Skip to main content

Full text of "[De tribus Theocriti Idylliis (XIV, XII, XVII)] [microform]"

See other formats


'.-■■  .■'^^ 

.    V-   •jRr-.     •;.■-     ■..- 


■- ,  .4;i' ^'•■^   ^'  -?.■- ii. 
■  *  r--"-  ■■     *■  -    ■ 


•^.  ■;■■■' 


«</i 


^^ 


■*.-':-*^-'—^-  ■..«<•.■'■■•.-  ■•.    ^■•-^«■••-^•^■^■■^---'•-    •'■%■•''*"•*■''■■;     J!?' 
*^%;      'W  '  ■ :'  --  i.  '  ^  ■■  '^'{^^^-^^  ^'.  ^'^'  '■'■  .'.*'-■  ■-;  Ci" 


■     T  "v      -    '.  -       ' 

"->■**.'*  ^-^fc.'*' ■   .'  -  ■' 

n-..i.w',^i.'»i<!fvj."' ■*^>     ■ 

^*l ..  ■  ■^■.■':r:f 
*^^''>~".""'^-*'t'^.'.v'^-  ■■'■': 
ix.^''.      ■:   ■-»     •'•---. 


5^- 


'-''i^^i^A-'   '■■■■■' 

■'  V-    r   .'  r-  ,  :--^  •■. 

■■•J>  ■-:'  ■    ■   ,'       .    ■    '   •  ■ 
•,V;        ..  ^   ^,.    -^'       _;. 

•  '.\  "'  .V-  ,.'  t^'  '  -'  ' 


■  •     -i^  ■ 


.■^'i'i'r'' 


,■<- 


'/«.'^;  ■*;  -'■■*:-• 
:■'  •■  ^"  •  ■-  -  . 

,  ■V.  ■.•-i«. 

r  w^-,'«:j!H>.,Ar.'-   :■"• 
'■'e  ~ .y  '•^.-'- 
^"^'..•^^•■A^ 


^^^i^^:-.^.:;'  -'■■  ^^ 

."^  .  ,^jh^  :    -■■-: jj,'"^    ....  ;i      ..",■■■ 

■  i^S:l^--S-'  ■  ■    ri  ■■■>•■,■  .    '       ■ 

■■?.^;?t??-^;..  '  .   -,-    ^?'  ■  •■     ■   •      ' 


,«.-:'■  ■ 

.«-<%.-■-"  ... 


^M#l^;^'')    ;•■     •  -     .^'   ^■•-■:,^^   -  ^:;^^'^- 

»■••■--•.*!*■■;£..-•„..'■■-:...■'■        ■■     ~'  .■      ■'-■■■.       -■>■>.'   ■ 

•.  •■-i.^r  ;«-:^V'  :•:::    -  ...■■-'  •'•.'  :-^'  t,/^.  1  :•,. 
■v^i;.:V'  '.^••■-f^  ■.::•-■.-  .,V^..iv^'v 
■  "■-'■■  •wi'#«.  ■■.  "•:''vt  f.vt. -«■''-■,,  :'••.!••"..■•■  ■ 
-   ■'..:;::t*u!; ■;;:.■.  ■■,^.-l{:':.i^v^':-.^r.::--:y}-< 


.*'.>■•■:> 


;  •  .■  *  ■'^ '. . 


•■"^'^■.'.vi^, ....._., . 

■     ■■.■-^■i>^;'  ■■   •■''-■*  Ci?^^,';V.V  A^.;-v,.r-; 

■^^  ■;:  ■ .  .^ •'  ^  '■■■■^^<^^'^-^-'>':--iJ.ii..r':^ 


"|||l;^SS^IlSi,;..  . 


•^>-;V-<^,. 
i    •  "•  :  i::  ■ 
.  ;■',■??■':■■ 

"■■■  ■(!^}:' 


""<  *  ■■ 


■N  ,    ■  .  T   .V   >     .y 
•■'/■••••^■V^ 


^v-: 


''':^ 


'■^ 


-I 

•-'4,J 


^^•^ 


^■i:i< 


•^ 


■■'A 


■:«-  .-^.■; 

»  ••■; 


1      V         ■A--       .■•■ 
•'    O;    ..■      .      .^ 


fci;. 


.■-(■ 


M 


?^'>>"y^"H?»\*;;.i?^.yr^v;, ■'.;-:■-  •      ■•■^■^ij^*^-;;'^.  ;. 


INDEX 

LECTIONVM 

QVAE 
AVSPICIIS  REGIS  AVGVSTISSIMI 

GVILELMI 

IMPERATORIS  GERMANICI 


VNIVERSITATE  LITTERARIA 

FRIDERICA  GVILELMA 

PER  SEMESTRE  AESTIWM 

A  D.  XVI  M.  APRILIS  VSQVE  AD  D.  XV  M.  AVGVSTI  A.  MDCCCLXXXV 

HABEBVNTVR. 

BEROLINI 

FORMIS     ACADEMICIS 

•  (G.  vogt). 


'^^  •'- 


'-■     -    ■■•'■■■   -^'~-Jii'''^ 


mDEX 


LECTIGNVM 

QVAB 
AVSPICIIS  REGIS  AVGVSTISSIMI 

GVILELMI 


IMPBRATORIS  OBRUANICI 


VNIVERSITATE  LITTERARIA 
FRIDERICA  GVILELMA 

PER  SEMESTRE  AESTIWM 

A  D.  XVI  M.  APRILIS  VSQVE  AD  D.  XV  M.  AVGV8TI  A.  MDCCCLXXXV   K^ 

HABBBVNTVB. 

'■    •  ■  '''^^''^ M'-:' ■'■'''■■■' .  .■■■•./''' 

■  ■  \    /^-  ^,''i"'-': :'  -•:"•.., 

BEROLINI  :^ci:.:§:^';:^J$.-'^:-:":';^^ 

FORMI8     ACADBMICI8 

(O.  vogt). 


''i    iiMfMfaM<iiT'i''iii"iagfJll»rfliriiii  r    J ..- 


VNIVER8ITATIS  LITTERARIAE 

FRIDERIOAE  GVILELMAE 

RECTOR  ET  SENATVS. 


D. 


'e  Ti^eocriti  versibus  nonnullis  disputaturi  sumus,  non  quo  magna  aut  insignia 
afferre  possimus,  sed  ut  data  occasione  doctos  adulescentes,  quibus  haec  prooemia 
dicata  esse  volumus,  ad  gustandas  poetae  Syracusani  veneres  vocemus  iisque  va- 
riam  horum  studiorum  utilitatem  philologis  non  contemnendam  et  voce  et  exemplo 
commendemus. 

I  Dicemus  autem  primum  de  idyllio  decimo  quarto,  cui  Kvvicxag  Ipcus  ^ 
&VWVIX01;  inscribitur,  rectius  fortasse  in  Ambrosiano  codice  222  (k)  mera  nomina 
interlocutorum  AtVxivas .  ©uwvtxos  praefixa  sunt:  quorum  Aeschines,  auctor  rei,  ex- 
positis  popularem  in  modum  suis  cum  Cynisca  amica  discordiis  natis  carmini  rarae 
iucunditatis  laudem  vindicat,  Thyonichus  cum  consilia,  quibus  amicum  sublevare 
studet,  ad  Ptolemaei  Philadelphi  laudes  convertit,  poetae  necessitudinem  r^um 
Alexandrinorum  aut  ortam  aut  orientem  prodit.  Huius  igitur  coUoquii  initium, 
de  quo  solo  agemus,  vulgo  sic  adornatum  interque  colloquentium  personas  divi- 
sum  edi  solet. 

AIXXINHS. 
Xai'j5Eiv  noXKai  tov  avdpa  QvwviXoV' 

0r8NIXO2. 

aWa  Totavra 
AiVxtva. 

AIZXINH2. 

015  x^ovtos. 

0TONIXO2. 

Xpovio^i  t[  H  TOi  70  juiEXi]jLia; 


%-;^;  l;^  S;^fiS??p!i^ 


10 


AISXINHS. 

0T9NIXO2;. 

TaiJT'  apa  Xstttos, 

Xu5  jxvffTa^  Ttokvg  ovTog,  dvaTaTJoi  6\  xtxtvyoi. 
toioutos  Trpwav  T15  d^MiTO  IlvS^ayopixTd^, 
wxpog  xaioiTTod^ijToj,  'A^-tjvows  d'  ec^aT'  •^juev. 

IJpaTO    /m^V    Xai    TTJVOg,     SjUtV    d^OXEt^    OWTCO    aXEU/3W. 

AI2XINH2. 

Trarff^ets  wyaSr'  exwv  eju^  d'  o*  x^-P^^^"'"'-  Kuwo-xa 
v^piaSsi'  Xaaw  $£  juavEi'5  ttoxo,  3-^i|  ava  niaaov. 

0T9NIXO2. 
TotouTos  ju^v  a'Et  Tu  ^iX'  Aiaxiva,  davxd  o^uSj 
TraW  sB-iXwv  xoto  xaipov  ofiwg  d'  Er^rov,  ti'  to  xotvo'v. 


Prima  sic  interpretantur,  Aeschinem,  illa  calamitate  oppressum,  Thyonichum  ami- 
cum  ad  se  arcessivisse,  ut  consilia  cum  eo  sua  communicaret ;  advenientem,  post 
datam  et  redditam  salutem,  increpare  verbis  u5s  xpoi^toSj  quod  non  citius  ad  vocan- 
tem  advolasset;  cui  Thyonichum  admirabundam  interrogationem  xpo^tos;  regerere, 
dein  quid  ille  se  vellet  sciscitari.  In  quibus  sunt  quae  non  satis  apte  inter  se 
aut  cum  coUoquentium  personis  conciliari  possint.  Nam  primum,  quo  maxime  duci 
■  interpretes  videntur,  vituperatio  quae  est  in  verbis  uJs  xpoviog  poterat  illa  quidem 
admirantis  responso  xpovios;  reiici,  ut  Aristophanes  in  Ecclesiazusis  (764)  Chremetis 
verbis  uls  «vo^tjtos  ^trB-'  dpa  alterum  cum  admiratione  ovo'i)tos;  respondentem  facit;  sed 
vituperatio  ipsa  non  decebat  Aeschinem,  quippe  qui  amicum  ut  volunt  ad  se  vo- 
casset;  deinde  quoniam  plus  quam  exiguum  intervallum  credibile  non  est  inter 
Aeschinis  vocationem  et  adventum  Thyonichi  intercessisse,  ne  sic  quidem  Aeschi- 
nem  quantumvis  morae  impatientem  Thyonichum  illis  verbis  excipere  par  fuit,  si 
quidem  retinemus  vim  nominis  qua  vulgo  poni  solet,  velut  apud  Lucianum  in  Ti- 
mone  c.  55  (i  p.  406,  15  Bekkeri)  Timo  Thrasyclem  philosophum  advenientem  con- 
spicatus  Tt'  TouTo;  exclamat  naTtai,  xpo^^os  W^^  0poo-uxX»]s,  aut  in  Odyssea  17,  111 
de  Nestore  Telemachus  IvduxE^ujs  ait  ju'  si^iXEt,  u!o-£t'  te  TtaTr^p  kov  vTa  eXS-o^vto  xpowov 
viov  aWoS-ev,  ut  mittamus  talia  quale  hoc  est  de  Euripidis  Electra,  quam  Orestes 
compellat  (1304)  w  avyyovi  fxoi,  x/^cvtav  a'  iaidwv  twv  awv  euStjs  ^iXTpwv  aTipofxai,  multa- 
que  in  eadem  fabula  et  in  ahis.  Quodsi  ab  hoc  usu  nominis  profecti,  relicto  ser- 
monis  ordine,  quaerimus,  utri  illorum  magis  conveniant  verba  wg  xpovto^)  Thyonicho 
ea  reddere  non  dubitabimus;  quippe  Aeschines  narrat  ipse  (v.  44  sq.)  se  duos 
prope  menses  ab  hominum  consuetudine  secretum  degisse ;  et  Thyonichus  se  eum 
interea  non  vidisse  iis  significat  quae  de  Aeschinis  aspeotu  iocatur  (v.  3.  4  Toirr' 
dpa  XeTTTog,  X"»  fivaTa^  noXvg  outos).  Qui  quod  addit  cavillabundus  (v,  5  sqq.),  Pytha- 
goricum  quendam  nuper  similiter  affectum  ad  se  venisse  mendicantem,  ipsa  com- 


paratio  subindicat,  non  Thybnichum  arcessitum  ad  Aeschinem  sed  Aeschinem  inter- 
misso  temporis  spatio  inexspectatum  invisere  ad  Thyonichum*).  Itaque  Thyonicho 
verbis  wg  xP^^^°i  adscriptis  ad  eam  normam  initium  colloquii  describimus. 

AI2X1NHS. 

Xot^Etv  TToXXa  Tov  avipa  0uwvtxoy. 

0TQNIXO2. 


2       AtVxiv(j.     tog  xpo^vtos. 

AI2XINH2. 


aWa  Totaura 


XPoviog. 
0T9NIXO2. 

Tt  ii  TOt  To  ju^Xrjjwt; 
Ergo  Aeschines  adveniens,  ut  decebat,  Thyonichum  salvere  iubet,  ut  in  Aristo- 
phanis  Avibus  (v.  1581)  dii  a  love  missi  Peithetaero  quem  quaerebant  salutem  im- 
pertiunt  adventantes,  tov  avipa  xfltjO"»'  ol  B-boi  xeX.£uo|U£v  TpEig  ovtes  ij/utsrg.  Nam  quod 
G.  Hermanno,  vulgari  interpretatione  probata,  quia  tov  avdpa  nomini  praemitteretur, 
Aeschines  videbatur  Thyonichum  a  se  exspectatum  salutare,  neque  in  avdpa  hoc 
inest  quod  saepe  praemitti  nominibus  solet,  neque  in  articulo,  quoniam  Aeschines, 
etiam  adveniens,  praesentem  appellat  eum  quem  invisere  volebat**).  Immo  credi- 
bile  non  est  Theocritum  si  Thyonichum  volebat  vocatum  ad  Aeschinem  ire  non 
Thyonicho  primam  tribuisse  salutem:  nunc  Aeschini  tribuit.  Cui  ad  se  visenti  et 
salutanti  postquam  Thyonichus  salutem  reddidit,  adiicit,  convenienter  in  eo  quem 
tam  diu  non  vidisset,  cJ;  xpovtog.  Ita  in  idyllio  decimo  quinto  cum  Gorgo  ad  Praxi- 
noam  venisset  eamque  a  ianua  quaereret  ivdoi  Ilpa^ivoa;  haec  ipsa  intus  respondit 
TopyoT  4)t'Xo,  wg  XP<^^V^  ivdoT,  3-oiiju'  ort  xot  vuv  »;v3-£5.  Nam  xP°^y  ^i  XP^V  notum  est 
non  secus  ac  xP°^^°ii  "'S  XPovtog  de  longiore  temporis  intervallo  poni,  velut  w  xpcw 
<j)av£ts  de  Oreste  dicit  Electra  in  Euripidis  tragoedia  (578)  et  locasta  in  Phoenissis 
(305)  Iw  Tsiivov  XP°^V  ^°^  ofjifxa  nvpiaig  iv  dfxipaig  npoasiiov.  Qui  vero  Gorgonem  quo- 
que  exspectatam  a  Praxinoa  venisse  volunt,  eorum  sententia  nec  aliis  huius  idyllii 
locis  probari  potest  et  proximis  verbis  3-avfx'  oVt  xoi  vuv  ^vS-es  redarguitur;  quae 
verba  coniuncta,  ut  sunt,  cum  illis  wg  XP°^V  Praxinoae  mentem  aperiunt:    tam  diu 


*)  Hunc  errorem  de  veniente  ad  Aeschinem  Thyonicho  iam  interpres  Graecus 
praeivit,  in  CTTO&iTst:  Sxjuiviyjiv  8t  rifoc  kTai^ov  w^otioito?  avrw  Btn  yj^ofov  et  ad  v.  2  ti 
Si  TOt  ro  ixiXatxcc:  6  Sviiovfj^og'  oi8a  Hayjo  ort  ppabiujf  r,xui'  rt  bf.  0*01  ^  <pooi'ri<:.  Editorum 
unus  Meinekins  eam  quam  defendimus  distinctionem  adhibuit,  'praeeunte  Bergkio,'  ut  ait 
in  adnotatione.  Qui  quoniam  nec  ipse  rationes  exposuit  neque  eum  quisquam  posteriorum 
secutns  est,  fortasse  non  inepte  videbimur  hanc  rem  accuratius  exsecuti  esse. 

**)  Hermannus  (opp.  v  95)  rov  avhoa  ita  interpretatur  eccum  quem  exspectabam 
Tkyonichum:  qui  minus  licebat  Aeschini  venienti  dicere  ecce  quem  volebam  Thyonichum? 
Ut  ex  ista  interpretatione  nihil  ef&ci  appareat,  etiamsi  vera  esset. 


te  non  vidi,  vix  ut  iam  sperare  liceret,  te  umquam  venturam';  hoc  enim  sibi  vo- 
lunt  illa  'miraculum  est,  te  etiam  nunc  (h.  e.  atich  nur  jetzt)  venisse.'  Verbis  iJ$ 
Xpoviog  ei  cui  unice  accommodata  sunt  Thyonicho  vindicatis  Aeschini  relinquitur 
responsum  xpoytog;  quo  ille  affirmat,  esse  ita  ut  amicus  cum  admiratione  dixit: 
quasi  illi  dicenti  'quam  diu  te  non  vidi'  respondeat  'sane  diu';  id  quoque  apte  nec 
praeter  consuetudinem ,  velut  in  £)uripidis  Electra  (505)  postquam  Electra  cum 
commiseratione  dixit  naripa  tov  liidv,  cv  ttot'  bv  x-po^^  tx^v  d.v6vy\T  s^pe\pd^  aol  tb  xat 
ToTg  aoTg  <f)i'X.ots  senex  hoc  confirmans  respondet  avovrjTa.  Sed  hoc  xp^^wog,  tristi  vultu 
elatum,  quo  tamquam  totam  interiecti  temporis  miseriam  Aeschines  complectitur, 
Thyonicho  indicium  facit,  non  sine  graviore  causa  Aeschinem  inexspectatum  post 
longinquum  tempus  ad  se  invisere;  itaque  rogat  ti  di  rot  to  jLtiXrjjua  h.  e.  'quid  vero 
tibi  curae  est  aut  quae  causa  istius  tristitiae?'  Cui  Aeschines  Trpdaffofxeg  cvx  cJs 
Xwa-Ta  Qvuivixe.  Haec  omnia,  modo  recte  et  ad  poetae  consilium  accipiantur,  egre- 
gia  sunt  et  egregii  poetae  manum  produnt,  qui  paucis  lineis  nuUisque  XrjKuSroK;  ad- 
hibitis  pingat  quos  vult  xt/^^wTjJpas  et  legentis  ob  oculos  ponat. 

Sed  Thyonichus  tristitiae  nubem  pellere  de  fronte  amici  cupiens  iocari  in- 
cipit  et  cavillari  horridiorem  Aeschinis  aspectum. 

Taur*  apa  "KsitTdc,, 
X^  iivaTa^  7roXu5  0UT05,  ouoraXiot  i\  xtxtvfot. 

5       Totoijro5  npwav  Ttg  a<J)ix£To  IIu^^ayoptxTa^s, 
WXP09  xavt)To'(JijT05,  'AB^rivaTog  d'  £</)aT*  ijjuci', 
TjpaTO*)  /u£v  xat  Trjvoq,  ejuiv  doxtr,  o'ttco  dXevpw. 
At  Aeschines  parum  ad  iocorum  hilaritatem  compositus,  se  Cyniscae  passum  esse 
cootumeliam  non  sine  furore  quodam  iracundiae  fatetur. 

8       TTaiaiuc,  wyd^'  txwv  ifxk  d'  d  x«pi£3"ffa  Kuvi'ffxa 

v^piadif  \aaw  de  fiaveig  noxa,  ^pi^  dva  fxiaaov. 
Tum  Thyonichus: 

10       ToiovTog  fxkv  dsi  Tv  <l»(\'  AtVxtva,  davxS-  o^vg, 

7ra'vr'  iB-ikwv  xaTa  xaipov  ofiwg  d'  eiTiov  ti  to  xotvov. 
His  versibus   diutius   immorandum   est:   multis   enim   eonmi  interpretatio  impedita 
est  diificultatibus.     Scripti  sunt  fere  in  libris  ut  supra  posuimus:   nam  quod  Am- 
brosianus  aliique  boni  libri  davxa-  habent,   levis  error,   qui  idem  paulo  post  v.  27 


*)  Scboliasta  Ambrosianus  baec  adnotavit  ad  v.  7.  'Enol,  <pr^Tt,  hoMw  ot(  iv  tw  X<- 
(xuTTitv  rjoctTo  xai  int^vyai  citToC  a}.iv^ov,  o&tv  xcu  w%^ot  T19  >}i/.  Quae  Ziegterus  (^rrupit 
locupletando  ri^aro  Hcti  \ixtivog,  y)yovv\  iirt^vtJLii.  Intelligimus  't)^oeTo  id  est  iirt^vfjui  genere 
dicendi  scboliastis  familiarissimo.  Quo  eodem  usus  ad  id.  xv  76  uy'  w  8ti>M  tC  did^tv  ad- 
notavit  ay'  w  StiXalcc  (out^ov  nai  arC  xat  wS^et  wart  Tt  tiTiX^ilv,  boc  est  '/Sia^ov  xai  w^ti 
w.  (T.  ti.'  bis  enim  xoh  wStt  wrrt  xtX  explicatur  Qtd^ov.  Sed  Ztfeglerus  inde  e£fecit  poetae- 
que  dedit  dy  w^tt  xat  tv  Bid^tv ,  quae  illum  interpretem  nnn  legisse,  legisse  autem  ea 
quae  in  libris  tradita  sunt,  manifestum  videtur. 


in  eadem  voce  recurrit,  pridem   certa  correctione   sublatus   est.     Sed  haec  verba 
ipsa,   droxS  o^us»   Jravr*  e^ihjov  xara  xeupov,   quo  consilio  quave  mente  dicantur,  non 
sine  causa  ambigunt  interpretes.     Nam  primum  davxS.  o^vi  h.  e.  'aliquantulum  ve- 
hemens'  quo  iure  appellari  putatur  is  quem  vehementissimum  ac  paene  ira  perdi- 
tum  fuisse   et  ipsa  verba  quae   hanc  animadversionem  Thyonichi  moverunt  et  in- 
sequens  narratio  tota  patefacit.    Neque  magis  quod  idem  dicitur  jtdvT'  e^ikwv  k.  k., 
quibus  verbis  hominem  modestum  tempori  cedentem  significari  credas,  aut  cmn  illis 
verbis,    quibus   hoc  tamquam  compar  adnecti  videtur,   aut   omnino  cum  Aeschinis 
natura  qualis  est  in  hoc  carmine  conspirat.    Itaque  fuerunt  qui,  quo  haec  sententia 
in  contrarium  verteretur,  xot'  axaipov  vel  napd  xaipov  restituendum  coniicerent:  quo- 
rum  tamen  neutri  aut  oratio  aut  mutandi  facilitas  favet*).    Quare  Meinekius,  quam- 
quam  recepit  a  se  propositum  Trapd  xaipov,  in  commentario  xara  xaipov  fortasse  sic 
interpretandum  scribit  'omnia  tibi  ad  libitum,  pro  ut  tibi  ipsi  xaiptov  videtur,  cedere 
volens',  sententia  non  inepta;  quam  paene  eandem  Ribbeckius  xara  xalpov  scribendo 
expressit;  sed  hoc  quod  'ad  amussim'  esse  voluit,  non  videtur  dicendi  usu  firmari 
posse.     Ad  Meinekii   interpretationem  Hillerus  accessit  eamque   pluribus  omavit: 
infinitivum  ad  e^ihvv  audiri,  ut  in  idyllio  xv  v.  147  wpa  ofiu>s  x£i$  olxov;   nec  dati- 
vum  pronominis  ad  xara  xaipov  (hoc  esse  xaipiov)  requiri  necessario.    De  infinitivo, 
quamquam  illud  exemplum  dissimile  videtur,  non  laboramus,   quoniam  vel  in   illa 
oratione  fortasse  ne  desideratur  quidem  infinitivus;   xard  xaipov  autem  adiecto  da- 
tivo  quid  significet   ex  Theocriti  id.  xxv  66   ov//  i*  oxvoj   ttoti  x^^^i  zKdn^avs  fiv^ov 
tVyra,   jix»j  rt  oi  ov  xard  xaipov  snog   TrpoTtjuuSTjVatro   et  ex   his  Herodoti  verbis  (1,  30) 
B-Eijae^uiEvov  ii  niv  rd  ndvra  xal  axeipdfievov  twg  ot  xaro  xaipov  ^v,  eiptro  6  KpoZrog  perspi- 
cuum  fit,  sine   pronomine  in  eandem  vim  inteUigi  posse  quae  nascitur  ex  dativo 
licebit  addubitare.     Sed  ut  hoc  fieri  potuisse  largiamur,  tamen  iam  has  sententias 
duas  '  aliquantulum  acer',  'omnia  tibi  ad  libitum  cedere  volens'  commode  se  ex- 
cipere  nec  Meinekius  credidit  neque  Hillerus  interpretando  probavit;  qui  quod  ur- 
banitatem  quandam  dicendi  quae  minus  dicit  quam  sentit  agnoscit  in  priore,  refra- 
gatur  altera,   quae  similem  urbanitatem  non  habet.     Quam  ob   rem  non  'aliquan- 
tulum  acer'  sed  'nimis  es  acer,  omnia  volens  tibi  ad  libitum  cedere'  dici  oportuit. 
Quo  minus  autem  hae  sententiae  inter  se  concinunt,  eo  magis  redit  dubitatio,  quam 
vera  sit  ista  interpretatio  rm  xaipov.     Apparet  interpretes,  ea  via  quam  adhuc  in- 
gressi  sunt,  multa  temptando  nihil  quod  ab  omni  parte  satisfaciat  peperisse.    Cnius 
rei  causa  posita  videtur  in  eo  quod  ad  unum  omnes  ad  haec  verba  roioifros  nh  dei 
Tv  epitheton  unum  et  alterum  addi  existimarunt  quo  quasi  quod  insit  in  prono- 
mine  explicetur  definitius:  quo  modo  Sophochs  Philocteta  loquitur  (1271)  rotovros 
ijff^a  Toig  Xoyoto-t  x^^e  M*'"  ^*  ''<'l*  ExXEare;,   iriaTog,   dryipog  Xd^pa;    et  Rhesus  (411) 

*)  In  Pindari  Pyth.  10,  4  ti  xo^n-icu  Trcc^d  xat^v  est  in  libris;  interpres  Graecus 
non  videtur  nisi  Hctrd  xat^v  scriptaram  novisse;  unde  item  xor'  dxatgov  effecerunt,  parnm 
at  nobis  videtur  probabiliter. 


TotouTo;  ei/bu  xauroj,  euS^eiav  Xoyoo»  rifjivwv  xiXevS-ov,  kov  iiirXm^  Tei^niK*  dvi^p,  Sed  Theo- 
critum  quominus  eodem  nunc  dicendi  genere  usum  esse  statuamus,  retinet,  quod 
nec  illa  verba  ajroya.  o^v';,  7ra'vT'  sS-e^wv  x.  x.  satis  ad  hoc  consilium  facta  esse  vidi- 
mus  et  quod  artius  inter  se  iungi  apparet  has  sententias  Totoifro;  /m^f  de\  tv  ^i\* 
Aiaxiva  et  0/UC05  i'  bTtfov  ri  to  kuivov  h.  e.  'talis  tu  quidem  semper  es,  mi  Aeschine' 
(ut  vix  quaeri  oporteat  quid  acciderit),  ^tamen  dicas  quid  sit  novi.'  Et  est  et  haec 
ratio  vulgaris  admodum  sententias  per  fxiv  et  ojuwg  ii  particulas  concinnandi,  quam 
cum  Theocritus  habet  in  idyllio  xv  72  ovx  £«■'  epv  fiiv,  ofxwg  d^  i^Xa.^^nai,  tum  So- 
phocles  in  Electra  459  oTfxai  fikv  ovv,  oTfxai  ti  xaxEtVcj^  fiiXov  Trifnpai  Toid'  avrr]  dvjTrpo- 
ffOTrr'  ovsipara,  ofxwg  d'  d^e\<^Yi  aoi  3-'  vnovpyy\70v  rade  ejuoi  t'  dpwyd.  Euripides  quoque 
in  his  versibus  Electrae  artificiosius  complicata  oratione  (898) 

HA.    alayvvo^ax  fiiv,  ^ovkofx.ai  i'  BiTreiv  ofxwg 

OP.    Tt'  X/3%ft;  ^i^ov  wg  <p6^ov  y   E^cuS-fv  {i. 

HA.  vexpovg  v^piX^tv,  fXT]  fxi  T15  <^3r6vw  ^dkr]. 
nam  cogitatione  haec  iunguntur,  atVxu^ojuot  ju^v  vExpoiJs  ujSpf^etVj  fxr]  fxi  ric,  ^^6vw  Pa'X*i, 
j3oij\ojuat  d'  eiwEiv  ofxwg.  Quodsi  hoc  modo  Theocriti  oratio  recte  explicatur,  conse- 
quitur,  ut  ad  Totovrog  pronomen,  quod  ipsum  spectat  ad  superiora,  nihil  requiratur 
adiectum,  illa  autem  verba  davxa  ogug,  ;ra'vT'  l^iXwv  xard  Kaipov,  quae  sic  soluta  quasi 
continuandi  pronominis  causa  addita  ad  idoneam  sententiam  revocari  non  poterant, 
in  unam  orationem  coUigere  liceat :  quo  facto  sensus  oritiu'  et  per  se  probabilis  et 
huic  sermoni  vel  maxime  consentaneus ,  d<ruxa  d§u$  Tra^vr'  l^-iXwv  xara  xat/3o'v  h.  e. 
'aegre  vehemens  est  qui  omnia  vult  sicut  opportunitas  fert'.  Nam  retinet  primum 
xard  xaipov  suam  vim  propriam  et  davxa  quod  etiam  alibi  adiectivis  praemittitur 
(quod  genus  Theophrastus  in  historia  plantarum  ^vXKov  dax^dl^  TrepiKexapayfxivov  rjcrux^ 
appellat,  plane  ut  ijpE^jua  ab  eadem  significatione  adiectivis  additum  est,  ifpe^jua  yvwpifxa, 
■^pifxa  ^spfxov,  similia  in  sermone  Aristotelis)  nunc  cum  o^vg  coniunctum  non  tam 
'aliquantulum  acrem'  quam  sensu  paululum  variato  designat  eum  qui  aegre,  non  fa- 
cile,  vehemens  sit  aut  iracundus.  Ad  participium  autem  subiecti  loco  positum  ne 
quis  articulum  vel  pronomen  indefinitum  desideret  satis  sit  memorasse  quae  So- 
phoclis  interpretes  ad  Electrae  v.  697  orav  ^e  rtg  ^-euJv  |3X.a;rT»),  duvatr'  av  ov$'  av  icrxtJcov 
<l)vyeTv  adnotartmt,  quamquam  haec  et  similia  criticorum  arbitratu  e  graecitate  ex- 
pelluntur.  Haec  vero  sententia  universa,  qua  qui  se  suaque  vota  ad  temporis  ra- 
tionem  componat  non  facile  iracundiae  teneri  iudicatur,  non  illa  ad  Aeschinem  re- 
lata  sed  tamen  Aeschinis  admonendi  causa  ex  rov  evavriov  proposita,  quoniam  is, 
ut  Thyonicho  videbatur,  illi  praecepto  normam  contrariam  sequi  solebat,  media 
inter  illas  sententias  duas  propius  cohaerentes  quasi  proverbii  instar  interiecta,  et 
aptissimum  locum  obtinet  et  vere  Thyonichi  urbanitatem  refert.  Itaque  ut  mens 
poetae  perspicua  fiat  hoc  modo  orationem  distingui  oportot. 

TOiouros  /u^v  dsl  rv  4>i'X'  AiVxivaj  davxS  o^vg 

Trdvr'  iB^iXwv  xara  xaipov,  ofxwg  d'  eiTrov  ri  ro  xaivov. 


■ "«;:  ^y^**;Fr;?^i^*5^^'^^!^pw?f  ?  -  ?f-.  •:  ■.',- 


W-:. 


Illud  addimus,  quoniam  Toiovrog  jnav  est  in  bonis  libris,  Ambrosiano  (k)  et  Mediceo 
(p),  hoc  exemplum  prave  particulae  positae  indicio  esse  posse,  quam  facili  errore 
apud  hunc  poetam  niv  et  jixav  voculae  inter  se  permutentur.  Itaque  auctores  simus 
editoribus  et  illi  praecipue  viro  egregio  quem  rumor  est  Theocriti  carmina  instru- 
mento  critico  aucta  propediem  editurum,  ut  in  hoc  idyllio  v.  57 

Axax''^^  ^*  ^'  ovrcioj  apa  toi  doxsi  war'  dTroiafieiv  xtX, 
etiam  praeter  libros  fxkv  restituant,  tam  aptum  huic  orationi  modo  recte  distinctae 
quam  juav  quod  vulgatur  alienum  est.     Et  in  idyllio  xv  131  olim  rectius  ut  puta- 
mus  fj^v  legebatur  quam  nunc  vel  ex  Ambrosiano  codice  paucisque  aliis  fxav  repo- 
situm  est  rursus  prava  adhibita  interpunctione. 

vvv  juev  KvTrpig  l)(piaa  tov  avra^  j^aipgrco  avSpa, 

otioS-ev  d'  o/uig5  viv  ojua  dpojt^  d^poai  l^w 

olff^llZt;    TTOTl    XUJUOTO, 

quo  eodem  modo  et  Euripides  in  Electra  loquitur  (782)  vvv  juev  nap'  ij/xrv  XP^  ^~^^- 
arCov^  6JU101  S^oi^vr;  ytvia^ai  . .  kwoi  $'  l^avaaTavTsg  'Kix^i  ^"^^  ^t  Theocritus  ipse  in  idyl- 
lio  undetrigesimo 

35      at  d^  TouTO  (^iprjv  ovejuoiffiv  ImTponr^c,, 

h  3TJjLt<j5  de  Xey*)5  'tI  juie  doijuoV  EvoxX.r]5;' 
vuv  juev  xijTTt  TO  XP^<^^^  Ffl^*  £k'£X£>'  ai3-£v 
jSanjv  xot  <Pv\aKov  vexucov  ?reda  KepjSe/sov, 
To'xa  d'  oud^  xoXeuvTo^  Itt'  ouXetats  Svpaig 
40      TrpojuoXoijizt  xe  n-ouo-ojuevos  X'^^^'*'  ^oS^w 
cuius  loci  nativam  venustatem  veremur  ne  non  recte  perceperint  qui  aut  hiare  ora- 
tionem  ante  vw  fAv  aut  traiecto  versuum  ordine  poetae  subveniendum  sibi  persua- 
serunt.    Et  sunt  alia  quibus  paulo  cupidius  poetae  Dorico  Doricam  adscribere  par- 
ticulam  videntur:  quae  non  persequimur. 

II    Idyllium   duodecimum,  cui  'Air»]?   inscribitur,    ex  amatoriis  carminibus, 
quo  amator  puerum  ex  intervallo  reducem  compellat  beatus,  ab  hoc  exordio  incipit. 

HXuS-eg  w  (J>iXe  xoupe,  TpiTri  avv  vvxTi  xot  rjoi" 
rjXuS^es,  01  6\  no^evvTsg  Iv  rifiaTi  yrjpocrxowiv*). 
oaaov  eap  x^^^t^^^^^i  oaov  jurjXov  j3poj3v'Xoto 
rjdtov,  oo-<rov  ot5  ffc^eTeprjs  XacrtooTepr]  apvo5, 
5      oaaov  TrapB^svucr}  7rpo<pipBi  Tpiydfioio  ywatxo'5, 
oaaov  lka<\)poTiprj  fioaxov  velSpos,  oaaov  drjiwv 
avfindvTwv  "KLyv^wvoc,  doiioTdrri  «■eTerjvtov, 
Toaaov  Bfi'  ev(\)prjvag  av  (J)avet5,  o-xteprjv  i'  vno  i^rfyov 
9      r]eXi'ot)  ^pvyovToc,  o$oiiropoi  lipafxov  (jos  Tts. 


*)    Sic  interpungimus,  quo  magis  perspicua  fiat  oppositio,  quam  poeta  voluit. 

2 


10 

Totum  initium  carminis  adscripsimus  non  sine  causa,  quamquam  omissis  aliis  quae 
interprete  indigeant   non  disseremus   nisi   de  versibus  octavo  et  nono:    de   quibus 
Hauptius  dixit  (opp.  n  78)  et  adnotavit,  fuisse  qui  haec  non  recte  intelligerent. 
Nimis  vellemus  addidisset,  qui  non  recte  intellexissent  aut  quo  modo  haec  intelli- 
gerentur  recte:  nam  non  facilis  diiudicatio  est,  et  interpretes,  quos  quidem  vidimus, 
plerique  tacent,  qui  vero  rem  perstringunt,  velut  ex  superioribus  Wartonus,  Theoph. 
Kiesslingius,  Briggsius,  ex  recentioribus  Fritzschius  et  Hillerus  omnes  eandem  sen- 
tentiam  sequuntur,   quam  Wartoni  verbis  reddere  liceat:  ego  ad  te,  o  puer,  prope- 
rabam,   stcut  viator  aliquia  sole   torrente  properat  sub  umbrosam  fagum:   nisi  quod 
Fritzschius  insuper  IdpafjiBv  recepit,  quod  Meinekius  in  Ambrosiano  codice  (k)  legi 
testatus  est;  ac  perquam  incommode  accidit  quod  Zieglerus,  qui  in  suis  editionibus, 
duabus  certe,   tdpafxov  edidit,   non   expresse   de   primarii   codicis   scriptura  rettulit: 
verum  tamen   recte  videmur  eius  silentio  fidem  habere;   quodsi  fallimur  opinione, 
fortasse  disputatio  ipsa  probabit  poetam  quidem  non  tdpansv  sed  Idpafxov  scripsisse. 
Sed   Hauptius   Theocriti  versu  usus   est,   ut   artificiosius   structam   comparationem 
quae  est  in  CatuUi  carmine  LXiv  v.  238  haec  mandata  prius  constanti  mente  tenen- 
tem  Thesea  ceu  pulsae  ventorum  flamine  nubes  aerium  nivei  montis  liquere  cacumen 
ad  poetarum  Alexandrinorum  exemplum  conformatam  probaret;   addiditque  similia 
de  poetis  Romanis,  Horatii  C.  iv  4,  42  pulcher  fugatis  ille  dies  Latio  tenebris  qui 
priinus  alma  risit  adorea,  dims  per  urbes  Afer  ut  Italas  ceu  flamma  per  taedas  vel 
eurus  per  SicuUis   equitavit  undas',  Propertii  3,  14,  13  de  virgine  Spartana  gyrum 
pulsat  equis,  niveum  latus  ense  revincit,  virgineumque  cavo  protegit  aere  caput,  qualis 
Amazonidum  nudatis  bellica  mammis  Thermodontiacis  turba,  lavatur,  aquis,  et  modo 
Taygeti,  crines  adspersa  pruina,  sectatur  patrios  per  iuga  longa  canes.    Retinet  enim 
Hauptius  haec  verba  sic  ut  a  Lachmanno  distincta  sunt,  quo  interprete  Spartana  virgo 
lavari  dicitur  ut  Amazones  lavantur  in  Thermodonte.    Sed  Lachmanni  rationes  quam 
verae  sint,  non  iniuria  addubitatum  videtur:  nam  neutrum  satis  placet,  neque  quod 
Spartana  virgo  sic   nude   lavari  dicitur,    neque  quod  lavari  non  ut  Amazones  in 
Thermodonte  sed  ut  bellica  nudatis  mammis  Amazonidum  turba  lavatur.    Nos  dum 
quaerimus  cur  hoc  modo  potissimum  Amazones  signare  Propertius  voluerit,  in  eam 
opinionem  incurrimus,  ut  puellam  quae  latus  ense  revinciat  et  caput  aere  protegat 
cum  bellica  Amazonidum  turba  comparari  putemus;  quo  modo  solent  poetae  Ama- 
zonum  exemplo  uti,  Propertius  ipse  4,  3,  43  felix  Hippolyte,  inquit  Arethusa,  nuda 
tulit  arma  papilla  et  texit  galea  barbara  molle  caput,  Vergilius  Aen.  xi  659  sqq.  de 
Camillae  comitibus  quales  Threiciae  cum  flumina  Thermodontis  pulsant  et  pictis  bel- 
lantur  Amazones  armis,  Ovidius  Heroid.  21,  118  sq.    Hoc  si  probabiliter  statuimus, 
lavatur  ad  solam  turbam   refertur  videturque  Propertius   eo  verbo  accolas  fluminis 
Thermodontis  significare  velle,  ut  oratio  hoc  fere  modo  expHcanda  sit:  'latus  ense 
revincit   et   protegit  aere  caput,  qualis  (est)  bellica  Amazonum   turba   quae   aquis 
Thermodontiacis  lavatur.'     Sed  hoc  utut  est  (neque  enim  fidenter  iudicamus),  tu- 


11 

tius  in  hac  quaestione  ab  huius  usu  exempli  abstinebimus.  Sed  in  Propertii  locum 
summittere  licet  Ovidium,  cuius  haec  sunt  in  arte  amatoria  1,  359  mens  erit  apta 
capi  ium  cum  laetissima  rerum  ut  seges  in  pingui  luxuriabit  humo.  Nam  luxuria' 
bit,  quod  verbum  est  primariae  sententiae,  locum  habet  in  comparatione  quae  suo 
verbo  caret:  verbum  ipsum,  quod  de  anima  translate  (cf.  art.  2,  437),  de  segete 
proprie  dicitur,  poeta  comparationis  causa  selegit,  eoque  nomine,  praeter  colloca- 
tionem,  non  dissimilia  sunt  talia,  Lucretii  (3,  1043)  de  £picuro  qui  genus  huma- 
num  ingenio  superavit  et  omnes  restinxit  siellas  exortus  ut  aetherius  sol,  nisi  qui  forte 
omnes  stellas  coniungi  velit  (cf  Ovid.  her.  xvn  (18)  72)  et  artificiosam  illam  collo- 
catidnem  vindicare  Lucretio;  Ovidii  metam.  6,  636  nec  mora,  traxit  Ityn,  veluti 
Gangetica  cervae  lactentem  fetum  per  silvas  tigris  opacas;  Catulli  carm.  11,  21  nec 
meum  respectet  ut  ante  amorem  qui  illius  culpa  cecidit  velut  prati  ultimi  Jlos  prae- 
tereunte  postquam  tactus  aratro  est.  Nam  verba  translata  restinxit,  traxit,  cecidit  ob 
praeparandam  comparationem  posita  sunt,  ut  idem  verbum  in  enuntiato  compara- 
tivo  audiatur.  Et  his  quidem  exemplis  maxime  declaratur  quod  volumus  sola  col- 
locatione  verbi  hoc  contineri  quod  Hauptius  ab  Alexandrinorum  poetarum  imita- 
tione  repetendum  putavit. 

Ad  istam  igitur  rationem  si  versus  Theocritei  a  quibus  haec  disputatio 
profecta  est  compositi  sunt,  necesse  est  interpretemur  cum  vulgo,  Toffaov  tfi'  £v4>pri- 
va?  av  (J)avEi5,  xat  edpafiov,  wg  oioinopog  Ttg  >jXioi)  <\)pvyovTog  a-Kupdv  vtto  <f)ijyov  (rpix^O' 
ita  enim  sane  mira  videri  illa  collocatio  verbi  possit,  sed  ut  simul  intelligatur,  vim 
omnem  comparationis  in  sola  currendi  notione  positam.  Neque  tam  hoc  offendi- 
mus  quam  quod  poeta,  si  hoc  voluerat,  non  saltem  addiderit,  quod  abesse  vix  po- 
tuisse  existimes,  'in  aspectum  tuum',  vel  'in  complexum  tuum  cucurri';  ille  vero 
tantum  'cucurri'  dicit  'ut  viator  sub  umbram  currit.'  Nam  interpretes  cum  ita  sen- 
sum  reddunt  sdpajuov  Trpog  ai  vel  properavi  at  te,  nimirum  de  suo  addunt,  ne  plane 
manca  sit  sententia,  quod  a  poetae  oratione  abest.  Quo  magis  mirere,  eos  hac 
explicatione  acquievisse  et  ne  quaesivisse  quidem  quid  sit  quod  poeta  illa  aKupav 
vTto  <^rp>ov  TJXici»  4>pvyovTog  tantum  ad  viatorem  pertinere  voluerit  neque  ea  ad  infor- 
mandum  amatoris  animum  converterit,  cum  praesertim  post  illud  grande  exordium 
gravius  quiddam  et  amplius  exspectaveris  quam  ieiunum  illud  cucurri  sive  dis  placet 
cucurri  ad  te.  Et  properatio  quo  depingeretur  non  unum  paratum  erat,  ardore  solis  et 
umbra  fagi  in  promptu  erat  uti  ut  voluptas  amatoris  recepto  puero  ex  ardenti  de- 
siderio  feUcis  extoUeretur  simili:  id  quod  et  rei  natura  evincit  et  exempla  docent, 
qualis  vel  illa  est  comparatio  qua  Clytaemnestra  Aeschylea,  p^r  simulationem  Ula 
quidem,  Agamemnonis  reditum  prosequitur  (v.  930  sqq.)  /:iC>J5  y^P  marfi  (^vXka^ 
txET*  Ig  dofiovg  axiav  vTrepTeivaaa  anpiov  yvvo^.  xai  aaH  fxoKovTog  dcujbtaTmv  saTiav,  ^oK- 
TTog  ixh  Iv  XEt/jicovt  «rrjjuaivEtg  juoXcov  xrX.  Atque  hanc  esse  mentem  Theocriti  vetus 
interpres  Graecus  existimavit,  qui  haec  adnotat,  noviciis  enarratoribus  neglecta: 
V.  8    Toaaov  jue   ^j^pavag:   irpog   ttJv  uTre/sjSoXrjv   Trjg   dta^opac,   dTridwxev'  tari  yap  toioutov 

2* 


12 

offoy  Tode  diai^ipUi  Toacnkov  nai  av  <J)OV£ts  Ijul  rfo^pava^'  wars  [Bipafxov]*^  aKupav  uVo  <|>a-' 
yo'v:  l7ratv^o-at  av  T15  sx  t%  7rapa|SoX%  tov  7ro«]T»)'v  i:apa^aK\ti  yap  tw  ix\v  zroS^cf  to  xaufxo, 
T/j  de  Trapoucritt  Toi!  epvofiivov  <^rfyov  xaTaaxial^ovaav.  Quae  cum  vere  esse  exposita  arbi- 
tremur,  iam  sic  rationem  concludimus,  currendi  notionem  omnino  ad  puerum  non  re- 
ferri,  neque  festinationis  causa  viatoris  exemplum  ascitum  esse,  sed  hanc  esse  sum- 
mam  comparationis  sententiam,  roaaov  efx'  eiK^pryvag  av  (/^ovei';,  anLEpdv  $'  vtto  <j)riyov  T^eXiov 
<PpvyovTog  tdpafxov:  quae  est  integra  oratio  sic  ut  per  se  sola  constare  potuerit  non 
adiecto  simili ;  velut  apud  Pindarum  Nem.  3,  20  ei  $'  swv  xaXos  spiwv  r'  ioixora  fiop^a 
dvopiaic,  vmprdTaic,  ini^a  naXt;  'ApiaTOi^dvevg,  ovKin  Tvpoaw  dfidTav  oXo  xiovwv  V7r)p  'Hpo- 
xXeos  TTEpov  svfxapi(;  translata  est  oratio  nuUa  addita  comparatione.  Sed  accedenti- 
bus  verbis  cJg  o^oinopoc,  n;  cum  ex  metaphora  fiat  eiWv,  ut  Aristoteles  docet  (rhet. 
3,  4),  tum  audacia  si  qua  est  metaphorae,  patefacta  eius  origine,  mitigatur.  Ut 
enim  viator  urente  sole  ad  umbram  fagi  properare  dicitur,  ita  amator  ducta  ab 
illo  oratione  semet  ob  desiderati  pueri  reditum  sole  ardente  sub  umbrosam  fagum 
cucurrisse  profitetur.  Quo  genere  comparationis  haud  ita  raro  poetae  Graeci 
utuntur,  e  quibus  pauca  seligimus  exempla.     Aeschylus  in  Choephoris  (493) 

Trar^ES  yap  avdpi  xXTjdovej  awTi^pioi 

S^avovTi,  (^eWoi  d'  tos**)   ayovat  Sixrvov 

Tov  Ex  ^vB^ov  xXwaTTJpa  awl^ovreg  \ivov, 
idem  in  Agamemnone  (1132) 

xot  fxrjv  0  XP^o^F^s  ouxe't'  ex  xaKvfifidTwv 

EffTOt  itSopxwc,  vioydfiov  vvfx^ri^;  Sixr\v, 

\afX7rpog  d'  soixev  TjXtou  Trpos  o^vToXag 

nviwv  iaa^Eiv,  wars  xvfxaroi;  dix>]v 

xXu^Eiv  Trpog  axrag  Tovie  TrrjfxaTo^  7to\v  fXEil^ov, 
quae  non  uno  sed  triplici  exemplo  eius  formae  quam  dicimus  insignia  sunt;  quibus 
addas  ex  eadem  fabula  1270  ourot  ivaoiXw  ^dfivov  wg  opvn;  <J)o]3uj.  Pindari  talia  sunt: 
Pyth.  1,  90  ErTrep  Tt  <J)tX.erg  oxoav  oderov  otet  xXveiv,  fxrj  xafxve  Xiav  daTrdvaig,  i^iEi  S'  waitep 
xo^epvdTac,  dvr^p  lariov  dvEfxoev;  et  Pyth.  11,  39,  de  se  dicente  poeta,  tj  jue  Ttg  dvEfxo^ 
E^w  ttXoov  eSoXev  cyg  ot'  oxotov  EivaX.t'ov.  Atque  his  eandem  speciem  prae  se  ferens 
succedat  versus  Theocriti  3,  54  item  ab  interpretibus  non  ut  oportebat  explicatus, 
xeto-EUjuat  d\  Tteawv  xat  Tot  Xuxoi  w$i  fi  edovTaf  wg  fxih,  Toi  ..y\vxv  tovto  xoTa  ^pox^oio 
yivoiTo.  In  his  exemphs  omnibus  manifestum  est  id  quod  de  comparata  re  proprie 
dicitur  translatum  esse  figurata  oratione  in  eam  quae  comparatione  illustratur: 
filii  dicuntur  rete  sustinere,  id  quod  proprie  cadit  in  subera,   homo  liberalis  vela 


*)    Ziegleras  post  ujote  interstitio  relicto  nonnulla  omisit  quae  legi  in  codice  non 

potuerint:  a<}di<limus  ut  sententia  significaretur  et  oratio  aliquo  modo  continuaretur  eB^aixov. 

*•)  Eadem  comparatione  usus  Pindarus  (Pyth.  2,  80)  «y8«7rT«(rro?  ttixt,  inquit,  <ptX- 


■'.■.i\»',  >    v;--^\5!";'-';v'-.., ■••■'■•.".<  ■'■'■,'  ;r  •  ■■■■•■. 


13 


yentis  dare  iubetur,  quod  gnbernatoris  est:  ita  amator  Theocriteus  dicitur  urente 
sole  sub  umbram  arboris  properasse,  quod  proprium  est  viatoris.  Cum  hoc  autem 
comparationis  genere  nihil  communionis  est  versibus  CatuUi  aut  Horatii,  quos  cum 
Theocrito  composuit  Hauptius,  in  quibus  nihil  figuratae  orationis  habetur  sed  com- 
ponuntur  comparandi  causa  plenae  sententiae  duae:  dirus  Afer  per  urbes  Italas 
equitavit  ceu  fiamma  per  taedas  vel  eurus  per  undas  (equitat);  mandata  Thesea  li- 
quere  ceu  nuhes  moniis  cacumen  (linquunt).  Atque  in  his  quidem  memorabilis  est 
iste  positus  verbi  a  summa  sententia  in  mediam  comparationem  traiecti  quae  ipsa 
verbum  non  habet:  apud  Theocritum  series  orationis  mira  videri  poterat  interpre- 
tanti  tipajJLOv  de,  cJg  oiomopog  Ttg  i^Xiov  <J)puyovTo$  vtto  axupav  <prfyov  (rpixH),  in  nostra 
ratione,  cum  summae  sententiae  quae  est  axiBpdv  d'  ■uno  <priyov  ijXiou  <ppvyovTog  lipa- 
fxov  addantur  verba  cJg  cdoiTTopo^  ng  (h.  e.  ne  quis  verbum  desideret  'instar  viato- 
ris'  sive  oSoiTTopov  dixriv),  hic  ordo  verborum  oioiTrdpog  IdpafjLov  wg  ti$  non  magis  me- 
morabilis  videri  dcbet  quam  in  idyUio  vn  quod  legitur  (v.  76)  evte  x'"'*"  "'S  '"*$*) 
xttTETaxETo  ixaxpov  v^'  Aijuov  aut  in  idyUio  xvn  107  ov  fidv  dxpsiog  ye  iofjLU)  evl  movi. 
Xpwo5  fjivpndxwv  oT£  ^rXovTos  a£(  xexvrai  \icrytovrwv.  Itaque  veremur  ne  Hauptius 
versus  Theocritei  rationem  non  recte  aestimaverit,  ac  nobis  quidem  non  fit  credi- 
bUe  iUam  orationis  formam  artificii  quiddam  Alexandrini  referre  aut  CatuUum  et 
Horatium  in  suis  versibus  poetarum  Alexandrinorum  artem  secutos. 

Verum  genus  ipsum  orationis  comparativae  quod  Theocriti  versui  vindica- 
vimus,  quamquam  a  CatuUi  carmine   alienum  videtur,   scriptoribus  Romanis  non 
inusitatum  fuisse  muUa  exempla  monstrant;  velut,  ut  paucis  utamiu-  imprimis  aper- 
tis,  Horatius  Sat.  2,  5,  82  cum  Tiresiam  ita  praecipientem  facit  Ulixi 
sic  tibi  Penelope  frugi  est:  quae  si  semel  uno 
de  sene  gustarit  tecum  partita  lucellum, 
ut  canis  a  corio  numquam  absterrebitur  uncto,**) 
aut  Tacitus  cum  dicit  in  dialogo  c.  36  magna  eloquentia  sicut  fiamma  materia  ali- 
tur  et  motihus  excitatur  et  urendo  clarescit,   aut  Quintilianus  inst.  or.  1,  2,  14  non 
enim  vox  illa  praeceptoris  ut  cena  minus  pluribus  suffidt,  sed  ut  sol  universis  idem 
lucis   calorisque  largitur,    apparet  sententias  figurate    efierri    addita   comparatione 


*)    Sophocles  quoque  MaV»)^  uxret  tk;  postposita  wg  particula  ut  saepe. 

**)  Ad  idem  genus  referendum  est  fortasse  quod  Ovidius  scribit  (am.  2,  19,  26) 
pinguis  amor  nimiumque  patens  in  taedia  nobis  vertitur  et  stomacho  dulcis  ut  esca  nocet.  Quae 
is  certe  non  intellexit  qui  ita  interpunxit  et  stomacho,  dulcis  ut  esca,  nocet:  unde  inepta 
oritur  sententia;  nam  non  amorem  stomacho  nocere  sed  amorem  ut  dulcem  escam  sto- 
macho  nocere  voluit  poeta,  neque  solum  nocet  ad  amorem  refertur  sed  totum  boc  ut  dulcis 
esca  stomacho  nocet  transfertur  in  amorem  qui  taedio  sit.  Translate  nocet  quod  de  dulci 
esca  proprie  dicitur  in  eodem  carmine  v.  35  positum  est,  quidlibet  eveniat,  nocet  indulgentia 
nobis,  h.  e.  taedio  est:  idem  in  tertia  Heroidum  epistula  116  pugna  nocet,  citharae  noxque 
venusque  iuvant. 


*       ••-.  *;- 


fy-xm. 


14 

quae  originem  metaphorae  aperiat.  Quae  qui  recte  perpenderit  et  huius  dictionis 
naturam  penitus  perspexerit,  dabit  fortasse  in  his  Senecae  versibus  de  dormiente 
post  perpetratam  caedem  Hercule  (1088)  nec  adhuc  omnes  expulit  aestua  sed  ut  in- 
genti  vexata  noto  servat  longoa  unda  tumultus  et  iam  vento  ceesante  tumet  non  esse 
quod  partem  orationis  qua  comparatio  perficeretur  memoriae  vitio  interiisse  argua- 
mus.  Sic  enim  qui  cum  Withofio  statuit  Fr.  Leo  cum  haec  supplementa  orationis 
mutilae  proponeret  tumet  [aic  prisUna  adhuc  quatit  ira  virum],  addi  iussit  quibus 
videmur  carere  posse,  si  quidem  illud  dicendi  genus  agnoscimus  quo  quod  proprie 
de  imda  noto  vexata  dicitur  per  metaphoram  convertatur  in  Herculem,  hoc  eo  fa- 
cilius  quia  comparatio  praeparata  iam  erat  verbis  nec  adhuc  omnes  expulit  aestuSy 
cum  aestus  proprie  sint  maris.  Non  minus  integra  et  pari  ratione  exphcanda  arbi- 
tramur  haec  de  Claudiani  Raptu  Proserpinae  (2,  209  sqq.) 

ille  velut  stabuli  decus  armentique  iuvencam 

cum  leo  possedit  nudataque  viscera  fodit 

unguibus  et  rabiem  totos  exegit  in  armos, 

stat  turpis  crassa  sanie  nodosque  iubarum 

excutit  et  viles  pastorum  despicit  iras; 
quae  leepius  eodem  quo  Senecae  editor  desiderio  ductus  imperfecta  esse  ratus  post 
Ille  V.  209  talem  versum  addendum  coniecit  ille  [tamen  fervens  ira  non  frangitur 
alta  Mente]  velut  (cf.  Ritschelii  Act.  i  p.  357).  Sed  haec  verba  stat  turpis  crassa 
sanie  . .  et  viles  pastorum  despicit  iras,  quae  proprie  sane  de  leone  dicta  sunt,  simul 
transferuntur  in  Plutonem  qui  rapta  Proserpina  stare  et  despicere  dearum  auxilio 
advolantium  iras  et  inanes  impetus  dicitur.  Quae  si  recte  interpretamur,  intelli- 
gitur  utroque  loco  supplementa  ipsa  quae  docti  homines  proposuerunt  a  poetarum 
sensu  abludere,  altero  etiam  locus,  ubi  hiare  oratio  creditur,  isti  rationi  adversatur. 
Quo  magis  cavendum  est  ne  additamentis  inutilibus  aut  pravis  de  poetarum  arte 
detrahamus.  In  qua  re  ne  quis  nos  nimium  audaciae  Senecae  aut  Claudiano  attri- 
buere  insimulet,  extremum  sit  Vergilii  exemplum,  qui  cum  (Aen.  9,  337)  Nisi  furio- 
sam  caedis  cupiditatem  simili  illustrat, 

impastus  ceu  plena  leo  per  ovilia  turbans 

(suadet  enim  vesana  fames)  manditque  trahitque 

molle  pecus  mutumque  metu,  fremit  ore  cruento, 
singula  verba  proprie  leonem  significant,  nec  tamen  quicquam  mente  addendum 
est,  quod  interpretes  voluerunt,  neque  de  defectu  cogitandum,  sed  sic  est  inter- 
pretandum,  ut  quae  de  leone  eadem  intelligantur  de  Niso,  Nisus  ceu  leo  im- 
pastus  mandit  trahitque;  sic  enim  demum  recte  adnectentur  insequentia  Nec  minor 
Eurgali  caedes. 

III  Aliud  quoddam  genus  orationis  comparativae  priusquam  finem  dispu- 
tandi  faciamus  paucis  perstringere  animus  est,  cuius  explicandi  causam  petimus 
€x  versibus  nono  et  decimo  idyllii  decimi  septimi  quod  Ptolemaei  Philadelphi  lau- 


15 

dibus  dicatum  est.     Sed  ab  initio  carminis   incipiendum  est.     Itaque  Theocritus, 
ut  huius  laudationis  luculentius  sit  prooemium,  ab  his  versibus  orditur. 

'Ex  Aiog  dpx^^lJ^effS-a  xai  1$  Aia  XifyeTe  Motaai 
dS^avcLTwv  Tov  apiaTOv  Im^v  ^dwjuev  doiiatg, 
dvipwv  d'  av  IlToXejixaibs  evt  TtpwToiat  Xeyia^u) 
'  4  xal  ?ru/iOT0tg  xai  [liaaoc,'  6  ydp  -npo^ipiaTaTo^;  dvipm. 
De  tribus  verbis  primis  cum  in  vno^iatt  idyllii  memoretur  'ApaTefa  yJxprjTot  etVjSoXff, 
de  hoc  principio  waVTa  TeS^puXij/xevo,  ut  paene  taedeat  de  eo  verba  facere,  quamquam, 
ut  verum  fateamur,  nos  longe  dissentimus  ab  iis  qui  scholiastae  testimonio  con- 
fisi  pro  certo  afGrmant,  Theocritum  hoc  introitu  usum  esse  Aratei  carminis  me- 
morem  quod  ab  iisdem  verbis  incipiat,  Praeter  enim  haec  tria  verba  ix  Aiog  dpxw- 
fxsffS^a  utrobique  sane  conspicuo  loco  collocata  reliqua  quae  cum  his  verbis  con- 
iuncta  sunt  in  utroque  carmine  non  tenui  discrimine  discedunt.  Etenim  Aratus 
quidem  iure  sk  Aiog  dpxwnea^-a  praefatur,  quoniam,  quod  cum  argumento  carminis 
coniunctum  est,  hymno  lovem  prosequitur,  cui  mortales  cum  alia  vitae  commoda 
accepta  tulerint  tum  signa  caelestia  operum  rusticorum  horas  indicantia,  de  quibus 
cum  maxime  acturus  est  poeta,  v.  8  Xiyei  d'  (o  Zeug)  oTe  de^ial  wpai  xal  <^vrd  yvpwaai  xot 
anipjJiaTa  ndvTa  ^oKia^at.  auTos  ydp  Tads  «nfjuaT*  ev  aopavC^  eo-TTjpigev.  Theocritus  autem 
nihil  de  love  praedicaturus  est  hoc  carmine,  sed  hoc  dicit,  cum  optimum  immor- 
talium  celebrare  carmine  velimus,  a  love  incipiendum  et  in  love  desinendum  esse; 
neque  hoc  tam  lovis  causa  dicit  quam  propter  Ptolemaeum,  quem  insequens  sen- 
tentia  ut  mortalium  optimum  principio  et  in  fine  celebrari  iubet.  Itaque  verba  qui- 
dem  eadem  sunt  sed  sententia  diversa,  neque  ex  Atog  dpx^o^at  hic  et  illic  idem 
significat;  ut  verendum  sit,  si  haec  Arati  causa  a  Theocrito  initio  carminis  posita 
esse  volumus,  ne  nimium  tribuamus  fortuito  consensui  verborum  quae  nihil  habent 
quod  peculiare  sit  ac  non  a  multis  ante  dictum*).  Sed  de  Aratea  etffjSoXrJ,  in  quam 
nos  paene  inviti  incurrimus,  quidquid  ab  hominibus  doctis  iudicatur,  Theocritum 
intelligimus   has  sententias  duas  quibus  exordium  idyllii  ornavit,   quamquam  ora- 

*)  Ut  Hesiodus  ait  theog.  47  hiVTSoov  ccvts  Zfjva,  ^swv  nnTsa'  i^Ss  x«i  dvSouiv  dayji- 
\xsvai  Cr  \j\xvs\itTt  -yscet  Aijyova-t  t  aotOYjg,  oa-a-ov  <psoTaTO<;  STTt  <7s(tjv  xoaTst  re  fxtytTTog.  tfia- 
darus  Nem.  2  in.  o^svnsg  xai  'Ofxrj^tSat  ^anrMv  sTttuov  raTro?^'  doiBot  a^y^ovrat,  A«09  sx 
TT^ootfxtov.  ibid.  5,  25  a«  §g  n^wTtTTov  fxsv  vixvr,Tav  Aiog  d^ofxsvai  Tsixvdv  QsTiv.  lon  Chius 
(apud  Athenaeum  xi  p.  463)  a-irsrBovTsg  S'  dyvws  'H^«x?>£«  t'  *A?j<m»)V*i  ts,  U§oh>Ji,  Hs^tsi- 
oai9  t'  sx  Aioff  d^ofxsvot  ntvuiixsv.  Sed  quia  vulgo  haec  tantum  tria  verba  Ix  Atog  doyjt)- 
ixsTBa  tamquam  Theocrito  cum  Arato  communia  laudantur,  paene  verendum  est  ne  ne- 
glecta  utriusque  poetae  oratione  ab  hoc  errore  mentis  inducamur.  Sic  ad  id.  xv,  8  TcevS' 
0  Tca^a^og  r^fo?  postquam  Meinekius  'Sophoclem  Oed.  Tyr.  1329  raS'  rtv  'knoXKwv'  ad- 
scripsit,  omnes  deinceps  Theocriti  interpretes  eodem  exemplo  utuntur;  quod  ubi  evolveris 
totamque  orationem  inspexeris  apparet  diversum  esse:  'AttoT^mv  TaS'  ^v,  'Ano^KK-xv,  (pt>.ot, 
o  xaxa  xaxa  tsXiuv  sfxa  Ta8  sixd  naSsa;  et  Sophoclis  quidem  interpretum  nemo  dubitavit 
quin  verba  sic  iungerentur  'A5ro'X?>wi'  r,v  6  Tuh  xaxd  tsKmv. 


.  ,<K7.  ^'^''ST^J^l^T^iV^ifv^^^^ir^T^^ 


16 


tione  solutas  composuit,  comparationis  vinculo  contineri  voluisse,  ut  mentem  qui- 
dem  poetae  hoc  modo  recte  interpretari  videamur:  'sicut  a  love  incipiendum  et  in 
love  desinendum  est,  si  optimum  immortalium  celebrare  carmine  volumus,  ita  mor- 
talium  optimus  si  laudandus  est,  Ptolemaeum  in  primis  et  postremis  laudari  oportet/ 
Quae  si  est  sententia  poetae,  ut  putamus,  non  probandum  est  quod  novissimi  editores 
Theocriti  levi  unius  codicis  indicio  abusi  v.  4  aXKwv  posuerunt,  pro  eo  quod  con- 
sensu  librorum  firmatum  adhuc  vulgabatur  avdpwv;  nam  quamvis  illa  notissima  sit 
dicendi  ratio,  o  ydp  7rpo<^epiaTaTog  aXXujv,  qua  Theocritus  in  Berenica  (o  ydp  <pupwTaTog 
uXKwv')  et  CaUimachus  h.  Del.  156  (<|)iXo|Etvcura'TJ3  aXkwv)  multique  inde  ab  Homericis 
carminibus  usi  sunt,  tamen  hoc  loco  non  sola  librorum  memoria  sed  sententiae 
ratio  et  contrariorum  pondus  alterum  tuetur,  6  ydp  Trpo^^epia-TaTo^  dvipwv. 

Subsequitur  alterum  sententiarum  par,  item  quadam  comparationis  vel  op- 
positionis  ratione  coniunctum,  quo  ex  illa  universa  sententia  iam  suum  Theocritus 
profitetur  propositum. 

5       rjpcoEg  TOi   npoa^Bv  d^'  ■^{xi^iwv  lyivovTO 

pi^avTsg  xaX.a  epya  ffo<J)u>v  invprjaav  aciiwv 

avTdp  eyw  nToX.E/xarov  ImaTafxsvog  xaXa  eiTrHv 

ujuvrjVatjLi'*  vjivoi  ds  >ia\  dSravaTwv  yipa.<;  clvtwv, 
Heroes  prisci  suos  nacti  sunt  vates:  ego  vero  Ptolemaeum  hymno  celebrabo,  quo 
nihil  est  etiam  immortalibus  gratius. 

Pedetemptim  et  quasi  per  gradus  quosdam  progrediens  poeta  tertium  prooe- 
mii  xcSXov  subiicit  quo  iam  propius  ad  ipsam  rem  accedit. 

I(Jav  e;  Tiohj&ev&pov  dvrip  vXaTOfio^  sKS^wv 
10      TranTami  napEovTo^  adriv  noS^sv  ap^BTai  tpryao. 

tL  npwTov  xoTaXE^^u),  imi  ndpa  fxvpia  httsiv 

oifft  ^£01  Tov  apiffTov  ETijurjcrav  ^aaLKrjwv. 

ex  naTipwv  oios  juev  etjv  TtKtaai  fiirya  spyov 

Aaytidag  IlToXEfiaros,  ote  <ppsa\v  lynaTcL^oiTO 
15  j3auX.av,  av  oux  aKXog  dvrip  OkO(;  tb  vor\aax. 
Primorum  versuum  sententiam  interpres  Graecus  explicuit:  wansp  si^  rrjv  *Idrjv  tjJv 
noKvievipov  vKoTOfiog  iKSrwv  spyov  noKKm  npoxeifiivov  axonsi  no^tv  a/s^ETai,  ouro)  ir\  ndyw 
dnopw  no^tv  npoc,  vfxvov  sia^dXKw.  Hoc  enim  voluisse  Theocritum  manifestum  est, 
qui,  sicut  in  prima  (et  altera)  huius  prooemii  particula  sententiam  comparativam 
nulla  comparationis  formula  vinxit,  sic  nunc  simile  per  se  solum  ponit,  dein  addit 
sententiam,  cui  simile  inserviat.  Quod  genus  et  nunc  scite  orationi  adhibuit  Theo- 
«ritus  et  eodem  iterum  usus  est  in  idyllio  xiv. 

juao-Taxa  ioTaa  Tixvoiaiv  vnwpo^ioiai  X£^^<^v 
40      axpoppov  Taxiva  niTSTai  )3iov  aKKo^  dysipsiv 

wxvTspa  juaXoxas  a7ro  ii<Ppaxog  tipafxs  Trj'va 

i3^  di'  dfx<pi3vpw  xai  &ixK{$o^  a  nodtc,  ayov. 


''.'  \'       '■  V'','';..'^  ■.T'-:  '-'..■■■■■ 

17 

Kam  pridem  emendatione  certa  restitutum  est  ioTaa  quod  erat  d'  out  in  libris,  sed 
illud  etiam  scholiastes  legit  qui  orationis  formam  hoc  modo  circumscribit:  ovx  ovtu) 
T15  x^^^"^*"  ^P^^PV^  dovaa  ToT;  vso<ra-oig  Taxi(»}g  naKiv  vmaTpexpiv  enl  to  iripav  xofxiaat,  005 
exfivTj  XiJrovaa  tov  dit^pov  iia.  rcov  Srvpwv  wxeTo.  Tertium  addimus  eiusdem  formae  com- 
parativae  exemplum  ex  idyllio  xiii  depromptum. 

62       vs^pov  (^jB^ey^afiivag  rig  ev  ovpsaiv  tvfxo<l>a.yoi  \tg 
Ig  ruVag  saTTevaBV  IroijuioTOTav  em  iaTTa' 
HpaxX.eTj5  Toioure;  ev  aTpiTTTotaiv  dxdvS-at^ 
TTalda  TToS^wv  deiovTjTOi  ttoXvv  d'  eneXdn^aye  x^wpov. 
Haec  enim  Ambrosiani  codicis  scriptura  est  quam  interpres  Graecus  confirmat  cum 
haec  adnotat  ad  v.  62  ve^pw  ^^ey^afiiva^'   ow  rjpTrjTai  [aXKd']    xaS'  kavro*).  itaaa<j)r}vi' 
ffTEOV  6\  ovTW  VEJSpou  (^S-ey^afjiivrjg  \iwv  Tt;    xar'  opo;  r)V3T]/i£V05  xaTaXtnxov  Tijv  tvvrjv  o^iw^ 
av  Inttpdfxoi  Trpog  tijv  jSopaV  eneiyofievog'   toiovt^  djj  tw  Bvfx^  xal  'HpaxKrjg  TOTt  avax^^^h 
mpv^ti  TKjv  uXrjv  tov  TXav  dva^r(Twv.    Qui  vero  illis  vulgo  praemitti  solet  versus  (61) 
in  ceteris  libris  traditus 

61  wc,  i   onoT  rjvyivetog  anonpoB^t  X15  eaaxovaag 

eum  interpolationis  nota  insignem  Zieglerus  merito  seclusit;  neque  enim  cum  pro- 
ximo  versu  vejSpou  xtX  apte  in  unam  orationem  iungi  potest  et  consilium  addendi 
apertum  est;  reliqua  verba  quod  Zieglerus  maxime  scholiasta  duce  in  hanc  for- 
mam  redegit, 

62  ve^pov  (^S-ey^ajuevas  T15  ev  ovpeat  Xt5  effoxouffa; 
£|  evvag  arreTjaat  xev  kTotfiOTaTav  eni  iatTa' 
ToTog  x^JP^^^^JS  ■'"o''   ^"  aTpiTTTotatv  xt\, 

non  negamus  probabilem  et  poeta  haud  indignam  orationem  esse,  sed  neque  hunc 
ordinem  'B.paxXirjg  TotovTog  neque  vero  aoristum  E<r7rei)o-£v  in  afferendo  simiU  iure  vitu- 
perari  concedimus;  versum  autem  62  illa  forma  certe  non  legit,  qui  versum  61  suo 
marte  adiicere  animum  induxit;  denique  interpretem  Graecum,  qui  paulo  liberius, 
ut  solet,  sententiam  poetae  circumscribit,  credibile  non  est,  alia  legisse  quam  quae 
in  codice  Ambrosiano  scripta  sunt.  Ex  huius  libri  scriptura  Madvigius  quoque 
profectus  comparativam  tamen  particulam  restitui  iussit  hac  forma  (Adv.  i  295) 
ve^pov  i^^rey^afxivag  6'  wg  [ev]  ovpeatv  wfjLo<pdyog  X15  (hoc  enim  eum  voluisse  credimus, 
quamquam  ev  delere  casu  oblitus  est);  cui  in  ea  re  assentimur  quod  praeterea 
nihil  movendum  in  hac  oratione  censuit,  quod  vero  comparationem  non  addita  par- 
ticula  stare  posse  negat  et  diversa  esse  quae  ex  idyllio  xiv  Zieglerus  attulerat, 
nobis  non  persuasit;  immo  ita  censemus  et  illa  recte  comparata  esse  et  melius 
etiam  haec  quae  nos  nimc  disceptamus  ex  idyUio  xvn  comparari  potuisse.  Qui 
enim  haec  tria  exempla  in  summa  re  mirifice   inter  se  conspirantia  cum  cura  re- 


*)    Zieglerus  edidit  ovk  r)^TriTat  xct^'  iavTo,  quae  aut  non  intelligimus  aut  distingai 
oportet  Qt  inter  se  opposita;  maluimus  etiam  aXka  addere. 

3 


.■■7^  .  -i./^^ir^^^j 


18 

cognoverlt,  eum  putamus  dubitaturum  de  nullo.  Neque  desunt  simllia  apud  allos 
poetas,  velut  Aeschyli  verba  in  Agamemnone  (309)  c|o5  t'  akH^d  t  eyx^ag  rav-np 
xuTBi  dcxpaTarovvT*  av,  ov  ^l\wy  Trpoatvviitoig.  xoc  twv  ciXovtwv  tcai  xpaTi^advTwv  iixt 
<|>3-oyya5  dxovBiv  eoti  av}x<^opa.c,  di7rX»J$  (cf.  ibid.  930  sqq.  quibus  verbis  supra  p.  11  usi 
sumus),  aut  quae  Pindarus  Nem.  4,  82  o  xpvaoc,  k\l/dfievog  avydg  idei^ev  dndaac,,  v\ivoc, 
dl  TuJv  dyoL^wv  kpyiidrwv  ^aciKevaiv  iaoiaifxova  T£iJX£t  <J)cyTO,  ad  eundem  modum  compa- 
rationem  formatam  habent,  ne  dicamus  nobilissimum  carminis  Olympicl  prlmi  inl- 
tium;  et  Pindarus,  cui  hoc  genus  valde  familiare  fuit,  plerumque  artificiosius  per- 
polivit,  ut  tamen  in  magna  varietate  eandem  orationis  formam  saepe  agnoscas. 
Sed  omissis  aliis,  etiam  Theocriteis,  quae  huc  referre  liceat,  illis  tribus  exemplis 
quarto  loco  adiiciendum  putamus,  quamvis  aliquld  proprli  habeat,  hoc  quod  in  eo- 
dem  idyllio  decimo  septimo  legitur. 

'Apyeia  xvdvo^pv,  av  \ao<pdvov  AiojuifdEO 

fiiayofxiva  Tud^i  Tsxeg   KaXvdwviw  dvdpi, 
55      dWd  0ET15  jSoSxikoXttos  dxovnaTuv  'AxtX^a 

Aiaxida  IIri\yli,   al  d'  aixfx»]Ta  IlToXejuarE 

aixfiyiTa  TlroXifiLaiw  dpi^rjKoi;  BspEvCxa. 
In  versu  54  KaXvSwviw  dvdpi  scrlpsimus  coniectura  usl  Ed.  Hilleri,  qul  quod  vul- 
gatur  AiojurjdEa  . .  KaXvdwvicv  dvdpa  quas  dubitationes  aflferret  recte  perspexlt;  quod 
restituendum  proposuit  Tvdr,L  . .  KdKvdwviw  dvipi  cum  rei  accommodatum  est  tum 
subtili  aequabilitate  orationis  adiuvatur  quam  poeta  his  tribus  sententiis  studiose 
sectatus  est.  De  consillo  Theocriti  quod  his  verslbus  exsecutus  sit,  non  possumus 
praeterire  opinationem  quandam  quam  loannes  Gustavus  Droysenus,  vir  immortalis 
memoriae,  in  libro  celeberrimo  cui  'historiam  hellenismr  inscripsit  vol.m,  1  p.  324  n. 
exposuit.  Achillem  enim  et  Diomedem  ob  dlversitatem  ingenil  Inter  se  opponi 
ratus  Theocritum  putavit  etiam  Ptolemaeo,  qui  Ipse  cum  Achillis  "^luclda  natura' 
conferretur,  oppositum  voluisse  eiusdem  aetatis  principem,  Dlomedis  moribus  qui 
similis  fuisset:  quem  nomine  appellare,  quia  ultro  quls  dlceretur  quivis  intelligens 
lector  cognovisset,  supersedisse,  fulsse  autem  Antigonum  Demetrii  filium.  Haec 
quae  alii  probarunt  nobis  eo  genere  dlvinandl  parta  videntur  quo  Droysenus,  ut 
erat  homo  imprlmis  ingeniosus,  In  hac  penurla  testimoniorum  non  Ita  raro  usus 
est,  ut  etiam  carminibus  huius  aetatis  quae  cum  rerum  memoria  coniuncta  essent, 
nonnumquam  opinando  affingeret  quae  inesse  cuperet,  saepeque  Us  tum  maxlme 
interpretando  noceret,  cum  artem  eorum  adluvare  aut  a  crimine  absurdl  levare  sibl 
videretur.  Velut  hoc  loco  incredibile  videtur,  prudentem  poetam  adeo  ratione  ex- 
cidlsse  ut  cum  eo  quem  unice  extollere  cupiebat  Ptolemaeo  alterum  eiusdem  aetatis 
principem,  illi  qul  natura  et  moribus  oppositus  esset,  comparari  vellet;  quod  si 
tamen  volult  Theocrltus,  tacendo  efiecit,  nemo  ut  hanc  miram  eius  voluntatem 
augurari  posset.  Nos  divinandi  arte  procul  habita,  dum  verba  interpretamur,  Ita 
existlmamus,  Theocritum,  ut  Ptolemaei  Philadelphi  hoc  patre  et  hac  matre  geniti 


^ 


'••-Vr 


19 

Batales  insigni  quadazn  laude  impertiret,  clarissima  quae  heroum  aetas  tulit  aut 
Homerica  carmina  noverunt  fortis  ingenii  exempla  duo  proposuisse,  quibus  pari 
ordine  et  aequabUi  oratione  tertius  adnecteretur  Ptolemaeus,  ut  ille  hoc  modo  non 
minus  clarus  quam  Achilles  et  Diomedes  nec  minus  claris  quam  illi  parentibus 
natus  imprimis  bellica  laude  iis  compar  diceretur;  ita  enim  poeta  in  reliqua  ora- 
tionis  concinnitate  \ao(^6vov  Atofxijdea,  dxovTurrdv  'Axi^^Oj  aixfJiyjTa.v  IlToXEjueuby  compo- 
suit.  Quod  vero  ratio  qua  illa  tria  nomina  coniungi  intelligimus  nulla  voce  indi- 
catur  sed  ex  ipsis  comparatis  nominibus  necesse  est  perspiciatur,  hac  parte  puta- 
mus  hoc  exemplum  tribus  quae  ante  disceptavimus  accedere,  discedere  autem  ab 
iis  maxime  eo  quod  Achilles,  Diomedes  exempla  sunt,  non  similia,  qualia  illi  loci 
habent.  Atque  hoc  genus  idem  poeta,  quo  saepius  iam  per  hanc  disputationem 
usi  sumus,  praeivit,  Pindarus,  velut  cum  ita  dicit  Nem.  9,  39  Xiyirai  fxdv  Exropi  fih 
xkiog  dvS^rjffat.  X)iafxdv$pov  xeujuajiv  dyxo^j  iSoJSTJxpTjjavoiffi  d"'  dfjL<\)'  dxTaZ;  'EKuipov,  evS"'  'Apiag 
TTopov  avS-pwTTOi  xoXloiai,  dliopKev  Traidi  TcruT'  'AyrjJiddfjiCfv  (J^eyyog  ev  aXixio.  Trpwra,  quae  sic 
interpretantur  'ut  Hectori  ad  Scamandrum  gloria  floruit,  sic  Chromio  ad  Helorum 
iam  in  prima  adulescentia',  et  Pyth.  1,  76  dpionai  ndp  /u^v  2aXajurvo5  'AS-avouov  x*/"^ 
fxiaS^oVi  Iv  'LndpTa  i'  Ipiw  npo  Ki^oupwvog  juaxetv,  rauri  Mrjdeioi  xa'juov  dyxvkoTo^oi,  napa 
i\  Tov  twdpov  dnTav  'ifxipa  Ttaiisffatv  vfivov  Aeivojueveojg  TeXeaatg;  'quae  nihil  sibi  volunt 
aliud'  (Schneidewini  verba  sunt  p.  192)  'quam  praestantissimas  Atheniensium  et 
Spartanorum  victorias  de  barbaris  reportatas  aequari  pugna  Himerensi;  et  ut  Athe- 
nis  et  Spartae  nihil  acceptius  sit  auditu  quam  victorias  illas,  sic  nihil  iucundius 
Dinomenidis  quam  Himerensem  victoriam  laudibus  celebrari.'  Quibus  fortasse  adiici 
licet  Aeschyli  de  Choephoris  v.  928  ejuoXe  juev  dixa  UpiafxCdaL^  XP°^Vi  jSopudixos  ;rotva'* 
ejuoXe  d'  e;  do'juov  tov  'Ayajue'juvovo5  dtn-Xoug  Xlwv,  diwXous  "Aprj^,  certius  autem  iis  adiim- 
gimus  Propertii  versus  (2,  1,  37)  quibus  Maecenatem  appellat,  bellaque  resque  tui 
memorarem  Caeaarig,  et  tu  Caesare  sub  magno  cura  tecunda  fores,  ubi  significatis 
Caesaris  rebus  illustrioribus,  ita  pergit: 

te  mea  musa  illis  semper  contexeret  armis, 

et  sumpta  et  posita  pace  fidele  caput. 
37      Theseus  infernis,  superis  testatur  Achilles, 

hic  Ixioniden,  ille  Menoetiaden, 
ac  speramus  fore,  hoc  dicendi  genere,  quod  poetarum  artem  imprimis  decet,  plenius 
perspecto,  ut  desinant  critici  haec  integerrima  verba  (v.  37.  38)  et  hoc  poeta  maxime 
digna,  quia  exempla  allata  comparationis  vinculo  carent,  in  corruptelae  aut  inter- 
polationis  crimen  rapere.  Illud  addimus  de  versuTheocriteo,  aXXo  particulam  (v.55), 
quae  maxime  Droysenum  a  vera  ratione  abduxit,  ne  quis  in  gravioris  oppositionis 
vim  accipiat  ab  hoc  loco  alienam,  ut  saepe  ju^v  particulae  respondere,  ita  nunc  sine 
/u^v  non  aliter  positam  quam  vel  apud  Pindarum  Nem.  2,  20  Ttapd  fxh  vipifxidovrt  Ilap- 
vaff^  riffffapag  e^  diB^Xwv  vixog  hcofxi^av,  dXKa  Kopiv3-iwv  vno  ^wtwv  Iv  IffXov  IleXowoj  nru- 
Xats  oxTo)  ffT£^a'vot5  tfxtx^ev  ^dij,  Ittto  d'  ey  Nejue'^,  aut  at  in  Propertii  versu  3,  11,  62 


:*y>^w^ 


20 


CurUut  expletis  atatuit  monumenta  lacunis,   at  Deciua  misso  proelia  rupit  equo,   et 
saepius  apud  Tibullum. 

Tandem   e  diverticulis   revertimur    ad  versus  Theocriti,   e  quibus   egressi 
8umus.    Qui  quod  ita  scribit 

Idav  £5  TtokviEvipov  dvrjp  uXaTo/nog  sKBrwv 
7ra7rrai'yet,  Trapsovrog  adrjv,  no^ev  ap^sTOi  epyov. 
Ti  npwTov  xaraAi^co,  tTtei  Ttupa  fivpia  Hittiv  xtX, 
non  iam  mirabimur  quod  simile  quo  utitur  seorsum  positum  nuUa  particula  com- 
parativa  cum  summa  sententia  coniungitur,  verum  illud  forsitan  non  iniuria  mirum 
alicui  videatur,  quod  ne  ex  altera  quidem  parte  summa  sententia  simili  adnectatur 
vel  illo  modo  quo  interpres  Graecus  orationem  circumscribit  ovtco  dij  xayu)  aTtopS 
ito^tv  tla^aXkw  vel  ut  in  idyllio  xni  'H/5axXE»j5  Toicrljro^;,  sed  non  sine  hiatu  orationis 
ex  comparatione  lignicidae  Idaei  continuo  transiliatur  ad  dubitantis  poetae  interro- 
gationem  ti'  jrpwTov  xaraXE^w,  cuius  praeparandae  ac  declarandae  causa  comparatio 
instituta  est.  In  qua  conformatione  orationis  quamquam  nos  aliquid  duritiei  per- 
sentiscere  videmur,  tamen  iidem  hoc  ferendum  esse  censemus  neque  ex  ea  re  sola 
suspicionem  de  vitio  capere  licere:  nisi  forte  aliunde  argumentum  accedat,  quo 
probabile  reddi  possit,  poetae  orationem  hac  parte  integram  non  esse  servatam. 
Quod  quale  sit  ut  patefiat,  accuratius  quam  ab  interpretibus  fieri  solet,  verba  Ix 
TtaTipwv  V.  13  expendenda  sunt:  quae  non  ea  vi  posita  videntur,  qua  in  idyllio  XXIV, 
106  EupuTo;  ex  naTipwv  \uyaKaic,  a<f)veio$  dpovpaig,  vel  in  idyllio  XVI,  33  a^x^jv  ex  naripwv 
7tevir\v  axTijjuova  xXatcov  (cf.  id.  xxn,  170);  neque  enim  satis  apte  Ptolemaeus  Lagides 
a  patribus  acceptam  habere  dicatur  virtutem  quam  ipsi  propriam  et  ingenitam  vel 
maxime  declarare  voluit  poeta  verbis  0^05  [xkv  Itjv  TtKiaax  \t^a  Ipryov  ote  ^ptalv  eyxaTa- 
SroiTo  j3ouXav  av  oi)x  aWo^  a'vijp  oTo^  Te  vo^o-at*).  Itaque  ex  Ttaripwv  non  de  Lagidae 
sed  de  Philadelphi  patribus  interpretabimur,  commodius  haud  dubie,  cum  praeser- 
tim  haec  verba  duo  complectantur  ex  naripwv  0^05  ju^  er/v  Aayeidos  nToX.epiro5  (v.  13) 
et  oia  d'  ev  7rtyvTa«rt  7reptxX.etTa  Bepmxa  (v.  34).  Quamquam  vel  sic  aliquid  dubita- 
tionis  haeret  in  forma  partitiva  ex  naripwv  h.  e.  'e  numero  parentum'  (cf.  id.  xxv, 
117),  quia  Theocritus  de  pluribus  quam  de  patre  et  matre  Philadelphi  dicturus 
non  est.  Inter  vetustiores  interpretes  fuerunt  qui  haec  ita  redderent  'ut  a  maio- 
ribus  ordiar\  non  inepte  ad  sensum,  sed  ut  orationi  non  satisfieret.  Sed  perpen- 
sis  omnibus  dum  hac  potissimum  via  nos  expedire  difficultate  conamur,  probabile 
visum  est,  haec  verba  Ix  naTipwv  ab  insequenti  oratione  segregata  responsum  con- 


•)  Certe  nobis  diversa  ratio  videtur  sententiae  Pindaricae  (Pyth.  8,  45)  tp\ja  to 
yevvcuov  intir^tntt  ix  irctri^ttiv  nctia-w  y.vjixa,  et  quae  huic  similia  sunt;  neque  Odysseae  ver- 
sns  (2,  272)  «i  S»i  to«  a-oO  nccT^og  ivirrcutTcti  fxtvog  ^u,  oto?  i>tt7vof  srjv  TtXta-at  t^ov  re  tnof 
Tt,  oJ  Toi  en-««3'  aX/ij  0B09  ta-Ttrai,  ex  quibus  Theocriti  oratio  colorem  dnxit,  illum  sensum 
firmare  poterunt. 


.  -   •■  u>._.y::.T;*^;   .^t  ■  ^  ',;■■;,,  . 

21 

tinere  ad  superiorem  interrogationem  de  initio  capiendo  relatum:  quo  modo  so- 
lent  poetae  sibi  interrogantibus  respondere  ipsi,  cum  alii,  de  quibus  in  prooemio 
a.  MDCCCLXXXII  dizimus,  tum  Theocritus  ipse  id.  xxn,  25  Karropog  ^  Trpwrov  TIo\vi(v- 
XE05  aLpl^o\i  dsidHv;  dfi^pcTipw  u/iVEwv  HoXvdsvxia  npwTov  dsiiw  (cf.  id.  XVI,  13  sq.).  Sed 
hoc  responsum  cum  ad  sensum  illius  interrogationis,  non  ad  eius  formam  recte 
referatur,  hoc  indicio  usi,  ut  simul  illi  offensioni  occurramus  quae  ex  transitu  facto 
a  comparatione  ad  primariam  sententiam  nasci  videbatur,  librariorum  culpa  versum 
detritum  suspicamur,  quo  recuperato  et  hiatus  ille  orationis  quem  diximus  supplea- 
tur  et  interrogationis  formam  responso  convenientem  nanciscamur,  velut  hoc  exemplo 

"liav  eg  TroXvisvdpov  drqp  vkaronog  eXS-wv 

10  TtamalvH^  TrapeovTog  odijv,  TvoS^ev  ap^eTai  epyov. 
[toTos  TtaTTTaivw  xdyw  noB^ev  ap^oficu  ujlivou,] 

11  Ti'  npwTOV  xaToXe^w;  lm\  ndpa  fivpia  eiTreTv 
oTffi  3"eot  Tov  apuTTov  erijLi>]o-av  fiaaiKriwv. 

Ix  iraTepwv.  oToc,  fikv  Irjv  TeXiaai  fiiya  Ipryov 
14  Aayeiiag  IlToXeiuaros. 
In  quo  ne  quis  dubitet  ex  naTepwv  est  'a,  parentibus'  quod  ut  sensu  poscitur  ita  usu 
comprobatur.  Duplicis  autem  interrogationis  quam  addendo  effecimus,  7ro'S-Ev  ap^o- 
fiai.  vfivov,  Tt  TtpwTov  xaTaXe^^co,  exemplum  esto  Theocriteum  2,  64  viiv  dij  fiovvrf  eoura 
7ro'3"Ev  Tov  eptoTa  iaxp6aw\  ex  Tfvog  ap^cujbiai;  Ti's  juoi  xaxov  ayaye  touto;  et  hoc  Propertii 
1,  18,  5  unde  tuos  primum  repetam,  mea  Cynihia,  fastus'?  quod  mihi  das  fiendi,  Cyn- 
ihia,  principium? 

Diximus,  quid  nobis  verisimile  visum  sit,  quamquam  nihil  firmius  conten- 
dimus.  Si  nos  deceperit  coniectura,  gratum  facient  interpretes  dubitationem  quae 
nos  irretiverit  accuratius  interpretando  eximentes.  Interim  nos  non  poenitebit, 
si  tamen  contigerit,  ad  poetici  sermonis  naturam  rectius  aestimandam  nonnihil 
contulisse. 

Scr.  m.  Dec.  a.  MDCCCLXXXIV. 


4 


r. *-    ■■   ^r    :-: 


^« 


;J/J>^ 


itiii 


■-■-^sV^^l 
.-■:':.V:-:^ 

.     .  '^  .'t^  -     -■- 


•     .■  •■  -r  : 
'■-■•--3b'-; 


■ '■>■-■;, 
*■  "v^i^. 

'■«■..'.■•V?'-; 


^  "«s^^t:: 


::;#^^ 

;   •;'•--•  ■,. 
■.*.  -■.*'. 

.     i^r 

•  ■»»•      -■.- 


'''>Mi:    '^ 


■y   .  y   ■f^'^ 


, .-.  -«' 


'«'■■■ 


■y_*ji 


,   .  ■■■"..  ".r  '•'...  i.    •  -i-   -.  A  ■. ...