R j \J DUKE UNIVERSITY LIBRARY Treasure %oom ¥ J TR ACTATVS DE POTEST \TE SVMMI PONTIFICIS IN REBVS TEMPORA- L I B V S, \_stduerfus GVLIELMVM BARCLAIVM; A V C T O R E ROBERTO S, R, E. CARD. BELLARMINO. Recens^ ad exempUr Romanum imfrtjpu* (X ttv*r<~ fcff- ^(Ji^inie^C(/^jt itki\ * COLONIAE AGRIPPINAE, Sumptibus Bcrnardi Gualtheri. ANNO M. DC. X. Qum priuticgiQ S.C. hUieji.&permiJfit Superwrm. ImpriMatur. Cdfar Fidelu Vicefgercns. Imprimatur. Jr. LudouicusYftellaMagifterSacri Palatij Apoftolici. DE POTFSTATE SVMMI EONTI- FICIS IN TEMPORA- LIBVS. Acluerfus GVLIELMVM BARCLAIVM. T%^£F ATIO. Vllibrum Gulielmi Barclaij de Potefiate Papa nuper emifit in lu- ccm,ncque ncmen fium,neque Ty- poqraphi, ac ne loci quidem dif?imu- lata multitudine aduerfariorum,meafoli74$ fcripta expropofito oppugnandafufcepit.Sed ego non tanti (um , vt caufam Ecclefia vni- uerfe a me vnopendere exifiimem:noui im- perfeffum meum\fcio me vnum ejfe de mul- tis,neque committamyvt comum caufapra- iudicetur,fiue difputandofiem ,ftue cadam. Ea de caufa primiim adferam in mediufen-\ tentias clarifiimorum Scriptorumex omnir natione orbis Chnfiiani , vt omnes intelii-W gantBarclaij fententiam (ingularem ejfe, & K Scriptoribus Cathplicis omnib. tu Theologis, tu Sacroru Canonu>ac ciuiliuleguprofejfori- bm repugnare.Mirum autem effetfiBarcla ius nunc viueret^ in theatrum totVirorii dottifiimorum, Italorum, Gallorum, Hifja norum , Germanorum, atque Anglorum tn< troauc7us> totaduerfaluminaintuerh vet osape PRAEFATIO. $ es apcrire , aut omninb mutire auderet. De- inde^vt defententia Catholica Ecclefix nemo dubitarepofiit, plurium conciliorum Patres in vnum quajimaximum concilium cogam\ vbi aliquot Summi Pontifices.nonpauci Pa- triarcha,plurimiArchieptfcopi, Epifcopi, /lb- bateSy alijtj, viri docitftmi , qui varijs locisy ejr temportbus olim congregatifederunt^nuc iterumfimul om?ies couentant, & vnuBar- claiu in medtti vocatu fententtjsfuis obruat. Pejlremo cufatis co?istiteritjum exfingulis Scriptortbus , tum ex Conctlijsge?ierahbus^ quis ftt EcclefdL Catholtcd fenfus de Summi Potificis potefiate in teporaltbus: tum demu adBarclai/ obtectto?iesfi/uendas,atque etus argumenta examtnanda deueniam. Et quo- mam Barclaim poteftatcm Summi Pontifi- cis i?i_ temporalibiu vniuerse negat > egoquo- aue potestatem eandem vniuerse ajtruam* non multum laborans ficapoicslas /it abfo luta , vel in ordine tantum adfyiritualiafc extendat. Relaturus igttur fententits illu- \flrium Scriptorum OccidentaUs Ecclefix, de j Potefate Papa in temporalibus , vifum esi t /tb Italua natione tnctpcre, quia idcm obfer- \uatum ejfe video in Concilio Constanttenfi A 3 SEN- f SCRIPTORESlTALI SENTENTIA ILLVSTRIVM Scriftorum nationi* Italica. PRimus igiturexItalicanationeprodeatSan- cius Gregorius V 1 1, Papa,qui lib.8.Rcgiftri fui,epift.i. adEpifcopumMctenfem,copiose docet j poffe a R.omano Pontifke Principes Chri- itianos excommunicari , & principatu priuari,eo- rumque fubditos ab obedientia eorum abfolui: Qucd autem, inquit, poftulasli, te noslrisfcriptis iu- uari3& pr&muniri cocra illorum infaniam, qui nsfan- do oregarriunt , nonpotuiffe auclmtatem/ancla, & Jpofioiic£ Sedis RegemHenricum excommunicare, tiec quemquam afacramcntofideiitatisciusabfolue- re,&cf Sanclus Thomas Aquinas, qui non foliim excel- lenti do&rina floruit, fed ea fanctitacis gloria ful- iit, vc eum ab omni adulatione erga Poncificem Iongif(imeabfuiMe,dubitarinonpoflit,ini.r. q.io. iXt.io.ConfiJerandtmteft,\nquit,quQddominiHm,rel pralatio tntrodu&a funt cx ture humanq : dislinclio autcmfideium , vei infidelium eft de iure diuino : ius autem dtidnum quod eft exgratia, nontollttiashu- tnanum, quodefi exnaturaliratione: idco dtfttnitio fidelium, & infideitumfecundumfe confiderata, non tollit donvmu , & pralationetn infideltumfuprafide- ies. Potcft tamen iusieper Jententiam, reiordinatio- nem Eutefia,auiloritatem Dei habentis , tale m do- tninij,relpraiittonU tolii.quta infideles meritbjua in~ fidelttatis merentur poteftatem amittere ftperfide- les,qui transferuntur mfiiios Dei,fed hoc qutdem Ec- liefia quandoque facit , quandoque non facit. h*c Sanctus Thoma*, qui duodicicaduerfusBarclaiih vnuni DePotest. Papae. 7 vnum eft3Dominium,8ius,6Vdoc~tusfuit, vt in eius fepulchro, biAti titulum incifum videamps.Is in hb. de Pote- itate£cclefia?quxft 22,art,3. Imperatorem , inquit, k Papapoffe deponi ijuis ibit ttficia-s? etus emm esl de- ponere [mperatorem,cuiuscft eundem conftnuere, id quod exetnpii tpfa declarant . ViJc plurima aliain tota quadragefima qua?ft.ione. BeatiisIoannesdeCapiitrano,qui do<5trina, & miraculisEcclcfiam Catholicam i)luftrauit,inlib. dePoteflatePapa?,parte2.fecunda?partisprincipa- lis,in argumento ccrauodccimo pag. ^. cditionis Venet??anni !588,P^4,inqt^t, Vrmctpes tnjptritua- Ubus, debttfimiltter tn temporaitbus emmere , vt tan- quatn dtgmorpropter emtnentiam.fupnmus tn omni- bu. babeatur. S.AntoninusFlorentia? Archiepifcopus, Virar- que fandtus,acdoctus,atqueabonaniadulandi fpe„ ciealieniffimus,infummaiuapar. :.tit. 22.cap.3-5. l.TaUs, mquit,^/? pote&as lwperatorum,Regum, cr Vrincipum^qutaper Pap«m habet infntni,regiUarit & confirmarifibona eji: &pcr ipfum habct mltcari, & condemnartjibona non ejL I tem c. r>W0tfyrk, ditur,quifubiettus non efi Dei Vicario,& EcclefiafH- c&poteftati: nullus crgoRex ^nullut temporilis Vnn~ ceps,cuiufcunque conditionis exifiatjxapipoieft . (i Chriftianumfefateri vult nomine ,& rc: quia etiam in temporalibuspoteftatifupremxjpn ituaUfubiji t d*+ bent. PetrusdeMonte Venetus3&"Epifcopu<;Brixien- fis,inMonarchiapartei.qu£ftione4.iti fine, Mag- tJdm,inc[uit9habet poteftatem Papafuper Imperato- rem^qma ex deltfto eum depcnit. Petrus Ancharanus in cap.Canonum lratuta, num. 6.dc conftit. Papa, inqui t, habet vtrun^.pUdu um,& f.tperioritatemad impertum, & hinc efl\ tfuud Jmpcratorem coronat, & tnungit, & quandtque de+ ponit. Syluefter Pricras Ord. Praedic.Thcologus, & Canoniitadocliffimusjin Sumu«,verbo, pjpa, nu, io.Papa,inqiut,poteft etiger**linperatcrem per feip~ fum immediate,quande ex iufta ; & rationabilt cau* facxpediret: quia principalu agentis habentis dirL gere emnesfideles adpaccm^&finemfyiritualem, eft eltgere tmniftros.&c infra: PofV/?(Papa Imperato- rcm^dignum excommunicatione excommuwcarei& dignum depofitione deponerc.Sc num.n. #4^f(Papa jji Re^es,& Principes Chriftianos omnes ) vniuer* filemjpiritualium, & temporalium iurifdtctionem. &: infra: Potefi ex rationabili caufa deponere. Aitenfis in Summa,prima par. lib.i.tit. 64.art.4. p^.ioi.Ex pradictis^n^uit, collige , quod Principes feculiy& Domini tcmporales,non tantumpropter hdu reftmfuamfed etiampropter negligentiam extirpan- Ai Imreftm aliQruWjfwtfxcQmmumcar)di,at Ecciefia depo- II SCRIPTORES ITALT deponendi,de terris fuu expellendi,& terrt, eorum cccupanda. CatholicUpoJfunt exponi,& idem, ftPrin- ceps t irca Regnum,& iuslitiamfaciendamjnuentus fuentnegligensjnftiifuiens, & inepttu: VndeZacha- rias depofuit Childeruum , & Innocentius Othe- nem. Nicolaus AbbasPanormitanus,incap.folita;, de maior.&" obed.num.7. Papa, inquit , poteft rationa- biiiter increpare Imperatorem , & alios Principesfe- culares: & non mirum,nampoteft eos ex caufa depo- tf^.idemdocetin cap./Vr venerabilem3Q^i filij fintlegitimi, Ioannesde Anania, Archidiaconus Bononienfis inca.licet,dcvoto,num.io.P4/>4,inquit,/>r/«4f lai- cum ordine genitura, quia habet poteftatem fuper 7Leges,& Regna.Vnde deponit Imperatortm. Bartholus in li.fi Imperator C.de legibus , num. ^.ItiSyinqui^eligendi.Imperatorem habent Principes de Alemania}& tu&pr\mndifolus.Papa habet. Baldus in procemio ff. vet.So/j/^inquit, Papapri- uat Imperatorcm. Petrus Andreas Gambara,in tracl.De officio , & poteftateLegatilib.2. tit. de Varijs ordinariotum nominibus,nu. 220.^0/^, inquit,Prf/M deponit Im- peratorem,& Reges, demeritU fuadentibm. Keftaurus Caftaldus , in lib. de Imperatorc , qu. li.Solus^nquitiPapafme Concilio deponit Imperato- rem,quia Papd,& Chrisli vnum eft tribunal.& infra, Tapaprtncipem quantumcunque exemptum 3fi expe- dit,punitt& deponit. DominicusCardinalisTufcus vir docliffimus, quiadhuc viuit,& magnum opus ante paucos an- nosedidit,in fextotomo Practicarum conclufio- num, De Potest. Papae. i$ num, verbo, Papa, multos auclores citat ad hoc ip- fum propofitum: ad eum,fi quis plures au&ores ve- lit,lec"toremremitto. SENTEIS/JI A ILLV STR IV M Scriptorum nationis Ga//icaltoqutn fi ntillo mod& adtepertineret,&is, dicentibus Apoftolis ,ecce duo gladij htc: non refpondijfet Domtnus,fatis eft.fed nimis esl. Vterq? ergo "Ecclefu, &Jptritttalis ftiltcetgladtus, &matertalts.Sedis quidcmpro Ecclefia,iUe vero , & ab Ecclefia exerendtts eft , tlle Sacerdotis , is mtlitis manu,fedfane adnutumjacerdotis , & tujfum Itnpe- ratoris.hxc Sandus Bcrnardus,qui certe non dice- ret,gladium materialem Ecclefi^efte, & non folii pro Ecclefia exerendum, fed etiam adnutumSa- cerdotis exerendum , fi cum Barclaio exiftimaret, poteftarem in temporalibus millo modo adEccle- fiam,eiufq; prsefidem pertinere. Sed de hac fenten- tia fuo loco plura dicemus. Pctrus de Palude Patriarcha Hierofolymitanus, vir^locl:irfimusin traft.Decaufa immediataEccle- fiaftic^ ooteftatis art.4. qui eft de poteftate Papar, frc loquitur Jicetpapa non habeat confirmare quem- HbetRegem,qui confcnfu populi aprmctpioKegnum djfumpfit: tamenpotesl deponere omnem talem, non fQlumpropterbsxefim^aiitfchifma^aut almd crimm inf- H SCRIPTORES GaLLI intolerabileint>opulo ■> fed etiam propter infufflcien- ' tiam,vtpotefiquisid'.otafenfu,vel hmotens viribm tnReg'io^rde!ftt,& propter eius infnfficientiam Re- ■gnumfideliufflpericlttaretur.fc infra,reddens ratio- rem ahyQtiia Papa eft fuperior injpiritualibus>& per confequens in temporalibus3 qudntum necejfe efi pro bonofpintuali. Durandus Epifcopus Meldenenfis Theologus infigni?,in 1 ib.de Origineiurifdicl-ionum, quxft.j. Qtdajnqvdt, vtraq^poteslaf temporalis, &Jpiritua- lis eft necejfai ta , ideb vtranque poteslatem ( Chri- fa\s)contulit Petro.Sc infra: iftifunt veritermiritiu- fifliftionisfpiritudlis & temporalis afundatione Ec- flefia,quos trs.nsgredi non Itcet,- qma iurifdittio tem- poraltsmllowcdoje extendtt adfpiritualia , dequL bus nihil noutt: iurtfdiclio verbfpirttualts fe extendit p/iwb.&prim ipalitcr adjpiritualia ,fecundario ve- rb,&per quandam ccnfequentiam fe extendit ad a- cliones hominum circa temporalia, qua ordinantur adjpiritualta tanquam adfinenu Hrueus Brito Ord.Prxdic.Magifter Generalis,& TheologasacutiOimuSjtracl. dePoteflate Papa\ §. Ad euidentiam fecundi,fic Ioquitur,^P*z/>4;w/w- thietcorrigere omnem abufum tam poteftarts Eccle- ftafttc<£,quam terrenxin quocunque exislente depo- pulo Clrnftiaxo. [acohus Almain in tra&.de Suprema poteflate Ecclefiaitica,&: temporali,qua?ft.2.principali, quae cll de fuprema poteftate laica, cap.f . ad tertiam al- Jegationem,P^/>^,inquit./»pfr/? lmperatorem depo- nere in duobus cafibucprimus , pro crimine pure Jpiru tualt,vt efl barefisfecundus^quando illi, adquosfpe» #at iure ordinario ,Jiwt negligentes ipsti deponere. Ibid. DS POTEST. PAPAEi tf- Ibid.adquartam allegationem, (icait,Sigens impc~ rtf efficeretur h&retica.vel transferret fe ad aliam fc- ftam dimittendofeftam Cbrislianam : poffet propter hoc Papa tllamgentem priuaridignitate Imperiali, &ftc transferri in aliamgentem. Henricus Card.Oftienfis in Summatit.de Harre- ticis.§.Quapoenapunianrurnu.n. Nota, inq'iir,#» Domini teporales3nonfb!umpropterfuam b&reftmfed etiam alioru,quod (umpoffuntadmoniti exterminare neghguntiexcomunicaripoff:tnt>& terr&ipforum ex- poni Catbolicis occupand&A de, (i Prinreps neghgens inueniretur circarcgimen,& tufitttafn tenda. Vnde Zacbarias Papa depofuit Cbtldericu Rege Francoru. PetrusBertrandusCard.&Epifcopus Eduenfic, intracl.deOi-igineiurifdi&.quxft.^.niim.?. Pute- ftas,inquit.Jptrttualis dtbet dominari omnihumanst creatur&: & quemadmodum \efusCbriftus,dumfuit in hoc mundo, & etiam ab &terno naturalU Dommut fuit,& de iure naturalt in Imperatores , & qtiofun- que alios depofitionts,& damnatiomsfente*ttasferre focuiffet: ita eadem ratione eius Vicarius. IoannesdeSylua,tracl.dcBeneficiopar.3.qu3ef. Z.Et Papa,inquit,poteft deponere Regem. Stephanus Aufrenus, i n tracl. de Poteftate fecu- larium, nu.f. &" 6. Papa, inquit, ipfum Imperatorem tanquaminferioremdeftituit^extgctitibus caufis :& w omnibus arduis negocijs, & maximis difficultatibus gencrantibusfcandalumin Chrislianitate , Papano- teft huiufinodi maioritatis ratione fe intromittcre, etiaminter laicos,& cxercere huiufmodtpotellatem fibia Deoattrtbutam. Gulielmus Durandus Epifc. Mimatenn\,fpecu- lator vulgo diclus,in ipeculo lib.i.tit.de Lega co. §. 5 Nunc \6 SCRTPTORES GALLI Nuncoftendendum num. 17. P.tpa, inquit, deboriit Imperatorempropter ipfiut intquitates,& dat(Vv\r\- cipibas)curatore s vbi ipfifint tnutiles adregendm. loannes Faber in Jegem primam, num. 10. C. de fummaTrinit.&fid.Catholica.^, inquit,rff Piu panoneft duVium,quinfit fupenor omriibm Chriftta- nis< & in temboraltfris, & in Jfimt»aiibus . & i fris Cum agitur aepraiudtcio antma,veipopuii , Papa po- tesl,& debet prouidere,&fineceJfefit,tfuofcun^ Re- ges deponere. AegydiusBelIame:-aEp'Tc. Auenionenfis, intik Alius.if.q.^.num.t.ficaitrP^/J^V^t/^w^rm- peratorem , qui ab eo temporalitatem recogvnfctt. Sc infra, Etiam alios Reges, lic et ab eo R -^na fua 4,inquit, transfert Imperium , <£ c o«/*r- »wf Imperatore,eieclu canonice inungit, & coronati & cetumace,&perfecutrreEcciefm Imperiopriuat. IoannesdeTurrecrennra S. R. E.Card doctiffi- mu5,inSummadeEcclefialib. i. cap. 113. propofi- tionc quarta,docet, Papaiurepaparus no babere ex- traprincipatumfuum Ecciefiafitcum poteftatemin teporahbm dtrecleilcA cap. 114. docer pcr iexdecim conclufiones , Paptm in ordine adfpirttualia babere toteftatem ampitfttmam in temporaitbm . Refcram hoc loco vnam tantum conclulionem. Quartapre- pofitio, RomanmPontfex videturiurifditttonemetti intemporaitbm babere, quiar.on foium Principesfe- tulares circa vfumfu& iurifdiclionis delinquentespe- teftper cenfuram Ecciefiafticam coercemverkm etti notabiltter negiigentes a dignitate deponere . Vide- at lector cotum caput, & commentarium eiufdeoi aucloris in cap. Aiim.iUq.6. Cyprianus Benetus Aragonenfis Ordin. Prardic. inlibroDeprima orbis Ccds, in refp. ad fextum pro i.parte conclufionis primae . In traditione , in- quit, ciauium inciudttur etiam collatio terrenarum poteftatum proconferuatione bonorumjpirituaiium. Francifcus Vi&ona Ord. Prardic. de Poteihte EcclefixReleciione i.q 5.prop*8. /«/£,inquit, dd finem ftnritttaiem Papa babet ampiifitmampote- ftatem temporalemfuper omnes Prim ipes, & Reges, & 1 mperatorem. & i n fra, Qua io necejfe eji adftnem Jptrituaiem.poteft nonfilum omnia,qu. i.afler. z.Iure, inquit, Eccleftaslicopcr fummi Ponti- ficu auttoritatcm , atque fententiam, omninbpotcft qux dcminio, &prdattoneergafubditospriuar'tpr$- p tcr peccatum Apoftafia afide , nequc cft dc hac affcr- tione dubium vllum apud vcre Orthodoxos* _ GulielmusdeMonferat Catalanus, in traft. de ^ucceffionc Regum.num.30. Papa, inquit, Vicarim Chrisli cum caufa poteft quemcunquc Chriftianum Principempriuare, proutpriuanit, & dcpofuit Chil- dericum Regem Francia, & in emlocum Pipinum in- ftituit, & Romanum Impcrium a Gr&cu translultt in Germanos. Alphonfus Aluarez,in SpecuIo,cap.i6. Hinc,in- quit, cft, qu$d (Papa) Imperiumtransfcrre poteft dc certogtnere perfonarumycum maxima caufa ad aliud £cnut : 8c i nfra. Et ipfum Impcraterem, tanquam in- fertorem deflituit exigentibus caufis maxtmu, & ar- duis. Antonius Cordubenfis Ord. Minor. lib.i. Qu*- (iionzvij.quxil.^.dub.^PoteslaSyinqukfCiuilufub^ ietta eftyKo quidempoteftati teporali Papa ; fcdjpirt- tuali aliquo mudo, in cafu nccefttatu , velmagna vtt- litatiifttritualiu. Et Ecclefia,& maximc Papa,hab$t p$t$ttatet & auchrtratcmiveliHrtfditti$ne aliquam ttm- Dl P © TEf T. P A P AI. ai temporafe in ordine ddfinejpiritualefuper oes bomi- nes%&Principes, & res oes,& Reona totius Mundi. Ludouicus Molina, to.r. de iuft. & iurc, tract.i. difp.29.concl,3. Poteslas, inquit, JpirituaHsfummi Pontificis ddfinem fuper naturalem adiunclam quafi §x confequenti habetfupremam , & amplifttmampo- tcfiatem iurifdittionis temporalkfitper omnes Reges> & reliquos,quifuntde Ecclefia',pr<£cisctamenquan- tumpoftulatfinisfupematuralis, ad quemjpiritualit foteslas ordmatur. Quare fiidexigatfinis fupcrnatu- ralis, potesl fumnmPontifex deponsre Reges , eosi^ Regnisjuitpriuare. DidacusCouarruuias, intracT:. deRcftitutionc fuperRcgulam,P^f4r«w,p.i.$ 9.num.7. Hac, in- apit, fententia vera ell in hocfenfu,vt Papa vere ha- beat poteftatem temporalem etiam fuper Imperato- rem, quatenus ea vtilis , & necejjaria fit ad Ecclefid Catholicd regimen,& Jpiritualis poteftatis vfum. Ferdinandus Vafquius,lib.i. Illuftrium contro- uerfiarum,cap.*i. Caterum,mc\v\it,Papahabet etia iurifdtftionem in temporalibus , quatenus neceffaria funt adjptritualium expeditionem. &infra, idquod ddmittunt communiter vtriufq?partu fautores. MichaeldeAninyon,in tracl.de VnitJteOuilis, fcPaftoris,num.rz.Pf«« Papam, inquit, eftvtraqt fupremapotcftasjicct nohabcat vsugladijteporalis: & quidpoteftas Papa immediate a Deo emanauit,& ipfifoli Deofubeft:poteftas verb Imperatoris a Vkd- rto Chrifii , cuieftfubordinatdiideb Papapoteft lm- feriu de certo genere perfonaru transferre ad aliud, & Imperatore vngit,& coronat,cofirmat, approbdt, & reprobdt,dc etiam deponit caufis exigcnttbus. Acartinus Nauarrus,in Comment.ad cap. Nouit. 1 3 «clu- 1* SCRIPTORES GERMANI de Tudicijs Notab.3.num.4i.P<>f yut fui lnrperij habena moderetur eof- B 4 demi t* SCRIPTORIS GERMANI dem,infuam mutub,& totius corporis vtilitatem c atiquo , iiim Regemftbi verbo tenusprapo- fuit,negocio quoque , quodtunc traclabatur attento: quodtunc aptcvidebimns, ftpofterioraeiusfacla, & fcftpta qv«r*mus. Vide anfe Magtftrum& Impera^ terun a- £ tgum non arbitraretur, tumpoft prtutle* gtA vLiim Semtoripresbytero , & AbbattXenode- sfhij Fr^uorumdneclafubintermindtiom itgnit*- tis}& ■hottcris inweiusviohtmconclufit; hsrc ille, qui conunu6asbiungitduopriuiIcgia$ancl:iGre- goiij,i}i:ibu5minaturJlegibusRegnorumamiffio- nem ii priuilegia illa vioiare prajumerent. KeginaIdusPoIus,S3ni5>a?RomanapEccIefiafCar-. dinalis,in Iib.de fumnioPontifice>cap.8.£.v<7«tRegent tttm Regno ab obedientia veftra dtjcejjurumymfi core- vamrejiituatis,eumtfc ab anatbemate ubfiluatv.ln- telligi poteft etiam ex hiftoricis , qui tdlantur,ve- titum fuiifeab VrbanoPontifice,nediademaregiu Phi Jippo exeomunicato imponeretur. Vide ChrO- nicu Io.Naucleri,Gener.37.Paulu Aemilium,lib.$. in Rege ^S.Papiriu Maifoniu, Annal.lib.3. Adde etia quod fcribitur,in Summario, fiue Copendio hifto- riarum Francicarii Nicolai Vignerijjtoto temporc «juo Philippus fubanathemate vixit, in publicis icripturis no fuiife pofitum de more, regnante Pbi- UppOi fed, regnante Cbrifto j quiavidelicetRegem excommunicatum pro Regepopulus non habebar. Adhsec, Innocentius III. Pontifexanno tiif. Concilium generale Lateranenfe,quod iure maxi- mumdicifoletjconuocauit : adfueruntenimcum ipfo fummo Pontifice PatriarchaeOrientalesduo per fe,C6ftantinopolitanus,&" Hierofolymitanus: duoperLegato*, Alexandrinus, & Antiochenus, Archiepifcopifeptuaginta, Epifcopi quadringeri- tiduodccim,Abbates,Priores conuentuales oftin- genti , Legatilmperatorum Occidentis, & Orien- tis,Regumver6,Hierofolymar,Fran6i2e,Hifpaniap, Anglic,& Cypr.In hoc igitur Orbis Chriftiani ce- Jebernmo coucntu editus eft Cano , qui eft ordine tertius,aduerfus hereticos inhec verbz,Excomuni- eamus , & anathetnattzamtts omne b&refim extollen- temfe aduerfus hanc fanttam Orthodoxam Catboli- camjidem, quamfuperm expofuimus , &c. &r infra, Si verb Domims temporalis admonitus ab Ecclejia, terramfuampurgaremglexerit ab htreticafadita- tc,per P R • P O T fi 5 T. P A P AE $1 tt,per llttropolitahHmy&Comprouincialcs tptfc*- pos excommunicationts vmculo innodetur. Etftfatis. facere contempferit ir.fr * annum , fionificctur hoc fummo Pontifici , vt extunc ipfe V/fiiios ao eimfide- Utate denunctet abf>Ltosy& tcrram exponat Catbo. licu occupandamyqui eam cxtermtnatu ha\ ettusf.ne vlia contradittione pofideant,& infidetpuntate cotu ferucnt ffaluo ture Domini principalts , dummodofu- per hoc ipfe nullum prdttet ob.laculum, r.rc aliquod vupedtmcntumopponat , eadcm nihitsmtnuslegefer- uata circa cos, qui non habent Dominosprtncipales. Quid hic Barclains diceret ?• fi haec non eft Ecclefias Cutholica? vox,vbi obfecro eam inueniemus ? & d efr ( vc veriflime eft ) qui eam audire contemnir, vt Barclaiiis fecit, an non vt Ethnicus, & publicanus, &nulldmcdo Chriftianus, &piushabendusent? £ non habet fummus Pontifex poteftatem in terris* difponendidetemporalibus vfq; ad depoiiticnem Pnncipum eorum,qui vel ipfi heretici funt,vel hf- rcticisquoquomodofauent, curincditionehuius Canonisnuilusextanto numcro reclamamt? cur ne vnus quidem cx tot Imperatorum,& Regmr, O- ratoribus mutire aufus eft ? Nondum videiicet pa- rafiti Principum teraporalium exorti fuerant^qui^ vtregnatemporaliaftabilire videantur, Regnum «ternum ijs,quibus adulantur,eripiunt. Sedaddamus, &LugdunenfeConciIium. Ergo Innocentius IHI.Pontifexannofalutis 11+5. Lug- duni genenle Concilium celebrauit,in quo pr^ter Archiepifcopos & fcpifcopos vndique euocatos, interfuerunt etiam Balduinus Imperator Onentis cumalijsmultisPrincipibus.SanclumquoqueLu- domcura Fraacorum RegeraeotcmporcLugduni Fraau 3* €OKCTLIA fuifTej&Pantificiadfuiflc, teftantur AEmilitu, 8c Nauclcrus. Atque in conucntu illo, Ecclefiam vni- uerfamfinedubioreprefentante, lataeftfententia in Fridericum II. Impcratorcm in harc verba, Nos itaquefuperpramifiis, & quampluribus alijs ciiu nc+ fandis excefiibus,cumfiatribm noslris,&fantto Con- iiiiOy deliberationeprahabita diltgeti,cumlefu Chri- /?/ vicesjtcet immeriti, tencamm in terris , nobis% in B.Petriperfina dittumfit, Quodcunqueligauerisfk- ftrterrarn,ligatum ertt &in ccelis,memoratum Prin- tipem,quifc lmperio,& Regnis,omnify honore,& di- grittatercddiditindignum, quique propter fitas ini- quitatcsfa Deo ne rcgnet,veiimperet efl abiettwfuit ligatumpeccatis, &abiettum, omnifa honore,& di~ gmtate priuatu a Domino oftendimus , & dcnuncta- tnus>& nihilominmfentetiandopriuamusi omnes qui tifidelitatis iurameto tenentur attritti , a iurament* huiufmodiperpetuo abfeluites,auttoritate Apoftolic* frmiter inhibendo,nc quifqua de ctXcrofibi tanquam j mperatoripareat, &intendatt decernendo quoslibet, 4§ui ei deinceps vcluti Imperatori.velRegi confiliu,vtl duxiliu prakiterint,fiufau$re, tpfofatto excommu- picationisfintentUfubiacere. lllt autem ad quos in eodcm lmperio,Impcratorisfpettat elettio, eligant li- bere fuccejforcm . Deprafato Sictlu Regno prouidere (urabtmus , cum eorundem fratrum noftrorum confi- hoyficut vidermnts expedire. Haec fententia eft fum- miPontificistoto approbante Concilio, hoc eft, tota eonfentientc,& Jaudante Chriftianorum Prar- fulum vniuerfitate : & tamen audet vnus nefcio «uiscontradifputare, &librumfuuminlu$eme- dcre,atque imperitorum ocuiosfafcinarc. Quod fi ingulapcr fc Cencilia Catholic* Ecclcfiar, prar- fcrtim DS POTE5T. PAPA«. # fertim cum in i js prarfidet fummus Pantifex, fidera ampliffimamfaciunt,vtneminifas fitcontra fen- ttrejquanta temeritas efTet,fi quis decem eoncilijs frequencifiimis, fimuliunitis, contradicereaude- ret?Nam t tiam fi Concilia ifta diuerfis locis , & te- poribus habita fint , tamen facile poffunt ante ocu- losmentisomniafimul conftitui, & ex omnibus vnum maximu,& numerofiffiruum fieri, vbi fimul confpicianturGregorius Vll.Viclor lll.Vrbanus tl.Pafchalis II. Gelafius II, Callixtus II» (nnocen- tius III.& InnocentiuslV.SanclifiimiomneSjdo- &iflImiquePontifices, apoftolicapoteftate, Reges hsreticos, vel h*reticorum patronos excommunU cantes,atque a Regni folio deponentes; & fimul o- mnes Praefules Ecclefiarum cumLegatisomnium fere Principum fententias tantorum Pontificum, vt iuftifilmas approbantes & collaudates. Certe fi Barclaius,aut quicunqj illi fimilis eft, in eiufmodi couentu introduceretur,rairii eft, fi loqui auderet, imbfinocontinuoobmutefceret.S.Auguft.lib.r.in. lulianu,cap.2.C6cil.Pal^ftinu Epifcopoi u i4.fatis magn^ auctoritatis futuru exiftimauitad vnius Iu- lianiaudaciacomprimendajcurigiturnon multo ■ magis valeant ad vnius Barclaij temeritatem dam- nandaEpifcopifupramille,quiin lo.Concilijsco- uencrunt? Hanc igitur fententiam Ecclefia? Catho- licse , quam in meis Difputationibus de fummo P6* tifice, cum iuuenis adhuceiTem, breuiterattige- rara , cogor nunc aduerfus Gulielmum Barciaiurn fenexdefendere : quem fanelaboremabhomine, qui feCatholicum profitetur * mihi adferendum, fufpicatus nunqua fuifTem.Nam eos,qui foris funt, & affidue contramc fcribunt,nihil moror. C DM T>E EXCVSATIONE B ARCLA I L C A P V T L poteftatePape fciipferitjquodfcripiit.Acprimum probat, licuiifeiibifententiamfuamdicere, quia multi alij Catholici id fecerunt. § si compiures,inqim,tum Theologi,tum Iurecon- fulti.alijpofi ahos in eandem hanc qu&ftionem exctt- tiendam mcubueruKt, necpriorum de ea tudiciumfe- quenttum Scripiorumfentitijsprdudicauit; cur non & ego aliquemindagand&veritatu locum (quandt- quidemin eofiudto atatemconfumpfi) meomihiquo- dammodo mre vind'uem\~\ At quanti momenti iit ha?c ratio,vcl ex eo poteft intelligi, quodnefuoquidemhxredi, auc amico fingulari perfuaiit. Cur enim harres ipiius,aut qui- cunque fuit, qui librum eius edidit, qui cerceami- ciifimus fuit,& nomen fuum,& Typographi,cV Jo- ci,in quo liber editus eft,fiIentio inuoluedum cen- fuit,nifi quia no iine caufa exiitimauit,non licuiffc au&oriimpunefcriberequodfcripiit? Nam alio- qui harreticorum omniu eiToresexcufaripoifenr. Ergo licuit Otholicis fcriproribus, quiconfenti- untinre, difputare demodo: nonlicuitBarclaio aduerfus omnes aliosScriptores, atque aduerfus Conciliorum, eciamgeneraliumfcntentiam, ne- gare C A P V T I. # gareomninopoteftatemSiimmiPontiricisintem- poralibus: quemadmodum licuit, & IicetSchola- fticis DocToribus, qui confitentur in Deo vnitatera pfTentiaeJcum Trinitateperfonarum, rrtulta difpa. jtarcdeattributisfifTenti* diuina?, & perfonarum con(titutione:f:'.dnonlicuit Arianisvetenbus, 8c noui:, vcl effentiasDei fcribendomultiplicarCj vel Trinitaterti confundere.Pari ratione, licuit, 8c jicet Catholicis Docloribus, qui confentiunt cs fcbftantia fcptem Sacramcntorum , difputarede multis^quradniei fttndamenta non pertinerit; nft tamen licet^nec licuit fe&arijs Lutheranis, & Cal- uiniftis tam mul ta fcribcre, contra fubftantiam, 8c numerum Sacramentorum: quodidcmdealijsFi- dci dogmatibus dici poteft.fubiuhgit Barclaius. § Moncndtv in primu Leclor eft,onwi me rcueren- tia3& beneuolenrta Sedem Mam profecjni necid aut ■kic,aut altbt agere, xt debit&poteftatii, & di{ yiratii d decedat Vicario Chvifti, &fuccejjor i Sartfttt rum Apoftoldrum Petri.&Pault.'] Ad hoc videtur fim i Je efle ei,quod fcribit S. Mar- | cuscap. 15. Pcroutiebant caput eius arundine ,& p4* , mntes ^enuaadorabante h m :8 quodfcnbir S.ioarii cap.19. Veniebant adeum,& dicebdnt, AueRcx lu- ' daor/Wh& dabant ei alapas.Sic enim Barclatus om- ■ nireuerentia^cV beneuolentiaprofcquiturapoilo- lic?m Sedcm , fed interim potdlatem cius fere du midiat : addit poftea, § F.os rtacj; obfecro qui arfe me bono,rt opinor^ani- mofcripfcrunt ,ne indignentw *,aut fuccenfeant, (iab iUorum opinione receffero: neque enim (vt cur.ifincld Vtno loquar epift. 11 r. ) quorumltbet di/putatto- nes,quamua Caiboltcorum , & laudatoru bmmttrd, C » veluti & C A P V T I. velutifcripturas canonicas habtre debenm, &c.] Ategononindignor, nequefuccenieo, qubdaj meaopinione, velBarclaius, velaliusquicunque receflerir: fed illud arquo animo ferre non poflum, qubd a communi Scriptorum fentenria inretam graui,imb etiam a Conciliorum vniuerfalium fen- fu,&confenfuvllusrecedat. tt quamuis nonde- beamuslibris do&ormn, quantumuisCatholtco- rum, cV landatorum hominumeamreuerentiam, quam Scripturis fanctis dcbemus : tamcn negari nonpoteit, quin communi Scriptorum fententiac uuihu omnino tribui debeat,vt a temeritate excu- fari non poffit,qui contra torrentem Doclorum,vt dicifoler,fcribendonititur.Namipfeidemfanclus Auguftinus,qui fcripferat, difputationesquorum- libet hominum nullo modo aequandas efle au&ori- tati fcripturarum diuinarum j luliani temeritatem arguit,qu6dfeauderetopponerevudecimfcriptQ. ribus Catholicis,qirorum verba,& fententias dili- genter expendit lib.i.cap.2.& lib.z.cap.vlt.aduer- iuslulianum. Deinde Barclaius ad rem propius accedensre- fert duas Catholicorum fententias. Alteram,quam pleriqueCanoniit.2rumfequuntur,quodinfumrno Pontifice fit poteflas vtraque fpiritualis,cV tempo* ralis,vtChriiti Vicariuseit.Alteram,qua?Theolo- gis fere communis eft,quod Poteftas fummi Ponti- ficis, vt Chrifli Vicarius efl, fpiritualis propric, ac per fe flt , fed tamenpereamdifponere poffitde ternporalibus, vt adfpiritualiaardinantur. Tum fentetiam fuam3pro qua nullum Catholicum fcri- ptorem citat,ita proponit. Mibi verb, inquit, neut ra ifiarum opmionum,qua~ tum Capvt I. %j tttm ad temporalem poteftatem, fatuftrma vifa eft. Sc paulb infi a , Theoloot itaquc iflt Canonftarum opi- monemprobifitme refellunt , fed pace ipforum dtcam, nec ipfimeliusfentiunt."\ Hxc ille, qui fatis aperte fe prodit, tamquam al- tcrum Ifmaelem e regione vniueiforum fratrnm fuorum fixiffe tabernaculum, vt manus eius contra omnes efTent.Gen, \6. Extremam partem primi ca~ pitis totam confumit in refutatione, vel potius ir- rifione Bozij, quicumfeTheologumproficeatur, Canoniftarumopinioniadhxreremaluit. Dcqua re nihil habeoquod dicam : nam Bozij opinionem, neque refutare, neque defendere ftatui j fed id tan- tum,in quo Catholici omncs conueniunt,&' in quo aBarcIaioomnesdiffidemus, confirmare, meque ipfe ab eiufdem Barclaij obiectionibus propugna- redecreuk EXCVt ITVR PRlTiCTPIVM fiue fundamentum do£trin& Barelatj. Capvt II. IN feamdo capite Barclaius fundamcnta iacere aggrediturdoclrinajfu3B-:qaorumvnum,acfor- teprimariumeft, PoteftatemEcclefiaslicam, & Politicam iure dimno diftmttas, &feparatas ejfe, vt0 quamuU amba a Deofmt , vtraque jiiis termtm c$n~ ckifa in alteriusfines inuaderefuo iure nequeat, neti- triqueinakeramimpertumfit. Ad probandumhoc principium adducit Czn.Uuofunt&.Ckmadveru, iift.96xap.N$uit>dc Iudicijs,cap.p?r vencrabiiem, C * Quh $8 Cafvt II. Qwfilijfat tegttimi, S.Bernardum Iib.i. de Confid. Ioan. Priedoncm lib. x. deLibertate Chriftiana, cap.i. £■: Holiurn Cordubenfem Epifcopum, apud Athanafium inepift. adfolitariam vitam agentes. Atqui hocprincipiuin , fiue funda.mentum in vltima particula falfumomninbeffecotendimus, in illis vidchcet vltimis verbis , Neutrify in alte- fam imperinm fit.S iqiiidem a ffi rjnam u s , E ccl efi afti- campoteftatem^difUn&amquidemcftea Politica, fedea non modo nobiliorem , verum etiam ita fuperiorem efTe.vteam dirigere,&rcorrigere, & ia certis cafibus, in ordine videlicetad finem fpiritu- ajem,& vitarn aetcrnam, eidem imperare polfit. Neque vitima illa particula,videlicef:N>#fr/^ in alteram imperium fit ,inucnitur in teftimonijs al- JegatisfiueexCanonibus, fiueexDo&oribus. In Can. Duofeifiti quidefumptuseftexepift. Gelafij Papas primi,ad Anaftafium Imperatorem , haec ha- bentur, Duo Junt quippe Imperator Augufte , qutbus principxliter teunius Iric regitur , auttoritas feacra Ponttficum , & regalis Potefeas : tn qmbus tantogra- uiuseslpondus Sacerdotum , quanto etiampro ipfts regnmmbus homimtm in diuinofiint redditurt examU ne rationem. & infra, Nosli itaque ex iliorum te pen- iere iudicio.non tllos ad tuam pojfe redigi voluntatem. Ha'C ibi : vbi non foliim non habetur , quodBar- elaiusdicit, Neutrtinalteramimpertumejfe ; fed habetur omninb contrarium : nam fi Pontifex red- diturus eft Deo rationerri proregiminibushomi- num,certe dirigere debetea regimina, 6Vfiforto deuiant corngeie, atquein viamreducere . Quo modoautem pcteftdirigere, &corrigerchumana regimina,fi nulitfm in ea imperiura habet? Fari CAP7T II, 3* pari ratione in Canonc , Cum adverum, qui ex epiftola Nicolai Paparprimi, adMichaelcm im- peratorem, fumptuseft,nonhabentur lJIaverba, Neutrt tndlterAm impcrtume/fe . Harc enim func rerbaPontificisNicolai : Cum ddvertvn ventum esl, vltrafibincc imperator iura pontificatas arri- puittnec Ponttfexmmcn ImperatoriumvfirpAuix: quoniam medtator Dei ,& homtnumhomo Chriflut Je/tts atlibuiproprijs, & dignitatibus dislinctts ojfu ciapotcftttis vtriufque dt/crcuit, Hic quoquenuilo verbo indicatur , Neutram poteftatem inalteram habere imperium , fcdfo- lumdifcretasefTea<5Hbus,dignitatibus, & officijs. fct quoniam idem Nicolaus, paulo poft fubiun- git, Chriftianos lmpcratores egere Ponrificum minifterioproa?ternavita;&contra Pontificesvti legibusimperialibusprocurfu tantum vitae tem- poralisrapertiffime indicatur finem poteftatis po- tificia», fupcriorcm efTefinipoteftatispoIiticar, ac per hocpoteftatem Pontificum imperium habe- rc fuper politicam poteftatem, quatcnus opus eft vtpoteftas politicanon impediat adeptionem vita? atternx.ad quam a potificia poteftate dir igen- daeftrSicetiamincap. Noutty deiudic. cVincap. Vcr venerabilem,Qui filij fint Iegitimi,qu£ funt In- nocentij 1 1 1.Pontificismihil omnino habetur,vn- decolligipoffit, politicam potcftatem fpirituali, fiue Ecclefiaftice poteftati no efte fubieclam : alio- qui non decreuiffet lucm Pontifex in Concilio Lateranenfigenerali,cap. 3,pofTe principes farculi per ApoftolicamSedemPrincipatupriiiarijfineg- ligentcs effent in purgandis terris fuis ab harretiea labe,& admonitiabEpifcopis,nv>n obedirent. Nc- C 4 que fo CapvtII. que idem lpfeOlhonem IV.Imperatoredepoiin/-. fet,fi exiftimaffet , poteftati Ecclefiaftica; nullurn imperium effe in politicam poteftatem . Sanclus quoque Bernardus in primo lib. de Confider.dicie quidem,Pontiricis poteftatem effe in peccata, & fpiritualemsfed idem S.Bernardus lib.4.de Confid. cap.4.vtrumquegladiumfpiritualem, &materia- Jem dicit effe ecclefie-,& materialem ad nututn Po- l"//7meuaginandumefre:quapfane non diceret,nifi crederet gladium materialem gladio fpirituali effe fubieclum . Porro de fentetia Ioan.Driedonis,nul la dubitatio effe poteftrnam dicit quidem,potefta* tes ecclefiafticam,& politicam effe difcretasjfed dicit etiam politicam ecclefiaftica? adeo debere ef- fe fubiecl:am,vt polfit Pontifex in ccrtis cafibus in ©rdine ad vitam arternam Reges, & Principes Re- gnisfuis,dominijfquepriuare,vtnosfupraallatis verbisipfiusindicauimus.DeniqueHofijEpifcop. CordubenfisverbaaSancloAthanafiocommemOb. rata,diftinc*tionemofficiorum vtriufquc potefta- tisdemonftrant, a?qualitatem non demonftrant: Tibi Deus, inquh,lmperiumcommtjit3nobi5 qusfunt lcclefuconcredidit: & quemadmodum , qui tuum lmperium malignis oculu carpit, contradtcit ordina- ttonidiuivdi ita&tucaue , ne qus, funt EccleftA tdte trabensjnagno crimini obnoxtuspMidatefiru ftum efttquA funt C&faris ca/ari , & qutDei Deo* Nequeigtturfaseftnobisin terris lmpertumtenere% nequetutjmtamatum, & facrorum poteftatem ha- bes Imperator , hax ille, qui non repugnat fanfto GregorioNazianzeno,quiOratione, adpopulum timore perculfum , & Prxfidem irafcentem aper- trjffime docetjEcclefiafticampoccftatcmitafe ha-r bcro Capvt II. 4* fcereadpoliticam,vt animafehabetadcorpus: a- nimamaute^ra?effecorpori,illudq;regere,eiqu$ imperarenemovnquamindubiumreuocauit. Pergit deinde Barclaius,&: Bozium exagitar, e- iufquerefponfiones,&difputationesrefelJit:qua? ipfiBoziointegrarelinquomon enim dcfendenda fufcepi,nifiea,qua:caufamco;rirnunern,velme3rn> particularemattingunt:qualeeftiIhidquodinex- tremo capite Barclaius dicit, non pofte vnant poteftatemalteri fubordinari,^: fubiecla efTe,nifi dignitas, & ofiicium , quod cft in flibordinato, Ht etiam . in fubordinante . Nam fubiettionem, &fubordinationempoteftat'is politica? ad fcccle- fia(ticam,omnesCatholicidocemus:fed non om- nes admittimus quod Barclaius inde colligic . Harc cnimfubordinatio duobusmodispoteft intelligi: vnomodo,vtpoteftasquareftin fubordinato, de- riuetur a fubordinante, qualis eft poteftai Vicari;, quf deriuatur ab co , cuius eft Vicarius, & Legati. qua? diriuatur a Principe,qui eum legauit, & ludi- cis,fiue Pra?fidis,qua» deriuatur a Regej & tunc fine dubio poteftas fubordinantis includitpotcftatem fubordinati: alteromodo, vtvnanon detiuetur ab altera,fed ob id folum fubie<5ta, cV fuboirdinata fitalteri,quiafinisvniusfubijcitur3eVfubordina-. turfinialterius , qualis eft fubordinatio, &fub* ie&io variarum artium ad artem regendi po* pulos,qu*Regiadici poteft.Vereenimdixit Po*r ta. Ixcudent alijjpirantiamollm 4*- C A P T T II. Tu re°ere Imperio popuks Romanemement* Hdttbieruntartes. Arsenim rcgendi populosdiftin&a eft ab artibus, fculptoria, oratona, aftronomica,&alijsfimili- bus,neque vna deriuacur ab alia,neque vna propric alceramincludit;&tamen omnes iubordinantur, & fubiecla? funt arti regendi populos,vt poffic Rex ©mnesdirigercadcommunem populi vcilitacem, &nifipareantexterminare de regnofuo , vcl re- mouerc quoslibet artifkes, & alios fubftituerej queniam fiui artis Regise fubijciuntur,& fubor- dinanturfinesartium cxterarum.Iam igitur fi fub- iec~tio,& fubordinatio poteftatis politica? ad ec- clcfiafticam intelligatur priore modo , vtique fe- quitur,vtpoteftas politica coniuncla fit ecclefia- ftica?; ncque video quo modo id non repugnet vcr- bis Gelafij,Nicolai,& Innocentij Summoru Pon- tificum;necnonHcfij,Bernardi, Dricdonis: fedfi intelligatur pofteriore modo,vt nos cam intelligi- musjtum ratio, &exempla Barclaij nihil omninb eoncludunt: qucmadmodum enim ars Regia no in- cluditartem fculptoriam,neque fculptoria dcri- uatura Regia;& tamen arsRegia imperat fculpto- rixjeamque fubiectam,& fubordinatam habcr , & poteft,ac dsbec Rex Sculptori iubere, vt non pat ftatuas obfcenas,ne corrumpatur iuuetus; neq; exauro,velargcnto,vteametalla feruentur adv- fnmmagis neceflarium; neque ftatuas fuas nimis magno precio vendat,ad eoercendam auaritiam:fic ars ecclcfiaftica regendi animas,qux eft ars artium, feprsecipue refidec inPapa,non includit necefla- ribartcm rcgiam , neque necefle eft, vt omnia Hcgna deriuentur ab Ecciefia, & tamen quia fi- M CapvtIIT. 43 liseiusefrvitagterna,adquamfu.bordinanturom- nes alij fines; iu>ie&a,&fubar4inata eftilliars politicaregendi populns,& potefr, ac debet .Sum- mus Pontifex Regibus imperar^vt non abutantur poteftateRegiaadEcclefiameuertendam, ad hx- refesA'fchifmatafouenda,ad perniciem denique aeternamanimxfux,& populorum fibi fubicctoa rum;& (i non obtcmperent,cum admoniti fuerint, potefleosdeEcclefiapercenfuramexcommunica- tioniseijcere, & populosa iuramento fidelitatij abfoIuere,denique etiam eos Regno exuere,& Rz* giapoteftatepriuare. POTESTATEM SVMMI PON* tificis in temporetlibns^non effe rem dubUm% nequeab opinionibus Docforumfo- lumpendere. Capvt III, IN tertio capite contendi t Barclaius, de potefxa- te SummiPontificisintcmporalibusnihil ccr- ti haberi, fed rem totamiater Theologos, & Canoniftasliberedifputari. * ! ngens, inquiu Theologos inter,& Canoniftasi& vtrorumque inter fe hac de fi diffenfb , dum hidtre- ttamyalij indtreclam poteftatem aftruunt , facit , vP quaftio hac de temporali poteftate Pap& dubia, & tncertayac tota in hominum opimonepofitavideatnr: dcpromdefolutionueius veritatem lumine rattonis, & dijferendi fubttlttate ejfe perueiiigandam. > hz« ille. Atmagnumeftdifcrimeninter quarftionem Av /lf,& quidfittsc\,quomodofit . Dcum efle ne Pagani 44 C A ? V T I I T. ^uidem in dubium rcuocarc folebant: tamende naturaDeorumplurimxerant apudHiilofophos •piniones.Deum eflfeTrinu,&vnum, nullusCa- tholicus negat,fed omncs firmiffima fide tenent:& tamen , quot funt inter Scholafticos Theologos de coftitutione perfonaru, de relationibus, de notio- nibu* opiniones? Sic^igitur de poteftate in tempot- *alibus,quod ea fit i n Papa,non opinio,fed certitu- do apud Catholicos eft : quamuis non defint alter- cationes,quid fit, & qualis ea poteftas, id eft, an fit perfe,&proprietemporalis:anpetius ipfa quide ipiritualis fit,fed per quandam neceffariam confe- ^uentiam, & inordine adfpiritualiade tempo- ralibusdifponat.Q^are non redti colligit Barcla- ius, dum fic ratiocinatur. DiiTenfioeftinterTheologos,&Canoniftas,dfl hl direftam , illi indire&am poteftatem aftruunt, ergo quaeftio de temporali poteftate Papae dubia & incerta,ac tota in opinione hominum pofita eft. _Efleautem rem certam,& exploratam,pofie Po- tificemMaximum iuftis de caufis de temporalibu* iucTIcaTejatque ipfos temporalesprincipes aliqui- 4o deponercjprobamus. i. Primu excommup^:6fenfu Scriptorum,quori5 verbainitiodifputat nis attulimus:<$>.n.commu- fli cofenfu Do&ores varijs in locis, & temporibus docent,id Ecclefia vniucrfa fentire,&docere cefe- tur: idebenimpofjtitDetuinEcclefidPaftores, & Do#frfJ,vtdicituradEph.4. vteos populi tanqua duces fequantur,neq; ab eis recedant,nifi forte vi- deant vnu aliquem noui aliquid contra doctrinam comunem inuehere,vthoc teporeBarclaius fecit. t , Secundo pr obamu s per Extr au agantem^jwnj fnn- CapvtIII. 4f fanftAtB, demaiorit. &obedienria. vbidocemur, gladium elTe fub gladio,& temporalem auctorita- tem fpirituali fubijci poteflati ; & quod fi deuuc terrenaporefhs, iudicabitui a fpiritualijfi deuiaft fpiritualis minor , a fuo fiipe riore ; fi vei 6 fuprc- ma, a folo Dco poterit judicari Nequc obflae quoddcfinitiohuiusdccretalisvidetur eiTe reuo- cata a Clemcnte V.in Extrauagaoti,Al vt regi excommunicato nonpa!Tant,stquevtaliufikieligantRegem.Prag- ^rea'cumhnisipintua!isregiminisht~a^eptio ar- terna?vita*-,cuieft finisfupremus, & vltimus, cui ornnes alijiiibordinanturfines; ccrte neceiTeeft, vtfpirituali poteftati fupremi Hierarchae eccle- fiafticifubjjciatur,&ii?hordineturomnis fsrctila- rispoteftas; quamillpclirigeredebet, &fi deuiat corrigere,& iudicare,acdemum efficere neimpe- diat falutem populi Chriftiani. Atquc hifceft ratio cur,&Gregorius Vll.&InnocentiusI V indepo- fitione Imperatorum, vt oftenderent iure fe id fa- tere,verbaDominia!legauerint,(2a^«/w^«f/^4* ueri$fupertcrram>eritligatum & m ccetis:&,Quo(L iunque folueris fuper terram , entfolutum & in c&- fo,Matth. j6.cV, Pafce oues mea^iczn. xi. nimirum vt fignificarent poteftatem fuam difponendide temporalibus,quando id requirit falus animarum, ReiigionisincolmnitasjEcclcfiarconferuatiojnon pendercabincertishcminumopinionibusjfedab OrdinationediuinaChriftiRegis a?terni, &Pon- tificis Maxirni,qin & fuper omniaDeuseftbenedi- fiusin fffCula^tefteApoftoloadRom.ir. Sedvideamus, qnidcontra hxcBarclaius ob- yciat. i. Primum argumentum eius lioc«ft,§vl£yfc>*- dum Capyt III. +r dum,i& iniquum eft dicere , Vrmcipes Ethnicos dtu riore & deteriore condttione ad Ecrfeftam effi recep* tos,quam bominttpriu&osivelfPapam btberc maie- remnuncpoteftatem in principcs pohticos Chriftti- nos,quam olttn B.Petrus, & catcri Apoftoli in c n$m- libetpriuatum homiuem E(c!efi*filiu:?::At hi nuUunt ius,drpoteslatcm temporalcm hdbutrunt tunc tcnt- pons in Cbrrftianos laicos : crgo ncc Pafa in Prind- pes fecuiarcspoicftatem vUam temporaicm nunc ha- bet.-] Refpondeo. Affumptio argumcnti hlfc eft,& Scripturis fanclisomninb cbr.t rariarprimum enint ius habebant Apoftoli pef*cipiendi cx bonis tem- poralibus laicorum.Id pr Uit Apoft.r. ad Corinr. cap.p,diccns, sinosvo Itualia feminautmut, magmi eft, fi ncs carnatia veftru metamm t jhiiupo- teftatit ve/trapartkpes sut.quarenopoti* noslfeint yfifumus hacpotefiatefid omnia/ufttnemUs ,ne quod fffcndtculum detnus EuangclioChriftt: nefcttit quo- niam qui iri facrario operdntur , qud de facrarnt funt edunt, & qui altari defiruiunt , cmn altaripat^ ticipant f Ita & Deminuserdinauit ijs, gchum annunciant,de Eudngelio viuere*DeindCi pcv tucriint Apoftoiiiubere,vtChriftianiin czuvis ci- uilibusIudicesChtiftianosccnftituerent, rcc ad Iudicia genriiium magiftratuum acccdercnt : fic e- BimmandatApoftohisi.adCorinth. 6' <..'.. . ahquis veftrum habens negocium sduerftu alterumi mdnari apud miquos ; & ncn ap u i Sdnftosf nefi it it quia Angclos iudic tikiwas ? quanto magit feculariat Jfccuiarta igitur iudiciajihabueritis, contimpttbiies, qutfunt tn Ecciefia fiiios conslituite ddiudicahdum. Quarefipoteiar. Apoftoliordinarc iudicia incsn.- fis 4* CapvtIII. fisciui!ibus,S^mandirehicis, vtmiiiftros Euaa- gelij iiiis Facultatibus fuftentarentrquomodo nul- lum iils habebant in bona tcmporalia laicorum? z. AtyinquiiBaYchius^CertocertimefrtEccltm fafticam poteftdtemfuiffe oHmino fcpararamapolu ttca tempore Apos7olorum,& hanc rotam pents Etb~ nkcsprituiprs, extra Ecclejiamfuijfe, adeo vttpfiA*- posloh inpoieslute temporali Bthnicorum fuet'tnt\ ia\ Alberttu Pigh'm,& Robertus Bellarminus^al^ Theologi injigrtes mgenuefatentur. Relpondeo . Ecclefiaftica poteftas nunc etiam fcparataeftapolitica:nonenimeadem,feddiuerfa cftpoteitasPontificum,&Regum. Sed quoniam, vtfupradixirnuSjpoteftas Eccle/iaftica,qua? fpiri- tualiseft,pr3fcftpotcftatJ politiaetemporali, & cam d'rigere debet ad fincm fupremum a»ternse vitjejideopoteftinoidineadfpiritualiadifponere de bonis temporalibus . Verum autem eft Apofto- lorumtempore,politicam poteftatem non quarn- cuque,fedRegiam,fiueimperatoriam, fuiffeapud Ithnicostotam, quia nullituncerant Reges, auc ImperatoresChriftianij fedex hoc nihilaliudfe- eaiitur, nifi poteftatem Ecclefiafticam co tempore non habuiffe paratam executionem,pra?fertimm temporaiibus,vthoctemporehabet;ipfos verbA- poftolos fuiffe in poteftate temporali principunH EthnicorumfcripfiolimcumAlberto Pighio , & alijs nonnullis:fed poftea rccognofcens,& oxpen- den*diligentiuslibrosmcos,cenfui, Apoftolos^ facio fubiectos fuiffePrincipibus illis,non deiure\ YtinRecognitionemeapofui. 3. Az,'mq\\itBiixhh\y. §Nonvenit Cbriftus foL I Uere legernfed admpleretnec natura,& geniium /«- j ratol- Capvt III. 49 TdtoHere^ut quemquam temporali rerum fuarum dominioexcludere. Itaqueficut anteeum Reges po- litica poteftate fubdttisprterant , ita eiidm pofcea- quam aduenit,&a nobis deinde in ccelos recefir, eam ipfam poteftatem Apofioltca dotlnna confirmatam, mllac^expartedebtlttatam retinuerunt. Si itaqne Petrus, cttertfy Apoftoli, antequam Cbriflumfeque- rcufur,temporali Prmcipum htbritcorum ditioni, & iurifdtcltontfubijciebantur , quodnegari nonpoteliy nec Dominus vtlibi diferte,& nominatnn iuris obligd- tione liberauiticofequitur neceffarw.manftjfe eos fub eeclem iugo,et'umpoft Apoftolatum.~] Refpondeo.Chriftusnon venit I?gem foluere, fedadimplere: ideo nonfuftulitiuragentium, tte natur3e,fedpcrfecit:nonpriuauit Reges&Princi- pesdominio,autiurifdicl:ionesfedeorum iurifdi- C~Honem,&:dominiaordinauit:nam &inipfaEc- clefia Reges &: Principes funt non m i nore pr.tdi- ti poteftate poIitica,quam Ethnici effent: hoc folii acceffit,quodpropofuitillis Paftorem magnum, qui vicefuafungereturin terris,a quodirigeren- tur,fiforteaviaqu2e ducit ad Regnum cselorum; cos aberrare contingeretiquod beneficium Dei in- terpotiifima debet agnofcia fidelibus bmnibusj fedanu]lismago.Refponderet,opinor,ficpla- CuiffeDeo, cuiusiudiciainfcrutabiliafunt . Eo- demigitur modo Ecciefia , qusfpirituDei regi- tur,non femper exerit poteftatem fuam , fed pro loco,& tempore, vtafpiritu Chrifti admonetur, &ducitur. Etquidem primistrecentisannisEc- clefia Chriftiana, non habuit Reges Chriftiancs, nifipauciffimos,vtLuciuminBritannia,&Donal- «ium in Scotia, qui cum pij efTent , non erat canfaj cur Ecclefia poteftate fuam in illos exerceret.Suc- cefferunt poftea Reges,aut valde pij,& religiofi,vt Conftantinusmagnus,Conftaseiusrllius,Iouinia. nas,Valentinianus,Gratianus,Theodofius, Hono- rius, & ali):aut valde impij,& blafphemi , vt Con- £anu'iS,Iulianu$,Valens,Theodoricus,Totila,Ge* fer i cu*,Hunericus,& alij: Erga priores Ecclefia be. neuole^tiam oftenderedebuit , non feueritatem crgapofteriores,quoniapotetiffimi erat feueritau oftendej e nihil profuiffet,ideo patietia potius ad- hibendafuit, quamaucloritas. Sedcumtempori- busGregorijfecundiPontificis , ltalicipopulia?- gre ferrent Imperium Leonis Ifaurici,haeretici,& perfecutorisj &prompci eiTent ad iugum nefarj . Principis excutiendum,fi Pontifex iuberet,vel ar-» nueretjtudemumopportunum vifumeft Apoftc lic^ fedi aucloritatem fuam exererejquado videl- cet non fruftra exereret.Sicetiam non ante Potif* Xachariasde Childerico Rege deponendo,& Pip- 110 d C A P V T I I I. 5? no ad Regnum euehendo cogitauitjquam populus, & Proceres Franci id expcterentrneque enirn pru- dens confil ium Pontificis fmffet, fi inuito populo, & Pi oceribus, Regem illorum quamuis ineptum, &ignauumexauthoraretentaffet.Qncdfi Barcla» ius tanti facit filenttum annorum feptingentorum, cur non maioris faceredebemus nos verba,& exe- plaannorum nongentorum?nam P6tifices,&Scri- ptores Ecclefia? prioris temporis , vt non affirma- runtjita etiam no negarunt,effe in Apoftol ica fedc poteftatem aliqun difponendi de temporalibr.s, ia ordinefaltemadfpiritualia:P6tificesaute,&Scri- ptores pofterioris temporis,diferte pnonuntiarut, cam poteftatemEcclefiaj non deefTc.fcccleiiaceite eadem eft , ncque aduerfus eam porta? inferi vn- quam praeualebunt; neq; dcfunt Ecclefia? tempo»-:s pofterioris homines doCtrina, &fan£Htateirru>- ftres.Qnare no recle de Ecclefia Chrifti icntit, qui nihiladmittit,nifiquodexprefsein veteriFcclcfia fcriptum,aut faclum effelegit; quafi Ecciefia tem- porispofterioris, autdefieriteffeEcclefia, autfa- cultatem non habeat explicandi,& dcclarandi,c6- ftituendi etiam,& iubendi,quae ad fidem,& mores Chriftianos pertinent. 10. AdducitBarclaiusfan<5tumGiegoiium,qui inEpift.6i.lib.i.vocatfe/4;««/«w indtgnum Jmpe~ r^ror^i&rdicitjlmperatoricaelitus datam eiTepo- teftatem fuper omnes homines :. vbi not3t ilIud,o- lw««,comprehendere etiam Papam,fi Papa eft ho- rno.& nequis forte refpondeat,fanc~tum Gregoriu ex humilitate ita effe locutum,citat illu ft mn eraspeccator antequam ptentfr mnes>inte\l'igitur fuper om- neshomines Romano Imperio fubditosj alioqui poteftas Mauritij Imperatoris fuiffetetiara fuper Antipodas, fuper Garamantas,& lndos, & tamen non fuit fuper vici nos Perfas, vel Scy tas,nec fuper Germano5,aut Fi acos,aut Hifpanos,autalios innu- merabilesrproindepoteratftarclaiusomittereilla *pfec[\tioriem,ergofuper Papamfibomo esl. Neque men- C A P V T I I I, tt mentitus eft ex humilitate Beatus Gregorius , cum fcruum fe dixiteorum,quibus fubiedlus non erat, . feruusemmdicitur, qui feruit aliorum vtilitati, fiueidfaciatobediendo, fiue imperando : nam & ApoftoJuSjleruum i "c tl i i iTo 1 c ri b i c Corinthioi um^ fuper quos tamen poteftatcm aChriftO acctpiiTc f«dicit.i.Corinth.4.c9J r^.Deniquequodattinetad obed;entiam , quam feexhibuiiTefcribitS.Gre- gorius Imperatorij dico eam fuilTecoacTam, &' de faclo^non ifciwr* prfftitammam idem fanclnsGre- gonusinexnlicatione Pfaim.ioi.de Mauritiolm- peratore fcribit ha?c verba,/«/ antum autem fu&te- meritatu extendit vcjaritam , vt caput omriiumEc- clefurum Romanam Ecclefiath fbt vindicet, &m Bominagentium tcrrena tuspoteslatis v/urpet. Pergit Barclaius,&: exclamat § O dimnum Anti- fiitem & fententiam nuDis xov. fequentium fecult- rum Pontifictbus inculcamlaiv. Sedproh Numen; quo benigna ilta & humtlis confefito a noshisfeculis exu- lauit ? cuipauUimfuccrcvjthf.L m\;ux,& fasiuofii aduerfus Reges, & Imperdtores eratio, N os tnfitpre- mo luslitta throno collocati , fupvemum m omnes R.e- ges, & Principes vrituerfa terra , cunccosc^ popuhs, gentes,& nationes, v.on humana , fed diutna iuslttu- tione nobis traditam poteslatem obttnentes,declara- mus,iubcmus,pr&iipimm.&c.quA verbafalfa,& ina- nta, vel ex eo ejfe patet,(jubd Papa in PriMtpes,&p$- pulos tnfideles,qui multitudme Chrifiianos fuperant, neque temporalem , nec^Jptritualempoteslatem ha- beat, vt Bellarmmus m Ubru de Romano Pontificefir- mfiima rattone ottendtt.'] Relpondeo . Hancinanem exchmntionem , 8c huaulis confeffionis laudarionem fattlh» ipfe GregtiK *i C A P y t I 1 t. Gregorius refelli t in eo priuilegio,quod Monaftf- rioiandi Medardi concefflt, quodque fubfcrip- tum ab :pfo Gregorio,multi fque fcpifcopis legitur, lib.i2.EpiiroIarum,poft cpiftolam tricelimam pri- tnam : ineo iiquidem priuilegio italoquitur, Si i quis autem Regum,AntiknumJudicum^velquarm^» cunque ficuUnum perfinarum, huius Apottolic&Mi- tlontatis, & noftrx praceptionis decreta violauerit, dut contradixerit , relfiatres inquiet auerit ,velcon- turbauerit,aut aliter ordinauerit , cuiufunque dig- yitatiSy\el fublimitatUftt^honorefto zriurtur.&vt Catholicaftdci dsprauator,velfanft£ Dei Ecclefi&de- ftruclor^aconfortio Chrifttanitatts , & corpore, & fanguine Dommi noftri iefit Chrifti fequeftretur . Et fupradixerat, aucloritate diuina, vice B.Petri Apo- slohrumPrincipis feftatuere . Ijfdem verbis vtitur fanctus Grcgonusinaliofimili pnuilegio, quod habetur,lib.ii.epift.i6.quTeftSenatoremAbbate. Itaquehumilisilleferuus feruorum Deieminen- tiam fux dignitatis non ignorauit, cum diuinaau- cloritatc, vice Principis Apoftolorum,omnibus feegibus cuiufcunque dignitatis, & fublimitatis eirent,fub intei minationc priuationis proprijho- noris imperarenontimuit, vtprarceptionis fua? deaen viobrenon auderent . Quid igitureftin | BullisPi)V.& Sixti V.f hasenim bullas notat i» I Biargine)quas rninaces &zfaftuofas appel lat liarda- ius,quod :ion fit in priuilegio illo ab humili Gre- gorio _ato?Pius,&Sixtusdicunt,poteftatemdiiu> r.a inftitutione fibi traditanu&Gregorius dicit,au* 6tor:tatediuinafepra?ciperei Illidicuntfuperoes Reges ie poteftatem habere:ifte d\c\tftquis Regum, yelquarumcunquefeculariumperfonarum , &c» I Ili dicunr CAPvtllL H dicuntyMetnnsfraciphrus^fte dicit3fiqtiis Rcgum, tcc.hmus Aposloticd auftoritat* , & nojhd prtcep- tionti decreta violauerit. 4t3 i n quif , vetfa illa Pij K» & Sixti V.falja>& inania cj[e3vclcx ecpattt , ijuod Papain Principes infidel€Stnegftempor4i*m3 neqtti Jpirttualempotcftatembabet.Reipondzo fi falfa& maniafuntiflaverba, multb magis faifi, 8c\in- ania-erunt verba fancli Gregorij.in epiftola 6i.\ib* t.aBarclaiofupra citata, &laudata,vbiS.Grego- riusdicit, Mauritio Imperatori datamefTeaDeo fupcr omnes homines poteftatemicofiat enim Im- peratoris Mauritij poteftatem non fuiifefuper om- nes homine.-, cum non fuerit, nifi fuper homines RcmanoImp3rio fubditos, quod Imperium eote- porenetertiam quidem homiriumpartem conti- nebatjquemadmodum igitur verba S. Gregorij de poteftate Mauriti) fuper omnes homines, imelligi debent de omnibus hominibus,qui Romano impe- rio fubie&i erant.-fk etiam verba Potificum de po- teftatefuper omnesR.eges , &popuios, mtelligi deben t de ommbus Regibi:s,& populi$,qui funt i n Ecclefia Catholica,qua? toto terrarum orbe diffufa e(t:licenimdebereintelligiverbailla,uocentver- bapra?cedentia. Piusenim V. initioBulla? fcribic, vnicameffe veramEccleGamDei, eamque totam fancto Petro eiufque fuccefforibusefTecommif- fam, atque inde colligit, fummum Pontificem poteftatem habere fuper omnes Reges, & populos qui videlicet ad Eccleflam pertinent , qua? in i vniuerfo Mundoeit.Sixtusveib V. dicit, fibi cu- ram incumbereEcclefiarum omnium populorum, &gentium; vbi non dicit, fe habere poteftatem in oranes popuios, & gentes i fed in Ecclefias qu* *4 Capvt Ilt qua? funt in omnibus populis, & gentibus. Similit locucioinuenitur apud fanctum Bernardum , in lib. 3. de Confid. cap. uvbi dicit,rotum orbem ter- rarum ad curam fummi Ponrificis pertinere, Ita, inquit,r# bares*& orbis bdireditdi.$ pertineant,nifi in potentia;tamen in ordine ad co- feruationem fidelium habet a Deo, auctoricatem priuandi Principes infideles dominio, quod habec iuper fideles, vt idem fancTus Thomas docet fccun- da i.qugeft.ib.artic.decimo. Addopoftremo,verbaPij V. non effeitz fafiutL /«>& mtnacia, vt Barclaiusdicit : hxc enirh funt ipfius vcrba in Bulla excommunicationis Elizabe- ths Capvt III. rf/ thacpraptenfa? Anglia? Re^inap. Regnansinexcelfit* cui data efl omnis in cotlo, & in terra poteftas, vnam fmclarn Catholicam , & Apoftolham Ectlefiant, ex- tra qvam nulU eft falus,vni foli tnterrts, vuleltcet A- poftolorumPrincpi Petro^Petri^fiicie/furiRoman» Pontifict,wpoteftatu pleuitudine tradidit gubcrnan- dtm.Hunc vnumfuper cnmesgentes , & omnia Re- gna Prmcipem couftituit , qui euelht, de^truat, diJ5* pet,difperdat,& plantet, & ddiji et,vtfide!empopu* lum mutua. charitatis nexu conflrtftum in vnitate fpiritus contweat , faluuma^ & nu olumem fuo exhu beat Saluatori: <\uo quidem tnmunere obeundo,nos ddpr&dictd Ecilefugubernacula , Deibentgnitati rocati,nullumlaborcm intermitttmu<,&:c. &infra, lllimitaque auctorttatejujfulti, qu: nos w hocfupre- mo iuftitta throno ( itcet tanto oneri intpares) xoluit collocarey de Apoftolh apoteftatts plenitudtne decla- ramus, pradtftamEli^abetha haretha&harettcorn fautrh e,et^ adbarentes in pr&dictianathematisfen* tentia mcurrijfeyejfefa a Chnfti corporis vmtateprt- cifos : quw ettam tpfampratenfo Regni pradicti iure, necnon omnii& quocunque domnio,dignitate,priu'u legiogfpriuatam,&:c.VonbBiiU'dSi.xti V. itainci- pit: Ab immenfa & Principumfiiuereminetpoteftates, Jtabiltcfcinpetra confiftensy nec vllis adiicrjitattbus, vel ettam fecundis fiatibus a recto dcflexa wconcujfd profertwomms iudicia. & infra, Ii»queinpra;x- celfo hocfolio, & m plenitudine potestatiS,quam ipft RexRegum, & Oomwus Dominantium , mbis itcet indignisy tribuit , conftituti , auftorttaxe De* o- mmpotentis tac Beatornm Petrt, & Pault Apnslo- E 'iorum 44 CaPvt IV. lorum eiw>& noslrafac de venerabiliumfiatrum no- ftrerum S. R. E. Cardinalium confdio , prmuntiamus, & declaranw,8cc.Quzre fententia quam Barclaius recitat>non habetur ad verbum in Bullis Pij V.rel Sixti V.Sedeam ipfevanjsex locisitaconffruxit, yt ad inuidiam conflandam aptiffimumeflTeiudi- cauit. Omitto c*tera, quse funt in hoc tertio capi- te:quia non argumenta, vel rationes;fed maledicla funt, & conuicia aduerfus Pbntifices : illum e- nim imitari volumus , qui cum malediceretur, tjon maledicebat; citm pateretur , noncomminaba- tftr, i. Petri z. DjE FALSA CAVSA ORIG t- nti temporalisfoteftatis Pontifi- cix a Barclaio afiigna- ta. C A P V T IV. IN quarto capite difTerit Barclaius de origine temporalis poteftatis pontificia? :' quafi iam ex- ploratum effet, diuino iurefolafpiritualiaad SummumPontificem pertinere . Sed quoniam id jieque exploratum , neque verum eft,facile potu- IfTem totum hoc caput filentio pra-terire, vt quod ad rem non faciat,vel certe folido fundamento ca- reat.Videamus tamen quid fit , quod hoc loco ad- fertBarclaius. $ Duas Wjinquitj potifiimum inuenio, qu in folium exaltari iuffit,& populos ab obedientia, & fidelitate Childerico praeftita liberauit : & cum Hadrianus primus Carolo MagnoRegiFrancorii dignitatemPatritiatus Romani contulit: & cum Leo III. eundem Carolum Impcratorem Occi- dentis dixit. Quare verum non eft, excommunica- tionis cenfuram anfam dedifte Pontificibus,vt po- teftatem temporalem fibi arrogarent. Sed placet notarenonnulla, qua?inhoccapitc Barclaius non fine magna temeritate eflfutijt. i Primum eft illud: § Sed hic Leclor monendm eft , fententiam iliam omnium vocibm celebratam, excommunicattonem omnem ejfe timendam\cum hac exceptioneintelltgi debere, extra quamfimantfeftt conftet effe iniuftam-, tunc enim n ec curanda, nec ti- rnenda eil> modoabftt ab excommunkato cotemptm» & pr&fumptio.'} Hanc C A P V T IV. £9 Hanc Barclaij doctrinamdamnantomnesboni Scriptores , quidiftinguunt interexcommunica- tioneminiuftam, &nullam: &iniuftamquidem docent cum S.Gregorio effe timendamjnullamau- tem,non efTe timendam , nifi aliquando ob fcanda- lum, quando videlicet nullitas excommunicatio- nis nota non eft. Ac ne fingulos Do<5tores affer- re necefTe fit , audiamus Martinum Nauarrum, qui communemdoclrinam hanc efTe teftatur. Iti Enchiridiocap. 17. num.3. ficNauarrusloquitur, Sententia excommunicationis, quantumuis iniusla, valetregulartter, & ob idGregonus in cap. r. i r. q. j. dixit , timendam ejfe ftueiuftaftt , fiue irimfta.Sz infra, Vbi glojfa , & vbique Doclores aperte dicunt vaiere , & ligare excommuriicationsm iniuslam3 & differre ab ea qu£ esl nutla. 2 Alterum eft in illis verbis : § Cuius generit excommuriicationis ilia videtur , qu&in fuba.it ospro* fertur , e 0 quodRegi,vel Prwcipt fuo excommunica- topareant m ijs3qu£ temporalufunt iurifditti$nis,& Dei mandatis non repugnant.'] Hiiiusdoclrinaetemeritatem , vel exeopolTu- mus demonftrare,qubd per eam damnatur fenten- tia Innocentij IV. lata in LugdunenfiConcilio: quse poteftenim maioreffetemeritasjquamdam- nare manifefta» iniuftitia? fententiam Summi Pon- tificis , ingenerali Concilio latam , & omnium confenfu probatam? 3 Tertiumeftinillisverbis:§Ef veroGregorm VII. partimpublica offenfa Henrici I V. Impera~ torisy partimpriuataimuriapermotusy idiurisdan- diy & auferendi Kegna aperte fibi primus omrimm ajfertdt.'} E 3 Acqui 7* Gapvt IV. Atquifdfum omnino eft,quodGregorius VII. primusomnium fibi aiTerucrit iusdandi, & aufe- rendi Regna : iam enim fupra numeraiiimusfex Pbntifices,qui ante Gregoriu V I I.idem fecerunt, videlicet Gregorin primu Gregoriu fecundu , Za- chariam,Leonem tertiurn,Gregorittm quartum,& Hadriammi fecundum. Nam Gregorius primus in priiulegio fupra citatoappofuitiTl3 verba, Siqujs duttmRegumyAntifiitum, Scc. bonorejuo priuetur. Gregorius fecundus Imperatorem Leonem Ifauri- cum vecligalibusItaliaepriuauit,tcfteZonara,Ce- dreno , & alijs. Zacharias Childericum a Rcgno depofuit , & Pipinum in Regnum exaltauit, teiti- bus AnnalibusFrancorum antiquiffimis , vbi fic Iegimus:£><*ta aufforitatefua fZachariasJ iufitPi- ttum Regem cjmslitui. Sc i nfra ; Secundum Romani Pontificis fanciione Fipinus Rex Vrancorum appelia- tus esl.ldem dicit Aimoinus, Eginarthus, Lamber- tus,Regino,Sigcbertus,Hermann? Cotraclus, Ma- fianusScotus, Abbas Vrfpergenfis , Otho Frifin- ge,nfis,&Albertus Grantzius,quorumverba infra Citabimus . Leo tertius a Grxcis ad Francos Impe- iiumOccidentis tranftulit, quodteftimonijshi- ftoricorum,Pontificum,Imperatorum,&ripforum Principum Eleclorum probauimus in libr . i . de tranflatione Imperij. Gregorius IV. decreturn Francorum , quo LudouicoPio Imperiumaufere- batur,au m cuius manucor Regis esl, ornnem ani- mojitatem Augusl; fitb Apoftolua reuerentuobedu entiam,caufa matris Ecclefid etiam vltrajpempiuri- tnerum inflexityScc.vide totum locum. 5 Qnintum , cV vltimumeftin jllis verbis,vbi magnirice laudat Hofium Epifcopum Corduben- fem,quemvocat virum magnum,cV nobiliffimum Confefforem : atque exeiusfententiaconftaredi- cit,Ecdefiam primistemporibus, nequetempora- lem poteftatem in Principeshabuiffe,neque habe- re fe credidi ffejac ne quidem ob harrefim5quod cri- men grauiffimum &r perniciofiffimum eft.] Scd nos Hofium virum magnumaliquandofu- ifTefcimus, fed turpiffimepoftealapfuminAria- nam hxrefim non ignoramus.Id enim tradit Atha- nafiusinepift. ad folitariamvitamagentes, & in , Apologia fecundasHilarius in lib.de Synodis; Epi- . phankis haerefi 73. Sebadius in librocontraAria- nosiSuIpicius lib.r.Sacrsehiftorisr-j Socrateslib.i. cap.i^.Sozomenus lib. 4. cap.5. VigiliusMartyr,in lib.?.aduerfusEutychetem:deniqj ifidorusde Vi- $-is illuftribus in GregorioBetico . DeindeHofius «juantumuis nunquam lapfus fuiffet, tamen non tanti faciendus eft ab hominibus Catholicis,vt an- teponatur Concil-.js genera!ibus,non vni,fed wul- tis, & Docloribusomnibus initioanobiscitatis, quicomunicofenfudocentjpropterhaerefimpolTe k Sumo Potifice Principes deponi,ac principatu pri ti$riiA4dp poftrcmo ver baHofij nihil omnino ad- yerfus C A P V T V. 7J nerfus commune fentetiam facere. Quid enim ille dixit?n61icerePontificiImperiumgeretc',vt neq$ ImperatoribusPontirkatum.SedeciamfiPc nrifex Imperium non gerar, poteit tamen per ipfamPon- tificalem poteftatem Imperatorern ha?reticum, ab Ecclefiaarcere,ac ne Ecclefia? noceat Imperium illiabrogare.Nequeenim Zacharias Rex erat,& potuit tamen regem deponcre: Neque Leo III. Im- peratorerat,&tamenImpenuniab vna gente ad aliam transferre poruit.Imo d Papa Rex autlm- peratoreiTet,nonpoiTerImperiali, aut Regiapo- teftare Imperatorem aut Regem deponere, quia par in parem non habct impenum ; proinde quod facitPapa, facit Apoftolica, ideft, fuprema fpiri- tualipoteftate, vtChrifti Vicarius, non vt Prin- ceps terrenus . Ex his apparet quantum officiat lu- mini mentis prauus propria? opinionis arTeiftus: Barclaius enim amore captus opinionis fu£ in ver- bisHofijperfpicuefeidvidere exiftimauit, cuiu$ nos ne veftigium quidem cernimus. VE FOTESTATE 17^ TEMPO* ralia, quhm indiretle TheologifummQ Pontifici tribuunt, Capvt V. INquintocapite Barclaiusexplofa(vt ipfe di- cit)Canoniftarum,cV Bozij fententia , aggredi- tur refutare fententiam Theologorum , qui di- cuntPapam habere poteftatem in temporalia in« dtrette.Scd antequamadeiusargumenta refelien- da accedam,explif abo breuiter quid intelligamui £ J pcr ?4 . C A P V T V. pcr voces illas directe & indireclei &rquis fit au&or carumvocum.Igiturpervoces dircfte,& indire- #£,nonintelligimus, vtaliqui periocum dicunt, poteftatem fpiritualem cfle in Pontifke directe , id eR,iufte,& /f^/f/w^temporaleautem indirecte , id t&jnitiftc,& vfurpAtiue>kd poteitatcm Pontificia perfe, &proprie fpiritualemefTe, otifehdiretlc refpicere,vt obieftum fuum primarium , fpintua- lia negociajfed indirecje,id elt,per ordine ad fpiri- tualia,reducl:iue. 8t per neceifanam confequentia, Vtficloquamurjefpiceretemporalia,vtobiec~him fccundarium,adquodnon conuertitur^hsec fpiri- tualispoteitas,nifi in cafu,vt loquitur Innocentius tertius,in c2p.Pervenerakilem,qmfili) funtlegiti- ycii,lnAlijs,\nqmt,regiQnibu6,certis caufts injbettti, temptrxiew iuriflittiMe sAfaditer exercemmqwo- modo eciam loquitur S.Bern,in lij.de Confiderat. cajoSed/mqmtydliudeslincidenter exctsrrere ini- y?*(temporalia negotia)cAufit quidem vrgente,aliud verh vltrb incumhere iftis, tanquam magnti , dignisjf, tdli.Vorrb auclorem harum vocum habemus Inno- centium I V. Pontificem do6Hffimum. Is enim ex- plicans, cap. Nsuit. de iudicijs. §, defeudo, dicit, Pontificem dire&e non iudicare de feudis,fecui autem indirecle^ratione peccati.Eadem diftinclio- ne vtitur Ioannes de Turrecrcmata,Thomas Caie- tanut,PetrusdePalude, Durandus, Francifcus Vi- cloria,Dominicusa SotOjMartinusLedefmius, la- cobusSimanca,Antonius Cordubenfis, Martinus Nauarrus, Ludouicus Molina,& alij. Vcnio nunc ad argumenta Barclaij. Primum ad- f crt argumentum , quo ego fueram vfus aduerfus «os^ui poteftaccm Pontincis,fimul Pontinciam, & Rc- C A P V T V. 7f Regiam,fpiritualem,& temporalem efTc volebar, Reges autem tempora!es,non tam efle Reges , qui cxecutores pontificia? poteftatis,& voluntatis. Ar- gumentum meum hocfuit, Poteftas Regum terre- norum eft a Deosv t confoentur ipfimet Poncifices; fanclus Leo,epift.;8.ad Martianum ; fan&us Gela- fiii5,inepirt.adAnaftafiumifanclusGregorius,lib. 2.eqift.6i Nicolausinepiftolaad Michaelem:*r- fo velpoteftfummus Ponttfex tolkre exequutionem admmislratiotm a Regtbus, & Jmperatonbm txiu quamfummm ipfc Rex>& Imperator , velnonpoteft; jipoteft ergb eft maior Chrifto.cupofiit aufcrrc, quod Cbriftus dcditfinonpotcft, ergb non habet vcrcpote- ftatem Regiam in ipfosRcges , & Imperatores . Hoc argumentum ita retorquet Barclaius aduerfus me- am,& Theologornm cxterorum fententiam. i Aut potesl fumtms Pontifex aliquo modo,hot esl^dhctte.veUndire tte auferre Regibm, & Impera- tortbusRegna.atque Imperia, alijfque confcrrc\ aut vonpotcsl,ergb eft altquo ntodo maior Deo,quia quod Deus dedit, ipft aufert i tninor cmm velpar auferre nonpoteft yqu^damaiore y vtl aqtiali concejfum efti ac ne Vtcartm qttidem eiustqui concejsttfmc exprefia Domini mandato: ( ne quis nobis rep$nat> Papam tamquam Chrifti Vicarium idfacere t cumipfenul- lum de ea re mar.datum neque expreffum , tieque ta~ citum accepiffe mueniatnr )fi nonpoteft , ergofalfum esl , quod dicunt , ettm habere fummatn potcfiatcm indirette dtjponendi de omnibm rebm temperalibui Chrifiianorumt& deponendi de Solie Reges , & Ittu peratores, aliesque interum iocumfujjktendi. hsc Barclaius. Kefpondco. Cum dicimu* ex Ponti£cum fcn- 9$ C A P V T V» tentia Regum terrenorum poteftatem eflfe aDeo: non intelligimus,efle aDeo immediatc , quomodo eft a Deo poteftas fummi Pontificis,- fed efle a Deo, quia Deus voluit eflfe in genere humano politicura regimenj&idebinftin&um quendam naturalem dedithominibus,vteligantfibiMagiftratusaqui- bus regantur:& prseterea voluit Deus regimen po- liticum efle diftinctum ab Ecclefiaftico, vt expref- se docuit Nicolaus Papa,in epift.ad Michaelem; & poft eum Innocentius in cap. SoliU, de maiorit. & obedien.&antevtrunque Gelafius in epift.adA- naftafium.Ex his perfpicuu eft argumentum meum folidumefle,&argumencumBarclaij omninb in- firmum: nam fi in fummo Pontifice effet poteftas fpiritualis,& temporalisd#Y#£ , & effet Pontifex Rexmundi,vteftPontifex Ecclefiae vniuerfae, & Reges cjeteri eflent meri executores temporalis iu- rifdiclionisicerte poflet Pontifex pro arbitrio fuo priuarequoflibetRegesadminiftratione,&execu- tione iurifdidlionis temporalis, & hoc modo pof- fet tollere regimen politicum , vel confundere cii Ecclefiafticoj & efletmaior Chrifto, cum poffet tollere,vel confundere poteftates,quas ille voluit efTe, & effe diftin&as. At fi in fummo Pontifice po- natur poteftas fpiritualis tantum Airefte, & tem- pora\isindireftesid eft,in ordine folum ad fpiritu- aliajnon fequitur,poffe Pontificem tollere,vel co- fundere politicum regimenj fed folum fequitur, poffepontificem perfpiritualem , atque Apoftoli- cam eminentiffimam fuam poteftatem dirigere,& corrigere poteftatcm politicam, eamquejfiopus fit,ad finem fpiritualem, vni Principi adimere , & alteri conftrrc. Atmic vt refpondeamus in forma adar- C A P V T V. 77 adargumentum: cum illedicit, AuttoteftSummtte Pontifex aliqno modo , hoc eft, du ecle , vel indirefte auferre Regtbus,aut Imperatortbus regna, atque Im- feriayaHjs^conferre^aut nonpoteft. Refpondeo,po- tefticum ille co\\\g\tfipotesl , ergo efi aliquo mod» tnaior Deo> quia quod Deus dedit , ipfe aufert .« nego confecutionem.namDeus non dednimitiedtateie- gnumhuicautilliifeddiciturpoteftas Regumefle aDeo,quia Deus voluit erTeinter homines potefta- tem politicam,eamquediftinCtam ab Ecclefiafti- caiproindecumSummusPontifex transfert Reg- numabvnoadalium,nontollitquod Deus deditt fed ordinat, & dirigit: & quemadmodum Deus dat KegHa hominibus mediante confenfu & confilw bominum,S: poteft,& folet ea mutare & transferre degenteingentem,medianteconfilio &confenfu eorundem hominum: ita poceft maiore ratione ea mutare, &transferre propter finem fpiritualem per Vicarium fuum generalem, quem conftituit fuper totam familiam fuam. At, inquit Barclaius, ifte Vicarius non habet mandatum Domini^neque ex- ■preffum^neque tacitum.lmb habet exprefTum , fed ingenere:eo fiquidem ipfoquodfaclus eftPaftor gregistotius,&Pra?pofitustoti familia?, &caput viceChrifti tocius corporis Fxclefiar, intelligitur habere mandarum regendi, & di rigendi, & corri- gendi omnes oues totius gregis^ omnes conferuos, quifuntinfamiliai &omniamcmbraqua?funtin corpore:nequeexcipiunturImperatores, & Re- ges,nifivelintexcipia numeroouium Chrifti, Sc feruorum Chrifti>& membrorum corporis Chri- fti. a Adfert deinde Barclaius alterum argumen. tum# f I C A P V T V. eum,quod ego propofui aduerfus eorum fententiaV qui tribuuntSummoPontificipoteftatem tempo- ralcm direfte in omnia Regna mundi : illudque re- torquere conatur aduerfus mea , & aliorii Theolo- gorumfententiam depoteftate teporali indirefteg id eft,in ordine adfpiritualia.fic autem loquitur: ; $ Sed altud longe efficacifitmum , quod ex eo- dem Beflarmini libro, & capitc fupra retulimm , hoc toco adinslitutumnofirumoptimo iurein hunc mo- dumadaptabimus. Si verum eft, Papam habcrepote- fiatem indircfte dijponendi de rcbus temporalibus emniumChriftianorum.aut cam h.tbet iure diuino, ctutiurc humano-.fiiurc diuino, deberet id conslarc $x Scripturk , aut certe ex Apoftolorum traditionc; tx Scripturu nihilhabemus ynifi d.ttas Pontifici cla- uesRcgnicalorum: de claulbus Regniterrarumnul- U mentiofit: traditionem Aposlolorwn nullam ad~ uerfkruprofcrunt.'] Reipondeo: Mabet Summus Pontifex iure diu i- nopoteftatcmdifponendi de rebus temporalibus Chriftianorum in ordine ad finem fpiritualem . id vero couftat ex Scripturis 5 nam in clauibus Regni ccelorum Apoftolo Petto, pro fe, & fuccefforibus traditiSjMatth. 16. non intelliguntur quidem cla- «es Regni terrarum,de quibus nulla mentio facta eft in Euangelio, quia non erat neceffarium, vt Summus Princeps Ecclefia?' fimut effe Monarcha temporalis huius Mundi : fed i ntelligitur poteftas difponendidetemporalibus,quatenus ea iuuanc adaperiendum fidelibus Regnum coelorum, vel impediunc,atque obftant, ne fidelibus aperiatur Hegnum ccelorum. 3 At,obijcitBardaius,§g#0r(// dixerint, neque expretf* C A P V T V. ff expreffo Dei verbo,neque traditione Apoftolorum ad huius poteftatis confirmationem opus effe;cum indu reftetantum,& ex\ quadam fequela Pontifici com* petat,tamqttam infeparabilis qu£damaccefwy& ap- pendtxpoteflatis illmsfpiritualis ,quafupremus anU marum Paftor in omnes Chrisliamgregis oues praii- tuseft.Nosrurfus ab eispetemus ahquid e'm accefiio- m,vcomunclionis tettimonium ex ScripturUy vel traditwne Apoftokrum. Reipondeo.Iamdixi,poteftatem, dequaloqui- mur,haberi exprefse in Scripcuris , i'ed generatirrr noninparcicularijinillovidelicec c"ap. 16. Match. Tibi dabo claues regni coeloru. tk Ioan.z r. Pafce oues fw^ratqueexijrdeiilisterrimonijsdiuiniscolligt parcicuIarcrriiilamacceffioneScconiunclionepo- teftacisdifponedi deceporalibusinordine adfpi- rirualia, vt no femel explicatn cit. TsTeq; verum eft quod Barclaius fubiungit, ha-nc tantam potefca- tem tum aChriito,tum ab Aportoliseorumfuc- cefforibus alto filencio in Ecclefia tot feculis fuiiTe praecermiffam.NamaChnito aperte fatis fignifi- car.i efl .iiiucii sitatisr&abApoftoIoetiam indi- cata.i.Corinth.: cum ait, Nefcitu,quia & Angeles iudtcatnmus? qu mto nugis fecularia ? & a fucceiTow libusAfoftoIon nPetn,cVPauli,Romanisvide- JcetPoncificibu. reipfademonilrataeicin depo^ fi;ir>nr * r™ *n *r imperatorum, iam indeab anno Domini feptingentefimo: namante iliud tempu^ vel defuit neceffitas,vel opportunitas. 4 0bijcitrurfusBarclaius.§ky/ vtraque poteslas ab altera,fPiritualisfcilicet k temporaliy & e contra, fepararipofit: locm efit fententia, qua quod directe fieri non permtttttur,id nec indtrecle fieri slatui %ta t <* C A P V T V. ita eritmprudentes defiriterunt, quoties aliquid dire- ilefieriprohfbeturjd nec tndirecle quide ,fiuepfr co- fequentiamfieripoffe; ritfi idquod prohibtium efl ,fe- quatur neceffmb ad altudiurt permiffumjta vtper- fritffumfine prohibito nonpofiitprocedcrr , & ntji(vt cum Tureconfulto dicam l.<>.§. oencraliter , de dona- tione inter vir.& vxor.Jvtriufjue caufi ita commix- tafit,vt fepararinopofiit .Vnde eum, quifolus rem a- lienare nonpotefi ,necedere quidem pojfc liti fuper ea mota concluditurjuxta Panorm.in cap.dudum.u. deelett. & cap.cum pridem, dc pacl. qubd ritmirum eb!ique,& indtrette hoc modo rem alienaret.Si igitur Papa,quatcmts Papa nullam temporalem iurifdtdio- nem diredc habct in Chriftianos,quod illi concedunt, fupericre iuris fententiaejficivid?tur,ciim ne indire- cle quidem haberepojfc. Onapropter vtfuam homini- busfententiam perfuadeAnt , debent ex Scripturis, mt Apoflolorum traditionibus teslimonium proferre, yelfaltem docere,temporaicm poteftatem de qua lo- quuntur ita coritunclam cjfc cumjpirituali , vt ab ea dtuelli, & feparari,vt,inquam.ftiritualkfine ea confu slere nullo modo pofiit : quod quoniam praslare nc- quiueruntjtihtlntfi opiritones incertas funt fequuti, & rationes qus. nonfatis videtur concludere3quodaf- fumunt. Refpondeo.De coniunctione & feparatione Ec- clefiaftica? poteftatis,& politica?,duplex poteftefTe quaeftio. vna, An poffic Ecclefiaftica poteftaseffe finePoIitica,itavcnullusin Ecclefia fit princeps policicus;&concra,Anpofficpoceftaspolicica in- ueniriinaliquagente, vbinullus fit PrslatusEc- clefiafticusi& hoc modo concedimus poffe inue- nirihaspoteitates omnino feparatas.-primisenim tempo- CaPvt V. 9t temporibus Ecclefia? fuit in terris Ecclefia fine vl- loPrincipetemporali Chriftiano, & fuerunt eo- dem tempore,& funt etiam nunc aliqua Regna in- fidelium,vbi nulli funt Praelati Ecclefiaftici. Alcera quxftiocifepoteft, An poffit dari fumma poteftas Ecclefiaftica,fiuefpiiitualis, qua? non habeat ali- quomodoannexampoteftatemdifponendi de te- poralib9 in ordinead fpiritualia : & hoc modo ne- gamuspofledarepoteftatem fummam Ecclefiafti- cam,fiue fpiritualem , qua? non habeat annexa po- teftatemcemporalemaliquomodo,ideft,inordme adfpiricuaIia.N.:meciamillocempore,quo nulli erant in Ecclefia Principes cemporales, potuic PrincepsEcclefiafticusiuberefidelibus, vt debo- nistemporalibusalerentminiftrosSicramentoiii: item,vtiidelesdirimerentinterfelites ciuiles,& nonadirent pro his rebus tribunalia infidelium: quorum vtrumque docet Apoftolus in priore ad Cor.cap.6.& ^.Potuit quoque Ecclefia non tolera- re fuperfePrincipem infidelem, fi is auertere co- naretur fideles a cuitu vc ri Dei , vt S. Thom. docec im.i.q.io.art.io.Deniqiillo temporedeerat vfus poteftatis huius in Principes,quia nulli erant -, fed poteftas ipfa non deerat: aliud enim eft poteftas, a- liud vfus poteftatis.Itaque fundamentum Barclaij defeparationeharumpoteftatum omnino corru- it,& eo ruente ruit totum aedificium argumentoru ipfius.Nam quod adducit ex iurc ciuili , & canoni. nicononfacitadrermquia non admittimus fepa- raripoffeomninopoteftacem fpiritualem a tepo- ralii& contrarium pro comperco habemus,idq; ex teftimonio Scriptura?,& praxi Ecclefia? . Barclaius autcm aflumit tanquam cerca, & conceffa , nos de- F ftkui f i e A > V T V. fHcui reftimonio Scripcurar,& poceftaces illas nuk lo modo efle coniuncias: quas nemo noftrum con- cedirjimoeciamfalfa cfle concendimus. Accedie praecerea,quod quando inEcclefiafuncPrincipes tempora!es,vc poft primos ducencos,veI crecencos annos femper fueruntrcunc poceftas Ecclefiafti- ca,& policica coniuncta? func adhuc ftrictiore vitv- culoiquonia Princeps policicus fubiectus eft Prin- cipifpiricuali,vcfiliuspacri, & membrum capici, Siquidem Refpublica policica, 8c fpiricualis v- namEcclefiam faciunc,nonduas: & illius vnius Ecclefix caput eft Vicarius Chrifti,Petriq, fuccef- for.Quare fi qnid valersnt argumenca Barclaij pro Principibus,^uifidem Ghrifti nunquam fufcepe- runc,quodcamennonadmittimus;cerceproPrin- cipibusChriftianis, aucquiChriftianialiquando fuerunt7nihilprorfusvalenc.Sed de hac re plura fuo loco dicenda func. CVR PRIMIS SEPTl?igElS[TIS Annti Summi Fontifices non depojue- runt Reges h&reticos,velA- pofiatas. Gapvt VI. IN fexto Capite Barclaius producic canquam ar- gumencum infoiubile,quod neque vfus , nequc exemplum, nequementiovllatalisPontificix poteftatis annis circiter mille in Ecclcfn fuerit: cummulciincereaPrincipes Chriftiani impie,cru- delicer, peruerse, & magno Ecclefix decrimenc* Regnis,atqueImperi/sabuterencur.Deindeadfert foiutionem ad hoc fuum argumcncum , quam ante annoc CAPVT VI. S| annos viginti ad argumentum fimile deciit Fran- cifcus Romulus in Refponfione ad Apologiam, quae falso Catholicainfcribebatur.'& eam folu- tionemintotocapite,& fequentibus vfqjad duo- decimumprolixeadmodum, & magnis chmori- bus odiofiffime refellere nititur,vt in his fex capi- cibus non Iureconfultum,aut Theologum difputa- toremjfed tragicum declamatorcm agere voluerir. Quareadfcribam hoc loco refponfionem integri FiancifciRomuIi,vteamBarcIaius refert,deinde refpondebo ad fingulas partesBarclaiana? confuta- tionis.Sicigitur loquitur Francifcus Romulus in Apologiacap.f* C Iam verb qtiod quarto loco aduerfaritu obijctt demaiorum noftrorum confuetudme , qul Prtnctpet tnultos bareticospaft funt,vtConslantium , & Va- lentem,Arianos,Anafiafium Euthjcbianum, Heracli* Monotbelitam,&fiqutJknt alif,ad rem nibilfaciti ne% enim Ecclefia temere,& inconfideratepoteslate fua debet abuti. Porrb n9 rarb accidit, vt tata fit quo- rundam Regum cu improbitate}ac fzuitia iuncla po- tentia,vt Ecclefiaftica cenfura.neque adeoscoercetu dos quicqu*prof\t,& CathoiictspopulU,in quos Prin- cipes irritati magisftuiunt, plurimu obfxt . Quid enim quafoprofuijfet quonda Ecclefiafttetajfet, velOftro- gotbos Reges in Italta,rel in Hijpania Vvifegvtbos aut VvandaUs in Ajricaexcommunicare, ac de folto deturbare,quamuis idfacere optimo iure potuifetf Qtiod tdem de ConjUntio ,Valente, & alijsfupra no- mtnatiitntelligtdebet.Siquidemeatmc rant tem- pora,vtpotiusad martyriumfubeundumEpijcopt, qua ad Prmctpes coercendos paratt ejfe deberent . At vh vidtt Ecclefia fua foteftati locum aliquem aperirtP ¥ > yel 84 C A P Y T V I. vel cumipforum Principum Jpirituali vtilitate, vel certefine detrimento}& permcie pepulorum; nonfibi defuit,xt excmplipaulb ante allata demonftrant.Sic enim Ecclefta Leone Ifauricum Imperif partc, & He- ri cum quartwn toto Imperio , & Childerkum Regno Vran&JpoliandoseJfe iudicauit,vtreipfa deinceps, >arte Imperij , & Henricus Imperio toto , & hicusRegnocaruerit.Itaque veteres illos Im- }es Conslantium, Valentem , & cateros , non >rauit Ecclefiaiyt aduerfarius fomniat ) qubd >inImperiumfucceJft(fent3alioqui enim Leo- iam , & Henricum , & Childericum , qui non 'gitimefucccjfcrantfertulijfety fed quod illos tli detrimento coercere nonpoterat, islospo- refpofio Francf fci Romuli a morfibus Bar- ^indicanda eft,tum quia ad rem noftram ma- tcit,tumquiaefthominisCatholici,&eru- lius librum iam olim vidi, non Roma? excu- 'tBarclaiusrmgit;fedinGallijsjquavrbe'n6 iini. Ergb Barclaius partem illam reprehen- lcndam primo loco (ibi defumpfit, vbi dicitur, Eatunc eranttempora,vt potius ad martyrium fub- eundum Epifeopi, quam ad Principes coercendos pa- rati ejfe deberent . Quse verba Barclaius pro fua modeftiadicit,falfaelTe,&in meris mirifq; menT dacijsfundata.Deindeaddit,eaindignaiibivicJeri, quaeab vllo Catholico, nedum Theologo-inme- diumadferantur.Deniqueita in partem deterio- re ea verba interpretatur,vt exclamet. Quid enim? an nos incidimus in ea tempora , quibut Eptfcopimi- lites potiusquam martyres ejfe debeantt aut legem Dei3atque Eccleftam prtlijs, quam pr&dicatiombut deferh Cafvt VI. *f def endere? Atquehinc accepta occafionetotoillo capite,aduerfus mores Epifcoporum , 8c Cardina- : liummaximo fiirorebacchatur.Sednosconuicij^, &maledicl:ispra?teritis, & tota eiusCaninaelo- quentiapr£termifla,breuiterrefpondebimus.Pri- mo falfum eiTe dico,quod ini tio capitis ipfe i'umiy annis circiter mille, neque vfum, nequeexem- plum,neque mentionem vllam talis Pontificie; po^ teftatis in Ecclefia fuifle: fiquidem exempla Gre- gorij primi, fecundi , &" quarti , nec non Zachariar, &LeonisIII. fupra allata contrarium euidenter oftendunt.Deinde addo, Francifcum Romulu non diuififfe refponfionem in partes duas, vt ifte fingit; ! vnaeftenim,&fimpIexrefponfio,videlicetn6po- tuifife Ecclefia illo tempore vti poteftate fua ; ideo fubeundumfuiiTemartyriumpotius, quarafidem abnegandam.Qucmadmodu etiam hoc tempore v- bi Ethnici prxualent,vt in Infulis Iaponijsj vel hf- retici , vt in Britannia, plurimi ad martyrium ani- mantur,& reipfa martyrium fortiffimo animo fuf- cipiuntpotius,quam ad fidei abnegatione perd.ci fefinant:Adiungopoftremotempu» niartyrij pro- priumiIludeiTe,cumneque fuga,neque iufta d«- fenfione,fed fola paffione abnegatio fidei declina- n poitxx . x*. r. m „..;„, Dominus i ii Euangelio vim vi repellere vnquam prohibuit; fugam autem non modopermifit,fed etiam in certo cafu, vt cum Ec- clehr neceffitas, vel maior vtilitas id poftulat, irn- perauit diccus , Cum vtsperfequentur in vn* ciuiu- ^,/^/«4to;.Mat.io.nequeingIadiosperfecu- torum irruere,fed mortem pro ndei confeffione iU lata tolerare squoanimoiuf It.Ec quidcm quod ar. cinct ad fuga cam Q\xidens eft msndatum Domini& F; $ tefti- ?* Gapvt VI. teftimoniajatqueexemplafan&orumProphetaru, & Apoftolorum qu£ copio.se adducit fan&us Acha- nafius in Apologia pro fuga fua, vt nulla dehacre «dubitatio Catholicis reli&afit.quodautem liceat vim virepellere,&iurebelli perfecutionem fiue gentilium, fiue ha?reticorum propulfare, fi vires adfint j doceut bella Machabsorum aduerfus An- tiochum,quipopulumDei ad Idololarriam com- pellere fatagebat,docent bella Catholicorum ad- uerfushaereticosin Africa tempore fancti Grego- rij,de quibus loquitur ide S. Grcgorius,lib. i. epift. 77.ad Gennadium Exarchum,vbi eum laudat,qubd magnozelohxreticosarmisperfequeretur,eumqr excitat,& hortatur,vt viriliterpergat.docentbel- la Catholicorum aduerfus haereticqs Albigefes,& Tholofanum Comitem Raymundum patronum i- pforum,vbidiuina adiuuante gratia plus centuny millibus vnopraslioaSimone Comite Monfbrtio cum exigua manu cefi funt,vt fcribitPaulus Aemi- lius,lib.6.hiftori#Francoru,docentnoftrotempo- rebella Heluetiorum Catholicorura aduerfus Hel- iietioshaereticos Zuinglianos . Nam vtfcribitlo- annes Cochleus de Aclis Lutherianno 1531. Helue- tij pro fide Catholica pugnantes,cum numero , & viribus efset inferiores,6c foi« ;„{).;»;« — -^ **¥£" riores,quinque prxlijs hsereticos gloriose vicerut. quo temporeautem Catholici a Conftantio Aria. nolmperatorevexari cceperunt, ad Conftantem PrincipemQrthodoxum,quiin Occidente impe- rabat S. Athana/ius, alijqj Epifcopi Catholici con- fugientes, 1 iteras impetrarunt minaces ad Confta- eium, vt habetur in hiftoria tripartita,lib. 4. ca. zu ^uibus lueri* adtempus repreffe perfecucio efts Capvt VII. «7 fedpauIdpoftConftantedefunclo, & Conftantio intoto orbe Romano Imperium obtinente, cum nemo efler,qui illi refiftere auderet ; tempus illud aduenit,quo Epifcopi ad martyrium parari,nori autem de Imperatore excommunicando,vel depo- nendocogitaredeberent. Atque ha»c eft fententU Francifci Romuli,non ea,qiiam illi Barclaius affin- gir,quafi voluerit olim Epifcopos martyres efTe debuiffe,nuncmilitesefledebere. CVR ECCLESIA CO N STA1S(TIVM htretkum, & Iulianum Apofiatam Imperatorcs non depofuitf Capvt VII. IN fcptimo capite refutare Lirciaius aggredi- tur verbailla poftrema Francifci Romuli.Q/f4. que veteres illos Imperatores Conftantium , Va- lentem, & cateros , non idco tolerauit Ecdcjia, quod legitime in Imperium ftucefijfent : altoqui emm LeOftemetiam, & Henricum , & Childericum> qui non mintis iegiimu fncc-jjferant , pertuliffeti Jid quod ilios fine populi detnmento coercere non poteratjftos poterat.^Et mirarur, hos idem fcri- pfiffeBellarminum libr. ?, dePontirice cap.7. Sed vtmagismiretur, fciat hoc idem fenfiiTe fanctum Th©maminz.a.q.u.art.i.adprimum,vbidicitEc- clefiamtoleraffe, vtfideles obecjnent luliano A- poftatae, quiainfuinouicate, nondumhabebatvi- rescompsfcendi Principes terrenos . Exiftimae igiturBarclaius, Ecclefiam facile potuiffe, fi vo- , Juilletjtum Conftantium Arianum, tum Iulianum Apoftata de folio deturbare;fed id no fccifle , quod F 4 Tciret 88 Capvt VII. fciretilloslcgitimeinlmperiumfucceffifle.Argu- menta eius hcc fnnt.Primum,quia totus orbis tem- poreConftaritijChriftianuseratj&eius pars ma- xima Orthocioxa.§ Faififirmum, inquit,^ dico, nonpotuifle Ecclefiamcoercere illos aquefacile, at- que islos^ne dkamfacilius, &fine detrimentopopuli, jittc id aftnis tentars, fiue arte aliqua , & hominis ie- uoti opera vti voiuiflet . Iam emin totus orbis fub Con:lantioCbri$tianicsfuit{ytex epift. Conftantini magniad Ecctefiam,ab Eufebio, & Nicepboro reiata conftat)&eiiispars maxima Ortbodoxa: ita vt vires illis ad opprimendum Imperatorem nequaquam de- fnerintfifasyautpium credidiflent armis aduerfiu le- gitimum Prtncipem decertaref} Refpondeo. Primum,verum non eft,tempore Conftantij totum orbem fuifle Chriftianum , neq; hocdicitineaepiftolaConftantinus. Etfi hoc ef- fet verum,quo modo Simmachus Pra?feDcnique Barbari cum quibus poft tempora Conftantini ad Oriente, &SeptentrionemRomaniaffidue decertabat Par- thi,Perfar>Sarmat£,Gothi, nonntmaximaex parte genti- Capvt VIT. 89 gentiles erant? Deinde etian* (1 b.oc efTet ve rum, no tameninderecl:ecolIigipcnet;r.;ci]ennireEccle- fia?coercere Conftantiu,vel Iulianummam Impe- ratoresilli potentifiimierant, &multaslegiones armatasducebant, aduerfusquasnihil poteratin- ermis multitudo fid elium , praefertim cum Princi- pemaliqiiemChrifhanumnonhaberetjquivellet, aut poflet eam armarc,& armatam ducere aduerfus Imperatores . Hoc certe tempore in Imperio Tur- carumplurimifiintChriftiani, & fortaffeplures numero , quamipfiTurca?fint:tamenquianeque Ducem, nequc armainpromptuhabent,aduerfus Turcarum Regem nihil poffunt > qua* caufa fuit olim, curnequeltaliiugumGothorum, nequeA- fricani Vvandalorum,neque Galli Francorum ex- cutere pofTent. At Leonem Imperatorem Gra?cum facile fuit Summo Pontifici Gregorio excludere ab Imperio Italia? , quoniam vires eius in Italia debi- litata? erant, & Proceres Italise L^r ipfum maxime expetebant, vt facultas eis a Pontifice aafomr defi- ciendi ab Imperatore impio: pari ratione ChiiiK ricumRegemFrancorunullo negocio potuic Za- charias Potifex Regno priuare, cum id ipfum Pro- ceres Franci cuperent, & ipfe poteftate rerum ge- rendarumadMagiftrumPalatij translata ociode- fidiaquelangueret. Denique Henricum Impera- toremnonante GregoriusPapadeponendum effe decreuit, quam grauiffima eius crimina vocibus popul©rumad eum delata iuftitiam poftularent, vt Marianus Scotus alijque eius temporis hiftorici docent. Addi t Barclaius , temponbm Conftantij non de- fuijfe in AEgyptg, ey Ljbia, alijscfc locisper Jftam, & fc 5 ' lUYQ- fo Capyt vir. luropamMonacbos permuftos, in quibu&nonmwtt zclue erat quam in iUo, qui Henricum tertium Fran- eorum Regem confedit, qui, filicutjfet, facile Consld- tium de medio tollerepotuijfent. Refpondeo.NonpertinetadMonachos,autaIi- ©s Ecclefiafticos viros cacdes facere, vt habetur 23. q.S.Can.r.&fequentibusjmuttbautemminusper infidias Reges _occidere. Neque Summi Pontifices ^onTueueruntjfta ratione Principes coercere . Ip- forummosel.irirnump.iternecorripere, deinde per cenfuram EcclefiafticamSacr.imentorumCo- munione priuare, denique fubditos eorum a iura- ftiento fidelitaris abfoluere, eosque dignitate,a£q; *ucloritateRegia,firesitapoftulat,priuare, Exe- quutio ad alios pertinet . C^are Innocentius Pon- tifex curn in ConcHio Lugdunenfi Friderico IL Imperium abrogaflet,dixi:Te fertur, Ego, quod meu _ ^ esly feci 3 faciat & profe ytatxrfltper his Deus , quoST Viluerit. Id refert MtcnaeusParis in Henrico ter- (]orcfereJVr*wtaanniDomini 1145. rvrgitdeinde, &probarcnititur, facilefuifTc Ecclefiartolleredemediolulianum Apoftatam, & Valentem Arianum , quia exercirus eorum magna ex parte CatWici erant, & Epifcopis obedientes, ^uodcumnonfecerit,fequitur,autPontificesilIi- us temporis non efie funclos ofiicio fuo,autcredi- difCe non fibi licere Principes,quamuis Apoftatas, *ut hacreticos deponere. kefpondeo.Iulianum Apoftatam difficillimurn fuitdeponere,quoniam ipCe folus Imperium rege- bat, neque verumcfttotumeiusexercitumfuiffe ChriftianumifcribitenimRufflnus, lib. x. cap. c. . ip^um fuiflfepollu^um facrilegijs, facrificijs vide- iicet Ca*vt VII. #t licetidololatricis: nam, vtfcribitur in Hiftoria tripartita,lib.7.cap.i. legem tulerat Iulianus,vt o- mnes milites facrificarent Idolis , autdemilitia cijcerentur. Itaquep!enuseratexercitusPaganisf aut i js, qui a Chrifto defecerant. Neque his repu- gnat,quod aduerfarius citat ex Ruffino,Socrate, & Theodoreto j Iouiano recufante Imperium fu- mere,qub ipfe Chriftianus cum eflct , Paganis im- perarenolebat, exercitum vna toce clamaife , dt nos Cbriftidni/umtu . Siquidem ea vox figntficabat* plerosque lllorum corde , acroto ChrifHanos fu- ifle, non manifefta profeffione : alipqui louiauus, bo eisobiecifletpaganifmu, neqj dixiffer,fe nolle imperare Paganis . Itaque fi qu; erant in excrcitu Iuliani Chriftiani.occulti erat, & cqmunieatione facrilegoruinfacrorummacubtijPaganihabeba- tur. DeValcnteidemomninbdicipotefhqu^rnuif enimpaucos quofdamin cxercitufuoCatholicof haberet, tame multitudo Principis fequebatur er- rores. Neque alia caufa c(t,cur Valentinianus Ga- tholicus Impcrator fratrem Valentem haeretif •"«* toIerarct,nifi aa non facileerat fin*^:; t** " io*°*& ambigimi^"- J~ "n* — *«n>rV40lIlude^cere» aubiungit oo J- -ino «arcl^ius duo Patrum tcfti- monia,vnr" s*Gf «gQri j Nazianzeni, orar.i. in lu- liaiv -;>CU1US vero* funt, Coercitta efl De* **~***- r*a,& UcrjmhCbriftUiitrum. 0--"*x*tm, & k tnultk erat effuf* c*~j+" ooc &r>>perfakt§re h*. beretremedi" Hlterum,fan&i Auguft, tra#.in Pf* n4.quiflcJoquitur, lukAnusextituinfiteltijmpo* r*tor> nane extttit ApoftAtA mqu*M'vt viit. # vocatus fuerat, proinde acquum erat,vt benefafto- ris fui fratrem, & Imperij collegam in tanto pcri- culo non defereretj tum deniquc quia Maximui non prxcipue proptcr Religionem, fed propter dominandi cupiditatem Imperium vfurpauerat,& GratianumlegitimumPrincipem interfccerat. I- taque Theodofius non aduerfus defenfionem Ca- tholicae fider fed aduerfus parricidam Imperatoris, &iniuftum Imperij viurpatoremarmafufcepif. HisexplicatisBarclaius,quafiparta vidoriaex- ultans,ait:§H^ cum itafwt,defwant nunc vetim ad+ uerfarij commcntofuo nobts imponcre , autfaltem di~ cantyvnde td hauferintf] Refpondeo.Commentum dici non poteft, quod omnesDoclores, &ripfaConciIiageneraliatradi- derunt.Vndeautemidhauferimus,nonfemeloftc- dimus,& paulb poft clarius oftendemus. Subijcit Barclaius : § Coniiat onmes ea tfatefen* pffe,nulUm vet Epifcopo Komano, vei Ecctef* vniuer- Ja temporalem poteslatem vllo tnodo, vllatie ex caufd in eos competere , fedfotius Det tudicio , quantum *& pttnas temporales relinquendos.Zc paulo poft,H«w, inquit, reiteslem inprinm TertuUianum producot qui de Imperatoribus loquens in ApologeticoySenttut, inquit, Deum effefolumftn cuiusfotm potesfatefunt, * quofolofintfecundiy poft quempnmi, ante omner Deos, &fuper omnes homines . & in tibro adscapu- lam,Coltmu$,inqmt, Miperatoremftc, quomodo,& nobis ticet , & ipfi expedit, vt bominem a Deofecun- dum,& quicquidesl dDeo confecutum, folo Deotnu norenr.hoc & tpfe volet ; ftc enitn omntbm maior eft, dumfoto vero Deo minor *#.] &efpondeo.Falfum eft,c6ftare,omnes Doclores ea'*eu 96 Ca?vt VIIT. eaa»tatcf:nfi(Tc,nunamvelEpifcopoRomano,vel Ecclefiae fni.ueriz temporalem poteftatem vllo modo , vilave ex caufa inPrincipc.'» Chnitianos competere. Au&orescnim, quosBatclaiusaddu- cit, ftr pauciflimi funt, & non dicuntquod ipfcaf- firmat. Tertullianus, q.iiprimolococitatur, de Frir.cipibusEthnicis loquitiir, quitotiOrbiRo- mano imperabant , & nonduni fceptra fua Chrifro fubiecerant. Itaq; fecundi a Deo in reru tempora- liil admini ftratione de faclo dici porerar.^f,inquit Barclaius , lex Chrisli iurefuo neminempriuat,pro- inde Reges , & Imperatores accedendo ad Ecclefiam, nibil iurtsfui temporalis amittunt. Verum eft, nihil amittimt , fed multa lucrantur potius,cwm & Re- ges temporales fint,vt antea erant,& Regni coele- ftis haeredes fiant , quod antea non erant . Sed fi ad Regnum codefte adipifcendum , oporteat eos Vi- carioChnftifubefTe, vt iamnon liceatillistem- poralipoteitateabutiadfuam , & aliorum perdi- tionem,molefle ferre non debent. Secundo loco Barclaius Ambrofiumproducit, quiin ApologiaDauidfic loquitur: Rexvtiquce- rat ( DauidJ nullis ipfe legtbm tenebatur , quia liberi funt Reges a vincuiis deliclorum : neque enim vllis ad posnam vocantur legibu$,tuti Imperij poteftate.1 Refpondeo. Liberi funt Regesalegibuspoli- ticis, tum fuis, tum prardecefTbrum Regum, quia par in parem non habet poteftatem.mon funt tame liberialegibusDei, &EccIefia?s & hocvidemus etiam commune fuiffe cum Regibus teftamenti ve- teris,qua!iseratDauid. SiquidemcumRex Ozias thusadolerevelletin templo Domini, quoderat officium fummi Sacerdotis, & repulfus a Sacerdo- tibus capv? vnr. 9f tibusnonacquicfceretj continuolepra percuflfus c(r,& ad iu Jicium Sacerdotum coaclus efr habita- refeorfim,cVaRegni adminiftratione ceflare ; \t dicitur rn i.lib. Paral. c. z6t Addit Iofephiu 1 ib. 9. antiquitatumcap.n.abeotemporcOaiampiiuatu vixiffe,ac longomoeiareconfumptum . Simili fe- re modocumPrincipem Chriitianum leprahaere- fisinfectumcernitSummiisPontifex, fegregatil- lumacoetu piorum per fententiam excommuni- cationis , ac necarterosinficist , foluit eiusfub- ditos a iuramentofidelitati.Sjarqiiefiopusfit, iu- bet etiam fub eadem excommunicationis poe- na,ne illum pro Kcge habeant, neve illi vt regi pa- reant. Tertio Barclaius Gregorium Turonicum teftent adducit,quiinlib.5. hiftona? Francorum, cap. 18. hisverbisalloquiturRegem , Si quis denobis , 6 Rex,iuilitia tramites tranfcendere voluerit.ate cor- ripipoteftfi yerb tu excejjeris,qu!s te corripietUoqui- mur entm tibifedft volueris audif,fi autem nolueris, quis te condemnabit,nifi is;quife pronunciauit effe ia- ftitiam* Refpondeo. LoquiturGregoriusde poteftate* quam habentRe^ges defaclo cogendi homines par- ticulares,cVquam nonhabenthomines particula- res ad cogendosReges . Accufauerat enim Rex Chilpericus Prartextatum £pifcopum Rothoma- genfem tamquam reumMaicftatis,apudParifIen- fem Synodum,inqua cum alijs mulcisGregorius Turonicusfcdebat: cVquoniam Gregorius Pra»te- xtatum innocentem efle,& a fubordinatis falfls te- ftibusgrauariintelligebat,condemnationieiusaf- fentiri nullo modo volebat. Itaque fciens Rex vnii Q Grego* )t C A P Y T III, Gregoriumflbi refiftere,dixitil!i,0 Tpifcope iuftu tUmcur.ctts.Urohi debes ; & ecce ego iuftitiam a te non accipio ; f>d vt vidco confcntts iniquitati, & imfUtur in te prouerbium illud , quod Corttus oculum Coruinon eruet . Tum Gregoriusdemon- ftrare volens, fieri non poffe, vtaliquisnoIitRe- gi ii.ftitiam faccre;rum Rex pofficeum cogere,vt iuftitiam faciatjfedecontrariorien pofie , vt Rex nolitiuftitiamfacore,cuvn nemopoffiteum coge- re3vtiuftitiamfaciat:refponditverbafuperiuspc> flta. Si quu de ncbisjo Rex , tuftttu tramttem tranf- cemkre voluertt atec mtpi poteftifi verb tu exceffe- tu.quu tecompiet? Atque hancefle fententiam ho- rum verborum , non folum peifpicuum eft ex ver- bis praecedentibui ,• ied etiam ex euentu illius cau- far.namcumRex varijsartib-.is , &dolis conatus efletextorquerea Synodofentetiam d.Jmwationis ContraPra:textatiimjcV nonobtinuifletjvi ?dhibi- ta,cbnieciteumincarcerem, cVcum iselabi vo- luiflet,grauiter carfus in exilium miflus eft, vteo- dem loconarrat Gregorius,& Aimoinus, lib.j, hiftoria: Francorum,c,26. Nequehic finis furoris foitFredegundis Reginar,ir cuiusgratiam Rexo- tr.pid jilamoliebatur.namcumpofteaperGuntra- num Regem Pra?textatus in iuam fedcm reftitutus fttiJTet, dolo eiufdemR.egina?periicarium quenda adaltarefamipra:textatusoccifusfuit,tefteeode Gregorio,lib.8.ca.3i.qui Prsetextatus inter fanftos Marty res haberi ccepit. Ha?c igitur eft illa poteftas quamReges inEpifcoposhabent, vtvidelicet vi adhibitacotra iuftitiam in illos,ft velint, animad- ucrtant;& quam non habent Epifcopi in Reges , vt 9Q$, quamuis iure damnatoi obtemperare cogant, nifi Capvt Vtt ?9 hifi ab alia temporali poteftate maiori iuuen- tur. Quarto locoadducit Birclaius teftimoniumS. G"C^orijP.ipr,qui iefamulu Imperatoris appel- jauit, £V JmpeiPtoricelitusdatapotefratcmfuper' omneshomines fiffuseft.Dequo teftimonio fatis multadiclafuntcapitererrio, neque opusefrilla repetere. Vltimo loco adducit Othonem Frifingenfem in epiftola adFridericum Aenobarbum , cuiushxc funt verba, Soli Reges , vtpote con$litutifuprakgesy diuino examinireferuatii feculi legibus noti cobiben- turivnde esl illudtam Regis^quam Prophet&Jibifoli peccaui:fte mox,C«w entm iuxt a Aposlolum bomini mortali borrendumfit incidere inmanus Dei viuen- tis, Regibus tamen, qui nullum prater ipfumfuprafb habent , qnem metuant , eo erit borribilius , quo ipji Kojfunt cdterii peccare ltberius.~] Refpondeo.Otho Frifingenfis aperteloquitur delegibusfeculi,quibusfinedubioRegesfubie6ti non funt fubiedrione coaeliua : nam non folum in Verbis citatis habetur,/m qualem,quiinoratione adpopulum rimore perr culfum,&Prarfidem irafcentem, comparauit fpi- ritualem potefhremanima? , temporalemcarni, ac docuit ita fubiectam efTe debere poteitatem te- poraIemfpirituali,vtcarofubieclaeitanimaf. At- que hoc ipfumeftfundamefttu fententia? noirra?. Sancto Gregorio Turonico opponeremus,fanc~rum Gregorium Romanum e-tatis eiufdem,qui,vt fupr* diximus in duobus priuilegijs illa vei ba appofuit, SiquisautemiXegum^Antijiitum , aut Iudicum,aut quarumcunquefeculariumperfonarum huius Apoflo- licz ancloritatif , & twfirtprtceptiopM decreta vio- laueritjjonorefko priuetm. Denique Othoni Friiin- genii opponeremus Gregorium VII. centum fere* annis anriquiorem,qui diferte fcribit,pofTe Regem fectiliaSedeApoirolicacerrisdecauiisRegnopri- i^ri.videEpiirolameiusadEpifcopumMetenfem, Cpponeremus etiam fanclum Bernardum, & Hu- gonem de far.fto Vi<5tore, qui Othonis rempore floruerurt, quoium tefHmoniain prarfationepro- duximus.Opponeremus prarterea fanctu Thoma, & fan<5lumBonauenturam , qtii Othone Frifin- genfi,nonmultumetateinferiores5feddo<5rrina,& fan<5rirate longe fuperiorcs, difertiffimedocent, quod Barclaius requirit.vide tefrimonia lpforum fupraal!ata.Pira:rerea,quinque tefrimonijs veterii Scriprorumopponeremus plufquam feptuaginta tefrimonia Scriptorum variarum aetatum.Denique «juin quicqutdfoluertifiiper terram,eritfilutti & m cdis< QuareiiBarcIaiuspolliciutioni fuae ftare vellet, listota finepiouocatione finitaeflet. AT^POTVERITiT POSTERIORE* frincipesfme detrimetopopultper Ecclefi& Auctoritatem Prinapatupriuari: &fimuty iusta ne.an inmsiafuertt Gregorij VI L fententia in Henricum Impe* ratorem? Capvt IX. IN capitenono Barclaius aggreditur demon» ftrare falfam elTe illam alteram partem fententia» Francifci Romuli , quod vide- licet Ecclefia fine detrimento populi potueri? Jtegno y vel partc Regnipriuare Childe/icum, G 4 Leo- i*4 C a P r t I X. Leonem,&Henricum:probat autemidefTefalsuV quiaHenricum quartum Imperatorem Gregorius VII. Papa no fine magno populi detrimento depo- fuit, cum, OrhoneFrifingenfiauctore, inde nata fintbella,fchifmata, cValiaid genusmulta . Sed Francifcus Romulusnonde vno Henrico loquu- tus eft,fed de Leone quoque & Childerico.Conftat autem Leoncm Ifauncum Imperatorem parte Im- perjmul&atumfinevllopopulidetrimetorquod idem manifcftiifime conftatde Childerici Regis depon"tione,&Pipini exaltatione.adquse duoex- empla Barclaius nihilhabuitquod refponderet; ideo filentio iJla inuoluens, in folo Henrico de- moratuseft.Quidfiaddamusetiamtranslatiortcm Imperij a Grsecis ad Francos fine populi dctrimen- toaLeoneIII.PontificefacUm,completuseritnu- merus ternarius exemplorum,qua? Francifcus Ro- mulusadferrevoluit.QuiatamenBarclaioplacuit defoliusHenricidepofitione Francifcum Romu- lum rcprehendere,quafi vel hiftorias ignorauerit, vel alia de caufa mentiri voluerit.Refpondeo, de- trimcntaaliqua populum Chriftianum accepifle ex Hcnrici excommunicatione & depofitione,fed cmolumcnta maiora detrimentis fuiffe,vt non im- mcrit6dicipoffit,fine detrimento populi remil- Jameffcperadamjnequeenim detrimentum pati dicipoteft, quiiacluramfacitfrumenti, quodfe- minandofpargitinfulcos,fitempore meffis mul- tiplicatumcumexultationereportet . Vidit Gre- gorius Pontifex fanctus,& fapiens plenas eflepro- uincias concubinarijs,& fimoniacisjanimaduertit Imperatorcs contra Canones facros , ac prarcipui Oftaua: Sy nodi gencralis , iaueftituras Epifcopa- cuunt C A P V T I X. IOJ tuum,& Monafteriorum fibi vendicnfTe.Adiecita- nimum ad Eccleiiam repurgandam,& liberadam; & quaniuis per multas mokflias,cV pericula , par- timperfe,partim perSucceffores,quodvoluit ad fcclicemexitum perduxit . nam cV Sacerdotibus abftulit concubinas , & beneficia Ecclefiaftica , vc gratisdarentur&acciperentur, erTecit, &, quod eratomniumdifficillimum , inueftituras Ecclc- fiarum Henrico V. Henricil V. filio, CalixtoIT. Pontifici liberc renunciante,recuperaiut. Id quod finemanifcftisfignis , cVprodigijscarieftibus fa- ctumnon fuiflc , teftatur Abbas Vrfpergcnfis in Chronico. Scd libet iam per partes difcutcrc , quar Barcla- ius aduerfus Gregonum feptimum ex Othone Fri- fingenfi,alijfque autoribus annotauit.Primum igi- turadfertillaverba OchonisFrifingenfis lib.tf.c. IS.hego&relegoRomanorumRegum & Imperato- rumgesla,& nufquam inuenio quemquam eorum an- te hunc (Henricum IV.J aRomano Pontifice exconu Piunicarum , velregnopriuatum nififortc quispr* nnathematc habendum ducit,quodPhilipptts ad bre- uetimpusa Romano Epifcopo inter posnitentes coU locatus , & Theodofiusa Bcdto Ambrofio propter cruentam c&dcm a limittbus Ecclefii Jequeftratm fit.l Refpondeo.Fuit quidem OthoFriflngenfisdo* c*frina,moribus, fcV nobilitateinfignis; Jed tamea lcgendo cV relegendo non inucnit omnia.Nam Ar- chadium Impci atorem ab Innocentio primo Pon- tificepropter eieclionem S.loannis Chryfoftomi, cxcommunicatum fuifTe teftaturNicephorus Iib. ij. cap. 54. qui&fententiam ipfam excommuni- Q s catia* !•* C A P V T IX. cationi$adverbumrecitat:eiufiem excommuni- catiohismeminitGregorius Vll.in epiftola ad £- pifcopumMetenfem. Leonem quoque Ifauricurn ImperatoreinaGregorioU. &rurfum aGre^orio Jll.excommunicatum propterhzrefim Iconoma* chorum , &vec"hgalibusItaliiroriuatum teftan- turhiitorici Gr*ci,&Latini,vtfupra demonftra- uimus, DeindcBirclaiusexeodemOrhonecomemorat tnala,quafobexcommunicationein Hericil V.Im- peratoris Eccieiisc accidei u^bella videlicet,fchif- mata,exilium Papae,c*dem Hudolphi Imperatoris k Grcgorio electi,& alia ld genus : & ijs connume- ratis exclamat; §Hoccint efiprincipetnfine detr't~ tttemoPopuli ctercere? Refpondeo. QjandoEuangeliumChrifti prar> -dican coernt ab Apoftolis in Hierufalem,coorta cft perfccut o m igna in Eccle/iam,Stephanus lapi- «Utus , lacobuscapicecarfus, Petrus coniectus in carccrem,fidelesdifperfi per varias regiones:qua«, do verb prsdicari carpitidem Euangelium intcr gentes,commotum eftlmperium Romanum vni- uerfum,perfccutiones exortar grauifumac, direpta feona,inccnfaeEcclefiae,ftrages Sanctornm totoor- fee terrarum incr«dibi!es fadtarj quarioigiturati Euangelium cum detrimento,an cum falute popu- lorurn prardicatum (it ? fi carnis oculis res confide- retur,videbitur Euangelinm non falutem ,Ced per« nicicm populisattuliffe: fedfimentisoculoftdei luminercpurgato res eadem fpe&etur , perfpicue apparebit ldololatriam fuifle de Mundo pulfam, Ecciefiim propagatam,ivUrcyi:escoronatos, deni- i u m idJL bi trtbuerct ^quod fuum fux: non erai; deponendt fci- luet , & afidicandi Imperdtoru munus, intfc eiw lo- cum alteriusfrbslitucndi poteflatcm. &r i n fra : CttlpM) igitur Gregorij Vapipermagna mthi in hoc negotio vL detur^ Refpondeo.Satisaudacler Barciaiusin Chriftu pomini,&:fuum , atque omnium Chriftianorum Iudicem fententiamtulit : nec faltem dubitando. velfufpicandr,velopiraado]ocLauseitifedpreci* se,&abfoluteqnafidereexpIor.it2, 8? ccrta | ro- nunciauit, fleri non pofe , vtGregoriuxinhicrc iufte,prudenterque fegefTerit. Ater,o fer-centiain Barclai falfam& temerariam, ne dicam ficrile- gam,c\: blafphemam his argumenti* fuifte demon- ftrato. Primum, conftat fententiam Gregori j ab omni- busEpifcopis, qui in Concil. Rom.cn m illo {tde- runt:fuiiTeprobacam.Atquiscredat,PQntificemcu vniuerfoConciliotaminiuftam, &: imprudcntem fententiam tuhfTe,vt Baiclaius dicit? Deindeiudicium Gregorij VII. confirmarune omnes eius fuccefToreSjViclor tertius,Vrbanus fc- cundus, Pafchalis fecundus, Gelafius fecundus , & Calliftusfecundus, cuius tempore pax fa<5f.a eft Mitcr Sacerdotium & Regnum:& wmen omnes ifti *>* Capvt IX. viderutbella&fchifmataexortaoccafione fente- tisPapxGregorij: quodargumentum certiffimu eft,iuftam,& prudentemfuiftefentcntiam, quam Gregorius tulit,cum tot prudentiffimi,iuftiffimi- quePontificesconcilijsEpifcoporumcooperanti- bus,& fpreta perfecutione fchifmaticorum,defen- dendam,confirmandamque fufceperint. De Victore tertio,qui proxime poft Gregoriura fedit,teftis eft Leo Oftienfis in Chronico Caffinefi Jib.3. cap.7i. abeocelebratum fuifle Concilium Bencuentanum, atqueineo confirmatam fenten- tiamGregorijVH. deinueftituriscuillaclaufula, Si quis Imperatorum^egum^Ducum^rincipum^Co^ mitum,velcuiufuupoteftatis fecularis Epifcopatum* vel quamuis aliam Eccleftafticam dignitatem dajre prafumpfirit?eiufdemfintentu vinculofe adftrittum fiouerit. De Vrbano fecundo , Vi&oris tertij proximo fucceflbre,BertoldusConftantienfis eius tempo- ris Hiftoricus fcribit, in Synodo Beneuentana an- no Domini lo^i.confirmatam ab Vrbano iententia cxcommunicationis in Guibertum Antipapam, & omnes eius complices, quorum pra?cipuus erat Henricus Imperator.Item anno 105? ?. eandem fen- tenti3m confirmatam ab eodem Vrbano in Synodo Placentina, coram innumerabilimultitudine, & anno eodem rurfus confirmatam in Concilio ge- nerali Claramontano. De Pafchali fecundo, Vrbani fecundi proximo fucceflbre,teftatur Abbas Vrfpergenfis anno noz. in Concilio Romano generali aPafchali confirma- tam eflfe fententiaGregorij Vll.&excommunica- tuoiHenricumj&omnes illi adhxrentes . Addit quoqu* C A ? T T I X. lOf ^uoqne idcm Abbas,fe pra? fencem Romar fuifTe,& audiuiife feriaquintain CoenaDomini aboreip- {ius PontirlcisjCum Henricus excommunicatus de- nunciaretur. De GeIafiofecundo,Pafchalis fecundi proxima fuccefforc,teftatur idem Abbas Vrfpergenfis anno in3. ab eo per Cononem Epifcopum Cardin. Prarneflinum, Legatum f uum in Concilio CoJoni- cnfi,c\r altero Friteflarenfi,confirmatum decretum Pafchalis de excommunicatione Imperatoris Hen- rici. DeCalliitofecundo,GeIafijproximo fucceffo- re,teftatur Abbas Vrfpergenfis,in Chronico , nec- non SugeriusAbbasinvita Ludouici Regis Fran- corum,necnon Rogerius in annalibus Anglicanis, a Calliito in Conci 1 io Reraenfi Patru quadringen- torum iterum confirmata decreta fynodalia prar- decefTbrum,Gregorij videlicet, Vi&oris, Vrbani, Pafchalis,6\:Gelafij. Tertiojudicium Gregorij feptimi approbatum fuit ab omnibus bonis , qui tunc viuebanr, quique longemeliusfcirepoterant iuftitiam,vel iniufti- tiamilliuscaufa?,quam Barclaius,qui plusquin- gentis annis pofterior eft.Marianus Scotus,qui te- pore Gregorij vixit,in Chronicoanniio75. Grc- £orius, inquit, querimonijs & clamoribus Catholi- torum iuftis^aduerfus Henricam &fcelerum em trru manitatemauditis , ^elo Dei accenfus iam dittum Regcm cxcommumcatum pronunciauit , maximi propter fimomam: quodfattum Catholick vtrisbene- placuit ; Simontacis vcrb , & fautonbus Kegu ni- mium dijplicuit . Hsrcille, qui con de vno ^utal- «cro loquitur , fcd m commune dc muititudinc Catho- *i» Capvt It Catholicorum raclum Pontificis approbsnte. LambertusSchaphnaburgeniisquieodemrerri- pore vixit,in hifrona rerum Germanicarum t Htt~ debranii, inquit* confiantia, & inuiclusaduerfus auartiram arinnus omnia excludebat argnmenid bumamfallacU.Sc i wuz-.Signa &prodigia , qu£per erationn Grtgorij Papafrequentiusfiebant>& z,e!us ruentifimm pro I)«, & Ecclefiafticis legibus, eun otel ra % te* *t!s detrdftorum linguas commu- meban'.r i ille,& qua iam cum Chrifio ? cgnat.cUmat Chr:ftus,i lamat Pa~ ter pro/ponfitfi!ij /ui,c laniat Spiritm S. qui quotidi§ poftuUt pro eagemttibusinenarrabtftbm , eVc. Vbi recliifimediCJtjturbasillas, & bellanon eiTetri- bueda Gregorio,^ pro officio fuo paftorali arcer« •onatui eii Lupos agregejfed inobedientiae , & ob- fUna, m% Capvt It. ftinationi eorum,qui in Paftore , cV gregem ipfuni tantoferociusfxuierunt,quanto humiliusDeo e- iufque Vicario obedirefalubriter admonentibus, & confulentibus debuerunt. Nam quam horrenda , 3c non tolcranda fuerint Henricifcelera exfequenri teftimonio intelligi- tur.San&usGebehardusArchiepifcopus Salsbur- geniis,qui obijt tribus annis poff mortem Gregorij VII.ideft,annoio88.difputanscum VveciloneAr- chiepifcopo MaguntinOjapertc pronunciauit,Im- peratoremnonmiuftoiudicio tam Regno, quam communione, Apoftolica fententia,priuatum : cu- ius fententia ita probata eft a Concilio quodam, vt contraria fententia Vvecilonis hcerefis fit appel- lata. Vide Abbatem Vrfpergefem in Chronico an- niioS?. StephanusHalberftatenfis eiufdem tem- porisau&orinEpiftolaad Vvalramum, quam re- fertDodechinuscontinuatorMariani Scotiadan- numDomini io$o.Dominus,mqu.\t,Henricu$ , quem ILegem dicunt,Epifeopatus, & Abbatias vendit : ete- nim Consiantienfem, Bambergenfim, Maguntinen- fem,& piures alws pro pecuma-.Katifponenfim, AU- guftenfem,Strasburgenfem , progUdto ; Abbatiam fuldenfimpro adulterio ; Monaslerienfim Epifiopa- tum(quod dicere , & audire nefas eft) profbdomitica immunditiavendidit, im& quinonvehementiflime gauderet, vt olimlfrael Pharaonedcmerfo,vel Romanuspopiiius Princi- pe triumphatel nullus ne in toto orbe repertus e(rf quiiuftitiamHenriciperfpexeritriiuIlusquiGrc- gorij iniuftitiam viderit?Sed audiamus quid paulo infraidemfcriptordicat.-Kirjinqait^ww,/;^/»^- ritusJwforsvltimaHenricifub yocabulo quartiRo- manorum Itnperatoris afuis appellatix a Catboluis verb.i.cunttisB. Petro ^fuis^fuccejfsribusfidem, & obedientiam lege Cbrijiiana conferuantibus,Arcbipi- rata fimul>& b<&refiarcba,necno &apofiata,perfecu~ torifcplus animarum^uam corporum competenter d> Matur, ytpote qui nec naturalibus , nec confuetudi- narijs contentu$fceleribu$,nouay&afeculis inaudita, ideoq2 nonnulla incredtbilia excogitajfe, & exercuiffe infamabatur. Ac de his fatis: nam ii vellem auclores polteriorcsadducereproiuftitiaj&fanclitatcGre- gorij,nulluseiTetfmis. VideatLeclor, quarfcripfi- muslib.4.dePontiricecap.i3. PergitBarcIaiuSjoJprobarenititur, nondebu- iiTe aGrcgorio Hecricum excommunicari, cum in focietatem fccleris Henrici tantus hominumnu- merus coierit: adducit auiem ad hocpjobandurri fententiam $. Auguitini ex lib. j. contra epiitolara Parmeniani cap.i.quarrelatactl in decretumGra- tiani z^.^x^n.Nonpotesl.Wcvhd. S.AugUfHnih(£ funt: Nonpotefi ejfefalubris kmultis correptio , nifi cim iUe corrtpttur , qui non habetfoc iam multitudi- nem: cum verb idem morbusplunmosoccupauerit^ mbiUitudbonis refiat}qua dolor,&gemitui,vtper il- U % Utd Il^ v C A P V T I X. ludfignum quod Ez.echieli fantlo reuetatur iHdfte- uadere ab eorum vaslatione mereantur. Ne cum vo- luerint colltgere zjzarita , eradtcent fimul & triticu: necper diligentiam fegetem Domini purgent yfedper temeritatemjpfipottits interpurgamenta numeren- tur. ldeoq? idem Apoltoluf cum iam multos coperijfet & immundos luxurid}& fornicationibus inquinatos, ad eofdem Cortnthios infecunda epislolafcribens , no itidemprdcepit,vt cumtalibus nec cibum fumerent: tnulti eriim erant}nec dici de eispoteratfi quisfrater nominaturfomicatoryaut idolis/eruiens,aut auarus, aut aliquidtale,cum eiufmodi necctbum qutdemfu- fnerefedait , ne iterumcumvenero advos bumiliet we Deus,& lugeam multos ex ijs , qui ante peccaue- runt,& non egerunt fcznitentiam fuper immunditia, & luxuria,&fomicatiof!e,(juamgefferunt:per luclu fuumpotius eos diuino flagello coercendos nmians, quamper illam correptionem, vt cdteri ab eorum con- iunclione abfiineant. &paulbposJ: Reueraftconta- giopeccandi multitudtnem inuaferit , diuina difcipii- m/eueramifericordta necejfaria eflmam confiliafe- parationis ( hoc eft excommunicationis ) & inania funt,&pemitiofa,atquefacrilegayquia & impia, & fuperbafiunt,& plusperturbant infirmos bonos,quam torrigant animofos malos. § Udcciim ttafint^nQpitRzvcUms^nemo >vt ar- bitror ex collatione doclrtnd S. Auguftmi, qud & Ec- clefid eftiCumgeFtis a Gregorio tn Henricum, nonper- jpicue cernetyPapam magnopere errajfe,&c.~^ Refpondeo. Barclaij temeritas vndecunque fe prodit,ciim ob vnum S. Auguftini locum non bene jntelle&um , fynodalem fententiam Pontificis Maximi, amultisalijs Pontxficibus , & Ccncilijs cgn« C A P V T I X. 117 eonflrmatam ita damnare audeat , vt dicat, Papam magnopercerrafle.Sedoftendrimusnon Papam in iudicando,fedBarclaium in inteliigendo vehemc- tererratfe. Primum,fan<5his Auguftinus loquiturdecorre- ptione,fiue excommunicatione illius, qui muitos habetfocios in eodemcrimincj vtperfpicuumeft ex illis verbis,C#w vero idem morbuspiurimos occu- patiertt, &c. cVexillis, ideo Apetfolus ckmiam multos comperiffet,& irnmundos luxttria , & forni- cationibus tnquinatos&c. At Gregorius vnum Hen- ricu excomunicauit propter crimina illi vni pro- pria,quod videlicet vcnderet Epifcopatus, & Ab- batias,&admonitusre{ipifcerenollet:no ergo fa- cit ad re locus ex Auguft. vel ex G ratiano citatus. Deinde loquitur S. Auguftinus aduerfus Par- menianum,aIiofqueDonatiftas, qui feparaueranc fe ab Ecclefia vniucrfa,& fe folos efle dicebant Ec- clefiam non habentem m:iculam,ncquerugam.ld- coque docetS. Auguftinus propter multitudinem peccatorum non effefaciendam feparationein , cii femper futuri fint mali cum bonis vfquead Mudi confummationem.Tuncenim(vtdicitur Matt.rj.) extbunt Angeli , &feparabmit maios de medio iufto- rum: atqjhxccftcaufa, curS. Auguftinus dixerit, conlilia eiufmodi feparationis non folum effcina- nia , & penculofa, [cd etiam facrilega, & fuperba; quoniam qui ita feparatur , aiTumiint fibi offlcium Dei,qui folus poteft feparare omnes bonos ab om- nibus malis,quod riet in nouifiimo die: atque intc- rim oportet pifces bonos efle in eodem rete cii pif- cibus malis,& triticum cum paleis in eadem area, & zizania cum frumento in eodem agr« . Porro H 3 Grego- IlS C A P VT IX. Giegorius nihi! talc fibi defumpfit, fed folum Ec- cleiiaftica cenfura coercere voluit hominem , qui publicemulroruJ&intolerabililicriminure, erat. Terti6,qiiod Dominusaic Mztth.ij.Simte vtracfo crefiere vfque admsjfem j non fic intelligitur, quafi prohibitum fit, purgareagrumazizanijs , excom- municado incorrigibiles, necandomaleficos,co- burendo hereticos,perfequendo latrones,aliafque Ecciefi£}vel Reipub.peftes : alioqui grauiter pec- caffetDauid,qui in Pfal.ioo. dicit, Interficiebam o- mnespeccatoresterr&pcccdirent Principes omnes, qui quotidie fufpendunt fures,&: latrones, ac via- rum gra/fatores,& quo plures effe cognouerint,eo maioridiligentia5grauioribusq:fupplicijsdelere, atqiC/tirpareconantunpeccafTetlnnocentiuster- tius Pontifex cum LateranenfiConciiioexcomu- nicans omnes hxreticos,quamuis plurimos effe n6 jgnoraret: peccaffent Principes Catholici, qui ha?- reticos Albigenf es, pene innumerabiles armis do- muerunt, &vfqueadinternecionem deleuerunt. Igitur cum Dominusait, Sinitevtraquecrefiere vfijuc ad meffetntpoteft. fieri, vt Dominus nofter no tam imperando quam pradicendo, quod ftiturura cratjloquutus fit.Significauit.n.femper fore malos cumbonis, neq; vlla diligentia effecluros homi- nes,vt oes mali ab omnib* bonis feparentur,qualis eftetiam illaloquutio Ifaiae 6.Auditeaudientess & ftolite inteUigercjpidete vijionem, & nolite cognofce- reiexc&ca corpopuli hui9y&aures eius aggrauaiquod cxplicatDominusMatth.13. Auditu audietts, & non fnte(ligetisi& videntes videbitis, & non videbitisiin- crajfatum enitn eslcorpopuli tew,&c.Et Apoftolus &ti.z%propter«a nullam fidem meretur, fcfinc Capvt IX. nr & fine dubio falfum eft,quod hoc loco fcribit,cum cercum aiufcorem non habeac,auc indicare non au- deac.Nosaucemhabemusauctorem certum fideq; digniifimum, qui fcribic,Gregorium paulo ante morcem d i xi fTe, Oilext luftttiam , & odtui tniquita- temjropterea monor in exniOy qua? func omnino concranai)5,quaelciibicSigebertus; n,->min hisiu- ftefeegifTe,inillisgrauiterlb peccafle d-citjHa- bentur aucem verba fupradufta apud Othonem Frifingenfem,hb.<5.cap.36. BertoldnsinChronico adannumio85.& LeoHoitienfisinChronicoCaf- finenfijib.i.cap.c^.defcribunt mortem Gregori/, ac docent eum in eadem conftantia permanfifle vfqiieadvlcimum fpiritum$& miraculis magnis viuum,& mortuum claruiffe . Pra?terea confirma- tio fententiae Gregonj in Henricum,quamfupra demonftrauimus faclam a quinque fuccefforibus eius Viftore 1 11. Vrbano II. Pafchali II. Gelafio II. & Callifto ll.apertiffimedocetjfabulameffe, qua S'gebertus iVripfit de penitentia eiuide Gregorij. Denique ipfafibi narratio Sigeberti contradicit,ac repugnat. N:m fi Gregorius grauiter peccaffefe agnofcebat in paftorah cura, & iuadentc Diabolo fe feciffe,qua? fecerat: quo modo tam auda&er lbi- dem affirmabac, fe mox vefte Angelica induen- dum ? cerce ob peccatum cam graue non veftem Angelicamjfed gehenna», aut purgacorij graues poenas ex- peciare debuif- fet. H S DIS< Oi CAFVT X, p/SCVT/TVR SE?iTEfiTA 0- thwit Frifingcnfis de iudicU Gregorq Jeptimi Pontificis, Capvt X. IN decimo capite aclum agit Barclaius. Redit &* nim ad probandum auttoritate Othonis Frifin- gsnfis,non licuifle GregorioPontifici Impera- toremHenricum communione,vel regno priuare, Acprimumrepetit,qua?fupra citauerat ex Otho- ne , lib. 6. cap. tf.Lego , & relego Romanorum Regtt, <£• Imperatorum gefta , & nufquam inuenio quem- quameorum ante hunca Romano Pontifiee excom- municatum,vel Regno priuatum . Deinde addit cx lib. i.de geftis Friderici Imperatoris,cap. r. nouura clTe vifum Othoni Frifingenfi, quod Henricus Im- peratora Pontifice Romano, anathematis gladia percuiTus fu§ rit.Sed ad haec refpondimus cap.fupe- riore : atque ifta non cffc noua Iuculenter often- dnnus. AdditexeopofTeintelligifententiam Gregorij fuifTeiniuftam,quodOthoFrifingenfis eodem lo- co,id eft,lib.6.cap.37.fcribit , ex decreto Gregorij interaliamalailludconfecutumelTe, vt Papafu- per Papam,& Rex fuper Regem poneretur. § Qui- iusverkisjnqukBixcladuSsQttendit Otho, vtrunque pariiurefedpotius pari iniuria fattum effe, vtjicut iniuftePapafuperPapam db Imperatore >ita etiam iniusle Rexfuper Regem a Papapofittufit.'] Refpondeo,Scribit quidem Otho,occafionede- creti Gregorij faclurji ciTe,vt Papa fuper Papam,& Ixx fupcr K.e§cm ponereturifcd vtrunque pari iu- re,vel C a p r t x. n| rc, vel iniuftitiapari, faclumeffeOthonondicit, neque dicere potuit.Nam Regem fuper.Rcgem po- fuit auftoritas legitima capitis Ecclefia?; Papam fuperPapampofuit inobedientia fchifmatici Re- gis: quod enim iure poffit Imperator Papam depo- nere,&aliumfupcrponere,nefcioanfi vel vnum Bardaius inueniet virum Catholicum,qui dixerit9 autfcripferitrquodautem poffit Papa Imperato- remexcommunicare,&deponereiuftis de caufis, fcripferuntau£toresCatholiciplurimi,&idipfum cenfueruntconciliamulta generalia^quorum te- ftimonia retulimus in prolegumenis huius libri,& nonnulla attigimus capite fuperiore . Itaque Otho enumeratrnala,qusenatafunt cx Henrici excom- municatione,& eiufdem inobedientia; Ccd non de- terminat,an ea iufta fuerint , vel i niufh: pofiunt e- nim aliqua efte mala,& iufta,qualia funt mala pce- na?;&talisfuitdepofitioHenrici: pofiunt quoque aliaeiTemala,&iniufta,qualiafuntmalaculpa?j& talis fuit creatio Antipapa? Guiberti ab Imperato- reprocurata,vel facla. Pergit Barclaius,& ponderat illa vcrba eiufdetn OthonisFrifingenfis ex eodem \ib.6. cap. 16. Ottia ergo in Principe fuo Regnum ab Ecclefia pr&cifum srauiterpercuffumfmt,Ecclefia quoque tantopaslo- re, qui inter omnes Sacerdotes , & Romanos Pontifi- tespr*cipuiz,eli, & auctorttatis erat, orbata dolo- remnonmodicumbabuit.§ldtinquitBzrc\aius,quid aliud/dnat,quampropter violatum in Principe hn- perium 3violatam fuijfe in Ponttfice Ecclefiam,fiue propter percuffum Regnum m perfona Principis ,per- cuffamfuiffe Ecclefiam inperfona Pontificisi inter HU&iim nnttumtwrk>attt inium dfcrimen faciat, m 114 C A P V T X. nccpofitvtrun^iujlefieri.confcqtiens ett vtrttnque iniuftefaclum effe exislimet.'] Refpondeo.Nonintellexit BarcJaius verba O- thonisrnon enim Ioquitur Otho,de depofitione Gregorij a Pontificatuj quemadmodum loquitur de depofitione Henrici ab Imperio.Sed dicit , per- cuffumfLuflelmperiuminperfonaPrincipis^quia Princeps excommunicatui,& depoiitus fuit : per- cuffamautemfuifleEccIcflam in perfona Pontifl- cis-quiapermortemfubtra&us ab hominibusdo- lorem magnum Ecclefia» reliquit . Quare non bene colligit Barclaius, tamin percuffione Imperij in perfona Principis,quam in percuffione Ecclefia» in perfonaPontificis iniuftitiam interuenilTe. Nam Henricusquidemperfententiam Ecclefia» depofi- tus fuit ab Imperiojin qua fententia iuftitia , & in- iuftitia locum habere potuit , & fatis conftat , fen- tentiam illam fuifife iuftiffimam: Gregorius autem naturalimorboextinclusefi:, vbi fi locum habet iniuftitia,Deusiniuftus dicenduserit,qua? eft in- gens blafphemia: non enim Gregorius occifus fuit ab Henrico , quemadmodum Henricus depofitus fuit a Gregorios fed , vt diximus , naturali morbo, pie,& religiose obijt.-morsautemnaturalispoft originalepeecatumaDeoeft:ipfe enim fententi- am illam,& quidem iuftiffimam tulit,P«/«» es> & in puluerem reuertcris . Gcn. i. & de Deo dicitur, J>om'musmortificati& viuificat .1. Reg. i. & Sap. 16, Tues DomineyquivitA , & mortU habes potejlatem: & E-iclefiaftici u.vita, & mors k Deo eft. Neque di- ci potc*ft,Gregorium Papam, ex fentcntia Othonis •ccifumfuiffcaDeo in pcenam peccati commiffi inde- C A P V T X. Ilf in depofitione Tmperatoris: namipfeidemOtho fatetur,Gregorium fuiife hominem praecipui zeli; fedetiam fi Gregorius in poenam peccati occifui fuifTet aDeo,non tamen iniufta morseiusdicipof. fet,nifi Deo iniuftitia tribueretur. Pergit Barclaius, & ex lib. i. de geftis Friderici cap.6,Othonis Frifingenfis, probare nititur , iniu- ftamfuiifedepofitionemlmpcratoris per Grego- rium factam , quia Otho defeclionem Rudolphi Ducis Sueuiac ab Imperatore rebellionemappel- lat: rebellioautem dicitur, cum inferior deficit a fuperiore;fed Imperator fuperior non fuiifet,fi iu- re depofitus fuiifet , igitur non iure depofitus crat ex Othonis fententia. Idem probat ex lib. 7. hifto- riaecap.8. vbi Otho Frifingeniis Henricum quar- tum,Imperatorem vocat, etiam poft depofitio- nem. Rcfpondeo.Rebellare dicitur non is folum, qui aPrincipelegitimodeficitj fed etiamquideficita Principeregnante defaci o,c[U3imuis non de iurei quemadmodum etiam Rex dicitur non folum , qut iureregnatifedetiamquide fafto regnat: non e- nimvbiqueSciiptores proprictatem illam voca- bulorumobferuant, vt neminem dicant Regem, nifi qui regnat legitime,neque rebellare vllum di- cant, nifi qui a legitimo Principe deficir. libro 4, Reg.cap.i8.ponicurinIaudibusEzechia?Regisop- timi,quodrebellaueritcontraRegem Aifyriorum» vbi rebellio diclcur defeclio a Rege non legitimo, eodcmlib.4.Reg.cap.9. IehuiuifuDeiRex faclus, viuente adhuc loramRege,dicitur coniuraife con- traDominumfuum, eumque occidiffe cum omni progcnic.vbiconiuracio,qu*aliquid amplius eft, quara n* C a p v t X. ^uamfimplex rebellio, inbonam partem accipi- tunconiurauitenimcontra RegeraaDeo abdica- tum,&damnatum. Quare dixitadlehu Dominus 4,Reg.io. Quia fludiose egisli, quodrettum erat, & flacebatinoculismeis ,& omnia quAerant in corde mtifecitti contra domum Achab ,filij tui vfque ad quartamgenerationem fedebunt fuper thronum If- rx*/.Habemusigiturnoneffemirum, fi Otho Fri- lingcnfis^rebellionemappelJatdefectionem a Re- ge iam abdicato, cum eundem ipfum loquendi modum habeamus in diuinis literis.Idem dicere pofTumusdenomine2^w:namlib.2.Reg. cap. i?. cum Abfalon nlius Dauid eiecto Patre regnare coe- piffetinHierufalem,nequeRexlegitimus,-fedTy- rannus reueraeffct;tamen Dauid ipfeRegem lpfum appellabat, cum diceret ad Ethai Gethaeum , cur venisnobifium? reuertere , & hahtta cumRegeific etiam lib. 3. Regura cap. 16. Zambri , occifo Rege legitimo regnum fibi iniultifiime vfurpauit : 6c tamenScriptura dicit: lrruens ergb Zambri per- tufiit, & occidit eum ( Regem Ela) & regnauit pro go : cumque regnafiet , & fedifiet fuper folium eius, percnfiit omnem domum Baafa , &c. Ac ne m-agnura videaturBarclaio,quod Otho Fnfingenfis vocct Imperatorem Henricum,etiampofr.excommunica- tionem^&depofitioaem^fciatidem nomen inue- niriapud Abbatem Vrfpergenfem , aliosque Scri- ptoreSjimo & apud ipfum Leonem Oftienfem, qui addi&ifTimuserat Gregorio VII. Nam lib.3. Chro- nieiCaffinenfis cap. 49. plus quam decies Henri- cus Imperator dicitur a Lcone Ofticfe,& Leone re- fcrente,fotpiffimeDeftderius Abbas, qui Gregorio iaPoutificatufucceffitjCundem Henricu poffc ab- dicatie- € a P v f £ \4i 4iieati6ne,lmperat«remappellat, non aliadecau- fa,nifiquiareipfa,quamuisnoniureimperabat. ! PergitBarclaius,&ait: § E sl&aliuseiufdeman- Horis locus lib. i . degeftis Friderici cap.S.in quo id if- fum manifeslius declarat,Papamfcilicet per illa ex- communicationem , & abdicationem nihiliuruRe- gni Henrico ademijfe . Namposlquam narrauit,Ber- tolfum Rudelphigenerum (quem,vt dittum eii,PapA Regem creaueratjperemptojicero, Ducatum Sueuu% tamquamftbi afocero conceffum vfurpajfe ; &exal- teraparte Henricum^Papa tudicio depofitum, comef ftjfe etmdem Ducatum nobtli cuidam Sueuia , cui Pri- derico nemen : qui Bertolfum adpacis condttionesy& adexfeslucationemDucatusadegit , addit.BertoL fus isle quamuis in hoc negocio Imperiofmml , & itf- flitia cejferitjamenftrenuijHtmts , &f$rttftmusfH- ijfe tradttur.En vt nihilcircuitione vjns afjirmatjm- ferium>& iuslitiam ab Henricoftare.in quem Pontu fexfententiam depofttionis multb anie tuierat.~\ Kefpondeo. Teitem hoc locoBarchiusfufpe- Aum adducitmam ab ifto Friderico Fridericus pri- mus Imperator defcendit: cuius Imperatorispa- truusfuitOtho Frifingeniis j nec foliim patruua Friderici Imperatoris j fcd etiam Nepos Henrici quarti. Itaque Otho,ne Auum maternum , Henri- cumquartum Jmperatorem,&filiumfr2tris Ytei riniFridericum primum Imperatoie l^deret,fcri> pntjBertolfum Imperio,iuftiti£qi ceffiiTe m nego- cio Ducatus Sueufar. Qur etia caufa fuit, cur idein Otho in hiftoria fua mediam viam elegcrit . Nam Gregoriu VH.eximie laudat iib.6.cap.34. iteque e- nimpoteratfalua cofcientia, reprehederehominS nouifima; fan&itaus: Hcnricum autem,non vt catter n8 CAPVT X, ca?teri hiftorici, turpiffimorum plurimorumcjuf criminumreum facitjfed modeftifftmc excefium cius vitamque iafci iam notat , lib. 7. cap. u. Qjod autem hoc loco dicit,BertoIfum imperto,iuftitia?- queceffiffe: noncogit, vtexiCtimemus, fenfiffe O- thonem,iniufteHenricumaGreg(>nofuiflTe depo- fitum: nam,vt idem Ocho narrar, poft longam dif- ceptationemcoegitFndericus ab Imperatore ad- iutus Bertoifum ad conditiones pacis,quae erant, vt Bertolfus retineret Turegum nobihffimuSue- uiaeoppidum, reliquam Sueuiam Fnderice cede- ret.Ceffiterg&BertolfusImperio, tamquam po- tentiori,cui par effe non poterat ; ceffit etiam lufli- tix,quoniam in redubia iuftum effe cenfuit,reten- to nomine Dutif 9 & oppido nobiliffimo, reHqua cederefortiori.Nam fi Bertolfus exiflimaffet miu- fteafe poffefTam fuiffe Sueuiam ^dtbuifTet torum dimittere,&"nequepartempra»cipuam,nequeD«- ii$ nomen fibi retinere ; vt eodem tefte Orhone re- tinuit,adpofterosque tranfmifit. Q^od fi B.:rcla- iusvelit,Othonemfenfiffe,Henricum a Gregorio iniuftefuiffedamnatum, repugnabiteidem Otho- ni,qui lib.6.hifloria?,cap.34.dicit, Gregorium fu- ifTefortemperomniaarhletam , murumquefepro domoDomini opponere non timuiflfe. & cap.$6. dicit,gladioanathematis Imperaror#m ferire de- cuiffe:&ibidemrefertGregoriuminmortedix'f. ft: DiUxi iuftttiam,& odi tnquitatem: &% Ecclefia inobitutantiPaftons,qui inter omnes Romanos Pontirlcespra?cipui zeli, fraucroritatis erat, non modicumdoloremhabuiflTe.cV Itb.7.cap.i.ait,D*- funtto apud Salernum BeaU memorids, Gregorio Su- tno Pontifice&c.lfa enim nullo modo cojuerentcu C A P V T X. II? fcpinionegrauiffimaeiniuftitia?, qualis fuiiTet de- pofitioimperatoris, fieum iufte Gregorius depo- nere non potuiiTet: harc enim fola iniuftitia omnes Gregorij laudes finedubio corrupifTet. Poftremo Barclaius cum non haberet aliud* cum nihil non tnftu- ftumPonti!ici,pontiricia?partiau^coribus, &fau- toribus accidei it,tnumphante interim,cV imperiu tenenteHenrico.] Ilefpoiideo.Pi ecationcmGregorij omninb ex- auditam fuiifc, teftantuf arrumnae maximae, qua? Henricumdiuinitus oppreflerunt. Primum enim amagna parte Germaniae deftitutus ad Pontificis pedcsabiectus mifericoi diam demiffilfimis preci- bus implorare compulfus eft. Deinde cum duo- feus jemulisaR.udolpho,& Hermaiino diu ambiguo I maree 130 C A ? V T X I. marte certauit . Poftea a proprio filio carceri rnran* cipatus,coronam,fceptrum , & reliqua Imperafo- rum inilgnia refignarc coaftus eft. Inde elapfus Leodium fe recepit, vnde miferiam fuam incredi- bilem proprijs literrs, qux apird Vrfpergenfem Abbatemextant,teftatus eft. Denique repentina morte fublatus neminem inuenit,qui eius mortern deflcret: cum e contrario Mundus totus ob eiui infelicemexitumfummogaudio exultaret, vc fo- pra ex Abbate Vrfpergen-fi retdimus.Hic vide- licet eft triumphus Henrici,quem ftngit Barclarus-. Porropontificiam partem femper in melius pro* feciffe,cooperanteDoniinofignis,&prodigijs,& t3ndemomnin6pr£ua!ui(fe,conftatexijs,qu2de Callifto fecundo,& Henricoquinto omnes hifto- rici narrant, ac prxferfim Abbas Vrfpergenfis ia Chronieoanni nzo.& fequentibus. VE CQMPARATIONE IVLU IL&Clcmentis VIIL Gapvt XL INcapite vndecimo Barclaius multa repetit ex ijs,qua? antea dixerat: neque aliquid addit,quod mihi refellendum noua refponfioneeiTe videa- tur,nificumClementemoc*lauum Pontificem ve- rislaudibus efrert,non tam vt eum laudet, quam vt ex eius comparatione Iulium fecundum carpac. SQjtis, inquit, non pafernam Clementis VHI.pie- tatem,cumfumma prudentia coiMnftam, qua Re- £es,& PrincipesChriftianos ad concordiam reduce~ re,& iu concordia retmereanmtitur, infinitts- pxrti- bwEKlefi*vtilmemiu4keftqiMm lulu' fcwnti /*- TKA19 C A p v t x r. 131 f fo*f * /«r hendat . Nequcabhoc numero Clemens Oftauus eximendus eft, qui quemadmodum pacem inter Chriitianos Principes reformare fluduit, vtBar- claiusdicit; fic etiam exercitum comparare non neglexit, cum ei Ferraria recuperanda effet : & ad bellum pro Eccleuaftica ditione faciendum, occa- fio deftut iIli,non animus.Placuit enim Deo,in cu- ius manu funt corda Principum, vt nobiliffima Ci- uitas ante adEcclefiam rediret, quam militum gladij nudarentur. Haac verb Clementis Ocfcaui laudem Barchius non ignora- mt,ied diffimulare voluit,vtli- bcrius Iulium repre- henderet. DI~ 114 Caivt XIIf VILVVNTVR ARGVMET^JTA tduerfus Theologorum fententiam de Poteftate Pontificis Maximi ifk temporalibus. Capvt XII. IN capite duodccimo conatur Barclaius ex pro- poficoaffirmare,ac demonftrare, nullam ha- bere Pontilicem Maximum poteftatcm in tem* poralibusfuper&eges, aliosque Principes Chri- ftianos. Primum argumetum eius eft, quia totaantiquu tas Chrisliana femper cenfuit , Reges/blo Deo mu noresejfe . Q^iod argumentum iam ante propofue- rat in cap.S. vbi & nos illi copiose refpondimus.Id cnimhabetvelutiproprium hic au&or,vteadem argumenta fxpius repetat,& inculcet,nefcio an ve librum grandiorem £aciat,an vt importunitate ob~ tineat affenfum,quem vi rationum extorquere noti potefr.Hoc igitur primo argumento prztermiiTo, fecundum audiamus. i § Quid,'mquk>quodipfi Pontifices fatcntur sRe- ges non habere fuperiores in temporalibus? cap.Per venerab. Quifilijfint legitimi . Habent , & non ba? benty fimul vera effe nequeunt. Falfumefiergb Re- ges non habere fuperiorem in temporalibus , fi a- limpofttiureijs temporalia auferre,alterique con? ferre. Refpondeo.Sententia Pontifkis in eo capite eft, &eges fupremos effe Principes temporales, & ideo |fiullum habere fupra fe Principera temporalemd fliiemacimQdurpPttcesaalijquc rriucipes inferio- capvt x-ii. tff tes in codem Regno fuperiorem in temporalibus Regemhabent.-ficctiimloquitur kcclefiaftes cap. l.Excelfbexcelfwr efi aliusy& faptr bos queque e- minentiores fimt alij , & infiiper vntuerfis, terra Rex vnperatfiruienti. & Sandtus Petrus in prioreepifr. cap. i.Subhfti eftote omni bumav.a creatura prop- ter Deum , fiue Regi quafi pidcellenti , fxue Dncibfts> tamquamab eo mifiis . Idemigitnr eft Regem non habere luperiorem in temporalibus, cV Regem non habere fupra fe alium Regem,fiue Principem aliumtemporalem, alioquinon effet Rex fupre- musinordine Principatus temporalis, fiue poli- tici . Et ea forte ratio efr,cur idetn Innocentius in •odera cap.P*r venerabtlcm, paulo ante dixerit* nonnullos Principes nullum intcr homines , exce- ptoRomanoPontifice,fuperioremagnofcere:ad- didit cnim illam exceptionem, vt cum poftea dixit, Rcgem Francorum nullum in tcirporalibus fu- perioremagnofccre,intelligamus,fermonem ru- ifledefuperioribustemporaiibus: non enim Rcx agnofcitvllum fupra fe Principem temporalem, fedagnofcit Romanum Pontificem,Principem fpi- ritualem,quidetemporaIibusquoqueinordinead fpiritualia iudicare poteit. At , inquit Barclaius, habent,cjr non babentfimul vera effe nequeunt . Re- fpondeo.Habent, &non habent de re eadem, fi- mul veraeffenequeuntrderediuerfa, nihilimpe- dit quominusvcraeffepoffint. Habet coccineum pallium,cVnonhabetcoccineumpallium , fimul veraeffenequeunt: fed habet coccineum pallium, cV non habet nigrum pallium , vera fimul effe que- unt.fic igitur.Habet Rex in temporalibus fuperio- rerm tcmuoralem , & non habet in temporalibus I 4 fupe- 1)6 Capvt XII fuperiorem temporalem , vera elfe nequeunt . Scratione illtm poteslatis jptritualis , quam ktrecled Domino accepit. Hac igttur ex verbis islis dijfarentia ad initium, & modum acquirenditem- poralempoteftatem.nonantem adeius vtm & effe- clumrefenidebet.'] Harcille, qui vult,Pontiiicem ex fententia Theologorum habere poteftatem temporalem fuper Reges indire&e acquifitami eflequeeorum ludicem in temporalibus: quod re- pugnare videtur Innocentio, in capite citato , vbi dicit Innocentius,Reges non habere fuperiorera fft temporalibus. Refpondeo.Piftinftione opuseft, vt planein- telligatur verene,an falsoBarclaius colligat, Pori- tificem hahere poteftatem teroporale fuper Reges efleq; eorum ludice tcmporalem.Nam fi per pote- flatemtemporalem, intelligatur poteftasdifpone- ^JidetemporaIibus,fiueipfa poteftas in fe fit fpi- ritualis, fiuc temporalis, vere colligit, Pontifi- cem habere poteftatem temporalem in Reges: fi veroper temporalempoteftatem intelligatur po- teftas Capvt XII. 157 feftasquaefitinfetemporaHs,vteftpoteftasRegu, & aliorum Principum politicorum,falsb colligir, Fontificem habere poteftatern temporalem in Re- ges ex Theologorumfententia . Theologi enim tribuuntSummoPontificitemporalem,&fpiritu- alem poteftatem inEcclefiallica ditione tantum, quampoteftatemplenam in patrimonio S. Petri appellatlnnocentius, i« cap. Pcrvenerabtlem: in reliquas Prouincias Chriitianas , & Principes Chnftianos , mbuuntPonuficipoteftatemfolum fpiritualem,quae pcr fe,& proprie refpicit fpiritu- aliajtemporaliaverorefpicit , vt fubordinantur fpiritualibus. Et ideb quandopropneloquimur, dicimus Pontificem haberepoteftatemintempo- ralibus, non autem habere poteftatem temporalc, qua Pontifex eft.Ex quo fequitur,vt difcrimen vo- cum, direfte & indtrecle 5 non referatur proprie loquendo, admodumacquirendipoteftatem, vt Barclaius falsb dicitjfedadexplicandumobie&ii fecundarium, & confeclaneum fuprema? fpiritua- Jis poteftatis , qua? vt fupra diximus, primario,& direcle refpicitfpiritualia, fecundano&indire- cle,ideft3inordineadfpiritualia, refpicittempo- raliarquaefententiaTheologorum nullomodorc- pugnat verbis Innocentij in cap. Per venerabilem, Vt ex dictis perfpicuum eft. 4 Addit prarterea Barclaius hocargumentum. § Quodfiaduerfariorumfententia, locusfit, Reges, & Prinapes Chriftiani, non eruntfolitm VafaUiy & Cli- entes Pap&in temporalibimfed(quodvUiusesl)quafi precario Regnay & Principatus ab eopofidebunt.. Td factle ex ipfis aduerfariorumpnncipijs , fxc oftendo: Summus Pontifex potesl alicui Regnum auferre , & I 5 "'■■*■■ *lter$ c 3* Caph XIL aUeri conferre.fiid necejfariumfit adanimarumfa* bitem-y Atquiiudicare, &decemerei anfitneceffa* rium,pertinet adeundem Pontifi;em,de cuius iudicio, equum nefit, an iniquum nemopotesl iudtcare : erg$ rbi bbitum ei erit , poterit quemltbet Kegno priuare, &tllud altericonferre.'] Refpondeo.RegesChriftiani,alijquePrineipes# ijsexceptis,quifeudatarij funt Ecclefi^nequeVa- fal!i,neque clientes Pontificis Maximi dici debent, quamuis ita eos ad conflandam Ecclefiae inuidiam, Barclaioappellarelibuerit;muu6minusprecario Regna,& Prinsipatus ab eo poffidentifed funt veri Reges/veriq; Principes, tantoq; Ethnicis Regibus, & Principibus nobiliores,& felicioresjquanto no folum in terris ad tempus regnant ; Ccd etiam poft hanc yitam.ft iufte, pieq; regnauerint, ad Regnum ccclefte,& fempiternum transferuntur. Argumen- tu vero Barclaij ab omni parte vitiofum eft: illa e- nim propofitio , SummmPontifcxpQtesldlicuiRe- gnum auferre>& alteri conferre,fitd necejfariumfit Adammarumfalutemitxplicmontindigctinam & bene,& fecus intelligi, & vera,& falfa effe poteft. Poteftquidem Pontifex, (I neceffarium ad falutent animarum fit,alicui Regnti auferre;fed fi anteaad- monuerit, fi fpacium refipifcendi dedcrit,fi perni- eiofum,& incorrigibilem effe perfpexerit. Poteft quoque alteri Regnum conferre , non pro arbitrio tamencui libuerit; fic enim vereprecarioReges regnaret; fed cui iurc debetur,fiue fuccefflo,fiue e- le&io locum habeat. Et fi forteneminidebeatur; eui ratio di&auerit,efTe tribuendum. Sic eniro In- nocentius IV. in Goneilio Lugdunenfi ciim Fride- ric4 Imp cratQri dcpofuilTer, eleftionc fucsefforis Elefto- CAPVT XII, IJ* Ilect©ribus,quibus iure competit, libera reliquitr ficetiamGregoriusVII.poftdepofitioncmHenri- ci, Rudolphuarrincipibuseledtumconfirmauit, Sic etia Zacharias Regnum Francoru Pipino adiu- dicauit,quonia ille re ipfa Regnu adminiftrabat,8c Proceres eudem expetebant. Leo quoq; tertius Im* periiiOccidentaleaGraecisadFrancos tranftulit, quoniamipfiinOccidentepotentiffimi erant , 8c foli poteranteam dignitatem fuftinere, cVeofdem Romanus populus maxime cupiebant.Sic etiam iti teftamento veteri IoiadaPontifexpofteaquamA- thaliam Regina,qug Regnu inuaferat,interfici iuf- fit,RegnumcontulitRegisdemortuifilio, cuiiure haueditario debebatur.4.Reg.n.& Azarias Ponti- fex Rege Ozia ob lepram diuinitusimmiffamali hominumcommerciofegregato , Regni admini- ftrationem no cui voluit, fed cui debebatur, id eft, Regis filio dereliquit.i.Paralip.*6. illa igitur pro- pofitioBarclaij, aut male intelle&a falsaeit,aut recle explicata no efficit,vtReges precario regnet, Iam vero afTumptio i\\a,4tquiiudicarei& decerne? re anfit nece(fariuypertinet ad eundePontifice}de cu- m iudicio tquum nefit,an iniquu rremo potefi iudicth r^:fimilis eft propofitioni.mam perpera intelle&a, falfa eftjrectg explicata,vera quidem eftjfed no in- deconcluditur, precarioRegnaaSummoPontifl- ce data poffideri,quae eft Barclaij conclufio. Perti- net quidem ad Pontificem iudicare an fjt neccffl. rium ad falutem anjmarum, Regem aliquem, Re, gno priuarejfed non pertinet ad eundem neceflua- tes prolibitofingcre, vel fuh coloreneceflitati* frupiditati feruire.Et quonia rcs hec grauiflima cft, 4£ nqccifita* manifcfti, & «plwauefle deber. ,4* Capvt XII. idcirco Pontifices ordinarie in Sy nodis Epiftopo- rum,velConfiftorijsS.R.E.Ordinalium,expofitis rationibus, 8c confentientibus Patribus, ifta gefTe* runt,vt fupra oftendimus. 5 Pergit Barclaius , & pofteaquam rationem fu- perioremmultis verbismorefuoamplificauit,& iepetiuit,fubiungit h$c verba:§ Sed& omnvspote- ftaSyOmnecfc domirimm, & iurifdiclio, aut iure diuino acquiritur, aut iure humano : & qui aliquidpofiidet, feu tenet,fineutro horumpofiideat}iniu(tepofiidetyvt prartare in Donatifias ratiocinatur Auguslinus,tracl. 6.adcaput primum Ioannis, Can.Quo iure . disl. 8 . Fie* riigitur nonpotefty vt Papa Imperium aliquodtenu porale in Reges, & Principes/eculares iusle exerce^ at, riifi conslet id ei iure diuino , vel humano ejfe tru butum.'] Refpondeo . Iure diuino poteftas in Reges,& Principes Chriftianos, non proprie temporalis, fed qua» fe ad temporalia extedat, Summo Pontifi- ci Chrifti Vicario attributa eft. Vnde enim Barcla- ius ipfe deducic, poteftatem fpiritualem ampliffi- mam iure diuino RomanoPontificiinomnesRe- ges, Principesque competere ; inde noscolligi- mus, eodem diuino iure Pontifici Romano compe- tere poteftatem,qus ad temporalia pertingatjquo- niamidrequiritordo poteftatis fuperioris adin- feriorem,rpiritualis ad temporalem.^/yinquit ad- uerfarius , nullus neque in diuinu , neqm in humanis legtbus locus reperitur , qmtalem iUipoteslatem con* ferat. Refpondeo. Imblocusinueniturindiuina Iege,qui poceftatem illi conferat, & locus inueni- tur in humana legc , qui locum diuinae iegis expo- aat. Q^iodcnimicriptum cft Matth. xt.Tibidabe claucs C A P V T X 1 1. I4t iUues Regniccelorum, &c. & lo.u. Vafceouesmea* cxplicatum inuenimus in rnultis Concilijs , ac pq- tiffimum in Romano fub Gregoi io V I I.In Laterz- nenii fub Innocentio 1 1 1.cV in Lugdunenfi fub In- nocentio IV. ineum fenfum, vtpoteirasligandi, atque foluendi, nec non pafcendi, atq; regendi Ec- clefia vniuerfam,non ad fola fpintualiaj fed etiam adteporaliarationefpiritualiu porrigatur: quod idemcommunisDoftorumCatholicorumfenten- tia,&ipfapraxis,atqueexpcrientiaconrirmat. 6 Attinquh^Regum dcmitutio,& aucloritas mui- tis fiacr arumliler arum teftiwomjs aperte commen- datur.&probatur, xt t iim dicitur , Pcr me Reges re- gnar,t. Ddta esl a Dominopotefias vobis. Reges gen- tium d( mtnantur eorum. Cor Regis in manu Dei.Da- bo illis Rzgctn infurore meo . Tirne Dominum fih mi, & Regem. Regt m bononficai e , & pifiim idgenusji' milta.2 Reipondeo. Primus locusnondemonfrratpo- teflatem datam aDeo Regibusj iediapientiam Rc- gibuseffeneceirariam, vt regnenr, iicuroporter. Verbaenim illa fapienticefunt, quaeReges horta- tur ad ipiius fapientiae fludium , ii voiunc verc re- gnare, & legcs ferendo iuila decernere . Secundus locus dicit , quidem poteiratem Regiam eifea Do- rnino; fedhocdicit, vtRegesnon fuperbiant, fed intelliganthabcrefuprafeDominum,aquograiii- ter punientur, il poteltate abutantur. Tertiuslo- cus, non poteftatemtribuitjfcdabufum poreitatis reprehendit.Reges enim gentium,qui vera Dei co- gnitionecarent,noncontentiadminiftrationeRe- gia,plerunqucdominaripopulis, quafi mancipijs aflfeClane, & politicum Impcriumindefpoticum tranfmu- i4» CAPvt xrr. tranfmutant,acdeRegibusTyrannirlunt:queabH* fum Graeca vox j^Tox^tuo-jjv , qux violentamt dominationem fignificar, magi <; apcrtc demoftrar. Quartus locus poteftatemDei in Rcges, non po- teftatemdatamaDeoRegibusoftenditreaenimeft omnipotentia Dei , vt non folum corpora Regum; fed etiam corda in poteftate habeat , eaque vertaf, & conuertat , vt fibi libuerit. Quintus locus non poteftatem Regiam commendacj fedminatur fs permifTurum, vt populus ob fua peccata in Regeni iniquum,&crudelem incidat,a quo non tam rega- tur,quam deuoretur. Sextus, & feptimus locus,ti- morem populi erga Regem; non poteftatem Regrs erga populum docet . Scd quicquid de hislocisfir, Vt non negamus Regiam poteftatem effe aDeo ; fie etiam negari non debet, Apoftolicam poteftate effe aDeoi imo omnem poteftatemeffeaDeo,iuxtail- lud Apoftoli Rom. ij. Non eftpoteftasnifiaDeo. Quod autem poteftas Regiafubie&anonfitApo- ftolicae poteftati , vel quod fub iecta ftc in fpiritua- libus tantum, non etiam in temporalibus; iri his locis, neque aperte, nequeobfcure habetur,atque koe eft quod cueritiir. 7 Poftremb adducit Barclaius argumentum, ^uodetiamfupranonfemel adduxit. § Poslremb, >nquit, quandgquidem poteUas , & iurifdiclioittJ temporaUsPapat, de quanobisfermo, nequeexprejfo Dei Verbo wftripturis comprehenfa, nequc ex tradi- tme Apoftolorum,quafi per manits recepta, neque v- fu , & confuetudine in Ecclefiaper totos tnille annos, & ampltus obferuata, aut ab vtto Pontifice occupata, neque ah antiquis Ecclefia Patribus iaudata , & pro- hatA,\mo ne memdrata quidem inuenitur.quA nos ob- fecr$ i Capvt XII. itf fecr$ credendi necefitas cogtt eam admittere ? AUV qua nebis eam aucloritate perfuadeantf] Refpondeo.Multafuntqua:exverboDeiperEc- defiam explicata credimus, quamuis in verbo Dei exprefse non habeantur.f iliiutt Dei effe Patri con- fubftantialem, exprefre in fcripturis non Iegimusa credimus tamcn,quia fic docet Ecclefia intelligen- daelfeverbaDomini Ioan. 10. Epo &Patervnum y^ww.Spiritnm a Filio procepere exdrefse m Scri- pturis non legimus ; credimus tamen q.uia ficdocei Ecclefia intelligendu eiTe verba Domini Ioan.i«5, llle me darificabit^quia de meo accipiet, & annuncu abit vobicomnia qus. habet Pater meafttntjdco dixi yobis}quia de meo accipiet. Baptifmum paruulorum exprelseinfcripturisnonlegimusjcredimustamc, quiaficdocct Ecclefia intelligendaeffeverb^iHa Ioan . j. Nifi quis renatmfuerit ex aqua> & Spfrit* fanfto&c.fk Matth.19. Siniteparuulos venireadme* Sic ergo poteftatem Summi Pontirkis extendcr» fe ad temporaiia, ac praeicrtim ad R.egna,& Impe- ria exprefse in fcripturis no legirausj credimus ta- men, quia Ecclefia in concilijs generalibus, fic do- cetintelligendaeffeilla verba Domini Matth. itf. Tibi dabo claues,&cJaKum vcrb e(t, poreftatem t- ftam non fuiffe io vfu apud Ecclefia per totos mill* annos, &lius. Iam enim fupradocuimus,i?% vfufuiffepoftannHm feptingentefimum temporG Gregorijfecundi, & ZacharixPontificum. Itera poft annum o&ingentefimum tempore Leonister- %ij>6c Gregori; quarti . Falfum quoque eft abauti- quisPatribusnonfuiffelaudatam, velcommemo-* ratam; cumaGregorioNazianzenopauloobfcu- fiusi Ccd a & egorio Romajio aperte corzemorara, 2cde- 144 G A P v T X 1 1 L ac deinde pofterionbus feculis ab omnibusfcnM ptoribus, quorum nonnulli inalbum fanclorum relati funta apertiflime commendata, & celebrata fueri t. Quod in extremo capite Barclaius dicit,ra- tiones noftras non efTe demonftrationes, fe J diale- cticos fyllogifmos : proinde eas non certam fidem facere; idqualcfit, &quantumponderis, &mo- mentihabeat,infequenticapiteexplicabimus. VEFENDITVR P R I MA ratio Bellarmini propotesUte Pontifcis in tempora- libus. Capvt XIII. IN capite tcrtiodecimo aggreditur Barclaius re- futare eas rationes, quas ego ln lib.f. de Pontif. cap.7.adduxi ad probandam Ponttficis Maximi poteftatemintemporalibus. Etquoniam illepra- fatur, neminem Bellarmino diligentius raticnes pro hac poteftate collegille, vel argutius propoiu- ifle,velbreuius,&fubtiiiusconclufiiTej vt videli- .cet lectonbus perfuadeat Bellarmino fuperato, .rem totam eifeconfectam: ego quoque pra?fari de- beo,menonadmittere, quxBarclaiusdemeadilir gentia,argutia, 6c fubtihtate dicit.Scio enim mul- tos eiTe me longe docTiores , & diligentiores, ac fubtiliores, qui in eodcm argumento ante me ver* fatifunt, cVquorumegodiligentiam, &ftudium pro ingenij mei tenuitate aemulan ftudui: proinde no in me fuperado ftat fumma viclorie;, vt Barcla- iusperfuaderelecToribus nititur. Admonendum quoqs lccTorem eflc duxi,me in hac re coprobanda rationes e a ? r t x 1 1 f . 14 i ntiones tantum,& exempIa,non Scrir*iiras,Con- cilia,& PatresadduxirTe.-quoniam iftain libris fu- perioribuscopioflfrlmeperfecutusfiieramincon- firmandoprimatufpirirna1ifimmiPontifidsqu6 confirmato & firmiter ftabilito facillimum effe cenfui,exeotamquam exfonte deducere riuuloi rationumadpoteitatem in ternporalibuscompro- bandam. Prima igitur ratiomea, quam Bardaius ad ver- bum rcfcrtjixc fuit. Foteftdi ctuiiif fubircra eH illisc^ fubijaun- tur. Tertiotfitemporalis Admimftratio impedit fpL K ritkali 14* Capvt XIII, ritualebonum,omniumiudiciotenetur Princeps fe- poralit mutare illum modum admi nislrandi , etiam cum detrimento temporalu boni: ergoftgnum eflfub- ieclam ejfe temporalempoteftatemjpmtuali . Haec eft mea ratio primafatis rldelitera Barclaiore- lata. Huicrationirefpondetipfe, faJfumefTe, quod ego aiTumpfi,ciuilem poteftate fubie<5tam effe fpi- rituali,quando vtraq; pars efteiufdeReip. Chri- ftiana?.Id aut falsu efTe probareconatur his verbis: 5 Stquidem h& duapoteftates itafuntpartes ReipubL CbriWian&yt neutri tn ah eram imperiumf\t,vtpot$ cum ltbere,&fut iuris effent,mutuo amore coierunt. Vtrafe ergo alteram infuo ordine, & munere recog- tioft tt: & veneratur, & fuam vtru^ funclionem ar- bitrarufto exercetjantum inter ca* confpirans qui- dam confenfus)& fucietai eft,adChrislianam Remp. confiruandam.'] Kefpondeo. Inhisverbisaffirmari video, non probari,pohticam, & Ecciefiafticam potefhtes in cadem Ecclefia Chriftiana coniunctas efle vinculo beneuolentia?,non autem fubieclione vninsadal- teram. Sed hoc recle diceretur,fi politica & Eccle- fiafticapoteftaseiufdeordiniseffent, cVquafi duaj fcederatas Refp.facerent,vtfuntpagi Heluetioru. Atex fcripturisdiuinisPontifices,cV Rcges,cleri- ci, cV laici in Chrifto regenerati vnam Remp.imb vnam ciuitatem,imo vnam domum, imo vnu cor- pusefficiunt.Neqjpeteftasfpiritualis, oYtempo- raIisinEcc1iefiaconueniunt,vtdua?Refp. in vnara confccder3tionem,fed vt fpiritus, & caroin vnum hominemjVtGregorius Naziazcnus prarclaredo- cuitingratione adpopulum timore perculfum: certum CaPVT XIIT. 10 Certum aut eft , fpiriturhin carnemimperiumha- bcre debere,non contrameq; funt in EccJefia Chri- fti Pontifices , &Reges, vtprincipales Arietesin Ouili,fed vt Paftores,& ouesrneque in dubium re- uocari poteft,an Paftoresouibus,velouespaftori- buscumimperiopra?fint. Subiugit Barclaius: § Vtrafcpoteflate, fme vt Ge- tiebrardi verbis vtar , vtrofy magittratu Ecclefia con- tinetur,munttur,& vigetiad quam protegendam,& fartam tetlam conferuandam altenusfic Alterapofcit opem res,& coniurat amice. Vt quamdiu focietatemretinent, Reftt. Chriftixriaiti* ttumeris concordix,&pacis commodis efflorefcat . At ybi coitam difibluunt , jpiritualis quutetn poteftas, Ucetdiuina virtutepr&ftans, hnbecittiortantenm o- tulis hominum , & corporalibus auxilifs deftitutx plerunque contemtutnr : temporalis verb, quantum- uispotens , atquefortis in fuam ipfius permciemper §mnefcelus, & infaniamproperat , nhnirum cxlesli gratia deflitma,quaper fpiritualupoteftatis coitio- vemfiuebatur* Refpondeo.Harcomniacontrafuum auneque vnam ab alto abfolute pendere.Hisvcrbis recitatis fubiungic Barclaius. § SuntquidemSol, & Luna duo lumina- riamagna, qu£ Pontifex Innocentius, cap.folita,de matorit. & obcdien. per allegoriam interpretatur duas dignitates , quAfunt Pontificalis aucloritas, &Regalispoteftast &illamSoli> hanclun&compa* rat. Vnde hoc modo dtjputo . Quemadmodum Luna tton minus Luna eft,nec mtnusperfe conftslit, tunc cu kfole recedit, & mutuatum ab eo lumen errans amiu tit3quam cum ijs radijspleno orbe,atquc afpeclu illu* ftratur,& neutro cafu htc ab illo, autilieab hac de- pendet;fedambo inftitutionufua ordmem,&modum tenentes Dcq» Mundo^ deferuiuntftc etiampoteftas Re£alisf c a p v t x r 1 1. m Hegdlts, fiue politica proprijs fubnixa viributperfe femper confiflit , & licet magmm quidem lumen ad tetiejeatefc viucndum a Pontificalt ,/pirituali% po- teftate accipiat.tamen eius.ne^ accejfu nec^ recejfa vllaexparte tnfua oveU.fiue e/fentta mutatur, mi- nuituryvel augetur.multoque minus aduenientifub- ijcitur.'] Refpondeo.SimiJitudines non in omnibus lo- cum habcnt,fed in ea tantum re , ad quam expli- candam adhibentur. Ideo fruftra quaeritur accom- modatio in omnibus. Chriftus agnus Dti didtus eft propter manfuetudinem, & leo propter forti- tudinem,&petrapropterflrmitatem,&vitispro- pterfcecunditatem: nectamenlicet Chrifto tri- bucreftoliditatcm ouis,aut faruitiam leonis , aut duritiemlapidis,autfragilitatemvitis. Re<5rcigi- tur comparauit Innocentius tertius poteftatem Pontiflciam Soli , & poteftatem Regiam Lunar, quodiIlapra»fitfpiritualibus, ifta temporalibus, illafitmaior, ifta minor . Ncc male ego notaui, Pontificatum x & Imperium inftar Solis, & Lunar elTe diftin£ta,& a Deoj & Imperium abfolute non pendereaPontificatu : quia videlicet Imperium Rom. fuit antePontiflcatum Chriftianum,acper hocinftitutumnonfuitaPontifice : neque Pon- tifexlmperiumfuftulit vnquam, fed folum tran- ftulitabvnohomineadalium,vclab vnagentead aliam.ConcedimusautemBarclaiopoteftates P5- tificiam , & Regiam inftar Solis & Lunae non pen- dereab inuicemquoad eflentiam . Sed non con- cedimus, quodBarclaiusinfineaddidit , Lunam Soli non fubijci . Subijcitur enim Luna Soli. cum ab eo lumen recipiat , 8c non fubijcitur K 4 Lunae ,T* CvPvt XIT, Lun£ Sol,qui nihil rccipit a Luna.Nec folum Luna, fedomnesetiam ftella?fubijciuntur Soli, quonia" abillolumen recipiunt , cVre&e Marcus Tullius in Sonio 5c:pioniv de fole dicit,DtfAr Capvt XIV. w e$,adtemporalia. Ibidem Nauarrus addurir ali nm Jocum S.Thoma? cx i.i.q.no.srt.i.ad rertn-rr . f,w- nisper/ona, inquitSanclus Thomas, vel arsyre!vrr- tusadcfuamperttnetfinis, habet difponere de hist quafunt adfinem : bella autem carnalta hfepulo /£- delifemt refercnda adfptrituale boimm dtuinttm , cui Clerici deputantur:& ideo ad Cleru $s pe rttnet dtf ponere , & inducere alios adbellandum be'.!a'\tsla. VbiSanclus Thomasdocctb;''i uamshaordinari adbonumfpirituale , vtad finem non immcdia- tum,fedmediatiim fintscnimbelli carnalis im- mediatus eft vufroria,&' pax temporalis : fed quia hajcordinaturadbonumfpirifuale,vtaliaomnia temporalia,idebdiciturbdlumcarnaIc 01 dinari vtadfinem,mediatum videlicer,adboniv:i fpiri- tuale:&eadecaufadifponeredebellisiiirhsa~;^- dispertinetaliquomodoadClericovde fr,ad fc- clefiafticam poteftatem, cuius finis immec' «acus effc bonum fpirituale. Multa fimilia habet id^m San- ctusThomas,defubordinatione finium mi.i.q.i. art.^.cV lib.j.contra gentcs cap.17. 18. ur fequenti- bus. Aggreditur deinde Barclaius fecundnm argu- mentum meum,quod erat huiufmodi :Regrs. & Pquinonpc- deatacapite . QuodautemBarcIaius dicit pau!6 pbftipeteftatetn/piritualemi& politicam,eJfe veluti duos ktimeros in corpore, quorum neuter alterifubij- citnr./edvterquefubijcitur vr.icapiti Cbrifto: noa folum eftfalfum,quia poteftates illc non (unt eiuf- degeneris,vtduobushumeris comparari poffinf, quomodo recle compararentur duobus humeris «iua:Regiarpoteitates:fedetiam ad harrefim perti- ■et,qu2choctemporemaximevigct:quiden;mho- reticihuius temporis maioriconatu populisper- fuadereconantur,quamnonefTefummumPontifi- cemcaput vifibilecorporisEcclefiar > cuiomnei Chriftiani ,quantumuis magni neceffario fubiici debeant,fi falui effe velint ? Atqui hcc illis vltrd conceditBarclaius,qui tamein toto libro Catho- licum fe facit.Itaq; poteftas fpiritualis,&' politica non rcctc comparantur duobus humeris j fed vel fpiritui,&: carm comparare debent,vt facit S.Gre- gorius Nazianzenus in oratione ia°pc citata ad po- pulumtimore perculfum,&:Pr£fidem irafccnret ▼cl brachio,& capit,iim.cm.bri* vidclicet princi pa- libuf,' Itt Capvt XIV. iibus, quorumtamen vnum, quamuis infevalde4 porens, & robu ft um ab altero fwperiore dirigi dd- bear,& gubcrnari. Scd mftat Barclaius , atque obi jcit mihi mea ip- d usfcripta, lib. 3. dePontificecap.i9.vbiadmitto Regcs terra? non habere in terris iudicem, quantu ad res politicas pertmet: & contendir, me con- trarialoqui, cum vno in locodocco, Reges non habere iudicem interris, quoad respoliticas : in alio loco admitto,Pontificem iudicem effe Ke- gum, vteciamcos per fententiam Regno priuare poffit. Refpondeo. tnnocentiustertiusincap. Pcrve- tterAiltm.Qji fiii ; finc legit.fcribit Reges in tem- pora!ibus,non haberefuperiorem : & tamen ipfe .idem Othonem qwartum Imperatorem depofuit. Audeat ergo Barclaius Innocentium,tamquam fe- cumipfumpugnantemarguere : &egocumtanto Y 101 - fice 1 eprehendi no molefti feram.Sed defen- fu in pron ptu eibRegesenim non habent iudicf 1:1 terrisi quoadres politicas, fiuein temporali- bus, dum eorum regirneiiitaintrarespoIiticas,& fcmporalia fc ^■>nc.ieti vtfpiritualibusnonofri- ciat, Praeterea dicuntur Reges non habere Iudi- cem m ;juiitici$,&* icrnpoi alibus,quia non habent (upei leiud!cenipoiiricum,finetemporaIem,qua- ius habeanr uidicemfpiritualeni,a quo dirigi,& iudicar 1 pofTunt etiam in temporalibus per ordinl adfpinrualia. Q^jod vero Barclaius addit,difcrimen vocu Hre* &£,$<: indireftead forma,eV modr.m pertinerej non ad vim,cVefFecl:uni iudicii; iam fupra refutatiieft in cap* 1 1. v bi de his vocibus ex propofico di fputa*. simu*, Reihg C A P V T X I V. Iff Reftatargumentummeumtertium,qtiodtalee- rat. Si temporalts admiritjiratio impedtt (pirituale bonum$mniumytudtcio tenetur Pnmepstemporalit mutareilium modum*idm':ntJlr*ttenis,etiaw cum dc- trtmento temporalis bom, eroo\tgnum efijubitttam tffe temporalempotejiatem fpirttuali. § Huicargumenroduobusmodis Barclaius oc- curritrprimumesimnotatquodcumrem demon- fhandam fufceperim, figrum rantnm protulerim: deindenegatconieciitjoiitm argument;:nam exeo qvod tenerur Princeps eemporalis mutarc fortni regiminis, fipeream bonum ipiritualeimpediar turrdicit Barclaiusfequi, ipintualiaefle digniora temporalibusnonautempoteftatem temporaiem fpiritualj eiTe fubde&am.] Refpondeo.Non eft nouum, ne^ueinfolitunts poft demonftrationes aufeire quoqueargunienta afigno. Quod autem artinet ad confeeutionen. fal- JiturBarcIaius. Nam ex illoantecedenrc, TVw^fwr Princeps Polituus mutare ddmifttfirationemjuam,}! vbfit bonc fptrituali }non iequitur abiolute, er^obo- tium fpmtuale eji nobtlm at dtgrim temporah : itd fequitur, ergo adbenumfptrituale ordmatur , v* *& fuumjinem bonum temporaieyzc per hoc poteftas te- poralis fubiecta eft poteftan ipirituah: neceffita* enim mutandi adminiftrationem in eo cafu non o- riturexdignitate, vel nobilirareboni fpintualis pra?cise;fed ex iuborcinatione vniusad alterum; quod perfpicue oflendi inmeo hb.^.dePon- tifice cap.?.in explicatione huius argu- jncnti terti j,ad qua? Barclaiws ni- lul refpondito KI- i* ♦ Iapyt XV, KEFVTATVR DIGRESSIO Barclaij. C A P V T XV. INcapitequintodecimo Barclaiusnon conten- tus ijs,qua» dixerat irt refponfionead primara fationem meam : antequam tranfeat ad fecun- dam examinandam, & refellendam , iterum repe- titfententiamfuamdc potcftateEcclefiaftica, ac politica, quod Videlicec , Principes temporales fubieCti efledebeant Epifcopis, quoad fpintualia, $c contra Epifcopi fubieCH eife debeant Principi- bus,quoadternporalia:&rquemadmodumEpifco- pi cogere porTunt fpiritualibus poenis Principes temporalcsadobediendumin ijs^ quaeadanimarn pertinent:(icpoiTuntPrincipestemporalescogere Epifcoposcorporalibuspoenisad obediendumin ijs, quce pertinent ad tepora!ia3mod6 fidei Catho* licar,& bonrs moribus non fint contraria . Excipit tame fummumPontifice,quem dicit non effefub- ieftumvlliPrincipitemporali,quoniamipfeque. queeftPrincepsfupremustemporalis in prouin- cijsditionisEcclefiafticaf.InfummatollitBarcla- iusdemedioomnemexemptionem Ecclefiaftico- rumapoteftatePrincipum fecularium. Acprimu adhanc fententiam ftabiliendam producit tefU- inonium FrancifciRomuliinrefponfione adcer- tacapitaApologia?, &c. quidifertisverbis affir- jnat, EpifcoposRcgibusin temporalibus rebus, &Reges Epifcopis inrebusipiritualibusdebere Capvt XV. iei tflfefubieclos.Sed facilis eftrefponfio.Loquiture- nimFrancifcusRomulus eo loco de fubiectione, quam habent Epifcopi,& reliqui Clerici ad obfer- uandaslegespolicitas, & non perturbandumor- dinem politicum a Regibus cOnftitutum; vt etiarri docet Gelafius,&Nicolatfs£ontirex,illeinEpifh ad Anatfafium Imperatorem , hic in Epiftolaad lmpcratorem M:cnaelcm,quos eo loco Francifcus Romulus allegauit ; Sedhmcnonfequitur, pofle ~cogi ffpiicopum a Regeadobediendu,vel puniri,fi iion Qbediac , cum Rex nuHam habeann Epilco- pos,veIClericOspoteitatem? quodaperciffimele- gitur in Concilio ConihntienfijScfT.^i. SecundopioducittefrimoniumipfiiisBellarmi- ni,ex lib.de Clericis,cap.z8.vbi docer,Clcnco5,vc ciues,effepartes, &membraReipub. politica?, ac per hoc Obligari ad leges poJiticasobferuandas, Sc-d quoniam idem BelJarminus in eodem Joco, excioitpotefhtemcoactiuam aqnaliberoseffedi- citCIericos:BarcJaiusreclam,ir,acdic!ti Veviuseil Clericos ad obfequium legum,vbi caufapollulatfa r?- porali Iudice cagi poffe , rt ncc in ea re exemptiotiis fudbenejuiogsudeant, quod ab Imperatorum , & Principum legibus,eos accepijfefatis conftat . Fruftra enim legum auxtlium inuocat , qui contrd eas com- mttit. At hic Barclaius more fuo contra fententiani Catholicoiumomnium Joquitur : quamuis enim difputent TheoIogi,& Canonifca? de lure exeptio- nis, tamcneffe Ciericosaliquoiureexen ptos, & non poffe cogi a laica potcfrace, omncs docent. V- trumautem veriusficexiirimandumjquc.d vnus,afi quod vniucrficas docec, alijs iudicandurn relin- t ^uot \6i Capvt XV. quo: fed de hac re mferius plura dicernus,&' multa etiam in lib.de Clencis diximus. Tertio Barclaius producit teftimonium fanctt Gre^orijiinepift. 15. lib.4. vbifanclusGregorius adMauntiumfcribens, ficloquitur: Saerdotibus non ex terrenapoteftate Dofnmm nofter citm indig- netunfedexcellenti confidcratione propter eu, cum feruijuntyeii tta dominetur , vt etiam debitamreuc- rentiamimpendat. § Dominetur nimirum^ddit Bzrchius^quatenu* ciuesfmt, &partcsRctp ckm dicttur ,imptos milttes diutfif. femtcrfe vesltmcnta Chttiii , vt impleretur tllud Pfalmt, Diniferuntfibi vefttmenta mea. Refpondeo. 1 1 J ud,W implcretm vcrbnm Dothini, aliquandofigniricatfolumjilliidfuiffepia^di&um, & poftea implecum, vt in loco allegaco ab Aduer- fario.AliquandofignificatidfaclumefTeeoanimo, eaqueintcntione, vtobedientiapraeftareturDeo, ^ui voluitpcreumidfieri/vclib.^.K^g. ca.9.Iehu iuffic, Ioram Rcgem occifum proijci tie curru in a- grumlezrael, vt impleretur verbumDomint, quod locutttsfuerat per Eliam Propbetam . Tolte, inquit, cumy&pY9tjce de curru %n terram,iuxta verbum Do- w/«/.Qi''Odaiitemlocusallatusexlib.3.Reg.cap.x. debeat intelligi hoc fecundo modo, probari poceft cx vocehebraica : nam vbi noshabemus in texcu L i Jatino, 1*4 CAPYT XV. Eiecit ergo Salomon Abiathar , vt non ejfet Sacerios Dominhvt implereturfirmo Demini,quem locutus eft fuper domum Heli in Stlo : i n hebrseo eft verbum a- ctiuae fignifkationis fcOHT? adimplendum, fiue vtipfeimpleretfermonemDomini. Quareverba textuslatinidebentficintelligi,vr/w/>/^r«r,fup- ple,/£ ipfo Salomonefermo Domini.Scc. Adde,quod cx fententiaBarclaij,Rex non poteftpunireSacer- dotempoenafpiiittiali,neque mifcerefein nego- tijs fpiritualibus,fed folum in temporalibus:SaIo~ inonautempriuauit Abiathar munere facerdota- li,&alium eiuslocoiubftituit ; ergo vel excefflt modum poteftatis fua»,vel hoc fecit non vt Rex,fed vtPropheta, expeculiariinftin&uDei, vtnosfu- pradiximus.DeindefiharcLeclorinonfatisfaciuti dicerepoflumuSjinScripturafacranarrarifa&um Salomonis, fed nondefiniri, iurene, aniniuriaid fecerit : quemadmodum etiam in eo loco narratur csedes Adonise fratris Salomonis,iuiTu eiufdem Sa- lomonis patrata , ob id quod Adonias petierit fibi dariinvxoremAbifagSunamitidem : quod reclc «e,an fecus fa&um fuerit, difputari poteft. Itaque non bene colligeret, qui diceret, Rex Salomon priuauit facerdotem funclione fua , & occidit fra- tremfuum, quia petieratinvxoremillampuella, quaefueratancillapatrisfui : ergo poflunt Reges priuarefunclionefuaSacerdotes, aliosque ineo- rum locum fubftituere : & poftunt fratres fuos in- terficere,fi fpeciofam aliquam puellam,quam Rex ipfe fortafTe amat , fibi dari poftulent in vxorem. Ifte,inquam,non bene colligeret, quia Reges mul- tR.fa?pefaoiunt ex poteftate,non ex iuftitia : & vi* dcndumcft non tam quid pofjdn^quam quid debc- ant. CAFTT XV. i#T antjfiuequidiurcpofllnt: nonenimverfleft,quod Imperatori Antonino Caracalla? diclum fuit, Re- gtbtu quodlibetjicet. Addit Barclaius : § Aequefallttur vir idcm dottif- jitnusycum ait eodem Itb.i. de Summo Pontif. cap. 29. non mirum ejfc,fiin Teslamento veterifummapote- fflxsfuit temporalis, innouojpiritualis, quia in vctcri Tcslamento promifiones tantkm tcmporales fuc- runt,& in nouofpintuales, & atcrnx.'] Refpondeo. Eam ego fententiam vtprobabile pofui,propterau&oritatemS. Thomaeinlib. 1. dc Regimine Trincipum , fiue aufloris illiuslibri, quicunque fuerit, & propter non condemnendam rationem ab eodem auctore allatam. Barclaius au- tem dicit quidem in vtroque teftamento poteftate" Rcgiam fuifife folum temporalem > poteftatem po- tificiam,folum fpiritualem, fed nulla vel auftori- tate,vel ratione probat. Quare nemo mirari debet iireterem auctorem cum ratione loquenteman- teponamus Barclaio, au&ori recenti,& fine ratio- neveterescarpenti. Hisexpeditispercenfet, ac numerat Barclaius •rdinc priuilegia exemptionum , quae datafunta Regibus , vcl Imperatoribus ordini Ecclefiaftico; ex quibus colligit, Ecclefiafticos ex fefubie&os effeintemporalibuspoliticae poteftati: nifienim fubiecti efTent,non egerent priuilcgi js , ncque illa vel qusefiuiffent, vel etiam oblata accepiffent. Adhaecbreuiterrefpondeo, nos hoc loconon fufcepiffc difputationem de poteftate Regum in Ecclefiafticos,fed de poteftate Summi Pontificis in temporalibus : neque sequum eft de vnadifputa- eione ad aliam traafire . Quare Le&orem remitti- L j mut I** capvt xvr. ipus ad ea quae in Controuerfijs de exemptione Ec- clefiafticorum difputauimus,pra»fertim in editio- nibuspoftannum Dornini 1598. in quibus paulo planius & plenius fententiam noftram explicui- mus,quamin editionibus prioribus . Accedit et- iam, quodBarcIaiusinftaiterumde hacre, &fu- ijustraclat, capjtevidelicettricefimofecundo,& tricefimotertio,vbi fein materiaexemptionisno- uam doctrinam contrafcriptoresomnesinuenifle glonatur. REFELLITVR ALIA D I. grefiio Barclaij. Capvt XVI. IN capire fextodecimo BarclaiusintermifTare- fponfione ad rationes meas, pro poteftate Pon- tificisintemporalibus , iterum digreditur ad poteftatemReguminPontifices. Etquoniamego inlib.i.dePontif, cap. 19. dixeram,difcrimenefle agnofcedum inter Reges Ethnicos cV Ghriftianos, quod illi non fubiecifTent fe per Baptifmum Sum- ipoPontifici, vtChrifti Vicario, ifti autem fubie- ciflentr&idebprobabiliter dici potuifTe,Summos Bontifices olim fubieclos fuifle Imperatoribus- Ethnicis quoad temporaliajlmperatoribus autem Chriftianis,nunquam fuiffe de iure fubie&os : ag- gr fyintualibus,cVPatricium crTe PatremPap2intempt>raIibus.cVcap.4.fcribit,n6 e(Fe in manu Romam Pontificis dare cuicunque prouinci je pcr Mu ldum Rcgem, vel Imperatorem, ipfa noa confentiente. Ad primum te-(limonium iam fupra refpondi, glofTamillamantiquammerirofuifra antiquatam, &explofam.Adfecundum,refpondeo, Pontificern Romanum pofiejprarfertim ln cafu harrefis , Impe- ratores,ac Reges excommunicare,atque deponere, corumque fubdiros ab obedientia liberareiquit autem in locum ipforum fuccederedebeat, liberii reJ inquere ill is ad quos de i ure perti net. Itaqj non obtruditlmperatores, autRegcs proarbitriopo- pulisinuitis,neque iurahsrediraria? fucceffionif, autele&ionistolUt; atque hoc eft iblum, quod Cardmalis ille requirk. J)EFE?ipiTVR SECVT^DA RA* tiofrofotefixte Summi Pontificit in temporalibus. Capvt XVII. IN capite feptimo decimo Barclaiusdigreflioni- busexpeditis,reditadexaminandas,ocrefelle- idasBellarmini rationes: & quoniam de prima ratione fatis multa didia funt in capite quartodeci- *no,aggrcditur nunc fecundam,quam fideliter tra- fcripfit in ha?c verba. fcutndd rttn ! in qui c , efi : Rejpublka lccUfia- jjticd Capvt XVIT. tft fticadebet effeperfetla^&fibifufficiens in ordinead iinemfuumitales enimfunt omnes Refpublica benh inftituta: ergb debet babere omnem poteftatem ne- ceffariam adfinemfuumconfequ.endum :fed neceftk- ria eft adfinemfpirttualempoteftas vtendi , & dtjpo- nendide temporalibm rebus.quta alioqui poffentmali Principes impunefoucreh&reticos>euerte: & hanc poteftatem babet. Item potesl quaiibct Rejpub.quiaperfecla,&fibifufficies effede- bet,tmperarealtcri Reipub .nonfxbi fubiecl&,& caco- gere admutandaadmimftrationem, tmo etiam depo- nereeius Rrincipem , & alium trftituere , quando non poteft alitcr fe defcndcre ab eins iniurijs:crgb multb magispotentjpmtualis Re/pub. imperare temporali Retp.fibifubteclai& cogere ad mutadam admintftra- tionem , & deponere Principes, ata^ alios intfttuere, quando ahter nanpoteft bonumfuumffirituale tucrK Hanc rationem iatis fideliter allatam ex duplici capite Bnrclaius reprehendit. Primum enim negat duas efle Refpublicas in Ecclefia,vnam Ecclefiafti- corum,alteram laicorum, fiue, vnam fpiritualem, alteram temporaiemj vnam facram , alteram poli- ticam: & probat ex prima mea ratione,in;qua dixi0 poteftatem politicam,& fpiritualem eifepartes e- iufdem Reipub.Chriftiana? , & Clericos, &laico* non facerc in Ecclefia duas Refp.fed vnam. Deindenegat,poteftatem difponendi de rebus eemporalibus ncceflfariam efle ad finem fpiritua- Jem: quod ex eo probat,qudd Apoftol us Petrus in- dicat Act.s.fe non habuiflc poteftatem difponendi debonis temporalibus Anania?,cuidixit,.N0WJ* manenstibi mmhfit%& xcmwktm trM in tud m Capvt XVII. Ad primum eaput facillima refponfio eft . Ref- publicaenim fpiritualis,fiueEcclefiaftica, 8cR.cC- publicatemporalis,fiuepolitica,& dux funt, & vna,dua?partiaIes,vnatotalis:quemadmodumfpi- ritus,& caro fimul iuncta vnum hominem faciunt, imb vnus homo funt,vt fan&us Athanafius in Sym- bolorldeiloqnitun&colligiturexi.ca.Genefeos, vbi Iegimus,F0rw4«/f Deus hominem de limo terra, & infpirauit infaciem eiusjpiraculum viu, &faftus gfi homo in animam viuentem : & tamen ita diftin- &z funt potentijs,& legibus, & motibus , vt Apo- ftolusadRom.7.dicat,Fi^arf//4W legem ijt mem- bris meiSy repugnantem lcgi mentis mea i & ad Gal. u Caro concttpifitt aduerfus fpiritum ; Jpiritus autent tduerfus carnem>&c quod magis eft admirandum.z. Corinth.4.vocatur fpiritus,homo interior,& caro homo extcrior,cum dicitur,L^f t k, quiforis eft no- fier homo corrumpitur,tamenis,qui intus eftjenoua- tar de die in diem. & Kom.j. Condelcttor legi Dei fe- cunduMMpcrioremhominem.Itaquefpiritus, & ca- rofuntvnushomoj&duohomines: neque Spiri- tus fandtus, qui vtrunque dicit , fibi ipfe contradi- citrquare nec Bellarmi nus fecum pugnat,cum Re- publica>mEcclefiafticam,&politicam in Ecclefia nuncconfiderat, vt partes vnius Reipublicx Chri- ftiana? , nuc vt duas Refpublicas inter fe diftin&as, nam fimillimam erTe Rempublicam Ecclefiafticam fpiritui,& poli ticam carni,non Bellarminus folus, autprimusdocuitjfcdante eum Thomas Valden- iis,&anteValdenfemS. Thomas,&ante S.Tho- mam, Alexander Alenfis, & ante Alenfem,Hugo de & Vic\ore,& ante Hugonem S. Gregorius Nazian- senus, vt fupri non femcl a4»onuimus. . Ac Capvt xVII. i7| Ad fecundum caput refpondeo,Verba S.Petri ad Ananiam,non fignificare,nonfuiflein Apoftolorii Principe poteftate difponedi de rebus teporalibus Anania?,fieaneceffariafuiifentad finem fpiritua- lem:fedindicarefoIum,nonvfura fuifle fanctum Petrum ea poteftate,neque vti voIuiffe,cum necef- fitas nulla effet: & certe fi argumentum Barclaij a- liquid valeret,efficcret etiam,nu!lum Regem pof- fe difponere de bonis temporalibus fubditorutn fuorum,incafuquoneceflariaeflentadRempubli- camconferuandam.Omnis enim Rex dicere po- teft fubditis fuis, Ager tuus nonne tibi manebat, & venundatus in tua erat poteftate?quis te illum Rei- pub.donarecoegit? & fi donafle inregrum profi- teris,cur parte retenta mtegrum te donaffe menti- ris? Itaquequemadmodum ius,quodhabentReges difponendi de rebus temporalibus ciuium, non efl vt pro arbitrio fpolient ciues Dominio rerum fuarumjfed vt poffint ciues cogere ad bona fua ex- ponendaprocommuni bono conferuando:ficet- iam poteitas Apoftoli Petri in bona temporalia Chriftianorum, nonerat(vtBarclaius dicere nos fingirjvtpofiet Apoftolus fine vlla caufa priuare dominiorerumfuarum omnesChriftianos, nequs eis aliquid proprium relinquere: fed tantum vt pofTetprouidere,ne Chriltiani bonis temporali- busabuterenturcontralegemDei;cVcontra,vfeis rec~te vterentur ad vitam arternam confequendam. Habuifleautem Apoftolospoteftatem aliquam dif- ponendidetemporalibusinordine ad fpiritualia velexeoconftat,qu6dftatuerunt, vtpopuli Chri- ftianiPrsdicatorcsEuangelij ex facultatibus fuis alcrent^idque iuxta ordinationem Dom ini j vt f tct 174 Capvt XVH. tetexApoftoloinprioreadCorinth.c.9. At ,inquit Barclaius, primis trecentis annis non fuitin Ecclefia potcftas dijponendi de rebus tempo- ralibusChrislianorum,inuitis Dominis; er£ovcli.ef- fublicaChrisiianatuncfuit imperfecca, velnonefl necejfaria iftapoteslas ad finvm Jpiritualem confe- quendum ."] Atque hic multa verbaBarclaiusfru- ftra profundit, vt oftendat ad prouidentiam Dei pertinuiffe,vt Ecclefia ilia prima infbufta eflet o- mnibus ijs rebus , qux ad eius conferuationem ne- ceffariaeffent. Refpondeo.Ecclefia illa prima inftructa fuic o- mnipoteflate,atqueomnibuspra?fidijsjqu9adper- fedtam Remp.conftitaendam neceffaria erant: pri- misautemtrecentisannisnonfuerunt in Ecclefia multi Principes politici: fuerunt tamen aliqui , yc fhilippusImperator,&RexLuci9,acRexDonaI- dus.Sed fingamus,nullos fuiffe:non ideb defuit Ec- clefiarpoteftasdifponendide bonis temporalibus' i>rincipum,& dirigendi poteftatem eorum politi- ca,quando illi Ecclefix membra, vel filij cffici vel- lent. Pra?terea,vt paulo ante dixi,in ipfo principio EccIefi2e,quamquamnuIlifuerintPrincipesChri- ftianijApoftolis ipfis Ecclefiam regentibusjfue- r6t tamen multi homines diuites, de quorum diui- tijs Apoftolidifpofuerunt,fiatuentes, vtexijsmi- BiftrosEuangelij fuftentarent. AdducitpofteaBardaiusverbafaufHBernardiV ex Iib.4.de Confider.cap.^.P^mtf /;/<; eft,quinefd- turprocefijfe aliquando velgemmis ornatus ,vel fe- rtcis,non tettusauro,r.on vectus equoalbo , nec fttpa- irn milite,nec circumftrepentibus feptus miniftrUiabf- tuie bis tamen credidtt fatis pojfe tmplere falutare manda* Capvt XVII. f# nundatum,ft amas me,pafce oues nuM : in hisfuccef- JiftinonPetro,JcrtConft4ntino harc Bemardusrqui- bus fubiungic Barclaius. § Quamtm itaque poteflat temporalis,de qua nobisfermo bomimbus vidcripotu- erit EcclefiAneceJfarUiDeo tamen neque necejfitria, ncq7vtilisvifaesl.'] Refpondeo.Poffec hoc loco Barclaio d*'ci , quod in hbro lob cap.3b.Deus ipfe dicic , Quis eil isle in- uoluens fententtas fermonibtis imperttis ? San&us Bernardus fcribic, Apoftolum I>etrum pauperem fuifle diuitiarum huius Mundi, & potuiffe flneau- ro,&argencoproprio, fineequo albo, & fine fa- tellicibus implere falucare mandacum pafcendi ouesrnoncamenlanclus Bernardus dicic,non fu- ifle in Apoftolo Pecro poceftatem difponendi dc temporalibusbonisChnMianoruiTij&deipfisRe- gnis,&Imperiisrfinecefiitas fpiritualis id requs- rereCrim6concrariumdicit,cumPontifici,quaP6- tifex eit,& Chrifti Vicarius,ac Pecri fucceiTbr,ap- plicacillaverba Hierem. i.Ecce ionHitui te fuper gentes,& fuper Regna,vt euellas,& dtfperdas,& difi. Jipes , & tdtfices , & plantes: non enim pugnac pau- percaspropnacu poccftace difponedidcdiuicijs, &iudicandiRegesr& Principescerra». Sic enim Prxlatiordinumreligioforum, cumfincipfi voco paupercacis obitricri,poteitatem habenc de opibus amplifiimis fui ordinis difponendi . Ec apud vete- res Romanos mulci ciues inopes,vc Fabricius, Cu- nus,Cincinnatus,& ali) Confules, vel DicTtacores' cffeclijdifponebancde Regnii,&Regum opibus,- curn ipii camen in pnftina fua egefhte remans- rent.Ergo non debuitBsrclaius diuitias cum poce- (Ute confuodere , ^uaH non poffic idern homo &pau. *p* Capvt XVII. &paupereflepecunijs,&diues poteftate. Deinde fanclusBernardusdicitjPontificem in diuitijs,& temporali principatu non fucceffifle Petro, fed Conftantino: quid indecolligit BareIaius?potuifle Pontificem fine temporali principatu fungi mune- re Apoftoiico? Qnjd tum? non enim quxftio noftra eft de principatu temporali Summi Pontificis , fed depotcftateipiriti!a!i,&ApottoIica, quamnosdi- cirnusextendinddifponendum derebus tempora- libus,& de ipfis Regnis, & : Imperijsinordinead fincm fpiritualem.Barclaius autem vt hoc refellar* difputationem transfertad principatum tempora- ralem,quoApoftolusadhicaruit,vtomniaconfun- dendo,& permifcendo aliquid dixifie videatur. DeniqueBarclaius,quafiraptusadtemumccclum inconfi!ioDeifuerir,abfolutepronutiat, Deonefc necejfariam}nefc vtile Ecclefutvifim effepoteflatem temporalem, de qua nobis fermo . Ego verb a Bar- claioqiixro,dequa poteftate temporali Joqueris? Nam fi de poteftate illa loqueris,quae in fe fpiritua- liscumfit,extendituradtemporalia, non obfcure" Deofalfumimponis. Illam enim poteftatemDe- us Ecclefiaftico PrinCipi necelTariam efle duxit, ideoqueeamilli tribuit,cum ait, Quodcunqueli- gautrU fuper terrayerit ligatum & in ccelis, & quod* cuntfcfolueris fitper terram , erit folutum & in ccelis; Sic enim ifta verba intelligi debere docuerunt Gonciliageneralia,quar fupra citauimusjquaeque veriffime dicere poterant,Kr/«Wtfi? Spiritutfanclo^ C^#o£*f.Sinautemloquerisde poteftate tempora- ]is principatus,quemEcclefianuncpoffidet,&an- teannosoclingentospofleditromnino temere af- firmas hanc poteitatem Ecclefia? , neque necefla- nam CAPVT XVIL 177 riam,nequevtile^eoerTevifam.Nam(vtalianunc omittam)(iDeo vifum efTer,non efTe vtilem Eccle- fiaehuncprincipatumjcertefummi Pontifices Za- chirias, Adrianus, Nicolaus primus , & fecundusj LeotertiiiSjfr^ua-tusj&noniis, &alij,quicom- muni Omnium Scriptorum fententia optimi,& fancliffimi,& Deo gratiffimi fuerunr, eum princi- patum non retinuifient,cV multo minus pro eo co- fmiandodecertafTent.Vtrum autemde iudiciodi- uinomagiscredendum fittotfanclis Pontificibus, quamvniBarclaiOjindubium certe reuocari non poteft. At rurfus inftat Barclaius', &r argumentum ia nos retorquet his verbis: § Omitto qubdfiratio tllo- rum bona effetfequeretur e contrario.Rempub. tem- pora lem haberepXeftatem difpomndi de rebusfpiri- tuahbus,& deponendifipremum ReipubhcA Ecclepa- f?ic£ Prmclpemyquia debet ejfe perfetta , &fibif$- ciens in ordine adfincmfiutm , & habere omv.em p - teslatemneceffAriam adfinem confequendum . Sed necejfariaesl adfinemtempor alempoteslas dtfpone* di de rebusjpiritualibus , & deponendi Principem Ec- ilefUslicum, quia alitqui pojfent mali Principes Ec* ilefiaflici turba e slatumi& quietem Reip. tempora- lis,& impcd.tr efiv.em ciuilis gubernationU^t defaclo aliquando nonnulli Summt Pontifices perturbarunt: Jgirur hancpoteslatem habet Rejpublica temporalis* Confequcnsplanefalfum esl, & abfurdum ( na Prin- ceps temporalis quaten.-s talis efi,m!iam habet pote- slatemfpiritualem^proinde^&illud quoque falfuni isl>cui hoc efi confequensJ] Refpondeo.Tantum intereft intcrargumentura quodnwfecimus,& illudqued aunc Barclaius re- M (orqueae i9& Capvt XVII. torquendofacit,quantumdiftat veruma falfo, & bonum a malo: illa enim propofitio noftra, Necef- Jariaeft ad finem Jpiritualem poteftas dijpcnendt de rebus temporalibus, venffima eft , quoniam tempo- raliaf.ordinanturadfpiritualia, &bonaeft cofe- cutio, Erpo Refpub. (piritualts poteft difponere de temporaltbus in ordine ad Jptrttualia , quoniam qui poteft confequifinem,poteft etiam ordinare me- diaadillumfinem. At propofitio Bardai) ,Necefi farra eft adfinem temporalem potefras dijponendi de (piritualibus; falfa eft, qnoniam fpiritu^Jia non or- dinanturadtemporaIia,&poteftasordinandifpi- ritualia ad temporalia non eft vera poteftas , fed zbnTiO poteftatis, & peruerfio ordinisrfieri au- tem non poteft,vt alicui Reipub. fit neceffai ia ab- ufio poteftatis, veJ ordinis peruerfio^& cum ne« ceflarianonfitad ffnem temporalem confequen- dum poteftas difponen-di de rebus fpiritualibus; non poteft bona effeconfecutio, ergoReJpub. tem- poraltspoteft dijponere de fptritualibw tn ordtne ad temporalia ; Hoc totum facile poteft intelligi ex fimilitudine iam f£piusreperi-ta,fpiritus,&car- nisinhomtnerpoteft enim fpiritus difponere de fenfibus,&memb iscorporis in ordine ad vitana «ternum, indicendoulivcontinentiam, abftinen- tiam , flagella , ieiunia , vigilias , labores ; ■& quod maximumeftjiubendocarni, vt mortem patiatur pro confeffione fideirnon tamen poteftcarodif- poneredeintelligentia, & voluntate, nequepro- hibereactiones orandi,& laudandi Deum, & mul- tominuspoteftfpiritui iubere, vt mortem fpiri- tualern, atque a?ternam patiatur, pro quocumque temporah bono r quod fi foru fpiriws indifcretis Jafo» fcAPVT XVII. 17* Jaboribusmentis,vcnimis orando, vel meditan« dola?datcorporisfanitatem, peccabitquidemfpi- ritus,fednon idebpoteritcaro in fpiritum impe- riumfumereifedgemendo, & fatifcendofaciet, vt fpiritus remittat aliquid de nimio feruore fuo. Sic etiam fi forte Princeps fpiritualis abutatur po- teftacefua iniufte excommunicando temporalem Principem,veleiusfubditosfrne iufta caufa ab o- bedientiaeius abfoluendo,cVeo modo perturbec ftatum Reip. temporalis: peccabit Princeps fpi. ritualis; fed non poterit tamen Princeps tempo- ralisiudiciumfibifumere de fpiritualibus rebus^ autfpiritualem l>rincipemiudicare,& multomi- nusdeSedefuafpiritualideponere. Animaduertit Barclaius infirmitatem argumenti fui; propterea reuertitur adpriorem folutinnem, dicens: § Sed3vt dicifolet , dare abfurdum non efl folue- re argumentum. Refbondeo igitur alitcr ad prto- rempartembutus fecundm rattonis, non effe falicet hic ciuas Refpub.vt tlle retur,fed vnam tantumju qud funt du&potcftates fttie dua magislratus , Eccle/iaftt- cus,&Politit us3quorum vterque babet ea, quibus ne- cejfario indtget aifuumfmem obtinendum , alter ne- pefbhitmiem, alter temporalem iurifdtciionem : & ticfo hanc iurifdifttonemillipGteftati, neq3 illam buic effc ueceJfiriaM}altoqut fatemlttm e/fet , VtraiUfc po- tcftatem medtjs nccejj&ijsfutjfe deftnutam tunc, c2 /eparau,vt oltmfuerttm ] Refpondeo.Ha?cnon eit alia folutio, fed prior repetitaj quam folutionem refutaui-paulo ante, cum oftendi , Rempub. fccclefiafticam , & Politi- cam , poffe dici duas > &: vnam , quoniam diftinclx funt, & feparatjE inueniri poffunt ; tamen cura M i tn v- i8e CAPvT XVII. in vnum corpus Ecclefiae conueniunt,itavnafub- 01 dinatur alteri, vt fint dua? partialcs , & vna tota- lis.Neque fequitur,vt quo tempore feparatr erant initionafcencisEccie!i.T,medijsnccen^irijsfuerint deftitutae:namRefp.poIitica non poterat aliquid detrimentitirnereapoteftatefpirituali, cum noa efTetcapax cenfurarum Ecclefiafticarum, quas in folos Chriftiarios vim habent : & Refp. fpintualis habebat poteftatem difponendi a-fhi de rebus tem- poral bjs eorum,qui ad ipfam accefferat , & in po- tentiaeorum, qui acceftiiri erant. Denique non eft verum,poteftatem fpiritualem, 5c politicam ef- fe fimiles duobus Magiilratibus, quorum neuter indigeciurifdiclionealterius. Nam duo Magiftra- tuspendentaRege,cu!Us poteftasfupereminet v- trique Magiftracui, &: poteftoperam dare, vt neu- teralterumimpediat:atfpirituaIis,cvrpoIiticapo- teftas,non habent vnam tertiam poteftatem in Ec- cle(ia,cuifubordinentur,&qua? vtramquein offi- cio contineat.Quai e neceffe eft, vt vna fubordine- turalteri,infenor videlicctfuperiori , temporalis fpirituali.AtqueexhacrefponfioriefoIutamanent omnia^qucc vlque ad fi:iem capitis Barclaius difpu- tatdeofticio Cancellarij & Comeftabuliampli£- fimorum Magiftratuum,qtiibus Rex folus impe- rat.Q^pdautemBarclaiusaddit, Principem fpiri- tualem,&Politicum vniD2ofubefTe,quemadmo- dum CancellariuscV Comeftabulusfubfunt Regi: faluafide Catholica admitti non poteft. Ecclefia fiquidem, qua? Regnum Chrifti eft, non folum ChriftumproDomino,&Rege fuo agnofcit, fed etiamcxScripturisfancl:is,& traditione Apofto- lica,& declaratioaegeneralium Conciliorum , 8c com- capvt xvnr, i8f eommuniPatrum,& Doftorum confenfu nouit, vnicum eife in terris ChrifH Vicarimn generalem, quicaputfit vifibile vifibilis Ecdefix. Huncaute Chriiti Vicarium, RomanumerTe Pontificem in totofuolibroBarcIaiusadmittit: proinde(fi Ca- tholicusdici velit)admittereetiamdebet, Pontifi- cem,6VRegem, non effe duos Magiftratus imme- diate fub Chriftb: fed Kegem Chrilto cV Pontifici, Pontificem foli Chriltofubie&um effedebere. D EFE^D ITV R SECVNDA pars rationis fecundd pro potejlate Summi Pontificis in ternpora- libus. Capvt XVIII, IN capite decirno odauo Barclaius refutare niti- tur fecudam partem fecunda? rationis, qua? ini- tiocapitis fuperiorispropofirafuit, Avgumen- ti fumma hxc eii , Pot e II vna Refpnbltca , fi ab alia Republicainiuriam accipiat, & pcr eius malam ad- tnmtflrationemperturbetur,ac vexetur, armis coge- reRempub. HUm , quamuu alias non fibi fubiettam* vt mutet formam adminiihattovis fut; & ,fi opus fit,poteft eius Principem deporiere; igitttr matori ra- tione poterit Rcfpitbiicafinrttii mfi a temporalt in- iuriam accipiat,4t(]ue ab ea pertnrbetur ,& vexe- tur, tmoerare Reipnblica tempprali fib'% fubiett*,tt tmttet formam admimflrationis, &ft opu$fit,poterit ttiam Prmcipem temporalem depmere, Ad hocargumentumB-iiciaiusrefpondet,qu6d iam ante refponderat, non clic duas Kefpubiicas, fpiritua!em,& tcmporalern, fed vnam cum duabus M 5 pote- l8a CAPVT XV. pote(tatibus,quartum neutrapendetabaltera. Sed quoniam hanc folutionem videbat non efle foli- dam: admittit cjetum Ecclefiafticorum, quorum princepseftPapa,&ccetumlaicorum3quorilPrin- ceps eft Rcx,pofle dici diias Refpub. intra eiufdem Ecciefi.T finum conftitutas: & hoc admiflb refpon-r det,prioremRempublicam, ide(t,Ecclefiafticor rum,no haberearma nifi fpiritualiajpofteriorem, idelr,laicorum, nonhaberearma nifi corporalia, & idco non efle fimiles duabus Rebuspublicis,quae armiscorporalibus fe defendunt>& vna altcram co.*it,&fubijcit. Sed ha:c folutio non eft priore folidior,quamuis enim arma Reipublica» fpiritualis,quibus ipfa per fe vtitur,fint fpiritualiajtamen arma corporalia funt etia in eius poteftate, quia gladius eft fub gla- dio,& poteft Ecclefia muocare bra«hium feculare, & per illud vti gladio corporali . Sed praeterea arma ipfa fpiritualia poflunt cogerc Rempub. temporalcm,&eiusPrincipem,quia poteft Prin- ceps fpiritualis excommunicare Principem tem- poralem, & eius fubditos a fubieclione libera- re,& ipfis fub excommunicationis pcena mandare, vtPrincipemexcommunicatuna proPrincipe non agnofcant,fed alium fibi cligant,vcl legitimo fuc- ceflbri adhaereant. Addit poltremo Barclaius,§ Ou?d multis? licet iUisfiiam comparationem^conclufionem^ cocedamus, nihdtnde effiapot eft.nifi Papam habrre talem pote- slatem dtjponendt de rebm temporalibus Chrisliano- rum,& eorum Vrmcipes deponendi , ijualem vel Rex fTjncU in AnglQs,Hijpanos,aliosve p&pulos yicinosfu bimi Capvt XIX if$ hiiniurios^elhorwnfinquli.inres, Regtscfo Trancorit ipfis infeftoshahere dignofcuntur: qtu qualis,quant4- quefitferro tantum cermpoteft:'] Rcfpondeo.Comparatio,&: ratiocinatio,qua nos vfi fumus in comprobanda Pontificis poteitate, nonprocedit afimili,feda maiori. hoc enim effc quoddiximus,fipoteft ratione folius iniuria? vna Refpublica,aliam nonfibi fubiectamcogere,c\:e- ius Principemdeponere.-quatomagisporent Ref- publicafpiritualiscogere temporalem fibi fubie- c-lam,eiuf4; Prineipem deponere,fi ab llla tale de- trimentum accipiat , vt non polfit alia ratione fibi profpicere,nifiPrincipem lllum remouendo , atq; aliumfubftituendo? Itaqucnoneitfimilispoteftas, quam habet Refp.fpirkual is m temporalem, pote- ftati Francorum in Anglos, vel Anglorum in Fran- cosifedpoteitati, quamhabet fpiritus in carnem fibiconiunctam, velcaput in membra fibi adhae- rentia. VE SENTENTI 4 S. BERNAR* di circapotcflatem Pontificis Maxitni in temporalibw* C A p v t XIX. IN capite decimonono Barclaius refpondere ni- titur ad teitimonium S.Bernardi ex li. 4.de C6- fid.cap.4.quodteilimonium ad confirmandam rationem meam fecundam ego adduxeram.Et quo- niam S. Bernardus loco notato fcribit, gladium. materialem exerendum effe manu militis, adiuf- fum Imperatoris, kd ad nutumSummi Sacerdo- M 4 tis: it4 capvt xviii. f is: Barclaius affirmat,per nutum non debere intel- ligiimperium,vel poteitatem,fedafTenfum: felir ciusenimbellageruntur,cumad poteftatem Re^ gumacceditaflenfus Sacerdotum, quorumeftiu- dicare, an bellum fit iuftum, vel iniuftum . Probat autem per nutum non intellipi poteftatem, quo- niam fi forte Imperator Pontifice difTentiente bel- lumgererevelit,S.Bernardusnontribuit Pontifi- cipoteftatem vllam in Imperacorem,imo aperte docet,nullam ei poteftatem competere, cum dicat materialem gladium ab Ecclefia exerceri non pof- fe,fedtantummanumiljtis,&iufTu Imperatoris: &confirmathancfententiamfua teftimonio Gra- tiani.23.q.8.in principio , qui fcribit , Pontificibus interdictum efTe gladium materiaJem , & folu fpi- ritualem efle concefTum. Refpondeo. Vox illa,«#f*«,fignificare poteft afTenfum,praefertim quando alicui petenti aliquid, annuendo refpondemus:fedquandonutuspraece- dit alias caufas, imperium fignificare folet, vel potius imperium itapotens, & efficax, vt fine alio expreffo mandato folus nutus ad rem effi- ciendam fic fatis: fic accipitur Gen. 4*. vbi dicitur: Et lofeph erat Princeps in terra Aegypti,& ad nutum eiusfrumentapopulis vedcbantur.ic clarius lib.s.Re. c. 1 j.Demint nutu dtfipatum eft confiltum Achitophel xtile.vbi ridiculum efTet,per nutum intelligere af- fenfumjcumScripturaloquatur de nutu Dei, qui folus poteft corda Regum vertere quocunq; volue- rit.& i.Machab.8. eadem Scriptura de Deo dicit, foteslvniuerfummundumvno nutu delere.&c lob. t$.Column& cotli contremifcunt^ &pauent adnutum f^cuifimileeitilludPoetar, Annuit Captt XIX. ??* Annuit & totum nutu tremefecit Olympum. Quod autem hoc loco per nutum intelligat S. Ber- jiardus imperwm, & non fimplicem afienfum,per* fpicuum eft ex eo quod primo loco inter caufa* ef- /icientes ponitnutumPontificis , deinde luflum Imperatoris,vltimbexecutionemmilitis:proindt quemadmodum miles ex fententia S. Bernardi ex- cquitur iuflum Imperatoris, ita Imperator moue- tur ad iubendum militi ex nutu, id eit, /«^Ponti- ficis . Deinde fi nutusilIePontificisefletfimplex aflenfus , non diceret S. Bernardus vtrumque gla- dium efie PontificisjfedvnumeflePontificis,aIte- rum Imperatoris.Cum ergo dicit,Vterquetuus eft; fed non vterque tua manu exerendus > m an i fdti do- cetvtrumqueefieinpoteitatePontificisjfedvnum abipfoimmediate\alterummediate\idefl:,perali- um;fed nutu fiue iufiu ipfius exerendum. § Sed quidfi Imperator ( inquit Barclaiusjwo/if ad nutum facerdotis gladtum ftringere ? imo quidfi plane contra nutum Sacerdotisfirinxerit f nunquid dliquamfanftus Bernardus bec cafupoteslatemtem- poralemficerdoti tribuit in Imperatorem?~\ Refpondeo. Si nolit Imperatorad nutum iacer- dotis gladium ftringere , vel fi contra nutum eius ftrinxerit, & resfitadbonumfpiritualenecefla- ria,cogetilIumPontifexgladiofpirituali, id eir, cenfuris Ecclefiafticis, gladium materialcm ftrin- gere,autin vaginamrecondere: Scfifenfuns non mouebitur,& Ecclefix neceffitas id requirac,libe- rabitiubditos,eiusabobedientia)eiqueImperium abrogabit. Ita oflendet gladiuin eife fub gladio, 8c vtrunquegladium ad potcftatem Ecclefiaepertine- re,quamuis non eodem modo. M S At,iiu. i%4 Capvt XIX. jtfinqmtBarchiusifanclusBernardusnuHdmtem- poralem poteftxtem Pmttfacompeterepolfedocet, cum dicat,materiaUmgladium(quo verbo /utnmapom teftas temporalu fmujicaiiir ) ab Ecclejia exerceri ttonptjje i fed tantu manu mtt$tis,& iujfu Imperato- ris: ijuodidem apertius tradtt Gratianm Bernardife- recojttaneus^.q.b.mpriucipio: Refpondeo. S.Bernardus folum docet,gIadium marerialem non efleexerendunimanuSacerdota» li, quod nos libentcr fatemur ; [cd non negnt,imo ponusaffirmat,gladium materialemfuberfegla- diofpiritualij&nutuPontificisexerendum,velin vaginameffecondendum.Gratianusquoquenihil aliuddocer, nifinonlicereclericis matenaligla- dio vti,& homi nes interficere , quod multis cano- nibus Pontifkum, & conciliorum confirmat, quac verafunt; fed nonpoteftindecolligi, nonhabere Poteftacem vllam in temporalibus. Adducit pofteaBarclaius verbaf?.ncl:i Ambrofi) ex lib.io.Comraentariorumin Lucam,vbi ha*cle- guntur : Lexfertre non vetat:& idebfirtajfePetro duosgladios offerentiyfat esl, dtcit Chriftut, quafili- tuent vfifue ad Euangeltum,vt fit in lege &quitati$ e* tuditiojn Euangeliobonitatis perfe&io.Ex quo loco coiligit Barclaius,materialem gladium Sacerdoti- bus,vf(que ad Euangelium fuifle conceffura. Refpondeo. Nonnegamus,vt paulo ante dixi- mus,Sacerdotibus poft Euamgelium,n6 licere pro- prla manu gladium materialem ftringeremifi for- te m d^fenfionem propriam, aut ob aliam caufam jdifpenfantePontifice: vfus enim ordinariusma- tenalis gladij militum eft,non facerdotum.Nec ta- jaecoioxo S. Ambrofius de folis Sacerdotibus; fed de Chri- Capvt XU. 187 dcChriftianisomnibusloquitur: &ideb Erafmus hocloco abufuseftad probandumprohibitumek febellumChriftianis . Cxterum fanftus Ambro- fius,nequeErafmo,r.equeBarclaiofauet: docete- nimin]egefuifTelicitamnonfo]umcIef:n(ionem# fedetiam vindictam , in Euangelio defenfionem licitam effe, non vindiclam: harcenimfunteius verba : O Domine cur emere me iubesgladium, qid ferire me prohibesfnififorte vtfitparata defenfio,non vltio necefaria , & vniearpotuiffe vindtcariffed no- hiiffe.Lextamen referire(iic ennn legendum eft, n6 ferire, vtBarclaiusfalsbcitauitJ nonvetat3&idea fortajfe Petro duosgladios oferenti , fat efi, diat> quafi iuuerit vfque ad Euange lium , vt fit in lege a- quitatis eruditioftn Euangeiio bonitati* perfettto.h$Q ille, quinondefenlioneminEuangelioprohiberi dicit,fedvindic>a:c\:referiren6ferirevetitu.Cum] aute S. Ambrofius dicit, Lex referire non vetat,ve- fpicere videturadillaverbaDominiMatth.f. Au~ diilti quia diclum esl 4ntiquis9oculumpr? oculo.den- tempro dentc, ego autem dico xebu non refislere ma- hjdzc. Vbinonfignificatur, licitamfuiffevjndi- ctarn antiquis auctoritate propriaj fed auctpritate Magiftratus publici,eamque non vindictaj cupidi- tatej fed amore iuftitia? : quo4 idemChriftianis licet. Sed Magifter bonus hortatur fuos ad virae perfe&ionem, vt Ambrofiusdicits qua?perfecl;o % in eo confiftit, vt radices contentionum extir- pent, & fupportantes inuicem in charitate non dentoccafiones grauioribusmalis,vtvulneribus, tc ca»dibus,ob quar necefTe fit, vt publici Magiftra- tus vindi&amdemalefa&oribus fumant. Addit i mi us Bar clai u s, v erba, Euagelij de duob u$ xS3 Capvt XIX. gladijs in fenfuliteralinonfignificareduas pote- ftates,Ecclefiafticam,& politicam:fed ideo nos no facimus argumentum ex verbis Euangelij ; fed ex verbis fanfti Bernardi,& Bonifacij V 1 1 1.qui my- ftice Euangelij verbaexponentesperduosgladios duas poteftaces intelligi docuerunt . Sanctus cnim Bernardus, quemBonifaciusfecutuseft, duoloca Euangelijfimul iunxit, vnumexcap. 18. Ioannis, Mittegladtumtuumin vaginam: zhemm ex cap.2*. Lucar, E cce duogladij hic : & quidem prior locus ad literam fignirlcar,noluiire Chriftum a Petro defen- digladiomateriali, & impediripaffionem fuam: ideo enim fubiunxit , Calicem quem dedit mihi Pa- ter^non vu vt bibam illumf poilerior locus dependet averbisfuperionbus, vbi Dominus dixerat, Qui non habet, vendat tuntcami& ematgladtum : exirti- mantes enim Difcipuji, Dominum per eaverba iuffiflegladiosparari,dixerunt, Ecce duogladijhic, Dommus autem ait,fatis esl-,ve\ ironice, vt exponit Theophila#us, quafidiceret, Ouidfuntduogladij aduerfus cohortem militttm armatam?vQl vt alij vo- luntyvidenseos non tntellexijfe, impofuil eufilentium dicenSySatts ^,fatis loquuti eftis, tacete de hac re. Vereenim cum dixi^Qui non habet gladium,vendat tunkami& emat eum,non iuffit, vt emerent gladi- ossfed fignificauit ad eas anguftiaseosefleventu- ros,in qua funt,qui exiftimant, bonum efife vende- retunicam, &emeregladium.Deniquecum Apo- ftoli noncmerintgladios venditistunicis,fignum eft , hoc non fmfTe jllis a Chrifto mandatum. Sed quidquid fit de expofitione huiusobfcuriifimilo- cijSin&us Bernardus, &PontifexBonifaciusmy- fticej Ced appofite &eieganter, quae dicunturdc duobus Capvt XIX. it9 duobus gladijs ad duas poteftates , Ecclefiafcicam, & policicam cranfculerunr. Rurfus Barclaius obijcit : admijfa bac mjflicd exvofitione, non poteft colligigladium effefubgladio% velvtrunquem manu Ponttpcis effe. Sanclus tntm Bernardtu boc non dicit , nec potmtfine calumnia d'u cere. Refpondeo.Gladium efle fub gladio,Bonifacius apercedicic: Sanctusaucem Bernardusidemdicic; Sed alijs verbismam cum afnrmac vtrunque gladi- umadPontificem pertinere, imovtrunque lpfius efle,c\: vnum manu eius , alterum nutu eius euagi. nandum,fatisoftendit, vnum cfTefubalio,materi- alemvidelicet fubfpirituali , & vtrunqueefTe in manu,id e!t,in poteftatePontificis. Ad extremum Birclaius gloriaturfefubtilicer aliquid in verbis S. Bernardi notafte, quod nefcic an vllusaliusantea animaduerceritj curvideliccc S. Bernardus dixeric, Tuoforf.tan mau,etfinon tua tnanu euaginandus; ac paulo poftcadem repetens omikriti[h\d,forfitan. ScribicergoBarclaius,di- ftinguendimiefTeinterPontificemjVcPoncifexeil, & vc cal is homo efr.Poncifcx enim,vc Pontifex,n6 abfolute,fed/br//f4»annuir,vtgladiuseuaginetur, id efr,tunc folum,cum id Ecclefia? vtile efr,cum fa- no,&fobrioconfilioidiudicaueritexpedire<:Pon- tifex autem, vt talis homo eft, inimicitias cum alio gerens, vel ambitiofam dominandi cupiditatem explere cupiens, abfolute gladium euaginari man- dat. Sed iftam fubcilicatem demonftrauit Barclaio non acumen ingenij,neque ftudium fcripcurarumj fedodiumin Pontifices. cerce ea fubulitas S. Ber- nard# l$6 Capvt XIX. nardonunquamveniflctin mentem: neque eriirrt forfitan, opponitur, ^/o/tfr^nequeaccipipoteft: pro,aliquando,\ elpro, quandovereexpedit; ni(ia- pud eum,qui peruerfus ipfe cum fit, vocabula quo- que ipfa peruertit . Cur ergo initio dixk,forfitans poftea repetens omifit ? refponfio eft in promptu: quia mitio non pofuerat nifi duo quaedam , videli- cet nutum ,8c executionem:&: quoniam dubitauit, an deeeret Pontificem annuere militi , vt gladium vibraret; ideb dixit, Tu*forfitan nutu, non tna ma- ttu euaginandus: poftea. vero triapofuit nutum,P5- tificis,iuiTum Imperatoris,& executionem militis,- &: quia dubium eflfe non poterar,an deceret Ponti- ficem annuere Imperatori, vt eius iuifu miles gla- dio vteretur, omiut, forfitany&fubftituit,fane: ac dc fententia S.Bernardi fatis multa dicla funt. & EFEND ITVR TERTIA ratio BellarmmL Capvt XX. IN capite vicefimo aggreditur Barclarustevtia rationem pi incipalem Bellarmini , pro confir- manda poteftate fummi Pontificis in tempora- ]ibjs,excutcre,atquerefellere. Ratioha?cerat,.N*J UcetCbrisltants tolerare Kegeminfidelem, authare- itcum,fi tlle conetur pertraherefubdttos adfuam h&- rcim,velinfidelttatem:at iudicare.an Rexpertrahat dd b&refim , nec ne , pertinet ad Ponttficem , cui esl ( mmiffa cura Religioms : ergo Pontificis es7 iudtcate, * gcm effe depenendujn,vel non depomndum ; Huius rationis C A P V T X X. 191 rationispropofirionemtribus argumenris confir- maui;fed Barchiuscandcm refellithis verbis. $ Quod non liceat Chrislianis toUrare Hegem h&~ reticum, vel infidelem , id adeofalfum e-1 , qt,in* qubdfalfifimum : alioqui dainnanda tota antiquita*t qu&Regesh&reticos , & itfideles Ecdefiam Det de+ fii uere conantesfubmifo pertuiit, nonfoCum prcpter iram fedetiafnpropter confcientiamjjoc eft.nd tod deficerentur viribus ad impios Princtpes extgendoss fedquodidftbiper Dei legem nen licere iuduarcrt.'} Refpondeo. Vbi vcritasquapriturintercorda- tos,Cvferios difputatores,non vincitille, qm ir.su. ioreexaggeratione fententiamfuamaffirmat; fcd qui fortionbus argumentis eam confirmat.Barcla* ius dicit quidem, Propofitioncmargumentimci, tameffefalfam, quamidquodfalfiffimumeftj fcd quoddicitnon probat, mfiexeoquodantiquitas tota Reges harreticos,vel infidelesEcclefiadeftru- ereconatespertulit,nofolumpropterira, fedetia propter confcientiam . Ad hoc ipfum probare ete* buiffet,videlicetRegesharreticos,velinfideksEc- clefiamdeftruereconantesnon folttm propterira* {ed etiam propter confcientiam toleratos ab Anti- quitatefuiile. Nosenim contradicimus,eosfuifle toleratos propterea, quod ad cos dei jciendos vires Ecclefiar non fuppetebantrpotuifTeantem EccJefia, £ vires adfuifT«nt,ini6etiam debuifTeRegibusillis imperiumfuperfideIesabrogare,nificaufaaliqua effet,cur ha?c abi ogatio in tempus commodius dif- ferenda vidererarrprobamns hocargumento,quod eft primacofirmatiopiopoiitionismeaf. Probifrti funt ludtt conftttuere fuper fe Regem non luddum Deuteron. 17, & quta kx illa morabf tstt eodem im * proiJt- tji Capvt XX. prohibentur Chrisliani conslituere fuper fe Re*en4 twn Cbmti.-mnu, ne ab tllopertrahantur ad infideli- tatem : at eutfdempericuli, & damni esl tolerarefu- ferfe Regemhtreticum, velinfidelem conatemauer- tcrepoptilwn dfidc:ergo,fi vires adfint, tenentur eum non tolerare,feddeponere. Ad hoc argumentum ita refpondet Barclaius,vt admifrapropofitione,&affumptione, quasnegare nonpotuit,folamnegetconfecutionem:dicitenim non re&e colligi ex paritate pericuIi,cV damni ita iusefTe populo Hegem deijcere, quemadmodum ius illi fuit eum non admittere.Id autem non recte colligi probat tribus argumentis du&is a fimili: nam quiflagas accipit , autfortunisffioliatur, idem periculum , & damnum accipit ,fiue tdd Latroneper yim ,Jiue dludtce per intquamfententiampatiatur: & tamen Latroniarmisrefislere potesl , Iudici non poteft.Rurfus eiufdempericuli,& damni esl in nauini cogitato covfcendere , cuius carinamfiis ejfe quajfa- tam,& illudintrare,quod putas ejfe bonum, cum re- uerarimofum}ac dijJolutumfit:& tamen non esi eiuf- dempeccatt ex induitria , & ex ignorationepericuh naujragijje committere. Denique eiufdempericuit,& damni esl, vxore ducere valde morofam, & rixofan^ Jiue idconfultb propter fortunas , aut formam-, fiue cx errore, & imprudentiafiat : & tamen neque par peccatumesl, eiufmodi matrimonw ftudtose, vel tgnoranter implicaruneque licitum esl vxorem repu- dtare,etiamfi licitumfuit eam initio non duceref\ Adhcecargumentarefpondeo, ea non a fimiUj fedadiffimiliduci, acperhocnonimpedire,quOi minus confecutio rationis mee optima fit.Primum argumentumnon ducitur afimilii quoniampopu. lut Capvt XX. 19$ lusad quem pertinetRegem eligere, non foluni poteft,fed debetRegem eligere dtfiatribiu fua 9 vt lex iubetiideft,Chrifl:ianum,atqiie Cathoiiaim,&r grauifiimepeccat,firecusfecent:quiautemincidic in latrones,poteft,fi velit, vim vi repel lerejfed po- teftetiaminiuriamillam a'quoanimotoIeraie, 3e roagisapud Deummcretur,fimalitiniuftealatro- neoccidi,quamiuftefe defendendolatronem 00 cidere. Alterum exempium de afcendenre nauim rimd^ fam,cumpericulonaufragij faciendi, nullamha- betcumre,dequan6sagimus,fimilitudinem; nori enimignoramusnonefteidernpeccatum,fiquisex induftria, vel ex imprudetia eidem penculo fe cx- ponat.-fedquoddicimuseft, idemeflepeccatucort- fulto eligere Regem ha?reticum , & confulto tole- rare Regem hxreticum , iiisconeturpopuluma veritate Fidei auocare,&r ad eum remouendum vi- res non defint.mam ficut nunquam licet adire peri- culum falutis seterno? amittenda? , ita nunquam Ji- cet perfeuerare in fimili periculo > modo poffit il- lud vitari : qui enim amatpericulumjn lUbpertbiti Eccl.3.Tertium exemplum de vxore rixofa,non eft ctiam multum ad rem, tum quia vt modo diximusi difputamusdeeo , quiftudioseaditpericulum, & ftudioseinpericuloperfeuerat: Aduerfariusaute ponitexemplumdeeo, quiperignorantia,autim- prudentiam ducic vxoremrixofam, & de aItero,> qui fciens,& prudens id facit.Deinde qui duxit v- xorem moreChriftiano,iiueprudens, fiueimpru- dens id faciat,no poteft poft matrimonium consu- matum vlla rationeab eo vinculo folui:quod enirri Dcus coniunxit , non pocefl homo feparare: popu- N lus 194 C A 1» V T X X I. Jusautem,qui Regem eligit,poteft peiTontificiam aurtoriutemabe usobedientia, & iuramento fi- delicacis Uberai i.Itaque (i cxeinplum aptum,& fi* mile per omniaBuclalTVR C0?iFIRMAT10 rationis tertijpr/ncipa/is, Capvt XXI. *T Ncapite vicf fimo primo Barclaius magno ftu- 1 dio,nec minoredicendi vi refutare conatural- •*" reram confirmationerationismeartertiaepriri* ci?ali< Confirmatio ha?c erat, Quod fichriftianio- lim r)odc!>-irH?:unt Neronem,& D>ocletianu,& lu- Hmum apoftatam,dt Valentem Arianum,& fmiles: idfuit^ma deerant vires temporales Chriftianu: na qu$d C A t> V T X X t. t# quodalioqui iure potuiffcnt idfacere , patet ex Apa- jtolo i. Cor.6.vbt iubct conftitui r.ouos Judtces Chru ftianostemporalium canfarum , nc cogerev.iur ChrU ftiani cattfam dicere coram ludic e Chriftiperfectito. re.Sicutenimnoui ludices conftitut potuerunt, ita* & noui Prirxtpes & Reges, propter edndemcaufam^ fiviresadfuiffcnt. Hancconfirmationem multis modisreprehen- dipolfeBarcIaiusdicit:acprimureprehedir, quod dixerim defectionem virium in cawfafuifTe , cur Chriftianiolimnondepofucrint Ncronem, Dio- cletianum,Iu!ianum & Valentem,ac Lectorem re- mittitadea,quaefupra fcripfitdehacre, cap.6.7, &8. NosquoqueLecloreremittimusadea,quaefcri- pfimus cap.6.7. & 8. Id folum hoc Joco admonco* quod ego hoc loco dixi , diclum antea fuifTeaS,; Thom.in z.i.q.i^art.i.ad primum . Itaque non me folum,fedfancl:umquoqueThomamBarclaiusre- prehendit: fed qui lcgere voluerit Joca pauld ante notata , facile iudicabit a quaparteftetve- ritas; Deinde refellere nititur qtiod dixi , ApoftoJurri iuffifTe vt Chriftiani conftituerent fibi Iudices Chriftianosciuiliumcontrouerfiarumjexquode-, duxi, potuilTeeodemmodoiubere , vt Principes Chriftianosfibi Chriftianipopulieligerent,infl- delibus&perfecutoribusabrogatisjfi vires adid efficiendumprfftofuifTent.DicitautBarclaiuSjIu- dicesillosdequibus Apoftolusloquitur,fuifTeme- rosArbitros,fiueiudices volutarios, fineimperioj cx quorum conftitutionenihil iurifdi&ionisde- trahebaturPrincipibusEthniciSjfub quibus tune N * Chri* 19* CapttXXI. Chriftianiviuebant. Atque adhunc fenfum con- firmandum allegat S. Thomam & Nicolaum Lira- num in commentario ad hunc locum Apoftoli. Ego vero fateor quidem, non habuiffeiudicei illosChriftianos iuflu Apoftoli conftitutos vim coa&iuam in foro exteriore,&: fi Chriftiani vocati fuiffent,fiue ab Ethnicis, fiue a Chriftianis ad tri- bunaliaiudicum Ethnicorum , dcbuiffe omnin6 parerc: & hoc eft folum quod S. Thom. & Liranus docentrtamen nego,eos fuifle meros Arbitros,fmc Iudices voluntarios:Arbitrienimeligunturaper- fonis litigantibus, nequealiam habent iudicandi poteftatem, nifi eam, quam litigantes ex paclo in- ter fe inito illis attribuunt.Ifti vero conftitueban- turautfroritatepublicamultitudinisj&obligeba- tur,qui caufas ciuiles habebant, ad iftos adire , 8c prohibebantur ad tribunalia Gentilium accedere. Idcxverbis Apoftoli facileprobaripoteft: Audet, inquit ,aliquis veftrum negocium habens aduerfus aU terum iuduanaptidtniquoSj&nonapud Saclos? Vbi oftendit,non effe bonum adire tribunalia Iudicum Getilium,quosi»^«oj vocat: & fic loquiturde ve- ro iudicio,non de (olo arbitrio , cum prohibet iu- dicariapud iniquos-, ita loquiturde veroiudicio, cum iubet iudicari apudfanclos , ideft,Chriftia- nos. Addi t Apofto! us , An nefcttis quia fancli de bot mundo iudtcabunt? & fitn vobu tudkabitur Mun- dus, indtgnieftis, quide minnnts iudicetis? nefcitit quoniam An^ehs iudicabimus? quanto magisfecuU- ria ? Vbidemonftrataucloritatem Ecclefiar, quae iure fuo poteft de fecularibus rebus iudicare,cum iit iudicaturacum ChriftototumMundum,&ip. fos Angelos apoftatas in die vltimi iudicij :& certc Chri- capvt xxr, 197 Chriftus,&Ecclefia noniudicabuntvtarbitri, fi- neimperio, &iurifdi<5tioneMundum . Sequitur: Secularia igitur iudiciafibabuerttis, contempttbiles quifunt in Ecclefiajllos cohflttuite ad tudtcandum. Vbi concludit ex diclis, vt quoniam malum eft iu- dicari apud iniquos Gentiles , & Ecclefia auctori- taternhabetiudicandi,communiconfenfucon!ti- tuant aliquos de Ecclefia , qui fint Iudices eiuihio- di fecularium controuerfiarum,& non dicit vnu£- quifqueeligatfibiarbitros; fed voscongregatiin vnumconftituiteludices .Monet(\no\ut Cardin. Caiet. in htinc locum) vt fapiens aliquis corftttua- tur ludexmultttudinisfiatrum. adiungit , Ad vere- cundiam veftram dtco , fic non efl inter vos faptens quif(]uamy(juipofit tudtcare tnterfiatremfuum ,/ed fiater cumfiater iudicio contcndtt , & hoc apudinfi- deles.VbidechratquoddixcrztyContemptibtles^qui funt inEcclejiajllos conslituite adiudic andum ; fe non dixifTe, vt re vera fapientibus reliclis, infipie- tes conftituerent adiudicandum : fedvteoscon- funderet , quific adibant tribunalia infidelium, quafi nullus effet in Ecclefia vir fapiens, qui ludex conftitui pofTetjcum contra deberent centemptibi- leSyid eftjinfimi Chriftiani aptiores efle ad iudica- dum,quam fupremi & fapientiffimi infideles. lam verb ex hoc principio,quod vidclicet Apoftolo te- ile, habeat Ecclefia ius,& aucloritatem conftitue- di fibiludicesjreclecolliguntTheologi, atquein primis S.Thomas in z.z.q. 10.art.10. habere eandem Ecclefiam auctoritatem abrogandi Principibus in- fidelibus imperium fuperfideles . Nequeobftat, quod S.Ioannes Chryfoftomus hunc locum expo- nens,mentionemfaciat Arbitri . Namnequeipfe, N 3 neque 198 C A P v T X X T. iiequcaliusinterpres.quodfciamjdicirApoftoium hicloquide ^r^ifrvelectisapartibus : fedfolum Chryfoftomus d:cit,ncn elfeneceffariammagnam fapientiam Arbitro controuerfiae interfratres. Vbi vocat ludicem, ^r/i.f^?«controuerflx, quamuis publicamhnberetiudicadipoteftatem.Qnomodo Inftinusinitiohiftoria:fcnbit,arbitriaPnncipum pro legibuseranr: quamuis enim Principes veri Iudices elTcnt, tameneorumiudicia vocata funt arbitria , quia ron iudicabant ex praefcripto legu, fed ex sarurali f uo iudicio:fic etiam ludiccs ab Ec- clefiaconftitutiincaufisciuilibusChriftianorum, vei i Iudices eranr,fed non tenebantur legum ciui- lium apices fequi,ideo a Chryfoftomo Arbitri di- ctifunt, Sed contradicit Barclaius, atqueait, § Nihil iubet Apoftolus eo loco , quod iudicium infidelium iu- rifdtclionem, & imperium in Chri/iianos aut tollat, aut minuat,aut ei alicjuo modopr&iudicet . Imb verh nihil contra eiufmodi fubieclionemirfte iuberepo- tuit,cumfit iuris naturalis,Dsi auclorttate confirma- ti tejie S. Ambrofiojp/emet ApofLdocet adRom.i$. Refpondro.Non pra?iudicat Apoftolus perilla Iudicum Chriithnorum conftirutionem iurifdi- clionij&r Impcrio Principum infideliumsquoniam noniubetChriilianis, vtnon compareant coram Iudice infideli,fi vocentur:fed tantum praecipit, vt fponte non accedanr.Sed quod non potuerit Apo- ftoluseximercChriftianosafubiecTionePrincipii infidehum,fi id vtile,vel necelTarium cenfuiffet, &vires adpeificiendum habuiflet : id fine graui erroredicinon poffearbitror: & ratio,quam pro fua fentecia Barclaius profert, omnino infirmaeft. Capvt xxr. i^ Kimiurisnaturalisa Deocor.rirmati, cVabApo- ftolo declaratieft , vt omnis anima poteftanbus fublimioribusfubditafit: fednooeftiunsnatura- lisaDeoconfumati, &ab Apoftolodeclarari, vt non poffit fublimior pocefhs per aliam fablimio- rem tolli de medio,& per hoc fieri vt ti fubieclio, &obed;entia non ampliusdebeatur . Siquideni Magiftratuum quoque inferiorum noteihti iure diuino parendum eft, ^on folum piopter iram , fcd etiam propter confcientiam : & tamen poiell Ma- giftratusinferior perPrincipem to!li,aut mutari, &"tuncperfon:?illi,cui Magiftr.itusabrogaruseft, nemoiamfubieCtioucm, ant obedsentiam debet. Sic etiamvelRex , velafupremafpiritualifupre- mapoteftateincafu hxrefis,vel abaiioRe^emca- fu vicloriaedefolio deponitur,nonamp]iusad i!lii pertinetquod Anoft.ait, omnis unuua potejiatibus fublimionbusfubditafit. Idem dici poteft ue patria, &de!potK~apoceft.ite : nam iuris naturalisaPco Confirmati,&ab ApoftolodeclaratiadRph?.6.eft, vt fi! n obediant parentibu5,& ferui dominiss& ta- menfilijemancipari,&feruilibertate donari pof- funt,&perhocfieripoteft, vtnecilli parentibus, neciftiDominisfuisobedireteneantur.Itaquenifi Barclaiusnaturalisiuris, aDeoconfirmati, cVab Apoltolo declarati eite demonftrct, vtPrincipes feculares, fiuefideles, fiueinfidtlesin certis cafi- bus , per Eccleiiafticam auctontatem deponi nonpoffintmihilquodadremfaciat, adhuc dixit, quantu.nuis multis verbis farpe, ac farpius repeti-r tisfententiam fuam inhoccapite perfuadere co- natus fit. Addit pofteaBarclaius al iam folutionem nihilo N 4 priore 2©o CapvtXXI. priorefolidiorem. %Prdterea, inquit, ftquislocum tUum Apoftolinonlimis oculis percurrerit , animad- uerteteum idjibi negotij dare , vt ad Euangelicam perfecliovem , qv.s, confilij magis , quam pracepti eft.Chrrftianos aritmos erudrat, ciw ecs hortetur, vt potius tniuriawferant, &fraudempatiantur, quam Vt iudicta inter fe habeant.&c.'] Refpondeo,cum Apoftolus horratur vt Chrifti- ani iudicia inter fe non habeant,fed manfuetudine &paticntia occafiones iudiciorum prarueniant, confilium perfe&ionis , nonpncceptum iuftitiar docet;fedciiiubet,vtfiiudiciainter fehabuerint, ad ludices Chriftianos,nonadinfidciescaufasfuas deferantj tum verononconfilium, fed praecepm darefeluculenteroftendit, cumait, Audetaliquis veflrum negotium habens aduerfus alterum, iudicdri apud imquos,& non apudfanclos ? &, Contemptibi- les, quifunt inEcclefia, hosconftituiteadiudican* dum. Pergit Barclaius, & omiffo Bellarmino S. Tho- mam aggreditur dicens :§Quoniam autemfinguU perfequimur, ddmonereoportet D.Thomdmin z. i. q. i o.drtic.io in ed opinione effe ,vt exislimet ius do- mtnij, &prdationis Ethnicorum Principum iufte illis auferripoffe per fententiam,vel ordinationem Eccle- fu auitoritatem Dei habentis, vt ille dit , D. Thoms magna apud me ducloritas eft, fed non tdntum vt o- ptnes eim dtfputdtiones pro canomcts feripturis ha- beam, veivtrationemvincat , autlegem. Einserg§ manesveneror, & fufpcio : fednon eft tamen, cur ilid eius optnione dliquts mouedtur : tumquid nullam fu&fententu , vel rdtionem idonedin & efftcdcem, vel aucloritatemprofert : tum etiam quia in expli- cattom CAPVT XXI, ipl cdtwne tpifioh Pauti ad Corinthios contrarium planefenttt: tum denique qutaneminemfecuman- tiquorum Patrtim confentientem babet , & rattones tnulta , auftorttatefue tn contrarium fiippetunt. Ratio autem quam adfert, efi, quiairfideles meriti fu& infidetitatu merenturpoteftatem amitterefupef fideles, qui transfcYtintur infilhs Dei, Malaratio & tanto viro indigna : quafi verbfi quis meretur priuari effich, benefuto, dignttate, aucloritate, altoveiure, quod pofiidet , idctrcbslatim ffioliari pofiit ab alto, quam ab eo a quo idaccepit, rctmetq, , vclabalt9 exprejfum mandatum , & potefiatem ab tpfo ha* kente.] Refpondeo.Admiranda efl huius Ariftarchi im- portunitas,qui tam libere Principem Theologorii reprehendit,vt dicat,M4/4 ratio3& tanto viro indt- gna,cumipfe Iureconfultumfeprofiteatur, &fa- cra?Theologia?adyta,neaIiminequidemfalutaue- rit. Illudautemnonmironquodwrf/z^S. Thom* fe venerari dicat: nam liber eius vocabulis im- proprijs pleniffimuseft. : nequeenimfpiritushu- ius fan&iffimi Docloriscum Dijs mantbw apui inferos , ied cum Angelisapudfuperos aruofem- piterno fruitur. Quodvero Barclaiusdicitfan&i Thoma? fententiam nulla efficaci ratione efle mu- nitam,falfum eft jquamuis fit verum, vim rationis S. Thoma? ab ingenio Barclaij penetrariminime potuifle . Quod autem addit, eundem fanctum Thomam in Commentario Epift.ad Corinth.con- trariafcripfifTe; manifeftseignorantiaeBarclaium arguic . Siquidem in eo Commentario fcribit qui- demfanctusThcmaSjefTecontra iusdiuinum pro- hibere,quod iudicio Principis infidelis non itetur, N 5 &,fub- zot c a p vt xxr. &.fubie5tionen deberi Pnnripibusetiaminfide- libas:quaeveriffiiT«funtjfeJex ijs ivr.i fequirur, poneflfein ••c:,eli auctoritarem priuandi Princi- pesinfidelesdominio, quod habent fuperfidelesj proindeifta lonfunt contraria, Debeurftbieclto P/ tnapi i . tm Princeps el : ?v* , Potefi Prin- fepsinfidelu priuari dominh, qaoibabH faperfide- Uipcr auctoritatem Ecdefix: Et Birclaius , quiea c > urariaeffeiud!car,voldiale£frc.im lon didicit, vel eiiis regulas obliuioni rtad>dit : quemadmo- C im ctiam pauioiufra cum idem Barclaius di- cir. § Et vcrb fanttus Thomas in expofitione EptftoU pauli fuperm hoc capite rebtafituaperte indtcat, Jicclefuim nonhabere cam attftoritatem , quapofct ithnkos depenerei aitenim ejfe contra iusdiumum probtbere, ne Prmiptm hifideiium iudicio tletur k fubditis'\s\\\\\ feft ihalfuci uacur , & fallitur: tam- et/i enim contra iv.s diuinum eft, negarePrincipi obedientnm , dum Pri nceps eft,non tamen eft co- traiusdiuinum, quod Ecclefta poteftatemhabeat Principem depone-idicnam eft etiam contra ius di- irinnm prohibere filios ne parentibus obediant,di5 fubpatriapoteftate funtj nectameneftcontraius diuinum, quod aliquando fihjeximanturapatria ( poteftate, vt reipieeximitur filiusfamiliascum adEpiicopalefafiifTiumeuehitur.PorroilIafancli 7 hom * rsrio. Infiueles merentur rationefuA infide- Ihatispoteffatem amittere fuperfideies^qui tranf- feruntur tnfilios Dei ; ergopoteji Ecclefi* priuxre prinapes infideies domhio.quod habent fuperfide- /fi.-non eftadeo decilisratio, vt Birclaius dicit fed veie debile argumcntum eft,quo S. Thomae ra- tionem CAfrVTXXl. 20$ tione Bardaius oppugnat: hoc enim e(l argumen- tum Birchi^Merentur v.fideies amttten potcftate fuperfidelesjed ron poteft eos poteslate priuart, nifi qui dedit eam poteftatemyaut qui mav.datum ex- freffumab illobabeatyAt Principes a Deopotcftatem habenty& folo Deofunt mmores; ergo a filo Deoprt- uari poteftatepoffunt: non autem , ab Ecclejia, ru4 nefc dcdit potejiatem infidelibns , nequs habet ex- frejfum mandatum Dei,quo illam auferre dcbeattaut fofit.l Hoc,inquam,argumenttimnuKisvire<;habrt:na falfumeft,Principespo]iticosafoi<> Deopotefta- tem habere : habcnt enim illam a Deo , quatenus Deus inftin&um naturalem in animis hominum infeuit,vtabaliquogubernarivelinc. Vt autegu- bernentur homines a Kegibus,vel a confulibusj ab vno , vel a multissa magiftratu perpetuo , vel rcm- porario,abhominum voluntate depetiLet:quem- admodum etiam quod itte fit Rex potius,qti3m il !e nonDe; fpecialisiuffio,fedhominumvolun:asfe- cit:quareidemS.Thom.locoeitato,2.i.q.io.art.io. & q. i i.ar.a.tamquam rem certam,& explorata po- mt,dominia, &Principatuspoliticos, noneftede iure diuinojfed de iure humano: ciim r emo docftus contradicit, neque Barclaius contradiceret, fi rationem non pafflonem in confilmm adhibe- ret. Praeterea etiamfi concederemus , Regem efie immediateconftitutumaDeo, &abillofoio po- teftatemhabere,quod tamen nosconcedimus, ad- hucargumentumBarclaijnihilefficeret aduerfus rationem S.Thoma?: refpondeiet enim S. Thomas, fccclefiam haberc auctoricatem a Deo per fuum ' Reao* 2*4 CAPTT XXI, Re&orem , & Paftorem auferendi poteftatem ifi certisca{ibus,illis,quibusDeuseamdedit:Sumus enimPontifex Vicarius Dei eft , ac per hoc pote- ftatem nabetaDeocJifpenfandi, &mutadi inmul- tis,fecundum voluntatem Dei,cuius ipfe interpres eft:hocenim mododifpenfat Pontifexin votis,8e iuramentis.qua?Deusipfe iuffitreddi,& quorum folutio de iure diuino efbdifpenfat autem no quod fitipfefuperiusdiuinum; fed quia interpretatur Deoplacere, vtin tali, veltalicafu, iuramentum aut votum relaxeturrquemadmodum & Apoftolus aitinpofteriore adCorinth, cap. z. Nam & ego% quod donauiy fiquiddonaui propter vos in perfonx Cbrifti. Vbi dieit in Perfona Chrifti condonafle Corinthioinceftuofopcenam, quam diuino iure, vel in hac vita , vel in Purgatorio luere debuifTet: atque hoc eft , quod S. Thom. in loco notato dicit, Ecclefiam habcre aucloritatem Dei, qua Principes infideles priuarepoffitdominio, quod habent fu- perfideles, DeindeBarelaiuSjVt nihil inta&u relinquatrcar- pit etiam i Hud,quod S.Thom. in eodem ar, io.q.io. in z. z. dicit ; Ecclefiam non femper vti iure fuo irt deponendisPrincipibus infidelibus,ad vitandum fcandalum:quemadmodum Dominus foluit didra- chma,ad quod non tenebatur,ne fcaudalizaret eos, qui cenfum illum colligebant;& Apoftolus monet leruos obedire Dominis carnalibus , ne doctrina Domini blafphemetur, § Nonfolum, inquitBardaius ,propter fcandalu abftinuit , vtputat Thomas eo locofedpropter defe- ttum poteslatisy quia non erat Iudex infidelium , fe- tundum illud Apoftoli i. Corintb. j. Quid mihi de Capvt jtxi. sof y/ , quiforis funt iudicare ? & quia Principes aDeo conslitutifolum Dcumfupra fe ludicem ba- bent.aquofolo dcponi poffur.t < Ncc adrempcrtinet^ quodPaulus tumhbct fftrucs Chrijhanos Deminii fus infidettbm omnem honorem exhtbere , illudfi- lum addit,ne nemen DominiJ& dottrinabhjphcme* tur.'] RefpondeO.Tntolerabilis eft huius moroficeri- foriscarpendi, & vellicandi libido: Sanclusenini Thomas cum ait Ecclefiam no vti fuo iure propter fcandalum.-nonaddit particuIam,/£/«m ; quarefi fint etiam alia? caufaf,non ideo reprehendi debet S* Docror, qui vnam caufam, eamque veriffimam at- tigit,&illamipfam,quam infimili caufa Chriftus ipfe,& eius Apoftolus attigcrunt : nam neque Do- minusdixitpropterfolumfcandalumafefolutuni fuiiTedidrachma,neq; Apoftolus iuffit honoran- dos efifeDominos a ieruis,ea folum decanfa,ne no-» menDominij&doclrinabiafphemetur. Qupdau- temadditBarcIaius,Ecclefiam non habuiUepote- ftatem vllamin Principes infideies, quia fcnbic Apoftolus, quidad me de bis qui foris funt iudicare? non eft contra S.Thomam,qui in a.z.q.i2.art.i. de- clarat hunc locum Apoft. intelligi de infidelibus, qui nunquam fidem receperunt,quatenusinfidelet , funt, nonquatenusdominanturfidelibus : obfo- lam enim infidclitatem Ecclefia non poteft infide- ies iudicaresquia ad eius regimen non pertinet.Sed quando dominantur fidelibus,& pra?ferum quado fubditos fideles auerrere conantur afide:tuc Eccle- fia ius habet illos priuandi dominio , quod habent fupcr rideles. Sed no-seper vtitur iure fuo,veI quia ▼irej nonadfunt, vel ob fcandalum euitandum. Quod 105 Capvt XXI Q^edverodicitjPrincipesa DeoeiTe confHrotbJ^ tc nnllum prseter Deum fuper fe iudicem habere* antiquaeftcantiiena Barclaij vfque ad naufeare- petita, & in ipfo capite, atque in fuperionbus re> futata. In extremo cap.Barclaius S. Thorrt. dimiffio re- liertituradBellarminum,queex proprijs fcriptis conuincere iepofTe dicitj producit autem verba «usrdamex I.z.c.29.deSuminoPontifice', vbi cum Alberto Pighioadmittir,ApoitolosfubiecTosfuifc> fedeiure,&defa&oPnncipibu.sinftdeIibusinci- uilibu5omnibu£caii(i&!& Principesinfideles^uori fuili .• Apoftoj :s fubieftos, neque de iure, neque de fa&o.Ex quo ioco deducit Barclaius,BelIarminum fen(ifle,nonhabuifleiIlistemporibus Eccleiia ius Vilum ad deponevdos Principes infideles. Refpondeo. lam in recognitione fcriptorum meorum admonui, improbabilem elTefententiam Pighij,quam cgo quoqneolim fcquutusfueram,&r CUm melioritu s Docl :oribuS fentiedurii effe , Apo- jftolos gc iv e exemptos fuilTe ab omni fubieclione Prinapumterrenorum . Scdquamuisetiam vera eiTetfenrentiaPighij,nontamenfequeretur,n6ha- buiiTc tunc Ecclefiam iusr>riiiandiPrincipcsinfi- deles dominio, quod habebant liiper MdeJes. Dice- retenimPighiusEccleiiam^cVipfosApoftolosfub ieftos fuilTe Principibus infidelibus * quamdiu Frincipes erantifed fi ab Ecclefia audtoritatem Dei habcnte, priuatifuiiTent, tuncdemum non fuilTe ampliusdeiurefubiecTos. Nam&rpOpuiusfubie- clus elt Regi , quamdiu regnar* fed ii ab alio Regfi vicTu.s in pra?lio,regnaredefierit,uonamplitisiili fubiectus erih Addu* ChPVT XXt. ttf Adducit poftremb Barclaius aliud Bellarmini dicuim ireodemlib.i.dePontif.c.ip.v Q^cdvi- delicet,iiidicare, punire.dcpor.cre ?df. periorem tantum pertinet . Quodquidemdi&Ufn veriifmu eft,led tamen ex eo Barclains fecundum dialcdtici fuamhunc fyllogifmumfexit. § Subiecli mnpcffunt iute iudic*te,p§mke,depo* tiere fupenonm : At qui orv.es Chfifiiani e: at t (ub- iecli Netoni, D:c< ictiatio , & catcris lmpetator:buff & Regibus Ethnicis : ergo non potetant eiufmodi lmpetatores & Rcges dcpoture . Propofitio conceffa\ t&yitemjfcfubfutnptio, & a ttifiima veritate tittun* turuotuitfio auttw ex antecedentibus confecutioni pendet, atqueex dumetto opporutur ei,quod dixit Betlatmihutj Cbt/ftianoioltm iurc potuiffe deponcte &eronem,Diocleti4tiumi &c.fidquia vtribus tempo* Yaltbus defiaebantur^eo confttto abftinuiffe ; FaifinK igitw dlud esfi& reprebenjione digna tnifiquide aten- tia.& negatiafimulreraeffe nequeunt.Him ctiapa* tetfaffitas opinionu D. Tbow. quamfttpta loc capite tefutautmus.'] Kefpondeo . Magnusomninb Magifter in arte Dialeci:icaBarclaiuseft,qui vnicofyllogifmoj nd folum Bellarminum proftrauit,fed S Thomam et- iam ,qui Docloiis Angelici cognomentoobexi- mium fapientia? fplendorcm merirb celebiatur, Ad fyllogifmum euis in forma fic refpondeo . Pro-> pofitio illa, Subiecli non peffunt iure deponere fupe- tiores, vera eft,feddeberetefte vniuerialis, vt fyU logifmus legitimus effet: &: prsterea intelligi de* betfoimaliter, ideft, fubieclus,vt fubieclus, fiue quam diu fubie&useftvnon poteft deponere fupe- riorem,vt fuperiorem,fiue quamdiu fuperioreft, Ailurru 1 08 C A P V T XXII. Afliimptio autem illa , ontnes Chrisliam erant fuh- ietti Neroni3Diocletiano,fkc. falfa eft,quoniam A- pofto!i,eortimque fuccefforesi qui Principes crant fpiritualeSjnonerantiurefubicdH Regibus terre- riisJDeinde populus Chriftianus , etiam fi alioqui fubie&useifct Regibus,& Imperatoribusinfideli- bus,tarhen in cafu periculi amirtendx fidei diuin^ poterat iure iuftae defenfionis excutere iUgu Pi in- tipisinfidelis: praefertim fifccclefia per Summo* pontifices, ita faciendum effe cenfuiffet . Ex his fe- ijuitur conclufionem Barclai j effe manifefte falsa, & do&rinam S.Thoma»,ac Bellarmini , qui S. Tho» jham fcquutus eftjefTc veriffimam; pEFETipiTFR ^ALTERA COT^ firmatio rationis tertiaprincipalis. CAPVt XXII. INcapitevicefimofecundoBardaiusoppugnat confirmationem fecudam rationis tertise prin- cipalis,quaminmeolibro pofui ad probadam SummiPontificispoteftatcmintemporalibus.He^c atitem erat confirmatio . Tolerare Regem h&reti- eum , relinfidelem ccnantem pertrabere homtnes ddfuamfeftam, eftexponere ReOgionem euidentifii- tnopericuh . At non tenentur Cbnslianijmb nec de- bent cum euidenti periculo Religiom Regeminfide- lemtolerare: nam uuando ttis dwinum& humanuni fugnant, dcbet feruaritus dtutnum emtffo humano: de ture autem diuim eft feruare veram fidem & Re- ligionem,qua vna tantum eftj:on mulu : de iure au- tem imnano eft t quod bum aut ilium habeamm Re- £em.l Capvt XX IX. i©2 Ad hanc confirmationem rcfpondet primo Bar*. elaius, argumentum non effe in forma fyHogifmi* fed koccauillarieitmam neqj ego volui, neccogi- taui redigereargumentumad formam fyllogifmi, quod vel ex eo poteit intelligi , quod non exprefs£ pofui conclufionem, & multa inferui ex fcripturs facra,ex prophanis auctoribus,& ex experimentis veteribus 6V nouis , qua? Barclaius omifit . Deinde omiffa cauillatione de forma fyllogifmi, vim ipsa argumenti retundere conatur,dicens: $ Demus eutn optima ferma rat iocinationem con* fectffe, & ad vim argumenti rejpondeamus . Dico igu turpropofitionemeiusfaljamejfe, dicojnquam, non verumejfe, quodtolerare Regemharettcum, velin- fidelem conantem pertrabere bomines adfettamfk- am , esl exponere Religionem euidentifitmo pericuio% fedesl tatitumpati Religionem verfart inpericulo, in quod incidit vitw Regis bsLretici^ aut infidelis , & cui Um ftne cutya poputi expofita esl: ckm nuUumeius liberand& iuslum , & legitimum remedium, prater tonslanttam, & toleranttam1populQjuperJit.'] Refpondeo.Qviando non fupperunt viresEcde» fia?excutiendi iuguminfideliumTyrannorum, vc ve'etemporibusNeronis,Dioc!etiani,Confrant!;, Iuliani,& Valentis non fuppetebant : tum verum eft, toIerareRegem hxreticum, vel infidelemco- riantem pertrahere populum ad fectam fuam, non erfeReiigionemexponere pericnlc, ledp^tieant in periculo verfan : fed quando vires fuppetuntj &poteitEcclefia:fi velitjperauctoricatcir Vicarij Chrifti priuareRegem harreticum, vel infidele n dominio , quod hahet fuper fijeles: tum fi non faciat, vcrc, propriequeexponitReligiGaem eui- O cen* tio Capvt XXII. dentiffimo periculo , cum nolit adhibere remedi- um quod in promptu habet, nifi forre ratio fuade- ar,hoc remedium ad tempus difterre, & alialenio- rainterimexperiri. QuodautemhicfubiungitBarcIaius,facillimii fuiiTeChriftianisolimdeponereluJianum, Con- ftantium , & Valentems lamfupracopioserefuta- cum eft cap.6.7.& S.neque iibet Bsrclaium imita- ri in ijfdem rebus faepius repetendis. PergitBarclaius,&ait, §Iam verbadillud, quod deducit expugna iuris dmtrii , & humarit , refpondeo breuiter , tllum valde falli in e§ , qubdputet ejfe ibi £omurfum,& covfliclum diuini iuris,& humariv.non funtenimpugnantia,fruaye veramfidem, &Reli- gionem-y & tolerare Regcm b&retuum, velinfidelem: neque alterum de iure dtuino esl>alterum de iure hu- tnano.vt illeputat-.fedfunt duopr&ccptaiurti diuini, colere Deum vera Religione3&feru)re3atque obcdire Regt3qudfimulfsruari , & expieri poffuntjtt ipfimct lefuitA docentJ} Refpondeo. Non ignorabam,fcruire,&obedi- re Regi eiTe luris diuini ; & ideo non hoc negaui ia meo libroried dixi,iuris humani eiTe, vt hunc, auc illun? hsbeamusRegemj iuris autem diuini ferua- re veram fldem,ac Religionem:quamuis enim iure diuino teneamurRegi parere,dum Rexeftjnon ta- meniurediuinocauetur, vtRegi nullisdecauils Re«»rium ab^cgari pofih : alioqui quotquot ab ex- crdio Mundi Regnis exuti funt, omnes per iniuri- am exuti fuiiTent : neque vj Ja eflet RefpubJica,aut penenullaiureinftituta: Refpublicjefiquidem vc plurimum exactis Regibus conftituuntur. Hoc eft igitur quod diciuaus, v; iusdiuinuroterueturde coo- Capvt XXII. 21« feruandaveraReligione, fas eflealiquandomuta- ri iushumanum, &transferri Regnumabinndeli ad fidelem,quando vel non poffir,aut vix poffit alia ratione vera conferuari ReJigio. AtrurfumexcipitBarcIaiiis.§/d<7#/fkw,inquirv totum verum esl , iure videlicet bumanoficri, vt bic aut illefit Rex . Sedcaueleclor , ne captaris . Omifit Bellarminusrfuod eft prdctpuum:addere enim debutt, At vbt hunc aut iflum Regemfemel habemus , de iurc diuinocsl, vtilltiu cititlibus cattfts cum omni bonore, & reuerenttapareamus.IIacadtecHone, quamnemt Catholicus negarepoteslttliud eius argumentumpror. fus eitditur.'] Refpondeo.Tamantedocui,Vbihimc,veliIlunr Regemfemelhabemus, iuiediuinoilliparendum efle,dum in foliopraefidet . Scd non eflede iurcdi- uino , vtfemper, dumviuit, infolioregalipra?- ildeat: namfieripoteft, vt vel ipfefeabdicetpo- teitate, vel ab alio Rege fuperatus cadat a Re- gno, vel ha?refiscau&diponatur, & cuiocunque modo Rex eife defitiatyotcdientia quoque ei debe- ridefinit. Ar, inquit Barclaius. § Ex BeUarmint fintentia, lib.i.de Pontif.cap.zo.nonltcet Conciiio iudicare.pu- ntre , veldeponere Papamnitentetnturbare , & de- firuere Ecclefiam Dei j fecl tantum ei rejfiere nonfa- ciendo>quodiubet>& impedicndo neexequatur volii^ tatemfuam.Cttr nonfimiliter, &potiere etia ratione idem de Regibits etiam cenfcamut .? (itm & ipfifintpQ- puiis(tefteeodemauitore , itb.i.dePonttf. cap.o.& Itb.i.ca. i o.)fitperiores,&ludtce in terrh nuliu babe- anthumfypratcrea nonnuliu magninomim Theola- git vifumfityConcilm Oecumentcu matorefupra fapa O i aufto- m Capvt XXlh tuttoritatepr&ditumejfe , quam habeatpopulusin Principem?] Refpondeo. SiPontifexMaximusharreticusfie- ret, &Ecclefiamde(truere, abducendoeamaflde Catholica, nitdreturj finedubiodcponi,autcertc depofitus declarari a Concilio poflet, vt colJigitur exCan.S*P4/>4;dift.4©.cVhocnequeBelJarminus, neque vllus Catholicus negat . quare ex hoc ipfo potuiffetBarclaius intelligere, non efTe mirum , (i Reges propter hserefi m deponi poffint, quauis non habeat in temporalibus fuperiores , cum Papa pro- pterfimilemcaufam deponi poffit, qui neque in temporalibus, neque infpiritualibusfupenorem habet in terris.Quod autem fcripfi in Iib.2. cap.29. Pontificem non poffe iudicari,aut deponi a Conci- Iio,intelIigitur extra caufam h£refis,fi vita folum, & moribusEcclefiam perturbare, atque defrruere velle videretur.Eft autem difcrimen inter Pontifi- cem,& Regem ; qubd Porttifex nullum omnino in terrisfuperioremhabet,cumfitilleferuusprinci- palisquempofuitDominusfuper omnem familia fuam Luc.i2.de quo idem Dominus e»dem Ioco di- cit, quodfiferuuiillemalefegefTerit, &coeperit percutere feruos,& ancil las,manducare,& bibere cumebriofisrvenietDominusindie, quanon fpe- rat,eumque feueriffime puniet : proinde non vult Dominus,vtafamilia,velaliquodefamiliapunia- tur, fed ipfe Dominusiudiciumdeferuoillofibi referuat.Rex autem, qui non immediate a Deo Re- gnum accepitjfed populus in eum poteflatem fuam tranftulit: &pra?tereafi Chriftianus cft,autfi'.it, Pontifici,vtouis Paftori, fubie<5tuseft,&quamuis non habeat in temporalibus fuperiorera aiiquen» temp«- CapvT XX H. nj temporalem; habet tamen fuperiorem fpiritua- lem , cuius poteftas ad temporalia etiam fc exten- dit: idco deponi a Summo Pontifice, vt Chrifti Vicario potelt.Quod fi aliqui viri docti fenferunt, Concilium effe lupra Papam , magis quam Re- guum fupra Regem; non mukumdeeorum fen- tentia laboramus, cum ex fcripturis , & concilio- rumetiamgeneralium decretis cencrariumcolli- gatur : de qua rc fatis multa fcripfimus in fecundo librodeconcilijs. Sedfortequxretaliquis , fiPjpdMtlluMOMMHb fuperiorem babet in terris: quoittre depontpoteft 4 CociliOyVel Ecclefupropter barefiM? Refponfio eft in promptu, quoniamcumproptcr aliacriminaeij- cianturhominesperexcommunicationem ab Ec- clefia,haeretici per fe exeunt,cV recedunt,& ipfi fe quodam modo excommunicant; vt fanclus Hiero- nymusnotauitexpIicansillaverbaApoitoliadTi- tum cap. 3. hxreticum effe proprio iudicio codem- naturn. Itaque fi Pontifex, quod fieri non pofTe ar- bitror,haereticus,velinfiJelis, vel Apoftatafieret, non tam deponendus,quam declarandusdepofitus aconcilioefTet. DEFET^DITFR TERTIA CO^ firmatio terti* rationisprin- cipali*. I Catvt XXIII. N capite vicefimotertio Birclaius refellere ni- titur confirmationem tertiam rationis mex tcrtia?principalis: hxcautemeftconfirmatio: O ,3: Denique tr4 Gapvt XXIII. Denique cur non potesl liberaripGpultufidelis aiugo Regis wfidelu,& pertrahentis ad infidelttatemft con- iunxfidelis Itber esl ab obligatione manendi cum con- iuge infidelt, quando ilie non vult manerecumcon* iuge Cnriftianafine tmuriafidei, vtaperte deducit ex Paub.i.Cor.7.lnnocevtius Ilf.incap. Gaudemus.ex- tra de diuortijs ? non emm minor esvpotesias coniugis in coniugem , quam Regis in fubditos , fed aliquanto etiammaior. Ad hanc confirmationemBarclaiusitarefpon- det,vtvideaturdeindinlriaintelligerenoIuiiTejin quo vis rationis confiftat : idq; eade caufa facit, vt occafionem habeat,mu!ta fcribendo, vel doctrina fuam oftentandi, vel librum fuum locuplcnndi. Sed prudens lecfcor facile animaduertet eum extra rem vagari. Initio enim fingit me loqui de coiugio inter fideles contra£to,quorum alter poftea in I15- refim labitur: quod matrimonium omninoinfo- lubileeftj&norireclecomparari poteft cum vui- culo,quod eft inter Regem,&' populum. Sed mihi nunquam venit inmentem dematri- monio eiufmodi loqui . Igitur locutus fum de ma- trimonio contradlo interinfideles, quorum alter cumadfidemconuertitur, liberefta cohabitatio- fie,6V a iugo coniugis infidelis.Quod autem de hoc matrimonio locutus fim , planum eft ex Apoftolo, & Innocentio,quos citauhno enim Apoftolus, aut Innocentius liberum pronunciat a coniugio eum, qui contraxitpoft baptifmum cum fideli, fed eum quicontraxerat ante baptifmumcum infideli, & poftea conuerfus eft ad fidem coniuge in infidcli- tatepermanente. Af , inquitBardaius, tuMndixitticQmugemfi- dclem Capvt XXIII, iit delem hberum effe a iugo , aut vinculo, fedab obliga* tione maneudi cum contuge tnfideli. Refpondeo. Me dixifi'e,quod Apoftolus dixit, & inrellsxilfe, quodApoitolusincellexit. Apoftoli verba hasc funt : Si quufrarer babet vxorem wfide- lem,& l)£c confintit babitare cum tllo, non dmnttat illam : &Ji qua mulier kabet virum infideUm, & hic confentit babrtare cum illa,non dimittat virum:quoi fiwftdelis dtJcedit,dtfiedat:non enimferuitutt fubie- clus esifrater.autfoYor in huiufmcii . V bi loqui tur de obhgationecohabitandi , quemadmodum &e- go loquutus fum; fed non intellexit Apoitolusper libertatemabobligationecoliabitandi , folamli- bertatem ab obligatione cohabitandi , manente vinculo, &iugoconiug!J j fedplenamlibertatem cum poteihte lneundi aliud coniugium , foluto vinculo, &iugoconiugiiprioris: &hoceodem modo verbameaintelligi volui, quomodoverba Apoitoliintelliguntomr;esTheologi. Itaquepo- terat Barclaius omittereplusquampartemdimi- diamhuiuscapitis xxiij. Acceditdeindepropiusadrem , fed vt argu- mentum foluat, implicatfegrauifflmoerrori, fic enimloquitur. § Quodftdeposlerioribtuconiugibtu argumentum intelltgat , inprompturejponfio esl ex eadem Inno- centij tpiftola decretali : nimiru m tnter tales coniu- ges.non ejfe ratum matrimonium, quantum ad indif- Jolubtle coniunclionis vinculum attinet : & tdeo etuf- rmtdi coniugespUnam dtjfoluendi matrtmonij liberta- temhabent, vt velmutuo confenfu , & bonagratia, velcum irafui animiy& offenfa dtfcedat : & alter in- uito altero3vbi ei ltbitlifit,nexu illu coniugijper repu- O 4 diutn, >i6 Capvt XXIII, dmm i & diuorttum dtffoluat. & infra : Non ntirum ergofi coniux adfidemperducim a contugis in infidelu tate permanentis confortio ,&pote ttate liberfit: cum etiamfiambo tn injidelitatemanfiffent, C0/ji#»#/0 viriy& femina indiuiduamvitaconfuetudinemretinesy cap, lltud, de praefumptionibus, Vbi Canonift* comu- niter eam definitione approbat,vtetiam Theologi apud CAPVT XXIII. «7" apud Magiftrum in 4.fent.din\i7.Secundb idem Jnnocentius in c&p.Gaudemus, de Diuort. exprefsc docet,repudiumetiamapudinfideIe«nonefielici- tum; quod idem habetur in Can. Si quts ludaicd 28, q.i.vbidiciturapudinfideles valere repudium le- ge fori,non lege poli.Tcrtib Concilium Tridemi- num fefr.24. in principio: Hatrimonij , inquit,^r- petuum, injhlubiiemfy nexum primus humani generis parens diuinijpiritusinftinclupronuntiauit, ckm du xit,Hoc nunc os ex ofitbus meis,& caro de carne mea: quamobrem relinquet homopatrem , & matrem , & Adh&rebitvxorifuA, & eruntduomcarnevna. Et certeAdamnondematrimonio tantum Chrifha- norum, fed de matrimonio in genere locutus efb proinde omnc verum matrimonium perpetuum infolubilemquenexum habet.Acceditquartb, co- munis Doctorum fententia:fiquidem magifter i^vi- tentiarumlib.4.difr.33.Etcumeofanv51usBonauen- tura,Richardus,Dominicusa$oto, &alij plurimi docent,rcpudium permifTum fuifie Iudaeis a Dea perMofem,vtminusmaIum,fednunquafui(fe li- citum neqiapud Iud«eos,nequeapudGentiIes. Alij verb non pauci,vt fanclus Thomas,Scotus,Duran- dus, Paludanus, docent quidem cum ludxis lta difpenfatum fuifTe circa repudium ad duru tiam cordis eorum, vt licitum eis effet repu- dium; fed tamen a Chrifto fublatam fuiffeeam difpenfationem , vtpoflea non fueritampiius, neque ludaeis, ncque gentibus licitum : funt enim Chriftiverbafatisaperta,Marci.5.Q«if//w?^4W^«- xerit mtur cumpafto exprejfi , vel tacu totvt(ceptrafna (ubijciant Cbrifln , & poRiceantHP, JeChriftiftdemfiruaturos ,& defenfuros etiam fab pcena Regniperdendi: ergb quando fiunt b&retici^ aut Religiomobfunt ,poffunt ab Ecclefia tudicarii& et- iam dcponi a Princtpatu, nec vllafiet eu tnturia fi depenantur.Hv.cufquerccitat Barclaius, quamuis in meo libro plura addantur ad confirmationem btiius rationis. Refpondet autem admittendo antecedens, 8c negandoconfequentia. § Nam,\nquitJicet verum ftt Principes ad Ecciefiam venientes fe fceptrae^ftu Chrislofttbijcere,Crrcl vhrb eapromijfa feu tacite, feu exprefefacere,qu£ BeUarmmus commemorat : ria tamenverumeft,nec inde fequitur ,eos iudtcari, & deponipoffe ab Ecciefia,vei Summo Pvnttfice,fifidem ftllant, & paftum, ac iupurandum negligant : quut fuprema tlla Chrisliiurifdiftio, &potefta* tempora. lis in Reges omnes,& Mundum vniucrfum, quam ha- bet , vf Deifilius, non competit Ecciefia, vel Pontifici^ fed tantum tUapoteftas,quam Cbriftusfibi ajfumpftt, dum inter homines hwnano more verfaretur:at Cbr\- ftus nullum temporale dominiumi& poteftatem vfur- pauit,dum in terris,vt homo inter bomines ageret, ac proinde nec^ Ecciefia,vtEcciefia,neq3 Papa , vt caput Ecciefia,&Vicarius Chriftivliam temporalempote- ftatem,vtpiuribtis explicat,&probat idtm vir doftif fimus itb.z.de Pontifcap.^.'} Refpondeo. Argumentum Barclaij , cmo mei ar- gumenti confeqnentia oppugnatur,malamhabec cqnfcquentia, & falfum aptcccdes; quare fine viri- *10 Capvt XXIV. busvllisfolo ftrepitu verborum pugnat. Confe- quentia,inquam,eius argumenti mala eft,quoniam ctiamfi Ecclefia,vel Papa non haberet ex fe pote- flatem Principes hatreticos deponendi, haberet ta- menexipfapromiffione iurata,& ex paclo inito cumipfisPrincipibus,quandoad Ecclefiam Chri- ftianam admiffifunt : id quod exemplo illuftrari poteft.quandoenimRegescum Romano Imperio focietatem inibant, & fidelitatem illi iurabant j fi poftea Rex focius ad hoftes Romanorum deficie- bat,non exiftimabant Romani iniuriam fe illi Re- gifaduros^eum^egnopriuarentrquoniamtam- etfi ante initam focietatem , nullam haberentRo- mani poteftatem in eum Regem : tamen fides data, & iuramento firmata poteftatem illis dabat. Dein- dc falfum eft antccedens argumenti Barclaiani , vt hucufquefatisoftendimus difputatione tam pro- lixa,& cx ijs,quac Barclaius hoc loco admittit,nul- lonegociodemonftraripoteft. admittit enimha- bercSummum Pontificem, vt Chrifti Vicarium, cam poteftatera,quam Chriftus habuit, dum vt ho- mo inter homines vixit , Chriftus autem , quamuis noluerit vllum temporale Regnum eripere ijs, qui ea poffidebant,idque vel fibi affumere,vel alijs trr- derejtamen qui negat potuiffe Chriftum id facere, Euangelium ipfum negat : quid enim eft quod i- dem Chriftus dicit Ioan. 13. Dedit ei omnia Pater in mantu ? Si habui t omnia in manus, certe fuper om- nia poteftatem habuit; fi fuper omnia potefta- tem habent, cur nonpotuitde temporalibus re- bus omnium hominum difponere ? Item Ioan. 17 Idem Dominus ait Patri , Sicut dedisli eipotefta- tem omnis caniit . Vbi per omnem carnem omncs homi- CAPVT XXIV. 1U homines intelliguntur. Habuit igitur Chriftus ho- mointerrispoteftatem fuperomnes homines,a<: per hoc fuper Imperatores etiam, & Keges, po- tuitqueeos,fi voluiflet, iudicare,punire,Regnis# Imperijsque priuare: cuius potefhtis exemplum aliquod oftendit, cum daemonibus conceffit , vt in ingentem porcorum multitudinem irruerent,eof- que omnes in mare fuffocandos prxcipitarent: ne- que timuit ne forte iniuria afficeret eos, qui ex in- teritutamnumerofigregis, qui adduo millia af- cendebat,tefteS.Marco,cap.5.nort leuem iaclurani patiebantunludicauit enim Dominus expedire ad gloriamDei,vtdereillatemporalidifponeret et- iam cum detrimento Dominorum, vt fciretur quantamultitudofpirituumimmundorum homi- nem ©bfediflet, & quanta facihtate ipfe tantum numerum da?monum folo irr pcrioeiecififet. Quod addit B/irclaius,me docuifie, Ecclefiarrt, vtEccefiam, velPontificem, vt caput Ecclcfia?,& & Chrifti Vicarium , nulhm temporalem potefta- temhaberepofie:mera impoftura eft. Ego enim folum docui,Pontificis poteftatem dire<5te {piru tualemeffe.fedindirecle extendi ad temporalia, atqueadipfam etiam Principum terrenorum de- p^ofitionera.Etcur, obfecro, tantum laborat Bar- claius in examinandis,& refellendis Bellarmini rationibus pro confirmanda Pontificia poteftate in temporalibuSjfiBcllarminus cum Barclaio con- uenitinabneganda Pontificia poteftateintempo- ralibus? Sed libri fafpius recufi extant, & facile po- teritLe&or iudicare, vtrum ego in eodem libro mecum ipfepugnem,an potius Barclaius impofto- remagat,eafententianobiIisPoeta?fretus, Dolw,4n virtm3quis in bofic rtquirat? Addit *« Capvt XXIV. Addit poftea Barclaius aliam refponfiorierfy* quoniam non erat ta ftupidus, vt non videret prio- rem folutionem nullas vires habere.ait igitur: $ Qua ontnia promittunt quidem Principes Cbrtfto, acceptantepromiftonem Ecclefia,tanquam eius Spon- fa,tn cmmfinu regenerar.tur.aut ipfo Pontifice}non vt homineJedvtChrtftiDet minislro vicartam operam prdc*te>acproindeipfiChriftoperEtclefiam3velPa- pam obligatto prmcipalitev acquintur. & infra : S% pattum conuentum poftea neglexerint , autprorfut contempferint,ab eo foio puninpojfu;it,tn cuius verba mraruntyoLui% omntum rerum iempor utum DomU nus eil, & ciuemfuprafe Iudicem in tempordtbusfo- Him habent\ non autem ab eo cui rerttm tantummodo Jpiritualtum,& yeciptettddprcmifionts cura commif faeft.l Reipondeo.Promii/io, quaPrincipesinfideles eumad Ecclefiam veniunt, pollicentur fe frdeles futuros,& Ecclefiam defenfuros, neque ab ea vn- quam receffuros,aut eam oppugnaturos, lub pcena priuationis Regni : promiffio, inquam , eiufmodt principaliter quidem adChrifhim dirigitur: fed tamen tranfgreffores non folus Chriitus immedia- te,& per fe punirepoteft: fed poteft etiam Chriiti Vicarius,quiaud:oritate3 Chriito accepta Eecle- fiam regit,tranfgrefIores pacli,&' iuramenti puni- rerquemadmodumquotidievidemus, eos quiab- fenti Regi coram Prorege fidelitatem iurant:ft fortedefeetionem moliantur, ab ipfo Prorege co- tinuopuniri:& Clericos,qui abseteEpifcopo',co- rameiusVicariogenerali obedientiam fpondent, ■fi force contumaces efnciancur , afreodsm Vicario «arecribus mancipari,& plecti. Atf Capvt XXIV. , 11* Atjinquit Barclaius. $Raro Rex ipfe fideUtatu iufiurandum acceptat , fedvt plurimum per CanceU larium id opiis exequitur .CanceDaritu itaque cum Magnates in v erba Regis iurantes adfeuda, & dignU tates admittit,eas in ciutli adminiftratione, & iurif- diclione temvorali fub Rege partts obit , quas Pontu fex in Cbrifto infpirttuattgubernatione Ecclefujum Principes ad eam vententes interpofitofidelitatis , & pietatis erga Deumfacramento,rectpit. Et vt ille quu dem cltenttfemelrccepto(licetpoftea fidem fiangat, crimenque committat,quodfelontmi vocantjex nuU la caufafeudum auferre potest , quodfolius Regisjit, mintmea? CancelUrio conceffum . Ita nea7bic rtcep- tos in Eccleftam Principes.quanttimuisgrauiterpoJteA delinquantfidetque defertoresfiant tRegniSy & dtgni- tatibus prtuare, aut aliomodo temporaltter puritrc poteft.-] Refpondeo.Harcefttotaratio deeeptioriis Bar- daij,qiiod Summum Pontificem Cancellario fimi- lem eflfe ducit,in quo nulla eft iurifdi&io . Qwar (I- militudo logilfime abefi a veritate: fiquidem Scri- pturx diuina: veram potefiatem, & iurifdiclio- nenijeamque amplifmnam,&r fupremam Pontifici tribuuntrnamquod dicitur Matth. i6.Quodcunque ligaueris , & quodcmque filuerit , non ofrkium Cancellarij, fed officium Pracfidis iurifdiclionem habentis fonat.Et illud, Pafie ouesmea* , Ioan. vl- tim. non officium Cancellarij in Kegno , {^d poto- ftatem illam Pontifici tribuit in Chriltianos,quam habctPaftorinoues,quieas vtique regere, & li- gart,&bacuIoferire,&ad omnem obedientiam cogere potefr. lllud etiam quod Apoftolus in A&is cap.2Q, dicit, Attendite yobis , & vniuerfi gregi, tnqu* ii4 Capvt XXIV. f in quo vos Spiritus fanclus pofiuit Epi/copos regere tt« clefiamDei: non ofHcium CanceI'arij,fedofficium Re&o:is,&Pra?pofitifignificat DeniqjilludMat. 14. Quis putat tslfidelis feruus, quem conkituit Domu nxs/uperfamilU/tifiamtnon officium Cancellarij nobi5oflend't,fedofficium Magiftri domus* qui totifsmiliarcum poteftate prareft . Quare Summns ronrifrxnonCancellario,fed Proregi in Regno* vel VicarioinEpifcopatu,velReclori in ciuitate, Vel Pr aepo^to in familia , vel capiti in corpore co* pararidebuit^&h^cquidemanobisdicla funt, it admittenda eiTetfententiai!IaBarc!aij,quodPr in- cipes cum ad Ecclefiam veniunt , foli Chrifto fide- litatem,& obedientiam fpondeant : fed ea fenten* tiafalfaeft,ncqueeamadmitterevllarari3ne pof- fumus.fpondentenim Principes obedientiam , & fidelitatem exprefse , vel tacite, non ChriftO folu, fedetiamijs,quiChrifti locum in terris gerunt. Atque huc partinec illa confirmatio argumenti, quam ego rationi mear quartar (Vbieci , & qua Bar- claius in extremo capite vicefimoquarto refert, 8c quorfum pertincat ignorarefedicit^autfingit. § Ouod autem^inquityhmc qmrt& rationifiubijciti (namnonest idoneus Sacramento Baptifmi , qui noti eftparatus Chrtsloferuire>&propter ipfium amittere quicquid habet: ait enim Dominm Luc. 1 4. Si quis ve- nit aime>& non oditpatrem,& matrem}& vxorem* itihuc autem , & animam fuam , nonpotesl meus effe d^fcipufm.ydmorfiimfpecletyno-nvideo: nemo certe hoc negat.fed quid inde ? talis rati<> non magis adin- sJitutumpertmet , quamquod rem^ttfitmum esl: vt ttec illud , quod ibidem fequitur . (Frtterea Ecsleji* gramtet erraret ,ftadimtterct altfUem Kegm» e** xeUst CAFVT XXIV. *i* f e Jfet impunefouere quamlibetfiftam, & defendere bvt dixi,nihil adinslitutumpertinet : non emm de ea re hic qusftio eft,fed depoteftate temporali Eccle- fi&fiue Summt Pontificis.'} Refpondeo.Quorfum iftapertineant, & quod ad rem propofitam maxime faciant,ita oftendo. FingamusRegemaliqueminfidelem ad Ecclefiarri venire,& a Barclaio inftitutum ita loqui,Ego ciuis Sanclorum per Baptifmum eftici cupio:& fande promitto^fceptrummeumChriftovellefubijcere, Ecclefiam eius pro viribus defendere, & nunquani a fanclo propofito deficere: protellor tamen, quod il forte fidem fregero , fi hiereticus , fi Apoftata , fi paganuseuafero,fiReligionem Catholicam per- fequi, &fundituseuertere conatusfuero: noioab Ecclefia,veleiusPraefidejfedafolo Chrifto poena temporali puniri: & fi forte Pra?fes Ecclefia? per fententiam excommunicationis mc de coetupio- rumexpuleritjvolo vtnihilominus fideles Eccle- fiaefilijmihi,vtRegiferuire,&obedire teneantur* neqtie ab huius obedientia? vinculo abfolui vllo modopoffint.QMxronuncaBarclaio, aneiufmodi Rexab Ecclefia, vt idoncus,ad Baptifmum poffic admitci? afrirmabit opinor ; fed a prudentibus irri- dcbitur.Nam fi quis ciuitate terrena donari velleti & proteftaretur, fi proditor ciuitatis fieret, nolle feaPra?fide ciuitatis^fedafoloPvepeinlonginqiia regione manente, immediate poffe puniri: quis non rideret? Ccrte qui paratus elfe debetj iuxta Euangelium vitampropriamexponerc pro Chri- ftifide, nonne magis paratus effe debet Regnum lerrcnum amittereJridiculum autem eft,dicere, P parai H6 Capvt XXV. paratusfumRe^nopriuari, fi Fidem fVegerojfed nolopriuari per fenrenriam hominum, volo per Angelosdccoelofent?ntiampronuntiari.Certeet- iam hcdefia valdcefTetimprudens, fiingremium fuumadmirtereceum, qui vellet impune grafTari inEcclefia? memhra,vNT nollet fideiem populum, pofieper vlJam hominum mortalium au&oritate a fua tyrannide hberari. DEFZjVP/TFR ^VINTA RATIO Belhrminipropotestate Summi Pon* tifcisin temporalibiM. C A P V T XXV. INcapitevicefnnoquintoBarclaius excutie ra- tionemmeamquinram,ac primum cam referc his verbis: Qtitnta, &poslrema ratio eft ex cu- ra,& officiopaHorait.CumPetro dictum est , inquit, P tfcc oues meas, loan. vlt. Data eft tlii facultas oin- nis^ (\ua e& Paftori necejfaria ad gregem tuen- dttm: at Paftori nectjfaria est poteflas trtplex, vna lirca lupos.vt eos arceat omni ratione>quapvterit:al- Tera circa arietes,vtfi quando corntbus Udant grege, foftit eos recludere: tertia circa ouesreltquas , vtjtn- gults tribuat conuementiapabula ; ergo hanc triplicc potesJatembabct Summtts Pontifex. Hisrecir-tisfubiungit Bzrclaius : § Ex boc prin- eipto, &fundamento tria,vt iHividetury argumen- ta vrgentia deducuntur . Sed ne longius abeat, re- Jpondeo in primis adijtud ipfumfundamentum, ftf- tumverumejje.acprome slare, atque inde contra* rium etusfquodipJeaJferit bciltfime colltgi.'] ha?c ille> quipoft mulca inama verba cexic hunc fyllogik mum: Cai^vt XXV. uf mum : Chrislus commendando ftm oues Petro de- dit omnem poteftatem necejfariam ad t uenditm gre~ gem: Atqut non dedit eipotcslatem temporaiem : £r- gb poteslas temporalU,non est necejfaria adtuendutn gregem.-] llefpondeo. St per poteftatem temporalem in- telligi velitBarclaiuspoteftatem,qu2efit in fepro- prie,cV formaliter temporalisiadmitti poceft argu- menrum: fed nego inde fequi, non effe neceflariam SummoPontificipoteftacem,qiiael:cecftcinfefpi- ritualis,tamenextendipofiicadtemporalia, prouc ad fpiritualia referuntur, eisque fubordinantur. Sin autem per poteftatem temporalem intelli- gatpoteftatemdifponendidetemporalibus in or- dinead fpiritualia: tum dico,falfam effe afTum- ptionem: & addo fyllogifmum BarClaij eo vitio laborare,quonulliimeftinarte differendi notius. id enim afTlimit,& fibi concedi petit,quod vertitur in qu*ftionem. Afiumit enim S. P«tro non fuii- fe dacam temporalem poteftacem, quafi hocip- fumnoneffetquodin totolibro fuo probare con- tendic.Etcertefiiftomododifputare Iiceret, pof- fem ego quoque ita raciocinari : Chrisltis Petro de- dtt eam folkmpoteftatem, qttd neccffma esi ad tuen- du?n, &pafiendum gregem : Atqut dedtt poteftatem^ fj>iritualem,qu& extenditur adtemporalia,vt adfpiri- tualia refcrtitur-,ergo eittfmodtpoteslas necejfarta eft aigregemtuendum, atfy pafcendumSed ludmmis ahum fyllogifmum Barclaij, priori non diifirnile. § Demde,w.€iu'\t,progredtmur boc modo, Abfur- dum eft Summum lJonttfrcem,quatenutfuccef[oresT: Bcati Petrt, habere plus poteiiatu, qukm habuit Petrus: At Petrm nullam habuit poteslatem tempo- i? s ralem llt C A P V T X V. ralemin Chrislianos: ergb necSummm nuncFonti. fex,quatenmJucceffor eius eft.~] Ac nc hic quoque obijciatur5eum afIumere,quod eratprobandumrprobatarTumptionem ex Bellar- minolib.5.dePontif.cap.tf.Vbidicit,poteftatefpi- ritualem, &temporalem effe fimiles fpiritui, & carnir&quemadmodum fpiritus, & caro poffunt cfTe coniuncta, vt in homines & feparata, vt in An- gelis, & Beftijs : fic etiam poteftas fpiritualis, & temporalis poifunt effe coniuncftae, Yt nunc func inter Chriftianosj&: feparata»,vt erant tempore A- poftolorum, quando nullus erat in Ecclefia Prin- ceps politicus.Ex his ita colligit Barclaius. §Sifeparataeranthapoteslates tempore Apofta- lorum,vt erant revera de iure , & defatlo : confequu tur neceffarib, D. Petrum nullam habuiffe temporate poteslatem-.alioqui falfumeffet easfuijjefeparatas.2 Hoc argumentum tanti facit Barclaius, vt paulb infradicat. § Et verb ha rationes apertioresjunt, quam quibm aliquis finefiaude reniti,& repugnare pofit > vt miru fit homines eruditos , caterosfaptos , itaz.elo quodam tnconfiderato occacari,vtdubtapro certis ,proper(pi- cuis obfcura,pro rettts contorta,pro expeditis dentque , inuoluta,& implicata multis controuerftis,& contra- diclionibm amplecii, & fequinon dubitent:~\hxc ille,quivfqueadfinem capitispergit reuerentiam fuam erga fedem Apoftolicam pra?dicare, noftram caecitatemredarguere, &multaex ijs3q,uae antea 4ixerat,more fuo repecere. Refpondeo. Veriffimedi&um cft a Bellarmino fimilimam effe poteftatem fpiritualem,fiue Ecclc- fofticaaa fpiritui > & wmporakm , fiue poli ncarn carai; «APVT XXV. 11* •arnirquam fimilitudinem ante Bellarminum ad hancremexplicandam adhibuerunt fanelus Gre- gorius Nazianzenus,Hugo de fan&o Vicloie , fan- elus Thomas, Alexander Alenfis , Thomas Vvalde- (is,& alij.Nec minus vere diclum eft,eas poteftatet tcmpore Apoftolorum fuiffe feparatas , quo modo fpiritus Angelicus feparatus eft a carne: &caro. brutorurn feparaca eft a fpiriturnunc autem con- iun&as erTe,quo modo fpiritus,& caro coniungun- tur in homine.Ex his autera redte colligitur,fanc"tii Petrum habuiffe poteftatem Apoftolicam, ideft, fpiritualem, & Ecclefiafticam , fupremam , & am- pliffimam,& non habuiffe poteftatem Regiam,fiue Imperatoriam,aliamvemcre temporalem, atque politicam: fed non redecolligitur,poteftate fpi- ritualem fancli Petrinonfc potuiffe extcnderead ©mniatemporalia,&adipfaRegna,&Imperiadi- rigenda,& corrigenda, fiReges,& Impcratorei Chriftianirlerent. Itaque difcrimcnintertempus Apoftolicum,& noftrum, non eft circapoteftatem quxfempereademfuitinfan&o Petro, &in fuc- cefforibusi fed circa materiam fubie£tam,fiue circa vfum poteftatis: tunc cnim poteftas Apoftolica no exercebatur in Regibus dirigendis, quia nulli erae Reges in Eoclefia Chrifti?na,cuius Ecclefia; Paftor, & RccTor cft Chrifti Vicarius : nunc autem eadem illapoteftas ^xcrcetur in SLcgibus dirigendis, & corrigendis, quoniam non defunt in Ecclcfia Re- ges,& Principes polkici. Acvtexemplisrem illuilremus,ccrte fpiritus humani a corporibus feparati , ijdem funt, qui an- tta erat cum corpora animarent , & eandem ipfara poteltetem habent,quam antea habcban t;& tamen 7 3 *oitc i;o Capvt XXVI. nuncfeparatinon regunt corpora,vt antea rege^ bant,3: itcrum poft refurrectionem regent, fic et- iamfpirit' Angelici fiueboni,fiuemali, ducorpo- ra nulla aflumunr,non exercent poteftatcm in me- bracorpons:cumautem vel corporaaeriafibiad- iungunt,vei iw corporahumanaingrediuntur,cor- pora il la nutu mouenc,eilq; imperant,& modei an- tur: nectamen vlluscrit tam imr rudens,qui exilti- met Angelos acquirere poteftarcm nouam,cum. corpora aflumunt.Pari ratione cum in corpore hur manomembrum aliquodabfcindirur,&areliquQ corpore feparacurjnon poteft fpiritus membrum illud mouere,eiquedominari jnonquodpoteftas fpiritui defitjfed quia deeft membrum , in quo mo- uendofpiritus exerceatur.Dcniq; initio Eccieflae Chriftianas antequam Apoftoli Diaconos ordina- rent,non poterant Apoftoli Diaconis yti , eifq; irn- perare: pofteaquam autem ordinati funt , ijs Apo- ftoli vtebantur, eisqj imperabant. Num igitur con- cedemus defuifleApoftol is aliquam poreftate Ec-' clefiafticam, antequam Diaconi efle ccepilTent in EccJefia?concedemusomnin6,ftcum Birclaiode- fipiamus,qui ex defeclu materi2? defeclum colligic poteftatis.Exhis3pparet,quamleuiafincargumen- ta Barclaij, qua? ipflus iudicio demonftrationes in- diflblubi les videbantur. pEFETipiTVR PRIMA PARS rationis quinta pro potefiate Summi Pontijicis in temporalibus. Capvt XXVI. IN capite vicefimofexto aggreditur Birclaiuf rcfucarcpamampanemraciQm> mes quintae: craf capvt xx vr. j?l eratautemh:ecratiocin?.tio. Paslori neceffariaefi poteslasiircalnt>os, vteos arceat mnni rattone qux poteritaboutli: lupi aiitem, qui Ecclefiam vasldnt funt hsretki: Ergo (i Prtmeps aliquis ex oue, aut driete lupus fi.it , tdctf, ex Christuao fiat hxretu cu$, poterit Pafior Ecclcfid eum arccrepnr exconu municattoncm , & fimul iubere populo nc eum fi- quaturiacproinde priuare dominto, quod habet in fubaitos. AdhancratiocinationemBardaius refpondens admittitomni3,exceptailIaextremaparteconclu- fionis,quad:xinius,Po/rePaftoiemiuberepopuIo, vtnon fcquatur amplius Regem fuum.-dtftinguit enirahancpartem,acdicit.PoiTequidemPaitorem iuberefideiibus,vtnon fequantur Regem ha?reti- cum in hanefibus , fed non poife iubere, vt non fe- «juantur eum in rebus politicis. Addit autem pofTe quidem Regem ha?reticum priuaricommumonefideliumin rebusfacris, fed neque hoc efle faciendum,fi penculum fic fchifma- tis,& fcandali,&:grauiorum malorum,ex Aug.lib. $.cap,2.conr.raEpift.olamParmeniani:dequaredi- ximus,cap.9.Vbih2C eadem Barclaius fufius tra- c"tauit:iamenimadmonuiBarclaiurn in repetitio- ne rerum earundem magna m partem libri fui con- fumerevoluiile. His igitur omiffis, tota ratio ob quam negat Barclaiuspoife afummo Paftore prohiberi fideli- buSjVtRegihxreticoobedientiam etiam in rebus politicispraeiient,eaeit., quoniamiure diuino de- beturRegibusobedientiar&nonpoteit vllus ho- mo, acne ipfe quidem Summus Pontifex difpen- fareiniurediuinoj &adhoc probandum adducit P 4 refcri- i3i Capvt XXIV. refcriptumInnocentijIII.qiiica.C«w^W(7»4^- Y'ium,de ftatu Monach. dicit, Non pofle difpenfari cum Monacho, vt vxore ducat,'vel rerum proprie- tate habeat: & hoc loco multa difputat de iure di- uino,& humano, & de matrimonio Coftantiar Ro- gerijRegisrllia?, quaecum efTet fanclimonialis ex difpenfationeClemetisIll.Pontificis, nupfiffedi* citur Henrico Vl.Imperatori. At nos fupra,rationem Barclaij nulliusroboris efTedemonftrauimus: quoniam deiurediuinoeft, vt inferior obediat fuperiori,quamdiu fuperior eft,fedfidefierite(refuperior,definet etiam pra»- ceptumde obedientia illi exhibenda. Idquodo- ftendimus ex multis fimilibus:fiquidem iuris diui- rii eft,non foliim, vt populus obediat Regij fed etia vtfilij obediantPatri,feruiBomino, vxores Mari- tis: & tamen fi filius emancipetur, & feruus liber- tate donetur,& vxor per diuortium,aut repudium •a marito feparetur,non amplius tenentur lege illa diuina: quemadmodum etiam promiffio iurata iu- re diuino feruanda eft,& tamen R is, cui promiffio fa&a eft, eam relaxet, non tenebitur eam implere quipromifit.Rcftitutioiurediuino fancitaeft,& tamenfi creditor debitum rcmittat,reftitutioni$ ©bligationullareftat: atqueexempla fimiliaplu- rtmapoffentadduci.Sicigitur, iure diuino tene- tur populus Regi feruire , dum Rex eft : Ced fi Rex definat effe, quod multis modisfieri poteft j nulla remanet obligatio feruitutis, aut obedientiar . non eflautemde iure diuino, vt Rex iuftis de caufis deponi non poffit: multoque minus iurisdiuini eft,vt Summus Pontifex declarari non poffit , Re- gem, hsreticum noncfTe legitimum Rcgem,nul- hmquc Capvt xxvif *n lamque ei deberi a fideli populo obedientiam. Quod autem attinet ad eap.O/w *d tnonafiermm 4e fiatu monachorum,res facilis eft: id enim folum Innocentius docet , non poffe confiftere matrimo- niu & proprietatc rerum cum flatu Monachorum; cumadeffentiam vitae monafticae pertineant con- tinentia,&paupertas.Itaquenon poterit Summus Pontifex facere,vt idem Monachus fit,& coniuga- tus:idemMonachus,& diuesopumin particula- ri. Aliud autem eft, vtrum poffit Summus Pontife* difpenfare cum Monacho, vt tranfeat a vita mona- fticaad vitam fecularem, & fecularis effectus ma> trimonium inire poffit, & opes proprias retinere, de hoc enim varie fentiunt Doclores. De Conftan- tiaveroRogerijRegisfiliafabulam effe exiftima- mus,quod fanctimonialis , & vetula cum effet, di& pcnfatione Clementis III. nupferit Henrico fex- to. Nam Gotefridus Viterbienfis,qui Henricum Vl.in litcris,& moribus inftituebat,fcribit, nupti- as Henrici cum Conftantia celebratasMediolani annofalutisn86.fedenteinApoftolicaSede,Vrba- no tertio , & ipfa Conftantia annum tricefimum a- gente.exquofcquitur,vtfalfumfit difpenfafle cu ea in vocis monafticis Clementem tertium, vel, vt alij dicunt, Celeftinum tertium , vel , vt alij, Alexandrum tertium: nam hic iam obierat,illi no- dum federe cceperant: falfum quoque fit,eam nup- fiffecumeffetvetula annorum fupra quinquagiiu $a: falfum denique fuiffc antea fanclimonialem^ cum id nullus fcribat ex ijs , qui eo tempore vUerunt. Vide Card.Baronium tomo u. annalium ad annum 1186. t§* Cafvt XXVIL VTRVM VOTV Af% AN IV- Tdtncntum wagis obtiget. Capvt XXVIL IN capitevicefimofeptimoBarclaius, vtcaufae fuar vnd queadiumentaconquirat, confert vo- tum Monachorum cum iuramento illo,quo po» puli Rcgibu-? fidelitater^i , 8c obedientiam polli- ccntur. Ac dicit, Pontificem ex aliquorum Doclo- rumfententiadifpenfire poffein votisMonacho- rum;fed etiam fi hoc detur,non efTeadmittendum, vtdifpenfarepoffitiniuramento , quo populi ad Regisobedientiam feadilringunt. Videturigitur fentire Barclaius maius vinculum iuramentiefTe, quatn voti , cuius tamen contrarium diferte docec S.Thomasini.z.quaru^S^art.S.&omnisferefcho- la Theolsgoium in 3.Sent.dift.39. Votum enim eft promifiio facta Deojiuramentumeilconrirmatio promiffionis homini fac"tae : magis autem tenetur homoimplere promifflonem faciam Deo, quam homini.deindequivotumviolatjinfideliseftDeoi qui iuram^ntumfrangit , crimenirreuerentiae in Deumcommittit: grauiusautemcrimeninfideli- tatisefhquamineuerentia? ; cumfidelitasomnis crga fuperiorem irreuerentiam coniunclam habe- at,nonomnis irreuerentia infidelitatem . Igitur grauius peccat votifragtis, quamiuramentiviola- tor; proinde nnigis obligat votum, quam iuramen- tum. Denique votumreseftabfolutebona; iura- menrum bonum eft necefiitate cogente : alioqui Pominus Matth. j. dicit, Ego AUtemdkovobisnon iuYArc Capvt XXVII* ijf lurare omninb.Et Iacobus in epiftola fua cap.?. Arr teomniayinquitjfratresmeinoliteiurare: nufquatn autemlegimus, nolitevouerei fed conrra, Rex& Propheta Dauid hortatur,dicens in Pfalm. 75. Vo- uete, & rcddite Domino Deo veslro . Igitur yotum nobiliusiuramentoeft, acper hocgrauius peccac qui votum frangit , quam qui iurameatum violat; proindem3gisob!igatvotum,qu2m iuramentum: quarefiSummusPontifexdifpenfarepotefHn vo- tis,multbmagispoteritiniuramento. Sed Barclaiusrefiftirhacratione: §Totut ordo monacbaiis, alijifc in Pcclefia , vt quidam volunt, ab humanis conftttutiombus, & iure pofitmo prefetti funtjn cjuos tdiircoplena & omnimodapotefias Pon- tifict esly vtifuperius t>aulb diximusiatfiibmifito % & obedientia Regibus, ac Prmctpibus, atque omnibus 0- mninb Prapofitis, & fuperionbm dcbita, esliuris na- turaiiSy&diuini vtroaue teslumento confirmata. Na licet de humano iarefit, vt hac , aut illa Reip.formx vtamur,vel hunc.aut tllum Principem habeamur, t*- men vt eum} quem femelaccepmm, reuereamw> eicfa in omnibus,qua Dei mandatis non repugnant^fubmif feparcamus, non bumanafolum , fed naturalisi& di- uinaefi ordinationis.'} Refpondeo. Hoc argumentum ab omnipartc nutat: nihilenimfolidi, nihilrlrmihabet. Nam quod totus ordo monachalis ab humanis conftitu- tionibus, cViurepoficiuoprofeclusiit, nonmodo falfum,fed etiam haercticum eft. fiquidem conillia Euangelica, inquibusordomonalticusfundatur, nonexhumanaconftitutione, fed exipfooreDo- mini,acDei noflri lefu Chrifti profe&a fut:dcqua ffiftwc tra&auiinhb, deMonachi5,nequc id vllus Catholi* t;5 Capvt XXVII. Catholicusnegat. Deinde vota ipfa monaftica, ia «juibus effentia Monaftica? vita; confiftit , iuris eflfe diuini,non modb Catholici omnes docent , fed & ipfe Barclaius paulo ante confeffus eft . Vnde ergo nunc totum ordinemMonaflicumabhumanisco- ftitutionibus,& iure pofitiuo profeclum effe dicit? Prseterea fi , vt ipfe in hoc fuo argumento afTumit, fubmiffioRegibus,acPrincipibus,atqueomnibus, Pra?pofitis,& fuperioribus debita,eft iuris natura- lis,& diuini in vtroque teflamento ccnfirmataj er- gofubmiffioMonachorum fuisPrarpofitis, & fu- perioribus debita, eft iuris naturalis, & diuini, in vtroque teftamento confirmata . Vnde igitur Bar- claius colligit,pofTePontificcm difpenfare in obe- dietia,& fubmiffione Monachorum erga fuos Pra»- pofitos, &fuperioresj &nonpoffeinobedientia, & fubmiffione populorum erga Reges , & Princi- pes,cum vtraque fitiuris nawalis , & diuini in v- troq; teftamento confirmatap-cuin emtn cum obe- dientia Monachorum habeat votnrn, idque folem- ne adiunflurn ; & obetiientia populorum fimplici iuramento confirmata fit; videtur omninb facilius pofTe difpenfari per fummum Pontificem , in obe- dientia popuIorum,quatn Monachorum,cum voti vinculum maius fit,quam iuramcnti , vt Theologi docent.Denique quemadmodun &arclaio tefte iu- ris humani eft,qua forma Reip.vtamur,& hunc aut illum Principem habeamus; fed pofteaquamali- quem accepimus in Principem vt ei pareamus , iu- risdiuini eft:fic etiam iuris humani eft quo ritu, & forma viuendi Monachi vtantur, & hunc aut illum Prjepoficum habeanr; & tamea vt ei, quem in Prx- fofku» femel fufceperunt#fubmifrc pareaat,turit diuini CAPVT XXVII. itf diuini eft.Ergo omnia paria funt,neque vlla eft ra- tio cur pofiit SummusPontifex in vnodifpenfare, &nonin altero, ideft,curpoffitMonachosavin- cuJoobedientiajPraepofitofuopromirTse abfoJue- re,& nopoffitabfoluerefubditumavinculoobe- dientiar Regi fuo promiffar. Pergit Barclaius , & aliud argumentum texit ex natura voti,&iuramenti: quodargumentum,quia Don multum ad rem facit, &tamenverboflifime ab ipfo proponitur,ego in pauca contraham, vt vis argumenti quanta fit appa: eat: fic igitur ille satio- cinatur, VotumeslpromifiiofaciaDeo, &Ecclefiem lureticum-.fed abfoluerepopulum a iuramentofidelttatis, aut iubere nepopulus Catholicus Regem h&reticum in rebuspoli- ticisfequaturfture non poteftjum bu turi diuino, & naturali repugnct.'] Ac neillifoitafseobijciamus, quod non ferua» ueritformamargumentandi, formathunc fy llo- gifmum. § Summus Pontifex nihilpr£cipere,veldifpefarepo- tefi cotraiusnaturale,& diuinum: Atqui fubiecJto,et ebedientia Principibus.&fuperioribus debtta , esl de iure naturahy & diutno: Ergo siimus Potifex nihilco- tra eampr£cipere3vel diftenfarepotesl:&per confe- quens nonpoteft pAciperefubditK^ne Principifuo te- pordi obedtat in eojn quo Princeps eft,&fupertor:& fide faclo prfedalijs,&alijs vcrbis more fuo eadem repe* CAPVTXXX. 147 repetluit.Sednequeraturnihilnosadinfolubilem cins demonftrattonem in forma refpodiiTe , diftin- guoafiumptioneminam cumaflumit, Atquifubie- ttiot& obedientia Principibus, & fuperioribm, debL taeHdeiurenaturait, &diuino j ii intelligat de Principibus,8c fupei ioribus, pro tepore quo Prin- cipes^&fuperioreslegitimifunts verumafTumit, fednihil inde concludere poteft: nam Principes ha?reticipoft fententiam Summi Pontificisdecla- rantis illos excommunicatos,&r depofaos^non sut amplius legitimi Principes, vel fupenores: iin aut intelligatdePrincipibi& Pontificem Populo falubriter confulentem. C A P V T XXXI. POp. Paterfantte, nequaquam es Rege noftro 'w temporaltbus fuperior : eoife ronpotesobfequiu temporale,quod illiprdftamus, impedire. Pont. Qjandofalus tuaaeternainpericulum adducitur propterobfequium temporale , quod Regipraeftasjtuncomnino fuperiorfumRege tuo Q^ 5 etiara »yo C A P V T X X X T. ctiamintemporaIibns:nam&iIlum, &te ad vitl seternam dirigere debeo$& omnia impedimenta de medio tollere,quae hoc iter impediunt. Pop.C/r nosfaiere probibes/juod Deus nosface- re imperdtf PoNT.'\bfo;nonhocprohibeo,fedcontrapotius hnpero,ne facias,quodDeus te facere prohibet.E- goP.iftorfum aChrifto, quiDominusgregis eft conilitutus.VospopjIijOiiicula? eftis, Reges veftri arieresfunt. itaquedum Reges reftri arietesefle perfeuerant,fino vt vos regant,6Vducant:fed fi ver- tan-lirinluposjaequumneerit, vtpatiar ducioues Domini mei a lupis ? Itaque iure veto, ne illos fe* quamini : nam & hoc Dominus vetat , quoniam cum nimis grandi periculo ouicula? reguntur a lupi«. Pop. An quia tuurn eft,voluntatem Dei in lege di. u'tna,& fcripturis comprehenfam interpretarif Pont. Tudixifti. Pop. At non eft tamen illa interpretatio adhibeda, iftu legem peniais euacuet,& mandatum omninq de- ftruat,ac dtffoluat. PONT.Quam legem Dei interpretando deftruxi- mus, aut diifoluimus vnquam, vel praedeccifores me',ve!ego? Vop.Si qaid dnbij.aut obfcnri eft in lege diuina,ad fedem Pei ri\td eft,adfedem quam tu nunc tenes , in- terpretatiom verttatem accepturi confugimmiquod autemperfcclarum eft3& perjpicuumjdnullaintcr- pretationis luce indiget. Pont. Qnd tum? Pop.O/w Domimts,& Saluator nofter iubeat,nos reddere Cdtfari , qua/unt Qafaris , & qu&funt Dei Deo: C A P V T X X X I. Ifl Deo:& deindeper Apofiolum Principibus,& potefttu tibus fubditos e/fe,& dicto abedire:tuum efl nobts de- clarare,qu&funt Cd.farisy id ell , qu& a nobu Re°i no- ftro debentur,& qudfunt Dei, vtfua vtriqne rcdd.u mus:& tn ea dijiinctione vocem tuam libemer audie- rnus. At i um dkisjioltte qutdjuam C& diuinumfit ludibrio, &penittts contemtiatur^veluti ne a re, qua de aoitur, ^berremus: iubemur Principibus , & poteftatibus obedtreituat inhwwmandatiobferuatione expltca- tiones.&reflrucliones , qmmodomandatum ipfum nanextinguunt , tamqttamfilij obedientes libenter dmpleclimur: veluti ciim nuUam inde obligationem parend*. Regtbus oriri dicas, nifi in ijs , qu£ ad tempo- ralem ipforumiurifditlionempertinent:[piritualia o- tfinta Vtcario Chrtfti,atque Ecclefi* referuanda ejfe. ltem cum admones non effe Regi obedtendum in eo, quod contraius diuinum,velnaturale imperat , aut quodahopii bonis moribtts aduerfatur . At quando finpliciter, & abfolute prxcipis , nePrincipinoslro legittmo, etusve monhts , mandatis , &legtbusvllo tnodoobediamHf : prtceptotuoparere nonpoffumus, quia hoc non eft mandata Dsi interpretari, quodftn- ttitati tiu concedtrur:fed penitusantiquare3& abro- gare,quodnullo modopotes. P o n t. In multiloquio non deerit peccatum: vi- deris enim ex Barclaij alicuius fchola prodijffe, du tot verbafine ratione multiplicas : grauius au- tem Capyt nn, ij$ tem peccasdum doclorem tuum docere,& Ie*ifia- torilegedarepra?fumis: fed grauiffimedeljr.quis, & erras,dum Chrifti Vicario imponis,qr,od faciat ius naturale,& diuinum ludibrio haberi, quodque mandatum Deide obedientia Principibus debita antiquare&abrogarevelit.nufquamenimego,aut prafdecefToresmeifimpliciter, &rabfoJute( vt tu loqueris)pra?cepimus,nePrincipiIegitimo,eiusue monitis,mandatis , & Iegibns vllo modo obedia- tur.lftarcalumnia', &impoftur2efunt Docloristui Barclaij:quodenimdicimus,& doccmus hoceft, vtPrincipiabEcclefia,publicaaucloritateexcorn- municato,& depofito.qui proinde legitimus Prin- cepseiTedefijr, nulladeinceps obedientia debea- tur . Idverocum nullodiuino mandatopugnat; diuinum enim mandatum non hoc habet, vt ei,qui Princcps lcgitimusefTe defijt , obedientiadefcra- tur.Tuverodiligenterattende, &expendevtrum I maiorem fidunhabere debeasPatriruo, Chrifti 1 Vicario,& iMatri tua?,Ecclefia: ; an vni falfo fratri, «jiiitefeducit, acftcit, vt contramandatum Dei, i Patri,& Matri non obedias,dum obedientise Regi^ xelum fine fcientia vis habere. Po p Cbrifltts t um i laues Kegni coeleftis Petro tra- 1 didit3non dedit eipoteftatemfaciendi depeccato non \ feccatum. Pont. Nefcisquidloquaris.-fiquidem in bono fenfu dedit ChrifhisPetro poteftatem faciendi de peccato non peccatum,& de non pcccato peccatu. peccatum eftinire matrimoniumin graduprohi- bito,nonieiunareinquadragefim?, diefeftolabo- rareferuiliter : & tamenharcomnia, & aliaidge- ttusplurima,difpenfantePetro auctoritatechuiu fibi i*4 Capvtxxxl fibMatarumpeccataefredefinunt.contraveropo* teit Petrus addere nouum gradumconfanguini» tatis, & afrinitatis , addercnouumdiemieiunij, addere nouum diem feftum , &hincfient pec- cata , fiquisingradu illoaddito coniugium con* trahar, aut diebusadditis non ieiunet,autabo* pere feruili non fe abftineat , quae tamen antea peccata non fuiffent. Sic igitur peccatum fuiffet Regitali,ve! talinonobedirej cVtamenfi percla- tiesPetriilletalisRex, hajreticus declaretur, ex- communicetur,&deponatur, iam noneritpecca- tum llli non obedire.Verum eft tamen clauesPetri adidnonfeextendere, vtpoffit fummus Pontifex deciarare,noneHepeccatum, quodeft peccatum, auteflVpeccatum,quodpeccatumnoneft:idenim cfTet diccre malu bonumj, & bonum malum t quod longiifirrieabefh&femperabfuit, &aberit ado* ctn na il] ius,qui Ecclefiae prsceft, qua? eft columna, & firmamentum Veritatis. Pop.Noj igitur cvmunem Canonifiarum dottrinam in bac parte fequemur,qui tradunt,mandato Pap& «3 effeparendumlfi veliniuslum fit.velex eo multa maU feufcandalum verifimiliter eslfuturum.aut turbatio fiatus Ecclefw & Reip.Cbrifttana oritura : & ideo f\ Papamandaret Reltgiofisaliquid, quodeffet contra fubfiantiam ordinisMefttfuodrepugnaret regula ab ijs profeJfa,vt interpretatur Feltnmjn cap. Accepim9* de fidt wflrum. & cap> Si quando, de refcrip. non rene- tur ei obedirejvt idetn Innoc.doci t in cap. Ne Dei, de Simoma,qnem refert>& fequitur Martitm de Cora- kjjsJH tract. de Principtbm q. 408. & Feltnm dtcio c* Si quando,& dicio cap. Accepimttsiquanto igttur mi* tikt debent Regumfubditi Pontificem,eos ab obedtcn- tid Captt XXXI, itf fta iure diuino,& naturali Regi fuo debita, & arfiifc fitno iurifturandifaderefancitajetrahere conantem audire? P o n t. Qua? fit communis fenrentia non folum Canoniftarum,fedetiamTheologoru, &iurisci- uilisperitorum,im6&ipforum ficrorum Conci* liorum,difcerepotcris ex prolegomenishuius Ji- bri,vbicommuniconfenfuafnrmatur,iurepofei fummo Pontifice iuftis de caufi.s Regem excommu- nicari,&deponi, & fubditos abomoi obedientia?, & fidelitatis vinculo liberari . N6 tft autetn c rcdi- bile,Canoniftasomnes fecr.mipfcspugtiare.Curri ergodicunt aliquiCanoniftarum non tiTccbedie* dumPontifici,quardo mandatum ipmisiniuftum elt3autfcandalorum, & perturbationis caufaj pri* mum.mon loquuntur de Pontificeex Cathedrado- cente Ecclefiam vn iuerfam: deinde non loqiumtur abfolute, fed conditionalitcr. i. fi :d fieret, fi fcrte* contingcret, vt Pontifex alicui particulari homini mandaret aliquid contra legem Deirtunc enim no- taeftS.Petridoclrina, Ac>. 5. Obediendum cslDe$ tnagis quamhcminibusSid quando Pontifices pra?- deceffores mei,vt Grcg. Vll.Innocentius I V.& alij Principes magnos excommunicare ac deponerc,& fubditos eorum ab obedientia liberare volueruntf idfecerunt ex Cathedra,i n Concilio,pub!ica ceri- monia,cxau<5roritateDei, & SS.Apofl. Petri, & Paulifibidiuinituscommunicata : proinde , qui dicit , nonefTe obediendum Vicario chrifti, ita pra?cipienti, isvniuerfam condemnattcclefiam, & nontamCanonifta, quam Cancnum depraua- tor dici debet . & quamquam 116 exiftimamus vllu bonum Canoniftam in hunc enorem incidiffe: camea M* CAPVT XXXI, tamen ii quis efTet,fccurc pofTet fidelis ChriftianuS &prudensvni, vel alteri Canoniftce conditores Canonumantepoiere.quodautemdicisjiurediui- no,S: naturali deberi obedientiam Regibuss verii eft de Regibus legi timis, £V nondum per fententia Iudicisdepo(itis:& quoniam ab horum, nonabil- lorum cbedientia te retrahimu.spropterea vel fal- fum nobis imponis,vel fruftra de nobis quereris, P o 1». Si ob eam caufam nos iu.bes Regis noslri iu- gum abijcere, quodper obedtentiam illi exbibitam, Jf>irttua!e bonum impediatur : rejpondemusjdquic- qutd eft mali, ex quodam acccdente etientretfiueper accidewfieri : malum enim ex bono , aut bonum ex walo per fe oriri non poteft : accidens autem illud do- Unterferimusfed impedire nonpojfumus . Nos officiu Kegi debitum Dei iujfupcrfoluimtiSy & fecundumpa- tientiam boni operis gloriam, bonorem , & incorrup- tionem qutriwus. llieft debitojib t obfequio , & tantt Vei beneficio abutatar, Deumfupra fe Iudic em , & vindicem acerrimumfentiet: nobis non Itcet officium defercre,& Dei mandatumprdterire : vt bonum m- de, quantumuu magnum confequatur, ne eamt quant Apoftolu&nunciatfdamnationemnobx ipfis acquira- JHUS. P o N T. Videtur tibi fatis apte conuenire, quod Spiritusfan&usperos DauidPropheta?, &Regist ait, Noluit intelligerevt bene ageret : fiquidemde- trimentum fpirituale,id eft,periculum fubuerfio- nisanimarum , quodeftannexum obedientia? ad Regem hcereticunijprxfertim quando is Rex fidem CathoIicammolitureuertere,fufh"cieneo v$uerit , nullo nwde debet ista compenfatione peccare , vf ideo credat vxorem fibt effe dui endam, ijuiapromifir qux nuptias em appetir, fttturamfeef- fe Chriftianam : atque tta acquaar Chrifto animam in morte mfidelitatu pofir&femine, queparata eft , fi butc nupferit , fieri Chrtfttana : qua noi apud Deum excufattonevtemur , fi vt [peratum aliqttod bonum eueniat ^turifiurandireligionem , &fidem vtoiemm peo, Regifynoftro datam? nibtientm ammaprecio- ftus, pro qua Domtnus, & Sahiator mori dignatus eft: Ji trgo vr eam Christo tiuremur3 peccare non licerer, eccuim re caufapeccandum? Pont. Nonfuntfaciendama!a,vtveniantbo- na. h.rcdodrrina Apoflolicaeft, acperhoc&no- ftra:hincnon licetvorumcaftitatis violare, vta- rimasChrifto lucremur:nequelicercontraiurif- iurandirelij^ionennaliquidfacere, vtMundumv- niuerfum faluum faciamus: fed non idco non licet mthi,cnj r hriftusdixitinperfona S.Petri, Quod- amqv.c fi iaeris fuper rerram,erirfolurum & in coelif, &in vorisdifpenfare, &aiuramentivinculofol- nere, qui autem Apoftolica aucioritate, vel voto, veliuiamentofolutuseft, iam nonpeccatcontra votum, vel iuramentum, fieafaciat,qua?anteali- gatus voto,vel iuramento facere non poterat:que- admodum enim inter homines, qui debet alteri pecunias,peccat,ii non reftituat:fed fi crcditor fol- ucritdcbicoicmobligicipne reuucndi , iam noa pec Capvt XXXI. »£ peccabit etiam fi nunquam reftituat: ficetiam dum votum,aut iuramentum viget , &: ligat; peccar qui illa non feruat; fedfi VicariusDei, acceptaaDeo aucToritate , & ipfiusDei nominerelaxatohliga- tioncm voti,vel iuramenti, iam non peccatqui ea non feruat. ftulta igitureftillainterrogatiotua, eccuiusgratiapeccandumtqmfi hoc a populo Sacer- dos difccreopus habeat. Pop. Qucdautcmpratereadicu , tenosabhuiu$ officij vinculo abfoluere , at cjue abfolutos declararei id non omnem confcienttfs nofhu fcrupulum adimit; fedanimopendere, ac dubitaremagu detuapotesla- tefacit : qubdfciamuspraceptum , cuius tu nobisgra- ttam tefaciurum promittis , Dei & natura lege elft fancitum: fanclitatem verb tuam nonpoffe , ne quu- demde plenttudine poteslatu, legunaturalis>& du uintgratiaw cuiquamfacere, Pont. Iamindocilemomnin6tepr3tbes,cu ad eadefemperreuolueris. Non egotibigratiafacio pra-cepti nacuralis, vel diuini, cum ab obcdientiar vinculoteabfoluo.nonenimpern i to vrRegii on pareas,quodeiTetcontraiusdiuinum;fedfacio,vc illequitibiRexerat , non fit tibi deincepsRex: quemadmodum, quidonatferuum libertate,non concedit,vt feruusnon teneaturobedireDomino, qiiod effetetiamcontraiusdiuinum : fedfacitvc Dominum non habear,cui obediat, & qui filium e- mancipando eximit a potefrate patria, nondocec liberum eiTe filijs, parentibusnonobedire, fedfa- citvtille,quifiliuserat, iamnoncenfe^turfllius. Et qui votfi , aut iuramentii relaxat, non dat facul- tatemviolandi vota, vel iuramenta, fedfacit, vc ndn habeat Yotum, vel iuramentum. R x PoP. x6? Captt XXXI. P o P. Tibi i$itur infpiritudibus, Regi in temporA- libusobfequemur: vtrumque Deus iubet, vtrumque pr&ftAbimm. Pont. Si (vtpauloantedicebas) pendebasa- nimi, & dubitabas; cur in re dubia te ipfe ludicem conftituiftis& tam audacter conclufifti ? Deus cer- teinDeuter.cap.i^.inrebusdubijs, &obfcurisre- mittit homines ad Sacerdotem , nec vulc vt vnuf- quifquefTtiudex. Et tuipfepaul6antedixifti, in rebus dubijs ad Sedem Petri efte confugiendnms cur igitur in dubitatione tam graui, adlocnm quc elegitDominus,ideft, adSedemPctrinon confu- gifti?AcvrintelligastetuaconcIuftonenihiIefFe- cifTerattende primum,Deum quide iubere,vt Pon- tifici obedias in fpintualibus, kd non iubere vt in fpiritualibustantumjimbiubere, vtconfquenter etiamobedias in temporalibus; fedRegi^uilegi- time regnat,:-»on Regi,qui ob h^refim^vel alia iufta de caufa Regno priuarus eft : nam & ipfrPontifici obedire non deberes in fpiritualibus,fl forte(quod fierinonpoiTepiecredimus)in hsrcfim lapfusab Ecclefia Pontifkatu priuatus efTe denunciaretur. Attende poftremo , dubitationem de poteftate Pa- pae, anadtemporaliafeextendatnonefle dubita- tionem de re temporali , fed derefpirituali, & fu- pernaturali, qua?quenonabarbitrio, veliudicio hominumjfed ab inelligentia Scripturarum, & in- terpretatione voluntatis diuinar dependet . quaro non tuo iudicio , fed Ecclefia? in tam graui dubita- tione ftare debuifti. Ecclefia verb, & per caput fuu Chrifti Vicarium,& pcr Concilia,id eft, per prin- cipal ia membra fua,& per Docrores TheoIogos,& Canoniftas, ideft, perlinguasfuas, nonobfcur^ docuit, Capvt XXXI. iU docuit, Poteftati fpirituali fubieclam eiTe potefta- tem temporalem,vt corpus anime,& ideo potefta- tem temporalem etiam Regiam, a potefhte fpiri- tuali, quxpleniffimereperiturinPapa, dirigi, Sc corrigi,iudicari,&mutaripoffe,cumdeui;u. P o P. Minas denique , quxs mandato inferis mi- ramur quidem,& ex parte mctutmus :fed non itafu- WHs mcticuloft tamen.vt plus eas,quam eportet ttme- amtmaut ijs ita terreamur , vt metu iniusla cxccm- municationis,tuilum,ac ture debttum obfequium Re- gi noslro denegemus. Licet enim vulgo ialtetur,omn1 excomrnunicationem effe timendam: fciretameno- portet iniuilam excimmumcationem, rid Udere eum in quemfertur,fed cum potitu a qno fertur: ft ideo nos dnathematis mucronefcrtas , quta v.olumtts mandatti Det,te iubente,pr&tcrgredi, & malum facere : mdie- dtclw vertetnr in bcnedtttionem , vt quamuis ligati exterius videamur, interiusfilun, atque mnocentcs maneamus. PONT. Hoc nimirum eft quod Sapiens dicit, Impitis ciirn inprofundum venerit,contemnit. In hac tefoueam prascipitem egit iuperbia, quiateipfe IuSjcoe!eftiumconitjtu- ifti : &in huius fouear profundum demerfus iudi- cium non folum Vicarij Chriiti , fed ipfiusetiam Chrifti contemnis. Nam etiam fi timcretedicas minascenfurarum Ecclefiar; Mimencurri andscfcer pronuncias,eis te non parftiiram,non folum eimo- rem excludis, fed addis minifeit^contemptum: qui enim vere timet , faltem ex timore mandatum obferuat. Quodautemdicis, iniuitam fententiai» nonlaedereeum,inquem fertur : verum eftquan- do is,in qucra fertur^eam humiliter tolerat,&* ob- R 3 fernat, i6z CapvT XXXI. feruat, donec iniuflitia, vel potius nullitaseins rnanifeflefeprodat. Sedcumis,inquefertur, eam fuperbe contemnit,& audacfter mandata rranfgre- ditur, fi non lardit eumexcommunicatioiniufta, vel nulla,la?dittamen fuperbia, &tumor, quoPa- ftoris mandatacontcmmt. Sed harc dicenda efTer.t, ii cenfura,&r mandata, de quibus nunc Ioquitur, a- liquaminiuftitiar,vel nullitatisfpeciempraefef^r- rent. Atcum Vicarius Chrifti fub excommunica- tionispoenapopulisiubet, vt Regi harretico, vel alias iufte excommunicatio,atque depofito,now o- bediant:quarfufpicioiniufHtia?fuboriripoteil:?n6 enim vt tu falso affirmas, Pontifex anathematis mucrone te ferit,quia non vis mandatumDei,ipfo iubente prartergredi,& malum facere : fed contra potius,quia mandatum Dei, Pontifice prohibente, vis tranfgrcdi, & maium inobedientia? facere. Nufquam enim mandauit Deus, vt Regi harretico, & excommunicato,ac depofito, populus obfequiu prarflet: fed mandauit,vt harreticos vitet,& ne Aue quidemillisdicat,vtPaftorifuoobediat,&vocem eiusaudiat. Atque haec funt, quar Barclaio in perfona po- pulidiccreplacuiti ad quar nonfineftomachore- ipondi, cum valde me pigeateademtoties repli- candotempus, &operamperdere ': &tamenhac pueriliapoftrophetandemfinita, iaclat Barclaius firmiifimis demonftrationibus,& inelucta- bilibus argumcntis rem totarn efTcconclufam. tAPVT XXXIL tfg XEFVT ANTV R FALSA quazdam prommciata Barclaij% qux digrcdiendo effu- tijt. CAPVT XXXII, IN capite tricefimoprimo Barclaius multa re- petit, qux fupradixeratdemaionbuMioftm, quiPrincipes infideles, cum facile pofTenteos opprimere, patienter tolerarunt: ltemdeturbis excitatis in Eecleiia occafione Grcgorij V II. & Bonifacij VIII. qui Principes Chriftianos, vel re ipfadepofuerur.t, veldeponeretentarunt. Addit vero reprehenfioneni Clemends Scptimi,& Pauli Tertij in hxc verba. S Deposlremis duobus Pontificibus aufimajjirfnare (esi emm orbi notifiimum) in caufa eosfuijfcperden- dd Keiigionis in Anglia , qnod ifiam tam muidiofam, & iate patentem poteflatem in Regni tlliusPrinci- pem, & populum fibi affumere, &exercere conatl fint. Uxc verb falfltas & calumnia tameftmanife- fta,& not©ria,vt mirum fit nb homine,qui fe in hi- ftorijs verfatum profitetur, proficifci potuiiTe. Sed odiuminPontifices. & maledicendi libido, noti folum mentem excxcat, fed etiam memoriam per- dit. Quis enim ignorat Clementem Septimum op- taiTemodisommbusHenrico VIII. Angiia»Regi fibi amicifiimo gratificari , modo iuftitia, & Reli- gio id paterentur ? At Henricum anathemateferijt\ fr extat fintetia Clementu in Henrku apud Nicolah Jt 4 Sxn- 1*4 Capvt XXXII. Sanderum lib.i.de Schifmate Anglicano. Verum efr, fed coaclus fbit , &caufaanathematisadebiufU fiiit,vt neBarclaius quidem eam reprehenderepof. fitjquamuis maxime velletrnimirum Henricus co- traomnia iura , cum maximototiusorbisteirar fcandalo , lite pendente ad tribunal Summi Ponti- ficis, ^V ipfoSummoPontificepalam prohibente, cVcenfura$Ecclefi£comminante, Catharinam le- gitimam coniugem a fe abdicauit, & Annam Bole- namfibimultismodisaffinemmatrimonioiunxit; jta feparauit quodDeus comunxit , & coniunxit cjuaeDeusfeparari mandauit. Qnafno igituraBar- claio an potuerit Clemens Pontifex,falua pietate, al iud agere quam quod egit ? certe peccare non li- cet vlUus boni acquirendi gratia: quomodoautem Pontifex no peccaffet , fi matrimonium Regis cum Catharina iure contra&ildirermflet : & matrimo- niu eiufdeRegiscum Anna,quasipfiusRegis foror &filiaexaffinitateerat,approbaffet?idenimitafe habere,ex confeffione ipfius Regis , Nicolaus San- derus demonftrat. li.i.de fchifmate Anglicano.Er- gocaufaperditionis Angliar, noPontiricisiuflitia, ied Regis impotens libido fuit.PauIus verb tertius feueriorem quidem fententiainHenricilprotulit, kd quando ia Rex a Catholica Fide defecerat, feq; per noua & inaudita ha?i efim capu$ Eeclefiaj cofti- tuerat, &■ ^.egnum fuum a communione corporis Chriftt myftici feparauerat. Quarenon potuitefle (aufaPaulus Pontifexperditionis Angliar, qua» ia perierat:neq; aliud propofitu fuit Pontifici, nifi vt grege, 8c Rege perditii,fi quo modo pofTet,inueni- ret,arquead viam veritatiserrantemreduceret, & fnortuuinpecca^sa^vitigrati* reuocaree; vtde eodi- Capvt XXXII. ttj eo dicere poflet.Fi//w meus mertuus erat,& reuheit* Perierat,& inuentus eff.Vide apud Sanderum loci citato , defe&ionem Regis , & Regni awno 15^4. &C fententiamPontificisPaiililll.annoHjf. quamer- jam fententiam idcm Pontifex ob fpem aliquam conuerfionis Regis oftenfam, vt in eodem loco Sa- derus notat,execurioni mandari noluit. Subiungir poflea falfitatem aliam, non in hifto- ria, fcdquodgrauiuseft.inFide,& Religione Ca- tholica: § Reges ,inquit, wii/w eademcaufafunt^fei fupra omnes leges bumanas.omneq^ iusp ofttiuum.fi- U Deo admimslraUoncm reddituri , & quanth tar- dimytantb feueriuspuxiendi . Aduerfus prtuatosexe- cutioparataefitquam nequeunt ritfi ex indu/gentU Principis euitare.Aduerfus Principcsqua potellfieri exequutio , cum nullti bumanarum legum fanttiorii- hus teneantur , nulltsque ad poenam vocentur le- gibus, tuti imperij poteftate f Nam quod in iu- re expreffkm eft, Principem legibus ejjefolutum , cum de omnibus legibus , tum maxmte de pccnarus inteU ligunt,vt ijs Princeps,etiamf\ dclinquat^non coercea. tur.~\ HarcveroBarclaijfententiaprimum fecum ip- fa pugnat: nam il legibusomnibushumanis Reges foluti funt, certe non delinquunt , cum fecundum easnonopcrantur. Vbi enimnoncft lex >ncc praua- ricatio,inquit Apoftolus ad Rom.4. quomodo ergo Barclaius in vltimis verbis dixit, Prineipes non puniri,etiamfidelinquant?admittit enim eos de- linqucre,cum leges humanas non feruant,cV tamen afmmat eos legibus non teneri: qui autcm legibus nontenentur, vtique non delinquunt, (leas non feruent.Refpondebit fortaffe,Principes noq teneri * , t legi- t6S Capvt XXXII. Icgibus, quantum ad coactionem; teneri autem jquantumaddircctionem.Q^amuisautem videan- tur vcrbaciusPrincipcs ab omnj lcgum humana- rumobligationclibcrarertamen admiflfa refpon (ionepaulo aute allata, iterum quaero,ve!it ne Bar- clatus Principcs folutos vi coa&iua legum hu- manarum omnmm tum ciuilium tum Ecclefia- fticarum, an ciuilium tantum: nam d dixerit, tosfolutos eflfe vi legum ciuilium tantumj certc lliter fentit, alirer loquitur. difertisenim verbi» dicit,Principes effe fuper omnes leges humanas, •mneque ius pofitiuum &r nullis humanarum legfi fanc^ionibus'tcncri:lcgesautem£ccIefiarticas,qu{ ifummis Pontificibus, concilijsve Epifcoporum Conduntur,humanase(Te,rxadiuspofitiuumperti- ncvcdubitarinonpoteir.Sinautem,vtverbafonat, folutosvult efle Barclai*PrincipesIcgibus Eccle- fiafticisPontificum,& C6ciliorum,erratin doctri- tja fidei manifefte,& repugnat ijs,qux fupra no fe- mcl repetiuit,Pnncipes Ghriftianos omnes fubie- &os efle fpirituali poteftati Summi Pontificis, vt o- ocs baculo paftoris>& pofle cenfuris Ecclefiafticis, &ipfaetiam excommunicatione coerceri. & cap. $i.addit,PofrePrincipesper fummum Pontificem priuariomnibus comodis regenerationisinChri- flo,item tradiSaranae vfqueadlegitimam errati, & Contumaciarfatisfadionem.EtquoniampriuariJtot eommodis, & Satanar tradi, grauiffimapcenaeilo- mniumconfcnfu,fatcridcbct,paratam elfe aduer- fu3Piincipescxccutionem,&eosquoqueadpccna lcgibus vocari.-quarfuntomninocontrariaijs, quac hoc loco fcripfit. fcd veniamus ad ea , quac ad infti- tutuni noftrum propricpertinenc. DEFEX- Capvt XXXU. %6f DEFENDITFR PARS S E C V SSfc da rationis quintt principalis pro po~ tejtatefummi Pontificis in tem- poralibws. Capvt XXXIII. INcnpitetricefimofecundo Barclaius ex longa digrcifionedomuinredicnSjproponit, acdifcu- - tit,&refellerenititurf cundampartem ratio- nismea?principalis,quarhacratiocinatione conti- nebatur,P(?frff Paftor arietesfunofos deftruentes 0- uilefiparare,&recludere:Prtnceps autem esl aries funofiis deftruens ouile,quando esj Catbolkusfidefci adeo malus, vt multum obfit Rehgioni, & EcclejU, vt fi Epifcopatus vendat,Ecclef\as dirtpiat,&c. Ergopote* rit Pa(lor Ecclefia eum recludere, vel redigere in $rdu nem ouium. Hancratiocinationem Barclaius impugnaturus incipit a cenfura vocabulornm , ac dicit , exclud*r§ dicendum erat,non recludere : rccludcrc enim a- perire efl.At ego per recl udere,non excluderc , fed includere fjgmficare volui: folent enim Paftores Anetes furiofos includere in aliqucm locum, ve nonpofHntcornibusouicuIas peterc,vel pedibus conculcare . <\uo modo religare, non eft folue re,fediterum,vel arftiusligare. Acvtos Barclaij penitusobftruamus,audiat fandum Hieronymum, auc*toremprima?claffis, inlibroaduerfus Vigilan- tium, fic loqucntem: AuvelinSinu Abrabx, vel in locorefiigerij yvelfubter aram Dei animat Apoftolo- rum,& Martyrumconfedtffe^ncc poffe fuis tumulis,& vbi voluerintadejfeprafentes:Senatoru videlicet di- gnkatitfunt, & non inter bomicidas teterrimo car- tere.feainliberayhone^ia^ cufiodiafin Fortunato- rum Infulis,& in campu hljfiu recluduntur: hsec fan- ctus Hieronymusjcui non audebit,opinor, Barcla- ius dicere,recludere apcrlre eft,proinde includun- turdicendumerat, non recluduntur. Acvtexeo- dem fan&o Hieronymo referamus Barclaio gra- tiam fraterna? correptionis : meminerit fe capite tricefimo iuraffe perHerculem,cum ait, Ego me Hmr/^&c.&audiatfandtum Hieronymum ln E- piftola ad Damafum,de filio prodigo dicentem, AbfitvtdeoreChriftianofonet, meHercule, & me Caftor, & catera magis portenta, quam numina . Sed his omiffis,veniamus a4 fer ia. AdmittitBarclaius ratiocinationem meam to- tam,&omnia,quaeindepcrbonamconfecutionetn deducuntur.Sednegatinde altud efrici poffe, nift vt Paftor,id eft Papa, Arietem furiofum , id eft Re- gemdeterrimum polfit per excommunicationem abouiliexcluderei cVprmare fpirifcuaiibus bene- ficijs Cafvt XXXIIt m flcijs Sacramentorum,& fufFragiorum: fed nan vf- tra procederead vllam pcenam temporalem , qua- lis in primis eft priuatio temporalis iurifdic~tio- nis,autdominij. Sed Barclaius non percepit vim argumenti ex propofica fimilicudine,quam admific , vt apcam at- que idoneam ad hanc rem explicandam,& proban- dam.NequcenimPaftor ariecem fnriofum fblurn excludic a gregcjfed alligat, & j ecludit, fiue inclu- ditinaliquoaiigulo^vcnonpoffkampl^usDiixeife gregis. Etadhuius paftoris firnilicudinem fucccf- forfan<5tiPecri,& VicariusChriftiPrincipcChri- ftianum deftruencem fccclefiam, alligat vinculis excommunicationis, &quodammodo includit irt angulum,dum non finit, vcregacamplius populos Chriftianos. Qupd autem Barclaius dicic, Poffe Principerrt cxcommunicarijfed non poffe priuari nifi fpiritua- libus bonis,ac per hoc non poffe priuari auftorita- te,veliurifdiclione,veldominiotemporali,nequc pon^efubditoseiusabfolui afidelitace, &obedien- tia,quam illidebebanc:miiumeft,cum facri Cano- nes,quorum fcienciam ipfe proficecur , incer exco- municacionis effectus ponanc,non folum pnuatio- nem Sacramencorum, &furFragiorum;ied etiam commercij ciuilis,ac prcecipue forenfis , vt no pof- fitexcommunicatusprotribunali federc, & iudi- care, neque fubditi comparere in iudiciocoram cxcommunicato,vt eft communis fentcntia , cx ca* AdprobandumAz fent.& re iudic. & ex cap. Decer» mnmfdc fent.excommunic.in tf.Icem priuationera vel fufpenfionem iurifdictionis, & abfolutionem fubditorurn a fideli tace : dc qua re apud Gratianum ..?• CaPtt XXXTIT. i*.q.6. Citi. penulrimo fic legimus , Nosfknttorum pridecejforum nofirarum ftatuta tenentes, eos qui excommuntcatU fidelitat? , aut facramento con- ftriftijitnt, Apostohca aucloritate a iuramento abfoL utmus%& nefibifidelitatem obferuent, omnibus modis probtbemus, quoufque ipfi ad fatUfatlionem veniant. &c Czn.xl.luratos mihtes Hugoni Comiti}ne ipfi qua- itu excommunicatus esljeruiantprohtbeto , quififa- framentapratederint, moneatur,oportere Oeomagii feruiretquamhomiritbiis% Denique in cafu hxrefis priuarictiamdominio docetfanctus Thomasini. a.q.u.art.i.his verbis , Quam citb aliquU perfenten- liam ienunciatur excommunicatus popter aposla. fiam afidejpfofafto fubditi abfoluti funt a domiriio ciusi&afidelitatU iuramentoyquo ei tenebantur . £c gjuamuisextracafumhserefisex vi fententia?exco- municationisnonfequatur priuatio dominij tem- poralis,fiuererumparticularium, fiue Regnorum, &Principatuum;tamen pofTeper SummumPotifi- cempriuariReges,aliofq;Principesiuitisdecaufis Rcgno,vcl Prmcipatu,probatum eftftiprateftirao- nijs,&rationibusmultij,neq;eapotuit Baaclaius cauillationibusfuis vllomodoconuellere. Atyinqmt>bonatemporalia,qu£ciuili , & bumand prtefiatepojstdentur, aemanu PrincipU politici accu fiunturiergononpojjunt auferri per excommunica- tionem,q?td ctffententia IudicU jpiritualU : quemad- rnodumjpirit ualia , non poffunt toUi pcr fentcntiam 2udicUtempora!U. Refpondeo.Bona temporalia, quamuis humana, Zc ciuili poteftate poffideantur, tamen bonis fpi- ritualibus fubordinantur , & poteftas ipfa tempo- jalispoteftati fpirituali fubijcitur . Ideo veru qui- dem Cafvt XXXIV. *fi demeft,nonpofFe fpiritualia tolliperfententiani Iudicistemporalis,quoniam fpiritualia non fub* ordinanturtemporalibus,neque poteftas fpiritua- listemporali fubijcitur : fed non eft verum, noa poffe tcmporalia aliqua tolli per excommunica- tionem, qua? eft fententialudicisfpiritualis. Nci quehocindubiumreuocaripoteft, cum fatis con- frct commercium ciuile,3c acliones forcnfes, bona effetemporalia,cVciuilia:&tamen lftis boniste- poralibus priuari excommunicatos,pr jfertim poife publicam denuntiationcni,vel declarationera. REFVTATVR ERROR BARCLAII de exempione Clericorum. Capvt XXXIV. TRanfitdeindeBarclaiusadexemptioneCIe- ricorum, fumpta occafione ex eo qusddixe- rat,bonatempora!ianonpoffedari,nec au- ferri,nifiaPrincipe temporali, &rneminempofli iudiciu Principis in temporalibus declinarc. Ec quia poterat aliquis obijccre Clerlcos exemptos efTe 2 poteftate Principurn,ac per hoc etiam in tem- poralibuspoffeeorum iudicium declinare.vefpon- det,Clericospriuilegio Principumexemptos effey cum alioqui iurc communi fubditi eflent , ficut cz- teri. Digreditur igitur in hoc ca.&r fequenti ad ex- emptionemClericorum,& multadicit,qu* n©» folum a veritate,fed etiam a communi fcriptoruta fencentiaabhorrent. Primum dicit,antequam Clerici beneficio Prin- •ipiiexirnerentur, iure communi fubic&os fuiffe iudi- 17* Capvt XXXIV. iudicioMagiftratuumtemp^ralium.ldprobatdiia plici rationc: primum cx co,quod Clerici, non fo- lum Clericifunt,fedetiam ciuesReipublica? poli- tiv..?j&:citatlibrummeum dcClcriciscap. z8.De- inde cx eo quod ol im fub optimis,& pijffimis Prin- cipibuscaufxClericorum tam ciuiles, quam cri- minales,exceptis caufis Hcclefiafticis, apud pcliti- cos,&temporalesludicesagiubantur,&citatca- put quintumdecimum huius hbrij vbi hoc demon- ftraffefeputat. Adhocrefpondeo,Clericos non folo priuile- gio Frincipam , fed etiam decretis Summorum Pontificum, &,quodmaius efr, diuino iure cx- cmptos fuifTe, ac per hoc exemptos fuiffe * arv tequam Principum priuilcgio eximerentur. QuodautemClerici fint ciues , & pars quardam Reip. politica?, pr#bat, eosteneri ad obferuandas leges ciuiles vi rationis, non vi legis . atque ad hoc probandum ego rationem illam adduxi , qua nunc abutitur Barclaius ad probandum iure communi fubiectos fuifTcCIericosciuili magiftratui : quod nmen inde non recle probatur.Quod vero fub pijs Principibusanteluftinianitemporacaufaeciuiles^ &criminalesClericorum apud Magiftratuspoli- ticosaliquandoagitarentur: dico,inueniri quiderri legcs Principum in Codice,tit. de Epifiopis, & Cle- ricss }qud di fponuntdecaufisClericorum apud fe- culares Iudices terminandis: (ed inueniri etiam Canones Conciliorum eiufdem «tatis, vt Cartha- ginenfistcrtijcan. 9. Mileuitani can. 19. Cakedo- nenfiscan.9.&aIiorum,quibusprohibetur Clcri- cis acceffus ad iudicia fecularia. Itaque pi js Princi- pibusnondum fatis nota , & cxplicata erat exem- pti& dominium temporale.quod Princi- fes\antequamfierent Chrittiani in Cleruis habebant, ipfis tnuitu auferret.~] ha?c ille. Sed vt magis Barclaius miretur, non folusBel- larminus, nequefoliilli,quiinter Theologos, & iureconfultosmaximefauerevidentur exemptio- ni Clericorumjfedilli etiam, qui parum fauereex- iftimati funt,idem prorfus dicunt.hxc enim funt verba Dominici a Soro, in 4 fent.difr. *j. q. z. art. u concluf.6. Papapotuit etiam monfultii Principibw, & dcbuit Clerk os ab ecrum exattionibus3& for$ ex- cipere: cui quidcm exemptioni Princtpes contrauem- re neque&ni.Aicme hoc idem ddcet Didacus Couar. ruuias lureconfultus nobilis Sotum fequutus in pra&icis quaerr.q.v.concl.j.his vcvbis,PGtuit Sum- mm Pentifex Clericos,&eorum res a iurtfdtttiono fe- eulart extmere-.idq^ conueniensfuiti& eft Chrtftiana Reip.non tantkm in lpirttualibus,quod iure dtumo utm erat inslitutumjed ettam in temporalibus . & concJ. t.Quamuis exeptio Clericorum a iurifditttonefecul*- rium iure t*ntu humanofit introdutta.Pnm eps tame (ccularis, vtcunqJunmutpt9nonfoteri: hutc mmu- tiit*ti,aut exepttoni proprijs legtbmjropriaxc at tto* YUAte derogare.Vt&nat er^b laBarclaiuj miran , (i S Bei- S74 CAPVT XXXII. Bellar.dicit,quod fere omnes dicunt , &" nolit ipfe, quafi folusfapiat,idn?^are,quodferenullusnegat. At* i nqu i t, lex Qhnjii nemtncmpriuat iure, domi- rJoquefuo.Vcrimi eft per fe,ac propriei quafi hoci- pfumintendat3nifiahquisculpafuapriuarimerea- tur.Sed tamen dum euehit laicos ad ordinem altio- renvdeft,C!cncorum, non eft mirum, fi confe- quenrer priuec Pi incipes iure,quod in eos habebat, dumefrentingraduinferiore.-nequedefuntexem- plain alijs rebus, tam prophanis, quam facris. E- uehit Rex priuatum hominem, qui iubiec"tus e- rat Comiri , ad Principatum ; confequentcr priuat Comitem luve q;.odin lllo habebat, & forraffe Comitem eudem fubijcit llli Principi iam effedto, cui idem Comes antca iam prserat. Euehit Papa fimplicem Presbyrerum,fubiec"tum aliasEpifcopo inMetropolitanum,acperhocfine vllius iniuria facit, vt qui antea fubieclus erat Epifcopo, incipiat tamquam Metropoiitanus EpifcopoprarefTe, cui pauloantefubieCtuserat. lushabebatMaritus in- fidelisinconiugeminfidelem^ronuertitur mulier ad fidem , cVconfequenter liberatur afubieclione viri infidei is, & fineinhiria vlla lex Chrifti priuac virum infideleai iure,quod in vxorem fuam habe- bat, pari rationeper matrimonium,perverbade prarfenti contracrum, acquirit vir Chriflianus ius in vxorem Chrittianam,&: tamen fiintra tcmpus a iurepr.rlcriptum, velitiilaad profeffionem vic* altions afcedere,& fan<5timonialisfieri,lex Chri- fti priuat vnum iure,quodacquifierat, non per fe, fed conf*equcnter:non enim intendit lex Chrifti virumilIumiurefuopriuare,fed feminam ad al- tiorem gradum eue&am honorarcDcniguc euehi- ciw Capvt XXXijV. %i% {urfiliusfamiliasinEpifcopum,priuatur Pater ip- fiuspoteftatepatria,non vtipfe afficiatur iniuria, fedquianondecetpatremfpirifiwalem fubijci po- tcftati parentiscarnalis. At rurfusobijcit Barclaius dicens: § Deinde cum ipfemet Papa exemptionemfuam^non alto iurcyquam Principum largitate, & benefiaonaclusfit , ( r.am vf aduerfarijfatenturfubiectuserat de iure, & defactg Ethntcu Principibusficut alij Cwes)abfurdum eft di- cere, eupotuijfe liberare alios ab illafubieclioncalio- qm id in eum conuemret3aliosfaltiosfecit:feipfum «3 potuitfaluumfaccre. Refpondeo. Argumentum Barclaij duplici vitio laborat:nam&antecedenshabetfalfum,&:confe- cutionem vitiofam.Falfum in primis eft , Pontifice nonalioiure,quaPrincipum largitate,& benefi- cio,exemptionemfuam naclum elfe;qui enim Vi- carium fuum in terris eum ioftituit, is hocipfo ex- emiteumabomnipofftate Principum rerra?: fed etiafi fubiecl:usiurefu:lJe:Regibus,Yel lrnpcrato- nbiu Ethnicii: non tamcn fequerccur, eumfubie- C/him quoque elTe debcre Regibus, vel irnperatori- bus Chriftianis,nifi ipforum largitate & beneficio eximeretur.N.imcumfic ipfe fuper omnem fami- liamconftitutus,&Reges, acque Imperatores ab coineandemfamiliam coapcentur, vtab ipfo r&. gantur, & dirigantur, certe nulla rariopatitur, vtipfeillisfubijciatur, quibus iurc diuinoprsfi- det.Sed bene habet, quod Barclaiusitainiden- dumputauit Vicarium Chnfti, quo modo perfidi Iudsi Chriftum irridebant:qui tamen vel inuiti Confiteban:ur,multosaChr:fto abipfa morte fal- uos facles fuifle>& facrilege mentiebantur, eu non S 2 p6- ■%j6 Capvt XXIV. potuiffc feipfum ab interitu faluum facere. Tcrti6.Barclaiutdicit,nonefTcvcrHquodrDulti dicuRt,a veteribus (Jortcilijs fuiffe Clericosapo- *eitate,& iurifdictione Magiftratuum ciuilium ex- cmptos;quietiamaddit,Patres,quiinCoHcilijsin- terfuerunt,vetuiirequidem,neCIericiadirenttri- bunalialudicumfecularium: fednon vetuifTe, ne vocatirefponderent: neq; vllo modo prohibuiffe temporaIibusIudicibus,necaufasCIericorum au- dirent: fed nec prohibere vlla rationc potuifle. Acprimumid oftenderc conatur cx Concilio iij. Carthaginen(i,Can.9.vbi fic lcgitur tltemplacuit, vt quifquit Epifioporum, Presbjterorumy Diacono- rumjiue Clericorumjum in Ecclefia ei crimen fuerit intentatum,velciuilu caufafuerit commota^fx reli- ttoEcclefiafticoiudicio , publicis iudicijs purgari vo- kterit^etiamfipro ipfb fuerit prolata fintentia , /•» cumfuum amittat}& hoc in criminali iudicio:in ciui- li verhperdat.quod euicit ,filocumfuum obtinere V9- luerit.Cuienimad eligendos Iudices vndtque patet aucloritasjpfefeindignumfraterno cofortto ittdicaty qni de vniuerfa Ecclejia male fentiendo , de iudictofe- cularipojlit auxilium : cum priuatorum Chrisliane- rum caufas Apoftolus ad Ecclefiam deferri , atque ibi determwariprdcipiat.Uz&enus verba Concili) , ia quibus nihil vidcre potuitBarclaius, pro Clenco- rum exemptione : fed taotum id ait egiffe Patres,vt corum Clericorum leuitatem,& procacitatecocr- cerent,qui poft caufam in Ecclefia tractari coepta, /pretis,& reli&is Iudicibus Ecclefiairicis , laico fc arbitrio,iudicioquecommittunt. Atnosmultavidemus in huius concilij verbi* pro cxemptione Clcricorum.Primum cnim apertc* damaant ffT Capvt XXXIV. damnant Patres recurfum ad iudicia fccularium Magiftratuum.-quodcertenon facerent, fifecnla- resMagiftratusomniexparte legitimiludicesEc- clefiafticorumfuiflent.quarcnimculpaeratappel- lareaiudicio Epifcopi ad iudicium Pr*fidis pro- uincia»,velipfiusPrincipis,fiPrxfes vel Princeps legitimus iudex erat,non folum Clerici, fed etia E- pifcopi? Deinde Concilium refcindit fententiatn Iudicis fecularis contra Clericum latam,dum iudi- cat,vtincriminaliiudicio Clericus a feculari iu- diceabfolutusamittat locum fuumj &in iudicio ciuili,perdat quod euicit , id eft, neutri profit fen- tentiainfauorcmeiusaludice feculari pronucia- ta rquamuis autem ha?c loco poena? decernantur; tamc iniufta fuiflet pce-na, d crimen no fuiifet Cle- rico fecnlare iudicium agnofcere. Denique quia Barclaius dicit, Concilium reprehendere foliira eos Clericos,qui poft inchoatam caufam in iudicio Ecclefiaftic©,eamtransferuntad iudicium fecula- rium poteftatum, quod iniuriofum videri poteft Ecclefiafticis Iudicibus: audiat Mileuitanum Con. cilium eiufdem a?tatis,& in eadem Africa celebra- tum: ficenim loquitur,Can.!9.P/4quiper iniuria btxcticorum adcuriam deuotifunt, abfoluantur ; & ie c£ter§ adfmilttudinem Orientis minime adcurias dfu$centur,fedimmumtateplenifimapotiantur.h$c ilie, qui cum abfoliue prohibeac Clericos ad cu- fiasdeuocari, &velitDler.iffimaimmunicacepo- tiri,& nihil omninb excipiac,mar.ifeit.um eft,eum vclle, vt neqjad ipfius Principis curiam deuocen- tur:no enim effec plenif lima immunicas,fi princi- pali poteftati efset obnoxij. Similis eft lex Theo- dofij. Capytxxxv. tf 7 dofij,& ValetinianiCod.Theod.Iedt. \h. deEpifc. & Clericis,vbi fic lcgimus , Clertcos, tfuos indtfcre- tim adfecuiares ludices debere deduct mfauslut prafumptor dixerat, Eptfopalt audientia rcferua* tnus. Fas enim non csltvt diuini muneris Miniftrt tenu poraltumpateslatumfubdantur arbttrio. i n qua lege durtl nihil excipmir, omniacomprchcndi viden- tur, nififorterrincipispoteftas, temporalisdici non debeat.Ipfe quoque luftinianus Noutllaoclo- gefimatertia^qua? faepeab Aduerfarijs citatur,qua- fi in ea Clerici in criminalibus exempti non vide- anturaforofeculari : habet hxc \crbz,Priusbuns JpoliariaDeo amabilt Ipifcopofacerdotalt dtgwtate, &ita/ub legumfierimanu. Vbi videmus,Clcricos, dum Clerici permanent, non efTe fub poteftate le- gum, iedfolumpoireaquam Clericalihonorepcr Spifcopos pnuati fun t: ac per hoc non fol u exera- ptosefTe,duCleiicifunt, apoteftate Iudicuinfe- rioru,fedabipilsPrincipumlegibus,qubdadcoa- clioncm attinetratquehoc cli quod Conciliu Co- ftantienfefciT.3i.dixit, LaicosnullaminClerico* iurifdidione,velpoteftatchabere. Etcertcnorai- ne Laicoru Principes etia fupremoscoprehendir, ciim &ipfi Laici fint.Deniq; , vtalia multaprete- ream, Imperator Fridciicus Sccundus in prima fua ConititutionegeneraliterloquirAir,dumait,ifm ftatumuS) vt nuUusEcclefiasltcamperfonam incru minali <\udftioneyvelciuilt trahere adtudiciufeculare frdfumattcotra Conftitutiones Impcriates, & Cane- tticat fancliones. haec ibi. Per fecuiareautemiudi- cium non intelliguntur iudicia folum ludicum in- feriorum, fed etiam fupremorum, cum omnia firt arque fcculana . Atquc r c ipfa Oc obferuan vide- mu(4 m cafvt gxxv. mus, vfci ftcrorum Canonum reuercntia viget. Ad quintam propofttionem , quae txzt^nonpottu iffe Principes fupremos eximereClericos afuaRegid poteslata refpondcmus, id manife&e falfum effe. Nam etiamfinonpoffitfummusPrinceps, omnes qui in Regno fuo degunt ab omni poteftate fua ex- imere,niiiprincipatufeabdicet, tamenpotefrali- quampartempopulifuiabaliqua parte poteftatis iuxy veletiamatotacximere, &fimul verePrin- ccps dici, & effe. Proprium enim fummi Principis eft, tributumapopulofibifubiedoexigere, vtA- poftolus docet ad Rom.13. idcb enim,inquit,& tri- buta praslatk : mhuslrienim Deifunt, in bocipfi firuientes: & potefttamen Rex, quosvultinfuo Regnoimmunesatributisfacere. Diciturenimli. i.Rcg.cap.17. QuipcrcuJferitPbilittdum, ditabitcu Rex diuittjs ?nagnis,& domumpatris ciusfaciet abfy tnbuto in l/racl.Sic etiam fi magnus aliquis Rex 111 medio Regno fuo ciuitatem vnam, vel liberam fa- ciat, velalicuiabfolutedonet, nonideoRexdici nonpotcrittotiusRegnifui, prarfertim ficiuitare illam protegat,& defendat j & ciues illi leges Re- gnifponteferuent:ficigiturpotueruntReges,Cle- ricos in fuo Regno dcgentes eximere apoteitatc fua regia, tk Rcges tamen dici , cV elTe non folum Jaicorum,fcd etiam Clericorum,qui le^es eius po- Jiticas libere feruantj& caufas quas cum laicis ha- bent,cum actores funtadtribunal ipfiusdeferunt: &'iudicio, acfententiaeiusineiufmodi caufisac- quiefcunt.EtquoniamRexprodefenfione non fo- Jum laicorum , fed eciam Clericorum laborat, & vtgilat,ideo non folum laici, fed etiam Clerici ho- noremei deferunt , qui Regibus dcbctur, iuxta pratce- Capvt XXXV. ii} prf ccptum Apoftoli Vctri3Deum timete}Regem ho- norificate. i.Pet.i. Denique pro Rege Deum orant, vtApoftolusmonet i. Timoth.i. dicens, Obfecro igtturprimum omniumfieri obfec rattones3orattcnes, poslulattones,gratiarum attionespro omnibtts homi- nibus,pro Regibus, &pro omnibtts}qui infubitmttate funt: necfolumproRegibusgeneratim precesad Deumfundunt,(edinfpeciedicunt,^r(?Rf^«oy?ra N.velpro Imperatorenoflro N. § j4r,inquit Earclaius,ow«/4 membra debent fub- ejfe capitii& oitineS ciues Rettorictuitatis, ita vt ca- put,& rettor in omnia mewbra,& ciues animaducr- terepofiit : funt autem Clerici membra corporis poli- tict,&ciues terrena ciuitatts,quoadtemporaiia. Refpondeo.IncorporenaturalinectfiTeeftjVto-» mniamembracapitiiubfintj quoniamin eiuimo- di corpore locum non habet exemptio. Sed in cor- pore.politico, inquolocum habetexemptio, non eftnecefie, vtomnia membra, ideft, omnesciues proprie fubfint poteftati capitis,id eft,Rectorisjac perhocnoneftnecefle, vt Principesinomnesci- ues animaduerterepoffint, fkut non eft necelTe,vt omnesciuesfoluanttributa, neque vt omnesar- misRempublicamdefendant;fedfatiseft, ficonfi- lio,vel adhortatione,aut precibus apud Deu Rem- publicam temporalem iuuent. At perturbabitur Refpublica,fiClerici leges Principu impune iranfgre- diantur. Refpondeo. Non impune trafgredientur,* quoniam ab Epifcopo fuo , velPontiriceSummo coerccbuntur. At Carolus V.vocauit ad trtbunalfuti Hermannum Archieptfcopum Colontenfem . Verum eft,fed vocauit vtPrmcipem Irnperij.Eundeenim adfuumtribunal vocauitPaulus Ill.Pontifex, vt T Archie-" 19» Capvt XXXV. Archiepifccpu, eodem tefle Surio* in eodem Ioco, qui Suriuspofieafcribit, anno 1547. iuffuSummi Ton tificis, & Imperatoi is Hermannum loco motii fuiffe . Sententia verb depofitionis a Pontifice lata efi: . quamautemfuentCarolusV.diligensobfer- uator EccIefiaRica? immunit^ tis,ex eo potefi intel- ligi,qubdannofalucis 15*0. decectaacrocieonfpi- racioneaduerfuseund.:mCarolum, in quahccle- fiaftici nonr.uDi mrermifti erart:Carolus rn laicos «nimaduertit.Hcciefiurticos, fuperioribusEcclefi- afticis puniendos remific. ceflis Molin. lib.4. c. 21. deHii;.».prirrog. Addebat BarcIaius,efTe qua?dam delipi efse docet Nauarrus in cap. Nouit> de Iudicijs,notab.6, cum,3o.Qucdautemidemetiam fateantur, &do- ceantilli, qui exemptionem arbitrantur noneffe de iure diuinojperfpicuum eft ex Francifco Viclo- ria,Rele<5c.de poteftate Ecclef.q.6.propof.5.ex Do- minicoaSoto,in4.di(t.25.q.i.art.2.exMartinoLe- defniioin quartum,parte 2.q.20.art. 4. ex Domini- Co Banncs in 22.q'.67.ar. i.& ex Didaco Couarruuia pracl:.q.ca.3i.co;:cl.% & 4.cuius verba,vtetiam So- ti,capitefuperioreadduximus.Hincfoluiturqua;- ikio , quam Barchius in extremo capite infolutam reliquit , liceat ne Principi priuilegtum exemptionis ClericorumreuCcarc . RefpondencenimDoctores allegati,nullomodo iicere. PEfENDITFR SECVNDA, ET tertiapars rationis quint&principalis pro potcftateFcntificis Maxi- mi in tcmporalibm. Capvt XXXVI. IN capite tricellmoqnarto Barclaius poft Ion- gam digreffionem de exemptione Clericorum, redit ad oppugnadam fecurtdapartem rationis me^principalis, cjpropoiueratinitiocapitis tri- ^cfimifecundi. Atgumencu meu hoc erat , Paflorfr T * munm i?i Capvt XXXVI. tnunus esl Arietes furiofos , atque ouile deslruentes feparare, & recludere : Princeps autem eft Ariesfu- riofiu, atque ouile dcfiruens , quando eft Catholicm fide,fed adeb tnalus, vt multum obfit Ecclefu, & Reli- gicni,vt fiEpifcopattu vendat,Ecclefias diripiat, &c. Ergo poterit Paslor Ecclefu eum recludere, & in or- dinem redigere. Ad hoc argumentum refpondit in iJlo capite tricefimofecundo Barclaius, totum argumentuni poffe concedi, quoniam ex eo nihil aliud efficitur, nifipoiTePrincipem malum, & Ecclefiarnoxium feparari a gregis confortio pcr fententiam excom- municationis. Nosveroeam refponfioneminca- pite xxxiij. refutauimus, ad quam Leclorem re- mittimus. Nunc igitur in capicetricefimoquarto Barclaiusha?caddit: § Adargumentum,inquit,nuncreuertor,quod ca~ phu tricefimifecundi initioprtpofitum esl, & refpon- deo , nihtliliud ad bonorum quorumlibet temporaliu, nedum adRegni adempttonempertinere. Certum e- tiim esl, & certo certim, excommunicationem, qua folafeparantur , & exciuduntur peruerfichrisliani k confortiofidelium, & (.cmmunione Ecclefia. nemini f>atrimonium,& bona temporalia auferr e.^hxc ille, qui poft multa verba in hac re explicanda con- fumptaconcludit , fi non poffit Papa per excom- municationem adimere patrimonia priuatis ho- minibus,mult6 mi nu< pofie per eande cenfura pri- uare Rege$,ac Pnncipes Imperi;s,atque Regnis. § Nunqutd,inquit , pius eipoteslatts in Prtnctpes, ejuam inprmatos, Dei lege,trtbutum effe conslat?auP nunquid Priwipibu$,quamprmatis durtore , & dete- nore conditione esl vuundum, yt quod Ecciefia iu friiuu Capvt xxxvi. %n friuAtum nequeat , id in Vrincipempofit exerceref] Refpondeo. Cum dixi, Arietem furiofum pofle per Paitorem feparari , & rccludi , non int^Ilext per feparationem, &reclufionemfolamcxcom- municationem, fed excommunicatione,& depofi- tionem: quemadmodum enim Paftor non folum feparat Arietem a grcge , fed etiam recludit qua(i in carcere, vt non ampiius gregem ducat : fic Pon- tifex fummus Regem deftruentem Ecclefiam, nori folum feparat per excommunicatione acommu- nionefidclium, fedetiamdeponit, &inordiner» redigit,vt non amplius populos regat.ltaqj tota il- la longiffima difputatio,qua Barclaius probat,per cxcommunicationem non priuari homines pro- priopatrimoniofuperuacaneaeftj neqj vimar-gu- menti noftri Barclaius affecutus efhquemadmodij ctiam vocem, recludere, expofuit per voce,exclu- dere,cum exponcnda effet per vocem, imludere, vt cap.33.docuimus. Addo prarterea magnum effe difcrimcn inter priuatas opes, & publicam iurifdiclionemj vt etil inter fubftantiam, fiuc diuitias, & poteftatem,fiue au&oritatem : poteft enim homo afiquis pauperri- mus effe priuatis opibus, & iurifdidtionem publi- cam atqj ampliffimam habere : & poteft contra di- tiffimuseffeauro,atqjargento,agris, &vineis, & armentis: & nullamhabere in alios homines poli- ticam poteftatem. Exquodifcriminefit, vtquam- uisexcommunicationon priuet patrimonio pro- priot& opibus,& diuitijsjpriuet tamen iure,& po- teftatecommercijhumani,elec'tionum,& contra- &uum, &fimilium; &fimulimpediatpublicam ftrcnfem iurifdi&ionem : neqj cnim licet excom- T i muni- t*4 Capvt XXXVI. municatis forenfia iudicia excrcere, audire can- fas,fenrentia ferre,in fontes animaduertei c, vc fu- praprobauim^exca.4i/>r0£4w/«,defen.&reiud. Quamuisautcexvi icliusexco.nmunicationis, nifi in cafu herefis,& apofhli,r,non fequatur amifr ijo Regni, vel rmpcrij : tamen fummusPontifex, qui potcft cxcommunicando fufpendere turit diclionem, vt diximus, poteft ctiam deponen- 4o priuareomni iunfdi&ione, & poteftate Regia: quse vtinprolegomenisoftendimus.communiseii Doctorum,& Ecclefiar ipfius fenrentia. Nec tamen hinc fequitur,plus habere poteftatisPor.tifieem in Principes, quam in priuatOoinam priuati non pof- funtdepfrnia Regno,quia Regnum non habcnt,no quiaminuspbnoxij/intpoteftati fummi P:ftons: $c tamen poffunt efiam ipfi priuari rebus,quas ha- bent;qu6dfitcum pcenapecuniaria,autexilij, aut carceris,autaliacorporalipcenamulcl:antur: fal- fum enim eft, quod Barclaius nimium fa?pe repe- tit, corporalem p^nam in folius politici magiflra- tus poteftate pofitam efle:cuius contrarium praxis oflenditjprapfcrtim in tribunaji fancti officij. AdditpofteaBarclaiusaliamrationc,quainformai fyllogiflicx ratiocinationis ho modo difponit. Summus Pontifex non habet nunc maius imperium in Vrincipcs temporales^quam habuit antequam iffe ejfet Princeps temporalis: Atqui antequam effet Princeps temporalis, nuUum in eos temporale imperium vllo modo habuit: ILrgo nullum nunc quoqtie in eos vllo modo babet. £t quoniam propofitio manfefta videtur, 'pro- t?at affumptioncm hoc modo. $emo inferior, &fubieclmhabetimferiummfuum Jufcri*- CAPVT XXXVI, i9i fupfritrm* & dominurn, vtpofit eumiudkdrein eo Ipfi in quo cst ei fubtetttHX Tapa & lmperatmbu$3qu4nl um ad tempe- ralia infert v.&fi: biettw: Ergotmbdietmecf temporale imperium, vt pcfiit ess in temporaiibus iudtcare, Rcfpondeo . Afiumptio prioris fylogifmi falfa eft , proindfetiamfalfacondufioeft : $iq: fummusPontifexius.rJodhabet in teraporalibus fupraRcgeSj&PrincipesChriftianos, n.on acqm- fiuite}cPrincipatutemporali,quera ftunc poffide-:, fedhabuitaChriito,quandoabeoaccepitpoteita- tem ApoiioUcam, & fupremam fupraomnem Ec- clellam,vtefretipllus Vicaiiusyep.eralisjCmut,^ Rector, cVPailor, &IVincepsomniumfidelium« fiuamuis enim, vt faeps di&um eft, ea poteftas in fe fpiricuaksiit, tamen exrendituradtempor?.liaeo modo, quofpiritushumanus, quamuis vere, & proprie fpiritus fit,non corpus, vel corporal is; ta- men regit membra corporis,qui prsfidet, & e.i ca- ftig£t,&' punit, prout ad falutem expedire cogrof- cit.Quai e probatio aftumptionis in pofterioie fyi- logiimo,nullasvireshabersnamairumptioquoque fyllogifmi pofterioris eil falfa,ac per hoc cft ctiam totiusiyllodfmifalfaconcluiio: fiquidem falfum eft, fnmmum Pontificem fuifTe vnquamRegibus, & Imperatoribus iure fubie&uro: neque idproba- uit Barclaius,quod vt probatum affumit, j*r,inqtiit, aduerfarij dicunt, exemptionemperfo- narum Ecclefiafiicarum iure humanowtroduclaejfe. K.efpondeo.Bellarminus;qui eitatur in margine, non dicit iure humano foium , fediurehununo, ir T j> 4 & di- 59* Capvt XXXVI. &diuino.Deindeilliipfi, quiexemptionem Cle- ricorum dicunt efle de iure humano , addunt eam, quoad perfonas , efie valde conformem iuri nati- rali,&diuino, vtperfpicuumeftex Dominico de Soto in 4.d:it.zf.q.i.art.i. concl. ?. Prarterea ijdem auctore5,qui negantexemptionem Clcricorum ef- fe de lure diuino diferte affirmant, fummum Pon- tificem potuiife,& debuiffe eximere Clericos,etia Pnncipibustemporalibus inconfultis: neqspoffe temporales Principes contrarium fuis legibus co- f>ituere,vtfupranotauimus,exVicloria, Soto>Lc- defmio,Bannefio,& Couarruuia : falfum eft igitur quod tpt verbis inanitjus hoc loco Barclaius repe- tit deexemptionefoloPrincipumpriuilegio , & munere Clericis conceffa, Tranfit poftea Barclaius ad tertiam partem ra- ttonis quinta» principalis pro poteftate fummi Po- tiricisintemporalibus, omitto enimquaeipfere- petit ex cap.xv.qua ibidem refutata funt.fic autcm loquitur. Superesl fupremum Bellarmini argumen- tumfm quo refutando non multa opera opus esl. Ter- tium, inquit, argumentum esli Potell Paslor, ac de- bet cmnes oues itapafiereyvt eis conuenitiergo potefi Pontifex Chrislianis ca iubere , attfc ad eO: cogere ad qu& quiltbet eorum fecundum slatumfuumtenetur; id esl , fingulos cogere , vt eo modo Deofiruiantt quo fecundum ftatum fuum debent : debent autem Reges Dfiofermre defendendo Ecclefiam , puniendo^ h&re- ticos,&fiinfmattcos : ergopotesJ, ac debet Regibus, luberevt hocfactat,& nififecerintt etiamcogereper extommunicationemialiasife commodas rationes. A acfola,vim pcrfuadendi non haSeant, ta- tnen addita firtnibribus argumentis, non parum iu- liant ad rcm,4c qua agitur , confirmandam . Itaque cof.icluiionem Sanderi quxcommunis eit inter o- mnes Carholicos fcriptores aduerfus Barclaium, cuius manus funt contra omncs , vt fcriptura de If- maeIeloquitur,defendendam mihidefumpfi, & fi- iriuladea,qu£ proprie aduerfus mea fcripra Bar- claius obiecit,rcfpondendum mihi cffe iudicaui, Igitur in capite tricefirao feptimo refert argumen- tummcumprimum ab exemplo, &r figura veteris ttitamentidu&um.hycautemeft argumenti fum- WZ-Q.ZW Rex in lib. i.faralip.cap. 16. cum SaceiAo- tum ojjicium vfurparet , & d SacerAotibus repulfus tHnacjuiefceret) oonttnuo lepra Aiuinitus percujfus fuit,atque iuAicio SacerAotumfiparatus d catu popu- h >fi orfim tn Aomofilitaria habttauit vfife ad obttum: ex yuofaftum efi%yt Re^ni aAmimslrattone priuatus fuerit CAPVT XXXVI. 199 fucrit, &filw ipfius in ciuitatepopulum iudicauerit. Hinc argumentumetufmodt tonficitur , Si obleprani corpovJtmpoterat sacerdos olnn Kege:n iudicare,& Regnopriuare : quare idnonpoterit nunc propter ie- pvsmJbiritua!emttdeft,pvopter hi.reftm^quapev leprZ fgurabatur^vt S.Afiguslinut docet lib.*. quaft.Euang. qudsj.40.pr4/eri itntkm .Cor. 10. Paulus dtcattc$nti~ gtjfe Tuddh omma wfigurami Adhocargutnentu nrefpondetBarclaius,iudi- cio Sacerdotum fuifle Regem Oziam, propter Je- pram fepaj acum a reliquo populoj & codem mod« pofil nuneRegcm indicio fummi Pontificis prop- ter h>Tefim feparari pcr cxcommunicationem & ca?tu fideliummcgatartcm fuifTcRegcm Oz;a Reg- fiopriuati:m,&propttreaetiam negat,poile Rege aPoinificepropterh#rcfimRegno priuari. Quod autem non fuerit Ozias Regno priuatus, probat c* eoquod fcriptura teftatur anno ^etatis fexcodeci- mpregnarecocpifTe,&quinquagintaduobus annis rcgnaffe.4.Rcg. if .& i.Paralip.itf.pioinderegnafTe ab annofcxtodcciinpYfqueadmprtem . Idem ctia probatexeoquodcadem fcriptura dicit, loatham filius Regu gubernabat pa!atiumt& rexit domam Re- gifs&iudicabdipopuUimterr*: hinc enim colligi- tur,filium Regis non au&oritate propria,fed nomi- nePatris fui rgrotanrisRegnumadminiftrafTeihec Barclaius. * Refpondeo.OziasIepra pcrcuflfus retinuit qui- dem nomen Regium,fed inanc: filius vero eius finc Regio nomineRegnum cum plena poteftate admi- niftrauit.id Yerbisdifertis teftatur lofephus libro c. Antiquitatum.cap. 1 i.Ybi dicit, Oziam priuatum) vixifTeiadomofolicaria, & iilium eius Rempub- licanp joo Capvt XXXVII. licam adminiftralfe.quod idcm fatis aperte indiea* fcriptura,cum air,F//i«* Regis iudicabatpopulum tev r*:nequeaddit,ideumfeciiTeiufTti Patris, aut Pa- tris nomine; neque totoeotemporequoRexper- euffus lepramanfit in domo folitariajvllam^par- tem regiminis ad eum vllo modo pertinuiffe . Atq; hoc intellcxi,cum in argumento dixi, coa&um fu- ilfeOziamrilioRegnumrenuGciarerper Regnum enimnonvocabulumRegis,fed audtoritatem fig- nificaui : quam aufboritatcm Pater non retinuit, fed priuatus vixit,vt Iofephus Ioquitur.In hoc igi- tur vis argumenti ab exemplo ducli pofita eft,quod cuemadmodum Rex Ozias lepra percuflus iudicio lacerdotum coa&us eft habitare in domo folitaria, cVRegni adminiftrationedimiffa priuatus viuere; fic etiam Rex harreticus,iudicio fummi Sacerdotis per excommunicationem fcparari poffit a coetu piorum,non folum quoad Sacramentorumj & pre- cum communicationcm , vt Barcjaius admittit, fedetiam quo ad forenfe iudicium, & Regni admi- niftrationem,quodBarclaiusnegat. AtOzJA relittii tfi nomenKegtum. Verumidquidem, fed non ideo nomen R«gium relinqui debet homini propter he- refim excommunicato, atquc depofito : nam lepra fpiritnalisdeterioreft lepracorporali: &facerdos Chriftianus prajftantior eft Sacerdote Leuitico , & res figurata perfe&ior eft,quam fit ipfa figura.fic e- nimAgnusPafchalisparnonerat Chrifto crucifl- jco,& manna inferius eft Euchariftia, & Circucifio baptifmum non a?quat. Q^od autcm Bardaius difputat de dirrerentia auc"tor itatis rcgnandi , Sc adminiftrationis R#gnif aon facit ad rem,eum quia Ozi+* non fola adouni- itau capvt xxxvir. 3«i flratione,fed etiam auftoritate priuatusfuifTe di- cendus efr, cum Iofephus dicat, eum priuatum in magnomoerore vixiffe pofl acceptam plagam lc- prse: tum etiam quia Barclaius non concedit , Regc hfcreticiimpofTepriuariadminiftrationeRegni.fic cnim ipfe Joquitur p2%.i\i.§QuodaHtemdtxi,Pat>a poffefiparari Rcgem b&reticum a commumone fiae- liumper excommunicationem , de (eparatione jpiri- tttali ammorumjion corporum intelltgendum e!itfub- dttt enim Regi excommumcato obfequium denegarc tiondebent:~]hxc ille,qui fine dubio,vt etiam fupra docuit,non pcrmittit poffe per Pontificem interdi- ci Regi hxretico admimiti atior.em Regni, & cura- toremillidari,vtipfefatetur,datum effe Regi O- ZjefiliumCiiratore.Qiiarefalsopofteadicirjfigura Oziaclepr£,feparationis,belliliimeconuenirecum Rege,haerefi,& excommunicatione : dc ex hac figu- ratemporalemPontificispoteflatemomniriOficli- tiam,vfurpatam,atque a ir.re diuino a! ienam often- di.Qnomodoenimriguracum re figurata concor- dat,fi in figura ponitur Rex coadus habitarein do- mofolitariaj&negotiaRegninulIatra&are: in re figurataponitur RexJibere in Vrbe Regiarefide- re,& ius dicere,vt antea faciebat? Et fi veritas figu- rarrequirit,vtnihilminus, fedpotius aliquid am- plius in refigurata reperiatur , quam in ipfa figura. & ideb neceffe efr, vt Rex harreticus per fententiam Pontificisadminifhatione Regni, 6V ipfa quoquc jLudroritatepriuetur , quo naodo ex hac figura tem- poralis poteftas Papa? fictitia,& vfurpata ,'& a iure diuinoalienamonftraturfManeat ergo argumen- tum noftrum ab exemplo appofite duftum effe: fiequea£arclaiopotuitfeconuelli. DE- j.t Cafvt XXXVIII. VEFENDITVR SECVNDVM EX± tmplumpro potesUte Vontificisin temporalibw. Capvt XXXVIII. PRopomtdeindeBarcIaiusin capire trfcefimo»' oftauo fecundum exempluni a nobis addu- dhimexIib.i.Paralip.ca.*}. Vbinarr2cur, A.- thaliam Reginam fauentem fuperftitioni)&' idolo- latriarBaala^onuficeloiadaRegnojcV vita fiiifTe priuataai,&rIoasRegemineiusIocum inflitutiim.' Adhoccxemplfi refiit^ndumfternitfibi Barcla- iusvia digreffiunculaquadam.exronficlis rumori* bus,& lolitamaledicentia in pontifices. Scribit e- nimhocexempIumameallatum,neindiIigentia?t aut praeuaricationisapud Si xtum V. Pontificem ac- cufarer, fi illud ab alijs antea notatum omifif- femJVtegomuko antea quam Sixws V. Pontifer crearetur, haec fcrrpferam , & infcholisdiclaue- t am: deinde, fi tam multa alia exempla prarter- mifi, quae in Sandero legeram , vt Barclaius ipfe te- ftatur,cur timere debui offenfionem Ponciflcis, fi iftudvnumprxtermittere> Qnod verb addit Bar- claius,Sixtum V.in animo habuiffe ordinem Iefui- tarum ad arctiorem formam viueridi , atq; ad cei tu veftimenti genuscogere;fabula?funthominum o- cioforum:cV mirum eft Barclaium in his etiam nu- gisrcferendisvoluiffettempus ceniumere. Qiiod vero adiungitjBullam eiufdem Sixti V. qua Ponti- rhuffanaeAcademiajperpetuus Rectoratus Iefuitij adducitur,fuppofititiam,vel obreptitiam videri, 6cquamuisYcrefitaSixto conceffa, valere tamert { noa CAHT XXXVIII. }6| «on debere, quia ftatim ab eiuscr eatione fuerit im- perrata: non iam ad fabulas,vel nugas , faA ad caltf- nias,& maledicentiam perrinet: quafi non potuerie idem Pontifex toto ilio quinquennio , quo Pontifi- catum gefrit,eam buILm reuocare, fl fuppcfititia, aut obreptiiiam,au: fraude extortam didiciffet. Sed his omii~fis,adexemplumIoiad£Pontificis Athaliam Reginam exautftorantis , refpondet Kar- clains,exemp!umilluiadrem nor. facerejquodA- thalianulloiure regnaret, {cd immani tyranrude per vim,cV fcelusRegnum occupaiTcc. Atverumqutwc-Tjei^initiumRenni AthaliaJty- ranmcum,cV violentum fuirTe: feucumannisfex quieteregnauerir, crcdibileeff ,pcpummconfen- fu fuo Regnum eius approbafi>,pr*fertim cu igno- raretur fupercfleadhucvnuexfiljjs R.egis defun- dti,& famaelTer,oesomninc interijife . Ntqueno- uum,autinfolitumefr,v:iniiaKegroriun fintvio- lenta,cVtyrannica, & tamenpauib poitconienti- entepopulo Reges legitimi habeantur. lpfe cer- te Auguitus, qtii Imperaror optimus habituseft, Rcmpublicam miufie initio oppreffit,4: Principa- tumfibiarmisviolenter vfurpauit. Otho Galbarn occidit: VitelliusOthonemeiecit: VefpafianusVi* telliumjcV omnes tamen Imperatores aSenatu,po- puloqueRomano falutatifunt. Quidatrocius, qua quodPhilippusgeffitjCum Gordiatuun Imperator» legitimum fufhilit,& Imperium eius lnuafic ? 6V ta- nicnipfeqUOquelcgitimus Imperator habituseft. Mitto Odoacrem Herulu, Gothos,eV Longobardos inuaforesIraliarjcValiospro^einnumerabiles^qui per vim Pv.egna occuparu>,cV poilea tame acceden- icconfenfu populoru Reges legitimi habiti funt M $JTVR TERTIVM £X- emplum allatum propotellate Summi Vonttficis in temporalibus. Capvt XXXIX. TErtium exemplum attuleram ex S. Ambra- fio, qui Theodofium Imperatorem excom- mur-icauit propte» caedem , quam 1 heffaio- nice itimis crudeliter feeerat: deinde coegit eu » vc kgem €ap vt XXXIX. *»/ lcgem ferret,ne fententia? latae dc Garde , aut publi- catione bonorum rata? eflent, nifi pofl triginta dies a pronuntiatione fententia^nimirum vt fi quid per iracundiam praecipitanter diclaffet, iotrafpauum illudfedatopeclore reuocaret. Ex quo cxemplo collegeramabfcpiicopo Mediolanenfepoi-uifTeiu- dicari Imper;:orem,qui apud Mediolanum fcdcm habebat. Ex quorurfus deduxeram, fihoc potuis Epifcopus, qi.iantb magis Princeps Epifcoporum Papa? Adhocexemplumita refpondet Barclaius, vc primumadmittat,fcpifcopumpoiTe cognofcere d« crimincPrincipisinforoexternoEccJefiJitico,& illudpunire poena EccJefia(tica,qualis in primis excommunicatio eft: Sj hoc modo cognouiffe Am- brofium caulam Theodofy de carde, vt peccatum c- rat,&eundc:nTheodofium reum faftum excomu- nicaffc: deinds concedit, ab Epifcopo Ambrofio imperatum fuifTe,vt Theodofius Jegem illam ferree inpoenitentiampeccati commiffi,finequo poeni- tentiac fructu vel rtgno,cum ab anathematis vincu- lo non foluifTer.Ex his verb colligir, S.Ambroiium naDUifleinTheodofium fpiritualemiurifdictione, non aurem temporaJem,aut politicam. AtegoexempIumillud,quodattinct rdexcom- municationem,non attuli aduerfus feard aium, qui nondum orbi terrarum innotuerat : fedadiVerfusa- Jtios,pra?fertim AngiosCaJiuniilas, qui negatPriri- cjpern fnpremumexcOTnmunicari poiTe a Summo Pontiike, vtl Summutri Pontificem i ha ->ere in fupi u.<»s Principes iurifdi:tionei;i vel potrita- tan.Quodvercrattinet adlegem politfcam v|.;ara ThsoQOliuscAAmbrofi) prarccptotulit, non vti- V yuv 3o 6 Capvt XXXIX. Vciquenegamus,eamad fru&um poenitentia» per- tinere,&: a fpirituali poteftate Epifcopi fuifle iira- peratarmfedoftendere voluiraus,pofTe Principc* Ecclefiafticos,nou folum in foro internoconfcien- tia%fedeciam inforo externo Ecclefiaftico difpo- nerc de temporalibus,vt ad fpiritualia ordinem ha- bent.Cerr.eenimquapoteftateS.Ambroftus potuic Theodoftum cogerc, fi a vinculoanathematis folui veilet,ad legem illam politicam ferendam : eadem poruit eundem cogere ad aliam legem politicam faluti animarum necefTariam,ferendam,nifi vellet anachematis vinculo alligari. Ex quo manifeite colligitur,muIt6maiorerationepotuifTePOfttifice Maximum.', Ecclefia? vniuerfajpraefidem^impcrare Principibustcmporalibusfub anathematis pcena, vel leges politicas fpirituali bono necef&rias fe- rant, & contra, vt eas abrogent, quaefpirituala bonum impediunt : atque hoc modo fpiritua- li poteftati, temporalem poteftatem effe fubie- clam. DEFEJXDITFR EXEMP LV M quartum. Caht XL. QVartum exemplum defomptum fuitexpri- uilegio S. Grcgorij monafterio S. Medardi conceffo, quod habetur lib. 12. Epiftolarura excremo,in quo leguntur ha?c verba, Stquis Regunt, Antiftttumjudicum, vel quarumcunque fecularium per/onarum buius Apoftolic<&, & noftrs. praceptionu decrctAwUHerktCuiuftunque dijptitatw , velfublu tmut* Capvt XL. |oy v mitatisjit,honorejuo priuetur, &c. Ec fi m il ia haben- cur in alio priuilegio eiufdem S.Gregorij lib.u.cp. i«.ad Senatorem Abbatem. Dehoc exemplo fic loquitur Barclaius. %Si vi- ueret hodie B.Gregorius , &fuperiora verba eo fenja accipi intelligeret3quaftipJipote$latem habuijfetprt- uandi Reges fuo honore, & dignitate: exclamaret profeclb calumnioftm effe interpretationem, &Ji mnquamtaie quid,velper fomnmm cogttafe: ea ve- rb qtu altbifcripta ab eofitnt,fidem abrogant huic ex- pofttioni.Juntigitur ifta , non imperantis , fed impre- cantis verba3quibiis admonet , & adiurat omnegenns bominum, nepriuilegium afe datum violent : qued ft violauerint,beum vmdtcem fore , qui eosfuo honore priuet.quodgernu admenitionu & imprecationis nunc femper addifolet extremis BuUarum 3& conslitutio- num Pontificiarum,hoc modo, NuUtergb bominum liceathancpaginam, &c.fiquisautemhoc attentare prafumpferit , indignationem omnipotentis Dei, ac Beatorum Petri, & Pauii Apoftolorum eius incur- rat,f\ue, quod idem eft,fi nouerit incurfurum. Refpondeo. Interpretatio verborum S. Grego- rij,nonmeaeft, fed alterius S. Gregorij dignitate paris,& fanclitate non multum inferioris.Sanclus, inquam,Gregoriusv*Il.PapjinEpiftolaadEpifco- pu m Metenfem, qux eft vicefima prima libri ofta- ui,hunc locum S. Gregorij adducit ad probandum iureafefuiffedepofitum Henricum Imperatoremi B Gregorius, inquit, Papa Reges a fua dtgnitate ca~ dere slatutt, qui Apoftolica. Sedis decreta violare prafumpfirint3fcribens ad qttendam Senatorem Ab- batem his verbis. St quis verb Regum, &c. Quod V i fi*. .•S C a f v T X L. jtB.Cregerius, Dollor vtique mitifimm^eges^quift^ tuta vir'larent,non modo depenifedetiam exi ommu- nkariytitfy inaterno examine damnari decreuit: quis nos Hctmcum non folum Aposlobcorum iudiciorum contemptorem, verum etiam ipfim Matris Ecclefit, quantuminipfo esl concuJcatorem, totimque Regni, & Ecclefiarum improbfimum pr^donetn, & atro- (ifimum deslruclorem dcpofitfje , & excommunicaf- fereprehendat,nifi forte fimilis eius? ha?c ille, cui Barclaius fi cedere noluerit in interpretatione verborum S. Gregorij, nimis temerarius erit: (i autem cefferit, faceri debebit, S. Gregorium pri- mumnonignorarTe, poteftatem fibi diuinitus da- tam extendi vfque ad Regum , & Principum depo- fitionem.Sedaddamus &alium interpretem ver- borumS. Gregorij, vt in ore duorum teftiumftet omneverbum.Thomas Valdenfis, vir doctifiimus in lib.2.doc~trinaIis fidei antiqua? arr. 3. Cap. 7?. Pro- fettb, inquit, nec Beatus Gregorius etmnentt&fui tf#- tusfjper slatnmimperialem praiudicauit in aliquo, ikm Regemfibi verbo tenus prapofuit, negocio , quod tunc trattabatur attento. quodtunc apte videbtmus, fiposleriora eiusfatta , & fcripta qu&ramus . Vide an fe MagtJtrum & Imperatorum & Regum non arbi- trabatur , chmpoftpriuilegi.t qu&dam Senatori Pres- bytero, & AbbatiXenodochij Erancorum direclafub interminatione dignitatk , & honoris omni eius vio- latoriconclufit, SiquisRegum, &c. Enquambenc Doctor ifte Barclaium nondum natum confuta- uit.Bardaius dicit ex alijs fcriptis S. Gregorij col- Jigi , S. Gregorium noh exidimaife habcrefepore- ftateni fuper Reges fecu li, quamuis eius verba id fi- gnificare videantur:Thomas Valdenfis contradi- Captt XL, $©j •It,ex alijs S.Gregorij fcriptis colligi. Siclum Gre- gorium verbo tenus fe Imperatori fubieciiTe, re autem vera non lgnoraffe eminentiam fui ftatus fu- perftatumlmperiaiem.BarcIaiusdicit, Verbafaa- ctiGregorij fonare imprecationem, quam etiam quilib8tpriuatusadiungerepoteltIitensiins:Tho- mas Valdenfis contra dicir, Vcrba S. Gregorij fona- re interminationem honoris, &dignitatis,quam Jiterisfuisadiungerc non poteft, nifi Princeps fu- premus. Vtrumautem rnaior fldes habenda fit vni Barclaio, quamduobusviristantce eminentia?, at- qtiedoclrinar, ftultumeft qua?rere.Sed etiam fi id quxraturex verbis ipilus S. Gregorij, totaquarilio nullo negocio diffoluetur . Siqtiidem S. Gregorius triamnulconiungit,videlicet,/?0/70r*?y«0 priuetur, a communionefideliumfegregetur in diuino examine ndpanas &temas damnetur . At duopofte-noranon continent imprecationem , fed decretum , fiue de- clarationem: non enim Praclatus, qui dicit, qaihoc fecerit, excommunuetur, impreatur excommuni- cationem,fediubet excommunicari:&: qui dicit, qm hoc fecerit , in diuino iudicio adpcenxs aternai damnetur, non imprecacur damnationem a»ter- namfquis enim tam crudelis inuenitur, qui hoc imprecetur }) fed declarat, quihocfecerit, eum grauiffimepeccaturum, & pcenssanernas diuino examinepromeritururn.Igitureodemmodoillud, Honorefuo priueturtnon eft lmprecar 10 , Ccd decre- tum,vtabhonorefuodecidat, &"declaratio, vtli- ceatpopulononobedireetufmodi Ilegi, tanquam honorefuoac dignitate priuato. Quemadrhodum ctiam verba extrema Conftitutionum Apoftolica- jrum non fignificant imprecationem , vt pcrperara V % »ai> ji# Gapvt XLL claiusexponit.(nequeenimSummns Paftor & Vu cariusboniillius Paftoris,qui animam fuam pro buibusfuispofuit,imprecarctur ouibus fuis indi- gnationem omnipotentis Dei ) fed declarationem, '& denunciationem continent grauiffima» pcena?, quae contemptorcs Apoftolicorum pnrceptorura fine dubio confequetur. Hoc enim m3nife^e figni- bczinil\2verbaJndi°nationemomnipotentu Dei,& BeatorumPetri & Paulifenouerkincurfurum.Qn^ re ii S.Gregorius nunc in terris viueret,haud dubio exclamaret, calumniofam efle interpretationem Barclaij,&fenihiltalevnquam vel pcr fomnium cogitafle. VEFENDITFR E X E M- flum quintum. C a p v r XLL OVintum exemplumeft Gregorij II. qui Leo* ni Imperatori a fc excommunicato prohi- buit veftigalia folui ab Italis, ac proinde eu Imperij parte mulclauit. Ad huius, & fequentium exemplorum refutatio- riern, praemittitBarclaius fatis prblixam admoni- tionem aduerfus argumenta, quiepetunturabex- empIis,immemorargiimentorum,qua? ipfe duxic ab exemplis veterum Pontificu , & Imperatorum, exquibuspleniffimeconftare duxit, nulla eifein Pontificepoteltatemdifpbncndidetemporalibus. Scdquoniamiilifuritlocicoramunesjquiadomnc difputationem accommodari poflTuntjijs omiffis ad rem propofltam accedam.Igitur Barclaius pr*cist fregat, verum e(Te ^uod hiftorici cradunc §* a Grcgo- 6 '•' rie Capvt XLT. jrr rioII.PontificeprohibitosfuifTeltalosImperatori h*retico,&excommunicato veCligalia pendrie: totaveio*iusratioeft,quiaPiatinain vita Grego- rij Il.fcnbitjvolentibiu populis deficere ab Impe- ratore h*retico,reftitiffe Gregorium,3j audcorira- tefua,eosinfide,&obedientialmperatoristenuif- fe.CurautemvniPiatinxmaior fides habenda (it, quam carterishiftoricis antiquioribus,& pluribus; eamcaufam rcddit,turn quia Phrlna (criput hifto- riasPontificumiuffuSixtiIV.cVha;>uicRom£nmI- tavcccra monimenta: tum etiam quia Gregorius Pontifexoptimus&iuftifnmuscumclf.t, ttunqua iuffifTetcontraEuangelitim ncgari cenfum Cxfari, qui vfquead obicum Carfar, & Imperacor Auguil* permanfit, Ath^cBarclaijdifputatiOjcam eft infirma,acde- bilis,vtmirumnonfit, quodpauloante tam longa praefatione excmplorum auftoritatem extenuare conatusfit. Videbatenim nihilfirmum adferre fe poffeadcxemplum tam vetuftum, &:tam euidens refutandum.Primum igitur aio Piacinam non efTe contrarium hiftoricis cseteris, fi tempora diftin- guantur. Veriim eft enim per muItosannosGre- gorium reftitiiTe populis ltalicis cupientibus ab Imperatore deficere . Sperabat cnim affiduis co- hortationibusfuisaliquandbceilurum Imperato- rem,&ad meliorem mentem,ac faniora confilia rcditurum : atquc hoc eft quod Platina vere narrat. Sed vbi vidit Pontifex , fe operam perdere , & Im- peratorem quotidie deteriorem fieri : fecurim ad radiccmmifit^&Imperatoiemcftupiorumeiecit, ac iuffit , vt ci tamqua impio Italici populi non pa- rerent, neque ve&igalia deinceps penderent . Id V 4 ver6 |rt Capvt XLI. verb Platina no negar,& hiftorici plurimi Gra?ci,& Latiniafrirmant,quosin libro meocitaui. Videde hictotacaufaCardinalemBaronium Tom. 9. An- nalium,ad annum falutis7i6.&: 730. Aio fecuado, fi Platinacontrarium dicat,magis credendumeilchifloricis carteris,quamipfi:narn &multifunt, &antiquiores, &diligentiores, & hiftoriastemporum fcribunt,non vitam vniusPo- tUicis,vtPlatinafacit;quamautem Platina parurn dili^entffueritinpericrutandismonimetisltoma- noru Archiuiorum,vei ex eo poteil intelligi , quotl Onuphnus Panuinius in additionibus ad PJatinam multaeiufdem Platina? velomiiTa, vel errata de- monftrat: & in adtfitione prarmiiTa vitat Gregorij fecundi,admonet,Leon.i tertio Imperatori ha;reti- co iure ereptum fuiiTc lmperium,quod in Italia ha- bebat,-a G regorio fecundo Romano Pontifice. Aiotertio Gregoriumvirum fan&iffimumnon peccaiTeinEuangeliu,quandopopulos Italia? pro- hibuit vectifalta pendere Imperatori haeretico. Qjod enim Dominusait, Keddite qu& funt C&farii Crt/^inteiligiturdeCxfarelegitime imperante. Leo veroilJeqiiiobcrimcn ha?refeos a Summo Pontifice publice excommunicatus fuerat, & ab Imperio depofitiw,non erat vere,& iure Csffar^fed Tyrannus,& perfecutor fub tituJo Carfaris. At,inqmtJ}2Lrchms,vfyadmortemLeo permatu fitinltmerto. Refpondeo. Apud Grarcos,prxfertim hareticos, Imperator defaUtoy\\on ^ittr^permaniitrapudLa- tinos,acpraciertimItalo5, nequcdeiure,nequede fa&o. DS. Capvt XLII. fif PEEENDITFR E X E M- plumfextum. Capvt XLIL SExtum exemplum eft Zachariar Pontificis, qut Childericum Regem Francorum dcpofuit, & Pipinumfubftituit. Ad hoc exemplum Barclaius opponit multa, qua? pcr partes fingulatim refellenda funt. Primumcon\cndit,ChildericumfuifTefolono- mi ne Rege,qualis eft, vt ipfe loquitur, Rex Schac- eorum. Rcfpondeo. Negari non poteft, quin Cbilderi- cus nihil omninb in Regno per fe gereret, Ced Re- gnurn, &RegninegociaperPrincipes, acpotifli- mum per Pra;fecrum Palatij adminiftraret , vt Ai- moinustraditlib. 4. cap. 61. cajterumverumnon eft,eumfolonomineRegemfuifTe, fuitenimRex iure fucceffionis , & tanquam verus, ac legitimus Rex inunclus,& coronatus erat, & a populis iura- mentum fidelitatis acccperat. Nequehocnegare Barclaius poteft,nifi ipfe fibi repugnare velitrnam paulo poft fcribit, grauifiimam iniuriam Childe- rico factam effe a ZachariaPontifice, &aPipino PrincipecumRegnodeie&useft. At quae iniuria fieri poterat ei,fi abfque vllo iure falfum Regis no- men gerebat? & cur Pipinus in fpem Regni exarfe- rat, & Regium nomennondiffimulanterarfeda- t>at(vt paulo infraBarclaius loquiturj fi Childeri- cus iiihil praeter inanar nomen habebat? Secundo Barclaius dicit , Childerjcuminiufte V 5 dep«- $H CAfVT XLII. depofoumfuiflejin quarefocium habetloanneni Caiuinum, lib.4. inftir, cap. 7. & Ulyriciun in hi- ftoria Magdeburgcnfi Centuria 8.cap.io. Sed nos iufte fuiflfe depofitum probamus primo cxtefKmonijsommum fcriptorum: omnes enim cum laude hanc hiftoriam narrant . Vide Cedrenu invitaLeonisIfaurici , PaulumDiaconumIib.6. eap. r. degeitisLongobardorum, Eginarthum itx vita CaroliMagni, Rheginonemlib. t. Chronic. Ma*ianum Scotum lib,3.Chron. Othonem Frifin- genfem lib.f.hiftorise ca.5f. Adonem Viennenfem, in Chron. Aimoinu lib.4.cap. 61. Abbate Vrfperg. & Sigebertum in Chron. Blondum Iib.io. Decadi s primafjPauIum Aemilium lib.i. & 1, de ge&:is Fra- corum,Robertum Gaguinum,Papirium MafToniu, &alios omnesjhscreticis exceptis. Secundo excaufa.mam non folum Childericus, & aliquot eius praedecefTores nulla Regni ncgocia curabant,fed etiam ob eorum focordiam Chriftia- naRcligio in eo Regno maxime Iaborabat,vtfcri- bit S.Bonifacius Epifcopus Moguntinus in Epifto- la ad Zachariam Pontificem. Tertio ex virtute au&oris, &executoris: narn 2acharias, cuiusau&oritatchaccresgeftaeft, om- nium confenfuvirfancliffimus & fapientifftmu* fuit. San&us ver^ Bonifacius, qui iuftu Pontificis Pipinumvnxit, &coronauit, nonfoIumDodor eximiusjfed etiam Marty r gloriofiffimus fuit. De- niq; ab cuentu,nam tranflatio ifla Regni f rancoru a Childerico ad Pipinu Deo benedicente fauftiffi- ma,& Regno,atque Ecclefi* vtiliffima fuit. At> inquit Barclaius, nullQ cdfu licet malumface- thft konm tnde qmmtmu* mdgnum cinf*({mturi dep$- CaPvt XLII. gjf deponi dutem Regem tegitimum a proprijs fubditis, aut deponentibm confentire9 cum illefolumDtumfit^ prafehabeat , cuifoli gettorum fuorum ratwnem reddere tenetur tper fe &fimpliciter malum ejfe Un fupraoslendimm. Refpondeo.Childericum non fubditi eius, fed Pontifex, quifuperiorerat, iuredepofuit:none- nim Zacharias folum afTenfum prxbuit indepo- fitioneChilderici, fedexauctoritateeudepofuic, vtmoxofrendemus.NequevllofolidoargumcntO) fupraBarclaius probauit, Regcsnon haberefuora fenifiDeum, cuifoligeftorum fuorunmuo^eni reddereteneantur. Videatleclor, quae fupra dicta funtj&iudicct. Tertio Barclaius ridet argumentKm i l Iud,quod ab eucntu felici duxi, vt probarem,iufti Childcri* cumfuifledepofitum:acdicit,plebeium,&pueri- leargumentumeflej&allegatPoetaradicentem: Careatfttcefiibus §ptot Quifquis ab eHitttufaft* notdndaputet. Addit etiam, eundem ftliccm euentum habuif- fe tranflationem Regni Francorum aCaroIouin- gis ad CapeuingosjcV tamen cbnftat Hugonem Ca- petum per fummum fcehis exuiifeCaroIouingos Regno,& illudad Capeuingos fuos tranftulifTe. Refpondeo. Argumentum a folo cuentu fortui- to fine dubio parum valet,vt fi quis damnaret pru- dentiam , v«l peritiam Imperatoris ex eo folum, quod victar in pra?lio non fuiflet:fa?pc enimali- undc accidit amiftio vi<5fcoriae,quam ex impruden* tia,vel imperitiarmperateris : argumentum tame a felici cuentu cx prouidentiaDci,non paru valet, prsfcrtim cumadiungitur alijs argumecis.iblet.n» Dcua %i6 Capvt XLIt Deu* iuflitia; fauere, nifi ob aliquam caufam fapi- cntix ipfius videatur aliter effe faciendum. Qupd autem Barclaius reprehendit Hugonem Capetumfummifceleris , cVRegni vfurpati j & Gaguinum auctorem adducit : nos ei Cardinalem Baroniu opponimus , qui tomo Annalium decimo adannum Domini 987. multis argumentisprobat, Hugonem fuifle legitimum Regem , & in eo non defeciffe,fed propagatam efle Caroli Magni ftirpe. Nec defunt alij, qui Hugonem iftum defendunt, vt PapiriusMaffonus, &alij: &Gaguinusnondicit perfummumfielus idabHugonehftum fuiffe. Et certe magnum argumentum huius rei efle poteft, qubd Robertus Pius,qui vna cum Patre Hugone,& poft eumrcgnauit, virpijffimus , & fanctiffimus fueritmeque enim tanta pietas cum iniufta vfurpa- tione alieni Regni cohaerere potuiflet. Quano dicit Barclaius, S. Bonifacium non pec- caffe exequendo mandatum Zacharia? Pontificis, quamuisZachariasmandando peccauerit: reddit zhrmonernrfuidtenelraturyinquitjPdpA/kntenti- 4tn exequi , Ucet fciuiffet illZ effe iniufla, & ideb licet feaflet ZacbariM reu iniquttas imperandt , innocente effe oftendiffet Bonifaih crdoferuiendi,& necefiitas paredi.fk zllegzt cz.Pjihrdltt.S.qui verb,de of.Iud. de\cg.6cCLQuidculp4tur.i3.q.i.&CLmiles.zi.({.i. Refpondeo.Hoediclum non plebeium,autpue- rile,fed plane harreticum eftjpugnat enim cum ex- preflfo verbo Dd, Oportet obedire magis Deo,qua hominibus,Act.?.quodipfum deciarauitS. Augu- ftinus,&alij Patres,qui citantur.n.q.3. Can. Iulia- nus, Sc aiijs multis Canonibus eiufdem quasftionis. Inilio vcr6 czp.PattorMii&qUM w^,vbi dicitur, fentcn- Capvt XLII. pf fententia iniuftam ab inferiore exequutioni maa- dandameffe^loflarecl:edocet,quseibidiciturfen- tentiainiufta,abfoJute iuftameife, quiaiufteale- ge inductum eft , vtisquiintemporepra?fcripto non appelJauit, aduerfus eumfententiaprofera- tur,etiamii alioqui iuftam caufam habuiifet,&:ibi- dem rectifiime eadem gloifa declarat , no effe obe- diendum mandato fuperioris euidenter iniufto. fit Can. Quidculpatur. zj. q. i. S. Auguftinus contra Barclaiumloquitur, cumdicit, eifeobediendum fuperiori , quando vel certum eft iuftum eife, vcl non eft certum eife iniuftum q od iubetur . ex quo fequitur, vtquandoeertum eft eifeiniuftum, non fit vllo modo parendum.denique ln Can. Miles.zS. q.i.non agicurdeinftitia, vel iniuftitia mandati, acqueidfolumdefinitur , priuataauclontateho- minem interrlcere peccatum effe, fecus autem fi publica auctoritate id fiat.Quare BarcJaius fenten- tiae fua» amore cxcatus, vel noJuit iura intelligere„ veJnonpotuit. Quinto dicit Zachariam Pontificem confeniifte Francis voletibus Childericum deponere,&Pipi- num Regem creare j non autem poteftate, YeJ au- cloritate fua,vel Childericum a Regno depofuiffe, vel in Pipinum Regnum tranftulifie: & propterea nihil ex hoc exemplotrahipoffeadoftendendam Romani Pontificis auctoritatem in Regibus vel deponendis,vel creandis. Scd hxc nimia temeritas eft,cum teftimonijs hi- jftoricorumomniumcontrarium manifefteprobo tur. i Annales Francorum vetuftiflfimi fic habent, S>aU auttoritAtefua (ZachariasJ iujfit Pipinum Re~ $i3 Capvt XLII. gemconftttut. 2 Eginarrhus in vita Caroli MzgnuPipinus, i«- qu\t,per auftoritatemRom . Ponttficu, ex Prafeft9 Palatij Rex conilitmus esl. 3 Aimoinuslib.4.cap.6i. de geftis Francorum: Pontifex, inquit^data auftoritatcfuajufit Pipinum Regeminftitui. 4 RheginoIib.i.Chronici: Zacbarias, inquit, fer aufttritatem ApoftoHcam iuflit PipinumRegem ereart,&fanfta vnftionis oleo inungi. 5 LambcrtusSchaphnaburgenfisjinhifl:. Pipi- ttus, in^uit, decreto Zacbaria Papaper vnftionem fanfti Bonifacij Rex appellatus eft. 6 Sigebertus in Chronico, Anno,'mq\iit37So. PL finus Princeps auftoritate Apoftolicay& Francorum eUfttonea S.Bonifactoin Regemcofecratur. & ann§ 7 n.iterum inungitur in Regem a Stepbano Papa. 7 HcrmannusContradtus,inChronico, Anno, inquit,7 ^.PipintuauftoritateStephaniPapadeton- fo,ac depofito Rege Childerico Rex FracorZfaftus efi. 8 MarianusScotuslib. $. Chronici,Zacharias, inquit,P*P* e x auftoritate S. Petri Apoftoli mandat fopulo Francorum, vt Ptpinw, quipoteftate Regia v- tebatur \etiamnominu dignttatefrueretur. ItaChiU dericus Rex qui vlttmtu MerouingorumFrancuim- ferabat^depofttus.&in monafteriummijfus efl. 9 *Abbas VrfpergenfisinChronico, Anno, in- quit,? *©. Pipinmper auftoritate Zacbaru Papa me- ieFrancorueleftusadRegnuper manus S.Bonifacij eleuatus eft in Regnifohum. & inhz,Stephanus Papa fipinum facra vnftione in Regia dignitatis bonore tenftrmauit. io Otko Friftngenfis lib.f .hift.cap.2i.tf«#0rif4- tejtu Cap^vt XLII. f$ te, mquic , ZacharU Papa Pipinm ad Regnu iligitur. ii Albertus Krantzius lib.i.Metropoliscap. 14. Jderito, i n qui t, Summm Poutifex 5 & Gallorum Kex mntuisfe attollunt fauoribus : quando ab initio bac Sedes domui Caroli bocpraftitit > yt Kegiam baberet digmtatem. ix PaulusAemiliusinChilderico, Zacharm^ inquiz, Francosfacramenti ttigl Cbilderico diclofoU uit: biifo conuentu babito Regem Pipinu faUitauerut* Habemusduodecim teftes, quorum aliqui au- cloritatePontificis^lijaucloritateApoliolicajaliii aucloritate S. Pctri , alij decreto Papa: Childericu depofitu, &:PipinumexaItatumteftantur, poftre. mus fcnbit, nonaufos FrancosPipinumRcgef*- lutare,nifipriusfa£ramentoperPoiKificefoIuere!- tur,quoRegi Chi!dericqtenebantur:& tamcBar- claiusfolitatemeritatenegat,4«ff0r/ta/?, velrfr- creto Pontificis id erTe factum. Hoc iblurn fupere- rat,vt cum Matthia UJyrieo,noltri temporis har«- tico notiifimo, & hiuorico mendaciffimo diceret, mendacium,ac figmentu efre,quod noftri affirmat, a Zacharia Pontifice Regnum Francorum a Chil- derico inPipinum effetranflatum.Videlllyricum initio libri,de tranflatione Impcrij. CE PILOGV $. Vmexempla fex Barclaiusfruftrarefutare tentaffet;reliqua fex, qua? fupererat,aut vo- lens pr^termificqubd ea clariora effe intelligcrct, aua vt cauillationu fuarutenebrisobfcuraripof- fent:autmortepr3euentusinchoatuopusdimitcere coa&useftinuitus.Vtcumq;fitdefuncT:usopere,& vita apud eu Iudice coflitutus eft, que nemo potcfl failcre; Zc apud que Principu gratia ncminc iuuat. figt ji* Ca?itt XLIt Egovero, qui adnibunaleiufdemfupremi Iudi- cisbreui fiflendus fum? hocbona coufcientia te- ftari meporTeconfido, nibiiamefcriprnmingra- tiam, nihii in odium.Scripfi quod vcrum exiftima- ui, quod ab Ecclefia didici , quod ante me plurimi nonfolumdo& Stoi- CA. 2S Sententia Cencilorum de poteftatefummt PentificU in te- foraltbm. zt. J)e excufattene Barclaij.Cap l. 34. Ixcutttur princtpiumfiue fundametum dottrini, Barclaij. Cap. II. 37. Teteftatem Sttmmi PontificU in temterabbus, non effe rem dubiam, nea^ab opintonibus Doflorumfolum pendere Cap.III. 43. Vefalfa caufa originU temporalU poteftatU Pontifitii. 4 BarcUio ajfignata. Cap. I V. 66. De Poteftatetn temporaliatauam indirefte Tkeologtfum» mo Pontifici trihuuntCap V, 73. Cur primU feptingentU annU Summi Pontificesnondepo*, fuerunt Reges hzreticcswel Apoftatas. Cap. V I. fsz. Cur Ecclefta Conftantium hsreticum, & lultanum Apo- ftatam Imperatores non depofuit Cap. V II. 87. Cur Ecclefia non depofuit Valentinianum Iuniorem Aria- num.Cap. VIII. ps. JLnpotuennt pofteriores Principes fine detrimete pepuliper Ecclefi*, aucioritatem Princtpatupriuarii&fimuljtufta ne,antniuslafuerit Gregorij VIL.fintentmtn Uenrkum Imperatorem.Cap.IX. 103. Difcutitur fententia OthonU Trifingenfis deiudicio Grego- rijfeptimi PonttficU.Ca^.X. 122. De comparatione Iuly II & ClementU VHI.Cap. XI. 139. Xnluumur argumentA aduerjus Theologorumfintentiam X daP** x S D B X. i$ Toteftate Pontificis maximi in temporalibm. Cap XII. i,+ Defenditur prima ratio Bellarminipropotefiate Pontificit in temporalibus. Cap. XIII. 144. Defenditurconfirmattoprimi rationis BelUrmini. Cap. XIV. ts% Refutatur digrejjto Barclaij. Cap. XV. 160. Refellitur alia digrejjio Barclaij. Cap. XVI. 1 66. Defenditur feeunda ratiopro potefiate Summi Pontificis m temporalibus Cap.XV 1 1. 170, Defenditurfecundapars rationisfecundi.pro poteftatefum» mi Pontificis in temporalibus. Cap. XV III. i8t Defcntentia S . Bernardi circa potetlat em Pontificis Ma- ximi in temporalibus. Cap XIX. iSf Defenditur tertia r atio Bellarmini. Cap.XX. tp #. Defenditur confirmati* rationis tertU principalis. Cap. XXI. i9+. Defenditur altera confirmatio rationis tertU principalis. CapXXII. . 208. Difenditur tertia confirmatio tertii, rationis principalis. Cap.XXUI. zif Defenditur ratio quarta Bellarminifro poteftati Pontifi- cis in temporalibus . Cap. XXI V. 218. Defenditur quintaratio Bellarmini pro potefiate Summi Pontificis in temporalibusCap. XXV. 226. D efenditurprimapars rationis quintipro poteftatefum» mi Pontificis in temporalibus.Cap. XXVI. 239. Ttrum votum,an iuramentum magis obliget.Cap.XXVIU 234- Digrejfio circafententiam cap.Inter corporalia,de tranfia» tione Epifcopi.Cap.XXVIIL 241. Di 'verofenfucap.Inter corporalia, de tranftatione Epifco» pi.Cap.XXlX. 242. ttejfrondetur ad obieftiones contra primam partemratio* nis quinu pro peteftali Summi Pontificis in temporali- bus.Cap.XXX. 2+s. +ialogifmm mt$r Popttlttmmmis addiftum ngtterreno. I S B E X & Tontifictmpopulofalubriterconfutftem. Csp.xXXl* Refutaturfalja qutdam pronuntiats Barclaif , que digre- diendo efutijt.Cap. XXXII. 2 6j. Defendtturparsfecunda rattonis qninU principalis pro po- > tetlatefummi Ponttficis tn temporalibus. Cap. XXXIIL 267. Refutatur error Barclaij de exemptione Clericorum. Cap. XXXIV. 271. Uefutatur grande verbum Barclaij,quo exemptio Clerico- rumfunditus tollitur.Cap.XXXV. 282. Defendttur fecuda,& tertiapars rationis quinti principa- lis pro poteftate Pontificis maximi in temporaltbus.Cap. XXXVI. 2pr. Defenditur primum exemplum aUatum pro poteflatefum- mi Ponttficis in temporalibus. Cap. XXX VII. 298. Defenditurfecundum exemplumpropotefiatePontificts m temporaltbus. Cap. XXX VIII. 302* Defendttur tertium excmplum aUatum pro poteftatefum- mi Pontificis in temporalibus.Cap.XXXlX. §o+. Defendttur exemplum quartum.Cap.XL. $06. Defenditur exemplum quintum. Cap XL I. tio. Defenditur exemplumfextum. Cup.XLlU # ij. Mptlegui. $19, f t H X *. ErrdtA corrigen&A. PAg.7.1i.'7.Prinr*p«.p.i*.l.S Mcldenfis.p.i^.I iz.ftU mstn.p.4 .i.'. Othonta. p. ii.i. -z.vnus.p. H4.I.7. imrouncri?.p.t.i. 97 l.i6.frdtre. p. zoi.I 5 luis p.zti.l.ji. dcclarare •.24..' ' h ■ djft.-utii- io.^.r 4 *. J. 1. .G:fp oncrr.p. 251". 1. 29. aar.f .J.i.pofipotii)5