Full text of "De Occulta Philosophia LOC 1533"

See other formats

***+ 



/? /• ^- / 

CM>Ht'*t J/S3S. 

wf$i /umhi t*m.t *//ha 



f LIBRARY OFM)NGRESS.# 

t 5 

FORCE OOLLEOTION.I jj 






i*UNITED STATKSWaIiERICA. | 

□ ^*.'.*,^. v. -.*■-»• ■-■ sfa * -?-■*.■■■■-.-*■■ * >■ -»- %. s.q' 






— 



^t 



**H E N R I C I <■*? 

CORNELI I AGRIP 

PAE AB NETTESHEYM A* CONSILIIS 

&ArchiuisInditiariifacrsC AE- 

S A R £ A£ Maicftatis:De 

OCCVLTA PHI- 

I OSOPHIA 

LibriTrcs. 



HINRICVS CORNELIVS AGRIPPA. 




13" Nidil ffl ojertMm <jkoJhoh re ut letw, 
yt <xcu\tum<\uoinon JVutKr. 
M<<!tfc*i X. 



Ckct gnftiif gr priuilr gio Caftre* MirifJ? «tis *<! trifltniww. 

(V&-w* /$"33 



tkk^ J 



f^CHARLE S'& 

VirU Viuine clcmcnce eflu Empcrcur ies Romtine tufioure Mgujlr.roy ic Gcrminic deCaftitte ieLeott Vtf 
ugon ie Htuarre dcNtptcsdeS ecittc ie Mafflorque ieSariaineies ljles Inicsetielamer occeane Archiiuc 
Vtuftrice iuc ie Bourgoingne ie Lotliringe ie Bnbant ie Lembourg iu L uxenbourg etc . Conte ie Planires 
Vtrtois ie Bourgomgne Patttin etieHtymude Hottinie ie Zeetttnde ie Ferrette ic Htquemult ie Namar 
r c. ?r'mc e deZttaue Mtrquti duftmt empireseigneur defrife ie Salins iemlines iesptys Dutrechtetit* 
teur en Ape et cn Affrkque. 

A tousceulxquices pHtcslcttcrs terrontfalut Velapirtienoftreameetfitl confeittierinikitreet hifforio' 
grtphe mefiicr Hcnry Cornitte Agrippi Dolicures ieux irou\ cbeuilier nous aeftc expofe: Comme lei expo' 
ant iit nigiircsjhit ct compcfc quttreliuresoeuurcs et volumcs intitulc^ en Ittm: 

De occulta Philofophia.De Vanitatefcientiarum Dcchmatio ,In artrm breuem Rai' 
mundiLullrj commentariaiEt TabuIaabbr«uiata.Orationes8C Epiftolar lcfqutliliurcsct 
tolumcs lc-d cxpofint firoit taulenticrs imprimer et R05 piys et feigneurics : mtis il ioubtc que tueutts impri- 
mcurs ikculx naiptystitns recouure iechtfcun ic fes tolumes VRg iiure les contrcfiront qucluy toumcroit 
agnntregrctetiomiigtfcpirnomnchyeftpourumiegrtceXnnousfupplitnttrefumblcmcntquctaendtt 
eeque iit cfl llnous pliife luy octroycr ef iccorier quil puifl fiire imprimer lef-6 quttre liures et tolumes pir 
tcl imprimeur cn Ro/ti piys quc bon luy fcmblerifinsce cp Mres lcs pourront imprimer enicicns lc terme ie 
fixaniprochi'mvenm:ctfurcefiireexpedicrno)lcttrespttcntesacepcrtwentes.Pourceeftilquenomces 
chofes conjiicrecs : Ettprcsquc no}tme)ctfitutx mtiftres Gcorgc ie Themfehc preuoft dc Ctftt l : et Hermtn 

SunicrhuifcnconfeitticrsctmtiftresiesrcqtieftcsOrimtircsiencftrehoftelpirnoflrcorionntncctientbicit 
aulongvcuvifitectfignclcfiliurcs.AuZcxpofintmclintnsfauoriblmmafiVfupplictiicmcercquefte. 
Auons pttrbon tduis et deltberttion ic confcil oitroie confenty et accorde : oSroionsconfcntons ct tccorions c'n 

lUydonniiitcongcctliccncciegricccfbecMpircesprcfentcsquilpmftctpoumfiiretmprmcrlcf-Squirte 
liuresct volumes cn tcl nombreet quintite et pirtcl imprimcur ie nofi ptysquebon luyfemblera.Et tfm que 

icettuyimprimei.rhepiric[espiinesfiai)cticfpmqui\uycmuieninfaircctfupporterpourUo r ,melieim 
prcfiion et ccqui cn icpcni Mons icffindu ct dcffindons pir cefn pbtes t tous tutrcs tmprtmeurs ct tulrcscuc 
endidcns letcmps ct terme dcfix tns prochtincmcnt ventnt 1I5 ne impriment ouficentimprimer lefn liurcsne 
mcuniicculxfimlcconfentcmcntiu^imprimcurfurpiineieconfifcttioniesliurcsctvolumesquilfturoient 
<tinfimiprimcctpiriefiusccicftrcpugni)etcorrigc)trb'tlritremcnt.Siionnonsenminiemcntano)an.eict 
fiiulxlcschiefprefiiensctgcnsicnoipriueetgnntcofetulxChtncclieretgensicnoftrecofeilcnBrabatPre 
fiicnt ct gcnsie noftre chtmbre ieconjeii cn fltnires etttom nou$ mtrcs iufticiers cfjicicrset fulictli cuy ce 

peutctpourntouihcretachafcunieulxeniroitfoyetfycommealuyappartkniraquedenoflretrefnttcgra 
ceoliroye congie etlkcnccdunnt le tempsfclon ct p.tr It mtniaeque dit cfl J l)fttccntfouffretit et Uiffintlcl} 
expoftnt cnftmllehVimprimeurpltinemetctptifiblniietioyrctvfcrftnslcurftfrcmcarcoudmr.crrefouf 
fut eftreftit misou donnc tucun icflourbicrou cmpcfccmcnt tu cotrtire. Ctr tinfinous pltift il cn tcfmoirg ie 
eenousMonsftitmcarenoftrefceltcesprcfcntcs.VennccnnoftrevilleicMtlincslcxij.iourielmicrLtn 

dcgriccmilcwqcesctVit;gtctneuf.EtdenoircgnestfituoiricsRcma'mte,xi,adeCtjtiUcctiiurcslc,xi'ii. 
figncfuilereplyparLempercurcnfoncotifett. ' ' 

I» ttcieete. 




,AD LECTOREM. 
ON DVBITO, QVIN TITVLVS LIBRI NO- 
liri dc Occultaphilofophia, fiue dc Magia , raritare fua 
^"plurimos alliciat ad legendum,inter quos nonulli obli 
quae opinionis mente languidi,multi etiam maligni & in 
ingenium noftrum ingrati accedcnt , qui temcraria fua 
_g|ignorantia magiaenomc in detcriorem partcm accipic- 
tcs,uix conlpcifto titulo clamabunt nos uctitas artes doccrc,haerefum femi 
na iacerc,piis auribus offcndiculo , praeclaris ingeniis fcadalo effc, malcficu 
effe.fupcrftitiofum efte,da:moniacum effc,magus qui fim. Quibus (i refpo 
dcam magum apud litcratos uiros non maleficum, non fuperftitiofum, nci 
dsmoniacum fonare,fed fapicntem,fed faccrdotcm.fcd prophetam: Sibyl- 
las magas fui(fc,proinde de Chrifto tam apertiffime prophetaffe: iam uero 
& magos ex mirabilibus mundi arcanis,ipiius mundi autorcm Chriftu co- 
gnouiffc natum,omniumq; primos ueniffc ad illum adorandum , ipfumq; 
magiarnomenacceptumphilofophis.laudatumathcologis.etiamipfieua 
gelio non ingratum.Credo ego iftos tam pcrtinacis fupcrcilii ceforcs Sibyl 
lis&fancl:ismagis,&uelipfo cuangelioprius fibiinterdi&uros,c[ipfum 
magiae nomen recepturi fint in gratiam.adeo con fcientiae fuae confulentes, 
Ut nec Apollo,nec M ufoe omnes,neq; angclus dc ccelo me ab illoru cxecra- 
tione uendicare queant.Quibus & ego nunc confulo nenoftra fcripta lcgar, 
nec intelligat,nec meminerint:nam noxia funt, uenenofa funt, Acherontis 
oftiu cft in hoclibro,lapides loquitur,caueant he cerebru illis excutiat. V os 
autem qui aequa rnente ad legcndum uen itis.fi tantam prudentiae difcrctio- 
nem adnibueriris,quantam in mellelegendo apes,iam (ecuri legite.pufo na 
q; uos & utilitatis haud parum,& uoluptatisplurimum accepturos.Quod fi 
qua rcpcrefitis,qux uobis non placeant,mittitc illa.nec utimini : nam & ego 
uobis illa no probo,fed narro. Csctcra tamen propterca non refpuite , nam 
& medico^ uolumina infpicientibus contingit cum antidotis &pharmacis 
fimul etia uenena legcrc . Fatcor prxterea magia ipfam multa fuperuacua, 
& ad oftcntationc curiofa docere prodigia,fimul hec ut uana relinquite,caii 
fas tamen llloru ne ignoratc.Qux ucro ad hohiinu utilitatem,ad aucrtcdos 
malos euentus,ad deftruendu malcficia,ad curados morbos,ad exrermina- 
da phantafmata,ad conferuanda uit£e,honoris, fortune dexteritate, fine dcp 
offenfa,fine religiois iniuria fieripoffunt : quis illa non tam utilia cenfear.qj 
etia neceffariaf Sed quia admonui uos, multa me narrado potius cj affirma* 
dofcripfiffc:ricenimopuscffeuifumfueratquopaucioraprerircmus,mul- 
ta infuperPlatonicoru caeterorumq; gcntiliu Philofophoru placitafecuti 
fumus,ubiinftituto noftro fcribcdi fuggerebant argumentu.ideo fialicubj 
erratum fit,fiuequid libet ius diftu, ignofcitc adolefcentiae noftra? , quimi* 
norquam adolefccnshocopuscompofuijUtpoffim meexculkeae dice- 

aa ii 



ADLECTOREM 
re dummm paruulusjoquebar utparuulus: fapiebam ut paruulus.haus 
autem uir,euacuaui qux erant paruuli, ac in libro noftro de Vamtate ac m- 

cerritudine Scientiarum,huclibrum magnaexpartererraaam. Sedhicme 
iterumforteredarguetisinquientes^cceiuuemsfcripfifti^fencxretradta- 
fti «rquidergoedidiftifFateoriuuenis admodumhos libros knbercag- 
greffus fum.fpe tamenillosaliquando corretfiorcs locuplcrioresq;cmifiu# 
rusatqjeacaufaloanniTritemioabbatiPeapolitanoquodamSpanhemen 

. (, uiro arcanarum rerum admodum induftrio , prinium lllos obtuh corri- 
gendos. Contigit autem poftea.ut intcrceptum opus , priusquam illi lum- 
mam manum impofuiffem, corruptis exemplanbus rrucum & lmpohtum 
circumferrctur,atq; in Italia, in Gallia,in Germania,per multorum manus 
uoliraret,iamq; nonnulli impatientius nefcio an impudentius.ipfum infor- 
mc opus fub prilurrt exponere uolebant, quo uno perculfus malo.iple ede- 
reconftitui,cogitansminuspericuliFore,fllibriiftipaulocaftigatloresmea 
manu prodirent,quam fi laceri per incondita fragmenta inuulgarcntur per 
manus aliorum.Pmerea nullum ncfas ratus,fi iuuentutis mei fpecimc pe 
rire non finerem. Addidimus autem nonnulla capitula, inferuimus etia ple 
raq; qu? praetermittere incuriofum uidebac,quod curiofus Leftor ex lphus 
phrafis iniqualitate facile deprehedere potent.noluimus cnim opusiptum 
rotum innouare,&(ut aiunt)totam telam retexerc,fed paululum caftigarc, 
atqjaliquidfplendorisinfun&ere.Quapropteriterumnuncquaefotecandi- 

de Leftor,ne de prxfenti tempore editionis ifta libres, fed ueniam des cun- 
ofariuuenturi,nquidforte fecus quam placeat in iftis deprehendes. 
E R R A T A. 

IZh, L .» taS. «»/«*< !,»«, ,8,. 4. xJtBi- .3 icmi- ,0 «... mm/k .,..»» ««/"a.f t« eft »s/«.r« ,, £•£ 
E,ioe is/r«kal..,+ «gf»fr«ti.».^ 

&j,V»4L*«mo,«»<o.>^s.'^^ 

^Ss M.?M E i.«r 5 +^^ 

T,™"»i«m,o»-,+ V«!«ti«i««.rii,04.,8!oo«K«i« J W . .?««»■ ,4i«»g«'«r,!«™p!«^8- «9<»»««.9«<»r/«5<> 
^ ( «,o,.»S.IIi,..8a* 1 0'l4V i tic'»'««t.r«.;/i»t.7tr«»/- f «n',l».,+ !«(.o««',.4..7/«n' ,'S 4' «r.m,< »,«.».,. 

,X»«o*S-'4«'«°»W'«*»r^^ 

«m , 7 //mM« +. ptw H3, H ««/«mjs», . 0«!««« „/«««,. .7 «01 ref.»tt, s <s. I ".ol»I«'r™ + «*»»»- 




R. P. D.IOANNI TRITEMIO, ABBATI^VI IACOSI 

infuburbioHerbipolis,HenricUS Corhelius Agrippa 

ab Ncttcfzheyffh S. D. 

Vm hupef tecUtti (reUercde pater) in ccehobio tuo apud Herbi 
polim aliqUattdiU conuef fatus , multa de chythicis , multa d£ 
magicis,multa de cabaliftici seetef isq; que adhuc in occulto de 

litefcunt arcanis fcientiiS atq; artibus UhacohtuliflemUsima 

gna inter csteras queftio crat, cur Magia ipfa,cum olim primum fublitnita 
tis faftigiumuno omnium Uetcrumphilofophofum iudicioteneret, &a 
prifcis illis fapientibus,& facerdotibus fumma fertiper in Uenef atione habi- 
ta fuerit.deihde fanftis patribus a pirihcipio nafcchtisecclefiae catholice odi 
ofa femper & fufpecta,tandem explofa a Theologis,damnata a facris cano- 
hibus,porr6omniumlegumplacitisfueritprofcripta,eiuscaufamfpecula 
tus meo iudicio non alia eft,nifi quod fatali qUadarti temporum hominum 
q; deprauatione fubintroierut multi pfcudophilofophi , ac fhctito hominC 
Magi,qui per uarias errorum feftas & falfarum ireligiohum fa<ftiones,mul- 
tas admodu execrandas fuperftitiones atq; ferales ritus, multa etiam ex or- 
thodoxa religione fcelerata facrilegia, in naturae perfecutionem hominuq; 
pcrniciem ac dei iniuriam congerehtes, multos admodum quales hodiecit 
cunferri uidemUS repr obatae lcflionis hbros ediderunt , quibus M agiae ho- 
neftifTimum nomeh atq; titulum furto & rapiifa praefixerunt. Hi itaq; curri 
facrofandto hocmagiac titulo fuis execrandis hugis fidem fe(e cociliaturos 
fperarent, id egcrut, quod laudatiflimurti olim rnagiae homcn,hodie bonis 
& probis omnibus odiofiflimuni fedditum (it,ac capitale crimcrt habeatur 
fi quis doctrina Opcribus ue magum fefe audeat profi teri, nifi forte demens 
aliquauctularushabitans,crediuelitadmodumperita&diuinipotcs,ut(fi- 
cut ak Apuleius)poflit cdelum deponerc,terram fufpendere,fontes durare, 
monteS diluere,manes fublimare, deos infimare, fydef a extirtguere,tanarii 
ipfum illuminare, fiue ut canit Vergiliusi 

Quae fc carminibus promittat foluerc mentes" 
Quos uelit,aft aliis duras immitterecuras, 
Siftere aquam fluuiis,& uertere fydera retro, 
Nocturnosq; cict manes.mugire UidebiS 
Sub pedibus tcrram , & dcfcendere montibus ornos. 
Tum qUae referunt Lucahus de maga illa TheflaIa,&Homerus de Circes ot 
mnipotentia,quoru plurima fateor tam fallacis 6pinionis,tam fuperftitio- 
fae diligentiae perhiciofiq; labotes exiftunt, Ut cum fub artem no ncfandam 
cadere nequeat, tamen inagiae Uehcrabili titulo fefe ueftiri pofle praefumut; 
Cum haec igitur fic fe haberent,mifabar admodufn,heq; minusctiam indi- 
gnabar, neminem haftenus extitifle , qui tarri fublimerri facramq; difcipli* 

aa iii 



■■ 



mmmmm 



^m 



^ EFISTOLA. 
nam ac impietatis crimine uindicaffct,aut illam nobis ptire fyncereq; rraai 
•diffet, fiquidem cjuos ex recentioribus ego uidi Rogerium Bachonem , Ro- 
bertum Anglicum,Pctrum Apponum, Albertum Tcutonicum, Arnoldu 
dc Villa noua, Anfelmum Parmefem,Picatricem Hifpanu, Cicchum Afcu 
lum Florccinum & plerofq; alios,fed obfcuri nominis fcriptorcs cum fe ma- 
giam tradcre pollicentur , non nifiautdeliramenta qua-dam nulla rasione 
lubnixa.aut fuperftitiones probis omnibus indignas praeftitcrunt.Hinc co 
citus eft in me fpiritus meus,atcj; propter ipfam cum admirationc , t um in- 
dignationem uolui& ego philofophari,non illaudabile opns mc fa# urum 
cxiftimans.qui ab ineunte xtate femper circa mirabilium cffedtuum & pk- 
nas my fteriorum operationes curiofus intrepidusq; extiti explorator,fi M a 
giamipfam uetuftam fapientumq; omnium difciplinam ab impictatis er- 
roribus redimitam, purgatamq;, &fuis rationibus adornatam reftituerem„ 
SC ab iniuria calumniantium uindicarem,quod ut iam diu ipfc mecum deli* 
beraui,nunc[tamen inhancarenamdefcenderehactenusaufusfui, ucrum 
poft collatum intcr nos Herbipoli dc his rcbus fermonem tua prxcellcs pe^ 
ntia&doftrinatuaq; ardcsadhortatio audaciammihianimumq; addidir.. 
Itaq; ele&is e Philofophorumcxplorats fidci fentctiis, purgata introduiti- 
one malignorum,qui fimulata fcicntia mentientes magorum traditioes ar* 
ipfis tenebrarum rcprobatis libris.uelut ab ipfis adytis miradorum opcrati- 
ones requirendasdocebant,difcuffis tenebris tres libros de magia compen- 
dio breuitatis complexos recctibus his diebus compofui,& de Occulta phi- 
lofophia minus infenfo titulo infcripfi, quos nunc tuo exanimi,qui harumc 
rerum plcniffimam pcritiam tenes caftigados,cenfendos,indicadosq; fub-: 
mitto.ut fi quid in ilhs ame fcriptum fir,quod aut in naturx contumeliam, 
aut ccelitum offenfam,religionis'ue iniuriam uergere queat, condemnes er- 
roremffin autem diffoluta & purgata fint impietatis fcandala, ueritatis tra# 
ditionc tuearc : ficq; cum his libris noftris , atq; cum ipfa magia agerc uelis, 
ne occultetur aliquid quod prodefle queat, nec probetur quod poffit no nili 
nocere,quo fic tandem Iibri ifti tuo examine probati, digni fint qui aliquan 
do fcclicibus aufpiciis in publicum egrediantur, nec timeant iudiciumfubi- 
repoftcritatis.Vale 3 &hisaudacibusparcctocoeptis. 







IOAMNES TRITEMIVS ABBAS DlVt«EOBI HEli 

bipolisqir^idamSpanhcmcnfis.fuoHenric^Cbrnclio 

Agrippx ab Ncttcfzheym,falutcm & 

charitatem. 

PVStuCornanmmeAgrippadcocciiItiorePhilofophiapfaE' 
notatum,quodnobisexaminandumperlatarcmpra:icntiurri 
obtuIifti,quanta cum uoluptate fufccpciifnus,nec Iingua mor 
calis unquam porcft exprimerc, ncc fcnbctis calamus rcferare; 
Adinirutiuiicmaximaduciniurfupereruditionctuanonuulgari,quiS;iu- 
Uenis ram lecrera pcnetras & arcana , multis etiam uiris dofliifimis abfcon- 
dita.non folum pulchrc ac uerc/ed ctiam proprie & ornate profcrre in luce 
potuifti. Vnde imprimis tuae ad nos beneuolcnrij gratias agimus, & fi po* 
tcrimus unquam.pro uiribus indubiranrerrefereniusgratias.tuumopus, 
quod ncmo doiftiifimorum ctiam uiroru fatis laudare fufficicr, probamus: 
deinde ut ftudio pcrgas in altiora,quo ccepifti, nec finas tam excellcntes m- 
genii tui uires otio tcpefcerc,tcqua poffimus inftalitia moncmus , pctimus 
& rogamus, quatenus & tuo te laborc ad meliora fcmpcr cxcrcites , & lumcrt 
ueradapientiaequomaxime&diuinitusilIuftraris,ctiamignorantibusde- 
monftres. nec te rctrahat a propofito quorumcuq; confidcratio hebulonu, 
dequibus ueredidtumeft : Boslaffusfortitcrfigitpcdcm . Ctimnemo,fa* 
pientum iudicio , ucraciter do&us eiTe queat,qui in unius duntaxat facuha- 
tisrudimcnta iurauit. Te autem dminitas ingcnio donauit &amplo,& fub- 
limi :non ergo boues imiteris, fed uolucres: nec circa particularia arbitreris 
tibi effe morandum:fcd uniuerfalibus confidenter intendito animum , tan- 
toenimquifq;dodiorefrcputatur,quantoignoratpauciora.Ingeniumue- 
ro ruum ad omnia pleniter aptumnon paucis ncc infimis,fedmultis & ftib'- 
J imioribus eft rationabiliter occupandu. Vnum hoc tamc tc moncmus cu 
ftodire preceptu.ut uulgaria uulgaribus,altiora uero &arcana altioribus at 
que fecretis tantum comuniccs amicis.Da fcenum boui,faccaru pfitaco tan 
rum.intelligc mentcm, ne boum calcibus.ut plerifq; contigit fubiiciaris. Va 
le fcelix amice, & fi quid penes nos cft quod tibi conducere queat,iubc & fa- 
&um finc mora intelliges , & uires ut noftra dietim fumat amicitia , faepius 
ad nos fcribe,& tuarum aliquid lucubrationum mittitoinftanter oramus. 
Itcrum ualc.Exnoftro coenobio Pcapolitano. Vlll.dic Aprilis,Anno 
M. D, X, 



f> RE#ERENDISSI ^ 

MO IN CHRISTO PATRI,AC PRINCIPI ILLVSTRIS 

fimo Hermanno e comitibus wyde,D ei gratia fanctae Colonien 

fis ecclefiae Archiepifcopo , facri Romani Imperii Principi 

Eleflori , & per Italiam Archicancellario , weftpha- 

liaE & Angariae Duci &c . Sacrofanelas Romanae 

ecclefiae Legato nato ,&in pontificali- 

bus V icario generali,Hericus Cor 

nclius Agrippa ab Nettefz- 

heym. S. D. 

I 
A EST ILLVSTRIS FAMAE TVAE C£ 
lebritas reucrcdiflime&illuftriflime Princeps, 
eauirtutum tua^ magnitudo & doftrinae fplen 
dor, &frequensoptimarum literarumexerci- 
tiu, & cu folida prudctia grauis oratio, & elegas 
diccdipromptitudo ,multa^ rerum cognitio, 
conftans religio , ac mores laudatiffimi , quibus 
fupra communc alio^ cofuetudinc prxditus es: 
taceo prifcas eminentis nobilitatis imagines,ac 
diuitiarum cum antiquarum tum nouarum thcfauros, amplitudinem do- 
minii,facrarumq; dignitatum mitras,quorum etiam preftantia anteftas cu 
corporisdecentiformaacrobore, Quae licetomniamaxima fint.egotetn 
hisomnibuslonge maiorem exiftimo heroicisillis& fuperilluftribustuis 
uirtutibus,quibus fane effecifti,utquanto quifq;doftior eft,acuirtutum 
amantior,tanto magisbeneuolentiaetuaefefe cupiat infinuari,unde&ipfc 
ctiamillud dccus tuum petendum mihi coftitui, fed Parthoru more,hoc in- 
quameft,nonfinemunere. Quemequidem falutandi Principismorem a 
prifcorum ufque feculis in haec noftra tempora deriuatum, & adufq; huc ob 
ieruatu uidcmus . Cumq; uidercm alios quofq; uiros egregie doftos, doftri 
naru fuaru pulchris magnisq; munerib* teomarc,ne folus ego uelutcultus 
& uenerationis tuae defcrtor,ad tuam amplitudinem uacuis manibus appli 
careaufim : cogitabundusac circunfpiciensin ccllamcalibraria,quomu- 
ncre te tam infignem Principem condohare poffem,en inter recondita of- 
ferebant fefc fubito libri de Occulta Philofophia , fiue de M agia,quos iuue* 
nis admodum fcribcre aggreflus,& iam multis annis uelut oblitus intermife 
ra.mox tue amplitudinis ucneratione ad illos confummandos , uelut ad uo 
ta reddenda properaui . Sane quod perfuadercm mihi, nihil me tibi gratius 
darc pofle,quam antiquiffimae abftrufifiimaeq; doctrinaenouum opus,opus 
inquam curiofae iuuemutis noftrsc, fed antiquitatis doflrinam,aufim dicc- 




I P I S T O L A. 

re | nullishaff enus reftitucre tcntatam. Attamen non in fcc titi adfcritu- 

turhrcnoftra quod te digna fint : fcd ut patcfaciant mihi aditum ad bcne- 

uolentiam tuam.Quxfo itacf.fi non eft improbum, habeant apud tc quan 

dam cxcufationcm.Omnia tibi uota pr*raturus,fi harc iuucnrut.s mc* ftu 

dia tuz amplitudinis aufpicio in notitiam ucniant ,ac fugata inuidia pcrcn- 

nitatis mre illorum rcmancat mcmoria nobisad fruflum bonc coicicntic, 

cumplurain illis ctiam feniori mihi uifafinr cumutihffima,tumcognitu 

necefl"aria.Habes itaq; opus non tam iuucntutis.q ctiam prafentis ? ta 

tis noftra.multa fiquidem iuucnilis opcris crrata caftigaui.multa 

complunbus locis interfulfi, multis capitibus adauxi,que_ ex 

ipfaorationis inaequalitatefacile deprchendi poflunt, 

atq; ficcognofces me omncm artatem meam 

tuis obfequiis foredcuotum . Vale, 

fcelicis Colonia: fcelicifli- 

mus Princeps. 

Ex Mechlinia. 

Anno. M. D. XXXI. 

Mcnfclanuario. 



^CAPITVLO 

RVM OMNIVM QJAE IN HOC 

OPERE CONTINENTVR, ELENCHVS. 



H 




PRIMI LIIRI ELENCHVS: J 7 

VOMODO A" TRIPLI- J9 
cimundoMagiuirrutcscolli- 3 o 
gac.tribus his hbris monftra- 
bitur folio i. ji 

Quid fit Magia.que eius par 
tes,&qualeoporteateiTeMa jj 
giacprofeiTorem codem 

Dequaeuorelemenci9,ereorundemqualicaci » 
bus irin feinu icem pcrmixcionibus } 

Deeriplicielemenroijtrarione confiderada 4 > 4 
Demirabilibusignis.acrerratnacuris f 

Deadmirandisaquac.eracrisatqueueforum 
nacuris s Js 

Degeneribuscopofirorum.quomodoreha. 
beancadelemenea, atqjquidelementisipfisco js 
ueniat cum aninia.tr fenfibus,«r moribus 10 

Quomodo cjemeta fuutin ccelis, in ftellis, in 37 
demonibus,in angelis.in ipfo deniqj deo 1 j 
De uircucibus rerum nacuralium ab elemen- 
tisproximedependentibus 1, !3 

1 Deuireutibusrerumoccultis 14. 

Quomodo uirtutes occultae infunduntur re- 
rumfpeciebusabideis.perrarionesanime mii 50 
di.ftellariiqt radiositr quae res hac uirtute ma- 
gisabundant , f 

Quomododiuerfisindiuiduis.etiaeiufdeTpe 40 
ciei.diuerf* uirtutes influuntur ,e 

Vndeproueniatuirtutesrcrumocculrj.eode 41 
De fpiritu miidiquis P.t,& quod fit uinculum 4» 
occultarumuirtucum i 6 

Quomododebemusinueftigare^experiri 4* 
uirturesreru.peruiaTumpta afimilitudine 10 44 

Qualirer diuerfarum uircutum operationes 
fransfundanturabunareinaliam.erfibimu. 4 t 
tuocommunicancur 2 | 

Qualiterperlirem ^ramicicia.uirtutes rerii 4S 
inueftigandat.er experiunda: func ji 

Deinimiciciaruminclinaeionibus 11 47 

Quomodoinueftigandaetircxperiundcfunt 4 s 
rerumuiritutes.quaeillisa tota fpecie infunt, 
aut patciculari ipfius indiuidui dono alicui rei 4, 
iuneagnacx 2? 

Qiiod uircuees naeurales quibufdam infunt 
perrocamfuafubftancia.quibufdaucroincer. jo 
tisfuisparticulisautmembris js 51 

De uirrutibus rerutn quae infunt ipfis in ulta 
tantum.Cr quj remanenc in illis eciam poft in- 5» 
terittim eodem 

Quomodoresinferioresfubruntcorporibus 
cceleftibus,0'quomodohumanu.corpus > ipfa' 
quc hominum exercitia & mores, ftellis atque 
fignisdiftribuuntur j s !t 

Quomodocognofcendum.quibusftellisres 54 
riaturalesfubfunt.atqjquxresfuntfolares 19 
Quxresfubfintlunat }i ff 

QuxfubfuntSaturno n 

Qujrfuntlouialia „ 



QuatrefrruntMartcm 14 

Quse fint Venerea codem 

QuarfcquuncurMercurium 3S 

Quod cocus fublunarismundus,cjrquaEJn 
eofunr.planccisdiftribuirur eodem 

Qualicerprouinciat.&regnaplanetisdiftri 
buuntur t s 

Quae fubfunt fignis, ac ftellis fixis, earumqs 
imaginibu» codem 

De fignaculis «r characTeribus rerum nacu- 
ralium i9 

Quomodo per res naturales eartimtrj uirtu 
tes.polTumusallicereeraecrahcrcinfluxusat- 
que mrtutes corporum coeleftium 40 

Dccommjxtionibus rerum riatutalium ad 
inuicem earumqt uttlicace 41 

De unionererum commixcarum,arqiincro 
dutSione nobilioris format uicxqjfenfibilis 4 j 
Quomodo cei cis quibufdam pracparamen- 
tis nacuralibusoc artificialibus.cceleftia quae- 
dam & uicalia dona defuper crahimus 4» 
Quomodo dona.non folum cccleltia & uica 
lia.uerumeciam ineetlccSualiaquaedam Crdi- 
uinadefuperfufciperepoffumus 44 

Qubd cercis quibufda mundi maeerfjs mun 
dananumina , & horum numinum miniftro» 
daemonesallicerepoiTumtis +J 

De Iigationibus cuiufmodi funt , ©• quibua 
modis foleant fieri eodem 

De ueneficfjs.earundemcttporentia 4« 
Dequorundam ucneficiorum admirandn 
uirtutibus 47 

De fiifficibus.cSreagtrarione tr poteneia 49 
Compoficio quorundamfurTituumplane-. 
tisaccommodatorum !t 

Decollyrijs.uncTionibus.philrris.eorumcp 
uirtutibtis j^ 

De alligationibus , & fufpenfionibu» phy (I 

Deannulise-eorumcompofitionibus 55 

De locorum uirtutibus.er qux loca cuique 

ftellarum correfpondene eodem 

De lumine & coloribus , de lychnis & lam- 

padibus, & qui colores, cjbus ftellis , domibus 

Crelemenrisdiftribuancur , 7 

De Fafcinaeione.acquc eius arcificio 1 1 

De ccreis obreruaeionibus.admirandas uir- 

tutesptoduccntibus ,. 

De uulcu.acgeftu.corporiscp habitudine 

figura, & quae ex hisquibus ftellis refpodeant, 

unde phyfiognomonia , <Cr metoporcopia , <r 

chiromacia,diuinaeionumartificia,u,iafunda- 

mencahabeant ei 

De diuinatione aufpicioiji.er augurio^t s» 

Dediuerfis quibufdam animacibus ,o-alrj» 

rebus.quainaugurijsfignificacionehabcac 6 4 

Quomodo ucrificancur aufpicia perlumen 

fenftisnacui3c,acdeciusexperiuiiiicaIiquotre 

guli» et 

Dc aru- 






ELENCHVS C 

Dcarufpicina fu!gurii,«-fulniiniv5"quopor is 
tentatrprodigiaiiiterptetandaiinc 7l ,, 

De Geoniatia, Hydromatia, Acromantia.Fy 
roijutisquatuoielementoijtdiuinacionibiis 7 j to 

pemorcuorumreuiuifceiicia.dclongeuador 
mitionc acqucinedia 7+ 2I 

Dediuinatione.quaeperfomniafic 77 

Defuroree:' diuinationibus, quae in uigilfa ti « 
unt.demelancholicihumotispotetia, quoetia 
daemones nonnunquam in humana corpora il- 
liciuntur -3 ls 

De formatioc hominis, de fenfibus exteris er 
intimis ac mentetde triplicianime appetitu, ac 
paiTionibusuoluntacis S o J+ 

DepalTionibusaninii.erearurri origine.difTe J5 
rentia er fpeciebus SJ 

Quo paffiones animi mutat corpus propria is 
petmutando accidetia.er mouedo fpintum sj 

QuopaiTioesanimiimmutatcorpui pcrmo 17 
dum imitationisa" fimilitudine. Item de trasfor- 
matione ac translacione hominii, & quas uires is 
uis imaginatiua no folum in corpus , fedetiam 20 
inanimamobtineat 8 4 

Quomodo paffiones animi etiam operantur jo 
extrafeincorpusalienum S s ,1 

QuodpalTionesanimiplurimtiiuuantabop- 
portunitaceccelefti: tyquamncceflarialitino- « 
mniopere.ipfaanimiconftantia S7 „ 

Quoaiushuanuspoteft coiungi cii cceleftia 
ais, CTincelligencrjs atqjfimulcu illismirabiles ,4 
quafdauirtuiesreb 9 inferiorib»imprimcre ss 

Quo animus nofter poteft permutate er Jiga ,? 
re res inferiores.ad id quod defiderac 89 

De fermone.acqtiiirtutibus uerborum 90 
Deuirtuccpropriorumnominum eodem js 
Defcrmombuscomplexis.er carminibus.in- 
«ancamcnrorjicB iiirtutibuseraftticTioibus 91 , 7 
Dc incantamentoqt mirabilipotentia 91 
Deuircucercriptufx, erdeimprccatioibuser js 
infcripcionibus faciendis 94 ,, 

De prdportione, correfpodentia.reduflione 4.0 
Ittetaiji ad fignacocleftia & planctas fcdm uarias 41 
linguascumtabellahocindicante eodem 41 

IIVM IIBRI II. EIENCH 



-'atqjdemirandismultisopcnbus, quaefo- 4; 

lismathemacicisartibusperpetrancur 99 40- 

Denumeriseorundeqipotetiairuirtuce 101 47 
Quantas uirtutes numeri polTideatit in rebus 4 j 

Cum naturalibus tum tranfnaturalibus ioi 
Deunicaceereiusfcala to j 49 

Dedualicaceereiuifcala | 04 

Derriadcereiusfcala , s 

Dequaternarioereiusfcala ios jo 

Dc quinario cr eius fcala ,„ 

Defenarioireiusfcala mj n 

Defeptenariocireiusfcala 114 

DeocTonarioereiusrcala 1« 

Denouenarioereiusfcala 114 sl 

Dedecadeereiusfcala , lS 

De undcnario «rduodenario cum duplici duo jj 

denarrjfcala.Cabaliftica&Orphica ij , + 

De numeris qui fupra duodenarium funt.eo- 

rumqj potentia er uittutibus us ». 

Denumerorumnotisincettisgefticulationi 5« 

busconftitutia i,s (obfcruatis u 9 S7 

Deuarij» numerotum notis apud Romaiioj 



APIT7H 

DenotisCtatcorum ,. 9 

De notis Hebrxorum & Chaldxotiim.er qui- 

bufdamalijsMagorumnotis , 4I 

Quinumerilitctisattribuatur,attBdediuina 

tionepercofdem ,., 

QuinumeriquibusdqsracriTunt.erquiqui- 
bus elcmcncis adfcripti 7 4 4 

DcPJanctarummenfulis.earumCRuirtutibus 
erformulis.erquxillispraficianiur.diuinano- 
mina.inteiligentixerdaemonia , 4 y 

De Ceometticis figurisatque corporibus qua 
uirtute iu magia polleant, & qux quibus eleme 
tisconueniantatqueccelo u 4 (tia ij; 
DeMuficaliharmoniaciusqiuiribiisacpore- 
De fono atque concentu.er unde illismirabi- 
litasinopcrando , !S 

Ce coucnientia eorjt ctS cceleftibui.er qui co- 
ccncusquiqifoniffngulisftcliiSrerpondet 1,3 
De humani corporisproportione er menlura 
harmoniaqi IS9 

De aie humanc copofitione er harmonia i 7 o 
De oblcrua tionc ccelc (i iii.ui onmi opere Ma» 
giconeccffaria , 7I 

Quandoplanctffuntpotetiorisinfluentie i 7 a 
Dc obreruationc ftcllarum fixarum , carum' 
quenaturis eodem 

De Soleer Luna.eorjtcn magicis ratioibus 174 
ne xx vii i.manfionibus Lune earundcm'que 
uiribus lr , 

De ticro cccleftiii motu in octaua Tphara ob- 
Teruando.ac de ratione horaut planeianaijt i 7 « 
Quomodotcs quatccartincialcs utimagines 
erfigillalimiliaqi.uirtutemaliquamfortianrur 
a corporibus coeleftibus eccVin 

De imaginibus Zodaici, quas infirulpta a' fui» 
ftellis concipiant uirtuces , 70 

De imaglnibus facieijt earjtqtuirtutibut , atqj 
dehisqusextrazodiaciiruntimaginibua ,so 
DeimaginibusSatutni ISJ 

Dcimaginibuslouit | S+ 

De hnaginibu s Mattis eode m 

DcimaginibusSoli» codem 

DeimaginibusVcneria li; 

DeimaginibusMercurii eodem 

DeimaginibusLunse eodcm (nx iss 
DeimaginibuscapitisercaudaedraconisLu- 
De imaginibus Hafionum Ltinx eodem 
DermaginibusircllaRt fixarjtbeheniaij! is» 
De figuris geomaticis, quje inter imagines er 
characteres medie funt.Cr earunde tabula n 9 
Deimaginibus.quatumfiguracftnoadfimt 
litudinemalkuius figui x coclcftis/ed ad limili- 
tudineilliusqjdefideratanimusopcratis 191 
peobfetuatioibusqiiibtirdaccclcftib^erpra- 
«Sica quarundameiurdcm imaginum eodcm 
Decharacreribusquiadcceleituinorniaimi- 
tationemqifabricatirunt.erqmodocxgeomJti 
cisfigutisdeduciiturcumcofundetabula 194 
Decharactcribus quiarebusipffsfimil ludi- 
nequadamabftrahuntur 19S (cia 199 
Quod nulla diuinaiio fine aftrologia fit pcrle 
perortc.erqri.acundcillidiuinaiionisuiitus 
cotingat 199 (tatii & philofoplioij; 100 
DcaTamiidierccelertiii,iuxtatraditi6i.spoc» 
Idemconfirmaturracione , 01 

Quod anima mundi ac cceleltes aiac finr rano 
nales.ac mcn tcm particif antcs diuinam >sa 
Deno- 



■p 



mmmm 



E L E N C H V $ C 

De noruinibiTS animarum cceIeftium,eoi un- 
ckn q, cn.iijoinhuiicinferiorcmmundumui 23 
dt lice c homiuem ioj 

De '«ptc mundigubernatonbus planetis.eo- 29 
rundemiy uarrjs noromibus,magicis fermoui- jo 
bus deferuienttbus 304 

CModhumanximprecationesnaturaliterim 31 
primuc fuas uires in res exteriorcs Et quomodo 
animus humanus per fingulos dcpendctiarum 12 
gradus afcedic in mundu intelligibile, fitep fimi' 
lisrpiritibus6^intclligenrr)sfublimioribus jog it 

CAPITVH HBJtl III. ELEHCHVJ. 

DE neceiTitate^uiriutet^utilitatcReligtO' $4. 
nis iii (religionefunt eoaem »s 

De filentio «r occultatione eoip,que fccreta in iS 

Qiise dignificatio requtrai ,u t g$ euadat in ue 37 
rum Magum.tr mirandoK; opcratorem iir 

De duobus ceremonialis Magie adminiculis, 78 
religione «^fuperftitione zij 

JDc tribuiducibusreligfonis.quinosadueri- t$ 
tatis fcmitam pcrducunt 217 

Quo hisducibus ata humana fcadit in nacuta 
diuiuj.efficiturcprniraculoruroerreclnx aiS 4-9 

NecciTaria ee Hago ueri dei cognitione.^r gd 
de deo ueceres fenferiic «agi acqj philofophi 219 

Quiddediuuiatrinirateueteresfenienntpht' 41 
lofophi 23J (orthodoxa fidcs 221 42 

Quse fic uera de deo & fan<5tii1ima Trinitate 

De cmanatioibus diuinis quas Hebrari Nume 4? 
raciones.alrj attributa,Gentiles,deos & numina 
n6cupabanc:dec|idecc5ephiroth,acdecemfa- 44 
crarllTimis dei nomimbustllis prsftdecibus, eo- 
rundcmqtinterpretatione 224 4$ 

rediuinis nominibus^eor^nden cp p ctcnna 4$ 
Cruirtuce 127 4* 

De influxu diuinorum nominum per fingula 48 
mediainhaecinferiora m (fluxu 234 49 

De mebris dei , & de eor^ in noftra mebra in- j o 

De drjs gentiu,Cr aniniis caleftificorpoi?r,ix: 
gbus numinibus,quxloca olim iacra fuerucijy 

QuiddcanimabusCttleftibuanoftnfentiunt 51 
Theologi 2?3 5» 

De intell gentfjs V dcmonibus.ac criplici illo 
rumgenere > eorumc£Cognomcntisuaiijs,dt.q? 5$ 
tnfernis&fubcerraneisdacmonibus 219 

DccifdeiuxcaTheoIogoi$tjcncencias 242 $4 

De ordintbus malorum demonum,eorundc' ?; 
qoe cafu Cr naturis uartjs 24* 

De corporibus dacmonum 24(7 *s 

De infcftationc malotu dacmonur»,©' cuft o 57 
dtanobisadhibirabonorumdaemonum 243 

De obfequendopropriogenio, eius>q;natura $8 
indagatida 1*0 59 

TripIicemuniufcuiufcghominiscuftodeeiTe, 
erdquibusfinguliproccdant 2-2 60 

De lingua angclorum , eorumq; aim inter fe 
tum nobifcum collocutionibus ijj ui 

Denominibusfpirituu.eorumc^uariaimpo- 
fitione,dcipfpiritibusquipratfuntiUHis,f!gnJS, cz 
cardinibuscoslijCrelemenria 25:4 6$ 

Quo Hebraeo» mecubales facra angeloi? no 
minae'facrisfcripturiseliciar,atq?defcptuagin' 
taduobusangelisquifertitnomedei^ciftabulis €4. 
ziruph^cetnutationftlitciafjtCrnumercfjt^^ 

Demueniedisnominibusfpiricuumcjrgenio 6$ 
tvm a difpofitione corporum ccelcftiu 16G 

Ccartccakulatorianofninuciufmodicxtra.- 



A P I T V M. 

dictoneCabalirtarum aSf 

Quomodononnungfpirituumnofnina acci 

piuncur a rebus ipfis qu ibus pr ^ficiuncur 271 
Decharactenbu-.crfigillislpir.cuum 27» 
Alius chara&erizadi inodus, a Cabaliftis tra 

dicus *rt 

Adhucaliuscharaclerumodus,atciidcfign« 

culis fpirituu cj fola reuelsci5e rcccpca func 17« 
Quomodo alliciant anobis boni demoncs,cr 

qmodo mali dxmoncs a nobis conuincacur 27S 
Deuincultsfpiricuu,eorumq;adiuracionibui 

&• cxterminijs 2S* 

Dc ordine animaftico at q? heroibus 28! 

Dedrjsmortalibusacqrcerrenis • 38« 

De hoic qmodo creacus ad imaginc dei 284 
De anima huinana, & per quar media iunga- 

turcorpori i$9 

Quediuinadonahomodefuperafmguliscce 

lorum£rincelligenuai}2ordin:busacctpiat jya 
Qnomodo (uperni influxuscum fmt natura 

bon 1 ,m iftis infenoribus deprauancur, C nialo- 

rum caufatcfficiantur 29» 

Quod unicuique homini impreffus cft cha- 

ra<5terdiuin»cuiusuigore poteft pertingeread 

operandummirabilia 29« 

Qutd de hoic poft morte,opiniones uarisc294 
QyibusratiombusMagi&Necrcmatesmor 

tuoi^animasfuocartfe 1 olU i util atit. 104 
De humanx animepoteftatc^in mence^racio 

neiTidoIo >o£ 

De gradibus anfmarum , earundem interi- 

tuautimmortalitate 109 

Deuaricinio&fururc ?io 

DeprimafpeciefurorisaMufTs 311 

De fccunda fpecie aDiony fio ?i t 

De tertta fpcc.e furorn,ab Apolline 714 

De quarta fpecie f uroris a Vencre 31S 

De raptu C extafi,& uaticinns queijs q mor 

bo com:[ialiCrryncoficorripiuuir,C?-qua; »go 

nizantibuscontingunc codem 

Defomnioprophetico jis 

Defoitibus&-notaminibuscertamoracuIc8e 

uim pofftdentibus 329 

Quomodo fe difponerc debeat uoles fufctpc- 

recracula jis 

De munditia & qucmodo cbfernancTa m 
Dc alitineria 3c ieiuniis, SC caftitate.folitudi 

ne, 3c animi tianquillitare a 1 q; afcenfu n$ 

De pcenttentia & eleemofyna j2r 

Dc his que extrinfecu s adminifttata ad expia 

tioncm conducunt gx9 

De adoratiombus 6V uotis J19 

De facnficrjsgr obla tionibus.corumcjjgene' 

ribustrmodis ut 

Quasimprecacioncs&ricusueteresadhiberc 

fole bancfatrificqsCr obtationibus 114 , 

Quomodohatctumaddeumtumadinfcrio 

ra numina exhibendafunt »« 

DecofccracionibusCrearuroratione n<$ 
Quxdicamur facra,qux confcciata-erquo' 

modo harc fe habeantinter nosatquedtuos ,ac 

de facris temportbus ?j$ 

Dercligiofisquibufdaobfauaiioibus^ceremo 

nijsejrntib 9 fufTituu,unc ! tionil&-fimiHii 341 
Operis tonus conclufio J45 



CAFITVM IISRORVM flHIS 



Mobi* 



m 




^NOBILIS VI<*£ 

RI HENRICI GORNELII AGRIPPAS 

Equitis Aurati 4 & Utriufq; IUris Doftoris , Sacrae 

Cefareae M aieftatis a Confilid & archiuis in 

diciari $ Dc Occulta Philofophia,fiuc 

deMagiaLibntrcs. 

Quomodo a triplici fhundd M agi uirtutes colliganr,in tribus 
hislibrismonftrabitur. Caput I. 

VM TRIPLEXSIT MVNDV^ 
elementalis jCaleftis &intelleclualis, &quifqj 
inferiorafuperioriregaturjacfuarum uiriu fu- 
fcipiatirifluxurii, ita Ut ipfe archety pus & fum- 
rri us dpifex, per drigelds i coelds,ftellas,elemen.' 
ta,animalia, plantas,metalla,lapides fuae omni 
potentiae uirtutcs exinde in nos trarisfundat,iri 
quorum mihifterium hxc omnia corididit atcp 
creauit: nori irrationabile putant Magi.nos per 
cofdcm gradus ,per firigulos rhudoSj ad eundem ipfum archetypum mun 
dum,omnium opificem,&primamcaufarh,aqua fuht omnia,&prdceduc 
omnia, pofTe cohfcehdere : & non folum his uiribus.quac in rebus hobilio» 
ribuspr2eexiftunr,fruipoflc;fed aliaspraeterea houas defuperpofleattra- 
herc. Hirtcelementalis muridiuircs,uariis rerurririaturaljum mixtionibus 
amediciria,&riaturdliphilofophiaueriantur:deiridccccleftis,muridiradiis 
&influxibiiSj iuxta aftrologorum regulas,& mathematicorum difciplims, 
ccelcftes uirtutes illis cdnrie<ftunt:porro haec orhnia ihrclligc tiarum diucr- 
farumpdtcftatibuspcr rchgionumfacrasccrcmonias corroborantatque 
confirmant. Hdrum omniurh ordihcm & proceflum.tribus his libris nuc 
iradere coriabor : quorum primus contiheat M agiam naturalem, altcr ccc- 
Ieftcm, tcrtius ceremonialem. S edhefcio an plahe uenia dignum fir.rrichd 
minem irigenii ac literaturae mihoris , tam difficile, tam ardUumjam intri 
catum negotium, ih ipfa rilea adolcfceritia tarh libere aggreflum cfleiquarri 
ob rcm quaecuriq; hic a mc diita funr,& infcrius dicenturjus nolo quenqua 
plus aflentiri,rieq; ipfe egd plris aflentiof ,riifi quatenus ab ccclcfia catholi* 
ca,fidcliumq; ccetu nori fucririt reprobatd. 

Quicl fit M agia,quae eius partes,& qualcm oporteat 

cfleMagiaeprofcfloirurri. Caput II. 

Agica facultas poteftatis plurimae copos, altifllmis plcna my* 

fteriis,profuridiflimam rcrum fecreriflimarum contcmplarid 

ncm,haturani,p'otehtiam,qualitatcm,fubftanriam,&uirtutc i 

| totiuscj; naturae cdgnitioriemcomple£Utur:&quomoddres 




II, DE OCCVLTA PHI LOSOPHIii, 

intcr fe diffcrunt, ikquomodo conueniuntnos inftruitihinc mirabiles effe 
ctus fuos producens, uniendo uirtutes rerum per applicationem earum ad 
inuicem, & ad fua paffa congruentia inferiora, fuperiorum dotibus ac uir- 
rutibus paflim copulans atqjmaritans. Hxc perfetfiflima fummaq; fcien' 
tia,hzc altior fanctiorq; philofophia, haec deniq; totius nobiliflimx philo- 
fophixabfolutaconfummario . Namcumomnisphilofophia regulatiua 
diuifa fit in phyficam,mathemarica & theologiam:phyfica docet naturam 
corum, qux funt in mundo,illorumq; caufas,cffec"rus,tempora, loca,mo- 
dos,eucntus,integritates & partes inueftigat atq; rimatur: 

Quotiunt,quaererurnfpecieselcmentauocanrur, 

Quid calor efficiat.quid terra,quid humidus acr, 

Quid gencrcntiunde & magni primordia cceli, 

Vndemarisfluxus,uariis'uecoIoribuSlris. 

Reddere quid faciat clamofa tonitrua nubes: 

Vnde ucl aerherea f ulmen iaculetur ab aula. 

Qux fecrera faccs noftu,qux caufa cometas 

Proferat,& tumidas qux cxca potentia terras 

Concutiat,qux funt auri,qux feminaf crri, 

Totaq; naturx uis ingcniofa latentis. 
Hxc omnia naturarum fpcculatrix phy fica conpleftitur , & qu* canit Ver 

Vnde hominum genus,& pecudum.fimul imbcr,& ignes, (gilius: 

Vnde tremor tcrris,qua ui maria alta tumefcant 

O biicibus ruptis,ruriusq; in feipfa refidant. 

Herbarum iures,animos,irasq; ferarum, 

Omnegcnus fruricurn.Iapidum quoqj.reptiliumcj;. 
Mathematica uero docet nos planam, & in tres porrcftam dimefiones na 
turam cognofccre.motumq; ac ccelcftium progrcflus fufpicerc. 

A ureaquo ccleri rapiantur fidera motu, 

Ojud cahgantem modo cogathebefcerclunam, 

Pefc&usqjpatidimiflbluminefolcm. EtquxcanitVcrgilius: 

Quo circa certis dimenfum partibus orbcm 

Perduodenaregatmundi folaureusaftra: 

Oftendit cceliq; uias, & fidcra monftrat, 

Defeflus folis uarios,Iunxq; laborcs, 

Ar6turum,pleiadascj^hyadas,geminosq;trionej. 

Quid tantum oceano properent fe tingerc foles 

H ybcrni.uel qux tardis mora no ft ibus obftct. 
Qux omnia per ipfam mathemati cam dignofcuntur: 

H inc tempeftates dubio prxdifcere ccelo 

Poflumus.hi nc meflisq; diem ,tempus q; ferend i, 

Etquandoinfidumrcmisimpellercmarmor 



LIBER PRIMVS. m 

C onueniat,quando armatas dcducerc ciafTcs ~ 

Aut tempeftiuam ih fyluis euertcre pinum. /*** 
Theologia autem quid deus,ipfa docet,quid mens,quid int elligentia, quicj 
angelus,quid deniq; daemon,quid anima.quid religio,que facra inftitura ri 
rus,phana,obferuationes facraq; myfteria.-inftruir quoq; de fidc, de miracii 
Iis,de uirtute uerborum & figurarum,dc arcanis operationibus & myftcriis 
fignaolloru.&quodait Apuleius,docetnos rite fcirearq; callere leges cere 
monia^fasfacro^atqjiusrcligionu.Sediamerecolliga.Hasrresimperio 
fiflimas facultates Magia ipfa compleftitur ,wiitatq;aftuat:merito ergo 
ab antiquis fumma fancliflimaq; fcientia habita eft. Haecgrauiflimis auro- 
rib\lariflimisq;fcriptoribUsreperi£ilIuftrata:interquosprfcipUe2amoi 
xis,&zoroaftereffulferuntadeo,utinuentoreshuiusfcictiaeapluribuscre 
ditifint. Horumueftigiafecuti Abbaris Hyperboreus,Charmondas,Da- 
migeron, E udoxus,Hermippus:& clariores alii extirerut antiftites,ut Trif- 
megiftusMercurius,Porphyrius,IabIichus,Plotinus,ProcIus,Dardanus', 
OrpheusThreicius,Gog Graecus,GermaBabylonicus,Apollonius Tya- 
neus,Ofthanes etia egrcgic fcripfit in hac arteicuius libros e fepulchro eru- 
cos Abderites Democritus fuis comctafiis illuftrauit.Preterea ad hanc artc 
Pythagoras,Empcdocles,Democritus,Plato&pluresnobiliflimiphilofo 
pho^difcendanauigarutihacreuerfifummafanftitatepraedicauerunhac 
in arcanis habuerut.Quin & Pythagoram Platonemq; ob eam difcenda co 

pertumhabemus,MemphiticosUatesacceflifle,&penetotaSyriam,Aeg/ 
ptu,Iuda:a,& Chaldioru fcholas pcragrafle,he fanttiflima cos Magix md 
nurrtent a laterenr,diuinisq; rebus imbuercrur. Quicunq; igitur nuc in hac 
facultate ftudcre af fe<ffat,fi noh fuerit eruditus in Phyfica,in qua declaran- 
tw^ualitates*erum,& in qUa apcriutur proprietates occ-ulre- cuiuflibet en- 
tis,& fi honfuerit opifexmathcmaticx^Tnafpeftibus & figuris ftellarufn,' 
exquibus cuiuslibet rei fublimis uirtus& proprietas dependct: & fi non f uc 
rit docius in theologia,ubi manifeftantur fubftantiae immateriales,quce di 
fpenfant & adminiftrant omnia,non poterit ihtelligere Magiae rationabi- 
litatcm.-nullum enim opus ab ipfa magia perfeclum extat, hec cft aliquoct 
opus Ucre magicum,quod4jattwsfa€Ukatonon complcftatur. 
Dc quatuor elementis,& eorundem qualitatibus, & in feihuicem 
permixtiohibus. Caput 111, 

| Vatuor funt elemcta & primaria fundatncta feru omniu cofpo 
raliu,ignis,terra,aqua,acf:ex gbus omnia elementata in iftis ifi 

i ferioribus copohunfcno p fnodii coacerUatiois,fed fecudu traf* 
£g:_S— 5 lrnutati0he & Uniohc:rurfusq; cu corf upunf in elefncta refoluu 
tur.Nullumautfcnfibilium elementorupurueft,fedfecUhdu fnagis&mi 
ftus pcrmixra funt,& in feinuicem tranfmutabiliajquefnadmodu rcrra lure 
fccnsrdiflblutacijjfit aquaiatq; illa ingroflata dehfarac^fit terra/per calorefil 

a ii 




IH, DE OCCVLTA PHILOSOPHIfl, 

autem euaporatatranfit in acrem,& ille fupercalefcens in ignem : & hicex- 
tinftus reuertitur in acrcm,infrigidatus autcm cx fuperaduftione, fii terra 
aut lapis.aut fulphur, ficut hoc ex fulmine manifcftum eft. Plato aut een- 
fet terra omnino intranfmutabilc eflc, cactera aut elementa& in hanc, & in 
feinuicc trafmutari. Diuiditur iraq; tcrra a fubtilionbus no trafmutata.fed 
foluta aut permixta in illa,qua: illam difibluunt, rurfusq; in feipfam rcmi- 
grans. Vnuquodq; auc elementorii duas fpecificas qualitates habet.quarii 
priorc fibipropria retinet.i n alt o ra tanq media con i re n i t cum f e qu emi. Eft 
enim ignis calidus & ficcus.tcrra ficca & frigida.aqua frigida &humida,acr 
humidus & calidus. Atq; hoc modo fecundu duas qualitates contrarias ele-- 
menra fibi contraria funt , ut ignis aquae.&terra acri. Adhuc fecudum aliu 
modu elcmenta fibi opponutunNa quxda grauia funt,ut terra & aqua:& a- 
lia lcuia,ut acr ignis.quamobrcm priora paffiua,pofteriora uero adtiuaSto 
icinuncuparunt.ProindeadhucPlatofecundum aliummodil diftingucs, 
tres unicuiq; afllgnat qualitates:igni uidelicet acuitatc,raritatc & motu :ter- 
tx aut obtufitatc.denfitatc & quietc. E t fecundum has qualitates contraria 
funt elementa ignis,& terra. Reliqua aut elementa ab ilhs qualitates mutu- 
ant,ita ut aer duas accipiat qlitates ignis.raritatem & motum,atq; unam tcr 
r?,uidehcetobtufitatem.Gontraaquaduasquidemterra;,obfcuritatem8< 
dcfitatc:& una ignis.uidelicet motu.Sed ignis aere duplo rarior,triplo mo- 
bilior,quadruplo acutior : A er autc duplo acutior aqua.triplo rarior,qua- 
druplo mobilior.Proinde aqua duplo acutior terra,triplo rarior,quadru- 
plo mobilior. Quemadmodum itaq; fehabet ignis ad aere,fic aer ad aqua» 
&aqua ad terram.rurfusq;,fiicut terra ad aquam.ficilla ad aerem.atq; hic ad 
ignem. Atq; harc cft radix & fundamcntum omnium corporum, naturay, 
Uirtutum & operum mirabilium: & qui has clementorum qualitatcs , & eo- 
rundem mixtiones cognouerit , facile perficiet opera miranda atq; ftupen- 
da,eritq; confummatus in M agia naturali. 

Detripliciclementorumrationeconfideranda. Cap. IIII. 

Vatuor itaq; quae diximus funt clcmcta.fine quoru notitia per 
feiftanullumin Magiaproducerepoffumus effeftum. Sunt 
j autem fingula triplicia,ut fic quaternarius compleat duodena 
I rium:&perfeptenarium indenariumprogrediens,adfupre» 
mamunitatcm.undcomnisuirtus & mirabilisoperatiodependct,fiatpro 
greflus. Primoigitur ordineelemcnta purafunr,quaenec componuntur, 
ncc mutuantur.nec patiuntur commixtioncm,fcd incorruptibilia funt, & 
non a quibus,fed per qus omnium naturalium rerum uirrutes producun* 
tur in effeclum. Virtutes illorum a nullo explicari poflunt : quia in omnia 
pofluntomnia.Hsecquiignorat.adnullamirabiliumcffeftuuopcrationc 
perringere poteft.Secundi ordinis elemcta copofita funt multiplicia, & ua- 
tia,& impura^cducibilia tamc pcr artc ad pura fimplicitatem; quibus tunc 




LIBER PRIMVS. V. 

ad fuam fimplicitatc reuerfis,uirtus eft fuper omnia complementum dans 
omnium operarionumoccultaru & operationum naturae : Sihxc funt fun- 
damentum totius Magiae natur-alk-» Tertii ordinis elementa haec primo & 
per fe non funt elementa, fed decompofita,uaria,multiplicia & inter fcinui 
cempermutabilia:ipfafuntinfallibiIemedium,ideoq;Uocanturmediana- 
tura, fiuc anima mediae naturat; paucifTimi fuht qui illorum profunda my- 
ftcria intelligant. In ipfis per certos numeros,gradus & ordines crt confum 
matio omnis effcclus lh qUacuq; rc naturali,ccelcrti & fuperccelefti. miran 
dafunt.&plertamyfteriisquaeoperaripoiTuntirt Magiatam naturaliqdi 
uina: per ipfa enim omniu rerum ligationes etiam folutiones& tranlmuta 
tiones, & futurorum cognitio & praedictio,etiam malorum daemonUm ex- 
terminatid & bono^ fpirituum conciliatio ab illis defcendit.Sihe his igitur 
rriphcibus elcmctis eorundemq; cogrtitione , hemo confidat fe in occultis 
M agiae & rtaturae fciehtiis quicqua pofTe operari.Qyicunq; autc hacc in llla, 
impura in pura, multiplicia in fimplicia reducere nouerit.eorundemq; na- 
turam,uirtutem, poteftatcm in nUmero, gradibus & ordine, fine diuilionc 
fubftantiae difcernere fciuerit:is facile obtinebit omrtiu haturalium rerum* 
& cceleftium fccretorum fcientiarti & operationem perfectarrii 

Dc mirabilibus ignis,ac teme rtaturis. Captit. V; 

j D omnium mirabilium operarionem,ait Hermes,duo fuffici- 
I unt,ignis&terra:haeceftpatiens,iHeagens.Ignis,ut aitDiony 
i fius,in omnibus&per omniaclare ucnit,&rcmouetur,omni- 
| bus Iucidus eft, fimul & occultus incognitusq;: ipfe quado per 
leipium eft,non accedente materia in qua propriam martifeftet acTionem^ 
immenfus eft & inuifibilis, per feipfum potens ad actionem propriam,mo 
bilis , tradens feipfurri omnibus quodam modo proximantibus, rcnouati- 
uus,naturae cuftodia,illuminatiuUs,circumUelatis fplehdoribus incompre 
henfus,clarus,difcretus,refiliens,furfumferens,acutemcans,excclfus,non 
receptus contumelia mihorationis, femper motus mouens,alterum com- 
prehcndens,incoprehcnfus,nort indigus alterius,Iatentcr crefcens a feipfo, 
& ad fufceptas materias manifeftas fuimet maghitudinc,ac~tiuus, potcns,fi 
mul omnibus praefcns inuifibiliter, neglecTuS effe non patitur,ad cerra au- 
tem ficut quaedam uindifta generaliter & proprie iubito ireducens in ratio 
hem jincomprehenfibilis ,impalpabilis,nonminutus,in omnibus ditiffi- 
mus fuimet traditionibuS. Immenfa & improba rerum naturae portio ignis 
cft,utaitPlinius ,&inquodubiumfitpluraabfumar,anpariat. Ignis ipfe 
unus eft &pcr omnia penctras,ut aiunt Pythagorici, fed m ccelo dilatatus, 
colluftrans,ininfcrnouerocOarftatus,tenebrofus,&crucians:inmedirul- 
lio dc utroq; participans. Ignis itaq; ih fe Unus,in recipientc multiplcx,& in 
diucrfis diuerfa nota diftributus , ut apud Ciceronem teftatur Cleanthcs. 
Eft itaque ignis hic aducntitius quo utimur:eft in lapidibus, qui icTu chaly* 

a ui 




VI. DE OCCVLTA PHI LOSOPHIA, 

bis excutituneft in terra,qu<r ex refbflione fumar:eft in aquis, qui fontes & 
puteoscalefacit:cftmprofuiiciomar;,quoduentisagitatfitepcfcit:eftinac 
re,quc fxpe feruefcerc uidcmus:& animalia quacq; & uiuctia omnia,& uege- 
tantiacalorenutriutur:&omncquoduiuit,proprerinclufumigncmuiuir<. 
Supcrni ignis propria funt calor omnia fcecundans,& lux omnibus uitl tri 
bucs.Inferniignispropriafuntardoromniaconfumcs,&obfcuritascufta 
ftcrilitate coplens. Fugat itaq; cceleftis &lucidus ignis tenebrofos datmo- 
ncs.fugat & hic nofter ligneus eofdem,quatcnus habet fimulachru & uchi- 
culu lucis illius fupcrioris. Quin & illius,qui ait, E go fum lux mudi,qui ue- 
rusigniseft,paterIuminu,aquoomnedatu optimu ucnit/plendorc ignis 
fui emittens,& communicans primo foli,& caeteris cceleftibus corponbus, 
&perharctanqua permedia inftrumctailluinhuncigncnoftruminflucs. 
Sicut crgo tenebrarum dacmoncs in tenebris ipfis robuftiores funt:fic boni 
dxmones,qui funt angeli lucis,incrementa fufcipiunr a luce,non folum di- 
uina,folari,& ccelefti.fed etiam eius qui apud nos eft ignis. Hinc primi rcli* 
gionum &ceremoniaru fapientiflimi inftitutores orationcs & fpalmodias, 
& facra quaeq; nonifi accenfis luminibus ficnda decrcuerunt.Hinc illudPy 
thagorae fymbolum:Ne loquaris de deo abfq; luminc.iufferuntq; ad fugan 
dos malos dxmones,apud cadauera mortuorum lumina accendi,& ignes, 
nec illa amoueri.quoufq; perfeftis facro ritu expiationibus terra condatur: 
ipfeq; omnipotens in ueteri lege cxquirebar omnia fua facrificia igne off er- 
ri,arq;utinaltari femperignis arderet,qucmetiamapudRomanos VeftaE 
facerdotesperpetuumferuabantcuftodiebantq^Omniumautcmelemcn- 
rorum bafis & fundamenrum,rerra eft.ipfa enim cft obiectum, fubieftum, 
&recepraculum omnium radiorum influxuumq; ccdeftiunvipfa in fe cd- 
tinet omnium rerum femina feminalesq; uirtutes:ideo ipfa dicitur anima* 
lis,uegetalis,&mineralis:quae ab omnibusrcliquis elemenris ac ccelis fcecu- 
data,omnium ex feipfa eft gignitiuaJpfa eft receptiua omnium fcecundita 
tum,& ueluti prima parens ctiam omnium pululatiua,centru &fundamc- 
tum & mater omnium. T olle deilla quantumcunq; fecreta, lora, depurara, 
fubtiliata,fi dimiferis aliquandiu fub diuo,mox cceleftibus uiribus fcecun- 
data& pregnans.cx fcipfa producet plantas,produccr uermiculos & anima 
lia,producct Iapillos,lucidasq; metallorum feintillas. In ca funr fccrcra ma 
xima/i quando fuerit per arrificium ignis purgata , &ad fimpliciratc fuam 
congrua Iotione redufta. Ipfa cft prima crearionis noftre materia & reftau 
rationis acconferuationisnoftrsfucriflima medicina. 

Deadmirandisaqu3E,&aerisatq;uentorumnaturis. Cap. VI. 

iON minoris potcriefuntreliquaduoelemcta, aqua uidelicer 
I & acnnec in illis natura ceflat mirabilia opari. Aqua: cnim tan- 
Jtaneceflitascft,utabfq;illanullu animaldegere poflit.-nulla 
| herba,nec plata quf uis.citra aquj humectationc poflit progcr 




rifiER primvs. vm 

minardn ipfa eftfcminariaoimreru uirms:ammaliu primo,quorufemc* 
aqueLiefremanifeftueftifed&frucicUj&herbarufeminalicetteneafint.ta 
befieri tamc acjua neceffe eft,fi fcecuda effc dcbcant:fiue id fiat humore ter-» 
rs imbibito,aut rore,uel pluuia,uel de induftria adiefta acjua . Sola fiquidfi 
tcrra&aqua,aMofedefcribumrproducereaiamuiucrc\Sedaqu2duplicc 
produclionc tnbuit,natatium uidelicetin aquis, & uolatium in aerc lupra 
terra . Tcrrenaru etia productionu ipfi aqua? partim deberi,eadc fcriptura 
teftaf ,inquies,quod poft creatione uirgulra &platae no gcrminauerat,quia 
dcusnoplueratfupertcrra.Tataeiuselemctipoteftaseft, utnecipiritua- 
lis regencratio fiat finc aqua,ficut ipfe Chriftus ad Nicodemu teftatus eft» 
Maximaquoqjciusinreligioncuiseftjinexpiationibus&purificationib' 
nec minor quam ignis ncceffitas.Infinitaecius utilitatesfunt,& ufus multi- 
plcx,resq; ocs ex eius poteftatc cofiftunt.ut quae generadi,alcndi,augmen- 
radi uim poffidet. Indc Thales Milefius atq; Hefiodus , aqua omniu rerii 
principiu ftamerunt,omniumq; elementoru antiquiffimum effedixerunt 
atq; potentiffimu,quippe quod cstcris omnibus imperat. Na,ut ait Plini% 
terrasdeuorat aqux: flamas necant:fcandunt in fubfime,& nubium obtctu 
ccelu fibi uendicat:ea?dc cadcntes omniumterranafccntiu caufafiut.Innu 
mera funtaquaru miraculaaPlinio,Solino,multisq;hiftoricis defcripta, 
dcquarum mirabili uirtute etiam meminitOuidius in his uerfibus; 
Medio tua comiget Hammon 

Vnde die gelida eft,ortuq; obituq; calefcit. 

Admotis A thamantis aquis accendere lignum 

Narratur,minimoscumlunarccefurinorbes. 

Flumen habent Cicones,quodpotum faxcareddit 

Vifccra,quodra&isinducitmarmorarebus. 

Crathis & hinc Sybaris ueftris conterminus oris, 

Eleftro fimiles faciunt.auroq; capillos. 

Quodq; magis mirum, funt qui non corporatantum, 

Verum animos etiam ualeantmutareliquores. 

Cui non audita cft obfccena > Salmacis unda? 

Aethiopcsqjlacusfquosfiquisfaucibushaufit, 

Aut fut it,aut patitur mirum grauitatc foporcm. 

Clitorio quicunq; fitim de fonte Ieuauit, 

Vina fugit.gaudetq; meris abftemius undis, 

Hinc fluit effectu difpar Lyncsftius amnis; 

Quemquicunqjparummodcratogutturetraxit, 

Haud aliter titubat,quam fi mera uina bibiflet. 

Eft lacus ArcadixPheneum dixcrepribres, 

A mbiguis fufpecTus aquis,quas nocTe timeto, 

NocTe nocent pots.fine noxa luce bibuntur. 

a iiii 



m 



V1 H, DE OCCVLTA PHILOSOPHlA 

Refert prxterea Iofephus fluminis cuiufdam inter Arceam&Raphanea 
Syriaturbesadmirabilcmnaturam : Quicumplenodcferaturalueo.per 
integrum fabbathum moxceuobturatis fontibusdeficiens,pcrfcxinre- 
grosdiesftccumalueifuiprsbettranfiturrurfusqifeptimodieignotisna* 
tutae caufis ad priorerri redit aquarum abundatiam; quaobrem mcolae illu 
Sabbatheum nuncupamnt,ob facrum Iudeis feptimum diem . Tcftaturq; 
nobis euangeliu dc pifcina Probatica , in quam poft commotam ab angelo 
aquam qui prior in lllam defcendiffet , a quacunq; Sgritudine liberabatur. 
Eadcm uis atqjpoteftasfuiffelegitut fonti Ionidum Nympharum.quiin 
EliorumagroapudHeracleampagumiuxta CytherOnfluuium extabat: 
in quemqui segroto corpore defccdiffet , abacto omni corporis Uitio fanus 
8dntegerindeexiret.NarratPaufaniasefl"einLyc£oArcadi2m6tefontc 
qui Agrie uocabatur,ad quc quoties regiortis ficcitas frugu interitum mina 
retur,ingreffus Iouis Lycau facerdos.poft immolatas hoftias facris preci- 
bus facros ueneratus latices,qucrcus ramUm manu tencs , ad facrati fontis 
fummos laticcs dcmittebaf :tuc commotis aquis uapor exinde in aera fur- 
fum Iatus in nubes coflabatur , cocurrentibusq; nebulis ccelu omne obdu- 
cebatur nubibus:quibus paulo poft in pluuiam refolutis, omnc regionem 
falubriter irrigabat. Veru de aquaru miraculis prster ceteros autores mul- 
tos.fcripfitRuffusEphefiusmedicus miranda.&apudnullu aliumquod 
fciam autorcm reperta.Supereft de aere dicere. Hic fpiritus eft uitalis,cun- 
fta permeans entia.omnibus uitam & confiftentiam praebensjigans, mo- 
Ucs,&implcns omnia.Hinc Hebra:orumdoftoresillum non interelemc- 
ta numcrant/ed uelut mcdium & glutinum , diuerfa infimul coniungens, 
& tanqua fpirirum mundani inftrumenti reboantc habct.Ipfe cnim proxi* 
me cceleftium omnium influxus in fe concipit , aliisq; cum clementis tum 
mixtisfinguliscommunicat.nominus ctiarerum omniumcumnarura- 
hum tum artificialium , & fermonum quorumeunq; fpecies , uclut dcificu 
quoddam fpcculum in fe fufcipit & retinet:illasq; fccum fercs.corpora ho- 
minum& animalium , perporos ingrediens , tam in fomnoquam in ui- 
giliaillisimprimens,uariorummirabiliumfomniorum,pra!fagiorum& 
aufpiciorum materiam prebct. Hinc etiam fieri dicut , cur tranfiens locu, 
in quo homo occifus fuerit,ucl cadauer rcccns abfcondirum.timorc atq; pa 
Uore cocitatur:quia aer lbidc plenus horribilibus homicidii fpccicbus, fpi- 
ritum hominis.dum una infpiratur,fimilibus fpeciebus afficit atq; pcrtur- 
bat:undccontingitfequi pauorem:Omne nanq; fubito imprimcs.natura 
ftupefacit.Hinc multi philofophi arbitrati funt , aerc caufam effe fomnio- 
rum,pluriumq; aliarum artimae lmpreffionu , per dclationem idoloru , feii 
fimihtudinum.feu fpecicru, quae deciduntur a rebus & fcrmonibus in ipfo 
aeremultiplicatis, quoufq; perueniant ad fcnfus ,& tandem ad phatafiam 
&animamfecipientis > uidclicctqusfoIutacuris,nccimpcdita,fpecieshU' 



LIBER PRIMVS. 



I»1 



iufmodi obuiam expedtans, ab illis informatur. Ipfae nanq; rerum fpeciesj 
licetexpropria natura deferanturad fenfus hominum &animaliu,poffunt 
tarnen a ccelo,dum funt in aere.acquirere aliquam impreflioem,ex qua una" 
cumaptitudine,a difpofitionerecipientis magis ferantur ad fenfum unius, 
quama!tcrius.Atq;hincpoffibileeftnaturaliter,&:proculomnifuperftiti 
one,flullo alio fpiritu mediante, hominc homini ad quacunq;, Iongiffim2 
etiauelincognitadiftantia&manfionc,breuiffimotcporcpoffenunciare 
menris fuae conceptu: etfi tcpus in quo iftud fit , non poffit praecife menfu- 
rari,tamen intra mgin t+quatuor horas id fieri omnino neceffe eft:& ego id 
facere noui,& fepius feci.Nouit ldcm etiam.fecirq; quondam abbas Tritev 
mius.Quo ctia idola quidam,no modo fpiritalia,fed ctia naturalia a rcbus 
effluant, utputa per influxum quendam corpo^ a corporibus, atq; in ipfo 
acre conualefcant,tum per Iumen,ru per motu,tum ad uifum.tum ad alios 
etiamfcnfus,fefenobisoffcrant&oftendant,&innosmirabiliaquandoq; 
agant,probatdocetq;Plotinus. Etnos uidemus quomodo auftro flate aer 
denfatur in tenues nubes, inquibus ueluti in fpeculo reflectutur imagines 
ualde diftates caftrorum,monriu,equorum &hominu,& aliarum rc^, qufc 
decedenribus nubibus mox euanefcut. Et in Meteoris prodit Ariftoteles, 
quoniam in nubc aeris concipiatur iris.quadam fpcculi fimilitudine.Et Al- 
bertus,effigies corporum, inquit, naturae ui in acre humeflo facile effingi 
poffunt eodem modo,quo imagines rerum funt in rebus. Et narrat Arifto 
teles,cuida ex uifus debilirate contigiffe, ut fpeculum illi ficrer propinquus 
aer,&radiusuifiuusadipfumrepercuteref,necpoffetpenetrarc:undequor 
fum ibat,idolum fuum aduerfa facie, Mc praecedere arbitrabatur. Similirer 
fpeculorum quorundam artificio,cjuas uolumus imagincs in aerc,etiam re 
mote,cxtra fpecula producuntur.-quae tunc imperiti homincs uidentes, dac 
monum,aut animarum umbras fc uidcre putant.cum tamen non fiht,nifi 
fimulacra quacdam fibiipfis cognata,acuitar omnis expcrtia.E t notum eft, 
fi quis in loco obfcuro,& omnis Iuminis expcrtc,nifi quod per minimum fo 
ramen folisradius alicubi ingrediatur,fuppofitaillipapyro alba,aut fpecu 
lo plano, uideri in ea quaecunq; foris a* fole illuftrata agantur. 1 1 eft aliud 

{>raeftigiu admirandu magis, ubi picris ccrto artificio imaginib',(cripris'ue 
iteris,quis noftc ferena plenae lunae radiis opponat , quarum fimulacris in 
aerc multiplicatis/urfumq; raptis,& una cu Iunae radiis rcflexis,alius quif- 
piam rci confcius per Iongam diftantiam uidet,legit & agnofcit, in ipfo di- 
fcQ,feu circulp lunar: quod equidc nunciandoru fccretoru obfeffis uillis , & 
ciuitatibus utiliffimu artificid eft,olim a" Pythagora f aftitatu &hodie aliaV 
bus adhuc,pariter & mihi no incognitu. A tq; omnia hec,& multo plura,ma 
ioraq; in ipfa aeris natura fundata funt:& ex mathematica, atq; oprica,fuas 
ratioes habent. E t ficuti haec fimulacra refleft utur ad uifum, ita nonnuncj 
ctiam ad auditum, quod in echo manifeftum cft . Sed funt illis occultiora 






X» DE OCCVLTA PHILOSOPHIJJ, 

artificia.quoquisetiamjperremotadiftanriam.audire&intelligerequeaf 
quidalius loquarur,uel fufurret in occulto. Ex acreo elcmento funteriarn 
uc ti.ipfi enim nihil aliud funt,c[ motus acr & cocitatus.Horu quatuor funt 
principales,a quatuof cceli cardinibus flates , uidehcet Notus ab auftro.Bo 
reas ab aquilone, Zephvrus ab occidente, & ab oricre Apeliotes fiuc Eurus: 
quosPontanushisduobusuerficuliscomplexusait: 

A fummo Borcas,Norus imo fpirat olympo. 

Occafum infedit Zephyrus,uenit Eurus ab ortu. 
Notus uentus meridionalis eflvnebulofus & hume<5rus,& calidus,& morbo 

fus,quemHieronymusuocatpincernampluuiarum.Ouidiusfic'dcfciibit: 
Madidis Notus euolat alis 

Tcrribilem picea teflus caligine uultum 

B arba grauis nimbis,canis fluit unda capillis, 

Fronte fedent nebulagrorantpennaeq; finusq;, 
Borcas autem Noto contf arius/eptentrionalis ucntus eft,uioIenrus&Ib* 
horus.qui nubes difcutiens aercm ferehum reddir,aquam gelu conftringir: 
hunc O uidms de fe ficinducit Ioqucntem: 

Apta mihi uis cft,qua triftia nubila pcllo, 

Et freta concutio,nodofaq; robora uerto, 

Induro nubes.&terrasgrandinepulfo: 

Idem ego,quum fratres coelo fum naflus aperto, 

(Nam mihi campusiseft)tanto molimineluftor, 

V t medius noftris concuflibus infonet «her, 
j Exilianrq, cauis elifi nubibus ignes. 

Idem ego,cum fubii conuexa foramina terrr," 

5 uppofuiq; ferox imis mea terga cauernis, 

Sollicito manes,totumq; tremoribus orbem 

Concurio, 

Zcphyrus ucro,qui&fauonius,uentusIcuiflimusab occidenteflans &pl a ; 

cidefp,ra-s,frigiduseft&humidus,rcfoluehsh y emes,germinafloresqprc» 
ducens.huic conrrarius Eurus.qui & fubfoIanus,& Apeliores, ab oric te u£- 

tUsaquofus&nubificus,&rapida:uoracitatis.deiftisitacanitOuidius-' 
Eurus ad auroram,Nabarhaeaq; regna receflir, 
Pcrfidaq;,& radiis iuga fubdita matutinis. 
Vefper,& occiduo quae littora fole repefcunr, 
Proximafunr Zephyro,Scyrhumfepremq;triones, ' 

HorriferinuafitBoreas.contrariatellus 
NubibuSafliduis,pluuioq;madefritabAuftro; 
Degeneribus compofitorum , quomodo fe habcaritadcfe 
nienta atqjquidelcmentisipiiscouehiatcum anima, 
«fcnfibus&moribus. ' Caput VII, 




LlfiER PRIMVS. XV 

Oft quatuor fimplicia clemcta,proxime fequuntur ex illis c&» 
pofira perfectorum quatuor genera,qu$ funt lapides J meralla> 
plantae,& animalia.& licetad fingulorum generationc omnia 

elementain copofitionem c6ueniant,fingulatamcn unuprae 

cipuum elementu (equuntur imiranturq;:Nam lapides omncs terrei funt, 
natura fiquidcm graucs funt & defcendur, & ita concreti ficcitatc.ut liquefi 
eri nequeant. Metalla aut aquea funt &liquabilia,& quod confit entur phy 
fici,experiuntur alchimici,ex aqua uifcofa,fiuc cx aqueo argento uiuo gene 
rata funr.PIantae (ic cum acre conueniunt , ut nifi fub diuo non puUulcnt, 
neque coalefcant.Sic animalibus omnibus, 
Igncuseftollis uigor &cceleftisorigo. 
Adeoq; cognatus illis ignis eft, ut eo cxtinclo mox tota uita deficiar. Rur- 
fus unumquodq; illorum gencrumin fediftinclum eftperelemctoru gra 
dus. Nam inter lapides prxcipuc terrei dicuntur,qui opaci funt,& grauio- 
rcs:aquciaut J quitranfparentesfunt:&quicxaquaconcretifunt,utcryftaI 
lus j berillus,& margarit? in conchis:& funt aerei qui aquf fupcrnatat.&fpo 
giofi funt,ut Iapis,fpogiae,& pumcx,& tophus:funt & ignei,ex quibus ignis 
extrahitur,& in ipfum aliquando rcfoluitur.aut ex ipfo geniri funt:ficut la 
pis fulminis,& lapis pyrites atq; afbeft'. Similiter inter meralla,terrea funt 
plumbum & argcnrum:aquea,argcntu uiuum.-aerea , cuprum , & ftanumt 
ignea uero,aurum atq; fcrrum. In plantis quoq;,rerra imitatur radices,pro 
pter denfitatem:folia autem,aquam propter fuccum:flores acrem.proprec 
fubtiIitatem:feminaigncm,propter(piritugignitiuum, Prxtereaaliaedi- 
cunrur calidae,aliae frigidsj.afia; humidae,aliae ficce ,elemcrorumq; nomina 
ab eorum qualitatibus fibi mutuantes.Inter animalia eriam queda prs cae- 
teris terrea funt,& terrae uifcera inhabitant,ut uermes,& lumbrici,& talpae, 
& multa reprilia:alia aquea funt,ut pifces:alia aerea,quae extra aerem uiue- 
rcnequeant:funt&igneaignemhabitatcs,utfalamandr3e,&quedacicade, 
pyrauftas uocant.&quaeigneoquodam calore feruct:ut columb?,ftrutio 
nes,lcones,&quas uocat Sapiens bcftias uaporem igneum fpirares. Praere- 
rca in animalibus terram referunt ofla ,caro acrem , & fpiritus uitalis igne, 
aquam uero humores. Et hi etiam elemcntispartiti funt , na rubra choiera 
cedit igni,fanguis acri,pituita aquae, nigra bilis terrae. In ipfa dcniq; anima, 
tefte Auguftino,refert ignem intelleclus,aerem ratio,aqua imaginatio,tcc 
ram ucro fenfus. Atque hi etia inter fc elementis difpartiuntur , nam uifus 
igneus eftyiec enim fine igne & luce percipit: auditus aereus eft , nam acre 
percuflb fonus efficirur.olfaclus autem & guftus ad aquam rcferutur,fine 
cuius humore ncc fapor ncc odor fit.dcniq; tactus tot* terreus eft,&crafli- 
ora corpora fibi adfcifccns. A ftus quoq; & opcrationes hoies ab elemenris 
modcranfrardus enim motus & folidus,a tcrra fignatur:pauorc,&inertia t 
&rcmifllimopus, aqua fignat;alacritatc,ct amkabilcs morcs,a« : impeti} 




SCtl. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

4cutu & iracudu,ign is. Elcmcta itaq; omniu pr ima funt,& omnia ex illis & 

fecundu illa funr,af q; ipfa in omnibus,& per omnia uires fuas diffundunt, 

Quomodoelementa funt in coclis,in ftellis , in dxmonibus , in 

angclft,inipfodehiq;deo. Cap. VIII. 

ST Platonicoiyomniumunanimisfententia.qucmadmo- 
dum in archerypo mudo ornnia funt in omnibus , ita ctiam 
in rioc corporco mudo,Orhhia in omnibus elTe, modis ramc 
diucrfis,pronaturauidclicetfufcipicntiu:fic&elemctanon 
folum non funt in iftis inferioribus,fed& in ccelis.in ftellis,in dxmonibus, 
in angclis.in ipfo denf q; omnium opifice &archerypo.Sed in iftis inferio- 
ribus elemcta fu n t craffx qUxdarrt formec,immerfa: materix,& rtiaterialia 
clementa.in coslis autem funt elementa per cotum naturas & uires: rriodo 
Uidclicet ccelefti & multo excellehtiorijquam ihfra lunam.Nam ccelcftis 
terrx foliditas illic eft abfq; craffitudine aquX: & aeris agilitas procul ab ef 
fl uxu : ignis calor ibi non urens, fed lucehs, omniaq; fuo calorc Uiuificans. 
Ex ftcllis prxtcrea ignci fuht M ars, atq; Sol:acrei, Iupiter & VehUsiaquei, 
SaturnUS & Mercurius:tcrrci, qui incolant orbcm ottauu,atq; Luha ( qux, 
tamc a plerifq; aquea putatur)quando uidclicct terrx ihftar cceleftcs aquas 
3ttrahit,qbus imbibita uicinitate fua illas nobis influit & comunicat. S unt 
ctiam inter figha qtlcdam ignea.quedam terrea,queda aerea.queda aquea: 
reguntq; iti ccelis elcrrien ta ,quatuor illas triplititates diftribucntcs illis cu- 
iufq;clcmenti principium.medium&fihcm : ficprincipiumignis Arics, 

?rogreffum & augmcntu Leo.finem Sagittarius habent.principium terre, 
"aurus.progreilum V irgo,extremum Capricornus:aeris prihcipium G e 
mini,proceffumLibra,tcrminu Aquarius:aquxprihcipiUrrt Cancer.mc- 
dium Scorpius,firiem Pifccs poffident.Ex horum itaq; plartetaru & figno- 
tum mixtionibus firhul cum clcmcris.cohficiuhtur omnia corpora . Iam 
ucro etiam & dxmoncs hac ratiorte a fe diftinfti funt:ut alii dicatut ignci, 
alii terreftres,alii acrci.alii aquci.H inc illi apud ihferosqUatuor fluuii.igne 
US P hlegethon.aercus C ocy tus,Styx aqUeus,terreus A cheron . Quih & irt 
euangchis legimus ignc gehehnx.&ighem xterhunijin qucm irc iubebun- 
tur malcdicT:i:& in ApotaIypfilegitur,ftaghu ignis : & Efaias dc dahatis ait; 
Percutiet eos dominus aere corrupto:&apud Iob: Ad niniium calorc trar» 
filicn t ab aquis niuium:& apud euhdem legim us.terra tcn cbrofam & o per 
ta mortis caligine,terrarrt mifcrix & tcncbrarum, Proindc etia in fupramu 
danis angclis & bcatis intelligcntiis hxc elcmcta pohutur :cft cnim in ipfis 
cffcntix ftabilitas,tcrrea uis.qua fun t firma dci fcdilia: eft & clcmcntia pic# 
tasq;,aquca uirtus mundans.-H mc a Pfalmifta uocanrur aqux,ubi dc ccelo 
ait.Qui rcgis aquas fupiora eius:funt etia irt iilis aer fubtilis fpiri t",& amor 
ignis rcluccs.-hinc uocantur a facris litcris.perthx ucn torum:& alibi de illis 
aitPialmifta.' Quifacis angclos tuos fpiritus.&miniftros tuos ignc urcmc. 



LIBER PRIMVS. 



XIII. 




Ex ordinibus quoq; angelicis ignei funt fcraphin , & uirrutes , & poteftates: 

terreicherubin.aquci^thronij&archangcli.-aereidominationes&principa- 
tus.Dc ipfo etiam archetypo omnium rerum opifice nonelegit" : Aperiatur 
tcrra,& germinet faluatorcYnonne de eodc dicitur,fons aqui uiua: mundifi 
cans&regencransfnoneidc fpiritusfpiransfpiraculu uite: ideqctiaMofc 
&Pauloteftibus,ignisconfumenscfts'Elementaigiturubiq;,&inQmnibus 
reperiri fuo modo,nemo negare poreft.-primu in iftis inferioribus.fcd fecu 
lcta &craiTa,in cceleftibus aut puriora & nitida:in fupracceleftibus uero ui- 
uentia,& ex omni parte beata. Sunt igitur clemcta,in archerypo idese prodii 
cendorum ,in intelligentiis diftriburae poteftatcs,in coelis uirrutes, in infe- 
rioribuS craffiores formae. 

De uirrutibus rerum naruralium ab elementis proxi- 

me dependentibus. Cap. IX. 
■jlrtutes rerum naturales,quaeda funt elementales,ut calefacere, 
j frigefaccrc,humefacere,exficcare: & uocantur operationes feu 
I qualitates primae, & fecundu adTu: he enim qualitates fole tota 
^Jlf omnino tranfmutat fubftantia,quod alia^ quahtatu nulla fa- 
cit:qua:da uero infunt rebus ab elementis coponctibus tales,etia ultra qua* 
litatesprimas,utfuntmaturariuse,digeftiU3E,refolutiux,molhficatiua;,in- 
duratiu^ftyptic^.abfterfiuse.corrofiux^caufticijapcrtiue.euaporatiu^co 
fortatiue,mitigatiue,conghitinatiue,opilatiue,expulfiue,retentiue,attra* 
6tiua;,repcurTiua: 3 ftupefacl:iua:,elargitiu3E J lubrificanua',& alie plures: mul 
ta enim habet agere qualitas elcmentalis in mixto,q per fe no operaf.Et he: 
opatiocs dicUnf qualitatcs fecudariae.qa fequutur natura & mcfura mixtio- 
nis prima^ uirrutu : qucadmodu de his in medico^ Iibris copiofe rratfarur: 
ficut maturatio, q cft operatio caloris naturalis fecudu certa mcfura in fub 
ftantiamateri£e:induratiooperatioeftfrigoris:fimiliter&congelatio,&fic 
dc fimilibus . Et hae operationes quadoq; agut in mcmbru determinatu , ur, 
prouocantes urinam,uellac,uel menftrua,& dicuturqualitares rcrtiz,quse 
fcquuntur fecundas,ficut fecundae primas.Secundumhas itaq; primas/ecu 
das&tertiasquah'tates,mult£acgritudines&curantur&inducuntur.MuI 
ta etia arrificialirer fiunt,quae homincs ualde admiratur.ficut eft ignis aqua 
coburens,quc uocat ignc G raecu.-cuius plures copofitiones docet Ariftore- 
les in tracTratu de hoc finguIari.Simili modo fit ctiam ignis,qui oleo extin- 
guitur,& aqua accendirur frigida,quando rorat" defuper:& ignis qui pluuia, 
uel ucto,uel fole acccdif . & fit ignis, qui uocatur aqua ardcs. cuius cofcftio 
noriiTimaeft^quinihilconfumitprererfeipfumi&fiuntignesincxtinguibi 
les,& olea incombuftibilia,& lampades perpetuae,quae nec uento.nec aqua, 
nec ullo modo cxtingui pofTunt.-quod pcnitus incredibile uidetur.nififuif 
fet famofiffima llla lampas,quae in templo Venerisquonda Iucebar, inquai 
ardebar lapis asbeftus.qui femel acccnfus reuera, nunqua extinguirur.Corl 

b 




Xllfl. DE OCCVLTA PHILO/OPHIA 

tra etiam praparatut lignum,ucl aliud quoddam combuftibilc, ut ab igne 

laxlindpofut.&fiutconfecTioes qbusinunctis manibuspoiTumusporta 

re ferru ignitu ,aut mittcre manu i metallu liquefact u, feu roto corpore irc 

in ignc abfq; ullo malo,& horu fimilia. Et cft genus hni.quod Plinius asbc 

ftu uocar,Grxci JWW dicunr,quodignibusnonabfumitur,dcquo Anax- 

ilaus air.circundaram eo arborc furdis,& qui non cxaudianrur iclibus cedi. 

Deuirtutibusrerumoccultis. Cap. X. 

r Nfunt prstcrea rebus uirtutes aliae, quae non funt alicuius cle- 

I meti,ficut fugare uenenum, pellere anrhraces,atrrahere ferru, 

1 uel quid aliud:& haec uirtus cft fcquela fpcciei, & formse rei hu- 

| ius,uel iftius. Vnde etiam cxigua quantitate non cxiguum ha« 

bet in agendo effecTum:quod non eft elementali qualitati conccffum. Ni 

hx uirrutes,quia multum formales funt, ideo cum minima materia pluri- 

mu poffunt:elementalis aut uirtus,quia materialis cft, ut multu agar,mul- 

ttmUu ** ct ™ dcRdcm materia.Vocarur aut proprietates occulre:quia cauf? earu" 

1« oca&u latentcs funt , ita quod humanus intelleftus non poteft eas ufquequaq; in- 

aaMeit, ueftigarc:quare philofophi maxima earu partc longa experictia, plus qra- 

tionis indaginc adepti funt . na ut in ftomacho cibus digeritur per calorc, 

quc cognoicimus: fic transformatur per uirtutc quadam occultam , quam 

ignoramus:non quidc pcr calorc.quia ficin foco potius apud ignc cj in fto- 

macho transformaretur.Sic funr rebus ultra elemetales qualitates quas co- 

gnofcimus innatx quxda aliae uirtutes,& ita a natura cocreatar.quas admi- 

ramur.ac facpe ftupefcimus nobis ignotas,uel raro uel nuscj confpeftas ; ut 

dephocnicc aue unica feipfam renouan te legitur apud O uidium: 

Vna eft quse reparar,fefe ipfa refeminat ales, 

Affyrii phcenica uocant. Et alibi: 

Conuenit Aegyprus ranti ad miracula uifus, 

Etraram uolucrem turba falutat ouans. 

Admirationem grandemtum Grsccistum Romanisolim defe Matrcas 

peperit.Ts dicebar feram a fe nutriri,quae ipfa femet uorarer. V nde & hodie 

vutru adnuc anxie multi fcruranrur,quae nam fir M arrea* fcra. Quis non mircrur 

fa* foffiles ex tcrra pifccs.de quibus Ariftotcles,Theophraftus & Poly bius hf- 

ftoricus prodiderunr ; Et qui dc canentibus lapidibus tradidit Paufanias, 

omnia funt occulta^ uirtutu opa.Sic auis ftruthio ferru frigidu atq; duriffi 

mu coqt & digerit in corporis fui nurrimctu: cui' ftomachus tradit" ctia fer 

ro ignito no ledi.Sic pifciculus ille echines,ita frenat ucto^ impet'& domat 

aequoris rabic.ur quantucunq; etia imperct & fseuiat procelhe, infinitis etia 

uelis per uentum tenfis,tamc ufq; adeo folo tadTu copcfcir & cogit ftare na- 

uigia,ur moueri nullo modo poffintTic falamadrx & pyrauftx beftiolae ui- 

uuntinignc.&licctquandoqjardereuideantur.ramcnonlsdutur. Simile 

cft dc quodam bituminc,quo oblita dicuntur fuiffc arma A mazonu, quod 




LIBER PRIMVS. XV. 

nec ferro,nec igne foluitur : cu quo eriarn & portse Cafpis ex sere Fabricatsr, 
illita: fabulantur ab Alexandro magno :fimili ctiam bituminc legitur arca 
Noc conglutinatam fuiflc,ipfa atot milibus annorum fupermotibus Ar- 
meniaeadhucdurante . Sunthoj-urnmirabiliumalia multauix crcdibilia; 
qusramenexpcrienriaipfacognitafuntxuiuimodideSatyrisproditanti- 
quitas.quacanimaliafemiliumanaacfemibrutafiguracohftantjfermonis 
tamen & ratiois capacia :quoru unum qucmpiam beato Anrohio eremits 
quondalocutum.&gentilemerrorcinfeanimalibuscolcndisdanafle.co- 
munemq; deum pro fc prccandu orafle, ipfe refert facer Hierohymus , co» 
rumq; uiuentem unum olim in publicum produftum affirmat ,& mox acl 
Conftanrinum principm deftinarurri. 

Qyomodo uirtutes occultae inrunduntur reru fpeciebus ab ideis, 
perrarionesanim£mundi,ftellarumq;radios:&qua:reshacuir- 
tutemagisabundant. Cap. XI. 

j Latonici omhiainferiora ferurefleideataa fuperioribusideisi 
I ideam aut dcfiniunt efleforma fupra corpora,ammaS, rnctes, 
unam,fimplicem,puram,immutabilem,indiuifibilc, incorpo 

|rea&£terna:atq;candcidcaruoimeflenarura. Ponurautide- 

aspnmo ln iploquidc bono,hoceftdeo,percaufe moc!u, folu efle rclatiuis 
quibufdamrarionibusinterfediftin&as.nejqaicquidcftirimundojfineul 
Iauarietatefifuriicu:conueniretameninterIeeflentia,nedcusfitfubftan- 
tiamultiplex.Poriuntfecuhdbinipfointelligibilijhoceftinanimamudr, 
per formas proprie,arq; ihfuper abfolutis formis ihuicem differenrcs,ira ut 
idea: in dco quide omnes una forma fint.in ahima miihdi hero mulrx : po- 
nuntur in fequentibus mentibus fiue corpori coniuhctis.fiuc a corpore fe- 
paratis,participatione iam quadam,& gradatim iam magis magisq diftin- 
fts . Ponunt in naturaranq femina qua:da infima formaru ab ldcis mfufa. 
ponunr in mareria deniq;,ut umbraS;Accedit ad hsc,quod totidem funt iri 
anima muhdi rationesreru feminalcs, quot idea: fuht in mctc diuina : qui~ 
bus i pfa ratidnibus aedificauit fibi lri ccelis ultra ftcllas eria figuras.impref* 
firq;hisomnibusproprictates.Abhisitaq;ftcllis,figurisacpropricraribus 
omnesfpccieruminferioruuirtures&proprieratesdcpehdct^itajUtqusEli- 
bet fpecies,habeatfiguracceleftcfibiconuchientc,cxqiiaetiaproucnitfibi 
mirabilis porcftas in operando , qualc per rariones anima: mudi feminales 
propriam ab idea fua fufcipir doterh. S unt enim ides rio modo caufac eflcn- 
dialicuiusfpcciei,fedctiafuntcauf3Ecuiufq;uirtutis,quxtalifpecieiihcft: 
&hoc cft,quod multi dicunt philofophoru,quod uirtutibus certis , fcilieec 
cerram & ftabilem rationc habentibus,non fortuitis,ncc cafualibus, fed ef- 
ficacibus,fedpotentibus&indcficicntibus,riihilfruftra,nihilincaiTumagc 
tibus moucntutuirtutesinnatura rerucxiftcritcs,qua:quidcuirruresfunc 
idearu opcrationes : que non errant nifi per accidcs cx impurirarc uidelicef 

b ii 




XVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHIJt, 

& inarqualitatc materia? : hoc enim modo inueniutur res etia eiufdc fpeciei 
magis ac minus potcntes,fecundu puriratc uel confufionc materie.-omncs 
enim influxus cceleftes impediripofTuntper cofufione &inabilirare ma 
terii.VndePlatonicisipfisinprouerbiofuit/ecundumeritamateriacin- 
fundiuirrutescceleftcs.dequo&Vergiliusmeminitubicanit: 

Igneus eft ollis uigor,& cceleftis origo. 

Semimbus,quanrum nonnoxia corpora tardant. 
Qyarc hae res,in quibus minus immergitur idea materiae.hoc eft,qu3e fepa 
ratorum maiorem accipiunt fimilitudinem, uirtutees habent potcntiores 
in operationc/imilcs operationiidcs feperarae. Scimus itaq; fitumac figu- 
ram ccelcftium,caufam effc omnis nobilis uirrutis.qua: eft m fpecicbus m- 
fcrioribus. 

Qyomodo diuerfis indiuiduis,etiam eiufdem fpeciei,dmer 
fsuirtutesinfluuntur. Cap. XII 
Ndiuiduorumfingulareseria dotesplurimisinfunr,ram mi 
rabiles,quaminfpeciebus,criama figura cccleftium fituq;ftcl 
j larum. Omneenimindiuiduumquandoincipitcffcfubdcter- 
, minatohorofcopo&conftellationeccelefti.contrahitcu effc, 
mirabilcm quandam uirtutem operandi & pariendi,rcm mirabilcm,ctiam 
pretcr eam quam habct a fua fpccie.cum per influxum cceleftiumjtum pcr 
obcdientiam matcrixgcncrabiliumadanimammundi.quocquidemralis 
cft.qualis cft obedicntia noftri corporis ad noftras animas. Nos enim fen - 
rimus in nobis id quod ad quamcunq; formam concipimus, mouctur cor 
pus noftrum dele<3abiIirer,uclhorrcndc,uel fugicndo: fic frcquentcrani- 
mae cceleftes.quando diucrfa concipiunr, tunc matcria mouctur per obcdi 
entiam ad illud:fic in natura multa appatent ptodigia cx imaginationc fu- 
periorum moruum: ficctiam uirtutes diuerfas, no modo rcs naturalcs, fcd 
ctiamquandoq;rcsartificialesconripiunt,&hocmaximefianirraoperan 
tis in idem nititur. Vnde inquit Auicenna,quaecunq; hic fiunt, oportet prae 
cxiftereinmoribus&conccptionibusftcllarum,&orbium.Sicfiuntinrc- 
busuariieffcclus,inclinationes&mores .nontatummodo amatcria uarii 
difpofita,utpleriq;opinantur,fedabinfluxuuario&formadiuerfa:n6qui 
dem diuerfitate fpecifica.fed particulari & propria. Er horum gradus uarie 
diftribuunrurabipfa omniumprima caufadeo,quiidcm mancnsdiftrw 
buit finguhs ut uult.cui tamen coopcranrur fccundae caufe, angclice & cce« 
leftes,corporeammateriam,&aliailliscommifladifponcntes.Infundun- 
turitaq;uirtutesomnesadeopcrmundianimam,particularitamcnuirrn 
teimaginum &intclligentiatum praefidcntium ,&concurfuradiorum8C 
afpcftuum ftcllarum pcculiari quodam &harmonico concentu. 
Vndeproueniant uirtutes rcrumoccults. 
Caput XIII, 



LIBER PRIMVS. 



xvn. 




Mnibus notum eft,uirtutem quadam magneti ineffe,quafer- 
rum atrahit : &quddadamasfuapraefentiauirtutem magnc- 
tis tollit : fic eleiftrum & balagius cofricati & calefa&i paleam 
deducunt:lapis asbeftus accenfus, nunquam aut uix extingui 
turicarbunculusintenebrislucetiactitesfcetusmulierum&platarum/u- 
perpofitus corroborat,fuppofitus trahit:iafpis fanguinem coprimit: echi- 
neis nauem fiftit:rabarbarum,cholera depellit. Chamaeleontis iccur funv 
mis tegulis exuftum, imbres & tonitrua excitat. Heliotropius lapisuifurri 

1>erftringir,& geftantem inuifibilc reddit.-lyncurius lapis praeftigia ab ocu- 
is aufert:lipparis fuffitus omnes beftias euocat:Synochitidcs umbras infc 
rorurri educit:anachitidcs diuo^ imagines apparere facit.-Enneclris fomni- 
antibus fuppofitus oracula reddit. Eft herba A ethiopica,qua ferrut ficcari 
ftagna,&claufa omnia aperiri,& latacem herbam legimus a Pcrfarum regi 
bus dan legatis,ut quocunqj ueni(fent,rcrum copia abundarcnt.Eft & her- 
ba Spartanica,fme S cy thica,qua guftata uel faltc in ore detcnta, ferun t Scy- 
thas duodecim dies fame & fiti durare.& dicit Apuleius fe a numine edoctu, 
multa herbarum & lapidum genera effe, quibus homines etiam perpctuam 
uitam fibi contribuere poflunt:fcd fas non effe,fcicntiam eorum homines 
cognofcere:qui cum paruum tempus uiucteSjmalis auide ftudeant,& nul- 
lum non fceliis audeant : fi prolixitatem ternporis accipiant,ncq; diis ipfis 
parfuros. Vertim unde nam fint hx uirtutcs , nemo cx his prodidit, qui de 
reru proprictatibus ingentia uolumina edidcrut, no Hermes, no B ochus, 
no Aaron,no Orpheus,no Theophraftus,no T hebith,no 2enothcmis,no 
Zoroafter,non Euax,nonDiofcorides,nori lfaadudeus,no ZachariasBa 
bylonius,noh A lbcrtus,ndn A rrioldus:& tamen omnes hi f aifi funt , quod 
Zacharias ad Mithridatem fcribit,magna uim,& humana fata Iapidu her- 
barumq; uirtutibus ineffe. Vnde igitur hsec ueniant altior fpeculatio requi 
ritur.Opinatur AlexanderPcripateticus ,a fuis fenfibus &qualitatibus no 
difcedens,haec ab elementis earuhdemq; qualitatibus prouenire.-quod for- 
te ueru m putari poffet, nifi qualitates illae fint ciufdem fpeciei , operatioes 
autem lapidiim multa:,nec in fpecie,nec in genere conuenientes.Ideo Aca 
demici cum fuo Platone ideis rerum formatricibus has uirtutes attribuur: 
Auicenna autem ad intelligentias ^ Hermes ad ftcllas , Albertus ad formas 
rerum fpecificaS,huiufmodi operationes reducunt. Et quauis hi autores fi- 
bi inuicem adiierfari uideatur, nullus tamen eoru,fi refte intelligatur,a' ue 
ritate difceditxum omnia eorurri difta ad eundem effeftu in pluribus cori 
ueniant.Deus enim irt primis omniurh uirtutu finis & origo, figillu idearii 
miniftris fuis prseftat ihtelligctiis:qui tahqua fideles exccutores, res quafq; 
fibi creditas ideali uirtute cofighant ccelis atq; ftellis, tanqua inftrumenta, 
tnateriam interini difponentibus ad fufcipiendum formas illas,q ua: in m a 
kftate diuina,ut ait Plato inTimjeo^per aftra deducende refidcr.easq; da* 

b iii 






3tVlir. DE OCCVLTA PHILOSOPHI/1, 

torformarum diftribuitperniinifterium intelligctiarum^quas fuperope- 
ra fua conftituit rcdtriccs &cuftodes,quibus ea facultas in rebus fibi com- 
miflis crcdita cft,ut omnis uirtus lapidum,hcrbarum,mctallorum & carte- 
rorumomniumfitabipfisintcIligentiispracfidentibus.Proucnititacj;for- 
ma & uirtus primo ab ideis, deinde ab intclligcntiis pracfidcntibus & rcgen 
tibus,poftca a ccelorum afpcclibus difponcntibus , porro ab elcmctorum 
difpofitis complexionibus correfpondenribus ccelorum influxibus, aqui- 
bus ipfa elementa difponu tur.Habctur igitur operationes eiufmodi in re- 
bus iftis inferionbus per expreffas formas , in ccelis aurem per uirtutes di- 
fponentes, in intelligentiis per rationes mediantcs, in archetypo per ideas 
& formas exemplarcs,quas omnes in cuiufq; rei effeclus & uirtutis executi- 
one conuenirc neceffc eft. Virtus igitur & mirabilis operatio eft in unaqua 
qucherba&lapidc,fcdmaiorin ftella.ulrraquam etiam abintelligennis 
pracfidentibus unaquarq; res multa fibi comparat: potiffime autem a fuprc 
macaufa,cuiomniamutua&confummaracorrefpondcnr,confonantia 
fuo harmonico concenru,ueluti hymnis quibufdam.femper fumn>um il- 
lum opificem collaudanres , quemadmodum in fornacc Chaldaica a fan* 
clis illis puens inuitantur cantantibus: B enedicite dominum uniucrfa ger 
minantiain tcrra,&omniaqua: mouenturinaquis.omnes uolucrescceli, 
beftia:& pccora fimul.cum filiis hominum. Nulla itaq; cft caufa neceffita- 
tis effcdtuum.quam rerum omhium eonnexio cum prima caufa ,& corre- 
fpondentia ad lih diuina exemplaria & ideas aetcrnas , unde unaquaequeres 
determinatum habetin archetypo particularem locum,undeuiuit& origi 
nem trahit:omnisq; uirrus hcrbarum,lapidum, metallorum , animalium, 
uerborum & orationum,& omnium que funt a deo,infita cft. Qui Iicet per 
intclligctias,& ccelos in haec inferiora operatur,nonunquam tamen omif- 
lis his mediis,aut fufpcfo corum miniftcrio , immediatc ex feipfo illa facit 
deus,quae opera tunc miracula uocantur : nam cum primae caufac imperio 
& ordine,fccundariae caufae , quas miniftras Plato & alii uocant , ncceftario 
aganr,& effeclus fuos neceffario producanr,nonnunquam tamen pro libi- 
tu fuo fic illas abfoluit aut fufpendit dcus, ut ab lllius imperii & ordinis nc- 
ceffitate pcnitus dcfiftar.Et haec maxima dei funt miracula.Sic ignis in for 
nace Chaldaica non combuffit pueros.fic fol ad imperiu Iofue a curfu fuo 
unius diei fpatio rctroceffit:fic ad Ezcchiae petitioncm.per decem Iineas fi« 
ue horas egrcffus eft.fic patiente Chrifto in plcnilunio defeftum fol fufti 
nuit.Et harum operationum rationes.nullo rationis difcurfu, nulla magia 
nulla quantumcunq; occulta feu profunda fcientia inueftigari aut attingi 
poffunr/ed folis diuinis oraculis addifcenda funt & exquirenda. 
De fpiritu mundi quis fit,&quod fit uinculum oc» 
cultarumuirtutum. Cap. XIIII. 




LIBER PRIHVJ. XIX. 

! Emocritus aute^Orphcus,ScmultiPythagoricoru,cceIeftiiI 
uiresinfero^q; naturasdiligenriflimeperfcrutati,omniaple- 

|l na diis cffe dixcrunt:ncc abs re,fiquidc n ulla res eft ta prsftan- 
tibusuiribus,qua:uiduaradiuinoauxilio fuinatura contenta 
fit.Deos aut uocabat uirtutes diuinas in rcbus diffufas:quas Zoroafter di- 
uinas illices,Synefius fymbolicas illecebras,alii uita?, alii etia aias nomina- 
bat;&abrn'suirtutesrerumdepcderedicebant:quiafoIiusanima:fit,abuna 
materia extendi in res alias, circa quas operatur : ficut homo,qui extcdit in- 
tellcctu adintellig biIia,&imaginationcad imaginabilia .-Schoceftquocl 
intelligebantdicctes,uidelicet unius entis anima egredi, & in aliud ingredi, 
& fafcinarc ipfum,& fuas operationes impedire.-quemadmodu adamas im- 
peditmagnetem,nefcrrumattrahat. Cii ueroanimaprimumobilefir,&', 
utdicunt,fponte&perfemobile:corpusuero uelmateria pcr feadmotti 
inefficax, & ab ipfa anima longc degencrans.iccirco ferunt opus effe excel- 
lcntiori medio, fcilicet, quod fit quafi no corpus, fed quafi iam anima, fiuc 
quali non anima,&quafi iam corpus,quo uidelicer anima corpori coneirai 
tur. Mcdiumauttalefinguntefl~efpiritummundi,fcilicet,quemdicimus 
cffentia quintam: quia non ex quatuor elcmcntis, fed quoddam quintu fu» 
perillaautpriter illa fubfiftens. Talisigitur fpiritusneceffariorequitur 
tanq mediu, quo animx cceleftes infint corpori craffiori , & mirificas dotcs 
Iargiantur.Hic quidem fpiritus talis fcrme eft in corpore mundi,qual s in 
humanocorporenofteniicutenim anima? noftrae uircs per fpirirum adhi- 
bentur membris,fic uirtus animx mundi per quin tam effentiam dilaratur: 
per omnia.-nihil enim reperitur in toto mundo quod fm uirtutis fcintilla 
careat.Magistamcacmaximeinfundirurhis,quihuiufmodifpiriruspIu- 
rimu hauferint:hauritur aut per radios ftella^ , quatenus rcs his fe reddunr 
conformes. Pcr hunc itaq; fpiritu ois occulta proprietas propaga£,in her- 
basjapides & metalla,& in animantia,per folc,per luna, pcr planctas, percjj 
ftellas planetis fublimiores.Potcft aut hic fpiritus nobis prodeffe magis , fi 
quis illum fciuerit ab aliis clemctis plurimu fegregare : aut faltem his rebus 
plurimu uti,qua: hoc fpiritu plurimu abundantH e fiquidc res,in qbus fpi- 
ritus ille minus immergitur corpi,ac minus cohibef matcria,potctius perfc 
ctiusq; agunt,tu etiam proptius generant fibi fimile.eft enim omnis genc 
ratiua & feminaria uirt* in eo:quare Alchymiftaenitutur eu fpiritu cx auro 
argctoq; fecerncre: quc rite fegregatu & extraclu,fi poftea illu cuiuis eiufdc 
generis materia^hoc eft,cuiuis metalloru adhibucrinr,aurum ftatim argc- 
tum'ue conficient.Et nos illud facere nouimus , & aliquando uidimus : fed 
non plus auri f abricare potuimus,nifi quatum erat illud auri podus,de quo 
fpiritum extraximus.Nam cum fit ille fpiritus forma cxtcnfa & non intcfa, 
nonpoteftultrafuammenfuramimperfeftum corpus inperfeclumper* 
mutarc; quod tamcn fieripoflealioartindononinfidor. 

h iiii 




XX. DE OCCVLTA PHILOSOPHIJi, 

Quomodo debemus inueftigare , & experiri uirtutes rcrum , per 
uiamfumptamafimilitudine. Cap. XV. 

] Atet ergo in rebus proprietares occultas non ab elementali na 
I tura , fed coslitus infitas , fenfibus noftris occultas,rationi uix 
dcrtiq; notas:quae quidem a iiifa Ipiritucj; miindi per ipfos ftel 

| Iarumradios proficifcuntur;qua:a'hobisnonaliterquameX'» 

perientia 8( conieiruris indagari poflunt. Vnde 6 cupics , qui in hoc ftudio 
operari affe&as , confiderare debes , quod unaquaeq; res mouet & conuertit 
ad fuum fimile,&inclinat ad feipfum/ecundum totum poffe fuum,tam in 
proprietate , fcilicet in uirtute occulta , quam in qualitate j fcilicct uirtutc 
elementali. Quadoq; etiam in ipfa fubftatia/icut in fale uidemus.na quic- 
quid diu fteterit cum fale,fit fal.-omne enim agens cu agere cceperit,non ad 
inferius feipfo iriouet: fedquodammodo quoad fieri poteft,ad fui par & co- 
lentaneum:quodctiam manifefte uidemus in animantibus fenfibilibus,in 
quibus cibum non in herbam,uel plantam , nutritiua uirtus trafm utat/ed 
in carnem conucrtit fenfibilem . Qyibus igitur in rebus ineft alicuius qua- 
litatis uel proprietatis exceffus.ut calor/rigus,audacia,timor,rriftitia , ira/ 
cundia,amor,odium,uel quaeuis alia pamo,aut uirtus/iue irtfit ipfis per na 
turam/tue quandoq; etiam per artem uel cafum , ut audacia in meretricc: 
tiae res ad talem quahtatem.parTionemjUirtutem, maxime mouent &pro- 
iiocant. S ic ignis mouet ad ignc,& aqua mouet ad aqua, & audax mouet ad 
audaciarri.Eteftnotumapudmcdicos,qu6d cerebrum iuuat adcerebru, 
& pulmo iuuat ad pulmonem: fic ferunt.quodranse dexter oculus dextro, 
finifter finiftro^ fufpenfi e collo natiui coloris panno s lippitudincs fanant: 
fimile ctiam dc cancri oculis ferunt : fic pedes tcftudinis conferunt poda- 
gricis,adalligati ita,utpes pedi,manus manui,dextro dexter/iniftro leuus 
fufpendatur.Hoc modo dicunt,quod omne ahimal fterile prouocat ad fte 
filitatem:8c ex eo maxime tefticuli, & matrix uel urina . S ic ferunt muliere 
non concipere quae accipit omni mcfe de urina mulae , uel aliquid infufum 
in ca. Si igitur uolumus operari ad aliquam proprieratc ucl uirtutem, quae> 
ramus animantia,uel alias res, quibus talis proprietas excellcntius ineft , Si 
ex his aifumamus nobis partem,in qua talisproprietas uel uirtus maxime 
liiget.-ut fi quando uelimus promoucre amorem , quaeramus aliquod ani- 
mal quod maxime diIigit,cuiufmodi funt columba,turtur, pafferjhirudo* 
ihotacilla : & ex his affumamus mcbra uel partes , in quibus maxime uiget 
Venereus appetif US:quae funt cor,tefticuIi,matrix,priapus , fperma , meiv 
ftruum. At q; id fiat co tcpore,quando hec animalia tali affeftu maxime cai 
piuntur,& intendunt :turtc cnim ualde prouocant amorem, & inferunt . Si 
ihili modo ad a ugertdam audaciam, quaeramus leonc,ucl gallum , & ex his 
ca piam us cor,uel oculos,ueI frontem. Et fic intclligendum cft , quod dicit 
Pfellus Platonicus,qu6d cancs,& corui,&galIi, coferunt ad uigiliam • etil 



Hl 



LIBER PRIMVS. XXI. 

philomela, & uefpertilio, & no£tua,atq; ex his maxime capur, cor,& oculf * 
Ideo dicunt,fi quis cor corui,uel uefpcrtilionis fuper fc portaucrit, no dor- 
mitabit doncc deponatur.Idem facit caput uefpertilionis aridu ailigatum 
in dextro bracliio uigilantis.nam fi ponatur fupcr dormien tcm , fertur no 
cxcitari,doncc depofitum fucrit. Eodem modo rana& bubo cfhciut loqua 
cem,& ex his maxime lingua & cor : fic lingua rans aquaticae fuppofita ca- 
piti, facit loqui in fomnis : &corbubonis impofitu mammse mulicris dor- 
micntisfiniftr3E,ferturefficcre,utomniafecretapronunciet:idemfcrturcf 
ficere cor noftux, & fepum leporis pofitum fupra peflus dormientis. Eo- 
dem modoomnia animalia longxuaaduitam conforuntlongaEuam: 8L 
quy cunq; habentia in fe uirtutem rcnouatiuam , confcrunt ad noftri cor* 
poris rcnouationem & iuuentutis reftitutionem,quod medici fc nofle mul 
toties oftenderunt:ficut manifeftum eft de uipera & ferpentibus.Et notum 
eft,quod cerui renouant fenedtutcm fuam comeftione ferpcntum ; eodem 
modo phcenix renouatur per rogum, qucm fibi conftruir , & fimilis uirtus 
eft in pclIicano,cuius dexter pes fi fub fimo ealido pona tur,poft tres men- 
fcs rcgeneraturcx co pcllicanus.Iccirco mediciquida quibufda confcdlio- 
n ibus ex uipera & ellcboro,& ex quorunda ciufmodi animaliu carnibu 1 ; cfr 
fec1is,promittutreftituereiuuentutc,&rcftituutquadoq;,nonunquactia 
talem,qualc Medea Peliae feni promiflam reftituit.Creditu quoq; eft, urfi 
fanguinc applicato ore e rccenti uulnerc hauftu , hoc potionis gcnere cor* 
porei roboris incrementa pra:ftari:quia id animal robuftiflimum fit. 
Qiialiter diuerfarum uirturum operationcs transfundanturab 
una rc in aliam,& fibi muruo communicantur. 

Caput XVI. 
Cire debes,tantam efle reru m naturalium potctiam,quod no 
modo cunftas res fibi propinquantes fua uirtute afficiant,ue- 
rumetia prater hoc,infundunt ipfis cofimilc potctia, per qua 
hac eadc uirtute ipfe etia cetera afficiat,qucadmodu in magne 
te uidemus: qu i quidc lapis non folu annulos ferreos rrahit, fed uim etia an 
nulis ipfis infundit:qua hocidc efficere poflunr.qualc fe uidiflcreferut Au- 
guft.& Albertus.Hoc modo ferf.quod meretrix publica in qua eft audacia 
& impudctia exterminara,hac ipfa proprietate cucla fibi propinqua afficiE 
qux deindereddut ea aliis.Idco dicut,quod fiqs induat ucftc uel camifiam 
mererricis,uel fecu habuerit fpcculum in quo ipfa fequotidie fpcculaucritj 
redderuraudaxjinrimidus^impudcs&luxuriofus.fimilimododiciitpanuj 
qui fuerit in f uncre,concipere ex hoc proprictatc aliqua triftitise & faturna 
lem:&laqueumfufpcdiofifimilirer aliquasmirabileshaberepropricrates. 
Simile eft quod narrat Plinius , fi quis terram fubfternat laccrtae uiridi ex- 
carcate.&unainuitreouafe annulosincludat ferrofohdouelauro.cum 
recepifle uifum lacertam apparuerit , peruitrum emilTa annulos conrra 





XX.nU. DE OCCVLTA PHILOSOPHJ.A, 

lippitudinem ualere.Idem quoq; in muftcla & annulis ualere ,'cuiusoculis 
pundim erutis,conftat ctiam uifum reuerti:fimili modo ponuntur annuli 
per certum tempus in nido paiTerum fiuchirundinum,quibus poftea ad a- 
morem uel beneUolentiam utimur. 

Qualiter per litem & amicitiam,uirtutes rej-um inuefti 
gandae,&cxperiuhdaefunt. Cap. XVII. 

f Eftatnuncuidere,quod omnes reshabent interfe amicitiarrl 
& inimicitiam : & omnis res habet aliquod timcndum & horri* 
bile,inimicum & deftructiuumcontra, aliquod exultans, beti- 

ificans &tonfortans : fic in elementis,ignis aduerfatur aqua? : & 
aer temexaeterum inter fe conueniunt. Rurfus in ccelcftibus Saturno ami- 
ci funt, Mercurius.Iupiter, Sol & Luna : inimici eius Mars & Venus : Iouis 
amici funt omnesplanctae pratef Marrcm.fic&Marrem omnes odioha- 
benr,praerer VenerCmiSolcmamant Iupiter&Venus,inimicantur Mars, 
Mercurius&Luna:VenercmdiliguntomnespreterSaturunm:Mercurii 
amici funt,Iupiter,Venus & Saturnus:inimici,Sol,Luna,M ars:Lunae autc 
amici funt, Iupiter, V cnus, Saturnus : inimici, Mars & MercUrius. Eft alia 
ftellarum inimicitia,quando uidclicet habct domus oppofitas:ficut Satur- 
nus adluminaria,Iupiter ad Mercurium,Mars ad Venerem.Et fortior ini- 
micitia eft eoru,quorum cxaltationes oppofitae funt:ut Saturni & S olis.Io- 
uis &Martis, Veneris& Mercurii. FortiiTima auremeft amicitiaeorum 
qui coricordant in natura ,qualitate, fubftantia, poteftate, ficut M ars cum 
S ole,& Venus cum Luna,fimilitcr Iupiter cum Venere:& eft amicitia eoru 
quorum cxaltatio eft in domo alterius : ut S aturni cum Venere , Iouis cum 
L una, M artis cum S atu rno, S olis cum Marrc , Veneris cum Ioue,Lunae cu 
V cnere. Et cuiufmddi funt amicitiae & im'micitie_ fuperioru, tales funt incli 
nationesrerumillis fubditaruiniftisinferioribus. HabitudincS ergoiftae 
amicitiae&inimicitise,nihilaliudfunt,quaminclinationesquaedamrerum 
in ieinuicem,appetendo talem uel talem rcm,fi abfit: & moueri ad illa , nifi 
impediatur,& requiefcere in adepto,fugiendo cohtrariu, & horrcdo proxi- 
mationem eius,nec quicfcere in illo.Hac itaq; fententia duclus Heraditus, 
profciTus eft omniafieri per litem &amicitiam. Inclinationesuero amici- 
tiae in uegetabilibui & mineralibus funt , qualc habet magnes attracliuam 
in ferrum:& fmaragdus m diuitias,&gratiam : iafpis in partum : achates in 
facundiam:Simili modo naphtha trahit igncm , profilitq; in ea undccunq; 
uifam : fimiliter aproxis herbae radix , c longinquo attrahir ignem , ut na^ 
phtha.& fimilis inclinatio eft inter palmam mafculinam &fcemina: quaru 
cum ramum uriius ramus alterius tetigerit,complicant fe in mutuum am- 
plcxum,nec fruftum fert fcemina abfq; rtiafculo : & amygdala folitaria mi 
nus fcecunda eft. Amant uites,ulmum,& oppium:& oliua mirtum mutuo 
di!igit:fimiliter oliua & ficus. In animalibus uero amicitia eft inter merula 



Ka 



tlBER PRIMVS. XXIU, 

&turdum,cornicem & ardeolam,inter pauoncs SC columbas,tunures Scpfl 
tacos. Vndc fcribit Sappho ad Phaonem: 
EtuariisalbaEiungunturfaepecolumbaE, 
Et nigcr a uiridi turtur amatur aue. 
Rurfus amici funt mufculus & balena. Ne folum animalium ihttt fc amici Mmdim 
tia eft , fed etiani cum aliis rebus.ut cum metallis,& Iapidibus,& cum uege- """•#>t> 
talibus:ficfeles fmecatusgaudetnepetaherba,adcuiusaffricationem coci lum " uii 
pere rraditur,& defeclum mafculi fupplere:& cques in Cappadocia fe flatui 
uenti exponunr,atque ex eius afflatu & attraclu concipiunt:ficranaE,buffo 
nes,ferpctes,& quaEcunque uenenofa reptilia,gaudent in planta,quaE apium 
rifus dicitur.de qua feruntmediei,fi quis comederit,ridcndo morirur. Rur 
fus teftudo quando uenatur k ferpente , comedir origanum , 8i conforratur 
per illud: & ciconia in ferpentum paftu origano fibi falutem quaerir.& mu^ 
ftelapugnaturacontraregulum,comeditrutam.undccognofcimusoriga 
num & rutam uirrutem poflidere conrra ucncna.Sic in quibufdam anima- 
libus eft naturalis pcritia,&: ars innata rnedicinalis: nam buffo quando alic 
nomorfu&uenenouulneratur,foletadirerutam,uelfaluiam,&locumuuI 
ncris affricarc, & fic fe a periculo uencni liberare. Sic homines a brutis mul Uoksihn 
ta admodum morboru remcdia, & rerum uirrutes edofti funt: fic chelido- fe l uaHi & 
niam uifui falubrem hcrbam hirundines monftrauere,quae cum ea pullo^ ,C{m * 
fuorum oculis medctur:& pica cum a£grorar,lauri folium in nidum immit 
tir,& ira coualefcit.Similiter palumbi,graculi,perdices, merulsE lauri foliis 
annuum faftidium purgant ,quo etiam corui chamxlcontis uencnum ex- 
tinguunt.&leofifebricitatjUorarafimiaconualefcir.upupauuapaftalefa, 
adiantofibi medetur: ficdiftamnum herbamadcxrrahendas fagitrasuti 
lem cerui docuerunr: fiquidem percuffi reIo,hoc eius hcrbaepaftu eiiciunr: 
idem faciunt caprae Cretenfes : fed & ceruae paulo ante partum, purgant fc 
quadam herba.quae fcfelis dicitur.fimiliter phalangio tafti , cancros eden- 
do fibi falutem quxrunSues etiam a ferpentibus lefa:,eodem fibi paftu me* 
dentur: & corui cum uenenatos fe fentiunt toxico Gallico,quercum,uel ut 
alii dicunr,coruatiam quaerunt pro medela.-Elephantes chama:leonte deuo 
rato , fibi fuccurrunt oleaftro: Vrfi a mandragora laefi, deuoratis formicis 
euadunr: medentur fibi anferes,anatcs,c3EteraEq; aquarici aucs herba fideri 
tide:Columbe,turtures,gallinaE,herbahelxine:Gruesiunco:Pantherecon 
tra aconitum fibi humanis ftercoribus medentur: Apri hedera: C eruaE her 
bacinnare. 

Deinimiciriaruminclinationibus. Caput XVIII. 
I Conuerfofehabctinimieitiarumihclinationes : funt aurem 
ficutodium naturac inclinationcs eiufmodi ,&ranquam ira, 
I indignatio & corrarieras quasda impcriofa,ut res fugiarfuurrt 
! eon trari u,aut propellat tang fugientia a f acie eiu&Eiufmodi 




XXIW. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

inclinationes habetrabarbarum in choIeram,theriacain uenenum/apphi 
rus in anthracem, & ardores febrilcs,& aegritudines oculorum.amethy ftus 
in ebrietatem:iafpis in fluxum fanguinis,& noxia phatafmata: fmaragdus, 
& agnus caftus in libidinem : achatcs in uenena: Paeonia in morbum cadu' 
cumxorallus in atrae bilis illu fiones,& dolorcs ftomachi:topazius in ardo- 
res fpirituales , utfunt auaritiae , luxuhac & omnes exceffusamoris . Similis 
eft inclinatio formicarum ad origanum hcrbam,& ad alam uefpcrtilionis, 
& ad cor upupae,a quorum praefentia fugiunt:eftq; etiam origanum folifu- 
giscontrarium.&falamandris refiftit:&cumbrafficatam pertinaci odio 
diffentit, ut alternatim fefe conficiant;fic oleum odcrunt cucumcres , ut in 
hamum fefe curuent,ne attingant:&dicitur quod fcl corui fugat & deterret 
homines & loco ubiabfconditum fuerit cum quibufdam aliis rebus:fic ada- 
mas diffidet cum magnete, ut iuxta pofitus non finat ferrum abftrahi:& a-- 
pium raninum f ugiunt oues tanquam mortiferum: & quod mirabilius eft, 
iignum huius mortis naturapinxitin hcpatibusouium,inquibus figura 
apii ranini defcripta naturalitcr apparct:fimiliter caprae fic odiut ocimum, 
ut nihil fibi ducant peftilehtius.Rurfus intcr animalia diffentiunt mures& 
muftelas.-unde cafcos,fi cerebrum muftelae coagulo addatur.negant amu' 
ribus attingi, nec corrumpi pmerca uetuftate: fic fcorpionibus contrarius 
eft ftcllio intantum.ut uifu quoque pauorem eis affcrat,& torporem frigidi 
fudoris : itaq;in oleo putrefaciunt , & interficiunt cum eo iftus inungentes 
fcorpionum. Eft etia inimicitia inter fcorpiones & mures.quare ctiam mus 
fuppofitus puncturae fcorpionis,curareeam traditur.Inimicanturctia fcor 
pius&ftalabores,afpides&ichneumones.Ferturquoq;ferpcntibus nihil 
seque aduerfari quam cancros , fuesq; percuffas hoc pabulo fibi mederi.SoI 
etiam cum fit in cancro torqueri ferpentes . etiam fcorpius& crocodilus fe 
mutuo perimunt:& fiquis crocodilum ibidis penna tangat, immobilc rcd 
det: otidis auis euolat uifo equo, & fcruus fugit uifo ariete:fugit etia uifa ui< 
pera.-elephas audito grunnitu fuis,&leoncs uifo gallo timent : & pantherae 
non attingunt perunitos iure gallinarum,praecipuc fi allium ei fuctit inco 
ctum .Eft etia inimicitia inter uulpcs,cygnos,tauros & corniccs.Inter aues 
quoq; perpctuum bellum gerunt cornices & noftuaejtniluius & coruus,pi- 
talles & turtures, bicuthus & pagrus.clorius & turtur,a:gepii & aquik.ceriii 
& draconcs.Inter aquatilia etiam inimici funt,delphines & balene,ceftris & 
lupus.murcna & congrus. Item polypii intantum locufta pauet.ut fi iuxta 
uideat, omnino moriatur. Locuftam congri, rurfus polypum congri lacc- 
rant : pantheris quoq; effe in mctu hyaena dicitur ,ut ne conetur quidcm rc 
fiftcre,& aliquid de corio earii attingere:& fi pelles utriufq; cotrarie fufpen- 
dantur, ferut dccidere pilos pantherae. dicitq; Orus ApoIIo in hieroglyphi 
cis, fi quis hyaenae pellc fuccinftus medios fcratur in hoftes.a nullo Ieditur» 
&intrepideprxterit . Similiter habet agnusinimicitias &noxietatem lupi 



IIBER PRIMVS. XXV. 

contrafe,&horret&fugit ipfum,atq;timet, Etdicuntquod fifufpendatur 
cauda,uel pellis,uel caput lupi fupra prefepc.triftatur oues,ncc comedunt 
aliquidpraenimiotimore . EtrefertPlinius, quod efalon parua auis otii 
corui franges.cuius pulli infcftantur a uulpibus,inuice hxc catulos ipfiusi 
ipfamq; ucllit : quod libiuiderintcoruicontra auxiliantur , uelut aduerfus 
communem lioftem. Acanthis auicula in fpinis uiuens,iccirco afmos odit 
flores fpinx deuorates.Egithus uero auis minima intantum cum afinb dit- 
fentirc fertur,ut fanguinem eorum conftet non coire,quo etia rudente egi 
thi oua,& pulli pereunt. O liua quoq; cum mcrctrice intantu diffentire fer- 
tur,quod fi ab eadem plantata fuerit uel infrucluofa perpetuo manere , uel 
omnino arefcere dicitur.Nihil magis timet leo,q faces ardentes , neq; ulli 
alia re atq; his domari creditur:& lupus neq; ferrum timet,neq; haftam/ed 
lapidem, cuius proiecT-u uulnere faito gignutur lupo uermes : reformidat 
camelum cquus, adco urnec quidem fpeciem eius intueri nec lentire fufti- 
neat. Elephas furcs uifo ariete mitefcitxoluber nudum hominc timet, quc 
ueftibtis perfequitur: taurus ferociens fi ficui alligetur conflacccflit i mpe- 
tus eius . Eleclrum omnia rrahit praeter ocymum & quae oleo perlita funr^ 
cum quibus naturaliquadam antipathia diffidet . 

Qyomodo inueftiganda: & experiudac funt rerum uirrutes.qua: 
illis a tota fpecic infunt,aut particulari ipfius indiuidui dono ali 
cuireifuhtagnatoe. Cap. XIX. 

Nfuper confiderare debes uirtutes reru inefle quibufda fecun virtutn ri 
dum fpedem:uraudacia&animofi'tasinleone&gallo,timi- ^^ 
ditas in lepore & agno,rapaciras feu uoracitas in 1 upo, infidio 
(im & fraudulentia in uulpe , adulatio in cane.auariria in cor- 
uo & comice,fupcrbia in equo ,ira in tygride & apro, triftitia& mclancho- 
!ia inCato,libido in paffcre,& fic de fimilibus . Maxima enim pars natura- 
liurriuirrutumfpcciescomitatur. Quaedam uero infuntrebusfecundum 
indiUiduum,qucadmodum funt quidam homines,qui uehementer abhor- 
rent afpedtum cati.ita ut fine horrore grauiffimo afpiccrc hoh poflinr , qui 
quidem horror non ineft ipfis fecundum fpecicm humanam jquod mani* 
fefturri eft.E t narrat Auicenna,tempeftatc fua uixiffe hominem,quem fu« 
gerent uenenata orrinia, morientibus omnibus , quse forte mordictis illurn 
apprehcdiflent,ipfo omnino ilhefo: & refert Albertus fe in A grippiria Co- 
ionia uidiffe puella,quae araneas in efcam uenabatur,eoq; cibi genere oble- 
ftata infigniter aleretur. Sic funt audacia in meretrice, timiditas in fure . Et 
hocmododicuhtphilofophi ,quod indiuiduumaliquodquodnunquarn 
paffum fit aegritudincm,confert omni segritudini: idco dicunt quod os ho- 
minis mortui,qui nuhquamhabuerit febres , fufpenfum fupra patienrenij 
liberat a quarraria. Infunt etiam indiuiduis fingulares multae uirtures.a cot 
poribus cceleftibus infuf$,quod fuperius monftrauimus; 





XVT DE OCCVLTA PHILOSOPHI/1, 

Quod uirtutes naturales quibufdam infunt per totam fuam fub- 
ftantiam , quibufdam uero in ccrtis fuis particulis aut membris. 
Caput XX, 
Vrfus confidcrare dcbes , uirtutes rerum quibufdam inefle fc- 
cundum totum,hoc cft.fccundum totam fuam fubftantiam, 
uel eius omnes parresrficut pifciculus illc echcncis >qui folo ta 
<ftu fertur naucm fiftcrc,hoc non agit fccundum aliquam pre. 
cipuam fua partc,fed fccundu fua tota fubftantiam: Sic hyena habct fecu- 
dumfuamtotamfubftantiam,qu6dumbraeeiuscontacl:ucanesobmute- 
fcantriic chelidonia conferr uifui,non fecundu aliqua,fcd fecundu ocs fuas 
parres,non minus radicc,cj foliis & femine:& fic de fimihbus. Quxda autc 
uirrures infunt rebus fecundum aliquas eius parrcs, puta folum in lingua, 
uel oculis.ucl aliis quibufdam membris , fiue parribus:fic in oculis bafilifci 
&catablcpac eft uirtus uiolentiflima occidcndi homines,ubi ipfos uiderit: 
fimilis uirtus eft in oculis hyenae,que quodcunq; animal luftrauerir,eucfti 
giohirer,ftupefcit,&moucrefen6poteft:fimilisuirtuseftinoculislupo 
ruquoruda,qui fiqucprius uiderinr,ftupefcit,&raucefciradeo,ut fi clama 
tcuoluerit,n6habeatuocis minifteriu.de hocVergil.meminit,ubicanit: 
Voxquoq;Mcerim 
IamfugitipfaJupiMcerirnuidercpriores* 
Sic&fceminae quaedamcrantinScythia, &apudlIryricos&Triballos,qua: 
quoties quem iratae afpcxcrant.interemifle f erutur . Similiter & Telchines 
' Zmtt RIlod 'P P uli lcgutur fuiife, qui omnia afpetfu fuo in peius comutauerar, 
^mfmi^i Proprerea a Iouc fubmerfi . Iccirco fafcinatorcs huiufmodianimaliu ocu- 
t™ umur lis in collyriis utuntur ad fimiles pafliones,per fafcinationes opcraturi.Si- 
Wcmtwcs m ili mo do f or mica: fugiunt ex corde upupje.no ex capite, pedc uel oculis: 
fic fel ftellionum in aqua tritum,fertur cogregare muftelas,non cauda.uel 
caput:& fel capraru uafe aeneo in terra coclufum, ranas congregat : & iecur 
caprinu papilionibus & rincis omnibus cotrariu eft: & cor canis habenrem 
fugiunrcanes: & uulpes gallinaceos no attinguntqui uulpinum iecur co- 
mederint.SichabentrespIurimaediucrfasuirtutespcrdiuerfasfuaspartes 
diucrfimode difpcrfas,prour ipfis fecundum recepribilium diuerfitatc cce- 
litus infunduntur.-quernadmodum in corpore humano ofla non recipiuc 
aifi uitam,oculi uero uifum, & aurcs auditu . Et eft in humano corpore os 
quoddam minimii,quod Hebraei Luz appellant, magnitudine ciceris mu- 
dati,quod nulli corruptioni obnoxium,nec igne quidem uincitur,fed fem 
f er conferuatur illaefunrex quo(ut dicuntjuelut planta ex feminc, in refui 
reftione mortuorum corpus noftrum animale repullulafcet. Et h«e uirtu-" 
tes non declarantur ratione,fcd experientia. 

De uirtutibus rerum quae infunt ipfis in uita rantum , &. quae re* 
manentinillisetiampoftintcritum. Cap. XXI. 




LIBER PRIMVS. XXVII, 

C ire pmereaoportcbit quafda proprierates inefle rebus tarl 
tummodo in uita , quafdam etiam permanere poft mortem: 
fic echeneis fiftit nauigia:& regulus,& catablepa interimiit ui 
fu,quando uiuunt:poft mortem uero nihil tale agunt: fic tra- 
dunt in torminibus anate uiua appofita ucntri trafire morbum , anatemq; 
emori.'fimileeftquoddicitArchytas:fiaccipiaturcorrecenrer extraftuex 
animali,& adhuc calens , atq; uiuens fufpendatur fupra patientem febrcm 
quartanam,tollit eam. Sic fi quis tranfglutit cor upupse,uel hirundinis, ucl 
muftelae,uel talpa:,eo adhuc uiucnre & palpitante , confcrt ei ad memoria, 
reminilcetiam,intclIecTum & diuinationem. Hinc ortum eft gcnerale pr£ 
ceptum,qii6dicilicetqu$cunq;colligcda funtexanimalibus,fiuelapidcs, 
fiue membra,fiue excrementa,ut pili,ftercus,ungulx,hcc ab animahbus, il 
lis adhuc uiuentibus,auferri debent,atq; etia,fi fieri poteft, ipfis poftea ad- 
huc uiuis remanentibus. Vnde predpiunt , quando colligis linguam ranae, 
eam uiuam remittas in aquam :(i colligas dentem uel oculum lupi,non in- 
terficias lupum:& fic de fimilibus.Sic tradit Dcmocritus,fi quis cxtrahat ra 
nc marine uiuenti linguam,nulla alia parte corporis adharcntc, ipfaq; de- 
miiTa in mare,imponat fupra cordis palpitationc mulien dormicnti,qua> 
cunq; interrogauerit, uera refpofuram. Simili modo oculos ranarum ante 
folis ortum adalligatos aegro,ita ut caecas dcmittant in aqua , tertianas abi- 
gi promittunt : eofdemq; cum carnibus lufciniae in pelle ceruina adalliga- 
tospraEftareuigiliamfomnofugatOjtradut.Similitcrpaftinaceradiusad- 
alligatus umbilico,fertur faciles partus facere, fi uiuenri ablatus fit , ipfaq; 
denuo in marcdemifTa.Sicferunt ferpentis oculum dextrum adalligatu co 
traepiphorasprodeiTe,fiferpensuiuusdimittatur.Eteftquidampifcis,fi-- 
ue ferpens maximus nomine myrus,cui fi eruatur oculus, & alligctur froti 
ti patictis,ophthalmiam fanare dicitur,pifci uero oculum renafci:fed altc* 
ro illum capi luminc,qui uiuentem non dimiferit. Item dctes omnium fer- 
pentum,quando uiuis exempti funt,fufpenfi fupra patientc,quartana fana 
rc dicuntur:fimiliter dentetalpa? uiue excmpto ea dimiiTa, fanari dcntium 
dolores.-necadlatrarecaneSjCaudam muftelae.quae dimiilafit^habentes. Et 
narrat Deiriocritus.linguam chamxleontis/i uiueti erepta fit.ad iudxio^ 
cuentupollere,eandemq;falutaremeiTeparturientibuscircadomu:caucn- 
duaut,nedomoinferatur,quiaelTetperniciofilTimu.Suntadhucpropricta 
res poft mortem remanctes : ac de his dicunt Platonici,quod res in quibus 
minus mcrgituridea materiayn his adhuc poftqua mortua: funt,& defun- 
eTaefucrint,idquod immortale eft,mirabilia operarinon celfat.Sic in hcr- 
bis & plantis , auulfis & arefacTis adhuc uiget & operatur ipfa uirtus ab idca 
quondam infufa . Inde eft,quod ficut aquila in uita fua omnes aues fupcraC 
& uincit.-fic etiam ea defunda,penn3E eius omnes alia^ auiu pcnnas & plu- 
mas deftriwnt & corrodUrit : eadem ratioc pellis leonis omncs alias pelles 



AbitnimtiU- 
bmcoUigtt- 
dd,iUu uiue 
tibutaufirri 
Mcnt. 



Qtttpojl 
ttiorce uiret 
piM rctmc 



Tympmo' 
t!i cxiiucr 
fis pflhiiM, 
Aiucrjicjji. 
fim. 




pgn cm-hi 

tatifhlouii 
«WWWiij. 



■ 



XXVIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

cofumit:& pcllis hyxna: deftruit pclles panthera:.& pellis Iupi corrodir pel 
Iem agni.Et quaedam hasc no agunt folum in contaclu corporco,fed etiam 
quandoq; in harmonia uocali:lic tympanum faftum de pclle adib, hoc effc 
lupijobmutcfccrefacirtympanumdcpellcagni.Similimodotympanurn 
factum dc pelle Ericii marini,procuI fugat omnia reptilia, pcr quamcunq; 
diftanriam fonus eiufmodi audirusfuerir:& fides faitee cx inteftinis lupi/i 
cum ouinis hdibus in lyra.aut cythara tenff fuerint,nullam inde fieripofle 
confonantiam.manifcftumeft. 

Qyomodo res inferiores fubfunt corporibus cceleftibus,& quo- 
modo humanum corpus.ipfaq; hominu exercitia & mores, ftel' 
lis arq; fignis diftribuuntur. Cap. XXII. 

Anifeftum eft.quod omnia inferiora fubfunt fuperioribus , & 
quodam modo( ut inquit Proclus)fibi inuicem infunt , fcilicet 
in infimis fuprcma,& in fupremis infimarfic in coelo funt terrc 
na/edficutincaufamodoq; ccelefti : &interrafunrcoeleftia, 
fedmodotcrreftri.fcilicet fecundum effeflum . Sicdicimuseflehicentia 
quaedam folaria , quaedam lunaria,in quibus fol &luna caufant aliquid fua? 
uirtutis. Vnde rcs eiufmodi rccipiiit plures opcrationes & proprietarcs co- 
fimilesopcrationibusftcllarum&figurarum,quibusfubfunt:ficcognofci 
mus folaria efle refpeil iua cordis & capitis.propter leonc folis domu ,& ari 
ctc folis exaltationcfic Martialia conferut capiti & tcfticulis,propter arie- 
tem,& fcorpionem.hinc quibus uino inebriatis,fcnfus titubant & caput do- 
lcr.miflis in aquam frigidam teftibus.accto' ue dilutis.prefentaneum remc 
dium cft.Scd circa ifta neceffarium eft fcire ,quomodo corpus humanum 
diftribuirur planetis atq; fignis.Scias itaq; iuxta Arabum traditionc folcm 
praeeffeccrcbro,& cordi,femori,medullis,oculo dcxrro & fpiritui uirac: lin- 
guae uero&ori,&caeteris inftrumctis fiueorganisfcnfuum, tam mterio^g 
cxtcriop:infuper manibus,pcdibus,cruribus, neruis,& uirtuti phantafticae 
praeeffeMcrcurium:fpleni,licniftomacho,ueficaE,marriciacauridextraf, 
ipfiq; reccpriuae uirtuti Saturnu :hcpati & carnofiori parti ftomachi.uentri 

5[Uoq;,& umbilico Iouc:unde in Iouis Ammonii tcploeffigic umbilici rcpo 
ita tradit antiquitas. Sut praererea cj illi etia coftas,pecten,inteftina, fangui 
nc,brachia & dextra manum,ac finiftram aurem.ac uirrutc naturalc attri- 
buut.fanguini autcm & ucnis,&renibus,& chyfti fcllis,naribus,& dorfo , St 
decurfuiipermatis,&uiirafcibili,praeficiantMarrem.Iterurenibus&refti» 
culis,uuluae,& matrici,& genitali fcmini,& ui concupifcibi Venerem: infu- 
per&carni,&pinguedini,uentri,peftini,&umbilico,&ciufmodiomnibus 
«juae operi Venereo inferuiunr,ut ofli facro,& fpinae dojrfi,& lumbis.-praere- 
rca,capiti & ori,quo ofculu amoris pignus donatur,prcefle dicitur.Luna ue 
ro etfi totu corp',et fingula mcbra pro uarietatc figno^ fibi ucdicet, tn pe- 
culiariter fibi adfcribunf cercbru,pulmo ) mcdulla fpins dorfi ,ftomachus. 



LIBER PRtHVS. 



XXIX. 



& menftrua,& omnia excrcmenta,atq; oculus finifter cum crefcendi uigo- 
re.Ipfe ucro Hermes in animalis capite feptc diciteiTcforamina, feptc pla- 
netisdiftributa:uidelicetauremdeXtram,Saturno:finiftram,Ioui:narem J ril "" ( 
dextram,Marti:Vcneri finiftram.oculum dextmm,Soli:finiftrum,Lun3e: tjwtwftae 
os autem Mercufio.Singula perirtde figna zodiacifua membra curartt : fic ffr*™tl 
Afiescaputatq;faciemregit:Taurus,coIlum:Gemini ) brachiaatq;hume-/; w . 
ros:Cancer praecft peftori,pulmoni,ftomacho & lacertis: Leo pra;eft cor> 
de,& ftomacho,& iecori,atq; dorfo: Virgo refpicit inreftina, & fundum fto 
machi.l-ibragubernatrcnes,&femur,atq;nates:Scorpiusgehitalia,&uul- 
uam,&matricc:Sagittariusdominaturfemoriarq;fubinguinibus:Capri- 
cornus regit genua:aquarius crura & tibias: Pifces regut pcdcs. Et ficut ho- 
rum fignoru triplicitatcs fibi corrcfpondcnt , & conueniunt in ccelcftibus: 
ik etiam conueniunt in membris, quod ea experictia fatis conftat , quonia 
ex frigore pedum dolet uenter & peclus,quae membra eidem triphcitati re- 
fpondcr.Vndc&mcdelauniappofita,alteriprodeft:utcalefactispedibus 
ceffat dolor uentris. Huius itaq; ordinis memor,fcias, quod res quae alicui 
planctarum fubfunt,fuigularem quendam habent afpecTum,fiue inclina- 
tionem ad mcmbra eidcm plahcta°,&fuis praecipue domicihis & exaltatio- 
hiattributa:rcliqua:enimdignitates,uttnplicitates,&termini,&faciesin 
hoc parum habent.Hac igitur ratione Pxonia,citraria,gariophyllon,corti 
ccscitri,amaracus,dorycnium,cinnamomum,crocus,lignumalocs,thus, 
ambra,mufcus,& panim myrrha,medcntur capiti & cordi:propter Solem^ 
Arietem &Leonem.ficarnogloffa herbaMartis, medeturcapiti&tcfti- 
buspropter Arietem& Scorpionemi&ficdereliquis. Practerea confcrunr 
Saturnaliaadtriftitiam&melancholiamilouialiaadlsftiriam&dignitatc: 
Martialia ad audaciam,rixam & iram:SoIaria ad gloriam & uiftona & ani 
mofitatem:Vencreaadamorem,libidinem&concupifcenriam:Mcrcuria 
lia adfacundia:Lunariaaduulgaremuitam . Ipfaq;hominumexercitia& HowwiKwd 
moresfecundumplanetasdiftributafunt:nam SaturnUsregitfenes,&mo '" (4 pl ™* 
nachos,& rnelancn6lias,&thefaurosabfconditos,&quce longisitincnbus tis[ubucit, 
& cum difficultate acquiruntur:Iupiter Uero habet religiofos,praeiatos,re- 
ges&duces,&lucralicireacquifita:Marstonfores,chirurgos,medicos,li- 
ftores,carnifices,maceIlarios,furnarios,piftores,milites,c|paffimMauor 
tiidicuntur.Similiter&reliquxftcllaifuaexercitiafignificantjprouthaec 
in Aftrologorum libris defcripta funt. 

Quomodo cognofcendum, quibus ftellis res naturales fubfunr, 
- atqjqusresfunrfolares. Caput XXIIIi 

Vaeuerorescui ftellaeuclfignofubfint , cognofcere difficife 
eft ualdexognofcutur ramen per imirationem radiorum, uel 
motus,uel figurae fuperio^: quaedam etiam per colores & odci 
rcs, quaeda etiam per fuarum operationum eff ecTus quibufda 

c iii 




Cbryfoli' 



XXX. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

ftcllis confonantcs, Sic folaria tunc intcr elcmcnta ignis , ct Iucida flamma: 
inhumoribus fanguis purior,ctfpiritus uitx: intcrfapores ,qui cft acutus, 
dulcedini mixtus. Intcr metalla aurum propter fplcdorcm :habetq; a Solc, 
quod fit cordis confortatiuum . Intcr lapidcs ucro qui aureis guttis folares 
radios imitantunficut lapis actites aurcis guttis Solem imitans , uirtutcm 
habet conrra morbum caducum,&contra ucnena:fic lapis.qui dicitur So- 
lis oculus,figuram habens fimilc pupilla: ocuIi,ex cuius mcdio radiusemi- 
catjconfortatccrcbrumjconfertuifuiificcarbunculusnoiftclucens.uirtu- 
tem habet contra omnc uencnum acreum & uaporofum : fic chryfolithus 
lapis habcs in colore tenucm & Iucidam uiriditatem , in qua quado Soh op 
ponitur ftclla aurca emicat,cofortat fpiritualia,cofert afthmaricis:&qua' 
dopcrforatur,& fctis afini in foramen repletus , finiftro brachio alligatus, 
fugat phantafmata,& terrorcs mclacholicos ftultitiamq; repcllit : fic lapis 
Ins fimilis in colore cryftallo,qui ut frcqucter reperitur hexagon", quado 
fub tefto pars eius radiis Solis opponitur,& pars altcra in umbra tcnet",col- 
ligit radios in fe folares.quos proiicicsreflccicdo facit apparere Irim in op- 
pofito paricte.Itc heliotropius lapis uiridis ad modu iafpidis,uel fmaragdi, 
guttis rubcis ftcllat',facit coftantc,gloriofum & bonx fama^cofert ad uitse 
longitudinem :& eft uirtus cius mirabilis , qua habct in radios folares , quos 
in fanguinc conuerterc dici£,hoccft,apparerc fanguineos.quafisol patere- 
tur eclipfim, quado uidelicct lnugitur fucco herba; eiufdem nois , & in uas 
plenumaquxponitun&cftalia uirtus eiusmirabiliorinoculoshominii, 
quorum aciem ita perftringit, atq; ita obcxcat uifum hominum , ut uideri 
nonpcrmittatgcftantemfe, quod tamen nonfacit fine adiutorio hcrbac 
eiufdemnominis,qux&hcliotropiumuocarur,hoceftfolfequiu.Hasuir 
tures & Albertus magnus,& Gulielmus Parifienfis in fcripturis fuis conSr- 
mant. Hyacinthus ctiam habet uirtutem a S ole cotra uencna, & peftifcrofe 
uaporcs.reddit geftatem tutum & gratum.cofert ad diuitias , & ingenium, 
PjwpMn». C onfortat cor:rctcntus in ore, uchcmcnter animum exhilarat. Itc pyrophi 
los lapis rubicundus pcrmixtus,de hoc tefte Alberto refert Aefculapius in 
una epiftolarum fuarum ad Octauiaum Auguftum,qu6d aliquod uencnu 
cft tantx frigiditatis,quodcorhominis interepti conferuat ab uftionc ,ita 
qu6d.fi aliquadiu ponatur in ignc,conuertitur in lapidcm.& hic eft illc,qui 
uocatur pyrophilos ab ignc.Habet mirabilc uirtutc contra uencna,&red~ 
ditgeftantcm gloriofum,&formidolofum aducrfanis . Prx omnibus autc 
folaris cft lapis,qucm inueniffc fcrtur Apollonius, nomine pantaura ,qui 
alios lapides ad fe trahit,quemadmodum magncs ferrum,corra omnia uc- 
fiena efficaciifimus.ab aliis panthcrus dictus.quia panthere^ animali macu 
lofo adfimilatur:idco ctiamPantochras dicitur,quia omnes colores conti- 
net.AaronilluEuanthumnucupat.SoIaresprxtercafunt.topazius.chry» 
(bpafliis^rubinusjbalagiusjltem iolaria funt auripigmentum, aureiq; colo 



Vyttitithi 

w.rmlcs. 



LIBER PRIMVS. XXXI. 

ris,& Iuminis pIurimi.Ex plantis uero & arboribus,funt folares.que uert uii 
tur ad folc.ut heliotropium,& que implicant in fe folia recedcnte Sole,onS 
teuero cxplicantpaulatimutlotosjquamquidamarbufculafolaremcffc, 
& frudluum & foliorum figura tcftatunSic Paeonia,chelidonia,citraria,zin 
ziber,gentiana,diclamnus,uerbenaquoq;prasftansuaticinium&expiatio 
nem,fugansq;cacod£mones.LaUrusetiamPhcebofaccr,accedrus,palma, 
&fraxinus,&hedera,&uitis:&qua?cuq5uenena,&fulgurarcpclliit&perpc- 
tuo uirentes hyemis algores non uerentur. Itcm folaria fun t mcta, maftix, 
zedoaria,crocus,ballamus,ambra,mufcus,meIflauum,lignumalocs,gary. 
ophyllum,cinnamomum,calamusaromaticus,pipcr,'thus,amatacus,& 
Libanotis.-quod Orpheus uocat folis thymiama.Inrer animalia uero fola- 
riafuntmagnanima^animofajftudiofauiftoriaE&gloriae.utleofera^rcx, 
crocodiIus,lynx,aries,caper,taurus armenroru rex,ab Aegyptiis apud Hc- 
liopolim foli facratus,quem ueritc nominat.& bos Apis m Memphi, &irt 
Hermintho taurus nominePathim. Lupus ctiam Apollini& Latonae fa- 
cer eft.Pratcrea folaris eft cynoccphalus,qui per fingulas horas duodccics 
indielatrat.&aequinoftii tempore duodecies perfingulas horas mingit! 
idem & in no<5te,unde lllum in hydrologiis fculpebant Aegyptii. Itcm fo- C ynoctfh* 
lares funtinteraucs,phcenix atiis Unica,&aquila auium regina : itc uultur, lumhydra 
olorfiuecygnus:&qu3:quafiquibufdamli/mnisapplauduntfurgctifoli, Hv At S* 
&qua(i aduocat,utgallus&coruus,accipiter etiam,quiain Acgyptiorum xS/"" 
thcologia fpintus&lucisfymbolumeft,a Porphyrio inter folares numc- 
rarur.Prarterea folaria funtquecuncj; colligunt folis operu fimilitudinc,ut 
uermiculi nodte lucc tes, fcarabeus quoq; quc felc uocar, forma Iucida, quc 
etiamcantharumdicunt,quipilulasuoluit,acdcHjperincUbat,aliosq;ge- 
nerar. Appionis interprcratione hoc ipfo folis operum fimilitudinem col- 
ligens,cuius oculos ctiam iuxta folis curfum uariari conftat/olaris effeiu- 
dicatur:&qui ex eis funt.Ex pifciculis autc maxirhe folariseft uitulus ma- 
rinus fulguri refiftcns,item daftylus, & pulmo nofte luccntes , & Stella ob 
adurentcm feruorcm,ftrombi regem fecuti:fimiliter & margari regem ha- 
bcntes,exficcatiq; in Iapidem autei coloris durefcunn 

Quxrcsfubfintlunae. Cap. XXlnL a 

Vnaria uero funt inter elemcnta terra,dcindc aqua.tam inarii 
quamfluuio'ru,&omniahumida,humoresarboru,&anima> 
ium,maxime albi,ut albumina ouoru ,pinguedincs,fudorcs t 
pituitae & fuperfluitates corporu. Ex faporibus falfus & infipi- 
dus:Inter metalla ucro argentQ: Inter lapides illius eft cryftallus jargehtea 
marcafira,& omnio alba & uiridia. Item lapis felenites,id eft lunaris,ex can 
dido tranflucens.melleo fulgore, motum imitans lunaremjunx figurarrl 
infehabens,reddensq;eamindiesfinguIoscrefcctis,minuctis'uenumero« 
Itc margarit? ,cj ex aqu$ ftillicidiis in cochis gcnerafcfimiliter & cryftallus^ 




XXXII, DE-OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

Arhores & &berillus.lnter plantas & arbores lunarcs funt/elenotropion quae uertitur 

flmt \un* ad lunam,quemadmodum heliotropion ad folem, & palma arbor ad fingu 

T "' Ium luna: ortum,fingulum ramum emittens:hyffopusctiam fpecics ronf- 

marini,minirha arbor&maior plantarum.de utrifq; participans: eft etiam 

lunaris hagnus caftus, fiue cafta arbor,& oliua.Similiter & herba chinofta- 

tes.quae crefcit &decrefcit cum luna:fcilicet in fubftantia & numero folio- 

rum,non folum in humorc & uirtute : quod fingulf plantsequodammodo 

communchabent,praetercepasMartias,quaefolaecontralunaeaugment3 

&decrementa minuendi &augendiuirescontrariashabenr:quemadmo- 

dum inter uolatilia origis Saturniaauis lunae fimul ac foli inimic ifuma eft. 

AxhtdUU Animalialunariafunt quaehumanaconfuetudine gaudcnt , &qu£uario 

mrk, naturaramore & odio pariter excellunt , ut cancs omnis generis . Lunaris 

etiain eft chamaeIeon,qui pro uarictate coloris obiecii fimilemfemper in« 

duit:qucadmodum luna pro uarietate figni,in quo reperif.naturam uarian 

Item lunares funt,porcae,cerua:,caprx,& animalia quecunq; quae lunarem 

motum obferuant & imitantur: ut cynocephalus & panthera : fertur enim 

hxcinarmohabere fimilemlunf maculamcrefccreminorbes,&cornua 

pari modo curuantcm. Lunares funt & feles , quorum oculi ad lunae uices 

ampliores aut minorcs fiunt.&quae huiufmodi funt, ut fanguis mcftruus, 

cum quo multa mira & monftrinca fiunt apud magos . Hysna etiam fexu 

mutans,uariisqiobnoxia uencficiis,& animalia omnia , qua: amphibia di- 

cuntur,utquaeterramfimuIcumaquaincolunt:utcaitores&lutres,&qu5 

Ucnanturpifccs:pra:tercaanimaliaomniamonftrofa,&qu2abfq;manife 

iiis femimbus aut aequiuoccgcnerantur,ut mures ex coitu ct cx terrae com 

Auts \mf putrefcentia. Intcr aues lunares/unt anfcres,anares,merguli,& ocs aquati- 

** les et pifcium uenatrices.ut ardeae, & qu? cquiuocc producuntur , ut ueipae 

cx cadaueribus cquorum:apes ex putrcfaftione uaccarum:mufciliones cx 

uino corrupto , & fcarabei cx carriibus afinorum. M axime ucro lunaris eft 

fcarabcus bicornis,quem tauriformem uocant:qui pilulam defodics, relin 

quitoclo & uiginti diebus,quibus luna totum zodiacu mctitur ,nono au- 

tcm & uigcfimo die,quibus luminariu coiunclionem f uturam putat , ada- 

Pifctsltmt* periens inaquam proiicir,undetucprodeunt fcarabei. Inter pifces lunares 

tes, funt aelurus,cuiusocuIiad uiccslunas uariantur : &quicunq; lunac motum 

obferuant,ut torpcdo,echeneis,cancer,oftrea,conchylia & ranae. 

QusfubfuntSaturno. Caput XXV. 

Aturnalia funt inter elemcta terra,& ctiam aqua:inter humo- - 

res atra bilis humeclans, tam natiua,quam aduentitia prercr 

adufhm:Ex faporibusacetofi,acriores,& graues.Inter metal* 

Iaplumbum,etpropterp6dusauru,aureaq; Marcafita. Inter 

lapides onychinus,zia2aa,camoinus/apphir°,fuicus iafpis, chalcedonius, 

Biagnes,&omnia terrea fufca,& podcrofa.Inter plantas et arboresj afpho- 




IIBER primvs. xxxni. 

dclus ) rcrpcnraria,ruta J cyminu > helleborus > {ilphiu J manclragora,opiu:&q 
ftupcfaciut J & qiux neq; feruntur unqua ,neq;frudtus ferGr,& quae nigranrcs 
baccas,nigros' ue fructus producfit:ut hcus atra,pinus & cupreffus arbor fe oipi-rjfo* 
ralis,& non regerminas baccis.torua, faporc amara, odorc uiolcnta, umbra /""«&«>** 
ingrara,piccaccrrima,fru6tufuperuacua,durationeincorrupta,prctereafu 
nefta & diti facra ficut apium, quo antiquitus tumulorum thecas , antequa 
inillismortuorumimponerentcorpora,fternereconfueuerunt:quamob- Aphmcm 
rcmin conuiuiorum coronamcntis exomnibus paffim hcrbis & floribus "«•«"'ftf °- 
fcrta neftere fas erat prarcrquam cx apio: quoniam lugubre fir,& hilaritati 'aJ^" V 
nonconucniat.Animaliareptiliafcgregata,folitaria,no(Surna,triftia,con 
tcmplatiua uel penitus bruta,auara,timida,mcIancholica,multi laboris,tar 
di motus, immundi ui&us , & quae fcetus fuos dcuoranr. Ex iftis ergo funr, 
taIpa,afinus,lupus,lcpus,mulus,catus,camelus,urfus,fus,fimia,draco,bafi 
lifcus,bufo,fcrpentiaomnia&reprantia,fcorpioncs,formic3c,&qua:expu- 
trefaftione nafcuntur in rerra,in aquis,in acdium ruinis,ut mures uermesq; 
multipliccs.Interaucs ucroSacurniae func,quc funclongicolli&groffae uo 
cis.ur grues, ftruthiones, &pauones, Saturno & Iunoni facrae. Irem bubo, 
nodtua,ucfpertiIio,upupa,coruus,&origisauisinuidiofiffima. Expifcibus 
uero anguilla feorfum ab aliis pifcibus degcns J mufipula,& canicula fcetus 
fuos deglutientcs. Item tcftudines,oftrea;, conchylia,& fpongia: marinx a 8t 
quaeexcisfunt. 

Qiia:funtiouialia. Cap. XXVI, 
Ouialia funt interelementa aifr: intcr humores fanguis, & fpi> 
rirus uirae , cuncla quoquc ad uitx augmentum nutrimen- 
tumque & ucgetacionem fpeclanria . Ex faporibus , qui funt 
iulccs&fuaucs. Exmctallis,ftannum,argentum& aurum, 
propccr cempcranciam . Inter lapides , hyacinrhus , berillus , fapphitus, 
tuthia.fmaragduSjiafpisuiridiSj&perpetuouirideSjacreiqjcolores. In> 
tcr planras &arbores, barba IouiSjOcymumsbugloffa.maciSjfpica, menta 4 
maftiche J inula J uiola J lolium,hyofcyamus,populus:&qu3cfceIicesarbo* 
rcs traduntur, ut quercus, aefculus, ilex, phagus, corilus, populus, forbus, 
ficus alba,pirus,malus,uitis,prunus,fraxinus,& cornus, arq; oliua& olcum. 
Infuper frumenrum , hordeum , triticum , paffuk, liquiricia , zaccarum,Sc 
omniaquorum dulcedoeft manifefta &fubtilis ) participans aliquid ftypri- 
ci&acucifaporu,utfuntnuces,amygdalc,pinee,aucllan?,piftacec,radiccs 
paeoniae,myrobalani,& rabarbarum ,& manna. O rpheus quoq; illi arrribuic 
ftyraccm. Intcr animalia funr, qux praeferunr aliqualcm dignitatc & fapicn 
tia: & quae funt mitia &bonx difciplinx,ac bonorii morum,ut ceruus.tau' 
rus,elcphas: & manfueta quaeq; animantia,ut ouis & agnus. Ex auibus autc 
quaefunt complexionis temperatae,uc gallinae & uitclla ouorum. Item 
perdix, phafianus ,hirundo,pellicanus, Item cucupha &ciconia,aue* 





XXXIIIt. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA, 

AquHtimpe piiflimae & gratitudinis fignacula.-eftq; ei facrata aquiIa,Tmperatorum infi. 
rtmu mp anc ac iuftitiecum clementia fymbolum. Inter pifces autem delphinus,an 

^)iraM£ cnia / lWrus >P ro P rcr P lcratem - 

QuaereferuntMartem. Cap. XXVII. 

Artialiafunt interelementa,Ignis:parimodo adufta&acuta 

omnia;interhumorescholcra:Saporesautemamari,acres,& 

linguamperurentes,&quidicunturIachrymofi:intermetalIa, 

9j ferrum,ass rubeum.& omnia ignea,rubea & fulphurea : intcrla 

pidcs adamas, magncs, lapis fanguinaris , iafpis multigenius.amethyftus: 

interplantas&arbores,elleborus,allium,cuphorbium,carrabana,armoni- 

acum,raphanus,laureola,napcllus,fcamonia,&omniaucnenofaexcaloris 

fupcrabundantiai&quaepungentibus fpinismuniraefuntuelcontactufuo 

cutem urunt,pungunt uel ampullant,ut cardo,urtica,flammula : & quae co 

meftaIachrymasexcutiut,utcepiafcaIonia,porrum,finapium,caftorcu: 

& arbores omnes fpinofae,arq; cornus Marti facer. Animalia autc que func 

bellicofa,rapacia,audacia,&pcrfpicuximaginationis,utequus,mulus,hir- 

ctis,hcedus,Iupus,pardus,onager:ferpctesquoq;&draconcsuenenoinfcn 

fi.&quxcunq;hominibusinfcfta,utpulices&mufcs,cynocephaluc,pro- 

pter iracundiam. Aucs omnesrapaces,carniuorae,oflifragae,utaquila,faI* 

co,accipiter,uuItur : & quae dirx & ferales aues dicunrur,noclux,uIulx,tin- 

nunculi,miluii.&quae femper famelicx ac rapaciflimx funt.&que glutiur, 

&quafiuocemftranguIantis emittunt,ut corui&corniccs,&picusprxcx- 

reris Marti facer eft. Ex pifcibus habet lucium,mullum,paftinacam,arie- 

tem, hircum,Iupum ,Glaucum, qui uoraciflimi fimul ac rapaciftimi funr. 

QuxfinrVcnerea. Cap. XXVIII. 

jl Enerca funt intcr elementa,acr atq; aqua: inter humores pitui 

,tacumfanguine,fpirituacfeminegcnitaIi:inrerfaporeshabec 

I dulcem.un&uofum & delccrabilem.intcr metallahabct ar<*en 

sjtum.&xs croceum atq; rubeum : interlapidesconucniunt illi 

berillus, chryfolithus, fmaragdus,fapphirus, ialpis uiridis, corneola, Iapii 
actitesjapis Iazuli, corallus,omnesq; pulchri, uarii,albi ucl uiridis coloris. 
Interplantas&arbores,ucrbena,uiola, capilIusVcncris,hcrbaIucia,fme 
ValerianaquxArabiccdiciturphu. Itemthymus,ladanu,ambra,mufcus, 
fandalum,coriandrum, & omnia thymiamata, & fructus delecrabilcs & fua 
ues,utpira dulcia,ficus,&mala Punica.quxpoctx dicunt in Cypro a Vene 
reprimofata.PrxtereadedicatailIifuntLuciferirofa,Hcfpcricriammyr< 
rus. Animalia habet Iuxuriofa,dcliciofa, fortis amoris , ut catuli, cuniculi, 
HirciJ&rf, fcerofxoues,caprx,&hircus[cxterisanimantibuscitiusgenerans,quceti5 
t», poft feptimum dicm ab orru coire dicunt. Itcm taurus propter faftum,& 

uitulus propterlafciuiam,etiam Vencrei funt.Exauibus uero cygnus,mo- 
tacilla,hiriindo ) pellicanus l & chcnaIopex,pulloruni maximeamantcs. Itc 





tlBER PRIHVJ. fcXXV. 

coruus & columba Veneri facra,& turtur, quarum auium alterutra offerri 
iubebatur in purificationem partus:paffer etiam Veneri facer , qui iubcntc 
lege dabatur in purificationem leprae Martii mali,quo nil aeque proficuum 
refiftit: A quilam etiam Aegyptii Vcnerem uocat,quod fit in Venerc pro- 
na,terdecies enim in die oppreiTa,fi mas uocet,denuo accurrit. Ex pifcibus 
uero Venerei funt,grues libidinofi,fcari falaciffimi, merula: ob fcetus amo 
rem,& cancharus pro coniuge pugnans, & tithymallus ob odoris fragran- 
tiam&fuauitatem. 

QuaefequunturMcrcurium. Cap. XXIX. 

Ercurialia funt inter clementa aqua,licct indiftin<3e omnia 
moueat.fimiliter & humores,praecipue tamen permixros: fed 
&fpiritum animalem regulat , faporesq; uarios&peregrinos 
3] permixtosq;:cx metallis lllius funt,argcntum uiuum,ftannu, 
marcafita argentca. Inter Iapides,fmaragdus Iapis,achatcs,porphyrites,to 
pazius,& qui funt diuerforum colorum,& quibus figurae uariae a natura in- 
fitae,aut qui ab arte faftitii funt,ut uitrum,& quae croceum cu uiridi mifccr» 
Inter plantas &arbores,corilus,pentaphyllon , Mcrcurialis,fumus rerrae, 
pimpinella, maiorana, petrofelinum , & quae breuiorcs & minores in foliis 
funr,mixtisq;naturis&uariocolorecompofita%Animaliafagacia,ingeni- 
ofa,ftrenua,uerfatilis ingenii,uelocis curfus, &facilcm confuetudinem cii 
hominibus habctia,ut canes,fimice,uulpes,muftcla:, ceruus & mula:& ani* 
malia Hermaphroditica,&quae utrunq; fexum uicifum mutant,ut lepus,ec 
hyaena & fimitixlnter aucs quae a narura ingcniofae , canorae & muficae func 
& uerfatiles,ut cardueleSjficedulijmerula.turdus.alaudajphilomela, calan- 
dris,pfitacus,pica,ibis,porphyrio,&fcarabeus unicornis . Interpifces uero 
trochusquifeipfuminit,quocircamafculo^.fceminauqcat.ItempoIypus 
fraudulentus &coIorc ucrfatilis,& paftinaca ob folertiam : fimiliter &mu- 
gil cauda cibum hamo excutiens. 

Quod totus fublunaris mundus,& quae in eo funt planetis diftri- 
buirur. Caput XXX 

j Raeterea quicquid in toto mfido reperitur , iuxta planctarum 
I dominia afficitur,uirtutemq;fortitur:fic in igne uiuificumluj 
! men,Soh.caIor,Marti:in terra,fuperficies uariaLunae er Mcr 

I curio & ftcllato ccelo , moles autcm tota Saturno . At in me- 

diis elemen tis , ubi regit humor , acrcus fubiacet Ioui , aqueus uero Lunae, 
mixtus autem obtemperat Mercurio& Veneri. Similirarioneinnatura 
caufie agentes fequuntur Solem,materia ucro Lunam,fcecunditas caufarii 
agentium Iouem,fcecunditas materiae Venerem , expcditio uelox ad effe- 
ctum Martem& Mercurium:illumpropteruehcmentiam , huncproptee 
dcxteriratem multiformemq; uirtutem.ciiclorum aut cotinuatio perma- 
nens Saturno dedicarur.Sed&in uegetabiljum numcroomnefruftum 




■ 







XXXVt. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

fef ens a Ioue eft , & omne fiores ferens a Vencre , & omne fcmen & correx a 
Mcrcurio,omnis aur radix a Saturno,& lignu omne a Marte, & folia a Lu- 
tia. Hinc omrtia quse fructum ferunt & non flo rcfcur.Sarurni & Iouis funt: 
quae uero florefcUnr,& femina.non autem fructum producunt,hsec Vene-- 
f is funt arq; Mercuriiiqua: autem finc femine fponte producunrur.a Luna 
& Saturno iunr i pulchritudo orrinis a Venere eft,& robur a Martc:& unuf- 
quifq;planerarumregir&difponitid,cjuodciaffimilatur.Similiterinlapi- 
dibus.pondus glurimen & ftypticitas eft I S aturno,bcheficium & rempera 
menrum a Ioue, durities a Marre,uita a Solc, graria& pulchritudo a Vene- 
fe,occulra uirrus a Mercurio,commune bcheficium a Luna* 

Qualitcr pro uinciaej & regna planetis diftribuuntur. 

Capiit XXXI. 
■ Pfc eriam tef rarufhorbis perfua regna& prouincias, planeris 
( arq; fignis diftributus eft : Nam Saturno cum Capricorno fub- 
|iiciunturMacedonia,Thracia,Illyria,India,Arriana > Gordia- 
na:quarumregionummulraefuntin Afiaminori. Cum Aquarioautcfub- 
funtilli,Sauromaticaregio,Oxiana,Sogdiatta,Arabia,Phazahia,Media, 
Aethiopia,& hf regiories pro maiori parte ad A fiam inrcriorem pcrtinent. 
Ioui autem fubiiciUrttur cum Sagitfario, Tufcia,Gelrica,Hifpania,&foelix 
Arabia.Cumpifcibus,Lycia,Lydia,Cilicia,Pamphylia,Paphlagonia,Na- 
famonia,&Garamanrica.MarsregitcumArierc,Britaniam,Gallia,Ger- 
rnaniam,Barftaniam,concaua Syriae,Idumaeam&Iud3eam. CumScorpio 
rlcaurem,Syriam,Comagencm,Cappadociam,Matagonitidem,Maurita 
niam & Getuliam. Soli cum fuo Leonc fubiectae funtjltalia, A puIiaiSicilia, 
Phcenices, Chaldaei, O rfertii fiue O rchenii. Venus curfi rauro habet Cycla 
des,maririma paruae Afiae,Gyprum,Parrhiam,Mediam & Perfiderh.Cum 
1 ibra aurem imperat, Baftrianis, Cafpiis.Sericae, Thcbaidi, Oafidi & Tro'- 
gIodytis.MercuriuscumGeminisrcnetHircaniam,Armeniam,Mantia- 
nam,Cyrenaicam,Marmaricam&inferiorem Acgyprum. Cum Virgine 
uero, G raeciam, A chaiam ,Creram, Babylonem , Mefoporamiam, Affyri 
am,& Elam, unde Elamite in fcriptura difti funt. L unam cum Cancro fe- 
quuntur.BithyniajPhrigia^ColchicajNumidia.Aphrica.CarrhagOj&tora 
Carchedonia.Haecita cx Prolomaei fentetttia collegimus : quibus iuxta ali 
orum aftrologorum fcripra alia multa addi poflent.Verurh qui has prouirt 
ciarum partitiones fupra fydcralem hanc diftributionem cum regentiurri 
intelligentiarum minifteriis , ac ifraeliticorum tribuum benedicliortibus, 
apoftolorum fortionibus.ac facrarum literarum typicis fignaculis cohfer 
re nouerit, grandia,quin & prophetica fupcr unamquamq; regioricm clicCV 
tepoterit,futurorum oracula. 

Quse fubfunt figniSj ac ftellis fixis.earurhq; imaginibus* 

Caput XXXII. ' 




LIBER PRIMVS. XXXVtf. 

Imilis eft per omnia ratio de figuris ftellarum fixarum habc- 
da:fic Arieti ccelefti uolut fubiici arietem terreftrem, & Tau- 
ro ccelefti,taurum atq; bouem terreftrem:fic Cacro cancros; 
Lconileones,Virgini uirgines,&Scorpionem prssfiderefcor 
pionibus,& Capricornu capricornis, & Sagittarium cquis , & figno P ifciu 
fubeflc pifces.Similiter Vrfa coeleftis pracfidet urfis: Hydra ferpentibus ,& 
cani fubfunt cancs:& fic de fingulis. Ipfe uero Apuleius lignis atq; planetis^ 
prsecipuas ueluti proprias quafdam herbas diftribuit , uidchcet Arieri cle- 
lifphacon, Tauroperiftereonaorthion , Geminisperiftereonahyption, 
Cacro fymphyron.Leoni cyclaminu,Virgini caIamynthu,Libra: fcorpiu 
ron,Scorpioni arthemifia, Sagittario anagallide, Capricorno J apathu,A- 
quario dracontea,Pifcibus ariftolochia\Planetis uero, S aturrto femperui' 
uum,Iouieupatorium,Martipeucedanum,Soliheliotropium.Vcneripa 
nacem,fiuecallirrichum,Mercuriophlomum,Luna:agloophotim. Veru 
Hermes,quem fequitur Albertus,PlanetisdatSaturnoafphodelu,Iouihy- 
okyamum,Marti arnogloffam, Soli polygoniam , Vencri uerbena , M er- 
curio pentaphyllon,Luna: chenoftaccn.Iamq; etiam expericntia cognofci 
mus,afparagos fubeffe Arieti,8i bafilicoii Scorpioni. Nam feminatarafura Aj^drdW' 
cornu arietis,nafcuntur afparagi,& bafilicon contritum intcr duos lapides npmo mii 
gignit fcorpiones. Practerea ex ftellis infienioribusjuxra Hermctis, & 1 he r ; ! ' . - 

l ■ j n. ■ L 1 1 .... .11 Scorpionit 

bitdoctrinamjhicaliquotenumerabo^quarumpnmadiciturcaputAigol, f>roii«i!?idi 
&praecftcx lapidibus adamantiiexplantiselleboronigro&Aithcmifix. 
SequunturPleiadeSjpraefidentesexlapidibuscryftalJo&diodoco.-expl^n 
tis herbse diacedon,& thuri,& fceniculo.-praererca fubcfle fibi uolunr ex me- 
tallis argctum uiuum.Tertia Aldeboran habet fub fe ex Iapidibus, carbun- 
culum & rubirium:ex platis tithymallum,& matrifyluam . Quarta dicirur 
HircuSjhictenetexlapidibus.fapphiruiexplantis^marrubiunifiueprafiu, 
mentam, Arthemifiam & mandragoram. Qyinta Canis maior , hic habet 
exlapidibus fub feberillum :ex plantis fauinam , Arthemifiam & dracon- 
team:ex animalibus linguam colubri. S exta canis minor • habet ex lapidi- 
bus achatem:ex plantis florem heliotropii &pulegii.Septima cor Lconis^ 
habet ex lapidibus granatum : ex plantis chclidohiam cum Arthemifia , & 
maftyche . Oclaua cauda Vrfie maioris ^ habet cx lapidibus maghetcm : ex 
plantis cichorium,cuius folia & flores uoluuntur ad fcptentrioncm, ct Ar- 
themifiamcumfloreperuince.cxanimaribusdentcmlupi. Nonadicitur: 
Ala corui , huic fubeft cx lapidibus onychinus nigenex plantis Iappaciurr^ 
quadrigenum,hyofcyamus,&confolida:cxanimatibusuero,linguarana\- 
Decimafpica,habetfubfeexlapidibus,fmaragdum:explantis,faluiam,tri 
folium,peruincam feupromarullam,Arthemifiam & mandragoram. Vri- 
clecima dicitur Alchamech,pr3eeft ex lapidibus,iafpidi:ex plantis, plantagi 
f&Duodecima Elpheia,hui c fubeft ex lapidibus,topazius:expIa tis preeft,- 

d 



wmm 



XXXVIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

rorirmrinOjtrifolio&hedcrae. DccimatertiadiciturcorScorpionis,huic 
fubeft ex lapidibus,fardonius,& amethyftusxx plantis ariftolochia longa, 
& crocus. Decimaquarta uultur cadens, huic fubeft ex lapidibus chryfoh> 
thus:ex plantis fatureia, &fumus tcrrae. Dccimaquinta,cauda capricorni 
dicitur,hec tenet ex lapidibus chalccdonium:ex plantis maioranam,Arthc 
inifiam,nepetam,& quam calamintbam dicunt,pulegio fimilem, & radice 
mandragore. lllud praeterca fcicndum eft.non cjuamlibet,aut lapidem,aut 
plantam,aut animal,aut ali ud uno folo fydere regi,fed multa etiam a pluri 
bus recipere influxum,& non tam feparatum, q coniunclum:fic inter lapi* 
des chalcedonius fubeft Saturno & Mcrcurio,cum cauda Scorpionis,& Ca 
pricorni: fapphirus autem Ioui & Saturno, & ftellae Alhaioth: Tuthia Ioui 
&luminaribus:fmaragdusIoui,Veneri&Mercurio,acfpic£:Amethyftus 
autorc Hermete,fubeft M arti cum Ioue & corde Scorpionis: iafpis multi- 
genus Marti,& Ioui,ac ftelle Alchamech.-chryfolithus Soli.Veneri &Mer 
curio,& ftellae quae dicitur unltur cadcns : topazius Soli,& Elpheiae:adamas 
Marti&capiti algol.Simili modo ex uegetabihbus herba fcrpentaria fub- 
eft Saturno & fcrpentario ccelefti.maftyche & menta Ioui arqj Soli, fed ma- 
ftycheeriamcordiLeonis.&mentahircoadhaerent: ficelleborus Marti& 
capiti algol.Mufcus & fandali,Soli cum Vcnere : coriandrum Veneri cum 
Saturno dicata funt.Ex animalibus etiam uitulus marinus fubeftSoli ac Io 
ui.Vulpes&fimisSaturnifunt &Mercurii,&cancs domefticiMercurii 
funt,& Lunae.& iam plura ex iftis in fuperioribus docuimus. 

De fignaculis & characleribus rerii naturaliu. Cap. XXXIII. 

Mnes ftellae fuas proprias habent naturas, proprietates, con- 
ditiones .- quorum fignacula & charafteres per fuos radios eria 
in iftis inferioribus producunt.in elemctis,in Iapidibus,in pla 

tis,in animalibus &eorum membris. Vnde unaquaeq; res a di- 

Ipolmoneharmonica, &afuaftella ipfam irradiantefortiturfpeciale ali- 

quod fignaculum.fcu characlerem fibi imprcffum,illius ftelle fiueharmo- 

niae fignificatiuum, ac fpecialem in fc conrinentem uirrutem,ab aliis diffe- 

RmcjimK rcntcm uelgenerc,uel fpccie, uel numero praiacenris materie. Habet itaqj 

topMet quaelibetrcsfuumcharaclerem adaliqucmpeculiarem effeftum fibi a fua 

re ' ftellaimpreflum,maximeabilIaqua;inipfapraeca'terisobtuietprincipa- 

tum:&hi charafteres hasftellarum fuarum proprias naturas,uirtutes& 

radices in fecontinentatqueretinent,earumq; confimiles operationes in 

res alias, fuper quas reflefl untur, producunt, & ftellarum fuarum influxus 

prouocant adiuuantq;,fiueplanetarum,fiueetiamftcllarurn ftxarum,& 

imaginum,& fignorum ccelcftiiim.quoties uidelicet in debita materia, fuo 

tcmpore debitisq; folennitatibus fuerint fabricari. Quod confiderantes an 

tiqui fapientes , qui ad inueftigandas occultas rerum conditiones plurimii 

laborauerunt , ftcllarum imagines, figuras , fignacula , figilla, charaftercs 




LIBER PRIHVS. XXXIX. 

adnotarunt, quos natura ipfa per ftellarum radios in iftis inferioribus de- 
pinxit,alios inlapidibus,alios in platis,&ramufculorum iunfturis atq;no- 
dis.alios in animalium membris diuerfis:Nam laurus, lotus.hehotropiu, 
platae folares in fuis radicibus ac nodis praecifis.Solis charafteres oftendut: 
fic&in animalium olTibus,&fpatulis:unde Spatularia diuinationis fpccies 
procefTit,atq; in lapidibus,8dapidicinis,charac1:eres Sc lmagines ccelcftium 
non raro inuentae funt.Sed cum in tanta rerum diuerfirate non fit tradibi- 
lis fcientia,nifi in pauris, quse humana prudctia percipi poffunt,iccirco re< 
linquentes nunc ca,qux in plantis & lapidibus , cae terisq; rebus, & multoru 
animalium membris inueftigari poffunt , in fola humana natura gradum 
fiftamus:quae cum fit totius uniuerfi completiiTima imago, in feipfa omnc 
cceleftem contincns harmoniam,proculdubio in ea ipfa omnium ftellaru, 
ccelcftiumq; influxuum fignacula characTcrcsq; abundcrepenmus:&illa 
quidcmeoefficaciora.quo acaleftinaturaminusfuntremota. Verumfi- 
fcut ftellarum numerus foli deo cognirus eft, fic etiam eorum circa haecin* 
feriora effecTus & fignacula.quare nullus humanus intclledtus ad ea cogno 
fccndaafcenderepoteft. Vndeualdepaucainnotuerunt, qua: ueteres Phi- 
lofophi & Chiromantici partim rationc , partim cxperictia funt adfecuri, 
& multa adhuc in naturae thefauris delitefcunt occlufa . Igitur pauca quae- 
dam planetarum fignacula,fiue characTeres hic adnotabimus,quos uetc- 
res Chiromantici in hominum manibus cognouerur.Has Iulianus facras, 
fiuc diuinas literas uocat,quum iuxta uerbum fcriprure facrae,pcr illas fcri 
pta fit uita hominum in manibus eorum : funtq; ubilibet nationum & Im- 
guarum fempcr esedem atq; fibi confimilespcrmanenrcsq;: quibusadinue 
nerunt poftea multas alias, cum ueteres , tum rccenriores chiromanrici: 
quas qui noiTe uelit,eorum uolumina requirat . S atis hic eft oftcndiiTe un 
dcnam characTercs natur? fuam ducat originem,atq; in quibus rebus func 
pcrquirendi, 

SEQJVNTVR FIGVRAE LITERARVM 
DIVINARVM. 
Literaefiue characTeres Saturni. 

Literse feucharacTercsIouis. 

<WO <K1- X ¥ JN X tS= V 'VxjI 

LitersfeucharacTeres Martis. 

d ii 



SptttuUrU 
unic procff 
[crit. 



I» htyunt 

nMtrn calc 
ftium infk- 
xuu figni' 
cuU nbunde 
rrpcrm.nr. 



DE OCCVXTA PHrLOSOPHIJJ, 

Licerx fiue charafteres Solis. 



Lireras fiuecharactcres Vcneris. 
Lif erse fiuc charafteres Mcrcurii. 

Literi iiuc charaftercsLuna?. 




Quomodo per res naturales earumq; uirtutes , poffumus allicc 
j rc & attraherc influxus atq; uirtutcs corporum 
ccelcftium. Cap. XXXIIII. 
Vncfioptasex aliquamundi parteftella'ueuirrutem accipe- 
re.adhibitis quss ad ftcllam hanc attinent, eius proprium fubis 
influxum,ueIutbgnumperfulphur,piccm&oIeum,paraturn 
__adfufcipiendum flammam. Nihilominusquando cuidamre- 
rum fpcciei uel indmiduo rite adhibcs multa,que fparfa funt eiufdcm intcr 
fe ideae acftellse conformia, mox per materiam hanc lta opportune parara 
fingulare munus ab idea infunditur per rationem animat mundi.Dico au- 
temopportuneparata,fcilicetfubharmoniafimili harmonia>,qua: quan- 
dam uirtutcm infudcrat marcria-. Nam licet res uirtutes aliquas, quales di- 
ximus, habeantrtamen ilk uirrutes ita dclitcfccntes funt, quod raro opus 
sm t. aliquodabillistali uirtuteperfeflumextatifedficutingranofinapiscon- 
tufio latcnremexcitat acuitatem : &ficutcalor ignis litcrasfcriptas fucco 
cepae ucl lafte.producit in afpeftum prius delitefcentcs : & litcrs hirci adi- 
pc lapidi infcripra>,& prorfus occulca:,quado fubmergirur Iapis,acero pro- 
dcunr,& quafi fculpta: cminentes excanc,acque ficut caft us fcope ucl arbuti 
rabicmfufcitatcoiifopitam.ficipfaharmonia cceleftis larcncem inmate- " 
ria uirrurcm prodir, excitat.corroborat ,& manifcftam cfficit , atquc ut ita 
loquar.dc potentia producit in aftum.-quando res illi fub ccelefti opportu- 
nirate rite cxponutur.ExcpIi gratia:fi cupis uirtutem a Soleartrahcrc,que- 
rcqusEu4ntfolaria.intcrucgetabilia,plamas J metalla > Iapidcs ) &animantia: 




LIBER PRIMVS. XLI. 

hxc funt adhibenda,haec fumenda,potifl"ime uero que in ordine folari func 
fuperiora:hfccnimmagisconferunt.ficfingularemunusaSoletrahcsper 
radios Solis fimul opportune fufceptos,perq; fpiritum mundi. 

De commixtionibus rerum naturalium ad inuicem, earu- 
qjutilitatc. Cap. XXXV. 
Ompertum habemus in natura inferiori ,non inueniri in un<3 
'quodam comprchcfascunitasfuperiorum corporum dotcs, 
ijfedperplurcsapudnosfpeciesefledifperfaSjficutfuntplures 
IresfolareSjquarumtamenunaquaeq; noncundtasSolis coirir, 
plectituruirtutes.fedaliaaliashabetaSoleproprietates.Quarealiquando 
nccefle eft,in operationibus fieri tnixtiones,ut (i centum uel mille s olis uir 
tutes pertotplatas , animalia&fimiliafparfa:fuerinr,poflumushas fimul 
coflare& in unam redigerc formam,in qua diflas uirtutes iam omnes uni- 
lasuidebimuscontineri.Eftautemincommixtioneuirtusduplex.unauij oupkxin 
delicer, qux partibus fuis prius mfira cft,& cceleftis.-alia, pcr ccrtam & arti- '*™* tioM 
ficiofam multarum rerum inuicem confufarum , & fccundum certas pro- 
portiones commiftionum,qualcs cum ccelo confentiant fub certa conftel 
latione acquifita:& h?c uirtus defcendit per fimilitudinem & habitudmem 
quandam rerum ad inuiccm cum fuperioribus, inquantum fequentes uir» 
rutesantecedctibusgradarim correfpondent,ubi praefertim paticns ad fuu 
infuperagensaccomodatur.-ficex certaquadam herbarum , uaporum &C 
fimilium compofitione, cum phyfice,tum aftronomice confcda, refultat 
quardam communis forma, pluribus fyderum dotata muneribus : ficut in 
melleapum,quod ex innumerabilium florum fuccis exceprum &in unam 
formamredacium,omniumcontinetuirrutem,diuinopropc&admirabi 
li mufcarum artificio. Quo tamen haud minus mirandum eft,quod Eudo 
xus Gnidius refert de melle faftitio, quod gigantum in Libya gens quaedii 
ex floribus conficere nouit optimum,adeo ut ab apum mellc minimum di 
ftare uideatur.Omnis autem commixtio,que conftat ex pluribus,tunc cft 
perfectiflima, quando ita ex fuis partibus conglutinatur, ut unum fiat, un- 
diq; fibi conftet, neq; facile diflipetur : ficut uidemus aliquando lapides & 
corpora diuerfa,ui quada naturali (ic conglutinari & uniri, ut penitus unu 
uideanrur:ficurdu£arboresperinfirionc,&oftre£cumlapidibusuiqua- 
dam natura? occulra:uifaq; funt animalia in lapides ucrfa,atq; fic cum lapi- 
dis fubftantia unita,ut iam unum corpus, & illud homogeneum cfficere ui- 
dercntur. Sichebenus in arborum gcnere, modo lignum, modo Iapis eft. 
Quando itaqjaliquiscommixtionemfabricatexmtiltis matcriisfubccelc 
ftibus influxibus,tuc uarietas illinc quidc cceleftiu aftionum,hinc uero po 
tentia^ naturaliu cogregara, facit qda mirabilia, per ungucta, per collyna, 
per fuffumigationes,per fimilia,qualia uidelicet legutur in libris Chirami- 
dis, Archytae.Democriti & Hermetis q Alchorat infcribif, & alioru pluriii. 

d iii 





Jr.»m* 



II. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA 

De unionererum commixtarum, atq; introduftione nobilioris 
fonna?uitaeq;fenfibilis. Cap. XXXVI. 

C iendum uero.quo alicuius rci nobilior forma cft,eo res ipfa 
promptior eft.Sc propcfior ad recipiendu , eo ctia potctior ad 
agendu.Rcdduntur itaq; incoprehenfibilia re^ mirabilia qua 
do fcilicet materiis commixtis.opportunisq; tcporibus pra> 
uraus,aduiuificandumponuntur,uitamillisexftellis,animamq;fenfibi- 
em.tanquam nobiliorem formam conciliando.Tanta quippe eft in mare 
riis pracpararis potentia,quas tunc uitam adipifci uidemus , quando qualu 
tatum perfecla commixtio priorem iam contrarictatem fregifle uidetur: 
perfecriorem ucro adeprae funt uitam,quatenus complexio a conrraricta- 
re eft rcmotior. Ccelum uero caufa preporcns ab initio cuiufq; rei generan 
dae,concoc1:ionc materiae Scdigeftionc perfecla , cceleftcs influxus dotesq; 
mirificascuuitafimullargitur,quatenusinipfauitaanimaq;fenfibilieft 
coprehenfio ad nobiliorcs uirtutcs ac fublimiores cocipiendas. Vinus pre 
terea cceleftis alibi quidc fo pita iacet,ceu fulphur a flama remotu: in uiuen 
tibus autem corporibus fatpe flagrat/icut fulphur accenfum: tum uapore 
fuo proxima omnia complet:fic miranda quacdam opera procreatur.qua- 
lia lcgutur in libro Nemith.qui & legum Plutonis infcribitur:quia eiufmo 
di generationes monftrofae funt,neq; fecundum leges natura: producutur. 
Nos enim fcimus.quod cx ucrmibus generantur culices,cx equo uefpe,ex 
VfUuna u [ m \ & b ouc a p CS)C x cacro ablatispedibus inhumato generatur fcorpius, 
f m reMo. ex anate c °ft a donec in puluerem tcratur,illo in aquam proicclo,genqran- 
turranaeifiauteminpaftilloco&a &per fruftra incifa inloco humido& 
fubterraneo dimittatur generantur bufones:ex bafiliconeherba inter duos 
lapides trita,generantur icorpiones:& ex capillis mulieris menftruatae fub 
fimo locatis,fiunt ferpentes.Sc pilus ex cauda equi in aquam proieftus,uita 
concipit,& trafit inucrmem perniciofum.Et cft artificium,quo in ouo ex- 
cubantegallinagcneratur forma fimilis homini, qualem ego uidi,& com- 
poncre noui,quam magi mirandis uirtutibuscfficacem perhibent,&hanc 
ueram mandragoram dicunt.Oportct igitur cognofcere, que & quajes ma 
teriae,fiue natura fiue arte inchoatae uel perfectae , fiue ex pluribiis aggrega- 
te.quales ccelitus influxus fufcipere poflunt. C ongruitas enim rcrum natu 
ralium ad cceleftia fufficit, ut ab illis hauriamus influxum : quia cum nihil 
prohibeat ad infcriora cceleftia lumen fuum diffundere, materia nulla per 
mittuntexpertcmforefuaeuirtutis. Quapropter quantumcunqjmaterue 
perfedtum ac purum cft , ad cceleftcm influxum no ineptum eft . Ea enim 
miaUii eftcolligantia &conrinuitas materia; adanimammundi.quaequotidiein* 
mminM fluitfupernaturalia,& fuperomnia quae natura prseparauit , ut impofli- 
&m, ^ile fj t prarparata materia non influi uitam aut nobiliorem quandam for- 
mam, 




LTBER PRtMVj. XLm)r 

Quornodo certis quibufdam praeparamentis natu> 
libus SC artificialibus,cceleftia quseda & uitalia do 
na defuper trahimus. Cap. XXXVII. 
| kunt Academici fimul cum Tnfmegifto,& Iarchas Brachmi 
| nus,atq; Hcbraorum Mecubales fatctur, omnia quae funt fub 
| lunarigloboinhocinferiorimundogenerationi,&corruptio 
^4j nifubiefta.EademetiamefTein cceleftimudo,fedmodoquo 
dam ccelefti , deinde etiam in mundo intcllefluali , (cd multo perfe6tiori, 
ftmehorinota^pcrfecWimorandeminarchetypo. Atqjhac ferieunum- 
quodq; infernum fuo fuperiori,& per hoc fupremo,pro fuo generc refpori 
dere.& ab eifdem fufcipere,c ccelis quidem uim illam cceleftem.quam quin 
tam effentiam,fiuefpirirum mundi, fiuemcdiamnaruram uocant : ab in« 
telleftuah autem mundo fpirirualcm,umenremq; uigorcm.omnem quali 
tariuam uirtutem tranfcendenrem : abarchetypo deniq; pcr hax interme- 
dia pro gradu fuo originalem uim totius pcrfeclionis. Hinc ab iftis inferio 
ribus ad f/dcra, ab illis ad eorundem intelligentias , & indc ad archctypum 
unaquaeq; res apte reduci poteft : ex quarum ferie tota magia , & omnis oc- *fcg»<< Wfcfc 
cultiorphilofophia cmanat . Trahiturenimquotidiealiquid,naturaleper mm ' 
artem, trahirur quotidiediuinum aliquodpcrnaturam, quod inruentes 
Aegyptii,naturam magam uocauere, hoc eft,uim ipfam magicam , in at- 
tradufimiliumpcrfimilia.&conuenientiumpercouenientia.Attraaus 
autem huiufmodi,per rerum mutuam conuenientiam ad feinuicem fupe- 
riorum cum inferioribus,Graci wp-Tv&fo uocauerur.-fic coucnit cum ter- 
ra aqua frigidirate,aqua cum acrc humore, acr cum igne calore, ignis con- 
uenit cum ccelo in materia:nec mifcetur ignis cu aqua , nifi per acrem ,nec 
acr cum rerra,nifi per aquam.Sic nec mifccrur anima corpori,nifi per fpiri 
tum:nccintelle(ftusfpiritui,nifiperanimam.Sicuidemus,cumnarurafce- 
tus corpus humanum figuraucrir.hoc ipfo praparamcto, fpiritum ftatim 
ab uniucrfo deducit.-fpiritus hic fomes eft in fpiritu corporeq; ad intelligc- 
tiam,menremq; diuinitus confequcndam.-ficuri in Iigno ficcitas parata eft 
ad penerraturu olcum:oleum huic imbibitum efca eft ad ignem: ignis ipfe 
Iuminis eft uehiculum . His exemplis uidemus quomodo certis quibufda 
praparamentis naturalibus & artificialibus , ccelcftia quardam dona defii- 
perfufciperepoffumus.Conueniuntenimlapidcs&metallacumherbis, 
& hae cum animalibus,ha:c uero cum ccelis , & hi cum intelligentiis , & iffce 
cum diuinis proprietatibus & attributis , atquc cum ipfo dco , ad cuius fi» 
militudincm,& imaginem omnia creata funt.Primaautc dei imago,mun* 
dus.mundi homo,hominis animal,animalis zoophytu,illius uero planra, 
planraeautem metalla,&horumlapidesfimilirudincs imaginesq;reprae- 
fentant . Rurfus in fpirirualibus conuenir planra cum bruto uegeratione, 
bx utum cum homine fenfir, hic cum da:mone intellcftu , illi cum deo inv 



* 



■i 







M 



XLIIH. DE OCCVLTA PHILOSOPHM, 

mortalitate.Iungutur,clim'tlitasmenri,mcnsintelleftuI:hicintetioni,h3Cc 
Kttme mi j m agini:illa fenfationi.ea fcrtfibus,ipft tartdc rebus.Ea enim eftnaturae col 
iU, ' S " hgantia&continuitas,utomnisuirtusfuperiorperfingulainferioralon- 
ga&continuaferieradiosfuosdifpertiendoufq;adultimafluat:&inferio- 
ra per fingula fua fupcriora ad fuprema perueniat.Sic enim inferiora ad fu- 
periora inuicem conexa funt,ut influxus ab eorum capiteprima caufa,tan 
cjuam chorda quaedam tenfa,ufq;ad infima proccdat: cuius fi unum extrc 
mum tangatur,tora fubito tremat,& ractus eiufmodi ufq; ad alterum extri 
mUm refonet.ac moto uno infcriori,moueatur & fuperius.cui illud corrc^ 
fpoder.ficut nerui in cythara bene cordata, 

Quomodo dona,no folfl cceleftia & uitalia ,ueruetiam intelleftualia 
qufdam&diuina defuperfufciperepoffumus. Cap. XXXVIII. ' 
Radunt Magi per inferiora fuperioribus conformia , poffe 
opportunis cceli influxibus cceleftia dona rrahi: atq; fic quoq; 
pcr hsec cceleftia cceleftes daEmones,quatenus ftellaru pediffe 
cjuos nobis cociliari & ihfinuari. Quare certis quibufdarrl ma- 
terns naturalem uim diuinitatis habentibus,hoc eft , quae narurabter fupe- 
riscofenraneae funt,ritecolIeiftis,partim phyfi'ce,parrim aftronomice,un- 
diq;opportuneconflatis,donanonfoIum ccelcftia autuitaliauerumetia 
intelle<5tualia,qu3edam da:moniaca & diuina defuper fufcipi poffe ,lambli- 
chus,Proclus,atq; Synefius,cum tota Platonicorum fchola confirmant : & 
Mercurius Trifmegiftusfcribitexpropriiscertisq; rejpus certocuidamdae- 
moni congruentibus,compofitam rite ftaruam,confeftim pcr daemOnem 
cogruum animari . Cuius etiam meminit A uguftinus de ciuitate dei libro 
ocTauo. Ea enim cft mundi concordia , ut etiam fupercceleftia trahantur a 
cceleftibus,& fupernaturalia a naturalibus cofpirent ac trahatur : quia una 
uirtus opifex & fpecierumparticipatio per omnia diffunditunque quidem 
uirtusopifeXjficutexoccultis rationibus manifefta producit , itamagus 
*~ affumit manifefta,occuIta ut attrahat:puta,per ftcllafcradios, per fuffumi- 
mmifijia, gatio nes,pcr Iumina,per ionos,per res naturalcs cceleftibus congruas: qui- 
aadtmt- busuItracorporeasqualitatcsinfuntetiamrationes,&fenfus,&numeri,& 
trdnt. menfuraeincorporeseatqjdiuine.Siclegimusantiquoscertisrebusnatura- 
libus faepe diuinum aliquod& mirandum fufcipcre folitos: fic lapis qui na,- 
fcitur in pupilla ocutorum hyxnxfub lingua retentus , diuinationem prae- 
ftare dicitur . Idem fertur felenites lapis lunaris , efficere : fic anchitide di- 
cunteuocariimaginesdeorurn,fynochitide umbras inferorum euocatas 
ceneri.-S imilia aglaoptis herba,qux & marmoritidcs uocatur, in marmori* 
bus Arabise nafcens Perfico Iatcre , efficit, ur narrat Plinitis , atq; magos ea 
uti,cum uclint deos euocare.effeq; herbam thcangelidam nomine.qua po- 
ta magi diuinent. Praeterca etiam effe herbas quafdam.quibus mortui reuo 
cctur ad uitam , unde Xanthus hiftoricus narrat herba quada nomine bali, 



LIBER. PRIMVS. XLV 

occifum draconis catulum, uita: reftitutum a parcnte, ea<2e mq; Tilloncm 
qucnda,qucmdracoocciderar,rcfufcitatu . Etlubarcferr.in Arabia heiba 
quadamhominemreuocatumaduitam. Verumanpoffinttalia re uera fie 
ti ui hcrbarijjuel cuiufuis altenus reinaturalis in homincm , in fequentibus 
differcmus.-poffeautemfieri incaeterisanimantibus ccrtu& manifcftum 
cft.Sic mufcae fubmerfae fi ponatur in cincribus tepidis,reuiuifcunt:&apes 
fubmerfae fimiliter uitam recuperant in fucco ncperae , & anguillac dcfecl u 
aquae mortuae.fi corpore integro exiftenre ponatur fub fimo m acero,& ad- 
datur de fanguine uulturis, poft paucos dics ocs recuperar uita . Echcneim 
fiquis m frufta difcerpferir,&in mare proiecerir,paulo poftpartes conucni 
rc,&reuiuifcere aiunt.Scimus quoq;pellicanum necatospullos fuosrcuo* 
carcaduitamproprio fanguine. 

Quod ccrtis quibufdam mundi materiis mundana numina, & horu 
numinuminiftrosdaemonesalliccrepoffumus. Cap.XXXlX. 
Emo ignorat malos dacmones malis ac prophanis artibus allici 
poffc qucmadmodunarratPfellusGnofticosmagos cofueuiffe, 
|quospcncsexecranda:& abominabiles turpitudincs cxecjueban- 
tur,quales olim in facris Priapi ,& in fcruitio idoli quod uocabatur Panor: 
cui pudendis difcoopertis facrificabatur.Ncq; iftis diffimile eft,fi modo uc 
ritas&nonfabulacft,quod legiturde Tlemplariorumdcteftandahaerefi, 
& fimilia ho^ de maleficis mulieribus coftant : q quidc anilis demctia faepe 
in eiufmodi rlagitiis errare deprehcdif .His igif & hoiy fimilibus mali demo 
nesalliciuntur.arq; confpirant:qucadmodum malignus dacmondcCyno- 
pe mago ad Ioannem:omnis,inquir,poteftas faranae illic inhabirar,& con* 
iurationc init cu uniuerfis principatibus , & pariter nofipfi cu eo , & obedir, 
nobis Cynops,& nos uiciffim obedimus llli. Nemo rurfus ignorat ecoucr- 
fo bonis opcribus, pura mente, my fticis orationibus , dcuotis fuppliciis 64" 
fimilibus/uperccelcftcs angelos nobis cociliari.Nemo igitur dubiret fimi- 
limodocertisquibufdamudimateriismudananumina quoq; allici poffe, 
uelfaltc darmones ho^ numinu miniftros fiuepediffecjuos, ut inquit M er- 
curius,da:monesacrcos,non fupercceleftcs,nedu fublimiores . Siclegimus 
ueteres faccrdotcs feciffc ftatuas & imagines futura pranOciarcs/piritusq; 
ftellarum ipfis infudiffc,non ram matcriis certis cohibitos,cj cifdc gauden- 
tes : quatenus uidelicct eiufmodimateriasipfi fibicongruas dignofccntes, 
fcmperlibcnterq;habitantincifdem,perq;illasloquunrurefficiuntq;mi# 
rabiIia,non fecus atq; foleant dxmones humana corpora occupantcs. 
Deligationibuscuiufmodifuntj&quibus modis foleant fieri . Cap. XL. 
PMMiigU|l ! ietum cft de uirtutibus & mirabili efficacia rerum naturalium. 
^3|» Reftat nunc uiderc rcm magnae mirabilitatis,& ipfa eft ligatio 
pM: hominum inamoremuelinodium,inaegritudincs &fanita- 
, tcs,& eiufmodi.Itcm ligatio furum & latronu.ut in aliquo loco 





XLVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHtA, 

furari non poflifit :ligatio mercatorum,ut in aliquo loco emere uel uende- 
rc nequeanr:ligatio excrcitus,ut metam aliquam tranfireno poflit .-Iigatio 
nauium,utnullauiuentorum,etiaminfinitisuclisperuentumtenfispor- 
tum cgredi minime ualeant.Item ligatio molcdini, ut nullo impetu uolui 
poiTit:ligatiocifternae,uclfontis,utaquaexindehauririnequeat:ligatio 
agri, ut fruges in eo produci nequcant:ligatio loci alicuius, ut in eo aedifica- 
n nihil poffit: ligatio ignis,ut in aliquo loco accendi non poflit:& quod ali- 
quod combuftibile appofito fortiflimo igne non ardeat.ltem ligatio fulgu 
rum & tempeftarum.ut nocere non poflint.Item Iigatio canum.ut larrarc 
nonpoffint:ligatioauium&ferarum,utuolareuelfugerenequeant:&ho- 
rum fimilia uix crcdibila.quae tamcn faepius cxperictia cognita funt: Fiunc 
Ligsthnti autem Iigationcs huiufmodi per ueneficia, pcr collyria.unguenta, potioes 
pfr 5 M ^*iiuephiltra,peralligationes&fufpcnfiones,perannuIos,perfafcinationes, 
pcr fortes imaginationcs & animi exceffus.per imagines &characTeres,per 
incantationes & imprecatioes,per lumina.per fonos,pcr numeros,per uer- 
ba&nomina,inuocationes/acrincia,adiurationes,cxorcifmata,confecra- 
ti6es,deuotioes,perq; uarias fuperftitioes & obfcruatioes.horumq; fim ili 
Dcucneficiis,earundemq;potcntia. Cap. XLr, 
|Eneficiorum tanta narraturcffepotentia,utcrcdanturomnia 
inferiora fubuertcre, & tabefcere & permutarepoffe, qucmaci 
modum canit Vergilius: 

Has herbas,atq; harc Ponto mihi lecla uenena 

lpfededitMceris.nafcunturplurimaPonto: 

His ego faepe lupum fieri,& fe conderc fyluis 

Mcerim, fepe animas imis cxirc fepulchris, - 

Arq; fatas alio uidi traducere mefles. 
Item alibi dc fociis Vlyflis: 

Quos hominum ex facie dea faeuapotentibusfierbis 

Induerat Circc,in uultus,ac terga fcrarum. 
Etpaulo poft: 

Picus equum domitor.quem capta Cupidine coniunx, 

Aureapercufliimuirga,uerfamq;uenenis 

Fecit aucm Circe/parfitq; coloribus alas. 
Suntautcmhuiufmodi uencficiorumfpecics,cuiufmodirccitatLucanus 
dc uenefica illa Thcflala , mancs euocante, inquiens: 

Huc quicquid fcetu gcnuit natura finiftro 

Mifcetur.nonfpumacanum^quibusundatimoricft, 

Vifcera non lyncis,non durae nodus hyxnx 

Defuit,& ccrui pafti fcrpente medulla. 

Nonpuppimrctinens Eurotcndenterudentcs 

In mediis cchcneis aquis,oculiq; draconum. 




LIBER PRIHVS. 



xlvh. 



Etqualianarrat Apuleius dePamphila illa uenefica ad amorem operanM: 
cui Fotis ancilla pilos caprinos ab inflatis urribus detofos,pro Bceotii adu- 
lefcentis capillis.artulit Pamphilaynquiensilam uecors animi, tcctum fca 
dulare confcendir, quod altrinfecus aedium patoreperflatili nudarum , ad 
omnes orientales cssterosq; afpeftus peruium maxime his artibus fuis co* 
modatum, fecrcto colir,priusq; appararu folito inftruxit feralcm officina, 
omnc genus aromatis,ignorabilirer laminis lireratis,& infeliciurn nauium 
durantibus clauis defletorum, fepultoru etiam cadauerum cxpofiris mul- 
tis admodum membris : hicnares & digiri , illic carno fi claui pendentium, 
alibi rrucidarorum feruarus cruor,& exrorta ferarum denribus rrunca cal- 
uaria,tunc decantatis fpirantibus fibris litat uario larice,nuc rore fontano, 
nunc lacle uaccino,nunc mclle montano libat & mulfa: fic illos capillos in 
muruos nexus obditos atq; nodatos,cum multis odoribus dat uiuis carbo- 
nibus adolendos,tunc protinus inexpugnabili magicae difciplina: potefta- 
te,& caeca numinum coaclorum uiolcnria ,illa corpora quorum fumabant 
ftridentes capilli/piritum mutuantur humanum,& fenriunt,& audiunt, Si 
ambulant,&quo nidor fuarum ducebar exuuiarum ucniunr , &pro illo iu- 
ucne Bceorioadirumgcftientesfores infiliur. Auguftinusquoqjperhibet 
fe in Iralia audiuiffe muliercsquafdam ueneficas, artibus adeo lmbutas , ut Uousfuhiti 
dato cafeo ftatim homines conuerrerent in iumcnta,qux neceffaria porta J^r 1 "** 
rcnt,& hos finito opere in homines irerum reftituercnt. 

Dequorundaueneficio^admiradisuirtutibus» Cap. XLII. 

Vncuero narraboquedam'uencficia,uthorum excplo fitpa* 
rara uia ad roram hanc confiderarionem.Ex eis igitur fun t fan 
guismenftruus,quiquanrasinueneficiouircshabeat, uidea- smpMj 
mus:Nam ut dicunt.acefcunt eius fuperuentu mufta, nouel* ^fi™^ 
lauitis,eiustacT:uin perpetuumheditur,fterilefcunt taftjefruges.mori- ' 
unturinfiras,exurunturhorrorumgermina,&frucT:us arborum dccidunt, 
fpeculorum fulgor afpeftu ipfo heberatur, & acies ferri in culrris ronforiis 
eborisq; niror perftringunrur , eriam ferrum rubigine protinus corrumpi> 
tur.-aes etiam conra£rum,graue uirus diri odoris accipit & aeruginem:in ra-> 
biem agunrur guftato eo cancs,atq; infanabili uencno morfus infigirur, al 
uei apum cmoriuntur,ra<ftisq; alueariis fugiunr,linaq; cum coquunrur, ni- 
grefcutxque fi fint grauida>,cota£ro eo abortu patiutunabortu etia facit iU 
litu prsgnatihus. Afinae no cocipiunt tot artnis,quot grana hordei eo cora 
dacomederint.cinisqpannorum mcftruoforum fiquiseumafpergatla> 
uandis ueftibus purpuram mutat,floribus colorem adimit.Fcrunr tertia; 
nas quartanasq; febres f ugari menftruo in Iana arictis nigri in argento bra- 
chiaIiinclufo.Pra;tereaterrianisquartanisq;efficacifTimumdiciturpIan- 
ras a-gri cum eo fubterlini: mulroq; efficacius ab ipfa muliere etia ignoratit 
fic&comitiaIesimpetusmorbosc|;fanari.Interomnesautemconuenit,ll 







XLVIII DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

, f . aqua potus ue formidetur a morfu canis, fuppofita tantu calyci lacinia mc 
bi xtmtimt ftruo tinfta.ftatim metum eum difcutuPraeterea ferunt nudatas in menfe 
ii fegctem ambiant,erucas ac uermiculos ,fcarabeosq; ac cantharides & no- 
xia quaeq; decidere:cauendum uero,ne id oricnte folc f aciat.fcmcntc enim 
arekcrc. Similiter abigi grandines turbinesq; , ac contra f ulgura prodeffe, 
horum plura Plinius lpfe rccitat.Illud fcias , maius ucnenum effe , fi decre- 
fcente luna accidat: fed uim eius maiorem efle , fi in filentc luna contingat: 
fi uero in defeiftulunae folis'ue euenit ,irremediabileficri : maximi uero ac 
potentiflimi uigoris efle.quando purgatio illa primis annis euenit , atq; m 
uirginitate prima fit,id quoq; conueiut tunc ei:nam raftis omnino pofti- 
bus domus,irritUm in ea fit omne malcficium.Praerereaferur.quddfila ue- 
ftis conta&ayie igne quidem uincuntur , atq; fi irt incendium proiiciatur, 
non dilatan amplius. Dicitur quoq;,quod fi radix paeoniae cum caftoreo Si 
litura pannorum menftruoforum dcrur patienti, fanari morbum comitia 
lem.Praeterea fi ftomachum cerui crcmaueris uel affaueris, adiungasq; de 
pannis mcnftruofisjuffttas eo baliftas nihil proftccre ad uenationem : ca- 
pillos etiam mulieris menftruofx, fi fub fimo ponantur , generari ferpcn- 
tes:ac etiam fi cremc tur,fugari corum odore lc rpentes, tan ta uis eius uenc 
(tippotw ^ c " e ft> ut cc i arn ucnenofis fit ucnenum.Eft Sihippomanes carucula, intcr 
mt, ueneficiahaudparufamofa,caric3smagnitudinc,coIorenigro,queinfron 
ienafccntispulliequiniapparet:quamnififtatimmatcruoraucrit,animu 
a filio penitus auerfum haber,& foetum no alit:ob hoc maximam uim eius 
ad amorem concitandum ferunt,quando in pulucrem uerfa cufn amantis 
fanguine propinatur in poculis.Eft & aliud ucneficium quodcodcm nomi 
ne hippomanes dicur,uirus fcilicct illud,quod ex cquarum inguinibus dc- 
fluit,quo tcpore fcrurur in amoris furorc , cuius meminir Vcrg. ubi canir: 

Hinc demum hippomancSjUcro quod nomine dicunt 

PaftoreSjlentum diftillat ab inguine uirus 

Hippomanes.quam faepc male legcrc nouercar, 

Mifcentes hcrbas,8cnon innoxia uerba. 
De hoc& Iuuenalis Saryricus: 

Hippomanes carmenq; loquar,coc"rumq; uencnum 

Priuignodatum. 
Narrat Apollonius in fuis Argonauticis, P romcthei herbam quam naram 
ait ex fanieSc cruore in tcrram ftillantc,du iecur Promeihci uultur in Cau- 
cafo laceraret ac dcpafccretur:cuius flos,inquit , aflimilis croco.colore co« 
rycio,caulc gemino, cubiri mcnfura prominens , radix fub tcrra uelu t caro 
recenter incifa fuccum nigricatem rancj phagi emittit: Quo fi quis Profcr- 
pinae prius rc diuina pcraifa corpus illiniat.illum ncc ferro nec igne oblae- 
di poffe,rradit. Et Saxo Grammaricus fcribir, Froroni cuidam ucftc fuifle, 
qua indutus nullo tclorum acuminc laedi po tcrat.Hy aena etiam multis uc- 






LIBER PRIMVJ. XLIX. 

neficiis inficirnr: nam, ut refcrt Plinius, fanguine ciiis taflis poftibus,ferut K { mmm , 
prxftigiorum inf eftari artes,ncc poffe elici deos,nec colloqui quocuq; mo ficin, 
do tententur. Item tali finiftri cinerc decofto, cum fanguine muftela: pcr- 
uncios, omnibus odio cuenire. Idem fieri oculo decoifto.Rurfus extremam 
fiftulam inteftir.ii contraducum acpoteftatum iniquitates adminiftrari, 
& ad fucceflus pc titionum, iudiciorum ac litium euctus pollere, fi omnino 
aliquantulum quis fecum habeat , eiufdem quoq; cauerna finiftro Iacerto 
religata,fiquis m ulierem afpiciar,amatoriu eflc tam pra:fens,utilico fequa- ^a^^t, 
tur.frontis uero«corium fafcinationibus refiftere. Balilifci quoq; fangmnc, («, p»g«, 
quem & S arurni fanguinem uocat], tantas in ueneficio uitcs habere ferunt, "» wfid* 
m gerenti ipfum, tnbuat fucccffus petitionum a poteftatibus,tum etiam a 
diis precum,morborumq; remedia & bcneficiorum munera: dicunr quoqj 
ricinum,fi euellatur ex aure leua canis,cui no infit alius,q niger color.in au 
gurio uirae uim magnam obtinere: nam h aeger refpondeat ei, qui intulerit 
a pedibus ftante interroganteq; dcmorbo,certam effe fpem uit£:moritui}» 
uero,fi nihil r efpondeat.Dicunt quoq; lapidem a cane rabiofo morfum,ha 
bere uim difc ordia: , fi ponatur in potu,nec adlatrari a cane, lingua canina 
in calceameni :o fubdita pollici, prafertim fi iungatur cum herba eiufdc no 
minis,fcilicet cynoglofla .Idem fieri membranam cx fccundis canis haben 
tem.fugere au ;rem cancs cor caninum habcntcm. Et narrat Plinius,efle ra* 
nas rubetarur n nomine, quae in uepribus tantum degunt, plenas ucneficio 
rum,mirada d'ehis ficri: nam officulo quod cft in fimftro latere, dciefto m 
aquam frigida. m,ftatim feruere,canum impetus eo cohiberi, amorem con 
citari et iurgia, addito in potionc.-libidinem adligatu, ftimulare.-contia ofli 
culo quod cft in dextro larere,refriger a ri aquam fer uentem,ncc poftea fcr 
uere nifi exemr. >to, quartanas cum co fanarf adligato in pellicula aguina rc* 
ccnti,aliasq; fet »res atq; amorem libidinemq; iflhiberi.Lien uero atq; cor ex 
hisranis contra ueneficiaquae fiunt ex ipfis efficacircr a>uxiliari,hecPlinius 
rccitat.Dicitur<:ria ferrum cii quohomo occifus fir, mirada inter ueneficia 
uim habcre.na fi fiat ex eo morfus equi,& calcaria.fcftint cu eis omnc cquu 
uel ferociflimu fi icilime regi & fuperari. E t fi ex cis ferrcntur equi pedes,fe- 
runtipfum ueloc iflimu fieri,nec ullo Iabore laffefccrc. Volutprzrerea cha 
ra<fteres &nomina quacdam infcribi debere. Dicunt etia,fi quis gladiu cum 
quodecollantur Eiomines uino immergat,quicunq; dehocjegcr biberir,li- 
beratur a febrequsirrana.Dicuntetia poculu cx urfino cerebro confeaum, 
& cx eiufdem craneo propinatum, urfinam rabic induere,ut homo ille qui 
biberit,fe in urfam transfiguratum putet,omniaq; uifa fub urforu fpecie di 

iudicct,&ficinillacabieperfcuerarc,quoufq;poculiuisfueritrefoluta,nuI- 
lo alio malo in complexione fua inde percepto. 

De Uiffitibus,& carum rarione &potentia. 

Caput XLIII. 




DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

VffmTtigationcs etiam quaedam ad ftellas accommodara* plu 
rimum poflunr,quarenus acrem fpirirumq; uehementer affi» 
ciunt ad dotcs cceleftes opportune fub ftellarum radiis capef- 
— fendas : fpiritus enim nofter ab huiufmodi uaporib' plurimil 
tranfmuratur/iquidem uterq; fir uaporquidam alrerius fimilis. Acrcriara 
perdiftos uapores lnfcrioru & cceleftium qualitatibus facilimeaffectus, 
in praecordia affidue & rcpentc penctris , ad fimiles nos mirabilirer redigiC 
qualirares.quare uaticinaturo adhiberi folent fuffumigationes ad phanta- 
fiam afficiendam.quae quidem ccrtis numinibus confentaneae ad diuinarn 
Suf/Uiudi infpirationem fufcipiendam nos accomodant.fic dicut quod fuffitus ex fe- 
P^^minelin^feminepfyllii.&radicibusuiok&apii.facituidcreresfuturas,' 
& confert ad prophetiam. Quatum uero fuffumigationes in acrem poifint 
nemo mirerur.qui fcntiat cum Porphyrio certis quibufda uaporibus a pro 
priis fuffumigationibus cxhalanribus,acreos dimones ftatim allici &inft 
nuari,tonitrua,& fulmina induci & fimilia:quemadmodum iecur chamsc- 
lconris in fummis regulis uftum , conftat imbrcs & fulmina incitare : fuw 
liter caput & gurrur.fi roboreis lignis acccdatur.imbrium & tonitruum co- 
cufliis facere.Fiunt ctiam fuffumigationcs fub opportunis ftellarum influ 
xibus,facientes dasmonum idola in acre uel alibi protinus apparere.Sicin- 
quiunt.fi cx coriandro , & apio fiue hyofcyamo cum cicuta f umigium fiaf, 
spWMiw daemoncs ftatim congrcgari:hinc illas herbas fpirituum uocant . S imiliter 
dicunt,fi ex radice cannae ferulae cum fucco.cicutae & hy ofcyami,& talTi JjaE 
bafli,& fandalo rubco ac papauere nigro ,facia confeftionefiat fuffitus/a* 
cit apparere daemones & hguras exrraneas : & fi iftis additum fuerit apiumj 
fugat daemones & omni loco, & deftruit idola illorum . Simili modo fuffi- 
tus fadtus cx calaminto.paroniajmenta & palma chrifti.omnes malos fpi- 
ritus &noxia phantafmata propellit . Practerea ccrtis fuffumigiis.quatdam 
animalia cogregariuel fugari rradunt,ficut dc liparc fuffiro rcfert Plinius, 
omnes bcftiascuocari : fic c fummo gutture cerui uftis oflibus congregari 
ferpentcs.cornu uero ceruino fuffito fugari. Idem faciunt pcnnae pauonS 
fuffitac. Similirer accenfo pulmone afini, uenenata oia fugere : ungula equi 
fuffita in domo aliqua,erfugari mures.Idem ficri cx ungula mulx. M ufcas 
quoq; ea fugari,fi dc finiftro pcde fucrit.SC dicunt, quod fi fuffumigetur do 
,mus aut locus aliquis cum fclle fepiae , confcifto cum thymiamate, & rofis, 
& Iigno alocs/i tunc proiiciarur in loco illo aliquid de aqua marina ,aut de 
fanguine , uidcbirur tota domus plcna aqua aut fanguinis : & fiproiiciarur 
ibi rerra arara, uidebitur rcrra rrcmcre . Vapores autc ciufmodi corpus ali- 
quod efficere,& uirtutc huic inf undere atq; diutiflimc pfeuerare,non fecus 
arbitradu eft,arq; coragiofus aliquis aut ucnenofus pcftilcriae uaporeria nl 
tra bicniu in paricte dom' feruatus,habiratcs inficit, ac qualis ex cpidcmia 
ucIlepralatcsinucftccaIamitas,diupoftcainficit^t£tc.Iccircoimaginib• 



LIBER PR.IMVS. 



tu 



&annutis,& fimilibus magise inftrumentis,& thefauris abfcoditis fuffurrii* 
gationes certae adhibentur,quas haud parum coferrc Porphyrius tcftatun 
Sicdicunt,fi quis defodsritaurum uelargcntum uelaliquod pretiofum,Iu 
na foli coniunfta in imo cceli,& fuffumigauerit locu cum conandro,& cro 
co,&hyofcyamo,& apio,& papauerc nigro,aequis ponderibus cotufis, & cii 
fucco cicutae diftcperatis.nuqua inueniri aut auferri poterit quod fic abfco 
ditfi eftjfemperq; daunones cuftodict illud: & fi cjs nitatur inde aliquid au» 
ferre,infeftabi£ ab illis , & incidet in phrenefim . & dicit Hermes,qu6d fper- 
ma ceti in fuffitu non habet fibi par ad allicicndos daemones : quare fi ex eo 
& ligno alocs,cofto,mufco,croco,thymiamate, cu fanguine upupae diftc- 
peratis fiat fuffitus,ualde cito cogrcgat fpiritus acreos:& fi ex eo fuffumige 
tur circa fcpulchra mortuoru, congregat manes & umbras mortuoru . Sic 
quoties ad folcm opus aliquod dirigimus , fuffumigamus cum folanbus:fi 
ad lunam,cfi lunanbus,& fimiliter de ceteris faciebanr.Et eft fciendfi,qu6d 
ficut cotrarietas & inimicitia eft in ftellis & fpiritibus,ita etia in fuffumigiis 
ad eofdcfic cotrariantur inuiccm lignum alocs & fulphur:thus,& argcntii 
uiuum:&fpiritusindudT:iperfuffitulignialocs,accenfofulphurefugiunn 
Quemadmodum exemplificat Proclus fpiritum folitum apparerc in for- 
ma leonis,obiecT o gaIlo,mox difparuiife,quia gallus contrariatur leoni,8( 
fic de fimilibus confiderandum & prafticandum cft. 
- Copofitio quorundafuffiruuplanetisaccomodatoy. Cap. XLIIII 

Ic coficimus pro Sole fuffumigationem.ex croco,ambra , mil 
fcojigno aloes,ligno balfami,& ex fruftibus lauri, cum gary- 
ophyllis,& myrrha,& rhure, quae omnia contufa & certa pro> 
portione commixta, ea uidelicet quae fuauiorem reddat odo- 
rem,incorporatur cum cercbro aquilae , uclfanguinegalli albi , in moduril 
pilularum uel trochifcorum. 

Lunarem uero fuffumigationcm conficimus ex capitc ranse arefaft o,& 
oculis tauri,& femine papaueris albi cfi thurc & camphora,qua: incorpora 
bunrur cum fauguine menftruo,ueI fanguine anfcris. 

Pro S aturno capitur femen papaueris nigri,femcn hyofcyami,radix ma* 
dragorae,Iapis magnes & myrrha,& conficiuntur cum cerebro cati , uel fart 
guine uefpcrtilionis. 

Pro Ioue accipitur fcmen fraxini, Iignum aIocs,ftorax,gummi benzae^ 
lapislazuli,& de fummitate pennarum pauonis,& incorporantur cum fari 
guineciconiae,i}eIhirundinis,ueI cerebro ceruino. 

Pro Marte capimus euphorbium,bdelIiu,armoniacu,radices utriufqua 
cllebori,lapidemmagnetis &parum fulphuris,&incorporanturomniacu* 
cerebrocorui,fanguinehumano,&fanguine cati nigri. 

Pro Venere coficim' fumigiu ex mufco,ambra,ligno aIocs,rofis rubcis, 
& corallo rubeo, & coficiuntur cii cerebellis pafierfi & fanguinc colubaru* 

c ii 




■* 



m 



III. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

Pro Mercurio fit fuffumigium ,cx maftychc,thure garyophyllis & hcr- 
ba pentaphyllo,ac lapide achare,& incorporantur omnia cum ccrebro uul 
pis uel muftelae,& cum fanguinc picsc. 

SuntpraetcrcafuffitusSaturni,omnesodoriferaeradices,urcofti&herb3e 
thuris.Iouisfuffitus,odoriferiquiq;fruclus,utnuxmufcata,utgaryophyI- 
li.Martis,omneodoriferumlignum,fandalorum,cupreffi,baIfami,&ligni 
alocs.Solis omne gumi,thus,maftyche,benzae,ftorax,Iadanu , atq; ambra 
& mufcus . Veneris funt flores,rofe,uiole,crocus,& confimiles.Mercurii ocs 
cortices lignoru &fru<Suu,ut cinnamomu,caflia lignea.macis, cortices ci- 
tri & lauri grana,& quaeq; etia odorifcra femina.Luna habet pro fuffitu ue- 
getabiliu omnium folia,ut foliu Indum,& folia myrti,&lauri.Scias praete- 
rea iuxta magorum fententias,quod in omni opere bono, ut funtamor.be 
neuolentia & fimilia.fuffumigium debet efle bonum,rcdolcs,& pretiofum 
Inmaloautopere,utfuntodiu,ira,calamitas&fimilia,fuffumigiumdcbet 
ciTe fcetidum & uile. Habct ctiam duodecim figna Zodiaci fuos fuffitus,ut 
Aries.myrrham.Taurus.coftu.-Gcmini.maftychen.Cacer.caphorarLeo, 
thus: Virgo,fandalos.Libra,galbanum:Scorpius,opopanacc : Sagittarius, 
lignumalocs:Capricornus,afam:Aquarius,euphorbium:Pifces,thymia- 
ma.Potctiftimumautfuffituum defcribitHermes,ex feptem aromatibus, 
iuxta fcptem planctarum uires conflatum: rccipit nanq; a Saturno coftu.i 
Iouenuccm mufcatam,a Martelignum a!ocs,a Sole maftychem,a Vcnc» 
re crocum,a Mercurio cinnamomum.a Luna myrtum. 
De Collyriis, uncTionibus ,philtris,eoruq; uirtutibus. Cap. XLV. 
jlOllyria etiam & unguenta naturalium cceleftiumq; uires con- 
fpirantia circa fpiritum noftrum , poflunt cum multiplicare, 
jjtranfmutare,transfigurare,transformarc,alias alitcr: iam uero 
_J&rran(pofitionem induccre potctiarumillarum.quae fibiin- 
funt.ut iam non fofum poflit in proprium corpus agere ,fcd etiam in pro- 
pinquu, atq; illud pcr radios uifuales, per i afcinationes, pcrq; cora&us qua 
dam fimili afficere qualitate : fpiritus autc nofter , quia uapor eft fanguinis 
fubtilis ,purus, Iucidus.acrcus ,atq; uncluofus : iccirco conducit collyria cx 
fimilibusuaporibus conficcre,quicum fpiritunoftro magisconfonantiri 
fubftantia.tum propter fimilitudinem magis alliciunt,attrahunt fpirituq; 
transformant .Similes uirtutes unguenta quaedam & alie confeftioncs pof 
fident:hinc per contactus quadoq; aegrirudines,ueneficia uel amores indu» 
cuntur quibufdam rcbus manibus uel ucftibus inundtis : fimiliter per ofcu# 
la quibufdam rcbus in ore retentis amores inducuntur,ut apud Vergilium 
lcgimusVeneremCupidinemprecatamefle: 

Vt cum te gremio accipiar laetiflima Dido 

Regales inter menfas.laricemq; Lyaum 

Et dabit amplexus.arq; ofcula dulcia figa, 




LIBER PRIMVS. tlH, 

Occultum infpires ignem ,f allasq; ueiicno. 
Vifus autem quia cft punus, & reliquis fenfibus clarius fentiens , acutiusq; 
ac altius nobis rerum notas infigcns, maximc ac plus aliis conuenit cil fpi- 
ritu phantaftico,quod apparer m fomniis,ubi fepius nobis uifa fcfe otferuc 
quamaudita,uelreliquifenfationes.kcircocoilyriacjuandouifualesfpi- 
ntus transformanr,fpiritus ille imaginationcm facile afficit , qua? quidem 
diuerfis fpeciebus ac tormis af fecTa, ipfas per eundem fpiritum tranfmittit 
ad fcnfum exteriorem uifus, quo cafu caufatur in eo talium fpccicru ac for 
marumfenfatio luo modo , ac fi ab cxtcris obiecTis mouerctur, utputct fc 
uidere imagines terribiles, daemones , & fimilia : fic fiunt colh/na facientia 
nos dsmonu umbras in acre uel alibi protinus afpiccre, qualc ego ttoui ex 
fellcriominis6coculiscattinigri,&cx4uibufdarnaliisrebusc6ficcre.Simi. 
lehuic etiam ex fanguinc upupi,uefpcrtilionis S; hirci conficitur: &: dicut, 
fi inungatur fpcculum chalybeum cum fucco arthemifia: ) & fumigctur, fa- 
cit m co uidere muocatos fpiritus. S ic fiilt etiam quedam ftiffumigationes 
uel inuncTioncs,qua: faciant dormientcs loqui, ambulare & cxercere opera 
uigilantium,atcj;etiamquadoq;qua:uigilatesuixpoiTintuclaufint.Qui- 
dam nos facmnt audire lonos horrendos,uel dclectabilcs nusq prtfentes & 
cmtmodi . Hax eadem caufa eft cUr maniaci ac melancholici credunt fe ca 
uidere uelaudircextrinfecus.quae non nifi inrrinfecus imaginatio phanta- 
fticatur,hinc timcnt no timcnda,& in fufpiciones mirabiles , ac falfiffimas 
incidunt,&fugiuntncmincperfcqucnte,irafcutur&'luicTaturneminepra: 
fente,timent ubi non cft timoncuiufmodi paftioneseriam magicx confc 
cTiones mduccre porlunt,per fuffumigationes , pcr coI]yria,per unguenta, 
pcr potioncs,per uencficia,pcr lampades & lumina,pcr fpecula,per imagi- 
ncsjincantamcnta & carmma,pcr fonos & concentus,ex certorum anima* 
lium neruis ccrta harmonia conftantibus.ctia pcr uarios ritus,obferuario> 
nes,ceremonias,religiones,& fuperftitiones,ficut hax fuis Iocis traftabun- 
rur. Neq; lolum his artinciis ciufmodi paiTioncs, appaririones & imaginati 
ones inducuntur,fed ctiam res ipfc atq; homincs rcuera pcrmutantur & ifi 
uarias formas transngurantur, ficut dc Protco , Periclimeno, Acheloo 8C 
Metra Erifichthonis filia narrat pocta:: fic Circc focios mutauit vlyffis • 8i 
quondam m Iouis Lycaei facris guftatis facrificiorum extis,homines in lu- 

posuertebantur,quoddicitPliniusaccidiiTecuidamDemarcho,puraridc 
Auguftinus. Narrat etiam fe dum effet in Italia, acccpiiTe quafdam fcemi- 
nas,dato uiatonbusueneficio incafeo,cosin iumenra ueftiiTe, riirfusq;ci3 
portafient.qua? uoluiffent oncra,in homines reftituiffe , idq patri cuidam 

Pra2ftantiinominetuncaccidi(Tc:&ipfa:facra:lircrsereftanrurmagosPha- 
raonis mutaiTe uirgas fuas in dracones,& aqua in fanguinc,fc< alia quedam. 

Dealligationibus,&fufpcnfionibusphyficis. 
Caput XLVI. 



Vi/itf puri* 
dttiu. 



ttoniicoTu 
©• melicho 
Ucoru affh. 
fliofi uiie t 



C IU 




Pdrne fa> 

minineni 
mifcuUnm 

tticUmtio. 

Torfcio 
ftuporc m- 

ducit. 




tSigdtioci 
Crmuolutio 
B« quoficri 

icktmt. 



DE OCCVLTA PHILOSOPHIA 

Nima mundi cjuando pcr fuam uirrutem omnia uclnaturali- 
tergencrata,uel artificialiterfacra fcecundar,infundcndo ipfis 
proprietatcs ccelcftes,ad aliquos mirabilcs cffcdtus quos ope- 
rantur.tunc resipfe non folum applicara: per fufrumigatioes, 
uel collym,uel unguenta.uel potioncs,uel aliquo ciufmodi modorum, ue 
rumetiam cjuando conuenicntcr inuoluta: alligantur, ucl c collo fufpcndui 
tur , uel alio quouis modo fupponuntur , uel leuifhmo contaitu approxt- 
mantur,fuamnobisimprimuntuirtutem:perhasitaq;alIigationes,iufperi 
fiones,inuolutioues,fuppofitiones contacl usq; corporis & animae acciden 
tia mutantur,in aegrirudincs.in fanitatcs,in audaciam,in timorem,in trifti 
tiam,in fetitiam,& fimilia: & rcddunt geftantes gratiofos uel tetribiles,ac- 
ceptosuelreprobaros,honoratosScdileclos, uelodiofos&abominabiles. 
Pafliones autcm eiufmodi per fupradicta infundi non fecus arbitrantur, 3 
in infitionibusarborum manifcftum eft, ubi uirrus uitalis rransfunditur a 
truncoinfurculumilliinfitucumalialigatura, quamcotaftusfibiinuicc 
nonhaercant.-ficinpalmaicemininaquadoappropinquat admafculina, 
rami eius declinant ad mafculum & incuruantur.quod uidentes hortulani, 
ligant funes de mafculo ad foeminam,quseredit erecta fupcr feipfam, ran<| 
iam adepta fit per conrinuatioem funis mafculi uirrurem.Simili modo ui- 
demus,quod torpedo marina ctiam per longiffimam uirgam procul ra&a 
fubitomanumftupefacittangttis.Quodfiquisetiamleporemmarinum 
attingat, aut manu aut baculo dum in morbo eft,animi defcct um incurrit, 
Similitcrdicunrquod ftella.marina uulpino fanguine&clauo aerco ianus 
affixa,mala mcdicamenta noccre non poffe.dicirur ctia.quod li muhcr ac- 
cipiatacum,inficiatq;fimo,deindcinuoluatlutoinquocadauerhumanu 
defoffum fucrit,&: iecum portaucrit in panniculo qui fuerit ln funere, non 
poterit uir quifpiam cum ea coire cj diu fecum habuerit. Iam his excplis ui 
dcmus quo modo cerris quarundam rerum alligationibus uel fufpenfioni- 
bus,&quodamfimpIiciconra<ftu,aurpcr alicuiusfilicotinuationcquafda 
uirtutcs indc fufcipei c poftumus.Oportet autem nolfe certam alligandiS* 
fufpendcndi lcgem&modumhuicartificio congruentcm, utfcilicetfianc 
fub certa conftellatione Si cofona , fiantq; didt x alligationcs & fufpenfioes 
cum filis metallicis uel fericcis , uel ex capillis, uel neruis, uel pil is, ucl fetis 
certoru animaliu factis. Inuolutiones ucro fiantin foliis hetbaru, ucl pelli 
culis animaliu.uel ccrtis paniculis,& fimilibus,quatcnusres inter feconferi 
tiat:utfifolarcaIicuiusreiuirtutctibiconciliaturusfueris,hancinuoluta 
lauri folio,uel pellc Ieonis,filo aureo,uel fericeo crocei coloris.collo fufpc 
das,Sole in figura cceliregnate:fic enim foIarisuirtutisilIi'reipoteriscua. 
dcrc compos. Quod {\ S aturnalis rei alicuius uirtutc optas,hac fimili mo, 
Saturnodominatc,inuoluaspellcafini,uelpaniculofuncrali,pra;fertimfi 
adrriftiria oparis,& filo nigro fufpcdas: Similimo dereligs aeftimandu eft. 







LIBER PRIMVS. LV, 

Deannulis&corumcompofitionibus. Cap. XLVII. 
p| Nnuli ctia quos femper magnifecit antiquitas, qua ndo oppor/ 
tune fabricantur , fimili modo fuam in nobis promunt uututCj 
quatenus geftatem,eiufq; fpiritum afficiunt lxtum, uel triftem, 
manfuetumuelterribilcm,audacemueltimidum,amabilcucl 
odiofumieriam quatenus muniunt nos contra xgritudines,uenena,hoftcs 
cacodxmoncs,&contraquxuis alia noxia,uel nos obligatcifdem.Modus AnnulmMl 
autem conftruendi annulos eiufmodi,talis cft : quando uidelicct ftella ali- «wpo/wroj 
quaafceditfortunata,&aLunafoelicitcrafpccta,uelfibic6iuncT:a,debemus 
lapidem herbamq; huic ftellx fubditam accipere,atq; annulum ex metallo 
huic ftellx coformi fabricare,& in eo lapillum infigerc hcrba uel radicc fub 
iecla:deniq;infcripti6esimaginum,nominum,characlerum,prxtcreafuf 
fumigationes non pr'xtcrmittere:fed hxc alibi difcutiemus,ubi dc lmagini 
bus & characteribus tracTandum crit.Sic legimus apud Philoftratum iar- 
cham fapientum Indorum principem, fcptcm annulos hac legc confc&os 
&Ieptem planetarum uirtutibus,ac nominibus infignitos tradidifie Apol- 
lonio,quos ille fingulis diebus fingulos gcftaucrit,iuxta dierum nomina di 
ftinguens , quorum beneficio ipfc fupra annum cctefimum ac triccfimum 
uixcrit , infupcr & iuuentx nitorem femper retincns . Simili modo Mofes 
Hebrxo^ legiilator ac princcps,in Acgypto magia imbutus,annulos amo 
f is Scobliuionis confeciffe lcgitur apud lolepluim.Erat etiam,narrate Ari- 
ftotele,apudCirencosannulusBatti,gratitudinisatq;honorishabcsargu- 
mentum. Lcgimusinfupcr Eudamum quendamphilofophumannulos 
contra fcrpentu morfus,fafcinationcs atq; dxmonia confecifle. Idem de Sa 
lomonenarratIofephus.Quin&apudPlatoncleg ; mus Gygi Lydo^ regi 
arinulum fuiflc mirandx ac inufitatc uirtutis.cuius figillum cum illc m pal 
ma conucrti(Tct,a nullo uidebatur.ipfe omnia uidcns:qua annuli opportu 
nitatcfretus,reginxftuprumintulit,regcmdominumoccidit,^quofcuq; 
fibi obftarc arbitrabatur lntercmit, atq; in his cum facinoribus nullus uide 
repoterar,tandcm eo annuli beneficio rex Lydix faftus cft. 

De Ioco^ uirtutib',& cj loca cuiq; ftella^ corrcfpondct.Ca. X L V II I. 
~~ Vnt & locorum mirandx uirtutes , aut a rebus locatis , aut ab 
. influxibus ftellaru illa comitantes,aut alio quouis modo ad- 
!|uentitix:Na,ut refert Plinius de cuculo,quo quis loco primil 
■Sgg^l l audiat alitem illa,fi dexter pes circufcribaE, ac ueftigium id c£ 
fodiarur.no gigni pulices ubicunq; fpargatur , Sic ferunt puluerc c ueftigio 
anguium collecTum.fi cu eo refpergantur apes.in alueare reuerti : fimiliter 
puluerem in quo fe mula uolutauerit infperfum corpori,mitigare ardores 
amoris.-puluerc aut in quo fe accipitcr uolutauerit,fi alligef linteolo rutilo» 
feriit ipfum quartanis remedio efle : fic & e nido hirudinu lapillus collecT*, 
recreare cofeftim dicif comitialcs;8c adalligatus, perpctuo tucri , potiflimc 



» 



1 



l#h DE OCCVLTA PHIL0'S0PHIA 

fi fanguini uel cordi hirundinum fuerit inuolurus:& ferrur,fi quis incifa ue 
na & leiunus tranfierit fuper locurri ubi recenter ccciderit corruens rnorbo 
c-omirial ,in cum trafire morbum.& narrat Plinius, quod clauum ferreum 
defigere in quo loco primum caput defixerit corrucs morbo comitiali.ab- 
folutorium eius mali fore . Sic herbam in capire ftaruae naram collcclamq; 
alicuius, in ueftis panno adalligatam lino ruffo ,capitis dolorem cofeftim 
fedarcrradunr:&:herbamquamcunq;eriuis,autfluminibuscolle<ftarnan- 
te folis orrum,ur nemo colligentem uidear, tcrtianam leuo brachio, ita, uc 
j^/foS? *8 er 1 uid fitillud 'gnoret.Ex locis uero que ftcliis appropriata funt,Satur 
tiit ff ' nocorrefpondcntlocaqueuisfoctida.tcnebrofa.fubterranca.religiofa&fu- 
hefta.ut ccemiteria,bufta,&: hominibus deferta habitacula,& uetuftate ca- 
duca,Iocaobfcura,&horrcnda,&:folitariaantra,cauerna > ,putei.PrjEtereapi 
fcinac,ftagna,paludes,&:eiufmodi.Iouiadfcributurloc3qua;uispriuilegia- 
ta ; purpuratorumconfiftoria,tribunalia,carhcdrse,gymnafia,fchola: &o- 
mnialocanitida,munda,uariisfuauibusodoramcnrisrcfpcrfavMarstehec 
locaignea&fanguinolcnta ) fornaccs ) piftrinas,macelIa,cruccs,patibula,&: 
loca m qmbus bclloru ftrages,c?desc[;faftje funt,& carnificinas.&eiufmo- 
di. Ad Solcm pcrtincnt lucida,acr fcrcnus,palatia regum.&principum au- 

l3f,puIpita,theatra,throni,&:omniaregia,&:magnificaquaeq;.Venusautem 
incolit fontes amcenos.uiridantia prata, floridos hortulos , ornara cubilia 
& lupanaria (&: ut Orpheo placct) cerulea,littora,&: balnea.chorearum pa- 
l?ftras,&:muliebriacun(fta.Mcrcuriusobtinctofficinas,fcholas tabernas 
mercatorum foros & confimilia.Luna habirar deferra, iyiuas,rupcs J &: im- 
maniafaxa,monres,nemora,fonres,aquas,flumina,maria,littoranaucs.di 
citurquoq;uarioslucosincrrans,poffidcrcj;uiaspublicas,&:rcconditoria 
frugum,&fimiIia.Hacrarioncadamoremoperaruri,folctfuxartisinftr« 
mcnta,fiucannulos,fiueimagincs,fiuefpccula,fcualiaperaliquodcertum 
tcmpus fepelirc.aut abfcondcre in lupanari , quo cx loco illo Vcnerca qua- 
dam facultate adficianr ur.-quod non fccus fieri puranr, quam rcs qua? ftanc 
inlocofcctido^efficiunturfcetida-i&quaiinlocoaromarico^fiuntaromari 
MmUpMg* cx & rcdolcnres. Ipfi ctiam mundi fitus huc pertinct. Hinc collecluros her 
pUncmfrb bamSarurnaIcm,uelMartialem,uelIouiam,iubcnradoricntemfpeclare 
k&». uelad meridiem.Primum,quiagaudenreiTeoncraIcs a Sole.alrerum ,quia 
principaliacorumdomicilia,fcilicct,Aquarius,Scorpius,Sagirrarius > figna 
funrmeridionalia:SimilircrCapricornus&:Pifces.Collcaurosuerorc Vc 
ncream,Mercurialem ucl Lunarcm.fpeclarciubent uerfus occidentc, quia 

gaudent effe occidentales:uel contra fcptenrrionem.quia domicilia eorum 
principalia,quac funr.Taurus.Gemini^Cancer.Virgo/igna funr feptentrio 
nalia:fic in opere folari fpaftandum eft contra orienterrijUel meridic,quin 
potius fcmper ad ipfum folare corpus atq; lumen. 

De lumine & coloribus,de lychnis & lampadibus, 




L I B E R P R I M"> S. lWt k 

quibusftelIis,domibus&elementisdiftribuantur. Cap. XLIX. 

fl Vmen etiam qualitas multum formalis,&fimplex actus intcl- 
ligentiae,& imago: primo a diuinamcnte in omnia diffufa.fcd 
I in ipfo dco patre.qui eft pater luminu,eft prima uera lux: dein 

j de in filio illius illuftrans fplendor & exuberans : in fpiritufan- 

clo ardens fulgor/upcrans omncm intelligcntiam etiam,ut inquit Diony 
fius,feraphinorum.ln angelis itaq; diffufa ht fplcndens intelligcntia,prof u 
fumq;gaudiumfupraomnisrationisterminos,diuerfisramengradibusfe 
cundum fufcipientis intclligentise natura fufcepta: defccdit deinceps in coS 
leftia,ubi fit copia uita: & efficax propagatio,etia uifibilis fplendor : In igne 
ueronaturalisquidauigoracoEleftibusinfitus:Inhominibus deniqjfitlu- 
cidus rationis difcurfus,& rerum diuinarum cognitio,totaq; rationalis:fed 
& haec multiplex,aut difpofitione corporis,ut uolut Pcripatetici, aut quod 
ueriuseft,pro libito caufae largienns, qui diuidit fingulis prout uult:tranffc 
inde adphantafiam, fupra fenfum tamen : fed folum imaginabilis tande ad 
fenfum,maximeuerooculorum.Ineofituifibilisclaritas,porrigiturq;al- 
ternis perfpicuis corporibus , in quibus fit color & pulchritudo renitens : ih 
opacis autem uirtus quaedam benefica & gencrans , penetratq; ufq; ad cen- 
trum,ubi radiis eius in anguftum colleftis,fit caliginofus calor, crucians &£ 
exaeftuans,adeo omnia lucis uigorem.pro eo^ capacitate perfcntiunt,quat 
cun £ta ad [c uiuifico calore c6neclens,tum cuncla permeans entia,earum 
qualitates uirtutesq; conducitperomnia. Iccirco uetant magi umbracu- 
iufq;infirmiafpergi,uelinfirmialicuius urinam cotra folcm lunamucmt 
dari.-quia radii luminis penetrantes,fubip morbofum corpus noxias qua<a 
htates fecum ferentes,traiiciunt in aducrfum, atq; illud ciufmodi qualitate 
male afficiunt.-Haec rario eft.cur fafcinantes obferuant,ut umbra fua fafci- 
natum contegant:fic hyaena umbrae fuae conta&ufacit obmutefccre canes» 
Fiunt etiam artificialiter lumina quaedam per lapades,lychnos,candelas,& 
eiufmodi ex certis quibufdam rebus & liquoribus, ad ftella^ norma oppor- 
tunc eleclis,8i ad eorundc cogruitatc intcr fe compofitis, quae quando accc 
duntur, atq; fok lucent, folent nonnullos mirabiles & ccelcftcs producere 
cffecius,quos f^pe homincs admirantur,quemadmodum ex Anaxilao nac 
rat Plinius,cquarum uirus a coitu in lychnis accenfum, equinorum capituE 
uifum monftrifice repraefentare : fimile fieri etiam ex afinis. & mufcilioneS 
cum cera diftemperatae & accenfae.faciunt uidere mufcas: & corium ferpen 
tis accenfum in lampade , facit apparere ferpentes. Et dicunt quando uuae 
funt in flore ,fi quis circumligarit illis phialam plenam olco,& dimiferit ita 
donec fucrint mature.illuminatoillo poftca in lampade,facit uidere uuas. 
Idem ualere etiam in caeteris frudtibus. Qyod fi centaurea permifceatur c3 
mclle & fanguine upupac,& ponaf in luccrna, circumftates apparebunt foli 
to maiores:etfiper noftc illuminetur in fereno.uidct^quod ftelle difcurrat 



I 




LYIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA 

adiauiccm.Pifcis fepiae atramento etiam ea uis eft , ut in Iucernam addiro, 
Aethiopcs uidere faciat.Fcrtur quoq; , quod candela cx quibufdam Satur- 
nalibiasrebusconfccla/iaccenfacxtinguaturinorehominisrecctermor- 
tui.poftca quotics fola luceat, inferre circuftantibus triftiriam maximam, 
atq; timorem . Huiufmodi plures confimilcs lychnos,&lampades,narrar 
Hcrmes & Plato,& Chyrannides,& ex pofterioribus A lbertus,in quoda tra 
datu dc hoc fingulari . Colores etiam lumina quxdam funt,qui rebus im- 
mixti.folcnt eas ftellis ac cceleftibus corporibus,quibus ipfi congruunr.ex 
poncrc. Er nos in pofterioribus dicemus , quorum colorum finr planetarii 
lumina : fecundum quos ctiam fixarum ftellarum naturae deprehendatur, 
qux etiam ad lampadum & lucernarum flammas huc adhibere licebit.Sed 
hoc loco quomodo rcrum inferiorum mixtorumq; colores,uariis planetis 
«to-a™" 1 diftribuantur referemus.Sunr enim colores omnes nigri,lucidi,tcrrei,plii 
bei,fufci,Saturnumreferenres.Coloresuerofapphirei,acrei,perpetuouiri 
des,clari,purpurei,obfcuriores,aureiq;argcreomixri,pertincntadIouem. 
Colores autem rubei,ardcres,ignei,flammei,uiolacci,purpurei, fanguinei 
&ferrei,referunrMartem.Coloresauremaurei,crocci&purpurei,lucidi- 
ores,referunr Solem.Colores ucro omnes albi,pulchri,uarii,uirides,rubt- 
cundi,aliquantulum crocei fiue purpurei,referunt Venerem.Mercurium, 
w „ fa atq;lunam.Quinetiamexdomibuscceli,prima&feptima,habctcolorem 
licdom. album;fecunda&duodecima,uiridem:rertia&undecima,croceum.quarra 
Humoru co Si decima,rubcum:quinta & nona,mellirum:fcxra& oftaua nigru.Habent 
fcrM ' .etiam elementa fuos colores , per quos phy fici de complcxione & proprie* 
tate narurauudicanr.rerrenus enira color,cx frigido ficcoq; condu&us.fu- 
fcus & niger cft,& arram biIem,Saturniamq; naturam pollicetuncceruleus 
ad albedmem tendens , denorar piruiram: nam frigus albefacit humidum, 
ficcumq; denigrar: fubrubeus color fanguincm indicar:fed igneus,fiue fla- 
theuscxcandefcens choIcram:qua:cumpropterfubtilitatcfuam, omni- 
bus facileeft comixribilis, uarios deinceps caufat colorcs : nam d fanguini 
mifcetur,illo dominanreruborc uigct:fi dominerur cholera, fubruff um e£ 
ficit:fi iqualis rnixtio cft,ruffum facir: fcd fi cum fanguine eft cholera ad- 
ufta,canabinum reddit:rubeum cum fanguine dominante,aut fubrubicun 
dum,pr2Eualente cholera.quod fi cum humore melancholico mifcearur.ni 
gredine ringit: fed cum mclancholia & phlegmate, xqua porrione,facir ca- 
nabinum:fi fuperabundat phlegma.lureum : fi melacholia uincit , glaucu: 
fi autem cum folo phlegmatc mifceatur , aequa portione, facir cirrinum : fi 
per exceflum alterius,pallidum aur fuppallidum.Sunr autc colores omnes 
magis porenres, quando funt fericei uel mcrallei , uel in fubftantiis perfpi* 
cuis,uel lapidibus preriofis,& in his , qua; ccelcftem fimilitudincm propin- 
quius imirantur,maximc autem in uiuenribus, 

Defafcinatione,atq;ciusartificio. Cap. I. 




HfiEft PRIMVS. UX, 

1 Afcinatio eft ligatio, quae cx fpiritu fafciharispcr oculos fafci- r^tutH 
nati ad cor ipfius ingrcffa peruenit.Fafcinationis autc inftr u- qM. 
mctum fpiritus eft,fciiicct uapor quidam purus,lucidus,fub- ^A"""'"* 

J tilis,a* cordis calore ex puriori fanguine gencratus: hic fimilcs # ir fr w . 

fibi radios per oculos femper emittit : radii ifti emiffi uaporc fpiriralc fecu 
ferunt,uapor ille fanguinem,ficut apparct in Iippis ac rubentibus oculis,cu 
ius radius uiq> ad obuios fpcdlantis oculos emif fus uaporem una fecu cor- 
rupti fanguinis trahir.cuius contagione cogit fpeclantis oculos morbo fi» 
mili laborare.Sicparefactus,& in aliquem inrentus oculus cum forti imagi 
natione pro fuoru radiorum aculeis, qUi fpiritus uehicula funt, ipfos m ad Radlj uihi* 
ucrfos oculos iaculatur : qui quidc lentus fpiritus f afcinati diucrtwrans ocu ^fctiM 
los,cu apercutienris cordcincitarur.percuffi praecordia,rancjrcgioncpro- 
priam fortit us,cor uulnerar,& fpiritum inficir percgrinus hic fpiritus. Vnde 
ApuIeius:Ifti,inquit,oculi tui p mcos oculos ad intima dclapfi praecordia 
acerrimu meis mcdullis comouent incendiu.Scias itaq; homines tum ma *$%£"* 
xime fafcinari.quado frequcriffimo mtuitu acic uifus ad acic dirigctes.oc u 
Iioculisreciproceinhiant,radiiradiiscopulantur,&luminaluminibusiii 
guntur:tunc fpiritus fpiritui iiigitur, & fcintillas dcfigit.fic fortiffim? ligati 
ones,fic amorcs accrrimi folis oculoru radiis accenduntur, cria uel repcnri 
no quoda intnitu,ueluti iaculo feu iftu totu corp us penctrante:unde tunc 
fpirirus & fanguis amatorius fic uulnerati, non aliter m amantc & fafcinan 
tc fcruntur.quam fanguis & fpiritus uindicla: alicuius cefi prolabutur in cse 
dcntem:unde Lucrerius de his amaroriis fafcinationibus ccciniu 
Idq; pctit corpus mens unde eft faucia amore, 
Nanq; omnes plerunqj cadunr in uulnus,& illam 
Emicatinpartcm,fanguisquaq;icimuriitu, 
Et fi cominus eft, hoftem rubor occupat humof i 
Tanta cft fafcinationis potentia, praefcrtim quando affeitui uapores ocu* 
lorumfubferuiunt. Iccirco uruntur fafcinantes colIyriis,undtionibus alU 
gationibus & huiufmodi,ad fpiritum tali uel tali modo afficiendum & cor- 
roborandum. Vtadinducendumamoremcolh/riisurunturVcncreis cjc 
hippomane,fanguinc columbarum uel pafferum,& ex fimihbus. Ad indu- 
cendum timorcm,collyriis utuntur M artialibus,ut ex oculis luporum,hy 
acnae,& fimilibus. Ad calamitatcm ucl sgritudinem, utuntur Saturnalibus, 
Similis dc fingulis ratio eft habenda. 

De certis obferuationibus,admirandas uirtutcs 

producentibus. Caput Lr. 

5 Ctus quoquc certos & obferuationes, certam naturaliufn uirri 

|poffidere tradunt , ut crcdant morbos quofdam (ic aufcr- 

j ri poffc aliquando,uel inferri: fic ferunt quartanas abigi,fi refo 

IgminaunguiusgriligctutadcQUaanguillacuiusinlinteolo; 









IX. DE 0CCVLTA PHILOSOPHI il, 

ipfa fic in aqua remifla.Et narrat Plinius , qu6d ex aegro refegmina unguifi 
epcdibus manibusq; cera permixta,ita ut dicatur,quartanae,terriana: , uel 
quotidianae febri remcdium fieri, atq; fic ante folis ortum alienae ianuae affi 
gantur,remedium fore in his morbis . Simili modo omnia refegmina un* 
guium,fi ad cauernas formicarum adiicianrur,cam quae primo cceperit tra 
hcre J correptamiubctcolIofubne(fti,atq;itadifcutimorbum:&elignofuI 
gure i<fto,reiecto poft terga manibus,aliquid demorbari ferunt: & in quar* 
tanis fragmctum claui e cruce inuolutum lana,fubne<ftunt collo, aut ipar- 
tum e cruce,liberatoq; condunt cauerna,quam fol non attingat.Item im- 
matura morre raptor um manu, ftrumas, parotidas gutture tafto fanari af 
firmant.Itc dicun t difficilcs partus ftatim folui,cu quis lecl u in quo fit gra- 
uida tranfrhiferi t.Iapide uel miflili,ex his quae tria animaha finguhs iftibus 
interfcccrur,fciIicet,hominem,aprum, urfam. Idemquoq,efficerehaftam 
uelitarem,euulfam a corpore hominis,fi terram no artigerir/agittas etiam 
corpore educlas/i terram non attigerint/ubiecTas cubantibus,ferunt ama 
torium efle. dicunt etiam comitialcs morbos fanari cibo e carnc ferae occi- 
faeeodemferroquohomointerfe<ftusfit:negaturoculorumuitiafieri,nec 
lippiri cos.qui cum pedes laucnt aqua.inde ter oculos tangant: inguinibus 
medenturaliquiliciumtelae dctra<Sum,nouenis feptenisuenodisadalli- 
gantes,ad fingulos nodos uiduam aliquam nominantes . Item pecudislien 
fuper dolentis licncm extenditur.diccre co qui rhedetur, lieni feremedium 
facere.-poft haec iubcnt ipfum in pariete dormirorii.tecToue includi & obfi 
gnari annuIo,ter noniesq; carmen dici : libcrat eodem uitio lacerrae uiridis 
urina.in olla anre cubiculum dormitorii cius cui mcdetur fufpcfiyta quod 
seger egrediens reuerrensq; attingat manu . I tem in urina uiruli lacerta nc* 
cata, Venerem cius qui fecerit cohibcri dicut : qui uero in urina canis fuam 
ingeflerir,dicitur ad Venercm pigrior ficriac lumboru torporc fcntire: fe- 
runt contra omnia mala medicamcta auxiliari fuam cuiq; urinam matuti- 
Spiai udfi nis norisinft 'Haram in pedem . Eft rana parua arborem fcadens , in eius os 
G««f«<- fiquisexpuat,ipfamq;dimittat,tuflimliberaredicitur.Mirumquoq;eft, 
»m. fed experimento facilc quod narrat idcm Plinius.-fi quc pceniteat iftus cmi 
nus cominusuc illati,& ftatim expuat, mcdiam in manu qua percuflit , lc- 
uatur ilico percuflus a pcena , hoc deltlbara quadrupede approbari , ftatim 
a tali remedio correcTo animalis ingreflu.quidam ctiam aggrauar icTus an- 
te conatum. S imili modo faliua manu ingefta , expuere fimiliter in calcea- 
mentu dextri pcdis antequa induatur , bonii cft , cum quis tranfit locum, 
in quo aliquod pcriculu adierir.Defpuimus quoq; comitiales morbos,con 
tagia,repercuticndo:ueniam etiam a diisfpei alicuius audacioris petunt ali 
lutifiSi quiinfinudefpuendo.Simili modoterna defpueredeprccationeinomni 
fimim 0* medicina mos fuit, atq; ex hoc cffeftus adiuuari . Tradunt Iupos in agrnm 
nonacccdere , ficapriuniuspcdibus infraflis , cultroq; adacTopaularirn 



LIBER PRIMVS. LXI. 

fanguis circa fines agri fpargatur,atq; ipfe fodiat ur in eo loco, a quo ccepe* 
rit primo trahi. Mcrhanenfes Trczeniorum oppidani conrra N oti iniuria 
ad praTeruandas uites prseferitaneu remediu certiffimo femper cxpcrimen 
to copert u habuerunt.fi rlante adhuc uento } gallu gallinaceu albu duo uiri 
diuerfum trahentes difcerpcrcntmcdiu j&uterq;fua partcretinens uineta 
perluftrarcr,quoufq; circuitu peracl o ad cum cx quo mouerat loco, ambo 
fibi obuii rediiffenr,rucq; eo loci gallinacCi frufta defodiffent. Tradut etia 
fiquis uipera in uaporem baculo fuftineat.eum futura prxcinere.baculurrt 
quoq; quo angui rana cxcuffa fit parturictibus auxiliari. haet Plinius ipfe rc 
citat. lubent etiam in colligcndis radicibus & herbis tribus circiilis ante gla 
dio circunfcnbcrc , poftea effodere , cauere prseterea contrarium uenrum. 
Item dicitur,quod fi quis menfurauerit hominem mortu um cum fune,pri 
mo a cubito ad maiorcm digitum.deinde ab humero ad eundem digiturrij 
& poftea a capite ufq; ad pcdes,faciendo ter omnes lftas menfurationes , fl 
alius quifpiam poftea cum eodem fune fimili modo menfuretur.ferunt il- 
lum improfperari,& infortunari,ac cadere in calamitatem & triftitiam. Et 
narrat A Ibertus ex Chyrannide, quod fi qua mulier te ligaUit malcficiis in 
amorem fuum.accipe camifiam fuam, & per capucium ,& per manica eius 
dextram minge foras & diffoluetur maleficium . Et narrar Phnius, quod ad 
fidere grauidis.uel cum remcdium alicui adhibetur , digiris pcctinatim in- 
terfefecompIexis,ucneficiumefle,idq;compertumAlcumcnaHerculem 
pariente : peius autem fore, fi circa unum ambo'ue genua id fiat . Similiter 
poplitesalternisgenibusimponereucneficium eft : ideoqjhaxin confiliis 
ducum poteftatumqjfieri uetitum,uelutomnes aclus impedicntia: Scdici 
tur fi quis anre oftium ftans nomine uocet cum muliere iacentem, atq; ill$ 
refpondeat,fi tunc aut cultrum , aut acum infigat oftiq , frangatq;acie di- 
mifta,non poterit iacens coire cum illa,quam diu hxc ibifuerint; 

De uultu,acgeft u.corporisq; habitudine & figura , & q ex his quibus 
ftellis refpondea t,unde phyfiognomonia,8i metopofcopia , & chiro- 
matia,diuinationuartificia,fuafundarnctahabeant. Caput LII. 

Vltus uero ac geftus.corporisq; rnotus & fitus,& figurac nobis 
infupcr adhibitae.adcceieftia munera capienda conducunr^ 
nosq; fuperis exponut , certosq; in nobis effciftus producunr, 
non fecus atq; in clleboro, quam quidcm herbam colligens, fi 
ue folium furfum trahat,fiue deorfum,hoc ipfo motu caufat , ut humores 
furfum trahat.uel deorfum.Quatum eriam uultus arq; geftus,uilum,ima 
ginationcm fpirirumq; animalem afficiunr,nemo ignorat:fic coeuntes ad 
prolem,ylerunq; uultus quos ipfi tunc ucl agunt,uel imaginantur, folcnt 
nafcituris filiis imprimcre:fic clemens ac tarus in urbe prificipis uultus la> 
tificafpopuIum.feroxueltriftis,repenteperterret:ficfacilemifericordiarri 
ftiouct geftus ac figura lugctis.fie facile amorem excitat amabilis perfons 




vultut a§ 
fffiws ftinn 
imdgbutio- 
nc afficiimti 



quofarcfi 
ritgUiKtM. 



tigurtqui' 

bns pUnctii 



LXir. DE OCCVLTA PHILOSQPHIA, 

figura . Scire autem dcbcs huiufmodi geftus ac figuras tanquam corporis 
h armonias ipfum non fccus exponcre cc5leftibus,quam odores & medici- 
nx fpiritum,atq; paffiones interiorcs animam. Na qucmadmodii medici- 
nx&paffionesanimicertisccelidifpofitionibuscoalefcut:ficetiamgeftus 
ac motus corporis ccrtis coeleftium influxibus efficacia nancifcutur . Sunt 
aurem geftus Saturnum rcferenres,qui funt triftcs ac mcefti , ut funt plan- 
clus.capitis ictus:ircm rcligiofi.urgenuflcxio afpeftu deorfum fixo.ueluti 
deprecantis.pectoris idrus uultusq; cofimiles,& aufteri ac Saturnini homi 
nis,qualem defcrlbit Satyricus: 

Obftipo capite,& figentem Iumina terra, 

Murmuracumfecum,&rabiofafilentiarodit, 

Atq;cxporre<frotrutinaturuerbalabello. 
Ioucm ucro referunr,uultus hilarcs & honefti,geftus honorifici , manuum 
coniuniftio,quafiplaudentis,fiuclaudantis:itemgcnuflexiocapitefurfum 
cleuato tanquam adorantis.Martem refcrunt,geftusacrcs,feroces,crude- 
les,iracundi,rruces,uultusq; confimilcs . Solares funtanimofi.honorifiri, 
uultusq; confimiles : itcm deambulationes & genuflexio , unico genu tan- 
quam honorantis regem . Venerci funt,ut chorea? ,amplexus ,rifus,uultus 
amabilcs ac Ixti.Mercuriales funt inconftabilcs.ftrennui, lubricofi & hu- 
iufmodi,uultusq;c6fimilcs.Lunaresfunrmobilcs,uenefici,pueriles&eiuf 
rnodi. Et qucmadmodum de geftibus Ioquuti fumus/ic ctiam hominum 
figurae difcretae funt:Saturnus cnim hominem indicar,coIore inter nigrum 
&croceum,macrum,recuruum,cutcafpera,eminentibusuenis,corporcpi- 
Iofum,paruis ocuhs,iun<ftis fuperciliis.rara barba,groflis Iabris , afpeftu in 
rerramdemerfo,pondcrofoincciTu,confricantempcdesambuIando,calli 
dum,ingeniofum,fcduclorcm,!nterfcdlorem.lupiteruerohomincfignifii 
catcolorealbum.ruborcfuffufum.pulchricorporis.bonxftatura.caluu, 
habctcm oculos maiufculos.no prorfus nigros,pupilla lata , nares breues, 
non aequales.dentes antcriorcs maiufculos,barbam crifpam , boni animi& 
bonorumoru.Marshomincfacitrubeu,capillitioruffo,facierotuda,ocu- 
liscroceis,horribilis&acutiprofpeclus,audacc,feftiuu,fuperbu,callidum. 
Sol hominem fignificat colorc fufcum,inrer croccum & nigrum ,cum ru- 
borcfupcrfufum,ftaturaEbreuioris.pulchritamccorporis,corporecaluu, 
& crifpum,oculis croccis,fapientem,fidclcm,laudis cupidu.Vcnus hominc 
fignificat album.tendentcm ad nigrcdinem,plus tamen albu,& rubore ad- 
ornatum,pulchro corpore,pulchra facic & rotuda,pulchro capillitio, pul 
chris oculis,quorum nigredo eft intenfior, bonorum morum , boni amo- 
ris,bencuolum,paticntem & iocundum.Mercurius fignificat cx figuris ho 
minem non multum album ,neq; nigrum , facie oblonga ,fronte eleuat a, 
pulchris oculis,no cx toto nigris,nafo rcfto & longiufculo.rara barba,& lo- 
goshabentc digitos.ingenioium , fubtilc inquifitorc , uerfipellcm8c uariis 




llBE R P R I M V S. LXm. ■« 

fortunis fubieclum. L una uero fignificat hominc colore albu,mixto rubo 

rejpulchra ftarura,facie rotuda,& faepe fignata,oculis non ex toto nigris,ifl 

ftisq; fuperciliis,beneuolu,facilem & fociabilcm. Habent etia Signa,& faci- 

es fignoru fuas figuras , quas qui fcire uelit in Aftrologoru libris eas requi - 

rat.Ex iftis deniq; figuris 81 geftibus,phyfiognomonia,& mctopofcopia.di 

uinationu artes dependent:ipfaq; etia chiromantia,praediceres futuros eue 

tus,non ut caufae,fed ut figna per cffecTus cofimiles,ab eadc caufa caufatos: 

SCliccthx diuinationu fpecics per inferiora& debiliora figna uaticinari ui- 

deantur,noh tamc afpernandanec damnanda funteoru iud cia,quando no 

exfuperftirione,fed expartiu omnium corporisharmonica correfponden 

tiaprognofticankQuicunq;autnuncnatura,ftudio,acTione,motu,geftu, 

uultu , animi affecTibus temporisq,- opportunitate ccelcftia melius imitaf, 

is ranquam.fuperis illis fimilior,ampIiores inde poteft rccipere dotes. 

Dediuinarioneaufpiciorum,&auguriorum. Cap. LIII. 

Vnt quxdam alia diuinationu genera a naturalibus caufis de* 

pcndentia , quae fua arte & experientia conftat in uariis rebus: 

quibus medici,agricolae,paftores,nautae,unufquifq; ex proba* 

bilibus fignis prbgnofticantunquoru mulra tradidir A riftotc 

les libro de temporibus. Inter quae diuinationum gencra, aufpicia & augu- 

ria,principatum tenent.qux tanto olim apud Romanos in pretio fucrunr, Romninit 

ut hihil corum, quae ad publica uel priuata negotia pertinercnt.inaufpicatc '**#'«!H 

perfecerint.-populum uero Hetrufcu hoc artificio maxime praeftitiiTe,Ci' ' Ktim u 

cero in libro Diuinationum,copiofe declarat. Sunt uero aufpiciorum plu Auftitiort 

tes fpecies.nam quxdam dicuntur pedeftria, qux uidelicet ex quadrupedi- !%"'"• 

bus capiuntur:quaedam auguria,quae ex auibus.quedam cceleftia.quae ex to 

jiitruis & fulmine.-queda caduca,ut cum in templo uel alibi,quid decidifletr 

quaedam facra,quae ex facrificiis capiebantur.Horum qusedam dicebantur 

piacula & triftia aufpicia,ut cum hoftia profugiiTet ab ara,uel percuffa mtf : 

gitum dedilTet,uel in aliam partem corporis,quam oportet cocidiffet. His 

fuperadditur Exauguratio ,quando uidelicet e manu augurantis uirga de- 

cidiiTet^quacontemplari&aufpiciumcaperemosfuit.MichaelScotusdu . . » 

odecim recitatauguriorum genera, fex uidelicet a dextris , quorum nomi- gcncmim» 

iiadicit,fernoua,fcruetus,confert,emponcthem,fonnafarnoua,fonnafar- *""». 

uetus:& alia fex a finiftris,quorum nomina funtjConfernouajConfcructus, 

uiaram,herrena,fcaiTarnoua,fcaiTaruerus : dcinde exponens ea nomina in« 

quit:Fernoua eft augurium,quando tu exiueris domum tuam caufafacien 

di ahquid,& eundo uides hominem uel auem, eundo uel uolando,ita quod 

fe ponar ante te in finiftra parre tui:iftud eft tibi fignum bonae fignificatio- 

nis fuper negotiu.Feruetus eft auguriu,quado tu exiueris dom u caufa facic 

di aliquid, SC eundo prius inuenis uel uides auc , uel hoiem paufantc an te tc 

in frmftraparte tuiiiftud eft tibi malum fignum fuper ncgorio.Viaram eft 
— - f .. 






IXIIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA 

augurium,quandohomo,uelauis,fuoitinereueluolatuantetetraniit,ue» 
niensa dextrapartetui.&tendcsin finiftram.euanefcit: iftudefttibi bonii 
fignumfupcrnegotio.Confernouaeft augurium quando prius inuenis 
homincm uel auem , euntem uel uolantem , & pauiet ante te a dextris , tc 
uidcnte. : iftud eft tibi bonum fignum fuper ncgotio . Conferuetus eft au# 
gurium quando prius inuenis uel uides hominem uel auem, reclinantcm i 
dextris tuis uidcte te : eft tibi fignu malu fuper negotio . Scimafarnoua au- 
guriu cft.quado homo ucl auis poft terga confequit te,& trlfit te,fed antec| 
pcrueniat ad te,ucl tu ad eam , alicubi paufct tc uidcte a dextns tuis : eft tibi 
lignum bonum. Scimafarucruseftauguriumquando uidespoft rehomi» 
nem uel auem a dextro Iatere paufantem: eft tibi fignum malum . ScalTar- 
noua eft , fi uiderispoft tehominem uel auem, fed antequam pcrucniat ad 
te ucl tu ad eam,paufct in loco te uidentc.-fignum eft tibi bonum.ScalTaruc 
tus cft,fi uideris hominem ucl auem praetcrcuntem, & in loco paufantem a 
finiftro latere: fignum cft tibimalum . Emponcnthem ,cft quando homo 
ucl auis ucnicns a finiftns,& tranfiens ad dcxtra , cuanefcit a confpcftu tuo 
abfq; quod uideas repaufantcm: fignum cft tibi bonu . Hartcnam auguriu 
eft,ii homo,uel auis a dextris uenicns , poft tcrga tua trafiens in finiftram, 
uiderisq; eam alicubi paufantcm.hoc fignum eft malum.hf c Scotus hafle 
nus. Augurabant etiam uctcres ex fternutamctis .quorum meminit etiam 
Homerusin Odyffealibro dccimo feptimo,quiaputabatiIIaprocederc 
ex loco facro,uidelicct capite , ih quo uigct & operatur intcllect us : unde & 
fermo quicunqjmane furgcnti inopiHaro inbuccammenteniueuenerit, 
praefagium&auguriumaliquodhabererradirur. 

De diuerfis quibufdam animan tibus,& aliis rcbus,quam in augu 
riisfignincarionemhabeanr. Cap. LIIH. 

"jj Rima quaeq; aufpicia in opis cuiufq; inirio accipicda funt: utfi ue- 
ftc tua in initio opis a foricibus corrofam fcnfcris,dcfine ab incce- ' 
ptis:fi egredics offenderis in limine,aut in uia impcgeris pedc, co 
tine iter:fi cjd mali ominis in principio negotio^ tuo^ tibi occurrcrit , difx 
fcr inchoata.ne,uel tota intctio fruftrcf, aut inutiliter coplcaf : fed expccTa 
doncc ominc meliore faufta agcdis arripias hora. Videm' aialia pmulta ex 
ui quada ipfis a natura in fita,praftigiofa atq; fatidica.-none gall' catu horas 
folertilTime indicat: & alis aptis lconc fugat ( aues coplures catu & garritu, 
mufcae acri piiclura pluuia prenuciat:& delphinescrebris fupra aquas falti 
bus tcpeftates pcurrut.Longu effct rctexere oia prsfagia q ex auibus.&ani 
maIibusdidiccrePhrygii,Ciliccs,Arabes,Vmbri ) Tufci > &aIiipopuli,qau- 
gyria fequuti funt:q p illos multis expimcntis & excplis; coprobata funt. In 
oib' naq; funt abfcodita futuro^ oracuk:maxima aut qq; tibi aues omina- 
ouMad- les^pnutiabu t.H e funt quas cx hoib' in aucs couerfas ec referut pocte. Itaq; 
mqufm. gd cornix loquat diligcter aiifculra,fitumq,cius fedctis,aut uolatis a dextru 



LIBER PRTMVS.' ZXV. 

an a finiftrisjoquax an clamofa an filens,pr? cedat an fequatur , tranfeun* 
tisucexpeftcraduentum,anfugiar,quo'uedifcedat,omniadiligcteratten- 
de.Dicit Orus Apollo in hicroglyphicis : Geminx cornices nuptias figni^ = 
ficat:quonia hoc animal duo oua parit , ex quibus marem & foeminam ge- 
nerari oportet:fi autc.quod f ariffime euenit,duo mares generctur, aut duae 
fceminae,iugatae mares cum foeminis alteri cornici non admifccrur.-itidcm 
neq; foeminae alteri mari,fcd diflociatae,foIae ddgunt.Ideo unicae cornici oc- 
currentes,augurantur futurum, ut uiduali uita fibi uiucdum fit . Idc etiarrt 
portendit columba nigra:hacc enim poft maris interitum , femper fola dc- 
git.Coruos autem non minore diligentia obferuabis,hos nanq; rcbus fna- 
ioribus praeferri,& cornici praeiudicare dicut:& fcnfit Epicletus Stoicus phi 
lofophus & grauis autor,fi cui coruus aduerfum crocitaret, Uel corpori uel 
fortune,uelhonori,ueluxori,autnatisaduerfaportcdere.Deindecygnos > 
qui aquarum fecreta prmofcunt confiderabis , eorum nanq; hilaritas non 
modo nautis,fed quibufq; preterea percgrinatibus felices praefagiunt euen- 
tus,nifi fortioris fuperentur fuperuentu, utputa aquilae , quae potentiffima 
imperii fui maieftate,omnium auium fidem , fi contra loquatur , euacuat: 
cun&is fiquidem auibus altius uolat,profundiusq; perfpicit,& ab ipfius lo- 
uis arcano nuncji exduditunaltitudinem & uidtoria, fed per fanguinc por> 
tendit:quia non aquam,fed fangUinenibibir.Locrcnfibus aducrfus CrotO 
nienfes dimicantibus , aquila fuperuolans contulit uictoriam. Hieroni,ad 
prima belli egredienti , aquila ex improuifo refidcs in clypeo, regem illurrt 
futurum praenunciauit . Nafcente Alexandro M acedone duae aquilae tota 
dic fupra domu fedentes,omen duplicis imperii Afiae & Euporae ei porten- 
derunt.Eadem Lucio Tarquinio Prifco Demarathi Corinthii filio ob fedi 
tionem domo profugo,& in Hetruriam profccio Rortiamq; perenti,pileii 
auferens ac alte uolas rurfum capiti rcponens, Romanorum regnu illi por 
tendit.Iam uero & uultures fignificant difficultatem,duritiem } &rapacita- 
tem,quodin origine urbis codendae experictia uerificatu eft : futurae quoq; 
ftragis Ioca oftendunt feptem diebus praeuenienres;& quoniam in cam par 
tem refpiciut,in qua alteta pars inferior futura cft,tanqua inhiates occidert 
dorum maiori numero , ideo tolebant antiqui reges fpcculatores mitterej 
qui renunciarent,quam in partem uerfi refpicerent uultures .Phoenix autc Au0trii ^ 
fingularis fceliciratis fucceflus pollicetur.qua uifa noua Roma,melioribus maioriim 
aufpiciis condita eft.Pellicanus,quia filiorum caufa periclitatur,fignificat «*«/i» 
hominem amicitiae fuse pietati fubiturum difcrimen. P i<fta auis Pi&auoru m * 
urbinomen dedit ,ac gctis lenitatem colore & uoce prxfigurauir. Ardea re- 
rumarduarumaufpiciumeft.Ciconia.concordiaeauis^oncordiamfacit. 
Grues a gruere antiquo uerbo, quafi congruere di&i , femper adferut quod 
expedir,atq; inimicorum infidias cauere faciunt.Cucupha gratitudinc in- 
dicat,folacnim haec parentibus fenio confeitis gratiam refcrr.contra Hip- 

f iii ' 



I 



LXVr. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

popotamus paricida, ingratirudinc mcritoru &iniuftitia nunciat . Origis 

auisinuidiofimma,inuidiafignincat.Iama l ;ctiacxminoribusauibus J Pica 

A mmm ■ loquax.hofpites nuntiat:albanellus praetcruolans, fi a finiftris ad dextra fe- 

ti«3f«m^ ratur h fpi c „l 1 il ar i tat c : f 1 i contrar i 0)C ontrariumindicat.Stryxauisfemper 

m «ugtm in f aufta e fj. )& etiam no ftua : quae quia noftu ex improuifo aggreditur pul- 

los.quemadmodu mors dc improuifo fuperucnir.ideo mortcm praenunti- 

are dicitur,nonnuncj tn quia noctis tenebris non caecatur,hominis diligen> 

tia & uigilantia fignificat,quodrefidcns in Hieronis hafta coprobauit.Bu» 

bonc uero Dido dum mifceret Aeneae infauftum fenfu,inde cecinit Pocta: 

Solaq;cuIminibusferalicarminebubo 

Sape queri & longas in fletum d uccre uoces. & alibi: 

Ignauus bubo dirum mortalibus omen. 

Idcm in capitolio cecinit , quii res Romana apud Numatiam inferior fuit, 

atq; quum Fregelk ob facla in Rornanos coniurarionc funt dirute.Inquit 

Almadel,bubones &. ny aicoraces cu ad infolitas regioes mafionesq; diuer 

tur,iudicio cffc earundc rcgionum & aediu homines morituros ,propterea 

quod aucs illae delecT:anrur cadaucribus,eaq; prefentiunt:morituri aut ho- 

mines.ia potcftate cadauera funr.Sed & de accipjtrc litis pnutio canit N afo: 

Odimus accipitrem,quia uiuit fcmper in armis. 
LaeliusPompeilegatusin Hifpaniaintcrpabulatorcs occiditur.idfarum 
accipiter fupra caput uolitans,libi praenutiaffe dicitur. Et inquit Almadcl, 
quod ciufdcm fpccici aucs intcr fc pugnates , rcgni mutationcm fignincat: 
fi uero fpcciei diuerfae contra fein uicem bell um gcran t , & qu* amplius no 
uifae conueniant,nouam regionis illius fortunam portendunt . Minutuls 
etiam aues,aducntu uel rcccifu fuo familiam augcri ucl minui portendut: 
carum uero uolatus quanto ferenior, ranto laudabilior . Vndc Mclampus 
augur,ex auicularum uolatu Graecorum ftragem coniecir,quando ait:Vi- 
des ut nulla ferenos ales agit curfus.Hirundincs quoniam rhoribund^ pul 
lis latebras parant.patrimonium amplum uel a morruis legarum porten- 
dunt.Vcfpertiliofugientioccurrcns,euafionemfignificat:naipfalicetpen 
«= nas non hab eat.ramen euolat.Paflcr autcm fugicnti maLimsmaijeft,ipfc 
enim accipitrem fugiens ad noftuam percurrir, apud quam aeque pcriclita 
tur: tamcn in amoribus boni aufpicii eft,fiquidcm libidinc cocitus , fcpties 
= in hora coit. Apes regibus bona omina funt.nam populil obfcqucntc mon 
ftrant : mufcae ucro importunitatcm & impudentiam fignificant , quia fse* 
DMeliki' P' us aba<frae,continuo nihilominus rcdeunr: Aues etiam domcfticx.augu^ 
n tuffxU, rioru no funt cxpertes.nam galli cantu fuo fpcm & iter inchoantis promo» 
ucnr. Quin & Tibcrio nafcituro praegnas Liuia matcr ouum gallinae fubdu 
#u,eo ufq; finu fuo fouit.donec gallus infignitcr criftatus exclufus eft.un- 
deaugures interprctati funt,nafcituru pueru forc regnaturu.Et fcribit Ci# 
ccro apud Thebaidam gallosgallinaccoscancdotonsnoftibusBccotiis, 



1I8ER PRJMVJ. LXVH. 

aducrfus Lacedaemones praTagilTe ui£toriam:quod augures ira inrerpreta-i 
ti funt,quonia auis illa uicla filer,canir aurc fi uicerir. Simili rarione eria ab & aimM- 
animalibus & beftiis,euenruu omina capi unrur,na occurfus muftela: omi r^^! ^ 
nofus eft.Leporis occurfus,irinerari rimcdus eft.nin capru ceperir. M ulus 
quoq; infenfus eft, quia fterilis eft. P orcus uero pernicofus , talis eft enim --- 
cius natura.ideo perniciofos homines fignificar.Equus iurgioi^Sc pugne ra 
tionem habet: Vndc apud Vergilium uifis equis albis exclamar Anchifest 
Bellum 6 rerra hofpira porras, 

Bcllo armanrur equi.bella hax armenra minanrur. 
Tamen quando curru iuncli occurrunr, quia concordi iugo rrahunr, pace 
liignificanr fpcrandam. Afinus inurilis cft : profuit tamen Mario^quicHra,= 
hoftis patria: pronunciarus,uidir afinum oblarum pabulum fpcrnenrc,ad 
aquam properan tem,quo augurio oftenfam fibi falutis uiam rarus,auxili- 
arem amicoy turba orauir hoc unu auxilii genus exhiberenr > & fc ad marc , 

coducercr.quo imperraro, paruat fuperimpofitus carins Syllx uictoris mi 
mseuafit:urcunq;ramcnafelIusinauguriooccurrar/cmperlaborc,patie 
tiam lmpedimenta fignificar.Lupus uero obuius bonus nuncius eft, cuius 
efficacia uifa cft in Hierone Siculo, cui lupus in lirerario ludo rabulam eri- 
piens/uccciTum regni firmauirrramc eius quc anrc uiderit uocc prxcludit. 
P. Africano & C.Fuluio Coss. Minrurnis lupus uigilem laniauir.quando 
Romanus exercirus in Sicilia a fugiriuis fuperarur. Quin & perfidos fignifi 
car.&malx fidci homines.-quod norum eft m Romuli progenie : nam fides 
quam marrelupa olim fuxerunt, & fibi inuicem ab initio feruauerilr, uelut 
lcgequadamnatura,manauiradpofteros.Leonioccurrere,cufirhocani 
malinrer caetera fortiffimu^omnibus rerrorem incuriens, bonu eft.fed lee- 
nam mulieri occurrerc,maIum eft.quia conceptu impedit,nam Ieena non 
patitfecundario. Ouibus&caprisoccurfarebonumeft. Legiturquoqjin 
Oftenrario Tufcorum,fi hoc animal infolito colore fuerir indutum,porrc 
diimperatorirerum omnium cumfelicitatelargitatc : Vndc Vcrgilius ad 
Pollionemcanir: 

Ipfe fed in praris arics iam fuaue rubenri 

Murice,iamcroceo murabir uellcraluto. 
Bonum ctia cft occurrerc bobus rrirurantibus/ed melius arantibus,qui etll 
uiam rumpentes iter rardanr.moram ramen hanc hofpirii graria compen- 
fanr. Canis in itinere fa uftus eft,quod Cyrus expofitus in fyluis.a cane ad 
regnfl enutritus eft:quc & angclus,Tobi? focius.no eft afpcmatus comitc. 
Caiior quia uenatoribus tefticulos fuos demordens,abiedios relinquit,ma 
Ii ominis cft,& homini fibiipfi damnu illaturfl portendit.Iamq; etia cx mi- uimotm 
nutis animalibus mures danfl fignificar:quae quu in capirolio auru roferut, ommm^ 
eodc dic ambo cofules iuxta Tarcrum infidiis ab Annibalcintercepri funt. ' m - 
Locufta quafi loco ftarc facics,aut loca exurcs, uota pratpedir, & mah omi- 

f iiii 



I 



VXniU DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

nis eft:contra cicad? iter promouenr,& bonum rerum nunciant euentum. 
Aranea a fupadoribus filum ducens,fpcm uenturae pecuniaenunciare dici- 
tur.Similitcr & formice.quia norunr fibi prouidcre,& tutas parare latcbras, 
ideo fecuritatem & diuitias portendut , multitudinisq; excrcitii fignificar. 
Hinc cum T iberii Caefaris mifuefadtum draconem formicae deuoraiTenr, 
refponfum f uir,ut caueret multitudinis tumultum. Si tibi ocurrat anguis, 
caue a maledico inimico : nam hoc auimal nullo alio mcbro pollef, quam 
ore. Anguis in regiam irrepens,Tarquinio cafum fuum augurata cft. Duo 
angues inledro SemproniiGracchi repcrti funr,dicTnmilliabarufpice,fi 
marem aut fcemellam cmitterer,aut fibi aut uxori breuimoriertdu:ifle uxo 
ris uitam fuae pra:fercs,occifo mare fcemcllam emifir,pauciscj;poft diebus 
uira exceflit.Sic uipera mulieresprauas fceleftosq; filios figrtificat,& anguil 
la homincm fignificat omnibus infenfum: haec cnim fcorium ab aliis pifci 
E(R<r*i(Ji > k us dcgit,ncc iuncta cum aliis inuenirur.Intcr omnia aurc aufpicia &omi- 
mi & bomi na^nuiLum hpmine efficacius eft,nullum pofentius,nuIlum quod euiden- 
nt mfekik t j us ucriratem cxponat:eius igitur occurfantis condirionem,3eratem,fexu, 
profeflionem,fitum,gcftum,motum,exercirium,complexionem,habitu, 
nomen,uerbafcrmonem^;,omniadiligcntcrnotabis,&requires:namcum 
caeteris animalibus tam multa infunt praefagiorum lumina, nort dubiu eft, 
hacc multo cfficaciora clarioraq;humanae animaeefleinfufa,quod&Tul- 
lius ipfe teftatur inquiens , humanis animis naturalitcr quoddam aufpiciu 
inefle fuae aeternitatis,ad omnes rcrum feries,& caufas cognofcendas.In fun 
damenrisRomanaejjriiilcapuLhpminisintegrafacierepertum,magnitu- 
dincm imperii pracfagiuif,& monti capitohi nomen indidir.Brutiani mili 
tes contra Oelauium & M. Antonium praeliaturi,in caftrorum porta Ae 
thiopem offcnderunr:qucm licet ut aduerff rei augurium,iIico trucidarcr, 
tamen infeliciter pugnatu eft, atq; Brutus & Caflius ambo duces interierc. 
- IpfeettamTnemchorum occurfus uulgo ominofus habctur, magis autcm 
fimatutinusfucrit:quiaidhominumgenuspIurimumemortuarioueluti 
uultures ex morticiniis ui&itat. 

Qyomodo uerificantur aufpicia per Iumen fenfus naturae, ac de 
eiusexpcriundaealiquotrcgulis. Cap. LV. 
| Vfpicia & auguria.quae ex animantibus & auibus f utura praedo 
| centjOrphcum illum thcologum primo monftrafle lcgimus, 
| quae poftea apud omnes gentes magni habita funt. Verifican- 
S tur autem ipfa per Iuminofitatem fenfus naturae, quafi ab hoc 
quxda lumina diuinationis defcendant fuper quadrupedia,uolatilia & ah'a 
animantia,per quae habeanr nobis de eucntibus humanis praefagire : quod 
etiam fcntire uidetur Vergilius ubi canit: 

Haud equidem credo,quia fit diuinius illis 
Ingenium,aut rerum fato prudentia maior. 




IIBER PRIMVS. 



IXIX. 



Eiufmodi aut fenfus natur3e,ut ingt Gulielmus Parifiefis, ipfe eft omnihu $ctfut imm 

mana apprehcfione fublimior,& prophetia' uiciniffimus uehemctcrq; fimi «JWItml 1 

lis » Ab noc fenfu mirabilis quida diuinationis iplcdor aliqbus animalibus *"■ 

naruraliter inditus cft: qucadmodum in quibufda canibus manifefte appa 

rct.qui latrones & occultos homines, & fibi & hominibus penitus incogni- 

tos,huiufmodifenfuagnofcunt,inueniunt,inueftigat,c6prehendut,ineos 

faucibns & dentibus irructes . Simili fenfu uultures fu turas prauident ftra> 

ges ex prsliis,& cogregantur in locis ubi futura* funt, tancjuam praeuideat 

fibi futura efca cadaueru.Eodc fenfu perdices cognofcunt matrc fua, quam 

nunquiderut,&rclinquutperdiccqu3Efuraturouamatris,S(fouetca.Hoc 

eodc fcnfu,omnino ignorante anima humana fentiuntur quaeda nociua Si \ 

terrihca,unde terror & horror inuadit plurimu homines nihil de rebus hu- 

iufmodi fenticres uel cogitantcs.Sic latro latens in domo aliqua,q cu omni 

no ibi effe nefciatur uel cogitetur,horrorc,timorc & cordis inquietudjnein , 

iracutit eiufdc domus habitatoribus,forraffc non omnibus, quia huiufmo- 

di iplendor non omnibus hominibus ineft,fed paucis. Sic meretrix abfcon 

dita in domo aliqua ampliffima,aliquado ab aliquo omnino ignorante, ibi 

cffcfentitur.Prodituefthiftoriis,HeraifcuqucndaAegyptiu,diuinacnatu- 

tx uiru,immundas mulieres no oculis tantu fed uoce procul audita cogno 

uiffe.ftatimq; capitis dolore eam ob rc no mediocriter affeft u . Rcfert quo 

quc GulielmusParificnfis,muIicrc quadam fuo tcpore.ui^quc adamabat, 

quando adiretlocu in quo ipfa morabatur.efufmodi fenfu longe a duobus 

miliaribus prxfenfiffc uenientc.Refert etiam tcpore fuo ciconiam quanda 

adulterioconuiftaperolfaitumafculicogregataamalculomultirudineci 

coniaru ac detegente ipfo crimen fcemellejpfam a tota llla multirudinc ta 

quaomniuiudicioreaiudicata,dcplumatlaelaceratafuiffe.Recitatetiadc! 

quoda eqno,qui cu ignorans cii matxe fua c6cubuerat,poftea id deprehcn- 

dens,ipfumfibipropriisdentibus,genitaliaabfcidiffe,tanquamuindicante 

in fe lnceftum.Similia de equis recitant Ariftoteles.Varro & Plinius. Nar- 

ratipfcPlinius deafpidcquada fimile fac"tum,quae cum admenfam cuiuf* 

dam uenicns in Aegypto quotidie alerctur,cnixa catulos quorum ab uno fi 

lius hofpitis interemptus eft, illa reuerfa & cognita culpa , necem intuliffe 

catulo,ncc poftea in tectu id reuerfam fuiffe. Iam his exemplis uidem',quo 

modo fuper animantia quaedam prifagioru lumina defccnderc poffunt,ue 

lut fignareru in eoru geftu,motu,uoce,uolatu,inceffu,cibo,colore, & eiuf- 

modi c5ftituta.Nam iuxta Platonicoru docrrinam , eft rebus inferioribus 

uis quidam infita.per quam magna ex parte cu fuperioribus coueniur.un- 

deetiamanimaliu taciti cofenfus cii diuinis corporibus confentire uidenf, 

atqjhis uiribus eorum corpora &affecTus affici, quaru nomine fuis adfcri» 

bunturnuminibus.ConfiderareigituroportetquacanimantiafuntSatuf' 

nalia,qux referunt Iouem,qua:Martem,& fic de fingulis ,&fecudum eorii 



DE OCCVLTA PHILOSOPHIA 









proprictateselicerepra-fagia:ficquae Saturnum referunt&Marrem^dirs 
omnes dicuntur &ferales aues:ut'nocT:uae,ululae, & caeterx quas fupra reci» 
tauimus:buboquoq;,quiaauisSaturnalisfohtaria&no£turna,inaufpica- 
tiffimi ominisene fertur,de qua ait pocta: 

F cedaq; fic uolucris uenturi nuncia luclus 

Ignauus bubo,dirum mortalibus omen. 
Cygnus uero auis deliciofa,Venerea,atq; etiam Phcebo facra,felicifTimi di- 
citur effe praefagii , praefertim in aufpiciis nautarum,quia aqua non mergi- 
tur,unde canit Ouidius. 

Cygnus in aufpiciis femper laetiffimus ales. 
o/cw* ((«« Sunt praeterea ofcius aucs,quae ore cantuq; aufpicium faciunr: iit funf cor 
uus,picus,cornix,undeVergilius: 

Saepc finiftra caua praedixit ab ilice cornix. 

ih «w*5 udt* Aues uero quae f utura uolatu portendunt funt , ficur buteones , fanqualar,' 

tuyud «*/* aquilae,uultures,grues,cygni,& fimiles.in uolatu nanq; confiderantur,utri5 

itrm um, t ^ e an f c ft jnanter uolant,fi quando ad dextram, uel ad finiftram uolircr, 

quor numero infimul conuolitent.-hoc modo gruesquando feftinater uo- 

lant/ignificant tcmpeftatem:quando filenter/erenitatem . Item quando 

duae aucs fimul conuolanr & ferales funr,malum portendere dicurur, quia 

numerus confufionis eft.Simili modo de ce teris inueftigabis rationem de 

nttmeris hucrransfercndo :praeterea fimilitudinem obferuare inhisconic 

tfuris magiftrale eft,qucadmodum apud VergiliumdifTiirmlataipfa yc^ 

n us filium Aeneam his carminibus edocet: 

Ni fruftra augurium uani docuereparenrcs, 

Afpice bis fenos laeranres agminc cygnos, 

Aetherea quos lapfa plaga louis ales aperro 

Turbabat cceIo,nunc terras ordine longo, 

Aut capere,aut captas iam defpeftare uidentur, 

Vt reduces illi ludunr ftridentibus alis, 

Et ccetu cinxere polum,cantusq; dcdere. 

Haud alirer puppesq; tuae pubesq; tuorum 

Aur porrum rcner,aur pleno fubit oftia uelo. 
M irabiliffimum aurem augurandi genus eft eoru.quiaudiunr & intelligut 
fermones animaliu ficuti apud ueteres Melapus & Tircfias & Thalcs,arque 
qiio legirur excelluiffe Apollonius Tyaneus , quem auium fermonem cal- 
luiffe fcrunt:de quo narrat Philoftratus & Porphyrius.qudd cu olim Apol 
lonius in ccetu amicorum confediffer,fpec~tans ad pafferes in arbore confi- 
denres , uenifle unum aliunde pafferculum garriru & uocc obftrepcntem,' 
cuncTrosq; illum fcquutos euolaffe,dixit ad focios,paffer illc reliquis nuria- 
uitafinum prope urbem in angiportu onuftum tririco cccidiffe, rriticucg 
htimi diff Hfum,his uerbis affatim pcrmulti commoti iuere fpectatu , & ita 



m 



IIBER PRIMVS. tXJCf» 

facTum cfTe ut Apollonius dixerar.mirabundi inuenerunt.Porphyrius au- Aitimdwm 
tem Plaronicus libro tertio de facrificiis hirundinc fuiffc dicit . Certu enim «««.pa/fo» 
eft.quiaomnisuoxcuiufcuqjanimalsfignificatiuacftalicuiusanirnxfuae^.c'''"?'* 

ir i ee n 1 t -n.- 1 - ■• i /igni/iMli » 

paluonis,uelarrectusliti,ucltriltis,ueIiracudi,quasuocesabhominibus nfiiwt, 
circa has cxercitatis intclligi poffe non eft adeo mirandum. Verum Demo 
oritus ipfc,iianc arrcm tradidit,ut ait Plinius nominando aues, quarum co- 
fufo fanguine ferpens gignatur.-quc quifquis edcrit , inrellecturus fit auium 
colloquia.Et ait Hermes.Si quis certo die kalcndaru Noucbriu cgrcffus ad 
ucnadum,primam auem qua ccperit coxerit cum cordc uulpis.omnes qui 
cxhocederinr,auiumcaererorumq;animaliumuocesinrellecTuros.Tradi- 
deruntetiamArabcs,eosbrutorumcallerefcnfa,quicoraurepardraconu 
comedifTcnr,ipleq; Proclus Platonicus credidit tradiditq;,cor talpx ad prs . 
fagia coferre. Erant eria diuinationes & aufpicia,quae ab exris,& fibris facri- 
ficiorucapiebantur,quaruminuenrorfuitTagcs,dequoLucanuscecinitt 

Et fibris fit nulla fides,fed conditor artis 

FinxeritillaTages. 
Extorum caput Romano^ rcligio putauit iccur.Hinc arufpices in cxtis fu- lccur "'"' 
tura perquirentes.iecur primu infpiciebant.duobus in eo coftitutis capiti- 
bus,quoru unu ciui,alter^ hofti nucupabant, collatisq; capitibus huius aut 
alterius partis pronuriaba t uictoria.qucadmodu apud Lucanu Popcanoijj 
caedem,ac Caefareanoi^uicToria exta fignificaffclegimus inhis uerfibuss 

Quodq;nefasnulIisimpuneapparuitcxtis, 

Ecccuiditcapitifibrarumincrefccremolem, 

Alterius capitis pars aegra & marcida pcndcr, 

Pars micar,& ccleri uenas mouer improba puliu. 
Dcinde pcrfedtis uifccribus cor perquircbant. Qyod fi hoftia fine corde re 
pcrta eflet,aut caput in iocinore dcfuiiTer,peftifera haec erat aufpicia,& pia 
cularia diccbarur: Similitcr etiam fi hoftia ab ara profugiffet , aut percufTa 
mugitum dedifTcr,aut in alia quamoporteretcorporis partc cecidifTet.Dc 
his lcgimus, Iulio Caefari quo die ucfte purpurea proccffir,& in fellaaurea 
feditfacrificati cor in exris bis defuifle.Et C.Mario Vticae immolati,iecur 
in extis defuit.Similiter & Caio principi,& M.M arccllo, C. Claudius &L. 
Pctcllius CofT. cum immolaflent uicTimas , iecur fubito tabuit:nec multo 
poft hic morbo,alter Liguru armis inreriit,cxtis ita pndicctib': quod pro 
fecto aut deorum uirtute , aut daemonum opera fiieri putatur . Hinc maxi- 
mi fempcr apud ueteres momcti habitum eft.quoties infolitu quid in cxtis 
appareret:quemadmodumSylleapudLaurcntumfacrificantifimiIituda 
coronae in capire iecoris apparuit:quod Pofthumius arufpex illi uicToriam 
cum rcgno portcdere intcrpreratus eft.admonuitq; iccirco , ut folus Sylla 
cxtis illis uefcererur . Ipfe etiam extorum color fuam confidcrationemha* 
bct.De iftis meminitLucanus: 



r» 



ssmssm 



m^— 




LXXII. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA, 

Terruit ipfe color uatem,nam pallida tetris 
Vifcera tinifta noris.gelidoq; infcifra cruore, 
Plurimus afperfo uariabat fanguineliuor. 
Tantaolimueneratiofuitharum artium,utpotentiiTimi& fapientiflimi 
quiq; uiri lllas fcdtarentur,im6 fenatus atq; reges nihil inaufpicate agfrent. 
Sed harc omrtia hodie cum negligentia hominum , tum autoritate patrurri 
abolirafunf. 

De arufpicina fulgurum & fulminum, & quomodo portenra& 
prodigiainrerprerandafunt. Cap. LVI. 
|Aeterum aurcminauguriofulgurum&fulminumoftento-' 
i rumq;,&quomddoportenta &prodigia interpretanda funr, 
Hctrufci uates,& facerdores fcientiam tradiderunt.Statuerunt 
^J enim fcxdecim cceli regiocs,& cuiq; fua numina adfcripta:prse 
tcrca unaecim fulminum gcnera.& nouem deos qui ea iacularenrur.rario- 
ncs prodcndo quid cX quaq; parre fignificcr.Portenta uero,&prodigia,oftc 
taq;quotiefcunq;contingunr,fcmpcra'iquid magnumpraenuflriareccrru 
froiigora cft.Oporrerautem illorum inrcrpretem efTe fimihtudinum optimumco.' 
imcTp-crfm , ec ^ arem fi mu lac curiofum indagatorcm.eorumqua: in rcmporeilld iier- 
^fenca' fanrur prirtcipum prouinciarumq; ncgoria.SoIorum fiquidem principu,& 
populoru,prouinciarumq;,eacaIcftiumcuraeft,utpr£EcaEtcrisperaftra, 
perfydcra,pcrportenta,pcrq;prodigia prxfigurcntUr, admoneanturq;. 
Quod fi etiam pracreriris farculis idcm aliquod,ucl cofimile quid apparue- 
rir,idipfumquoq;&quidindefecutuTitconfiderareoporTcbir,&iuxrahcc, 
uel cadcm.uel confimilia praedicere.quia eadem funr figna rcbus eifdcm/i- 
miliaqjfimiljbus.SicmuItosexcellctesuiros&reges.prodigiapraEuenerut 
in ortu aut obitu : ut de M ida pucro referr Ciccro , cui dormicnri forrnicar 
tnrici grana in os conieccre quod omcn fuir magnarum diuitiaru . Sic Pla* 
toni cum in cunis dormicnri apes in ore confediiTcnt , orationis fuauitas 
prKnunciataeft.HccubsParidcmpariruraijUifumfuirparcreardentcmfa 
ccm.qua; Troiam & totam Afiam incendercr. M atri Phalaridis uifum fuit 
Mercurii fimulachrum fanguincmin tcrramcffundere,quorotadomus 
inundarer.Genirrici Dionyfii uifum fuitpareref3tyrifcum,qua:prodigio 
fafomnia.ipfceuentusfecutuseft&comprobauir.TarquiniiPrilciuxorui 
dcs flammam lambcre Seruii Tullii capur.regnum llli prcdixit. Simili mo- 
dopoftcapramTroiamdifceptanrcAeneacumAnchifaparredefuga.ap 
paruir flamma uerticem lambens Afcanii,rtullamq;iIIi inferens laefionem: 
quodcumAfcanioregnumporrcndcrer,difcedereperfuafir,omnes&infi- 
gnes clades porrcnris & prodigiis pramcnrae funt. Sic lcgimus apud Pliniu: 
M.AttiIio&C.PorrioconfuIibusIac&fanguinempluiffc,quodfcquenri 
anno pcftem ualidam Romam inuafuram pramunciauir.Item in Lucanis 
pluit ferrum fpongiarum fcre fimilc anno antcqua M . Craffusin P artljij 



I IEER PRtMVS. 



txxiu 



E 




Jnrcremptus eft:omnesq; Lucani militcs,quoru magnus numcrus in exer- 
cituerat,cumeooccififunt.ItemL.Paulo,&C.Marcclloconfulrbuslana 
luitcircacaftcllumCorifanum,iuxraquodpoftannumT. Annius Mi- 
o occifus eft. Itcm Cirnbricis bellis armoru crepitus & tube fonitus e ccelo 
auditus eft , &C Liuius de bello Macedonico, Anno inquit quo difccffit Anni 
bal per biduum pluit fanguis.Idem dc fecundo bcllo Punico.refert aquam 
fanguim permixram de ccelo defcediffe in modum pIuuiae,tcpore quo An 
nibal lacerabat Iraliam.Lacedaemoniis paulo ante Leudtricam calamitatc 
in phano Hcrculis arma fonuerunt, &eodc tcpore Thcbis ln tcplo Hercu- 
lis ualuae claufa; repagulis feipfas aperuerunt,& arma parietibus adfixa hu- 
mi inucnta funt.Similes euentus de fimilibus prognofticare coucnir,quc- 
admodu diucrfis rcporibus olim cx illis aliqd praediuinatu eft.Sed & opor- 
tet circa ifta ctiam ccelcftium influxuum iudicia no negligere, de quibus la- 
tius loquemur in poftcrioribus. 

DeGeomantia,Hydromantia,Acromantia,Pyromantiaqua- 
tuor elementorum diuinationibus. Cap. L V n. 

Amq; etia ipfa elemcta nos fatales euctus cdoccnt, undc qua- 
tuor illa famofa diuinationu genera,Geomatia,H ydromatia, 
Ac'romanria,Pyromatia,nomen adepta funt, de quibus apud 
|j Lucanum uenefica illa fcfe iadtare uifa cft quando inquit: 
Ad ucrum tellus,aerc[;,a:therq;,chaosq:, 
Equoraq;,&campi,Rhodopeiaq;faxaIoquentur. 
Prior itaq; Geomantia.cx terrae motibus.crepitu, tumore,tremore , fciffu* Geomtlt ' 4 - 
ra,uoragine,exhalatione,ceterisq;impreftionibusfuisfuturaprcm6ftrar: 
cuius artcm tradidit Almadel Arabs. Sed eft & alia Geomatia: fpecies, quae 
per pundta ui quadam.aut cafu terrae infcripta diuinarur,quae prscfentis fpc 
culatio nis non exiftit.fed de llla inter fortes dicemus in fequctibus.Hydro- 
mantia autem uaticinia praeftat,per impteffiones aqueas , illarumqjfluxus 
& refluxus,excrcfcentias & deprcffiones , tempeftates , & colorcs & fimilia: 
cui iungunruretiam uifioncs,quaeinaquis fiunt:Genusdiumationis aPer 
lisrcpertum,qualcmrcfcrt Varro puerum uidiffc in aqua Mercuriieffigic 
quaecentumquinquaginta uerfibusomnemMithridaticibcilieuentuprae 
nunciauir.Legimus etiam Numam Pompilium hydromantiam excrcui£ 
fe.in aqua enim deoru imagines eliciebar , & ab illis futura difcebat . Quod 
artificmm etiam Pythagoras longo tempore poft Numam cxercuit . Erat 
etiam olim apud Affyrios in magno prerio hydromantiac fpecies, Lecano* Leanomm 
matia nucupata.a pelui aquae plena : cui imponebani: aureae &argenreae Ia- '" H >*<" 
min3e,&lapidespretiofi,certisimaginibus,nominibus&characT:eribusin-^(" t '' e "' e '' 
fcriprae:adquam etia referri poteft arrificiil , per quod plubo autceraliquc- 
raclis,& in aqua proiedtis,re qua fcire cupimus , manifeftis exprimut ima- 
ginum notis. Erant etiam olim fontes fatidici, ficut Patris fons Achaiae , 8i 



CXXIIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

que dicebaturaqualunonis apudEpidauru.dcquibus plura in fequcntibtrs 
ubi dcoraculis loquemur. Verum huc etiam rcferri porerit Arufpicina pi- 
fcium,cuiufmodi olim apud Lycios capiebatur in loco qui Dina dicebatur 
iuxta marc in facro Apollinis luco ficca in arcna excauatus.in quem coful- 
turus de futuns affa tas carnes demittcs , fubito locus ille aquis replebatur, 
magnaq; pifcium multitudo acadmirabilium figurarum hominibus igno 
rorurn apparebat , equorum formis uates quod futurum effet pncdicebar. 
Hsec latius cx Polycharmo in Lyciorum hiftoriis referr Arheneus : Simili 
modo Acromantia prognoftica praeber.pcr impreffioes acreas.per uento^ 
flat',p irides, pcr ha!ones,p ncbulas & nubes perq; imaginatioes in nubib*, 
& uifioes in acrc.Ita etia Pyromatia diuinaf per impreffioes igneas.per ftel- 
las caudatas,per igneos colores.perq; uifiones &imaginariones in igne.Sic 
Ciceronis uxor illum fequcnti anno confulem futurum prxdixit.eoquod 
cum quseda poft peracSum facrificium in cinenbus confpicere uellcr,flam 
ma repcteexiliuit.Huius generis funt quae dicirPlinius,quod terreni ignes 

f>allidimurmurantesq;,tcmpeftatumnuntiifentiuntur:pluuieetiam,fiin 
ucernis fungifft flexuofc uolitet flamma,uentum portendi:&Iumina cum 
prae fe flammas cliduntaut uix accendun£:item cum in eopendctes coacer 
uantur fcintillae,uel cum rollcntibus ollas carbo adhjercfcir, aut cu conten 
tus ignis c fe fauilla difcutir,fcintillam ue emittit,ucl cum cinis in foco con 
crefcir.Sc cum carbo uehemenrcr perlucct. His adiungitur Capnomantia, 
afumoficdi<3a\quiaflamma&fumumfcrutatur,corumq;colores,fonos 
& morus.quando in reftum protcnditur,uel in obliquum fertur, fiuc in ot 
bem uoluirur.quemadmodum dehis legitur apudStatium his uerfibus; 

Vincarur pieras, ponc eia akaria uirgo, 

Qua:ramus fuperos,facit illa acicq; fagaci 

Sanguineos flammarum apices, genitumq; pcr auras 

Ignem,8cclararamen medise faftigialucis 

Orta,doccttuncinfpcciemfcrpentisinancm 

Ancipitigyrouolui,frangiq;rubore. 
Iam ucro eria in Aethncis cratenbus arq; in Nympheis campis apud Apol 
loniatas auguria ab igne & flammis capicbantur lera quidem,fi que iniecla 
fuiffenr corripcrcnt:triftia, fi refpuiffenr. Atq; dchis ctiam in poftcriorib* 
interoraculorum refponfadicemus. 

De mortuoru reuiuifcentia,de Iongseua dormirione atq; incdia.Ca. L VIIT. 
W^^^IOnueniunt philofophi Arabcs , quod aliqui homines poffunc 
§ £q£§Ue| le cleuare fupra uires corporis & fupra uircs fenfitiuas, illisq; fu 
ILasSjBI peratis perfe&ione cceli 8c intelligentiarum diuinum in fe rcci- 
SgSlBiSpereuigorc. Cumiraq;animaehominu omnesperpctuefmr, 
perfect is quoq; animis omncs fpirirus obediunr.purant magi perfcctos ho 
mincs pcr fux animc uircs alias inferiores animas iam quodammodo fepa 



I.IBER PRIMVS. IXXtf. 

ratas moribundis corporibus fuis pofle reftituere,rurfus<i; infpirarc , ho fe* 
cusarq;muftelaintercmptafptfitu&UOceparctisreUocaturihUitam:atq; 
leones inanimem partum irthalahdo uiuificant:&quortia,ut aiunt, omrtia 
fimilia firailibus applicata fimiliu hatura^ efficiuhtur , & omhc patichs & 
aftum alicuius agentis in fe recipiehs etia.agentis illius natura ihduitut at> 
quc connaturatur: hihc putant ad hane uiuificationc haud paru cohferre, 
etiaherbasquafdl &magicasconfccTiones, quales excinere Phoehicis& 
farpcntum exuuiis cohfici tradunt,qudd tamen plerifq; fabulofum & trtuT 
tis etia jmpoflibile uideri poflet,nifi Jiiftorica fide haberetur coprobatutrh 
Nam plcrofq, aqUa fubmcrfos,alios ignibhs iniedtos,& rogo impofitos, ali 
os in bello occifos,alios aliter exanimatos poft plurts ctia dies reuixiflfe le* 
gimus.qucadmodum de Auiola uiro confu!ari,de h. Lamia , CasliO Tube- 
rone,Corfidio,Gabieno,&plerifcj;aliis teftatUfPlihiUs.SimiliterAefopu 
fabulatorem,TindoreUm quoq; & Herculem.arq; Palicos Iouis & Thalie^ fi , 

lios mortuos itcrum reuixifle legimus:plurimbs ctiam per magos & medi- 
cos in uita reuocatos, ficut de Aefculapio ab hiftotiis proditum eft , & nos 
fuperius narrauimus ex I uba & Xantho,& Philbftrato , de Tillone & Arabe 
quodam, atq; ApollonioTyaneo . Legiturctia GlaucusqUifpil mottuus, 
quem pmeromhiumexpeclationerri aecUrrehtibus medicis,herbaqUattt 
draconcm uocant uit£reftitutumdicurtt:aliiguftato mellito pharmaa) 
rcuixifte aifit,unde ortu cft adagium: G laucus poto melle refurrcxit. ApU> 
leius etiam ritum huiufmodi reuocatiohu refcrcs,de Zachla Aegyptio prd 
phcra inquit : Prophcta fic propitiatus herbulam quampia ob os corporis, 
&aliam pecTori eius imponir.tunc oricntc obucrfus,ucl incremcta folis ait 
gufti tacitus imprecatus, uenerabili fcena facies ad ftudia praefentiu t antfi 
miraculum certatim adrcxit,iam tumorc peclus cxtolli, iam falubris ueha 
pulfari , iam fpiritu corpus impleri , & adfurgit cadauer , &profatUr adole* 
lcens. Quse fi uera cfle dcbeant , oportet moribiidas animas nohhunquam 
in corporibus fuis laterc uehementioribus extafibus oppreflas , & ab omni 
corporea acTiOrte folutas:fic ut uita,fenfus,motus,corpus omne defcrat,ita 
tamcn,quod homo uere nondu mortuus fit, fed iaceat exahimis , & tanqua 
monuus,etiam per diuturnum tempus. A tq; id faepiflime compertumeft, 
peftilentiarum temporibus,multos uidclicetquipromortuistumulandi 
ferebantur,in fepulchris reuixiflc: multotiesetiam mulieribus accidifle Ie* 
gimus ex fuffocatione matricis laborantibus : & narrat Rabi M oyfes ex Ii* 
bro Galeni.quc tranftulitPatriarcha,quodaccidithomini fuffocatio quS sujfotdttHi 
durauit diebus fex , nec comedit , nec bibit , & rcddunrur eius arterise durs. o- "cujit 
Et dixit in codem libro,quod accidit homini rcpletio ex qua amittitur pul* T 4 BB * 1 ' 
fus totius corporis,& no mouerur cor,& iacet ficut mortuus . Et dicit quod 
- accidit ex cafu a loco alto.uel clamore magno, uel ex longa mora fub aqua 
fyncopis,durans quadraginta odto horis,&iacet homo ficut mortuus, 

g i» 



— Pl 



LXXVr. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

in oiius facic furgit puluis uiriditas. Et rcfert in eodem libro , de co qui fe" 
pcliuitmorruumantcfeptuagintaduashoraspoftmorremipfiuss&inte r 
fecitcum.quiafepcliuitcum uiuum.&dedit lbifigna quibus cognofci- 
tur,quodiftifintuiuilicctiaceantfimilcsmortuis 3 &ccrtomoriantur,ni- 
fifuccurrjturillis,autpcrphlcbotomiam,autaliascurarioncs:&haccfunt 
cx his quae ualdc raro contingunt . Et hic eft modus per qucm intclligimus 
maaos&mcdicos fufcitarcmortuos, ficutquifcrpenrumiciucxanimati 
olim per Marforum & Pfillorum gcntcm uit;ereftiruebatur. Pofle autem 
huiufmodi cxtafcs longo temporc durare, abfq; hoc quod homo ucre mor- 
tuus fit,non fecus arbirradum eft.arq; in gliribus & crocodilis , &plcrifque 
fcrpentibus, quac per rotam hyemem lic obdormierunr, fic fomno expirat 
uuuxjgac reuocari queant:&cgo fepe uidi diflect um glirem immobilem 
mancrCjtanquammorruumjdoneccoquererur.arq^tuncprirnuminbuli- 
cntiaqua difieclamembrauirarn commonftrafle.Similiter Iicet difficile 
umUcxm- crcditu fir.lcgi mus tamcn apudprobatos hiftoricos, etiam homincs quof- 
pi*. damlongcuofomnoplurimosannoscontinuosdormiuifle.interimdo- 
neccuigilaffenr,nihilfcnioreseffe£ti:quodipfeteftaturPlinius,dcpuero 
quodam.quem xftu & itincrc feflum in fpecu feptc & quinquaginta annos 
dormiuiffe narrat . Lcgimus ctia Epimcnidc Gnofium annis quinquagin* 
tafeptc dormiuifle in fpcluca.Hincnatii adagiu : Vltra Epimenidem dor- 
mire.NarratM . Damafccnusfuotcmporein Gcrmaniadcfeflumrufti- 
cu fub fccni tumulo per totu autumnii/cquentemq; hycmc continuo dor 
miuiflc , donec aeftate fccno paulatim depaftoexperreclus rancj fcmimor* 
tuus,totusq;extra fe pofitus.inuentus eft . Confirmanr hanc opinionc ec- 
clcfiafticaehiftoriaedcfeptcmdotmicntibus,quosannosccntum&nona- 
gintafcxdormiuifleferunr.EftinNoruegiafubeminctilittoreantru,ubi 
ut Paulus Diaconus & M ethodius martyr fcribunt , fcptcm uiri dormien- 
tcs iacucrunt fopiti longo tcmporc finc ulla corruprione ,& facpc populos 
ad ipfoslardendum ingreflbs continuo fuiflc contraftos:dcniq; accolas pce 
m prsfenticautos ab ipforumlaefionedeftitiffcaiunt.Ipfeaurcm intcr phi 
lofophos non infimi nominis Xenocratcsjongaeua hanc indormitationci 
quanda naturalc pcena.certis cjbufdam animay demeriris ab aererno dcpu- 
tataputauit.IpfeM.Damafccnus muItisrationib'pofl*ibilc&omninona- 
turale probat.nec abfurdu putat.quod cQ caetcris animat ibus quibufda co- 
ceffumcft,utfinecibo&potu/inccxcretionc,finctabefadti6e&corruptio 
ne pluribus mcnfibus dormirc poflinrid etia homini/iue id accidat ilh pa 
tionealiquaucnefica,autaegritudincfoporifera,feumcticulofoquodafo- 
pore,aut fimihbus dc caufis.pluribus diebus.aut mcfibus.aut annis/ecudii 
intentioncuelrcmiffioncuiriu.&paffionuaiaefuaEpoflccotingcre. Etnar 
rat medici antidota.dcqbus (i quis minima portiiicula ederir, diuturna dc 
indc poffc pferre inedia , ccu quoda Hclias ccrto cfculcto ab angelo paft us, 




IIBER PRJMVS. LXXyif. 

ambulauit & iciunauit in fortitudine cibi illius quadraginta dies.Et recirat K I" ie j uf ' !(> 
Ioanncs Bocatius.fuifle fuo temporc uirum apud Venetias, qui in fingulos 
annos per quadraginta dics abfq; ullo cibo agcrct ieiunium. Quodq; magis 
mirum cft,fuiffe eodem tempore in infcriori Germania muhcrem, quae in 
criccfimum annum nihil unqua cibi fumpfiflcr,quod quidem nobis incrc- 
dibileuideripoflctjnificonfirmarcthancremrecens.&noftrifeculimira» 
cuIuminfratrcNicolao deSaxo.nationcHeluetio, qucin eremo duobus 
&uigintiannis,quoufq; uita exceflit,fine omni cibo uixifle coftat. Mirum 
& illud quod prodidit Theophraftus,fuifle Philinu quendamqui nullo fit 
ufus potu uel'cibo,praeterq lac1:is.Et funt graues authorcs qui herbam qua- 
dam Spartanicam defcribunt , qua Scy thas duodccim dics durarc fine cibo 
& potu.ea femcl guftata,uel in ore retenta tradunt. 

Dediuinatione,quaeperfomniafir. Cap. LIX. 

S T etiam diuinationis fpecies,quae intcr dormiendum fir ,fo 
mniorum fcilicet,& philofopho^ tradirionihus,& theologo- 
rum autoritatibus hiftoriarumq; excplis, & quotidiana expc 
rientia comprobata.Somnium aut dico hic,noquod phan- 
tafma,uel infomnium.haec cnim uana funt,& mhil diuinationis habct : fed 
cx uigiliarum reliquiis aut corporis turbatione nafcuntur ; quoties nanquc 
opprcffi corporis uelfortuna; commodis ucl incommodis, tuc qualis ani- 
mus uigilantem fatigauerar.talis fe ingerit dormicnti : ucl aliquando con^ 
trarius infomnio decepti.Somnium igitur dico hic,quod in fpiritu phanta Somnlm, 
ftico,animo & corpore bene fe habctibus.cceleftium caufatur influxu. H u- 
ius quidem interpreradi regula apud aftrologos inuenitur.in ea partc,quac 
dequaEftionibusinfcribitur,fedtamcparufufficics,quiafomniahuiufmo 
di diucrfis hominibus.diuerfimode ufuucniut,iuxta diuerfam fpirirus pha 
taftici qualitatem ac difpofitionem:quapropter non potcft cadem comu- 
nisq; regula fomniorum intcrpretandorum fingulis adhiberi:fed iuxta Sy- 
nefii fententiam,cum accidentia funt eadem rebus,eifdem fimiliaq; fimili- 
bus.fic qui in idem aut fimilc uifum faepius inciderit,eandem aut fimilc fibi 
defignet fentcntia,paflionem,fortunam,a<ftionem,euentum deniq;, quem 
admodum inquit Ariftotelcs,fenfu confirmatur memoria,cx mcmoria uc 
t o ciufdem rci faepius obtcta nafcitur pcritia, ex pluribus peritiis paulatim 
cumulatur ars& fcientia: fimiliratione&circa fomniaoportcbitincede- 
re. VndeiubetSynefius , unumquenqjfomnia fua&fuos inde obferuarc 
euentus,fcilicct,quae uifa in quales euentus inciderint ,ac huiufmodi regu-- 
las,fcilicet uifa& accidentia , cum fomnii.tum uigiliae memoriae commen 
darc,atquefcdulaquadamhacobferuationehuiufmodiperplurimasregir- 
las penes feipfum accumulare,ex qua quidem accumulatione,ars quadarrt 
diuinatoria,& fuorum cuiq; fomniorum interpretandorum paulatim con 
furgit,dum nihil dilabitur a mcmoria. Efficaciora autc funt fomnia,quan- 




KdMcholi 
ciiigoiio 

(ollcnt. 



LXXVUI. DB OCCVLTA PHILOSOPHTA, 

do luna illud percurrit-fignum.quod fuit in nona radicis natiuitaris ucl rc- 
uolutionis illius anni.ucl in nono figno a figno profcclionis. Veriflima au . 
tem atq; certiffima diuinatio.neq; natura ncq; humanis artibus/ed purga- 
tismentibusprouenit.infpirationcdiuina.Quoduerohicaduaticinia^ 
oraculafpeftar.difcuticmusalibi. 

De furorc & diuinationibus,que in uigilia fiunt,de melancholici 
humoris potentia,quo etiam darnoncs nonnunquam in huma- 
na corpora illiciuntur. Cap. LX. 

" Ontigit etiam,non modo dormienres,fed & uigilates nonnun 

Hj' quam foluto animo.fuisqjftimulis impulfo diuinare.qua di- 

uinationem Ariftotelcs furorem uocat , &ab humore melan 

cholicoprocederedocctintraitatudc diuinatione inquicns: 

Melanchoiicipropteruehememiamlongebeneconicftant.&citohabitu 
imaginantur facillimeq; cceleftium recipiunt impreflionem.Et in Proble» 
matibus ait:Sibyllas,& Bacchidcs,& N iceratum Syracufanum,& Amonem 
a naturali melancholicacomplexionc fuiiTe diuinatorcs atq; poctas . Cau^ 
faitaq; furoris.fi quainrrahumanumcorpuscft,humorcftmelacholicus: 
no quidem ille,qui atra bilis uocatur,qui adco praua horribilisq; res cft,ut 
impetuseiusaphyficisacmedicis ultramaniam,quam inducit,etiam rna- 
los damoncs ad obfidenda humana corpora illicere perhibeatur.Humorc 
igitur hic intelligimus melancholicum,que naturalis & candida bilis uoca 
tur:Haeccnimquandoacccnditur,arq;arder,furorcmconcitat,adfcientia 
nobisacdiuinationemconducentem,maximeautcmfiiuucturinfluxuali 
quo ccelefti,pra:cipue Saturni,qui cum ipfe frigidus firatq; ficcus,qualis eft 
humormelancholicus,illumquotidieinfluit,augetatq;confcruar. Praete* 
rca cum fit ipfe arcanac contcplationis autor ,ab omni publico ncgotio alia 
nus,ac planctarum altiflimus,anima ipfam cum ab externis officiis ad inri 
ma fempcr reuocar,tum ab infcrioribus afccndcre facjt, trahcndo ad a ltifli- 
ma.fcicntiasq; ac futuroy pratfagia Iargitur:& hoc cft quod intcdit Arifto« 
tcles in lib.Problematum:Ex melaneholia.inquics, quidam facli funt ficut 
diuini praedicenrcs futura,& quidam facti funt poctae. Ait praetcrea omnes 
uiros in quauis fcicntia praeftanrcs,ut plurimu cxtitiflc melancholicos:qui 
bus etia Democrirus & Plato atteftantur aflcrctes melancholicos nonnul- 
losintantupraftareingenio.utdiuinipotiusquamhumaniuideantur.Sic 
melacholicos perplurcs primu rudes,ineptos,infanos ,quales extitiflc aiut 
Hefiodum,Io ncm,Tynnichum,Calcinenfcm,Home^ & Lucrctium, faepc 
futorefubito corripi,acinpoctas euadere.&miranda quaedam diuinaq; ca- 
ncre.ctiam quae ipfimct uix intclligar. Vnde diuus Plato in Ione , pleriq; in 
quit.uates poftqua furoris rcmiffus eft impetus,quae fcripferutno fatis in - 
telligut.cu ramc recTe dc fingulis artib' in furorc rraftauerint.quod fingu- 
li harum arrifices legcdo diiudicar.Tattim preterea tradiit melachdhcihii 



HBER PRIMVS. UOCIX. 

moris impcrium efTe.ut fuo impetu etia cceleftes da? moncs in humana cor- kAmMI- 
pora nonnun^ rapian£,quorum praefentia,& inftinftujhomines debaccha^ " ,, " mor " 
ri,& mirabilia multa effari omnis teftatur antiquitas: idq; fub triplici diffe- " n f trim 
rctia,iuxta triplicc animx apprehenfionc,uidelicet imaginatiua .rationalc 
&mcntalemcontingcreputanr.Dicuntitaq;,quandoanimamelancholico 
humore impulfa,nullo cohibente, habenas corporis, membrorumq; uin - ■ 
cula tranfgreffa , tota in imaginationc trasfertur , fubiro efficirur inferiorii = 
dajmpnu habitaculu, a quibus manuahu artiu faepe miras accipit rationes. 
Sic uidemus rudiffimum aliquemhomincm fubiro in piciorcm egregium 
autarchirecl:um,uelalteriuscuiufq;artiseuaderemagiftru. Quandouero 
eiufmodi de mones futura nobis portendunr, tune oftendii t que ad elemc 
rorumturbationes,temporumq;uiciifitudincsattinentjUtfuturampluui* 
am,rempeftatc,inundationem,rerraemoru,mortalitarem,famc,ftragcrn 
&eiufmodi:quemadmpdu apud Aulu Gelliu lcgimuSjCorneliu, facerdo- 
rem.quotemporcCjefar&PompeiusinTheffaliaconfligebantjPatauifii 
rore corrcptum,& tcmpus,&ordinem,& exitum pugnx prssnarraffe.Qua 
do ueroanima totain ratipnem conuertitur.mediorum demonu efficitur 
domiciliurn:hincrerunaturalium humanarumq;nancifciturfcientiaatq} 
prudentiam. Sicuidemus homincm aliquem fubito in philofophum,uel 
medicum uel oratorem cgregiu euaderc,ex futuris aut pridicctc quse adrd 
gnorum mutationes & feculoru reftitutiones perrinent,qucrnadmodu Si- 
bylla Rpmanis. Du uero anima tota in mctem affurrexerit,tunc fublimifi 
daemonum reccptaculu effecla, ab lllis-ardana edifcit diuinorum , pura dei 
legero,ordines angelorum ) & qus ad xternaru rerum cQgnitionem anima- 
rumq;ialutcmpcrtincnt.DefuturisueropraEuider,qu3Ediuinaeprouiden 
rix adiacent^ut futura prodigia feu miracula.futuru propheta.uel legis mu 
rationem.Sic de Chrifto Sibyllx ante aduentum cius longo tempore uati- 
cinatx funt. Sic Vergilius nafciturum Chrift um iam in propinquo inrelli-* 
gens,Cumanx Sibyllx recordatus,cednit ad Pollionem: 

vltima Cumei iam uenit carminis xtas, 

Magnus ab integro feclorum nafcitur ordo» 

Iam redit & uirgo.redeuntSaturniaregna, 

Iamnoua progenics ceelo demittitur alroi 
Etpaulo poftinnuens originalem culpam irritam forCjaits 

Tc duce fi qua manent fceleris ueftigia noftri 

Irrita,perpetuo foluent formidine terras. & fubiungits 

Ille deum uiram accipiet,diuisq; uidebit 

Permixtos heroes,& ipfe uidebitur illis, 

Pacatumq; reger patrjis uirtutibus orbem. 
Subditqj inde ferpcntis occafum, & ligni mortis/fiue hgni fcienrix boni & 
mali uenenum fopitum iri,inquiens; 

g iiii 



1 . 



LXXX. DE OCCVtTA PHILOSOPHIJI, 

Occidet & ferpens, & fallax herba ueneni. 
Manfuram tamen originalis peccati fomitem innuir, cum dicit: 

Pauca tamen fuberunt prifcse ueftigia fraudis. 
Tandem, qua poteft maxima hypcrbole hanc prolem acclamando dci fo- 
bolem.adorarhis ucrbis: 

Chara deum foboles magnum Iouis incrcmcntum 
Afpice conuexo nutantem pondere mundum 
Et terras.traftusq; maris ccelumq; profundum, 
Afpice uenturo laetentur ut omnia feclo. 
O mihi tam Ionge maneat pars ultima uitae, 
Spirirus & quantum fat erit tua dicerc fafta. 
Sunt ctiam quxdam prognoftica,qux inter confinia naturalis & tranfnatu- 
ralis diuinationis mcdia funt,ut in his qui morti proximi,& fenefta debili- 
tati,nonnunquamfuturaprxuident,quiautinquitPlato,inrepub.quifcn 
fibus minus prapediti funt,eo acutius inrelligunt,& quia loco quo funt mi- 
graturi uiciniores funt, & quafi iam paululu relaxatisuinculis, no omnino 
corpori amplius obnoxii funt.diuinscreuelationis Iumina facile percipiut, 
De formationehominis,de fcnfibus exteris & intimis ac mente: de tri 
plici animae apperitu,ac paflionibus uoluntatis. Cap. LXI. 
jj S T Theologorum quorundam opinio , deum ipfum hominis 
I primeui corpusnon immediare creaffe , fed ccelitumadiutorio 
Sjexelementis compofuiffeatq;formaffe,cuiopinioniadftipuIa- 
turctiam Alcinousex Platonisdogmare, putans fummumdeum mun- 
di totius deorumq;& daemonum crearorem effe,atque illa iccirco immor / " 
talia effe.caetera autem& mortalium animantium geneta iuniores dcos ad 
mandatum fummi dci procreaffe.nam fi ipfe hsec etiam genuiffet immor- 
talia nara fuiffent.Dii itaq; ex terra & ignc acreq; & aqua,portiones quafda 
mutantes ligantesq;inuicem,corpus unum ex omnibus confecerut.quod 
anima: ad minifterium fubieccrunt fingulis illius potcntiis fingulas in eo 
prouincias affignantes, humilioribus quidem humiliores fedes affignares: 
quippe iracundix praecordia , cupidini uterum, nobiliores autem fenfus irt 
caput,ueluti in totius corporis arcem:deindc fermonis organa multifaria. 
Senfm extc Diuidunt autem fcnfus in cxternos & intimos:externos deinde in quinquc 
riores^bm omnibus notiffimos partiutur,quibuspariter quinq; organafiuefubiefta, 
/J><w*Lm. ' quafifundamenta quacdam attribuuntur fic difpofita, ut quae cminentiorc 
parte corporis collocantur,potiorcmquoq;puritatis ordinemobtineant: 
oculi enim fupremo loco collocati putiflimi funt,ignis lucisq; nature funt 
cognati.deinde aures fecundum & loci & puritatis ordincm obtincnres.con 
parantur acri :tertium poflident nares,mediam inter acrem aquamq; con- 
tinentes:deinceps uero guftandi organum craflius & aquese naturse fimilli 
mumrpoftrcmo gradu raft us pcr totum difTufus,terrz craffitudini dcputa 



LIBER PRIMVS, IXXXI. 

tur.Puriores aurem fenfus funt.qui non appropinquates fenfibilibus a lon 
ginquopercipiunc,ucuifus,&audicus:deindeeciamodoraruspermcdiurn 
acrcm non appropinquanria pcrcipit:guftus aurcm no nifi propinqua fen 
tit,TaeUisucroq;modolehaDet,namappropinquanciacorporafenrit:8< 
quemadmodum uifus per medium acrcm ccrnit , ita etiam racT us pcr me- 
diam uirgamuelbaculum,dura,molliaSdiumidafencic.VerumracTusfo 
lusefenfibusomnianimali communis cft:ccrriiTimumauremhuncfen-G«/fc<crM 
fumhomo pofhdec , hocnamqj&guftureliquaanimaliaprxcellir.fcdin " °" ( 'i, 
aliiscribusienfibusaquibufdamanimalibuseuincirur J ficuracanequiho-i(( ( «,i ra< a ( < 
mineacuriusuider^aiidirjarqjolfacir.fimilircracutiusmulriscercrisanima 
tibus,& hoic uidcnt lynces & aquilx . Scnfus uero inrcriores , ut uult Auer- 
rois,in quatuor partiti lunr.quorum primus comunis appellatur , eo quod ' 
omnesqux percxtcrnos fenfushaununtur imagines primus colligitarcj; 
perficir.Secundus uisimaginatiua,cuius officiu cftcilipfa nihil prxlcnciar, l 
imagines a prioribus fenfibus acccptas rerinere.easq; rerrix fcntiendi naru- 1 
rx.qiiX-pJunrafia cxiftimandi arq; cogitandi uis eft offerre, cuius opus cft, 
accepcisjmaginibus.quid aucqualis fit id cuius ille im.igincs funr, pcrcipe 
reacq;iud:care,arq;eaipfaquxficdifcreuerir,coniunxerir,percepcrit,iudi 
cauenr quarrx porcncix.quam memoriam dicimus.feruanda comcndare. i 
Erenimilliusingenercuirruresfunr,difcurfus,difpofirioncs,pcrfccuriones 
&fugx ) arq;concirationesadagcndu.ArinfpcdcinrellecTuaiiuinrellcctio 
nes.uirrutes.difciplinsracio.confiliii.clcclio Hxcaiiccfhquxprrfomnia, 
nobisfutura monftrac: undephancafia aliquando nominarurinrellccTus 
p!ianrafticus:eftcnim ulcimii ueftigiu inrelligcrix.qux.iirairlamblichus, 
omnibus animi uinbus adnara,omnesfigurascffingir,fimilitudincs fpecic 
rfi,& operationcs,uifaq;,fcu impreffiones uiriu alia^ crafmirrit in alias.quae 
quidc a fenfu micat.in opinionc cxcirar:qux uero ab inrellecTu, fccundo lo 
co offcrt opinioni.fed a fcipfa ab omnibus imagines fufcipit, atq; per fuam 
proprierar:,fecundu affimilarionc proprie defignar.omncs acTioes anime 
hngit.arq; exrernas accomodar intimis.cria corpori imprcffioes imprimir. 
Habcr aut fenfus i fti fuaorgana in capire,na fcnfus comunis cum imagina ffl^fj? 
rionc,priorcs cerebri cellulas poffidcr, Iicct Ariftorcles organu fenfus com ' tw " £ "" > 
munis,pofueririn corde.cogirarma auruirtus,fupremum,&medium capi 
tis obtiner.deinde memoria poftremu.Porro Organa uocis, acq; fermonis, 
mulra funt.fiquidem interni pedtoris inrer larcra.mufculi, rhorax.pulmo, 
trachea,arrena,fauces,& horum maxime,quod eft cartilaginofum , fccun» 
du recurrenres neruos,& plecTru lingux,& omnes he parricule & mufculi, 
g exufflationis organa funr.Scrmonis uero organu propriu , os eft, in quo 
plafmantur, formanrur,& figuranrur uerba & loquclx.lingua, &gurgulio* 
nc.in illoplecTri obtinenribus uicem , & palato fonum faciente dentium 8t 
ons apertionc, ueluti in I/ra chordarum fimilitudinem referentibus nafo, 






LXXXIT. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

infuper ad fonoritatem bonam lut malam conferentc.Supra fcnfibilc attJ* 
mam.quae pcr corporis organa uircs fuas explicat, fuprcmum locum occU 
m «t«nT P at mens 'P la incorporea,& haecgeminam naturam habens: Vnam rerum 
earum quae naturae ordinc continentur,caufas,proprictates progrefluique 
perquirentem,& in ueritatis contcmplatione contentam, qucm iccirco co- 
templatiuum intelleclum uocant: Altera mentis natura fiue uis ,que agcn* 
da , quaeqjfugiendafint confultando difcernens , totain confultationcK 
acTioneuerfatur,qucmiccircoaftiuuminrelleftumuocant. Huncitaque 
ordinem potctiarum.natura ftatuit in hominc ,ut per extcriorcs fenfus co 
gnofceremus corporalia, pcr intciiores ultra hoc fimilitudines corporfi,8{ 
_ .. . uIreriuspermentcmfiueintelIcftumabftraftaqu*neccorporafunt,nec 
JOm lltL illis fimilia.Et iuxta hunc triplicem patcntiarum animae ordinem tres na- 
titm. fcuntur in anima appcurus : Primus naturalis,qui eft inclinatio qusda na- 
turae in fuu finc,ut lapidis deorfum qui ineft omnibus : alius animalis ej fe- 
quitur fenfus,diuifus in irafcibilem & cocupifcibilem:tertius intelleftiuus, 
qui appellatur uoluntas.in hoc differens a fenfitiuo qui cft per fe illo^.quae 
poflunt offerri fcnfibus.nihil concupifcens.nifi aliquo modo comprchen- 
fum. Voluntas uero etfi fit pcr fe omniu poflibiliu,quia tamc libera eft per 
eflentiam.poteft etia efle impoflibiliu , qualis fuit in daemonc appetcnte fe 
efic iqualc Deo.itaq; uoluptate & dolorc cotinuo alteratur & deprauatur, 
dum inferioribus potentiis aflcntitur. Vnde quatuor ex eius deprauato ap 
petitu nafcuntur in eo pafliones,cjbu$ fimiliter corpus nonnunqua afficif, 
quaru prima uocatur obleftario,quse eft mentis fiue uolutatis qucda mol» 
liries a tq; aflentatio,qua illi quomodo fenfus porrigut fuauitati hbctiflime 
cofentit.paret, atq; obfequtf: quam iccirco dcfiniut efle inclinationc animi 
ad cmolientc uoluptatc.Secunda ucro dicitureffufio ,quae eft rerniflio au£ 
diflblutio uirtutis , quando uidehcet ultra oblectationc tota mctis uis arq; 
tntentio praefcntis boni dulcedine deliquefcit ac defluit.penitusq; fe diffun 
dit Sceffcrt ad co fruendu.Tcrtia dicitur iaftantia,fcilicet elatio geftiens,ex 
iftimansfe maximum quoddambonumconfequutum,cuiuspoiTeflione 
fe infolcntius effercs.exultat & inaniter glof iatur.Quarta & ultima eft ma* 
leuoIentia,uoluptas quaedam ex malo alterius fine fuo emolumento.Dici- 
tur aut fine emolumcnto fuo,quia fi quis ob utilitatem fuam ex malo alte- 
rius gaudeat,hoc erit potius ex beneuolentia in feipfum, quam ex maleuo 
lentia in alios: Atq; his quatuor paflionibus ex dcprauato uoluptatis appe* 
titu genitis,totidem contrarias pafliones gcnerat ipfe dolor.puta horrorc, 
triftiriam,metum,&debonoaltcriusfinefuodetrimentodolorem,quam 
dicimus inuidiam.hoc eft.in ahenis bonis triftitiam, quemadmodum mi- 
fericordia triftitia quaedam eft in alienis malis. 

De paflionibus animi ,& earum origine, diffcrcntia & fpeciebw, 
Cap. LXII. 




LIBER PRIHVS. LXXXIlt; 

Affioncs animi nihil aliud funt , quam quidam motus fiue in-» 
clinationcs ptouenientes exappreheniionealicuiusrei.tan'- 
quam boni uel mali ,conuenientis uel dilconucnictis. Appre- 
_,,, hcTionesautcmhuiufmodifunttripliccs, uidelicerfenfuales, 
rationaies,mcntaIes.EtfccundumhastripIicesfuntinanimapaffiones:na 
quandoqjfequunturapprehenfioncfenfitiua,&tuncrefpiciutbonumaut 
rnalum temporale/ub ratione comodi uel incomodi, deleclabilis &: offcn- 
fiui,&dicunturpaffionesnaturalesfiueanimales:quandoq;fequunturap' 
prchenfionem rationalem,& fic rcfpiciunt bonum aut malum fub ratione 
uirtutis & uitii,laudis & uituperii,utilis & inutilis,honefti & turpis.-& dicun- 
turpaffiones rationalcs feu uoluntaria:quandoq; fcquuntur apprehenfio.- 
nem mentalc,& refpiciunt bonum & malum fub ratione iufti & iniufti,ue- 
ri &falfi,& tunc dicuntur paffiones intellcctuales/iuc fyndaaefis.SubieCtil 
autempa[fionumanimae,cftipfauisanimxconcupitiua,&diuiditurinco 
cupiicibilemSiirafcibiIcm,&:utraq;refpicitbonil&malu,feddiuerfimodc 
Visenim concupifcibilis quandoq; refpicit bonum &malum abfolute,&: 
ficcaufaturamorfeulibido,&econtrarioodium:uclrefpicitbonum,utab 
fens,&ficcaufaturcupiditas:feudefidcriu&malumutabfens,fcdutimmi- 
nens,& fic caufatur horror.fuga & abominatio:ucl refpicit bonum & malii 
utprefens&adeptum,&ficoriturhincdelecT:atio,l3Etiria,uoluptas:indetri 
ftitia,anguftia ,dolor. Visautemirafcibilis rcfpicitbonum&malum fub 
ratione dif ficultatis ad adipifcendu fiue obtinendu.f ugiendu uel depellen» 
dum.& hoc quandoq; cum fidentia:& fic caufatur,hinc quidc fpes,inde ue- 
ro audacia:quandoq; cu diffidentia,& fic oritur deiperatio:,&merus t fiue ti- 
mor. Quadoq;uisipfairafcibiIisfurgitinuindidtam,&hocfitfolumcirca 
malum praetcrirum tanquam illatse iniuria. feu kfionis , & caufatur ira . Ec 
ficreperimus undccim paffionesin ipfo animo,qus funt,amor,odium de- 
fidenum,horror,laetitia,dolor,fpes,defperatio,audacia,timor,ira. 
Quomodo paffioncs animi mutant corpus propriu permutado 
accidentia.&mouendofpiritum. Cap. LXIII. 

= Affionumautemanimxquando fcnfualemapprehenfionemfe* 



«i^ '"""""■" •*">->- i "<«i"i»*4u<ijiuu lciuuaiciiiapprenenuonemie» 
g|| quuntur, uimregitiuamhabet phantafia , feu uirtus imaginatij. 
— iga| ua . Haeccnim dc fua potentia iuxta paffionum diuerfitatempri- 
mo diuerfimode altcrat & tranfmutat corpusproprium tranfmutatione 
fcnfibili , mutando accidcntiaincorpore,& moucndo fpiritum furfum 
uel deorfum , adextra uel ad intra, & diuerfasqualitates producendoin 
membris : Sic in gaudio fpiritus expclluntur , in timore retrahuntur,in ue- 
recundia mouentur ad ccrcbrum: Sic in gaudio dilatatur cor ad cxrra pau- 
latim,intriftitia conftringiturpaulatimadintra . Similimodoinirauel 
timore,fed fubito.Rurfus ira uel cupiditas uindicTa: producit calorem ,ru 
bedinem,amarumfaporem 3 &aIuifluxum.Timor inducit frigus.cordis 



™™ 



■■■* 



LXXXHII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA 

trepidationem.uocis defe£tum,atq; pallorcm.Triftitia fudorem,& albcdi- 
ncmcxruleam. Mifericordiaetaimcju3Etriftitiaqu2dameft,fepemifera- 
tis corpus male afficit, ut alterius corpus uidctur affecTu. Palam quoq; eft 
inter amantes aliquos, tam fortem eife ligaturam amoris , ut quodpatirur 
unuscorum,patiatur&alrer. Anxietasetiaminducitficcitatcm,&nigredi 
nem : quantos etiam calorcs cupido amoris concitat, in hcpatc & in pulfu, 
nofcunt medici,eo iudicio nomcn amatae in paflione heroica dcprehenden 
Animptfi tcs.SicNaufiftratuscognouit AntiochumamoreSrratonice captum.Ma 
encsmorte nifcftum praereaeft paffiones ciufmodi quando uehementiffimae funt, 
nomiKiuMi poffgnjorreminferre^&hocapuduulguspalameftjnimialititia.triftitia, 
amorc,odio,intcrdum morihomines,fxpe etiam morbo leuari.Sic legim" 
Sophoclcm& Dionyfium Siciliaetyrannum.utrunqiaccepro tragicaeui- 
ftori? nuntio,fubito mortuos.Sic matcr uifo filio e Cannenfi pre^ lio redeii 
tc.repente obiit. Qyid etia triftitia pofTit, omnibus notum eft. Scimus etia 
canes nimia triftiria demorre dominorum fuorum fa:pe mortuos fuif fe. 
Nonnunquam etiamex huiufmodipaffionibus morbidiuturni fequun» 
tur,&quandoq;curantur. Sicexaltodefpicicntesaliquipraetimorenimo 
contremifcunt,caligat,infirmanrur,quandoq; fenfus amittunt. Sic fingul-" 
tus,febres,morbi comitiales quandoq; fcquuntur, quandoq; ucro recedur, 
quandoq;mirabilesquidamcffcftusproueniunr,utinCrafinlio,quemge 
nitrix mutum ediderat, metus uehcmens auiditasq; uocem excuffit, quam 
natura diu negauerat.,Sic repentino quodam cafu affe#u,faepe uita, fenfus, 
motus,fubito mcmbra deferunt,ac faepe ftatim reuertuntur.Quantumeti 
am coniunifta magnanimi audaciae,uehcmens ira faciat,ipfc oftendit ma- 
gnus Alexandcr,qui in India praelio circunuentus,lumc & ignem cx fc pro- 
fundere uifusxft. Theodoriciparer ignisfcintillascxtotocorpore profu- 
dilTe legitur, ita, ut fcintillantes flammae hincinde etiam cum k no profili- 
rent.Atqjhorumfimilianonnunquamctiaminbcluisapparcr.ficutdeTi- 
bcrii cquo,quem ore flammigeraffe proditum eft. 

Quomodo pafliones ani.mi immutant corpus per modum imita 
tionis a fimilitudine.Item de transformatione ac translationeho 
minum,&quas uires uis imaginatiua non folum in corpus.fed cti 
aminanimamobtineat. Cap. LXIIII. 

AffionesfupradiclKquandoqjalrerantcorpuspermoduimi- 

rationis,proprer uirtutem quam habet fimilitudo rci ad tranf- 

mutandum , qua m uehcmcns mouet imaginatio, ficut in ftu* 

pore& congelarione dentium ex uifuuel[auditualiquo, uel 

quia uidemus uel imaginamur alium comedere res acres.-fic uidcs aliu ofci 

tareetiamofcitat,&aliquicumaudiutacidanominare,linguaaccfcit:mo- 

leftia etiam tetri alicuius fpectaculi guftum inficit.&prouocatnaufeam: 

quidam fanguinis humani afpecTu fyncopantur: nonulli cum alicui amajs 




L I B E R PRIflu; LXXXV.' 

cibu affcrri uidcnt/entiut in ore faliua amara.Et narrat Gulielmus Parific 
fis fe uidiffe hominc,g folo afpectu medicma: mouebatur quoties opus erat 
motuexpurgatiois:cutnnecfubftatiamcdicina:,nccfapornecodoripfius 
ad ipfum perueniffet:fcd fola fimilitudo apprehenfa.Hacratioe fomniates 
fc arderc,uel effe in igne,quadoq; cruciat ur mtolerabil itcr,tanc| fi uerc arde 
anr,cu tii ueritas&fubftantia ignis apud eos non eft/ed fola fimilitudo per 
imaginationem apprehcnfa.Nonnuncj etia ipfa humana corpora transfor MiM i "" lgi 
man£ trasfiguranturq;,& rrafportantur,fa:pe quidem m fomniis, nonnuhq *""** ""' 
ctia in uigilia.Sic Cypp°quipoftea elcftuscftrex Italiac, du tauro^pugna 
uictoriaq; uehementius admiras meditatur,in illa cura obdormicns noctc, 
manecornigerrepertuseft,hoaliudequirtuteucgetatiuaUehementiima- 
ginati6eftimulata,corniferoshumoresincaputelcuante,&cornuaprodll 
cente. Vchemcs cnim cogitatio,dum fpecics uehementer moucr.in illis rei 
cogitata: figuram depingit,quam illi in fanguine effingunt.ille ntitritis a fe 
imprimit membris.cum propriis,tum aliquando ctiam alienis:ficut imagi 
natio pra-gnantis in fcetu imprimit rei defidcratae nota,& imaginatio mor- 
fi a canerabido.in urinam imprimit imagines canu . Sic multi fubito cane 
fcut.-alius epuero,uniusnoflisfomnio,in uirutnperfectum excreuit . Huc 
multi etiam Dagoberti regis cicatriccs , & Francifci ftigmara refcrre iiolur, 
dum illc correptionem uehementer timer.alter Chrifti uulnera uehemen 
tius contcplatur.Sic multi etiam tranfportantur de loco ad locum tranfeu 
res flumina,& ignes,& loca inacceffa:quando uidelicet uehemcris alicui' co 
cupifcentie.aut timoris,uel audacia: fpecies fpiritibus impreffa-,uaporibus 
permixta: mouct organu raftus in fua origine.una cu phantafia, qui mot» 
localis principiu eft. Vnde cocitantur mcbra & organa motus ad motu.mo 
ucturq; fine errore ad locu imaginatu.no quidc ex uifu , fed ex phantafia 1 n 

tenore.Tanta eft uis animi in corpus,ut quorfum ipfa imaginaf & fomni- 
at,ipfum corpus fimul attollat atq; traducat . Legimus alia plcraq; cxcpla 
quibus uis animac in corpus cu admiratione exphcaf.qualc lllud fcribit Atii 

cenna dc quodam,g cu ueilet.corpus fuu paralyfi oblcdebat.Narraf de Gal 
lo Vibio,cuihocaccidituni,utin infaniano cafuincidcrct,fediudicio puc- 

niret.-naduinfanosimitaf.duingeniilenociniufurorcputatjquaadfimula 
feat infania.ad uera redegit. Et Auguft. refert quofda qui aures pro arbitrio 
mouerer,& ci immoto capire uerticc tota deponcrct ad frontc , reuocarctq- 
cu uellent.&ahu quenda folitufudareubi uellct.Notu quoq; eftaliquos flc 
re cu uolut,& ubertim lachrymas profundere.-quofda etia reptos qui coru 
q deglutiffcnt,uaria paulatim taqua de facculo,quod placuiffcr proferrcr 
Et hodie adhuc uidemus plures.qui auium,pecorii,canu hominumq- quo- 
runq;uocesfic imitanturexprimuntq;,utdifcerni omninonopoffint. Ia 
uero &foeminas in mares mutatas fuiffe,multis exemplis narrat Plinius-fi- 
«nilia&fuotcpore accidiffe teftaturPontanus.dequadamuherculaCaie 

h 



wmmm 




LXXXVT. DEiiCCVLTA PHILOSOPHIJ», 

tana,& alcera quadam Aemilia,que cum utraq; nupta,poft plures annos ifi 
uiros rnutata: funt. Quantu autem ipfa imaginatio pofiit rn anima, nemo 
ignorac : cft enim fubftanciae animae uicinior qua fenfus, quarc etiam plus 
agit in animam quam fcnfus:fic mulier per introdudlas ccrtis magicis arri- 
nciisfortcsamaginationcs,fomnia,fuggeftiones,fa?piffimeligarurinamo- 
rem alicuius arftiffimii.Sic perhibent Medeam ex folo fomnio cxarfiffe in 
amorem Iafonis.Sicanimanonnunquam peruehemcnremimaginationc 
ucl fpeculationcm a corporc omnino abftrahitur.qucmadmodum Cclfus 
narratdequodaprcsbytt -o,quiquoties collibuiffec auferebac feafcnfibus 
& iaccbac fimilis mortuo.ut cum pungcrcrur & ureretur, non fcntiret ullii 
dolorem,iaccbarq; immotus & fine anhelitu:hominu tn uoces, fi altius in- 
clamaffent, tanquam ex Ionginquo fc audiffe poftca rcferebar. Verum de 
his abftracTionibus lacius in pofterioribus diffcremus. 

Quomodo paffiones animi etiam operanrur excra fe in corpus 
alienum. Caput LXV. 

I Affiones anima: qua: phantafiam fequuntur, quando uehemc 
i riffime funt,non folum poffunt immutare corpus proprium, 
juerumetia poffunttranfcendere adoperadumin corpusali# 

] enum,ita,quod admirabiles quedam impreffiones indc produ 

cantur in elemcntis & rebus cxtrinfecis, atq; ctiam morbos quofdam animi 
fiue corporis,fic poffent auferre uel infcrrc: Nam pafliones animae funt po 
tiffima caufa temperamcnti corporis proprii. Sic anima fortiter eleuata Si 
uehementiimaginationeaccenfa,immittitfanitatemuel3Egritudincm,n5 
folum in corporc proprio, fed etiam in corporibus alienis.Sic putat Auicc 
na,quod ad imaginarionc alicuius cadat camelus.Sic qui morfus a cane ra- 
bido in rabicm incidit,apparenc in urina eius figurae canum. Sic praegnaris 
mulieris cupidicas in corpus alicnum agir,quado inficic fcecum in aluo ,rci 
defidcracaenoca.Sicmulras monftrofxgencrationesprodcurexmoftrofis 
pregnaciu imaginacioibus.ceu qualc referr Marcus Damafcenus apud Pe- 
tra fancTa oppidu in Pifanis confinibus fitu. Carolo Bocmias regi & Impe- 
ratori oblatam puella, toco corpore fera: inftar hirfura & uillofam,qua ma 
ter religiofo quodam horrore, in imaginem diui Ioannis Baprifte que ad le- 
cTulum eratjdum cociperer affecTa,ralem poftea progenerauit. Arcj; id no 
foluinhominibus/edctiainbrurisanimatibusfierifpeiftamus.Siclcgim* 
Iacobu patriarchi.uirgis in aqua proie£tis,difcoloraffe oues Laban. S icpa* 
J^produ' uon " aliaruq; uoluc^cubariu imaginarieuires.pcniscolorc imprimur:un 
eamr. dc albos producimus pauoncs.cubatiu habitacula albis linteis circupendc- 
tcs.Iamq; his cxcplis patet,quomodo phatafiae affecTus.ubi uchcmc tius (e 
intenderint,non modo corpus propriu.fed&alienu afficiut. Sicetia malefi 
coru nocendi cupidiras,fixis obtutibus q perniciofiffime homines fafcinat 
Affentiut iftis Auiccna > Ariftoteles J Algazel & Galcnus.Manifeftum enim 



LIBER PRIMVS. LXXXVIF. 

cft,corpus a uapore alterius corporis morbidi facillime infici,quod in pefte 
& lepra palam uidemus. Rurfus in uaporibus oculorum tanra uis cft , quod 
poffuntproximumfafcinare atq;inficere,ficutregulus , Si catabepla afpe- 
dufuohominesinterimunt:&fceminaEqua:daminScythia ) apudIlIyricos 
& Triballos quem irate afpexerant,interimebant. Ncmo ergo miretur cor« 
pus atq; animam unius,ab animo alterius pofle fimiliter affici , cum fit ani' 
mus longe potentior,fortior,feruentior, motuq; ualentior,qua uapores ex 
corporibus exhalantes,nec ctiam defunt media,pcr quae operetur : neq; prx 
terea minus fubiicitur corpus alieno ariimo,quam alieno corpori.Hoc mo- 
do ferunt hominem,folo affecTu atqhabitu agere in alterum.Tdeoq; prxci- 
piunt philofophi,conforrium malorum atq; infcelicium hominum procul 
fugiendum , horum fiquidem anima noxiorum plena radiorum,calamito- 
fa contagione propinquos inficitxontra , bonorum ac fcelicium confortia, 
pra?cipiunr appeteda,quOniam fua prodinquitate multum nobis profunt. 
Sicut enim odor ex afa fcerida,uel mufco:fic ex malo mali, & ex bono boni, 
aliquid profilit in proximum,ac diu quandoq; perfeucrat infufum.Nunc uc 
ro fi pafliones fupradida: tantam uim habent in phantafia,certe maiorc ha- 
bent in ratione.quatenus ia ratio ipfa,phantafia eft excellen tior. M ulto dc- R Utl - ort „j 
niq; maiorem in mente,hic enim quando ad beneficium aliquod,tota ani» taor pfc* 
mi intentione erga fuperos defigitur.fepc corpus tam proprium q alienum, u f u ' 
circa quod eft affecTa,diuino aliquo munere afficit. Hoc modo legimus ab • 
Apollonio, Pychagora, Empedocle, Philolao multisq; prophetis , & etiam 
noftr3EreIigionisfancTis,miraculafacTafuiiTc.Dehislatiuspatebitinferius, 
ubidcreligionedifferemUS. 

Quod paiTiones animi plurimum iuuantur ab opportunitate cce 
lefti : &quam neceffaria fit in omni opere, ipfa animi 
conftantia. Caput LXVI. 

AfiTones animi a ccelo plurimum adiuuantur & adiuuanr, po> 
tentiffima:q;euadunt,quatenuscumccelo confentiuntuelna- 
turali quodam pacTo,uel uoluntaria elccTione feu libero arbi* ■ 
I trio. Nam, ut inquit Ptolemzus, qui elegit id quod melius eft, 
nihildifferreuidetur abeo,quihabcthocex natura. Conducitergomaxi- 
me in quouis opere ad beneficia cceli fufcipienda, fi cogitationibus, affecTi- 
bus, imaginationibus , elecTionibus, dehbcrationibus, contemplationibus 
& fimilibus,nos quoq; ccelo confonos preftiterimus.PafiTones enim eiufmo 
di fpiritu noftrii ad fimilitudinc fuam uehemcter agitant,ac fubito nos no- 
ftraq; fupcris exponut eiufmodi pafliones fignificatibus:tu etia ob dignita^ 
tc 8t propinquitatc fua cu fuperioribus multo magis atq; amplius cceleftia 
capiut.qua res quaeuis materialcs.Poteft enim animusnofter p imaginatio 
nem uel ratione quada imitatione,ita ahcui ftelk c6formari,ut fubito ciuf* 
dc ftellf muneribus impleat;tanquam fui influxus proprium receptaculum 

n ii 



LXXXVW. cE 0CCVLTA PHILOSOHIA, 

Mcns uero contemplatrix quarenus fc ab omni fenfu,imaginatione,natura 
deliberationc feuocat,&ad fcparata fereuocat.nifi quatenusSaturno fe cxpo 
nit prafentis indagationis non exiftit. Multa enim mcns noftra per fidcm 
operarur.quajeftfirmaadhsfio.fixainrentio.&uehcmensapplicatioopcra 
tis aut fufcipientis,in quacuncp re ad ipfum coopcrantem & dantem uim ad 
opus,quodfacereinrendimus,adeo,ut fiat quodamodo innobis idolum uir 
tutis ifufcipicda\& rei in nobis uel a nobis facicde. Dcbemus igitur in quouis 
opere & rc^ applicationc uehemcter affecTarc,imaginari,fpcrare firmiflimc 
qfcrcdere,id cnim plurimu erit adiumento. Et uerificatum eft apud mcdi- 
cos,firma , crcdulitatc,fpcindubia,&amorcergamedicu,&medicina,adfa- 
niratc plurimu coferrc.etia aliquado uel plus q medicina.Nam cu hocquod 
operatur medicina: uirtus & efficax uis.opatur etia medicifortis animus,po 
tens immutare qualitates in corpore egroti.maxime quando illc mcdico ad 
hibcs fidc eo ipfo fefe difponit ad medctis & mcdicine uirturc fufcipiendam. 
Ideoq; oportet in magia operantcm eflc coftanti creduliratc, confidcntc ,8C 
de confccutioe effeclus nullatenus dubitare,nec animo hsfitarcNam ficut 
firma &pertinax credulitas mirabiliaoperatur.ctiamnonnuncjinoperi- 
busfalfis,fic diffidctia atq; haefitatio uirtutc animi operantis,qus inter urrfi 
fc; extremu mediu eft.diflipar atq; frangit.undc cotmgit optatum a fuperio 
tibus influxum fruftrari atq; dcperdi , qui finc animi noftri ftabili ac folida 
Uirtute rcbus &operibus noftris coniungi atq; uniri minimepotcft. 
' Quomodo animus humanus potcft coniugi cum cceleftium animis 
& inrelligentiis.atq; fimulcum illis mirabiles quafdam uinutes rc 
businferioribusimprimcre. Cap. LXVII. 

f Icunt Philofophi.maximc Arabes , animu human u quado pcr 
I fuaspafliones &cffccT:us adopusaliquod attcntiflimusfucrir, 
,-A coiungi ipfum cu ftella^ animis.etia cum intelligctiis,&ita quo 
■^— W\_ q; coriiun&u caufam efle ut mirabihs quxdam uirtus opcnbus 
acrebus noftris infundatur,cu quia eft in co rey omniu apprehenfio & pote 
ftas , tu quia omncs res habct naturalc obedientia ad ipfum,& de neceflitate 
cfficacia,& mouct adid quod defiderat animus forti defiderio.Et fccundum 
hocuerificaturartificiucharacleru.imaginUjincantationum&fcrmonum 
cuorunda & plurimoru aliorum cxperimentoru mirabihum ad omnc rem 
quam animus affe&at.H oc modo quicquid diclat animus uchemctcr aman 
£is,efficaciamhabetadamorem,&quicquiddi£tatanimusfortiflimeodicn 
ris^iabct efficaciam nocendi& deftruendi. Similiter& in cseteris qus adfc 
ftatanimusfortidefiderio. Omniaenimquauuncagit&dictatex chara- 
fteribus, figuris.uerbis, fcrmonibus, gcftibus & eiufmodi.omnia funt adiu^ 
uantia appctitum anime,& acquirunt mirabiles quafdam uirtutes.tu ab ani 
maoperantis in illahora quando ipfam appetitus eiufmodi maximc inua- 
dit,tumabopportunita,re8C influxucoeleftianimumtunc talitcrmouentc 




HBER PRIMVS. IXXXlX. 

Animusenimnofter quandoferrurinaliquc magnumexceffum alicuioB 
paflionis uel uirtutis.arripitfspiflimeex feipfo horamuelopportunitatc 
fortiorem, meliorem&magisconuenientem. QuodctiamThomas Aqui 
nas tertio libro corra Gentiles fatetur. Sic mirande multe uirtutes ad mira 
bilesquafdamoperationcs caufantur,& fequuntur, pcr grades affeftiones 
in rebus illis quas diftat tunc anima in illa hora ad illas. Sed fcias eiufmodi 
res nihil,uel falterr» paru m nifi authori ea^ conferre,atq; illi qui iam inclina 
tur ad illas ac fi iam effct author illarum: &hic eft modus per quem inuenit _ 
cfficacia ipfarum . Et eft generalis regula in iftis.quo d omnis animus qui cft «^ g* 
magis eXcellens in fuo defiderio & affeau,ipfc efficit fibires huiu fmodi ma- 
gis apras,efficaces,ad id quod appetit. Oportct igitur quccunq; uolcntc ope 
rari in magia,fcire& cognofcere fueipfius anime proprietatem,uirtutc,men 
furam ordinem Sigradum in potentia ipfius uniuerfi. 

Qyomodo animus nofter poteft perrriutare & ligare res inferio-' 
res,adidquoddefiderat. Caput LXVIII. 

j| Neft ct iam hominum animis uirtus quedam immurahdi,attra 
j hendi,impediendi&ligandircs& hominesad idquoddefidc- 
|l rat,& omnes rcs obcdiunt illi.quando fertur in rnagnum excef- 
, — { fum alcuius paffionis ueluirtutis intantum.ut fuperct eos quos 
ligat. Superius cnim ligat quod inferius eft,& ad fe conuertit > & ihferius ea- 
demrationead fuperiusconuertitur.Uelalitcrafficirur autagitatur. Hac 
rationercs qua: fuperiorem alicuius ftellae obtinct gradum, ligant ucl attra 
hunt.uclimpediuntrcs ,qua: tenent inferiorem >proutinter leconucniunt 
uel difconueniunt. Hinc timerur gallus a leone,quohiam pratfentia folaris 
Uirtutis conuernt gallo magis q lconi:fic magncs trahit ferrum 3 quia in ordi 
ne cceleftis uriic fuperiorem obtinct gradum : fic adamas impedit magnetc, 
quia in ordine Martio fibi eft fuperior.Simili modo homo aliquis cum per 
fuianimiaffe<ftioncs,tumetiampcrrerumiiaturaliuritasadhibitioncsc<s 
lcftibus dotibus opportune expofitus, fi in uirtute folari fortior euafcrir, li- 
gat&trahit infcrioremin admirationem &obedicntiam:inordine lunari 
ad feruitutem uel infirmitatemdn S aturnali ad quietem uel triftitiam.-in lo 
uio ad uenerationcm exhibendam : in M artio ad timorem uel difcordiam: 
in Venereo ad amorcm uel ktitiam : in Mcrcuriali ad perfuafionem & ob' t&tffaife 
fcquiunt& fimilia.Radix uero ciufmodiligatiois ipfa eft affectio anime ue- ttiix. 
hemens&exterminata,cum concurfuordinis cceleftis. Diffolutionesautc 
Uelimpcditioneshuiufmodiligationisfiiltpcrcontrarium affeftum,&ilul 
cxcelentiorem & fortiorem : nam ficut rriaior animi exceffus ligat,ira etiam 
foluit & impedit. D eniq; ubi timcs Venerem, oppone Saturnum.-ubi Satur 
num times aut Martc.Venerem oppone uel Iouc.hos enim inimicos & ma 
xime contrarioS irtuicem f erunt efle aftrologi. Hoc intellige,affecT:us diuer 
fos &contrariosin iftisinfcrioribus caufantcsjnamincceloquidcmubini 

h iii 




I 



XC DE OCCVLTA PHlLOSOHIJi, 

M deficit, ubi arnore cudia regutur,odiu fcu inimicitia efle minimepoteft. 
Defermone,atq;uirtutibusuerboru. Cap. LXIX. 

jlStenfoitaq; nuncin animi affeclibusmagnamrefidere uirtu- 

rem,fcienduminfupereft,nonminoreminefleucrbisrerumq; 

nominibus, maximam praetcrca in fcrmonibus & orationibus 

| complexis. Quibus poriflimum a brutis differimus &rationa- 

lesdicti fumus,nonarationequaefccundum animam accipitur, quam ca' 
pacem affeciuum appellanr,quam Galenus dicit ctiam bruta ani maliano- 
bifcum habere communem,licet alia magis,alia minus: fed rationales dici' 
mur a ratione qirae iuxra uoccm in uerbis & fermone intelligitur, quae uoca 
turratioenunciariua.quapartecxterisanimantibusmaximcantecellimus: 
nam x^y©; Gracis & rationem & fermonem &uerbum fonat. Eft autem 
uerbum duplex, internum uidelicet &prolatum:internum uerbum eft con 
ceptus mcntis & motus animae qui in cogitatiua potc tia fine uoce fit: quem 
admodum dumin fomniisnobis Ioqui & difpurare uidemur,& in uigilia 
ctiam filctes faepe totam aliquam percurrimus orationcm . Vcrbum autem 
prolatumquandam inuoce&locutionisproprietate a<Sumhabet:&cum 
anhclitu hominis,oris apertione & fermonc lingue profcrtur : in quo parcs 
natura corporeamuocem &fermonem,menti& intclleftui copulauit,enu 
ciatiuam & conceptuum intellectus noftri interpretem illam facicns ad au 
dicntes,de quo nobis hic diccndum cft . Sunt itaque uerba aptiflimum me- 
diuminterloquentem &audientemdeferentia fecumnontantumconce* 
ptum,fcd & uirtutem Ioquentis energia quadam rransfundentes in audien- 
entes.federiamaliaquaedam corpora & res inanimatas . illaautem uerba 
praecaeteris maioris efficacia: funr,quaercsmaiores,puta intelleftuales, cce- 
Qa< uerba J e ft es & tranfnaruralesxu expreffius,tu my fteriofius rcpraefentant : quaeq; 

Tndwrisltnt x .. . .. r ' . /.. . . J. r . x i .v- 

effUtcU. a digmorc hngua,& lanctiori dignitate inftituta Iunt,haec enim uelun Iigna 
quaedam & repraefentationes, fcu facramenta rerum cceleftium & fuperna- 
turalium uim obtincnt,cum cx uirtute rcrum explicatarum quarum uchi- 
cula funt,tum ex ui infita illis a uirtute inftituentis & proferentis. 
De uirtute propriorum nominum . Cap. LXX. 

IIRopriarerum nominamagicisoperationibus plurimumne- 

ceflaria teftantur ferme omnes: Nam quum uis rerum natura 

Iis proceditprimo ab obicftis ad fenfus, deinde ab his ad imagi 

J nationcm,ab hacdeniq; ad mentem,in qua concipitur quidem 

pnmo,deinde per uoces & uerba exprimitur.Dicut iccirco Platonici in hac 

ipfa uoce,fiue uerbo/iue rioie ia fuis articulis formato ipfam uim rei fub fi* 

gnificatioisformaquafiuitaaliqualatcrc:primoabipfa mcte quafip femi 

na reru concepta,porro p uoces fiue uerba quafi partu a*dita,poftremo eria 

fcripris feruata . Hinc dicut M agi propria reru noia cfle quolda reru radios 

ubiqjfemperprffcntcs.rcruqjuimferuatcSjquatenusclTcntia rci iignarain 




LIBER PRIMVS. 



X«. 



ipfis dominal:& difcernif.atq; rcs per illa tag p proprias & uiuas imagines a- vroptUn» 
gnofcuntur.Sicut enim ex ccelorum influxibus & elcmentis cum uirtutibus rnmx mm 
planetaru fummus opifex producit diuerfas fpecies & res particularesrfic fe j? V 
cudu earudc mfluxuu & influentiu proprietates propria reb' nomina reful 
tat & impofita funt ab co,qui numcrat multitudine ftellaru omnibus eis no 
mina uocans.de quibus ndminibus alibi dicitChriftus:nomina ueftraicri- 
pta funt in ccelis.Hos itaq; cceleftiu influxus reruq; fingularu proprietates 
cognofccs protoplaftes , noia rebus fecundu earu quiditates impofuit ficut 
fcripru eft in Genefi:quia adduxit deus ciicla quae creauerat cora Ada ut no 
minaret illa.& ficut ipfe uocauit rc,hoc cft nomc illius, que quidc noiapro- 
fcftoadmirandasinfererumfignificata^continentuires.Omnisitaq;uox 
fignificatiua primo fignificatperinfluxu harmonie cceleftis.fecundario per 
impofnionem hominis, licet frcqucntius aliter & aliter per hanc atq; per il- 
lam.quando aut in aliqua uoce fiue nomine concurrut utreq; figniftcatioes, 
q ab harmonia,& que ab hominibus impofite funt,t uc geminata uirtute,na 
turali uidelicet & uolutaria, nomc illud ad agendu redditur cfficaciflimum 
quoties debitis locis & tcporibus & folcnitate cu intctione exada in matcria 
difpofita, & a natura fua ab illo patibilc fuerit prolatu. Sic legim* ApudPhi 
loftratu,quod cu R omae puella qua:pa nuptiaru die mortua Apollonio ob 
lata cflet, cotadta uirgine nomc cius accurate inqfiuir, quo cognito aliquod 
occultu pronuciafle, quo puella rcuixerit. Erat etia Romanis in facroru ri- 
tu obferuatio, ut cu urbe aliqua obfiderct, ei' propriii nomen.nomenq; illi* 
numinis in cuius tutela eiTet urbs illa,diligenter exquirerct.quibus cognitis 
carmine quoda tuc eius urbis tutelares deos euocarent, urbcq; ipfa habitan- 
tesq; deuouerct,atq; fic tandc abfentib' diuis deuincerct,ficut canit Vergili*.* 

Exceflerc omnes, adytis arisq; reliclis, 

Dii quibus impcrium hoc fteterat. 
Carmc uero quo euocabantur numina hoftesq; deuouebatur cu oppugna- 
tioeciuitas cingeretur,quinofleuelitapdLiuiu& Macrobiu requirat:fcd 
&pluraillorum narrat Serenus Samonicusinlibrisrecoditorum. 

Dc fermonibus complexis,& carminibus.incantamcntorumq; uirtuti 
bus&aftri<3ionibus. Cap. LXXI. 

jgLtra uerboru atq; nominii uirtutes alia quoq; maior uirtus re- 
n peritur in orationibus coplexis a ucritate in eis cotenta, tjmaxi 
Jmam uim imprimcdi,immutadi,ligadi & ftabilicdi habet,adeo 

| ut exagitata magis fplendeat, impugnata magis firmetur & con 

folidetur:cj ueritatis uirtus non eft in uerbis fimplicibus, fed in enuciationi- 
bus,quibus aliquid aff irmatur aut negatur,cUiufmodi funt carmina.incan- 
tamenta,imprecationes,dcprecati6es,orationes,inuocati6cs,obteftationes 
adiurationes, exorcifmata &huiufmodi. In coponendis itaq; carminibus & 
oroibus pro attrahcdaftelle aut numinis alicuius uirtutc,oportet diligctcr 

hTjTiiii 




^^^a 



XCH. t>E 0CCVLTA PHILOSOHIA, 

confiderare quas in fe quaelibet ftella continet uirtutes,effcft.us & operatio* 
nes,atq;haEccarrninibusinfererelaudando,extollendo,ampliahdo 5 cxorna 
do,quae folet ftella huiufmodi afferrc & influerc,deprimendo & improban- 
do quae folet dcftruere & impedire , fupplicando Siobteftando pro co quod 
cupimus adipifci, accufando & deteftando id quod uolumus deftrui& im- 
pediri, atq; ea ratione orationem carminis componcrc ornatam, elcgatem, 
acperarticulos certiscompctentibusq; numeris & proportionibus debitc 
diftinitam.Iubentpraererca magiinuocandum&precandum pcrnomina 
ciufdem ftellae fiue numinis,quibus talc carmeh attinet, & per fua mirabilia 
fiue miracula,per curfus fuos & uias fuas in fphaera fua,perlumcn fuum,per 
nobilitatem regni fui,per gratiam & clariratcm qUe in co cft,pcr fortcs & mi 
rabiIcsuirtutesfuas,&pcrhorumfimiIia.QuemadmodumapudApuleium 
Pfyche precatur Cerercm : Rogo re,inquiens,pcr frugiferam tuam dcxrqa 
conftanter deprecor per laetifcras meffmrn cercmonias,per tacita fccrcta ci- 
ftarum,per famulorum tuorum draconum pinnata curricula , & glcbae Si- 
cnlae fulcamina,&currum rapacem,& terramrenacem.&illuminataru Pro- 
ferpine nuptiarumdemcacula,&luminofarum filiac inuentionum rcmca- 
cula,&caetera quse filcntio tegit Eleufis, Attice facrarium.Preterca curn mul 
tiiugis ftcllarum nominibus, iubent nos ctiam inuocarc per nomina intel- 
Iigentiaruni ipfis ftcllis praefidenrium , dc quibus fuo loco diccmus latius. 
Qyi autcm ampliora horu excnipla cupit,ny mnos Oi piiei fcrutetur ^qui- 
bus nihil in inagia naturali eft efficacius,fi illis dcbita harmonia cum ornni 
attentione,caeteraeq; circunftantix quas norunt fapicntcs, adhibitae fuerinr. 
Sedadpropofitumnoftrumrcuertamur.Eiufmodiitaq;carrninaapteatq; 
ritead ftcllaru norma c6pofira,intcl!cftu fcnfuq; pleniffima,uchcmcnti af- 
feiftuopportuiicpronuntiata.tumfecundumeorumarticulorunumcrum 
& proportionem,atq; fecundum formam cx articulis rcfultantem una,atq; 
per imaginationis impctum.uim maximanl confpirant in incantante , at- 
quefubindetraiiciunrinremincantatamad illam ligahdam aut dirigen* 
sptrittam' dam,quortumaffcftusfermonesq;incantantisintendunrur.Inftrumentu 
cantmwm wrQ jpf um mcantantium, eft fpiritus quidam puriffimus harmonicus , ca- 
' tmmtm lcns,fpirans,uiuens,motum,affectum,fignificatu fecum ferehs/uis articu- 
lis compofitus,praeditus fenfu,ratione deniq; conccptus.-perhuius iraq; fpi- 
ritus qualitatem,per ccelcftem eius fimilitudincm,praerer ca qux difta funr, 
ctiamexopportunitateteporisexcellentiffimasccElitusconcipiutcarmina 
uirtutes.multo quidc fublimiores & cfficaciorcs, cj fpiritus & uapores ex ui* 
ra uegetabili,ex herbis,radicibus,gumis,aromatibus,fuffitibus,& his fimili- 
bus exhalanres. Atq; idco folent Magi ihcahtantes rcs fimul afflare, & uer- 
ba carminis inhalare , feu uirtutem ipfo fpiritu infpirare , ut fic tota anima: 
uirtusdirigaturinrcm incantatamad fufcipiendam diftam uirrutem dif- 
pofitam. Arq; hic cft notandum, quod omnis oratio, & fcriptura, & uerba, 




LIBER PRIHVJ. cnr# 

ficutper confuetosfuos numeros&proportionesatq; formam confuetos 
inducut morus, ita etiam pmer folitum ordinem & retrogradeprolata aut 
fcriptaad infolitos rnouenteffeetus. 

Deincantamentorummirabilipotentia. Cap. LXXII. 

f~ Ncantationum itaq;fiuecarminurntantamferunteflepotcn- 
> tiam,ur pene omnem naturam pofTc fubuerterc credanrur,que 
fadmodii inquit Apuleius.-Magico fufurramine amnesagiles 
I reuerri,marepigrum colligari.ucros unanimes expirari,folem 
inhiberi ) Iunamdefpumari,ftellaseuelli ) dicmtolli,no(ftcmtcneri.&deeil- 
dem canitLucanus: 

Ceflauere uices rerum,dilaraq; longa 
HaTit noiSe dies,legi non paruit acther. 
Torpuir,& praceps audito carmine mundus. &pauIo ante: 

Carmen Theflalidum dura in prascordia fluxit, 
Nonfatisadduclusamor. &ahbi: 

Mens haufti n ulla fanie polluta ueneni 
Excantataperit. ItemVergiliusinDamone: 

Carmina ucl ccelo poffunt deducere lunam. 
Carminibus Circe fociosmutauit Vlyflis. 
Frigidusinpratiscanrandorumpituranguis. & 
Atq; faras alio uidi traducere rnefles. 
ItOuidiusin,Sinetitulo,inquit: . 

Carmine Ixfa Ceres ftenlem uanefcit in herbam, 

D eficiunt laefi carniine fontis aquar. 
Ilicibus glandes cantataq; uitibus uua 
Decidit & n ullo poma mouentc fluunr. 
Qux fi ucra non eflent, non tam arfte ftatuta pcena legibus fancitum effet 
contra cos qui frugcs cxcantaflenr. Et Tibullus de quadam incanratricc ait: 
Hanc ego dc ccelo duccntem fydera uidi, 

Fluminis hic rapidi carmine ucrtit iter. 
Hsc cantu findiq; folum,mancsq; fepulchris 

Elicit,& tepido deuocat ofla rogo. 
Cum libct hic trifti depellit nubila ccelo, 
Cum hbet aeftiuo conuocat orbe niucs. 

DequibusomnibusuencficauTafemuItumiacTareuidetnrapudOuidiuni 
cumait: 

Cum uolui ripis ipfis miranribus amnes 

In fontes rcdire fuos»concuflaq; fifto, 

Stantia concutio cantu frera,nubila pclloj 

Nubilaq; induco.uentos abigoq; uocoq;, 

V ipercas rumpo ucrbis SC carminc fauccs. 



' 



CCLXII. DE OCCVLTA PHILOSOHIA, 

Viuaq; faxa fua conuulfaq; robora tcrra, 

Er fyluas moueo,iubeoq; trcmifcerc montes, 

Etmugirefolum,manesq;exirefcpulchris, 

Tequoq;lunatraho. , 

Omnes praeterea poctae canunt, & philofophi non negat,poffe carminibus 
mirandamultaeffici:utpeUifcgetes,cogifulminauelimpetrari,curarimor 
bos & eiufmodi, Nam & Cato in re ruftica cotra beftiarum morbos quibuf- 
damutebaturcantionibus,quxadhucin fcriptis eius cxtant. Solomoncm 
quoq; eiufmodi incatationcs calluiffc.Iofephus teftatur.Narrat quoq; Cel- 
fus Africanus iuxta Aegyptiorum do£trinam,humanu corpus iuxta figno- 
rum zodiaci,facierum,numerum,per totidcm fdlicer triginta fex daemones 
curari,quorum finguli propriam partem fufcipiunt atq; tuentur.quoru no- 
mina patria uoce appellant.quibus inuocatis incantamcris fuis uitiatas cor 
poris partes fanitati rcftitu unt. 

D E uirtute fcripturse,& de imprecationibus & infcri- 

ptionibusfaciendis. Cap. L XXIII. 
1 Fficium uerborum atq; fermonis eft intcriora mentis enuciare 
ac de penetralibus cogitationum fecrcta depromcre ,uoIunra-' 
temq; pandere loquentis . Scriptura aurem ipfa ultima mentis 
j expreffio eft.fermonis uocisq; numerus,collecl:io,ftatus,finis, 
continentxa & iteratio faciens habitum,qui unius uocis a&u nonperficitur. 
Er quicquid in mente, in uoce, in uerbo, in orationc,in fermone cft, totum 
hoc.&omneetiam infcripturacft. Etficut nihilquodmente concipitur, 
uoce non exprimitur.fic nihil qudd cxprimitur non etiam fcribitur. Atq; ic 
circoiubentmagi in quouis operc faciendasimprecationes& infcriptioes, 
quibus operas fuu cxprimat affectiirut fi herba colligat uel lapillu.profcrat 
ad quc ufum id faciat:fi fabricet imaginc, dicat & infcribar ad quc effectu ea 
fiat.quas quide imprecatioes & infcriptioes etia Albertus in fpcculo fuo no 
improbat:fine quibus opera noftra no deducerenf in effectu:fiquidc difpo- 
fitio non caufat effec"tum,fed aftus difpofitiois.Inuenimus quoq; idem pre 
ceptoru genus antiquis in ufu fuiffe.quod uelipfe tcftaf Vcrgilius ubi canit: 

Tema tibi h^c primum triplici diuerfa colore 

Liciacircundo,terq;haecaItariacircum 

Effigiemduco. &pauIopoft: 

Ne&e tribus nodis rernos Amarylli colores, 

Necte A marylli modo,&,Veneris,dic,uincuIa necto. &ibidem: 

I imus ut hic durefcit,& hf c ut caera liquefcit 

Vno eodemq; igni/ic noftro Daphnis amore. 

D E proportione.correfpondctia, reductione litcrarum ad figna 

cceleftia & planetas fecundum uarias linguas cum tabel 

lahocindicante. Caput LXXIIII, 





LIBER PRIMVS. XCV» 

! Editdeushominimentematq;fermonem,qu£(utait Mercii* 
riusTrifmegiitus)ciufdc uirtutis ^potcti^atqjimmortalitatis 
preemiumcenfentur.Sermonemuerohominumipfeomnipo 
_ tens deus fua prouidctia m diuerfas linguas diuifit : qux quidc 
lingug iuxta fuam diuerfitatem etiam diuerfos acproprios receperunt fcri 
pturae characteres,fuo quodam cerro ordine , numero & figura conftantcs, 
nonfortuito,neccafu,necfragilihominumarbirrio,feddiuinitusficdifpo 
fitosatq;formatos,quocuccdeftibusatq;ipfisdiuiniscorporibus uirtuti- 
busq; cofentian t.Prae omnibus uero linguarum notis Hcbreorum fcriptu h* , «mm» 
raomnium facratiffima eft in figuris charaderum,punclis uocalifi & api* fa{m m 
cibus accentuum:ucluti in materia,forma & fpiritu confiftens. In fede dei, 
quod ccelum cft,fiderum pofitione primum cxarata , ad quarum figuram, 
ut teftantur Hcbraorum magiftri,fun t formata? ipfa? litera: myfteriorum 
cceleftium pleniffime cuni per eorum figuram & formam fignificata, tum 
pernumeros in lllis fignificatos ,tumperearudem uariam colliganti^har 
moniam. Vnde fecretioresHebra;orum Mecubalcsexliterarumillarum 
figura & charactcru formis earudemq; fignatura, fimplicitate,compofitio 
nc/eparationejtortuofitatejdireftionc.defedtUjabundantiajmaioritate.mi 
noritate.coronatione.apcrtura^claufurajOrdine^tranfmutationc^colligan* 
tia,reuoIutionelitcrarum&puncl:otum&apicum,acfupputationeriume 
rorum per literas fignificarorum omnia explicare promittut, quomodo a 
prima caufa profccta funt,& rurfus in eandem reducibilia.Tnfanam pr^te 
rea partiutur Hebrf i alphabeti fui literas,uidelicet in duodecim fimplices, 
feptem duplices,& trcs matres:quas tanquam characteres rerum fignificare 
dicunt duodecim figna.fcptcm planetas , & tria elemcnt a, uidelicet ignem, 
aquam,terram:nama«rem non elementum,fed uelut clemctorum glutinu 
&fpiritumhabent.Hisetiampu<Sa&apicescoordinant.Sicutitaq;cxpla 
netarum &C fignorum afpedibus fimul cum elemctis opifice fpiritu SC ueri- 
tate omnia producta funt & producutur,ira ex his lirerarum characleribus 
&punctisillaproduclafignificantibusconftituunturrerumomniumno- 
mina,ucluti facramenta quaedam & uehicula rerum explicatarum,illarum 
cffcntiam & uires ubiq; fecum ferentes.Horu profunda fenfa $L facramenta 
in characleribus illis illorumq; figuriSjnumerisjfitu.ordinc & reuolutioe in 
hxrcnt , ut Origenes kcirco exiftimct ea nomina in aliud idioma tradudfa 
propriam uim minime rctinere:quia non rcrincat fuam naturalcm fignifi- 
cationem:fola enim nomina primaria qus funt rcfte impofita,quia fignifi 
cant naturaliter,a<ftiuitatem habent naturalemmon fic eft dc his qu? figni 
ficant ad placitum.qua? a&iuitatem non habent ut fignificatiua/ed ut in fe 
res quaedam naturales. S i qua autc eft lingua ptima & caufalis , cuius uerba 
habent naturalem fignificationc.hanc conftat effe Hebraicam,cuius ordi- 
ncm qui profunde & radicaliter tenuerit.atq; illius litcras proportionabili 



w 



9S 



XCVf. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

ter reuoluerc nouerir , cuiufcunq; idiomatis perfefle inuenicdi normam & 
regulam habebir.Sunt itaq; uigintidua: Iiterae fundamentii mundi & omni 
um crcaturarum quae funt & nominarur in co,& omne diftum ,& omne crc 
atum,ex illis funt,& ex earum reuolutionibus nomen, & cife, & uirtutc for- 
tiuntur.Oportet autem lllarum inueftigarorcm per fingulas lirerarum co 
binationes tam diu difcurrerc,quoufq; pateat uox dci,&aperrus fefeofferac 
facratiffimarum literarum textus:hinc cnim uoces & uerba in magicis opc 
ribusefficaciahabent:quiailludinquoprimummagicamexercetnatura, 
Uox cft dei.Sed haec altioris fpeculationis exiftunt qUam ut in hoc libro tra 
ctanda ueniant.Scd ad litcrarum partionem redeamus . Harum apud He- 
braeos tres matreS funt uidelicet: » i n Septem dupliccs,uidelicet, 
rn 3 T ) 2 Rcliquse duodecim uidclicet jiypxyDSoHonjn fimplices 
funt . Par ratio apud Chaldeos eft . Ad harum imitationem etiam cacte- 
rarum linguarum hterae fignis & planetis atq; elementis fuo quodam ordi# 
nediftribuuntur: Namex Gricis » e h io v « feptemplanetisrefpor» 
dent,Br4ZKAM»riprT duodecimfigniszodiaciattribuuntur.Cacterxquiri 
nueez*xrquatuorclemehta&mundifpiritumreprs;fentant.ApudLati- 
nos uerohaec cadem,fcd alio ordine fignificantur: Nam uocales quinq;, A 
E I O V,atq;I& V confonantes/cptcmplanctisadfcribuntur.Confonan 
tes ucro BCDFGLMNPRST prsfunt duodecim fignis : C a:teri , fcilicet 
J^ q_X Z quatuor faciunt elementa . H afpirario mundi fpiritum rc- 
praefentat. Y ,quia G rsfcus & no l atinus chara&er cft,& G rs;cis uerbis fo< 
lum inferuiens,fui idiomatis fequitur naturam. Vcrum illud non eft igno- 
randum,Hebraeas literas compertum a fapiennbus omnium cflc cfficacif- 
fimas.quiahabenr fimilitudincm maximam cum cceleftibus & mundo: 
Cxterarum uero linguarum litcras rantam efhcaciam non habcre,quia ab 
illis remotius diftant. Harum ucro difpofitioncs fequcs tabella explicabif. 
Habcnt etiam Iiterae quseq; fui ordinis numeros duplices,extenfos uidelicct 
quiquotas litcrarum fecundum fuumordinem fimplicitercxprimut : atq; 
colle£tos,qui praecedentiumomnium literarum numerosfccurecolligut: 
deinde etiam numeros integrales qui cx litcrarum nominibus iuxtauarios 
numerandi modos refultant. Qtjorum numeroru uires qui cognouerir.po- 
terit in unaquaquc lingua per fuas literas admiranda elicere myftcria, pari- 
terq; & praereritorum & futurorum temporum colligere uaticinia.Sunt in- 
fuper & alia literaru cum numeris myfteriofa coniugia,fed de his omnibus 
in fequcntibus libris abunde diflerentcs , huicj riori lihro hic finem impo- 
ncmus. 



LIBER PRIMVS. 



V 


n 


& 


B 


B 


tf 


t 


d 


r 


C 


n 


VN 


oii. 


A 


D 


2p 


• 


# 


Z 


F 


n 


9 


%> 


K 


G 


np 


13 


*> 


A 


L 


=2= 


» 


\4 


M 


M 


•n. 





Z£Q 


N 


N 


-+> 


5? 


^ 


n 


P 


1° 




^7 


p 


R 


58 


■? 


to 


V 


S 


x 


*r 


(^ 


T 


T 


•h 


5 


^> 


A 


A 


H- 


*__J 


^ 


E 


E 


c* 


n 


•^- 


H 


I 


G 


5 


XjLD 


I 


O 


* 


5 


C^ 


O 


V 


¥ 


n 


? 


Y 


J cofo. 


i 


?\ 


4 


il 


y cofo. 


Terra 


& 


£ 





K 


Aqua 


n 


O 


S 


Q 


Acr 






* 


X 


Ignis 


h 


eJ> 


X 


z 


Spiritus 






V 


H 




^AMPLISSIMO DO«i 

MINO , PRINCIPI ILLVSTRISSIMO HERMANNO AB 

■wyda.Principi ele&ori, weftphaliae & Angariae duci ,Domino S£ 

Archipraefuli Colonienfi& Padeborncnfi,Domino fuo gra 

riofiffimo,Hen.Cor. Agrippa ab Ncttcfzheym. S . D . 

N NVNG ( PRINCEPS ILLVSTRISSI- 
me ampliffimeq; praeful ) reliquos Occultioris 
philofophiae fiuc magie libellos,quos nupcr mc 
editurum f uiffe, quando priorem illorum in lu- 
cem dedi , tuae magnideccntiae promiferam :fed 
repentina ferme & inopinata Diuar M argaretae 
Auftriacae principis meae obitus fupcrueniens, 
ab illo cdendi ftudio tunc me retardauit.Deinde 
quo minus edcrent,obftitit nonnullo^ roftrato 
ru fycophararu, atq; fcholafticoru aliquot fophiftaru improbitas, obedita 
de Vanitate fcientiaru & excellentia nerbi dei declamationc , fine intermiffi 
one cotra me feuientiu,& accrba odii,inuidis,liuoris &calumniaru corinua 
rione contra me certantiu.quo^ alii elato fupcrcilio.plenis buccis, declama 
toria uoce in tcplis apudpromifcuupopulu meimpietatis traducebant:ahi 
angularibus fufurramctis perfingufasdomos uicatim imperitorumaures 
mea infamia coplebant.alii per publica & priuata conciliabula,Pontifices Si 
principes ipfumq; Cacfarc contra mc inftigabar.Hinc hxfitare ccepi,effem* 
ne refiduos hos hbellos edirurus,quum fubdubirarc hoc ipfo me maioribus 
obiicere calumniis,& ucluti ex fumo in flamma coniicere.timorq; quida ru- 
fticus inuafit, ne illos edcdo tibi molcftus plus cj officiofus uiderer , ac etia 
tuae fublimitati zoiloru illoru conflarc inuidia,paritcrq; detrahctiu linguis 
te obiicerc. Quae omnia cu me uaria defperatioe perrurbarct,haefi"tationem 
mea tux intelligctie perfpicacitas.exafta difcretio,cador iudicii,fine fuperfti 
rioe rcligio, ccrereq; in tc notiffime uirtutes, & maior oi exceptioe autoritas 
atq; integritas.q obtrcitanriu Imguas facile cotinere arq; eria refrcnarepof* 
fent,excuffo timore erexerut impulerutq; id rurfum audctius adgredi,qd ia 
propeex defpcratioedeferuera. Accipe igirur nuc Princeps illuftriffime, bo 
no animo huc fecundu occulrioris philofophie libru in quo coeleftis magic 
myftcria inrimamus,patefac~tis omnibus atq; monftraris que de iis perita re 
ru prodit anricjras.quaeq; ad noritia noftra peruenerut, quo ftudiofis & ho^ 
arcanorum curiofis poft naturaliu uirium oftenfionc ,ctia coelcftis magiac 
arcana(hacT:enus neglefta & paru iufta noritia apofteris apprehcfa)niic tuo 
aufpicio per nos pro ponantur:e quibus quoruquifq; poftnac profecerit aut 
aliquid fruftus excerpferit,tibi referat adfcribatq; gratiam,qui huius editio- 
nis occafio f uifti.quodq; foribus parefaftis haec e uinculis cmittcrcntur, fa- 
ciiltatcm priftitifti. V A L E . 




^HENRICI CORNE 

LII AGRIPPAE DE OCCVLTIORE PHUO; 
fophiafiuedemagia,Liberfecundus. 

De neceffitate Mathematicarudifciplinaru,atq;demiradis multis 
operibus,quxfolismathcmaticisartibusperpctrantur. Cap. L 

ATHEMATICAE DISCIPLINAE AD 
magiam tam funt neceffariae atq; cognatat, ut qui hae 
abfq;illis profiteatur,istota aberretuia,fruftraq;la- 
boret.minimeq; defideratum adfcquatur effedtu.quat 
cunq; enimfunt&fiuntiniftis infcrioribus naturali* 
bus uirtutibus.omnia hsec numero, pondere, menfu* 
ra, harmonia, motu &luminc fi unt atq; reguntur : & 
omnes res quas uidcmus in iftis infcrioribus , habent radicem & fundamen 
tum in illisinihilominus tamen etiam abfq; naturahbus uirtutibus ex folis 
mathcmaticis difciplinis,opera naturalibus fimilia produci poffunt,ut in- 
quitPlato,resnonquidem ucritatis & diuinitatis particeps,fcd fimulachra 
quaedam fibiipfis cognata.ut cprpora euntia uel loquentia,qua: tamen ca- 
rertt uirtute animali, quales fuerunt qu§ apud antiquos Dcdali fimulachra 
&«ir^«7« appellatafunt,&quorum Anftoteles meminit,Vulcani&Da:dali 
tripodes feipfos mouentes,quos fponte fua in certamcn prodiiffc narrat 
Homcrus , &'quos lcgimus in Iarbae Gymnofophifta: conuiuio feipfoS 
motaffe,a ureasq; ftatuas pincernarum & ftruflorum operam couiuis prx 
ftaffe . Leguntur etiamftatuae Mercurii quseIoquebantur,&:columba At 
chita:quxligneauolabat:8iqua;narratCaffiodor'Boahiimiracula,Dio- 
medern in sre buccinantcm,£encum anguem infibilantem/imulatas aues 
cantilenfdulcedincemittentes.HuiufmodigenerisfuntquxcunqexGco 
metria & Optica prodcunt fimulachrorum miracula , de quibus in priori- 
bus ubi de elemento acris locutifuimus,fecimus mctionem. Sic fiut fpecu- specutotm 
la,alia concaua, alia columnaria, facicntia rcrum fimulachra in acre, rcmo* "'^'"'ft" 
tis extra fe fpatiis uelut umbras uideri : cuiufmodi Apollonius & Vitcllius 
in fuis libris dePerfpeaiua & fpcculis docuere.Sdcgimus Magnum Pom- 
pcium fpeculum quoddam inter fpolia ex oricte Romam attuliffc, in quo 
armatorum confpiciebanturcxcrcitus. Etfiunt fpeculaquedam tralucida, 
quae certis quibufdam herbarum fuccis infecT-a,artificialiq; lumine irradia- 
tatotumcircumuicinum aercmmirabilibusimplent phantafmatibus. Et 
nouiegofabricareduo fpeculareciproca,in quibusluccte foleomniaquae 
cunq; lllius radiis illuftrantur,per remota plurium miliarium fpatia euidc 
tiffimecernuntur. Hincmagusexpertus philofophiac naturalis &mathe- 
feos,cognitisq; mediis fcictiis ex his utrifq; exiftctib', Arithmetica,M ufica, 

i ii 






c> DE OCCVLTA PHILOSOPHIJI, 

Gcometr!a,Optica,Aftronomia,&qu£pondcribus,menfunXproporrio- 

nibus, articulis & iunfturis fcicntiae funt , cognitisq; ctiam mechanicis ar- 

tibus ex illis refulrantibus,quid mirum fi fupra caetcros homines arte & in- 

genio praecellens.mirabilia multa operctur,quae etiam prudentiffimi quiqj 

& fcicntimmi ualde admirentur.Nonne in hunc dicm ucftigia exrant anti- 

quorum operu,puta Herculis & Alexandri columnae.portae Cafpiae ex aere 

conflate,& ferreis trabibus obferate.ut nullo ingenio nec artc elidi poffintf 

&IuliiCafaris Romaeiuxta Vaticanum ereaapyramis,&inmediomari 

extrufliartemontcs,&artesfaxorumq;molcs,cuiufmodiegoinBritannia 

uidi uix credibili arre cogcftas. Et legimus apud fidos hiftoricos, fimilibus 

artibus olim abfciffas rupes, complctas uallcs , & aftos in planum montes, 

pcrfoffa faxa, adaperta mari promonroria, excauata teme uifcera , didu&a 

rlumina,iun<fta maribus ma'ria,cocrcita aequora, fcrurataq; maris profun- 

da.exhauftos lacus,exiccaras paludes, faftas nouas infulas rurfusq; alias re 

ftitutas continenti, quae omnia etficum natura ipfa pugnare uideantur.ta- 

menlegimusfaifta,8iinhuncdiemcernimusillorumucftigia,cuiufmodi 

uulgus daemonum opera fuiffe fabulatur, cum eorum artes atq; artifices a 

memoria perierint.nec fintqui curent ea intelligereatq; fcrutari.Ideoq; mi 

randum fpaftaculumaliquod uidcntcs,caecuticntcs intellcclu.cffeclum 

omnem in dsemones reiiciunt , aut miracula putant , quae aut naturaliurn 

aut mathematicarum difciplinarum funt opcra. Vt fi quis ignoret uirtutc 

magnctis,uideatq;graue ferrumfurfum ferrri.autin acrafufpendi,ficur 

olim Mercurii idolum ferrcum apud Treuerim in medio tcmpli magnetis 

lapidibus Iegirur fufpenfum,hoc atteftante ucrficulo: 

Fcrreus in mcdiis uolitat caducifcr auris. 
Similccuius etiam dc Solis idolo inSerapis temploapud Aegyptumfa-' 
clum legimus : nonne protinus dicet.quoniam daemonum opus eftf fi ue» 
ro cognouerit uirtutem magnctis ad ferrum , & expertus f uerit illam, cef- 
fat omnisfua admiratio.&nullus fupererit fcrupulus illud effcopus na- 
turae. Atque hic uos fcire conuenit , quod ficut per res naturales uirtutes 
colligimus naturales, ita pcr res abftracias, mathematicas & cceleftes,uir- 
tutes fufcipimus cceleftcs,puta motum,uitam,fenfum, fermoncm , praefa- 
gium & diuinationem , ctiam in materia minus difpofira , ut quae non na- 
tura fcd arte fola fabricata fit : & ita dicuntur jfieri poffe imagines Ioquen- 
tes & futura praedicentes, ficut narrat Gulielmus Parifienfis dc capite 
seneo fub ortu Saturni conflato , quod humanis uocibus loqui perhi- 
bcnt . Qui uero eligere nouetit matenam difpofitam & patiendi para- 
tiffimam , agens'que fortiffimum , hic indubiospotentioresque produ. 
cer effecTus . Eft enim Pytagoreorum generalis fententia , ficut mathe- 
matica funt formaliora Phyficis , ita effe aftualiora : & ficut in fuo cf» 
fc minus dependent , ita ctiam in fuo operari : inter omnia autern 




IIBEK S E C V N D V S. Cl. 

mathcmatica,numerds,ur funr formaliores,ita etiam efleacTualidres , qui- 

bus uirtutem &cfficicntiam tam ad bonum quam ad malu, non folu cthni 

corum philofophijfed etia Hebraroru ac Chriftiahdru attribtiut theologw 

Dcnumeriscorundcmqjpotentia&uirrutc. Cap. II. 

Ncjuit Seucrinus Bocthius , omnia qua:cunque a primcua re- 
rum natura conftrucld funt, numerorum u idctur ratione for 
j mata,hocenim fuit principaleinanimo condiroris cxem- 
I plar.hinc elementorum mulritudo muruara eft , hinc rempo- 
rufiiuict5,h:ncmorusaftrorum&ccEliconuerfio,omniumq;ftarusnumc 
rorum coliigatione fubfiftit.Sunt itaq; numcri magnaru fublimiumq; uir 
tutum potctes.Neq; enim mirum cft,cum in rebus naturalibus fint tot ac 
tanta? uirtutes occultac, licet manifeftarum operationu , eflfc in ipfis nume- 
tismultoquidemmaiores,occultiores, mirabiliorcsatq;cfficacidres,qua- 
tenus ipfi funt fdrmalidres,perfccTidres,cceleftibiis infiti/cparatis fubftan 
tiis immixtijdeniq; maximam & fimpliciiTimam habentes cum idcis in mc 
tc diuina commixt ionem,a quibus propriaS & cfficaciflimas uires forriun.- 
tur.quamob rem ctiam addaemonica&diuinamuneraconfequcndaplu- 
timum ualcnr,plusq; pdifunt ,qucmadrhddum in rcbus naturalibus quali 
tates elernentales in tranfmutandd ad aliquod clementale multum ualent 
atqjpoffunr. Rurfusorrtnia quaifuntarq;ftunt,cerrisnumerisfubfiftunt 

■ l l i r ■ t- n. ■ ' ■ . o/ Omnuecri 

uirtutemq;Iortiuntur.Tcmpusenimconitatnumero,omnisq;motuscc t i sc0 „n^ 
acTio,8comniaqua:cunq;tempori&motuifubiecTafunt:conccntusctiam nnmn-fc 
atqjuoces pernumeroseorumq; proportioncmuimhabcntatqjcoftant, 
proportionesq;exnumerisorre,perlineas&punclacdnftiruuntchara<3e 
rcs&figuras:&hifuntpropriiopcribusmaoicis,mcdioexiftctcintcrurrof- 
queappropriatoperdcclinationemad cxtrcma,utin ufuliterarum .De- 
nique omnes fpecies naturalium & eorum quae fupra naturam funr , ccrtis 
numeris aftringutur.quod intuens Pythagdras, numerum cfle inquir quo 
cuncTacdnftanr,diftribuitquefingUlisfingulasuirtutes.&Proclusait:Nu 
mcrus fcmper exiftit.-alius tanien inuoce > aliusinearum proportionc, 
alius in anima & raf ione,& alius iri diuiriis . T hemiftius ucro & Bocthius, & 
Auerrois Babylonius cum Platone,ficnumerds extdllunt,utncminem 
abfqueillispdiTerecTephildfdphariputent.Ldquunturauremdenumero 
raridnali&formali,non de maferiali ,fenfibili fiuc udcali.numero merca- 
torum.dequd Pythagdrici &Acadeniici,&Auguftinusndfternihilcu- 
ianr,fed intcndunt ad prdpdrridnem exilld refulranremjquemnume- 
fumnaruralcm, & fdrmalem& ratidnalemudcanr.exqudmagnafacra* 
mcnra emananr , ra m in naruralibus,quam diuinis atquc cceleftibus.Per it 
lum habetur uia ad dmnia fcibilia indaganda & inrelligcnda . Pcr illum ha- 
betur prdximus acceiTusad prophetiam naturalem: arqueipfeabbaslo- 
«chim in prophetiis fms alia uia quam per numeros fdrmales no proccflit* 

i iii 



^ 




Pmtipbytti 
btrbtmrtu 
tes. 



SfpJrtMrif 
rntru cxpc 

rwimtwn. 



Ib nmeris 
bicqiconft 
icrmim. 



Numowi» 
fgnificMO. 



ah DE OCCVLTA PHILOSOPHI.A, 

Qtiantas uirtutcs numeri poflideant in rebus cum naturalibus 
tum tranfnaturalibus. Cap. III. 

N numeris itaq; mirandam latcrc cfficaciam & uirtutem,ram 
adbonumquamadmalum ,nonmodofpcndidiflimi philo- 
fophiunanimiterdoccnr,fedetiamdoftorescatholici,praeae 
_J tens Hierony mus, Auguftinus, Origencs, Ambrofius, G re- 
gonusiNazianzenus,Athanafius,Bafilius,Hilarius,Rabanus,Beda&plu- 
rcs alii confirmanr. Hinc Hilariusin commctanis fupcr Pfalmos,teftatuf 
feptuaginta feniores fecundum numerorum efficaciam pfalmos in ordinc 
redegifle. Rabanusquoq; doclor praeclarus,de numerorum uirtutibus fin- 
gularem librum compofuit. Caererum nunc in natura quanras uirtutes 
poflidenr numer i , pater in hcrba quae penraphyllon , hoc eft quinqucfoliu 
dicitur : haec enim uirtute quinarii refiftit uenenis, pellit dacmonia, conferE 
expiarioni:arq;eiusfoliumbisquoridieunumuinofumptum,curarephe. 
meram : rria,rertianam : quatuor.quarranam. Similiter feminis heliotro- 
pii grana quatuor pora ,quartanis:tria ucro.tertianis prodefle dicunrur. Si- 
mih modo uerbenaca febribus in uino mederi fertur, fi in rerrianis a rerrio 
geniculo:in quartanis a quarto incifa fuerit.Serpens fi femel calamo percu 
tiarur,inrcrir: fi fecundario, confirmatur. Haec & eiufmodi plura apud ua- 
rios autores teftificara leguntur. Vndc aurem ha:c fiant, caufam certe ha<- 
bcnt, qusscft ipfauaria uariorum numerorum adfeinuicem proportio. 
Mirumquoq;de fcptenarioexperimenrum, quodmafculusomnisfepri- 
mus abfq; fcemella intermedia natus , uim habct curandi ftrophulas , folo 
raflu uel uerbo.Similiter filia quaeq; feptima nata, miro modo partum ad- 
iuuare rraditunnecartenditurhic numcrus naruraIis,fedformalis ratio 
quae eft in numcro.llludq; quod fupra diximus/emper menre teneatur,no 
in uocalibus & mcrcatoriis numeris has uires efle, fcd in rarionalibus, for* 
malibus &n'aruralibus,haec dei & narura facramenra diftinfta atq; contcn- 
ta. Quicunquc autem nouerirnumerosuocales & naruralcs cum diuinis 
coniungcre , & in candem confonanriam temperare, hic pcr numcros po- 
teritoperari mirabilia&eriamcognofcere. Pythagorici eriam multafefe 
prognofticare profitcbantur pcr numeros nominum , in quibus profecto 
nifi magnum aliquod Iarcrer myfterium , non dixiflet Ioannes in Apoca- 
lypfi.Qui habct intcllectum, computet numerum nominis beftiae, qui cft 
numerus hominis :& hic modus computandi,penes Hebreos & Cabaliftas 
cclebcrrimuseft,ficutinfraoftendcmus.Scdilludfcicdumeft,qu6dnumc 
ri fimplices fignificant rcs diuinas : denarii.cceleftes : ccntenarii,tcrreftres: 
millenarii, quacfuturi funtfeculi. Pratcreacum partesanimi fecundum 
Arithmeticam mediocritatem, proprer idcntitatcm feu cxccffuum aequa- 
litatcm inuicem copulantur: corpus uero.cuius partes magnitudinibus 
differunr/ecundum Geomctncam mcdiocritatem compofitu fit : animal 



L 




tlBEB. SECVNDVS. CJlt 

uero ipfum ex ntroq; , anima fcilicct & corporc , fecuntlum cam qua: har* 
nionia: conucnit mcdiocriratem conftet , hinc eft quod numeri pluri- 
mum opcrantur in animam,figur£ in corpora, concentus autem in ipfum 

animal. 

Deunitate&eiusfcala. Cap. IIII. 

Vncparticulatim dcnumcris^ipfisdeterminemus : quiaucro 
numcrus nihil aliud cft qua m unita tis reperitio, primo ipfam 
unitatem confideremus. Vnitas enim omnem numcrum fim 
_ pIkiffimepenetrar,omniUmq;numerorurn communis men" 
lura,rons&origo,omnem numeruminlc unice coniunctum continet, 
multitudinis omnis infors,fcmper cadem 8dmmurabilis:undc etiam infe- 
ipfammultiplicata.nihilproducitnififeipfam.indiuifibiliseft^partium 
omnium expers:quod (i d ; uidi aliquando nngatur,non fccatur,fcd multi- 
plicatur , fcilicct in unitatcs : nulla tamen harum unitatum maior uel mi« 
ftoreft tota unitate,quemadmodum pars minoreft toto : multiplicatur 

itaqj.non in partes, fed in feipfam: ideoci; hanc alii concordiam, alii pieta- Vniwritiw. 

* i .. € . : L i:f ,. rt - r mmt, 

tem , alu amicitiam nuncupauere,quod lta nectatur , ut no iecetur ln par- 

tesTed&Martianusex Ariftorelisicntentia.Cupidinemafferitnomina- 

tam,ex co quod unum folum ipfa fit,& fe quarri femper uelit ,& ultra nihil 

habeat,fcd expers totius clationis aut copula: , in fc proprias detorquct ar- 

dores. Vnum itaque omnium rerum principium eft & finis , ncque ipfum 

principiumautfinem habens : nihilunopriuscft , nihil unopoftcrius. ^_ f * 

Vnum omnium rcrum principium eft,& ufque ad unum omnia funt, & ul- 

tra ipfum nihil eft,&omnia qua: funr, unum ipfum dcfidcrant.quia omnia 

ab uno proceiTerant,& ut fint cadem omnia , ab illo uno participare necef- 

fe eft : & ficut omnia ab uno in multa procciTcrunt , fic cuncla qua: ad illud 

unumaquoprocciTcrunr redire conantur , necciTeeft exuere multitudi* 

nem . Vnum igitur ad fummum refertur deum , qui cum ipfe fit unus &in- 

n umerabilis , innumcras tamcn res de fc creat & intra fc continct. V nus it a "• f *«<«»8 

que eft dcus, unius dei unus mundus , unius mundi unus fol, unus quoque *"''" ' 

jn mundo phcenix , rex unus in apibus, dux unus in grcgibus » in armentis 

recTorunus,&gruesunamfequunrur,&multa alia animantia unitatem 

ueneranturJnter membra corporis,unum eft principium a quo reliqua rc- 

guntur , fiuc id fit caput , fiue ( ut alii uolunt ) cor . Vnum eft clementum 

uincens&omniapenetrans,ignis.Vnarcscitadcocreata,fubie6tuomnis 

mirabilitatis.qua: in terris & in ccelis eft , ipfa eft adhi animahs , uegetalis & 

mineraliSjUbicjue reperra,a pauciiTimis cognira,a nullis fuo proprio nomi- 

ncexprefla,fed innumerisfiguris&aenigmatibusuclata , fine quanequc 

Alchymia , neque naturalis magia , fuum completum poffuntattinge- 

re fincm . Ab uno homine Adamo , omnes producTi funt : ab uno illo,o- 

mnes mortui funt : ab uno IESV CHRISTO, rurfus regenerati funt: 

i iiii 



*■ 



m 



Cllir. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

&quod aitPaulus > unus dominus,una fides , unum baptifma. VnuJ deus 
&pateromniUm,unusmediatordci&hominum,unuSaItifTimuscrearor 
quifupomnes,peromnia&inomnibusnobis:urtUSenimpatcrdeus,aquo 
omnia,& nos in ilb:unus deus Iefus Chriftus, per quem omnia , & nos pef 
ipfum: unus deus fpiritus fan£tus,irt quem omnia,& nos irt ipfum. 



IttmttndoArchetypa 

tnmtmdointcUeciuAi 

inmundocalefli 
InmundoelementAi 
Inminoremundo 
WmundoinfirnM 



SCALA VNITATlS- 

)■( Vm diuint efientitt.fotttomnisuirttf' 

f j tisry potcflMis,ctusq;nomenuniet 

fmpUcijiimtUteriexprejium. 

Anima mundi Vmt fuprcmi mt'Uigcnti3,prim* cre4 

turt,fonsuitirum. 



So\ 
Lapis phdofophorurrt 
Cor 
Liicifer 



Dc dualitate&eiusScala, 



VnuSrcxftctUrum,fonsltuii. 

Vnumfubicctum et mftrumcntuomnii 
uirtutum Mttmlim ej tihfnwadiu» 
Vnuprtmuuiuens&uldmumoriens, 

Vnuspmccpj rehettiois cmgekrrum & 
tenebratm, 

Cap. V. 





Inarius primus numerus eft , ga prima multitudo cft , a nulld 
potcft numero metiri prercrquam a fola unitate omnium nu- 
merorum menfura communi : non eft compofitus cx numc 
ris/cdexfolaunitateuna&unacoordinatus ! nccdicif nume- 
rus incopofitus,fed magis proprie,non c6pofitus:tenarius auC 
primus numerus incopofitusdicitunbinariusaut primuunitatisgermcrt 
Viurt\ *p> & prima procreatio:hinc Gencfis dicitur,& Iuno,& opinabilis corporatio, 
fHUtiones, motusq; primi probamentum,primaq; forma paritatis . N umerus prima; 
2qualitatis,extrcmitatis & interualli , ideoq;iuftitiac peculiariSjeiuSqi; pro- 
prius aftus , co quod duobus gaudcat pariter ponderatis : diciturq; nume- 
rus fcientia',& memoria',& lucis, & numerus hois , qui alter & minor mun» 
dusdicirur: dicirurq;numcruscharitatis&mutuiamoris,nuptiaru&fo- 
cictatis/icut diftu eft a domino: Erunt duo in carnc unam. & E cclefiafti- 
cus ait:Melius duos eflc fimul quam unu , habent enim emolumentu fux 
rocictatis:fi unus cecidcrit,ab altero fulcictur. Vae foli, quia cum cecidcrit, 
non habet fubleuantem fe:& fi dormicrint duo , foucbuntur mutuo , unus 
quomodocalcfiet^&fiquifpiamprxualeatcontraunum,duoreiiftuntei. 
Etdiciturnumerusconnubii & fcxus,duoenimfuntfexus,mafculinus& 
foemineus:& columbe bina oua pariunt , ex quorum primo mafculum , ex 
fecundo fccminam excludunt.Diciturq; medietas capaXjbona malacj; par- 



LIBEft sfiCVNDVS. CV, 

tidpans.piindpiudiuifionis^rnultitudinis&diftiniftionis.&fignificatrna» 
teriam. Dicitur aliquando hic ctiam numcrus difcordie & confufionis, in- 
fortunii 8c immunditie,unde diuus Hieronymus contra Iouinianu inquir, 
quod ideo in fecundo die crcationis mundi non fuit di<ftu,& uidit deus quo atMrwjiiM 
niambonil'quiabinariusnumerusfirmalus.Hinccftctiam,quarciuiTerit 
deus oia animalia immiida in arca bina ingredi.quia binarius(ut dixi) nu- 
merus immunditia: cft.eftq; in aufpiciis infeliciffimus ,prafertim fi rcs illa: 
a quibus aufpiciu capitur,Saturnia: fint uel Martiae : nam hae dux infortu- 
nae numcranf ab aftrologis. Fertur etia binariu adferre occurlacula umbra 
rum,rerriculamentalaruaru , nocumeta maloru fpirituu hisqui nocte iter 
faciunr.Pythagoras (ut Eufcbiusrefcrr) uniratem deum effedicebat,&bo- 
num intelleftum : dualitatem uero daemonem ac malu , in quo matcrialis 
eft muititudo.quarc Py thagorici dicunt binariu no effe numeru,fed cofu- 
fioncquandaunitatum.EtPlutarchusfcribir,Pythagoricos uniratc Apol 
linc nuncupare:diada lite & audacia:triada,iuftitia,q eft fumma pfedio, ne j*'^' 
quc tamc uacat multis myfteriis. Hinc dua: tabuk legis in Sina, duo cher a- 
bin rcfpicientes in propitiatorium apud Mofen , duae oliuae ftillantes oleu 
apud Zachariam,dua: natura in Chrifto, diuina & humana : hinc duas dei 
apparitiones ,uidelicct facies & pofteriora,uidit Hofes, item duo teftamen 
ta.duo praecepta chariratis, dua: prima: dignitates , duo primi populi , duo 
gcnera da:monum,boni & mali.dua: creatura intellectuales,angelus & ani- 
ma.duo luminaria magna.duo folftitia,duo a:quinocT:ia,duo poli,duo ele» 
menta producentia animam uiucntem,terra & aqua, 

SCALA BINARII. 



InArchetypo 


tv Iah 
ha El 


Ncwiwrt deiiutuumlitcrstrum. 


inmmiointeUeducdi 1 Angelus Anima 


Dute fi&liaitU mteUigibiles 


Vimunioccdejli 


Sol 


Luna EuolumiiurUnugfi* 


lnmndodtment4i 


Terra 


Aqua 


> Duoelementi proiuctntUmmumui' 
uentem 



inmimrtmmio 



VimniomfimAi 




Cerebrum Cutprincipileifeicsdnimf 



Beemoth Leuiathan wuoducesdmoniorum 
Fletus ftridordentiu {ouo^comHuturcbriftusdindtis, 



***» 



" 




DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

DcTriade&eiusfcala. Cap. VI. 

Ernarius primus numerus incompofitus,numerus facer,nu- 
merus perfectionis,numerus potentiflimus.tres enim funt g- 
fona; in deo,tres funt uirtutes theologales in religione . Hinc 
cftquod adceremonias'dcorum& rcligionis plurimum hic 
numcrus cdfert,ut cuius aufpicio preces & libamina tertio repetuntur. Vn 
decanrcVergilius: 

Numero Deus impare gaudet. 
EtPythagorici urcbarureoin fanctificationibus &purificationibus',undc 
apud Vergilium: 

Idem ter focios pura circumluit unda. 
Eftq; etiam ligarionibus aptiflimus, hinc illud Vergilii: 
Terna tibi hxc primum triplici diuerfa colore 
Licia circundo,tcrq;hax altariacircum 
E ffigiem duco. E t paulopoft: 

Nedte tribus nodis,ternos Amarylli colores, 
NeiSe Amarylli modo,& Veneris,dic iiincula neclo. 
Etde Mcdealcgimus, 

V erbaq; ter dixit placidos facientia fbmnos, 

Quae mare turbatum,qu<e flumina concita fiftunt. 

Et apud Pliniu , Terna defpuere deprecatione in omni medicina mos fuft% 

atq; ex hoc effectus adiuuari . Tcrnarius fiquidem trino augmcnto perfe^ 

clus,longo,Iato,profundo , ultra qua; nulla datur dimenfionis progreflio, 

undeprimus numerus cubicus dicitur . Hinc dicitur,quod corpori trime- 

tro,&numerocubiconihiladdipoteft.Quare Ariftoteles in principio fet 

monumde coelo,illumquafi legcm uocat, (ecundum quam omniadi- 

mdmtrU fponuntur.Tribus cnim corporalia & fpirirualia conftant,principio , me- 

qtxfwt. dio.fine.tribusCutTrifmcgiftusait^pcrficiturmudus.Hemarmcnejnecef- 

fitate &ordine,hoccft, conuentione caufarum adinuicem , qua pleriq; fa- 

tum dicut,& executionc ad fcetum,ac fceturx dcbita diftributione.Tota tc- 

porismenfurarernarioconcluditur,uidelicet,prauerito,pr£fenti,futuro. 

Omnis magnitudo tribus continetur,linea,fuperficie,corpore. T ribus in- 

teruallis conftat omne corpus , longitudine,latitudine,craflitudine. Trcs 

fymphoniascotinerharmonia,diapafon,hemiolion,diateflaron.Triaquo 

que funr animarum genera,uegeratiua,fenfitiua &intellectualis :atq; hanc 

rationis,iracundie cupiditatiscj; diftribuit tricatio. Iamq; etiam iuxta pro- 

Tmstiwt P ncramtr 'husadeodifponiturmundus,numero,pondcre,&menfura:de- 

idt-dibus putaturq; idealibus formis,ficut binarius materia* procreanti, & unitas fa* 

{°™' s<ifp< bricatori deo . Magiquoq;tresmundiprincipesdiftribuunt,Oromann7, 

Mitrim, Araminim,hoc eft,deum,mentcm & fpfritom.Perternarium cu- 

bicurn fiue folidum , diftribuuntur tres rerum produftamrn cnneades , ui; 



Bfi 



mma 



r 



LIBER SECVNDVS. CVII. 

delicct fuperccdeftium, in nouem intelligcntiarum ordines : cceleftium,in 
nouem orbes:inferiorum,in nouc gencragenerabilium & corruptibiliu. In 
hoc denicK cubo rernario.uidclicet uiginti feptem.omnes mufice proportio 
nes includuntur,ut Plato ScProclus longa ferie diflerunt.Habetq; ternarius 
in harmonia diapente,gratiam uocis quintx. Iamq; etia in intclligcntiis trcs 
funt anoelicorum fpirituu hicrarchiae. Trcs funt intclleitualium crcatura^» 
potentiae,mcmoria,mens & uolutas.Tres fun t ordincs bcatorum , uidclicct 
inartyrum,confeflorum,innocentum.Tres funtcceleftiumfignorum qua- 
terniones.uidclicet fixorum,mobiIium,communiu:fimUitcr & domorum, 
uidelicet cardinum, fucccdcntium & cadcntium.Tres quoq; funt in quouis 
ngnofacics&decani,tresq;cuiusliber triplicitatisdomini.Tres funt inter 
planetas fortuna;:tres inter diuas^ratiac: tres apud infcros.parcat: trcs iudi- 
ces,tresq;furi3c,tricepsq; cerberus.Lcgimus eriam 

Tergeminamq; Hecatcn, tria uirginis ora Dian*. 
Tres perfona: in fuperfubftantialidiuinitate.Tria tempora, natune, Iegis 81 
gratie.Tres theologicac uirtures,fpes,fides,charitas.Tribus diebus Ionas fu» 
it in uctre pifcis.totidc Chriftus in fepulchro. 

SCALA TERNARII. 



InArcbctypo. 


Pater 


ntfl 
Sadai 
Filius 


Spus fftus 


Hottte iei triM Mtcrirm 
Tres pcrfonx mimmii. 


inmundointeUeftuiAi. 


Suprcma 
Innocentes 


Mcdia 
Martyres 


Infima 
Coreflores 


Trcs hierircbit mgeXorm. 
Trci grdius bettorum 


tn mundococUjli. 


Mobilia 
Cardines 
Diumus 


Fixa 1 Comunia 
Succedcntes 1 Cadentcs 
Nofturnus \ Particeps 


Trcsqudtcrniones fignorii. 
I Trcsquttternioncs iotnoru. 
Tres iommi triplicitttum. 

1 Tresgrditn dcmcntarum. 


!n mmioclcntentili. 


Simplicia jCompofita JDecopolita 


u*mmU |Caputiquo|Peaus ubi 

MgftmuUt&Mr Aarfc&cs utte, rc 
Wodcmmundommonicns miidoca 
Mctivli. [UjlU 


. . '. 8 iTrespdrtesrejpoitictestrh 
^"""'""dicimmdo. 
yriq;geMtdU,rc'? 
lbonicsmunioelc-\ 
mentdlu 


tit mmdomjirndlt. 


Aleclo 
Minos 
Malefici 


Mcgera 
Aeacus 
Apoftatse 


R ££j^»' Trw ^ ri * '»%**"' 
Knadamar^TrftWicwiM/mi^In. 

Infideles Xrcsgrt&miwntioriMi. 



i 



w 



m 




CCXXX DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

De Quarernario &ciusScala. 
Caput VII, 

Vaternarium numerum Pythagorici Tetraclyn appellant, 
ipfumq; omnibus numcrorum uirtUtibus prarferunr , cjuia ipfe 
fundamentum & radix omnium aliorum numerorum, undc& 
^iomnia fundamcta tam in artificialibus, quam in naturalibus & 
u,omnU diuinis quadrata funt , ut infra oftendemus : fignificatq; foliditatcm , qu<e 
gi«i(wf«. p er figuram quadrariam etiam demonftratur. Eft enim quaternarius,qua- 
dratus planus primus,qui conftat duabus proportionibus.quaru prior eft, 
unius ad duo : pofterior , duorum ad quatuor : nafciturq; gemina procefli- 
one & proportione.uidclicet unius ad unum , & duorum ad duo , ab unirate 
incipiens ,in quatemitate defincns. Quss proportioncs in co differunt,qu6d 
iuxta arithmeticam , funt fibi inxquales : iuxta geometricam uero asqua- 
les. Itaq;quadratus deopatri adfcribitur,quin &totius triniratis myfte- 
rium compleclitur: nam ipfius fimpla proportione.prima fcilicet unius ad 
unum,unitas paterne fubftantie fignificatur,cx qua unus procedit filius,illi 
f cjualis.altera autem proceffione,ctiam fimpla,uidelicet duorum ad duo,no 
tatur fecunda proceflione ex utroq; fpirirus fanctus , Ut fic fit aequalis patri 
fiIius,proceffioneprima:a;qualisutriq;fpiritusfanftus,proccffionefecuda. 
Hinc fupercxcelfum deo diuineq; trinitatis nomen tetragrammaton eft.fci 
licerIod,He&Vau,He: ubi aibiratioHe,fpiritusab utroque proceffio- 
nem dcnotat : ipfa enim Hc duplicata,utranq; fyllabam totumq; nomc ter 
minat,pronunciatur autc Ioua,ut aliqui uolunt.unde gentiu ille Iouis, quc 
& ueteres quatuor auribus pingebat. Vnde quaternarius cft fons & caput to 
wtktqu tius diuinitatis. Vocatq; Pythagorici ipfum ppetuu naturac fontc : quatuor 
twr,qux enim f unt g ra d U s in fcata naturz/cilicet cffe,uiuerc,fcntire,intelligcre.Qua 
^ ' tuor funt in natura motus.fcilicct afccndcs,defcendcs,progrediens,circula* 
ris . Qiiatuor funt in ccelo cardines, fcilicet ortus, occafus, medium cceli & 
imum cceli. Quatuor funt fub co:Io elemenra,fcilicer ignis, acr,undaq;,tcl* 
lus : fccundum haec , quat uor in ccelo triplicitates : quatuor fub ccelo quali- 
tatcs prima:,fcilicet frigidum, calidum , ficcum, humidum : ab his quatuor 
humores , fanguis phlegma , cholera , melancholia . Item annus diuidi- 
tur in quatuor partes , qua; funt uer , aeftas, autumnus & hyems : fimiliter 
acr in Eurum,Zephyrum, Auftrum & Borea,diuiditur: quatuor quoq; funt 
fluminaparadifi,&totidcminferni. Quaternariusprxtcreaomnem im- 
plet fcientiam:primo omnem numerorum fimpliccm progreffum qua# 
tuor implet terminis,uidelicet uno , duobus , tribus &quatuor,conftitu- 
ens denarium.O mnem implet numerorum differentiam, primum parem, 
& primu imparc in fc contincs. Habct in mufica diateffaron, gratiam uocis 



LIBER SECVNDVS. CIX 

quarta::item tetrachordum &. diagramma Pythagoreum.quo ille primum 
muficosconcentus inuenit,omnemq;mufica:harmoniamcontinct : nam 
dupla,tripla > quadrupla,fefquialtcra,fefquitenia,diapafon,difdiapafon J dia» 
pente.diateiTaron , omnisq; confonantia inter quaternarii limites arcetur. 
Totaetiamathematicaquatuorterminisc6plcaitur,fcilicet,puao,linea, 
planitie & profunditate.Tota natura quatuor terminis colligi t icilicct fub- 
ftantia,qualirate,quantitatc & motu. Omnc etiam phyficam implet,in qua 
funtnaturacilirtusfeminaria,naruralis,pullulatio,adolensform3,&c6poli 
tum.Quatuorctiamterminismctaphyficamccmple(3itur,fcilicctcfle,cf- 
fentia.uirtute&aftionc.Compleaiturmoralem philofophiaquatuoruir 
tutibus,fcilicetprudentia,iuftitia,forritudine&iemperantia.Habetctiam 
uimiuftitiaE:hincquadruplcxlcx,fcilicetprouidcntia;,adeo:i : atalis,abani- 
ma mu"ndi:naturae,a calo.prudcntia: ab homine. Qyat uor infuper iudicia 
rixpotcntiaEinrcbusexiftcntibus,fcilicctintellciftus,difciplina,opinio,fcn 
fus.M ultam quoq; & maximam in myftcriis uim habct: hinc Pythagorici 
ipfumquaternariumiureiurando teftabantur,tanquam fummumquo fi- 
desnitatur&credulitasfirmaripoifit:hincdi6tumPythagoricumiufiura- 
dum,quod in his uerfibus ftc expreflit: 

luro ego per fanc"rum pura tibi mentequaternum, 
Aeternxfontemnaturaeanimiqparcnrem. 
Itcm quatuor funt flumina paradifi,quaruor euangelia,a totidem euange/ Kcmndd 
liftis pcr uniuerfam ecclefiam rcccpta. Hebraei praxipuum dei nomen qua |Jj*£j£ 
tuor literis fcriptum acccpcrunt : ftmilitcr Acgyptii, Arabes,Perfa?,M agi, m , 
Mahumetiftss,Gra;ci,Tufci,Latini,tantumquatuorlircrisnomendeifcri- 
bunrnta.fcilicctTheut.alla/ire.orfiabgdi^io^.efar^deus.HincLaccda-mo- 
nii fummum loucm quatuor auribus depingcre folcbant . Hinc apud Or* 
phicamthcologiam.fcrturNeptunus quadniuges currus impellere.Qua- 
tuorquoquefuntdiuinifuroris fpecics.afingulis numinibus procedcn» 
tes,fcilicet a mufis ,Diony fio, Apolline & Vencre . Itcm Ezechiel propheta 
uidit quatuor animalia iuxta fluuiu Chobar , & quatuor Cherubim in qua- 
tuor rotis.ltem apud Danielem, quatuor animalia magna afcendebant de 
mari,& pugnabant quatuor uenti. Item A pocalypfi ^iatuor animalia ple 
ria oculis ante & rerro.ftabant in circuitu fcdis dei,& quatuor angeli,quibus 
datueftnocereterrae& mari,ftabanrfupcrquatuorangulosterra: ,tenctcs 
quatuor uentos ne flarent fupcr rerra, rjcq; fuper mare , neq; in ulla arborc. 

Scala Quaternarii ad quatuor elemcntorum cor» 

refpondcntiam, k 



^ 



cx 


DE OCCVLTA 


PHILOSOPHIA, 




literum. 


m n* 


Xnmudo Archetypo, 

mdelexprouiietie. 


Qudtuortriplki- 
tdtes ftucbimr' 
cbkintcUigibiles. 


Scrdpbim 
Cbcrubim 
Tbroni 


Domindtionet 

Potcjldtes, 

Virtutes 


Principdtm 
Arcbnngeti 
Angeti 


Innocentet 
Uidrtyres 
Confifores 


inmudomtcUe&ud 
U,undeUxfiUdlii. 


Qtidtuar mgtU, 

prefidentcscdrdi' 

nibuscali. 


hxya 
Kkhicl. 


hxQI 
Riphiet 


Gtbritl 


SnniK 

Vriel 


Qudtuorprafilii 
elementorum. 


tpnj 
Serdpb 


3113 
Cberub 


twcnn 

Thdrjit 


Ariel 


Quituordnimd- 
tidfattititis. 


tro 


Aquild 


Homo 


Vitutiu 


QtjimortripUci- 
titcstribuumlf 
rul. 


om 

Afier 

Hephtitim 


[ebudd 
Ifuhdr 

Zdiulon 


Minifie 
Benidmin 
Ephrdim 


Ruben 

Simehon 
Gii 


Qutuortripticitd 
tesdpofioticit. 


Kitbidt 
Pctrm 
ldcofmiior 


Symon 

Birptolomem 

Hitthem 


loinnct 
Pbilipput 

Ucobuiminor 


Thdieui 
Andredt 
Tbomdi 


QgdtuorEuingc 
tifte. 


tMrcut 


lohmcs 


Hitthem 


Lucdt ' 


QudtuortrifUci. 
tdtesjignorum. 


Arict 
Lco 
SdgitUriut 


Gemtni 
Librt 

Aquiriui 


Cdnccr 

Scorpim 

Pifcet 


Tiuritt 
Virgo 
Cipricormu 


lnmuiocccUfii,i 
qttoUxndture, 


SteUery pUnete 
dielcmcuretdti. 


Hdrscy 
Sol, 


lupitert? 
Venut 


Sdtumus r? 
Hercttrius. 


StcUefixee? 
Lunt 


Qudtuor qudUtif 
tcscocteftiumeU= 
mcntorum. 


Lumtn 


Didphdnum 


Agititdt 


Sotiditdt 


Qttdtuor eUmen- 
td. 


\gnvs 


Aer 


D»0 
Acjui 


Terrd 


inmudottcmctdti, 
ubi iex gcnerdtioms 
tj corruptiontt. 


Quituorqudtiti- 
tes, 


Cttidum 


liumidum 


frigidm 


Siccum 


Qgdtuortepou. 


Acfln 


Vtr 


Uyemt 


Autumnm 


Qydtucrrc&rdi' 
nesorbis. 


Oriem. 


Qcciitnt 


Septeturio 


Hcriiiei 


Quituormixto> 
rSgcneripfittd, 


Animdtid. 


Pknte 


HetiSi 


Lipidct 


Quddrupticiddni 

ItlAii. 


Progrcfiiui 


Vddtilk 


NttMii 


Reptitii 















LIBER SECVNDVS. 



Quzrcjpodcntelemctiimplitii Semina 


Flores 


Folia 


Radices I 




Qjiiinmeullit 


Au^&fer 
rum 


Cupru& 
ftannu 


Argcntu 
uiuum 


Plumbum 

&argentu 




QHHnUpidibui 


Lucctes & 
ardcres 


Leues& 
trafpctes 
Spiritus 


Clan& 

cogelati 
Anima 


Graues& 

opaci 
Corpus 




Qtiituorbominis elementt 


Mens 


Inminore 
mundofci 
licetbomi 
ne kcfio 
Ux prw 


Quatuor potentU nnime 


Intellea' 


R.atio 


Phatafia 


Senfus 


Qyttuor iudictiri* potejlitcs 


Fides 


Scientia 


Opinio 


Expcrimcru 


Quituor uirtutci morales 


Iuftitia 


Tcperatia 


Prudentia 
Guftus&^ 
olfa&us 
Huores 


Fortitudo 
Taftus 




Scnfusrefconicntcselcmcntis 


Vifus 


Auditus 




Quituor butni corparis elemet. 


Spiritus 


Caro 


Offa 




Quidruplexfpiritus 


Animalis 


Vitalis 


Gignitiu' 


Naturalis 




Quituorhumores 


Cholera 


Sanguis 
\Iacritas 


Pituita 


Melacholia 
Tarditas 

Wna 

Mahazacl 




QytUuorcompkxionum mores 


Impctus 


Incrtia 




Quntuor principes d&monio 
rum noccntes m elementis 


SXQD 

Samael 


Azazel 


Azael 


lnmimdo 
mftrndi 
ubilcxirx 


QnMiior ftmmni tnfirni 


Phlegetho 


Cocytus 


Styx 


Acheron 


V ptmitio 




rrn. 


Quactftt principcs d&nonioru 
fuper'$iftuo)iingclos orbu 


Oriens 


'aymon 


Egyn 


Amaymon 




Dequinarit 


)&eiusScala 






Cap. VIII. 





I 




Ni' mo pari & primo impari,tancj ex fcemina & mafculo: impar e- 
nim numerus mas eft, par uero fcemina. Vndc Arithmetici il- 
lu quide patrc,huc ucro matrc uocadgif haud paru? perfeflio 
nis atq; uirtutis eft quinarius,ci ex horu numero^ pmixtione generafceftq; 
praeterea uniuerfi numeri,uidelicet denarii.iuftiilima medietas. Nam fi al 
trinfecus circa quinariu, denariu diuidendo adfumas,hinc nouc,inde uero 
unu:uel,hinc ofto,inde ucro duo:fiue feptem & tria,feu fex &quatuor,una- 
quaeq; colleflio denariu conftituit, & femper eius pcrfeitu mediu eft quina 
rius,& eius aeque diftans: & iccirco numerus connubii appellaf a Pyrhagori Qg mt ^ 
cis. dici£& iuftitiat, quia denariu ex aequilibrio fecat. Sefus in homine quinq; minaubv 
funt:uiTus,auditus,olfa&us,guftus,ta£tus:quinq; in anima poteftates.-uege ""*• 
tatiua,fcnfitiua,cocupifcibilis,irafcibilis,rationalis:quinq; funt in mansbus 
digiti,quinq; funt in coeleftibus errante s planetac, fccundu quos quintupli- 

k ii 









■ 



CXIJ. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

ces in quouis figno termini.ln elementisquoquequinqjgencra mixrorurr), 
uidelicetlapides,metalla,pla^a;,zoophyt3,animaliatotidcmq ; animalium 
genera : puta liomincs , quadrupedia, rcptantia, natantia, uolantia. Sunt & 
qumque genera qmbus a deo com ponuntur omnia , fcilicet cffentia, idcm, 
altcrum, fenfus, motus. Hirundo non nifi quinq; pullos parir,quos magna 
pafcit aequirate.incipicns ab eo qui maximus cft natu,& ita in cacteris ortus 
rationemhabens.Habetquoqjhicnumerusuimmagnainexpiationibus: 
nam in factis,pe!!it malos djcmones:in nat uralibus.pellit ucnena. Dicitur 
quoq; numcnis felicitatis & gratiae,& cft figillum fpiritus fanfli,& nexus oia 
ligans.atq; numcrus crucis, ctia Chrifti uulneribus principalibus.quorQ ci 
cacriccs ctia in glorificato corporc fuo fcruare dignatus eft,infignis. Genti- 
umphiIofophiillumMercuriofacrumdedicarunr,tantoq;uimeiusqua- 
Ternarioexcellentiorc,quantum animatu inanimato praecellerius. In hoc 
«nim numero Noah pater inucnit gratia coram dno, &praeferuarus fuit in 
•diluuioaquaru.In huiusnumcri uirtutc AbrahamcctenariuscxSaranona 
gcnaria fteriliq; fcemina/upra qua a natura cocelTum eft,genuit filium.crc 
uitq;inpopulumagnti.Hincintcporegtatia:,quinq;Iitcrisinuocatnomc 
diuineomnipotctiae.Namintcporenaturae,inuocaba£nomedeitrigrama 
ton/iwfadaiun tcpore lcgis, nome dcitetragramaton rtBV ineffabile,cuius 
loco Hebrari exprimur OTK adonai.In reporc gratix,nomc dei pentagrama 
ton effabile nioin* Ihcfu.quod no minorc myfrerio etia trilitciy in uocaf Wf*. 

S C A L A Q_V I N A R 1 I. 



Nominiieipen 
Ugrmmitct 



UammCktijti 
pentagrimiton 



Qumfyfubflitti 
intcdigibiks 



Qgingj/MIffr 
rnlice,iommi 



corruptibilium 



Qujtiojfpciiei 

mixtorum 



Qum^fenfiu 



Qum^tormetH 
corporiMi 



Spirif primehie 
r*rcbi£,uocJti 
iij,fiuefilijdci 



Saturnus 



Aqu 



Animal 



Guftus 



Airurituiomor 
tificms 



SpusfecuiMe 
nrcbiejia 
mteliigcntiic 



lupiter 



Acr 



Planta 



Auditus 



vULmborri 
foni 



DVlhK 



Spustertiebie 
rarcbU,uoa 
tidttgeli,tpi 
mittuntur 



Mars 



Ignis 



Mcrallu 



Vifus 



TenArtterrtoi 
les 



Elioa 
Eiohim 



Ihefuh 



Animtcorpof 
rmcotlcfti' 



Venus 



Terta 



Lapis 



Taftus 



Ariermextm' 

guiUUs 



Heroisfuum 

micbcut* 



Mercurr* 



Mixtum 



Zoophytu 



Olfafti 



tatorpciw 
tnmt 



1« urcbet)po 



lnmmiomtet- 

lediali 



mmuniocx' 

tcftt 



Inmmdoett' 

mcntili 



mmuniomfo- 
ntti 




LIBER l E C 7 S B V S 0X1«; 

DefenarioSceiusfcala. Cap. IX. 

Enarius numcrus eft perfeitionis , quia perfeftilfimus natu- 
ra.in toto numerorum contexru,ab unitate ufq; ad dcnarium 
folus ipfe adco cft perfeftus , ut colleclione fuarum partium 
_i idem rcfultet , nulla inopia deficiens , ncc ulla abundantia fu- 
perfluus. Nam fi partes eius , mediam fcilicet , tcrtiam & fcxtam , qux funt 
tria,duo,unum,congrcgantur,totum fenarii corpus perfcfte implcnt: qua 
quidem perfeaionc cateri numeri carent: hinc a Pythagoricis genefi,nu- 
ptiisq; prorfus accommodatus afleritur.mundiq; fignaculum appellatur: 
fenario cnim numero conftitutus mundus, neq; immoderata abundantia 
fuperfluusncq;fruftra'tusegcnsq;neceiTariis.Hinccft,qUoniamdicfextc» 

perfeftus eft & confummatus a dco mundus:fcxto enim die uidit Dcus cU* 
aaqu3efeccrat,&erantualdebona.IgiturpfeaifuntccEli&terra,&omniS 
ornatus eorum.Dicitur etia numerus hominis,quia fexto die homo crea- 
tus cft:& dicitur etiam n umcrus redemptionis,nam fexta die Chriftus pro 
rcdemptioncnoftra paflus eft:unde illictiam cum cruce magna cognatio. 
Diciturctiarh numerus laboris Scferuitutis : hinc^in lege pnceptum erat, 
fex diebus faciendum opus,fex diebus colligendum manna,fex annis fcmi- 
nanda tcrra,& quod feruus Hebracus fcx annis fcruiat domino fuo.Scx dic 
bus gloria domini inclinauit fuper monte Sina , coopcriens cum nubc : fex 
alae funt chcrubinis,fex circuli m firmamcto,araicus,antaraicus , duo tro 
pici,a:quinoaialis & ecliptica.fcx funt erroncs planera.Saturnus , Iupitcr, 
Mars.Venus.Mcrcurius.Luna^perfignifcrilatitudinemuItracitraqjecli- 
pticamdifcurrentesSexfunt'inelementisfubftantific3cqualitares,uidcli- 
cetacuitas,raritas > motus,8ihorumoppofita,obtufitas,dcnfitas,qiiies.SeX 
funidiffcrentisepofitionis.furfum.deorfum.ante^rctrojdextrorfum.&fini 
ftrorfum.Sexfuntnaturaliaofficia,finequibuseflcnihilpoteft,uidelicet 
rnagnitudo,color,figura,interuallum,ftatus,motus : folidactiamfigura 
quadrati fex fuperficics habet.Totius harmonise toin-funt fex.uidelicct gn 
que toni,8c d uo hemitonia,quse faciunt tonum unum.qui cft fcxtus. 

SCALA SENARII. 



lnArchetypo 



tvrrihn nnj *ik 



Nowwm dcifex litertrum. 



tnmadotmeUvgbHl I imphin. Chcrubm i Throni. txmintttones ?otefittcs, Virrutes\ ScxordinesimgAorumaui 
■ \ td infiriort nonmittuvtur 



Inmmdocalefli I stturnut . luttite r i Mtrs Venas .Mcrcuriusi Lmt 



Inmundoclemcnttli | Quies . RariMi i Acuitm 



Obtufttts 



Drn/iMJ I Motut 



& ii plmctx f zodisLct Uti ■ 
tudmltb ediptict tberritel 
Sex fubjitntijicttafulitiitet 



tlemcntorum. 

inminortmmdo \lnteUea' \Mcmorid Senfus I tAotus I Viu EJ?mSaj Stx grtdusbtmimt. 



tnmmdoinfirntli . Aiieus i vitgtUfplormen" t Lyctu 1 Nicon iMimo» | SexdtmonescAmitttm 

\ omnium tutorts, 

~~ ~ k iii 







CXW.U BE OCCVLTA PHIIfOSOPHIA, 

Defeptcnario Sceiusfcala. Cap. X. 

;£ptcnarius numcrus uariae& multiphcis porcntia: eft.con- 

ltat cnim cx uno & feXjUcl cx duobus & quinquc, ucl cx tribus 

gcquatuor,habetq;unitatcm tanquam copulam gcminxtri- 

nitatis.unde fi fingula eius mcmbra corumq; compagincs co- 

fideremus,proculdubiofatebimureumtamcxfuarumparriumcoIligan* 

tia,quaml£orfum fuaplcnirudine,omnimaicftatceffeplenilTimum. Vo- 

septenmj canrque ipfumPythagorici humanxuirac uchiculum,quodnon ramcx 

iwmmcUu parribus fuis mutuatur,quam rotalitatis fux proprio iure perficir,compIe- 

dirur enim corpus & animam : nam corpus conftat ex quatuor clcmentis, 

Scquatuorqualiratibusafficitur.-ternariusquoqueadanimam fpccrarpro 

ptcr triplicc uiin eius, fcilicet rationalem , irafcibilem & concupifcibilem. 

.. Septcnarius itaq- quia ex tribus conftat 6c quatuor, animam corpori coniu 
Septeniru . [ , *^* , . , > . , r . , 

mhumtnis g't,adgemturam quoqjhominum mshuiusnumcripcrtinct.homincmq; 

corporibm concipi.formari.edi^nutrir^uiuerejOmninoqiConftarefacir. Namcum in 

ures, a ] uo mulierisgcnitale femcnreceptum eft, fi perhoras fcptc abfq; effufio» 

nc permanferit,ha:filTe in uitam ccrrum eft : tum primis feptcm dicbus co* 

angulatur,ritq;ad recipiendum figuram humanam idoneum:dcinde matu 

ros infantes producit, qui fcptimcftres uocantur, hoceft, qui fcptimo 

mcnfenati. Poftpartumdeindeanuiclurus fitinfans,{cptima horadi- 

fcernit:ultrahunc enim numcrum, quiacrishalitum luftinuerit.intcl- 

ligitur natusad uitam:Poft dics feptem , iaiftat reliquias umbilici :pofl 

bis fcptem, incipit ad lumen uifus eius moueri : in tertio feptenario , lam 

libcre,oculostotamq;faciemuertit:poftfeptemmenfes,fiunrdcntatio- 

nesrpoftfccundum mcnfiumfeptenarium.fcdet finecafus timore: poft 

tcrtium feptenarium, fonuseius in uerba prbrumpit : poft quartum fepte* 

narium.ftatfirmirer&ambular : poftquintum fcptcnarium menfium ,in- 

cipitlacnutticishorrefcerc:poft annos feprem, caduntprimi dcntes,&na- 

fcuntur alii ad cibumfolidum aptiores,abfoluiturq;integritasloquendi: 

poft fecundumannorum fcptcnarium,pucri pubcfcunt.fitquegcnera- 

lionis initium:ad tcrtium annorum fcptenarium, crcfcit homo in lon- 

gum , oftenditque florer & lanugincs, fit'quc gcnitura pollcns arque robu- 

fta.Vfqueadquartufcptenarium,crcfcithomoinlatum,&confumman- 

tur incrementa ftatura: . Inquinto, omne uirium & roboris complctur 

augmenturmSextusuero annorumfcptcnarius,uiresfcruat collccrionis: 

fcptimo fcptenario confummatur prudcntia,perfccramquereddit homK 

numaetatem. Cumucroaddccadesfcptcnas pcruenitur,ubi feptcnarius 

pernumerum completumconducitur.tuncmetamcommunem uiuen* 

di habet , dicente Prophcta : Dies annorum noftrorum in ipfis feptua- 

gintaannis. Summus ctiam humani corporis crefccndi modus , eft fe< 



LIBER PRIMVS, CXV. 

ptem pcdum. Septemquoquefuntgradusin corpore,qui dimenfioncm 
altitudinisabimpcomplcntinfuperficicm,fcilicctmedulla,os,ncruus uc- 
na,arteria,caro,cutis. Scptemfuntquea Graecisnigramembrauocantur • 
lingua^cor^pulmo.icairjicn&duo rencs. Scptcm funtcorpons prin- 
cipales partcs jCaput^pccTuSjtnanus pcdcfque & pudendum . De Ipiri- 
tu quoqj&ciboconftat ,quodfine hauftufpiritusultrahoras fcptcm ui- 
ta non duratrtum quibus inedia mori conftitutum cft, ppft feptimum 
diemnonuiuunt.Venaequoq;&artcria'(uttraduntmcdici)numeromou5 
turfeptenario. Iudicia quoq; in morbis maiori apparcntiafiuntdicbus fc- 
ptimis,quos mcdici criticos, hoc cft iudiciarios uocant.Ex fcptcnis quoqj 
portionibus creat deus animam.ut tcftis eft diuus Plato in Timco. Anima 
quoq; feptenario recipit corpus. Ad feptimii ufq; gradii omnis uocum pro 
grediturdifcrepantia,poftqucmficeademrcuo!urio. Rurfusfcptemfunt 
ipfa^uocumodulaminatonuSjditonus/cmiditonLiSjdiateiTaro.diapcnte 
cumtonodiapentccumfemitonio,&dnpafon.Eftq;inccdeftibuspoten- , „, „. 
tia icptcnariipotcntifiima.-namcum linc quatuor ccrli cardmcs diametra- m c«U/i,b* 
litcr fcfc conruemes.qui quidcmafpc<5his pleniiTimus & porentiiTimus ha- P ote ">io. 
betur, fcptenario numero conftat : fit fiquidem a feptimo figno, crucemq; cmUf«f 
conftituit,figuramomniumpotcntiiTim?im,dcquafuolocodiccmus.Sed roomiupa 
illudnonignorerur.feptenariummagnamhabcreincrucccommunionc. >m 'P" m ' 
Similiradiationc&numerodiftat folftiriuabruma,&a:quinoctiG hycma 
le ab a:ftiuali , quat omnia feptenis fignis fiunt. Septc preterea in ccelo funt 
circuli.iuxra axis longitudinem: feptem circa polum arcTicum triones.iru 
iores minorcsq;, Item feptem Virgilie quas Plciades uocanr.-feptem quoq; 
plancta: : fccundum lllos quoq; feptcm dies conftit uentes hcbdomadam. 
Luna quoquepIanetarumfcptima,& nobis proxima, hunc numerum prx 
caetcris obferuat.motumque eius ac lumen hic numerus difpenfat:nam in 
uiginti diebus 8co£to , totius zodiaci ambitum circuit , qucm quidem dic- 
rum nurnerum , feprcnan us fcptem fuis tcrminis , ab uno uidelicet ufq; ad 
fcptem.quantum.lmguli numeriexprimunt, antcccdentibus addendo 
conficit Si implet, efficitque quatuor feptcnarios dicrum ,quibus Luna 
omnem sodiaci Iongitudinem& latitudincm cmcticndo remeticndoque 
circum pcrquc difcurrir : fimilibusque dierum feptcnariis Iumen fuum 
fempiternalegeuariando difpenfat.-Primoenim fcptcnario ufque adme 
dietatem tanquam diuifi orbiSjCrefcitTecundo feptenario orbem torum lu 
mine complet : tertio decrefcendo rurfus in orbe cdtrahitur diuifum : poft 
quartumuerofcptenariumultimaluminisfuidiminutiocrenouatur.eif- 
demquc feptenanis maris incremenja decrcmcntaquedifponit : nam pri- 
mo ab mitio crefccntis luna: feptenario , minuitur paulifper : fccun * 
do , gradatim augetur ; tertius quoquc feptenarius fit fimilis primo , 

k iiii 



CX V|, DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

&quartuscadcmfacitquaefecundus. AccommodaturcriamSaturno.qui 
ab inferioribus afcendendo feptimus eft planetarum, qui requiem innuit, 
cui feptimus dies adfcnbitur.qui millenarium feptimum indicat,quo(tefte 
Ioanhe)captiuato dracone,malorum fuggeftorediabolo .quiefcentmor- 
Scptvnmj tales,tranquillam uitam degentes. S eptenarium pmerea Pythagorici nu- 
twiBHM, merum uirginitatis appellant:quia primus eft, qui neq; generatur heq; gc- 
nerar,neq; enim poteft in duas partes diuidi aequales: itaq; ut gignaf ex ali- 
quo numero rcpetito, nec ullum ex fe ctia numerum parit duplicatus,qui 
intra denarii Iimites coartetur, quem primum limitem conftat efle numc- 
rorum:& iccirco feptenarium Palladi facrum fecere. Habet & in religione 
potentiflima fua: ucnerationis indicia,& uocatur numerus iuramcri,Hinc 
apud Hebrzos iurarc dicitur feptenare , quafi per fcptc obteftari. Sic Abra- 
ham quando pcpigit fcedus cum Abimelech .ftatuit feptem agnas in tefti- 
monium.Diciturquoq; numerus beatudinis&requici,unde illud: 

O tcrq; quaterq; beati, 
Scihcet in anima & in corporc. Septimo quoq; die crearor ab opificio quic- 
uit,quamobrem hax dies apud Mofen fabbathum appellatur,hoc eft.dies 
quictis.hinc fcptimo die Chriftus in fcpulchro quieuit. Habct quoque hic 
humerus cum cruce , ut fuperius dcmonftratum cft , & cum Chrifto ma- 
gnam communioncm. lnChriftocnirnomnisnoftrabeatitudo,quies« 
feIicitas:cftq;practcreapurificationibusaptilTimus.VndeApuleius:Meq;, 
ait,protinuspurificandi ftudiomarino lauachrorrado,fepties fubmergo 
fluclibus capite.Et leprofus quoq; mudandus in legc, fcpties afpcrgebatur 
paflcris fanguine,& Helizaeus propheta,ur fcriptum habcrur Rcgum libro 
quarto,ait lcprofo: Vadc & Iauare fcpries in Iordane,& recipict fanitatc caro 
tua,& mudaberis. & fequirur paulo poft:Et lauit fe fcpties in Iordanc, iuxra 
fcrmonem propheta-,& mundatus eft.Eftq; numerus pcenirentis & rcmif- 
fionis.Hinc ftaruta feptennis pcenitentia proquolibct pcccato,iuxta Sapi 
cntis fententiam dic.entis.& fuper peccatorc feptupIum:feptimo quoq; an- 
nofiebantrcmiflioncs,&poftquadratum feptenarium dabarur plenare- 
miflio ,ut in Leuitico lcgit". Septe pctitionibus cofummauit chriftus ora- 
tionem cxpiationis noftrae:hinc & libertatis numerus nuncupatus, qu ia fc 
ptimoannoferuusHebrauslibcrtatcmfibiuendicabar. Eftqdiuinislau- 
dibus accomodatiflimus. Vnde ait Propheta: S cpties in die laudem dixi ti- 
bi,fuperiudiciaiuftitictue.Diciturctiamnumerusultionis,ficutdicitfcri- 
ptura:SeptupIum ultio dabitur de Cain.& Pfalmifta air: Redde uicinis no- 
ftrisfeprupiuminfinueorum.HincfcptemncquitixapudSalomoncm.SC 
feptem fpiritus nequiorcs aflumpti Icguntur in euangelio.Significat etiam 
praefentis circuli tcmpus.quod feprcm dierum circulo peragituneftq; fpiri 
rui fanclofacer.quemfeptuplum iuxta eius dona,prophera Efaiasdefcri- 
bir,uidelicct fpiritum fapientiae &intelleftus, fpiritum confilii &fortitudi- 



libeR secvndvs. cxvir. 

nis , & fpiritum fcicntiae &picratis , & fpiritum timorisdomini , quos apud 
Zachariam legimus fcptcm oculos dei.Septem quoque funt angeli fpiritus 
adftaresantefaciemdci,utlcgiturapudTobiam '. &in Apocalypfi, ieprcm 
lampades ardebant ante thronum dei,& fcptem candelabra aurca & in me» 
dio eorum fimilis filio hominis, & habebat in dextra fua ftellas feptem . Itc 
fpiritusfeptcmcrantinconfpeftuthronidei,&feptcmangeliadftabantin 
conlpect u dei,& datae funt illis fcptem tubae . Vidit quoque agnum haben- 
remfepremcornua,&feptemoculos,&uidirlibrum obfignatum fcptcm 
figillis,& cum apcrtum fuiifet feptimum figillum , faftum eft filcntium in scpten&iuf 
ccelo. Ex fupradiitis omnibus apparet/eptcnarium inter ceteros numeros o"™' «^* 
merito dici omnis cfficaciaepleniiumum.Haber practerea fcprenarius ma- *** **"&* 
gnamcum duodenarioconformitarem:namficuttria&quatuor feptem 
conftituunt : (ic rer quatuor duodccim rcddunt , qui funt numeri ccelefti- 
urn planetarum & fignorum,cx eadem radice rcfultantes , &per ternarium 
de diuinitate , per quaternarium de inferiorum naturaparticipantes . Ma- 
gnaadmodum eftin facrislirerishuius numeripraecaercris omnibusob 
feruantia,magna'quc & multiplicia eius myfteria,quorum multa e facris e- 
loquiis repeten tes hic adnumcrare decreuimus : quibus facile conftabit fc- 
ptenariumplenitudincmquandamfacrorummyftcriorumfignificarcLc 
gimus cnim in Gencfi/cptimum diem quictis domini,feptimum ab Adam 
Enoch,uirum fanftum & pium, & alium etiam ab Adam feptimum uirum 
nequam&digamum nomineLamcch,itemfcptima gcneratioe abolitum 
peccatum Cain : ficut fcriptumcft : Septuplum punictur Cain : & fcptcm 
uindiftasexoIuetquioccidcritCain.Atquseibidem magiftcrhiftoriaefe- 
ptcm colligit fuifle peccata Cain. Item feptena & feptena cx omnibus ani- 
malibus mundis introdufta in arcam Noc , fimiliter & de uolatilibus : dc- 
indcpoft feptem dies pluiffe dominum fuper terram , feptimo'que die ru- 
ptos omnes fontcs abyffi,& inundafle aquas fuper terram . Item feptem z* 
gnas Abraham dedit Abimelcch : & feptc annis feruiuit Iacob pro Lia,&a- 
liis feptcmproRachel.-Etfcptemdicbuspopulus lfraclluxitmortem Ia- 
cob.Praeterea fcptem boues & fcptem fpicas, feptcm annos fcrtilitatis & fc- 
ptemftcrilitatis legimusibidem. In Exodouero,feprimodie praecipituf 
fabbarhum fabbathorum,requics fanfta domino: quia feptimo die ab opc- 
requieuir dominus . Item feptimo die ceflauit orarc Mofes . Septimo 
dieerit folennitas domini,fcptimoannoliber egredietut feruUs,feptcrn 
diebus bos &ouis fitcum matre fua,fcprimoannodimi'ttetUrquiefccrC 
rcrra feminata fex annis , feptimus dics crir fanftum fabbathum & re- 
quics : feptimus dies quia fabbathi eft , uocabitur fanftus . In Lcuitico 
etiam feptimus dies crir celcbrior & fandlior , & fcptimi mcnfis primus 
dies crit fabbathum memoriale. Scptcm diebus offerentur holocaufta do# 
mino , feptem diebus cclcbrabantur fcriae domini , fcptem dicbus pe* 



P" 



CXVIir. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

annum legitimum fempitcrnu erit in generationibus ueftris.Scptimo mc- 
fefeftacclebrabitis,&habitabitisintabernaculisfeptemdiebus:feptiesafr> 
get coram dominoqui tinxerit digitu in fanguine: tcpties tingct in fangui- 
ne pafferis mundatus a lepra : feptem dicbus lauabitur aquis uiucntibus qui 
patiturfluxumfanguinis:feptiesafpergctdigitoinfanguineuituli:fepties 
percutiam uos propter pcccatum . In Deutcronomio feptem populi terra 
promiffionishabcbant.Legitur&feptimusannus remiflionis.&feptemlu 
cernae cadelabrorum in auftrali parte erecle. Et in Numeris leguntur fcptc 
agnas immaculatas obtuliffe filii Ifracl,& quod feptem dicbus uefcebantur 
azymis , & quod feptc agnis & hirco cxpiabatur peccatum , & feptimus dics 
erat celeberrimus & fanftus , & feptimi mcnfis dies uenerabilis & fanftus,& 
feptimus menfis fcenopegiar, & feptem uitulos offcrebat die feptimo, & fe- 
ptem aras erexit Balaam.feptcm diebus Maria foror Aaron lcprofa egredi 
tur cxtra caftra,feptc dicbusimmundus crit qui tctigerit cadauer . Et in lo'- 
fue,feptemfacerdores portabantarcam fcederisantc Hiericho,&fcprcm 
diebus circuibantciuitates,&feptembuccina:portabantur pcrfeptcm fa# 
cerdotes,& die fcptimo buccinabant fcptem facerdotcs. Item in libro I udi- 
cum feptem annis Abefla regnauitin lfracl,feptcmdiebus fecit nuptias Sa- 
fon,& feptimo die expofuit uxori problcma,feptem funibus ncruiccis liga- 
tus cft &feptem ctinibus capitis fui , fcptcm annis opprefli funt filii Ifracl p 
regem Madian. EtinlibrisRegumfeptemuicibus& feptimauiceeccedi- 
cit Hclias nubecula parua.fcptem diebus filii Ifracl dirigcbant acies,& fcpti- 
modiecommiflumeftbcilum.-feptemannorum cominatacftfamcsDa- 
uid proptcr peccatum murmurationis populi ,& fepties ofcitauit puer re» 
fufcitatus per Helifa:um,& feptem uiri crucifixi funt fimul in diebus mcfiis 
prima::feprcmIotionibusmiidaturNaamanpcrHelifcum,feptimomen- 
fe occifus eft Golias. Et in Paralipomenis legitur, cjuod feptimo menfe co- 
pletus eft aceruus fundamenr orum:& in Hefter legimus fcptem cunuchos 
regis Pcrfarum:& in Tobia,feptcm uiri copulati cum Sara filia Raguclis:& 
apud Danielcm feptem uicibus inccnditur fornax Nabuchodonofor,& fc- 
ptem leones erant in lacu, & fcptima die uenit Nabuchodonofor . In libro 
Iob cxprimuntur feptem filii Iob,& fcptem diebus &no<Sibus fediffc ami- 
cos Iob cum eo in terra :& ibidem legitur.feptimo non tanget te malum.ln 
Efdra lcgimus feptem hebdomadas annorum.feptem cofiliarios Artaxer- 
xis:& ibidcm feptimo mcnfe clanges buccinaTcptimus mcnfis fccnopegiae 
fub Efdra erat , dum filii Ifracl erant in ciuitatibus : & fcptimi menfis primo 
dieEfdraslegitlegempopulo. EtinPfalmisfeptiesin diclaudemdicitDa 
uid:fcptuplum probatur argentum, feptuplumreddit uicinis noftris in (u 
nu eorum . Et Salomon ait fcptem columnas excidiffe fibi fapientiam,& 
feptem uiros loquentes fententias, feptem qua: odit & deteftatur dom m us: 
feptcm nequitix in corde inimici/eptem circunfpeftores, feptem ocu li in- 



LtBER SECVNDVS. CXIX. 

infipientcs. Numerat Ifaias fcptem dona fpiritus fanfti,& fcptem mulieres 
uirum unum apprehcdentes. Et apud Iercmiam feptcm mentis mulicrum 
concupifcentiae , & feptem filios peperit mater , quae infirmata cft & defecit 
anima eius. In Ezcchiele/eptem dicbus prophcta mcercs pcrman fit. In Za 
charia feptem lucernae,& fcptcm infuforia f upcr caput cadelabri,& feptem 
oculi difcurrcntcs in uniuerfam terram,& fcptem oculi fuper unum lapidc, 
& feptimi dici ieiunium uertitur in gaudium. Et in Michaea feptem pafto- 
res fufcitati funt fuper Affyrios . Iam uero & in Euangeliis legutur feptem 
beatitudines/cptc uirtutes,quibus feptcm uitia opponunf/eptc pctitioncs 
oratiohis dominicae, fcptc uerba C H R I S T I in crucc, fcptem uerba bea- 
taeM A R I AE uirginis,feptempanesperdominudiftributi,feptem Ipor^ 
tae fr3gmcntorum/eptem fratres uxorem unam habentes,fcptem difcipu- 
Ii domini pifcantes,fcptem hydriae, in Cana Galilaeac,feprem ua*,quae domi 
Jius hypocritis comminatur, feptcm daemonia ciecTa de muliere peccatri- 
ce, & feptcm daemoncs nequiores affumpti ab expulfo . Item feptcm anhis 
fuit C H R I S T V S prof ugus in Aegy pto, & feptima hora rcliquit fcbris fi» 
lium reguli . In epiftolis etiam Canonicis defcribit Iacobus feptem graduS 
fapientiae,& Petrus feptem gradus uirtutum.Et in Aftibus numerantur (e* 
ptem diaconi,& feptem difcipuli elccTi pcr apoftolos.In A pocalypfi quo- 
que multa funt huius numeri myfteria: ibi enim lcguntur feptem candcla» 
bra, feptem ftellse/eptem coronae, feptem ecclefiae, fcptem fpiritus in con- 
fpecTu throni/eptem flumina Aegypti/eptem figilla/eptem fignacula, fe 
ptcm cornua,feptem oculi/eptem fpiritus dei,feptem angcli, cum fcptcm 
tubis,feptcm cornua dracohis,feptcm capita dracohis quac feptem habebat 
diadcmata:item feptem plagae , & fcptem phyalas quas habet unus de fepr5 
angelis/eptem capita beftie coccinee/eptem montes,& feprem reges fcdcn 
tcs fupereos,&feptcmtonitrua Iocutafuntuocesfuas. Multaspraeterea 
uires habet hic numerus,cu in naturalibus tu in facris & ceremoniis,tum e- 
tiam in aliis:itaque huc referuntur feptcm dics,fcptem planetac/eptcm Ple 
iades, fcptcm aetatcs mundi, feptem mutationes hominis , feptem artes li- 
bcrales totidcm'qucmechanic£e,&totidemprohibits?,fcpfemcolores j fe-' 
ptem metalla,feptemforamina incapire hominis,feprem paria ncruo-- 
rum,feptem montes in urbe Roma,fcptem reges Romani, feptcm bella ci-* 
uilia/eptem fapientes tempore Ieremiae prophctae,& feptcm fapicntcs Grf 
ciae . Item feptem diebus ardcbat Roma fub Nerone . Per feptem reges oc- 
cifa funtdecem milia martyrum . Seprem fucre dormiehteS , feptem funt 
Romae ecclcfie principaIes,totidem Gregorius conftruxir monaftena.tot 
fancTa Fclicitas peperit filios . Septcm conftituti funt elccTores imperii , & 
feptcm funt acTus folcnnes in Imperatore corohando, feptcm teftcs requi- 
tunt leges in teftamcto/eptem funt pcenae ciuiles,& feptem canohicae,& fe- 
ptem horae canonice/cpties falutat faccrdos in miffa/eptc facramenta & fe 



i 






CXX, CE OCCVXTA PHILOSOPHIA. 

ptcm ordines clerico^,& fcptcm annoru puer potcft ordinari ordine mino 
ri,& poteft obtinere bencficiu finc cura.Septem funt pfalmi pcenitctiales,& 
feptemmandatafecundae tabulae ,&feptcmhoris Adam&Euafueruntin 
paradifo,& feptem funtuiriperangelumprenuriatiantequam nafccrctur, 
uidclicet lfmacl,lfaac,Samfon,Hieremias,Ioanncs Bapnfta.Iacobus frater 
domini,&CH RIST V S IES V S.Deniquehknumeriw&inbono&in 

malo 
S C A L A. 





inifebctyfo 


Ararita | *""*"* 








InmZdointi&igibili 


Zaphkiel 


Zadkiel 


^03 

Camael 


Raphael 




inmmdocaUjii 


Saturnus 


Iupiter 


Dnan 
Mars 


ttlCOJ 

Sol 




inmZdoilemltaU 


Vppupa 

Sepia 

Talpa 

Plumbum 

Onychinus 


Aquila 

Dclphinus 

Ceruus 

Srannum 

Sapphirus 


Vultur 

Lucius 

Lupus 

Ferrum 

Adamas 


Olor 

Vitul'marin* 

Leo 

Aurum 

Carbunculus 




Mmmrtmunio 


Pcsdexter 
Aurisdextra 


Caput 
Aurisfiniftra 


Manus dex- 

tera 
Narisdextra 


Cor 
Oculusdcxter 




InmtmdoinfcrntU 


Gchenna 
am 


Portaemor- 
ris 

ninSxi 


Vmbra mor 
tis 

ninny» 


Puteusintcri- 
tus 

nn«nta 












• 






LIBER SECVNDVS. CXXI 

malo omnium eft potctimmus : de hoc Linus uctuftiflimus Pocta cccinit: 
Septima cum uenitlux.cunfta abfoluercccepit 
Omnipotens pater 3 atq; bonis eft feptima & ipfa. 
Eft etiam rcrum cunftarum fcptima origo, 
Septima prima eadem,perfefta& fcptima feptcm: 
Vndc ctiam ccelum ftcllis crrantibus altum • 
VoIuitur,&circulistotidcm circum undiq;fertur. 



SEPTENARII. 



Afler Ehcic 



nw "KSN 



NomiiM ieiftpte Utermm 



Haniel 



Michacl 



Gabriel 



Septem tngcUquitdfttnttn 
tcjiciemdci 



Vcnus 



aaia 
Mcrcurius 



ma«i 

Luna 



ScptcmVUncU 



Columba 

Thimallus 

Hircus 

Cuprum 

Smaragdus 



Ciconia 
Mugil 
Simia 

Argentu uiuu 
Achates 



No&ua 
Aelurus 
Felcs 

- Argcntum 
Cryftallus 



SeptemtuesPUntttriim 
Septem pifces PUntttrum 
Scptcm tnimtlit Pkncttra 
SeptemmttnRi PUnettrum 
S tpttm Upiiti PUncttrum 



Pudendum 

Narisfiniftra 



Manusfini- 

ftra 
Os 



Pes finiftcr 

(fter 

Oculusfini- 



Septem mibri mttgrtlit PU 

nctit iiftrihutt 
Scptem fbrtmintctpirisPlt 

nctisdiftrihttt 



Lutumfe* 
cis 

fWI B*B 



Pcrditio 



jnaa 



Fouea 



h\m 



Scptcm btbittcultinfiroru, 
tjute icfcribit Rtbil ofcph 
CtftiUefis ctbtliftt in tlor 
tonucis 



I 



CXXH. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA, 

Deoilonario&eiusScala. Cap. XI. 

r^p^si Ctonarium uero uocant Pytliagorici numcrum iuftitij & plc 
uImU. PS|§^ nitudinis:primum,quia primus omnium diuiditurin nume- 
we. |I Vp$Sk J ros paritcr parcs,uidelicet in quatuor : diuifio quoq; ipfa in bis 
I glg ggfcf bina eadem rationc cotexitur.uidclicet per b:s bina bis:& pro- 
pterhancdiuifionisacqualitatem.iuftitiselibinomcninoleuit.altcrumue- 
rojuidclicec plenitudinis nomen accepit,proptcrcorporcae foliditatiscon- 
tcxrum:primus fiquidem folidum corpus efficic. Hinc Orphei inftiturum 
per otfto n umina iurantis/icubi diuinam iuftitiam obteftari uellct , quoru 
. nominahzc:Ignis,Aqua,Terra,Ccelum,Luna,Sol,Phanes&Nox.Ofto 
°tla\\di quoq,funtduntaxatccelorumuifibilesfpha!rx:corporalisq;natur?propri 
tu mn c tas per illum nobis fignificatur.quam Orpheus in oftonario hymnorum 
ortfxm. mar j t j moru complexus eft.Eftqjhic numerus diftus ctiamnumerus fce- 
deris & circuncifionis.quse Iudaeis oflauo dic fieri praeccpta eft.Ofto ctiam 
erant in uetcre lege ornamenta facerdotis, uidelicet fceminalia, tunica, cin* 
gulus,tyara,ftola talaris/uperhumcrale, rationale.Iamma aurea . Pertinec 
etiamhic numerus ad aeternitatcm & mundi confummationem,quia fubfe 
quitur feptcnariu,qui temporis fymbolu eft:hinc etiam hic numerus beati 
tudinis eft , tot enim bcattiudinis gradus docet Chriftus apud M at- 
thsum.Dicitur etiam numerus falutis & conferuationis,tot nan 
q; animae in arca Noc falua: h&x funt a diluuio aquarum. 
lamquoq; & ofto fueriit filii Ieffe , a quibus Dauid fuit ocla 
uus.Itc Zacharias Iohannis pater oclauo die rccepit lo 
queIam.HuncnumerumDionyfiofacrumperhi 
bent,qui oftauo mcnfe in lucem editus eft,in 
cuius fempiternum teftimoniu Naxos 
infula illi dicata, hanc praerogatiua 
obtinuit.utfoIarNaxixmuli- 
eres odtauo mcnfe falubri 
tcr pariant jfcetuscj; 
uitales cdant, 
cum ubiqjfere gentiuo- 
mnes fic gcniti intercant ,& etiam 
matres manifefto uerfcntur in periculo. 



SCALA OCTONARII. 



T 



LIBER SECVNDVS. 

*n 



■8 ■§ 

1 §• 

if 






I 5 



II 



s s 



^ S» 



1 11 




CXXIIII. DE OCCVLTA PHILOSQPHI.A, 

DcNouenario&ciusScala. Cap. XII. 

Oucnarius numerus mufis facer,ccelcftium fpherarum diuino 

rumq;fpirituumordiniacuumcnto:hincnouemfunrfphxrx 

mobiles,& fecundu illas nouem funt mufx , fcilicet , Calliope, 

Vrania,Polymnia,Terpfichore,Clio,Melpomene,Eraro,Eu- 

terpc,T halia.-qux quidcm mufxnouem fphxris nouem funt adcommoda 

tx,ita ut prima referat fuprcmam fphxram , quam uocat primummobile, 

&ficgradatimdefcendendofccudumfcriptumordinem,ufq;aduItimam 

qux rcferat fphxram Iunx,ita fcilicet,CalIiope adcommodatur primo mo 

bili:Vrania,ftcllatoccelo:Polymnia,Saturno:Terpfichorc,Ioui:Clio,Mar 

ri:Melpomcne,SoIi:Erato,Veneri:Euterpe,Mercurio:Thalia,Lunx.No- 

uem quoq; funt angelorum bcatorum ordines , fcilicet, Scraphim, Cheru» 

bim,Throni,Dominationes,Virtutes,Poteftates,Principatus,Archange# 

Ii, AngeIi,quos per nouem lapides figurat Ezechicl,qui funt fapphirus,fma 

ragdus,carbunculus,bcryllus,onyx,chryfolithus, iafpis, topazius, fardius. 

Habet etiam hic numerus magnum & occultum crucis facrametum : nam 

horanonaDominusnofterIcfusChriftusemifirfpiritu:nouemq;diebus 

antiqui mortuos funerabant, totidemq; annis dicunt Minoa ln fpelunca a 

Iouclegesaccepiffe. Vndehicnumerus abHomeroprxcipue obferuatus 

eft,ut quando lcgcs condcdx,aut rcfponfa danda,aut fxuitura cladcs. 

Aftrologi etia annos enncaticos,hoc eft nouenarios,in hominu 

xtatibus non fecus atq; fcptenarios,quos climaftcricos uo* 

canr,obferuant,notabili mutatione infigncs. Aliquan- 

do tamen notam imperfectionis & incomplctio- 

nis habct,quod ad denarii non pertingat per- 

feftionem , fed unitate minor, citra illu 

defi cia r,ficu t fupcr euangelio de de- 

cc leprofis interpretatur Au- 

guftin':ncc uacatmyftc- 

rio longitudo no' 

uem cubitoru 

Og rcgis 

Bafan,qui typus cft diaboli. 



SCALA NOVENARII. 





LIBER SEC 


"NDVS 




cxxv. 


£i 


.1 


g 


•§ "=? 


I 


1 


§ 


ll> 


1% 


§ s 


.1 

6 -§ 


l""i 


~ 


- 


- 




l "" 1 








a 






<=>* 






-i 










% 1 


m 


.3 


3 


















«s o 




w 




)- 


^ 


t 

E 


.5 




*SS 


25 

J- 

fe c 


^ s 


§-f 




3 


•Ifl 

5 --■ 


c ^ 












-2'" 


.2. _ 


«S-s 




3 


§ g | 




1 § 


"ii. = 


%t 


B 








Sfc' 


5 2 


2.2 


1* 


,3 
























1? 


<5, 1 
* 1 , 






'■« 


tl 


feQ. 


a. u 


•" 


O 


< 


o. 












{-. 


1 


1 




1 

1 






1 ^ 


2 


3 








1 "5 

Q N 






B*'S 


2 1 


.1 "1* 




<5~ 


9* 

g =* 


:i| 






«2 


& X 


«2 


% 


.3 


'§ 


|c 


*5 '1 

fc -i. 

S o 


ss 3 


i 


2 
t3 


g:=- 
S."" 3 


i- 














«. 












•§ 










e § 


£ 


§ 




"S 
















^j" 5 


•1 


f: 


§ 


t 


| 

P 


f 1, 

1 l| 
z *" z"° 


1 
«* 

P 1 


s-s go 


it 

B H 

<£..s 

'» s 

z 


ll 

II 
1-3 1 



w 





DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

DeDccadc&ciusScala. Cap. XIII. 

; Enarius. Hicdiciruromnisnumerusfiueuniucrfus,atq;nume 
, rus complctus.dcnotans plenum curriculum uitae:ab co entm 
| ultra no numeratur, nifi pcr replicationenvunuerlosq; nume 
i ros ucl intra fe implicat.uel pcr fc fuosq; explicat multiplican- 
do:quaproptermultiplicisreligionishatatur&potcntie,animisq;purgan 
CeKmenU, dis accommodatur. Hinc uetercs,ccremonias denarias appcllauere,quibus 
iamit o- iHos,qui cxpiandi aut facra adituri cffcnr.pcr dccem continuos dies a certis 
Umdiii*. qyjb^fja^, rc j, us a bftincndum crat.Vnde apud Aegyptios mos erat illi qui 
iacris Ifidis initiari ucllet, deccm dierum iciunium indici folitum.quod te* 
ftatur Apuleius de fcipfo inquiens: lllud plane cunc"tis arbitris prseccpir,dc 
cem illis continuis dicbus cibariam uolupratem cocrcerem ,& neq; ullum 
animaleffem,&inuiniuseffem.Dccemfuntfanguineihominisparrcs,mi: 
ftruum, fperma,plafmatiuus fpiritus,mafTa,humorcs, organicum corpus, 
uegetatiua,fenfitiua,ratio & mcns.Dcccm quoq; fimplicia intcgralia homi 
nem conftiruentia, os, cartilago ,ncruus, chorda,ligamentum, arreria,ue- 
na, panniculus,caro,cutis. Decem quoq; artus , quibus conftat intrinfecus 
homo: fpiritus, cerebrum, pulmo, cor, epar, fel,fplcn,rer,es,genitalia,ma- 
trix . Praererea decem cortinae erant in templo.dccem chordae cranr in pfal- 
terio , decem inftrumenta muficaquibus canebantur pfalmi.quorum no- 
mina funt:Neza,inquo canebatur oda::NabIum,idem quod organu:M iz- 
mor,m quo pfalmi: Sir,in quo cantica: Tephila,in quo orationes: Beraclu, 
inquobcnedi<Siones:Halel,inquoIaudationes:Hodaia,inquogratiarum 
acliones:Afre,inquoaIicuiusfaliciras:Halleluiah,inquolaudesdcitamu 
atq; contcmplationes. Decemquoqjfuntcantorcspfalmorum.uidelicer: 
Adam,Abraham,Melchizedec,Mofes,Afaph,Dauid,Salomon&rresfilii 
Chorae.Decem quoq; praeccpta legis . Et dccimo die poft afccfionem Chri 
fti,defccndit fpiritus fanctus.Hic deniq; eft numerus.in quo Iacob tota no- 
&e luftatus cum angelo,uicit in ccrtamine:& orictc lucifero benedi dt us cft, 
& uocatum cft nomen eius Ifracl.In hoc numero Iofue uicit trigintaunurn 
reges : & Dauid uicit Goliam & Philiftacos :& Daniel periculaeuafit leonu. 
Hic numerus ficut unitas etia circularis eft ,quia coaceruatus in unitatcm 
redit.a qua exordium habuit: & ipfc numerorum omnium finis cft & com- 
plementum,& principium decadum. Sicut denarius refluit in unitatcm cx 
quaproceffit,ficomnefluensreucrtiturad ida qilohabet principium fui 
fluxus.Sic aqua ad marc currit, a quo traxit originem , corpus in tcrram , a 
qua fumptum eft reucrtitur:tempus redit in aeternitatcm a qua fluxit : mcs 
adeo facla.adeundem rcucrtitur : fluit deniquc omnis creatura innihi» 
Ium cx quo crcata eft,nec nifi diuino ucrbo fuftcntatur, in quo codita func 
omnia.omniaquc cum denario & per denarium gyrum cfficiunt,ut inquit 
Proclus,a dco incipic tia,& in ipfum dcfincntia. Deus quoq; ipfc prima Mo 



LIBER. SECVNDVS. CXXVH. 

nas priulquam fcfe inferioribus communicet, primo fe in primum n ume- 

rorum.ternarium uidelicet,diffundit:dehrnc in denarium ^tancjuam m de- 

cem ideas & menfuras omnium numerorum & rerum omnium faci- 

cndarum, quas Hebrii decem attributa uocant,& decem diuina 

nomina numerant: qua de caufa ulterior numcrus dari ne- 

quitHinc omnia dena,diuinum quoddam in fe habc t, 

&in Iege tanquam a dco propria cxigunf , fimul 

cum primitiis,ut reru primordia.uclut prin 

cipium numerorum ,& decima queq; 

tanquam finis illi reddantur,qui 

principium &finiseft 

omnium. 

SCALA DENARII. 




1 iiii 



m 



DE OCCVLTA PHILOSOPHI A, 

SCALA DE- 





ln ttrchctypo 


» n •■* i n ♦ n 1 n » 

Nommg«<idnIttf r«m coflrfiiim dfccm literurum 


wi 1M 

NouifH 5«4iirilifcriim 








n»ni& 

Efccit 


mn' » 

1 todtitrtgrm 

injfou 


cnnj» ron» 

Tetrjgrimato 
elohim 


El 


naMDvfin 

Elofcimgifcor 






Kctfccr 


nosn 

Hocfclfiiib 


n:»a 

Bwm/i 


non 

Hrf/rd 


mn» 

Gfinndi 






lnmudointeUigibiti 
lnmunioccelefli 


SfMpWm 


Cherubim 


Tfcroni 


DomiMcumf 


Poteflites 






Htiothhtlados 


OpfMlfill» 


Arttim 


HjjttuIJiii) 


Sertphim 






Mettttron 


Iopbifl 


Zjpfchifl 


ZmOad 


Ctmtel 






Rcfcbithhtgtl 
gtlim 


M<»[otfj 


Stbtthai 


Znifck 


Midim 








Primu mobile 


Sphsr&xoditci 


SphtriStturni 


SpertlOUH 


Sphtr» Mmis 






ln mundoelemcntdi 


Columbi 


Ptrdus 


Drico 


AquiU 


Equw 






Inmkoremmdo I Sp»i(«j 


Cercbrum 


Splen 


Epnr 


Pel 






Inmmdomlirndli Pfeudothei 


Spiii mciicij 


Vtft miatita 


Vltoresfceleru 


PrtfligUtaret 







LIBER SECVNDVS. 
N A R I I. 




CXXIX. 


nn -iv 

tenfum iecem litt rxrum 


KomtnelohimSdbdotb 


. HomindiciiccemUterd- 

tm 


rphx 

Eloha 


mostnw 

Tctrdgrimiton 
Sabtoth 


Elcbim Stbjoth 


»T8l 

SiidX 


AdcMii mekch 


Decemnomindici 


Tiphcnth 


tva 


•m 

Hod 


iio» 

Icjbi 


Mdlchuth 


DeccmStphirotb 


Virtutet 


Prmcipdtm 


Arcbdr.geli 


Angeli 


Animxkitt 


Dtci orii/nts kdtorufe' 
cundumDiottyjium 


SitldtUm 


Elohim 


HneElohim 


Cherubim 


ifiim 


Decikdtoruordmesiux 
tdtrdiitioestiebrxorZ ! 


Rdphil 


Uctnicl 


Michoil 


G.ibrid 


AniHMMcjii 
h* 


Deccmdngcliprtfi- 
ientes 


Schemet 


Nog» 


Cocbdb 


teuttuh 


Rdomiefodotb 


Decemfph&emundi j 


Sphsrd 
Solis 


sphtertvene 
ru 


SphterdKeT' 
curi) 


Spbterd lM- 
n& 


Spbtrdelcmi 
torum 




Lea 


Hoibo 


Scrpent 


Eos 


Ag»«i 


Dcccm dmtmlid fittfli' 
tttisdifupcrosrcUu 


Cor 


RcBcj 


Pnlfflo 


Genitdii 


Mdlrix 


Dtcem ttrtusmtrinfeci 
bommis 


Aireepo 
teficu.cs 


furkfcmmdtri 
eu mdomm 


Crimindtoresfiue 
txplordtorei 


Titdtores,fiue 
infiiittores 


Animteprduie 
C7 ddmndtt 


ficcem idmititoruttt or 
dtr.ts 















i 




CXXX. DE OCCVLTA PHIL0S0PHIA, 

Dc undenario &duodenario cum duplici duodenarii Scala, Ca- 
baliftica&Ophica. Cap. XIIII. 

jlNdcnarius numerus ficut tranfgreditur denarium, qui legis 
&praeceptorum eft,iradeficit a duodenario,qui gratiae&perfe* 
feftioniseft:ideonumeruspeccatorum &pcenitentium dici- 

Jtur.Hincin tabemaculoiuffa funtficriundecimfagacilicina, 

Vndtiuriin qui eft habitus pcenitentium & Iugcntium pro peccatis. Vnde hicnumerus 

wMnl nu " ani na ^ ct cum diuinis,neq; cum cceleftibus communioncm,ncc atrra- 

tymmmio clum,nec fcalam ad fupera tcndentem.nec ullum meritum habet,fed tame 

wrni. aliquando gratuitamgratiam percipit a deo,ficut illequi ad undecima ho» 

ram uocatus fuitin uincam domini,acccpitq; mercedem illorum qui porta 

buoimtri' ucrunt onus diei Si xftus.Duodenarius autem numcrus eft diuinus, &quo 

Sw!™ coe ' eftia metifrur = £ ft enim fignorum cceleftium fpirituumq; principatui 

adiumento.Duodccim enim funt in zodiaco figna, quibus prxfunt duode 

cim angcli prsecipui/ubf ulti irrigatioibus magni nominis dei. Duodecim 

annis Iupitcr curfum fuum pcrficit, & Iuna quotidieduodccim gradus per- 

currit. Duodecim in humano corpore praecipuse funt iun&urar , fcilicet irt 

ttianibus J cubitis,fpatuLs,fcmore,gcnibus& uertcbrispcdum . Magnain- 

fu- 



LIBER SECVNDVS. CXXXI l 

fuper in diuinismyfteriis duodenarii uis eft . Elegir deus duodenam fami- 

liam Ifracl,illisq; pnfccit duodecim principcs : totidc lapidcs locati in pro 

fundo Iordanis, & in peftore facerdotis codem numero figi prsccepit.Duo 

decim etiam panes facicrum propofitionis ,& totidem lapidibus altare con 

ftru&um , & marc seneum a Solomonefabricatum , eodem numero leones 

fuftinebant.totidem fontes in Helim , totidem cxploratores mim ad terra 

promi(Tionis,totidem Chrifti apoftoli duodecim tribubus praefec"ti,duo- 

decimmiha numerantur populifignati&elefti,duodcrimftellisccelire# 

gina coronata.&in euangelio,cxcrcfcentibus panibus cophini duodc 

cimfragmcnrorum colliguntur:&duodecim angeli pracfident 

duodecim portis ciuitatis , & duodecim lapides cceleftis Ie* 

rufalem. In inferioribus etiam crcfcentia multa hoc 

numero progrediuntur: fic lepus & cuniculus fce- 

cundimmi, duodccies in anno generanr.pa- 

riunrcjuc : & camcla totidcm men- 

fibus fcetum gerit,& pauo du- 

odecimouaponit. 



t 






cxxxir. 




DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 
S C A L A. 






Nomiiu iei iuo 
decim litertru 






xm 

Stnllm 


T-13 

Beneiiftus 






Komcn mJgnil m 
duodecimucxiU 
k rcudtttum 


mn» 


VMV 


ntw 


wn 


tvm 


rnn 


Duoiecim ordinei 
beatorumjbiri' 

tmm 


Sertpbim 


Cheruhim 


Tbrtmi 


Dommtticnes 


mejltt» 


Virtuttt 


Duodecimtitgeti 
prtfiientes fi- 
gm 


UtUbiiiel 


Apnoiel 


AmkieX 


Uluritl 


Verebiel 


tumtlitl 


Duodecimtriim 


Dtn 


Kuben 


lehuit 


vuntfit 


Afitr 


Symeon 


Duoiecimfrophe 
u 


MtUchUt 


Aggm 


Ztchtrin 


Amos 


Ofett 


Kkbctt 


DuodccimApo- 
[ioli 


Mttbit» 


Thtim 


symon 


lchtmes 


Pttrm 


AndrcM 


Duodecimfignt 
Zpditci 


Arict 


Tturm 


Gcmmi 


Ctncer 


Lto 


Virgo 


Duodecim mat' 
f<> 


Kirtim 


ApiiiiS 


utoiut 


luniut 


lulius 


Attguftm 


DuodecimpUnt* 


Elelijbbtoos 


terifterton 
orthios 


Periftcreon 
hyptiot 


Symphytm 


CycUmmus 


CtUminthm 


DuodecimUpi' 
ies 


Strdonim 


Striim 


Tcptxmt 


ChtUtionim 


Itfbu - 


Smtrtgim 


Duoiecimmebrt 
prmciptiit. 


CJplit 


CoHum 


tSricbU 


Pettm 


Cor 


Vtnttr 


Duoiecimgnim 
dtmnttorum cr 
dtmoniorum 


P[eu4otbci 


Spiritm me 
itct\ 


Vdftmqti' 
tttis 


VUoresfceU> 

rum 


PrefHgUto 
rts 


Acretpotc 
[Ittes 


.... 















LIBER secvndvs. 

DVODENARII. 







w\pn nm p 3N 
ptterjilitti v jfiritujitntttn, 




inArchctypo 




n»m 


,w 


-nnl 


wvi 


nvn 


mn 




Prmciptiui 


ArchMlfli 


Angfli 


lnnoccntei 


mrtytci 


Co»/tJ?om 


mmundoinM 

gilili 




Zuriel 
iftchtr 


Btrbiel 


Adntchiel 


Htmet 


Gihiel 


Btrchiel 




BenitmUi 


NephttUm 


Gd 


zMon 


Bphrtim 




loM 


Abdiii 


SephonUt 


K&um 


Abictik 


lchet 




Btrptdomteut 


Philippui 


licoluitntior 


Thomti 


Mitthnui 


licobuimhor 




tibri 


Scorpiui 


Sxgturiut 


Cipricornut 


Acjutriui 


Pifcrt 


InmutidocctUfti 




Septembct 


Ottober 


Noucmhct 


Dccembct 


Itmuriui 


februiriut 
Ariftotochit 


inmudoelctnen 
ttli 




Scorpiuroi 


Artcmifii 


AntgtUit 


Ltptthui 


Dricontet 




Bmtliu 


Amethyftui 


Hytcmthui 


Chtyfoptfiut 


ChryjltW 


Stpphirui 




Renei 


Genittlii 


Ancht 


Gcnui 


Crurt 


Peiei 


Inminoremundo 




Turiejeminttri 
ces mtlorum 


Crimmitoresfi 
ue explortto 
res 


Tentttoresfi 
ucmfidiito 
rei 


Mttefici 


Apojliti 


inftdelei 


\nmunioinfirM 
li 





m 



1 



DE OCCVLTA VHILOSOPHIA, 
S C A L A DVOD& 





Dttodccimm- 
mitu 


PjS« 


VfBW 


PfcaSm 


atratriiu 


lufiter 


Ccres 




Dliodciimfignd 
zodiia 


Arici 


Ttturm 


GfmfMi* 


Cdnctr 


Lco 


Virgo 




Duodecim mmfcs 


mniiu 


AfrHu 


Mjiih 


lunim 


iulius 


Augufim 




Duciccim ftcre 

MCS 


soSu 


Cdumbd 


Gjtlm 


m 


Atjiild 


Vdfltr 




Pirokcimfjcrd 
mimjlu 


cxp* 


Hireut 


Tjwik 


Cmis 


Cerm 


Porti 




Wiccimftere 
drborcs 


O/M 


Kyrtm 


Lcutrut 


Corylm 


Aefciilm 


Pcmm 




Duodccimhominis 
mcmbrnfignvidi 
ftributd 


Cifut 


CoDnra 


Brdckid 


Pettm 


Cof 


Vtnttr 









HBER SECVNDVS. 
N A R U ORPHICA. 





Vulanui 


MiiH 


Dim 


Vtflt 


luno 


TAeptunm 


inmudom- 
tclligibili 






libri 


Scwpiw 


Sdgiturim 


Cifricomm 


Aquirim 


tifces 


Inmudoca 
\efli 






Septeber 


oftokr 


Uouembcr 


Zicccmber 


unuiriut 


ttbrudrim 


inmudoc- 
lcmeuli 






Anfet 


PiciM 


Cornix 


Ardtt 


PdUO 


Cygnm 






nfinm 


Luptli 


Ccrui 


Lro 


Ouit 


Et(UM 






Buxm 


Cornm 


Vdmi 


Phiim 


Rhmnm 


Vbnm 








Rcncs 


Gcniulii 


Anche 


Genut 


Cruri 


Pedes 


lnminore 
mundo 







CXXXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

Dcnumerisqfupraduodenariufunt.eoruqpotcra&uirtutibus.Ca.XV. 
r Eliqui etia ultra duodcnariu numeri multis & uariis effectibus 
dccorati funr,quo^ uirtutes cxoriginc parribusqjeoru deprehc 
dcrc oportct,quatenus ex fimpliciu aggrcgatioc uaria.aut mul 
^itiplicationisdufluconftituun^nonnungctiaexdiminutionc 
auii'upcrgre(li6ealteriusprecedctis,prccipuepcrfeaioris,fignificataeoru 
refultat,tuetiaexfeipfismyfterio^quorundafacramctac6tinct:fictertius 
fupra dccimu numer' apparitioisChrifti ad gctesmy fteriu indicat:dccimo 
tertio naq; poft eius natalc dic,ftella ducc magis fafta eftDccimufquat tus 
& ipfe Chnfti typu gerit,qui decimaquarta luna primi mcfis pro nobis im 
mo]arus,quo dic & filii IfraclPhafe domino,hoc eft,tranfiru cclebrare iufti 
funt.H uc numeru ta folicite obferuat Mattheus,ut quo poffct illu in gcne 
rati6ibusChriftiubiq;rctinere,n6nulIasgencrationesprzrermiferit.XV. 
numcrus fpiritualiu afccfionu fymbolu cft, ideoq; canticu graduu in quin' 
decim pfalmis 1II1 adaprat u cft.cui etia XV . anni additi rcgi Ezcchie depu- 
tanfr&decimufquintusdicsfeprimimcfiscratuenerabilis&fanctus.XVI. 
numeru cx quadrato cquilatcro & parcre denat ii c5pofitu,iccirco Py thago 
rici numcru felicitatis appcllat:iple ctia ueteris tcftamcti prophctas ocs, tu 
noui teftamcti apoftolos&euageliftas coplectrt.iNumcru XVUI.& uigefi 
mu,utruq; infauftu intcrpretanf thcologima in priorc feruiuit Ifracl Eglon 
regi Moab.in altero feruiuit Iacob,& ucditus cft lofcph.Deniqjintcrpoly- 
poda nullu cft quod uiccnu pcdu numeru excedat.N umerus aut XXII. ple 
nitudinem fapientiz fignificar.totidc fiquidc funt Hebraicaru litcraru cha- 
radrcrcSjtotidcqjlibristotuuctusteftamentucontinef.Numcroautcuicc 
fimooftauo lunz fauor dcfignatur,cius cnim motus diftans a curfu alioi u 
fylieru.quafi folitat ius uiccfimooftauo dic completur, quo redit ad idc pu- 
ctumzodiaciundeproceflit.Hinc&uigintioclomanfi6eslunz,fingulari 
uirrutc&inrluctiapollctcs.incalcftibusnumcratur.Triccfimusnumerus 
multis myfteriis memorabihs cft ,quo dominus nofter lefus Chriftus ap- 
prctiatus.qui ipfcquoque tricefimo fuz ztatis anno baptizatus cft, coepitq; 
faccrcmiracula,&doccrcregnudci.IpfcetialoannesBaptiftatricefirouan 
nii agebat.cu incepifler przdicare in defcrto,& przparare uias domini. Ipfc 
q; Ezcchiel eadcannoru ztatcincccpit prophcrarc : & lofcph tricefimo f uz 
ztatis anno educfus dc carcere,a Pharaoe acccpit Acgypti principatu.Tri 
ccfimumfecundu numerumHebrzorum dociorcs fapicntiz adfctibunt, 
rotidem cnim funt ab Abrahamo defcriptz femitz fapientiz : Pythagotici 
uero hunc numerum iuftitizappellant.quia fempcr diuifibilis in partcs 
zquales ufq; ad unitatem, Quadragenarium numcrum uctcrcs magna ob- 
fcruatione colcbant , de quo & feftum celcbrabant tefleracofton . Fertur ad 
partus rationem cfficere.totidem diebus femen aptari & transforman in u- 
tero,quoufcjj in corpusorganicu pcrfcc3u,fuis dcbitis &harmonicis mcnfu 



LIBER SECVNDVS, CXXXVII. 

risconducaturdifpofitum,adfukipicdumanimamratfonalcm.Totidem 
dicbus mulieres poft partu grauiori morbo conflicTari.quoufq; adaptctur 
mulicbria in parru commota,antequam purificcntur: rotidc ctiam diebus 
infantesrifumcontinere,morbidoseffe,magnoq;difcrimineuiuerc:eftq; 
hicnumerusinrcligionecxpiarionis&pcenitcnti£,magnorumq;myfteri 
orum fignificatiuus : fiquidem quadraginta dics & notTes diluuii tempore 
pluirdominusfuperrerram:quadragintaannis filiilfraclhabitaruntlnde 
lcrto.quadraginta dics dilata eft fubiierfio Niniue.Idemqjnumerus fandTo 
rumieiuniisfacerhabirusefbfiquidem perquadraginta dies Mofes,He- 
lias&Chriftus ieiunaucrunt. Quadraginta feptimanisChriftusin utero 
uirginis portatus cft : quadraginta diebusa natiuitate manfit Chriftusin 
Bethlehernanrequam offerrcturinrcmplo.quadraginta mcnfibus publi- 
cepra:dicauit:quadragintahorismortuusdel!tuitinfepulchro:quadrage< 
fimodiepoftrefurrectioncminccElosafcendit.quaeomnianonfinehuius 
numeri occulra proprietatc & my fterio facTa fuiiTe noftri tradut theologi. 
Quinquagenariusnumcrus eftreminTonispeccatorum&fcruitutis libcr- QS«W 
ratisq;fignificatiuus:fecundumlegemenimquinquagefimoannorcmitte"' ,nW '' 
baturdebita,&reuertcbaturunufquifq;inpoiTeiTioncfu5.HincpcrIubil?i 
annumatq;perpcenitentia:pfalmum,indulgentia!atquepc£nitentisfacra 
mentuoftendir.Lcxquoq;&fpiritusfan<ftusineodcdeclaran£:naquinqua 
gcfimo die poft exirum Ifracl de Aegypto,Iex data eft Mofi in mote Sina. 
Quinquagcfimo die poft refurrecTionc dcfccdit fpiritus fanft 9 fug apofto- 
IosinmoteSion:undedicitur&numcrusgrati3C,&attnbuiturfpirituifan- 
cTo.Erat & fexagenarius numerus Acgyptiis facermam crocodilo propri', tx , 
utquifcxagenisdiebusouafexagintapariat,totidcmq;diebusfouear:tot 
annos prxtereadicaturuiuere, & dentcseodem numero habere • deniq;to- 
tidemdiebusinfccefTu quiefcerequorannisfinccibo. Habetfcptuagcna- IXX, 
rius numerus fua myfteria.nam totidem annis ignis facrificii in Babyloni- 
ca captiuitate fub aqua Iatens uixerat : totidem annos prardixerat Iercmias 
tcmpli dcftrucTionem : totidcm annos durauit captiuitas Babylonica,toti- 
dcrn annis coplebarur dcfolatio Ierufalem. Itcm fcptuaginta palma: crant 
J n loco ubi caftramcrati funt filii IfracT.feptuaginta animabus defcenderuc 
patrcs m Aegyptum.feptuaginta reges amputatis manuu & pedu fummita 
tibus,coIIigcbat cibu fub menfa Adonibcfech: feptuaginta filii egreiTi funt 
de fcemore Ioas, fcptuaginta uiri omnes filii Ieroboal : feptuaginta ponde- 
ra argcnti dabanrur Abimclech:totidem uiros occidit Abimelech (up uno 
Iapide.Septuag.nta filios & nepotes habuit Abdon, qui afcendebant fuper 
ieptuaginta pullos afinarum.Scptuaginta milia uirorum erant Salomoni, 
qui oncra porrabant. Septuaginta ftlii Achab regis in Samaria decapitati 
iunr. Scptuagintaiuxta pfalmiftam funt anniannorum aJtatisnoftra.Se- 
ptuagefies fepties iudicatu eft de Lamech: feptuagcfies fepties peccata do- 



CXXXWII. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA, 

lxxii. nanturdclinquenti . Eft& numeriis fecundus fuprafeptuagefimumtoti- 
demlinguarumfermonibus,totidemSynagog3efenioribus,totidemuete- 
ris tcftamenti interpretibus, totidemq; Chrifti difcipulis infignis : habetq; 
cum duodenario magna communionem : hinc in cosleftibus quouis figno 
in fex partes diuifo,refultant feptuaginta duo quinarii,quibus praefidenr to 
tidemangeli,&totidcinfluuntnominadei,&quilibetquinariusunipr?eft 
idiomati,tataefncacia,ut inde Aftrologi& Phyfiognomi cognofcereque- 
ant cuius idiomatis quifq; fuerit oriundus : refpondent iftis etiam totidem 
patcntcsinhumanocorporearticuli,quorum inquouis digitomanuu84 
pedum habentur tres:qUi cum principalibus duodecim fuperius in duode- 

CctawitUi narionumeratis,conftituuntieptuagintaduos.Centenariusinquoouis 
collocatur inuenta,qui etiam de finiftra tranfit ad dexteram.facratus inue- 
nitumum quia ex dcnario in feipfum duclu gignitur,completam defignac 

aMtmiitt perfcclionem . Complementum uero omnium numerorum millenarius 
eft,qui eft cubus denarii/ignificans confummatam & abfolutam perfcftio 
ncm.Suntautem duonumeriaPlatonein Republicamaximecelebrati, 

timmduo ^^ AriftoteleinfuisPoliticisnonimprobati,quibus ciuitatibusmagnse 

rofSims mutationcs portenduntur:hi funt duodenarii quadratus, & eiufdem cubus 
uidelicet quadragefimusquartus fupracentenarium, &feptingentefimus 
uicefimus octauus fupra millenarium,qui numerus fatalis eft: ad quc cum 
ciuitasqusuisfiuerefpublica perucnerit , copleto cubopofteadeclinabit: 
in quadratis tamen mutationem fubit , fed in melius, fi prudenti difciplina 
regat ur:nec fato tunc,fed imprudentia collabi poterit:atq; hic de numeris 
particulatim dicTa fufficiant. 

Denumeroynotisincertisgefticulationibuscoftitutis. Ca. XVL 

Egi farpiffime in magicis libris eorudcq; opcribus & experimc- 
tismirabilesquafda,&qualesmihiuidcban£ridiculas gefticu* 
lationcs,& putaba illa efle occulta quzda demonu pacla, pro« 
pter quod refpueba & proicci ea:fcd poftqua rc profundius ex- 
aminaui,tuncprimuintellexiinillismagicisgefticulationibus,nodaemo- 
fiii foedera,fed numeroru delitefcere rationc,qua ueteres per manuu & digi 
f oru uarios inflcxus & reflexus numeros reprefcntabat: quoru gefticulatio 
lie magi,incffabiliu uirtutu uocabula,fono ignota,numeris uana,iugatis al 
t ernatisq; digitis tacitus inclamat,ueneraturq; facro filcntio mudi prefules 
deos. E ius ritus meminit etia M artianus de Arithmetica.inquiens : Digiti 
ticro uirginis recurfantes,& quada incoprehcfce mobihtatis fcaturigine uer- 
miculati,q mox ingreffa/eptingctos decem & feptc numetos copli catis di- 
gitis,Iouem falutabuda furrexit.Tu philofophia , ut Tritonidc propter ad 
ftabat,gdnumerotaliArithmeticaintuliiTet,exquirit.CuiPallas:Proprio, 
incjr.Iouc noie falutauit.Vt crgo haec mclius intelIiganE,placuit illa ex tra- 
ditione Bcds hic fubiugere,inquit itaq;:Cu dicis unu, minimu in leua digi 




LIBER SECVNDVS. CXXXIX. 

tum inflec"tens,in mediu palmx Iocu figesxum dicis duo, fecundu a mini- 
mo inflexu ibidem impones.cQ dicis tria, tcrtium fimiliter inflectes : cii di- 
cis quatuor,itidc minimu leuabisxu dicis quinq;, fecundu a minimo fimi- 
liter erigesxfi dicis fex,tertiu nihilominus leuabis,eo folo qui medicus ap- 
pellatur,in mediu palme fixoxu dicis feptc , minimii folu fupra palme ra- 
dicc,ca;teris interim le. atiSjimponcs^iuxta quc cu dicis o<fto,medicu:cu di- 
cis nouc,mediu" e regione coponesxu dicis decc,ungue indicis in medio ri 
ges articulo pollicisxu dicis uiginti/ummiratem mcdii digiti inter nodos 
pollicis&indicis arfte figesxu dicis triginta,ungues indicis tkpoliicis blan 
do coiunges amplexuxu dicis quadraginta,interiora polhcis lateri uel dor 
fo indicis fuperduces,ambobus dQtaxat ereclisxu dicis quinquaginta, polli 
cc cxteriore articulo inftar Graxxliterx gamaxuruatim ad palma inclina 
bisxu dicis fexaginta,pollicc ut fupra curuatim indice circfiflexo diligcrer 
afrontepraxingesxii dicis feptuaginta, indicc ut fupracircuflexu ,pollicC 
in longu tenfo implebis.unguc illius dutaxat creclo tras mediu indicis arti- 
culuxu dicis ocToginta,indicc ut fupra circunflexii pollicc in longu extcfo 
implebtSjUnguc uidehcet illius in mediii indicis articulum fixoxu dicis no 
naginta,indicis inflexi unguc radici pollicis crccti cofiges . Haftenus in \c 
ua.Centu ucro in dextra.quomo in lcua decc facies,duccta in dextra.quo- 
modo uiginti in leua finiftraq; manu. Duo milia in dcxtra , quomo duo in 
Ieua,&c.ufq; ad nouc milia.Porro decc milia cu dicis, lcua in mcdio pecto- 
risfupinaapponcs.digitistatuincceluereitis.-uigintimiliacudicis.candc 
peitori expanfam lare fuperpones: trigirita milia cu dicis.eadem prona fed 
erecla.pollicc cartilagini medii pecToris immittes: quadraginta milia currt 
dicis,eandem in umbilico erecla fupinabis :quinquaginta milia cum diciSj 
ciufdem pronae.fed erccTopollicc umbilico impones:fcxaginta milia.eadc 
pronafemurleuudelupcrcomprehendes^feptuagintamiliacumdiciSjea- 
dem fupina femori fuperimponcsxcToginta milia cum dicis.eandem pro- 
nam femori fuperpones:npnaginta milia cum dicis,eadc Iumbos compre 
hendes,pollicc ad ima uerfo. A t uero centu milia , ducenta milia , & cstera 
ufq; ad nongenta milia,eodcm modo quo diximus ordinc in dextra corpo 
ris partc coplebis. Decies autem centena milia cum dicis.ambabus ftbi ma- 
nibus confcrtis,inuicC digitos implicabis.Hax ex Beda adnotata hacTenus 
fufficiant.Plura dc iftis apud fratrem Lucam de S.Sepulchro in fua magna Lucndeii 
Arithmeticacorhperies. se^cbrot 

De uariis numerorum notis apud Romanos obferuatis* 
Caput XVII. 
Vmerorum notae apud uarias gentes diuerfimode pingunrur: 
Romani illos fcquentibus notis figurabant,quos de literis anti 
quis defcnbit Valeri' Probus,& hodie adhuc in ufu funt/ic uu 
delicct: 




Vimm. 
I. 



QgfoA. 
V. 



DE OCCVLTA PHIT.0S0PHIJJ, 

D«e, Qsimfugau, Cetum. DucctJ. 

■".• L. C l/J .CC. 



Ojiinzcti. 
D. 



Miffr. 

^. srr cxd. 

Dwrmmiia. 

CCIDD. CMD. DMC. IMI.T 



Q(jiH<J;ffli!i<l 

IOD. ICC.~V7 



Qymqudgmtimtlii. 

1000. D00. T. 



Durrnwraito. 

vi. cc« 



Cmdmtmilfo. 

CCCIOOO. ^ . Jj^ . CM.TT 

Qaingnifjm ifiJ. KiUc nilU 

DM. 40. D. CMO. CHO. MT - ! 

Sunt alia: numerorum notae , hodic apud Arithmeticos & calculatorcsufi-' 
tata;,quanuxtanurnerorumordinemhisfigurispingunrur: '• *■ 5. 4- f 
«. 7. 8. ?. quibusadditurnotapriuationis,orbiculofignata,hacfcilicetfi 
gura,o:que licet numerum nullum fignificcr alios tamen aut dcnarios, aut 
centenarior, aut millenarios fignificare facit, quemadmodum harc in Ari* 
rhmcticismanifeftafunt . Suntetiamquidenariumpcruirgulamquaeli- 
ncam tranfucrfim agat, notant:quinarium autcm pcr eam,quae linea con- 
tingar,no autem fecctmnitatcm uero per cam.quae feorfum ponitur , ficut 
inhoccxemplouiderelicct: + fignificatdecem: -fc fignificat dccc 
&quinq;: ^ fignificatfcxdecim: .+ decem & feptem : orbicu- 
lusucrodcnoratcefltum , fic fciliccto,fcorfumpofitus:coniun<£tusuc- 
ro, totidcm quot numeris apponitur centenarios indicat,ut fic , oo ,ucl fic 
II ° ,ducenta,ficooo,uelficlII ° ,trecenta: J-° quingenta: +° de- 

cies centena,fiuc mille . Atq; ha: notx frequcntet in magicis charaftcribus 

adiccftae confpiciuntur. 

Dc notis Graccorum. Cap. XVIII. 

Otis numerorum utuntur Gracci Iiteris alphabcticis , idq; rri- 
bus modis , primo fingulis clcmcntis fecudum al phabcti fcric 
loci fui numcrum fignificantibus. Nam quotum in ordmc al- 
phabetiIocumquatq;Iiterafortitaeft,ciufdem numcrumre* 

prarfentat.ut hic uidere licet: 







EthiccftprimusordonumeroruapudGrccos.SecundariodiuidunrGr? 
ci totum alphabctum in tres claifcs,quarum prima incipiens ab Alpha uni 
tatum eft : Secunda incipicns a Iota , dcnariorum cft : Tertia incipiens i 



LIBER secvndvs. cxlf. 

Rho, eft centenariorum:&hic ordo a pofterioribus Gricorumita ad He- 
brxorum imitationem inftitutus cft.Quia uero Alphabetum eorum ab ea 
rcgula tribus litcris mancum eft , nccefle fuit illis trcs figuras adfingcre,& li 
terisintercalare.quibusuidelicetfcxtum.nonagefimum&noningentefi- 
mum numcros explicarent,ut in fcqucntibus liquct: 

I t } 4 S 6 7 8 9 



100 100 joo 400 f» «*> 700 goo 900 

P. I. T. *• *• X ' *' "" -), 

Quod fi alicui harum Iiterarum fubfignetur uirgula toni acuti , tunc toti- 
demmilIenariosfi'gnificar,utinhisexemplis: "»° "»°0 t° cea > 

A I P 
/ / / 

Tertio modo fex duntaxat literis defignandis numcris Grseci utuntur , ui> 
deliceti,pro unirare:n,proquinario ,quiacaput eftdiflionisjvtV^hoceft, 
quinqi:A,prodcnario,aAVa:H,procctenario,absKc!^:x,promilIenario,auo- 
cex ( %a:M,pro decem milibus.aMvjia.Exquibusfexliteris fuomodoufquc 
ad quatuor numero iundtis,ucl ahis adiunctis cetcros numetos forroar,pre, 
tcrn,quenonmultiplicatur, nccfibiiungitur,fedfemper aliorum quina- 
rios fignificat.ut in fequcntibus exemplis patet: 



n 


* 

111. 


7 

mi. 


nin. 


'4 

AIIII. 


iy 


IS 

Attl. 


10 




JaJ ; 1*1 A. H. HH. [7| , X. JX[ 4 M. jM"j. 

De notis Hebreot>i & Chaldeo%& quibufda aliis Magoiy notis. Cap. XIX. 
"~ | Ebreorumetiamlitere numeroru notas habcr.fedlongeexcel 
lentius cj ulla aliarum linguarum,cum maxima lateant in He- 
braicis numeris myfteria,ficuti dc his traftatur in ca partc Ca- 
bale, quam Notariacon uocant. Sunt aut Hebreoru litcre nu- 
merouigintidueprincipales,quarumquinq;aliasquafdadiuerfasfiguras 
in fine dictionis fortuntur,quas iccirco quinq; finaIesuocant:que fuperio- 
ribus addire,uigintifeptc conftif uunt :que deindc in tres gradus partite.que 
in primo gradu funt,unitates rcferur:qut in fecundo,dcnarios: que ucro in 
tertiogradufunt,centenariosfignificant:quelibetautemillarum,figrandi 
depingatur chara<3crc,totidcm fignificat milIcnarios,ut hic: 

$000 icoo 1000 

S 3 » 



■» 



CXLU. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

Clailes aurcm numerorum Hcbraicorum funr iftae: 

6 y 4 5 t 



n 



N 



4» 



■0 10 10 

^oyDjD^a' 

900 800 700 6oo $00 400 500 ico 100 

Vlf D-jn«in p 
Sunt tamcn qui finalibus literis non utuntur,fed pro illis fic fcribunt: 

1000 900 800 700 600 ' $00 

±h nnp nn tun m np 

Er ex iftis fimplicibus figuris carum combinarione & copofitione rcliquos 
omnes compofitos numeros dcfcribunr.ur undecim,duodecim,cenrum & 
decem, centum & undecim, addendo denario qua: unitatum funt:fimiliter 
& reliquis fuo modo.Tamen decimumquinrum numerum,non per decem 
& quinq;,fcd per nouem & fex fcribunr.fic fcilicer lta.idq; ad reucrentiam di- 
uini nominis rv.quod quindccim imporrar, ne facro nomine ad prophana 
aliquando aburi conringar. Habcnrq; & Acgyprii & Acthiopes & Ciialdsi 
& Arabcs fuas nurnerorum noras.qua; & ipfs faepiiTime inter magicos cba- 
racTeres occurrunr : has igitur qui noiTe uelit , apud harum litcrarum pcri- 
tos requirar. Chaldxi nanq; alphabeti fui lireris n umeros,Hcbra:orum mo 
re fignant:coruma!phabcrumin fineprimilibriadnotauimus. Inueniprse 
terea in duobus antiquiffimis libris aftrologicis &magicis,quafdam clcgan 
timmas numerorum noras.quas huc etiam fubiungere decrcui: erant aurc 
in utroque uoluminc tales: 

1 i j 4 y 6 7 8 » 

r r rrr r r r r 

Iftis autem notis in finiftrum Iatus conucrfis , conftituuntur denarii ,hoc 
modo: 

10 to {0 40 fo 60 70 80 90 

1 1 1 ^ i 1 1 1 1 

RurfuscJ; notis illis deorfum conuerfis.in dextro Iatere,centenarios:in fini- 
ftro,millenarios dabunt,ita uidelicet: 

too 100 joo 400 (oa 600 700 800 900 

L 11 l I. I. U L 




LtBEft. SECVNDV5. CXtUI, 

\«oo, iooo, jooo, 4.000, $000. 6000. 7000. 8000, 9000, 

J J J J i ,1 J J J 

Atq; ex harum notarum compofitionc &mixtionc,ca:teri quoque mixti & 
compofiti numeri elegantiffime exeunt,ficut hoc in hispaucis facile dcprc 
hendi poteft. r 

,s,0> «** i+7>. 14JS. $4«. 

1 J 1 1' £ 

Ad quorum exemplum & in reliquis compofitis procedcdum eft : atq; hec 
de notisnumerorum haclenus fatis fint. 

Qui numeri literis attribuantur,atq; de diuinationc 

pereofdem. Cap. XX. 

RaduntPythagorici.adfentiuntAriftoteles&ProIcmaHis.i-' 
pfa Iircrarum elementa certos quofdam diuinos que poffidcre 
numeros,per quos cx propriis rerum nominibus in fummam 
colIeeros,dc rebus occulris futurisq; eliciamus fententiam.Vn 
de mnc diuinationis fpeciem Arithmanriam uocant.quia uidehcct per nu- Ambmm' 
meros fir,ficut de illa mcminit Terenrianus in his uerfibus; **** *«&*»* 

Er nomina rradunnta litcris peracta, ■amfteein. 

Haec ut numeris pluribus.illa fint minutis, 
Quandoqjfubibuntdubiaepcridapugna:: 
M aior numer us qua ftcterit,faucre palmam.* 
Praefagia lacti minimapatere fumma. 
Sic & Patroclum Hcdtorea man u pcrifTe, 
Sic Heclora rradunt cecidifle mox Achilli. 
Ait etiam PIinius,Pythagorx inuentis datum , impofitiuorum horninum 
imparem uocalium numerum , claudirates oculorum'ue orbiratem , ac fi- 
miles cafus.fi fintdcxtrisadfignare partibus : parem ueronumcrum 'kuis: 
docuifque Alchandrinus philofophus,quomodo ex literarum numeris e- 
tiamnatorum horofcopiadominatriccsqueftellas inuenirc poruerimus, 
quis quc inter uirum & uxorem prior moriturus fit aut fuperuiftur us,ca:te 
rorumq;operumnoftrorumprofperosinfcelices'ueeuentus,eiufquetradi 
tiones hinc fubiungcrc libuit etiam a Ptolemeo aftrologo no improbaras, 
Sed qui numeri fingulis lireris deputentur/uperius in Grxcis & Hcbraicis 
oftcndimus.diuifo Alphabeto in tres claffes ,quarum prima eft unitarum, 
fecunda denariorum , tertia cehtenariorum . Cuirique ih Romano al* 
phabero ad complcmenrum uigintifcptem characlerum dcfint quarU- 
or, illojum locum fupplcnt & u confonantcs firhpikes, utin Iohannes & 



r 





CXLIIir. DE OCCVLTA PHI LOSOPHrA, 

Valentinianus nominibus : deinde hi & hu confonantes afpiratae.ut in Hi- 
eronymus&Huilhelmus,licetGcrmaniprohuafpirato,dupIici w utan- 
tur,lrali uero & Galli in fuo uulgari gcum u coniunflum lococius ponut, 
ficicribentes,Vuilhelmus&Guilhclmus. 

A. B. G. D. E. F. G. H. I. K. L . M. N. O. P. Q, R. % 

loo 100 500 400 500 600 700 800 900 

T. V. X. Y. Z. I. V. HI. HV. , 

Quod fi nunc fcirc defideras nati alicuius dominatricem ftellam, compu- 
ta nomcn fuum & utriufque parentis fui per fingulas literas fccundum nu- 
merum fuprafcriptum,collc<ftam que totius fummam diuidc per nouena* 
rium , fubtrahendo illum quoties potueris :& fi rcmanfcrit unitas , aut qua- 
tcrnarius,uterque folem indicat:fi ucro binarius aut fcptcnarius,utcrquc ii- 
plMiru gnatlunam.Caeterum ternarius,Iouem.quinarius,Mercunum : fcnanus, 
mtrt. Vencrcm:ocl:onarius,Saturnum:nouenarius,Martcmnotant,&ciusrati- 
oncsoftendunturalibi.Similirationcfinatialicuiushorofcoponfciredc- 
fideras,computa nomen illius,& nomen matris fu? & patris fui,& fummam 
sigwm *o totam colleftam diuide per duodenariu: fi rcftabit unitas, Leonem notat: 
iucinmc fii unon j a di aS) aquarium:fitcrnariusVeftalis,capricornum:fiquaternari- 
"' US) fagittarium:fiquinarius,cancrum:fiVencrcusfenarius,taurum:fiPalIa- 

diusfeptcnarius,arietem:fiVulcaniusoftonarius,libram:fiMartiusnouc 
narius,fcorpium:fi denarius,uirginem:fi undenarius pifccs:fi Phcebarus du 
odenarius,geminosrepraefcnrabunt:&horumrationesetiamalibireddirse 
funt.Nemo autcm miretur ,pernumeros nominum multa prognofticari 
pofle , cum reftibus Py chagoricis philofophis & Hcbraeorum cabahftis ,in 
illis numeris larcat occulta aliqua my ftcria a paucis intelledta:omnia enim 
numero,menfura,ponderc creauit altiiTimus,a quibus &literarum & nomi 
num ucritas originem ducit.quae non cafu fed certa(licet nobis ignota)rati 
one inftituta funt. Hinc Ioannes in Apocalypfi ait:Qui habct intellecTum, 
computct numerum nominis bcftis,qui eft numerus hominis. Hacc ramc 
non de illis nominibus.quae diiTonans difcrcpantia nationum acdiuerfi gc- 
tiumritus,prolocorumcaufiscultibusq;hominibusimpofuerunr,fcdqua: 
nafccnti cuilibct ab ipfo ccelo fidcrca compaginatione infpirata funr.qucq; 
ex cuiufq; genefi elicere Hcbrsorum Mecubalcs arq; Aegyptiorum fapie- 
tesolimdocuerunr. 

Qyi numcri quibus diis facri funt, &qui quibus ele- 

mentisadfcripti. Caput XXI. 

f Am uero ctiam & elementis & cceleftium numinibus facra* 
|tos numcros Pythagorici dedicarunr.-namacri oclonarium: 
| igni , tetraftyn: terrse ,fcnarium : aquae duodenarium aiTigna- 
1 runt . Prarrerca competit unitas Soli ,qui unicus ftcllarum rcx 







IIBER. SECVNDVS. CXLV. 

eft,in quo pofuit deus tabernaculum fuum:hancctiam Iouis efle.idealis il* 
lius intelleiftualisq; fpeciei uis caufatiua teftatur,qui idem caput & pater eft 
deorum,ficutmonasprincipium&parensnumerorum.Dualitasueroda- dkhIim», 
tur Iunae,quae fecundum luminare eft,& animam mundi figurat, uocaturq; 
Iuno,quod inter eam & monadem prima coniun<Sio eft, cofortiumq; con 
fimilc. Datur&Saturno&Marti .duabusapudaftrologosinfortunis.Sic 
ternarius competit Ioui, Soli & Vcneri, tribus uidelicet fortunis:& deputa- Termi <*' 
tur Vcftae & Hecatae & Dianae.hinc dicun t: 

Tergeminam Hecaten,tria uirginisora Dianse. 
Trias ergo dedicata eft huic uirgini,quam dicunt ccelo Ereboq; potentem. 
Quaternarius ipfe Solis eft,qui eo numero cceli cardines conftituit,tempo QS?"*» 
raq; difcernit : deputatur etiam Cyllcnio, quod quadratus deus folus habc- 
tur. Quinariusex primopari&primoimpari.uelutcxfcernineo&mafcu- < *S' B * 
lo utroq; fexu coftans,adfignatur Mercurio.ctiam mundo ccelcfti attribui 
tur,qui fuper quatuor clemcta ipfe fub alia forma eft quintus . Senarius qui smrim, 
cxtriadcperdiademduftaconfertur,uelutcxutriufq;fexuscommixtione, 
a Pythagoricis genefinuptiisq; accommodatus,pcrtinet ad Vcncrem & Iu 
nonem.Scptenariusquietisnumerus.Saturhieft.idemetiamlunemotum scftm- 
lumenq;difpenfat,ideoq;Trironiae uirginisuocabulum poflidet.quiani- *""' 
hilgignit:MineruaEadfignatur ; qu6danullonafcitur:PalIadiquoq;uiragi 
ni, quia cxnumeris tam mafculis § fcemineis conftat. Hunc Plutarchus cti 
am dat A pollini . O&onarius ob iuftitiae facramentum Io uis efbdica tur e< oaom 
tiam VuIcano,nam ex primo motu & diade quse Iuno eft,in fc bis ducla, co rm ' 
ftat : etiam matri dcum Cybelae attribuitur, cui omnis cubus tribuirur.Plu 
tarchus illum Baccho feu Dionyfio adfignar, qui ipfe oclauo mefc natus di 
citur:alii,quonia oclimeftres partus uitalcs no funt,Saturno atq; Parcis il- 
lumconftituerunt.NouenatiusadIunaomniumccelcftiuinfluxuumuirNo«c»4* 
tutumq;ultimureceptaculupertinet,nominus&noucMufisdicatus,tum nw '* 
ctia Marri, aquo finis omniii rerum. DenariUS numerus circularis,ea ratio- Dowriia, 
ne qua monas ad Solem fpeftat,darur etiam Iano,quia primi uerfus finis,fc- 
cundaemonadisimpletauxilium:infuperetiammundoadfignatur.fimili- 
ter & duodenarius.quia fol duodecim figna permeans annu duodccim mc buodmv 
fibus diftribuir,mundo & ccelo & foli attribuitur. Vndenarius uero,quia fe- 
micircularis eft.attribuitur Iunae,& deputatur eria Neptuno. 

DePIanetarumenfulis,earumq;uirtutibus&formu- 

lis,&qua:iliispr£fician£,diuinanomina,in- 

telligentix&dasmohia. Cap. XXIL 

I Radunturinfupera magisquaedamnumeroru mcnfula-.pla- 
netis feptem diftribut?,quas planetarufn facras tabulas uocar, 

| multisadmodummagnisqjcceleftiumuirtutibus infignitas, 

! quatenus repraefentat diuina illam cceleftium numeroru rati- 

n 



YlUI. 

VndeW 
riut. 





CXtVI. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA, 

onema diuinsmctisideis pet rationc animxmudi cceleftibus impreffam, 
illorumq; fuauiffima coeleftiu radio^ harmonia/ecundu effigieru propor 
tionc , intclligctias fupramudanas confignificantul, quae alitcr cxprimi no 
poffunt,q*pernotasnumeroru&charafteru:nihilcnimmarerialesnume- 
ri & figurae poffunt in myfteriis reru abdiraru,nifi reprefentatiue per nume 
ros & figuras formalcs 3 quatenus regu tur & informanf! ab intelligctiis & nu 
merationibus diuinis, qua; neitut extrema materiae arq; fpiritus ad uoluta- 
tem animae eleuatae,per magnu affecr u operantis ccelefti uirtute,poteftatc 
accipiens a deo, peranima uniuerfi& cceleftiu coftcllationuobferuarioncs 
in materia applicata ad forma conucnientc, difpofitis mediis folcrtia & fcie 
SMtvitit' tiamagicaliifednuncadtabuIasfingulatimexplicadasproperemus.Haru 
W*' primaSaturnoadfignatajexquadratoternarioconftatjCotinensnumeros 
particulares nouc,& in qualibet linea tres quaq; uerfum,& pcr utrunq; dia- 
metrumcoftituentescjuindecim:totaautcnumerorufumma,quadragin- 
taquinq;. Huic ex diuinis nominibus praeficiuntur,praedi<ftos numeros im- 
plentia nomina,cum intelligentk ad bonu& dxmonio ad malu:clicitq; ex 
eifdc numeris fignaculu fiuecharaclerSaturni&fpirituueius.quales inferi 
us fuae tabulae adfcribcmus. Dicut hanc tabula fortunato Saturno in lami- 
na plubca fculpta,adiuuare partu,reddcre hominc tutu & potcntc,atq; pr<j 
ftarefucccffus petitionu apudprincipes&poteftates.-fiuero infortunato 
Saturno fiat , impedire aediiicia & platationes & cofimilia ,hominc deiicerc 
ab honoribus & dignitatibus,gignere rixas & difcordias, & difpergerecxerci 
laistdbdi. tus.SecudadiciftabuklouiSjquxcdftatquatcrnarioinfcdudro^continens 
numeros particulares icdecim,& in quauis linea atq; diametro quatuor.co- 
ftituentes trigintaquatuor.-omniu autc fumma centumtrigintalex. Et prae 
funt illi nomina diuina cum intclligctia ad bonu,cum demonio ad malu,& 
clicitur ex ea characler Iouis & fpirituu eius.Ferunt illam fi Ioue potcte do- 
minateq; argctcae lamina; fuerit impreffa,cqferre Iucrum& diuitias, gratia 
&amorc,paccm&concordiahominu,&placareinimicos,c6firmarehono 
res & dignirates & cofiIia.& diffolucre malcficia,fi in corallio infculpta fue- 
MJrtfeM- rit.Tcrtia tabula ad M artc fpc£f at,que quinario quadrato conftituiC.com 
^* pIeftensnumerosXXV.&exhisinquouislaterc&diametroquinq;,c]uifa 
ciutfexagintaquinq,:&omniufummacftCCCXXV . Etprefuntillinomi 
na diuina cu intelligctia ad bonu,& dxmonio ad malu,& elicitur ex ea cha- 
rafter Martis & fpirituu eius.Hec fortunato M arte in lamina ferrca aut en 
fe fculpta,potentc facit in bello,& iudiciis,& petitionibus,& terribilc aducr- 
fariis fuis, & uidotia praeftat aduerfus hoftes:& fi in lapidc corneola fculpta 
fit.ftringit fanguinc & menftruarfi ucro infortunato M artc fculpatur in Ia- 
xnina eris rubri.iropedit a*dificia,dciicit potctes a dignitatibus & honoribus 
& diuitiis, genera t difcordia & lites & odia hominu & beftiarum, fugat apcs 
& columbas & pifces,& impcdit mo Icndina,& infortunat euntcs ad ucnati- 



LIBER. SECVNDVS. CXLVll. 

ones& praelia.&gcneratftenlitate in uiris & mulieribus & cztcris animan- 
tibus , aduerfariisq; omnibus timorc incurir, & ad reuerctiam exhibendam 
copellit. Quarta tabula foIis,cx quadrato fcnario coftituta eft,& cotinec nu sd& iiMk 
meros trigintafex.quoru fex in quolibet latere & diametro , producu nt cen 
tum & undecim, & fumma omniu fexcentum fexagintafex.Pt jtfunt illi no- 
mina diuina cum intelligentia ad bonum, & dxmonio ad malu,& cliciutur 
ex ea cbaracleres folis & fpirituum eius.Hec fortunato fole in lamina aurca 
fculpta.reddit gcftantc gloriofum,amabilc,gratum,potentem in omnibus 
operibus.&coparat hominc regibus & principibus.eleuas eum ad fublimia 
forruna: faftigia, impetrare facics quicquid uoluerit: foleautc infortunato, 
facittyrannu,fuperbum,ambitiofum,inexplcbilc,&maIofinererminantc. 
Quinta tabula Veneris eft.conftans fcptenario in fe ducto, numeris uideli vneruw 
cet quadraginranouc, quorum feptc in omni latcre & diametro coftiruunt bli *' 
centum & feptuagintaquinq;:& fumma omniu millc duccta uigintiquihq;. 
Et pra-funt illi noia diuina cum intelligctia ad bonu, & daemonio ad malu, 
& elicit* ex ea charaacr Veneris & fpirituu cius.Hsc fortunata Vencrc in Ia- 
mina argenti fculpta,c6ciliat concordia.dirimit lites,largi£ amores mulie- 
rum.cofert ad conccptu.pellit fterilitatc.teddir potctes in coitu,& diffoluit 
maleficia,& pacc gcnerat intcriiiru & mulierc,&quorucunq; animaliu & pe 
corum greges copiofo partu fcecundat: &pofita in columbari.multiplicat 
columbas.Cofert aduerfus omnes sgritudines melacholieas,& generat lae 
titiam,& geftara fortunat itinerares.-qucid fi infortunata Venere in a:re for- 
metur,omnibus praediftis cotraria facit.Sexta tabula Mercurii cft, ex o<3o mrmij u 
nario m fe duflo refultans,numeroscontinens fexagintaquatuor,quorum h ' Ak - 
oclo in quouis larerc& per utrunq; diametru faciunt duccta &fcxaginta ; & 
fumma oim duo milia octoginta. Et prxfunt illi noia diuina cu inrell jgctia 
ad bonu ,& demonio ad malu,& elicif ex ea characlcr Mcrcurii & fpirituum 
eius:& fi fuerit Mercurio fortunato fculpta in argcto uel ftano, uel «ere citri 
no,uel infcripta in pergameno uirginco,reddit geftantc gratu,fortunatu ad 
impctrandu quicquid uoluerifcofert lucru &pellit inopia,cofcrt memoria 
& intclleflu,& diuinacionc,& notitia occultoru per fomnia: & fi fuerit Mcr 
curius infortu~natus,facit his omnibus contraria.Septima tabula Lunae eft, tmtuu 
coftans ex nouenario in fe multiplicaco, habcs numeros oftoginta ct unu' Mtt 
in quolibct latere & diametro nouc, producctes tercentu fexagintanouc: & 

omniufummacft.triamiliatrecenta&uigintiunu.Etprxfuntillinomina 
diuina cum in tclligctia ad bonu,& daemonio ad malu:& cliciucur ex ea cha- 
raftcres Luna? & fpirituu eius. H«c fortunata Luna in argcto fculpta,facir 
geftantcm gratum , amabilem , iucundum, aIacremJionoratum,auferens 
omnem malitiam & malam uoluntatem : prcftat fecuritatcm in itinere,& 
profeaumdiuitiarum^&corporisfanitatcmj&pellitihimicos&aliasrcs 
nociuas de quocunquc loco uolueris s & fi Luna infortunara fiat in lamina 



n ii 



I 






CXLVIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

plumbea , ubicunqjfuerit fubhumata,infortunat locum illum,&habitates 
&conuerfantesinco:fimiliternaues > fonres,flumina J rnolcndina:&inforru- 
natomnemhominem,aduerfusqucmrirefactafuerit,fadensillumprofu 
gum de terra & patria fua,& eloco mafionis fua: ubi lubhumata fuerit:& im 
pedit medicos &oratores,&quofcunq; homincs in officio fuocontraquos 
fueritfabricara.Quahrerautemeliciaturfignacula&charafterescumftcl- 
larum,tumfpirituumexiftismcnfulis,fagaxfcrurator,&quiharu.mmen- 
fularum uerificationem intellexerir,facile muenire poterit. 
Nomina diuina refpondcntia numeris Saxurni. 

5 Ab. 3N 

51 Hod. -in 

is i<*. n» 

15 Hod. mn 

45 Tctrigrdmmitoncxtenfum. xn IKl ttn "IV 

4? AgieU 'ntdtigentiiSitturnU hK'3K, 

4; Z^fl. D<£ monium Sdturni. SfMT 

Nominadiuinarcfpondentianumerislouis. 

4. AKw 



1« 

54 

15« 

31? 
5is 



7 
49 

IS7 

utj 



«4 

«4 

260 

zolo 



El Ab. 

lohphieL tntettigentklom, 

Kifnaei, Dmonium lauu. 

Nomina refpondentia numeris Martis. 
HeUtcrtnomms{<in(H. 



Graphiel. intcTHgentitMtrta. 

BarzM. Demor.iumMdrtti. 

Nomina rcfpondentia numerisSoIis, 

Vdu,litert nomimipmcti. 

He extenfumjiter* nomuillfindi. 

lloh. 

Hachid. imetigentitfSouf. 

Sortth, Vemoniumsolti. 

Nomina refpondentia numeris Vcneri$. 

Hdgiel. lntcttigentidVenerit. 

Kedcmct. demoniumVenerii. 

Bnc Scrdphim. mtetligentkVeneris, 

Nomina rcfpondentia niimeris Mercurii. 

Asboga. Odontriuiextenfm, 

Di«. 

Doni. 

ttnd. inteUigtntkMercmil, 

TapMwrtk.ir.ttb DttmomumRercurij. 



K3K 

mr» 

vin 

Von' 
hxaon 



, m-ik 
•wsn-iji 

*»<3K2n3 



1 
161 

.Nnx 
*iK»jn 
nKo-ip 

ftKJW 

tnto 
mrnncn 



LIBER. SECVNDVS. CXIIX. 

Nomina rcfpondcntia numeris Lum. 

Sl Etol D ,t, x 

55ii Sibciba{chcmothScbxrtiUhM&monimimmiormvim*. "*VHBJriJ"orittl"i"n«" 

intdligcntuintciUgcntimm um&, 
J$il mlchttbctbttrjifmbcibcmh[cbchttkim, O^VKO nit"! -.J- OWttnrQ fc"}"10 



TMaS4tmi'mtibtco. 



InnothHcbuicii, 





* 


9 


t 




I 


I 


7 




s 


1 


6 


. 









1 


D 


a 


a 


.1 


t 


n 

1 


M 


1 



SitfM-ni, 



SigMcitUpucihiridcrct, 

IntcBigcntucStitmi. CtmonijSmni. 



2gfc % 




TAuUlomintthco. 



ItinotiiHcbrtuck. 



* 


«4 


iy 


1 


9 


7 


< 


it 

8 


$ 


II 


10 


16 


• 


) 


13 



1 


t> 


n» 


K 




D 


1 


1 


-3»- 

n ■ 




n 

V 


K" 


* 




3 


* 


j* 






SigtitkitUpuecUrttSlcrci, 
mMgcntutlom, 



BmntyMt. 



3 ^ 



n iii 



■P^H 



DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

rtiuUmrthmitMco, ' intwtit 



SignuuU fme chtrtltcrei, 
inteUiecntUmrtis, 



ic 


-o 


T 


3 


3 


i 


3' 


ns 


n 


r 


V 


n 


y 


W 


o 


• 


n» 


« 


n> 


33 


33 


l 


Ql 


3 

i 


n» 



D*maiijM<<rt<s. 





Tjf>K!.! Sollf (« J&JCO. 



6 


5i 


j 


34 


5J 


' 


7 


ii 


17 


zS 


8 


5« 


19 


14 


16 


15 


15 


»4 


iS 


10 


11- 


11 


17 


15 


15 


19 


10 


9 


16 


u 


56 


y 


55 


4 


1 


31 



1 


3S 


l 


* 


nh 


N 


I 


N» 


13 


„, 


n 


»1 


Q» 


T 


V 


m 


w 


13 


tt' 


3 


33 


M3 


p 


V 


ns 


03 


» 


13 


13 3' 


l«i 


n 


»u 


*1 


3 KS 



Solit, 



SiptttcuUpuechtrdHeret, 

InteUigentieSdis, 







UBER SECVNDVS. 








ix 


47 


16 


4« 


lo 


sr 


4 




S 


i$ 


48 


17 


4* 


11 


19 




5» 


6 


14 


49 


1$ 


5« 


12. 




'} 


51 


7 


*y 


45 


19 


57 




J8 


14 


$1 


I 


16 


44 


10 




zi 


59 


S 


$5 


1 


t7 


4f 




4« 


l? 


4° 


9 tt 


5 


18 






r«! 


«1« Vnwra in »o(k Hrfr^ic». 








33 


10 


V 


KO 


« 


nn 


n 




n 


33 


no 


r 


30 


» 


EO 




«i 


1 


n3 


130 


n> 


i-i 


3' 




v 


kcS 


1 


ro 


30 


13* 


•S 




n\ . 


.*V . 


3H 


M 


13 


no 


3 




N3 


toS 


n 


jS 


3 


t3 


no 




1 10 


,T 





q i -iH 


3 


ra 




1 

















CLl. 

SiS,nMi4fmchirtCtertt, 




MtcUigmtUvtntm 




VnmonijVcncris. 




IntcUigcnturum Vtncm, 




CXH. DE OCCVLTA PHIIOSOPHIA, 

TMMcrcuriim&tico. Signuuldfmtchm&trth 



EMcutij. 



8 


f8 


f? 


y 


4 


61 


<SJ 


I 


49 


ir 


'4 


yi 


SJ 


II 


10 


y« 


4' 


1$ 


11 


44 


4f 


19 


18 


4 S 


ji 


54 


» 


»9 


z8 


J8 


J9 


« 


40 


i« 


»7 


57 


J« 


JO 


$1 


jj 


17 


47 


46 


£0 


11 


4J 


4* 


»4 


9 


SS 


?4 


II 


IJ 


fi 


I» 


16 


64 


l 


J 


61 


«0 


6 


7 


17 


TdhuiiHienurijmnotiillcirdicii. 


n 


n 


03 


n 


n 


38 


3.0 


* 


BO 


rv 


T 


33 


93 


tP 




13 


KO 


» 


33 


"10 


no 


B» 


n» 


no 


3*1 


•h 


rh 


03 


H3 


nS 


tft 


.13 


n 


■o 


13 


* 


#1 


*i 


Jt 


jS 


i> 


10 


10 


3 


K3 


10 


30 


13 


13 


n: 


13 


3' 


*» 


N3 


3 


V 


16 


3 


J 


NtJ 1 


1 


1 







WcWigcntUMercurif. 




Dmmijltercwrlj. 



, L I B E R SECVNDVS. 

T.iiuUumxi:uiuco. 



57 


7| 


19 


70 


ii 


61 


u 


4$ 


f 




6 


JS 


79 


5" 


71 


11 


£5 


"4 


4« 




47 


7 


59 


80 


51 


71 


15 


J7 


15 




16 


4 8 


s 


40 


81 


31 


«4 


*4 


5« 




$7 


17 


49 


9 


4" 


75 


35 


«r 


U 




16 


58 


18 


y 


1 


41 


74 


54 


£6 




«7 


17 


59 


10 


fi 


1 


45 


75 


55 




36 


6$ 


19 


6« 


11 


f» 


5 


44 


7« 




77 


l8 


«9 


io 


61 


11 


53 


4 


V 




TihAt LifKiniKitif Hcfovticif, 




(h 


» 


03 


V 


tO 10 1 3> 


no 


n 




1 


hH 


coj/ 


«1 


W» 


» 


30 


1» 


10 

13 

ra 




IO 


t 


tft 





*' 


ay 


33 


hi 




V 


no 


n 





MO 


^ 


*I0 


13 




13 


V 


00 





m 


3» 


3^ 


.10 




•3 


ns 


n» 


3 


M 


30 


iy 


* 


10 




ItJ 


O 


ei 


t 


to 


3 


30 


ny 


,1*1 




ft 


na 


B» 


Q 


N' 


33 


3 


10 


w 


\ 


W 


na 


(30 


3 


Kb 


* 


33 


1 


no 




[ 












i 









mn. 

tii>iicuUfimch»*Scrci, 
Lm*. 




Df monij idemMionm Lnw, 




intfHigcti* witftt«gcnri<trww» lhka 











im. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA, 

De Gcometricis figuris atq; corporibus qua uirtutc in magia pol 

leanr,& qux quibus elemcntis conueniant atq; ccelo. Cap^JQCIlLs 

Igura etiam Geometrica; ex numeris orrae,non minoris porc- 

tiae putantur . Ex his imprimis circulus rcfpojidex uniraiiarii; 

denario.nam uniras omnium rcrum ccntrum arq; circunferc- 

tia eft: ipfeq; dcnarius coaceruatus in unitatem rcdit, a qua cx» 

ordiumhabuir,numerorumomniumfinis&complcmcritum:dicitur'que 
circulus linea infinita,in qua no eft tcrminus a quo, nec terminusad cjuerri, 
cuius principium & finis eft in quolibct pucto:unde & motus circularis dici 

ttrailmsfi tur infinitus.non quidem quo ad tempus,fed quo ad ubi.Hinc cjrcu]aris_fj; 

giiw pcr/t' guraomnium ampliiTmia&perfecrimma,ligationil3US&exorcifmisaptif- 
" '"^ fima cenfetur. Vndequi malos demones adiuranr,circulo fefc commumre 
folent. Ipfeetiampentagonuscumuirtute quinariinumeri mirandumin 
malos daemoncs habet impcriu,tum ex lincatura fua qua habet intusquin- 
tj; angulos obtufos,&cxtra quinq; acutos, quinq; triangulorum hexagono- 
rum,quibuscircundatur.Intcrior pentagonus magnain fe continet myile 
ria,quod ita etiam decaeteris figuris,triangulo,quadrangulo,hcxagono,he- 
ptagono.octogono & rcliquis inquircndum & intelligcndum eft , quariun 
pluresquatenus multiplicibus diuerfisq; interfectionibus conftiruutur,di- 
ucrfas etiam nancifcutur fignihca tiones atq; uirtutes,iuxta duicrfimQdum 

crucisfitp- Iinearumnumerorumqjduftum&proportionem.Figuramauremcrucis 

rt pottM. Aegyptii atq; Arabcs fummam potentiam habere connrmabant,quod'quc 
fit omnium cceleftium uirium atq; intelligentiarum firmiffimum rcccpta 
culum.quia ipfa fit figura omniu rectiffima, continens quatuor angulos re 
cros.firq; prima fuperficiei defcriptio,habens logitudinem & Iatitudinerm 
dicebantq; eam ccelcftium fortitudineconfpiratam.quia eorum fortitudo 
per rectitudinem angulorum atq; radiorum rcfultat.funtq; ftelle tunema 
ximc potcntcs,quando in figura cceli quatuor obtinent cardines,atq; radio- 
rum fuotum in fcinuicem proiccrionecrucem conftituunt . Habetq; prae* 
terea(quodfupraoftendimus)cumquinario,feptenario,nouenariopotcn- 
tiffimis numeris maximam conuenientiam. Ab Acgyptiis ctiam facerdo- 
tibus ab initio religionis inter facrasliteras relata fuit , uitam futurse falutis 
apudeosallegoricefignincans.FuitetiaSerapidispectoriimprcfla,&apud 
Graecos magna uenerationehabira. Veru quodhicad religionem attiner, 
difcutiemus alibi.Illud aduertcndum eft,quicquid mirificum operantur fi- 
gurayjuando a nobis in chartis,ucllamihisucl imaginibusinfcribuntur,id 
non agunt nifi per uirtutcm ipfis acquifita a figurisfublimioribus,ex amo- 
rc quodam quem naturalis aptitudo aut fimilitudo coparar, quatenus ada« 
muflim ad illas configurantur,qucmadmodum cx oppofita pariere caufa'* 
tur echo,atq; in fpeculo concauo collectio radiorum folarium.quos poftea 
repcrcu ticns in oppofitum corpus uel lignum uel aliud combu ftibilc.pro- 



LIBER. SECVVtDVS. CLVi 

rinus comburaniiuequemadmodum cithara caufat reboatum in alia citha 
ra.nonnifiquiafiguraconformis&confimilisccofpedtufitpofita.fiucuc 
duae in lyra fides aequo interftitio tra<5tae,& ad eandem intentionem tcmpe- 
ratae,quando pulfatur una,fubito tremit & altera.Similitcr & figura: de qui- 
bus diximus,arq; charafteres quicunq;,concipiunt uirtutes figurarum cce- 
leftium,quatcnus dominatibus illis opportune fucrint rebus impreflae aut 
ritc fabricatse,tanquam confpiret figura ad confimilc figura atq; cxigat. Et 
ficut hec de figuris dicla funt,itaparitcr etia dc Geometricis corponbus in 
relligenda funt.qua: funt fpha:ra,rctracedron,hcxacedron,o<5toccdron, ico- 
ccdron.dodecacedron & confimilcs.Neq,- ueropraetcreundum cft, quas fi- 
guras Py thagoras & iJlum fecuti Timzeus Locrus atq; Plato.clemftis & cce 
Iis adfignarunt:nam terrae primum cubum.oao anguloru folidorum & ui timmtorZ 
ginriquatuorplanorum&fex bafium.quadraruminformatefleredederur. «-*"*'• fr 
Igni autem pyramidem quatuor bafium triangulorum,&rotidem angulo f™' 
rum folidorum & duodecim planorum tribuciut . Acri autem coftiruerut ig«L*' 
o<5tocedronrc,ex o<5to bafibus triangulis & fex angulis folidis & uigintiqua ***• 
ruor planis. Aquae deniq; adfignarunt icocedrontem,bafium uiginti,angu- Aqut. 
lorum folidorum duodecim.Cceloautemdedcrunt dodecacedrontem ex Ccd '»' 
duodecim bafibus pentagonis & uiginti angulis folidis.planis autem fcxa- 
ginta.Harum autem figurarum & corporum uircs,&eorum adinuiccm rc 
fpe<5tus & propricrates qui nouerir, mirabilia multa operari poterit in ma- 
gia naturali & pcrfpe<5riua,maxime quidc in fpeculis:& cgo noui ex illis mi 

randaconficere,&fpecu]ainquibusquisuiderepoteritqiia:cunq;uoluerit 
a longiflimadiftantia. 

DeMuficaliharmoniaeiusqjuiribusae 
potentia. Cap. XXIIII. 

| Vficalisetiam harmoniano eftfyderum muneribus uiduata: 
eft enim imitatrix omnium porctiflima: quae cum corpora cce 
j leftiaopportuneinfequitur,cceleftern influxummirifieepro- 
I uocat.omniumq; audientium affe<5tus,intentioncs,geftus,mo 
tus,aa»atq;moresimmutat,&adluasproprictatcsfubitoprouocat,utad 
laetitiarn uel Iamentationem, aut audaciam ucl rraquillitarem & ad fimilia , 
ipfas quoq; bcftias,ferpentes,uoIucres,dclphines ad auditum fue modulati 
onis prouocat.Sic aues fiftulis alliciuntur.cifdem capiuntur ceruiPifces in 
ftagnoAlexandriaEcrepitudctinctur.FidesdelphinishominumamicitiaS 
perfuafete.CygnosHypcrboreoscitharaicantusadducit.ElephantesIndi 
cosorganicacuocespermulcent.Ipfaetiamelementamodulisgauda.Ha- 
lcfiusfons ) aliastranquilIus&quietUs,fiinfonenrtibiae,exultabuduseleua- 
tur,&ultramargincs intumefcit.SuntinLydia quaeNympha^ infuhenun 
cupanf,quaeadcantumtibiaruminmediumftagnumacontincntiproce- 
dentes in circulum motae choream ducunt.dehinc ad Iitora reucrtunf. Eal 




m 



CLVT. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

M. Varro fe uidiffe teftatur.Et funt iftis mirabiliorarnam in Anico Iitorc, 
mare citharam fonat.Megaris faxum quoddam ad fingulos iclus fidicinar, 
adeo magna uis cft Muficar.Ipfa quidc animum mulcet.mentc erigit,pre- 
liatores ad bella incitat,& fingulorum operum labores fatigationemq; fo- 
laf.Lapfos &defperatos reuocat,uiatores confortat.Et dicut Arabes,quod 
cameli onera portantes confortantur canentibus ducToribus.Simili modo 
tr((()t ; t(tt fercntcsoneragrauiacantant 3 &abiIitanturatq;aIleuianturexeo:cantus 
enim delectationem operatur & abilitationem.iracundos mitigat.triftes & 
anxios laetificat,difcordes pacificar,phreneticoru rabiem rcperar, uanas co- 
gitatioes diffipat: hinc cft quod morbos aliquos corporis & animi fic uel cu 
rari uel infcrri poffe,Dcmocritus & Thcophraftus affirmant . Sic Icgimus 
Tcrpandrum & Arioncm MethymnacumJLesbios & Iones aegrotantes fa- 
naffe:&lfmeniam Thebanuquamplurimos grauiffimis morbis uexatos, 
concentibus curaffe. Praererea Orphcum } Amphioncm, Dauidcm, Py tha» 
goram,Empedoclcm,Afclepiadcm,Timotheum,conccribus atq; fonis mi 
ra quaeda facereconfueuilTe:nunc cnim affuetis modulis torpcntes animos 
cxcitabant,nuncgrauioribustonislafciuos,furentes,iratoscohibebant.Sic 
Dauid furentcmSaulem cithara reprcffit.SicPythagoras luxuriofum ado 
lcfcentem ab immodcrata hbidine reuocauit.Sic Timothcus Alcxandrum 
rcgem excitauit in furorem.rurfusq; rcpreffit . Narrat Saxo Grammaticus 
in hiftoria Danica dequodam mufico,quifonorum modulis tata ui homi 
nesin amentiaefurorem fepoffepertrahereiaftabar,ut audientiumnemo 
mente conftare poffet:cumq; rcgis iuffu preftare effeclum compcllerctur, 
animorum habitus fonorum uarictate inflcdlcrc aggrcffus , inufitaraefeue- 
ritatis concentu edito.prima fpecie audientes ueluti mceftitia & ftupore co 
pleuit,dcinde ucgetioribus fonis fcueritate in plaufum permurata, ad iucu- 
diorem mentis ftatum pctulantiorcsq; corporismotus gefticulationcsq; 
infle<ftebat:poftremo acrioribus modis ad tantum amentie fpiritum ccnci 
tauit.utfuror adrabiemufqj&rcmcritatcmproceffcrit.Legimusetiaeos 
quiinApuliaaphalagiotaftifunt^ftupefcerejexanimesqjiaccre.donecccr 
tum fonum audierint,quo quifq; fuo audito faltat apte ad numerum ac co- 
ualefcir,atq; poftea fi poft longum tempus confimilem fonum audierir.fu- 
bito concitatur ad faltum.Et crcditu cft( G ellio tefte)ifchiacos cu maximc 
dolent.tibiae modulis minui dolorc.Narrat idem cx Theophrafto uiperaru 
morfibus adhibitu tibiac modulamen mederi:& Democritus ipfe fatetur ti 
biarum concentum plurimis hominum morbis fuiffe medicinam. 

D c fono atq; concentu, & unde illis mirabilitas in 
operando. Cap. XXV. 




LIBER SECVNDVS. CLVlt. 

iSfepntereainfono uirtutemadcceleftiadona capiendano 
negabimus.fi cum Pythagora&Plarone fenferimus ccelu har 
monicacopofirioneconftare,harmonicisq; tonis atq; moti 

I buscuncta gubcrnarcacefficere: Verucantuscjinftrumcta 
lis fonus plus poteft.quatenus priter harmonicum concentum ex mcntis 
coceptu ac imperiofo phltafiae cordisq; affect u proficifccs,fimulq; cu acre 
fractoactemperaroacrcumaudicntisipiritu,quianima:atq;corporisuiri- 
culu eft.motu facilepenetrans.affectu animuq; canentis fecum trasfercns, 
audicntisaffedtumouetaffcclu^phantafiaafficitphantafia^animuanimo, 
pulfatq; cor,& ufq; ad penetralia mentis ingreditur, fenfim quoq; mores in 
fundit:mouetpr2tereamcbraatq;fiftit,corporisq;humores.Hincinmo- 
uendis affeftibus tantum confcrt harmonia,ur non modo naturalis, fcd eti 
am artificialis & uocalis uim animis atq; corponbus inferat.Neceffe cft au 
temomnesconccntusexconuenientibusfundamentisprocedere/iucinfi 
dibus.fiuein fiftulis,fiuein uocibus fint,fiin unum debcantconuenire. Ne 
q; cnim rugitum lconum, mugitum boum, hinnitum equorum , ruditum 
afinijgrunnitumporciquisconuenircfacietmecexlupi&agnincruisfaclf 
fidcs m confonantil aliquam dcducii poffunt,quia eorum diffona funt fun- 
damenta.Conucniunttamcnmultoruhominumuocesuari2q;,quiauni- 
cum fecundum fpeciem eft ipfis f undamentu. Cohueniunt & multa: aues, 
quia unicum illis propinquum genus& a fuperis fymbolum. Conucniunt 
&artificialiainftrumenra&cumuocibusnaturalibu$,quiautrobiq;fimili« 
tudo,autuera&exprefTa,aurpcranalogiamquandam.Omnisautemcon- 
cencus.fonorum aut uocum cft : fonus fpiritus eft , uox cft fonus & fpiriruS 
animatus,fermoeftfpirituscumfono& uocealiquidfignificatcprolatus, 
cuius fpiritus cum fono & uoce ex ore procedir.Chalcidius ait uocem ex pc 
netrali pecloris & cordis gremio mitti,nitcntefpiritu,qua neruis obfitus li- 
mes interiedus cor a pulmone fccernitur.utroque & uitalibus csteris, qud 
fauciumanguftiaspulfanrcformanteq;lingua,&ca:tcrisuocalibusorga- 
nis.articulatos edi fonos/crmonis clemcnta , quo quideminterprete men- 
tis arcani motus aperiantur. Verum Lactantius ait,Uocis rationem admo- 
dum obfcurameffe.utnonfitcomprehenfum quomodofiat.autquidfit 
omnino.Totadeniqjmuficain uoce&fono&auciitupofiraeft. Sonusfine mfudU 
aerc audibilisficri non poreft:quiquum adeo necciTarius fit audituiacr, s«tf««fo' 
tamen ut acrperfenon eftaudibilis,necullofenfuattingipoteft,nifipcr ^ |M ' 
accidens.-neq; enim uifus uidet illum nifi coIoratum,nec auditus nifi fonlx 
tcm,necodoratusnifiolctem,necguftusnififapidum,nectaftushificaIi- 
dum aut frigidum aut ciufmodi: itaq; licct fonus fine aere non fiat , non ra< 
mcn cft fonus de natura acris , nec acr de natura foni , fcd corpus Uitas fpiri- 
tusnoftrifenfitiuiexiftitacr,&n6eftnaturialicuiusobiecl:ifenfibilis,fed 
fimplicioris &altioris uirtutis . Oporret autem animam fenfitiuam acreiti 

o 






p. 






CLVIir. , DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

uiuificarc fibi coiunctu,& in uiuiftcato & coiuncto fpiritui acre fentire fpe- 
cics obiedlo^ in act u pofitos.idq; in acie uiuo:fcd in dia phano & fubtili fpc 
cies uifibiles,in comuni audibiles,in grofliori fpccics aliorum fcnfuum. 
De conucnicntia corum cum ccelcftibus:& qui concctus quiq; 
foni fingulis ftellis rcfpondent. Caput XXVJ. 
Acterumnuncfcias.quodexplanetis feptem,Saturnus,Mars 
atq; Luna plus uocis habent quam conccntus. Habet autem Sa- 
curnusuoccsrriftes,raucas,graues,rardas,& ucluti ad ccntrum 

|l coartatos fonos.M ars ucro afperas,acutas,minaces,ueloces,ira 

cundas: mrer has Luna obicruat medias,l upitcr ucro,Sol,Venus atq; Mcr- 
curius pofiidct conccntus : habet tamc 1 upiter concctus graues, coftantcs, 
mrenroSjfuaues.hilarcs&iucundos^Solucnerabiles.inrctos^puroSj&cugra 
tia dulccs: Venus aurlafciuos,Iuxurioios,molles & uolupruofos,&in circii- 
fercria diffolu tos dilararosq;: M ercurius uero habet concctus rcmifliores, 
mulriplices,&cumquada ftrenuirarelaetos&iocundos.Exparricularibus 
ucro concctibus & proportionatis,tonus mufis nouc obtcperar. Iupiter ha 
bctgratiauocisoctauaefimul&quintaEfciIicctdiapafoncudiapcte.Solob- 
rinctoftaueuocismelodia.fcilicetdiapafon/imiliterpcrtonosquindecim 
difdiapafon; Venus tenct gratia uocisquintaE,fcilicet diapente : Mcrcurius 
habcr diatcflaron/ciliccr gratia quarrae. Vctercs praetcrea rctrachordi uclu 
ti cjuat uor elementoru n umero contenti,M ercurio inuentore quatuor ner 
uos habuerc,ut Nicomachus auror cft , cjuorii hyparc rerra,parhypare uel 
mcfe aqua,nete uel diezeugmcnon aur hyperbolcos igneparanere uel fync 
menon acrcm rcfignare uoIucrunt.Deinde ucro Terpandcr Lesbius fcpri* 
mam chorda inucniens illas plancrarii numcro arquauit. Prarerea qui clc- 
menrorunumerumfccutifunt,quatuormufica:generaillisfimulatq;qua 
tuor humoribus couenire dicebant,& Doriu aque & phlegmatLPhrygium 
cholcrae&igni.Lydiii fanguini&acri,myxolydiu atre bili&terrecofonare 
putabant. Alii ad cceloru numerum uirrutcq; refpicictcs,Doriu Soli.Phry 
giii Marti.Lydium Ioui,myxolidiu Saturno,hypophrygiu Mercurio,hy» 
polydiumVeneri,hypodoriuLunaE,hypomixoIydiumcceloftellatocon- 
tnbuerunt.Pr? rcrea cum his conccntuu modis etia mufas & chordas ad cce 
los referebanr.fcd non co ordine quo inrer numcros & cceloru animas de no 
ucm mufis narrauimus: namThalia mufam dicunt ccnccntii non habcre, 
filentio & terrs; eam adfcnbentes . Clio aiit cum Luna hypodoriu modii & 
chorda proflabanomcnos mouct.Calliope&Mercuri' hypophrygiu mo 
dii & chorda hypatchypaton poflidct.Terpfichore cu Vencre hy polydiu & 
parhypatehypaton.Melpomene&SohDorius&lichanoshypatocoapta 
tur.EratocuMartePhrygiu&hypatemefencuftodiut.Euterpc&louiLy 
dius & parhy parc mcfon coueniut. Polymnia & Sarurn' mixolyditi & licha 
nos mefon feruat: Vranise ac ccelo ftellato hyfmixolydius modus atq; mc- 



LIBER. secvndvs. cux. 

fes chorda adfcribunrur , quae ita in fequentibus uerfibus expreffa IegimiiS' 
Germinatinprimonofturnafilentiacantu, 
Quae terrae in gremio furda Thalia iacer. 
Perfephonc & Clio fpirant,hypodorius ergo 

Nafcitur,hinc ortum profmeiedcs generat. 
Dat hypochorda fequcns Phrygium,quem parturit ipfa 

Calliope,interpresparturitipfcdcum. 
Tertius oftcndit hypolydac cxordia ncruus, 

Terpfichore occurrit,ordinat alma Paphis. 
Melpomenc& Titan ftatuunt mihi crcde modum,qui 

Dicitur in quarto Dorius effe loco. 
Vult Erato quintum Phrygio perfcriberc neruum, 
Mars quoq; non pacem,pradia fempcr amans. 
LydiusEurerpcsIouis&modulamcnhabebit, 

Dulce tcnens iuffit fcxta quod effe fidcs. 
Septeno Saturnus agit Polymnia neruum, 

Pnncipium mixolydius undc capit. 
Vraniae o&auam dum perfcrutatur amicam, 
Vcrfat hypermixolydiusarte polum. 
Nonnulli etiam ccelo^ concentus ex eorundem ad inuicem diftantia rima 
rur:nam id fpatium quod a tcrra ad lunam interiacet,uidclicct cctum& ui* 
ginti fex milia ftadiorum Italicorum , toni interuallum facit:a luna au t ad 
Mercuriii dimidium illius fpatii facit femitoniu:tantundcm ab illo ad Vc- 
ncrcm facit aliud fcmironiu:inde uero ad folem rriplu quafi tonum &dimi 
dium ftatuit diapente : a luna autcm ad folcm duplum cum dimidio facics 
diatcffaronra fole ucro ad Martcmrurfus tantu cft interualli,quantu a ter- 
ra ad lunam/aciens tonu:inde ad Iouem dimidium illius aliud faciens fcmi 
toniu : tantudcm ab illo ad Saturnu etiam conftitucns femitoniu: a quo ad 
ftellatum orbem iterum fcmitonii fpatium interiacet.Eft itaq; a fole ad cce 
lum ftellatu diaftema diatcffaron duorii tonoru cum dimidio : a terra autc 
perfcdtum diapafon fcx tonoru integroru.Iam ucro etiam ex proportione 
motuu planetarum adinuicc,&cum oftauo ccelorefulratharmonia omni 
um fuauiffima.Eft autcm proportio motuu Saturni ad Iouem dupla fefqui 
altcraTouisadMartcmfefcuplaiilliusadfolem.Vcnerc&Mcrcuriu^qui 
pariter iter perficiut.proportio dupla:illorum ad luna,duodecupla:Satur- 
ni uero ad ftelliferum orbem millccupla & ducctupla, fi uerum fit quod ait 
Ptolemaeus.ccelum illud moueri contra primu mobilc in cetum annis gra 
du uno.Motuitaq; proprio lunaemotus uelocioreft.&acutiorem fonu fa- 
citftellato orbe.qui omnibus tardior.fonum grauiffimufacit:fed motu ui 
olcto qui eft primi mobilis.omnium uelociffimus cft & acutiffimus: luna- 
risuero tardiffimus&grauiffimus,qusmomuproportio &rcciprocatio 

o ii 






CLX . DE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

fuauiffimum concentum cdit .Hinc nulli catus,nulli foni,nulla mufica in- 

ftrumenta moucdis affe£tibus hominu & inducendis magicis impreflioni- 

bus potentiores funt , quam qui ex numeris & menfuris & proportionibus 

ad inftar coelcitiu componuntur . Elementorfl ctiam conccntus cx eorii ba- 

fibus &a'n<»ulis,de quibusin anterioribus diximus,eliciuntur : nam cum in- 

tcr ignc & acrcm fit proportio dupla in bafibus, & fefquialtera in angulis fo- 

lidis ,rurfumq;inplanisdupla ,harmonianafcitur duplicis diapafon &dia 

pentc.Intcr acrc & aquam proportio eft in bafibus dupla fefquialtera, unde 

diapafon,diapente:in angulis uero dupla,unde itcrum diapafon:intcr aqua 

autem & terram eft in bafibus proportio tripla fefquitertia , unde confurgit 

diapafon,diapente,diateiTaron : in angulis ucro fcfquialtera iterum confti- 

tuens diapente.Porro inter terram & ignem proportio cft in bafibus fcfqui- 

altcra,facics diapctc:in angulis uero dupla, conftitucs diapafon.Veru inter 

i<rnc & aqua,atq; intcr acrc &terra deficit quodamodo c6fonatia:fiquidc in 

terheccftplcnaqualitatuc6trarictas:c6ucnitautpintermediuclcmentu. 

De humani corporis proportione & mcfura 

harmoniaq;. Caput XXVII. 

Omo quonia pulchcrrimu abfolutiffimuq; dci opus & imago,& 

minor mundus,ideoq; ctia perfeftiore copofitionc ac fuauiori 

harmonia/ublimioriq; dignitatc ocs numcros, mcfuras, podc 

| ra,motus & elcmcra,ccteraq; omnia illu. coponentia,in ie conti 

liet ac iuitinct,omniaq; in eo uelut in fuprcmo artificio,fuprema quandam 
fortc ultra communc confonantia quam habct in aliis c6pofitis,confequu- 
ex bumm tur.hinc antiqui ocs,digitis olim numcrabant,& digitis numeros indicabar, 





cuq;artifidi gcnus,& artificio^ idificiorfiq; quccuq; funt partes& mcbra,pu 
ta colunas,epiftylia,bafes,antes,ftilobatcs & huiufmodi cctera omnia parti 
untur,atq;ex huano corporc dcducut.Quin & ipfc deus docuit Noc fabrica 
re arca adhumani corporis mefura,ut qui ipfc tota mundi machina huma' 
no corpori fymmetra fabricauit: undc ille magnus,hic ucro minor mudus 
nucupatur.Hinc microcofmologin6nulIi,humanu corpus pcrfex pedcs, 
pede uero pcr X .gradus,& gradfi qucq; pcr minutias V .metiutur: undc niK 
meratut L X ,gradus,qui faciut minutias C C C .quibus squiparantur totidc 
cubiti geomctrici,qbus defcripta eft arca a Mofe: ficut cnim corpus huma- 
numeftinlongitudinetrecctorumminurorum.inlatitudine quinquagin- 
ta, in altitudine triginta: fic & longitudo arcs fuit cubitorum trccentoru.Ia- 
ritudo quinquaginta,aItitudo triginta, ut fit utrobiq; longirudmis ad latitu 
dinc fefcupla proportio, ad altitudinc decupla,Iatitudinis ad altitudinc fup- 
partics duas tcrtias: pariq; modo oim mcbrorum comenfuratiocs funt pro- 



LIBER SECVNDVS. CLX. 

porrionarse & confonanres , & cum mundi membris atque archerypi men* 
furis fic conuenienres,ur nullum fit in homine membru,quod non refpon- 
deat alicui figno, alicui ftelte, alicui intclligentiae, alicui diuino nomini in 
ipfo archerypo deo.Tora autem corporis mcnfura rornatilis eft, & a rotun 
ditate prouenicns,ad ipfam tendere dignofcitur. 




M 



r 



m*mm 



CLXII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

Eft ctiam quadrata menfura corpus proportionatiiTimum:quippe ftatua- 
tur expaflis brachiis in conuinctos pedes ereftus homo.quadratum confti 
wet xiiuilaterum,cuius ccntrum cft in imo pectinis. 







LIBER. SECVNDVJ. 



CXXltf. 



Quodfifapcreodcmcctrocirculusfabriceturpcrfummumcaput.demif' 
fi brachiiquoufque extremi digiti circuli illius circunferentiam contingar, 
paf&q; pedes in eadem circunferentia, quantum extrema manuum a furn- 
mo uertice diftant,tunc circulum illum fupcr imi peflinis centro du tt um 
in quinque zquaspartes diuidunt, pcrfeftumq; penragonum conftituunt* 
ipfiq; pediim cxtremi tali ad umbilicum relati, triangulum faciun t auuila- 
rcriim. 




o iiii 



CIXIIH. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

Quodfiimmotistalispedes dextrorfumfiniftrorfumqueinutrumq; la- 
cus protcndantur,& manus adcapitis lincam eleuctur,ipfi tunc cxtrcmi pe- 
dum manuumque digiti aequilaterum quadratum dabunt,cuius centrum 
fupra umbilicum eftin cinftura corporis. 




' 



LIBERSECVNDVS. LX V. 

Quod fi manibus fic cleuatis talirer pedes & crnra pand.itur,quoLomo dc-- 
cimiauarra parre erecrx fratura: fui breuior f;r , runc pedurrt diilanru ad 
imum pecten relata, arquilaterum rriangtilurn facicr, &cenao in umbilico 
pofito circunductus circulus manuum pedumq: extrema contiiiocr. 




CLXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

Quod fi manus fupra caput quam altilTime cxtendantur, cubitus aquabut 
uerticem: & fi tiic iunclis pedibus ita ftans homo in quadratum cquilateru 
locetur, per extrema manuum & pedum conduftum,cctrum illius quadra 
tiin umbilico erir,quiidemmediumeftinterfummurnuerticcm&genua. 













\i4/ 




Jl\ 113 / 






8 /x 


jgff »^y\ x 5 






/ <r ^ 




Sf ,4 \ 




\l<f y 


>.;• 


M\^/ 




^z \<4 


M'^>( 33 






/ ^ 


JK S ^v 






• 







Sei iam ad panicularcs mcfuras pcrueniamus. Circuitus hois fub alis,me# 
dietarc fua: cotinct longitudinis,cuius mcdiu cft in imo pe<3ine:abinde ue- 
ro furfum ad mediu pe<ft° intcr urrafq; mamillas & i medio peclore in fum 
mum uerticc,utrobiq; pars quarra:fimiliter ab imo pectine ufcj; fubgenua, 
&. inde ad cxtremos talos , pars hois quarta . Eade eft latitudo fpatularu ab 
uno extremo in alteru: cadc eft logitudo a cubito in cxtremu logioris digi- 
ti, ideoq;hic cubitus dicit: hinc quatuor cubiti coftituut longitudinc hois: 
latitudinem uero quxin fpatulis eft.cubitus unus:que ucro in cincluracft, 
pcs un us, cubitu autc conftituut palmi fcx:pcdcm uero quatuor,& quatu- 
or digiti palmum, totaq; hominis longitudo palmoru uigintiquatuor, pe# 
dum fcx.digirorum fcx & nonaginta. Ab imo pcftinis ad fummum pecto- 
ris,pars longitudinis fexta:a fummo peftore ad fuprcmum fronrem & radi 
ccsimas capillorum.pars longitudinis feptima:corporisrobufti&bene 
quadratipes, eft pars longitudinis fcxta:procerioris autem feptima:necpo 
tcft Varronc& Gcllio teftibusjhumanum corpus proceritatcm feptem pe 
dum cxccdere. Dcniq; cinclurx diam«er,& quod areftricla manus ufq; in 



HBER SECVNDVS. CXXVH. 

interiorem plicaturam cubiti fpatium eft: & quod apectore ufq; ad utrafq; 
mamillas furfum ad fuprema labra, fiue deorlum ufque ad umbilicum eft 
quodq; cft inter extrema offium fupremi pe<5toris gulam cingentiu,& quod 
a planta pedis ad finem lacerti,&: cxinde in mediam genu rotula.omncs hae 
menfurae fibi coaequales funt,& fcptima totius altitudinisconftituunt.Ca- 
put hominis ab imo mcnto in fummu ucrticc,pars longitudinis oclaua:to 
tidc a cubito in finem fpatula^: tantus etiam reperiturprocerioris hominis 
cimfturaediameter.Circuluscapiris perfuprcmumfrotcm&imas radices 
occipitisduftus,facittotiuslongitudinispartemquinram:tantundcmeti- 
am prcftat latitudo pe&otis.Hominem quadratum & compaftum confti 
tuunt facies nouem,procerum ucro decem . In nouem itaqjportioncs ho- 
minis Iongitudine partita.facies a fuprcmo fronte ufq; in extremum mcn- 
tum una cft: deinde ab imo gutturis iiuc fupremo pcdtoris ad fummu fto- 
machum,altera:abinde ad umbilicum,tertia:ab hoc adimu fcmur,quarta: 
ab illo coxendiccs ad poplitc.conftituunt duas : abindc ufq; ad nodii pedis 
crura continct duas alias, qua: omnes partes funt octo . Porro arcus a fum- 
mo fronte ad fummu uerticcm,& quod cft a mento ad fummii pecloris gut 
tur,atq;quod a nodo pcdis ad imam plantam.hcc tria fpatia coniuncla con 
ftituunt nonam.ln latumquoq; pecius habct parrcsduas,& utraq; brachia 
fcptem.Quod uero corpus deccm facies conftituunt,ipfum cft proportio 
natiffimum . Huius itaq; prima portio eft a fummo uertice ad imas nares: 
abinde ad fupremum pe&us,fecunda : & confcqucnter ad fupremu ftoma- 
chum,tertia:abeoadumbiIicum,quarta:&indeadimupc<Senquinta,ubi 
cftmedium humana:Iongitudinis:aquoufqucinextremaspIantas,iunt 
quinque alia* partes , qua: prioribus iuncTx, faciunt decem intcgras, quibus 
proindccorpusomnemcnfuraproportionatifTimacommcnfuratunnam 
facieshominis abimomentoadfummum frontem&radiccsimascapilli 
cft,quanta pars una dccima. M anus hominis a reftridta ufq; ad extrcmum 
Iongiorisdigiti^tiamparsuna^fimilitcrinterutraqjmamillarumpunaa, 
pars una:& ab utrifq; ad imam gulam,triangulus a:quilaterus.Frontis infe- 
rioris ab una aure ad alteram, Iatitudo cft partis unius.totius autem pcflos 
rislatitudo,uidelicetafupremopecloreadiun<fturasfpatularum,utrobiq; 
partis unius,quaefaciuntduas.CircuIus capitis trafucrfusab inrcrftitio fu- 
pcrciliorum per fupremum frontcm ufquc in finem occipitis ubi termina* 
turcapillitium,etiampartiumduarum:abhumerisextrinfccusadiun<5tu- 
ras articulorum manus,& intrinfecus ab afccllis ad confinia paln ia- & digi- 
r orum, partcs rres : circulus capitis per medium frontem, partium trium. 
Circulus cin£turae tenetpartcs quatuor, in robufto homine : in delicatiori 
corpore, partes tres cum dimidia, feu, quatum eft a fummo peftore in imu 
pcften.CircuIus pedtoris per alas ad tergum,partesquinquc,uidelicct qua- 
tum longitudinis totius mediu . A' fummo uertice ad nodum gul* j funt to 



CLXVIir, DE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

tiusaltirudinisduaedecimEetcriis^eleuatisinaltubracIiiis^cubitusacccdirj 
fummo ucrtici . Cxteru nuncquxadhuc rcliqux commenfurationes fib 
equalcs funt/peftemus. Quantum cft a mcnto ad fummu pcflus.tanta eft 
latitudo colli:quantum a fummo pcclore ad umbilicu,ranra eft colli circu 
latio:quantu a mento in fupremu ucrticc,tanta eft latitudo cincturx : qua» 
tum cft ab interciliis ad fummas narcs, tantu a iugulo diftat produitio mc 
ti:quantuq; a fummis naribus ad mentu,tatum a iugulo ad ima gula. ltem 
oculoty ab intcrciliis ad interiorcsangulos concauitas, ac fummaiy narium 
prominentia, & quod ab imis naribus adcxtrcmu fupremilabri interftitiii 
cft, hxc tria funt intcr fc xqualia. A' fummo ungue indicis ad ima eius iun- 







& u ram, arq; abinde ubi manus brachio colligatur in parte fylueitri , in do- 
mcftica quoq; a fummo unguc medii ufq; in imam iun 8. ura ,& abmdead re 
Jtritfa manus, omnes hxportiones inter fe xquales . M aior indicis articu* 
lus altitudinc f rontis xquat:reiidui duo , a d cxtremu unguc xquant nafum 
abintcrciliisuidelicctinfummasnaresprimus&iraiorarticulusmcdiixcj 
pollet illi fpatio quod eft ab imis naribus in cxtremu mentu: & fecudus me- 
dii tantus cft,quantu ab imo mento ad fupremu inferioris labri : tertius ue- 
ro,quantu ab orcadinfcrioranariu:tora autc manus,quantus totus uultus. 



LIBER SECVNDVS. LXI3J. 

Maior pollicis articulus dar oris operturam:S£quod eft ab imo mcto ad Ca- 
prcmum inferioris labri:minor uero quantum a fupremo imi labri ad imas 
nares , omnium extremorum articulorum quos onychios uocant, ungues 
obtinentiuftammcdictatem. Abinterciliisadcxtrcmos oculorumangu- 
los rantumeft,quantumab angulisillisadprimas aures. Altitudo fron" 
tis,longitudo nafi,latitudo oris,per fupremum labrum , inter fe funt aequa< 
lia . Similiter palmaris latitudo & plantaris eadem. Altitudo qua: cft ab 
imo talo ad fummum pedis, aequalis eft longitudini : quae eft a fummo pe- 
dis adextremum unguem. ATummo frontisad interftitium oculorum , 
& ab illo ad imas nares,& proinde ad extremum mentum,partes funt aequa* 
les. Iuncrafuperciliaoculorum,circulosa:quanr:& femicirculi auricula-- 
rum aequantos opertum. Vndecirculi oculorum,aurium& apertioris, 
funt aequales . Latitudo nafi eft quanta longitudo oculi : hinc fpatii illi- 
us quodeft inrer utranque extrcmitatemoculorum,duas partcsoculite- 
nent : rertiam nafus intermedius cxcipit. A fummo ucrtice in genua, me- 
dium facitumbilicus:afupremopectore adimam narem,medium defi- 
gnat nodum gulae: a fummo uertice in imum mentum , medium locat octi 
los : ab oculorum interftitio in extremum mentum , medium dat imas na- 
rcs : ab imis naribus in imum mentum , mcdium dat extrcmum inferioris 
labri,eiufdem autem diftantia: pars tertia, dat ab imis naribus labrum fupe- 
rius Sunr prererea omnes iftf menfura: per proportioncs multiplices &har 
monicos concentus fibi inuicem confonantes : nam digitus groffior qui 
pollex dicirur,ad brachium in extremo lacerti apud pulfum & iun(Sura ma 
nus , in circulari menfura , eft in proporrione fubdupla fefquialtera : con- 
rinet enim illambis &mcdiam,ficur quinque adduo . Eiufdem uero ad 
armum brachiiin lacerto propinquofpatulis,fubtripIa:crurisauremfi- 
ueribia: magnitudo ad eam quae brachii,cftproportio fexquialtera, ficut tri 
um adduo.-fimilisq; proportio colli ad tibiam eft ,quae illius ad brachium. 
C oxx aurem proportio ad brachium tripla eft. Totius corporis ad truncu 
eft proportio fefquio ftaua: a rrunco fiue thorace ad crura ufque ad planras, 
fcfquiterria.peftoris a collo ufq; ad umbilicum ad lumbos uel aluum ulque 
ad finem triici,dupla:latitudo iliorum ad coxae latitudinem fefquialtera: ca 
pitis ad collum,tripla:capitis item ad genu,tripla:eademq; ad pernam & pe 
tafonem. Longitudo frontis inter prima tempora ad eius altitudincm qua 
drupla. Hae funt qux paffim reperiuntur menfurae, quibus corporis huma 
ni menbra fccundum eorum longitudinem,latitudinem,aItitudinem & cir 
cumferentiaminterfe,&cum cceleftibusipfis conueniunt:quaemenfurae 
omnes partita: funt per mulriplices proportioncs, aut fuperpartientes, aut 
mixtas ,ex quibus & multiplex refult at harmonia: dupla enim proportio fa 
cit tres diapafon:quadrupla,bis diapafon & diapcnte:pariq; modo elcmcta, 
qualitates & complexiones & humores funt proportionata:nam homini fa* 

P 



CLXX. DE OCCVtTA PHILOSOPHM. 

no&bcnccopofitohechumoy&complexionupondcraadfignatur.uide- 
fccet,fanguiniso&o:phlegmatis,quatuor:cholere,duo:melacholi$,unu:ut 
urrobiq; per ordinc fit proportio dupla:fed primi ad tertiu,& fecudi ad quar 
tum,quadrupla:primi autc ad ultimu,octupla.Diofcorides tradidit cor ho 
minis in primo anno pod' habere drachmaru duaru : in fecudo,quatuor:& 
indeprocurfupariin annu quinquagefimuhaberccentu drachmarupon 
dus , a quo decremcta rurfus ad squilibriu fupputctur,qua ambitu pera£to 
admetaredeanteandc,nccfupereffe fpatia uitseius uifceris dilapfu:cxqua 
ratioecentu annoru hoim uita circumfcripfit.& hanc ctia Aegyptiorii here 
{im f uiffe teftatur Plinius.Ipfi etia humanoru mcmbro^ motus.cccleftibus 
inotibus correfpodct,& habet quifq; homo in fe motu cordis fui,q folis mo 
ruirefpondens,perarterias in totu corpus diffufus,&annos,&mcfes J & dies, 
&horas, & momcta nobiscertiffima rcgula indicat. Compcrtus pterca eft 
per anatomiftas neruus quida circa micha, qui trairus fic cufta hois mcbra 
mouer, ut fingula propnis motibus moueaturxuiufmodi ttaflu putat Ari 
ftoteles a deo etia mundi mcbra moueri . Et funt in collo duae ucnae, quae in 
iugulo ubi fcindutur,caput fubcunt: cjbus foris ualidc apprchcfis,mox col- 
labururhoicsfenfibusereptis,quoufq;reuertatur.Ipfeitaq;mudiaeternus 
opifcx.miffurus animii in corpus uelut domiciliii,prius id atq; eo dignu me 
ritur hofpitiu , nobiliffimuq; animu etia fpeciofo corpore condonat : quod 
tuc etia animus ipfe diuinitatis fuas cofcius, pro habitu fuo fibi adfingit atq; 
adornat . Hinc Acthiopu populi,qui Gymnofophiftaru fapictia regeban- 
rur, quod teftaf Ariftoteles,regcs fibi non ex his qui fortiffimi & opulentif- 
fimi cffent,creabat,fcd eos rantu,qui forma effent pulcherrimi atq; praEftan 
riffimi : gppe quonia animo^ magnidccctiam cx corporis cfhgic fefc uicif- 
fim intueri poffe arbitrabanE. Quod cofiderantcs multi admodu tu uetcrcs 
ru reccntiorcs philofophi.qui abditaru in ipfa naturae maicftatc caufat u fe- 
creta rimati funt,aufi funt afferere,nullu corporis uitiu eucnire, nullaq; difc 
proporrione corpori ineffc , quae no etia animi uitiu intcperantiaq; fequaf : 
cja certu fit,alteru alterius officio uiciffim crefccre & coalefccre atq; operari. 
Deanimaehumanae compofitione & 
harmonia. Cap. XXVIII. 
I Icut confonantia corporis conftat debitamembrorum men- 
fura ac proportione,fic animi confonantia coftat debito rem- 




| peramento proportioneq; fuarum uirtutum & operarionum, 
3! que funt concupifcibilis.irafcibilis & ratio, que fic compropor 
rionantur : nam ratio ad concupifcentiam habct proportionc diapafon.ad 
iraucrodiatcffaron.irafcibilisautadcocupifcibilemhabctproportioncdia 
pcte . Quando itaq; cu proportionatiffimo corpore etiam proportioatiffi- 
ma coniugitur anima, coftat talc hominem etia in donoru diftributionc fe 
iciflima fortiri fortc,proiit anima cu corpore in naturaliii diipofitioe coue 



tlBER SECVNDVS. CLXXI. 

ftiunt > quiquidemconuenientiarcconclitiffimacft J tamenafapictibusaIi* • • ' 

<jualiter adumbrata.Sedadanimeharmoniam properates,oportct illa nos 

a mediis illis per quae ad nos rranfitu habent,inquirerc,hoc eft,a corponbus 

iphacrisq; coeleftibus.Scientes igirur quat animse uircs cui planetaru refpon- 

dct,cx his que fuperius difta funt, earundc inter fe coccntus facile cognofcc 

mus.Luna enim crefccdi & decreiccdi uircs regit.phataftica uis atq; ingcni- 

um a Mercurio pendet: concupifcibilis uirtus a V encre.uitalis a Sole.impul 

fiua que & irafcibilis dicif.a Martc:naturalis a Ioue,rcccptiua omnis a Satur 

no:ipfaautemuoluntasranquamprimummobilc&omniumilIarum uiri 

um duftrix adlibirum,ipfaq; cum intclleftu fuperiori iunfta/emper cft in 

bon um tendens : qui quidcm intclleflus uolunrati fcmitas monftrat , ficut 

lumen oculomon tamen ipfam mouct, fed manct fua: opcrationis domina, 

undc liberum arbitrium dicitur:& Iicet fempcr ad bonum tanquam ad obie 

ctum fibi adxquatum tendat,aliquando tamen excaecata crrorc, & ui anima 

li impellcnte,malum eligir,credcs illud effe bonum: ideoq; dcfinitur liberu Liimm „ 

arbirrium effe facultas intellcctus & uoluntatis.qua bonu eligitur gratia ad- titrium. 

fiftente,& malum,ca defercntc.Ipfaitaq; gratia,quam ctiam chariratem fiuc 

amorem infufum uocant Thcologi, cft in uoluntat e ficut primu mouens, 

qua abfcnte uniuerfus cocenrus labitur in diffonanria.Praeterea anima cor- 

refpondet tcrrx, per fenfum : aqua?,per imaginationem : acri,per rarionem: 

cceIo,per inrelledtum . cxitq; anima in illorum harmoniam fccudum quod 

tepcrantur haec in hoc mortali corporc. Sapientes igitur antiqui cognofcen 

tcs corporum & animarum harmonicas difpofitiones diuerfas,iuxta diuer- 

fitarc complexionum hominu, no fruftra ufifunt muficis & cantibus,cu ad 

confcruanda corporis faniratc & amiffam reftitucnda,tum ctia ad conduce 

dum animos ad falutiferos mores,quoufq;hominc ccelcfti harmonise con- 

rcpcrcnt,rcddantq; totu cceleftcm.Nihil praererea pulfandis malis demoni 

bus muficali harmonia efficacius,ur q ab harmonia il Ia ccelcfti collapfi.co- 

centum aliquc ueru tanquam fibi inimicu nequcut fuftinere, proculq; f ugi 

unt.ficut Saulii fpiritu nequam furentc,Dauid citbara reprcflit.Hinc ab an 

tiquis prophetis atq; patribus,qui hxc harmonica facramenta cognouerur, 

cantus & mufici foni facris officiis illati funt. 

De obferuatione ccelcftiu,in omni opcre magico neceffaria. Gap. XXIX. 
Mnis uirtus naturalis multo quidc agit mirabiliora,quado no 
folu proportioe phyfica coponitur,fed eria opportuna ad hoc 
ccelcftiu obferuatioe elc£ta(uidelicct quado uis cceleftis fortiffi 
ma ad ralc efreftii quc dcfideramus,effe probatur, tu ctia ccelc- 
ftibus multis adiuta)informatur, inferiora cceleftibus tancj proprias fcemi- 
nas fuis maribus fcecudandas paffim fubiicicdo.Sunt itaq; obferuada in quo . 
uis ope fitus & motus, & afpctfus ftella^ &planeta^ in fignis &gradibus, & uifopmZ 
quahterhscomniafehabcantadlongiwdine&latitudincclimatisiexhocfwi*'""*». 

P " 







pUnetttfw 
modoobfer' 

mnii. 



HWUfomo 
ia obfemn 
H. 



Hlmmut 
diligiter. ob 
ftriundni. 



dopotcns. 



CLXXII. DB OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

enim uariarur qualirarcs anguloru.quos dcfcribut radii corporum ccelcftiu 
fupcr figura rei,fecundu quos infundutur uirrurcs cceleftes.Sic quories ope 
rarurus fueris quac ad planeram aliqucm perrinenr, oporrebir te cum in fuis 
dignitaribus collocare forrunatum & potentcm,& in die,& hora,& in figura 
cceli dominantemmec folum fignificatorc operis cxpeftabis porenrc, quin 
etiamlunamadhuncohferuesopportunedircfta^nihilenimfinelunzebc:- 
neficio perfeceris. Quod (i plures habueris operis patronos, ocs obfcrua po 
tcrcs, & amicabili afpcftu fe inuicem conruenres:quod finequeas ciufmodi 
afpecT:' habere, couenit ribi faltc angulares accipere. Luna uero obfcruabis, 
quado uel ambos inrucf ,uel iugitur uni & afpicir alreru:ucl quado a coniun 
ftione fiue afpcclu unius tranfir ad coirum uel ad afpeclu alrerius. Illud cti 
am neuticj credo omittendu,quin Mercuriu in omni opcrediligcter obfer- 
ues:hic enim utrorumq; infcru & fupcru deorUm comcaror, quando cogre 
ditur bonis,corum auger bonirarcm: quando malis, coru maliriam influit. 
Infortunatu aut dicimus fignu ucl planeta,p Saturni uel M artis afpcft u,ma 
xime oppofitu uel quadratu:hi cnim afpctftus funt inimicitiexoitus uero & 
trinusatq;fextilisafpe6tus,funtamiciria;:inrerhosfortioreftc6iun<ftio:ue 
runm fi per rrinu iam afpicics, planeta etia fufcipiatur,a;ftima£ quafi ia con 
iu£tus, Solis uero coniunctionc ocs planete timct,afpcclu gaudcr,rrino & fe 

Quandoplanetaefunrpotentiorisinfluentia:. Cap. XXX. (xtili. 
Otctes uero habebimus planeras,qn funr in domicilio,uel cxul 
rarionc,uel rriplicirare,uel rermino,uel facic,extra cobuftione 
direcli,in augc & in figura cceli dfiantcs, fcilicct qri funr in angu 

lis,maxime orictis,uel decime, uel m plagis mox fucccdctibus, 

ueii fuis gaudiis.Caucdu aut,ne finr in finibus ucl fub dnio Sarurni uel M ar 
ris,necfinringradibustenebrofis,pureis,ueluacuis.Obfcruabisurangulia- 
fcendentis & dccima: & feptima: finr fort unati,& afccndcntis diis, & locus fo 
lis,& locus lunae,& locus partis fortumc,&cius dns,dfis coiunftionis uel pr£- 
uentionispra?cedentis:plancra: uero maleuoli cadanr infortunari, nifi for- 
tc operis tui fignificatores cxtiterinr.uel quouis pa£to utilcstibi effe poffint: 
uel fi in reuoludonc feu gencfi tua principatum obtinuerinr, tuc enim mi- 
nimc funt dcprimendi.Lunam uero habebimus potenrem, fi fit in domici- 
liofuo,ucl cxuItatione,ucI triplicitate,uel facic,& in gradu fibi ad opus opta 
tum conuenienti,atq; fi mafioncm ex uiginti illis & o£to fibi & opcri compe 
rentc obtineat:no fit in uia combufta.ncc tarda curfu:no fit in ccliptica,nec 
cobufta a fole,nifi forte fit in unitate cu folc,non defcendat in latitudinc mc 
ridionali,quando combuftionem egreditur,nec fit oppofita foli,ncc Iumi' 
ne minuatur,non fit impcdira a Marrc ucl Saturno. Dchis nolo hic longi- 
us fcrmonem prorogare, cum hsec & plura alia neccffaria in Aftrologorum 
uoluminibus fufficicnrertradita fint. 

DeobfefuarionefteUarumfixarum,earumq;naturis. Cap. XXXI. 




L I B E R SECVNDVS. CLXXM. 

Imilis per omnia ratio cft tibi de ftellis fixis habenda. Illud 
fciasjornncsfteyas fixas efle ex fignificatione & natura fe- 
ptem planetarum : fed quacdam funt de natura uiiius plane- 

tae.quaedam uero duorum: hinc quotiefcunq; iungitur aliquis 

planeta cum aliqua ftellarum fixarum fuae naturae,efficitur fignificatio il- 
lius ftcllae potentior,& natura planctae augmctatur : quod fi fit ftella duaru 
naturarum, qui fuerit cum ca fortior, illius natura uincct in fignificatione, 
utputa fi fit de natura M artis & Veheris,fi fuerit M ars cum ea,uincct natu 
ra Martis:fi uero Vcnus cu ea fucrir,natura Vcncris fuperabit. Dignofcun 
tur autc naturae ftellarum fixaru ex coloribus carUm, quemadmodu illi cer 
tisplanetis congruunr,eisq; adfcribuntur.CoIores uero planctaru funt: Sa 
turni liuidus fiuc plumbcus,atq; cum hoc candens: Iouis citrinus iuxta pal- 
lorem,&cum hoc clarus.-Martis rubcus & igneus.Solis croccus, & cum ori 
turardens,poftearadians.Venerisalbus,fedIucifero candcs,uefpcro reful- 
gens:Mercurii radians,Lnna: blondus.Scias quoq; ftellas fixas quanto ma 
iores & lucidiorcs funt & apparcnt , tanto maior & fortior eft corum figni- 
ficario,ficut funt ftellae quae dicutur apud Aftrologos primae & fecudse ma- 
gnitudinis.Ex his narrabo tibi aliqUas potiores adhanc facultatc.que funt 
Vmbilicus Andromcdae.in uigefimofecundo gradu Arietis,de natura Ve- 
neris & Mercurii:alii Iouiam atq; Saturniam dicut.Caput Algol,in decimo 
oclauo gradu Tauri,de natura Saturni & Iouis.Pleiadcs in eiufdc gradu ui- 
cefimofecundo/ydus naturaLunare,&complexioneMartiu.Itemin Ge* 
minorum gradu tertio Aldeboram, de natura M artis & complexione Ve- 
neris:fed Hermes hanc Iocat in uigefimoquinto Arictis. In corundem Ge- 
minorum gradu decimotcrtio Hircus, de natura louis & Saturni . In Can- 
cri gradu fcptimo,Canis maior,Venereus:in eiufdcm dccimofeprimo Ca- 
nis minor, Mercurialis natura, & complcxione Martius : in uigefimopri* 
mo gradu Lconis eft ftella regia quae dicitur Cor leonis , de natura Iouis 8t 
M artis . In Virginis gradu decimonono , Cauda urfae maioris, Vencrca 8c' 
LunariS:in fcptimo gradu Librae, Ala corui dextra,& in eiufdem dccimoter 
tio, Ala finiftra, utraq; de natura Saturni & Martis:in eiufdc gradu dccimo- 
fcxto Spica,Vcnerea &Mercuriahs:in eiufdem gradu decimofeptimOjAl- 
camcth,dc natura Martis & Iouis : fedhuius cumluminarebene afpexerit, 
illius cum ex Cotrario.In Scorpionis gradu quarto,Elepheia, dc natura Vc 
neris & M artis:in Sagittarii gradu tcrtio.Cor fcorpionis,de natura Martis 
& Iouis:in Capricorni gradu Vll.Vultur cadcns , tcmperatus Mercurialis 
Sc Vcnercus.in XVI. gradu Aquarii,Cauda capricorni.de natura Saturni 8i 
Mcrcurii:inPifciurertio,Humerusequi,denaturaIouis&Martis.Eteri£ 
tibi gcneralis regula, ab unaquaq; ftcllaru propria dona fperare ipfa domi- 
nate:impcdiri uero.ipfa infortunata &oppofito modo fe nabcte.quod fupe 
rius oftenfurn eft.Corpora enim cceleftia quatenus ipfa feliciter uel infor- 

p iii 



Sff/fc /?*<!, 

plmcuyum 
n«urn.[orti 

umur. 



Stetldrumfi 

xirum mtu 

teundcdina 

fcitur. 

PlMctdruvt 

colores. 



Stclttfix* 
lucidioreh 



Sdiiprttfll 




CtXXIIli. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

tunate funt affefta, eatenus & nos &noftra opa , atq; ca quibus nos utimur, 
feliciter uel calamitofe afficiunt. Et lket a ftejlis fixis plurimi procedanc ef- 
fcftus, attribuuntur tamen planetis ,cum quia nobis uicinioribus magisq; 
diftin&is & cognitis, tum quia ipfi exequuntur quxcunque fupcriorcs ftcl- 
Ix influunt. 

DeSole&Luna.eoruqjmagicisrationibus. Gaput XXXII. 

Oelorum, & omniu quae fub ccelo funt corporum adminiftra- 
tionem Sol &Luna fortiti funt: Sol elementalium omniu uir- 
tutum dominus,&Luna uirtutc Solis domina generationis au 
_ gmenti & decrementi.Hinc ait Albumafar, per Solem & Luna 
uitam cuftis infundi, quos iccirco Orpheus uiuificos cceli oculos appellat.. 
Sol omnibus lumen a fcipfo dat, & omnibus copioic largitur, non folum in 
■ccelo & acre , fed etia in terra &intimis profundis abyffi, quicquid habcmus 
boni,ut ait Iamblichus,habcmus a Sole.uel ab ipfofolo,ucl ab ipfo per alia. 
Heraclit us Solem cceleftis luminis fontc appcllat:& multi Platonicoy mu 
di anima in Solc principalker collocarunr,ut quae globu Solis totu implcs, 
radios fuos undiq; quafi fpiritu cffuditper omnia,uita,fenfum & motu ipfi 
uniuerfo diftribucs.Hinc ucteres phyfici Solc ipfum cor cceli appellaucrut : 
& Chaldaei illu mediu planeta^ pofuerunt. Aegyptii etia illu in medio mu- 
di collocarut, puta intcr duos mundi quinarios,nempc fupra Solc planctas 
quinq;colIocant,fubSoleautLunam&<Hiatuorelcmcta.Ipfeinterrcliqua 
fydcra cft imago & ftatua fummi principis,utriufq;mundi,terreftris & ccele 
ftis,uera lux.atq; ipfius dei exacWrmu fimulachru, cuius efTentia, patrcm: 
fplendor,filiu:calor,(piritum fanftu refignant,adeo,ut non habeant Acade 
demici aliquid per quod diuina cffentia cxpreffius monftrare poflint. Tan 
ra confbnantia deo refpondct, ut Plato eu uocet confpicuu dci filiu:& Iam# 
blichus illii imaginc diuinae intelligentiae appcllat:& nofter Dionyfius illti 
perfpicua dci ftatua uocat.Ipfe tan<| rex fedet in meditullio alio^ planetay, 
luce,magnitudine,pulchritudinc ocs exccllcns,ocs illuminans, uirtutcq; il 
Iis ad inferiora quec[; difponcda diftribucs.greffusq; eoru regulans & difpo- 
ncs,adeo,ut inde motusco^dicanc diurni ucl nocturni,meridionalcs ucl acj 
k>nares,orientales aut occidentales.direcTri ucl rctrogradi :& ficut ipfe fuo lu 
mine fugat tcnebras nocTis,ita etia quafcunq; tcnebraru poteftatcs,dc qbus 
fcgitur in Iob:Cum primu apparuerit aurora,arbitranfl umbram mortis.& 
Pfalmifta loquens de catulis leonis querctibus a dco deuorandi licentia,in- 
fert:Orrus eft Sol,& congregati funt,& in cubilibus fuis collocabuntur:qui- 
bus fugatis/equitunExibit homo ad opus fuu.Sol itaq; cum mediam miidi 
regionem tcneat , atq; ut in animatibns uniuerfo corpori ipfum cor,fic cce- 
lo & mudo praeeft Sol, in ipfum uniuerfum mundu,& quae in eo funt, impc 
rium habcs,ipfe remporu auror,a quo dies & annus,frigus & caIor,caetersq; 
temporu qualitates:&,ut ait Ptolem«eus,cum in alicuius ftclk. lpcu dcuene 



L I B E R S E C V N D V S. CLXXV.. 

rit,illius uim excitatqua in acrehabet:ut,cum Marte calorc, cum Saturno 
frigus,ipfumq; hominis fpiritum animuq; difponitmnde ab Homero dicir 
tur,& ab Ariftotcle comprobatur,tales morus ineffc menti, quales fmgulis 
dicbus Sol planearu princeps ac moderator adferat.Luna autc terris finiti- Lww *>•»' 
ma,receptaculu omniu cceleftiu influxuu.curfus fui pernicitatc fingulismc fr rwmrti 
fibus Soli caeterisq; planetis & ftellis coniungitur, & uelut ftellaru omnium 
uxor fa<fta,ftellaru fcecundiffima.Solis cetcroruq; planeraru atq; ftellaru ra 
dios & influxus quafi fcetu fufcipiens,inferiori mundo fibi uicino uelut par- 
turiens edit.-omnes enim ftellae in ipfam influunt ultima fufcipienrem,que 
dcinceps omniu fuperioru influxus inferioribus comunicar,terrisq; refun- 
dit.manifeftiusq; ipfa prs cacteris haec inferiora difponir, motusq; eius ma 
gis fenfibilis cft.cx familiaritate & propinquitate quam habet nobifcum, & 
tanq medium inter utraq; fuperiora & infcriora, iftis omnibus comunicat: 
ideoq; motus eius prae citeris obferuandus eft , quafi omnium coceptuum Lmmotm 
parentis,quos ipfa his inferioribus uariccxplicar,pro uaria fua complcxio* XjJJJJ 
ne,motu,fitu&a(peftibusadpIanctasca;teraq;fyderadiuerfis:&licetabo* 
mnibus ftellis uires fufcipiat,potifl~ime tamen a Sole, quoties illi coniungi- 
tur, uiuifica uirtutereplctur, ac pro illius intuitu coplexioncmmutuatur: 
nam in prima quarta,ut tradut Peripatcti,cicalida eft & humida: in fecuda, 
calida&ficca:intcrtia,frigida&ficca:inquarta,frigida8chumida. Etlicet 
ipfa fit fyderum infima,fupcriorum tamen coccptus omnes explicat : ab ea 
cnim in cceleftibus incipit rerum feries , quam Plato uocat catenam aurca, 
qua unaqueq; res aut caufa altcri conncxa,a fupcriori dcpendct,quoufq; de- 
ueniatur ad iupremam omnium caufam , a qua pendcnt omnia. Hinc eft, 
quod abfq; ipfa Luna intcrmedia.uim fuperioru attrahere omnino nequca- 
mus. Vndc iubct Thebir,ad captandam alicuius ftellae uirtutem, accipien- 
dum effe lapidcm & hcrbam illius ftclla:,quando Luna candcm ftcllam aut 
fclicitcr fubit,aut fcliciter afpicit. 

De XXVIII. mafionibusLunac.earundcqjuiribus. Cap. XXXIII. 

T quoniam Luna uigintiocto dierum fpatio totum zodiacu 
mctitur.Hinc cft quod Indoru fapicntes &uctuftiffimi Aftro 
logi ofto & uiginti manfiones Lunae concefferunr, quae in o- 
ftaua fphxra fixa:,a diuerfis carundcm fyderibus &ftellis que 
m eis continetur,ut inquit Alpharus,diuerfas propricrates & nomina forti- 
untur,quas dum Luna pcragrat,alias & alias fortitur potcftates atque uirtu 
tes.Manfionum autemillarum iuxtafententiam Abrahami.unaquaeq; du 
odecim gradus , unum & quinquaginta minuta , & uigintifcx fere fecundas 
compleftirur,quarum nomina fimul atq; carudem initia in zodiaco ofla- 
uae fphaerae funt hcc:Prima uocatur Alnath,hoc eft cornua Arietis.Initium 
cius eft a capitc Arietis octauae fphaerae.Facit ad itinera & difcordia . Secun- 
da dida eft Allothaim fiue Albochan,hoc eft,ueter Arietis : & initium ciu$ 

p iiii 



AurtiPUto 

tiiiuUcnt, 




CLXXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPMA, 

abeiufdemfigrrigraduduoderimo,minuroquinquagefimoprimo,fecuda 
uigefimafecunda copletis.Coferr ad inueniendos thefauros, ad rerenrionc 
captiuoru . Tertia uocat Achoamazonc fiue Athoraye, id eft pluuiales fiue 
Pleiades:inirium eius ab Arietis gradibus completis uigintiquinqj.minutis 
quadraginra duobus,& quinquagintaunum feciidis.Prodeft nauigantibus, 
Uenatoribus,& operibus alchymis.Quarra mafio difta eft Aldebaram aut 
Aldelamen,hoc eft oculus tauri,uel caput tauri.Initium eius a gradu oda- 
«o,minuto XXX IHI.fecunda decimafeptima eiufdemTauri exclufis. Fa- 
cit ad deftructionem & impedimcnta aedificioru,fbnrium,pureorum,auri- 
fodinarum,fugam reptilium,& ad gcneradum difcordiam. Quinra eft uo 
caraAlcharaya fiueAlbachaya.Iniriueiuseft poftTaurigradu uicefimu 
primum,minurumuicefimumquintu,fecundaquadragintatria.Conferr 
adreditumexitinere,adinftruftionemdifcipuloru:confirmatsdificia,lar 
gitur fanitatem & beneuolctiam. Sexta appellatur Alhanna fiue Alchaya, 
hoccft,fydusparuulucismagna:.Inirium eiuspoft quartumgradum,dcci 
jnumfeptimum minutum,& noucm fecundas Geminorum.Facit ad ucna 
tionem,& obfidionc urbium,& uindictam principum:deftruit meffes & fru 
gcs, & impcdit opcra mcdentis. Septima dicitur Aldimiach uel Alarzach, 
id eft brachiumGcmini,& incipit a gradu Geminorum decimofeptimo.mi 
ftuto oftauo/ccunda X X X II II .& duratufq; in finem figni.Confert lucru 
&amicitia:prodeftamantibus,fugatmufcas,deftruitmagifteria.Etitaco- 
plcta eft in iftis feptem manfionbus una cceli quarta:fimiliq; ordine & gra- 
duum &minutorum &fccundaru numero rcfiduae manfiones in fingulis 
quarris, feptcm fua initia habent, ita uidclicet, quod in primo illius quartse 
figno tres manfiones initia fumant : in reliquis duobus fignis duae manfio' 
nes in quolibet. Incipiunt itaq; a capite Cancri feptc manfiones fcqucntes, 
quorum nomina funt Alnaza uel Anatrachya,hoc cft nebulofa aut nubilo 
fa,manfio uidclicet oftaua. Facit ad amorcm & amicitiam, &focietate iti- 
ftcrantium,pellit murcs,& affligit captiuos.confirmans carcerem.Poft hac 
tlona uocafur Archaam uel Alcharph.id cft oculus Leonis:obcft meffibus 
& itinerantibus, & ponit difcordiam inrer homines. Decima dicirur Alge 
lioche uel Algebh,id eft ccruix ucl frons Leonis.Confirmat xdificia,Iargi- 
rur amorem .beneuolentia &auxilium contra hoftes. Vndccima uocatur 
Azobra uel Ardaf , hoc cft capillus Leonis . Facit pro irineribus & lucro cx 
mercimoniis,& pro redemptioe captiuoru. Duodecima dicitur Alzarpha 
ucl Azarpha,hoc eft cauda Leonis.Profperiratem dat mcffibus & plantati- 
onibus.fed obeft nauigantibus:bona autc pro fcruis & captiuis & fociis me- 
Iiorandis. Decimatcrtia dicittir Alhayre , hoc eft canes aut alarcs uirginis, 
Valeradbeneuolentia,luerum,itinera,meffcs&liberationccaptiuorum. 
Decimaquarra dicif Achureth uel Arimet,ab aliis Azimeth Ucl Alhumech 
fiue Alchcymechjhoc eft fpica uirginis,uel fpica uolas.Valet ad amorc con 



XIBER SECVNDVS. CLXXVII. 

iugatorum,ad fanandum innrmos,prodeft nauiganribus/cd obeft irincri- 
bus pcr tcrram:& in iftis copleta eft fecunda quarta cceli. Sequuntur aliae fc- 
ptem,quarum prior incipit in cap ite libre,mafio uidelicct decima quinta,& 
nomen eius Agrapha uel Algarpha, hoc eft, coopcrta uel coopcrtu uolas. 
confert pro exrrahendis thcfauris,pro fodicdis putcis.facit ad diuortiu.dif» 
cordiam,& ad deftruifionc domoru & inimicorum , & impedit itinerantes. 
Decima fcxta dicit Azubene uel Ahubenc,hoc cft,cornua Scorpii.impedit 
itincra&coniugia,meffcs&mercimonia,ualcradliberationccaptiuorum. 
Decima feptima dicitur Alchil,id cft,corona fcorpii.facit ad mclioratioem 
iniquioris fortunac.adamorem durabilem ad firmanda a:dificia,& cofert na 
uigantibus. Decima oftaua dicitur Alchas ucl Altob,id eft,cor fcorpiifacit 
addifcordia,feditioncm&coniurationcc6traprincipes&potctcs,S£aduin 
dicta de inimicis:fcd libcrat captiuos,& cofert ad sdificia.Dccima nona dici 
tur Allatha ucl Achala.ab aliis Hycula uel Axala,id cft,cauda fcorpii, Valec 
ad obfidendu ciuitatcs & ad capicndu urbcs & ad expcllcndu homines dc lo 
cis fuis & ad deftructionem nauiganrium & perdirioncm captiuoru. Viccfi 
ma uocatur Abnahaya.hoc cft,trabs:facit ad cicurationc ferarum, ad cofir- 
mationcm carccru,dcftruit diuitias fociorum, copellit hominem uenire ad 
locum aliquc . Vigefima prima uocatur Abcda fiue Albcldach, quod eft de- 
fertum.facitpromcffibus,Iucro,a:dificiis6iuiatoribus&profacicdodiuor 
tio: & in hac completa eft tcrtia cceli quarta,rcftant ultima: feptem manfio- 
nes ultimam cceli quartam complcnrcs, quarum prior qua: eft in ordine ui 
cefima fecunda, incipiens a capiteCapricorni, uocaturSadahacha ucl Zo- 
deboluch uelzandcldcna,hoceft,paftor:promouetfugam fcruorum 8C 
captiuorum uteuadant,&ualct fanandismorbis. Vigefimarertia uoca- 
tur Sabadola ucl Zobrach hoc cft glutiens : facirpro diuorrio , pro hbcra- 
tionc capriuorum & fanarionc sgrotoruni . Vicefima quarta dicitur Sada- 
bath uel Chadc2oad,quod eft fydus fortunx: ualer pro bcneuolentia con- 
iugatorum ,proui£toria militum.nocetobeundis magiftcriis ,& impedic 
utnon compleantur . Vicefimaquinta diciturSadalabra uelSadalachia, 
hoceft,papiliofincexpanforium:facitadobfidioncm&uindidfa,deftruit 
inimicos,facitdiuortium,confirmatcarceres&a;dificia,acceleratnunciost 
facit admaleficia conrracoirum.&adligandumquodcunque membrum 
hominis, quodnon peffitfacere officiumfuum. Vicefima fexta dicitur 
Alpharg uclPhtagal Mocaden ,idcft hauriensprimus:facitpro unione 
& dileftionehominum , pro falutc captiuorum , deftruitcarceres&xdifi- 
cia.Vicefima feptima dicitur Alcharya ucl AlhalgaImoad,id eft, ! hauries (e 
cundus : auget meffcs, merces, lucrum, fanat infirmitares, fed impcdir xdi- 
ficia,prolongat carcercs,facit pcriclitari nauigantes, & adiuuat ad infe- 
rendum mala cui uolucris . Vicefima oftaua & ulrima uocatur Albo- 
tham fiue Alchalh , id cft, pifces : auget meffes & mercimonia.fecurat iti- 




CLXXVI. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA, 

ncrantcs per loca periculofa,facit ad gaudium coiugatorumfed confirm at 
carceres,& facit perderc thefauros.Et in iftis uiginti odto manfionibus latct 
multa fecreta fapicntise antiquorum.per quaeoperabantur mirandain o- 
mnia qux funtfub circulo Iunae:& atmbuerunt fmgulis manfionibus fua h 
mulacra , & imagines & fignacula , & praefidentes intclligentias, & opcraba- 
tur in uirtutibus illorum uariis modis. 

Deuero cceleftiummotuinoctaua fphasraobferuado.acderati- 
onehorarumplanetariarum. Cap. XXXIIII. 
| Vicuq: ad c<jelefte opportunitate opaturi funr.utrOq; aut duoijz 
lalteruobfcruare oportet.ftella^ uidelicet motus.aut tcpora.mo 
Itus inqua.quado funt in fuis dignitatibus,aut dciectioibus, fiue 
__iicffcntialibusfiueaccidctalibus.Tcporaautdico,dics&horasiI 
Iaru dominiis diftnbutas:de omnib" his abude fatis in aftrologoru Lbrisdo 
cetur.Scd duo nobis hoc loci praecipue pcfitanda funt & obferuada : unu ut 
obferuemus motu ftellaru afcenfionesq; & cardincs.quemadmodum in ue- 
ritatefehabentin oftauafphaera.obquorum negligcntiam in fabricandis 
ccelcftium imaginibus multos contingit crrare,accffc£tudefiderato ce- 
fraudari: alterum obferuare oportet circa rempora in elicicndis planctarum 
horis . nam aftrologi fcre omnes omnc ab ortu folis in occafum temporis 
intercapcdincm in duodecim cqualcs partes diuidunt.uocantq; illas duode 
cimhoras diei.Deindequod fequiturtcmpus ab occafu inortum.fimilira- 
tione in duodecim aequas portiones partitum ,uocant duodecim horas no- 
clis,diftribuuntq; deindehoras illas fmgulas fingulisplanetisfccunduor- 
dincm fucccffionis eorum,dado primam fcmper horam diei.ipfius dici do- 
mino.deinde fingulis per ordinem ufque in fincm uiginti quatuor horar u . 
Et in hac diftributione adfentiunt illis M agi,fcd in horarii partitione diffcn 
tiunt aliqui,diccntes quod ortus occafusq; inrcrcapcdo in aequales partes di 
uidenda non eft, quodq; horae illac idco insequalcs dicTae non funt,quia diur 
ne ad nodturnasWquales funt, fcd quia diurne & nofturnse fingulz ctiam 
inter fe inaequalcs funt. Habct ergo inaequalium fiue planetariarum hora« 
rum partitioaliam aMagisobferuarammenfuraefuaerationcm,quaetalis 
cft. Quippc ficut in horis artificialibus quae femper fibi coequales funt,afc£ 
fiones quindecimgraduum in equinocliali una conftituunt horam artifi- 
cialem,ita etiam in horis planctariis afcenfioncs quindecim graduu in ccly- 
ptica conftituunt unam horam planctariam fiue inequalem,quarum men 
furaminquirere &inuenireoporrcrcxtabulisafcenfionum obliquarumu* 
niufcuiufque rcgionis. 

Quomodo res queq; artificialcs ut imagincs & figil 
la fimiliaq; , uirtutc aliqua fortiatur 
a corponbus cceleftibus . 
Cap. XXXV. 




LIBER SECVNDVS. CIXXIX. 

Anta eft ccelcftiu magnitudo,uirtus & poteftas.quod non folfl 
rcs naturalcs,uerum ctia artificiales,quado iupcris rite funt ex- 
pofita:, fubito patiuntur ab agente potctiffimo uitaq; mirabili, 

qux ipiis uirtute ccelcftem fxpe mirifica largitur , quod Diuus 

Thomas Aquinatus doftor fanftus, ita confirmat in libro dc fato : ubidicit 
ctia ueftes & aedificia & quaecuq; artis opera,certa a fy deribus iufcipere quali 
tatc . Sic magi no modo mixtione & applicatione rerum naturalium,fed eti 
am imaginibus/igillis^annuliSjfpcculis & quibufq; aliis ]nftrumctis,oppor 
tune fcilicct fub ccrta conftellatioe fabricatis,cccleftc quandam illuftratio- 
nem capi,& miradum aliquod fufcipi poffe confirmant.Cceleftiu enim cor 
porum radii animati,uiui,fcnfuales,dotes mirificas,potentiaq; uehemctiffi 
ma fecum ferenres,etia repentino momcto ac fubito tactu mirabiles in ima 

{jinibus imprimunt uires,etiam in materia minus apta. Efficaciores tamen 
argiunturimaginibusuirtutes,finonexqualibet,fcdcerramateriafabrice- 
tur.cuius uidelicet uirtus naturalis cum fpecifica fimul operi coueniat,ngu- 
raq; imaginis fimilis fit figur? ccelefti :talis nanq; imago,cu propter materia 
naturaliteroperi ac ccelefti influxui congrua,tum proprcr figura ccelefti fi' 
gure fimilc.paratifiima eft ad actioes & uires cceleftiu corporum & figurar u 
capiendas.& cceleftc munus fubito in fe cocipit.tum agit affidue in alreru ,& 
res aliepcr obedientia fefe inclinant ad illa. Vnde inquit Ptolcmaeus in Ccii 
loquio,quod res inferiores obediut ccelcftibus,no folu illis.fcd etia earii ima 
ginibus:ficut non folu fcorpiones terreni obcdiut fcorpioni coelefti,fed ctia 
imagini fcorpiois illius,q f uerit opportune fub eius afccfu ac diiio figurata. 
De imaginib 9 Zodiaci,qs ifculpte a fuis ftellis cocipiat uirtutes C.XXXVI. 
Magines aiit cceleftes,ad qua^ fimilitudinem huiufmodi ima- 
gincs c6figuran£,incceiisfuntqplurime:queda uifibiles&con 
fpicux,qua:da faltc imaginabiles, ab Aegyptiis,Indis, Chalde- 
isq; perfpefta: & defignata;.partesq; caru iic fe habct,ut ipfe etii 
figure^ queda fint ab aliis diftin&f.H ac ratioe ponut in zodiaco circulo ima 
gines duodecim uniuerfalcs,ad numcru figno^:harum itaq; arietCjIeonc,fa 
gittariu,triplicitatc conftituentcs ignea & orientalc,fcrut prodeffe cotra fc- 
brcs,paralyfim,hydropifim,podagram, & cotra ocs infirmiratcs frigidas ac 
phlegmaticas,&reddcregeftante,gratum,facundu,ingcniofum,&honora- 
tu:quia domicilia funt Martis,Solis & Iouis.Facicbanr quoq; leonis imagi- 
nc contra phatafmara melacholica,hydropifim,peftc,febres,& ad cxpellen 
dii morbos,Iiora folis primo gradu faciei leonis afccdente, qua: quidc facieS 
ac decanatus Iouis eft, fed cotra calculu & cotra renu morbos,ac conrra no- 
cumentabeftiarum:facicbanteandemquandofolincordelconismedium 
cceli obtinebat . Rurfus nunc Gemini , libra & aquariusj quia triplicitatem 
conftituunt acream &occidentalem , atq; domicilia funt Mcrcurii, Vene* 
ris, & Saturni,dicuntur morbos eff ugare,& conducere ad amicitiam &. con* 




CLXXX. DE OCCVLTA PHILOSOPHI*, 

cordiam,ualerecontramelancholiam,&conferrefanitatc:&precipueaqua 
rium ferunt liberare a fcbre quarrana.Itcm cancer,fcorpius atq; pifccs, quia 
triplicitatem conftituunt aqueam & fcptcntrionalcm , ualent contra fe- 
brcs calidas & ficcas,item cotra cthicam & omncs paffioncs cholcricas.Scor 
pius uero.quia intcr membra obfcruat genitalia.prouocat ad luxuriam.Co 
figurabat aut adhoc afcendcnte eius facie rertia,qu£ eft Veneris: & faciebat 
candem contra ferpentes & fcorpiones , ucnena & daemonia, afcendcnte fa- 
cie eius fecunda,qu£ eft facies folis & decanatus Iouis.ferturq; geftantcm cti 
am reddere fapientem,& colorem,efficerebonum.ferturq; imago cancri cf- 
ficaciffima cotra fcrpentes & ucnena,quado fol & luna in eo comuncti,afcc- 
dunt in facie prima uel tertia. harc enim eft facies Veneris,decanatus luna:, 
decanatusIouis.Dicuturetiamtorqueriferpentes,cumfolfitincancro.Itc 
raurus.uirgo & capricornus,quia triplicitatcm conftituunt terream &mcri 
dionalem,curantinfirmiratescalidas,ualeYitcontrafynocham:reddunrge< 
ftantcs,gratos,acceptos,facudos,deuotos ac rcligiofos: quia domicilia funt 
Veneris,Mercurii&Saturni.Ferturetiamcapricornusredderehominesin 
coIumes,& loca tuta cfficere.quia exaltatio cft M artis. 

De imaginibus facieru earumq; uirtutibus , atq; dc his quae cxtra 
Zodiacumfuntimaginibus. Cap. XXXVII. 

Vnt pretcrea in zodiaco imagines fcx atq; triginta,iuxta nume 
rum facieru,de quibus(quod ait Porphyrius)fcripfir olim Teu- 
cer Babylonicus,uetuftiffimusmathernaticus, poftqucfcri- 
pferun t de illis eriam A rabes. D icitur itaq; in prima facie arictis 
afccdere nigri hominis fimulachrum,ftantis quidc,& alba uefte induti prae - 
cinctiq;,magni corporis,ruffis oculis,ualidis uiribus, atq; irato fimilis : & eft 
imagofignificans&faciens audaciam,fortitudinem,altitudinem&inuerc- 
cundiam. In fecunda facie afcendit forma mulieris,indutae cxrcrius quidcm 
ucfte rubra,& fubtus alba,alterum protcndens pedem:& facit haec imago ad 
nobilitatem.altitudinem regni & magnitudinem dominii.In tertia facic ori 
tur figura hominis albi,pallidi,ruffo capillo,& rubra ucfte induti.qui altcra 
manu auream armillam gcftans, & ligncum baculum profercs, inquictus & 
irato fimilis eft,quia preftarc ncqueat bona que uclit. Confcrt hccimago in 
gcnium,manfuetudinem,gaudia&pulchritudinc.Inprimafacietauriafcc 
dit uir nudus & fpiculator fiuc arator,&proficit ad feminandum,arandum, 
3edificandum,popuIandum,diuidendum terras,& ad artes geometriae. In fe* 
cunda facie afcendit uir nudus,tencns in manu clauem.confcrt potentiam, 
nobilitatcm,dignitatem fuper populos. In tertia facie afccndit uir, in cuius 
manu ferpcns & fagitta.& cft imago neceffitatis & utilitatis.atq; ctiam mifes 
riae &feruitutis. In prima facie geminorum afcendir uir, in cuius manu uir- 
ga, & ipfe tanquam altcri fcruiens, & confert fapientiam & fcientam nume- 
rorum & artium, in quibus non cft utilitas. In fecunda facic afcendit uir, in 




LIBER S E C V N D V S. CLXXXf. 

cuiusrnanueftfifl:iila ) &:alterincuriiatusfoclicnsterram ) &%nificanta^ 
litatem.infarncrn&inhoneftarn.qualiseftioculatorum&prsltig.atorurn 
& fignificat labores & inquintioes cum labore. In tertia facie afccdit uir que- 
rens arma,atq; uir ftultus.in dextra auem rencns ) & in finiftra tibiam & ffeni 
ficationes eorum funt.obliuionisjndignationis^audaciayocorum trufaru 
& uerborum inutilium. In prima facie cancri afcendit forma puellx uirgi-' 
rus.pulchris orjiata; ueftibus^coronam gerentis in capite.preftat acuiratem 
fcnfuum/ubtihtatcm ingenii & amorem hominum. In fecunda facie afcerl 
dit uir decons indutus Ucftibus.fiue uir & mulicr ad mcnfam fedenrcs & lu* 
dentesconfertdiuitias^hilaritatem.ktitiam&amoresmulierum.lntertia 
fac.eafcend.tuiruenatorcumlancea&cornu.educenscanesaducnadum, 
i.gnificatioe.useftcontrariandihominibus )1 nfequendif U gientes ) uenadi 
&occupandi respcrarma&rixas. Inprimafacieleonisafcendituir fuper 
eonem cqmtans &fignificatio%ius eftaudaciz.uiolenti^crudelitatis ma- 
Ieficiorum ) l.b,d.n.s& fuftinendilaboris. In fecunda facie afcendit ima- 
goman.buseleuat.s ! &uirfupercuiuscaputcorona ) &formauiriirati8 i mi 
nabundyndextrahabensgladiumeuacuatu^infiniftraclvpeum.&funt 
iignihcanones eoru fuper r.xas occultas ) & uiftorias .gnota S) & per uiles ho 

mines^&fuperoccafioneslitium&prdiorum.Intertiafacieafcendituiriu 
uenis in cu. us manu fcutica,& uir uehemct.s triftirie, & turpis faciei & fieni 
hcatio eorum eft amoris &focietatis ) & demittend. de fuo pro u.tad.s rixis. 
In prima face uirginis afcenditfigura puellx bon ?) & uir iacics femina & fi- 
gmhcatio eius eft congregandi diuirias.dirigend, uitfum, arandi/eminadi 
& popuiand..In fecunda facie afcend.r uir nigeiyndutus ex corio & uir ha- 
bens comam ) & tencns loculos: &fignificatio eoru eft ad lucrum & congre- 
gationem <ubftantix ) & ad auaritia . In rertia facie afcendit mulier alba & fuf 
da.ime homo fenex innixus baculo . & fignificatio cius eft ad debilitate &in- 
hrmiratem.&damnamentum membrorum ) &addeftru<ftionem arborum 
&depopuIationem terrarum.In prima facie librx afccndit forma irati uir/ 
incuiusmanufiftula^&formauiriinlibrolegentis.&operatioeiusiniufti 
tia &auxiho miferorum & debilium conrra malos &potentcs.In fecunda fa 

cie afccndunt duo uiri fa;uicntes & irati, & uir ornato ueftitu in cathedra fc- 
dens . & fignificatio eorum eft ad ind.gnationem contra malos , & ad quietc 
& iecuritatcm u.tx cum bonorum ubertate. In tertia facie afccndit uir uehe 
mens.arcum renens : & ante illum uirnudus, atquc alius uir una manu pa, 
nem tenens, altera uini cyathum . fignificatio iftorum eft ad libidinem ne- 
hndam^cantus&iocos&gulam.lnprimafaciefcorpiiafcenditmulierbo. 
nx rac.e. &habitudinis ) ac duo uiri fepercurientes.& operatio eorum eft ad 

dccorem ) &pulchritudinem ) &adrixam ) infidias ) deceptiones ) detracrione S 
& perd.nones. In fccunda facic afcendunt uir nudus & mulier nuda,& uir in 
terra fedens , & ante illu duo canes fe mordctes.& operatio eorum cft ad im- 

1 



! 



CLXXXII. DE OCCVLTA PHILOSOPHU, 

pudcntiam, deceptionem & fycophantiam, & ad mittendum malum & ri- 
Xas inter homines . In tertia facie afcendit uir curuatus fupcr gcnua fua, & 
mulier percutiens illum baculo.& fignificatio cius cft ebrietatis,fornicatio 
num, iracundiae, uiolentiae & litis. In prima facie fagittarii afcendit forma 
uiri armati lorica,gladium nudum in manu tencntis.& operatio eius ad au- 
daciam.militiam&libertatem. Infecundafacieafcendit mulierplorans& 
pannis cooperta.& operatio cius cft ad triftitiam,& timorc de corporc fuo. 
In tertia facie afccndit uir fimilis in colore auri.fiuc uir ociofus, ludens cum 
baculo. & fignificatio cius cft in fequendo uoluntates proprias, & pertina- 
cia in illis,& in agilitate ad res malas,& rixas,& res hornbiles. In prima facie 
capricorni afcendit for ma mulieris,& uir niger gerens plenos loculos. & ii~ 
gnificatio eorumeftadfpatiandum &gaudendum,adlucrandum,&per/- 
dendum cum debilitate& uilitate. In fecunda facic afcendut duae mulieres, 
& uir refpiciens auem in acre uolantem . & ftgnificatio corum cft in poftula- 
do que heri nequeunt, in inquirendo qu? fciri no poffundn tertia facie afce 
dirmulier pudica in corporc &fapiens in opcre , &nummularius pccunias 
in menfa colligens& fignificatio cius cft in prudcntia gubernandi,& in cupi 
ditatc fubftantia: J & in auaritia, In prima facic Aquarii afccdit forma uiripru 
dentis,& forma mulieris nentis.& fignificatio eorum cft in cogitationc & la 
bore prolucro.in paupcrtate & uilitate.In fecundafacie afcendit forma uir i 
cumprolixabarba.&fignificatioeiuscftintclle<ftusmanfuctudinis,modc- 
ftia-,libcrtatis,& bonorum morumln tertia facic afcendit uir niger & iratus. 
& fignificatio eius cft in dcteftione.infolentia &impudcntia. In primafacic 
pifcium afccndit uir onera portans fupcr dorfo fuo,bcne indutus. & fignifi- 
catio eius cft in itineribus,& mutatione loci, & folicitudine inquircndi fub- 
ftantiam & uiftum. In fecunda facie afcendit mulier boni uultus,& ornata. 
& fignificatio eiuseft petcndi,&intromittcndi fc de rcbus magnis &altis. In 
tertia facie afccdit uir nudus ucl uir adolefccs,& iuxta illum puclla p ulchra, 
cuius caput florib' ornatu . & fignificatio eius eft ad quictc,& ocifl & delccta 
rionem.et ad fornicationem et amplcxus mulierum. Et haec dc facicru ima 
ginibus haftenus.ultra quas funt adhuc in zodiaco trcccte et fexaginta ima 
gines,ad numerum graduum : quarum formas defcripfit Petrus dc Ebano. 
Extra zodiacum funt ctiam figurx generales.quas dcfcripfit nobis Hygini- 
us et Aratus:ct plurimae particulares,pro facierum et graduum numero ibi 
dem cxiftentium.de quibus omnibus dicere nimis longum effet.ex histamc 
magis principales habentur, Pegafus qui ualct contra morbos equorum, et 
coferuat ecjtes in bello.deinde eft Andromacha,quc cociliat amorc inter ui 
rfl ct uxorc.ita quod dicitur ctiam rcconciliare adulteros.Caffiopcia debilia 
corpora reftituit.et mcbra roborat.Serpentarius fugat ucnena.et curat mor 
fas ucncnatorum. Hcrculcs uiftoriam Iargiturin bcllo. Draco cum utraq; 
urfa rcddut hominem aftutum ) ingeniofum,fortem,diis et hominibus pla^ 




LIBER SECVNDVS. CLXXXIN. 

ccntcm^Hydraconfertfapientiamj&diuiriaSj&refiftiruenenis.Cenraurus 
conferr fanitatcm Sdogsuam fenefturem. Ara conferuat caftitate, rcdditq- 
grarum diis.Ccrus reddir amabilcm,prudcntem,rcrra mariq; feliccm,facirq; 
recupcrare ablara. Nauis prxftar fecuritatcm in aquis .Lepus ualct cotra de 
cepriones&infaniam.Caniscurathydropifim,rcfiftitpeftiIenti3e,&tuturn 
reddirabeftiis&fcris.Orioncofertuiftoriam.Aquilalargirurnouoshono 
rcs,uereresq; conferuar.Cygnus liberat a paralyfi,& febre quarrana. Pcrfeus 
] iberat ab in uidia & maleficiis,& praferuat a fulgure & rempeftate, Ceruus 
fanatphreneticos & maniacos.flsc haclenus difta fufficianr. 

DE imaginibusSarurni. 

Caput XXXVIII. 

|AEterum nuncquas imagincsplanetisattribuebat,quisdehis 
I ampliffima uolumina apud anriquos fapieres habeanf confcri- 
i pta,ut no fit opus illashic narrare,riipauculas ea^ recirabo.Faci 
ebar enim ex operibus Saturni,ipfo afccdente,in lapide,qui ma- 
gnes dici£ imaginc hominis,ceruinii uultu Sicameli pedes habctis,fupcr ca- 
thedra uel draconem fedctis:in dextra falcc, in finiftra fagitta renctis : quam 
quidc imaginem fperabanr fibi ad uira; longitudinc profuturam.Saturnum 
enim ad uire longirudinc confcrrc probat A lbumafar in libro S adar,ubi eria 
narratquafda Indix regiocs Sarurno fubicftas,hominesq; ibi longsuos ual 
defore,nccnificxtrcmofeniodeccdere.Iremfacicbanr&aliaaduitaElogitu 
dincm Saturni imaginc,in fapphiro,hora Saturni.ipfo afccndentc ucl fclicf 
rer conftituto.cuius figura crar homo fenex fupra altam cathedra fedens.ha 
bens manus fupra capur crectas,&in cispifcem renens ucl falcem,& infra pc 
des eius racemum,capur tecrumhabenspanno nigro uel fufco,&omnes ue- 
ftes cius nigrs fint uel fufce.Faciebanr criam candem imaginem conrra cal 
culum , & renum morbos , hora fcilicer Sarurni , ipfo afccndenre cum rertia 
facie Aquarii.Facicbar quoq; ex operibus Sarurni linaginem ad potcftarem 
crcfccndi,afcendenreSarurno in Capricorno,cuius forma eratuirfencx ba- 
culo innixus,habens in manu falcem decuruam,nigris indutus ueftibus:fa- 
cicbant quoque imaginem cx a:re fufam,Sarurno afcendente in ortu fuo,fci 
hcct primo gradu arietis:uel,quod uerius eft,in primo gradu capricorni:qua 
quidemimaginemhumanauoceloquiconfirmanr. Faciebantetiamexo-- 
pcribus Sarurni fimul arq; Mercurii imagincm ex merallo fufam,ad pulchri 
hominisformam,quamfururapr3ediccrepollicebantur,faciebant'queeam 
die Mercurii hora rcrtia fcilicer Sarurni , afccndenre Geminorum fydere 
Mcrcurii domicilio prophcras dcfignante,Saturno &Mcrcurio coniunitis 
in Aquario nona cceli plaga, qus & Deus appellarur . Prsterea Saturnus cx 
trino afpiciar afcendentcm,ac luna fimilirer,&Sol coiunftionis Iocum afpi- 
ckr. Venus angulum aliquem obtinens fit potens & occidctalis: M ars a S o 

q ii 







CLXXXIIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHId, 

*e comburatur,fed no afpiciat Saturnum ncq; Hcrcurium : Dicebant cnim, 
quod fplendor potentiarum ftellarum illaru diffundebarur fuper hanc ima 
ginem,& loquebatur cum hominibus,& annunciabit eis utilia. 
Deimaginibuslouis. Caput XXXIX. 
IX operibuslouisfaciebantaduitae Iongitudinem imaginem 
hora Iouis,ipfo in exaltatione fuafeliciter afccndente, in lapi- 
ideclaro&albo,cuiusfigura crathomo coronatus croccis in 
jldutus ueftibus , cquitans fuper aquilam uel draconem , in de- 
xtra fagittam habens tanquam miffurus eam in capuraquilaeueldraconis 
eiufdemrfaciebant &aliam Iouisimaginem eademopportunitatcinlapi- 
de aIbo&claro,pra:cipucin cryftallo.&erathomo nuduscoronarus,ele- 
uatis& coniunil:ismanibus,tanquamdcprecans,fedens incathedra qua- 
drupedali,qus fcratur a quatuor pucris alatis, quam quidcm imaginem au- 
gere felicitatem,diuitias,honorem,& conferrc bencuolentiam &profpc- 
ritatcm,&abinimicisliberareconfirmant. Faciebant&aliamlouisimagi- 
nem ad rcligiofam & gloriofam uitam,atq; ad fortunse dexteritatem.cuius fi 
gura erat homo habens caput leonis ucl arietis, & pedes aquilinos.croceis in 
dutus ucftibus, dicebaturq; Iouis filius. 

DE imaginibus Martis. Caput XL. 

EX operibus MartisfacicbantimaginemhoraMartis.ipfoafcenden- 
te in fccunda facic arictis,in lapide Martiali,pra:cipuc in adamante : 
cuius forma erat homo armatus fupra leonem equitans , in dextra 
habens enfcmnudum ereclum, infiniftra caputhominis geftans. 
Ferunt huiufmodi imagincm reddere hominem potentc in bono & in ma- 
lo,itaqu6dtimebiturabomnibus:&quigeftaucritcam ) tribuuteiuimfafci 
nandi.itaquodterrebithomincsafpecTufuoquandoirafciturj&ligetinftu 
porem.FaciebantaliaHartisimagincmadconferendumaudaciam.animo 
fitatcm&fortunaminbellis&rixisxuiusformaeratmilcsarmarus&coro 
natus,cinclus gkdio,in dcxtra longam gerens lanccamfacicbantq; eam ho 
ra Martis, prima Scorpionis facie cum ipfo afcendenre. 

DEimaginibusSolis. Caput XLI. 

EX operibus Solis faciebant imaginc hora folis,prima facic Leonis cu 
Sole afccdcte.-cuius forma erat rex coronarus in cathedra fedcs,coruu 
habcs in finu,& fub pcdibus globu crocca ueftc indutus. Ferunt hanc 
imagincmredderehominc inuiftum&honoratu,&inccptadcduccread fis 
nem.ac fomnia uana pcllere,ualerc etiam contra fcbrcs & peftcm :facicbanc 
q; eandem in lapidc balayo ucl rubino,hora S oIis,quando ipfe in fua exalta 
tione felicitcr afcendit.Faciebant aliam folis imaginem in lapide adamate, 
hora folis,ipfo in fua cxaltatione afcendcte.cuius figura crat mulicr corona 
tz cufn geftu faltantis & ridenris , ftans in curru quatuor equis trafto , 
habens in dextra fpcculu uel clypefijin finiftra baculu fuper peclus innixu ^ 




LIBER SECVNDVS. CLXXXV. 

flammam ignis geftans in capite. Ferunr imagincm hanc rcddere hominc 
forrunatum & dmitem.S: ab omnibus dile£tum:faciebantq; eandem imagi 
nem in lapide Sardio hora folis ipfo afcendcnte in prima facie leonis ,contra 
paffiones lunaticas qus proueniunr in combuftionc luna. 
DeimaginibusVcneris. Cap. XLII. 
X openbus Veneris faciebanr imaginem, qua: coueniebat ad 
grariam & beniuolcntiam,hora Veneris:ipfa afcendcnre in pi 
fcibus : cuius forma crar imago mulieris habens caput auis,& 
pedcs aquilayn manu fagirtam tenens.Faciebant aliam Vcne 
ris lmaginem ad amorcm mulierum in lapide lazuli hora Vcneris ipfa afcc 
dcre in tauro : cuius figura erat puella nuda diffufis capillis fpcculum habcs 
in manu,&collo carhenam alligaram,& iuxra cam adolefccns pulcher fini- 
ftra manu tencs eam per carhcnam: dextra uero eius aprans capillos: fintq; 
ambo amicabiliter fe intuentes,& circa cas fit puer paruus alatus, enfem ucl 
fagittam tenens. Faciebant aliam Vcncns imaginem prima facie tauri uel li 
bra; uel pifcium cum Vencre afcendenre.cuius figura erar puclla diffufis ca- 
pillis,logis & albis indura ueftib' lauru,uel pomu,uel flores in dextra tcncs: 
in finiftra pe<ftinc.Fcrrur efficerehominem placidum,iucundum, robuftu, 
alacrem & confcrre pulchritudincm. 

DeimaginibusMercurii. Cap, XLIII. 

I~l Xoperibus Mercuni faciebant imaginem hora Mercurii.ipfoa- 
■( fcendenreinGcminis,cuiusformaeraradolefccspulcher,barbatus, 
^habcns in finiftra caduceum , uideliccr,uirgam , in qua inuolurus fit 
ferpens:indextragcrcnsfagirtam,pedeshabensalaros.Fcruntimaginchac 
confcrrc fcicntiam,& facundiam, & folertiam,in mercibus arq; Iucrum.prat 
tcrea conciliarc pacem & concordiam,& febres curare.Facicbant alia Mer- 
curii imaginem,ipfo afccndcnre in uirgine, ad beneuolcntiam,ingenium & 
memoriam, cuius forma crat homo fedens fupra cathcdram,uel pauonem 
cquirans,pcdes habcns aquilinos,& in capirc criftam,& in fmiftra gallum te 
nensuelignem. 

DeimaginibusLunx. Cap. XLIIII. 

EX operibus Lunse faciebanr imaginem pro itinerantibus contra laf- 
fitudincm,hora I. unae, ipfa in cxaltationc fua afcendente.cuius figu* 
ra crat homo fuper baculu incumbens,habens in capitc auc, & ante le 
arborc florida. Alia faciebanr L una: imagine pro augmcto terrae nafcentiu , 
&c6trauencna,atq;infirmitatcspueroru\horaLunaypfaafccndentcinpri 
ma facie cancrixuius figura erarmulicr cornura,cquitas fupra taurii,uel dra 
concm fepticipitc , uel cancru,habeatq; in dextra fagitta,in finiftra fpcculu, 
ueftibus indura albis, ucl uiridibus:habensq; in capire duos ferpentes corni 
buscircuuolutos:&cuiIiberbrachiounumhabcsferpctemcircumuolutu: 
& cuilibet pedi unu fimilitcr. Et hxc dc figuris planetaru diifta fufficiant, 

1 Hi «ft 




.XXXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHl A, 

Deimaginibuscapiris&caudxdraconisLunx. Cap. XLV. 

Acicbant ctiam inuginem capiris & caudx draconis Lunx, fci 
licet intcr circulum acreum & igneum fcrpentis dfigiem , cum 

capiteaccipi y \ y^ rnsillos circundanrem, 

JadiftarGrx /O^Nf celitcrxthita,faciebatq; 

quandolupiter eumcapi (0§U&^^ljk vifw tc mediumccelumobn- 
ncbat,quamquidcimagi ^^^^S^^^^^ncmadfuccciruspctirio 
nummulrumconferreaf ^*^^^ firmanr,uolebantq;per 

eam imaginc bonum ac ^- ' felicem demonem nora 

remolebatq; eumper fcrpcntis imaginem figurare: huc enim Aegyprii arq; 
Phceniccsfuperomnia animalia efle diuinum animal.arq; cius diuinam na 
turam celcbrat: quia in co fupcr cercra animalia fpirirus acrior arq; amplior 
ignis exiftar.que rcs cu cx 1II0 cclcri grcffu oftcnditur, fineullis pedibus ma 
nibusq; uel aliis inftrumcntis.tum quod atatem fubinde cum cximiis rcno- 
uataciuucnefcir.CaudxucroimagincmfacicbanrconITmiIcm,quandoIii- 
na in cauda crat cclipfata,aut a Sarurno uel M arrc male affedta:facicbanrq; 
illam ad anxicrarc & infirmitatcm & infortuniu inducenda:& uocabant illa 
malumgenium . Talem imaginc Hcbreus quida incluferat aureo gcmina- 
roq; balrheo qucm Blancha ducis Borbonii filia marito fuo Petro H ifpania 
rum rcgi cius nominis primo (fme confcia fiuc ignoras) dono dedit.-quo cu 
ille cingerctur/erpcnte fuccinclus fibi uidebarur:copertoq; deinde uim ma 
gicam cingulo infcrtam, eam ob caufam uxorcm repudiauir. 
DeimaginibusManfionumlunx. Cap. XLVI. 

FAcicbant eriam imagines in fingulis mafionibus Lunx. In prima ad 
deftructionem aliaiius faciebanr in annulo ferreo imagincm homi- 
^ nis nigri induri cilicio &prxcindti, dcxrra lanceolam iacictis:figilla- 
banrq; in ccra nigra & fumigabanr ftoracc liquida & imprccabanf . In fccun- 
da corra iramprincipis & pro recociliarionc illius figillabanr in ccra alba & 
maftiche,imaginem rcgis coronati, & fumigabat cum ligno alocs. In terria 
faciebat imaginem in annulo argcntco.cuius mcfura erat quadrata,& cuius 
figuraerarmulicr bcncindura fedcns incarhedra,dexrra manufuperca- 
pur fuum cleuara, & figillabanr & fumigabar cum mofcho,camphora & un 
gula aromatica. hanc profperitatem fortunx & omnc bonum clargiri affe- 
rebant.In quarta ad uindi<ftam&feparationcm,inimiciriam & maleuo-- 
Ientiam/igillabant in ccra rubca,imaginem militis cquo infidentis,in dcx- 
rra ferpentem tcnenris,& fumigabanr cum myrrharubea & ftorace.In quin 
ta pro gratia regum & officialium & bona reccptione , figillaba t ex argcto, 
capur hominis.&fumigabanr cum fandalo. In fcxra ad amorem intcr duos 
ponendum,figilIabantinceraalba,duasimagincsfefeamplcxantes,&fumi 
gabanr cum ligno alocs & ambra.' In feprima ad acquircndum omne bon u, 
figillabanr ex argenro,imaginc hominis bene ueftiri,manus ad ccelum pro 



tlHR S E C V N D V S. CLXXXvH. 

rendentis,tanquam orantis,& fupplicantis, & fumigabant bonis odoribus. 
In oftauo ad uictoriam in bcllo, i igillabant ex ftanno , lmagincm aquilae fa 
cicm hominishabcntis, &fumigabant cum iulphure. In nona ad infc- 
rendam infirmitatem , figillabant cx plumbo , imagincm uiri carcntis uir- 
ga&teftibus, manibus oculos fuos obturantis, &fumigabant cum refi- 
na pini. In decima ad adiuuandum partum, &ad fanandum infirmos, 
figillabantexauro, caputlconis,&fumigabant cumambra. In undcci- . 
ma.ad rimorem,reucrcntiam & uenerationem,figillabant ex Iamina aurea, 
imaginem hominisfuper leonem cquitantis , fmiftra manu illius aurcm 
apprehendentis , dextra dardum profcrentis , & fumigabant bonis odori- 
bus,&croco. Induodecimaadfcparationcamantium,figillabantcxpIum 
bonigro,imagincmdraconis pugnantiscum homine,&fumigabantcum 
pilis leonis, & affa fcetida . In dccima tcrtia pro concordia coniugatorum & 
diftoluendo maleficio coitus, figillabant utriusq; imagines , uiri in ccra ru- 
bea,m ulieris in alba,& coniungebant in amplexum , fumigates cum ligno 
alocs & ambra. In decima quarta pro diuortio & feparationc uiri a muliere, 
ex xrc rubeo figillabant imaginem canis fuam caudam mordentis , & fumi- 
gabant cum pilis canis nigri , & cati nigri . In dccima cjuinta pro acqui' 
rendaamicitia&beneuolentia, figillabantimaginem hominis fedentis& 
literas legentis , & fumigabant cum thure & nuce mufcata . In decima fcx' 
raad lucrandum inmcrcibus, cxargento figillabant imaginem hominis 
fuper cathcdra fedcntis , bilancem in manutcnentis, &fumigabantcum 
fpcciebus bene rcdolentibus . In decima feptima contra furcs & Iatrones, 
cum figillo ferreo figillabant imagincm fimiae , & fumigabant cum pilis fi- 
miae. In dccima oftaua contra febres & dolores uentris , ex xie figillabant 
imaginemcolubri caudamfupracaputtenentis, &fumigabantcum cor- 
nu cerui, idcmq; figillum fercbant fugarc ferpcntes Si ucnenata quacque 
alocoubifubhumatum fuerit. Indecima nonaadfaciIempartum& pro» 
uocationem menftruorum.figillabantcxsrc imaginemmulierismanus 
fuas fupra faciem tenentis,& fumigabant cum ftorace liquida. In uicefima 
pro uenatione , figillabat ex ftanno imaginem fagittarii femihominis & fe- 
miequi, & fumigabant cum capite uulpis.In uiccfima prima pro dcftruiftio 
nealicuius,faciebanrimaginemhominiscumdupliciuultuante&retro,& 
fumigabat cum fulphure & carabc , & rcponebant in pyxide aris,& cum ea 
fulphur & carabe , & capillos illius cui nocere uoluerant . In uiccfima fe- 
cunda pro fecuritatefugicntium, figillabantex ferroimagincmhominis 
alatis pedibusin capite galeamferentis, & fumigabant cumargenro ui- 
uo. In uicefimatertia addcftructionem&deuaftationern, figillabantex 
ferro imaginemcati caputcaninum habentis, &fumigabant cumcapil- 
liscanis.&fubhumabatinlocoubinocerepretcdcbant.Inuicefimaquarta 
ad mukipliddum greges armentorfi accipiebat cornu arietis,ucl tauri, uel 

q iiii 



DE OCCVtTA PHILOSOPHIA. 






Iiirci , fiuc illius armenti , quod multiplicare uolucrunt, & figillabant in co 
cum figillo ferrco inurentes,imaginem mulieris laftantis filium:& fufpen- 
debant adcollum illiusarmenti.quod erat dux grcgismel figillabant in cor 
nu illius.In uicefimaquinta pro falute arborum & meffium,figillabant in li- 
gno fici , imagincm hominis plantantis:&fumigabant cum floribus fici, & 
fufpcndebantadarborem.Inuiccfimafextaadamorcm&gratiam,figilla- 
bant in cera alba & maftiche.imaginem mulieris ablucntis & peftctis capil- 
Ios fuos:& fumigabant cum rebus bcne redolctibus.In uicefimafeptima ad 
dcftruendum fontes,puteos,thermas, & balnea,faciebat cx tcrra rubea inia 
ginem hominis alati.uas uacuum &perforatum in manibus tenentis:& co- 
dfa imagine , poncbant in uafeaffam fcetidam,&ftoraccm liquidam:& de- 
mergebantautfepeliebantinputeo,autfonte,qucmdeftruereuolcbant.In 
uicefimaoftaua ad congregandum pifccs/igillabant ex ?t e imagine pifcis, 
Sc fumigabant cum corio pifcis marini, & proiiciebant in aquam, ubkunq; 
pifccs congregare uoluerat.Prsterca una cum imaginibus przdiftis/imul 
infcribebantnominafpirituum,&characl:erescorum:&inuocabant,8cim- 
precabantur ad id quod obtincrc pratendcbant. 

Deimaginibusftellarumfixarumbcheniarum. Cap. XLVII. 
~" Aeterum nunc ex operibus ftcllarum fixarum, ex Hcrmetis fcntc 
tia,fub capitc Algol facicbant imaginc,cuius figura crat caput ho- 
minis cum longa barba:habcns collum fanguinolcntum . Ferunt 



conferrecuentuspetitionum,reddcregeftantcm,audacc,&magnanimurn: 
conferuare mcmbra corporis illae fa.conferre contra maleficia,& rcfleftere 
conatus malos &incatationcs malas in aduerfarium. Sub fydcre pleiadum 
faciebat imagincm puellx uirginis,uel figuram lampadis.Fertur augere In- 
men oculorum,aggrcgare df mones.citarc uentos,reueIare fccrcta & abfcon 
dita.Sub Aldeboram facicbant imagincm ad fimilitudinem Dei,uelhomi- 
nisuolatis:confertdiuitias&honorcm.Subhircofaciebantimaginc,cuius 
figura crat tanquam homo uolens letari in inftrumentis muficis. cfficit gc 
ftantem, gratiofum & honoratum & exaltatum coram regibus & principi* 
bus,& confert contra dolorem dentium. Sub canc maiorefaciebant imagi- 
ncm canis leporarii, uel puelb uirginis. Confcrt honorcm & beneuolcntia 
& gratiam hominum,& fpirituum aereorum:& dat poteftatem pacificandi 
& concordadi reges & principes & alios homines. Sub cane minori,faciebat 
imaginem galli , uel trium pucllarum. Cofert gratiam deorum,fpirituum 
&hominu:dat poffe contra maleficia,& conferuat fanitatem.Sub corde leo 
nis,facicbant imagincm leonis,uel cati,uel figuram hominis honorati,fedc 
tis in cathedra . Rcddit hominem tcmpcratum, aufcrt iram,& dat gratiam. 
Sub cauda Vrfac maioris,faciebant imaginem hominis cogitabundi,uel tau 
ri.ucl figuram uituli. Valet contra incantationes,& reddit geftantcm fecu- 
rum in itineribus . Sub ala corui facicbant imagincm corui, uel colubri.uel 



LIBER. SECVNDVS. CLXXXlX. 

hominisnigriindutinigraucftc.Efficithomincmiracundii.audaccm, ani- 
mofum^cogitabundum.maledicum^ efficit mala fomnia, dat pofle fugan 
di daemones & congregandi.Proficit contra malitiam hominum,& daemo- 
num.Scuentorum. Subfpica faciebant imaginemauisuclhominis ,onufti 
mercibus. Confcrtdiuirias:facituinccrelites.aufertanguftiamScmalum. 
Sub Alchameth facicbant lmaginem equi ucl lupi.uel figuram hominisTaU 
tantis.Valctcontrafebres,&ftringitacretinetfanguincm.SubElphcyafaci 
ebantimacincmgallinar.uelhominiscoronati&fublimati. Confertbcne 
uolentia & amorcm hoim,& dat caftitatc.Sub corde Scorpiois facicbat ima 
gincmhominisarmati&loricati.uclfiguramScorpionis. DatintcllcfluSc 
memoriam:efficitcolorembonum,&auxiliaturcontramalosdacmones,& 
fugatatqjconftringiteos.SubVulturefacicbantimagincuulrurisucl galli 
nae,uelhominis itinerantis. Efficit homincm magnanimum Scfupcrbum: 
dat poffe fupcr darmones & beftias.S ub cauda capricorni facicbarit lmaginc 
cerui,uclhirci,uclhominisirati.Datprofperitatc^&augetdiuitias.Hacfunt 
imagines quarundam ftcllarum fixarum , quas iubent infculpi in lapidibus 
fuis fub eis. 

Dc figuris geomanticis , quac intcr imagincs & charadtercs mediac 
funt,&earundemtabula. Caput XLVIII. 

V nt adhuc alia; quscdam figur£,per numeros ftellarumq; fitus 
fabricatac,atq; cum elemctis,tum planctis atq; fignis adfcripte, 
quas geomanticas uocant,co quodgeomaticidiuinatorcspro 
] iecra fortis fuas puniT:a,per paritatis & imparitatis exccffum , in 
iftas figuras rcducunt:& ipfc ctiam fub fuorum planetarum & fignorum do 
minio inlcuIptxfiueimprcffsEjimaginumuirtutempoteftatcmqnc 
concipiunt:&funt iftaefigurae uelutmcdium inter imagines & 
characf cres. Harum autcm figurarum naturas,qualitatcs, 
proprietates , conditiones , fignificationcs & apotelcf* 
mata,quicxamuffimfciredcfidcrat,apudgeoma 
ticorum uoluminarcquirat. S unt autem nii 
mero non plures quam lexdecim,quoru 
nomina & themata funt haec: 




I 





cxc. 


DE 


OCCVLTA PHILOSOPHIA, 




FI3VRA. 


NOMEN. 


ELEMENTVM. 


PL ANETA. 


SIGNVM. 




•* 
■* 

-* 
* 


VU 
Ucr 


Aqua 


C 


fl 




* * 

* * 

* * 


Popnlia 
Congrcgdtio 


Aqua 


s 


■p 




* * 
* 

-* * 


Coniunllio 
Coadimtfo 


Aof 


¥ 


np 




* 

* * 

* * 
* 


Carccr 
Conjlriitm 


Terra 


•h 


X 




* * 

* * 

* 


Tortmmiior 

AuxiliummMut. 

TutcUmtrm 


Tcrra 


o 


* 




* 

* * 

* * 


Tortundminor 
Auxiiim mmm 
TuteU exims 


Ignis 


o 


V 




* * 

* * * 
* 


Acanifuio 
Comorehenfimintus. 


Acr 


f 


V 




-* 

* * * 

* * 


Amifiio 
Comprcbcnfum cxtri. 


Ignis 


* 


iOs 




* * * 

* * 

* * 


LttitU 
Kidcns 

SMUS 

Birbdtm. 


Acr 


u. 


V 




* * 

* ■* 

* *-* 


TriflitU 
Dumnitiu 
Trdnfuerfiu 


Tcrra 


•h 


«*■ 




-* 

* * * 

* 


PucHi 

MurMs ficie 


Aqua 


* 


~ i 




* 

* * * 

* 


Pucr 

Vhum 

tmbcrbti 


Ignis. 


e? 


V 




•* * 

* * * 

-* * 


tibwt 
Cstniidm 


Aqua 


% 


ss 




-* ■* 

■* 
* -* 
-* -* 


Rubcui 
Ru|fiM 


Ignis 


c? 


n 




* * * 
* 
-* 


C'4p«t 

Limen mtnns 
Limcn fupcrim 


Tcrra 


•n. 


nj. 




* 

-* 

-* 

-* •* 


Cdudl 

Limen exiens 1 

timcnmfirM 


Ignis 


V 


-» 
















LIBER SECVNDVS. CXCf. 

De imaginibus,quaru figura cft non ad fimilitudinem alicuius fi 
gure codcftis,fed ad fimilitudinem illius quod defiderat 
animusoperantis. Cap. XLIX. 

S T & adhuc alius lmaginum modus.non fccundum fimilim 
dinem figurarum cceleftium,fed fccundum fimilitudinc illius. 
quod defiderat animus operatis,cuius funt effigies & ucftigia: 
fic ad amorc fabricamus imagines fe inuiccm ampleftctes, ad 
difcordiam fe percutictes, ad inferendam uero calamitatem uel deftructio- 
nem,ueIimpcdimentum,uclhomini,ueldomui,uelurbi,uclalterirei,con- 
ficimus imagines diftortas,confraftas in mcmbris & partibus,ad fimihtud i 
ncm Sl figuram eius rei,quam deftruere uoluerimus ucl impcdire: & iubent 
Magi in fundendis uel fculpendis imaginibus , infcribere fibi nomen fui ef- 
feclus:&hoc in dorfo quando malus,ut deftruftio,in uctre : quando bonus, 
ut amor.prarterea in fronte imaginis nomcn fpcciei ucl indiuidui quam dc- 
fignar imago,ucl propter quem/iue contra qucm fabricata cft.Rurfusoj; in 
pcftore nomcn figni uel faciei afcendentis,& cius domini: etia charafteres, 
atqjfuorumangelorumnomina.Iubcntpretereainfabricandaimagineim 
prccationcm illius effeftus ad quc conficitur,debere no taceri : quac qmderri 
omnia etia Magnus Albertus in Speculo fuo affirmat. Confeftis uero ima- 
ginibus fccundu diuerfas cius uirtutcs, ipfis diucrfimodc utuntur: aliquado 
enim fufpendunf uel alligantur corpori: aliquado fcpcliuntur fub terra ucl 
fub flumine:aliquado fulpenduntur in camino fuper fumu,ucl ad arborc ut 
moueaturauento:aliquadocapitcfurfum:aliquadodcorfum:aliquandoin 
aqua ferucntem mittutur,ucl in ignc. Dicut enim quodquatenus imaginur 
operarii ipfam imaginem afficiunt , catenus illa fimiles paflioes infcrre his, 
quibus adfcripti funt, prout illud animus operantis diciauerit: qucadmo^ 
dum legimus N eftanabu Hagum nauiii imagines ccreas eo modo & artifi* 
cio confeciffe,ut cum ipfe imagincs mergebat in aqua,hoftium fuaru naues 
in mari fimili modo mergebantur,atq; pcriclitabantunConftcllationes ue 
ro adhuiufmodi imagincs &cofimilcs obferuadas, docet nos ea pars aftro- 
logia^quae de electionibus infcripta eft. 

De obferuationibus quibufdam coeleftibus,& pra&ica qua 
rundamciufdemimaginum. Cap. L. 

i Odo narrabo tibi obferuationes corporum cceleftium, quae re- 
J quiruntur ad prafticam aliquarum ciufmodi imaginum.Sic acf 
fortunandum aliquc,conficimus imaginc in qua he cfortunata 

| funt,fcilicetillius fignificator uite,uita:q; datorcs,&figna,&pla 

tse.fortuncmus praeterea afcendens,& medium cceli , & eorum dominos. Itc 
locumSolis,&locuLune:partcfortune,atq;dominuconiuncl:ionisuelpr5 
uentionisantc fua natiuitatem fafte,planetas maleuolos deprimedo.Si ue- 
ro ad calamitatc imagine fabricare uoluerimus, ecoucrfo agemus : atcp quae 




CXCII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

hic fortunata, ibidem infortunata locemus, ftcllas maleuolas erigendo.Si- 
mili modo fac pro fortunando loco aliquo,ucl regione,ueI ciuitatc, uel do- 
mb.Similiter pro dcftruendo,ucl impcdiendo aliquo fupradi£Toru,fiat ima 
,go fub afccnfione illius rei,quam deftruere,uel impedirc uolucris,& infortu 
nabis dominum domus uita illius,dominum afcendcntis,& lunam,domi- 
num domus luna:,& dominum domus dominiafcendcnris,& domum dcci 
mam,& dominum cius . Pro adaptatione autcm loci alicuius , ponc fortu- 
nas in afcedente eius:& in domo pnma,& decima,& feciida & ocTaua,fortu- 
nabis dominum afccndentis,& dominum domus lune. Adfugandum uero 
animalia certa a certis Iocis , ut in cis generari , ucl habitare , ucl perfiftcrc 
non poiTmt,nat imago fub afccnfione illius animalis.quod fugare uolueri- 
mus,& ad fimilitudinem illius: ut fi fugare uelimus fcorpiones ab aliquo lo 
co,fiat imago fcorpionis, afcendentc figno Scorpionis,cum Iuna,& infortu 
nabis afcendens,&dominum cius,&dominum domus Martis:& infortuna 
bis dominum afcendentis inocTaua:& iungantur afpecTu maleuolo , op- 
pofito,ueIquadrato:&infcribaturinimagincmnomenafcendentis,&do- 
mini eius , & lunae nomen , & nomen domini diei, & nomcn domini hora:: 
& fiat fouea in medio loci.a quo eos pellerc uolueris:& afferatur in illa de ter 
ra accepta ex quatuor angulis loci ciufdcm , & fepcliatur ibidem imago, ca- 
pite deorfum,imprecando fiue proferendo,haec eft fepultura fcorpionu, ut 
non ingrediatur iftum locum.&fic de fimilibus. Itcm pro lucro fiat imago 
fubafccdentenatiuitatishominis,uclfubafccnfioneilliusloci,cuilucrum 
addicare uolueris/ortuna afcendens, & dominum eius.&facias dominu do 
mus fecunda:,qua: eft domus fubftantia:,iuncTum cum domino afccndcn* 
tis in rrino, ucl fcxrili.fitq; inter eos receprio,fortunabis undecimam,& do- 
minum eius.&oclauam.ct fipoteris,ponc partcm fortuns in afcendete,ucl 
fccunda:ct fcpcliatur imago in loco illo,uel deferatur ab illo,cui lucru addi 
care uolucrimus. Itcm pro concordia ct amorc fiat imago in dic Iouis, fub 
afccndente natiuitatis illius,qucm uis amari, fortuna afccndcns, ct decima: 
et ablcondemalos ab afccndentc.ct habeas dominum decims ct undecima; 
planetas fortuna:,iuncTos domino afccndctis, cx trino ucl fcxtili cu rcccpri- 
one:deinde fac aliam imaginem,uidelicct pro illo quem uis incitare ad ama 
dum:cofidera {i fit amicus,uel fodalis illius,quem uis amari:& fi fic,fiat ima 
go fub afccnfione domus undecimae ab afcendcntcprima? imaginis. Si ucro 
fuerit uxor uel maritus.fiat fub afcenfionc feptima:. Si fratcr uel foror uel 
confanguineus.fiat fub afcenfionc terrie:& fic dc fimilibus:& pone fignifica 
rorem afcendentis fecunda: imaginis,iuncTum fignificatori afcendentis pri- 
me imaginis:fitq; inter eos rcccptio:fintq;cetcra fortunata.ut in prima ima 
gine,poft iunge fimul ambas imagines in amplexum,uel pone faciem ima- 
guiis fecunda:,ad dorfum imaginis prima::ct inuoluanturin findonc &dcfc 
ratur,uclfpolictur.ltcmadfucceffuspetitionum,&proadipifccdarcdcne 



LIBER SECVNDVS. CXCIU. 

gata.fiueabalioacceprauel poffeiTa fiatimago fub afcendcnte illius qui 
pccitrern:&facdominum fecundanunctumcum dominoafccndcntis a 
trino uel fextili:fitq; intcr cos rcceptio:& fi fieri potcft, fit dominus fccundx 
in fignis obedicribus,& dns afcendetis in imperantibus, fortuna afccdcns & 
dnm cius:&caue ne fit dfis afcendctis rcrrogradus,uel combuftus,uel cadcs 
uel in domo oppofitionis,hoceft,in feptima a domicilio fuo.non fit impe- 
ditusamaIis,fitfortis 3 &:inangulo:fortunabisafcendcns&dominufccude i 
& lunam.& fac aliam imaginc pro eo apud quc cft quod petitur : & incipe ea 
fub afcendcntc pertinenti ad eum :ut fi fit rcx uel princeps, incipc fub afcert 
dcnte decimae domus, ab afcendcnte primae imaginis :(i parcr, fub quarta: R 
filius,fubquinta,&:ficdcfimilibus:&'poncfignificatoremfccunda;imaginis 
iundtucumdnoafcendentisprimarimaginis.atrinouclfcxtili.&ipfetecipi 
at eii,&pone utrofq; fortes & fortunatos abfq; impedimcnto: fac omnes ma 
los ab eis cadentes.-fortunabisdecima &quarra,fi poteris,uelaIiquid eo^: & 
cum fuerir perfecla fecunda imagojunge eam cum prima,facie ucrfus facic, 
et inuolue in Iinteo mudo, ct fepeli in mcdio domus illius qui petitrem,fub 
fignificatore fortunato fortuna forti : firq; facies imaginis primae ucrfus fc- 
ptcntrionc, uel potius ucrfus locum ubi moratur ille apud quc eft quod pe* 
titur: uel R contingat petentc pcrget c ad cum.apud qucm cft res petita,defe- 
rut imagines fecu,quoufq; pcrgit.Et fit ctia imago fomnioru ,que pofita fub sommmirt 
capitedormientis,uera fomnia efficacitcr praftar , de quacuq; re animus ia im V- 
antcadeliberauerit,figuraillius,eftfigurahominisdormicrisinfinu,quam 
facics alcendcntc leone , fole in arierc nonam domum tenente , tum in pe- 
ctore hominis infcribes nomc dcfidcrati cffcclus.in capiteautem angeli.no 
men intelligctiefolis. Fit eadc imago afcendctc uirgine, Mcrcurio in arictc 
in nona domo fortunato.aut afccdetibus geminisMcrcurio fortunato,&in 
aquario nona tcnete:fitq; a Saturno felici afpectu receptus:infcribiturcj; no 
mcfpiritusMercurii.FitcadcetiaafccdctelibraVcncreingen!inis,innona 
domo a Mcrcurio reccpta, infcribcndo angclu Vencris: & fir adhuc eadem 
imago afccndentc aquario,Saturno in exaltatione fua,que cft in libra,nona 
felicircr poiTidente: & infcribitur angclus Saturni. Fit adhuc etiam afccndc- 
te cacro, luna in pifcibus a Ioue & Vcnere recepta, & in nona domo feliciter 
conftituta,& infcribitur fpus lune : & fiunt ctiam annuli fomnioru mirabi- Amiifot 
lis efficacie: & funt annuli folis & Saturni & conftellatio eoru eft, quado Sol mnimm > 
aut Saturnusin exaltationibus fuisin nona domo afcendunt: & quahdo 
luna Saturno iungitur in nona domo: & in eo figno quod fuit nona domus 
natiuitatis:&infcribitur annulis nomen fpiritus folis uel Saturni:&infigitur 
lapis fua imagine infculptus, radice aut planta fubicfta/ecundum regulam 
quamalibitradidimus.&hecdeimaginibusdictafufficiant,nampluraeiuf 
rnodinuncpcrteipfuminucftigarepoteris.Illudautemfcias.nihilopcrari 
imagines eiufmodi , nifi uiuificctur ira quod ipfis au t naturalis aur cceleftis 

t 



cXcmI- DE OCCVLTA PHlLOSOPHIA, 

authcroic a; autanimaftica > autcl ? moniacauelangclicauirtusihfit ) autad!'i 
ftat.Atquismodoanimadabitimagini^uiuificabitlapidc.autmctallum, 
aut fisnQ.aut ccriratq; ex Iapidibus fufcitabit filios AbrahscCerte no pcnc 
trat hoc arcanu ad artificc durx ccruicis:ncc dare potcrit illajjui non habet, 
Habct aut nemo.nifi qui ia cohibitis clcmentis.uicla natura.fuperatis ccelis, 
progrciTusangclos > adipfumarchet 7 puufq;tranfcendir ) cumstuccoopcra 
tor cffeftus.poteft omnia/icut de hoc diccmus in fcquentibus. 
Dc charaftcribus qui ad coeleftium normam imitatio- 
nemq; fabricati funt, & quomodo cx Geomanticis figu 
ris dcducuntur cum corundcm tabula. 
Caput LI. 
Haraiftcrcs etil habent communitatcm fua exradiis cccleftium.fe 
m cundum certum numcrum in feinuiccn pcculiari quadam propri 
sgjjf j ctatc conieais,quf quidcm cceleftia/icut in diuerfis radiorum fuo 
rumTftibus inter fe aliter atq; aliter incidentibus.diuerfas confpiran t uirtu- 
tes-.dc ctia charaftcres, iuxta diuerfas ciufmodi radio^ concurfus ; aliter atcr, 
aliter protrafti.diuerfas fubito nancifciitur opcrationes.fepe etia multo ef- 
ficaciores^phyficalium commixtionum proprietates.Vcri autcm characlc 
res ccelorum.ipfa cft fcriptura angelorum^qua; apud Hebraos uocatur fcri- 
ptura Malachim.per quam in codo funt dcfcripta & fignificata omna , cui- 
libct fcienti legcrc . Sed de his in pofterioribus . Iam uero etiam characlercs 
ex Geomanticis figuris fabricant, uario modo fingularu punfla intcr fe col 
ligantes,& iuxta earundcm figurationum rationcm ex quibus formati fue- 
rint, planctis atq; fignisillis attribuentcs , horumq; fabricam fcquens tabu- 
la exponet. 



H> tiii. 



char.acter.es lvnae. 






CHARACTERES MERCVRir. 



titit 






LIEER SECVNDVS. 
CHARACTERES VENERIS. 



„* 9-^ti 7 ^ 

CHARACTERES SOLIS. 
CHARCTERES MARTIS. 

5S3SX 

CHARACTERES iovis. 
CHARACTERES SATVRNI. 



Afortmt 
mMore, 



Afortmd 
mmore. 



Aptcra 



Ai da 
tione. 



AiriflitU 



Ch.tu8errscJI>uitTMccnti, 

;£¥YVVY 

Coajitcraeimi* Drdconb. 

IA1AAA >» 




cWjfln 
fiid, 





CE OCCVLTA PHILOSOPHI/i, 

Decnara&eribusquia^ebusipfisfimilitudinequadan) 

abftrahuntur. Caput Llli 

Iximus fupcriuscffccjucndam imaginummodum,nonadfi- 
militudincm imaginum cceleftium,fed fccundum cmulatione 
|| cius quod defiderar animus operantis : id pari rationc ctiam dc 
^J charaifteribus quibufdam intelligcndum cft.Sunt fiquidcm ni- 
nil aliud charaetcrcs huiufmodi.quam imagines mak dcarticulata*,haben- 
tes tamcnquandam probabilcm fimilitudinem cumimagincccelefti.aut 
cum co quod cupir animus operanris , fiue id fit a tota imaginc , aut a ccrti 
alic.ua illius nota tota imaginem exprirhente. Quemadmodum characle- 
resArietis&Tauri.acornibusformamustales. v.V. Geminorumabam 
plcxu. n. Cancria progrcflu &regreffu. ss. Leonis,Scorpionis&Ca- 
pricorni.acauda. ft.«v,.-jo, Virginisafpica. tvi ty. Libra.a biiance, 
•c=. Sagirtariiafagitta. •+»•. Aqnarii.ab undis. a= Et Pifciii a pifcibus.K. 
Simili ratioc charaftcr Saturni trafl us eft a falce. -h ■ c^ Iouis a fccptro.f 

T-i-.Martisadardo.d». SolisarotuditateScaurcofulgore G 7P VencriSi 
iifpcculo.?. Mercuriiacaducco. W VLuhara^refccnsdecrefcentiscj; 

tornibtls. D. ExiftisdeinccpsiuxtamixtioesfignoR:& ftellarnMruraiLCj; 
conftituuntur ctiam characlercs mixf i,ut triplicitatis ignex r\ A> ter- 

rcx.Q^Z) acrez.^lLwaquee.^CcrPCSimiliteriuxtaccnium&ui 
ginti planctarumcomunctiones totidcm complcxi fiuccompofiti chira* 
tf eres multiplicibus figuris rcfultant : ut Saturni & louis .ficiciliccr yi 

l) uel fic. -fty -iel fic: Saturni & Martis. ^"D ucl fic: ^f) 

IouisScMartis, Z , | ■ } uclfic^ Saturni Iouis& Martis, -y K 

iicl fic: "*{> £ t ucut h cc de duobus & tribus exemplificata funt, ita ctiam de 
reIiquis&pIuHbusformaridcbent:cadcmq;ratioiicca:terarumimaginurn 
ccelcftium, inaliquafacic uclgradu fignorumafccndenrium charaflcrcs 
ad fimilitudinem imaginis quam copcndiofcprotrahendi funr, ficuti in his 
qus fccundum uiam irnitationis fiunt ad id quod defiderat animus opcran 
tis:utadamorem,figurcfibipermixtc,fcinuiccmcomp!eclcntcs,fibi:nuicc 
obedicntes:ad odiu uero contrario/einuiccm auertcntcs,impugnantcs,di- 
fparcs&diiToluti. CKterumnuncquos characteresHcrmcs adfignaucrit 
ftclli* fixis & beheniis,non pigebit hucadpmgcre, funt autcm tales: 



LIBER S E C V N D V S. 






X 

X 



o- l\] t CaputAIgoI, 
Pleiades, 
Aldebaram, 
Hircus, 
Canismaior, 




Canisminor, 
Corlconis, 

Caudaurfae, 



X 



L. 



"^ 13 Ala corui, 
Spica, 



-Fk 



</V 



Tl 



Alchametli, 
Elpheia, 

CorScorpii, 

Vulturcadcns, 

Caudacapricomi, 






r iii 




CXCVHI, DE OCCVLTA PHILOSOPBI.A, 

Quod nulla diuinatio fmc aftrologia fit perfecta. 
Caput LIII. 

Oquuti fumus in prstccdentibus , de uariis diuinationum gcnc» 
ribus:fedillud animaduertendum eft , omnia hcec aftrologia: 
I ufum canonesq; fibi depofcere , ueluti clauem ad omnium arca 
_,J norumnotitia pernecefTariam:omniaq;diuinationu quarum- 
cunq; genera:fic in ipfa aftrologia fuas radiccs & f undamcta habent.ut abfq; 
hac parum aut nihil uideantur adferre : ipfa tamcn aftrologica dominatio, 
quatenus cceleftiafuntcaufs&figna,omniumeorum qua:funt&fiuntin 
iftis inferioribus,ex folo fitu & motu corporum cceleftium,queainq; occul 
ta aut futura funt.illorum certiffimas largitur demonftrationcs : de quibus 
plura dicere hic locus non cxigit.cu dc hac fcicntia,ab antiquis,ingetia uolu 
mina fcripta funt:& pala omnibus extant. Itaq; fme corpus, fiuc uultu, fiue 
frontem,fiue manu,infpiciat phyfionomus,fiue fomniu/iuc aufpicium,co 
iedtator fcrutatus fuerit.fi reft u f uturum fit iudiciu,cceli figura pariter icru 
tanda crit.ex cuius indiciis,una cu fimilitudinum fignoruq; coniec~turis,uc- 
ridice fignificatoru nafcantur opinioes. Qudd fi etia prodigium aliquod ap 
paruerit.cceli figura crigenda crit:fcrutanda etia quspraxeffcrut in rcuolu- 
tionibus annoru.ex magnis coiunftionibus & cclipfibus: deinde etia confi- 
deranda:prmcipu,gentium/egnoru,urbiu,ubih£capparuerinrnatiuitates, 
origines,intronizati6es,fundationes,reuolutiones,profeftiones,dirccT:i6es, 
& quae ex eis funt:atq; in quc cuiufq; locu cceleftis figurac,hacc ceciderint : ut 
exhisomnibus tandem rationabilem & uerifimilimamharurerumuene- 
mur fignificationem.cadc feric,minori tamen laborc ctia in fomniorurn ex 
pofirionibus,incedendum effe pcrhibct. Quinetiam qui f urore alienati fut u 
ra praedicunt, non nifi per aftra horum ue infcriora inftrumenta agita- 
ri,id faciunt : unde & illorum uaticinia tandem ctiam ad coeleftia adaptan* 
da funt:qucmadmodum apud Lucanum legimus Tufcum V atem : 

Fulminis edoftum motus,uenasq; calentes 

Fibrarum,& motus crrantis in aere pennae. 
P oft luftratam urbcm,poft rnaftatam ui£timam,poft infpecta exta,tandc 
ex ccelcftium fyderu difpofitionibus.prolata fuiffefententia. Iam uero ctia 
ipfa geomatia fortilegiorum accuratiffima,quae per puncta rerrae, aut alteri 
us fuperficiei, uel cafu,uel ui quadam infcripta diuinatur,illa primum ad fi- 
guras reducit cceleftes : uidelicct ad eas fefdecim quas fuperius nominaui- 
mus : ex eorum proprietatibus&rationibus , aftrologico more iudicium 
forma. Atq; huc fpeftant.quaecunque naturalium fortilcgiorum diuinacu- 
Ia:quorum uis aliunde cffe non po teft,cj a ccelo.atq; ab animo illa operatis. 
Siquidem quicquid inhis infcrioribus aliquo moru mouetur, agiratur& 
producitur , ncceffe eft fuperiorum motus influxus que imitari , ad quos 




LIBER SECVNDVS. CXCIX. 

uelut ad radiccs, S£caufas,atq; figna.cum reductum fuerit, eorundem nobis 
tuncex aftrologicis rcgulis indicat fententiam. Hinc teflerx.tetracedron , 
hcxaccdron,oftocedron,dodecacedron,icocedron,certisnumcris,fignis,at 
aftellis.oportunistemporibuslubcceleftmminfluxibusfabricate.&infcri 
ptac mirandam diuinandi praediccndiq; fuis iaftibus obtinent uirtutem.ccu 
qualem Prencftina: illaueflera^inquibus Romanorumfata contcntafu'- 
ilfe leguntur . . 

De forte,& quando.ac unde illi diuinationis 
uirtus contingat. Cap. LIIII. 

I Vecunq; per fortcm diuinationes,ac cuentuum humanorum fi 
unt praediftiones.prxter fortc,caufam ccrte aliquam fiiblimc 82 
Iatentem & occukam fiabere ncceflc eft: quc quidc non erit cau 

ilfa per accidens, qualc Ariftotelcs fortunam defcnpfit. Siquidc 
in feric caufarum, cum fecundum Platonicos caufa pcr accidcs nunq poflit 
eflc prima Sc fufficics caufa,oportct nos altius fpeculari,& inuenirc caufam, 
qux effedtum ipfum cognofcat.atq; intendat.H anc ailt no in corporeanatu 
ra/edin fubftantiis immaterialibus & incorporcis,quc re uera fortem admi 
niftrant,& ad ueritatis indicium difpenfant, collocarc neccflc cft : ut in hu- 
manis animis, aut feparatis fpiritibus & dxmonibus ,aut in cceleftibus intel 
Iigentiis,uel in ipfo deo. Quod aut in humanaanima eife pofllt fufficics po 
teftas & uirtus, ad fortes eiufmodi dirigcndas, ex eo patct ,qma ineft animac 
noftrx diuina uirtus ac fimilitudo,omniumq; rcrum apprchcnfio & poter 
ftas. Et ficut in Iibro primo diximus,omnes res habent naturalem obcdie> 
tiam adipfam:& dencceffitatehabentmotum&cfficaciam adidquodde 
fidcrat anima forti dcfiderio : & omnes uirtutcs & operationes rerum naru- 
ralium & artificialium obediunt illi , quando fcrtur in imaginum cxccflum 
fui defiderii : & omncs fortcs cuiufcunq; generis, tunc adiuuant talis animx 
appctitum:& acquirunt fibi mirabilcs prxfagiorum uirtutcs.cum ab illa, tu 
ab oportunitatc ccelefti in illa hora, qua ipfam huiufmodi appetitus excef- 
fus maxime inuadit . Et hxc eadem ratio,eft etiam radix omnium aftrolo- 
gicarum quxftionum : quonia anima clcuata in alicuius dcfidcrii excefllim, 
arripit ex fc horam & oportunitatcm magis conuenientem ,& efficaccm: fii- 
pcr qua fabricata cceli figura , poteft tunc aftrologus in ea iudicare & plane 
cognofcere dc co quod querens,ipfe fcire cupit,atq; defiderat. Quia ucro no 
fcmperhumano animo,fcd etia quod diximusaliorum fpirituum minifte^ 
rio fortes nonnunq" dirigutur , nec femper difpofitus eft uatis animus ad eu 
quemdiximus paffionis exccffum , hinc apuductercsmos cratante fortis 
proieftionem facra quxdam premittere.quibus diuinas intelligentias & fpi *a 
ritus ad fortem refte dirigendam aduocabant.Quantulumcunq; crgo prx- 
fagii forteshuiufmodi portendunt, non ex cafu& fortuna fit oportet,fed cx 
caufa fpirituali,cuius ui mouetur phatafia,aut manus fortem mittcntis tra- 

r iiii 



umliw. 




CC DE OCCVLTA PHI LOSOPHIii, 

hentis'ue, fiue illa uis prodeat ab anima opcrantis pcr imaginij aficit us fui 
exceffum/iueab influxu Sioportunitate cfflefti : iiue a numine quoda aut 
fpiritu altrinfecus adfiftcntc atq; mouente : fme hx fortcs fita: funt in talo» 
rum iaftu : fiue in teffcrarum impulfu : fiuc in occurfu uerficulorum , qua- 
les crantolimfortesHomeric2&Vergilian£,quibuslegimusapud Aeli- 
um Spartianum.olim Hadrianum qua:iiffc, quo animo in fe effct Traianus 
Imperator,& obueniffc illi hos Vergilianos uerfus : 

Quis procul iile autem ramis infignis olius 

Sacraferens.nofcocrincsliicanaqjmcnta: 

R egis Roman i primam qui legibus urbcm 

F undauit curibusparuis & paupere terra, 

Miffus in imperium magnum. 
Quibus uerficulisin ipempotiundiimperii,nonfruftracuafit. Similiter 
& apud Hebreos,& penes nos Chriftianos,non improbantibus quibufdam 
theologis, fortesex Pfalmorum ucrficulis capiuntur. Sunt &alia plura 
fortium gcnera^ funt fortes humana:,quz nihil habcnt diuinationis apud 
uetercs & apud nos obferuats.ctiam legibus commendate in deligcndis ma 
giftratibus.inuidia: uitanda:caufa : dcquibus etiam Ciccro in Verrem mcn 
tionem fecit : fed illae noftri propofiti non exiftunt . Quae uero diuinae ac 
facra: fortesfunt adoracula &religionemfpectantia, dehis mfequentili- 
bro diffcremus : modo illuduos admoneam,quantumcunquepra:fagii,di- 
uinationis, autuiaticum, fortcshabcrc comperiantur,non propter hoc 
quodfortcs fimtiUudhabent,fedpcruirtutemah'cuiusfublimioris opera 
tionis ipfis adiuncram. 

De anima mundi & «eleftium,iuxta traditiones pocra- 
rum&philofophorum. Cap. LV. 
OElumcorporaq; ccelcftiacumipfauimhabcant Sinfluxum 
acmanifcftam operationcm in ifta inferiora,ncceffe cft ea effe 
'animata: fiquidem operatio apurocorpore prouenirc mini- 

mepotcft. Habcrcigiturmundumipfum animam, corpo* 

raq; coeleftia fimiliter,& illam quidcm intelligctcm,omnes nobiliffimi tum 
poetae.tum philofophi affirmant. Hinc Marcus Manilius in Aftronomi- 
cisad Auguftum canit : 

Hoc opusimmcnfi conftruftum corporemundi, 

Mcmbraqjnaturacdiuerfaconditaforma, 

Aeris atq; ignis, tcrrse pelagiq; iacentis, 

Vis animae diuina regit : facroq; meatu 

Confpirat deus,& tacita ratione gubcrnat. 
ItemLucanus: 

Acrelibratumuacuo.quifuftinetorbern, 

Totius pars magna Ioius, 




llBEk SECVSDV!, CCI, 

Et Boethius : 
Tu triplicis mediam naturx cuncTa mouentem 
Conneiftisanimam,perconfonamembrarefoluis. 
Qux cum fefta duos motus glomeratur in orbes, 
In femet rcditura meat.mentemq; profundam 
Circuitj&fimiliconuertitimagincccelum. 
Et V ercrilius orrinis philofophia; pleniffimus,fexto Aencidos canit t 
Principiocoelum&terras,carnposq;liquentes, 
Lucentemq; globum Luns,Titaniaq; aftra, 
Spiritus intus alit : totamq; infufa per artus 
Mcns agitat molem,& magno fe corpore mifcer. 
Indehominumpecudumq; genus,uitsq; uokntum : 
Er qux marmoreo fcrr monftra fub xquorc pontus. 
Igncus eft ollis uigor,& cceleftis origo : 
Seminibus quantum non noxia corpora tardant. 
Quid enim hi uerfus aliud uclle uidentur, quam mundum non modo habe 
re fpirirum & animam,fed etia mcntis diuinf efle participem,atq; omnium 
inferiorum originem,uirrutcm,uigoremq;,ab ipfa mundi anima depende- 
refflocPlatoniciomncs,hocPythagorici,hocOrpheus,hocTrifmegiftus, 
hoc Ariftotcles,Theophraftus, Auicenna, Algazelcs,omncsq; peripatetici 
fatentur atq; confirmant. 

Idem confirmaturrationc. 
Caput LVI. 
jl Abct mil dus, habent cceli Jiabent ftellx, habent elementa ani- 
': mam,cu qua caufant anima,in iftis infcrioribus atq; mixtis.Ha 
i bent ctiam fpiritu ut in priori libro diximus: qui medianre ani- 
j ma fua adeft corpori : nam cum mundi corpus totum, quodda 
eft corpus , cuius particuls funt omniu animantium corpora , atq; quanto 
rotu partibus c pfcftius &C nobilius, tato mudi corpus pfecTiusnobiliusq; c 
fingulorum animantium corpore,abfurdum forct,quod imperfcfta quarq; 
corpufcula , & mundi particulae , & uiliffima quaque animalcula , mufcx & 
uermiculi uita digna fmt,uita poffideant, animamhabeant, mundu ipfum 
integru^perfecTiflimu,roraleacnobiliffimu^orpus,neq;uiuerc,neq;anima 
haberc. Non minus abfurdu cft,ccelos,ftellas,elcmcta,qu£ fingulis uita ani 
maq; largiffime pr^bct,ipfos uita animaq; carere:fitq; plata, uel arbor que- 
uis,nobilioris conditionis,q coelu ,q ftellse,q elementa:qua: naturaliter funt 
fua caufa. Quis enim nifi uitx infors,terra & aqua neget uiuere,quae ex fe in- 
numcrabiles arbores ,plantas,animantesq; gcnerant,uiuificant,nutriunr, 
augent C quoduel manifcftiffimc apparetin fpontenafcentibus,&in his 
quibus femina co rporalia dcfunt. Neq; cnim poffent elementa eiufmodi ui 
uentia gencrarc & nutrire , fi ipfa uita animaq; carcrent . Dicent forte ali-t 



Btcttiltt. 



H4r», 




CCU. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

qui,uiuentia eiufmodi non ab anima terrae uel aqus, fcd ex ccelcftiti anima- 
rum influxibus progigni. His rcfpondent Platonici.non poffe accidens ge- 
nerarc fubftantiam,nifi forte ut lnftrumentum proxime iubftantiae fubiici 
atur.Dicunt aut proxima: fubftantiae,quia inftrumcntum ab artiiicc remo- 
tum.non mouctur ad artis effecTum :Sic etiam cceleftcs illi influxus, cu fint 
accidentia quaedam a fuis uitalibus fubftantiis fiue aS ipfa uita longe remo- 
ta,uitalem fubftantiam in iftis inferionbus non generjbunt. Et M crcurius 
in Tractaru quem dc communi infcripfit,inquit : Totum eft in mundo,aut 
crefcendo aut dccrefccdo mouctur.Quod autcm mouetur,id propterea ui- 
uit:& cum omnia moucanrur,etiam terra , maxirne motu gcneratiuo & aU 
teratiuoipfaquoqjuiuit. SiquisaurcccelosdubitctuiucreinquirTheopfira 
ftus,is non cenfetur philofophus:& qui negat ccelum animatum cffe,ita ut 
motor eius non fit forma cius,totius philofophie fundamcta deftruit.Viuit 
itaqjmundus^habetqjanimam^&fcnfum^fiquidemuitadatplantiSjquecx 
feminc nongignuntur:&fenfum pracbetanimalibus,qusenon gignuntur 
per coitum . 

Quod anima mundi ac coeleftcs animae finr rationalcs, 

ac mentcm participantcs diuinam. 

Caput LVII. 

QVOD etiamanimaequasdiximusrationemhabeant,exco patet, 
Nam cum uniuerfa diftarum animarum opera perpctuo quodam 
^ordine inter fe confpirant,neccffarium eft.non calu fed ratione 
regamur:quibus rationibus cunctas fuas operationes ad certa dirigat & pcr 
ducant.Necefle cft enim tcrram rationes habcre terrcnorum,& aqua aque- 
orum: fimiliter in cererisquibus fingula fuo tcmporc,loco,&ordineprocrc 
antur : & faepe Iaefa recrcantur. Non ergo terrx animam,ueluti abiefti cu- 
iufpiam corporis animam cenfent philofophi.fed rationalcm,infuper intel 
ligere,& cflc deam. Abfurdum praeterea forer ,cum nos noftrorum operum 
poflidcmus rationcs, animas coeleftcs, ipfamq; animam uniuerfi, fuorum 
rationes non haberc. Quod fi(ut inquitPlato)mundus ab ipfo bono quam 
optimus effici poterat,eft cffeitus,erit certe non folum uitae,fcnfus,& ratio- 
nis,fed etiam intelligentiae mcrisq; particeps. Siquidem pcrfciftio corporis, 
ahima cft : & illud corpus pcrfccTius eft, quod perfcftiorc habet anima. Ne 
cefleergo eft,cum cceleftia corpora pcrfcftiflima fint,perfedtiflimas ctiam 
habeant animas.Sunt igitur intellcctus mcntisq; participes:quod Platonici 
etiam ex ordinis tenorisq; eorunde perfcucrantia comprobat : quia motus 
cum fit natura fua liber,praeuaricari facile poteft.ac uiciflim peruagari,nifi 
intellccru mcteq; rcgatur:&ca quidem pcrfecta,elccriflima uiam,atq; opti- 
mum fincm ab initio prsuidentc : quae quidcm mcns perfcfta,quia poten^ 
tiflimc adeft animae, qualis cft anima mundi, & qualcs funt animae corporu 
cceleftium & elementorum, procul dubio ordinatiflime & perfcctiflfmc ad 




L, I B E R . S E C V N D V S. CCW. 

icriptum fibi opus gubernar.Siquidem potcntiflime animc corpora non rc 
fiftunt,&mensperfcctanonuariatconfilium. Eftitaq; anima mundi,uita 
quidam unica omnia replens,omnia perfundens, omnia colligans & cone 
ftens,utunamreddattotiusmudimachinam:fitq;uelutunummonochor 
dum,ex tribus generibus creaturarum,intellccT:uaIi,ccelefti & incorruptibili 
rcboans 3 unico rlatu tantummodo &: unica uita. 

Dcnominibusanimarumcceleftium,eorundernq;do- 
minio in hunc inferiorem mundum,uideli- 
cethominem. Cap. LVIII. 
> Nimarum autem cceleftium nomina.multa admodu funt atq; 
diucrfa, pro multiiuga carum in ifta inferiora potctia atq; uirtu 
J te : a quibus diuerfa nomina fortita funt, quibus ueteres m eoru 
S hymnis & inuocatioibus ufi funt. C irca quod ad uertendu,qu6d 
unaqu£q;ciufmodianimaru,iuxtaOrphicamtheologiam,duplicemdici' 
turhabere uirtutcm:unam in cognofccdopofitam , alteramin uiuificando 
Scregendo corpus fuum cfle fitam. Hoc modo in fphasris cceieftibus, prio- 
rem lllam uirtutc,uocat Orpheus Bacchum : altera appellat M ufam.Hinc 
non inebriatur per aliquem Bacchum,qui fue Mufc prius copulatus no fuc 
rit.Itaq; nouem B acchi,circa nouem Mufas defignatur.unde in nona fphx 
raponitOrpheus BacchumCribroniu,& MufamCalliopc:inccelo ftella- 
to Picionium & Vraniamln ccelo Saturni Amphietu &Polyhymniam.In 
cceloIouis,Sabafium&Terpficorem,IncceloMartis,Baffariumatq;Clio. 
In ccelo Solis Trietericum& Melpomenen. In ccelo Veneris Lyfium & Era 
to. In ccelo M<j)£urii,SiIcnum & Euterpen. In ccelo Lum, B acchum Lyeu, 
& Thaliam Mufam. Similiter & in fphaeris elemenrorum, animas nominat 
hoc modo.In igne ponit phaneta & aurora.In aere fulminatorc Iouc & Iu# 
nonem.In aqua oceanum,&:Thetym.In tcrraPluronc,&Proferpinam. Ani 
mam uero mundi fiue totius uniuerfi,uocant magi Iouem mundanu: men 
tem uero mundi Apollinem nuncupant:natura mudi M incruam. Preterea 
in igne V ulcanum:in aqua Neptunum:& nominabant ipfos diuerfis nomi 
nibus.Infyderibusquoq;zodiaci,duodccimponcbantPythagoriciparticu 
lares deos,fiue animas in cordibus ciufmodi fyderum fitas : atq; exincle rotu 
fydusregentcs:fcilicetin cprde arietis,Pallas particularis.in corde tauri, V e 
nusparticularis:Gcminorum,Phabusparricularis:cancri,Mcrcurius:leo- 
nis ) Iupitcr.Virginis,Cercs:librx,Vulcanus:Scorpionis,Mars:fagittarii,Di 
ana:capricorni,Vcfta.'Aquarii Iuno particularis:in cordcpifciu Ncprunus 
particularis.HocManiliusdecantathisuerfibus: MttmVuu 

LanigcrumPallas, taurum Cytherca tuetur, 

Formofus Phcebus geminos,Cyllcnius cancrum, 

Iupitcr & cum matre deum rcgit ipfe leonem. 

Spicifer? eft uirgo Cereris, fabricataq; libra 



I 



! 



CCIIir. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

V uIcano,pugnans Mauorti fcorpius hsrct. 

Venantemq; Diana uirum.-fed partis equinae 

Atq; angufta fouct capricorni fydera Vcfta. 

Et louis aduerfum Iunonis Aquarius aftrum eft, 

Agnofcitq; fuos Neptunus in aequorc pifces. 
Ipfeq; antiquiffimus Orpheus ad Mufaeum fcribens ampliora iftis enume- 
rat ccelorum numina,eorundemq; uaria nomina,refpectusq; & officia adfi- 
gnans:fingulaq;propriishymniscompellans.Ncmocrgoputerhaecmalo- 
rum&decipientium daemonumnomina cffe : fednaturaliumdiuinarumq; 
uirtutum,a uero deo in minifterium & utilitatem hominis qui eis uti fciue' 
rit.mundo diftributarum: ipfaq; antiquitas fingulis his numinibus fingula 
hominis membra adfcripfit : utputaaurem memoriae : quam& Vergilius 
Phcebo dedicat inquiens : C ynthius aurem Vellit & admonuit.Sic dextram 
fortitudinisfignacuIum,&pcrquamiiiramentumfir,NumaPompiliusnar 
rante Liuio fidei confecrauit:digiti fub Mmeruae tutcla funt,& gcnua mife- 
ricordiae data.Hinc ea flcctunt ueniam precantes,Vmbilicum aliqui Vcne- 
ri uelut luxuriz fedem dedicant. A liiqui omnia membra ad ipfum ucluti cc 
rrum referunt,Ioui illum confecratum perhibent. Hinc in Iouis Hammo^ 
nis templo ,umbilici cffigies cclcbrabarur. Hulta alia profcquuntur uctcrcs, 
ctiam minima quaeq; membra,& articulos,fuis numinibus adfcribentes,que. 
fi rccte intelligantur,& uera his praefidentia cognofcantur numina, nihil co 
rumeftadebitapietatealicnum,cum&facraeToquia reftcnturmembra o- 
mnia noftra a fupcrnis uirtutibus regi, de quibus ampliora in fequenti libro 
dicemus.rtec mcmbra folummodo,fed & quecunq; hominum exerciria.fuis 
numinibus diftributa funt,ut ucnationcs Dianae, bclla Palladi , agricultura 
Cercri.de quibus ita in oraculis ait A pollo apud P orphyrium: 

S unt calami matri diuum,funt tympana curas, 

I ceminciq; chori,dura atq; horrentia bella 

P allas amar,nemora & faltus ucnatibus apti 

Dianam capiunt.Iunoniq; humidus acr 

Deberur.Cereriq; feges,perquirit Ofyrim 

Inlatis Niliripis fidiffima coniunx. 

Dc feptem mundi gubernatoribus pIanetis,eorudcmq; uariis no- 
minibus,magicisfermonibusdcferuicntibus.CapXiX. 
"IjRsetereafeptcm illosmudi gubernatores(ut uocat H ermes) Sa 
f,turnum,Iouem,Martem,SoIem,Venercm,Mcrcurium,&Lu- 
j nam , uariis nominibus & epithctis nuncupabant inuocabarq;, 

llSaturnu uidelicet uocates C celium, falcigerum,patrem deoru, 

dominum temporis, dominum altum, magnum, fapicnrcm.intelligctem, 
ingeniofum,rcuolutorcm longi fpacii,fenem magne profunditatis,arcanc 
contcplationis aiitorem, incordibus hominu cogitationcsmagnasimpri 




LIBER SECVNbVj. CCV- 

hlcntem uel deprimentem,orrinia deftruentcm & conferuantc, uim & pote 
ftarem fubuertcntem,& coftituentem abfconditoru cuftodcm & oftenforc 
facientc amitrere & inuenircautorc uite & mortis.Sic Iupitcr diclus.quafi iu vtptsth 
uanspaterjrcxccelicolum.magnanimus^onas/ulminator.inuiaus^ltipo 
tens,magnipotcns,bonus,forrunatus,dulcis,mitis,bon3:uoluntatis,ho- 
neftus , mundus, bene ambulans & in honore , dominus ktitia & iudicio- 
rum ,fapiens , uerax.oftcnfor ucritatis, iudex omnium, omnes cxcellens iri 
bonitatc,dominusdiuiriarum&fapientix.MarsipfcdiciturMauors 3 belIi- Mrl „ s 
potens, cruentus > fanguineus , armipotcns , cnfifer, magnanimus , audax, 
indomitus , generofus , fulmineus, fortis potentia: & impetuofe feftinatio' 
nis.rontraquem nemodefendere feporeft fiei obftarcuelir:qfortes&po- 
rcntcs deftruic,&reges defuisfedibus deponit : dominus caloris & poten- 
tix,dominus igncx calefaftionis &plancta fanguinis:qui corda litigantium 
incendit,eisq;audaciampra:ftac&tribuir. SoluocaturPhcebus.Diefpiter; sofc 
Apollo,Titan,Pean,Phanes,Horus, Ofiris, ut cft in oraculo illo: 
Sol,& Ofiris itcm,Dionyfius,Horus, Apollo. 
Rex & item,retinet lucis qui & noftis habenas. 
Qui uentos.qui dat imbres.qui tempota mutat, 
Stellarumfummusrcx.immortalis&ignis. 
DicituretiamArcitenens,ardcs,igneus,aureus,fiammi!Ter,radiofus ) ignicd 
mus,auncomus,ocuIusmundanus,lucifcr,multiuidus t ,omnitcnens t ,crca- 
torlucis,rcxftelIarum,dominusmagnus,bonus,foi-tunatus,honcftus, 
mundus.prudcns, intelligens , fapiens , fulgens fuper uniuerfum mun- 
dum,gubernans& uiuificans omnia corporaanimam habcntia,princeps 
mundi fubfe omncsftellas dctinens , omnium ftellarum Iumen& uirtu- 
tcm fuapropinquitateobfufcans.comburens &fupcrans,rameflcxlumi 3 
ne & fplcndorc fuo omnibus lumen & fplendorcm rribuens: uocaturq; in 
noctcDionyfius.indic autcm Apollo , quafi mala pellens. Idcoq; Ache- 
menfesillum Alcxicacon &Homerus Vlion uocauerunt ,hoceft malo- 
rumcxpuliorem . Vocaturautcm Phcebusa fpccie &nitore,&Vulcanus 
?bigneauiolentia:quiauis ciusex multisignibusconftat. Dicitnrautem' 
iol,quiaomnium ftellarumlucem contincs:hincab Afiyriis*»™ Adad^ 
quod folumfignificat: &abHcbriis vcm Schemefch.quodproprium in 
terpretatur. Venus uocatur domina,aIma, formofa,fyderea, candida,pul- Vcmti: 
chra, placida.multipotens, fcecunda dna amoris & pulchritudinis, feculoru 
progenies hominumq; parcns initialis.qua: primis re^ exordii fexuu diuerfi 
catcgeminatoamorefociauit,&a:ternafobolehominuanimaIiumq:gene- 
ra quotidie propagat,regina omnifi gaudiorum,domina laetitii,amicabilis 
ductrix,amica,mifericors&bonxrcceptionis,pcrpemofempermortalibus 
benefica,dulccmatrisaffcaioncmiferorucafibustribuens,humanignisfo 
fpitatrix,nullumtemporis momcntumdimittens fuisbencfiriisuacuurn: •* " 



CCVI. DE 0CCVLTA PHILOSOPHU, 

nec ociofum,omnia uirtute fua dcuinciens /acicns humiliari altum dcprcf- 
fo,fortcdcbili,nobilcuili,omniareaificans8icoequans:uocaturq;ApIiro- 
dita,quia in omni fexu,in omni animo repcritur:& dicitur Lucifera.quafi lu 
cem fcrcns . Solis annos , ducens ad lucem , & uocatur Hefperus:quando fo 
lcm fubfequitur,& uocatur Phofphorus quafi pcr omniaconducens quantu 
tttmim- cnnc ]} ardua. Mercurius dicitur filius Iouis, preco deorum , intcrprcs fupe-- 
rum, Stilbon, ferpcmiger,caducifer, alipcs,facundus,lucrificus,fapicns,rari 
onabilis,robuitus,il:rcnuus,potens in bono & malo,notarius folis , nuncius 
Iouis,utrorunquedeorumfuperum&inferumcommeator,mafculuscurn 
mafculis.famina cum faminis,utroq; fcxu facundiiTimus:& Lucanus uo> 
cat illum arbitrum deorum.Dicitur ctiam Hermcs,hoc eft i_nterpres,omnc 
obfcuriratem elucidans,& apericns quarin penetralibus recondita funt.Lu- 
nauocaturPhabc,Diana,Lucina,Profcrpina,Hccate,menftrua,fcmifor- 
'mis ) Nocliluca,crrans,filcns,bicornis,fofpitatrix,no(ftiuaga,cornigera,regi 
na cceli,fumma numinum.prima ccelitum deorum dcarumq;,regina mani 
um,eIcmenroru omnium domina, cui refpondent fydcra, redcut tempoi a, 
fcruiunt clemcnta:cuius nutu fpirant fulmina,gcrminant femina,crefcunt 
germina.frugum parcnsinitialis,Phcebi foror,luccns &fulgcns, defcrens lu 
cem de uno planctarum ad alium.cu&a numina fualuce colluftrans,itel!a- 
rum uarios mcatus cohibens,folis ambagibus inccrta lumina difpcnfar.s.do 
mina magnac pulchritudinis.domina pluuiorum & aquarum,datrix diuitia- 
rum,nutrixhominum,gubcrnatrixomniumitatuum,pia&mifcricors,tcr 
ramariq;hominesprorcgens,fortunauempcftatesmirigans,curnfatodi- 
fpcnfans,omnia terra; nafccntia enutriens.lucos diuerfos incrrans , larualcs 
impetus comprimens,terra: clauftra cohibcns,cceli luminofa culmina,rra- 
ris falubria flumina , inferum dcplorata filentia nutibus fuis difpenfans : re» 
gens mundum, calcans tartarum, cuius maicftatem pcrhorrcfcunt aucs co: 
lo meantcSjferar montibus errantes/erpcntcs folo latentcs,beluas ponto na 
rantes.Cetcrum de his & fimilibus ftellarum planctarumq; nominibus,epi» 
thetis.eognomcntis & inuocamctis, qui plura fcirc uelit & curiofius illa fcru- 
tari.is adOrphicos hymnos fe conferat,quos re uera qui intcllexcrit, magna 
naturalis magiae intelligcntiam confeeutus crit. 

Quodhumana; imprecationes naturaliter imprimunt fuasuircs 

in res cxteriores . Et quomodo animus humanus per fingu- 

los dependcntiarum gradus afccndit in raundu inrelligi 

bilem.fitq; fimilis fpirit ibus & intc l lige nrijs fubli- 

mieribus. Caput LX. 




LIBER SECVNDVS. CCVU. 

S O Eleftes aie uircures fuas corpibus cceleftibus influiJt.iq dcinde 
1 illas huic fenfibili miido trafmittut:Non enim ab alia caufa q a 
fccelcfti,terreni orbisuirtutesproucniut.Hinc M agus g illas opa 
lturus,utituri nuocatioe aftutafuperioy,uerbismyltcriofis&lo 
cutioe quada ingeniofa.trahcs unu ad aliud,ui tamc natu raliper quanda co 
ueflientiaint^iiks^utua^uaresfpotefcquutur.fiucquadocjjtrahQturin 
uire. Hinc dicit Ariftotel.li.vi.Myftice philofophie.Qu° d ubi a % "g sdo 
aut fafcinado inuocct folcm alias ue ftellas,oras ut cooperentur operi defidc 
rato,no fol aut alie ftelle fernioncm illu audiut.fedmouentur aliquo modo 
ex colligatia quada naturali& mutua feric,qua partes miidi funt fibi mutuo 
fobordinate,habet q; c6fcnfummutuu,propter magnaunionc carudcVSicu 
ttm corpore huanoimembru unu meuctm-pewprendamotualtcriusfafe}; 
incithara,mota unachorda,mouetUF&altera^k^uado aliqs mouctaliqua 
paKcmudi,mouctur & aha: percipiendo motit ilkturGognitio it acjrdcpen # 
d«icrcyfefefubfcquentiu,eftfundamctuommfr mirabilis -&pcrat46i%^fle 
ceffario rcqritur ad uim attraftiois foperioru uirtutu exerccnda.Vcrba aut 
hoim rcs queda funt naturales:& cja partcs mudi naturaliter feinuicc trahut 
& in fe muto agut,idcirco Magus inuocas per ucrba,operatur pcr uires natu 
rx aptas,queda amore unius ad alia duccdo aut trahcdo proptcr fequcla uni 
us rei ad altera.aut rcpelledo,propter odiii uni* ad alia,ex rerii contrarietatc 
& drfferetia,uirtutuq; multitudine:quaelicet fintcotrarix aut diffcrcres,per 
ficiiit tamc partc una:quadoq; ctia driio quoda cogit resuirtute ccelefti, quo- 
nia no eft alicnus a ccelo.Ho ergo.fiqs recipit impffione alic'ligatiois autfa 
fcinatiois norccipit fccudu anima ronalc.fedforrittafcr&nq parte fui patif/c " 
cuduaiale fubmudaTtaq;patit.Nd.n.ratioe cognofectc &intelligctc trahere - 
poffunt.fcd tamu fonfu illa impffionc &impetu cocipientCsCjtenus cceleftiu * 
ittfluxu,& rct^ mudanaru cooperatioe/pirit' aialis hois afficitur ulrra difpo 
fitfonefoiprifttnaattt conaturalerqucadmodu fitf moiuet parre adlaborts- '' 
ctia uelinuituferuadialediq;illiusgMtia^uisfa«gcWft&appetit'dwHH»di &W ■ 
meuet adiracudia-altosq;laborcs adipifccdi dominii caufa.Et indigetia na- 
turc,&timor paupertatis,mouctad optadu diuitias.Etornatusimjlk-rispul 
chritudoqhincitametu eft ad illius concupifc*tia.Etharmonia pr-uderismu 
fici uariis paflioibusmouer audictes:quoru alii fpote fequut cefortatia artiSj 
ahi ctia geftu fefe c6format,ctia inuite,qa fenfus illorfi captiuatusc#, r5e fc 
feadhscrj©4ntcdcntc.Sedhasfpeciesfafcinationu&ligationun5admira£ 
uulgus ncc deteftatur,ob cofuetudineradmiratur aiit aliasphyficas,quonia 
ignorat,&:n5c5fueuitillis.HifKiHeiduntincrrores ? p utantcsfupra «atura 
autcotrailla cffe,qdcanatura-84fecudu-illa . Scic4u4gif,quodunuqc1q;fupc 
rius-mouet fuuproximu inferius^n fuo gradu StordinejHe-folu in corpori- 
- btts,-fedctiammtpir4tibus. Sicanima uniuerfalis-mouctanimasparticula- 
res:&animarationalisagitinfcnfualcm,&:iIlain-ucgctabilc:&quelibetpars 
mundi agit in atia^&unaquffq; cft apta moueriakalia;& qua:libct pars mun 



CCVIH. DE OCCVLTA PHILOSOPHI.A, 

di huius inferioris patif a coelis fccundu natura aptitudincq; fua , uelut pars 
una corporis animalis patitur ab alia.Et mudus fuperior intellc<5iualis,mo- 
uct omnia infra fe, quandoquidc continet omnia eadc entia a primo ad po- 
ftremu qus mundi inferiores. Corpora itaq; cceleftia mouent corpora ele- 
mentarismundi,c6pofua,gcnerabilia &fenfibilia a concauo ad centru, pcr 
eflentias fuperiores pcrpetuasq; & fpiritales pendentes ab intelleitu prima- 
rio,qui cft intellcctus agens:fcd & uirtute a deo pcr ucrbum eius infita,quod 
ucrbu Chaldaei Babyloniae fapicntcs,uocar caufam caufarum, quonia ab co 
producuturentia,etia ipfe intcllcftusagcs ab eo fccudus.Id aut propter uni 
onc uerbi huius cum autore primo,a quo omnia exiftetia ucre producutur. 
Verbuigiturid,eftfimulacrudei.intelleftusagcns,eftfimulacruuerbi:ani- 
ma eft fimulacru intellectusmcrbu aute noftru eft fimulacrii animae,pcr qd 
agit in res naturales naturalitcr,quonia natura opusilliuseft.Et unuquodq; 
iftoru pficit fuii fubfcqucs ficutpater filiii: & nullu pofterius exiftit fme pri 
orc:funt cnim inter fe dependctia,depcndctia quada ordinata,ita quod qua- 
do corrupitur poftcrius, rcuertitur ad proxim u prius, doncc pucniat ad coe 
los,dcindc ad anima uniuerfalc,poftea ad lnrelleftu agcntc,quo ocs alig cre 
atur? cxiftur.quiq; exiftit in autore pnncipe,quod eft uerbii creans,ad quod 
QbM/Jtck tandc omniareuertutur.Oportet igitur anima noftra uolentc operari aliqct 
Undmeift p us mirandii in iftis inferionbus/peculari fuu principiii, ut ab illo robore 
°dmmlt<i'> tur,illuftrc£,uimq; agcd: recipiat per fingulos gradus ab ipfo autorc primo, 
ferm, Igitur dada eft opera,ut magis contcplemur animasftellartig corp ora: m a 
// gismundu fupercoelcftc int^kclualc,cj<ee4efte corporeii:quonia illc^ft no 
bilior.quis etia hic infignis & praliminaris ad lllu cxiftat:& fine quo mcdio, 
non poffit fuperioris illius influxus cofequi. Verbi gratia: Sol rex ftellaru lu 
ccplcniflimus,rccipitilla amundointclligibilifuper ocsalias ftcl!as,quo- 
niaanima fua illius intclligibilis fplendoris capacior cxiftit. Quapropter, 
qui Solis attrahcrc cupit influxu,oportet illu cotemplari Solem,non tantii 
fpeculationc cxterioris l«mini%fed-etia4rMerioris. Atq; hoe nem&potcft^ii 
fi redeat ad ipfummer atiimu Solis,cuadatq; llli aflimilis,uifuqtinte-IJ«ciuali 
coprehedatillius intclligibrlelume, fieutioculo corpore o fenfibilc lum en: 
hic naq; illius fplcdore implebitur,& Iumc eius qcl eft hypotypusa fupno or 
beimprcffus,in fe fufcipictxuius illuftratioe indutus,uere illi par.&tanq fub 
leuamcto adiutus,fuprema illa claritatc,ocsq; eius participesformaspro uo 
tointelle£tusconfequetur.Cuq;hauferitlumengradusfupremi,tucanima 
illiusaccedetadilliusperfc6tionc,aflimilabiturq;fpiritibusSolis,attingetq; 
uirtutcs & illuftrationcs uirtutis fupernaturalis,illaruq; poteftatcfruerur,fi 
nafta fuerit fide in autorc primo. Imprimis igitur implorare oportet opc & 
aflenfum ab ipfo autorc primo: neq; id.ore tantu , fed & cu geftu rcligiofo&- 
fupplici animo,etia abudc,inceffanter Sontegre orates, ut ille illuftrct men 
tc,dimoueatq;tenebrasanimabusfupercxcrefcentesproptercorpus. 
LIBRI II. FINIS. 




^AMPLISSIMO DO«5 

MINO, PRINCIPI ILLVSTRISSIMO HERMANNO Ag 

sx/ydi , Priricipi clectori , weftphalia: & Angarise Duci , Domi- 

no&ArchiprefuliCoIonienfi&Padcborrienfi,Domi 

no fuo gratiofiflirrio Henricus Cornelius 

Agrippa ab Nertefzheyrri. 

ST VETERVM MAGORVM NOBILI3 
admodum fenrentia(Princeps IlluftriiTime)nui 
la in irc nobis in hac uita inagis claboraclum efle s 
c[ ut ab animi nobiIitatc,quo dco proxime acccdi 
mus diuinamq; induimus naturam,minime de- 
genercrhus.nequando inani otio torpefcehs ani* 
mus ,ad terrcnt corporis fragilitatem carnisq; ui 
-«. tiarcfoluatur, illumq; taquam proiectu pcrper- 
Hl uerfarlim cupiditatum tenebrofa praecipitia pcr 
damus. Quare nos ita animum inftituerc dccet, ut ipfc pcr femet dignitatis 
fuse nobilitatisq; memor , dignum aliquod fcipfo & cogitct femper & faciat 
& operetur. Hoc autem folum & maxime preftat nobis diuina: fcicnti? no 
tio, quado cius maicftatis rccordationediuinis femper ftUdiis occupati , res 
diuinas per omnia horarum momenta fagaci ac peruigili inqUifirione con- 
templamur,& per fingulos creatdru gradusadipfum ufq; archetypumaicc " 
dcntcs , ab lllo rerum omnium inerrabilem haurimus uirrutem : quamqui 
negIigunt,naturaIibus&mundanistantummodoconfidctes,hifoIentua<! 
riisiarpeerroribusacfallchtiiscOnfundi^&amalisdKmonibusfepinimefal 
li.Diutnorum autem intelligcntia purgat mentcnwrroribtK^rc-dditardtui- 
nam.uirtutem opetibus noftris infallibilem prseftat, & malorUm omrmwri 
daemonwn fraudes & obftacula longe propellit , illosq; fimul imperio-no» 
ft*ofabiicit, etiam bonos angclos & uniuerfas mundi uirtutes ih noftril mi ,, 
mfteriurri cogir, arrracta uidclicct ab ipfo arehetypaopcrum neftroru nir- 
tute,adqiicm^uumafccndimus, nceciTecftomnem creatUram-Hebis-obc- 
dire,totusq;nos fequitur coelcftiurnchorus.Nam (utinquitHomcrus)Nul 
lus deorum aufit in fuis fedibus pcrmanere moto Ioue : Statimq; tunc regit 
(ut ait Ariftophanes)per aliquem deorum, cui iufla capcflere phas cft , qui 
ttmeex officio fuo petitiohcsnoftras pro uoto noftro excqnatut . Cum ita - 
q;(Princcps Illuftriflime) diuinus atq; immortalis tibi datus fit animus,qui 
cum diuinac prouidentiae benignitas,prodiue fatum,& natura: liberahras td 
taliterdoTarunt,utmcntisacuminc,&fenfuumincolumiratc,rerumnatura 
lium amcena fpedtacula fublimesq; ccelorum aedes difficilimosq; reri;m di- 
Uinarum adytus intueri,fcrutari,contcmplari,difcernerc > & diiudicare ualc< 
as.tantarum uirtutum tuarum heceflitudine tibi deuinct uS.debiror fumjgd 



CC7III. EPt ST OLA. 

»m qus diuinse ac cerernonialis magix my fteria ffne fiftioc didici, ueris Cen 
rentiarum definitionibus finc inuidia communicare, & intclligentiam coru 
non abfcodcre , quicquid de his Ifiaci Aegyptiorum uetercs facerdotes , ac 
Chaldad Babyloniorum prifci uates.atq; Cabalifta: Hebrseorum diuini fa- 
pientes,tum Orphici,Pythagorici & Platonici,Grscoru profundiffimi phi 
lofophi.tum Indorum Bragmani,Acthiopum Gymnofophifhe, acnoftra: 
religionis intcmerati theologi rradidcrun t,& qua uerborum ui, qua fignacu 
lorum potcntia.quibus benediftionum &imprecationum cartninibus.qua 
obfcruarionum uirtutetam ftupcnda& admirandaprodigia olimoperati 
fuerint, in hoc tertio O ccultioris philofophiac libro tibi intimantes , &qu«e 
uetuftatis fqualorc obfira , & obliuiois caligie uelut Cimmcriis tenebris huc 
ufq; inuoluta iacucrunt,ad Iuccm exponentes. Plenum igitur nunc & inte» 
grumhistnbus libris Occultioris Philofophiae fiue Magiaetibircddimus 
opus,quod nos peruigili cura atq; animi pariter & corporis Iaborc,cum ma- 
ximo etiam conatu perfecimus.fcrmonc licet incultum,rc tamcn plane ar- 
duiffimum. Quare hanc unam ueniam me praefatumuolo,ne orationis grat 
tiam fermonisq; elegantiam in his libris requiras, quos olim iuuenili zctarc, 
cum efTct adhuc fermo rudis informisq; oratio,fcripfimus:atq; nunc no ora 
tionis contcxtum fcd fcntentiarum fcriem duntaxat recognouimus:minus 
cnim elegatia: fermonis ftuduimus.fuccedcnte in ci us locum ubcrratc matc 
ris.Satisq; nos officio noftro perfunftos cffc arbitror/i quae dc Magie arca 
nis rcfcrre polliciti fumus.pro uirili noftra preftirerimus,& a muncre tibi dc 
bito confrientiam noftram liberaucrimus. Sed cum nullum mihi dubium 
fit,confpiraturos contra memultos nafutulos fophiftas.ex his qui fc dei nc* 
potcsdiuinitatepIenifTimosiaclant.&deSybilkfoliisfibiiudiciumarro- 
gant,quiha:cnoftra(cumobdiffimiIesfuisIabrisla£tucas,infuctumc[;fuis 
naribus amaracinum ,tum ctiam cx olim cocepti aducrfum me odii fcintil- 
lis a:gre fub cinerc latcntibus) nouo inccndio iudicarc& damnare aggreffu- 
rifint.etiampriusquamquicquameorumlcgcrinraut omninorcilcpcrce 
perint. Iccirco (Princcps Illuftriffimc fapicntiffimeq; antiftes) hocopus a 
mc tuarum uirtutum meritis adfcriptum,&iam tuum effeftum.infupcr tue 
ccnfursfubiicimus,&protcctionituxcommendamus,utfiimprobi&per- 
fidifophift3;,craffaliuoris&caIuniandiinfaniailludarrodercuelinr,ipfum 
rus difcrerionis perfpicacia.ac iudicii candore/elicircr protcgas atq; dcfcn- 
das. Vale fcliciffimc. 




^HENRICI CORNE- 

LII AGRIPPAE DE OCCVLTIORE PHILO 
fophia,fiue dc M agia,Liber tcrtius,& ultimus. 

Dc neceflitate , uirturc& utilitate Rcligionis. 
Caput primum. 

EMPVS EST NVNC AD ALTIO* 
ra nos conuertere,& ad ea Magise portionc.que. 
nos docct callere & fcirc lcges religionu: & quc 
modo ueritatem religionc diuina dcbcamus adi 
pifci:&quomodoanimumct mcnremquafola 
poflumus ueritatc c6prehcndere,rite debeamus 
excolerc. Eft cnim Magorum uulgarisfcnrctia, 
quod nifi mens atq; animus bcne uaIuerint,cor<< 
pus benc ualcre non poffe. Tunc autcm cffe ho- 
minc uere fanu, quando anima et corpus ita copulantur et intcr fe conucni 
unr,ut firmitas mentis et animi,corporis uinbus non fit inferior . Firmam 
autcm-et robuftam mentc-m(ut inquit Hermes)confequi non alkmde pol- 
fumus,quimi. uita: integritate,a pictate,a dttitflft dcniquc r eligione JLeli* 
gio enim facramentcm purgat,redditq; diuinam:iuuat ctiam naturam,na- 
niralesq;roborat uirturcs,quemadmodum medicus corporis iuuat fanitatc, 
ct Agricola terri uirtutcm adiuuat. Quicuftque uero religiencreli&aflafU 
ralibus tantum eonfidunt,foknt*imlis-dsemofflbtis fsepilFimefaHi. Ex in- 
telleclirautcm religionis, contcmptus medelaq; nafcitur uitiorum, &coh- 
tramalos<IsBmonestutaiH€nw.Deniquenildc&gratius&acccptius,quarH 
hemo perfe&e pius ac ucrcreligiofus.-quitamhomincs-esteros prateellit-,cji 
ipfc^diis^mortahhiisdiftatiDebcmus nos igitur prius quidcm purgatos 
offcrre 8i commendarc diuins: pietati & rcligioni, & tuc diuinum illud am' 
brofianum ncciar(neftar inquam, quod Zacharias propheta appcllat uinu 
gcrminans uirgincs)fopiftsfeifibw,tranquilla mcntc cxpe&are,laudantes 
& adorantes,fupcrcoelcftem illum Bacchumlummum deorum &faccrdo- 
tu antiftitc, regnationis autorem,qucm bis natum ueteres cecinerc poctac, 
aquo tamdiuiniffimiriuiincordanoftraemananr. 

De filentio & occultatione eorum ,que fecrcta in reli 

gionefuflt. CaputTI. 

j) Vicunq; igitur nunc in hacfcictia ftudere affcdtas, tam facrum 
| dogma intra fccreta religiofi pectoris tui pcnctralia filctio tcgi- 
|to,& coftanti taciturnitate celato.Scrmoncm cnim tanta numi 
Inis maieftatcpleniffimum(utinquit Mcrcurius ) irrcligiofo 

s ii 





CCX. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

mcntis eft multorum confcicntie publicare:& diuinus Plato praxcp it,non 
effe populo inuulgada,qu<; facra & arcana in myfteriis funt.Pithagoras quo 
q; & Porphyrius fecratores fuos fiicntio rcligiofo confecrabant.Orphcus eti 
am ab his quos fact orum ceremoniis initiabat,filcntii infiurandum cfi tcrri 
bili quadam religionis autoritatc excgit,nc rcligionis fect eta prophanis au- 
ribus prodcrcntur:unde in carminc dc uerbo facro canit: 
orphm. y os C j U ; uirtutcm colitis,uos ad mca tantum 

Dicra a urcs adhibcre,animosq; intcndite ucftros. 

Contra qui facras lcgcs contcmnitis,hinc uos 

Effugite,procul hinc miferi,procul ite prophani. 

Tu uero qui diuina fpecularis,& alta 

Mcntc capis M ufxe,uoccs complectcre,6i illas 

Afpiciens facris oculis fub pcftorc fcrua. 

Hocq; itcr ingrcffus.folum illum fufpice mundi 

Ingcntcm autorcm,foIum intcrituq; carcntem: 

Qucm nos praefenti quis fitJcrmonc docemus. 
auro. Apud VcrgiliumetiamdcSibyllalcgimus: 

Aduentante dea,procul 6,procul cftc prophani: 

Conclamat uates.totoq; abfiftite luco . 

Hinc &in facris Elcufine,- Ccreris cclcbrandis,initiati folum admirtebantur, 

ag«chocpr2conc,quiproculeffcpropIianumuulgusacclamabat,8capud 

I fdram legimus idem prxccptum.,dc Hebracoru Cabaliftis arcanis,his uer- 

fibtis cxplicatum.Tradas eos libros fapicntibus dc populo,quoru corda fcis 

caperepoffc'j& feruarc fccreta hec. Iccirco rcligiofa Aegyptio^ uolumina & 

ad ceremoniarum arcana pertinentia,cx charta hieratica,hoc eft facrata co- 

ficiebantur:in his literas ignorabilcs perfcribcbant,quas facras uocant. M a 

crobius,Marcellinus & caeteri,hicrogIyphicas appcilari rradunt: nc fcilicct 

a prophanis,eiufmodi fcripta nofci poffcnt,quod ctia Apulcius teftatur his 

uerbis:Peractoinquiensfacrificio,deopertisadyti,profcrtquofdamlibros, 

litcris ignorabilibus praenotatos,partim figuris huiufmodi animaliu,conce 

pti fermonis,compendiofa ucrba fuggerctes:partim nodofis,& in modu ro 

rae tortuofis,caprcolarimq; condcnfis apicibus,a curiofitate prophanoru,le 

ftione munita. Silentes igitur & occultantes qua: fecrcta in religioe funt, cri 

To-rtE^museiusfcictia:dignidifcipuli.SiIcnienimfidcs(utinquitTcrtul!ianus)re 

m - . ligionibusdcbe£:quiuerofecusasur,pcriculofuntproximi.VndcApulcius, 

Apulcuu. / ■ r J . ,. ,. b 'J. f ,.,. r. .. ; 

dearcams Iacroru:Diccrcm ii diccre liceret,cognokercs li iiccrct audirc,fed 

parcm noxam contrahcrent aures & lingua: rcmcrariae curiofiratis.Sic legi- 

mus Thcodotum tragccdiarum pocram.cum nonnulla cx Iudaicac fcriptu- 

rae myfteriis.ad fabulam quandam referre ueller.luminibus priuarum,The 

opompus quoq; qui cceperatnonnulla cx legc diuina transfcrrc in Grc cam 

taguawijturbatione mctis quadam & animi ilico perculfus cft: undepeftca 



HBER TERTIVS, CCX {, 

magnopere dcu oraiu 5 cjuareidfibicontigiiTct s refponfumaccepitpcrfo^ 
mrtttt,quiaresdiuinaslcnoeimo>nquinaret,in publicu promulgaret. Nu- 
mcnius ctia quidam occultoru curiofior,offcnfam numinu contraxit,quod 
Elcufinae dcae facra intcrpretando euulgauiffct. Somniauit enim E leufmas 
dcas habitu meretricio ante apertii lupanar proftan tes, quod cu admirareE, 
iratc refponderut,ab ipfo fc aditu pudicitie fuae ui abftraclas,& paffim adcu 
tibus proftitutas.per quod admonitus eft, ceremonias dco^ liumine inuul 
gandas cffe.Ideo antiquoru ftudiu fcmpcr fuit,dei & naturae facramenta in- 
uoluerc,& uariis enigmatibus obtegerc:qua legcm fic obferuarut Indi,Bra- 
chmancs,Aethiopes,Perfe,Aegyptii.HincMcrcurf,0rpheus,ocsq;antic| 
uates,&philofophi,Pythagoras,Socrates,Plato,Ariftoxenus,Ammomus, 
inuiolabili fide feruarut. Hinc Plotinus,& Origenes, caetenq; Ammonii di- 
fcipuli,utnarratPorphyriusinlibrodeeducati6e&difciplinaPlotini,iura- 
rut ne Hagiftri dogmata ederct:& qa Plotinus , uiolato iureiurado Ammo 
nio preftito.facramcta pubhcauit,m trafgreffiois pcena,ut nonulli adferut, 
horrcdopediculoruedulioconfumptuseft.lpfeetia Ghriftusduadhue-i» ' 
tefris^eret,ealege&*aieelequut 2 «ft,utKnt4modofecmiorctdiC:+p«li-' 
intehigerct^m/ftwittuefbidei.eaeter+autfolasparabolasfcntirctrpratcipies-'' 
iniUper nondandum fan&umeafflbus,ncc margaritasexponenda^porcis^ 
Ideo inquit propheta: Abfcondi in corde meo cloquia tua,ut non pcccc tibi. 
Non decct itaq; arcana quae inter paucos fapicntes folo ore communican- 
da funt,pubhcis committereliteris. Quare ucniam mihi dabitis, R multa ea 
q; potiora , ceremonialis magiae arcana facrarnenta , filerftiof Herim praeter 
v greffus.Satis autcm me faclurum arbitror,fi ca quz fcitu neceffaria funt re- 
fcremus , atq; uos ab huius libri leifione non abeatis myftcriorum illorurn 
omnino inanes: fed ea lege hxc uobis communicata funto , qua Dionyfius 
adftringit T imotheum , uidelicct ut ab his qui percipiunt , indignorum no 
exponantur.arcana,fcd inter fapientes colledta , ea qua decet reuerentia cu- 
ftodiantur. Illud prarterea uos m hoc initio admonitos effe uolo, quod quc 
admodumipfanuminadercftanturpublica,atq;prophana,amantq;fecre# 
ta,fic experimentum omne magicum,fugit publicum,qua:rit occulrari.filc 
tioroboratur,propalationeautemdeftruitur,neccomplctusindefequitur 
effectus.Patiuntur cnim haec omnia iafturam,cum loquacibus SCincredu'- 
lis animis ingeruturp.Oortct igitur magicum opcratorcm.fifructum inde 
confequi uelir.fecretum cffc,ac nullis neq; opus fuum, neq; Iocum, ncq; tc- 
" pus,neq; defiderttl, neq; uoluntatc fuam propalare , nifi aut prarceptori , aut 
//^oadiutoriffiuefocioquale^tiaoportebkcffefidele.acdeflte^&taciturnii, 
* &*natura,aut inftitutioe dignificatu.Siquidc ipfa ctia focii loquacitas.incre 
duIitasq;,atq;indignitas,inomnioperationeeffeftuimpeditatq;difturbar. 
Quae dignificatio requiratur,ut quis euadat in uerum Magum,& 
mirandorumoperatorem. Cap. III, 

s iii 






1 



CCXH, DE OCCVLTA philosophia, 

Irca principiu primi libri huius operis,loquuti fumus qualc opot-- 
tcat effe magum:nunc uero narrabimus rem arcanam, ncceflana, 
| & fecrctam.unicuiquc qui in hac artc operari af fc&ar.qu» eft prin- 
cipium & complcmcntum& clauis omnium magicarum opcrationu m : & 
ipfa eft dignificatio hominis ad hanc tam fublimcm uirtutem ac potcftatc. 
Rcquirit enim hxc facultas in homine mirandam digniftcarione: lpie cnim 
quiinnobiseftintelleclus,tummamensanima:,foluscftmirandoruopera 
tor.-qui cu fucrit nim io carnis demerfus comercio, & circa fcnfibilc corporis 
animaoccupatus,nul!umereturdiuinarumfubftantiarumimperiu:idcoq; 
muIrifruftrahancartcprofequuntur.Oportctnositaq;quiadtantamcelii 
tudinemnitimur,duopotiffimumeditari:unumuidclicetquarationcaffc- 
fluscarmJc%cadu€unTq;fenfum,rnatcriaksq5pffionesJcferamus.Alreru 
griauia,&quo modo,ad purum ipfum intelleclu, dcorumq; uirtutibus con 
' iunftum afcendamus/incquibus haudfeliciierunquam ad rerum fccrcta^ 
fcrutinia,atq;ad mirabilium operationum uirtutem fcandcre poffumus.ln 
hisenimtotaconfiftitdignificatio ) quampreftantnatura,meritu 1 &arsquf 
dam rcligiofa.naturalis dignitas:ipfacft corporis organoruq; optima difpo 
fitio,anima ipfam nulla craffitudine obfcuras : ncc ullo tumultu.aut humo 
rc preueniens:&ha:c prouenit a fitu,motu,luminc,& influentia corporum, 
animarumq; ccelcftiu.quse in gcncfi cuiufq; ucrfantur.ut funt quorum no- 
na domus per SaturnujiolemjMercuriuq; fortunata cft.Mars etia in nona 
domo.fpiritib' imperar.Scd dc his copiofc traclatur in libris aftroru.Qui uc 
ro talis non lucrit.neccffe eft ut natune defeft um,cducatione,optimoq; re« 
gimine,&rerumnaruraliumprofpcroiifu,reconpenicr,quoufq;omniperfe 
crioneintrinfeca&extrinfccacompletuseuadaf. Hinctantadiligentiaca- 
uctur in legc Mofaica dc facerdote.ut fit impollutus a mortuo,amuliere ui 
dua,amcnftruata:quodAlibcra lcpra^ fluxu fanguinis,ab hernia:fitq; in- 
tegerinomnibusmembris;nonca:cus,nonclaudus,nongibbus,nonnafo 
deformi. Et Apuleius in Apologia fua dicit puerum magico carminc diui 
nationi initiandum,oportcrc eligerc fanum,incolumem,ingeniofum,dcco 
iMm,integrum,animofolcrtcm,&orcfacundu,utineodiuinapoteftasqua 
fi bonis a:dibus ucrfctur:atquc ipfe pueri animus cito expcrtus,ad diuinita» 
tcm fuam redigatur.Meritoria autcm dignitas duobus pcrncitur,doclrina 
uidclicct & opcre. Doftrinae finis eft, uerii cognofccre. Oportet ergo ficuc 
circaprincipium'primilibridi<Sumcft,intribusillisfaculratibuscruditum 
&cxpcrtum effc:deindc fublatis impedimentis,animam ipfam contcmpla- 
rionipenitusadmoucre:&infeipfamconucrtcre.lneftemrrHiobisipfisre- 
rumomniiJapprchcnfio&potcftas.Prohibcturautcmquominushisfrua 
mur;per paffiones ex gcneratione nobis obftattsvper imaginationes falfas, 
" &appetitus immedcratos:quibus cxpulfis/ubitoadeft diuina cognitio at- 
u qspoteftas.Operaripautcmrcligiofa^nominorcmcfficaciamfortitur.quf 



LIEER TERTIVS. CCXIII. 

faepe etiam fe fola efficax eft ad acquircndam nobis deificam uirtutem.Tan 
ta enimeft uirtus facrorum operum ritc faftorum cxhibitorumq;,ut etiam 
licet non intcllccla,pic tamcn & intcgre obferuara,ftabiliq; fide credita, no 
minorc habeant cfficacia,nos diuina poteftate dccorarc.Qu? uero arte reli 
gi6isacquiri£dignitas,ipfareligiofisquibufdaccremoniis,&expiationibus, 
confecrationibus/acnsque ritibus pcrficitur ab eo, cuius fpiritum publica 
religio confecrauit:qui poteftatcm habct impofitionis manuu , Si initiandi 
uirtutc facramentali, ex qua imprimitur charaftcr diuinac ujrtutis atque po 
teftatis.quem uocant diuinum confcnfum,quo homo diuina natura fubni- 
xus,&quaficcelitum confors effeftus, infitamnuminis gctitpotcntiam : & 

* hic ritus intcr ecclefiaftica facramenta rclatus eft . Si igitur nunc fueris ho- 

* mofacra rcligionis mentc perfcftus , qui pie conftantiffimcq; de rcligione 
-/ femias,& fine haefitationc credas/ucrisq; tali s c ui au t oritasfaeror um,natu- 
-,-raq;pKE cjtteris contulerint dignitatem,quc numina minime contemnant, 
''poterisorando,confcerando,facrificando,iBuocando^iirtutcs fpiritualcs at 

q; ccelcftcs attrahere, & rebus tuis quibus uelis imprimcre , omncq; fcicntix 
magicalisopus ea ipfa uiuificare. Quifquis autem practer autoritatem offi- 
cii,abfq; fanftitatis & doftrinae mcrito,praeter naturae cducationisq; dignita 
tc aliquid in magicis operari prafumpfcrit,finc fruftu laborabit, ac fe fimul 
& credctes fibi,decipiet: ac numinum indignationc cum periculo incurrer. 
DeduabusccremonialisMagi^adminiculis, 
religionc & fuperftitione. 
Cap. II II. 
il VO funtque reguntomnemcercmonialisMagieoperationc, 
I religio uidclicet & fuperftitio.Rcligio ipfa,eft diuinoru affidua 
j contemplatio, piisq; operibus cum dco diuinisq; numinibus te 
\ ligatio,per quam rcuercti famulatu,digna illis ucneratio, & cul 
tus ianftiftcatio impcnditur,cercmoniseq; diuini cultus ritc excrccntur.Eft 
itaq reb'gio,difciplina quaedam extcrnorum facrorum ac cercmoniaru , per 
quam rerum internarum & fpiritualium.tanquam per figna quedam admo 
nemurqua: ita nobis a natuta infita eft,ut plus illa, quam rationabilitate , a 
cazteris animantibus difccrnamur. Quicuq;igitur ea neglefta, naturahum 
' uiribus (utlUpradiximus)tantumodo-confidunt,folct a malisdxmonibus 
fepifhme faili. Iccirco qui religiofius fanftiusq; eruditi funr^neear bere-pl-a- 
tanti nec uinea iHferunt,ncc modicu quoduis opus abfq; diuH» inuocatioe 
adgrediutur/icutadColoffenfesprscipitdoftorgentiUjinquicsr^uccun 
q; fcccritis,in uerbo aut opere,omnia in nominedominf leftrGhrifti facite, 
gratias illi agctes & deo patti per ipfum. RekgioisjgituireSyphyficis ac ma- 
thematicis uirtutibus fuperaddere,tantu abc-ft-*€ulpa,~ufn6 adiungcrc, fit 
«npiufcelus.Hinc in libro fenatoru ait Rabi Hcnitia: Quicuq; omifla bndi 
itione,aliqua crcaturarum fungif,hlc uelutifurto &rapina,a dco & ecclefia 




■frh. 



L<h: 




CCXIIir. DE OCCVLTA PHILOSOPHliS, 

ufurpaffe creditur : de quo fcriptum eft pcr Solomonem ; Qui rapi t aliquid 

a patre aut matre,particcps eft uiri fubuerforis.Pater autcm deus eft,mater 

uero ecdefia, ficut fcriptum eft.Nunquid non ipfc cft pater tuus,qui poffe 

dit tecEt alibi: Audi fih difciplina patris tui,& ne dimittas legcm matns tue. 

' Nihil deo magis difplieet , quam negligi , quam contemni: nihil placet ma 

gis, quam uenerari, quam adorari. Hinc nullam mundi crcaturam rcligio* 

nis pcrmifitexpertem.cunfta deum uenerantur.cunfta precatur(ut inquit 

Proculus)hyinntfq; concinnant ad ordinis fui duccs. S cd aliaquidcmnatu- 

rali mode^afefenfibili, aliarationalij »liaqitidc4rfrelk$wli:&omnia fuo 

modo,iuxtaCanticum trium puerorum, benedicunt dno.Religionis autc 

ritus, cercmorriatq;, pro tcmpo^ regionumq; uarictatc, diucrfi funt:& una- 

quxq; religio boni aliquid habet, quod ad dcum ipfum creatorc dirigitur:& 

licet unam folam Chriftiana religionem dcus approbct, caeteros tamc cius 

gratia fufceptos cultus,non penitus rcprobat:& fi non sterno.temporanco 

< •'•' -1 tamcn pramioirrcmuncratos non relisquit:ucl faltc mimis punifcimpios 

«uew&^enitusirreligiofos.tanlhoftesoditjfulminat.&cxterrninatJTiaior 

<= enirneft illo^ impictas , c[ eorum qui falfam & crroneam religienerfl-feeuti 

Hlhntim. funt. Nulla cnim rcligio(tefte Lacl:antio)tam crronea.qus non aliquid fa- 

pientia: contineat: qua ueniam illi habete poffunt,qui fummu hominis offi 

cium,fi non re ipfa,tamen propofito tenuerunt. Ad ucram antc religioncm 

homo per feipfum pcruenire non poteft,ncc nifi doceatur a deo.Omnis ita 

que eultus^uH uera religisne alier^ft,fup«ftirio cft.&omnis-ue-neratio, 

quae-pksexhtbet in cultwndiuinum cj ucra religio,etiam fupcrftiti&eft. S i 

militer & illa, quae exhiber cultum diuinum, uel cui non debct,uel eo modo 

quo no debet, Cauendu eft igitur fummopcre,ne quado perucrfo aliquo fu- 

pcrftitiois cultu/ummo ac omnipotcti deo,facrisq; fub illo numinibusfiat 

iniuria:hocenim&nefariucffet,&phiIofophisindigniffimum.Superftitio 

itaq;,licet a ucra religionealiena fit, no tamc tota,aut ois reprobata cft,quo 

niam in multis ctia tokratur,& areligiois antiftitibus obfcruatur. Dico au 

// tem fuperftitionerr+eam maximc, qus cft fimilitudo qusdareligionis,que 

quatcnusimitatur, quicquid in rcligione cft,ex miraculis,exiaxramentis,cx 

'ritibus,exobieruationibus,&eiufmodicsteris,Iiaudparuamind€-nancifci- 

rur potcntiam: non minorcm etiam uim fortitur excredulitatc operantis. 

" Quanturn cnimpoffitconftans crcdulitas,in primo libro diflu eft,&apud 

* uulguspalamnotumeft.CreduIittKmJgiturrcquir«fiip€rftiti©,quemad 

' ' modumreligicrfidem . Tanta fiquidem poteft-cofta«s«cdulitas, ut etiani 

miraeula opcrctur in opinionihus& operationibus falfis. Quilibet enim m 

fua religione, etiam falfa,modoffrmiffime credat ueram.fpiritum fuumca 

/»„,„, ipfacredulitarisrationcekuat,donec adfimikturfpiritibusillis.quifunt 

duces & principeseiufdermeligionis: eaq;operetur,quae ratio & natura non 

difcernunt, Hatfitatio autc crcdulitatis,& diffidentia,omne opus.non mo- 



L I B E R r E R r I V s. ccxv. 

do in fupcrftitionc , fed ctiam in uera religionc infirmant , & effcfl um quay 
fitum.hcetfommmorumexperimentorumeneruant.Quomodoautcm ^, r « 
foprfteioHnitctur-r-eUg4oncm,ifta tibi exmpkoftcdunt-mideiicet, quado = 
cxcemmuffieatmtr-uermcs & iocufte,nc noccant frugibus:t]uado baptizan < 
tur-campanas,& imagines,&ciufmodi plura. Quia uero prilci illi magi,Siqui -, 
eius artis autorcs apud uetercs extitcrunt,fucrunt Chald^i, Acgyptii.Aiiy- 
rii,Perfa:& Arabes,quorumrcligio omnispcrucrfa crar, & idololatria inqui 
nata, cauendum nobis fummopereeft, ncpermittamus illorum errores 
^j= ftjprafloftf^eatholicxrcligietHsraHOBesmiJjtafe. Hoccnirntlafphcjmii 
s^tJeti&malediclioni fubic£luni:& ego ctiam blalphcmus cifem in haclcicn 
<= tia,fi uos-dc illis non admonefcm. Vbicunque ctgohuiuuBodi-inobisJcri- 
s=ptarcperictis,fcitotcillauobisexalicnisautoribusnarrata,&:mcuobisnon 
pro ueritatc tradita,fcd pro coniedtura,qu3e cft affinis ucritati, & imiratiois 
inftruftio,inhisqua;ueralunt.OportctigiturcxiI!orumcrroribus,uerita- 
tcm nos colligcre:quod quide non nifiprofundac intelligentia;,integrx pie- * 
tatis,difficilis & laboriofx diIigentic,exiftitopus:& fapictia,que dc omni ma. 
loftouk-extrahere bonum,&obliqua omniaadaptare in rectum,ufum coru 
quigubernat,ficutdehocex««plum4at-Aug4.iftrnu4dcxarpctario,cuinc 
ceffaria & opporruna funt inftrumenta obliqua & complicata , non minus 
quamredra. 

De tribus ducibus religionis,qui nos ad ucritatis femi- 
tamperducunt. Cap. V. 

P\ R E S iunt religionis duccs , qui nos ad ucritatis fcmitam ufque 
pcrducunt,&qui rcligionc totam gubernanr :in quibus tota co 
I fiffit^felkctamor^ipj^atqueiidc^ Amorenim uehic-uItH» 
J animat,omniu pra:ftantifiimus,fupcrne ab intelligibilibus ufq; 
ad infcriora defcendens, ad diuinam pulchritudincm mcntcm noftra con- 
grcgatatq; conucmt:nosquoq;in omnioperatione c6feruat,&cffc<£tus ad 
uotalargirur,uirtutcfupplicationibusnoftrislubminiftras:ficutapudHo iKadoji 
mcrumlegitur,ChrifcnApollofupplicantcexaudiuit,quiamultufibiami 
cus erat:& de M aria Magdalcna legitur in E uangcliis : Dimktumur-eipec- 
/// eata muka,^uiadilexit mukum . Spes uero immobiliter ad ea quae appctit 
fufpenfa.quadoindubiaatqueimperturbatafuerit, nutritanimum&per- 
ficit, in bono fingulatim oia fiftcns.Fides uero uirtus omniu fuperior,qua- 
tenus non humanis commcntationibus , fed diuina: reuelationi tota inniti 
tur.peruniuerfum omnialuftrat:namcum ipfafupernea primoluminc 
defcendat , atque illi uicinior exiftat , longe cft nobilior atque exccllentior, 
-quam fcictia?,& artes, & crc4uiitatc-s-a rebusjn feriorib us , per reflexioncm 3 
primo Iumine acccpram , adintelleiftum noftrum accedentes. Deniquc 
'/ per fidem efficitur homo aliquid idem curoHj peris: ea demq; poteftate&H- y" 
itur. HincProdusait.-Srcut fidesquatcft crcdulitas.infta fcientiam eft, p rwI(g> 



CCXVT. DE OCCVLTA PHILOSOPHM, 

fie-ftdes-qu* eft-nerafide-s-, eft fuper fubftantialker-fap ra ©mnem fcientiam 
&intclIcdun%nos-deoirnrnedtateconiungciis.Eftenimfidesomniumnii 
raculorum radix,qua fola(ut Platonici tcftantur)ad dcum acccdimus, diui 
namq; adfequimur proteftionem uirtutemq;.Sic legimus D aniclcm lconu 
pericula euafifle,quia crcdidit deo fuo,& H emorroiiTcait Chrift' : Fidcs tua 
- te falua fecit:& a-caeispetctibus lume.fiderccjfiuit dices.-Creditis quod pof 
lliid.h f lm uos illuminare!' ficPallas apud Homeru his ucrbis conlolaf Achillcm: 

Veni cgo pacificatura tuam iracundiam fi credideris. 
Lin!!i. IccircoLinuspoctacanitcrcdendacffc omnia,quiafaciliadco omniafunt: 
nihilcfteiimpoiTibile,crgonihilincredibilc.Crcdcntesigiturqua:adrcli- 
gioncm pertinent,eorum nancifcimur uirtutcm. Vbi uero de fide dcfcccri» 
mus,nihil admiratione,fcd pocna dignum opcrabimur.quemadmodum de 
hoc apudLucam exemplum lcgimus,fub his uerbis:Tcntauerunt crgo qui 
dam de circumftantibus Iudeis exorciftis,inuocare fuper eos qui habcbant 
malignos fpiritus, nomen IESV diccntes : Adiuro uos per IESVM qucm 
PauIusprardicat.Refpondens aurcm fpiritus nequam dixit eis : I E S V M no 
ui,&PauIumfcio:uosautcquieftis^Etinfilicnshomoineosinquocrat da; 
monium peiTimum,& dominatus amborii, inualuit contra cos : ita ut nudi 
// & uulneraticffugcrent dc domo illa. 

Quomodo his ducibus anima humanafcanditinnaturamdiui- 
nam,efficiturq;miraculorumeffeftrix. Cap. VI. 
Ens itaq; noftra pura atq; diuina,religiofo amore flagras,fpc de- 
cora,fidc dire£ta,pofira in culmine Sifaftigio humani animi,ue 
ritatemattrahir,omnesq;rerum tammortaliu quamimmorta 

| Iium ftatus, rationes, caufas & fcientias, in ipfa ueritatc diuina, 

tanquam in quodam xternitatis fpcculo intuctur, fubito comprchcndcns. 

Hinc prouenit,quod nos in natura conftituti, ca quac fupra natura funt co# 

gnofcimus,ac infcriora qucque intclligimus, atque non modo ca qus funr, 

&qua; fuerunr,uerumctiam corum qua mox ficnt,& qua: longc poft futura 

funt,afliduerecipimusoracula.Prctcreanonfoluminfcicntiis,&artibus,& 

oraculis mens ciufmodi uirtutcm fibi diuinam ucndicat,ucrumetiam in rc* 

'' bus quibuiqjpcf impcrium tranfmufandis , miraculofam fufcipit potenti- 

//am.Hincprouenitnosinnaturaconftitutos,aliquandofupranaturamdo 

mmari :opcrati6csq; tam mirificas,tam fubitas,tam arduas efficere,quibus 

obediantmanes,turbenturfydera,coganturminima5fcruiant-clcmcnta:fic 

homincs dco dcuoti,ac theologkis-iftis uirtutibusekuati-.impcrant elcmc- 

"tis^pelluntncbulaSjCitantucntes^coguntnubcsinpluuiaSjCurantmorbos, 

' fufcitant mortuos:quac omnia apud uarias gentes fafta fuifle , canunt poc- 

" tae,recirant hiftorici : atq; ca ipfa ficri pofle/pkndidiflimi quiq; philofophi 

Una cu Theologis confirmantTic prophers/ic apoftoIi,fic cxteri uirimaxi 

' niisclaruerepotcntiis. ScicdumergOjquodficutpcrprimiagentisinflexu, 




R 



LIBER TERTlVJ. CCXIJC 

frpc producituraliquid finecoopcrationc mediarumcaufaruni.ficetiani 

pcr foinra opus rcligionis , fit aliquod fine applicationc naturalium coclc- 

*! ftiumq; uirtutumrfediianofuareft opcrari per puram & iolam rcligioncm, 

^n^ui-tofu*i ; a^s<ftinwllc^ualis.Quicunq;autem-fine-admixtioneali-- 

,; arum «ktuwm , fenr folam religioncm operatur , fi diu perfcuerancrit in 

oper^-abfcrbctur a numine , nec diu potcrituiucrc . Qiiicunque autem 

non purificatus acceffcrir,fuperinducit fibi iudicium & traditur ad dcuoran 

dumfpirituincquam. 

Neceffariameifc Mago ueridci cognitiOncm^&quiddeDco 
uctcrcs ItnfcruntMagi atq; philofophi, 
i Caput VII. 

|pP»KS| Voniam omnium rcrum cffe arq; operari,a furnmo dco omniii 
§ ^Sfe'^ creatore dcpendct, dcinde etia a carteris niiminibus, quibus etia 
IJkgjy|J |fabricandi crcandiqjpotcftas datacft.non quidcm pnncipa- 
^Sg litcr fcd ratioc inftrumctali in primi crcatoris uirrute (rc^ enim 
omnium principium,prima caufa cft: quod aut a fcciidis caufis producitur, 
idcm magis a prima producitur ,qiia:& lecundarumcaufarum produdtnx 
eft :quosiccircofecundariosdeosiimicupanuis)neccffeigiturcftmagum 
qucnq; iplum deum omniu produdtorem & prima caufam cetcrosq; dcos (i 
ue numina (quas fccudas caufas dicim' ) cognofcere.&quo cultu,cj ucncrati 
one,quibusfacris,uniufcuiufq;conditioniconformibuscolcndifuntfingu 
li,noignorare.Quicuq;cniminuocatisdiis, illosnopropriohonorcprofc 
quitur,ncc illis quod cuiq; congruit rite diftnbuir.illoru prefennam & opta 
tosabilliscfrci3usn6adlequitur:qucmadmoduinharmonia,fiunachorda 
fragatur.tota fubito diffonat:nonnuncj cria periculu cii pocna incurrir,ficut 
fcriptum cft dc Affynis,quos tranftulit Salmanafar in Samaria.quia ignora 
bant legitima dei rerra:, immifit in eos dns Icones, qui interfcccrunt cos, co 
quod ignorabarit ritum dci tcrrar.Nunc igitur quid uetcrcs magi & philofo 
phi de dco confonu fenferint uidcamus.Lcgimus cnim qd Nicocrconte ty- 
rano Cypriorum quondam quis lummus dcus forct intcrrogate,Serapidis 
illi rcfpondiffe oraculu, IllO pro maxjmo deo liabendii cuius capur-cffilum 
effer.ucntcr maria,pcdes terra.aures in ipfo acthcrc locarcntur jOeuli prarful- 
gcntis folis lumenxui haud abfimilc cccinit Orpheus in his uerfibtis: 

Sydcreaeq; domus rcx eft & Iupiter ipfc, 

Principium atq; ortus.ucrum uis una deusq; 

Vnus,&omnipotcns,regaliin corpore cuius 

Singulaponuntur,tcllus,unda,ignis&acr: 

Nox fimul atq;dies,fapieiitia,primaq; origo. 

At iucundus amor,magno hoc in corpore regii 

Sunt Iouis excclfi:ceruicem nanq; uidebis, 

Ccdi fufpiciens reuerentia magnaq; tccta, 



V 



Orfitm, 






CTXX. DE OCCVLTA PHtlOSOPHIi, 

Hoc caput auricomum.flaui dc uertice crincs 
Stellarumrutilantradii.dehincaureapandit 
Cornua bina caput capitisq; fimilima taari. 
Vnumcftortusipfeoccafus. Sialiud: 
Aft oculis fulgens ingcnti lumine Phcebus, 
LunaqjpurpureoPhasbiredimitacolore 
Prafcia uenturi mens conftat regius a:ther 
Quam ftrepitus nullus,nec uis.nec fama latere 
Arcanum'ueporeft,penetratq; pcr omnia uiftrix, 
PmercainuicTumcorpus.fmefincmodoq; 
Panditur ,afthumeri magni quoq; pecToralara. 
Eft acr,alas quoq; uentispoifidet llle. 
His ad cuncTa uoIans,Euro cft uelocior ipfo. 
Tum facer antiqua matre ex Tellure tumefcit 
Venter,&exaltis confurgitmontibus ingens: 
Quem medio pontus fubcingit ritefonorus. 
Vltima pi aeterca terrarum limina,& ampli 
FundamenragIobi,furibundaq;tartara,pIantaS 
EiTepedum.magniconftatrectorisOlympi. 
Hic cum fub tcrris cclaiTet cuncTa.deinde 
E x imis rcpctens,in Iuccm protulit almam. 
sobboda ^"'"^"^'"^'"""^"'"^"^afbitrantiiriatqjfaneipiiusmundimeri^ 
• re qua: iti feipfa mundu continens produxit :unde Sophocles.in ueritatc in- 
mrictics qmt.SoIus uhus eftdeUs.qui ccelu hoc& terra capaccm condidit.Et Euripi* 
des inquit : Videsnc excelfum, qui illu infinitu stherc, & terram undiquaqj 
mim C ° P fl ltur " InisrHflccredcIou ^ n ucarbitraredcu.VndeEnniuspoctaca- 
Afpiceheefublimecandens,queminuocantomnes (nit: 

Ioucm. 

torobyrim Vniuerfus igitur mundus Iupiter eft (ut inquit Porphyrius) animal ex ani« 
mahbus,deus ex diis conftitutus. Iupiter autcm eft inquantum inrellecTuj 
eft a quo uniuerfa producunrur,cuncTa crcans intelligendo. Hinc Orphcu* 
deucrbofacrocanir. 

Vnus perfecTus deus eft.qui cuncTa creauit: 

CuncTa fouens,atq ; ipfe fcrens fuper omnia fefe. 

Qui capitur mente tantum,qufmcntc uidctur: 

Qui nullumq; malum mortahbus inuehit unquam 

Quemprsternoncftalius. Etpaulopofts 

Ipfe eft principium.mediumq; & exitus idem. 

Prifcorum hzc nos docuerunt omnia uates: 

Quae binis tabulis deus ohm tradidit illis. 
vocatqjipfumineodemcarmine, Mundi 



I 



T E R T I V S. 



Ingentem autorem folum,interituq; carcntcm, 
Zoroaftes quoqueinfacrahiftoria dcrebusPcrficis ficdeumdefinit:De* Dcusqmd, 
us cft inter omnia quae labem nullam & corruptionem fentiunt,primus: in 
genitus,nec interiturus unquam,partium expers/ibiq; ipfi fimilimus,bono 
rum omnium auriga & autor,rerum pater omnium,optimus ac prudctifli- 
mus,facrum iuftitiac lumen,abfolutifTima naturae perfecT:io,eiusq; inucntor 
ac fapientia.Apule:us autem dcfcribit ipfum bafileum,hoc eft regem,totius 
rerum naturae caufam,rationem,&originem initialcm/ummu animi geni- 
torc,attcrnum,animantiufofpitatorcm,finepropagati6egcnitorc,ncq;lo- 
co,neq; tepore,ncc ulla uice comprehenfum,eoq; paucis cogitabilc, nemini 9 
effabilem. Hinc itaq; fummu dcum Euripidcs louc pracipit nominadum : 
per cuius caput cecinit Orphcus uniucrfa in lucem proccfiifle : caeteras aiit 
potcftates, miniftras efle ccfendas:qua: uidelicet extra dcum funt, & ab ipfo 
feparata:. Hinc ipft dei miniftri,& intclligentiae fcparate.a philofophis nun 
cupantur.Huic ltaq; fummo Ioui,illiq; fo!i,cultu rcligiofum dcbcri dicunt: 
caeteris ucro numinibus non deberi nifi propter ipfum. 

Qiiiddediuinatrinitateueteresfenferintphilofophi. Cap. VIII. 

j, Vguftinus atq; Porphyrius teftatur,Platonicos,tres in deo per 
fonas pofuiflc,quarum primam uniucrfitatis patrem appellat: 
I fecundam,filium atq; primam mentc uocant: etia a M acrobio 
J fejrS fic dicram : tertiam fpiritum/iuc animam mundi : quam etiam 
Vcrgilius cx Platonis opinione fpirkum uocat.ubi canit ; 
Spiritus intus alit, totamq; infufa per artus 
Mens agitat molem. 
Dci filium,piimam mctcm,diuinum fcilicct intelle£tiim,tradunt Plotinus 
& PhiIo,a deo patrc manantem,quemadmodum abs loquentc uerbum: uel 
fkut a lumine lumen. H inc & uerbum,&fermo,&fplendor dei patris.nomi 

'■' na accepit : diuinacnim mcns , cum fe unico &nunquam interruptoaclu , 
abfq; ulla internotionc,aut uiciflitudine,intelligit fummum bonum: prole 
& filium in fe progenerat, quae cft plcna intelligentia,plcna fui imago,8i ple 
nu mundi exemplar: quod Ioannes noftcr,& Mercurius uerbu nominant, 
fiue fermonemPlato dei patris filium: Orphcus uero Palladem ex Iouis ca 
pite natam, hoc eft fapientiam. Haec cft altiflima dei parentis imago, qua- 
da tamcrelatione,aut aliquo intrinfeco abfoluto,tanquam genita diftinfta 
a generate,quse apud Ecclefiafticum ait : Ego ex ore altiflimi°prodii,primo- 
genita antc omnem creaturam . Filium autem hunc cum patre unum SJ 
eundem in eflentia deum eflc teftatur Iamblichus,deu uidelicet fuipfius pa 

1 trcm filiumq; nominas . M ercurius quoq; Trifmegiftus in Afclepio.dei fi- 
lium diuerfis in locis affirmat, Inquit enim:Deus meus atq; pater , mentcm 
fibi aliam opificem peperit. Et alibi : Monas gignit monadcm,&: in fe fuum 
refleflit ardorem.Si in Pimandro (ubi uaticinari uidctur de futura Icge gra# 







CCJCXII. DE OCCVLTA PHILOSOPHr.4, 

tiae ac de regeneratiois myfterio)ait,rcgcneratiois autor eft filius dci Jiomo, 
unius uoluntate dei. Vocat etiam dcum utriufq; fexus fcecunditate pleniffi- 
mu . Similitcrlndorumphilofophiadferunrmundumcffeanimal partim 
mafculum atq; fcemina:& Orphcus naturam mundi Iouemq;,mundanum 
marcm fimulappellar &fceminarn:adferitq; utruq; diis fexum ineffe. Hinc 
inHymnisMincruam ficaUoquitur: Virquidem&foemina producTa es. 
Et Apuleius in libro qucm fcripfit de Mundo , ex Orphica theologia hunc 
ueriiculum traduxit de Ioue: 

Iupiter& mas eft & fcemina,nefcia mortis. 
Et Vergilius de Vcncrc inquiens,canit: 

Defcendo,ac ducente deo. 
Et alibi,de Iunone fiue Aleflo intclligens,inquit: 

Nec dextrae oranti deus abfuit. 
EtTibulluscanit: 

Qui Vcneris magni uiolaui numina uerbo. 
Et Carenus populus dcum Lunam mirifica ueneratione coluiffe Iegitur.Ex 
*■ ^iacplenafummsfcecunditatisintelligentia.amorproducitur.ligansintel 
/f ligentiam cum mcnte:& eo amplius,quanto immenfa proportione fibi in- 
timior eft q aliae proles cum eorum parentibus.quae eft terria perfona,fcili- 
cet fpiritus fan&us. Adducitctiatn Iamblichus Chaldaeorum oracula,ponc 
tia in deo paternam poteftatem : Intelledus a patre emanationem amorcq; 
igneum a patre filioq; procedcntc, eundemq; dcum. Hinc apud PlutarchS 
lcgirur,gcntilesdeumdefcripfiiTe,effeipfumfpiritumintclle(ftuaIe&igne- 
iibi, non habentem formam, fed rransformarem fe in qiiodcunq; uolucrir, 
& coxquanrem fe uniuerfis.Et in Dcutcronomio legitur: Deus ignisconfu 
'/ mens eft. De quo & Zoroaftes ait, omnia uno ab ignc gcnira cffe. Et Hera- 
clitus Ephefius cundla ex igne genita cffe docuit.Hinc diuinus Plato.dcum 
in ignea effentia habitare pofui t,intclligens uidelicet.incnarrabilc dei in fei- 
pfo fpIendorcm,& circa feipfum amorcm.Et apud Homeru legimus.aethc* 
ra effe rcgnum Iouis , ubi canit: 
Umem. Iuppiter obfcurans ncbulas, &in aethercregnans. 
Etidemalibi: 

Sors Iouis eft ccelum,nebulis fedet aethere Iato. 
"%'. *- >icitur autem stncr iuxta Grxcoi um grammaticam,ab aetho,quod fignifi 
cat ardeo,& aci fpiritus.quafi aethacr,id cft.ardcs fpirirus. Hinc Orpheus ac 
wtmh t J, cra appellauit pyripnon.ideft igncum fpiraculum. Patcr ergo , & filius,& 
fpiritus amarorius,idcmq; igncus. uocantur a theologis tres perfonae : quas 
etiam Orpheus in adiurationibus his uerbis inuocar : Ccelum adiuro te, dei 
magni fapiens opus.Vocem adiuro te patris.quam locutus eft primti, quan 
do mundum uniuerfum fuis firmauit confiliis . Eafdcm confitctur Hefio- 
dus,fubIouis,Minerua;&Bulsnominibus,inThcogoniafua,duplicemIo 



LIBER TERTIVS, CCXXIIL 

uis partum fiis ucrbis cnuncians : Primam cerre filiam cafiis oculis Trito- 
niam , squalem habenti patri potentiam , & prudentcm Bulen , Jioc cft 
confilium . Quod Orpheus in praefatis ucrficulis pluraliter protulir , 
propfer duphcemcius emanarionem:producirur cnima Iouc& Miner- 
uapariter. Ipfeq; Auguftinus hbroquarto dcCiuitatc dei,tcftaturPor- 
phyrium Platonicum tres in deo perfonas pofuiffe : primam , quam pa- 
trem uniuerfiratis appcllat:fecundam,quam primammenrem,&filium 
a Macrobio diclum : terriam , animam mundi , quam Vergilius ex Plato- 
nis opinione fpiritum uocar.inquiens: 

Spiritus intus alit,totamq; infufa per artus 

M ens agitat molem . 
Eft igi£ deus.ut inquit Paulus,a quo omnia, in quo omnia, & per quc omnia 
A patreenim tancj a primo fonre emananr omnia:in filio uero tang in pilii 
na fuis ideis collocantur omnia:per fpiritu fandtu uero explicantur omnia, 
& propriis gradibus fingula diftribuunrur. 

Qua: fit ucra cle Deo & fanetiffima Trini'- 

tate orthodoxa fides. 

Caput IX. 

p Ecreuerunt do&ores catholici populusq; fidclis, ita fenticdurri 
ac profitendum cffe, quod unus fit folus uerus deus, increatus, 
immenfus,omnipotens,a:ternus,patcr,fiIius, fpiritus fanctus, 
tres quidem perfonae/ibiinuicem cocterns &coa:qinles:una ta 
men effentia&fubftantia.naturaq; fimplex omnino.Hsc eftfides catholi- 
ca, hax eft orthodoxa religio, hoec cft Ghriftiana ueritas, ur unum dcum irl 
trinitate,&trinitatcmin unitate uencremur : ncq; confundentcsperfonas, 
ncq; fubftantiam feparatcs. Pater ab sterno gcnuir filiu m , fuamq; illi dedir. 
fubftantia^acnihilominusretinuit.Filiusquoq;nafccndo,patrisaccepitfub 
ftantiam:non tamc pcrfonam propriam patris adfumpfit, ncq( pater illam 
infiliumtranftulit:funtcnimambounius&ciufdemfubftantisE,fcddiuer- 
farum perfonarum.Filius quoq; hic licet patri coaeternus fir,exfubftatia pa 
tris antc fccula genitus, tamcn nihilominus cx fubftantia uirginis in fcculo 
narus cft,& uocatum eft nomcn eius Iefus.pcrfeclus dcus,pei fcclus homo, 
cx anima ronali & huana carne fubfiftcs.cui nihil humanu defuir, pter pec- 
catii. Neccffarium eft igitur credamus, quia dns nofter Icfus Chriftusdei fi 
lius dcus &homo eft.una perfona.duae narura. Ante fecula gcnitus cft deus 
fine matrc:in feculo natus eft homo fine patre,dc uirgine,&antc & poft par 
tum incorrupta:paffus in cruce mortuus eft.fed in crucc uitam reftaurauir, 
& mortcm morte refoIuit:fepultus cft.&dcfccndit ad inferos,fcd animas pa 
trum cduxit ex inferis:&rcujrrcxitper uirtutem propriam rertia die,afcen- 

t ii 








CCXXHII. DB OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

dit in ccelos,& mifit fpiritum fuum paracletum , & uenturus eft iudicare ui* 
uos SC mortuos , ad eius que aduentum omnes hominesrcfurre&uri funt in 
carne fua , & reddituri funt de failis propriis rationem. Hatc eft uera fides, 
quam fi quis non crediderit.uel de qua fi quis dubitauerir, a fpe uir» ac falu- 
tis aeternae alicnus cft. 

De cmanationibus diuinis , quas Hebraei Numeratio» 

nes,alii attributa,Gentiles,deos&numina 

nuncupabat:deq; deccm Sephiroth 

ac decem facratiflimis dei 

nomimbus illis 

praefidentibus , eorundemq; intcrpretatione. 

Caput X. 

1 Eus ipfc,licet in trinitatc perfonarum unitiflima* eflentie fit,e£ 
fe tamen in eo mul ta quxdam numina,ueluti radios cx eo ema 
: nantes.non ambigimus.quos gentium philofophi deos,Hcbr{ 
orum magiftri Numerationes.nosattributa uocamus.ut-fapi- 
entiam,quam Orpheus Palladcm:intelligentiam,quam Mercurium : for- 
mffcetuwm.quamSaturnummimproduftricem.quamNeptunum.natu 
ram rerum fecretam.quam Iunonem:amorem,quam Venerem: Iucida ui« 
Cam.quem Solcm fiue Apoltinem:uniuerfi«iundi rarionc,quem Pananun 
cupant:animam uero, ut infcrioragcnerat, fuperiora contemplatur, in fei- 
pfamferetrahit,triplicinomine,Maris,Neptuni&Oceani,decattt:8ddge- 
nus plura, de quibus canit alibi: 

Iuppiter, & Pluto,Phcebus, Dionyfius, unus eft. 
Sed cur bis loquimur,deus adftat in omnibus unus. 
Et de eodem Valerius Soranus cccinit: 

Iuppiter omnipotens regum rex ipfc deufq; 
Progenitor genitrixq; dcum deus unus & omnis. 
.. ..^ 1« prudcntiffimi illigentiumtheologifubuariis nominibusnuminibusq; 
fehntU. ^biiarioetiamfexuunurndeumcolebant. QuemutaitPlinius,fragiIis& 
laboriofa mortalitas in plures digeflit,fragiliratis fuae memor , utportioni- 
bus quifq; coleret , quo maxime indigeret.Sic quibus fidei opus erat Iouem: 
quibus prouidctia,Apollincm:quibus fapicnria.Mineruam i &qmbus aliis # 
rebus opuser-^aliis quocp nominibus inuocabanr. Hincilla numinum 
multiplex uarietas , propter multiphccm ac uariam gratiarum diftribu- 
tionem ,deus autem unusaquoomnia. VndeApuIcius inlibrodeMun- 
do ad Fauftinum:Cum fit unus deus,inquit,idem'que numcn, pluri- 
bus quidem nominibus nuncupatur.propter fpecierum multitudincm, 
quarum diuerfitatefit multiformis. Et Marcus Varro in libro de Cul- 
tu deorum dicit : Sicut omnes animae reducuritur ad unam animam 



LIBER SECVNDVS. CCM. 

mundi fiue uniuerfi, fic deos omnes referri ad unum Iouem.qui idem dcus, 
fubuariiscoliturnuminibus.Oportetcrgofcirefenfibilesproprietates,pcr 
uiamfecrctiorisanalogiaE.perfeiteintclleftualizare. Quicuq;hymnosOr 
phei,& ueterum magoru fane intelligcrc dcbeatrita nanq; comperict haec ab 
cabalifticis arcanis, orthodoxisq; traditionibus,minimu differre.N am quos 
Curetcs,8dntemcratos deos uocat Orpheus , Dionyfius potcftates appcl* 
lat : cabaliftae illos numerationi pahad,hoc cft timori diuino appropnant t 
itaquod cft enfoph in cabala,Orphcus noftcuocar.idcm eft T yphon apud 
Orpheum.qui Zamacl in cabala. Vcrum Hebraeorum mecubales,rcrum di 
uinarum eruditiffimi,decc principalia nomina diuina,ueluti numina quae- 
dam,ccu dei membra acceperunt,qu£ per decem numerationes,qu£ Sephi- 
roth uocant,ueluti per ueftimenta,fiue inftrumenta,uel exemplaria arche 
typi,influutinomniaquaecreatafunt,perfingulafupcriora,utq;ininfima 
ordinetamen quodam.Niprimo&proximeinfluut innoucmangelorum ' 
ordines , & animarum beatarum chorum : &pcr illos in ccelcftes fphseras & 
planetas,& homincs:a quibus dcindercs fingule accipiunt uim atq; uirtutc, 
Primum horum eft nomcn Ehic,nomen diuinae effentiac. Numeratio eiuS 
uocata cft ccthcr,quod interpreta£corona,feu diadema:8£ fignificat effc fim 
pliciffimu diuinitatis:& uoeaturTquedoeuIus-no uidit:&attribuitur deo pa 
tri:8i influit per ordinc Seraphim,uel ut uocat Hebraei Haioth Hacadofch, 
hoc eft,animalia fanelitatis:&cxinde per primumobile,omnibusq; cffendi 
munus largitur,ipfum uniuerfum per totam circunfercntiam , & centrurn 
replens,cuius intelligentia particularis,nuncupatur mctatron,hoc cft prin 
cepsfaeierum , cuius officium eft introduccre alios ad faciemprincipis , $1 
per hunc loquutus eft dominus Moyfi. Secundum nomcn cft Iod, fiue te- 
tragrammaton cum Iodconiunftum:numeratioeiushochrna,hoceftfa- 
picntia: & fignificat diuinitatem plenam idcarum,&: primogenitum:& attri 
buitur filio ,& influit per ordinem chcrubin,fiue qucm uocit Hcbr?i Opha, 
hoc eft formae, ucl rotae:& exinde in ccelum ftcllatum, totidem illic fabricas 
figuras,quot in fc continct ideas,ipfum chaos crcaturarum diftinguens,per 
intelligentiam particularcm nominc Razielem, qui fuit praefectus Adam , 
Terrium nomc uocatum cft tetragrammaton Elohim, numcratio eius uo- 
catur bina, hoc eft prouidentia, feu intelligctia: & fignificat remiffionem,& 
quietem,iubileum,pccnitcntialemconucrfionem,tubammagnam,redem- 
ptioncmmundi^&uitamucturifeculi^&adtribuiturfpiritUifanftOj&influ* 
it pcr ordinem thronorum,fiuequos Hebraei uocant Aralim,hoc eft angcli 
magni , fortes & robufti : atq; exinde per fphaeram Saturni , formam fluxx 
materiae miniftrans : cuius intelligcntia particularis Zaphehiel, pra;fe<ftus 
Nohe:& alia intelligentia Iophiel,prefecT:us feni:8ihse funt tres numeratio- 
nes fummae & fupremae , ueluti fcdes diuinarum perfonarum,quarum iuffu 

t iii 



' 



CCXXIIII. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA, 

iuffu fiunt omnia: fcd pcr reliquas feptcm cxequuni:,qua: iccirco dicunc nu- 
merationes fabricae.Eft itaque quartum nomen El,cuius numeratio hxled, 
cjuod cft clementia , fiue bonitas : & fignihcat gratiam , milericordiam,pie- 
tatcm , magnificentiam , fceptrum, & dcx tram manum : & influit pcr ordi- 
nem dominationu , fiue quem uocant Hebra:i Halmalim , per fphsram Io 
uis , eftingens corporum cffigies, clementiam &pacificam luftitiam omni- 
bus donans:& intclligentia eius particularis Zadkicl, prarfectus Abra- 
hsc , Quintum nomcn Elohim gibor , hoc eft deus robuftus, puniens cul- 
pas improborum,&numeratioeiusuocatur Geburach,quodeft potcn- 
tia,grauitas ,fortitudo , fccuritas, iudicium : punicns pcrftrages &bella: 
& coaptatur ad tribunal dci , & cingulum dci , &gladium , & brachium fini- 
ftrum : & uocatur etiam Pachad , quod cft timor: & influit per ordincm po- 
teftatum, fiuc qucm dicunt HebrauSeraphiin,& cxindcper fpharam Mar- 
tis.cuiuseft fortitudo,&bclIum &affii<3io,eIcmenta depromit.&intel* 
Jigentia cius particularis Camacl,pra:feftus Samfonis.Sextum nomen Elo 
ha , fmc nomen quadriliterum , coniunclum cum Vaudahat : & numeratio 
eiustiphereth,hoceftornatus,pulchritudogloria,uoluptas:&fignihcatli- 
gnum uita; : &influit per ordincm uirtutum/iuequem uocant H ebraei Ma 
Iachim,hoceftangcli , in fpharram Solis ,claritatcm llli&uitam donans : & 
exinde metalla produccns:& intclligentia eius particularis Raphacl,qui fn 
it prsfeftus Ifahac , & Tobiac iunioris , atq; angclus Peliel,pra:fcftus Iacob. 
Septimum nomen tetragrammaton Sabaorh,fiue Adonai Sabaoth, hoc cft 
deus excrcituum : & numcratio eius N ezah ,hoc eft triumphus, & uiftoria: 
& applicatur ci columna dextra:& fignificat aeternitatem , & iuftitiam dci ul 
cifcentis.&influitperordincmprincipatuu/iuequemuocantHcbraei Elo 
him, hoc cft dei,in fphaeram Vcneris, Zelum & amorem iuftitiae: & produ- 
cituegetabiliaj&intelligentiaeiusHaniclj&angelusCeruiel.prKfeciusDa 
uid.Odlauum nomc dicitur Elohim Sabaoth,quod ctiam interpretaturde- 
us cxcrcituum,nonbclIi&iuftitia,fedpietatis&confonantia:.Habctenirn 
utrunq; nomen hoc,& praxcdcns fuum cxercitum.Numeratio huius uoca 
tur Hod, quod interpretatur laus,& confeffio,& dccor,& celebritas: & adtri- 
buiturfibicoIumnafiniftra,&influitpcrordinemarchangcloru,fiuequc 
Hebraei uocant Bnc elohim,id cft filios deorum, in fphxram Mcrcurii,or- 
natus elegantiam & confonantiam,produccs animalia: & intelligcntia cius 
Michacl.quifuitpraefeftus Salomonis. Nonum nomen dicitur Sadai, 
hoccft omnipotens & omnibus fatisfacicns , & Elhai ,quod eft dcus uiuus : 
&numcrario eius Iefod,hoc cft fundamcntum, &fignificat intclleflum 
bonum , foedus , redemptioncm , &quietem : & influit per ordincm ange- 
lorum,fiue quem Hebraei uocant Cherubim, in fpheram Lunx , rcrum o- 
mnium incrcmentum &decremcntum:hominum'quegcnios &cuftodcs 




l;ber tertivs. ccxxv. 

curatatque diftribuit:& intelligcntia cius Gabricl,qui fuit pracfecluslo» 
feph , & lofuc , & Danielis. Decimum nomcn eft, Adonai melech, hoccft, 
dominus &rex : & numeratio eius Malchurh , quod cft rcgnum & imperie 
um:&fignificatccclefiam,&templumdci,&ianuam:&influirperordincm 
animafticum,animarum uidelicct beararum, qui ab Hebrscis dicirur Iffim, 
hoc eft, nobiles,herocs SCprincipcs : funrq; Hierarchiis infcriorcs : & influ- 
unr filiis hominum cognirionem,mirificamq; rerum fcicnriam & induftri- 
am, & prophetiam largiuntur : & prxfidct illis anima Meffihae, fiue ( ut alii 
dicunr,intelligctia Matattron, quse dicitur prima creatura, fiue anima mu 
di, & prarfciftus Mofe. 

De Diuinis nominibus,eorun- 
«&>: demq;potcntia&uirturc. 

Caput XI. 

£i Eus ipfelicct fit umtiffimus, fortitur tamc diuerfa nomina, no 
quK diucrfas cius effcntias aut deitatcs exponant , fed quafdam 
I proprietates ab co cmanantcs,per qua; nomina,in nos,& ea que. 

jj, crcata funt,multabencficia,&diuerfamunera, uelutpercana- 
les quafdam difhllat. Horum nominum decem fuperius defcripfimus,quae 
ctiam Hieronymus ad M arcella numerat : Dionyfius quadragintaquinq;, 
rum dci patris,tum Clirifti nomina colligit. Hebraoru mccubales ex quo- 
dam rcxtu qui cft in Exodo , teptuagint&duo cum angelorum tum dei no- 
niina dcducunt,quod nomen fcpruagintaffliarum lirerarum,&Schemham 
phoras,hoc eit expofitorium.uocant. Alii ultcrius progredientes, cx fingu- 
lis lcripturs locis,tor inn uunr diuina nomina,ur eorum numerus,& quae f{- 
gnificanr,fint nobis pcnitus ignota.Ex his igimr,pr^ter ea que fupramcmo 
rauimuSjCftnomendiuinacffentia: Eheie ^^quod Plato tranftulit S/i. 
Hincdeumuocant-f>cV,aliic)LiiU.EftaliudnomcnHu N,n ,reuelatumEfaia;, 
diuinitatisabyffuminnuens:quodGra:citraduxerunrTOu^j,Latiniidcmi- 
pfum. Eft & aliud nomcn Efch, W a Mofe rcceptum, quod igncm fonat : & 
cft nomen dei Na K ? , in pcrturbationibus &moleftiis inuocandum.Eft eti 
am nomen Iah n - , & nomen Elion P ,L|5; , nomen Macom D1 P° ,nomen Ca-' 
phu 1H3 , nomcn Innon,P 11 , & nomen Emeth ni ?*< quod interprctatur ueri> 
tas:& eft figillum dei.Et alia duo nomina,Zur nix , & Abcn P K , quorum u- 
rrunq; folidam perram fignificar , & alrerum illorQ patrem cum filio expri- 
mit:& plura alia nomina in fcalis numcrorum pofuimus fuperius.Et exrra- 
huntur mulra nomina dei &angelorum ex facris fcripruris,pcr arrem Caba 
lifticarn,Calcularoriam,&Norariacam,& Gimcrriam : ubi unum nomcn, 
aur multae dicrioncs per cerras earum literas retradtse colligunt : aut unum 
nomenper fingulas fuas lireras difperfum,plura fignificar fme rcftituit. 
Colliguntur autem quandoque a capitibus dictionum,ficur hocnomen 
Agla Nn ^ ex hoc S. fcriptms uerficulo; ^ D i„^ ^- m ^ hoccft, 

t iiii 






CCV. DE OCCVLTA PHI LOJOPH! A, 

Tu es fortis in xtcmu deus . Similiter nomcn Iaia wN \ cx illo ucrficulo -,,-,} 
nnN : «.^t^hoceft deus deus noftcr dcus unus.Similiter nomc Iaua, »«* 
exilloucrficulo.^ ,„;,-§ ^ioceft.fiatlux&fafoeftlux.Similitcr no< 
men Ararita NnnN-W ex hoc uerficulo.unum principium unitatis fuE,prin- 
cipium fingularitatis fuae,uiciffitudofua unum m-jii^^ mrtpN ttno "iniS 
■mNimiari Eft &aIiud nomen Hacaba f^SSI cxtraaumexhocueriiculo , 
K\h -\ra wn prt» noce ^f anflusbcnedi(Sus 'P' e '' Simiutcrnorri£ lclu1t f ' c6 ~ 
peritur in capitibus lftorum ciuorum ucrficulorum uidclicct , 1n1 ^^ H ,y, 
hoc eft,Quoufq; ueniar Meffiah:Et alius n ,vj ^pj-j id cft.permanct nomcn 
eius.Similiterhocnomc Amc P^.exhocuerficulo. jojA-jVi^S idcftA ' 
minus rex fidelis. Qyandoq; cxtrahuntur haec nomina a finibus dictionum, 
flcut idem nomcn Amen cx hoc uerficulo,^^,^ u #, hoc cft ,non fic im- 
pii.fcdtrafpofitisliteris.Sicinfinalibushuiusucrficuh^^^i^^ideft.mi 
hi quidftiomen eius quidf inuenitur nomcn tctragrammaton: in his omni 
bus, litera ponitur pro diclione & litcra extrahitur ex di&ionc, uel a capite, 
uel a fine,ucl ubilibet : &quandoque extrahuntur hxc nomina cx omnibus 
literis finguIatim,quemadmodum extrahuntur illa feptuaginta duo dci no 
mina, ex illis tribus uerficulis qui habentur in E xodo, incipientes ab his tri- 
bus dl(ftionibus. i3,1 ^ 3 ' 1 VD^primo & ultimo ueriiculis a dcxtra ad finiftram 
confcriptis,fed medio couerfim a finiftra ad dextram.ficut in poftcrioribus 
oftcndemus : &C fic quandoq; cxtrahitur diftio a diclione, fiue nomcn a no- 
mine,per tranfpofitionem literarum.ficut Mcfflah ^,( ' ,0 , ex Iifmah. n °o>', & 
Michacl ^&P®. Ex ^ 1 » Malachi. Quandoq; autcmper alphabetariam co 
mutationem, quam Cabalifte Ziruph ¥" W( uocant, ficut cx nomine tetra- 
grammaton^^.eliciunturnomina.^gjjj.Mazpas.^Q.kuzumonnunqeti 
am per numcri squalitatem nomina commutantur, ut Matattron,! 1 "" 3130 
pro Sadai '"""utrunq; enim facit tercentum dccem & quatuor. E adem ratio- 
ne nomen Iiai ^scquipollet nomini EP N per numeri acqualitatc, utrunq; 
cnim facit triginta & unum. Atq; hec funt arcana abfcondita de quibus diffi 
cilimum eft adferre iudicium , & complctam tradere fcicntiam : nec in ulla 
alia lingua.quam in Hebraica intclligi & doceri poffunt. Verum cum diui- 
na nomina ( ut aitPlato in Cratilo) habita funt a barbaris.q habuerut a deo 
fine quo nullatenus quis caperc poteft ucros fcrmoncs,ucraq; nomina, qui- 
bus dcus nuncupatur , idco dc ipfis alia dicere non poffumus, nifiquse a deo 
funtnobis fua benignitatc rcuclata. Sunt enim diuins omnipotctiae facra^ 
menta atque uchicula,non ab hominibus,non ctiam ab angelis, fed ab ipfo 
fummo dco,certo modo,pro fuorum chara&erum immobili numero & fi- 
gurafempitcrnaftabilitatcinftituta,diuinitatisq;harmoniamfpiranria,di 
uinaq; affiftentia confccrata:quarc illa timent fupcri, tremunt inferi, colut 
angeli,pauentcacodernones,&omnisrcuercturcreatura,omnisueneratur 
rcligio:quorum religiofa obfcruatio,deuotaq; cum timorc ac trcmorc inuo 



LIBEK TBRTIVS. CCXXIX 

Uocatio, uirtutem nobis magnam praeftat,dcificamq; unionem, atq; ctiarrt 
fupra naturam mirabilium opcrum effectuumqjpotentiam. Idcoq; nullis 
quidc illa ulla unquam rationcfas cftpermutare. VndcOrigcncs praecipir, 
ea in fuifipfis characleribus incorrupte confcruanda: & Zoroaftcs etiam uc 
tat barbara &antiqua uerba mutat i:nam ut inquit Plato in Craty lo:Omnia 
diuina uerba fiuc nomina,uel adiis primum.uel ab antiquitate,cuius initiu 
haudfacilefcitur,uclabarbarisproditafunt.lablichusquoq;fimiliterpra:- 
cipit,ea non cffe cx fua lingua in aliam transferenda, non enim eandcm, in- 
quir,mentcm fcruant nomina in aliam linguam interpretata. Haec itaq; di- 
uina nomina , funt aptiffimum atq; efficaciflimum mcdiumhemimVeum 
diis<oncihandi ,atq; unicndi , ficut lcgJtttFm-Exede : In omni loce-ir+quo « 
memoria fuerit nominis mei.ueniam ad te,& benedicam abi : in Numero - * 
rum uolumine ait dominus:Ponant nomcn meum ftHwfihes4frach&cgo 
feencdtca eis. Iccirco diuinus Plato in Crarylo & in Philebo.diuina nomina eiWimbo- 
uenerari iubetplusqdelubra ftaruasq;diuinas:quiaexprcffiordci imago at &>„„".£, 
q; uirtus fit in officio menris,praefertim afflata? diuinitus.quam in manuum At, 
openbus rcferuata. Verba itaq; facra,no iam ex fcipfis.quatenus uerba funt, 
Uim habent in magicis/ed ex occulta ui numinum pcr illa opcranrc in ani* 
miseorum,quiillis fecundumfidcm hxrent,inquibus-occult*d€iui»us- 
pcr ea tanquamperuehicukifrco^t ranfmittitur .qui habcnt aurcs audicndi 
purgatospcrfidcm,&perptirgatiflimosHW)res-,&fe«riueeationesdiuino* 
rum facTi funt habitaculum dei, Sc capaccshorum di u i nn n i m influxutim. 
Quicunq; igitur diuinis histicrbis fiue nominibus ea mentis puritate,co mo 
do,& ea lege qua tradita funt,ritcutitur, mirificamulta & lmpetrabit & efhci 
etquemadmodumdeMedealcgimus: 

Verbaq; ter dixit.placidos facientia fomnos 

Quaemarerurbatum.qusfluminaconcitafiftunt. 
Quod Hebreorum antiqui dociores prae cereris obfcruarunr.qui uerbis mi 
rabilia multa cfficcrc confueuerunt. Pythagorid etiam dcmonftrarut.tam 
animiquam corporis morbos uerbisquibufdammirificecurantes.Siceti- 
amlegimus OrpheumcumcfletunusexArgonautis,tempeftatemquan- ^^ 
dam faeuiiTimam uerbis quibufdam auertiffe. Similimodo Apollonium, 
quibufdam uerbis fccrero prolatis, puellam mortuam RomaHcfufcitaffc,& <y « **> * 
aliis a quibufdam ucrbis mancs Achillis euocaffe.narrat Philoftratus.SedSt 
Paufanias refert,fuiffe Lydis in HierocaTarea & Hypepis urbibus,duo tem- 
pla dex quam Perficam uocabant , facra , quoru m in utroq; cum rcs diuina 
peragenda efTet,uir magus ligna ficca fuper aram imponcs,& patria lingua 
tiymnos canens , deinde barbara quaedam ucrba cx libro quem manu rene- 
bat pronutiabat: quibus prolatis.mox ligna illa nullo fubditoigne, fponte 
fua ardere,& lucidiflimam conciperc flammam uidebanrur.Tradiditetiam 
Serenus Samonicus inter praecepta medicinae, quod fi fcribatur hoc nomcn 



*ff 



CCXXX. DE 0CCVXTA PHILOSOPKIA, 

Abracadabra.uidelicet diminucdo lireram poft litcram,iuxra ordinem tes 
greflionis.ab ultima ufq; ad primam.ficuthic oftenditur, quicunq; a:gcr he- 
mitritcolaborans,fiuealiarebri,hancfchcdamalligatam&acollofufpen- 
fam geftauerit,ualere illi conrra aduerfam ualerudinem,morbumq; paula- 
rim declinando tranfire. 



a| b 
a| b 


t 


a | c | a | d | a | b | r | a 
a j c | a | d | a | b j r 


a j b 
T\ b 
a j b 
a| b 
a | b 
a | b 
a | b 
a 1 b 

ir 


r 
r 
r 
r 
r 
r 

7 


_i! 

a 

a 
a 

II 


JLl 

c 
c 
c 
c 


a|d| ajbj 
a[d|a| 

lHI 
iLl 



Sed multo efficacius contra omnes hominum aduerfas ualerudines,&quaf- 
cunq; alias molcftias tradidit Rabi Hama in hbro Speculationis/acrum fi- 
gnaculu cuius in anrcriorelatere funt quatuor quadrara dei nomina , fibi in 
quadratoficfubaIternata,utafummoinimumpariteraliaquatuorfacratif- 
fimanominafiuediuinitatisfigillaemergant,quoruminrentioincircun- 
ferentiahcirculo contincfinfcripta, a tcrgo aut infcribitnomen feptiliteru 
Arantha, & circunfcnbitur illi fua interprctatio.hoc eft.uerficulus a quo ex 
tra&umeft,qucrnadmodumhicdepi_rumuides. 
PARS ANTERIOR. 



1 




1 ] B E R TERTrVJ, 
PARS POSTERIOR. 




Oporrct autem hxc omnia fieri in auro puriflimo, aut in uirginea mcmbra 
najtanquamfynccra^munda&immaculata.ctiaincaufto adhoc formato, 
ex fumo facrati cerci uclincenfi.&aqua facrara ,atq; hxcab aclorepurgaro 
(U expiato ,infallibili fpe & conftanti fide, ad deum altiiTimum mente eleua- 
ta/idiuinam hanc obtincrc debeat ac prxftarc poftmt-uittute-.Simili ratioe 
' contra terriculamenta Sinocumcta malo^ dxmonu atq; homirul,&eomra 
/> quxcunq; adcunda pericula.fiue itinerum.fiue aquarum,fiuc hoftium, fiue 
armorum^modoquofupradiftumeft.infcribunthoschara&eresabunola 
tere, iiio : &hosarergo, n mox, quifunrcapita&fihesprimoruquin- 
queuerfuumGcnefeos,&rotiusmundanxcreationisfymboIum,eacj,Tiga- 
turaaiunthominem^modofirmiiTimcfperctindeumuniuerfitatiscondi- 
torem , fore omnium malorum emunem. 



IN PARTE ANTERIORE. 



A" TERGO. 







CCXXXU. DE OCCVLTA PHILOSOPHIil, 

" Ncqueuerodiffidatquifpiam.mireturueuerbafacra, quibusdeusomni- 

potcns condiditccelum & terram,alligata plurimum poffc/iquidem expe- 

rimcto compertum eft.ut ait Rab Cofta Ben Luca , plures alias rcs no phy 

ficas,poffequamplurimum: ficuti experientia comprobatum eft , digitum 

abortiui a mulicns collo fufpenfum, impedire conccptum , quamdiu collo 

illius hcferit.Preterea in uerbis quibufdam facris & nominibus diuinis,uim 

cffe magnam atqj diuinam,qua: fit uirtus operatiua mirabilis effectus . Zo- 

roaftes,Orphcus,IambIichus , Syncfius & Alchindus , & quiq; fplendidiffi' 

mi philofophorum teftantur,& Artcphius magus atq; philotophus,dc uir- 

rutibus uerborum atq; charactcrum fingularcm librum confcripfit. Orige- 

nes fplendidiffimis quibufq; philofophis non inferior , adfer i t contra Cel« 

fum,in quibufdam diuinis ucrbis mirandam latere uirtutem : &in libro Iu* 

dicum ait dominus:Nomen mcum quod eftPelc N^.quod interprctatur 

Vcrtirtm a P u ^ nos.miraculorum operator,fiue cfficics mirabilia. Vcrum autem dei 

mlfolideo nomcn,ncc hominibus^ncc angelis notum eft.fed ipfi foli deo,nec ante pu- 

Mn(ft, bl, ea t,i t u r ( ut tcftaturfacrelitere)quamdifpofitiodcifueritimplcta.Habet 

tamcn praeterea deus intcr angclos alia uocabula,&inter homines alia:nul- 

lum autem nomcn dei cft apud nos(ut inquit Mofcs Acgyptius)quod non 

// fit fumptum ab opcribus,& fignificas cum participatione,prcter ipfum no- 

/ men tetragrammaron,quod eft fan£tum,fignifieans fubftantiam crcatoris 

/ fignificatione pura,in qua nihil aliud participat cum creatoreclco;ideo d ici 

turnomenfeparatum,quodfcribitur&nonlegitur,nequecxprimiturapud 

nos,fcd nominatur: &fignificat fecundum idioma fupernum , quod eft dei, 

& fortaffis ctia angelorum . Simili modo funr ctia angelis nomina , alia in- 

ter eos,& in idiomatc illorum, quam uocat Paulus linguam angclorum , de 

qua habctur ualdeparum apud nos.Csetera autcm illorum nomina,omnia 

ab officiis& operibus illoru funrdccifa,qu£ non funttantae cfficaciz,ideoq; 

magi illos ucris fuis nominibus cient,illis uidelicet cceleftibus,quae in litcris 

fancris continentur. 

Deinfluxu diuinoru nominu pcr fingula mcdia in haec infcriora. 
Caput X 1 1. 
J| Vmmus crcator & prima caufa, &fi omnia regit & difponir,cu 
' I rwamen excqucndi uariis miniftris diftribuit, beneficis & ma 
I leficis,quos in Apocalypfi uocat Ioannes , angclosfauentes, & 
eMes:dequibusalibicanitprophcta.Mefatur-a»gclu*cb 



mini m circuitu timctium cum,ut eripiat cos, & alibi defcribit immiffiones 
pcr angclos malos: Quodcunq; autcm per angelos tanquam pcr miniftros 
exequitur deus,idem etiam facit per ccelos & ftcllas,fed tanq.jam pcr inftru 
mcnta,ut hoc modo omnia coopcrentur in minifterium : ut ficut quaslibct 
ccehportio, & quodq; aftrum, ccrram terrae plagam locum'uc,& tempus,& 
fpeciem ,& indiuiduum dccernit : fic etiam angelica illius portionis aftriq; 



LIBER TERTIVS. CCXXXII/. 

uirtutcm.cifdem loco,tempori,fpeciei accommodare fas eft.Vnde Augu- 
ftinus libro Qiisftionum:Vnaquacq;(inCiuit)res uifibilis in hoc mundo,an 
gelicam habet potcftatem fibi prspofitam.Hinc Origcnes in libru N ume- 
rorum ait:Opus eft ipfi mundo angclis,cjui prxfint cxercitibus terrenis ,re- 
gnis,prouinciis,hominibus,beftiis,animalium natiuitati & progreffui, uir- 
gultis,plantis,c3eteriS'quefebus,camuirtutemdonantcs,quamdicunrinef- 
fcrebusaproprictateocculta. Multo magis opuscft angehs quiprxfmr 
opcribusfanc1:is,uirtutibus&hominibus,utipnquifemperuidcntfacieiTi 
patris fummi, rcclo ducatu poffint conduccre homines , & unumquodque 
etiamminutiiTimumadlocumfuum,tanquammembrahuiusmudicon- 
cinna , in quo dcus tanquam pracipuus antiftes , omnia fuauiftime difpo- 
nens inhabitat.non contcntus aut circunfcriptus,fed continens omnia , fi- 
cut lohanes in Apocalypfi defcribit ccEleftem illam ciuitatem, cui a duode 
cim portisprxfident duodecim angeli,influentes in eas, qus a diuino nomi 
nefulcipiuntduodeciesrcuoluto,&infundamcntisilliusciuitatis,nomin3 
duodccim apoftolorum,&agni:nam ficutin lege,in lapidibus fuperhume- 
ralis,&fundamcntis ciuitatis fandx per Ezechielemdeicripta:,infcripta 
crantnominatnbuum Ifracl.&dominabaturillis nomen quadriliterum: 
ficinEuangelio infcripta funtinlapidibus fundamenti cceleftis ciuitatis, 
nomina apoftolorum ,qui ftant pro tribubus Ifracl in ecclefia , fuper quos 
influit nomen agni , ho c cft nome n-tefe, in quo eft omnis-qttadf feemHf* "^ 
tus:£quidemtetragrammusillepater,deditdlromnia. Abangelisitaque 
fufcipiunt cceli , quod influunt : illiautcm a magnonemineciei& Iefu , cu- * 
iusuirtusprimaeftindeo,poftdiffufainduodenos& feptcnos illosange* 
los.per quos extenditurinduodccim figna,& feptcmplanetas, &confc- 
quenterin omncs carteros miniftros & inftrumentadci, ufque ininfima 
penetrans, HincaitChriftus: Quicquidpetieritispatrcminnomincrneo, io/tfn.14. 
dabit uobis.& refurgcns ait:In nomine meo dzmonia eiicient,& qice fequu- M 
rur:ut ultra neceffarium non fit quadrilitcru nomen, cuius tota uirtus trafs 
lata eft in nomen Iefu, in quo folo fiunt mirabilia.-nec eft aliud nomen ( ut *&*■*• 
inquit Petrus ) fub ccelo datum hominibus, in quo oporteat nos faluos fieri, 
nifi illud. Non autem putemus, quod-nominando Icfum pollate-ere-, tan- 
qu3nrnomenhominiscuiufdam,inuirtuteilliusfacerepoffumusmiracu- 
la:fcd oportetilluclinuocarc in fpiritu fancf o,mete expurgafa, &animo fer 
uenti,ut adiequamur ea quae nobis in ipfo promiffa funr,maxime cognitio- 
ne prsuia.finequa non fit exauditio , iuxta illud propheticum : Exaudiam pfl.90. 
eum,quonia cognouitnome meu, Hinchodie nihil fauoris hauriripoteft 
accelcftibus,nifiinterucniatautoritas,fauor,adfenfusnominisIcfu.Hinc 
Hcbrxi &Cabaliftas in diuinis nominibus pcr itiffimi.nihil poft Chriftum 
in prifcis illis nominibus operari poffunt,ficut olim coru patrcs.Et ia expe- '/ 
rirnctoteprobatu eft,nullu malu demone jnuHamfero^ uirtutc cx his qu£ 9 







ccxxxmr. de occvlta philosophia . 

o Bexafttaiit<>bfidct4jomines,pcffle huicnomini refiftere,quin uelint nolint 
genu flc<ftat,& obediant:quando nomc Iefu debita pronutiatione illis pro- 
, ponitur-ueneradum: necfelu nomenfedetiamiliiusfignaculumcruee.pa 
uent:ncc folu terreftrium,ccelcftiu,infcrnorum gcnua flc<ftutur,fed ctia in- 
fenfibilia ipfum reuerentur,& ad nutum eius contremifcunt omnia,qn cx fi 
deli cordc, orcueridico,nomc Iefu pronutiatur.&crucis falutifcru fignum 
manus imprimunt innocentes. Neq; uero in uacuu dixit Chrus difcipulis : 
mx. 1 6. 1° nominc meo demonia eiicic t,& que^ fequun£:nifi uirtus quaeda cflcr in no 
mine lllo exprelTa,fuper daemones & infirmos.ferpctes & uenena,&linguas, 
NoraaKif &huiufmodi:quae uirtus cu infitnominiilli,tu a uirtutedei inftituctis ,tu a 
fuuinmm- uirtuteillius qui hocnoie cxprimitur,& a ui infita ipfi uerbo.Hinceft, quod 
*/"•- cumomnis creafura-timet &reueretur nomen illiusqui fecit cam, nonnun 
quam etiam mali & immundi homines, modo credant huiufmodi diuino- 
ruminuocationi,daEmones aftringunt&aliaquaedam magna operantur. 
De membris dci,& de corum in noftra mem- 
brainfluxu. Cap. XIII. 

Kctntdti, ■JB—i^i^i Egimus in uariis fanftae fcriprurae Iocis,uaria dei mcmbra &or- 
|namcnta:intelligunturautcm permembradei,uircsquacdam 
1 multiplices & fimpliciflime in ipfo dco pcrmanentes, per facra 
Sll dei nomina intcr fe diftin cT ae:ueftimenta autem dei & ornatus, 
iti,ft. funt tanquam uiae quaedam fcu relationcs,fiue emanationes uel canales,per 
quas fefe diffundit.-quarum fimbrias quotics mens noftra conrigcrir, totics 
egrcditur uirtus diuinaalicuiusmembri,quemadmodu dehemorrhoifla 
i^-Sclamauitlcfus.-Tctigitmealiquis.namfenfidcmeexireuirtutem. Suntita 
q; indeohaecmembrafimilianoftris: fedmcmbrorumnoftrorumidece& 
cxcmplaria,quibusfimembra noftrarite conformemus,tuncineandem 
imaginem tranflati , ucri cfficimur filii dci, dcoq; fimiles, agcntes & operan 
tes opera dei. De mcmbris itaq; dci multa in fcripturis deprompta funt:na 
GuitiV.7 de capite eius legitur in Canticis :Caput tuum ficut Chermel,& comae capi 
cbermel ^d. t ; s tu j ncuc p Ur pur a regis : fignificat autcm hic Chermel , non montem il- 
Ocuhdo- luminmaritimis Syriae, fed uermiculum quipurpuram gignit.Dcoculis 
ctiam & palpebris , & auribus , legitur in Pfalmis : Oculi domini fuper iu « 
ftos , & aures cius in preces eorum . Oculi eius in pauperem refpiciunt, & 
palpebrae eius interrogant filios hominum . De ore ctiam , & guftu , & gut 
ture,&Iabiis, &dentibus,Iegitur apudEfaiam: Osmeumnonintcrroga- 
iiis. Etin Cantkis : Gutturtuumficutuinumoptimum.Dignumeftui 
num dilecTomeo adpotandum, & cibus labiis &dentibus illiusadrumi' 
nandum. Sunt etiam&nares,quibus ( utinlege faepcrepetitur ) odorat 
n^ ' facrificia in odorcm fuauitatis . Sunt humeri , brachia , manus & digiti, de 
quibuslcgimus apudEfaiam:FacTuscftprincipatus fuperhumeroseius. 
Brachium domini cui reuelatu cftr& regius uates canit; M anus tuae domine 



I.IBER TERTIVS. CCXXXV. 

feceruntme,&plafmaueruntme.EtVidebocalostuos,operadigitowtuo 
-rum.Habctetiamdcxtram&finiftram.hincPfalniiftaait:Dixitdominus 
domino meo, fede a dextris meis. De finiftra legimus in euagcliis,ad quam 
collocabunt^amnandiinnouiu^imodie. Iamq;&cor 5 &peftus,&dorfum, 
&pofteriora, & facicm Iegimus,ut in libro Regum,qu6d inuenerit deus Da 
uid uirumfecundum cor fuum. Habemus &in euagelio peftus lllud, fuper 
quod dormiens difcipulus, diuina arcana cocepit,& Pfalmifta dcfcribit dor 
fum eius in pallorc auri. £t ipfe apud Hiercmiam ait : D orfum &no faciem 
oftendam eis in dieperditionis corum.Et ad Mofcn ait: Vidcbis pofteriora 
mea.DepedibusquoqueaitPfaImifta:Caligofubpedibuscius.EtinGene 
fi ambularelegituradMcridicm.-fimiliratione&multipliciadeiueftimen 
ra&ornamctaIegimus,urapudPfaImiftam:Domimisrcgnauit,decorein- 
dutus eft.amiclus lumine ficut ueftimcnto.Et alibi: Confeffionem & dcco 
rem induifti. A byffus ficut ucftimentum & amiftus eius. Et in Ezechiele lo- 
quitur Dcus dicens: Expandi amift u rncum fuper re,& operui ignominiam 
tuam. Iam uero etiam & uirgam,& baculum, & gladium,& fcutum,ut apud 
Pfalmiftam: Virga tua & baculus tuus,ipfa me confolata funt.Scuto circun 
dabit te ucritas eius. E t in Deutcronomio legiE gladius glorise eius: &huiuf- 
modi multo plura facra nobis eloquia dcclarant, a quibus membris & orna- 
mcntis diuinis, non dubium eft noftra mcmbra,& quae circa nos funt, cun^ 
claq; opcra noftra, & rcgi, &dirigi, & cuftodiri,&gubcrnari,& iudicari.ficut 
ait F rophcta : Statuit fupra petram pcdcs meos, & dircxit greffus meos . E t 
alibi ait: Benediftus dominus deus meus, qui docct manus meas ad pradiu, 
& digitos meos ad bcllum. E t de oreair.Immifit in os meum canticum no- 
uum. EtalibiaitSaluator:Egodabouobisos&fapientiam . Etdecapillis 
ait:Capillus capitis ucftri non pcribir. E t alibi: Capilli capitis ucftri n ume- 
rati funt . Ipfe cnim omnipotens deus.cum nos fuas imagincs fibiq; fimiles 
effe uoluit, membra, artus, ac figuras,in nobis multis modis refcratas,ad Ia- 
tcntium fuarum uirtutum fimilitudincm tanquam figna conftruxit , eun- 
dcmfibiordinemproportionemqjfcruantia.Vndedicunt Hcbrcorum Me 
cubalcs , quod fihomo diuini influxus capax , quoduis fui corporis mem- 
brum a fordibus mundum expiarumq; conftituat.tunc illud latcntis dei ar 
tusuirtutisqj.cuiidcmnomenadfcribiturjhabitaculumpropriaquefcdes 
euadit,ita, ut {{ circa id membru de quauis rc opus fuerit, inuocato hoc no- 
mine,unde illudpendct,fubito cxaudiatur ad effeftum.iuxta illud: E xaudf 
am illum,quoniam cognouit nomen meum. E t hasc fa nt g r a ndta&areana 
my fteria,de quibus plura in publicum profari non hcet, 

Dediisgentium.&animiscceleftiurncorporum, 

& quibus numinibus,quae loca olim 

facrafucrunt. Cap. XIIII. 



VcXterX& 
fimjirn,cor, 
pettut,dor' 
j'um,pojicri 
oriLcrf&ci' 

CS,& CgtC' 

rtdomini, 



Kcbrzormn 
MKubdiii 
ofinio. 



Pfth» 




DE OCCVXTA PHILOSOPHIfl, 

. Ofueruntphilofophi,qucmadmodumfuperius oftendimus, 

i ccelos ac ftellas effe diuina animaha,& animas corum lntellige 

N, tes.mcntem participantcs diuinam:& pofucrunt ipfis alias qui 

. fel dem prseflc.alias uero fubcfle fubftatias fcparatas,quafi regen- 

tes&muiiftrantes,quasuocantintelb'gentias&d£moncs.Sed&Platoipfe 
adfcruit,cosleftcsanimashaudquaquamcorporibusfuiscohiberi,qucmad- 
modum anima: noftrae corporibus noftris , fcd ubiq-, uelint eflc,& iimul dei 
uifione gaudcre , & fine ullo labore & folicitudine corpora fua regcre & mo- 
uerc,&una his moucdis inferiora facilc gubernarc: iccirco eiufmodi animas 
deosuocirabant,&ftatucruntipfisdiuinoshonores,prcccsq;&facrihciadc- 
dicarunt eifdem, & diucrfo cultu ucnerabatur.Et hi funt dii.quibus attribu- 
ri funt omnes populi, dc quibus precepit M ofcs in Dcutcronomio inquics: 
Ne forte eleuatis oculis ad ccelum.uideas folcm,& lunam,& omnia aftra coe 
li, & auerfus adorcs ca & colas, quibus attnbuti funt ocs populi.qui fub uni' 
uerfo ccelo funt:uos autem tulit dominus tettagrammus,& cduxit de forna 
ce Aegypti, ut haberet fibi populumhxreditarium.Et in eodcm uoluminc 
capitc decimofcptimo, folem & lunam & aftra dcos uocat.Et Hebrsoru do 
ctores,fupereo quodlegitur in Gencfi,Abrahamu filiis concubinarum lar- 
gitumeffemunera,uidelicetShemothfteltonia,hoceft,nominaaliena:Ifa 
ac autem reliquiffe hacrcdem omnium quse poffederat:dicunt,nlios concu- 
binaru in benedictione Abrahs no efle attributos dco tetragrammo & fum 
mo creatori.fcd alienis diis & numinibus.Ifaac aute &fcmen eius adfignatu 
ipfi omnipotcti deo tetragrammo, &nulla in parte numinibus attributum 
alienis. Vnde improperatur illis in Deuteronomio, quia feruierunt diis alie 
nis.&adorauerut eos quos nefcicbat,& quibus no fuerunt attributi. Quin & 
Icfus N aue poft introduftu populu in terram promiflionis,& fuperatos ho 
ftes,&diftributasfortcspofleflionuIfracl,optioncdeditpopuIo,utcligerct 
numen quod colcrcnt.inquicns: ptio uobis datur cligere hodic quod pla- 
cet, cui feruire potiflimfi debeatis , utrum diis quibus fcruierut patrcs ueftri 
in Mefopotamia.an diis Amorrharo^quorum tcrra habitatis:Refpondcn 
te autc populo, feruiemus dno tctragrammo, & ipfe erit deus noftcr,dixit ll 
lis Iefus: non poteritis.quia dns deus tetragramus fanctus & fortis & armula 
tor eft.Perfeucrate aute populo ut feruirent tetragramo,ait illis:Tcftcs uos 
cftis, Gja ipfi eligeritis uobis drim ut feruiatis ei : auferte ergo deos alienos de 
mcdio ueftri,& inclinate corda ueftra ad dominu dcum Ifracl. Erexitq; lapi 
dempregrandc.diccs.La pisifte e ritu ebis inteftimonin, nefortepoftea ne 
<y garc ueIitis,&Trtet iri diio dc o ueftro.Erat itaq; dii quibus atrriburse erat cete 
rae gctcs, fol & luna.duodecim figna,cetcraq; corpora cceleftia,diuinaq; opi 
ficiamo tamen fecundii quod corpora,fed quatenus cis inherct anima,uni- 
uerfaq; miliria cceli,& qua uocat Hieremias regina cceli,hoc eft,uirtutc qua 
ccelu regif,uidelicet anima mudi.de qua ingt H ieremias: F ihi colligu t ligna, 



LIEER T E R T I V S. CCXXXVII. 

&patrcsfiiccenduntigncm,&mulieresconfpergunradipem,utfaciantpIa- // 
ccntulasrcginicceli.Nechuiusreginc.cxrcrarumqjccelcltiumanimarum,'*' 
cuim*Dtt^,illis-prohifeifH*erat:kd Latriat rantum.qucmqui adhibueriir, , 
reprobari funr a domino. N omina ucro iftarum animarum , dcorumue in 
precedctibusnarrauimus.Verumquibusregionibus,&populis,&urbibus, Virwugi 
ranquam proprii, & tutelarcs dii adfcripti f ucrinr,parrim referur no bis Ori t "" ,m i' u ' 
gcnes,Terrullianus, ApuIeius,Diodorus,& pleriq; ahi hiftorici:Coluerunt 
icaque finguli populi propriis cercmoniis, fuos deos: B eorii, Amphiaraum: 
Aphri,Mopfum:Aegyprii,Ofirim&Ifidcm:Acrhiopes,quiMeroenhabi- 
tant,Iouem & Bacchum : Arabes,cum B accho Venerem.Scy rhe,M inerua: 
Naucrarit£e,Serapim:SyriiAcargarc:Arabes,Diapliaren.Aphri,Cceleftu: 
Norni,Tibelenum. In Icalia quoq;, municipali cofecrarione Cruftumcfiu 
deuserar,Deluenrinus:Narncnfiu,Viridianus:AcfcuIano^,Aucharia:Vol 
finenfium,Nurfia:OrricuIano^,Valenria:Surrinoy,Nortia:Phalifco^,CiJ 
ris cum primis celcbres fucre. C oluerur fumma uencratione Larii,Marrc: 
Acgyptii,Ifidem:Mauri,Iubam:Macedoncs,Cabirum:Pceni,Vranu:La- 
tini,Faunum:Rhomani,Quirinum.SabiniSangum:Arhen3e,Mineruam.Sa 
rnos,Iunonem:Paphos,Venercm:Lemnos,Vulcanum:Naxos,Liberu:Dcl 
phis, Apollinem,& quos canit Ouidius in Faftis: 

Pallada,Cecropide:MinoiaCreta,Dianam: 
Vulcanum,tcllus Hypfipylea colit: 

Iunoncm,Sparrt; :Pclopeiadesq; M ycena% ' 
Pinnigerum.Fauni Menalis ora capur: 

M ars,Latio uenerandus erar:quia praefidcr armis. 
Colcbant Sarurnu,Carrhaginienfes & Leucadcs:Iouem,Creta,Pyreus,Hr) 
mole,Ida,Elis & Libya.ubi cius erar oracuIum:Epirus,Larium,Gnidus,Ly)< 
cia?,PifaMacedonia;:Marre,Thermodonii,Scythi,&:Thracia:Solem,Scy- 
thae unicum deum uenerabarur,equum illi irnmolanres:eundcmq; colebat 
Heliopolitsc,Affyrii:&:fub Apollinis nominc Rhodii,&Hypcrborei,& Mi< 
lefii:Eranrq;fibifacriParnafus,Phafelus,Cynthus,Soracl:emonres,arq;De 
los,Claros,Tcnedos infulae & M allois locus in Lesbo , & Gryneum ncmus, 
feu opidum : Praeterea Patara, Chryfa , Tarapnas, Cyrrha , Delphi, Arre- 
phnia,Entrofi, Tcgyra ciuitates. Erat ctia illi fub B acchi & D ionyfii noie fa - 
crara,Thebe^Naxosinfula,NifaurbsArabic,CaIlichorosfluuiusPaphIais 
gonieJrc Parnafus & Cyrheros mores B eotia:, in quibus alternis annis Bac- 
chanalia fiebat,ctia Thamaritas populi,Hircanis uicini,propriis facris B ac- 
chum colucrunr. Veneris cultum Aflyrii primi omnium induxerunr,dein- 
dePaphiiinCypro,&phcenices,&Cyrherei:quos,Ageoautore,fecutifunt 
Athcnicfes. ApudLacedaemonios colebatur Armarha :& Delphis, Vcnus 
Epytibia, C olebatur etiam a Cois,& in Amatho Aegei maris infula,& in M c 
phiurbc Aegypti,&in Gnido ) &Sicilia ) &Idalionemore,&Hypcpaurbe ) &' 

U iii 



ccxxxvnr. de occvlta philosophu, 

EryccSiciliaemonre,&CaIydonia,&Cyrene J &Samis:nullumq;(Ariftot« 
le tefte) ueterum deorumnumcn prope maioribus cercmoniis rrequcntio- 
ribusqilocisueneratumlegitur.MercuriumGaUimaximecolcbant.Teu- 
tatcm illum appellates:praeterea Arcades & Hormopolitx.Acgyptii & Mc- 
phitae. Luna lub Dianae nomine Taurica Scythiae rcgio colebat,& in Ephc# 
{o llli laudatiffimum templum crat,& in Mycenapoft occifum Thoantem 
Tauricae regem,ab Iphigcnia&Orcfte raptum cius fimulacrum, mutato ia 
crorum ritu.prope A riciam culta cft: colcbatur etiam a M agnefiis Theffa- 
\ix populis,& in Pifa Achaiae urbc,& in Tybure,& Aucrino R homano mon 
re,& in Perga Pamphylia: oppido,& in Agras Atticae rcgionc,& Carcnus po 
pulus Lunam fub mafculo fcxu coluiffc lcgirur. Erant & reliquorum numi- 
numfacra, ut Palladi quae & Mincrua facrse crant Athcnae, &Pyreus & Ara- 
cynthus motes, Tritones fluui us , & Alcomeneum B ceotise oppidii ,& Nco 
una Cycladum infula.Ccrcris facra loca funt Eleufis Attica.Enna & Cata- 
na:urbes Sicilia,& Aethna mons.Vulcano praecipuus cultus fuit in Lcmno 
infula,& in Imbros infula Thraciac, &Therafia infula Vulcano facra, ctianv 
quc Sicilia. Vefta dea erar Troianorum, quam profugus Acncas in Iraliam 
tranftulir, eidemque tribuuntur Phryges , atquc Ida & Dindy mus Phrygix 
motes,&Rcatum Vmbriaeoppidum.kcm Bcrecynthus mons,&Peffinun 
tium Phrygiae oppidum . Iunonem coluerunt Carthago &Profenna, Ar- 
gos & Mycens ciuitates, & Samos infula , & Phalifci populi . Ncptuno fa- 
cra erat Orcheftus urbs B oeetiae , & Tenarus Laconiae promontorium , & 
Trceaenii populi,&urbsin Neptuni tutela cranr . Huiufmodi ergocranr. 
dii gcnrium,quipraefidebanr&dominabanrurillis,quosMofcsip(cinDeu 
teronomio fuo nuncupatdeostcrrae,quib«sattribnTrfuntomnespopuli, 
non alios fignificans,quam cceleftia fydera illorumq; animas, 
Quid dc animabus coelcftibus noftri fentiunt 
Theologi. Cap. XV. 
I S(c igitur coelos corpora'que ccelcftia animara , animabus qui 
bufdamdiuinis,non modo pocrarum philofophorumque 
fententiaeft,fed etiam facrarum litcrarum carholicorumq; 
I adfcrrio : nam & Ecclcfiaftcs animam cceli dcfcribit : & Hicro 
nymusfupereodcmhanccxprcffe fatetur : fimiliter Origencs mfuolibro 
de principiis , fcntire fe fcribit cceleftia prorfum corpora effe animara,quo- 
'• niam*deo-mandata dicuntur accipere, quod rationali naturae tanrum con 
fentaneum eft,fcriptum cnim eft : M andatum ego ftellis iniunx i-omni- 
bus: Qu+ftimeabpeeeatilabe nonfciungiftellas omnino confenfiffcad» 
uertitur Iob , ita enim legitur: Sfellaequoque in confpeft tt-eiusmundae non 
" -fent , id quod ad corporis fulgorem utique referri non poteft . Proinde cor 
pora coeleftia cffe animata , ctiam fentit Eufebius P amphilus in folutioibus 
theologicis,atquc Auguftinus in Enchiridio. Ex reccntioribus uero Alber^ 




LIEER TERTIVS. CCXXXIX. 

tus Magnus,in libro dc quatuor coaqueuis, &Thomas Aquinas inli- 

bris de Spiritualibus creaturis ,& Ioannes Scotus fuper fccundo Sentcntia- 

rum,quibusaccedituirdocWimusNicokusCufanusCardinalis. Sed& 

, ipfe Aureolus hscc ftrenua difputatione conuincit,qui ncc infupcr alienum 

fore arbitratur , cceleftia corp&rar©uI«e eultu-uencrari , cattffidcmque fu£- 

4r-a^auxdi*queimplorare;cuietiam Thoma«f>feanHtHt-,n4firmpediret = 

htjnc-ritumHelolatriaeoccafio.Quin &Plotinus aftruit,quod uota cogno 

fcuntnoftra,exaudiuntquoque. Quodfiquisiftisomninoaduerfariuelir, 

& taquam facrilega dogmata habere , is audiat Auguftinum in Enchiridio, 

&in libro Retraclationum , &Thomam libro fecundo contra Gcntiles , & 

5 in Quodlibetis ,&ScotumfuperScntentias,&GuilielmumParifienfcm,in 

- Summa de uniuerfo,unanimiter refpondentes,corpera-cceleftia4icere ani- 

'- mat*uelinanimara,a4i^micathoheiH»n4iirefor4. Licetigiturmultis 

ridiculum uideatur,quod ipfx animae in fphsris & ftellis colloccntur,& uc- 

lutidiigent um quifquefuispr£fideatregionibus,&urbibus,&tribubus, 

&populis,&nationibus, &linguis , tamen extraneumnon uidebiturfane 

intelligentibus. 

Dc intclligctiis & dacmonibus,ac triplici illorum gencrc, eorum' 
quc cognomentis uariis,deq; infernis & fubterrancis daemonibus. 
Caput XV L 
Vnc co n fcquenter dc intclligentiis,fpiritibus & daemonibus no 
bis cft differendum.Eft autem intclligentia,fubftantia intelhv M <M'gtii* 
gibilis,liberaabomnicraffiputrcfcibiIisq;corporismole,im- 
mor-talis^leflHhiliSiCunftisadfift^ns^cunclisinfluens.Atque 
ea^cffl-e^-emTnitim-mteUigefttiarum , fpirkuum , daemonurriquenatura, 
DicoautdfmonesiiicnQiiillos quos diabolos uocamus, fed fpiritus fic uo ®* m °"" 
catos ex uocabuli proprictate, quafi fcientcs,intclligcntes & fapientes. Ho- ^ 'lotiUo 
rumuerofecundummagorumtraditioncmtriagencrafunt,quorumpri- rumgencr* 
mos fuperceercftes uocant,atq; mcntcs a cotpore penitus feiun<ftas,&quafi 
intellcctuales fpha:ras,dcum unum tanquam ipforum firmiffimam ftabilif 
fimamq; unitatem fiue centrum colcntcs : quapropter illos iam etiam deos 
nuncupant,proptcr diuinitatis participationcm quadam.-quiafemper funt 
deo pleni,diuinoq; neclare ebri i . Hi circa unum deum folum uerfantur,nec 
mundi corporibus praefunt, nec inferiorum miniftrationi adaptantur , fcd 
fufccptum a deo lumen infcrioribus ordinibus influunt , fingulisq; fingula 
officia diftribuunt.Hos fecundo ordine proximc lequutur cceleftes intelh- 
gentia:,quos uocant daemones mundanos, fcilicet ultra diuinum cultu mu-' 
di fisha?ris accommodatos^inicuiqjccelorum & ftellarum praEfidcntes ,un- 
de cos in totidc diftribuiit ordincs, quot in miido funt cceli,&quot in coelis 
funtftellae:&uocabataliosSaturnios,qprecffcntcceloSaturni&ipfiSatuif 
no;alios Iouios , qui prseffent ccelo Iouis & ipfi Ioui.-fimilitcr pro aliarum 

u iiii 







CCXL. DE OCCVLTA PHI L0SOPHU, 

ftcllarum ram nominc quam uirtute uarios daemones cognominat:& quia 
uetercs aftrologi quinq; fupra quinquaginta adfercbant motus,liinc totidc 
illk adrtmenerunt intelligemias-,fiue-da:mones:pofuerur quoq; in coelo ftel 
lato dxmoncs qui praeffent fignis, & triplicitatibus,& dccanis , & quinariis, 
& gradibus, & ftellis; nam licet unicuiq; orbi ftellarii unam folam intellige* 
tiamtorafchola philofophorumeriam Pcripatcticoy adfignct,tamencu 
unaqueq; ftella & cceli particula fuam propriam & differcntem habeat uim 
& influxum,neceffc eft ut & ipfa fuam habcant prsfidcnrcm intclligcntiam 
nmomm qBaHttm con f erat -&-agatrPofuerunr itaq; duodecim dacmonum pnncipcs, 
mnmo-of quipraceffent duodccim fignis zodiaci , & triginta fex , qui praeeiTent totidc 
t 1 "*' decuriis,& fcptuaginta duos,qui praecffenr totidcm cceli qumariis , & homi- 
n um linguis & gentibus,& quatuor qui praecffcnt tripliciratibus & elcmen- 
ris,&fcptemtotiusmundigubcrnarores,iuxrafcptcmpIanetas,&pofiieriit 
omnibus nomina,& fignacula, quos uoca t charactercs , & utcbantur illis in 
inuocationibus & incantationibus & fculpturis fuis,dcfcnbcndo ea in fuaru 
operarionuminftrumcnris,imaginibus,laminis,feculis,annulis,chartis,ce 
? reis,&eiufmodi,utfiquandoopcrabanruradfolem,inuocabantpernomi 
na foIis,&per nomina daemonum foIarium,& ita dc caeteris. Terrio ponunt 
damtones quafi miniftros,ad ca quse funt in inferioribus difponcnda , quos 
Origcnes uocar inuifibilcs quafdam uirtutes, quibus ea qua; funt fupcr ter- 
ram difponcda credita funt : fe-pe eni mn e m i ni <onfpicui,itinera&negotia 
noftriquaecunqjdirigunt/aepc etiam-prfhis interfunr, clande-ftiniscjrfubfi 
diisoptatosamicispra:bentfuccefrus,quippeconciliareprofpera,!nfligCy 
Dmorm di re aduerfa,pro libito poffe dicuntur.Illos fimili modo in plurcs ordines di- 
jtmaio. ftnbuur,ut alii ignci,alii aquci,alii acrei,alii rerrei^quaJ qufltlem quatuor dae- 
monumfpecies,iuxtaquatuorcceleftiumanimarumuircs,mentem,ratio- 
nem,imaginationcm,naturam fcilicct uiuificam & motriccm, compuran* 
tur: hirtcigtteicceleftiHfn animarwm mcntcm fcquunrur, undc ad fublimi- 
ora contcmplanda concurrunr. Aerefautem rationem fequuti,tationali fa 
uentpotentia;,caTnq;afenfuaIi uegetabiliq; quodammodo fegregantes,fcr- 
uwntigitur uitas acTiuc,quemadmodum ignei contcmpiatiuc: Aqueiuero 
imaginationem fcnfumq; fcquutT,uitxfouiunt uoluptuofe: Terrci natura 
fequuti.uegetali naturae fauct.Prarerea diftinguunt ctiam hocdarmonit gc- 
nus.in Saturnios & Iouiales, iuxta ftcllarum ccelorumq; nomina. Prartcrea 
alioscfreorientales,aliosoccidentales,aliosmeridionalcs,aliosfeprcntrio- 
nales . Deniquc nulla mundi pars eft propria horum darmonum adfiftcria 
deftituta,non quia ibi folum funt , fed quia ibi maxime rcgnant , funt cnim 
l)biquc,quamuis alii alibi potiffimum opcrantur atquc influunt. N cq; ucro 
ira intelligenda haec funr ,quafi influxibus fyderum fubiefti fmt , fcd ut re- 
fpondcantfupramundano ccelo , a quo praecipueomnia diriguntur ,&cui 
omnia conformari oportct,undc ficut uariis ftcllis, fic ctiam uanis locis j & 



T E R T I V S. 



temporibus hi dxmoncs adaptantur.non quod tempore aut loco coarten- 
tur, quemadmodum ncc corporibus quibus prsefides ftatuu tur,fed quia fic 
fapientia; ordo decrcuit: ideo illis corporibus,locis,temporibus,ftellis,plus 
fauent atque patrocinaturrfic alios dixerunt diurnos,alios nofturnos.alios 
mcridianos:fimilimodo,aliosuocatfylueftrcs,aliosmonta»os,alioscam- 
peftres, ahos domefticos. Hinc Syluani , Fauni, Satyri, P ancs , N y mphas, 
N aiades, Nereides, Dryades,P icndes, Amadryadcs,P otamides,Hinnides, 
Agapta:, Pales, Parcades,Dodons,FcnilisE,Lauerna;,Parei,Muf3e,Aoni- 
des,Caftalides,Heliconidcs, Pegafidcs, Mconidcs,phebiades,Ca«KEn3e, 
Charires,Genii,Lemurcs,&eiufmodi:quosappellantplebemfupcrum,alii 
fcmidcosdcasue . Horfi aliqui hominibus lta proximi familiaresq; funt, ut 
etiam pcrturbationibus afficiantur humanis,quo^ inftructioneputat Pla- 
to homincs fxpc miranda cfficcrcpraeftigia ,quemadmodum inftruclione 
hominum beftix nonnullae nobis propinquiorcs, ut fimiae,canes,elcphan- 
tes:mira faepe fupra fuam fpecicm opcrantur.Et qui res Danorum & N oruc 
giorurnfcripferurtf ,f eftantur uarii generis dscmones in illis rcgionibus ho- 
minum feruituti fubiectos . P raeterea ex illis aliquos cffe corporeos,morta- 
lesq;,quorucorporagignatur&intereant:uitatamclong3euos. Aegyptioijj 
opinio eft Platonicoyq; praefcrtim a Proclo coprobata , P lutarchus quoq; 
& Dcmetrius philofophus Acmylianusq; rhctor.idem affirmant:tcftantur 
cnim, cx multis fui temporis prodigiis,P ana magnum da?monem,pluresq; 
alioseiulaffeprimum,deindectiamobiiffe.Horumitaqucdemonumtertii 
generiSjiit P latonicorum fentctia eft, totidcm ferunt effe legiones, quot ih 
ccelo funt ftella;:totidem quoq; quot ftcllas ccelum ipfum complectitur, in 
qualibet lcgione effe da:moncs,uerum daemonum bonorum numerum(ur 
rradit Athanafius)funt,qui ad numerum hominum,nonagintanouem par 
tes arbitrentur,iuxta parabolam de ccntum ouibus:alii duntaxat nouc par- 
tcs putant,iuxta parabolam de dccem drachmis:ahi acqualcm cum homini- 
bus angelorum numcrum cenfent.quia fcriptum firxonftituitterminos po 
pulorum iuxta numerum angelorum dei. Et de numero eorum multi mul» 
tafcripfere.-Verumrecentiorestheologifccutimagiftrumfententiaru.Au 
guftinum & Grcgorium,facil&fe ar>fohiunt,dicentes,qudd bonefum angc 
leftHB-mtfnef us-etmncrnhumanum captum tranfcendit, quibus eonrra rc- 
fp«ndcfttrirmufn€ri^foiritusimmufldf,tot exiftentesin mundoinferiori, 
quot mundi fpiritus funt in mundo fuperiori , ut adfcrunt aliqui theologi, 
fe ab oraculis acccpiffe: fub his ponunr genus dsemonum fubtcrrancum (i- 
uc tenebrofum,quos uocat Platonici defcrtores angelos,fccIerum & impie- 
tatis ultores, iuxta iuftitixdiuinae fanctionem:uocantq;malos daemones& 
fpiritus nequam: quia etiam ultro plerunq; laedunr atq; noccr.horum etiam 
plures computant legiones, ipfos fimili modo iuxta ftellarum ac elemento 
rum nomina ac mundi partes diftinguentcs, ponuntq; ipfis reges,& princi 









1 







CCXLII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA 

pcs,& prafidentes,& eorundcm nomina.Ex his praefunt cxteris quatuor rc 
ges nocentiffimi.iuxta quatuor mundi partes:fub his alii plures dommatur 
principes legionum, multiquoq; priuatorum officioru . Hinc Gorgones, 
ftatenocT:aE,furis.HincCtefiphonc,Alecl:o ) Megcra > Ccrbcrus:Dehocds 
monum genere inquit P orphyrius:Locum incolut terrx uicinum.imo in- 
tra ipfam terram. K ullum eft malum quod perpctrare non audeant. Habct 
omnino uiolentum &malc fanum morem:ideoq; uchemcntes repentinaf- 
que infidias plurimum macliinantur moliunturq;: ac dum agunt incurfio- 
nes.partim farere folent, partim ucro infcrre uiolcntiam , omnibusq; rcbus 
iniquc difcorditerq; fac"tis,admodum dcledlantur. 

Deeifdemiuxtatheologorumfcntcntias. Caput XVII. 

Heologiueronoftricum Dionyfio fimiliterponunttripliccs 
angelorum diftincTiones:harum quamlibet in tres diuidut or- 
dines.utuidelicet fmttres diftinftioes.nouem ordines:has uo- 
cant hierarchias,illos appellant choros:quos & P roclus nouc- 
nario numcro diftinguit . Ponuntitaq; in fuperiorihierarchiaSeraphim, 
Chc«ibimj?hf enosjtanquam fupcrcarleftcs dxmoncs.diuinse prouidcti^ 
ordinem contcmplantes:primi,in dei bonitate:fccundi, in ciTentia dei tan- 
quam forma:tertii,in fapicntia. In mcdia hierarchia ponunt Demmatioes, 
V^Kute-s&T^oteftates.tanquam mundanos dxmones , ad mundi gubema- 
tioncm concurrcntes:horumprimi praecipiunt , quod reliqui excquuntur: 
fecundi adminiftrant ccelos,nonnunqua ad miracula facienda conipirant; 
rertii arccnt qus diuinam legem perturbare poffe uident ur. I n infcnore a u 
temhierarchiaponuntp«iicipatus,arcriangek>s&aiigek>s,quosctiaIam- 
blichus numcrat:hi tanquam dxmones miniftrf,ad-mferieractrranda dcfec 
dunt.horum primi curant publica , principcs & magiftratus , prouincias & 
regna,finguli fmgula. Vnde legitur in Danicle: Princeps autcm regni Pcr- 
farum reftkit mihi uiginttuno<Jierrtis,6Hcfus filius Sirach tcftatur unicuiq; 
genti prxpofitum effc recTorcm angelum : quod ctia indicare uidetur Mo- 
fes Deuteronomii cantico inquiens:Cumdiuideretcxcelfus gcntes,ftatuit 
eorum terminos fccundum numerum angelorum dci.Secundi facrisinrer» 
funt-,diuinumeulHHricircafinguloshomincsdirigtit,precesq;hominum 
& facrificia coram diis offcr un t : T ertii m inoracjuajq; difponun t- ,-ae fing ul i 
finguliscuftedesadfunt.Suntq; ex ipfis ctiamqui minutiffimis hcrbis &Ia- 
pillis,& omnibus infcrioribus uirtutcm fubminiftrat,quibus multa cu dco, 
multa cum hominibus funt communia,funtq;mcdiantcs miniftri. Vcrum 
AtUiufri AthanafiuspraterThronos,Cherubinos,Seraphinosdeoproximos,illuq; 
dc tngtia indefmentibus hymnis,& irrcquieta laude magnificantcs,& pro noftra falu 
te orantes, feptem alios nuncupat ordincs : quos communi uocabulo uo- 
cat militiam cceli. Horum Primus cft ordo DocTrinalis, ex quo fuit ille qui 
Iqcutus cft DanieliinquicnsiVeni utdoccremtequs ucntura liintpopulo 



T E R T I V S. 



TttkUrii 
ordo. 



tuo in nouiffimis diebus.Deindc eft ordo tutelaris,de quo etiam in D aniele 
legitur:Eccc Miehael unus de Principibus uenit in adiutotiu mcum. & ibi* 
dem.in tempore illo confurget Michacl Princcps magnus,qui ftat pro fi- 
Iiis populi tui : eius ordinis f uit ctiam Raphael dle qui duxit & reduxit To- 
biam Iuniorem. Poft hunc eft ordo Procuratonus,cuius mctio eft in libro proemtwi 
Iob,ubi legitur:fi fucrit pro eo angelus loqucs.deprccabif dominum,& pla- usordo, 
cabilis ei crit : & dc eifdcm exponitur etiam quod fcriptum eft Ecclefiaftici 
decimo fexto capite circa finem.-Iniudicio dei opera ipfius ab initio,& ab iti- 
ft^KioneliomitttmTtpfarumdiftinxitpartcjtllorumj&initia^ortimingc 
tibus fuis : ornauit in aeternum operaillorum, nec efuricrunt nec laboraue- 
runt,& non deftitcrunt ab operibus fuis,unufquifq; proximum fuum no ari 
guftiabit ufq; in arternum.Sequitur ordo M iniftenalis.dc quo P aulus adHe ffl ^* rr ^, 
brxos inquit.Nonne omncs funt adminiftratorii fpiritus,miffi propter eos lu ordo. 
quihxreditatemcapiuntfalutisf PofthoscftordoAuxiliaris,dequoapud ... . 
Efaialcgitur: Egreffuscftangelusdomini,& percuffitincaftris Affyrioru or i , 
centQoc1:ogintaquinq;milia. Huncfubfcquitutoido Animaiumreccpti- Animdrm 
-/ uus^dequolegiturapudLucam:AnimaLazariportatapcrangelosin finu " e ^ am 
Abrah2.Siibidemdocemur,utfaciamusnobisamicosdcmammonaini- 
quitatis,qui nos recipiant in seteina tabemacula. P orro cft ordo Adfiftenti ^. . 
um,de quo legitur apud Zachatiamdfti funt duo filii olci fplendoris,qui ad mordo. ' 
fiftunt dominatori uniuerfk terrx. Hebrseorum autcm thcologi alitcrhos HrStvri«i£ 
ordincs numcrant nuncupantq;: nam fupremo loco funt quos uocant ™' n SjS2 
OiTpn ideft,animaIiafancT:itatis,fiueuitas:perquosdeus ™* effendimu- 
nus largitur:fuccedunt fecundo loco Ophanim ° ,3Q1N id cft formae/euro- 
t2,perquosdeus nin " chaosdiftinguit:TertioIocofunt Atalim D ,l iN"Wf an 
geli magni fortes & robufti , pcr quos tetragrammus elohim pronuntia- 
tus,fiuc tctragrammus cum hc coniunfto. WWi formam fluxe materie mi 
niftrat:QuartolocofuntHafmalim D^o^jpcrquosEl^ deus,corpo- 
rii effingit cffigies. Quintus eft ordo S craphim D,Jn5t, ,per quos deus Elohim 
Gibor" 13 ^ D,n ^ K elemctadepromit.SextusMakchim 0, 3^o, ideftange 
loium,peiquosdeusEloha n ™metalIaproducit:SeptimusEiohim D,nll K 
ideftdii,perquosdeustetragrammusSabaoth f 11 ^* nw producit uegeta 
bilia: clauus Bnc elohim °' n ' N ' ia , id eft filii deorum, pcr quos deus Elo- 
himSabaoth mtm m procreatanimaIia:Nonus&infimusChcrubirn 
Oora ; p Cr q U osdeusfadai ntu gcnushominumcurat.Subiftiscftordoani 
mafticus,di<ftus Iffim D,aTO ideftheroes,uirifortes,&beati,perquosdeuS 
Adonai ,J "»< prophetiamlargitur. 

De ordinibus malorum dxmonum,eorundc 

<j; cafu,& naturis uariis. 
Cap, XVIII. 




DE OCCVLTA PHILOSOPHIft 

Vntetiamcxtheologoru fchola quimalos daemonesinnouc 

||gradusdiftribuunt ,uclutiipfisnouem angelorumordinibus 

aducrfantes.Horum itaque primi funr, qui pfeudothei , hoc eft 

II falfi dii nuncupantur , qui dei nomen ufurpantes , pro diis coli 

uolunt/acrificia & adorationcs expetunt , ficut dsmon illc qui ait ad Chri- 

ftum: Si cades in terram adoraucris me, dabo tibi hac omnia: oftcndcns illi 

omnia regna orbis terrarum.atque horum princeps cft illc qui dixit : Afcen- 

dam fuper altitudinem nubium , & fimilis ero altiffimo , qui ideo uocatur 

Beelzebub,hoc eft,uetuftus deus.Hos fecundario fequuntur fpiritus mcda 

Seamdm. c j orurr , )CU ; u f moc ii fuit illc,qui egrcffus cft fpiritus mcndax in ore prophc- 

tarum Achab.&horum princeps cft ferpens illePyrhon, a quo Apollo Py- 

thius diftus cft,& mulier illa Pythonica apud Samuelem,& alia m euangc- 

liis.qusPythonemhabebatinuenrre.Hocergodsrnonumgenusfefeora' 

culisimmifcet,&d!uinationibus&pra:dictionibushominibusilludit,quo 

. ufquc decipiat.Tertio ordine funt uafa iniquiratis, quae & uafa irse dicuntur: 
Tcrtm. .7. » . .,','. 1. 1 ni 

hi iunt lnuentores malorum.omniumq; malarum artium,quans apud ria 

tonem Theutus ille dsmon.qui ludos & aleam docuit : ex ipfisenim omnc 

fcelus.malitia & deformitas procedit, dc quibus in Genefi in benediftioni- 

bus Symeon &Leui ak Iacob : V afa iniquitatis in habitationibus eorum.in 

pjil.7- confiliumeorum non ueniatanimamea : quos pfalmifta uocat.uafa mor- 

Eji.15 tls £f a j as uocat uafa furoris, & Icremias uocat uafa ira* , Ezcchicl uafa inter- 

fe(ftionis&interitus:&princcpseorumBelial,qu6dintcrpretaturfineiugo 

fiuc inobcdiens, praeuaricator , & apoftata , de quo Paulus ait ad Corinrhi- 

Qumm. os: Quae conuentio Chrifti ad Belial i Sequunturquarto ultores fcelcrum 

dumtiti. &princepseorumAfmodeus,uidclicetfaciensiudicium. Pofthosquinto 
ordine ueniunt pra>ftigiatores,qui imitantut miracula, & inferuiunt Caco- 
magis &maleficis,& leducunt populum in miraculis fuis, ficut ferpcns Eua 
fcduxit:& princeps corum S atan, dc quo in Apocalypfi fcriptum eft, quod 
fcducit uniucrfum orbcm , faciens figna magna,& ignem de ccdo dcfcende 
re intcrram in confpeclu hominum , fcducens habitantes in tcrra , propter 

Sexttts. f,g na q Ua , ,j ata f unt jjjj f accrc .Scxto fefe offcrunt acreae poteftatcs :ha fe mi- 
fcent tonitruis.fulminibus & fulgori,corrumpentesacrcm,peftilctias & alia 
malainducentes:equorumnumcrofunt,quosnarrat Apocalypfisquatu* 
or angclos,quibus datum'eft noccrc tcrrae & mari, tencntesquatuor uentos 
a quatuor angulis terrs:& princcps eoru diftus Mcririm: hic eft dcmon me 
ridianus, fpiritus a:ftuans,& daemon furcns in mcridiejquc Paulus ad Ephe 
fios uocat principcm poteftatis acris huius ,& fpiritumcjui operatur in fili- 

.-»,-.,„ osdiffidcntiar.Septimammanfionemtenentfuriar.feminatriccsmalorum, 
& difcordiarum,& bcllorum, & uaftationum : quorum princeps in Apoca- 
lypfi uocatus cft Graecc Apollion, Hebraice Abaddon, hoc eft cxtcrminas 

ontm, & uaftans.Oclauo Ioco ftant criminatorcs fiue cxploratorcs, quorum prin 



LIBER TERTIVS. COO.V. 

ceps Aftaroth,hoc eft,cxplorator, Grsece diftus diabolus, hoc eft crimina- 
tor uel calumniator, qui in Apocaly pfi uocatur accufator fratrum noftro- A P°- '*• 
rum,accufans illos ante cofpeclum dei noftri dic & nofte . Porro ultimum 
locum habent tentatorcs fiucinfidiatores , quifingulishominibus finguli 
adfunt,quos iccirco malos genios uocamus , & princeps eorum Mammon, 
qui interpreratur cupiditas . Daemoncs autem malos omnes unanimiter 
aftruunt in hoc infimiori mundo uagantes omnibus infcnfos,quos iccirco 
diabolos uocant,de quibus ait Auguftinus libro primo de Incarnatioe ucr- 
bi ad Ianuarium inquicns: D e diabolo quoque & angelis eius contranis uir- 
tutibus ecclefiafticapradicatio docuit,quoniam fintquidem hecquae autc 
fint,aut quomodo fint,non fatis clare difpofuit. Apud plurimos tamen ifta 
habetur opinio.quod angelus fuerit ifte diabolus,& apoftata cffeftus, qua- 
plurimos angelorum fecu declinare perfuaferit,qui & nuc ulq; angeli ipfius 
nuncupan rur. Hos ramen Graecia non omncs damnatos putat.nec hos qui 
dem omnes effc ex propofito malos,fed quodab condito aeuo rerum difpc- 
fatio ea fit ratione inftituta,ut illis animarum peccatricum carnificina dele 
gara fit. Caeteri theologi dicut,nullos dacmones creatos malos, fed ex bono 
rum ordmibus proptcr praeuaricationem ccelis pulfos & deiedos: quorii ca 
fum non folum noftri & Hebraeoru theologi docent.fed etiam Affyni, Ara 
bes, Aegyptii & Grarci fuis dogmatibus cofirmat. Pherecydes Syrus cafum 
da:monudefcribir,&Ophin,hoceft,ferpentcmd2moniacC, caputfuiffere 
bellantis cxercitus. Eundcm cafum Trifmegiftus in Pimandro,& Homerus 
fub nomine Atarum fuis decantat carminibus : &Plutarchus in fermonc dc 
fcenore.Empedoclem eiufmodi darmonum lapfum nouiffe fignificat. Ipfi 
quoq; daemones multoties cafum fuum confcffi funt. Hi itaq; deiecli in hac ruanonaui 
uallem miferie,partim hoc caliginofo acre propinqui nobis oberrant.alii la rujludu, 
cus,fluuios & aequora habirant:alii terras, terreftria territant , & qui puteos 
&metallacffodiunt,inuadunt:hiatustcrr3eprouocanr,montiumfundamc 
ta concutiunt,nec homines modo,fcd & animalia uexant.alii folo rifu & illu 
fionc contentijfatigare cos potius ftudent quam nocere: alii ultra proceri- 
tatem giganteo corpore fefe fuftollcntes ,nuc kk accliuos ad pygmeorum 
paruiratem fubmittentes, & in uariaf figuras fefe uertentes , homincs inani 
terrore perturbant.-aliimendaciis ftudcnt &blafphemiis, qualem unum in 
tertio Regum libro legimus , inquientem : Egrediar&erofpiritusmendax 5 ' c & * 
in ore omnium prophetarum Achab. P effimum autem daemonum genus 
eorum.qui obfident itinera, irruentcs tranfeuntibus, gaudent bellis & ctlu'' 
fione fanguinis,8caffligunt homines faeuiffimisinlultibus : talcslcgimus 
apud Matthaeum , obquorum metum per uiam illam tranfireiam nullus 
audebat.Iamuerono6turnos,&diurnos,&meridianosdaemoncsfcriprura 
c6memorat:& alios nequitie fpiritus uariis uocabulis dcfcnbit,qualcs apud 
Efaiam legimus,Onocentauros,ericios,pilofos,S ircnes,lamias,ululas,ftru EjkJ* 



CCXLVt. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA 

thioncs^inPfalmis^arpidcs.bafilifcoSjleoncSjdraconesj&incuagcliofcor» 
pius lcgitur & mammoma,& princeps huius mudi, &reftores tcnebrarum, 
quorum omniumprinceps Beelzebub,quemfcriptura prauitatis princi- 
pem appellat .,Porphyrius illorum principem efTeSerapin ait , qui 8cPlu* 
to a Graecis nominatur:tum & prseft illis Ccrberus, triceps ille canis , fcili- 
cet quia in tnbus elemenris,acre, aqua,tcrra ucrfatur , periiiciofiffimus dae- 
mon :undectiamquae inillistribuselemenrisplurimumpoteftProfcrpi- 
na.illorum princcps cft, quod & ipfa de fe reftarur in rcfponfis his ucrfibus: 

NaturartripliciscgofumLucinapuclIa, 

Taurea,iremq; triccps,miffa e ccelo aurca Phcebe, 

Quam multa: uariantformaeq;,rrinaq;figna, 

Quae terna & fimulacra fero, terrae,acris,ignis: 

Quippe meis atris terrarum eft cura mololfis. 
Orf«m»bf4 Origcnis placitum dc daemonibus cft : Daemones qui proprio arbitrio 
citum dcdi cum principefuodiaboloabdci minifterio reccfferunt , fipaululumrefi- 
wmibm. pifcerecceperint, humana.carnecircundari.uthac dcinccps poenitentia, 
poft refurrecrioncm eodem curriculo quo in carnem uencrunt,ad dci uifio 
ncm poftliminio redeant,libcrati tunc etiamnunn athercis & acreis corpo- 
ribus:tunc que genua deo curuanda omnia,cceleftium,tcrrcftrium & infcr- 
norum,ut fit dcus omnia in omnibus.Quin& Diuus Ireneus probat Iufti- 
m marryris fententiam,quidixcrit:Satanam nufcjua aufum dicerc blafphe» 
miam aduerfus dcum,priufquam adueniffct in terras dominus,eo quod no 
dum cognofccret damnarioncm fuam. EfTc autem plcrofq; ex lapfis dcmo - 
nibusquifuturamfuamfalurcmfpercnr,pleriq;opinanrurex Pauliercmi 
ix hiftoria ; ab Hieronymo confcripra,& pcr ecclcfiam canonicis horis uenc 
rata:atq; ex Brandani lcgenda, ita edofti , illorumq; preces exaudiendas uel 
hocargumcntoadfcrunt, quodin euangeliis lcgitur,Chriftum cxaudiflc 
preces daemonum, ac conceffiffe illis quod ingreffi fintgregcm porcorum. 
Adftipulatur iftisctiam pfalmusfcptuagcfirnusprimusfccundumnoftra 
fupputationem/ecundum fupputationem autem Hebracorum feptuagefi* 
musfecundus , ubi nos legimus coram illo procident Acthiopcs , & inimici 
cius tcrram Iingent:ibi iuxta Hebraicam ueritatcm legitur: Coram ipfo fle- 
£tentgenuainhabitantesfolitudinem,hoccftacrcifpirituscumadorabut 
Ut Cabaliftae adfcrut: & inimici eius puluerem lingent.quod dc Zazele atq; 
eius exercitu cxponunt , de quo in Gencfi lcgitur : Terram comcdcs cun» 
&isdiebusuiraetuae.&alibi dicit prophera : Quiapuluis terrac panis eius. 
vauxtitn H ' nc Cabalifta: etiam daemones nonnullos faluandos putanr, quod etiam 
fAmii, fenfuTeconftatOriginem. 

De corporibus daemomim, 
Caput XIX. 



T E R T I V S. CCXLVU. 

pB Jgjl E corporibus darmonum magna cft recentiorum thcologoru 
■ cumphiIofophisdiffentio:namThomasadfirrnatangclos o- 
mnes effe incorporeos , fimilitcr & malos dacmonesiadfumere 
tamen quadoq; corpora, quibus mox exuatur: & Dionyfius in 



diuinis nominibus angelos effe incorporcos conftantcr adfirmat . Augu- 
ftinus tamcn fuper Gencfim fic prodit:Dxmones acrea atq; ignea dicuntur 
animalia.quia corporum aereorum natura uigent , nec pcr mortem diffol- 
uuntur.quoniam praeualet in eis clementum ad agendu aptius quam adpa- 
tiendum.Idem aftruere uidctur.angclos omnes ab initio creationis fuae cor 
pora habuiffe acrea,cx puriore fuperiorcq; acris parte formata , ad agcdum 
idonea,non ad patiendum:eaq; poft confirmationem bonis angelis confcr 
uata,malis autcm in lapfn demutata fuiffc in acris craffioris qualitatcm , ut 
ctiam igne poffint torqueri.Quin & Magnus Bafilius.non dsemonibus mo 
do/ed& puris ctiam angclis corpora tribuit , ueluti fpiritus quofdam tenu- 
cs&acreosatquepuros.Cofentithisetiam GregoriusNazianzenus . Apu 
leius non omnes daemones putat habere corpora:fiquidc in libro dc daerno 
ne Socracis,Genus aliud auguftius(ait)d3emonu,qui femper a corporcis co 
pedibus & ncxibus liberi,procurantur certis precatibus . Veru Pfellus Pla- 
tonicus & Chriftianus.daemonum naturam non putat cffc fine corporemo 
idcm tamcn angelicum & daemonicum corpus,na lllud omnis expcrs mate 
riae : Djemonicum uero quodammodo materiale ficut umbrarum corpora, 
&fubiecl:umpafiioni,ut etiam percuffum dolcat,& igne exuratur in confpi 
cuas cineres,quod in Tufcia aliquando fadtum memoriae proditur. Et licet 
fpiritalc corpus fit,maxime tamen fenfibilc eft,& taclum patitur:& licct re- 
fecl;u,coit rurfum recreatq;,ficut acr & aqua, interim tamcn maxime dolct: 
hinc timct acic ficri,& tela,& enfes.Hinc apud Vergiliu Sibylla ait Aenca:: 

Tuq;inuadeuiam,uaginaq;eripcreferrum. 
Superquo dicit Scruius,uoluifie Aencamhaberccnfemconfccratum. Ge 
nera daemonicorum corporum Orpheus quoq; defcribit . Eft quidem cor- vtrUima 
pus unum quod igne tantum conftat, fcd uifum non patitur,quos igneos & " ko l" cor ~ 
ccdcftcs daemoncs Orpheus uocat.alterum ignis acrisq; mixtionc contem- l£m " Sfm ~ 
pcratum.unde xtherei 8c acrei nuncupanturxui fi aqueum quiddam accef- 
ferit,tertium genus confurgit,unde dicuntur aquei,qui quandoq; uifu perci 
piuntur.-quibus fi aliquid rcrreum addatur,fcd non lta craffum.terreni dae» 
mones nucupantur,eosq; iam magis confpicuos, noftrisq; fcnfibus occur- 
rentes.Corpora autem fublimiorum daemonum angclorum, ex puriffimo 
aethereo clemento coalita funt.nemini hominum temere uifibilia,nifidiui- 
nitus fpcciem fuam offerant :filis adeo texta funt fplcdidis & ufq;acte6 tcnui 
bus,ut radios omnes noftri uifus raritate tranfmittant , & fplcdore rcucrbe- 
rcnt.Sc fubtilitate fruftrenrur 5 de quibus Chakidius ait: Acthcrei acrciq; dx 
mones,quia corpora eorfl neq; tantu ignis habent ut fint perfpicua,neq; ta> 

x ii 



! 





CCXLVIII. DE OCC7LTA PHIL0S0?HIA 

tum tcrrac,ut foliditas eoy taftui rcnitatur , totaq; eow compago ex Detheris 
fcrenicatc & aeris liquore connexa.indiffolubilc coagmentauit fupcrficicm 
Reliqui dxmoncs neq; ita probabiles, ncquc ita incommodi,nec inuifibiles 
lcmper,interdumconfpicui,indiuerfasconuertatiirfiguras,cxanguiuquo- 
que fimulachroiy umbraticas formas induut, obcfi corporis illuuiem trahc 
tes:habcntq;nimiam cum fylua(qua maligna anima ucteres uocabant)co- 
munioncm,atq; ex uicinia terrx &. aquac,etia tcrrenis uoluptatibus ac libidi- 
ne tanguntuncuius gcnens funt lamiz,& incubi,& fuccubi, e quoy numero 
fuiffe Melufinam forte non abfurda eft conicctio.-nullus tamc(quod Mar- 
tatZjfc cus arbitratur)da:monu,alius mas cenfendus,alius fceminarcu hoc fcxmwn 
xm, difcrimen ad copofita pcrtineat,dsemonu ucro corpora fimplicia fint : neqj 
ramen unumquodq; darmonu gcnus omncs figuras pro libito perficcrc po- 
teft.fed igncis & acreis facilis ea fuppetit facultas , fcle in omne id dcforma- 
rc,quod illo^ concipit imaginatio:fubtcrranei aut tencbrofi d?mones,qui3 
coy phatafticu craffi & inagilis corporis anguftiis cccluditur, ca ncquit cffii 
cerediuerfitatcfiguraru quamcKtcri. Aquciaut&cjhumidaiupncic terre. 
habitant.cx elementi mollitie muliercs plurimu adfimulant,ex quo generc 
funt Naiades,Dryadcs:quero inaquofa & arida incolut,corponbus aridio- 
rib^fefcmarcscxnibct^autSatytos^autOnofcclosafininiscrunb^Faunos, 
Syluanos & incubos^dcqbus Auguft.multos tradit-expcrictia magiftra didi 
ciffe,illosfspeimproboscxtitiffcmulierib',caruq;apperiffc&pcgiffec6cu 
bitu:&:quofdada'moncs,quosGalliDufiosnucup5t,hacaffiduetctarelibi- 
Deinfeftationcmalorum dxmonum,&cuftodianobis (dinem. 
adhibitabonorumdarmonum. Caput XX. 

S T thcologoru comunis fententia , daemones malos omnes 
eiuseffcnaturae,utdeospariterodcrint&homincs: iccirco di 
uinaprouidcntia darnones nobis purioresprafccitpropin- 
quos,quibus nos tanqua paftoribus feu rectoribus commcda- 
uit^utnosquotidieadiuuct.dajmonesqimalosarccantjCopcfcant&religct, 
ncnoceantnobisquantuuellct,qucmadmodulcgiturinThobia,Quodap 
prchcdit Raphael darmoniu noic Afmodcus,& relegauit ipfum in defcrto fti 
perioris Aegypti.De his ait Hefiodus:Tcr decc millc funt fuper terra uiuen 
respafcente immortales Iouis cuftodes mortaliuhoim,g utiq;obfeructiu- 
ftitias & mifcrada facta,acrc induti.ubiq; eutcs fupcr tcrra.nullus enim prin 
cipu,nullus magnatii incolumis pcrfiftcret,non ulla mulier incorrupta re* 
manerct,nullus hoim in hac ignoratie uallc ad conftit utu fibi a deo finc pcr 
uenirct,fi boni darmones nobis pro cuftodia non adfifterent: uel fi mali da- 
moncs malis hominu uolutatibus fatisfaccrc pcrmitterctur.S icut igtf ex bo 
nis dxmonibus unicuiq; proprius dcputatus eft cuftos,corroborans fpiritii 
hois ad bonu.ita ex malis aliqs demittif hoftis,pfidens carni & pruritui eius, 
pugnatq; pro nobis bonus cuftos pro fpiritu,aduerfus hoftem atq; camcm; 




LIEER TERTIVS. CCXLIX. 

homo aurem inter hos concerrantes medius , & reliftus in manu cofilii fui 
cui uult uicroriam prseftat.non poiTumus ergo angelos accufare.fi gentes il 
lis creditas ad ueri dei cognitionem,ad ueram pietatcm & religionc non de- °*"^' 
ducant,&inerrores&peruerfum cultumlabifinant.fedillisimputandum »3 wpnhui 
cft.qui fponte fua a refto calle declinarunt,adhaerenrcs fpiriribus erroris.ui- **■ 
cloriamdanresdiabolojin manu enim hominiseftcuiuclit adhaercre,& 
quem uelit uincere.a quo fi femel fupcratushoftis darmon eft,eius feruus ef 
fedtus eft.uiftusq; alium ulrra impugnarc necjuit , uelut ucfpa amiffo acu- 
leoxui fentctiae adftipulatur etia Origenes in libro P criarchon concludes, 
quod fancli rcpugnanrcs aducrfus malos daemones & uincentes.eorum mi- 
nuunr exercitum,ne ultra fas fit illi qui ab alicjuo fuperatus eft.alterum dein 
ceps moleftare . Sicutigitur unicuique hominidatus eft fpiritus bonus , ita 
ctiam datuseft fpirirusdiabolicus malus,quorum uterq; unioncm querit 
cum fpiriru noftro,& illum ad fe trahcre nititur,& illi commifceri.ceu uinu 
cum aqua:bonus quidc pcr bona opera ipfi conformia, nos in angelos uni- 
endo tranfmutat, ficut dc Ioane Baptifta fcriptu eft in Malachia: Ecce ego 
mitto angelum meum antc faciem tuam.de qua tranfmutatione & unione, mW * 
alibi fcnptum eft.qui adhaeret deo,unus fpiritus cfficirur cum eo . M alus eri 
amdarmon permala operanosfibiconformcs&unitosreddereftudet,ru 
cut de Iuda ait Chriftus :Nonne cgo uos clegi duodecim , & unus cx uobis i<Am,6 
diabolus eftf& hoc eft quod ait Hermes,quando daemon in humana influit 
animam , fcmina propriae notionis infpergit,unde anima talis , fcminibus 
confperfa,furorepregnans,paritindemirabiIia, &quaIiacunq;da-monum 
funt officia:bonus enim darmon quando in fanflam influit animam.extol- 
lit eam ad fapientiae Iumen:malus uero daemon , in prauam transfufus ani- 
mam,incitat eam in furta,in homicidia,in Iibidines,& quaecunq; malorum 
daemonum funr officia. Boni daemones (ut inquit Iamblichus) animas per 
feaiffimepurgant,exhibentinfuperaliinpbisalia,ipfiprsefentcsdantcor- 
pori fanitatem,uirtutem animo,menti fecuritatem,quod in nobis eft ktife 
rumdelent,caloremfouent,cfficacioremq;redduntaduitam,&harmonia 
intclligibili meti lumen femper infundunt. An autem multi fint hominis 
cuftodes,ueI unus foIus,inter fe contcndunt theologi, nos plures putamus, 
diccte propheta. Angelis fuis mandauit de te, ut cuftodiant te in omnibus f r d „ 
uiis tuis:quod tefte Hieronymo,non folum in Chrifto/cd in quocunq; ho 
mine locum habet . Omnes itaq; homines diuerforu fpirituum minifterio 
reguntur, ducunrurq; ad quccunquegradum uirtutu,merirorum, & &\onit 
tatis.qui fe illis dignos preftiterint:qui uero indignos , hi a malis da-moni- 
bus,fimularque a bonis fpiritibus,deponuntur & detruduntur ufque ad ex- 
tremum miferiae gradum,prout eorum exquirunt mala merira : quicunque 
aurem fublimioribus angelis attributi funt.hi aliis ctiam hominibus pracfe^ 
runtur : nam angeli eorum curamhabentcs illos cuehunt ,aliosq,- illis fub- 

x iii 




COU DE 0CCVLTA PHI LOSOPHI .A, 

iiciunt ui quadam occulta , quam &fi neutcr illorum percipit , fcntit tamcn 
fubdituyugum quoddam prefidentie.a quo facilc fe abfoluerc ncquit,im6 
timct & reueretur uim illam,quam fuperioribus , fuperiorcs angeli influut, 
& terrore quodam inferiores in preefidentiae timorcm inducunt.Hoc fenfif» 
fe uidetur Homerus ubi ait.Mufas Ioue genitas, regibus Ioue genitis indi- 
uulfas femper comites affifterc,perq; illas ficri eos uenerabiles & Auguftos. 
S ic legimus M. Antonium olim cum Odtauiano Augufto fmgulari amici 
tia iunclum/aepe una ludcrc folitos : Verum cum femper Auguftus uiclor 
abiret.magum quendam M . Antonium in hanc fcntentiam fubmonuiffe: 
Quid tibi 6 Antoni cum adolefccnte ifto. Fuge illum & uita.-nam &fi tu na 
tugrandior,&pcritiarcrumpr3eftantiores,etiamgencreilluftrior,&pluri 
umimperatorbcllamultaexantlafti,tamenhuiusadolefcentis geniumge 
m«f h 'ln' nius reformidat tuus,& tua fortuna illius fortuna: fubbladiturmi procul fu- 
fonijgrmo gcris,totaadillumdefc£tura uidetur. Nonncprinccps homo eftcacteris 
frtjlmtior hominibys fimilis: quomodo cu timercnt & rcuercrentur caueri homines, 
nifi terror diuinus eum eueherct,& caeteris timorcm incutiens eos deprimc 
ret , ut ipfum tanquam principem reucrcantur : quare nitendum nobis eft, 
ut expurgati rcfte agendo,fublimiaq; fcqucdo.etiam tempora & loca opor- 
tuna eligendo , fublimiorum potentiorumq; angeloru gradu comittamur, 
■qui dc nobis curam gcrentes,aliis merito praeferamur. 

De obfequendo proprio gcnio,eius quc natura indaganda. 
Caput XXI. 
Ic unaquaeque regio in coeleftibus certam ftellam cceleftemcj; 
imagincm obtinet,fib i prae caeteris influentem:ita etiam in fu- 
perccclcftibus cerram nancifcitur intelligentiam , praefidentc 
atque tuentem,cum fui ordinis infinitis aliis miniftris fpiriris 
bus fiue demonibus.qui omnes communi uocabulo difti funt filii Elohim 
fabaoth^^^^^^^jhoceftjfiliideicxercituum.Hincquoticsbellum, 
aut ftragem.aut rcgni alicuius defolationem populiq; fubaclionem delibe 
xat altiffimus in iftis inferioribus ,tunc non fecus atq; haec in terris uentura 
funt , prxcedit confliftus fpirituum illorum in fupcris , ficut fcriptum eft 
in Efaia : Vifitabit dominus excrcituu fuper exercitum cxcelfi in excelfo , & 
fupcr reges terrae in terra , dc quo fpirituum ac praefidum cofliftu , ctia apud 
m&c, 10, Danielem Iegimus,uidelicet dc principc rcgni Perfarum, de principe Grar- 
corum , de principc populi Ifracl , eorundcmq; adinuicem confliftu . De 
quo ctiam quondam fenfiffe uidctur Homerus,ubi cecinit; 
Tantus coelefti rumor percrcbuit aula, 
Cum faeua alterni ruerent in praelia diui:' 
Ncptunum contra bellabat Phoebus A pollo. 
Aducrfus Martem ccrtabatPallas Athcne. 
Iunoni obftiterat bello pharetrata Diana. 




LIBER TERTJVS. CCLU 

Latomm tclis uolucer Gyllcnius urgct. 
Vcruntamen cum in fingulis regionibus iintomnisgcnerisfpiritusatque 
dxmones , llli tamen prae cocteris lbi potcntiorcs funt , qui eiufdem ordinis 
funt cum praefide illius regionis . Sic in folari rcgione prac eacteris uigent fpi 
ritus folares : in lunari lunare,&ita de rcliquis : atquc cx hoc prouenit atque 
confequimur,utnobis loca & prouincias mutantibus,iiani fefe offerant fe- 
quanturque rerum & negotiorum noftrorum eucnrus , alibi& alibi fortu- 
natiorcs,ubi uidelicct darmongcnius nofter maiorcmfortitusfucritpo- 
tendam,autnos eiufdcmordinispotentiorem ibiadepti fuerimus daemo'- 
ncm . Sic folares homincs , {i in folarem commigrarint regioncm fiue pro- 
uinciamlonge ibi fortunatiores reddentur : quia potentiores commodio» 
rcsque ibifuos habiturifuntduccsfiucgenios,quorumpraeftantiibidem 
prafidio , omnia fua facpe ctiii praeter opinioncm & fuaru uiriil menfum ad 
feIicesexitusperducuntur.Hinceft,quodloci,&rcgionis,&temporisele- 
clio,ubi quis fe ad fui genii naturam & inftindtum , exercirct, habitet & fre- 
quentet,ad uitae fclicitatem plurimum conducat.Conducit etiam nonnun 
cjuam nominis mutatio: nam cum proprietates nominum ipfarum rerum 
indices funt, tanquam dc fpeculo dcclarantcs fuarum formarum conditio* 
ncs : inde fit , ut mutatis nominibus/aepe res mutari contingat . Hinc fcris 
ptura facra non fmc caufa introducit dcum , dum benedi&urus effet Abra^ 
mo & Iacob, eorum nominaimmutaffe , & uocaffc hunc Abrahamum , il- 
Ium Ifraclem.Naturam autem gcnii uniufcuiufquehominis antiquifapic- 
tcs cx fydenbus & influxu corum , eorundem que afpeftibus , qui in Gcnefi 
cuiufque uerfantur,cognofcere doccnt : fed tam diuerfis & diiTidcntibus in* 
ter fe inftitutis.ut difficilimum fit haec ccelorum facramenra e manibus eo- 
rum poffceripcrc. Nam Porphyrius cxftcllageniturx domina,genium 
quaerit:Maternus uero,ueI inde.uel cx planctis.qui plures ibi habcnt digni- 
ratcs:uel ex co cuius domicilium ingreltura cftluna poft illud.quod nafcen 
te homine dctinct.Chaldaei autem non nifi aut a folc,aut a luna gcnium irt 
quirunt. Alii autem & Hebraeorum multi , ex aliquo ccelorum cardine , aut 
omnibus illis,hunc exquirendum cenfent . Alii bonum genium ab undeci- 
ma domo , quam iccirco bonum dsmonem uocant : malum autem gcniii 
a fcxta,quam malum dxmonem appellant,requirunt . Horum itaque cum 
laboriofa& occultiffima fitinquifitio, multo faciliuscx nobis ipfisgenii 
noftri naturam pcrquiremus,attendcntes ad ea , quac a prima:ua aerate nul- 
liscontagiis diftra£ta,auteaquac expurgata mente ab inanibus curis & (i- 
niftris affe<ftibus,amotisque impcdimcntis fuggerit animus, diftatnatura? 
inftinf as, calumqueinclinat .Haecpioculdubio gcniifuadela>funt,qui 
unicuique datus cft a principio fuae natiuitatis,eo nos duc?ns &perfuadens, 
quo nos illius fydus inclinat. 

X iiii 



GcnimtHi 
« mutatio' 
nc mutatm 



Nomimimn 
tttionitmti' 
<\jtm cond» 



Getnjiutu' 
rt unic di- 
nofci pojiit, 




Sutritmo 




Gciuttme 
iemm ,ge, 



ProfcfiotiK 

dmon. 



CCLII. DE OCCVLTA PHl LOSOPHI.A, 

Triplicem unicuiufque hominis cuftodem effe,& a quibus fmgu- 
liprocedanr. Capur XXlI. 

jjj Riplcx unicuique homini dxmon bonus cftpropriuscuftos, 
unus quidem facer , alrer genirure,tcrtius profeffiois.Dsemon 
quidemfacer,hic iuxra Acgyptiorum doftrinam , no ab aftris 
neq; a planetis , fed a fupcrna caufa,ab ipfo dsmonum prafidc 
dco,defcendentianimau-ationaliadfignatur,uniuerfalis,fupranatura.Hic 
uitam anima: dirigit , cogitationesq; bonas menti fempcr cxhiber , affidue 
agens in nobis iIluminando,quauis non fcmper animaduertimus, fed quan 
do purgati fumus, atque tranquille uiuimus ,runc a nobis percipitur , runc 
quafi nobifcum loquitur,fuamq; nobis communicat uoccm , antca filentio 
prsefcns.ftudetq; affiduc ad facram nos adduccre perfeftionc . Huius quo- 
que darmonis auxilio , poffumus malignitatem fati dcuitare : qui fireligiofc 
colatur a nobis probitate ac fan<ftitudine,quod S ocrarcm' feciffc fcimus, pu 
tant Platonici , mirc nos ab eo iuuari, tum fomniis,rum fignis,mala aucrtc 
do,bona anxius fofpitando : quare concincnres Pytagorici , Iouem precari 
confueuerunt,ut uel ipfe a malis abduccrer,uel a quo dimonu id poffit pr? 
ftari monftraret. Damon autem geniture,qui & genius dicitur,nic a mudi 
difpofitionc fyderumq; circuitibus qui m gencratione uerfanturdcfccdit. 
hunc funt qui opinantur animam iamiam in corpus defcenfura.cx datmo- 
num choro cuftodem fibi naturaliter fcccrnere, ncc tam eligere fibi huc du 
cem,quam uiciffim etiam ab illo optari in tutela.hic exequutor uita: , atque 
cuftos,eam corpori cociliar,& communicaram corpori curat , hominemq; 
ad hoc ipfum officium adiuuat,ad quod nafcctcm cceleftia deputarur. Qui 
cunqueigiturgenium fortunatum acccpcrint , redduntur ineorum opc- 
ribusuirtuofi,efficaces,fortes&profperantes:quapropteraPhilofophisbe 
ne fortunati/eu bene nati dicuntur. Dacmon uero profeffionis, hic datur a 
fyderibus quibus ralis profeffio uel fecla, quam homo aliquis profeffus fue- 
rit fubiicitur,quem anima quando iam in hoc corpore eleftione uti capc- 
rit,atq; fibi mores induerirjatcter optar . Hic daemon mutatur mura ta pro 
fcffione,tum pro dignitate profeffionis.digniores ac etiam fublimiorcs ad- 
funr nobis profeffionis da:moncs,qui fucceffiuc curant homincm , qui aliu 
& alium fibi indies comparat profcffionis cuftodem,prout confccdit dc uir 
tute in uirtutcm. Quando itaquc profeffio cum natura noftra confentit,fi- 
milis nobis atque cum genio concors adeft profcffionis dsmon^uitaq; ma- 
gis efficitur tranquillajfodix arq; profpcra: quando uero profcffionc genio 
fubimus diffimilem uel conrrariam,uira nobis redditur laboriofa, & difcor- 
datibus patronis perturbata. Sic euenit ut proficiat aliquis in aliqua fcicria, 
aut artc,aut minifterio, cxiguo tcpore & laborc , qui in aliis mulro fudore 8C 
ftudio fruftra laborar:& licet nulla fcicntia,nul]a ars,nulla uirrus, fit conte- 
mncda.tamcn ut profpere uiuas,fceliciterq; agas,imprimis cognofce geniu 




llBER TERTIVS. CCLIO. 

tuumboiiu,8inaturatua,&quidtibibonipromitratdifpofitiocoelcftisat' i ' 
quchoiumomniumdiftributordcus,quidiftnbuitfingulisutuult:horum 
cxordia fequaris,lia:c profitcaris, in ca uirtute uerfare , ad quam tc fummus 

diftributorcleuatatqjconducit.quiAbrahamumiuftitia&clcmcntiaJfaaC 
timorcjacob robore.Mofcn manfuetudine & miraculis , Iofuc bello , Phi- 
neen zclo,Dauidcm rcligionc & uictoria, S olomoncm fcictia Si praeconio, 
Pctrum fide,Iohannemcharitatc,Iacobum dcuotione,Thomam prudcn- 
tia,Magdalenam cotcmplatione,Martham minifterio cxcellere fecit. Ita- 
que in qua uirtute facilius te proficere fendes, ad eius apiccm cofcendere cu 
rcs,ut in uno praftcs , qui in omnibus non potes : in caeteris tamcn quantil 
ualcs proficcre ne contcmnas.quod (i concordcs habucris naturae &profef* 
fionis cuftodes,gcminii nature &i profcflionis fenties profecTum & augmen 
tu.fi uero difpares fuerint,fequcre meliorcm: nam mclius aliquandofomcn 
tu pcrcipics egregiae profeffionis quam natiuitatis. 

De lingua angelorum,eorumq; cum intcr fe tum nobifcum col- 
locutionibus. Caput XXIII. 

V bitare poffemus , fi angcli fiue daemones cum fin t puri fpiri- 
tus,fermone aliquo uocali aut lingua.cum inter fe.tum ad nos 
utatur,nifi Paulus alicubi diccrct: Si linguis liominu loquar &l 
angcloru : icd quis fit ifte coru fermo,quae lingua , adhuc apud Angelanm 
multos in dubio uerfatur. Putant cnim plcriq; , fi aliquo idiomate urantur, i" m "P ti - 
ipiura clfc HcbrKii,quia hoc omniu fuit primu, cmanauitq; de ccelo, fuitq; 
antc cxorta in B abylone confufionc linguarum, in quo data eft a deo patrc 
lex.Sia Chrifto filio praedicatum euangclium,&per fpiritum fancrum data 
in prophetis tot oracula:& cum omncs linguae paffe fint & continuo patia- 
tur uarias immutationcs 8i corruptioncs, hxc fola fempcr perfcuerat inuio 
lata . Prsterca opinionis huius euidens fignum eft , quod cum dacmones8c 
intelligentiac fingulae, fingularum gentium cumquibus habitant fermos 
ncm cxcrceant , fcientibus tamcn Hcbracum fermoncm , nunquam in alio 
idiomate,fcd in illo folo loquuntur. Quomodo aut angcli Ioqui3tur,occuI- A m lonn* 
tu nobis eft,iicut & ipfi:nobis aiit ut loquamur,Iingua ncceffaria eft cu cete fnmo n<a% 
ris inftrumctis.quae funt fauccs,paIatu,labia,dctes,guttur,pulmo, fpiritalis ""^m- 
arteria,& pectorales lacerti , qui motionis eius ab anima principiu obtinct. 
Vcru fi quis procul altcri loquatur,uehemctiori clamorc indiget:fic propin 
quus in audicntis aurc fufurrat:& fi poffct cu audicte ftrictiori fpiritu copu- 
lari,nullo prorfus fono fermo cius indigeret:fed fine ftrepitu audienti,uelut 
imago oculo au t fpecuIo,illabcrctur. Sic anim e a corpore egreffe,fic angeh; 
fic daemones loquutur:& quod ho facit (cnfibili uoce,ipfi faciuntimprimc- 
do fermonis coccpti3,in his abus Ioquutur.meliori modo,cj fitp audibilc uo 
cc cxprimercfLSic dicut Platonici Socratc fuu demonc fenfiiquidc pcepifli r '/ 
fed no corporis huius,fed fenfu aetherei corporis intra hoc delitefcentis: qu» 



I 




CCUHI. DE OCCVLTA PHI L0J0PHI4. 

itcm ratione ab prophctis uidcri audiriq; folitos angclos credit Auicennadl 
ludq; inftrumcrum,qualifcunq; ea uirtus fir.pcr quam innotefcere facit fpi- 
ritus alteri fpirirum,aut homini,qu3: in mente ebulliunr.ab apoftolo Paulo 
angclorum lingua nuncupatwr. Saepiffime tamcn etiam fenfibilem uoccm 
emittunt,ut in afcenfione domini clamantcs.uiri Galilaei.quid ftatis fpccta 
res in ccelur'& in uetcre lcgc cum multis patribus fenfibili uoce loquuti funt: 
fed hoc no nifi in adfumptis corporibus . Veru quibus fenfibus iph fpiritus 
' at q; dsmones noftras inuocationes precesq; audiant,noftrasq; uideant ce » 
remonias penitus ignoram us. E ft enim fpiritale dcmonum corpus,magna 
parte ubiq; & undique fenfile natura,ita quod abfq; mcdio tangit.uidct , au- 
dit.nihilq; illis impcdimcnto cffe potefbncc tamc ca rationc qua nos difcre- 
tis organis fentiunt,fed forre ucluti fpongia: aqua,fic toto corpore fuo kn~ 
fibilia quaeq; hauriunt , aut alio modo nobis ignoto : neq; enim cuncta qux 
uidemus animantia fenforiis cifdem fimtcommunita:nam&muItaauri* 
bus carere nouimus,tamcnfonumabhisconcipifcimus,fedquaratione, 
ignoramus. 

De nominibus fpirituum,eorumq; uaria impofitione,deq; fpiri- 

tibus qui prsefunt ftellis,fignis,cardinibus cceli,& clementis. 

Caput XXIIII. 

Pirituum tam bonorum quam malorum multiplicia & diuer- 

fa funt uocabula:corum autem propria & uera nomina,quem- 

admodum aftroru/oli deo nota funt,qui folus numerat multi 

tudincm ftellarum,&:omnibus ilhs nomina uocat:quoru nul- 

la a nobis nifi diuina reuelationc cognofci poffunt, atq; admodu pauca no- 

bis in facris literis exprcffa funt. Verum Hcbrarorum magiftri putant fpiri- 

tibus ipfis ab Adamo nomina impofita effe , iuxta lllud quod fcriptum eft: 

Adduxitdcuscunftaquaffeccratad Adam utnominaretilla:Siquocunq; 

uocauit rcm,hoc eft nomen illius. Hinc putant Hcbracoru mecubales una 

Homo M' cum Magis,effe in poteftate hominis,& fpiritibus nomina imponere:fed il 

ritihs nomi lius duntaxat,qui iam adhanc uirtutc diuino quouis muncrc , aur facra yo* 

iu mpone, rc ft ate dignificatus & fublimatus cft:quia ucro ncquit ulla humana uoce co 

' poni nomcn, quod diuinitatis naturam , omnimodamq; angelicse cffcntiae 

„ . . uirrutemcxprimercpoffit, iccircoaboperibusnominafpiritibusplurimfl 

Vttiefom- . r r > i _ I r 

tibm r.omi ■ lmponuntur, fignincantia certum aliquod othcium fiuc eficctum , qualis a 
n.t mfonm fpirituum choro defideratunquK nomina tunc non fecus arq; oblationesSi 
m ' facrificia diis dcuota,cfficaciam uirtutcmq; fortiuntur , ad fpiritualem ali# 

quam fubftantiam defidcrati cffectus opcratriccm dc fupcris & infcris edu- 
ccndam . V idi cgo & noui quendam infcribentem in charta uirginca nomc 
&fignaculum fpiritus cuiufdaminhoralunae : quamcumdediffctpoftea 
ad deuorandum ranae fluuiali,& carmen quoddam obrrmrmuraffet.rcmif- 
fa rana in aqua,mox pluuiae & imbres oborti funt. Vidi pcr eundc infcriptu 




tlBER TERTIVS. Klv 

aliusfpiritus cumfuofignaculo nomeninliora Martis,id'quecoruoda- 
tum,quo poft immurmuratum carmen dimiiTo, protinus ab ea cceli plaga 

quamilleinuolairet,obortisnubibusfulmina,concumoncs > horribilia'que 
tonitrua confccuta funmeque tamen erant illa fpirituum nomina ignots 
lingua:,nec alia quam officiorum illorum hgnificariua. Huius gcnerls funt 
angelorum iftorum nomina,Raziel,Gabriel,Michacl , Raphacl Haniel- 
qua: fonant,uifio dei,uirtus dei.fortitudo dei,medicina dei,g!oria dei Simi- 
h modo in malorum dsmonum officiis leguntur eorum nomina lufor 
deceptor,fomniator,fornicator,&huiufmodiplura.Sicacce P imusabanti' 
qu.s Hebrxorum patnbus, nomina angelorum prafidentium planetis at. 
que f,gn,s Satumo Zapkiehloui , Zadkiel : Marti , Camacl, Soh, Raphacl- 

VenenHaniel^Mercurio.MichaeUun^Gabriel.Hifuntfpiritusillifc- 
ptccjfc m peradfta-tantefacicdei,qu,buscreditaeftdifpofmototiusre g ni 
cceleftis&terreni^uodfuborbelunceft.HienimCutdicutfecretioresthco 
logOommaregunt uiciffitudine quadam horarum, dierum &annorum 

quemadmodumdeplanetis,quibuspra:iunt,traduntAftroloeiquosTrif' 
me g iftusMercuriusiccircouocatfeptemmundi g ubernatores,quiperco: 
lostanquampermftramenta.coaceruatisomniumftellarum&hgnorum 
I nfluent..s,easmWinfer.orad,ftr.buunt.Suntautemqui 1 llospaulodi- 
uerf.snom,n.bus fte ll,s adfcnbunt , dicentesquod saturno prafit intclh- 
genru nomine Or,phiel:Ioui,ZacharieI:Marri,Zamacl:Soh Michacl- Ve- 

nen,Anacl.Mereuno,Raphael.Lun ; E,GabrieI,&horumunufquifq ; mun, 
dumgubernat anms trccentis quinquaginta quatuor&menhbusjuatcr- 

n 1 s : &inc i pitreg,menabinrell,gcntiaSaturni:poftquamperordincmrc* 
gnantmtell,g5t,a : Vcneris,Iou 1 s J Mercurii,Martis,Lun : e,SoIis : rcuertitur' 
quedeinderegimenadfpiritumSaturni.Scripfitdeiftisfpiritualemtracta- 
tumad Maximilianum Csfarem Abbas Tr.remius : qucm quimcdullitus 

cxam,nauer,t,magnamfuturorumtcmporumcognitioncindeelicerepo- 
teft.Exfignisueroduodecimpr ? funtArieti,Malchidacl : TauroAfmodeh 
Gem,nis,AmbrieI:Cancro,Muricl : Lconi,Verchicl : Virgini Hami' 
l,cl: Lrbra-, Zuriel: Scorpioni , Barchicl : Sagittario , Aduachicl \ Capri- 
corno Hanacl: Aquario, Gambiel: Pifcibus, BarchieI.Dciftisfpi rit L, 
pratfdennbusp anetisfc fignis,meminitetiam Iohannesin Apocalvpf, 
depnonbus in fronte inquiens :Eta fcptem fpiritibus , quiin confpeflu 

thron,de,funt,quosreperipr 2 ef,dercct,amplanetis:incaIccautemuolu 
m.n.s.ub.fuperns ciuitatis fabricam dcfcribit , teftatur quod induode- 
cm portis cms crant duodecim angeli . suntrurfus uiginti o«froan 2 eli 
qu, dominanrunnuiginti ofto manfionibus lunae, quorum nominaper 
ordmemfunr.Geme , Ened,e , Amixiel, Azariel, G abiel , Dirachi- 
elScheliel An.ned,el Barbiel , Ardefiel, Neciel, AbdizueLlazcriel Er- 
gcdiel^Atakl^Azeruel^drie^Egibie^Amutic^Kyncl^cthnajiQg. 



AngclijU> 
tictu pr*/i» 
dcntci. 



A&ith tri 

tcmijTr*. 

Hitut. 

Angcli,duo 

dccimfjgnts 

frteftimci 



Afoc.i, 
Afo.u, 



Angclimm 
fionSlmte, 




Ventorm 
qMtuor,*»' 
grii totide. 



BUmenton 

KBgeli. 



Tikhim 



CCLVl. DE OCCVLTA PHII.OSOPHI A. 

hel,Requiel, Abrinacl, Aziel, Tagriel, Alheniel, Amnixiel. Sunt etia quatu- 
or angelorum principes,qui prefccti funt fuper quatuor uctos & fupcr qua- 
tuor partes mundi,quorum Michacl pra>feftus eft fuper ucntum orienta- 
lem:Raphacl,fuperoccidcntaIcm:Gabriel,fupcrborealem:.Noriel,quiab 
aliis Vriel dicitur, fuper auftralcm. Adfignantur etiam elementis,acri,Che 
rub:aquae,Tharfis: terrae,Ariel:igni,Seruph,aut iuxta Philoncm.Narhanio 
cl. Qyifq; autem horum fpirituum grandis princeps eft, & habcs poteftatc 
multae libertatis in dominio fuorum planetarum & fignorum, & in eorum 
temporibus,annis,menfibus,dicbus & horis,& in fuis clemenris,& partibus 
mundi,& ucntis: & unufquifq; illorum dominatur pluribus lcgionibus , ea- 
dcm ratione, in malis fpiritibus praefunt caeteris quatuor reges potctiffimi, 
iuxta quatuor partes mundi,quorum nomina appellantur, Vrieus,rex oric 
tis: Amaymon,rex meridiei:Paymon,rex occidentis: Egyn , rex feptcntrio- 
nis,quos Hebraeorum doclores forte rcclius uocant Samacl,Azazel, Azael, 
Mahazachfub quibus plurcs alii dominantur principes legionum,& praefi- 
dcs:innumeri quoq; priuatorum officiorum daemones. Quinetiam Greco 
rum uetufti Thcologi fcx daemoncs numerant,quos Tclchincs uocant, alii 
Alaftores appellanr.qui hominibus malefici,ftygis aquam manibus hauric 
tes,in terras fpargut:ex quo calamirates,peftes &fames cofcquuntur : Hiq; 
f uiffe pcrhibentur Afteus,Megalefius,Ormcnus,Lycus,Nicon,Mimon. 
Caeterum qui angelorum & etiam daemonum malorum diftincla nomina, 
officia, loca,tempora exacle nofcere cupit , illa in rabi Symonis Tcmploru 
uoluminercquirar,ac in ciufdem libro Luminu,arq; in traclatu dc Magni* 
rudinc ftaturae, & in traclaru Tcplorum rabi Ifmaclis , atq; in omnibus fere 
commcntariis libri Formationis de iftis copiofe fcriptum inueniet. 
Quomodo Hebraeorum mccubalcs facraangelorum nominae 
facris fcripturis cliciant, atq; dc feptuaginta duobus.angclis qui 
fcrunt nomen dci , cum tabulis Ziruph, & commutatio- 
num Iitcrarum & numerorum. 
Caput XXV. 
Vnt & alia tam bonorum quam malorum fpirituum ad fingu 
la officia deputata facra nomina,praedi<Sis illis multo uahdio 
ra ,quae ex facris fcriptuiis fecundum arrem quam deiftis tra- 
dunt Hebrseorum mecubales extrahuntur, ficur etiam quacda 
nomina dci ex certis locis eliciuntur.Horum gcncralis rcgula eft.quod ubi 
cunq; in facris litcris aliquid de diuina effcntia exprimitur , ex co loco diui- 
num nomen ritc colligi poteft : ubicunq; ucro in facris literis diuinum no' 
men expreffum inuenitur,ibi minifterium quod illi nomini fubiacer.perpc 
de. Vbicuq; crgo de fpiritus alicuius boni ucl mali miniftcrio ucl opere fcri- 
ptura loquitur,ex eo loco eiufdem fpiritus nomen fiuc boni fiue mali extra 
Oito «tM hi potcft^ioc obferuato immobili canone,ut cx bonis bonoru,cx malis ma 




ReguU gc 
ncrtlnt 



iiber TERrrvs. cxcvir. 

ior U mfpiriruuaccipiamusnomina:necalbonigru,necdiemno£ti nechi- «• • ft 
ccmtenebriscofundamusrquodcxiftisucrncuIisuelutiexcmpIoclWckS"*' 
Smttanquam pulmsante faciemuenti,&angcIusdomini propellens cos 
Smt uiae illorum tenebra: & Iiibric U m,& arigelus domini perfequcns cos: 
hrri nifi; "ikSnoi nn 'jbS yios vn> 
DS*nnrft> "j^HaimphpSm yan erm w 
PfalmotricefimoquintoapudHcbrsos , apudnos triccfimoquarto equi 
busangdoru illorunominaextrahuntiir: ™">'OMidael& ^«Miracldc 

ord.ncM.Iitantium. SicexuerficuIo.Conftitucsfupereumimpium.&Sa 

tanftctadextnsciiis. Pfalmo centenmonono apud Hebrzos apudLati, 

nosautcmccntefimoodauo' *«.'« - * .. . ■. l- 

otiauo. wa , i, N 1Q80 JB( ^ y[tr| ^ .^ cxtrahitur 

nomcncacodarmonis Schihi quoddaemonemmachinarorcdefianat'. 
tft ccrtus textus m Exodo.tr.bus uerficulis content U s,q UO ru quilibct Teptii 
ag.ntaduob U sfcribiturliteris,incipicntes:PrimusVaiifa5'0'i:SccundusVa 
tertws a hmftra ,n dextram , mediiis uero couerfo ord.nc a dextra incipiens 

ras U ocant:qu.busf, mhneaddatur nomendiuinu El •« udiah » / du , 
cuntfepmagmtadiioangelorum nomina rrifyllaba.quorumquilibet fert 

cum.eften.mhomenmeummillo . EthifuiuquiprJdentfeptuaaintadu 
busq™ 

froSff °P^nturq ; feptuaginta duobus fynagog* fenicribus.totidc- 
q,^hriitid.fc.puI.s:&nom.na corum fecundumcxtraaionem quamfaci 

d.x.m U s.Suntaut&al.iplurcsmodicxeifdem U crf.c U lisfabricandifchcm- 

fin.ftramfcr,b U ntur ) preterilI sq U ipertab U IasZiruph ) &rabulascommu 

tat.onumcxtrahuntur,dequ.businfupcrior.busmcr.tionemfccimus. Ef 

ITZtl ^^«"^"^"gcL-cisnontinibu^infcrUi 
unt, ldeo lilas enam hmc cap.ti fiibiiingemiis. 

Hii funt feptuaginta duo Angcli , dcfcrentes nomcn Dci 
Schcmhamphoras . 



cci.vm. 




DE OCCVLTA PEULOSOPHI/!, 














3 


h 


h 


h 





' 


n 


h 


M 


n 


3 


N 


h £ 


V 


D 


» 


1 


Y 


N 


P 


1 


3 


■? 


n 


N 


h 


i 


n 


3 


h 


n 


\ 


' 


H 


n 


' -1 1 





• 


,1 


s 


P 


1 


1 


1 


K 


N 


n 


6 


B 


H 


' 


* <* 


rfl 


rr 


hs 


Hn 


hx 


w 


,T 


n>jhN 


h.v 


n' 


tk n> 


-> 


hs 


Hk 


r,' 


n 


i* 


r 


5. 


3 
1 


s 


B 


i 


fej 5 

tja 


g 


£• 


1- 3 


3 


&■ 


* 


t 





3 


h 


1 


1 


h 


N 


-i 


ta ■ > 


n 


3 


n ! o 


' 


J 


D 


h 


3 .i ' 


n 


n 


ttf 


3 


1 


• 


Nj 1 


N 


n 


n «i 


' 


s 


n 


i 




P 


n 


1 


1 


n 





' 


n! n 


N 


n 


i n 


' 


3 


h 


i 


h* 


!T 


,T 


tv 


,T 


hs 


hx 


Sv 


n> ;Hn 


rr» 


n 


n» ht. 


t h» 


T« 


n> 


n> 


i 
| 


n 
i 


g 


§- 


< 

1 




o 
1 


g. 

5; 


& 




a 
| 


z 

1 


8 

f. 
§• 


3 


1; 


Z 


1 


i. 


1 


) 


5> 


- 


-i 


i 


p 


V 


V 


b 


' 


1 


Q 


n 


> 


1 


n 


N 


' 


- 





n 


i 


n 




VJ 


1 


» 


h 


1 


• 


n 


' 


n 


V 


i 


n 


N 


Q 


tu 


■ 


i 


n 


h 


' 


h 


n! «i 


3 


n 


r 


9 


o 


' 


h* 


h* 


,v 


.T 


Sn 


^N 


■w 


TV 


«u 


,T 


ni! tt> 


h* 


hN 


htt 


«W 


n' 


hN 


! 


% 
1 


! 
1 


1 
f 


K 


-5 
1 


1 


1> 

i 


1 


| 




S '5 
11 


i 


g 

1 


X 

1 


^ 

s 





n 


> 


i r 


N 





n 


o| V 


' ! 1 


o n 


> 


J 


B 





1 


i 


3 


N 


3 


> 


1 





n j j 


n ! o 


x n 


> 


D 


c 


3 


o|< 





n 


1 


V 


P 


3 


• 1 i 


n 


3 


i 


n 


«1 





• 


n 


■T ;hN 


rv 


Hn 


,T 


h» 


h.v 


n> 


hajhN 


V.v 


h* 


h* 


h*t 


hR 


n> 


Hk 


n' 


s 1 s 
1 K 


1 


5 
S. 


S 




3 

1 


a 


lii 


f : i. 


2 

f 


1 


1 


i 


s 

£ 
; 


1 
1 








































I 



., , tIBBRTERr,VJ. cctxvir# 

buta^ugamacernuisqaitcriscortpacla.ronolicct&fignificatfoneieho- 
tajex/ccmwplulofophieprincipiisncccflccftconfitcriplusponcmopcre 
magiccg nomina fignificatiua.du attonitus in illorum inigmata animus 
totaq; mcnns aaeintcntus.diuinu aliquod fubcffe firmitcr crcdens uerba & 
nomina . hac ? ucerno intelletf a^reucrcnter fonac ,n gloriam numinis.cu fpi 
ritualipteratisaffeclu^captiuansfcinilliusobfequium. ^ 

De artc calculatoria nominum eiufmodi cx traditione 
Cabaliftarum. Caput XXVrr. 
S T adhucaliud huiufmodi nominum artificiumquodealcu- 
latonu uocant ) &fit pertabulas fequcntcs, ingrcdiendo cu no- 
mine ahquo facro,fme diuino fiue angelico.in columna litera 

~7i f !f r , nti,aca P icndo ilIas Iireras H l ™ in a "g"l''s cdmuni 
busfubfu 1 sftcIl f sf,gnisq ; offenderis:quibusinordincredaais ) f P ,ritu S no- 
mcconft.tuifbonidenaturailliusftelleuclfigni^fubqbusfuensingrcfrus: 
quodfifuens 1 ngreffusincolunaafccdcnte ) fumendoangulosc6muncsf^ 
pra ftellas & figna.n infima linca fignata.nomc conftitu.f: fpiritus mali. Et 
izcluntnom.na fpir.tuu : exquohbetord.nefiue coelo m.mftrantiu\ta bo- 
noru c, malo^quc iccundu hunc modu in nouc nomina totidc ordinu mul 
t.phcarepotcs quatenusingrcd.cdocaunonomincal.ud funiorisordinis 
fp.ntusexeodcehcerepotcstabonilmah.Princip.utamehuiuscalculati- 
on.s dependct cxnom.n.bus dei.omnis cn.m uox uircutcm habet m H agia 

inquantuade.u ccdependeti,.dcq ) formanmItaq ; fc.redcbemus ) omnean 
€ c ,cunomenproced e redcbcreabahquonomme 1 de, P rimario ridcoaan- 
S chd,cuturferrcnomcdci ) iuxta,lludquodfcriptumcft ) quiacftnom£me 
i,m ,n ,Ilo.Itaq ; ut bonorum angclorum nomina a malorum nomin,bus di 

fccr„antur > foet,Ihsfepealiqu,ddiuineomni P otenti ;E nomerifubneai ) u 3 
El ) uclOn ) uclIah ) uelIod&cum,llof,mul P ronuciari ; S ; quoniaIahnomc 
eft baiefaccmi*, Sdod nomen deitatisjccircohzcduo nom.nanonnifi 
angdorum nom.n.bus apponuntur:Nomcn uero ELquod uim & uirtutem 
importat.ccrcononmodobonis/edquadoqjctiammahsfpiritibusaduci- 
tur ) neq ; en,met,ammaWpiritusabfq i deiuirrute ) autfubf,ftereautahquid 
agcrepoffunrCeterumfciei 1 dumeft ) quoniamfumcndifuntang^ 
ncse,ufdcmftelI : eatq ; f,gni ) nifiingreiTumfatcumnominemixto )q ucm 
admodum funtnomina geniorum.&ca dequibus incapitulo pnrceden. 
u d.flum eft, q Ua: « cddi difpofitiombus iuxta diuerfarum ftcllarum 
harmonum componuntur.-cumhisenimquotics ingredicndaeftrabula, 
angulus communis fumendus eftfub ftellauel fignoliterz ingredientis. 
Sunt pretcrea qu, iftas tabulas adco cxcendunt.utarbitrcnturetiam f, cu nd 
m,ne ftcllayicl officii , uel effedlus ahcuius defiderati fiat ingreffus.da-mort 
chaarur &bonus &malus adillud officiumuel effcclum dcferuiens. Si- 
mmrat,oecunominepropriopfon X cuiufui S ingrcd,ctes )g eniorunomina 









CCLXVIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

fefe extrahere poffe confidunr.fub illa ftella qui tali pcrfona uidcbitur pri 
effe, prout ex Phyfiognomia , uel cx animi paffionibus & inclinatione , fiue 
ex profeffioc & fortuna cognouerint illum eife ucl M artium.ucl Saturniu, 
uelSolarem.ueldealteriusftclknatura.Etlicethuiufmodinominaprima 
ria,cx fuo fignificato nullam ucl modicam uim habcant.tamen huiufmodi 
extrafta nomina&abillisderiuata.maxima funtefficacie.quemadmodum 
radii folares in fpeculo cauo collecl:a%fortiffime quidem urunt , fole tamcn 
ipfo uix modice calentc. Eft autcm ordo lircrarum in iftis tabulis fub ftcllis 
& fignis fere confimilis.qualis eft apud aftrologos ordo decanoru , nouenari 
orum & duodenariorum. De hoc calculatorio artificio fcripfit quonda AI- 
fonfus Cyprius,&nefcioquis ahus illud ctiam Latinis characTenbus accom 
modauit: ucrum quoniam uniufcuiufq; lingua: literx, quod in primo libro 
oftendimus,fuonumcro,ordine&figuraccelcftemdiuinamq;origincmha 
bcnt/acile conce(fero,hancde nomimbus fpirituum calcuIationc,non mo- 
doperHebraaslireras.fedctiamperChaldxas.Arabicas.Acgyptias.Gra:- 
cas,Larinas,& quafcunq; alias fieri poffe.tabulis cx illis ad imitationem prx 
fidentium rirc fabricatis.Sed hic a plerifq; obiicitur.cuenire in his tabulis plu 
rcsdiuerfsnaturae Sifortunaehomines.nonraro obnominis idcntitatcm 
eundem ciufdemuc nominisgeniumforriri. Scicndumigiturcft,non ab< 
furdum putari.cundem dxmonem a pluribus animabus poffe feccrni,cun* 
dcmq; pluribus poffe precffe.Prewrca ficut diucrfi homincs codcm fepe no 
iriine funguntur,fic ctiam diuerforum officiorum &naturarum fpiritus, 
poffunt unonomineacunoeodcmqjfignaculofiuccharacTcrcnorarircfpc 
&u tamcn diuerfo:nam ficut ferpcns nunc Chrifti,nunc diaboli typum te- 
net/iceadem nomina eadcmq; fignacula,nuc alicui malorum dsmonum, 
nuncalicui boriorum angeloru ordini squiparantur . Deniq; ipfa inuocan 
tis intcntio ardens.per quam inrellectus nofter iungitur intclligctiis fepara- 
tis,facit ut nunc illum,nunc alium fpiritum licet fub codem nomine inuoca 
tum,habeamus obfequenrem. 

Sequuntur rabuli calcularionis nominum fpirituum bonorum 

& malorum.fub feptcm planeraru prefidio atq; fub duo 

decim fignor um ordine Militantium. 



cSl 



LIBER TERTIVS. CCXLXXW. 

nonhabetjpraeterarbitriuin&autoritatcminftitucntis.illiusinquamjqui 
huiufmodi literarum inftituendarum & cofecrandarum accepcrit potefta* 
tem,cuiufmodiapuddiuerfasnationcs&religionumfc<ftaspluresfuerunt 
facrorr-m antiftites,quorum inftituta ad nos non peruenerunt,praetcr pau- 
ca quaedam fparfim autpcr fragmcnta ab autoribus tradita.Ex horum itaq; 
charadterum genere funt,quos notat Petrus Apponus ab Honorio Theba- 
no traditos,quorum figura cft talis ad noftrum alphabetum rclata: 

ABCDE F GHI K L M 

NO PQ^RSTVX Y Z a 

Alius characlerizandi modus , a Cabaliftis rraditus. 

Caput XXX. 
|Pud Hebreos plures charafterum inuenio modos.quoru unus 
| eft antiquiflimus,fcriptura uidelicet antiqua ,qua ufi funt Mo- 
|fes &prophetae,cuius formanemini temere rcuclanda eft:nam 
=Jquibus hodie utuntur literis,ab Efdra inftituts funt. Eft etiam 
apud eos fcriptura quam uocant cceleftem, quia inter fy dera collocaram Si 
figuratam oftendunt,non fecus atq; cxteri aftrologi fignorum imagines e 
ftellarum lincamentis cducunt. Eft etiam quam uocant fcripturam M ala» 
chim uel Mckchim,hoceft angelorum fiue regalem:& eft alia qua uocant 
tranfitus fluuii,& horum omnium charaftcres & figurac tales funt. 
Scriptura Ccelcftis 
Tbetb Cbttb. Zmt, Vm. He, Dtlctb, Gimel, Bab. Alcpb. 

unTiTin^ x 

Z*fc Pe Ain Snmech N»i Kem Imei Cajfc loJ 

XS>J/U o AM^0A 

Tm Sbin M K«jf 

71 un ? 

ScripruraMalachim 

z iil 




CCLXXIIH. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA. 

ZJn Vm He Tultth Gimd B«6 AUph 

Hun Kcm umci Gtp!) loi Tixth Chcth 



Rti Kujf Zitdc Pc Aiit smcch Simcch Shm Tm 

viwxnrpmt 

Scriptura rranfitus fluuii. 

thctb Zm V«| He Dirtb Gimcl Brtfc f&cph 

SJMa/; Ni« Mrw L.<raf!i Ctph ioii Twtft 

37/] 7 1H 

74« JrtVitl RW Kttfl» Z*f> Ptt Ai» 

evj a rx t 

Eft adhuc alius modus apud Cabaliftas ,olim magna uencratione habitus^ 
fedhodietamcomuniseffeftus ,utfcreinter prophana locum fortitus fit, 
eft aut talis: Diuidantur uiginti feptc Hebrzoru charactercs in tres claffes, 
quaruquxlibctnouccotincat literas : Prima fcilicct D "' l ni 13« 
quse funt fignacula numcrorum fimplicium,t erumq; intelleftualiu , in no- 
uemangelorumordincsdiftributoru:Sccudatenet x 3 y 3 o h 3 ' 
fignacula denariorum rcrumq; ccelcftium,in nouem orbibus cceloruiTcr^ 
tia uero tenetquatuor rcliquaslitcras,cum quinq; finalibus per ordinc,fciIi- 
cet.-V 1 I D 1 n io "• Pfignaculaccntcnariorumrerumq;inferio 
rum,uidclicet quatuor elementorum fimplicium ,& quinq; gcncrum com- 
pofitorum pcrfccrorum . Has tres claffcs fubinde in noucm cameras diftri- 
buunr,quarum prima cft trium unitatum, uidclicet intellctSualis , ccelcftis 
&elementalis:Sccundaeftdyadum,Tertiatriadum,&ficdercliquis:forma 
turq; cameraeilkex interfeftione quatuor linea^parallelarum ,fcfeinan- 
gulos reftos interfecantiurrijficut in hac fequcnti figura cxprimitur: 



L l B E R T E R I* J V S. 




T2-B RSm 



1 V \ 



• i 

Quainpartcsdiffccata, egrediuntur nouem figura: P articulares,fcilicett 

LujcDDrm 

Si& 5 feCUnda: f tri P llC ^ tcrti5l ^" efe "-«^"charaacrcmMt 
chacI^oformarcucl^.scgrcd.cturtal.^u.nq.-figunscxtcnfus/alS- 

JI I I I |^Q- u * dcin clecontrahunturadrresfi 

guras,hocmodo: 

XI "| " pi- Q IJXC?cin cepscontraIiunturinunam 
I I P"#atamennotariaconfolcntomitti: 

- ■— ■ cuadititacjicharafterMkhaclistalis, * 




z iiii 



y$k 



M. 



CCLXXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

Eft adhuc alius charailerum modus.omnibus fereliteris & linguis commu 
nis,atq; admodumfacilis.qui fit per literarum colligantiam:ut,fi detur no- 
menangeliMichaclcharaftercseiusformabunturtalcs: 
Hebraice Graece Latine 

B ..... 

Arq; hic modus apud Arabes receptiffimus eft,nec eft fcriptura aliqua qua: 
tam prompte atq; elegantcr fibi conneetatur,ficut Arabica. Scirc aut opor- 
rctquodangclicifpiritus,cumfintpuriintelieftus,&omninoincorporei, 
fignacub's&chara<fteribusfigurisq;pingibilibus,aliis'uchumanisnutibus 
non compelluntur : fed nos eorum effentiam qualitatemq; ignorantes ,ab 
illoru nominibus/iue operibus.fiuc alitcr pro noftris affectibus , charactesi 
res illis figurasq; & fignacula deuouemus & confecramus , non quibus illos 
ad nos ullo modo compellere poffimus,fed quibus nos ad illos adfurgimus 
quatenus per eiufmodi characteres figurasq; ignorabiles,primo fcnfus no- 
ftrostam intimosquam cxtimosinillosconferimus,dcinderationisno<' 
ftrasadmiratione quadam inipforumrcligiofaminducimuruenerationc, 
atq; exinde tota mente in extaticam rapimur adorationem,ubi tunc fide mi 
rifica/pc infallaci , amore uiuifico', illos in fpiritu & ueritate ueris nomini- 
bus charafteribusq; inuocantcs , poftulatam ab illis adfequimur uirtutcm. 
Adhucalius charafterummodus,atquedefignaculisfpirituum 
quxfolarcuelarionereceprafunt, Caput XXXI. 

St aliud charafterumgcnus/ola reuelatione acccptum,quod 
n ulla alia ratione poteft indagari.quorum charafterum uir- 
tus eft ex ipfo numine reuelante, cuius funt latentia quaedam 
fignacula,diuinitatis alicuius harmoniam fpirantia : uel funt 
ucluti fcedera quaedam feu pafta initi fcederis inter nos & illos : eius gcneris 
funt fignaculum Conftantino oftenfum , quod crucem pleriq; appcllabar, 
Latinisliterisinfcriptum,I N HOC VI N C E.&alterumrcucIatuAn- 
tiocho cognomine S otcris , in figura pctagoni,quod fanitatc cdicit : na rcfo 
lutuminhteras.edicituocabulu^vdeft.S A NI T A S : in quoru figno- 
rum fidutia & uirtutc , utcrq; rcgum infignem contra hoftes uiftoriam rc- 
portauit. Sic Iudas qui ob cam rempoftea cognominatus eft Machabaeus, 
cum Iudaeis pugnaturus contra Antiochum Eupatorcm, nobilc illud figna 
culum ^q ab angelo acccpit , in cuius uirtute primum quatuordccim mi- 
lia cum ingenti numero elcphatorum , deinde iterum triginta quinq; milia 
hoftium ftrauerunt: eft enim hoc fignaculum nominis quadriliteri reprav 
fenratiuum, atq; nominis feptuaginta duarum literarum per aequ alitatc nu 
merimemorabjefymbolu,&expof^tioilh^seft J '' fl^|, D^WJK 'Ojideft, 




L I B E R T E R T r V S. CCLXXVU. . 

Qtiis ficut tu in fortibus tetragramme. Hortim itaq; mcmoratorum triurn 
fignaailorum figursTormancte funt tales. 




OrJciAS ut 
«(«, 



Preterca de iftis fignaculis & charadl enbus loquirur Porphyrius in Iibro dc 
Relponiis.inquicns^eosipfosquibusrebusgauderent^Quibuseuocaren- 
tur JignificalTc^qiK f,bi offerenda effcnt: figuras quoq; ipfas fimulacroru 
qualcs efTc deberc t.charactcres quoq; & figuras monftraffe, haxn; fede Pro 
fcrpiraoraculopcrcepifle; Dicitq;infupcr,HecatenquomodofimuIacra „„„ , 
fibiconihtuendaeffent^prxcepiTc^quodcircundandaabfinthio^quod"^ 
pingcndidomefticimurcs.quipulcherrima illicffentornamenta &ani- W^oft 
mo iuo gratiffima totq; mures quot eius clTent formi fumendi:tu fanguis T '"'^ 
myrrha,ftorax,& aha anidam incendcndarqui fi ficrenr,per fomnium ap- 

pareretrefponderctq;hscoperanti.SedipfiusHecatesoraculumfubiicL 
musjitacnimait: 

QyalemihifaciasfimuIacrum,aducrredocebo: 
Sylueftri cape nara Ioco,atq; abfinthia circu 

Ponito.tumtotumcoelato&pingitomures, 

Qui foleant habitare domos: pulchcrrima funto 

Haecornamenta atqjanimogratiffima noftro. 

Tum myrrham,thus,ftyracem ipforumq;cruorc 

Contcrito paritcr murum/acra defuper indc 

V erba canc,& tot uero adhibc murcsque rcpone, 

Quot mihi tu effe uidcs formas, tum fumito laurum, 

Exq; eius trunco uaginam aptato,piasq; 

Tunc effunde preces fimulacro,& debita folue 

Vota ha:c fi facies, per fomnum meq; uidebis. 
Eiufmodi erant olim gentilium deorum dsmoniorumq; fccreta myfteria 
quibus fe cogi.detineri & ligari poffehominibus perfuadebant . Hinc docet 
lamblichus&Porphyrius,oporterefacros daemones inuocantem uhum* 
quemq; proprio honorc profequi,& diftribuere fingulis quod cuiq; couenir, 
ex gratns,oblationibus,donis,facrificiis,uerbis,charaaeribus eoru coditio- 
m congruis &quamfimilimis,alias ipfam numinu fiue da-monum prxfen^ 
tiam.optatumq; cffeftum nequaqua adfequetur:quin & inuocatinocerc e9 
nabuntur,eis praTertim 5 qui ncgligentius incarc fehabuerint. <*•*• i «^aJ ; 




H0~ 



CXVIII. CE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

Quomodoallicianturanobis boni daemones.&quomodomali 
dsemones a nobis conuincantur . 

Caput XXXII. 

Ffiicax religionis praefenria daemonum fortitur effectu , neq; 

enim poteft in religione fieri opus ullu mirabilis alicuius ef- 

ficaciae , nifi illic bonorum aliquis dsmonum adfit operis re* 

clor & impletondaemones autem boni,&fi a nobis diuerfimo 

de alliduntur, nullis tamen uinculis , uel uix faltem a nobis poffunt aftrin- 

titmmti &fcd duntaxat facris quibufdam obteftari.ut apud Apuleium legimus,per 

ebtcftm ccelcftia fydera,per inferna numina, per naturalia elementa , per noclurna 

qacmodo fiJ enr j a) peradeptaconceptitia,pcrincrcmctaNilotica,&arcanaMemphy 

epatttf. tjca & ^ ra p] lar j aca j7 r a libi apud Porphyrium:Tu qui e lino emerfifti,qui 

fedes in loco,qui nauigio nauiga"s,qui fingulis horis formam commutas, & 

infinguliszodiacifigniscommutaris.His&huiufmodiiymboIicisoratio- 

nibus atq; hymnis,quia diuinarum uirtutum figna funt,da:mones nonnun 

quam humanis ufibus fefc accommodabant : no quod neceffitatequadam 

compulfi.fcd fponte & confuetudinc quada, ac inuocantium precibus uifti 

facilius acccdunt:undc apud Porphyrium in libro Refponfoy ait Hecate: 

Exorata tuis ueni fermonibus iftuc. 

Etineodcmalibiait: 
Vifta hominum precibus,ccelcftia numina terram 
Cogunturpetcrc,& cafus apcrire futuros. 
AdfiftcmU Scd & diuinitatis confortium cum mcntehumana efficit,quod ipfi boni fpi- 
dmam n tims not)IS ]j|, cnKr a dfrftunr , ac potentiam uirtutemq; fuam nobis comu- 

- nicant.quotidic nos ilIuminationibus,infpirationibus,oracuIis , uaticiniis, 
= fomniis,miraculis,prodigiis, diuinationibus , augunisadiuuantes opcrans 

resq; & agentcs in noftras animas, tanquam fibi cofortes imagines , cos iuis 
influxibus formando,fibiq; fimilimas efficicndo ufq; adeo,quod anima no 
ftra fspc ram ferme mirabilia operctur , quam cceleftcs fbleant daemones. 
Mali ucro daemones a nobis conuincuntur auxilio bono^, praefertim quan 
do obteftator crga deu fanftimonia polIet,ucrbaq; facra fermonemq; hor* 
ribilem incantet,puta coniurando poteftate diuina, per ueneranda fuperna 
turalium uirtutum nomina 8£ fignacula,per miracula, per facramenta , per 
facra myfteria & eiufmodi,qua; quidcm coiurationcs fiue exorcifmata, qua 
rcnus nomine religionis & diuins uirtutis fiunt, propter hoc timent ea ma 
ligni darmones:undc ctiam farpc prophani homincs facris eiufmodi coniu* 
"? rationibus,malos da:mones conftringunt uel abiiciunt , talia non ferentcs. 
Vnde Cyprianus in libro,Quod idoladiinon fint,dicit,Quod dcmones ad 
iurati per dcum uerunyiobis ftatim ccdunt & fatentur,& de obfcffis corpo- 

- ribus exire coguntur,& ucl ftatim exiliunt.uel gradatim euancfcunt.prout 
-- fidespatientisadiuuatjautgratiaiurantis afpirat.Et Athanafius in libro det 



Hrtnfi* 



r r i v s. 



«XXXIX. 

uariisquefrioiiibus ait,nonexiftere uerbum rerribilius arq; magis difpcrdcs 
poreftarem dxmonum,cj inirium fcxageiimi feprimi pfalmi:Exurgar deus, 
& diifipcnrur inimicieius : quam primum enim uerbo difto , mox ululans 
euanclcir & difparct diabolus. Er Origenes corra Ccifum air , nominis Icfii 
nuncuparionc fpecrarum perfarpe cum cx hominu animis rum corporibus 
innumeros demones eieciffe,& in iis uim maxima cxercuiffe,c quibus demo 
nesfuiffcntcxcuffi.Sxpcctiamfolisminis&conrumeliismalosdxmoncs, 

Ivzicrtim minores,ut lamias,incubos & eiufmodi,ucI aftringimus uel rcpel 
imus, quemadmodu legimus apud Lucanum de maleficiailla inquicnte; 
Iam uos ego nomine uero 

Eliciam,ftygiosq;canesinlucefuperna 

Deftiruam,per bufta fequar,pcr funcra cuftos 

Expellam tumulis, ambigam uos omnibus urnii» 

Teq; dcis ad quos alio procedere uulru 

Fictj foles Hecate,pallenrirabidaforma 

Oftcndam,faciemq; Erebi murare uetabo. 
Er apud Pniloftrarum legimus , cum Apollonius & focii cius Iucente cfa-* 
ra lunanoctuirerfaccrenr,lamia; phanrafmaillis occurrir,modoinhanc, 
modoinaliam figuramfefe conuerrere,quandoqueoculis rcpenrccuane* 
fccre. Apolloniusauremquidnam cffcrquamprimum agnofcens,graui- 
busconrumeliofisq;uerbisilludincrepans,fociosuridemfaceremhorraba 
rur.-idcnimconrraciufmodiinuafionesoprimufcicbatcffemcdicamcntu. 
Eius dicris cu focii paruiffent,ftridcns phanrafma,cclerircr ranq idolum re- 
fugit:adeoenimformidolofumefthocdamronumgenus,utetiamficrorer 
rore,acfalfisimpoffibilibusq;minismoucanrur&conrrcmifcanr,&com* 
pcllanrur. Vnde Chxremon facer fcriba , hxc illa dicir cffc quibus maximc 
dxmones coganrur. Eft prxrerea quemadmodum fupcrius dicrum eft, 
qtioddam da:monum gcnushaud adeonoxium , fcdfk hominibus proxi* 
mam, ita ut ctiam paffionibus afficiarur humanis, atquc horum plures 
hominum conucrfarionegaudent,libentcrq;habirant cum eifdcm : aliqui 
muIicresdeperiunt,aliipueros,aliidiuerforumanimaliumdomeftkorum 
ucl fylueftrium confortio lactantur : alii fyluas & nemora incolunt , alii 
circa fonres & prata habiranr. Sic Fauni & Lcmures,campos : Naiades, 
fontes : Potamides , flumina : Nymphae , ftagna& aquas : Oreadcs , mon- 
tes : Humedes , prata : Dryades & Hamadryades , fi/luas , quas criam habi- 
tantSatyri&Syluani,gaudentq;arboribus&:ccfpiribusea:dcm,ficurNaprc 
& Aga pts; , flonbus : Dodenae, glandibus : Palea: & Fen iliae , pabtilis & rurc. 
Hos iraq; quicuqj inuocare uolucrir,in locis ubi moranr. id facileporeft, alli- 
cicdo cos redolcribus fumigiis.fonis dulcioribus,in fidibus &mtificis inftru 
mctis q cx ccrro^ aialium inreftinis lignisq;appropriatis fabrefadre fint.ad» 
hibitis etia catioibus ^carminibus.incatamctis ad hoe congructibus;& quod 



J 



Exbommi' 
bmUresU' 
mwrsctkr 
utfimt. 



CCLXXX. DE OCCVLTA PHILOSOPHU, 

in his maximum eft,ipfum eft fimplicitas ingenii,innocentia animi, firma 

credulitas & conftans filentium : quocirca pueris , mulieribus , ac cx hu- 

milioriplebeculaobfcurishomunculisutplurimumoccurrunt.-conftan- 

tcs aut animos & audaccs , a timore alicnos , fugiunt atquc contremifcunt, 

bonis & mundis inoffenfi.fed malis & impuris hominibus noxii. Huius ge- 

neris funtctiam lemures&Iares,&larus, &reliquae mortuorum umbra 

& terriculamenta.HincPlotinus ait.Animas hommum nonnunquam da> 

moes cffe,& ex hoib' fierilares, fi bene meriti funt, quos Greci Eudemonas, 

hoc eft,beatos demoes uocat : Iemures aut & laruas fieri, fi male meruerint, 

illosqieffenoxiosdemonesex hominibusfacTos, quos Greciiccirco Caco 

demones dicut:Manesaut uocari qn incertum eft.bene an male mcriti fint 

Apparitionum illa^plura cxcmpla funr, qualc illud cuius meminit Plimus 

Iunior de domo Athenodori Tharfenfis philofophi , in qua importuno 

ftrepituhorridifenisfimulacrumafpiciebatur.EtPhiloftratusfimilenar- 

rat de Lamia Menippi Lycii philofophi, in pulchram mulierem apud Co- 

rmthum conuerfa, quam Tyaneus Apollonius dcprchendit lemurem effc. 

Idem quoq;apud Ephefios fimilem deprchcndit fubfpecie mendicifenis, 

I peftilitatis effe caufam : qui 'uffufuo lapidibus obrutus.uifus cft canis quafi 

f > moloffus , moxq; pcftis ceffauifylllud fciendum.quicunq; in malis dsmoni 

1 busintelIeaualiteroperabitur,perimperiu bonorumligabitillos:qui uero 

1 mundialiter folummodo operabitur,iudicium fibi operabirur ad gehenna. 

Deuinculisfpirituum,eorumq;adiurationibus&exter 

miniis. Caput XXXIII. 

Incula autcm quibus alligantur fpiritus, obtcftantur'que uel 

exterminatur.triplicia funt:qua?da eo^ enim fumutur ex mun- 

do elementali , utputa quando adiuramus fpiritum aliqucm 

^^^perres inferiorcs& naturalcs illi cognatasuel aduerfas, quate- 

iras llluminuocarc uelcxterminare uolumus.utpcr flores,perherbas,per 

animantia, per niues, per glacies , per tartara , per igncm & huiufmodi, pro 

uthaicetiamdiuinislaudibus & benediftionibus &confccrationibus farpe 

inferuntur,utpatetinCanticotriumpuerorum,&inpfaImoillo:Laudate 

dominum dc ccelis, & in confecratione & bcnediclione cereipafchalis : hoc 

fiquidem uinculum operatur in fpiritus uirtute apprchenfiua fub ratione a- 

monsuelodii,inquantumfpiritus ipfialicui rcinaturali, fiueetiam prav 

tcr naturam prafunr , fauent , aliamq; abhorrent : quemadmodum huiuk 

modires,ctiaminter fefibi mutuoamori uelodio funt. Hincillud Pro- 

ch .-Sicutleo timet gallum prxcipuealbum, fic fpiritus apparcns in for- 

ma leonis,obie<a-o gallo fubito difparuit.Secudum uinculu fumitur cx mu 

do ccelefti.qn uidelicet adiuramus per ccelu.per ftellas,per horu motus,radi 

oslumc,gratiam,claritatc,nobilitatem,fortitudinc,influxu,mirabilia,&hu 

iulmodi:&hocuinculuopera£infpirituspcrmodQcuiufdamadmoniti6is 




LTBER TERTIVS. 



CO.XXXI. 

& excmpIi.Habet ctia nonihil impcrii , maxime in fpiritus miniftros, & qui 
cx infimis ordinibus funt.Tertium uinculum ipfum cft cx mundo intclle- Tertmm, 
dtuali atq; diuino,quod religione perficitur , utputa cum adiuramus pcr fa- 
cramenta,per miracula,per diuina nomina,pcr facra fignacula,& csetera re- 
ligionismyfteria:quarehoc uinculum omniumfupremumeft&fbrtifli- 
mum.agens in fpiritus imperio & poteftate. Illud autem obfcruandum cft, °>* •" «•" 
quod ficut poft uniuerfalem prouidentiam eft particularis prouidentia , & ^ ^ Mn 
poft uniuerfalcm anima particularcs anima::itaprimo inuocamus per uin- 
culafuperiora,&pernominaatq;uirtutesquercguntres,deindeperinferio 




l animalia quaeq;, aaiumcao nia nue pe 
iurationis,f iue per modum deprecationis feu bencdictionis , ut in adiuratio 
ne fcrpentum.pmer naturalia & ccdcftia , commemorando cx myfteriis & 
religibne maledidfionem ferpentis in paradifo terrcftri,crectionem fcrpcn 
tis in deferto:adfumendo praterea uerficulum illum nonagefimi noni Pfal 
mi:Super afpidem & bafilifcum ambulabis,& conculcabis lconem & draco- 
nem. Superftitio etiam in his plurimum pollet , per tranflationem alicuius suffflk 
ritus facramentalis ad id quod ligare aut impedire intcdimus, utputa cxco- £ """" 
municationis,fcpulturcuelexcquiarum,adexterminandosmorbos,uelfer 
pentes,mures,uei uermiculos,quod in pluribus locis fic fadtum legimus ,& 
adhuc fieri confucuir. 

J3eordineanimafticoatq;heroibus. Caput XXXIIII. 

| Oftbeatorum fpirituum choros,proximus eft ordo animafti- 
cus,qucm Hebrcorum thcologi Iflim uocant,hoceft uiros for 
I tes & robuftos:gcntium magi , heroas nuncupant & fcmidcos, 
j fiue deos fermones. Quos Fulgentius non contemncndus au« 
tor,ideo dictos putat, aut quia ob meriti paupcrtatc ccelo digni no ccnfean 
tur,nec terreni tamc putentur propter gratiae uencrationc,cuiufmodi olim 
Priapus,Hippo,Vertumnus:aut quia diuinis uirtutibus,&in humanum ge 
nus beneficiis,in hac uita pracellentes,poft exutum hunc mortalem homi- 
nem,in deorum beatoru choros translara funt, cifdem , quibus olim in hac 
uita,uirtutibus & bencficiis mortalibus perpetuo prouidentes : aut quia ar- 
cano fupcrum femine procreati funr,quos ex deorum fiue dsmonum cum 
hominibus commixtionegenitos putant : ideoq; mediam quandam nat u* 
ram fortitos,ut qui ncc angeli,ncc homines fint:quam'opinionem fequitur 
ctiamLacT:antius:Et funt adhuc hodie qui commcrcium & coniugalcm co- 
mixtionemhabcantcu daemonibus.&iam creditum eftabomnibii5,Mcr- 
linumBritannuuatcfuiflefiliudajmonis &uirginenatum. Scd&Plaronc 
fapientis principe opinati funt de uirginis partu, Apollinis phitafmate op 
preflae, natu.Et traditu eft hiftoriis, quafda Gottho^ ( quas Akumnas uo- 





CCLXXXII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

eat)& fpecie & ingenio fpcctabilcs fixminas.olim Filimiri, fiue (ut alii aiut) 
Idanthrcfi Gotthoriircgis caftniegreflas, in An'atica:Scyth:a:lblitudines 
trans Mcondes paludes migralfe,ibiq; a Faunis &Satyris copreflas.primos 
HunosprogcnuuTe.QuinctiamautorcPfcllo,dimoncsnonnunquamfe- 
rncn iaciunt,ex quo animalcula queda oboriuntur.Horum itaq; hcrou non 
minorinhisinferioribusdifponendisrcgendisq;,quamdeoydemonumq; 
potentiaeft,habcntfiiaf]bidiftributa&officia&prxfidia:quocircaillisn6 
fecus atq; diis ipfis templa & iimulacra,& ara>,& facrifiria,& uota,cetera'quc 
rehgionis myfteria niicupara funt , corumq; inuocata nomina.diuinas ma 
gicas'queuirtutesadmiraculaqua:dampcragcndahabcrc,quoddcApolIo- 
nii Tyanei nominc inuocato , multos expertos effe narrat Eufebius:& plu- 
ra ciufmodi deHerculc , Atlante , Acfculapio ca:tcrisq; gentium hcroibus, 
apud uctercs legimus cum poctas , tum hiftoricos& philolophos : (cd hax 
cthnicorum dcliramenta funt.Dc noftris ucro fancris heroibus,credimus il 
los pollcrcpoteftatc diuina.dominatur ucroomnibus illis(quod etiam Hc 
brsorumatteftanturtheologi ) animaMefchihar,ipfeeftlcfusChriftus, 
quipcr diuerfos fanftos fuos,uelut accommodata adhoc mcmbra , diueria 
- fuaegratiKmuncrainiftisinferioribusadminiftrat atqucdiftribuitj&fin* 
Cjrxj^f. *~v ^y gulifandi pecuhare cooperandi munus fortiuntur . Vndeper nosuariis 
«jp""* j2 precibus & inuocationibus implorati,iuxta multiformen gratiarum diftri- 

butionemjfingulinobisfuamuncra^fuabencficia^luasgratiashbcntiflime 
impartiuntur,multo quidem promptius, multo ctiam abundantius.qUi.m 
angclica' potcftates,quo ipfinobis funt propinqujores,atque naturae ncftre. 
cognatiorcs,utquiipfioIim&hominesfuere,humanosqucaffecTusinfir.- 
mitatesqueperpeflrfint,eorumnomina,&gradus,&officianobisfuntno 
tiora.Exhorumitaqueinfinitofermenumcro .duodccimprincipes funr, 
ipfi uidclicet duodecim Chrifti apoftoli , qui ( ut ait cuangclica ucritas ) fe- 
dcntfuperduodecimtribunalia,iudicantcs duodccimtnbus Ifracl,quiin 
Apocalypfi diftributi funt fuper duodccim-fundamcnta , ad duodccim 
portas cceleftis ciuitatis , qui prsfunt duodecim fignis , & fignati in duodee 
cimlapidibus prctiofis ,&diitributuseftillis orbisterrarum. lllorumau- 
Apoftohru tcm uera nomina funt haec : Primus , ,Mri PV°w Symchon Haca?phi,hic 
«rratiomi' e ftp etrus: S ecunc ] us . my^N Aleuzi,qucm uocamus Andrcam: Tcrtius, 
fOpV Iahacobah,hiceft lacobusmaior: Quartus «na^io Polipos,qucm 
nuncupamus philippum : Qiiintus ^ 3 " 13 Barachiah , hiccftBarthoIo* 
mauis : Scxtus ranv Iohanah,qucmpronunciamus Iohanncm : Scptimus 
eft ,MJ1 Thamni,hunc pronunciamus Thomam:Octauus uocatur P* 10 
Medon,proquodicimus Matthjeum : Nonuseft %PP Iahacob, hiceft 
Iacobus minor : Decimus *&&* Chatcpha , hic eft Thada-us : Vndccimus 
DNQtu Samam qui cft Symon Chananseus : Duodccimus Wdr» Ma' 



1 




IIBER TERTIVS. CCXXXXIII. 

tattiah , qui dicitur Mathias . Poft illos funt fcptuaginta duo Chrifti difci' 
puli,qui & ipfi praefunt totidem cceleftium quinariis,& tnbubus,& populis, 
&nationibus,& linguis:poftquos innumera cft fandtorum multitudo , qui 
& ipfi diuerfa offida,& loca,& nationes, & populos in fua praefidiatutelamq; 
recepere, quorum manifeftiffima miracula ad fideles inuocantium preccs, 
palam uidemus atq; confitemur. 

Dediismorralibusatqjtcrrenis. Caput XXXV. 

Oftiftosproximi funt dii mortales,quosfimiliterheroas,& 
deos terrcnos, fiue deorum fupcrnorum compliccs uocamus, 
uidelicet regcs,& principes,& pontifices.quibus m udus ifte rc« 
J girur.eorumq; lcgibus difponitur: quos iccirco ta nquam deos 
fulpicimus,colimus & uencramur, quia ipfe deus fuum nomen communi- 
cari illis paffus eft,& propria appellarione id illis confirmauit , uocans lllos 
deos,quemadmodum ad Mofen dixit inquiens:Ego te dcdi dcum Pharao - 
ni .&alibi dc lllis praecepit diccns:Diis non detrahes.& itcrum: Si furtum la 
tuerir.applicabirur dominus domus ad deos.& Pfalmifta ait: Principes po- 
pulorum congregati funt cum dco Abraham , quoniam dii fortes tens ue- 
hementer eleuati funt .& alibi:Deus ftetit in concilio deorum, in medio au 
tcm dcos diiudicat.& paulo poft:Ego dixi dii eftis,& filii cxcelfi omncs.Iam 
ucro ctiam de illis colcndis & uenerandis pra:ccpit , decimas & primitias il* 
lis dccernens,&gladiiius tribucns,atq;illis malcdici uetans,obedientiamq; 
illis praeftandam etiam Iicet difcolis pracipics.Hinc antiquitas omnis prin 
cipes fuos deos appellabar,& uelut numina colebat, Sicut teftaE Ianus apud 
Ouidium, in primo Faftorum inquiens: 

Tunc ego regnabam,potcns cum tcrra deorum 
Effet,& humanis numina mixta locis. 
Etdiuinus Platolibro tertiode Republica inftituitprincipestamuiuosq 
mortuos diuinis honoribus celebrandos effe:quae inftitutio apud omnes gc 
tes , & a primo aeuo fempef reccpta fuit, fcilicet Principes diuinis honoribus 
deificare,&seternamcmoriaconfecrare.Hincurbibus,&prouinciis,&m6- 
tibus,& fluminibus,& aequoribus,& infulis,& mari, illorum nunquam dcfi- 
tura nomina imponebant:tum pyramides,coloffos,arcus triumphalcs, tro 
ph2a,ftatuas,dclubra,Iudos,fefta illis magna pompa dcdicarunt:qui & ccc» 
los,& ftellas,& dics,& menfcs , illorum nominibus uocarunt . Hinc Ianua- 
rius a Iano , Iulius a Iulio , Auguftus ab Augufto.fic dics Mercurii a Mer- 
curio Trifmegifto,dics Iouis a Ioue,quem morem non folum ab Acgyptiis 
Graecis& Romanis obferuatum legimus , fcd ctiamab cxtremis barbaris, 
Gotthis , Danis &Tcutonibus . Hinc tefte Saxone grammatico , qucm illi 
Mcrcuriidiemuocanr , iftiOthinidiem appellant : quem illialoue.ifti 
Thordicunt,abOthino&Thor Gotthorum &Danorum olimrcgibus. 
Nec alia ratione Gotthi nuncupati funt, quam quod fummum dcil eorum 

A ii 



I 






CCLXXXIIII. DE OCCVLT A PHILOSOPHIA. 

Imguanuncupant Gotthum.Hinc&Teutonesdifti , quia qucm colebant 
deum Martcrn, nuncupabant Tcutancm , quo nomine Galli ctiam Mcr^ 
curium uocabant.Sunt itaquc rcgcs &pontifices (modo iufti fint) deorum 
compliccs/imiliqjpotcftatepollcntcs.HincfolotaiSuautuerbomorbos 
curant^emponbus & ccclis nonnunquam imperant, ficut dc Augufto ceci 
nitVergilius: 

N o&e pluit tota,rcdcunt fpcctacula mane, 

Dmifum imperium cum Ioue Caefar habct. 
Et dc Iofue teftatur fcnptura,qui pugnans in Gabaon pra?cepit foli &Iunx, 
inquicns:SoI contra Gabaon ne mouearis,& Iuna contra uallem Aialon:fte 
reruntq;ad pracceptum cius fol&luna,necoccubuitfolfpatiouniusdiei, 
donec ulcifccretur fc de inirnicis fuis,& obcdiuit dominus uoci hominis. Di 
ttifit etiam Mofes marerubrum,& Iofue Iordanem, & traduxerunt populu 
ficcis pedibus. Similc fccit Alexander Macedo,traduccns exercirum.N on- 
nunquam etiam propherico fpiritu pollent,ficut de Caipha legimus in fcri 
ptura facra,quod prophetauit,co quod effet pontifcx anni lllius . Cum igi- 
tur ita fit,quodrcgcs & pontificcs terra dominus uoluit dici deos,pcr com 
municationcm nominis &poreftatis,ccrtc & nos dccet dc illis bene mereri, 
& illorum iudicia noftris antefcrre.planeq; obedire,fupplicarc,& adoraie,& 
omni uencrationis gcnerc colerc , atq; ipfum fummum deu in lllis rcucreri. 
Dehomnequomodocreatusadimagincdei. Cap. XXXVi. 

(upcrantiffimusdeus(utTnfmegiftusait) duas fibifimilcs 
finxit imagincs, mundu uidclicct atq; hoicm , in quo^ altcro 
luderct miris quibufda operationibus , in altero ucro deliciis 
I frueretunqui cum ipfe fit unus.mundum creauit unumxum 
ipfe fit infinitus,mundum creauit rotundumxum ipfc fit stetnus, miidiim 
crcauit incorruptibilc & mitcrnum:cum ipfe fit immenfus,mundu creauit 
omniummaximum:cum ipfe fitfumma uita ,mundum ctiam uitalibus fe 
minibus cxornauit.ex fcfe cuniSa gigncntem:& cum ipfe fit omnipotens,fo 
la uolutate fua, no ulla natura; ncccflitate mundu no cx praiacctemateria, 
fcd ex nihilo creauk:& cum fit fumma bonitas.ueibum fuu quod eft prima 
omniurcruidea,optimafuauolutatecffcntialiq;amorec6plcxus,mundu 
■ hunccxtrinfccum adcxcmplarmudiintrinfeci uidclicetidcalisfabricauir, 
nihiltamcn extramfttcndo dceffentiaideae,fedexnihiIocreauit,quodab 
JEterno habuit pcr ideam . Creauit deus ctia homincm ad imagincm fuam: 
Dri imgo, narn ficuti imago deimundus cft,ficimago mundi.homo cft : hinc putant 
mUiu: mm quidam dicium cflc^quod homo non fimphciter imago dci creatus eft , fed 
ad imaginc,quafi imaginis imago:iccirco microcofmus di£tus eft,hoc cft, 
minormundus.Mundusanimalcftrationale.immortale.homo fimilitcr 
animal eftrationaIe,fcd mortale,hoc cft, diffolubile : Nam ( ut inquit Hcr< 
tnes)cum mundus ipfeimmortalis fir,impoflibile eft partem eius aliquam 




di.Jxmo. 



E R TERTtVS. 



inrcrircmortis igitur nomen uanum eft.Et quemadmodum uacuum,nuf- aortis »o» 
quameftmori.Igiturdicimushominem.quandoanima&corpusfcparan- mm.iunum 
tur,non quod aliquid eorum intereat fiuc conucrtatur ln nihilunvucrunta 
mcn uera dei imago uerbum fuum cft, fapientia ,uita, lux & ueritas, per fe- 
ipfum exiftens.cuius imaginis,animus humanus imago eft , propter quam 
ad imaginem dei fafti effe dicimur , non ad imaginem mundi aut creatura- 
rum:Na ficur deus nec tangi potcft,nec auribus percipi, nec oculis intueri: 
itaanimushominis nec uideri, nec audiri,nectangi poteft:&ficur deus lpfe 
infinitus eft , & a nullo poteft compelli : Sic & humanus animus liber eft, & 
nec cogi,nec menfuran poteft.tum ut deus totum hunc mundum , & quic* 
quid in eo eft,fola mcnte gcrit : fic illum humanus animus etiam cogitatioc 
comp!cctitur,arq; quod foli illi cum deo peculiare eft,ut deus mundum to- 
tum iolo nutu mouet atq; gubernat :fic animus humanus nutu folo corpus 
fuum agit atq; regit.Animum igitur hominis fic ucrbo dei figillatum, necef 
fefuiretiamcorporeum homincadconfummatiffimummundiexcmplar 
in duere. Homo itaq; alter mundus uocatus eft,& altcra dei imago:quia in ie 
ipfo habet totum quod inmaiorimundocontinerur, utnihilrcliftumfir, 
quod ipfum non etiam uere & realitcr in ipfo homine reperiatur. Et hxc o- 
mnia apud eum,eifdem quibus in maiori mundo officiis fungantur. Sunt in 
ipfo elemen ta,pcr ueriffimas naturs fusc proprictates. Eft in ipfo a:thereum 
corpufculum,animi uehiculum , ccelo proportione correfpondens . Sunt 
in ipfo planrarum uita uegetatiua,animalium fenfus,cceleftis fpjritus,ange 
lica ratio,mensq; diuina:& omnium horum fimul in unum confluentiu ue 
ra coiunctio,& diuina poffeffio . Hinc in facris literis uocatur homo omnis 
crcaruramec folum homo alter mundus cffedus ,ipfius parres omncs in fe 
compleclitur/ed etiam ipfum deum concipit & continct.Hinc Xyftus Py- 
thagoricus,ait hominis animum cffe templum dei^ quod etiam multo luci 
dms expreffit Paulus inquiens.Templum dei eftis uos: idemq; pluribus lo- Homo> tem , 
cis facra fcriptura teftatur . Eft igitur homo cxpreffiffimum dei fimulacru, t im <W. 
quando homo omnfa in fe continct, quae in deo funt : fed deus per emincn# 
tiam quandam omnia continet uirtutc fua & fimpliciter,ficur omniu caufa 
& principium:homini aurem dcdit uirtutcm , ut fimiliter cotineret omnia, 
fed a<ftu & compofitione quadam,uelut omnium nexus, uinculum atq; no« 
dus . Homo itaq; folus ho hochonorc gaudet,quod cum omnibus fy mbo* 
luhaber,& cuomnibus operationc,cu omnibus conuerfationem.Symboli- 
zat cu matcria , in proprio fubie£to:cu elemctis,in quadrifario corporc.cil 
plantis, in uegetatiua uirtute : cum animalibus , in fenfitiua : cum ccelis.irj 
atthereo fpiritu, atq; influxu partium fuperiorum in inferiores : cum angf?-* 
lis,in intelleftu & fapientiaxum deo,in omnium continentia : conucrfaruf 
cum deo& intelligentiis , per fidem & fapientiam e cum ccelis & cceleftibus, 
per ratioem & difcurfumfcu infcrioribus omnibus,per fenfum & dominifi» 

A ui 



I 

i 



J 




CCLXXXVI. DE OCCVLTA PHILOSOPHI A. 

agitq; cu omnibus,& in omnia poffe habct,etia in deu ipfum,illu intelligcn- 
do & amando:& ficut deus cuncta cognofcit,ficetia homo omnia cognofci- 
bilia cognofccrc poteft,cu pro obiefto adsequato habeat ens in comuni,ucl 
(ut alii dicunt)iplum ue^:nec rcperitur aliquid in hoic,non ulla difpofitio, 
in cjuo no f ulgeat aliquid diuinitatis:nec quic| eft in deo , quod ipfum non 
criarepracfcntcEinhomine.Quicunq;igiturfeipfumcognoucrit,cognofcct 
infcipfoomnia,cognofcetinprimisdeu,adcui'imagincfa£tuscft:cogno> 
fcet mundu,cuius fimulacru gerit:cognofcet crcaturas omncs, cu qbus fym 
bolu habet:& qd fomcnti a lapidibus,a plantis,ab animalibus, ab clemcntis, 
a ccelis,a da:monibus,ab angclis, &. ab-unaquaq; re habcre & impetrarc pol- 
fit,&quo fingula fingulis fuo loco,tempore,ordine,mcfura , proportione & 
harmonia aptarc qucat,& ad fe traherc atq; deducere , non fecus atq; magncs 
ferru.Et G eber in fumma Alchymie docet,neminc adcius artis perfectione 
perucnire poffe^cj illius principia in feipfo no cognouent:quanto aiit magis 
quifq; feiplum cognofcct,tanto maiorc uim attrahcdi confequitur, ranto q; 
maiora & mirabihora opera£,ad tatamq; afccdet perfectionc, quod efficitur 
Wommk prr ^' us dci,trasformaturq; in candc imagmc que eft deus,8c cu ipfo uni£,qu6d 
fiah]a-di' lleq; angelis,ncq; mundo,nec cuicj crcaturx datu eft , nifi foli homini,poffc 
£"*'"• fcilicet filifl dei fieri,& uniri deo:homine aut dco unito, uniutur omnia qua; 
in homine funt,mcns imprimis , deinde fpus &animales uires , uegctandiq; 
uis & elemcta,ufq; ad mareria,trahcs fccu etia corpus,cuius forma extitit, dc 
duccns illud in meliorc forrc & cceleftc natura , quoufq; glorificerur in im- 
mortalitatc :Si hoc quod ia diximus,eft peculiare hominis donu , a quo hacc 
dignkas diuinae imaginis fibi propria eft,& cu nulla alia crcatura comunis. 
Sunraliiauttheologi,quitreshominispotctias,memoria\intclleftu,uolu- 
tatc,diuina; trinitatis imaginc adfignat : &funt qui ulterius progredientes, 
non tantu in tribus illis potentiis,quos uocant aftus primos,fcd etia in afti- 
busfecundishancimagincIocant:utficutmcmoriapatrc,intellecrusfilii3, 
uoluntas fpiritu fanft u rcprxfentant:fic ctia uerbu ab inrellcftu noftro pro 
du(ftu,&amorauolutatemanans,ipfcq;intelleftushabcnsobiccTuprcfens 
&produccns,cundc filium,fpiritu atq; patrcm denotant docentqjfecrctio- 
res theologi,qu6d infuper fingula membra noftra aliquidin deo repraffen- 
tant,cuius gerant imagincm:quodq;etiaminpafuonibus noftris dcum rc 
prxfentamus,fcd quandam pcr analogiam : nam in facris litcris lcgimus de 
deo,iram,furorem,pcenitcntiam,complaccntiam,dileftioncm,odium,lu- 
dum,deleftationem,delicias,indignationem,&horumfimilia;&nosdemc 
bris diuinis aliqua loquuti fumus in fuperioribus , quae huccongruere pof- 
tritiititii funt . Mcrcurius etiam Trifmegiftus diuinam rrinitatem confcffus , illam 
nyftmm defcribir intelleftum.uitam & fulgorem,qua' alibi uocat ucrbum , mentcm 

4gnouitMer „ r . . 1 ■ / t ■ 1 r n - i r 

tmim Tri[- « lpinturryiomincmq; ad lmaginc dei taftu , candc mnitarc rcprsefcntare 
«rgi/tes. ait;ineft enim illi mens intclligcns J & uerbum uiuificans , & fpiritus taquam 



LIBER TERTIVS. CCLXXXVit. 

fulgor diuinus fcfe iindiq; diffundens,omniareplcns > moucns& conncftcs: 
non ramen hoc intelligcdum de fpiriru naturali , qui eft mcdium per quod 
unitur anima cum carne & corpore.pcr quc corpus uiuit & opcratur, & unu 
membru operatur in aliud.de quo fpiritu in pnmo libro locuti fumus : fcd 
Iiic agitur dc fpiritu rationali,qui tamen etiam corporcus quodamodo cft 
no ramc habet corpus craffum,tangibile & uifibile , fed corpus fubtiliffimd 
& facilc unibilc cii mente , fcilicct fupcriori & diuino illo quod eft in nobis. 
Necmireturquifpia,Sianimarationalc dicimuscffe illum fpiritii&quid 
corporeum,fiue habcre & fapere aliquid corporcitatis, du eft in corpore & ll 
Io uritur ranquam inftrumen to,fi modo intcllexeritis quid fit apud Plaron j 
cosa:thercuilludanirnxcorpufculuipfiusuchicuIu.Plotinusitaq;&plato Tr - • . , 
niciomnes poft Tnfmegiftu fimilitcr tria ponunt in homine , qua: uocant mJ*fmk 
uipremum,infim'um & niedium.Supremii eft lllud diuinum, quam mentc, p'*<w«* 
fiuc portioncmfuperiorcm,fiue intellcftum llluftratum uocant.Mofes in 
Geneii uocat ipium fpiraculu mtarum , a deo uidelicet, uel a fpiritu eius in 
nosfpiratu.Infimumcftfenfitiuaanima,quamctiamidoIumdicunt:Pau- ijyi*M ■»$ ]l i 
lus apoftolus animaie homine nuncupat . Mediu eft fpus rationalis utraqj 
conncctens cxtrema atq; ligans,uidelicet anima animalc cu mcte,& utriufq; 
fapiens naturam cxtremoru : differt tamcn ab illo fuprcmo ,qui intclle<aus 
illurninatus,mcns,lux & portio fupremadicitur:diffcrt etiam ab anima ani 
mali,a qua nos illum feparare dcbere pcr uirtutcm ucrbi dei docct Apofto- 
Ius , diccns : Viuus eft fcrmo dei & efncax,& pcnetrabilior omni gladio an- 
cipiti, pcrtingens ufq; ad diuifione anima> & fpiritus . Sicut cnim portio illa 
fupremanuncj pcccar,nunqua malo confentir,fempcrq;errorirefiftit&ad 
optima hortatur.-fic inferior illa portio & animalis anima,in malo &pecca- 
to & concupifcentia femper demcrgit ur,& trahit ad peffima ,de qua ait Pav* 
lus : Video aliam Icgcm in mcmbris meis, & captiuantem me in lege pccca 
ri.Mensigiturfupiemaportio nunquamdamnatur,fedpuniendis fociisil Mmj 
Isfa abitad fuam originem:fpintus ucro,quaerationalisanima aPIotino di 
citur,cum fit nat ura fua libcr,& utriq; ad libitum adhaerere poteft,fi fuperio 
riportioni conftanrer adharreat,illi tandem unitur & beatificatur , donec 
adfumatur indcum: fiadhareat anima: inferiori, dcprauatur&demere- 
tur, doncc cfficiaturmalusdamon. Scdhatcdcmente&fpirituhaclcnus: 
de fermone fiue de uerbo nunc uideamus. Hunc M ercurius eiufdem ad im 
mortalitatem pretii cxiftimat. Eft cnim fermo fiue uerbum , fme q uo nih il Se mo> f m 
fatfum eft ncc fieri poteft : quiti eft cxpreffio exprimentis & exprcffi : &lo- wto. 
quentis Iocutio , & id quodloquitur , fermo & uerbum eft : & concipientis 
conceptio,&id quod concipir,uerbum eft : & fcribentis fcriptio , &idquod 
fcribir.uerbum eft:& formatis formatio,& quod formar,uerbum eft.&cre- 
antis creatio,&quodcreat,uerbu eft:&facientisfaftio ,&quodfa<ftum eft, 
uerbu eft :& fcientis fcicntia,& fcitUjUerba eft;& omne quod dici poteft , n<3 

A iiii 



m 



CCLXXXVIH. DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA. 

cft nifi uerbum,&: dicitur xqualitas : sequc enim fe ad omnia habet , cum no 
fit unum plufquam aliud, omnibus aequaliter largicns.ut fint id quod funt, 
nec plus nec minus, ipfumq; fenfibile fe & omnia fcnfibilia facit , ficut lux fe 
& omnia uifibilia facit,ideoq; uerbum dicitur a Mcrcurio lucens mentis fi' 
lius : conceptio autcm qua mcns feipfam concipit , eft ucrbum intrinfecu a 
mente gencratum , fcilicet fuiipfius cognitio : uerbum autcm extrinfecii Sc 
uocale,eft illius uerbi panus SC oftcnfio,& fpiritus cum lono & uocc aliquid 
fignificante ex ore procedcs:ucrum omnis uox noftra , uerbum atq; fcrmo, 
nifi dei uoceformetur, acri mifceturatq; euanefcit : fpiritus autcm & uerbu 
dei manent fenfu SC uita comi tatc . Omnis itaq; fermo noftcr.omnia ucrba, 
omnis Ipiritus & uox noftra,nullam uirtutcm habcnt in magia, nifi quate* 
hus diuina uoce formentur: & Ariftoteles ipfe in Metcoris , & in finc Ethi» 
corum,fatetur nullam effc uirtutem fiuc naturalem fiue moralcm , nifiper 
deum:& in fecreris dogmatibus , adferit intelleflum noftrum bonum & la- 
num poffeplurimum in natura? fecreta,dummodo adfit diuina uirtutis in- 
fluetia.alias nequaquam.Sic & uerba noftra plurima produccre poffunt mi 
racula,modo formentur uerbo dei,in quibus ctiam uniuoca noftra genera- 
tio pcrficitur,ficut inquit Efaias, Afacie tua domine concepimus/icut mu< 
lieres reftc concipiunt a f acic maritorum,& pcpcrimus fpiritum. H uc quo- 
dammodo peninet ,quod apud Indorum Gymnofophiftas , quafipcrma- 
nus huius opinionis autoritas traditur,Buddam principem dogmatis cory, 
c latere fuo uirginem generaffe. Et apud Mahometiftas coftans opinio cft, 
plerofq;quosfualinguaNefefogliuocant,occultoquodamdiuina;difpen 
fatioms modo fine carnali coitu nafci: quorum uita iccirco mirabilis & im- 
paffibilis fit,&uelut angclica, totaq; fupcrnaturalis : fcd illis nugis dimiffis, 
Solus rex Meffias,ucrbum patris , caro faflum , Icfus Chriftus hoc arcanu 
reuelauit.quadam tcmporis plenitudinc apertius manifeftaturus . Mcnte 
propterca pcrfimilcm fibi(ut cccinit Lazarcllus in Cratere Hermctis .) 

Sermonemq; homini iam genitor dedit 

Vt diis confimiles parturiat dcos 

Senfu dcfuper indito. 

Foelix illc nimis,qui fua nouerit 

S ortis munera,perfcccrit & libens: 

Inter nanq; deos connumerandus cft, 

Nec diiscftfupcrisminor. 

Hi fati reprimunt quaeq; pericula, 

Morborumq; fugant pernicic procul. 

Hi dant fomnia pra:faga,feruntq; opem 

Acrumnis hominum,dantq; mala lmpiis. 

Dantpracclara piis pracmia/ic dei 

Complent imperium patris. 



^ 




LIBER t E * T l V S. CCLXXXIX, 

Hi funr difcipuli,hi funt filii dei , 
Qtii non cx uoluntatc carnis , nec ex uoluntate uiri,ncc menftruata: (ed ex 
dco na ti funt.Eft aut uniuoca generatio,in qua filius eft patri fimilis omni 
moda fimilitudine,&in qua genitu fecundu fpecie idcm eft cum generante. 
Atqjhxccft porentia uerbi a menreformara m fubicflii difpofiru rite fufce 
pti,ucluri femen in matriccm ad generarionem &parrum coaliri:dico autc 
difpofirum,&rite fulcepri,quianonomniacodemmndouerbiparticipes 
euadun t,fed alia aliter. Et ha:c funt dc recodirifiimis narurae fecretis, de qui- 
busnon cft aliudpublicepcrtraflandum. 

Dc anima humana,&per qua? media iungatur corpori. 

Caput XXXV II. 
j Nima Jiumanacftlux qua?da diuina,ad imagine uerbi , caufa* Aninuhn* 
caufaru,primi excplaris creata,fubftantia dei,figilloq; figurata mM i a > li > 
cuiuscharaflereftucrbumarrernum. Itemartimahumanaeft 
Sfubftantia qusdam diuina,indiuidua,&totacuiquecorporis 
parti prsfens.ab incorporco autore ita produfla,ut ex agentis uirtute folti 
non ex marerie gremio dependeat.Eft anima numcrus fubftantialis unifor 
mis ad feipfum conucrfiuus & rationalis,corpora omnia &materialia Ion* 
go iuperans interuallo , cuius partitio non eft fecundum materiam , nec ab 
inicrioribus&craflionbus/edabefficientecaufaproueniensmoneftenim 
riumerus quantus.fcd fcmotus ab omntbus corporcis legibus:unde nec diui 
dirur,nec perpartes mulriplicatur. Eft itaq; anima diuina quaeda fubftaria, 
a dimnis fontibus emanans, ducens fecii numeru : no quippeillu diuinum, 
quoopifcxomniadifpofuir,fedrationalcnumeru,quocuomnibuspropor 
tionc habens omnia intclligere poffit.Talis itaq; humana anima,iuxta Pla- 
ronico^fententia,immediate procedens a deo,pcrmcdia copetcntia corpo 
rihuiciungitur cramori.undeprimo quidc in ipfo defcenfu,ccelefti acrcoq; 
inuoluitut corpufculo,quod aEthcrcum animac uehiculu uocanr , alii currQ 
anima? appellant: hoc medio ,iulTu dci.qui mundi ccntrum eft , inpunftum 

cordismediu,quodeftcentrucorporishumani,primuinfunditur,&exin- 
depcr uniucrfas corporis fui partcsmembraq;diffundirur,quado curru fuu 
naturali iungit calori.per calorc fpirirui ex corde geniro,pcr huc fe irhmer- 
githumoribus,pcrillosinhsrermcbris,atq;hisomnibusequefitproxima, ' 
licet pcr aliud in aliud transfundatur:qucmadmodu calor ignis,acri & aqug 
ha-rer proxime , licet per acrem tollatur ad aquam. Ita patct quomodo im- 
mortalis anima pcr immortale corpufcuIu,uideIicct scthercu uehiculu.cor 
poreclaudirurcraffiorc&mortali.Quadoueropmorbumaluuefoluiitur 
uel deficiunr ha:c mcdia.tunc anima ipfa per fingula mcdia efle recolIigit,re 
fluirq;in cor,quod primum cratanima:fufceptaculum:cordis ucro dcficic- 
tc fpiritu extinflo que calore,ipfum deferit &morirur homo,& euolat ani« 
macumaethcrco hocuehiculo, illamqueegreflafngcniicuftodcsdsmo-. 



I 



. 





CCXC. DE OCCVLTA PHILOS0PHIA 

nesq; fequuntur,& ducunt ad iudicem,ubi lata fent ent ia.bonas animas deus 
tranquille perducit ad gloriam, malas uiolentus damon trahit ad pcenam, 
Quaediuinadonahomodcfuperafingulis ccelorum& intelligen 
tiarum ordinibus accipiat. 

Caput XXXVIII. 

Erfeptem planctas tanquam per inftrumentaa fummobonorii 

fonte omnes uirtutes in homines diff unduntur: per Saturnu fubli 

mis contemplatio, profunda intelligcntia,grauitas iudicii , firma 

lpeculatio,ftabilitasimmobilcq;propofitum:pcr Iouemjnconcuffaprudc 

tia,temperantia,benigniras,pietas,modeftia,iuftitia,fides,gratia,rcligio,a:cj 

tas,clemcntia,regalitas:pcrMartemimperterritaucritas,conftansrobur 

&forritudo,animofitatisardoruisq;agendi&praftica,inc6uertibilifq;ani 

mi uehemcntia:pcr Solcm nobilitas animi.imaginandi perfpicuitas,fcicn- 

di & opinandi natura,maturitas,confilium,2elus,iuftitia lumcn,rario & iu 

dicium refta ab iniquis difgrcgans , lucem ab ignorantise tcnebris purgans, 

ueritatisq; inucntac gloria,& charitas uirtutum omnium regina: pcr Vcne# 

rcm fcruens amor , fuauiflima fpes,defiderii motus , ordo , concupifcentia, 

pulchritudo,fuauitas,incrementidefideriu,&fuimet propagatio:pcrMcr- 

curiumpenetransfidcs&credulitas,dilucidarariocinario,interprerandi,& 

pronunciandiuigor,grauitaseloquii,acuitasingcnii,difcurfusrationis,fcn 

fuumq; mobilitas uelox:per Lunam pacifica confonantia, fcecunditas , uis 

generandi&augcndi,crefcendi&decrcfccndi,&moderatatcmperantia,fi-- 

dcsq; quaiin apertis occultisq; uerfans omnibus ducatum prasbct, tamc mo 

tus ad terrena pro modo uitse coIcnda:,& augmentum fibi caeterisq; tribuen 

dum.Trahuntur autem principalitcr ifti influxus a feptcm illis intclligen- 

tiis,quaeftantantcfaciemdei,qu3eanimamuirtutumillarumfedcmdirpos 

nunt.Planetae autcm tantummodo difponunt corpus ,rcddcntes complc- 

xionem tra£tabilcm,& adomnia bona comproportionatam & contcmpc- 

raram, funtq; uelut inftrumcnta intelligentiarum : Dcus uero & influxii & 

incrcmentum tanquam primaria cum ommbuspraftat.Quiitaq; anima- 

rum uirtutes & uarias difpofitiones fcrutatifunt,pro mediorum pcr qua- ad 

nos tranlitum habcnt diucrfitate, uarias naturas fortiri diiudicant,&has cu 

corporibus lpfis non nifi pcr ftellas ipfas proportionatis coiungi.Sic in cor 

pore a Iouio tcmpcramcnto condu<So,animam opinantur infiindi cotem 

peratam a numine & intelligcn tia louis, & fic dc rcliquis . Secundum quam 

difpofitionem fi bencopcretur anima in hoc corporc,purgata & cxpiata re- 

MdngiKcK uertitur ad numen & manfionem a qua defcendit. Iamq; etiam ab angelicis 

mimbm ordinibushomo miris uirtutibus corroboratur,puta ab Angclis.ut fit diui- 

piitT '*' nx uoluntatis nuntius.&diuinae mcntis intcrpres : ab Archangelis , ut do* 

minetur omnibus quibus illi praefidcre datum eft,bcftiis tcrrar,pifcibus ma 

ris & uolatilibus cceli,a principatibus ut fubdantur illi omnia,ipfc omnium 



t-ISEii HRflir J ccxc/ 

uires amplectens,&: omnes ad fc ui quadam occultiffima & fupercoelefti ar- 
rrahens:a Virruribus uim fufcipir, qua in hoftcs ueriratis & brauii , pro quo 
inhacuitaftadiumcurrimus,conftantcrpugnansroborctur:aPotcftati- 
bus,pra:fidiumaduci-fushumanihuiusdomiciliiinimicos:aDominarioni- 
bus auxilium,quo fubiicere poffimus qucm femper nobifcum gcrimus do- 
mefticum inimicum.debitumq; finem adfequamur: A Thronis unde cupa- 
ginemur, SC unde in nos ipfos collecri , memoriam in illa arterna fpeclacula 
ligamus.ACherubmismentisIumen,fapicntia;uim,fuperexcclfasimagi- 
nes & hguras quibus diuina ipfa contcplaripoffimus.A Seraphinis , ut per* 
feero amoris incendio ipfis randc inhatreamus.Hi funtgradus,ha: fcale,per 
quasfacileafcendunthomines ad quxcunq; uirtutugencra,naturaliquoda 
nexu & curriculo.pro uaria difpofitione corporis & animi,atq; fauore ftella 
rum m dilponcndo corpore,& intelligentiarum prcfidcnriam illis,quarum 
indelceniuanimainduitnatura/icutluxcolorcuirriperquodrranfit.fauc 
te etiam f uperna opificis uirrute,a qua omnc bonum , & finc qua nihil boni 
nccpcrfeai attingi poteft . Ideoq; in uanum laborant omnes , qui naturali 
curiu, inferiorum uiribus & fauore duntaxat confidcntes , ad diuina pcrtin* 
gere opmantur,quiq; in coslis pedcm figcntes,a ceelefti fauore ea caperc ni- 
tuntur qite a deo uno fufcipi debent.Habcnt fiquidc ha:c inferiora,dico ani 
malia.hcrb^lapides.mctalla/uam uimfubminiftratam a coeloxcelum ue* 
ro ab intclligcntns,he autem ab opifice, in quo omnia uirtutcmaxima pre* 
cxfitunt.ficut & in homine ipfo minore mundo no eft mcmbrum,quod no 
rcfpondeat alicui eIemento,aIicui planeta?,alicui intelligentix, & alicuimc- 
fura: ac numerarioni in archetypo,ficuti fuperius oftendimus. 

Quomodo fuperni influxus cum fint natura boni,in iftis inferio- 
ribus deprauantur,& malorum caufa: efficiantur. 

Caput XXXIX. 
I Voniam omnis uirrus & poreftas defuper eft a deo,ab intelligg 
tiis & aftris,qui ncc errare,necmalum agerepoffunt,neccfle effc 
mala omnia,cYquicquid in iftis inferioribus difcors & diffo- 
— !l num repcritur,non ex influenria: malitia , fed ex mala difpofi- 
tione rccipientis prouenire,ficut recte cecinit Chryfippus: 
Quamfalfoaccufantfuperos,ftuItcq;queruntur 
/» MortaIes:etenim noftrorum caufa malorum 
Ipfi nos fumus,& fua qucnq; uecordia ledir. 
Hinc Iupitcr Aegifthi cafus ab Oreftc interfecti reminiiccSjapud Homerff 
in deorum concilio ait: 

O facinus, mortale genus nos numina primum > 
Incufat,caufamq;putatfontemq;malorum 
Quae ueniuntfua fed pereunt ob facta ncfanda, 
Cum prster fatum fibi fponte incommoda qu»ram> 




' 







CCXCII. DE OCCVLTA PHIIOSOPHIA 

Quando igitur fubic&i peruerfitas peruerfx fufcipit influxus, ucl eius debi» 
litas tolerare non poteft efficaciamfuperiorfl , tflc ab influxu ccelcftifl fic in 
materia difcordiis plcna recepto, refultat quid diflbnfl & dcforme malumq; 
ccelcftibus tfl uiribus femper bonis permanentibus,qua: dfl in fe exiftunt, & 
a datore luminfl per fanftas intclligentias & ccelos influfltur,quoufq; ad lu* 
na peruenerint,eoi}! influctia bona eft.tanq in primo gradu: deindc autcm 
quando in fubieclo uiliori fufcipitur,ipfa ctia uilcfcit: tunc enim propter di 
uerfam rccipictis natura diuerfimode fufcipitur,&qualitatibus incodc fub- 
iefto inter fc diflidcntibus,& ipfa uariatur,& patiente fubic&o patitur:unde 
cx omnibus tandc in fubiefto c6prehcnfis,aliud quidda quam luperi influ- 
unt,refultat.Itaq; qualitas noccns in iftis inferioribus,longe alicna eft ab in 
fluxucceleftifl.Ideoq;ficutlippicntiscalamirasluci,&incendiuigni,&uul- 
nera ferro.uincula & carceres iudici imputari non dcbcnt ,fcd male difpofi- 
tis & male opcrantibus:ita ncc in cceleftes influxus malo^ culpa rciicicnda 
eft . Itaqjin nobis bcne difpofitis fupcriorii influxus omnia cooperantur in 
bonilmalc autc difpofitis , & in quibus propter peccatanoftra diuinum il- 
lud quod nobis ineft reccflit,omnia ccdut in malu. Omniu iraq; maloru no 
ftrorucaufapcccatucft,quodeftdeordinamcntu8idiftcmpcramcntuani- 
rninoftri:cuituncficmaleregenteautproftrato,acdeclinanteabeoquod 
cceleftcs influxus requirunt,rebellant omnia,&diftcpcrantur in noftra per 
nicic:tuncinhumanocorpore aliastcpcratifiimo& conlonantiflima har- 
monia copofiro.orirur clcmentoru diftcmperamentu , infurgunt humorcs 
mali,& ctia boni deordinati& fegrcgati ab inuicc,& uiciflitudinc quada cor- 
pusucxant&torquent:tuncuehcmentiffmiafentiturdiflonanria,autcxfu 
perfluitate,aut ex diminutione,aut cx intrinfcco accidenrc,aut fupcrfluo ci- 
bo,unde fuperflui gignuntur humores , eademq; ex caufa infirmitares iub- 
oriuntur,etia animales fpiritus amiflb freno in pugna congrcdiuntur:tunc 
cceleftes influxus alias dc fc boni , rcdduntur illis nocui , qucmadmodu lux 
iMlfijiipf' Solisoculismalcdifpofitis:tuncSaturnusinfluitanxietatc,taEdiu,melacho- 
a Mt 2 lia,deliramenta,triftitia,pertinacia,rigiditatc,blafphcmia , dcfpcrationcm, 
mendadum,laruas lcmurum ,terriculamcnta fcpulchrorum , cxpaucfccn - 
tiambuftorum,irritamcntada;monum.Iupiterautcmtuncinfluitauaritii 
& diuitiarum occafiones prauas,& ryrannidem:Mars impetuofam ira,pro- 
phanam arrogantiam, audaciaetemeriratem ,&ferocem pcrtinaciam : Sol 
autcmfuperbiamimpcriofam,&incxplcbilemambitionc. Venusconcupi 
pifccntiae dcccptiones,lafciuos amorcs turpesq; Iibidines : M crcurius frau- 
des,dolos,mendacia,machinationesmalorum.&peccandipromptitudinc: 
Lunarerum omnium inftabilemprogreflum,& quaecunqfunt humanae 
naturzcontraria.Atqhocmodohomoipfcproptcrfuamcumcceleftibus 
diflimilitudinc,nocumentfl fufcipit,unde bencficiu reportare dcbcrct.Pro 
pter eandc cfl cccleftibus diffonantia(ut inquit Proclus) etiam fubiiciuntur 




LIBER TERTIVS. CCXCIII. 

tunc homines malis dacmonibus,qui uel uti dci lieTores in torqucndis illis ie 
fcexpediunr . Tuncueniuntillisimmiflioncsperangelos malos quoufque 
debitis expurgationibus rurfus expientur, reuertaturq; homo ad cceleftcm 
mturam.Optimusigiturmagusmultamalaprohibereporcft.aftcllarudi — ifo-ft~~, y 
fpofirione profecT:ura,cum eorum naturam pracfcntit.praeueniendo, pracca Hfu "' **~& 
uendo &praemuniendo nc occurrat,& ne malc difpofitum fubiectum, ficut 
diximus,nocumenrum fufcipiat, unde bcneficium rcportare dcberct. 
Quod unicuiq; homini impreffus cft charadter diuinus 
cuius uigore poteft pertingere ad operandum 
mirabilia. Caput XL. 
I O N mediocri experientia comprobatum cft, infitam homini a 
naturaquandam dominandi&ligandi uim: nam quodteftatur 
W Plinius, elephas homini obuio in folitudine errati, clemcns pla 
/^ cidusq; demonftrare uiam traditur: idem ucftigia Kominis pri- 
Ulquam hominem animaduertens,ab infidiarum mctu contremifcere/ub* 
fiftere,circunfpeel:are,& expauefccre dicitur.Eodc modo tygris,fens cuncTis 
truculctior,uiio hominc catulos protinus trasferrc dicit: & plura his fimilia 
lcginf apud uanos autores q de aialibus magnis uoluminibus fcripferut: uc 
ru undccognofcat animaliah£chominctimenduquemnunquiderunt,& nommlfr*. 
fi faepe uiderint & cognoucrint,unde timct, tantis illo magnitudine, uiribus ? t™' n "[ 
& uelocitate pracftatiores? qua: ue fit hacc hominis natura feris hunc timorc £^ B ™ r "' 
incutiens.oes quidem illi animaliu hiftoriographi inquirunt &innuunt,fed 
aliisreliquerutdocenduatqjprobandu.DehocigiturApolIoniusTyaneUS 
(ut legitur apud Philoftratum)mfo puero duccnre ingentc elephantem,ro 
gantiDamo,undehaectauaftianimaIisergaparuuluobcdictiaeiTct,refpo 
dit:idciTeexterrorequodamacT-iuo,hominiabopificeimmiiTo:queprsfen 
tientes infcriorcs creaturx & animalia omnia ipfum homine timcr,&reuerc 
tur.qui eftjUelut characlcr terrificus & fignaculum dei homini imprcflum, 
quo quecunq; illi fubiiciun£ fuperioremq; agnofcur,fiue feruus fiuc animal 
fit:alioquin enim ncc puer regeret armcra & elcphates : neq; rex perterreret 
populuneciudexreos.Hicitaqjcharaflcrhominibusadiuinaideaimprcf 
fuseft,quamHaebreoru CabaliftacPahad"™ uocant.&finiftram&gladiu 
dci.Neq; uero tantilmodohabethomo fignu quo timeatur,fed etiam quod 
diligatur,cuius ideain diuinis numerationibus uocaturHefed* 1on quod clc 
mentia fignificat,& dcxtram &fceprru dei. Ab his diuinis numerationibus, 
pcr intelligctias &ftcllas nobis imprimutur figna & charafteres unicuiq; fe- 
cundum capacitatem & puritatem fuam,quac figna primus protoplaftcsiti 
omni integritate&plenitudinc proculdubio poffidcbat quadoplacida ml 
fuetudincattrafta&tcj:rorefubicdta,ueneruntadeu cunfta animantiaue- 
luti ad dominum,ut eis npmina imponerct.Verum poft pra-uaricatiois pec 
catum a dignitateilla decidit,cu omnibus pofteris fuis,neq; ramcn omnino 



I 









L< 



CCXCim. CE OCCVLTA PHILOSOPHIA 

charadter ille in nobis extinctus eft , fcd quanto magis quisgrauatur pec - 
cato, tato magis a diuinis iftis characteribus longius abeft, minusq; rccipit: 

* &-undebcnignitatem&reuer€ntiamrccipcredebcrct > ipfein aliorum cadit 
i, feruitutc atq; timorem.cum animaliumtum hominu &dsemonum. Quod 

fentiens Cain timebat, inquics ad dcu: Omnis qui inuenict me occidct mc: 

bcftias quippe SC daemones timcbat,non tam homines qui pauciffimi erant. 
^J" 1 ^ pi>*»f <h AntiquitusautemmulrihomincsquiininnocentiauiuebantjOptimamui- 

tamagcntcs,adhucillafruebanrurobcdientia&potcftatc,ficutSamfon,Da 
" uid& Daniclin lconcs.Hclifcus in urfasJPaulus in uiperam,&mulri anacho 
" reta habitabant in dcfertis , in caucrnis & fpeluncis fefarum , non timentes, 

nec nocumentum ullum accipientcs : ficut enim pcr peccatum obtenebra- 

* rurdiuinus ille character.iic expurgato & expiato pcccaro,rurfus illc magis 
magisq; illucefcit. 

Quid de homine poft mortcm, opiniones uarix. 

Caput XLI. 
Mnibushominibuscommuniter femcl mori ftatutfi cft.mors 
omnibus faralis eft:fed alia naturalis,alia uiolcnta, alia uolun- 
tariefufcepta:aliaobdclictum humanislcgibusirrogata,aut 

proptcr crimeninfligentc illamdeo^utnonnaturardebitum, 

fcd pro deliclis pcenam reddidiffc uideantur :quam ( ut dicunt Hebreorum 
magiftri ) deus nulli remirtit. Vnde tradidit conuentus Ezcchiac, quod poft 
diruram fandtuarii domum, licernullus iudiciaria: executionis fuperfujffet 
ordo,tamenquadrifariafuppliciorumgencra,quibuscondcmnarifokbar, 
nemincm morrisrcum fmc rctalatione euafiffe : nam qui lapidibus mortc 
promeruerar.iis difpenfantc deo, aut teito pracipitabatur , aut a feris con- 
culcabatur,autruina aurcafu obruebatur:quiuero meruiffetignem.hic 
aut incendio abfumcbatur, aut ucncnato morfu, aut fcrpcntisiftu, aut 
toxicouitamnniuir.quiautemgladio intcriturus fuiffer,autimpcrii uio- 
lcntia.autpopuli tumultu , autfaftione, autprsedonuminfidiisrrucida- 
barur.qui laqueo fufpcndendus erat,aut aquarum uorrice fuffocabatur.aut 
aliaquauis ftrangulatorialuecxtinguebatur . Erhacdoflrinarationeetia 
magnus ille Origenes cnarrandum cenfuir illud Chrifti euangeIiu:Qui gla 
dio fcrit,gladio perir. Quin & ethnici philofophi eiufmodi retaliatiois ordi- 
AlrMi, n ^ Adraftiam effepronunciant, uidelicct diuinarum legum ineuirabilc po 
teftatem,quafururis circuiribus rcpcndatur unicuiq; pro rationc & meritis 
uirxprioris,urquiiniuftedominabaturinuirapriore,uiraaliainferuilcre- 
labarur ftatu.qui manus fanguine pollucrit, ralionc fubirc cogaf : qui bcftia 
tktmm. ^ u ' xer i r uira,in brutalc corpus rcuolutus precipitcf. deiftis fcribir Plotin* 
in libro deProprio cuiufq; dcmonc,ingens: Quicunq; proprierarc fcruaue< 
rut humanam hoics iterum nafcutur:Quicunq; ucro folo ufi fucrinr fcnfu, 
bruta ammalia redeut^ita tamen,ut qui fcnfu prxcipuc una cu ira, animalia 



LIBER TERTIVS. CCXCV. 

fera exoriantur : quicunq; autem fenfu per concupifccntiam uoluptatcmq; 
utantur,falacia& ingluuiofaanimaliareuertantur. Verum fi nontam fen« 
fu una cum his quam fenfus degeneratioe uixcrint,una cum ipfis plante.re* 
pululantrfolu nanq; uel maxime in his uitale uiguit, omnisq; lllis cura fuir, 
ut in plantas commutarcntur. Verum qui muficis modulis nimium delini 
ti uixerunr,in cxteris non dcprauari.animalia mufica renafcuntur.Et qui fi 
nerationeregnarunt,aquilxfiunr,nifiprauirarealiquafintinfecti. Quiue^ 
ro cjuilem uirtutcm cofccutus eft,homo rcuertitur.Er Salomon ipfe in Pro 
uerbiis,hominem nunc leonem , rygridem,urfum ucl aprum appellat: nuc 
IepQrcm,canemIeporariumaurcuniculum:nimcformicam,ericium,ferpc 
tem uel arancam:nunc aquilam,ftellionem,gallum, uel auem aliam nonri- 
nat,&multahuiufmodi.Verurn Hcbrcorum cabaliftf animasin bruta pre, 
cipitari non admittunt.-qux tamen penitus rarionem cxcuiTerint,brutali af 
feclui imaginationiq; relinqui in alia uita non abnuunt: ter quoq; nec am.- A " imie *", 
plius,animas huc reuolui aftruunt:quoniam numerus hic purgationi pec- "'J"^'" 
catorum abunde fufficere uideatur , iuxta illud Iob : Liberauit animam fua 
ne pergerer in interitum,fed uiuens Iucem uiderct. Ecce hscc omnia opera# 
tur dcus tribus uicibus per fingulos,ut reuocct animas eorum a corruptio- 
ne,& illuminet Iuce uiuentium . Sed iam tandem quid de mortuis fenferint 
ueteres,uideamus.Cum moritur homo , corpus in terra reuertitur , dc qua 
fumprum eft.-mcns unde defccdit.in ccelos remeat,ficut ait Ecclefiaftes: Re 
uertitur puluis in rerram fuam unde erat,& fpiritus redit ad deum qui dedir 
illum.quod his ucrficulis cxpreiTir Lucretius: 

Cedit item rctro,de rcrra quod fuit ante, 

In terras.& quod miiTum eft cx xtheris oris, 

Id rurfum cceli fulgcntia templa reccptar. 
Sed melius Ouidius his uerfibus: 

Bis duo funt hominis,manes,caro,fpiritus,urnbra: 
Quattuor iftaloca bis duo fufcipiunt. 

Terra tegit carnem,tumulum circunuolat umbra, 
Orcus habet manes,fpiritus aftra petit. 
Caro itaq; derelidta, & uira defunftum corpus , cadauer nuncuparur : quod aro. 
ut dicunt Hebrxorum theoIogi,linquitur in poteftate dxmonis Zazclis, de 
quodidrumcftinfcriptura: Terramcomedesomnibusdiebus . Scalibi: 
Puluis rcrrx panis cius. Creatus cft autem homo puluis terrx , undc & da> 
mpnilledicirurdominuscarnis & fanguinis quandiucorpusnonfuerirhi 
ftisexequiisexpiatum&fanftificatum.Hincnonfinecaufaordinaruntari 
tiqui patres expiationes cadaucris: ur quod ualde immundum cft , afperga- 
turaquabenedicTa,thurificeturincenfo,exorcizeturfacrisorarionibus,illu- 
ftrcrur luminibus,quoufque fuper rcrram fuerir,demum facro in locofepe- 
liatur.Hinc apud Homerum, Elpenor, Te rogo (inquit ) vIyfTe,mei fis mc- 

B ii 



I 



CCXCVt. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

roor,neq; inde difcedcns,meinhumatu rclinquc,ne infepulrusdeoru ira fia. 
Mens uero humana.cuius facra natura & diuinum gcnus exiftit,quia culps 
femper infors,ctiam omnis poenae cxpers euadit. Anima uero fi bene opcra- 
lafuerit congaudetmenti,S!cum2therco fuouehiculo egrediens,libcra 
adheroum clioros tranfccndit,autfuperospetit: ubiomnibus fenfibusSi 
potentiis fuisperpetua feliciratebeata.perfecla omnium rerum cogniti- 
onc,infuper& diuinauifione acrcgnicoelorum poffcffionefruitur,diui* 
neq; po teftatis particeps,in inferiora hax bcneficia,uaria dona largitur,ceu 
immortalis deus:fi male egerit,mcs iudicat illam atq; rclinquit dsmonis ar 
bitrio:atmoeftaanima,finemcnte,uagaturapud inferos idolum,quamuo 
cant irnaginem,ficut apud Vcrgilium conqueritur Dido: 

Et nunc magna mci fub terras ibit imago. 
Quare hxc anima tunc expers intelligibilis cffentix, furentis phantafix im 
periorcIi£ta,etiamcorporearumqualitatumcruciatufubiicitur,cognofccs 
iefe iufto dei iudicio, ob fuam culpa,diuina uifioc, ad quam creata crat, per- 
petuo priuatam.quz quidcm diuina uifio,ficut teftatur fcriptura,eft prefcn 
tiaomnium malorum,quspcEnaeft omniumacerbiffima.quamuocant 
facrx literx cffufionem irx dei.Haec itaq; animx imago,quandoq; acrcu cor 
pus ingredirur umbram,qua inuoluta.nunc confulit amicos, nunc exagitat 
noftes ,quemadmodum apud Vergilium Dido minatur Aenex ,inquicns: 

Omnibus umbralocis adero.dabisimprobepcenas. 
Nam cu in anima feiunfta a corpore,pcrturbationes & memori? fenfusq; rc 
manent,dicfltPlatonicianimas,przcipueintcrfedtorum,hoftcscxagitarc, 
non tam humana indignationc id efficicte,quam etia diuina Nemcfi,ac dx 
mone prouidente & permittente.Sic lpirirus Naboth (ut inrerpretatur He 
brxoru magiftri) quia in ipfius uirx cxtrcmo cu ultionis defiderio cmigra- 
uit/a&us fuit(ad cxplendum uindi<3a)fpiritus mendacii,& egrcffus eft per 
mittcnte deo,fpiritus mcdax in ore omniu propheta^ , donec faceret afccdc 
re Achab in Ramod Galaad.Et Vcrgilius ipfc cum Pythagoricis & Platoni 
cis,quibus adhxret etiam nofter Auguftinus, fateE animas feparatas corum 
qu? in hac uita gefferunt,nondum extinftam,rctinere mcmoria atq; uolun 
tarcmubicanit: 

Qux gratia curruum 

Armorumq; fuit uiuis.qux cura nitcnteis 

Pafcere equos.eadem fequitur rcllurc repoftos. 
Et Algazel in libro de fcictia diuina. Cxteriq; Arabes & Mahometiftx phi 
k>fophi,fentiunt quod operationes anime coniunfto corpori comunes,im 
primunt in anima ufus & exercitii charaft crc:quo fortirer impreffo utctur, 
feparata ad confimiles operationcs & paffioncs qux in uita non funt delete, 
itaque licet corrumpatur corpus & organum,non ceffabit propterea opcra 
tio,fed remanebunt affeftiones & confuniles difpofitiones. 



L J B E R TERTIVS. CCXCVII. 

Ethasanimasprifci communi uocabulomancsuocant: quarumquxin 
hac uira innocetcs,aut uirtutib' moralibus purgatx,atq; ut canit Vergilius, A 

Quimanusobpatriam pugnando uulncrapaffi, 

Quiq; facerdotes cafti,dum uita mancbat, 

Quiq; pii uates & Phcebo digna locuti, 

Inuenias aut qui uitam excoluere per arres, 

Quiq; fui memorcs alios feceremcrendo, 
Licet extra gratiam & fidci iuftitiam deceffcrinr,pur an t illas plcriq; theolo- 
gi,impatibiles in quofdam campos fortunatos rapi:&, ut ait Vcrgilius, 

Deucnire Ixros locos & amcena uirera , 

Fortunarorumncmorumfedesq;bearas, 
Vbi fruanrur miris quibufdam uoluptatibus.-atq; ctiam cognitione,cu fen- 
fitiua tum intelleft uali & rcuelata gaudere.forrc ctiam erudiri in fidc & iufti 
tia,haudminusarq;quondamfpirirusilliquibusCh r iftusprxdicauitEua- 
gelium in carcere : Nam ut certum eft ncminem fine fide Chrifti poffc ial- 
uum fieri,ita probabile eft.hanc fidc adhuc multis paganis & Saracenis poft 
hanc uitam prxdicari ln illis animarum reccpraculis ad falutem ,atq; in illis 
uelutiincommuni cuftodia detineri,donccrcpusaducniatquomaximus 
iudcx merirorum fafturus fit examen : a qua opinione etiam Laftantius St 
,Irenxus,& Clemcns,& Terrulianus, & A uguftinus , & Ambrofius , & mulri 
prxrerca Chriftiani fcriprores non abhorrenr. Qux uero impurx inconri- 
ncntesq; & pcccatis iniuftx migrant animx,non tam felicibus fomniis agu- 
tur,fcd horribilibus phanrafmatibus locisq; dererioribus uagantur,nulla \u 
bcracognitioncfrcti,nifiabftraiffaperc6ceffionemaurmanifcftarionem, 
tum continua carnis & fanguinis appetentia.ob corporcf labis erugine etia 
fenfuidoIorisfubiiciuntur,rimenrq;gladios&enfcs.HxcprocuIdubiofen 
fiffeuideturHomcrus,quandoinundecimolibro Odyffexintroducit rai- 
rrem V lyffis dcf unftam illi immolanri aftantem ,fed illum ncc cognouiffe 
ncc allocutam effc,quantifper ipfe cuaginato gladio umbras a facrificii fan 
guinc prohibebar.PoftquamuerofuadcnteTyrefiauate , de facrificio il- 
lo libaffet mater,bibirq; fanguinc nebulo nigrum , ftarim cognouit filium, 
& Iachrymans allocura eft: Verum Tyrefix uatis anima,nulla obftante cua 
ginatigladiiprohibirione,eriamantelibatumfanguinem,&agnouitvlyf- 
fem,& allocu ta eft , & matris umbram adftarc indicauit . Qux crgo animx 
contrafta in corpore fcelerum uitia,in hac uita non expiarnnr,illorum ha- 
bitus fecum ferentes apud inferos eluerc coguntur,&expendcre commiffo- 
rumpcenas,qut)d pocra explicauit his uerfibus : 

Quin & fuprcmo cum lumine uira reliquir, 

Non ramcn omne malum mifcros,nec funditus omnes 

Corporex cxcedunr peftes,penirusq; neccffe eft 

Multa diu concrcta modis inolcfcere mores 

B iu 




t,mnes, 

X4T. 



CCXCVM. DE OCCVLTA PHILOS0PHU 

Ergo exercentur pocnis.ucterumq; malorum 
Supplicia expendunt. 
Quales enim funt mores Schabitus hominu inhac uita , rales plerunq; ani» 
mam affeitioncs fequuntur poft mortcm.qua: fecum adhuc memori mcn 
te uolutat, qua: quondam in uita gcffcrat ; qus tunc eo intentius & acutius 
occurrunt.pro quanto ceffant tunc uaria uita: officia,nutriendi,ucgcrandi, 
gcncrandi.fenfuumqj&humano^negotioi^uarizoccupationcs&iolatia, 
&craffioriscorporisobftacula . Occurruntauttunc phantaftica; rationi 
fpecies ilht eo turbulcntiorcs maximaeq; f urcntcs, quanto in ciufmodi ani- 
malatetintelleclualisfcincillaplusaut minusfopita , pcnitus uecxtinfta, 
quibus tunc ctiam a malis dsernonibus fpecies aut falfiffimce aut tcrnbilio- 
resingeruntur : undenuncinuirtuteconcupifcibili,concupifcentiaima- 
ginarii boni,eorumq; quas quondam in uita affeftaucrat torquetur.potiun- 
di facultatc priuata,quamuis nonnunquam fibi uideatur propemodum de 
Iicias fuas adipifci,fcd a darmonibus ad pcrnas acerbiores ab ilhs arccri, quc- 
admodumapudpoctas,Tar.talus aconuiuio : Sardanapalus,ab amplexu: 
Midas,auro:Sifyphus,apotentia:&hasanimaslemuresuocarunt:quarum 
fijqua domcfticarum rcrum curam agcns, quiete domum habitat , lar dici- 
tur familiaris . Acerrime autem in uirtutc irafcibili torqucntur , o dio ima- 
ginarii mali,cuius perturbationcs & fufpicioncs falfiffimas horribiIiffima<-. 
que phantafmara tunc incidunt, uerfanturq; fecum triftes imagincs , nunc 
ccelum in caput ruere,nunc flammarum impetu abfumi,nunc uafto aqua- 
rum I ub gurgite mergi.nunc terrse hiatibus abforberi.nunc fcfe in uarias bc 
luas transformari,nunc a deformibus monftris lacerari aut deuorari , nunc 
per fyluas,pcr maria, per igncs.per acra , per teterrima infcrorum loca paf* 
fim exagitari : nunc fefc a daemonibus comprchendi & torqueri fufpiciunt: 
quaomniaillispoft mortcm non fccus contingere arbitramur,quamin 
hac uitahis qui phrencfi aut mania fiue melancholico humorc deliram.aut 
qui in fomniis horribilibus uifis pertcrriti torqucntur.ac fi uerc hsc illis co- 
tingerent , qua: tamen uere apud illos non funt , fcd fola: illorum fpecies in 
imaginatione apprchenfae:fic & animas illas poft mortcm ucluti fomnian* 
tes, horribiles peccatorum imagines pcrterrent , & confcicntia fceleris agit 
per diucrfa praecipites : quos iccirco Orpheus uocar populos fomn iorum, 
inquiens:RcfcrarincqueuntportcPlutonis,intuscftpopulusfomniorum. 
Talcs itaque fcelerofa: animie nullisbonis fcdibus fretae ; quandoinacreo 
corporcuagabunda:quamlibet afpeclibus noftris formam repraffcntanr, 
Vdru iut ' arux dicuntut aut terriculamcnta : bonis quidcm inania , fcd noxia malis: 
tmiaimc modo tenuioribus ,modo craffioribus cxuuiis , fub diucrforum animaliu & 
** monftrorum fpccie.quorum moribus fcfe olim in uita fimilcs praftiterunt 

occurtentes,ficut canit pocta: 

Tum uaris illudimt fpecies.atq; orafcrarum. 



tlBER TERTIVS CCXClK. 

Fietenim fubiro fus horridus,atraq; tygris, 
Squammofusq;draco,&fuluaceruiceleena. 
Aut acrem flammis fonitum dabit, 
Omnia transformans fefe in miracula rerum, 
Ignemq;,horribilcmq; feram,fluuiumq; liquentem. 

Animaenimhominis immunda,quaein hacuita nimium habitum con- 
traxit ad corpora , intimo quodam elementalis corporis arTectu , aliud fibi 
corpus ex clemcntorum uaporibus contexit , ex matcria facili , quafihau- 
ftu quodam rcficiens corpus illud iugiter cuanefccns : cui infuper ucluti car 
ceri & fen fibih inftrumento lege quadam diuina mancipata , in illo patitur 
frigus & ighcm:& quicunque corpus & fpiritum & fenfum offendunt, fceto'" 
res , ululatus,planetus, ftridores , uerbera , Iaceratus 8i uincula ficut cecinit 
Vergilius: 

Ergo cxercentur pcenis,ueterumq; malorum 

Suppliciacxpendunt.-alispandunturinanes 

Sufpcnfaeaduentos,aIiisfubgurgiteuafto 

Infccrum eluitur fcclus,aut exuritur igni. 
Et apud Homeru m eius Necyomantia Alcinous Vlyfli enarrat: 

Vidimus & Tytium cclcbrem telluris alumnum 

Expanfumq; nouem corpus per iugcra,cuius 

V trinq; aflidcns contundit uifccra uultur. 

Nonnunquam animx illae non ha:cfiguraliacorpora folum inhabiranr» 
fed nimio carnis fanguinisqueaffecru etiam inanimalia fefe prascipitant, 
&reprilium brutorum<que corpora , cuiufcunque fpcciei ingrefla , daemo- 
num inftar illa obfidentes corripiunt. Aftipulantur iftis Pythagoras,& ann 
te illum Trifmegiftus,adierentes prauas animas fepe in reptilia & bruta pr? M<nt pM 
cip itari. Neque tamen illa corpora ueluti eflcntiales forma; uiuificant & in- «* , mb rm* 
formant , fed inquilini morc ueluti carcerem inhabitant , fiue pcr indiftan- Fwf*** 
tiam localcm illis adiiftunt , ut motor intrinfecus fuo mobili : aut circa illa 
alliga ta cruciantur,ut Ixion ad ferpentum rotas,Syfiphus ad faxum: neque 
folum bruta,fed quandoquc ctiam homines corripiunt, ficut de anima Na- 
both diximus,qui egrcflus cft fpiritus mendax in ore propherarum . Hinc 
afleruerc nonnulli , fceleftorum hominum uitas fiue fpiritus , in quorun- 
dam corpora ingredicntes,illos diu male haberc,& nonnunquam interime- 
rc.Qyodmulro meliori forte etiam beatis animis conceflumeft,utbo- 
norum angelorum inftar nos habitare& illuftrare poflint , quemadmodil 
dc Helia legimus,qu6dfublato eo ex hominibus , inclinauit fpiritus eius fu» 
per Helifaui:& alibi Iegimus,abftulifle deu de fpiritu qui crat in Mofe,& de» 
difle fcptuaginta uiris . Magnu hic latet,fed no temerc reueladu myftcriu» 
Quandoq; ctiam (quod tamen rariflimu eft ) tanta infania aguntut animae, 

B iiii 



CCC. DE OCCVLTA P H ILOSOPHI A. 

ut non uiuentium modo corpora perat , fed in rclicta fua cadauera quadam 
ftygia ui remigrent,& ueluti rediuiui horrenda patran t facinora. Sicut legi- 
Tumi<eU' musapudSaxonem Grammaticum,Afuitumquendam&Afmuduminter 
/torttltf. j. fe communibus uotis coniuraffc.qucm nam illorum uita prolixior exccpif 
fet.mortuo contumulandum:tandcm Afuitus morbo confumptus , cu ca- 
nc & equo fuo uafto mandatur antrorcum quo & Afmudus ob amicitie iuf- 
iurandum uiuus contumulari fuftinuit,cibo quo in longum tempus uefcc- 
retur illato.Tandem Ericus Succiae rex, co loci cum excrcitu pcrtranfiens, 
Afuiti tumulum(thcfaurum ineffe ratus)pcrfrangens,adaperta fpecu,cdu- 
flum Afrnudum luci reftituit.quem uidcns tctro ons habitu , funebri tabo 
obfitum,&profluo cx cruda cicatricc fanguine cructatum( quippc Afuitus 
noftibus rediuiuus,crebra colluftatione kuam illi aurem abrupcrat } fefti 
uulneris caufam referre iuffit.quam illenarrauit iis uerfibus: 

Quid ftupetisquireliiftum mecolorecernitisf 

Obfolefcit nempc uiuus omnis inter mortuos. 

Nefcio quoStygii numinis aufu 

Miffus ab infcris fpiritus Afuit 

Sxuis alipedem dcntibus edit 

Infandoq; canem praebuit ori. 

Nec contentus equi uel canis efu, 
' Mox in mcrapidos tranftulit ungucs: 

Difciffaqjgcnafuftulitaurem. 

Hinc iaceri uultushorret imago, 

Emicat inq; fero uulnerc fanguis. 

Haud impune tamen monftrifcr cgit: 

Nam fcrro fecui mox caput cius, 

Pcrfodiq; nocens ftipite corpus. 
Non diffimile huic refert Paufanias, cx Dclphorum interpretibus acceptu : 
Effe uidclicet , dacmonium quoddam infcrnum , qucm Eurynomum d ixe- 
runt.qui mortuorum carncs abfumeret & dcuorarct , ita ut uix nuda rclm- 
querentur offa.Lcgimus ctia in Crctenfiu annalibus,manes quas ipfi Cate- 
chanasuocant,incorporarcmearefolitos,&adrelicJasuxorcsingrcdi,libi 
dinemq;perficere.adquodeuitandum,&quo'ampliusuxorcsnoninfeftet, 
legibus municipalibus cautu cft , furgcntiu cor clauo rransfigcrc totumq; 
cadaucrexurcre.MirandaprocuIdubiofunthaTc.&opinioniforteinimica 
uideri poffent,nifi fidem faccrent &lat£e lcges, & crcditx antiquitatu hifto- 
rie.Ncq; demum a Chriftianareligioe alienum eft,animas multas antc uni 
ucrfae carnis refurrectioncm fuis corporibus reftituipoffc.quin&multos 
credimus fingulari dci beneficio cum corponbus in gloria adfumpros ,mul 
tos ctiam uiuos dcfccndiffe in infernum:audiuimusq; non raro, morruoril 
corpora e fepulchris pcr dfmoncs fublata.proculdubio non in alium ufum, 



LIBER T E R T I V S. CCCf, 

quamin carcerandistorquendisq;fuismanibus. Verumadhos corporum 
carceres&uincula,accedutctiam uiliflimorum ac teterrimorum locorum 
habitacula,ubi Aetnei ignes,aquarum ingluuies,f ulgurum 8i tonitruorum 
concutiiSjterrarum uoragincs,atq; ubi regio lucis inops nec radioru folis ca 
pax,ignaraq; fyderum fplcndoris,perpctuis tencbris & noftis fpccie caligat. 
Quo apud Homerum perueniffe fertur vlyffes ubi canit: 

Cymmerios fama cft populos hic effe,cauernis 

Pcrpctua nebula carcaq; caligine merfos, 

Quos oriens nunquam,nec cum declinat in undas 

Sol uidet,a:terna miferi fed nodtc premuntur. 
Neq; uero oia illa inanes nugae funt,qua: de Patricii antro, Vulcani fpelun- 
cis, Aetneis crateribus,Nurfii fpecu multi memoria prodiderunt,atq; qu§ 
inibi uiderunr,& cognouerunt,teftati funt.Narrant fiquidc iftis maiora Sa 
xo gramaricus de Geruthi regia& Vgarthiloci cauo:TumPlinius,Solinus, 
Pythias,Clearchus,demarisfeptcntrionalibusftupendisprodigiis,dcquo 
& Tacirus in Drufi hiftoria, Germanico pelago deuiaffe milites indicat , & 
uaria rcrum miracula in eo mari illis uifa teftatur,uim fcilicctturbinum,in 
auditas uolucrum fpccies,monftra maris ambiguas formas habctiahomi- 
num atq; animalium. & in libro de Germania,Hcldufios 8i Axionas,qui fub 
uultu humano mcmbra ca:tcra beftiis xqualia gerut , illic habitare ait:qu» 
proculdubio non nifi inanium atque da:monumoperafunt:dciftis«iam 
Claudianus olimcecinit: 

Eft locus cxtrcmum panditqua Gallialittus, 

Oceani pratentus aquis, qua fcrtur Vlyffes 

Sanguine libato populum uouiffe filentum» 

Illic umbrarum tenui ftridorc uolantum 

Flebilis auditur queftus, fimulacra coloni 

Pallida,defunc"tasq; uident migrare figuras. 
Narrat Ariftoteles Aeolias iuxta Italiam Infulas,in Lipara tumulum quert 
dam fuiffe , ad quem noftu non tuto acccderetur : ibiq; Cymbala &Crota- 
lorum boatus,cu inconditis quibufda cachinnis,tumultus etiam&inanes fo 
nos exaudiri , accolae coftanter affeuerabat . Eoq;loci aliquado ebriu iuuc- 
nc acccfliffe,& fub noftc apud tumuli fpecu obdormiuiffe , ibiq; poft tertiu 
tandcm dic a qua:ritantibus repertu, ac pro mortuo fublatum : cuq; paratis 
exequiis cduceretur funus, fubito experreclum, multaq; qux uidiffet,qua:q; 
perpeffus f uiffet,magna omniu cum admiratione feriatim narraffcEft etia 
in N oruegia mos quidam oim formidolofiffimus , mari circufeprus, uulgo 
Hechelbergiu nuncupant,inferni fpecic prae fe fcrcs,unde tante eiulantiu la 
chrymabilcs uoces&cIamorcsexaudiuntur,utadunuferme miliarecircQ 
horrifoni illi ftrcpitus dilatentur , quem infuper horrendis clamoribus in- 
gentcs uulturcs atque corui nigerrimi circumuolantcs , pcrtarefacicndoj 



I 



> 



,!?2S*aa 



CCCll. DE OCCVLTA PHILOSOPHl A. 

acceffum prohibenr:praeterea fontes inde duo fcaturiunt , unus intrafrabili 
frigiditate,alter intentiffimo calore intolcrabiles , & cstera clementa longc 
excedentes.Eft&ineademregione admeridionalcm plagampromonto- 
rium Nadhegryn nuncuparum,ubi daemones loci in acreo corporc in pra:- 
fentia cernunturab omnibus.Eft etiam inScotia mons Dolorofus, horribi 
li lamentantium ftridore terrificus:& in Thuringia mons quem Horrifonu 
uocant,ubiSyluanosfatyrosq;inhabitarc cum fama diuulgauit, tumali- 
quorum cxperientia docuir.fidiq; fcriptorcs teftantur. Suntin diuerfisregi 
onibus &prouinciis iftis fimilia miracula: fed & ipfe ego quae meis oculis ui 
di &manibus tetigi ,hoc Ioci referre nolo,ne me ob rcrum ftupcdam admi- 
rationc,ab incrcdulis dc mendacio argui contingat. Neq; ucro pmercun- 
dumhic cenfco,quid dc animarum rcceptaculis plcriq; cx noftris fenfcrint, 
TertiMk' a ^ n ' s 1 ua£ ' am dix™" 5 non admodum difcrepantes.e quibus Tertullianus 
rw. libro quarto aduerfum hsrefes Marcionis ait : Apparet fapienti cuiq; qui 
elyfios aliquando audierit,effe aliqualcm localem determinationcm.qua: fi 
nus didla fit Abrahae,ad recipiendas animas filiorum cius, eamq; rcgionem 
non coeleftem,fublimiorem tamen inferis , ubi conquicfcant animae iufto- 
rum,donec cofummatio rerum refurreiftionem omnium plcnitudine mcr 
Ptmu Afo cedis reftituat, Quin & Petrus apoftolus Clcmenti de his rebus interrogan- 
/fote. ti.Cogis mc(inquit)6 Clemens aliqua de incffabilibus publicarc : uerunta- 
men quoadufq; proferre licct,non pigebitChriftus , qui ab initio & femper 
crat,pcr fingulas gcnerationcs piis.latcntcr licer , fcmpcr tamcn adcrat , his 
prascipue.a quibus expe<ftabatur,quibusq; frequentcr apparuir.fcd non crac 
rcpus,ut tuncrcfolutis corporibus ficrctrefurreftio.fed haxmagis remune 
ratio uidcbatur a deo,ut qui iuftus inuenircrur , diutius permanerct in cor< 
pore.aut certc(ficut de quodam iufto cuidcter rcfertur ih literis ) quod traf- 
tulerit cum dominus.Simili exemplo etiam cu caoteris geftum eft , qui cjus 
uoluntati placuerunr,ut ad paradifum rranslati, fer ucntur ad regnum : eo^ 
uero qui non ad inrcgrum potuere explcrc normam iuftitiac , fcd aliquas in 
carne fua maliriae reliquias habuere,corpora quidem rcfoluuntur,anima: uc 
ro feruantur in bonis letisq;rcgionibus,ur in refurrectione morruorum cii 
corpora fua reccperinr,ipfa iam rcfolutionc purgata,pro his quae bene geffe 
Irmm. rant > aEterna hereditate potiantur.Ipfc quoq; Ircncus in calce libri quem ad 
uerfus haerefcs Valenrianorum cofcripfit , ait:Cum dominus in mcdio um- 
brae mortis abierit,ubi animae mortuorum crant , poft deinde corporaliter 
refurrexit,&poftrefurre6tioncmadfumptuscft,manifcftu cftquia& difci- 
pulorum cius ( propter quos & haec operatus cft dominus ) abibun t anima: 
in inuifibilem locum definitumcis a dco, & ibi ufq; ad rcfurreftionem com 
morabuntur,fuftincntesrefurreclionem,poftrccipienrcscorpora,&perfe- 
£terefurgentes,hoc eft corporaliter , qucmadmodu & dominus refurrexir, 
ficucnknt ad confpeftum dci : Ncmo cft enim difcipulus fupcr magiftru: 



LIEER TERTIVS. CCCIIf. 

perfcftusauremerit omnisficutmagiftercius. Quomodocrgomagifter 
nofter non ftatim euolans abiit , fcd fuftincns definitum a patrc refurrccli 
onis fua: tcmpus , quod &C per Ionam manifcftum eft ,poft triduum refur- 
gens adfurnptus cft : fic & nos fuftincrc debcmus definitum a deo refurrecti 
onis noftrf tempus prfannunciatum a propbetis,& fic rcfurgentes affumi, 
quotquot dominus hoc honorc dignos habuerit . Acccdit iftis ctiam La-- 
ftantius Firmianus ineo diuinarum inftitutionum libro,cuititulus,De ki&mt&j. 
diuinoprxmio,inquiens : Necquifquam putetanimaspoftmortempto- 
timis-iudicariiNamomnesin-una communiq;aiftodia detincnrur.do- 
nec tcmpus adueniat quo maximusiudex merirorum faciat examen : tunc 
quorum fueritprobataiuftitia,hipr£mium immortalitatis accipient:quo- 
rum autcm peccata& fcelcra detecta, nonrcfurgent,fcd cumimpiis re- 
condcntur in cafdcm tcnebras ad ccrta fupplicia deftinati . In cadem fen- 
tentia funt Auguftinus & Ambrofius, quorum illein Enchiridio fuo in# 
quit:Tcmpusquodintcrhominismortcm& ultimamrcfurrcftionemin- Augulbm. 
"l tcrpofitum eft , animas abditis receptaculis continct , ficut quxq; digna eft 
requieucl£rumna,proeoquodfoiritaeftincarnedumuiuerer. Ambro* 
fiusuero inlibrode Bonomortis,ait:Scriptura Efdrxhabitacula anima* A ,„j„/; l( , 
rum promptuarianuncupauit,qu3Eoccurrens querclx humanx ( eo quod 
iufti qui praxcffcrunt uidcantur ufqucad iudiciidiem perplurimum fci- 
liccttemporis dcbita fibi rcmuneratione fraudari mirabiliter) ait corona? 
effe fimilem iudicii dicmCorona: cnim dies expcetatur ab omnibus, ut ini> 
rra eum dic & uifti erubefcar,& uiflorespalma adipifcatur uiitorifergo du 
cxpeftaturplenirudoteporis,expeftatanima:remuiicrationc debita: alias 
manct pcoia,alias gloria.Et in codc capituIo,uocat infernu Iocu qui no uidc 
tur,qucm petunt animse de corporibus liberata:. Et in libro fccudo de Cain 
& Abel:Soluitur,inquit,a corpore anima,& poft finc uite huius,adhuc tamc 
futuri iudiciiambigua fufpcditur. Adftipulatur illis illudcuangclicu.de ex- 
tremo iudicio dicctc Chrifto apud Matth^u: Multi dicct mihiin illa die,do 
minc,domine,n6nein nomine tuo prophctauimus,& in nomine tuo demo 
niaeiecimus,&innoie tuouirtutesmultasfecimusf&tuccofiteborillisqa 
nuncj nouiuos.Exquo fermonc coftare uidetur,eos ufq; in dic illu fuiffe de 
fententia fua incertos,ac miraculoru fidutia quf in Icfu nomine du adhuc ui 
ucrct pcregiffcnt,quada fpc falutis interea fuiffe fufpenfos . Quia igitur ani- 
mapaudiciu in cxtremu die dilatu eft,putatpleriq; thcologi.no foluiuftifl = 
cadis,fed etiam danatis,piacularia fuffragia antc prxftituta iudicii dic poiTe - 
opitu!ati.Sic Traianum Ce/arcm a diuo Grcgorio ab orco liberatum,iuftifi 
catumq; ad falutem : licet aliqui putent illum non mulfte noxa Iiberatum, 
fcdanimaduerfionisiuftitiam iniudiciidiem prorogatum. VcrumTho- 
mas Aquinasprobabilius uideridicit, Traianumdiui Grcgorii fuffragiis 
reuixiffc, uimq; gratuitam confecutum, qua a pcena fcelcrumq; nexu fucrir, 



CCOUl. DE 0CCVLTA PHILOJOPHI A, 

libcratus.Et funt cx theologis,qui fuffragioru infcriis necpcenam tolIi,nec 

mulctx detrahi/ed duntaxat doloru folatia & fomenta quatdam adferri opi 

nantur, idq; aeftuantis geruli fimilitudine , qui confperfione aqua: uideatur 

preffu ponderis ]euari,fiuc ad facilius fercndu iuuari, quancj ninil fit ex pon 

dcre dctraftumCommunis tamen theologo^ fcntcntia negat reis inDitis 

antro prcces &funebriaquicc| fuffragari.Veru hsc omnia cum fmt incom* 

prehcnfibilis obfcuritatis,multi in illis ingcniu fruftra exacuerunt. Itaq; ac- 

cedctes Auguftini fentctia:,ficut ille in Genefimlibro dccimo ait,dicamus: 

vrtcUn Mclius^ft dubitare dc occuItis,quam litigare deincer tis.Ulum quippe diui 

Augujlki tem in ardore pcenaru,& illum pauperem in rcfrigerio gaudio^, intelligens 

[aitentti. d os cffe non dubito: fed quomodo intelligcda illa flamma inferni, illc finus 

Abrahe.illa diuitis lingua.ille digitus pauperis,illa fitis tormenti.illa ftilla- 

rcfrigeriijUix a manfuete qusrentibus,a contentiofc autc certantibus nuncj 

inuenitur.Sed iftis iam omiffis,ad ulteriora properantes, de anima^reftim 

tionibusdiffcremus. , 

Quibus rationibus M agi & Necromatcs mortuorum 

animaseuocarefepoffeputabat, Cap. XLII. 

X his qui iam dicta funt patet,quod animae illx quf poft mor 

tem adhucrelifta corpora diligut, qucmadmodu funt animae 

corporum fepultura debita carentiu/eu qu£ corpus fuum uio 

Icnta morte reliquerunt,& adhuc in turbido illo humidoq; fpi 

ritu circa cadauera fua obcrranr,tanc[ circa cognatum aliquod cas alliciens, 

cogniris his mediis per quae quondam fuis coiungeban tur corporibus , pcr 

confimiles uaporcs.Iiquores nidoresq; facile euocari & allici poffunt,adhibi 

tis etia ccrtis artificialibus luminibus,catibus,fonis &huiufmodi,que ipfam 

anim3eimaginatiuafpiritalemq;commoucantharmonia,facrisctiaminuo 

camentis &huiufmodi,quae ex rcligione funt.no negle6tis,propter rationa- 

lemanimseportioncmnaturafupcriorem.SicPhytoniffaeuocaffelegitur 

Samuelem:fic Theffala uates apud Lucanum cadauer erexit. Hinc lcgimus 

apud poetas & huiulmodi rerum narratorcs, animas mortuoru non cuoca 

ri abfq; fanguine & cadaucre:umbras autc ex illoru fumigiis facilc allici,ad- 

ditis ouis,laclc,melle, olco,uino,aqua,farina,rancj aptum medium prseftan 

tibus animabus ad fumcnda corpora,quemadmodu harc apud Homeru lo' 

ga inftruftione Cyrccdocet Vlyffem. Arbitrantur autc,hec non nifi in his 

locis duntaxat ficri poffe,ubi huiufmodi anime plurimii uerfari dinofcunf, 

uclproptercognatumaliquod,ficutcorpusrcliflucasalIiciens,uelproptcr 

affcft um aliquem in uita quondam impreffum , anima ipfam ad ccrta loca 

trahentc,uelpropterloci,adcuiustartareamnaturamiccircopurgadisueI 

puniendis animis aptum,cuiufmodi loca plurimu experictia uifionum no 

clurnarumq; incurfionu & cofimilium phantafmatu occurfione cognofcu 

lur.aliqua pcr fe fatis nota funt.ut ccemiteria J & Ioca illa in quibus fieri folet 




L I B E R T E R T l V S. CCCV. 

cxecutio criminalis iudicii,& in quibus reccntibus annis publics ftrages fa- 
£tx funt, uel ubi occiforum cadauera necdum expiata ncc ritc fepulta recc- 
tioribus annis fubhumata funt . Expiatio nancj; exorcifatioq; alicuius loci, 
rumritus ctiamfacer fepulturae corporibus debite adhib:tus ,fajpe animas 
ipfas acccdere prohiber,longiusq; ad loca iudicii repcllit . Hinc nccroman- 
tia nomen habcr,quia in mortuorum cadauenbus opcratur,ac per manes & 
morruorum umbras,fubtcrreaneosq; daemones refponfa petit,alliciens il- 
los in mortuorum cadaucra,per ftygia quaedam carmina & infcrnales inuo 
cationes,perq; feralia facnficia Sdmpias immolationes, qualcs apud Luca* 
nu legimus , de Erichthone illa malefica,quae mortuum euocauir,qui Scxto 
Ppmpeio omnem Pliarfalici belli euentum praedixit.Erantq; etiam in Phi- 
galia Arcadiae ciuitatc quidam Magi facerdotes facrorum peritiffimi,& ani 
marum quae uita functae effent euocatores,& facrx litcrae teftanuir, PhytO'* 
niffam quandam mulicrem euocaffe animam Samuclis . Ita cnimuero etia 
fenclorum animx fua corpora diligunt,magisq; &. prompnus exaudire fo* 
lent.ubireliquiarum fuarumpignoraferuantur.Suntautem duaenccroma necromm- 
tiae fpccies,unanecyomantia,erigens cadauer qu? non fit abfq; fanguine: Al "*K" i<:s 
tera fcyomanria,in qua fola fufficit umbrae euocatio.Deniq; omnia cxpcri- 
menra fua per trucidatorum cadauera & offa,& membra,& quae ex lllis iunr, 
operaturrquoniam adfit illis daemonica poteftas ipfis amica: ldcoq; impro- 
borum daemonum dcfluxus facile pelliciunt, propter fimilitudinc proprie 
tatemq; ualdefamiliarc.qui cum in rebus terrenis humanisq; poffunt qua- 
plurimum,illorumoperafrerinecromantici,illicitosacccndutamores,im- 
mittunt fomnia,& morbos,& odia,paffionesq; confimiles,ad quas tuncpof 
funt ctiam confcrre uires animarum illarum , quae adhuc in fpiritu humido 
rurbidoq; inuoluts,circa exuuias fuas oberrantcs,eadem quae improbi dae- 
mones committunt . Quoniam igitur haec illis cxperientia comperra funr, 
quodprauae & impurae animae a corporibus fuis uiolcter auulfae, hominuq; 
non expiatorum & fepultura carentium , circa corpora immorantur , & ad 
cognatum fibi trahantur,facilc abutuntur illis malefici ad maleficia fua cf- 
ficienda,infelices animas appofitionecorporisuelpartiseiufdcm affum- 
ptione allicicntcs , tum ftygiis inuocationibus compcllentes , obtcftando 
per difperfa latis campis informia cadauera,& fepultura carcntium uagabu- 
das umbras,manesq; Acheronte rcmiffos,& hofpires inferum,quos imma- 
tura mors in tartara abftraxir, pcrq; horrenda damnarorum defidcria , dae- 
rnonesq;fuperbos,ulroresfcelerum. Quiautemuereanimasfuis corpori* Aumutrt 
busreftitueredebeat,oportetillumfcienremeffe,qu?fitanimaenaturapro c ° r P<>»r" 
pria,undeprogrediatur,quantis&quot gradibus perfcctionis referra,qua pintcSdre 
intelligetia communita,quibusmediisin corpusdiffufa,quaharmoniacu qdoportcat 
ipfo fuerir copacta,quam affinitatem habeat cu deo, cum intelligentiis , cfl 
ccelis,cum elementis & caeteris omnibus,quorum imagine & fimulacru tc- 







CCCVI. DE OCCYLTA PHILOSOPHIA 

net.deniq; quibus influxibus compaginatu fit corpus: hsc cnim omnia re- 
quirit ars fufcitationis mortuorum, qua: non hoim , fed iolius dei cft,& qui- 
bus ille uoluerit comunicare.ficut Heliz£K>,qui filium Sunamitidis mortu- 
um rcuiuifcerefecit.Sic&Alceftis narraturabHcrculerefufcitata ,rurfum 
diu uixiffe:& Tyanenfis Apollonius,mortuam pucllam uitae reftituit . At- 
que hic notandu eft,quia accidit aliquado hominibus , ut retrahatur in illis 
fpiritus uiuificus,& appareant mortui & non fentientcs,cum tamen intelle 
iftualisnaturaunitamaneatcorpprihabcatq; eandem formam,&mancat 
idcm corpus.licct uis uiuificandi fc in illud acl:u non extcndat , fed rerrafta 
maneat in unione cum intelleftuali mtura,tamen non definir effc:&licet il 
le homo iam uere mortuus dici poffit ,quatenus mors cft carentia uiuifica- 
tis, tamen non forct corpus illud ueracitcr fcparatum, poteftq; rurfum ex- 
pergeficri & reuiuifcere:& fic multa in his apparc t miracuIa,cuiufmodi prx 
ccdcntibus fcculis apud gcntiles & Iudasoss multa uifa funr,e quorum numc 
ro eft,quod Plato recitat libro decimo dc Republica,uidelicet, Phereu quc- 
dam Pamphilium,inter eos qui in acie ceciderant,deccm diebus iacuifTe, bi« 
duoq;poftquamindcfublatuscfref,impofitumrogoreuixiffe,acmiraqua; 
dam qus tempore mortis illius uiderir, narraffe : & de liis partim locuti fu* 
mus in libro primo,& adhuc latius dicemus inferius.ubi de oraculis, quae in 
raptu,& extafi,& agonemoricntium proucniunt,diccmus. 

Dc humans anima: poteftate,in mente, ratione & idolo. 
Caput XLIII. 

Nima humana conftat mentc,ratione & idolo:mens illuminat 
rationem,ratio fluit in idolnm,omnia una eft anima.Ratio nu 
fi pcr mcntcm illuminetur,ab errore no eft immunis: Mens au 
tem Iumcn rationi non praebet,nifi lucefcente dco,primo uidc- 
Iicct luminc:prima cnim lux in dco eft fuperemincns omnc intcllecTu : qua 
propter non po tcft lux intclligibilis uocari , fcd lux illa quando infunditur 
mcnti,fit intelledtualis atque intclligi potcfhdcindc quando pcr mctcm in< 
funditur rationi,fit rationalis,ac poteft non folum intclligi, fcd etiam cogi 
tari.Deinde quando pcr rationem infunditur in idolum animar.efficitur n<5 
folum cogitabilis,fed etiam imaginabilis,ncdum tamcn corporca : quando 
uero cxinde migrat in jethercum animae uehiculum,cfficitur primum cor- 

i)orca,non tamcn manifcftc fcnfibilis.doncc tranficrit in corpus clcmenta- 
e.fiue fimplex acreumq.fiue compofitum.in quo cfficituf Iux manifefte ui 
fibilis ad oculum.Hunc lucisprogrcffum confiderantes Chaldeoru philo^ 
fophi,ftupendamquandam narrat mcntis noftne potcntiam.uidelicet fieri 
poffe,ut mens ipfa tota acie in deum dcfixa,diuino numineimpleatur , atqj 
fic impleta Iuminc.effufis radiis pcr fingula mcdia , ufcj; ad hoc craffum, tc- 
nebrofum',graue,mortalecorpus,ipfumquoq;copiofolumiecircufundar, 
reddarq; ftellis fimilc & xquc corufcans,tum ctiam radiorum fuorum copia 




LIBER TERTIVS. CCCVII. 

acleuitate tollat in altum,tancj[ ftuppam eleuatam per flammam ignis, ali- 
quando ftatu corpus ucluti fpiritum ad longinquas partes transferat : ficut 
dePhilippo legiturin Adibus apoftoloru ,quandobaptizatoEunuchoin 
India, ftatim inuetus eft in Azoto,& de Abacuc fimilia apud D anielc. Sic a- 
lii penetrantes claufas portas,cuftodes & uincula euaferut.ut de Pctro apo- 
ftolo,&dePetrocxorciftalegitur.Minushocmirctur,cjuideritfamofosis 
Hos melancholicos,qui ambulant in fomniis, & pcr inuia uadunt, & afcene 
duntperinacceffa,&cxercentoperauigilantium,&t]uaEuigilantesminime 
poffent:quorum non cft alia ratio in natura,quam fortis imaginatio & ex- 
terminata. In quolibet autc homine eft ifta uirtus,S£ ineft anime humanc a 
radicc creationis fus.fcd uariatur in diuerfis hominibus,in fortitudinc & de 
bilitate,& augetur Si minuitur fecundum exercitium & ufum,per quae de po 
tentia extrahitur in acTum:quod qui rite nouit,poteft afcendere in cognitio 
nefua,quoufqueimaginatiuauirtus fuatranfccndat&ungaturcum uirru- 
te uniuerfali,quem Alchindus, B acon & Gulielmus Pariiicfis.uocant fcn- 
fumnaturae, Vergilius fenfuma:thereum,&P]atofcnfumuchiculi appel- 
lant : efficiaturquc cogitatio fua fortiffima.quando cffunditur fuper ipfam 
uirtusilla aetherea &coeleftis,cuiusfplendoreconfortatur , donec appre- 
hcndat fpccics,8c notiones,& fcientiam rcrum uerarum, adco ut illud quod 
cogitauerit in mente fua,proueniat ficut ipfc cogitauit , 8c adifpifcatur tan- 
tam potentiam,ut poffit fe immergerc,Sc iungerc , & infinuare hominum a- 
nimiSj&reddcrc illos certos dc cogitationibus fuis, & dc uoluntatc & defide- 
rio fuo.etiam per magna &remota fpatia,ac fi illa fenfibus fuis a prefcnte ob 
iefto comprchendcrcnt,&potcft in modico tempore facere multa, ac fi ef- 
fcntfaclafinetempore.-atquchaEcnonfuntdataomnibuSjfcdquorumuir- 
tus imaginatiua & cogitatiua cft fortiffima,& pcrucnit ad finem fpeculatio 
nis:6c is eft idoneus apprehenderc Sinunciare omnia pcr fplcndorem uirtu- 
tisuniuerfalis/iueintelligentis&apprchenfionis fpiritualisqux cft fuper 
ipfum:Siha:ccftuirtusneceffariaquamfequioportct,&ciiiobcdire debct 
omnis qui fequitur ueritatem.Si itaque nunc tanta uirtus imaginationis,ut 
fe poffit infinuare cui uelir,nulla loci neque temporis intercapcdinc impc- 
dita,neque prohibita,atque quorfum ipfa fomniat & imaginatur, nonnuncj 
fccum trahat grauccorpus, noncft dubitandum quin maiorfit potcntia 
mcntis,fi quado fuerit fuam naturam adfequuta,nec fenfuum illccebris gra- 
uata,perfeuerauerirque incorrupta fuique fimilis. Sed nunc ad exemplar ta 
copiofo lumine cccleftium ftellarum animae abudant,& ingens inde in cor- 
pora fua rcdundet copia luminis . Sic Mofis facies fplendcbat adeo , ut non 
poffent intendcre filii Ifraclillum ob fplendorcm uultus eius. Sic Socrates 
transfiguratus legitur,folis luciferas uti uicerit lumine rotas,fic Zoroaftem 
traffiguratum fublatumq; corpore furfum : fic Enoch & Hcliam igneo quo 
dam curru calos afcendiffc: fic Paulum in tertium ccelum raptum cffc ; fic 

C ii 



SmfiH lutu 
r£,akercin 
Cr Kchicult. 



CCCVIIt. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA 

corpora noftra poft mundi iudiciumqua: tunc glorificata dicentur, fimili- 
ter raptum irif ulgereq; ut folcm & luna hac ratioe dicerc poffumus . Quod 
quidcfieripoffe,facl:uq;fuiffe,Auicebro Maur p atq; Arabs Auiccna,&Hip 
pocratcs Cous,tota prstcrea Chaldcoru fcholafatctur 8ioftcdunt . Qtiin 
&hiftoriarum monumentis proditum eft,Magnum Alexandrum in India 
ingenti periculo circunuenrum,animo fic exarfiffe , uifumq; barbaris lumc 
fundcrc.Theodoricipateretiamcorporctotofcintillasdiciturprofudiffe: 
idipfum & dc fe prodidit fapiens quidam ita ut fcintillantes flamma: hinc in 
dc ctiam cum fono profilirent:neq; ea animi uis fola in hominibus , fed ctia 
in brutis aliquando compcrta eft , ficut in cquo Tiberii , qui ore flammige» 
raffc uifus eft. Mens autcm fuprafatum in prouidentia eft:iccirco nec cce- 
leftiumcorporuminfluxibus,necrcrumnaturaliumqualitatibusafficitur: 
folaigiturillimederurrcligio . Idolumautcmaninixinfatoeft,fupra na- 
turam, qus corporis & anima: quodammodo nodus eft,fub fato,fupra cor- 
pus : iccirco cceleftium corporum influxibus immutatur, rerumq; natura- 
lium & corporalium qualiratibus afficitur, Dico autem animac idolum,po- 
tcntiam illam uiuificatiuam & rectriccm corporis , fenfuum originem , pcr 
Ammiiot quamipfaanimainlioccorporcuires explicatfentiendi: fentit corporalia 
hm^md. percorpus,mouitcorpus per Iocum,regitinloco,alitq;in torporc cor- 
. . , pus . In hoc idolo dus potcntiffimae dominatur uirtutes.una uidelicet qus 
hmtutis aiciturphantaiia, fmc uirtus imaginatiua,huccogitatiua,dc cuius potcntia 
iam dicium eft,atq; etiam ubi dc paffionibus animre traclauimus:altera uir 
tus cft qux appcllatur fenfus naturs , dc quo ctiam diflum cft ubi mentio- 
ncm fecimus de arufpicina.Homoiraq;pcrnaturamcoporiseftfubfato: 
animahominispcridoluminfatonaturam mouet,permentcm uero eft 
fupra fatum,in prouidcnriae ordine,ratio autcm libera fui iuris cfbanima i* 
raquc pcr rationem afccndit in mentem.ubi diuino lumine 1 eplctur: quan* 
doq; defccndit in idolum.ubi codcftium corporum influemiis.rcrumq; na- 
turalium qualitatibus afncitur.fcnfibiliumq; paffioibus & occurfum diftra 
hirur:quadoq; anima fefc totam replicat in rationc,uel res alias argumcnta 
do indaganSjUcl cotemplando fcmetipfam.Poffibilc cnim eft, ut pars ratio 
nalisanims,qucpoffibiIemintclleiSumuocantPeripatetici,adhocperuc# 
niat,ut finc coucrfione ad phantafmata liberc difcurra t & opercrur . Tatum 
•i deniqjeftrationisipfius impcriu,utquotiefcunq;aliqdincurrit uelinmen 
tcm,ucl in idolum,uel in natura,uel in corpus,no porcft tranfire in anima, 
nifiratiofcfc adhocinredar.Hoc modo in lcnfibus exterioribus anima ncc 
uidcre,nec audirc,nec fcn tire,nec pati fc quicq percipir,donec ratio cogita- 
rrfx id prius comprehendar: coprehendit autcm quando uacat , non quan- 
doinaliudinhiat,ficutpalamuidcmusin hisqui obuios fibi non aninia* 
duertunt,dumaliudquippiam attentiuscogitant. Scias igiturncc fupcr* 
nos influxuSjncq; naturales affe£Uones,neq; fcnfationes,ncq; tam corporis 




LIBER TERTIVS. CCClX 

cj animi paflioncs , ncc quodcunq; fenfibilc in anima poflet agerc ucl pene- 
rrare,nifiper rationis ipfius iudiciu. Itaq; per fuum actum.non per ullam fo 
rinfecam uiolentiam potcft animus ucl affici ucl perturbari.quod ctiam in- 
numeri martyres ipfo facto comprobarunt.Sic Anafarchus Abderites phi- Amfmhi L 
lofophusjiuffu Nicocreontis Cypriorum tyranni.in faxum concauu con- ""#•"""'• ' 
iedtus/erreis malleis dum caederetur, corporis pcenam negligcns, aiiTc fer- 
rur.Tunde rude Anafarchi uafculum, Anafarchum ipfum nihil terrcs . Iuf- 
fitq; tyrannus illi Iinguam prsefcindi : at illepropriis dentibus praefcifamin 
tyranni faciem confpuit. 

Degradibusanimarum, &earudcm interitu 
autimmorralitate, Cap. XLIIII. 

i Ens quia a dco eft.fiue a mundo intelIigibili,iccirco immortalis 
eft & aeterna:rario aute cceleftis a ccelo fux originis beneficio 16 

'[ gaeua eft:idolum uero quia ex matcrix grcmio ac fublunari na* 

Uturadcpendct,interituiatq;corruptionifubiicitur.Animaitaq; 

pcr mentem fuam immortalis,per rationem in erhereo fuo uehiculo long? 
ua,fedrefolubilis,nifi in noui corporis circuitu rcftauretunno ergo immor 
talis eft nifi uniatur menti immortali:ita idolum anima: fiue ipfa fenlibilis 
& animalis anima,quia ex corporee materie grcmio cdufta cft,rcfoluro cor 
pore una cum illo intcrit.aut in corporis fuirefoluti uaporibus non diu fu- 
pereft umbra,nihil participas immorralitatis,nifi ipfa quoq; fublimiori po 
tcnriae uniatur. Qux igitur mcti unita eft anima, hxc dicitur anima ftans &C 
noncadens:uerum nonomncshomines mcntc adepti funt.quoniamf utin B „ 

■ tj 1 ■ -ti i -~ / omncs 

quit iiermes ) uoluit lllam deus pater rang ccrtamen prxmiumq; animaru hmmts mi 
proponere:quod qui neglexerint mcntis cxpertes,corporcis fcnfibus manci '""■""? <- 
pati,irrationalibus animalibus fimilcs facti , cundem cum eifdem fortiutur " r " 
lnreritum, ficut ait Ecclcfiaftes, inquiens: Vnus interitus cft hominis & iu- 
mentorum,& aequa utriufq; condirio:ficut moritur homo,fic & illa moriun 
tur.Similiter fpirant omnia,& nihil habet homo iumento amplius . haec il- 
le.Hinc putant pleriq; theologoru, huiufmodi animas nullam manere im- 
mortalitatem poft hoc exutu corpus,nifi folam fpem refurreftionis,qi;an- 
doomneshominesinftaurandifunt.TalemAuguftinusrcfertfuiffeAra- 
bum hsercfim,qui animas fimul cum corpore mterire dicebant,& in iudicio 
iterum cum illo furrecluras. Quicunq; uero diuina graria fulri menrc con- 
fecuti funt,hi fccundum operum comparationc immorrales euadunt.ut in 
quitHermes,intelIigcntiafuacunctacomplexi,qua;interrafunr,&quacin 
mari,& quac in ccelis.& fi quideft praercr ca fuper ccelum,ut ipfum quoq; bo 
num intueantur:quos uero media uira uiucre conringir, licct diuina intelli- 
gentiam non fint confecuti,fed eiusquanda rationalem jmagincm.horum 
animae cum e corpore cxcefferint, ad fecreta quaedam relegatac rccepracula, 
ubifcnfibilibusuiribusaffecleacinquodamaciusgenereucrfantcs.cxopi- 

C iii 



i\ 



fiit tiMUs, 
quaAntfAcx 
cperttio. 



Aimtu/fjs 
(jniadcs 






CCCX. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

•narionc,& irafcibili,& concupifcibili uirtutibus,aut effufcla:tanuir,aut gra^ 
uiterdolcnr.inquaopiniocfuitctiamdiuus AuguftinusincoUbro,qucrn 
fcripfir,Defpiritu&anima.Hancanima^ndorum,Perfaru,Acgyptiorum 
& Chaldxoru fapicntes.corpore fuo longeuc fupcruiucre tradidei unr, rame 
non protinus immortalcm ficri.nifi per tranfcorporationc.-iicrum thcolo- 
gi noftri de his longe aliter philofophantur,dicuntcnim , quod&fi anima- 
rum omniucomunis fit origo & idcm ortus,diucrfis tamen gradibus ab opi 
fice inrer fe diitinftx funt,non folum acridctahbus , fcd gradibus quibufdi 
intrinfecis,incffcntia ipfarum radicatis,quibusunaqusq; anima differt ab 
alia,pcrilludquodcftipfiproprium:quamfentcntiamitatenctIoanes Sco 
tus:&Parifienfes theologiitafenticndum cffeincorumarticulis dccreuc- 
runt.Hinc ait Sapiens: Puer cram ingeniofus , Sifortitus fum animam bo* 
nam, uidclicct meliorcmquammukialii. Erfccundumhancanimarum 
inarqualiratem in gradibus fuis unaquxq; capax eft fui muncris, quod fufci- 
pit a dco donum gratuitum,ficut legitur in euangeliis:Quia uni dedit quin 
que talcnta.alii duo,ahi unum.unicuique fecundum propriam uirtutcm .-& 
Apoftolus inquit:Dedit aliquos ficri apoftolos , alios prophctas,alios cuan 
geliftas &doctorcs,ad confummationcm fandtorum m opus miniftcrii , in 
adificarioncmcorporisChrifti. Sunrcnim(urinquitOrigencs)qua:dam 
muifibiles uirtutcs ,quibuscaquae funtfupcrterra difpcfanda crcdita funr, 
inquibusnonparuadiffcrcntiacft,ficut&inhomnibusrequirirur:quaie 
ahus fummum gradum fapicntisautdignitatis attingit ,alius paulo di- 
ftatabcftiis,&bcftiaspafccnsfirfcmibcftia:aliusuirtutibusabudans&for- 
runa diues, alius uelninil ucl modicum haber,fepc ctiam id paululum quod 
habcrauferturabco&daturliabenti. Atquecaeftdiuinaiuftitia,indiftri- 
burionedonorum,utcorrcfpondeanruirtutiuniufcuiui<jucrccjpienris,qui 
bus etiam pramia rcdduntur fccundum opcra ipforum , ur quae i ir propor- 
tio munerum ad munera , & mcritorum ad merira,eadem fit proportio pre 
miorum ad prxmia . lllud tandcm fcicndum cft,quia omnis nobilis anima 
quadrupliccm habct opcrarioncm : unam diuinampcrimaginam diuinx 
proprictatis,alteramintcllecrualcmperformalitatcmparticipationiscum 
intelligentiis.tcrtiam rationalcm, per perfeftioncm propris efTenrialitatis: 
quarram animalcm fiue naturalem.per communionem ad corpus,& ad ha?c 
inferiora,ut nullum opus fit in tota mundi feric ram admirabile,tam cxcel- 
lcns , tam miraculofum , quod anima humana fuam diuinitatis ima °inem 
complexa,quam uocant Magi animam ftantem &non cadentem,fua pro- 
pria uirtute abfque omni externo adminiculo non quear efficcre. Forma igi 
tur totius magici uirtutis cft ab anima hominis ftantc & non cadentc. 
D c uaticinio & furore. 
Capur XLV, 




LIBER TERTIVS. CCCXt. 

| Aticinium eft quo perciti facerdotcs uelalii,&rerufn caufas cer 
nunt,& futura etiam prauiident,quando fcilicet a diis, uel a dx> 
monibus defcendunt in lllos oracula,fpiritusq; tradutur ab eis 

quos quidem defccnlus uocant Platonici fupcnorum animoru 

in noitros animos illapfioncs : & Mercurius uocat cos daemonu fenfus , ac 
daemonum animos.Cuiufmodi demones E undcas &Pythonas ueteresuo 
cauerunr,quosliominiiingredicorporafolitos,&corumutiuocibus&lin 
guisadfuturorupra:di6tiones,&coni1:antercrcdid;tantiquiras.dccjbus e- 
tiam meminit Plutarchus in Dialogo de caufis dehcientium oraculorum . rutarmtm 
Verum CiceroStoicosfecutus,pra:fcientiamfuturorumtantundcdiis co- ^''''i 
petereaffirmat:&Ptolcma:usaftrologusait.Solinumineafflati,predici]nt pcm"!™' 
particularia AftipulaturiftisPcrrusapoftolus,inquiens:Nonenimuolun- 
tate humana allata eft aliquado prophetia,fed fpiritu faiiito infpirati Iocu< 
ti funt faniti deihomincs. Quod autem futurorum uaticinia,diuinarumq; 
illapfionum propria fit,affirmat Efaias inquiens: Annunciate nobis quae uc 
tura funt,&dicemus quia dii cftis uos . Illapfiones ucro huiufmodi fmc fen 
fus non transfcrunt in animam noftram,quando illa in aliud quidcm atte- 
tius inhians cft occupata:fcd tranfeunt quando uacat:uacatiois autem ciut Sff mi ' 
modi tria funt genera, fcilicct furor,raptus & fomnium ,de quibus fingulis migem " 
nunc per ordinem dicemus. 

DcprimafpeciefurorisaMufis. Caput XLVI, 

VrcreftilluftratioanimseadiisueladaEmonibusproucmens, 
unde Nafonis hoc carmcn: 

Eft deus in nobis/unt & commercia cceli, 
Sedibus xthcreis fpiritus ille ucnit* 
Plato hucdefinit per alienationem & nexum.abftrahit fiquidem ab his qui- 
bus corporei fenfus excitatur,ab animali homine alicnus,numini adharet, 
a quo fufcipit,que propriis uirib' ncquit indagarc.quado cnim anim' libcr& 
folutus , relaxatis corporis habenis , uelut incuftodito carccrc , liccntius c- 
greifus.membrorum uincula tranfgreditur , nullo cohibente , fuis ftimulis 
impulfus.diuino fpiritu concitatus,omnia coprchendit & futura pracuidct; 
Suntautemquatuordiuinifurorisfpccis,alingulisnuminibusproccdctes, F . ,. .• 
fcilicetaMufis,aDionyfio,ab Apollinc,&a Vcnere.Primusitaquefuror a JqZtLr 
Mufis procedens,hic animu fufcitat atquc temperat.t cdditq; diuinum,pcr ft"'"- 
rcsnaturalesfuperiora trahendoadinferiora: funt autcm Mufae fphira- ^ mr ^ m 
rum cosleftium animjf,fecundum quas finguli rcperiunttir gradus,qui-/". 
bus fuperiorumadinfcriorafitattracT:us:horuminferiorfphaEramluna;re 
ferens , tenet quac ex uegetabilibus funt, ut plantas ,fruftus arborum , radi- 
c'cs , & qua: ex matcriis durioribus funt , ut lapides & metalla , carum alliga- 
tiones & fufpenfiones: fic fertur quod lapis felenites ,& lapis hyen ac pratftant 
diuinationcm : fimiliter uerbcna & herba theangelida uaticinium praeftant 4 

C iiii 







«TXIt. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA, 

qucmadmodum dc his fuperius diclum eft. Sccundus gradus rcfercs Mer- 
curium , tenct qua: ex animalibus funt ,& quse ex diuerfarum rerum natura 
lium adinuicem commixtione componuntur,pocula & efculenta:hoc mo- 
do cor ralpse , fi quis ipfumrecens palpitansq; uoraucrit,diuinationi Scad re 
rumefficiendarum euentumconfcrrcdicitur. EtnarratRabiMofcsCu- 
fenfis in commentariis fuper Leuiticum,cffe animal J' 1 * 1 ' Icdua diftum.hu- 
manf forma,cui de umbilici medio emittitur funiculus,quo cucurbitac in- 
ftar humo adfigitur: & quantu longitudo illius funiculi protrahirur omnia 
circumuefccns dcuorat atq; confumit.uifumq; fallens capi nequit, nifi fagit 
tarum iclu funis amputetur.quo pracifo expirat: cuius dcinde offibus certa 
quadamIegeoriimpofitis,ftatimquifquisidfecerir,furorecorripitur,acde 
expetitisquibufq;edicitoracula. TerriusgraduscorrefponderfpharjeVe- 
neris:hic renet pulucres fubriliffunos.uapores & odores,& quas cx his confi- 
ciunturunguenra&iuffumigationes,dequibusfuperiusdi<ftumcft. Quar- 
tus gradus pcrtinct ad fpheram Solis:hic tenet uoces,uerba,cantus &. fonos 
harmonicos.pcrquorum fuauem confonantiam turbidam pellir ex anima 
difcordiam,erigitq;animum.VndcHermes,Pythagoras,Plato,diffonantc 
animUm iubent cantu & harmonia componere & erigerc. Sic Timotheus 
Alexandrum rcgem fonis fertur excitaffe in furorcm.fic faccrdos Calamen 
fis ( tefte Aurclio Auguftino ) folebat fefe fuo arbitratu querula quada har- 
monia euocare a corpore in raptum& extafim.de his ctiam fuperius fermo 
habitus eft. Quintusgradus conucnit Marti.hic tenet uehementes imagi- 
nationes & animi affeftiones, coccptus & motus, dc quibus omnibus fupra 
patet. ScxtusgradusrefpondctIoui:hictcnetratioinsdifcurfus,delibera- 
tioncs,confultationes moralesq; purgariones : de his partim fuperius men' 
tio fafta eft, partim dicetur inferius. Habctprxrerca fub fe admirationcs & 
uenerariones, quorum ftupore aliquando phantafia atq; rario fic infrenan 
tur,ut fubito omnes fuos aclus prxtcrmirtant.undc t unc mcns ipfa libcra,fo 
li numini,fiue deo alicui fiue dsemoni cxpofita/upetnos diuinosq; concipit 
influxus.eos fcilicet, de quibus antca delibcrauerar. Sic Icgimus Sibyllas ac 
Pythiae facerdotes in Iouis & Apollinis anrris oracula fufcipere folitos. Se* 
ptimus gradus refert Saturnum : hic tenet fecretiores intclligentias , & 
ContlpUtio tranquillas mentis contcmplationes : dico autem hic contemplationcm,li - 
beram mentis pcrfpicaciam,in fpeclacula fapicntie,cum admiratione fufpc 
fam.Nam illa excogitatio qua: per senigmata aut imagines fir, fpcculatio au 
remdifcurfusquidameft,adlouemperrinens,noncontemplatio. Ofta- 
uus gradus referens ccelum ftcllarum:hic cceleftium corporum obfcruat fz 
tum,morum,radios&lumcn:tcnctquoq;imaginesannulos,&fimiIia,qu£e 
adcceIcftiumnormamfabricantur,dequibusfupradiaumeft.Nonusgra 
dus correfpondet primo mobili, fciliccrnonaefphsersefiue ipfi.uniuerfo : 
hic tcnetres magis formales,ut numeros,figuras ,chara«ftercs,& occultas in 



L I B E R TERTIVS. CCCXIII. 

telligentiarum codi obferuat influentias,ca:tcraq; myfteria,qua: quia ccele- 
ftium numinum St inuocatorum fpirituum gerunt effigiem, illos facilc 
alliciut , 8C uelut conformitatis quadam neceffitate impulfos, accedere co- 
gunt : atque ne recedant facile detinent,de qui bus apud Porphyrium in o- 
raculislegimus: 

Ceffa nunc tandem,& uerbis parce,uittaeq; 

Da requiem/oluens prifcas cedensq; figuras, 

Et remoue a membris,& lintea dura rcfolue. 
Etibidcmalioloco: 

Soluitefertapcdes,hcjuidis&fpargitelymphis 

Acjuac.mann ramum laurus aufertc uircnteis, 

Linea fitq; omnis deleta,omnisq; charadter. 
Dehis omnibus fuperius adlongum fatis rraftatum eft , & adhtic dicc' 
turinferius. 

De fecunda fpecie a Dionyfio. 
Caput XLVII. 

Ecundus autcmfuror proceditaDionyfio:hic per expiatio- 
nes exteriorcs & interiores , & pcr cxorcifmata , pcr facramen-" 
ra,per folennia , ritus,phana,obferuationcs, animam in men- 
tem fupremamfui partemdirigit, actanquam dignum&in- 
contaminatum deorum tempIumcfficit,inquodiuinifpiritus inhabitct, 
quos anima tunc uita; focios poffidens , ab illis fclicitate , fapientia oracu- 
lisque repletur,non infignis aut notis.aut coniecturis.fed concitatione 
cjuadam animi , ac foluto Iiberoq; motii : fic Bacchus Bceotiis , & Epime- 
nidesCois,8cSibylIaErythreaTroianis uaticinabantur . Nonnunquam 
hicfurorcontingitperclaram uifionem ,cjuandoq;pcrexpreffam uocem: 
ficSocratesafuodaemoneregebatur,cukis monitis fedulo obtempcrabat, 
cuius uocem aunbus fspenumcro audicbat , cui etiam forma dsmonis (x- 
pc uifa eft. Solent enim fatidici fpiritus bene expurgatis animis ctiam fefe 
uifibiles praebercfic' comites,cuius exempla multafuntinfacris hteris,ut 
in Abrahamo&ancillaeius Agar, in Iacob , Gcdcone , Helia ,Tobia,Da- QS"*^» 
niele & multisaliis. SicAdamfamiliarcmconfuetudinem habuircuman- Ztnsfl ' 
gelo Raziele: Semfilius Noc.cum Iophiele: Abraham cum Zadkiele: UmsbHm 
IfaacS^Iacob,cuPeIiele:Iofeph8cIoflleScDanicI,cuGabriele:Mofescum"" f • 
Metattron:Helias ,cumMaltielc: Tobias iunior ,cum Raphacle: Da- 
uid ciim Ccrniele:Manne cum Phadacle:Cenez , cum Ceruele : Ezechiel, 
cum Hafmacle: Efdras,cum Vrielc:SoIomon,cumMichacle.Nonnung 
fpiritus ifti uirtute fua animatu SC organicum corpus, fiue brutu fiuc ratio- 
nalc,ingrcdiutur & corripiur,ac anima illius ranq bafi utctes, per corpore* 








CCCXim. DE OCCVLTA PHILOJOPHIA 

inftrumenta uoccs rcddunt,ficut hoc in afina Balaam manifeftum eft,& in 
Saul,in quem infiliit fpiritus domini & prophetabat. De iftis fic ait Apollo 
in refponfis apud Porphyrium: 

Carminibus domitus Phcebeus fulgur,ab alto 

Defluxit,tacitus purumq; per aera ueclus, 

Afflatu fpirans labensq; in corda fonoro, 

Et fubiit mentem innocua,fanc~riq; capacem 

NuminiSj&pepcrit mortali cx gutture uocem. 

Derertiafpeciefuroris,ab Apolline. Caput XLVIIT. 

Ertius uero furor ab Apolline proccdit , fcilicet mundi mente: 
Hic facris quibufdam myfteriis,uotis,facrificiis , adoratioibus, 
inuocationibus & facrisquibufdamartificiis,uclarcanis qui<> 
bufdam confectionibus.quibus dii fui fpiritus uirtutcm infudc 
runt,animam fupra mcntcm affurgcre facit,ipfum cum numinibus daemo 
nibusq; coniugcndo.ficut legimus de Ephod,quo applicato mox prophcta 
bant : fic lcgimus in libro Senatorum , in capitulis Elcazar , Rabi Ifmaclcm 
confeciffequafdam placentulas,quibufdam diuinis angelicisq; nominibus 
infcripras,atq; ficcon(ecratas,quibusquicumfidc,fpe& charitate uefccba- 
tur,mox prophetico fapicntiae fpiritu cffulgcbat.Lcgimus ibidem ,Rabi Io 
henam filium Iochahidis,ru dem quendam agricolam nomine Eleazarum, 
ois literaturx expcrtc.talitcr iIIuminafTe,ut repc tino fulgorc circufufus,in- 
opinate tam alta legis myfteria in ccetii fapicntum concionaretur,ut aftan 
tibus omnibus ftupori fucrit:& de quoda Hcraifco Aegyptiomemoric pro 
ditum cft,illum diuina quadam natura preditum,ita ut folo fimulacrorum 
contuitu,quxaliquodinfcnumcnhaberenr,diuinofuroreprotinusconci 
tarerur.Legimus quoq; in facris litcris,cum Saul effet inter prophetas , infi- 
liifle fupenim fpiritu drii & prophetaflcxuq; a propheta^ cuneo abircr,cef 
feflcpropherarc.Similcacciditliiftorib illisquosmifirSauIurcapcrctDa- 
uid : qui cum uidiflenr cuneum prophcraru,& Samuelem ftarem fupcr eos, 
factus eft fpiritus domini ctiam in illis,& prophetarur criam ipfi. Tanta cft 
fspe in prophetis diuino furore corrcptis diuini luminis cxuberanria , ur c- 
tiam propinquosilliscorripiar.fimiliq; fpiritu furerc compellat : non er-- 
go incredibile eft aliquem cx ignorantc repenre poffe fieri fapicntem,& ite« 
Arimin. ru^^fapicnteignoratcm^eftcnimarsqua-dam^fcdpauciffimiscognira) 
taliterinformandi,exornandi,& illuftrandi,fidelcm & purum hominis ani- 
mUjUtcxignoranrietenebrisrepenteadfapientiaE&doclrinaruluminaeue 
harur:efteconuerfofacultasimmudos&incrcdulos,recondirisquibufdam 
arcanis,eodem fapientia: & dotfrinarum dono rurfus cxucre,& priftina: fue 
ignorantiacreftituere.Poteft etiam animus humanus ( tefte Apulcio)pra> 
fertimfimplex&purus/acroruquorundam auocamcnroacdelmimenro 
foporari&externari adpre/cntium obliuionem,ita ut rcmota corporis mc 



LISER TERTIVS. CCOCV. 

moria,redigatur in naturam fuam diuinam , atquc fic diuino lumine luftra» 
rus ac furore diuino aff iatus , futura rerum praTagire , tum etiam mirabili- 
um quorundam cffecluum cum lioc fufcipcrc uirtutem. Vnde inquit Iam 
blichus.Cum uates dci numineafflantur,nihil timent,nihil uerentur: nam va " nm * 

!>erinuia uadunt.atqueinigncm illaefiferuntur.&fluminatranfcunt.Sic J^jriwwl 
egimus antra quaedam , ut Apollinis SC Trophonii , SC tripodas ,& fpecus , 
& iontcs, & lacus , & ciufmodi hoc modo diis facrata , uel eo my ftcno fabri- 
carafuiffc,ut exindc facerdotes uaticinandi fpiritum hauferinr,quemad- 
modumlamblichusad Porphyrium: Sibylla (inquit ) in Delphis duphci 
rarionedeumfuiciperefolitaeft.autcnimperrenuem fpiritum,&ignem, 
qui alicubiex oreantri prorumpcbat : autipfaetiamin adytufedens, fu- 
per aencam fellam tripodem numini dicatam , & utrobique hoc diuino lpi- 
riru adla , uaticinia fundebat : tum plurimus ignis ex antro uolans,uati un- 
diquc circunfunditur, camq; fuo numine rcplctam agitar,aut facrae fedi ad- 
haerens, per quam dco afflata , protinus ad uaticinia crumpit . Scd & uates 
fatidicainbranchis , quarinaxeconfedit,autuirgammanugeftatanumi- 
ncfibialiquo conceiTam, uclpcdcs interdum lymbumq; undis proluir,ueI 
ignis uaporcm ex undis haurit . His omnibus diuino fplcndorereplerur, 
editaque plena rcrum pandit oracula . Legimus ctiam in Thraciiregi- 
one ady tum fuiffc Libcro facrum, cx quo uaticinia & oracula reddi folebat: 
cuiustempli antiftites uinoaffatimepotorespcragcbant. Apud Clarios 
etiam, ubi Clarii Apollinis tcmplum crat , quibus diuina cffaripermiffum 
fucrat , aqua prius affumpra res peragebant . Erat ctiam fatidicus Achaix 
Patris fonticuIus.antcCcrcris templum conftitutus,ubidc aegrotorum 
fucceffibus confulcntcs , fpcculum tenui funiculo alligatum , ufque ad fu- 
premas fontis aquas fenfim dimittebant:peracl:isq; certis fupplicarioni- 
bus & fuffiribus,rei ipfius euentus in fpeculo fefe offercbat .Erat ctiamhaucj 
procul ab EpidauroLaconiaciuitatc altapalus,qua: Iunonis aqua uoca- 
batur:inquamconieftisfrumcntaccisplaccntulis,refponfadabantur:pro- 
ipera,fiundceiniecT:as placide retinuiflent : aduerfa autcm,fiucluti aiper' 
natae illas rcieciffent . Similc ctiam Aetnse cratercs facTitaffe proditum efr, 
inquas iniecTa numifmataautuicTimse.idem praefagii hetiaut rriftis , in- 
iccTorum rctcntione ucl rciecTu oftendebant . Similia quoquc narrat Diort 
in Romana hiftoria , de loco quem Nympheum appellatum dicit: ubi thu- 
rc hoc modo in flammas conieito ,oraculacapicbanturdeomnibusquaB 
quis fcire cupicbar, praeterqua de morte,&quae ad nuptias pertinerent.Mi- 
rum quoquc quod dc Palifcorurn Siciliae fonrc tradidit Ariftoteles , ad 
quem iuraturi acccdentes,qusecunque affirmarc uoluiffent , tabellis infcri- 
pta & obfignatainfontem deiiciebant: quae ftrecTa fuiffenr.fuper aquaS 
fluitare uidcbantur: fin ucro falfa & dolo malo pcicrata , ftatim mergeban- 
tur una petentes: tum exiliens fubito ignis , correptum periurii reurn, in ci- 



i 







CCCXVI, DE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

neres exurebat.Erat quoq; in urbe D odona quercus.quac ubi quis ad capicn 
dum refponfum ingrediebatur,protinus mouebatur & fonitum edidit : crat 
& ibidem ftatua uirgam fcrcns.quae Iebetem(fcilicet pcluim)quae propc adc 
ratpercutiebat.cxquarefponfurnmoderatisicribuspeluisreferebat. Vndc 
lcgitur in Epiftola Aufonii ad Paulinum: 

Ncc D odonei ccffat tinnitus aheni, 

Ad numerum quoties radiis ferientibus icTae, 

Reipondent dociles moderato uerbcrc pclucs. 

DequartafpeciefurorisaVenere. Caput XLIX. 

jl Vartusautemfurora Venere proueniens.hicfcruenti amorc 

animum in deum conuertit & tranfmutat, efficitq; deo penitus 

j fimiIcm,tanquampropriamdeiimaginem. Vndeinquit Her- 

Sjmcs.-O Afclepi.magnum miraculum eft homo, animal hono- 

randum & adorandum:hic enim in naturam dci trafit, qua ipfe fit dcus : hic 

dsemonum genus nouit.utpote qui cum iifdem ortum fc cffc cognofcat:hic 

humanse naturae partcm in feipfo defpiciens,altcrius partis diuinitate confi 

fus Anima itaq; iam couerfa,deo quoq; fimilis cffecta,fic a deo formatur,ut 

fupra omnem mtellectum effentiali quodam diuinitatis cotaftu omnia co- 

gnofcat:ideoq; amorem Orpheus fine oculis defcribit,quia cft fupra intelle 

Amor aa ci:um.Iamq;ctiam anima amore in dcum fic conuerfa,& fupra intcllectua- 

««»• lcm fphatra fubhmata,praeter hoc quod integra fua uirtute uaticinii ac pro- 

phetiafpiritumadfecutafit,aliquandoetiam mirabiliora& maioraq ipfa 

mudinatura operatur,quod quidem opus miraculum appellatur:nam quc 

mirittdum. admodum ccefum imagine fui,& fuo lumine atq; calore ea agit qu£ uis ignis 

naturali non efficit quaIitate(quod in Alchymicis uel ipfa experientia notif 

fimum cft)fic etiam deus per fui imaginem ac luccm ea perncir,qua: mfldus 

innata fibi uirtute agerc non potcft:imago autcm dei homo cft , faltem qui 

iam Venereo f urorc dco fimilis effedtus, fola uiuit mentc,atq; capit toto pe 

ftore Iouem. Tamen anima hominis fecundum Hcbrxorum doftorcs ac 

Cabaliftasdifnnitur,effelumendei,&adimaginemuerbi caufae caufarum 

toiimbo», primiexcmplariscrcata,fubftantiadei ,figilloq;figurata,cuius characTer 

eft uerbum aeternum. Quod intucns Hermes Trifmegiftus , talemhominc 

ait effe uel ccelicolis praeftantiorem,uel faltcm aequali forte potiri. 

De raptu & extafi,& uaticiniis quae iis qui morbo comitiali & fy ncopi 
corripiuntur,&qu3eagonizantibuscotingunt. Caput L. 

i| Aptus eft abftraftio,& alienatio & illuftratio animae a deo pro* 

ueniens , pcr quem deus animam a fupcris delapfam ad infera, 

rurfus ab inferis retrahit ad fupera.Huius caufa cft in nobis co- 

Jtinuac6templatiofubIimiorum,quaequatenusprofundiffima 

mcntisintcntioncanimumincorporeaefapientia;coniungit,eatenusuehe', 



tmptui ql 




LIBER TERTIVS. CCCXVII. 

mentioribus fuis agitatioibus ipfum a fenfibilibus corporcq; feuocat, & ( ut 
inquitPlato)taliterquandoq;,qu6dnonnunqcorpusipfumueleffugiat8c 
quafi dilTolui uidcatur,quemadmodum Aurelius Auguftinus narrat dc fa- 
ccrdote Calamenfi (cuius fupra meminimus) Iaccbat,incit,fim ilimus mor 
tuo/ine anhelitu:& cum urcretur & fecarctur,non ientiebat . Tatum igitur 
eftanimanmperium,quandofcilicetfuamnaturamfueritadfecuta,nccfen 
fuum illeccbris grauata,ut uirtute fua fubito alcendat,non modo in corpo- 
rcmanens ,fedctiamaliquandocompedibus folutaextracorpus uolitans 
adfupcrcceleftemcohabitationem,ubiiamdeoq"proxima&^imilima,di 
uinorum effccTa rcceptaculum,diuino lumine oraculisq; repletur. Vnde in 
quit Zoroaftes. Afcendendii tibi cft ad lumcn iplum,& ad patris radios,un- 
detibimiiTaeftanima,plurimamindutamcntc\EtTrifmegiftusait:Afcc- 
dere te oportcbit fupra coelos,chorisq; dxmonum longe abcife, & Pythago- 
ras ait :Si tu relinquendo corpus in aethercmhbcru tranficris, eris immorta- 
lisdeus.SiclegimusHermetc,Socratem,Xcnocratc,Platonem,PIotinum, 
Heraclitum, Pythagora & Zoroftem, raptu folitos feuocari,atq; fic multa- 
rum rerum edifcere fapicntiam.Lcgimus ctiam apud Herodotum.fuiiTc in 
Proconcfo philofophum mirificc fcicntiae Atheum nomine.eiusq; anima 
quandoq; corpus exire,ac poft uifa longinqua fpatia curfus in corpus rcdi- 
re dociiorem. Idem tradit Plinius,con(ueuiiTc anima Harmonis Clazome 
nii,eamq;reliiftocorporeuagarifolita,multaquoq;acuerael6ginquonun- 
ciare.Erfuntadhucinhuncdicm apudNoucrgios& Pilappios pcrplures, 
qui fe in totum triduu fcuocant a corpore, rcuerfiq; multa a longinquis re* 
nunciant:atq;illos'ntereacuftodireoportet,nequoduiuuanimal illosfu- 
pergrediatur contingatq;,alias fcrunt in corpus fuum non reuerti . Sciendu 
crgo quod(iuxta Aegyptiorum docTrina ) cum anima Iumen fit quoddam 
fpirituale,quandoacorporecftfoluta,omnemlocum&omnetempus co- 
prchcndit,non fccus atq; lumen in latcrna inclufum ,quia aperta , ufqjquaq; 
diffunditur,neq;deficit:naubiq;eft&;icmp:&CiccroinfuodeDiuinatio- 
nelibroa4t:Nccaliquadoanimushominisdiuinat ; nificumitafolutuseft, 
ut ci plane nihil fit cum corpore aut parum . Cum igirur pcruenerit ad illu 
ftatum qui eft fupremus gradus contcmplatiua; pcrfecTionis , tunc rapitur 
ab omnibus crcatis fpeciebus,& intelligit non per fpecies acquifitas,fcd pcr 
infpccTionc ad ideas,omniaq; in idearum luminc cognofcit : cuius luminis 
Platodicitpauciffimos homines participes fieri in hac uita,fedpene dcos 
omnes.Syncopis etiam morbiq; comitiales raptum quodammodo imitan 
tur,atq; in ipfis fzpiffime ficut in raptu uaticinia proucniunt , quo quidcm 
uaticinadi genere legimus Herculcm Arabcsq; q plures excelluiiTe. Et funt 
quaEdam uaticinia,qua: inrer confinia naturalium diuinationum & tranfna 
turaliaoraculamediafunt,uideIicetquaecxpaffionisalicuiusexcciTu,uta- 
more nimio.uel triftina,uel intcr crcbra fuipiria,aut in mortis agonc fum- 

D 



AuXcorpo 
rc foiuu o- 
Ittnehcucr 
teptts com ' 
prchmdid 



CCCXVIII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA 

xa pronuntiant,ficu t apud Statium de matre Achillis: 
Nec uana parcntum 
Expauit uitreo fub gurgite rcmos. 
Ineft cnim animis noftris qua:da uis perfpicua &capaxreru oim , fcd caligt- 
ne corporis & mortalitatis obfita & impedita,poft mortc autc immortalita 
tem confecuta & a corpore foluta,plenam & pcrfcctam habct cognitionem. 
Hinc accidit morti uicinis & fcnefta dcbiIitatis,nonnunc[aliquid infucti lu 
minis.quia anima tunc fcnfibus minus praepedita cft,& acutius intclligit , & 
iamquafipaululumrelaxarauinculis,corporiampliusnonomnino obno 
xia,& quafiloco quo migratura cft uicina,rcuclationesfacilc percipit,qua: a- 
goniis fuis permixta ,fibi tuc offerutur. Vnde Ambrofius libro de Fide refur 
reiSionisait:Animanoftracorporeumiftudcuaderegcftitcrgaftulu,qua: 
motu acreo libera nefcit quo uadat aut unde ucniat.Scimus tamc quod cor 
pori fuperuiuat,& ea iam dcpofitis proprii fcnfus repagulis expedita , libero 
cernat obtutu.quaante fitain corporenonuidebat,quodexcmplo dor- 
mientium poffumus a:ftimare,quorum animi uelut quieti fcpulto corporc 
adaltiorafefubrigunt,&renunciantcorporirerum abfentiumuel etia cce- 
leftium uifiones. 

Dcfomnioprophetico. Caput LI. 

Omnium dico nunc,quod ex fpiritu phantaftico & intellecru 
inuicemunitis.autperilluftrationcintelleftusagctis fupcr a- 
nima noftra,aut pcr mira rcuelationc numinis alicuius,purga 
ta atq; tranquilla mcteprocedit:ab hoc enim anima noftra ue- 
ra rccipit oracula.affatimq; nobis uaticinia pra*ftat:na in fomniis & intcrro 
gareuidemur,&difccre,&Iegere,&inuenire:muIraquoq;dubia,mulrac6fi- 
lia,muItaincognitainopinataq;,ncq; uncjtentataanimisnoftris,nobis in 
fomniis patefiut.apparentq; imagincs ignotoru Iocoru,& fimulacra homi- 
nu tam uiuentiu q morruoru.portcdunturq; futura qua: nondum proucnc 
runt,&rcuelantur proucniffc ufpiam,qus nulla adhuc fcientia: fama inno- 
tuerunt:& ha:c fomnia nulla cgcnt alia intcrprctadi arte,ficut illa dc quibus 
in primo libro locuti fumus,qua: diuinationis funt.non prifcientia^contin 
SonUuide- gitq; cos qui uiderunt,ut plurimu non intclligcre:quia( ut inquit Abdala A- 
"uJmt,«" ^b^foutuiderefomnia^ellarortitudine imaginationis:itaintelligere ea, 
dctotmgM. cftafortitudineintclledtus. Cuiusergointellectus nimio carnisdemcrfus 
comcrcio fopitus eft,aut fpus imaginatiuus fiuephatafticus ta hebes ac im- 
politus eft.ut fuperni intellcct us fpecies influentesq; imagmes nequeat exci 
pere,exceptasq; retinerejiic ad fomniorii uaticinia plane inutilis eft: Opor- 
tcr crgo ualentc uera recipcre fomnia/piritu phantafticum purum, incon- 
cuffum imperrurbatumq; feruare,atq; ita componere , ut dignus efficiatur 
cui mcns atq; intellectus praefidear atq; innotefcat.-talis nanq; fpiritus uati* 
ciniis aptiffirnus,omnium idolorum a rcbus undiq; manantium (ut inquit 




1 



L I B E R TERTIVS. CCCXIX. 

5; .cfiusjfpeculu cft clariffimum.Cum igitur corporciam fani fumus non 
J ^irbauanimo,noncibopotiusgrauati,necmcerentes inopia nullisq; 
nobis obitrepentibus libidinis autiracundia: uitiis.cafte cubitu euntes dor- 
m-mus.tunc anima noftra pura atq; diuina.ab omni noxia cogitatione fo- 
iura,per fommum lam hbera.hoc diuino fpiritu mftrumcnto frcta radian- 
tes & refulgentcs a mentibus diuinis in fe fufcjpit radios & cf hgies at» tanq 
n quodamdeifico fpeculo,omni intelle«ftus uulgan indagationerationiso* 
diicurlu longe quidem certius,clanus efficaciusq; contuctur, inftruentibus 
diuinis poteftatibus muitatam ad ccetum illorum animam nodurna: foli- 
tudinisopportunitate.neqjenamtuncuigilantideentpropitiadiuinuas, 
qua- ilhus atfus moderetur. Quicunq; igitur fpiritum fuum medicatione tra 

quiIIaacreIigiofa,tumperuiaumrcmperatumacmoderatumfecundum 
naruramconferuatpurum,hocurituradmodum prapararo , ut emfmodi 
ratione diuinus euadat arq; fciens:quicunq; ucro cotra phantaftico fpinru 
ian g uet,non recip.t perfpicua difcretaq; uifa:fcd qucmadmodum lufcus o- simU. 
cu us 3 proptcrdcbiliratemconfufeindifcrereq; iudicat.-ficetiamquado cra 
puia uinoq; replen fumus,tunc fpiritus nofter noxiis uaponbus oppreifus 

Oicutaquaturbidaiubeadcmformafoletdiffimiliterafiicijdccipituratq; 
hebeic.t,quamob caufam Amph.araus uatcs( utlegim» apudPhiloftratu) mofiram 
uolentemrecipcreoracula, iulTitintegrumdiemacibo,auinoautem tri- «««♦ 
duoabftinere.quianon poffitrecTc uaticinarianima, nificffetu.no c.boq- 
iiberata.fobnis emm ammis ac religiofis,diuinoq; cultui uacantibus folent 
dntnbuercoracula.VndeOrpheusexclamat: 

Nuncicfuturorumuaticinatormaxime, 

Accedis ad animas fonum quicte demulcl-as. 

Easq; compellans fufcitas mentem* 

Sententias numinum beatorum eis per fomnium fubinferis, 

Silens filentibus animis uenturapronuncians, 

His inquam animis.quorum mens diuino cultu recTiffime utitur. 
Hinc apud ueteres moris erar,ut qui refpofa accepturi effent, prius celebra- 
tis facris quibufdam expiationibus &. facrinciis,pera£to diu.no cultu,etiam 
facrato cubiculo , uelfaltemfuarum immolationum uelleribus,religiofius 
incubarenr,cuius quidem ritus mcminit Vergilius in his uerfibus; 

In dubiis refponfa pctunt,huc dona facerdos 

ContuIit,& cifarum ouium fub nodle filenti 

Pellibus incubuit ftratis.fomnosq; petiuit. 
Etpaulopoftcanit: 

Hic & tum pater ipfe petens refponfa Latinus, 

Centum lanigeras maclabat rite bidentes, 

Atq; horum effultis tergo ftratisq; iacebat 

Velleribus. 

D ii 



CCC - X X, DE OCCVtTA PHItOSOfHU 

Et ejLaccdamioniis prxerit(quod ait Cicero)in Pafiphac phano fomniadi 

caufarecubarefolcbat.idcftcriintcmploAcfculapii.aquoucraimmitifo- 

mniaputabatur.&CalabriPodalyriaAefculapiinIiumconfulturi,iaxtail 

lius fepulchrum in agninis pellibus obdormifcebant : fic nanq; in fomniis, 

s-omorStl- dequaquifq; refcirecuperct,admonebatur.Familiari(Timumautem tcpus 

^«^•fomniorumcftnox.quadofenfusuagisobieais&erroribusmeridianisua- 

nisq; affc clibus liberari,nec mctus pulfat animum,nec uacillat cogitatus, 8< 

pacatiffima mcns.diuinitati pcrfcucrantcr inhsereat.Sunt autem(ut ait Ra- 

soniomue- bi Iohenan in libro Senatorum)fomniorum uerorum quaruor gencra: Pri- 

rorugmc- mum matutinum,quod intcr fomnium & uigiliam ndecudum ,quod quis 

w^racr. ujdcrit . dfi a i te ro:terrium,cuius interpretano uifionenofluriia ipfi fomnia- 

tori oftenditur:quartum,quod eft cidem fomniatori repctitum . iuxta illud 

quodait IofcphadPharaonem .inquicns: Quodautem uidiftifecundo ad 

eandem rem pertinens fomniiim,nrmitatis indicium eft.Eft autem nrmiffi 

mum fomnium , quod eft de his qua: fccum quifq; rcuoluit & mcnte agitat 

cundo dormitum,ficut fcribitur:Tu rex cogitare ccepifti in ftratu tuo quod 

effetfuturumpofthaec.Oportetautcalienorum fomniorum interpretem 

haberefcicntiamquapoffit diftingucre& difccrnerc fimilitudines rerum 

omnium,& cognofcere mores omnium gcntium.fecundum lcges quas re- 

riunw m ceperunt dc deo & de angelis.Illud prcterea fciendum.uix aliquod aut nullu 

foiroiijspcr- fomnium effe abfq; re aliqua inani.ficut nullumfrumcntigranum abfq; pa 

""*"• Jcis,quod ctiam ipfius Iofephi patriarcha: fomni um tcftatur,quod interprc 

ratus pater Iacob inquit:Qyid fibi uult infomnium hocquod uidifti C num 

ego & mater tua& frarres tui.adorabimus tc fuper terramf quod quidem dc 

extinfla poftmodS matre effeflu no eft cofecutu.Hxc etia Rabi Iohena irt 

hbro pranominatoxui acccdcs Rabi Lcui.omnc fomniu prophcticum no 

pluris q adufqjduos & uigintiannos aitcffeflufuo poffc fraudari:fic Io- 

fcph anno auaris fue dccimofcptimo fomniauit quod poftea ctatis fua trice 

,_• fimononopiodiitinaciu.Volcnsitaq;nucdiuinafufcipcrcfomnia J fitcor- 

. _ jif« ptio p orc bene difpofit',& cerebro a uaporibus , animo a perturbatioibus libero, 

"rirVm" coq;dieabftincataccena,nccbibatquodmebriarepoffit :habeat cubicula 

mudum&nitidum,etiamcxorcisatum&facratum,inquofactofuffitu,inii 

flis temporibus , obuinflis digitis fomniorum annulis, fuppofita cap r ti cce 

lcfti imaginc, facraq; charta, inuocato facris orationibus numinc, ftratum 

petat.intcta cogitationc fupre qua fcire dcfiderat:fic cnim uerifTima & indu 

bia uidebit fomnia,cu ucra intelleflus illuminatione.Quicuq; igitur ea quc 

in his libris fparfim de hac re diximus coniungcrc nouerit.oraculorum & f» 

mniorum donum facilc obtinebit. 

D e fortibus & notaminibus certam oraculo' 

rum uim poffidentibus. 

Caput III. 



Aiiimto 
riifomio 




LIBER TERTIVS. CCCXXT. 

Vnt etiam fortes quxdam diuinam oraculorum poffidctcs uir 
tutem,actanquam diuiniiudiciiindices,antcamultaprece & 
obfccrarione illorum qui hoc cxquirunt petitx,aliquando etia 
a deo ipfo ficri pricepta? ,quemadmodum in Leuitico legitur 
dehirco offercndo dommo,& de capro emiffario: & in Numerorum libro, 
deuirgistribuumffracl.Iamuero&Mofes,&Iofue,miffisfortibusincon- 
fpeetu domini diuiferunt terras & haereditatcs tribubus Ifracl fecundum pre 
fcriptum dei. Apoftoli Chrifti prasmiffis precibus.pcr fortcm clegcrut Ma 
thiam in locum prodiroris ludx. Ionas propheta cum fugiens a facie domi- 
ni nauigaret Tliarfum,fuborta tempeftate naute pcr forrem inuencrunt il- 
lumcaufampericuli,proiectumq;in mareccffaffe tempcftatem. Narrat 
Cefarde.M. Valerio Procillo capto ab hoftibus , ter fordbus confultum, 
utrum ignc ftatim necandus cffct,an in aliud tempus refcruandus, fortium 
beneficio cuafiffe incolumen . Erat quondam apud Buram Achaia: oppidu 
Hcrculis oraculum ex talis & abaco conftitutum,ubi confulturus de rc qua 
piam,poft peractas deo preces,talos quatuor iaciebat,quorum fitum atq; fi 
guras obferuas uates,quid ucnturum effet,in abaco fcriptum comperiebar: 
crant autem tali omncs ex hoftiarum offibus confccti.lllud uero fcicndum Uotmtre 
uetuftos patres non folitos qualibet lcui dc caufa mitterc fortem,fcd aut ne fi rHelumr 
ceffitare aut grandi utilitatc urgentc,ncc nifi cum magna religione,reuerc- "'""* ^ " 
tia,expiationibus,ieiuniis,munditiaprecibus,inuocationibus,uotis,facrifi- 
ciis , cofccrationibus,ca:terisq; adhibitis rcligionum facris myfteriis.Solent 
enim facra ipfa operibus noftris ritc pramiffa,ut maxime diuinam prouo- 
carc uoluntatem ac beneuoIcntiam,diuinorumq; fpiriruum prcfcntia,quo 
rumdifpenfationcforte direfta,reiqua:fit£ueram fufcipimus fenrennam. 
Oportetcrgoquemcuq;perfortesoperantem,accedereanimobcne difpo- 
fito,non perturbato,non diftracto,& cum forti dcfiderio,firma deliberatio ^f^ 
neacconftanti intentione fciendi idquod quaffitum fuerit : prsterea erga fonauuit 
deum & codeftia puritate,caftitate,fanftimonia polletcm,indubia fpe & fir °P criri - 
mafide,facris orationibus inuocare , ut dignus efficiatur cui diuini fpiritus 
congrediantur,diuinaq; uoliitas innotefcat:ficnanq; fi fueris difpofitus, uir 
tute fortium maxima fecreta tibi patefient,erisq; uarcs ucridicus,pra;terito 
rum,prefentium & futurorum,de quibus f ueris requifitus. Qyod autcm dc 
forribushicdiximus,etiaminominu&notaminum augunis obferuandii 
cft , quando uidelicct cum formidinc,tamen firma cum expecratione nota 
mina qusdam uaticinandi caufa nobis pracfigimus , aut fignu poftulamus, 
ficut uernaculus Abrahe Eleazar,& Gcdcon iudex in Ifracl feciffe leguntur. 
EratquondamPharis Achaiaeciuitatcmedio foro Mcrcurii fimulacrum, 
ubi omen accepturus,fuffiro rhure & accenfis lucernis quac antc aftabat,ob- 
latoq;patrionumifmateinfimulacridexteram,tumquodciiq;pcrcuciari 
uoluiffer,in fimulacri aurem infufurrabat,moxq; ambabus manibus obtii- 

D iii 







CCCXXII. DE OCCVLTd PHILOSOPHIA 

ratis auribus fuis,ocyus a foro difccdcbat:cuius limitcs egreffus, ilico apcr- 
tis auribus,qua prima uocc cxccpiffet,fibi pro rato omine,& tang dato ora- 
culoobferuabat.Licetigiturfortcseiufmodiignorantibus(tanq"acafuucl 
a fortuito euentu fint)nihilrationis haberc uideantur , tamcn a deo& fubli- 
mionbusuirtutibuscertisrationibusdifponuntur,ncq;caduntpra?tcrint£ 
rionceas moderatis.Nonneineleerionc Saulinrcgem Ifracl,forsinillu ca- 
fu & fortuito cccidiffe putabaturf Attamc iam antca a dno ftatutus fuit rex 
& unft us a Samuelc prophe ta : & cj ftatuerat illu regc deus , difpofuit & for* 
tesutcaderentfupcrillu.Atqjdchishactenusfatis. 

Quomodo fc difponere debeat uolens fufcipcre 

oracula. Caput L III. 

Vicunq; ad fupremu animae ftatum accederc cupicns,ad oracu 
lapctenda proficifcitur, oportet cu cafte fanftcq; difpofitu,pu- 
rii munduq; accedere,ita ut nullius fordis impetigine anima e- 
iusinquinctur,nullasq; pcccatorucicarriccspeetorigerat im- 
preffas.-oporrebitq; animum penitus fcgregare & purgare,quatcnus naturae 
permircatneccffitas,abomnimorbo,hebetudinc,malitia&ciufmodipaffio 
nibus,omniq; irrationali coditionc,qua: fcquitur eam tanq ferru rubigo,ri« 
te coponendo & difponcdo qux ad mcris pertinc t tranquillitatc : fic cnim uc 
riora cfficacioraq; accipiet repofa. Quibus ueropurgetur animus,& in diui- 
na fuam rcftit uatur puritatc,a religioe nobis fapictiaq; cft perdifccndu.ne- 
que cnim fme rcligione fapicntia,nec fine fapictia probada eft religio. Sapic 
tiacnim(inquitSolomon)lignuuita:efthisquiapprehendcrintea:&Lucre 
ciusait,eam effeinucntu dei,leu fpiraciilum dci,ubicanit: 

Hic deus ille fuit.dcus incl/te Mcmmi, 

Qui princeps uitx rationem inuenit eam,qus 

Nunc appcllatur fapientia,quiq; per artem 

Flucribus e tantis uitam tantisq; tcncbris 

In tam tranquilla & tam clara luce locauit. 
Intelligit quoq; eam cffe illuftrationc diuina, unde D emocritus nullos ui'' 
ros fapictes arbitratur,pra:ter illos qui f urorc quoda diuino pcrciti funt,quc 
admodu Minos ille Cretcfis,quc ferunt a Ioue cucta didiciffc, cu effet ei in 
Ida mote frequcs cn dco coucrfatio:fic ctia Mclefagora Eleufinu Athenic- 
les ferut a nymphis cdoftii : fic&Hcfiodfi cu effet pccudu paftor in Bccotia, 
gregem iuxta quendam Hclicona montc egiffct,lcgimus a Mufis condona 
tum fuiffe aliquot calamis : quibus acccptis , pocfirn rcpcnteadeptum effe, 
qusquidc & huiufmodi in momento adfequi,pro ccrro no cft humani ani- 
nimi,fcd diuinitus infpirati,uidclicet cui ineft deus oia operans : ipfe nanq; 
dcus in animas fancras fc transfercs.prophctas & mirandoru opificcs cofti- 
_ tuit,potcntesinopere&fcrmone,ficutaffcrutPlato&Mercurius, atqjipfe 
tmo m te ct j| Xyft us p jrthagoricus ,affcrctcs ciufmodi hoicm dci tcplum,deu autcm 



LIBER. TERTIVS. CCCXXIH. 

hofpitcirccuiaftipulatur&noftcrPaulus^liomincuocanstenipludci.&a- 
libi de feipfo inquit.Omnia poffum in co qui me cofortat dcus:ipe cnim eft 
uittus noftra,finequo(utiplemct perhibcc ) nihil poffumus.quodctiam A- 
riftoteles in Meteoris & Ethicis fatctur.nullam cflc uirtutc, fiuc naturalem 
fiue moralc ,nifi per deu:& in fecretis fuis aftruit.intellcct u bonfl & fanu pof 
fe in naturae fccreta,dumodo adfit diuinx uirtuns influcntia, alias ncquacj. 
Hanc autc influentia tuc folu fufcipimus,quado nos abfoluimus ab impe- 
dimentis aggtauantibus,a carnalibus & terrenis occupationibus,& ab omni 
cxtcrna agitationc.neq; enim potcft lippus & immundus oculus rcs nimiu 
luccntesintueri:neccaperepoteritdiuina,quipurgationeanimiignorarit. P ^ f(ffl , irt 
Oportet autc pedctcntim & uelut per gradus quofda ad hanc animi purita» *d mimipm 
temperuenire:neq;cnimunufquifq;dcnouoiismyfteriisinitiatus,ftari 
lucidaomniacoprehendir,fcdaffuefacienduspaulatimcftanimus,quoufq; 
in nobis emineat intclleftus.ac diuins luci applicans illi permifceatur. Ani 
ma itaq; humana quado ritefuerit purgata & expiata.tum ab omni uarieta- 
te foluta,libcro motu foras emicat,fur(um afccdit.diuina capit etia feipfam 
crudit,quado forte aliunde erudiri uidetur.neq; cnim comemoratione,neq; 
demonftratione tunc indiget,ob naturalem fui folcitiam , tum pcr metcm 
fuam qus anima- caput & auriga eft.fuaptc natura angelos imitara,non fuc 
ceffione,non tempore,fed fubitaneo momento quod cupit affequitur. Da- Tuuii,sola 
uidcnimliterasnondidicit,&cxpaftorecffcftuseftuates,&diuinarurnre- mBctttrifa 
rumfdentiffimus.Solomoninuniusnocrisfomnio,omniufuperum&in# ^f™ p,! " 
ferum fapientia repletus fuit:fic Efaias,Ezechicl,DanicI, cactcriq; prophetce flci, ftbua 
&apoftolicruditifunt:poreftenimanima(qusec6munis Pythagorcoru & «fos». 
Platonicorum fcntentia cft)pcr uiam purgatoriam abfq; alio ftudio uelin- 
ueftigatione,per folam modicam &facilimam collationc &aduentitia , fup 
iam defuper habita intclligibilia,perfecla omniu fcibiliu fcicntia acquirere: 
poteft etia pcr extrinfeca expiationc ad hoc deuenire,ut omnia per fubftan' 
tialem fua forma indiuinbiliter intelligat. Purgatur autcm animus & expia Animta quS 
tur per muditia,per abftinentia,pcr poenitentia,per elccmofyna:tu etia co- cx P>*><dm 
ferunt ad idcm facraquacda inftituta,ut hic infcrius patebit,curada enimeft 
anima per religionu ftudia,uulgo qudc occulta, ut fanitati reftituta.uerita 
te firmata,& diuinis praefidiis munitano timeat fuborictcs concuffiones. 
Demunditia.&quomodoobfcruanda. Caput LIIII. 

Vnditiam igitur imprimis oportebit fcruare,in uiclu, in operi- 
bus.in affeftibus, fordesq; omnes & animi perturbatioes,& qu£ 
cunq; fcnfum ac fpiritu offcndut,expcllcre, & quac infunt homi 
— J ni diffimilia ccelo ,non folum fi in animo & fpiritu, ueriictia fi in 
corpore, fi circa corpus fuerint : talis nanq; muditia cxtcrior animi purita- 
tem haud paru creditur adiuuarc.Hanc ob caufam philofophi Pythagoricl 
auiditate oraculorum capti , dimnis laudibus celebratis, lauabant in flumi» 

D iiii 




i 



CCCX5CIIH. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

i.dttn,mjiu ne ue ' halneo, ueftibus induebantur albis,atque lincis.nam lanam propha- 
tmprofU' num ueftitum arbitrabantur , tancj beluinae fordis excremctum pecori dc- 
nm - traflum:cubilepurG,&prorfusimmaculatuhabitabant.Similimodofole- 
trdgmmo > bant Bragmani Indorum fapientcs in fontc qui Dircc appellatur in B eotia, 
rum bMtttt cX utis ueftibus lauari,oblito prius capite guttis elcftreis , & odonbus ci rci 
aptis,deinde poftcj pro ritu fatis mundi erant,cxeundu circiter meridic,ue- 
ftiti lino candido,mytra alba.in digitis fcrcntcs anulos, 8i baculos gcftantcs 
manibus.Simili modo apud Gymnofophiftas in die ter,& nofte bis lauari a- 
quafrigidafanctufuit,priusgfacrorupenetraIiaingredi:utebanturctiamli 
neis ueftibus quotidie recenter ablutis.Lcgimus quoq; eiufdem ablutionis 
ritum apud Hefiodum in Opcrum atq; dicrum libro,ubi canit: 
Ncmo fub aurora Ioui audet fundcre uina 
Illotis manibus,fed & immortalibus ullis, 
Non fic exaudire uoIunt,fpernuntq; precati. 

Etalibi: 
Prauus ubi fluuium manibus non lotis obiuit, 
Hinc dii fucccnfent,tribucntcs inde dolorcs. 
Hinc apud Vergilium fic patrem Aeneas alloquitur. 
Tugcnitor cape facra manu,parriosq; penates, 
Mc bello ex tanto digreffum & csde rccenti 
Attrcftare nephas,doncc mc flumine uiuo 
Ablucro. 
Mos enim eratgentibus, quando diisfuperisfacra fa<3uricflent,corpus ab 
lutione purgarc.quando ucro diis inferis Iirandii erat/ola fufficiebat afpcr 
fio. Hinc apud Vergilium Dido cum facra diis inferis inftirucrer,ait: 
Annam chara mihi nutrix huc (i(ie fororem, 
Dic corpus properet fluuiali fpargere lympha. 
Et alibi.ubi infcrr Aenca apud inferos ramu Proferpinc adferentc,itacanir: 
Occupat Acncas adytum,corpusq; rccenti 
Spargitaqua. 
Ncc non ubi Mifenum fepeliendum narrar,canit: 
Idem tcr focios pura circuntulit unda, 
Spargens rore Ieui,&ramo felicis oliuae. 
Munditiaenimc6paratahomocceleftisatq;fpiritualiseuadit,&addeicon 
tuitu unionemq; fic difponitur,dum munda corporc & pura mente deo mi- 
niftrat,& in omnibus munditiam amplcftitur.in uifceribus.in cute,in uefti 
bus,in utenfilibus,in habitaculis.in muneribus,oblationibus,hoftiis,facrifi 
ciis:quorum omnium munditia, etiam acrem purificat , influxumq; illum 
mundiflimum cceleftium &diuinorumattrahir,&mundosdci miniftros 
daemonesq; bonos allicit &conuertit:licetnonnunquam etiam immundi 
fpiritus & mah daemones , ucluti bonorum fimiae , ucl iit adorcntur & deci- 




L I B fi R T E R T I V S. CCCXX*. 

piant.huiufmodimunditiam cxquirunt: idcoq; imprimis obferuandum 
eft,ut habeatur animus mundus & cor purum,ad quae tunc immund* pot« 
ftates nequeunt afccndcrc. 

D e abftinentia & ieiuniis , & caftitate.folitudine , & animi 
tranquillitate atque afccnfu. 
Caput LV. 

tBftinentiaquoque fuos paffim obfcruarorcs contra uitia& ma* 
flosdsmoncsfamiliaritcr munitatque tuetur.&quafi tcmplij 
| dei incontaminatum rcddit animum,mc remq; deo coniungit; 

Jnihil etiam ad fanitatem complexionisq; temperantiam meli- 

us,quam fuperflua minimc congregarc,modumq; neceflarii uiiftus non ex 
cederc:nequeenimnutrimentumnaturaualentius adfumendumeft, fed 
<juo potius natura fit ualcntior,ficuti dc Chrifto aflerunt nonnulli , quod 
ea meta cibum fumcbat,ut generaret fuperfluum quartx digeftionis.MuI- 
fi quoque alii parcitatc cibi fimul & fanitate & agilita te corporis gauifi funr, 
utMofes&Helias.qui ufquead quadragefimum diem iciunium protra- 
xerunt : Vnde illc fplendebat facie,& lfte fubucctus corpus fuum ueluti fpi* 
ritum facile ducebat ad nutum. Nam aflerunt magi & philofophi/pirirurn 
noftrumnonquemadmodumterrenum,autcorpus cx ciborum aut po- 
tuum conco ftionc per certa organa rccepto alimento nutriri,fcd fpongia- 
rummore per totumcorpus undique alimentum fuum haurire , uideli- 
cet cx uaporibus tenuiflimis corpus undiq; penctrantibus .Itaq; qui fpirinl 
Iiunccupiunthaberepurum&potcntc.cibisutunturficcionbus^corpusq; 
hoc craflum ieiuniis cxtcnuant, ac facile pcrmeabile rcddunt , nccius pon* 
dere aut craffefcat fpiritus aut fuffocetur,tum lotionibus & fricationibus , & 
cxcrcitiis,& amiclu corpus ipfum mundum conferuant, fpiritumq; Iuftra' 
tionibus & fuffitibus corroborant,& ad puram renuemq; fynceriratcm per- 
ducunt.Dcbcmus igitur in fumcndis cibis effe puri atq; abftinentes> qucad- 
modu philofophi Pythagorici , mcfam facram atq; fobriam fcruantcs.uita 
inomnitemperantiaprotrahebant.Temperantiacnimuitaecoplexionisq; 
quia talis nullum infert nobis alicuius fuperantis humoris tumultum , qui 
ad ullam imagincm commoueat phantafiam.efficit ut anima noftra fxpif- 
fime fomnians,nonnung etiam uigilans,fempcr fupernis influxibus fubii- 
ciatur.Infuper Pythagorici,fi quis per abftinentiam prudcnter moderctur 
fingulas tum animi tum corporis fui motioncs,perpetuam utriufq; fanita- 
tem,acetiamdiuturnam uitam pollicentur.Sic Bragmaninullos ad ipfo- 
rum admittebant collcgium.nifi abftinentes a uino,& carnibus,& uitiis:di- 
centesnemincmpoiTedeumintclligcre,nifiquiillumdiuinacoucrfatione 
semularetur.-quod etiam inferiores Indos apud Philoftratum docuit Phra* 
otes. Prxtereaabftinercnosoportetabomnibusquacunq; animum fpiri- 
tumq; inficiunt,a cupiditatibus & inuidentia,quae iniuftitiac famulc funt(ut 



TeperwtU 

iftam. 



A$utpotif 

fimu homU 
mdftiniii 



I 



/ 



CCCXXVI. DE OCCVLTA PHILOS0PHIA. 

inquitHermes) ad mala facinora mentemac manum impellentes:item 
ab otio 8duxuria:anima enim torpore&libidinefuffocata , coelefte aliquid 
prxuidere non poteft. Quaprop ter facerdotes Athcnienfium qui grace Hie 
rophanta: appellantur( utrcfert Hieronymus)quo caftiusin facris age» 
rent,diuinisq; rebus incumberent , confueuerunt forbitionc cicutac feipfos 
caftrare. Caftitas praeterea mentis deo deuot e.ipfa animam noftram(ut do 
cet Orpheus Mufeum in omnium deorum hymno ) fempitcrnum ac fem- 
per paratum cfficit dei templum . Infupcr abftincrc debemus ab omni mul- 
titudine&uaricrarefenfuum,affe<ftuum,imaginationum,opinionurn,&e- 
iufmodipaffionibus,qua:kduntanimumaciudiciunirati6isperuertunt, 
ficut palam uidcmus in philocaptis , inuidis & ambitiofis : quapropter has 
paffiones Cicero ( in Tufculanis quacftionibus ) tanquam animi aegntudi- 
nes & peftiferos nominat morbos.Horatius uero furorcs appellat uel infa- 
nias,ubi canit: 

Millepuellarum,puerorummillefurores. • 

E«If/ki Sentire quoq; uidetur idem,in hocomncs homines in aliquo ftultos effe.un 
delegiturin£cclefiaftico:Stultoruminfinituseft numcrus. Iccirco Stoki 
neganrpaffiones caderc in fapientem,paffiones inquam , quae fequutur ap- 
prehcnfionem fenfitiuammam paffiones rationales & mentales/apicnti co 
cedunt.Sic fentire uidetur etiam Bocthius ubi canit,paffioncs aliquas abii- 
ciendas in inquifitioneucritatis,his uerfibus: 

Tuquoqjfiuis Pellctimorem, 

Lumincclaro Necdoloradfit, 

Ccrnere uerum, Spemq; fugato, 

TramiterccTo Nubiia mens eft 

Carperecallem: Vin<5hq;frenis 

Gaudiapelle, Haecubiregnanr. 

Oportct igitur nos animum ab omni multitudinc & eiufmodi paffionibus 
penitus denudarc &aucrrcre,ut ueritatcm fimpliciffima adfequamur:quod 
quidem multi philofophorum longi rcmporis folitudine lcguntur affecu- 
n. Animusenimperfolitudinemabomnihumanorum negotiorum cura 
folutus , facris numinibus ac cceleftibus uacans,cadcm quotidie fcntit, qux 
cceleftia munera cogitantcfficcre.Sic Mofes Hcbrsorum legislator & ma- 
ximus prophetarum,ac omni Chaldeorum & Aegyptiorum fapicntia eru- 
ditus.cum fefe a fenfibus abftrahere uellct , in uaftas Acthiopis folitudines 
conceffit , ubi cunclis humanis negotiis praetcrmiffis , ad folam diuinarum 
rerum conremplationem animum mentcmq; conuertit , in quo (k omni* 
potenti dco placuir,ut illu facie adfacic uidere &intucri mcruerir.acccpra c- 
tia miraculoru illoru ftupcda potctia , qua: facrse lirere de illo reftificari c6r 
fpicmntur.Sic Zoroaftes Magoru pater acprinceps, omniu rcru naturaliu 
diuinarumq; fcientia uiginti annoru folitudine dicif affecutus, ubi de omni 



LIBER TERTIVS. CCCXXVH. 

diuinandi ac uaticinandi artc plura confcripfit acfccit. Similia opcratum e( 
fe Orphcum in Thracia: defertis/cripta cius ad Mufeum dcdarant.Sic legi- 
mus Epinienidem Cretcnfem longiifimo quodam fomno fuiffc eruditum, 
namannisquinquagintadormiuilfcaiuntihocintclliguntlatuiffc.Pytha- 
goras quoq; fimiiiter decem annis latuiffe fertur,atq; Hcraclitus & Demo- 
critus eandc ob caufam folitudine deleitabatui^quatomagis cnim animale 
uitam relinquimus & humanam^tanto magis uiuimus angelos & dcu ,qui- 
bus coniufti & in meliorem fortem reftituti,in omnia poffumus, omnibus 
dominantcs.Qualiterautemanimusnoftcrfcgregandusfitauitaanimali, 
&abomnimulritudine,atq;crigcdus,quoufq;aicendatadipfumunum,bo- 
numjUcrum^pulchtum^pcrfinguIostam cognobiliumcj cognitionu gra* 
dus,docct Proclus in comentariis fuper Alcibiadcm,oftcndcs quomodo im nomhi m 
primis fugienda fenfibilia,ut ad effentiam incorporcam nos transfcramus: paifomm 
ubi animarii ordinc,multipIicatu tamc pcr rationcs plurimas , habirudincs f"S ia ^*- 
proportionesq;uarias,&uinculamuIra,uarietatemq; uirium multiformc 
fupcrarcoportct,&adintcllccl:um&inteIligibiliaregnaconicderc,&quan- 
to intcruallo hxc fint animis meliora,contcplari : porro iplam ctia intcllc-' 
ftualcm multitudinc Iicet unitam &indiuiduarelinqucre, atq; ad fuperin- 
tellectualcm effentialemq; unitatcm ab omni multitudineabfolutam, ipfi- 
usq; boni & ueri fontcm pcruenirc. Simili ratione fugcre nos oportct,omnc 
cognitionem multifariam diftrahcntem atq; fallentem, ut ueritatcm fim- 
pliciffimam confcquamur.Rclinquenda igitur multitudo affeftuu ,& fen- 
luu,imaginationu,opinionii,qiia: tam in fe diucrfa cft,ut alia aliis in quoli- 
bct fint contraria.afccndenduq; ad fcientias,in quibus Iicct uaria multitudo 
fit.cotrarieratem tame habet nulla.-omnes cnim fibi inuicc connexac, & fub- 
alternatim una alteri miniftrat atq; infcruir,ufq; ad una ab omnibusptaeiiip 
pofitam,& nullam ultet ius fupponctem,ad quam omnes cateras refcrre o- 
portct:tamen non eftibi fummus cognitionum apex.fed fuper eam eft in# 
tellcftus purus.Itaq;depofitis omnicompofitione,diuifionc multiformi.' 
q; difcurfu,ad intelledlt ualcm uitam fimplicemq; intuitu afcendentes,intcf- 
ligibilem effentiam perceptionibus indiuiduis & fimplicrbus fpeculates , ut 
ipfam fummam animx cxiftentiam,per quam unu fumus,& fub qua umtui 
multitudo noftra,confequamur.atq; fic primu unu.aquo omnibus ineft u- 
nio,peripfum unum,tanc|cffentix noftrae florem attingamus:quodtuc de 
mumaffcquimur.quando omnc multitudinc fugicntes:inipfarniinitatc 
noftramconfurgimus,unuq;efficimur &uniformitcragimus. 

Depcenitentia&elccmofyna. Caput LVI. 
| Axima autc purgationu pars eft.uolutaria pcenitctia delicloi^: p^ j, w# 
na(utaitSenecainThycfte)qucpcenitetpcccaffc,peneeftinnog«i'o)«im 
j ccs.Hcc enim maxima nobis adfcrt expiationc , du moleftia de P**S*W 
Iectamctis oppoit.ftupidaq; expurgat ex aia letitia,tribiiitq; uimgda pecu* 




CCCXXVIII. DE OCCVXTA PHILOSOPHIA. 

JS""" 4 liarcmadfuperareduccntem.Eftitaqjpcenitentia non modomortificatio 
uitiorum,fed&animxfpiritalemartyrium ; quegladiofpiritusexomnipar 
teconfoditungladiusautcmfpirituseftuerbudci.Vndcinquit Hicremias 
propheta,& etia Paulus ad Ephefios fcnbcns: Malediiftus qui prohibet gla- 
dium fuum a fanguine:&Pfalmifta canit: Gladius in labiis ipforum . Ideo cx 
ponendefuntcogitationcs&affeftusanimi,&omnia malaquE excunt de 
corde & ore noftro,facerdoti in confeffione,ut ipfc iuxta uerbum dei ea iiv 
dicet,& fecundum poreftatc illi conccffam a deo.poenitentia iniuncla mun 
det& cxpurget,dirigatq; in bonum,neq;ucro ullum in religione abolcndis 
piaculis pcenitentia repcritur ualctius facramentum.hinc dii ipfi(tefte Oui- 
dioinPonto) 

Sspelcuantpcenas.creptaqjuminareddunr, 

Quum benc peccati pcenituiffe uidcnt. 

Elnnm/ync Eft adhuc aliud cxpiationis facramctum.ipfa uidclicet clcemofyna , dequa 

Um. parum aut nihil me legiffc mcmini apud philofophos,fcd docuit nos illam 

fumma ueritas,inquiens,D atc elecmofynam,& omnia munda funt uobis:& 

apud Ecclefiafticum legitur:Sicut aqua extinguit ignem,fic clcemofyna cx 

tinguitpeccatum:&DanielregcBabylonisdocuit,utclecmofynisredimc- 

rctpeccata,&Raphaelangelusteftaturad Tobia.Quoniameleemofyna a 

mortc liberat,& ipfa cft que purgatpeccata &facitinucnirc uitam eternam. 

Hinc Chriftus ad patrcm orare iuffir,dimitte ficut dimitimus,& da ficut da 

mus:dequo dixit alibi.Cctuplum accipietis,& uitam fternam poffidebitis. 

Idc 1 udicaturus uiuos & mortuos, prae caeteris improperabit damnatis , ne- 

gleftas eleemofynas & mifericordiae opcra,du dicet:Efuriui & fitiui & no dc 

diftis mihi manducare ncq; bibere :& adhuc in alio loco de paupcribus locu 

tus inqt.-Qiiod uni llloru feceritis mihi fcciftis.Quod mihi ctia fcnfiffc uidc 

tur Homer', ubi introducit iuuene ad Antinoc procu in haec ucrba dicentc: 

Antinoc non quidcm pulchre cecidifti miferum mendicu , perdct te fi usq 

deusfupracceleftiseft,nam&diialienishofpitibusaffimi]ati,inuniucrfum 

exeuntes, ciuitatcs eucrtunt hoim,iniurias fimul& ncfas afpicicntes. 

De his*quae extrinfecus adminiftrata ad expiationcm 

conducunt. Caput LVII. 

|Reditum eft & a facrorum peritis traditum , cxpiari etiam ani<> 

|mumtacrisquibufdaminftitutis&facramcntisabextramini- 

ftratis.ut per facrificia,pcr baptifmata,pcr exorcifmata , pcr be- 

jnedicT:iones,perconfccrationes,peraquae purificatae uel bcne- 

di<5ta:atpcrfiones,etiamperquafdaminuncl:ioncs,&fuffumigationcs,non 

tam ad hoc facratas,quarn ctiam naturalitcr hanc uim poffidentcs.Hoc mo 

do habcrin religionibus locum fulphur,ad expiandum fuffitu malos damo 

nes.ouu quoq,- fimilitcr in purgationibus ufurpari folebat.hinc oua luftra- 

lia difla funt,unde Ouidius: 




L I B E R TERTIVS. CCCXXlX, 

Vcniat quas Iuftret anus ledtumq; locumq; 
Dcferat & tremula fulphur &oua manu. 
Scribit etiam Proclus,facerdores in purificationibus uti folitos fulphure at« 
queafphalto,autablutioneaquKmarinaE:quoniapurificatfulplnirpropter 
odoris acumen,aqua uero marina proptcr igncam portioncm . Simili mo- 
dopurificatherbapentaphyllon,quapropterob puritatc fuam faccrdotes 
antiqui utebatur ea in purificationibus.Similitcr &ramis oliuaru.hec enim 
tantae puritatis efle dicitur,ut fcrant oliuam a meretncc plaratam, uel infru- 
cT-uofam perpetuo manere,uel omnino cxarefcere.Simili modo conferunt 
expiationithus.myrrhajLicrbenajValeriana^quat&herbaluciadicitur^Ara 
biceFu appcllatunitem bencdicra & gariofiIata:fimilitcr fel canis nigri fuf- 
fitum.in his maxime praeftare dicitur,tam ad cxpiandum demones malos, 
cf malcficia ubicunq; fuerint : fimiliter penns upupi fuffits phantafmata 
pcllunt.Mirum autem & uix crcdibilc.nifi illud narraret grauis & non con- 
remnendus autor Iofephus.in Hierofolymitana hiftoria.de radicc Baaras, a f'": ieri ' 
locoiuxtaMacheruntcmIudea:oppidumficnucupata:hancaitcolorefla ' 
mco,nocrufplendoremcmittere,captutamcnadmodumdifficilem,utca- 
ptantismanusfallatoculosq;rcfugiat,neq;priLisc6fiftat,quamenitruata: 
mulieris lotio fuerit cofperfa:neq; tamc hoc modo rcrcta finc pcrkulo cuel 
htur,quippeextrahentcprefentancamorsconfequitur,nifieiufdemradicis 
amuleto fuerit comunitus:quo carcntes,terram circumcirca fcarificatcs,ra- 
dicem Iaqueo uinclam cani alliganr,ac rcpentc difcedunt.tadem nimio co 
natu fecuturus canis, radicem exrrahit,& lieluti domini perfolucs uices,illi- 
co comoritur, nulloq; poftmodum periculoradix illa a quouis tracraripo 
teft.cuius uis in expiationibusprsftantiffima , ut etiam eos qui a fpiritibus 
uexantur immundis,protinus liberare copertum fit. Matcrias autc huiuf- 
modi in fpirituales fubftantias agere,fugando uel allicicndo.ucl mitigado, 
uel incitando,non fecus arbitrantur , atq; ignis in Sicilia agit in animas : qui ig™in si 
(tefteGuiliclmoParifKnfi)corporanonkdcns,animasintoIerabilitcrcru f ' ! '' 1 ' 
ciatpropinquantium.Csterum dehispartim fuperiustradtatum cft. 
Deadorationibus&uotis. Caput LVIII. 

| Dorationes quidcm & uotadacrificia atque oblationcs , gradus 
1 quidcm funt in lacris ad deum inueftigandum: & qui principa- 
I lirer diuinam prouocant uoluntatcm,atq; facram indiffolubi- 
llcmq; ad dcos conflanr animabuscommunionem, ex orationi 
bus enim quas uerbis ueris & facris fcnfu & mcre proferimus,magna uim co 
paramus,quando applicantes illas numini alicui,mouent illud,ut in nos di 
rigat fcrmoncm fuum & refponfum,per radium diuinum,quo radio ( ut in- 
quif Dionyfius)loquitur cum hominibus deus.fed adco occulte, ut uix pau- 
ciperdpianr.Pcrcepiraurcmfspiffirne rexillc&propheraDauid. Quado 
(inquit)audiam quid in me loquatur dominus deusfAdorario itaq; diutiffi- 




CCCXXX. DE OCCVLTA PHIL-OSOPHIA 

mccotinuata&ffpiffimcfrcquctatajpcrficitintcncflu.&animaaclfiifclpiS 
dadminaluminacfficirampliorc,amorcdiuinuacccndcns,fpcnintjcmq,& 
morcs facros infercns,anima ab omni contrario & aducrfo cxpurgat , ctiam 
mala multa repellir,qua: alioquin naturaliter cuenirct. Hinc canit Ouidius: 
Fleftitur iratus uocc rogantc dcus. 
i Sxpc Ioucm uidi cum farua mitterc uellet 

Fulmina,tlmre daro fuftinuiffe manum. 

iicmoM Rcuerritur autcm homo ad dcum per orarioncs:quo pcrucnics( inquit Pla 

im fii rc to in Phedro)fiftir cquos,& cubiculum fympofii intrat,ubi pafcirur ambro 

utnmr. fa g;p 0tat:ur nc( 3are. Idco quiuirrurc aliquam poffidcrccupiunt , orandu 

illiseft.&fupplicandumcrebroad eumquiinfe omnem continet uirtutc. 

Melior autem & optima oratio,qux no ore profcrtur , fcd quse filentio fan- 

_ <3o,&cogitationc mtegra deo offertur 5 qua:c]; uoce mcntis inclamans , uer- 

otu i'" • bisiiirelleclualismundiueneraturprafiilesdeos.Votumautcmeftardcns 

affecius cafti animi dco dcditus,qui uoucdo.quod bonum uidctur,cxoptat: 

hicaffcclLis(utteftantiirIamblichus&P!'oclLis)itaanimasdeo coniungir, 

ut una aliquando dci atq; animi operatio fiat.deiuideliccttanq artificis, ani 

miucroranqinftriimeiuidmini:hincperuotan6nunqfierimiracula mor 

bosq; curari,tcmpeftatcs auerri,&fimilia,omnis tcffatur antiquitas . Hinc 

lcgimus,excellcntiflimosqiiofq;&apud omncs nationcs fapicntiffimos ui 

ros, Indorum Bragmanas, Perfarum magos, Acgyptiorum gymnofophi- 

ftas,Gr2corumChaldcorumq;theologos,quifefta deorum& abdita rny* 

ftenafanxere,diuinisuotisacoiationibLispotiffimiiiiicubuifTc,acmirada 

Aduotipcr multaeffeciffc. Ad uotiautem SC adorationis perfcft ionem(ncq;cnim finc 

retot «"" a ^ orat ' one uotum,nec finc uoto ufq;quaq; pcrfefta eft adoratio)duo potif- 

fimum requiruntur,primo uidclicct notio eius quod adorandum& cui uo- 

uendueft,acquarationc,quoordine,quibusmediisfitcolcndu:funtenim 

multiplicesdeicoopcrarorcs&inftrumcta.uidclicctcceli/telle^adminiflra 

rorii fpus.ccelcftcsq; animx ac herocs.quos ueluti ianitorcs , intcrpretcs,ad- 

miniftratores , mediatores : primu implorarc oportct cu,q pergit ad arche-' 

typu dcfl,q folus cft terminus extrcmus adoratiois.-cartera numina tanqadi 

tus funtad ipm deu.Scias iraq; odorarior.es ac uota adfolii unu dcu/ummu 

patrc,dco^ oim regc ac dnm,pura ac pia mctc principalitcr facit da cffe:qua 

" do uero ad inferiorcs dcos proccfierinr.nifi fubdelcgatc a fummo patrc ad- 

miniftrationis minime fit intctio.Itaq; adorationibus ac uoris,quado ad in 

ferioranuminadiriguntur.Zoroaftes&Orphcusfuffumigationcs&chara 

ftcres&eiufmodi,adhibcrilicitumputabant:quadouero ad fupremi louis 

maieftatc erigutur,fieri illa minimc deberc:quod etia Hcrmcs & Plato fieri 

uetant.VndcHermesadTatiu:Hoc(inquit)facriIcgiofimileeft,ciideuo< 

rcs,uelle thus & iimilia acccderc:aliena cnim hec funr(ut ait Porphyrius)ab 

omni pietatc:nihil enim mateiialc inueniri potcft.qd immatei iali deo non 



L I B E R TERTIVS. COCXXXI. 

fit obfccenum:iccirco nccj; oratio ei,qux uocc profcratur ,conucnit: fed ncc 
intcriororatio,fianimusuitiocontaminctur.Secundoautemrequirituraf- 
fimilatio quxdam uitx noftrae ad uitam diuinam,puritatc,caftitate fandi» 
moniaq; proficifcens,cu eius quod optamus licito dcfiderio:hoc enim fum 
me diuinam captamus beneuolentiam, diuineq; fubiicimur lagitioni: nam 
nifi nos purgato animo digni fimus cxaudiri,tum ca qua? petim' digna fint 
ficri,manifeftum eft deos precibus noftris minimc adeffe : unde inquit du 
uinus Plato,deum nullis precibus aut donis ad iniqua flccti . Nihil igitur a 
deo petamus,quod uelle nos indecorum eft : hoc cnim folo plurimos uidc- 
mus orationibus ac uoto fruftrari, quia nec ipfi religiofc difpofiti funt , ncc 
defideria & pentiones ipforu fiunt de his,que funt deo bencplacita,ncc fciiit 
difcernere,quo ordine adoradum fit.&per quos mediatores ipfc deus fit ad- 
eundus:quorum ignorantia,orationes acpreces noftras fepiffimcadlnilulu 
redigit,& uota fupplicationibus noftris abnegari facit. 

De facrificiis & oblationibus,eorumq; generibus 
&modis. Caput LIX. 

Acrificium autem cft oblatio.qua: & facra fit offercdo, & facrat 
feu fanftiftcat offerentem,nifi illum aut irreuerentia, aut aliud 
quoddamimpediatpeccatum.Hsecitaq;facrifiria Scoblarioes 
_ Jlmultam nobis prsftant fidutiam,& dc familia dci efftciut.ma* 
Iaq;multanobisimminentiarepcllunt:quodquidemHcbriorumdoao- 
rcs prae caeteris confirmant,inquictcs:per hoc quod animalia noftra madta 
mus,atq; res noftras facrificio diiTipamus , imminctia mala a nobis ad ciuf- 
modi dcfledri,tum ficut mortahs hic facerdos,in hoc infcnore mudo facrifi- 
cat dco animas animaliu irrationabiliu, per interitu corporis ab anima , ita 
Michacl archagelus fublimioris miidi facerdos/acrificat animas hominu, 
idq; per feparationc animae a corpore.non corporis ab anima, nifi per acci- 
dens,ficut cotingit in furorc,raptu & extafi,& fomnio.fimilibusq; animac ua 
cationibus.quem Hcbraei uocant mortc ofculi.Sacriftcia uero & oblationcs 
primo ac principaliter ad fummu deum facienda funt.quando autcm ad fe- 
cunda numina diriguntur,hoc intellige fieri , qucmadmodum dc oratione 
& uoto dicf um eft.tum quecunq; ibi difta funt.hic etiam per fimilitudincm sicrifido, 
fubintelligemus.Sunt uero facrificiorum plura genera.nam quoddam dici- nmgmcr* 
turholoca^ft^m,quandoignehoftiaconfumitur:quoddaimmolatiopro'" l '''' , • 
pter fanguinis effufionc . Praercrea qusda dicu tur facrificia falutaria, qua: fi- 
unt pro falutc obtineda:qu3da pacifica,pro pace obtinenda:qii3eda laudes, 
pro liberatione a malis uel largitione bonoru.quaeda gratulatoria, pro uene 
rationediuina&gratiaru aftione:qua:da etiafiuntnecpropterhonorc dei, 
necexbonauolutatc^qualeeratapudHcbrseoSjfacrificiuzelotypiaT^quod 
folu fiebat caufa dctegendi occultu adulteriu.Eratq; olim apud gcntcs facri l^^m, 
ficium expiationis,quo expurgabantur ciuitates,fame aut pcftilctia,aut alia 




CCCXXXII. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA 

quauis horrenda calamirate laboranres,cuius ritus crat , difquirere quem in 
eaciuitatereperireporuiffcnthoicmturpiffimu^illumq; correptuad locfi 
conftitutu deducebat,cafcum cii placenta & ficus ficcos manibus geftantc, 
illumq; fepties uirgultis fylueftribus uerberatum,lignis fylueftnbus cobure 
bant.cineremq; in marc proiiciebanr.Mcminit horum Lycophron & Hip 
pqnax.Ncc diffimilia multo narrat Philoftratus dc Apollonio Tyaneo.du 
Sicrifiao* pcftilentia Ephcfo fugaret. M ulta prsrerea facrificioru & ui&imaru gene- 
«wgmcM raer j t) fj cut AgonaIia,Dapfa,Farreariones,Hccat6be,Hoftia,Hyacinthia, 
Armiluftra,Ianualia,Lucalia,Lupcalia,Munychia,Noucdinalia,Nyc}iIu- 
ca,PalatiaIia,PaftilIaria,Popularia,Protcruia,Scenopegia,Soliraurilia,Sra 
ta,Rubigalia,Fontanalia,Ormia,Parctalia,Inferi3e,C6fualia,Lapteria,Am 
burbia,Ambarualia,Viualia,Thyia,Holocauftomata,Orgia,Latialia,Dia- 
netaurica,BacchanaIia,Tricterica,Liberalia , Cocytia , Cerealia , Thefmo- 

f>horia,Adonia,Theonia,Laurentalia,Opalia,Paulia,Qumnalia,Vertuna- 
ia,Gyn?cia,Panarhenea,Quinquatria,Diapalia,Diafia,Horma,Hormea, 
Nemea, Mytriaca , Palogygia.Erant & horumuiftims propriae & diucrfa': 
na caper & afmus B acchi,Ccreris porca, Solis equus , Dians ccrua & canes, 
Priapiafinus,lfidisanfer,No<5tisgallusgallinaceus,Faunicapra,Neptuni 
taurus,Mincruscapra,Hcrculistaurus,Saturnipuer,Maiwluspra:gnans, 
Aefculapiigall':Iam uero& Herculi Gnidio probris&lcouiciis facrificaba- 
tur.Erant&facerdotuuariiordines,P6tifices,Flamines,Archiflamines,Phy 
lades,Salii,HierophantaE,uariaq; religionum & fupcrftionu nomina/acrifi- 
cia,ceremonie,fefta,confecrationes,dedicationcs,uota,deuotiones,piacula, 
iufiurandu,hoftiae,litamina,quibus feducta gctilitas,falfis diis daemonibus- 
va-ufxrU qjfacrificabat.Verumautemfacrificium purganshominem ,&uniens illu 
fiaudupkx j e0j d U p] cxc ft :Unum q UO( l or j t ulitfummijsPontifcxChriftusinrerniflio 
nem pcccatorum.purificans omnia pcr fanguincm crucis fua: : alteru , quo 
homooffertfeipfummundu,immaculatu,inhoftiamuiucntcmdeo,ficut 
Chriftus fummus facerdos feipfum obtulit,& docuit nos offerendos fimul 
cum co ftcut ipfc oblatus eft,dicens de lacramcnto corporis Sifanguinis fui: 
Hoc facite in mea comemorationc:ut uidehcet nos fimul mortiftcatos, pcr 
paflionc corporis mortalis in fpiritu uiuificatos/imul offeramus:de quo ait 
Porphyrius:Laboremus uhx noftrae fanftimonia pro facrificio offcrrcmc 
mo enim bonus dei faccrdos cfle poreft,nifi qui fcipfum hoftiam produccs, 
propria anima quafi fimulacrii quodda aedificar,& menrc & intelleclii in tc- 
plu conftituat,in quo diuina lucc fufcipere poifit.Externa autc facrificia(ur 
ait Heraclitus)medela: queda funt animaru,a fummo medico inftitutc.-pof 
fidetcnimmalusda:m6hoiem(quodaitProclus)quoufq;per facrificiacx- 
Ai jUm> pictur.exquiriitur igitur facrificia,ad deu & uirtutes cceleftes placadas , & ad 
ccforujknt expiandu hominc.qui Siipfe dei& mudi gcrit imaginc . Vcrii dris noftcr Ic- 
ftcrfdt. fus Chrifttis,ucrus porifex & fummus faccrdos omne facnficium conclufit 



LIBER TERTI 



cccxxxrn. 

in folo panc & nino,tang in primaria fubftantiahumani cibi,nullorum ani 
malium ncc aliarum rerum,aut cffufi fanguinis immolationc, in quo mun- 
demur,ulteriusindigemes,quiiaminfanguineuliusperfe<ftemundatifu- 
mus.Erant etiam apud Aegyptios fexccta fexaginta fex genera facrificioru 
tum fingulis ftellis acplanetis diuinos honores facraq; facrificia ftatueriit, 
eoquodeffcntdiuinaanimalia,intelle<3ualem animam mcntcmq; diuina 
participantia:undc fcrunt ipfas ftcllas fupplkiter deprecatas , noftras pre- 
ces exaudire,& cceleftia dona largiri,non tam naturali quodam pacto,q libe 
ro fuoarbitrio.Ethoceftquod dicitIamblichus,cceleftiacorpora munda- 
naq; numina.uires quafdam infcdiuinasac fupcriorcs,quafdam uero natu- 
ralcs & inferiorcs habcre,quas quidem Orphcus claucs appcllat ad apcrien- 
dum & claudendum:atq; per has fatalibus nos influentiis obligare , pcr illas 
ueroafatofolucre. Vndeficuiinfortunium aliquodimmineata Saturno, 
uelMartc.iubcnt Magi no protinus ad Ioucm uel Vencrem, quam ad eum 
ipfum confugere Saturnum ucl M artem. Sic Apulciana illa Pfy chc.ob for- 
mx panlitatem a Vencre perfecuta,non a Cerere neq; a Iunone.fed ab ipfa- 
met Venere gratiam promcrcri coafta cft.Sacrificabat autcm fingulis ftcl- 
liscumillipertinentibus:foli,cumrebus folaribus &fuis animalibus.puta 
lauro,gallo,cygnoueltauro: Vcneri peranimaliafua,utcolumbam ucl 
turturem.&perplantas fuas,ut uerbcnam,ficut canit Vergilius: 

Effer aquam,&: molli cingc hacc altaria uitta, 

Vcrbcnasq; adolc pingues,& mafcula thura. 
Pratcrca Magi quandocunq; confcctionem aliquam uel naturalem uel ar^ 
tificialem ad ftellam aliquam pertinentem perfeceranr , hac poftea religio* 
fius cidem ftellx facrabant & offercbanr,non ram ab influxu illius o pportu 
nc fufccpto naturalcm uirrutem adepturi,quam eriam per oblationc ipfam 
religiofam candem diuinitus confirmaramfortioremq; rccepturi : oblatio 
enim cuiuslibet rci,quando deo aliquo modo rite offcrtur.non fecus ac fa- 
crificium ipfa oblarionc res illa & deo fan£tificatur,& pars eius efficitur .Prg 
tcrea cceleftibus & sthereis diis cadide hoftiae mactabantunrerreftribus au- 
tem & infernis,nigrae:fcd terreftribus fupcr aras , infcmis ucro in foueis , aiv 
reis autem & aqueis uolatilia:fcd illis alba,iftis atra.Dcniq; omnibus diis da: 
monibusq; praeterq" rerreftribus& infernis uolatilia immolabantur, illis au 
tem folae quadrupedes,fi'mili nanq; fimile gaudet.Ex his deniq; qua: ccelcfti 
bus & aethereis immolabatur/olummodo uefci liccbar, cxtremitatibus nu 
minireferuatis,de aliis minime.Sed hec omnia Apollinis oraculum his uer 
fibusexpreffir: 

Terna quidem diuis cceIeftibushoftia,&ipfa 

Candida maclanda eft terna &terreftribus,atq; 

Atra eadem gaudent.Porro & capiuntur apcrtis 

Caleftes aris,foueas cum numina contra 

Eiii 



DCLXW. 

ftcrificiorii 

gcncraa- 

pudAcgy/ 

ptios. 

Stclleprc 
ccs cxaudU 
unt,uca\e. 
ftiidoiuUr 
giur.tur. 



StcWsquo 
fur$ca«c 
rintMtig. 



Quibus dijs 
quehafliz 
m<*&irifo 
\ite. 



CCCXXXIIir DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA, 

Expofcantatroimbutasinfernacruore. 
Nec placcat nifi quae terrae mandetur humata 
Hoftia:melucronyrnphsatq;liquentiauin3 
Afferri litantur,ac ignem acccndier aris, 
Qyx circum uolitant tcrram fibi numinapofcunr, 
Imponiq; atrum corpus,tum thura fimulq; 
Iniicier falfas fruges & dulcia liba, 
Haec facito:uerum quibus eft data cura profundi, 
His ipfa fempcr fer f acra in littore,totum 
Proiiceq;influftusanimaI,cceleftibusauteni 
Extrcmas reddes partes,atq; igne cremabis. 
Quod fupereft pro pone tibi dapibusq; rcferua, 
Sudet adoratiscraflisq; uaporibus aer. 
Ha:c in libris Refponforum narrat Porphyrius.cui adfentiunt Sf reliquirdi' 
cuntcnimfacrificiahxcmediaquaedaeflenaturalia,interdeos &homines: 
quod aflercns Ariftotcles inquit/acrificarc deo inel t homini a natura. Sunt 
itaq;,inquiunt,media,qu3e utriufq;naturam fapiunr,& diuina anologice rc- 
przfentant,habctq; cum eo numinc cui offeruntur,fimul & cum iis qui ex- 
piantur,fymbola quaeda conucnicntiffima , fed adeo occulta , ut uix caperc 
queat humanu ingeniu,qu£ deus & numina in particulari requirunt pro no 
ftra expiationc,quibus placentur uirtutcs coeleftes,&fcfe contincant ab cxc 
cutione punitionis , quam mcrcntur dclifta noftra : atq; hae funt ( quas uo- 
cstOrpheus,cIauesquxaperiuntportasclcmctorurnatq;ccelorurri,utper 
ilias penetret liomo ad fupcrccelcftia , & ad illum dcfcendant intelligentiae 
ccelorum Scdoemonesclemenrorum.Hominesautcm pcrfcfti&uere reli- 
giofiiftisnoegent,fcdillifoh,qui(utaitTrifmegiftus)inharmoniamlapfi, 
ccelorum & creaturarum fcrui cffeifti funt:qui quia fubiiciuntur ccelis,iccir< 
co fauore cceleftis uirtutis corroborandos putant.quoufq; altius cuolantes, 
ab illarum prafidentia abfoluantur,atq; illis fublimiorcs euadanr. 
Qiias imprccationes & ritus uetercs adhiberi folebant facrifi- 
ciis&oblationibus. Caput LX. 

| Vnc uideamus quas imprecationcs oblationibus atq; facrificiis 
adiungcbannhaec cnim diccbat uel fimilia.quicuq; offercs & fa- 
cnficas deo:Ego fcruitor tuus hec tibi offero & facrifico,autorc 
fftitatis te cofiteor,& ad fandtificandu inuoco hac oblationc,ur 
inftindas fibi uirtutem fpiritus tuialtiachonorati, utpercam obtincamus 
quod petimus.Caeterum uero ficut res ifta prarfens oblatione mca,tua cffici 
tur,ita ut de caetcro tibi uiuat & rnoriatur,ita & cgo tuus efficiar.qui pcr hac 
oblationem & comunionem,pcrhoc quod ad offerendu & facrificandu tibi 
tienio.defamilia & cultoribus tuis me efle profiteor. Praetcrea in immolati- 
onibus dicebatur;Sicut iftud animal in poteftatc mea cft ad occidcndum fi 




n 



L I E E R T E R T I V S. CCCXXXV. 

ttoluero,uel ad faluandum:ita in poteftate tua eft, ad auferendum per iram 
tuam,uel ad largiendum pcr bencuolcntiam tuam id quod optamus. Deni 
que tibi pro cxpiatione uel euitatione alicuius mali fiebat facrincium , dice- 
batur.-Sicutmorituriftudanimal inmanumea ,ficmoriaturinmc omnc 
Uitiu 8i omnis immunditia,uel [ic moriaE & annihilcE talc ucl tale malu fiue 
incomodum.Item.ficuteftunditurfanguishuiusanimalisdecorporcfuo, 
ita effluat a me omne uitium & immunditia. Inholocaufto diccbatur:ficut 
haxoblatioigneiftoprjfenticonfumiturjiraquodnihilremaneatcxcaata 
confumatur in me omne malum,feu talc uel taleincommodum , quod tiic 
uoltierimus repellere & cuitare.Mos quoq; crat mtcr imprecandum etiam 
aram ipfam manibus coringere,ab omnibus his pro quibus talc ficbat lacri- 
ficium.quiq; eius participes effe cupicbant,quia litare fola non potcft preca- 
tio,nifi is qui precatur eriam aram manibus tangat,undc apud Vergilium: 

Talibus orantem diiftis arasq; tcnentem 

Audiit omnipotens. 

Etalibi: 

Tango aras medios igncs &numina tcftor. 
Quomodo hxc tum ad dcum tum ad inferiora numina exhi- 
bendafunt. Caput LXI. 

1 Mms itaq; adoratio,oblatio fiue facrificatio,deprccatio, inuo- 
I catio in hac uerfatur differetia,uidclicet quia aut ad folu deum 
fit,autadinferioranumina,utangelos,ftehas,hcroas.Inhisira 

J q ue tales tibi obicruanda; funt regulae,ur quoties loli deo offe- 

rcnda clt orario,ad aliquem cffectum obtinendum,hoc fiat cum comemo- 
rationc alicuius operis,miracuIi,facramenti uel promiffion is , alicubi ex fa- 
cris fcripturis eductarut fifiat deprecatio pro deftructione inimicorum,co- 
memoretur,quemadmodum deus deftruxcrir gigares in diluuio aquarum, 
& conatus Babel in confufionc linguarum,Sodomam & Gomorram in plu 
u ia ignis , exercitu Pharaonis in mari Rubro,& eiufmodi: addcdo iftis quic- 
quidmalcdiftionisexpfalmis,&hincindeexfacrisliteriscolligipoteft.C6- 
fimili ratione deprecaturi contra pcricula aquarum , commcrooremus fal- 
uationem Noc in diluuio,tranfitum filiorum Ifracl per medium maris Ru 
bri,&Chriftumficcispedibusambulantcmfupcraquas,eundemq;pericli- 
rantem faluaffc nauiculam,imperaffe uentis & flu&ibus, & Perrum mergen 
tem eduxiffc ex aquis maris,&huiufmodi,Quodfipro oraculisuelfomniis: 
pctendis,fiue ad detim.fiue ad angelos & heroas oratio ncceffariaeft, iam fe 
i"e offerunt cx ueterc teftamctoinnumeraIoca,ubideuscu hoibuslocutus 
lcgitur,cumultisadmoduuerficulis,praefagia&reuelationcspollicenribus, 
tuuariapropheticafomnia,Iacob,Iofeph,Pharaonis,Danielis,Nabucho<» 
donofontuquicqdinnouoteftamcto&uniucrfareligiocinuenif reuelatio 
nu,Ioanis,Pauli,Sft6ru Magoru.tu Helenx & Coftatini,& Caroh: tum rc* 

E iiii 




ixCXXXVI, DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA, 

<entiorumprophetaru^Mcthodii,Cyrilli,Ioachim,Merlini,Brigitt3c,Me- 
chtyndis,Hildcgardis,quorum numma pie inuocata,tepe reddunt nos diui 
narum reuelationum participes.Praercrca inuocamus etiam facra dci nomi 
na,fcd ca prarcipue,qu£ rci opratf funt fignificatiua,fiue illis quoquo modo 
accommodatamt pro deftructione inimicoru inuocamus nomina irae dei, 
uindiftx dci.timoris dci,iuftiria: dei,fortitudinis dei:ad cuitandum uero pe- 
ricuIumahquod,inuocamusnominamifericordiE,dcfenfionis,falutis,bo- 
nitatis Scfimilia.Porro poftulamus nobis eius quod optamus dcfiderii cxe- 
cutorem fuum angclum aliquem,fiuc ftcllam,fiue unumex hcroibus,cui id 
officiiincumbit,ad quemfimiliterfua dirigarurinuocatio,qua:&ipla fabri 
canda cft debita numero,pondere& menfura ,iuxta regulas traditas ubi de 
Mcmtmm incantamentis componendis traftauimus.Nihil enim intereft,nifi quia in 
tmidiffc 1 . canramenta funt,quatenus animum noftrum afficiunt.eiusq; paifiones di- 
imtu. fponuntcertisnuminibusconformes:orationesautemfunt,quatcnus ali- 
cui numini pro cultu ac ucnerationc exhibentur,& ex hac cadem radicc etia 
confccrandiratio fumi poteft,dequa nunc confequenter diccmus. 

Dcconfccrationibus&carumratione. Caput LXII. 

lBKs|||j Onfccratio cft fubIimatiocxperimentorum,pcr quam in mate 

|P^^^^riamoperumnoftrorum fecundum artis magicac traditionem 

l|A25pji|rite & legitime praipararam,anima fpiritalis,proportione & co 

r „r c Ytth ^^^^fl!f° rrn i tatc tra£ta,infunditur,opusq; noftrum per fpiritu intel- 

n&cfpaicu leftus uiuificatur. Efficaciacofecrationumduobuspotiffimumpcrficitiir, 

Aio6i«ffr= uidelicetuirruteipfiusperfone confecraris,&uirtuteipfiusorationis:ritusq; 

pcitur. quibus confecratio miniftratur, in perfona rcquiritur , uita: fandrimonia & 

fanclificandi potcftas : primum natura prarftat &meritum , fecundum per 

initiationem & dignificationcm acquiritur,de quibus diximus alibi: dcmdc 

oportetquodipfeconfccranshancuirtutem&poteftatemfirma& indubia 

fide in feipfo cognofcar. Quae autem in orationerequirantur niic diccre cft 

intentio.lpfacftqusdamfanciificandipotcftasillidiuinitusinfita,ijtfifit 

ad hoc ipfum a deo fic ordinata, quales plerafq; lcgimus in facris biblix elo- 

quiis.-uelfifituirtutcfpiritusfandticxordinatioeccclefiK adhocinftituta: 

eiufmodi plurcs eriam paflim extant:aut ineft hsc fanciimonia ipfi oratio- 

ninonuirtuteinftitutionis,fedcommcmorationisrerumfacrarum,utpi'ta 

facrarulitcrarUjhiftoriarii^miracuIorum.opcrUjcffccluumjgratiarumjpro 

mifTionum,facramenrorum & facramentalium , qua: rei confccrandas pro< 

prie uel improprie,ueI per fimilitudincm aliquam cohgerere uidcbuntur.-at- 

que huius nuncexempla aliqua dabimus , per qu£ facile patebit uia ad rota 

Aquttctmfc- hanc confidcrationem.Sic in confecratione aqua commemoratio fit , quo- 

mtto. niamdeuscollocaueritfirmamctuminmedioaquarunvquoniamin para- 

difo terrcftri facrum conftituitfontem,cxquoper quatuorfacra flumina 

irrigamr uniuerfus orbis terrarum:quoniam fecit aquas iuftitise fux inftru- 



Orittoo 
fimm. 



LIBER TERTIVS. CCCXXXVIt. 

mentumin deftrucTionegigantum ,pcrdiluuiumgenerale fuper omnem 
terram:&indeftructi6ecxercitusPharaonis,inmariRubro:&quoniaedus 
xit populum fuitni ficcis pedibus pcr medift maris Rubri,& pcr mediu Ior-- 
daiiis.&quoni5miraculolecduxitaquadcpctradctcrti,&cduxitfontcma- 
qu£ uiue cx dentc molari maxillc afini ad prcccs Samfonis: &quonia pofuit 
aquasinftrumentumifericordiefuxatq;lauamenfalutisinrcmiffionc pcc 
catorum:&quoniaChriftusbaptizatusinIordane,inundauit& fanftihca- 
uitaquaSj&huiufmodi.inuocadoinfuperdiuinanominaadhccconformia 
urputa cum deus ipfc uocatur fons uiuus,aqua uiua,flumcn uiuu. Similira- ignis tmfit 
tionc in cofecrationc ignis,fit comemoratio,quonia deus creauit ignem iu- tri <<°- 
ftitixfuxinftrumentuinpfrnam,uindictam&purgationcpeccatoru,&iii 
dicaturusmunduipfiusc6flagrationcprccederciubcbit,quiapparuitMo>i 
fiinruboignisardcntis^quiprcccilitfilioslfraclincoliinaignis.quiconfti- 
tuitignemincxtinguibilcmconfeiuanduintabernaculo fcederis,&eundc 
cxtinftum miraculofc reaccendit,&fubaquis latentcmincxtindtu ferua' 
uit , &confimilia.Tum fe cnam offctunt diuina nomina, ut quia dcus ignis 
confumens eft , ignis conflans eft , &quxhis propria funt , ut fplcndordei, 
luxdei,lutriendei,&huiufmodi. Sicinconfecrarioncoleicommemoran- okir-.rfe- 
tur facra ad hoc pcrtincntia , ut apud Exodum de oleo undtionis & thymia- trmio, 
mate , nominaq; facra liis conformia , qualc cft nomen Chiiftus,quod un- 
cTumfonat.&fiquidhuiufmodiin myftcriis eft:&qualcillud Apocaly- 
pfis de duabus oliuis ftillantibus olcum landhim in lampades ardentes an- 
te facicm dci . Sic in confecrationc rocoi um fit commemotatio montis l0 "" ; df* 
Sinai, tabernaculi ftrderis, farnfta fancTorum , tcmph Solomonis ,& fantfti- 1" UM ' 
ficationis collis Golgolta pcr myfterium paifionis Chrifti ,& agri qui cm- 
ptus eftdepretio fanguinis C H R I S T I : Item montis Tabor , ubi tranfi- 
guratio ccelorumcpfcenfus fa<Safunt,adhibitis facrisnominibus,utIo* 
ci dei , throni dei , cathcdia: dci , tabeinaculi dei , ara dei , fedis dci , habita- 
culidei.&huiufmodi. Similiuiainaliarum icium benedicTionibus pro- 
cedes , inquircndo ex facris fcriptutis diuinisquc nominibus & religio- 
nis fan£timonia,qua;reihuicquoquomodo congrueieuidcntur. Exem- 
pli gratia : Si chaita fit uel libei , habes cx myfteiiis qua: commcmorcs,tabu 
Ias dcccm pnccptorum datas Mofi fupcr monte Sinai, & ianctificationem 
legis&piophctarum fcripturarumq; pcr fpiritum fanctum promulgata- 
rum : atque foccuttcnt diuina nomina , tcftamenti dei , libri dci,libri ukx , 
fcicntise dei , fapientiat dei & confimilia . Sic ctiam fi bcncdicendus fitgla* 
dius , habes quod commemores cx fecundo Machabcorum : quia Iuda: 
Machabeo diuinitus miiTus cft, gladius ut concideiet inimicospopu- 
li Ifracl : habcs & in piophctis uetbum : Accipite uobis gladios bifacu- 
tos: habes &incuangcliis,diuenditis tunicisemendosgladios:habes&in 
Dauidica hiftoiia.uifum angelum cruentatum gladium recondcntcm SC 



CCCXXXVIH. 




DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA 

huiufmodi plura in prophetis & Apocalypfi inuenies , facraq; nomina gla- 

dii dei,uirge dei,baculi dei,uindi£rae dei& huiufmodi.Et haec de confccratio 

nibus & bcnedictionibus realibus exemplificata,fufficiant:ex cjuibus perfo- 

A l 1(HC0N r Cj nalesconfecrationesbencdiftionesq;faciledeprchenduntur. Sedcftadhuc 

aiiio « aliusconfecrandi&cxpiandiritus,potcns&mulrae efficaciae , qui exgencri- 

tMiriim. bus fuperftitionum eft,quando uidelicet ritus alicuius facramcnti tranfiu- 

mitur ad aliquam rem,quae confccranda uel expianda intenditur, utputa ri 

tus baptifmi,confirmationis,funcris &huiufmodi . Scicndum infuper uo- 

tum,oblationem,facrincium,uimquandamhabcreconfecrarionistarnrea 

lis quam perfonalis , quatenus res ucl perfonae , ccrtis numinibus deuoucn- 

tur&offcruntur. 

Quae dicantur facra , quae confecrara:& quomodo haec fe 
habeant intcr nos aque diuos , ac dc facris rempo» 
ribus. Caput I. XIII. 

I Icuntur autem facra,quecunq; ab ipfis diis ucl daemonibus fuis 
, adfiftctiis funt facrata,tancj ( ut ita loquar)a diis ipfis nobis dcdi 
1 cata.hoc modo dicimus facros daemones,quia in ipfis deus habi 

! tar,cuiusnomen faepe fcrredicuntur. VndelcgiturinExodo: 

Ego mittam angclum meum qui praccedet te,obfcrues eum.nec contemnc 
dum putcs,quia cft nomen meumin illo.Sic etiam myfteria facra dicutur. 
Mj/Jmum. Eftenimmyftcriumquodfacratam&oculramuirrutem habct& gratiam 
a diis ucl a demonibus collatam,uel ab ipfo fummo deo difpenfatam,qucm 
admodum funt facra nomina & characleres.de quibus fupra dicl um eft. Sic 
crux ipfa facra 8cmyftcriofa,Iefu Chrifti palTionc facrata:hinc criam oratio 
nes & preces quaedam facrae & myfticae nuncupatur.quae non hominum de- 
uotione, feddiuinareueIarioneinftitutaefiint,qucmadmodum legimusin 
Euangeliis.Chriftum inftituiffe orationc dominicam.Simili modo & con- 
fccTiones quaedam facrae dicuntur.quibus deus fingularem fu? uirtutis radi- 
um indidit,ficut lcgimus in Exodo dc thymiamate & oleo undTionis,& ficut 
apud nos fons facer & facrum chrifma, & oleum catechumeno & ciufmodi. 
Eft & aliud facrorum gcnus,quo facra dicimus.quae ab hominibus deo dedi- 
cata & confecrara funt,quemadmodum uota & facrificia,de qmbus fupra di- 
cTum cft.Vnde Vcrgilius: 

At Cacfar triplici inuecTus Romana triumpho 
Moenia,diisltalisuotumimmorralcfacrabat. 
EtOuidiusinMctamorphofconlibriscanit: 
Fefta dies aderat,qua cygni uccTor Achilles 
Pallada macTatae placabat fanguine uaccae, 
M unus ur impofuit profccTa calentibus aris, 
Et diis acceptus penetrauir in aethera nidor: 
Sacra tulere fuam,pars cft data caetera menfis. 



II BER T E R T I V S. CCCXXXIX. 

Simili modo dicuntur facra fimulacra,delubra,idoIa,ftatue , imagincs , piV 
ctura: ad deorum fimilitudinem effcfta, uel diis ipfis dcdicata,quemadmo- 
dlini canit Orphcus in hymno ad Lyciarn Venerem: 
Noftri nanq; duces patriae diuina tuentes 
Oppidulum propter facrum ftatuere coloffum. 

EtVergilius: 
Tu genitor capc facra manu patriosq; pcnates. 
Hinc diumusPlato in undecimo de legibus , praecepit honorandas effe fa- 
cras deorum ftatuas & imagines.non propter fe , fcd quiadeos nobis reprx- 
icntant.quemadmodumandquiucnerabanturlouisilludfimulacrum.ita 
iterprerati:nampcrhocquodhominisfjmulacrumgcrir,fignificanquonia »*/Wj 
mens eft,que cuncra ratione fcminali producit:federe autc fingitur,ut ftabi "^'"^" 
lis uirtus atq; incommutabilis exprimatur: nuda apertaq; habet fupcriora, 
quoniam confpicuus eft intelligentiis Sl fuperioribus.-inferiora uero tegun- 
rur^quoniaoccultaturinferioribuscrcaruris^fccptrula^uatcnet.quiainhis 
corporisparribus fpiritaliffimum uita: domicilmminuenitur : creatorautc 
intcllechis,rex fpiritusq; uiuificus mundi eft.dextra ucro &aquilam proten 
dit,& uidk>riam:alterum, quia ca-terorum deorum dominus, qucmadmo- 
dum aliarum auium aquila cft : alterum.quia omnia fibi fubiecla funt.Simi 
li modo & nos ucncramur figura m agni , quia repra?fentat Chriftum : & fi- 
gurarn columba: , quia notat fpiritum fanctum : & figuras leonis , bouis , a- 
quite.hominis.fignificanteseuangeliftas.&aliasfimiles^quasinreuclatio- 
nibus prophctarum, in facris Iiteris uariis locis rcperimus cxprcffas . Quin 
ipfequoq;adconfimilesreueIarioncs&fomniaconferunr,&facraEpidtura; 
iccirco dicuntur. Sunt etiam facri ritus & facrae obfcruationcs , quse fiunr ad 
uenerationcm deorum &reIigionis, qucmadmodum funt geftus deuoti 
gcnuflexioncs , capitis apertiones , ablutiones, aqua: benedidta: afperfiones, 
fuffumigationes , cxtcriorcs expiationcs,item fupplicationumproccffio- 
ncs:& laudum diuinarum exterior ornatus,ut muficalis refonantia, ce- 
reorum&lampadum accenfio,fignorum & campanarum puIfario,tem- 
pIorum,aItarium& fimulacrorum ornarus, inquibusommbusfummus 
ac lpeciofiffimus cultus ac dccor rcquirirur : quare adhibcnrur ad hsec qua:- 
cunq; fpeciofiffima &pulchcrrima & prctiofa , aurum , argentum & lapides 
pretiofi & eiufmodi: qua: quidem uenerationes ,& facra exteriora funt ranq 
etuditiones,&inuitationcs ad facra fpiritualia,ad impctranda beneficia deo 
rum.ficut dehis teftata eft Proferpina his uerfibus: 
Qiiis nam hominum formas aris neglexerir unq, 
Aut auri flaua,aut argenti candida dona: 
Quis non miretur,quis non hacc ipfa deorum 
Dixeritf 



I 



CCCXL DE 0CCVLTA PHILOSOPHI A. 

Dicuntur ctiam facri facerdotes numinum deorumq; miniftri,& ipfis facra 
ti:tu & facraquadibet adminiftrantes,resq; confecratcs. Vnde L ucanus: 

Pontifices facri,quibus cft permiffa poteftas, 
Et Vcrgilius de Heleno Apollinis faccrdotc ait: 
Exorat paccm diuum,uittasq; rcfoluit 
Sacraticapitis. 
Sunt uero facra huiufmodi tanq quacdam pafta intcr deos & nos fub laudc, 
uel ueneratione, uel obedicntia exibita.quibus mediantibus facpe uirtutem 
aliquam mirandam obtinemus ab eonuminc , cui talis ueneratio impendi- 
tur: fic funt facri hy mni,& fermones & cxorcifmata, & incantationcs , & uo- 
ces.quae ad deorum laudes &ucncrationes funt compofita & dcdicata . Vn- 
de Orpheus in carmine ad aftra compofitum: 

Vocibus ergo facris,iam datmones inuoco puros. 
Et ccclcfia primitiua utebatur facris quibufdam incantamentis, contra mor 
bos,& tempeftatcs , qua: omnia fub ueneranonc alicuius numinis ucl pro- 
nunciando orantes,uel etiam aliquando fcripta,appenfa fiue alligata defcrc 
tcs,fspe uirtutem aliquam a tali numinc obtinemus , quam homines ualde 
admiratunhoc modo funt etia facra nomina,figur$ & chara ftercs , & figna- 
cula, quac contemplatiui homines pro arcanis fuis uotis,pura mcnte, ad dei 
uenerationcm deuouerunt,dedicarunt & confecrarunr, qua: quidem fi po* 
ftca quifpiam eadcm mentis puritatc ,qua primitus funt inftituta pronun^ 
ciet, mirabilia fimiliter efficiet,tum etiam quatcnus feruetur modus & regu 
Ia a primo inftitutorc tradita:nam qui haec ignorant,operampcrdunt,& fru 
ftra laboranr.Hoc modo non folum uerbis barbarisjed etiam Hebrzis,Ae 
Kin m m> gyptiis,Graecis,Latinis,& alterius cuiufq; lingue nominibus.dco deuotis , ac 
mimbusqA' fuac cffcntiaejUel uirruti.uel operationi atrributis ac dedicatis.mira aliquan- 
"^ 1 " 5, do efficimus.Sicfunt apud Iamblichu nomina fcilicctOfirisJcto.Emcph, 
Ptha,Epies,Amun:ficapudPlatoncm,&GrKcos,A,>ivr«»>5. ) ficGraEciuocant 
Iouem?««,«w™fr quod eftuiuerc,quia fingulisuitam pracbct.-fimilitcrAW, 
quodfignatper,quiaperipfumomniafiunt :fic «"»«'»««», quod fignificatim 
mortalem. Sic apudLatinosdicitur Iupitcr,quafi iuuans pater, &ho- 
rum fimilia.quemadmodum &propriaquacdamnomina ctiam homini- 
bus ad uotum tribuutur, ut Eutychidem,Sofiam Thcophilum, hoc cft pro 
fperum,feruitore,deocharum. Similitcrresquoedammatcrialesconcipiut 
haud parum fanclitatis ac uirtutis ex c6fecratione,maxime faccrdotaIi,que 
admodum uidemus figilla illa corea,quibus infcripta habetur figura agno- 
rum,uirtutem accipere pcr benediftioncm Romani pontificis, con tra ful- 
gura& tcmpcftates ne lardant ca gcftantcs:infpiratur enim diuina uirtus,in 
facratas huiufmodi imagincs,& continetur in illis,quafi in facra quada lite< 
ra,que dei habct imaginem.Similcm uirtutem accipiunt cerci illi bcnedicli 
infcftopafche,&infeftoPurificationisdiueuirginis;fimilitcrcampanae,ex 



L T B E R T E R T I V S. CCCXLI. 

confecratione&bcnediflionefuaaccipiuntuirtutcm.utarccant&compe- 
fcant fulgura & tempeftatcs , ne noceant in locis ubi fonitus carum eo tem* 
poreauditusfuerit. Similimodo fal&aquaperfuas benedicliones&ex* 
orcifmata accipiunt uirtutem expiandi & effugandi malos damones , & fic 
de fimilibus.Sunt etiam facra tcmpora.apud omnis religionis gcntes fum- T ' fari ^' 
ma fempcr ueneratione obferuata,qua: aut a diis ipfis fancrificari nobis pra: "*' 
cepta,aut apatribus&maioribus in accepti a diis bcncficii cornemoratio- 
ncmperpetuamq,gratiaru aclionc illis dedicata . SicHebraifuafabbatha, 
fic cthnici fuas fcrias , fic nos facrorum noftroru folennes dies fumma fem- 
per celcbrirate accepimus uenerandos. Sunt ctia his cotraria tempora , qua: Kjxw pit 
piacularia dicimus ,&quos dies atros uocamus, eo quod illis diebus infignc "'''"'"• 
aliqua clade calamitatem ue refpublica paffa effct:cuiufmodi apud Roma* 
nos erat ante dic quartii nonas fextilis:quia eo die cladem illa uaftiffima pu 
gna°Cannenfis paffifunt:fimilirationediesomnes poftriduani.atridicti AtridUs. 
funt,quifeus fapiffime ab illis male dimicatum cft.Sic apud Iuda:os dics atri 
funr,decimusfeptimus menfis Iunii,quoniam co die Mofcn confregiffe ra- 
bulas,Manaffen ercxiffe idolu in fanfta fanftoru , murosq; Hicrufalem ab 
hoftibus dirutos ratum habcnt.Similiter ater lllis dies cft nonus Iulii , quia 
co dic utraq; rempli dcftruftio perpetrata eft.Hacratiocdifti funt dics Ac- D ;„ Aegy . 
gyptiaci,ohm ab Aegyptiis obferuati:& qudibct natio hacratione fimilcm f '"«• 
fibi fauftorum infauftorumq; dierum calculum facile fabricare potcft: at- 
que hos facros religiofosq; dics Magi non fecus cj planetarios dies cceleftes- 
q; difpofitioncs obferuari iubent:quin illos multo efficaciores cffeperhibcr, 
maxime ad fpiritalcs diuinasq; uirtutcs adfequcdas:quia illorum uirttis atq; 
influcntia non tam ab elcmentis corporibusq; cceleftibus, fed ab inrelligibi 
li fupercceleftiq; mundo defccndens,communibusq; diuorum fuffra o[[ s a d 
iura,nulla ccelcftium corporum aduerfante difpofuione frangatur,nec ele- 
mentorum corruptibili contagione fruftretur,modo no dcfit firma credu* 
Iitas ac ueneratio reh'giofa,hoc eft,cum metu horroreq; Coniunfta.id enim 
proprie fonat religio.Hinc dics illi rcligiofi di<3i,quos nefas eft uiolarc.quos 
anxie obferuamus.metuentes ingens aliquod malum,(i quid in illis fccus fa 
flum fit quam oportet. 

Dereligiofisquibufdamobferuationibus,cercmoniis 
& ritibus fuffituum.unctionum & fimilium. 
Caput LXIIII. 

j Vigiturquicunq; inhacfaculrate operari defideras ,in primis 
piis precibus obfecra dcum patrcm unum,ut tu quoq; []s unus 
| illius clementia dignus,fis m iidus ab intra & ab extra,:& in loco' 
i mundo.quia fcriptum cft in Leuitico: Omnis homo qui acccf- 
ferit ad ea qua: cofccrata funt.in quo eft immuditia,peribir coram dno . Pro 
ptcrealauarefepius,&pcrftatutosdies ) iiixtanumcrorumyfteria:induasui* 







m 



CCCXLH, DE OCCVLTA PHILOSOPHIA. 

ftes mundas,&abftineas abomniimmunditia.pollutionc&libidinc: nolut 
nim dii exaudire hominem(ut ait Porphyrius)qui multis dicbus ab opera- 
uone Venerea fe no abftinuit. Non iungaris mulieri pollutx uel menftrua 
tae,nec illi qui patitur haemorrh;sam:non tagas rem immundam,nec morti 
cinium. Vndc inquit Porphyrius.Qiii mortuu tctigerir.ei ad oracula acccde 
re non licet.Forte.quiaquadafuncbris nidorisaffinitatecorruptus animus, 
concipicndis diuinis influxibus redditur ineptus.Lauabis tc &inuges, & fu* 
migabis,& offeras facrificia:fufcipit enim dcus in odorc fuauiflimu, qua: illi 
fiur ab hominc purificato & difpofito , fimulq; cofccndentc cu illa fuffumi' 
gationeorarionc&oblationeTua,ficutcanitPfalmifta:Dirigaturdneadte 
oratio mea/icut incenfum in cofpectu tuo.Preterca delccl atur in his fuffu- 
migiis &odoramctis anima ipfius dei prolcs & imago,fufcipiens illa pcr na 
rcs illas.per quas & ipfa intrauit in huc corporeu hominc,& per quas( teftatc 
Iob)aliquado emittutur fpiritus uiuaciffimi,qui retineri ncqueunt in corde 
hominis,aut bili , aut Iabore sftuantes : unde a multis odoratus omniu fcn- 
fuu uiuacior & fpiritualior exiftimatus eft. Fumigia pmerea.facrificiu & un 
crio penetrant omnia,& aperiunt portas clementoru atque ccelomm.ut per 
illas homo poffit uidcrc & cognofccre fccrcra crcatoris , rcs cceleftes , & quae 
. fupra ccelos funt ,& qua: defcendunt de ccelis,fi'cut fun t angeli, & fpiritus fpe 
l luncarum & profundomm.phantafmata defertorum locorum, ut ueniant, 
appareant.comparca nt & obediannfaciuntq; pacatos omnes fpiritus , & at- 
trahunt ficut Magnes ferrum.coniunguntq; cum clementis.&faciunt fpi* 
ritus accipcre corpora.plurimum fiquidem fpiritale corpus iis craflefcit.o- 
befiusq; cuadit.etcnim uaporibus uiuir,& fumigationibus,& hbaminum ni 
doribus. Quicquidprasterca operaris , fac pleno affecru ac cordis defiderio, 
ut faueat tibi clcmctia cceli cceleftiumq; omnium.quoru fauorem ut magis 
profcquaris,miruinmoduconferutadaptatioloci,tcporis,proferTionis,co 
fuetudinis,iiiirus,habitus,exercitii,eria nominis:in his enim no folu muta- 
tur uis naturx,fed ctia fuperatur : multum cnim cofert Iocus fortunatus ad 
PwtnMtw fauorem.Neq; ab rc locutus cft deus ad Abraham,ut uenirct ad terramqua 
wi^ofot. monftraret illi:& pcrrexit Abraham uadens & proficifcens ad meridiem. Si 
militer Ifaac ucnit in Gerarath,ubi feminauit & collegit cctuplu,& effecr us 
/> /eft diues ualdeTQuis autc fit locus unicuiq; congruus.ex cuiufq; genefi fcru 
randu erit:quodquinequiucrit,is obfcruct ubipotiffime fpirit°fuus recrccf, 
ubi fenfus uegetiores fint.ubi corporis fanitas & robur plus proficiat.ubi ne- 
igotia meliusfuccedat,ubi pluresfaueanr,ubiinfcnfifuccubant:hanc regio- 
nc,hunc locum fciat fibi ii dco fuperisq; prarordinatil, & a ccelis difp ofitu at- 
que paratum.Hunc ergo locii colc , & pro tcporc & negotio muta.-infauftu 
autclocufcmpfugito.Nominactiafauftarcsnoftrasfortunatioresreddiit: 
infauftauerOjinfclicitat.HincRomani olimindelecrumihtu cofcribcdo 
cauebat,neprimo militi effet nomc aliqua exparte infauftum. Et in lociidis 






LIBER TERTIVS. CCCXLini. 

uecligalibus,Sduftrandis coloniis aut exercitibus,C ENS S . bonis nomini- 
b us eligebant.Tum & infauftis nominibus in felicia mutatis,reru quoq; for 
tunam m melius mutari credidcrunt. SicEpidamnum ,neindamnumeo 
nauigantesircnt,Dyrrachiumuocariinftituerunt.EadcratioeMaleoton, 
nc quid mali adferrct,Beneuentum uocauerunt.Lacum ueroLucrinum,ob 
nominisfelicitatem.omnium feliciffimum putauerunt.Horas etiam,& di- 
es pro operibus tuis elige,nequc enim fine caufa dixit faluator: Nonnc duo# 
decimfunthoradieir&quaefecjuuntur. Temporaenim rebus noftris ccrta J?"!^ 
fortunamprxftarepoffedocucruntAftroIogi.obferuaruntmagi.Omnes repojSi«t. 
dcnique fapictiffimi uetercs in hoc confcntiunt, pcrmaximi interreffe , quo 
quidq; temporis momento,qua' ue cceleftium difpofitionc in hoc mudo cf- 
fe fuum acceperir,non tam naturale,q etiam artificiale.-Tanta enim uimha- 
bere ho c initii momentum tradiderunt,ut omnem fortuna- curfum,inde pc 
dere & praedici poffe.panq; ratione cx cuiufq; rci fortunse fucceffibus , illius 
initium retro fcrutari poffc,& firmiter crederent,& ipfa experictia tefte adie 
uerarent,qucmadmodum Sulla Aftrologus.Caligula: confulenti de natura 
certiffimam necc appropinquare pradixit.Metheon aftrologus,Athenicn 
fibus in Syracufanos expcditionem agitantibus/uturam belli calamitatem 
praeuidit: iifdem nauigaturis in Sicilam.Mcfon aftrologus tempeftate pra: 
dixit. Anaxagoras hac temporum fcientia,quibus diebus faxum e fole cafu- 
rum effet,pracmonuit , ficut poftea faftum cft ad Aegos Thracia: flumc.Co 
tra,L.TamuciusFirmianus exRomuli gcftis atqjfortuna & coceptionem 
& natiuitatem illius inuenit.Idem urbis Roma: natalem diem adinucnit,ex 
annotatis illius fortuna: fucceffibus. Sic eriam mudi initium gcnituramue, 
ex rerum euentibus compertam fuiffe , refert Maternus , Quodautem tc- 
pora in rebus naturalibus plurimum poffint , multis exeplis patcre poteft. 
Sunt nanq; arbores,qua: poft folftitiu inuertut fua folia,ut populus, ulmus, 
olea,tilea,alba falix.Et cochyha,& cancri,& oftrea-,crefcete luna augefcur,de 
crefccte macrefcut:& mariafuo fluxu atq; refluxu,luna: motus tcporaq; ob- 
feruant . Et Euripus in Eubcea none feptics mira ccleritate defluit & refluit ? 
Idc tribus diebus unoquoq; mefe,uidelicct feptima,ocT:aua , nonaluna, ftat 
immotus. Et apud Troglodytas lacus eft , q ter in die fit amarus ac falfus , Si 
rurfus dulcis.lam uero die brumali cum marcct omnia,puIegiu aridu florc 
fcit . Eodc dieaiuntinflatas ueficasdifrupi : falicTorufolia,&rnaloru grana 
ucrti ac circumagi. Et manifeftu eft,id quod ego & in Italia & Gallia uidi, 81 
fationc eius noui.uidelicet nucc qua: per rotu annum arida,fub ipfa diui Io- 
hanisVigilia.&folia^&floreSjScmaturosfrucl^produceret.Ettotuhocmi- 
raculuexfolatcporisobferuatioeinfationeilliuscofiftit.QUodauttcpora 
rebus arnficialibus aliquas mirabiles poffint prseftare uirtutcs,ipfi Aftrolo- 
gi in fuis Eleftionu & Imaginu libris coftanter affirmat.Ethacratione legi 
mus apud Plutarchu , Simulacru apud Peleneos ea artc fabricatum fuiffe, 

F ii 






CCCXLV. DE OCCVLTA PHILOSOPHIA 

quodquoquoucrfus fpeclaffet, ola tcrrorc &maxima pturbatioe coficicbac 
ita quod ncmo pre. timore auderct illud intucri.Et in uita Apollonii leginv* 
magos apud Babylonc tcfto alligaffe quatuor aurcas alites, quas dcoru lin- 
guas appellabat,uimq;illis fuiffc,ut aios multitudinis &regis amorc obedic 
tiaq; cociliarct.In Chio infula Diane facies erat in fublimi pofita, cuius uul- 
tus introeutibus triftis,exeiiribus hilaris uidebat". Apud Troadc circa fimula 
cru Mincruavelicta facrificia no putrcfccbant.In phano Veneris apud Pa- 
phos.in arca no pluebar.Ex tumulo Anraei ficjd erutu fuiffet, imbres e ccelo 
(pargcban£,doncc quod cffofii fuerar,reftitucretur. In tumulo regis Bibrix 
Poti,laurus extabat.a qua fi cjd deccrptu in nauim cjs inruliflct.no ceffabanc 
illic iurgia,qdiu no fuiffet abietfu. In infula Borifthene xdc Achillis nulla 
auis infeftabar.Roma: xdc Herculis in foro Boario ncc mufca,nec canis in- 
trabat.In Olyntho Thraciae loc 9 erat.in quc {\ fcarabe 9 incidiffet,no poterar 
cxire,fcddiftorqucsfefe,immoricbaf.Innuerafereexcplaadferrcpoffcm,& 
his multo mirabiliora,qartiimaginu&obferuatioctcpor£i facta fuiffenar- 
rat anricjtas.Sed ncquis lfta iapridc obfoletaminus crcdar ,& pro nugis re« 
puter,rcccriora qusdS &p hxc tcpora adhuc locis nonullis extatia, artificio 
l"a miracula iftis adda.Nam artc imaginu cffectu dicif,qu6d ByzStio ferpc- 
tesnemineIa:dat,graculici;intramcenian5peruolct. QuodCrera nocTrua 
no ferar.quod in agro Neapolitano cicade no audiStur,qcl Venctiis publica 
tonforu tefta nullu gcnus mufcaru fubit 5 quod apudToletu macello publi- 
co toto anno no plus una & ea cjdc infigni albedine ccrnitur mufca . Et nos 
iS in pcedcti libro narrauimus,& modos & tcpora,quoru obfcruatioc hec & 
fimilia fieri poffinr.Sermonc prerea atq; uerbo^ uircs tibi potiffimu obfer- 
uSda funt.phacc enim cxpaditur aia in fubftatias infcriores,inlapidcs,in me 
ralla,in plaras,in aialia,& in omnia naturalia,imprimcs illis figuras & paffio 
nes uarias,omnibus creaturis uim infercs,aur amore quodS duccs rrahcsq;. 
Sic Cato tcftatur laffatos boues uerbis inftaurariTu uerbis arq; pcibus a Tel 
lure impctrari poffc.ut infuctasalat arbores, ipfas etia arbores fimiliter cxo 
rari.ut trafmigrcr,& in alieno folo accrefcSt.Rapas quoq; ampliores ficri ,fi 
du ferutur.obiecrctur ut fibi& familic,uicinisq; bcnignc coferSr. Pauo quo- 
q; laudat°,mox pcnas cxplicatxotra uero,ocymu herba cu maioribus malc 
diiftis & probris fitfi fit,c6 fruft' adferrc letiores coperrii cft. Garus ctiS am- 
bufta& infufa medetur malis,fi tii intcrim gar' no nominctur.Tu &q fafci- 
110 ututur,IaudSdo nccSt arbores,nocctq; fatis atq; pueris. T atS pterea hua- 
na^execrationuuimeffcdicut,utetiSmalosdcmonesabigStexterminctq; 
Hacroc Scrapim apud Aegyptios narrat Eufcbi' cymbala edidiffe.quib' dx 
moes cxpelIerctur:docuifl'c etia quo dcmocs affuptis brutoru figuris infidic 
turhominibus . Inomnibusdeniq;deii pra:ocuIishabe,fcriptucftenim in 
Deuteronomio:Cum quxfieris dominum dcum tuum,inucnies cum, fi ta- 
men roto cordequaefieris& totatribulationeaninue tuae . Per ucracem aw 
tcmconftanterriquefidutiampotcft placarcdeum da:moncs'que omncs, 







L I B E P„ T E R T I V S. CCCXLVI 

undc apud Marcum legitunOmnia quaccunq; orantes petitis, crcditequia 
accipietis,&euenientuobis.&apudMatthe^mdicitur:Sihabueritisfidem 
ficutgranufinapis 3 nihilimpofl"ibileerituobis.MultumcjUoq;ualetoratio 
iufti affidua:Helias enim(ut ait Iacobus)homo crat fimilis nobis.paffibilis, 
& orauit oratione ut non plueret fuper terram,& non pluit annos trcs & mc 
fcs fex:& rurfum orauit,& ccelum dedit pluuias,& tcrra dcdit fructum fuu. 
Cauc autcm in orarionibus,ne optaueris aliquid uanu , ucl quod fit contra 
diuinamuoluntatcm:uultautcdcusomniabona:ncq;cnimufurpabis no^ 
men dei tui fruftra,quia non erit impunitus,qui fub rc uana nomen eius ad 
fumpferit.Fa«asabftinentia,&deseleemofynas,quoniadicente angcload * 

Tobiam,bona eft oratio cu iciunio & eleemofyna . & in hbro Iudith legitur: 
Scitote quoniam exaudict dominus preces ueftras/i manentcs pcrmanfcri- 
tis in ieiuniis & orationibus in confpeftu domini. 

Operistotiusconclufio. Caput LXV. 

I Aec funt que^ ad magiac introduclioncm cx traditione antiquo 
rum,c6pilatione diuerfa in hunc libru coegimus, fermone qui« 
dembreui/edfufficicntihisquiintellcftunfunt.Horumautc 

] qusedam cum ordine.qu^da fine ordine fcripta funt,qua:da per 

tragmentatraditafuntqua:damctiamoccultata,&inucftigationc intelligc 
tium relidta.qui in his qua: fcripta funt acutius fpcculantes & pci fcrutantes, 
artismagicaicoplctadocumetafimul&infallibiliaexperimctaconfccipoC- 
funt.tradidim' enim hac artc taliter,ut prudetes & intelligctes laterc no acci 
dat:prauos uero & incredulos,ad fecretoru illorum arcana no admittat , fcd 
inftuporemadductos,fubignorantia:& defperationis umbraculo deftitu* 
tos rclinquat. Vos igitur doftrin £ & fapientia: filii , perquirite in hoc libro, 
colligendonoftramdifpcrfamintcntionc,quamindiuerfislocispropofui- 
mus,& quod occultatum cft a nobis in uno Ioco,manifeftum fecimus illud 
in alio,ut fapicntibus uobis patefiat,uobis enim folis fcripfimus,quoru ani- 
musincorruptus,adre<ftumuiuendiordinc inftitutus,quoru cafta&pudi- 
ca mens ac illibata fides deu timet ac reueretur,quoru manus lunt ab omni 
fcelere & crimine feparats,ac morcs pudici,fobrii & modcfti: uos enim foli 
feruata uobis do&rina inuenietis, & arcana multis senigmatibus abfcodita, 
qua:noneliciunturnifiintelligcntiaabfcondita,quaubiadfecutifucritis,in 
tegra fe uobis inexpugnabilis magica: difciplina: fcicntia infinuabit,apparc- 
buntq; uobis uirtutes illc,qualcs olim Hcrmes,Zoroaftes, Apollonius & cf 
tcrimirabiliumopcratorcsconfecutifunt.Vosautcmmaleuoli caluniato- y*t/J»< /v*,„£;u; 
res^prauaeignorantiac&infipicntisncquitisefilii^hscnoftrafugTe.namini- 
micauobisfunt,&pofirainpracipitium,uterretis& incidatis in miferiam. 
Siquisigiturpropterfuamincrcdulitatc&intelleftusinertiam.fuum dcfi- 
derium non obtincar,ignorantia: fua: culpam mihi non imputet.nec me cr* 
raffc,aut falfa ex propofuo fcripfiffe.aut mentitum dicat,fcd feipfum accu- 

F iii 










CCCXLVM DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA. 

fcr qui fcripta noftra non inreliigit: obfcura enim funr,uariisq; obduita my 
ftcriis,in quibus facile multos continget errare & perdcre fenfum fuum, Ne 
mo crgo irafcatur mihi,fi ueritatem huius fcientis xnigmatibus intricata, 
& uariis locis difperfam abfcondimusmon enim fapientibus abfcondimus, 
fcdprauis &improbis,eamq; tali fcrmonc rradidimus.que latcrc infipicntc 
neceffario accidet,& ad illius intellcctum fapicntem facilc admittat. 

X IBRI TERTII PINIS. 

^VENERABILI PA^ 

TRI SACRAE THEOLGIAE HAGISTRO 

Aurclio ab Aquapendente Auguftiniano Hen. 

Corn.Agrippa. s. D. 

Xliteris quas ad me a fccudo huius menfis dedifti,perfpcxi er- 
gameanimituicandorem P. R. & cognoui tc uirum cycli- 
ce docr u, corumq; qua adhuc in tenebrisdelitcfcur curiofum 
exploratorem, Gaiiifus fum llico , atque mihigratulor,naftu 
me amicitiamtalisuiri,quicumpoffemaliquado&genium&ingeniu ex- 
colere: tcq; nuc(tcfte hoc chirographo ) intcr amiciffimos recipio .Sed hcus 
tu qui funtduces tui quos fequcris , tu qui audes irrcmeabilem domum in- 
trare Dedali,arque rremcdiMinois.Irc pcr excubias,& tecommittere Par^ 
cis ? Quifunrmagiftritui,tuquiuerfariscircaimmcnfa,aufusconari ua- 
gum ftabilem , perfidum affidum,ac deorum omnium fugaciffimum red- 
derc,uel ipfa Adraftia conftantiorentfCauene decipiare ab his qui fuerunc 
decepti.Ncqueenimhictedingerepotcrirquantacunquelibrorumlecrio, 
quum non nifi mcra amigmata fonent. O quanta leguntur fcripra dc incx- 
pugnabilimagica;artispotcntia,dcprodigiofisaftrologorumimaginibus, 
de moftrificaalchymiftaru meramorphofi,dcq;lapide ilk> benedicro,quo 
M idae inftar contacf a ara, mox omnia in aurum argcntum uc pcrmutcn- 
tur,qua: omnia compcriun tur uana , ficra & falfa quoties ad literam pracli- 
caturAtqueramentradunturifta,fcribunturq;amagnisgrauiffimisq;phi 
lofophis & fanct is uiris,quorum traditioes quis audcbit dicere falfas : Quin- 
imo credcreimpium effct,illos data opera fcripfiffc mcndacia: Alius cfter* 
go fcnfus quam literis tradirur.isq; uariis obductus myfteriis , fcd hacrcnus 
a nullo magiftroru palam explicarus,quem ncfcio fi quis firie perito fidoq; 
magiftrofola librorum leflione poflit adfequi, nifi fuerit diuino numinc il 
luftratusquoddaturpauciffimis: idcoq;inuacuumcurrunt multiquihaec 
fecreriflima naturae arcana profequuntur , ad nudam Iectionis fcricm rcfc- 
rentcsanimum, Naminaufpicato ingenio aucro intelledtu prolapfi, in 



LIBER TERTIVS. CCCXLVHt 

falfas imaginationes , exteriorum fpirituum uaframentis irretiti , illorum 
quorumdominaridatumeft,pcriculofiferuieffeclifunt,&ignorantcs fe- 
metipfo$,abeunt retro poft ucftigia grcgum fuoru,qua:rentcs cxtra fc quod 
intus poitident. Atquc hoc eft quod te nunc fcire uolo,quia in nobis ipfis eft 
omniummirabiliumeffccluumopcrator,quiquicquidportcntofimathe- 
matici.quicquid prodigiofi magi,quicquid inuidentcs naturi pcrfecutores 
alchymifte,quicquid dsmonibus deteriores malefici necromantes promir 
tcrcatident,ipfenouitdifcerncre5icfiicere,idq;.fineomni crimine.iine dei 
offcnfa/inerehgionis iniuria.In nobis inquam eft illemiradorii operator: 
Nos habitat,non tartara,fed nec f/dera cceli, 
Spiritus in nobis qui uigct,illa facit. 
Vcrum dc his nobis q latiifimc tccum conferendum effet, fed coram : Non 
enim comiruntur hcc literis.nec fcnbuntur calamo.fed fpiritu fpiritui,pau 
cis facrisq; uerbis infundunturjdq; fi quando nos ad teuenire conrigerit. 
Ca: ter u q uos poftulas libros, alicr illor u aliquado fucrii t penes me , fed iam 
no funt.qui uero pencs uos circunferuntur libri adolefcentix mee.dc Occul 
ta philofophia inrittilati,horu priorcs duo in multis deficiunt,tcrtius totus 
mancus,nec nifi fcriptorum mcorum epitome qtiodda continct.Scd cgo to 
tum opus,fauente domino.intcgru recognitumq; aliquado in lucem dabo, 
claue tamc operis folis amiciflimis rcfcruata,cnioru te unti effe non dubites. 
VaIcfclidffime,eLugdimo.XXIIII.Septemb.Anno. M. D. XXVII. 
A D E V N D E M. 

I~_ Xhumaniifimistuisliteris(uenerandepater)quafiadfpeculum a' 
y nimum tuum introfpexi torum.illumq; amplcftorrotus,uoloq; 
,fic tibi perfuafum habeas,te mihi fupra quamhteris demonftra-- 
ri poffit gratiffimum fore,altiifimeq; infiderc animo:mcuerora- 
lcmcffe,quiexabundantia cordis hoc fcribam , quiq; cos qui fe mea: ami- 
citiscommiferunt,nullaunquamtempeftatc foleamdefererc. Quare ut 
tu uota confequaristua,meisnon minora,egopropcdiemadtcueniam. 
V bi cum coram dabitur mutuas audire & reddereuoces,fcio amicitiam no 
ftram indiffolubilc forc perpetuoq; duraturam.Iam uero quod ad poftula- 
tam Philofophiam attinet , te fcire uolo , quod omnium rerum cognofcere 
opificem ipfum deum,& in illum tota fimilitudinis imagine ( ceu effentiali 
quodam contaftu fiue uinculo ) tranfire,quo ipfe transformeris efficiareq; 
deus qucmadmodum de Mofe ait dominus,inquiens:Ecce ego conftitui re 
deiimPharaonis.Haxcftillauera&fumma mirabiliii operu occtiltiflima 
philofophia:CIauis cius intellcaus efbquato cnim altiora intclligimus,ta- 
tofublimioresinduimusuirtutes,tantoq;maiora&facilius8iefficacius o- 
peramur. Verum intelle£tus nofter carni inclufus corruptibili,nifi uia car* 
nisfuperauerit,fueritq;propriam naturam fortitus,diuinisillis uirtutibus 
non poterit uniri(non enim nifi fibi quamfimilibus congrediuntur)ac 

F iiii 



CCCXI.1X, DE 0CCVLTA PHILOSOPHIA, 

peruidendis illis occultiffimis dei & naturae fecretis.omnino inefficax cft.at 
que hoc opus.hic labor eft,fuperas euadere ad auras . Qyomodo cnim qui 
in cincre & mortali pulucrc feipfum amifir,deum ipfum inucnict ( Quomo 
do apprehendct fpiritualia carni immerfus& fanguini? An uidebit dominu 
homo&uiuet^ Quemfruftumadferetgranumfrumcntifiprius mortuu 
non fueritfM ori enim oportet.mori inquam mudo & carni.ac fenfibus o- 
mnibus.ac toto homini animali, qui uel: t adhaec fecrctorum penctralia in» 
grcdi,non quod corpus fcparctur ab anima,fed quod animarclinquat cor* 
pus:de qua morte Paulus fcribit CoIoffcnfibus:Mortui cftis , & uita ucftra 
abfcondita eft cum Chrifto.Et alibi clarius de fcipfo ait:Scio hominc in cor 
pore uelextra corpus,nefcio,deus fcit.raptum ufq; ad tertinm ccelu , &quae 
reliqua fequuntur. Hac inquam prctiofa in confpeclu domini morte , mori 
oportet,quodcontingitpauciffimis,&fortenon fcmpcr: Nampauciquos 
acquus amauit Iuppiter.aut ardcns cuexit ad asthcra uirtus, diis geniti potue 
rc.Primum qui non cx carnc & fanguine , fed ex deo nati funt : proxime , qui 
naturae bcnencio acccelorum gencthliaco dono,ad id dignificati funv.cxte- 
ri meritis nituntur &arte , dc quibus uiua uox tc certiorem rcddet . Vcrum 
hoc rc admonitum uolo , nc circa mc decipiaris , ac fi ego aliquando diuina 
paffus,tibi ifta proedicem,aut tale quid mihi arrogare uelim,uel concedi pof 
fc fperem,qui hacrenus humano fanguine facratus miles , fcmper fere auli- 
cus,cu carnis uinculo chariffimse uxori alligatus,omnibusq; inftabilis for- 
tuna; flatibus expofitus.totusq; a carne, a mundo , a domefticis curis tranf- 
uerfim aiftus , tam fublimia immortalium dcorum dona no fum adfecutus: 
Scd accipi me uolo uelut indicem , qui ipfe fcrriper prc foribus manens,aliis 
quod iter ingrediendum fit,oftendit . Caeterum de amorc in te meo tu qui- 
dem minime falleris,bencficiis mcis quid dcbeas.non uideo,quippc qui non 
contulerim in te quicquam,nifi quodparatus fum dum dabitur occafio , co 
ferrcomnia.TunucfeliciffimeVaIe,cLugdunoXIX. Nouemb. Anno 
M. D. XXVII. 

^HENRICVS COR-«e 

NELIVS AGRIPPACVIDAM AMICO 
fuo in AulaRcgis. s . D . 

] Olebant ueteres editoproucrbio infignem ftultitia notare,No 
cluas Athcnas inferre:fed non minpris ftultitiae eft,impietatis 
I autcm maxime,daemones inferno addcrc. Scis qucm dico infer 
1 num,illam inquam fcelerumfcholam,quam indignatus alibi 
fuiscoloribusegregie dcpinxi aulam. Sednunquamantcatamiufta fcri- 
bcndi fimul&indignandi occafio data eft atque nunc.fipcr occupationcs Ii • 
cerctrem pro dignitate tradtare.Continere tamen ncqueo calamum , quin 




E P I S T L A. CCCXLt 

argumentu eius tibi exponam Audi nuc igitur rem ftultam fimul & impia: 
Accerfitus efte Gcrmaia no modicis fumptibus uirquida demonioru, hoc 
cftcacomagus,in quo poteftas demonu inhabitat,ut ficut Ianes & Mabres 
reftirerut Mofi',fic ifte refiftat Csfari.Pcrfuafum eft enim illis a patre men- 
daciorum.illum futuroru omniu prxfcium,arcanorum quorucunq; confi- 
lioru confciu,ac dcliberataru cogitationu interpretc.tanta prstcrea pridi- 
tu poteftatc, ut poffit regios pueros reduccre per acra , qucadmodu lcgituf 
Abacuc cu fuopulmcto traduft'adlaculconu:poffctq; ficutHelifeus obfcf 
fusinDothaim,oftcdcrcmotcspIenosequoy&curruuigneoru,excrcituq; 
pl urimu:infup & reuclare & trasferre thefauros terre.quasq; uolet coget nu- 
ptias amoresq;,aut dirimet:dcpIoratos quofq; curabit morbos.ftygio phar- 
maco,putaradicatacthica,c6nrmatahydropc,inoffataclephatia,&quam 

Soluere nodofamncfcitmedicina podagram, 

M ultaq; prstcrca quae fama obfcura recondit. 
Vides ubi fides corum locata eft,ubi fpes repofita,qui elemeta,calu,fata,na 
ruram , prouidcntiam , dcum,omnia unius magi imperio fubiiccre conan- 
tur.&regni qusrut falutc a publice falutis hoftibus dsmonibus, dicentes in 
corde fuo cum Ochozia:I\'on cft deus in Ifracl,eamus ad confulcdum B el- 
febub deum A charon. Et ficut Saul locutus ad Pythonc,ait:Philiftiim pu- 
gnant aduerfum m c,St dns receffit a mc , &cxaudire noluit , uocaui ergo te. 
Adco nc & pcnes iftos defperatii cft de dco.ut requircnda ccnfuerint auxilia 
damonufNonnehoc cft iuxta uerbum Iuda: & Petri,dnm noftrum Iefum 
Chriftu faluatorem,& qui nos redemit.deum abnegare,& fuperinducere fi- 
fci celerem perditionemr*Nonne thcfaurizant fibi iram indignationis domi 
ni,mittentem in eos immiffiones per angclos malosf Nonne traditi funt in 
reprobu fcnfum,c[ ucritatc arcani confilii pcrut a patre mcdaciorum diabo 
Io,& uicroriam poftulanr aliunde cj a domino cxercituu sf Atq; tamen huic 
tam nefario idololatria: Scfacrilcgioru artifici,audaciaprcftat,quae iftis tam 
impenfe fauet orthodoxa illa mater,& Chriftianiffimi filii accommodatur 
autoritas,& e facris pccuniis largiuntur muncra.coniuentibus ctiam atq; ta 
nephariam operam conduccnnbus colunis ccclcfi3e,epifcopis & cardinali- 
bus,& impietatis miniftro impii applaudunt proceres,qucmadmodu operi 
buslupi congratulantur corui. Quod maius pcccatum commiferunt Pha- 
rao,B alach,SauI, Achab cum fua IczabckOchozias Nabuchodonofor, B al 
thaffar, Sennacherib , & cxteri cultorcs B aakVocauit Pharao contra M c. 
fen magos fuos , & illi uicti in tertia plaga confcffi funt digitum dei : rcx au- 
tem obftinatus per decc plagas periir in mari rubro. Vocauir B alach Moa 
bitcs B alaam ariolum ut maledicerct Ifracl,& dcus ipfe malcdiftioncm con 
uertitinbcnediclionem, Balachueromalediftuseft. QuidSauIoSamue* 
lisfuiaut Pythonisprofuererefponfa^Nonneconfoffuseftinmonte Gel< 
boc.-Achab&Iezabel nefariisnuptiisconiunfticonndebanr in prophctajj 



CCCLl E P I S T O L A. 

Baal,&iuxtauerbum dei egreffus eftfpiritusmendaxin oreomniumpro 
phetai^, Achab afccfuro in Ramod Balaad profpera promittentiu,ceciditq; 
Achab,& Iezabel praecipitata eft,& canes c omederunt eos . Corripitur Afa 
rexIudaaprophetadomini,quiainaegritudinefua non quaefiuit dominu, 
fed in artem mcdicorum confifus eft.None maius pcccatum habituri funr, 
qui relinquentes deum faIuatorem,& falubres narurae uires/alutem quaerut 
a fatanafFecit ita quondam Ochozias, proptereaq; audiuit a propheta do* 
mini,Supra leitulum quem afcendifti non defcendes , fed morte morieris. 
Percurratur cstcrorum infidelium regum feries,etiam gentilium hiftoriae, 
Zoroaftes,Diotharus,Crcefus, Popcius, Pyrrhus, Craffus, Nerojulianus, 
quid lucrati funt in magis & diuinatoribus fuis,qui mentiti funt illis feliciar 
Nonne omnes ad nihilum redafti funt,& male perierut in peccatis fuis { 5ic 
folent impiae illae nugae femper pernicic fuis adfcrre cukoribus , quibus pro 
fecf o qui maximeconfidunt,maxime omnium redduntur infelidffimi.No 
inficior,funt naturales fcictiac,funt metaphyficae artes,funt occulta ingcnia, 
quibus citra dei offenfam,cirra fidei &religionis iniuriam tueri poffunt re- 
gna,cxplorari confilia , uinci hoftcs,cripi captiui,adaugeri diuitiae,concili- 
ari hominum beneuolentia,depelli aegritudines,conferuari faniras,prolon- 
gari uita.reftitui iuuentutis robur. Sunt infuper facrae religionis intcrccffio 
nes,publicae fupplicationcs,priuatae bonorum preces,quibus non folum ira 
dei He&ere,fcd&fimulillumnobisbcneficuirnpetrare poffumus. Quod 
fi praeterca ars quaedam eft prarfcienti^ & mirandorum operum,quam Calo 
magiam fiue Theurgiam ueteres uocant,certc haec iftis nugatonbus & dae^ 
moniorum mancipiis incognira eft. Quippe explorarcdefuturis aut immi 
nentibus aliisue occultis,&quac hominibus diuinitus portcnduntur ueridi- 
casfententias,atqueoperari opcra uirtutum communem naturae confuc- 
t tudinem excedentia , non nifi profundae &perfc£rae doftrinae,integcrrimac- 
1 q;uiraeacfideieft,nonhominumleuiffimorumacindoctorum. Homini* 
bus autem innocentibus & doftis in Icge domini,pro uota fidci fetuit omnis 
creatura.&exaudiunturadquscunquepetierint.SicHeliamcoruuspauir, 
&ad prccesciusterrafruftusretinct, ccelumncgat pluuiam ,&in impios 
euomit ignes fuos . Sic Helifaeo feruiunr urfi , militant angeli , flumina fic- 
cis tranfeunturpedibus.Danieli pofita ferocitate negleftaqrfama adbladi- 
untur leones:Et fuccenfus in fornace ignis non urit pueros . Eiufmodi funt 
non Cacomagorum,non Gcoticorum,non dacmoniorum, fcd fidelium di 
uinorumq; hominum opcramon enim da:moncs,fed fpiritus dei miniftrat 
illis.Sunt fateor aliqui,etiam in hunc diem(& forte plures)uiri fapicntia gra 
ues,fcientiainfignes,uirtutibus&potcftatibuspollcntcs,uita&moribusin 
tegri,prudcntia inuicti,etiam aetatc & robore difpofiti,ut rcipublicse cofilio 
& opera plurimum poffint prodefferfed hos aulici ueftri contemnunt,ut ab 
inftitmo corum longe dhierfos,quibus pro fapicntia malitia cft.fraus & do- 



E p r S T L A. CCCLll 

Siis pro confilio,aftus & calliditas pro fcientia , dcccptio & perfidia pro pru * 
dentiaeft.RcligionislocumpoiTidctfupcrftitiOj&inaffliaioibusblafphe- 
matur deus : &quse ( ut ait Apoftolus )in mfirmitate perficitur ftdes.conte* 
mnitur : fedrecurritur ad inuocamenta malorum dxmonum . Bonus quif- 
que apudeos irriderur,audax hypocrifis prouehitur.ueriras pro crimine eft 4 
laus&prsemia ftultitis& fcclenbus repofitafunt . Oftulti&impii.quihis 
artibus ftabilire uultis rcgnum , quibus olim porenrilfima impcriacecide- 
runtfunditusqjcuerfa funt. Dcquibus ueredidum cftper Hicremiam: 
Cccidit corona noftra , ux quia pcccauimus . Quod utinam non tam ue* 
re quam excogitata ingeniofa force in uos quadraret . Siquidcm ille uerficu- 
luscolleftisinuiccm numeralibus litcris . M . C . V .1 . annum cxprimit 
M. D. XXIIII. quoiuxtaueftrumcalculum,rcxuefterapudPapiamca- 
ptus cft. None hax uidiftis & admirati eftis,qu? ante fafta § f uiffcnr impof- 
fibiliaiudicaftisr Etadhucfuperbitis&obdurari cftisin infelicitatibus uc- 
ftris.Contemnitis prophctas,& dei comminationes uobis pro fabulis funr. 
En propc eft,&adhuc uidcbitis & fcntictis magnalia dei in orbe terrarum,& 
collapfi in fata contrcmifcetis , quia ucniet fuper uos miferia quam nefcitis: 
quotuncfugietis:Statccumincantatoribusueftris&cummu!titudincma- 
leficorum ueftrorum , fi fortc quid profint uobis , aut poiTitis ficri fortio' 
res. NonneacccrfitusGcrmanicus cacomagus faluabiruos, &mendaces 
faciet prophetas , ac praualebir contra iram domini , & liberabit Uos a ma- 
lo ? Non fic impii non fic . Nifi dominus ijdificauerit 8i cuftodierit ciuita- 
tes & regnum , in uanum laborant & uigilant omnes cuftodes eius . Solius 
deieft,nondsmonum,nonmagorum/ufpendercaurmutareprophetarfl 
fententia : fi uos toto corde conuerfi ad eius mifericordiam, ueftram muta- 
ucritis malitiam atquc perfidiam, Sic nanq; Nabuchodonofor Danielis con 
filio pcccara eleemofynis rcdimens , & iniquitates in mifericordiis pauperu, 
imminentcm dci iram ad tcmpus effugir,donec in aula Babylonis uocc ela- 
tionis fux rurfus illam in fe rcuocauit. Achab impiiffimus cum fua Iefabcle, 
cui mortcm per Heliam dominusnunciauir.quia conuerfus eft ad deum, fa 
cTus eft iterum fermo domini ad Heliam:Quiarcueritus cft Achab facicm 
mea.non inducam malu in diebus cius.Niniuite quia ex ediclo rcgisSi prin 
ciptiegerunt pcenitcntia ad pradicatione Ionaytb imminenti protinus ex- 
cidio liberati funt.Intimauit Efaias Ezcchia: fentcntiam , ut difponeret do> 
muifuccitomoriturus:Illeorauit&flcuir,&:fanatuscft,adaucT:iseiannisui 
tx quindecim : Sic enim ad eum per eundem prophctam locutus eft domi- 
nus : Vidi lachry mas tuas,& cxaudiui orationem tuam.-ecce cgo adiiciam fu 
pcrdiestuosquindccimannos . Infuper&demanuregis Affyriorum eru# 
amte,Stciuiiatemiftam,&protcgamcam. Tantumpotuitconuerfio &o- 
ratio pii regis , ut qui pro fe folo orauit , tamen non pro fe folo impetrauitj 
fed etiam pro ciuitate & populo . Solus dominus eft qui faluu fecit rcgern, 



3^ 






^^■^■■1 



CCCtll E P I S T O L A, 

&qui fapienriam dat filio regis. Adhuc magiftrum confugere oporter , qui 
quaerunt falutem.non ad magos & ariolos . Induimini iuftitiam , & timete 
dominum,uos qui quaeritis felicia . Si regni firmitas quaeritur , fcriptum cft: 
Iufti haercditabunt tcrram:In memoria acterna erit iuftus,& in aeternum no 
commouebitur. Si fecuritas quacritur : Qui timcnt dominum , ab audicio- 
rre mala non timebunt , fed & omnes dcfpicient inimicos . Si honor & opes 
quaeruntur:Gloria & diuitiae in domo eius. Si Iaus & fauor.Gencratio refto 
rumbenedicetur.Sipotentia:Potensinterraeriripfe&femeneius:Fortitu- 
do eius exaltabitur in gloria . Si nuptiae & coniugii profperitas : Vxor eius 
ficutuitisabundansinlatcribusdomus.&filiieiusficutnouclkoliuarum. 
Si corporis fanitas & robur:Non dabit dominus fanctos fuos uidere corru- 
ptionem. In omnibus deniq; beatus eft uir qui timet dominum,qui imma^ 
culatus in uia,qui non abiit in confilio impiorum,qui miferetur fuper ege- 
num & paupcrem:nam in die mala libcrabit cum dominus,& non tradet eu 
in manus inimicorum cius.peccatores autc uidcbunt &iraicctur, dcntibus 
fremeht & tabefcent,defiderium eorum peribir. Haec nuc admonuiffc fatis. 
Nolo enim curiofius hanc rem profequi, ne forte mahtia fubiectae materiae 
calamumprotrudatquononexpedit.ValeexLutctiaParifiorumXIII.Fe 
bruarii Anno. M. D. XXVIII. Romano calculo. 

^HENRICI COR/*? 

AGRIPPAE CENSVRA SIVE RETRACTA- 
tio De magia ex fua declamatione de Vanitatc 
fcientiarum & excellcntia Vcrbi dei. 
. DE HAGIA IN GENERE. 
Xigit etiam hic Iocus,ut de Magia dicamus , nam & ipfa cum 
aftrologiafic coniun<fraatq;cognataeft,utquimagiam finc 
aftrologia profiteatur,is nihil agat,fed tota abcrret uia.Suidas 
magiam a Magufcis,& nomen & originem rraxiffeputat. Co 
munis opinio eft nomen effe Perficum,cui aftipulatur Porphyrius & A r u- 
Ieius,& fignificare eorum lingua idem quod faccrdotcm/apientem fiue phi 
lofophum.Magia itaq; omnem phiIofophiam,Phyficam , & mathcmatic» 
/z bmplexa,etiam uires religionum illis adiungit. Hinc& Goctiam & thcur- 
giam in fe quoq; conrinet. Qua de caufa magiam plcriq; bifariam diuidunr, 
in naturalem uidelicet & cercmonialem. 

DE MAGIA NATVRALI. 

| Aturalem magiam,non aliud putant, g naturalium fcictiarum 

fummampotcftatem,quam idcircofummumphilofophis na 

turalis apicem,eiusq; abfolutiffimam confummationc uocanr, 

j & quae fit acliua portio philofophiae naturalis , quae naturalium 





DE MAGIA NATVRALI. CCCXV. 

uirtutu adminiculo,ex mutua earu & opportuna applicarione opcra edir,fu 
pra omnc admirationis captu:qua magia Aethiopes maxime & Indi uteba- 
tur,ubi herba^& lapidu,c2rerorumq; ad id fpectantiu facultas fuppctcbat. 
Eius meminiffe uolunt H ieronymu ad Paulinu, ubi ait Apolloniu Tyancii 
fuiffemagu,feu philofophii,utPythagorici. Eius etia generis fuiffe magos, 
qui Chriftu natu muncribus inuifentes adorauerut, quos euangelioiy intcr^ 
prctesexponunt Chaldaeorum philofophos: qualesfuercHiarchasapud 
Bragmanas.Tefpionapud Gymnofophiftas,Budda apud Babylonios,Nu 
ma Pompilius apud Romanos , Zamolxides apud Thracas , Abbaris apud 
Hyperboreos,Hermes apud Aegyptios,2oroaftcs Oromafi nli' apud Per- 
fas,NaIndi,&Acthiopcs,&Chalda:i,&Perfa:hacmaximepra:celluercma* 
gia.-qua idcirco (ut narrat Plato in Alcibiadc) imbuuntur Perfaru regu filii, 
ut ad mun danas reipublicae imaginc fua & ipfi rempublica adminiftrare,di- 
ftribuereq; condifcat:& Cicero in Diuinationu libris ait, neminc apud Per- 
fas regno potiri,qui prius magia non didicerit. Magia itaq; naturalis ea eft, 
qus reru ornniu naturaliu atq; cceleftiu uirescontcplata, earundemq; fyrru 
pathia curiofa indaginc fcrutata , reconditas ac latctes in natura poteftates 
ita in apertu producit:inferiora fuperioru dotibus,ranq quafdam illecebras, 
fic copulans,p eoru mutua applicationc ad inuicc, ut exinde ftupenda fxpe 
cofurgant miracula,no ta artc cj natura , cui fe ars ifta miniftra exhibet hec 
operati.Na magi,ut natura: accuratiffimi exploratores, coducentes ea,quej 
a natura praeparata funt, applicando acr iua paffiuis , fcpiffime ante tcpus a 
natura ordinatu effectus producunt.quae uulgus putat miracula ,cfl tamen 
naturalia opera fint,intcrueniente fola tcporis pr£uentione:ut fi quis in rnc 
fe Martio rofas producar,& maturas uuas.aut fatas fabas,uel petrofelinu in 
tra paucas horas excrefcere faciat in perfecla planta,& iis maiora, ut nubes, 
pluuias,tonitrua,& diuerforu gencru animalia,& reru rrafmutationcscj plu- 
rimas , cuiufmodi multas feciffe fe iactat R ogcrius B achon pura & naturali 
magia.Scripferunt de illius operibus Zoroaftcs,Hermes, Euanthes rex Ara 
bum,ZachariasBabylonius,IofephHebratus,Bocus,Aaron,Zcnotenus,Ki 
ranides,Almadal,Tnetel,Alchindus,Abel,Ptolemauis,Geber,Zahel,Naza 
barub,Tebith,Berith,Salomon,Aftaphon,Hipparchus,Alcmeon,ApolIo- 
nius, T riphon,& plcriq; alii,quoru aliqua opcra adhuc integra,& pleraq; fra- 
gmcta adhuc extat,& ad manus meas aliquado puenerunt . Ex recctioribus 
uero fcripfcrut in naturaii magia pauci,& illi quidc pauca , ut Albertus , Aw 
noldus de uilla noua,Raimudus Lullius, B achon,& A pponus,& autor libri 
ad Alfonfum,fub P i catricis nomine editus, qui tamen una cu naturali ma- 
gia plurimum fuperftirionis admifcet,quod quidem fecerunt & alii. 
DE MAGIA MATHEMATICA. 

SVntprxterea aliinaturafagaciffimixmulatores, inquifiroresq; auda- 
ciffimi, qui abfq; naturalibus uirtutibus , ex folis mathematicis difcipli - 

G 



CCCI.IV. DE HAGIA HATHEMATICA. 

nis,adfcitis coeloru influxibus , fefe naturs operum fimilia producerepoflc 
pollicentur , ut corpora cuntia uel loquctia , quae tamc no habcant uirtutcs 
animalcs.-qualis fuit coluba Archita: lignea,quse uolabat ,& ftatuaeMcrcu-- 
rii.qus loq"uebatur:& caput xncu ab Albcrto Magno fabricatS.quod locu- 
tuphibct. Excelluitin iftis Bocthius,uirmaximiingenii,Simultipliciseru 
ditionis:adquc de iftiufmodi fcribcns C amodorus:Tibi(inqt)ardua cogno 
fcere,& miracula monftrare propofitum eft:tuae artis ingcnio metalla mu. 
giut,D iomedes in sre grauius buccinatur,xncus anguis mfibilar.aucs fimu 
lats'funt,& q uocc propna nefciut haberc, dulcedinc cantilenae probantur 
cmittcrc,parua de illo rcferimus.cui coelil imitari phas cft. De iftis puto arti 
ficiis diftu eft,quod apud Platonc legimus irl undecimo dc Lcgibus: Ars da 
ta eft mortalibus.qua res pofteriores quafda gencrarct.no quidem ucritatis 
& diuinitatis parcicipes,fcd fimulacraquseda fibiipfis cognata deduccrct: at 
que eoufq; progrefu funt magi homines audaciflimi omnia pcrpctrare, fa* 
uentc maxime antiquo illo & ualido ferpcte fcicntiaru pollicitatore, ut fimi 
les illi tanquam fimiae,deum& naturam acmulari conarentur. 

DEMAGIAVENEFICA. f 

^ii Sc pmerea naturalis magiae fpecies.qua ueneficam, fme pnar 
macia uocat.que poculis,phyltris,uariisq; uencficio^ mcdica ' 
mentis perficitur: cuiufmodi Democritus confcciflc legitur, 
I quo boni,feliccs,fortunatiq; filii gignantur:& aliud, quo auiu 
uoces riteintelligamus , ficut dc Apollonio narrantPhiloftratus atq;Por* 
phyrius . Vergilius etiam dc quibufdam hcrbis Ponticis loeutus dixit: 
His ego faepe lupum fieri,& fc condere fyluis 
Moerim/aepe animas imis exire fepulchris, 
Atq;fatasaliduiditraducercmeflcs. 
Et Plinius narrat,qucndam Dcmarchu Parrhafiu in facrificio,quod Arca- 
des Ioui Lyceo humana hoftia facicbant,immolati pueri exta dcguftafle,8£ 
in lupu fe c5uertiffc : propter qua hoim in lupos immutationc, putat Augu 
ftinus Pani Lycco,& I oui L yceo nomc eflc impofitu . Narrat idc Augufti 
nus,dum eflct in Italia.quafda fceminas magas,Circes inftar,dato uiaton- 
bus ucncficio in cafco.cos in iumctauertifl"c:cumq; portaflent qua: placuil- 
fcnt onera,rurfus in homines refti tuiflc, idq; patri cuidam Prxftantio tunc 
accidifle.Scd&nc quishaeeputctomninodeliramenta cflc&impoflibilia, 
is rccordetur quomodo facra: literse narrant,Nabuchodonofor regc muta* 
rum inbouem,&feptem annisfceno uixifle,tandemdeimifcncordia inlio 
minem rediifle : cuius corpus poft mortcm illius filius Euilmcrodat in eica 
dedit uulturibus,nc quado refurgcrct a mortuis, ci ia de beftia redicrat in ho 
rninc.&ciufmodi plura de magis Pharaonis narrat Exodus. Veru de iis fiue 
magis fiue ueneficis loqtur Sapics.du dicit:Exhorruifti illos deusga horri- 
bilia opa tibi faciebat p medicamina. lllud praeterea uos fcire uolo , no iolu 




- 






DE G0ETIA ET NECROMAN. CCCLV 

naturalia fcrutari hos magos,ucrumetia ea quae natura comitanfur, ac qu'6 
dammodoexuunr,urmorus,numeros,figuras,fonos,uoccs,conccrus,lurni 
na,& animi affeftus arq; ucrba . Sic Pfylli & Marfi conuocabant fcrpcntcs, 
alii aliis deprimcnres fugabant:fic Orpheus Argonautarii tcmpeftatem hy- 
mnocopefcuit;&HomerusnarratVlymfanguincucrbisrcftridtu:&inle- 
ge duodecim tabularum iis,qui mefles cxcanraflent.pcena conftituta eft:ut 
non dubium fit.magos etiam folis ucrbis & affeftibus,aliisq; fimilibus,non 
infeipfos modo,fcd eriam in res extrancas fipe mirum aliquc produccrc cf- 
fcdtu.quae omnia 116 fecus uim infita in rcs alias profundcrc,illasq; ad fc tra 
herc,ucl abs fe repcllcre,feu alio quouis modo afficere puranr.q magnes fcr- 
rum.&fuccinum paleas trahur:fiue adamas,& allium magnetcm liganr:fic- 
q; per hac rerum gradariam ac concatcnatam fibi fy mparhiam , non folui n 
dona naturaha & coeleftia,fcd etia intellcdrualia & diuina Iamblichus, Pro- 
clus,atq; Synefius,ex magorum fententia,dcfuper fulcipi pofle confirmanr, 
cjuod Proclus inlibrodeSacrificio&magiafatetur,fcilicerper huiufmodi 
rcrum conicnfum.magos eria numina cuocare foliros . Ad ranra enim quis 
dam corum deuoluti funt infaniam,ut cx diuerfis ftellarum conftellationi- 
bus,per temporum interualla,&quadam proportionu rationc rire obferua 
tis,conftrucH imagincm coelitum nutu uita: inrelledtusq; fpiritu acceptu* 
ram putent,quo confulentibus illam,rcfp6dear, & occultc ueritatis arcana 
rcuelet.Hinc patet hanc naruralc magia nonnunq in goctia & thcurgiarccli 
nata/xpiflimemalorumdsemonu uaframenris,erroribusq;obretiri. 
DE GOETIA ET NECRO M.ANTI A. 
|Eremonialis autc magi? partes funt goctia atq; theurgia.Goci 
tia,immundorumfpirituumc6merciisinaufpicata,nefari$cU 
j riofitatis ritibus,illicitis carminibus,& deprecamcris concinna- 
Jra,omniu legum placitis eft exrerminara & exccrata.Huius gc- 
nerisfunt,quosnecromanricos,&maIeficoshodicnuncupanius, 

Gens inuifa dcis,maculandi callida cceli, 

Quasgenuitnaturamali,quifideramundi, > 

Iuraq;fixarumpofluntperiierrerererurn. 1 

Nam nunc ftare polos,& flumina mittcre norunr, 

Aerhcra fub tcrras adigunr,monresq; rcucllunt. 
Hi funt ergo,qui dcfundtoru inclamant animas , & illi quos ueteres dicebat 
epodos,qui excantant pueros,& in eloquium oraculi cliciunt , &qui da:mo* 
ries paredros circunferunt,quale quiddam de Socrare legimus: & qui , ur di-- 
citur,lpiriruspafcuntinuitro,perquosfepropheraremcntiuntur.Ethiocs 
iifariam proccdunt.Nam alii damioncs malos uirture quadam maximc di 
tiinorum nominum adiuratos,aduocare & cogerc ftudct : quippc cu omnis 
'creatura timct & reueretur nomc illius,qui fecir eam , non mirum (i gocricj", 
&quiq; etiam infideles,pagani,Iudau,Saraceni,& cuiufcunq; prophani collc 

G ii 




OCCLVI. DE GOETIA ET NECROMAN. 

gii fiue feirae homines,diuini notriinis inuocatione daemones aftringat. A» 
1« autcm nefandiffimi,detcftado & omnibus ignibus plcftcdo fcelcre,fe dae- 
monibus fubmittcntes,illis facrificant & adorant,idololatrse & uiliffimae dc 
icciiones rci effcfti funt:quibus criminibus,&fi priores non funt obnoxii.ta 
mcn manifeftis periculis fe exponunt. Nam etiam coa<3i daemoncs inuigi- 
lant/emper quo errates nos decipiant.Ex horum uero gocticoru anagyri k 
profluxcrutomncsiftitenebrarulibri.quosimprobateleiftionis vlpianus 
Iurifc6fultusappellat,protinusq;corrumpcdosefleftatuit. Cuiufmodi pri 
mus excogiraffe dicitur Zabulus quida illicitis artibus dcditus ,dcinde Bar- 
nabasquidamCyprius:&hodieadhucconn<Sistituliscircunferunturlibri, 
fub nominibus Adae, Abelis,Enoch,Abrahae,Salomonis:itcm Pauli.Hono- 
rii,Cypriani,Albcrti,Thom2,Hicronymj,&Eboracenfiscuiufdam:quoru 
nugas ftulte fecuti funt Alphonfus rex Caftellae,R.obertus Anglkus, Baco, 
& Apponus,& pleriq; alii deplorati ingenii homincs. Praererea no homines 
modo,&fandos,&patriarchas,&angelosdei,tamexccrabiliudogmatu fe- 
cerunt autores.fed & libros a Razielc & Raphaele, Adami & Tobiae , angelis 
traditos oftentant:qui libri tamcn acutius infpicienti , fuorum praeccproru 
canonem,ritum,confuctudinem,uerborum&chara£terurngcnus,extiu- 
«ftionis ordinem,infulfam phrafim.apcrtc fcfe produnt,non nifi meras nu- 
gas ac impofturas cotinerc.ac pofterioribus temporibus ab omnis antiquj 
magiae ignaris.perditiffimis perditionum artificibus effe conflatos, cx pro- 
phanis quibufdam obferuationibus noftre religionis ceremoniis permixtis 
infitisq;,ignotis multis nominibus,& fignaculis,ut pcrterrcant rudcs & fim- 
plices,& ftupori fint infenfatis,& his qui nefciunt bonas litcras.Ncq; tamcn 
proptcrea patet has artes fabulas effe:na nifi re uera cflcnt,atq; p illas mulra 
mira ac noxia fiercnr,non tam arfte dcillis ftatuiffcnt diuinae & humanae le 
ges,eas exterminandas effe dc tcrra . Ciir autcm goctici ifti folis malis utan- 
rur daemonibus ,earatio eft , quiaboni angeli difficilc comparenr.quia dc» 
iuffum expectant.necnifi mundis cordc & uita fanftis hominibus congre- 
diuntur:mali autcm faciles fe cxhibent ad m uocandum,falfo fauentcs,& di- 
uinitatem mentientes,femper praefto, ut aftu fuo decipiant , ut uenerentur, 
ut adorentur:&quia muliercs fecrctorum auidiores funt.ac minus cautae, at 
quc in fuperftitioncm procliues.faciliusq; illuduntur, ideo illis fc praebct fa- 
ciliores.faciuntq; ingentiaprodigia:cuiufmodi de Circc, dc Medca, de aliis 
canunt poctae:teftantur Cicero, Plinius, Seneca, Auguftinus , & multi alii, 
tum phiIofophi,tum catholici doftores &hiftorici, ipfe etiam facrae litcrae. 
Nam in libris rcgum legimus phytoniffam mulierem , quae erat in Endor, 
cuocaffe animam Samuelis prophetae , licet plcritj; interpretentur no fuiffc 
anima prophetae.fed malignu fpiritu , qui illius fumpferit imaginc . Tamen 
Hebraeoru magiftri dicunt, quod etia Auguft. ad Simplicianu fieri potuiffc 
no negat,c|a fuerit uerus fpiritus Samtielis,cj ante completu annum a difcef- 






D E T H E V R G I A, CCCLVJl. 

fu ex corporc facile euocari potuit , prout docct Goetici. Quin etiam magi, 
necromatici,ilIud naturalibus quibufdam uiribus ac uinculis fieri poffe au- 
rumat, ficut nos in libris noftris de Occulta philofophia tracTamus. Ideoq; 
antiqui patres,rerum fpiritualium periti.non fine caufa ordinauerut ,ut cor 
poramortuorumfepclirenturinlocofacro,&luminibusfocientur,aquabc 
ncdiclaafperganturjthurc&incenfofuffumigcturj&cxpictur orationibus, 
quoufq; fupcr terram extiterint.Nam ut aiut magiftri Hcbraeorum, omne 
corpus noftru,& carnale animal , & quicquid in nobis fuper matcria carnis 
maledifpofitainnititur,relinquiturincibumferpenti,&utipfiuocant Aza 
zeli,qui cft dominus carnis & fanguinis,& princeps huius mundi, & uocatur 
in Leuitico princeps defertorum,cui diclum eft in Genefi : Tcrram come- 
dcs omnib' dicbus uite tue. Et in Ifaia.Puluis panis tuus, hoc cft,corpus no 
ftrumcrcatumexpuluereterrae,qdiunonfucritfancl:ificatum,&tranfmu- 
tatum in mclius,ut non amplius ferpentis,fed dei fit effectum , uidelieet ex 
carnali fpirituale.iuxta uerbum Pauli dicctis: Seminatur quod animale eft, 
&refurgetquodfpiritualecft.Etalibi:Omnesquidemrefurgent,fednono- 
mnes immutabuntur,quia multi remanfuri funt in pcrpet uum cibum fer- 
pentis. Hanc itaq; turpem & horridam camis materiam,ac ferpentis cibum 
morte deponimus,illam aliquando in meliorcm fortcm,& fpiritualcm traf 
muratamreaffumpturi,quoderitinrefurrcftioncmortuorum. Eriamfa-' 
ctum eft in his,qui primitias refurrecTionis dcguftarut , &multi hoc ipfum 
uirtute deifici fpiritus in hac uita confccuti funt,Enoch,& Helias,& Mofes, 
quorum corpora tranfmutata in naturam fpiritualem ,non uidcrunt corru 
ptionem:necficutc£teracadauerapoteftatiferpcntisrcliftafunt.Atq;hec 
eft illa difceptatio diaboli cu Michaele de corpore M oyfi , cuius meminic 
in epiftolafuaIudas,fed de Goetia&Necromatia hxcfatis. 
D E THE VRGIA. 
Heurgiam ucro pleriq; putant haud illicitam , quafi hxc bonis 
angelis,diuinoq;numinercgatur,cumfcpiffimerarnenfubdei 
& angelorum nominibus malis daemonum fallaciis obftringa- 
\ tur:non folum fiquidcm naturahbus uiribus,fed etiam certis ri 
tibus & ceremoniis coeleftes , & per illas diuinas uirtutes nobis conciliamus 
& artrahimus:de quibus multis regulis antiqui magi cditis uoluminibus per 
rracTant.Omnium autem ceremoniarum pars maxima,in mundiria ferul- 
da confiftit,primum quidem animi.deinde etiam corporis,& corum quc cir 
ca corpus funt,ut in cute,in ueftibus,in habifaculis,in uafis , in utcnfilibus, 
oblationibus,hoftiis,facrificiis,quorum mundiria ad diuinorum confuctu- 
dinem & contuitum difponit,& in facris fummopere efftagitatur,iuxta uer- 
ba IfaiaeLauamini &mundi eftorc,& auferte malum cogitationum tieftra- 
rum.Immunditia uero,quia aerem frequentcr & homincm inficit,mundif« 
fimum illum cceleftium & diuinorum influxum difturbar,& mudos dci fpi- 

G iii 




i 







■■■■■■■■^^^^^■■■■■■■■■H 

CCCLVIII. DECABALA. 

ritus fugac. Vcrum nonnuncj immfldi fpiritus,&decept rices potefhf es , ut 

ucnercntur & adorctur pro diis,etiam hanc munditia cxquirflt:ideo liic ma 

xima opus cft cautcla , de quib 9 late in libfis noftris de Occulta philofophia 

differuimus. Vcrum de hac theurgia , fiue diuinoru magia plura difputans 

Porphyrius,tandc concludit theurgicis cofecrationibus poiTe quidc anima 

hominis idonca reddi,ad fufceptionc fpiritufi & angelorfi, ad uidcdos dcos: 

reditu uero ad defi hac artc praeftari polTe inficiafomnino.Eius itaq; fcholx 

funt,ars almadel,arsnotoria,ars Paulina,ars rcuelationfi, &eiufmodi fupfti 

rionu plura,qux co ipfo funt pniciofiora.quo apparct imperitis diuiniora. 

DE CAB A L A. 

jl Erum occurrunt hic mihi uerba PIinii,q,cft & alia inquit magi 

j ccs facTio,a M ofe etiamnu & Latopca Iuda:is pcdens: qua: ucr- 

ba me dc cabala Iudaorfi comonefaciunr , qua in monte Sina a 

1 dco ipfo Mofi datampcnes Hcbrsos conftas opinio eft,ac de- 

mccps pcr fucccffionfi gradus citra literarii monumcnta,ufq; in Ezrx tcpo 
rapoficrioribusfolauiuauocetradita:queadmodumPythagoricadogma 
ta olim ab Archippo & Lyfiadc,qui in Grccia Thcbis fcholas habuerc trade 
bantur.in quibus difcipuli memonter doftorfl prarcepta tcnctes, ingcnio & 
memoria pro libris utebaturTic & Iudxi quidam litcras afpcrnati, in memo 
ria & obfcruatione,ac uocali traditionehanccollocarflt.-unde cabala ab He- 
brsis,quafi folo auditu unius ab altcro rcceptio,nuncupata eft. Ars ( ut fcr- 
tur)peructufta,nomcnautcmnonifirccctibustemperibusapud Chriftia 
ahiUdif nos cognitfl. Eius ucro dupliccm tradunt fcicntiam , una de Brefith ,qua 8c 
fUx. cofmologiam uocant, uidclicctrcrum creatarfi naturaliu St cceleftium ui- 
rcs cxplicantcm,& legis biblizq; arcanaphilofophicis rationibus cxponcn- 
tc:quaeprofecTo hacrationenihil differt a magia naturali,in qua Salomonc 
rcge prsftitiffc crcdimus. L egitur naq; in facris Hebraorfi hiftoriis, illfi di- 
fputarefolitua cedro Libani,ufq; adhyffopum:itc deiumcntis,uolucribus, 
rcptilibus,& pifcibus,qua: omnia magicas quafdam natura: uircs pre fc fcrrc 
poffunt. Ipfc quoq; inter pofteriorcs M oyfes Acgyptius, in expofitionibus 
fuis fuper Pctateuchfl,& plures thalmudifta: hanc infccuti funt. Altcra ucro 
ciusfcicnriauocantdcMcrcaua,qua:cftdefublimioribusdiuinaru,angeli 
carfiq; uirtutfi.acfacrorfi nominfi,&fignaculorum contcplationibus.quav 
dam quafi fymbolica thcologia,in qua Iitera:,numeri,figura:,res & nomina, 
&clementorfl apiccs,aclinea: : puncta&acccntus, omnia funtprofundiffi- 
marfl rcrum,& magnorfl arcanorfl fignificatiua. Hanc rurfus bifaria fecar, 
in Arithmantia,uidclicet quac notatiacon uocatur , dc angelicis uirtutibus, 
nominibiis,fignaculisq-,etiada*monuacanimarflc6ditionibustracTans:at 
quc in theomantia.que diuine maicftatis myfteria,cmanationcs,facraq: no 
mina,&pcnracula fcrutatur:qua qui norir,hunc aiunt admiradis pollcre uir- 
njtibusjitaquodduuclitfuturaomniaprsfciat.torinaturaimperer^inds- 



^ 



DtCAtAtA, cccux. 

mones & angelos ius habeat,S<: miracula faciat . Hac put ant Moyfcn tor fi'« 
gna cdidiffe:uirga in colubrii,aquas in languinc uerrilfe.Tanas,mufcas, pedi 
culos,locuftas,bruchos,ignc cum gradine,ueficas & tabcs Acgyptiis immi- 
fiffe.-primogenitii omne ab hominc ufq; ad pccus intcremiiTe : fuosq; dedu- 
cenrCjmareaperuiiTe/ontc de pet ra,coturnices dc ccelo produxiffc.-aquas a- 
maras dulcoraffe:fulgura Scnubes p die,columna ignis per nocrc, fuis pmi- 
iiffe:iiocc dci uiuctis ad populu,e ccelis deuocaffe:arrogatcs igne,murmura 
tes lepra,pcufuffe:male mcrcres fubita ftrage,alios rerra; hiatu abforptos af- 
feciffcpopulu ccelefti cibo pauiffe.fcrpcres placaffc: uenenatos curaffe: nu- 
mcrofam turba ab infirmitate,ucftes eoru a corrofione cdfcruaiTc:& hoftiu 
uidriccrcddidiffe.HacdcniqsmiracuIoruarte&Jofueftarefolcprecepiffc, 
Elia ignc in aduerfarios e ccelo deuocaffe,pueru mortuu uita reftituiffe,Da: 
nielc leonii ora perftrinxi(Te,rres pueros in camino a?ftuatis incedii carmi- 
na lufifTe.Porrd hac arte aftruiitpfidi Iudci etia Chriftu ta admirada fcpe fe 
ciffe, Salomonc quoq; hacpercalluiffe,atq; ex ca arte cotra da:mones, eorun 
dcq; uincula,& coiurationii modos,ac cotra morbos excatameta tradidiffe, 
UtautorcftIofephus.VeruegodeuMo)'fi,ca:terisq;prophctismulta,qu2C 
cotinerctur fub corticc uerboru legis,prophano uulgo no coicada myfteria 
rctcxuiffe,ut no dubiro,fichac qua iaftant Hebraei cabata artc,qua ego mul 
ro labore aliquado fcrutatus fum,no nifi mera fupcrftitiois rapfodia,ac rhe- 
Urgica quanda magiam agnofco: quod fi(quod ludaei iacTat)a deo profecTa 
ad uitx perfectionc,ad hominu faiutc,ad dei cultum.ad intelligctiae ucritatc 
coducerer , profecTo fpiritus ille ueritatis,qui repudiata fy nagoga ucnit nos 
docere omnc ueritatc,hanc ufq; in hacc poftrema tcpora,fua non cclaffet ec 
clcfiaams profecTo omnia nouit quae funt dei,cuius bencdiftio , baptifmus, 
caeteraq; falutisfacramera rcuelata,&perfecTa funt in omni Iingua.Vniufcil 
i ufq; cnim Iinguae par eft & eade uirtus,modo par fit & ea dc pictas.nec eft a - 
liud nomc in ccelis,ncc in terra,in quo oporteat nos faluos fieri , & in quo o# 
peremuruirtutc,prcterununomcIcfu,inquorccapitulan£,&c6tinen£oia» 
Hinc Iudci in diuinis nominibus pcrtiffimi, pa^ aut nihil poft Chriftu bpe 
rari poiTunt,ficut prifci illo^ patres. Quod autc cxperimur,& uidcmus hui* 
artis(ut uocat)reuoluti6ibus,faepe miras magnoru myfterioru a facris litc^ 
ris exrorqueri fcntetias,totii hoc nihil aliiid cft,q Iufus quida allegoriarii, qs 
otiofi hoies,in fingulis literis Si pficTis & numeris occupati,quod hec lingua 
&fcribcdiritusfaciIcpatiutur,proeorriarbitriofingiit,atq;rcfingut:que&^ 
fi nonunq magna lonent myftcria,nihil ramc probare,ncc euincere queiiri 
quin iuxta uerba Gregorii eadc facilirate cotemnerc liccat , qua afferunrur» 
Confinxir fimili artificio pleraq; Rabanus monachus/cd latinischaracTcri 
bus Si uerlibus,infertis uariis imaginibus,cjui quaqjucrfus leeTi, pcr quselibeE 
fuperficieiacimaginumIineamentafacrualiquodenuntiantmyftcriu,de' 
picTae illic hiftoria: reprefentatiuu.-qus etiam cx prophanis literis extorqtwv 

G iiii 



DE ClBlli 



ri poffc nemo ignorat.qui Valerls Probs cx Vcrgilii carminibus compofi- 
tasdeChriftoccntoneslegerir,qua:omnia& eiufmodi funt fpeculationes 
otioforum hominum.Quod autcm ad miraculorum operationcm attinet, 
ncminem ucftru puto tam ftolids ceruicis,qui de iis credat aliqua habcn ar 
tcm ucl fcictiam.Eft ltaq; nihil aliud haec ludacorum cabala,cj pcrniciofifli- 
ma quxdam fuperftitio.qua ucrba,& nomina,& litcras , fparfim in fcriptura 
pofitas pro arbitrio fuo colligunt, diuidunt,transferunt:&alrcrum ex alte- 
ro facientes,foluunt mcmbra ueritatis, fermoncs, inductioncs & parabolas 
hinc inde cx propriis fictiombus coftrucntes : aptarc lllis uolut cloquia dei, 
infamantes fcripturas,& dicentcs fua figmcnta cx ilhs conftare:calumnian- 
turlegcmdei,&perimpudenterexrortas fupputationcsdiftionum.fylla- 
barum,litcrarum,numcrorumtentantuiolctas&:blaiphcmasperridia:fua: 
]nfcrrcprobatioes.Pra:rcreaiisnugisinflati,ineft"abiliadeimyftcria,&qux 
funt fupra lcripturam arcana,fcfe inucnirc & fcire iaclant,per qux etiam pio 
phetare,& uirtutcs & miracula fcfe perficcre , finerubore , magnaq; audacia 
mcntiri non erubcicunt. Scd accidit >llis,quod cani Acfopico , qui panc reli- 
cto, & in umbram cius inhians,pcrdidit cfcam:fic pcrfidum hoc & durx ccr- 
mcis hominum genus,lempcr in umbris fcripturac occupatum,& cnca illas 
uanitates luaartificiofa/cdfuperftitiofa cabala impctum facics,amntir pa- 
nemuitxxtcrnac.&inanibusnominibusdcpaftumperdit uerbum uerita* 
tis.ExhoceabalifticxluperftitionisIudaicofermcntoprodicruntputo O- 
phitx,Gnoftici,& Valcntiniani haxetici ,qui ipfi quoq; cum dilcipulis fuis 
Grxcam quandam cabalam comentati funt , omnia Chriftianx fidci my- 
fteria perucrtentes,& ha:retica prauitate ad Graxas Iitcras,& numeros pro- 
trahenres,exillisconftruentescorpus,quoduocanrucritaris,docenrcs,abf- 
que illis litcrarum & numcrorum my fteriis non pofle in euangclicis litcris 
inueniri ucritatcm,quia uarix funr,& alicubi fibi rcpugnantcs,plcna:cj:para 
bolis fcript£,ut uidcntes no uideant,& audientes non audiant,& intclligctcs 
non intelligant.fed carcis & crrantibus iuxta fux cxcitatis & erroris capacira 
tcm propolitas : latcntcm ucro fub illis fynccram ucritatcm folis perfcftis, 
non pcr fcripta,fcd per uiuac uocis fucceflluam pronuntiationcm effe credi* 
tam.atq; hanc cflc illam alphabetariam & arithmanticam thcologiam, qua 
Chriftusfecretomanifeftauir apoftolis,&quamPaulusfeloquidicit non 
nifiinterperfcdos.Cumenimhaxaltiffimafintmyftcria.ideonccfcripta 
efle,necfcribi,fed in filentio feruariapudfapicntes.in abfcondito fccumilla 
cuftodicntcs.Sapicns autem apud eos ncmo,nifiqui maxima hacrefeos mo 
itra fabricare nouit. 

DE PR AESTIGIIS. 

SEd rcdeamus ad magiam,cuius particula etiam eft prxftigiorum ar< 
tificium,hoc cft illufionum,qua: fccundum apparcntiam rantum fi- 
unt,quibiis magi phantafmata edunt 3 multaq; miracula circulatoriis 



I 



■ D E PRffiSTISIIS, CCCLXI 

f raudibus ludunt,& fomnia immittunt.quod non tam gocticis incantamc^ 
tis,& imprecarionibus.demonumq; fallaciis.qua ctia certis fumigioru uapo 
ribus.luminibuSjpliyltriSjColIyriis^alligationibuSj&fulpcfionibusrpretcrca 
! annulis,imaginibus,fpeculis,fimilibusq; magica: arns pharmaciis,& inftru- 

mctis.naturalicceleftiqjuirtureperpctratur.Multa&manuupromptafub 
nlitate & induftria fiunt,cuiufmodi ab hiftrionibus & ioculatoribus quoti- 
. I ■■ die ficri uidemus,quos idcirco chirofbphos.hoc cft, manufapictes appella- 

II mus.Extiit dc hoc artificio Iibri prcftigioru Hermctis ,&quorunda alioru: 

lcgimus quoq; Pafcren qucdam pnftigiatorem rcfertiflimum conuiuium 
hofpitibus monftrare folitum.idq; cum libuit rurfum euanuifle.difcumbc- 
tibusomnibusfameacfitielufis.NumamPompiliuetiamiftiufmodipra:- 
ftigiisufum legimus . ScdSi docTiflimum Pythagoram id ridiculum ali/ 
quando faftitafle,ut qui collibuiflet, fanguine pcrfcribcret in fpeculo , quo 
ad plcniluminis luna: orbem obucrfo,ftanti a tergo rcs exaratas in difco lu- 
ii£ commonftraiTe.Huc fpccTat ctiam quicquid dc hominum transforma- 
tionibus lcgitur decantatu a poctis,crcdit ii ab h ftoricis 3 & a nonullis Chri- 
ftianistheologiSjinfuperafacrisliterisadfcrtum.Sicapparcnthominesafi- 
ni uel equi.ucl alia animalia oculis fafcinaris.aur perturbato mcdio ,idq; ar- 
te naturali. Nonnunq" etia hxc fiunt a bonis & malis fpiritibus, fcu ad bono 
ril preccs ab ipfo deo,ficut in facris literis legim' de Helifeo prophera ,obfef- 
fo ab excrcitu rcgis Syriac uallantis Dothain : ucru puris & apcrtis a deo ocu- 
lis ifta no poflunt illudere:fic mulicr illa,que a uulgo iumcntuiudicabatur, 
Hilarioninon iumcntum,fcdquod crat mulicr uidebatur:ea igiturqua: hoc 
modo fecundu apparentia fiunt,pra:ftigia dicuntur:qaut fiunt arte permu 
rantium aut transfcrcntium,ut dc Nabuchodonofor, aur meflibus ad alios 
agros tradu ftis , dc his diximus fupcrius : ucru dehac praftigiorum arrc fic 
ait Iamblichus:Qua: prxftigiati feu fafcinati imaginatur,pra:tcr imaginati 
ua,nullam habcnt acTionis & effcntia: ucritatcm . Eiufmodi nanq; artificii ft 
nis cft,non faccrc fimplicitcr,fcd ufq; ad apparcntiam imaginamenta porri 
gerc.quorum moxnullumcomparcatueftigium.lam itaqjexhisque dicTa 
funt.patet non ahud cflc magiam , quam complexum idololatria:, aftrolo- 
gia: , fuperftitiofa: que medicina: . Iam'quc ctiam a magis magna ha:retico- 
rum caterua in ecclcfia ortaeft.quificut Ianncs& Mambres reftitcrunt 
Moyfi , ficilli rcftiterunt apoftolica: ueritati : horum princeps fuit Si- 
monSamaritanus,quiRoma:fubClaudioCa:farepropterhancartemfta- 
tuadonatuscft,cumhacinfcriprionc: Simoni fancTo deo. Eiusblafphe* 
mias copiofc narrant , Clcmens , Eufcbius , & Irenauis . Ex hoc Simo- 
netanquamcxha:icfumomniumfeminario,permultasfucccflionesmon 
ftrofi Ophita: , turpes Gnoftici , impii Valentiniani , Cerdoniani , M ar# 
tionifta? , Montaniani , &multi alii hseretici prodicrunt , propter quae- 
ftum&inanem gloriam.mentientes aducrfus deum ,utilitarem nullam, 



« 



CCCLXri D E t K 1! > n G I I i, 

ncq; beneficia hominibus preftafttcs,fed decipientes,& in pernicicm & in er 

rorem mittentes,&quicreduntillisconfundenturiniudiciodci. Verum de 

rnagicis fcripftego iuucnis adhuc,libros rrcs amplo fatis uolumine,quos de 

*Occultaphilofophianuncupaui,inquibusquicquidtuncpercuriofamado 

lcfcentiam erratum cft,nunc cautior hac palinodia recantatu uolo: pcrm ul 

tum enimtemporis&rerum,inhis uanitatibus olim contriui.Tandem hoc 

profeci, quod fcia quibus rationibus oporteat alios ab hac pernicie dehorta 

-^C ri. Quicunq; enim non in ucritate,ncc in uirtute dei, fed m elufionc damo- 

num,fecundum operationem malorum fpirituum,diuinare & pro 

phetareprafumunt,& pcr uanitatcs magicas cxorcifmos,in 

cantationes,amatoria,agogima,& cartera opera darno- 

niaca,& idololatrix fraudes exercentes,praeftigia& 

phantafmata oftentantes mox cciTantia,mira 

cula fefe operari iaftant : omnes hi cum 

Ianne&Mambre&SimoneMa 

go aeternis ignibus cruci- 

andi dcftinabuntur. 



OCCVLTAE PHIL O S OPHIAE HEN- 

rici Cornclii Agrippa:, Finis. 

Anno M. d. xxxill. 

Menfelulio.
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "De Occulta Philosophia LOC 1533"

See other formats
