THE BENSON LIBRARY OF HYMNOLOGY
Endowed by the Reverend
Louis Fitzgerald Benson, d.d.
LIBRARY OF THE THEOLOGICAL SEMINARY PRINCETON, NEW JERSEY
v,
Digitized by tiie Internet Arciiive
in 2012 with funding from
Princeton Tiieoiogica! Seminary Library
Iittp://arcliive.org/details/useofsaru02catli
THE USE OF SARUM
II. THE ORDINAL AND TONAL
liontion: C. J. CLAY and SONS,
CAMBRIDGE UNIVERSITY PRESS WAREHOUSE,
AVE MARIA LANE.
Clasgoto: 50, WELLINGTON STREET.
^^ |
i |
m, |
1 k |
||
]iim |
jij |
|
W^ |
Eeip>ig: F. A. BROCKHAUS. fleti) ]gork: THE MACMILLAN COMPANY.
[J// Rights resei'oed.\
Co:M<^o\\c- cVvUKXLVrv. U-^'JLTav^ ax\d V\\v\o\ . ScxVWVivxv\(
THE USE OF SARUM
II. THE ORDINAL AND TONAL
THE ORIGINAL TEXTS EDITED FROM THE MSS. WITH AN INTRODUCTION AND INDEX
BY
WALTER HOWARD FRERE, M.A.
PRIEST OF THE COMMUNITY OF THE RESURRECTION
CAMBRIDGE
AT THE UNIVERSITY PRESS
1901
PRINTED BY J. AND C. F. CLAY, AT THE UNIVERSITY PRESS.
UIRO REUERENDO
ARTISQUE MUSICAE SACRAE
PERITISSIMO
G. H. PALMER
INSIGNEM EIUS EXPERTUS BENIGNITATEM
DIGNIUSQUE REPENDERE DESPERANS
LIBELLUM QUANTULUMCUNQUE
D. D.
W. H. F.
INTRODUCTION.
I.
THE former volume of this book was devoted to the Consuetudinary of the Church of Salisbury and the Customary which was derived from it ; these are documents of primary importance for the ' Use of Sarum.' But side by side with the Consuetudinary and of coordinate authority with it stands the Ordinal; and this forms the principal content of the present volume. The relation of these two books to one another has already been described, and it has been shewn that the Ordinal defines the character, contents and method of the Services, while the Consuetudinary defines the persons who are to conduct them : in other words, the Ordinal deals with the Rite, and the Consuetudinary with the Ceremonial'.
In some sense then the Ordinal must be looked upon as prior to the Consuetudinary, as the Rite is necessarily prior to the Ceremonial ; and in fact the Consuetudinary of Sarum presupposes the existence of the Ordinal and refers to it^ It is most probable that at Salisbury the two were twin products of the activity of Richard Poore, and that the Ordinal like the Consuetudinary is to be ascribed to the early years of the xiiith Century. But it is possible in view of the history of Ordinals that it is somewhat earlier in origin.
In searching out the origin of the chief mediaeval Service-books it is not till the xith or even the xiith Century that anything is heard of Ordinals : they were evolved out of the various descriptive treatises compiled to facilitate the performance of Divine Worship, of which the
^ See vol. I. p, xii, for a fuller dis- and Sub-deacon (i. p. 6^) and again for
cussion of the point. the details of a procession in Eastertide
'^ The Consuetudinary in its earliest (i. i57n-)- These passages are found here
form only twice refers to the Ordinal, once on p. 149 and p. 166. for the rule as to the Vestments of Deacon
VI 11
ORDINALE SARUM.
Roman OnUiies published by Hittorp and Mabillon' are the most conspicuous instances. The earlier documents of Mabillon's collection deal only with Mass, Baptism, Ordination and the special Rites of Holy Week and Easter; the collection of Hittorp includes also (i) an Ordo Catholicorinn Librorum qui in Romana Ecclesia ponuntur ad iegendum, which comprises much more than the title slates as to the Divine Service and otiier Rites : and (ii) a series of other Ordines for Pontifical Services, such as the Consecration of a Church, the Profession of a Monk, and of a Nun, the Coronation, &c., &c. Ordines such as the above, not all of them by any means being, in the strict sense of the word, Roman, obtained a wide currency in Western Europe. The English Pontificals, especially from the xith Century onwards, were much influenced by them^; and no doubt if there were more materials extant for the history of the Liturgy and tlie Divine Service in England in the xith and xiith Centuries the same influence could be easily traced there. Unfortunately however sufficient materials for such a purpose only begin to be available from the beginning of the xiiith Century.
By that time the evolution of the Ordinal was completed^: the first mention"* of it as a recognized Service-book in England is in the Statutes of Bp. Nonant of Lichfield (1188 — 1198), where reference is repeatedly made to the Ordinal and sometimes in conjunction with the Consuetu- dinary ^ Some twenty years later comes the mention of the Sarum Ordinal in the Consuetudinary, as has been already stated ; and from that time forward the book is constantly in evidence. Before the middle of the xiiith Century it was accounted among the books necessary for all parish churches : Bp. Cantilupe of Worcester was the first who is
' Hittorp, De divinis CatholiccE Ec- clesia Officiis, many times reprinted in the xviith Century. Mabillon, Miiseujn Itali- cum vol. II., reprinted in Migne, P. L. LXXVIII.
2 Much of the latter part of Hittorp's collection is found in MSS. Vitellius E. xii. and Tib. C. I. at the British Museum, while the Ordo of Pontifical Mass which stands second in Hittorp and sixth in Mabillon is given in full in the Pontifical of Robert of Jumieges. See for these books my Pontifical Services i. 92 and fif.
•' An interesting French instance of the evolution in question is provided by the two Ordinals of Reims published by M. Chevalier {Bibliotheque Lilurgique t. VII.). The older one which belongs to the
early part of the xilth Century is called Ordo Remensis ecclesie legendi atque can- tandi\ the later one belongs to the xiilth Century and is distinguished as Ordinariiim novum from the former which it alludes to as vetus^ while it bears the name which abroad was equivalent to Ordinale in England. For the like contrast of Old V. New at Salisbury see below pp. x. — xiii.
■* Matthew Paris mentions Ordinals in connexion with Paul, Abbat of S. Albans 1077- 1093, l^^^t this may only be an ana- chronism. See his lives of the Abbats incorporated in Walsingham Gcsta Abba- turn (R.S. 28) 1. p. 58 and Line. Cath. Stat. III. 829.
5 Wordsworth, Line. Cath. Stat. il. 12-15.
INTRODUCTION. IX
known to have laid this down for the diocese (1240)', but already twenty years earlier in the Visitation of Parisli Churches subject to the jurisdiction of the Dean of Salisbury, enquiry was made for the Ordinal, and its existence is recorded in the inventory in three cases, while in another case its absence is noted as a defect'.
The monasteries had in many cases anticipated the secular churches in that formal codifying and systematizing of their Ritual and Ceremonial, which the drawing up of a Consuetudinary and an Ordinal implies. In England the Regularis Concordia of S. Ethelwold represents a partial scheme of this kind, not covering the whole field, but concerned only with the harmonizing of the Monastic and Secular Hours on certain occasions at Winchester in the xth Century'. As examples of early schemes of a more complete character reference may be made to the CoHsuetudines Farfenses or the Ordo Chmiacensis, both of which represent the Cluniac reforms as codified in the xith Century and contain forms of Consuetudinary and Ordinal^ Later on in the same century Lanfranc issued his Decreta pro Ordine S. Benedicti in which the first place is occupied by a long Ordinarium totius aiinP ; and this brings us back to England again. The Ordinals thus evolved whether by monks or secular clergy met a great need, and they form a conspicuous part of liturgical history ; they practically serve as an epitome of the rite to which they belong and are therefore as valuable to the student of to-day for the purposes of study as they were to the churchman of old for the purpose of regulating his worship ^
11.
The principal documents which are available for the study of the Sarum Ordinal are those which have been already described in the first volume". The Ordinal is found once in connexion with the later recension
^ Wilkins, C^«(r. i. 677, 678 or Harduin, ^ Migne, P.L. CL.
Cone. VII. 331. The requirement was ^ The Bibliotheque Liturgique of M.
constantly repeated by later Bishops. Chevalier is going the best way to work
2 Register of S. Ostniuid (R.S. 78) I. to publish information as to the old French
275 — 314. Rites by issuing Ordinals. The sixth
^ Printed in Dugdale, i'T/c»;/aj'/'zV^;z vol. I. volume contains two Ordinals of Laon of
(London 18 17); Reyner, Apostolatus Ben- the xiith and xinth Centuries, the seventh
edictinorum, Appendix p. 77; or best in volume the two Ordinals of Reims already
Anglia xiii, pp. 365 ff. (Halle 1891); cp. mentioned: others are promised hailing
Migne, P.L. cxxxvii. 475. from Bayeux and Vienne.
* Both these are given in Herrgott, The French Ordinals differ markedly
Vetus Disciplina Monastica (Paris 1726), in style and phraseology from the English
but the former has been re-edited with Ordinals though they cover exactly the
great improvements by Dom Bruno Albers same ground. (Stuttgard, 1900). ' Vol. i. pp. lii. — Iviii.
^5
X ORDINALE SARUM.
of the Consuetudinary in a MS. of the beginning of the xivth Century, and in four MSS. in connexion with the Customary, two of them belonging to tlie end of the xivth Century and two to the xvth'. The distinction which is here drawn represents a real fact, for the former text stands alone and in contrast with the group of four later MSS.
It will readily be understood in view of the progress of liturgical development from the xiith to the xvith Century that the Ordinals required a good deal of alteration in the course of this period of their usefulness. At Salisbury not only was it the case that there was gradual change, but at some date in the course of the period so definite a re modelling took place that thenceforward a * New Ordinal ' superseded the ' Old Ordinal.' Happily it proves on investigation that the single MS. which has been descril)ed as standing by itself, represents the ' Old Ordinal,' while the group of four MSS. represents the ' New Ordinal ' : further the main corpus of this precious copy of the Old Ordinal has later appendixes added to it, and besides these a considerable number of marginal corrections made throughout the whole Ordinal in a later hand. Thus it comes about that among the scanty relics of the Ordifialia of Sarum Use that have been preserved, there is fortunately a chain of continuous evidence for the history of the development of the book in the xiiith and xivth Centuries, represented by (i) The Old Ordinal, {ii) The appendixes to it, (iii) The marginal corrections and additions, and (iv) the various forms of the New Ordinal.
The material is slight enough, but the historian must be thankful for being so well provided as he is, and must set to work to make out the history as best he can. But first it will be best to explain the method adopted in printing the text of this volume.
The ' New Ordinal ' is not printed here, for on investigation it proves to be practically identical with the rubric of the Service-books as printed in the xvith Century, and reprinted in our own day — the Missal l)y Dickinson, the Processional and Manual by Henderson and the Breviary by Procter and Wordsworth. But on pp. 208 — 2^-^ there is given the beginning of the New Ordinal both for Divine Service and for Mass up to the end of the First Sunday in Advent : this will serve as a specimen and give a clear idea of the nature of the New Ordinal. Also it is to be noted that this is in many ways one of the most important parts of the book, because it gives the ordinary directions for everyday service, which form ' general rubrics ' operative in all normal services ; and this is a further reason for printing this part at any rate. Further it may be remarked that it was necessary to do this in the case of the Breviary because the edition of 1531 which was reprinted at Cambridge by Procter and
^ Harl. looi is the first: the other four are those on pp. Ivi., Ivii.
INTRODUCTION. Xl
Wordsworth, the one which naturally the student may be supposed to have in his hands, is deficient in this respect, and does not contain the full rubrics of the First Sunday in Advent : this is a remarkable omission, for these directions are given in full in the printed Sarum Antiphonal and exist in the form of rubric in many even of the MS. breviaries and antiphonals : but since this Paris edition of 1531, so full in other respects, is deficient here, it seemed essential that the deficiency should be supplied.
In some places in this section of the book it has not been thought worth while to print out in full a long string of mere cues, all of which correspond with the service printed in the Breviary or Missal, or to print out in full all such formulas as the Ordinal thought fit to give in full : omissions of this sort have been marked by four points ....; when the omission is a few words only, the points follow immediately on the preceding words, but w^hen the omission is more considerable they are placed upon a line all by themselves.
The MSS. used for the purpose have been the Corpus MS. and the ]\IS. Harl. 291 1 : passages in square brackets belong to the former only and those in other brackets only to the latter : where footnotes are given the reading in the text is from the former and the footnote from the latter.
The same plan of abbreviation is followed in printing the Old Ordinal which forms the greater part of the book : it perhaps needs more justifica- tion in the case of this document than in that of the brief opening passages of the New Ordinal : if so, it is to be found in the facts that (i) it would have been both costly and bulky to print the whole, and (ii) the result would have been tedious to work at, since the long strings of cues tell one no more than is already known, and known more fully, from Breviary, Missal, &c., where the correct piecing together of the various items of the service, which these cues in the Ordinal were meant to secure, has been already done. As it is, wherever the Ordinal varies from the reprints above mentioned its statements are printed : therefore the reader may take it for granted that he has before his eyes the whole of the rubrical directions and all such cues as are of interest to him, and he is spared the trouble of looking through what he can see in a more satisfactory form elsewhere. But here too it has been thought wise to print the opening part concerning both Breviary and Missal at full length, viz. the directions for the first two days in Advent, partly because of their special interest, and partly in order to give a clear idea of the full contents of an Ordinal before proceeding to give them in an abbreviated form.
xii ORDINALE SARUM.
III.
We turn now to the main problem, that is the reconstruction so far as is possible from these documents of the outline of the history of the Sarum Ordinal in the xiiith and xivth Centuries. Attention has been already called to the four links in the chain of evidence available for this purpose. The first of these is the text of the * Old Ordinal ' which is printed on pp. i — 193. It is evident on scrutinizing this, that already many alterations have been made, which have changed the Ordinal from what it was at the beginning of the xiiith Century : for the contents of this text shew that it must be dated circa 1270: it contains (p. 117) the Translation of S. Richard (1262), not Corpus Christi, which was instituted in 1264 but was adopted somewhat slowly in England'. It seems probable that the insertion of S. Richard was recent, for on p. 182, in dealing with the Mass, the insertion is made much less satisfactorily than on p. 117; for SS. Cyric and Julitta, the former occupants of the day (June 16), are not displaced, but S. Richard is inserted, out of the right place, after the mention of SS. Gervasius and Protasius (June 18). A further proof of this date for the existing text of the Old Ordinal is found in the fact that the Addiciories which follow it (pp. 196 — 207) begin at the date 1278: they are a curious collection of directions, and it is far from clear how many of them are the corrections which John de Middleton the Succentor vouched for at that date : the case is made more puzzling by the fact that the alterations prescribed are found to be partly made and partly not made in the text of the Ordinal which precedes them. Thus the additions prescribed in the third paragraph have already been made (p. 29) as regards the Mag7iificat, but not as regards the Hymn Salvator 7nundi. Similarly in the case of the second paragraph on p. 198, the first part of the alteration prescribed has been already made (p. 86), but in the case of the next paragraph the opposite is the case (p. 93) : and these instances are typical of much of the rest. The exact relation of the Addicio7ies to the text is thus not quite clear, but it is manifest that they can hardly be said to have in view the text in exactly the form in which it appears here : while on the other hand it seems also probable that the present form of the text is anterior to these Addicioues of 1278 and not subsequent to them.
The marginal additions and corrections, here printed in brackets^, are
^ See below, p. xviii. combined with square brackets, the com-
2 Passages erased or cancelled are bination implies that new matter has been
marked by asterisks at the beginning and written over an erasure.
end of the passage: when asterisks are
INTRODUCTION. XIU
on the contrary obviously made in view of this particular text : moreover in nearly every case the change introduced corresponds witli the New Ordinal : so the state of the case with regard to them is comparatively simple and they may for the present be regarded as a step towards introducing the provisions of the New Ordinal in place of those of the Old.
IV.
Such are the documents from which we have to trace the course of the history of the Sarum Ordinal. Perhaps the first point to be undertaken is to establish firmly the distinction between the Old and the New Ordinal, The simplest way of doing this will be to refer to two passages' in the New where the Old is quoted : the first is with regard to the Breviary, the second with regard to the Missal. The former will be found on p. 212 thus : —
Deinde fiat memoria de sancto. ...et postea de reliquiis secundum antiquum ordinale^.
And on p. 3 the direction alluded to is found in the Old Ordinal in the following form :
Memoria fiat de sancto loci et de reliquiis.
The second passage is found in col. 677 of the Missal thus : —
Excipiuntur tamen qusedam festivitates trium lectionum scilicet sanctorum Johannis et Pauli, Hippolyti sociorumque ejus, sancti Britii episcopi et undecim millia virginum secundum antiquum Ordinale.
And on p. 178 the said direction is found practically verbatim. To clench the proof further it is enough to refer to p. 84 where a long passage in the text of the book is scratched through by a later hand and the reason given in the margin runs thus — Non habetur in ?iovo ordinali. Thus we have two lines of proof which are practically complementary, and establish beyond a doubt that the text here printed is that of the Old OrdinaP.
The next point to be considered is its relation to the Consuetudinary.
Whether the Ordinal alluded to by the Consuetudinary was its twin sister
I or its elder sister, this much is clear, that the Ordinal cannot be older
I ^ A third passage is reserved for dis- the XI nth Century, as may be seen by com-
j cussion later on. See p. xxiv. paring the facsimile issued by the Plain
I "^ Cp. Brev. I. ix. Song Society as Graduale Sarisburiense
I ^ The text also agrees with the rubric (London, 1894).
of the Sarum Gradual of the beginning of
XIV ORDINALE SARUM.
in its present form, for it contains considerable quotations from the Consuetudinary. The passages for whicli the Consuetudinary refers to the Ordinal are found here in our text, so the argument advanced above* as to their relationship is not invalidated : the Ordinal may still have existed first and the (juotations from the Consuetudinary may be later additions to it. lUit on the whole it seems far more likely that the two documents are to be looked upon as twins : and it is significant that the Ordinal at p. 30 gives the same sort of cross-reference to the Con- suetudinary (§ xvi), which we have already seen to have been given vice versa from the Consuetudinary to the Ordinal.
The whole of ,^ xviii. of the Consuetudinary, with very slight variations, is incorporated in the Old Ordinal at p. 20 : again, many of the directions for Christmas given in §j^ xlvii. and lii. of the Consuetudinary are inserted on pp. 28 — 32. The directions for the veiling at the beginning of Lent on p. 58 are taken from § lxiv. and also those at the end of Lent on p. 65, and the directions for Tenebrae (p. 66) from § lxvii. Again the lists of festivals on pp. 104, 105 are nearly identical with those in § cvi. of the Consuetudinnry and § 64 of the Customary : but with regard to the latter it is probable that here and elsewhere in one or two small details (pP- 575 65, 153) it is the Customary that borrows from the Ordinal and not vice versa. The directions of the first Sunday in Advent present a curious phenomenon : a considerable number of quotations are drawn by the Old Ordinal (pp. i — 8) from §§ xxvii — xxxii. of the Consuetudinary, and hardly any of these particular passages are among the quotations drawn by the New Ordinal from the same source. We shall come back to this point again later on in dealing with the New Ordinal".
These quotations are considerable and shew the mutual dependence of the two documents ; and as one works them out in detail the conviction grows that the Ordinal and the Consuetudinary are probably twins.
But the Ordinal, as it lies printed before us, and dated circa 1270, has already undergone some modification. We may distinguish three chief causes which rendered change necessary : (i) change of custom and use : (ii) the observance of new festivals or octaves, or the promotion of festivals from a lower to a higher grade : (iii) need of greater accuracy in the directions given : and it is easy to discover that changes at any rate of the first two classes have already come about in our text. A striking example of a change of custom is that which concerns the Commemoration of the B.V.M. on Saturdays. This custom of displacing the normal services of the day once a week, and by preference on a Saturday, by a set of services commemorative of the B.V.M. was old-established and is continually referred to in the Consuetudinary : originally, however, it ^ See p. vi. ^ See below, p. xxiii.
INTRODUCTION. XV
liad not been kept in Advent and Septuagesima', tlien changes luid come about and contradictory directions were conseciuently given on tlie subject in tlie Ordinal : for side by side witli the general rule ordering the (Com- memoration (pp. 23, 93), and the directions for the services (pp. 40-42), there are at intervals directions for a ferial service on Saturday, e.g. at p. 78, or in otiier ways the Commemoration is not provided for, as at p. 80 or p. 84. Consecpiently this was the first point whicli drove the perplexed enquirer to consult the Succentor in 1278 (p. 196): and further alterations and corrections had to be made before the new custom was fully and finally provided for in the Ordinal.
Changes in the Kalendar had brought about further modifications: not only had fresh Festivals such as the Translation of S. Thomas, the days of S. Edward the Confessor and S. Edmund of Canterbury^ with others already named, come in to claim their place in the Kalendar, but some festivals had been promoted in dignity, so that their octaves were now observed with more solemnity.
For example the Consuetudinary makes it clear that in the course of the XI nth Century additional dignity was ascribed to the octaves of the Assumption and the Nativity of the B.V.M.^ The latter festival in fact only acquired its octave in 1243 by Papal authority, but it seems to have come rapidly into use in England, since clear provision for it is made in our Ordinal. The octave of the Dedication stands in much the same position, as one of the features of the modernus usus which figures in the second recension of the Consuetudinary but not in the first ^ The Ordinal as we have it makes definite provision for it as regards Mass (p. 176), but on turning to Divine Service (p. 99), all the text of the Old Ordinal is erased and new provisions have been substituted as part of the later revision through which the Old Ordinal was superseded by a text approximating to the New. We shall come to that later on : meanwhile the above must serve as instances of the kind of change which had already been incorporated in the Ordinal as we have it now of the date circa 1270.
^ Maydeston Dcf. Direct. (H. B. S.) were constantly in use locally before they
§ 58. had any general Papal authority, e.g. the
^ These are the festivals mentioned in days of S. Edward the Confessor, which
the second recension of the Consuetudinary had none till 1244. Potthast, Regesta
as being ex novo. See i. 30. 1 1402.
^ I. 25. ^ It has already been pointed out in the
^ It is possible that it already existed Index to vol. i. how this Festival grew at
at an earlier date in England, for it figures this era in estimation : further proof of it
apparently in the early text of the Con- may be found here : e.g. among the Ad-
suetudinary §§ XX. and ex. but at § CVI. ditions on pp. 196, 197, 198. only in the second recension. Festivals
XVI ORDINALE SARUM.
But the Ordinal as it issued forth at that date fresh from the hand of the scribe was soon to require further alterations. Much evidence of these is to be found in the Addiciones : it is true (as has been shewn) that many of the alterations there laid down are already found made in our Ordinal : to give a few further examples — the festival of S. Wulstan ordered on p. 197 is already inserted on p. 49 and the same is true also of other festivals, S. Edward Conf , S. Edmund Archbp., Translation of S. Thomas, S. Cuthburga : the directions for Procession and Terce of Whitsunday (p. 198) are at p. 86 : or again in the directions for the Mass it is observable that the sixth and seventh paragraphs on p. 200 are already found at p. 179, and this is the more remarkable because they do not appear to have gone on into the text of the New Ordinal'. But much that is ordered in the Addiciones is new : a great deal of change is made in the interests of greater accuracy, e.g. the rules as to the melody of the ^ Jesu Christe on pp. 196, 197, which eventually issue in the very full directions of the New Ordinal (pp. 222 — 224) : or the additions to the rubric about the troublesome Commemoration of the B.V.M. on p. 198.
Other alterations are due to a change of custom : the proses are a case in point; they are added (p. 198) on S. Andrew's Day, S. Nicholas' Day, and S. Thomas' Translation, but at Christmas Day on the contrary they are given up at the Hours and used only at procession.
Other alterations again are made for greater precision: thus on p. 200, mention is made of two points which in some Ordinals are insufficiently explained, and more explicit directions are given : a large number of the additions have simply this object in view.
At the foot of the same page another series of Addiciones begins, which is not arranged methodically like the first series, but contains unconnected entries, many of them dealing with the same subjects as the first series and dealing with them more than once. The subjects principally dealt with are the saying of collects (pp. 203 — 205) and the processions at Rogation-tide and S. Mark's Day (pp. 203, 204), together with the inevitable Commemoration of the B.V.M. : but at the end there are four considerable sets of paragraphs collected, which deal with (i) the Eastertide Alleluyas, (ii) the Christmas Memorials', (iii) the classification of feasts^
^ They are not in the facsimile Gradual, and are principally remarkable for the fact
nor to be expected there. that S. Katherine's Day ranks as a Minor
2 Cp. Customary, § 67. double. At Salisbury it was a simple feast
^ These lists are peculiar; they vary though the Church had an altar and relics
from the list of the Consuetudinary, em- of the Saint, body some later features and omit others,
INTRODUCTION.
XVII
and (iv) the Kyries. These changes are probably all made in the interest of greater clearness, and there are many new ceremonial directions of the same character : the new octaves of Dedication and of the Nativity of the B.V.M. are still causing trouble, the latter especially by reason of its clashing with the Feast of Relics, which according to the old Use of Sarum was observed on the eighth day after that festival. Further certain alterations of use are still being made, the proses are not yet settled (p. 202) and the short service pro pace ecdesicn is being introduced after Mattins and Compline (p. 200). The directions which are here added for the removal of the Easter Sepulchre and the Paschal Candle (p. 202) appear together as § 59 of the Customary, and the list of days when lessons are read in copes (p. 202) as § 49 : it would be difficult to say which position of the two is the original one
These later Addiciones bring us down to the beginning of the xivth Century, for the Sext, which is quoted on p. 206, was not compiled till 1298'. All such changes and additions, while they served for the time to bring the Old Ordinal a little more into accordance with the needs of the day, shewed at the same time that a more thorough revision was needed. Thus the way was being prepared for the New Ordinal; and in the early years of the xivth Century, when our extant copy of the Old Ordinal with the Addiciones was being transcribed, the days of the Old Ordinal were in fact drawing fast to a close.
VI.
So far no sign has been seen of the entrance upon the scene of the Feast of Corpus Christi : it was instituted as far back as 1264, and there is not only no mention of it in the Ordinal, but even in the case of the Addiciones the list of festivals on p. 202 differs from the Customary in
^ See Laurin, Intr. in Corp. Jur. Canon. 183. This is the provision which orders that the principal festivals of all apostles and evangelists and of the four Latin Doctors shall alike be kept as double feasts. The change emanated from Boniface VIII. : it is noted here at the end of the Addiciones, but in the body of the book the older custom survives so far as the original text is concerned. Among the marginal notes is one which makes the alteration involved in the case of S. Jerome's day, but not elsewhere.
This seems to shew that this change of use was not made in England until after
the decree of Boniface : if this is so, the Second Recension of the Consuetudinary must be assigned to the end of the xiiith Century rather than to the middle as suggested in vol. i. p. xx., since it has on p. 181 a note of the change in this respect; and this must now be taken to represent the result of Boniface's action and not an English innovation anterior to it. The argument drawn there from the absence of any mention either of S. Hugh's Day or of Corpus Christi and used to prove the earlier date is now shewn below to be inconclusive. See below pp. xviii., xx.
U
xvin ORDINALE SARUM.
having no mention of it, and the classification of festivals on p. 206 which quotes the Sext and therefore belongs to the xivth Century is equally silent on the subject : nor can any trace be found of it so far in the general directions.
It is not clear at what point the festival was introduced at Salisbury ; but if the Addiciones are to be taken as official, which is at least questionable, it must be deduced that its introduction was deferred until the xivth Century. This is not in itself unlikely, for there are many signs that the innovation was slow to win its way'. At the Council of Vienne in T312 the order for its observance was renewed^; and this seems to have influenced England more than the original promulgation. It was enjoined upon the diocese of Bath and Wells in 1318^, and it seems likely that it was in use at Salisbury at the same date, or at any rate that it was adopted before the year 13 19, for at that time certain liturgical alterations were made by the authority of Bishop Roger de MortivaP, including the transference of the Feast of Relics from the Octave of our Lady's Nativity to the Sunday after the Translation of S. Thomas; and if Corpus Christi had not been already adopted it would be natural to have looked for a formal adoption then, since in any case it must have been in common use within a few years after that date. In the absence of better evidence it seems only possible to conjecture that the festival came in at Sarum between 131 2 and 13 19^
This was an innovation which was bound to cause much alteration, coming in with its octave into the middle of the Temporale at that critical point of the year where Trinity Sunday closes the eventful half of the liturgical year and the uneventful half begins. No other change is of at all the same importance : other new festivals, even those with an octave such as the Holy Name, made little change beyond affecting the Sanctorale in more or less degree, while this literally unhinged the course of the Temporale. Clearly it had a marked effect on the history of the Sarum Ordinal : it was almost enough by itself to make Sarum ritualists think seriously of having a new Ordinal ; but so far as can be seen from the scanty evidence at present available this was not the immediate effect.
When we turn to our documents we find that at the time when the marginal additions to the Old Ordinal were made. Corpus Christi had come in. It is mentioned in the course of the Sanctorale at p. 116
^ The Exeter Ordinal of 1337 treats it Record Soc.) i. 13.
as a somewhat inconvenient novelty. ^ See his Statute no. xxxix. in Dayman
2 Corpus Juris Catwn. Deer. Clem. and Jones, Statutes, p. 68.
III. xvi. The Clementines were published ^ In the diocese of Winchester it was
in 1314: Laurin, /.r. 196. ordered in 1325. Bridgett, Hist, of H.
^ Drokeiisford Register (Somersetshire Euch. II. 266.
INTRODUCTION. XIX
though it is not found intercalated in its natural position in the week following Trinity Sunday on p. 88. The reason for this absence no doubt is the fiict, that the changes involvetl were too extensive to be inserted in the space available : moreover it is clear that the reconstruction, of which these marginal additions formed part, included also a separate appendix which unfortunately does not now form i)nrt of the MS. : on p. 38 there is a reference given, Quere hanc regu/af/i plenius in papera, and on p. 78, Require seruicium de S. Maria in pupera ; and it is natural to suppose that the provisions for Corpus Christi, being even more extensive than those for which those references are given, were also included in the paper appendix.
We thus are brought to investigate the marginal additions and to determine as far as we can what place they hold in the history. On comparing the Old Ordinal as here printed with the New Ordinal as represented by the rubrics of the later Service-books it is clear (i) that the greater part of the Old Ordinal was incorporated in the New : (ii) that, while there is considerable difference of language and terminology between the Old and the New — quite enough to shew that though one supersedes and swallows up the other they are really different documents, — there is no such difference between the New Ordinal and the marginal notes, but in almost every case they are found, practically verbatim, forming part of the New Ordinal.
This general agreement however between the two only serves to rouse curiosity about the comparatively few passages where the marginal notes and the New Ordinal are not in accord : and these therefore must be scrutinized and the phenomenon explained. We find that the marginal note on the top of p. 25 is in close agreement with the corresponding rubric of the Breviary for four lines, but the two remaining lines are peculiar. Again on p. 46 the marginal note and the Breviary are in direct contradiction on the subject of the ordo dierum ; and again on p. 48 there is, if not a contradiction, at any rate a marked difference between the two authorities ; while again there is a sharp contradiction as to the Memorial of the Trinity at the bottom of p. 133. Here are four distinct cases of difference, and they seem enough to prove that the marginal additions do not simply represent annotations drawn from the New Ordinal.
At this point it is significant to notice that the Exeter Ordinal of Bp. Grandisson, accepted by the Chapter in 1337, though it seems at a cursory glance to have drawn upon the New Ordinal for its Sarum provisions, does in fact in three out of the four above-mentioned cases agree with our marginal note and not with the New Ordinal, while in the fourth case it is silent. Having had our confidence in the agreement of Exeter with the New Ordinal thus shaken, we then find on further
XX ORDINALE SARUM.
investigation that there are other cases in which the Exeter Ordinal agrees with the Old Ordinal rather than with the New. One crucial case may be cited. The Old Ordinal on p. 28 orders that the Respond at the first Christmas evensong shall be sung a quatuor de superiori gradu in capis sericis. 'i'his curiously enough is in contradiction with the Consuetudinary which says Rcsponsorium cantor et alii due persone catitent ^c. ' ; and here the Exeter Ordinal has Responsoriufn a quatuor canonicis cantetiir in capis sericis, agreeing with the Old Ordinal and not with the New Ordinal and Consuetudinary. Another instance is found on p. 58, where the Exeter Ordinal and the Old Sarum Ordinal agree in quoting the Consuetudinary and Customary on the subject of the Lent Veil, but disagree with the New Ordinal. On the other hand, in some places where the Old and New Ordinal differ, Exeter agrees with the New : for example, on p. 50 in the rubric following the Y ^.xcelsus where the Old Ordinal reads septua- gesimam, Exeter agrees with the New in reading quadragesiviam.
The conclusion to be drawn from this somewhat minute analysis is a comparatively simple one. The marginal notes do not represent the New Ordinal, but (like the Addiciones) a stage intermediate between the Old and the New. The Exeter Ordinal (1337) represents a similar but lot identical stage, and one that approximates rather more closely to the New Ordinal. The date of the marginal notes probably lies between 13 19 and 1337 : the latter date is that of the Exeter Ordinal : the former date is that of Bp. Mortival's Statutes, which certainly were anterior to the marginal changes. The xxxixth Statute- ordered (i) the transference of the Feast of Relics from the Octave of the Nativity of the B. V. M. to the Sunday after the Translation of S. Thomas: (ii) the observance of the Feast of S. Hugh (canonized in 1220) on Nov. 17: (iii) the alteration of the hymns on S. Mary Magdalene's day: all these three changes are made by the writer of the marginal notes ^ It is tempting to identify the document represented by the marginal notes with the Ordinale Wel/zuyk mentioned in the New Ordinal (p. 228). This would seem to be an Ordinal revised by Thomas de Welewick, who was Precentor at Sarum 1 341 — 1343 and probably connected with the Cathedral before that time: but until more is known it would be hazardous to risk any conjecture as to its character, or do more than barely suggest the possibility, that the
1 Another case of the Old Ordinal being 1883), p. 68. The Feast of Relics had been in contradiction with the Consuetudinary transferred to the 15th of September from and New Ordinal occurs on p. 32 with some previous date unknown by Bp. Jocelin regard to the B: Jesu Christe at Prime: in the middle of the xilth Century. Reg. here Exeter agrees with neither party. Osm. i. 227.
2 Statutes of the Cathedral Church of ^ See pp. 120, 137 and 189, 121. Sarum, edd. Dayman and Jones (Bath
INTRODUCTION. XXI
intermediate stage which it seems to hold between the Old and the New Ordinal is that represented either by the marginal notes of our MS. or the Exeter Ordinal of Bp. Grandisson.
The relation of the marginal notes to the Old Ordinal may be a little more clearly defined: by far the greater i)art of them are merely supple- mentary ; sometimes it is simply a fresh provision that is introduced, sometimes an old provision is amplified, and in such cases very often the old form and the new stand side by side, as for example on pp. 22, 32, 50j 55) etc., and the process of change can be clearly followed : where the amplification to be made was considerable, reference is made to the paper appendix for want of space (pp. 38, 78), but for the extensive changes connected with the Dedication festival this was unnecessary, no doubt because there were blank leaves available, and consequently the whole of the provisions of the Old Ordinal for that festival have been erased and new ones written in their place.
A certain number of the marginal notes introduce definite corrections as distinct from amplifications, e.g. as to Gloria patri on p. 33, the collect Concede quesumus on p. 52, the Memorial on p. 114, etc. : some of these are due to new festivals, as already has been noted', others to a change of use, as on pp. 137, 138. In one instance at least (p. 69) the note quotes from the Consuetudinary and Customary : but on the whole the changes are not of first-class importance. There are no notes on the important opening directions of the Old Ordinal for the first Sunday in Advent though this part of the book differs so much from the corresponding part of the New Ordinal : it seems likely therefore that the remodelling of this section of the book by marginal notes was impracticable, and that the paper appendix already mentioned must have contained a set of directions for this Sunday, made to supplement or to supersede those of the Old Ordinal, and more conformable to those that were soon to appear in the Exeter Ordinal and the New Sarum Ordinal.
The notes in the Ordinal of the Mass are few, but here there is less reason to expect alterations, for the Mass was quite a simple rite as compared with the intricate system of Divine Service ; the addition of extra festivals made but little difference in this sphere, there was no trouble involved by the occurrence and concurrence of feasts, since masses could be multiplied to meet any number of rival claims, and throughout the whole sphere the difficulties were far less and the changes far fewer.
So far all has been working up for a great reform : the Old Ordinal has become antiquated and inadequate : various attempts have been made to patch it up, but it is fast getting past that, and a thorough revision resulting in a New Ordinal is evidently needed.
^ Above, p. xiv. F. II. b
L
XXII ORDINALE SARUM.
VII.
The change came in quietly enougli — so quietly that it does not seem possible now to trace the first appearance of the New Use. But before very long more was heard of it, partly because the odiutn liturgiciwi was aroused, and there raged a battle for punctilious correctness of use, such as was repeated again a century later in Clement Maydeston's day, and such as is not unknown in our time. Partly also because on the top of this punctiliousness came a vigorous attack upon the whole elaborate system of service from the powerful pen of Wiclif :
The ordinal of Salisbury letteth much preaching of the gospel, for fools charge that more than the mandements of God and to study and teach Christ's gospel : for if a man fail in his ordinal, men hold that great sin, and reprove him thereof fast ; but if a priest break the hests of God, men charge that little or nought. And so, if priests say their mattins, mass and evensong after Salisbury use, they themselves and other men deem it is enough, though they neither preach nor teach the hests of God and the gospel.
This outburst seems clearly to be part of an outcry against novelty, for a little later Wiclif continues thus :
How dare sinful fools charge Christ's priests with so much novelry, and evermore clout more to, that they may not freely do God's ordinance. For the Jews in the old law had not so many ceremonies of sacrifices ordained by God, as priests have now rites and rules made of sinful men. And yet the old law in these curious customs must needs cease for freedom of Christ's gospel : but this freedom is more done away by this novelry than by customs of the old law.
And so on much more about the novelty in the claims of the Divine Office. A little later comes a further hint :
Ah, Lord ! if all the study and travail that men have now about Salisbury Use with multitude of new costly portos, antiphoners, grayles and all other books were turned into making of bibles^...
This treatise of Wiclif Of Feigned Co7itei7ipIative Life, &'c., is dated by Mr Wordsworth ci7'ca 1365— 1375. The first definite mention of the New Use of Salisbury is found in a Will of 1389 — 90.
To John Penne my clerk a Missal of the New Use of Sarum'-.
All this seems to point to the middle of the century as the latest date for the New Ordinal, and the fact that it never dealt fully and satisfactorily with Corpus Christi and its Octave^ points to its being drawn up while
1 Etiglish Works (E.E.T.S.), pp. 193, ^ (^Wyhoxvi' Early Lincoln Wills, p. 87,
194. Cp. other passages quoted in Words- quoted in Line. Calk. Stat. ill. 84 1.
worth, Tracts of C. Maydeston (H.B.S.), ^ Tracts of Clement Maydeston, xx. 9,
pp. 15 and ff. 10, 27, 28, 38, 39, 64, 65, 70, 71.
INTRODUCTION. xxiil
that Festival was still fresh, and its observance with full Octaves cum re^imine chori still undecided.
There is little doubt that the New Ordinal well deserved its title of ' new,' and represented a real change from the old, not a mere revision of parts, nor a codification of the accumulating changes of the intervening period. The amount of alteration varies in different parts of tiie book : it is seen at its highest in dealing with the beginning of Advent, and no one who will compare pp. i — 18 with pp. 208 — 228 can doubt the importance of the change. So widely do the two Ordinals differ for this period that one is tempted to think that originally the New Ordinal was meant to be supplementary to the Old rather than to supersede it^ A certain number of the provisions of the Old reappear in the New, but many do not, and among them some of considerable and lasting importance. This general impression is deepened when one specially compares the use that the two Ordinals make of the Consuetudinary : each quotes considerably from it, but what is quoted in one is not quoted in the other. Thus at Evensong the Old Ordinal cites directions for the opening of service, the saying of the Chapter, the return from the censing of the altar, and the final £enedica??ius, while the New cites directions for the allotment of the Antiphons, the preparations for censing, the singing of the Versicle, and the saying of the Collect. The Old stands alone in making quotations bearing upon Compline, Mattins and Second Evensong : both quote in describing Fretiosa, and here the New is full while the Old is scanty.
This relation between the two Ordinals for the first Sunday in Advent is certainly remarkable ; but in the later part of the book the case stands otherwise. The two Ordinals still differ somewhat conspicuously in their quotations from the Consuetudinary, but in the main the New Ordinal reproduces all the provisions of the Old, so that from p. 19 onward there is very little which is not at any rate rep?'esented in it, and in the Rubrics of the Service-books which are drawn from it.
It is not possible to go exhaustively into the differences between the two : when a passage of the Old Ordinal does not reappear in the New it is generally because it is superseded by a fuller or more explicit direction. We have already observed how this was the case with the marginal notes, and the New Ordinal carried out still more fully the task which they had attempted. But attention may be called to one or two cases where the New Ordinal makes a definite correction, not merely amplifying but contradicting, because of a change of use : there is no need to cite such changes as had been already made by the marginal notes though these naturally reappear in the New Ordinal : the following are among the fresh changes not hitherto noticed.
^ See a parallel case at Hereford below, p. xxx.
b2
XXIV ORDINALE SARUM.
The time for the sprinkling of Holy Water was altered : the New Ordinal expressly calls attention to the fact that in this respect it differs from the Old Ordinal and the Ordi?iale Wellwyk (p. 229). The older custom is prescribed here on p. 148, and no marginal note is added to correct it'. A similar change was made as to the hour of the Masses de festo on the Rogation days (pp. 79, 81) where the Old Ordinal prescribes post Terciam and the New Ordinal post Sextai7i ; and again at Candlemas (p. 179). Changes such as these in the Mass are easily intelligible, but the changes in Divine Service are much more difficult, since they dealt with the intricate adjustment of services and they are too technical to be quoted here. The reader who is anxious for problems to solve has only to compare the Old Ordinal, as here printed, with the rubrics of the Breviary : on pp. 37, 38, 57, 137, for example, he will find matter for much reflection and much study of the ' Rules of the Pie.' There are also a number of minor changes, such as the substitution of one collect for another, or the deletion of alternatives provided by the Old Ordinal in the case of hymns, responds, antiphons, &c. for special occasions ; but these hardly need to be recorded.
In the Processional it is noticeable that at the Palm Sunday procession the appearance of a second group bearing relics and the Blessed Sacrament is an innovation'^, as well as the part of the Prophet.
For the rest the curious reader must be referred to his rubrics, but with two cautions first given. First, with regard to the Old Ordinal as here printed, it must be questioned how far it can be taken as absolutely authoritative on the subject of Sarum Use: it evidently had in view other churches besides the Cathedral of Salisbury, for it not only contemplates a memorial of the Patron other than S. Mary (pp. 20, 53, 127) and an- other Feast of Relics than that of Salisbury (pp. 130, 187, 203) (so far being followed by the New Ordinal), but it lays down provisions for parish churches which are not in the New Ordinal (pp. 3, 158) ; further it has some peculiarities in the Sanctorale such as the Translation of S. Wulstan (p. 183) and the occurrence of S. Sampson's day between July 10 and 11 (p. 184). On the other hand it certainly claims to represent Sarum Use (on pp. 37 and 137 apparently without being justified in its claim) and in some respects it has the Cathedral more directly in view than the New Ordinal had, e.g. in providing for the Bishop's partici- pation in the ceremonies of Holy Week.
Secondly, some qualification must be made of the statement, which hitherto has passed unqualified, that the New Ordinal is reproduced in the
' The Processionals vary in their direc- - It is noted in Cyede Michi, § 79, i.e.
tions on this point. the note is of John Raynton circa 1450.
INTRODUCTION. XXV
Rubrics of the i)rinted Service-books. For, as is clearly shewn in pp. 208 — 233, the iMSS. of the New Ordinal themselves vary in fulness ; and further there are a certain number of passages in the Ordinal which have not found a place at any rate in those printed editions to which the reader is here referred. Some of these refer to music and are found in the printed Antiphonal though not in the Breviary ; others are amplifications of the directions which appear in the rubric : for example where the rubric has {Brev. I. lii.)
exceptis singulis commemorationibus beate marie et festi loci
the Corpus MS. of the Ordinal has
exceptis singulis commemoracionibus beate marie per totum adventum et a septuagesima usque ad capud ieiunii, et aliorum sanctorum in quorum honore ecclesie sunt dedicate, ut in aliis ecclesiis.
Amplification to this extent is to be found fairly frequently, but the diflference is not very great either here or elsewhere.
Two further instances may be quoted because of their intrinsic interest : first, the directions for the great Oes are given thus (cp. Brev. i. civ.).
Et sciendum quod excellencior persona incipiet Ant. 0 sapiencia, non habendo respectum ex qua parte fuerit clericus principalis : sed postquam persone principales, scilicet Decanus, Cantor, Cancellarius et Thesaurarius, singuli singulas antiphonas, scilicet O, successiue per decessum inciperint, ex tunc ex parte chori principalis cetere antiphone a canonicis inchoentur, incipiendo ab archidiaconis uel subdiacono et a principali canonico sacerdote. Et sic fiat descensus a canonicis presbyteris ad diaconos, et sic ad subdiaconos super antiphonis ceteris inchoandis.
Secondly, the following directions make clearer the course of the great processions of Christmastide, and add considerably to the amount which is contained in the Breviary and Processional on Christmas Evening {Brev. I. cxcv.).
Finita hac oracione cum Bcnedicamiis a duobus de secunda forma in superpelliceis, conueniant omnes diaconi extra chorum, scilicet ante altare S. Nicholai. Deinde processionaliter in capis sericis, singuli singulos cereos ardentes in manibus deferentes, extra chorum ex parte australi usque ad ostium chori occidentale procedant, et sic per medium chori transeant : ad ostium presbiterii septentrionale exeant, et circuendo chorum ad altare S. Stephani accedant, archidiacono uel alio diacono in primo processu incipiente ^ Sancte dei preciose, quodam clerico in superpelliceo virgam gestante, ceroferario, thuribulario, et puero librum cum lumine deferente precedenti- bus sacerdotem.
The return of the procession is thus described :
Tunc cantor diaconorum, qui pro eorum uoluntate ad hoc fuerit electus, in redeundo incipiat de S. Maria ^ Stirps /esse uel antiphonam de eadem : et sic processionaliter usque ad hostium chori occidentale redeant, et ibidem chorum intrent, et stantes sint ante formulas puerorum donee dicitur oratio.
XXVI ORDINALE SARUM.
Finally, it is provided that the services of S. Stephen's Day shall be left in the hands of the Deacons, those of the two following days in the hands of the Priests and of the Boys respectively. Full directions are given for the procession of the Boy Bishop, but as these are more fully incorporated in the Breviary than those for the Procession of the Deacons cited above, there is no need to quote them : but the difference of treatment accorded by the Breviary to these two processions deserves to be noticed because it is characteristic of the unmethodical ways by which the Ordinal was imported into the Service-books in the form of Rubric.
It is not quite safe to argue that, because some passage in the Old Ordinal is not in the rubrics, therefore it was not in the New Ordinal, for there are cases to tlie contrary: e.g. the direction about the Prose given on p. 31 is not found in the Breviary at col. clxxxvi., but it is in the New Ordinal at this point : again the memoria technica for the irregular Antiphons at None which is given in the Old Ordinal twice over (pp. 16 and 36) is not found in the Breviary, but is in the New Ordinal at None on Holy Innocents Day. Further there are a few directions in the New Ordinal of which there is no sign in the Rubrics.
These facts to some extent qualify the general statement as to the identity of Rubrics and Ordinal ; but when all these qualifications have been made, the statement still remains true that for all ordinary purposes the Rubrics of the Service-books may be taken as the equivalent of the New Ordinal : moreover as no doubt additions were made after the first drawing up of the New Ordinal to meet the new requirements caused by new festivals and other innovations, the Rubric represents the New Ordinal in its latest form.
It is not possible to enter fully here into the history of the growth and development of the New Ordinal : our task in this introduction is limited by the documents here printed ; and the most that can be attempted is to draw from them the outlines of the history of the Sarum Ordinal in the xiiith and xivth Centuries. With the next Century a fresh chapter opens, when the New Ordinal itself begins to get superannuated and discredited ; soon fresh Responsiones are required from the authorities at Salisbury in reply to Dubia propounded to them by perplexed enquirers, such as are found in the beginning of the Crede Michi^ and recall the Addidones of our MS. ; then provision has to be made for local peculiarities of other dioceses such as Ely, Lichfield, Lincoln, Norwich ; next men are no longer content to take the general rules of the Ordinal and applying them to each year as it comes work out their scheme of service from them, but they require a directory which shall provide it all ready worked out for them according to all the possible variations of the Kalendar : then Clement Maydeston
^ Tracts of Clemettt Maydeston (H.B.S.), pp. 27 — 40.
J
INTRODUCTION. XXVll
will come to the rescue with his Directoriiim Sacerdofum a?i(l a new phase of controversy will open out, which will lead eventually to (Jaxton's printing-press, the new printed Service-books, the growing complexity of commemorations, and the final rebellion ngainst "the number and hardness of the Rules called the Pie."
VIII.
Some hopes were held out in a rash moment in the introduction to the first volume' that the attempt made there to trace the course of Sarum influence in constitutional matters on other ecclesiastical bodies might be followed by a similar attempt to trace Sarum influence in matters liturgical. So, rather than prove false to such expectations, an attempt shall be made, though it must be both brief and tentative. It was there stated that, whether or not S. Osmund issued any liturgical directions, at any rate none are extant or traceable : and that for this purpose it is impossible to get behind the Consuetudinary oi circa 1210, in which the liturgical customs were set out in the second and third divisions of the book, as a sequel to the first section containing the ancient constitutional legislation of S. Osmund, under the guiding hand of Richard Poore.
Side by side with the liturgical provisions of the Consuetudinary, which occupy the whole of the tractate from the xiith chapter onward, we can now set the Old Ordinal, a document which for all practical purposes may be regarded as a twin sister of the Consuetudinary ; and placing ourselves at Salisbury at the beginning of the xiiith Century we prepare to track out the course of their influence.
Setting aside the question of the influence of the Cathedral Use on the diocese, which may be taken for granted and not followed up, our first journey is to S. David's in 1223, where the Bishop ordered that the service of the B. V. M. and the service of the dead should be secundum Ordinale Ecclesie Sariwr. It is noticeable that these are both supplemental services, to be worked in alongside of the ordinary course of Divine Service : the Sarum Ordinal provided explicit rules for this, such as apparently the Church of S. David's had not got of its own.
Three years later (1226) a College was founded at Merewell in the diocese of Winchester, where the Cathedral Church was monastic : con- sequently recourse was had to Salisbury for the model of secular services to be used by the clergy ^
1 I. xxii,, xxxvii. in the diocese of Durham when Lanchester
^ Harl. 1249, f. 2. Haddan and Stubbs, College was founded in 1283 the modus
Councils, i. 459. psallendi was to be that of York or Sarum.
Dugdale, Monast. vi. 1344. Similarly Ibid, 1334.
XXviii ORDINALE SARUM.
But already we must go much further afield : it has been recounted in the introduction to the first volume how Dublin at this period adopted the Consuetudinary whole, and this probably involved the adoption of the Ordinal as well and of the whole Use. Several MSS. are extant belonging to a later date which give the Sarum services in the form in which they were current in Dublin'. It has also been recounted how the influence of the liturgical provisions of the Consuetudinary went to Lincoln and thence far north to Moray in Scotland before 1236. A later Lincoln document, the Consuetudities Divifii Officii of 1279, has not yet been dealt with, for, being purely liturgical, it did not come into question in the previous enquiry about the constitutional influence of Sarum : but having been led to Lincoln it will be best to consider the document now, though out of chronological order. It was drawn up in the episcoj)ate of Robert of Gravesend (1258 — 1279) to supplement the existing 'Ordinal and Register': the former is several times referred to, but is unfortunately not extant, the ' Register ' probably refers to the earlier Lincoln ConsJtetudifies : whatever the Lincoln Ordinal may have been in relation to the Sarum Ordinal, and there is no evidence to shew this, this new Lincoln Consuetudinary is very independent of Sarum influence for the most part : but at the end there are unmistakeable traces of the influence of the second part of the Sarum Consuetudinary ^ The later stages of Sarum influence at Lincoln have already been described so far as the books of Customs and similar docu- ments shew : when we turn to enquire after Service-books of Lincoln Use there is little to be found, and such books as are available, if they in any full sense of the term represent Lincoln Use, only shew that it was little more than Sarum Use combined with some few local peculiarities^
Again we have to go via Lincoln to Scotland to note that side by side with the adoption of the Sarum model of constitution by Elgin and Glasgow already narrated in vol. i.^ there was also a recurrence to Salisbury for a liturgical model, and at Elgin in 1242 it was decreed
Ut in divinis officiis in psallendo legendo et cantando ac aliis ad divina spectan- tibus seraetur ordo qui in ecclesia Salisbyryensi esse noscitur institutus.
Having once made its way in Scotland the Sarum Use had a wide influence there : in the absence of reliable information about Scottish
1 See for example the MSS. described valuable are the Lincoln additions to Brit, in Bibliotheca Mtisico-Liturgica, Nos. 20, Mus. MS. 11,414 for which see Tracts of 308. CI. Maydeston 171.
2 Li7ic. Cath. Stat. i. 71, 127, 390. For the Breviary additions see Brev.
3 Three leaves of a Lincoln Missal from Sar. ill. Appendix pp. 22—24: and for Bodleian MS. Tanner 4, f. 133 were printed the Pie ibid. i. 1323 — 1334 and 1373, and by Henderson as Appendix VII. to The Brit. Mus. MS. 22,396 f. 22.
York Missal, vol. 2 (Surtees 60). More •* I. xxviii.
J
INTRODUCTION. XXIX
Service-books it is impossible to trace out the history, but the Arbuthnot Missal of 1491 and the Al)erdeen Breviary of 15 10 at the end of the period echo the Elgin Statute at the beginning in l)earing witness to the prevalence of the Sarum rite'.
We turn now to Wells, prepared by the previous investigation on the constitutional side to find Sarum liturgical influence also dominant there : at once we are met by the document which is called 'Ordinal' there, but which consists in reality of the liturgical part, second and third sections, of the Sarum Consuetudinary, adapted by some modifications to the Cathedral of S. Andrew at Wells^ Three passages in the accompanying Statuta throw light upon its history: (i) in 1241 the Chapter ordered the correction of the existing Ordinal: but (ii) in 1273 the order had to be repeated.
quod ordinale corrigatur de inceptis et sublatis omnimodo contrarietatibus et abusionibus, per quas hactenus injuriae sine discentiones orte sunt inter clericos ecclesie seu oriri ualeant in futurum: et quod sic correctum inuiolabiliter sub pena anathematis obseruetur, ita quod nemo ex tunc eidem addere uel subtrahere audeat absque episcopi et totius capituli uoluntate.
The work was now done, for (iii) a statute of 1298 refers to the Ordinal and with apparent satisfaction^ There is no positive proof that the Ordinal referred to in this last passage, or in either of the others, is identical with the Ordinal which is now extant and stands in close connexion with the Statutes : in its present form it is certainly of much later date and can hardly be earlier than the xvth Century^: but the close connexion between Ordinale and Statuta in our present MSS. probably represents the continuous tradition of Wells documents, and our present Ordinale is probably, except for slight modifications, the same as that referred to in 1298. In other words, if that is so, the liturgical Con- suetudines of Sarum were adopted at Wells before that date. But it still remains undecided what was the incorrect Ordinal which was complained of in 1 241 and 1273: it is hardly likely that these complaints can have referred to such a finished product as the Sarum Consuetudinary : so it is far more likely that there existed at Wells some old and unsatisfactory Ordinal which was superseded between 1273 and 1298, after the two complaints had been registered, by the adoption of the Sarum Con- suetudinary, modified to suit the needs of Wells ^ and called there by the name ' Ordinal ' after the document which it supplanted.
1 Reprinted, the first by Forbes in 1864 ^ Besides undergoing textual modifica- and the second by W. J. Blew in 1854. tion it has received by way of appendix
2 Reynolds, Wells Cathedral, pp. i — 44. (i) the old Wells constitutional document ^ Ibid. pp. 57, 58, 60. based on Sarum documents which has * It incorporates S. Anne's Day, which already come under our notice in vol. i.
was introduced into England in 1383. (see vol. i. p. xxxi.), and (ii) additional
XXX ORDINALE SARUM.
The relation of Grandisson's Exeter Ordinal of 1337 to Sarum Use has already been described, partly in the first volume and partly in this' : but the liigh-water mark of Sarum influence was not reached at Exeter till later. In 1391 Bp. Brantingham sent to the Chapter a copy of the Sarum Ordinal, asking that it might be adopted for the Cathedral : this was agreed to after much deliberation, on condition that the Saints' Day Services of Exeter Use and other peculiarities were not given up, and in so far as it was not contrary to the liberties and customs of the Church, which the canons had sworn to maintain'^. Over a hundred years later the final stage was reached, when Bp. Oldham in 1505 required the Chapter to conform to the Ordinal and Customary of Sarum ^
A few years after Grandisson's reforms at Exeter a revision of Service- books was undertaken by Bp. Trillek at Hereford, 1344 — 1360. The extant documents of that Use which are anterior to that date shew no sign of Sarum influence, but in later times the Hereford MS. Ordinal and the printed Breviary and Missal have all borrowed from the New Sarum Ordinal, the first to some considerable extent but the two latter more extensively still*. The Hereford Ordinal is composed of two concurrent documents, which to a certain extent cover the same ground, but more often are complementary to one another : and this fact lends some confirmation to the suspicion already expressed that possibly at some stage in the development of the Sarum Ordinal something of the same sort was the case. This approximation in liturgical matters of Hereford towards Sarum in later days is all the more remarkable because, as was noticed in the first volume, it was precisely Hereford and York, the two churches which maintained their own Use most independently down to the Reformation, that exhibited from the first and on the constitutional side the greatest independence. And it speaks most strongly for the power of the Sarum Use that both of these ultimately had to submit to some extent to that influence.
At York, however, there is much less sign of Sarum influence than at Hereford. In the Missal there are specially clear indications of it in the Ordo missce^ and particularly in MS. D, which comes from the Cathedral Church itself^ In the Breviary there is at first sight no appearance of borrowing : the rubrics have a character and a language of their own
liturgical provisions which are not earlier "* See the forthcoming volume of the
than 13 1 8, the date of the adoption of Henry Bradshaw Society on the Hereford
Corpus Christi at Wells. Breviary: and for the iNIissal Henderson's
^ I. xxxiil. and above pp. xix.-xxi. reprint (Leeds 1874).
2 Reynolds, The Use of Exeter Cathe- ^ See Henderson's reprint of the Missal dral, p. 10. and Lawley's of the Breviary {Surtees Soc).
3 Line. Cath. Stat. ill. 850.
INTRODUCTION. xxxi
which is quite foreign to vSalishury : hut nevertheless there are occasional
passages which they have in common. For exami)le, the second and third
paragraphs from the bottom of p. lo are found not only at Salisbury, but
also at Hereford and Exeter in the same position, and at York among the
opening rubrics of Advent : it is one of the places in the Ordinal where
a slight change of custom has been made and the New Ordinal (p. 219)
differs from tiie Old, and curiously enough all the three other Uses follow
the Old Ordinal here and not the New. Hereford and Exeter, as we
have seen, took the Sarum directions from the New Ordinal or a form
approximating to it, but it is difficult to say what was the exact source
at York. A passage found in the York Breviary at col. 194 points clearly
to the Old Ordinal, for the phrase quoted is at p. 46 cancelled and
superseded by a marginal note ; but on the other hand another passage,
which is proper and stands in the York Breviary at col. 212, is found
here on p. 53 not as forming part of the Old Ordinal at all, but as one
of the marginal notes. It is not clear therefore from what Sarum source
exactly these borrowings were taken ; it may have been, as at Exeter, from
some intermediate stage between the Old and the New Ordinals, possibly
the Ordinale Wellwyk-. or indeed it is possible that these passages common
to York and Sarum may not have been taken direcdy by the first from the
second, but may have been drawn by both from some common source :
there are other directions which suggest this possibility, such as those for
the termination of collects which are found in the Sarum Consuetudinary,
§ dZ^ again in almost identical terms in the Hereford Breviary \ and again
in a similar form in the York MissaP. Similar directions are given by
Durandus in his Rationale^, and it is evident that many rules of this sort
may have been common property over a large part of Western Christendom.
There is no difficulty about believing that Hereford took such things
straight from Sarum, but the whole line of York Use is generally so
independent that direct borrowing is much less likely in that case.
The influence of Sarum at Lichfield has been already described : the Statutes of Bp. Patshull (1239 — 1241) are largely drawn from the second part of the Consuetudinary with occasional passages from the third part. Two hundred years later in the episcopate of Bp. Heyworth (1420 — 1447) ^^^ Sarum Ordinal was definitely adopted, but some local peculiarities were retained, as is clear from a later Statute of Bp. Blyth on the same subject \ Tiie xvth Century was witnessing a rapid diffusion of the Sarum rite: in 1415 the local Use was given up in its favour at S. Paul's in London, where already in the xivth Century some Sarum
' See H.B. Soc. edition, p. 89. ^ Lib. IV. cap. XV.
^ I. 169. '^ Dugdale, Monast. vi. 1263, 1264.
XXXll TONALE SARUM.
influence had made itself felt'. When the secular Cathedrals led the way, parish churches in their dioceses followed suit, Austin Canons did the like, and the same was the case with the two special institutions of the piety of tiiis century, viz. the Chantries and the Colleges : of the former little remembrance is left, for Edward VI. spoiled the parishes of their endow- ments, and squires' pews and overgrown organs have since that date filled up their chapels ; but many of the Colleges are remembered, especially such as were educational, and it is enough to quote Winchester and Eton, King's College at Cambridge, New College and All Souls' at Oxford, as examples of the adoption of Sarum Use by collegiate establishments.
The dioceses which had monastic Cathedrals were particularly amenable to Sarum influence since they had no tendency to copy their mother church : and it is significant that a large proportion of the best MSS. of Sarum Use hail from the diocese of Norwich.
After the suppression of the Monasteries by Henry VIII. the monastic cathedrals had to adopt a secular rite, and Appendix II. shews how Rochester adopted the Sarum Use in 1543. Already in the previous year the Convocation of Canterbury had ordered all the clergy of the province to say their Divine Service according to this Use.
The final stage of the history is not reached till Queen Mary's reign, when Sarum Use was restored at S. Paul's^ and the Sarum rite had a brief revival throughout England. The last was seen of it in 1559 except for some small survivals maintained for a time by the seminary priests and others of the Roman Catholic missionaries to England I
IX.
The Tonal takes its place naturally by the side of the Ordinal as it is the musical directory for the services. The name is due to the fact that its main object is to regulate the antiphonal psalmody and to secure the right connexion between the antiphons and the tones which are allied with them : but besides this the Tonal has other objects : it gives a brief outline of the musical theory of mediaeval times and treats of the eight 'modes' or 'tones' to which the plain chant belongs, their range, openings,
^ I. xxxvi. This touched the rites but ^ For further instances of the adoption
not the ceremonial. See Maydeston, Def. of Sarum Use see the very valuable Chrono-
Dired. (H.B.S.) § 41. logical Table in Line. Cath. Stat. HI. 824
^ Aug. 27, 1553. Wriothesley, Chron. and ff., from which many of the above are
II. 102. taken.
INTRODUCTION. XXXlll
transpositions, &c. : and by way of appendix to the full treatment of the relation of antiphons to tones in Divine Service it adds some brief directions as to other j)arts of the ritual music such as the Verse of the Responds, the Introits and their tones, and the chants to the Venite.
This systematic treatise was a product of the musical reforms of the ixth and xth Centuries, when the traditional melodies of the Church were subjected to much enc^uiry, and, as it seems probable, a new theory of music was constructed on a late Greek model, to which the traditional music was in more or less degree made to conform. It is to this move- ment that we owe the present system of eight ecclesiastical modes and the present classification of the plain-song antiphons, responds, &c. : what lies behind this reform is very obscure, but it seems probable that the music- theory, to which the melodies, as originally composed or adapted, properly belonged, had perished with much else of Graeco-Latin culture, and the music of the Church had perhaps for two centuries been preserved as a mere tradition, until the revival of Hellenism brought back a music-theory to the West in a new form : and though the traditional music did not properly belong to this, it was found possible by making some modifications to bring it into some sort of conformity with the new system. This was the work of the theorists of the ixth and xth Centuries.
There was no musical sphere where this revival of the science of music was more necessary than in the psalmody; for the intimate connexion, which subsists between the antiphon and the psalm tone which belongs to it, made it imperative that there should be no confusion here. Hence the Tonal arose as a systematic classification of the antiphons of Divine Service and of the tones and endings which are to be used with them. The tone is in each case naturally that tone which belongs to the mode to which the antiphon is assigned. The choice of the ending is not quite so obvious a matter : but when it is remembered that the antiphon was in the early days a sort of refrain sung between each of the psalm verses, it will be seen that it was highly important that the tone-ending should lead naturally into the opening notes of the antiphon. Consequently the antiphons were classified according to their openings and such a tone- ending as would be most suitable was assigned to them. Even when the custom of singing the antiphon as a continual refrain was given up and it was thenceforth sung in full, as a rule, only at the close of the psalm, this method still held good, though it was then only in the last verse of the Gloria patri that as a matter of fact the connexion between tone-ending and antiphon-opening still shewed itself.
What has been said as to the Divine Service and its antiphons is true also of the antiphons of Mass, i.e. the Introit, and in early days the Com- munion, but in a less degree : for the Mass-antiphons are all independent
XXXIV
TONALE SARUM.
compositions, and are not, like many of the antiphons of Divine Service, constructed on a definite theme : they therefore cannot to the same extent be grouped or classified, nor can the attempt be so well made to fit tone- endin<;^ to aniiphon-opening : consecpiently they occupy only a very small place in the Tonal.
'i'he Sarum Tonal thus takes its place as one of a long series of writings of this class beginning with the 'Tonals of Regino and Herno, and other treatises of a similar purpose such as Guido's De rnodoruvi formulis^ . In date it is subsetpient to the festival of S. 'Thomas of Canterbury, for nearly all of the antiphons of that day find a place in it: the antiphons of Corpus Christi are entirely absent : this does not prove that the 'Tonal is posterior to that festival, since the antii)hons in question, being mainly formed on older melodies, would not have needed special mention : but the fact, though not conclusive, 'is significant, and it will not be very hazardous if we assign the Tonal to the xiiith Century. It does not by any means always agree with these earlier 'Tonals, and further it is remarkable for its exactness of classification and the fulness of the descriptions of the different variaciones. 'The MSS. in which it has survived are not very accurate: the Arundel MS. is particularly faulty, and also it has few or none of the descriptions of the variaciones: the other two MSS. are more satisfactory, though not by any means blameless ; where they differ from one another the more accurate musical text has been followed ; but sometimes both are in error, and in these few cases it has not been thought well to substitute the right musical text, but rather to give what the text of the MSS. actually shews.
'This is not the time nor the place for an extended disquisition on the Tonals : the whole subject demands more study than has yet been given to it, and further documents need to be made accessible: the publication of the Sarum Tonal here is at any rate a contribution to the enquiry, and a specially valuable one, seeing that it is far more complete and scientific than most of the 'Tonals of the later mediaeval period".
^ The Tonal of Regino (1915) is in Coussemaker, Scriptores 11. r — 73 : that of Berno (t 1048) is incompletely printed in Gerbert, Scriptores ii. 62 — 91 : the De viodoriim form 11 lis of Guido (f 1050) is in Coussemaker I.e. 11. 78 — 109.
^ Other Tonals may be seen in the Scriptores printed by Gerbert and Cousse- maker : the classification of the antiphons has been attempted on more critical lines
by Gevaert in his most valuable book entitled La Melopk Antique : further the Hartker Antiphonal and the Mont- pellier Gradual published in facsimile by the Benedictines of Solesmes are of capital importance for the study of the subject. There is a brief Tonal at the end of the Hereford MS. Antiphonal which differs considerably from Sarum.
INTRODUCTION. XXXV
X.
It has been found impossible to make any satisfactory index to the Ordinal: the range of subjects of which it treats is so small and its order so methodical that it is hoped that an index is also unnecessary. For the Tonal on the other hand an index of liturgical forms was an obvious gain, and my best thanks are due to Miss Gertrude Simi)son for making one : it has been amplified to some extent so as to distinguish between two or more antiphons which have similar incipits, in cases where the text of the Tonal does not quote enough of the opening words to make the distinction between them clear.
My best thanks are further due to the Rev. Christopher Wordsworth and the Rev. G. H. Palmer for much help : and also as before to the Reverend Mother and Community of S, Mary the Virgin at Wantage for their valuable work in printing all the musical appendix.
WALTER HOWARD FRERE.
House of the Resurrection, Mirfield. Martinmas^ 1 90 1 ,
ERRATA.
p. 8 line 32, for parata read paradisi.
p. 15 line II, for qui read que.
p. 21 line 23, for et modo read eo modo.
p. 34 line 10, for Gloria et honor read Gloria et honore.
line 20, for Et testis read ^/ testes.
p. 35 line 21, for respondeat, read respondeat A.
p. 42 last line, for uidit read uiderat.
p. 58 line 32, for incipiat read incipiatur.
p. 59 last line but 4, for Per christum read Per christiim.
p. 65 line 24, ordinem rectitis oracionem.
p. 71 line 19, for letemini in ea read leteinur in ea.
ORDINALE SARUM
DOMINICA PRIMA ADUENTUS DOMINI ad uesperas pulsato classico executor officii, dicta oracione dominica, signando faciem suam dicat Deus t?i adiutorium meum intende. Rector chori ex parte ebdo- madarii iniungat antiphonam primo clerico de secunda forma, qui dum incipit ad chorum stet conuersus : in fine autem primi uersus psalmi ad altare inclinet se et hoc generaliter in incepcione omnium antipho- narum per totum annum obseruetur.
Antiphona super psalmos BenedicUcs. Rector chori ipsum psahnum prosequatur hoc modo Dominus deus mens qui docet : et sic fiat ubi- cunque antiphona et suus psalmus unum habent inicium in plena diccione.
Ultima antiphona super hos psalmos ad uesperas sicut ad quaslibet uesperas per annum tam in festis quam in profestis cum neupma terminatur. Similiter ultima antiphona in singuhs nocturnis et in laudibus ad matutinas et quelibet antiphona super Magnificat et Be7iedictus et Quicujique uult tantum per totum annum, nisi a uesperis sabbati ante passionem usque ad uesperas sabbati in ebdomada pasche, et nisi in seruicio defunctorum.
Ad terciam uero et ad sextam et ad nonam ad completorium omnino tacetur.
^Capitulum. Erit in nouisshnis diebus. Sacerdos uero capitulum dicendo nee stallum nee habitum mutat, sed dicendo ad altare se uertat.
R/. Ecce dies ueniunt. 'f. In diebics illis. cum Gloria patri: re- sponsorium dicetur a duobus ad lectrinum, et sic in omnibus festis simplicibus cum regimine chori in quibus ad uesperas dicitur respon- sorium.
% Quocienscunque dicitur responsorium ad primas uesperas per totum annum et eciam inuitatorium in festis nouem leccionum debent dici a duobus clericis de secunda forma ante gradum chori, preter hoc R7
F. I
ORDINALE SARUM.
Ecce dies ueniunt et preter responsorium utriusque dominice in passione quod est Ciraundedentnt^ et exceptis festis diiplicibus et in omnibus festis qui habent inuitatorium triplex, et exceptis festis sanctorum Dyonisii, Clementis, Uincencii : ilia enim responsoria dicuntur a duobus clericis de superiore gradu. In festis uero duplicibus ab hiis omnibus qui chorum regunt.
Ymnus. Conditor alme. ")^. Rorate cell.
U In omnibus festis simplicibus cum regimine chori uel sine regimine chori in festis et profestis uersiculi dicuntur ab uno solo puero in stallo suo stante. In festis duplicibus et quando dicitur inuitatorium a tribus, a duobus dicuntur uersiculi ad utrasque uesperas et ad matutinas.
Ant. Ecce no7nen doffitni. ps. Magnificat.
^ In festis duplicibus incipiatur (antipbona) super Magnificat in supe- riore gradu : dum incipitur antipbona et psalmus psallitur unus sacerdos incenset altare in capa serica : hoc peracto sacerdos ad extremum stet ante altare et se inclinet et precedentibus ceroferariis et thuribulario in stallo huic officio deputato se recipiat ; et deinde dicto psalmo et anti- pbona accedat ad lectrinum et ibidem oracionem dicat : et puer quidam primum Be?iedicamus dicat ad gradum chori, et secundum Benedica7?ius aliquis puer ex opposito : et sic fiat post Benedicainus ad matutinas.
Unus est tonus siue cantus utriusque Benedicamus in omnibus festis simplicibus quando ab uno dicitur : sed in hoc differunt quod primum dicitur ab uno alta uoce, et secundum ab altero ex opposito submissa uoce.
Ad missam incensum habeatur et sic in omnibus festis cum regimine chori.
In duplicibus festis duo sacerdotes thurificent altare et cetera omnia dupliciter fiant.
Omnes uero uersiculi ad utrasque uesperas et ad matutinas, ut dictum est, a duobus pueris dicuntur in duplicibus festis et Benedicamus a duobus de secunda forma secundum tonum alicuius responsorii sicut In perhe7ini, uel alicuius antiphone sicut O Christi pietas et consimilis, secundum festum si poterit, et semper in superpelliceo.
Si uero memorie fiant sacerdos ad lectrinum dicat uersiculum et oracionem ubi primam dixerit oracionem : uersiculi illi ad memoriam submissa uoce : oraciones uero in eo tono, quo prima, dicuntur.
Oracio. Excita quesumiis domine.
Nulla fiat processio ad crucem hoc sabbato, nee abhinc aliquo sabbato usque ad sabbatum quod dicitur in albis.
Nulla fiat memoria nisi de sancta maria. Verumptamen si festum sancte andree hoc sabbatum precesserit uel in eo contigerit, de eo fiet memoria, que precedet memoriam beate marie.
DOMINICA PRIMA ADUENTUS. 3
In ipsa die et per octauas et in die octaiia memoria fiat de sancta maria. Ant. Aue maria.
Hec antiphona dicatur ad memoriam beate uirginis ad primas uesperas in omnibus dominicis et in fcstis nouem leccionum usque ad natalem domini.
^. Egrcdictur uirga.
Oracio. Deus qui de beate ?narie.
Tunc sacerdos dicto ultimo Betiedicajnus antequam a lectrino recedat dimissa uoce dicat Deus ifi adiutoriu?n.
Chorus. Domine ad adiuuandum.
Et sic prosequantur uesperas beate marie, dum sacerdos uestibulum ingrediens capam exuit : qua exuta ingrediens sacerdos stallum suum seruicium compleat beate marie.
AD UESPERAS DE SANCTA MARIA.
Ant. Prophete predicauerunt. ps. Letatus sum.
Cap. Ecce uirgo concipiet.
Ymnus. Aue maris stella. 'f. Diffusa est gracia.
Ant. Ne timeas. ps. Magnificat.
Or. Co7icede nos.
Et debet terminari cum Per christum do7?iinum nostrtwt.
Et sic fiat ad matutinas et ad omnes horas uidelicet ad primam et ad terciam et ad sextam. Ad nonam autem et ad completorium debet oracio terminari cum Per dominum nostrum.
Memoria fiat de sancto spiritu.
Ant. Veni sancte spiritus.
^. Emitte spiritimi tuunt.
Or. Deus qui corda. Per christum.
Memoria fiat de sancto loci ; secundum usum ecclesiarum parochialium Sarum fiat ad uesperas et ad matutinas beate uirginis et non ad uesperas nee ad matutinas de die : et hoc per totum annum uidelicet immediate post memoriam de sancto spiritu : et memoria de reliquiis.
Ant. Corpora sanctoru??i.
'p'. Beati qui habitant.
Or. Propiciare uel Or. Presia quesumus omnipotens deus.
Memoria de omnibus Sanctis ad uesperas et ad matutinas in festis nouem leccionum.
Ant. Ecce ue?iiet dominus.
y. Ecce apparebit dominus.
Or. Consciencias nostras.
Memoria de pace.
Ant. Da pacem domine.
J^. Domine fiat pax.
4 ORDINALE SARUM.
Oracio ad uesperas. Deiis a quo sanda desideria. Alia oracio ad niatutlnas. Deus audor pads.
Ista ultima collecta determinare debet cum Per do?niuiim, et ea que ultima est ad matutinas. In festis uero nouem leccionum fiet memoria de omnibus Sanctis ad matutinas et ad uesperas de sancta maria : ceteris uero dicbus ad uesperas et ad matutinas de die.
Hoc modo dicuntur uespere de sancta maria in ferialibus diebus per aduentum nisi quod tercia feria dicuntur psalmi, Dixit dominus. Confi- tebor. Beatus iiir. De profundis. MejJiento. Cetera ut supra.
Had completorium de die.
Cojiuerte nos modesta uoce. Deus in adiidorium altius dicatur.
Ant. Miserere, ps. Cum inuocarem. In te domine. Qui habitat. Ecce nunc.
Cap. Tu ill nobis. Et dicitur hoc capitulum per totum annum quando ad completorium dicitur capitulum.
Ymnus. Te luds. ^. Custodi nos domiiie.
Et dicitur semper ab uno solo puero ad gradum chori tam in festis quam in profestis.
H Et nota quod responsio uersiculorum non dicitur cum neupmate sicut uersiculi : sed dum chorus submissa uoce respondet incipiatur antiphona Ve/ii domi?ie: et sic in omnibus uersiculis ubi neupma dicitur.
In fine uero nocturnorum ante leccionem similiter dicitur uersiculus cum neupmate, et directe et uoce submissa respondeatur.
Ps. Nimc dimittis.
Iste psalmus sicut euangelici stando debet psalmodizari : et Te deu?n et Qidcunque uult.
In festis duplicibus chorus alternatim stare debet et sedere in psalmo- dizando in omnibus locis in quibus chorus regitur ; et ad totas laudes in duplicibus festis tantum stare debet chorus. Ex dispensacione tamen aliquando aliter fit cum uocionef fuerit.
Kyrieleyson iij Christeleyson iij Kyrieleyson iij et dicuntur alternatim.
Non dicitur in audiencia Pater noster nee Credo in deum.
Et ne nos. In pace in idipsum.
Carnis resurreccionem. Benedica?}ius patrem.
Benedictus es domine. Be?iedicat et custodiat.
Tunc quicunque fuerit ebdomadarius sine officii executor, episcopus si adsit uel excellencior in choro tam ad matutinasf quam ad completorium dicat submissa uoce CoJifiteor. Et hoc per totum annum quando dicitur Co7ifiteor. Ad Confiteor non exeunt de stallis sed conuertunt se ad ipsum qui dicit Confiteor : et si non stat inter chorum et altare tunc conuertat se
IKJMINICA rkl.MA ADUKNTUS. 5
chorus ad altare dicendo ConJJtt'or dco cell et bcate marie et omnibus sancfis : et quando dicitur e/ uob/s, tunc conuertat se chorus ad ipsum (jui (Hcit Confiteor. SimiHter in hiis uerbis precor sanctum mariam et omnes sanctos et uos orare pro me. Hec dicantur huniili uoce.
Dicto AhsolucionefH et reniissionem^ executor officii exaltans uoccni dicat
Deus til conuersus uiuificabis.
Ostende nobis.
Dignare domine nocte ista.
Miserere nostri.
Fiat inisericordia.
JDomifie dens uirtutimi.
Domine exaudi.
Dofnifius uobisciifn.
Hee preces dicuntur per totum annum ad completorium quando preces dicuntur.
In feriis quando preces fiunt cum prostracionibus, tunc post uersum Fiat misericordia ttia, sequatur Exaiidi domine. ps. Miserere mei dens, cum Gloria patri: f'. Exurge domine. Domine deus uirtutis. Domine exaudi. Domifius uobiscum.
Oracio. Illumina quesumus domine.
Hec oracio cum predicto capitulo et uersiculo per totum annum dicitur ad completorium nisi a cena domini usque ad octauas pasche.
Antiphona uero Miserere super psahiios per totum aduentum et a crastino octauarum epiphanie usque ad quadragesimam, et a passione usque ad cenam domini. Et dicetur a trinitate usque ad aduentum domini. Dicetur nisi in purificacione beate marie et in assumpcione et natiuitate eiusdem et nisi in festo reliquiarum et omnium sanctorum.
Ymnus uero per totum annum dicitur, nisi in duplicibus festis et per octauas eorum : et nisi a quadragesima usque ad primas uesperas de trinitate.
Hoc completorium non mutatur per totum aduentum nisi in festo sancti andree, si infra aduentum contigerit : tunc solum mutatur ymnus Saluator mundi domine. Ant. Lucem tuam loco Ant. Veni domine.
UCotidie per annum tam post matutinas quam post completorium nisi in duplicibus festis et nisi in ebdomada natalis domini pasche et pente- costes et nisi a cena domini usque ad octauas pasche dicitur cum prostracione ps. Ad te leuaiii cum Gloria patri.
Kyrieleyson. Christeleyson. Kyrieleyson.
Pater noster. Et ne nos.
Exurge domine.
O ORDTNALE SARUM.
Do mine dens uirtutis. Domi?ie exaudi oraciojiem. Do7ninus nobis cum.
Oracio. Eccksie tiie quesiimus domine preces..} per Christiim doffiiniim 7iostru7n. A?7ie?i.
Had completorium beate marie.
Ant. Beata es maria que credidisti. ps. Usqueqiio do7Jiitie. Judica me deus. Sepe expug7iauerunt. £)077iine non est exaltatum.
Cap. Sicut cynamomum.
Ymnus. Uirgo siTigularis. Uitam presta. Sit laus.
y. Elegit ea77i deus.
Ant. Ecce a7icilla domi7ii. ps. Nutic dimittis.
Or. Gracia77i tua)>i.
Post completorium canitur aliqua antiphona de sancta maria ante altare eiusdem : et dum canitur executor officii stet ad lectrinum quod ante altare est ubi scilicet cotidie de ea celebratur missa solempniter et ibi dicat y. Post partuf7i.
Or. Om7iipote7is se77ipiter7ie deus qui gloriose. Per eu7ide77i Christu77i domiTium 7iostrum.
Had matutinas de aduentu.
Inv. Ecce ucTiit rex. ps. UeTiite exulte7iius.
Ymnus. Uerbum superbu77i prodie7is.
In primo nocturno Ant. No7i auferetur. ps. Beatus uir. ps. Quare fre77iueru7it. ps. Do77ii?ie quid 77iultiplicati. ps. Do77ii7ie Tie i7i furore. Sub uno Gloria patri et sub una antiphona.
Ant. Erit ipse. ps. Do77ii7ie deus 77ieus i7i te speraui. ps. Domi7ie domi7ius 7ioster. ps. CoJifitebor. ps. I71 do77ii7io co7ifido.
Ant. Pulchriores. ps. Salmwi 77ie fac. ps. Usquequo. ps. Dixit i7isipie7is. ps. Do77ii7ie quis habit abit.
UOmni die dominica per annum quando de dominica agitur, nisi in tempore paschali, predicti psalmi in primo nocturno debent dici modo predicto sub uno Gloria patri et sub una antiphona.
y. Ex syoii species.
Benedicciones per totum annum pro uoluntate ebdomadarii in dominicis diebus quando de dominica agitur et in festis nouem leccionum. Al77ia del pat r is
ue7iiat be7iediccio nobis.
• In full.
DOMINICA PRIMA ADUENTUS.
Benedicciotie pcrpctiia
befiedicat ?tos pater etertius. I lie tios henedicat
qui sine fine uiuit et regnat. Dens del filius
710 s bencdicere et adiuuare dignetur. Christus ad ctcrne
710S ducat premia uite. Uirtus christi hahiuidct
i?i cordibus ?tostris. Spiriius sandi gracia
illumitiet corda et corpora nostra. Ignem sui ainoris
infundet deus cordibus ?tostris. De celo missus
doceat nos spiritus almus. Ardeat in ?iobis
diuini feruor anioris. Onifiipotens dominus
sua gracia ?ios benedicat. Propicius et cleniens
sit nobis deus otntiipotens. Christus perpetue
det nobis gaudia uite. Ad gaudia paradisi
perducat nos misericordia christi. Intus et exterius
nos purget spiritus ahnus. Splendor lucis eterne
nos illuminet sine fine. Johannes. Fons euangelii
repleat nos dogmate cell. Lucas. Euangelica leccio
sit nobis salus et proteccio. Marcus. Euangelicis armis
muniat nos conditor orbis. Matheus. Fer euangelica dicta
delea?itur nostra delicta. Diuinum auxilium
maneat semper nobiscum. In unitate sa?icti spiritus
benedicat 710 s pater et filius.
8 ORDINALE SARUM.
UA festo trinitatis usque ad aduentum domini quando de dominica agitur ad nonam leccionem,
Ifi caritate perfecta
co?ifirmtt 710S trinitas saficta.
Hie ordo seruetur in festis duplicibus et simplicibus nouem leccionum, nisi quando sine exposicione dicitur : tunc ad septimam lectionem dicitur Creator onmiiim reriim betiedicat ?ios hie et in euiim. et tunc ad octauam leccionem
Diuimwi auxilimn ut supra. ad nonam leccionem,
Ad societate?n ciuiuffi supernorum perdiicat nos rex atigelorufu. et sic dicatur de quocunque sancto fit seruicium : et semper in festis sanctorum ista benediccio sit ultima quando nouem lecciones dicuntur.
In paschali tempore in festis sanctorum cum regimine chori, quando exposicio dicitur, tunc dicetur ad primam leccionem Fo?is eua?ige/ii, uel una de supra notatis que ad exposicionem pertinet. Ad secundam leccionem Diuimim auxilitim : ad terciam leccionem In imitate uel Ilk nos uel Ad societatem uel Creator.
In omnibus festis et profestis trium leccionum sine regimine chori per annum et in festis cum regimine chori paschalis temporis quando exposicio non habetur, ad primam leccionem dicitur
Alma dei patris uel Omnipote?is dominus. ad secundam et terciam leccionem ut supra per ordinem.
In ferialibus diebus quando de feriis agitur ad primam leccionem dicitur
Deus misereatur nostri et det nobis pacem.
uel Immensa dei pietas nos sine fine custodial.
Ad secundam leccionem Ad gaudia parata.
Ad terciam leccionem In u?iitate sancti spiritus. et semper submissa uoce dicantur.
Leccio de ysaia. leccio i. Uisio ysaye cum Hec dicit dominus : et sic debent terminare omnes lecciones prophetice preter in tribus noctibus ante pascha. Relique uero lecciones que a /ube domine incipiunt cum Tu autem terminantur.
Per totum aduentum legatur de ysaya usque ad uigiliam natalis domini, nisi in festis sanctorum et in commemoracionibus beate marie et in quatuor temporibus et nisi in secundo et tercio nocturno dominicarum :
DOMINICA i'RIMA AUUKNTUS. 9
tunc enim in secundo nocturno Icguntur scrmoncs ct in tercio nocturno de exposicione euangelii.
Tres pueri de prima forma in superpelliciis incii)iant similiter 1-^ Aspiciens a lofige ad gradum chori. Solus autem ebdomadarius pucr primum iiersum I^^ Isie^.
Et sciendum est quod quelihet repeticio que post uersum dicitur debet dici usque ad finem responsorii. Secundus puer secundum uersum Qui regis. Chorus Nuncia nobis : Tercius tercium : singuli per se cantent.
y. Excita. Cliorus. Qui regnaturus.
Deinde tres insimul incipiant E7 Aspiciens^ et cantetur a choro.
R/'. Aspiciebayn. y. Pot est as. Et datum.
E7. Missus est, y. Dabit ei. Et uocabitur.
Uln secundo nocturno.
Ant. Bethleefti. ps. Conserua me.
Ant. Ecce uirgo. ps. Exaudi domine.
Ant. Orietur. ps. Diligam te.
y. Egredietur uirga de radice.
]^". Et flos de radice eius asce?idet. Et legatur titulus.
Tres medie lecciones de sermone beati magni episcopi.
Leccio quarta. Igitur quoniam post tempus.
et terminatur cum Tu autem domine. ^. Aue maria. y. Quomodo. Spiritus sanctus. ]^. Suscipe uerbum. y. Paries quide^n. Ut benedida. 'R/. Saluatorem. y. Sobrie et iuste. Qui reformabit. Gloria patri. Configuratum.
min |
tercio nocturno. |
||
Ant. |
Nox precessit. |
ps. |
Celi enarrant. |
Ant. |
Hora est. |
ps. |
Exaudiat. |
Ant. |
Gaudete. |
ps. |
Domine in uirtute |
y. Egredietur dominus de loco sancto suo.
U Hee predicte antiphone cum suis psalmis dicantur omnibus dominicis diebus usque ad Natiuitatem domini quando de dominica agitur.
Euangelium secundum Matheum Cum appropinquasset iesus.
Post pronunciacionem euangelii legatur titulus leccionis sequentis scilicet Omelia uel Sermo expositorum euangelii sic Omelia beati Gregorii pape et consimilis : et legatur titulus ille more leccionis.
E^. Audite uerbum. y. Annunciate. Saluator.
E7. Ecce uirgo. y. Super solium. Et uocabitur.
E^. Letentur. y. Orietur. Et pauperum. Gloria.
1 A mistake for Qinquc.
10 ORDINALE SARUM.
^ Non dicitur Te deian laudamus per aduentum, sed reincipiatur ultimum responsorium. Eodem modo fiat in festis nouem leccionum que in aduentu euenerint.
Sacerdos dicat iiersiculum in laudibus loco nee habitu mutato modesta uoce y. Emitte agnum domine.
U Notandum quod in festis simplicibus antiphona in laudibus incipitur in secunda forma. In duplicibus festis in superiore gradu.
Ant. /;/ ilia die. ps. Dominus regnauit.
Ant. Jocimdare. ps. jubilate.
Ant. Ecce dominus. ps. Deus deus mens.
Ant. 0?nnes sicientes. ps. Benedicite.
Ant. Ecce ueniet. ps. Laiidate.
Cap. Hora est usque credidimus.
Ymn. Vox clara. Jf. Vox clamantis.
Hie uersiculus et ceteri predicti de nocturno dicantur per totum aduentum, sine de dominica agitur siue de feriis. Similiter et hymni suo loco.
Ant. Spirihis sanctiis. ps. Benedictus.
Or. Excita qiiesumus.
Memoria de sancta maria. Ant. Missus est. Hec antiphona dicatur ad memoriam de sancta maria in dominicis et in festis nouem leccionum per aduentum ad matutinas.
y. Egredietur uirga. Or. Deus qui de beate.
U Si aliquod festum nouem leccionum in sabbato per aduentum con- tigerit, tunc in ipso sabbato uespere fiant de dominica et memoria de sancto que precedet memoriam beate uirginis. Si uero tale festum in dominica infra aduentum contigerit semper differatur in crastinum # a dominica scilicet in secundam feriam # : uel si in secunda feria contigerit in dominica uespere fiant de sancto et memoria de dominica.
De festis autem trium leccionum per aduentum nihil fiat nisi de octaua sancti andree, sed ad uesperas et ad matutinas de sancta maria de eis fiat memoria.
^ Si festum sancti andree in hac dominica contigerit, reseruetur festum apostoli usque in crastinum, et per ebdomadam de eo fiat memoria, et in octaua propter dominicam de eo tantum fiat memoria et missa in capitulo. Quod si die lune festum apostoli contigerit in octaua nihil de eo fiet preter memoriam et missam post capitulum propter festum sancti Nicholai quod propter dominicam differtur ad secundam feriam. Sed quacunque alia feria contigerit in octaua totum seruicium fiet de apostolo et cotidie per ebdomadam memoria ad uesperas et ad matutinas et ad missam. Si uero quinta feria ante aduentum contigerit ibi celebrabitur et in sexta feria
DOMINICA PRIMA ADUKNTUS. II
totum seruiciiim de apostolo fiat et in sabbato de sancta maria ct menioria de apostolo.
Ant. DoTtiine iesu christe. f. Dilexit atidreain dominus.
Or. Maiestatem tuam domine siippliciter.
Had matutinas de sancta maria cotidianas.
Inv. Aue maria. ps. Veiiite. Y. Quern terra p07itus.
Die dominica et feria secunda et feria quinta. Ant. Benedicta tii. ps. Do7tiine doj?nnus noster.
Celt e?iarrant. Domini est terra. y. specie tua.
Feria quartat et sexta. Ant. Specie tua. ps. Eructauit. Deus noster refugium.
Fundamenta. J. Diffusa.
Feria quarta et sabbato. A. Gaude maria. ps. Cantate j. Dominus regnauit exultet.
Cantate ii. y. specie tua.
Lee. i. Egredietur. Et dicatur ab aliquo de secunda forma ex parte chori in stallo conuertendo se ad altare. Secunda leccio a consimili ex parte altera. Tercia leccio sicut prima et uersiculi dicuntur in stallo. ^. Missus est.
Lee. ij. Noil secundum uisionem. ^. Aue maria.
Lee. iij. Locutus est doininus ad achaz. E^. Suscipe uerbum. Omnis leccio terminatur cum Hec dicit.
U Quando seruicium beate marie propter aliquod festum duplex omit- titur in choro, ordo feriarum in antiphonis et psalmis et uersiculis obseruetur in sequenti feria : et hoc per totum annum seruetur. y . Sancta dei genitrix.
IN LAUDIBUS.
Ant. Prophete predicauerunt. ps. Doniinus regnauit.
Cap. Ecce uirgo.
Y. O gloriosa. Y- Elegit eam.
Ant. Spirit us sanctus. ps. Bened ictus.
Or. Concede nos.
12 ORDINALE SARUM.
Memoria de sancto spiritu, de relicjuiis, de omnibus Sanctis et de pace ut supra ad uesperas.
U Et notandum (|uod ubi ecclesia est de aliquo sancto alio quam de sancta maria quando ad matutinas et ad uesperas de die non fiunt consuete memorie, tunc ad uesperas et ad matutinas de sancta maria fit memoria de sancto loci que precedet memoriam de reliquiis.
H AD PRiMAM. Y. Memento salutis. Maria mater. Gloria tibi.
Iste hymnus dicatur ad omnes horas de sancta maria in cotidiano seruicio nisi ad uesperas et ad completorium.
Ant. Prophete predicauerunt. ps. Deus i?i no7niiie. ps. Laiidate dominium omiies gentes. ps. Confitemiiii.
Cap. Egredietur uirga.
I^. Aue maria. f. BeJiedicta tu. Gloria patri.
y. Diffusa est.
Or. Deus qui de beate marie.
Hec oracio dicatur ad omnes horas.
AD TERCIAM. Ant. Missus est. ps. Ad dominiun cum tribularer. ps. Leuaui. ps. Letatus sum. Cap. Nofi secundum uisionem. I^. Diffusa est. y. Specie tua.
AD SEXTAM. Ant. Angelus domirii. ps. Ad te leuaui. ps. Nisi quia dominus. ps. Qui confidunt. Cap. Et percuciet terrain. E/'. Specie tua. y. Adiuuabit.
AD NONAM. Ant. Aue ?fiaria. ps. In conuertendo. ps. Nisi doininus. ps. Beati oinnes.
Cap. Locutus est dominus... usque non temptabo do7ninu7n. B/. Adiuuabit. y. Elegit eam.
Had PRIMAM DE ADUENTU.
Y. Iain lucis.
Ant. I?i ilia die. ps. Deus deus meus respice. Dominus regit me.
Gloria patri. ps. Domini est terra. Ad te domine leuaui.
Gloria patri. ps. ludica me do7?iine. Deus in 7wmine. Gloria
patri. ps. Co7ifite77ii7ii. Beati i77unaculati. Gloria patri. ps. Retribue. Gloria patri. Predicti psalmi dicantur ad primam hoc modo omnibus dominicis per
DOMINICA PRIMA AOUKNTUS. I 3
aduentum nisi quando iiigilia Natiuitatis domini in dominica contigerit : tunc dicantiir ad priniam tantum ps. Dais in nomhie. ps. Beati immacidafi. \is. Rctribue,
U A Domine ne in ira usque ad septuagesimam et a Deus ojnnium usque ad aduentum domini quando de dominica agitur,
Ant. Te dcinn. ps. Quicnnque milt. et dicatur eadem antiphona super psalmum Qiiicunqiie unit omnibus dominicis per annum, nisi in uigilia natiuitatis domini quando in dominica contigerit et nisi infra natalem usque Domine ?ie in ira, et nisi infra pascha et pentecosten et nisi in festis nouem leccionum qui in dominicis con- tingunt celebrari : tunc enim dicitur Ant. Te iure : et dicitur hec eadem antiphona in omnibus festis nouem leccionum et in festis trium leccionum cum regimine chori per annum, nisi in hiis qui contingunt in ebdomada trinitatis.
In festis uero duplicibus dicitur Ant. Gracias tibi deus : nisi in die trinitatis et in die sancti iohannis baptiste quando infra octauas trinitatis euenerit : et tunc dicitur Ant. O beata. In profestis uero diebus dicitur Ant. Gloria tibi tri?iitas, nisi infra octauas trinitatis.
Cap. Regi seciiloriim.
Hoc capitulum dicitur in omnibus festis et in octauis in quibus chorus regitur excepta ebdomada pasche. In omnibus uero festis trium leccio- num et in octauis trium leccionum et in festis in quibus dicitur nocturnus quando chorus non regitur, dicitur hoc Cap. Domine miserere. Et hoc ideal dicitur in feriis a pascha usque ad pentecosten. In aliis autem feriis per annum dicitur capitulum Pacem et ueritatem. Et notandum quando hoc capitulum dicitur tunc fient preces cum prostracione ad omnes horas.
E/'. Jesii christe. f. Qui sedes.
Tste uersus dicitur per annum nisi a Natali usque ad purificacionem beate Marie, et nisi in commemoracionibus beate marie : et tunc dicitur y. Qui de uirgine nisi a pascha usque ad ascensionem. Et tunc dicitur y. Qui surrexisti a mortuis.
y. Exurge domine.
^ Notandum quod per totum annum in festis et profestis dicuntur responsoria super horas, scilicet ad primam terciam sextam et nonam, ab uno. In duplicibus festis ab uno clerico de secunda forma et in simplici- bus festis ab uno de prima forma. In profestis ab uno puero. Qui dum dicunt conuersi ad altare locum non mutent nee habitum, uideHcet clerici in stallo, pueri ad gradum chori.
y. Exurge domifie.
Dimissa uoce dicatur
Kyrieleyson iij. Christeleyson iij. Kyrieleyson iij.
14 ORDINALE SARUM.
Ultimum Kyrieleyson de eodem tono quo primum sed dimissiori uoce. Postea dicatur
Pater noster. Et ne ?ws. Viuet anima. Erfaui.
Credo in deiwi. Carnis resurreccionem.
Repleatiir. Domifie auerte. Cor mundu?n.
Ne proiicias. Redde mihi. Eripe 7ne ab hotnine.
Eripe me de ifiwiicis. Eripe me de operantibus.
Sic psahymm dicam. Exaiidi ?ios deus. Deus in adiutoriu?n.
Sanctus deus. Benedic. Benedic.
Qui prop iciatur. Qui redimit. Qui replei.
Confiteor ut supra.
Deus tu conuersus. Ostende nobis. Dignare domine die.
Miserere. Fiat misericordia. Do7?iine deus uirtutum.
Domine exaudi. Do??ii?ius uobiscum. Oremus.
Si sit duplex festum dicitur hec oracio In hac hora.
In aliis festis et feriis oracio Domine sancte pater.
Dominus uobiscum. Benedicamus domino.
Tunc eant omnes clerici ordinatim in capitulo et puer quidam legat leccionem de Martilogio sine lube domi?ie pronunciando primo numerum Kalendarum uel Iduum uel Nonarum, et postea etatem lune et finiatur hoc modo Et aliorum plurimorum sanctorum martirum confessorum atque uirginu7n sine Tu autem : et legatur ad modum leccionum ad matutinas : tunc sacerdos dicat hunc
y. Preciosa est in conspectu domini. et banc oracionem sine Dominus uobiscum et sine Oremus :
Sancta maria mater domifii : qui in trinitate perfecta.
Non sequitur Domi?ius uobisciwi nee Benedicamus domino sed Deus in adiutorium iij.
Gloria patri.
Kyrieleyson. Christeleyson. Kyrieleyson alternatim.
Pater noster. Et ne nos.
Et ueniat super nos. Et respice in seruos tuos et in opera tua.
Et sit splendor.
In duplicibus festis et in ceteris cum regimine chori sequitur hec oracio Omnipotens sempiter?ie deus.
In ceteris festis et profestis Or. Dirigere et sanctificare.
Dominus uobiscum. Benedicamus domino.
Hee preces et oraciones per totum annum in capitulo seruentur nisi a cena domini usque ad octauas pasche et nisi in die animarum.
DOMINICA PRIMA ADUKNTUS. 15
U AD TERCIAM.
Y. Nunc sande nobis.
A. lociindare. ps. Legem pone.
Cap. Hora est.
K7. Veni ad liberandutn nos. f. Et ostende. Donmie dens uirfnfum.
Gloria patri. Ve?ii.
y. Timebu7it gentes.
Or. Excita.
Hec oracio dicitur ad omnes horas diei et tocius ebdomade.
Hoc eciam per totum annum generaliter obseruetur siue de temporali siue de aliquo sancto fiat seruicium quod semper oracio, qui dicitur ad matutinas, ad omnes horas dicetur preterquam in quatuor temporibus aduentus et nisi in dominica infra natalem et nisi in feria secunda in rogacionibus.
^AD SEXTAM.
Y. Rector patens.
A. Ecce do77iinus. ps. Defecit.
Cap. Nox precessit.
I^. Oste?ide nobis, y. Et salutare. Misericordiani tuam.
Gloria. Ostende. y. Memento ?iostri domine in beneplacito.
^AD NONAM.
Y. Rerum dens.
A. Ecce uenit. ps. Mirabilis.
Cap. Sicut in die honeste.
^. Super te ierusakm. [y .] Et gloria. Orietur dominus.
Gloria. Super te.
y. Domine deus uirtutum conuerte nos.
Hec responsoria dicuntur per totum aduentum usque ad uigiliam Natalis domini tam in feriis quam in dominicis, et semper ab uno conuerso ad altare ; in dominicis ab uno in stallo, in feriis ab uno puero ad gradum chori loco nee habitu mutato dicuntur.
H Et notandum quod per totum annum in dominicis antiphone que dicebantur in laudibus debent dici super horas diei sicut hac die : exceptis dominicis diebus a Domine ne i?i ira usque ad septuagesimam et a Deus omnium usque ad aduentum domini quando de dominica agitur : eodem modo fiat in omnibus festis per annum tam trium leccionum quam nouem, nisi in die innocencium et in commemoracione beate marie et in die circumcisionis et in die pasche et per octauas et in commemoracione
ID ORDINALE SARUM.
beate marie et in dominicis a pascha usque ad ascensionem domini. In hiis antiphona que ad matutinas dicitur super ps. Benedicite dicetur ad nonam super psalmos. Unde uersus
H Anni prima dies pasche necnon puerorum Sub pre. ger. nonam. saltu dempto comitantur.
Et sciendum est quod cotidie post nonam dicitur ps. De profundis cum hac oracione tantum Absolue guesuvius nisi in festis et nisi per ebdomadam Natalis, pasche et pentecostes. In quadragesima uero non dicitur nisi in festis nouem leccionum.
U Omnibus dominicis peracta processione cum precibus consuetis et dominica oracione ad gradum chori exeat sacerdos processionaliter cum cruce et ceroferariis diacono et subdiacono ad ciniiterium canonicorum : aspersa ibi aqua benedicta, dicatur ps. De profundis cum hac oracione Deus cuius miseracioiie.
Had uesperas.
Ant. Sede a dextris. ps. Dixit do?7ii?tus.
Ant. Fidelia, ps. Confitebor.
Ant. 1)1 7?ia?idatis. ps. Beatus uir.
Ant. Sit nomeii domi?ii. ps. Laudate pueri.
Ant. Nos qui uiuimus. ps. In exitu.
Isti psalmi dicuntur omnibus dominicis diebus ad secundas uesperas quando de dominica agitur nisi a Natali usque ad Doniine fie in ira et nisi a pascha usque ad Deus omnium.
Cap. Hora est. ^. Tu exurgens.
Et dicatur ab aliquo de secunda forma pro disposicione regencium chorum nee loco nee habitu mutato : et hoc modo dicitur in omnibus dominicis per aduentum quando de dominica dicuntur uespere. In ferialibus diebus dicitur ab uno puero ad gradum chori. Tu exurgens &c. Chorus idem y. Quia tempus miserendi eius. Chorus Misereberis syo?i. Gloria patri. Chorus. Tu exurgens. Tunc sine uersiculo statim in- cipiatur Ymnus Conditor.
Hoc responsorium dicatur cotidie per aduentum preterquam in sabbatis et in festis nouem leccionum usque ad O Sapiencia. y. Borate cell.
Ant. Ne timeas. ps. Magnificat. Or. Excita.
Ad memoriam de sancta maria. Ant. Beata es maria. y. Egredie- tur uirga. Or. Deus qui de beate marie.
Hie ordo memoriarum de sancta maria ad utrasque uesperas et ad matutinas seruetur per totum aduentum in festis nouem leccionum et in dominicis nisi quando Ant. Beata es maria dicitur super ps. Magnificat. Tunc ad memoriam de sancta maria Ant. A^e timeas.
DOMINICA PRIMA ADUFNTUS. 17
Hoc eciam per totiim annum bene obseruetur, quod (juando coni- memoracio beate uirginis fit in crastino alicuius festi noucm leccionum uel trium cum regimine chori quod eodem die contingit in aducntu et in tempore natalis, dicatur ad memoriam de sancta maria antiphona uersi- culus et oracio sicut ad secundas uesj^eras dc temporali ut prenotatum est. Per relicjuum uero tempus Ant. Sub tiiavi proteccionem. y. Sancta dei ^^€}iitrix. Or. Concede ?ios farnulos.
Ordo huius diei scilicet antiphonarum super psalmos ad utrasque uesperas seruetur omnibus dominicis per aduentum et a Domine ?ie m ira usque ad pascha et ab octauis trinitatis usque ad aduentum domini quando de dominica agitur. Antiphone uero super psalmos de nocturnis per aduentum tantum dicuntur.
^ Dictis hac die uesperis de sancta maria fiant uigilie mortuorum cum missa in crastino : et dicuntur cotidie usque ad uigiliam natalis domini nisi in primis uesperis nouem leccionum ; et iterum ab octauis epiphanie usque ad terciam feriam ante pascha et in ilia tercia feria fiunt uigilie mortuorum cum nouem leccionibus et cum missa in crastino [nisi aliquod festum duplex impediat et tunc predictum seruicium fiat in aliqua feria precedente ipsius ebdomade que ad hoc uacauerit uidelicet in dominica uel in secunda feria] et sic compleatur seruicium mortuorum usque ad octauas pasche [nisi corpus presens forte contigerit]. Post octauas uero pasche non fiet memoria defunctorum [in conuentu] nisi presens corpus fuerit uel dies anniuersarii contigerit uel seruicium triginta dierum imper- fectum fuerit usque in crastinum trinitatis : tunc enim fiunt uigilie mortuo- rum abhinc usque ad aduentum.
Impediuntur uigilie mortuorum per festa duplicia in primis et in secundis uesperis. In aliis eciam festis et in octauis in quibus chorus regitur in primis uesperis tantum. Fiunt autem uigilie mortuorum cum nouem psalmis et nouem leccionibus quandocunque corpus presens adest uel dies anniuersarii contigerit uel seruicium triginta dierum faciendum fuerit nisi in tempore paschali : tunc enim dicuntur tres antiphone tres psalmi tres lecciones tantum. Per reliquum uero tempus tocius anni quandocunque fiunt uigilie mortuorum dicentur cum sola antiphona ad uesperas scilicet Placebo et cum sola antiphona ad matutinas scilicet Dirige; et cum nouem psalmis et tribus leccionibus et cum una sola antiphona in laudibus scilicet Exultabunt: et tunc semper ante lecciones dicitur iste uersiculus Complaceat tibi domine ut eruas me. Do7nine ad adiuiia7idiim me respice : et dicuntur tales uigilie sine nota. Lecciones alternatim dicuntur, scilicet prima leccio ex parte chori cum f uno ab una parte : secunda leccio cum f uno ex altera parte a consimili : tercia leccio ut prima. Similiter quando nouem lecciones dicuntur, tunc prima turba leccionum dicetur ex parte chori in stallo, secunda turba ex altera parte, tercia turba
F. 2
l8 ORDINALE SARUM.
lit supra et uersiculi ante lecciones et ante Magnificat et Benedidus dicentur ab aliquo in stallo. Item quando fiunt uigilie mortuorum cum nota scilicet cum nouem leccionibus et nouem psalmis, tunc ultimus uersus sit loco antiphone. Quando uero laudes mortuorum non sequuntur continue non dicitur uersiculus ante laudes, sed dicto responsorio statim dicetur Kyrieleyson Christeleyso?i Kyrtekyson Pater noster cum precibus mortuorum et cum psalmo Exaltabo te et cum oracionibus consuetis : et tunc post laudes dicetur iste psalmus Voce mea ad dominum clamaui cmw oracionibus que dicuntur ad Placebo. Hoc semper fit quando laudes non sequuntur continue.
Item quando uigilie mortuorum fiunt cum una antiphona et nouem psalmis et tribus leccionibus, tunc in omni feria tercia et sexta per totum annum sit tercium E7. Libera me domine de uiis itiferni. y. Clamantes.
H Post octauas pasche in quacunque feria inchoetur seruicium mortuo- rum incipiatur ad primum nocturnum et compleantur duo sequentes nocturni in eadem ebdomada si fieri poterit ; si autem fieri poterit siue non, deinceps non seruetur ordo nocturnorum sed feriarum quod in aliis temporibus anni obseruetur. Preterea in paschali tempore tercium E^. erit Libera me domine de morte eterna. In aliis uero temporibus dicuntur responsoria secundum ordinem ystoriarum : ita tamen quod quando lecciones tercii nocturni dicuntur ad uigiliam trium leccionum, semper, ut dictum, sit tercium B7. Libera me domine de uiis. In uigiliis nouem leccionum ultimum E7. scilicet Libera me domine de morte dicitur cum tribus uersibus scilicet Dies ii/a, Quid ergo^ Nunc christe te petimus.
U Commendacio cotidiana.
A. Requiem, ps. Beati iinmaculati usque Ad do7ninu?n cum tribularer. Dicto Pater noster sine Et ne nos, dicatur psalmus Domine probasti sine Gloria patri.
y. Requiem eternam. A porta inferi.
Credo uidere. Requiescant in pace.
Domine exaudi. Domi?ius uobiscum.
Or. Tibi domine.
Et tunc dicantur secundo loco oraciones speciales si sit anniuersarium uel seruicium triginta dierum, et tercio loco tacente executore dicat unus- quisque per se priuatim oracionem Detis qui 710s patrem et matrem. Finita hac oracione executor officii iterum uocem exaltans ut prius concludat cum oracione communi pro omnibus fidelibus defunctis : et quando commendacio dicitur in capitulo nulla sequitur oracio sed dicto psalmo Domine probasti statim incipiatur missa : et ad illam missam dicantur oraciones que ad commendacionem illo die dici deberent. De oracionibus et ceteris ad uigilias mortuorum spectantibus require die animarum.
FERIA SECUNDA IN ADUENTU. IQ
FERIA SECUNDA IN ADUENTU.
Inv. Rt'i^efn uenturum. ps. Ue7iite.
Et dicetur ab uno de secunda forma in stallo ucrtendo se ad altarc loco nee habitu nuitato : et sic in omnibus feriis. Istud inuitatorium dicitur cotidie per adiientum in profestis diebus usque ad uigiliam natalis domini nisi in ieiuniis quatuor temporum.
Y. Uerbiim supcrfium.
Ant. Dominus defensor, ps. Domimis illuminacio. et cetere antiphone feriales cum nocturnis sicut notantur in feriis post Domi?ie ne i?i ira. y . Ex syon species.
U Et sciendum est quod omni die dominica per annum quando de dominica agitur et qualibet feria siue de feria agatur siue de festo trium leccionum, sine Te deimi laudmnus [semper] ad matutinas dicitur nocturnum nisi in paschali tempore et nisi in octauis sancti andree et in commem- oracione beate marie et sancti loci per aduentum. Lecciones de ysaia legantur per totum aduentum in profestis diebus nisi in hiis in quibus dicitur exposicio.
I^. Aspiciebain. '^. Missus est. E/. Aue inaria.
y. Emitie agnum doirwie. [et dicitur hie uersiculus ante laudes cotidie usque natalem domini quando de temporali agitur.]
IN LAUDIBUS.
Ant. Miserere, ps. Ipsum : et cetere antiphone et psalmi feriales. Cap. Ecce dies ueniunt. Y. Vox clara. y. Vox clamantis.
Ant. Angelus domini. ps. Benedidus. Terminatur antiphona cum neupmate.
Sequitur alternatim
Kyrieleyson iij. Christeleyson iij. Kyrieleyson iij.
Pater noster. Et ne nos.
Ego dixi. Conuertere do7nine.
Fiat misericordia tua. Sacerdotes tut.
Domine saluwn fac. Saluos fac seruos.
Saluum fac populum. Domine fiat pax.
Oremus pro fidelibiis. Exaudi domijie uocem.
ps. Miserere cum Gloria patri. Exurge domine. Domine deus uirtutum.
Domine exaudi. Dominus uobiscum. .
20 ORDINALE SARUM.
Hee preces non mutantur quando preces dicuntur ad matutinas ad terciam sextam nonam et ad uesperas. Or. Excita quesumus.
Memoria de sancta maria. Ant. Sanctus spiritus,
y. Egredietur iiirga. Or. Deus qui de beate marie.
Memoria de omnibus Sanctis. Ant. Ecce domiiius ueniet. y. Ecce apparebit. Or. Conscientias nostras.
H Quocienscunque consuete memorie fiunt scilicet de omnibus Sanctis et de sancta maria potest fieri memoria de sancto loci que precedet memoriam de omnibus Sanctis, et per ebdomadam fit plenum seruicium de illo ubi conuenienter fieri potest, eo modo quo de beata maria, nisi quod plenum seruicium beate marie reseruatur principaliter ad sabbatum cum uacauerit uel alibi suo loco dicetur.
In ferialibus diebus quando ad horas preces dicuntur chorus prostratus esse debet ex quo inchoatur Kyrieleyson usque Per dominum nostrum post oracionem. Solus sacerdos de prostracione se erigit cum dicitur Exurge domine osculando formam.
Ad matutinas chorus debet esse prostratus dum Pater noster dicitur ante lecciones quousque dixerit Et ne nos. In laudibus sicut ad uesperas. Ad quamlibet missam que de feria dicitur nisi in paschali tempore post Sanctus usque Per omnia ante Agnus dei. Preterea in quadragesima in incepcione cuiuslibet hore fit genufleccio. Prostratus debet eciam esse chorus in omni feria quando de feria agitur extra paschale tempus. In uigilia mortuorum ad Placebo ex quo dicitur Kyrieleyson donee ultima oracio dicatur : ad Dirige dum oracio dominica dicitur ante lecciones quousque dixerit Et ne 7ios : post Benedictus eodem modo quo post Magni- ficat ad Placebo.
Had primam.
A. Ueni domine. ps. Deus in nomine. \Beati i?n7naculati.'\
Ant. Gloria tibi. ps. Quicunque uult.
In hac feria et in singulis feriis per annum quando de feria agitur antiphona super Quicunque uult dicitur de uno de secunda forma.
Cap. Pacem et ueritatem.
'R}. Jesu christe^ cum uersu sicut in dominica precedenti, et precibus usque Piat misericordia : tunc statim sequatur Exaudi domine uocem. ps. Miserere &c. : sicut ad matutinas prenotatum est usque ad oracionem.
Or. Domifie sa?icte pater &c. sicut in dominica precedente.
AD TERCIAM.
Ant. Tuam domine. ps. Legem pone. Cap. Qiii uenturus est. 1^. Veni ad liberandum. y, Et ostende. y. Timebunt gentes.
KKKIA SKCUNDA IN AI)U1:NTU. 21
Et sic ad onirics horas diccntur rcsponsoria ct ucrsiculi sicut in dominica precedente nisi (luod in dominica dicuntur in sccunda forma et in feriis in jMinia forma. Preces ad horas sicut ad matulinas dicuntur cum oracione dominicali.
Cotidie per aducntum dicatur sexta ante missam nisi in dominicis et in festiuis diebus.
AD SEXTAM.
Ant. In tiio aduentu. ps. Defecit. Cap. Prope est.
AD NONAM.
Ant. Ve7ii domme. ps. Mirabllia.
Cap. Venite ascenda7)ius.
Hee antiphone et capitula responsoria et versiculi dicantur ad omnes horas in profestis diebus usque ad uigiHam natalis domini et preces ut supra.
^AD UESPERAS.
Ant. Inditiauit. ps. Dilexi.
Et cetere antiphone feriales cum suis psalmis.
Cap. I7i diebus tilts.
Hoc capitulum dicetur cotidie ad uesperas per aduentum nisi in sabbato et dominicis diebus et festis sanctorum.
^. Tu exurgens.
Hoc responsorium ab uno dicitur ad gradum chori et modo quo dicuntur responsoria super horas.
Y. Conditor. y. Rorate.
Ant. Jerusalem, ps. Magnificat.
Preces sicut ad matutinas.
Or. Excita quesumus.
Memoria de sancta maria.
Ant. Ne timeas. JF. Egredietur uirga. Or. Deus qui de beate marie.
Memoria de omnibus Sanctis. Ant. Ecce dominus ueniet. y. Ecce apparebit dominus. Or. Consciencias.
Hie ordo memoriarum obseruetur cotidie ad uesperas et ad matutinas in profestis diebus usque ad uigiliam natalis domini [eciam in octauis sancti andree apostoli] nisi quod antiphona Aue maria dicetur ad primum O ubicunque incipiatur, et nulla tunc memoria fiat de omnibus Sanctis. Hie ordo capitulorum responsoriorum ymnorum et uersiculorum seruetur per totum aduentum in profestis diebus usque ad uigiliam natalis domini ad uesperas et ad matutinas et ad horas nisi in ieiunio quatuor temporum : tunc enim dicitur oracio de ieiunio.
22 ORDINALE SARUM.
FERIA TERCIA.... FERIA QUARTA . . . .
*Si alicjuod festum simplex nouem leccionum in feria euenerit semper memoria de aduentu fiat ad utrasque uesperas et ad matutinas et nihil- ominus obseruetur ordo responsoriorum dominicalis historic ita tamen quod responsoria ferialia non omittantur : et si tot ferie per ebdomadam uacauerint quod responsoria de tercio nocturno dominicalis historic debeant cantari tunc ibi dicantur responsoria ferialia. Hoc eciam generale sit per totum annum.*
[Si aliquod festum sanctorum in aliqua prcdictarum feriarum contigerit unde seruicium fieri debeat, deinceps non seruetur ordo feriarum in leccionibus legendis et in uersibus et psalmis cantandis in feriis sub- sequentibus sed seruetur ordo uersiculorum leccionum ct responsoriorum ita tamen quod responsoria ferialia non omittantur et semper si tot ferie uacauerint per ebdomadam quod responsoria de tercio nocturno historic dominicalis cantcntur tunc ibi dicantur responsoria ferialia : si autem tres ferie in una ebdomada non uacauerint tunc in secundo nocturno quando de feria agitur uel in primo nocturno nisi una sola feria per ebdomadam ad hoc uacauerit dicantur responsoria ferialia : quod per totum annum obseruetur quando responsoria de istoria dominicali per ebdomadam cantantur tantum. Tamen per estatem non dicitur nisi unum solum responsorium feriale per ebdomadam quando istoria duratura fuerit ; si uero duratura non fuerit omnia responsoria ferialia si necesse fuerit in una feria ad matutinas dicantur.]
FERIA QUINTA.... FERIA SEXTA....
Hac die uespere erunt de sancta maria nisi impedimentum euenerit et fiet memoria de aduentu cum Ant. Ex egypto. y. Rorate. Oracio ut supra. Hie ordo de predictis feriis scilicet de antiphonis ct psalmis ad matutinas et ad uesperas tam ad nocturnum quam in laudibus seruetur per totum annum quando de feriis agitur extra tempus paschale.
USABBATO AD MATUTINAS.
Memoria de aduentu. Ant. Syofi noli. Per totum aduentum fit memoria de aduentu de quocunque sancto contigerit seruicium.
De sancta maria. Cap. Ecce uirgo. Nullum responsorium.
Y. Aue maris stella. y. Egredietur uirga.
Ant. Ne timeas. ps. MagJiificat, Or. Deus qui de beate,
Memoria de aduentu ut supra.
Completorium de aduentu non mutatur nisi quod in fine ymni dicitur Gloria tibi do?nine.
IIKHDOMADA PRIMA ADUKNTUS. 23
IffStatutum est in ecclesia Sariini ([uod comnienioracio beatc marie fiet cum regimine chori per totum annum (luando de ea fit plenum seruicium et semper ad primas uesperas dicitur [una] antiphona super i)salmos feriales, In aduentu Ant. PropJiete prcdicancntnt ; In ceteris anni tempori- bus Ant. Post partum.
Nunquam cum dicitur responsorium ulla fiat memoria nisi de aduentu et nisi aliquod festum trium leccionum eo die contigerit quo fit eius commemoracio: nee Placebo nee Dirige nisi pro corpore presenti. Cum commemoracio beate marie fit alia feria quam in sabbato tunc ad secundas uesperas dicetur Placebo et Dirige nisi in crastinumf sequatur festum nouem leccionum. Fiet autem plenum seruicium de sancta maria in conuentu per totum annum singulis ebdomadis semel nisi in tercia ebdomada aduentus. In quarta eciam ebdomada si dies natalis domini feriam terciam excesserit tunc in aliqua precedencium feriarum fiat pre- dictum seruicium. Similiter fit plenum seruicium in ebdomada semel ab octauis epiphanie usque ad quinquagesimam et ab octauis pasche usque ad dominicam ante ascensionem et *a festo"*^ trinitatis usque ad aduentum domini. Solet autem hoc seruicium fieri in sabbato si a festo nouem leccionum [uel trium leccionum cum regimine chori] uel tali festo quod habeat propria responsoria uel proprias laudes uacauerit, et nisi in sabbatis quatuor temporum et in uigiliis sanctorum. Sin autem fiat predictum seruicium in aliqua feria ebdomade ubi conueniencius fieri poterit.
H Et sciendum quod propria responsoria post natalem domini scilicet Misericordiani et indicium et responsoria post pascha scilicet Dicant nunc et psalmi proprii qui ibidem notantur in sabbatis non dicantur, sed totum seruicium fiet de sancta maria, Antiquitus uero solebant dici quia tunc temporis nihil fiebat de sancta maria in hiis sabbatis. Si autem in predictis temporibus in quibus singulis ebdomadis fieri debet plenum seruicium de sancta maria aliqua ebdomada euenerit que in festis sancto- rum tota fuerit occupata et in sabbato propter predicta impedimenta fieri non poterit tunc in aliqua precedenti feria ubi conueniencius fieri poterit ut predictum est fiat, et ad uesperas et ad matutinas fiat memoria de sancto qui eadem feria contingit euenire, ita tamen quod illud festum quod minus est in qualitate seruicii omittatur.
U Per tocius anni spacium singulis diebus solent dici in conuentu uespere et matutine de sancta maria nisi in duplicibus festis in quibus nee ad primas uesperas nee ad matutinas nee ad secundas uesperas fit memoraciof in conuentu sed extra semper: et nisi a matutinis uigilie natalis domini usque ad matutinas octaue beati stephani et nisi in uigilia epiphanie et nisi a tercia feria ante pascha usque ad matutinas in crastino octauarum eiusdem et nisi per octauas pentecostes. Cetere uero
24 ORDINALE SARUM.
hore nunquam in choro dicuntur scilicet prima tercia sexta et nona et conipletoiium nisi quando de ea fit plenum seruicium.
Had matutinas.
Inuitatorium dicitur ab illis duobus qui chorum regunt.
Inv. /;/ hunore.
Hoc inuitatorium dicitur per totum annum quando de commemora- cione eius fit plenum seruicium : in tempore uero paschali dicitur cum Alleluya. ps. Uenite.
Domiiie do7ninus fioster. Celt enarrant. Domini est terra. Eructauit. Deus noster. Fundamenta. Cajitate i.
Dominus regnauit exultet. Cantate ii.
Isti psalmi cum predictis antiphonis dicuntur per totum annum quando plenum seruicium fit de sancta maria excepta ultima antiphona que tan- tum per aduentum dicitur. In aliis uero temporibus per annum super ultimum psalmum dicitur Ant. Post partum et nisi in paschali tempore : tunc enim dicuntur tres psalmi tantum sub una antiphona secundum ordinem nocturnorum. y. Egredietur uirga. Lee. i. Missus est.
Responsoria ut supra in cotidiano eius seruicio. y. Ora pro Jiobis.
IN LAUDIBUS.
Ant. Prophete predicauerunt. Cap. Ecce uirgo. Y. O gloriosa. y. Elegit earn. Ant. Spiritus sanctus. ps. Benedictus. Memoria de aduentu Ant. Syo7i noli.
ps. Beati inunaculati.
Y. |
Quei7i terra. |
|
Ant. |
Befiedicta tu. |
ps. |
Ant. |
Sicut mirrha. |
ps |
Ant. |
Speciosa. |
ps |
Ant. |
Specie tua. |
ps. |
Ant. |
Adiuiiabit. |
ps. |
Ant. |
Sicut letancium. |
ps. |
Ant. |
Gaude. |
ps. |
Ant. |
Dignare. |
ps. |
Ant. |
Rorate. |
ps |
AD PRIMAM. |
||
Ant. |
Prophete. ps. |
Deus in ?io?ni?ie. |
Ant. |
Te iure. ps. |
Quicunque uult. AD TERCIAM |
Cap. |
Ecce uirgo. |
AD SEXTAM. |
Cap. |
Egredietur uirga. |
HEr.DOMADA TKUriA ADUKNTUS. 2$
Al) NONAM.
Cap. Non secundum uisionem usque post viansuetis terre. Cetera ad horas scilicet antiphone responsoria et uersiculi sicut in cotidiano seruicio cum psalmis de die.
DOMINICA SECUNDA IN ADUENTU....
[Cum uero fuerint uespere de aliquo sancto hac die, tunc ad memoriam de sancta maiia dicatur Ant. Aite maria. Cotidie per ebdomadam quando de feria agitur dicuntur uersiculi et responsoria secundum ordinem noctur- norum dominicalis historic : ita tamen quod responsorium feriale erit tercium quando responsoria de tercio nocturno dicentur si tot uacauerint : sin autem fit in secundo uel in primo nocturno.]
FERIA SECUNDA.... TERCIA.... QUARTA.... QUINTA.... SEXTA.... SABBATO.
Ad matutinas Ant. Leuabit dominus. ps. Benedictus.
Hoc sabbato fiet seruicium de sancta maria ut in precedenti sabbato si poterit propter predicta impedimenta et tunc precedens antiphona dicatur ad memoriam.
DOMINICA TERCIA....
U Ad (secundas) uesperas
Cap. Sic uos.
[Usque incepcionem O sapie?icia dicitur E7. Tu exurgens : deinceps uero dicitur I^. Festi?ia ?ie tardaueris. Y. Co?iditor. y. Rorate ce/i.]
FERIA SECUNDA.... TERCIA.... FERIA QUARTA.
Inv. Prope est. ps. Venite. Y. Verbum siipernwii.
Ant. Auertet et cetere antiphone feriales cum suis psalmis.
y. Egredietur dominus.
UTunc procedat diaconus et subdiaconus in albis cum ceroferariis, spirula in manu diaconi et textus in manu subdiaconi deferatur : incensato prius altari a diacono, eant ad locum ubi lecciones soUto more leguntur ad matutinas et ibi legat diaconus exposicionem euangelii secundum Lucam Missus est.
Ad has matutinas non prosternant se clerici propter pronunciacionem euangelii : et hoc generaliter per totum annum teneatur, quod quando ad matutinas dicitur exposicio, tunc ante lecciones non debet fieri prostracio, nee preces ad matutinas sicut in ceteris horis ferialibus
26 ORDINALE SARUM.
IN LAUDIBUS
Or. Presta qiiesiimus.
Hec oracio dicitur ad matutinas tantum : ad alias horas dicitur oracio dominicalis. Preces non dicuntur hie scilicet ad matutinas, tamen ad ceteras horas dicuntur preces sicut in ceteris feriis.
Similiter fit sexta feria et sabbato propter pronunciacionem euangelii.
Memoria dc sancta maria et de omnibus Sanctis sicut in aliis feriis et matutine de sancta maria dicuntur hac die et usque ad uigiliam natalis domini in conuentu.
FERIA QUINTA.... SEXTA.... SABBATO. ...
[Si aliquod festum nouem leccionum in aliqua feriarum istius ebdomade contigerit nihilominus ordo feriarum de laudibus et antiphonis super Benedictus et Magnificat seruabitur in sequenti feria, et tunc antiphone super laudes et propria responsoria illius ferie scilicet qua festum contigerit in illo anno non dicuntur : uersiculi tamen ante lecciones per ordinem dicuntur.]
DOMINICA QUARTA....
[Cotidie per ebdomadam dicuntur uersiculi et responsoria secundum ordinem nocturnorum historic dominicalis usque ad uigiliam natalis domini quando de feria agitur.]
FERIA SECUNDA....
Ad uesperas. Ant. O. ps. Magnificat.
Oracio dominicalis dicatur ad omnes horas usque ad uigiliam natalis domini.
U Si uigilia sancti Thome in dominica uel feria quarta uel sabbato quatuor temporum contigerit, nihil de uigilia nisi memoria ad missam tantum. Sed quacunque alia feria contigerit fiat missa de uigilia. Si uero dies sancti thome in dominica euenerit, differatur festum usque in crastinum.
Si autem dies sancti Thome in quarta feria uel sexta uel in sabbato contigerit, nihil de ieiunio nisi memoria ad matutinas, sed post missam de apostolo dicitur missa de ieiunio utraque ad principale altare.
FERIA TERCIA.... QUARTA.... QUINTA.... FERIA SEXTA....
Septimo [decimo] Kal. Jan. incipies Ant. O Sapiencia et tunc dicetur ad uesperas hoc I^. Festina, nisi in sabbato quarte dominice : tunc
IN VIC'.Il.IA NATAI.IS DOMINI. 27
dicitiir responsorium de historia doniinicali scilicet Non attferctur. [Si forte in sabbato inchoctur tunc dicilur K7. Qui ucnturus.] Y. Conditor. y. Rorate. Ant. O. ps. Magnificat.
Nullc preces dicuntur ad uesperas ad istud primum O. Memoria de sancta niaria tantum. Ant. Auc maria. y. Egredietirr. Or. Beus qui de beate.
Nulla memoria fiat de omnibus Sanctis ad has uesperas sed abhinc cotidie usque ad uigiliam Natalis Domini quando de feria agitur.
Ant. O Adonay. Memoria de sancta maria, Ant. Ne tifneas.
Ant. O radix. Ant. O oriejis. Ant. O rex. Ant. O emmanuel. Ant. O uirgo. Ant. O tJiovia. Hec Ant. O Thoma dicetur ad utrasque uesperas de apostolo et memoria de aduentu.
H Ad matutinas die S. Thome memoria de aduentu Ant. Nolite iimere : sed quando festum apostoli differtur in secundam feriam, tunc Ant. Noiiie timere omnino pretermittatur et Ant. Dicit domifius ad memoriam de aduentu dicetur.
IN VIGILIA NATALIS DOMINI.
AD MATUTINAS.
Inv. Hodie scietis. Et dicetur ab uno in stallo et ad altare converso, loco nee habitu mutato.
Si uigilia natalis domini in sabbato contigerit tunc dicetur super ps. Audite celi, Ant. Expectetur. Quacunque uero alia feria contigerit dicetur .super hunc locum Ant. Propter Syon. Ant. Crastina. ps. Laudate.
USi hec vigilia in dominica euenerit dicentur in laudibus psalmi qui in dominica huius temporis dici solent.
Non dicantur matutine de sancta maria nee memoria sed de omnibus Sanctis tantum fit memoria cum hac Ant. Ecce doDiinus ueniet. y. Ecce apparebit. Or. Consciencias.
Non dicantur preces nee fiat genufieccio ad matutinas nee ad alias horas. [nee ps. Ad ie leuaui nee abhinc usque ad incepcionem historic Domine ne in ira.]
AD PRIMAM
lidem psalmi dicentur ad primam eciam si uigilia die dominica euenerit, et tunc super ps. Quicunque uult. Ant. Te iure. E7. Jesii Chris te cum Alleluya dicetur et sic cotidie cum Alleluya usque ad octauas Epiphanie. y. Qui sedes. Hoc generale sit per totum annum quod quociens procedit cum Alleluya responsoria super horas sequuntur cum Alleluya et econtra. Si non fuerit dominica, dicatur cantus ferialis et eciam in uigilia epiphanie.
28 ORDINALE SARUM.
AD TERCIAM
[Sciendum est quod omnes responsiones uersiculorum sine Alleluya dicantur per totum annum extra tempus paschale nisi post uersiculum Uerbum caro et post uersiculum Dominus regnauit in dominicis.]
HSi hec uigilia in sabbato contigerit, ieiunia quattuor temporum non in ipsa ebdomada sed in precedenti erunt ; si autem hec uigilia in dominica euenerit inuitatorium erit de uigilia. Deinde usque ad euan- gelium totum de dominica. Exposicio de uigilia et cetera omnia ad matutinas de uigilia; et post primam collectam, que erit de uigilia, mcmoria de dominica tantum. [Non dicitur memoria de sancta maria nee matutine de ea in conuentu neque memoria de omnibus Sanctis.] Antiphone capitula responsoria et uersiculi per omnes horas erunt de uigilia, et missa dominicalis in capitulo dicetur et missa de uigilia in choro ad autenticum altare.
Had uesperas
Antiphone in superiore gradu discurrant.
Hac die et in ceteris principalibus diebus per annum, que ex sua mera dignitate processionem habent quacunque feria contigerint, dicitur capitu- lum in capa serica.
E7. Judea et ierusalem.
Et dicatur a quattuor de superiori gradu in capis sericis.
y. Constantes estate. Cras. Gloria. Et do77iinus.
Y. Ueni redemptor ojn7iiwn f.
Hunc ymnum et ceteros ad matutinas et ad uesperas in principalibus festis incipiat principalis rector chori cum suo collaterali. Non dicatur in fine huius ymni nee ad completorium Gloria tibi domifie sed Deo patri.
y. Tanqiiam sponsus. Et dicatur a duobus pueris in superpelliceis.
A. Diwi ortus. Ab excellenciori persona incipiatur et principales rectores prosequantur cum choro, canendo totam antiphonam antequam intonetur psalmus. Duo rectores chori simul psalmum intonent : et hoc generale est per totum annum quando quattuor rectores habentur. Post intonacionem uero super ps. Magnificat procedat officii executor cum alio sacerdote post ilium excellenciorem in capis sericis ad thurificandum altare cum duo thuribulariis quibus ministrabunt duo pueri. Deinde procedant ad cetera altaria, excellencior in partem orientalem, secundarius in partem occiden- talem. Quibus thurificatis ambo conueniant ad ostium presbiterii australe et simul intrent et thurificent episcopum in sua sede si presens est. Deinde inferior thurificet superiorem ante gradum chori : sic fit in omnibus festis duplicibus maioribus in quibus ad primas uesperas antiphona super
DIK NATALIS DOMINI. 29
Magnificat tota cantabitur ante psalmi intonacionem ; et omnia altaria ecclesie incensabuntur : et in liiis fit processio ante missam in (iuacun([ue feria contigerint : scilicet primus dies natalis domini, Dies epyphanie, Purificacio beate marie, Dies ascensionis domini, Primus dies pentccostes. Dies sancte trinitatis, [Dies de corpore christi,] Dies assumpcionis et Natiuitatis beate marie. Dies reliquiarum, Dies omnium sanctorum, festum dedicationis et festum sancti loci.
Or. Dcjis qui 710 s redcmpcioiiis.
H Et sciendum quod in omnibus uigiliis festorum siue de temporali sine de festis sanctorum semper ad primas uesperas dicitur oracio de uigilia, nisi festum differatur et nisi in uigilia sancti Thome et sancti Jacobi et sancti Bartholomei. In hiis uigiliis et festis que dififeruntur, dicitur ad primas uesperas oracio de die.
Rectores chori dicant Benedicainus sollempniter.
Had completorium.
Non erunt rectores in capis sericis nee regitur chorus sicut ad matutinas et ad uesperas. Ant. Estote parati: incipiatur in superiori gradu: ps. Oivi inuocare7n et ceteri psalmi. Cap. Tu in nobis.
Y. Saluator viundi do7nine cum cantu de Veni creator : et sic dicatur per totum annum, ubicunque locum habet scilicet cum predicto cantu.
Dicitur hie ymnus Saluator abhinc usque ad octauam Epiphanie et in ipsis octauis et in omnibus duplicibus festis per annum, excepto quadragesimal! tempore et paschali, et excepto die pentecostes cum tribus diebus sequentibus. Idem uero ymnus dicetur per octauas assumpcionis et natiuitatis beate marie, et in diebus ebdomade pentecostes qui festa duplicia non sunt. y. Custodi 7ios do7nine.
Et dicatur ab uno siue fuerit duplex festum siue non.
Ant. Vigilate. In superiori gradu incipiatur ps. Nunc dimittis.
Preces ut supra in ceteris diebus &c.
DIE NATALIS DOMINI.
AD MATUTINAS.
Inuit. Christus natus est; et totum percantetur ab hiis quatuor qui chorum regunt antequam dicatur psalmus Ue7tite, et totum iterum a chore repetatur. Y. Christe rede77iptor.
Hie primum dicitur Gloria tibi domine^ et sic in fine omnium ymnorum eiusdem metri usque in crastinum purificacionis beate marie nisi in ymno Deus creator et in commemoracionibus et in omnibus festis beate marie sed non in die epiphanie nee per octauas.
[Dicitur eciam Y. Saluator 77iundi cum y. Gloria tibi do7?iine in fine ymni in die de corpore christi et per octabas eiusdem quando de sancto fit seruicium nisi in Y. Verbiun supernu7n prodiens.']
30 ORDINALE SARUM.
U In primo nocturno.
Ant. Domiiius dixit, ps. Qiiare frejuuerunt.
Principalis rector cum suo collaterali psalmos ex parte chori simul in- tonent. Secundarius rector cum suo collaterali ex parte sua eodem mode. Primam antiphonam querat principalis rector a cantore et imponat earn pro disposicione tabulam componentis. Secundam antiphonam secundus rector eodem modo : et sic omnes antiphone imponentur.
Ant. Tanquatii spoiisiis. ps. Celt enarra?it.
Ant. Diffusa est. ps. Eructaidt.
In singulis nocturnis post ultimum uersum ultimi psalmi stare debet chorus ad altare conuersus donee inchoetur leccio prima.
Sequens in psalmodizando alternatim stare et sedere prout in consue- tudinario pleniter habetur de sessione et stacione et ad altare conuersione.
y. Ta?igiia?n sponsus. I^. Procede?is de thalaino suo, sine AUeluya.
Omnes uersiculi a duobus pueris ad gradum chori hinc inde dicantur, quod in omnibus festis duplicibus obseruetur.
Leccio prima. Primo teinpore. et finianturf cum Hec dicit dominus deus '^[conuertimini ad meet salui eritis.
Non dicitur Hodier?ia die nasci digfiatus es secundum usum Sarum.]*
Lecciones ita gradatim ascendendo legantur ut primam et secundam legant duo canonici de secunda forma : terciam canonicus de superiori gradu ; et sic semper ascendendo ita quod extremam legat excellencior, et tres ultime lecciones legantur in capis sericis. Item leguntur lecciones in capis sericis in die pasche in die ascensionis et in die pentecostes.
I^. Hodie nobis. Quinque autem pueri stantes in eminenciori loco supra auctenticum altare in superpelliceis cum amictisf albis et cereis illuminatis cantent hunc uersum Gloria in excelsis.
Primum et secundum responsorium a duobus de secunda forma, tercium responsorium a tribus de secunda forma, sextum responsorium a tribus de superiori gradu : et ita ascendant responsoria gradatim quod ultimum responsorium dicant tres excellenciores qui non legerint.
Interim in singulis nocturnis ad secundam quintam et octauam leccio- nem incensatur altare principale tantum ab aliquo sacerdote in capa serica ex utraque parte chori uicissim assumpto. Chorus ab uno solo puero incensatur.
Secundum I^. Hodie, f . Illuxit\. ^. Descendit.
Hec prosa cum duobus sequentibus non cantentur ad matutinas sed ad processionem huius diei a tribus de superiori gradu cum uersu et Gloria patri.
Prosa Felix maria. Fabrice. y. Ta?iqua}n sponsus.
Prosa Fainiliam custodi. Fabrice. Gloria patri. Fabrice.
Prosa Te laudaftt alme rex. Fabrice.
DIE NATALIS DOMINI. 3 I
Prose aliqiiando a choro aliquando a clcro ad hoc dcputato per cantorem dicuntur.
Medie lecciones de sermonc Iconis papc ct finiantiir cum Tu autem domine.
I^. Quern uidisiis. y. Seciaidujti.
Iste uersus dicatur hac die tantum. Alius y. Dicite.
1^. O mag?iiim. y. Do?ninc audiiii.
K7. Te lauda?it angeli. y. Jpsuin ge?iuisti. Idem uersus aliter dicitur tamen simpliciter. Ut benedida. Gloria. Ut bc7iedicta.
57.(9.) Uerhum caro. y . Principio\ . Cuhis gloriatn.
Hec prosa non dicatur in hoc festo sed in die circumcisionis ad processionem et hoc tantum est quando in dominica contingit.
Prosa Qiiern ethera et terra. Plenum grade.
Interim diaconus solempni apparatu se induat et procedat ad thurifi- candum medium altaris tantum, et sic precedentibus thuribulario ceroferariis et subdiacono sicut ad missam, accepta benediccione ab officii executore procedat ad cantandum genealogiam domini sic : —
hiicium sandi euangelii secundum Matheum, precedente Domtfius uobiscum. Liber generadonis et cetera.
Cantato euangelio principalis sacerdos in capa serica loco non mutato incipiat Te deum. Postea idem cum suo secundario sacerdote cum thure in ipsis thuribulis a principali sacerdote imposito altare principale thurifi- cent modo predicto : cetera uero altaria non.
If Sciendum est autem quod per totum annum ad matutinas dicitur Te deum, nisi per aduentum et nisi a septuagesima usque ad pascha, et nisi in feriis quando de feria agitur et nisi in festis trium leccionum que fiunt in uigiliis et quatuor temporibus, preter in uigilia epiphanie quando in dominica contingit, et nisi in quatuor temporibus ebdomade pentecostes, uidelicet feria sexta et sabbato ; et exceptis quibusdam festis trium leccionum hiis scilicet : — mense Maii sancte petronille quando extra octauas trinitatis euenerit. In Septembre sancti bertini abbatis. Eodem mense sancte Tecle uirginis. In octobri sancti romani : unde uersus Romanus Tecla Bertinus cum Petronilla Hii cum nocturno dant sua festa coli.
U Finito Te deu?n statim rectores chori primam missam incipiant scilicet Dominus dixit.
Finita missa sacerdos antequam ab altari recedat dicat uersiculum Uerbum caro factum est : responsio cum alleluya.
32 ORDINALE SARUM.
Si episcopus celebrauerit executor officii suo loco dicat eundem uersum in choro scilicet in sua sede et Deus i?i adiiitorium : et Laudes sequuntur.
Antiplione in laudibus in superiori gradu discurrant.
Ant. Gloria i?t excelsis.
Hec antiphona non dicitur tota ante psalmi intonacionem sicut ad uesperas nee incensetur aliquod altare nisi principale tantum nee aliquo die per annum ad matutinas nee ad secundas uesperas.
Or. Concede qtiesuinus.
Duo clerici de superiori gradu dicant loco Benedicajjius y. Verbuin patris ad gradum ex parte una. Alii duo de superiori ex altera y. Refulgens.
Ad consummacionem tocius incarnacionis misterii fiat memoria de sancta maria. Ant. Ecce completa sunt. y. Post partem. Or. Deus qui salutis eterne.
Duo pueri dicant Benedicamus *[sine]* alleluya.
H Hiis peractis in summo mane incipiatur missa Lux fulgebit.
Had primam.
Ant. Qtie7n uidistis ps. Deus i?i nomine. Ista antiphona super psalmum dicetur in superiori gradu et hoc in omnibus festis principalibus per annum obseruetur et antiphona super Quicu?tque uult in superiori gradu, tamen a secundo excellenciore.
Et nota quod ubicunque antiphona super Quicunque uult incipiatur, psalmus tamen a parte chori intonetur.
E/'. lesu Christe cum alleluya. f. Qui de uirgine.
Hie uersus dicitur quotidie usque in crastinum purificacionis nisi in die epiphanie et per octauas et "^in commemoracionibus*.
[Dicitur eciam in omnibus festis beate marie et in commemoracionibus eiusdem per totum annum et in festo de corpore christi et per octauas quando de octauis agitur.]
y. Exurge domine.
Hoc responsorium Icsu Christe dicitur ab uno solo de superiore gradu loco non mutato nee habitu sicut in omnibus principalibus festis. In ceteris uero festis cum regimine chori antiphona super psalmos ad primam dicitur ab uno de secunda forma et antiphona super Quicunque uult ab uno de superiori gradu et E7. Jesu Christe a quouis de secunda forma. In ceteris festis sine regimine chori dicitur Jesu Christe ad gradum chori ab uno puero ad altare conuerso. Preces ut in ceteris diebus et oracio ut in duplicibus festis.
DIK NATAUS DOMINI. 33
H AD TKRCIAM ....
y. Ipse iniiocauit. yPatcr mens es tii sine Alleliiya : cjiiod i)cr lotum annum obseruetur extra tempus paschale nisi post y . Vcrbum caro et y. Doviinus re^iauit.\ Or, Concede.
Responsoria super horas dicuntiir ab uno de secunda forma et sic in omnibus festis duplicibus.
Ad horas chorus non regitur sicut ad matutinas et ad uesperas solet.
Had VESPERAS. . . .
Hee antiphone cum suis psahnis dicantur cotidie ad uesperas usque ad octauas epiphanie et in ipsis octauis dicuntur in superiori gradu. E7. Uerbum caro sine prosa.
Ant. Hodie christus ab excellenciori aliquo.
Or. Concede. \Benedicaimis sine alleluyaS\
Tunc conueniant omnes diaconi in capis sericis portantes cereos ardentes in manibus et eant processionaliter ad altare beati stephani quodam diacono incipiente hoc E7. Sancte del.
Tres diaconi dicant y. Ut tuo.
Omnes simul dicant prosam Te mwidi clhnata.
*Tres pueri Gloria patri.^ [Non dicitur Gloria patri ad banc prosam.]
y . Gloria et hofiore. Hunc uersiculum dicat sacerdos cum oracione Da fiobis queswmis domine imitari.
Tunc in redeundo dicatur antiphona de sancta maria. y . Speciosus forma. Or. Deus qui salutis.
Abhinc usque ad purificacionem beate marie quando fit memoria de sancta maria y. Speciosus forma. Or. Deus qui salutis.
Ubi uero altare de beato stephano non habetur non fiat processio sed tunc dicatur in choro de eo memoria. Ant. Tu principaium cum predicto uersiculo et oracione. Et tunc nulla fiet memoria de sancta maria nee abhinc usque in crastinum circumcisionis nisi ubi facta faerit processio.
[Ab hac die usque ad Purificacionem semper (ad) memoriam beate marie quando de ea fit memoria dicatur ad matutinas y . Post partum.^ ad uesperas Speciosus forjna nisi quando memoria de commemoracione eiusdem ad uesperas alicuius sancti cum Ant. Sub tuam proteccionem : tunc enim dicitur y. Sancta del genitrix cum oracione Deus qui salutis ^^
Hee autem amiplione sequentes dicantur cotidie ad memoriam de natiuitate ad matutinas et ad uesperas suo ordine per totam ebdomadam cum repeticione earundem. Virgo hodie (&c.).
34 ORDINALE SARUM.
AD COMPLETORIUM COTIDIE USQUE AH CIRCUMCISIONEM
Hcc antipliona dicatur super ps. Nii7ic difnittis usque ad uigiliam epiphanie.
A prima die natalis domini usque ad octauas epiphanie et in ipsis octauis regitur chorus nisi in uigilia epiphanie cum extra doniinicam euenerit.
IN DIE SANCTI STEPHANI.
AD MATUTINAS
Hymnus Martyr del cum cantu de ymno Christe redempior.
y. Gloria et honor dicitur a duobus quia duplex festum est et cetera sicut in festis maioribus duplicibus : quod obseruatur in festis sancti lohannis. Festum uero sanctorum Innocencium et sancti Thome duplicia sunt sed de minoribus duph'cibus : tamen tercium sextum et nonum responsoria dicentur a tribus sicut in precedentibus festis, scilicet sancti Stephani et sancti Johannis et cetera a duobus : sed dififerunt in tabule disposicione.
'^. Impetu7n fecerunt, y. Stephanus dei gracia.
Hie conueniant omnes diaconi in superpelliceis ad cantandum hunc uersum. Alius uersus per octauas Et testis.
Primus uersus dicitur primo die cum Gloria deo patri su?fu/io.
E/. luipii super, y. Hebreornm gens.
Alius uersus per ebdomadam siue fuerit dominica siue non, Co7i- tifiuerunt.
In tercio nocturno Ant. /;/ domino.
Rectores chori simul ex parte ilia prosequantur psalmum hoc mode : Confido qiiomodo et cetera.
y. Justus ut palma.
Quando dicitur pro uersiculo tunc tantummodo d\Q\\}xx Justus ut palma florebit. Quando dicitur pro responsorio ad boras, tunc dicitur Justus id palma florebit in domo domini.
Evang. *[//z illo tempore.']* E7. Lituens. y. Cumque.
^. Patefacte. J. Vidit. ^. Sancte dei. J. Ut tuo.
Prosa Te niu7idi climata. Gloria patri.
[Tunc conueniant diaconi superpelliceis more solito induti in medio chori stantes et dicant i)rosam Te 77iundi cli7nata. Ceteri clerici circum-
IN DIE SANCTI STEPIIANI. 35
sedentes post ununiquenique ucrsuni dicant A. f- Q^^^ primus, y. Hodie sacra. y . Domini sequeris. Y' Qncffi uidere. f- Merja'sti. y. Patris in. f. Ut pelleres. Fu?ide preces. Et dicatur cum sua prosa eciam cum Gloria patri ab omnibus diaconibus in ccclcsia Sarum propter solempnitatem diaconorum. Alibi uero ut in ecclesiis parocliialibus dicitur tantum in processione ad uesperas, et ad matutinas non fit pro- cessio. Similiter fiat de sancto Johanne et de Innocentibus.] y. Ora pro nobis bcate Stephane.
UlN LAUDIBUS
Or. Da nobis quesiwius : et finiatur cum Qui iemm. Memoria de natiuitate Ant. Virgo hodie que incipietur a principali rectore cum suo collaterali.
Et dicuntur responsoria super horas ab hac die usque in crastinum octauarum epiphanie cum AUeliiya.
U AD VESPERAS
I^. Impetum. Hoc responsorium a solo diacono debet incipi ad gradum chori et uersus ab omnibus diaconibus cantatur.
Tunc dicto Be?iedicamus dofnino ueniant sacerdotes in capis sericis cum cereis ardentibus et eat processio ad altare apostolorum cantando E/. Iji medio : tunc tres sacerdotes dicant f. Misit dominus cum prosa Nascitur ex patre et chorus ad unumquemque uersum respondeat, y. Valde honorandus Or. Ecdesiam tuam. In redeundo, antiphona de sancta maria ut predictum est.
Ubi uero processio non fit, dicitur in choro memoria de sancto Johanne cum hac antiphona Valde honorandus est beatus Johannes, f- ^^ omnem terram cum oracione predicta.
^AD MATUTINAS.
Inv. Adoremus regem. ps. Venite.
Y. Bina celestis cum ymno apostolorum Annue christe.
[Et dicatur hie in hoc ymno/(?r horum iibi cara merita.^
E7. (3) Alius y. *[Valde hojtorandtis. Cui. Alius uersus in octaua die]* [cum dominica fuerit tantum].
^ AD TERCIAM
[I^. Cum alleluya. Et dicuntur responsiones uersiculorum sine alleluya ut supra.]
36 ORDINALE SARUM.
U AD VESPERAS
Hoc responsorium a solo sacerdote debet incipi ad gradum chori et similiter uersus ab omnibus cantari debet *y. Johannes is theologiis'"' [in superpellicibusf ad modum prose in stacione pucrorum cum Gloria sit aitissimo.']
Memoria de natiuitate A. Gaudeamus et sic per ordinem ut predictum est cum oracione et uersiculo ut supra.
Memoria de sancto stephano. Ant. Tu principatum cum uersu et oracione de die. Dictis uero propriis antiphonis fiant memorie eiusdem cum antiphonis super laudes suo ordine ; quibus dictis dicantur antiphone de nocturnis suo ordine. Eodem modo fiat de sancto lohanne et sancto Thoma. De Innocentibus uero fiet memoria cum antiphonis propriis suo loco notatis cum repeticione eorundem.
Dicta memoria de sancto stephano, eat processio ad altare martyrum cum capis et cereis ut prenotatum est cantando I^. Centum quadraginta,
Tres pueri dicant y. Hi e^npti sunt.
Omnes simul cantant prosam Sedentem in supernal.
y. Letamini. Or. Deus cuius hodierna. In redeundo de sancta maria.
Ubi non fit processio fiat memoria cum hac antiphona Linocetites et cum predictis uersiculis et oracionibus.
^ AD MATUTINAS'
U AD SEXTAM ....
Cap. Hii sunt usque ierit.
Had nonam. Ant. Sub throno. ps. Mirabilia.
Hac die antiphona que dicitur super psalmum Benedicite in laudibusf dicitur ad nonam super ps. Mirabilia cum duobus sequentibus : similiter die circumcisionis et die pasche ut alibi dictum est : unde uersus Prima dies anni pasche simul et puerorum sub. pre. ger.f dempto culto comitantur.
ad VESPERAS .... 19. Centujn sine prosa .... Memoria de natiuitate, de sancto stephano, de sancto iohanne^
1 Here and below also up to Epiphany there have been added in the margin the full entries as to memorials both when a procession is made and when there is none.
2 The rest is erased with the whole of the service of S. Thomas of Canterbury. The deficiency is supplied from Harl. 2911. f 22 where only the saint's name is erased.
IN 1)1 K SANCTI rilOMK. 37
[[IN DIE SANCri rilOMK.
AD MATUTINAS.
K/. {t^ facet gran urn ut supra ad processionem ct dicatur hie sine prosa siue processio prius facta fuerit sine non.
Octaiia et nona lecciones de passione S. Thome legantur tantum et non de exposicione euangehi.
AD SECUNDAS UESPERAS
1^. Jesu bone et dicatur a tribus de superiore gradu more sohto.]] SEXTA DIE A NATALI.
AD MATUTINAS.
Inv. Christus natus est. ps. Venite.
Hac die regitur chorus a duobus clericis de secunda forma in capis sericis : et fiant tres lecciones tantum, nisi in dominica euenerit.
^. (9) Descendit.
Versus dicitur cum cantu feriali: responsoria ab uno: sed si in dominica euenerit ultimum responsorium a duobus dicitur tantum.
y . Verbicm caro.
IN LAUDIBUS
Memoria de natiuitate de sancto Stephano de sancto lohanne et de innocentibus et de sancto *Thoma per ordinem(?)*. Dicuntur antiphone de hiudibus suo ordine ut predictum est quando de eo fit memoria.
USi dies dominicus in hac sexta die euenerit addantur hiis tribus leccionibus predictis sex lecciones de sermone beati martini f scilicet Hodieriii mysterii uel sex de natali et responsoria de natali suo ordine dicuntur. Or. 0?nnipotens sempiterne deus.
llSi dies dominicus in die sancti Stephani sancti lohannis sanctorum Innocencium aut sancti Thome contigerit uel sancti Siluestri uel die Circumcisionis, totum fiat de festo et nihil de dominica : sed semper die sexta a natali dicatur euangelium Era?it pater et ??iater cum tribus responsoriis prenotatis ; et in laudibus omnia fiant sicut prenotatum est.
Hac die tantum dicatur ad primam Or. Acetones nostras in loco Or. Omnipotens sempiterne deus dirige actus nostros secundum sarum. Ad alias horas omnia fiant sicut in die natalis domini.
38 OR DIN ALE SAKUM.
IN NATALI SANCTI SILVESTRI . .. .
I^. Miles christi.
In omnibus festis nouem leccionuni per annum dicitur ad primas uesperas lesponsorium proprium si habeatur : sin autem nonum respon- sorium de communi dicatur nisi aliud in ordinali euidenter habeatur.
Cetera sicut de uno confessore et pontifice.
Or. Da quesumus onmipotens dens.
Memoria ut supra de natali et ceteris Sanctis.
Had matutinas.
Inv. Unmn deum. ps. Venite.
Istud festum simplex est nouem leccionum in quo inuitatorium a duobus dicitur et singula responsoria ab uno, preter ultimum quod a duobus dicitur.
Y. Iste confessor.
Cetera omnia unius confessoris et pontificis. Medie lecciones de natali. f . Ipse inuocauit me et tria responsoria de natali.
I^. Quern uidistis. I^. O magnum. I^. Te laudant. [nisi quando hoc festum in die lune contigerit : tunc enim dicitur y. Tanquam sponsus cum hiis ]^. Hodie nobis celoru?n. ^. Hodie nobis de celis. 19. Descendit de ce/is.]
Tres ultime lecciones de exposicione euangelii Homo quidam peregre : et cetera ut predictum est.
*Quandocunque nouem lecciones fiant et tres medie lecciones de temporali siue de festo sanctorum fuerint, a uersiculo medie nocturne incipiatur huiusmodi seruicium donee idem nocturnus perficiatur : et semper dicuntur media responsoria nisi alia euidenter in ordinali.
Ad horas omnia fiant sicut de uno confessore et pontifice.*
[Quere banc regulam plenius in papera, uidelicet, Quandocunque nouem lecciones, etc.]
IN DIE CIRCUMCISIONIS DOMINI....
Nulla fiat memoria ad uesperas nee ad matutinas. Illud festum est duplex sed de minoribus.
AD NONAM.
Ant. Germinauit.
Capitula responsoria sicut in die natalis domini cum hac oracione Deus qui nobis.
DK SANCITA MAklA. 39
II AD vespp:ras. . . .
Memoria de sancto Stephano tantum in aiulicncia. Ant. Tu principatum. y. Gloria et Jionore. Or. Da /lobis qucsiDnus doviinc imitari.
IN OCTAVA SANCTI STEPHANI.
Si non fiierit in dominica dicatur iste cantus super psalmum.
Invit. Cliristumnaturn. ps. Uenite\ Similiter fiet de sancto lohanne.
[Si dominica fuerit tunc erit secundum E/. Videbant o?nnes et tercium I^. Impctum fecerunt : deinde dicant omnia responsoria per ordinem sicut in prima die. Ante laudes, si dominica non fuerit, y. Posuisti domine : si dominica fuerit dicitur y. Ora pro nobis\
IN LAUDIBUS. . . .
H Ab hac die usque ad purificacionem beate marie cotidie fiet memoria de sancta maria nisi in uigilia epiphanie et in die. In festis uero nouem leccionum ad uesperas Ant. Qiiando natus es. y. Speciosus forma. Or. Dens qui saint is eterne.
Ad matutinas Ant. Ecce maria y. Post partum.
In festis uero Irium leccionum et profestis diebus memoria de sancta Maria. Ad uesperas. Ant. Rubum qiiem uiderat.
Ad matutinas Ant. Gert?iinatiit. Oracio ut supra, Dens qui salutis.
*1TSi octaua sancti Stephani in dominica euenerit, nouem lecciones fiant de eo et responsoria propria que habentur de octaua primo cantentur, deinde de ystoria suo ordine sicut in die dicantur ; similiter [de] sancto Johanne et de Innocentibus*. Quando uero octaua dies sancti Johannis in dominica euenerit, uespere in sabbato precedente nichilominus de sancto Stephano erunt et memoria de sancto Johanne fiat cum hac anti- phona Valde honorandus. y. In omnem terram. Or. Ecclesiam tuam.
Similiter si octaua Innocencium in dominica contigerit, uespere in sabbato precedenti erunt de sancto Johanne et memoria de Innocentibus cum hac antiphona Innoceiites pro christo. y. Letamini. Or. Detcs cuius hodierna die.
•[[Hie primum fiant MATUTINE DE SANCTA MARIA in conuentu usque ad purificacionem.
AD MATUTINAS COTIDIANAS
De ordine antiphonarum et psalmorum per ebdomadam require in cotidiano seruicio in aduentu scilicet dominica prima aduentus.
^ Musical notes are given thus : D, FE, FG.
40 ORDINALK SAKUM.
]</. Te laudaut a7i<:;eli y. Ipsum, cum cantu feriali. Quandocunque dicuntur matutine de sancta marla dicitur Te deum nisi in aduentu et a septuagesima usque ad pascha. y. Sancta dei geftitrtx.
IN LAUDIBUS
Or. Co7icede nos fa?milos. Per christjwi [sine Dof?imus uobiscum
et sine Bniedica7?iits].
Memoria de sancto spiritu, de reliquiis, de omnibus Sanctis et de pace. [Memoria de sancto loci que sequitur memoriam sancti spiritus.]
IT AD PRIMAM
Or. Deus qui salutis eterne, usque filium.
Hec oracio et hoc modo dicetur ad omnes horas nisi quod ad nonam finietur cum per omnia secula et dominus uobiscum et Bcfiedicamus domino.
Ymni psalmi sicut ad horas per aduentum.
^AD UESPERAS
Or. Concede nos. H Sciendum est quod hec oracio dicitur ad uesperas et ad matutinas per totum annum ubi fiat plenum seruicium de sancta maria in aduentu et a natiuitate usque ad purificacionem.
Memoria de sancto spiritu et de reliquiis, de omnibus Sanctis et de pace. Quando uero fit memoria de omnibus Sanctis ad uesperas et ad matutinas de die, tunc ad uesperas et ad matutinas de sancta maria non fiet.
U AD COMPLETORIUM ....
Or. Concede quesumus misericors deus. per eundem dofninu??i nostrum iesum christum filium tuu?n a^c. [Hec oracio Concede quesu7nus dicitur ad completorium de sancta maria quando non fit plenum seruicium de ea per totum annum nisi in aduentu domini et a pascha usque ad uigiliam ascensionis domini : tunc enim dicitur Or. Gracia77i tua7n. Hie ordo matutinarum et uesperarum et aharum horarum de sancta maria seruetur usque ad purificacionem, quando non fit plenum seruicium de ea.]
QUANDO FIT PLENUM SERUICIUM DE SANCTA MARIA abhinc usque ad purificacionem hoc modo fiat.
AD UESPERAS ....
Memoria fiat si habeatur de aliquo sancto : sin autem nulla fiat memoria.
I
I)i: SANCTA MARIA. 4 1
CoMPLETORiUM de dic exccpto cjuod in fine ymni dicitur Gloria tibi dotnine et super ps. Nunc dimittis dicitur Ant. Glorificamus ic.
H Ad matutinas chorus regitur a duobus in capis sericis.
Leccio I. Parturie7ite maria. Hee lecciones dicantur quando fit plenum seruicium de sancta maria uscjue ad purificacionem.
y. Ora pro 7whis. Iste uersicuUis dicatur per totum annum in laudibus quandocunque plenum seruicium fit de sancta maria.
Memoria fiat si habeatur de aliquo sancto : sin autem nulla fiat.
[Ad primam et ad alias horas Y. /am lucis orto sidere cum aliis ymnis sequentibus : et terminantur cum uersu Gloria tibi domine Qui natus es de uirgine. Et ps. Beati immaculati &c. sequuntur.]
AD NONAM
Responsoria et uersiculi sicud in cotidiano seruicio cum oracione Deus qui salutis. Hie ordo seruetur usque ad purificacionem beate marie.
POST PURIFICACIONEM UERO IN PASCHALI TEMPORE.
AD UESPERAS. . . .
Memoria de sancto spiritu, de reliquiis, de omnibus Sanctis et de pace.
IN LAUDIBUS ....
Memoria ut supra ad uesperas. [In tempore paschali uero dicitur memoria de omnibus Sanctis tam ad uesperas quam ad matutinas sicud in secunda feria post octauas pasche subnominatum est.]
QUANDO UERO FIT PLENUM SERUICIUM post purificacio- nem [usque ad aduentum domini extra tempus paschale] hoc modo fit seruicium.
AD UESPERAS
Nulla fiat memoria nisi aliquod festum trium leccionum contigerit, nee Placebo nee Dirige dicetur, ut supranotatum est in aduentu.
AD MATUTINAS
Lec. I. O alma uirgo maria uel Sacrosanclam uel cetere lecciones de estate cum responsoriis que in cotidiano seruicio prenotantur. [Respon-
42 ORDINALK SARUM.
soria dicantiir in pascbali tempore cum alleliiya post Gloria patri^ et respondeat chorus cum alUliiyis^
In laudibus Ymnus uersiculus antiphona et oracio ut supra in
feriali officio.
Nulla fiat memoria nisi aliquod festum contigerit.
Ad primam Cetera ut in pleno seruicio ante purificacionem : et
ad ceteras horas omnia fiant sicut in feriali officio preter psalmos.
Hie ordo fiat in pleno seruicio beate marie a purificacione usque ad aduentum excepto quod in paschali tempore dicetur prima antiphona tantum super tres psalmos secundum ordinem nocturnorum, et omnes antiphone et responsoria cum alleluya terminantur : et preter lecciones que erunt Stabant iuxta cnicem : et ad completorium dicetur in fine ymni Quesiwius auctor et Gloria tibi domi?ie qui tiatus.
^Sciendum uero quod predicte due antiphone ad uesperas et ad matutinas super Magnificat et Benedict us scilicet Sancta maria succurre et O gloriosa dicentur suo loco et non alie : tamen si commemoracio fit aliqua feria ebdomade et prime uespere de ea fieri non possunt propter secundas uesperas alterius festi, tunc de commemoracione fiet memoria cum Ant. Anima mea uel Descendi uel Beata dei genitrix uel Alma redemptoris, uel cum aliqua alia antiphona de hiis que post ystoriam natiuitatis beate marie notantur. Et generale sit per totum annum quod de quocunque festo siue de commemoracione fiat seruicium, semper fient prime uespere de eo uel saltem memoria nisi de feriis a Domine ne in ira usque ad septuagesimam et a Deus omniu?n usque ad aduentum,
DE SANCTO STEPHAXO.
AD PRIMAM ....
Ad alias horas omnia fiant sicut in die. Vespere erunt de sancto Stephano.
Memoria de sancto lohanne de Innocentibus de sancto Thoma et de sancta maria Ant. Rubum que^n.
IN OCTAVA SANCTI lOHANNIS....
IN LAUDIBUS ....
Memoria de Innocentibus et de sancto Thoma et de sancta maria. Ant. Germifiauit.
Vespere fiant de sancto Johanne preter responsorium sicut in die. Memoria de innocentibus, de sancto Thoma et de sancta maria, Ant. Ruhu7?i quern uidit.
IN VKIILIA i:iMI'ilANlK. 43
IN OCTAVA INNOCKNCIUM.... In LAUDinus. . . . nicmoria dc sancto Thoma ct do sancta iiiaria.
Vespere eriint de Innoccntibus sicut in die prctcr rcsponsoriuni.
Memoria de sancto Thonia et de sancto Isdwardo confessore Am. Confessor domifii. Or. Dciis qui unigcniti\ Jilii\ iui\ et de sancta niaria\
IN VIGILIA EPIPHANIE.
Si in dominica non fuerit ad matutinas qiiidam solus dicat in secunda forma loco non mutato nee habitu ad altare conuersus Inv. Christus iiatus cum nota feriali.
Y. Christe r€de77iptor.
Ant. Dominus dixit ps. Qtiare fremiie7'U7it et cetere antiphone cum suis psalmis sicut in die circumcisionis usque ad nonam antiphonam que erit hec Virgo iierbo ps. Cantate ij.
[Non dicitur Te deum nisi dominica fuerit.]
IN LAUDIBUS
Memoria de sancto Thoma et de sancto Eadwardo rege et confessore et de omnibus Sanctis.
Non dicantur matutine de sancta maria nisi memoria.
[Nulla fiat memoria de sancta maria nee eciam matutine dicantur de ea in conuentu.]
Ad terciam et ad alias horas antiphone Capitula et responsoria sicut in die circumcisionis cum hac oracione Corda nostra.
Hac die si dominica non est non dicitur Te demn laudamus nee Gloria in excehis nee Ite 7?iissa est : quia quasi uigilia est : tamen ad missam dicitur alleluya.
II Si uero hec uigilia in dominica euenerit fiant nouem lecciones, tres prime de tractatu natalis domini sic lustissime fratres cum hiis respon- soriis : In principio. ^. Benedictus qui uenit. ^. Ecce agnus : require ista in primo nocturno circumcisionis. Tres medie lecciones fiant de sancto Thoma *cum tribus mediis responsoriis de secundo nocturno de propria historia*. [Cum hoc uersiculo Gloria et honore et cum hiis responsoriis Studefis liuor, '^. Thomas manum. ^. Jacet gra?tum.^ Tres ultime lecciones de exposicione euangelii Defuncto herode cum tribus responsoriis prenotatis. Cetera omnia ut predictum est^.
1 The full cues of the double sets of memorials to be said according as there has been or has not been a procession are given in the margin up to this point.
2 Fuller cues are given in the margin.
44 ORDINALE SARUM.
H AD VESPERAS. . . .
Y. Hostis Jierodes cum y. Gloria tibi dofnine qui apparuisti hodie. Et dicatur ille uersus in fine omnium ymnonim per octauas. y. Om?ies de saba.
Ant. Magi uidentes : tota dicatur antiphona ante ps. Magnificat. Or. Corda nostra. Istud festum duplex de maioribus est.
Had completorium.
Ant. Lux de luce. ps. Cum i?iuocare?n.
Hec antiphona dicatur cotidie ad completorium per octauas super psalmos et in die octaua.
Ant. Alleluya, omnes de Saba. ps. Nunc dimittis. Hec antiphona dicatur super Nunc dimittis per totas octauas.
AD MATUTINAS.
Non dicatur inuitatorium nee ymnus, sed statim dicto Domine labia mea aperies et Deus in adiutorium meuyn intende Do7nine ad adiuua?idum me festina Gloria patri Sicut erai cum Alleluya, incipiatur antiphona in superiori gradu Ant. Afferte domino.
Principalis rector cum suo coUaterali simul prosequantur psalmum usque ad medium punctum.
^. (9) In cohnnbe. y . Vox domini. Gloria patri. Tunc procedat diaconus cum soJempni apparatu ad thurificandum altare eo ordine quo die natalis domini et accepta benediccione cantet euangelium Factum est aute?n. Quo finito executor officii incipiat Te demn.
[Nulla fiat memoria hac die.]
Had primam
^. Jesu christe. y. Qui hodie mufido [cum alleluya\ Iste uersus dicatur per totas octauas.
H AD TERCIAM
Or. Deus qui hodierna : et dicetur ad omnes horas per totas octauas : in oracione dicitur qui hodierna die.
IN OCTAVA KririlANIK. 45
Had sf.xtam .... y. Adorate dominum-. sine ////(f/z/jv? rcspondcatiir.
Ad vesper as .... Nulla niemoria fiat hac die.
SECUNDA DIE INFRA OCTAUAS....
[Semper dicitur ante laudes y. Onmes de saba nisi qiiando dicitur ante lecciones : tunc dicitur y. Reges tharsis.']
Antiphone per ebdomadam super Mag7iificat et Benedictus. Stella ista. A. Vide?ites. A. Vox de cells. A. Admonitl. Hee antiphone cum frequenti repeticione dicuntur per octauas et non alie svi\)er Benedictus et Magnificat nisi dominica infra octauas et tunc dicunt * *\
[Semper dicitur Or. Deus qui hodierna. Memoria de sancta maria per octauas tarn ad uesperas quam ad matutinas.]
U Si festum alicuius sancti infra octauas euenerit fiat memoria tantum de festo ad matutinas et ad uesperas et ad missam.
[Ad uesperas de secunda die et ad matutinas in tercia die dicitur
memoria de sancto luciano sociisque eius martyribus. Ant. Gaudent in
cells ad uesperas : ad matutinas Ant. lustorum est. In laudibus fiat memoria de sancta maria.]
DIE TERCIA.... DIE QUARTA . . . .
Feria quinta sexta et septima idem ordo in uersibus et responsoriis obseruetur qui in tribus precedentibus diebus et cetera omnia sicut in die secunda prenotatum est.
Si dies dominicus infra octauas euenerit, nouem lecciones fiant et cantentur responsoria suo ordine sicut in die epiphanie sed non dicitur responsorium ad uesperas. Antiphone uero et psalmi sicut in die secunda notatum est : et legatur hoc euangelium Vldlt lohaniies lesum.
In laudibus *una* antiphona dicitur eo quod die octaua proprie habentur antiphone super laudes.
U Ad primam et ad alias horas omnia fiant sicut infra octauas notatum est. Ad uesperas et ad matutinas antiphone super Magnificat et Bene- dictus sicut in die epiphanie.
HSi uero dies dominicus infra octauas non euenerit tunc feria quarta legatur Euangelium Vldlt lohannes lesum. [Sequentibus uero diebus tunc
1 One or two words erased: in the margin the foregoing list of aniiphons is repeated.
46 ORDINALE SARUM.
post dominicam infra octauas seruetur ordo predictoriim uersiculorum, leccionum et responsoriorum sed non ordo dierum. Ita tamen quod in die lune semi)cr rcincipiantur responsoria de primo nocturno.]
IN OCTAVA EPIPHANIE ....
AD MATUTINAS
Antiphone et psalmi sicut infra octauas. Versiculi et responsoria in primo nocturno et in tercio nocturno sicut in die epiphanie.
Medie lecciones de sancto hillario fiant cum *[uersiculo et respon- soriis de primo nocturno]* unius confessoris et pontificis.
Hie primo fiant uigilie mortuorum in conuentu ubi festum aliquod nouem leccionum in crastino sequatur.
*Si octaue epiphanie sabbato contigerint secunde uespere fient de dominica et memoria de octaua*.
[Si contigerit quod in crastino octauarum epiphanie oportet celebrari commemoracio beate marie uirginis, tunc ad has uesperas fiat memoria de sancta maria cum hac Ant. Sub tuam proteccionem y . Sa?icta dei genitrix. Or. Deus qui sabitis.
Si uero octaua epiphanie in sabbato contigerit, tunc uespere in ipso sabbato de octaua erunt et solempnis memoria de dominica post memoriam de sancto fehce que in primis fiet et ultimo de sancta maria. Comple- torium uero de epiphania non mutatur siue sabbatum fuerit siue non.]
*1I DOMINICA PRIMA POST OCTAUAS EPIPHANIE.
Inchoetur historia Domine ne in ira. Si uero octaua dies epiphanie in dominica euenerit et tempus prolixum fuerit, tota septimana fiet de Sanctis scilicet S. Felice, S. Mauro, Marcello, Sulpicio et de S. Prisca et S. Wul- frannof [in sabato] et S. Maria [in sexta feria] et in sequenti dominica inchoetur historia predicta, [cum sua memoria tantum scilicet ad utrasque uesperas et ad matutinas et ad missam] et festum SS. Fabiani et Sebastiani in crastino S. Vincencii celebretur. Similiter fiat de S. Agnete et S. Vincencio scilicet quando tempus breue. Quando uero tempus prolixum fuerit inter dominicam in qua incipienda est historia Domine ne in ira et septuagesi- mam, tunc festum SS. Fabiani et Sebastiani fiat in eadem dominica et ad uesperas et ad matutinas et ad missam fiat memoria de dominica [que precedet memoriam beate marie]. Eodem modo fit de S. Agnete et S. Vincencio.
^Si uero inter octauas epiphanie et septuagesimam nuUus dies domi- nicus euenerit, tunc in dominica * [infra octauas uel in octaua Epiphanie si dominica fuerit]* ad utrasque uesperas et ad matutinas fit memoria de historia Domine ne in ira. In mediis autem feriis fiat feriale seruicium et
DOMINI-: NI-: IN IRA. 47
nichil (le dominicali historia et in eiiisdcm feriis /// excelso trono Omnis terra et Adorate cantcntur et oracio prime doniinice [uel Uoia (]uesumus\ dicatiir in illis feriis ad niatutinas et ad omnes horas [In aliis uero officiis lit in illis Omuis terra et Adorate sue proprie coUecte dicantur ad missam tantum] et nihil de Sanctis [triiim leccioniim] nisi memoria que fiet ad ucs- peras et ad matutinas de S. Maria [que precedet memoriam de sancto spiritu].
[Si autem septuagesinia in festo Sancti Wulstani uel sancti Uincencii uel sancti Fabiani uel sancte Agnetis euenerit festum differatur,]
Cum autem una dies tantum ibi euenerit, totum seruicium fiet de historia et memoria de festis qui ibi contingunt. F'esta autem nouem leccionum differantur ut supradictum est. In festis uero sequentibus nihil fiat de feriali seruicio sed de Sanctis, ita tamen quod due misse que restant in feriis [siue in festis trium leccionum] cantentur. Misse uero que officiis carent eo anno omnino pretermittantur.
HSi uero in dominicis in quibus cantanda est historia Domine ne in ira festum trium leccionum euenerit de quo proprie lecciones et coUecta habeantur, in ipsa dominica in qua tale festum contigerit tota cantetur historia et de sancto nihil nisi memoria fiat ad uesperas et ad matutinas et ad missam. Sed in mediis dominicis de tali festo fiant medie lecciones siue proprie habeantur siue non et memoria. Hoc autem generale sit in incepcione omnium historiarum tocius anni in quarum inicio ad uesperas sabbati cantari debet responsorium, quod scilicet si historia a sua dominica in aliam differatur uel in mediis feriis cantatur et dominica in qua inci- pienda erat de ea facta fuerit memoria, deinceps ad eius incepcionem ubicunque incipiatur nullum ad uesperas dicetur responsorium, sed ubi non precessit memoria eius semper cum responsorio incipiatur.
^ In omni festo nouem leccionum siue sit de temporali siue de sanctorum t, ad primas uesperas dicetur responsorium nisi in mediis domi- nicis et nisi in casu predicto. Similiter in festis trium leccionum paschalis temporis qui sunt cum regimine chori*.
U FESTUM SANCTI FELICIS MARTYRIS.
Tres lecciones sine regimine chori. Inuitatorium simplex. Hoc modo fit seruicium.
Quidam solus ad altare conuersus incipiat Inuitatorium Regent mar- tyrum. Omnia inuitatoria simplicia ab uno ac eodem modo dicuntur : ps. Venite et cetera omnia sicut in communi unius martyris et pontificis.
Or. Concede quesumus. Memoria de S. Maria et de omnibus Sanctis et sic fiat memoria de omnibus Sanctis in festis trium leccionum et in ferialibus diebus ad uesperas et ad matutinas usque ad caput ieiunii.
Hoc eciam per totum annum obseruetur in paschali tempore in festis trium leccionum que fiunt de historia de communi, quod ad matutinas
48 ORDINAT^E SARUM.
nouem antiphone et nouem psalmi dicuntur et uersiculus et tria respon- soria secundum ordinem nocturnorum sicut ordinati sunt in historia. Hoc eciani ohseruetur a dominica usque ad aliam dominicam et sic interim reincipiatur huiusmodi seruicium.
IT Si festum nouem leccionum in quo historia tota cantanda fuerit per ebdomadam contigerit et in eadem ebdomada festum trium leccionum de quo seruicium fieri debet de eadem historia superuenerit, tunc incipiatur primum nocturnum historic nisi propria responsoria habeantur de festo uel in die festiua alia responsoria fuerint nominata. [Si uero aliquod festum trium leccionum unius confessoris et pontificis et festum trium leccionum unius confessoris et abbatis in una ebdomada contigerint, in secundo festo non dicantur uersiculus et responsoria de primo nocturno sed de secundo, et hoc propter uersiculum et primum responsorium. Similiter fiat quando festum trium leccionum plurimorum martyrum et festum trium leccionum plurimorum confessorum in una ebdomada contingunt.] Similiter in laudibus semper una sola antiphona nisi proprie habeantur.
Eodem die uespere fiant de sancto Mauro. Antiphone et psalmi feriales.
Et hoc per totum annum in festis trium leccionum sine regimine chori obseruetur, nisi in octauis sanctorum quando de octauis dicitur.
Capitulum unius confessoris et abbatis : ymnus Iste confessor.
U Sciendum est quod de quocunque confessore episcopo uel abbate fiat seruicium non uariantur uerba in hiis ymnis Iste confessor, Jesu redemptor nee eciam in translacione alicuius sancti.
Uersiculus et antiphona sicut unius confessoris et abbatis.
Or. Deiis qui eterfie : et dicatur in stallo sicut in omnibus festis sine regimine chori.
HAC DIE AD COMPLETORIUM
Hoc completorium dicitur ab hac die usque ad quadragesimam et a crastino trinitatis usque ad aduentum nisi in festis duplicibus et in commemoracione beate marie.
HAd matutinas et ad alias horas omnia fiant de uno confessore et abbate.
^Uespere fiant de sancto marcello papa et martyre. Or. Preces populi tui. Cetera omnia ad uesperas et ad alias horas de communi unius martyris et confessoris f.
U Nota quod in festo nouem leccionum prime uespere erunt de festo nisi aliud festum nouem leccionum precesserit quod primas uesperas hal)ere non poterit : quia omne festum nouem leccionum ad minus unas uesperas habebit aut primas aut secundas. Si uero primas habere non poterit, secundas habeat etsi in crastino aliud sequalur nouem leccionum
J
POST OCTAUAS EPTPIIANIE. 49
festiim. Hoc per totiim annum obseriieUir nisi sexta die a natali. I-'cstuni uero triiim leccionum sine regimine chori nunquam secundas uesperas habeat sed aliquando primas, aliquando nullas. Quia si festum nouem leccionum in aliqua feria contigerit et in crastino sequatur festum trium leccionum festum nouem leccionum precedens secundas habebit uesperas quas istud habuerit. Quod si in die alicjua ebdomade festum trium leccionum contigerit et in crastino de feria dici debeat seruicium, uespere tunc erunt de feria siue festum primas habuerit uesperas siue non. Similiter de commemoracione beate marie et de sancto loci quando primas uesperas non habent propter festa nouem leccionum precedentia et tamen secundas non habebunt sed ad primas uesperas de hiis solempnis fiat memoria.
[DE SANCTO MARCELLO PAPA....] DE SANCTO SULPICIO EPISCOPO ET CONFESSORE. . . .
Or. Da quesuvius omnipotcns dens.
Inuitatorium simplex. Cetera de communi unius confessoris et ponti- ficis.
DE SANCTA PRISCA UIRGINE . . . . DE SANCTO WLSTANO....
^ Ab octauis epiphanie usque ad quadragesimam singulis ebdomadis fiet plenum seruicium semel in conuentu de sancta maria uel in sabbato uel in alia feria ebdomade conuenienter si sabbatum non uacauerit ut predictum est.
DOMINICA PRIMA POST OCTAUAS EPIPHANIE.
AD UESPERAS
Iste antiphone cum suis psalmis dicuntur in omnibus sabbatis per annum quando de dominica agitur nisi in paschali tempore : et idem seruetur in secundis uesperis cum suis psalmis et antiphonis dauiticis.
Cap. Benedictus deus et pater.
Hoc capitulum dicitur in sabbatis ad uesperas usque ad septuagesimam et a Deus omnium usque ad aduentum.
I^. Deus qui sedes. Y. Deus creator.
y. Vespertina oracio.
Iste uersiculus dicatur omnibus sabbatis ad uesperas usque ad quadra- gesimam et a Deus omnium usque ad aduentum, quando de dominica agitur.
Ant. Peccata mea. Hec antiphona dicatur super ps. Magnificat omni- bus sabbatis usque ad septuagesimam uel ad memoriam de dominica.
Or. Vota quesidmus. Memoria de S. Maria. Si in hoc sabbato uel in
F. II. 4
so ORDINALE SARUM.
alio abhinc usque ad passionem domini siue ab octauis pasche usque ad ascensionem aliquod simplex festum cum regimine chori euenerit, uespere fient de dominica et memoria de festo nisi *[tale]* festum cum regimine chori in ipsa dominica euenerit : tunc in sabbato uespere de isto festo fient.* [tale festum in dominica contigerit de quo totum seruicium fieri debeat : tunc enim in sabato uespere de ipso sancto erunt cum cotidiano seruicio suo in ipsa dominica usque ad septuagesimam si tempus prolixum fuerit, et memoria in primis de dominica deinde de sancta maria usque ad purificacionem. Tamen si aliquod festum trium leccionum in ipso die contigerit, tunc in primis de eo fiet memoria, postea de dominica, deinde de sancta maria ad primas uesperas et ad matutinas et ad missam.]
Had completorium. Ant. Miserere et cetera ut in dominicis diebus.
Had matutinas. Inv. Preoccupemus. ps. Venite.
Hoc inuitatorium dicitur usque ad septuagesimam in dominicis diebus quando de dominica agitur.
Hee predicte antiphone et cetere que sequuntur nocturnales ab in- cepcione istius historic dicantur omnibus dominicis diebus usque ad passionem domini quando de dominica agitur.
Lee. i. Paulus seruus : et legantur sex lecciones de epistola pauli. Tres ultime lecciones de exposicione euangelii abhinc usque ad septua- gesimam quando de dominica agitur, et in profestis diebus quando de temporali agitur leguntur epistole pauli.
y. Excelsus super omnes gentes dominus.
Iste uersiculus et omnes alii uersiculi in nocturno dicuntur usque ad septuagesimam et a Deus omnium usque ad aduentum quando de dominica agitur. E7. Afflicti pro peccatis cum suo uersu non dicitur ad matutinas sed tantum ad processionem [ferialibus diebus per quadragesimam].
IN LAUDIBUS
Omnes iste antiphone dicantur hac die et dominica ilia quando ultimo cantatur hec historia Domine ne in ira [ante septuagesimam tantum]. In ceteris uero mediis dominicis diebus dicatur prima istarum antiphonarum tantum super laudes. [Quando uero aliquod festum nouem leccionum in prima dominica qua inchoanda est historia predicta celebratum fuerit, tunc in proxima sequenti dominica dicitur hec sola Ant. Reg?iauit domi?tus super psalmos, nisi ultima fuerit dominica ante septuagesimam in qua dominica omnes antiphone dicantur.]
POST OCTAUAS 1<: PI I'M AN IK. 5 I
Cap. Benediccio et claritas. Y. Eterne rerion.
y . Dominus regnauit. 1-^. Decorern i?ididt, allcluya.
Iste iiersiciilus cum predicto capitulo dicatur ad laudes us(iue ad septuagesimam et a Deus omniiuii usque ad aduentum.
Ant. Fill quid feci sti. ps. Bene diet us.
Or. Vota quesurniis.
Memoria de sancta maria ante purificacionem : post uero nulla fiet memoria nisi eodem die fiat seruicium alicuius sancti.
Had primam. Y. Jam lucis. Ant. Dominus regit.
Predicta antiphona cum hiis psalmis dicitur omnibus dominicis diebus usque ad septuagesimam et a Deus omnium usque ad aduentum quando de dominica agitur.
Iste hore hoc modo dicantur usque ad septuagesimam et a Deus omnium usque ad aduentum quando de dominica agitur, excepta oracione.
H AD UESPERAS
Cap. Dominus autem dirigat usque Christi. Hoc capitulum dicitur usque ad septuagesimam in dominicis et in ferialibus diebus. [Addicitur eciam hoc Cap. Dominus autem dirigat a septuagesima usque ad quad- ragesimam.]
Completorium ut supra.
Ymni uero scilicet Deus creator^ Primo dierum, Eterne rermn et Lucis creator cum suo uersiculo Dirigatur dicantur usque ad quadragesimam.
FERIA SECUNDA.
Inv. Venite. Ille solus qui dicturus est Veniie hoc primum uerbum inuitatorii dicat sic, Ve?iite. Chorus exultemus do7?tino : tunc ille psalmum solus prosequatur hoc modo lubilemus deo et cetera.
Semper duo psalmi sub una antiphona. y. Domine in celo. Lecciones de epistola pauli et sic in omnibus feriis usque ad septuagesimam quando de feriis agitur.
Non dicitur Te deum.
y. Fiat 7nisericordia tua domine super nos.
Iste uersiculus dicatur in omnibus feriis ante laudes quando preces dicuntur nisi in aduentu et in quadragesima.
4—2
52 ORDINALE SARUM.
IN LAUDIEUS
Cap. Vifi;Uate et orate.
Hoc ca])itulum dicetur in omnibus feriis usque ad caput ieiunii et a Deus 07)mium usc^ue ad aduentum domini.
Y. Sple7idor paterne. y. In matiitinis domine.
Iste uersiculus dicitur ante primam in omnibus feriis quando preces dicuntur nisi in aduentu et in quadragesima.
Ant. Benedictus. ps. Ipsum.
Preces ut supra in secunda feria de aduentu ad matutinas.
Or. Vota quesu7nus.
Memoria fiat de S. Maria [et de omnibus Sanctis] cotidie ad uesperas et ad matutinas usque ad purificacionem modo supradicto scilicet in festis nouem leccionum, ad uesperas Ant. Qua?tdo ?iatus, ad matutinas Ant. Ecce viaria. Uersiculus ut supra, ad uesperas Speciosus forma^ ad matutinas Post partmn. In ceteris festis ad uesperas memoria Rubimi^ ad matutinas Gerfninauit cum predictis uersiculis et Or. Deus qui salutis usque ad purificacionem.
Post purificacionem uero usque ad caput ieiunii in profestis diebus et in omnibus festis sine regiraine chori, ad matutinas memoria Ant. Beata 7?iater. JF. Post partu77i. Or. Coficede ?tos fa77iulos tuos uel Fa77iuloru77i uel O77inipote7is se772piter7ie deus 7ios faTTiulos. Ad uesperas Ant. Iti prole mater uel Sancta maria uirgo. f- Sancta dei gefiitrix. Oracio ut supra. [Non dicitur Or. Co7tcede quesu7nus Tuisericors deus ad memoriam de sancta maria nisi ad processionem in introitu chori.]
De omnibus Sanctis ante purificacionem et post usque ad caput ieiunii in profestis fiet memoria ad matutinas, Ant. ExultabuTit. y. Mirabilis. Or. I7ifir77iitate77i uel Or. 077i7iiu77i sa7ictorum tuoruTTi uel Or. Tribue quesu77ius doTTiine 077i7tes saTictos tuos. Ad uesperas Ant. SaTicti dei 077i7ies uel Ant. 077i7ies electi uel Ant. Sa7ictoru77i precibus uel Ant. O qua77i gloriosum est reg7iu77i. y. Letamini in domino cum una oracione de supradictis ad placitum ebdomadarii. Hie ordo memoriarum seruetur cotidie in profestis diebus usque ad caput ieiunii et a Deus 077iniu7n usque ad aduentum.
Had primam.
Ant. Deus exaudi. ps. Deus in nomine.
Cetera fiant sicut in feria secunda aduentus notatum est. [Ita tamen quod usque ad purificacionem dicitur E/. Jesu Christe cum y. Qui de uirgi7ie.'\
Hie ordo de predictis horis seruetur usque ad quadragesimam et a Deus 077iniu7n usque ad aduentum quando de feriis agitur.
SEPTUACESIMA. 53
11 AD UKSl'KKAS ....
Memoria de sancta maria et de omnibus Sanctis ut supra ad matulinas notatum est. Sciendum est quod quandocumque iste due memorie dici debeant et ecclesia de alio sancto fuerit quam de beata maria ucl dc omnibus Sanctis tunc fiet memoria de sancto loci que precedet memoriam de omnibus Sanctis.
FERIA TERCIA.... QUARTA.... QUINTA . . . . SEXTA.... SABBATO.
[Supradictus ordo feriarum de inuitatoriis seruatur in omnibus feriis a Do7nine tie in ira usque ad passionem domini et a Deus ovmium usc^ue aduentum domini. De antiphonis uero cum suis psalmis ad uesperas et ad matutinas in nocturnis per totum annum extra tempus paschale. De uersiculo uero ante lecciones a Do?nine ne in ira usque ad quadragesimam et a Deus omnium usque ad aduentum domini. De antiphonis autem ante laudesf similiter per totum annum extra tempus pasche nisi in tercia ebdomada aduentus domini et in proxima ebdomada ante pascha.
De responsoriis uero ad matutinas a Domine ?ie in ira usque ad septua- gesimam et a Deus omnium usque ad aduentum. Et si aliquod festum in aliqua predictarum feriarum contigerit nichilominus ordo feriarum de inuitatoriis antiphonis psalmis uersiculis et responsoriis et laudibus et antiphonis super Betiedictus et Magnificat seruabitur in sequenti feria.]
DOMINICA SECUNDA POST OCTAUAS EPIPHANIE.
AD UESPERAS Or. Omnipotefis sempiterne deus : cetera omnia ad uesperas ut supradictum est sine responsorio.
FERIA SECUNDA.
Hac feria et in sequentibus feriis quando de feria agitur ut supradictum est de ordine feriarum omnia fiant usque ad quadragesimam nisi de responsoriis ad matutinas infra septuagesimam que erunt de historia dominicali.
DOMINICA TERCIA .... QUARTA .... QUINTA .... DOMINICA IN SEPTUAGESIMA.
AD UESPERAS.
Deus in adiutorium. Gloria .... Sicut erat . . . . Zai^s tibi domine rex etet'ne glorie.
Non dicatur Alleluya^ et sic fiat usque ad missam in uigilia pasche siue fiat seruicium de temporali siue de festis sanctorum.
[Nulla fiat memoria ad uesperas.]
54 ORDINALE SARUM.
AD MATUTINAS. . . .
Legatur genesis per totam ebdomadam usque ad noe.
Ab hac die usque ad pascba non dicatur Te deum set semper in festo cum regimine cbori uel nouem leccionum repetatur ultimum responsorium. Responsoria feriaba Du7?i ambularet. y. Vocem tiiam.
I^. In sudor e. y. Fro eo.
Hec responsoria dicantur feria quarta loco octaui et noni responsorii dominicabs bistorie.
IN LAUDIBUS
y . Dofnine refugium f actus es.
Et dicatur iste uersiculus in dominicis usque ad quadragesimam.
Ant. Simile est. ps. Benedicius. Or. Preces populi.
A septuagesima usque ad pascba nulla fiet memoria in sabbatis nee in dominicis diebus nisi festum nouem leccionum uel trium accidat in ipsa dominica uel in secunda feria. H Si tamen septuagesima ante purificacionem euenerit tunc fiet memoria de sancta maria ad utrasque uesperas et ad matutinas et ad missam ut prenotatum est. Quacunque autem feria festum trium leccionum contigerit totum seruicium fiet de eo cum nocturno usque ad quadragesimam nisi in sabbatis. In quadragesima uero neque seruicium fiet de tali festo neque memoria nisi ad uesperas et ad matutinas de sancta maria.
AD PRIMAM
Psalmi ut supra in dominicis excepto quod loco Cotifitemitii dicetur ps. Dominus regnauity decoreni. Cetera ad primam ut supra in dominicis.
AD TERCIAM .... SEXTAM .... NONAM.
Hec responsoria cum cuis uersibus super boras dicuntur in dominicis diebus usque ad quadragesimam.
Hee antipbone sequentes dicantur per ebdomadam ad uesperas et ad matutinas quando de temporali agitur super ps. Magnificat et Benedictus.
H Quod si festum in bac ebdomada uel in duabus sequentibus usque ad caput ieiunii forte euenerit totum seruicium fiat de festo et nulla memoria de dominica [nee de feria].
Preterea si in hac dominica festum purificacionis euenerit nibil de dominica preter memoriam fiat sed totum de purificacione dicatur et tunc bistoria per ebdomadam dicetur [cum euangelio] scilicet tercia quinta et sexta feria : et responsoria ferialia et antipbone super laudes [et capitulum
I
QUINQQAGESIMA. 55
et antiphone super Benrdicfus et Mai:;;nijicat et antiplione super horas] co anno omnino protermittantur ct eo anno nihil fict de festo sanctorum Vedasti et Amandi preter memoriam ad uesperas et ad matutinas de sancta maria. [Que precedet memoriam de sancto spiriui.]
*Quodcunciue autem simplex festum nouem leccionum hac dominica uel alia usque ad passionem domini euenerit, semper differatur usque in proximam feriam uacantem *.
[Similiter si festum purificacionis in sexagesima aduenerit. Cum uero in dominica Quinquagesime festum purificacionis contigerit historia dominicalis per ebdomadam uidelicet in secunda feria et sexta et sabato cantetur et omnino nichil fiat de sancto blasio nisi tantum memoria ad matutinas de sancta maria. Quandocunque aliquod festum nouem leccio- num in hac dominica uel alia usque ad cenam domini euenerit, licet duplex festum fuerit semper differatur usque in proximam feriam uacantem eiusdem ebdomade nisi festum purificacionis uel dedicationis ecclesie. Tamen infra passionem nichil fiat de festis sanctorum nisi duplex festum fuerit]
FERIA SECUNDA.
Ad matutinas et in ceteris per ebdomadam dicantur responsoria de historia dominicali suo ordine nisi in quarta feria in qua dicuntur re- sponsoria ferialia ut predictum est. Cetera sicut in feriis prenotatis cum oracione dominicali.
DOMINICA IN SEXAGESIMA....
AD TERCIAM.
Responsoria ut in precedenti dominica oracio ut supra ad matutinas et sic ad omnes horas.
[Cotidie per ebdomadam dicantur responsoria ad matutinas secundum ordinem nocturnorum historie dominicalis.]
DOMINICA IN QUINQUAGESIMA....
[Hac die dominica in primo nocturno et per totam ebdomadam legantur lecciones de Abraham quando de temporali agitur nisi in quarta feria usque ad Senuit Isaac.]
FERIA SECUNDA....
[Hac die eruat uespere de sancta maria cum pleno seruicio in crastino si a festo uacauerit : sin autem fiat in secunda feria.]
56 ORUINALE SARUM.
FERIA QUARTA IN CAPITE lEIUNII.
Inv. In via7iu tua. ps. Vetiite. Ymni antiphone psalmi et uersiculi sicut supra in feria quarta.
IN LAUDIBUS
Cap. Cornier timini ad me.
Hoc capituluni dicatur cotidie ad matutinas in profestis diebus usque ad passionem [in feriis quando de feria agitur].
Ad alias horas usque ad quadragesimam capitula ferialia scilicet hiis quatuor diebus quando de feria agitur. Ymnus et uersiculus de feriis.
Ant. Cum ieiunatis. ps. Benedictiis.
Or. Presta dojiiine fidelibus.
Hec oracio dicatur ad matutinas et ad omnes horas.
Memoria pro penitentibus Nulla alia memoria fiat.
AD PRIiMAM ET AD ALIAS HORAS.
Antiphone et cetera omnia sicut in predictis feriis aliis cum oracione de ieiunio.
U Hac die clerici post sextam prosternant se in choro et episcopus uel officii executor ante altare et dicant septem psalmos penitenciales cum hac antiphona Ne remviiscaris et cum Gloria patri in fine cuiuslibet psalmi. In fine autem psalmorum dum dicitur antiphona erigat se officii executor scilicet episcopus si presens est ad altare uel eius uicarius ad gradum altaris, et ibi absohiat clerum et populum cum oracionibus que continentur in ordinali ad missam huius diei; deinde fiat benediccio cinerum. In dando cineres cantetur hec antiphona Exaudi me deus cum psalmo Saluiim mefac deus quoniam intrauerunt, et dicatur primus uersus tantum.
Ant. Exaudi. y. Gloria patri. Ant. Exaudi.
Postea Ant. luxia uestibulum.
Deinde Ant. Iinitemur habiiin.
Postea eat processio ad ianuas ecclesie non cantando precedente uexillo cilicino et episcopus uel eius uicarius penitentes eiciat singulis dicendo Ecce eicimini hodie Szc. et interim cantetur submissa uoce ^. Eeee adam. y. Cherubyu. E/'. /;/ sudore. y. Pro eo.
Eiectis penitentibus, claudatur ianua et in redeundo cantetur ]^. Emen- de7?ius. y. Peccauimus : et dicatur uersus a choro sicut responsorium.
Hac die et cotidie usque ad quartam feriam ante pascha nisi in dominicis et in festis nouem leccionum scilicet in missis de ieiunio dicetur Electa ?nus genua et prefacio Qui corpora li et Humiliate : et missa finiatur cum Benedicamus domino.
QUADRAGKSIMA. 57
Had uesperas.
Ant. Thesaurizate. ps. Magnificat.
Kyrieleyson et cetera ut supra.
Or. IncUfiantes.
Et hoc per totam quadragesimam obseruetur ut oracio cjue ad missam dicitur super populum dicatur ad uesperas in ferialibus diebus usque ad cenam domini nisi in sabbatis et in festis.
Memoria pro penitentibus . . . . Et cotidie fiat memoria ad uesperas modo supradicto et ad matutinas scilicet pro penitentibus usque ad cenam domini in profestis diebus.
IT Quocienscunque festum nouem leccionum in quadragesima celebratur semper fiat memoria de ieiunio ad utrasque uesperas et ad matutinas, et dicetur missa de festo post nonam de ieiunio.
USi uero festum nouem leccionum hac die contigerit [licet duplex festum fuerit] reseruetur usque in crastinum quia seruicium huius diei pro nullo festo debet differri. De festis autem trium leccionum in quadragesima nihil fiat nisi memoria ad uesperas et ad matutinas de sancta maria.
FERIA QUINTA.
Inuitatorium ymni antiphone psalmi et uersiculi sicut in feria : respon- soria de primo nocturno precedentis dominice.
FERIA SEXTA.... SABB ATO ....
[Si aliquod festum nouem leccionum in hoc sabato contigerit tunc predicti tres ymni in illo anno omnino non dicuntur.]
DOMINICA PRIMA QUADRAGESIME . . . .
AD COMPLETORIUM
Finita antiphona sine neupma et dicto capitulo, quidam solus in- cipiat I^. In pacem, chorus I71 idipsuvi dormiam et requiescam.
Clericus Si dedero. Chorus Dormiam.
Clericus Gloria. Chorus In pace.
In festis nouem leccionum dicitur hoc responsorium ab uno clerico de stallo conuerso ad altare loco nee habitu mutato. In profestis diebus dicitur ab uno puero ad gradum chori scilicet iuxta formam ex opposite lectrini simiUter conuerso ad altare et loco non mutato nee habitu.
58 ORDINALE SARUM.
Y. Christe qui lux es.
Hec precedens antiphona super psalmos responsorium et ymnus dican- tur usque ad passionem domini.
A. Cu?n uideris 7iudu7n. ps. Nunc dimittis.
Hec antiphona dicitur super hunc psalmum per quindecim dies. Preces consuete dicantur.
U aD iMATUTINAS
Legantur per totam ebdomadam sermones de quadragesima,
51 AD UESPERAS
Responsorium incipiatur ab uno in stallo et in profestis diebus ab uno puero ad gradum chori. E7. Esto nobis. Chorus. Domi7ie turris forti- iudinis. y. A facie ini?nici. Chorus. Turris fortitudi?iis. Gloria patri. Chorus. Esto nobis.
Hoc modo dicantur omnia responsoria ad horas.
Y. Ex more, y . A?igelis suis.
Hoc precedens responsorium Esto ?iobis domine dicetur ad uesperas nisi in festis : et ymni predicti similiter ad uesperas et ad matutinas dicentur loco suo per quindecim dies. y. Ipse liberauit me et ceteri uersiculi ad matutinas et ad horas dicentur suo loco usque ad passionem domini : excepto quod quando y. Ipse liberauit me dicitur ante lecciones, tunc ad laudes dicitur y. Scapulis suis.
Ant. Reliquit eum. ps. Magnificat.
Or. Deus qui.
FERIA SECUNDA.
ANTE MATUTINAS omncs cruccs et ymagines et uas eciam continens eukaristiam cooperiatur et uelum quoddam dependeat in presbiterio et cooperiat altare : et cotidie in feriis quando de feria agitur debet esse dimissum (nisi) dum legitur euangelium : tunc enim eleuatum dependeat donee dicatur a sacerdote Orate fratres : et si in crastino sequatur festum nouem leccionum, tunc de cetero eo die non dimittetur nee eciam ante proximas matutinas feriales.
Inuit. Uenite. Ab uno clerico de prima forma in stallo sic incipiat Venite. Chorus Exulte?nus do7ni?io. Clericus lubilemus deo o^v. In dicendo psalmum conuertat se ad altare.
[Responsoria ad matutinas secundum ordinem nocturnorum historie dominicalis : ita tamen quod responsoria ferialia non pretermittantur.]'
^ This is added again in subsequent weeks.
QUADKAtiKSlMA. 59
IN I.AUDI i;us ...
Kyrielcyson et prcces sicut in feiiis prcnotatuin est. *'ramen in choro Sarum per totam quadragesimam ad matutinas ct ad uespcras tantum adduntur })ro fiatribus nostris absentibus et alie (piedani prcces (luc non dicuntur nisi ubi fuerit conuentus : post ps. Miserere dicalur ps. Jhmine fie in furore. Et hoc generaliter fit per totam quadragesimam uidelicet quod in feriis per omnes iioras post ps. Miserere dicetur unus de psalmis penitencialibus suo ordine cum Gloria patri nisi ad sextam : tunc enim post ps. Mise?-e?'e dicetur ps. Deus viisereaiur. Et si festum nouem leccionum in crastinum contigerit tunc ad nonam dicentur tres ultimi psalmi simul, scilicet Doinine exaudi i, De profundis et Domiiie exaudi ij : et dicentur preces et psalmi cum prostracione ut alibi dictum est.
Or. Conner te nos.
AD PRIMAM.
Ant. Viuo ego. ps. Deus in nomine tuo.
Omnibus profestis diebus in quadragesima post primam ante missam capitulef dicatur Ant. Requiem eternam. ps. Beati immaculati usque Ad Domi?iuvi cum tribularer sine Gloria patri pro fidelibus defunctis. Ant. Requiem. Kyrielcyson. Christeleyson. Pater noster : sine Et ne nos dicatur : ps. Domine probasti me. Preces. Requiem eternam. A porta. Credo. Requiescant i?t pace. Domine exaudi. Dominus uobiscum. Or. Tibi domine co?Jime?idamus.
Pro anniuersario si habeatur Or. Deus indulgenciarum. In conuentu pro fratribus et sororibus. Et tunc unusquisque per se Or. Deus qui nos patrem et matre?n priuatim ; et tunc in audiencia dicat sacerdos officii executor oracionem pro omnibus fidelibus, que finiatur cum Per christum : in conuentu tamen post commendacionem statim sequatur missa in capitulo pro defunctis cum predictis collectis et post illam missam dicatur tercia. [Tamen in crastino duplicis festi non dicitur commendacio.]
AD TERCIAM
Hac die et abhinc usque ad quartam feriam ante pascha nisi in dominicis et in festis nouem leccionum post terciam dicentur quindecim psalmi graduum pro omni populo hoc modo :
Ant. Ne reminiscaris. ps. Ad dominum cum tribularer cum Gloria patri post unumquemque psalmum. Dictis psalmis dicetur Letania que diuiditur in *[sex]* partes secundum ordinem ferie : dicta letania dicantur preces que sequuntur et finiantur cum uno Per christum.
[Nunquam dicatur Laudate domi?ium in Sanctis eius post ps. Ecce nunc. Et quicquid dicat sacerdos de letania Chorus idem repetat plene et Integra usque ad y. Ut pacem nobis do?ies : tunc respondet chorus Te rogamus
6o ORDINALE SARUM.
audi nos tantum. Et sic deinceps usque ad FiU del te rogamus : tunc respondet chorus idem et sic de singulis usc[ue dicitur Kyrieleyso7i. Christeleyson. Kyriekyso?i. Pater noster.^
AD SEXTAM .... AD NONAM
Antiphone predicte super horas cotidie dicentur in profestis diebus usque ad passionem domini. Capitula et responsoria per quindecim dies.
Post missam ante uesperas dicatur Placebo^ nisi sequenti die euenerit festum nouem leccionum.
Had UESPERAS.
Antiphone et psalmi feriales.
Cap. Anwia que peccauerit.
Istud capitulum non mutatur ad uesperas ante passionem domini nisi in sabbatis et in dominicis et in festis nouem leccionum. Sciendum quod ante collacionem dicetur Dirige usque ad laudes *nisi in festo nouem leccionum si euenerit sicut prenotatum est in dominica prima aduentus domini* [Et nisi in sequenti die fiant nouem lecciones et nisi quando corpus in crastino sepeliendum fuerit. Si uero corpus tale fuerit, dicitur Placebo et Dirige post prandium ante Completorium more soHto usque ad laudes.] Et laudes dicentur post matutinas.
Sciendum quod non dicatur ps. Voce mea cum supradictis collectis.
[Sciendum est quod quando dicantur laudes mortuorum dicantur post matutinas de die et de sancta maria : et post laudes mortuorum dicitur ps. Ad te leuaui.^
FERIA TERCIA.-.. FERIA QUARTA.... FERIA QUINTA . . . . FERIA SEXTA . . . .
SABBATO.... DOMINICA SECUNDA IN QUADRAGESIMA....
[^. Orauit erit tercium responsorium quando primo dicitur de secundo nocturno per ebdomadam et ^. Vidi dominujn dicitur in sabato ante I^. Pater peccaui. Si aHquod festum nouem leccionum in sabato con- tigerit tunc predictum responsorium sit tercium quando ultimo per ebdomadam dicitur de feria : et tunc dicitur cum Gloria patri.']
FERIA SECUNDA.... TERCIA.... QUARTA.... QUINTA.... SEXTA.... SABBATO....
[Si aliquod festum nouem leccionum hoc die sabato contigerit hoc predictum responsorium scihcet Pater peccaui qo anno omnino non dicitur.]
QUADRAGESIMA. 6l
DOMINICA TERCIA QUADRAGESIME. . . .
AD COMPLETORIUM . . . .
Hec antiphona {Media in'fn) dicatur per quindecim dies super ps. N'lnic dimiitis. Uersiis iiero non nisi in festis nouem leccionum [et in sal)l)atis et dominicis dicentur] Et dicantur uersus alternatim ab iino de stallo, loco nee habitu mutato.
U AD MATUTINAS ....
Legatur usque ad finem genesis per ebdomadam.
AD NONAM
Hec prenotata responsoria dicantur per quindecim dies ad horas cotidie.
AD UESPERAS ....
I^. Educ de car cere. y. Periit fuga. Ut co7ifiteatiir. Gloria. Educ. Hoc responsorium dicatur per totam ebdomadam ad uesperas.
FERIA SECUNDA.
[Feria secunda et cotidie per ebdomadam dicantur uersiculi et respon- soria ad matutinas secundum ordinem nocturnorum hystorie dominicalis, ita tamen quod responsoria ferialia non omittantur, ut supradictum est in prima ebdomada aduentus domini. Si uero nullum festum nouem leccionum in hac ebdomada contigerit, tunc primum responsorium feriale scilicet Iste est erit tercium in quarta feria et alia duo responsoria ferialia in sabato dicantur. Si aliquod festum nouem leccionum in aliqua feria per banc ebdomadam contigerit, tunc primum responsorium feriale erit tercium quando primo dicitur de tercio nocturno et alia duo responsoria dicantur quando ultimo dicitur de feria per ebdomadam. Si autem tres ferie tantum per banc ebdomadam uacauerint tunc primum responsorium feriale erit tercium quando de secundo nocturno dicitur et alia duo responsoria ferialia dicantur loco octaui et noni responsorii quando ultimo de feria dicitur. Si uero nullum festum nouem leccionum per banc ebdomadam contigerit, tunc dicetur primum responsorium feriale in quarta feria et alia duo responsoria ferialia in sabato ut supra dictum est. Cetera dicantur ut supradictum est.]
AD NONAM
Uersus et uersiculi ad uesperas et ad matutinas et capitula ad horas ut prediximus dicantur usque ad passionem domini.
62 ORDINALE SAKUM.
FERIA TERCIA.... FKRIA QUARTA.... FERIA QUINTA . . . .
FERIA SEXTA.... SABBATO . . . .
DOMINICA QUARTA....
AD MATUTINAS ....
Hac die incipiatur Exodus scilicet Hec sunt ?iomtna filiorum et legator per totam ebdomadam.
AD UESPERAS.
Cap. Scriptiun est. I^. Adduxit eos.
Hoc responsorium dicatur ad uesperas usque ad passionem domini.
FERIA SECUNDA.... FERIA TERCIA.... FERIA QUARTA.. . FERIA QUINTA .... FERIA SEXTA .... SABBATO ....
[Ab hac die sabato usque ad crastinum octauarum pasche nichil fiat de festis sanctorum nisi solummodo de festis duplicibus : et hoc usque ad cenam domini tantum.]
DOMINICA QUINTA IN PASSIONE DOMINI.
AD UESPERAS.
Ant. Benedict US. ps. Ipsum.
Nulla neupma dicitur in fine antiphonarum nisi in annunciacione dominica. Et notandum est quod ubicunque contigerit celebrari festum solempne infra passionem, ut de sancto loci uel de dedicacione alicuius ecclesie, dicetur neupma et Gloria patri et Testi christe eodem modo quo si ante passionem euenerit : aliter autem non dicitur neupma in fine antiphonarum usque ad primas uesperas prime dominice post ebdomadam pasche que dicitur dominica in albis uidelicet octaua pasche .• tunc uersiculi dicuntur cum neupma et sic per totum annum nisi in tribus noctibus ante pascha et nisi in seruicio defiinctorum : tamen uersiculus ante laudes et uersiculus post responsoria super horas dicuntur semper sine neupma.
Cap. ludicasti domine. Et dicitur hoc capitulum in ferialibus diebus usque ad quartam feriam ante pascha nisi in sabbato et in dominica.
I^. Circiimdederu7it itie. f. Qiwniam tribulacio: sed non dicatur Gloria^ sed repetatur '^. Circumdederunt. Y. Vexilla regis.
y . Dederunt in escain mihi fel^ cum neupma.
Ant. Ego su?n qui siwi. ps. Magnificat.
Or. Quesumus omnipotens deus.
N PASSIONE. 63
H AD COMPLETORIUM
Responsorium ab uno solo dicitur, /// manus /inxs, doniine, Comme7ido spiritum meum. Clericus /// nia?ius tuas domine et finiatur a choro. y. Redcniisti ?ne.
[Non dicitur Gloria patri ?,Qd repetatur 1-^. In /nanus tuas domine?^
Hoc precedens responsorium et ymnus et antiphona super ps. Nunc dimittis dicantur usque ad cenam domini : uersus uero non dicuntur nisi in festo nouem leccionum [et in sabbatis et in dominicis] et in quarta feria [et in secunda feria] ante cenam domini.
U AD MATUTINAS.
Inv, Hodie si uocem. ps. Venite. Nolite obdurare corda uestra. y. Quoniam deus. Hodie : et sic sine Gloria patri dicitur psalmus usque ad cenam domini [scilicet ad matutinas de temporali].
Y. Pange lingua.
In primo nocturno. A. Vulpes foueas habent. ps. Beatus uir. Et ceteri psalmi de primo nocturno dicantur sub hac sola antiphona : et psalmi dicuntur cum Gloria pairi ut in precedentibus dominicis : et sic fiat in sequentibus nocturnis huius dominice et in sequentibus usque ad cenam domini [quando de temporali agitur].
y. Erue a framea.
Hac die incipiatur leremias et legatur usque ad pascha tarn in domi- nicis quam in feriis : sed in dominicis medie lecciones dicuntur de sermone.
Lee. i. Verba ieremie.
[Finiantur autem omnes lecciones de prophetia Jeremie cum hac clausula Hec dicit dominus deus nisi in tribus noctibus ante Pascha.]
I^. Isti sunt dies, f- Loquitur.
[E7. Isti sunt non dicitur per ebdomadam sequentem sed in hiis matutinis tantum.]
I^. Multiplicati. y. Ne quando. E/'. Qui custodiebant. y. Omnes inimici mei. Sine Gloria patri. Repetatur responsorium. Idem modus seruetur in sexto et in nono responsorio et in cotidianis responsoriis super horas et in tercio responsorio in profestis diebus ad matutinas usque ad pascha.
Responsoria ferialia Ne perdas. f. Eripe, ^. Ne auertas. f. In- tende. [He duo responsoria ferialia dicantur pariter in uno die et quociens dicitur de tercio nocturno per ebdomadam de seruicio temporali.]
64 ORDINALE SARUM.
y. Tntefide n?ii??ie inee. [Dicitur cotidie ante laudes nsqiie ad cenam domini quando de temporali agitur.]
AD PRIMAM ....
Ab hac die usque ad octauas pasche non dicitur ad primam I^. lesu christe sed y. Exurge domitie adhiua nos sine neupma ciuando scilicet de temporali ngitur : et uersiculus iste dicetur hoc modo usque ad cenam domini.
AD UESPERAS ....
E7. Usquequo. f. Qui tribulant. Iterum hoc E/. Usqueqiw et dicetur cotidie ad uesperas per totam ebdomadam.
FERIA SECUNDA. Inv. Adoremus dominum qui nos redemit per crucem. Hoc inuita- torium dicetur cotidie in profestis diebus usque ad cenam domini.
[Cotidie per hanc ebdomadam dicantur uersiculi et responsoria secun- dum (ordinem) uersiculorum et responsorium hystorie dominicalis, excepto quod primum responsorium non dicitur et quod responsoria feriaHa non omittantur.]
II AD NONAM ....
Has predictas antiphonas super horas require in laudibus precedentis dominice. Hie predictus ordo responsoriorum seruetur cotidie usque ad cenam domini. Responsoria et uersicidi ad uesperas et ad omnes horas diei per ebdomadam tantum dicuntur : antiphone et capitula in ferialibus diebus usque ad cenam domini.
Had uesperas. Ant. Inclifiauit. ps. Dilexi.
Cap. ludicasti, ut supra. Et dicatur cotidie hoc capitulum ad uesperas usque ad quartam feriam ante pascha nisi in sabbato et in dominica.
FERIA TERCIA.... FERIA QUARTA.... FERIA QUINTA.... FERIA SEXTA.... SABBATO....
DOMINICA IN RAMIS PALMARUM.
AD UESPERAS.
Antiphone et psalm i ut supra. Cap. Hoc sefitite.
R/'. Circumdederunt : et dicatur hoc responsorium usque ad quintam feriam ante pascha nisi in secundis uesperis dominice.
IIEBDOMADA SANCTA. 6$
Had matutinas
E7. (9) Cu//i audisset. y. Et cuf/i appropinquassef. Rei)ctatiir "R7. Cum audisset.
Hac die ad processionem in intioitu dicitiir I^. Ingredienie. f- Cinn]- audissent, quod non dicitur ad matutinas.
FERIA SECUNDA....
Responsoria et uersiculi ad horas dicantur usque ad cenam domiui sicut in dominica palmarum. Antiphone et capitula sicut in precedenti ebdomada.
FERIA TERCIA.... FERIA QUARTA....
[Si aliquod festum duplex in aliqua predictarum feriarum istius ebdom- ade contigerit nihilominus ordo feriarum de responsoriis et laudibusf et antiphonis super Bejiedictus et Magnificat seruabitur in sequenti feria : et tunc responsoria et antiphone super laudes illius ferie scilicet qua festum contigerit in illo anno omnino non dicantur : uersiculi tamen ante lecciones per ordinem dicantur.]
Hac die ad missam uelum pendens in presbiterio inter chorum et altare non debet esse dimissum dum passio legitur donee dicatur Et uelum templi scissum, et tunc subito decidat in area.
Hac die ad uesperas usque ad missam in crastino scilicet in die cene campane pulsentur sicut in dominicis diebus : chorus tamen non regitur. Luminaria ut in dominicis diebus accendantur. Ceroferarii albis se induant. Sacerdos ad ordinem absque capa de serico incedat.
Had uesperas.
Ant. Beatus uir. ps. Nisi dominus et cetere antiphone feriales cum suis psalmis, qui in secunda forma incipientur et non fiat genufleccio.
Cap. Omnes uosj.
Tunc unus de secunda forma incipiat responsorium in stallo, loco nee habitu mutato, conuersus tamen ad altare.
^. Circumdederimt me. y. Quoniam.
Ymnus et uersiculus ut supra. Ant. Taiito tempore, ps. Mag7iificat.
Non dicantur preces ad has uesperas nee memoria pro penitentibus propter solempnitatem cene.
Or. Respice domine super hanc.
Et sciendum est quod hec oracio ad omnes horas hiis tribus diebus sequentibus dicetur nisi ad uesperas in cena domini et ad uesperas in sabbato pasche.
F. II. C
66 ORDINALE SARUM.
Post has uesperas non fiunt uespere de sancta maria in conuentu nee cetera que de ea dici solent. Completorium solito more absque prostra- cione et sine ps. Miserere solempniter dicatur et antiphona super Nunc d'nnitt'is cum tril^us uersibus dicanturt in secunda forma.
[Si festum annunciacionis dominice uel aliquod aliud festum hac die contigerit, ibi solempniter celebretur : uespere tamen de feria supradicto modo dicantur et solempnis memoria de festo.
Non dicatur ps. Ad te leuaui nee abhine usque ad ineepeionem historic Dens o?n?iium.^
FERIA QUINTA IN CENA DOMINI.
AD MATUTINAS.
Uiginti quatuor candele ante altare preparentur iuxta numerum duodecim prophetarum et duodecim apostolorum : et ante matutinas omnes accendantur : quarum singule ad ineepeionem uniuscuiusque antiphone et responsorii extinguuntur : quia totidem sunt candele quot antiphone et responsoria : et designant crudelitatem iudeorum in prophetis et in apostolis. Similiter fiat sexta feria et sabbato. Senior primam antiphonam ineipiat in superiori gradu et omnes antiphone sine genufleeeione inchoentur usque ad laudes propter solempnitatem cene. Gloria patri omnino preterm ittatur. Non dicatur Doinine labia mea aperies nee Dens in adiutoriiim nee inuitatorium : sed facto signo a superiori incipiatur A. Zelus domus tue.
Versiculus sine neupma Exurge domi?ie, Iiidica causaiti meain : et sic dicuntur omnes uersiculi sine neupma usque ad pascha.
Tres prime leeciones de lamentacionibus Jeremie, que a tribus pueris cantentur. [Non dicitur Et 7ie nos ante leeciones.] Lectores benedieeionem non petant, sed facto signo ab exeeutore officii sine lube domine incipiant.
Lee. i. Qiwmodo scdei sola ciuitas.
Non dicitur Tii autem do?fiifie sed cum hoc uersu terminetur sic, Jerusalem ierusalem conuertere ad domi?ium deufn tuum. Sic finiantur tres prime leeciones in noete hac et in duabus sequentibus.
I>ec. iv. Exaudi deus.
Non dicitur Tu autem sed ex uerbis leecionis finem faeiant.
Finito nono responsorio non dicatur uersiculus ante laudes sed statim inchoetur antiphona super laudes in secunda forma.
Ant. Oblatus. ps. Laudate.
CENA DOMINI. Gj
Dum ergo iste psalmus canitur lumen ubi uideri nequent defcratur ct abscondatur. Finita uero anliphona, ilia sola candela (jue rcmanet ex- tinguatur. Senior inchoat banc antiphonam Traditor atitem. ps. Benedictus. Et cetera omnia que sequuntur dicantur in tenebris.
Finita uero antipbona duo clerici de secunda forma ante altare conuersi ad cborum dicant Kyrieleyson iij. Deinde duo diaconi de secunda forma ante introitum chori stantes dicant Dofnifie miserere. Chorus Christiis domi?ius /actus est obedtefis usque ad morte??L Item clerici ante altare semel dicant Christeleyson. Postea duo seniores ante gradum chori stantes cantent hunc y. Qui passurus aduenisti. Finito uersu iterum clerici ante altare Christeleyson. Iterum seniores 1^. Qui expansis in. Clerici ante altare Christeleyson. Iterum seniores uersum Qui prophetice. Finito uersu iterum diaconi ante introitum chori stantes dicant Do7ni?ie miserere. Chorus Christus do7ni?ius. Iterum clerici ante altare Kyrieleyson iij. Postea diaconi ante introitum chori Domine fniserere. Chorus Christus dofninus. Quo finito unus puerulus cum sincera uoce dicat Mortem aidem crucis.
Tunc prosternant se omnes et unusquisque dicat Pater noster et duo priuatim ps. Miserere sine Gloria patri [et Dominus uobiscum'] cum hac oracione Respice quesumus domine super hanc familiam tuam : cum Qui tecum uiuit et regnat : et sic surgant omnes pulsante seniore et lumen proferatur.
Hac die non prosternant se clerici ad horas in choro propter solempni- tatem cene nisi in hac bora sciHcet post matutinas.
AD PRiMAM et ad alias horas non dicatur Deus in adiutorium nee ymnus, sed statim inchoetur in superior! gradu Ant. Christus /actus est. ps. Deus in nomifie. ps. Beati immaculati. ps. Retribue. Absque Gloria patri dicantur psalmi, et tunc Ant. Christus /actus est.
Finita antipbona absque '^\Kyrieleyson\^ et precibus et sine psalmo Miserere propter solempnitatem cene, sacerdos dicat hanc oracionem Dominus uobiscum. [Oremus.] Respice quesumus domine. Ita consumando horas Qui tecum uiuit cum Domiftus uobiscum et Benedicamus domino. Et per omnes horas hac die tantum dicatur Dominus uobiscum et Bene- dicamus domino: tamen ad matutinas [et ad completorium] non dicatur Dominus uobiscum.
Post oracionem ad primam in capitulum intrent : leccio et tabula more solito legantur : et post primam leccionem de martilogio sacerdos more solito hunc uersiculum dicat Preciosa est in conspectu dei : Mors sanctorum eius cum oracione tantum Sancta maria mater domini nostri et cum Dominus uobiscum et Benedicamus domino: et sic capitulum finiatur
5—2
68 ORDINAT.E SARUM.
cotidie usque ad octauas pasche: excepto quod in sexta feria scilicet in parasceue et in sabbato sancto pasche non intrent in capitulum : tamen tabula cotidie scribatur.
Hac die tercia sexta et nona supradicto modo in choro dicuntur cantando.
Uespere in hac die similiter in choro festiue canantur sine Gloria patri hoc modo. Cantata communione incipiatur in superiori gradu Ant. Calicem salutaris. ps. Credidi propterea. Ant. Ciaii hiis. ps. Ad do?ninum cuw tribnlarer. Ant. Ab ho??wiibiis. ps. Eripe me. Ant. Custodi 7ne. ps. Do?ni?ie clamaui. Ant. Co?tsideraba?n. ps. Voce mea. Finitis psalmis post antiphonam statim incipiatur Ant. Cenantibus. ps. Magnificat.
Hiis ita peractis dicat sacerdos postcommunionem. Dominus uobiscum. [Oremus.] Refecti uitalibus. Finita postcommunione post Domi?ius ziobiscum diaconus dicat Ite missa est, si episcopus affuerit : et si defuerit Benedica?fms doffiifio. Et consummatur officium hac die.
Peractis hiis que ad mandatum pertinent chorum intrent et comple- TORiUM secreto dicant. In primis inchoetur Ant. Christus /actus est. ps. Cum i?iuocare??i. ps. I?t te domine speraui. ps. Ecce nwic benedicite. ps. Nunc diinittis. Et post psalmos dicatur antiphona et post antiphonam dicatur oracio Respice quesumus domine. [Dicatur cum Domitius uobiscum et Oremus, et finiatur cum Qui tecum uiuit et Dominus uobiscum et Bene- dicamus^ Et sic compleatur totum seruicium huius diei.
FERIA SEXTA IN DIE PARASCEUE.
AD MATUTINAS.
Incipiente seniore Ant. Astitenmt, omnes prostracionem faciant : similiter fiat in incepcione prime antiphone super laudes hac nocte et in sequente similiter. Ad unumquemque uersiculum fiat prostracio nisi in sabbato ante pronunciacionem euangelii. Idem modus seruetur in incep- cione antiphonarum qui in precedenti nocte.
IN LAUDIBUS.
Ant. Proprio filio, et fiat genufieccio in incepcione.
Ant. Fosuerunt. ps. Benedictus.
Finita antiphona ordo predicte noctis seruetur cum hiis uersibus, Ag7io miti basia. JI. Vita in ligno. ^. Teque uinciri.
Cetera omnia supradicto modo dicantur. [Ita tamen quod in fine oracionis non dicitur Qui tecum hac die nee in sabbato.]
H Hac die conueniant clerici ad ecclesiam et horas diei sub silencio dicant hoc modo.
IN SAIHJATO SANCTO. 69
AD PRIMAM.
Ant. Christus factus est. \i%. Deus in notfiine. ps. Beati immaculati. ps. Retribue. Deinde Pater noster et ps. Miserere sine Gloria patri. [Et dicitur pater noster cum prostracione et ps. Miserere similiter.] Statim sub silencio sequatur oracio sine Doniinus uobisciim et absque Orefniis, sed sic inchoetur Respice quesinnus domi?ie absque Qui tecum.
Hie modus seruetur ad omnes horas scilicet terciam sextam et nonam hac die et in sabbato.
[Ad primam non itur in capitulum hac die nee in sabato nee ulla (leccio) de martilogio legatur ; tamen Y- Preciosa est cum Or. Sancta maria dicitur cum Dofninus uobiscuni et Be?iedicafnus.^
UESPERE autem priuatim dicantur hoc modo Ant. Calicevi. ps. Credidi propterea et cetere antiphone cum suis psalmis sicut in die cene et antiphona super Magnificat Cenantibus : que tamen omnia sub silencio. Post Magnificat dicatur Pater noster et ps. Miserere: post psalmum dicat sacerdos Or. Respice quesumus domine sine Dofnijius uobiscum et sine Oremus et sine Qui tecum : et sic missa et uespere simul finiantur. Non dicatur Benedicamus nee Ite inissa est.
Had completorium omnia fiant sicut in die absque Do7ninus uobiscum et Qui tecum et Benedicamus, sed post psalmos et antiphonam dicatur Pater noster et ps. Miserere et sic finiatur completorium, sacerdote dicente Or. Respice quesumus domine absque Qui tecum : et sic compleatur illius diei officium.
IN SABBATO SANCTO PASCHE. Fiat genufleccio seniore incipiente hanc antiphonam I?i pace in idipsu7n.
Y' Collocauit me. In obscuris.
Hie non fiat genufleccio propter pronunciacionem euangelii : et pro- nuncietur hoc modo sine titulo, Uespei'e autem sabbati que liccescit.
Kyrieleison et cetera omnia sicut in prima nocte.
Hac die hore scilicet priiMa tercia sexta et nona priuatim dicantur sicut in die hesterna.
[Hac die ornetur ecclesia solempniter per omnia exceptis ymaginibus et crucibus que non discooperiantur usque post resurreccionem dominicam in die Pasche (quia) cum christo surrexerunt omnes sancti.]
H Officium huius diei sic incipiatur quatinus post nonam missa dicatur, sacerdote dicente Pax domini sit semper uobiscum et choro respondente Et cu7n spiritu tuo. Non dicatur Agnus dei neque pax detur, sed facto interuallo alta uoce incipiatur hec antiphona AUeluya ps. Laudate do?ninum
70 ORDINALE SARUM.
07n?ies gentes cum Gloria patri. Deinde incipiatur super ps. Magnificat Ant. Vespere aute7n sabbati. Finita antiphona ad complendum omne seruicium dicat sacerdos Do?ninus uobiscwti et postcomniunionem Spiriiwti in nobis. Postea iterum dicat sacerdos Dominus uobiscum et postea diaconus Ite missa est. Hoc modo missa et uespere simul finiantur. Ab hac die clerici eant (ad) omnes horas preter ad matutinas usque ad completum pascha in superpelliceis.
COMPLETORIUM hac die hoc modo dicatur Deus in adiutoriwn. Gloria patri cum Alleluya.
Repetita antiphona dicatur oracio Dominus uobiscu7n. Or. Spiritufn in nobis domine. Per dominum nostrum. Benedicamus domino.
Et hec oracio dicatur cotidie ad completorium usque ad completum pascha.
IN DIE PASCHE.
AD PROCESSiONEM ANTE MATUTINAS conucnlant omncs clerici ad ecclesiam et accendantur luminaria per ecclesiam. Episcopus uel decanus in superpelliceo cum ceroferariis thuribulariis et clero ad sepulcrum accedant, et incensato prius sepulcro cum magna ueneracione corpus domini assumant et super altare ponant. Iterum accipientes crucem de sepulcro inchoet episcopus uel decanus Ant. Christus resiirgens. Tunc omnes cum gaudio genua flectant et ipsam crucem adorent, idipsum canentes cum f. Dicant nunc. Tunc omnes campane in classicum pulsentur et cum magna ueneracione deportetur crux ad locum ubi prouisum sit, clero canente predictam antiphonam. Quo facto dicat sacerdos y. Surrexit dominus de sepulcro. Or. Deus qui pro ?iobis. Que terminetur sic Per eundem christum domi?ium 7iostrum.
^ AD MATUTINAS
Non dicatur ymnus nee ulla die per ebdomadam sed statim post repeticionem inuitatorii inchoetur antiphona Ego sum qui sum.
y . Resurrexit dominus E/. Sicut dixit uobis^ alleluya. Hoc modo *dicantur omnes uersiculi usque ad festum sancte trinitatis nisi ad primam et ad completorium et nisi ad completorium post sabbatum in albis.*
[Ab hac die usque ad festum sancte trinitatis omnes responsiones uersiculorum cum alleluya dicantur in seruicio diei nisi quando dicitur f . Exurge domine post E^. Jesu ckriste^ et in capitulo cum dicitur Preciosa
IN OIK PASCIIE. 71
est et ad completoriiim cum dicitur y. Custodi tws et post aspersioncm aque in dominicis cum dicitur Osfende ?io/>is dominc?[
Euangelium secundum marcum Maria Magdalene et Maria iacobi et salomee : et legantur lecciones in capis sericis.
;^. Diun transisset. y. Et ualde. Ut nenientes. Gloria patri. Alleluya.
Hoc responsorium sit tercium singulis diebus per ebdomadam et omnibus dominicis diebus similiter usque ad ascensionem domini (juando de dominica agitur.
IN LAUDIBUS
Nulla die in hac ebdomada dicatur gradale in laudibus.
Quandocunque dicitur Benedicamus a duobus clericis, dicatur cum alleluya et respondeatur cum alleluya usque ad festum sancte trinitatis. Hac die non fiat processio ad crucem sicut ceteris diebus sequentibus.
Had primam.
Post Deus ifi adiutoriui7i statim inchoetur Ant. Angehis. Similiter ad omnes alias horas. ps. Deus in nomi?te. ps. Confitemini. Hie psalmus hac die tantum dicatur. ps. Beati immaculati. ps. Retribue.
Statim post antiphonam incipiatur Gr. Hec dies usque letemini in ea^ sine uersu et sine neupma : et dicatur cotidie per ebdomadam usque ad sabbatum ad omnes horas preterquam ad matutinas. Ad uesperas tamen cotidie dicatur cum uersu diei et sine neupma. Finito gradali sacerdos dicat y. Resurrexit dominus. Chorus Sicut dixit nobis, alleluya. Sacerdos dicat Domi?ius Jiobiscum. Or. Deus qui hodierna.
Hec oracio dicatur singulis diebus per ebdomadam ad primam : et hoc modo dicatur prima per totam septimanam : et cetere hore diei hoc modo finiantur et capitulum cotidie finiatur sicut in die cene prenotatum est.
Had uesperas.
Non dicatur Deus in adiuioriu7n sed ita incipiantur Kyrieleyson iij. Christ- eleyson iij. Kyrieleyson iij : et sic incipiantur uespere usque ad sabbatum.
Ant. Alleluya. ps. Dixit do?ninus. ps. Confitebor. ps. Beatus uir.
lidem psalmi dicantur cotidie per ebdomadam. Repetita antiphona post psalmum, duo clerici de secunda forma cantent gradale cum uersu : Hec dies. y. Confite??ii?ii. Et sic cotidie dicatur gradale cum uersu qui dicitur ad missam usque ad sabbatum. In primis quatuor diebus dicatur
72 ORDINALE SARUM.
a duobus de secunda forma : ceteris uero diebus in prima forma. Postea duo seniores Alleluya cum y. Epuleinur. Alleluya repetatur sine neupmate. Eodeni modo dicatur Alleluya de die cum uersu per totam ebdomadam. Hiis dictis, dicatur uersiculus a duobus pueris. y. Resiirrexit doitimus. Hue uscjue non mutatur ordo predictorum ad uesperas per totam ebdo- madam.
Ant. Et respicie7ites. ps. Mag?iificat.
Or. Concede quesitmiis oinnipotens deus ut re\.
Post oracionem duo clerici dicant Benedicamus domino cum Alleluya.
Et tunc procedant ad fontes cum oleo et crismate ordinata processione cum cruce et ceroferariis et thuribulo et a duobus de secunda forma deferantur diaconis : qui omnes induti sint albis : et a choro cantetur Ant. Alleluya ps. Laudate pueri : et totum psalmum dicant. Et post unumquemque uersum in utraque parte repetatur primum Alleluya hoc modo. Incipiant rectores ex parte decani Ant. Alleluya. Deinde chorus ex parte decani prmium uersum psalmi dicant terminatum cum primo Alleluya sic : — Laudate pueri domifiuvi : laudate ?iomen do?nini, alleluya^.
Deinde chorus ex parte cantoris totum alium uersum cantent cum Alleluya, sic : — Sit nomeii domifii benedictum: ex hoc nunc et usque i?i seculu??i, alleluya^. Et sic alternatim totum psalmum cantent cum alleluya. Finito psalmo cum 6^/(9^/^/^//'/ decantent totam antiphonam.
Deinde tres pueri in stacione ante fontes simul cantent Alleluya y. Laudate pueri domifium : post repeticionem Alleluya, incensatis prius fontibus, dicat sacerdos y. Surrexit dominus de sepulcro. Oracio, sine Dojninus uobiscum, Presta quesumus oinnipotens deus ut qui resurreccionem.
Deinde eundo ad crucem dicatur Ant. Alleluya. ps. L71 exitu : et totus psalmus dicatur et semper post unumquemque uersum repetatur Alleluya cum uersu modo predicto ex utraque parte, y. Dicite in ?iacio?iibus. Deinde incenset crucem. Or. Deus qui pro nobis.
In introitu chori dicatur aliqua antiphona de sancta maria [uidelicet Alma redemptoris'] terminata cum alleluya.
Et sciendum quod omnia inuitatoria et omnes antiphone et omnia responsoria officia offerende et communiones ab hac die usque ad festum sancte trinitatis debent terminare cum alleluya.
y. Post partum uirgo. Or. Graciam tuam. Post oracionem dicant duo pueri Benedica?nus cum alleluya.
^ AD COMPLETORIUM ....
Repetita antiphona dicatur Gr. Llec dies. Sacerdos f. In rcsurrecciofie tua christe. Or. Spiritum in nobis.
^ For the musical notes, see Appendix.
IlKHDOMADA PASCIIK. 73
Et ecce completorium luiius diei ct tocius ebdomadc sic finiatur [us(iuc in sahbatum],
[Post Liersiculum ante oracionem Dominus uobiscum ct post oracioncin Domitius uolnscuni ct Be?iedicanius sine alkluya^
FERIA SECUNDA....
^ . In resurreccione.
Hie uersiculus dicatur cotidie ante laudes usque ad ascensionem domini nisi in festis sanctorum.
IN LAUDIBUS.
Hec sola Ant. Aiigebis atitem : et dicatur cotidie super psalmos in laudibus usque ad octauas pasche, et psalmi consueti. ^. Surrexit dominus de sepulcro.
Hie ordo antiphonarum et uersiculorum et responsoriorurn et uersuum cum inuitatorio predieto seruetur per totam ebdomadam.
Ant. Qui simt hii sermones. ps. Benedictus.
Or. Deus qui solejnpnitate.
Hac die et ceteris diebus sequentibus per ebdomadam fiat processio ad crucifixum ad matutinas et cantetnr Ant. Christus resurgens. Hac die a duobus elericis de superiori gradu et duobus diebus sequentibus in super- pellieeis cantetur y . Dicant nunc.
Eodem modo fiat processio ad crueem ad matutinas singulis diebus per ebdomadam : tamen quinta et sexta feria et in sabbato absque uersu dicatur. Ant. Christus resurgens ad proeessionem. y. Dicite in nacio- nibus. Or. Deus qui pro nobis.
In redeundo dicatur aliqua antiphona de sancta maria [uidelieet Aue regina] . f. Post partum. Or. Graciam tuam.
AD PRIMAM omnia sieut esterna die preter ps. Confitemini. Hac die et sequentibus diebus per ebdomadam tercia sexta et nona dicantur sicut in die pasche cum oraeione de die.
Had uesperas.
Ant. No7ine cor nostrum, ps. Magnificat.
Or. Concede quesumus ut qui peccatorum.
Ad proeessionem in exeundo ad fontes cotidie dicatur usque ad sab- batum Ant. Sedit a?tgelus absque uersu. Finita antiphona sacerdos dieat y. Surrexit dominus de sepulcro.
Or. Coticede quesumus omnipotens deus ut quifesta.
Deinde usque ad crueem Ant. Christus resurgens sine uersu : y. Dicite in nacionibus. Or. Deus qui pro nobis.
74
ORDINALE SARUM.
In introitu chori aliqua antiphona de sancta maria dicatur [uidelicet Beata dei genitrix], f. Post partiwi. Or. Graciam tuam.
Duo pueri dicant Benedicavius do7nino cum Alleluya. Hie ordo seruetur colidie ad ucspcras usque ad sabbatum cum propriis oracionibus.
11 Si festum alicuius sancti uel ieiunium in ebdomada pasche euenerit nihil fiat dc festo niliil de ieiunio nee post nee ante, nisi forte annunciacio dominica uel aliud duplex festum in eadem ebdomada contigerit : et tunc differatur usque ad proximam feriam uacantem post octauas pasche, quia cum christo sancti resurrexerunt et in christo resuscitati sunt et festum resurrecionis christi commune est omnibus Sanctis : ideo in ebdomada nihil fiat de festo alicuius sancti exceptis festis duplicibus ut predictum est nisi in octaua euenerit : et tunc differatur usque in crastinum et ibi fiant tres lecciones cum regimine chori.
Et hoc idem seruetur in ebdomada pentecostes.
FERIA TERCIA....
'^ . Surrexit dominiis uere.
[Hie uersiculus cum predicta antiphona super psalmos et inuitatorio dicunturf cotidie per ebdomadam.]
[Ad processionem ut supra : in redeundo de sancta maria Ant. Speciosa facta.']
[In redeundo de sancta maria Ant. Aninia mea.]
Si in hae septimana letania maior euenerit, nihil de festo nichil de ieiunio fiat.
FERIA QUARTA.... FERIA QUINTA . . . . FERIA SEXTA....
SABBATO ....
Hae die non dicatur ad horas Gr. I/ec dies sed ad primam et ad alias horas dicatur loco gradalis post antiphonam Alleluya f. Hec dies [sine neupmate]. Repetatur Alleluya statim *[sine]* neupmate'.
DOMINICA PRIMA POST PASCHA....
Hie ordo seruetur omni die sabbati ad uesperas usque ad ascensionem domini scilicet de antiphona super psalmos et capitulo et de ymno et uersiculo quando de dominica agitur.
' Throughout the week the Antiphons in introitu are added In the margin. Feria iv. Descendi and Alma rcdejtiptoris. Feria v. Aue regina and Sancta dei genitrix. Feria vi. Speciosa facta and Anima vica. Sabbato, Descendi,
DOMINICA IN ALIUS. 75
Hec oracio dicatiir per tolam chclomadaiii ad niatutinas ct ad omncs horas.
Processio non fiat iam ad fontcs cum olco ct crisniatc sicut in pre- cedentibus diebus sed cum thuribulario ct ccrofcrariis tantiim ad crucem cantando Ant. Christus resurgens.
Duo clerici de superiori gradu in superpelliceis conucrsi ad clericos dicant y. Dicant ?ih?ic iiidei. y. Dicite in 7iacionibus. Or. Deiis qui pro nobis. In redeundo dicatur antiphona de sancta maria [uidelicet Alma rede?nptoris\. Jf. Sancta del genitrix *uel f. Post partufn* Or. Graciai7i tiiatn.
Et hoc in sabbatis obseruetur ad uesperas in procedendo et redeundo usque ad ascensionem domini : nisi quod in ceteris sabbatis dicetur y. Dicant fiunc a duobus clericis de secunda forma : tamen proxima dominica ante ascensionem domini dicatur in superiori gradu sicut in hac die. [Siue de dominica sine de festis sanctorum cum regimine chori sit seruicium nisi in inuencione sancte crucis : quod si in sabato contigerit, tunc nulla fiat processio ad secundas uesperas que erunt de cruce.]
H AD COMPLETORIUM
Y. lesu saluator. ^. Quesumus aiictor. y. Gloria tibi domine qui surrexisti. Isti duo uersus dicantur in fine omnium ymnorum eiusdem metri usque ad ascensionem domini nisi in ymno Chorus noue ierusalem et nisi in annunciacione dominica quando post pascha celebratur [et in ymno Impleta sunt que concinit in iuuencione sancte crucis] : tunc enim in fine ymnorum dicetur Gloria tibi domine qui ?iatus es de uirgine cum predicto uersu Quesumus auctor.
Ant. Allehiya, resurrexit dominus. ps. Nunc dimittis.
Completorium hoc modo dicatur cotidie usque ad ascensionem domini: antiphona uero super psalmos Cum i7iuocarem ^c. dicatur usque ad festum sancte trinitatis.
U AD RIATUTINAS.
Inv. Alleluya^ Surrexit dominus uere.
Hoc inuitatorium dicatur omnibus dominicis diebus usque ad ascen- sionem domini quando de dominica agitur.
Si in hac dominica uel in proxima dominica ante ascensionem domini simplex festum cum regimine chori euenerit differatur usque in proximam feriam uacantem. [Si uero duplex festum in proxima dominica ante ascensionem domini euenerit non differatur. Tamen si in hac dominica duplex euenerit semper differatur.] *Si uero festum sancte crucis in
jG ORDINALE SARUM.
quacLinque dominica ante ascensionem euenerit, fiat festum in eadem dominica et menioria de dominica*. Si uero in mediis dominicis quod- cunque festum cum regimine chori euenerit non differatur.
Had primam
E7. lesu chrisie cum alleluya. f. Qui surrexisti a mortuis. Et dicatur cotidie usque ad ascensionem domini nisi in commemoracione beate marie.
Ordo huius diei scilicet ymnorum uersiculorum et responsoriorum ad omnes horas seruetur cotidie usque ad ascensionem domini tarn in dominicis quam in ferialibus diebus quando de dominica agitur siue de feria.
Et sciendum quod predicte memorie de resurreccione ad matutinas et ad secundas uesperas dicentur omnibus dominicis diebus usque ad ascensionem domini siue de dominica agitur siue *non* [de aliquo festo cum regimine chori] nisi festum sancte crucis in dominica contigerit.
[Si uero aliquod duplex festum in crastino octauarum pasche celebretur secunde uespere in dominica erunt de sancto et solempnis memoria de dominica. Deinde de resurreccione.]
Antiphone per ebdomadam super Magnificat et Benedictus [cum re- peticione earundem si necesse fuerit], Ant. Quia uidisti me. Ant. Multa quidem. Ant. Hec auiem scripta sufit.
H Sciendum est quod in omnibus festis sanctorum quando chorus regitur nisi in festo sancte crucis dicantur hee sequentes antiphone ad uesperas et ad matutinas ad memoriam de resureccione usque ad ascensionem domini nisi in dominica * euenerit.* Ad utrasque uesperas Ant. Surrexit domitius de sepulcro. y. *[jResurrexit dominus.]* Ad matutinas Ant. Cifo euiites. y. Surrexit domi?ius uere.
FERIA SECUNDA.
Inv. Alleluya iij. ps. Venite.
Hoc inuitatorium dicatur in omnibus feriis usque ad ascensionem domini quando de feria regiturf.
Hac die semper incipiatur apocalipsis nisi aliquod festum impediat. Lee. i. Apocalipsis icsu christi quam dedit : et tota legatur in hac ebdomada et in duabus sequentibus ebdomadis. Ferialia responsoria.
Ps. Te deum non dicatur in profestis nisi matutine dicantur de aliquo sancto.
HEBDOMADA SECUNDA POST PASCIIA. TJ
IN LAUDIBUS.
Ant. AUeluya [duo tantum]. ps. Dominus regnauit. Hec antiphona dicatur cotidie in laiidibus usque ad asccnsioncm doniini in fcrialil)us diebus.
Cap. Omne quod natuni est.
Capitula de dominica dicantur per singulas ebdomadas usque ad uigiliam ascensionis [nisi in secunda feria Rogacionum ad matutinas tantum]. Y. Scrmo7ie l)la7ido. y. Surrexit domi?ius de sepulchro.
[Super Benedictus dicitur una de predictis antiphonis. Oracio domini- calis cotidie dicitur quando de feria agitur usque ad uigiliam ascensionis domini nisi in secunda feria Rogacionum ad matutinas tantum.]
Hee sequentes memorie fiant in omnibus ferialibus diebus ad matutinas usque ad uigiliam ascensionis domini.
[Sciendum est quod inter pascha et pentecosten et ultra usque ad Deus omniuifi nulle fiant preces in ferialibus diebus ad uesperas nee ad matutinas nee ad alias horas nisi ad primam et ad completorium. Tunc dicantur preces consuete sine prostracione more solito.]
Hee predicte antiphone et responsoria dicentur in ferialibus diebus super horas predicto modo usque ad ascensionem domini.
Et sciendum quod infra pascha et pentecosten necf ultra usque ad historiam Deus omniu77i nulle preces fiant in profestis diebus ad matutinas nee ad uesperas nee ad alias horas, nisi quia ad primam dicuntur preces consuete.
U AD UESPERAS ....
Hie ordo memoriarum ad matutinas et ad uesperas seruetur in ferialibus diebus usque ad ascensionem domini.
FERIA TERCIA.... FERIA QUARTA.... FERIA QUINTA.... FERIA SEXTA....
[Si aliquod festum in aliqua predictarum feriarum contigerit unde fieri debeat seruicium, deinceps non seruetur ordo ferie in uersiculis et responsoriis cantandis set ordo uersiculorum responsoriorum in feriis subsequentibus : quod eciam obseruetur per singulas ebdomadas usque ad ascensionem domini uideHcet ab una dominica usque ad aliam domi- nicam tantum : non tamen semper idem responsorium set aliqua alia dicuntur sicudf inferius patebit.
Supradictus ordo antiphonarum super psalmos ad uesperas et ad matu- tinas seraetur usque ad ascensionem domini quando de feria agitur.]
78 ORDINALE SARUM.
SABBATO.
Ad nocturnuni Ant. Allehiya iij. ps. Cantate'x]. ps. Dominus regnauit irasca7itur. ps. Jubilate. Versiculi et responsoria f^ui in quarta feria.
[Hoc sabbato fiat seruicium de sancta maria si a festo cum regimine chori uacauerit. Require seruicium de sancta maria in puperat.]
51 Si uero aliquod festum in aliqua predictarum feriarum contigerit, ordo predictorum psahiiorum non ordo feriarum seruetur. Similiter de uersiculis et responsoriis ordo uersiculorum et responsoriorum seruetur, non ordo feriarum.
DOMINICA SECUNDA POST PASCHA.... [In redeundo de sancta maria Ant. Aue regi'na.]
AD MATUTiNAS. Inuitatorium ut supra. Ant. Resurrexit dominus. ps. Beatus uir. ps. Quare fremuerunt. ps. Domi7ie quid multiplicati.
y. Surrexit dominus uere.
Hec predicta antiphona cum suis psalmis et predict© uersiculo dicantur omnibus dominicis diebus usque ad ascensionem domini.
IN LAUDiBUS hec sola antiphona Ant. Angelus autem. ps. Dominus I'egnauit : et dicatur hac die et in sequentibus : ultima uero dominica ante ascensionem omnes antiphone dicantur.
AD PRIMAM ....
Ant. Te iure. ps. Quicunque uult.
Et dicatur hec antiphona super Quicunque uult omnibus dominicis usque ad pentecosten.
Ad TERCiAM et ad alias horas antiphone et responsoria sicut in precedenti dominica : et sic fiat omnibus dominicis diebus usque ad ascensionem dominie
DOMINICA TERCIA POST PASCHA....
[Ad uesperas post processionem in redeundo dicitur de sancta maria una de predictis antiphonis per ordinem\]
1 The psalms are given for every day in the week including Saturday
IN ROGACIONIBUS. 79
DOMINICA QUARTA.... FERIA SECUNDA....
Hac die semper incipiantur epistole canonicale.s, nisi festuin impediat, scWxcct. Iaco/>us dci I'f do?nini ?iosfri : et legantur per totam ebdomadam in ferialibus diebus et eciani in feria tercia ante ascensioneni domini.
Hac die et in ceteris ferialil)us diebus per ebdomadam ad matutinas et ad omnes alias boras capitula uersiculi et collecta de dominica dicantur.
SABBATO EBDOMADE QUARTE....
Duo responsoria sicut in quarta feria. ^. Deduc 7ne. E/'. Cantate. 1^. Dicant nunc. y. Quos rede7mt, allehiya.
Tamen hoc ultimum responsorium nunquam dicetur quia seruicium feriale omittitur et de beata uirgine dicetur.
DOMINICA QUINTA POST PASCHA....
AD (SECUNDAS) UESPERAS ....
Memoria de resurrecione ut supra. Nulla tamen alia fiet memoria de aliquo sancto nisi sit cum regimine.
FERIA SECUNDA IN ROGACIONIBUS....
IN LAUDIBUS Ant. Alleluya. ps. Do^ninus reg7iauit. Cap. Confitemini. Hoc capitulum tantum hac die dicatur ad matutinas nisi aliquod festum hac die contigerit : tunc dicetur in sequenti die.
Memoria fiat de cruce et de sancta maria et de omnibus Sanctis ut supra.
Hec oracio non dicatur nisi ad matutinas tantum hac die.
Ad TERCiAM et ad alias horas capitula responsoria sicut in pre- cedent! dominica.
Quod si aliquod festum unde tres lecciones sine regimine chori fieri debeant in hac die uel in Vigilia ascensionis contigerit nihil inde fiat. Si autem festum cum regimine euenerit in hac secunda feria, totum seruicium fiat de festo et memoria de ieiunio : et exposicio euangeUi Qids uestrufu habebit eo anno omnino pretermittatur.
Post terciam dicatur missa de festo in conuentu. Missa uero de ieiunio et processio ad horam nonam more solito fiat
80 ORDINALE SARUM.
*AD UESPERAS.
Ant. Allehiya. ps. Dilexi.
Cap. Estote.
Y. Ad cenam. y. Mane nobiscum.
Ant. Omnis qtd petit, ps. Magnificat,
Oracio de dominica.*
[Hac die erunt uespere de sancta maria cum pleno seruicio in crastino si a festo cum regimine chori uacauerit, et nulla memoria de feria sed de aliquo sancto si habeatur et de resurreccione more solito. Si festum cum regimine chori in tercia feria euenerit tunc nulla die per ebdomadam fiat plenum seruicium de sancta maria.]
FERIA TERCIA IN ROGACIONIBUS.
Inuitatorium ymnus et antiphone ut supra.
*ps. Dixi custodiam. ps. Expectans. ps. Beatus qui intelligit. Tres lecciones de epistola lude. Lee. i. ludas iesu christi seruus. !^. Ymnum cantate. I^. Deus canticum. I^. Alleluya audiui77ius. Require in tercia feria precedentis ebdomade. Ant. Exiui a patre. ps. Benedicius.
Hac die ad matutinas et ad alias horas capitula et collecta sicut in precedenti dominica dicuntur. Memoria ut supra.*
AD UESPERAS.
Ant. Ecce nunc. ps. Magnificat. Oracio dominicalis. IN UIGILIA ASCENSIONIS.
AD MATUTINAS ....
[Quod si aliquod festum cum regimine chori in secunda feria in rogacionibus celebratum fuerit tunc "JT. Surrexit domi?ius et ^. Narrabo I^. In toto corde et Alleluya\ hac die dicuntur, nisi ]^. Deduc et Cantate et Bo7ium est in ebdomada precedenti cantata non fuerint : tunc enim hac die dicantur quia non omittantur. Si autem hec omnia responsoria ferialia in precedenti ebdomada uel in secunda feria rogacionum cantata fuerint, tunc hac die sit tercium E7. Dicant ?iunc. f. Quos redemit. Alleluya. Gloria patri. Alleluya. Si autem non omnia dicta fuerint, tunc hoc predictum responsorium eo anno omnino pretermittatur.J
IN DIE ASCENSIONIS. 8l
IN I-AUDIRUS. . . .
Or. Presta ijuesumus.
Hec oracio dicetur ad onincs horas dici et ad ucspcras.
Hac die nulla fiet memoria de cruce [nee ahhinc usque ad Dens om7iiun{\ sed tantum de sancta maria et de omnibus Sanctis.
[Deinceps non dicitur oracio Graciayn tjiam usque ad aduentum doniini sed in loco eius tarn ad completorium quam ad processioncm dicetur Or. Coficede qiiesu77ius omnipotefis deus.'\
USi aliquod festum cum regimine chori in hac uigilia euenerit non differatur sed ad matutinas fiat memoria de uigilia.
Missa de festo dicatur post terciam. Missa de ieiunio ad proces- sioncm.
(IN DIE) Had uesperas
Y. Eterne rex. f- ^^^ ^^^^ nostrum.
y. Gloria tibi domine qui scandis.
Isti duo uersus dicantur in fine omnium ymnorum- eiusdem metri usque ad pentecosten. [Nisi in ymno Impleti sunt scilicet ad primas uesperas in Inuencione sancte crucis quando infra octauas ascensionis domini celebratur, et nisi in commemoracione beate marie : tunc enim dicitur Gloria tibi domine qui natus post predictum y . Tu esto nostrum^
Hie ymnus precedens et sequentes dicuntur suo loco usque ad pente- costen nisi festum cum regimine chori infra illud tempus contigerit.
U AD COMPLETORIUM
Y. Ihesu nostra redempcio.
Hie ymnus dicatur per idem tempus de quocunque fiat seruicium.
Hoc modo dicatur completorium usque ad festum pentechostes [preter in commemoracione beate marie : tunc dicitur uersus Gloria tibi domine et Tu esto nostru7n\
AD MATUTINAS ....
Nulla memoria fiat siue processio ad has matutinas.
Hoc modo dicantur hore per totas octauas quando de ascensione agitur et in octaua. HSi uero festum cum regimine chori hac die contigerit, festum differatur usque in crastinum et tunc fiat memoria de ascensione ad matutinas et ad uesperas.
F. II. 6
82 ORDINALE SARUM.
Had uiiSPERAS ....
Hii psalnii cum i)redicta antiphona dicnntur singulis diebus per octauas ct capitulum J''r'uhiini qiiidetn^ nisi in doniinica et cliorus rei^endus est in cap/> do pair.
COMPLKTORIUM non mutatur propter fcstum alicuius sancti.
FERIA SEXTA.
Hac die et cotidie per octauas dicantur inuitatorium ) mni et uersiculi sicut in die ascensionis.
Hac die incipiantur Actus apostolorum : et legantur cotidie ad matutinas usque ad uigiliarn pentecostes, nisi alicjuod festum impediat : tanien in sequenti dominica non legatur de actibus apostolorum sed euangelium de dominica.
IN LAUDIBUS.
Ant. Viri galilei. Hec sola antiphona dicatur in laudibus per octauas. In octaua omnes antiphone dicantur. Capitulum uero ymnus et uersiculus de die dicantur per octauas sicut in die ascensionis nisi in dominica.
Ant. Eiwtes. ps. Benedictiis.
Collecta sicut in die ascensionis et dicatur per totas octauas nisi in dominica.
[Nulla die per octauas fiet memoria de cruce nee de sancta maria nee de omnibus Sanctis, quia chorus regitur.]
AD UESPERAS.
Ant. Rogabo patrem. ps. Magnificat.
Hac die et per octauas quando chorus regitur nulla fiat memoria ad uesperas nee ad matutinas nisi in die dominica : et tunc fiet memoria de ascensione.
[Hoc eodem modo uespere dicantur cotidie per octauas nisi in domi- nica ad secundas uesperas : ita tamen quod antiphone super Magnificat uariantur.]
H Si autem infra octauas aHquod festum trium leccionum euenerit sine regimine chori, nihil inde fiat preter memoriam ad uesperas et ad matutinas et ad missam. Quod si festum cum regimine chori infra octauas euenerit, totum seruicium fiat de festo et eciam in dominica, et tunc nihil nisi memoria tantum, que precedet memoriam de ascensione ; nisi in octaua die : tunc enim de ascensione et festum differatur in crastinum [nisi in crastino (sequatur) aliud festum cum regimine chori : tunc primum festum
IIKr.DOMAnA T^OST ASCFNSIONFM. 83
non differatur set in illo anno omnino pretermittatur, nisi duplex festum fuerit; tunc enini totuni fiat de sancto et de octaua tantum menioria].
Sciendum est auteni quod cotidie per octauas capitula et responsoria super horas cum collecta dicantur sicut in die ascensionis nisi in secjuenti dominica : tunc dicatur proi)ria collecta et capitulum. Singulis dichus per octauas dicatur ad matutinas Tc deuvi laudamiis et ad missam Gloria in exci'/sis dco.
SABBATO....
IN T,Aunir.us .... Nulla mcmoria fiat.
PRIMA et OMNES ALiE HORE dicantur sicut in die ascensionis.
DOMINICA PRIMA POST ASCENSIONEM.
AD UESPERAS .... Nulla processio nee memoria fiat.
COMPLETORIUM ut supra.
AD MATUTINAS. luuitatorium antiphone et psalmi sicut in die ascen- sionis.
Or. Ofnnipotens sempitei'ne.
Hec oracio dicatur ad omnes boras hac die tantum.
Responsoria et uersiculi super horas sicut in die ascensionis.
FERIA SECUNDA.
AD MATUTINAS. Inuitatorium ymnus sicut in die ascensionis: antiphone psalmi uersiculi et responsoria sicut in precedenti feria sexta.
IN LAUDIBUS. Ant. Viri galilei: et cetera ut supra [licet de festo alicuius sancti seruicium factum fuerit in precedenti sabbato].
FERIA TERCIA.
Inuitatorium et ymnus sicut predictum est. Antiphone psalmi uersiculi et responsoria sicut in sabbato precedenti.
FERIA QUARTA.
Inuitatorium ymnus ut supra. Antiphone psalmi uersiculi et respon- soria sicut in precedenti feria sexta.
6—2
84 ORDINALE SARUM.
IN OCTAUA ASCENSIONIS....
Omnia ad uesperas ct ad omnes horas sicut in die ascensionis, excepto quod ad secundas uesperas non dicetur responsorium, et ad missam non dicetur Credo nee Sequencia. Nulla memoria fiat.
[Hac die ad secundas uesperas que erunt de octaua propter aliquod festum simplex fiat memoria solempniter de sancta maria cum pleno seruicio in crastino si a festo cum regimine chori uacauerit.]
1I*Sciendum^ est quod si festum nouem leccionum in octaua die euenerit, reseruetur usque in crastinum, et totum seruicium fiat de octaua et legantur lecciones de actibus apostolorum.
H Si festum sancti Aldelmi in octaua ascensionis euenerit nihil inde fiat nisi memoria ad utrasque uesperas et ad matutinas et ad missam de ascensione : et in crastino fiat plenum seruicium de sancto augustino.
FERIA SEXTA^
Inu. Allebiya iij. ps. Deus ulcionu??i.
ps. Cantate i.
ps. Do7nmus regnauit exultent. y. Eleuata est magnifice7icia.
Lecciones de actibus apostolorum si festum non fuerit. E/. Te77ipus est. Require in precedent! dominica. E/. Ascende7is christus. Require in sexta feria precedenti. E7, No7i uos relt7igua77i. Require ut supra.
Non dicatur hac die nee in sequenti Te deum quando de feria agitur. y. Asce7ido ad patrem.
IN LAUDIBUS.
Ant. Alleluya ij. ps. Do77iinus reg7iauit. Cap. Estote pnidentes.
Y. Tu christe. Jf. AsceTidit deus i7i iubilacione.
Ant. Ctwi ue7ierit. ps. Benedictiis.
Require in precedenti dominica. Or. 077mipotens se77ipiteme.
Memoria fiat de sancta maria et de omnibus Sanctis ad uesperas et ad matutinas et in sabbato ad matutinas de sancta maria.
Ant. Paradisi porta, y . Sa7icta dei ge7iitrix. Or. Fa77ndoru77i tiwrum. He omnibus Sanctis Ant. SaTzcti tut do77ii7ie uel Ant. SaTicti et iusti. Ad uesperas Ant. /;/ celestibus regnis. y. Vox leticie. Or. Infirmitatem.
1 More than half a page is here scratched through and a marginal note says, Non habetur in nouo ordinali. The passage is given in full here between asterisks.
^ Margin Vacat seruicium eius ferie propter seruicium de sancta maria videlicet usque ad secundas vcsperas.
IN DIH PKNTKCOSTKS. 85
Ai) siNGULAS HORAS antiphonc nlleluyatice paschalcs dicantur sui)Lr psalmos. Responsoria et iicrsiculi dc asccnsionc dicantur. Cai>itiila cl collecte de precedent! dominica.*
AD UESPERAS
, Ant. Hec loijuutus. ps. Magnificat. [Oracio dominicalis. Memoria de sancta maria. . . . Or. Famidorum iuorum uel Or. Oninipotens senipiterne dens. Memoria de omnibus Sanctis.... Or. I/ifir/nitatem uel Or. Vide dotnine.\
COMPLETORIUM ut supra.
SABBATO ....
IN LAUDIBUS
Or. Pf-esia qiiesumus oinnipotens. Hec oracio dicatur ad omnes horas.
Memoria fiat de sancta maria et de omnibus Sanctis [sicud in uigilia ascensionis supra notatum est].
AD SINGULAS HORAS antiphone alleluyatice paschales dicantur super psalmos. Responsoria et uersiculi de ascensione.
TERCiA SEXTA et NONA dicantur ante missam.
Si in hac die aliquod festum euenerit, nihil de eo fiat [nisi duplex festum fuerit; tunc differatur post festum sanctit Trinitatis et fiant ibi nouem lecciones].
IN UIGILIA PENTECOSTES.
AD UESPERAS
Y. lam christus astra. Y- Di^dum sacrata. y. Sit laus pair i. Isti duo uersus dicantur in fine ymnorum per ebdomadam-, nisi in ymno Ve?ii creator : et tunc non dicitur y. Dudum sacrata sed tantum Sit laus patri.
AD COxMPLETORIUM
Ant. Alie/uya, Spiritus paraclitiis. ps. Nunc dimittis. Hec anti- phona dicitur cotidie per ebdomadam pentecostes super psalmum Nunc difnittis.
AD MATUTINAS ....
B/. spiritus sanctus. f . Aduenit ignis. Ut in ore. Gloria. Alleluya.
Hoc responsorium sit tercium per totam ebdomadam.
y . Emitte spiritum.
Hie uersiculus dicatur ante laudes per totam ebdomadam.
S6 ORDINALE SARUM.
U Post PRIMAM fiat aque benediccio et aspersio. AD PROCESSION EM. Sahie festa dies. 1^. Spirit us sanctics. In redcundo 1^. Loquebiuitur uel Ant. Hodie coinpleti sunt. Post processionem dicatur tercia : post terciam missa dicatur.
Had terciam.
Conueniant septem seniores ad gradum chori et excellencior persona incipiat Deus in adiutoriiun : et sic procedat cum thuribulario ante altare et ibi incipiat yninum Ueni creator : postea incensent altare post unum- quemque uersum hac die tantum.
Hie ymnus dicatur ad terciam tribus diebus sequentibus in stallo, loco nee habitu mutato.
Reliquis diebus ymnus JVunc sa?icte Jiobis cum cantu ymni Ueni creator.
Had uesperas.
Ant. Diim complerentur. ps. Dixit dominus.
Et ceteri psahni qui sequuntur : et dicantur cum predicta antiphona per totam ebdomadam.
Cap. Conuenit multitudo.
Hoc capitulum dicatur cotidie per totam ebdomadam ad uesperas.
Supradictus ordo responsoriorum et antiphonarum ad horas, ymnorum et uersiculorum ad matutinas et ad uesperas seruetur cotidie per ebdo- madam.
H AD completorium
Hac die et in sequentibus tribus diebus dicatur pro ymno Alma chorus doj?iini. Reliquis diebus dicatur ymnus Saluator. Cetera ut supra.
FERIA SECUNDA.
Inuitatorium ymnus antiphone psalmi et uersiculi sicut in prima die : et sic per totam ebdomadam.
IN LAUDIBUS.
Ant. Dum complerentur.
Hec sola antiphona dicatur cotidie in laudibus per totam ebdomadam. Cap. Factus est rcpente.
Hoc capitulum dicatur cotidie per ebdomadam ad matutinas et ad terciam.
Hie ordo capitulorum ad matutinas et ad omnes alias horas diei seruetur per totam ebdomadam.
KKSTUM 1)K SANCTA TK I NIT A 'IK. 8/
11 AD UlCSl'KKAS ....
[Non dicitur rcsponsoriiini ad has uespcras.]
FERIA TERCIA.... FERIA QUARTA....
IN LAUDIBUS. . . .
Nulla mciiioria in hac ebdomada fiat.
FERIA QUINTA....
AD TERCIAM.
Y. Nunc sa?icte nobis cum cantu de Veni creator.
Hac die et sequentibus duabus diebus antiphone capitula responsoria ut supra : et sic fiat ad alias horas cum oracione Presta quesiu?ius.
FERIA SEXTA....
Or. Da quesufnus eccksie tue. Hec oracio dicatur ad omnes horas.
SABBATO.
Euang. Surgens iesus. Responsoria que in quarta feria.
Ant. Vespere autem facto, ps. Benedictus.
Or. Mentibus nostris. Per euiidem. Hec oracio dicatur ad omnes horas.
Omnes hore dicantur ante missam.
HSi festum nouem leccionum in hac ebdomada euenerit idem ordo seruetur hie de festis que euenerint qui in ebdomada pasche.
(FESTUM DE SANCTA TRINITATE.)
Itaque completo septiformi festo penthecostes septem diebus, octaua die i.e. dominica proxima post pentecosten fiat festiuum festum de sancta trinitate : in quo non eat adhuc processio ad uesperas ad crucem sicut in reliquis diebus dominicis sequentibus per estatem.
H AD COMPLETORIUM
Ant. Lucem ttcmn. ps. Nunc dimittis.
In omnibus festis duplicibus usque ad aduentum domini *nisi in festis beate uirginis dicitur hec predicta antiphona super psalmum Nunc dimittis"^.
88 ORDINALE SARUM.
[Et ab octaua epiphanie uscjue ad primam dominicam quadragesime nisi in fcstis et per oetauas beate marie et festo Reli{iuiarum et omnium sanctorum. Dicetur eciam in festo et per oetauas et in octaua Dedica- cionis ecclesie de ([uocunque fit seruicium si per estatem contigerit uel alias quando oetauas cum regimine chori liabere poterit, sicut habetur in eodem festo super Nunc diniittis?^
AD PRIMAM.
Ant. O bcata. ps. Deus in nomine. ps. Beati immaculati. ps. Retribue. ps. Quicunque unit. Hec precedens antiphona dicatur per totam ebdomadam ad primam super omnes predictos psahnos quando de trinitate agitur. Quando uero fit seruicium de aliquo sancto, tunc dicatur super psalmum Qiiicimque uult tantum Ant. O beata.
H Per totam ebdomadam fiat seruicium de trinitate [sine regimine chori] nisi aiiquod festum intercurrat siue nouem leccionum siue trium.
Psalmi feriales cotidie dicantur ad uesperas et hec antiphona super psalmos dicatur O beata.
Si uero festum nouem leccionum in ebdomada euenerit totum serui- cium fiat de festo et memoria de trinitate.
Responsoria super horas per ebdomadam sine Alleluya dicantur et uersiculus et Benedicamus domino.
Due tamen memorie per ebdomadam fiant scilicet de sancta maria et de omnibus Sanctis.
Si festum trium leccionum euenerit, tres fiant memorie, prima de trini- tate, secunda de sancta maria, tercia de omnibus Sanctis.
FERIA SECUNDA.
Inuitatorium ymnus antiphone et psalmi et capitula dicantur sicut in prima die : et idem ordo seruetur per totam ebdomadam.
f. Benedicamus pair e77i.
Lee. i. Confitemur et credimus.
Responsoria de *secundo* nocturno : et cotidie dicantur nouem de ordine historie : ad matutinas et ad uesperas super psalmos Bencdictus et Magnificat dicantur antiphone suo ordine que ad primas uesperas dice- bantur super psalmos. Et si necesse fuerit iterum suo.
Quando fit seruicium de sancta maria uel de aliquo sancto tunc
DOMINICA TKIMA POST OCTAUAS PKNTI-X'c )S THS. 89
dicantur ad memoriam de trinitate antiphonc do nocnurno siio (jrdiiic. Responsoria super horas sine alleluya.
COMPLETORiu.M ut siii)ra per estatem.
DOMINICA PRIMA POST OCTAUAS PENTECOSTES.
AD UESPERAS
^. Deum ti?nc. Twicntibus. Hoc est.
Hoc responsorium dicatur ad has uesperas tantuin.
Y. O lux beata. y. Vespertiiia oracio.
Hie ymnus dicatur omnibus doniinicis diebus quando de dominica agitur ad primas uesperas usque ad aduentum domini.
Ant. Loquere domi?ie. ps. Mag7iificat.
Or. Deus in te speranthun.
Postea fiat memoria si babeatur proprietas abcuius sancti unde tres lecciones fieri debeant [et postea de corpore christi hac die dominica tantum] et postea de trinitate.
H Si uero festum nouem leccionum in precedenti die celebratum fuerit tunc in primis fiat memoria de festo nouem leccionum deinde supradicte memorie.
Ad memoriam de trinitate. Ant. Spes nostra, f- Benedicamus patrem. Or. Omnipotens sempiteriie.
Et sic eat processio ante crucem cum thuribulario et ceroferariis et puero in superpeUiceo librum deferente ante sacerdotem tantum, cantando unam ex hiis antiphonis pro disposicione cantoris.
Ant. O crux splendidior^ uel Ant. O crux gloriosa, uel Ant. Crux fidelis.
y. Adorant te christe.
Or. Deus qui unigetiiti filii tui. per eundem christum.
In redeundo de sancta maria.
Ant. Beata dei genitrix maria, uel Ant. Abna redemptoris, uel Ant. Aue regina, uel Ant. O gloriosa, uel Ant. Speciosa, uel Ant. Ibo 7?iihi, uel Ant, Quam pulchra es.
Infra assumpcionem et natiuitatem beate marie dicitur una ex hiis. Tota pulchra es, Ant. Anima viea, Ant. Desce?idi, Ant. Ascendens Christus.
y. Sancta maria genitrix *uel Post partum^ [semper cum hac oracione] Or. Concede quesumus, *uel Or. Famuloruni tuorum, uel Or. O?miipotens sempiterne deus*; et hoc usque aduentum obseruetur.
[Supradictus ordo antiphonarum uersiculorum tam in eundo quam in introitu chori seruetur usque ad aduentum domini quandocunque fit
90 ORDINALE SAKUM.
l^roccssio ad uesperas in sahbato de ([uocunque fit seruicium, nisi per octauas assumpcionis et natiiiitatis bcate marie: tunc enim dicitur de omnibus Sanctis sicud ibi subnotatum est.]
^ Ad matutinas si liabeatur proprietas alicuius sancti unde ad uesperas facta fuerit menioria, fiant inde tres lecciones medie et post psalmum Bcnedictus nicmoria de sancto ; deinde de trinitate.
Ant. Libera tios. y. Sit no7?ien domi?ii benedidum.
Or. Omnipotens sempiterjie.
Nulla memoria fiat de cruce ad matutinas necjue de sancta maria.
Ad uesperas uero ull'at die dominica nulla fiat memoria nisi festum trium leccionum in sequenti die lune contigerit : tunc fiat tantum memoria de sancto in uesperis dominice.
1i Si uero festum nouem leccionum in ipsa feria contigerit tunc uespere fiant de sancto et memoria de dominica.
51 AD COMPLETORIUM ....
Y. Te lucis. Hie ymnus dicitur ad completorium nisi in duplicibus festis per totum annum et in octauis cum regimine chori et in quadragesima et in ebdomada pasche et in tempore paschali et a die ascensionis usque ad pentecosten et in ebdomada pentecostes.
% Hee sequentes antiphone seruiunt historic Deus oimiiiun in sabbatis ad uesperas super Magnificat quamdiu historia cantabitur, [uel ad me- morias si seruicium in dominica fiat de aliquo sancto, nisi sit tale festum in quo nulla dicitur memoria].
Ant. Cognoiiei'iint. Ant. Prevahiit. Ant. Nonne iste est (&c.).
Quando uero tempus prolixum est, tunc omnes antiphone precedentes dicantur. Cum uero breuiter contigerit antiphone semper ultime dicantur scilicet Montes Gelboe et Ant. Rex autem Daiiid : et alie antiphone precedentes pretermiitantur.
DOMINICIS DIEBUS.
Us(|ue ad i)rimam dominicam mensis septembris quando de dominica agitur,
Inu. Laudefjius ihesuui cJiristum. ps. Venite.
Hee predicte antiphone scilicet in primo nocturno dicantur omnibus dominicis usque ad aduentum domini quando de historia dominicali agitur. Lecciones de libro regum usque ad primam dominicam mensis augusti
DOMINKIS I)li:i?US I'KR llSTATl'-.M. 9I
Icgantiir doininicis dicbus et in profcslis dicbus nisi aliipiod fcslmn noucni Iccrionuni ucl triinn contigorit.
[Hac die si habeatur proprictas cuiusdam sancti unde ad doniinicam ad iiesperas facta fuerit memoria, fiant inde trcs medic lecciones cum uersiculo et responsoriis de primo nocturno. Si uero proprie lecciones non habeantur fiant medie lecciones de corpore christi. K7. Exaudisti domine. y. Qui custodit\. Tunc dicitur In/. Audi domine. f. Respice do mine. E/. Do)iiinc si conuersiis. y. Si peccaucrit.^
J^. Benedicat ?ios.
Et hoc in omnibus dominicis usque ad aduentum domini ordinate obseruetur ut nonum responsorium sit unum de trinitate quando historia dominicalis cantatur. Tanien non semper idem responsorium sed unum post alterum ordinatim sicut posita sunt in historia de trinitate. Et post ultimum responsorium reincipiatur ad inicium historic : proxima tamen dominica ante aduentum quando de dominica agitur *[debet]* dici. 1^. Summe trinitati.
y. Excelsus super oinnes gentes dominus.
Istc versiculus dicatur ante laudes omnibus dominicis usque ad aduentum domini quando historia dominicalis cantatur.
IN LAUDIBUS.
Ant. Regnauit dominus. ps. Dominus regnauit et alic que secjuunlur hac die et ceteris dicbus dominicis ad inicium uniuscuiusque historic dominicalis que cucnerit usque ad aduentum domini cantcntur. Aliis autem dicbus dominicis quando historic non inchoantur et tamen ser- uicium fit de dominica tunc hec sola antiphona Regnauit dominus dicitur ad laudes super omnes psalmos. Proxima tamen dominica ante aduentum quando de dominica agitur omnes antiphone dicuntur super laudes. Re- quire has antiphonas in historia Domine tie in ira.
* Memoria fiat de sancto siuc proprictas habeatur siuc non*.
[Memoria si habeatur de codem sancto de quo ad uesperas facta fuerit memoria. Deindc de corpore christi.]
Deindc de trinitate. Ant. Libera nos. y. Sit nomen domiiii. Or. OmnipoteJis sempiterne deus.
Omnibus dominicis dicbus usque ad aduentum domini quando de dominica agitur ucl quando fit memoria de dominica fiat memoria de trinitate scilicet ad primas uesperas et ad matutinas et ad missam. [Nulla fiiet memoria de cruce ad matutinas neque de sancta maria in dominicis dicbus.]
92 ORDINALE SARUM.
AD TERCIAM ct ad alias horas antiphone capitula responsoria et uersiculi dicantur sicut in historia Domitie ne in ira. Require ibidem omnia. Et hie ordo horariim seruetur omnibus diebus dominicis quando seruicium fiat de dominica usque ad aduentum domini.
Similiter in feriis antiphone capitula et responsoria et uersiculi dicantur sicut ibi in feriis usque ad aduentum domini.
Had uesperas. . . . Cap. Do/niniis dirigat. Et dicatur hoc capitulum in dominicis diebus et in feriis ad secundas uesperas.
Or. Deus in te spera?icium.
Et sciendum quod hec oracio dominicalis dicitur in ferialibus diebus ad omnes horas.
[Ad has uesperas nulla fiat memoria nis. festuin trium leccionum in crastino contigerit : tunc fiat memoria de ipso sancto. Si uero festum nouem leccionum in ipsa secunda feria euenerit uel a dominica reseruatum propter inchoacionem historie die lune celebretur, tunc uespere fiant de sancto et memoria de dominica : similiter fiat in omnibus dominicis usque ad aduentum domini.]
FERIA SECUNDA
et in omnibus feriis usque ad aduentum domini de inuitatoriis antiphonis psalmis et uersiculis seruetur ordo qui in feriis post Domi7ie fie in ira. Ymni uero ad matutinas [ad laudes] et ad uesperas sicut in precedenti dominica dicuntur : et hoc in omnibus dominicis et ferialibus diebus usque ad aduentum domini quando fit de temporali.
Ad matutinas uero in feriis dicantur responsoria de historia dominicali secundum ordinem nocturnorum.
[Ita tamen quod responsoria ferialia non omittantur, sicud f in quarta feria prime ebdomade aduentus domini supra dictum est.]
Quando uero responsoria de tercio nocturno dicuntur tunc fiat tercium responsorium unum de ferialibus. Memorie autem per ebdomadam et per totam estatem a prima dominica post festum trinitatis usque ad aduentum domini. Tres tantum memorie cotidie dicantur tam ad uesperas quam ad matutinas quando festum trium leccionum sine regimine chori siue de feria siue de aliquo sancto habeatur, de sancta cruce, de sancta maria et de omnibus Sanctis. Cum uero in festo trium leccionum aliquod festum sanctorum contigerit, tunc in primis fiat memoria de sancto deinde memorie supradicte. Per octauas uero reliquiarum siue fiat de sancto siue de feria semper fiat memoria de reliquiis.
RUBRICA MAGNA. 93
Ad memoriam do sancta cruce cotidic ad iicspcras Ant. Salua nos christe uel Ant. Per sii^^nmn sauctc cnicis ucl Ant. Adora)nus te christe. y. Omuis terra.
Or. Adesto nobis, uel Or. Deus qui sauctam crucem, uel Or. Presta quesufnus.
De saneta niaria Ant. Sancta maria uel Ant. Sancta dei ^i:^e?iifrix uel Ant. In prole 7natcr.
y. Sancta dei genitrix uel Post partum. * * * *
[Non dicitur oratio scilicet Concede quesumtis omiiipotens deiis ad me- moriam de sancta maria per totum annum set ad processionem et ad commenioracionem de eadem tantum.]
Or. Famulorinn tuonwi uel Or. Omnipotens se??ipiterne.
De omnibus Sanctis. Ant. *\^Sancti dei onines uel Ant. Omnes electi uel Ant. Sa?ictor2im precibiis uel O quain gloriosum uel Letamini in domino. Oratio]* Infirmitafejn nostram uel Or. Vide doffiine uel Or. Omnium sa7ictoruvi uel Or. Tribue qiiesumus domine.
lIAd matutinas cotidie memoria de sancta cruce. Ant. Nos autem. y. Omnis terra. Oratio ut supra.
Memoria de sancta maria. Ant. Beata mater, y . Post partiim.
De omnibus Sanctis. Ant. Exidtabant sancti. y. Mirabilis deus.
Isti predicti uersiculi ad memoriam de omnibus Sanctis non uariantur nisi quando y Letamini in do?nino ad primas uesperas dicitur. Tunc ad memoriam de omnibus Sanctis dicitur y Exultent iusti. Sed ad matutinas quando uersiculus Mirabilis deus dicitur in laudibus tunc ad memoriam de omnibus Sanctis dicitur y lustorum anime.
In sabbato autem per totum predictum tempus plenum seruicium in conuentu de sancta maria solet fieri nisi tale festum intercurrat unde nouem lecciones fieri debeant uel unde responsoria propria uel laudes habeantur uel ieiunia quatuor temporum uel uigilie sanctorum impedierint. Cum autem in ipso sabbato propter predicta impedimenta seruicium de sancta maria fieri non poterit tunc in aliqua feria ipsius ebdomade fiet ubi conueniencius fieri possit. Et cum fuerit festum uel octaua alicuius sancti trium leccionum tunc fiet memoria de Sanctis siue de octaua. Et si quando per hoc idem tempus siue in sabbato siue in aliqua feria ebdomade nouem lecciones fiant nulla tunc ad uesperas neque ad matutinas fiet memoria nisi in ipso die aliquorum sanctorum eueniat, ut in festo sancti Jacobi apostoli memoria fiet de martyribus Christoforo et Cucufato, et in consimilibus, et nisi in festis nouem leccionum quando infra octauas contingunt sanctorum : tunc enim fiet memoria de octaua.
Sed post uesperas de die ad uesperas et ad matutinas de sancta maria
94 ORDINALE SARUM.
solet fieri menioria de sancto spiritu et de rcliquiis et de omnibus Sanctis et de pace.
51 Quod si a festo sancte trinitatis usque ad aduentum domini duplex festum contigerit in die dominica, totum seruicium fiat de festo et nihil de dominica, nisi forte in eadem ebdomada missa doniinicalis de necessitate cantanda fuerit : tunc enim ad utrasque uespcras et ad matutinas fiat menioria de dominica et de trinitate memoria sub silentio fiat. Processio tamen ad crucem, siue memorie supradicte fiant siue non, nequaquam fiet.
[Tamen si festum Exaltacionis sancte crucis in dominica contigerit fiat tunc solempnis memoria de dominica et de trinitate et processio ante crucem cum missa dominicali in capitulo.]
Ad uesperas quando fit memoria de trinitate semper dicatur antiphona Spes fiostra. y. Benedicaitius pat7'cm et filium. Or. Omnipotens sempi- terne. Ad matutinas Ant. Libera 7ios. y. Sit nofnen do?fii?ii bencdictum. Oratio ut supra.
USi uero festum [simplex] nouem leccionum *et minime duplex festum* infra predictum tempus euenerit et historia inchoanda fuerit in ipsa dominica, differatur festum usque in crastinum, nisi sit festum petri ad uincula uel decollacio sancti lohannis baptiste aut aliud tale festum quod in crastino sequatur aliud festum nouem leccionum, et nisi sint octaue cum regimine chori que solent in dominica infra octauas plenarie suum seruicium habere.
H Cum itaque ob aliquam predictarum causarum aliqua historia in sua dominica inchoari non poterit tunc per ebdomadam si ferie uacauerint incipiatur. Si uero nulla feria uacauerit et ista historia duratura fuerit plus quam per unam ebdomadam tunc dififeratur usque in proximam dominicam uel ebdomadam sequentem. Uerumptamen si non sit duratura nisi per unam ebdomadam tantum tunc ex necessitate in *[tribus feriis per ebdomadam]* tota cantetur [et exposicio euangelii et responsoria ferialia eo anno non dicantur preter unum solum responsorium feriale quod dicetur in ultima feria loco noni responsorii].
Ita tamen quod si aliquod festum sanctorum trium leccionum reperiatur in illo anno omnino pretermittatur.
llCum autem simplex festum alicuius sancti nouem leccionum in dominica celebratur si eodem die aliquod festum trium leccionum uel octaue sine regimine chori euenerint, in primis fiat de festo siue de octauis memoria ad primas uesperas et ad matutinas, deinde de dominica et de trinitate ; et processio fiat semper ad crucem nisi missa dominicalis in ebdomada ilia omnino debeat pretermitti.
KUr.KICA MACNA. 95
Hec eciam in omnibus doniinicis huiiis teniporis obseruanda sunt nisi in festis duplicibus sese inuicem comitantibus scilicet (|uod (luando mcnioria dc dominica ad utrascjuc uesperas ct ad matutinas fit, etf de trinitate ad primas uesperas et ad matutinas : fit processio ad i)rimas uesperas ad crucem, et missa dominicalis in ilia ebdomada cantanda erit.
*-Quod si contingat nullam i)er totam ebdomadam de missa domi nicali fieri mencionem tunc in dominica predicta memoria de dominica et de trinitate et processio ad uesperas omnino pretermittatur.
H Et notandum quod quando festum nouem leccionum propter in- choacionem historic a dominica diffcratur in crastinum et eidem festo aliquod festum sanctorum trium leccionum coniunctum fuerit, festum trium leccionum non debet differri sed in ipsa dominica debet de eo fieri memoria, ut supradiximns, et medie lecciones si proprie habeantur : sin autem memoria tantum. In mediis uero dominicis quando de dominica agitur quodcunque festum trium leccionum euenerit semper memoria et medie lecciones de eo fiant.
^Cum uero festum nouem leccionum infra hoc predictum tempus in sabbato celebratur si in sexta feria precedenti uespere de eo propter aliud festum nouem leccionum fieri non possunt, tunc in sabbato uespere de eo fient siue historia incipienda fuerit siue non : et memoria et processio fiat ut predictum est : alias uero erunt uespere de dominica. Hoc enim per totum annum generaliter obseruetur quod quodlibet festum nouem leccio- num ad minus unas habeat uesperas nisi sexta die a natiuitate domini*.
^Si autem festum sancte Marie magdalene uel sancti martini in dominica euenerit, dictis consuetis memoriis prius eat processio ad altaria eorum deinde ad crucem.
USciendum est autem quod due cause sunt tantum que cogunt missam dominicalem ab una dominica in aliam differri omnino, scilicet prolixitas temporis et euentus assumpcionis et natiuitatis beate marie in dominica.
Quocienscunque assumpcio \iel natiuitas beate marie in die dominica contigerit, de necessitate oportet ut eo anno propter octauas que sunt cum regimine chori una missa dominicalis differatur ab una ebdomada in aliam, siue breue fuerit tempus siue prolixum.
H Item quocienscunque tempus ab incepcione historic JDeus omnium usque ad aducntum domini continet xxvi uel xxvii dominicas tunc oportet de necessitate ut una uel due dominicales misse ubicunque differri poterunt
1 Cp. Sarum Brev. I. mcxc, mcxci. '^ Erased, and marginal note Quia plenius in papera.
96 ORDINALE SARUM.
cUflferantur. Cum uero xxvj fuerint dominice tunc infra octauas predicta- runi fcstiuitatum beate marie diffcratur una. Si uero fuerint xxvij dominice, tunc due differantur, utraque si potest fieri infra predictas octauas. Et si ibi non possit nisi una tantum dififerri, ubicunque alias conueniencius dififerri poterit differatur siue per octauas sancti lobannis baptiste siue apostolorum petri et pauli uel sancti laurencii uel sancti Martini : quod utique esse non potest nisi quando festa eorum in dominicis contingunt. Tamen quando natalis sancti lohannis baptiste in sexta feria et festum sanctorum lohannis et pauli in dominica euenerit, tunc poterit eciam ibi una missa dominicalis dififerri quoniam tota sequens ebdomada in octauis uel in festis sanctorum qui ibidem contingunt poterit expendi.
[Uel si octaue sancti laurencii in dominica contigerint tunc ibi una missa dominicalis differatur et missa de octauis sancti laurencii in capitulo dicitur.
Si uero dominice fiunt xxv uel infra, tunc missa dominicalis in capitulo dicitur et missa de octauis sancti laurencii si dominica fuerit in illo anno omnino pretermittatur.]
U Quod si fuerint dominice xxv uel infra tunc nulla omnino differatur missa dominicalis nisi forte alterutra festiuitas beate marie ut prediximus in dominica euenerit.
*^Hoc itaque bene obseruetur quod quociens una uel plures misse dominicales dififeruntur nihilominus cetere qui restant suo ordine dicantur ita tamen quod ofificium Dicit doininus cum oracione Excita domine et epistola Ecce dies ueniunt et Euangelium Cum siibleiiasset iesus ultima dominica cantetur. Deinde relique que restant cantande. Si autem acciderit quod due misse dominicales que officiis carent pro breuitate temporis nequeant cantari non est inconueniens si omnino pretermittantur. Cum uero pro temporis prolixitate cantande fuerint tunc officium Dicit domi?ius in tribus missis dominicalibus cantabitur.
U Sciendum est autem quod hec predicta historia Dens omnium quando- cunque incipiatur semper dicatur usque ad proximam dominicam mensis augusti. Prima autem dominica que dicitur augusti non semper infra augus- tum incipit. Quando dominica in lulio incipit et facit in lulio secundam feriam uel terciam feriam et tamen dicitur tota ebdomada Augusti non lulii. Quod si mensis Augusti in quinta uel in sexta feria incipit tunc ipsa ebdomada non augusti sed lulii est. Unde et in prima dominica post kalendas augusti incipienda est historia /// principio. Nullus enim mensis habet plenam uel perfectam ebdomadam in inicio sui sine quarta feria.*
' Require residuum istius regule in papera in sabato proximo post Deits omnium.
PER ESTATEM. 9/
^Sciendum est autem quod ad inicium uniuscuiusque historic istius temporis que sequuntur semper unum responsorium de historia que incipienda est cantetur ad primas uesperas ut in historia subnotatum est : [nisi cjuando historia in mediis feriis ebdomade incipit uel diffcratur in aliam ebdomadam].
DOMINICA PRIMA MENSIS AUGUSTI.
AD UESPERAS
Hee sequentes antiphone seruiunt historie in primis uesperis in sabbatis quanidiu cantabitur [uel ad mcmoriam]. Ant. Sapiencia (&c.).
^ AD MATUTINAS
Hac die incipiatur liber ecclesiasticus et legatur usque ad primam dominicam mensis septembris tarn in dominicis quam in feriis quando de temporali agitur. Similiter hec sequens historia cantetur usque ad primam dominicam mensis septembris quando de temporali agitur.
Nonum responsorium de trinitate.
U In mense septembris recitabuntur singulis annis hee tres historie scilicet lob Thobias et Judith. Sed lob semper xv dies durat : ludith semper viii : Thobias uero non singulis annis xv nee viij sed aliquando XV dies et aliquando viii durat.
DOMINICA PRIMA MENSIS SEPTEMBRIS....
H AD MATUTINAS
Inuit. Laudemus nomen domini. ps. Venite.
Hoc inuitatorium dicatur omnibus dominicis diebus usque ad primam dominicam mensis Octobris.
Hac die incipiatur liber lob et legatur per xv dies quando de temporali agitur.
DOMINICA TERCIA MENSIS SEPTEMBRIS.
AD UESPERAS ....
Ant. Ingressus raphael. ps. Magnificat.
Sabbato sequenti super psalmum Magnificat KwX. Ne reminiscaris. Inuit. Laudemjis, et cetera ut supra.
Hac die incipiatur liber Thobie et legatur per xv dies uel per viii secundum quod tempus prolixum uel breue fuerit.
F. II,
7
98 ORDINALE SARUM.
DOMINICA ULTIMA MENSIS SEPTEMBRIS . . . .
Hac die incipiatur liber Judith et legatur per viii dies quando de temporali agitur. Similiter cantetur historia.
DOMINICA PRIMA MENSIS OCTOBRIS.
AD UESPERAS
Hee sequentes antiphone seruiunt historic Adaperiat in sabbatis quamdiu cantabitur.
Inuit. Adaperiat. ps. Venite.
Hoc inuitatorium dicatur usque ad primam dominicam mensis nouembris.
Hac die incipiatur liber Machabeorum et legatur usque ad primam dominicam mensis nouembris.
DOMINICA PRIMA MENSIS NOUEMBRIS.
(ad uesperas). . . .
Hee sequentes antiphone seruiunt historic Vidi dominum in sabbatis quamdiu cantabitur ad uesperas. Ant. Muro tiw. Ant. Qui celorum. Ant. Siisti7iiiimus.
U Si quinta dominica forte contigcrit in mense nouembris tunc repctatur Ant. Qui celorum in sabbato ipsius dominice ad uesperas.
ad matutinas.
Inuit. Deus rex celestis. ps. Veftite.
Hie incipiatur ezechiel et legatur usque ad aduentum domini quando de temporali agitur. [Et omnes lecciones finiantur cum hac clausula Hee dicit dofftinus deus Conuertimiiii.'X
DOMINICA PRIMA POST OCTAUAS PENTECOSTES.
Euang. Ho7tio quidain erat diues.
Ant. Pater Abraham, ps. Benedictus.
Or. Deus in te sperancium.
ad uesperas. Ant. Fili recordare. ps. Magnificat. DOMINICA SECUNDA.... DOMINICA VICESIMA QUINTA.
IN DKDICACIONE KCCLKSIK. 99
*[IN DKDICACIOME ECCLESIE.
AD I'RIMAS UKSPKRAS.
Super psalnios lice sola antiphona O qua?n inetuetidiis.
In tempore paschali fmiatur cum allcluya.
Psahni feriales.
Caj). Villi ciuitatcni.
1^. Tcrribilis est. In tempore paschali finiatur cum alleliiya.
Ant. Sanctificauit domi)ius \ in tempore paschali cum alleluya^. ps. Magnificat.
Or. Deiis qui nobis per singulos.
Cotidie per octauas et octaua dicitur completorium sicut in die sancte trinitatis quando per estatem hoc festum contigerit uel ab octaua epyphanie usque ad quadragesimam siue de dedicacione sit seruicium siue de aliquo sancto nouem leccionum.
AD PRIMAM. . . .
^. Jesu Christe cum alleluya sicud in die natalis domini. f . Qui sedes. Si hoc festum uero infra septuagesimam usque ad pascha contigerit, dicitur E7. Jesu Christe sine alleluya sicud in dominicis istius temporis.
AD TERCIAM. . . .
Si hoc festum in quadragesima euenerit dicitur (responsorium) sine alleluya ^
Or. Deus qui ecdesiam tuam.
Hec oracio dicitur ad omnes horas usque ad uesperas.
Et fiat plenum seruicium de dedicacione per octo dies cum regimine chori eciam in dominica, nisi festum nouem leccionum intercurrat, uel trium leccionum cum regimine chori.
Si ab octauis pasche usque ad ascensionem domini uel a festo sancte trinitatis usque ad aduentum domini hoc festum contigerit uel eciam ab octauis epyphanie usque ad septuagesimam, cotidie infra octauas et in octaua ad uesperas et ad matutinas et ad alias horas dicitur hec oracio Deus qui ecclesia?n tuam.
Cotidie eciam per octauas ad matutinas inuitatorium ymnus antiphone
^ This direction also with other antiphons and responds.
2 This direction is repeated at Sext and None ; but at the latter septuagesima not quadragesima is given.
7—2
100 ORDINALE SARUM.
et psalmi sicud in prima die : uersiculi et responsoria secundum ordinem nocturnorum dicuntur.
Una sola antiphona dicitur super laudes.
Si uero infra aduentum uel infra septuagesimam usque ad capud ieiunii hoc festum contigerit, erunt octaue sine regimine chori usque ad octauam diem : tunc fiant nouem lecciones et inuitatorium triplex, nisi in dominica contigerit.
Quod si aliquod festum trium Icccionum uel octaua sanctorum infra octauas contigerit, totuni fiat scruicium de sancto uel de octaua et tantum memoria de dcdicacione. [Dominica uero que infra octauas uel in octaua euenerit totum fiat seruicium de ipsa dominica et tantum memoria de dedicacione.]
Cum autem a circumcisione domini usque ad octauas epyphanie uel a quarta feria a capite ieiunii usque ad quartam feriam ante j)ascba uel a uigilia ascensionis domini usque uigiliam pentecostes hoc festum forte contigerit, nichil fiat de festo infra octauas nee eciam in octaua, nisi memoria tantum.
Si uero a uigilia natalis domini usque ad circumcisionem domini uel a quarta feria ante Pascha usque ad octauam Pasche uel in uigilia Pentecostes abhinc usque ad festum sancte trinitatis hoc festum euenerit, semper differ- atur ubi conueniencius possit celebrari, uidelicet post octauas Epyphanie uel octauas Pasche uel post primam dominicam post festum sancte trinitatis.
Si hoc festum in dominica prima aduentus domini uel in quarta feria in capite ieiunii uel in dominica passionis domini uel in ramis palmarum uel in octauis pasche uel in festo sancte trinitatis uel in festo de corpore christi forte contigerit, differatur in crastinum et erunt uespere de dedicacione.
Similiter fiat si in die ascensionis euenerit, set tunc nichil fiat de dedicacione infra octauas usque ad octauam diem nisi tantum memoria.
In tempore uero paschali hoc modo fiat seruicium de dedicacione. Ad utrasque uesperas et ad laudes et ad omnes horas omnia fiant ut supra dictum est. Completorium paschalis temporis non mutatur. Ad matu- tinas tres prime antiphone cum suis psalmis et uersiculo et responsoriis de primo nocturno dicantur cum exposicione euangelii Egressus iesus pera7tibulabat. Secunda die infra octauas antiphone psalmi uersiculi et responsoria de secundo nocturno. Tercia die antiphone psalmi uersiculi et responsoria de tercio nocturno. Quarta die antiphone psalmi uersiculi et responsoria de primo nocturno et sic fiat per ceteros dies infra octabas. Ita tamen quod in dominica infra octabas legantur lecciones de exposicione euangelii secundum Lucam Oinnis qui iienit ad me. Omelia uenerabilis bede presbiteri Homo hie domum. Antiphone psalmi uersiculi et respon-
IN DKDICACIONK IXCLKSIK. lOI
soria secundum ordinem nocturnoruni dicuutur. In octaua uero antiphone psalmi uersiculi et responsoria sicud in prima die dicuntur cum exi)osicione euangelii secundum lohannem Facta sunt e/icen/iin. Omelia beati gregoiiit pape, Eticennia uocabantur solempnia dedicaciofiis templi.
Per estatem scilicet a Deus omnium usque ad aduentum domini cotidie infra octauas dicantur uersiculi et responsoria secundum ordinem noctur- noruni. Una antiphona super laudes.
Hee sequentes antiphone dicantur per octauas de dedicacione super Bencdictus et Magnificat uel ad memoriam de dedicacione cum de aliquo sancto fit seruicium. Ant. Benedic domine (&c.).
Et finiantur cum aUeluya si dedicacio ecclesie in paschali tempore euenerit.
Nulla fiat memoria per totam ebdomadam quia chorus regitur, ubi per estatem, scilicet a Deus 07niiiu7n usque ad aduentum domini, uel in paschali (tempore) uel ab octauis epyphanie usque ad septuagesimam contigerit, nisi aliquod festum sine regimine chori interuenerit. Antiphone capitulum responsorium et uersiculus cum oracione sicud in die.
AD UESPERAS ....
Hie ordo seruetur cotidie infra octauas ad uesperas nisi in dominica scilicet ad primas uesperas tantum.
Si dies dominicus infra octauas contigerit totum fiat seruicium de dedicacione hoc modo. Ad primas uesperas super psalmos Ant. Domum tuam. ps. Credidi p?'opterea, et ceteri psalmi sicud in die. Cap. Uidi ciuitatem. Non dicitur responsorium.
Memoria de dominica et de trinitate, et processio ante crucem siue noua hystoria inchoanda fuerit siue non, nisi aliquam dominicam omnino oportet differri. In introitu chori de sancta maria.
Ad MATUTiNAS tota cantetur historia sicud in prima die. Leccio prima Natale templi. Euangelium secundum lucam, Onuiis qui uenit ad me. Omelia uenerabilis bede presbyteri. Homo hie domum edifica?is.
Ad laudes una sola antiphona dicitur. Ad primam et ad alias moras omnia fiant sicud infra octabas. x\d secundas uesperas omnia fiant sicud in prima die preter responsorium cum oracione Deus qui ecclesiam.
IN OCTAUA DEDICACIONIS.
Ad primas uesperas. Super psalmos antiphona O qua?n 7?ietuendus, psalmi et cetera omnia sicud in prima die ad primas uesperas cum hac oracione Deus qui ecclesiam.
102 ORDINALE SARUM.
Ad matutinas et ad laudes omnia fiant sicud in die prima. Leccio prima Congrumn uidetur fratres \ euangelium secundum lohannem Facta sunt encomia. Onielia bcati gregoriif pape, E?icennia uocabantur solenipnia dedicacionis tcmpli.
Ad PRiMAM et ad alias moras omnia fiant sicud infra octauas.
Ad SECUNDAS UESPERAS Omnia fiant sicud in die preter responsorium quod non dicitur, cum hac oracione Deus qui ecclesiam tuavi sponsam^
IN UIGILIA SANCTI ANDREE APOSTOLI.
AD VESPERAS.
Ant. Unus ex duobus : psalmi feriales.
Et dicantur semper psalmi feriales ad primas uesperas in omnibus festis sanctorum quando una sola antiphona dicitur super psalmos. Hoc eciam in secundis uesperis obseruetur nisi in festis beate marie et in octauis eius et nisi in festis apostolorum [et euangelistarum] et per octauas eorum et nisi in festo omnium sanctorum et in festo reliquiarum et in festo dedicacionis ecclesie.
*Si uero habeatur altare de sancto Andrea, tunc eat processio ad altare eiusdem cantando E7. Vir iste: versus cantetur a rectore chori. y . hi 07nnem terrani. Or. Maiestate/n. In redeundo dicatur aliqua antiphona de sancta maria extra aduentum : si infra tunc de omnibus Sanctis. Ant. Saluator 7nundi. Y- Leta7nini iit domi7io. Or. Infirniitatem.'*^
U Quando festum apostoli differtur a die dominica in secundam feriam tunc ad primas uesperas dicetur hec oracio Maiestatevi tua?n. Memoria de aduentu et de sancta maria.
Non dicantur uespere de sancta maria in conuentu quia festum sancti Andree apostoli duplex est, sed de minoribus, in quibus duo secundarii rectores erunt de secunda forma. Tunc in hoc festo omnia responsoria dicuntur a duobus preter ultimum quod a tribus dicitur.
Cetera omnia fiant secundum ordinem et gestum festorum duplicium minorum.
Ad completorium ymnus Saluator inundi. Cetera omnia sicut ad completorium de aduentu.
AD MATUTINAS
Euangelium [secundum matheum] Avibiclaiis iesus.
[Omelia beati gregorii pape. Non dicitur de cadein lecciofie; quod
' Require banc clausara in papera.
NOVKMHKU. 103
per totum annum obscruetiir sccinuluni usiim saruni. Audistis fratres karissitni. ]
Si infra aduentum hoc festum contigcrit non dicitur Te deum nee pro aliqiio festo sed ultimum responsoriuni repctatur : nee ad niissam Gloria in excels is nee Ite missa est.
IN LAUDIBUS
H Si hoc festum infra aduentum euenerit, memoria fiat de aduentu et de saneta maria ad matutinas et ad uesperas et ad missam. Sin autem nulla fiat memoria.
AD PRIMAM
[Cetera que ad primam pertinent sieud predietum est in dominiea prima aduentus domini expleantur.]
AD TERCIAM ....
Responsoria et uersiculi unius apostoli dicantur ad omnes horas et collecta de die.
AD UESPERAS ....
E/'. Vir perfecte.
In omni festo duplici dieatur ad seeundas uesperas responsorium quod ad matutinas nonum fuerit, nisi aliud euidenter habeatur in ordinali.
Y. Exultet celum. y. Amiunciauerunt.
Ant. Domiiie iesu christe. ps. Magnificat.
Or. Maiestatem tuam.
Memoria de aduentu et de saneta maria.
[Si hoe festum in dominiea contigerit, dififeratur semper in erastinum, et tune erunt in dominiea uespere de saneto et solempnis memoria de die et postea de saneta maria. Si uero in sabato ante aduentum hoe festum contigerit, ibi eelebretur. Vespere tamen de dominiea fiant et solempnis memoria de saneto et de saneta maria.]
U Si festum saneti Andree in quinta feria ante aduentum euenerit tunc Inv. Dilexit andream in sequenti die hoc est in sexta feria et sequentes nouem antiphone scilicet Vidit dominus et cetere antiphone super psalmos ad matutinas cantentur. Ultima uero antiphona scilicet Videns andreas super Benedictus dieetur. Cetera omnia ad horas fiant sieut in die. Ad uesperas autem deinceps infra octauas ad memoriam antiphone dicantur ineipiendo in primo noeturno. In sabbato uero plenum seruicium fiat de saneta maria.
104 ORDINALE SARUM.
In adiientu uero nichil fiat de apostolo nisi memoria tantum, excepto primo die et octauo.
H Quod si festum sancti andree cjuauis alia feria contigerit, [nichil nisi memoria usque ad octauam diem] tunc ad memoriam infra octauas Ant. Vidit dommus et alie antijjhone que sequuntur dicantur [similiter et antiphona Videns andreas, Ant. Unus ex duobus, et semper cum supradicto uersiculo et oracione predicta].
In die uero octaua Inv. Dilexit a?idreaj?i et antiphone super psalmos cum tribus responsoriis scilicet * duo * [tres] primi * et ultimo dicantur*. Una antiphona in laudibus. Cetera sicut in die fiant. Tamen si dies octaua in dominica euenerit uel si festum sancti Nicholai a die dominica reseruatum, hac die octaua celebratur, tunc enim fiet memoria de octaua tam ad uesperas quam ad matutinas : et missa in capitulo dicetur. Quando uero Inv. Dilexit andrea??i feria sexta ante aduentum dicitur tunc Inv. Adoremus cum antiphona de die in die octaua dicetur. Extra aduentum cotidie fiant tres lecciones de apostolo.
Inv. Dilexit andream.
Ant. (6) Ego si pauescei'em f.
IN LAUDIBUS
Or. Protegat nos^ .
IN NATALI SANCTI NICHOLAI.
Ad uesperas super psalmos feriales Ant. lustum deduxit do?ninus.
Istud festum est festiuale cum regimine chori. Et sunt festiualia cum regimine chori festum cuiuslibet apostoli et euangeliste simplex, Dies octaua epiphanie, Dies octaua ascensionis, Dies octaua apostolorum petri et pauli, Dies sancte marie magdalene, Dies sancti laurencii, Dies octaua assumpcionis beate marie, DecoUacio sancti lohannis baptiste, Exaltacio sancte crucis. Dies octaua natiuitatis beate marie ubi festum reliquiarum non celebratur, Dies sancti Eadmundi Confessoris, Dies sancti Michaelis in monte tumba, Dies sancti Martini et dies sancti Nicholai.
In hiis festis inuitatorium dicitur a tribus; tercium sextum et nonum responsorium a duobus et uersiculus ad matutinas et ad utrasque uesperas et primum Beiiedicamus ad matutinas et ad uesperas a duobus.
Cap. Ecce sace?'dos.
E7. Beatus Nicholaus iam. f. Ut apud.
Ymnus. Iste confessor, y. Amauit eum domi?ius.
1 So at the Lesser Hours.
DECEMBER. IO5
Ant. O pastor, ps. Magnificat.
Or. Dens qui beatum Nicholaum.
Memoria de sancto Andrea et dc aducntu ct de sancta maria.
In hoc festo sicut in ceteris huius ordinis duo crunt rectores de superiore gradii : et tunc eat processio ad altare sancti Nicholai cantando \<l. Ex eius tumba. y . Catcniatim. y . Ora pro nobis. Or. Dens Iwnitatis auctor. In redeundo de omnibus Sanctis. [Ant. Saluator viiindi. y. Lctamini. Or. Infirmitatem.\
AD MATUTINAS.
Inv. Adoremus rege?n regimi. ps, Venite.
Et dicitur a tribus uidelicet a duobus rectoribus et uno clerico ad placitum tabulam componentis.
^. (6) Beatus Nicholaus. y. Ut apud chrisiiim. Prosa. Oportet.
Nulla exposicio dicitur sed legatur de uita uel miraculis eius.
U Hec sunt enim festa sanctorum nouem leccionum que exposicionem non habent, scilicet festum sancti Nicholai, sancte Lucie, sancti Thome apostoli, sanctorum Fabiani et sebastiani, sancte Agnetis, sancti Vincencii, sancti Gregorii, sancti Cuthberti, sancti Benedicti, sancti Aldelmi, sancti Barnabe, sancti Albani [lohannis et Pauli licet dominica fuerit], sancte Margarete, Inuencio sancti Stephani, [ypoliti sociorumque eius licet dominica fuerit], sancti Bartholomei, sancti Egidii [abbatis, nisi quando differtur in secunda feria propter inchoacionem historic, tunc enim legatur euangelium Nemo accendit lucernam\ Exaltacio sancte crucis, sancte Edithe, Mauricii, Dionysii, et Dedicacio sancti Michaelis in monte tumba, Martini, Machuti [Translacio sancti Edwardi regis, Edmundi archiepiscopi, Hugonis episcopi, Edmundi regis et martyris], Cecilie et Katerine. In hiis legitur de uita sine exposicione uel de miraculis eorum, et tunc ad sextam lecci- onem dicitur benediccio Creator omtiiiiin rex., ut supra in dominica prima aduentus.
^. Summe dei. y. Qiti tres pueros.
Hoc responsorium Se7'7ins dei dicitur a solo diacono ad gradum chori et y. Afifliiens dicitur a toto choro habitu non mutato. Finito uersu repeticionem responsorii solus diaconus cantet.
B/. Ex eius tumba. y . Cateruatim. Prosa. Sospitati. Glo?'ia. Sospes.
y. Ora pro nobis.
IN LAUDIBUS
Capitula unius confessoris et pontificis dicantur ad omnes horas.
I06 ORDINALE SARUM.
Memoria de sancto andrea. Ant. Ufuts ex duobus, [nisi in sabato hoc festum scilicet sancti Nicholai contigerit, tunc enim dicatur hie ad memoriam de apostolo Ant. Bidiio uiuens.
Cum uero festum sancti Nicholai a dominica reseruatum die lune celebretur, tunc dicatur hie ad memoriam de apostolo Concede ?iobis.
Si uero festum apostoli in quinta feria ante aduentum euenerit, tunc dicitur hie ad memoriam eiusdem Ant. Unus ex duobiis.^ de aduentu et de sancta maria.
AD TERCIAM
Capitula responsoria et uersiculi unius confessoris et pontifieis ad omnes horas dicuntur, et oracio de die.
IN OCTAVA SANCTI ANDREE APOSTOLI....
Ad matutinas Inuitatorium et cetera omnia ut prenotatum est.
Ant. *\^Co?icede nobis* ut in prima die], ps. Benedictus. Or. Protegat nos.
Memoria de sancta maria: et cetera omnia ad primam et ad alias horas sicut in die.
IN NATALI SANCTE LUCIE UIRGINIS ET MARTYRIS.
Ad vesperas super psalmos feriales Ant. Lucia uirgo.
Festum simplex est nouem leccionum in quo inuitatorium dicitur a duobus et omnia responsoria et uersiculi ad uesperas et ad matutinas et Benedica?mis ab uno eodem modo fit in omni die dominica per annum, exceptis dominicis infra Natale, Epiphaniam, assumpcionem et Natiuitatem ; beate marie, et exceptis dominicis a pascha usque ad pentecosten, et
excepta dominica prima aduentus domini in qua primum responsorium canitur prout in ordinali dicitur euidenter. Item idem modus habetur in omni festo simplici nouem leccionum per annum nisi sexta die a natali domini et in diebus sanctorum Ambrosii, Georgii, Dunstani, Aldelmi, et nisi in octaua die epiphanie, ascensionis, assumpcionis et Natiuitatis beate marie, et nisi in festo sancti Siluestri, et si de quo sancto fiat seruicium infra octauas ascensionis. In hiis uero dicitur ultimum responsorium a duobus et cetera ab uno.
Capitulum unius uirginis et martyris.
H Ad matutinas Inv. Agninn sponsuni. ps. Venite ; et cetera omnia de communi unius uirginis et martyris usque ad septimum responsorium : [nouem lecciones fiant. Leccio prima. Ciun per uniuersani siciiiani.^
JANUARIUS. 107
VIGILIA SANCTI i'lIOMK APOSrOLI.
Si in (lominica cuenerit ucl fcria ciuarta ucl scxta fcria iicl sabl)ato quatuor temporum, nichil de uigilia fiat nisi mcmoria ad niissam. Sod quacimque alia feria contigerit fiat niissa de uigilia.
H In die sancti Thome apostoli require omnia in communi aposlolorum preter ymnum et Ant. O Tlioma didime (jue dicitiir ad utrascjuc uespcras et Or. Da nobis qucsiimus.
U Si uero hoc festum in sexta feria uel in sabbato euenerit, nichil ad matutinas de ieiunio nisi tantum memoria, sed post missam de apostolo solempnis missa de ieiunio fiat.
De sancto siluestro et aliis Sanctis usque ad festum sancti Wlstani require in communi sanctorum sicut post natiuitatem domini notatum est.
Si uero festum sancti Wlstani uel sanctorum fabiani et sebastiani uel sancte Agnetis in dominica scptuagesime euenerit, festum differatur usque in crastinum sancti Vincencii. Si uero in die sancti Vincencii aut sancti pauli septuagesima euenerit, festum sancti differatur in crastinum. Si autem aliquod predictorum festorum in sabbato proximo ante septua- gesimam euenerit, uespere in ipso sabbato fiant de septuagesima et [solempnis] memoria de sancto.
Idem ordo seruetur in sexagesima et quinquagesima.
Si uero in secunda feria festum euenerit [uel differatur], tunc in dominica uespere fiant de sancto et memoria de dominica.
Idem ordo seruetur de omnibus festis nouem leccionum usque ad passionem domini. *nisi in purificacione sancte marie.* [Ita tamen quod in omnibus festis duplicibus ipso tempore contingentibus erunt prime et secunde vespere de sancto : preterea festum purificacionis beate Marie non differatur.]
SANCTI WLSTANI Episcopi et Confessoris.
Nouem lecciones : cetera omnia de communi unius confessoris et pontificis. Or. Spirihcm in nobis.
SANCTORUM FABIANI ET SEBASTIANI.
AD UESPERAS
Memoria de sancto Wlstano et de sancta maria.
AD MATUTINAS
Nulla exposicio sed legatur de uita uel miraculis eorum.
I08 ORDINALE SARUM.
IN NATALI SANCTE AGNETIS.... DE SANCTO VINCENCIO.
Ad UESPERAS super psalmos feiiales Ant. Iste sandus [uel Beatiis nir pro disposicione cantoris]. Require in communi unius martyris. Capitulum unius martyris.
IN CONUERSIONE SANCTI PAULI....
Hoc festum est festiuale cum regimine chori.
[Si hoc festum in aliqua dominica ante septuagesimam contigerit, totum fiat seruicium de sancto, et fiat memoria in primis de sancto preiecto, deinde de dominica et postea de sancta maria.]
U AD MATUTINAS
In primo nocturno.
Ant. Saulus. ps. Cell enar rant. f. Paternarum [a cantore, percantetur a coro] et dicetur iste uersus ante antiphonam, quern sine interuallo sequatur antiphona ; et sic in omnibus festis in quibus antiphone uersus habent, scilicet in die conuersionis sancti pauli et in die sancti Laurencii martyris et in die sancte trinitatis.
AD TERCIAM ....
Non dicantur uersus cum antiphonis ad horas.
AD UESPERAS.
Ant. Saulus. Ps. Dixit domitius, et ceteri psalm i de communi apostolorum in secundis uesperis cum una antiphona tantum.
Memoria de sancta maria.
DE SANCTO lULIANO EPISCOPO ET CONFESSORE.
Tres lecciones et Te deum. Or. Deus qui ecclesie tue. Inuitatorium duplex : cetera sicut de communi unius confessoris et pontificis.
Si hoc festum infra septuagesimam euenerit inuitatorium simplex erit et matutine dicentur cum nocturno : et hoc in omnibus festis trium leccionum qui infra septuagesimam euenerint obseruetur.
FERRUARIUS. ICX)
SANCTE AGNETIS SECUNDO.
Ad uespkras antiphona et psalmi tcriales.
Ant. Beata A^^nes. ps. Magnificat. Or. Dcus qui nos.
Cetera sicut in alio eiiis festo.
[Si aiitem hoc festum in sabbato euencrit, nichil fiat de festo nisi memoria : si uero in aliqiia dominira ante sci)tuagesimam euenerit, tunc fiant medie lecciones de uirgine.]
Ad matutinas. Inuilatoriuni ymnus anti})hone psalmi et uersiculi sicut in alio eius festo.
Si hoc festum die dominica ante septuagesimam euenerit, fiat memoria de uirgine ad uesperas et ad matutinas et medie lecciones et sic de ceteris festis trium leccionum fiat. Si uero [dominica tamen] septuagesima uel sexagesima uel quinquagesima hac die contigerit, tunc tantum de uirgine fiat memoria ad uesperas. [Si infra septuagesimam hoc festum contigerit, tunc erit inuitatorium simplex, scilicet Regem uirgimim Venite. Ymnus Virginis proles. Antiphone et psalmi de nocturno illius ferie. y. Diffusa. Lee . Christi uirgines. ]
SANCTE BATILDIS REGINE.
Tres lecciones et Tc deum. Tercium responsorium Regnum mundi. Or. Beate Batildis : et cetera sicut unius virginis non martyris.
SANCTE BRIGIDE VIRGINIS.
Or. Sancte Brigide. Cetera unius uirginis non martyris. [Lee. i. Sancta itaque Brigida &c.]
IN PURIFICACIONE BEATE MARIE.... Hoc festum duplex est sed de minoribus.
U AD COMPLETORIUM ....
Ant. Glorificajnus te. ps. Nunc diniittis.
U Sciendum est autem quod in omnibus festis beate marie et per octauas et in commemoracione eiusdem dicetur hec antiphona super Nunc diffiittis nisi in [aduentu et in] annunciacione et in paschali tempore.
AD MATUTINAS ....
E/'. (9) Gaude maria. Gabrielem. Duni uirgo. Prosa Biuiolata. Gloria. Et post partu7n. [Non dicitur prosa.]
no ORDINALE SARUM.
U Si hoc festum in septuagesima contigerit uel sexagesima nel quin- ciuagesima, nichilominus festum fiat, sed sine Te deum et Alleluya et Gloria in excelsis : et ad utrasque uesperas et ad matutinas et ad missam fiat niemoria de septuagesima uel sexagesima uel quinquagesima et historia (le septuagesima per ebdomadam cantetur [scilicet in tercia feria quinta feria et sexta feria : tunc nichil dicitur de sancto Vedasto et Amando preter memoriam ad uesperas de sancta maria que precedet memoriam de sancto si)iritu. Similiter si in dominica sexagesima contigerit. Si uero in dominica quinquagesima contigerit, historia dominicalis similiter per ebdomadam dicetur uidelicet in secunda feria, sexta feria et sabato. Et tunc nichil fiat de sancto blasio nisi tantum memoria ad uesperas de sancta maria supradicto modo]. Hoc idem in sexagesima seruetur.
Si uero hoc festum in proximo sabbato ante septuagesimam euenerit, secunde uespere erunt de festo et memoria [solempnis] de dominica, quia festum purificacionis non mutatur propter sacramentum scilicet ut numerus dierum purificacionis conseruetur.
y . Respo7isu7n accepit.
IN LAUDIBUS
Ymnus. O gloriosa dornina^.
U AD UESPERAS.
Ant. Symcon. ps. Dixit dominus et ceteri psalmi sicut ad primas uesperas sub una antiphona tantum.
Cap. Ecce ego.
E7. Gaiide maria. Prosa hmiolata.
Ymn. Quod chorus uel Letabiuidus pro disposicione cantoris, y. Stis- cepimus.
Ant. Cum inducerent. ps. Magnificat.
Or. Omfiipotens sempiterne deus.
In quacunque feria ebdomade purificacio beate marie contingat et sabbatum sequens uacauerit, solet ibi fieri commemoracio beate marie. Simili modo fiat post octauas assumpcionis et natiuitatis beate marie nisi in uigilia et quatuor temporihus et in festo nouem leccionum. Si uero in illo sabbato festum trium leccionum euenerit uoluntati et disposicioni cantoris relinquitur utrum de festo uel de commemoracione fieri debeat seruicium, habendo tamen respectum ad festum.
[Nulla fiat memoria de sancto Blasio episcopo in audiencia nee sub silencio, licet ad has uesperas facienda fuerit solempnis memoria de dominica septuagesime uel sexagesime uel quinquagesime.]
^ And so at Lady Day.
MARTIUS. Ill
SANCTI BT.ASII MARTYRIS ET PONTIFICIS.
Or. Beafi/s B/asii(s. Trcs lecciones et 7\' deum si ante scptuagcsimam eiienerit. Cetera iinius niartyris ct poiitificis.
SANCTE AGATHE VIRGINIS ET MARTYRIS.... SANCTORUM VEDASTI ET AMANDI EPISCOPORUM.
Or. Adcsto Domifie. tres lecciones et Te deum. [Lee. Ama7idus i}^itur.'\ Cetera de communi plurimorum confessorum.
SANCTE SCHOLASTICE VIRGINIS....
SANCTI VALENTINI MARTYRIS....
SANCTE lULIANE VIRGINIS....
IN CATHEDRA SANCTI PETRI APOSTOLI....
Responsoria unius confessoris et pontificis excepto nono responsorio quod erit Qtiodcimque.
SANCTI MATHIE APOSTOLI....
Ad uesperas super psalmos feriales Ant. Estote fo7'tes, [et finiatur in hoc festo tantum sic : regniim etertmm dicii do7Jwius.
Si hoc festum ante quadragesimam (euenerit) dicitur completorium sicud in festo sancte trinitatis : si infra completorium non mutatur.]
Quando bissextus fuerit festum beati mathie apostoli fiat quarta die a cathedra sancti petri.
[Si hoc festum in quarta feria in capite ieiunii contigerit festum differatur in crastinum licet duplex festum sit. Si hoc festum in sabbato proximo post diem cinerum contigerit ibi celebretur: secunde uespere de ipso festo erunt et solempnis memoria de dominica.]
SANCTARUM PERPETUE ET FELICITATIS.
Or. Da nobis quesiimus deiis\ noster.
Si extra quadragesimam euenerit tres lecciones fiant. Cetera de communi plurimarum uirginum.
IN NATALI SANCTI GREGORII RAPE [ET DOCTORIS].
Or. Deus qui anime famuli tui.
Nouem lecciones fiant [sine exposicione] : cetera de communi unius confessoris et pontificis.
Si hoc festum infra passionem euenerit, nichil fiat de festo.
112 ORDINALE SARUM.
SANCri EDWARDI REGIS ET MARTYRIS.
Or. Dcus etcrni t7'{iiniphator.
Nouem lecciones fiant et cetera omnia unius martyris de communi.
Si hoc festum uel sancti cuthberti uel sancti benedicti infra passionem euenerit reseruetur usque ad translacionem eorum et ibi fiant nouem lecciones.
SANCTI BENEDICTI....
SANCTI CUTHBERTI EPISCOPI . . . .
IN ANNUNCIACIONE BEATE MARIE.
AD UESPERAS.
Memoria fiat de jeitmio ad uesperas et ad matutinas si infra quadra- gesimam euenerit. Conipletorium quadragesime non mutatur.
U AD MATUTINAS.
Inv. Aiie viaria. ps. Venite.
[In paschali tempore finiatur sic : /;/ mulieribiis allehiya?^
[Et terminetur E/'. CJwisti uirgo in paschali tempore cum aUeluya.'\
Quando uero hoc festum aliqua die dominica contigerit quadragesime semper differatur in crastinum. Si uero die sabbati contigerit semper ultime uespere de sancta maria fiant et dicatur memoria de sequente dominica nisi in sabbato ante passionem domini : tunc dicuntur uespere de passione et solempnis memoria fiat de sancta maria. Similiter fiat si festum euenerit in sequenti sabbato.
Si autem in secunda feria sequenti hoc festum celebratur semper in dominica erunt uespere de sancta maria et memoria de dominica.
Cum autem infra passionem euenerit, semper fiat festum cum Gloria patri et neupma et R/. lesii christe. y. Qiii de iih'gitie. Tamen infra quadragesimam completorium non mutatur.
Si uero in quinta feria in cena domini aut in die parasceue aut in sabbato sancto pasche aut in ebdomada pasche contigerit, differatur usque in proximam feriam uacantem post octauas pasche. [Similiter fiat de ceteris festis dupplicibus supradictis temporibus contingentibus.]
H In paschali tempore fiat seruicium hoc modo. Ad utrasque uespe- ras et ad horas diei omnia fiant sicut prenotatum est, ita quod in fine ymnorum dicatur Qiiesiivius aucto?- omriiinn et Gloria tibi doffiine Qui natus es. Responsoria ad omnes horas dicantur cum allduya. Ad matutinas uero inuitatorium ymnus et laudes et cetera omnia fiant sicut
ATKILIS. 113
prenotatum est. Ties antiphonc prime cum suis psalmis, ct dicanlur antiphone et responsoria cum a/lcluya. y. Ex syon species decoris. Eiiang. A/issus es/ r/z/t^r ///>'. \^'. ///^ressus anxe/us. !</'. Dixil autem maria. 1^. Chrisii uir^o. y. Kmitte a^^nmn. Cetera omnia ut supra [cum memoria de resurreccione].
Comi)letorium uero paschalis temporis non mutatur.
SANXTI RICHARDI EPISCOPI ET CONFESSORIS.
Or. Dens qui ecclesiam^. Nouem lecciones fiant. Cetera de communi unius confessoris et pontificis.
[Si uero infra passionem contigerit nichil fiat de festo. Cum autem in octabast pasche forte contigerit differatur usque ad terciam feriam sequentem et fiant ibi tres lecciones cum regimine cbori. Et ad secundas uesperas tunc de sancto ambrosio fiat solempnis memoria de sancto Ricardo.l
IN NATALI SANCTI AMBROSII EPISCOPI ET CONF.
Or. Deus qui popido.
Si ante passionem hoc festum contigerit, nouem lecciones fiant et cetera omnia de communi unius confessoris et pontificis. Si uero infra passionem aut in ebdomada pasche euenerit nichil fiat de festo. Si uero in octaua pasche contigerit differatur usque in crastinum et fiant tres lecciones cum regimine chori : et cetera de communi unius confessoris et pontificis illius temporis.
IN NATALI SANCTORUM TIBURCII ET VALERIANI ET MAXIMIANI.
Antiplione et psalmi feriales : capitula ymni plurimorum martyrum. [Lee. i. Valerius atque Tibiuxius. Inuitatorium duplex.]
Or; Presta qiiesumiis omnipote?is deus ut qui.
Tres lecciones fiant sine regimine chori : cetera de communi paschalis temporis.
[Et sciendum est quod omnia festa trium leccionum sine regimine chori ab octauis pasche usque ad pentecosten habent inuitatorium duplex. Similiter omnia talia festa que contingunt infra ebdomadam trinitatis et corporis christi.]
1 Collect in full, F. II. 8
114 ORDINALE SARUM.
SANCTI ^.LPHEGI EPISCOPI ET MARTYRIS....
SANCTI GEORGII MARTYRIS.... IN NATALI SANCTI MARCI EVANGELISTE. . . .
Tres lecciones fiant cum regimine chori : cetera de communi unius apostoli paschalis temporis.
SANCTI VITALIS MARTYRIS.... IN NATALI APOSTOLORUM PHILIPPI ET lACOBI....
H AD MATUTINAS.
Inuitatorium ymnus antiphone psalmi et uersiculi de communi [apostoli] paschalis temporis. [Tres psalmi dicuntur de communi apostolorum reliqui temporis secundum ordinem nocturnorum.]
Si hoc festum uel sancti lohannis ante portam latinam uel sancti Dunstani uel sancti Aldelmi uel sancti Augustini in uigilia ascensionis euenerit ibi celebretur et ad *[primas uesperas de ascensione fiat memoria de apostolis]."*^ Si in die ascensionis euenerit differatur in crastinum *et nee tunc ad uesperas in die ascensionis fiet de eis memoria*. [et eciam tunc fiet de eis solempnis memoria ad secundas uesperas in die ascencionis et in crastino erunt uespere de apostolis et solempnis memoria de Inuencione sancte crucis et de martyribus et processio ante crucem. In introitu chori de sancta maria.]
[Si festum apostolorum philippi et iacobi in sabbato contigerit ibi solempniter celebratur. Secunde tamen uespere erunt de festo et memoria de dominica et processio ad crucem. In ipsa uero dominica erunt uespere de Inuencione sancte crucis et memoria de dominica post memoriam de martyribus.]
[Quando hoc festum in octaua pasche forte contigerit, differatur in crastinum : et in dominica erunt uespere de festo et solempnis memoria de dominica et de resurreccione. In crastino uero tunc fiant uespere de cruce et solemnis memoria de apostolis et postea de martyribus.]
IN INVENCIONE SANCTE CRUCIS.
AD UESPERAS
Prosa Crtix fidelis, et dicatur ad has uesperas a toto choro in medio chori in superpelliceis cum Gloria patri. [Omnes clerici conuersi ad altare dicant Gloria patri.']
MAT us. 115
Or. Deus qui in prcchira. Qui uiuis ef regnas cum deo patre in unitate.
Nulla mcnioria de resurrcccione fiat.
Memoria de sancto Alexandre sociorumquet eius martyribus.
Ant. Filie hieriisa/em. y. Tristicia uestra.
Or. Presta quesufuus omnipotens deus.
[Si dominica fuerit tunc fiat memoria de dominica'.]
Tunc eat processio ordinate cum ceroferariis et thuribulario [sine cruce] ante crucem cantando banc Ant. O crux gloriosa [cum alieluyd]. y. Dicite in nacionibus. Or. Deus qui pro ?iobis.
In redeundo de sancta maria [Sancta dei genitrix. Or. Graciam tuam. Si boc festum post diem ascensionis celebretur tunc Or. Concede quesumus viisericors deus loco Graciam tuam dicetur.]
Si boc festum in uigilia ascensionis euenerit ibi celebretur : uespere uero fiant de ascensione et solempnis memoria de cruce procedendo ad crucem.
[Si boc festum in sabbato contigerit nulla tunc fiat processio ad secundas uesperas nee uUa memoria^ de ascensione^ nisi de dominica tantum. Tamen si infra octauas ascensionis euenerit fiat tunc memoria de ascensione. Si autem in die ascensionis euenerit differatur in crastinum et ad secundas uesperas de ascensione fiat solempnis memoria de cruce procedendo ante crucem cum hac Ant. O crux gloriosa : et non dicatur Ant. O crux benedicta propter suam nimiam breuitatem. y. Hoc signum crucis. Or. Deus qui in preclara. In introitu de sancta maria dicatur antipbona.]
SANCTI lOHANNIS ANTE PORTAM LATINAM APOSTOLI ET EUANGELISTE. Ad uesperas super psalmos feriales Ant. Lux perpetua minor. Cap. Qui timet dominum.
Cetera capitula super boras dicantur que in alio festo eiusdem apostoli. Responsoria ymni et uersiculi de communi pascbalis temporis.
U AD MATUTINAS.
Inuitatorium ymni antipbone psalmi uersiculi et responsoria et anti- pbone super laudes de communi apostolorum pascbalis temporis. Tres lecciones fiant cum regimine cbori.
AD UESPERAS.
Ant. Sancti tui. Psalmi de apostolis.
1 Also added at Lauds. 2 Underdotted.
Il6 ORDINALE SARUM.
Ant. Occurrit heato. ps. Magnificat. Oracio ut supra.
[Si hoc festum uel sancti Dunstani uel sancti Aldelmi uel sancti Augustini in uigilia ascensionis euenerit ibi celebretur : et ad primas uesperas de ascensione non fiat de eis memoria in audiencia. Si uero in die ascensionis hoc festum euenerit differatur in crastinum et nee tunc ad secundas uesperas de ascensione fiet de eis memoria nisi priuatim.]
SANCTORUM GORDIANI ET EPIMACHI SOCIORUMQUE
ElUSt....
SANCTORUM NEREI ET ACHILLEI ET PANCRACII
MARTYRUM....
DE SANCTO DUNSTANO EPISCOPO ET CONFESSORE.
Or. Dciis qui heatiu7i Dunstanmji.
Si festum sancti Dunstani aut sancti Augustini aut sancti Aldelmi aut sancti Barnabe apostoli [aut sancti Edmundi] ante pentecosten euenerit, tres lecciones fiant cum regimine chori [et omnia fiant de communi paschalis temporis]. Si uero post, nouem lecciones fiant. De sancto Dunstano fiat seruicium unius confessoris et pontificis, et si post pentecosten euenerit, legatur hoc euangelium Homo quidam peregre. Memoria fiat de sancta Potenciana uirgine. Or. Concede nobis. [Si post pentecosten euenerit et medie lecciones de sancta potentiana.] De sancto Dunstano lee. i. Beatus Dunstaniis.
DE SANCTO ALDELMO.
Fiat seruicium unius confessoris et pontificis. Or. Deus qui hodierna.
Eodem die memoria de sancto Urbano martyre et medie lecciones fiant de eo'.
DE SANCTO AUGUSTINO....
SANCTI GERMANI EPISCOPI ET CONFESSORIS....
SANCTE PETRONILLE VIRGINIS.
Or. Deus qui beate petronille.
Tres lecciones fiant cum nocturno si extra octauas trinitatis euenerit [et corporis Christi. Si autem infra octauas predictas euenerit, fiant tres lecciones cum inuitatorio duplici et Te Deum sine nocturno].
Cetera omnia de communi unius uirginis non manyris. Lee. i. Mafcel/us.
^ Margin has fuller directions, as Breviary.
JUNIUS. 117
SANCTl NICIIOMEDIS MAR'rVRIS.
Or, Deus (jui uos bead.
Tres lecciones ct Tc (h'inn\ Cetera omnia de coiiniiiini iinius niartyris.
SANCTORUM MARCRLLINI ET PETRI....
SANCTl BONEFACII EPISCOPI SOCIORUMQUE
EIUS MARTYRUM....
SANCTORUM MEDARDI ET GILDARDI EPP. & CONFP^
IN TRANSLACIONE SANCTl EDMUNDI ARCHIEP. & CONFESSORIS.
Omnia fiant sicut in alio festo.
Or. Deus qui ?ios beati Edmu7idi.
[Ad memoriam de martyribus ad primas uesperas Ant. Lux pa-petua minor, y. Preciosa est?^
Nouem lecciones fiant : tres de communi fiant unius confessoris et pontificis.
Lee. i. Ad sancti ac beatissimi patris 7iostri Edmundi cuius translacionem celebramus et cetera.
Memoria de Martyribus primo et feliciano.
[Ad matutinas eo tempore ad memoriam Luxperpetua minor, y . Preciosa est: si in alio tempore hoc festum contigerit, omnia de communi plurimorum martyrum.]
Or. Fac nos quesiDnus domijie.
Medie lecciones de martyribus. Lee. iv. Gloriosissimi martyi'is\. Euangelium Homo quidatn peregre.
SANCTl BARNABE APOSTOLI . . . .
SANCTORUM BASILIDIS CIRINI NABORIS ET NAZARII....
SANCri BASILII EPISCOPI ET CONFESSORIS....
SANCTORUM VITI ET MODESTI MARTYRUM....
TRANSLACIO SANCTl RICARDI EP. & CONF
SANCTORUM MARCI ET MARCELLIANI MARTYRUM.... SANCTORUM GERUASII ET PROTHASII MARTYRUM.... TRANSLACIO SANCTl EDWARDI REGIS ET MARTYRIS.
Or. Deus ete7'7ii triumphator.
Nouem lecciones fiant si non fuerit celebratum in quadragesima. Si autem fuerit factum &c. tunc hie tres lecciones fiant et Te deian : cetera omnia de communi unius martyris.
1 This is also prescribed at the following festivals.
Il8 ORDINALE SARUM.
IN NATALI SANCTI ALBANI MARTYRIS.
[Si festum sancti Albani in dominica in qua inchoanda est istoria Deus onuiium forte contigerit, festum differatur in crastinum : tunc fiant medie lecciones de sancta Etlieldreda. Missa de festo dicitur post terciam. missa de ieiunio post sextam utrac^ue ad principale altare.]
IN VIGILIA SANCTI lOHANNIS BAPTISTE.
Totum seruicium fiat de sancta Etheldreda cum nocturno propter uigiliam Or. Deus qui nos. Tres lecciones fiant. [Tercium responsoiium Reg7uun mundi^ Cetera omnia de communi unius uirginis non martyris. Hore dicantur de uirgine.
Lee. i. In illo tempore accepit rex.
IN NATIVITATE SANCTI lOHANNIS BAPTISTE.
AD UESPERAS
Tunc precedant ad altare sancti lohannis cantando E7. Tu puer [cum uersu suo]. y. *\_Gioria et ho7iore\* Or. Sancti Ioha?tnis baptiste.
[Quere oracionem in decollacione : in redeundo de sancta maria antiphona. Completorium ut in die Trinitatis.]
AD MATUTINAS.
^. 9. Jftter natos. y. Fuit homo. Qui. Gloria patri. In heremo. 15. per octauas Prius quam te. y. Ad o?nnia. f- ^^^^^ homo.
IN LAUDIBUS
[Deinde incipiatur antiphona super Benedidus ab aliquo de superiore gradu et percantetur a choro usque ad hoc uerbum Benedidus antequam intonetur psalmus.]
AD PRIMAM.
Ant. Elyzabeth. ps. Deus in nomi?ie.
[Antiphona super ps. Quiamque, Gracias. Si hoc festum infra octauas sancte Trinitatis euenerit tunc dicitur super ps. Quicunque uult Ant. O beata et benedicta.']
U Infra octauas omni die quando seruicium fit de sancto lohanne, inuitatorium ymni antiphone psalmi et uersiculi sicut in prima die dicantur : [et secundum ordinem nocturnorum dicuntur ita tamen quod E7. Priusquam erit tercium eciam in dominica infra octauas quando medie lecciones fiunt de sancto lohanne].
JUNIUS. 119
SECUNDA DIE....
Hee sequentes nntiphone dicantur infra octauas ad uesperas et ad matutinas de sancto lohanne super ps. Magnificat et Befiedidus uel ad memoriam cum de ali(iuo alio sancto fit seruicium, Inter natos (&c.).
[Tunc semper dicatur ad memoriam hie y. Fuit /lo/no tarn ad uesperas quam ad matutinas cum hac oracione Dei/s qui presentnn. Deinde dicetur memoria consueta scilicet de cruce &:c. quia octaue sunt sine regimine chori.]
U Dominica que infra octauas uarie contigerit, si a festo uacauerit fiant medic lecciones de sancto lohanne. Sin autem fiat de eo memoria nisi in die apostolorum petri et pauli.
^Si uero in festo sanctorum lohannis et pauli dominica euenerit, tunc medie lecciones fient de sancto Johanne. Lee. i. Beatus Johannes baptista.
SANCTORUM lOHANNIS ET PAULI MARTYRUM . . . .
[ad completorium omnia fiant sicud in dominicis simplicisf per estatem.]
Si uero hoc festum in die dominica contigerit.
AD UESPERAS
Memoria de dominica et cetera omnia ut supra.
AD MATUTINAS tres prime lecciones cum tribus responsoriis de communi plurimorum martyrum et medie lecciones de sancto lohanne baptista cum uersiculo et responsoriis de secundo nocturno. Ultime uero lecciones de proprietate sanctorumque habentur cum responsoriis et laudibus supradictis. Cetera omnia fiant de communi ut supra dictum est.
SANCTI LEONIS TAPE ET CONFESSORIS. . . .
[Et si hec uigilia infra octauas corporis Christi forte contigerit nichilo- minus fiant de sancto tres lecciones cum nocturno sine Te deion propter uigiliam.]
IN UIGILIA APOSTOLORUM PETRI ET PAULI....
AD (SECUNDAS) UESPERAS.
Ant. lurauit. ps. Dixit douiinus et cetere antiphone de communi apostolorum cum suis psalmis. Et dicantur per totas octauas quando fit seruicium de apostolis.
120 ORDINAI.E SARUM.
Y. Ajirea hue. ct dicatur [tarn ad uesperas quam ad matutinas] per tolas octauas nisi in octaiia die ad secundas uesperas: tunc enim dicetur Y. Exultet eel urn.
[Et sic fiant uespere de utristjue apostolis uidelicet loco secundet uesperet de sancto petro et loco prime t uespere f de sancto paulo de quo fit plenum seruicium in crastino.
Completorium sicut ad primas uesperas.]
IN COMMEMORACIONE SANCTI PAULI.... IN OCI'AUA SANCTI lOHANNIS....
Hee sequentes antiphone dicuntur infra octauas ad memoriam de apostolis ad uesperas et ad matutinas, Ant. Petrus apostolus (^c).
H Dominica que infra octauas uarie contigerit si a festo sanctorum uacauerit fiant medie lecciones de aposrolis : sin autem fiat de eis memoria.
Lee. i. Beatissiinoru?n apostolorwn.
Infra octauas apostolorum communiter dicatur de utrisque.
SANCTORUM PROCESSI ET MARTINIANI . . . .
Memoria de sancto Swithuno. Or. Deus qui hodiernai7i diem. Memoria de apostolis. Lee. i. Eodem quogue tempore.
[Uespere erunt de apostolis cum psalmis antiphonis capitulis et ymnis sicud infra octauas.]
IN TRANSLACIONE ET ORDINACIONE SANCTI
MARTINI EPISCOPP....
IN OCTAUA APOSTOLORUM PETRI ET PAULI....
IN TRANSLACIONE SANCTI THOME MARTYRIS'. . . .
[Notandum est quod semper proxima dominica post festum translacionis sancti Thome martyris celebrabitur festum reliquiarum Sarum ecclesie quod nuper celebratum fuerat in octaua natiuitatis beate marie.]
SANCTORUM SEPTEM FRATRUM.... TRANSLACIO SANCTI BENEDICTI ABBATIS.
Nouem lecciones fiant nisi facte fuerint in quadragesima : tunc fiant hie tres lecciones et Te deum.
Or. Inte?'eessio fios. Lee. i. Cu?n diu gens.
1 Three erasures.
2 All erased except the end. Some corrections in the margin and in the text also.
JULIUS. 121
Cetera unius confessoris et abbatis.
[Cum uero nouem lecciones fiant tunc legantur trcs uhinic Icccioncs de exposicione euangclii Nemo acccndit luccrnani.\
TRANSLACIO SANCTl SWITHUNI CONFESSORIS
SOCIORUMQUE EI US....
SANCTl KENELMI [REGIS ET] MARTYRIS....
SANCTl ARNULEl REGISt ET MARTYRIS....
SANCTE MARGARETE UIRGINIS ET MARTYRIS.
Or. Deus qui bcatam uirginem margaretajii.
Tunc procedant ad altare sancte Margarete cantando R/. Audi filia. [quere in communi uirginis et martyris. In redeundo aliciuam anti- phonam de sancta maria.] y . Ora pro nobis. Or. Exaudi iios deus.
Nouem lecciones fiant. Lee. i. Adest nobis dilectissimi.
Cetera de communi unius uirginis et martyris.
SANCTE PRAXEDIS UIRGINIS.... IN NATALI SANCTE MARIE MAGDALENE
AD UESPERAS. . . .
Y. "^ [ Collaudeni us madale7ie . . . ] *
Memoria de sancto Wandragesilo
Alia Or. Deus cuius hodier?iam diem.
Tunc eat piocessio ad altare beate marie magdalene cantando E^. Regnu7n mundi. y. Diniissa sunt ei. Or. Sacraiissimam... In redeundo de sancta maria.
^ AD MATUTINAS.
Inv. Eternum trinu77ique. ps. Ve/iite.
Y. "^ \Esti77iauit ortolanum ']*.
* y. Huius opte7itu. f. Gloria pairi'^.
AD NONAM Cap. Multe filie.
DE SANCTO APOLLINARE EPISCOPO ET MARTYRE SANCTE CHRISTINE UIRGINIS ET MARTYRIS... IN UIGILIA SANCTl lACOBI APOSTOLI.
AD UESPERAS.
Y. Bi7ia celestis. y. A7inue christe.
[Et dicatur hie in hoc ymno/^r horiwi tibi cara 77ierita &c.]
1 The hymns at Lauds and second Evensong are similarly corrected.
122 ORDINALE SARUM.
SANCTORUM SEPTEM DORMIENCIUM . . . . SANCTI SAMPSONIS EPISCOPI ET CONFESSORIS.
Or. Quesu/niis omnipotois deus.
SANCTORUxM FELICIS SIMPLICII FAUSTINI ET BEATRICIS xMARTYRUM ....
Lee. i. Tyburcio urbis rojue.
Cetera omnia plurimorum martyrum.
SANCTORUM ABDON ET SENNES....
SANCTI GERMANI EPISCOPI ET CONFESSORIS....
AD UINCULA SANCTI PETRI.
AD UESPERAS ....
y. Tu es petrus,
AD MATUTINAS
In secundo nocturno.
Ant. (2) Et exiens petrus. ps. Exaudi deus oracio?ie77i.
Ad terciam Ant. Dixit angelus.
Hac die dicantur eadem capitula et responsoria et uersiculi ad omnes horas que in alio festo.
(S. STEPHANI MARTYRIS)....
IN INUENCIONE SANCTI STEPHANI PROTHOMARTYRIS
SOCIORUMQUE EIUS....
SANCTI OSWALDI REGIS ET MARTYRIS....
SANCTI SIXTI SOCIORUMQUE EIUS MARTYRUM.
Or. Deus qui nos. Tres lecciones et Te deum.
Lee. i. Decius Cesar. Cetera plurimorum martyrum.
SANCTI DONATI EPISCOPI ET MARTYRIS.
Or. Deus qui es sa?ictorum. Tres leeciones et Te deu??i.
Lee. i. Beatus Do?iatus.
Cetera de eommuni unius martyris et pontificis.
SANCTI CYRIACI SOCIORUMQUE EIUS MARTYRUM.
Tres leeciones et Te deu?n. Or. Deus qui ?ios.
Lee. i. Dioclicianus.
Cetera de eommuni plurimorum martyrum.
AUGUSTUS. 123
SANCTI ROMANI MARTYRIS.
AD UESPERAS. Ant. Dixit Romanus. i)s. Magnificat. Quere banc antiphonam in historia sancti Liiurcncii in sccundo nocturno.
Or. Fresta quesurnus omnipotens. Tres lecciones cum nocturno. Lee. i. Cum beatus Laurencius. Cetera unius martyris.
IN VIGILIA SANCTI LAURENCII.
AD UESPERAS
Tunc eat processio ad altare sancti Laurencii cantando ^, Meruit. y. Gloria t't honore. Or. Da quesuffiuSj uel Or. Letetur ecdesia, uel Beati Laurencii.
AD MATUTINAS
E7. (10) O y polite. J. Si diet is.
Hoc R^. O ypolite non dicitur nisi quando festum sancti ypoliti die dominica euenerit : tunc fiat sextum responsorium.
(DE SANCTO TYBURCIO.)
AD MATUTINAS Omnia fiant de communi unius martyris. Tres lecciones. Lee. i. Beatus tyburcius. Memoria de sancto Laurencio. Ant. Lau- rencius ingress us. Y. Dispersit. Or. Da ?iobis quesurnus. Hac die uespere "^ "^
*AD UESPERAS supcr psalmos Ant. Laurcficiics ingressus.
Cap. Qui par ce seminal, y. Dispersit.
Ant. Fuer meus. ps. Magnificat. Oracio ut supra.
AD MATUTINAS Inuitatorium ymnus antiphone de historia absque uersibus sicut in die dicantur.
^. Ltuita Laurencius. y. Dispersit.
R7. Quo progrederis. 1^. Noli me.
IN LAUDiBUS hec sola antiphona Laurencius ingressus.
Ant. Ln craticula. ps. Benedictus.
Oracio ut supra : et ad omnes horas omnia fiant sicut in die'*
[Hac die erunt uespere de sancta Maria cum pleno seruicio in crastino, nisi dominica fuerit, scilicet die terciaf, ad quas uesperas fiat memoria de sancto laurencio. Ant, Fuer meus : uersiculus et oracio ut supra. In secunda die fiat memoria de sancto laurencio cum hac Ant. Fuer meus. y . Dispersit^ dedit. Oracio ut supra. Tercia die ad matutinas fiat
1 This section is marked vacat' and the marginal section inserted to take its place.
124 ORDINALE SARUM.
memoria de sancto laurcncio cum hac Ant. /// craticula. Y- Dispersii^ dedit. Oracio ut supra.]
Si in tercia die a festo ucl in die sancti ypoliti dies dominicus euenerit, medic lecciones fiant de sancto laurcncio : ceteris autem diebus tantum memoria [nisi in die Assumpcionis beate marie tunc enim nulla fiat memoria. Leccio quarta Eo te)npore accepit\.
SANCTI YPOLITI SOCIORUMQUE EIUS MARTYRUM....
AD Ut:SPERAS AD MATL'TINAS IN LAUDIBUS'
H Si festum sancti ypoliti die dominica contigerit totum seruicium fiat de festo et nichil de dominica preter memoriam ad utrasque uesperas et ad matutinas [tunc ad primas uesperas memoria de trinitate et processio ad crucem]. ad primas uesperas super psalmos feriales Ant. Sancti per fideni. Cap. Justorum ant??ie. I^. Expoliauit ueste. ad matutinas inui- tatorium antiphone et psalmi in nocturno et tres prime lecciones et responsoria de communi plurimorum martyrum fiant. Medie autem lecciones de sancto Laurcncio fiant cum hiis R7. Beatus /aurencius. K/. Strijixerwit. R/. O ypolite. Ultime uero lecciones de proprietate sanctorum qui habentur cum responsoriis et laudibus supradictis : et uespere fiant in ipsa dominica de Sanctis et memoria de sancto Eusebio : [similiter de sancto ypolito sociorumque eius et de sancto laurcncio et de dominica].
USi uero dominica non fuerit, uespere tunc fient de sancto Eusebio. Or. Dens qui nos. [hoc modo : antiphone et psalmi feriales : Cap. lustum deduxit dominus. Y. Iste confessor, y. Afnauit. Ant. Coifessor domini. ps. Magnificat. Oracio ut supra].
Memoria de sancto laurcncio. Ant. Adhesit anima.
Had matutinas et ad alias horas omnia fiant de sancto Eusebio. [Memoria de sancto laurencio. Ant. Misit dominus. Require in laudibus in prima die : deinde memorie consuete].
U Ad uesperas et ad terciam Cap. lustum deduxit. Ad matutinas Cap. Justus cor suum. Ad sextam Cap. Custodiuit eum. Ad nonam Cap. Sapientia vendituni. Cetera omnia tam ad uesperas quam ad ceteras horas fiant sicut de uno confessore et abbate : et nocturnus propter uigi- liam dicatur.
Lee. i. Tempore quo liberius. [1^. Euge seme. Justus gernii?iabit. Justus dominus. In laudibus hec sola Ant. Justum deduxit?^ Memoria de sancto laurencio. Ant. Misit dominus : oracio et uersiculus ut supra.
1 Add in margin memorie feriales.
AUGUSTUS. 125
IN VIGILIA ASSUMPCIONTS SANCTK MARIE. (IN DIK)....
H Per ebdoniadnm infra octauas sancte niaric ct in commcmoracione eiiisdem per totum annum nisi in adiientu dicantur hec responsoria ad horas. I^. Saficfa dei gt'?iifrix. 1^. Postpartum. I^. Speciosa. In pas- chali uero tempore dicantur cum allcluya.
AD SKCUNDAS UESPERAS
lidem psalmi cum predicta antiphona dicantur per totas octauas.
Y. O qiiavi glorifica uel Letabundus. [Ymnus modernus Letalmndus?[
COMPLETORIUM hac die et per octauas sicut in primis uesperis notatum est dicatur.
INFRA OCTAUAS.
[Cotidie dicatur seruicium hoc modo.]
IN LAUDIBUS ....
[Quando dies dominicus in secunda die contigerit tunc Ant. Virgo prudentissima in tercia die dicatur super ps. Benedictus?[
AD PRIMAM \Te iure laudant super ps. Quiciinque^ et ad alias horas omnia fiant sicut in die.
[Nulla die per octauas fiat memoria de cruce nee de omnibus Sanctis quia sunt octaue cum regimine chori. Eodem modo dicuntur uespere cotidie infra octauas cum aliis antiphonis super Magnificat que mutantur. Memoria de sancto Agapito martyre. Or. Letetur eccksia.^
TERCIA DIE.... QUARTO DIE.
Inuitatorium antiphone et psalmi ut in precedentibus diebus. f- ^P^' ciosa. R/'. Qiiani pulchra. R7. Bcata es. R/'. Beatam me. Hac die et reliquis diebus dicantur antiphone de historia scilicet Emissiofies tue et alie que sequuntur ad matutinas et ad uesperas super Benedictus et Magnificat [nisi in dominica : quibus dictis dicitur Ant. A?iima viea si necesse fuerit. Memoria de sancto Agapito ut supra.
Hac die ad uesperas fiat memoria de sancto magno martyre : Or. Adesto\
126 ORDINALE SARUM.
Sequentibus uero diebus omnia fiant sicut in precedentibus diebus absque antiphonis ad Benedictus et ad Magnificat.
H Si uero dies dominicus infra octauas contigerit totum seruicium fiat de sancta niaria in ipsa die dominicali [*hoc modo : —
Memoria de dominica et de trinitate et processio fiat ad crucem nisi aliqua dominica omnino differatur. In redeundo de omnibus Sanctis Ant. Saliiator 7tni7idi. Y- Letamini in domino. Or. Infirmitatem ?iostram.
AD MATUTINAS ....
Lee. i. Venit angelus ad uirginem]*\
IN OCTAVA SANCTE MARIE.
AD UESPERAS super psalmos hec sola Ant. Tofa pulchra es. ps. Dixit dominus. Deinde totum seruicium fiat sicut in prima die preter nonum responsorium quod erit Candida uirginitas. Ad secundas uesperas non dicetur responsorium, sed memoria eodem die fiat ad uesperas et ad matutinas de sancto Tyrhotheo et Simphoriano. Ad uesperas memoria. Ant. Gaudent in celis. Y' Letamini iti domino. Or, Auxiliu?n tuum.
Ad secundas uesperas memoria fiat de Sanctis Timotheo et Apollinare : totum de communi. Ad matutinas totum seruicium fiat de Sanctis cum nocturno propter uigiliam : tres lecciones fiant. Quando octaua sancte marie fuerit in sabbato secunde uespere erunt de domina et memoria de dominica. [Et in dominica erunt uespere de sancto Bartholomeo et memoria de dominica scilicet post memoriam de sancto Audoeno.]
IN VIGILIA SANCTI BARTHOLOMEI . . . .
AD UESPERAS. . . .
Eodem die memoria de sancto Audoeno confessore, Ant. Confessor domi?ii. y. Amauit cum do?ninus. Or. I^eus qui perhennem.
SANCTI RUFFI MARTYRIS.... SANCTI AUGUSTINI EPISCOPI ET CONFESSORIS.
Or. Dei^s qui beatiwi augustiniim.
Nouem lecciones fiant : cetera de communi unius confessoris et doc- toris [pontificis] [cum capitulo Dedit dotfii?ius\
Eodem die fiat memoria ad uesperas et ad matutinas de sancto Hermete martyre.
1 This section written over erasure ; it is, except as is above mentioned, the same as in the Breviary.
SEPTEMBKR. 12/
[Seciinde uespere erunt de sancto et mcmoria dc sancto lohanne : tamen uhi ecclesia dedicata est in honore dccollacionis sancti lohannis vespere erunt de sancto lohannc ot nicmoiia de sancto Augustiiio ct tunc niemoria de Sabina.]
IN DECOLLACIONE SANCTI lOHANNIS BAPTISTE. . . .
IN LAUDIHUS
Memoria de sancta Sabina. Ant. Vefiiente. y. Adducentur. Oracio ut supra.
(SANCTORUM FELICIS ET ADAUCTI)....
SANCTE CUTHBURGE....
SANCTI EGIDII ABBATIS....
IN TRANSLACIONE SANCTI CUTHBERTI EPISCOPI
ET CONFESSORIS.
Or. Presta quesumtis omnipotens dens.
Nouem lecciones fiant nisi facte fuerint in quadragesima : tunc fiant hie tres lecciones et Te deiim et totum seruicium unius confessoris et pontificis'.
[Quando festum sancti Cuthberti a dominica differtur in secundam feriam tunc fiant medie lecciones de sancto Bertino cum uersiculo et responsoriis de secundo nocturne unius confessoris et abbatis : et post Benedictus fiat de eo memoria cum hac Ant. Iiistum deduxit dofnifius, quere banc antiphonam in laudibus unius confessoris et abbatis, et Y' Justus ut palma. Oracio ut supra.]
SANCTI BERTINI ABBATIS.... IN NATIUITATE SANCTE MARIE VIRGINIS.
AD UESPERAS
AD COMPLETORIUM
[Hoc completorium non mutatur per octauas nisi in exaltacione sancte crucis^.]
Responsoria et uersiculi sicut in assumpcione dicantur ad omnes horas.
1 A duplicate entry is in the margin.
2 A similar addition is in the margin with regard to the Hours.
128 ORDINALE SARUM.
AD UESPERAS.
Ant. Natiuitas est. ps. Dixit (ioini7ius. ps. Cotifitebor. ps, Beatus uir. ps. De profundis. ps. Memento.
lidem i)salmi cum prcdicta antiphona dicanuir cotidie ad uesperas per octauas. Cap. Ego (juasi. 1-^. Solem iusticie.
Y. Aue maris stella iiel Letabundus. f. Elegit earn.
Ant. Gloriose. ps. Magnificat. Oracio ut supra.
Ad menioriam de sancta maria Antiphona *[per octauas Ant. O Gloriosa. Ant. Hw michi. Ant. A/ma redejnptoris. Ant. Aue regina. Ant. Sancta maria. Ant. Qiiam pulcra es.\^
SECUNDA DIE....
[Antifanet de sancta maria ad processionem per estatem in introitu chori nisi infra Assumpcionem et Natiuitatem beate Marie. Ant. Aue regina. Ant. Ahna 7'edemptoris. Ant. Beata dei genitrix. Ant. Speciosa. Ant. Ibo michi. Ant. Quam pulcra.']
TERCIA DIE.... QUARTO DIE.
[Die quarta et ceteris diebus infra octauas dicantur antiphone de nocturnis secundum brdinem super psalmos Be?iedictus et Magnificat nisi in dominica. Memoria de martyribus Proto et lacinto, oracio ut supra. Sequentibus uero diebus infra octauas seruetur ordo de uersiculis et responsoriis ad matutinas qui in predictis tribus diebus si dies dominicus non interuenerit. Si uero dies dominicus infra octauas ante festum ex- altacionis sancte crucis contigerit, totum fit seruicium de sancta maria hoc modo : —
Memoria de dominica et de Trinitate et processio ante crucem : in redeundo de omnibus Sanctis ut supra in aho festo nisi ahqua dominica omnino differatur. Deinceps non seruetur ordo dierum in uersiculis et responsoriis cantandis et in leccionibus legendis nee in antiphonis super Benedictus et Magnificat., sed supradictus ordo uersiculorum leccionum responsoriorum et antiphonarum seruatur in sequentibus diebus infra octauas : ita tamen quod in die Lune dicentur responsoria de primo nocturno istorie.]
Si dies dominicus infra octauas contigerit tota historia cantetur sicut in die primo absque responsorio Sti?ps iesse et absque responsorio Sole?n iusticie et loco eorum dicantur duo responsoria feriaha. Nonum autem responsorium erit Ad 7iutum domini, quod dicatur ad primas uesperas. Processio fiat ad crucifixum sicut in alio festo prenotatum est.
SEPTEMBER. 129
IN EXALTACIONE SANCTE CRUCIS.
AD UESPERAS ....
Memoria de martyribus.
Tunc eat processio ad crucem cum hac Ant. O crux gloriosa [et finiatur cum alleluya\ y. Dicite in nacionilms. Or. Deus qui pro fwbis. In redeundo dicatur antiphona de sancta maria, Beata det ^a^enitrix, [Or. Supplicacionem?\ Require omnia in inuencione sancte crucis.
[Quando hoc festum in dominica contigerit fiat solempnis memoria ad utrasque uesperas et ad matutinas cum missa dominicali in capitulo : fiat eciam memoria de trinitate solempniter ad primas uesperas et ad matutinas.]
UESPERE ET MATUTiNE DE SANCTA MARIA dicantur sicut in precc- dentibus feriis infra octauas [sine aliqua memoria. completorium dicitur cum antiphona super psahnos Beata mater et iiinupta. Item ad horas omnia fiant sicud infra octauas cum ymno et psahiiis sicud extra octauas : tamen ad primam dicitur Cap. In omnibus requiem. E/. Aue Maria. Y' Sancta dei genitrix. Or. Supplicacionem seruorum\
AD MATUTINAS
Leccio quarta de martyribus Temporibus decii.
IN LAUDIBUS
Memoria de martyribus. Ant. Istorum est. Y- Mirabilis. Or. Presta quesumus omnipotens deus.
Memoria de sancta Maria *Ant. Hodie nata"^ [cum una antiphona suo ordine].
Ad omnes horas sicut in alio festo.
AD uesperas ....
■^Ad processionem Ant. Crux fidelis."^ Memoria de sancta maria.
[uespere de SANCTA MARIA extra chorum dicentur hoc modo. Super psalmos hec sola antiphona Z>^/^f/^^Vr/>. ps. Dixit dominus. Cap. Ego quasi: responsorium ymnus &c sicud ad primas uesperas in prima die dicantur. Completorium sicud extra octauas dicitur cum Ant. Beata mater super psalmos.
AD COMPLETORIUM de die sicud in festo sancte trinitatis.
F. II. Q
130 ORDINALE SARUM.
IN OCTAUA NATIUITATIS BEATE MARIE.
AD MATUTINAS inuitatorium triplex : tota dicitur istoria sicud in domi- nica prenotatum est.
Lee. i. Ezcchias : tres ultime fiant de exposicione euangelii Loquefite iesu lit supra in dominica.
IN LAUDIBUS omnes antiphone dicantur. Memoria de sancto Nicho- mede cum oracione ut supra.
AD OMNES HORAS Omnia fiant sicud infra octauas.
AD SECUNDAS UESPERAS non dicitur responsorium sed fiant sicud in die cum ymno Aiie maris stella. Et fiat memoria de sancta Editha uirgine : Or. Dens qui fidelibus. Deinde fiat memoria de martyribus Euphemia, Lucia, Geminiano. Or. Presta qiiesumus.^
IN FESTIVITATE RELIQUIARUM . . . .
Responsoria et uersiculi plurimorum martyrum dicantur ad omnes horas.
Cotidie infra octauas et in octaua fiat memoria de reliquiis ad uesperas et ad matutinas.
Ant. Corpora sanctorum, y . Beati qui habitant.
Or. Presta quesumus omnipotens deus.
Ubi festum reliquiarum hac die non celebratur totum seruicium fiet de sancta maria cum nouem leccionibus sicut in dominica infra octauas notatum est. Euangelium Loquente iesu : et memoria fiat de sancto Nichomede martyre. Or. Adesto domine.
Quinta sexta et septima die responsoria ut in secunda tercia et quarta die prenotatum est.
SANCTE EDITHE VIRGINIS....
Eodem die de Sanctis Eufemia, Lucia et Geminiano martyribus memoria et medie lecciones fiant.
SANCTI LAMBERTI.
Tres lecciones et Te deum. Lee. i. Gloriosus inartyr. Cetera omnia unius martyris et pontificis.
[Si hoc festum uel aliquod aliud festum trium leccionum in aliqua feria quatuor temporum septembris contigerit, dicantur matutine de sancto cum
SKrTi:MHi:i<. 131
nocturno et misSci dicitiir de ieiunio nisi istoria Peto domitie in ebdomada fuerit inclioanda. Quando dies doniinidis in crastino sancti Lambcrti euenerit tunc in ij)sa doniinica semper erunt iiespere de sancta niaria cum pleno seriiieio in crastino.]
SANCTI MATHEI APOSTOLI ET EUANGELISTE. . . .
AD (SFXUNDAS) UESPP:RAS
Cap. Si mi/if lido. [1^. Cinn af?i!)ii/are?it.^
Memoria de sancto Mauricio sociorumque f eius.
Ant. Isti sunt. y. Letamini. Or. Quesumus doviitte.
DE SANCTO MAURICIO....
SANCTE TECLE UIRGINIS....
SANCTI FIRMINI EPISCOPI ET MARTYRIS....
SANCTORUM CIPRIANI ET JUSTINE VIRGINIS
MARTYRUM....
SANCTORUM COSME ET DAMIANI MARTYRUM....
SANCTI MICHAELIS ARCHANGELI.
AD UESPERAS
Ad processionem R/. Fidelis sermo. Y- Gaudent aftgeli. Y- '''[^Sfetit angelus iuxta\* Or.* Perpetuum nobis domine.* In redeundo de sancta maria.
[Or. Beatus f michaelis archangeli. . . . ]
AD MATUTINAS
In sequenti festo sancti Michaelis hoc sequens responsorium sit nonum et in hoc festo non dicitur sed in alio festo ad uesperas et ad matutinas, I^. Archangeli. Y- Perpetuum. Ut.
U AD UESPERAS.
*Ant. Duin preliaretur : psalmi feriales.
Cap. Significauit. R/'. Fidelis sermo.
Y. *\_Christe sanctorum\* Y- Laudate dominum omnes angeli eius.
Ant. Michael Gabriel, ps. Magnificat.
Or. Deus qui miro.*
H Memoria de sancto leronimo. Ant. lustum deduxit. Y- Amauit eum. Or. Deus qui nobis.
[Hac die uespere ut inferius notatum est in marienaf.]
[Hac die erunt uespere de sancto leronimo confessore et doctore hoc modo.
132 ORDINALE SARUM.
Ubi uero dicata est ecclesia in honorem sancti michaelis tunc erunt uespere de eo ut supra dictum est. Deinde memoria de sancto leronimo ut supra.]
(SANCTI HIERONYMI.)
\\x\\. Justus florebit \ secundum responsorium erit Justus germinabit?\
Hac die uespere fiant de sancto leronimo et memoria de Sanctis Remigio et Germano et aliis Sanctis.
Deinde fiat de sancto Meloret martyre memoria.
(SANCTORUM REMIGII &c.)
U AD MATUTiNAS trcs prime lecciones de sancto Remigio sociorumquet eius [de communi plurimorum martyrum] : tres medie lecciones de sancto Meloret martyre [uidelicet de communi unius martyris] : tres ultime lecciones de exposicione euangelii plurimorum confessorum. Cetera de communi plurimorum confessorum. Euangelium Shit luvibi uestri preci?icti et lucerfie.
DE SANCTO LEODEGARIO EPISCOPO ET MARTYRE.
Ant. Hie est uere martyr, y. Gloria et honore.
Or. Da quesumus oijmipotens deus.
[In die sancti Leodegarii fiat seruicium de sancto Thoma Herfordie.
!Medie lecciones de sancto Leodegario martyre sine exposicione.]
Tres lecciones et Te deu??i.
Lee. i. Beatus Leodegarius.
Cetera de communi unius martyris.
SANCTE FIDIS VIRGINIS ET MARTYRIS.
■'^Or. Presta quesumus dof?iine.''' [Or. Deus qui presefitem die?n.'\
SANCTORUM MARCI MARCELLI ET APULEI MARTT. SANCTI DIONISII SOCIORUMQUE EIUS.... DE SANCTO GEREONE SOCIORUMQUE t EIUS.... SANCTI NIGASII SOCIORUMQUE EIUS....
OCT015KR. 133
TRANSLACIO SANCTI EDVVARDI REGIS ET CONFESSORIS.
[Duplex festum.]
AD UESPKRAS
[Tunc eat processio ad altare eiusdcin cantando 1^. Sancte. y. Cliristi confessor, y. Ora pro nobis. Or. Dciis qui uni^^cnitum ut sui)ra in uigilia Epiplianie.]
SANCTI KALIXTI PAPE ET MARTYRIS....
SANCTI WLFRANNI EPISCOPI ET CONFESSORIS....
DEDICACIO SANCTI MICHAELIS IN MONTE TUMBA....
SANCTI LUCE EUANGELISTE.
AD UESPERAS super psalmos antiphone capitula et responsoria sicut in festo sancti Mathei Apostoli.
AD SECUNDAS UESPERAS [E^. Cmti ambulare7it\
IN FESTO XI MILIA UIRGINUM' . . . .
SANCTI ROMANI EPISCOPI ET CONFESSORIS....
SANCTORUM CRISPINI ET CRISPINIANI MARTYRUM.
Nouem lecciones et ''' Te det^m*.
[Tres prime lecciones de proprietate : tres medie lecciones de sancto lohanne Beverlac'. de communi unius confessoris et pontificis : tres ultime lecciones de exposicione euangelii Descendens lesus de mo7itei\
IN UIGILIA APOSTOLORUM SYMONIS ET JUDE. AD UESPERAS Cap. Scivius : et dicetur ad matutinas et ad terciam.
SANCTI QUINTINI MARTYRIS. Or. Sancti nos. Ad matutinas et ad alias horas totum seruicium fiat de sancto Quintino [preter missam que erit de uigilia].
IN UIGILIA OMNIUM SANCTORUM.
AD UESPERAS
[Nulla fiat memoria ad has uesperas nee ad matutinas neque ad secundas uesperas nisi quando hoc festum in dominica contigerit : tunc enim fiat memoria priuatim de dominica sed non de trinitate nee eciam
' The full service is given here and not as Commune plurimarum virginum.
L
134 ORDINALE SARUM.
fiat processio. Similiter fiat ad secundas uesperas quando hoc festum in sabato contigerit.]
AD MATUTINAS
l</. {-]) Si?it lumbi J. Vigilate. Et luc\.
Tunc quinque pueri in superpelliceis uelatis capitibus amictis tenentes cereos ardentcs in manibiis ad gradum cliori conuersi ad altare 1-^. Au- diid simul incipiant. Deinde y. Media node dicant.
Finitis hiis uesperis statim incipiantur uespere mortuorum in superiori. Ant. Placebo : et dicantur festiue uespere in conuentu.
y. A porta ififeri: et dicatur iste uersiculus a duobus pueris, et omnes alii uersiculi similiter hac die tantum.
Ant. Audiui. ps. Magnificat.
Kyrieleyson, Christeleyson Kyrieleyson. Pater noster sine prostracione et sine pronunciacione Et ne nos : ps. Lauda anima mea et cetera cum hac oracione tantum Fidelium deus ad uesperas et ad matutinas et ad alias horas.
[Non dicitur Do?fiimis uohisciun post oracionem sed Reqiiiesca7it in pace.']
Quibus finitis dicatur completorium de die ut in primis uesperis.
DIE COMMEMORACIONIS ANIMARUM.
AD MATUTINAS siue Venite incipiatur Ant. Dirige in superiori gradu : similiter antiphona in laudibus : et fiant nouem lecciones festiue et unumquodque responsorium a duobus incipiatur. Nonum responsorium a tribus dicatur cum tribus uersibus scilicet Dies ilia. y. Quid ergo. y. Nunc christe : uel cum hiis tribus y. Dies ilia. y. Ardentes. y. Creator: et in singulis nocturnis repetatur tercium responsorium. Iste uersiculus sequens secundum usum Sarum semper dicitur ante laudes in exequiis mortuorum nouem leccionum. y. Rcquiescant in pace. Nee prosternant se clerici hac die ad horas quia quasi festum habetur.
Matutine de sancta maria in conuentu dicantur et ad matutinas de sancta maria fiat memoria de sancto Eustachio sociorumquef eius. Ant. Istoruni est. y . Mirabilis deus. Or. Da nobis.
[Non dicitur Ad te leuaui hac die. Non dicitur ad primam nee ad alias horas Deus in adiutorium sed incipiatur antiphona. ps. Beati iin- maculati?\
AD PRIMAM.
Ant. Requie7?i etertiam. ps, Deus in ?iomifte. ps. Beati immaculati. ps. Retribue.
NOUKMHKK. 1 35
Kyrielcyson. Chr{st(-leyson. KyrieUyson.
Pater noster. Et tie tios. Ke(juiem eieniam. A porla injeri. Credo uidere. Dominus uobiscuni. Or. Fidelium deiis.
In capitulo Preciosa est cum oracioiie tantiim Sancta f/iaria.
Hie ordo soruetur ad omncs horas huius diei : omnes liorc dicantur ante missani et deinde dicantur usque ad (luartam feriam ante Pascha post uesperas Placebo et Dirige usque ad laudes : laudcs uero post matutinas.
Ad uesperas post Kyrieleyson et Pater tioster dicitur ps. Exaltabo te. Ad matutinas post Exultabunt dicitur ps. Voce mea supradicto modo post Kyriekyson, Christeleyson Kyrieleyson Pater nosier.
[A Pascha uero usque ad festum omnium sanctorum (dicuntur) Placebo et Dirige et laudes statim post uesperas de die et de sancta maria quando in conuentu dicuntur.]
Si hec commemoracio die dominica contigerit ditferatur usque in crastinum, et fiant medie lecciones de martyribus in ipsa dominica et memoria ad matutinas et ad missam. Cetere lecciones de dominica fiant.
SANCTI LEONARDI CONFESSORIS ET ABBATIS....
SANCTORUM QUATUOR CORONATORUM MARTYRUM....
SANCTI THEODORI MARTYRIS . . . .
[Si hoc festum die Martis contigerit semper erunt uespere de sancta maria cum pleno seruicio in crastino.]
SANCTI MARTINI EPISCOPI ET CONFESSORIS.
AD UESPERAS
Memoria de sancto Menna martyre. Ant. Hie est uere tnartyr. y. Gloria et honore. Or. Presta quesumus.
Ad processionem I^. Martinus Abrahe. y. Martinus episcopus. y. Ora pro nobis beate Marline. Or. Deus bonitatis ut in processione sancti Nicholai episcopi. In redeundo de sancta maria.
AD MATUTINAS ....
In octaua dicitur hoc responsorium tercium O beatuni uiruni. y. Beatus Martinus. Qui.
IN LAUDIBUS ....
Memoria de sancto Menna martyre. Ant. Nisi granum [uel Ant. Qui unit ue?iire post ine\. y. Posuisti doniine. Or. Presta quesumus.
[Hoc modo erunt uespere per octauas nisi quod antiphona super Magnificat uariatur.]
136 ORDINALE SARUM.
INFRA OCTAUAS
Leccio de uita sancti Martini uel de miraculis eiiis. Responsoria et uersiculi de historia dicantur cotidie secundum ordinem nocturnorum. [Cantatur Te deum.'] y. Ora pro nobis.
IN LAUDiBUS cotidie hoc sola Ant. Dixcru?it discipuli. Oracio ut supra.
Hee secjuentes antiphone dicantur cotidie infra octauas ad uesperas et ad matutinas super psalmos Benedictus et Magnificat: similiter ad memo- rias. Ant. Sacerdos dei. Ant. Sanctiis Martiniis. Ant. Cum repeute et cetere antiphone que sequuntur [de nocturnis]. [Ant. Sacerdos dei Marline et\ pastor. Et semper cum hoc y. Ora pro nobis tam ad uesperas quam ad matutinas preterquam ad secundas uesperas sancti Hugonis: tunc enim dicitur y. Ainauit eian doniinus videlicet ad memo- riam de sancto Martino. Or. Deus qui conspicis.
Memorie feriales dicuntur quando de octauis dicitur seruicium.]
Ad PRiMAM et ad alias horas omnia fiant sicut in die.
USi festum sancti Martini sabbato contigerit, secunde uespere erunt de dominica et in crastino fiant medie lecciones de sancto Martino et memoria ad matutinas.
SANCTI BRICII EPISCOPI ET CONFESSORIS.
AD UESPERAS ....
Memoria de sancto Martino ad uesperas et ad matutinas [et memorie consuete nisi dominica fuerit].
Si festum sancti Bricii in dominica euenerit, [ad primas uesperas .... Memoria de sancto Martino et post de Trinitate et processio ad crucem. AD matutinas] tres prime lecciones fiant de sancto Bricio [cum versiculo et responsoriis de primo nocturno unius confessoris] et medie lecciones de sancto Martino : ultime lecciones de exposicione euangelii Ho7no quidam nobilis.
Et ad primas uesperas dicetur I^. Miles christi.
Si quauis alia feria infra octauas dies dominicus euenerit, fiant medie lecciones de sancto Martino nisi in die sancti Aniani uel sancti Eadmundi : tunc de eo tantum fiet memoria.
[Si dies dominicus in secunda die uel in die sancti Bricii aut in quarta die euenerit, fiant medie lecciones de sancto Martino. Ceteris autem
NOUEMBER. 1 37
diebus tantum memoria : tamen in festo sancti Macluiti Episcopi fiant medie lecciones de sancto Martino (luacuncpic die contigcrit.]
SANCTI MACHUTI EPISCOPI KV CONFESSORIS.
Or. Omtiipotens senipiterne dcus.
*Nouem lecciones fiant et medie lecciones de sancto Martino. Cetera uniiis confessoris et pontificis*.
[Memoria ad uesperas de sancto Martino.
Lee. i. Gloriosus confessor Cliristi Machiitus. Medie lecciones de sancto Martino. y. Justiim deduxit domitius cum tribus responsoriis secundum ordinem nocturnorum sancti Martini : et tres ultime lecciones de proprietate sancti Machuti sine exposicione euangelii. Cetera unius confessoris et pontificis.]
*In ecclesia Sarum propria habetur historia de sancto Edmundo. *
SANCTI EADMUNDI ARCHIEPISCOPI ET CONFESSORIS. [De communi.]
SANCTI ANIANI EPISCOPI ET CONFESSORIS.
Or. Deus qui nos. Tres lecciones et Te deum. Lee. i. hi illo tempore cu7n. Cetera unius confessoris et episcopi.
[Hac die fiat seruicium de sancto Hugone uidelicet medie lecciones de sancto Aniano et memoria.]
IN OCTAUA SANCTI MARTINI.
AD UESPERAS super psalmos feriales Ant. Dixerunt discipidi. Cap. Ecce sacerdos. Y. Iste confessor. "jJT. Aniauit eum. Ant. O Martine. ps. Magnificat. Or. Concede nos.
[x^d primas uesperas de sancto Martino non nisi memoria quef
Uespere erunt de sancto Hugone.]
AD MATUTINAS ....
I^. (3) (9 beatum uiriim.
[Si octaua sancti Martini in sabato contigerit hoc predictum I^. O beatiun uiruvi eo anno omnino pretermittatur.]
138 OKDINALE SARUM.
SANCTI EADMUNDI REGIS ET MARTYRIS.
AD UESPERAS
Ad processloneiii 1^. Beatus uir. y. Hie accipiet. f. Ora pro ?wl>is. Or. *\^Presla quesumusY' [quere in cominuni unius martyris.] In redeundo cie sancta maria.
Nouem lecciones fiant. Cetera omnia unius martyris decollati. Lee. i. * Frouiticia qui et A?ig/e\. Exposicio. Si qiiis uaiit ad 7?ie. [Vacat : non debet dici exposicio.]
SANCTE CECILIE VIRGINIS ET MARTYRIS....
SANCTI CLEMENTIS PAPE ET MARTYRIS....
DE SANCTO GRISOGONO MARTYRE....
[Versiculus et responsoria de tercio nocturno nisi quando hoc festum in dominica contigerit: tunc enim dicuntur responsoria de primo nocturno.]
IN NATALI SANCTE KATERINE VIRGINIS ET MARTYRIS.
AD UESPERAS super psalmos feriales Ant. Aue mater\. Cap. Co?ifitebor. E7. O mater ?iostra, cum prosa ad primas uesperas tantum.
U AD MATUTINAS
I^. (9) (9 viater nostra, y . Jam christe, *cum prosa Etenie uir go*. Non dicatur hie sed ad primas uesperas tantum.
IT AD UESPERAS. . . .
Memoria de sancto Lino martyre. Oracio* [martyris et pontificis]*.
(DE SANCTO LINO).... SANCTI SATURNINI SOCIORUMQUE EIUS MARTYRUM.
Or. Dcus qui 7ios. Tres lecciones cum nocturno : et omnes hore fiant de sancto Saturnino.
Lee. i. Beatus Satur^wius.
Cetera de communi plurimorum martyrum. Missa erit de uigiHa.
[Si festum sancti Saturnini et sociorum eius martyrum infra Aduentum contigerit, nihil fiat de festo nisi tantum memoria nisi ad missam de uigilia sancti Andree apostoli.]
COMMUNE SANCTORUM. I39
IN NATAL! UNIUS APOSTOLI SIUE EUANGKLISTK
in paschali tempore scilicet a pascha us(iiie ad pentecostcn.
AD UESPERAS supcr i)salmos feriales Ant. Lux per pet lui minor. (Japi- tiila ad uesperas ct ad matutinas et ad alias horas dicantur pr()[)ria si habeantur, sin autem dicantur do communi rcliciiii tcmpoiis.
Memoria de resurreccione tam ad uesperas quam ad matutinas.
AD MATUTINAS.
Inv. Exultent in domino, ps. Venite. Y. Tristes. Ant. Tristicia. Tres primi psalmi de apostolis dicantur, deinde secundum ordinem Nocturnorum.
[Et hoc per totum tempus pasche videlicet non incipiendo a primo nocturno in qualibet ebdomada. Eodem modo fiat de martyribus et de ceteris Sanctis in predicto tempore contingentibus.]
AD UESPERAS
[Si fuerit duplex festum tunc dicitur E/. Candidi facti sunt : sin autem nullum responsorium.]
IN NATALI UNIUS MARTYRIS SIUE CONFESSORIS.
AD UESPERAS ....
Capitula ad uesperas et ad alias horas de communi.
AD MATUTINAS
Inv. Exultet. Antiphona super psalmos Tristicia. Tres psalmi di- cantur secundum ordinem nocturnorum.
AD PRiMAM et ad alias horas antiphone responsoria et uersiculi ut supra de apostolis.
H AD UESPERAS
[Si duplex festum fuerit tunc dicitur E/. Filie ierusale?n.']
[IN NATALI VNIVS MARTYRIS SIVE CONFESSORIS sine
regimine chori paschalis temporis capitula et ymni de communi reliqui
temporis.
AD MATUTINAS inuitatorium &c ut supra usque ad laudes Ad primam
et ad alias horas ut supra.]
IN NATALI PLURIMORUM MARTYRUM SIUE CONFESSORUM . . . . Ad uesperas et ad alias horas capitula de communi.
140 ORDINALE SARUM.
AD MATUTINAS
Tres psalmi de communi dicantur secundum ordinem nocturnorum.
Ad primam et ad alias horas antiphone responsoria et uersiculi ut supra de apostolis,
IN UIGILIA UNIUS APOSTOLI
SIUE PLURIMORUM APOSTOLORUM
[per totum annum extra tempus paschale].
AD UESPERAS. . . .
Y. Annue christe. f. In ojunein terrani. Hie }'mnus dicitur in omnibus festis apostolorum et euangelistarum per totum annum preter- quam in paschali tempore ad uesperas et ad matutinas et excepto festo apostolorum petri et pauli et per octauas eorum.
Ant. Beati eritis. ps. Magnificat.
Si una habeatur de uigilia dicatur ad primas uesperas : sin autem dicatur de historia.
Or. Qiiesumus onmipotens dens.
[Et si necesse fuerit quod processio fieri debeat ad altare alicuius apostoli et non habeatur propria oracio de uigilia, tunc dicitur ad pro- cessionem Or. Qiiesumus omnipoteJis deus.]
AD MATUTINAS ....
Euang. Hoc est preceptum. Euang. Hec inajido iiobis. Or. *Co?icede*. [Oracio de die si propria habeatur : sin autem dicitur ista Or. Exaudi domine populum tuum.^
AD SECUNDAS UESPERAS ....
[Si duplex festum fuerit tunc dicitur E/. dues apostolorum : sin autem nullum responsorium dicitur.]
Aliud Euang. Ecce ego viitto uos.
IN NATALI UNIUS MARTYRIS NON PONTIFICIS.
AD UESPERAS supcr psalmos feriales Ant. Beatus uir -. alia Ant. Iste sanctus.
Unius martyris non pontificis Cap. Beatus uir qui suffert. Aliud Cap. Iste sanctus. Aliud Cap. Beatus uir qui in sapiencia.
De martyribus decollatis E7. Percepturus.
De martyribus non decollatis 1^. Beatus uir qui suffert.
Y. Martyr dei. f- Gloria et honore.
COMMUNE SANCTORUM. I4I
Ant. Hie est uere. ps. Ma^^uifieat.
Or. Adesto domine : alia Or. Presta quesufnus : alia Or. Letctur eeeksia : Or. Votiiia nos.
AD MATUTINAS.
Inv. Justus florebit. ps. Ve?iite\ et dicatur in festis noiiem leccionum et in festis trium leccionum que habent inuitatorium duplex. In festis trium leccionum que non habent inuitatorium dui)lex, Inv. Rei:;e?n inartyrum.
[(^uando dicimtur responsoria de sccundo nocturno communis historic in festis trium leccionum unius martyris tunc non dicitur ante laiides y. Posuisti domine sed Y- Gioria et Jionore et hoc propter nonam anti- phonam que est Posuisti domi7iel\
y. Justus ut pabna fiorehit.
[Non dicitur ulterius quociens dicitur ulteriust nisi ad horam nonam post capitulum tantum. ^. Sicut cedrus libani multiplicabitur^
Euang. Si quis uenit ad 7ne. Euang. Si quis uult. Euang. Nisi gra?ium. Euang. Arbitrari. Euang. Qui nos audit. Euang. Nichil opertum. Euang. Circuibat iesus. Euang. Homo quidam nobilis. Hoc euangelium legatur in festo cuiuslibet pontificis exulati siue martyris siue confessoris.
y. Posuisti domi?ie. Jf. Ora pro nobis.
Iste uersiculus ultimus semper dicitur ante laudes in festis unius martyris uel unius confessoris quando nouem lecciones fiunt : quando uero tres lecciones fiunt de uno martyre, tunc dicitur y. Posuisti uel Justus ut palma : de uno confessore lustum deduxit uel Justus ut palma.
[Alie lecciones unius martyris, Lee. i. Quia natale infra hodierna die. Uersiculus super laudes ut supra.]
IN LAUDIBUS
[Notandum quod Ant. Nisi granum et Ant. Qui uult uenire dicuntur alternis uicibus per ebdomadam in festis unius martyris tarn trium leccio- num quam nouem leccionum super Betiedictus uel ad memoriam sancti. Ita tamen quod semper in primis dicitur Ant. Nisi gra?iU7n.']
Item unius martyris ad utrasque uesperas et ad matutinas et ad terciam Cap. Beatus uir.
Item unius martyris et pontificis ad utrasque uesperas et ad matutinas et ad terciam Cap. Omnis pontifex.
[Unius martyris et pontificis exulati Lee. i. Debeinus pensare fratres.^
142 ORDIXALE SARUM.
IN NATALI PLURIMORUM MARTYRUM.
AD UESPERAS ....
[Alia Ant. Isti sunt sancti.'\ ps. Magnificat. Or. Omnipotens sempi- terne dens. Or. Concede quesumus omnipotens dens. Or. Dens qui nos. Or. Deus qui sanctorum.
AD MATUTINAS.
Inv. Adoremus rege/n. Inv. Mirabilem deum. Hoc inuitatorium dicitur in festis nouem leccionum, et in festis trium leccionum que habent inuitatorium duplex dicitur hoc Inv. Regon martyrum.
In natiuitate quorumlibet fratrum.
I^. Hec est uera fraternitas. y. Ecce qua?n l?o?ium. Contempnentes.
T^. O constancia. y. N'obis ergo. Gloria.
Euang. Eleuatis iesus oculis. Euang. Videns iesus turbas. Euang. Cum persequuti. Euang. Po7iite in cordibus. Euang. Descendefis iesus de monte. Euang. Cu7n audieritis prelia. Euang. Attendite a fermetito. Euang. Sedente iesu super montem oliueti. Euang. Nolite arbitrari. Euang. Egredienfe iesu de templo. Euang. Ue uobis qui edificatis. In pascliali tempore Euang. Ego sum uitis uera, nos pah?iites.
IN LAUDIBUS
[Ant. Istorum est et Ant. Lauerunt stolas dicantur alternis uicibus per ebdomadam in festis plurimorum martyrum tam trium leccionum quam nouem leccionum super ps. Benedictus, uel ad memoriam eorundem sanc- torum. Ita tamen quod semper in primis dicitur Ant. Istorum est.']
*Item plurimorum martyrum ad utrasque uesperas et ad matutinas et ad terciam Cap. Sajicti per fidem. Ad sextam Cap. Saucti ludibria. Ad nonam Cap. Circuienmt.*
[Item lecciones plurimorum martyrum Lee. i. Quocienscunque fratres. Euang. secundum matheum Videns turbas iesus. Omelia beati gregorii pape. Mons in quo sedet.]
Item plurimorum martyrum quando nouem lecciones uel tres habentur cum propria historia ad uesperas et ad matutinas et ad terciam Cap. lustorum anime. Ad sextam Cap. Si coram ho minibus. Ad nonam Cap. In paucis uexati.
[Et dicantur capitula supradicta alternis uicibus per ebdomadam nisi quando propria istoria uel proprie laudes habeantur ad uesperas et ad matutinas et ad terciam : ita tamen quod semper quando dicitur Ant.
I
COMMUNK SANCTORUM. I43
Saudi per fidem super psalmos tunc dicitur istud Cap. Reiidct dciis ad uesperas, ad laudes et terciam et ad secundas uespcras nisi propria historia habeatur ucl proprie laudes.]
IN NATAL! UNIUS CONFESSORIS KT PONTIKICIS.
AD UESPERAS supcr psalmos fcriales Ant. lustum dcdiixit. Cap. Ecce sacerdos. Quando nouem lecciones uel tres cum propria historia fiant uel propriis laudibus, tunc tantum dicatur ad uesperas et ad matutinas et ad terciam et ad secundas uesperas hoc predictum capituhmi. [Iterum dicitur hoc Cap. Ecce sacerdos in onmibus festis unius confessoris et pontificis in paschali tempore contingentibus ad utrasque uesperas et ad matutinas et ad terciam, si uero respicimus in margine.] In aHis uero festis [tam trium leccionum quam nouem leccionum] dicatur ad uesperas tantum.
]^. Miles christi. Y. Iste confessor. f. Aviauit eum dominus. Ant. Confessor, ps. Magnificat.
Or. Da qiiesiitmis omnipotens deus tit beati N. Or. Exaudi domine. Or. Omnipotens sempiterne deus qui nos.
AD MATUTINAS.
Inv. Unum deum. Hoc inuitatorium dicitur in festis nouem leccionum et trium que habent inuitatorium duplex. In festis trium leccionum inui- tatorium erit Regem confessorum.
Euang. Ho?no quidem peregre. Euang. Vigilate quia nescitis. Euang. Videte uigilate.
IN LAUDIBUS ....
Cap. Ecce sacerdos.
[Quando fiunt nouem lecciones uel tres cum communi historia, tunc dicitur ad laudes ad terciam et ad secundas uesperas hoc Cap. Bene- diccionem omnium.]
[Si duo festa unius confessoris simul contingunt, tunc fiat memoria de aliquo festo cum hac antiphona Iste est qui ante deum : quere hanc anti- phonam ad secundas uesperas unius confessoris et pontificis. y. Justus ut pabna. Oracio ut supra.]
AD SECUNDAS UESPERAS
[Si duplex festum fuerit E/'. Sa?icte N. Christi confessor.]
144 ORDINALE SARUM.
IN NATAL! UNIUS CONFESSORIS ET DOCTORIS.
Ad utrasque uesperas et ad matutinas et ad terciam Cap. Dedit domi?tus. Ad sextam Cap. Dedit tilts dominus. Ad nonam Cap. Sapiencia latidabit. Cetera omnia unius confessoris et abbatis. Euang. Vos estis sal terre.
[Si uero episcopus fuerit, tunc fiat seruicium sicud in die sancti Jeronimi presbyteri prenotatum est. Tamen in festo sancti Jeronimi et sancti Au- gustini dicitur hoc Cap. Dedit douiiiius ad utrasque uesperas et matutinas et ad terciam.]
IN NATALI UNIUS CONFESSORIS ET ABBATIS.
AD UESPERAS supcr psalmos feriales Ant. Amauit eiint. Cap. Justus cor siiwn.
Or. Intercessio nos. Or. Deus qui beatum N. confessorem atque abbatem. [Non dicitur Or. Intercessio nos nisi in translacione sancti Benedicti secundum usum ecclesie Sarum.]
AD MATUTINAS.
Inv. Justus florebit. In festis trium leccionum quando non habent inuitatorium duplex. Inv. Regent confessorum. Y. Iste confessor.
In primo nocturno Ant. Beatus uir. ps. Ipsum. Et cetere antiphone que sequuntur cum suis psalmis unius confessoris et pontificis.
Euang. N^etno accendit.
Responsoria et uersiculi ad omnes horas ut supra de uno confessore et pontifice.
*1I Item de quocunque confessore ad utrasque uesperas et ad matutinas et ad terciam Cap. lustum deduxit. Or. Adesto domine. Ad sextam Cap. Custodiuit. Ad nonam Cap. Sapie?tcia uenditum. Euang. Dixit symon petrus ad iesunt^ Ecce nos reliquinius*
[De quocunque confessore ad uesperas super psahnos feriales f. Cap. lustutn deduxit do7ni?ius. E/. Miles Christi. Y. Iste confessor. y. Amauit eunt. Ant. Confessor domini. ps. Magnificat. Or. Adesto domine.
AD MATUTINAS in festis nouem leccionum uel trium leccionum que habent inuitatorium duplex Inv. lustus florebit ps. Venite. In aliis festis sine regimine chori Regent confessorum. In nocturnis antiphone psalmi et uersiculi unius confessoris et pontificis. Lee. i. Fratres obedientes christo.
{
COMMUNIS SANCTORUM. 145
Responsoria per ordinem do communi uniiis ronfcssoris el i)ontiricis dicantiir. Euang. secundum niatheiini Vidctc vii^i/a(c. Onielia Vi^ilate et orate.
IN LAUDinus Ant. lusium diufux if do minus minor, ps. Domini/s ?ri(Nai(if et cetere antiphone et psalmi unius confessoris.]
IN N.VTALI PLURIMORUM CONFESSORUM.
AD UESPERAS ....
Or. Dcus qui fios sanctorum tuoruni : alia Or. Dens qui Jwrum con- fessor u/n.
H AD MATUTINAS.
Inv. Mirabilis et dicatur in festis nouem leccionum et in festis trium leccionum que habent inuitatoriuin duplex : in festis trium leccionum que non habent inuitatorium duplex dicitur Inv. Regem confessorum.
Euang. Sint lumbi uestri. Euang. Eleuatis iesus. Euang. Misit iesus duodecim.
AD PRiMAM ET AD ALIAS MORAS aotiplione rcsponsoria et uersiculi de communi plurimorum martyrum.
IN NATALI UNIUS UIRGINIS ET MARTYRIS nouem leccionum.
AD MATUTINAS.
Inv. Christum uenerantes [in festis nouem leccionum tantum]. ps. Venite. Aliud Inv. Agnum sponsum-. et dicentur in festis * nouem lec- cionum et* trium que habent inuitatorium duplex. Quando non habent inuitatorium duplex, tunc dicitur Inv. Regei7i uirginum.
Euang. Simile est regnum celorum thesauro. Euang. Simile est regnum celorum dece??i uirginibus.
H Item aliud capitulum unius uirginis et martyris ad utrasque uesperas et ad matutinas et ad terciam Cap. Confitebor.
UITEM UNIUS UIRGINIS NON MARTYRIS....
llCapitula et collecta plurimarum uirginum require in festo xi miliaf uirginum ; et cetera omnia similiter.
F. II. XO
146 OKDINALE SARUM.
IN VIGILIA MORTUORUM.
AD UESPERAS supcr psalmos Ant. Placebo. [Ultimus uersus huius psalmi scilicet Placebo domine non psallitiir, sed statiin cantetur loco anti- phone secundum usum Sarum.] ps. Dilexi.
Kyrieleysofi. Christeleyson. Kyrieleysoii. Pater nosier. ps. Lauda anif/ia niea dominum.
Pro trigintali complendo uel in commemoracione unius defuncti Or. Dens cui propriuin est. Pro sacerdote defuncto Or. Deiis cuius misericordie 71071 est 7iu77ierus. Pro feniina defuncta Or. Quesu7iius do7ni?te pro tua pietate. Pro e[)iscopis defunctis Or. Deus qui i7iter apostolicos. Pro fratribus et sororibus [ad Placebo tanlum] Or. Deus ue7iie largitor. [Quando dicitur Placebo generalis tunc dicitur oracio generalis Fideliut7i deus 07?i?iiu7?i co7iditor. Qui ciwi deo patre?\
[Non dicitur Doi7iiiius uobisciwi neque Requiesca7it i7i pace c^uando in- mediate dicantur matutine sed statim sine inuitatorio et sine Ve/iite in- cipiatur antiphona super psalmos. Tamen quando Dirige non dicitur statim post Placebo ut in quadragesima, et quando oraciones predicte dicantur in laudil)us ut a die animarum usque ad quartam feriam ante pascha, tunc oracio Fideliujii deus sic finiatur Qui cu//i deo patre et spiritu saftcto et cetera. Et dicitur ab ipso sacerdote executore officii sine Do7nitius uobisciwi post earn.]
Quandocunque fient nouem lecciones, in singulis nocturnis repetatur tercium responsorium.
R7. (9) Libera me do7ni7ie de iiiorte. y. Dies ilia. Qua7ido. f. Quid ergo. Du7Ji ue7ieris. y. Nunc christe te peti77ius. Repetatur ^. Libera me. Isti tres uersus precedentes dicuntur cum predicto responsorio quandocunque dicuntur in uigiliis mortuorum uei in anniuersariis uel in tricenalibus uel pro corpore presenti. Verumptamen in die animarum dicantur isti tres y. Dies ilia. f. Arde7itcs ani7ne. y. Creator. Sed isti duo uersus ultimi die animarum tantum [et hoc responsorium non repetatur.
Hoc ]^. Libera me do77iine de uiis inferni. y. Cla77ia7ites. Qui portas. Hoc responsorium in omni feria tercia et sexta per totum annum sit tercium quando uigilie mortuorum fiant cum una antiphona et nouem psalmis et tribus leccionibus tantum. Tunc eciam dicitur semper ante lecciones y. Co77iplaccat tibi do77ii7ie. Item quando laudes non sequuntur continue non dicitur uersiculus ante laudes sed statim post Kyrieleyson
i
^\
sKRUiciUM MoirruoRUM. 147
Christt'leyson Kyricleyson Pater tioster sine pronunciacionc Et tie nos ps. Exaltabo te rum orarionihus sc(iueiuil)us. Ante laiulcs y. Reijuiescatit in pace.
IN LAUDir.US ....
Oracio pro corpore prescnti ut supra. Or. Deus cui propriion yxo trigintali uel anniuersario. Or. Ofnnipoiens sempiteme. Pro c})iscopis Or. Deus cuius misericordie. Pro fratribus et sororibus Or. Inclina.
Orcmus. Deinde dicantur oraciones pro defunctis famulisf sub silencio ad placituni : quibus expletis sequatur oracio generalis, Afiimabus qucswnus domine. Qui cum dco patre. Requiescaut in pace.
Et sciendum est (jiiod quando laudes non sequuntur continue post Kyricleyson Chrisic/eyson Kyrieleyson Pater noster dicitur ps. Exaltabo te.
Et seruatur ordo oracionum istarum ad Dirige post lecciones more oracionum (}ue dicuntur ad Placebo.
10 — 2
(DE MISSA.)
Omnibus dominicis diebus per annum post capitulum fiat benediccio salis et aque hoc modo :
Exorcizo te creatura salis.
Et terminetur cum Per eiim qui ucnturus est. Et sic omnes exorcism i finiantur.
Si fuerit duplex festum, extra chorum fiat benediccio salis et aque ante aliquod altare, et tercia dicta spargatur. In aliis [uero] dominicis in choro benedicatur et ante terciam spargatur, nisi in dominica palmarum ; tunc uero sicut in festis duplicibus tercia cantata spargatur aqua benedicta.
Dum spargitur aqua,
Ant. Asperges 7?ie. ps. Miserere. [Ant. Asperges.'l
y. Et secundum multitudinem.
Ant. Asperges ine. Gloria patri. Sicut erai. Lauabis vie.
Hec antiphona dicitur in aspersione aque omnibus dominicis diebus per annum preterquam a pascha usque ad festum sancte trinitatis.
Post aspersionem aque dicat sacerdos [ad gradum chori]
y . Ostende nobis doniine viisericordiam tuam.
E/'. Et salutare tuum da nobis.
Or. Exaudi ?ws doinine.
H OMNIBUS DOMINICIS DIEBUS ADUENTUS DOMINI
AD PROCESSIONEM.
Ant. Missus est a?igelus.
In stacione non dicitur antiphona de cruce ante incepcionem historic Deus onmiunij sed, finitis precibus consuetis, que omnibus dominicis diebus dici Solent nisi duplex festum sit et nisi in dominica infra natale et in dominica palmarum, tunc statim inchoetur responsorium.
In reuertendo Dominica prima E/. Letentur cell.
f. Vox claiJiantis. Or. Excita quesunius do/nine potenciam.
DOMINICA PRIMA ADUKNTUS. I49
^ Dominica secunda in redeundo.
R^- ^^-^ nosier, y. Vox clamantis. Or, Jixcita qucsumus.
H Dominica tercia in redeundo.
R7. Ecce radix iesse. y . Vox clamantis. Or. Aurcni /nam.
U Dominica (jiiarta in redeundo,
^. Monies israel. y. Vox e/amaniis.
Hoc idem responsorium cum uersiculo et oracione dominicali dicitur in redeundo, et si uigilia natalis domini in dominica euenerit y. Vox e/amaniis. Or, Exciia quesumus domine.
U Per aduentum et a septuagesima usque ad cenam domini diaconus et subdiaconus casulis ad missam induantur, nisi in festis sanctorum, tunc enim dalmatica et tunica indui debent : et nisi in ieiuniis quatuor tem- porum et in uigiliis, in quibus tantum in albis esse debent, cxcepto quatuor temporum quod celebratur in ebdomada pentecostes, tunc enim dalmatica et tunica utuntur. Per reli(iuam uero tempus anni dalmatica et tunica utantur : et semper infra predictum tempus, scilicet aduentus et septua- gesime, missa cum Benedicamus domino finiatur,
H Per totum annum generaliter habeatur quod semper quando ad missam Gloria ifi exce/sis cantatur, ipsa missa cum Ite missa est finiatur. In paschali uero tempore quando in dominicis dicitur missa de resur- reccione scilicet Resurrexi &c, nulla fiat memoria de dominica neque in estate quando duplex festum in dominica celebratur licet aliquando facta fuerit ad uesperas et ad matutinas, sub silencio ut alibi dictum est pro necessitate : sed quando de aliquo sancto nouem leccionum in dominica celebratur, semper memoria fiat de dominica et de trinitate et ad missam quando facta fuerit ad uesperas et ad matutinas.
DOMINICA PRIMA ADUENTUS DOMINI ad missam.
Off. Ad te leuaui. ps, Vias tuas.
Repetatur officium et tunc Gloria patri et tercio repetatur officium : et hoc per totum annum obseruetur in festis cum regimine chori [et in dominicis] et in commemoracionibus beate uirginis nisi a prima dominica passionis usque ad cenam domini [in missis de temporalibus].
Per totum aduentum Gloria in excelsis non dicatur nee in missis de aduentu neque in festis sanctorum que infra aduentum euenerint.
Or, Exciia quesumus domine poienciam iuam.
Memoria de sancta maria.
Or. Dens qui de beate marie.
De quocunque fiat missa semper fiat memoria de sancta maria usque ad uigiliam natalis domini [cum predicta oracione]. Cum uero dicitur
I50 OKDINALE SARUM.
missa de aliquo sancto ucl Sa/ns populi tunc de aduentu et de sancta maria [dicitiir memorial
Notandum uero quod in omnibus festis cum rcgimine chori per totum annum hoc generaliter obseruetur, ut ad missam tot dicuntur collecte quot ad matutinas nisi in die natalis domini, ita tamen quod ad missam semper impar numerus custodiatur nisi in ebdomada natalis domini : tamen (juando in die festo missa dicitur in capitulo, si fuerit de aliquo sancto, memorie si habeantur de ceteris Sanctis ad eandem missam dicuntur : si fuerit missa dominicalis, memoria de trinitate : relique memorie ad magnam missam dicuntur.
[In dominicis uero uel in festis cum regimine chori a pasca usque ad ascensionem domini diebus dominicis contingentibus, nulla fiat memoria de dominica ad missam. Preterea in omnibus festis nouem leccionum que in ieiuniis quatuor temporum uel in uigiliis eciam per totam quadra- gesimam euenerint, nulla fiat memoria de ieiunio ad missam de sancto. Nam post missam de sancto missa dicitur solempniter de ieiunio utraque ad principale altare.]
In ferialibus autem diebus infra aducntum a Do77iine 7ie in ira usque ad quadragesimam et a Deus 07nnium usque ad aduentum, ad missam quinque solent dici oraciones. In quadragesima usque ad cenam domini septem. In tempore paschali et in commemoracione beate uirginis tres tantum.
Ep. Hora est ia77i 7ios.
Gr. Uniuersi qui te expecta7it. y. Vias tiias.
Alleluia, y. Oste7ide 7iobis.
Seq. Salus eterTia.
Ev. Cum appropi7iquasset iesus hierosoly77ia77i.
Credo Iti imiwi.
Hec sunt festa in quibus dicendum est Credo iTi U7iu77i, Omnibus dominicis tocius anni. In missis autem uigiliarum et sanctorum trium leccionum et in missis defunctorum que in capitulo in dominicis dicuntur, non dicetur Credo. Sed si missa dominicalis in dominica in capitulo dicatur, cum Credo dicatur. Dicetur eciam per octo dies natalis domini et per octo dies pasche et per octo dies pentecostes : In omni duplici festo : In omnibus festis apostolorum et euangelistarum : In utroque festo sancte crucis : In festo sancte marie magdalene : In utroque festo sancti Michaelis et in missa sponsalium.
Offer. Ad te do77ii7ie.
Prefacio non dicitur per totum aduentum, quando de aduentu agitur, nisi cotidiana.
Co. Do77ii7ius dabit.
Missa cum Be7iedica77ius do77ii7io finiatur.
IN ADUKNTU DOMINI. I5I
FERIA QUARIW.... FERIA SEXTA....
SABBA'i'O. Ep. Jicce seruus }ncus.
Ev. Icsus dict'bat ad turbas.
In sabbatis autem per aducntum nisi in sabbato quatuor temporum dicitur missa de sancta maria et totum scruiciuni nisi fcsUnn noucni leccionuni inipcdiat. Tanicn cpistole et euangelia (jue inueniuntur infra notate non sunt abiciende sed possunt dici si placet in aHa feria ebdomadc quando nuUuni habet proprium. Et hoc de sexta feria et sabbato per totum annum generaliter obsetuetur quod, si epistole et euangelia eoruni que ibi inueniuntur notate non possunt suo loco dici, in alia feria ebdo- made, ubi conuenientius potest, legantur.
DOMINICA SECUNDA....
Offer. Deus tn cofiitertens.
\y. Benedixisti y. Misericord ia Y
Prefacio cotidiana.
FERIA QUARTA.... FERIA SEXTA....
SABBATO. Ep. Gaude et letare.
Ev. Johannes testimofiiinn.
DOMINICA TERCIA.... FERIA QUARTA [QUATUOR TEMPORUM.]....
Sine Doininiis uobisctim Or, Presta quesiwius oninipotens.
Gr. Tollite portas. Y- Q,uis ascendet.
[Non repetatur gradale : fiant memorie consuete.]
Dominus uobiscimi cum Orcmus. Or. Festifia.
Ep. Loqimtus est dominus.
Gr. Prope est. y. Lai idem.
[Hie repetatur gradale.]
FERIA SEXTA....
Offer. Deus tu coiiuertens. \y . Benedixisti. Alius uersus : require in secunda dominica aduentus. J. item Misericordia et tieritas.']
1 The verses are also added in full in the margin on Adv^. Adv^, vi. Adv'', vii. Advi
152 ORDINALE SARUM.
SABBATO....
Omnes oraciones sine Domini/s uobiscum dicantur preter earn que est proxima ante epistolam. Or. Deiis qui conspicis. Lee. i. Chifjiabunt ad domiiiuvi. Omnes lecciones cum titulis suis legantur.
Lee. V. Angel us domini.
Hie legatur hec leccio usque Beiiedictus es dotuine deus patrurn iiostro- riDH. [Hec leccio scilicet Angelus do7nini tota legatur in sabbato ebdomade pentecostes et in sabbatis quatuor temporum in mense septembris, et in sabbato quatuor temporum prime ebdomade quadragesime usque ad Bette- dictus es i7i fir7na7nento celi.\
Duo clerici de secunda forma in superpelliceis dicant tractum Be7ie- dictus es. Chorus idem. Clerici Et be7iedictu77i. Chorus Et laudabile. Post ultimum uersum reincipiatur Betiedictus es, et chorus totum uersum prosetjuatur.
Do77ii)ius jiobiscu77i. Or. Deus cjui t7-ibus pueris. [Post oracionem de die dicantur memorie consuete.]
Ep. Roga77iiis nos.
Et duo clerici de secunda forma in capis nigris dicant tractum Q_ui regis. [Duo clerici de secunda forma dicunt totum tractum et istum tractum Qui regis ?^
Si dies natalis domini in dominica euenerit ieiunia quatuor temporum non in ipsa ebdomada sed in precedenti celebrentur. In quacunque autem alia feria contigerit in plena semper ebdomada ante natalem domini celebrentur.
DOMINICA QUARTA....
FERIA QUARTA....
FERIA SEXTA.
Ep. Lauda et /eta7'e.^ Ev. Videte et cauete.
IN VIGILIA NATALIS DOMINI.... [Sequencia Iubile77ius 077iues.\
Si hec uigilia in dominica contigerit missa de dominica in capitulo dicitur, missa uero de uigilia ad autenticum altare cum Alleluia. Crasti7ia die. Seq. lubilemus 07)uies.
^ Corrected in margin to Gaudete.
IN DTE SANCTI STKl'lIANI. I53
IN DIK
AD MISSAM IN C.ALLI CANTU.
Off. Dominus dixit ad mc. ps. Quare frcinueriDd.
Gloria in cxcelsis.
Et sciendum cjuotl senii)er ad niissani dicctiir Gloria /// ^ay^AvV quocicns ad matutinas dicitur Te dcion, nisi in crastino niissa Saliis populi iiel missa de cruce iiel missa dominicalis in aliqua fcria cantanda fuerit. Quando uero aliijua missa de uigilia dicitur in capitulo die dominica extra aduentum et septuagesimam dicitur cum Gloria i?i cxcelsis, Alleluya, et Credo, et Ite missa est.
Or. Deiis qui Jianc sacratissiniam. Lee. Fopulits gc?iiium.
Prefacio. Quia per incar?iati. Hec prefacio dicitur in die natalis domini ad omnes missas et per octauas, et in die circumcisionis, et in commemoracione beate marie a natali usque ad purificacionem, et in die purificacionis. Communica7ites uero usque ad circumcisionem tantum dicitur infra canonem Commutiicanies noctem uel diem.
Co. /;/ splendoribus sanctorum ex utero.
AD MISSAM IN AURORA.... AD PROCESSIONEM.
^. Descendit de cells, y . Ta7iquam sponsus. Et exiuit.
Tres clerici de superiori gradu dicant prosam Felix maria. Chorus Tanqua?n sponsus. Clerici Familiam custodi. Chorus Gloria patri. Lux et decus. Clerici Te laudant alnie. In redeundo Ant. Hodie Christus. Si hec antiphona non fuerit sufficiens ad introduccionem chori, repetatur hec Hodie in terra. Y- Fe?iedictus qui ue?iit. E/'. Deus domifius. Or. Co?icede quesumus o??inipotefts deus.
AD MAGNAM MISSAM ....
Antequam diaconus legat euuangelium incenset medium altaris tantum. Nunquam enim in ecclesia Sarum incensatur lectrinum neque ad matutinas neque ad missam.
Ev. I?i principio erat ue7'bum. Offer. Tui sunt cell. Co. Videru7it omnes.
IN DIE SANCTI STEPHANI
SI FUERIT DOMINICA AD PROCESSIONEM
B7. Sancte del. y. Vt tuo propiciatus. Tres diaconi dicant prosam 7> mundi. In redeundo Ant. Hodie Christus natus. Sequatur versus et oracio de natali ut supra. Simili modo fiat processio de sancto Johanne, et de Innocentibus, et de sancto Thoma martyre si in dominica euenerint
154 ORDINALE SARUM.
festa illorum cum responsorio et versu et prosa si habeatur, et semper in redeundo usque ad circumcisionem dicitur antiphona Hodie Christus cum versiculo et oracione de natali.
AU MISSAM. . . . Memoria de natali fiat per tolam ebdomadam. Ep. Stephanus pie?ius.
IN DIE SANCTI JOHANNIS.
AD MISSAM
Memoria de natali et de sancto Stephano.
IN DIE SANCTORUM INNOCENCIUM. . . . Memoria de natali, de sancto Stephano et de sancto Jolianne.
IN DIE SANCTI THOME MARTYRIS
Memoria de natali, de sancto Stephano, de sancto Johanne et de Innocentibus.
SEXTA DIE A NATALI,
SI DIES DOMiNicus FUERiT, FIAT PROCESSio hoc modo. In cundo I^. Descendit de celts, y. Tajiquam spofisus sine prosa, uel I^. Verbum caro. y. /;/ prindpio sine prosa. In redeundo Ant. Hodie Christus. Sequantur versiculus et oracio de natali ut supra.
H AD MISSAM .... Memoria de natiuitate et de Sanctis ut supra.
IN DIE SANCTI SILUESTRI,
SI FUERIT DOMINICA, AD PROCESSION EM Miks ChrisH.
H AD MISSAM.
Officium. Sacerdotes tut. ps. Mejiictito domine. Or. Da qucsumus otnnipotens deus ut qui \beati Sihiestri. Sequencia de communi unius confessoris.
IN DIE CIRCUMCISIONIS,
SI DOMINICA FUERIT, AD PROCESSIONEM.
^. Verbuiti ca?'o. y. In principio cum prosa QuetJi ethera etc. In redeundo I^. Te iauda?it angeli.
TKMrORK KPIPIIANIK. I 55
II AD MISSAM ....
Gr. Viih'nint onuws. Alleliiya. y. Multipharic.
IN OCTAUIS Sancti Stepliani et Sancti Johannis et Sanctorum Inno- cenciuiii, si dominica fuerit I'ROCESSIo in eundo sicut in prima die sed sine prosis. In redcundo Ant. Te laudant usque ad purificacionem, et si soptuagesima ante purificacionem euenerit semper dicitur 1^. Te laudant ani^i'/i cum versiculo et oracione de sancta maria. y. Post partum. Or. Dcus qui salutis. Excipitur tamen dies epiphanie et dominica infra octauas, et octaue si in dominica euenerint. Ad missam uero in octauis predictorum omnia fiant sicut in die preter sequenciam et Credo et prefacionem, tamen si in dominica fuerit dicitur Credo, et memoria fiat de Sanctis et de sancta Maria, tam in festis cjuam in profestis, usque ad purificacionem, nisi in uigilia et in die epiphanie cum supradicta oracione.
IN UIGILIA EPIPHANIE
SI DOMINICA FUERIT AD PROCESSiONEM. E^. Verbum caro.
AD MISSAM
Officium Lux fulgebit. Non dicitur Gloria in excelsis nee Credo, nisi fuerit dominica. Or. Corda nostra. Memoria de sancto Thoma et de sancto Edwardo rege et confessore.
IN DIE EPIPHANIE
AD PROCESSIONEM.
I^. Tria sunt munera. Y- Salutis. B/'. Reges tharsis. f. Et adorabunt. In redeundo E/'. In columbe. Y- ^^^ domini. Or. Deus qui hodierna.
H AD MISSAM
Prefacio. Quia cum unigenito. Infra canonem Communicantes et diem. Hec prefacio dicitur per totas octauas et Communicantes similiter. Co. Vidimus stellani. Cotidie per octauas fiat missa ut in prima die sed sine sequencia et Credo, nisi in dominica infra octauas.
DIE OCTAUA
SI FUERIT DOMINICA AD PROCESSIONEM.
B/. Tria sunt munera. In redeundo I^. I?i columbe specie.
DOMINICA INFRA OCTAUAS.
Ev. Vidit iohannes ihesum. Quod si dominica infra octauas non euenerit ante diem octauam, nihilominus predictum euangelium feria quarta infra octauas legatur.
156 ORDINALE SARUM.
IN OCTAUIS.... Memoria de sancto hyllario et de sancta Maria.
DOMINICA PRIMA POST OCTAUAS EPIPHANIE.
Et omnibus dominicis hystorie Dominc 71c in ira quando de dominica fit seruicium.
AD PROCESSION EM R'. Abscofidt. f. Quouiain. In redeundo usque ad purificacionem de sancta Maria ut predictum est. Post purificacionem uero usque ad septuagesimam dicitur in introitu chori Ant. Aue rcgina uel aliqua alia antiphona de sancta maria. y. Post partum. Or. Concede quesumus onmipotens dens uel alicjua alia oracio de sancta Maria.
DOMINICA PRIMA POST OCTAUAS EPIPHANIE.
AD MISSAM
Co. Fill quid fecisti. Si tern pus adeo breue faerit ab octauis Epi- phanie usque ad septuagesimam quod tres misse dominicales, scilicet In excelso trono et Omnis terra et Adorate doniinuni non possunt singule in singulis cantari ebdomadis, due uel tres in una eademque ebdomada prout temporis breuitas exposcerit cantentur. Cetere uero que secjuuntur eo anno pretermittantur. Hoc eciam bene obseruetur quod nunquam ante incepcionem historic Domine ne in ira cantetur missa /;/ excelso trotio. Cum autem prolixum tempus fuerit, officium Adorate cantetur per tres dominicas.
FERIA QUARTA.... FERIA SEXTA....
DOMINICA SECUNDA....
FERIA QUARTA....
FERIA SEXTA....
DOMINICA TERCIA.... FERIA QUARTA....
FERIA SEXTA. Ep. N'escitis quia tempus est\.
DOMINICA QUARTA....
FERIA QUARTA....
FERIA SEXTA....
DOMINICA QUINTA.... FERIA QUARTA Ev. Hotno quidatn habuit\ duos filios.
DOMINICA IN (^)UIN(,)UA(;i:SIMA. 157
Per totam cbdonKulain dicilur missa dominicalis nisi fcstiini intcrcurrat unde fiat seruicium, ct nisi (iiiando dicitur missa Sains populi^ et (luando dicitiir dc sancta Maria.
DOMINICA IN SKPTUAGESIMA.
AD PROCKSSIONEM.
Ant. Ecce karissi//ii. Duo cleric! de secunda forma in capis nigris conuersi ad populum dicant y. Ecce 7nater. In redeundo 1^. Ubi est abcl. y. Makdicta terra, y. Do?niiie refugiiun. Or. Preces populi tut.
11 AD MISSAM ....
Gr. Adiutor. y . Quo?iiam edificauit\. Et notandum (jiiod quociens- cimque dicitur tractus non repetatur gradale.
Et sciendum quod seruicium huius diei non differtur propter aliquod festum nisi cum purificacio beate Marie in hac dominica forte contigerit. tunc enim differatur usque ad quartam feriam, et tractus De profundis omnino pretermittatur, quoniam in ferialibus diebus non solet dici tractus ante quadragesimam, nisi tantum in missa pro defunctis. Quodcunque uero festum in hac dominica siue in aliqua alia dominica usque ad pascha contigerit, semper differatur et fiat seruicium de ipsa dominica nulla facta de ipso memoria, nisi sit festum trium leccionum, quod non differtur, sed fiat de eo tunc tantum memoria.
A septuagesima usque ad uigiliam pasche non dicitur Gloria in excelsis nisi episcopus in cena domini celebrauerit.
FERIA QUARTA.... FERIA SEXTA....
DOMINICA IN SEXAGESIMA.
AD PROCKSSIONEM Ut SUpra.
In redeundo E/'. Benedicens ergo uel I^. Volens noe. y. Be?tedictus. y. Do?ni?ie refugium. Or. Deus qui conspicis.
II AD MISSAM
FERIA QUARTA.... FERIA SEXTA....
DOMINICA IN QUINQUAGESIMA.
AD PROCKSSIONEM Ut SUpra.
In redeundo E^. Temptauit deus uel E/'. Reuertenti abraham. y. Do?nine refugium. Or. Preces nostras.
II AD MISSAM
158 ORDINALE SARUM.
FERTA QUARTA IN CAPITE lEIUNIJ.
Post sextain prosternant se clerici in choro. Episcopus uel eius vicarius cum suis niinistris ante altare dicantf septem psalmos peniten- ciales cum antiphona Ne reminiscaris cum Gloria pairi, et sic fiat absolucio : Kyrieleison. Christcleison. Kyricleison. Pater fioster. Et ?ie fios. Sa/uos fac scruos. Dais vieus spera7ites. Mitte eis doinine. Et de syoti. Conuertere do mine usque quo. Et deprecahilis. Adiuua ?ios deus. Et propter. Domitie exaudi. Et clamor. Dotninus uobiscum. Or, Ex- audi dotnine preces.
Absolucio. Absoluimus uos uice beati petri. Deinde sequatur bene- diccio cinerum. Or. Omnipotetis sempiterne deus. Hie aspergantur cineres aqua benedicta. Postea dicat sacerdos Domifius uobiscufn. Oremus. Deus qui non uis mortem. Deinde distribuantur cineres. In- terim cantentur Ant. Exaudi nos. ps. Saluum me fac. Ant. Exaudi. Gloria patri. Exaudi. Ar\\.. Ifiter\ uestibulum et altare. Ani. Imitemur\.
Peracto hoc officio dicat sacerdos Dominus uobiscum. Deus qui iuste irasceris. Or. Concede nobis.
U Postea eat processio ad ianuas ecclesie. Episcopus uel eius uicarius penitentes eiciat, et interim cantentur responsoria Ecce adam. y. Cherubyn. Videte. E^. Li sudore. y. Pro eo. N'oji dabis\. Eiectis penitentibus, claudatur ianua. In redeundo I^. Emendemus. y. Peccauimus. Atte?ide.
H De processione facienda in capite ieiunii in parochialibus ecclesiis. Exeat processio per ostium ecclesie aquilonare cantando responsorium Emendemus cum versu. Quo cantato incipiatur letania, et terminetur ante gradum chori, quam non sequetur versiculus neque oracio, sed statim intret processio per ostium ecclesie australe et statim incipiatur
MISSA.
Officium. Misereris omnium deus. ps. Miserere mei deus. Or. Dominus uobiscum. Oremus. Diaconus dicens Flectamus genua, sic omnes genua flectant. Postea diacono dicente Leuate, surgant omnes. Sacerdos dicat oracionem Presta domine fidelibus tuts. Ab hac die usque ad cenam domini in omnibus missis de ieiunio fiat memoria pro penitentibus. Or. Exaudi domine supplicum preces.
Prefacio. Qiii corporali ieiunio. Et dicitur hec prefacio in omni missa de ieiunio usque ad cenam domini. Similiter Flectamus genua et Leuate et Humiliate capita uestra. Co. Qui meditabitur. Finita com- munionif, sic Per o??inia secula seculorum amen, dicat sacerdos Oremus. Diaconus Humiliate capita uestra. Sacerdos super populum Or. Picli- nantes se. Per dom,inum. Et sic missa cum Benedicamus domino finiatur.
IIKHDOMADA PRIMA (JlJ Al )RAt;KSIiMl':. 159
FERIA QUINTA....
FERIA SEXTA....
SAIMJATO....
DOMINICA PRIMA QUADRAGESIME.
AD TROCKSSIONKM.
Ant. Cum uencrimiis \ ct dicitur per diias doniinicas. In redeundo 1^. Ductus est ihi'sus. y. Scuta circumdabit te. Or. Dcus (jui ecclesiam.
IT AD MISSAM ....
Tractiisf chorus alternatim cautabit Qui habitat in adiutorio.
Et sciendum est quod in (Quadragesima omni feria quarta et sexta usque ad cenam domini, nisi festum nouem leccionum impediat, fiat processio post nonam ad unum altare ecclesie hoc modo. In procedendo R/. Afflicti pro peccatis. y. Doniine deus mens. ^. Emendetfius. y. Peccauimus vel 1^. Paradisi porta, y. Ecce nunc. Vel E/. Scindite. f. Reuertimini. I^. Absco?idite. f. Date elemosinam. Kyrieleyson. Christeeleyson. Kyri- eleysofi. Pater noster. Et sic prosternant se clerici, sacerdos et ministri eius dicendo Pater noster. Sacerdos Et ne nos. Ostende nobis. Et salutare. Peccauimus cum patribus nostris. Iniuste egimus. Domine non secundum peccata. Neque secundum i?iiquitates. Ne jnemi?ieris iniquitattwi fiostraru?n antiquarum. Cito anticipent. Adiuua nos deus. Et propter gloriam. Exaudi domine uocem meam qua clamaui. Miserere mei et exaudi ?ne. ps. Miserere mei deus. Exurge domine adiuua nos. Et libera nos. Domine deus uir- tutwn. Et ostende. Domine exaudi. Et clamor meus. Dominus uobiscum. Et cum spiritu tuo. Or. Preces populi tui quesumus. Per christiwt domi- ?ium fwstrum. In redeundo duo clerici de secunda forma dicant letaniam. Kyrieleyson^ etc.
FERIA SECUNDA.... FERIA TERCIA....
FERIA QUARTA.
Officium. Remi?iiscere. ps. Ad te domine leuaui sine Dominus uobisciwi.
Tr. De necessitatibus. Et sciendum quod omni feria quarta dicitur iste tractus in missa de ieiunio usque ad dominicam palmarum.
FERIA QUINTA.... FERIA SEXTA....
l6o ORDINALE SARUM.
SABBATO.... Orcf/ius ad omnes oraciones dicatur. Fledamus genua.
Lee. V. Augtius domini. Duo eleriei de secunda forma dieant tractum in SLiperpellieeis. Hie legatur leecio usque ad Be?iedicite o?nfiia. Chorus Ymnum dicite. Post ultimum versiculum reineipiant eleriei Benedictus es.
Dominus uohiscum. Non dieitur Flectamus getiua. Or. Deus qui tribus pueris. Ep. Rogamus. Tr. Laiidate do7ni)iiim omnes genfes. Duo eleriei de seeunda forma in eapis nigris dieant traetum. Ev. Assumpsit ihesus.
DOMINICA SECUNDA QUADRAGESIME.
AD PROCESSIONEM ut supra. In redeundo Minor sum.
AD MISSAxM
FERIA SECUNDA.... SABBATO.... DOMINICA TERCIA QUADRAGESLME.
AD PROCESSIONEM.
Ant. In die quando uenerit. In redeundo I^. Loquens ioseph. y. Scuto circu7)idabit te. Or. Qiiesumus otntiipote7is deus.
AD MI SB AM ....
FERIA SECUNDA .... SABBATO .... DOMINICA QUARTA QUADRAGESIME.
AD PROCESSIONEM.
Ant. In die quando. In redeundo !^. Audi israel. y . Scuio cirann- dabit. Or. Concede quesumus omnipotetis deus.
AD MISSAM ....
FERIA SECUNDA .... FERIA TERCIA .... FERIA QUARTA.
Offieium. Dunn sanctificatus fuero. ps. Bencdicam. Sine Dominus uobiscum Or. Deus qui et iustis.
FERIA QUINTA....
Co. Donmie 7ie i7i f.
FERIA SEXTA ....
Or. Deus itieffabilis\. Ep. Egrotauit filius. Gr. Bo7iu7n est coJifiteri\.
SABBATO ....
IN RAM IS PALM ARUM. l6l
DOMINICA IN PASSIONE DOMINI.
Al) PROCESSIONEM.
R7. Circumdedcrunt nic. f- Qf^oniam tribulacio. In rcdeundo R/. /w proximo, y. Eripc me. Or. Quesitnius oninipotens dcHs\.
H AD MISSAM.
Officium ludica ?ne dcus. ps. Eniitte. Ab hac die usque ad diem pasche non dicitur Gloria patri post officium sed psalmus tantum. In
die cene tamen dicitur si episcopus celebrauerit Co. Hoc corpus,
et cantetur dum sacerdos se communicet.
FERIA SECUNDA . . . . SABBATO . . . . DOMINICA IN RAMIS PALMARUM.
Tercia dicta, aspergatur aqua benedicta. Post aspersionem aque legatur hec leccio ab acolito ante altare super floras et frondes.
Lee. Vefierimt filii Israel. Sequatur statim euangelium Turba multa.
Deinde fiat benediccio florum et frondium hoc modo. Exorcize te creatura florum et frondium. Or. Omnipofens sempiterne deus qui in. Or. Deus cuius filius pro salute hu7nani generis. Or. Deus qui dispersa. Post hec aspergantur frondes aqua benedicta et thurificentur. Sequatur Or. Domine ihesu chrisie mundi conditor.
Hiis ita peractis statim distribuantur palme et interim cantentur hee antiphonet Pueri hebreorum uestimenta. Deinde eat processio ad locum prime stacionis, cantore incipiente Ant. Prima autem. Ant. Cum appro- pinquaret.
Si autem non sufficiunt hee due antiphone usque ad locum stacionis, tunc cantentur antiphone sequentes. Ant. Ocm audisset. Ant. Ante sex dies.
Hie fiat stacio prima, et diaconus legat euangelium Cum appropin- quasset ihesus ierosolimam. Require hoc euangelium in prima dominica aduentus domini. Finito euangelio, tres clerici ante stacionis locum conuersi ad populum dicant En rex uenit. Senior Salue quem. Chorus Testatur plebs. Clerici Hie est qui de edom uenit. Senior Salue lux mundi. Chorus prosequatur Rex regum. Clerici Hie est ille qui ut agnus. Senior Salue nostra salus. Chorus prosequatur Pax uera.
Tunc procedant ad locum stacionis secunde cantore incipiente Ant. Dignus es domifie. Ant. Occurrunt turbe. Si autem non sufficiunt hee due antiphone usque ad locum stacionis, tunc cantentur hec duo respon- soria cum suis versibus. ^. Dominus ihesus ante. f. Conuenerunt. I^. Cogitauerunt. y. Testimonium.
Hiis finitis assunt pueri in eminenciori loco canentes Gloria laus. Chorus idem repetat post unumquemque versum. Pueri y. Israel es tu.
F. II. n
l62 ORDINALE SARUM.
y. Cetus in excelsis. y. Plebs hehrea. Tunc eant ad ianuas ecclesie canendo antiphonam Collegerunt. Tres de superior! gradu conuersi ad populum dicant versiculum Vnus autem ex ipsis.
In introitu ecclesie E7. Ingrediejite domino. Ante crucifixum denu- dantet crucem incipiat senior Aue. Chorus cum genufleccione respondeat Rex noskr. Senior iterum alcius Aue. Chorus Rex noster. Senior tercio alcius Aue. Chorus totam prosequatur antiphonam Rex fioster fili dauid.
In introitu cliori R7. Circiimdederunt me. y. Eripe me. Or. Omni- potens sempiterne deus qui hiunano.
AD MISSAM
Chorus alternatim dicat Tractum Deus deus meus respice. Dominus uobiscum. Et cum spiritu iuo. Passio domini nostri ihesu christi secundum Matheum. Non dicitur Gloria tibi domine. In illo tempore. Scitis quia post biduum pascha fiet. Hoc modo omnes passiones usque ad para- sceuem legantur.
Offer. l7?iproperium. Prefacio cotidiana. Co. Fater si non potest.
FERIA SECUNDA....
Or. Presta quesumus omnipotens deus.
FERIA TERCIA
FERIA QUARTA
Sine Dofninus uobiscu??i Or. Presta quesumus 077inipotens deus^ ut qui excessibus.
FERIA QUINTA IN CENA DOMINI.
In primis fiat reconciliacio penitencium hoc modo. Nona cantata pergat episcopus uel eius uicarius ad ianuas ecclesie cum processione ad reconciliandum penitentes, sintque presentes in atrio ecclesie qui reconcili- andi sunt. Si episcopus adest, vnus archidiaconus ex parte penitencium indutus capa de serico legat hanc leccionem Adest te??ipus 0 ue?ierafide pontifex, que non legatur episcopo absente.
Finita leccione, incipiat episcopus uel eius uicarius Vefiite vefiite. Archidiaconus ex parte penitencium dicat Flectamus genua. Alius dia- conus stans cum sacerdote dicat Leuate. Iterum sacerdos repetat eodem modo Venite venite. Diaconus Flectamus genua. Alius diaconus Leuate. Tercio sacerdote ex parte penitencium dicente Venite venite^ chorus prosequatur totam antiphonam Venite uenite filii audite me. ps. BeTiedicam dominu?n. Post unumquemque versum repetatur antiphona. Dum psalmus canitur a choro cum antiphona, semper manuatim penitentes a presbiteris
IN CENA DOMINI. 163
tradantur archidiacono, et ab archidiacono rcddantiir episcopo, et ab episcopo reddantur ecclesie gremio.
Quibus expletis, et reuersis illis in chorum, i)rosternant se omnes et dicant septem psalmos penitenciales cum Gloria patri et cum hac antijjhona Ne reminiscaris. Post antiphonam dicatur Kyriekysou. Christeleyson. Kyrieleyson. Pater noster. Et ne fios. Sa/uos fac seruos. Deus mens sperantes. Conuertere do?nine 2(squequo. Et deprccabilis. Mitte eis domi?ie auxilium de sancto. Et de syon tuere. Adiuua ?ios. Et propter gloriam. Domine exaudi. Et cla7?ior. Domuius uobiscuvi. Et cum spiritu. Or. Adesto dornine supplicacionibus nostris, et 7ne qui eciam misericordia tua prifnus ifidigeo. Alia oracio. Deus qui^ huma?ii generis. Alia oracio. Domine saficte pater 077inipotens eterne deus. Absolucio. Absoluimus uos uice beati petri apostolorum principis. Si episcopus adest dicat banc benediccionem. Be7iediccio dei patris omnipotentis et filii et spiritus sancti. Chorus A77ien.
U POSTEA INCHOETUR MISSA SOLEMPNITER.
Officium. Nos autem. Require supra in tercia feria precedenti : cum solempni Kyrieleyso7i. Si episcopus celebrauerit, dicitur Gloria in excelsis.
Si episcopus celebrauerit, dicatur Credo. Offer. Dextera do77iini.
Post hec ponantur a subdiacono tres hostie ad sacrandum, quarum due seruantur in crastinum, vna ad percipiendum a sacerdote, reliqua ut repo- natur cum cruce in sepulcro. Prefacio cotidiana.
^ Cum episcopus dicat Te igitur^ tunc procedant de sacrario ministri sacris uestibus induti deferentes oleum infirmorum. Percantato Te igitur usque sed uenie, antequam dicatur Per quern hec omnia, diaconus ampulam cum oleo infirmorum subministret episcopo super quem ter signum crucis faciat, et therj in earn sufflet.
Tres pueri ante olei consecracionem dicant O redemptor summe carmen. Chorus idem repetat post unumquemque versum.
Communica7ites et Hanc igitur oblacionem. Qui pridie quam pater etur.
Hac die Agnus dei non dicitur neque Pax detur si episcopus defuerit ; et si episcopus celebrauerit Agnus dei dicitur et sacri crismatis ampulaf pro pace deosculetur.
Co. Do77iinus ihesus.
Cantata communione incipiantur uespere festiue.
Ant. Calicem salutaris- ps. Credidi propter et cetere antiphone cum suis psalmis.
Ant. Cena?itibus. ps. Magnificat.
Dicta antiphona dicat sacerdos postcommunionem Refecti uitalibus.
Et sic missa et uespere simul finiantur diacono dicente Ite missa est.
II — 2
164 ORDINALE SARUM.
Si episcopus non celebrauerit, non dicitur Gloria patri nee Gloria in exceisis nee Agmcs del neque pax detur.
Missa et uespere cum Benedicamus domino simul finiantur, tamen propter solempnitatem cene diaconus et subdiaconus dalmatiea et tunica induantur.
Post prandium eonueniant elerici ad eeclesiam ad altaria abluenda et ad mandatum faciendum. In primis benedicatur aqua more dominicali. Deinde preparentur duo sacerdotes cum diacono et subdiacono et cum ceroferario et cum duobus elericis aquam et uinum deferentibus, qui omnes simul sint in albis, et incipientes a maiori altari abluant illud infundentes uinum et aquam.
Interim cantetur hoc responsorium In moftte Oliueti. T. Verumptamen.
Eodem modo omnia altaria abluantur cum responsoriis et versiculis sicut sunt ordinata in predicta historia, ita tamen quod in extrema ablueione cantetur E/. Circufndederiint. f. Qiioniam tribulacio. Et oracio de Sanctis.
Si uero plura fuerint altaria in ecelesia quam responsoria de historia, reincipiatur historia, ordine predicto seruato, sed quodt responsorium Circumdederiint semper ultimo loco cantetur.
U Post ablucionem altarium intrent capitulum, et diaconus legat euan- gelium sicut ad missam leetum est. Deinde fiat sermo ad populum. Quo facto duo predicti sacerdotes surgant et incipientes a maioribus lauent omnium pedes, vnus ex una parte chori et alter ex altera, et ipsi inuicem sibi pedes lauent. Interim hee antiphone cum suis psalmis cantentur Ant. Mandatum noiiiim. ps. Deus misereatiir nostri. Totus dicitur psalmus cum repeticione antiphone post unumquemque versum. Ant. Diligamus rws inuicem. ps. Ecce quam bonum. Eodem modo dicitur. Ant. In diebus illis. ps. Miserere mei. y. Et secundum. Ant. In diebus illis. y. Amplius. Ant. Maria ergo. ps. Beati immaculati. Ant. Fostquam surrexit. ps. Audite hec cmjtes gentes. Hee antiphone subsequentes, si neeesse fuerit, cantentur. Sin autem pretermittantur. Ant. Vos uocatis. (Ant.) Ante diem. Ant. Si ego. Ant. Venit ad petrufn.
Peracta ablueione pedum, dictoque sermone, accipient caritatis potum. Quibus rite peraetis, vnus saeerdotum dicat has preces. Suscepimus deus misericordiam tuam. I^. In medio templi tui. Tu ma?idasti.
Or. Adesto domine officio seruitutis nostre.
Si uero nullus assit elerieus sermonem faciens, ceteris ut supra peraetis dieuntur predicte preces. Deinde legatur euangelium secundum Johannem, Atne?i, amen dico uobis, No?i est seruus maior domino suo et legatur usque ad locum ilium Surgite eamus hinc. Et ita recedant euntes ad eeclesiam et dicant completorium priuatim.
I
IN PARASCEUE. 165
FERIA SEXTA IN PARASCEUE.
Post horam nonam diei procedat sacerdos ad altare indutus uestibus saccrdotalibus et casula, cum diacono et subdiacono et ceteris ministris altaris, c^ui omnes sint in albis. Statim procedat acolitus ad legendum banc leccionem sine titulo boc modo incipicns. /;/ t?-ibulacionc sua. Cliorus Tr. Do7)ii7ie audiui.
Sacerdos sine Doininus ^wbiscmn dicat Orevius. Diaconus. Flectavuis gemia. Or. Deus a quo et iudas.
Subdiaconus legat banc leccionem boc modo. Dixit dominus ad moysen. Chorus Tr. Eripe me.
Sequatur passio que legatur absque titulo hoc modo Egressus est ihesus cum discipulis suis. Et cum pronunciatur bee clausula partiti sunt uesti- 7nenta mea, accedant duo ministri in superpelliceis, vnus ad dextrum et alius ad sinistrum cornu altaris, et inde duo lintbeamina amoueant que ad boc super altare fuerunt posita.
H Sequantur oraciones solempniter, et ad unamquamque illarum dicitur Flectamus gefiua, nisi ad eam que pro iudeis orat.
Finitis oracionibus, exuat sacerdos casulam et alii duo presbiteri albis induti tenentes crucem canant bos versus Popule mens. Duo diaconi ante gradum chori in capis nigris dicant Agyos. Chorus cum genufleccione Sanctus. Sacerdotes y. Quia eduxi te. Diaconi Agyos. Cborus Sa?ictus. Sacerdotes y. Quid ultra. Diaconi Agyos. Chorus Sanctus.
Tunc sacerdotes discooperientes crucem dicant Ecce lignum. Cborus cum genufleccione Crucem tuam. ps. Deus misereatur. Totus dicitur psalmus, et post unumquemque versum repetatur antiphona cum genu- fleccione.
Interim procedant ad crucem adorandam, incipientibus maioribus. Sacerdotes Crux fidelis. Chorus idem repetat post unumquemque versum. Sacerdotes y . Pange lingua, y. De parentis prothoplasti. y . Hoc opus. y, Quando uenit. y . Lustra sex. y . Hie acetum. y . Gloria et honor deo.
Tunc deportetur crux ubi a populo adoretur, et interim cantetur Ant. Dum fabricator, y . O admirahile.
Adorata cruce conueniant clerici ad altare et reinduatur sacerdos casula quam exuerat, et accedat ad altare, dicta confessione, et sacri- ficio super altare more solito disposito et incensato, cum uini et aque infusione in calicem, et dicta cum bumilitate In spiritu humili- tatis, dicat humili uoce Oremus, Preceptis salutaribus cum oracione dominica. Deinde Libera nos quesumus doniine ; in qua oracione dum dicat per eundem dominum nostrum frangat corpus domini sicut in ceteris diebus solet fieri. Postea dicat modesta uoce Per omnia secula seculorum. Deinde dimittat in calicem sicut solet partem bostie, nee dicitur Pax
l66 ORDINALE SARUM.
domini neque Agnus dei, neque pax detur, sed statim communicet se sacerdos dicendo Corpus domini et sanguinis nulla precedente oracione.
Deinde dicant priuatim uesperas quas in cena domini alta uoce dixerant. Post Magnificat dicatur Pater noster et ps. Miserere.
Post uesperas dicat sacerdos postcommunionem, ita dicens Respice (juesumus domine super hanc familiam tuam sine Qui tecmn. Deinde exuat sacerdos casulam et assumens secum unum de prelatis reponat crucem cum corpore dominico in sepulcro, incipiens responsorium Estimatus sum cum versu. Deinde incensato sepulcro et clauso, incipiat K7. Sepulto domino. Ant. Ill pace in idip sum. Ant. In pace /actus est. Ant, Caro mea.
Dum corpus domini fuerit in sepulcro lumen continue ardeat ante illud.
SABBATO SANCTO IN VIGILIA PASCHE.
In primis eat processio ad locum ubi nouus ignis benedicendus est.
In eundo dicitur psalmus Do77iinus illuminacio.
Deinde sequatur benediccio ita dicens Dominus uobiscum. Oremus. Domine deus noster pater omnipotens lu7nen ifideficiens.
Post hoc aspergatur aqua benedicta super ignem.
Sequatur Dominus uobiscum. Oremus. Domine sancte pater omnipotens. Or. Celesti lumine et sequatur benediccio thimiamatis siue incensi. Exorcize te immundissiiJie spiritus. Oremus. Etemam ac iustissimam. Or. Descendat be?iediccio.
Postea accendatur vnus cereus de nouo igne ceteris luminaribus ecclesie prius extinctis et redeat processio usque ad chorum.
In redeundo duo clerici de secunda forma in superpelliceis canant ffiuentor rutiii.
Deinde sequatur benediccio cerei Exultet iam angelica turba. In qua benediccione post pronunciacionem huius clausule Suscipe sancte pater incensum hoc\, ponitur incensum a diacono in cereum siue in candelabrum in modum crucis. Item post pronunciacionem huius clausule Quem\ iii honorem dei rutilans acce?tditi, accendatur cereus. Tercio post pronun- ciacionem huius clausule Qui licet diuisus in partes^ accendantur cetera luminaria per ecclesiam.
Post hoc legantur lecciones ; sine titulis suis legantur.
Omnes tractus dicuntur a choro preter ultimum Tr. Laudate domi?ium.
Or. Deus qui ecclesiam tuam. Hanc oracionem non sequatur leccio sed tractus Siciit ceruus. Post tractum due oraciones sequantur, et sub uno per dominum dicuntur. Or. Concede quesuimis omfiipotens deus. Or. OmnipoteJis se77ipiterne deus respice.
Sequatur septiformis letania Kyrieleyson, que in choro a septem pueris
I
IN niK I'AscnK. 1 6;
in superpelliceis dicitur. Qua facta, statim incii)iatiir (luinqucpartita Ictanin que a quirKjuc diaconis in superpelliceis canlatur, cum (pui eat i)iocessi{) ad fontes benedicendos. Expleta benediccione fonciuni, tres clerici de superiori gradu in capis sericis canant in redeundo A'cx sanctorum. Chorus idem repetat post unumquenKjue versum.
Finita hac letania, incipiatur festiue Kyrieleysoii. Sacerdos Gloria in excehis.
Tunc omnes genuflectant exuentes capas nigras et tunc pulsetur classicum.
Sacerdos Dominus uobisciwi. Or. Dens qui hanc sacratissiinain. Ep. Si consiirrexistis cum Christo.
Duo clerici de superiori gradu in capis sericis dicant ad pulpitum Alleluya. y. Cofifitemijii domino.
Duo clerici de secunda forma in capis nigris cantant tractum Laudate ad gradum chori.
Tunc procedat diaconus ad legendum euangelium, quern precedant ceroferarii cereis extinctis, quia Christus uerum lumen adhuc apud inferos abscondebatur. Ev. Vespere autem sabbati.
Sequatur Dominus uobiscum. Et cum spiritu tuo. Oi'emus. Non dicitur offertorium.
Pref. Et te quidem omni temp07'e sed in hac potissimum. Commimicantes et ?iocte?n. Ha?ic igitur oblacio?zem. Hec prefacio dicitur per totam ebdo- madam pasche et in omnibus dominicis diebus usque ad ascensionem domini quando de dominica agitur siue de pascha dicitur missa.
Sanctus solempniter dicitur. Cum uero etf Ha)ic igitur oblacione7n dicuntur, pulsentur signa ad uesperas sicut in duplici festo, ita ut pulsetur classicum, postquam sacerdos se communicauerit.
Pax do?nini sit semper uobiscu??i. Et cum spiritu tuo. Non dicitur Agnus dei, nee Pax detur, sed facto interuallo incipiantur uespere festiue.
Super psalmos Ant. Alleluia, ps. Laudate do7?iinum omnes getites. Ant. Vespere autem sabbati. ps. Magnificat. Finita antiphona post Mag?tificat, dicat sacerdos Domi?ius uobiscum. Or. Spiritum in nobis.
Et sic missa et uespere simul finiantur, diacono dicente Ite missa est. Deo gracias.
IN DIE SANCTO PASCHE.
AD ASPERSIONEM AQUE.
Ant. Vidi aquam. ps. Confitemini domino. Vidi. Gloria. Et omnes. y. Ostende nobis domine. Or. Exaudi nos. Et sic dicatur omnibus dominicis diebus usque ad trinitatem.
1 68
ORDINALE SARUM.
H AD PKOCEbSIONEM.
Tres clerici de superiori gradu can tan t hos versus Salue festa dies. Chorus idem repetat post unumquemque versum. (y.) Ecce renascentis. y. Qui crucifixus. y. Sollicitam. y. Nofidecet. f- Indignum. y. Linthea. y. Redde tua??i.
Deinde dicitur uscjue ad crucifixuni antiphona Sedit angelus. Tres clerici de superiori gradu dicant versum in pulpito ad populum conuersi habitu non mutato.
In redeundo Ant. CJiristus resurgens. y. Dica^it nunc. Omnes simul dicant y. Siirrexit dominus de sepulcro. Or. Deus qui hodierna die.
^ AD MISSAM.
Officium Resurrexi. ps. Domine probasti me. Kyrieleyson. Gloria in excelsis deo.
AUeluya. y. Pascha nostrum, y. Epulemur. Istud Alleluya dicitur loco gradalis in octauis pasche et omnibus dominicis diebus usque ad ascensionem domini quando de resurreccione agitur, et iste versus Epulemur non dicitur hie, sed ad uesperas.
FERIA SECUNDA....
Gr. Hec dies. y. Dicant\ nunc.
FERIA TERCIA....
Ep. Surgens petrusj Seq. Concijzat orbis.
Seq. Die nobis.
FERIA QUARTA..
Seq. Victime . .
FERIA QUINTA....
Off. Li die resurreccionis\ .
FERIA SEXTA....
Seq. Jubilans concrepa.
SABBATO ....
Gr. Alleluya. Hec dies. Duo pueri cantent istud Alleluya cum duobus versibus ante gradum chori.
Alleluya. y. Laudate. f. Sit nomen domini.
I
POST PASCIIA. 169
DOMINICA IN OCTAUIS PASCHE.
AD PROCESSIONEM.
Ant. Sedit a?ii:[e/i(s. Si non sufficcritt ad introduccndinii chorum ustjue ad locum stacionis repetatur Nolitc mctucre. Tros clci ici de supcriori gradu in pulpito conuersi ad populum dicant versum Criicifixuin i?i came.
In redeundo Anr. Christus resu}\^ens cum versu Diccvit mmc, et a toto choro cantetur versus Surrexit doviiiius uere. Or. Dens qui per.
AD MISSAM.
Omnia fiant sicut in die pasche preter gradale et secundum Alleluya. y. Angelus domini. In aliis uero dominicis erit secundum Alleluya ad missam de resurreccione, primum Alleluya misse dominicalis illius ebdo- made. Seq. Laudes saluatoris. Communicantes et Haiic igitilr.
Missa dominicalis dicatur per totam ebdomadam.
In paschali tempore cotidie fiat memoria de resurreccione ad missam de quocunque fit uel de sancto uel de feria, cum hac oracione Deus qui per unigenitum.
DOMINICA PRIMA POST OCTAUAS PASCHE.
AD PROCESSIONEM.
Ant. Ego sum alpha et omega. Duo clerici de secunda forma in super- pelliceis, conuersi ad populum, dicant versum Ego sum uestra redempcio.
In redeundo Christus resurgens sine versu. f . Surrexit dominus de sepulcro. Or. Deus qui per unigenitum.
Hoc modo fiat processio omnibus dominicis diebus usque ad proximam dominicam ante ascensionem quando de dominica agitur.
FERIA QUARTA PRIME DOMINICE.... FERIA SEXTA....
H Et nota quod omnibus dominicis diebus a pascha usque ad ascensionem domini dicetur missa de resurreccione sicut in die preter gradale et Alleluya. Communicantes et Hanc igitur. Et semper sequencia Victime.
Missa uero dominicalis per ebdomadam dicatur, et semper infra predictum tempus, de quocunque dicatur missa, fiat memoria de resurrec- cione, nisi in Inuencione sancte crucis.
Et semper in omnibus festis in quibus chorus regitur secundum Alleluya erit unum de ebdomada pasche uel unum de istis Alleluya y. Mane nobiscum. Alleluya. y. Oportebat. Alleluya. y. Christus resurgens.
I70 ORDINAI.K SARUM.
A/le/uya. J. Surrexit a/iissi?nus. Alleluya. Siirrexit Christus et ilhcxit. Alleluya. V . Christus mortuus est.
Quando duplex Allcliiya dicitur, tunc j)rimum Alleluya non repetabitur.
DOMINICA SECUNDA....
FERIA QUARTA....
FERIA SEXTA....
DOMINICA TERCIA....
FERIA QUARTA....
FERIA SEXTA ....
DOMINICA QUARTA....
FERIA QUARTA....
FERIA SEXTA....
DOMINICA QUINTA AD PROCESSIONEM Ant. Sedit an^elus. Tres clerici de superiori gradu cantant hunc versum Crucifixiim in. In redeundo Ant. Christus resurgens. "JT. Dicant nunc.
Missa dicatur de resurreccione ut supra dictum est.
Missa dominicalis. Officium Vocem iocunditatis.
Alleluya. f- Surrexit domitius.
FERIA SECUNDA IN ROGACIONIBUS.
Preparatis omnibus que ad processionem pertinent, in principio pro- cessionis deferatur draco, secundo leo, deinde uexilla. Deinde sequatur processio suo ordine sicut solet in ceteris diebus.
Antiphona dicenda antequam procedant Exurge domine. ps. Deus auribus. Gloria patri. Post repetatur Exurge domine. Post hec cantore incipiente ^'z^-?'^//^ i"^;?^/'/ procedant. Sequatur ps. Deus misereatur. Gloria patri. Deinde repetatur antiphona ut supra, et sic fiat processio.
Ant. De ierusaleni exeunt reliquie. ps. Memento donmie. Ant. hi nonmie domini. Si necesse fuerit hee antiphone dicuntur ad pluuiam postulandam. (Ant.) Domine \ rex abraha?n. Ant. Nunquid est indolis\. Ant. Exaudi do?nine populum. Ant. Respice domine quia aruit.
Pro serenitate aeris Ant. Inundauerunt. Ant. Non nos demergat.
Contra mortalitatem Ant. Libera domine populum tuu7n.
Deinde dicuntur septem psalmi penitenciales, si tantum restat iter, cum antiphona Ne re??iiniscaris et Gloria patri, et post letaniam Kyj'ieleyson cum versicuHs et collectis suis. Si transierit processio per aUquam ecclesiam dicatur antiphona uel responsorium cum versiculo et oracione de sancto de quat est ecclesia ilia.
TKMI'OKK ASCENSION IS. I7I
Cum uenerint ad ccclcsiam ubi fieri debet stacio, dicta antiphona uel respc-nsorio de sanclo cum vcrsiculo et oracione, slaiim seciuantur preces Kyrieleyson. CJiristcleyson. Kyrie/eyson. et cetera sicui prenolalum est su])ra in processione cpiadragesime,
Finitis precibus inchoctur missa. Officium. Exaudiuit . . . . Offer. Cimfitelwr. Hie fiat sermo ad populum si placuerit. Co. Petite et accipietis.
In redeundo Kyrieleyson Qui p?'ecioso, uel Kyrieleyson Pater de celis, vel Kyrieleyson Do mine niise?-ere^ uel Rex Kyrie uel Kyrie sa?tcta maria, uel Pater de cells, uel Aufer a nobis, uel Hiimili prece, uel Ardua spe. Finita letania, dicatur versiculus et oracio de omnibus Sanctis.
FERIA TERCIA et QUARTA fiat processio eodem modo et ordine quo prediximus, tamen feria tercia cantatur missa dominicalis, scilicet Vocem iocufiditatis.
IN UIGILIA ASCENSIONIS.... IN DIE.
AD PROCESSIONEM.
Salue festa dies. f- ^^^^ renascentis. y. Tempora fiorlgero. ^ . Jamque trlumphanti. 'J . Legibus mfernl. f. Solue cathetiatos. y. Erlpis innumerum. y. Inmaculata. y. Vna corona.
Deinde E/. Uiri galilei, y. Cumque intuerentur.
In introitu E7. Non conturbetur. y. Ascendit deus in iubilacione.
Or. Concede quesumus oninipotens deus.
^ AD MISSAM
Pref. Qid post resurreccionem. Communicantes. Hec prefacio dicatur in die ascensionis et per octauas. Communicantes similiter quando de ascensione agitur missa.
Co. Psallite domino.
Per octauas dicitur missa eadem, nisi festum cum regimine chori intercurrat, sed sine Sequencia.
DOMINICA INFRA OCTAUAS ASCENSIONIS.
AD PROCESSIONEM.
I^. Uiri galilei. In redeundo j^. Non turbetur\. Uersiculus et oracio de ascensione.
Had MISSAM.
Alleluya. y. Ascendit deus. Alleluya. y . Regnablt. Alleluya. y . Non uos rellnquam.
172 ORDINALE SARUM.
IN OCTAVIS ASCENSIONIS. Omnia fiant sicut in die preter Credo.
FERIA SEXTA.
Ep. Sa?icti cstote. Ev. Ecce ego iJiitto promissiivi.
IN UIGILIA PENTECHOSTES.
Leccio prima Te7nptauit deus abraham. Or. Deiis qui i?i. Omnes lecciones absque titulis suis legantur.
Leccio quarta Audi israel. Hanc leccionem non se(}uitur tractus, sed oracio Deus qui fiobis. Tr. Sicut ceruus. Or. Concede quesu7?ius o??ini- poteiis deus. Alia oracio Omnipotens sempiterne deus qui paschale. Et dicuntur sub uno Per dominimi.
Sequantur letanie et benediccio foncium ut in uigilia pasche.
In redeundo Rex saiictomm.
Deinde incipiatur missa. Kyrieleyson. Gloria in excelsis. Or. Presta quesumus omnipotens deus ut claritatis.
Non dicatur Credo nee prefacio, sed Sanctus et Agnus cantentur.
IN DIE.
AD PROCESSIONEM.
Salue festa dies et ceteri versus de pentechoste. I^. Spiritus sajictus. In redeundo Hodie completi. f . Loquebantur uariis Unguis apostoli. Or. Deus qui hodierna.
U AD MISSAM.
Officium Spiritus domini 7'epleuit. ps. 077mium eni7n.
Pref. Qui ascende7is. Co77miu7iica7ites et Ha7ic igitur. Hec prefacio dicitur per ebdomadam et in omnibus missis de sancto spiritu. Co7ii- 77mnica7ttes et Hanc igitur oblacio7ie77i a die pentecostes usque ad diem sancte trinitatis.
Co. Factus est repe7ite.
FERIA SECUNDA....
FERIA TERCIA....
FERIA QUARTA.
Officium Deus ctim egrederis. ps. Exurgat deus et.
I
DOM/A'F. NE IX IRA. 173
Oracio sine Dominus uohiscm.i. Pres/a qucsiiinus doviinc.
Seq. Laudes deo\
FERIA QUINTA.
Officiiim Spirilus dcmiini. ps. Omnimn enim.
FERIA SEXTA.... SABBATO.
Officium Caritas dei. ps. Domine deus sahitis.
Omnes oraciones preter ultimam dicantur sine Dominus uobiscum.
Or. Mentibus nostris. Et omnes lecciones cum titulis suis legantur.
IN DIE SANCTE TRINITATIS.
AD PROCESSIONEM.
1^. Sumnie triiiitati. y. Presiet nobis. Gloria patri. In redeundo ^. Honor uirtus. Y- -^^^ nomen domini benedictiun. Or. Omnipotens se77ipiterne.
H AD MISSAM
Pref. Qiii ciim unigenito. Hec prefacio dicatur omnibus dominicis diebus usque ad aduentum domini quando de dominica dicitur missa, et in commemoracione sancte trinitatis et in missa sponsali. Co. Benedicamus.
H Per totam ebdomadam dicatur missa de trinitate, nisi aliquod festum sanctorum intercurrat et cum dicitur missa Salus populi et in sabbato quando fit de sancta maria, sed sine sequencia et Credo.
Per ebdomadam Ep. Gracia domini nostri, uel O altitudo diuiciarum.
Ev. Cum uenerit paracliius.
U Omnibus dominicis diebus a festo sancte trinitatis usque ad aduentum domini quando seruicium fit de dominica semper ad processionem in procedendo dicatur responsorium de trinitate quod ad matutinas nonum fuerit. In redeundo semper aliqua antiphona de sancta maria. Ant. Aue regina celorum. Ant. Alma redemptoris. Ant. Beata dei genitrix. Ant. O gloriosa dei genitrix. Ant. Sancta maria. Ant. O quam pulcra. Ant. Ibo mihi. Ant. Speciosa.
Infra assumpcionem beate marie et natiuitatem. In redeundo Ant. Tota pulcra. Ant. Ascendit Christus. Ant. Anima mea. Ant. Descendi.
y. Sancta dei genitrix. Or. Concede quesumus misericors deus. Or. Famulorum tuorum. Or. Omnipotens sempiterne deus qui. '
1 No sequence is given for the following Friday.
174 ORDINALE SARUM.
DOMINICA PRIMA POST FESTUM SANCTE TRINITATIS.
AD MISSAM
Memoria fiat de trinitate, et sic in omnibus dominicis usque ad aduentum domini quando de dominica agitur.
FERIA QUARTA.... DOMINICA SECUNDA....
FERIA QUARTA.... DOMINICA TERCIA....
FERIA QUARTA.... DOMINICA QUARTA....
FERIA QUARTA.... DOMINICA QUINTA....
Gr. Protector, y. Domine dens mens.
FERIA QUAR'l^A....
DOMINICA SEXIA....
FERIA QUARTA....
DOMINICA SEPTIMA....
FERIA QUAR'I'A....
DOMINICA OCTAUA....
FERIA QUARTA....
DOMINICA NONA....
FERIA QUARTA....
DOMINICA DECIMA....
FERIA QUARTA
DOMINICA UNDECIMA....
Gr. In te domine speraui.
FERIA QUARTA ....
DOMINICA DUODECIMA ....
FERIA QUARTA....
DOMINICA DECIMA TERCIA....
Or. Omnipotens sempiterne deus de cuius munere.
FERIA QUARTA .... DOMINICA DECIMA QUARTA....
Gr. Bofiiim est confidcre. y. Botium est sperare.
IN QUATUOR TEMPORIBUS. 175
FERIA QUARTA .... DOMINICA DECIMA QUINTA . . . .
dr. Ih)num est lonjiti-ri. V. .Id a}ii(nciandum\.
FERIA QUARTA....
DOMINICA DECIMA SEX r A . . . .
FERIA QUARTA ....
DOMINICA DECIMA SEPTIMA....
FERIA QUARTA.
Ep. Obsecro uos per do77unum.
Ev. Simile est regnum celoriim grano sinapis.
DOMINICA DECIMA OCTAUA . . . .
FERIA QUARTA....
DOMINICA DECIMA NONA....
FERIA QUARTA ....
DOMINICA VICESIMA....
FERIA QUARTA....
DOMINICA VICESIMA PRIMA....
FERIA QUARTA ....
DOMINICA VICESIMA SECUNDA . . .
FERIA QUARTA
DOMINICA VICESIMA TERCIA....
FERIA QUARTA ....
DOMINICA VICESIMA QUARTA .... FERIA QUARTA....
DOMINICA PROXIMA ANTE ADVENTUM DOMINI ....
Alleluya. f. Timebunt. Alleluya. Jf. Benedicam, Alleluya. f. In exitu. Alleluya, f. Confitebor.
U Cum prolixum fuerit tempus infra incepcionem ystorie Deus omnium et aduentum domini, officium Dicit dominus per tres dominicas cantetur ut supra notatum est. Cum uero breve fuerit tempus, semper proxima dominica ante aduentum domini, quando de dominica agitur, cantetur officium Dicit dominus cum oracione Excita quesumus domifte^ epistola Ecce dies ueniuni^ et euangelio Cum subleuasset. Cetere uero dominice que remanserunt in diebus ferialibus cantentur.
FERIA QUARTA QUATUOR TEMPORUM SEPTEMBRIS.
Officium Exultate deo. ps. Testimonium. Oracio sine Dominus uobiscum. Or. Misericordie tue.
176 ORDINALE SARUM.
Dominus uobisaon. Or. Presta (jiiesiumis onniipotens deus.
Co. Dicit.
FERIA SEXTA.... SABBATO.
Officium Venite. ps. Venite. Omnes oraciones preter ultimam sine Doffii?ius iwbiscum dicuntur. Or. O??inipo/ens sempiterne deus qui.
Leccio prima Decimo die inensis. Et legantur omnes lecciones cum suis titulis.
Or. Ut 710S doniine tribus\.
Lee. V. Angelus domini descendit cum azaria et legatur tota leccio. Xx. Omnipotenteffi. Chorus idem. Clerici Astra polorum. Chorus Omni- potentem. Clerici Sic quoque limphe. Chorus Et benedicufit. Hie ordo seruetur per omnes versus. Postremo reincipiatur tractus Ovinipotentem.
IN DEDICACIONE ECCLESIE.
AD PROCESSIONEM.
Saluefesta dies et ceteri versus de dedicacione.
In redeundo E7. Terribilis est locus. Sequitur versiculus, et oracio de dedicacione.
% AD MISSAM
Seq. Quaffi dilecta vel Jerusalem syon uel Psallat ecclesia. Si infra septuagesimam euenerit dicitur Tractus Quam dilecta. Si in tempore paschali secundum Alleluya erit unum de resurreccione, per octauas uero unum de dominica. In die octaua unum de resurreccione.
Per totas octauas dicitur missa de dedicacione, nisi festum nouem leccionum intercurrat, sed sine sequencia et Credo.
H DOxMINICA INFRA OCTAVAS DEDICACIONIS. Euangelium secundum lucam Om/iis qui uenit ad me.
IN OCTAUIS DEDICACIONIS.
AD MISSAiM.
Omnia fiant sicut in die preter sequenciam et Credo. Ev. Facta sunt encenia ifi ierosolimis.
I
f
SANCTORALK. 1 7/
IN VI(;iLIA SANCTI ANDRER APOSTOM.... Memoria de Saturnino martyre sociorumquet eius.
Si in dominica cucnerit, dicitur Allcluya vnuni de comnuini ai)osto- lorum et niissa in capitulo dicitur; et hoc in omnibus propriis uigiliis que in dominica euenerint obseruetur.
IN DIE.
AD MISSAM.
Officium Mihi autem. ps. Domiue probasti.
Si extra aduentum euencrit, dicitur Gloria in excelsis, si infra non dicitur. Or. Maicstatcm tuam. Memoria fiat de aduentu et de sancta maria. Or. Deus qui de beate, et hoc in omnibus festis que infra aduentum euenerint obseruetur.
Pref. Et te domi?ie suppliciter exorare. Hec prefacio dicitur in omnibus festis apostolorum et euangelistarum, et per octauas petri et pauli atque andree, preterquam in festo sancti Johannis apostoli et euangehste. In octauis uero eiusdem dicitur, et in festo eiusdem in paschali tempore. Offer. Mihi autem. Co. Venite post me.
U Per totas octauas dicitur missa de sancto andrea sicut in prima die, sed sine sequencia et Credo., nisi cum missa Salus popidi restat cantanda, et nisi in sabbato quando fit de sancta maria, et nisi infra aduentum euenerit, quia tunc nichil fiet de eo preter memoriam, nisi in octaua die, tunc de eo totum fiet.
UCum uero festum sancti Andree a dominica differtur usque in secundam feriam, tunc in sequenti dominica in capitulo de eo dicitur missa. SimiHter quando festum sancti Nicholai a dominica differtur usque ad secundam feriam, missa in capitulo de sancto Andrea dicetur.
IN NATALI SANCTI NICHOLAI EP. ET CONF
IN OCTAVIS SANCTI ANDREE APOSTOLI.... IN NATALI SANCTE LUCIE UIRGINIS ET MAR'l YRIS . . . . IN VIGILIA SANCTI THOME APOSTOLI. Si hec uigilia in dominica euenerit, nichil fiet de eo preter memoriam. Require omnia in communi vnius apostoli.
IN DIE.
AD MISSAM
IN NATALI SANCTI FELICIS EPISCOPI ET MARTYRIS. Ofificium Sacerdotes dei. Gloria in excelsis. Et dicitur in omni festo nisi infra aduentum et in septuagesima.
F. II. 12
178 ORDINALE SARUM.
U Et sciendum est quod si aliquod festum trium leccionum sine regimine chori ab octauis epiphanie uscjue ad septuagesimam, et ab octauis pasche usque ad proximam dominicam ante ascensionem domini, et rursum ab incepcione historic Dcus omniu77i usque ad aduentum domini in sabbato contigerit, uel per tocius anni spacium in dominicis siue in ieiuniis quatuor temporum uel in uigiliis sanctorum euenerit, nichil ad missam fiet de eis preter memoriam. In sabl)ato enim solet fieri seruicium de sancta maria, nisi festum nouem leccionum impediat. In dominicis autem missa dominicalis, nisi iterum festum nouem leccionum impediat. Tamen si in ipsa dominica noua historia fuerit inchoanda que non sit duratura nisi per unam ebdomadam, et in ipsa ebdomada tante ferie non uacauerint in quibus historia poterit percantari, festum differatur, et missa de dominica dicitur. In uigiliis uero et quatuor temporibus semper de ieiunio dicitur missa. Quod si festimi nouem leccionum euenerit ibi, missa de festo post terciam dicitur, missa de ieiunio post sextam. Excipi- untur tamen quedam festa trium leccionum, scilicet Johannis et Pauli, ypoliti sociorumque eius, Bricii episcopi, undecim miliaf uirginum, que si in sabbato siue in dominica euenerint, missa de eis dicitur et memoria de dominica, nisi forte, ut supradictum est, noua historia in ipsa dominica inchoanda fuerit; tunc enim dicitur missa de dominica, et huiusmodi festa in crastinum dififerantur.
IN NATALI SANCTI MAURI ABBATIS . . . . IN NATALI SANCTI MARCELLI PAPE ET MARTYRIS....
IN NATALI SANCTI SULPICII EP. ET CONE
IN NATALI SANCTE PRISCE UIRGINIS ET MARTYRIS....
IN NATALI SANCTI WLSTANI EP. ET CONE
COMMEMORACIO DE SANCTA MARIA.
A NATALI USQUE AD PURIFICACTONEM.
Officium. Uultum tiium deprecabiintiir. Or. Dens qui salutis eterne. Ep. Appariiit benig7iitas. Qx. Speciosus forma. AUehiya. f . Post partiim. Seq. Post partum vel Letabimdus vel aliqua alia de sancta maria. Ev. Pastores loqueba7itur. Prefacio de natali. Quia per ijicarjiati. Offer. Offerentur^ minor. Co. Diffusa est gracia.
IN NATALI SANCTORUM FABIANI ET SEBASTIANI . . . .
Sequencia de communi, si ante septuagesimam euenerit. Si infra, non dicitur sequencia neque A/kluya, sed tractus Qui scminant.
SANCTORALE. 179
SANCTE A(iNETIS UIROINIS KT MARTYRIS....
IN NATALI SANCri VINCENCII MARTYRIS....
IN CONUERSIONE SANCTI PAULI....
HSi fcstum alicuiiis sancti noueni Icccionum in doiniriica cucncril ct fiat seruicium de sancto, processio eciam in ipsa doniinica fiat de sancto cum aliquo responsorio de historia illius sancti, si i)ropria habcatur, uel cum nono responsorio communis historic ipsius sancti. In redeundo dicitur semper aliqua anliphona de sancta maria ut supradictum est cum versiculo et oracione de ea (jue tempori conueniant.
Si fuerit festum duplex scilicet sancte marie, ut i)urificacio siue as- sumpcio uel natiuitas, tunc in eundo et redeundo totum fiat de festo. Dominica uero infra octauas et in octauis, si in dominica euenerit, in pro- cedendo de sancta maria. In redeundo de omnibus Sanctis antiphona Saluator. Sequantur versiculus et oracio de omnibus Sanctis.
SANCTI JULIANI EPISCOPI ET CONFESSORIS . . . . SANCTE AGNETIS SECUNDO....
IN NATALI SANCTE BATILDIS REGINE NON MR
SANCTE BRIGIDE UIRGINIS NON MARTYRIS.... IN PURIFICACIONE BEATE MARIE.
Tercia cantata fiat benediccio luminis hoc modo. Do77iinus jwbiscum. Or. Benedic domi?ie ihcsu christe. Or. Domine sa?icte pater. Or. Onmipotens sempiierne deus. Tunc aspergantur candele aqua benedicta et incensentur ; deinde sequantur hee oraciones. Dominus uobisciim. Or. Dcmiine deus pater. Or. Omnipotetis sempitertie deus, et dicitur prefacio Fofis et origo tocius luminis. Postea accendantur candele et distribuantur, cantore incipiente antiphonam Lumen ad reuelaeioftem. ps. Nunc dimittis. Totus dicitur psalmus cum Gloria patri, et post unumquemque versum repetatur antiphona, et si necesse fuerit repetatur psalmus.
AD PROCESSIONEM.
Ant. Aue gracia plena. Ant. Adorna thalatnum. Ant. Responsum accepit. Tres seniores dicant versum Hodie beata. In redeundo E^. Videte miraculum. f. Suscepimus deus. Or. Exaudi nos deus\.
H AD MISSAM
Si festum purificacionis infra septuagesimam euenerit, semper dicenda est sequencia in choro. Sacerdos uero et ministri ad altare dicant tractum. Similiter in annunciacione dominica. In ceteris uero festis cum regimine chori a septuagesima usque ad passionem domini tractus post gradale dicatur. In commemoracionibus eciam beate uirginis infra septuagesimam
12 — 2,
l8o ORDINALE SARUM.
semper dicatu[r] sequencia. Nunc[uam dicitur tractus in ecclesia Sariim in festis uel in commemoracionibus trium leccionum.
SANCri BLASII EPISCOPI ET MARTYRIS.... IN NATALI SANCTE AGATHE UIRGINIS ET MARTYRIS....
Or. Adiuuabit ea?n. y. Sandissimus. Allcluya. y . Emulor. Tr. Diffusa.
SANCTORUM VEDASTI ET AMANDI EPP. ET CONFF.
Officii! m Sacer dotes dci.
SANCTE SCOLASTICE UIR(;iNIS NON MARTYRIS.... IN NATALI SANCIT VALENTINI MARTYRIS....
E[). Bcatus uir qui suffert.
SANCTE JULIANE UIRGINIS ET MARTYRIS....
Co. Feci indicium.
IN CATHEDRA SANCTI PETRI.... IN NATALI SANCTI MATHIE APOSTOLI . . . . SS. UIRGINUM PERPETUE ET FELICITATIS MRR....
Si festum trium leccionum infra septuagesimam euenerit, non dicitur Allcluya post epistolam, nee tractus, sed gradale tantum cum versu. Si uero infra quadragesimam nil ad missam de sancto fiat, nee eciam memoria.
SANCTI GREGORII PAPE ET CONFESSORIS. . . .
SANCTI EDWARDI REGIS ET MARTYRIS....
SANCTI CUTHBERTI EPISCOPI ET CONFESSORIS....
SANCTI BENEDICTI ABBATIS ET CONFESSORIS....
Co. Beat us uir.
IN ANNUNCIACIONE DOMINICA.
AD PROCESSIONEM.
I^. Christi uirgo. In redeundo de omnibus Sanctis.
(ad missam)
Tr. Aue Maria uel sequencia ad placitum. In tempore paschali Alleluia, y. Aue Maria. Seq. Aue mundi. Ev. Missus est angelus. Offer. Aue Maria. Pref. Et te in a?muficiacione beate viarie, Co. Ecce uirgo co7icipiet.
SANCTOKAIJv l8l
Si festum sancti Edwarcli iiel sancti Cuthberti iiel sancti Hencdicti infra passioneni eiienerit nil fiat de eis sed diffcratur ii.s(iiic ad translacioncm eorum. Quod si anniinciacio beate marie infra passioneni eucncrit, ibi celebretur solcmpniter nisi in dominica die. Si uero in die cene aut in duabus dicbiis sccjuentibus sine in ebdomada pasclie eiiencrit, secundum Sarum ecclesie usum et consuetudinem in proxinia fcria posl octauas pasche, ubi conueniencius posset celebrari, celebretur.
Et semper infra quadragesimam quando fit seruiciuni de ali(|uo sancto, missa de sancto post terciam dicitur, missa uero de ieiunio post nonam.
SANCTI RICARDI EPISCOPI ET CONFESSORIS.
Officium Statuit ei domimis. Or. Dens qui beatuni Ricardum. Ep. Ecce sacerdos. Gr. Domhie preueiiisti. Alleluya, y. Justus germinabit. Tr. Beatus uir. Sequencia de communi. Ev. Homo quidam peregre. Offer. J?iucni dauid. Co. Fide lis seruus.
IN NATALI SANCTI AMBROSII EPISCOPI ET CONE
Ev. Uigilate et orate.
SANCTORUM TYBURCII ET UALERIANI MARTYRUM . . . .
Ep. Lingua sapie?itum. Alleluia. y. Sancti tui domine. Secundum Alleluya. y. De dominica dicitur, et hoc in omnibus festis sine regimine chori, que ab octauis pasche usque ad ascensionem domini euenerint, obseruetur.
SANCTI AELPHEGI EPISCOPI ET MARTYRIS.... SANCTI GEORGII MARTYRIS....
Or. £>eus qui beatum georgium.
IN NATALI SANCTI MARCI EUANGELISTE.
AD PROCESSiONEM Exurge dof?iine. Jn redeundo Christus resurgens. Officium Protexisti me. Or. Deus qui beati 7narci.
U Si in ebdomada pasche aliquod festum uel ieiunium euenerit, nil fiat de festo, nil de ieiunio, nee post nee ante, nisi forte in octauis euenerit ; tunc enim potest differri usque in crastinum. Hoc idem seruetur in festis in ebdomada pentecostes, de ieiuniis uero non.
SANCTI VITALIS MARTYRIS....
IN NATALI APOSTOLORUM PHILIPPI ET JACOBI....
IN INUENCIONE SANCTE CRUCIS....
Memoria de martyribus Alexandro sociorumquef eius. Nulla fiat
l82 ORDINALE SARUM.
memoria de resurreccione. Ep. Confido de iiobis. Allduya. y. Duke Iig?iu7n. Secundum Allcluya erit de ebdomada pasche. Alleluya. y. Dicite i?i gentibus. Seq. Laudcs criicis uel Salue crux sa?icta.
SANCTI JOHANNIS ANTE PORTAM LATINAM....
SANCTORUM GORDIANI ET EPIMACHI MARTYRUM....
SS. NEREI ET ACHILLEI ET PANCRACII MARTYRUM....
Alleluya. f. Vox lefij. Ev. Ego sum uitis uera.
SANCTI DUNSTANI EPISCOPI ET CONFESSORIS . . . .
Sequencia de communi. Ev. Ego su7n uitis uera.
SANCTI ALDELMI EPISCOPI ET CONFESSORIS....
SANCTI AUGUSTINI EPISCOPI ET CONFESSORIS....
SANCTI GERMANI EPISCOPI ET CONFESSORIS....
SANCTE PETRONILLE UIRGINIS....
SANCTI NICHOMEDIS MARTYRIS....
SS. MARTYRUM MARCT, MARCELLINI ET PETRI....
S. BONEFACII SOCIORUMQUE EIUS MARTYRUM....
SS. MEDARDI ET GILDARDI EPP. ET CONFF
IN TRANSLACIONE S. EADMUNDI ARCHIEP. ET CONE
Omnia fiant sicut in alio festo. Or. Deus qui nobis beati. Memoria de martyribus primo et feliciano. Or. Fac ?ios doitiine.
IN NATALI SANCTI BARNABE APOSTOLI . . . . SANCTORUM BASILIDIS, CYRINI, NABORIS ET NAZARII.... SANCTI BASILII EPISCOPI ET CONFESSORIS.... Ep. Dedit doniinus uel Ecce sacerdos.
SS. VITI ET MODESTI ET CRESCENCIE MARTYRUM.... SANCTORUM CIRICI ET JULITE MARTYRUM.
Officium Judicant sancti. Or. Exaudi nos domifie. Ep. Spectaculum facti. Gr. Exultabimt sancti. Alleluya. ^. Reddet deus. E\'. Cu77i audie7itis p?'elia. Offer. Mirabilis deus. Co. Justoru77i ani7ne.
SANCTORUM MARTYRUM MARCI ET MARCELLIANI . . . .
SANCTORUM GERUASII ET PROTHASII MARTYRUM....
TRANSLACIO SANCTI RICARDI EPISCOPI ET CONE.
Off. Statuit. Or. Deus qui 7ios. Memoria de martyribus Cyricif et Julitef. Or. Exaudi ?ios.
SANCTORALE. 1 83
IN TRANSLACIONE SANCTI WLSTANI KPISCOPI. Omnia fiant siciit in alio festo.
IN TRANSLACIONE S. EDWARDI REGIS ET MARTYRIS.... Oracio de comnumi. Ep. Beat us uir (jui suffcrt. Gr. Beat us uir. Alkluya. y. Posuisti.
Si fiant nouem lecciones dicitur scquencia de comnumi.
SANG IT ALBANI MARTYRIS.... IN VIGILIA NATIUITATIS SANGTI JOHANNIS BAPTISTE....
IN DIE.
SI DOMINICA FUERIT, AD PROCESSIONEM.
Ifiier natos. y. Fuit hotjw. In redeundo de sancta maria.
U AD MISSAM. . . .
Per octauas dicitur missa de sancto Johanne, nisi festum intercurrat, sed sine sequencia et Credo ifi unu7?i.
SANCTORUM JOHANNIS ET PAULI MARTYRUM . . . . IN UIGILIA APOSTOLORUM PETRI ET PAULI....
Off. Dicif dominus. ps. Cell enarrant. Or. Qiiesunius omnipoteiis deus ut nos. Memoria de sancto Leone. Or. Deus qui beaitmi leonein. Ep. Petrus et iohannes. Gr. In onmeni terrain. Si dominica fuerit, dicitur Alleluya de communi apostolorum. Ev. Dixit ihesus petro.
IN DIE.
SI DOMINICA FUERIT, AD PROCESSIONEM.
^. Quodcunque. y. Tu es inquit. In redeundo de sancta maria.
H AD MISSAM.
Officium Nu7ic scio uere. ps. Et petrus. Or. Deus qui nos hodierna die.
IN COMMEMORACIONE SANGTI PAULI....
Prefacio de apostolis, et dicitur per octauas, quando de apostolis fit missa.
Co. Amen dico.
IN OCTAUIS SANGTI JOHANNIS BAPTISTS.
Require omnia sicut in die, preter euangelium Dixit angelus ad Zachariam.
184 OKDINALE SARUM.
MISSA DE APOSTOLIS PER OCTAUAS.
Oflicium Mihi auie?n. Or. Deus (jui hodierna die. Ep. Jam 71011 estis. (ir. Constitues eos. Alleluya. y. A^imis hoioi-ati. Ev. Hec ma?ido. Offer. Constitues eos. Co. Uos qui set/uuti.
SANCTORUM PROCESSI ET MARTINIANI MARTYRUM....
IN TRANSLACIONE ET ORDINACIONE S. MARTINI EP
IN OCTAUIS APOSTOLORUM.... IN TRANSLACIONE SANCTI THOME MARTYRIS.
Omnia fiant sicut in alio fcsto. Or. Deus qui 7iobis thome.
SANCTORUM SEPTEM FRATRUM.
Off. Laudate pueri. ps. Sit no?fien domini. Or. Presta nobis onmi-
potejis deus ut qui gloriosos. Ep. Renouanmii. Gr. Exultabunt sancti.
Alleluya. y . Justi epulentur. Ev. Cum audie?'itis prelia. Offer. Mirabilis. Co. Justorum anifne.
SANCTI SAMPSONIS EPISCOPI ET CONFESSORIS'. . . . IN TRANSLACIONE SANCTI BENEDICTI ABBATIS....
Si festum sancti Benedicti hie cum nouem leccionibus dictum fuerit, sequencia erit de communi.
INTRANSL.S.SWITHUNIEP.ETCONF.SOCIORUMQUEEIUS....
SANCTI KENELMI REGIS ET MARTYRIS....
SANCTI ARNULFI MARTYRIS....
SANCTE MARGARETE UIRGINIS ET MARTYRIS....
SANCTE PRAXEDIS UIRGINIS....
SANCTE MARIE MAGDALENE....
SANCTI APOLINARIS MARTYRIS....
IN UIGILIA SANCTI JACOBI APOSTOLI.
Require omnia in vigilia vnius apostoli. Memoria de sancta Christina uirgine. Or. I?idu/genciam nobis.
U Si hec uigiha in dominica euenerit, nil fiat de uigiHa, preter memoriam.
IN DIE.
AD MISSAM.
Off. Mihi autem. Or. Esto domi?ie plebi tue. Memoria de martyribus Christoforo et Cucufato. Or. Deus per quefu fides.
^ Missale Sarum 828.
SANCTORALK. 185
SANCTORUM SKPrKM DORMIENCIUM . . . . SS. FELICIS,SIMPLICII K'V KAUSTINI ET liKATRICIS MRR.
Alleluya. y. Uox leticie.
SANCrORUM ABDON ET SENNES MARTYRUM....
SANCri GERMANI EPISCOPI ET CONFICSSORIS . . . .
AD UINCULA SANCTl PETRI....
SANCTI STEPHANl PAPE ET MARTYRIS....
IN INVENCIONE SANCTI STEPHANl PROTHOMAR TYRIS.
Omnia fiant sicut in alio festo, preter Credo in uftum et prefacionem. Or. Dcus qui es sanctorum.
SANCTI OSWALD! REGIS ET MARTYRIS....
SS. MARTYRUM SIXTI, FELICISSIMI ET AGAPITI....
SANCTI DONATI EPISCOPI ET MARTYRIS....
SANCTI CIRIACI SOCIORUMQUE EIUS....
IN UIGILIA SANCTI LAURENCII MARTYRIS....
y. Potejis in terra. Si fuerit dominica, dicitur Alleluya. Y- Leuita laurenciuSj quod dicilur per octauas et in octaua die.
[IN DIE SANCTI LAURENSCIf.
SI DOMINICA FUERIT, AD PROSESIONEM f.
R/. Beatus laurencius. y. Gaudio plane\. In redeundo de sancta Maria.]
IN DIE
AD MISSAM
SANCTI TYBURCII MARTYRIS.... SANCTI YPOLITI SOCIORUMQUE EIUS....
Co, Afnen dico uobis.
Si dominica fuerit, dicitur sequencia de communi.
IN UIGILIA ASSUMPCIONIS BEATE MARIE.... IN DIE.
AD PROCESSIONEM.
I^. Felix na7)ique. Y- ^^^ P^^ populo.
In redeundo Ant. Ascendit Christus. J. Exaltata es. Or. Uetieranda nobis domine.
I86 ORDINALE SARUM.
DOMINICA INFRA OCTAUAS, SIUE IN OCTAUIS.
SI DOMINICA FUERIT, AD PROCESSIONEM.
I^. Candida uirginitas. In redeundo antiphona de omnibus Sanctis.
AD MISSAM
Ep. I 71 omnibus rcquieyn. Alia epistola per ebdomadam. Egredimini. Gr. Propter tier if ate jn. y. Atidi filia. Alleluya. y. Hodie maria. Et per octauas dicitur Alleluya. y. Assumpta est.
Pref. Et te i?i assumpcio?ie beate marie. Et dicitur cotidie per octauas, et dicitur sequencia. Co. Beata uiscera marie uirginis.
IN OCTAUIS SANCTI LAURENCII.
Missa dicitur in capitulo.
^QUAR'J'O DIE INFRA OCTAUAS BEATE MARIE. Memoria de sancto Agapitef Or. Letetur ecclesia.
HITEM QUINTO DIE memoria de sancto magno martyre Or. Adesto domifie.
IN OCTAUIS SANCTE MARIE Ep. Egrcdimi7ii. Seq. Aue preclara. Cetera sicut in die. Memoria de martyribus Thimotheo et Symphoriano.
IN UIGILIA SANCTI BARTHOLOMEI APOSTOLI quere omnia in uigilia unius apostoli. Memoria de martyribus Thimotheo et Appoli- nari. Oracio de communi. Si hec uigilia in dominica euenerit, nil de ea fiet preter memoriam.
IN DIE....
SANCTI AUGUSTINI EPISCOPI ET CONFESSORIS. . . .
Co. Beatus uir. IN DECOLLACIONE SANCTI JOHANNIS BAPTISTE.
Ep. Expectacio iustorum. Gr. Posuisti domine. Alleluya. y. Misso herodes. Sequencia Sa7icti Johannis. Ev. Misit herodes. Offer. Posuisti. Co. Magna est gloria.
H Eodem die sancte Sabine uirginis missa in capitulo dicetur.
SANCTI RUFI MARTYRIS....
SANCTORUM MARIYRUM FELICIS ET ADAUCTI . . . .
SANCTE CUTHBURGE UIRGINIS....
SANCTI EGIDII ABBATIS ET CONFESSORIS....
IN TRANSLACIONE SANCTI CUTHBERTI . . . .
Si fiant nouem lecciones, dicitur sequencia de communi.
SANCTORALK. 1 87
SANCTI HERTINI AlUiATIS KV CONFKSSORIS. . . . Co. Bra/us scruus.
IN NATIUITATE BKATE MARIE UlRGINIS.
AD PROCESSION EM.
E7. So/em iusticie. f- Cernerc. K7. Ad ?iutum. f. Ut uiciu7ti. In redeundo Ant. Natiuitas tua, uel K/. Stirps iesse. y . Simcta dci getiitrix. Or. Supplicacio?ie77i seruorum.
DOMINICA INFRA OCTAUAS.
ET IN OCTAUIS SI DOMINICA FUERIT. AD PROCESSIONEM.
'^. Ad nutum. In redeundo aliqua antiphona de omnibus Sanctis.
Had missam.
Per totas octauas dicitur Alleluya. Y- ^^^ ^^ ^^^ ge?ntrix. Seq. A lie celeste. Ev. Liber gene?'acionis. Et per totas octauas dicitur euangelium Loquente ihesu. Offer. Diffusa est. Pref. Et te i7i iiatiuitate. Et dicitur per totas octauas quando dicitur seruicium de sancta Maria. Co. Vera fides.
SECUNDA DIE INFRA OCTAUAS dicitur memoria de sancto Gorgonio. Or. Safictus gorgoniiis.
QUARTO DIE fiat memoria de martyribus Protho et Jacincto. Or. Pro sanctoriwi martyriwi tuorum Prothi et /acincti.
IN EXALTACIONE SANCTE CRUCIS.... IN FESTO RELIQUIARUM ECCLESIE SARUM.
AD PROCESSIONEM.
E7. Concede nobis, y. Adiuuoit. In redeundo Ant. Saluator mimdi. Oracio de omnibus Sanctis.
Had missam.
Officium Sapienciam sanctorum. Or. Presta quesumus. Ep. Hii sunt uiri misericordie. Gr. Exultabunt. Alleluya. y. Sancti et iusti. Seq. Ecce pulcra. Ev. Uidens turbas ihesus. Offer. Mirabilis deus. Co. Gaudete iusti.
Ubi festum reliquiarum non celebratur hie totum seruicium fiat de sancta maria, et memoria de sancto Nichomede martyre. Or. Adesto.
SANCTE EDITHE UlRGINIS NON MARTYRIS.... SANCTI LAMBERTI EPISCOPI ET MARTYRIS.... IN VIGILIA SANCTI MATHEI APOSTOLI. Omnia fiant sicut in communi continentur. Or. Da quesumus oitmi- potens deus. K"^. Beatus hof/io qui i?iuentus est. Ev. Uidit ihesus publicanum. Si hec uigilia in dominica euenerit, missa de uigilia in capitulo dicetur cum uno Alleluya de communi apostolorum.
1 88 ORDINALE SARUM.
IN DIE.... AD MISSAM.
SANCTI MAURICII SOCIORUMQUR EJUS....
SANCTE TECLE UIRGINIS NON MARTYRIS....
SANCTI FIRMINI EPISCOPI ET MARTYRIS....
SANCTORUM CYPRIANI ET JUSTINE MARTYRUM....
SANCTORUM COSME ET DAMIANI MARTYRUM....
IN DIE SANCTI MICHAELIS ARCHANGELI.
SI DOMINICA FUERIT, AD PROCESSIONEM.
1^. Te sanctum dominuffi. y. Cherubyn. In redeundo antiphona de sancta Maria.
H AD MISSAM ....
SANCTI JERONIMI PRESBYTERI ET CONFESSORIS . . . .
SS. EPP. ET CONFF. GERMANI, REMIGII, VEDASTI, ETC
SANCTI LEODEGARII EPISCOPI ET MARTYRIS....
SANCTE FIDIS VIRGINIS ET MARTYRIS....
SANCTORUM MARTYRUM MARCI ET APULEI....
SS. MARTYRUM DIONISII, RUSTICI ET ELEUTHERII . . . .
SANCTI GEREONIS SOCIORUMQUE EIUS MARTYRUM....
SANCTI NIGASII SOCIORUMQUE EIUS....
IN TRANSLACIONE SANCTI EDWARDI REGIS ET CONF
SANCTI KALIXTI PAPE ET MARTYRIS.... SANCTI WLFRANNI EPISCOPI ET CONFESSORIS.... SANCTI MICHAELIS IN MONTE TUMBA.... SANCTI LUCE EUANGELISTE . . . . SANCTARUM UNDECIM MILIAf UIRGINUM.... SANCTI ROMANI EPISCOPI ET CONFESSORIS.... SANCTORUM CRISPINI ET CRISPINIANI . . . . IN UIGILIA APOSTOLORUM SYMONIS ET JUDE....
Si dominica fuerit, dicitur Alleluya plurimorum martyrum.
IN DIE.... IN UIGILIA OMNIUM SANCTORUM....
Nulla fiet memoria, Ep. Ecce ego iohannes. Gr. Exultabunt sandi. Si dominica fuerit, dicitur Allehiya. y. Mirabilis.
IN DIE OMNIUM SANCTORUM.
AD PROCESSIONEM.
I^. Concede nobis, f. Adiuue?it. In redeundo Ant. Saluator mundL
I
SANCTOKALK. 189
H AD MISSAM
SANCTI LI':ONARI)I ABBATIS K'l' CONFESSORIS . . . .
SANCTORUM MARTYRUM QUATUOR CORONATORUM . . . .
SANCTI THEODORI M AR TYRIS ....
SANC'l'I MAR'l'INI KPISCOPI ET CONEESSORIS . . . . Mcmoria
de sancto Menna martyre. Or. Omnipotens sempiterne dcus ut beati.
Ep. Ecce saccnios. Gr. Domine prcucnisti. Allcluya. y. Hie est inartinus.
SANCTI HRICII EPISCOPI ET CONEESSORIS . . . .
Si in doniinica euenerit, sequencia de communi. Ev.
SANCTI MACHUTI EPISCOPI ET CONEESSORIS.... SANCTI EADMUNDI ARCHIEPISCOPI ET CONEESSORIS.... Alleluya. f- Hie eadtnuiidus^ contra Hie 7narti?ius.
'[DE SANCTO HUGONE.
Officium Statuit. Or. Deiis qui beatum Hugonem. Ep. Dileetus deo. Gr. Domifie preuenisti. Alleluya. Justus gervii7iab it. Ev. Uidete vigilate. Offer. Veritas mea. Co. Fidelis seruus.Y
SANCTI ANIANI EPISCOPI ET CONEESSORIS. Officium Saeerdotes tui. Or. Deus qui sauetam. Ep. Justufii deduxit. Gr. Jurauit. Alleluya. y . Disposui. Ev. Homo quidam peregre. Offer. liiueni dauid. Co. Fidelis seruus.
IN OCTAVIS SANCTI MARTINI. Officium Statuit ei. Or. Co?ieede quesunius omnipotens deus 2d beati ??iartini. Cetera omnia dicuntur ut in prima die, nulla memoria dicatur nee sequencia.
SANCTI EADMUNDI REGIS ET MARTYRIS.... SANCTE CECILIE UIRGINIS ET MARTYRIS.... SANCTI CLEMENTIS PAPE ET MARTYRIS.... SANCTI GRISOGONI MARTYRIS.... Ep. Beatus uir qui inuentus est.
SANCTE KATERINE UIRGINIS ET MARTYRIS.... SANCTI LINI PAPE ET MARTYRIS....
-1 Inserted at foot of page.
I90 ORDINALE SARUM.
IN UIGILIA VNIUS APOSTOLI . . . .
Si dominica fuerit, dicitur Alleluya unum de communi apostolorum.
IN DIE.
SI DOMINICA FUERIT, AD PROCESSIONEM.
I^. Ciites apostolorum. y. Audite preces. In redeundo aliqua anti- phona de sancta maria.
U AD MISSAM
Ev. Hoc est preceptum. Ev. Hec ma7ido nobis. Ev. Ecce ego mitto. Ev. Facta est confe?icio.
IN NATALI VNIUS EUANGELISTE. . . . IN NATALI VNIUS MARTYRIS....
In tempore pascliali Officium Protexisti. ps. Exaudi deus oracionem meam cum dcprecor. Or. Adesto do7fiine. Or. Presta quesumus. Or. Letetur ecclesia. Or. Uotiuos nos doniifie.
Ep. Beatus uir qui in sapicficia. Ep. Beatus uir qui inuentus est. Ep. Justus si morte preocupatus. Ep. Benedictus deus. Ep. Mcmor esto. Ep. Testificor coram deo. Ep. Nemo milita?is.
Alleluya. y. Posuisti domi?ie. Alleluya. y . Justus ut pabjia. Alleluya. y. Letabitur iustus. Alleluya. f. Jste sa?ictus. Alleluya. y. Beatus uir qui tiffiet. Alleluya. f- Beatus uir qui suffert. Alleluya. y. Gloria et honore. Alleluya. y. Justus ?io?i conturbetur.
Offer. Justus ut palma. Offer. Repleti sumus. Offer. /;/ uirtute tua. Offer. Posuisti domi?ie. Offer. Confitebuntur. Offer. Gloria et hotiore.
IN NATALI VNIUS MARTYRIS ET PONTIFICIS.
Or. Deus qui sa?ictam ?wbis. Ep. Of/uiis pontifex. Ev. Homo quidam nobilis. Hoc euangelium legatur in festo cuiuslibet pontificis sine martyris exulati siue confessoris.
IN NATALI PLURIMORUM MARTYRUM.
Officium Intret. ps. Deus uenerunt. Officium Cla?naueru?it. ps. Benedic. Officium Timete. ps. Beiiedicite. Officium Justi epule?iiur. ps. Exurgat deus. Officium Sapioiciam. ps. Exultate iusti. Officium Sancti tui do?nine. ps. Exaltabo te. Officium Multe tribulaciones. ps. Bcncdicam. Officium Loquetur dojni?ius. ps. Benedixisti. Officium Ecce oculi. ps. Exultate. Officium Jiidicafit sa?icti. ps. Exultate.
COMMUNE SANCTORUM. I9I
Or. Omnipoiens sempiterne dcus da nobis. Or. Dvus qui 7ws concedis.
Or. Concede (juesumus omnipoiens deus qui sanctorum. \\\). Sancd per fidem. Ep. /us forum anime. ICp. Jusfi autem. ICp. Renouamini\. Ep.
Metuentes. Ep. Reddet deus. E}). Respondens unus. Ej). Spcctaculum facti sumus. Ep. Lingua sapiencium. Ep. Jlij sunt uiri fnisericordie.
Alieluya. y. Vox e.xultacionis. Alleluya. y . Epuientur. Alleluya. J. Reddet deus. Alleluya. f. Mirabilis deus. Alleluya. f. Laudate. Alle- luya. y. Confitebuntur. Alleluya. y. Exultabunt. Alleluya. y. Leta- mini. Alleluya. y. Isti sunt due oliue. Alleluya. y. Te martyrum. Tr. Qui semi)iant. Secj. Ecce quani pulcra.
Ev. Sedente iliesu super montem. Ev. Nolite arbitrari. Ev. Egressus iliesus de templo. Ev. Ue nobis qui edificatis. Ev. Egrediente ihesu de templo. In })aschali tempore Ego sum uitis uos palmites.
Co. Uenite benedicti.
IN NATALI VNIUS CONFESSORIS . . . .
Ep. Omnis pontifex.
IN NATALI VNIUS CONFESSORIS ET DOCTORIS.... UNIUS CONFESSORIS ET ABBATIS....
Or. Intercessio nos. Or. Deus qui beatum JV.
IN NATALI PLURIMORUM CONFESSORUM . . . . Ep. Plures facti sunt. Ep. Qui timet deum.
UNIUS UIRGINIS ET MARTYRIS....
Officium Cognoiii domifie. ps. Beati immaculati. Gr. Adiuuabit eam. y. Eluminis.
Alleluya. y. Adducentur. Tr. Diffusa est. Seq. Uirginis ueiieratide. uel Exultemus.
UNIUS VIRGINIS NON MARTYRIS.... IN NATALI PLURIMARUM UIRGINUM....
Alleluya. y. Adducentur. Alleluya. y. Quinque prude\fi\tes.
192 ORDINALE SARUM.
IN COMMEMORACrONE BEATE MARIE
I'KR ADUENTUM^ . . .
Setjuencia aliciua de sancta maria pro disposicione cantoris. COMMEMORACIO DE SANCTA MARIA
A NATALI US(^UE AD PURIFICACIONEM . . . .
COMMEMORACIO I)E SANCTA MARIA
A I'UKIKICACIONE USQUE AD SEPTUAGESIMAM.
Et per reliciULim icnipus uscjue ad aducntum domini hoc niodo fiat.
Alleluya. y. Post part um. Alleluya. y. Per te dei genitrix. Aliqua seqiiencia.
Co. Alma del. Co. Beata uisccra. Communio in paschali tempore Ucra fides geniti.
IN COMMEMORACIONE SANCTE CRUCIS.... In paschali tempore Or. Dens qui pro 7iobis.
Sciendum est quod missa de cruce dicenda est omni sexta feria ab historia Deus omnium usque ad aduentum domini nisi festum nouem leccionum impediat, uel octaue cum regimine chori, uel octaua dies, uel quod necessario oporteat dicere missam dominicalem, uel aliquod festum tale trium leccionum quod aliquod proprium habeat uel ieiunium quatuor temporum. Si uero in sexta feria aliquod festum trium leccionum euenerit, unde nichil proprium habeatur, tunc est in disposicione cantoris dicere missam dominicalem uel non.
Cum uero sexta feria omnino a festo uacauerit, et non oporteat de necessitate dicere missam dominicalem, semper infra predictum tempus dicatur missa de cruce quamuis omnes hore dicuntur de feria. et tunc nulla memoria fiet de oracione dominicali. Tamen si oporteat dicere missam Salus populi omnino pretermittatur missa de cruce.
MISSA PRO FRATRIBUS ET SORORIBUS
ET PRO OMNI POPULO CHRISTIANOl
Officium Salus populi. ps. Attendite popule meus. Or. Deus qui caritatis. Ep. In die ilia deferetur mufius. Or. Propicius esto. f. Adiuua nos. Alleluya. y. Ostende nobis. Ev. Sedente ihesu contra gazophilacium. Offer. Exaudi deus. Co. Amen dico uobis.
' Missale Sariim 761*. 2 /^/^/. 741*.
MTSSAE VOTIVAE. I93
Sciendum est quod hec missa Sa/us />o/>u/i est in disposicionc cantoris quando conueniencius in qua feria potest dici. (juando ucro dicitur hcc missa nulla tunc fict niemoria de dominica neque in alicjua missa trium leccionum nisi in aduentu domini. Dicitur eciam missa Sains popu/i \iQX totum annum vnaquaque ebdomada scmel nisi in (juadragesima, et nisi festum impediat uel octaue cum regimine chori, et nisi infra tempus natalis domini et in ebdomada pasche et pentechostes.
MISSA SPONSALIUM'.
Officium Benedicfa sit sancta trinitas. ps. Be7iedica7nus patrevi. Gloria in exre/sis deo. Or. Omnipotens sempiteriie dens qui dedisti. Or. Exaudi nos onuiipotens. Et finiantur sub uno per doinimim. Ep. Ne- scitis qiio?iiam corpora. Or. BeJied ictus es domiiie. f. Benedicite. Alleluya. y . Benedictus es. Seq. Alma chorus domifti. Ev. Accesserimt ad ihesum. Offer. Benedictus sit dcus. Pref. Qui cuviu7iigenito. Co. Be?iedicimus deum.
MISSA PRO DEFUNCTIS'.
Officium Requiem eternam. ps. Te decet ymnus. Or. Fidelium deus. Ep. Audiui uocem. Ep. Nolumus uos. Gr. Requiem eternam. f . Anime eorum. Gr. Si ambuleni. y. Uirga tua. Tr. Sicut ceruus uel Tr. De profundis. Ev. Dixit martha ad ihesum. Ev. Omne quod dat mihi pater. Ev. Amen amen dico uohis, Nisi manducaueritis. Offer. Domine ihesu christe. Offer. O pie 7rx. Co. L7(x eterna. Co. Fro quoru7?i memoria.
ALIA MISSA PRO DEFUNCTIS IN DIE MIGRACIONIS.
Officium Requiem eternam. ps. Te decet. Or. Detis cui propriu77t est misereri se77iper et parcere te suppliciter depreca7nur. Ep. Uir fortissi77ius Judas. Ep. Audiui uoce77i. Ep. Nolu77ius uos ignorare. Ep. Christus 7'esurrexit a 7Jiortuis. Gr. Requie77i eter7ia77i. y. A7iime eorum uel Absolue. Gr. Si a77ihulaue7'0. y . Uirga tua. \\. De profu7idis uel Tr. Sicut ceruus.
1 Missale Sarum 836*. 2 /^/^^ 360".
F. II. 13
(MISCELLANEA.)
In vigilia unius apostoli siue plurimoriim apostolorum si propria oracio habeatur de uigilia dicatur ad primas uesperas : sin autem dicatur oracio de die.
H In omni festo simplici apostolorum vel evangelistarum servicium fiat hoc modo. Duo chorum regant uidelicet rectores ebdomadarii. Antiphona super psalmos ad uesperas in superiore gradu incipiatur : duo de superiori gradu cantent uersum ; duo pueri in superpelliceis antiphonam super ps. Mag7iificat in suptriore gradu incipiant. Befie- dicamus domino duo de secunda forma cantent in superpelliceis: secundum Be7iedicamus unus puer dicat loco nee habitu mutato. Cetera omnia ad uesperas et ad completorium ut in dominicis diebus. H Ad matutinas inuitatorium a tribus cantatur in capis sericis scilicet a rectoribus chori et a tercio de superiore gradu qui eis associatur. Lecciones legantur habitu non mutato, prima leccio ab uno puero, secunda leccio ab uno puero, tercia a subdiacono de secunda forma ; quarta et omnes alie a clericis de superiore gradu. Primum responsorium ab uno puero cantetur loco nee habitu mutato. Secundum ab alio puero. Tercium a duobus de secunda forma in superpelliceo ad gradum chori : quartum a diacono de eadem forma. Ad quintum responsorium et deinceps scribantur clerici de superiore gradu : ita tamen quod sextum responsorium et nonum cantentur a duobus ad gradum chori in superpelliceis : uersus a duobus pueris cantetur. Cetera autem omnia ut ad primas uesperas. % Ad primam et ad alias horas dicantur responsoria ab uno puero et cetera omnia ut in dominicis fiat. U Ad secundas uero uesperas fiat idem ordo ut ad primas uesperas nisi quod responsorium non dicatur. ^ Hie prescriptus ordo ad uesperas et ad matutinas et ad omnes horas fiat in omni festo nouem leccionum quando inuitatorium a tribus cantatur.
U In festo tamen apostolorum Philippi et Jacobi omnia responsoria a duobus cantantur. In dominicis autem diebus infra octauas seruetur
MISCELLANEA. I95
modus et ordo qui in aliis dominicis, cxcci)tis illis (juc in tal)ula doniini- carum illarum cxcipiuntur.
U In festis duplicibus omnia rcsponsoria a duobus cantentur.
U In festo sancti Michaelis et sancti andree nonum responsorium tantum a tribus cantatur.
Uln festo uero omnium sanctorum octauum responsorium a quinque l)ueris cantatur, alia uero responsoria a quatuor cantantur.
H In omni festo per annum quando chorus regitur antiphona super ps. Quicunque uult ab aliquo in superiore gradu incipiatur, et E/. lesii Christe dicatur a c^uodam puero pro uoluntate rectoris, loco nee habitu nnitato.
H In festis uero duplicibus idem responsorium dicatur a quouis de secunda forma : ab eodem dicatur uersus et uersiculus. Deinde in choro omnia dicantur, et semper E/. lesu Christe ab uno ore dicatur et omnia responsoria super horas similiter.
13-
ADDICIONES.
II Quia multi defectus reperiuntur in ordinali Sarum usus, quern nos habemus, super multis articulis subscriptis, Succentor dicte ecclesie Sarum, mediante quodam speciali, rogatus per strictam examinacionem certificavit viijo Iduum Marcii Anno Domini m^ cc° lxx° octauo.
Qucesitum est quando et quocies sit plenum seruicium de sancta maria in conuentu. Quia in primo sabbato infra aduentum domini datur regula generalis quando fiet plenum seruicium de sancta maria in conuentu. Et tamen in quibusdam temporibus idem certificatum notatur seruicium feriale in sabbatis, sicut in ceteris feriis sic : ' sabbato responsoria que in quarta feria et cetera que ad feriale seruicium pertinent' : et post historian! Domi?ie ne in ira inueniuntur propria responsoria in sabbatis, scilicet Misericordiani et iudicium^ et similiter in paschali tempore.
Respondit succentor quod regule generali scripte primo sabbato aduentus de sancta maria credendum est ; in illis sabbatis nichil fiat de feriali seruicio in toto tempore ibidem diffinito.
U In uigilia Natalis domini ubi agitur de responsorio lesu Christe cum alleluya ibi precedet ista rubrica : 'Cantus iste dicetur hac die et in uigilia epiphanie, quando extra dominicam contigerit, et in festis simplicibus trium leccionum. Et sciendum quod hoc responsorium et cetera re- sponsoria ad horas per totum annum ab uno solo clerico dicantur, loco nee habitu mutato tam in festis duplicibus quam simplicibus.'
U Item ad uesperas in eadem uigilia ubi festa notantur in quibus antiphona super Magnificat tota cantanda est ante psalmi intonacionem, Addendum est festum dedicacionis ecclesie.
U Item in eadem uigilia ad completorium ubi specificatur de ymno dicendo Salitator vuuidi^ addendum est in fine rubrice sic, 'Dicetur eciam per octauas dedicacionis ecclesie, nisi contigerit dedicacio in quadragesima uel in paschali tempore.'
U Item in nocte Natalis domini ubi scribitur prosa tercii responsorii, addendum est * Ista prosa non dicetur ad matutinas hac nocte sed ad
I
ADDICIONKS. 197
processionem in die. Similiter prosa noni rcsponsorii non dicatur ad istas niatutinas sed ad processionem die ('irciimcisionis (juando in domi- nica contigerit.'
Addit ecinm succentor quod altera re^ de Sanctis in ecclcsia Sarum ubi prose nominantur, eedem prose dicuntiir ad processionem et ad matutinas in suis locis, videlicet in ebdomada Natalis domini ; In die sancti Andree ad uesperas ; In festo sancti Nicholai ad uesperas et ad processionem cum nono responsorio ; In inuencione sancte crucis ad primas uesperas; et in translacione sancti Thome martyris ; et in festo sancte Katerine uirginis.
U In die Natalis domini ubi agitur de E7. lesu Christe addatur ' Hie cantus solempnis dicatur a uigilia Natalis domini usque ad octauas epiphanie et in ipsis octauis nisi in uigilia epiphanie, quando extra dominicam euenerit, et in dominicis paschalis temporis et per octauas ascensionis et pentecostes, et in omni festo cum regimine chori ab octauis pasche usque ad Deiis om?imm ; dicatur eciam die dedicacionis et per octauas et in exaltacione sancte crucis et in utroque festo sancti Michaelis.'
Uln octaua Innocencium ad secundas uesperas fiat memoria de sancto thoma, Ant. Pastor cesus. f- Ora pro nobis. Memoria de sancto Edwardo rege et confessore. Ant. lustum deduxit. y. Ammiit euin domhius. Or. Deus qui tmigenitwn y^/Zz^w... Memoria de sancta Maria. Ad matutinas memoria de sancto thoma, Ant. Opein nobis. De sancto Edwardo Ant. Euge seme. Memoria de omnibus Sanctis.
USi uigilia in dominica euenerit, memoria de sancto thoma et de sancto Edwardo et de sancta Maria.
% Quarto decimo Kal. Februarii festum sancti Wulstani episcopi et confessoris nouem leccionum fiat.
H Cetera omnia de communi unius confessoris et pontificis. Or. Spiritum nobis dofnine
^ Quando canitur historia Doniine ne in ira uersiculus medii nocturni sic dicitur. Media node siirgebam ad confitendum tibi. E/^. Siiper indicia iustificationis tue. y . Dominns regnauit. E/^. Decorem induit, alleluya. y. Domine refiigium /actus es nobis. E^^. A generacione et progenie.
^Feria secunda quadragesime ubi habetur de Ant. Requiem eter?iam, ps. Beati immaculati usque Ad doininum cum tribularer pro omnibus dei defunctis addatur sic, ' Finitis psalmis dicatur Ant. Requiem eternam. Pater noster. ps. Doniine probasti. Or. Absolue quesumus domine. Sequitur missa.'
H In passione domini ad completorium Ant. O rex gloriose. f. Rex benedicte. y. Atque coiant. y. Inter sanctos.
1 Query ad responsoria.
198 ORDINALE SARUM.
^ Ad completoriuni in die pasche et i)er totani ebdomadani usque ad sabbatum dicitur Or. Hcc dies sine uersu sicut in ceteris horis.
H In die pentecostes i)ost primam notatam addendum est, 'Processio eat ante terciam. Ad terciam dicto Deus in adiutorium septem seniores cum thuribulo ante altare incipiant y. Veni creator spiritus : postea incensetur altare et sic ad ununKjuen-Kjue uersum hac die tantum. Et dicatur hie ymnus tribus diebus sequentibus ad terciam : et dicatur in stallo.'
H In rubrica ubi agitur post Deus om?tiu7n de seruicio sancte marie in sabbatis et de impedimentis eiusdem ubi dicitur ' et nisi uigilie sanctorum impedierint,' et addatur ' et nisi in festo sanctorum trium leccionum qui habent aliquam proprietatem ad missam, ut in festo sanctorum septem fratrum quod habet proprium officium, quia omnia huiusmodi festa dicuntur cum regimine chori.'
H In die dedicacionis ecclesie ad secundas uesperas I^. Domiis niea.
H Item in rubrica ubi dicitur quod per octauas dedicacionis fiet plenum seruicium de dedicacione et in dominica, nisi festum nouem leccionum intercurrat, addatur ista rubrica : ' Et quia chorus regitur per octauas, nulla fiat memoria, nisi festum trium leccionum uel octaua euenerit. In octaua omnia fiant sicut in die, preter sequenciam et Credo in iinum et responsorium ad secundas uesperas. Or. Deus qui ex uiiiis ekctisque lapidibus....''
^ In die sancti Andree ad secundas uesperas E/. Vir perfecte pietatis. y. Imitator ihesu : et prosa O morum doctor. Gloria.
U.In festo sancti Nicholai ad uesperas E/. Beatus Nicholaus. y. Ut apud christum. Prosa Oportet deuota mente. Dictis memoriis de sancto Andrea, de aduentu et de sancta Maria, tunc eat processio ad altare sancti Nicholai cum E/. Ex eius tuinba. Rectores dicant uersum : et sic fiet in omni festo sanctorum quorum altaria sunt in ecclesia ; nee debet seruicium celebrari ad eorum altaria in ecclesia Sarum, nee maior solempnitas fiet. Omnes simul prosam : in redeundo de sancta maria.
^ In inuencione sancte crucis ad uesperas E/. O crux uiride. y . Custodi domijie. Prosa Crux fidelis terra celis.
U In festo sancti Albani martyris ad utrasque uesperas super ps. Magnificat Ant. Aue prothoffiartjr Angloruni miles regis celorum^. f[ In translacione sancti Edmundi archiepiscopi nouem lecciones fiant. Or. Deus qui largifiue. Memoria de martyribus Or. Fac nos. ^ In translacione sancti Edwardi regis et martyris Or. Deus eterne. 1i In translacione sancti Thome martyris antiphona super psalmos feriales Iste sanctus. Cap. Omnis pontifex. E/'. facet granum. f. Cadit custos. Prosa. Clangat pastor. Antiphona su]:)er Magnificat^ Pastor cesus. Or. Deus qui nobis. Memoria
' uHgelorum precedes celortwt, but with dots below the word.
ADDICIONKS. 199
(le aj)ostolis Ant. /// nxefienjcioNc. f . Annunciaiientnt. Or. Dcus cuius dtwtera. Iniiitatoriuni, antii)lione, psalmi, ucrsiculi, ucrsus, ct rc.si)onsoria sicut in alio festo.
II In inucncione sancti Stephani Or. Deus qui cs sanctoru)ii iuoruni.
UTercia die assumi)cionis scilicet infra octauas ad uesperas super i)s. Magnificat Ant. Descendi in ortuni.
If Pridie Kal. Septembris Natalis sancte Cuthburge uirginis non martyris. Tres lecciones : cetera de communi unius uirginis non martyris. Or. Deus qui eximie cast Hat is
^Dominica infra octauas Natiuitatis beate marie ad primas uesperas nullum dicetur responsorium, sed omnes antiphone dicantur in laudibus, quia in octaua die nihil de festo agitur propter festum reliquiarum.
% In translacione sancti Edwardi regis et confessoris tercio Id. Octobris ad uesperas super psalmos feriales Ant. Amauit. Cap. lustum deduxit. E^. Miles christi. y. Iste confessor, y. Amauit eum dominus. Ant. Si7nilabo ps. Magnificat. Or. Deus qui unigenitum tuum, &c. ut supra ad matutinas : et ad boras omnia fiant sicut de uno confessore et abbate : et est duplex festum in ecclesia Sarum.
^ In die omnium sanctorum post Placebo finito ps. Magnificat cum anti- phona, sequitur Pater noster &c. pro corpore presenti. Or. Deus cui propriuni est miserei'i. In anniuersario Or. Dens ifidulgencie. Pro trigintali complendo uel in commemoracione unius defuncti Or. Deus cui propriuni est. Pro episcopis defunctis, (&c.).
Et sciendum quod quando laudes non sequuntur continue, seruetur ordo oracionum earundem que dicuntur ad Placebo.^ dicto prius ps. Voce niea. Quocienscunque seruicium mortuorum fit cum nouem psalmis et tribus leccionibus dicatur una antiphona super omnes psalmos, scilicet Piacebo, et ad laudes una, scilicet Exultabunt &c. Et semper dicitur uersiculus ante laudes, scilicet Co?nplaceat tibi domine, B7°. Domine ad adiuuandicm nie 7'espice. Isti duo uersus ad nonum responsorium cantentur tantum in die commenioracionis animarum, scilicet A7'dentes aninie et Creator omnium rerum.
U In festo sancti Edmundi archiepiscopi, Or. Deiis qui iargifiue. Nouem lecciones fiant : cetera de uno confessore et pontifice.
H In festo sancti Edmundi regis et martyris ad utrasque uesperas Ant. Atie rex gentis Angloruni. ps. Magnificat. Cetera ut alibi habentur.
U Quocienscunque fit seruicium de uno confessore et pontifice uel abbate sea doctore dicitur ymnus iste Iste confessor totus et integer cum omnibus suis uersibus. Iste ymnus Ihesu redemptor nulla litera mutata.
Ulsta rubrica ponenda est in prima die lune aduentus domini post
200 ORDINALE SARUM.
responsoria nocturnalia. 'Si in secunda uel tercia feria festuni nouem leccionum uel trium contigerit, uei bine hac forte tercia uel quarta feria feriale seruicium sit agendum, semper responsoria primi nocturni primo loco cantentur nisi specialiter distinguantur : (juod eciam fiat per totum annum.' Ista rubrica continetur in quibusf ordinalif feria quinta ebdomade prime aduentus domini sed non ita intelligibiliter'.
II Si infra octauas ascensionis festum cum regimine chori euenerit, secundum Alleluya erit Domi?ius in syon. Si in dominica uel feria sexta sequente secundum AUehiya erit unum de communi seruicio.
5IQuesitum est utrum sequencia debet dici in octaua die Epiphanie, Ascensionis et Dedicacionis propter nouem lecciones cum regimine chori : Respondendum est quod non : ista rubrica ponatur inmediate dominica prima aduentus domini post versum gradalis.
H Sciendum quod gradale repetatur per totum annum nisi in festis duplicibus et in quatuor temporibus et quando sequitur tractus ; quia nunquam repetitur quando tractus habetur. Si uero in dominica qua cantatur Do7nine in tiia miser icordia,, ubi agitur de resurreccionef" ad processionem dicendamf, priusquam tangat de antiphona in redeundo, scribatur de addicione ' In stacione dicitur antiphona de cruce Sahiator viimdi uel Ant. Adoremiis criicis : et scribuntur in exaltacione sancte crucis. y . Hoc sig?mni criicis. Or. Adesto uel Or. Deus qui unigenittun. In festis tamen duplicibus que in dominicis contingunt non dicetur.'
U Ista rubrica notetur die sancti Andree apostoli post sequenciam. ' Nota quod in omni festo nouem leccionum extra septuagesimam et quadragesimam dicatur sequencia, nisi in festis sanctorum plurimorum confessorum.'
H In die purificacionis beate uirginis post sequenciam notetur ista rubrica. 'Si festum purificacionis beate uirginis infra septuagesimam uel quadragesimam euenerit, semper dicenda est sequencia in choro. Sacerdos uero et ministri eius dicant tractum: in ceteris uero festis nouem leccionum dicatur tractus post gradale.'
H In commemoracione beate uirginis infra septuagesimam semper dicatur sequencia. Nunquam enim dicitur tractus in ecclesia Sarum in festo trium leccionum uel in commemoracione.
^ In inuencione sancti stephani Or. Deus qui es sanctoruin. In pluribus ordinalibus continetur ad missam sic, 'Memoria fiat de ceteris Sanctis cum del* plurimorum confessorum': quod omnino falsum est.
1i ^Omni die per annum post oracionem preterquam in duplicibus festis et quando itur in albis cum genuflexione dicatur ps. Ad te leuaui cum Gloria patri. Kyrieleyson. Christeleyson. Kyrieleyson. Pater noster.
^ Brev. Sar. i. 53. - Query responsorio...clicendo.
'^ Query oracione. * Bm>. Sar. i. 15.
ADDICTONKS. 201
Et ne nos. Exurge do mine. Do mine deus uirtutum. Do mine rxandi. Dominus uobiscum. Oremus, Ecclesie tue (juesumiis. Vx atklatur in tine Et pacem in am nosfris concede temporihus per christiim.
^ Primum responsoriuni in nocte N.ilalis doniini incipiatur a duobiis clericis de secunda forma ad gradum chori, ubi cantelur in eniincnti loco. y. Gloria in excelsis a (luinciue pueris in superpelliceis uelatis capitibus amictibus habentest cereos ardentes in manibus.
11 In die S. Stephani ad secundas uesperas quidam diaconus solus in capa serica ad gradum chori incipiat K/. Impetiim feceriint : omnes diaconi in superpelliceis versum in eodem loco'.
H In die purificacionis beate marie nonum responsorium sic cantetur et ad secundas uesperas similiter E7. Gaude maria.
II Et memorandum quod in octaua die Ascensionis leguntur lecciones ad matutinas sicut in die Ascensionis de exposicione Euangelii et non de actibus apostolorum.
U Ista oracio de cruce Dens qui unigenifuni uel Or. Dens qui unigeniti que dicitur in die Exaltacionis nunquam dicatur ad memoriam sed ad processionem in sabbatis ad uesperas et ante raissam in dominica. Et Or. Concede fios nunquam dicitur ad memoriam beate uirginis. Versiculus ad uesperas Sancta dei genitrix ; uersiculus ad matutinas Post partum virgo. Ad memoriam in uesperis beate marie Or. Deus a quo sancta : ad matutinas Deus auctor pads.
H In uigilia beate marie magdalene ad uesperas y. Virginis proles : post memoriam ad processionem ante altare suum E7. Regmmi mundi : cantor dicat y. Dimissa sunt ei peccata multa. E/'. Quonia7?i dilexit multum. Or. Largire nobis. In redeundo antiphona de sancta maria cum uersiculo et oracione.
H In die omnium sanctorum octaua leccio a puero legatur : uersus responsorii ante gradum chori a quinque pueris in superpelliceis cantetur.
U In octaua die dedicacionis ad missam et ad matutinas sicut in die, preter responsorium ad secundas uesperas, et ad missam sequencia et Credo. Et ad omnes horas dicatur Or. Deus qui de uiuis.
H In ecclesia Sarum per aduentum domini quando fit plenum seruicium de sancta maria, ad uesperas super psalmos Ant. Rorate celi: et fiat seruicium cum regimine chori : nulla memoria de cruce nee de omnibus Sanctis. In tempore Natalis et per totam estatem ad uesperas super psalmos feriales Ant. Post partiun^ cum regimine chori per totum annum quando matutine beate marie dicuntur. Oracio ad horas sic concluditur Per christum dominurn nostrum.
1 The two following sections make similar provision for priests on S. John's day and boys on Holy Innocents' day.
202 ORDINALE SARUM.
H Ad secundas iiesperas in die S. Thome martyris in iitroque festo I^'. Jesii hone.
Post uespcras Innot encium uhi notatur antiphona ad menioriam Ant. Laucnmt. Ant. Ajnbiilabunt. Ant. Catitabunt saiicti^ addendum est [Ant.] lunocentes pro c/iristo. Ant. O qiiam j^/oriosufn est regnuni.
ff Dominica infra octauas Epiphanie omnes antiphone in laudibus dicuntur quia in octaua die proprie laudes habentur.
U Nota quotl nulla prosa per annum dicitur nisi ad uesperas et ad processionem, excepto die S. Stephani, cuius seruicium committitur uoluntati diaconi, et excepto die S. Johanis Euangeliste, cuius seruicium committitur uoluntati sacerdotum, et excepto die sanctorum Innocencium, (luorum seruicium committitur uoluntati puerorum : et excepto die S. Nicholai, tunc enim prosa dicetur ad matutinas scilicet Sospitati.
^ In die Natalis domini, Epiphanie, Purificacionis, Trinitatis, Assump- cionis Natiuitatis beate marie, Reliquiarum, Festum loci, et Dedicacio septima octaua et nona lecciones, H Item primo die Pasche Ascensionis et Pentecostes, 51 Item in festo omnium sanctorum tres prime lecciones, in capa serica legantur.
Die pasche ad uesperas ad processionem rectores incipiant Ant. Alleluya et chorus prosequatur totam antiphonam : pars chori ex qua executor est officii resumat ps. Laudate, et terminetur cum primo Alleluya : et sic alternatim dicatur ut supra notatum est. Eodem modo in redeundo dicatur antiphona super In exitu.
*\ Die ueneris in ebdomada pasche amoueatur sepulchrum.
H Nota quod isti duo y. Resurrexit do77iinus et y. Surrexit dominus uere dicantur cotidie alternis diebus ante Nocturnum usque ad ascensionem domini quando de feriis agitur.
% Feria sexta in crastino ascensionis amoueatur candelabrum cum cereo paschali.
H Si festum alicuius sancti trium leccionum die Dedicacionis contigerit, fiat memoria de eo sub silencio.
^ Item si dies dominicus in octaua Dedicacionis contigerit totum seruicium fiat de dedicacione sicut in prima die preter responsorium ad uesperas et pr^eter antiphonam super psalmum. Una tantum antiphona super laudes : chorus regitur : per totam septimanam dicitur Y. Saluator.
11 In octaua Dedicacionis omnia fiant sicut in die preter responsorium ad secundas uesperas. Euang. Facta sunt encennia. Quere in quarta feria ante dominicam in ramis palmarum.
H Die sancti Andree apostoli ad secundas uesperas K/. Vir perfecte pietatis cum prosa O morum doctor. Chorus respondeat cum pneuma ad quemlibet uersum ita dicendo, E.
11 Et nota quod quandocunque dicitur prosa, quotquot uoluerint
ADDICIONES. 203
accedant, preter ad processioncni ad niissani : tunc tantum dicant tres prosam, choro respondente cum nota super ultiniani litcram : clcricus ct omnes qui prose interfuerint simul dicant Gloria.
HDie sancte Agnetis Cap. Qui i:^loriatiir.
UUbi uero fit mencio de reliquiis in octaua die Natiuitatis bcalc marie tunc dominica infra octauas fiat ita seruicium.
U Ubi uero festum reliquiarum octaua die a Natiuitate beate marie celebratur dominica infra octauas sic fiat seruicium.
Ad missam dicatur cantus de Kyrie Omnipotens Pater. Spiritus et alme dicatur ad gradum chori a tribus pueris de superiore gradu in superpelliceis. Sequencia Aue preclara et Sa?ictus cum hac addicione Bencdictus marie filius. Iste modus et ordo seruatur in ecclesia Sarum, sed alibi ubi non fit memoria de reliquiis in octaua die sancte marie, iste ordo seruatur in octaua die et non in dominica.
H Die omniuni sanctorum unus puerulus legat octauam leccionem. Veniant quinque pueri ad gradum chori nudis pedibus uelatis capitibus tenentes singuli cereos ardentes : conuersi ad altare incipiant responsorium et cantent uersum : dicto uersu redeant a choro sicut uenerunt.
H Memorandum quod ab incepcione Domine ?ie in ira usque ad capud leiunii et ferialibus diebus dicantur ad missam quinque oraciones sequentes : prima de die, secunda de beata uirgine, tercia de omnibus Sanctis, quarta pro uniuersali ecclesia, quinta generalis.
^ Item a capite leiunii usque ad quartern feriam ante pascha septem dicuntur oraciones, quando de leiunio dicitur missa : prima de leiunio, secunda pro penitentibus, tercia de beata maria, quarta pro omni gradu ecclesie Or. Ecclesie tiie^ quinta de omnibus Sanctis, sexta pro pace Deus a quo, septima generalis oracio Pietate uel aliqua alia.
IT In paschali tempore tres dicuntur oraciones : prima de die, secunda de resurreccione, tercia de omnibus Sanctis : nisi in dominicis diebus quando de dominica agitur: quia tunc dicitur missa de resurreccione, et nulla fiat memoria nisi festum alicuius sancti euenerit.
^ Dominica in ramis palmarum et aliis duobus diebus sequentibus in inicio passionis dicatur Dominus uobiscum. In die parasceues non dicitur sed incipiatur sic, Egressus. Attamen omnibus illis diebus quatuor festiue legantur.
H Feria secunda in rogacionibus, si nullum festum euenerit, missa antequam exeant cum processione de dominica dicitur cum sua oracione, secunda de resurreccione, tercia de omnibus Sanctis : ubi stacio fit, ps. Miserere et preces dicantur. Et postea missa de ieiunio. Officium
204 ORDINATE SARUM.
Exaudi cum sua oracione : secunda oracio de sancto de quo est ecclesia uel de pace, tercia de omnibus Sanctis. In redeundo dicatur letania : et sic dicatur istis duobus diebus.
H Feria tercia rogacionum, si a festo uacauerit, totum seruicium fiat de sancta maria cum missa in choro antequam exeant cum processione, cum oracione : secunda oracio de resurreccione, tercia de omnibus Sanctis. Ubi fit stacio, officium Salus populi Or. Dens qui caritatis : alie oraciones ut supra.
H Feria quarta antequam exeant cum processione officium de die cum sua oracione : secunda oracio de sancta maria, tercia de omnibus Sanctis. Ubi stacio fit officium et oracio ut in prima die.
U Et memorandum quod prima missa dicatur post sextam, et post illam missam dicatur nona : et tunc exeant : in reditu suo post letaniam dicatur ps. De profmidis.
H Dominica infra octauas Ascensionis missa de dominica, memoria de ascensione et de omnibus Sanctis ; nulla sequencia cantatur ; Kyrie, Orbis factor.
H-Die sancti Marci euangeliste ordinetur processio ut in secunda feria rogacionum : et fiat missa de sancto Marco antequam exeant cum tribus oracionibus : prima de sancto, secunda de rogacionibus, tercia de omnibus Sanctis. Ubi stacio fit, dicantur ut in secunda feria rogacionum notatur : et eodem modo exeant et redeant.
H Ultimo die ante aduentum et ante Septuagesimam quando plenum seruicium fit de sancta maria dicatur ad missam cantus de Kyrie^ Spiritus et abiie: et dicatur a toto choro, et tunc Smictus cum hac addicione Benedictus marie films.
H In paschali tempore primum Alleluya Per te del gefiitrix, secundum AUeliiya erit Mane fiobisaan uel unum de sequentibus uel unum de ebdo- mada pasche.
^ Nota infra octauas assumpcionis beate marie fiat missa sicut in die, preter Credo : et epistola secunda quarta et sexta die Egredimifii, tercia quinta et septima die In omnibus : et sic infra octauas omnia fiant sicut in die Assumpcionis preter sequenciam que erit de feria suo ordine.
H Eodem modo fiat infra octauas beate marie in natiuitate : secunda quarta et sexta die Ep. O qiiam pulcra-. tercia quinta et septima die Ego quasi uitis.
1i De numero oracionum ante epistolam, una uel tres uel quinque uel septeni dici debent. Una sicut una epistola uel unum euangelium uel propter unitatem : tres propter trinitatem cjuia numero imparl deus gaudet uel quia deus ter orauit in passione : quinque propter quinquepartitam passionem : septem propter septem peticiones oracionis dominice uel propter septem dona spiritus sancti que enumerantur in historia. Septen- arium numerum excedere non debent.
ADDICIONES. 205
C'apitulum dicatur ynia uoce ut uix audiatur a choro. Succcntor incipiat yninum : in utrO(iuc iiersiculo fit tcr pausacio sic : Ciistodi 7ws do/nine : et neupma nunquam respondctur ad uersiculum ad uesperas ncc ad niatutinas sod statim incipiatur antii)liona.
11 Nota quod in dominica pahnariim benedicetur aqua extra chorum : et sic in cpiolibet duplici festo quod contingit in dominica.
II Nota quod feria tercia in rogacionibus fiet seruiciuni de sancta maria nisi alicjuod festum cum regimine chori impedierit.
H Nota quod ab octauis pasche usque ad festum sancte trinitatis, quando fit plenum seruicium de sancta maiia, psalmi ante lecciones Domi?ie domhii/s noster, Ccli e?iarra?it, Dojnini est terra et leccio Stabatit iuxta criicem.
U Regula generalis in uigilia mortuorum, nonum R7. Libera me doinine de 7?iorte etertia : primus y. Dies ilia : secundus f. Quid ergo : tercius y . Nunc christe te petimus.
U Item commemoracio animarum, nonum E7. Libera me domine\ primus y . Dies ilia : secundus y . Ardentes a?iijue, qui nunquam dicitur nisi in commemoracione animarum : tercius y. Creator 07?inium re?-u7n, qui nunquam dicitur nisi in commemoracione animarum.
H Dominica prima post pascha, secundum Alleluya, Angelus doumii: et semper erit secundum per totam ebdomadam sequentem nisi in festo cum regimine chori : uersus uero RespondeTts dicatur alternis diebus, ita quod una die A7igelus altera die Resp07idefis pro secundo Alleluya dicatur.
11 In secunda ebdomada illud Alleluya, Surrexit pastor, erit secundum Alleluya, de quocunque dicitur missa, nisi in festo cum regimine chori et in ista dominica quando de dominica agitur.
H In tercia ebdomada istud Alleluya scilicet Modicu7n dicatur alternis uicibus cum y. Surrexit christus quando de feria agitur. Sed istud Alleluya Lterum a2ite7n sit secundum in hac dominica et in hac ebdomada, de quo- cunque dicitur missa, nisi in festo cum regimine chori.
U In quarta ebdomada secundum Alleluya erit Surrexit doi7ii7ius uere et similiter per ebdomadam nisi in festo cum regimine chori.
H In quinta dominica quando dicitur missa de resurreccione secundum Alleluya erit Surrexit christus iam, et per ebdomadam erit primum.
{The Meviorials of Christniastide follow here.)
H In ecclesia Sarum sunt hec festa et nomina talia sorciuntur : dicuntur quedam festa principalia, quedam maiora duplicia, quedam minora duplicia, quedam festa simplicia nouem leccionum, quedam festa trium leccionum cum regimine chori, quedam trium leccionum sine regimine chori: et feriisf. In hiis septem diuiditur annus. Prima festa sunt huius modi. Primus dies pasche qui alios dies precellit. Primus dies Natalis domini. Dies Pente-
2o6 ORDINALE SARUM.
costes. Dies Assumpcionis beate marie. Et dicuntur principalia quia ceteris preeminent solempnibus. Dicitur eciam festum in cuius honore fundata est ecclesia principalis in sua ecclesia : et dedicacio similiter.
Maiora duplicia sunt hec precedentia et hec similiter. Dies Ascensionis. Dies Epiphanie. Dies Trinitatis. Natiuitas sancte marie et Purificacio eiusdem. Dies omnium sanctorum. Dies reliquiarum. Dies dedicacionis ecclesie et Dies sancti in cuius honore fundata est ecclesia et octaua cum regimine chori.
51 Minora festa duplicia sunt hec: secundus tercius et quartus dies pasche : secundus tercius quartus et quintus dies Natalis domini. Dies Circumcisionis. Dies Annunciacionis beate marie. Octaua pasche. Dies inuencionis sancte crucis : secundus tercius et quartus dies Pentecostes. Dies Natiuitatis beati lohannis. Dies apostolorum Petri et Pauli. Dies sancti Michaelis. Dies sancte Katerine uirginis. Dies sancti Andree et festa sanctorum quorum altaria sunt in ecclesia, quando scilicet in eorum festiuitatibus extra chorum ad eorundem altaria seruicium celebratur. Hoc autem non fit in ecclesia Sarum, nisi ad primas uesperas tantum fit processio ad altare illius sancti cum responsorio uersiculo et oracione : et totum seruicium fit in choro : nee fit maior solempnitas propter altare.
U In sexto decretalium* uolumus statuimus et precipimus quod festa sanctorum Gregorii, Ambrosii, Augustini et leronymi singulis annis per- petuis futurisque temporibus pro duplicibus festis solempnizentur.
Hec sunt festa trium leccionum cum regimine chori, festum S. Georgii, SS. Johannis et Pauli, S. Ypoliti, Undecim millium uirginum, S. Bricii.
H^ Debet eciam chorus regi a primis uesperis Natalis domini usque ad octauas Epiphanie quando extra dominicam euenerit et per octauas pasche et pentecostes et per octauas Assumpcionis beate marie et Ascensionis domini et per octauas Dedicacionis ecclesie et Natiuitatis beate Marie, octauas apostolorum Petri et Pauli, et in quibusdam festis trium leccionum in paschali tempore, que, si in alio tempore contingerent, nouem lecciones haberent; In hiis scilicet, S. Ambrosii, S. Marci, SS. Philippi et Jacobi, S. Johannis ante portam latinam, S. Dunstani, S. Aldelmi, S. Augustini, S. Barnabe apostoli; et in commemoracione beate Marie per totum annum. Cetera omnia festa trium leccionum sunt sine regimine chori, preter ilia festa que sunt infra octauas principalium festiuitatum.
Ferie sunt omnes dies in quibus non celebratur festum alicuius sancti uel octaua uel memoria.
Lib. iii. cap. xxii. ^ Compare Cons. § xx.
ADDTCIONES. 207
If 'Nota de Kyrieleison per annum.
Ad priniam missam Natalis Domini dicitur K. Ciinctipotois.
Ad secundam missam K. Rex uir<:^inum.
Ad magnam missam K. Conditor Kyrie. In die S. Stephani K. Pater creator. In die S. Johannis K. Lux et origo. In die Innocencium K. Kyrie Rex genitor. In die S. Thome martyris et omnium martyrum et confessorum K. Ort>is factor. In die Circumcisionis Domini K. Rex iiirginum. In die Epiphanie K, Kyrie fans Iwnitatis. In die purificacionis beate marie el omnibus festis eiusdem eciam in festis omnium uir<;inum K. Rex ia'ri:^iNin/i. In die pasche ad primam missam K. Lux et origo. Ad magnam missam K. Conditor. In secunda die K. Cunctipotens. In die tercia K. Lux et origo. In die quarta K. Or/>is factor. In die Ascensionis K. Conditor Kyrie. In die Pentecostes K. Kyrie fons Iwnitatis. Secunvla die K. Pater creator. In die tercia K. Lux et origo. In quarta die K. Kyrie re.x genitor. In die sancte Trinitatis K. Conditor. In die S. Johannis baptiste K Lux et origo. In die SS. Petri et Pauli et omnium apostolorum et euangelistarum et in utroque festo sancte crucis dicitur K. Lux et origo. In die S. Marie Magdalene K. Cunctipotens. In die omnium sanctorum K. Pater creator. In duplicibus omnibus festis per annum K. Conditor Kyrie. In utroque festo S. Michaelis et in die S. Dunstani dicitur K. Kyrie rex splendefis.
^ In a later hand.
ORDINALE SARUM.
DOMINICA PRIMA IN ADUENTU' DOMINI.
AD UESPERAS.
Pulsatis campanis more solito accensisque luminaribus [in ecclesia necessariis, hebdomadarius] Executor officii, dicta [priuatim] oracione dominica scilicet Pato- nostcr [et Aiie ?na?ia], officium uesperariim ex- equatur.
U Et sciendum est quod omni die per annum de quocunc^ue fit seruicium, in inicio uesperarum completorii matutinarum et aliarum horarum de die semper dicitur Pater 7ioster et Aue viaria a toto choro et hoc sub silencio stando. [Et sciendum est quod nunquam dicitur Pate?- noster nee aliqua oracio sedendo ad uesperas uel ad matutinas neque ad missam sed semper stando uel prosternendo tam a sacerdote quam a toto choro : et hoc per totum annum secundum usum Sarum.]
U Deinde dicat sacerdos ^executor officii uoce extensa hoc modo ; quod dum dicat signet se signo crucis^. Deus in adhitorhivi vieum inte?ide^. [Et] chorus respondeat [hoc modo]: Dofuine ad adjtmandiwi me festina.
[Et procedendo :] Gloria patri et filio et spiritui sancto. Sicut erat i?i principio et mmc et semper et in seciila seculortim. Amen. Allcliiya. [Et sciendum est quod iste predictus ordo dicendi tenendus est in omnibus horis fere per totum annum : et dicitur fere, quia in tribus feriis proximis ante pascha et in ebdomada pasche et in die animarum ad matutinas et ad omnes alias horas non dicitur Deus ifi adiutoriiwi etc. ut supra, sed principalis executor officii postea incipiat antiphonam hoc modo: ] Ant. Benedictus.
Rector chori [ipsum psalmum] prosequatur hoc modo : Domi?ius deus meus : \qui docet manus meas ad prelium :]
U Et sic fiat semper [per totum annum] ubicunque antiphona et suus
' aduentus. --'- signando se signo crucis et incipiat hoc modo.
2 For the music throughout see the Appendix.
DOMINICA PRIMA ADUKNTUS AD UESPERAS. 209
psalmus unum habent inicium in plena diccione; pretcniuani in Ant. Afferte domino, et in Ant. Beati omfies et in consimilibus ; quia tunc non in secunda diccione set in tercia, et aliquando sed raro in quarto, prose- quetur psalmus.
[^ Et secunda antipbona de suo pari format ex alia parte cbori incipiatur : et cetere sequentes antipbone bine inde descendendo a princi- palibus ex utraque parte cbori per ordinem discurrant.]
U Et sciendum est (^uod omnes antipbone per annum, que incipiende sunt ante intonacionem psalmi, semper ad uariacionem differencie inci- piantur, sicut in magno tonali plenius intimatur. Et quod psalmus non incipiatur antequam ilia uariacio perficiatur.
H Finito psalmo cum Gloria patri et Sicut erat [in principio\ reinci- piatur antipbona a cant[at]ore uel a succentore et percantetur a [toto] choro : quod per totum annum obseruetur in antipbonis cantandis^ post psalmos.
Antequam intonetur psalmus boc modo incipiatur [bee] {sequens} antipbona. Lauda. [Et] rector cbori prosequatur boc modo : ierusalem dominmn.
Post {psalmum} uero boc modo reincipiatur antipbona : Lauda ierusalem dominum.
Hee predicte antipbone cum suis psalmis dicuntur ad [bas] uesperas supradicto modo omnibus sabbatis per totum annum extra tempus pascbe quando de dominica agitur.
{51 In incepcione autem quarti psalmi tres pueri, accepta licencia a rectoribus cbori, egrediantur ut se induant, duo ad deferendum cereos, et tercius ad tburificandum.}
51 Ultima autem antipbona ad bas uesperas sicut ad quaslibet" [alias] uesperas per totum annum tarn in festis quam in feriis semper cum neupma terminetur.
51 Similiter fiat in singulis nocturnis et in laudibus [ad matutinas] et in qualibet antipbona super Magnificat et Benedictus et Quicunque uult per totum annum preterquam^ a passione domini usque ad octauas pascbe et nisi in seruicio mortuorum.
II Ad terciam uero et [ad] sextam et [ad] nonam et ad completorium omnino [neupma] tace{a}tur [per totum annum]. Capitulum [dicitur] yma uoce : a sacerdote [executore officii dicetur], loco nee habitu mutato set ad altare conuerso, non cantando sed sub tono leccionis legendo*; quod per totum annum eciam in festis duplicibus obseruetur [boc modo :] Erit i?i nouissimis diebus .. .omnes gentes^.
' incipiendis. 2 quascunque. ^ nisi. •* hoc modo subsequitur legendum.
•^ Inflexion CF on gentes.
F. II. 14
2IO ORDINALE SARUM.
[Et] chorus respondeat [sub isto tone :] Deo gracias\ [Quo finito rectores chori incipiant ^. Ecce dies uefiiimt et uersus responsorii percantetur ah eisdem rectoribus ad gradum chori : quod per toluni annum obseructur in festis cum regimine chori.]
Dicto- ymno unus puer ex parte chori dicat [hunc] uersiculum [loco nee habitu mutato sed ad altare conuersus.
Idem ordo seruetur a quohbet puero quandocunque solus dicit uersi- culum uel Benedicamus. Uersiculus sic dicitur.}
Rorate celi desiiper. Chorus respondeat priuatim [hoc modo] Et 7iubes...
HEodem modo dicantur et respondeantur omnes uersiculi ad uesperas et ad completorium et ad matutinas [post psalmum et] in singulis nocturnis et post ymnum in laudibus per totum annum, nisi in tribus proximis diebus ante pascha et in seruicio mortuorum. Ita tamen quod in tempore paschali respondeat chorus cum alleliiya et sub silencio.
Ant. Ecce iiomcn. ps. Magnificat.
[Antiphona finita cum neupma, ad gradum chori dicat sacerdos oracionem.]
% Hoc modo [quo sequitur] dicantur et finiantur omnes oraciones per totum annum ad uesperas et ad matutinas et Mag?iificat et Benedictus, {hoc modo ut sequitur}.
{Sacerdos ad oracionem dicendam ad gradum chori accedat et puer ebdomadarius leccionis deferat ei librum cum lumine in superpelliceo, ceroferariis eidem sacerdoti assistentibus sic incipiendo :} Do7ni7ius iiobiscum. Et cum spiritu tuo. Oremus. Excita.. [sa/vari] : ^ que terminatur sic^ Qui z'ivis et regnas cum deo pati-e in imitate spiritus sancti deus pe?' omnia secula seculorum.
{Chorus respondeat sic :} Amen.
Dominus uobiscum. Et ciwi spiritu tuo.
[Cum predicto tono dicuntur omnes oraciones per totum annum ad uesperas et ad matutinas nisi in tribus feriis ante pascha et in seruicio mortuorum.]
^ ^Finita oracione dicitur Benedica7fius hoc modo'' Be7iedica77ius do77ii7io.
Istud Benedica77ius dicitur per totum annum quando{cunque} ab uno solo puero dicitur et [eciam] in tempore paschali.
H Nulla processio'^ fiat ante crucem [in] hoc sabbato ad [has] uesperas, nee abhinc aliquo {alio} sabbato usque ad sabbatum in octauis pasche quod dicitur in albis : {et tunc inchoetur}.
^ Inflexion CBC on gracias. - Finito.
--^ Et ista oracio terminatur hoc modo cum.
*-* Finita oracione solus puer ex parte chori ad altare conuersus, loco nee habitu mutatust, tono quo sequitur dicat hunc cantum.
Do^^INI^A prima adukntus ad uksperas. 211
Hac die nulla fiet memoria nisi de sancta niaria. Vcrumptamen si festum sancti Andree hoc sabbatum prccesserit iiel ipso die contigerit, tunc de eo fiet memoria, ([ue precedet memoriam heate marie ipso die et [continuo} [cotidie] infra octauas : {etj tunc oracio eiusdem 'sic finiatur' : Per Christ II ni dominum nosfrunr. [Amen.]
H Et sciendum est quod quando fiat alicjua memoria uel processio ad uesperas uel ad matutinas, tunc omnes oraciones post primum Benedi- camus "'sic finiantur"', Qui vivis et regnas cum deo patre [et spiritu sancto] : uel sic : Qui cum deo patre et spiritu sancto [uiuis et regnas deus\ : uel sic : Qui uiuis et regnas deus [per omnia secula sccu/oruni]: uel sic: Qui tecum uiuit et regnat [in unitate spiritus sa?icti deus per oninia secula seculorum\ : {et} semper dicantur usque ad finem. Tamen" oraciones que finiuntur sic, Domi?ium 7iostrum lesum Christum filium tuum non dicantur ulterius, set statim dicitur Ameti a [toto] choro : et postea fiat memoria uel processio.
UCum^ uero post primum Benedicamus sequatur aliqua memoria uel processio post aliquam oracionem que \^xvi\\Xi^\.\xx "^xo. Per dominum nostrum [iesum christum\ uel Per eundem [domimmi nostrum iesum christum\ tunc sic concluditur Per christum dominum nostrum [iesum christum. Amen'\ : uel sic : Per eutidem christum dominum nostrum [Amen], ut decet. Similiter fiet per omnia post illas oraciones que dicuntur [sicut] post processiones ante missam uel post {missam}. [Tamen ultime oraciones ad uesperas et ad matutinas dicuntur cum conclusionibus suis usque ad finem cum Domi7ius uobiscum supradicto modo.]
H Memoria de sancta maria, Ant. Aue maria. Hec [predicta] anti- phona dicitur ad memoriam de sancta maria usque ad uigiliam natalis domini in prirnis uesperis sanctorum et in sabbatis.
UFinita antiphona dicat sacerdos {executor officii} [hunc] uersiculum {sic} : Egredietur uirga de radice lesse. [Et chorus respondeat ad ilium uersum :]. E7. Et flos de radice eius ascendet. [Hoc eodem modo dicantur et respondeantur omnes uersiculi qui dicantur ante oracionem per totum annum, ita quod ceteri uersiculi dicantur sub tono huius responsionis. Finito uersiculo cum responsione, dicat sacerdos sub prima uoce :] Oremus. Deus qui de. . . Per eundem dominum. Et dicitur et finiatur supradicto modo*^. Sequatur Doininus uobiscum. Et cuni spiritu tuo. ' Finita oracione dicitur secundum' Benedicamus [domino] supradicto modo, [quod dicitur ab aliquo puero ex parte chori].
U Hiis dictis*^ absque interuallo dicantur uespere de sancta maria, sine nota, sedendo usque ad antiphonam post psalmos tantum. Exinde uero stare tenentur omnes clerici usque ad finem uesperarum.
1-1 concluditur sic per totum annum.
2 With inflexion CB. B for nostrum. H has CB. C for dominum,
^ preter ultimam oracionem que finitur sic. •* Et omnes. * Si.
^ C has this in full again with notation as before. '-' Hiis dictis cum. ' Tunc.
14—2
212 ORDINAT.E SARUM.
HAd matutinas uero de eadem sedet chorus ab incepcione primi psalmi ante lecciones usque ad Te Deiim, quando dicitur, nisi dum antiphona super psalmos dicitur ante lecciones usque inchoetur prima leccio. Ita quod lecciones cum uersibus responsoriorum stando dicantur ab illis [uidelicet] clericis 'interim stantibus qui dicturi sunt tantum.
H De laudibus sicut ad uesperas'.
^ Et notandum est quod ante incepcionem uesperarum et matutinarum de sancta maria non dicatur Pater fioster [nee Aue ??iaria\ in audiencia nee eciam sub silencio per totum annum quando non fit plenum seruicium de ea : set ad alias horas dicitur Aue maria ^scilicet in capella coram altare in congregacione clericorum ante missam de ea ante incepcionem cuiuslibet hore cum genufleccione sub silencio'".
Uespere {autem} de sancta maria hoc modo dicantur cotidie usque ad uigiliam Natalis domini, quando non fit plenum seruicium de ea.
Y. Aue maris stella.
Quo finito dicat sacerdos uersiculum loco nee habitu mutato.
U Et notandum est quod omnes uersiculi ad uesperas et ad matutinas de sancta maria per totum annum dicantur a sacerdote executore officii modo predicto quando non fit plenum seruicium de ea^. y. Diffusa est.
Deinde fiat memoria de sancto in cuius honore dedicata est ecclesia ut in prebendis uel aliis ecclesiis et postea de reliquiis {secundum antiquum ordinale}.
Memoria de omnibus Sanctis ad uesperas et ad matutinas de sancta maria quandocunque choris regitur.
II In omnibus uero^ aliis diebus fiat memoria^ de eis ad uesperas et ad matutinas de die : quod per totum annum obseruetur nisi a capite ieiunii usque ad uigiliam pasche : tunc enim nulla fiat memoria de omnibus Sanctis ad uesperas nee ad matutinas de die^
U Hec oracio dicatur ad uesperas tantum scilicet Deus a quo, que terminetur sic Per dominum nostrum &c. Domiuus uobiscum. Et cu??i spiritu tuo. Benedica77ius domino. Deo gracias.
1-1 qui dicturi sunt interim tarn ad laudes.
*-* que in capella dicantur que dicitur Salue regina : sed ad gradum chori incipiat sacerdos uesperas de sancta maria hoc modo : Deus hi adintoriuvi matin intetide sine nota : tamen in Testis cum regimine chori incipiat unus sacerdos de superiori gradu, loco nee habitu mutato, et iterum eat sacerdos in vestiarium ad capam sericam deponendam.
•■' sancta maria.
* Three lines in Harl. 2911 are here miswritten and marked in margin ' vacaL'
AD COMPLETOKIL'M DK ADUENTU. 213
^[Sed] hec oracio dicitur ad matiitinas tantum scilicet Deus amtor pads : tjue terminetur sic, Per domituini nostrum \i€Siu)i chrisiutn filium tuuni^ qui teium...secu/oni?n. Amen].
Dorninus uobiscuui. [Et cum spiritu /uo.]
Benedicamus domino. [Deo gracias.
Sic ultima oracio ad uesperas et ad matiitinas et ad completorium per totum annum terminetur.]
AD COMPLETORIUM DE ADUENTU.
Dicat sacerdos {post} Fater ?ioster [et Aue] submissa uoce' hoc modo : Cotiuerte nos deus salutaris noster.
Chorus dicat". Et auerte iram tuam a nobis.
Executor officii extensa uoce dicat ^ hoc modo : Deus in adiutorium meum inte?ide.
[Chorus respondeat ut supra ad uesperas.]
Hii psalmi predict! dicantur cotidie ad completorium per {totum} annum de quocunque fit seruicium, preterquam in^ cena domini usque ad octauas pasche: et dicantur [semper] sub yma^ uoce, nullum psalmum^ exaltando.
Cap. Tu in nobis \es doj?ii?ie\
Hie [sequens] cantus dicitur in omnibus dominicis et in festis sim- plicibus cum regimine chori et in commemoracione beate marie et in quibuslibet octauis et infra quando hie ympnus dicitur ad completorium, {nisi quando de feria agiturj : Te lucis ante terminuni.
^ Hie cantus [sequens] dicatur in {omnibus} feriis et [in] festis trium leccionum sine regimine {chori} quando hie ymnus dicitur ad comple- torium : Te lucis ante terminum [Hie ympnus Te lucis per totum annum dicitur ad completorium nisi in festis duplicibus et in octauis cum regimine chori, et a quadragesima usque ad festum sancte trinitatis.]
Finita antiphona {post psalmum} [et Nunc dimittis\ sequantur preces ex parte chori et incipiantur^ [a minori persona] hoc modo : Kyrieley- son iij. C/iristeleyson iij. Kyrieleyson ij. Kyrieleyson.
[Et dicat chorus tunc] Pater noster; [qua dicta] sacerdos dicat sic^: Et ne 710S inducas in te^nptacionem.
[Et tunc] chorus [respondeat sub uno tono :] [Sacerdos,] Sed libera nos a male. [Chorus.] In pace in idipsum. Donniain et i-equiescani.
[Tunc dicat sacerdos] Credo in deum. Deinde dicantur uersiculi et
1 Et tunc incipiat. - respondeat hoc modo. ^ Tunc dicat sacerdos.
^ a. •"' una. " incipientes. ^ hoc modo.
214 ORDINALE SARUM.
respondeantur sub eodem tono [sicut ante, et sequantur preces per ordinem. Tunc dicat sacerdos] Cariiis resurreccionem. [Ef vitiwi eternam. A///e?i.]
Nota[ndum est] quod excellencior persona [ecclesie, scilicet] sacerdos, dicat Coiifitcor \deo celi\\ Misercatur et Absolucmiem {tarn} ad primam quam ad completorium per totum annum. [Chorus ad eum conuersus : et] quando Coiifiteor dicitur {priuatim scilicet ut uix a choro audiatur hoc modo respiciens ad altare} [sic dicitur secundum usum Sarum et non alio aliquo modo].
Confiteor deo et beate marie et omnibus Sanctis eius {vertentes se ad chorumj et nobis \^uia\ peccaui nimis cogitacione locutione et opere, mea culpa : {respiciens ad altare} precor sanctum mariam omnes sanctos [dei respiciens ad chorum} et uos orare pro me.
[Et tunc] chorus respondeat^ ad eum conuersus Misereatur vestj-i'^ onmipotens deus &c.
^Postea primo ad altare conuersus Co?ifiteor, deinde ad sacerdotem con- uersus, ut prius sacerdos se habuit-. Deinde dicat sacerdos {ad chorum conuersus} Misereatur vestri omnipote7is deus et dimittat vobis omnia peccata vestra, liberet uos [deus] ab 07?ini malo, conseruet et confirmet in [omni opere\ bo7io et ad vitam perducat eternam. [Chorus dicat] Amen. [Sacerdos.] Absolucionetn et remissionem otnnium ptccatorum 7iostrorum, spaciu7n vere' pe7iitencie et eme7idacio7iem vite, gracia7n et consolacio7iem sa7icti spiritus tribuat [nobis] om7iipote7ts [pater] et 77iisericors donmius. [Cliorus] A77ien.
51 Hiis dictis [sine nota] dicantur sequentes preces a sacerdote {exe- cutore officii} [cum nota] :
Domi7ius vobiscum. Et cum spiritu tuo. Ore7/ius^.
Hee preces predicte dicantur per totum annum ^' supradicto modo ad completorium tam in festis duplicibus quam simplicibus et in feriis, nisi a cena domini usque ad octauas pasche. Ita tamen quod in omnibus feriis per aduentum et a Do7ni7ie 7ie in ira usque ad cenam domini, et a Deus 077i7iiu7n usque ad Aduentum domini, quando de feria agitur, post Fiat 77iisericordia tua do7nine statim sequatur y Exaudi do77ii7ie . . .'^ . Miserere met et exaudi 7ne: [et statim incipiatur sine nota ex parte chori iste] ps. Miserere mei deus. Totus psalmus dicitur cum G/oria patri t\. Sicut Erat [sed] sine nota, [alternatim a choro] : et {tunc} omnia fiant in prostracione ab incepcione primi Kyrieleyso7i usque post oracionem et Co7ifiteor {et}
1 tui.
2-- Et postea omnes conuersi ad illuni digniorem sacerdotem dicant Confitfor hoc modo : Confiteor ut ante.
:' All with the inflexions FD and FDE.
I'osT coMPr.K'mkiuM. 215
Misereatur et Absoludonem : ita tamen quod immediate post psalmum erigat se sacerdos [in stallo suo] sic dicendo': Exur^e {^c).
Illuniifia quesunius
Doniinus uobisciDii. Et cum spiritu liio. JSenedicanuis domino. Deo gratiar.
U [Et] sub eodem tono dicantur et finiantur {omnes} oraciones ad [omnes] horas, scilicet ad primara, terciam, sextam et nonam et ad completorium per totum annum, nisi a Cena domini usque ad uigiliam pasche, et nisi in die animarum. [Ita tamen quod nota predicta super lesum Christimi filium iiium non dicitur nisi conclusio sit Per domijium nostrum ?\
Hec {predicta} oracio [scilicet Ilhwiina] cum predicto capitulo \^Tu in nobis\ et versiculo {scilicet} Custodi nos dicitur ad completorium per totum annum, nisi a cena domini usque ad octauas pasche. Antiphona uero super psalmos {scilicet} Miserere per totum aduentum dicitur et a crastino octauarum Epiphanie usque ad quadragesimam, et a dominica passionis domini {usque ad cenam domini}, et a crastino [festi sancte] Trinitatis usque ad aduentum domini [dicitur] {nisi in festis et per octauas beate marie}, et nisi in festo reliquiarum et {festo} omnium sanctorum.
[Et] hoc predictum completorium non muta[bi]tur per totum aduen- tum"' nisi in festis duplicibus que infra aduentum euenerint. Tunc {enim} muta[bi]tur ymnus* solummodo [_Te lucis\ et [in loco eius] dicitur Y. Saluator mundi; [et in commemoracione beate marie, tunc enim in fine ympni Te hicis dicitur y. Gloria tibi domi?ie.']
Omni die per annum post completorium de {die et et post matutinas de die et de} sancta maria [dicitur ps. Ad te leuaui quia post matutinas de die in ecclesia Sarum dicantur matutine de sancta maria et tunc ps. Ad te leuaui: et iste psalmus dicitur per totum annum] preterquam in festis duplicibus et per octauas assumpcionis, natiuitatis beate marie et dedi- cacionis ecclesie et in die animarum et in uigilia natalis domini, et ab ilia uigiha^ usque ad incepcionem ystorie Do77iine ne in ira, et a cena domini usque [ad] incepcionem ystorie Deus onmiiwi. [Exceptis hiis diebus] dicitur [per totum annum hoc modo] pro pace ecclesie cum genufleccione, {iste} ps. Ad te leuaui cum Gloria patri et Sicut erat sed sine nota : [tamen quando laudes mortuorum dicantur in choro, sicut in quadra- gesima, post matutinas de die et de sancta maria, et post laudes mortuorum dicitur ps. Ad te leuaui et semper cum Gloria patri et Sicut erat.]
' dicens hoc inodo. - All with the inflexion FD.
^ in toto aduentu. ^ abhinc.
2l6 OKDINALE SARUM.
U Finite psalmo sequitur Kyrieleyson Christeleyson Kyrieleyson. Pater nosier.
1 )cinde dicat sacerdos executor officii in audiencia sed sine nota [genunectendo], Et ?ie ?ios. [Ciiorus.] Sed libera (&c.). [Et cum} Oretnus.
[Deinde dicat sacerdos similiter in prostracione] Or. Ecclesie iue....
H Hiis dictis surgat sacerdos et omnes clerici a prostracione osculantes formulas.
Had completorium de sancta maria quod {semper} extra chorum dicetur.
AD MATUTINAS de ADUENTU.
Dicat sacerdos {post} Pater noster [campanis pulsatis et postea incipiat] {submissa uoce} hoc modo :
Domine labia mea aperies. {Chorus respondeat hoc modo}. Et os memn an?tunciabit laiidem tuam. {Executor officii uoce extensa dicat hoc modo ut prius}. Deus in adiutorium nieum i?ite?ide. [Domine ad adiuuajidian me festina.'] [Gloria pair i'] et cetera ^sub eodem tono sicut ad' ad uesperas.
Deinde rectores chori in capis sericis ad gradum chori simul incipiant Inv. Ecce venit rex. Chorus prosequatur Ocairramus (S:c.
Rectores [chori] dicant {simul} totum psalmum, [scihcet] Venite [et] nullum psalmum t exaltando : [et] post primum et quintum versum psalmi repetatur totum'' inuitatorium a choro: et post tercium versum a cantore uel a succentore reincipiatur inuitatorium, [et] vocem exaltando {si necesse fuerit}, et percantetur a choro. Post secundum {uero} quartum et sextum versum psalmi repetat chorus Ocairramus &c.
Deinde reincipiatur inuitatorium a rectoribus {ut prius}, et percantetur a choro.
•[I Hie ordo [ob]seruetur per totum annum de inuitatoriis cum- suis psalmis dicendis, nisi a passione domini usque in^ diem pasche. Ita tamen quod in festis duplicibus primo percantetur {totum} inuitatorium a rectoribus chori qui dicturi sunt [ps.] Venite et postea repetatur a choro.
HEt notandum {est}, quod {per totum annum} quando plures psalmi habentur sub uno Gloria patri ad nocturnum uel ad horas, nullus eorum exaltari'^ debet antequam perueniatur ad illud Gloria patri.
Deinde dicitur Pater noster et Aue maria a toto choro priuatim. Et {notandum quod in ecclesia Sarum nunquam incipitur Pater noster^ Credo a
• i"i ut supra. - et. ' ad.
DOMINICA PRIMA ADUKNTUS AD MATUTINAS. 2 1/
sacerdotc in audiciuia ad aliud scruiciiim nisi ad missam tantuni ubi tolum in audicncia dicilur uel canilur:} postea dicat saccrdos in audicncia {hoc modoj Et ?ic uos inducas in temptacionem. jChoius dicatj Sed libera ?ios a maloK Clericus lector dicat'-: Iiide domine hcncdiccrc'' : saccrdos dicat sic^: Benediccione . . .etenius. Amen^. Et sciendum est ([uod omncs bene- dicciones ad matutinas per totum annum modesta uoce [sub tono leccionis] dicantur a sacerdotc [interim sedente] nisi tantum ad primam (juartam et septimam leccionem. Tamen in die Natalis domini tres ultime benedicciones stando dicantur.
[Finita benediccione sedeat chorus et clericus primam leccionem hoc modo legaturf].
{Leccio prima.}
Visio . . .regum iuda. Aiidite..Joaihis est. Filios...spreuerunt 7ne^. [Et cetera cum eodem tono usque ad finem : ita tamen quod cetere clausule sub hoc tono et cum hac clausula terminantur.] Hec dicit...eritis\ Item in fine aliarum leccionum [si non mortuorum] {finiatur sic} Tu aiitevi... nostri'^. [Et] {sub} hoc tono"" supradicto legantur omnes lecciones ad matutinas per totum annum nisi tres prime lecciones in tribus proximis feriis ante pascha : {Et quodf quedam lecciones aliter finiantur ut plenarie subnominantur suis locis.} Per totum aduentum legantur lecciones de prophecia Ysaie quando de temporaU agitur, nisi in secundo {nocturno} et tercio nocturno diebus dominicis, et nisi in quarta {et} sexta feria et sabbato quatuor temporum. {Et notandum quod} omnes lecciones de prophecia"" per totum annum terminantur cum hac clausula Hec dicit dominus, nisi in tribus noctibus ante pascha. ReHque vero lecciones finiantur cum Tti autem {cotidie per annum} nisi solummodo in vigiHis mortuorum: et in tribus noctibus ante pascha {ut supra}. Finita leccione non respondeat chorus Deo gracias, set statim sine^ interuallo responsorium incipiatur : quod per totum annum obseruetur.
[QuESTio UTRUM DEBEMUs DiCERE Tu auteiH ucl Hec dicit dominiis post lecciones de sancta maria de commemoracione in aduentu. Dicendum est quod dicitur Tu autem ubi non leguntur lecciones de prophecia^.]
H^^HaC DIE PRIMUM RESPONSORIUM A TRIBUS [PUERIs] INCIPIATUR
in superpelliceis ad gradum chori ad altare^ conuersis et percantetur a choro :
'^ Each with the inflexion FD.
2 Et tunc clericus qui leget leccionem, legat hoc modo sequenti.
■i H has the inflexion CF but C has the inflexion CA.
4 Et tunc sacerdos dicat benediccionem voce moderato.
5 H has the inflexion FD but C has the inflexion CF. 6 Each clause has the inflexion CAB. ' With the inflexion CF. ^ absque.
'■* In red. It is followed by a long section in C headed in red Hie agitur de accentu. This is not printed here.
^^ C here is almost entirely torn out as far as the end of the Mattins of the day.
2l8 ORDINALE SARUM.
{uidelicet duo pueri ex parte chori cum tercio puero ex opposite in medio eorum stante simul incipiantj K7. Aspiciens. Solus puer ebdomadarius ex parte chori stans dicat primum uersum Quique terrigem: chorus Ite obniam: omncs re[)eticiones dicantur usque ad finem responsorii [et] secundus puer in medio stans ex parte cantoris solus dicat secundum y. Qui regis. Chorus Nuncia. Tercius puer ex parte decani solus dicat tercium y. Excita Domine. Chorus Qui regnaturus. Deinde hii tres pueri simul dicant Gloria patri. In populo. Chorus uero ad incepcionem Gloria patri stare tenetur usque ad incepcionem secunde leccionis. Item omnes hii tres pueri reincipiant simul responsorium et percantetur a [toto] choro.
Medie lecciones de sermone beati Maximi episcopi, et legantur sine titulo sed cum lube donmie incipiantur, et cum Tu autem finiantur.
Leccio quarta, Tgitur quoniajn post tef?ipus. ^. Aue maria. y. Quo- modo. Spiritus sanctus.
Quando dicitur Gloria patri tunc respondeat chorus Quod enim.
U Hee predicte antiphone cum responsoriis huius doniinice cum suis psalmis dicantur omnibus dominicis per totum aduentum.
H Leccio septima de exposicione euangelii hoc modo incipiatur. Post acceptam benediccionem Leccio sancti euangelii secundum Matheum. Non dicitur Gloria tibi domine. Cum appropinquasset ihesus. Finitis uerbis euangelii dicat titulum de sermone sub eodem tono quo et leccionem. Itaque non dicitur de eadem lecciojie scilicet in fine set hoc modo, Hac die Omelia de diuersis tractatibus. Bethphage domus bucce.
Non dicitur Te deum per totum aduentum de quocunque fit seruicium sed nonum responsorium reincipiatur : et hoc fiat in dominicis et in festis nouem leccionum tantum.
U Hec responsoria que secuntur dicuntur ferialia que in feriis per ebdomadam dicuntur, ut postea patebit : I^. Obsecro dottiitie. y. A solis. Sicut. ^. Alieni. f- ^^^^ ue?iiam. ISfam. Gloria patri. Et colles.
Finito ultimo responsorio dicat sacerdos uersiculum ante laudes hoc modo : E?nitte^ .... 1^. £)e petra .... Deus in auditorium ....
IN LAUDIBUS.
Ant, In ilia. ps. Dominus regnauit. Ant. locufidare. ps. Jubilate. Ant. Ecce do?nifius. ps. Deus deus meus et ps. Deus miser catur.
Sub uno Gloria patri dicantur : quod per totum annum obseruetur (juando ps. Deus deus meus dicitur.
' With the inflexionii> F. D., and F. D. E. Deus in otiiutorium as before.
AD MATUTINAS DK SANCTA MARIA. 219
Ant. Omnes sicicntes. ps. Bencdicitc. Et dicitur sine Gloria patri qiiandocunque dicitur in laudibus.
Ant. Ecce ucniet. ps. Laudate domimun dc cells. ])s. Cantate. ps. Laudate dominuni In Sanctis. Sub uno Gloria patrl dicantur i)cr totuni annum c}uandocunque Gloria patri dicitur.
Hii predicti psalmi dicaniur in laudibus omnibus dominicis per annum, pretenjuam in septuagesima ust^ue ad pascha tantum : dicantur eciam in omnibus festis sanctorum tam trium quam nouem leccionum per annum.
Cap. Hoc est. Y. Vox clara. y. Vox clamantls.
11 Iste uersiculus et ceteri uersiculi predicti de responsoriis dicuntur per totum aduentum suis locis quando de temporali agitur.
Ant. Spirltus sanctus. ps. Benedictus. Or. Excita quesuniiis domlne.
U Memoria de sancta maria Ant. Missus est. y. Egredletur uirga. Or. Dens qui de beate marie.
U Deinde dicantur matutine de sancta maria.
U Et sciendum est quod per totum annum dicantur uespere et matutine de sancta maria statim post uesperas et matutinas de die quando in choro dicantur.
U In aduentu si aliquod festum nouem leccionum in sabbato contigerit, ibi celebretur, et secunde uespere de dominica erunt, et solempnis memoria de festo, nisi duplex festum fuerit : tunc enim uespere de festo erunt et solempnis memoria de dominica, nisi in primo sabbato.
U Si aliquod festum nouem leccionum in aliqua dominica per aduentum contigerit, semper differatur in crastinum, licet duplex festum fuerit. Et si quando differtur uel in eadem feria (festum) contigerit, tunc enim in dominica erunt uespere de festo et solempnis memoria de dominica que precedet memoriam de sancta maria.
U De quocunque fit seruicium infra aduentum semper fiat solempnis memoria de aduentu et de sancta maria.
H De festis autem trium leccionum in aduentu nihil fit, nisi de octaua sancti andree nee eciam memoria.
AD MATUTINAS DE SANCTA MARIA '.
Per totum aduentum quando non fit plenum seruicium [de ea hoc modo fit seruicium].
Inv. Aue maria. ps. Venite.
Et dicitur in secunda forma ab aliquo clerico ex parte chori : quod per totum annum obseruetur quando non fit plenum seruicium de ea.
U Sciendum est [eciam] quod quando seruicium de sancta maria propter aliquod duplex^ festum pretermittitur a" choro, nichilominus ordo feriarum
1 C begins again and has here the rubric which is given below at the end uf lauds. - de.
220 ORDINALE SARUM.
in antiphonis psalmis et uersiculis seruabitur in sequenti feria in conuentu : (luod per totuni annum [generaliterj obseruetur.
H Nam continue' per {totum} annum siue in choro siue extra chorum vespere et matutine de sancta maria dicantur.
U Omnes lecciones in secunda forma legantur, uersus quoque respon- soriorum ab eisdem lectoribus dicantur. Ita quod prima leccio et tercia ex parte chori legantur, et secunda {leccio} ex alia parte {chori}: quod per totum annum obseruetur in cotidianis matutinis de sancta maria.
Lee. i. Egredietiir vh-ga, que terminetur sic Hec dicit doviinus &c. H Similiter secunda et tercia lecciones [sic terminantur].
Non dicitur Te deum per totum aduentum.
[Tunc sacerdos executor officii dicet hunc uersiculum] ante laudes y. Sancta dei genitrix. [^. hitercede pro nobis.']
U Iste uersiculus dicitur ante laudes per totum annum quando non fit plenum seruicium de sancta maria ^.
IN LAUDIBUS
Et fiat memoria de sancto spiritu et sancto ecclesie^ [Et] de reliquiis [et] de omnibus Sanctis et de pace ut supra ad uesperas.
H Cotidie per annum dicantur uespere {et matutine} de sancta maria in choro nisi in duplicibus festis, et {nisi} in uigilia natalis domini et abhinc usque ad octauas sancti stephani; et {nisi} in uigilia epiphanie, et a cena domini usque in crastinum octauarum pasche, et per ebdomadam pentecostes [et per octauas dedicacionis ecclesie]. Cetere uero bore, scilicet prima tercia et sexta et nona et completorium in choro non dicantur {set in capella ante incepcionem misse Beate uirginis, scilicet quando uespere et matutine eiusdem in choro ferialiter dicuntur.
IT Completorium eiusdem semper extra chorum dicitur.}
Ad primam et ad omnes alias horas per annum quando non fit plenum seruicium de sancta maria dicitur hie ymnus scilicet Memento salutis.
[H Et notandum est quod quocienscunque de sancta maria matutine dicuntur in choro tociens in capella beate marie ante missam dicantur here de eadem. Ita tamen quod inicio singularum horarum dicitur Aue maria sub silencio cum genufleccione.]
AD TERCIAM
Tste hore predicte dicantur per totum aduentum supradicto modo quando non fit plenum seruicium de sancta maria.
' colidie. - ea. ' loci.
DOMINICA PRIMA ADUKNTUS AD TRIM AM. 221
AD PRIMAM l)K ADUKNTU ....
Hii psalmi predict! dicantur [ad primam] supradicto niodo omnibus dominicis per aduentum, [nisi in uigilia natalis domini quando dominica euenerit : tunc dicitur ps. Deus in ?iomi/ie, ps. Beati immaculati et ceteri psalmi qui sequuntur. Dicantur eciam] {et} a Domine ne m ira usque ad 'dominicam in ramis palmarum et in ipsa dominica^ et a Deus omnium usque ad aduentum {domini}.
-Quando de feria agitur dicitur hoc capitulum Pacem et ueritatem: et quandocunque hoc predictum capitulum dicitur ad primam quando de dominica agitur. Ita tamen quod a septuagesima usque ad dominicam in ramis palmarum et in ipsa dominica dicatur ps. Domi?ius regnauit, decore?n loco ps. Confiietnini' . [Et racio est quod in illo tempore ps. Confiteynini dicitur in laudibus.] Quando{cunque} [enim] {dicitur} ps. Deus deus mens respice cum reliquis psalmis {ad primam} [tunc semper] dicitur super Quiamque vult hec Ant. Te deum patrem.
H In ceteris tamen dominicis simplicibus tocius anni et in {omnibus} fastis {simplicibus} tam trium [leccionum] quam nouem leccionum cum reginiine chori, et in octauis et infra quando chorus regitur, et in commem- oracione beate marie, nisi in festis {et commemoracionibus} que contingunt infra octauas sancte trinitatis, dicitur hec Ant. Te iure laudant {super ps. Quicunque vult).
[nota de antiphona infra octauas sancte trinitatis super quicunque.
Super hunc ps. Quicunque vult infra octauas sancte trinitatis de quocunque fit seruicium dicitur hec antiphona super Quicunque vult, O beata et benedicta sicut in die sancte trinitatis notatur.]
H In omnibus duplicibus"^ festis per annum extra ebdomadam pasche, et extra ebdomadam sancte trinitatis, dicitur hec sequens antiphona [scilicet] Gracias tibi deus super ps. Quicunque vult.
H In omnibus feriis quando de feria agitur per totum annum et in festis trium leccionum sine regimine chori et in octauis '^et infra quando^ chorus non regitur, et in vigiliis et in quatuor temporibus extra ebdomadam pasche pentecostes et ebdomadam [sancte] trinitatis {dicitur hec Ant. Gloria tibi trinitas] super ps. Quicunque vult.
{Cap. Regi seculorum.}
UHoc {predictum} capitulum [scilicet Regi seculomm] dicitur in
1-^ septuagesimam.
2-2 quando de dominica agitur nisi tantum a septuagesima usque ad pascha : tunc ps. Dojuitius regiiauit dicetur in loco Cotifitemini.
^^^fcwiiiaj
222 ORDINALE SARUM.
omni])iis dominicis et [in] festis [diiplicibus] et quando chorus regitur'^' per octauas et in commemoracione beate marie [per totum annum} extra ebdomadam pasche.
H In omnibus festis [trium leccionum] per annum et in omnibus feriis ab octauis pasche usque [ad] pentecosten, et in octauis et infra 'sine regimine chori^ et in vigilia ascensionis domini et pentecosten et in vigilia Natalis domini et Epiphanie cum extra dominicam [diem] euenerit dicitur hoc Cap. Doinine miserere.
If In omnibus feriis per aduentum et a Do7?iine ne in ira usque ad cenam domini et a Dens omnium usque ad aduentum domini quando de feria agitur dicitur hoc Cap. Pacem et veritatem. Et quandocunque hoc {predictum} capitulum dicitur ad primam tunc [semper] fiunt preces cum prostracione ad omnes horas.
1. Hic^ cantus^ sequens dicitur in die Natalis domini et abhinc usque ad octauas epiphanie {et in ipsis octauis nisi in uigilia epiphanie} quando extra dominicam contigerit : jdicetur} et{iam} ab octauis pasche usque ad festum sancte trinitatis quandocunque chorus regitur, tam in dominicis quam in festis : dicetur [et in predicto festo sancte trinitatis] et in festo corporis^ christi et in octauis eiusdem et in exaltacione sancte crucis et in utroque festo sancti Michaehs et in festo dedicacionis ecclesie et {cotidie} infra'' octauas [eiusdem] {et in octauis}, quando de octauis {dedicacionis} fit seruicium, si extra septuagesimam {usque ad pascha} contigerit: [dicetur] et in vigiha natahs domini et in vigilia epiphanie si dominica fuerit [et per octauas corporis christi ubi fiunt octaue cum regimine chori super hoc responsorium].
Jesii christe fili dei uiui^ miserere nobis. Alleluya, alkluya.
\jQici sedes ad dexteram patris : Miserere. Gloria pair i. lesu christe.
Et dicitur predictus y . Qui sedes eodem modo cum predicto responsorio in die ascensionis et per octauas et in octaua, in die pentecostes et per octauas et in uigilia natalis domini, si dominica fuerit, et in exaltacione sancte crucis, et in utroque festo sancti Michaelis. Sed sequens versus cum nota predicti responsorii cum responsorio predicto dicitur in die natalis et abhinc usque ad vigiliam epiphanie, et in ipsa vigilia, si dominica fuerit, et in die annunciacionis beate marie, quando dicitur in tempore paschali. Dicetur et in festo corporis christi et per octauas ubi cum regimine chori, et in commemoracione beate marie in paschali tempore : Qui de virgine dignatiis es tiasci.
In die epiphanie et per octauas dicitur hoc modo : Qui hodie mu7ido aparuisti.
Hie versiculus sequens dicitur a pascha usque ad ascensionem domini
'"1 in quibus chorus non regitur. - iste.
^ de corpore. ^ per.
DOMINICA PRIMA ADUKNTUS AD TKIMAM. 223
de quocunqiie fit seruicium cum regimine chori, nisi (juando dicitur de sancta maria, hoc modo : Qui surrexisti a i}iortuis.'\
2. In omnibus festis trium leccionum sine regimine chori et in feriis ah octauis pasche usque ad {uigiliam} pentecosten |et in ipsa uigiliaj et per octauas sancte trinitatis et corporis christi, quando de octauis fit seruicium, et in vigiha Natalis {domini} et epiphanie cum extra doininicam contigerint', dicitur liic cantus sequens {super hoc responsoriumj.
Jesit christe fill dei uiui, 7?userere nobis. Alleluya, alleluya.
\^Qui sedes ad dexteram patris. Miserere. Gloria patri. lesu christe.
Hie sequens versus dicitur in vigiha epiphanie quando extra dominicam euenerit et per octauas corporis christi ubi sine regimine chori : Qui de virgi7ie dignatus es ?iasci.
Hie sequens versus dicitur in feriis et in festis sine regimine chori in tempore paschali : Qui surrexisti a mortuis.
Sed in festis et commemoracionibus beate marie dicitur cantus super E7. lesu christe sicut in prima dominica aduentus domini, nisi in annunci- acione beate marie cum in paschali tempore contigerit.
Item si quis dicat lesu christe^ prius dicat lesu christe et chorus respondeat sub eodem tono iterum lesu christe: et dicat clericus y. Qui sedes uel Qui de virgine sicut accidit in seruicio, et respondeat chorus Miserere 7iobis : et clericus Gloria patri et tunc iterum incipiet chorus lesu christe: et clericus yma voce B/'. Exurge domine., et respondeat similiter yma uoce Et libera nos ut supradictum est : et modo predicto dicitur per totum annum quando hoc responsorium dicitur: et quando non dicitur, sicut in passione domini, tunc dicitur y. Exurge domine.^
3. In omnibus feriis et in festis trium leccionum et per octauas sine regimine chori et in vigiliis ab octauis Epiphanie usque ad passionem domini {et a festo sancte Trinitatis usque ad uigiliam Natalis domini} dicitur hic^ [sequens] cantus, nisi per octauas [sancte] trinitatis et corporis christi quando de octauis fit seruicium, [super hoc responsorium].
Jesu christe fill dei uiui, miserere nobis.
[Et eciam item uersus super predictum responsorium. Qui sedes ad dexteram patris. Qui de virgine dignatus es nasci. Miserere. Gloria, lesu Christe.^
4. ^ Hie cantus [sequens] dicitur in omnibus dominicis et in festis nouem leccionum tam simplicibus quam duplicibus et in octauis et infra cum regimine chori per totum annum, nisi a vigilia Natalis domini {et abhinc} usque in^ crastinum octauarum epiphanie, et a passione domini usque in^ crastinum sancte Trinitatis et in festo de corpore^ christi et in octauis eiusdem et in exaltacione sancte crucis et in utroque festo sancti
1 euenerint. - Iste.
■^ ad. ^ corporis.
224 ORDINALE SARUM.
Michaelis et in festo dedicacionis ecclesie et per octauas' eiusdem quando de octauis fit seruicium, si per hoc idem tempus contigerit'-, [dicitur hoc responsorium quod est sequens].
lesu Christe fili del viiii^ miserere ?iobis.
5. Qui sedes ad dexteram pair is ; [Chorus respondeat isto modo] Miserere nobis. Et tunc clericus dicat : Gloria patri. [Chorus iterum] Tesu CJiriste (ut supra].
[Et dicat clericus modesta voce] f Exurge doniine adiuva nos.
[Et Chorus respondeat primo modo] Et libera ?ios propter nomm tuutn^.
[Et sciendum est quod omni die per annum simiHter et hac die preterquam in festis dupphcibus cantetur responsorium predictum a quodam puero ex parte chori pro uoluntate cantoris, loco nee habitu mutato. In festis uero dupplicibus cantetur idem responsorium a quodam puero de secunda forma et ab eodem puero dicitur y Exurge domine.
SimiHter hie versus sequens in commemoracione beate marie dicitur cum cantu predicto hoc modo : Qui de virgine dig7iatus es nasci.]
6. Hie versus precedens^ Qui sedes dicitur per totum annum [post predictum responsorium] nisi in die NataHs domini et abhinc usque in crastinum purificacionis {beate marie} et a passione domini usque ad ascensionem {domini} : et quandocunque dicitur de sancta maria {et nisi in festo et per octauas corporis christi quando de ipsis octauis fit seruicium °}.
^ Hiis [omnibus] dictis dicuntur^ preces sub eodem tono per omnia quo ad completorium [antedictum est] hoc modo'' Kyrieleyso)i iij.
Hee predicted preces dicantur supradicto modo ad primam^ per totum annum tarn in festis quam in profestis, tam {in} duplicibus quam {in} simplicibus, nisi a Cena domini usque ad octauas pasche, et nisi in die animarum. Ita tamen quod in [omnibus] feriis per aduentum et a Domine 7ie in ira usque ad Cenam domini, et a Deus om7iiu??i usque ad aduentum domini quando de feria agitur statim post y. Fiat 7?iisericordia sequatur y. Exaudi domine vocem {et ps. Miserere et} cetera omnia sicut ad completorium supra notatum^ est usque ad oracionem dicendam ex- pleantur^
H Hec oracio subsequens dicitur in omnibus festis dupplicibus per
1 in octauis. * aduenerit. ' With the inflexions FDE and FD. ^ sequens.
5 C has these sections in the following order : 4, 6, 5, 3, i, 2 and adds the following to 6 : et dicitur hoc modo in dominicis et in festis in quibus chorus regitur quando dicitur cum predicto cantu, videlicet hoc modo.
•^ sequantur. " cum. « prenotatum. 9 compleantur.
DOMINICA PRIMA ADUENTUS AI) PRETIOSA. 225
[totiim] annum extra ebdomadam pasche, scilicet Jn hac horn huius : [ei hec oracio subsequens dicitur] in omnibus [festisfj dominicis et [in] fcstis sanctorum [tarn nouem leccionum quam trium] non duppb'cibus et in feriis {extra ebdomadam pasche} dicitur liec oracio scilicet Do?ni?ie sancte pater.
If Finita oracione cum Dominus vobiscu7n et Benedicanms a sacerdote in choro, [tunc] eant [omnes] clerici {processionaliter} in capitulum : et sit ibi quidam de prima forma scilicet puer indutus superpelliceo et paratus ad legendum leccionem de Martilogio [sed] absque lube domi?ie be?iedic€re, sed pronunciando primo loco numerum nonarum iduum Kalendarum et etatem lune qualis erit' in crastino, secundum quod dies videbatur exigere.
Et finia[n]tur leccio[nes] sine Tu aufem [sed] hoc modo [quando- cunque legitur et cum hac clausula finiatur], Et aliorum plurimorum sanctorimi martyriim, confessorum atqiie virgi?ium.
U Finita leccione, si quis obitus fuerit, in fine leccionis pronuncietur {sic} post predictam clausulam scilicet Et aliorum plurimorum : {videlicet hoc modo : legatur sicut leccio, Eodem die obiit J de C qui fuit decanus uel talis, qui legauit centum libras ad emendacionem operis sancte marie et quadragi?ita marcas a?inualis reditus ad usum ca?ionicorum et uicariorum. Si plures fuerunt obitus hoc modo legantur : Eodem die obierunt &c.} Et tunc sacerdos {executor officii} [post lectorem] stans {post ipsam leccionem} ^statim respondeat sic^ Anima eius uel A?iime {eoru7n et 077inium\ fideliimi defu7ictorum per dei misericordiam in pace requiescant. Responsio chori^, Amen.
Deinde dicat sacerdos Preciosa est i7i conspectu domini. Chorus. Mors sanctorum eius. Postea dicat sacerdos sine Do77iinus uobiscum et sine Ore77ius hanc oracionem, incipiens hoc modo Sa7tcta maria mater: que terminetur sic, Qui in trinitate perfecta vivit et regnat deus per omnia secula seculorum. [Chorus. E/'.] A77ien.
[Et statim] postea dicat sacerdos {sic} Deus in adiutorium meum inte7ide^ [et isto modo bis prosequitur : et] chorus respondeat [sub eodem tono bis] Domine ad adiuuandum 77ie festina^.
^ Eodem modo dicitur tribus uicibus ita quod^ in tercia repeticione hoc modo^ finiatur [semper per totum annum quando dicitur]. Deus in adiutorium 77ieu77i intende. Et [chorus] respondeat hoc vaodo'' Domine ad adiuuandum. Deinde dicitur^ Gloria patri et Sicut erat [ut ante : sed loco Alleluya dicitur] Kyrieleyson Christeleyson Kyrieleyson^.
' est. 2-2 dicat. •■' Et chorus respondeat.
4 With the inflexion C A. '"-'^ Et tercia vice dicat sacerdos Deus in adiutorium, sed.
6 sic. ' sub eodem tono. ^ cum.
9 Monotoned on C, but with a liquescent on the penultimate syllable.
F. II.
IS
226 ORDINALE SARUM.
[Deinde dicitur] Pater iwstcr [et Aue maria]. [Hiis dictis dicat sacerdos] Et ne Jios. [Cliorus respondeat Sed libera.'] Et veniat. Et respice. Et dirige. Et sit sp/e?idor. Et opera.
51 In duplicibus [autem] festis et quando' chorus regitur extra ebdoma- dam pasche dicitur hec oracio sine Dominus vobiscum sed tantum cum Oret?ius ; Omnipote/is sempiterne dens. Que sic terminetur Qui tecum viuit. Et tunc dicitur Domiuus vobiscum [et] Be7iedicamus douiino.
U In omnibus aliis festis [sine regimine chori] et [in] profestis dicitur hec [sequens] oracio [et] sine Dominus vobiscum sed^ tantum cum Oremus, Dirigere et sanctificare, [nisi in tribus diebus ante pascha : et finiatur Per dominum nostrum Iesun{\ {Et fiat supradicto modo scilicet cum} Do?fii?ius vobiscu??i, {et} Benedicamus \do7ni?io. Deo gracias].
Hiis itaque peractis puer legat alteram leccionem [de omelia uel de libro theologorum et] cum lube domine"" incipiat: ^et eandem cum Tu aute?fi finiat^ Sacerdos autem {dicat benediccionem scilicet quando chorus regitur simpliciter Ilk uos benedicat Qui sine fine uiuit et regnat. ^ In duplicibus festis et in septuagesima ad collacionem dicitur ista benediccio Omnipotens dominus sua gracia nos benedicat). U Dicta benediccione [ad lectorem], in locum suum"* se recipiat. 51 Et hec omnia in capitulo dicantur*, omnibus clericis interim stantibus ; et exinde sedere tenentur usque post lectam'' tabulam. Puer vero finita leccione tabulam legat.
51 Quandocunque dicitur ps. Ad te leuaui post matutinas [de die], tunc ad primam post tabulam lectam {stando} dicetur {iste} ps. Leuaui oculos cum Gloria pairi et Sicut erat [alternatim a choro, et hoc stando sed] sine nota. [Post Gloria pairi] sequatur Kyrieleyson (&c.).
[Iste due oraciones sic finiantur] sub uno Per christum {dominum nostrum. Amen}. [Non dicatur Do?ninus vobiscum sed] {Excellencior persona dicat} Benedicite : {clerici}, Dominus. {Et unusquisque muniat se signo crucis dicendo} In nomine patris et filii et spiritus sancti. Amen. {Et de capitulo usque in chorum processionaliter redeant.}
U AD TERCIAM
[Responsorium ab uno solo puero dicatur isto modo :] Veni ad liberandum nos Domi?ie deus virtutum. [Et] chorus idem repetat^ Clericus, f . Et ostende facie?n tuari et salui erimus. Chorus respondeat Dojfiine. {Clericus} Gloria patri.
Chorus reincipiat Ve?it : et clericus versiculum [sequentem yma voce]
1 quocienscunque. 2 et. 3-3 et finiatur eadem leccio cum Tu autem.
* loco suo. 6 legantur. « dicat.
DOMINICA PRIMA ADVENTUS AD SI-XVNDAS VKSPKRAS. 22/
{hoc modo}. Timebunt Rentes fiomen iuiu/i d<)mine\ [Chorus rcsjiondeat sub eodeni tono.] Et (mines reges fern ^loriani hmm\
H Hie ordo seructur in {omnibus} responsoriis diccndis {cum suis uersibus) super horas per totum annum extra {|uadragcsimam ])retcr(iuam in dominicis septuagesime, sexagesime et quintjuagesime. Deinde dicat sacerdos oracionem cum Dominies vobiscum et {cum} Oretniis sub- eodcm tono quo ad completorium {supra}dictum est.
Or. Excita quesumus domi)ie.
U Hec oracio dicitur ad {omnes} horas huius diei et tocius ebdomade^ quando de temporalis agitur. Hoc {autem} per totum annum {generahter} obseruetur sine de temporali agitur siue de aliquo sancto fiat seruicium, quod semper oracio que dicitur ad matutinas dicetur ad terciam, sextam, nonam et ad uesperas, preterquam in quarta et sexta feria et sabbato quatuor temporum aduentus domini, et in sexta die a natiuitate domini, et in secunda feria in rogacione, et nisi a quarta feria in capite leiunii usque ad octauas pasche. Nam tunc ad uesperas semper variatur oracio, nisi in dominica quadragesime : et similiter fiat in festo dedicacionis ecclesie ad secundas uesperas.
U AD SEXTAM
^ AD NONAM
U Omni die per annum excepta die parasceues post missam in ultimo recessu ante prandium in stacione puerorum dicitur ps. De profundis pro omnibus fidelibus defunctis sine nota et sine Gloria patri^ [sed] cum Kyrieleyson (&c.).
Non dicitur Requiescant in pace ante oracionem pro mortuis secundum usum Sarum, sed post oracionem loco Benedica7nus dicitur Requiescant.
Dominus vobiscum. Oremus. Absolue... Requiescant in pace. Amen. Secundum usum Sarum supradicto modo post oracionem loco Dominus vobiscum et Benedicamus domino [dicitur].
H AD SECUNDAS VESPERAS
[Finito psalmo^ predicto modo reincipiatur antiphona a cantore et per- cantetur a choro cum neupma.]
Hee predicte antiphone [scilicet ad secundas vesperas] cum suis psalmis dicantur omnibus dominicis [diebus] per aduentum et a Domine
1 With the inflexion F D. 2 cum. 3 per totam ebdomadam.
* aduentu. 5 The psalms /« exitu and Nok nobis are noted in full to the Peregrine Tone.
228 ORDINALE SARUM.
ne in ira usque ad dominicam in ramis palmarum et in ipsa dominica, et a Dens omnium usque ad aduentum domini quando de dominica agitur.
Cap. Hora est.
E^. Tu exurge?is domine.
Chorus prosequitur Misereberis syon. Clericus Qiiia tempus. Chorus Misercbcris. Clericus. y. Gloria patri. Chorus Tu exurgens.
% Hoc responsorium dicitur cotidie supradicto modo ad uesperas usque ad O sapic7icia^ preterquam in sabbatis et in festis sanctorum : [ita tamen quod in feriis dicitur hoc ^. Tu exurgens ab uno solo puero in prima forma, loco nee habitu mutato, sicut in dominica ab uno solo puero de secunda forma uel clericus f.]
U Hie ordo memoriarum de sancta maria ad primas uesperas et ad matutinas et ad secundas uesperas huius dominice seruetur per totum aduentum in dominicis et in festis nouem leccionum nisi quando [hec] Ant. Beata es maria dicitur super Magnificat. Tunc ad memoriam de sancta maria dicetur hec Ant. Ne timeas^ si a festo {cum regimine chori} vacauerit in crastino tantum, et nisi quando O sapiencia in die dominica incipienda est: tunc enim [hec] Ant. Aue maria in utrisque vesperis' ipsius dominice ad memoriam de sancta maria dicitur.
Deinde dicantur vespere de sancta maria {supradicto modo} et postea dicantur vigilie^ mortuorum scilicet Placebo et Dirige usque ad laudes tantum, [et hoc statim post vesperas de sancta maria ante completorium de die].
1 ad utrasque uesperas. - de uigiliis.
(DE MISSA.)
Omnibus dominicis per annum post primam et capitulum [nisi in duplicibus festis et in dominica in ramis palmarum a sacerdote ebdomadario alba et capa serica rubea induto cum diacono et subdiacono textus de- ferentibus cum thuribulario et ceroferario et accolito crucem deferente, omnibus albis indutis et in medio presbyterii ad altare conuersis, et cum duobus pueris, quorum alter scilicet puer qui ad aquam scribitur in tabula in sale tenendo et aqua benedicenda gestando, alter scilicet puer ebdonia- darius lector ad matutinas in libro tenendo eidem sacerdoti in superpelliceo ministret,] ad gradum chori'' fiat benediccio salis et aque 'hoc modo incipiens'j Exorcizo te creatura salis : que terminetur hoc modo Adiuratus... per ig?iem^.
H Et sic omnes exorcismi finiantur per totum annum.
Sequitur oracio sine Doifiinus uobiscum sed tantum cum Oremus hoc modo, Oremus^. Or. Immensam clemenciam. Et finiatur hoc modo : — Nequicie"^ '• Per...seculorum^. E/'. Amen. Sub eodem tono finiantur omnes oraciones" sequentes, [eciam oracio post aspersionem aque.] Exorcismus aque, Exorcizo te creatura ague: sequatur oracio sine Dominus uobiscum sed [tantum] cum Oremus supradicto modo : Deus qui ad salutein &c. Per dominum.
U Hie mittat sacerdos sal in aquam in modum crucis, ita dicens priuatim: — Commixtio salis et aque par iter fiat In nomine patris et filii et spiritus sancti. Amen; Pariter'* hoc modo Dominus uobiscum. Oremus. Deus inuicte uirtutis &c. : Per do?ninu7n nostrum &c. : /;/ unitate eiusdem spiritus sancti deus.
HSi fuerit duplex festum, extra chorum fiat benediccio salis et aque priuatim ante aliquod altare ; et hora sexta cantata aspergatur : sed nuper post terciam aspergebatur et hora sexta post missam dicebatur et hora nona post prandium secundum antiquum ordinale et ordinale Wellwyk^
^•"1 capa cerica sacerdote, induto et aliis uestibus sacerdotalibus, et dicat sic. a With inflexion C F. 3 With inflexion C A.
* Sequatur benediccio salis et aque. ^ Welbyk.
230 ORDINALE SARUM.
H In alia uero dominica in choro henedicatiir et ante terciam aspergatur, nisi in dominica in ramis palmarum, tunc cnim extra chorum benedicitur et post sextam aspergitur more duplicis festi, licet duplex festum non fuerit.
[II Peracta benediccione salis et aque accedat ipse sacerdos ad principale altare et ipsum stando circumcjuaque aspergat. In redeundo ab altari in primis aspergat ministros ordinatim incipiens ab acolito qui crucem defert; deinde ad gradum chori rediens ibidem singulos clericos ad se accedentes aspergat incipiens a maioribus. Tamen si episcopus presens fuerit, ad eum pertinet aspersio clcricorum. Post aspersionem clericorum laycos in presbiterio hie inde stantes aspergat.]
H Dum spargitur aqua benedicta cantatur hec antiphona a choro, can tore incipiente sic : — Asperges me. ps. Miserere. Asperges. y. Et secutidum. Deinde iterum repetatur Ant. Asperges. J. Gloria patri. Siciit. Laiiabis 7ne.
^ Hec antiphona dicitur in aspersione acjue benedicte supradicto modo in omnibus dominicis per annum, de quocuncjue fit seruicium, et in dominica passionis domini et ramis palmarum cum Gloria patri ^\. Sicut^ preterquam a pascha usque ad festum sancte trinitatis.
^ Post aspersionem aque dicat sacerdos ad gradum chori hunc uersum, Ostende nobis dojiiine viisericordiam tua?n\ sine Dominus uobiscum sed tantum cum Oretnus hoc modo : — Ore)?ms.
U Exaudi nos deus &c. : Per cJiristum domifium. Deinde eat processio hoc ordine procedendo : aqua benedicta, deinde acolitus crucem ferens, et post ipsum duo ceroferarii pariter incedentes, deinde thuribularius, post eum uero subdiaconus textum ex directo pectore ferens, deinde diaconus : omnes albis cum amictibus induti absque tunicis uel casulis : et post diaconum eat sacerdos in simili habitu in capa serica : deinde sequantur pueri et clerici de secunda forma, habitu non mutato, non bini sed ex duobus partibus iuxta ordinem quo disponuntur in choro, et clerici de superiori gradu excellentibus subsequentibus ; quod in omnibus dominicis non duplicibus per totum annum obseruatur.
[Et exeat processio per hostium presbiterii septentrionale circuiens presbiterium. Episcopus si presens fuerit mitram gerat et baculum in fine processionis : sacerdos uero, si episcopus presens fuerit siue non, semper in anteriori parte post suos ministros procedat : et in eundo singula altaria aspergat.
In duplicibus tamen festis que in dominicis contingunt in procedendo altaria non aspergat.
Omnes autem clerici interesse possunt processioni tocius anni licet nulle hore diei precedenti interfuerint.]
1 With inflexion F D.
I
DOMINICA PRIMA ADUENTUS DOMINI. 23I
(DOMINICA PRIMA ADVENTUS) (ad prockssionkm)
Omnibus dominicis per aduentum ad processionem Ant. Missus est angelus. [Finita antiphona sacerdos cum suis ministris ulterius circa cemiterium pro fidelibus ibidem quiescentibus oret, et dicat ps. Dc pro- fundi's cum uersiculo solito et cum hac Or. Deus cuius miseracione.
If Deinde ab australi parte per fontes venientes procedant ad crucem, sacerdote cum suis ministris predictis in medio stante suo ordine, ita tamen quod puer deferens aquam et acolitus stent ad gradum ante crucem.]
U Cum uero peruenerit processio ante magnam crucem in ecclesia ubi debeat fieri stacio, non dicitur antiphona de cruce usque ad incepcionem liistorie Deus omnium^ sed statim post antiphonam uertat se sacerdos ad populum et dicat in lingua materna sic: — Oremus pro ecclesia romana et pro papa pro archiepiscopis, episcopis et specialiter pro episcopo nostro N et pro dccano et pro rectore istius ecclesie, sicutf in ecclesiis parochialibus, /r(? terra sa?icta et pro pace ecclesie et terre: pro rege et regina et eorum liberis^ et cetera more solito.
^ Deinde reuertat se sacerdos et dicatur iste psalmus Deus viisereatur ex utraque parte chori more solito sine nota : ex parte chori principali incipiatur. Finito psalmo cum Gloria patri et Sicut erat^ sequatur Kyrieley- son Christeleyson Kyrieleyson, Pater noster : deinde dicat sacerdos in audiencia sed sine nota Et ne nos. Sed libera. Ostende.
Tunc iterum uertat se sacerdos ad populum et dicat in lingua materna Orenius pro anima N et N more solito : et postea reuertat se et dicitur ps. De profundis supradicto modo sine Gloria patri, cum Kyrieleyson.
Hee preces [predicte] dicantur supradicto modo omnibus dominicis per annum, siue de dominica seruicium fit sine de aliquo sancto, nisi duplex festum fuerit et nisi in sexta die' a natiuitate domini et nisi in die sancti siluestri si in dominica euenerit et in dominica ramis palmarum. Ita tamen quod in ecclesiis parochialibus non ad processionem sed post euangelium et offerendam supradicto modo dicantur ante aliquod altare in ecclesia uel in pulpito ad hoc constitute. Tamen ps. De profundis cum suis uersibus et Or. Absolue semper dicitur in stacione ante crucem in ecclesia supradicto modo nisi in festis duplicibus et nisi in sexta die a natiuitate domini et in die S. Siluestri si in dominica euenerit et nisi in dominica in ramis palmarum ut supradiximus.
' feria.
232 ORDINATE SARUM.
U Finitis precibus intrent chorum cantore incipiente E7. Letenhir celi: et dicitur cum suo uersu uel sine uersu sed sine Gloria patri. Quod per totum annum obseruetur quando responsorium dicitur in introitu chori. Deinde dicat sacerdos ad gradum chori hunc y . Vox cla??iantis i?i deserto^ Chorus respondeat Parate...dicat^. Sacerdos dicat Orevms\
U Non dicitur Dominus uobisaivi : simiHter fiat per totum annum post processionem. Or. Excita (j7iesumus do?ni?ie potenciaf?i : que terminetur hoc modo. Saluari' \ Qui vivis...iii imitate... sec uloriim'^. Amen.
[Ulste modus et ordo processionis seruetur generaliter omnibus dominicis non duj)licil)us per annum cum suis antiphonis, uel responsoriis et uersibus, et oracione. In dominicis tamen a scptuagesima usque ad quadragesimam dicitur uersiculus post antiphonam in ipsa stacione ad gradum ante crucem a duobus clericis de secunda forma ad populum conuersis, habitu non mutato. Similiter a dominica ab octauis pasche usque ad proximam dominicam ante ascensionem domini dicuntur uersiculi a duobus clericis de secunda forma ad populum conuersis in superpelliceis coram cruce.
% In proxima uero dominica ante ascensionem domini dicitur uersiculus a tribus de superiore gradu in pulpito ad populum conuersis.]
H Per totum aduentum et a scptuagesima usque ad cenam domini diaconus et subdiaconus casulis induantur ad missam nisi in festis sancto- rum et quando cantatur missa Saius populi: tunc enim dalmatica et tunica indui debent.
U In missis uero uigiliarum et ieiuniorum quatuor temporum generaliter per totum annum in albis tantum esse debent, nisi in uigiliis pasche et pentecostes et in uigilia Natalis domini quando in dominica contingit, et quatuor temporibus que celebrantur in ebdomada pentecostes ; tunc dal- matica et tunica induantur.
H Per reliquum uero tempus anni in dalmatica et tunica induantur nisi in die parasceues et in rogacionibus ad missam de ieiunio et processionem et in missis dominicalibus et sanctorum que in capitulo dicuntur et missis pro defunctis ; tunc eciam in albis esse tenentur.
^ In commemoracione animarum et in missis pro corpore presenti et in anniuersariis episcoporum dalmatica et tunica induantur. Et semper infra predictum tempus aduentus domini et septuagesime missa cum Be?ie- dicamus domino finiatur.
H Per totum annum generaliter habetur regula quod semper quando ad missam dicitur Gloria in excclsis ipsa missa cum Ite 7?iissa est finiatur : quando uero non, cum Benedica^tius do?}ii?io uel Requiescant in pace ter- minetur.
I With the inflexion F D. " With the inflexion F B(t>).
DOMINICA PRIMA ADUKNTUS DOMIM. 233
DOMINICA PRIMA ADUENTUS DOMINI
AD MISSAM.
Off. Ad te leiiaid. ps. Vias tiias. Rejietalur officiiim et i)f)Stt'a dicitur Gloria patri et Sicut erat\ tercio dicitur officium: et hoc per totuin annum obseruatur tarn in dominicis quam in festis sanctorum et in octauis et infra cjuando chorus regitur et in omnibus missis de S. Maria per totum annum nisi a dominica passionis domini usque ad cenam domini ad missam de temporaH tantum.
H Per totum aduentum non dicitur Gloria in excelsis de quocunque dicitur missa. Or. Excita qiiesiimiis domine potenciam.
Memoria de S. Maria. Or. Deus qui de beate marie.
H De quocunque dicitur missa semper fiat de sancta maria memoria cum predicta oracione usque ad uigiham NataHs domini.
H Cum uero dicitur missa de aliquo sancto licet duplex festum fuerit uel missa Salus populi tunc de aduentu et de S. Maria fiet memoria.
I
F. II. 16
INJUNCTIONS
OF NICHOLAS HEATH BISHOP OF ROCHESTER TO HIS CATHEDRAL AT HIS VISITATION, 1543.
Register n". 7, f. 5^
Imprimis it is ordeyned that all & every the prests clarks & other nnnistres of the Churche shall endeuour theryself as myche as they can to dot to do euerything within the Church, wich is appoynted by the ordinall of Sarum to be done.
Item it is ordered that they use no talking, laughing, mocking or scoffyng, but that they diligently deuoutly and reuerently do syng & use certayne knylynges, prostracions and standyng towards the Aulter att diuers versis hymns and psalmes, and that they shall do all suche other comely thyngs, wiche shalbe infurmed to them by the Dean and pre- bendaryes.
Item yt is orderyd that euery prest & clarke shalbe personally presente euery day in theyre stoolls within the quere, hauing on theyre surplice, at the begynnyng of all seruice or at the least before the begynnyng of mattens, laude, prime, then thirde sixth & nynthe houres, evensonge &: complayn, before the fyrst course of the masse ; or els shall forfayte or lose for euery suche layte comyng euery workeday qd' \ & so shall continue & not departe unto the seruice be fully ended, under the forfayte of ob\ without licence of the dean, or the senior prebendary, or els, they all beyng absent, with the licens of the Chaunter. And for hole absens from any of the premisses to be lykewyse ob' at euery tyme. And for euery layte comyng or absens or departyng out of the quere upon any holyday to forfayte duble to that ys afore limited.
Item yt ys ordered that the deacon & subdecon euer, besyde theyre office doyng at masse, shalbe also at Mattens & evyngsong at all dayes excepte fiferiall dayes & feasts of three lessons sine Rege^nine chori.
INJUNCTIONS OK 1 543. 235
Item yt ys ordered that the Master of the Choristers slialbe at Mattens, Masse «Jv: Evynsong in all duble feasts & ix lessons, and shall hymself kepe the orgayns at the same feasts. And also in commemoracions shall by hym or by some other at his appoyntnient cause the orgaynes to be kept. And he to cause the choristers to syng an antheme after euery complayne in euery workday. And yt ys referred to the discrecion of the Chaunter to have th' organes })layed in Commemoracions.
Item yt ys ordered that the prests, clarks and Choristers with the Master of the Choristers shall syng euery euyn and day of ffeasts duplex^ minus duplex, iuinus\ ac duplex et principalis duplex^ And euery holyday in the yere an .Vnteme in prycksong immediatly that Complayn be fully done & ended.
Item yt ys ordered that on woorkedayes the Choristers shall syng the lady masse in pryckesong with the orgaynes, And on euery holyday the prests, clarks & Maystre of the queristers and choristers to syng the Lady masse [to syng the Lady masse sic\ in pryckesonge with the orgaines. Excepte principall ffeasts & ffeasts of Maius duplex. And excepte when highe Masse is of our Lady : then the Lady masse to be said : And to th'intente that our Ladie masse shalbe songe in prickesonge, prime & houres to be omytted.
Item it is ordered that the prests and clerks may for there necessarie busines be absent tenne dayes a quarter. Prouided that there shall neuer be absent at one tyme aboue one prest and one Gierke. And that when euery soche wilbe absent, they shall furst obtayne licence of the deane or his depute.
Item it is ordered that the two porters shall use & occupie the office of two vergers. And they to goo before the crosse in processions euery holie daye and upon ffeasts principall and maius duplex^ on of them to go before the dean & before the prebende when they go to sence the aulter at Magnificat^ Te Deum and Benedictus, when the prebende goeth to the deaske to synge the colett, and when they goo to highe masse and from high masse : and shall goo before the crosse unto the redinge of the gospell and before the Epistoler goynge to reyde the Epistyll, and to return agayn to the aulter withe them. And one of them to keepe the doore nexte the Deanes stall on euery holyday. And to doo other like seruices as shalbe thoughte conuenient by the deane and prebendaries.
Item it is ordered that thre of the gramarions shall rede by Curses the three fyrst lessons at Mattens on hohdayes : and one of them to helpe the lady masse prest in his surplice upon the holy dayes. And that they be in the quere of holidaies at Mattens, processions, masse and Evynsong in theyre owne surplice, and there to continue from the begynnyng untill th'endyng : and be redy to bere the crosse, candylstycks and Sensures on
236 ORDINALE SARUM.
the holydayes. And yt ys ordered that the Scole master of grammer scole shall se this done accordynglye.
Item it is ordered that the bedismen be diligent to come to all diuine seruice, there to sett in theyre appoynted place, and so to continue untyll th'ende of seruice : and to occupie them selfes in preyoures, devoutly redy alwayes to helpe as they can the prests to masses : and to prouide necessaries for the same, Apoynte amonge them selfs that the body of the Churche be swepte and alwayes kept clene. And that they go at pro- cessions twoo & twoo together as nere as they can : and that they were gownes of one collor with baggs upon theyre shulder.
Item yt is ordered that euery prest and dark and all other ministers as well of the Churche as of other office, wiche doythe obstinately refuse to obserue theyse ordinances or other to be mayde, after twoo monitions gyven to hym by the deane & prebendaries that then in that case the same person to be declared by the sayd Deane & prebendaryes unmete to do seruice any more in the sayd college and thereupon no longer to be suffered there to contynue. And all inordinate crimes, as heresie, adultery, ffornication and suche other crimes, to be expulcion withe out further monicion.
Item it is ordered that iff any of the prests & clarks be seke, that they shall gyue knowledge thereof to the Channtrye that the Churche be not unserved. And theyre absens shalbe excepte.
Item yt is ordeyned that none shall refuse to be Channter, to marke them wiche be absent or come late ; wiche shalbe assigned by the deane & the prebendaryes. And suche money as shalbe forfayted to be deducked of theyre wayges at euery quarters ende. And the sayd Channter or marker to have recompense for theyre labor at the discrecion of the deane i*v: prebendaryes.
Item yt ys ordered that all the ministers of the Churche and all other of the Kyngs foundacion say dayly in lathen or inglisshe mornyng or evyngnyng the prayers for our souereigne lorde the Kyng and the prynce, wich' payers be conteyned in prayers f.
Item ys yt ordered that the scolers of the grammer scole do daylie at theyre fyrst enteryng into the scole in the mornyng say certain prayers that shalbe conteyned in Taylles sett in the grammer scole.
Lecf et ordinaf per R" pairefn Nich'ni €/7?i qt'c.
1 An erasure here, apparently the word 'Tayll': see the last line.
APPENDIX
[INCIPIT TONALE SECVNDVM VSVM SARVM ET VNIUERSALIS ECCLESIE.]
Primus^ tonus in delasolref^ finitur habens eleuacionem a sua finali littera usque ad delasolre, id est octauam uocem et aliquando [ad] nonam, id est elami acutam, et aliquando ad decimam, id est efaut acutam, auctoritate psalmiste qui ait In psalterio decachordo psallite illi : et sub finali littera potest descendere regulariter in cefaut graue°, irregulariter uero in bemi, et aliquando in are gambi° sed raro : [ut] in his antiphonis Monies ge/boe, et° in° antiphona Specialis iiirgo in purificacione : et in hiis responsoriis : Reiielabunt cell in die cene3 : E:. Dens oinniiwi : R'. Ego te tuli in eadem historia : ^. Uerbiini iniqiiiwi in [historia /;/] prificipio : ll", Terribilis est in dedicacione : R?. Letetur o?n?ie in historian beate° marie magdalene : et in Graduali Ecce quani boniini cum suis uersibus. Et in tribus officiis : [ut in dominica quarta aduentus domini : Officium] Memento nostri domine : in dominica quinta decima per estatem : Officium Inclina do7Jiine : [et] de Sancto iohanne baptista : Officium De iientre matris viee.
Si autem inferius quam quartam uocem descenderit uel superius quam secundamfs uocem ascenderit, tunc cantus falsus erit.
In quatuor autem locis regulariter incipit : id est in cefaut Desolre Efaut grauibus^, et in alamire acuta. In elami uero graui non inueniemus in antiphonis, sed in missarum officiis sicut patebit inferius.
Huius eciam cantus° sepe in acutas et in superacutas transmutatur, et tunc facit finem suum in alamire acuta, per b quadratam causa toni uel semitoni.
Differencias uero7 habet officiorum quatuor et antiphonarum nouem, unam neupmam principalem et unum Uenite. Intonacio uero'^ psalmorum primi toni in Efaut graui incipitur^, et currit in alamire acutam per b mollem sicut inferius subscribitur.
I In the margin of S is Grece prothus. 2 SA desolre. 3 S cena domini. 4 S festo. 5 S decimam. 6 S graue. 7 S enim. 8 SA incipit.
u
APPENDIX
Sciendum est [autem] quod omnes antiphone, cuiuscunque toni sint, semper dicuntur^ ad uariacionem differencie in plena diccione ante into- nacionem'^ psalmi, licet quatuor dicciones contingant, quas non expedite : exceptis quatuor antiphonis tantum in toto" Antiphonario sarum, ut usquet^ ad primam^ differcnciam septimi toni in A. Uidit iacob scalain de primo nocturne historic dcdicacionis ecclesie; et ad secundam diffcrenciam sep- timi toni in A. Dcxtercifn vieaiii et colhun meunf de primo nocturno historic S. Agnetis uirginis ; et ad secundam diffcrenciam septimi toni in A. Quis es tu in laudibus historic S. Agathe uirginis; et ad secundam diffcrenciam octaui toni in A. Factus^ est repe?ite in die pentecostes, sicut in suis locis plenius intimabimus.
Et quod nullus psalmus incipiatur quousque uariacio'^ aliqua fmiatur preterquam in duabus uariacionibus tantum; scilicet ad secundam diffcren- ciam primi toni in A. Benedictus es in templo ; ^et in^ antiphonis dicendis infra octauas dcdicacionis ecclesie quando super psalmum Beiiedictus es[t] dicenda ; et ad primam diffcrenciam octaui toni in A. Deus admua\t\ me de tercio nocturno in uigilia pasche.
Hec est regula generalis de unaquaque uariacione tocius tonalis, quod semper ille note que in fine^ rubricis sunt titulate, scilicet ad diuersas figuras de gama coartatas, ille note tantum neque plures neque pauciores dicuntur uariacio.
Tamen non semper sufficiunt in unaquaque diccione super antiphonas que incipiende sunt ante psalmi intonacionem, sed cantentur usque ad ultimam notam illius uariacionis cui deseruit et aliquando ulterius, uerbi gracia.
Cum uero^ ultima nota alicuius uariacionis super primam uel secun- dam sillabam in° aliqua diccione sit posita et plures sillabe eiusdem diccionis sunt dicende, tunc ibidem non finiatur, sed tota ilia diccio ante psalmi intonacionem9 percantetur : similiter fiat ubicunque sic^ dicitur "in hac sola antiphona" uel "in hiis antiphonis aliqua uariacio consistit." Et hoc non solum in ecclesia sarum usitatum est, uerum eciam in uniuersali ecclesia, quod a Sancto leronimo doctore inuentum et ordinatum est, et a papa Damaso et sancto Gregorio [magno doctore] approbatum et institutum est°.
AD primam diffcrenciam primi toni pertinent quinque uariaciones, quarum prima est^ uariacio° hec.
Omnis antiphona primi toni que incipit in Desolre descendendo
I S (licantur. 2 SA excedit. 3 SA uidelicet. 4 S quartam. 5 C Factum.
6-6 SA de. 7 S suis. 8 S Quando enim. 9 SA incepcionem.
TONALE
"J
in ("cTaiit c[ statim saltat ad (Icsolrcut per Efaiit, ct postca ah Efaiit per LicsolreuL ucl sine (lesolreut ascendit ad alamire, [sic] :-
s —:i — i — z — : — ^
A. jEc- ce 710- ??ien do- mi- ?ii.
Secunda uariacio est hec. Omnis antiphona primi toni, que incipit in Efaut graue, descendendo ad Cefaut, deinde Desolre bis percuciens statim saliendo ad alamire, sic^ :-
-. ^ *-
^^^^
A. A- ue Ala- ri- a.
sme^ sic:-
A. Ca- ni- te tu- ba.
■
— ■ 1 ■ d
siue- sic :- A. Cum dis- tri- bu- is- set.
Tercia uariacio est^ hec. Omnis antiphona primi toni que incipit in desolre uel in Cefaut deinde desolre bis percuciens saliendo ad alamire, finem3 uero in befabemi et in alamire faciens, hoc modo :-
■
— • 1
A. Hii sunt, uel sic :- A. Quod ate- tern.
Quarta uariacio est'' hec. Omnis antiphona primi toni que incipit in desolre descendendo in Cefaut, et statim per Efaut et gesolreut ascendit ad alamire uel ad befabemi, deinde gradatim per alamire descendit in gesolreut et per eandem^ facit finem, sic^ :-
r-s^
^^
i-«-^
A. E- gre-di- e- tur uir-ga.
siue^ sic :- A. Cum in- du- ce-rent pu- e-rum.
Quinta uariacio est° in hac sola antiphonas.
b |
||||||||
_ |
■ ■ ■ _ a ■ |
|||||||
— ■- |
— .- |
— «- |
— 1- |
-r^^ |
J- |
A. In tyni-pa- no et cho- ro. Amen.
AD secundam differenciam primi toni pertinet una sola uariacio, que
1 S hoc modo. 5 S consistit.
2 S uel
3 S famy.
4 S in eadem.
lllj
APPENDIX
talis est. Omnes antiphone primi toni que incipiunt in desolre et saltant ad efaut deinde descendunt per desolre in cefaut et postea ascendentes pereuciunt alamire, sic' :-
^
• — i • — ^ ^ 1
A. Jo-han-?ies an- tcm cum an- dis- set.
±t
±^
nfl-
siue- sic :- A. Ec- ce tu pul-cra. siue^ sic :- A. O pas-tor e- ter- ?ie.
3=;=^
siue^ sic :- A. Si- ini- le est reg-mwi.
Amen.
Hec sola antiphona Benedictus es i?i templo quando dicitur^ super psal- mum Benedictus est dicenda, scilicet infra octauas dedicacionis ecclesie : tunc enim non ad uariacionem huius differencie incipiatur sed tantum prima diccio : et statim rector chori ipsum psalmum prosequatur.
DE tertia differencia primi toni talis datur regula. Omnis antiphona primi toni que incipit in Efaut ascendendo per Gesolreut gradatim ad Alamire habet terciam differenciam, sic' :-
if
.IL
if
A. Di-ci-te. siue^ sic: - A. Do-mi-nus. siue^ sic :- A. Adiutorium. Amen.
AD quartam differenciam primi toni pertinent quinque uariaciones, quarum prima est'' hec. Omnis antiphona primi toni que incipit in alamire, postea'^ descendendo ilium repetendo, sic' :-
■^
A. Ve-ni-et dominus. siue^ sic :- A. I-te di-ci-te. siue- sic :- A. Lau-des red-dant.
ir
" ^ g ■
siue^sic :- A. Sci- o cu- i.
r-—
r^^
siue^ sic :- A. Mi-se-re-rc me-i de-us. secu}idum magnam. Amen.
I S hoc modo. 2 S uel. 3 C indicates the wrong continuation of the Antiphon
through confounding this Antiphon for Septuagesima Lauds with the similar one for Compline of The Name of Jesus.
TONALE V
Sccunda iiariacio est'' hcc. Oninis anlipliona priiiii toiii (\uc in(Mj)it in r^faut dcscondcndc) per elami in dcsoliv, lioc niodo :-
i^— — g=
iS^i—- i
A. J^e-^i:;-es //nirsis\ sine- sic :- A. Be-7ie-dic-tus es.
Tcrcia uariacio cst"^ hcc. Omnis antiphona prinii toni (|uc incipit in dcsolrc saliendo ad alaniirc, sic3 :-
"i 1 ■
A. Ho-di- e.
Quarta uariacio cst^ hcc. Omnis antiphona primi toni que incipit in Efiiut et saltat in alamire descendendo uel ascendendo, gesolreut percuciendo, hoc modo-^ :-
> > 5 1
A. A- per-tis. siue^ sic :- A. Pul-cra es et de- co- ra. Quinta uariacio in hiis duabus antiphonis consistit, sic3 :-
_•
-"—* * P. II ■ ■ -J Pi f| ■■■.-■-«
F* — \ ,-■ i— r •
A. Ex-pug-na. A. Ec- ce quam bo-num^. A-men.
AD quintam differenciam primi toni pertinent sexdecim uariaciones, quarum prima est-^ hec. Omnis antiphona primi toni que incipit in desolre, descendendo in Cefaut, et postea a desolre saltat in Efaut, descendendo in elami, sic^ :-
5=!:
X
TJ-FT
A. Be- a- tus. siue^ sic :- A. Simi-mo. siue^ sic :- A. No7i au-fe- re-tur.
Secunda uariacio \ ad quintam differenciam primi toni \ s est-^ hec. Omnis antiphona primi toni que incipit in desolre ilium bis [percuciens] descendendo in cefaut, et iterum in desolre reascendit, sic :-
rx
%
A. Le- ua- bit. siue^ sic :- A. Re- ciim-beii- te.
I C miswrites this but S gives it correctly. 4 S sic. 5 S omits.
2 S uel.
3 S hoc modo.
vj
APPENDIX
Tercia uariacio est'' hec. Omnis antiphona primi toni que incipit in desolre ascendendo in Efaut et iterum ^dcsolre percuciens', sic :-
5S:
'■, — . . I' — i-
fh=ia=^
A. Pec- ca- tii^. A. E- go^. A. JZ- u?i- tes in 7nundu7)i^\ A. Sal- ue.
Quarta uariacio esP hec. Omnis antiphona primi toni que incipit in Cefaut et ascendit per Desolre uel per Elami in Efaut, et facit fmem in desolre descendendo uel ascendendo, hoc modo :-
-a — ■ — ■ — »-
I'tijit^
A. I-terfa-ci-en-te. [uel sic :- A. A- ?/e.]
^
siue^ sic :- A. O
,;r. n'^ ^
^—^—^ ""^M
criix'^. siue^ sic :- \. Gra-num ca- dit.
> . .
siuc* sic :- A. Gra- ci- as ti- hi de- us. Quinta uariacio in hac sola antiphona consistit.
-±:t
:i=^
A. Co?i- uo- ca- tis.
Sexta uariacio est^ hec. Omnis antiphona primi toni que incipit in desolre descendendo in Cefaut siue per stricturam uel per planam notam deinde ascendit in^ Efaut, [sic] :-
%
A. An- ge- /us-.
A. Per s/g-num.
Septima uariacio est*^ hec. Omnis antiphona primi toni que incipit in desolre ascendendo gradatim in^ gesolreut, hoc modo :-
-I , ■ I ■ ■
A. Ger-mi- na- uit^. A. Quod u- ni.
i-i S in desolre tlescendit. order of the last two examples.
2 S adds uel sic. 4 S uel.
3 S adds uel sic, and inverts the 5 C CZr/v/f. 6 S ad.
TONALE
Octaua iiariacno est*" in hac sola antiphona'.
vij
A. De-US, dc- us vic-us. Nona uariacio in his tribiis antiphonis constat'
a^ |
1' M |
- . II |
|||
'■ ■ |
■\ ■ |
1' ■ ■ a^ ■ |
IM ^ |
•"' -■- _ |
|
Pi ' |
P d |
A. A- hi- if le- sus^. A. S/>e- ci- a- lis. A. Ful- ge- butit ius- ti. Dccima uariacio in his tribus antiphonis constat'.
A. Pc- ti- te. A. Qui re- gis. A. Vi- ri au- teui. Undecima uariacio in hac sola antiphona constat\
A. Mo7i-tes Gellwe''. Duodecima uariacio in hac sola antiphona constats
^^
A. In- cli-tus. Terciadecima uariacio est° in hac sola antiphona', hoc° modo*^
:^f-
s~r.
-■ — i-
A. Su-pe?- om- ni- a. Quartadecima uariacio est"^ in hac sola antiphona'.
A. Hec est uir- o^o.
Quintadecima uariacio sest in hac sola antiphona3.
A. Co-luin-Jia.
I S consistit.
2 S adds uel sic.
3-3 S hec est.
viij APPENDIX
Sextadecima uariacio 'est in hac sola antiphona'.
JJ^f-T^^^'— ^H;
A. Diim sta-7-et. [Amen].
I)E sexta diffcrencia primi toni talis datur rcgula. Omnis antiphona
primi toni qui incipit in ccfaut, saliendo statim per Desolre in Efaut, habet sextam differenciam ^primi toni, sic"" :-
TiC . . rr
ll . - II |
|||||
^5 |
! |
||||
■ |
II |
^%=i:
A. Pos-tu- la- III siue^sic:- A. //-// ho- 7fii-?ies. [Afne?i'\.
DE septima differencia primi toni talis datur regula. Omnis anti- phona primi toni que incipit in efaut descendendo gradatim usque ad cefaut'^ et iterum ascendit per elami in efaut, et statim in desolre descendit, habet septimam differenciam, hoc modo :-
A. U- 71US est e- 7iifn.
AD octauam differenciam primi toni pertinent quinque uariaciones, quorum prima est hec. Omnis antiphona primi toni que incipit in efaut ilium bis percuciens descendendo usque ad^ desOlre, et postea gradatim usque° ad efaut^ ascendit, deinde per Elami descendit in cefaut, hoc modo^ :-
1 B-l-T — r
A- Fa- ter. Secunda uariacio cst° in hac sola antiphona^.
<
^=^^=^^?
A. Spe-ci- 0- sus. Tercia uariacio talis est.
A. Ad- es- to De- 21s 21- 7221s.
i-i S hec est. 2-2 S hoc modo. 3 S uel. 4 S has Defaut.
5 S omits the final g by mistake. 6 S in. 7 S sic. 8 S consistit.
TONALE
Quarta iiariacio est" in hac sola antiphona'.
i^-^^
A. S/^i- ri- tu. Quinta uariacio est'' hec.
-n— ^
^^^^^^P
A. Ip-si so- li.
Allien.
DE nona et ultima differencia primi toni talis datur regula. Omnis antiphona primi toni que incipit in Cefaut uel tantum in desolre, statim in^ saliendo in^ alamire, ilium bis percuciens ascendendo in befabemi per b moUe, habet nonam differenciam, sic :-
3
T
■
■ ■ ■ , a a^
A. Erunt praua. sive^sic:- A. Sancti. siue^sic:- A. Beati eritis^. Ame?i. Intonacio psalmorum primi toni.
Dixit do-mi-72us do- mi- no me- o : se- de a dex-tris me- is.
Mag7iificat uero et Benedictus propter euangelicam auctoritatem uenustiorem modum habent in singulis [tonis] in psalmorum intonacione et iubilacione, nisi in quinto tono ut patebit infra.
-i — ■—- • — ■ — ■-
2-*^
-fi-a-j--* ■ ■ ■ a
[ps.] Benedictus do??ii?tus deus is-ra-el : quia ui-si-ta-uit et fecit redeinpcionem
t^i--— &
l\
fi-r
-■ ■ — a ■-
^
ple-bis su-e. Et e-re-xit cornu sa-lu-tis nobis : in domo dauid pu-e-ri sui. &-r.
-tF-
•fr-i— -*-rr-r[
psalmus. Mag-ni-fi-cat : ani??ia inea do?ninum. Et ex-ul-ta-uit spiritus me-us
T
in de- o sa-lu-ta-ri me-o.
1 S adds consistit. 2 S ad.
The ending is filled in only in S and A.
3 S uel.
4 not in SA and wrongly put here.
APPENDIX
Quidam uero [in] intonacione Benedichis et Magnificat huius toni^ et° sexti toni maxime errant, et contra regulam artis musice agunt : nam faciunt semitonium inter a acutam et g graue, id est in alamire faciunt fii et mi in gesolreiit, uhi non inuenilur.
[Neuma primi toni.]
-&— |
fl |
1 |
r |
||||||||
■ |
■ |
/■>. ,^ s« |
, 1 |
||||||||
1 |
|
|
s |
|
-Ci- |
r 1 ♦^ .^ ^ |
^?i^-i |
Primum quc-ri- te reg-?uwi de- L Istud Uenite dicitur in historiis .SV bona^ Peto domine et Adonay, et in hiis festis — . sancti Uincencii, Agathe uirginis, Cathedra sancti Petri, Marie Magdalene, Laurencii, Cecilie, et in communi unius confessoris et Pontificis.
ir-7-^ 7—. |
r |
|||
^s« -■--■■ |
■ ■ ■ |
|||
'■■^Tb ■ ■ |
■■ M ^_■ |
:% |
||
Ue- ?ii- te ex- ul- tc-fni/s do-jui-uo . . . |
■ ■ r\5 lu- bi- k- vius e- |
i. |
||
fc "\ |
i{ |
|||
■ ■.*-, , ■ ■ ■ ■ ■ |
m m II |
|||
■ |
L!i^. . |
'-^•. i ^c |
-V^ |
- |
Quo-ni- am de- i/s ?nag/n/s do-mi-uus. Uersus Responsorii.
//- se co7i-spi- cif.
fwfwn- — \ — : — :
a — a — ■ — -•=■ — ■ — t — ■ — ■
=K!=zv?r-lNlrfi
G/o- ri- a Pa- tri et fi- li- 0, et spi- ri- tii- i sane- to. De officiis missaruni hoc" modo° :-
: — • — rt
^-izi^Szzsi=i-=?
t-
^V-r
Gau- de- te in do- mi- no. officium° Me- me?j- to 7ws-tri.
\-
-?-hJ--*— *-*-^
-^- |
|
— |
||
< |
■ |
|||
|
_L |
-J- |
|
' ■ 1 |
~tt^ |
■■ |
■ ■ ■ ■ |
■ |
■ T- . |
officium° xSVr?/-?/- /V e- i^. officium Mi- se-re-ir [7nie/ii]\ A??ieN.
:t^:=^
o^oiwim.^ Afi-se- re-ris \om-ni-um\ officium Et- e- tiim se- de-run f^.
,^i]^L_fB_- Wj.>j=si: : I
r=;;=2t
O. Exaudi domine^. Amen.
O. Lex do- mi- ni.
Amen.
1 There is no Office beginning Mhcnre in Mode i. There seems to be a confusion between Miserere ( for Monday in Passion Week, Mode 3 ) and Miscrcris.
Z SA have rightly these two offices before Miserere michi and un<ler the previous ending.
TONALE
xj
ir
t
t
4L-.-A.
'^.
i
Jvo-ni- /f. GiJii-de- a-mus. Sus-ce-pi-mus. Aniefi. Ill tempore [)aschali rmiantur oflicia'^ hoc niodo :-
li-j-r.— •— sa^|-rr'*^i=A=:;^
Al- le- III- yu, Al- le- lu- ya. Intonacio [psalmorum] primi toni in officiis missarum.
fl |
|
- 2 ■■■■*■■ r« s |
■■■''* *■■■ |
!> . |
|
Beati iin-ma-cii-la-ti in id- a : |
qui ambuliDit in le- ge do-mi- ni. |
* > ■ ■ I ■ 3 ■ ■ r ■ |
1 IB a 1 3 ■ r B |
.■■■■■■■■ ^bS |
•_■■■■■■ "r^s |
■ ' |
1 ■ |
Glo-ri- a . . . spi-ri- tu- i sancto. Sic-ut .
et nunc et seinpe)
^—^
r=5^
et in se-cu-la se- cii- lo-riun. A-men.
SECUNDUS^ TONUS in desolre finitur et aliquando in alamire acuta, causa toni uel^ semitoni, habens eleuacionem a sua finali littera usque ad alamire acutam, et aliquando usque ad befabemi per b molle regulariter, ut in antiphonis. In Responsoriis autem potest ascendere usque ad cesolfaut, quod raro contingit. In gradalibus uero cum suis uer- sibus, et in sequences aliquando sed raro usque ad delasolre et ad elami acutam, ut in Gradali Vniuersi qui te expectant et Benedicta et uenerabilis, et in consimilibus : et sub finali litera potest descendere usque ad quartam uocem et aliquando sed raro ad quintam.
Si autem inferius quam quintam uocem descenderit uel superius quam sextam uocem ascenderit° scilicet in antiphonis, uel septimam in Responsoriis uel nonam in gradalibus cum suis uersibus et in sequenciis, tunc cantus falsus erit-^.
Habet itaque secundus tonus gammaut quod non habet primus tonus : et primus tonus habet delasolre elami et efaut acutas, quas non habet secundus tonus nisi raro delasolre et elami acutas°, ut supra diximus.
1 In the margin ol S is Plaga prothi.
2 S et.
3 S est.
xij APPENDIX
Sunt autem horum primi cantus qui ad gammaut are et bemi non deponuntur et ad Cesolfaut ucl ad delasolre' non eleuantur. De quibus dubium est an primi an secundi toni sint : quorum ista est discrecio. Si [ad] Alamire et befabemi non ascendunt, certissime de secundo tono sunt. Erunt itaque Alamire et befabemi utriusque communes, ad quas dum cantus ascenderit^, si diu in eis permanet3 siue tercio uel quarto eas repercuciat, aut si in alamire incipiat, erit primi toni : si [autem] in infe- rioribus incipiat, et secundum quantitatem antiphone rarissime ad illas ascendit, erit secundi toni.
In sex autem locis incipit, id est Gammaut Are Cefaut Desolre Elami et Efaut grauibus, et aliquando in Alamire et befabemi acutis.
Qui licet plurimas in hiis predictis locis habeaf* incepciones, paucas tamen habeat^ differencias; quippe secundum ueteres nisi unam; secun- dum uero modernos duas habent^ differencias.
Huius eciam cantus aliquando in acutas et in superacutas aliquando° transmutatur, et tunc facit finem in alamire [acutam] per b quadratam, ut supradiximus.
Psalmus eius incipit in cefaut, et in effaut graui currit"^.
PRIMA differencia huius toni imponitur antiphonis eiusdem quocun- que modo incipientibus extra antiphonis que O nuncupantur et paucis aliis similibus. Differencias enim habet antiphonarum duas, officiorum unam, unam neupmam principalem et unum Uefiite.
Ad primam differenciam secundi toni pertinent uiginti septem uaria- ciones, quarum prima est hec. Omnis antiphona secundi toni que incipit in desolre descendendo in are, et iterum per cefaut ascendit ad desolre, hoc modo :-
%f %f |
^ % n » ^5 , a . . |
- ^ = 1' 1 ■" 'I |
A. £- rit ip- se. s A. Co- ti- di- e.
Secunda uariacio esf^ hec. Omnis antiphona secundi toni que
incipit in desolre, illam semel uel bis percuciens, statim saliendo usque ad gesolreut, deinde per Efaut et Elami descendit in Cefaut, et iterum ascendit ad desolre, hoc modo :-
<
A. De Sy- o?i ex- i- bit lex.
V A adds acutas. 2 SA ascendit. 3 SA permaneat. 4 SA habet.
5 S adds uel sic : A add: siue sic.
TONALE
XllJ
Tcrcia uariacio csl^ hoc. Oninis antiphona sccuiuli loni (juc iiicipil in desolre, bis uel ter illain pLMciuicns descendcndo in (^cfaut ct ])()stL'a per desolre ascendit in efaut, deinde gradatim deseeiidit in desolre, sic" :-
^
^
n
A. Su- pra pec-i us do-mi- ?ii. A. Siuic-ti- ta- fc (juiujue in-sig-?iis.
Quarta uariacio in his duabus antiphonis consistit, [hoc niodo
±=^
±^
A. Chris-tus.
A. Mo-?ia-chus.
Qiiinta uariacio est"- hec. Omnis antiphona secundi toni que inci- pit in efaut et tangit elami ascendendo ad efaut, deinde descendit in de uel re ^, sic :-
<
A. Om-ni-po-tens.
Sexta uariacio est^' hec. Omnis antiphona secundi toni que incipit in efaut, descendendo gradatim in desolre, sic :-
■ > .
A. Con- so- la- mi- ni.
Septima uariacio est"^ hec. Omnis antiphona secundi toni que incipit in Cefaut ascendendo per desolre in efaut uel in gesolreut et iterum ad 3 desolre"^ descendit sic':-
<
A. In spi-ri- tu.'' A, Vir-go ver- bo con-ce-pit:
s
^^.
X
^
siuesic:- A. A- bra-ham pa- ter ves- ter A A. Sic-ut li- li- um.
Octaua uariacio est^' hec. Omnis antiphona secundi toni que incipit in desolre, saliendo in efaut descendendo in elami, deinde ab efaut de- scendit in desolre, hoc modo^:-
A. Da no-bis do- mi- ne. A. Quern vi- dis- tis.
S hoc modo.
2 SA desolre. 3 S in. 4 S adds uel sic. 5 S sic.
xiv APPENDIX
Nona uariacio est'' hcc. Omnis antiphona secundi toni (jue incipit in ('cfaut asccndcndo in cfaut per desolre et iterum descendit in desolre, hoc niodo ' :-
3=^
A. Coii-sti- tu-tusr A. Ac- ce- de?i-tes.
Decima uariacio est'' hec. Omnis antiphona secundi toni que incipit in desolre saUendo in efaut deinde statini descendit in desolre, sic 3:-
<
A. Com-pla-ce- at. Undecima uariacio est*^ in hac sola antiphona-*
^
-«-
A. A bi- ma- tu et iu-f?'a. Duodecima uariacio est^ in hac sola antiphona ^ :-
-P=^
A. To- tus or- bis. Tercia decima uariacio ^cst in hac sola antiphona^:-
A. An- te lu- ci- fe- ru?)i. Quarta decima uariacio est° in hac sola antiphona -♦
<
A. Sa-na do-mi-ne. Quinta decima uariacio ^est in hac sola antiphona^
A. Ce- li ce- lo-rum.
I SA sic. 2 S adds ucl sic : A adds sine sic. 3 S lioc niodo. 4 S adds consislit.
5-5 S talis est. 6-6 S lice est.
TONAT.E
Sexta decinia iiariacio 'est" in hac sola antiphoiia"
XV
iS-^— -y
A. A- ucr- /('.
Septinia dccinia uariacio "est*^ in hac sola antiphona^:-
A. Qua-re ic- iu- ?in-ui-mus.
Octaiia decima uariacio est hec, Omnis antii)hona secundi toni (jiie incipit in delasolret3 saliendo in efaut et postca ab clanii asccndit per efaut ascendit° ad g [gesolreut,] sic-^:-
iL. F' "
A. All- di- iii vo-cem.'^ A. Sic be- iie- di-cam. Nona decima uariacio talis est :-
if-r
^— a
A. Laii-da- fe. Uicesima uariacio est° in hac sola antiphona^
.F |
n. |
9 |
1 |
|||||
lb |
-J-»- |
^ |
l! |
|||||
' |
* |
A. Be- a- fa pro- ge- ni- es. Uicesima prima uariacio est^' hec :-
<^-.-^
A. A po?-- fa ill- fe- ri. Uicesima secunda uariacio est'' talis :-
-• ■ — ■-
A, Us-qiie mo-d(\
i-i S talis est. 2-2 S hec est. 3 SA desolre. 4 S hoc modo. 5 S adds uel sic. 6 S adds consistit,
xvj APPENDIX
Uiccsima tcrcia uariacio 'in liac sola antiphona consistif' :-
<=t
4^—. — '—-^^^^
A. O he- a- fa Ce- ci- li- a ^ Uicesima quarta uariacio talis est :-
F
-*— i— ■]=
A. Post plu-ri-7na. Uicesima quinta uariacio est'- hec :-
A. Mit-te?is do- i?ii-}uis. Uicesima sexta uariacio in hiis duabus antiphonis consistit :-
■^
A. A- it Fe- trus. A. Re- gres-sus, Uicesima septima uariacio est"^ hec, sic°:-
.* |
II • |
II |
|||||||
% , |
■ |
' |
■ - il ■ |
■ |
• I' |
||||
■ |
' |
ll |
— « |
' II |
A. Ve- 7ii de- si- de- ra-tor. A-7fie?i.
Hee sequentes antiphone transmutate sint in acutas [causa toni] in efaut 2;raue3 :-
-^ — ^ — ■ — \\-
. '' . • r^
FS—T i-
n=M
A. Mag- )ium. A. Assumpsit ic-siis. A. Te u-num.
! ■ ■ ■ i —
■
A-men. Ad differenciam"^ secundam secundi toni una tantum pertinet uaria-
cio
±^\' p. ,_^-r-.-^^^^fc=;Hr'^^ — ^^y~—.
A. O Sa- pi- eti- ci- a.^ A. Do- ?)ii- tie.
i-tncn.
i-i S hec est. 2 S notes the last word thus — dc, df, d, d. The Antiphonals also vary.
3 but C gives still the F clef and gives by mistake the second ending. A keeps the F clef
and confuses these with the following. 4 S adds uel sic.
TONALE
Intonacio psalmoriim sccundi tO!ii, sic
XVIJ
- ■ ■ i i — •- |
^T^ "> |
||
J)i.\if do-mi- nus do-mi-?io me-o : se-de a dextris mc-is. Jh'ncdiclus dominus |
|||
-^ a ■ a ■ ■ 1 a ■ ■ ■ a ■ , ■ , • — « .-•-. — . , |
|||
1 ■ ■ |
|||
de-US Is- ra- cl : (jui-a vi- si- ta-uit ct fc-cit 7-e-dcmp-ci- o-nctn plcbis su- e. |
|||
%f ■ ■ |
Bill |
||
% . ' ■ |
* ■ ■ ■ ■ |
||
■ ■ 1 |
■ ■ |
' |
Mag-ni- fi- cat : a- in- ma me- a do- mi-7ium. Neuma secundi toni, hoc° modo°:-
-t
.^_.i:sZj:rj,:!S=-B;-
Secundum^ autem si-7?ii-ie est Jiiiic,
Istud Venite dicitur in die Sancti Thome martyris et in historiis Dens omuium, In pri?icipio^ Adaperiat, et Uidi domiman. In dedicacione^ ecclesie et in [hiis] festis — Conuersione sancti pauli et Annunciacione beate marie, Commemoracione Sancti pauli, [ad uincula sancti petri,] Sancti Michaelis et Sancti Martini :-
%l ■ ■ ■ " |
■ |
1 ■ { |
^ ^ |
% ■ ■ ■ |
■ |
. "S n . 1 |
|
■ ■ ■ |
' ■ ■ ■ ^ ■ |
■ ■ ■ |
Ve- ni-te ex-ulte-mus do-mi- no : iu-bi- le-mus e- i. V. Q2io-ni-a7n de-us
< ■ ' ■
-r~*^
magmis do-jni-nus : ip-se con-spi-cit. Versus Responsoriorum.
:^
:r=tl^;;=l=;r=r.z:i^,— Jg^=K^^
Glo- ri- a pa- tri et fi- ii- o : et Spi- ri- tti- i sane- to. Officiis misse.
±=!t=^
:Pt=^:
i:
Do- mi- ?ius di-xit. Salue sancta pa-re ns.
In tempore paschali finiantur officia sic :-
Amen.
Ji^±^
Al-le-
lu-ya.
I C has from here onwards a third too high. C
2 S et in festo dedicacionis.
xviij APPENDIX
[Intonacio psalmoriim in officiis missarum.
■! ■>a* ailaaai....*-- |
nr |
% .IT" mI 3 \ \ ,»M |
1 ■ |
■ ■d' !'■■ .tl^Bni |
|
Quare fre-7nu-e-runt i^cnks : et po-pu-li me-di-ta- ti sunt in- a- ni- a. |
|
% .'■■■■%■ ■■|^''"' ■■■■%■ |
|
a ■ , 1 1 !■ ■ 1 |
Glo-ri-a . . . spi-ri- tii- i scDicto. Sic-ut e-rat in prin-ci- pi- o et nunc
i!-»-*
!£=;■■■ — ='^=^
et semper : et in se-cu-la se-cu- lo-rum. A-vien.
TERCIUS^ TONUS in elami graui finitur, habcns eleuacioncm a sua finali littera usque ad candem litteram consimilem, id est elami acu- tam, et aliquando ad nonam uocem et aliquando ad decimam, auctoritate psalmiste qui ait In psalterio decachordo psallite illi : et sub finali littera potest descendere ad desolre et aliquando ad Cefaut. Si uero inferius quam cefaut descenderit uel superius quam decimam uocem, id est Gesol- reut [super] acutam, ascenderit, tunc cantus falsus erit.
Sane b quadratam ideo adamavit quia ad eius finem diapente est maxime, aut ideo quia ad acutissimam eius, id est elami acutam, diates- saron reddit : quia prope autem habet tres tonos in deposicione uel quia ascendendo pocius saliendo quam supergradiendo uadit.
Huius eciam cantus frequenter in acutas transmutatur, et tunc facit finem in alamire graui ^ per b moUe, causa toni uel semitoni : sed hoc in antiphonis raro contingit.
In sex autem locis incipit, id est in desolre Elami Efaut gesolreut alamire et cesolfaut: sed in quibusdam minus usualiter, id est Efaut et desolre, ut tantum in hiis tribus antiphonis scilicet, lesu cJu'isti domini^ [A.] Traditur ergo a patre et [A.] Copiose caritatis : sicut patebit inferius.
Psalmus eius incipit in Gesolreut et currit in Cesolfaut per b quadratam.
Differencias enim habet officiorum duas, antiphonarum sex, unam neupmam principalem et unum Venite.
AD primam differenciam tercii 3 toni una [tantum] pertinet uariacio, sic ° :-
Omnis antiphona tercii toni que incipit in elami graue, descenden-
I In the margin of S is Grece deutherus, 2 S acuta. 3 C primif.
TONALE
XIX
do in dcsolrc, ct statini ahhinc per gcsolrcut ct akimlrc transit ad Ccsol- faut, ucl si incipit in cfaut grauc dcscendendo gradatim in dcsolre, sic' :-
^
j;
s— .
!ti-=^.
A. Qui de tcr-ra est.'- A. Ex-ur-gat de-us/~ A. le- su Christi.'^
^=^
t^=^
A. Tra-di-tur.
Amen.
DE seciinda differencia tercii toni talis datur regula.
Omnis antiphona tercii toni que incipit in Gesolrcut et ascendit gradatim ad Cesolfaut, uel si descenderet ad^ gesolreut in elami deinde in desolre et iterum ascendit usque ad cesolfaut, habet [secundam] differenciam tercii° toni°, sic^:-
—. n-5
5:
jLV
^,V»'-c
A. Sur-ge.^ A. O ue-ra. A. Cul- tor a-gri. TERCIA differencia est in hac sola antiphona s.
Ameti.
-f^-
A. Co- pi- 0- se.
Amen.
AD quartam^ differenciam tercii toni pertinent quinque uariaciones, quarum prima est^ hec.
Omnis antiphona tercii toni que incipit in gesolreut ascendendo per alamire ad Cesolfaut, sic ' :-
■ ... 1 |
* |
« 3 ■ ■ 1 |
|
. . " 1 |
■ ■ |
A. JEc-ce do-mi-nus. A. Do-mi- ne. Secunda uariacio in hac sola antiphona consistit.
A. 0-ri- e-tur, Tercia uariacio in hiis [quatuor] antiphonis consistit.
! ■ ■ ■ |
1 |
|||
i 3 ■ P. |
. ■ ■ 1 |
3 ■ r. |
* |
|
■ 1 |
||||
A. Ser-iii-fe. ^ |
A. Bo-no-ruffi. |
A. |
Tu pii-er. ^ |
A. Pla-ce-bo. |
S hoc modo. 2 S adds uel sic. 3 C notes the last word a third higher. 483.
5 S DE tercia differencia hec sola antiphona inuenitur. 6 C terciamf .
XX APPENDIX
Quarta uariacio in hiis quatuor antiphonis consistit.
^
J-
n
W\
A. Oman's i?i-ter-e- a. A. Inter natos. A. Do-mi-7ie mi. A. Umim opus.
Quinta uariacio esf^ hec. Omnis antiphona tercii toni que incipit in gcsolreut, statim saliendo ad cesolfaut, et postea immediate descendit in alamire, sic ' :-
J-7-jt-r-n ---^
-• s^-k-
A. Dumfor-tis^. A. Si i)i di- gi- to.
Amen.
DE quinta differencia tercii toni talis datur regula. Omnis antiphona tercii toni que incipit in gesolreut, replicando bis in eadem gesolreut, [et] per alamire ascendendo gradatims ad Cesolfaut, habet quintam differen- ciam, sic :-
^^—^
A. Put- cri -0- res. A. Fac be-?iig-ne. Amen.
DE sexta [et ultima] differencia tercii toni talis datur regula. Omnis antiphona tercii toni que incipit in Gesolreut et immediate bis replicat in alamire, et sic saltat in Cesolfaut, deinde gradatim descendit in gesol- reut graui °, habet sextam differenciam, sic ' :-
s . 3 r^ ;==
A. Om-ni- a que-cun-que. Intonacio psalmorum [tercii toni].
Ame7i,
f ■•■■>■ ,..-.. 1 |
||
b ■■■ iB^i |
1 ■ S ■ a 1 |
J |
■ ■ |
1 ' ■ |v : 1 |
■ ■ |
Dixit do-mi-niis do-mi- no ?ne- 0 . |
se- de a dex-tris me- is. |
Be- ite-dic-tus |
• ■ ■ ' '"■'!'" ■ |
^f-s-rn- |
do}7iinus deus is-ra-el : qiii-a ui-si-ta-uit et redenipcionejn fecit plebis su-e.
>==:^i-^^-\~'-^~\^i ^ . c
Mag-ni- fi- cat : a- ni- ma me- a do- mi-nutn.
S hoc modo.
2 C has GC,C.
3 S gradatim ascendit.
TONALE
XXI
Neuma torcii toni hoc modo.
Ter-ci- a di-cs est quod hec facta sunt.
Lstiid Venite dicatur in hiis festis, — sancti iohannis baptistc, in natali Linius apostoli uel' plurimorum apostolorum, et in natali unius euangcliste, ut^ patet°.
i=^'
■ 8 Is— i
—I ■ ■-
:fti%:
n-
Ve- ni- te ex-ul- te-mus do-itii-no'^ : In- bi- le- inus e-
^=s=H=5:
t. Qiw- ni- am de- us mag-nus. Ip- se con- spi- cit. Versus responsoriomm.
w -■
Glo-ri- a pa-tri et fi- it- o : et spi- ri- tii- i sane- to.
De officiis missarum etc.
1k=h
1^^
Ji fl.
nj ^ , , . ._^
Dum cla-ma-rem. Con-fes-si- o.
Amen.
Om-7ii-a que fe-ci-sti.
-fr-*-^
Be- ne- di- ci- te. [A^nen.]
In tempore paschali finiantur'^ hoc modo [of¥icia].
m^
^^-
ij-'z::!:
A/- k- lu- ya.
afficiis 1^3:
[Intonacio psalmorum in officiis missarum.]
A a — a 1 ■ ■ ? 1 ■ ■ 1 a — ■ — ■ ■ ^1
■-p-— '— 5-
Ca?i-ta-te do-7ni-?io ca?i-ti-cum no-uum : ca7i-ta- te do-mi- no om-7iis ter-ra.
I S et. 2 This word is not in S.
xxij APPENDIX
i 3-^^^ •— 7-3n |
;-*— » — ■ ■ ■ ■ |
|
■ 1 |
||
Glo-ri-a pa-tri et fi-li- o et spi-ri-tu- i saucto. Sic-ut e-rat i)i princi- pi- o |
||
E ■ " ■ ■ |
||
■ fl 3 |
2 T" . 1 ■ ■ |
|
■ ^ 1 % ■ : |
_ |
et fiunc et sem-per : et in sc- cu- la se- cu- lo- ruvi. A-vieti.
QUARTUS TONUS in elami graui finitur et aliquando facit finem siium in alamire acutam per b mollem et aliquando in befabemi per b quadratam, causa toni uel' semitoni : habens autem eleuacionem a sua fmali littera usque in befabemi per b quadratam et aliquando ad^ sextam uocem, id est Cesolfaut. Et sub finali littera potest descendere ad ter- ciam uocem regulariter ; irregulariter uero ad quartam et aliquando ad sextam uocem, ut in Exultet iam angelica^ [scilicet] in uigilia pasche ; similiter"^ et in sequencia Fulgens preclara^ scilicet 3 in die pasche, que descendit et ascendit irregulariter. Si autem inferius quam quartam uocem descenderit uel superius quam sextam uocem ascenderit, tunc cantus falsus erit. In quinque enim locis incipit, id est in cefaut desolre elami efaut et gesolreut grauibus.
Huius eciam cantus frequenter in acutas et in superacutas trans- mutatur, et tunc facit finem in alamire et etiam in befabemi, ut supra diximus. Psalmus eius in alamire incipit, et in eadem currit per b quadratam.
Differencias enim habet officiorum duas, antiphonarum nouem. Habet enim ^ Te deum laudamus [et] Credo in ic?iiwi et Genealogiam Liber gene- racionis iesu° christi^, unam neupmam principalem et quinque Venite.
Decernetur [autem] quartus tonus a tercio, quia quartus tonus habet are et bemi, quas non habet tercius tonus, et tercius tonus habet delasolre et elami acutas, quas non habet quartus. Quod si aliqua antiphona neque has tercii neque illas habet-'' quarti, sed in cesolfaut incipiat uel b quadratam amplius diligat, erit tercii ''^' toni : alias in quarto ponetur si eius formule differencias imitetur. Volunt autem quidam quarto tono [ad] similitudinem tercii toni b quadratam tribuere, eo quod fit diapente ad finem eius. Cum [enim] multi sint grammatici, aut uix aut nunquam ueraces inueniuntur libri, maxime dum sepe in eorum emendacione[m]
I S et. 2 S in. 3 S uicelicet. 4 S eciam.
TONALR
XXllJ
lahorcntur, niusiri [autcni] pcrjxauci iiuicniuiitur ct per multa [iamj tcn"i{)()ra aiUiplionaria ir-I ' L^radalia ciiu-iulata [iioii] sunt. Noii est ergo niirum si in nuiltis locis falsitas inucniatur •'' cantuiiin.
AI) priniam difforenciam - (iiiarti toni pertinent uiginti nouem uariaci- ones, (luaruni prima est"^ hec. Omnis antiphona (jiiarli toni (pie incijjit in ef\\ut graue, desccndendo gradatim in desolre, et iteruni per elanii ascen- dit ad efaut, sic 3 :-
±5v
'^
Sl-^-
^-^-^^-7
A. Lu-mi-ne. ^ A. Vi- gl-la-te. ^ A. In cymbalis be-?ie-so-?ia?i-ti-l?HS.
Secunda uariacio in [hiis] duabus antiphonis consistit.
-^t:^^
=fSr=f
A. Laus'^ de- 0.
A. (95 mwi-di.
Tercia uariacio est "^ hec. Omnis antiphona [quarti toni] que incipit in clami graue, ascendendo gradatim ad gesolreut, et descendit in efaut, hoc modo^ :-
iF^
A. Vi-gi-la-te.
Quarta uariacio est'' hec. Omnis antiphona quarti toni que incipit in elami, descendendo gradatim in cefaut, deinde ascendit ad desolre, sic :-
A. Ex-i-ens petrus. 4 A. Do-vii-ne. Quinta uariacio in hac sola antiphona consistit
\
A. Nos sct-e?i-tes.
Sexta uariacio talis ^ est :- ":i~ - - ~n~
Septima uariacio est hec
A. Lau-da-te.
A. Tiir-ba mul-ta.
I S et. 2 A gives a mere list without descriptions. 3 S hoc niodo. 4 S adds uel sic. 5 C has FEjFDD. 6 S sic. 7 S est. 8 S hec. 9 S talis est.
L
XXIV
Octaua uariacio est hec :-
-t>-
APPENDIX
Nona uariacio est hec ^ :-
A. Fox de ce- lis.
i^-.
-%.
A. \^Et\ ex- e- u?i-tcs.
Decima uariacio est'^ hec. Omnis antiphona quarti toni que incipit in efaut grauc, desolre pcrcuciens, et statim reascendit ad cfaut, sic^:-
i^^ii!^^:'-^
!^
A. NoriDit in-fan-tes^. A. Omnes getites. Vndecima uariacio in hac sola antiphona consistit :-
iS
A. Cre-do id- de- re.
Duodecima uariacio est hec. Omnis antiphona quarti toni que in- cipit in efaut, descendendo per desolre in cefaut, et itcrum gradatim ascendit ad elami uel [ad] efaut, [sic] :-
■±x
T
A. Al- le- III- ya"^^. A. Saidus au-te7n. Tercia decima uariacio est hec ^ :-
A. Quid no- bis. Decima quarta uariacio est hec, et in sola antiphona consistit *>.
if
A. I- ter-um au-tem. Quinta decima uariacio cum^ quatuor antiphonis consistit, sic °
^
?E!E"-I===E^^
A. Om-7iis ere- a- tier- a. \^\.']Lau-da- bo. A. Ins- te. A. Ex-ul- ta- bunt.
I S talis est. A transposes the 13th & 14th variations. 3 S adds uel sic, 4 S est.
2 S hoc modo. 5 S in hiis.
TONALE
XXV
Sexta decima luiriacio In his diiabus antiphonis consistit.^
^ — ■ — ■ — :
:1=!z=i5=;^:
A. Tan- to nam- que. A. Sy-mon an- tern. Septima decima uariacio in hac sola antiphona consistit.
A. Ymp-Jiiwi di- ci- te.
06laua decima uariacio ^ in hac sola antiphona consistit.
< \ r.— ^
A. Sail- le fra- ter. Nona decima uariacio est^ in hac sola antiphona sic°:-
5t:K;^=r
A. Hu- ius a- mo-re.
Vicesima uariacio est '^ in hac sola antiphona sic ° :-
!S=-T:
A. Vir de- i.
Vicesima prima uariacio est hec : omnis antiphona quarti toni que incipit in efaut graue descendendo siue per stri6luram 3 siue per plenam notam in elami strictam usque in desolre et iterum in elami ascendit, hoc modo :-
<— r-i=;:
^fi-a-iu.
A. Gau-de- te. ^ A. lu- ue- ?tes.
Vicesima secunda uariacio talis est, ut° patet°.
^g— g-i-
1^=^!
3*r=C-
15
A. Vi?i- di- ca, ^A. Mag-?u- fi- cet. A. Na- tii- re. J
I S est, 2 S hec est. 3 C fifturam, \ S adds uel sic. 5 not in S A here, but infr^,
xxvj
APPENDIX
Vicesima tercia iiariacio est'' hec. Omnis antiphona quarti toni que ^ incipit in efaut graue ct statim descendit in desolre, et iterum per clami asccndit ad efaut, hoc modo :-
A. In e- ter-7iu7n.
Vicesima quarta uariacio est hec. Omnis antiphona quarti toni ^que incipit in efaut graue et statim descendit in desolre et iterum per elami ascendit ad efaut, hoc modo. ^
■g^-r^r^
A. Na- tu- re. 3
A. Mag-7ii- fi- cet 3. Vicesima quinta uariacio in his duabus antiphonis consistit.
l5
A — .!».
^?:!=t
A. Ma-ne S2ir-gens. A. Hinc hor- ren- do.
Vicesima sexta uariacio est in his duabus antiphonis.
it-'^lu?
-fl
1^==:
A. In- gres- sus. A. Ex-em-plum me- re- ar. Vicesima septima uariacio talis est.
s
A. O ue- ra.
Vicesima octaua in his duabus antiphonis consistit.
s
:^v
i^V
A. Tc de-
um.
A. Os- ten-dif.
Vicesima nona uariacio in his duabus antiphonis consistit, ut patet
■ — j— ■— p«-
'^-tf^
^
^.
^
^^-r
A. le- lix. A. Sanc-ta.
Amen.
I leaf torn out in S. 2-2 C is mutilated and the passage is not given in A. 3 only
in A in this position,
TONALE
XXVlj
Hec antiphona subsequens transumpta est in aculas causa semitoni in b molle scilicet bcfabenii et causa toni in efaut graue, hoc niodo :-
^
A. Ec- ce merces.
A?He?i.
■V
DE secunda differencia quarti toni talis datur regula.
Omnis Antiphona quarti toni, que incipit in cefaut et statim per desolre saltat siue gradatim ascendat ad efaut graue, uel bis replicando cefaut ascendendo supradicto modo ad efaut graue, habet secundam differenciam, hoc modo :- ^
%t - - |
|||||
% |
-1 B*^ - |
\ |
a r4 " |
I a " * |
|
" i' ' ■ |
■ a r^ |
■ ■ ■ ■ |
|||
A. |
Beth-le-ejH. |
A. Do-ini-}ie. A. Nee in ag-nos. A. Cum ui-de-ris nudiiin. |
|||
%l - - |
|||||
% |
. jk |
a s ■ |
J r ■ |
, |
|
■ - a |
■ " |
■ ■ ^ 1 ■ |
■ ■ " |
A. Quis ex no- Ins. A. Tu-Iit er- go. A. Be- ?ie- die do- mi- ne. A. Funda-
!t=3:
^ ftl=r
menta. A. Pee- to- re.
Ame7i.
DE tercia differencia quarti toni talis datur regula.
Omnis antiphona quarti toni que incipit in desolre et gradatim as- cendit ad gesolreut graue uel statim saltat a desolre usque ad alamire, habet differenciam hoc modo :-
If
?!
J
A. Ru-bmn qiiem ui- de- 7'af. A. Glo-ri- fi- ca-mus te, A. Sub tu-atn.
A. Sane- ti, A. Ex- ul- fa- bimt. 3
Amen.
DE quarta differencia quarti toni talis datur regula.
Omnis antiphona quarti toni que incipit in cesolfaut et descendit saliendo in gesolreut et iterum per alamire et cesolfaut ascendit in de- lasolre habet quartam differenciam huius toni. Et omnes antiphone que ad istam differenciam pertinent sunt transmutate in acutas causa toni
I This should be transposed as well as the antiphon. 2 A has Ad secundam differenciam
i^uarti toni pertinent hee uariaciones. And so for the rest of the differences. 3 A omits.
xxviij APPENDIX
in efaut graue et causa semitoni in befabemi per b moUem, hoc modo
h
■I-
•*-r
A. Qiie-ri- te do-mi-num. A. E-gre-di- e- tur do-mi-nus. Amen.
DE quinta differencia quarti toni talis datur regula.
Omnis antiphona quarti toni que incipit in gesolreut graue et statim ascendit ad delasolre per alamire et cesolfaut hanc quintam differenciam huius toni habet. Et omnes antiphone que ad istam differenciam per- tinent transmutate sunt in acutas causa toni in efaut et causa semitoni in befabemi per b moUem, sic:-
^
X
A. Ec- ce lie- ?ii- et. A. Ex-pec-ta- bo do- mi-nu7n. Amen.
AD sextam uariacionem quarti toni pertinent uariaciones, ut patet :■
V
■ ■ ■ ■■ '
A. Fi-de-li-a. A. In mandatis. A. In domum do-mi-ni. A. A ui-ro in- i-quo.
5 a ■ s .■...! |
■ ■■■ ■■■■ ■■■■■.! |
1 |
A. Al- le- lu-ya^ al- le- lu- ya. A?fien. AD septimam differenciam quarti toni pertinent hee uariaciones.
s — . * |
ml |
|||
■ ■ |
% ■ ■ B |
■ ■ 1 |
■^ ■ |
■ ■ ■ ■ ■ i |
^ ■ |
A. Lauda^. A. Clafnaui. A. Ad-iu-tor. A. Spe-ret, A. In ?na-tu-ti-?iis
5lZ5__._,_L ■__iJ_,_ !_■_§_! ■_._.
domi?ie. ^ A. Et o?nnis, A. Il-lu-ini-iia domine. A. Qui-a mi-ra-bi-li-a.
^ ■ ■ ■ -«- ■ , ■— ^ — ■■■■,■:
A. Al- le- lu- ya^ al- le- lu-ya. Amen.
AD octauam differenciam quarti toni pertinent hee sequentes quin- que uariaciones.
^
•—5
A. I?n-ple-at.
Amen.
I A gives the cue as far as dominum. tone-emling a fourth higher.
2 S begins again after the gap and has rightly the
TONALE
XXIX
Hee sequentes antiphone [sunt] transmiitate in acutas causa toni in efixut graue ct causa scniitoni in bcfabcnii per b mollcm, hoc" modo° :-
L a"al""" |
a * a • |
-a~"fr |
rn • |
||
* " |
i Ih |
||||
A. |
^SV- 0)1 re- ?w- ua- he- ris. |
A. |
Prop-ter Sy-o/i |
flO/l ta- |
ce- bo. |
izifl; _i — izza — a — ? — ■-?— C^— g— g i ■ ■— i-Jza:
A. Fac- tus sum si- cut ho-ino. A. O mors e-ro 7nors tu-a. A-mtn.
AD nonam [et ultimam] dififerenciam quarti toni ^ pcrtinet hcc uariacio \
a-
■ ■ i ■
A. An-te me. Amejt.
Hee sequentes antiphone transmutate sunt in acutas causa toni in efaut graui et causa semitoni in befabemi per b mollem, hoc modo :-
a
■ ■ ■ ■ ■
A. Ad te do-mi-iie. A. Ex quo fac-ta\est\ Amen. Intonacio psalmorum quarti toni [sic]
1 j jl r |
, n , , |
|
■■■■■■■■ "1 ■■•■'■ ■. |
f. a ■ ■ " |
|
1 n\ i- |
||
Ps. 1 |
Dixit dominus doinino me-o |
• se-de a dextris me- is. Ps. Be-7ie-dic-tus |
i-._t« % , . n... _- -■. 1 |
||
- r« ■ -■-!---. |
. ■ - ^. 1 |
|
1 "♦ ■ I |
do-mi-?ius de-US is-ra-el : quia ui-si-ta-uit et fe-cit redetnpciotie^ti plebis su- e.
\
f« s ' ■—!-■—«-
Ps. Mag-ni-fi-cat : a-ni- ma me- a do- mi-num. Neuma quarti toni [sic] :-
?e-2
3 ■ a - ^ ■ aH-s^a^fi
Quar-ta ui- gi- li- a ue- nit ad e- os.
i-i S pertinent hee tres uariaciones sequentes : and has the first antiphon a fourth lower.
XXX
APPENDIX
Istud Ve/ti/e dichuT in hiis dominicis scilicet ° dominica prima et se- cunda ct tcrcia aduentus domini ° [ct in quanta fcria (juatuor teniporum aduentus domini]; ct in uigilia natalis domini: ct in passione ' domini ct in Dominica in ramis palmarum : ct in fcsto sanclorum Fabiani et sebastiani; [ct] in cxaltacione sanclc crucis, [et] in festo sancti Dionysii [Et] in commemoracione beate marie ; et in festis nouem leccionum [de communi hystoria] unius martyris ; et^ plurimorum martyrum et pluri- morum confessorum et in communi unius uirginis et in oclauis sancti stephani et sancfli Johannis apostoli ° si dominica non fucrit, et cotidie in o6lauis 3 san(fte trinitatis et corporis christi quando dc oclaua fit seruicium.
^
6>- ;//- /(? ex- III- te- jnus I do- mi- ?io. 1 ///- In- le- ??ius e-
j!
Quo- iii- am de- us fnag-?ius. Ip- se co?i- spi- cit.
Iste Venite dicitur in festo sancli iohannis apostoli [et in oclaua eiusdem sidominica fuerit] :-
■^r
■*^
Ue- ni- te ex-ul-
• . 1 |
. ■ - |
— |
|||||
T" |
■ |
■ ■ |
r» _ |
■ |
• |
||
1 |
' |
||||||
do- |
?;ii- |
no :\ |
///- di- |
/e- mus |
e- |
I. |
<-r
X-
^=^:
i
Quo- ni- am de- us mag-nus, Ip- se con- spi- cit.
Istud Voiite dicitur in die natalis domini ct per octauas epyphanie,
SIC :-
5i
35
f.
>'> ,ui
Ue- ni- te ex- til- te- mus. iii- bi- le- mus e-
h
^
S^-
Quo- ni- am de- us ??iag-nus. Ip- se co?i- spi- cit.
Istud Venite dicitur in secunda feria post Do?nine ne in ira :-
^^
4-
Ue- ni- te
ex- ul- te- ?nus do- ?ni- no. iu- bi- ie-mus e- i.
S dominica passionis.
2 S siuc.
3 S infra octauas.
TONAI.E
XXXJ
•^-^
-Z — ^i
-n — ■
^
Quo- ;//- «;// de- its mag-nus. Ip- se con- s/>i- cit.
Istud ]\'>ute dicatur in die san(5li stcphaiii ct in ociaua ciusdcm si dominica fuerit ; et in festo ' sancSle trinitatis : et in festo corporis^ cliristi et in oclaua die eiusdem festi et in hiis festis scilicet San6ti nicholai, et "^ in '^ purificacione 3 beate marie, Apostolorum Petri et pauli, In inuencione sandi stephani, in Assumpcione et natiuitate beate marie et sancte Katerine gloriose ° uirginis hoc ^ modo ° :-
6
Hi ■ ■ ■-
:=ti=!='
Ue- 111- te ex- ul- te- mus I do- mi- no.
in- In- k- mus e- i.
^
Quo- ni- am de- us \piag-nus. Ip- se con- spi- cit.
1=;^
6
Versus responsoriorum.
s=M^
b^^^
-r.-
if^
"^ ■ f^. ■Ni-^-
Glo-ri- a pa-tri et fi- li- o et spi- ri- tu- i sane- to.
De officiis missarum.
±:^
ii
:;=a:
*
Pro- pe es- to. A?nen.
Re- mi- nis- ce- re. A??ien.
In tempore uero ° pasche finiantur officia sic ^
6
^ J r >a— f.i|— ^i-j.^-^-
At- le- lu- ya, a/- le- tu- ya. Intonacio psalmorum in officiis missarum.
> : ■ ■— — ^i
s— !— 5— ^
4=^
?iz!zz!zi:!=:pizl:
Be- a-ti im-ma-cu-la-ti inui-a: qui am-bu-lant in le- ge do-mi- ni.
\ S die, 2 S de corpore. 3 S purificacionis, ^ S hoc modo terminantur officia,
XXXlj
APPENDIX
i^i— r
(jlo- ri- a pa- tri et fi- li- o et spi- ri- tu- i sane- to : si- cut
-% ■ ■ ■-
r.— 3 ' '
■ - ■ ■ ■ j
e- rat in prin- ci- pi- o et iiutic et sem-pe?- : et in se- cu- la
S-7-i : n |
% ■ ■ ' |
■^ ■ 1 |
se- cu- lo- rufn. A- 7nen.
QUINTUS ^ TONUS in efaut graui finitur, habens eleuacionem a sua finali litera usque ad eandem literam consimilem id est Efaut acutam, et aliquando ad nonam uocem id est gesolreut acutam et aliquando ad decimam id est alamire superacutam, ^ auctoritate psalmiste qui ait In psalterio decacordo psallite illi. Et sub finali litera potest descendere in semitonum et aliquando sed raro in quartam uocem, id est cefaut. Si autem superius quam decimam uocem ascendent uel inferius quam quar- tam uocem descenderit tunc cantus [erit] falsus.
In quatuor enim 3 locis incipit, id est in efaut graue et in alamire et cesolfaut et in befabemi, licet rarissime.
Huius eciam cantus frequenter in acutas et in superacutas transmu- tatur, et tunc facit finem in cesolfaut causa toni et semitoni.
Psalmus eius in efaut graui incipiens'^ saliendo per alamire currit in cesolfaut.
Iste suis quatuor incepcionibus, tres tantum imponit differencias an- tiphonarum et tres officiorum ; unam habet neupmam principalem et unum Venite.
AD primam differenciam quinti toni pertinent quatuordecim uaria- ciones quarum prima est -^ hec. Omnis antiphona quinti toni que incipit in alamire s acuta descendendo in efaut graue et iterum per alamire as- cendit ad s cesolfaut ilium bis percuciens ascendendo ad delasolre et in cesolfaut -^ facit finem hoc modo :-
m ■ |
■a I |
■s ■ |
^ . . ■■ ■ |
||
r"«i 2 |
■ ■ ^ ■ ■ " |
|
— 1 — ^ — ■ — |
||
A. Ec- ce uir-go. ^ A. Vox claviantis in deserto. ^ A. 0?nnes afi-ge-Ii ei-us. |
I In the margin of S is Grece Tritos. 2 C has in error literam acutam. 3 S autcm.
^ S incipit . . . et. 5-5 C has wrongly graue descendendo ad, 6 S adds uel sic,
rONALE
XXXllJ
Secunda uariacio est° in hiis tribus° antiphonis^
^
-. 3 ' ^
:— ^ 3 r^:
A. Mon-tes et orn-nes col-ks. A. Be-ne-dic-ci- o- ?tts tu- e.
S-T |
-fi- |
■-n— |
|||||
■ - - ' r« II |
|||||||
' |
II |
A. Prop-ter in- su-per- a- bi- km. Tercia uariacio est hec, sic = :-
\ ' ' >-r-^:—:^
Sf— .
A. Ze-ta- mi- 7ii cumle-ru-sa- km. Quarta uariacio est ^ talis :-
6— ■ — i — ■ — r
A. Po-nent do- mi- no.
Quinta uariacio est hec
A. Ai- k- lu- ya. Sexta uariacio talis est 3.
\
^a
A. Ex- u- lat. Septima uariacio talis est 3.
A. E- le- ua- mi- ni. 4
Octaua uariacio talis est"*.
|-^^ 3 ■ Ti
A. In so- k po- su- it.
I S adds consistit. 2 S in hac sola antiphona consistit.
4 S inverts the 7th & 8th,
3 S hec est.
L
xxxiv APPENDIX
Nona uariacio talis est ' ut ° patet. °
t
A. Ex-ul- ta-bunt.
Decima uariacio talis ^ est : omnis antiphona quinti toni que incipit in alamire acuta statim descendendo in efaut graue et iterum immediate ad cesolfaut per alamire " ascendit, sic 3 :-
\
-t=X'
A. Ec-ce 7na-ri- a.^ A. Ad-ue- ni- e?i- te. Undecima uariacio in hiis [duabus] antiphonis consistit 5.
^^S=l
—- :
5* — ^
F« ' ^«
A. In con-spec- tu an- ge- lo- rum, A. Al-le-lu-ya. Al- le- lu- ya.
Duodecima uariacio est hec sic^.
Is
J-lV-H.
A. Fons or- to- rum, Tercia decima uariacio talis 7 est.
\
-:— -^
A. Qui-a de-uo-tis lau-di-bus^ Quartadecima uariacio est hec, ut patet.
\
-■— ^
A. Ec-ce do-mi-7ius ue-ni- et. Amen.^
DE secunda differencia quinti toni talis datur regula. Omnis antiphona quinti toni que incipit in efaut graue et statim saltat per alamire in cesolfaut habet istam differenciam sic :-
e — \ — ^ ^
-;_a. i . ._;:
A. 0?nnis ual-lis. A. Fla-cen-tes de- o fac-ti.
I'S hec est. 2 S hec. 3 S hoc modo. 4 S inserts uel sic. 5 S est.
6 S talis est. 7 S in hac sola antiphona. 8 A leaf is missing here in S.
9 The ending is wrongly given : the last syllable should have only A,
TONALE
XXXV
A. Spes 710 s- tra.
^=x
Amen.
DE tercia differencia quinti toni hec sola antiphona sufficit ad ex- emplum :-
g:
-^-T--tr-i=|
A. Al- ma.
Intonacio psalmorum quinti toni :-
Amen.
Di-xit do-mi-ftus do- mi- no me- o : se- de a dex-tris me- is. Ps. Be- ne-
^
dic-tus do-mi-nus de-us is-ra- el : quia ui- si- ta- uit et fe-cit re-demp-
^
\
ci-on-em plebis su-e. Ps. Mag-ni-fi-cat : a-ni-ma me-a do-mi-num.
Neuma quinti toni sic :-
F
S
i?-^Wi5^
m^
Quinque pruden-tes uir-gi- nes in- tra- ue- runt ad nup-ci- as.
Istud Venite dicitur in dominicis paschalis temporis et in die ascen- cionis et in die pentecostes.
^'^— ''K
-• ■ •-
!g=P.-' 'M^^ :
Ve- ni- te ex- ul- te- mus : iu- bi- le-mus e- i.
g=^=gi=^M=a'=i^
Quo- ni- am de- us : Ip- se con- spi- cit. Versus responsoriorum.
^-^■/rtL-t=' r-' ■•■ I ■ • -F.v_p._8 bf^^
Glo-ri- a pa-tri et fi- H- o : et spi- ri- tu- i sane- to.
xxxvj APPENDIX
Dominica in quadragesinia inuitatorium et cetera.
f
^r^r-fj-* r-^,_^:
In ??ia-?iu til- a Ps. Ve-?ii- Ic ex- id- te-mus : iu- hi- /e-?nus e- i.
S^-' --W
^n^—'-'M— iiv^
^^
Quo-ni- a7n de- us : Ip- se co?i- spi- cit.
De officiis missarum.
^
T
-■ ■ ■-
fit
Hm:
Cir-cum-de-der-u?it. A77ien
:i=rt=?=r'=;:
e ■ ■ • ■
r-^r- fl . 'i ' 'f
Le- ta- re ie-ru-sa-lem. Afnen. Mi-se- re- re michi. Amen, Intonacio psalmorum officiorum missarum.
\
In te do-mi-ne spe-ra-ui^ non con-fun-dar in e- ter-num : in iu-sti-ci-a
S-»-r
-■ ■ ■ — ■ ■ — ■-
tu- a li- be- ra me. Glo-ri- a pa-tri et fi- li- o et spi-ri-tu- i safic-to
^
-■ — ■ — I ■ — ■-■— ■ — ■ — ■-
Sicut e-rat in principio et 7iunc et se77iper: et in se-cu-la seculorum. Amen.
SEXTUS TONUS in efaut graui finitur et sepe facit finem in cesolfaut causa toni uel semitoni, habens eleuacionem a sua finali litera usque ad quintam uocem et aliquando sextam : et sub finali litera potest descendere ad quartam et aliquando ad quintam uocem. Si uero inferius quam quintam uocem descenderit, uel superius quam sextam uocem as- cendent, tunc cantus falsus erit.
Et sic quintus tonus habet elami et efaut acutas quas non habet sextus : ita quod sextus habet elami et efaut graues quas non habet quintus tonus, nisi aliquando quintus tonus miscetur sexto, declinans in desolre et efaut. Sed hoc in antiphonis raro contingit : quorum autem ista est discrecio, cum nee deposicio sexti toni nee tota eleuacio fuerit quinti toni.
TONALE
XXXVIJ
Si in cesolfaut acuta incipiat et earn uel delasolre iuxta quantitatem suam sepius rcpcrcuciat, crit (juintus tonus. Si autcm non nisi ascendat ad b rotundam dicctur sexto tono, siuc per principia disccrneretur.
Uix enim sextus tonus nisi in suo fine incipit nisi in responsorio Verbum caro et antiphona Si ego uerus Christi que est secunda anti- phona super laudes in festo san6lorum Fabiani et Sebastiani : que incipi- unt in desolre : et nisi quod aliquando in alami graui et in befabemi per b quadratam incipit, sicut inferius patebit.
In tribus autem locis incipit, id est in desolre, elami, efaut graui- bus et aliquando in befabemi et cesolfaut.
Huius eciam cantus frequenter in acutas et in superacutas trans- mutatur et tunc facit finem in cesolfaut ut supradiximus.
Psalmus enim per omnia ad modum primi toni incipit et currit.
Differencias enim habet officiorum unam et unam antiphonarum, unam neumam principalem et tres Venite : licet enim habet unam differen- ciam antiphonarum habet tamen uariaciones uiginti et unam in grauibus constitutas et in acutis tredecim, quarum prima de grauibus hec est.
Omnis antiphona sexti toni que incipit in efaut graui uel in elami graue et efaut percuciens descendendo in cefaut per desolre ilium bis tangens, et statim saltat ad efaut uel ad gesolreut, sic :-
l!
^fi
J-
"^
A. O- ri- e- tur. A. 0 ad-mi-ra-bi-le. A. Dig-nus a dig-7iis laudatur.
Secunda uariacio est hec. Omnis antiphona sexti toni que incipit in efaut graue, bis uel ter percuciendo et postea elami semel tangendo et ita ascendit per gesolreut usque ad alamire acutam :-
If
A. Ip- se m- uo- ca- uit me,
Tercia uariacio est hec. Omnis antiphona sexti toni que incipit in efaut graui et ascendit per gesolreut ad alamire et statim descendit gra- datim ad efaut, sic :-
— -■■i-^-a;=Q:
-V
-___5-
A. Be-ne-dic-tus. A. Al- le- lu-ya. A. Be-ne- die- tus.
Quarta uariacio est hec. Omnis antiphona sexti toni, que incipit in efaut graue ascendendo gradatim ad befami per cantum b mollem, sic :-
^
A. Ma-los. A. Lo-quens do- mi-nus.
xxxviij APPENDIX
Quinta uariacio est in hac sola antiphona.
^
A. Pu-er le-sus.
Sexta uariacio in hac sola antiphona consistit.
\
HI ■-
A. Non con-fun-das me.
Septima uariacio talis, ut patet.
lS
t
A. Sig-na-tum est.
Octaua uariacio est hec. Omnis antiphona sexti toni que incipit in efaut graue elami percuciens et statim ab efaut descendit in desolre, sic:-
«-^:
|!=a:
A. Mo- di-cum. A. Fo-nens petrus.
Nona uariacio talis est.
i:-sft-<->
A. Li- be- ra nos.
Decima uariacio talis est, ut patet.
'Ji
^
A. Tu po- pu-lum.
Undecima uariacio est hec. Omnis antiphona sexti toni que incipit in efaut graue ascendendo gradatim in alamire ilium bis percuciens et facit finem in gesolreut, sic :-
A. A- mi- cus.
TONALE
XXXIX
Duodecima uariacio talis est, ut patet.
e
A. O Christc,
Tercia decima uariacio talis est.
A. Si e- go.
Quarta decima uariacio talis est.
b
-1-2 ,.-3--^
-Ti A. St- de- ra sca7i-su- rus.
Decima sexta uariacio talis est.
b r-
:^
A. Cum er-go sint.
Decima septima uariacio est hec. Omnis antiphona sexti toni que incipit in efaut ascendendo per gesolreut ad alamire, deinde statim de- scendit in efaut, hoc modo :-
b , |
1 li |
. |
■ II ■ a ■ S I 1 |
« ■ S - - II |
|
■ ■ _ ■ ■ J |
||
A. Nes-ci-ens 7na-ter uir-go uir-um. A. A-scen-dit chris-tus. |
||
6 - |
_ |
|
■ "iii'i'^ii |
■ ■ ■ " ■ |
|
A. Re-ga-li ex pro-ge-ni- e ma-ri- a. A. Ex-al- ta- bu?i-tur, Octaua decima uariacio est hec.
*-— n^
X
A. Ai- k- lu- ya. Decima nona uariacio est hec.
^-.-^-s.
X
A. Vir-gi-nes sanc-ti de- i.
xl
APPENDIX
Vicesima uariacio in hiis tribus antiphonis consistit.
A. /« ex- eel- sis. A. Do-mi- ?ie re- fu- gi-i(7n. A. /« sa7ictis ei- us.
Vicesima prima uariacio est hec. Omnis antiphona sexti toni que incipit in efaut graue, ascendendo gradatim ad alamire et statim descen- dit in efaut, sic :-
■t-
A. Po-pii-lis.
Hee sequentes antiphone transmutate sunt in acutas causa toni uel semitoni inter cesolfaut et befabemi per cantum b mollem, et causa semitoni ' inter befabemi et alamire per idem cantum : et nominantur uariaciones in acutas constitutas t ^ : quarum prima uariacio in hiis [tri- bus] antiphonis consistit 3 :-
6—-^
^
A. For- ti- tu- do. A. Que mu-Ii- er. A. O quam glo-ri- o- sum.
Secunda uariacio est hec^.
5 — ! — '-
A. O qua77i ad-77ii-ra- bi-le. Tercia uariacio talis 5 est.
A. Ex- u- la7i- lis pre- di- a.
Quarta uariacio est hec
■ %.1 ■
A. Ad Tho- me.
I S begins again. 2 S constitutis. 3 S est.
consistit. 5 S hec. 6 S in hac antiphona est,
4 S talis est et sic
TONALE
aj
Quinta uariacio est hcc \
A. O- pern.
Sexta uariacio in hiis quinque antiphonis consistit.
= =S !-
A. As-cen-den- te.
■ k" ■ |
n ■ |
a ■ |
■ ■ ■ |
■- |
L ■ . S N |
■ ■ " |
a* |
a . ■ "S |
■ |
k ■ ■ ' |
L |
A. Be-ne-di- ca-mus. A. Be-7ie-dic-ta. A. Aii-la. A. Ve-?iit di-lec-tus. Septima uariacio in hiis duabus antiphonis consistit.
6^-s
A. Ho-di- e. A. Dufn in- uen-tum.
Octaua uariacio talis est ut° patet°.
V
■* — ■ — •-
m
A. Be-ne-dic- ta.
Nona uariacio esf^ hec.
la— > , a-^P— —
A. E- le- £it e- os.
Decima uariacio est hec ^ :-
fe— . .-^=^
A, Cesar e- lec-tos.
Undecima uariacio in [hiis] quatuor antiphonis consistit.
^:i=±
■t
'^X^
A. Vo-bis datum. A. Glo-ri-am. A. Ar-tus fe-bre. A. Gaudent in ce- lis.
I S In hac tola antiphona consistit.
riij
APPENDIX
Duodecima uariacio in hiis duabus antiphonis consistit
A. Aji-dre-as. A. Be- fie-dic-tus.
Tercia decima uariacio est hec, sic ' :-
t,— .—■—.—!— p.-*—!
Oc-cur-rit be- a- to to- han-ni. Amen,
Intonacio psalmorum sexti 3 toni hoc ° modo '^ ^
-m ■ ■ ■ a ■-
-■ ■ — ••-
:;=»=3
Dix-it do- mi-nus do-T?ii- no me- o : se- de a dex-tris me- is. Ps. Be- ?ie-
-I — I — ■ — ■-
-■ — ■ — I — ■ — I — ■ — ■ — ■ — ■ —
dic-tus do-mi- nus de- us is- ra- el : qui-a ui- si- fa- tiit et fe- cit re-demp
\
-■ ■ 1-
ci- 07i-e77iplebis su-e. Vs. Mag-?ii- Ji- cat : a- ni-ma 77ie-a do-77ii-nu7n.
Neuma sexti toni.
=^!=Nj:
A— •—.-..
jtiCiS=[:
Sex-ta ho- ra se-dit su-per pu-te- urn.
Istud Venite dicatur in die festo° [sanctorum] innocencium et in die pasche et in festo [omnium sanctorum et] reliquiarum, sic ° :-
Ji=^=^izz;=i=i!:
Ve- ni- te ex-ul- te-mus
a—.—^
do- mi-no :
iu- bi- le-77ius e- i.
z=.^-±
r^A-
Quo-ni- am de-us \mag-nus:\ Ip- se co7i-spi-cit
-A-
1 S est. 2 S talis est. 3 C has quinti f . 483 fifth lower with
b in the signature. 5 S has first eight notes a third lower.
TONALE
xliij
Istiid Venife dicitur per ebdomadam paschc ct in fcstis sanctorum paschalis temporis, hoC modo°:-
Ve- 7ii- te ex- id- tc-mus ■ — »— B-r
^i
^*-^
do- 7ni- no : iu- bi- le-mus e- i.
a— In
^:
Quo-ni-ani de-us \^mag-nus:\ Ip- se con-spi- cit.
Istud Ve7iite dicatur in uigilia epiphanie, si dominica non fuerit, et in feria'' tercia quarta quinta [et] sexta et sabbato post Domine ne in t7'a, et in secunda feria passionis domini, et in feriis paschalis temporis, et in uigilia ascencionis domini et pentecostes : et in inuitatorio Regem viartyru77i inuitatorio Rege77i co7ifessorui7i [et] inuitatorio Rege77i uirgiTium et in secunda feria aduentus domini. ^ i-i-i-i-i
4— _a-?-p.-5-3-
j=iz:^=i=ii[F
Ue-7ii-te ex-ul-te-77ius : iu-bi- le-77ius e- i. Quo-tii-am de-us : Ip- seco7t-spi-cit. Versus responsoriorum.
-a-._P^.-^-_p,_._-^-__,-_
;3tr^fchi^=:!3.:.:v
Glo-ri- a pa-tri et fi- it- o : et spi-ri- tu- i saTic- to.
De officiis missarum sexti° toni°.
^
■ — ■ — ■-
-r. —
Ho-di- e sci- e- tis. In tempore uero pasche hoc modo finiantur officia sic ° :-
A-
Kr
Al- k- lu- ya, A I- le- lu- ya, Intonacio psalmorum in officiis missarum.
— a— f.
' — ■— fi— 3
:i=t
-i=i=:i=^
Do- 7711- tit est ter-ra et pie- ni- tu-do ei- us : or-bis ter-ra-rum et
is;^^
u- ni-uer- si qui ha-bi-tant in e- o.
xliv APPENDIX
^ |
|
5 fi. S ■■•'■■■■ f. 3 ■ ■ , ^ a ■ ■ |
|
Glo- ri- a pa-tri et fi- li- o et spi- ri- tu- i sane- to : Si- cut e- rat |
|
n ■ ■ . -■■■..■. ■ ■ . |
|
■ ! ■ ■ ^ ■ ., .' |
L |
in prin-ci- pi- o et nunc et sem-per : et in se-cu-la se-cu- lo-rum. A-tfien.
SEPTIMUS * TONUS in gesolreut graui finitur et aliquando facit finem suum° in cesolfaut et aliquando in gesolreut acutam causa toni uel" semitoni ; habens eleuacionem a sua finali litera usque ad literam con- similem, id est gesolreut acutam, et aliquando ad nonam uocem, id est alamire superacutam, et aliquando decimam id est b quadratum, siue befabemi superacutam auctoritate psalmiste qui ait In psalterio decacordo etc.° [psaiiite illi\ Et sub finali litera potest descendere ad secundam uocem et aliquando ad quartam. Si autem inferius quam quartam uocem descenderit uel '^ superius ascenderit quam decimam uocem, tunc cantus falsus erit.
In quatuor enim locis incipit, id est in gesolreut graui et in befa- bemi et in cesolfaut et in desolre.
Magnamque similitudinem in plerisque suis cantibus cum suo pla- gali habet [et in] incepcionibus maxime. Nam aliquando contingit quod totus cursus siue tenor sit septimi et sola incepcio octaui, ut propter solam incepcionem neupma et differencia octaui imponitur. Et sic fit [ut] incepcio utraque conueniat, sed tamen in tenore est distancia. Hec autem contingunt maxime illis que in gesolreut graui incipientes in ce- solfaut diatessaron faciunt ; sed ibi aduertendum est quod, si supra mo- ram fecerint, sunt septimi. Si uero in eodem [et] sub, sunt octaui.
Huius eciam cantus frequenter in superacutas transmutatur ut supra- diximus, scilicet in principio huius toni. Psalmus eius incipit in befa- bemi per b quadratam et currit in delasolre. Differencias enim habet officiorum tres, antiphonarum [uero] septem, unam neupmam principalem et unam Uenite cum suis uariacionibus.
AD primam differenciam septimi toni pertinent duodecim uariaci- ones quarum prima est ^ hec. Omnis antiphona septimi toni que inci- pit in gesolreut graui et ascendit per alamire et cesolfaut in delasolre, bis uel ter cesolfaut percuciens, et in delasolre facit finem, hoc modo :-
I In the margin of S is Grccc Tctrardus. z S et.
TONALE
xlv
--•—a
A. Uc-nidO'tni-nc^. A. A^unc di- mit-tis do- mi-7ie.
Secunda uariacio est hec. '^ Omnis antiphona septimi toni [que incipit] in gesolreut graui ascendendo per alamire in cesolfaut et statim currit per^ befabemi, deinde per cesolfaut ascendit in delasolre et ibi- dem facit finem [hoc modo] :-
^
A. Nox pre- ccs- sit \ A. Con-ce- de no-bis.
Tercia uariacio est ^ hec : omnis antiphona septimi toni que incipit in gesolreut graui ascendendo per befabemi et cesolfaut : deinde statim saltat ad elami et facit finem in delasolre, sic :-
h
A. Ec- ce ap-pa- re- bit.
Quarta uariacio est hec 3.
8 r— • '-
A. De ce- lo ue- ni- et. A. Cati- ta- te do- mi- no.
Quinta uariacio est ^ hec : omnis antiphona [septimi toni] que in- cipit in gesolreut graue ascendendo per befabemi in^ cesolfaut usque'' ad delasolre, hoc modo :-
« . ■ ■ |
■ ■ ■ |
, " ' s- - |
||
i ■ |
■ ■ |
■ ■ |
||
■ |
■ |
■ |
A. E-ru7n-pant mofites '^ . A. Mag-ni- fi-ca-tus esf^. A. Af-fer- te do- mi- no.
Sexta uariacio est ^ hec : omnis antiphona septimi toni que incipit in gesolreut graue ascendendo per befabemi et cesolfaut [usque] ad de- lasolre et ibidem facit finem, sic s :-
6^
-y-"-^
I
A. Ap- pa- ru- it.
I S adds uel sic. 5 S hoc modo.
2 S pcrcutit.
3 S in hiis duabus antiphonis est. 4 S etf.
xlvj
APPENDIX
Septima uariacio est ^ hec : omnis antiphona septimi toni que in- cipit in gesolreut graue et statim saltat ad cesolfaut deinde befabemi percuciens ascendendo per cesolfaut ad delasolre, sic :-
i= — fi^— '-^
^=P=^
A. Iiix-ta e- io-qui-utn '. A. I?i 7na- iu- ti- fits '.
e
■Z=:ti
A. Ui-dit ia- cob sea- lam. 1 siim-?Tii- tas ei- us.
Octaua uariacio est hec * : omnis antiphona [septimi toni] que in- cipit in gesolreut graue ascendendo solummodo per befabemi ad dela- solre, [hoc modo] :-
V
■ ■ ■
A. Con- si- de- ra-bam. A. Con-sti- tu- es e- os.
Nona uariacio est hec 3.
^
■ « ■ . ■ ■
Ccir
I
A. Spon-siis ut e fha-ia-mo. A. Crux al-?na ful-get. Decima uariacio est hec^
t
. f^ a
A. Be- a- ta A- ga-tha. Undecima uariacio est hec 1
^
-il-HH
-i~r
A. E- lee- ti sunt in chris- to.
Duodecima uariacio est hec^. ■_ — ■ —
s
V
A. Te glo- ri- o- sus. Amen.
I S adds ucl sic. 2 S talis est.
4 S in bac tola antiphona consistit.
3 S in hiis duabus antiphonis consistit.
TONALE
xlvij
Hee sequentes antiphone transmutate sunt in acutas et in super- acutas causa semitoiii inter ccsolfaut et bcfabemi supcracutam per b quadratum. Dominica tercia aduentus domini in laudibus '.
I
A. Je- ru- sa-km.
De sancto Stephano in tercio nocturno.
^=±1
A. In do- fnt- no ^.
De innocentibus in tercio nocturno.
^^^=£
A. IVo- runt 171- fa?i- tes. In die pentecostes super ° Benedicfus^.
A. Ac- ci- pi- te.
De sancto uincencio in tercio nocturno.
^^=^=t
— !-P-
A. Be- a- tus uiti-cen-ci- us.
[In festo] apostolorum philippi et iacobi in laudibus antiphona.
A. Si man- se- ri- tis.
Ad secundas uesperas in eodem festo super Magnificat.
-• — = — ■-
A. Si cog-no- uis- se- tis me.
I S super laudes. z S adds uel sic.
xlviij APPENDIX
[In] Inuencionc sancti Stephani in tercio nocturne.
g:
a—
A. In ie- iu- ni- is. Super Benedictus [eodem die] antiphona.
A. Ex 0- dor- is.
In exaltacione sancte crucis in secundo nocturne.
A. Sal-ua- tor ?nu?i- di.
\ Afnen. )■
DE secunda differencia septimi toni talis datur regula. Omnis anti- phona septimi toni que incipit in delasolre, descendendo in befabemi per b quadratam et statim iterum ascendit ^ de eadem delasolre ad elami acutam, postea iterum in delasolre terminando. Et omnis anti- phona septimi toni que incipit in delasolre descendendo per cesolfaut in befabemi per b quadratam habet istam differenciam sic ^ :-
e-fi^— •- n. • • •
■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ - ■ ■
■
A. Ofu-nis 3. A. Spe-ci-e tu-a 3. A. Dexte7-a7n 7ne-am et col-hwi nie-um citi-xit 3.
% ■■■■ ■■■ |
■ |
— |
h ■ |
■ |
|
A. Quises tu qui ue-nis-ti ad me^. A. Do-?ni-?ie^. |
||
i ■ ■ _ . ■ ■ |
■ ■ ■ ■ i |
|
G ■ . ■ |
||
A. In tri-bu- la- ci- o- ne.
Amen.
Hee sequentes antiphone transmutate sunt in acutas et in super- acutas causa toni inter alamire et befabemi superacutas per b quadratam. Feria quinta in Cena domini in secundo nocturno.
A. Li- be- ra- uit.
I C deiccndit f.
t, S hoc modo,
3 S adds uel sic.
TONALE
^
Feria sexta in die parasceues in laudibus
A. Fro- pri- o.
Sabbato in uigilia pasche in primo no(flurno.
A. Ca- ro me- a.
Unius martyris in primo no(fturno.
g:
5tt
A. Vo- ce me- a.
In tercio nodurno.
ift
A. lus- tus do- mi- nus. In uigilia mortuorum in laudibus ^
— r^—^
g:
A. Me sus- ce- pit,
Hec sola antiphona transmutata est in acutas et in superacutas causa semitoni inter cesolfaut et befabemi superacutas per b quadratum, et causa toni inter cesolfaut et befabemi acutas per cantum b mollem, hoc modo ° :-
A. Qua- lis est di- lee- tus. Amen.
DE tercia differencia septimi toni talis datur regula. Omnis anti- phona septimi toni que incipit in befabemi per b quadratam et [statim]
S super laudes.
1
APPENDIX
saltat in ^ delasolre descendendo in befabemi et iterum per delasolre as- cendit ad elami acutam et [in] delasolre facit finem, sic :-
t-r-h
A. £x- or- turn est.
Amen.
DE quarta differencia septimi toni talis datur regula. Omnis anti- phona septimi toni que incipit in gesolreut graue et statim saliendo as- cendit ^ ad delasolre, habet istam differenciam, hoc ° modo ° :-
r
A. An-ge-lus.
Ame?i.
DE quinta differencial^ septimi toni pertinent quatuor uariaciones quarum prima est^ hec. Omnis antiphona septimi toni que incipit in cesolfaut [et] per stri6lam descensionem statim reascendit ad elami acu- tam per delasolre sic 3;-
1=5:
\
A. Stel-la is- ta.
Secunda uariacio est " hec. Omnis antiphona septimi toni que inci- pit in cesolfaut descendendo in'^ befabemi per b quadratam, et statim reascendit pers cesolfaut et delasolre ad elami terminando in delasolre hoc ° modo ° :-
\
A. eta- ma- ue- runt.
Tercia uariacio est hec^.
1=5=;:
^
A. Lo- que-ban-tur. Quarta uariacio est* hec.
1=^
A. Do- mi- ne.
Amen.
I S ad. 2 S Ad quintam differenciam. 3 S hoc modo. 4 C per f .
5 C ad -|-, 6 S in hac sola antiphona consistit,
TONALE
»j
DE sexta differencia septimi toni talis datur regula. Omnis anti- phona septimi toni quo incipit in befabemi per b quadratam et ascendit gradatim ad delasolre et facit finem in cesolfaut uel si ascendit gradatim usque ad elami acutam, et in delasolre facit finem [habet istam diffe- renciam,] hoc modo :-
6-1— ■
A. Con-fi- te- bor ^ A. Mi-sit do- mi-?ius.
Amen.
DE septima differencia septimi toni banc solam inuenimus antipho- nam, scilicet in° dominica tercia quadragesime ad primas uesperas super Magnificat.
|=«=»fr—
A. De- dit pa-ter. Amen.
Intonacio psalmorum septimi toni.
{ — . . • •— •
■ ■
?=v=:=C*
Ps. Di-xit do-mi-nus do- mi-no me- o : se-de a dex-tris me- is. Ps. Be- ne-
V
dic-tus do-mi-nus de-US is- ra-el : qui-a ui- si- ta-uit et fe-cit re-demp-ci-on-em
ple-bis su-e. Ps. Mag-ni- fi-cat : a- ni-ma me- a do-mi-num,
Neuma septimi toni.
6-^
-s-
itef^
Sep- tem sunt spi-ri-tus an- te tro-num de- i.
DE inuitatoriis et eorum differenciis.
In historia Domine ne ifi ira inuitatorium hoc° modo°.
^
^
Pre- oc- cu- pe- mus.
I S adds uel tic.
iij APPENDIX
Dominica prima quadragesime [ inuitatorium ].
^
7=P
Non sit vo- bis.
Dominica quarta quadragesime [ inuitatorium ].
^
335
Po-pu- /us. Dominica in sexagesima et quinquagesima [inuitatorium].
—^
^--^
Quo- ni- am de- us. Ue- 7ii- te ex- ul- te-mus \_ do- mi- no /j in- bi- le- 7nus e- i.
^.-
-^-%r^
1=^
-^
J— Wi
Quo- ni-am de- us \mag-7ius. J Ip- se con-spi- cit. Dominica secunda aduentus domini inuitatorium.
^ • • <■!
Pre-sto- Ian- tes.
Dominica secunda quadragesime inuitatorium.
De- us mag- 7ius. In inuencione sancte crucis inuitatorium.
H:
Al- le- lu- ya. Sal- ue.
-^
^—
;= -iZ=;=i-;=}
Ue-
te ex- ul- te-mus \ do- 7ni- no
r. ■ » r.r-N
iu - bi- le- 771 us e- i.
I:
■Sftn
Quo- ni-a77i de-us Unag-nus.
tS5v
Ip- se co7i-spi- cit.
TONALE
De sandlo andrea ^ inuitatorium.
liij
t^=^
^5:^s^=¥
A- do- rc-mus uic- to-ri- o- sis- si-7mivi.
V
^-fe
-'i1— .
Ue- ni- tc ex- u/- te-?fius
do- mi- no
■ ■% , i 9 % .
f- /'/- /?- ;;/?^j ^- /.
F*^
^=^—z 1 --V=Tr^ ^=^*rr
L_L i 1 ^11 — : p ' ♦l^
Q/^^- «/- ^w ^(?- tis \j7iag-7ins. \ Ip- se con-spi- cit.
Uersus responsoriorum.
^^^^E^±^^
:Hs.-fi— t^l
i^r:i
H
3^
6^/(?- ri- a pa-triet fi- li- o : et spi- ri- tii- i sa?ic- to.
S-*:
De officiis missarum.
i-aP«-r
^
Fo- pu-lus Sy-07i. Amen. Pu-er 7ia-'^ tus.
Amen.
\==^!^
!■
A- do- ra- te.
A77ien.
In tempore uero paschali finiantur officia.
H— i"i— i--
^
?
^/- /<?- iu- ya. Al- le- lu- ya. Intonacio psalmorum in officiis missarum.
^■■■■■ii'pB8li"lB ■ w* ■
V-s^
^
Do- 77ii-7ius reg-7ia-uit ex-id-tet ter- ra : le- te7i-tur et 171- sii-le mul- te.
g , |
||||||||||||||||
f |
§ I |
1 |
■ ■ |
■ |
■ |
■ |
■ |
■ |
iJ ■ |
■ P |
9 |
1 f1- |
a |
■ ■ |
■ "J |
|
■_ |
% |
■ |
rk |
|||||||||||||
iri |
||||||||||||||||
Glo- |
ri- a |
/^ |
r- tri et |
/- * |
li- |
0 |
et |
5// |
- ri- tii- |
/ sanc-to |
.• Si- |
<r/// e-?'atin |
||||
f |
■ ■ |
■ |
■ |
■ d |
P« |
\ |
n |
S " " |
■ ■ |
d'- |
■ |
|||||
5_ |
Ik |
■> |
||||||||||||||
> |
||||||||||||||||
pri7i-Ci |
•-//- |
0 |
et nu7ic et |
i"^;// |
■per |
et |
in se-cic |
-la se- |
fw- |
lo- ru7n. |
^- 77ien. |
I S In festo sandi andree.
2 S ends here.
Hv APPENDIX
OCTAUUS TONUS in gesolreut graui finitur et aliquando facit finem in delasolre et cesolfaut causa toni uel' semitoni : habens eleuacio- ncm a sua finali litera usque ad quintam uocem et aliquando ad sextam regularitcr, et aliquando ad o(flauam uocem, id est ad literam consimi- lem, id est gesolreut acutam, tamen irregulariter.
Set propter dulcedinem cantus et sub finali litera potest descendere ad quartam uocem et aliquando sed raro ad sextam, et hoc precipue in prosis id est in sequenciis ad missam ; ut in Christi hodierna^ Alle-Ce- leste^ Ad celebres rex, Christo tnc/ifo et in consimilibus, quia quando desunt cantus huius toni in delasolre tunc potest descendere usque ad efaut graue. Si autem inferius descenderit quam ad quartam uel ad sextam uocem aut superius ascendent quam ad o6tauam, tunc cantus falsus erit.
Differt uero o6lauus tonus a septimo tono quia o(5lauus tonus habet cesolfaut desolre elami graues, quas non habet Septimus. Et septimus tonus habet efaut et gesolreut acutas quas de iure non habet odlauus. Sane in hiis cantibus qui inter o(5laui disposicionem et septimi eleuacio- nem medii sunt, ut in reliquis quoque modis id est tonis, secundum formularum uarietatem in qua maneant discernentur : per ipsas enim uarietates uniuscuiusque toni principia liquido peruidebis.
Odauus enim tonus in sex locis incipit, id est cefaut desolre efaut et gesolreut grauibus et in alamire et cesolfaut acutis.
Hurus eciam cantus sepe in acutas et in superacutas transmutatur et tunc facit finem in delasolre et aliquando in cesolfaut ut supra dixi- mus in principes huius toni.
Psalmus eius incipit in gesolreut et currit in cesolfaut ad modum secundi toni.
Differencias enim habet officiorum duas, antiphonarum quinque, unam neupmam principalem et nullum Venite.
AD primam differenciam 0(5taui toni pertinent triginta nouem uariaciones quarum prima est hec. Omnis antiphona odaui toni que incipit in gesolreut graue ascendens ad alamire et statim descenduntf per gesolreut in efaut habent f istam uariacionem. Et eodem modo in- cipiantur ante psalmi intonacionem nisi solummodo in uigilia pasche in tercio nodurno super banc antiphonam Deus adiuuat: tunc enim ad uariacionem huius differencie incipiatur sed tantum prima diccio non dicitur et statim ipsum psalmum prosequatur.
e r—
A. Mi- se- re- re. A. Tan-quam spon-sus^
TONALE
Iv
Secunda uarlacio est hec. Omnis antiphona ocflaui toni que Incipit in efaut graue ascendendo ad gcsolreut grauo, sic :-
•i—^-i-^
A. Ho-ra est.
Tercia uariacio est hec. Omnis antiphona 0(5laui toni que incipit in gesolreut, bis uel ter siue pluries ilium percuciens et facit finem in gesolreut, sic :-
6-
A. Sus- ce- pi- mus de- us. A. Cap-ta-bunt. A. Es- to- te.
5
1 — \ — % — r
A. Ue-ni- te. A. Ne ti- me- as.
Quarta uariacio est hec.
5=^
Cum au-tem. ^
Quinta uariacio est hec. Omnis antiphona o6laui toni que incipit in efaut graue ascendendo gradatim ad alamire et finem facit in gesol- reut, sic :-
6
J=A^
A. Gio-ri- a. A. Fe- ti- te,
Sexta uariacio est hec. Omnis antiphona 0(5laui toni que incipit in gesolreut [et] per efaut descendit in desolre, sic :-
\ 1 y "1 rr |
R 1 ■ ■ ■ ■ a ■ ■% 1^ ■ ■ ■ ■ |
^ flji ^ il-IH-! 1 ■ - |
A. lu-de- a. A. Rex pa-ci-fi-cus. A. Fa- te-fac- te sunt. A. Do-mi-nus.
\ \ — ,— ^ |
■■ ■ ■■■ J" a" ■■■ |
P!_-_ _1_ ■ ■ * ^ ^ ■ ■ . |
A. Di- cit Do-mi-nus. A. Sanc-te pau-le a-pos-to-le. A. Be-a- ta de- i.
i-i from A. There is an omission in C, which cannot be lupplicd, since A does not describe the variaciones at length as C does. There may be some greater error, since the des- cription given in C of the third variacio is puzzling.
Ivj
APPENDIX
Septima uariacio est hec. Omnis antiphona ocftaui loni que incipit in gesolreut et immediate descendit in desolre et postea ascendit in efaut graui, sic :-
^
±=t
^-fj^-'-^
A. S/>i- ri- tus. A. O- ri- e- tur. A. Su-per so- it- um.
0(5laua uariacio est hec. Omnis antiphona o6laui toni que incipit in alamire et statim descendit in efaut graue et facit finem in gesolreut, sic :-
^ 1 — ; — TT |
S ' ■ ' |
A. Sci- to- te. A. Li- be- ra.
Nona uariacio est hec. Omnis antiphona o6laui toni que incipit in gesolreut bis uel ter ilium percuciens et statim per alamire ascendit in cesolfaut, sic :-
^
%
i-!U— g-
A. Na-ti-ui-ta-tem ho-di-er-7iam. A. Cum aii-te7n. A. In io- co pas-cu- e.
t
t
A. A-do-ra- te do- mi-mim, A. Qui-a vi-dis-ti.
Decima uariacio est hec. Omnis antiphona o(5laui toni que incipit in alamire descendendo gradatim in efaut, sic :-
V
A. Ex- aii-di. A. In ec- cie- si- is.
Undecima uariacio est hec. Omnis antiphona ocftaui toni que in- cipit in gesolreut ascendendo per alamire ad cesolfaut, sic :-
V
A. E-gosu7n. A. Ec- ce mit-to.
X C has A, Natui at nobis added in a later hand, to the lamc notation,
TONAI.E
Ivij
Duodccima uariacio est lice. Oninis antiphona o(5laui toni que in- cipit in gesolreut ilium bis ucl tcr pcrcuciens, descendcndo in cfaut, cum similiter bis pcrcuciens, et itcrum asccndit in gesolreut, hoc modo :-
A. O crux.
Tercia decima uariacio est hec. Omnis antiphona odlaui toni que incipit in gesolreut et per districcionem descendit in elami deinde per efaut et gesolreut usque ad alamire earn bis pcrcuciens et facit finem in gesolreut hoc modo :-
V
'^
VzCr
A. Con-uer-te- re Do- mi- ne.
Quarta decima uariacio est hec. Omnis antiphona o6laui toni que incipit in gesolreut ascendendo ad alamire et statim descendit in efaut et iterum ascendit ad gesolreut hoc modo :-
6-
A. Me~men-to me- i.
Decima quinta uariacio est hec.
-Ki
A. Stric- tis.
Decima sexta uariacio est hec.
8
-z=^
A. Til per Tho-me,
Decima septima uariacio est hec.
5
A. Mi- ra- bi- le.
Odlaua decima uariacio est hec, sic :-
\
^5av
A. Bap-ti- zaf.
Iviij
APPENDIX
Nona decima uarlacio est hec, sic
6 —
A. De- us.
Uicesima uariacio est hec.
E
■ ■ ■
A. Di-xit do- mi-?ws.
Uicesima prima uariacio est hec, sic :-
6 w |
|
m |
- - i ■ II |
r; f " u- |
A. O- pe- ra- mi- ?ii.
Uicesima secunda uariacio est hec, sic :-
I
A. Stcb-i- it.
Uicesima tercia uariacio est hec.
6
=&r.:
A. Om- fies.
Uicesima quarta uariacio est hec.
\
^=33
A. E- go ue- ri- ta-tem.
Uicesima quinta uariacio est hec, sic :-
6
1%_! ' ll-
A. Ve- 7ii sa/ic- te spi- 7'i- tus.
Uicesima sexta uariacio est hec.
^=^
A. U- 7ia i- s:i- tur.
TONALE
lix
Uicesima septima uarlacio est hec.
i
=f^=PE=^
A, Quern di-cunf.
Uicesima o6laua uariacio est hec.
6
i=S=S:
A. Tu es uas.
Uicesima nona uariacio est hec.
V
A. O- ra-uit.
Tricesima uariacio est hec.
5 —
4i±
A. In me- di- o.
Tricesima prima uariacio est hec.
A. In- sig-nes.
Tricesima secunda uariacio est hec.
^
-P.V
A. Safic- ti et iu- sti.
Tricesima tercia uariacio est hec.
:Cc=s:
A. Is- te sanc-tus.
Tricesima quarta uariacio est hec.
\
A. le- ten-tur o/n-nes.
Ix
APPENDIX
Tricesima quinta uarlacio est hec.
^
A. Be- a- tus il- le.
Tricesima sexta uariacio est hec.
A. Si in- i- qui-ta- tes. Tricesima septima uariacio est hec.
A. Fa- ter a- bra-hiun.
Tricesima 0(5laua uariacio est hec.
6
l=X=a:
A. Di- lee- ti de- o.
Tricesima nona uariacio est hec.
6-5— -—a-^—*-^
A. Au-di- to.
Amen.
AD secundam ^ differenciam o6laui toni pertinent o6lodecim uaria- ciones quarum prima est hec. Omnis antiphona odtaui toni que incipit in cesolfaut descendendo in befabemi deinde per cesolfaut ascendit ad delasolre et finem facit in cesolfaut sic :-
h
*^i
j^
A. (/e- ni- et, A. E- go.
A. De- us 7ne- us es tii.
Secunda uariacio est hec. Omnis antiphona o6taui toni que in- cipit in cesolfaut descendendo in alamire et statim ascendit iterum ad cesolfaut descendendo per befabemi in gesolreut :-
1=^=;^
A— r
A. Ho- di- e sci- e- tis. A. Cras-fi-na e- rit uo-bis sa- /us.
I C has priinain f .
TONALE
Ixj
6
— — ^
A. Sane- ti tu- i do-mi-ne flo- re- bunt.
Tercia uariacio est hec. Omnis antiphona o6laui toni (|uc incipit in ccsolfaut descendendo gradatim in gesolrcut causa toni '.
8 ^-X
A. Be- a- tus.
(Quarta uariacio est hec. Omnis antiphona ocftaui toni) que incipit in cesolfaut, sepe earn percuciens, ascendendo ad delasolre : deinde iter- um descendit per cesolfaut in befabemi et facit finem in cesolfaut sic :-
6
!i?:=N=:
A. Fac-tus est re- pen- te de ce- lo so- nus.
Quinta uariacio est hec. Omnis antiphona 0(5laui toni que incipit in cesolfaut et descendit [per] befabemi in gesolreut :-
\
A. Ter-ra tre-mii- it. A. Sic e- um uo- lo.
Sexta uariacio est hec. Omnis antiphona odlaui toni que incipit in cesolfaut, befabemi tangendo, deinde ad cesolfaut ascendit per befabemi uel per alamire in gesolreut, sic :-
^
ia=^
A. Do-mi-ne cla-ma-ui. A. I?i- tel- li- ge cla-mo-rem. A. Do- mi-fius.
Septima uariacio est hec. Omnis antiphona o6laui toni que incipit in cesolfaut ascendendo t gradatim in alamire, sic :-
f
A. Cre- di- di. A. Be- a- ti om-nes. A. De- us de- o-
I This and the following variacio are run together in C : they are here separated and the missing musical illustration is supplied from A 5 unfortunately A does not give the description and so the end of this description and the beginning of the next are wanting : the latter is con- jedturally supplied in brackets.
Ixij APPENDIX
0(5laiia uarlacio in hlls tribus antiphonis consistit.
i
-» — ■ — ■-
^-f— •
A. Be- ne- di- xi-mus 2W- bis.
\
-■ — ■ — ■-
j-ii-'
\
A. Be- a- tusuirqui i7n-ple- uit. A. Al- le- lu-ya^Al-le- lu- ya. Nona uariacio in hiis tribus antiphonis consistit.
h--- ^
A. Te de- cet. A. Be- tie- die. A. Bo-num est, Decima uariacio talis est.
\=^i±±
A. Re- cor-da- re, Undecima uariacio est hec.
5__Hi_A- -!-
A. A-iier-tan-tur. Duodecima uariacio talis est.
S— P— rt— r
A. O uos 07n-7ies.
Tercia decima uariacio talis est.
g
A. E- rat au- tem. Quarta decima uariacio talis est.
I
i^=z
A. E- CO siwi iii- a et ue- ri- tas.
Quinta decima uariacio est hec.
A. Do-mi-nusin tem-plo.
TONALE
Ixiij
Sexta docima iiariacio talis est.
A. Co- gi- fa- ue-runt.
Septima decima uariacio.
"^ i ■
A. Siib thro-no de- i.
0(5laua decima uariacio est.
E-^-^,-r
A. Sal- ue crux.
Amen,
DE tercia differencia o6laui toni, sunt inf hee tres antiphone.
i=:ij=?:
:3=!=Pi=;= =5=:'=P=r
A. I7i e- ter-ftum, A. De- o ?ios-tro. A. De pro-fun-dis. A^nen.
DE quarta differencia o6laui toni sunt hee quatuor antiphone.
^
■ i*^
■ — e — =-^»-
A. Im-pi- i sii-per ius-tuni. A. Nup-ci- e. A. A- ni- me i7n-pi- o- rum.
! ^-r-
^^s3
A. E-gre-gi- e. Amen.
DE quinta et ultima differencia o6laui toni :-
T=^
A. Nos qui ui- ui-mus. A. Sa-pi- en- ci- a. A. Cum ue- ne-rit.
!i=i^:F^=^=r;=-^-^-!=b=:^_,_. -'^^:
A. Da pa-cem. A. A?i-ge-/us do-??ii-?n. A. Ma?-- H- res do-mi- ni.
e r
Amen,
Ixiv
APPENDIX
Intonacio psalmorum o6laui toni.
e
Di-.\it do-mi-?ius do-?ni-?io me- o : se- de a dex-tris 7nc- is. |
||||
6— |
i > ■ > n. S " S 1 1 |
■ ■■■Si. |
n |
|
1 ■ ■ ■ % ■ i ■ ■ |
||||
■ - d |
JJe- ne- dic-tus do-vd- nus de- us is- ra- el : (jui- a ui- si- ta- uii et fe- cit
\
-% ■ — ■ — ■ — ■-
T=^
re-demj>-ci- o-nein ple-bis su- e. Mag-ni-fi-cat : a-ni-7na ine-a do-mi-nuffi.
Intonacio psalmorum quinte differencic oclaui toni sic :-
■ ■ ■ ■
In ex- i- tu is-ra- el de e- gyp- to : do- mus ia- cob de po-pu-lo bar-ba- ro.
^—l—
■ — ■ — I — ■ — ■ — ■ — ■ — ■-
Fac- ia est iu-de- a sanc-ti-fi- ca-ci- o e- ins : Is-ra-el po- tes-tas e- ins. c^-v.
-■ — ■ — I — I — ■ — ■ — ■ — ■ — I — ■-
— ■ . . I -
Be- ne- di- ci- te om- ??i- a o- pe- ra do- 7ni-ni do- mi-no : lau-da- te et
k-
-A
■ ■ ■ ■
J
su-per-ex-al- ta- te e- u?n in se- ck- la. Be-fie-di-ci- te an-ge- li do-
^
-^-^^^I^-
J
A
mi- ?ii do- mi- no : Be-ne- di- ci- te ce- li do- ?ni- ?io. Be- ne- di- ci- te
-* — ■ ■-
■ ■ ■
a- que om-nes que su-per ce- los sunt do-7ni-?io : be- nc- di- ci- te om-7ies
^
'- tu- ies do- 77ii- ni do- 77ii- no.
^;-T
HI ■ »-
Be- 7ie-dic-tus do- 77ii-nus de- us is- ra- el : qui- a ui- si- ta- uit et fe- cit
TONALE
Ixv
^^^
re-demp-ci- o-tion ple-bis su- e. |
Et e- rex- it cor-nu sa- hi- tis no- l>is : |
^ • i • |
a .•>>■>> ■ li |
-•••-. -rr |
3 ...... . . , ^ j^ |
i;i do-tno da-uidpu- e- ri su- i. Sic- ut lo- cii-tus est per os saftc-to- rum :
r
-. p^
-. a . — a—*-
t^
qui a se-cu- lo su?it pro-phe- ta-rum e- ius. |
Sa- iu-tem ex i?t-i-7ni- cis ?iostris : |
|
'^ ■ ■ a 1 |
1 i _ • _ |
|
■ ■ ■ . . . |
1 i . . ■ |
■ ■ ■ . J |
■ > |
1 |
et de ma-?iu om-?ii-u??i qui o- de-runt nos. Mag-?ii-fi- cat : a-?ii- ma me- a
b-
-. — . — . — . — . — *-
4=!!=?=e:3=i=i=^
do-mi-fium. Et ex- ul- ta- uit spi- ri- tus me-us : in de- o sa- lu- ta- ri
l5-
1===^
me- 0. 1 |
Qui- a re-spex-it hu-mi- li- ta-tenia7i-cil-le |
su-e |
• ec- ce e-nim ex |
•» . . |
s |
. . - - . J |
|
■ _.."...... |
|||
" . " P— |
hoc be- a-tam me di-cent om-nes ge-ne-ra-ci- o- nes. Qui- a fe- cit mi- hi
-. — . — .-
SElESES^
magna qui potens est : et safi^um ?io-men e-ius.
Neuma o6laui toni.
-i— a — ^ ^ n- a ■ . a^M^-^^
n,-^^
Oc- to sunt be- a- ti- tu- di- nes. Versus responsoriorum.
Glo-ri- a pa-tri et fi- li- o : et spi- ri- tu- i sane- to.
De officiis missarum.
s
s^=^
S=r.-
;ji-t-Fi-^^
-r
fl='3=S
Ad te le-ua-ui. Amen. Lux ful- ge- bit. Amen.
I
Ixvj
APPENDIX
In tempore paschali finiantur officia sic
J I
A I- le- III- ya^ al- le- lu- ya. Intonacio psalmorum In officiis missarum.
6 —j-^^^^^-:— i_u^^-. |
1 — fH — 1 — ■ — ■ — ■— • — ■—■ 1 |
■ ■ J ' |
1 ■ ■ 1 |
Do-mi-nus reg-7ia-nit^ de- co- rem t?t- dti-tus est : ifi- dii-tus est do- mi-7ius |
|
c ■■■■>■> . |
.1 T |
' a ' * ■ ■ |
■ ■ J ' |
for- ti- tu- di- ?iem et pre- cin-xit se. Glo-ri- a pa- tri ct fi- li- o, et spi- |
|
C % ■ ' ■ \ \ > * ■ ■ fL |
|
ri- tu- i saiic-to : Sic-ut e- rat i?i pjiii-ci- pi- o et 7iu?icet sein-per : et
i7i se- cu- la se- cu- lo- r2i77i. A- 77ie7i.
INCIPIUNT differencie primi toni.
^
■ — = — =Hi
■ . ■
■ ' %.^
'^L
S.A.E.
S.A.E.
S.A.E.
« ■ — ■-
■ - ■ ■
S.A.E. f |
S.A.E. |
S.A.E. |
■ ■ ■ ■ |
||
■ ■ s r. |
' ' ■ « S ■ |
* ■ . , a : |
S.A.E.
S.A.E.
S.A.E.
Intonacio psalmorum.
Di-xit do-77ii-7ius do-77ii-7io 77ie-o : sc-de a dcx-tris 7ne- is. De-us de
5 — ri |
-^- ... , . , , . J |
|
■ ■ |
||
' **» |
77ie- ics : ad te de lu- ce id- gi- lo. Di- lex- i : quo-7ii-a77i ex-au-di- et - - I H"
^-^^%.
do- 77ii-7ius uo-ce77i 0- ra- ci- o- 7iis 77ie- e.
TONALE
Intonacio super psalmos cuangelicos.
Ixvij
'-— n— 3— J
1— -
-H:
Mag-ni-fi- cat . |
• ^?- ;//- via )nc- a do-mi- }ium. |
^/ d'.v- III- ta- uit spi- ri- |
|
'-' •- It •— |
§ |
«-.■■> 5 ■ J |
|
r* *^ |
■ ■ ■ ■ . ■ >i |
^^■■■■p. jii |
|
■ JV |
' |
tits me-iis : i;i dc- o sa- lii- ta- ri me- o. Be- ?ie-dic- tus do- mi- ?ius de-us
b-
-1 — > a ■ ■ ■-
is- ra-el : qui- a in- si- ta-uit et fe- cit re-demp-ci- o-nein ple-bis su- e.
jL,,^'.^ \r.rr
Neupma.
DIFFERENCIE secundi toni.
3=?:
:v^
S.A.E.
S.A.E.
Psalmus secundus.
■0 ■■■■>■*■ |
n { |
||
% ■■■■■■ ■ |
■ 1 1 ■ ■ |
||
■ ■ |
■ ■ ir ■ ■ |
||
Di-xit do-mi-nus do-mi- ?to me- o : se- de a dex-tris me-is. De-us de-us |
|||
■^ ■ ■ |
« ■ ■ |
. |
|
% ■ |
.■■■.. |
||
■ ■ * |
|||
me- us : ad te de lu- ce ui- gi- lo. Di-lex- i : quo-7ti-am . . , o- ra- ci- |
|||
■0 ■ |
a 3 > ■ 1 |
^ ■ f. J |
|
"■ ■ . |
■ |
■ ■ J ^* |
|
■ |
■ " J |
■ ■ i |
|
o-?iis me-e. Mag-ni- fi-cat : a-ni-ma fne-a do-mi-?ium. Et ex-ul-ta-uit |
|||
■! a ■ ■ a |
- |
■ I ■ a • ■ ■ t |
J |
% ■ ■ |
■■*■■■■■ |
-3— ^ |
|
■ |
■ ■ |
||
spi- ri-tus me- us .• i?i de- o sa-lu- ta- ri me- o. Be- ne-dic-tus do-mi-nus |
|||
iS-s-'-s |
> ■ ■ ■ a I ■ |
1 1 |
|
■ ■ ■ a i X ■ , 1 |
aI5«*_a.n-_%. -■T - il |
||
■ ■ 1 |
"'*♦"]"" li |
•^j is- ra-el : qui-a ui-si- ta-uit . . . ple-bis su-e.
Neupma.
Ixviij
APPENDIX
TERCIUS.
-■ — ■ — I ■-
S.A.E.
S.A.E.
S.A.E.
S=T
'^
S.A.E.
S.A.E.
S.A.E.
^=:
Ps. Di-xit do-mi-7iusdo-7)ii-?io me- o : se-de a dex-tris me- is. De-us
^
-■ — = — ■-
^•— i^— .-a-4i
de- 7is vie- us |
.• ad te de |
///- ce tii- gi- lo |
Di-lex- i : qiw-ni-am . . |
• |
! ■ ■ ■ Pi |
_j -__ . 1 |
3 * * |
■ ■ ■ ^ a ■ ■ |
|
■ ri i 1 |
■ |
■ ■ ■ ■ |
i |
|
' 1 |
0- ra- ci- o- nis me- e. Mag-7ii- fi- cat : a- ?ii- ma me- a do- mi-num.
•| 1 1 ■ ■ ■-
\
Et ex- ul- ta- iiit spi-ri- tus me- us : in de- o sa- hi- ta- ri me- o. Be-ne-
>=n — == > =8=ft=^
die- tus do- mi-nus de- us is- ra- el : qui- a ui- si- ta- uit . . . pie- bis su- e.
6— r'l'rr?-
/-^'^^-^^^
Neupma.
QUARTUS. |
||||||
* ■ ■ P. |
> ■ ■■ ■ ■ Pa |
|||||
■ % n |
.... . , ■ Pi ^ |
|||||
"% S |
'% ■ ^% •_ |
|||||
S.A.E. S.A.E. S.A.E. S.A.E. |
||||||
■ |
i ■ . ■ ~ |
■ . ■ ■ ■ |
||||
■ ■ I ■ a ^B, |
■ |
* ■ |
J |
|||
S.A.E. S.A.E. S.A.E. S.A.E. |
||||||
■ ■ • ^ |
||||||
'■'*''■' ' |
■ p» |
■ ■ ■ ' |
||||
>♦ • |
Vi-xit do- mi-nus do-mi-?io me- o : se-de a dex-tris me- is. De-us de-
TONALE
hdX
s .■.-..— > . • . ... . _1 |
. r* . : _. ... |
^
?is 7ne- us : ad te de hi- ce ui- gi- lo. Di- lex- i : quo-7ii- am . . . o- ra-
— pir-i-rt— ^— ^
^-
fj-a-^'
h
ci- o- )iis mc- e. Afag-ni- fi- cat : a- ?ii-ma me- a do- mi-7mm. Et
-.—a
-.—p.
-H-r
EfEil^
s
ex- u/- ta-iiit spi-ri-tusme-us : in de- o sa- hi- fa- ri me- o. Be- ne-
-m . .-
j_i_a
L — a — . — . — ■ — i a
,— ^-
5
dic-tiis do-vii-7tus de-US is-ra-el : qui-a ui-si-ta-uit ,. . ple-bis su- e.
-f4»»-S-T»^ jf yg-
Neupma. QUINTUS.
^
S.A.E.
S.A.E.
S.A.E.
Di-xit do- mi-7ius do- 7711-710 77ie- o : se- de a dex-tris 77ie- is. De-us de- -■- ---■ _ -■_ __- ---
us me- us : ad te de hi-ce m 1 ■ ■ - - |
- gi- lo. Di- lex- i : quo-Tii |
- am . . . 0- ra- ci- |
|
■ ■ . 1 |
" |
■ ■ ■ . |
. ■ * " 1 |
■ 1 |
■ ■ |
||
.„ 1 |
o-7tis me-e. Mag-7ii- fi- cat : a- Tii- 77ia me-a do-77ii-7iu77i. Et ex-ul- ta-uit
5-.— .— .— --HI— . |
__<_._. .— . '— g-— ■ r |
. . |
*— — i |
K
spi-ri-tus 77ie- us : i7i de- o sa-lii- ta-ri 77ie- o. Be-7ie-dic-tus do- 77ii-7tus
-. — . — . — . — . — ■-
f-'^\-i^>rr.f.
- us is-ra- el : qui-a ui- si- ta-uit . . . ple-bis su- e. Neupma.
SEXTUS.
-b-
'. — . — ■-
M
S.A.E. Di-xit do- 77U-71US do- 77ii- 710 77ie- 0 .% se-de a dex-tris
I
Ixx
APPENDIX
■ ■ ■ ■ ■ |
— ■ — ■ — ■ 2 — |
-^ i— |
M |
|
1 |
1 |
1 — i — ! — ,1 — B_ |
||
me- is. De- tis de- us me- us : ad tc de hi- ce vi- gi- lo. Di- lex- i : v |
||||
^ % t. % ■ ■ ■ > |
■ ■ ■ 1 a n . |
|||
■ ■ ■ . s . , |
. ■ 1 ■ |
s "i |
||
quo-ni-iun ... o- ra- ci- o- ?tis me- e. Mag-tii- fi- cat : a- ?ii-ma me- |
a |
|||
« |
||||
■ . . |
- a ■■%■•■ pi :■«■■■ . |
"3—1 |
||
do-mi-nu7ti. Et ex- ul- ta- uit spi- ri- tus f?te- us : in de- o sa- lu- ta- 1 |
ri |
|||
c |
^ |
■ 1 I ■ a ■ |
||
■ ^ |
, a ■ ■ ■ ■ f« d ' ■ % s |
J |
||
me- 0. Be- ne-dic-tus do- mi- nus de- us is- ra- el : qui-a ui- si-ta-uit . . .
:^=im-=f
ple-bis su- e. Neupma.
SEPTIMUS.
-a—-
S.A.E.
S.A.E.
S.A.E.
S.A.E.
j_!_.:
S.A.E.
S.A.E.
S.A.E.
6-i
HI ■
Di-xit do- mi-nus do- mi- no 7m- o : se- de a dex-t?'is 77ie- is. De- us de-
■ : T m * 1 ■ i ■ ■ ■ b"^
US 77ie- US : ad te de lu-ce vi- gi- lo. Di-lex- i : c]uo-ni-a}7i . . . o- ra-ci-
• ■■_ .a"" ■■■'■■■ ■a""'' |
i ■ p. r- ■ r. > |
o-nis 77ie- e. Mag-ni- fi- cat : a- ni-fna 77ic-a do- 7ni-nu7n. Et ex- ul- ta- -j- 3 ■ ■ > a— T— ■ ■ ■ ■ ■—■— i-^ n— : i— i i i— i i-^
uit spi- ri- tus 77ie- us : in de- o sa-lu-ta-ri me-o. Be- )ie- dic-tus do-7?ii-7ius
■ ■ ■ ■
^^=^=s=h^fc^
de- us is- ra-el : qui-a ui- si-ta-uit . ..ple-bis su- e.
Neupma.
TONALE
Ixx)
OCTAUUS. g_« — ■ »-—'—• ( ■ ■ |
^.___._^ |
~*~^ g-^— --- |
|
S.A.E. S.A.E. » - - , - - |
[ a p«_J S.A.E. . . . ■ |
S.A.E. |
|
5 " ■ i-^ u— |
^-^-Hi— , _ ! : |
||
1%_ |
|_- |
S.A.E.
/)/- .v/V do-7ni- Hits do- mi- no ?ne- o : se- de a dex-
\
-^
iris ??ie- is. De- us de- us me- us : ad te de lu- ce ui- ,i,7- lo. Di-lex- i
£ — ■ — ■ — ■ ■ — ■ — ■ — i — ■ -I ^ — •-
i ! U — J — ■ — j
(juo-fii-am . . . o- ra- ci- o- 7iis me- e. Ma^-ni-fi-cat : a-7ii-mame- a
do- mi-mwi. Et ex- ul- ta- uit spi- ri- tus me- us : in de- o sa- lu- ta- ri
■ ■ — I * fc S 5 S ■ ■ — I — ■ — a — ■ — ■ — ■ — ■ 1
me- 0. Be- fie-dic-tus do-mt-nus de- us is- ra- el \: gui-a vi-si-ta-uit . . .
S-r
-^••.
^"^^H^e
ple-bis su- e. Neupma.
DIFFERENCIE primi toni de versibus officiorum ad introitum misse : intonacio psalmorum.
Primus.
\=:::^
T:it
T33.:
HBrF
^=^
^•fi-^
-Nsf-
Trail
riHi^
S.A.E.
S.A.E.
i ■ a ■ ■ a — y a — ■ — »- — ■
S.A.E. S.A.E.
^ — • — ■ — ■— A— = — --
±
\
Be- a- ti im-ma- cu-la- ti in ui- a : qui am-bu-lant in le- ge do- f?ii- ?ii.
t-=j=l-. '• '-"^
Glo-7-i- a pa- tri et fi- li- o et spi- ri- tu- i sanc-to. Sic- ut e- rat i7i
= — ■ — ■ — 1 — ■ — ■ — 3 — ■-
-a— ■ ■ ■ nfli-
^1=3:
pri7i-ci- pi- 0 et nutic et se7n-per : et iTt $e- cu-la se- cu- lo-nwi. A-nien,
lad}
APPENDIX
SECUNDUS.
^
— n,-- r-i- II , , : -^=t^
4 ■ a
3.=::
S.A.E. |
De-2is iii-di- ci- inii iu-um re- gi da : et ius-ti- |
||
i I |
|||
■ ■■ aaa"*!. |
J |
||
w |
n ■■■ |
■ 1 r* |
|
Ik ■ ■ |
■ ■ J ' |
\
ci-am tu-a77ifi- li- o re- g/s. Glo-ri- a pa-tri . . . s/>i- ri-tu-i safic-to.
3^-^^'
;p:
1=::
^=;=r=3
Sic- ut e- rat i?i prin-ci- pi' o et niaic et setn-per : et in se- cu- la
^=s=^=t
se- cu- lo-runi. A- mefi.
TERCIUS.
^-Ci:
t^ — ^
:>—- B-i-^
■d
S.A.E.
S.A.E. Can-ta- te do- mi- no ca?i-ti-
V
r^_3-L__j
l:
:e=!:
n/w no-uu?n : can-ta-te do- mi- no om-nis ter-ra. Glo-ri- a pa-tri et fi
6-' ■ ■ -*— -— '—— JT-]-] J-—' — ■ ■ ■
^-
^=X
li- 0 et spi- ri- tu- i sanc-to. Sic- ut e- rat . . . et nunc et sem-per :
t=t
HI ■ ■ ■-
T
et in se- m- la se- cu- lo-rum. A-imn.
QUARTUS.
:5=!:
5=i
P— "-fr-i f-^-fi-A-s-
S.A.E. 1 |
S.A.E. |
Do-ini-?ie pro-has-ti me et cog- |
|
" " 3 ■ ■ |
|||
" T" ■ |
|||
no-uis-ti 7fie : tu coir-no-uis-ti ses- si- o-ncm me-a)n ct 7-e-sur-rcc-ci-
> ^ ■ AS^
f« : ■ ■ — ,——,—, , ■ ■ |ij^.
o-?ie}n 7ne-am. Glo-ri- a pa-tri et fi- li- o et spi- ri- tu- i sanc-to.
TON ALE
Ixxiij
zprzSiz!:
iS-sz:*-^':
S/c- lit e- rat in prin-ci- pi- o et nunc et scm-per : et i?i se- cu- la
B-fts^
se- cif- lo-ri(?n. A- men.
QUINTUS.
if^i;^:
:=f^i.-
S.A.E.
S.A.E.
5-
l7i te do-mi- ne spe- ra-ui^
iNv:::]
71071 con-fun-dar in e- ter-num : i7i ius- ti- ci- a tu- a li- be- ra me.
\ ■ — ■ — ■ 1 — ■ — ■ — ■ ' ■ — f « — ■ — ■ ■ ■ — ■—-■I
Glo-ri- a pa-tri . . . spi-7'i- tu- i sa7ic- to. Sic-ut e- rat . . . et nuncet
=3
- ■ — ■ — ■ — I — ■-
:!*v
se77i-per : et in se- cu- la se- cu- lo- rimi. A- 77ien. SEXTUS.
\ |
Is ■..■*■■■<• |
-1 |
. ■ ■ t ■ . |
a ^ s ■ ■ ■ » ■%-■■. |
|
■ \ * ■ |
||
S.A.E. Do- 77ii- ni est ter-ra et ple-ni- tu-do e- ius : |
||
^ . I • 3 |
> -< |
|
■ iiiiaia" «n"« |
a Pa " |
|
or- bis ter-ra-rimi, et u- 7ii-uer-si qui ha-bi- ta7it i?i e- o. Glo- ri- a f\ |
||
■^ ■ ■ I ■ ? ■ ■ |
■ ■ ■ ■ ■ |
|
■■ "riS"*" |
a ■ ■ I ■ ■ - |
|
pa-tri . . . spi- ri- tu- i sane- to. Sic- ut e- rat . . . et nunc et sem-per
U i_.
:ft=!:
et ill se- cu- la se- cu- lo- rum. A- men.
SEPTIMUS.
__jP._
• — i-= — ■-
i— tP«-i
^— *fi ^
S.A.E.
S.A.E.
-^t-
— aP-r
S.A.E.
L
Ixxiv
APPENDIX
• - . - - |
■ *• |
|||
E fe a * |
■ ■■«-- r> i |
n_ a ■ ■ 5' • . |
{ |
|
c p * |
_jk ■ ■ |
|||
■ Can-ta- te |
do-mi- 7W cafi- ti- cum ?io-uu??i : qui- a mi- ra- hi- ii- a |
|||
II ■ . . - - |
||||
f a> *^ |
■ ■■■ ■■--[■■ |
n • ■ ■ n 1 |
||
/'- cif. |
r- * ' |
ik ■ |
||
Glo- ri- a pa-tri . . . spi-ri- tii- i sane- to : Sic-ut e-rat in |
||||
■ ■ . n |
■ *■ |
|||
■ ■ % a |
R a ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■■ 1 |
|||
c |
' |
1* ■ ■ ■% . ! |
uL |
|
^ |
frin-ci- pi- o ct nunc ei sem-per : et in se-cti-la se- cu- lo- rum. A- men.
OCTAUUS.
6- T- , r- . .-l^^=^JR^=i=:^7=H^-^;^-=^
SE
S.A.E.
S.A.E.
S.A.E.
-■ — ■ — I — ■-
-^ — ■ — ^
Ex-ur-gat de- 2iS et dis- si-pen-tur i?i- i- |
7?ii- |
ci e- ins : ct fu- gi-ant |
C ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■% , % . ' 1 |
- ■ ■ ■ ■ % 1 |
|
1 « ■ ,• |
■ |
■ ■ ■ |
1 — |
qui 0- de- runt e- um a fa- ci- e e- ius. Glo- ri- a pa- tri . . . spi- ri-
h
TiTT——^
HI ■ ■ ■-
:^=^
:==l=l:
tu- i sa?tc- to. Sic- ut e- rat in prifi-ci- pi- o et Jiunc et se??i-per : et
i 5 ^ , ^ — i=^
in se- cu- la se- cu- lo-rum. A- men.
Ixxv
APPENDIX II
The following passages with musicat> notation are omitted in the text above and here collected in an appendix.
Oil p. 72. Compare vol 1. p. 274.
!iz.7=5=!===jr;=s=.^=r=t==3
■* ■ d ■ •-
Lau-da- te pu- e- ri do-7?u-mim : laii-da- te nomen do-vii- ?ii, al- le- In- ya.
!f-=3:
-■ ■— ■-
:.-3!=.T=:l==i3=^-
^=:^=S:
Sit no7ne?i doiniiii be-ne-dic-tiim : ex hoc nunc et usque in secuium, al-le-lu-ya.
On p. 208.
,_,_-_..j:|
De-us in ad-iu-to-ri-um meum inteiide. Domine ad ad-iu-uan-dum mefes-ti-na^
h-
Glo-ri-a pa-tri et fi- li- 0 et spi-ri-tu- i sanc-to. Sic-ut e- rat in prifi-ci-pi-o et
6— — r
Hi 1 ■ ■-
■a— ■— b-r
nuncet semper^ et in se-cu-la se- cu-lo-rum^ A-men. Al- le- lu- ya On p. 208.
— - — t — - — I — ■ — ■ — ■ — - — « — \ I — ■-
-■ — ■ — ■ — ■ — = — ■ — ■-
Be-ne-dic-tus '^do-mi-nus de-us me-us 3 .• \_Qui docet manus meas adpre-li-u7n :\ On p. 209.
^:
Lau-da
:[Et] redtor chori pro- 6 , , I sequatur hoc modo
ie- ru- sa-lem do-mi-mun ^,
I H does not rise to D. 2 C has no flat, ending with a penultimate clivis thus,
CB. B. 3-3 H wrongly has CCCCCBC. 4 C has for Lauda AG. GA, and has a flat
at dominum. The printed Antiphoner gives the second syllable of Lauda thus :- before the Psalm GA or DE, but after GB or DF.
Ixxvj
APPENDIX II
Post psalmum uero hoc modo reincipiatur antiphona :-
•t=^t=.-f:i:z^=r=r.
^3;=!:
(H :) Lauda ie-ru-sa-lem do-mi-iiu7n. (i:}ut C :) Lauda ie-rii-sa-lem do- vii-ninti.
On p. 2IO.
e^
^%Sv
Ro-ra- te ce- It de- su- per.
On p. 2IO.
5
^^ZX^
^%
.-m
Do-7ni-7ius uo- bis-ciwi. Et cum spi- ri- tu tii- o. O- re-mus. Or. Ex-ci- ta
\
-% — ■ — ■ ■-
L*=|5ZIi=IJ
:j=r-^i
\sal-ua- ri] : Qui vi- vis . . . se- cu- Io-ru77i. A- 77ie7i. Do-77ii-7ius uo- bis-cu77i.
i , ■ ■ ■ — fi— i-
AV
Et cuTTi Spi- ri- tu tu- o. Be- 7ie- di- ca-77ius do- 77ii- 710 ^
On p. 211.
-■ ■ — ■-
:\
E-gre-di- e-tur . . . ies- se. ^. Etflos . . . as-cen-det. O- re-mus. De-us qui de ""..
On p. 213,
\
I
CoTiuerte. . . Tioster. Et ...a 7iobis 3. De-us i)i ad- iu-to- ri-iwi 77ie-u77i in-te7i-de. i , ■ . . i ■ , , T- S
■- i ■ 7-
-• ■ ■ — = 1 a [—
Te lu- CIS 1171- te ter- 77ii-/iu77i l^c. Te lu- cis a/i- te tc7'- 77ii-7iu77i iffc.
I C has no inflexion on spiritu : infleds saluari thus C. BC. C : and for Amen has plain B.C. 2 C recites on C througliout with inflexion B.C on icssc : CCA on ascendct.
3 C begins Conuerte on D.
APPENDIX 11
Ixxvij
On p. 213.
;g=^=^^F^
•& • • ■-- 1!— -
-^c-^
Ky-ri- e- ley-son iij. Christ-c- ley-son iij. Ky-ri- e-ley-son ij. Ky-ri- e-ley-son.
-■ — ■ — I — ■ — ■ — ■ — ■ ■ — ■ — ■-
Et ne nos in-du-cas in teinp-ta-ci- o-nem \ On p. 215.
-• — ■ — ■-
-■ ■ ■ ■ « T ■ ■
:^4d
//- lu-vii- na ... de- us te- ne-bras . . .pro- pi- ci- us : per , . . iu-um
igzi!:
qui ... se- cu- lo-rum. A- men ^.
On p. 216.
< . — ■— ■ ■ ■ T" ■ "*
Do-mi-ne . . . a- pe- ri- es. Et os . . . tu-am 3. (The rest as before.) On p. 222.
I-
S=^=±
i^.--
Je-su christe fi- li de- i ui-ui, mi- se- re- re no-bis : Al-le- lu-ya^ al- le- lu-ya ^.
b — — ^- 1
— -^- - r- ,^
i^=!:
YQui se-des ad dex-te-ra7n pa- tris. Mi- se- re- re.
^ - - \ |
ri 1]- |
|
1 a > ■ . |
||
■ ■ a fc ■ a ■ ■ 1 ■ s «, ■! * |
1 ' ■ ■ |
|
Glo- ri- a pa- tri et fi- li- 0 et spi- ri- tu- i sa7ic- to. |
le-su christe?^ |
|
^ 1 |
% w |
|
1 ■ " 1 ■ ■ ■ ■ ii a |
a ■ 1^ a ! |
|
■ ■ ■ ■ ■ % , "1 ■ |
T" . % |
|
i,_ p^.. h |
'■ > ■ |
\^Quidevir-gi- ne dig-)ia-tus es na- sci. Qui ho-di- e mundo a-pa-ru- is- ti
I The rest have the same inflexion F.D. 2 C does not infledl deus and has the
drop of a fifth on scculorum. 3 H has no D in either place. 4 C has this a
fifth lower with a flat as signature, as below in the case of verses which are in C but not in H,
XXV] IJ
APPENDIX II
\_Qiu sur-rex-is- ti a inor- tu- /^.]
On p. 223 (2).
HI ■ 1 — ■ — ■ — * ■ — I- ■ ■ — ■-
•^— fi-.-
Je- sii christe fi- li de- i ui- ut\ mi- se- re- re ?io- l>is. Al- le- lu- ya,
-m ■ •-
a/- le- lu-ya ^ \Qui se-des addex-ter-ajupa-tris. Mi- se- re- re. Glo-ri-a
pa- tri et fi- li- 0 et spi- ri- tu- i sanc-to. le- su christe^
^ — |
. 1 |
r- |
■ ■*■■■■ I ■ |
■ ■■■■ ■■"! |
|
■ ■ ■■■■■^ |
■■■■■■ 1 |
[Qtii de vir-gi-?ie dig-na-tus es ?ia-sci. Qui sur-rex-is- ti a mor-tu- /j-.]
On p. 22 |
3(3)- |
|||
*= ... |
||||
■ 1 ■■■■■■■ F' ."r-''" |
||||
Je- su christe fi- li de- i ui- ui, mi- se- re- re ?w- bis -. |
||||
^ ■ a ■ ■ ■ |
. ■ s ■ ■ . |
|||
■ ■ ■ . ■ > |
■■■■■■. S % |
|||
[Qui se-des ad dex-ter-a??i pa-tris. Qui de vir-gi-ne dig-na-tus es na-sci. |
||||
b , |
g |
|||
. ■ ■ . |
....■■■■■■■■■■ ■ |
■ ■ ' ■ |
||
Mi-se-re- re. Glo-ri- a patri et fi- li- 0 et spi-ri-tu- i sane- to. le-su christe.^
On p. 224,
p |
^ ■ |
- ■• 1 , . ' . |
■ 3 ■ ■ ■ ■ % . |
.1 |
■ ■ . • a ■ 1 2 |
. ■ ' ■ |
r. ■ ii . ■ |
|
le- su christe fi- li de- i |
vi- vty |
mi- se- re- re no- bis. Qui se- des ad |
I H has this wrongly a third higher, without flat. 2 H has this a tifth higher.
APPENDIX II
Ixxix
e ■ , ^ r ■-
_a_?_!
■ ! p— *— — s ■ ^ ^
dex-ter-am pa-tris. Mi- se- re- re no- bis. Glo-ri- a pa-tri et fi- li- o
\
-■ — ■ — ■-
Y--!-
et spi- ri- tu- i sanc-to.
On p. 224 (5).
i==t
\^Qui de vir-gi- ne dig-7ia-tiis es na-sci. On p. 226.
r:rz^
r-:
-.— s-
J
Ve-7ii ad H- he-ran-dum?ios. Do-mi-ne de- iis iiir-tii-tui7i. Et os-ten-de
<— — *— — r— — *— i— T
t=-
fa- ci-e7n tu- am et sal-ui e- ri-mus. £>o-mi-?ie, GIo-7'i- a pa-tri et
-% — ■ — ■ — ■-
Y-^
fi- li- 0 et spi- ri- tu- i sa7ic-to ^
I H has no notation here.
INDEX TO THE TONAL.
The entries all trfer to antiphons of Divine Service itnless some distinguishing mark is prefixed^ viz. Inv. for invitatorinm, lyT. for responsoriiim : and at Mass 0. for officium, Gr. for gradaky Sq. for seqiiencia.
A bimatu et infra, xiv
A porta inferi, xv
A uiro iniquo, xxviii
Abiit Jesus, vii
Abraham pater vester, xiii
Accedentes, xiv
Accipite, xlvii
Sq. Ad celebres rex, liv
Ad te domine, xxix
O. Ad te leuaui, Ixv
Ad Thome, xl
Adesto Deus unus, viii
Adiutor, xxviii
Adiutorium, iiii
O. Adorate, Iiii
Adorate dominum, Ivi
Inv. Adoremus uictoriosissimum, Iiii
Adueniente, xxxiv
Afferte domino, xiv
Ait Petrus, xvi
Sq. Alle celeste, liv
Alleluya, xxiv
Alleluya, xxxiii
Alleluya, xxxvii
Alleluya, xxxix
Alleluya, alleluya, xxviii
Alleluya, alleluya, xxxiv
Alleluya, alleluya, Ixii
Inv. Alleluya, Salue, Hi
Alma redemptoris, xxxv
Amicus, xxxviii
Andreas, xlii
Angelus ad pastores, 1
Angelus domini astitit, Ixiii
Angelus domini nunciauit, vi
Anime impiorum, Ixiii
Ante luciferum, xiv Ante me, xxix Apertis, v Apparuit, xiv Artus febre, xli Ascendente, xli Ascendit christus, xxxix Assumpsit Jesus, xiv Audito, Ix Audiui vocem, xv Aue, vi Aue Maria, iii Auertantur, Ixii Auerte, xv Aula, xli
Baptizat, Ivii
Beata Agatha, xlvi
Beata dei, Iv
Beata progenies, xv
Beati eritis, ix
Beati omnes, Ixi
Beatus ille, Ix
Beatus Stephanus, v
Beatus uenter, Ixi
Beatus Uincencius, xlvii
Beatus uir qui impleuit, Ixii
Benedic anima, Ixii
Benedic domine, xxvii
Benedicamus, xli
Benediccionis tue, xxxiii
O. Benedicite, xxi
Benedicta, xli
Benedictus deus Israel, xxxvii
Benedictus dominus deus meus, xxxvii
Benedictus dominus in eternum, xlii
Ixxxij
INDEX TO THE TONAL.
Benedictus es in firmamento, v Benedictus es in templo, ii, iv Benedixiinus uohis, Ixii Bethleeni, xxvii Bonorum, xix Bonum est, Ixii
Canite tuba, iii
Cantata domino, xlv
Captabunt, Iv
Caro niea, xlix
Celi celorum, xiv
Cesar electos, xli
Sq. Christi hodierna, liv
Sq. Christo inclito, liv
Christus, xiii
O. Circumdederunt, xxxvi
Clamauerunt, 1
Clamaui, xxviii
Cogitauerunt, Ixiii
Columna, vii
Complaceat, xiv
Concede nobis, xlv
O. Confessio, xxi
Confitebor, li
Considerabam, xlvi
Consolamini, xiii
Constitutus, xiv
Constitues eos, xlvi
Copiose caritatis, xviii
Cotidie, xii
Conuertere Domine, Ivii
Conuocatis, vi
Copiose, xix
Crastina erit nobis salus, Ix
Credidi, Ixi
Credo uidere, xxiv
Crux alma fulget, xlvi
Cultor agri, xix
Cum autem, Iv, Ivi
Cum distribuisset, iii
Cum ergo sint, xxxix
Cum inducerent puerum, iii
Cum uenerit, Ixiii
Cum uideris nudum, xxvii
Da nobis domine, xiii Da pacem, Ixiii De celo ueniet, xlv De profundis, Ixiii
De Syon exibit lex, xii
O. De uentre matris, i
Dedit pater, li
Deo nostro, Ixiii
Deus adiuuat, ii, liv
Deus deorum, Ixi
Deus, deus mens, vii
Deus exaudi, Iviii
Inv. Deus magnus, Iii
Deus mens es tu, Ix
9:. Deus omnium, i
Dexteram meam et coUum meum cinxit,
ii, xlviii Dicit Dominus, Iv Dicite, iiii
Dicunt infantes, xlvii Dignus a dignis laudatur, xxxvii Dilecti deo, Ix Dixit dominus, Iviii Domine, xvi Domine audiui, xxiii Domine clamaui, Ixi Domine labia, xlviii Domine mi, xx Domine ostende, 1 Domine refugium, xl Domine suscipe, xxvii Domine ut uideo, xix Dominus, Iv Dominus defensor, iiii O. Dominus dixit, xvii Dominus dixit, Ixi Dominus in templo, Ixii O. Dum clamarem, xxi Dum fortis, xx Dum inuentum, xli Dum staret, viii
Ecce apparebit, xlv
Ecce dominus noster...ut illuminet, xix
Ecce dominus ueniet, xxxiv
Ecce maria, xxxiv
Ecce merces, xxvii
Ecce mitto, Ivi
Ecce nomen domini, iii
Ecce quam bonum, v
Gr. Ecce quam bonum, i
Ecce tu pulcra, iiii
Ecce ueniet, xxviii
Ecce uirgo, xxxii
NDKX TO THE TONAL.
Ixxxiij
Ego demonium, Ix
Ego sum alpha, Ivi
Ego sum uia et ueritas, Ixii
Ego ueritatem, Iviii
Ego uox clamantis, vi
9:. Ego te tuli, i
Egredietur dominus, xxviii
Egredietur uirga, iii
Egregie, Ixiii
Electi sunt in christo, xlvi
Elegit eos, xli
Eleuamini, xxxiii
Erat autem, Ixii
Erit ipse, xii
Erumpant monies, xlv
Erunt prava, ix
Estote, Iv
Et exeuntes, xxiv
Et omnia, xxviii
O. Etenim sederunt, x
Euntes in mundum, vi
Ex quo facta est, xxix
Ex odoris, xlviii
Exaltabuntur, xxxix
Exaudi, Ivi
O. Exaudi domine, x
Exemplum merear, xxvi
Exiens petrus, xxiii
Exortum est, 1
Expectabo dominum, xxviii
Expugna, v
Exulantis predia, xl
Exulat, xxxiii
Exultabunt domino, xxvii
Exultabunt omnia, xxxiv
Exultabunt sancti, xxiv
Exurgat deus, xix
Fac benigne, xx
Factus est repente de celo sonus, ii, Ixi
Factus sum sicut homo, xxix
Felix, xxvi
Fidelia, xxviii
Fons hortorum, xxxiv
Fortitudo, xl
Fulgebunt iusti, vii
Sq. Fulgens preclara, xxii
Fundamenta, xxvii
O. Gaudeamus, xi
(iaudent in cclis, xli Gaudete, xxv
O. Gaudete in domino, x Germinauit, vi Gloria, Iv Gloriam, xli Glorificamus te, xxvii Gracias tibi deus, vi Granuni cadit, vi
Hec est uirgo, vii
Hii sunt, iii
Hinc horrendo, xxvi
Hodie christus, v
Hodie intacta, xli
O. Hodie scietis, xliii
Hodie scietis, Ix
Hora est, Iv
Huius amore, xxv
Illi homines, viii
Illumina domine, xxviii
Impii super iustum, Ixiii
Impleat, xxviii
In conspectu angelorum, xxxiv
In cymbalis benesonantibus, xxiii
In domino, xlvii
In domum domini, xxviii
In ecclesiis, Ivi
In eternum dominus, xxvi
In eternum et in, Ixiii
In excelsis, xl
In ieiuniis, xlviii
In loco pascue, Ivi
In mandatis, xxviii
Inv. In manu tua, xxxvi
In matutinis domine, xxviii
In matutinis... quoniam, xlvi
In medio, lix
In Sanctis eius, xl
In sole posuit, xxxiii
In spiritu, xiii
In tribulacione, xlviii
In tympano et choro, iii
Inclitus, vii
Ingressus, xxvi
Ipse inuocauit me, xxxvii
Ipsi soli, ix
O. Inclina domine, i
Insignes, lix
Ixxxiv
INDEX TO THE TONAL.
Intellige clamorem, Ixi Inter natos, xx Iste sanctus, lix Ite dicite, iiii Iter faciente, vi Itenim autem, xxiv
Misit dominus, li Mittens dominus, xvi Modicum, xxxviii Monachus, xiii Montes et omnes coUes, Montes Gelboe, i, vii
Jerusalem, xlvii
lesu Christi, xviii, xix
lohannes aulem cum audisset, iii
ludea, Iv
luste, xxiv
lustus dominus, xlix
luuenes, xxv
luxta eloquium, xlvi
Lauda, xxviii
Laudabo, xxiv
Laudate deum celi, xv
Laudate dominum omnes, xxiii
Laudes reddant, iiii
Laus deo, xxiii
Letamini cum Jerusalem, xxxiii
O. Letare ierusalem, xxxvi
Letentur omnes, lix
9:. Letetur omne, i
Leuabit, v
O. Lex domini, x
Libera me, Ivi
Libera nos, xxxviii
Liberauit, xlviii
Loquebantur, 1
Loquens dominus, xxxvii
Lumine, xxiii
O. Lux fulgebit, Ixv
Magnificatus est, xlv
Magnificet, xxv, xxvi
Magnum, xvi
Malos, xxxvii
Mane surgens, xxvi
Martires domini, Ixiii
Me suscepit, xlix
Memento mei, Ivii
O. Memento nostri, i, x
Mirabile, Ivii
Miserere mei deus secundum magnam, iiii
Miserere mei domine, liv
O. Miserere michi, x, xxxvi
O. Misereris omnium, x
Natiuitatem hodiernam, Ivi
Nature, xxv, xxvi
Nee in agnos, xxvii
Nesciens mater uirgo uirum, xxxix
Non auferetur, v
Non confundas me, xxxviii
Inv. Non sit uobis. Hi
Norunt infantes, xxiv
Nos qui uiuimus, Ixiii
Nos scientes, xxiii
Nox precessit, xlv
Nunc dimittis domine, xlv
Nupcie, Ixiii
O admirabile, xxxvii
O beata Cecilia, xvi
O Christe, xxxix
O crux benedicta que, vi
O crux benedicta quia, Ivii
O mors ero mors tua, xxix
O mundi, xxiii
O pastor eterne, iiii
O quam admirabile, xl
O quam gloriosum, xl
O sapiencia, xvi
O uera... pater et filius, xix
O uera. ..pater filius, xxvi
O uos omnes, Ixii
Omnes angeli eius, xxxii
Omnes collaudant, Iviii
Omnes gentes quascunque, xxiv
O. Omnia que fecisti, xxi
Omnia quecunque, xx
Omnipotens, xiii
Omnis creatura, xxiv
Omnis interea, xx
Omnis spiritus, xlviii
Omnis uallis, xxxiv
Opem, xli
Operamini, Iviii
Orauit, lix
Orietur in diebus domini, xix
Orietur in diebus eius, xxxvii
INDEX TO |
TTIE TONAL. Ixxxv |
Orietur sicut sol, Ivi |
Kccumbcnte, v |
Ostendit, xxvi |
Regali ex progenia maria, xxxix |
Reges tharsis, v |
|
Patefacte sunt, Iv |
Regressus, xvi |
Pater Abraham, Ix |
O. Reminiscere, xxxi |
Pater manifestaui, viii |
]^. Revelabunt celi, i |
Peccata, vi |
Rex pacificus, Iv |
Pectore, xxvii |
O. Rorate, xi |
Per signum, vi |
Rubum quem uiderat, xxvii |
Petite et accipietis, Iv |
|
Petite et dabitur, vii |
Saluator mundi, xlviii |
Placebo, xix |
Salue crux, Ixiii |
Placentes deo facti, xxxiv |
O. vSalue sancta parens, xvii |
Ponens petrus, xxxviii |
Salue Thoma, vi |
Ponent domino, xxxiii |
Sana domine, xiv |
Populis, xl |
Sancta, xxvi |
Inv. Populus, lii |
Sancte Paule apostole, Iv |
0. Populus Syon, liii |
Sancti dei, xxvii |
Post plurima, xvi |
Sancti et iusti, lix |
Postulaui, viii |
Sancti spiritus, ix |
Inv. Preoccupemus, li |
Sancti tui domine florebunt, Ixi |
Inv. Prestolantes, lii |
Sanctitate quoque insignis, xiii |
O. Prope esto, xxxi |
Sapiencia, Ixiii |
Proprio, xlix |
Saule frater, xxv |
Propter insuperabilem, xxxiii |
Saulus autem, xxiv |
Propter Syon non tacebo, xxix |
Scio cui, iiii |
Puer lesus, xxxviii |
Scitote, Ivi |
O. Puer nalus, liii |
Semite, xix |
Pulcra es et decora, v |
Si cognouissetis me, xlvii |
Pulcriores, xx |
Si ego, xxxvii, xxxix |
Si in digito, xx |
|
Qualis est dilectus, xlix |
Si iniquitates, Ix |
Quare ieiunauimus, xv |
Si manseritis, xlvii |
Que mulier, xl |
Sic benedicam, xv |
Quem dicunt, lix |
Sic eum nolo, Ixi |
Quern vidistis, xiii |
Sicut lilium, xiii |
Querite dominum, xxviii |
Sidera scansurus, xxxix |
Qui de terra est, xix |
Signatum est, xxxviii |
Qui regis, vii |
Simile est regnum...uirginibus, iiii |
Quia deuotis laudibus, xxxiv |
Specialis uirgo, i, vii |
Quia mirabilia, xxviii |
Specie tua, xlviii |
Quia uidisti, Ivi |
Speciosus, viii |
Quid nobis, xxiv |
Speret, xxviii |
Quis es tu qui uenisti ad me, ii, xlviii |
Spes nostra, xxxv |
Quis ex nobis, xxvii |
Spiritu, ix |
Quod autem, iii |
Spiritus, Ivi |
Quod uni, vi |
Sponsus ut e thalamo, xlvi |
Inv. Quoniam deus, lii |
O. Statuit ei, x |
Stella ista, 1 |
|
Recordare, Ixii |
Strictis, Ivii |
Ixxxvj
INDEX TO THE TONAL.
Sub throno dei, Ixiii Sub tuam, xxvii Subiit, Iviii Summo, V Super omnia, vii Super solium, Ivi Supra pectus domini, xi Surge, xix O. Suscepimus, xi Suscepimus deus, Iv Symon autem, xxv Syon renouaberis, xxix
Tanquam sponsus, liv Tanto namque, xxv Te decet, Ixii Te deum, xxvi Te gloriosus, xlvi Te unum, xvi 9;. Terribilis est, i Terra tremuit, Ixi Totus orbis, xiv Traditur ergo, xviii, xix Tu es uas, lix Tu per Thome, Ivii Tu populum, xxxviii Tu puer, xix Tulit ergo, xxvii Turba multa, xxiii
Una igitur, Iviii Unum opus, xx Unus est enim, viii Usque modo, xv
Veni desiderator, xvi
Veni domine, xlv
Veni sancte spiritus, Iviii
Veniet dominus, iiii
Veniet fortior, Ix
Venit dilectus, xli
Venite, Iv
9:. Verbum caro, xxxvii
9^. Verbum iniquum, i
Vidit iacob scalam, summitas eius, ii, xlvi
Vigilate animo, xxiii
Vigilate omnes, xxiii
Vindica, xxv
Vir dei, xxv
Virgines sancti dei, xxxix
Virgo verbo concepit, xiii
Viri autem, vii
Vobis datum, xli
Voce mea, xlix
Vox clamantis in deserto, xxxii
Vox de cells, xxiv
Ympnum dicite, xxv
CAMKRIDGK: PRINTED BY J. AND C. F. CLAY, AT THE UNIVERSITY PRESS.
r
'x^^..*:tfl
,")C?«t^-
mm
^if
te^