten. 

Von da aus unternehmen die Ameisen ihre Streifzüge, 
wobei sie mit bewundernswürdiger Sicherheit jeden Lecker- 
bissen in kürzester Zeit auffindig machen. In meinem Hause 
in Fort de Kock sind diese lastigen Tierchen überall zu 
finden. Schon sehr oft hatte ich ihre Nester zerstört, ohne 
dass mir aufgefallen wäre, dass sich dabei Ameisengäste 
befanden. Vor kurzem (Julı 1932) hatte sich wieder ein ganzes 
Volk in einer Schachtel mit Negatıven eıngenistet. Als ich 
dieselbe auf dem Fussboden ausklopfte um die Ameisen 
samt ihrer Brut zu zertreten, sah ich unter dem Ameisen- 
volk fünf sehr kleine, braune Spinnen herumlaufen. Bis ich 
zum Fang ein Glas hergeholt hatte, waren vier Stück ent- 
wischt und konnte ich leider nur einer einzigen Spinne 
habhaft werden. Mit einem Teil des Ameisenvolkes schloss 


DR. EDW. JACOBSON, FAUNA SUMATRENSIS. 399 


ich diese in ein kiinstliches Nest aus Gips, in welchem ich 
sie fast einen Monat lang beobachten konnte. Die Spinne 
war sehr beweglich und lief fortwahrend im Neste herum. 
Begegnete sie dabei einer Ameise, so fuhr sie meistens mit 
einem Ruck zuriick. Zuweilen sass sie auch langere Zeit 
ganz still, wobei sie niemals von den Ameisen behelligt 
wurde. An andern Tagen wieder beobachtete ich sie wahrend 
sie sich mitten im dichtesten Ameisengewimmel aufhielt, 
wobei sie zwischen und selbst auf den Ameisen herum- 
spazierte. Bei solchen Gelegenheiten fuhr sie niemals ruck- 
weise zuriick. Jede vier oder fiinf Tage spann sie sich in 
ein drei bis vier Millimeter grosses Gewebe ein, das eine 
unregelmassige Gestalt hatte und mit Abfall aus dem Amei- 
sennest verunreinigt war 

Gewohnlich verliess sie nach einem Tage das Gewebe, 
ohne dass es mir klar wurde, zu welchem Zweck sie sich 
eingesponnen hatte. Eine abgestreifte Haut (Exuvie) war 
unter diesen Geweben nicht zu entdecken. | 

Die Nahrungsaufnahme habe ich nicht wahrnehmen kön- 
nen, auch nicht, dass sie die Eier, Larven und Puppen der 
. Ameisen oder gar diese selbst ausgesaugt hätte. 

Es wäre ja möglich, dass sie des nachts oder im Dunkeln 
auf Raub ausginge; wahrscheinlich kommt mir dies jedoch 
nicht vor. Vielmehr vermute ich, dass sie sich von den 
Analsekreten der Ameisen errährt, wie ich solches früher 
in Java bei einigen kleinen Fliegenarten wahrgenommen 
habe, die den Ameisen, in dem betreffenden Fall einer 
Crematogaster-Art, nachliefen um das Analsekret direkt vom 
After abzulecken. 

Sehr oft konnte ich beobachten, dass die Spinne, wenn 
sie einer Ameise begegnete, dieser hurtig nachlief und sich 
mit ihrem Kopfe dem Leibesende derselben auf einen sehr 
kurzen Augenblick näherte. Dieser Vorgang vollzog sich 
jedoch so schnell, dass es nicht möglıch war denselben 
genau zu beobachten. 

Niemals konnte wahrgenommen werden, dass die Ameisen 
der Spinne die mindeste Beachtung schenkten oder sich 
gegen dieselbe feindselig benahmen. Auch wurde die Spinne 
nicht von den Ameisen beleckt. 


400 DR. EDW. JACOBSON, FAUNA SUMATRENSIS. 


Zur Kontrolle setzte ich eine kleine braune Spinne einer 
anderen Art und von ungefähr derselben Grösse in das 
Beobachtungsnest. Sofort benahmen die Ameisen sich sehr 
feindselig gegen dieses Tier, sperrten die Kiefern auf, wenn 
sie ihr begegneten und versuchten sie anzugreifen. Obwohl 
die Spinne durch Kreuz- und Quersprünge der Gefahr aus- 
zuweichen suchte, wurde sie zuletzt duch gefasst und zerrissen. 


Ergänzende Mitteilung über die myrmecophile Spinne bei 
Monomorium Pharaonis. 


In einer Holzschachtel fand ich später (Oktober) in meinem 
Hause eine sehr zahlreiche Kolonie von Monomorium Pha- 
raonts. Da mir die Zeit fehlte, eine genauere Revision 
vorzunehmen, stellte ich die Schachtel vorläufig in einen 
Schrank, nicht wissend, dass in diesem sich auch eine 
Papiertüte mit Naftalin befand. Am nächsten Tag, als ich 
den Inhalt der Schachtel näher untersuchen wollte, stellte 
es sich heraus, dass sämtliche Ameisen, wohl wegen des 
Naftalingeruches, Reisaus genommen hatten unter Mitnahme 
aller Eier, Larven und Puppen In der Schachtel waren 
jedoch 9 kleine Spinnen zurückgeblieben von derselben Art, 
wie das früher bereits bei derselben Ameisenart gefundene 
Exemplar. | 


REGISTER. 


ARACHNOIDEA. 


Amblypygi IV. 
Brucharachne ecitophila Mello- 


[Leitao 398. 


Charon grayi Gerv. V. 
Gamasomorphinae 396. 
Ginosigma Speyer V. 
Mastigoproctidae Speyer V. 
Mastigoproctus Pocock V. 
Minbosius Speyer V. 
Myrmecoscaphiella borgmeyeri 


[Mello-Leitao 398. 


Myrmopopaea Reimoser 396. 
—— jacobsoni Reimoser 397. 
Obisium muscorum Leach XIV. 
Oonopidae 396, 398. 
Opopaea 397. 

Pedipalpi IV. 

Thelyphonidae V. 
Thelyphonus Latr. V. 

—— caudatus L. IV, V. 
--— doriae Thorell V. 
Uropygi IV. 


COLEOPTERA. *) 


Acylophorus Nordm. 393. 
--— ruficollis Motsch. 393. 
—— scutellaris Bernh. 393. 
Adelops tellkampfi Schmidt III. 
Antroherpon III. 

Apolopha Spin. 115. 
Atanygnathus Jacobson 393. 

— — terminalis Er. 393. 

—— —— v. ruficollis Kr. 393. 
Atheta spec.? XXXIX. 
Bathysciinae III. 

Belonuchus Nordm. 391. 

—— ferrugatus Er. 391. 

—— grandiceps Kr. 391. 

—— mutator Fauv. 391. 

— -- rufoniger Fauv. 391. 

— — tripunctatus Fauv. 391. 
Bolitobiini 393. 


Brachyderes incanus L. VII, LXXII. 

Calathus melanocephalus L. XXXIX. 

Cetonia albopicta G. et P. io2. 

Choleva XXXVIII, XXXIX. 

—— angustata F. XXXIX. 

—— oblonga Latr. XXXIX, 

Clerus albofasciatus 116. 

—— mexicanus v. assimilis 116. 

—— —— v. silbermanni 116. 

—— nigrocinctus a. retrocinctus 
[Corp. 116. 

—— nigromaculatus 116. 

—— nitidus 116. 

—— quadrinotatus 116, 

—— venator 116. 

—— zebra 116. 

Conosoma Kr. 393. 

—— birmanum Fauv. 393. 

—— breve Fauv. 393. 

—— fenestratum Bernh. 394. 

—— flavoguttatum Cam. 393. 

—— gracile Kr. 393. 

—— robustum Cam. 393. 

—— rufobrunneum Cam. 394. 

—— rufotestaceum Cam, 394. 

—— suave Fauv. 394. 

—— tenue Bernh. 393. 

Coproporus Kr. 394. 

—— atomus Kr. 395. 

—— brevicornis Bernh. 394. 

— — brunneicollis Motsch. 394. 

— — chatterjeci 395. 

-—— flavicornis Kr. 394. 

— — heterocerus Fauv. 394. 

—— jacobsoni Cam. 394, 395. 

— — laevipennis Bernh. 395. 

—— latus Motsch. 394. 

—— melanarius Er. 394. 

—— minimus Motsch. 394, 395. 

—— parvulus Cam. 395. 

—— philippinus Bernh. 394. 

—— planus Fauv. 394. 

—— puncticollis Cam. 395. 

—— sanguinolentus Motsch. 394. 


*) Voor de in „A catalogue of the Carabidae of Sumatra by H. 19 
Andrewes” voorkomende namen, zie het bij dit artikel behoorende register 


Op p. 378—382. 


402 REGISTER. 


Coproporus secretus Bernh. 394. Heteropseudinca variabilis Valck 
—— sulcicollis Bernh. 394. Eue#278,03009302,,305: 
— — sumatrensis Bernh. 394. —— wentzel-heckmannae Klb. 278, 
— — tachyporoides Kr. 394. [300— 302, 305. 
—— ventralis Bernh. 394. Heterothops Steph. 392. 
Creophilus Mannerh. 392. —— magniceps Bernh. 392. 
— — villipennis Kr. 392. Hylotrupus bajulus L. VII, VII. 
Ctenandropus Cam. 392. Indoscitalinus Heller 385. 
—— nigriceps Cam. 392. —— anachoreta Er. (Xanthol.) 385. 
Cymatodera discoidalis 116. —— anpulatus Fauv. (Xanthol.) 385. 
—— pallidipennis 116. --— borneensis Bernh. (Thyreo- 
Delibius Fauv. 393. [ceph.) 385. 
—— longicornis Fauv. 393. Ischnostoma Lacordairii (Ths.) Lac. 
Deliodes Casey 393. Leptacinus Er. 383. [102. 
— — duplex Fauv. 393. —— batychrus 384. 
Derestenus 116. —— cribricollis Fauv. 383. 
— — quadrilineatus 116. —— difficilis Cam. 384. 
Diochus Er. 385. —-— filum Kr. 383, 384. 
-——— antennatus Motsch. 385. —— jacobsoni Cam. 384. 
Diplognatha admixta Hope 277. —— secretus Cam. 384. 
—— incoides Ths. 277. Leptodirus III. 
Dolichopsis auronitens Gorh. 118. Leucoparyphus Kr. 395. 
Dozocolletus 115. — — limbifer Motsch. 395. 
—— oblongus 115. Limonius pilosus Leske VII. 
Euconosoma Cam. 394. Lyctus brunneus Steph. LXXXIII. 
—— elegans Cam. 394. Metallopseudinca Valck Luc. 278, 
—— (Conos.) pictum Bernh. 394. =" auberti Erm 529722 12799297: 
Fondajenus Rtt. 229 nota. Metolinus Cam. 333. 
Gauropterus Ths. 385. — — leucocnemis Kr. (Oligolinus) 
—— sjöstedti Bernh. 385. — — marginalis Cam. 383. [383. 
Gynopyx 115. — — sjöstedti Bernh. (Oligolinus) 
—— apicalis 115. Micropterus 115. [383. 
— — marmoratus 115. — — brevipennis 115 
—— sobrinus 115. Mimocyptus Cam. 395. 
—-- virescens Chevr. 115. == globulus, Cam:-305° 
Hadesia III. i Mitomorphus Kr. 385. 
Hamitopsenius Wasm. 393. —— sumatrensis Cam. 385. 
—— caudatus Wasim. 393. Mycetoporus Mannh. 393. 
Hesperus Fauv. 390. —— indicus Cam. 393. 
——- laevigatus Fauv. 390. | Neobisnius Ganglb. 386. 
—— subsimilis Cam. 390. — — longulus Kr. 386. 
— — sumatrensis Cam. 390. —— orientalis Cam. 386 
—— vethi 390. —— praelongus Gemm. et Har, 386. 
Heteropseudinca Valck Luc. 278, —-— subaeneus Bernh. 386. 
[279, 289, 298. 300, 306. | Ontholestes Ganglb. 391. 
—_ arrowi Valck Luc. 278, 300, 306. | —— marmoratus Er. 391. 
—— bituberculatus Mos. 278, 300, Opilo biocellatus Frm. 115. 
; [304. 305. | —— brunneotinctus Frm. 115. 
—_ frater Valck Luc. 278, 300, 306. | —— marmoreus Frm. 115. 
—— heinsenius Kb; 27854300, 301, NSS pexroti nmr: 
[303, 304. | Otiorrhynchus 217, 267, 276. 
—— kilimandjaroensis Valck Luc. —— alsaticus Silb.9227. 
[278, 300, 301, 304. | —— auricapillus Germ. 267 nota, 
—— kuntzeni Valck Luc. 278, 300, | —— clavipes Bonsd. 223, 224, 
[301, 303, 304. [226—231, 234, 238, 239, 258, 
— — moseri Hauser 278, 300, 305, [259, 264, 266, 269--271, 273. 
[3061| == nlievertsi Uytt. 227; 228, 


[269. 


REGISTER. 


Otiorrhynchus erythropus Gyll. 269. 
— — francolinus Schauf. 228, 263— 
[265, 269, 271. 

—— fuscipes Ol. 220, 221, 224, 225, 
[227 —237, 241— 243, 245, 247, 248, 
[251, 252, 255-266, 268—274, 276. 
— --— a. bavaricus Reitt. 225, 

[230, 269. 

—— v. fagi Gyllh. Strin. 235, 

[262, 269. 

—— —— v, francolinus Strln. 260. 

—— —— f. Heynei E. Voss 232nota. 

—— —— v. minor Strln. 259. 

- griseopunctatus Boh. 221, 231, 

[232, 235, 237—249, 251--256, 

[258, 259, 266, 270, 272—276. 

— — v. clavipes Boh. 243. 

—— — — v. clavipes Peyr. 246 et 

[nota. 

. grouvellei Stierl. 248— 

2529272, 274. 
peirolerii Strl. 250. 
reitzei Uytt. 240 nota, 
24,272; 276: 
. ruficollis Rtt. 248, 272. 
. sellae Strln. 249, 250, 
[272, 273. 
vesulianus Dan. i.l. 
[246— 248, 272. 
- guillebaui Desbr. 219. 
—— haematopus Stierl. 265, 269. 
—— hungaricus Germ. 219, 224, 
[225, 228, 237—-239, 243, 
[255, 258, 260, 272— 276. 
—— insubricus Christ. 240 nota. 
— — insubricus Reitze i.l, 240—242, 
[272, 276. 
—— jaenensis Strl. 253,272 nota, 276. 
—— lanuginosus Boh. 240 nota, 258. 
--— lugdunensis Boh. 219—224, 
[226—231, 237—239, 241, 256, 
[260, 270, 271, 273, 274. 

— — —_ yar. 8 Boh. 220: 227, 269. 
—— —— v. dilatipes Boh. Guilleb. 
[219, 220, 223, 269--271. 

—— marquardti Fald. XLI, XLII. 
—— martinensis Cl. 243, 252, 255— 
[258, 272—275. 

—— ——— v. crissolensis Rtt. 256. 

morio F. 259. 

—— niger F. 222, 228, 230, 231,233 — 
[237, 240—242, 248, 254—257, 259, 
[261,265 nota, 267—272, 275, 276. 

eae > ZyJalpinns”Strl.234, 236, 

[269, 271. 

—— —— v. angustatus Strl. 231, 

[234. 


—— —— v 


——- —— Vv. 


—— —-- Vv. 


—— —— Vv 


—— —— V 


—— —— Vv 


403 


Otiorrhynchus niger v. coecus Germ. 
[228, 233, 234, 269, 271. 
—_ _ 22 waßuscipennisikReitzesi.l, 
[236. 
ive montanus/BohX 23%, 
[234, 236, 253, 269, 271. 
—— —— v, rugipennis Boh. 230, 
[231, 233, 235, 236, 269, 271. 
—— —— v, villosopunctatus auct. 
[233, 269. 
——- nigerrimus Sol. 239, 240, 272. 
—— —— v. judicariensis Dan. 239, 
[240, 272. 
—— ovatus L. 267 nota. 
—— pubens Chevr. 250 nota, 251, 
12725273: 
—— rugifrons Gglb. 267 nota. 
—-— sanguinipes Boh. 223, 227— 
[231, 249, 253, 258, 262, 
[265, 266, 269—271, 273. 
—— —— v. stierlinianus Uytt. 
[229 nota, 258, 259, 
[264, 266, 269—271. 
—— — — v. stierlini Uytt. 229. 
—— —— v. subglaber Reitt. 230, 
[269— 271. 
—— singularis L. XLI, XLII, 267 
[nota. 
—— stierlini Gemm. 229 nota. 
—— stomachosus Gylh. 229, 250— 
[253, 264, 272, 273, 275. 
—— —— v. f 250 nota—252, 272. 
—— —— v. nigriceps Strl. 250. 
--— —— v. nigripes Boh. Schoenh. 
(250; er 
—-- stricticollis Frm. 232, 244, 253, 
[256, 267, 272, 276. 
—-- —— v. gallicus Strln. 254. 
—— substriatus Silb. Gyll. 224, 225, 
[227—230, 250. 
—— sulcatus F. 267 nota. 
— — tenebricosus Herbst. 222, 226, 
[256, 269. 
—— veterator Uvtt. XLI, XLII. 
Pachycorynus Motsch. 385. 
—— dimidiatus Motsch. 385. 
—— gracilis Cam. 385. 
—— -—— v. sumatrensis Cam. 385. 
—— modestus Bernh. 385. 
—— ophis Cam. 385. 
Pammegus Fauv. 392. 
—— flavipes Fauv. 392. 
Philonthus Curtis 386 
—— acroleucus Kr. 387. 
—-— aeneipennis Boh. 386. 
—— belonuchoides Cam. 387. 
—— birmanus Fauv. 386. 
—— borneensis Bernh. 386—388. 


404 


Philonthus castaneipennis Cam. 389. 

—— cinctipennis Fauv. 386. 

—— circumductus Fauv. 387. 

—— crassicornis Fauv. 387. 

—-- cyaneoviolaceus Bernh. 386. 

—— delicatulus Boh. 386. 

—— dimorphus Bernh. 387. 

—— eustilboides Cam. 387, 390. 

—— eustilbus Kr. 387, 390. 

—— fischeri Bernh. 387. 

— — flavipes Kr. 386. 

—— flavocinctus Motsch. 387. 

-—— jacobsoni Cam. 386, 388. 

—— longicornis Steph. 386. 

— — micans Gr. 389. 

—— neglectus Cam. 386, 387. 

—— nigrituloides 390. 

— — paederoides Motsch. 387. 

—— peliomerus Kr. 386. 

—— propinquus Cam. (Gabrius) 
[387, 389. 

—— pulchellus Kr. 387. 

—— punctifrons Cam. 388. 

—— pseudoculatus Bernh. 387: 

—— quisquiliarius Gyll. 387. 

—— singgalangensis Cam. 387, 388. 

— — sublaevipennis Bernh. 387. 

— — sulcifrons Shp. 387. 

—— sumatrensis Cam. 387, 388. 

— —stardus.Kr.. 386. 

—— thermarum Aubé 387, 389. 

—— trossuloides Cam. (Gabrius) 
[387, 380. 

—— trossulus Nordm. 389. 

——- ventralis Gr. 387. 

—-— vicinus Cam. 387, 389. 

Phloeocopus Guer. 115. 

—— biocellatus Frm. 115. 

—— brunneotinctus Frm. 115. 

—— ferreti Reiche 115. 

— — —— a. concolor Corp. 115. 

—— marmoreus Frm. 115. 

—— perroti Frm. 115, 

Phlogistus 118. 

Phonius 116. 

—— sanguinipennis 116. 

Plateumaris sericea L. 118. 

Platyprosopus Mannh. 386. 

——- indicus Motsch. 386. 

Poecilophila maculatissima Boh. 
[298, 299. 

Pseudinca Kr. 277, 279, 292, 296, 
[298, 307. 

—— admixtus Hope 12770200 233, 

[284, 287, 290, 296. 

—— admixtus Kr. 277, 278, 282. 

—— auberti Frm. 277, 278, 297, 305. 

bituberculatus Mos. 277. 


REGISTER. 


Pseudinca burgeoni Valck Luc. 280, 
î [292—294, 296, 297. 
—-— cornifrons Mos. 297, 298. 
—— dichrous Gerst. 280, 290—293, 
[295. 
- fischeri Klb. 279, 281, 288. 
—— furcatus Mos. 305. 
—— gabonicus Frm. 282, 305. 
- heinsenius Klb. 278. 
—-— horni Valck Luc. 280, 294—-206. 
incoides Ths. 277, 278, 281, 
[282, 290, 296. 
— — infelix Klb. 301. 
—— insularis Valck Luc. 281, 283. 
—— knutsoni Auriv. 287. 
—— macgillavryi Valck Luc. 280, 
295. 
— — marginicollis Valck Luc. 279, 
[296. 
— — marmoratus Frm. 281, 284, 286. 
[288, 290. 
—— —— v. obscurus Valck Luc. 
[285, 286. 
—— —— v. roseipennis Valck Luc. 
[285, 286. 
—— moseri Hauser 305. 
—— olivicolor Valck Luc. 281, 287, 
—— parvulus Mos, 297. [296. 
—— plicatus KIb. 280, 288. 
—— robustus Jans. 277, 281, 287, 
[288, 290, 305. 
—— rufulus Klb. 279, 290, 291. 
—— schoutedeni Valck Luc. 280, 
[293, 297. 
— — striatus Valck Luc. 281, 286. 
—— variatus Bourg. 280, 292, 293, 
aR [295. 
—— vitticollis Bourg. 279, 290. 
—— wentzel-heckmannae Klb. 277, 
Pygosteninae 393. [301. 
Quediini 392. 
Rhyncochilus Shp. 391. 
— — aureus F. 391. 
Sciodrepa watsoni Spence XXXIX. 
Staphylininae 383. 
Staphylinini 386. 
Staphylinus L. 391. 
—— chalceus Bernh. 391. 
— — marmorellus Fauv. 391. 
—— weingärtneri Bernh. 391. 
Stene Steph. XLII. 
Stethopseudinca Valck Luc. ee 
298. 
—— maculatus Valck Luc. 278, 298. 
—— —— v. obscurus Valck Luc. 
Strotocera versicolor 115. [300. 
Tachinomorphus Kr. 394. 
—— ceylonicus Bernh. 394. 


REGISTER. 


Tachinomorphus fulvipes Er. 394. 
—— —— v, niger Cam. 394. 
Tachinus fimetarius Grav. XXXIX. 
Tachyporinae 393. 

Tachyporini 393. 

Tarsostenus succinctus 115. 


Tenerus quadrimaculatus Corp. 117. 
—— —— a. apicipennis Corp. 118. 


—— —— a. biguttulus Corp 118. 


—— —— a. pallidicornis Corp. 118. 


Termitodiscinae 393. 
Tetropium castaneum L. LXXVII. 
—-— —— a. aulicum F. LXXVII. 


IC ra tu ma EE CNIT 


a — a. luridum L. LXXVII, 
Thanasimodes dorsalis Luc. 116. 
Thanasimus dollmani Corp. 116. 
— — fasciolatus 115. 


— — formicarius a. laterufus Corp. 
RE). 


—— —— a. semirufus Corp. 117. 
—— latus IIS. 

— — rufigaster Kuw. 116. 

— — obsoletus 115. 

— — virescens Chevr. 115. 

—— weisei a. laterufus Pic 117. 


Thaumastopeus nigritus Froel. 102. 


Thoracostrongylus Bernh. 391. 


—— elegans Cam.(Amichrotus) 39I. 


—— modiglianii Grid. 391. 
—— sumatrensis Grid. 391. 
Trechus quadristriatus Schrk. 
Tribolium XLII. 
—— destructor Uyttenb. XLII. 
— -— gebieni Uyttenb. XLII. 
—— madens Charp. XLII. 
Trichodes gemma Ancey 117. 


Trichostetha albopicta G. et P. 102. 


Tympanophorus Nordm. 392. 
—— rugosus Waterh. 392. 
—— ventralis Cam. 392. 
Xantholinini 383. 

Xenidus Rey 393. 

— retractus Rey 393. 


DIPTERA. 


Agromyza LXXXIV, 
Allochironomus 127. 


Camptochironomus Kieff. 158, 173. 


Carcelia gnava Meig. IX, X. 
Ceratopogonidae 121. 
Chaetodacus 114. 


——- impunctatus de Meij. XXI, 114. 


—— megregori Bezzi XXI, 112. 
Chironomidae 121. 

Chironomus Meig. 155—157, 199. 
—-- ambiguus v.d. W. 129, 200. 
— — baciliger Kieff. 192. 


boeie 


405 


Chironomus claviforceps Edw. 192. 
— — fasciatus 200. 
—-— ferrugineo-vittatus Zett. 160. 
—— flaveolus Meig. 160. 
—— monochromus Gtgh. 192. 
—— monochromus v.d. W. 192. 
—— plumosus L. 160. 
—— prasinus Meig. 160. 
—— pusillus L. 153, 154. 
—— rufipes L. 154. 155. 
—-- supplicans Meig. 179. 
—— tenuicaudatus Mall. 192. 
—— tricolor v.d. W. 172. 
--— unicolor Walker 192. 
—— unicolor v. d. W. 192. 
Chortophila rubivora Coq. VII. 
Cladopelma Edw. 182. 
Cladopelma Kieff. 179, 182--184. 
—— brevitibialis Zett. 179. 
—— camptolabis Kieff. 183. 
-—— coronatum 183. 
— — faroensis Kieff. 183. 
—- fimbriatum 183. 
—— hirtipes Kieff. 183. 
— — laminata Kieff. 183. 
-—— virescens (Meig.) Kieff. 179, 183. 
=== viridis "Kieth 133: 
Clinochironomus Kieff. 155. 
Clunioninae 122. 
Compsilura concinnata Meig. IX, X. 
Corynoneurinae 122. 
Cryptochironomus Kieff. 123, 158, 
[179, 180, 182—184, 197. 
Damalis nigella v.d. W. 103, 106 fig., 
— — speculiventris III. Ey To: 
Demeijerea Krus. 128, 154. 
—— ruñnpesil 01206, 16%: 
Diamesinae 122. 
Diplostichus tenthredinum B. B. 
Dizygomyza LXXXIV. [XXL. 
—-- cornigera de Meij. LXXXIV. 
Dolichopelma 128. 
Drosophila LXXII. 
Einfeldia Edw. 173. 
Endochironomus Kieff. 128, pi 
nor 
—— albipennis Meig. 140, 143. 
—— coracellus Kieff. 141. 
—— dispar Meig. 140, 141. 
—— impar Walk. 141, 142, 200. 
—— intextus Walk. 140, I4I, 173; 
[200, 211 fig. 18. 
—— involitans Walk. 142. | 
—— lepidus Meig. 140, 141. 
—— miki Kieff. 143. 
—— notabilis Macq. 141. 
—— tendens F. 140, 142, 143, 211 
—— trichopus Walk. 142. [fig. 19. 


406 


Glyptotendipes Kieff. 123, 128, 143, 
[144, 150, 154, 173, 199. 
—— annulimanus Gtgh. 144, 150, 
[200. 
—— barbipes Staeg. 125, 126, 143— 
[145. 
—— —— v. staegeri Krus. 144, 145. 
—— —— var.? 145. 
—— caulicola Kieff. 143, 150, 200. 
—— gripekoveni Kieff. 126, 143, 
[151, 152. 
—— —— v. gracilis Kieff. 151. 152. 
— — heteropus Kieff. 144. 
— — imbecillis Walk. 144, 149, 150, 
[200. 
—— mancunianus Edw. 144, 149, 
[150, 200. 
143, 147, 148, 
164, 200. 
--— v. glaucus Meig. 126, 147, 
[148. 
—-- —— f. pallipes Krus. 148, 211 
[fig. 20. 
— — —— v.obscuripesMeig. 147, 148. 
—— paripes Edw. 126, 143, 145, 
[147, 151, 199. 
—— —— v. alobulatus Krus. 146, 


147. 


- pallens Meig. 


[ 
—— -—— v, flavipes Krus. 146, 147.. 


—-- severini Gtgh. 144, 149, 150, 
[199, 211 fig. 21, 216 fig. 67. 

—— tristis v.d. W. 145. 

-—— viridis Macq. (Meig ) LXXVII. 

Pye [149, 150. 

= Vds d'NÉPr40 100! 

Graecus Gtgh. 128, 129. 

—— ambiguus Gtgh. 129. 

Harnischia Kieff. 158, 179—182, 197. 

—— fascimanus Kieff. 179. 

—-— simplex Gtgh. 179. 

Holtedalia 127. 

Kloosia Krus. 128, 152. 

—— pusilla (L.) v. d. W. 124, 153, 
[209 hes, terre 22,23 
[216 fig. 66. 

Kribioxenus 128. 

Lamprophthalma anaulaca 112. 

—-— tuberculifrons de Meï. 103, 111. 

Lauterborniella Bause 128, 135, 155. 

—-— orophila Edw. 135, 200, 210 

Lenziella 127. [fig. 13. 

Leptocera herniata Duca XL. 

Leptochironomus Pagast. 181, 182. 

Limnochironomus Kieff. 158, 175. 

—-- nigrimanus auct. 177, 199. 

Lonchea XXI, 

—-— gibbosa de Meij. XXI. 

--— lasiophthalma Macq. XXII. 


REGISTER. 


Lonchea obscuripennis de Meij. XXI. 
-—~— setifera de Meij. XXI. 
Lucilia 103. 
Melanagromyza theae Green 
[LXXXIV. 
Microchironomus Kieff. 181, 182. 
Microtendipes Kieff. 128, 133, 139, 
—— chloris Meig. 139, 140. [150. 
— — discrepans Walk. 140. 
— — hibernicus Edw. 137. 
—— pedellus de G. 134, 139, 210 
fig. 17. 
Mosicera inclusa XXIII nota. 
—— simulans XXIII nota. 
Orthocladiinae 122, 
Pales pavida Meig. IX, X. 
Parachironomus Lenz. 158, 179—182, 
—-- cryptotomus Kieff. 179. [188. 
Paracladopelma Harn. 158, 179—184. 
—— camptolabis Kieff. 179, 183, 184, 
Paratendipes Kieff. 128—130. 
—-- nubilus Meig. 130. 209 fig. 5. 
—— nudisquama Edw. 130, 200, 
[209 fig. 4, 4a. 
Pentapelma 184. 
Phytochironomus Kieff. 158, 173. 
Plagiostenopterina. 112. 
Plecia minor Edw 103, 109. 
—— tergorata Rond. 109. 
Polistomima stigma 112. 
Felyped ay 128, 131, 133, 184. 
— acutum Kieff. 131, 135, 200, 
[210 fig. 12 
—-— arundinati Gtgh. LXXVIII, 133. 
—— blandus v. d. W. 134, 199. 
—--- ciliatimanus Kieff. 132. 
—— convictum Walk. 131, 134, 
[199, 210 fig. 11. 
—— emarginatum Kieff. 132. 
—— enotatus Walk. 132. 
— — laetum Meig. 126, 131, 134. 
—— leucopus(Meig). Edw. 131, 132, 
—— —— var, 13I. [200. 
— — nubeculosum Meig. 126, 131, 
[132, 209 fig. 6, 7. 
—— patens Walk. 133. 
—— pedestre Meig. 126, 131, 133, 
[139, 200, 210 fig. 10. 
— — scalaenum Schrank 131, 209 
} [fig. 8, 9. 
—— —— var. conjunctum Kieff. 133. 
Pseudochironomus 128. 
Psilota 106. 
— — anthracina 104. 
—— bifenestrata de Meij. 103, 104. 
--— cyanea Hill. 106, 107. 
—— fasciata Curran 107. 
—— spec. 106, 107. 


, REGISTER. 


Psilota tectonae de Meij. 103. 
—— victoria Curran 107. 
Ptecticus histrio de Meij. XXI, 109. 
—— kambangensis de Meij. 110. 
——- tricolor de Meij. 110. 
Rioxa termitoxena Bezzi 106, 108. 
Rondania cucullata (R. D.) Ville- 
[neuve LXXIV. 
° —— dimidiata Mg. LXXV. 
—— dispar Dufour LXXIV nota, 
Sarcophaga carnaria L, IX. 
Sargus XXI, 110. 
Scotophilella XL. 
Stenochironomus Kieff, 128, 136. 
—-— fasciatus Geoffr. Meig. 136, 200. 
—— fascipennis Zett. 136, 137. 
—-— flexilis auct. 136, 199. 
—— gibbus F. 126, 136, 199, 200. 
——- —— v, occultus Kieff. 136, 
[210 fig. 14. 
tubanticus Krus. 136, 137, 200. 
[210 fig. 15. 
Stictochironomus Kieff. 128, 130, 137. 
cornix Kieff. 138. 
histrio F. 137, 138. 
maculipennis Meig. 138, 139. 
pictulus Meig. 137, 138, 210 
sticticus F. 138. [fig. 16. 
sticticus Meig. 138. 
strictus F, 138. 
Systropus blumei S.v. V. XXI. 
Tachina inclusa XXII. 
—— janithrix Hart. XIII nota, XXII, 
—— simulans XXII. 
Tanypodinae 122. 
Tanytarsus 122. 
Tendipedidae 121, 126, 155. 
Tendipedinae 121, 122. 
Tendipes Meig. 122, 128, 147, 156— 
[159, 173, 177, 179, 199 
--— albimanus 199. 
—— albofasciatusStaegr.(Cryptoch.) 
[185, 200, 213 fig. 44. 
——- angustiforceps Kieff. 170. 
annularius de G. 126, 159, 163, 
[170, 212 fig. 26. 
aprilinus Kieff. (Camptochir.) 
[174. 
aprilinus Meig. 125, 159, 165— 
[167, 212 fig. 31. 
arcuatus Gtgh. (Parachir.) 126, 
[188, 193, 194, 200, 215 fig. 54. 
—— armillatus Staegr. (Cryptoch.) 
[187. 
— — atriforceps Gtgh. (Parachir.) 
[189, 197, 200, 216 fig. 62. 
— — atrofasciatus Kieff. (Campto- 
[chir.) 174. 


407 


Tendipes baciliger Kieff. (Parachir.) 
[126, 188, 193, 200, 215 fig. 53a. 
? balticus Pagast. (Parachir.) 
beguaerti Gtgh. 172. [190. 
biannulatus Gtgh. (Cryptoch.) 
[185, 214 fig. 49. 
biannulatus Staeg. (Parachir.) 
[126, 188, 189. 
brevitibialis Kietf. Gtgh. (Lim- 
[chir.) 175. 
brevitibialis Zett. (Limnochir.) 
[176, 179, 199. 
chlorobus Kieff. (Cryptoch.) 
[179, 186. 
cingulatus Meig. 126, 160, 169, 
[170, 200, 212 fig. 33. 


—— —— var. longistylis Gtgh. 170, 
(171. 
—— —— var. nigricans Gtgh. 170, 
{17 t. 

tr abe nusticus. Meig. 170; 
BYE 

—— —— var, venustus Zett. 170, 


[172. 
camptolabis (Kieff.) Edw. (Para- 
[cladop.) 184, 200, 213 fig. 43. 
claviforceps Edw. (Parachir.) 


[192. 
defectus Kieff. (Cryptoch.) 179, 
[185, 188, 200, 214 fig. 45. 
demeijerei Krus.(Parachir.) 189, 
i [195, 200, 215 fig. 58. 
diplosi Kieff. 160. 
dissidens Walk. LXX VIII, 172. 
dolens Walk. 163. 
dorsalis Meig. 126, 160, 166— 
[168. 
edwardsi Krus.(Parachir.) 188, 
[194, 200, 215 fig. 55. 
flavinervis Kieff. (Xenochir.) 
fluminalis Kieff. 160. [178. 
frisianus Kieff. 159, 162, 200, 
[211 fig. 25. 
futilis Walk, (Limnochir.) 176. 
goetghebueri Kieff. (Limno- 
[chir.) 176, 195. 
hebescens Walk 160. 
irretilus Walk. (Parachir.) 196. 
latidens Gtgh. (Phytochir.) 173, 
[199. 
lhoneuxi Gtgh. (Parachir.) 190. 
litorellus Gtgh. (Parachir.) 195. 
lobiger Kieff. (Limnochir.) 175, | 
[176, 200, 213 fig. 37. 
—— longiclava 199 
—— longiforceps Kieff. (Parachir.) 
[126, 188, 190, 200, 214 fig. 50. 


408 


Tendipes longipes Staeg. LXXVII, 
[160, 168, 172,173, 199, 213 fig. 34. 
major Gtgh. (Parachir.) 180, 
[197, 200, 216 fig. 61. 
malaceus Walk. (Parachir. ) 189. 
mauricii Krus. (Parachir.) 189, 
[195, 200. 215 fig. 56. 
meigeni Kietf. 166. 
microthrix Kieff. 170. 
- miriforceps Kieff. (Limnochir.) 
[175, 176. 


—-— moerens Walk. 163. 
monochromus Gtgh. (Parachir.) 
[191, 193. 
—— monochromus v. d. W. (Para- 
‘ [chir.) 188, 191 —193, 215 fig Eh 
—— monotomus Kieff. (Parachi r.) 
[126, 188, 193, 199. 
—-— mucronatus Gtgh. (Parachir.) 
i [196. 
—— nervosus Staeg. (Limnochir.) 
[126, 175—177, 199, 213 fig. 38, 39. 
——- niger Meig. 163. 
—— nigrimanus auct. 


(Limnochir.) 
[177. 
—— nigronitens Edw. (Parachir.) 
[125, 188, 191, 200, 214 fig. 52. 
—— nigroviridis Macq. 170. 
—— niveipennis auct. 199. 
—— niveipennis F. 163, 199. 
—— notatus Meig. (Limnochir.) 175, 
774 200, 213i gs. 
— — —— v. rufolineatus Gtgh. 
[(Limnochir.) 175, 177. 


—— obtusidens Gtgh. 126, 160, 169, * 


Boots: 
—— paganus Meig. (Phytochir.) 172, 
[173, 199. 
—— pallidivittatus Malloch (Camp- 
[tochir.) 126, 174, 200, 213 fig. 36. 
-—-— parilis Walk. (Parachir.) 189, 
[196, 200, 215 fig. 60. 
pilicornis F. 124, 159, 163, 199. 
plumosus re RUZ. 1582 160, 
[170, 211 fig. 24. 
—-— v.ferrugineo-vittatus Zett. 


[161, 199. 
—— v. flaveolus Meig. 159, 161, 


168, 199. 

—— v.grandis Meig. 159, 161. 

— — v. prasinus Meig. 159, 161, 

prasinatus 199. 
pseudosimplex Gtgh. (Harn.) 

* Fr97, 198, 200; 216 fig. 65. 
pseudotener Gtgh. (Parachir.) 

[188, 191, 200, 

pseudovulpes Krus. 125, 159, 

165,200, 212020) 30a. 


REGISTER. 


Tendipes psittacinus Meig. (Crypto- 


[chere 187. 
pulsus Walk. (Limnochir ) 175, 
[176, 200, 213 fig. 4o. 
redekei Krus. (Cryptochir.) 185, 
[187, 200, 214 fig. 47. 
riparius Meig. 160, 166, 167. 
—— v. thummi Kieff. 126, 
[166—168. 
rostratus Kieft. (Cryptochir.) 
[179, 185, 187, 200, 214 fig. 48. 
rousseaui Gtgh. (Xenochir.) 
[177, 178. 
salinarus Kieff. 165. 
sanguineus Kieff. 170. 
sordidatus Kieff. 126, 160, 167, 
[168, 199. 
—— v.tricolor Gtgh. 167— 169. 
subaprilinus Kieff. (Campto- 
[chir.) 174. 
? subdefectus Kieff. (Crypto- 
[chir.) 185. 
supplicans Meig. (Cryptochir.) 


[126, 179, 185, 186, 200, 214 fig. 46. 


—— ?monstr.(Cryptochir.) 186. 
-—— v. obreptans (Walk.) Edw. 
[(Cryptochir.) 186. 
swammerdami Krus (Parachir.) 
[189, 196, 200, 215 fig. 59. 
tener Kieff. (Parachir.) 125, 188, 
[190, 191, 214 fig. 51. 

tentans F. (Camptochir.) 126, 
[174, 213 fig. 35. 
? tenuicaudatus Mall. (Parachir.) 
[192. 
tricolor v. d. W. 168, 172, 199. 

trinotatus v. d. W. 200. 

triseta Kieff. 125, 160, 163, 164, 
[200. 2cg fig. I, 212 fig 27,28. 
unicolor v.d. W. (Parachir.) 192. 


- varus Gtgh, (Parachir.) 189, 195, 


[200, 215 fig. 57. 
venustus 168. 
versicolor Kieff. 170. 
virescens Gtgh, (Parachir.) 194. 
virescens Meig. (Harn.) 126,179, 
[197, 198, 216 fig. 63. 
viridanus (Ruthe) Gtgh. (Para- 
[chir.) 189. 
viridicollis v.d. W. 160, 169. 
viridulus F. (Harn.) 197, 198, 216 


- viridulus L. 198 nota. [ fig. 64. 
virtunensis Gtgh. (Cryptochir.) 

i [187. 

vitiosus Gtgh. (Parachir.) 188, 
[190, 200. 

vulneratus Pagast. (Cryptochir.) 
[182. 


REGISTER. 


Tendipes vulpes Kieff. 125, 159, 164, 
[200, 212 fig. 29. 

—— vulpinus Kieff. 155. 

—-— xenolabis Kieff. (Xenochir.) 

[126, 178, 200, 213 fig, 42. 

Triglyphus 107. 

Tritaeniopteron eburneum de Meij. 
[103, 106, 107. 

Xenaspis stigma 112. 

Xenochironomus Kieff. 158, 177, 

Zavreliella Kieff. 128, 135. 

—— marmorata v.d. W. 136. 


HYMENOPTERA. 


Agrothereutes Forster XIII. 

—— batavus Voll. XII, XIII. 
Andrena lathyri Alfken XVIII. 
Andricus gemmatus Adl. Il, 

—— quercus-corticalis L, II. 
Apanteles solitarius Ratz. IX, X. 
Aptesis longicauda Voll. XIV. 
Athalia bicolor Lep. XVIII. 

—— glabricollis Thoms. XVIII. 
—— lineolata Lep, XVIII. 

—— rufoscuteilata Mocs. XVIII. 
—— —— v. mocsaryi Kuw. XVIII. 
Batazonus lacerticida Pall. XVI. 
Bombus lapponicus F. XVII. 
Coelioxys aurolimbata Forster XVIII. 
Copidosoma boucheanum Ratz. IX, 
Crematogaster XXVIII, 399. [X. 
Crocisa scutellaris F. XVII. 
Dibrachys ? boucheanus Ratz. IX, X. 
Diprion pini L. X, XXII, XXIII. 
Dolichoderus XXVII. 

Emphytus cinctus L. XVIII. 

-— cingulatus Scop. XVIII. 
Eupelmus urozonus Dalm. IX, X. 
Eurytoma appendigaster Boh. IX, X. 
Eutelus spec.? IX, X. 

Habrocrytus emerus Ratz. IX, X. 
Hemiteles areator Grav. IX, X. 
—-- longicauda XIV. 

Henicospilus rufus Tosq. LXXIX, 
Hoplocampa fulvicornis Kl. VII. 
Iridomyrmex XXVI—XX VIII. 

—— cellarum XXVI. 

—— humilis Mayr. XXVII, XXXII. 
—— iniquus Mayr. XXVI. 

Lasius fuliginosus Latr. XXXIX. 
Lophyrus frutetorum XXII. 

—— pini L. X, XV, XXII. 
Lygaeonematus abietinus Christ. VII, 
Megachile ericetorum XVIII. 
Melitta XVIII. 

Mesochorus marginatus Ths. IX, X. 
Meteorus versicolor. Wesm. IX, X. 
Microcryptus subguttatus X, XI. 


409 


Microptilis sordipes Nees XI. 

Monomorium pharaonis L. 398, 400. 

Monodontomerus dentipes Boh. IX, X. 

Nippogonalos LXXX—LXXXII. 

—-— jezoensis Uchida LXXIX. 

Obisiphaga Morley XIV. 

— — stenoptera Mrsh. XIV. 

Orthogonalos LXXXI. 

Oxybelus XIX. 

—— mandibularis Dahlb. XIX. 

—— variegatus Wesm. XIX. 

Pachynematus laevigatus Zadd. XIX. 

Paururus LXXVI. 

—— spectrum LXXVI. 

Perilampus LXXIX. 

Petalodes unicolor Wesm. IX, X. 

Pimpla pfankuchi Brauns XV, XVI 

[nota. 

Poecilogonalos LXXIX, LXXXI. 

—— thwaitesii Westw. LXXIX. 

Pseudogonalos LXXXI. 

Pseudomyrminen XXVIII. 

Pteronus pini L. X. 

Rogas unicolor Wesm. IX, X. 

Schizaspidia LXXIX. 

Selandria coronata Kl. XVIII. 

—— =e vanalisyboms oc VT: 

Spilocryptus XIII. 

—-— brevipennis Kriechb. XII—XIV. 

—— incubitor Grav. XIII, 

Tapinoma XXVII, XXVIII. 

—— erraticum Latr. XXVI. 

—— melanocephalum F. XXVI, 
[XXVII, XXX, XXXII. 

Teleas punctulatus Ratz. IX. 

Telenomus nitidulus Ths. IX, X. 

Tenthredella solitaria Scop. XIX. 

Vespa LXXXI, LXXXII.. 

=) anali PME 

—— velutina Lep. LXXX. 

Xeris LXXVI. 

—— emarginata F. LXXV., - 

—— nana Mull. LXXV. 

—— spectrum L.:LXXV. 


ISOPTERA. 


Kalotermes 103, 106, 107. 

—— irregularis Frogg. 106, 108. 
—-— tectonae Damm. 103, 195. 
Mastotermes darwiniensis Frogg. 106. 


LEPIDOPTERA. 


Acanthopsyche atra L. 311, 318. 
—-— opacella H.S. 318. 
Acronycta psi L XII 

— — tridens Schiff. XI, XII. 
Agrotis puta Hb. 310, 313. 
—— putris L. LXIV, 310. 


410 


Agrotis vestigialis Rott. XXXVII. 
— — —— v. nigra Tutt XXXVII. 
Allotinus drumila Moore 71, 
Amblypodia centaurus subsp. pseu- 
[docentaurus Dbl. 63. 
Ammoconia caecimacula F. 310. 
Anacampsis 89. 
Anaitis efformata Gn. 311, 316. 
plagiata L. 311, 316. 
Appias adah subsp. saumlakiana 
[Kalis 76. 
— — albina subsp. micromalayana 


[Fruhst. 51. | 


—— —— — 9 


f. agatha 
[Stgr. 51. 
SS a a ee am bieua 
(Gr. Sm. 51. 
—— —-- —— —— Q f. flava 
[Fruhst. 51. 
—— lyncida lyncida Cr. 50. 
—— melania subsp. leis Hbn, 51. 
— ees bsp. eters Nas Aer 
—— nero subsp. neronis Fruhst. 50, 
ita 
Argyresthia praecocella Z. 89, si 
—— semifusca Hw. XXXII, 310, 311. 
—— spiniella Z. XXXII. 
Atella phalanta phalanta Drury 57. 
Bankesia Tutt 88, 93, 95. 
—— conspurcutella Stt. 93. 
—— staintoni Wlsghm. 93. 
Bibasis sena subsp. palawana Stgr. 65. 
Blastobasis Z. 89, 99. 
—— phycidella Z. 99. 
Boarmia bistortata Goeze 311 nota. 
Bombycia viminalis F. 310, 313. 
—— —— v. obscura Stgr. 314. 
Brotolomia meticulosa L. LXI. 
Calocampa solidaginis Hbn. LXIV. 
Candalides harterti Gr. Sm. 71. 
Caradrina 315. 
—— quadripunctata F. 311. 
—— selini B. 311, 314. 
Castalius rosimon subsp. sostrus 
[Fruhst. 61, 
—— roxus roxus Godt. 61. 
Catospilia crocale Cr. 52. 
—— —— a. alemene Cr. 52. 
—— —— f.jugurtha Cr. 52. 
— — pomona F. 52. 
— — —t— f. bidotata Fruhst. 52. 
—— —— f. hilaria Cr. 52. 
—— — — f. nivescens Fruhst. 52. 
—— scylla scylla L. 53. 
Celerio lineata F. v. livornica Esp. 
[LXXII. 
Cerura bicuspis Bkh. 310, 313. 
—-— furcula Cl, 310. 


REGISTER. 


Cethosia chrysippe F. So. 

—— —— subsp. koridana Kalis 80. 

—— penthesilea penthesilea Cr. 57. 

—— —— —— f.elgitha Fruhst. 57. 

Charaxes harmodius subsp. harmo- 
[dius Fldr. 71. 

Chilades roemli Kalis 84. 

Coenina aurivena Butl. LX, LXIII. 

Coladaenia dan subsp. aeacus Latr. 

Coleophora albicans H.S. roo. [64. 

—- - artemisicolella Brd. XXXIII, go, 

—— betulella Hein. XXXII. [99. 

—— graminicolella Hein. XXXIV. 

— ibipennella Z. XXXIII, 

—-- laricella Hb. VII. 

—— virgaureae 100. 

Colias chrysotheme Esp. 310, 312. 

-—— hyale L. 310. 

—— palaeno v. europome Esp. 310, 


Comacla senex Hb. XXXV. [312. 
Coscinia cribrum L. XXXVI. 
—-- —— v. candida Cyr. XXXVI. 


—— —- v. rippertii B, XXXVI. 
Cupha erymanthis subsp. kangeana 
[Fruhst. 57. 
Curetis sanatana f. latipicta Fruhst. 62. 
Cynthia erota subsp. austrosundana 
[f. virilis Fruhst. 57. 

Cyrestis nivea subsp. fruhstorferi 
[Roeb. 59. 
—— periander subsp. adrianus Kalis 


[59. 
——- —— subsp. horsfieldi Moore 59. 
Danaida (Danais) affinis 79. 
—— —— subsp. artenice Cr. 78. 
—— —— —— f. abigar Eschsch. 
[54, 78, 79. 
—— —— —— a. piepersi Kalis 78. 
= ee SS asisnelleniwWalise73: 
—-— ——- subsp. fuliginosa Hag. 79. 
—— —-— subsp. kawiensis Fruhst. 


79. 
——- — — subsp. vandeldeni Kalis 
[79. 
—— albata subsp. baliensis Kalis 
[ 68. 
—— —— subsp. gilva 68. 
—— chrysippus 53. 
—— —— subsp. bataviana Moore 
MALE 
—— —— subsp. pseudopetilea 
[Kalis 54. 
—— juventa juventa Cr. 54. 
—— limniace subsp. conjuncta 
[Moore 54. 
—-— luzonensis Fldr. 67. 
—— —— subsp. praemacaristus 
[Fruhst. 68. 


REGISTER. 


Danaida (Danais) melissa melissa f. 
[myrsilos Fruhst. 54. 
—— plexippus subsp. intensa 
Danaidae 53, 67. [Moore 54. 
Deilephila euphorbia L. 310. 
—t— lineata v. livornica Esp. 310, 
Delias 50. [313. 
—-— albertisi Obth. 66. 
belisama subsp. nakula a. de- 
[picta Fruhst. 66. 
—— egialea egialea Cr. 76. 
—— hyparete hyparete L. 50. 
—— periboea periboea Godt, 50. 
—-— poecila Vollh. 75. 
—— —— subsp edela Fruhst. 75. 
—— subsp. Guntheri Kalis 75. 
Depressaria nervosa Hw. VII. 
Dianthoecia irregularis Hufn. 310. 
Diastictis artesiaria F. 311, 317. 
Dichorragia nesimachus subsp. man- 
[nus Fruhst. 71. 
Diplodoma marginepunctella Stph. 
[XXXIV. 
Doleschallia bisaltide bisaltide Cr. 59. 
Eidophasia Stph 88, 95. 
—-— messingiella F. 96. 
Elodina 66, 
—— leefmansi Kalis 66. 
Elymnias enganica Doh. 80. 
—— hvpermnestra hypermnestra L. 
6. 
—— nesaea subsp. eee 
—— panthera E. 80. [Snell. 56. 
—— —— subsp. Winkleri Kalis 80. 
Ephyra porata F. LXVIII, 311. 
—— punctaria L. LXVIII. 
—— quercimontaria Bastelb. 
[LXVIII, 311, 315. 
Epichnopteryx XXXIII. 
—— tarnierella Brd. XXXIII. 
Epione paralellaria Schiff. XXXV. 
Epunda lichenea Hb. 310, 314. 
Ergolis ariadne subsp. gedrosia 
[Fruhst. 57. 
— — specularia specularia Fruhst. 57. 
 Eriboea delphis subsp. cygnus R. 
(Se 71. 
—— moori subsp. kangeanus 60. 
_ Erycinidae 61 
Eupithecia gratiosata LXII. 
—— oblongata Thbg. LXII. 
Euploea aegyptus subsp. tricolora 
[Fruhst. 55. 
—— —— —— f. cuneifera Fruhst. 


[55. 

—— corus subsp. defiguratus 
[Fruhst. 69. 
—— —— subsp. pavettae Zinck 68. 


AVI 


Euploea distanti Moore 79, 80. 

—— —-- subsp.sabangana Kalis79. 

—— eleusina eleusina Cr. 55. 

—-- eleutheria Fruhst. 68. 

—— eleutho subsp. Coerti Kalis 68. 

—-— —— subsp. sacerdos Btler 68. 

—— haworthi 54. 

—— —— subsp. verhoogi Kalis 54. 

—— —— —— a. alboradiata 

[Kalis 55. 

— — malayica subsp. hypanis 
[Fruhst, 68. 

—— mazares subsp. baweana 


[Fruhst. 55. 
Euthalia adonia subsp. pura Fruhst. 
—— aetion Hew. 70. [60. 


— — godartisubsp.javana Fruhst.7o. 
—-- mahadeva mahadeva Moore 70. 
—— merta subsp. karina Kalis 83. 
—— —— subsp. prisca Fruhst. 83, 
—— pseudomerta Fruhst. 83. [84. 
Everes argiades Pall. 71. 

—-- polysperchinus Fruhst. 72. 
Fumea XXXIII. 

Gandacca harina harina Horsf. 53. 
Gelechia LXIII. 

—-— accuminatella 97. 

——- aethiops 89. 

—— artemisiella 97. 

—— atriplicella 97. 

—— junctella Dgl. 90, 97. 

—— maculiferella 98. 

—— marmorea 90, 97, 98. 


| —— salicorniae Her. 89, 97. 


Geridinae 71. 

Grapholitha conicolana Heyl.XX XIII. 

—— flexana Z. 88. 92. 

——- juniperana 88, gr. 

—-- oxycedrana QI, 92. 

—— redimitana Gn. 92. 

—— weirana Dgl. 88, 92. 

Grypocera 64. 

Hadena sordida Bkh. XXXVII. 

Hasora chuza Hew. 74. 

—— cridatta Fruhst, 74. 

— — malayana subsp. attenuata 
[Stgr. 64. 

—— —— subsp. salemana Kalis 64. 

—— schonherr subsp. sumatranus 
[Kalis 74. 

Hebomoia glaucippe subsp. javanen- 

[sis Wall. 53. 

Heliothis dipsacea L. XXXVII. 

Hepialus sylvinus L. LXI. 

Herona sumatrana sumatrana Moore 


Hesperidae 64, 73. zia, 
Hestia hypermnestra subsp. belia 
[Westw. 68. 


412 


Hidari irava Mr. 74. 
Homoeosoma binaevella 88. 
—— cretacella 87. 
—— nebulella 88. 
—— nimbella Z. 88, 91. 
—— saxicola Vaugh. 87, 90. 
—— sinuella 37. 
—— snellenella Bentinck 88, OI. 
Horsfieldia narada 9 f. mohamad 
[Kalis 63. 
Huphina bathseba Snell. 50. 
—— nerissa subsp. corva Wall. 50. 
—-- —— corvina Fruhst. 50. 
— — perimale subsp. aelia Fruhst. 50. 
Hydroecia nictitans Bkh. 310, 314. 
—— paludis Tutt 310, 314. 
Hypolimnas antilope subsp. arnoldi 
[Fruhst. 59. 
—-- bolina subsp. antiopa Mull. 59. 
—— —— —-- f, charybdis Btlr. 59. 
—— —— —— f. iphigenia Cr. 59. 
—— misippus misippus L. 59. 
To capella Fruhst. 72. 
erylus subsp. erna Kalis 63. 
—— rhodanus Fruhst. 72. 
— — sipilus subsp. bella Kalis 72. 
Ixias balice balice Bdv. 77. 
—— ludekingi Vollenh. 77. 
—— —— subsp. Wahri Kalis 76. 
—— reinwardti subsp. baliensis 
[Fruhst. 67. 
—— —— subsp.javanensis Kalis 67. 
—— —— subsp. kangeana Fruhst. 
—— venilia Godt. 52, 67. [52. 
—— —— subsp. theresiae Kalis 52. 
Lampides aratus subsp. tryphiodo- 
[rus Fruhst. 62. 
—— celeno subsp.ruvana Fruhst. 61. 
——- elpis elpis Godt. 62. 
—— philatus subsp. athanetus 
i [Fruhst. 62. 
Larentia fluviata Hb. XXXV. 
—— hastata XXXVI, 311, 316. 
—— sagittata F. XXXV. 
—— subhastata Nolck. XXXVI, 311, 
[316. 
Lasiocampa quercus L. XXXVII 
—— trifolii Esp. XXXVI. 
medicaginis Bkh. 
[XXX VI. 
Mon oc xiphia subsp. chlorographa 
[Hbn. 49. 
Lethe europa europa L. 56. 
—— rohria subsp. borneensis Kalis 
[69. 
— — —— subsp. enima Fruhst 609. 
— 4 subsp, vodana-frmahst.6g: 
Leucania littoralis Curt. 310. 


— Sa Wo 


REGISTER. 


Leucania vitellina Hb. 310, 314. 
Libythea geoffroyi geoffroyi Godt. 61. 
Limenitis populi L. XXXII, LXKXXIII, 
(gio; (3,12. 
—— procris subsp. arnoldi Fruhst. 
«160. 
=— —— subsp. neutra Fruhst. 60. 
—— sibilla L. 310. 
Lithocolletis betulae Z. XXXIV. 
— — cerasicolella H.S. LXVIII. 
—-- elatella Z. 100. 
——- faginella 100. 
—t— froelichella Z. XXXIV. 
—— junoniella Z. XXXIV. 
—— klemanella F. LXVIII. 
——- lantanella Schrk. go, 100. 
—— salicicolella Sirc. XXXIV. 
—-— salictella Z. XXXIV. 
—— stettinensis Nicelli LXVIII. 
—— viminetorum Stt. XXXIV, 
—— viminiella Stt. XXXIV. 
Lithosia lutarella L. 311, 317. 
—— pallifrons Z. 311, 317. 
—— pygmaeola Dbld. 311, 317. 
Loxura atymnus subsp. kangeanus 
Lycaenidae 61, 71. [Kalis 63. 
Lycaeninae 71. 
Lycaenesthes emolus subsp.javanus 
[Fruhst. 61. 
Lycaenopsis puspa subsp. hermione 
[Fruhst. 61. 
Lythria purpuraria L. 311, 316. 
—— purpurata L. 311, 316. 
Macrothylacia rubi L. XXXVII. 
Malacosoma neustria L. XXIV. 
Marmestra albicolon Hb. XXXVII. 
Marmessus ravindra subsp. balina 
[Fruhst. 85, 86. 


—— —— subsp. a. transiens Kalis 
[86. 

—— —— subsp. medullia Fruhst. 
[85, 86. 


— — --- ravindra Horsf. 85, 86. 
Melanitis leda subsp. simessa Fruhst. 
Mesotype virgata Rott. 311. [56. 
Miana literosa Hw. XXXVIII. 
—— —— v.onychinaH.S.XXXVIII. 
Minoa murinata Sc. 311, 316. 
Monopis lombardica Hering XXXIV. 
Mycalesis janardana Moore 86. 
—— mineus subsp. macromalayana 
[Fruhst. 56. 
—-— oroatis oroatis Hew. 56. 
— — perseus subsp. cepheus Btlr. 56. 
Nacaduba angusta flumen Fruhst. 71. 
—— hermes subperusia Snell. 62. 
—— nora subsp. donina Snell. 62. 
—— pavana:pavana Horsf. 62. 


REGISTER. 


Nephopteryx hostilis Stph. LXVIL 
—— rhenella Zk. LXVII, 310, 312. 
Neptis columella subsp, kangeana 
[Fruhst. 60. 
— — hylas subsp. satellitica Fruhst. 
[60. 
—— soma subsp. gononata Btlr, 69. 
— — —— —— somaoides Kalis 69. 
Nola centonalis Hb. XXXVII, 
Notodonta trepida F. LXIII. 
Nudaria mundana L. XXXVI, 
Nymphalidae 57, 69. 
Ochrostigma velitaris Rott. XXXIII, 
Ornithoptera brookeana Wall. LXX. 
—— helena subsp. antileuca 
[Rothsch. 49. 
Orsotriaena medus medus F. 56. 
Pachytelia unicolor Hufn. 311. 
Padraona gola subsp. taxilus Mab. 65. 
Paltodora coenulentella H.S. 99. 
—— cytisella Curt. 90. 98. 
—— fuscipennis Westw. 99. 
-—— striatella go. 
—— walkeriella Dgl. 99. 
Pamene nitidana F. 92. 
Pantoporia larymna subsp. larymna 
[Dbd. 70. 
Papilio agamemnon agamemnon L. 
aristeus Cr. 65. [49. 
—— subsp. hermiston 65, 66. 
— — subsp. hermocrates Fldr. 
65. 
—— subsp. pado Fruhst. aa 
aristolochiae F. 75. 
Sas a antiphus F. 74. 
— — a.atavus Fruhst. 74. 
—— ET antissa Jord. 49. 
subsp. aphrodite Kalis 74 
subsp. asteris Rothsch. 74. 
helena subsp. antileuca 
[Rothsch. 49. 
macareus macareus Godt. 74. 
—— —t— a.confluens Kalis 74. 
—— —-— f. masformis Lathy 


machaon L. LXXXIII. 
memnon memnon L. 49. 
peranthus subsp. transiens 
[Fruhst. 49. 
polites subsp.javanus Fldr. 49. 
Papilionidae 49, 65. 
Parascotia fuliginaria L. XXXII. 
Pareronia valeria subsp. kangeana 
[Fruhst. 53. 
—— —— subsp. sumbawana 
[Fruhst. 67. 
—— —— —— a. nigrescens Ka- 
[lis 67. 


413 


Parnara guttatus subsp. intermedia 
[Plotz. 65. 

Parthenos sylvia subsp. deréthyi 
[Kalis 60. 

—— — — subsp. salentia Hpffr. 60. 

Phalera bucephala L. LXI, LXXI. 

Phyllocnistis sorhageniella Lüd. go, 

—-- suffusella Z. go, 101. (ror. 

Phyllodonta angulosa Cram. LXIII. 

Pieridae 49, 66. 

Plusia chrysitis L. 311. 

—— chryson Esp. 311, 315. 

—-— gamma L. 311. 

-—-— ni Hb. 311, 315. 

Plutella 88. 

Plutellidae 95. 

Precis almana subsp. javana Fldr, 58. 

atlites atlites L. 58. 

erigone erigone Cr. 58. 

hedonia subsp. kangeana Kalis 


[57- 
— — subsp. pseudiphita Fruhst. 
orithya L. 81, 82. [57, 58. 
— — subsp. baweana Fruhst. 
—— subsp. mevaria 81. [31. 
—— subsp. minagara Fruhst. 
[58. 81. 
villida subsp. ketoepatana Ka- 
[lis 82. 
— — subsp. papoeana Kalis 82, 
—— subsp. soerabajana Kalis 
u — — villida F. 58,81,82. [82. 
Prioneris autothisbe subsp. branchii 
[Kalis 67. 
—— —— subsp. orientalis Fruhst. 
Ptocheuusa Hein. 89, 98. [67. 
—— dissonella H.S. 98. 
—— internella Z. 98. 
—— subocellea Stph. 98. 
Pycnophallium Tox. i.1. 61. 
Rahinda hordonia subsp. pardus 
[Fruhst. 59. 
Rapala schistacea subsp. renata 
[Fruhst. 64. 
—— —— subsp. satelliticus Kalis 64. 
Rhinopalpa polynice subsp. elpenice 
Rhopalocera 47. [Fldr. 69. 
Satarupa dirae Mr. 73. 
Satyridae 55, 69. 
Satyrus arethusa Esp. 310, 312. 
—— semele L. 310. 
Senta maritima Tausch. XXXV. 
Solenobia 93. 


—— inconspicuella Stt. XXXIV, 89, 
—— lichenella L. 95. [94, 95. 
pineti 89, 94, 95. 

triquetrella 89, 94, -95. 


414 


Solenobia wockii Hein. XXXIV, 95. 
Sterrha sacraria L. 311, 316. 
Stibochiono coresia coresia Hbn. 69. 
Stilpnotia salicis L. VIII. 
Steganoptycha granitana H. S. 


[KXXIII. 

Surendra vivarna subsp. vandeldeni 
(Kalis 62. 

Tagiades japetus subsp. brasidas 

[Doh. 64. 
—— menanto subsp. javanus Kalis 
173. 
— — obscurus subsp. tenimberanus 
[Kalis 73. 

Tajuria kuhni subsp. regulus Stgr. 
Talaeporia 88, 93. 72: 


--— guenei Z. 87, 95 
Tanaecia heliophila Fruhst. 70. 
—-— —— subsp. vandeldeni Kalis 70. 
Taractrocera archias subsp. nigro- 
[limbata Snell. 65. 
Tephroclystia LXI, LXV. 
—— castigata Hb. LXIV, LXV. 
—— insigniata Hb 311. 
—-— lariciata Frr. XXXV, LXIV, 
[EXV,- 31, 317. 
—— oblongata Thnb. LXI—LXIV. 
—— pimpinellata Hb. XXXIII, 
ESS DSDS Su, ei yee 
— — subfulvata Hb. 311, 317. 
—— succenturiata L. 311, 317. 
——- trisignaria H.S. 311. 
—-— venosata F. XXXIV, 311, 317. 
—— vigaureata Dbld. LXIV, LXV. 
Terias blanda blanda Bdv. 53. 
—— gracilis Kalis 77. 
TE asa subsp. sankapura 
[Fruhst. 53. 
—— lombokiana Fruhst. 53 
Thamnonoma brunneata Thnbg. 311. 
Thysonotis schafferi Esch. 61. 
Tinea pellionella L. XXXIV. 
Udaspes folus folus Cr. 65. 
Vanessa urticae L. VI]. 
Yoma sabina subsp.javana Fruhst. 58. 
Ypthima baldus subsp. kangeana 
[Kalis 55. 
ane subsp: pasitelides Fruhst. 


[56. 
— — jarba subsp. gangamela 
[Fruhst. 69. 
Zizina otis subsp. lysizone Snell. 62. 
NEUROPTERA. 
Hemerobius LXVII. 


REGISTER. 


ORTHOPTERA. 
Hymenopus coronatus Stal LXXI, 
[LXXII. 
Nyctibora brunnea Thnb, LX. 
Periplaneta americana L. LXXVI. 


RHYNCHOTA. 


Anthocoris gallarum-ulmi v. femo- 
[ralis Westh. XXV. 
Asciodema obsoletum Fieb. XXV. 
Calocoris roseomaculatus v fusco- 
[signata Stich. XXV. 
— — —— v.supervacua Stich XXV. 
Camptoletus costalis H S. XXIV. 
—-— lineolatus Schill. XXIV. 
Camptozygum pinastri v. aequalis 
[Vill. XXV. 
—— —— v. fieberi Stich. XXV. 
—— —— v.maculicollis Mis, XXV. 
—— —— v. nigrolineata Stich. 
[XXV. 
Campyloneura virgula H.S. LXX. 
Chermes LXVII. 
—— cooleyi Gill LXVI. 
Cydnus LXIX, LXX. 
—— flavicornis F. LXIX. 
—— nigrita F. LXIX. 
Dasymia piperi China LXX. 
Deraeocoris ruber v. gothica Schrk. 
Gillettea cooleyi LXVII. [XXVI. 
Gilletteella cooleyi Gill. LXVI. 
Gnathoconus picipes Fall. LXIX. 
Heterocordylus genistae Scop. XXVI. 
Hormaphis betulae Mordw. LXVII. 
Microsynamma bohemani v. putoni 
[Reut. XXVI. 
Odontoscelis dorsalis F. LXIX. 
— — —— v. deserta Stichel LXIX. 
—— —— v. signata Fieb. LXIX. 
Orthotylus XXV. 
Piezodorus lituratus v. alliaceus 
[Germ LXIX. 
Psallus roseus v. dilutus D. Sc. XXVI, 
—— —— v. querceti Fall. XXVI. 
Rhyparochromus chiragra v. nigri- 
[cornis Dgl. XXV. 
Sehirus bicolor L. LXIX. 
— — dubius LXIX. 
Temnostethus pusillus v. gracilis 
[Horv. XXV. 


THYSANOPTERA. 
Liothrips vaneeckei Priesner VIII. 


TRICHOPTERA. 


| Neuronia clathrata L. LXXXIII. 


REGISTER. 


415 


ALGEMEENE ZAKEN. 


André (Dr. Marc). Buitenlandsch lid. 
XLV. | 
Bentinck (Ir. G, A. Graaf). Argyresthia 
semifusca Hw. nieuw voor de Ne- 

derl. fauna. XXXII, 

—— Limenitis populi L. uit Z.-Lim- 
burg. XXXII. 

—— Epichnopteryx tarnierella Brd. 
XXXIII. 

—— Bijzondere Lepidoptera-vang- 
sten van 1932. XXXIII. 

—— Kweekproeven van Diplodoma 
marginepunctella Stph. en Litho- 
colletis-soorten. XXXIV. 

—-- Tephroclystia venosata F. 
XXXIV. 

—--- Plooiing der vleugels bij Gele- 
chia en Notodonta trepida F.LXIII, 

— — Nephopteryx rhenella Zk. nieuw 
voor de Nederl. fauna. LXVII. 

—— Demonstratie van Ephyra quer- 
cimontaria Bastelb. met de daarop 
gelijkende E. punctaria L. en E. 
porata F. LXVII, 

---- Melanistische exx. van Litho- 

. colletis klemanello F. LXVIII. 

--— Lithocolletis cerasicolella H. S. 
uit mijnen van verwilderde Prunus 
domestica gekweekt. LXVIII. 

Beusekom (G. van) Lid. XLV. 

Bibliothecaris. Verslag over den toe- 
stand der bibliotheek. LIII. 

Blote (H. C). Vele 9 exempl. tegen 
geen g' van Campyloneura virgula 
H.S. in ’t Rijks Mus. v. Nat. Hist. 
LXX. 

—— Nieuwe bedekking voor de bo- 
dems v. insectenladen ,,Cellenlijm”. 
LXXXII. 

Blijdorp (P. A.). Lid. XLV. 

Bodifée (P. R.). Afgeschreven als lid 
wegens wanbetaling. XLV. 

Brouwer Jr. (A. M.). Lid bedankt. 
XLIV. 

Ceton.(j..C.). Lid. XLV, 

Coldewey (H.). Vlindervangst bij 
lamplicht. XXXIV. 

—— Plooiing der voorvleugels bij Te- 
phroclystia oblongata Thnb. LXIII. 

—— Tephroclystia lariciata Frr. in- 
heemsch. LXIV. 

Commissie v. h. nazien der rek. en 
verantw. over het tijdvak 1 Juli 
’31--31 Dec. ’32. Opmerkingen. LI. 


Commissie 1933. Benoemd. LII. 

Corporaal (J. B.). De Bathysciinae 
van het Zool. Mus. te Amster- 
dam. III. 

—— Mededeel. omtrent eene biolo- 
gische studie- en verzamelreis naar 
Schotland, Noorsche Fjordenkust 
ties WW 

Diakonoff (A.). Lid. XLV. 

Docters van Leeuwen (Prof. Dr. W. 
M.) Zeldzame gal van Andricus 
quercus-corticis L. op den gewonen 
eke 

Eecke (R.van). Lid bedankt. XLIV. 

Fluiter (Dr. H.J. de). Resultaten ver- 
kregen bij een onderzoek naar de 
parasieten-fauna tijdens eene gra- 
datie van Stilpnotia salicis L. VIII. 

—— Biologie van Microcryptus sub- 
guttatus Grav., het belangrijkste 
parasitiesche hymenopt. v. Diprion 
pini L. X. 

—— ,,Fremdliche Zweckmässigkeit” 
bij Acronycta tridens Schiff. en 
Microplitis sordipes Nees. XI. 

—— Paralyseeren v. d. prooi door 
sluipwespen waarschijnlijk een bio- 
logische aanpassing. XII. 

—— Uitkomen v. d. imago v. Diplo- 
stichus tenthredium B.B. uit den 
gesloten cocon van Diprion pini L. 
XXIII 

—— Infectie en ontwikkeling van 
Cilletteella cooleyi Gill. LXVII. 

— — Biologie v. d. grauwen dennen- 
snuitkever, Brachyderes incanus 
TE EXXIE 

Gorter (Dr. F. J.). Lid bedankt. 
XLIV. 

Hale Carpenter Prof. Dr. G. D,). Cor- 
respondeerend Lid benoemd.LVIII. 

Horn (Dr. Walther). Eerelid be- 
noemd. LVIII. 

Houten (Mr. A. Th. ten). Lid over- 
leden. XLIV. 

Jansen (L. A.). Lid bedankt. XLIV. 

Joncheere (W. de). Rechter voor- 
vleugel v. Limenitis populi L. te 
Hardinxveld gevonden. LXXXIII. 

Karny (Dr. H.). Lid bedankt. XLIV. 

Keer (Dr. P. M.). Lid bedankt. XLIV. 

Koenraads (W ). Lid. XLV. 

Koornneef (J.). Losse aanteekeningen 

over Hymenoptera. XII. 


416 


Kop (M. van der). Lid bedankt. XLIV. 


Kruseman Jr. (Dr. G.). Conserveeren 


van rupsen. XXIV. 

—— Gepromoveerd. XLVIII, 

—— Opmerkingen over Tendipedi- 
dae. LXX VII. 

--— Nieuwe Diptera v. d. Nederl. 
Fauna. LXXVII. 

—— Hypopygién zeer goede ken- 
merken ter onderscheiding der 
soorten en genera van de Tendi- 
pedidae LXXVIII. 

Laan (P. A. van der). Lid bedankt. 
XLIV. 

Mac Gillavry (Dr. D.). Bijdrage tot de 
biologie der Choleva’s. XXXVIII. 

—— Leptocera herniata Duda uit 
een zwaluwnest. XL. 

—— Onuitgegeven werk over de ana- 
tomie van de honingbij door Joh. 
Schepens. XL. 

—— Twee geimporteerde insecten. 
LX. 

—— Plooivorming der voorvieugels 
v. nachtvlinders in ruststand. LX. 

—— Mogelijkheid van voorkomen 
van Hemerobius op door Chermes 
aangetaste sparren. LXVII. 

—— Verklaring van ’t geringer aan- 
tal buitgemaakte mannetjes bij 
wantsen, vooral Capsiden. LXX. 

--— Vindplaats voor Cydnus. LXX, 

Malte von Kühlewein (Dr. M.J.H. A. 
CE) Lid) bedankt IXEIV: 

Meijere (Prof. Dr. J. C. H. de). Javaan- 
sche Diptera. XXI. 

—— Uitkomen v. d. imago v. Di- 
plostichus tenthredinum B.B. uit 
Diprion pini L. XXII. 

—— Foetalisatie, neotenie en pro- 
genese XXXI. 

—— Lid in de Commissie v. Redactie 
voor de Publicaties herkozen. LVII. 

—-— Niet volledige cyclus met mi- 
gratie v. d. wolluis. LXVI. 

——- Seksenverhouding bij insecten. 
LXIX. 

——. Rondania cucullata R. D. = R. 
dimidiata Mg. LXXV. 

—— Agromyzinen uit Java. LKXXHI. 

Molengraaff (Prof. Dr. G. A. F.). Lid 
bedankt. XLIV. 

Muller (Dr. H. R. A.). Lid. XLV. 

Oudemans (J. C.). Lid. XLV. 

Oudemans (Dr. Th. C.). Jaarboek der 
„Deutsche Dendrologische Gesell- 
schaft”. LXV. 

—— De wolluis Gilletteella coolevi 


REGISTER. 


Gillette (Chermes Cooleyi Gill.) op 
den Douglas-spar. LXVI. 

Penningmeester. Verslag boekjaar I 
Juli 1931—31 Dec. 1932. XLVIII. 

—-- Antwoord op de opmerkingen 
v. d. commissie v. h. nazien der 
rekening en veraniw. over het tijd- 
vak 1 Juli 1931—31 Dec. 1932. LII. 

Polak (R. A,). Metamorphose van Va- 
nessa urticae L. gefilmd. VI. 

—-- Levend 9 van Hymenopus co- 
ronatus Stàl per luchtpost uit Ban- 
doeng ontvangen. LXXI. 

—— Een exempl. v. Celerio lineata 
v. livornica Esp. te Goes gevan- 
gen. LXXII. 

President. Jaarverslag. XLIII. 

Reclaire (Dr. A.). Camptotelus lineo- 
latus Schill. verward met C. cos- 
talis H.S. XXIV. 

-—— Rhynchota, nieuw voor de Ne- 
derl. fauna. XXV. 

—— Verdeeling der sexen bij de 
wantsen. LXVIII. 

Roon Jr. (A. van). Lid bedankt. XLIV. 

Schaeffer (Mej. Dr. C.). Lid. XLV. 

Schoevers (T. A. C.). Schadelijke in- 
secten in ’t jaar 1932. VI. 

—— Lid bedankt. XLIV. 

Schuurmans Stekhoven (Dr. J. H.). 
Lid bedankt. XLIV. 

Sepp (Mej. C. E.). Begunstigster over- 
leden. XLIV. 

Speyer (E. A. M.). Pedipalpi (Arach- 
noidea). IV. 

—-- Massale aantasting v. telefoon- 
palen door Hylotrupes bajulus L. 
VII. 

—— Xeris spectrum L. LXXV. 

—— Tetropium castaneum L. 
LXXVII. 

—— Mannelijke genitalién der Agro- 
myzidae. LXXVIII. 

Starcke (A.). Vraag omtrent de tech- 
niek bij micro-photographie. VIII. 

—— Over de larven der Dolicho- 
derinen. XXVI. 

—— Foetalisatie, progenese en neo- 
tenie. XXXI. 

Tonkes (Mej. P. R.). Lid bedankt. 
XLIV. 

Uil (G. E. M.). Lid bedankt. XLIV. 

Uyttenboogaart (Dr. D. L.). Otior- 
rhynchus marquardti Fald., vetera- 
tor Uyttenb. en singularis L. XLI. 

—— Nieuwe Tribolium-soorten: T. 
destructor Uytt. en gebieni Uytt. 
XLII. . 


REGISTER. 


Uyttenboogaart (Dr. D. L.). Mede- 
deeling omtrent de herdenking van 


het eeuwfeest der Ent. Soc. of Lon- © 


don. LVIII. 

—— Seksenverhouding bij Scolyti- 
den. LXX. 

—— Over het genitaliën-onderzoek, 
LXXVIII. 

Valck Lucassen (F. T.). Lid in de 
Commissie van Redactie voor de 
Publicaties herkozen. LVII. 

Vecht (J. van der). Seksenverhou- 
ding van Dasymia piperi China 
op Banka. LXX. 

—— Over de Trigonalidae. LXXIX. 

Verploegh (Dr. H.). Lid bedankt. 
XLIV. 

Vos (Mej. A. P. C. de). Lid bedankt. 
XLV. 

Wehlburg (Dr. C.). Lid. XLV. 

Went (Dr. F. W.). Lid bedankt. XLV. 


417 


Wiel (P. van der). Buitengewoon don- 
ker gekleurde rups van Papilio 
machaon L. bij Wylre gevonden. 
LXXXIII. 

—— Neuronia clathrata Kol. bij Beet- 
sterzwaag gesleept. LXKXXIII. 

—— Zeer groote exx. van Lyctus 
brunneus Steph. uit iepenhout. 
LXXXIII. 

Wintervergadering 1934. Utrecht 
vastgesteld als plaats voor de ver- 
gadering. II. 

Wisselingh (Ir. T. H. van). Vangst 
van zeldzame Macro-Lepidoptera. 
XXXV. 

—-— Plooiing der voorvleugels van 
Tephroclystia oblongata en eenige 
Noctuiden. LXIV. 

Zomervergadering 1934. Epen vast- 
gesteld als plaats voor de verga- 
dering. LVII. 


CORRIGENDA. 


p. XLI regel 16 v. o. staat Otzorrhynchas, moet zijn Otiorrhynchus. 


» 49 
» 51 
» 52 
» 57 
OS 
» WO) 
Di ZA 
» 88 
» 92 
» 128 
» 128 
» 135 
> 143 
» 147 


» Neel 


» 138 
» 139 
ie) 
> 139 


» 139 
> I4O 


» 


» 


» 


TV. 
16 v. 
AV: 
17 v. 
16 v. 
Rive 
IA V. 
Ov. 
LOW: 
sv. 
3v. 


I4 V. 


i 


IE AMS 


ZE 


39% 


Ov. 
18 v. 
IR Wey 


BEI SOSIO Ore Os Ce TOTO, re 


O 
b. 
b. 
b 
b 


» 


Rotschild, moet zijn Rothschild. 
ambigna, moet zijn ambigua. 
venelia, moet zijn venzlia. 
penthesilia, moet zijn penthestlea. 
malaijica, moet zijn malayica. 
tanaecta, moet zijn Zaraecia. 
Lycoenidae, moet zijn Lycaenidae. 
6.2meoetzin.y. 
Pamena, moet zijn Pamene. 
Zavrelia, moet zijn Zavreliella. 
STR MOOSE ANN 1S) HABE. 
orophilas, moet zijn orophilus. 
Ennochir., moet zijn Endochir. 
paripes, flavipes, m.z. paripes v. flavipes. 
brevitiabilis, moet zijn brevetibialis. 
brevitiabilis, moet zijn brevitibialis. 
cryptochir., moet zijn Cryptochir. 
parilus, moet zijn parelis. 
Ruthe, moet zijn RUTHE. 
maculata, moet zijn maculatus. 
maculata, moet zijn maculatus. 
Motch, moet zijn Motsch. 
birmamum, moetzijn bermanum. 
punticollis, moet zijn puucticollis. 
Weel GO, 
PCI moct zijn sp Xen 
Deel Gp 
Phteochroa, moet zijn Phtheochroa. 


Deeks. Supple 


primor, moet zijn Prior. 

sutura, moet zijn suturam. 
hirsitum, moet zijn hirsutum. 
subparallelis, moet zijn subparallela. 
DIR ORA ere 


b. en 7 v.o. staat gafsensis, moet zijn gafsana. 
» 172. Alle figuren hebben betrekking op QQ. 
» 174 regel 16 v. b. staat Italienischen, moet zijn Lateinischen. 


eid fe ue 


Be 


INHOUD VAN DE VIERDE AFLEVERING. 


Verslag van de Acht-en-tachtigste Zomervergadering 


Bladz. 


XLII—LXXXVI 


Wedenlyst der Ned. Ent. Ver. 


Dm Ds UVITENBOOGAART, Die Arten. der 4 (und 
sen Rotte (im Sinne Reitter’s) des Subgenus Otior- 
rhynchus s. str. (Col. Curc.). i. ; 

F. T. VALCK LUCASSEN, Revision du Genie eee 
Br, (Scarabaeidae» Cetoniinae). sn eo es on 

Dr. J. TH. OUDEMANS, Faunistische Aanteekeningen 
betreffende Nederlandsche Lepidoptera . 3 

H. E. ANDREWES, A Catalogue of the ida > 
Sumatra. 

MALCOLM fron Dana, eames did No. 
71). Staphylinidae (Col.) . 

EDUARD REIMOSER en EDW. JACOBSON, Panne Ste 
trensis (Bijdrage No. 72). Araneina 

Register Raga Meee 

Corrigenda. 


XXXVII CV 


217—276 
277—308 
309—318 
319—382 
393-395 
396—400 
401—417 
418 


Avis 

La - Societe Entomologique des Pays- Bas prie les 
d’adresser dorénavant les publications scientifiques, qui ie so: 
destinées, directement à: Bibliotheek der Nederlandsche Entomo- 
logische Vereeniging, p/a. Bibliotheek van het Koloniaal = Institunt, 
AMSTERDAM, Mauritskade 62. ae he: 

Toutes les autres publications et la rennen doivent 
être adressées au Secrétaire. L'expédition du Det voor = 
Entomologie” est faite par lui. | A : eee 

Si l’on n’a pas regu le numéro précédent, on es prie de lui 


adresser sa réclamation sans aucun retard, parce qu'il ne lui. 
serait pas possible de faire droit a des réclamations tardives. = 


TE CORPORAAL, 
Secrétaire de la Société A 
entomologique des Pays Bas, La 
p/a. Zoölogisch Museum, | 
Amster a am. 


i 


nr à eerden 


14 


un 
n 
mr 


re aches men 
melodies she: 4 iu 


rra rte à 


et yes creer I 
et 


nori 
avr p 
disons 
von 

nei. 


2 


ER air 
“ LTD 
un ied 1 
LOI 
ee 


Amb If 
sehr von 

Re des ottime i 

palet en pand ee} 


CITES 

rr ks bean te 

Nat tones 
mi 


nur si er ra 5 
Po i 

dba MALE at “act 

were “ 


sentiti 
werd bn 
hen ed 
eating is ey» 
fond, ari Np ah de 


en 
END 


ha ra 
Ta yea x 


pie 
a Ela 
he! Spec dove 
tal 4 tradi 
ei pues rues 
ost open vas ‘ 
Modi tut vh nge het borgo wo eth 
ae A LLY UMS READ ER et gt ht 
ep os dl ‘ sad "de; 


wre Me 
id a 
br 
Artega 24 ok 
nep eds 


4 
ee ne 
ET MONET 
i den ; ia “ 
ehe hei Pie 
dae di Are 


ch Bun 


if È 


Al Listini 
here i 
fess rieur 
Abe jens 

Bi Pr fol 4 olo ta An 
sld Da tying) jn i 

o Ad 


ht sing 

# wirkt 

ONU EPL za hem 

a ut 

Let ee dal 
LA 


rek dot! ba 
/ re 


spa str) 
i vs Le) » 


dit 
vor vet 


tie 
ee 
art à 


AA mis È 
ne 


hana 
vere DORE 


MN et pd wf 
ra 
me oh i 


hehe yet 
send dg 


pr 


hes