Historian's Office Libra

*y

The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints

M1<?vv£cau MgG5v5

,^ No. IH9W-

1855

ndu,

odu 3/

Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

Corporation of the Presiding Bishop, The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints

http://www.archive.org/details/trillythyroddiwrOOjone

UDGORN SEION,

SEEEN Y SAINT;

Yd C YNN WYS

JBGWYDDORION " GORUCHWYLIAETH CYFLAWM- DER YR AMSEROEDD,"

TRAETHODAU, LLYTHYRON, HANESION, PRYDYDDIAETH, 40.

"A mi » usodaie wylwyr arnocb cbwi, gan ddywedyd, Gwrandewch ai -sain yr udgoru." — Jer. ti, 17.

" Moll drigolion y byd.a phreswylwyr y ddnear, g welwcb pan gjfodo*fe fauer ar y laynvddoedd, a clilyivcb pan udgauo ag ndgorn." — Esa. xtiii.J.

CYFROL VIII.

ABERTAWY:

AR«RAFFWYD, CYH01DDWYD. AC AR WERTH SAN D. JOSKS- 185 5.

IT KHAGTMADEODTJ.

Tra y gwelir ymbleidiau, cenfigenan, a gau- grefyddau wedi gwau sachlen ddu dew i amdoi wynebpryd awyrgylch gwlad anghrist a, chaddug, drwy yr hon ni thewyna belydr o oleuni " Haul cyfiawnder" yn uniongyrchol, arweiaia Seren y Saint barer inion blant y nef o gam i gam drwy ddyrye anialwch y byd i'w nhoddfa gbid i blith "sor y boreu" yn Seion.

Tra y mawrygwn ein braint fwy-fwy, o gyfrol bwy gilydd 9 gael eyd-filwrio a'n cyd-filwyr, crefvrn ©u cymhorth i udganu yn groewach a phereiddiach ar ddechreu ein cyfrol ddyfodol, ar nad pwy udganwr a'i diwedda.

•' Adref, adref, blant yr Arglwydd, Galwad sydd i dd'od yn ebrwydd," fydd blaenaf, mchaf, ac olaf lais eieh Hddgokn, nad pwy a fo, nes adref y delo y gwanaf o blant Seion. Sain cywir, s\Vn elir, a grymusder y gwir i dreiddio i galonau ein darllenwyr rhodded Ner i bwy bynag a chwytho drwy IJbsqrn Sbion yw, ac a fydd taeraf ac olaf weddi, eich —

GOLYGYDD,

*******

>f*M«Cftt

«... m W4

" ■0

lHunn

CAM. I».

iu..»

KM*. *****

tt;),. ^»«»i

TBI LLYTHYB

ODDiwurii

CAPT. D. JONES,

AC. OJI UOUIWBTII

MRS. LEWIS, (O GYDWELI), o

DDIXAS Y LLYN IIALEX.

AT Y DAP.LLEXWYR.

Daetii y llvthyron canlynol i law ar yr 2l;«in o Fedi, wedi i ni ar^rafl'u yr Udoorn, ynghyd A'r " Cyfarwyddiadan i Yml'udwyr;" a rneddyliasom mai gwell oedd eu cvhoeddi yn ddioed ; a chan obeithio y dosperthir llawer, fel na byddo ein haberth yn ormod, anturiwn roddi hyn am banner y pria, sef dimh. Dylai yr boll Saint fod yn ddnspartbwyr, a bod yn awyddus i werthu llawer heb ddysgwyl gwobr gan neb ond Duw. Pan yn myned ;\ hyu i'r wasg beddyw, derby niaaom lythyr arall o'r un lie, oddiwrth ein, hanwyl frawd Mr. Thomas Jeremy (o Llanyhytherl, yr hwn a gaiff yroddangos yn yr Udgom nesaf, os cawn le.

Merikyr, Medi 24, 1850. J. Davis.

LLYTHYR CAPT. JONES AT W. PHILLIPS.

Dinas y Llyn Hakn, Tach. 20, 1849.

Anwyl Frawd Phillips, — Yn ddamweiniol cefais y cyfle i anfon y llythyr hwn o'r eithafion hyn, yn y tymmor oeraidd hwn,^ dros y Mynyddoedd Creiglyd. Rhai o'r milwyr Americanaidd, &

plywais yn awr, syrld yn myned i'r Taleithiau, a hyddant barod 5 gychwyn cyn y gorphenaf y llvthyr hwn. Tiriasom yma yn iach a chvsurus ar y 26afn o'r mis diweddaf, a chawsom ein bodd- ]oni vn t'awr ar bob peth yma ar y cvfan, yn dymmorol ac yn ysbrydol,yn gymmaint gwell nag y dywedwyd i ni air oedd doeth- ineb a mawredd Solomon tu hwnt i amgytfred brenines Sheba. I)\ ma braidd yr oil a allaf gael amser yn awr i'w ddweyd am v ]'e; cewch haues helaethaeh y gnanwyn nesaf. Mae v Cymry oil wrth eu bodd, ac yn yrnuno i gauad i mewn oddeutu fiOO n^u 700 o erwau o dir, ar Ian af'on yr Iorddoneu orllewinol hon, odd- eutu pedair milltir o'r Ddinas, yr hon wlad a elwir Cymry New- ydd, tir raor ffrwythlon a hardd a dim o dan haul y gorllewin fyd. Nid yw yn costio dim, ond yn rhad i bawb, a chvmmaint a alio pawb lafiirio.

Syndod y fath fawr waith a wnaed mewn blwyddyn yn y DyftVyn gwych hwn ! Ddoe cefais y pleser o fedyddio yn a«os i ddeugain o'r Cymry yma, er adnewyddu eu cyfammod a selio en ft'vddlondeb i Arglwvdd Dduw Israel ; a niawr y llawenydd a'r gort'oledd oedd yu ein plith drwy'r dydd ! Ein hunig ofid oedd, am nad oedd miloedd ychwaneg o'n cydgenedl anwyl yma; i'e, pob onest ei galon, gyda ni. Sefvdlasom Gangen Gymreig o Eglwys i Dduw, i gvnnal eu haddoliad yn yr iaith yn yr hon eu ganwyd, a Thomas Jeremy yn llywydd, a Daniel Daniels a Rice "Williams yn gynjjhorwyr. Yr wyf wedi gosod pawb o'r Cymry mewn sefyllfaoedd cysurus, i gael digon o waith am aur, arian, neu ymborth, &c Cyflogau y gweithwyr yw 6s. Gc. vn v dvdd, y crefFtwyr o 10s. i 12s. y dydd; a phe buasai holl grefftwyr Cymry yma, buasai rhedeg ar eu hoi gan bobl ag aur yn eu dwylaw i'w talu. Maey Dyffryn hwn mor iach, fel na chlywais am haint, na chlefyd, nac afiechyd, er pan wyf yma. Clywais ein hanwyl Lywydd Brigham Young yn dweyd yn gyhoeddus, nad oedd yn cofio pa bryd y claddwyd neb yma, ac ni chlywais son am y fath beth er pan wyf fi yma. Yr wyf fi yn adeiladu ty yn y Ddinas, ar yr etifeddiaeth a barotowyd i mi cyn cyrhaedd ; cefais lot, neu erw a chwarter, i bob un o'r Cymry a ddewisai, yn y Ddinas, i adeiladu arno hefyd. Cafodd Mrs. Lewis lot baradwysaidd ar gyfer y Demi, ac y mae ganddi dy arno braidd wedi ei orphen eisoes, heblaw fFerm yn y fan a nodais ; ac y mae hi, ynghyd a'r oil o'r cwumi, yn mawr lawenhau eu bod wedi dod i'r fan hon.

Mae ereill yn adeiladu tai yn y Ddina9, sef o'r Cymry, a phawb yn lion eu gwedd. Mewn gair, ac ar liys inawr, deallwch n yn. dweyd fod pob peth yn dda ar baub yma, a llawnder 0 fwydydd, a chystal siopau ag a welir yn Nghytnru.

tJPm rhan i, sercb y dyweda y byd mai myfi sydd yn cael yr holl bawddfyd ar gost y Saint, dywedaf fod pawb o'r Cymry, ond fy hunan, yn cael gorphwys yma mewn bawddfyd i'w gwasan- aethu eu hunain, ac i wneyd ea huuain yn hapus, pan nad oedd- «u i yma wythnos cyu y cynghorwyd fi i barotoi i fyned o wyth cant i fil o filltiroedd yn mhellach i'r de orllewin, ar genadiaeth dr«is Dduw, a hyny ar fy nghost fy hun, dros beuau mvnvddoedd eiryawg drwy lwythau o Indiaid anwariadd, ar hyd ft'ordd na throediodd dyn gwyn o'r blaen. Y boreu fory yw'r awr i gych- wvn; ni wn pa bryd y dychwelaf. Fy nghenadiaeth yw cael allan y gangen houo o hil Gomer a elwir y Madogiuid ; cafwyd eu hanes, ac Sf yn bwrpusol i'w cyrchu i gorlan y liufiail da. U •Saint, gweddiwch am fy llwvddiant ac amddift'vuiad fy mywyd yn, mhl.th auwanaid gwaedlyd. i'e glywch ychwaueg pan y dyck- veiwyf.

L'efais i, a'r holl Gymnj, roesawiad mawr i'r Dyffryn ; daeth y llywyddion i'n cyfarfod tilltiroedd i'n croesawu, a mawr y llawen- yJd. Pob peth yn dda.

I\In*! fy lludded yn nychu fy ivchyd o hyd, fel nnd wyf nemawr gwell na phan gyohwynais o Gyniru; etto, nenha Ihiw fi yn wyrthiol yn ol y dydd. O, Saint anwyl, gweddiwch ilroswyf yn awr; canvs y ma« fy ngwaith o hyd yn tnwvhau. Una bai genyf gyfle t'cta hysbysn o'r gobeithion sydd o'n blaen ar fyr i'w cytlawui i chwi, eithr nid allaf. Byddwch amvneddgar dipyn etto. Mae fy ngwraig a'm teulu yn iach, ac yughyd a'r holl Saint, yn cofio atoch chwi a'r Saint anwyl yna, Ffarwel yn awr, iYawd hoff ac oil, ar fr\8 mawr.

Elcb brawd,

D. Jones.

CAPT. JONES AT W. PHILLIPS.

Dinas y Llyn Hakn Fawr, Ebrill 12, 1 850.

A'nwyl Frawd Phillips, — Ychydig linellau yn unig a allaf. ysgrifenu atoch yn awr; cewch weled yr Epistol gan y brawd "Davis, yr hwn a ddywed lawer droswyf; etto, gobeithiaf, te, a gweddiaf yn feunyddiol ar Dduw i'ch cadw chwi rhag y drwg sydd yu eich aragylchynu, a rhoddi i chwi ddyianwad ar yr holl Saint, megys y mae i fugail da ar ei braidd, fel y galloch eu cadw mewn undeb, cariad, cynnydd, a llwyddiant parhaus; a gobeith- iaf, meddaf, fod lluoedd o'r rhai a'm herlidient am y dyn gwaethaf yn y wlad, cyn hyn wedi ufyddhan i efengyl fy Arglwydd i, dod i fy adnabod yn well, ac i'ch cam chwithau ; a hyny a hara i toinnau garu y casaf o honynt, Te, a'n cofleidio, pe gwelwn hwynt yma. Ofnaf nad yw y wladwriaeth yn rhoddi nemawr nodded i chwi ; eithr, os felly, na ddigalonwch, y mae Breriin y breninoedd yu gofalu drosoch chwi ; efe a'ch cynnal, os byddwch ostyngedig a duwiolfrydig ger ei fron Ef. Nac anghofiwch weddio arno, a'i wasanaethu. Ni allwch lanw eich swydd bwysig yna, heb ei gyuahorth. O, mor dda fyddai geuyf weled eich wyneb yma, a chael advodd i'n gilydd ein helyntion a'n goheithion, ond tebyg mai yna y cawn hyny gyntaf. Diau fod tylodi, heintiau, a mar- wolaethau o bob math, ynghyd a chasineb y byd, yn peri llawer o binder i chwi a'r Saint; eithr llawenhewch yn hyn, y mae yma waredigaeth oddiwrth bob drwg ond angeu, ac anfynych iawn yr ymweia brenin y dychryniadan a'r lie hwn. Etto, nid y'm yma heb ein profi a'n temtio hyd yr eithaf, er yn wahanol i yna ; ac y mae rhai, fel mae yn ofid dweyd, hyd y nod o'r Cymry, yn ymoll- wng i ddylanwadau gau, yn enwedig yr hyn a elwir yn " glefyd meJyn," set* awydd i fvned oddi yma i wlad yr aur i gvfoethogi. Dychymmygaf fod llawer o'r Cymry hynaws ar eu ffordd yma er ys wythnosau bellach, a'r Dnw grasol a'u cadwo rhag y drygau sydd o'u hamgylch, ac yn enwedig rhag y cholera morbus ar afon Missouri. O ! William, dyna yr amser rhyfeddaf a'r a welals yn fy mywyd i weled gallu Duw a gallu y diafol. * * * * * * Mae fy ngwraig a Claudia fach yn iach, a'r holl

Saint, ac yn cofio atoch chwi a'ch teulu serchus, a'r holl Saint yna. Ffarwel yn awr, ebe

Eich brawd,

D. Jones.

D.S. — Ni aeth y milwyr Aroericanaidd a'r llythyr arall hyd yn Rwr, o herwydd y tywydd, ac felly anfonaf ef yn awr. Gobeithiaf fod y Uythyron ereill a anfonais \vedi eich cyrhaedd yn brydlaun. Mae hiraeth calou arnal am eich cymmanfaoedd a'ch cymdeithas, eithr rhaid boddloni yn awr.

CAPT. JONES AT Jt DAVIS.

Binasy Llyn Halen, EbriU 12, 1850.

Anwyl Fratvd Davis, — Mae genyf gymmaint o bethau i'w hysgrifenu atoch erbvn hyn, (el nad wn beth i ddechreu braidd, eithr dywed yr Epistol hwn i chwi lawer o'm meddwl ; ac heblaw hyn, yn fyr, dywedaf wrthych chwi a'r holl Saint anwyl yna, (>, frodyr, byddwch ffrddlon a diwyd yn yr alwedigaeth nefol, i'r lion eich galwyd, a chwi yn gwybod nad yw eich llafur ciiwi yn ofer yn yr Arglwydd. Gwnewch iawn ddefnydd o eich aniser yn ngwlnllan Duw yna, cyn eich gelwir yma, oblegid dyddiau blin- ion sydd wrth law. Mae pob peth yn dda yma, a phawb or Cytnru yn iach a chysurus yma.

Dychwelais yma o'r deau yn mis Chwefror, wedi teithio tua mil o filltiroedd, a bod o fewn i lai na chan milltir i drigle y Mad- ogiaid, t'el y'ra hysbvswyd wedi hyny gan Indiad a fu yn eu pliih. Nid allaswn fyned yn mhellach, o herwydd i'n ceffylau a'n hym- borth bellu, a'r tywydd gwlawiog yn diluwio y wlad. Buom braidd colli ein bywydau yn teithio dros y mynyddoedd eiryawg am gannoedd o filltiroedd, drwy eira o dair i wytb troedfedd o drwch, ac yn cysgu ynddo y nos heb amgen na blanket i'n cuddio. (Jadaweiu ar oi ambfll ddydd hanner dwsin o'n ceffvlau a mulod i drigo, uen yn ysglvfaeth i'r bleiddiaid. Buom am araryw ddyddiitu heb ddim buyd, cyn cyrhaedd tref Utah wrth ddych- welyd ; c«wch hanes eiu darganfyddiadau i raddan yn yr Epistol, ond nid yif yn amser i ddweyd y cyfan i'r byd yna. Bwriadwn

6

gyflawni aracan yr anturiaeth hon etto, efallai eleni ; o'r hya leiaf, ni roddwn i fyny nes cael gaf'ael ar y Madogiaid, a chael prif ffordd yn agored i'r Saint ddod o Gymru dros gledrffordd Panama, i Gulfor California, i fyny yr afon Colorado, ac yna dros y tir i sefydliadau y Saint, pa rai a fyddant gerllaw i'r porthladd ag y tiria yr agerfadau oddiyno hyd yma yn rohob dyffryn cyn hir. Mae bwriadau daionus Duw at hen hil Gomer, yn cael ea hamlygn yn rhyf'edd a chyflym i'n hanwyl Lywydd ac i uinnau. Anwyl Saint, cofiwch a gwnewch y cynghprion a roddais i chwi yna. Perchwch yr offeiriadaetb, a gweddiwch droswyf finnau a'ch gilydd.

Wyf, eich brawd yn y cyfarnmod newydd,

« D. Jones.

D.S. — Pa fodd y gwna yr Udgorn swnio? Anfonwch ef yma bob cvfle a gaffoch. Da chwi, gwnewch eich goreu droswyf gyda fy llyfrau i, ac anfon yr arian ; bum ar y daith uchod ar fy nghost ty hun, ac ai felly etio cyn hir.

LLYTHYR MRS. LEWIS AT J. DAVIS.

Vyffryn y Lhjn Halen, E brill 10, 1850.

Hynaws Frawd yn Nuhrist,— O'r diwedd dyddiaf fy llythyr or lie dedwydd ag yr hiraethais lawer am ei weled, ac y torais trwy lawer o rwystrau i'w gyrhaeddyd; ac er nad nefoedd ber- ffaith y w hon, na phawb yuddi yn berffaith ; etto, nid yw yn- edifar genyf ddyfod yma, ac nid yw y drygau a brophwydwyd wrthyf yna am y He hwn na'i drigolion wedi eu cyrlawni ; a chredaf mai fy nyled i'm Daw da a'i achos, y w anion fy nhystiol- a*th yn ol, ex mwyn y rhai ni cbawsant brofiad i'el niyfi, ac fel yr ymgalonogont hwythaa hefyd i ddod yma.

Ni ddysgwyliwch i mi roddi hanes manwl am le ag sydd mor llawn o ryfeddodau a. hwn, cewch ychwaneg gan ereill ; ond hyn a ddysi-edaf, fel brenines Sheba gynt, na fynegwyd i mi yr banner o ddaioni y lie hwn a'i breswylyddion. Mae y Ddinas yn oael ei badeiladu yn gyflym wyrthiol, a'r wlad oddi amgylcb yn cael ei Uafurio yn anhygcei. Mae yma addoldy cyiieus wedi ei orphem

vn yr hwn v cvfarfyddwn ag amrvw filoedd o Saint anwyl boh Sul o hob gwlad, ac y clywwn lais rbaijorolion daear, a'u hanwyl Lywydd I3righara Young a'i gvnghoriaid, yr apostolion, ac ereill, yn ein dysuu yn nghyfraith y nefoedd gyda phleser a melvsder mawr i mi, ac yn arddangns mawr allu doethineb a chariad Duw yn nhrefn yr iacbawdwriaeth ; ac nid yn uuig dysgir pobl yma a hofFant y ddysgeidiaeth nefol, eithr mwy na'r oil yw fod y cyfan yn ymagwcddu yn gyferbyniol, a heddwch, ffyniant, a chariad yn teyrnasu, a Duw yn cael ei foli fwy fwy am y waredigaeth hon. Ni welais feddwyn yn y lie, na neb yn cweryla a'u gilydd ; yn unig clywais am rvw uu yn bwgwth rboi arall yn y c" rt, on! bai fod arno ormi)d eywiljdd bod yn gyntaf un yn y lie i waeyd livny. Ni chlywaf byth na llw na rheg yn yr heol ; dim an llofrudd na lleidr nid oes, ar a wn, yn y He, nac un anfoesokleb ni welais ; ac am y swyddwyr uchaf yma, maent yn hynod o ostyngedig, llariaidd, a duwiol,— J'el tad i'w blant yw eu hym- ddvgiad oil, ar a welais. Ofnaf lawer fod clefydau, beintiau, tylodi, a gormes, yn achosi dyoddefiadau lawer i'm brodyr a'm chwiorydd anwyl yn yr efengyl yn Nghymru, yr byn sy'n peri i mi e-wvllysio a gweddio llawer am gael eu gweled yn y lie ded- wydd bwn wrth y miloedd. Buan y delo goreuon Cymru yma oil, ac wetl'yn bydd lie. Nid oes yma neb yn cardota, na neb yn dlawd arno. Mae y dynion a ddaeth yma yr un pryd a mi, yn gymmaint freeholders, fel mai anhawdd i mi i'w cael neb i lafurio fy nhyddyn. Amser prysur i hau yw yn awr yma. Cyflogau gwentbwyr sydd yma yn ddau i dri dolar y dydd, a gwaith a bryna yr hyn ni cheir am aur. Mae yr boll Gymry a ddaeth yma yn gwneyd yn dda, ac yn barchus iawn gan bawb. Fl'ermiwn gyda ein gilydd " ar Ian yr Iorddonen," a gelwir y lie yn " Gymru Newydd." Mae Capt. Jones newydd ddychwelyd o fod yn chwilio am yr Indiaid Cymreig. Ar frys yr ysgrifenaf, gan fod y poet ar gyehwyn. Ysgrifenaf atoch chwi, o herwydd y gobeithiaf fod fy mherthyuasau ar y flFordd yma.

Os na bydd fy anwyl wr,tad, a'm chwaer wedi cycbwyn oddi yna, dywedwch wrthynt, buan y delont; da fyddai genyf eu gweled yma, ynghyd a'm brodyr a'm perthynasau oil. 09 cewch gyfle, cofiwch fiatynt yn serclms ; a'm dymuniad calon yw ar iddynt oil ufyddhau i'r efengyl ar frys. Os dewiswch anfon fy nhystiol- aetb hon iddynt, gobeithio y bydd 0 dan fendith Duw iddynt'

Dywedwch wrthynt hwy, ac wrth bawb a sonia am y Capt. Jones,, uad yw efe wedi bod y dyn drwg ag y prophwydasant hwy am dano, ond hollol gross yw ei yrnddygiad byd yn hyn. Cawsora ni oil er yn garedig a defnyddiol, a'i boll ymddygiad fel Tad at ei blatit, a mawr y w ein dyled i ddiolch iddo ac i'r Duw a'i dan- fonodd yn arweinydd daionus i ni. Nid yw efe wedi cael, nac wedi oeisio dim o'm harian i, ac ni chlywais fod neb o'r cwmni yn golledwr o un geiniog o'i herwydd; a'n gweddi oil yw, ar i Dduw ej fendithio ar iechyd a gallodd wrth ein gwasanaethu ni, a thalu iddo yri y byd a ddaw.

Ariwyl frawd, anogwch yr holl Saint, droswyf fi, i barhau yn ffyddlon yn yr eghvys hon, cauys sicr wyf mai d}ma grefydd lesu Grist.

Cofiwch fi yn serchus atoch chwi a'r holl Saint.

Eiuh chwaeryn y cyfamruod newydd,

Elizabeth Lewis.

JOHN DAVIS, AKGRAFFYDD, H E BT H r R-T Y U F 1 L,

»{*;« •'»*%*

hh :i»i

a**—'

L [OREGON RULE CO.	1 U.S.A

	pi Pi
it 0 jl
Mr 1 =^~ U.S.A.
J 2
§- 3
t 4 fl
1	5|

f 1	m^- \	o -j|
y c i ^H	^^t^^.	7 3
	it 8 M
%- -f	m 9 1
\\%	Bio 3
\ i	Kg- ■	11 1

7
8

9