Skip to main content

Full text of "Carmina Veteris Testamenti metrice [microform] : Notas criticas et dissertationem de re metrica Hebraeorum adjecit"

See other formats


h "P ^ ^ 



'/^ 



My. 



■fi-7<^ 



CARMINA VETERI8 TE8TAMENTI 



METKICE. 



NOTAS CEITICAS ET DISSEETATIONEM DE EE 

METEICA HEBEAEOEUM 

ADJECIT 



DR. GIISTAVUS BICKELL. 




OENIPONTE. 

IN LIBRARIA ACADEMICA WAGNERIANA. 
18 8 2. 






C^v-o 



L^-v-^ 



TTPIS WAaNERIANA 



790744 



Praefatio. 

Quod hunc libellum luci publicae dare possum, debeo benignae 
alti Ministerii Austriaci, rebus cultus publici et instructionis de- 
putati, liberalitati, qua quadraginta ejus exemplaria mandavit; nec 
non bibliopolae, rem periculosae plenam aleae audentis, intrepido 
animo. Sperans, mecum etiam aequos censores ceterosque rei lite- 
rariae studiosos fautoribus operis gratias babituros esse, a contro- 
versiis cum criticis libelli mei metrici prioris movendis libenter 
abstinui, cum ipsa praesens enarratio et applicatio systematis satis 
probet, illud vocalibus et accentibus traditis non contradicere, paucis 
minutiis exceptis, quarum ratio a grammatica historica et com- 
parativa redditur. lis autem, qui me pronuntiationis traditae, utpote 
a transcriptione alexandrina semivocales plenibus exprimente refutatae, . 
nimis tenacem putant, respondeo, semivocales Hebraeorum varios 
.sonos vocalium vel primitivarum vel finitimarum induisse nec tamen 
ideo ad voeales plenas pertinuisse. Similiter in Novo Testamento semi- 
vocales aramaicae per plenas transcribuntur, cum tamen jam in 
carminibus syriacis saeculi secundi non efficiant syllabas. 

Emendationes in textu masoretico propositae systema metricum 
non debilitant, sed ob oonstantem concursum defectuum grammati- 
corum, logicorum, aestbeticorum cum metricis potius confirmant. 
Itaque multae jam ab aliis inventae sunt, praesertim a Paulo de 
Lagarde, Adalberto Merx, Justo Olshausen; Jbrancisco autem 
Delitzsch debeo, quod saepe lectiones masoreticas, primo obtutu 
suspectas, retinuerim. Speeialem hic mentionem meretur Clemens 
Koennecke, amicus benevolus, qui me metrum nonnullorum car- 
minum (Ps. 4; 40; 73; 142; Cant. 4, 9 — 11), nec non transposi- 



IV 

tionem v. 6 Ps. 40 et v. 11 Ps. 84 edoeuit. In notis summae bre- 
vitati studui ideoque emendationes jam ab aliis defensas vel primo 
obtutu evidentes, plerumque etiam a versione alexandrina (quam ab 
exegetis mire negligi saepe cum stupore quodam animadverti) con- 
firmatas, signis tantum criticis indicavi; his quoque omissis, ubi dif- 
ferentia in orthograpliia vetustiori evanescit. 

E carminibus propbeticis ea tantum elegi, quae vel expresse 
qua talia anuntiantur vel evidenter rationem metricam et strophieam 
produnt. Reliqua, quorum adbuc magnus numerus superest, prae- 
sertim in secunda parte libri Isaiae, consulto praeterii, ne structuram 
metricam fundamento dubio superstruerem. Valde enim difficile est, 
in orationibus propbeticis rhythmum quemdam liberiorem a metro 
stricto, praecipue heptasyllabo, distinguere; quod vix prospere suc- 
cedet, nisi regulis metrices hebraieae e cerfcis documentis antea in 
tuto coUocatis. Ob simi1.es considerationes sententias metricas, pas- 
sim in libro Ecclesiastae contentas, et proverbia Siracidae, hebraice 
servata, praetermisi. 

Corrigenda (p. 215 — 218) ante lectionem libri suis locis an- 
notare juvabit, praesertim sequentia gravioris momenti: Ps. 16, 9; 
23, 1—2; 48, 15; 55, 7; 106, 47; 107, 37 — 38; 137, 9; Cant. 
4, 13; Prov. 14, 1; 24, 31; lob 10, 10. 11; 15, 82; Deut. 32, 
13. Addatur hic, literam 'Ajin ter excidisse (Ps. 9, 3b3; 10, 13al; 
44, 24al), carmini Jeremiae 18, 13 — 17 schema 12. 12, non 7. 7, 
superscribendum esse, denique in loco Prov. 16, 17b4 rectius cum 
primitivo textu interpretis alexandrini legi piv. 

Ut exigui hi labores venerationem , investigationem , intelli- 
gentiam Sacrae Scripturae aliquantulum promoveant, faxit divinus 
ejus auctor! 



I. Psalmi. 



I. 12. 8. 8 I 8. 6. 

1 As're hais, 'ser lo' halakh 

ba"9at r'sa*^im, 
Ub'dark cha^a-Q-aim lo' ^amad, 
TJb'mosab le^im lo' jasab; 

2 Ki im b't6rat Jabva clief^o, 
V- ^jehgab jomam ^'lajla! 

3 Vehaja ke^e^ satdl *al paVge 

majim, 
'Ser pirjo jitten be^itto, 
Ve^alehu b'ch6m lo' jibbol. 
V'kh61, aser ja^^aa, jeha^lich; 

4 L6' khen haresa^im. 

Ea im kammo^, 'ser tidd'- 

5 fannu nich | ""al *p'ne *arg, 
L6' jaqiimu r^sa^^im b^mispa^Q-, 
Vcha^Q-B-aim ba"dat ^addiqim. 

6 Ei jode'^ Jah dark ^addiqim, 
Vdarekh r'sa'iin t6bed. 

n. 6. 6 I 6. 6. 6 [| 6. 6. 

1 Lamma rag'su gpjim, 

UVummim jehgu riq? 



2 Jitja99'bu markhe ar^, 
V'r6z'nim n6s'du jachad 
"^Al JahYa v"al m'sicho: 

3 N'natt'qa -t m6s'rotemo, 
Vnaslekha i "botemo ! 

4 J6seb b'samajm jiachaq, 
'D6naj jil^ag lamo. 

5 -Z j'dabber -lemo b'appo, 
V'bach'ron6 j'bah'lemo ; 

^^•'Sapp^ra el choq JahYa: 

6 Va'ni nasakht- malki, 
^Al ^^JQn, har q6dsi. 

7^ Amar ^Eli: b'ni -tta; 
°'Ni hajj6m j'lidtikha. 

8 S'al mimmenni v'ett'na 
Gr6jim nachlatakha, 
V'-chuzzat'kha afse ar^! 

9 T'r6'em b'sebe* barzal 
Kikh'li j69er t'napp'9em. 

1 V"^atta, m'lakhim, haaik*lu ; 
Hiwas'ru, sof^Q-e ar^! 

11 'Ib'du -t Jahva b'jir'a, 
VgHu bire^ada. 



Verba cruce praenotata sunt eriQ.endata ; typis, quos cursivos vocant, 
impressa suppleta; uncinis inclusa transposita. Nutnerus significat, 
totidem verba omissa esse. Stella, quae cruci substituitur, ceteris signis 
praemittitur, indicat, mutationem textus masoretici (TM) auctoritate ver- 
sionis alexandrinae (VA) niti. 

I. 2. Repetitio inutilis et frigida. — 3c. Aqua impedire potest tan- 
tum, quominus folia arboris jam in aestate ob calorem marcescant. Cf. 
Jer. 17, 8. — 5, Lectio masoretica '^al ken, logp.cae adversa, quam VA 
cum vera conjungit, orta est ex 'al p'ne. Cf. VA ad Num. 11, 31; 
Ps. 57, 7. 

IT. 7a. Melius hic coUocatur, quia v. 6 adhucmagis, quam sequentia, 
rationem decreti divini habet. — 7b2. Emendatione punctationis efficitur, 
ut immediate loquens in psalmo sit solus poeta. 

Carmina V. T. metrice. 1 



Psalmi. II— V. 



12 2Pen je'naf VtoVdii dark! 
Kl jib^ar kim^a^ -ppo. 
As're kol cliose bo ! 

m. 7. 7 I 7. 7. 

2 Jahva, ma rabbu ^araj ! 
Babbim haq-qajxam 'alaj. 

3 Kabbim om'ilm lenafsi: 
En tj^su*'^ 16 b- Elobim. 

4 V'atta, Jah, magen ba^di, 
K'bodi ■iimerim rosi! 

5 Qoli el Jahya eqra', 
V'ja%6ni m6har qdd§o. 

6 'M sakhabt- vaisana; 
H'qi§6t-, ki Jahva jism'khen-. 

7 Lo' ira' merib'b6t ^am, 
'Ser sabib satu 'alaj. 

8 Quma, Jah, h6si'eni!'^ 
Sinne r'sa'im sibbarta. 

9 Le- Jahva hajesu'a. 

^Al 'amm'kha bir'khatakha ! 

IV. 5. 5 1 5. 5. 

2 B'qor'i 'aneni, 
E16he 9idqi! 

B'9ar hirchabta Ui. 
Chonnen-, -s'ma' ffillat-! 

3 Bene is, "^ad mS 
K'bodi likh'Hmma; 

Teehabun riq, 
Tebaq'su khazab? 

4 Ud' u, ki hifla 
Jahva chasid lo! 

Jah ^jisma^^eni, 
Beq6r'i elav. 



5 Eig'zu v'al tech^fl-^u; 
-M'ru tb'libb'khem Vdommu! 

6 Zib'chu zib'che ^adq, 
V'bi*'chu el Jahva! 

7 Eabbim ^a;-6m'rim: 
Mi [^6b] jar'enu? 

^NTeaa' 'alenu 
Ori fanakha! 

8 Jahva, | natatta 
Sitncha beHbbi, 

Me^et deganam 
V'tir6sam rabbu. 

9 Besalom jachdav 
Esk'ba veisan. 

Ki -tta, Jah, Tbadad, 
L^bafl-ch t6sibeni. 

V. 8."4 I 10. 6 I 8. 8. 

2 Amaraj ha'zina, Jahva, 
Biaa h'gigi! 

3 Haqs'ba Tq^l sav'i, maUd 

V- Elohaj ! 
Ki elakha -tpaUal. 

4 Jahva, b6qer tisma^ q6U; 
B6qer e^rokh rkha va^^appa. 

5 Ki lo' El chafe^ ras' atta; 
L6' j'gur'kha ra'. 

6 L6' jitja99'bu h6riim Tnagd 

'enakha ; 
Sane'ta ^po"le avn. 

7 Teabbed *kol d6b're khazab ; 
Is damim v'mirma j'ta'eb Jah. 

8 Vaani ber6b chasdakha 
-B6' betakha. 



III. 8. Accusativus , contra grammaticam positus, metro eliminatur ; 
cf. Exod. 15, 15; Ps. 92, 16; 9*, 17; 116, 15; 120, 1; Job 10, 22. — 
8. Stichus omissus, quin petitionis neccessitatem aut opportunitatem 
probet, eam potius superfluam reddit. Vox Elohaj ad resarciendum 
paraUeUsmum addita est. 

IV. 8cl. Cf. Prov. 1, 22. 



Psalmi. V-m 



Estacliva ele liekbal qod- 
sakha, 
9 Bejir'at'kha, | Jahva. 

N'clieid b'9id'qat'klia rma% 
s6r'raj ; 
Hajsar lefenaj darkakba! 

10 Ki en *befibem nekbona; 
Qirbam bavvot. 

Qabr patucb g'ronam, Tso- 
nam jacbliqim. 

11 Ha'simem, Elobim! 

Jippelii mimmo^^otebem ; ^ 
Haddicbemo, ki mani bakb! 

1 2 Vjiamecbii *h'Jcha kol cbose 

bakb; 
L'^61am j'rann'nu! 

Vetasekb 'alemo vejal^^u 
Obabe semakba! 

13 Ki -tta fbarekb ^addiq, 

Jabva ; 
Ka99irma ra^^n ta^^^fl-^rannu. 

VI. 8. 8 1 8. 8 1 8. 8. 

2 Jah, al b'app'kha tokbi- 

cbeni, 
Val bach'mat'kba fjassereni! 

3 Cbonnen-, Jahva, ki umlal 

-ni; 

R'faen-, Jab, ki nibb'lu "93,- 

maj! 

4 Tdm Vaarz Vna^i nibb'la 

m'od. 
Veatta, JabvS, "^ad mataj? 

5 Siiba, Jahva, chaU'9a nafsi; 
H6si*eni Tma^ cbasdakha! 



6 Ki en bammavt z6khera- 

kha! 
Biseol mi jehoda llakh? 



7 Gdm, jaga^ti b'anechati. 

Ahaachab'khollajlami^^at-, 
Bedim^ati "^aroi amsa. 

8 'Asesa mikka^^as ^eni, 
'Ateqa tbikh^limmat 56r'raj. 

9 Siiru m'menni, k61 po*'le 

avn! 
Ki sama* Jahva qol bikhji. 

10 Sama*^ Jahva tecbinnati, 
Jabva tefillati jiqqach. 

11 J'b6su v'jibbah'lu m'od kol 

-j'l>aj ; 
Jesubu, jebosu raga'! 

Vni. 7. 7 I 7. 7 1 7. 7. 

2 Jah 'L6haj, b'kha chasiti. 

Hosi^^en- mikkol r6d'faj, 
Vba99ilen- m^s chdmas; 

3 Pen ji^rof k'arje nafsi, 
*Ve^n poreq v'en ma^^il. 

4 Jah 'L6baj, im "^aoit- zot, 
Im jes [bekbappaj] ^avel; 

5 Im gamalt- s61emi ra*^, 
(Va^cbair^a 96r'ri reqam); 

6 Jird6f ojeb na:K- v^jaaaeg^, 
XJkh'b6d- la^afar jasken! 

13 -M lo' jasub, ebarbo jiL^&os, 
Qast6 darakb vaj'kb6n'nah; 



VI. 8b. Causa miseriae non est exsistentia hostium, sed eorum in- 
sultationes. Praeterea iatolerabilis foret locutio : oculus meus inveteratus 
est in omnibus inimicis meis. Cf. ad Ps. 89, 51. 

yil^ 2b. Supplendus est stichus e Ps 31, 2b. — 2d. Mentio sin- 
gularis hostis a versu sequenti postulatur. — 3b. Stichus e VA supplendus 
est, cum lectio masoretica verbo paraq falso significationem dilacerandi 
tribuat. — 13 — 14. Hostis ubique subjectum est. Voces im lo' oportet 
vertere: certe; vocem v'lo: sed contra semet ipsum. 



Psalmi. Vn— IX. 



14 Velo hekhin k'le mavet, 
Clu99av, led61'qim jif al. 

15 Hitme jecliabbel aYen, 
Vhara ^amal v'jalad saqr. 

16 Bor kara vajjaclip'reliu; 
Vajjippol b'sacliat, jif^al. • 

17 Jasiib "^amalo b'r6so, 
V"^al q6dq'do cli'maso jered. 

18 Oda Jabva ke^idqo, 
Va'zamm'ra aem Jab 'Eljon! 

Vn2. 7. 5 I 7. 5. 

7^ Quma, Jahva, b'appaklia, 
c Ve^iira elaj ! 

^ Hionaae' b"^ab'rot 96r'raj ! 
^^ MispaS" ^iwita. 

8 Va^adati leiimmim 
Tes6bebakka; 

V''alalia lammar6m s'ba, 

9 Jab, fdajjan ^ammim! 

Sof-Q-eni, Jahva, k'9idqi, 
TJkh'tummi 'alaj ! 
10 Jigra6r na' ra"^ resa^^im, 
I]t'kh6nen ^addiq! 



Vbochen libb6t ukh'la]ot 
E16him ^-addiq. 

11 Maginni "^al E16him, 
Mosi*^ jis're leb. 



12 -E16him s^fe^Q- ^addiq, 
V- El z6W b'kh61 jom. 

Vni. 12. 10 I 8. 6. 

2 Jah 'Donenu, ma -ddir sim'- 

kha b'kh61 haare^, 

'Ser fnatatta h6d'kha 'al has- 

samajm ! 

3 Mippi '^6riimi jissadta 'oz,^ 
L'hasbit -jeb v'mitnaqqem. 

4 Ki er'a samakha, ma'ae 

e^Votakha; 

Jarech v'kh6khabim, aser ko- 

nanta; 

5 Ma en6s, ki tizkerannu; 
Vben -dam, ki tifq'dannu! 

6 Vattechasserehu dhjh me^a^O- 

me- 'L6him, 
Vekhab6dvehadar f^a^d-a-erehu. 

7 Tamsil6 b^ma^^ae jadakha; 
K61 satta tacht raglav. 

8 ^6na va'la£im kullam v'gam 

bah'mot aadaj, 

9 ^ippor samajm v'- ^'^^beror'- 

chot jammim. 
10 Jahva Adonenu, ma -ddii- 
Sim'kha b'kh61 haare^! 

IX— X. 8. 8 I 8. 8. 

IX 2 *Odekha, Jahva, b'khol 

libbi, 
'Sappera kol nifl'otakha! 



VIP. Hos versus separandos esse, inde probatm:, quod v. 13 supponit, 
hostem in praecedentibus nominatum esse, ergo versui 6 jungitur; nec 
non inde, quod in v. 7 — 12 judicium populorum describitur, cum reliqua 
paxs psalmi de hoste singulavi agat. — ScS. Scriptio suba sensum praebet 
absurdum, si finem judicii designat, obscurum, si ipsum judicium. — 
9. Enallage personae intolerabilis. — 10. Supplendum videtur: Nam 
peccatorem odio habet Deus et diligit justum. 

. VIII. Sa2. Additamentum sensum exaggeratione destruit, quia lac- 
tentes nondum majestatem Dei ex operibus ejus inteUigere possunt. — 
oa4. Deus non habet opj)ressores ; cf. Ps. 74, 4. 23. — 9. Glossam prosai- 
cam et tautologicam d'ge hajjam jam enallage numeri prodit. 

IX — X. Eevisor, carmen abbreviaturus , 12 stichos abstulit illudque 
in duos psalmos divisit; unde ei in fine psalmi 9 stropha addenda et 



Psalmi. EK-^X. 



3 Eamecha veele^a bakh, 
'Zammera fe-sim'ldia, Eljon. 

4 B'subi ojebaj Ze-achor, 
Jikhs'lu v'j6b'du mippanakha- 

5 Ki 'aoita mispa^d- v'dini, 
Jasabta rkhisse' iofe^fl- ^adq. 

6 Ga^^arta gojim^ *-bad rasa' ; 
S'mam machita l"^61am va'ad. 



D 



7 Haojeb ftam, ch'rabot la- 

na^ch ; 
V^arim n4tasta, -bad zikhram. 

8 Hemma | -Vdv, v'- Jah 

l"61am jeseb, 
Konen lammispaO- kis'ahu. 

9 Vhu' jisp^^Q- tebel be^adeq, 
Jadin. riimmim bemesarim. 

10 Vihi Jahva micgab laddakh, 
Miogab le'itt6t ba^gara; 

11 V'jib^'chu b'kha jod''e se- 

makha, 
Ki lo' 'azabta dor'sakha.i 



12 Zamm'ru T- Jahva, joseb 

Qyjon; 
Hagg'du ba^ammim *^'lil6tav! 

13 * Eidoresdamim-tamzakhar, 
L6' sakhach ^^'^'qat *^anijjim. 

14 CHonnen-, Jah, r'e 'onj- 

miaa6n'aj, 
M'r6memi missa^^^re mavet; 

15 VvaskH. 'sapp'ra kol fhilla- 

takha, ^ 
-Gila bijesu^atakha. 

1 6 6ab' "^u g6jim b'sachat, *aou ; 
B'rast, zu "O-am^nu, nilk'da 

raglam. 

17 N6da' Jahva, mispa^Q- 'aaa; 
B'f6'al kappav n6qes rasa^ 

18 J'subu r'sa'im lise61a, 
K61 gojim sekheche 'L6him! 

19 Ki lo' lana^ch jissakhach 

-bjon, 
Tiqvat ^'navim t6bad la'ad. 

X 8 Ki tchillel ^boge^ inie^Jah; 

4 Easa' k'g6bh app6 bal jidros. 

En Elohim kol m'zimm6tav, 

^^•J^chilu derakhav bekhol ^et. 



stropha Lamed, utpote initio novi psakai magis apta, strophae Kaf prae- 
ponenda erat. Haec transpositio adhuc inde proditur, quod stropha 
Lamed cum sequentibus Deum alloquitur, stropha Eaf cum praeceden- 
tibus non item. — IX. 4bl. Punctatores sine ratione sufficienti hoc im- 
perfectum qal proscripserunt ; cf. Prov. 4, 16. — 8. Excidit necessario 
verbum, postquam hemma versui praecedenti tributum est, ubi emphasin 
efficit inipossibilem. — 19. Eevisor hanc stropham finalem addidit: 
Quma, J^hva, al ja'dz 'nos, 

JissafiSii gojim 'al p'nakha! 
Sita, Jdhva, mdra' Idhem; 

JedeM gpjim, 'nos hemma! — 
X 8. Mutato ad evitandam irreverentiam verbo chillel in hillel, ut sen- 
sus restauraretur , addita est sententia valde obscura et usui loquelae 
contraria, quia chillel nec cum "^al construitur nec significat: gloriari. 
Similiter verbo nie^ substitutum est berekh, post quod tamen remansit 
lectio genuina. Inde subjectum periodi bo^ea^ praemissa copula, in ob- 
jectum verbi intrusi conversum est. — 2. Verte: In superbia impius 
persequitur pauperem ; comprehendit eum artificiis, quae excogitaverunt. 
Vox ga'vat est forma primitiva status absoluti; cf Ps. 55, 22; 58, 5; 
73, 22; 74, 19; Prov. 24, 25; Job 4, 15. — 7. In 6 carminibus alpba- 



Psalmi. X— XI. 



1 Lama, Jihva, ta^mod b'ra- 

choq, 
Ta*^lim le^ittot ba^^ara? 

2 B'ga'vat rasa^ jidlaq "^ani, 
Jitp'ao bim'zimm6t, zu chas'bu. 

5^ Marom mispa^Q-^kha mia- 

negdo ; 

<5 K61 9or'rehu, jafich bahem. 

6 Amar belibbo : bal emmo^S- ; 

L'd6r vad6r f-seb b'etan, 16' 

b'ra'. 



N 



7 [Piv male'] ala v'mirm6t 

v'tokh; 
Tacht rson6 "^amal vaaven. 

8 Jeseb bema'rab cha^erim, 
Bammistarim jahrog naqi. 

'Enav lacholka- ji^ponu, 

9 Je'rob bammistar kearje. 

B'sukka je' rob, laeh^O-of "^ani ; 
Jach'9'of "^ani, b'm6s'kho b'risto. 

10 ^ddo rdsa'^ v'dakha jasoch, 
fVnaf lu ba^^^^umav cholkaim. 

11 Amar belibb6: sakhach El; 
Histir panav, bal raa Tna^ch. 



12 Qiima, Jahva, El, n'aa' 

jad'kha; 
Al tiskach ga^^qdt 'anijjim! 

13 Al ma nie^ rasa*^ 'L6him; 
Amar belibb6: lo' tidros? 

14 Eaita, ki atta Jdhvd! 
'Amal v'khas tabbi^, Ttet 

b'jad'kha. 
"Lakha ja*^zob ch61ka ddrko ; 
Jatom, -tta hajita 'ozer. 

15 S'b6r, Jahva, zer^^^i ra^a'! 
Vra^ tidr6s ris^^^, bal tim^a'? 

16 Jahva malekh ^61am va^ad. 
Abedii gojim mear^o. 

1 7 Ta' vat "navim *sama' Jahva ; 
Takhin libbam, taqsib 6zn'kha. 

1 8 ' Ura lispO'8' jatom vadakh ! 
Bal jeh6sef '6d la.\'6^ 'nos!^ 

XI. 5. 5 I 5. 5. 

1 B'- Jahva chasiti! 
Ekh t6m'ru Tnafsi: 

*Nud har'khem, ^ippor! 

2 Ej hen har'sa'im! 

Jidr'khun qast, k6n'nu 
Chi^^am 'al jater, 

Lir6t b'mo 6fel 
Lejisere leb. 

3 2gat6t jehar'sun. 
^addiq ma ppa^^al? 

4 Jah b'hekhal qodso', 
Jah b'samajm kis'o. 



beticis (Ps. 9—10. 34; Nah. 1; Thr. 2. 3. 4) stropha Pa praecedit stro- 
pham ''Ajin. — 10. Verte: Capit eum impius, et oppressus labitur; ca- 
duntque robore iUius miseri. — 12. Cf. Ps. 9, IS. — l,4a. Additionem 
postulat tam parallelismus quam logica. — 14c. Objectum tacite subin- 
telligi nequit. — 15b. Verte stichum: et impietatem scelesti si quaeras 
(ad vindictam), nonne illam invenies (punies)? 

XI. 3al. Fortasse illud ki, quod in initio v. 5 nunc deest, huc per- 
venit. — 4a— b. Hoc distichon adhuc continet verba timidorum, asserentia, 
Deum in coelo rema.nere nec piorum tribulationes curare. Cf. Job 22, 
IS — 14. 



Psalmi. XI— Xm. 



'Enehu jeclizu 
*^AU Tia^dni; 

'Afappav jibch'nu 
Bene fta-adam. 

5 Ki Jahva *[jibchan] 
^addiq verasa^; 

Veolieb chamas 
Dan^a nafsehu. 

6 Jam^Q-ir "^al r'sa'im 
tPach'me es v'g6frit; 

Veruch zil^afot 
Menat kosamo. 

,7 Ki ^addiq Jahva; 
^edaqot aheb. 

fJesarim jechzu- 
*Panehu Idmo. 

Xn. 5. 5 I 5. 5. 

2 Hosi^a, Jahva, 
Ki gamar chasid; 

Ki fassu 'miinim 
Mibb'ne ^,a-adam. 

3 §av' jeddaberu 
Is et re^^ehu; 

Sefat chalaqot 
B'leb v'leb j'dabberu. 

4 Jehakhret Jahva 
Kol aifte ch'laqot; 

Leson tahpukhot, 
M'dabbaret g'd61ot! 

5 „ ^Lilesonenu 
Serzt nehagbir! 

S'fatenu -ttanu! 
Mi adon lanu?" 

6 Miss6d "^anijjim, 
Meen'qat -bj6nim, 



* lAqum, jomaj: Jah, 
-§it b'jes', jafich lo. 

7 Im'r6te Jahva 
Amaxot ■9''h6rot; 

Kasp 9aruf ^laar^, 
M'zuqqaq sib^atajm. 

9 Sabib resa^im 
JithaU'khun Idmo, 

Kerumi ziillut 
Lib'ne ^a-adam. 

8 -Tta, Jah, *tism'renu 
* Fe-t[99erenu, 

MiTmi hadd6r zu 
Le^^^lam vd'ad. 

Xm. 5. 5 I 5. 5. 

2 ^Ad ana, Jahva, 
Tiskachen- na^ach? 

'Ad ana tastir . 
-T panakha m'menni? 

3 "^Ad ana asit 
'E96t benafsi; 

Jag6n birbabi 
Jomam valdjlctf 

■^Ad ana jarum 
tHaqjeb "^alaj; 
6^ Va'ni b'chasdakha, 
^ Jajbva, ba^d-achti. 

4 Habbi-^a, '^'neni, 
Jahva E16haj ! 

Haira "^enaj, 
Pen isan hammavt! 

5 Pen j6mar 6j'bi: 
Anz jekh61tiv ; 

^araj jagilu, 
Ki -mm6^ lifn4hem\ 



XIU. 3d. Expressa mentio noctis necessario exigitur, cum jomam 
tantum significet: interdiu. — 6a— b. Haec melius transitum a querela 
ad petitionem auxilii divini praeparant. 



8 



6^ Jagel tlebabi 
^ Bisu^atakha! 
^ Asira 1'- Jahva, 
^ Ki gamal 'dlaj ! 

XIV. 7. 4 1 7. 4. 

1 Amar nabil belibbo: 
En EloMm. 

Hisch'td, hitjbu "lila; 
En 'ooe '9'6b. 

2 Jahva missamajm hisqif 
'Al b'ne adam; 

Lir'6t, hajes mehaakil, 
Dores -t 'Lohim. 

3 Hakk61 sar, jachdavneTchu; 
En 'oae -S-ob. 



Psalmi. Xm— XVI. 



En gam achad. 

4 H'lo' jad' u k61 po"le avn, 
Okh'le 'amml? 

Akh'lu lachmi 'asuqim, 
Jah 16' qar'u. 

5 Sam pach'du fach'd, ki 'L6him 
Bed6r ^addiq. 

6 "^A^at 'ani tabisu! 
Ki Jah machso. 



4.a 
b 

5a 

b 

4c 

5c 



XV. 8. 8 1 8. 8. 

Jahva, mi jagur b'ohlakha; 
Mi jisk6n behar qodsakha? 

H61ekh tdmim lifo^el ^adq, 
Vedober emat bil'babo. 

L6' ragal ^ale les6no,^ 
Vcherpa 16' naaa' 'al q'r6bo. 

Mbza be^enehu nim'as, 
Vet jir'e Jahva jekhabbed. 

Kaspo 16' natan benasekh, 
Vs6chad ^al naqi lo' laqach ; 

Nisba*^ lehara' v'lo' jamir; 
'Oae -Ua lo' jimmo^ ^"'qlam. 

XVI. 8. 8 I 8. 8 [| 8. 8. 8. 

S6meren-, El, ki chasit- 

bakh! 

-Marti 1'- Jahva: 'D6naj atta. 

06bati bal fbil^^adakha;* 

tVaddirakha, k61 chef§i bam. 

Jarbu *^a99'botam, -cher 

mah'ru; 

Bal assikh niskehem middam, 

Vbal essa' -t s'motam *al 

a'fataj. 

Jah m'nat chelq- v'khos-, ^ 
ttamid g6ral-; 



XIV. Iterum occurrit in Ps. 5S, cujus lectiones variantes nullibi 
assensum merentur. — S. Fortasse supplendum est: Non est inter eos 
quaerens Deum. — 4c. Tam parallelismus quam grammatica vetat, quo- 
minus in hoc sticho comparatio inveniatur, — 6. Claudit psalmum in 
utroque textu oratio pro reductione populi, serius addita et soluto ser- 
mone conscripta. 

XV. 3. Stichus omissus duas sententias paralielas ab invicem separat. 

XVI. 2. Textus praesens sensum vero prorsus contrarium infert. — 
3. Poeta protestatur, se e toto corde Deo adhaerere et servis ejus sociari. 
In textu praesenti concursus duorum Kaf effecit, ut v'addirakha mutare- 
tur in v'addire, quod nullam cum cohaerentibus constructionem patitur. 
Insuper glossa, versum 3 recte expHcanB (pertinet hoc ad sanctos, qui 
in terra Israel sunt), ipsum textum invasit. — 5. Additamentum atta, 
cui lectio impossibilis tomikh ansam dedit, etiam ob repetitam enallagen 
personae rejiciendum est. — 8. Exempla omissionis pronominis personalis, 
verbum substantivum repraesentantis , hic et alibi ratione metrica ad 
nihilum rediguntur ; cf. Ps. 22, 2. 29; 87, 39; 55, 20; 88, 6. 9; 145, 16. 



Psalmi. XVI— XVn. 



7^ 'Barekh -t Jahva, 'ser ^"'a^ani. 

6 Ch'balim naflu li bann'- 

'imim, 

Af nachlati safra "alaj. 

7^ ^ Af lelot jiss'run- kiVjotaj ; 

8 Sivvit- Jahva Tnegdi tamid; 
EjL mimini M', bal emmo^fl-. 

9 Lakhen aamach libb- 

v'jagel k'bod-, 
Af b'aari jiskon laba^O-ach. 

10 Ki lo' ta^^zob nafsi lis'ol, 
L6' titten ch'sid'kha lir'6t 

sacht. 

11 T6di'eni 6rach chajjim, 
Soba*^ a'machot et panakha, 
Ne^^imot bimin'kha na^ach. 

XVn. 5. 5 I 5. 5 II 5. 5 [ 5. 5. 

1 Sim"a, JahvS, ^adq; 
Haqsiba rinnat-! 

Ha'zina ffillat- 
B'lo' aifte mirma! 

2 Millefanakha 
Mispa^&i je^e'; 

''Enakha, Jdhvd, 
Techzana mes'rira. 

3 Bachanta libbi, 
Paqadta lajla ; ^ 

Bal tim^a' zimmal-, 
?7-bal ja^^b^r pi. 

4 Lifullot adam, 
Bid'bar a'fatakha, 

Ani samarti 
J/e-6r'chot pari^. 

5 Tamokh asuraj 
Bema^^g^lotakha, 



Z7-bal nam6^u 
P'^amaj Vddrhakha. 

6 hia. q'ra'tikha; 
Ki ta^nen-, tEli- 

Ha-Q- 6zaiekha li ; 
Sema' imrati! 

7 Hafle ch'sadakha, 
Mosi*^ chosim *baJch, 

Minni mitq6m'mim 
Bijeminakha! 

8 Som'reni k'ison, 
tKebabat "^ajin! 

Begel k'nafakha 
Tehastireni. 

9 Mipp'ne resa^im, 
Zu saddim-, pdW^en-; 

J^-6j'baj b'nafes, 
Jaqqifu 'alaj ! 
10 Chelbamo sag'ru, 



11 



12 



J5e-fimo dibb'ru 
Begeut ndj^am. 

^Al assurenu 
'Atta s'babiinu. 

'Enehem j'situ, 
tLin^6tah baar^. 

Dimj6no k'arje, 
Jikkasef li^S-rof; 

Vekhikh'fir j6seb 
Behammistarim. 



13 Qum4 Jah, qadd^mo,"'^ 

* Fe-hakhri^ehu ; 

ZJ-fall^^fl-a nafsi 
Merasa'^, charb'kha; 



XVII. 3—4. Confidit poeta, se in examine divino immunem inven- 
tum iri a peccato tam cogitationis , quam oris et operis. — 4d. Lectio 
praesens oppositum significaret. — ,5. Titubatio gressuum per se non de 
transgressione, sed de calamitate adhibetur. — 6. Allocutio frigidior. — 
10." Supple stichum : Al tachos 'enam. — lld. Cf. Ps 44, 19; Job 31, 7. 
— 13. Additamentum fanav hic siue sufficienti ratione et contra analo- 
giam (cf. Ps, 95, 2) exstat; qadd'mo primitivam scriptionem suffisi servavit. 

Carmina V. T. metrice. O 



10 



Psaimi. XVII -XVm. 



14 ^Miin'tim. mechaled, 
Chelqam iDachajjim, 

U^^fanaklia 
Temalle' bi^&nam! 

Jiob''ii bekhol ■8'0&, 
Ja%tru banim; 

Vhinnicliu jitram 
Le^^olelehem. 

15 Ani be^adeq 
Eehza fanSkha; 

Eab"^a behaqi^ 
Temnnatakha. 

XVin. 7. 7 i 7. 7 !| 7. 7 I 7. 7. 

2 Erch6m'kha,Jahva,chizqi; 

3 Jah, sal'^- -m'9udat- um^fair-Q-i ; 

Eli, 9uri, echsa bo, 
Maginni v'qaren jis'i! 

Miagabb- um'nus-, mosi^^i, 
Mechamas tosi^eni ! 

4 Mehullal eqra' Jahva, 
XJmin qj'baj ivvase^ 

5 'Pafdni misb're mavet, 
V'nach']e b'lijja'l j'ba''tuni; 

6 Cheb'le seol s'babuni. 
Qidd'muni moq'se mavet. 

7 Ba^^ar li eqra' Jahva, 
Veel 'Lohaj asavve*^. 



Ji^ma*^ mehekhalo qol-, 
Vesay^ati beoznav. 

8 Vtig^as vattir^as haar^, 
V'mos'de harim jirgazu; 

Vjitga^^^Su, ki chara lo, 

9 'Ala 'asan beappo; 

Vees mippihu tokhel, 
Grachalim ba^^^ru m'mennu; 

10 Vajje^ samajm vajjerad, 
Va''rafal tachat raglav, 

11 Vjirkab "^al k'rub vaijaW, 
Vajjede' 'al kan'fe ruch; 

12 Vajjaset chosekh sitro, . 
Sebibotav sukkato. 

Ches'khati majm MssdUu^ 

13 "^Abe s'chaqim j minnogah. 

Negdo 'abav '^abaru 
Barad vegachale es. 

1 4 Jar^em bassamajm JahvS,, 
Ve- 'Eljon jittenqolo; 

15 Vjislach chig^av vaj^figem, 
I]b'raqim rab vaj'hummem. 

16 Vajjeraii 'fiqe jam, 
Jiggalu m6s'dot tebel, 

Migga^arafkha, Jahva, 
Minnis'mat ruch appakha. 



XVIII. Recurrit carmen in c. 22 libri 2 Regnorum (vel Samuelis) 
sed textus Psalterii plerumque melior est. Praestantior quaeque lectio 
tacite hic selecta est. — 2. Cum hic versus in textu 1. Regn. desit, sus- 
picari quis possit, eum esse responsorium , in fine cujusvis strophae a 
choro accinendum. Tum prima strojsha hoc modo foret ordinanda: 

Jah, sdll um'9udati, 
Um'fdlleS-iU, Eli; 

^uri, -chsa bd, magxnni, 
Veqarn jis'i, miogabbi; 
UmenuRi, mosfi, 
Mechamas tdsreni; 

MehuUal eqra' Jdhva, 
Umin oj'baj ivvd.se"! — 

13. Vox minnogah (sine splendore) falso cum sequentibus conjungitur, 
quia grando et carbones ignis e lumine gloriae Dei procedere nequeunt, 
et per totam stropham theophania non luminosa, sed quam maxime 
tenebrosa describitnr. -^ 45. Textus Psalterii stichos invertit, quo paralle- 



Psalmi. XVni. 



11 



17 Jislach mimmaromy jiqq'- 

chen-, 
Jamseni mimmajm rabbim; 

18 Ja^^ilen- meoj'bi *^az, 
Miaa6n'aj, ki -m'9u m'menni. 

19 Jeqaddemiin- b'jom edi, 
Vaj'hi Jahva Tmis^an li; . 

20 Vajjo^ien- lammerchab, 
J'chall'9eni, ki chafe^ bi. 

21 Jigm'leni Jahva k^^idqi, 
Kebor jadaj jasib li; 

22 Ki samart- darkhe Jahva, 
VIo' rasa'^t- me- Elohaj. 

23 Kikholmispa^avrnegdi, 
Vchuqqotav 16' -sir menni. 

24 Vaehja tamim 'immo, 
Vaestammer me"v6ni. 

25 Vajjaseb Jah li kh^^idqi, 
Kebor jadaj Tnagd ^enav. 

28 Ki -tta "^am "^ani tosi^ 
Ve^^enajm ramot taspil. 

2 6 'Im Aa-chasid titchassad ; 

"^lm g'bar tamim tittainmam. 
27 'Im hdn- nabar titbarar, 

Ve^im Hqqes titpattal. 

29 Ki atta tair neri; 
Jahva 'Lohaj jaggih chosk-. 

30 Kib'kha, Jah, aro^ fgader, 
I3b- . Elohaj 'dalleg sur. 

31 Ha- lll, tamim 'po'^l4hu, 
ViBdrim kol derakhav. 

Imrat Jahva ^enifa; 
Magen hu' rkhol Vihosim bo. 

32 Kimi'Lohmibbar'deJah, 
Vmi 9Tir zulat 'Lohenu, 

33 Ha- El ham'azz'ren- chajil, 
Vajjitten tamim dafki; 

34 M'savva raglaj k'ajjaIot, 
Val bamotaj ja^miden-; 



35 M'laiamed jadaj rinilchama, 
Vnich'ta qast n'chusa z'r6'ot- ? 

3 6 Vtitten li magen jis"kha, 

V"^anvatekha tarbeni. 

37 Teharchib ^a^di tachtaj, 
Vlo' ma^adu qarsiillaj. 

38 Erd6f oj'baj v'aaaigem, 
Vlo' asub "^ad kall6tam; 

39 Emcha^em v'l6' " jukh'lu 

qum, 
Vejipp'lu tachat raglaj. 

40 Vatt'azz'ren- chajl rmil- 

chama, 
Tehakhri'^ qamaj tachtaj; 

41 V'oj'baj nattatta li 'orp, 
Um'aanea-j a^mitem. 

42 JesavveM, v'en m^s^ ; 
Ele Jahva, v'lo' "^anam. 

43 V'esch'qem k'^afar '^al p'ne 

ruch, 
Ke^fl-i^O- chu96t ariqem. 

44^ T'fall'^eni meribe 'am, 

49^ Af min qamaj t'rom'meni; 
44b T'oimeni Tr^si gpjim, 
c 'Am, 16' jadaV, ja*b'duni, 

45 Bene nekhar j'khach'§u 

H, 
L^sem*^ 6zen jissaiia.''u li; 

46 Bene nekhar jibb61u, 
Vjachr'gu 'mimmisg'rotehem. 

47 Chaj Jahvav'barukh9uri, 
Vjanim E16he jis^^i; 

48 Ha- El ^noten n'qam6t li, 
Vajjadber 'ammim tachtaj ! 

.49» Mefalle^a-i me6j'baj, 

<= Meis. chamas ta^^ilen- ; 
50 "^Alken -d'khabagg6jim, Jah, 
Ursimekha 'zammera! 



lismus omnino destruitur. — 50. Sequiintur in utroque textu 3 stichi, 



12 



XIXi. 8. 8 I 8. 8 I 8. 8. 

2 Hassainajiin m'sapp'rim 

k'b6d El, 
V'ma'oe j'dav maggid haraqi^ 

3 Jom lejom jehabbi' omer, 
VMjla riajla j'chavva da'at. 

5 B'Jdi61 haare^ ja^a' *q61am, 
"Dbiq'9e tebel millehem. 



F^-lassams oam 6hel bahem, 

6 Vhu' k'chatan, jo^e' m'chup- 

pato ; 
Jaoio k'gibbor, larup 6rach. 

7 Miq'9e hassamajm mo^ao, 
Ufqufato 'al qe^^tam. 

Ven nistar mechammatehu. 



Psalmi. XIX— XX. 
10 



XIX2 7. 4 I ^. 4. 

Torat Jahva temima, 
Mesibat nafs; 

'Ediit Jahva ne'mana, 
Machkimat p'ti. 

Piqqiide Jahva j'sarim, 
Meoamm'che leb; 

Mi^vati Jahva bara, 
M'irat 'enajm. 



Jir'at Jahva ■9'eh6ra, 
'Omadt la^ad; 

JSIol mispe^&e Jahva 'mat, 
^ad'qu jachdav. 

11 Hannechmadim mizzahab 
Umippaz rab, 

Ve-Mm-metuqim midd'bas 
Ven6ft; ^ufim. 

1 2 Gam 'abd'kha nizhar bahem; 
B'som'ram 'eqb rab. 

13 fSegiotav mi jabin? 
M'nist'r6t naqqen-! 

1 4 G-am mizzedim ch'ookh 'abd'- 

kha! 
Al jims'lu bi! 

Az etam veniqqeti 
Mippasa'' rab. 

15 Jihju Pra^^n im're fi 
V'heg'j6n libbi, 

L'fanakha, Jahva, ^iiri 
Veg6ali ! 

XX. 8. 8 1 8. 8. 

2 Ja^nekha Jahva b'jom ^ara, 
J'oaggeb'kha sem 'L6he Ja'- 

qob; 

3 Jislach ^ezrekha miqq6des, 
Umi^- ^yjo^ jis'adakka! 

4 Jehazker kol min'chotakha, 
Ve^^olatekha jedass'na; 



quos postea additos esse, inconciima eorum cum praecedentibus connexio, 
nec Bon mentio regis in tertia persona, satis probat: 
Magdil jesu'ot m^ko, 
Ve^doS chdfid lim'sicho, 
L'- David -rzar^^d 'ad "^dlam. 
XIX*. 5a4. Veram lectionem supponit etiam auetor frigidissimae 
glossae V. 4. — 5c. Fortasse supplendum est : Nam Deus extendit coelos. 
— 7c. Suppleri potest: Splendor ejus illuminat totum orbem. Ceterum 
in fine psalmi probabiliter desunt plurima. 

XX. 7a. Additamentum 'atta naturae poeseos repugnat, quae animae 
motus et vicissitudines non inter canendum primum evolvit, sed eadem 
jam ad solutionem perducta reflexe tantum reproducit. 



5 Jitten rkha khilebabakha, 
Vkhol 'a^atekha- jemalle' ! 

6 N'raniieiia bisii^atakha, 
Ubesem 'Lohenu *n'gaddel! 

J'malle' Jah kol mis"lo- 
takha, 
7^ t Ja'nekha miss'me qodsehu! 

a *Jada't-, ki hosi*^ Jah 
m'sicho 
^'Bigeburot jesa^ j'mino. 

8 Ellab'rakheb v'ella b'sTisim, 
V-nachnu b'sem ^'Lohenu 

nazMr, 

9 Hemma kare'u v'nafalu; 
V'-nachnu qamnu vannif^odad. 

10 Jahva, hdse^a hammalekh, 
*Va^anenu b'j6m qor'enu! 

XXI. 8. 8 I 8. 8. 

2 Jahva, b"6zz'kha jiomach 

mSlekh, 
Ubisu'at'kha *^jagil m'od. 

3 Ta'vat libbo natatta Uo, 
Va'rast o'fatav bal mana"^ta. 

4 Ki t'qadd'mannu birekh6t 

^ob, 
Tasit leroso 'a^S-art paz. 

5 Chajjim saali, natatta llo, 
Orekh jamim '61am va^ad. 

6 Gadol k'b6do bi§u^at'kha; 
H6d vehadar fsawS "^alav. 

7 Ki fsitehu b'rakhot la^ad, 
T'chaddo b'aimcha etpanakha. 



Psalmi. XX— XXn, 

8 



13 



Ki hammalekh b^^Q-ech b'- 

Jahva, 

TJbechasd 'Elj6n bal jimmo^Q-. 

9 Tim^a' jad'kha rkh61 oj'- 

bakha, 

J'min'kha tim^a' a6neakha! 



10 Tesitemo k'-chdgir jdbes 
^'-tannur es le'et panakha. 

Jahva b'appo j'balle'emo, 
Uteakkelemo fisso. 

1 1 P'ri bi^&namo mear^ fabbed, 
Vezar^amo mibb'ne adam. 

12 Ki na^a-u 'alakha ra'a; 
Chas'bu m'zimma, bal jukhalu. 

13 Ei fsitem sakhm b'meta- 

rakha, 
Tekhonen ^ale fenehem. 

1 4 Eiima, Jah, b"ozz'kha nasira, 
Unezamm'ra g'buratakha! 



XXn. 7. 7 I 7. 7 II 7. 7 I 7. 7. 

2 EH- EH, *haga'bd lUl 
Lama "zabtani, Jdhvd? 

Kach6q -tta misu^ati, 

3 Mid-diVre sa'gat-, | 'L6haj! 

Eqra' jomam, v'lo' ta'na; 
Velajla, v'16' domja li. 

4 Veatta, Jdhva, qados, 
Joseb fhU16t Jiarael! 

5 Bekha ba^a-^chii 'botenu; 
Ba-Q-^chii, vatf falle^Q-emo. 

6 Elakha za^^^qu v'niml''8'U, 
Bekha ba^fl-^chii v'lo' b6su. 



XXI, lOa— b. Omissio effecit, ut comparatio verum terminum suum 
onmino amiserit, — llal— 2. Lectio praesens pirjamo analogia caret, 
quia liberi nunquam simpliciter fructus vocantur; cf. ad Thr. 2, 20, 

XXn. Sal. Poeta non facit relationem de querelis antea habitis, sed. 
queritur hic et nunc. — 3c3. Vox dumijja dubia est; cf ad Ps. 39, 3; 
62, 2; 65, 2. — 14-. Tauri, qui et ipsi figura hostium sunt, iterum 



14 



Psalmi. XXU. 



7 Vanokhi tola^t v'16' is, 
Cherpat adam ub'zuj "^am. 

8 Kol roaj jal*^agu li; 
Jaf8*'ru b'aafa, j'ni'u ros. 

9 Gal el Jabva, j'fall'^ehu ; 
Ja99'lehu, ki chafe^ bo ! 

10 Kj. atta gachi mibba^Q-n, 
Mab^Q-ichi 'al s'de immi. 

11 "^Alakha hoslakht- me- 

rachm, 
Mibba&n immi Eli -tta. 

12 Al teharcheq mimmenni! 
Ki gara q'r6ba tv'-en ^ezr. 

13 S'babuni parim rabbim, 
-Bbire Basan kitfruni; 

14 -J'baj pagu "^alaj pihem, 
Arje fl-oref vesoeg. 

15 Vanz kammajm nis- 

pakhti, 
V'hitpar'du k61 'a^^motaj ; 

Haja libbi kadd6nag, 
Names betokhi me'aj. 

1 6 Jabes kacharea ckOcM, 
Gam '^dmabdni k6chi; 

TJrs6n- mudbaq malq6chaj, 
Vla^^^far mavt tispeteni, 

17 Ki sebabuni k'labim, 
*^'Dat m^re^^im hlqqifdni.^ 

18 Asapper k61 'a9'm6taj; 
Hem jabbe^&ii, jir'u bi. 



19 



20 



21 



22 



24 



25 



26 



J'ehall'qu begadaj lahem, 
V"al rbus- jappilu g6ral. 

Vatta, Jahva, al tirchaq; 
'Jalut-, l"^ezrati chiisa! 

Ha99ila mecharb nafsi, 
Mijjad kalb jechidati! 
Hosi^^en- mippi arje, 
Vmiqqame remim ^'nitan-! 

'Sapp'ra sira'kha leachaj, 
B'tokh qahal 'halelakka. 
Jir'e Jahva, hariiihu; 
Kol zar"^ Ja^^q^b, kabVdiihu!^ 

Ki 16' baza ha^bjon, 
Vel6' siqqa9 *'nut *^ani; 

Vlo' histir panav m'mennu, 
Ub'savv'^0 elav same^ 



tB'kha fhiUati b'qahal 
rab; 
N'daraj 'sallem nagd j'reav. 

27 Jokh'lu "^'navim v'jiaba"^u, 
Jehariu Jahva d6r'sav! 

Jechi lebab'khem la^^ad ! 

28 Jizk'ru [kol afse are^]! 

Vjasubu -1 Jah v'jistachvu 
*L'fanav kol misp'chot gqjim ! 



29 



30 



31 
32 



Ki 1'- Jahva hammelukha, 
Ve- *hii mosel bagg6jim. 

2Jistachvu k61 dis'n6 ar^, 
tLo jikhr"^u *j6r'de 'afar. 

Va- 's^r nafs6 lo' chijja, 
*Zar'6 ^j'suppar 1- Ad6naj. 

L'dor *jabo' *jagg'du t^idqo, 
Le^am nolad, ki 'aaa. 



cum leone comparari nequeunt. — 16. Restitutis, quae ob homoeoteleuton 
exciderunt, verbis, fit parallelismus duplex, et evitatur succus ille vitae, 
quem exegetae hic et Ps. S2, 4 Hebraeis affinxerunt — 28a— b. Con- 
versio minus commode terminis terrae tribuitur. — SOa. Non liquet, cur 
non pauperes, sed divites manducaturi sint. — SOc — S2. Verte: Et illius, 
qui suam ipsius animam non vivam conservavit, semen adnumerabitur 
Domino. Generationi venturae annuntiabunt justitiam ejus, populo nasci- 
turo, quia ipse fecit. — Sl, 1. VA adhuc invenit suffixum, sed primam 
personam posuit, ut etiam in nafso v. 30.— 31, 2. Ja^aVdannu est glossa 
recte explicans; cf. Ps. 87, 6.— 32. Cf. Ps. 71, 18. 



Psalmi. XXm— XXV. 



15 



XXin. 7. 4 I 7.4. 

1 2 Jah ro-, lo' -clisar, | bin'6t 
' das' 
Jeharbi^en- ;- 

"^ALme m'nucli6t j'nali'leni, 

3 Nafsi j'sobeb. 

Jancbeni b'ma'g'le ^adeq 
Lema^an s'm6. 

4 • Gram ki elekb b'ge' ^almiit, 
Lo' ira' ra^ 



5 Ki -tta "^immad-; 

Sib^O-^kha iimis%ntakha, 
Hem j'nachamiin-. 

6 TaV6kh lefanaj • siilchan 
Nagd 96reraj; ■ ■ 

^Dissanta bassaran rosi, 
Kosi r'vaja. 

Akh ■6'6b vachasd jird'funi 
Kol j'me chajjaj; 

Vesibti b'beti Jahva 
Leork jamim. 

XXIVi. 7. 7 1 7. 7. 

1 L'- Jahva haar^ um'16ah, 
Tebel vej6sebe bah. 

2 Ki hii' "^al jammim j'sadah, 
V"^al n'harot j'kh6nenaha. 

3 Mi ja^la b'hari Jahva, 
Vmi jaqum bim'qom qodso? 

4 N'qi khappajm libar lebab, 
'Ser 16' naaa' Tsav' nafso.^ 



5 Jiooa' b'rakha meet Jah, 
-^'daqa me- 'L6he jis^o. 

6 Za d6ri doresehu, 
M'baq'se *f ne 'Lohe Ja'qob. 

XXIV2. 7. 7. 7. 

7 Seii, s'^arim, ras6khem, 
V'hinnaa'u, pifche '61am, 
Vejabo' malk hakkabod! 

8 Mi M' za malk hakkabod? 
Jahva, '^izziiz vegibbor ; 
Jahva, gibb6r milchama. 

9 Seii, . s''arim, rasekhem, 
tV'hinna,o'u, pifche "^^lam, 
Vejabo' malk hakkabod! 

10 Mi hii' za malk hakkabod? 
Jahva *'LoM ^ebaot; 
Hu' ^d malki hakkabod! 

XXV. 7. 7 I 7. 7. 

1 Elakha, Jah, nafs- eaaa', 
S^^Ofkha qivvit- kol hajjom. 

2 iB'kha ba^Q-acht-, bal ebosa ! 
Al jaT^u ojebaj li! 

3 Gram k61 qov'kha lo' fjebos; 
Jeb6su ^b6g'dim reqam. 

4 D'rakhakha, Jah, hodi*^en-, 
* T^-or^chotakha lamm'den- ! 

5^ Hadrikhen- ba'mittakha, 
^ V'lamm'den-, ki -tta 'Lohe 

jir-! 



Xxni, 4. Supple: In ommbus viis meis non trepidabo. 

XXIV 1, 4. Additamentum ex eadem falsa interpretatione hujus stichi 
processit, cui debetur lectio marginalis na^i pro nafso. 

XXIV 2. 8. Cf. V. lOa.— 9. Lectio praesens non minus grammaticae, 
quam analogiae versus 7 adversatur. Nam qal verbi na^a' nunquam 
habet significationem reflexivam, cum illud Hab. 1, 3 ex errpre puncta- 
torum, Ps. 89, 10 et lisA).. 1, 5 e coiTuptione textus pro radice so' vel 
voce s'on irrepserit. 

XXV. Hic et in Ps. 34 sola litera Vav non incipit disticbon, sed sim- 
plicem stichum. Quod factum videtur, ut schema tetrastiuhum remaneret, 



16 



Psalmi. XXV-XXVI. 



6 Zekhor rachmakha, JahvS,! 
iCh'sadakha ime^olam hem. 

7 CHa^^ot n"uraj uf sa'aj 
Al tizkor *rma'n -d-ubakha! 

8 0O& Jahva, j -B-ob vejasari; 
*^A1 ken jora cho^fl-^im b'dark. 

9 Jadrikh "navim bammispa^&j 
Vilammed ''navim darko. 

10 Kol 6r'chot Jah chasd 

ve'mat 
L'no9're b'rit6 v''ed6tav. 

11 L^ma^^n sim'kha, Jah, v'sa- 

lachta 
La'avoni, ki rab hu'. 

12 Mi za hais j're' Jahva? 
Jorannu b'darekh, jibchar. 

13 Nafsehu ba^a-Q-ob talin, 
Vezar^^o jiras are^. 

14 Sod Jahva lireehu, 
Ub^rito rh^di^^amo. 

15 '^Enaj tamid el Jahva; 
Ej hii' joyf merast ragl-. 

16 Pene elaj v'chonneni! 
Ei jachid v"ani ani. 

17 ^arot lebabi hareheb, 
V'mimm'9uqota,j ho^ien- ! 

18 Quma, r'e "^^nj- va^^^mali, 
Veoa' lekh61 eha^O-Q-^taj ! 

19 R'e ojebaj, ki rabbu, 
V'ain'at chamas o'neuni ! 

20 §om'ra nafs- v^ha^^ileni ! 
Al ebos, ki chasit- bakh! 



21 Tom vajosr ji^^eruni; 
Ki qivvitikha, *Jdhvdl 

22 P'de, 'Lohim, et Jiorael 
Minni khol ^arotehu! 

XXVI. 7. 7 I 7. 7. 

1 Sof&en-, Jah, kl ib'tumm- 

halakht-, 
TJb'- Jah ba^&acbt-, lo' em^^ad ! 

2 B'chaneni, Jah, v'nasseni; 
gor'fa khirj6taj v'Ubbi! 

3 Ki chasd'kha Tnaged 'enaj, 
Vhithallakht- ba'mittakha. 

4 Lo' jasabt- 'im mete sav', 
V"^im na^lamim lo' abo'. 

5 Sane'ti q'hal mere^im, 
Ve^^im r^sa^^im lo' eseb. 

6 Ercha^ b'niqqajon kappaj, 
Va's6b'ba -t mizbach'kha, Jah ! 

7 Cv^a/ag^-rhasmi^b'qolt6da, 
-L'sapper kol nifL'otakha. 

8 Jah, ahabt- m"^6n betakha, 
TJm'q6m miskan k'bodakha! 

9 -Lte's6f 'im chattaim nafs-, 
V"^im an'se damim chajjaj; 

10 Aser bidehem zimma, 
Virainam mara s6chad! 

11 Va'ni' betumml elekh. 
Pedeni vechonneni! 

12 Eagli 'am'da bemisor, 
B'maqhelim 'barekh Jahva. 



non obstante stropha finali, in utroque carmine a radice pada incipiente. 
Ergo hoc significat occultum quid. — 7. Cf; ad Ps. 136, 23. Lectio textus 
praesentis stichum praecedentem duabus formulis aequivalentibus moleste 
onerat. — 8a. Alterum Jahva in fine stichi post falsam versuum distinc- 
tionem addendum erat. — 8b4. Punctatio analogiae repugnat, cum pecca- 
tores, qua tales, nunquam ut objectum divinae directionis appareaut. — 
17aS— bl. Falsa divisio verborum sensum non modo mutavit, sed etiam 
destruxit 



Psalmi. XXVn— XXVm. 



17 



XXVni. 7. 4 I 7. 4. 

1 Jahva ori vejisH! 
MiTnTnf ira'? 

Jahva ma^tbzi chajjaj! 
MiTHTni efchdd? 

2 Biq'r6b 'alaj mere^^iin, 
Le'k61 et b'aar-, 

Qaraj v'oj'baj li hemma 
Ka§'lu V naf M. 

3 Im tachnS 'alaj machna, 
Lo' jira' libb-. 

-M taqum 'alaj milchama, 
B'zot 'ni bod-ech, 

4 Achat saalt- meet Jah, 
Otah 'baqqes: 

Sibti bebeti Jahva 
Kol j'me chajjaj. 

Sabt- lachzot b'n6^m Jah 
-Vbaqqer 
Behekhalo; 

5 Ki ji^peneni b'sukka 
Bej6m ra'a. 

Jastiren- b'seter 6hlo, 
Be^ur j'rom'm6n-; 

6 V^^atta janim ros- 'al -j'baj 
Sebibotaj. 

Veezbecha beohlo 
Zib'ch6 t'ru'a; 

Asira va'zammera 
fLekha, JahvM,! 

XXVna. 5. 5 I 5. 5. 

7 S'ma', Jah, qol- eqra', 
Vchonnen- va''neni! 

8 L'kha amar Hbbi: ^ 
-T panakha ^'baqqes. 



9 -L taster panakha,i 
-L ta^ft b'af 'abdakha! 

'Ezrat- hajita. 
Al ti'8-'&eseni ! 

Veal taVbeni, 
E16he jis'i! 

10 Ei ab- v'imm- "^'zabun-, 
V'- Jahva ja's'feni. 

11 Horeni, Jahva, 
Biderakhakha ; 

TJn'chen- b'orch misor 
Lema^an s6r'raj! 

12 Al titteneni 
Benafes ^araj! 

Ei tqam bi f^ed saqr 
Vejafich chamas. 

13 He'manti lir'ot 
^'•d-ub Jah b'ar9 chajjim. 

14 3C]i'zaq v'ja'me9 libb'kha, 
Vqavve el Jahva! 

XXVm. 7. 5 I 7. 5. 

1 Elakha, Jah, -qra', ^iiri, 
Al techras m'menni; 

Pen techsa m'menni v'nim- 
salt- 
■^lm j6rede -bor! 

2 Sema*^ qoli tachniinaj, 
B'saw"^i elakha! 

'Aneni b'n6a'i jadaj 
El d'bir qodsakha! 

3 Ai ttmsekhen- 'im r'sa'im 
V^im p^^^^le aven, 

Dob're sal6m Hm fre^^am, 
1 Vra*^a birbabam! 



XXVII2. 8a. Mandatum divinum non potest sine explicatione tam- 
quam verbum poetae ad Deum introduci. — 12d. Ergo jafech sive jafich 
nunquam nomen est, sed semper imperfectum hifil. — ISal. PraemissTim 
lule' TM punctis superpositis delet; VA lo tantum invenit, quod versui 
praecedenti tribuit. — 14a. Tautologia hic nulla ratione explicatur. 



Carmiiia T. T. metrice. 



18 



Psalmi. XXVin— XXX. 



4 Ten lahem kefo^lamo, 
TJkli'r6' maTleliem! 

K^ma^^o^ j'deliem ten laliein, 
Haseb g'miilam lam! 

5 Ki 16' j'bmu -1 p''ull6t Jah, 
Vel ma^ae jadav; 

"^Al Jcen Jahvd jehr'semo, 
Velo' jibnemo. 

6 Barukli Jabva, ki sama' 
Qoli tachminaj! 

7 Jahva "^uzzi v'maginni; 
Bo ba^Q-ach libbi, 

Vne^^zarti v'jaloz libbi, 
tUb'sir- odannu. 

8 Jahva "^oz *r^animo v^nia^^oz; 
J^su^^at m'sich6 hu'. 

9 Hosi^a et "^ammakha, 
Vbarekh -t nachlafkha; 

Ur"^emo v'naaaeemo 
■^Ade ha^^^lam! 

XXIS. 7. 7 1 7. 7. 

1 Habu 1'- Jahva, b'ne elim, 
Habu 1'- Jah kabod va^^oz! 

2 Habu 1'- Jahva keb6d s'mo, 
Histachvu T-Jah b'had'rat qods ! 

3 Qol Jahva "^al hammajim, 
Eli hakkabod hir^^im. 

Jahva 'al majim rabbim, 

4 Qol Jah b'khoch, q61 Jah 

b'hadar. 

5 Qol Jahva s6ber 'razim, 

* iJ'sabber Jah -t arze ^L'banon ; 

6 fVjarqid k'mo 'egel L'banon, 
Ve- Eirjon k'm6 ben r'emim. 



7 Qol JahvS cho^eb 'lonim, 
Jachg'h^mo &'-lahab6t es. 

8 Qol Jahva jachil midbar, 
Jachil Jah midbar Qades. 

9 Qol Jahva j'ch61el elot, 
Vajjechoof Jahvd j'^arot. 



-B'hekh'16 kuUo -mer kabod. 

10 Jahva lammabbul jasab, 
Vjeseb Jahva malk l"61am. 

11 JahvM, ^oz r^ammo jitten; 
Jah j'barekh -t 'ammo b'salom. 

XXX. 5. 5 I 5. 5 II 5. 5. 5. 

2 'Eomim'kha, Jahva, 

Ki dilHtani, 

Vel6' cimmachta 

Et 6jebaj li. 
3^ Jahva Elohaj, 

Sivva^ti -lakha, 

Vattirpaeni., 

4 Jahva, he^Hta 
Minni s'ol nafsi, 

Fe-chijjitani 
Mijj6rede bor. 

5 Zamm'ru le- Jahva, 
K.ol chasidehu, 
Vhodii Tzekhr qodso! 

6 Ki rSga' b'appo, 
Chajjim bir'96no; 

Ba^arb jalin b'khi, 
Vlabb6qer rinna. 

7 Va'ni amarti 
tBesalev6taj : 

Bal emmo^Q- l"^61am. 



XXIX. 6. Lectio vajjarqidem non solum paiallelismum destruit, sed 
etiam cedros incongrue cum vitulo comparat. — 9a4. Punctatio dispUcet 
quam maxime, quia parallelismo repugnat, et territio cervarum ulhil ad 
illustrandam Dei majestatem confert. 

XXX. 9a. Supple: Tunc disi in corde meo. Nam sequentia in me- 
moriam revocant petitionem et exauditionem praeteritam. 



Jahva, bir'96n'kha 
tHe^madtan- frhar ^oz, 

Histarta fnakha, 
Hajiti nibhal. 



Psahni. XXX-XXXI 
5 



19 



Elakha, Jah, -qra', 
Y'el 'Donaj -tchannan. 

10 Ma bbii^a* b'clami, 
B'ridti el sachat? 

Haj6d'kha 'afer, 
H'jaggid 'mittakha? 

11 S'ma', Jahva, qoU, 
Vech6neneni ; 

Jah, h'je 'ozer li! 

12 Hafakhta misp'di 
tLem6 mach61 li. 

Pittachta aaqqi, 
Vatt'azz'ren- aimcha; 

1 3 L'ma*^n j 'zammer'kha *k' - 

bod-, 
Vlo' jiddom, Jahva; ^ 
L"olam odakka! 

XXXL 7. 7. 7 II 7. 7 I 7. 7. 

2 Bekha, Jahvii, chasiti; 
[Le'61am] al eb6sa; 
Be9id'qat'kha fall^-a-eni! 

3 Ha^^Q-e elaj oznakha, 
Mehera ha^^ileni! 

H'je H le^iiri ma^^oz, 
L'bet m'5iidot rh6si'eni! 

4 Ki sari um'9udat- -tta, 
Urma'an sim'kha, Jahva, 
Tancheni ut'nah'leni. 



To9'en- ni'rast, zii ■8'am'- 
mi li; 
Ki -tta ma^^iizzi, *Jdhva. 
6 Bejad'kha afqid niehi, 
Padita -ti, Jah El 'mat. 



7 SaneH- tm'samm'rim ha- 

b'le sav'; 
Va'm el Jahva ba^&acht-, 

8 Agila v'e<3m'cha b'chasd'kha; 

Aser raita -t "^^nji, 
Jada^ta b^^arot nafsi; 

9 Vlo' hisgartan- b'jad 6jeb, 
He^madta b'merchab raglaj. 

10 Chonneni, Jah, ki ^ar li, 
"^As^sa bekha^^as "^eni, 
NibJild nafsi ubi^S-ni ! 

11 Ki khalu b'jagon chajjaj, 
TJs'n6taj baanacha. 

Kasal ba^^^voni khochi, 
Va^a^amaj ^isesu. 



12 



M'khol 



96r'raj hajit- 
cherpa, 
VeMsekhenaj tmanod, 
Ufachad lim^judda^aj. 

Eoaj bachii^ jddbberu ; 
Kol re^^aj nad'du m'menni. 
13 Niskachti k'met minni leb, 
Hajiti kikh'li 6bed. 



14 



B'hivvas'damjachad 'alaj, 
Laqacht nafsi zamamu. 



XXXI. 7. C£. Jon. 2, 9. — 12d. Cf. Ps. 41, 7. Conqueritur poeta 
de visitatoribus, condoleutiani siniulantibus, sed materiam tantum sinistrae 
oblocutionis sibi coUigentibus , non vero de ambulantibus , qui ipsum 
evitent, ne obviam facti amicitiae signa dare cogantur. Nam designatio 
tam mira derehctionis omni analogia caret. — 14. Tribus stichis, casu 
quodam deperditis, substituta sunt sex verba, quibus incipit versus Jere- 
niiae 20, 10. De re prorsus simili cf. ad Ps. 79, 5, ubi probatur, versus 
Jeremianos neutrubi ad textum genuinum Psalterii pertinere. — 19al. Ex- 



20 



Psalmi. XXXI-XXXn. 



15 V-ni -lakha ba^&acht-, 

Jahva ; 
Amarti: 'Loliaj atta! 

16 Bejadekha 'ittotaj; 
Ha99llen- mijjad 6j'baj, 
Umerod'faj pair^S-eni! 

17 Haira fnakha t'alaj;i 

18 Hosi'en- b'chasd'kha, | Jahva! 

Al -bo^a, ki q'ra'tikha; 
^E^sa^^im jadommu lis'ol! 

19 TeaVman aifte saqer, 
Haddoherot 'al ^addiq 
'Ataq begaVa vabuz! 

20 Ma rab *rob ^ub'kha, 

Jdhvd, 
l^afanta lireakha, 

Pa^alta lachosim bakh 
Negdi bene Aa-adam! 

21 Tastirem b'setr panakha ; 
tMer'khile is ti9p'nemo, 
Besukka merib rsonot. 

22 Barukh Jahva, ki hifli' 
Chasdo li b"iri ma^or; 

23 Va'ni amarti b'chofei: 
Nigrazt- minnagd 'enakha. 

Akhen sama^ta ^^6\i, 
Tachniinaj b'saw'H -lakha; 

24 Eh'bu et Jah, kol ch'sidav! 

Emiinim no^er Jahva, 
-M'sallem ^jatr 'oae ga va, 

25 Chiz'qu v'ja'me9 lebab'- 

khem, 
Kol ham'jach'Hm le- Jahva! 



XXXII. 5. 5 I 5. 5. 

1 As're n'auj pasa', 
Kesuj cha^&aa! 

2 -S're -dam, lo' jachsob 
Jahva lo 'avon! ^ 

3 Ki hechrast-, balu 
"gamaj b'ga'gati. 2 

4 Ki jomam v'lajla 
Tikhbad "laj jad'kha. 

Nehpakh tlesoni 
B'char'b6ne qaji^. 

5 Chad^at- *hoda'ti, 
Va''v6n- lo' khissit-. 

Amarti: oda 
"Le fsa^^aj 1'- Jahva. 

Vatta naaa'ta 
'Av6n cha^O-^fl-ati. 

6 'Al z6t jitpallel 
Kol chasid -lakha. ^ 

tQol sa^&p majm rabbim 
-Lav 16' jaggi^u. 

7 Atta [li] s6ter, 
Mi99ar ti99'reni; 

Fe-ronni faUe^O" 
Tes6beb6ni. 

8 Aakil'kha v'6r'kha 
Bedark zu telekh; 

tl'a9'kha, doim> 
'Alakha 'eni. 

9 Al tihju kassus, 
Kappard en habin! 

B'matg varasn ^Hblom 
Bal qareb -lakha. 



stat hic et alibi forma pluralis feminini imperfecti cum terminatione 
magis originaria, quam lingua aramaica servavit. — 20a8. Excidit vox 
in TM ob identitatem cum praecedente. 

XXXII. 5. Lectio masoretica odi'akha impOssibiHs est, quia res dudum 
peracta narratur. — 6cl — 2, Praesens leetio orta est ex T^et me^ar qol 
saS-ef; sed T-et me^ar serius additum videtur. — 9c— d. Verte: Capistro 
et freno refrenandus est, qui tibi appropinquare noluit. 



Psalmi. XXXn— 252IV. 



21 



10 Eabbim makfobim, 
AMr larasa^; 

Vhabbd^O-ech b'- Jahya, 
Chasd j's6bebannu. 

11 Sim'chu be- Jahva, 
Vgilii, ^addiqim; 

tVehariumihu, 
Kol jisere leb ! 

xxxin. 7. 7. 

1 Eami'nu, ^addiqim, b'- 

Jahva, 
Laj'sarim naVa fhilla! 

2 Hodii le- Jahva b'khfnnor, 
Ben^bl *aa6r zamm'ni lo! 

3 Sini 1'- Jahva sir chadas, 
He^O-^bii naggen bifrii^a! 

4 Ki jasar d'bari Jahva, 
Vekh61 ma^aehu b'-miina. 

5 Oheb 9'daqa umispa^Q-; 
Chasd Jahva maVa haar^. 

6 Bid'bar Jah samajm na'ou, 
Ub'ruch piv k61 ^ebaam. 

7 Kones kanned me hajjam, 
Not6n b'o9arot t'h6mot. 

8 Jir'ii mij- Jah kol haar^, 
yguni kol j6s'be tebel! 

9 Ki hii' amar vajjahi, 
Hu' ^ivva *vajja'm6du. 

10 Jahva hefir "^'gat g6jim, 

* F^-heni' machs'bot 'ammim. 

11 "^'^at Jahva l"61am ta^mod, 
Machs'b6t libb6 Vdor vador. 

12 -S're haggoj , 'ser Jah 

'L6hav; 
Ha'^, bachar rnachla lo! 



13 Missamajm hibbi^ Jahva, 
Eaa -t kol b'ne haadam; 

14 Miinm'kh6nsibtehu hisgich 
El k61 jos'be haare^; 

15 Hajj^^er jachad libbam, 
Hammebin -1 k61 ma^aehem, 

16 En hammalk n6sa' b'r6b 

chajl, 
Gribb6r ijinna^el b'r6b koch. 

17 Saqr hassus litesu*a, 
llb'r6b chel6 lo' j^malle^Q*. 

18 Hinne 'en Jah el j'reav, 
Lam'jachalim leehasdo; 

19 L'ha99il mimmavet nafsam, 
Tjrchajjotam bara'ab! 

20 Nafsenu chikVta 1'- Jahva, 
'Ezrenu v'maginnenu.i 

21 Ki bo jiamach libbenu, 
Ki b'sem qods6 ba^achnu. 

22 J'hi chasd'kha, Jah, 'alenu, 
Ka'ser jichalnu f-lakha ! 



XXXIV. 7. 7 1 7. 7. 



2 



'Bar'kha et Jahva b'kh61 
'et; 
Tamid tehiUato b'fi. 
3 B'- Jahva tithallel na^i; 
Jism"u ''navim v'jiomachu! 



4 Gadd'lu le- Jahva itti, 
Un'r6mema s'mo jachdav! 

5 Darast- et Jah, v^anani, 
V'mikk61 m'gur6taj hi^^^lan-. 

6 Hibbi^&u -lav v'naharu, 
Ufnehem al jechparu! 

7 Za 'ani qara', v'- ^same^, 
Vmikkol 9ar6tav h6s"o. 



■ XXX III. Hic est primus e psalmis alphabetizantibus , qui de in- 
dustria 22 stichis vel distichis vel strophis compositi sunt. Produntur 
plerumque ratione magis gnomica quam lyrica, defectu strictioris co- 
haerentiae, compositione quodammodo musiva, e sententiis semiindepen- 
dentibus contexta. Carmina alphabetizantia nonnunquam vere alpha- 
beticis junguntur, ut Ps. 83, 38. 39, 146; Thr. 5. 



22 
8 



Psalmi. XXXTV— XXXV. 



CHonS, marakh Jah sabib 
Lireav vajechair^em. 
9 0a"mu urM, ki ^ob Jah! 
As're haggabr, jechza bo! 



10 Jir'u et Jahva, q'd6sav ! 
Ki en machsor lireav. 

11 K'firim rasii v'ra'ebu, 
V'dor'se Jah 16' jachs'ru ^^6h. 

12 Lekhu, banim, sim''u li! 
Jir'at Jahva 'iammed'khem. 

13 Mi hais ^chafe^ chajjim, 
Oheb jamim lir'6t ■&ob? 

14 Ne^or les6n'kha mera^, 
-S'fatakha midd'bar mirma ! 

15 Sur mera' va^aae ■d'ob, 
Baqqes sal6m v'rod'fehu! 

17 Pene Jahva b"^oae ra^, 
L'haikhrit meare^ zikhram. 

16 'Ene Jah el ^addiqim, 
Ve6znav el sav^atam. 

18 ^a^qii, ve- Jahva same^ 
V'mikk61 ^ar^tam hi99'lam. 

19 Qar6b Jahva l'nisb're leb, 
Vet dakkee ruch j6si'. 

20 Eabb6t ra'6t *9addiqim, 
VmikkuUam ^jag^ilem Jah. 

21 Somer k61 *'a9'motamo; 
-Chat mehen 16' nisbara. 

22 Tem6tet rasa*^ ra^^a, 
V'aon'e ^addiq je'samu. 



23 Poda Jahva nafs ''badav, 
Vlo' 3e's'mu k61 ^chosim bo. 

XXXV. 7. 5 I 7. 5. 

1 Eiba, Jahva, et j'ribaj, 
Lecham et 16ch'maj ! 

2 Haehzeq^ magen ve^inna, 
Vquma b'^ezrati! 

3 Vehareq ch'nit vesagar 
Liq'ra'ti r6d'faj ! 

Em6r lenafsi, Jahva: 
J'su*atekh ^i! 

4 Jeb6su vejikkarmu 
Mebaq'se nafsi; 

Jiss6gu achor v'jachp'ru 
Chos'be ra^^ati! 

5 Jihjii kem69 lifne ruch, 
Vmal'akh Jah r6d'fam; 

6 ^Darkam chosk vach'laq- 

laqqot, 
Vmal'akh Jah *d6cham. 

7 Ki chinnam ■d'am'nu li frast, 
Sucht ^chafru Tnafsi. 

8 T'bo6 goa, lo' jeda'; 
*Vrast, i^aman, tilk'do ! 3 

9 Vnafs- tagil b'- Jahva, 

taaia 
Bisii^atehu. 
10 Kol 'a9'motaj tomai'na: 
Jah, mi kham6kha? 



XXXV. 3aS. Punctatio non expritnit securim {aw^apiq), sed impera- 
tivum, quem hic adesse falso supposuit. — obS. Verbum in textu prae- 
sente locum suum permutavit cum ultimo versus 6. — 7bl. Vox sachat 
incongrue praecedenti praemissa est, cum a verbo chafru pro objecto 
requiratur, et fovea retis imago sit inusitata et superonusta. — ISd. Cf. 
Ps. 79, 12. — J4a. Usus loquelae hic vix permittit omissionem verbi. — 
16. Verte: Impie irrisores mei infrendent in me dentibus suis. Fortasse 
etiam charoq in char'qu mutandum eet. Certissime autem exulabuut miri 
iUi impii irrisorum placentae, ab exegetis inventi. 



Pa^mi. XXXV— XXXVI. 



23 



Ki dtta ma99il ^ani 
Mechazaq m'meniiu; 

Vani v'ebj6n tefdlle%- 
Miggozelehu. 

11 Jeqiimun 'ede cliamas; 
. iLo' jada^^t-, jis"lun-. 

12 J'sairmun- ra^a taclit "Q-oba, 
Sekhol lenafsi. 

1 3 Va'ni, bach' lotam Vbus - aaq ; 
'Tnnet- ba^^om nafs-. 

Ufmiati 'al cheqi 
Tasib li, Jdhva ! 

14 Kere^ keach hajd li, 
[Qoder] hithallakht- ; 

Ka'beli em sachoti. 



15 Ubegari aamechu, 
Vene's'fa i^alaj. 

tNokhritn velo' jada^^ti 
Qar''u v'lo' dammu. 

16 tBechonef 16''gaj icharoq 
'Alaj sinnemo. 

17 Adonaj, kamma tir'a? 



Hasiba nafs- tnii§s6a, 
MikVfirim j'chidat-! 

18 -D'kha b'qahal rab, b''am 

^a^um 
Ahalelakka. 

19 Al jiam'chu li oj'baj saqr, 
Son'aj ijiqr'9u 'ajn! 

20 Ki 16' sal6m j'dabberu 
^"^Al rig"^e are^. 



Dib're mirmot jachsobun, 

21 V'jarch'bu "lai pihem. 

Sen- am'ru: haach, haach; 
Ra'ta ^enenu! 

22 Eaita, Jah, al techra§! 
^Al tlrchaq m'menni ! 

23 Ha^ira irmispa^Q-, 'L6haj; 
V- Ad6naj, Tribi! 

24 Sof^en- k'9idq'kha, Jah 

'L6haj ; 
Veal jiom'chu li! 

25 Al j6meru belibbam: 
Haach, nafsenu! ^ 

26 Jeb6su v'jachp'ru jachdav 
S'mechfi ra^^ati; 

• Jilb'su bost ukhelimma 
Hammagd'lim 'alaj! 

27 Jaronnu vejiamachu 
Chafe^e ^idqi; 

V'jom'ru tamid: jigdal Jah, 
^Chafe^ s'lom 'abdo! 



^yatdj nl's6ni; 
28 Tehga 9idq'kha kol hajjom, 
Tehillatakha. 

XXXVIi. 7. 7. 7 I 7. 4. 

2 En Elohim, n'um pasa*" 
Larasa'^ b'qareb *libbo; 

En pachd 'Xohim i'nagd *enav. 

3 Ki hechliq elav b"^enav, 
Lim96' *'von6. * 

4 Dib're fiv avn umirma; 
Chadal lehaokil, rhe^fl-ib; 



XXXV. 27e. Supple: Exulfcabunt ob salutare tuum. 

XXXVI*. Videtur tantum initium esse longioris carminis. — 2a. N'um 
semper effatum introducit. — 2. Verte: Nam leniter agit Deus contra 
ipipium secundum opinionem hujus quoad punitionem culpae ejus. Eat 
litotes, significans, impium vindictam Dei omnino nec credere nec timere. 



24 



Psalmi. XXXVI— XXXVn. 



5 Avn jachsob 'al miskabo. 

Jitja^^eb 'al dark 16' "Q-ob; 
Ea*^ 16' jiiii'as. 

XXXVI2. 7. 7 I 7. 7 1 7. 7. 

6 Jah, t^ad ^amajm cliasda- 

kba, 
Ve^miinafkha 'ad s'cliaqiai! 

7 gid^qafkba k'harere El, 
Mispa^&ekha fhorn rabba. 

Adam -b'hemi, tosi'^, Jab; 

8 Ma jjaqar chasd'kha, 'Lohim! 

JBekhd tba^d-^chii b'ne adam, 
Begel k'nafakha jechsun. 

9 Jirv'jun middasn betakha, 
Venachl ^'danakha tasqem. 

10 Ki ^immekha m'qor chajjim, 
Beorekha nir'a or. 

11 Mesokh chasd'kha Tjod'- 

"^akha, 
V'9id'qat'kha Tjisere leb! 

12 Al fboen- ragel ga'va, 
iVjad r'sa'im al fnideni! 

13 Sam naflu p6^'le aven, 
Dochii velo' jakh'lu qum. 

XXXVn. 7. 7 I 7. 7. 

1 Al titchar bammere'im, 
Al fqaime' b"6ce 'avla! 

2 Ki kh'cha9ir m'hera jimm'lu, 
Ukh'jareq das' jibbolun. 



3 ^'■a-ach b'- Jahva va^aoe 

^ob, 
S'khon are9 ur"^e 'miina; 

4 Vehif annag *al JahvS, 
Vjitten rkha mis"lot libb'kha ! 

5 G-ol 'al Jahva darkakha, 
UV^d-ach 'alav, v'hu' ja^aS; 

6 Vho^f kha6r ^idqakha, 
Umispa-O-^kha ka^^ohrajm ! 

7 Dom 1'- Jahva v'hitcholel lo, 
Al titchar Vma^lich darko, 

Beis 'oaa mezimmot, 
14^Lehappil ^ani v'ebjon! 

8 Harp meaf va*^'zob chema, 
Al titchar akh lehare'^! 

9 Ki m're^iin jikkaretun; 
Vqove Jah, hem jir'su ar^. 

10 Ve'6d me^^aO-, v'en rasa'; 
Vehitbonanta, 2v'_iig,iuriu. 

11 Va^^^navim jir'su are^, 
Vhif ann'gu 'al rob salom, 

12 Zomem rasa' la^^addiq, 
Vech6req 'alav sinnav. 

13 *Fa- Adonaj jiachdq lo; 
Ki raa, ki tba' j6mo. 

14» CHarb pafchu iv'dar'khu 
qastam, 
^ tLi^b6cham jis're darekh. 



XXXVn. In codice archetypo textus tam masoretici, quam alexan- 
drini, binis columnis et stichice scripto, inferior margo illius folii, quod 
Ps. 37 cum fine praecedentis et initio sequentis exhibebat, ita deerat, 
ut ultima linea uniuseujusque columnae desideraretur. Quare possessor 
hos stichos in margine laterali sequentis cujusque columnae supplevit, 
descriptor autem iis in textu hujus columnae locum, ut putavit, aptum 
quaesivit. Inde accidit, quod 4 stichi (Ps. 87, I4b; 25e; iOb; Ps. o8, 
12b) a loco suo vero remoti sint, et duo ex iis (Ps. S7, 25c; 40b) mu- 
tationem suffixi subierint, ut novo contextui adaptarentur. — 2Sbl. Mu- 
tationem punctationis justificant lociProv. 20, 24, Ps. 7, 10, et usus ser- 
monis, qui passivum cum min actoris vix admittit. — 28c. Vera lectio 
ita e textu masoretico (l^^olam nismaru) et alexandrino genuino (avofiot 
IxStcoj^fl-YjaovTai pro 'aYvalim nismadu) restituenda est, ut voces simillimae, 
quarum alterutra in unoquoque textu excidit, conjungantur. 



Psalmi. XXXVli— XXXVlii. 



25 



15 . Charbam taboV belibbam, 
V'qass't6tam tissabama. 

16 0db m^^a^O-, as^r la^^adiq, 
Meh'm6n resa^^im rabbim. 

17 Ki tz'r6' r'sa'im ftissaber, 
Vsomekh ^addiqim Jahva. 

1 8 Jode' Jabva j'me fmimim, 
VnacWatam l"61am tihja. 

19 Lo' jebosii b''et ra^a, 
Vbime r"ab6n jioba^ii. 

20^ Ki resa'im jobedu, 
25° fVzar^am inebaqqes lachem; 
20^ VQJ'be Jah kiqar Mrim; 
c Kalii ba^asan, kalu. 

21 Lova raSa'^ Vlo' j'sallem, 
Ve^addiq ch6nen v'n6ten. 

22 Ki m'b6fakhav jir'su ar^, 
-M'qullalav jikkar6tu. 

23 Mij- Jahva mi^^^de gaber; 
. Kon'n6. vedarko jechpa^. 

24 Ki jippol, 16' jehii^O-al; 
Ki JahvS. somekh jado. 

25^^ Na^^r hajit-, gam zaqanti, 
>Vlo' rait- ^addiq ne'zab. 

26 Kol hajjom ch6nen v'malva, 
Vezar^o liberakha. 

27 Sur m6ra' va^aoe ^ob, 
Us'kh6n le*61am dreg! 

28 Kj Jahva 6heb mispa^O-, 
Vlo' ja'zob k61 chasidav. 

''Vilim r^olam nismadu, 
VezSra' r'sa*im nikhrat, 

29 ^addiqim . jir'su are^, 
Vjisk'nu la^ad 'alSha. 



30 Pi ^addiq j6hga ch6khma 
Urs6no fdabber mispaS-. 

31 Torat E16hav b'libbo, 
*F(3-16' tim^^ad asiirav. 

32 ^ofa rasa^ la^^addiq, 
Um'baqqes lahamito. 

33 Jah 16' jaVbannu b'jado, 
V'lo' jarsi'annu tb's6f do. 

34* Qawe el Jah -s'mor darko, 

^Vir6mim'kha larast ar^! 
40^ tJ'falle^'kha meresa^im; 
34C B'hikkaret r'sa'im tir'a. 

35 Raiti rasa"^, ^ari^, 
Vmit^^ara k'ezrach ra^nan. 

36 Vajja*bor v'hinne -nannu, 
Va'baqes6 v'lo' nim^a'. 

37 Sem6r tam Tir'e jasar! 
Ki ach'rit Tisi salom. 

38 Uf6s"^im msm'du jachdav; 
Ach'rit r'sa'im nikhrata. 

39 *iT'su'at 9addiqim mij- 

Jah; 
Ma^iizzam hii' b"et ^ara. 
40* VajjaVrem Jah vaj'fair^em, 
*= Vjosi'em, ki chasii bo. 

XXXVm. 8. 8 I 8. 8. 

2 Jah, al Vqe^p^kha tokhi- 

cheni, 
Ubach'mat'kha fjassereni ! 

3 Ki chi^^akha nachatii bi, 
Vattinchat 'alaj jadakha. 

4 En m'tom bib'aar- mipp*ne 

zaWkha ; 



En s'lom i' 



^amaj mipp ne 
cha&^at-. 



XXXVIII. Numerus 22 distichorum in hoc carmine nullo modo 
videtur esse fortuitus. — 6, 1. Cf. Judic. 5, 5 aliasque formas, in quibus 
nif al verborum mediae geminatae geminationem amittit. 

Carmina V. T. metrice. A 



26 

5 



Psalmi. XXXVm— XXXIX. 



Ki ^Vonotaj *^ab'ru rosi, 
K'iiiiaaa' khabed jikhb'du 
m'meimi. 

6 *Nam'qu eh'burotaj mipp'u6 

-walt-, 
l^l^-Q^robaj merachoq "^amadu. 

7 Na'veti, sachoti 'ad m'od, 
K61 hajjom qod^r hillakhti. 

8 Ej khesalaj maVu niqia, 
Ven metom he-khol beaari. 

9 Nefugot- v'nidketi 'adm'od, 
Saagt- minnah'mati libbi. 

10 'Donaj, negd'kha kol ta'- 

vati, 

V'4n'chat- mimm'kha 16' ni- 

stara. 

11 liibbi s'ch^char, '^'zaban- 

kochi ; 
Y'6r 'enaj, gam hem en itti. 

1 2^ -H'baj v^i^e^aj minnagd nig^- 
ja^mdu, 

13 Vaj'naqq'su mebaq'se nafsi. 

V'd6r'se ra^^at- dibb'ru 
havvot, 
Umirmot kol hajjom jehgu. 

14 Vaani kh'cherea lo' esma'^, 
Ukheillem, 16' jiftach piv. 

15 Vaehi k'is, 'ser lo' s6me', 
Ven befiv diVr^ tokhachot. 

16 N Ei lekha, Jahva, hochalti; 
Atta ta'na, 'D6naj, 'Lohaj! 

17 Ea amarti : p6n jiom'chu li, 
B-mo^Q" raglaj 'alaj higdilu. 

18 Kl ani le^aW nakhon, 
Umakh'6bi negdi tamid. 

19 Ki lekhd 'av6ni aggid, 
*V^'edL^a.g minni chad-d-ati. 



20 Vojebaj tchinnam 'a^^mu, 
Verabbti tmeaan'aj saqer; 

21 Um'sall'm6 ra'a tacht doba 
Jia^eniini tacht rod'f[ ■9-ob. 

22 Al taVbeni, Jahva, l{a'ol; 
'Lohaj, al tirchaq mimmenni! 

23 Chiisa, JdhvU^ le*ezrati; 
Adonaj, Zi-tesu'ati! 

XXXIX. 7. 5 I 7. 5. 

2 Amarti: ^sm'ra d'rakhaj, 
Mech'd6' birioni; 

"'Aoima wa' Tfi machsom, 
B'*od rasa"^ Tnegdi. 

3 Ne'lamt-, hechSeti middob, 
Ukh'6bi ne^kar. 

4 Cham tlebabi beqirbi^ 
Bah'gig- tib^ar es. 

Dibbarti bilesoni: 

5 Hodi^^en-, Jah^ qi^?-! 

Umiddat jamaj, ma hi'? 
Ed^a, ma tchald -ni! 

6 Hinne kemo ^efachot 
Natatta jamaj ; 

Vecheldi kh'ajn negdakha, 
Akh %abl kol adam ! ^ 

7 Akh b'9alem jithallekh is, 
Akh habl jehmajun. 

Ji^bor ^funim v'lo' jeda^ 
Mi osefamo. 

8 V^atta, ma qqivvit-, 'Ddnaj ? 
Tochalti rkha hi'. 

9 Mikkol p'sa'aj 7icuiq4ni, 
Fe-ha99ileni ! 



XXXIX. Hic quoque psalmus 22 disticha habet, quod fortasse con- 
silio factum est. — S. Obmutescens semper silet. — 6d. Cf. v. 12. — 
7c. Objectum rix desiderari potest, cum suffixum in sequenti sticho ad 
illud referatur. — llb. Supplendum videtur: Nam ingravatur super me. 



Psalmi. XXXEX-^XL. 



27 



Cherpat nabal bal foimen- 



10 Ne'lamti, 16' effcaeli pi; 
Ki -tta 'aoita. 

11 Haser me^^alaj -mcikha! 
Ki ^0,0 nig^akha. 

Mittigrati jadakha 
Ani khaliti. 

12 Betokhaehot 'al "^avon 
Jissarta is, Jdh; 

Vattames ka'as ch'mudo; 
Akh habl kol adam! 

13 Sim'*a ffiUati, Jahva, 
Vsav^at- ha'zina! 

El dim^ati al techras! 



E ger andkhi "^immakh, 
Tosab k'khol 'botaj. 
14 tSe'e mimmenn- v'abliga, 
B''8-arm -lekh v'enanni! 

JL\ 7. 5 I 7. 5. 

2 Qawd qivviti Jahva, 
VajjaS- -laj omo; 

Baggdr qa/rdHi: 'k]i, 
Vajjisma^ sav'at-. 

3 Vajjalen- mibbor saon, 
Mi-O-fl-i^O- hajjaven; 

4 Vajjaqem 'al sal' raglaj, 
Koiidn asiiraj. 



Vajjitten b'fi sir chadas, 
T'hilla r- -Lohenu. 

Jir'u rabbim v'jirau, 
VjibS-^chu be- Jahva. 

5 As're haggaber, 'ser oam 
Jahva mib^S-acho, 

Veld' fana el r'ha,bim 
Veca^&e khazab! 

6^ Eabbdt "^aaita -tta, Jah, 
^'Lohaj, nifl'dt'kha; 
'^ Umachs'botakha -lenu 
^En "rdkh elakha. 

7 Zabch v'mincha Id' cha- 

fa^ta ; 
-Znajm karita Ui. 
'Ola tv'chaddat lo' ts'altan- ; 

8 Az -mart-: hen ba'ti! 

Bim'gillat sefr katiib "laj, 

9 La'adt r'9onakha. 

'Lohaj, ehafa^t- tb'-torat'kha 
Betdkhi md^aj, 

10*'' Jahva, atta jada^ta: 
llat^idqkha lo' khissit-; 

^ B'tokh Hbbi 'miinatakha; 

c -T'su'at'kha -marti. 

lO^ Biaoarti §adq b'qahal rab, 
i^Hen a'fataj Id' -khla'; 

11^^ Lo' khichadti chasdakha 
eV-mitt'kha l'qahal rab. 

12 Atta, JahvS, lo' tikhla' 
Bachmakha m'menni! 



XL*. 2. E vocibuB per homoeoteleuton omissis ozno ad complendam 
sententiam omnino requiritur. — 6c— d. Verte: et quod attinet ad con- 
silia tua pro nobis , inconiparabilis es. — 7c2. Vox chaS-aa hic tantum 
sacrificium pro peccato designaret. — 8b — 9a. Verter In volumine libri 
mihi praescriptum est, ut faciam voluntatem tuam. — 9b3. Substitutionem 
copulae pro praepositione uecessariam fecit falsa partitio versus. — 
lla— b. Accentuatio hic relinquenda est, quia b'tokh libbi ex usu lo- 
quelae ingratam occultationem significare nequit. — lOa— b. Transposi- 
tionem poscit ratio duarum ultimarum stropharum, sibi invicem cor- 
respondens. 



28 



Psalmi. XL-XLn. 



Chasd'kha vaamittaklia 
Tamid ji^^^runi! 

XL2. 7. 5 1 7. 5. 

14 E'9e, Jahva, rha^^ileni; 
Jab, r'6zrat- clnisa! 

15 Jebosu v'jaclip'ru jachad 
Mebaq'se nafsi! 

Jissogu -cbor v'jikk4rmu 
Cb^fe^e ra^ati; 

16 Jasoinmu 'al 'eqb bdstam 
Ha6m'rim: baacb! 

17 Jaaiou vjioinecbu bakb 
Kol m'baqesakba! 

Jom'ru tamid: jigdal Jab, 
-H'be fsii^atakba! 

18 Va'ni 'aui veebjon; 
'Donaj jaehsob li. 

'Ezrat- um^fair-a-i atta. 
'Lohaj, al facbar! 

XLL 8. 8 I 8. 8 I 8. 8. 

2 As're maokil el dal V^ft- 

jon! 
B'j6m ra"^a j^fair^a-ebu Jabva, 

3 Jah jism'r6bu vicbajjebu,^ 
Val *jitt'nebu b'nafes 6j'bav ! 

4 Jab jis^dannu 'al 'aroi d' vaj , 
K61 miskabo tbafakh b'ch61jo. 



5 -Ni amarti: Jah, cbonn^ni; 
E'faa nafsi, ki chada't- lakh! 

6 Qjebaj jom'ru ra' t^alaj: 
Mataj jamut veabad S'mo? 

7 Vim ba' Hr'ot, sav' j'dab- 

ber tleb; 

Jiqbo9 avni, je^e', rcbu^ 

j'dabber. 

8 Jachd "laj jitlach'§u kol 

a6n'aj, 
^Alaj jacbsebii ra'a li: 

9 D6bari b'lijja^l ja^uq bo; 
V'-s6r sakbab, lo' josif laqum. 

10 Gam is s'16mi, '§er bai- 

■O-acbt- bo, 
Okbel lachmi, higdil 'alaj.i 

11 V^atta, JahvS, chonneni; 
Vah'qimen-, va'sall'ma labem ! 

12 B'z6t jadaH-, ki cbdfa^ta bi, 
Ei lo' jari'^ 6j'bi 'alaj. 

13 Va'ni Vtummi tamakbta bi, 
Vtac^iben- Tfanakba l''61am. 

XLn— XLm. 8. 8 I 10. 12 11 12. 
8. 6. 

XLH 2 tK^ajjalt, ta^rog 'al 'fiqe 

majm, 

Ken nafs- ta*^rog -lakba, JabvS. 

3 9^mea nafsi 1- Elohim, 1'- 

tl chaj. 



XL-. Hoc carmen non soluni argumentum praecedenti nullo modo 
conciliandum babet, sed etiam separatim recurrit tamquam Ps. 70. Melior 
lectio, quam plerumque Ps. 40 praebet, tacite selecta est. Redactor, qiii 
utrumque psalmum conjunxit, duas stropbas sequentes pro fibula inter- 
posuit : 

1S« Ki d,ffu ^^laj ra^ot IS- 

b '^Ade en mispar; ^ 

6e Aggida va'dabbera, « 

f 'A9'mTi missapper. ^ 

XLL S — 4. Enallage personae eo molestior est, quod aUocutio Dei in 
V. 5 expresse introducitur. — 6. NuUa sequitur aUocutio. — 7a6. Verte: 
quoad cor. 

XLII. 5a. Distinetio inter animam et personam hic et in v. 7, ubi 
pleonasmus e«t frigidus et inutiUs, metro eliminatur; secus in versu in- 
tercalari, in quo rationem habet poeticam., - 5bl — 2. Haec verba ne- 
queunt tanto intervaUo a suo objecto et expUcatione separari. — 6. Cum 



Hiooigun- "'^vondtaj, 
Vlo' jdkbolt- lir'ot; 

■^A^^mii mioo^^^^rot r<5si, 
Vlibbi "zabani. 



Paalmi. Xm— XLIV 
12 



29 



Mataj abo' v'6raa pene E16- 
him? 

4 Haj'ta lli dim'ati lachm 

jomam valajla, 
tB'6meiram el4j kol hajjom: 
Ajje Elohakha? 

5 Vespekha dichi "ie nafsi; 
[Ella ezk'ra], ki -'borbassakh; 

Adaddemo 'ad beti Elohim, 

Beqoli riuna vetoda, hamon 

chogeg. 

6 Ma ttist6chachi, nafsi, 

vatt6hmi 'alaj? 
H6ch'li 1'- Jah, ki ^od odannu, 

7 J'su'ot panaj v'- [ -L6haj ! 

iNafs- tistochach , 'al 

ken -zk6r'kha 

Mear^ Jarden ve- Cherm6nim. ^ 

8 T'h6m el fhom qore' Tqol 

Qinnorakha; 

K61 misb'rakha vegallakha 'alaj 

'ab'ru. 

9 Jomam je^awS '^aldj 

Jahva chasdahu; 
Uball^la siro 'immi, 
T6filla r- El chajjaj. 

10 Om'ral- El sal'-: lamma 

s'khachtan- ; 

Lamma q6der -lekh b^lach^ 

6jeb ? 

11 B'ra9ach b"a9'motaj cher'- 

fiini 96r'raj, 

B'6m'ram elaj k61 hajj6m: 

ajje 'Lohakha? 



Ma ttist6chachi, nafsi, 
v'ma ttehmi 'alaj? 
H6ch'li 1'- Jah, ki '6d odannu, 
J'su'ot panaj v'- -L6haj ! 



XLIII 1* Sofe^eni na, E16him, 
^ Vriba rib- migg6j lo' chasid ! 

2 Ki -tta 'L6he ma'uzz-, lam- 

ma z'naehtan-? 

Lamma q6der ethall6kh be- 

lacha^ 6jeh? 

1*^ Meis mirma v^^^avla te- 

falleO-eni ; 

3 S'lach or'kha vaamittSkha, 
Hemma jehanchiinil 

Jebiiin- el har qodsakhu 
Veele miskenotakha; 

4 V'-b6a -1 mizbach Jah, el 

El aimchat gil-, 

Veodakka bekhinn6r , Jahva 

Elohaj! 

5 Ma ttist6chachi , nafsi, 

v'ma ttehmi 'alaj? 
H6ch'li 1- Jab, ki '6d odannu, 
J'su'ot panaj v'- -Lohaj! 

XLIV. 8. 8 I 8. 8 II 8. 8 I 8. 8. 

2 Jah, [sama^^nu] beoznenu, 
Abotenu sipp'ru lanu: 

P6'l pa'alta bijemehem, 

3 Bime qadm, j atta, jadakha. 

Grojim horasta v^tidda^em, 
Tara*^ riimmim vattesaU'chem. 

4 Ki lo' b'charbam jar'su are^, 
-Z'r6^am 16' hosi'a Uamo. 



evitatio tetragrammati in psalmis elohisticis non poetis, sed redactori de- 
beatur, in iis pxo Elobim semper tacite Jahva vel Jah restitutum est, ubi 
sensus vel metrum exigit, — 6c — 7a. VA nondum invenit falsam distinc- 
tionem vocum et versuum. — 9a8. Fortasse "alaj per errorem ad initium 
strophae pervenit. 

XLIV. 5. Hic et in v. 7. 16 populus loquens prima persona sin- 
gularis utitur. Ergo nihil obstat, quominus idem etiam in v. 8, 14. 18 
fiat. — 10. Fortasse praecesserunt 8 stichi amissi. — 20. Si trans- 
positio rejiciatur, v. 21 non prodosia, sed exclamatio foret. 



30 



Ki jemiii^klia uzro^akha, 
Vdr panakTia, ki re^itam. 

5 Atta Ini' malki *v- *E16haj, 
*Me9avva jesii^ot Ja'qob! 

6 B'kha, Jahvd, ^arenu 

ii'naggech, 
B'simekha uabiis qamenu! 

7 Ki lo' beqasti eb^Q-ach U, 
Veeharbi lo' t6si'6ni. 

S Ea fhosa^^tan- mi^^areuu, 

Um'oan'enu hebis6ta. 
9 B'- Jahva [k61 hajjom] 
hiUalnu, 

Vsimekha le^^olam noda. 

10 Afzanachtavattakhrmenu, 
V'16' te^e' be9ib'ot6nu; 

11 Tesibenu -chor minni ^ar, 
Um'aan'enu sasu lamo. 

12 Tittenenu k'96ni ma'kal, 
Ubagg6jim zeritanu; 

1 3 Timkor '^ammekha belo' hon, 
V'16' ribbita bim'chirehem. 

14 tT'(3imen- cherpa lis'- 

khenenu, 
La^^g vaqals lis'bibotenu ; 

15 Teoimenu masal b'g6jim, 
Menodi ros bileummim. 

16 K61 hajj6m k'limmati 

negdi, 
Ubosti fanaj kissatni. 

1 7 Miqqol m'charef umegaddef, 
Mipp'ne 6jeb umitnaqqem. 

18 K61 zQt tbaatn-, v'16' 

s'khachnukha, 
V'16' siqqai'nu bib'ritakha. 

19 L6' nas6g ach6r libbenu, 
Vte^Q" 'surenu min orchakha. 



Psalmi. XLIV-XLV. 
21 



Im sakhachnu sem 'Lo- 
henu, 
Vannifr6a kappenu Tel zar ; 

22 H'16' Elohim jechaqqer zot; 
Ki hu' jode' ta'lum6t leb? 

23 Ki [horagnu] "lakha k61 

ijom, 

Fc-nechsabnu k^^oni ■S-ibcha. 

20 ^Dikkitanu bim'qom tan- 

nim, 
Vattekhas ''alenu b^^almut. 

24 Ura, lammatisan, 'D6naj, 
F<^-haqi9a, -1 tiznach lana^ch! 

25 Lamma fnakha tastir, tis- 

kach 
Kol 'onjenu velachcenu? 

26 Ki sacha T^afar nafsenu, 
Dabeqa laar^ bi^&nenu. 

27 Qiima, *Jdh, 'ezrata llanu, 
Ufedenu fma^^n chasdakha! 

XLV. 8. 8 I 8. 8 II 8. 8 1 8. 8. 

2 Eachas tlebabi dabar 

^ob, 
Omer -ni ma^^aaj lemalekh. 
Lesoni '^e'8" sofer mahir: 

3 *J'fi jafita mibb'ne adam. 

Hxi^aq chen beaiftotakha; 
"^Al kenberakh'kha Jah l''61am. 

4 Ch'g6r charb'kha *aljarekh, 

gibbor ! 
H6dekha vahadarakha! 

5 Vahadai'ekha ^elach, r'- 

khab, 

"^Al d'bar 'mat, [^adq] va- 

'anava ; 

V't6r'kha noraot j'minakha; 



XLV. 6b. Hic stichus in textu praesenti verba arctissime conjunota 
separat. — 9a. Serius additum esse q^^i^ot, asyndeto proditur. — 16. Addi- 
tamentum lakh tubalna haud genuinum esse, et nimia tautologia et 
allocutio regis demonstrat. — 18. '^Al ken aut logicae adversatur aut 
poetam magis quam regem celebrat. 



Psalmi. XLV— XLVil. 



31 



6^ ^Aminim [jippelii] tachtakha. 
^ tChd^a^akha s'niiniin, 

*gtbhor, 
«^ Belibbi oj'b6 hammalekh. 

7 Kis^akha, nakkon fsuddto; 
lECq^o 'liohim "^olam 'va'ad. 

Seb^" misdr seb^ mal'- 
khutakha ; 

8 -Habta ^adq vattiana' rSsa^ 

■^Al ken m'sach'kha Jah 

'Lohakha 

Samen aaaon mech'berSikha. 

9 Mor v'-hal6t %ol big'- 

dotakha, 
Mehekh'le sen aimmechiikha. 

10 B'n6t mel4khim b'jiqq'ro- 

iSkha ; 
i§egalUmin'kh4 b'khatm Ofir. 

11 §im'H, bat, -r'i v'had*i 

oznekh, 
V'sikh'chi ^ammekh libet abikh ! 

1 2 Vejit'av hammSlekh jofjekh ; 
Ki hu' 'donajk, v'histachvi lo ! 

13 Ltai^ tj^^-l^ou bat (^x 

b'mincha, 
Panajk j'challu '^ire 'am. 

14 K61 k'budd4 bat mSlekh 

p'nima; 
Mimmisb'96t zahab lebiisah. 



15 Lir'qam6t tubal lammS- 

lekh; 
B'tulot -ch'raha, re^otaha. 

16 Mubadt^ | bio'machot vdgil, 
Teboana b'hekhal malekh. 

1 7 Tdcht 'bofkha jihjii bana- 

kha; 
T'§ltem radrim b'kh61 haare^. 

18 -Zkira §im'kha b'kh61 dor 

vador; 
2*Ammiai jehodiikha r'61am. ^ 



XLVI. 8. 8 I 8. 8 [| 8. 8 j 8. 8. 

2 'L6him lanu machsa vd^^oz, 
'Ezra be^ar^t nim^a' m'od. 

3 ""Al ken 16' nira' b'hamir ar^, 
Ubem6^ harim b'16b jammim. 

4 J6hmu, jechmeru me- 

mehu, 
Jir^^asu harfm b'ga'vato; 

Jahva Q^ot Hmmdnuj 
Mitsgdb Idnu 'Lohe Jd^gob! 

5 Chdsdo nahar, p'14gav 

j'aamm'chu 

^lr 'Lohim, qods misk'ne 

'Eljon. 

6 J^lohim b'qirbdh, bal tim- 

mod; 
Ja^zeraha Jah lifn^t boqr. 

7 H4mu g6jim, m4d-u 

mamrkhot ; 
Natan b'q61o, tamug are^. 

8 Jahva 96ba6t 'immann, 
Miogab lanu 'Lohe Ja^qob. 

9 L'khu, ch'zu mif "lot Jah, 

2§amm6t Var^! 

10 Masbit milcham6t ^ad q'9e ar^. 

Qaset j'§abber v^qi^^e^ 
ch'nit, 
*Fa-'agalot jiarof baes. 

11 Harpu -d'*u, Id -n6khi 

'L6him! 
-Eum baggojim, arum baar^. 

12 Jdhva 96ba6t 'immdnu, 
Miagab lanu 'L6he Ja^qob. 

XLVII. 7. 7 I 7. 7. 

2 Kol ha^ammim, tiq"u khaf; 
Hari^u 1'- Jah b'qol rinna! 

3 Ki Jahva ^llljon n6ra', 
Malk gddol 'al kol h^ar^. 

4 Jadbir *^ammim tacht6nu, 
LTiimmim tacM ragl^nu. 



32 



Psalmi. XLVII-XLrX. 



5 Jibchar . ^et nachlatenu, 
Et g^on Ja'q6b, 'ser aheb. 

6 'Ala 'Lohim bifni^^a, 
Jahva beqoli sofar. 

7 Zamm'ru 'Lohim zammeru ; 
Zamm'rurmalkenu, zamnVru! 

8 Ki malk kol haar^ 'Ldhim. 
Zamm'ru Zo, 'dmnio maokil ! 

9 Malakh 'Ldhim 'al gojim, 
iJasab 'al kisse' qodso, 

10 ]S'dibe ^ammim ne'safu 
'^lm '-am. 'Lohe Abraham. 

Ki 1'- Jahva maginne ar^; 
M'od na la "dl kol 'lohim. 

XLVm. 7. 5 1 7. 5. 

2 Gradol Jah um'hullal m'od 
Be^ir 'Lohenu; 

3 *^e-bar qodso, | jefe nof, 
M'aoo kol haare^. 

Har 9yJ°^ jark'te ^afon, 
Qu'jati malk rab. 

4 Elohim b'arm'notaha 
Noda'' lemiagab. 

5 Ki hen hamm'lakhim n6''du, 
■^Ab^rii jachdehu; 

6 Hem rau, ken tamahu; 
Mbh'lu, nechpazu. 

7 Ee^ada achazatm sam, 
Chil kajjol^da. 



8 Beriich qadim tesabber 
Onijjot Tarsis. 

9 K'- isom"enu ken rainu 
B"ir Jahva Q'baot; 

Be^^ir 'Lohenu, Jahva 
J'khon'nah 'ad 'olam. 

10 Dimminu, Jah, chasdakha 
B'qarb hekhalakha. 

11 K'§im'kha, Jah, ken fhil- 

lafkha 
'Al qa9've are^. 

^adq malea j'minakha; 

12 Jiomach har ^ijj'^'^' 

Tagelna b'n6t Jehuda 
L^ma^^n mispa^Q-akha ! 

13 Sobbii §ijj6n v'haqq'fuha, 
Sifru migd'laha! 

14 Situ libb'khem lechelah, 
Pass'gu arm'n6tah! 

Lema% t'sapp'ru Tdor ach'- 
ron, 

15 Ki zS Elohim; 

'Lohenu 'olam v"ad hu'; 
Jenahagenu. 

XLIX. 7. 7 I 7. 7. 

2 Sim'M zot, k61 ha^ammim ; 
Ha'zinu, k61 jos'be chald; 

3 Gam b'ne adam, gam b'ne is, 
fJachdav 'asir veebjon! 



XLVII. ial. Punctatio falso posuit jussivum. — 5. Additamentum 
lanu destruit sensum consuetum et natiiralem formulae. — lOd. Cf. 
Ps. 97, 9. 

XLVllI. Sc. Verte: Mons Sion est angulus septentrionis ; id est 
verus quasi Olympus. Cf. Is. 14, 13, ubi extremus angulus septentrionis 
explicatur: mons congregationis. — 15a. Tam grammatica quam metrica, 
postulat versionem: quoniam hic, Hierosolymis, adest Deus. — I5c. "^Al mut 
vel potius secundum textum alexandrinum "alamot hic et Ps. 9, l est 
annotatio musica 'al "^alamot (Ps. 46, 1 ; I Paral. 15, 20.) 

XLIX. Psalmus, 22 distichis constans, videtur esse alphabetizans. 
— 4a.3. Ita uljjque pronuntiandus est pluralis ille, quem punctatio 



4 Pi jedabber chokhamot, 
Vhagiit libbi tebiinot; 

5 A^d-S-a lema§al ozni, 
Eftach b'khinn6r chidati. 

6 Lama ira' bime ra^, 
"^Avon "qebaj j'subbeni; 

7 Habbo^&echim *al chelara, 
-B'rob 'osram jithallalu? 

8 Akh 16' fado jifdo is, 
Lo' jitten 1'- Jahva kofiro; 

9 Vejeqar pidjon naisam ; 

10 Vchadal l"ol^m, ] vichi 'od. 

Land^ch lo' jir'a hassacht, 

11 Ki jfr'a ch'khamim, j'mutu? 

Jachd k'sil vaba^r jobedu, 
VWbii la'cherim chelam. 

12 ""Q^barim batemo l''61am, 
Miskenotam Tdor vador. 

JisadkJbcJm^ 's/r* qarau 
Bis'm6tam "le adamot. 

13 Vadam biqar bal jalin; 
Nimsal kabb'hemot, nidmu. 

14 Za darkam, k6sel lamo, 
Vach'rehem b'fihem jir^u. 

15 Keha99on lis'ol sattu; 
Mavt jir^em, v^giiram liblot. 

Se61 tl"^olam zebiil lo, 
[7'jirdu bam j'§arun labboqr]. 



Psalmi. XLTX— L. 33 

16 Akh 'L6him jifda nafsi 
Mijjad s'o], ki jiqqachen-. 

Al tira', ki ja'§ir is, 
Ei jirba k'b6d betehu! 

Ei 16' b'mot6 jiqqach ^kol, 
Lo' jered ach'rav k'b6do. 

Ki nafso b'chajjav j'barekh, 
Vej6d'kha ki tedib lakh. 

*Jab6' 'ad d6r ab6tav, 
"^Ad ne^ach 16' jir'u or. 

Adam biqar, v'lo' jabin, 
Nimsal kabb'hemot, nidmu. 

L. 7. 7 I 7. 7. 

2Jah dibbar vajjiqra' ar^ 
Mimmizrach sams *ad m'b6o. 

Mi^- 9yJo^> mikblal j6fi 
'Lohim hofi*^ ^v^al jechras. 



17 

18 
19 

20 
21 

1 
2 



3 Es lefanehu t6khel, 
Us'bibav nio^ara m'od. 

4 Jiqra' -1 hassamajm me^^al, 
Vel hdar^, ladin 'ammo. 

5 Is'fd *lo *chasidehu, 
Kor'te *b'rit6 "le zabach! 

6 Vjaggidu samajm ^idqo, 
Ki Elohim sofed- hu'. 

7 Sim'% ^amm-, va'dabb6ra; 
Jiarael, vea*id bakh ! 



voluit esse chokhmot vel chakhmut; cf. Prov. 1, 20; 8, 1; 9, 1; 14, 1; 
24, 7. Ad modum pluralis Elohim, tam cum singulari quam cum plurali 
construi potest. — 8al. Akh restrins^t beatitudinem apparentem pecca- 
toris, ut in v. 16 miseriam apparentem juati. — 8a4. Cf. ad Ps. 17, 13. 
— 9b— lla. Verte: et cessare debet in sempitemum a vita aetema sibi 
comparanda. Num forte non videbit foveam , sed mortem potius sapien- 
tium videbit? Mors sapientium, secundum totum scopum psalmi, hic 
non potest esse veritas a poeta incnlcanda, sed tantnm spes fallax pecca- 
toris. — 15c2. Hujus vocis ultima litera remansit, quae nunc tamquam 
praepositio sensu caret, nam hades certe est habitatio. — 15d. Transpo- 
sitio descriptionem status divitum mortuorum molestissime interrumpit. 
L. Non improbabile est, hunc quoque psalmum, sicut praecedentem, 
ad alphabetizantes pertinere ; sed tum v. 7 eliminandus foret. — 2. Addi- 

Carmina T> T. metrice. K 



34 Psalini. L— LI. 

Jahva 'LoMklia -nokM. 



8 Lo' '^al z'bacliaklia -khich'- 

kha, 
Volofklia rn^gdi tamid; 

9 Lo' eqqacli mibbetfklia far, 
Mimmiklirofklia '^attudim. 

10 Ki li khol chaj'to ja'ar, 
B'hem6t beharere fEl; 

11 Jada^ti kol 'of harim, 
yeziz oadaj 'immadi. 

12 . Im 6r'ab, 16' omar lakh; 
Ki li tebel um'16ah. 

13 Haokhal b'aar abbirim, 
Vedam '^attddim dsta? 

14 Zebach 1- Elobim toda, 
Vsallem 1'- "Eljon n'darakha ! 

15 Uqeraen- b'jom Qara; 
'ChaUe9'kha, lifkhabVdeni ! 

1 6 ^Ma irkha, lesapper chuqqaj ; 
Vatticaa' b^rit- "le fikha? 

17 Vatta aane'ta miisar, 
Vattaslekh d'baraj -ch'rakha! 

18 -M raita gannab, v'tir9 flso, 
Ve^im m'na'fim chelqakha. 

19 [Salachta] fikha b'ra'a, 
Ul's6n'kha ta^mid mirma. 

20 Teseb, b'aehikha fdabber; 
B'ben imm'kha titten dofi, 

21 ^Dimmita, ^-hjakhamokha? 
-Khich'kha v'e'r'kha l"enakha ! 



22 Bimi na' 26t, sokh'che 'Loh ; 
Pen ^S-rof, v'en meha^^il! 

23 Zobech toda j'khabb'danni; 
Voam dark, ar'annub'jes' Jah. 

LL 8. 8 I 8. 8 I 8. 8. 

3 Ch6nnen-, 'L6him, k'- *g6dl 

chasdakha ; 
K'r6b rachmakha m'che fesa'aj ! 

4 Harbe kabb'sen- me^^avoni, 
Umecha'8-&ati -B-ah^r^ni! 

5 Ki fesa*^aj 'ni eda^em, 
Vecha^^fl-ati negdi tamid. 

6 L'kha lebaddekha cha^Q-O-a^ti, 
Vehara' b"^enakha ^aoit-; 

L'ma^an ti^daq bid'barakha, 
*T^-tizka besofe^Q-akha. 

7 Hinne beW6n cholalti, 
Ubeche^fl-' jechmatni immi. 

8 Hen emat chafa^ta b^^Q-ii- 

chot ; 
Ub'satum chokhma todi^en- ! 

9 T'chaa-^eeni b'ezob, v'e^- 

har; 
T'khabbeseni, v'missalg albin ! 

10 Tasmi^eni oaoon Voimcha; 
Tegilan ^'^am^t, dikkita! 

1 1 Haster p'nakha mecha'8"6'aaj, 
Vkhol 'av6notaj m'ehe, Jdhvdl 

12 Leb •&ah6r b'ra' li, Elohim, 
Vriich nakh6n chaddes beqirbi! 

18 Al taslikhen- miE'fanakha, 

Vriich qods'kha al tiqqach 

m'menni! 



tamentum rejiciendum est, quia theophania non jam exspectatur, sed 
cernitur. — 7d. Supplendum videtur e Ps. 81, 11 b. — 16. Praemissa est 
glossa explanatoria. — 18. Lectio Immo originem suam debet falsae 
derivationi verbi a radice ru^. — 21. Huic quoque versui praemissa est 
glossa, cui fortasse falsa explicatio verbi dimmita ansam dedit. 

LI. 18b2. Hanc vocem auetor appendicis adhuc invenit; cf. v. 21. 
— 19. Serius addita est supplicatio pro Hierosolymis, qua simul cavere- 
tur, ne v. 18 — 19 de absoluta sacrificiorum rejectione inteUigerentur. 
Soluto stilo conscripta videtur. ' 



Psalmi. n— LY. 



35 



14 Haseb li aeaon jis^^aklia, 
Vnich nedlba tismekheni! 

15 'Lamm'da fdse^^im d'rakha- 

kha, 
VchaQ-O-aim elakha j'subu, 

16 Ha^^ileni middamim, Jah;^ 
T'rannen rsoni 9id'qatakha! 

17 Adonaj, aefataj tiffcach, 
Ufi jaggid fhillatakha ! 

1 8 L6' tachpo^ zabch, veettena ; 
^Ola v^khalU lo' tirza. 

1 9 Zib'che 'Lohim nich nisbara ; 
Leb nisbar v'nidka ^lo' tibza. 

m. 8. 6 I 8. 8. 10. 

3 Mattithallelb'ra'a, igibbor? 
Chased El kol hajjom. 

4 Havvot tachsob lesonakha, 
K'ta'ar m^lii^&^Q-as, 'oae r'mijja; 

5 -Habta ra' mi'6"9'6b, saqr 

middabber ^adq. 

6 Ahabta khol dib're baW, 
Diberd rson mirma. 

7 Gam El jitto9'kha lana^ach, 
Jachfkha v'jissach'kha me6- 

hel, 
Veseresekha meare^ chajjim. 

8 Vjir'u ^addiqim v'jirau, 
Ve^alav jiachaqu; 

9 ^Vjomeru: hinne hagga- 

ber, 
lio^ jaoim 'Lohim ma^^iizzo, 
Vajjib^d-ach b'rob '^osro, ja^oz 
tl)'h6no ! 



10 Vaani kezajit ra%an 
Bebeti E16hitn. 

Bad-acht- b'chasd Jah 'olam 
va^^ad ; 

11 Od'kha l"61am, ki 'aaita, 
tV-sapp'ra sim'kha, khi ■9'ob, 

nagd ch'sidakha. 

Lni = XIV. 

LIV. 7. 7 1 7. 7. 

3 Jah, b'sim'kha h6si'eni, 
V'big'burat'kha fdineni! 

4 E16him, s^ma*^ ffillati, 
Ha'ziaa rimere fi! 

5 Ki zarim qamu 'alaj, 
VW^im biq'su nafsi; 

Lo' aamu 'L6him Fnegdam. 



6 Hinne 'Lohim '^ozer li, 
Ad6naj b's6m'khe nafsi ! 

7 Jasub hara^ les6r'raj. 
Ba'mittekha ha^mitem! 

8 Bin'daba ezbecha Uakh; 
Oda sim'kha, Jah, ki ■9-ob. 

9 Ei mikkol gara hi99'lan-, 
Ub'6j'baj ra'ta *^eni. 

LVi. 7. 7 1 7. 7 I 7. 7. 

2 Ha'zina, 'L6him, ffillat-, 
Val tit*allam mitf chitmat- ! 

3 Haqsiba lU va^^^neni, 
Arid b'aichi tv'ehmaja, 



LIL 6. lingua dolosa ob parallelismum et incongruitatem verborum 
sequentium vix potest pro vocativo haberi ; sed nec commode dici potest, 
aliquem linguam amare. 

LV*. 4a. Omissio sententiam nimis debilem reddidit. — 9b3. Addi- 
tamentum iucongrue hic collocatur, quia imprecatio contra hostes versu 
demum 16 sequitur, et haec anticipatio ejus nimis cursoria et obscura 
foret. — 13. Additamentum minus placet, quia poeta hic non gravius 
periculum, sed profdndiorem maHtiam in amico infideli deplorat. 



36 



Psalmi. LV. 



Miqqol gidddfot qjeb, 
Mipp'iie t^a^^^qati rasaM 

Ej. j^mi^&u 'alaj aven, 
tT]b'm6 af jiaS-emTini. 

Libbi jachil beqirbi, 
Vemot mavt naflu 'alaj. 

Jir'a vara^d jabo' bi, 
Vattekhassen- palla^ut. 



7 Vomar: mi jitten li ebr? 
K'jona a^ufa v'esk'na! 

8 Hinne abarchiq Zz-ndod, 
*Fe-alin bebammidbar. 

9 Achisa Zam-miflaQ- li, 
Menicli tsufa, missa^ar.* 

10 Ki rait- cbamas varib 

11 Ba^ir | jomam valajla. 

J'sob'bulia 'al chomotah, 
Veaven v''amal b'qirbah. 

12 Havvot b'qirbah v'lo*^ jamis 
Mer'ch6bah tokh umirma. 

13 Ej 16' -jeb j'char'fen-, v'- 

eaaa' ; 
Lo' m'aan'i 'alaj higdil.^ 

14 Vatta, enos ke^erki, 
AUufi um'judda'i; 

15 Aser jachdav namtiq sod, 
B'bet 'Lohim n'hallekh b'rages ! 

16 Jehassi' mavt 'alemo, 
""Fe-jeredu s'ol chajjim! 

Ki ra^ot bimeguram, 
M.'zimmQt to^^a b'qirbam, 

17 Ani el 'Lohim eqra', 
Ve- Jahva j6si^eni. 



18 'Arb vaboqr v^^ohrajm 

-aicha; 
Vehnm, vajjisma' q61i. 

19 Pada b'sal6m naf^- miqq'- 

rab,i 
Ki b'rabbim haju 'immad-; 

20 Jisma' El ^a'qat "'nzjjim, 
*V'ja'nemo j6seb qadem. 

LV2. 7. 5 I 7. 5. 



'Ser en chalifot lamo, 
yio' jar'u 'Lohim. 



21 Salach jadav bis'16mav, 
Chillel berito. 

22 tChalaq mechem'at pihu, 
Uq'rab libbehu. 

Eaqqu d'barav missamen, 
Vehemma f tichot. 

23 Haslekh 'al Jah j'habakha, 
Vehii' j'khalk'lakha ! 

Lo' jitten r'61am Idm-m.od' 
tEagle t^addiqim. 

24 Vatta, 'Lohim, toridem 
Lib'eri sachat. 

An'se damim umirma 
Lo' jech^u j'mehem. 



Va'ni eb^O-ach bakh. 



LV*. Psalmum separandum esse, non solum impossibilitas conjunc- 
tionis cum praecedentibus , sed etiam tota sententiarum series docet. 
Quomodo enim, jam suo ordine praemissis invocatione Dei, querela de 
hostibuB, imprecatione divinae vindictae,firma denique spe auxilii, idem 
carmen iterum ad querelas et exhortationem fiduciae reverti posset, quae 
hic V. 20e - 24 exstant? Accedit, quod hi versus amicum infidelem non 
alloquuntur. — 22a2. Est forma primitiva status absoluti. — 23c— d. 
Praesens lectio usui loquelae omnino adversatur; cf. Ps. 66, 9; 121, S. 



Paalmi. LVI— LVIL 



37 



LVI. 8. 6 I 8. 8. 10. 

2 Chdiinen-, 'Lohim, ki s'afan- 

'nos,2 
Lochem jilcha^eni! 

3 Sa'fa soreraj kol hajjom, 
Ki rabbim loch'mim limarom. 

4 Jom, ira', ani elakha eb^d-ach. 

5 3B- Elohim ba^acht-, lo' 

ira', 
Ma jja^aa baaar 11. 

6 K61 haj jom d'baraj j ' 'a^^ebu, 
'Alaj kol machs'b6tam lara^; 

7 Jeguni ^dldj, ja^pinii Vndfsi. 

Hemma 'aqebaj jism6ru, 
tKa'ri tj'q.avvu naisi. 

8 'Al tonamo tpalles lamo, 
B'af 'ammim hored, Elohim! 

9 Nod- sipparta^ aima dim^at- 

b'n6d'kha.2 

10 Az jasiibu 6j'baj achor, 
B'j6m eqra' *el(iTcha. 

Za jada^ti, ki 'Lohim li, 

11 'B'- Jahva ahaUel tdebaro; 

12 B'- Jah ba^acht-, lo' -ra', 

ma jja^aa -dam li. 

13 'Alaj, 'L6him, nedarakha ; 
Asallem tod6t lakh. 

14 Ki hi^^alta nafsi mimmavt. 
H'16' chaodkhta ragl- midda- 

chi, 

L'hithallekh lifne Jah b'6r 

hachajjim? 



LVn. 8. 6 I 8. 6 1.8.6 || 8. 8. 6. 

2 Chonnen-, Elohim, chon- 

neni; 
Ki b'kha chas'ja nafsi; 

TJbe^el k'nafakha echsa, 
■^Ad tta'b6ma hawot. 

3 Eqra' le- E16him 'Eljon, 
La- El, *g6mel ^alaj. 

4 Jislach missamajm v'josi- 

^en-; 
Cheref s6'fi, jislach 'L6Mm 
Chasdo vaamitto. 

5 Nafsi b't6kh Tbaim 

eskaba ; 
L^ha^S-im b'ne adam. 

Sinnehem chanit vechi^^im, 
TJl'sonam charb chadda. 

6 Euma 'al hassamajm, 'L6him; 
"^Al kol haar^ k'b6d'kha! 

7 East hekhinu life^amaj, 
*Kaf'fa nafsi, karu Tfanaj 
Sicha, naflu b't6khah. 

8 Nakhon libb-, Jah, -sira 

v'-zamm'ra ! 
Qa^Ura, k'b6di, 'uxa! 

10 Od'kha ba^ammim, Ad6naj ; 
'Zammer'kha bal'ummim. 

11 Ki gad61 "^ad samajm chasd'- 

kha, 
Vad s'chaqim 'mittakha. 
9^ Hannebl v'khinnor, -^ira 

ssachar ! 

12 Eiima 'al samajim, 'L6him; 
'Al kol haar§ k'b6d'kha! 



LVI. 2. Phrasis kol hajjom nimis frequenter in initio hujus psalmi 
recurrit. — 5. Additamento e v. 11 desumpto epanalepsis destruitur. — 
7bl. Emphaticum hemma hic et Ps. 59, 16 sola positione in initio strophae 
justificatur. — 9, 5. Glossa halo' b'sifratakha est explicatio vel emendatio 
vocis b'nod'kha, in forma quaestionis proposita. — 11. Duplex forma 
stichi nunc exstat, altera genuina, altera ad modum redactionis elohi- 
sticae mutata. — 11, 4. Cf. v. 5 in additamento. 

LVII. V. 8—12 recurrunt tamquam prima pars Ps. 108, cui duae 
strophae initiales Ps. 60 ibidem conjunguntur. Cum hae partes metrum 
diversum et argfumentum plane oppositum iabeant, nec uUus iis a com- 



38 



Psalmi. LVin— LIX. 



LVm. 8. 6 I 8. 6 I 8. 6 II 8. 8. 6. 

2 Hanmnam. , -lim , ^adq 

fdabberun ; 
Mes'rim tisp^^Q-u, b'ne -dam? 

3 Af b'leb 'olot iif 'lu baar^, 
Ch'mas j'dekhem ffallesun! 

4 Z6rur'sa'im merachm, ta'u 
Mibba^O-n d6b're khazab. 

5 Chemat lam kid'mut 

ch'mat nachas, 

K'm6 fatn cheres, ja^-Q-em 

6zno, 

6 L6' jisma*^ Tqol m'lach'sim. 



Ch6ber ch'barim m'chukkam! 

7 'L6him, h'r6s sinnemo b'fi- 

mo, 
Malte^ot k'firim n^to?! 

8 Jahva, | tjimmassu kh'mo 

majim! 
Jithall'khu lam fiiiiddark! 
[K'm6] tcha^ir mherd 
tjmolelu; 

9 Jihju kh'm6 sabliil, tams 

jahlokh, 
Nefl est, bal chazii sams! 

10 B'^arm jabinu sirot'- 

khem -d-ad, 
V^^od k'mo ehaj tbeaar'khem, 
Ch'r6ni Jdhva jis^^arannu, 



11 T^-jiamach Aap-^Mdiq. 

Ki chaza naqam, pe^amav 
Jircha^ b'dam harasa^ 

1 2 Vejomar adam : akh pari 
La^^addiq, akh jes E16him, 
S^fe^O-im baare^! 

LIX. 8. 6 I 8. 6 I 8. 6 j| 8. 8. 6. 

2 Hag^ilen- me6j'baj, 'L6haj, 
Mimmitq6m'maj t'aagg'ben- ! 

3 Ha99ilen- mipp^^^^le aven, 
V'mean'se d'mim h6s"en-! 

4 Ki hinne ar'bu lenafsi, 
J'guru 'alaj 'azzLtn. 

L6' fis'i v'lo' chaO-^ati, 
Jah, 

5 B'li " von- j 'ni^un v'jikkonanu. 
'Ura Hq'ra't- ur'e! 

6 Veatta, Jahva^ ^ebaot, 
Elohe Jiarael, 

Haqe^ lifqod kol haggojim, 
-L tachon k61 bog'de avn ! 

7 J'subu la^^arb, jehmu kha- 

kkalb, 
Vijes6bebu "^ir. 

8 Hinne jabbi^iin befihem, 
Charab6t beaif 'totehem ; 

Ki awbru'. mi s6me^? 

9 Vatta, Jahva, tiachaq 

lamo; 



pilatore inductus sit nexus, earum conjunctio mere fortuita videtur. 
Ceterum Ps. 108 redactionem elohisticam praesupponit. Melior lectio, 
quam semel tantum textus Ps. 108 praebet, tacite selecta est. 

LVin. SaS. Melius fere placet pronuntiatio "^olat, ita ut forma an- 
tiquior status absoluti singularis hic agnoscatur, ut in v- 5al. — 6b. 
Stichus ita supplendus videtur: Tu autem, Domine, subsannabis eos. — 
8. Hic versus in quodam codice archetypo fere illegibilis evasit, ita ut 
vestigia Uterarum quasi divinando ad sensum novum contorta sint. — 
lOb. Omissio totam imaginem frustrati apparatus coquendi inintelligi- 
bilem reddidit et irae divinae contra sensum particulam comparatiouis 
praeposuit. 

LIX. 5a2. Remansit bic omissio suffixi Jod, ut Ps. 16, 6; 17, 6. — 
6a. Formae impossibiles Elohim 9'baot (Ps. 80, 8. 15) et Jahva Elohim 
9'baot (Ps. 59, 6; 80, 5. 20; 84, 9) soli correctioni redactidnis elohisticae 



Psalmi. LIX— LXI. 



39 



Til'ag rkhol hag-g6]mi. 

10 *^Uzzi, -lakha ta^ammera; 
Kj 'Lohlm miagabbi. 

11 'Lohaj, chasdo j'qaddemeni ; 
Jah jar'eni b's6r'raj. 

12 Al tahr'gem, pen jisk'- 

chu 'ammi! 
H'nl^emb'cherkha v'hdridemo, 
. Maginnenu, 'Donaj ! 

13 Cha6"8-at pimo d'bar 

a'fatemo, 
Y'jillakh'du big'6nam. 
Vmeala v'mikkachs, j'sappe- 
ru, 
l^aKalle b'chema, kalle! 

15 *iJ'subulaWb,jehmukha- 

kkalb, 
Vijesobebu "^ir! 
14^ Yeenamo, vejeda^, 

^ Kl E16him mosel b'- Ja^qob 
dL'afese haare^! 

16 Hemma j'nu'un, M-mgo' 

okhel; 
-M 16' jiab"^u, v'jalinu; 

17 Vaani asir "^uzzakha, 
V'-rannen labboqr chasd'kha- 

Ki hajita Z/-miagab li, 
Uman6s b'jom ^ar li. 

18 'Uzzi, -lakha azammera! 
Ki E16him hu^ miagabbi 

F/- E16he chasdi. 

LX. 8. 8 I 8. 8 II 8. 8 | 8. 8. 

3 Jah, z'nachtanu, fera^- 

tanu; 
-Nafta *M-tes6beb lanu! 



4 Htr^asta haare^, p^^amtah; 
R'fa' s'baraha, M ma^Q-a M\ 

5 [^Ammekha] hir'ita qasa, 
Hisqitanu jen tar^^^la, 

6 [Nes] natatta lireakha, 
AMb rhitnoses mipp'ne qaset. 

7 L'm^'an jechar^un j'di- 

dakhaj 
H6se*a, j'mia'kha, va^^^nenu! 

8 Jah dibbar b'qods6: e*^- 

16za ; 

'Chairqa S'kham v"emq Suk- 

kot 'madded! 

9 li Gil^ad veli Menassa, 
i-Frajmma'6zros-, J'huda m'- 

ch6q'qi. 

10 M6ab sir rach^-, *^al 'Dom 

. -sUkh naV; 
"Le Felaset hitro a'i. 

11 Mi jobilen- 'iri ma^or; 
Mi tjancheni 'ad 'iri 'Dom? 

12 H'16' atta, Lohim, z'nach- 

tanu, 
V'16' tege', Jah, b'9ib'otenu? 

1 3 Haba llanu ^ezrat mig^ar ; 
Vsav' tesii^ati ^.cc-adam! 

14 Be- E16him na^^aa chajil; 
Vhu' jabiis et hol garenu. 

LXI. 7. 7 I 7. 7 I 7. 7. 

2 Sim''ai 'Lohim, rinnati; 
Haqsiba tefillati! 

3 Miq'9e haar^ elakha 
Eqra' ba"^6f tlebabi. 



B'9ur, jarum m'menni, tanehen-. 



e genuino Jahva ^'baot debentur, ita ut mutatio, de legibus gramma- 
ticae parum anxia, vel tetragrammato substituta vel cum illo per erro- 
rem scribarum conjuncta sit. — 8c2. Desiderari nequit, cum verba ho- 
stium referantur. — lOaS. C£ v. 18. — ISc— 14a. Verte: Et ob maledicta 
et mendacia, quae illi loquuntur, destrue eos in furore, destrue! — 15. 
Transponendus est versus, quia castigatio hostium (v. 15) eorum annihi- 



40 



Psalmi. LXr— LXin. 



4 Ki hajita machsa li, 
Migdal ""oz inipp'iie djeb, 

5 Agm-a b'61irkha "ormim, 
Echsa besetr fnafakha. 

6 Ki -tta isama^ta %'claraj,i 
fAraset jir'e s'makha. 

7 ^ Jamlm ^al j'm6 malk tosef, 
S'iiotav kemo dor vador! 

8 Jeseb 'olam trfanakha^; 
Chasd ve'mat raan, jinQ^iiihu ! 

9 Ken 'zamm'ra sim'kha la^ad, 
L'sairmi nedaraj jom jom. 

LXII. 8. 6 ( 8. 6 I 8. 6 |I 8. 8. 6. 

2 Akh el 'Lohim fdommi, 

nafsi ; 
M'mennu jesu^^ati. 

3 Akh hu' 9uri visu^ati; 
Miogabbi, lo' emmo^fl-.^ 

4 'Ad -na fhoftu '^al is, 

t'ra99'chu 
Kullekhem k'qir na^&uj?^ 

5 Akh miaae'to ja'^'^^ Thad- 

dich; 
Jir^u khazab, b'fiv j'barekhu, 
llb'qirbam j'qallelu. 

6 Akh 1- Elohim dommi, 

nai^i; 
Ki mimmennu tiqvat-! 

7 Akh hu' 9uri visu^^ati; 
Miagabbi, lo' emmo'8'. 



8 'Al 'Lohim ji§'i ukh'b6di; 
^r 'uzzi, machsi b- Jah. 

9 Bidechubo, *ik61 *'adat 

'am; 
Sifekhii Tfanav lebab'khem ! 
'L6him machsS Uanu. 

lOa Akh habl b'ne -dam, 

kazab b'ne is; 
''B'm6znajm la^lot h6mma. 

1 1 Ldkjien al tibychii be'6seq, 
-B'gazel al tehbalu! 

Chajl ki janub, al fsitii 
leb! 
lOc Kz mehabel jachd hu\ 

12 -Chat dibbSr Jah, stajm 

zu sama^t-, 

13 Ki 'oz r- Jah 1 urkha, 'Do- 

naj, chasd; 
Ki fSallem ris k'ma'aav. 

LXm. 8. 8 I 8. 8. 

2 Jahva, Eli -tta, '§ach'rakka ; 
9am'a Tkha nafs-, kamah 

rkha b'aar-; 

-JB^l b'ar9 ^ijja, v"ajef 

b'li majm, 

3 ^Lir^ot 'uzz'kha ukh'bodakha. 

4 Ki -Q-ob chasdekha mechaj- 

jim, 
Sefataj jesabbechiin'kha. 



lationem (v. lib) praecedere debet. Experientia autem dominationis 
divinae (v. lib — d) tam tempore quam re cum hac annihilatione coincidit. 

LX. 4^1—2. Distinctio verborum mutanda est. 

LXI. 3c. Supplendum videtur: Et tu, Domine, exaudies me. — 
6a4. Verbum sama*^ tantum in sensu auditum praebendi cum particula 
r construi potest ; sed hic significat vel audire, vel exaudire. — 6b. Verte : 
Exaudisti desiderium timentium nomentuum. Cf. Ps. 21, 8. Lectio prae- 
sens omittit mentionem necessariam donatarii. — 8a3 Poeta per totum 
psalmum alloquitur Deum. 

T.XTT. 3. Cf. v. 7. — lOb. Verte: In statera ob levitatem ascendunt. 

LXni. 2c. Suppletio vocis abel vel similis necessaria est, quia 'ajef 
ad femininum are^ referri nequit. — 12d. Stichus ita restitui potest: Et 
exultabunt labia justorum. 



Psahni. LXUI-LXV. 



41 



5 Ken abarekh'kha bechajjaj, 
J[7-besiin'kha eaoa' khappaj. 

6 E'm6 chelb vadasn tioba"^ 

nafsi, 
Vaifete r'nan6t j'hallel pi; 

7 Im z'khartikha "^al je^ii^aj, 
B'asmur6t ehga b'kha, Jahva. 

8 Ka hajita [li] "^ezrata, 
Ube^el k'hafakha 'rannen. 

9 D4beq^ hafsi ach'rakha, 
Z7-bi tamekha j'minakha. 

10 Vhemma *lassav' j'baq'su 

nafsi, 
Jeboii b'tachtijjot haar^! 

11 Jdgginihu 'al j'de chareb, 
Meuati su'alim jihju! 

1 2 Vehammalk jiom^ch b- E16- 

him; 
Jithallel kol bannisba' bo! 
Ki jissakher pi dob're saqr. 



LXIV. 7. 7 I 7. 7 11 7. 7 | 7. 7. 

2 S'ma^ Jahva, qoli b'aichi, 
Mippachd -jeb ti^^or chajjaj; 

3 Tastfren- missod m'reHm, 
Merig^at p6"le aven; 

4 'Ser san'nu khacharb 

rs6nam, 
Dar'khu chi^^am, dabar mar, 

5 Lirot bammistarim tam, 
Pit'6m tjorii v'lo' jir'u! 



9 

10 

11 



Jechazz'qu 14m dabar ra^ 
Jesapp'ru li^d-mon m6q'sim. 

Am'ru: mi jir'a Idnu? 
AkMn Jah jtr^a lamo 1 

Jachp'ou 'ol6t, _;"<m^rM; 
Tammonu ch6feo m'chuppaa! 

Veqareb is en ch^qer, 
VeUbbi ddam "^amoq. 

Vej6rem Elohim che^ ; 
Pit'6m haju makkotam. 

tVjakhsil ^alemo rs6nam; 
Jitn6d'du kol roe bam. 

V'jir'u kol -dam v'jag- 
gidu 
Pol Jah v'ma'oav hiokilu. 

Jiomach ^addiq be- Jahva,^ 
V'jithal'lu k61 jis'r6 leb. 



LXV. 7. 5 1 7. 5. 

2 L'kha domijja tehilla, 
'Lohim, be- ^jjon; 

Urkha jesuliam nader, 

3 Some' tefilla! 

tL'kha k61 baoar jab6u 

4 'Al dib're "v6not. 

Gab'ni miminenn- p'sa"^enu; 
Atta tekhapp'rem. 

5 As're tibchar ufqareb! 
Jisk6u ch'9era,kha. 

Niob"a be^Q-iib betakha, 
Q'dos hekhalakha! 

6 Noraot V^adq ta*nenu, 
'Lohe jis^enu; 



LXIV. Sbd. Subjectum sunt justi. — 6. Vevba ob homoeoteleuton 
omissa requiruntur, quia oratio hostium directa est. - 7a. Vix desiderari 
potest indicatio, quod hostes in sequenti sticho de successu suo glorien- 
tur. — 7bl. Punctatio alias inaudita tamnu hic metro refellitur ideoque 
merito etiam Num, 17, 28, Jer. 44, 18 rejicitm*; Thr. 8, 22 lege tammu. 

LXV 2a2. Corrige punctationem e versionibus alexandrina et syriaca. 
— 4. Omissio praepositionis 'al parallelismum in duabus Btrophis ini- 
tialibus funditus perturbavit effecitque, ut vox dib're molesta atque su- 
perflua circumlocutio evaderet, et confessio culpae nuUo modo cum in- 

Carmiiia V. T. metrice. R 



42 



Psalmi. LXV-LXVL 



Mib^S-ach kol qa^Ve are^ 
Vejam rechdqim! 

7 Mekhin harim bekhocho, 
Ne'zar big'biira; 

8 Masbfch seoni jammim,^ 
Vah'm6n leummim. 

9 Vajjlr'u j6s'be q^^avot 
Meototakha. 

Mo^ae boqer va^arb 
Tehamin, Jdhvdl 

10 Paqadta ar^ vatt's6q'qah, 
Eabbat ta^^s^raima. 

Palg 'L6him male' majim. 
Takhin deganam. 

Ki khen takhin hsi-dreg, 

11 T'lamaha ravve,^ 

Gl-'dudaha birebibim 
Tem6geganna. 

12 ^ 9i™<^^^^ *'^^^®^' r^^Q"^^^^^ 

S'nat •9'6batakha; 

Vma^^g^lakha jir"fun dasen, 

13 Jir^^^fd n'ot midbar, 

Vegil g'ba'6t tachgorna, 

14 Lab'su kharim ^^on; 

Va"maqim ja^^&efii bar, 
tJ'ri^u, -f jasiru. 

LXVI. 8. 8 I 8. 8 jl 8. 8 1 8. 8. 

1 Kol gojimy hari'u 1'- 

Jahva, 
Rdnnenthu, k61 haare^! 

2 Zammeni khebod semehu, 
Simu khabod tehillato! 

3 -M'ru 1'- Jah: ma nnora' 

ma^oakha ; 



B'rob Wkha j'khach'§u Tkha 
, -j'bakha! 

4 K61 haare^ jistachvii lakh, 
Vizamm'ru Tkha, j'zamm'ru 

s'makha ! 

5 L'khu ur'u mif"16t E16- 

him, 
N6ra' "lila "al b'ne adam! 

6 Hafakh jam tlem6 jabbasa; 
Bannahar ja^b'ru beragel. 

§em Jahvd n^gcbdd'ld, 
niam'cha bo, 

7 M6sel big'burato '61am! 

'Enav baggojim ti^pana, 
Hassor'rim al j'rfmu lamo. 

8 Barekhu 'ammim, 'Lo- 

henu, 
Vehasmi^u q61 fhillato; 

9 Haaoam [bachajjim] naf- 

s6nu, 
V'16' natan lamm6d- raglenu! 

10 Ki attd b'chantanu, 'L6- 

him; 
96raftanu ki^^rof kasef. 

11 Habe'tanu bamme^iida, 
Samta mii^aqa Vmotnenu. 

12 HirkabtA en6s Tros^nu, 
Ba'nu baes libammajim; 

Vt^^ienu Idrevdcha, 
0W& tasq^nu lirevaja. 

13 Abo' betekha be^olot, 
Asallem lekha nedaraj; 

14 ^a-aser pa^ii oefataj, 
Vdibbar pi el Jdh ba^^ar li. 

1 5 'Olot mechim aha'la Uakh 
'^lm qe^oret elim vhhdrim. 



troductione doxologica cohaereat. — lOe. Terra expresse nominanda erat, 
cum in duobus stichis praecedentibus nuUa de ea exstaret mentio. 

LXVI. 6c2 — S. His verbis amissis, textum invasit invitatio ad exul- 
tatiouem in occasione (non recordatione) aute multa saecula jam elapsa. 
— 12. Homoeoteleuton verba sensui necessaria delevit. 



Psalmi. LXyi— LXVin. 



43 



E^oa baqar Hm 'attudim. 
16 L'khu, sim^ii vaasap- 

pera, 
Kdl jir'e 'Lohim, ka^gzmt, 
'Ser 'aaa lenafsi Jahva. 



19 



17 Elav pi qara't- baggdr li, 
y^-^^dtta romam tachat rsoni. 

18 Aven im raiti b'libbi, 
L6' jisma' qoU Adonaj. 

Akhen sama' 'Lohim rm- 
nat-^ 
Hiqsib b'q61i tefillati. 
2 Banikh 'L6him, 'ser lo' hesir 
T'fillati v'chasd6 meitti ! 

LXVn. 7. 7. 7 ) 7. 7. 

2 E16him jechonnenu, 
Tchmnenu vibar'khenu, 
Jaer panav ittanu ; 

3 Lada't baar^ darkakha, 
B'khol gojim j^sii^^atakha ! 

4 Jodiikha 'ammim, 'L6him, 
Jodiikha 'ammim kuUam, 

5 Jiam'chu viraim'nu. rummim ! 

Ki tfspofl- 'amniim misor, 
Urummim baar^ tanchem. 



6 Jodiikha 'ammim, 'Lohim, 
Jodiikha 'ammim kullam! 

7 Ar^ natena jebulah. 

J'bar'khenu Jah 'Lohenu, 

8 2V'jir'u -to kol af*se ar^! 

LXVm. 8. 8 1 8. 8. 8. 

2 Jaqum Jah, jafii^u 6j'bav, 
Vinusd m'aan'av mippanav ! 

3 Kehinnadef *asan tindof; 
K'himmes donag mippene es, 
J6b'dur'sa*immipp'ne 'L6him. 

4 V^addiqim jiam'chu, ja'- 

lozu 
Lifne Jah v'jaaiau b'aimcha. 

5 Siru 1- Elohim, zamm'ru 

s'mo, 
SoUu larokheb ba''rabot! 
B'- Jah s'mo v'^ilezu lefanav! 

6 'Bi j'tomim v'dajjan alma- 

not 
'Lohira bime^on qodsehu. 

7 'L6him mesib j 'chidim bajta, 
M69i' 'sirim bakkosarot; 
Akh sor'rim sakh'nu ^echicha. 

8 Jah , b'9et'kha lif 'ne 'am- 

makha, 



LXVn. 7bl — 2. Haec verba ante stichum sequentem iterum exstant, 
secundum principiuni redactionis elohisticae mutata. 

LXVIIL 9b. Cf. Judic. 5, 5. — 10b2. Copula sequens necessario sup- 
ponit aliud adjectivum, cui jungatur. — ldc3 — 4. Haec verba restituenda 
postulat vox bah Jn v. 11, quae alioquiu nuUam haberet relationem. — 
12a2. Tetragrammaton, secundum morem redactionis elohisticae in Elohim 
mutatum, in textu praesenti claudit versum 11. — 13b — 14a. Sensus 
est, spolia hostibus ablata, finito bello, inter. IsraeKtas, , pacifice ruri com- 
morantes, partitum iri; cf. Judic. 5, 11. Absurde comparatur ad hunc 
locum expUcandum irrisio Eubenitarum maghiloquoruin, sed ignavorum 
(Judic. 5, 16), quae a scopo psalmi prorsus aliena< est. — I4b. Columba 
est syinbolum populi israelitici, praeda ditati. Cf. Ps. 74, 19. — I4d, 
Requiritur hic stichus,. continens nomen illud, ad quod. bah in versu 
seqnenti refertur. Sensui optime congrueret: Nam impleta est terra 
nostra praeda. — 15. Patet, dispersionem regum cum nive comparari; ergo 
omissa, quae ob similitudinem cum sequentibiis excidemnt, omnino resti- 
tuenda sunt. — 18a. Cf. Num. 10, 36. — 19a3-bl Duo haec verba, qui- 



44 



Psalmi. LXVin. 



9 B'9a'd'klia bisimon, | ar^ ra^^^sa ; ' 
Af samajm na^fl-^fd,- har 
ndzol, 
Mippene 'Lohim za Sinaj, 
Mipp'ne Jah, 'Lohe Jicsrael. 

1 Gasem n'dabot tanif, 'Lohim, 
Naclilafklia '^ajefa v'nira. 

-Tta khonanta dreg gtjja, 

11 Chajjotakha jasebu bah; 
TatJiin ^'•O-obafkha la'ani. 

12 'Donaj Jahva jitten omer; 
Hamebaoaerot, ^aba' rab. 

13 MaVkhe 9'baot jidd'dun, 

jidd'dun; 
Un'vat bajit fchalleq salal, 

14 Im tisk'bun ben sefattajim. 

Kan'fe jona nechpa bakkasp, 
Vebrotah biraqraq charu^. 



15 Befareo Saddaj m'lakhim bah, 
K'm6 hassaleg, taslig b'- ^al- 

mon. 

16 Har Elohim hari Basan; 
Har gabnunnim hari Basan. 

17 Ma tt'ra99'dun, harim gab- 

minnim, 
Hahar, chamad 'Lohim rsibto, 
Af Jahva jiskon lana^ach? 

18 Eakhb Jah ribbotajm, -Ffe 

tJiar'el; 

'Donaj fha' mis- Sinaj baq- 

qods. 



19 'Alita lammarom, liskon; 
Jah, sabita s'bi, laqaehta 
Mattanot b'adam v'af s6r'rim. 

20 Barukh Jahva, jom jom 

ja^mos 
Lanu Hael, j^sii^^atenu; 

21 ^xji'. Jahva *ilammavt 

to^aot; 

2 2 Akh 'Lohim jimcha^ ros 6j'bav, 
Qodqod ^mithallekh ba'samav. 

23 -Mar 'Donaj: mib- Basan 

asib, 
Asib minni me^ul^t jam; 

24 L'ma'an *tircha9 raglekha 

b'dam, 
L{-\es6ni khelabakha 
Tzhja meoj'bim tmenatah. 

25 Eau h'likhotakha, 'L6him, 
H'likhot Eli, malki, baqqods. 

26 Qidd'mu sarim, achar nog'- 

uim, 
B't6khi 'alam6t tolefot. 



2 7 B'maqhel6t bar'khii E16him, 
'D6naj mimmeq6r Jiardel! 

28 Sam Binjamin ^a^ir r6dem; 
Sare J'huda, tngsatamo; 
Sare Z'bulun tve- Naffcali. 

29 ^avve, *Elohim, 'uzzakha; 
"^UzzaS zu pa^alta llanu! 



bus e revisione elohistica additum est Elohim, nunc contra seusum finem 
versus 19 occupant. Verbum sakhan hic absolute positum est, ut Is, 
57, 15. — 21. Praesens textus praemittit sententiam nimis tautologicam. 
— 21, 2. Combiuatio Jahv§, Adonaj vix est in usu. — 22. Quid sibi velit 
mentio capiUorum verticis, nemo inteUiget. — 24. Cf. Ps. 6S, 11. — 
29c. Supplendum videtur: Oriatur, Domine, lumen gloriae tuae! — 
81b. Verte: Conculca sub te vitulos populorum! Etiam Prov. 6, 8 hit- 
rappes significat calcare, eodem sensu urgendi, quo in universitatibus ger- 
manicis adhibetur. — 83. Cum homiaes nequeant Deo viam in coelo 
parare, supplenda sunt verba e v. 5, quae per homoeoteleuton exciderunt. 



30 MehekhaVkha 'al JVusalem; 
L'kha jobilu melakhim saj ! 

31 



Gr"ar chajjat qana, "dat 

-bbirim ; 

B"egele 'ammim fhitrappesl^ 

Bazzer '^ammim, q'rabot 

jechp'9u! 

32 Je'tu chasmannim mim- M^- 

rajm ; 
Kiis, tari? jadav 1- Elohim. 

33 Mamlekhot haare^, siru 
L- Elohim, zamm'ru Addnaj ! 

fSolln Idrokh^ ha''rdbot, 

34 Larokheb bis'me s'me qadem ! 
Hen jitten beqolo, qol "^oz ! 

35 T'mi 'oz 1'- Jahva 'al Jia- 

rael ! 
Ga'vat6 v"uzz6 bass'chaqim. 

36 Nora' Jah mimmiqdasakha; 
El Jiorael hii' noten 'oz 
V'ta^9um6t la^am, banikh Jah ! 

LXIX. 8. 8 1 8. 8 II 8. 8 I 8. 8. 

2 H6si'eni nd\ E16him! 
Ki baii U majm *ad nafes. 

3 0aba'ti biven me^iila, 
V'enmo'mad lemo hhafrdgli. 

Ba'ti bema^maqqe maj im , 
Vesibb61et se^O-afatni. 

4 Jaga^t- b'q6r'i, nichar g'r6ni; 
Kalu 'enaj, m'jachel 1'- -L6haj. 

5 Eabbutm'aa"rot- ia6n'aj 

chinnam, 



Psalmi. LXVm— LXrX. 45 

"A^^mu tme"9amaj qj'baj saqr. 
'Ser lo' gazalt-, az ahasib. 



6 'L6him, -tta jada ta Tiv- 

valt-, 

V'as'motaj mimm'kha lo' ni- 

khch'du. 

7 Al jeb6su bi qovakha,^ 
Al jikkarmubi m'baq'sakha!2 

8 Ki "alakha naaa't- cherpa, 
Kisseta khelimma fanaj. 

9 Muzar hajiti leachaj, 
Venokhri tleui6 b'ne immi. 

10 Ki qin'at befkha -kha- 

latni, 

Vcherpot chorefkha naflii 

"laj; 

1 1 *Vaa'anna ba^^om nafsi, 
Vattehi lach^afot li. 

12 Vaetfna Zi-lebusi aaq, 
Vaehi lahem lemasal. 

13 Jeoichii bi j6s'be sa^ar, 
Uneginot sote sekhar. 

1 4 Va'ni ffillati Tkha, Jah- 

va; 
'Et ra^on, Jah, b'r6b chasda- 
kha. 
'^'l^^eni beemat jis'akha, 

1 5 Ha99ilen- mi^^-i* v'al -"^ba^a ! 

Lina9'la ^mimma^maqqe 
majm ; 

16 Al tis^&^feni sibbolt majim; 

Valteballe^eni m'9ula, 
Val te^-O-ai- 'alaj b'er piha! 



LXIX. 2b3. Designatio infelicis hic requiri videtur. — lob. Addi- 
tamentum textus praesentis non solum figuram poeticam absque nece.s- 
sitate frigide expUcat, sed etiam explicationem figurae praemittit. — 
21bl. Verbum est participium passivi; ergo non reperitur radix dus — 
23b2. Parallelismus postulat supplementum, — 88a. Cf. Ps. 107, 42. — 
o3b. Vix deesse potest designatio eorum, ad quos allocutio dirigitur. — 
36. Stichum additum non esse genninum, inde probatur, quod suffixa 
sequentia ad solam Sion respiciunt. 



46 
17 



Psalmi. LXIX— LXXI. 



"Neni, Jah, ki ^ob 
chasdakha ; 
Kerubbi rachmakha p'iie -laj ! 

18 Val taster panakha m^abd'- 

kha! 
Ki ^ar li, maher 'aneni! 

19 Q6r'ba el nafsi, gealah; 
L'ma'an ojebaj pedeni! 

2 -Tta j ada^^ta cherpat- v'b6sti ; 

UkFlimmat- negd'kha , kol 

96r'raj. 

21 Cherpa sabera flebabi, 
Yaamisa mdkJcat ndfki. 

Va'qavva lamid, vaajin ; 
V'lam'nach'mim, vel6' ma^aHi. 

22 Vajjitfnii bebaruti ros, 
Vli^emai jasqun- chdme^. 

23 J'hi sulchanam lifnehem 

rfach, 
Y^-khosam lis'lomim lemoqes ! 

24 Techsekhan 'enehem me- 

r'ot, 
Umotnehem tamid ham^ad! 

25 S6fekha "lehem za^makha, 
Vachar6n app'kha jaaaigem! 

26 T'hi nesamma •fl-iratamo, 
B'6holehem al j'hi j6seb! 

27 Ki -tta 'ser hikkita, rad'fu, 
Vel makh'6b cVlalakha '"jispu. 

28 T'na 'av6n 'al 'avonamo, 
Val jab6u b'9id'qatakha ! 

29 Jimmachu miss6fer chajjim, 
V"^im ^addiqim -1 jikkatebu! 



30 Vaani 'ani vekhdeb. 
J'sii'at'kha , 'Lohim, faagg'- 

beni ! 

31 'Halela sem Mohim b'sir, 
Vaagaddelannu b't6da. 

3 2 Veti^ab le- JahvJl missor, 

M/nni far maqrin *««-mafris. 

33 *Jir'u 'anavim *v'-jf om^hu ; 
D6r'se 'Lohim, ij'chi lebab'- 

khem! 

34 Ki §ama' el -bj6nun 

Jahva, 
Vet fsire 'ammo lo' baza. 

35 J'halelTihu samajm vaar^, 
Jammim v'kh61 ifea-r6mea ba- 

hem ! 

36 Kl E16him j6si' ^ijjon,^ 
Vjasebii sam viresiiha; 

37 Vzara' "badav jinchaluha, 
V'6habe s'mo jiskenii bah. 



LXX = XL, 14—18. 
LXXL 7. 7 I 7. 7 1 7. 7. 

4 'Lohaj , pair^&en- m'jad 

rasa*^, 
Mikkaf me'avvel v'ch6me9! 

5 Ki -tta tiqvat-, 'Donaj 

Jah ; 
Mib^d-achi minne\iraj ! 

6 'Alakha nismakht- mib- 

ba^S-n, 
Mimm''e immi -tta g6zi. 



LXXI. Non ab ipso poeta, sed casu quodam seriori huic psaluio 
praemissi sunt v. 2 4a Psalmi 31. Nam v. 4 Ps. 71 ratiouem habet 
initii; eaque, quae abinde sequuntur, molestae essent repetitiones , si 
praecedens expressio fiduciae et petitio auxilii vere ad hunc psalmum 
pertaneret. Praeterea auctor Ps. 71 solet quidem sententias aliorum 
poetarum in rem suam convertere, nunquam autem simpliciter exscribere, 
ut hic factum est. Omnes enim lectiones, quae in versibus 1 — S Psalmi 
71 a textu initii Psalmi 31 differunt, meri errores scribarum sunt^^postea 
per curas et conjecturas aliorum scribarum amplificati, non verq mu- 
tationes, consulto a poeta factae, Quod inprimis patet e VA, ubi inter 



Psalmi. LXXI— LXXn. 



47 



Bekha fhillati tamid ; 

7 K'inofet hajiti rrabbim. 

Veatta machsi, t^iizzi; 

8 Jimmale' fi fhillafkha ; 

*Leman 'namnCrd Jcbo- 
daJcha, 
Kol hajjom tifartakha, 

9 Al taslikhen- l^et ziqna, 
Kikh*16t kochi al ta'z'ben-! 

10 Ej ameni oj'baj li, 
V'som're nafs- no^^ujachdav; 

11 Lemor: Jah "zabo, rid'fu, 
Vtifaiihu, ki en ma^^il! 

12 Jah, al tirchaq mimmenni ; 
'Lohaj, rW'ati chxisa! 

13 Jebosu, jikkalemu 
Sofl-'ne nafsi lispotah; 

Ja^^fl-u cherpa ukh'limma 
Mebaqese ra^ati! 

14 Va'ni tamid ajachel, 
Vhosaft- 'al kol fhillafkha. 

15 Pi j'sapper 9id'qatakha, 
Kol h^jjom, f sii^atakha.* 

16 -Bo' big'bur6t 'Donaj Jah, 
-Zkir 9id'qaf kha rbaddakha. 

1 7 Jah, limmadtan- minn"uraj, 
V^ad henna -ggid nifl'6fkha; 

18 Vgam 'ad ziqna veoeba, 
'Lohim, al ta^zebeni; 

^Ad.aggid z'r6"akha Tdor, 
L'khol jabo' g'buratakha! 



19 



V9id'qafkha, Jah, ''al marom; 

Aser 'aoita g'd61ot; 
Elohim, mi kham6kha? 
20a iHir'itan- 9^ot rabbot,i 
^*l^e-tasub teehajjeni. 

21 Tarb g'dnUat- Vtissob f- 

nach'men-, 

20C Vmitf h6mot haar^ ita'len-. 

2 2 Gam 'ni od'kha bikh'li nabl, 

Amittekha, E16haj; 

'Zamm'ra lekha bekhinnor, 
Q'dos Jiarael veg6'lol 

23 T'rannennci oefataj ^lakh, 
Vna^i, aser padita. 

24 Gam lesoni kol hajjom 
Tehga ^ideqatakha. 

Ki bosu 00%-' ne ndfsi, 
Ki chafru m'baq'se ra'at-. 

LXXIL 7. 7 I 7. 7. 

1 Jah, mispa^d-akha l'malk ten, 
Ve9id'qafkha Tben mSlekh! 

2 Jadin 'ammfm be^Sdeq, 
Va^^anijjakha b^mispa^O-. 

3 Jia'u harim sal6m r*am, 
Ug'ba'ot bi^edaqa. 

4 Jisp^^S- 'anijje f^ammo, 
*l^^-j6si' lib'ne ebjon. 



VjaJch rd^ vidakke' *6seq; 



initia psalmorum 81 et 71 unica adhuc invenitur differentia, nempe 
v'hosi'eni pro m'hera ha^^ileni, ceteroquin in v. 2 utrobique lectioPs. 71, 
in V. 3 ea Ps. 81 praebetur. — 19a. Supplendum videtur: Deus meus, 
usque ad coelum extenditur misericordia tua. — 20c. VA hunc stichum 
adhuc in loco suo primitivo retinet, quamquam eum nunc, e correctione 
seriori, etiam in falso anticipat. — 23. Superfluum et frigidum est addi- 
tamentum. 

LXXII. 12 — 15. Justitia et misericordia regis non est ratio domina- 
tionis ejus in exteras gentes, sed salutis populi israelitici sub ejus re- 
gimine. — 15. Pauperum est, pro benefactoribus preces fundere, non 
vero eos auro donare. — 16cl. Transitus a fertilitate terrae ad incre- 



48 



Psalmi. LXXII-LXXm. 



•5 *Fe-jiraukha 'im sams, 
Vlifne jarech dor dorim. 

6 Jered kema^fl-ar "^al gez, 
Kir'bibim "jjazrif are^. 

7 Jifrach bejamav ^addiq; 
Vrob salom 'ad b'li jarech. 

12 Ki ja^^il ebjon m'savve^ 
Vani veen "^ozer lo. 

13 Jachos "^al dal veebjon, 
Vnafsot ebjonim josi^. 

14 ^Mechamas jig'al nafsam, 
Vjeqar damam be^enav. 

15 ' 5V'jitpallel ba'do tamid, 
Kol hajjom j'barekhanhu. 

8 Vejerd mijjam "^ade jum, 
Vminuahar ^ad afse ar^. 

9 Lefanav jikhr"^u f^arim, 
Voj'bav "^afar j'lachekhu. 

10 MaFkhe ^-jjim mincha j'- 

sibu, 
Markhe S'ba' i-skar jaqribu ; 

11 Vjistachvu 16 khol m'la- 

khim, 
Kol gojim ja^beduhu. 

16 J'hi fissat bar baare^, 
Berosi harim jir^as. 

Vha^dm, kal- L'banon 
WJo, 
Vja^i^u %"eob haare^. 

17 J'hi s'm6 *baruJch le^^^lam, 
Lifne sams jinnon fzar^o ; 



V'jitbar'khu b6 kol Hum- 
mim, 
*Kol gojim j'asseruhu. 

LXXni. 7. 7 1 7. 7. 

1 Akh ■Q-ob le- Jiorael Jah, 
L'bare lebab be^dmmo! 

2 Va'ni kim^a^ na^&iij ragl-, 
Keajin supp'kha 'suri. 

3 Ki qinne'ti bah61'lim, 
Sel6m resa^im er'a. 

4 Ki en char^ubbot lamo, 
Tam libari' ulamo.- 

5 Ba^^^mal en6s enamo, 
V'%1 adam 16' j'nugga'u. 

6 Lakhen "naqatmo ga'va; 
Ja^-Q-^f sit chamas lamo. 

7 Ja^a' mechelb *''vonamo, 
"^Ab^ru maakijjot lebab; 

8 Jamiqu vidabb'ru b'ra^ 
Osq mimmar6m j'dabberu. 

9 Sattii bassamajm pihem, 
Ul's6nam tihlakh baar^. 

1 Lakhen jasiib '^ammo h'lom, 
Vme male' jim^u lamo. 

11 Vam'ru: ekha jada' El, 
Vejes de^^a be- 'Eljon? 

12 Ki hinne ella r'sa'im, 
VsaVve "^olam hiogii chajl ! 

13 Akh riq ziqqiti rbabi, 
Verch.i^ b'niqqajon kappaj; 



mentum populi aliquo modo indicandus est. Praeterea comparatio stre- 
pitus frumenti vento agitati cum Libano minus placet. — 17c— d. Quae 
in TM ob homoeoteleuton omissa sunt, VA adhuc invenit, sed primo 
synonymo pro populis substituit (foXal tyj? y*^?> "^ pressius benedictionem 
patriarchis datam reproduceret. 

LXXIII. 8bl. Accentuatio hanc vocem tautologice sticho praecedenti 
tribuit. — 17b. Est apodosis sententiae, ut cohortativo probatur, quod 



Psalmi. LXXm— LXXIV- 



49» 



14 Va'hi nagii' kol Mj.iom, 
Vetokhachti labb'qarim. 

15 Im -mart-: 'sapp'ra kh'mo 

henna, 
Dori banakha bagadt-. 

16 Va'ch^§eba lada^at; 
Zot, 'amal hi' be*enaj. 

17 'Ad abo' 61 miqd'se El, 
Abina racb'ritaino ! 

18 Akh bdch'laq6t ffsitemo, 
Hippaltam lemassuot. 

19 Ekh haju rsamma kh'raga', 
Safd, tammii m'ballahot! 

20 Each'16m mehaqi^, 'Donaj, 
Ba^ir ^almamo tibza. 

21 Ki jitchamme? lebabi, 
Vekhfl'jotaj est6nan, 

22 Va'ni bo'er v'lo' eda', 
B'hemat hajiti "^immakh. 

23 tV'an6khi tamid 'immakh, 
Achdzta b'jad jemini. 

24 Ba^^atekha tancheni, 
Vachar kab6d tiqqdchen-. 

25 Mi li bassamajm tttakh, 
V"imm'kha lo' chafaQt- baar^ ! 

26 Kala s'eri urbabi; 

gur l'bab- Vchelqi Jah 1'- 
*61am ! 

27 Ei h6n r'^heqakha j6b'du, 
HoQmat kol z6na m'm6kka; 



28 ^ Va'ni qir'bat Jah li ^o\ 
Satt- b- Adondj Jah machsi, 

LXXIV. 8. 8 I 8. 8. 

1 Lamma, Jah, zanachta la- 

na^ch, 

Je"san app'kha b'96n mar- 

'ifkha? 

2 Z'kh6r "dafkha, qanita 

qadem, 
Gaalta seb^ nachlatakha! 



Har ^ijjoiij za sakhanta bbo ! 

3 Harem *jM'kha Tmassu^t 

' na^ch ! 

K61 hera*^ ojeb baqq6des. 

4 Saagu ib'qarb m6'adakha, 
Eamu 6totamo 6tot. 

5 Jivvada* k'mebi' lema^la 
Bisebakhi '69 qardummot. 

6 Ve*atta fpittuchim jachad 
B*khassil v'khelapp6t jahl6- 

mun; 

7 Sirchu baes miqdasakha, 
Laar^ chiU'lu miskan s'makha. 

8 Am'ru b'libbam: ninam 

jachad ! 
Sar'fu kh61 mo"de El baar^. 

9 Ototenu 16' rainu,* 
V'16' ittdnu j6de' ''ad ma. 

10 'Ad mataj, 'Lohim, j'charef 

9ar, 
J'nae9 6jeb sim'kha lanagch? 



de re praeterita et relata adhiberi uequit. — 18. Lectio praesens gram- 
matice impossibilis est. — 28. In fine TM unum, VA duos stichos addit. 
qui cum praecedeutibus pessime cohaerent et euallagen persouae in- 
ducuut. 

LXXrV. 2c. Foitasse suppleudum est: Miserere tempH tui, quod 
elegisti. — 4. Cf. ad Ps. 8, 3. — 9a. Glossa stichum sequentem explicat. 

Carmina V. T. metrice. 7 



50 
11 



Psalmi. LXXIV-LXXV. 



Lamma tasib jad'klia dcTior, 

Vimin'kha tb'-qarb cheq'kha 

ftikhla'? 



1 2 V- Elohim malki miqqadem, 
Po^el j'su'ot b'qarb haare^. 

13 -Tta forarta b'*6zzekha jam, 
Sibbarta ras6 taiminim.^ 

14 -Tta ri^^a^ta frds livjatan, 
Tittenannu ma'kal irgijjim. 

15 -Tta baqa^^ta ma^^jan va- 

nachl, 
-Tta hobasta nah'rot etan. 

16 L'kha haj-^om, af Vkha 

^a?-lajla ; 
-Tta h'khin6ta maor vaSams. 

17 -^rta hi99abta k6L g'bul6t 

ar?, 
QaJ9 vachoref atta j'9artam. 

18 Z'kh6r zot, ojeb cheref 

Jahva, 
Vam nabal ni'9u semakha, 

19 -L titten rchajjat nafs 

torakha, 
i'Anijjakha -1 tiskaeh lana^ch ! 



20 Habbed" labb'rit, ki malea 
Machsakke ar^ fgeut chamas ! 

21 Al jasob dakh m{mm'lcha 

nikhlam ! 
'Ani v'ebjon j'hal'lu s'makha ! 

22 Quma, Jah, riba ribakha; 
Z'kh6r cherpatekha %ol haj- 

jom ! 

23 Al tiskach qol ^^^'^aqakha! 
S'on qamakha *61a tamid. 

LXXV. 8. 6 I 8. 6 j 8. 6 II 8. 8. 6. 

2 [L'kha] hodinu, Jah, ho- 

dinu; 
Veqarob semakha. 
Sipperii nifleotakha. 

3 Ki: eqqach mo^ed -ni. 

4 Mesarim esp6^, [ uemogia 
Arec v'kh61 jos'baha. 

-N6khi tikkant- '^ammu- 
daha ; 
11 Vkhol qarne r'sa'im agadde^ 
T'r6m'man qar'not ^addiq. 

5 ^Al Tcen 'ni amart- la- 

h61'lim: 



— lla. Cf. Thr. 2, §. — llb. Lectio praesens jparaUelismum destruit, 
manum tautologice cum dextera jungit, molestissimam ellipsim notionis 
educendi postulat, denique abrupte et nimis confidenter anticipat peti- 
tionem auxilii et vindictae, quae demum inde a v. 1 2 nonnisi de longin- 
quo praeparatur. — 19bl. Displicet repetitio vocis chajjat, quia hic non 
bestiam, ut in sticho praecedenti, sed vitam significaret. — 20. Cum 
latebrae terrae ipsae evaserint habitacula sceleris, dici nequit, eas tali- 
bus habitaculis impletas esse. ~ 23. Lectionem alesandrinam confirmat 
cum petitio non obliviscendi, quae bono sensu adhiberi solet, tum mitis 
expressio qol, hostibus minus apta, denique iterum oppressores Dei, jam 
pluries a metrica eliminati. 

LXXV. iaS. Verte: tum contremiscent. — 11. Hunc versum falso 
in fine psalmi collocatum esse apparet, cum poeta. utpote homo pri- 
vatus, nuUo modo humiliationem omnium peccatorum promittere potuerit. 
Sine dubio sunt verba Dei ideoque huc revocanda. In causa fuisse 
videtur, quod v. 5—8 in codice quodam archetypo valde detriti erant, 
versus autem 11, qui eos primitus praeeedebat, prorsus illegibilis evaserat, 
ita ut possessor eum in margine suppleverit, unde eum scriba postea in 
falsum locmn traBstulit. — 5a. Ab oratione Dei ad eam poetae neces- 
sario transitus quidam requiritur. — 7c. Sensus poscit supplementum 



Psalmi. LXXV-LXXVII. 



51 



Al taliollu V^unz^khem; 

V'laresa'im, vaazhirem : 
Al tarimu qaren! 

Al tarimu rm^om qam'- 
kliem, 
T'dabb'ni b'9awar '^ataq ! 

Ki lo' mfmmo^a' v'mim- 

ma'rab, 

V'16' minm midbar Aa-barim 



7 M'ga"rat'kha, 'Lohe Ja'qob, 
Nirdam verakheb vasus. 

8 -Tta nora' -tt^ v'mi ja- 

'mod 

LTanakba meaz -ppakha? 

9 Missamajm hisma'ta din, 
Ar9 jarea v^saqaO-a; 

10 Beqiim lammispa'& 'Lohim, 
Lehosi' kol 'an've ar^. 

11 Ki eh'mat adam todakka, 
Seerit chemot tachgor. 

12 Nid'rn v'saai'nni T-i -Lo- 
hekhem, 

Kol s'bibav jobelu saj, 

13 L'mora', | jib^or ruch n'gi- 

dim, 

Nora' lemal'khe are^!. 

LXXVni. 7. 7 1 7. 7 1 7. 7. 

2 Qol- el *Jahva v^e^^aqa, 
Qol- el 'Lohim v'ha'zin -laj. 

3 B'jom 9arat- 'Donaj da- 
rast- ; ^ 

Me'na hinnachem nafsi. 

4 Ezk'ra 'Lohim v'ehmaja, 
Aoieha v^tit^a^fl-fl-ef ruch-. 

5 Achazta s'mufot 'enaj; 
Mfamti v'16' adabber. 

6 Chissabti jamim miqqadm, 

7 S'not 'olamim | ezkora. 
N'ginat- baUajla *im Tbab-; 

Aaicha vaj'chappea ruch-. 

tabo' 'ezratenu. Cf. Ps. 121, 1. — 9,bl. Punctatio probari nequit, quia 
kos generis feminini est. — 9c. Verte: et propinat ab hoc ad illum; id 
est, successive omnibus peccatoribus. — 9d3— el. Si duo haec verba arcte 
essent conjungenda, postponendum foret jim^u, quod actionem specificat; 
cf. Is. 51, 17 ; Ez. 23, 34. 

LXXVl. 4. Permutatio arbitraria vocum sam et samma ubique ope 
metricae corrigitur; cf. Ps. 122, 4. 5; Cant. 8, 5. — 5, 5. TM habet 9-aref, 
VA alcuvicov. Utraque lectio explicatur, si pro primitiva accipitur 'ad, quod 
et aeternitatem et praedam significat. — I3al. Omissio articuli grande 
quid innuit. 

LXXVn^ Carmen in fine mutilum prolixam continuisse oportet 
enarrationem historiae israeliticae , quae v. 12—13 annuntiatur. Certie 



8 Ki Elohim s^fe^O- gdddiq; 
Za jaspil v'za jarim. 

9 Ej khos b'jad Jahva ve- 

jajin; 
Chamer, male' masekh; 

Vajjehagger mizza *ldza, 
Akh s'maraha jim^u. 

Jistaju kol ris'*e are^; 
10 Vaani aggid le'61am, 

'Zamm'ra 1'- -L6he Ja^qob! 

LXXVI. 7. 7 1 7. 7 1 7. 7. 

2 Noda' b- Ihuda 'L6him, 
Be- Jiorael gadol s'mo; 

3 Vaj'hi be- Salem siikko, 
Um''6nat6 be- Qyjo^* 

4 tSam sibbar ris'fe qaset, 
Magen v'charb umilchama. 



5 Na6r -tta. 



-ddir m'har're 



6 Est6riu abbire leb. 

Namu s'natam v'lo' ma9'u 
Kol an'se chajil j'dehem. 



52 



Psalmi. LXXVn-LXXVm. 



8 Hal"61'miTn jiznach 'Donaj, 
Velo' josif lir'6t 'od? 

9 HSafes lana^ch chasdo, 
Gramar f-mrato Tdor vador? 

10 Hasakhach Z^-cliann6t El? 
Im qafa^ b'af rachmehu? 

11 ^ Va6mar: chaloti hi', 
Sen6t jemini "^^filjon. 

12 AhazMr ma^lele Jah, 

Ki 6zk'ra miqqadm pil"kha; 

13 Vhagiti b'kh61 po^lakha, 
V'ba"lilotakha -aicha. 

14 'Lohim, baqq6ds darkakha! 
Mi ;E1 gadol ke- Jahva? 

15 -Tta Hael '6ae fale'; 
Hoda^ta b"ammim 'uzz'kha. 

16 Gaalta tbiz^ro^^kha ^"'am, 
Bene Ja^qob ve- J6sef. 

21 Nachita kh'96n 'ammakha 
Bejad Mosa ve- Ahron. 



LXXVn^. 7. 7. 7. 

17 Eatikha majim, Jahva, 
Eaiikha majm, jachilu; 
Af jirgezii tehomot. 

18 Zor'mu za/rm majim 'abot, 
Qol natemi sechaqim; 

Af jithall'khu ch^^a^akha. 



19 Qol ra'mekha baggalgal, 
Heiru b'raqim tebel; 
Eag'za vattir^s haar^. 

20 Bajj^m, Jahvd, darkakha, 
Us'bil'kha b'majim rabbim; 
V"iqq'b6t'kha 16' noda^u. 

LXXVin. 7. 7 1 7. 7 j 7. 7. 

1 Ha'zina, 'amm-, torati, 
Ha^Q-O-ii ozn'khem rim're fi! 

2 Effc'cha *bimesalim pi, 
Abbfa chidot miqqadm; 

3 Aser sama^nu v'ned"em, 
V-botenu sipp'ru lanu. 

4 Lo' n'khached mibbenehem, 
Led6r ach'r6n mesapp'rim, 

T'hill6t Jahva ve''zuzo, 
Venifl'otav, 'ser 'aoa, 

5 Vajjaqem "^edut b'- Ja'qob, 
Vet6ra oam b'- Jiorael. 

i^iwa et abotenu, 
L'hodi'am libenehem; 

6 Lema% jed"u dor ach'ron, 
Banim, jiwardu, j'qumu, 

Visapp'ru libenehem, 

7 Vjaoimu b'- Jahva kislam. 

Velo' jisk'chu maTle El, 
TJmi^votav jin^^ru; 

8 Vlo' jihju kaab6tam, 
Kad-diox sorer iun6ra; 

Dor, 16' hekhin libbahu, 
Vlo' n6'm'na et El nicho! 



permulta exciderunt, cum sola introductio usque ad v. 13 extendatur. 
— 16. Simplex biz'roa' non potest potentiam et majestatem divinam ex- 
primere. 

LXXVn^, Hoc quoque carmen, cujus separationem metrum, diver- 
sum dicendi genus, defectus cohaerentiae cum v. 16 requirit, saltem in 
initio mutilum esse videtur. Nimi revera de transitu maris rubri agat, 
dubium est, cum v. 18 — 19 magis theophaniae poeticae conveniant. 

LXXVIII. S. Exegetae hunc versum pro objecto verbi n'khached 
habent, quod simplicitati periodorum hebraicarum minus congruit. Verum 
objectum sunt stichi 4c — 5b. — 18. Versus sequens est glossa tauto- 



Psalmi. LXXVin. 



53 



9 B'iie Efrajm n6s'qe iqaset, 
As^r hafkhii bejom q'rab. 

10 Lo' sam'ru b'rit Elohim, 
-B'torato me'nu lalakht; 

11 Vajjiskechu "^'lilotav, 
Venifl'otav, 'ser her'am. 

12 Nagd 'botam 'aaa fale', 
Bear^ Mi^rajm, o'de ^o^an. 

13 Baqa' jam vajja^birem, 
Vajja9§eb majim k'm6 ned; 

14 Vajjanchem b'"^anan j6mam, 
Vekhol hallajla b'6r es. 

15 J'baqqa* 9urim bammidbar, 
Vajjasq kit'h6mot rabba; 

16 Vajj69e' n6z'lim missar, 
Vajj6red kann'har6t majm. 

17 Vajj6s'fa '6d lach*6' lo, 
Lamr6t 'Elj6n ba^^ijja. 

18 Vaj'nassu El birbabam, 
Lis'61 okhl lenafsamo: 

20 Hen hikka ^ur, ^j^zubu 

majm, 
Unechalim jis^&ofu. 

H'gam lachem jiikhal Za-tet, 
Im jakhin s'er le^ammo? 

21 Lakhen fsema^am Jahva, 
Vajjit^abbar be^dmmo; 

Vees niaa'qa be- Ja^qob, 
Vgam af 'ala b'- Jiarael. 

22 Ki 16' he'minu b'- Jahva, 
Vlo' ba^'chu bisu ato. 

23 Vaj'9av s'chaqim mimma^al, 
V'dal'te samajira patach; 

24 Vjamder "lehem man le'kol, 
-I)'gan samajm natan lamo. 

25 Lachm abbirim akhal is, 
^eda salach lam laaob^ 



26 Jassa' qadim bassamajm, 
Vaj'naheg b^uzzo teman; 

27 Vjam^Q-er "lehem k^afar 

s er, 
IIkh'ch61 jammim 'of kanaf; 

28 Vajjappel b'qarb machnehu 
Sabib lemisken6tav. 

29 Vajj6kh'lu vajjiab'*u m'od, 
Vta'vatam jabi' lahem. 

30 Lo' zaru mitta'vatam,' 

31 Vaf 'L6him 'ala bahem; 

Vajjahrog Vmismannehem, 
Vbachure Jiar'el hikhri^ 

32 Bekh61 zot cha^fl-eu "od, 
Vel6' he'm'nu b'nifl'6tav; 

33 Vaj'khal bahabel j'mehem, 
TJs'n6tam babbahala. 

34 Im h'ragam, ud'rasuhu, 
Vesabu y'sicharu El. 

35 Vajjizk'ru, M Jah ^uram, 
Ve- El ''Elj6n go'lamo; 

36 Vajefattuhu b'f[hem, 
UbLl'sonam j'khazz'bu lo; 

3 7 Vlibbam lo' nakhon ""immo, 
Vel6' ne'm'nu bib'rito. 

38 Vehii' rachiini, jekhapper 
'Av6n vel6' jehaschit. 

Vhirba lehasib appo, 
Vlo' ja^ir k61 chamato; 

39 Vajjizkor, ki baaar hem, 
Euch h61ekh v'16' jasub '^od. 

40 Kamma jamnihu b'midbar, 
Ja"9'biihu bijesimon; 

41 Vjasiibu vaj'nassu El, 
Uq'd6s Jiarael hitvu! 



logica, soluta oratione conscripta. — 55b2. Verte: et trucidavit eos. Ex- 
plicatio ad analogiam loci Num. 34, 2, quae transpositione verborum in 
sticho sequenti nititur, omnino ad sensum complendum posceret dativum 
eorum, quibus terra Chananaeorum in soctem hereditatis obvenerit. 



54 

42 



Lo' zakheni et jado, 
Jom, 'ser padam minni gar. 

43 ^Sam be- Mi^rajm ototav, 
Umoftav bia'de ^o^an; 

44 Vajjahpokh Tdam j'orehem, 
V'noz'lehem bal jist^jun. 

45 J'sallach bam 'ai'ob, v'j6kh'- 

lem; 
U^^farde^ vattaschitem. 

46 Vjitten lachasil j'biilam, 
Vijegi^am laarba. 

47 Jahrog babarad gaftiam, 
Vsiqmotam bachaiiamal; 

48 Vjasg^r labbarad b"iram, 
Umiqnehem lar'safim. 

49 Jesallach bam ch'ron appo, 
"^Ebra vaza'am v^gara; 

Mislachat maVkhe ra^im, 

50 J'falles natib leappo. 

Lo' chaaakh 3iiimmavt naf- 
sam, 
Vchajjatam laddabr hisgir. 

51 Vajjakh kol b'khdr b'- 

M^rajim, 
Kesit onim b'oh'le Cham; 

52 Vajjassa' ka^^on 'ammo, 
Vaj'nah'gem k'*edr bammidbar ; 

53 Vajjanchem rbaS-ch, v'lo' 

fach'du ; 
Vet -j'behem kissa hajjam. 

54 Vaj'biem el g'bul qodso, 
Har za, qan'ta jemino; 

55 Vaj'gares mippenehem 
Gojim vajjappilemo ; 

[Vajjasken] b'chabel nachla 
B'oh'lehem sib^-O-e Jiar'el. 

56 iVajjamru et Jah "^Eljon, 
Vedotav 16' ^amaru; 

57 Vjiss6gu v'jibg'du k'-b6- 

tam, 
j\ehp'khu keqaset r'mijja; 



Psalmi. LXXVIU— LXXIX 
58 



59 
60 
61 

62 
63 
64 

65 
66 
67 

68 
69 
70 

71 

72 



Vjakh^siihu b'bamotamo, 
Vbifsilehem j'qann'uhu. 

Sama' Jah vajjit^abbar, 
Vajjim'as m'6d b'- Jiarael; 

Vajji^fl-^os miskan Silo; 
*0hl6, sakhan baadam; 

Vajjitten lass'bi ^uzzo, 
Vetif'art6 bejad ^ar. 

Vajjasger lacharb 'ammo, 
Ub'nachlat6 hit^abbar. 

Bachiirav akhela es, 
-B'tul6tav 16' hullalu. 

Koh'nav bacharb nafalu, 
V'alm'n6tav 16' tibkana. 

Vajjiqa^ k'jasen 'Donaj, 
K'gibb6r mitr6nen mijjajn; 

Vajjakh ^arehu achor, 
Cherpat 'olam natan lam; 

Vajjim'as b'6hel J6sef, 
Ub^seb^O- Efrajm lo' bachar. 

Vajjibchar et seb^Q- J'huda, 
Et har 9\JJoii> 'S6r aheb; 

Vajjibn tk'mar6mmiqdaso; 
Keare^, j'sadah l"61am; 

Vajjibchar b'- David "^abdo. 



Vjiqq'chehu mimmikhr6t 
90n 
Meachar 'alot h'bio; 

Lir^t be- Ja^qob ^ammo, 
Ub'- Jiarael nachlato; 

Vajjir^^em k't6m lebabo, 
V'bit'bunot kappav janchem. 

LXXIX. 8. 8. 8. 

Jah, bau gojim b'nachlat'- 
kha, 
0imm'u et hekhal qodsakha, 
Samu et J'rusalem r^ijjim. 



Psalmi. LXXIX— LXXX. 



55 



2 ^\T.t'nu et niVlat "baclakha 
Ma'kcil l"dfi bassamajim, 
B'oaT ch'si<laklia rcliaj'to areQ. 

3 SafekM damam kammajim 
Sebibote Jerusalem; 

Ven qober et n{h'latdmo. 

4 Ldoj^h bajinu cherpa, 
Af lisekhenenu la^ag, 
■Vqales lisebibotenu. 

-5 'Ad ma, Jah, te'naf la- 
na^acb, 
Tib^ar k'm6 es qin'atakha ? 



8 -L tizkor lanu fvon riso- 

nim; 

Maher , j'qaddemiin- rachma- 
kha! 

Ki dallonu m'6d h"^onjemc. 

D 'Ozerenu, fEl jis^enu; 
'Al d'bar k'b6d sim'kha 
* %a99'lenu, 
Vekhapper "^al cha'8"9-otenu ! ^ 

10 Lamma j6m'rui: -jje 'Lo- 
hehem ? 
Jivvada'^ b'gojim l^^enenu 



Niq'mat dam "badakha ^sa- 
fukh! 

11 Tabo', Jahva, lefanakha 
Eneqat fsire 'a^nmaJcha! 
K'g6dl z^ro^^^kha hoter b'ne 
fmuta ! 



12 Vehaseb lisekhenenu 
Sib'atajim el cheqamo 
Gherpatam, icher'fiikha, 'D6 
naj 



if 



13 V'-nachnu *^a,mm'kha v'§6n 

mar^ifkha, 

Nehoda lekha le^^^lam, 

L'd6r v'dor n'sapper fhilla- 

takha. 

LXXX 8. 8 I 8. 8 li 8. 8 I 8. 8. 

2 E6"^e Jiorael, ha'zina, 
iSroheg keha996n Jeh6sef! 

Joseb hakk'rubim, hofi^a 

3 Lifne -Frajm v'- Binjamin 

-M'nassa ! 
'^Orera et g'buratakha, 
Urkha lisu^ata Uanu! 

4 Jahva (Jehaot, h'sibenu, 
Vhaer p'nakha v^nivvase^^a ! 



LXXIX. 5. Supplendum videtur : super populum tuum et sortem 
hereditatis tuae. Huic sticho deperdito postea versus Jeremiae 10, 25 
substitutus est Versus Jeremianos tam hic quam Ps. 81, 14 interpolatos 
esse, inde probatur, quod utrobique cum nexu sententiarum non bene 
eohaerent, et ceteroquin neuter horum psalmorum verba a Jeremia vel 
alio auctore simpliciter mutuo sumpta continet. — 9c. Additamentum 
textus praesentis nimis tautologicum est. 

LXXX. 4. Frigidum iUud artificium trinae gradationis , qua in 
versu intercalari nomen Dei successive amplificatur, ipsi poetae non esse 
tribuendum, praeter rationes metricas jam forma Elohim ^'baot in v. 20 
demonstrat; cf. ad Ps. 59, 6 Idem valet de aliis accumulationibus no- 
minum divinorum, prorsus inutiUbus et ne emphasi quidem inservien- 
tibus, quae vel revisioni elohisticae, vel scribis debentur ; cf. Ps. 50, 1 ; 
68, 21; 69, 7; 132. — 16 Verte: et stirpem ejus, quam plantavit dex- 
tera tua, et folia propaginis, quam tibi roborasti. Cf. syr. kanna. — 
16bl. Praepositio 'al constructionem mutaret et imaginem, adhuc in v. 17 
retentam, relinqueret. — 17b. Subjectum sunt bestiae v. 14. 



56 
5 



Psalmi. LXXX— LXXXI. 



JahvS i^ebaot, 'ad mataj 
'Asant^ bifflllat 'amm'kha? 

6 H6'kaltamo laehem dim^a, 
Vattasqem bid'ma'ot salis. 

7 Teoiraenu m*d6n ^s'khe- 

nenu, 
Vojebenu jll"gu lamo. 

8 Jahva ^^baot, h'sibenu, 
Vhaer p'nakha v^nivvase^^a! 

9 Gafen mim- Mi^rajim 

tassi^ 
T'gares gojim v^ti^^&a^aha. 

10 Pinnita Tfanaha v'tasres, 
[Vattimla' ar^] sorasaha. 

11 Kosseju ^o-harim ^illah, 
Va^nafaha areze El. 

12 Tesallach q^^iraha 'ad jam, 
Ve'le nahar j6n'qotaha. 

15 Jahva 9't>3^*j ^^^ ^^^ 

habbe^d- 
Missamajm -r'e lif qod ga&zot, 

16 Vkhannah, 's6r na^^a 

j'minakha, 
Va^ale ben, imma^ta Uakh! 

13 Lamma para^ta g'deraha, 
Vearuha kol 'ob'r6 dark? 

14 J'kharsemanna ch'zir mij- 

ja'ar, 
Vezizi aadaj jir^anna. 

17 Serufa bae^, kesiicha! 
Migga"rat panakha j6b'du! 



1 8 T'hi jad'kh6 al is j'minakha; 
"^Al ben adam, imma^ta Uakh! 

1 9 P'g^nu, v'16' nasiig mim- 

mekka; 
Techajjenu, -b'sim'kha niqra^l 

20 Jahva i^ebaot, h'sibenu. 
Haer p'nakha v'nivvas6^a! 

LXXXIi. 7. 7 l' 7. 7 I 7. 7. 

2 Harninu r--Jah, "^uzzenu; 
Hari*u 1'- -Lohe Ja^qob! 

3 Seii zimra ufnii tof, 
Kinn6r na^im "^im nabel! 

4 Tiq"u bachodes sofar, 
Bakkase' rj6m chaggenu! 

5 Ki choq le- Jiorael hu% 
Mispad- 1- Elohe Ja'qob. 

6 'Edut b- Ihosef aamo, 
B'9e't6 *me-ar9 MiQrajim. 



LXXXI2. 7. 7 



7. 7. 



II'fat, 16' jada^ti, esma'. 

7 H'sir6ti missebl sikhmo, 
Kappav niiddud ta^borna. 



LXXXI^ Initium hoc carminis deperditi separandum esse, non aolum 
absolutus defectus cohaerentiae inter stichum alterum et tertium versus 
6, sed etiam differentia argumenti probat. Cum enim prior pars ad 
laetam festi celebrationem invitet, posterior populum oratione Dei, bene- 
ficia et promissa sua in memoriam revocantis, ad poenitentiam excitat. 
Festum illud tabernaculorum fuisse, specialis mentio novilunii praece- 
dentis et buccinationis in eo peragendae, nec non ipsum nomen chag 
insinuat. Nec objici potest, quod dies intermedius propitiationis silentio 
praetereatur, cum hoc etiam in capite 8 Nehemiae factum sit, et hic 
laetam fragmenti indolem causam habere queat ; objectio autem e v. 6b 
petita nititur falsa lectione TM, e VA et constanti analogia refutanda. 

LXXXP. In initio hujus carminis excidit introductio, admonitionem 
divinam, quae a v. 7 usque ad finem psalmi extenditur, tamquam reve- 



Psalmi. LXXXI-LXXXm. 



57 



8a tB'9ar q4ra'ta v'-chaU'- 
^akka, 
^E'n'kha beseter ra^am. 

9 Sema', 'ammi, v'a'id bakh ; 
Jiarael, im tiSma' li! 
10 Lo' jihja b'kha flohitn zar, 
Vlo' tistachva Tel nekhar! 

ll^ Anokhi Jah 'Lohakha, 
^ Hamma'1'kha mear^ Mi^rajm. 
8c Ebchan'kha 'al me M'riba. 
llcHarch6b fp^» va'mal'ehu! 

12 Vlo' sama' 'ammi rqoli, 
V- Jiarael 16' aba li; 

13 *V-sall'chem bis'rirut lib- 

bam, 
Jerkhu bem6''9otehem. 

14 Lu *ammi tji^sama* li, 
Jiarael b'dark- j'hallekhu ; 

15 Kim^a^Q- oj'behem akhni^ 
V"al ^arehem -sib jadi. 

1 6 M'aan'e Jahva j'khach' sii lo, 
Yihi ^ittam le^olam; 

1 7 * Vja'kilem mechelb chi^^a, 
Vmi^^iir d'bas aabi^akka. 

LXXXn. 6. 6 I 6. 6. 

1 Jah ni^^ab ba''dat El, 
B'qareb '16him jispo^: 

2 ^Ad mataj tisp^^Q-ii 'avl, 
-P'ne r'sa'im tiaaau? 

3 Sifedii dal v'jatom, 
'Ani v'ra§ ha^diqu! 

4 Palle^u dal v'ebjon; 
Mijjad r'sa'im ha99'lu! 



5 L6' jad'M v'lo' j'binu, 
Bach'sekha jithall'khu. 

B'r6h 'avldm jimm^^O-u 
K61 mos'd6 ha-axeq. 

6 'Ni amart-: 'lohim -ttem, 
I]b'ne 'Eljon kull'khem. 

7 Akhen k'adam fmutun, 
iK'-chad haaa^rim tipp'lu. 

8 Quma wef', E16him; 
S^fe^S-a haare^! 

Ki atta t titnachal, 
Jdhva^ b'kh61 haggqjim. 

LXXXm. 7. 7 I 7. 7. 

2 E16him, al domi lakh; 

Al t6chra§ v'al tilqd*, El! 
8 Ki hen, oj'bakha j^hmu, 

-M'aan'akha naaeii ros. 

4 'Al *ammekha jaVmu sod, 
Vjitjd''9u ^al 9'fiiinakha. 

5 -M'ru; rkhii v'nakhchidem 

miggoj, 
Vlo' jizzakher tsemam ^^od! 

6 Ki n^^^a^ii leb tachad, 
y-'alakha b'rit jikhrotu; 

7 Oh'le Ed6m v - Jism^elim, 
Moab ve- Hageriim. 

8 Grebal v'- 'Amm6n va- 

"Maleq, 
Pelaset 'im jos'be ^or; 

9 Gram Assur nilva *immam, 
Hajii zer6^ lib'n6 Lo^O-. 



lationem poetae factam repraeseutans. — 14. Constructio particulae lu 
cum participio, ex omissione secundi Jod orto, non solum ob diversam 
constructionem in sticho parallelo molestum foret, sed et omni exemplo 
caret; nam in loco II Regnorum (seu Samuelis) 18, 12 praestat lectio 
textus v'lo'. — 17. Lectio masoretica nimis frequentem mutationem 
numeri postulat. 

Cannina V. T. metrice. ,g 



58 



Psalmi. LXXXm— LXXXIV. 



10 *Aae lah^m ke- Midjan; 
K'- Sis'ra', k'- Jabin b'nachl 

Qi§on; 

11 Aser msm'du be- 'En- Dor, 
Haju domn laadama! 

12 *kt n'dibam k'- 'Oreb 

v'khi- Z'eb, 

-Kh'- Zabch -kh'- ^almunna' 

kol n'sikhim, 

13 '§er am'ru: nir'sa Uanu 
Et neote Elohim! 

14 'Lohaj, sitemo kh'galgal, 
tKemo qas lifene ruch; 

15 Kees, teba^er ja'ar; 
-Kh'lahaba, flahed- harim! 

16 Ken tirdef(6m b'sa'rakha, 
Ub'sufat'kha tebah'lem ! 

17 MaUe' fenehem qalon, 
Vibaq'su sim'klia, Jahva! 

18 J'bosu v'jibbah'lu "de 'ad, 
Vejdchpeni v'job6du; 

19 Y'jed"u, ki -tta 2i'badda- 

kha 
^Eljon 'al kol haare^! 

LXXXIV. 7. 4 I 7. 4. 

2 Ma jj'didot misk'notakha, 
Jahva 9'l*a6t! 



-4* Ahdbt- et mizVchotakha,* 
eMalk- V- Elohaj! 

3 Nikhs'fa v'gam karta nafsi 
L'cha9'r6t JahvS; 

Libbi ub'oar- j'rannenu 
Ele El chaj. 

11 Ki ■9'6b jom bach^^erSkha 
Mealp fbachii^, 

Histofef b'bet Elohaj 
M'dur b'6h'le ras". 

4^ Gam ^ippor ma^^a bajit, 
^Ud'r6r qen lah, 
^ 'Ser sata ^frochaha. 



5 As'r6 jos'b6 betakha, 
[J'hal'lukha] '6d! 

6 As're adam, '^oz 16 bakh! 



Bmn4 fhalVkhu mesillot, 
Oil bil'babam; 

7 'Ob're b"emq *habb'khi ma'- 

J'situhu flam. 

8 B'rakh6t fja^^u, 1 1 jelekhu 
Mechajl el chajl; 

fJerau el Elohim, 
fJoseb yijjon- 



LXXXIV. id — e. Praesens transpositio stichorum simplicem et blan- 
dam ideam poetae, nempe avibus suos esse nidos, sibi autem veram 
animae suae habitationem, domum Dei, inaccessibilem esse, alieno eoque 
impossibili conceptu onerat atque perturbat, quasi aves illae ipsum 
templum, immo altaria, inhabitent. — 11. Translatio versus effecit, ut 
particula ki tam in initio v. 11 quam in eo v. 12 ratione logica careat. 
— 4c. Gratissima foret suppletio stichi sequentis: Nonne ego quoque 
inveniam ? Sed obstat lex strictissima parallelismi, vetans, ne stichus 
arctius cum alieno, quam cum parallelo jungatur. Supple igitur laba- 
•S-ach bo, praecipue cum aser hic suo eomplemento molesle careat. — 
6. Tam ii, qui vocem m^sUlot mutant, quam qui in versu sequente cum 
TM habbakha' legunt, admirabilem illam elevationem peregrinationis 
sacrae in ordinem spiritualem destruunt. — 6b. Supple stichum: ad 
domum tuam desiderium. — 7—8. Hos versus non minus quam 
praecedentem in textu praesenti valde perturbatos esse, contortae ex- 



Psalmi. LXXXIV— LXXXVI. 



59 



9 Jahva i^^baot, siitf^a 
Teffllati! 

Ha'zfna, [magiimenu,] 
'Lohe Ja^qob! 

10 Eee, 'Lohim, vehabbe^Q- 
P'ne m'sichakha! 

12 Ki sams- v'magen Jah 

'Lohim, 
Chen vekhabod. 

Jitten Jah, 16' jimna* ■fl-ob 
L'horkhim b'tamim. 

13 Jahva 9'ba6t, as're -dam, 
Bo^S-ech bekha! 

LXXXyi. 7. 7 I 7. 7 1 7. 7. 

2 Ba^ita, Jah, ar^akha, 
Sabta sebiiti Ja^qob ; 

3 Naoa^ta "v6n 'ammakha, 
Kissita khol cha^fl^&atam. 

4 Asafta kh61 'ebrafkha, 
H'sib6ta mech'ron -ppakha. 

LXXXV2. 7. 7 I 7. 7. 

5 Subenu, fEl jis'enu, 
*V'haser kaVkha 'immanu! 



6 Hal"61am te'naf banu; 
Tims6kh app'kha Tdor vador? 

7 H'lo' -tta tasiib fchajjenu, 
Ve^ammekha jiam'chu bakh? 

8 Har'enu, Jah, chasdakha, 
Vejes*'kha titten lanu! 

9 Esm''a, ma jj'dabber Hael, 
[Ki j'dabber] Jahva salom, 

El "^ammo v'el chasidav, 
V- [akh] al jasiibu rkhisla. 

10 Qarob lireav jis^^o, 
Lisk6n kab6d b^ar^enu. 

11 Cbasd veemat nifgasu, 
^adq vesal6m nasaqu. 

12 Emat meare^ ti^mach, 
V^adq mis^amajim m'sqaf. 

13 . G-am Jahva jitten hafl-^Q-ob, 
Var^enu titten j'bulah. 

LXXXVI. 8. 6 I 8. 6 I 8. 10. 

1 Ha^fl-e, Jahva, 6zn'kha, 
"neni! 
Ki 'ani v'ebj6n -ni. 



plicationes exegetarum satis probant. Quid enim hic, ubi de peregrinan- 
tibus Hierosolyma agitur, sibi velit mentio pluviae, benedictionibus 
tegentis, praesertim cum objectum tectum vix tacite subintelligi possit? 
— 8d. Praesens lectio nimis prosaicum habet sonum. 

LXXXV*. Hoc carmen, in fine mutilum, non cum sequenti, cui 
initium deesse videtur, conjungi debuisse, inde patet, quod primum pro 
completa restitutione populi gratias agit, alterum amaras querelas de 
misero ejus statu et supplicationes instantissimas , nuUa transitione 
praevia, profert. Frustra provocatur ad Ps. 126, qui post gratiarum 
actionem pro reductione e captivitate babylonica orat, nt exules plures 
revertantur et res angustae populi in t6rram sanctam reducti splen- 
didiora incrementa sumant. 

LXXXV2. 9d. Transpositio sensu postulatur, qui certe conditionem 
restringentem continet. — 18. In fine nunc additur distichon: 
^adq lefanav jehallekh, 
V'jaoim ledErekh p''amav. 
Quod si genuinum sit, addendum foret distichon ante vel post v. 10 ad 
strophas complendas. Probabilius tamen videtur, versum 14 serius addi- 
tum esse, cum justitiam, jam bis commemoratam, post mentionem bonae 
messis incongrue iterum introducat. 



60 



Psalmi. LXXXVI-LXXXVin. 



2 §6m'ra nafsi, M chasid -ni; 
Hosa' 'abd'kha, i'L6haj! 

3 Habbod-^cli elakha | ch6n- 

nen-, 

'D6naj, ki «lakha -qra' kol 

hajjom! 

4 Sammech naf§ 'abd'kha, ki 

-lakha, 
'D6naj, nafsi eaaa'! 

5 Ki atta, 'Donaj, ■fl-ob v'sal- 

lach, 
Vrab chasd rkhol qor'akha. 

6 Ha'zena, Jahva, ffillati, 
Vehaqsiba b'q61i tachnun6taj. 

7 B'j6m 9arat- -qra'kha, ki 

ta^nen- ; 

8 En kamokha b'-16him. 

Adonaj, ^en kema^oakha; 

9 K61 gojim ^'aaita. 

J'b6u v'jistachvii l'fanakha, 
Adonaj, vikhabbedu lis'makha ! 

10 Ki gad61 -tta Y"6aa nifl'ot; 
-m 'Lohim rbaddakha. 

11 H6ren- idark'kha, 'hallekh 

b'-mitt'kha ; 
Jichd Tbab-, rjir'a s'makha ! 

12 Odekha, 'Donaj, Elohaj, 
B'kh61 rbabi va'khabb'da sim'- 

kha r'61am. 

13 Ki chasd'kha gad61 iv'hi9- 

9alta 
Nafs- miss'61 tachtijja. 

14 'Lohim, z6dim qamu *alaj,^ 
V'16' aamiikha Tnegdam. 



15 Vatta, Adonaj, El rachum, 
Vchannun, ark appajm v'rab 

chased ve'mat, 

16 P'ne elaj vech6neneni, 
T'na 'uzz'kha l"abdakha; 

V6hosi'a Tben 'matakha, 

17 "S6 'irami ot rd6ba! 

V'jir'u a6ne4j v'jeb6su, 
Ki -tta, Jahva, "zartan- v'- 
nichamtani. 

LXXXVn. 7. 7. 7 I 7. 4. 

1 J'sudato b'har're q6des; 

2 Oheb Jah sa"re ^22^n 
Mikkol misk'n6te Ja^qob. 

3 Mkhbadot medubbar bakh, 
Ir Ha'lohim! 

4 Azkir Eahb v- Babel rj6d'- 

'aj; 
Hinne Pelaset v'-bdt ^or, 
'Im *dm Kus : zS juUad sam. 

6 Jah jispor, bikh'tob 'am- 

mim: 
Za jiiUad sam. 

5 Ule- 9ijj6n jeamar: 
Is vais, ;ga juUad bah; 
Vehu' j'khon'naha, 'Eljon. 

7 Vesarim tkimech^riim 
Kol m"ine bakh. 

LXXXVIII. 7. 7 1 7. 7. 

2 Jah 'L6h£g, fsav^at- "j^mam, 
^a^qat- ballajla n6gd'kha. 



LXXXVI. llbl. Ita verbum intellexit interpres alexandrinus. Cor 
per ae uniri nequit, cum sit unum. Exegetae inteUigunt de concen- 
tratione omnium facultatuin et aspirationum cordis in divinam volun- 
tatem; sed expressio nimis, ut ajunt, moderna videtur, guamguam idea 
ipsa omnino pietati Hebraeorum respondet. — 14. Additamentum„e Ps. 54,5. 

LXXXVII. 7. Verte: Et cantabunt, nec non saltabunt omnes, qui 
habitabunt in te. — 7a2. Participium conjugationis pi'iel praefixo carere, 
exceptio saltem est rarissima. 



Psalmi. LXXXVin- 



61 



3 Tabo' rfanakha fmiat-, 
Ha^&de ozn'kha rrinnati! 

4 Ki aab"^a b'ra'ot nafsi, 
Vchajjaj lis'61 higgi^u. 

5 Nechsabti 'im jor'de bor; 
Hajiti k'gaber, 6n 'jal. 

6 Bammetim chofsi dni, 
K'mo eh'lalim, s6kh'be qaber ; 

Aser lo' zekhartam "^ocl, 
Vhem mijjad'kha nigzaru. 

7 Sattani b'b6r tachtijjot, 
B'machsakkim bime^^lot. 

8 'Alaj sam'kha ch'matakha, 
Vkhol misbarakha 'unnet-. 

9 Hirchaqta m'judda'aj m'- 

menn-, 
Sattan- to^^bot lamo. 
Kalu' an{ v'lo' e^e' ; 

10 'Eni da'ba min '6ni. 

Q'ra'tikha, Jahva, b'kh61 
jom, 
Si'O-9'achti -lakha khappaj. 

11 H'lammetim ta^aa pale'; 
-M r'faim j'qumu, jodukha? 

12 Haj'suppar baqqabr chasd'- 

kha, 
Emunafkha ba'baddon? 

13 H'jivvada' bachosk pil"kha, 
V9id'qat'kha b'are9 n'sijja? 



14 V-ni -lakha, Jah, siwa^ 
Vbabb6qr ffiUat- fqadd'- 

makka, 

15 Lama, Jah, tiznach nafsi, 
Tastir panakha m'menni? 

16 'Ani 'ni v'g6ve' minnoV; 
]Sraaa't- emakha, f-fuga. 

17 'Alaj 'ab'ru ch'ronakha, 
* Z7-bi'utakha f^imm^tun-. 

18 Sabbiin- kammajm kol haj- 

jom, 
Hiqqifu '^alaj jachad. 

19 Hirchaqta m'menn- -heb 

vare'|; 
M'judda^aj machsakh vdqdbr. 

LXXXIX. 7. 7|7. 7 || 7. 7 | 7. 7. 

2 Chas'de Jah "^^lam -sira; 
L'dor v'd6r -di' 'munafkha 

b'fi. 

3 Ki '61am chasd jibbana; 
J3'-samajm takhin 'munaf- 

kha'^!. 

4 [-Marta] : karatt- b'rit 

lib'chir-, 
Nisba'ti 1'- David 'abdi: 

5 ^Ad '61am -khin zar'akha, 
Vbanit- l'dor v'd6r kis'akha. 



6 Vj odii samajm pil' 'kha, Jah, 



LXXXVIIL 6a. Verte: Inter mortuos projectus cum. — 9c. Sub- 
jectum Mc omitti nequit. — 19. Cum ultimum verbum certo desideretur, 
suspicari quis possit, deesse etiam nonnuUos versus finales, quibus infelix 
in spem divinae misericordiae erigatur. Sed finis abruptus et tristis 
profundam secum fert impressionem, qua carmen non fraudandum est. 

LXXXIX. 4al. Verbum hic necessarium post transmigrationem in 
locum, ubi abundat, terminationem primae personae recipere debuit. — 
6al. Copula intermedium quid inter orationem Dei et glorificationem 
ejus requirit. — lObl. Eadix naoa' nunquam habet significationem reflexi- 
vam nec secundum leges grammaticas infinitivum ao' formare potest. 
Cf. ad Ps. 24, 9 et Nah. 1, 5. Si additionem literae Nun nolis, forma 
potest haberi infinitivus verbi so', quod praeter locum modo citatum etiam 



62 



Psalmi. LXXXIX. 



-P 'munafkha blq'lial q'd6siin ! 

7 Ki mi bassachq ja^rokli 

1'- Jab, 
Jidma 1'- Jah bib'ne elim; 

8 El na^ra^ b*sdd qeddSim, 
*Eab v'n6ra' 'al kol s'bibav? 

9 Jahva 'Loh6 ^baot, 

Mi [chassin, Jah], kamokha? 



V'-munat'kha s'bibotakha. 

10 -Tta mosel b*geut haj- 

jam, 

tBis'6n gallav -tta fsabb'- 

chem; 

1 1 -Tta dikkita kh'chalal Eahb, 
iZ'ro' 'iizz'kha pizz'rat -j'bakha. 

12 L'kha samajm, af Tkha 

are^; 
Tebel -m'loah, -tta j'sadtam. 

13 9^f6n v'JMmin, -tta Vra'- 

tam; 
Tabor v'- Cherraon tli'kha 
j'raan'ntt. 



U 



Likhd 'm6^ im g'Mra; 



TiiMssS tarum j'mmilklia. 

15 ^ftdq v^miipad" m'kli6n 

kis^akha, 

Chasd v'-mttt j'qadd'm\i fo- 

nakha. 

1 6 -S're ha'am, j6d**e t'r\i'a ! 
Jah, b'6r panakha j'hall*khun ! 

17 B'sim'kha j'gilun kol haj- 

jom, 
T]b'9id'qat'kha jariimu. 

18 Ki tifart 'uzzam atta, 
V'bir'96n'kha tarim *qarnam. 



19 Ki 1'- Jahva maginn6nu, 
V'liq'd6s Jiar'el malkenu. 

20 Az dibbarta beehazon 
Lach'sidekha vatt6mer : 

Sivvlti t'6z "al gibbor, 
H'rim6ti bachur me'am. 

21 Ma9a'ti David 'abdi, 
BeSamen qodsi m'sachtiv; 

22 'Ser jadi tikkon '^immo, 
Af z'r6'i famme^annu. 

23 Lo' jehassi' ojeb bo, 
Vben /avla 16' j''annannu; 

24 Vkhattot- mippanav ^arav, 
Um'aaneehu eggof. 

25 Ve'munat- v'chasdi 'im- 

mo, 
llbis'mi tArum qamo; 

26 Veoamti bajjam jado, 
llbann'har6t jemino. 

27 Hu jiqra&x-: abi *tta, 
Eli ve^ur j'§u'ati! 

28 Af 'ni bekhor ©tfnelm, 
'lydn kmdrkJie Ar©9. 

29 L'*oidm iimdr lo ohdsdi, 
UbMM no'mdat lo; 

10 ?©g4mti I4*ad z4y'o, 
VkhisM kim6 Mmiyiffi. 

81 Im jdVbu b4nav tdrat-, 
-B'mi§p4da3 l^'* jeleMiun; 

82 Im chuqqot^' j'chaU6lu, 
Vmi^votaj 16' jismoru; 

33 Ufaqadti b'seb^ pis'am, 
Ubin'ga'im 'avonam; 

34 Vchflsdi lo' t-sir me^immo, 
Vlo' 'saqqer be'munati. 



apud Habac. 1, 8 exstat, sed a punctatione deletum est. — llbS. Habe- 
intis hic formam primitivam tertiae personae feminini perfecti. Cf. Ps. 
130, 5; 1S9, 14: — S8b. Testem fidelem esse lunam, paralleiismus postu- 
lat. - 48b2. Additamentum sav' est glossa, vocem ma explicans. — 
5la4:. Ergo de solo rege hic agitur. — 51b3. Postquam duae ultimae 
literae vocis k'limmat illegibiles evaserunt, exstitit lectio grammatice et 
logice impossibihs kol rabbim. 



35 Lo' achallel berfti, 
Vmo^a' o'fataj lo' 'sanna; 

36 Achat nisha^^ti Vqodsi, 
Im le- David akhazzeb: 

37 Zar'6 le^olam jihja, 
V'khis'6 kassames negdi; 

38 Kejarech jikkon '61am, 
Ve'ed bassachaq ne'man. 

39 Vatta zanachta v'tim'as, 
Hit^abbarta "^im m'§ich'kha; 

40 Ne^arta b'rit 'abdakha, 
Chillalta laar^ nizro. 

41 Para^ta kh61 g*der6tav, 
Samta mib^arav m'chitta. 

42 Sassiihu k61 'ob'r6 dark; 
Haja cherpa li§'kh6nav. 

43 H'rim6ta j'min ^arehu, 
Hiomachta k61 oj'behu; 

44 Af taSib ^iirl charbo, 
Y'lo' h'qemot6 b'milohama. 

45 Hiibatta mi^O-d-oharo, 
VkhisM laar^ naiggarta; 

46 Hiq^dirta j'm^ *alumav, 
He^^lta *dlav bu§a. 

47 ^Ad md, Jah, ttssat4r 

Taa^eh, 
m*dv k'mo ^l eh'mat^kha? 



Psalmi. LXXXIX— XC. 
51 



63 



48 Zekh6r, ani ma ehdled, 
*A1 ma ^bardHa %'n4 -daml 

49 Mi ijichja v'l6' jir'a mavt, 
j'malle^ naf^6 mijjdd s'ol? 

50 Ajj6 nc^ chasadakha, 
Harisonim, Ad6naj, 

A^4r nisba*ta 1'- David 
tBem6 emiinutakha? 



Z'khor, 'Donaj, eherpat 

'abd'kha, 

Se'ti b'cheq- k'limmat ^am- 

mim; 

52 ^ 'Ser cher'fa -j'bakha, Jahva, 

'Ser ch6rfa 'iqq'bot m'sich'kha ! 

XC. 8. 8 I 8. 8. 

I 'D6naj, ma^on -tta^ b'dor 

vador, 
2cV'me'olam 'ad '61am -tta El, 
^ ^'■O-arem AcJ-harim juUadu; 
^Vattech61al are^ v'tebel. 

3 Tehasib en6s *ad dakka', 
Vetomar: subu, b'ne adam! 

4 Ki alp sanim be^enSkha 
K'j6m -tmol^ v'asmura bal- 

lajla. 

5 6 Z'ramtam %'oha9ir*, ] ^ab" 

boqr ja^igS 
L4'arb j^molel v^abei. 

7 11 khaWnu b^appftkUa, 
Ubaoh'mdtikh4 nibhdlmi. 

8 iatta "v6aottou Tn^gcVkha, 
^Alum^nu Mm'©i' p'nHkha. 

9 El khol j'm4nu ptou [k'fflO 

B"^brat'khd tkuM §anenu. 

10 J'm6 ^'notenu ^sibHm sdna, 
Vim big'burot,- s'm6nim sana; 

Verohbam 'amal vadven; 
Ki gaz, th6chis vdnna^iifa. 

II Mi jode' 'uzzi appSkha, 
Ukh'jir'at'kha '6bratakha? 



XC. 4. Dies hesternus semper est praeteritus. — 5—6. Hi versus 
additamentis scatent, quae sensum elegautem et simplicem ouerant atque 
perturbant. Primum enim novam imaginem somni introducit, alterum 
et tertium contra textum genuiuum asserunt, gramen jam mane flacces- 
cere. — 12b2. Duorum Lamed vicinorum- prius excidit. — 15al. Loquitur 



64 
12 



pBaimi. XC-XCII. 



Limnot [ken] jam^nu, hd- 
da', 
Venabf ZaZ-lebab chokhma! 



13 Snha,Jah,^adm^ta,^tzqgof? 
Vhinnachem 'al 'abadakha! 

14 Sabbe^enu babboqr chasd'- 

kha, 

-N'rann'na v'niom'cha b'kh61 

jamenu ! 

15 tSamm'chen- kimot, 'inni- 

tanu ; 
^e-senot, rainu ra'a! 

16 tJera' el "badakha foTkha, 
Vahadarekha 'al b'n6hem! 

17 Vihi no^m 'Donaj "^alenu, 
Uma'ae jadenu k6n'na! 

Chdsd ['Lohenu] j'M "^alenu, 
Uma^^oe jadenu k6n'na! 

SCL 7. 7 1 7. 7. 

1 Asrd joseb b'setr 'Eljon, 
Be^el Saddaj jitl6nan; 

2 Omer le- Jahva: machsi, 
-M'9udat-, 'Lohaj, eb^&ach bo! 

3 Ki hii' jeha^Qilakka 
Mippach jaqiis, m'dabr havvot. 

4^ Beebrat6 jasekh lakh, 
^ Vetachat k'nafav techsa. 

5 Lo' tira' mippachd lajla, 
Minni che^, ja'uf jomam; 

6 Middaber, baofl jahlokh, 
Miqqa^&eb, jasod §6hrajm. 

7 Jippol mi99idd'kha alef, 
Ur'baba miminakha; 



Elakha 16' jiggds ra, 
4:^(^mxik v'sochera 'mitto. 

8 Eaq be^enakha tabbi^, 
Vsilliimat r'sa'im tir'a. 

9 Ki -mdrta: -tta, Jah, 

machsi 
'Eljon aamta m^onakha. 

10 Lo' fiinna -lakha ra'a, 
Vnag' 16' jiqrab b'ohlaklia. 

11 Ki mal'akhdv j^^avvS lakh, 
Lismdr'kha b'kh6I d'rakhakha. 

12 *A1 kappajm jioaaun'kha, 
Pen tiggof b'abn raglakha. 

18 'Al sachl vafaten tidrokh, 
Tirm6s kefir vetannin. 

14 Ki bi chasaq, V-fair^Q-ehu ; 
'Sagg'behu, ki jada*^ i'mi. 

15 Jiqraen-, vee^nehu; 
'Immo an6khi V^ara. 

'Chall'9ehu, va'khabb'dehu ; 



16 Ork jamim aobi^ehu, 
Var'ehu bisu^^ati. 

XCIL 7. 7 1 7. 7 I 7. 7. 

2 0ob lehod6t le- Jahva, 
Urzammer Tsim^kha, 'Eljon; 

3 L'haggid babboqr chas- 

dakha, 
Ve'munat'kha ballelot; 

4 ''Le 'aoor va'^'!^ nabel, 
"Le higgaj6n bekhinnor. 

5 Ki oimmachtan-^^Jah, b'fdT- 

kha; 
B'ma'ae jadakha 'rannen. 



hic populus, ut saepe fit, in prima persona singularis. — 16. Sensus 
jussivum requirit. — 17. Simplex repetitio ejusdem sententiae, quae in 
praesenti textu intolerabilis est, fit acceptabilis in duplici paralleiismo. 
XCII. 10. Repetitio, in qua frustra speciaiis emphasis quaeritur, 
errori scribae originem debet. — 11. Verbum balal semper transitivum est. 
— 12b. Auditio nunquam hoc sensu adhibetur aut construitur. 



psaimirxcn-xcrv. 



65 



6 Ma ggddelii ina'aS.kha, ^ 
M'od *ain'qu inachs'botakha ! 

7 Is ba^ar 16' fjeda^^em, 
Ukh'sil lo' jabin et zot. 

8 Bifrdch r'sa'ini k'mo 'eaeb, 
Vja^i^u kol po"le avn; 

Lehl§sam'dam 'ad6 'ad; 

9 Vatta marom l^olam, Jah. 

10 Ki hen *oj'bakha j6b'du, 
Jitpar'du k61 po''le avn. 

11 Vattarem kir'em qami; 
tBallotan- b'samen ra^nan; 

12 Vattabe^Q- 'eni b's6r'raj, 
Baqqamim 'alaj, m're4m. 

13 9^ddiq kattamar jifrach, 
Kearz bal- L'banon jiaga. 

14 S'tulim beb6ti Jahva, 
B'cha9'r6t 'Lohenu jafr'chu. 

15 'Od j^nubiin beaeba, 
D'senim v'ra^naniiim jihju; 

16 L'haggid, ki jasar Jahva, 
9uri vel6' fWla bo. 

xcm. 7. 7. 7. 

1 Jah malakh, geut labes; 
Labes Jahva hod v'hddajr; 
'Oz *v^-khab6d hifazzar. 

-F tikk6n teb61, bal tim- 
mo^Q- ; 

2 Nakhon kis'kha minni az; 
Me'61am ^dd ^oldm -tta. 

3 Naa'u neharot, Jahva, 
Naa'u neharot q61am, 
Jia'u neharot dokhjam. 



4 Miqqolot majim rabbim, 
Addirim misber6 jam, 
Addir bammarom Jdhva. 

5 'Ed6t'kha ne'menu m.'od. 
Lebefkha na'va qqodes, 
Jahva, le6rekh jamim. 

XCIV. 7. 7 I 7. 7. 

1 Eli neqamot, Jahva, 
El neqam6t, fhofi^^a! 

2 Hinnaae', s^fe^Q- haar^; 
Haseb gemiil "^al g6im! 

3 ^Ad mataj r'sa'im, Jahva, 
■^Ad mataj r'sa'im jaTzu? 

4 Jabbi^, j'dabb'ru 'ataq; 
Jit'amm'ru k61 po^^^le avn. 

5 *^Amm'kha, Jahva, j'dakk6u, 
Vnachlatekha je^annu; 

6 Almana v'ger jahr6gu, 
Vitomim jera^^echu. 

7 Vajj6m'ru: 16' jir'a, Jah, 
Vlo' jabin 'L6he Ja^qob. 

8 fHabinu, b6^'rim ba^^am! 
-Kh'silim, mataj taakilu? 

9 Han^-Q-a' 6zn, h'lb' jisma'; 
Im j69er '^ajn, h'lo' jabbi^d-? 

10 H'joser gojim, h'lo' j6khich? 



Ham'lammed adam da'at? 
1 1 Jah j6de' machs'bot adam ; 
Jod^, ki hemma habel. 



XCIIl. 1. Secundum labes suum poscit objectum. 

XCIV. lOc. Supplendum videtur: Nonne Deus cognoscet consilia 
vestra? Sed fortasse nihil deest, sed potius v. 11 tamquam glossa pro- 
saica eliminandus est, ita ut v. 9 et 10 ad unicam stropham pertineant et 

Caimina V. T. metrice. .Q 



66 
12 



Psalmi XCIV— XCVI. 



•S're haggabr, 'ser t'jass'r6, 
Jali, 
Vmittorafkha t'lanmi'dannu ; 

13 LehaSqi^Q- 16 mime ra^ 
^Ad jikkara Trasa' sacht! 

14 Ki 16' ji-Q-S-os Jah *ammo, 
Venachlat6 lo' ja^zob. 

15 Ki 'ad ^adq jasub mispa^O-, 
V'ach'rav kol jisere leb. 

16 Mi jaqum li 'im m'reHm, 
yitja^geb ^'^im po"le avn? 

17 Lul^ Jahva fezrat li, 
Kim^aS- sakh'na duma nafs-. 

18 Im -marti: maO-a ragli, 
Chasd'kha, Jah, jis'adeni. 

19 B'rob aar^appaj beqirbi 
tTanchumofkhaj^g.i^s^Mnafs-. 

20 H'jachb6r'kha kisse' hav- 

vot, 
Jo^er ^amal ^ale choq? 

21 Jag6ddu ''al nafs ^addiq, 
Vedam naqi jarsi^u. 

22 Vaj'hi Jahva li Tmiagab, 
V- E16haj r^iiri machsi; 

23 Vajjaseb "lehem -t 6nani, 
Ub'ra%tam ja^mitem.^ 

XCV. 7. 7 I 7. 7 1 7. 7. 

1 Lekhu, nerann'na 1'- Jahva; 
Nari^a r^iir ji§'6nu! 

2 Isfqadd^md fanav bet6da, 
Biz6mir6t nari' lo! 



3 Ki fLobim gadol Jahva, 
Vmalk gadol 'al kol '16him. 

*Ki 16" jigndch Jdh ''dmmo ; 



4 '§er b'jado meehq're are^, 
Vet6^af6t harim lo; 

5 'Ser 16 hajjam, v'hu' aao, 
Vjabbast jadav ja^aru. 

6 Boii, nistachva v'nikhr"^a, 
Nibr'kha Ufn^i 'oa6nu! 

7 Ki hu' 'Lohenu v'-nachnu 
^Am jddo v'96n mar^ito. 



Sdzinu d'bdr Jah haj- 
jom ! 
Im beqol6 tisma^^u! 

8 -L taqsii rbab'khem ki- 

M'riba, 
Kej6m Massa bammidbar; 

9 Aser nissiin- 'bot6khem, 
B'chanun-, gam rau f6'li! 

10 Arba^im sana aqu^ 
Baddor *hagzd va6mar: 

'Am t6'e lebab hemma, 
Vhem 16' jad''u derakhaj; 

11 Aser nisba'ti b'appi: 
Im j'b6un el m'nuchati! 

xcvr. 8. 8 8. 

1 Siru 16- Jahva sir chadas; 
Sii'U 1'- Jahva, k61 haare^; 

2 §iru 1'- JahvS,, barekhii s'mo ! 



psalmus alphabetizantibus adnumeretur, utpote 22 disticbis constans. — 
23. Addita est serius tautologia proraus inutilis. 

XCV. 7b. Textus praesens formulam consuetam incongrue invertit. 
Cf. Ps. 74, 1, 79, 13; 100, 8. — 7c— d. Cf. Ps 81, 9. 14. In VA cum 
sequentibus conjungitur ; sed obstat, quod de Deo in v. 7 tertia, in v. 9 
prima persona aidhibetur, et emphatica positio vocis hajjom ratione caret. 

XCVI. Hic psalmus iterum exstat in libro 1 Paralipomenon 16, 2S — 
33. Textus Psalterii ubique melior est, exceptis duobus locis versus ultimi. 
— 11. Omissionibus duplex acrostichon tetragrammati versui invectum est. 



Psalmi. XCVI-XCVIII. 



67 



Baoa'ru mijjom rjom j'su- 
'ato ; 

3 Sapp'ru baggojim kebodo, 
B'kh61 ha'ammim nifleotavl 

4 Ki gadol Jah um'hullal m'od ; 
Nora' hvL 'al kol elohim; 

5 Ki kol 'lohe i'ammim 'lilim. 

Ve- Jahva samajim 'aoa; 

6 Hod vehadar lefanehu, 
'Oz v'tif' aret bemiqdaso. 

7 Habu 1- Jahva, mi§p'chot 

'ammim, 
Habu 1'- Jahva kabod va'oz, 

8 Habu 16- Jahva kebod s'mo! 

S'u mincha v'bou Tcha^'- 
rotav ; 

9 Histachvu 1'- Jahva b'had'rat 

qods ; 
Chilu mippanav, kol haar^! 

1 Im'rtt baggojim : Jah ma- 

lakh! 
Af tikkon tebel, bal timmo^ ; 
Jadin '^ammim bemesarim. 

11 Jiomechii bo hassamajim, 
Vetagel ^aldv haare^, 
Jir*am hajjam umeloo! 

12 Jaloz oadaj v'kh61 aser bo ; 
tAf jeran'nu kol "^e ja^ar, 

1 3 Minni lifne JahvH, ki ba' ! 

Ki ba' lispo'9' et haare^; 
Jispo^Q- et tebel be^adeq, 
Ve^ammim beemunato. 

XCVn. 7. 7 1 7. 7. 

1 Jah malakh, tagel haar^, 
Jiom'chii bo ijjim rabbim! 



2 'Anan va"rafal s'bibav, 
^adq umispa8- m'khon kis'o. 

3 Es lefanehu telekh, 
Uflahe'^' sabib ^arav. 

i Heiru b'raqav t^bel; 
Ea'ta vattachel haar^. 

5 Harim k'donag namassu, 
Millifne^ 'd6n kol haar^. 

6 Higg'du hassamajm ^idqo, 
Vrau kholi '^ammim k'b6do. 

8 Sam"a vattiomach ^^JP"» 
Vtagelna b'n6t Jehiida, 
L'ma'n mispa^d-akha, Jahva. 



7 Jebosu kol "ob^de fasl, 
Hammithariim ba'lilim! 

Histachvu l'- Jdh 'Lohenu, 
Histdchmt 16, kol 'lohim! 

9 Ki -tta Jahva VbaddaJcha, 
'Elj6n 'al kol haare?; 

Meod na^leta, Jdhvd, 
Gadol 'al k61 elohim. 

10 Oh'be Jahva, ain'u ra' ! 



Somer naf s6t chasidav, 
Mijjad r'sa'im ja^^ilem. 

11 Or *zarach fla^^addiqim, 
urjisere leb oimcha. 

1 2 Sim'chu, ^addiqim, b' - Jahva, 
Vhodu lezekher q6dso! 

XCVm. 7. 5 I 7. 5. 

1 Sini 1'- Jahva sir chadas, 
Ki mfl'ot 'aaa! 



XCVIL 70— d. Verba per homoeoteleuton omissa restituenda sunt, 
quia sequens lo nomen veri Dei requirit, ad quod referatur. 

XCVUL 2d. Suppiendum videtur : in omni terra. — 4. Additamen- 



68 



Psalmi. XCVm— C. 



Hosi^^a 116 jemino 
Uz'r6' qodseliu. 

2 Hodi' Jaliva j'su'ato 
L"en6 haggqjim; 

Gilla 9id'qato 'Donaj. 

3 Zakhar cliasdo v'-munato 
Lebet Jiarael. 

Eaii khol afse are^ 
-T j'su'at 'Lohenu. 

4 Hari% 1'- Jah, kol haar^; 
Pi9'chu v'rannenu!i 

5 Zamm'ru 1'- JahvS bekhin- 

nor, 
B'khinn6r v'qol zimra! 

6 SaVluhu bacha^o^^rot 
Veq61i s6far! 

Hari^^u lifne 'Lojiim, 
Hammalekh Jahva! 

7 Jir^am hajjam um'16o, 
Tebel v'jos'be bah! 

8 Neharot jimchau khaf, 
Jachd harim j'rann'nu! 

9 Jc^Vgu lifne Jah, ki ba', 
Lisp^^Q- haare^! 

Jispo-O" tebel be^adeq, 
V''ammim b'mesarim. 

XCIX. 8. 8. 6 I 8. 12. 

1 Jahva malakh, jirg'zu "^am- 
- mim; 



Joseb k'rubim, tanu'8- haar^; 

2 Jahva b'- Qijjon gadol. 

fJarum hii' 'al k61 ha- 
^ammim; 

3 Jodu simekha gad61 v'nora', 

qados hu' ! 

4 VMz malk, mispa^^* -heb, 

%onanta ; 
Mesarim, mispa^fl- U9'daqa 
B'- Ja'qob -tta 'aoita, 

5 E6memu Jahva 'Lohenu, 
Vehistachvu lahadom raglav, 

qados hu' ! 

6 M6sa ve- Ahr6n.bekh6h'nav, 
TJ- S'muel beqoree s'mo; 
Q6r'im -1 Jah, v'hu' ja^^nem. 

7 B^ammud 'anan j'dabber 

'lehem ; 

~ Sameni 'ed6tav *v'chuqqim, 

natan lamo. 

8 Jah 'Lohenu, atta "nitam; 
El nooe' hajita lahem, 
V'n6qem 'al "lil6tam. 

9 Eomemii Jahva 'Lohenu, 
Vhistachvii Thar q6dso, ki 

qad6s ^'Lohenu! 

C. 7. 7 I 7. 7. 

1 Hari'u 1'- Jah, kol haar^; 

2 'Ib'dii et Jahva b'aimcha! 

Boii Tfanav bir'nana! 

3 D"u, ki Jahva hu' 'L6him! 



tum mera est tautologia. — 6al. Verbum zimmer, quod nonnisi fidium 
pulsationem cantumque ei conjtinctum significat, de buccinatione tubae 
et cornus adhiberi nequit. 

XCIX. 2b. Hic siichus non est praecedenti parallelus, ut falsa lectio 
textus praesentis insinuat. Nam magnitudo Domini in Sion jam tem- 
pore poetae nota erat; sed exaltatio ejus in onmibus gentibus adhuc exspec- 
tabatur idemque significat, ac confessio nominis ejus a gentibus in versu 
S annuntiata, nempe conversionem omnis terrae. 

C Sb. Additamentum hu' irrepsit, postquam lectio genuina v'lo, 
quam TM adhuc in margine retinet, in vlo' mutata est. 



Psalmi. C-CII. 



69 



^'Aaanu, t'16 anachnu, 
'Ainmo ve^on mar^ito, 
4 Bou s"arav betoda, 
Cha^erotav bifhilla! 

Hodii lo, barekhii s'mo ! 



5 Ki '8'6b Jah, l^olam chasdo, 
V"ad d6r vad6r 'munato. 

CI. 7. 4 I 7. 4. 

1 Chasd umispa^ asii'a; 
L'kha, Jah, 'zamm'ra! 

2 Aakila b'darekh tamim; 
iTab6' elaj! 

Ethallekh b't6m lebabi 
Beqarb beti. 

3 Lo' asit Tnaged ^enaj 
Debar b'lijja'l. 

'Aa6 se^Q-im aane'ti; 
Lo' jidbaq bi. 

4 Lebab 'iqqes jasur m'menn- ; 
Ea' 16' eda^ 

5 M'los'ni bassetr re'ehu, 
Oto agmit; 

Gr'bah 'enajm iir'chab lebab, 
-To 16' ukhal. 

6 'Enaj bene'm'ne are^, 
L'sabt 'immadi. 

Holekh bedarekh tamim, 
Hu' j'sareten-. 

7 Lo' jeseb b'qareb beti 
"^Oae r'mijja; 



Dober s'qarim lo' jikkon 
Lenagd 'enaj. 

8 Labbeqarim ahaymit 
Kol ris"e ar^, 

Lehakhrit me^ir Jahva 
Kol p6"le avn. 

CIIi. 7. 7 I 7. 7 1 7. 7. 

2 Jahva, sitn"a ffillati, 
Vsav^ati -lakha tabo'! 

3 Al tehaster panakha 
Mimmenni b'j6mi ^ar li! 

Ha^&^&e elaj oznakha! 
B'jom eqra' maher "neni! 

4 Ki khalu b"asan jamaj, 
V^^aQ^m^taj k'm6qed nich'ru. 

5 Hukka kh^eab vajjibas 

libb-; 
Ki sakhacht- me'khol lachmi. 

6 Miqqnl an'chat- dabeqa 
"A^mi Vort v'-lib'aai-i. 

' 7 Damiti liq'at midbar, 
Hajiti k'kh6s chorabot. 

8 Saqadti fvaehmaja 
Ke^ippor boded "^al gag. 

9 Kol hajjom ch6r'fun- 6j'baj, 
M'holalaj bi nisba^u. 

10 Ki efer kallachm akhalt-, 
Vsiqqiivaj bib'khi masakht-; 

11 Mipp'ne za'm'kha v^qi^- 

pakha, 
Ki n'aa'tan- vattasUkhen-. 



CI. 2a — b. Verte stichos, hucusque non recte intellectos : Sedulo 
causam innocentis agam ; veniat illa coram me ! Verbum aokijja hic 
eundem sensum habet, ac in loco Ps. 41, 1; pro significationei vocis 
darekh cf Ps. 87, 5; alter autem stichus optime illustratur verbis laaiae 
1, 23: causa viduae non venit coram iis 

Cn*. 6. Cf. Job 19, 20; Thr. 4, 8. Ossa carni adhaerere, quod sem- 
per fit, designandae maciei prorsus ineptum est. Nec refert, quod in 
lingua arabica basiir cutem significet, cum Hebraei hanc significationem 



70 

12 Jamaj ke^el ^na^fl-aju, 
Va'ni ka^eaeb ibus. 



Psalmi. CII. 
23 



13 Vatta, Jah, l"^61ain teseb, 
Vezikbreklia rdor vador. 

1 4 -Tta taqum, frachem (yi^oni 
Ki 'et rchen'nah, . ^ba' m6'ed, 

15 Ki ra99U^ et 'banaha, 
Veet "farah fjachnifu. 

1 6 V'jir'u gojim et sem Jah, 
Vkhol *m'lakhim * let k'boda- 

kha. 

17 Ki bana Jahva 9uJo^> 
Fe-nir'a blkhebodo. 

18 Pana -1 ffiUat ha'a/ar, 
Vlo' baza et ffillatam. 

19 Tikkateb zot Tdor ach'ron, 
Ve^am nibra' j'haUel Jah ! 

20 Ki hisqif mimm'rom qodso, 
^Missamajm el ar^ hibbi^Q-; 

21 Lismo' en'qat *asirim, 
Lefattech b'ne temiita. 

29 Bene "badakha jisk'nu, 
Vzar^am Vfanakha jikkon; 

22 L'sapper b'- ^yjo^ ^em 

Jabva, 
-T'hillato b- Ii'usalem, 



B'hiqqabe9 'ammim jach- 

dav, 

Vmamlakhot, la^bod et Jah. 

CII2. 7. 4 1 7. 4. 



24 'Inna baddarekh kochi; 
Qi99ar jamaj. 

25 Omar: Eli, al ta^len- 
Bach'^! jamaj ! 

Bedor dorim s'notakha, 
271^ [Vatta ta m6d]. 

26 L'fanim haare^ *dtta 
Jasadta, *Jdh; 

Vma'oe jadakha samajm. 



27^ Hem j6bedu vekhiillam 
c Kabbagd jiblii; 
^ * Fe-khallebiis tachHfem, 
® Vejachlefd. 

28 Vatta hu' us'notakha 
Lo' jittemii. 



ignoraverint. — 15. Verte: Nam confregerunt hostes lapides ejus et pro- 
fanaverunt pulverem ejus. Lectio praesens non dat rationem sufficien- 
tem, cur advenerit tempus miserendi Sion. — 29. Versum huc transpo- 
nendum esse, suadet tum defectus cohaerentiae et determinationis, quo 
in praesenti loco laborat, tum molesta constructio, secundum quam nunc 
ab infinitivo in v. 21 alius infinitivus in v. 22 dependet. 

CII2. Quam male hoc fragmentum, in initio et fine mutilum, car- 
mini praecedenti assutum sit, nemo non videbit. Cum enim poeta, in- 
vocatione Dei et querelis in primis quatuor strophis praemissis, exinde 
jam in fiduciam miserationis divinae erigatur eamque coloribus pro- 
plieticis vividissimis depingat, quomodo iterum, absque ^ulla praevia ,ex- 
positione rationis , ad questum / et supplicationem delabi tandemque in 
V. 29 restitutionem populi ex abrupto et sine designatione habitationis 
repetere possit? Accedit, quod in priori carmine exilium populi, in 
fragmento periculum mortis praematurae ]3oetae lugetur. — 27b. Hic 
stichus in loco suo praesenti post jobedu descriptionem caducitatis mundi 
moleste interrumpit. 



pBalmi. Cni-CIV. 



71 



CIII. 7. 7 I 7. 7. 

1 Bar'k]ii, nafsi, et Jabva, 
Y'khol q'r4baj et §em qodso! 

2 Bar'khi, nafsi, et Jahva, 
Veal tisk'chi kol g'm.ulav! 

3 Hassolech rkhol "^avonekh, 
Harofe' Vkhol tachliiajk; 

4 Haggoel missacht chajjajk, 
Hain"ad-^'rekh chased v'rach- 

mim. 

5 Hammaobi' ba&d-ob 'edjekh, 
Titchaddes kannasr n'Mrajk. 

6 'Oae ^edaqot Jahva, 
ITmispa^im rkhol ^'siiqim. 

7 Jodi' d'rakhav le- Mosa, 
Lib'n6 Jiar'el "Ulotav. 

8 Eachum veehannun JahvS, 
Arki appajm v'rab chased. 

9 Lo' lana^ch jarib Jdhva, 
Velo' le^olam ji^Q-fl-or. 

10 Lo' khach^-d-aenu 'aaai, 
Vlo fkha^^^vonenu gamal^. 

11 Ki khig'boh samajm "^al 

%r9, 
tGrabdh chasdo ^al j'reav; 

12 Kir'ch6q mizrach mimma'- 

rab, 
Hirchiq [-t p'sa^enu] m'mennu. 

13 Kerachem ab *al banim, 
Eicham Jahva ^al j'reav. 



14 Ki hii' jada* ji^renu; 
Zakhiir, ki 'afar 'nachnu. 

15 Enos kacha^ir jamav; 
K'9i9 haaoada, ken ja^i^. 

16 Ki nich ^ab'ra bo, v'-nannu ; 
Vlo' jakkiro '^od m'q6mo ! 

17 Vechasd JahvS^ 'ad '^lam^, 
V'9id'qato lib'ne banim; 

18 Les6mere berito, 
Urz6khere fiqqudav.^ 

19 Jah b'samajm hekhin kis'o, 
Vmarkhiito b'kh61 masdla. 

20 Bar'khu Jahva, mal'akhav, 
Gab're khoch, 'oae d'baro!^ 

21 Bar'khu Jahva, kol 9'baav, 
Mesar'tav, 'ooe r'96no! 

22 Bar'khu JahvS, kol ma^Oiiv, 
Bekhol m'qom6t mem§alto! 

CIV. 7. 7 1 7. 7 II 7. 7 I 7. 7 II 

7. 7. 

1 Jah'L6haj, gadaltam'od; 
Hod vehadar labasta; 

2 Sa-^^o^a. 6r kaooalma, 
No^Q-a samajm kaj'ri'a; 

3 Ham'qara b'majm ^'lilo- 

tav, 



Haooam ^abim rekhubo, 
Ham'hallekh "^al kan'fe ruch; 
4 ^OoS marakhav nichot, 

Mesar'tav 6§ va-laha^Q-. 



CIII. Psalmus est alphabetizans , 22 distichis constans. — 17a4. 
Glossa 'aJ j'reav incongrue anticipat restrictionem sequenti disticho reser- 
vandam. — 20. Additamentum absolute tautologicum est. — 22. In fine 
repetitur primus psalmi stichus, ut indicetur, eum pro responsorio, quod 
Syri 'unnita, Graeci christiani uTCa-Aov] vel scpofjLviov vocant, a populo post 
singulas strophas succinendum esse. 

CIV. Hic psalmus habet idem cum praecedente responsorium (Bar'- 
khi, nafSi, et J^hva), quod hic quoque tam in initio, quam in fine psalmi 
positum est. Si cui transpositiones intra v. 12 et 18 non probantur, 
seriem traditam salvo metro retinere potest; sed tum in v. 14c rho^i' pro 



72 



Psalmi. CIV. 



5 Jasad ar^ ^al ni'klionalia, 
Bal ttminO'9' 'olam va^ad. 

6 Teliom kairbiis kissitah, 
"^Al harim jaWdu majim. 

7 Min ga''rat'klia jeniisun, 
Min qdl raWkha jachpozun. 

8 Ja^^lii harim, jeredu,i 
El m'q6m za jasadta lam. 

9 Gr'bul aamta, bal ja' borun; 
Bal j'subun, Tkhassot haar^. 

10 iM'-sallechmaj'nimbann'- 

chalim, 
Ben harim jehallekhun; 

11 Jasqii kol chaj'to oadaj, 
Jisb'ru fraim ^emaam. 

13 Masqa harim, i"lijj6tav; 
Mipp'ri fma^^aav tioba'^ ^ar^; 

16 Jiaoabe^^ii "^'^e Jdhva, 
Ar'ze L'ban6n, 'ser na^&a'; 

17 'Ser sam 9ipp'rim j'qan- 

iienu ; 
Chasida, b'r6sim betah. 

1 2 "Lehem "^of ^samajm jiskon, 
Mibb6n "^'faim jitfmi qol. 

18 Harim ig'bohim lajj"^elim, 
S^la^^im machsa las'fannim. 

14 Ma^mich cha^ir labb'- 

hema, 
V"^eob la^bodat haadam; 
L'ho9i' lachm min haare^, 

15 Vejajin j'aammach Tbab 'nos; 

L'ha9hil panim missamen, 
Velachem Tbab 'nos jis^ad. 

19 ^Aoa jarech lem6''dim ; 
Sams tjade^^a meb6ah. 



20 Taset chosk, vihi lajla; 
Bo tirmoo k61 chaj't6 ja^r. 

21 Hakk'firim s6'gim la^O- 

■Q-arp, 
Urbaqqes me- El 6khlam. 

22 Tizrach hassams, jeas'fun, 
Vel m"6notam jirba^un. 

23 Je^e' adam lef^^^lo, 
V'la"b6dat6 "de 'areb. 

24 Ma rabbu, [Jah], ma'- 

oakha! 
Kullam b'chokhma 'aoita. 

Mara haare^ cjidjjof; 
VekJmllan qinjanakha. 

25 Za hajjam 's^r Jcondnta, 
Gad61 ur'chab jadajim! 

Sam rameo v'en lo mispar, 
Chajj6t q''8'ann6t Hm g'd61ot. 

26 Sam 6nijj6t j'hallekhun ; 
Livjatan, za ja^arta.^ 

27 Kullam elakha j'aabb'- 

run, 
Latet okhlam be^itto. 

28 Titten lahem, jilq^^O-un; 
Tiftach jad'kha, jiob"^un ■9'ob. 

2 9 Tastir panakha, jzblu ; 
Tifdllem, jibbahelun ; 

Tosef rucham, jigva^^un, 
Veel "faram jesiibun. 

30 T'sallach ruch'kha, jib- 

bar'un, 
Ufchaddes p'ne adama. 

31 J'hi kh'b6d Jahva le- 

'61ara, 
Jiomach Jahva bema^oav; 



imperfecto accipiendum foret, ut in v. 21b. — 9. Subjectum versus est 
aqua. — lob2. Persona hic incommode mutatur. — 19. Usua vocis sames 
in genere masculino, quem in Ps. 19, 6 comparatio cum sponso justi- 
ficat, hic metro refellitur. Similis permutatio generis quoad vocem es 
in V. 4 corruptioni textus originem debet, quoad vocem are^ in v. 6 
ambiguitati veteris orthographiae , suffixum tertiae personae singularis 
tam masculini quam feminini per He scribentis. — 26. Additamentum 
Toacheq bo desumptum est e loco Job 40, 29. 



Psalmi. CIV-CV. 



73 



82 Hammabbi^ laar^ v'tir'acl, 
Jigga' baharim v'je's'nu! 

33 Asira 1'- Jabva b'chajjaj, 
'Zamm'ra 1- Elohaj b"ddi! 

34 Je^rab 'alehu aichi! 
Anokhi eomach b'- Jahva. 

35 Jitfmii cha^^aim rae- 

%r9, 
TJresa'im "^od enam! 

CV. 7. 7 I 7. 7. 

1 Hodii 1'- Jah, qir'u bis'mo; 
Hod''u b^ammim '^'lilotav! 

2 Siru lo, zammerii lo; 
Sichii bekhol nifl'6tav! 

3 Hithalelu b'sem qodso; 
Jiamach leb m*baq'se Jahva! 

4 Dir'su JahvS ve^uzzo, 
Baqq'su fanehu tamid! 

5 Zikh'ru nifl'dtav, i^aaa, 
Moftav umisp^^&e fibu; 

6 Zar'i Abraham 'abdo, 
Bene Ja'q6b, bechirav! 

7 Hu' Jahva Elohenu; 
Bekhol haar^. mispatav. 

8 Zakhar l"^olam berito, 
Dabar ^iwa lealp dor. 

9 Keratah et Abraham, 
Us'bu'at6 le- Ji^cbaq; 

1 Vajja^midah 1'- Ja^qob Tchoq, 
Le- Jiara61 b'rit "^olam. 



12 Bihejotam m'te mispar, 
Kim^^aO- badrg v'garira bah; 

13 Vajjithairkhii miggoj -1 goj, 
Mimmamlakha el 'am -cher. 

14 Lo' hinnich adam l"^6s'qam, 
Vajjokhacb "lehem m'lakhira : 

15 Al tigge^ii bim'sichaj, 
V'lin'biaj al tare'u! 

16 Vjiqra' ra^^ab *al haar^, 
Kol maS-^-e iScbem Sabar. 

17 Salacb lifenehem is; 
Le^abed nimkar Josef. 

18 ^lnmi bakkabel raglav, 
5a&-baTzal baa ndfso; 

19 'Ade 'et b6' debaro, 
Imrat Jahva 9'rafathu. 

20 Salach malk vajjatfrehu ; 
Mosel 'ammim, vaj'fatt'cho. 

21 Samo ad6n lebeto, 
TJm6sel b'kh61 qinjano. 

22 Le's6r aarav benafso, 
Uzeqenav jechakkem; 

28 V'jab6' Jiarael Mi^rajm, 
Ve- Ja^^qob gar bear^ Cham. 

24 Vajjafer et '^ammo m'od, 
Vajja'9im6 mi^^arav. 

25 Hafakh libbam tlaaain'a,i 
L'hitnakkel ba^abadav. 

26 Salach IVlosa '^abdahu, 
Ahron, aser bachar bo; 



CV. Psalmus, 22 strophaa eomplectens, alphabetizans est et respon- 
sorium populi habet Hariu Jah, quod ideo in initio et fine annotatur. 
Primnm quidem AUeluia falso in TM psalmo praecedenti tribuitur, sed 
VA illud adhuc in suo loco retinet. Versus 1—15 recurrunt in liljro 1 
Paralipomenon 16, 8—22, sed lectio Psalterii ubique praestat. — 9al. 
Textus praesens huic verbo substituit aser karat, quod ad vocem dabar 
referendum foret Hoc autem vetat cum relatio verbi vajja^amidaha in 
V. 10 ad b'rit, tum impossibilitas phraseos karat dabar; nam apud Aggaeum 
2, 5 eliminandum est et haddabar. — 10. Serius siddilus est v. 11, qui 
oratione soluta verba promissionis e Genesi repetit. — 2-2al. Hic quoque 
infinitivus cum praeposito le pro verbo finito adhibetur 

Carmina V. T, metrice. 10 



74 



Psalmi. CV-CVI. 



27 *Sain bam dib're ototav, 
Umdfetim he&vq Cham. 

2 8 Salach chosk vajj echsakh or, 

U- *imaru et debarav. 

29 Hafakh et memeh6m Tdam, 
Vajjamet et deganam. 

30 Sara^ ar^am ^efard^im; 
B'chad're markhehem 'dlu. 

31 Amar vajjabo' "^arob, 
Kinnim bekhol gebiilam. 

32 Natan gis'mehem barad; 
Es lahabot bear^am. 

33 Vajjakh gafiaam -fenatam, 
Vajjasber 69 gebiilam. 

34 Amar vajjabo' arba, 
Vejaleq v'en lo mfspar; 

35 Vajjdkhal kol 'eab b'ai'9ara, 
Vajjokhal p'ri ad'matam. 

3 6 Vajjakh kol b'kh6r bear^am, 

Eesit lekhdl onamo; 
37 Vajjo^idm b'khasp v'zahab, 
Veen bis^ba^Q-av kosel. 



38 Samach Mi^rajim b'9etam, 
Ki nafal pachdam "Idhem. 

39 Paraa 'anan lemasakh, 
Vees, lehair lajla. 

40 *Sa'lu vajjabe' Idm o'lav, 
Velachm samajm jaabi^em. 

41 Patach ^ur, ij'zubu majim, 
HaVkhu ba^^ijjot nahar. 

42 Ki zakhar et d'bar qodso, 
Et Abraham '^abdahu; 

43 Vajjoge' 'ammo b'aaaon, 
Berinna et bechirav. 

44 Vajjitten lam -r^got gdjim, 
Va"mal Tummim jirasu; 

45 Ba^biir jism'ru chuqqehu, 
Vetdrotav jin^dru. 

CVI. 7. 7 1 7. 7. 

2 Mi j'mallel g'burot Jahvii, 
Jasmi' kol tehillato? 

3 As're som're fmispa^fl-av, 
'Ooe 9'daqa bekhdl 'et! 



CVI. Cum Ps. 106 manifesto trilogiam quandam cum praecedente 
et subsequente constituat, hi autem 22 strophis constent, illum quoque 
ad alphabetizantes pertinere, fit probabile. Temerarium quidem foret, 
ob hanc solam rationem mutationes in textu tradito proponere; sed 
omnes mutationes ad numerum stropharum restituendum necessariae aliis 
quoque rationibus postulantur. Versus primus continet responsorium 
populi, post unamquamque stropham canendum: 
Hariu Jah, hddu V- Jdhva! 
Ki ■9'<5b, ki T^dlam chdsdo. 

Ultimus hujus psalmi versus exstat etiam iu libro 1 Paralipomenon 16, 
S5, sed textus Psalterii meliores j)raebet lectiones. — 3. Hunc versum 
nunc 5 stichi sequuntur: 

Zokh'r^n-, Jah, bir'90n 'd,mm'kha, 

Poq'den- bisii^atakha ; 

Lir'<5t V^a-obdit b'chirakha, 

Liomdch b'aimchdt gojakha, 

L'hithd,llel 'im nachMt'kha! 
Haec oratio, nexum internum sententiarum manifesto interrumpens, 
petitionem gratiae incongrue confessioni culpae praemittens , non pro 
universo populo, sed pro singulari membro ejus supplicans, originem 
privatae preci, quam possessor quidam in margine codicis archetypi ad- 



Psalmi. CVI. 



75 



6 Cha^a'nu 'im 'botenu,^ 

7 'Botenu h6- Mi^rajim. 

Lo' hiak'lu nifl'otakha, 
Lo',zakh'ru -t rob ch'sadakha^ 

8 Vajjosi^em lema^n s'mo, 
Lehddi' et g'burato; 

9 Vjig^ar b'jam Siif vajjech- 

rab, 
Vajjolikhem batfhomoti. 

10 Vajj6s"em mijjad aone', 
Vajjig'alem mijjad -jeb; 

11 Vaj'khassu majm ^arehem, 
Achad mehem lo' notar. 

12 Vajja'm'nu bidebarav, 
Jasiru tehillato. 

13 Mih'ru sakh'chu ma^oehu, 
Lo' chikku la^a^ato. 

14 Vjifavvu ta'va b'midbar, 
Vaj'nassu El bisimon; 

15 Vajjitten lam s'elatam, 
Vaj'sallach razon b'nafsam. 

1 6 Vaj 'qan'u 1'- Mosa b'machna, 
L'- Ahron, qedosi Jahva; 

18 Vattib^ar es ba"datam, 
Lahaba flahe^fl- r'sa'im. 

19 * Vaj-^aau. 'egel b'- Choreb, 
Vajjistachvii Tmassekha; 



20 Vjamiru et kebodam 
B'tabnit sor okhel 'eoeb. 

21 Sakh'chu El mosi^amo, 
'Ooa g'dol6t b'- Mi^rajim, 

22 Niflaot bear^i Cham, 
Noraot ^al jammi Suf. 

23 Vajj6mer lehasmidam, 
Lule qmn, M6sa b'chiro; 

'Amad bappare^ Tfanav, 
L'hasib ch'mat6 mehaschit. 

24 Vajjim"su b'are9 chemda, 
Lo' he'm'nu lidebaro; 

25 Vajjerag'nu b'oh'lehem, 
Lo' same^ii b'qol Jahva. 

26 Vajjiooa' jado lahem, 
L'happil otdm bammidbar; 

27 *-L'hafi9 zar'am baggojim, 
Urzarotam ba^ra^ot. 

28 Vajji99am'du le- Bal- P"or, 
Vajj6kh'lu zib'che metim; _ 

29 Vajjakh"su b'ma'lel6hem, 
Vattifro9 bam maggefa. 

3 Vja m6d Pin'chas vaj'fallel, 
Vte^a^ar hammaggefa; 

31 Vtechaseb 16 li9'daqa, 
Led6r vad6r *ad 'olam. 



scripsit, debere videtur. — 6. Accmnulatio verborum peccandi, in seriori- 
bus Judaeorum confessionibus requisita, hic epanalepsin paraUelismi 
destruit. — 7.-Stichum in fine versus additum haud genuinum esse, inde 
patet, quod de Hebraeis adhuc in Aegypto constitutis sermo fit et eductio 
eorum versu demum 8 commemoratur. — 9. Comparatio maris cum de- 
serto omnino inutilis et frigida est. — 16. Hunc versum nunc sequitur 
distichon, poenam rebellionis in Moysem et Aaron magis complete enarrans: 
Tiftdch ar9 v^tibla" Dd,tan, 
Vatfkhas 'al "dat Abiram. 
Non hoc distichon, sed sequens genuinum esse, inde verosimile fit, quod 
V. 17 colore poetico fere destitutus est et in initio imperfectum contra 
leges grammaticas adhibet. — 19. Eundem usum imperfecti incorrectum 
hic VA refellit. — 28b. Verbum suppletum parallelismo requiritur. — 



76 



Psalmi. CVI— CVn. 



32 Vajjaq9'fti ''al me M'riba, 
Vjera' 1'- Mosa ba"buram. 

33 Ki bimru et trucli Jdhvd, 
Vaj'b49-^e' biaefatav, 

35 Vajjif^ar^bu baggojim, 
Vajjlbnedu ma^oehem; 

36 Vajja'b'du et ^Qabbebem, 
Vajjihju labem l'm6qes. 

37 Vajjizbecbu et b'nebem 
Vet b'ndtehem lassedim; 

38 Vajjispekhii dam naqi,^ 
Vattechnaf haar^ b'damim. 

39 Vajji^O-meu b'ma'aehem, 
Vajjiznu b'ma'lelehem ; 

40 Vajjichr af Jahva b^ammo, 
Vaj'ta'eb et nachlato. 

41 Vajjittenem b'jad gojim, 
Vajjims'lu bam aon'ehem; 

42 Vajjilcha^iim oj'behem, 
Vajjil£kan'*u tacht jadam. 

43 P^amim rabbot ja^^ilem, 
Vehem jamni ba^^atam; 

Vjamokku ba'av6nam, 

44 Vajjar' *Jdh ba^^ar lahem.^ 



45 Vajjizkor lahem b'rito, 
Vajjinnach6m k'rob chasdo; 

46 Vajjitten 6tam rrachmim 
Lif'ne kol fsorerehem. 

47 Hos"enu, Jah 'Lohenu, 
V'qabb'9enu min hagg6jim; 

L'hod6t lesem qodsakha, 
L'histabbech bifhillafkha ! 

CVn. 7. 7 1 7. 7. 

1 HaVlu Jab, h6du 1'- Jahva, 
Ki •6-6b, ki l"61am chasdo, 

2 Jom'ru geiile Jahva, 
Aser g'alatn mijjad ^ar! 



3 TJmearagot qibb^^am; 

Mimmizrach umimma^rab, 
Mi^^afon fiimijjamin. 

4 Ta^ii b'midbar bisimon, 
Dark *ir mosab lo' ma9'u; 

5 Re'ebim, gam yemeim, 
Nafsam bahem tit^a^O-^Q-af. 

6 Vajji9^'qu -1 Jah ba^^ar lam, 
Mimm'9uqotam ja^^ilem; 



3o. Cum himra de sola offensione Dei adhibeatur, hic autem post v. 27 
non commemoratus sit, expressa ejus mentio supplenda est. — S5. Textus 
praesens praemittit versum, colore poetico niinis destitutum. — 38. Addi- 
tamentum, etiamsi veram explicationem daret, intolerabilem contineret 
tautologiam. Sed prorsus errore nititur, cum v. S8 non jam de infan- 
tibus, daemonibus oblatis, sed de aliis sceleribus generatim agat. JMam 
innocentia parvulorum non eget speciali affirmatione, et infantes illi 
non mactatione, sed crematione oblati sunt. 

CVil. Hunc quoque psalmum alphabetizantem eodem responsorio, 
ac praecedentem, instructum esse, ipsa exhortatio in initio suadet Accla- 
matio Hallu Jah , quam VA adhuc in initio psalmi retinet, a TM per- 
peram eulogiae, quartum librum Psalterii claudenti, tribuitur. Huic 
enim nullo modo jungi potest, cum eulogiae finales non ad psalmodiam 
pertineant, sed simpliciter orationes prosaicae et privatae redactoris vel 
scribae sint. Liturgica eulogiarum reeitatio hac quoque ratione statui 
nequit, quod nullum vestigium persolutionis fixae et recurrentis totius 
Psalterii apud Judaeos invenitur, quam ipsa ecclesia saeculo demum 
quarto adoptasse videtur. — 2c. Supplendum videtur; Nam e gentibus 



Psalmi. CVII. 



77 



7 , Vajjadrikhem Vdark j'sar;i, 
Lalakhet el 'ir mosab. 

8 Jodu le- Jahva chasdo, 
V'nifl'6tav lib'ne adam! 

9 Ki hiabi' nafs soqeqa, 
Venafs r"eba mille' -O-ob. 

HaVlu Jah, hodu T- 

Jdhva, 

Ki d-ob^ ki Volam chdsdo, 

1 Jomru jos'be chosk v'9al- 

mut, 
'Sire 'oni ubarzal! 

11 Ki himru imere El, 
Va"9at 'Eljon naa^u; 

12 Vajjakhna' b"amal libbam, 
Kas'lii v'en 'ozer Idmo. 

1 3 Vajjiz"qu -1 Jah ba^^ar lam, 
Mimm'9uqotam josi'em; 

14 Jo^iem mechosk v'9almut, 
Ura6s'rotehem j'natteq. 

15 Jodii le- Jahva chasdo, 
V'nifl'6tav lib'ne adam ! 

16 Ki sibbar dartot n'ch6set, 
I]b'riche barzal gidde^ 

1 7 tCholim, middarekh pis^am, 
V'me^'v6notam jit^annu; 

18 Kol 6khel t'ta'eb nafsara, 
Vjaggi^ 'ad sa''re mavt. 



19 Vajjiz"qu -1 Jah ba^^ar lam, 
Mimm'9uqotam josi^em; 

20 Jislach d'bar6 v'jirpaem, 
Viraalle^ miss'chit6tam. 

21 Jodii le- Jahva chasdo, 
V'nifl'6tav lib'ne adam; 

22 Vejizb'chu zib'che t6da, 
Visapp'ru ma^cav Vrtnna! 

23 Jor'de hajjam bo'nijjot, 
'Oae m'lakha b'majm rabbira ; 

24 Hem rau ma'oe Jahva, 
V'nifl'6tav bime^iila. 

25 *Amar vajja'med ^s"ara, 
Vatteromem gallaha, 

2 6 Ja^lii samajm, jer'du ffhom ; 
Nafsam b'ra'a titm6gag. 

27 J'chugu v'janu'u k'sikkor, 
Vkhol ch6khmatam titballa^; 

28 Vajji^^qu -1 Jahba^^ar lam, 
V'mimm'9uqotam jo^iem. 

29 Jaqim s^ara lid'mama, 
JVajjechsu fgalelehem; 

30 Vajjiam'chu khi jist6qu, 
Vajjanchem el m'choz chef^am. 

31 Jodu le- JahviL chasdo, 
V'nifl'6tav lib'ne adam! 

32 *iJ'rom'muhu biqehal "^am, 
-B'mosab z'qenim j'hariuhu! 



reduxit eos. — 9c— lOa Nisi suppletionem e v. 1—2 petitam concedas, 
babes periodum impossibilem , solo subjecto coustautem, in qua captivi 
•nominautur, sed nihil de iis edieitur. Hoc autem prorsus intolerabile 
foret, praesertim cum ceterae classes salvatorum, exules, aegroti, uaufra- 
gaturi, periodo completa et correcta introducantur. — 25b2. Hoc suffixum 
poscit femininum m'9ula, ad quod refertur. — 29b2. Fortasse adhuc 
raelius legendum est gdlele t'hom, cum suffixum ad solos navigantes 
veferri possit, quod molestissimum foret. - 39. Versus sequens ad ver- 
bum e libro Job 12, 21 a; 24b desumtus est, omnino praeter rem men- 
tionem calamitatis Israelitarum et salvationis eorum descriptione judicii 
divini in principes interrumpit, legibus grammaticae in boc contextu 
adversatur, denique ab ipso TM unciuo, quem vulgo Nun inversum 
vocant, rejicitur. Nec licet, versum 40 versui 39 praeponere, cum hic 
manifeste non de poenis hostium, sed de castigatione Israelitarum agat. 



78 
33 



Psalmi. CVII— CIX. 



Jaoim n'har6t lemidbar, 
Vmogie majm r^immaon; 
34: Ar^i feri- lim'leclia, 
Mera^at josebe bah. 

35 Jacim midbar la'gam majm, 
V'ar9 ^ijja rmo^ae majm; 

36 Vajjoseb sam re^ebim, 
Vaj'kli6nenu 'ir mosab, 

37 V'jizr"-d oadot vajjia-^"u, 
V'ja'au [kh'ramim] p'ri fbiia ; 

38 Vaj'bar'khem vajjirbii m'od, 
Ubehemtam lo' jam^i^S-. 

39 Vajjim^^-Q-u vajjasocbu 
Me^^^^er ra'a v'jagon; 

41 Vaj'oaggeb -bjon me'6ni; 
Vajjaaem k'96n mispachot. 

42 Jir'u j'sarim v'jiamachu, 
Vkhol "^avla qaf^a piha. 

43 Mi chakham, v'jismor ella, 
Vjitb6n'nu chas'de Jahva? 

CVni = LVn, 8—12; LX, 
7—14. 

CIX. 7. 7 1 7. 7. 

1 'Lohe fhillat-, al techras ! 

2 Ki ^fi mirma "laj pafchu. 

Dibb'ru itti Tson saqer, 

3 Vdib're ain'a s'babuni. 

Vajjillacb'muni chinnam, 

4 Tacht ahbati jia^'nuni;2 

5 J'sairmun- ra*^a tacht ■9'6ba, 
Veain'a tacht ahbati. 

6 Hafqed 'alehu rasa', 
Vaa-Q-an ja'm6d "^al j'mino ! 



7 B^hissaf^a-o je^e' rasa^ 
-Tmiato t'hi lach'^aa! 

8 Jihjii jamav me^a^^fl-im; 
P'quddato jiqqacb acher! 

9 Jihjii banav jetomim, 
Veisto t'hz almana ! 

10 Vno' j'nu'u banav v'si'lu, 
* Vgor'su mech6r'botehem ! 

1 1 J'naqq6s nosa Tkhol 'ser lo, 
Vjab6zzu zarim j'gi'o! 

12 Al j'hi lo mosekh chased, 
Val j'hi cbonen litdmav! 

13 J'lii ach'rit6 lehakhrit, 
Bed6r acher jimmacb s'mam ! 

14 Jizzakher "^'von 'botav -1 

Jah, 
Vcha^fl-fl-at imm6 al timmach! 

15 Jihjii nagd Jahva tamid, 
Vjakhret meare^ zikhram! , 



16 Ja'n 'ser lo' zakhar "^'o^t 

chasd ; 
Vjirdof is 'ani v'ebjon, 
V'nikh'e lebab lem6tet. 

17^ ^LoV chafe^ biberakha, 
^ Vattarcheq m'mennu b'rdkha; 
'' Vje'hab q'lala vatt'b6o, 

18 Vajjilbas q'lala k'maddo. 

iTab6' khammajim b'qirbo, 
V'khassamen Va^em^tav! 

19 T'hi 16 kebaged, ja^^fl-a, 
Urmezch, tamid jachg'raha! 



CIX. 1. Additamentum maxime superfluum et frigidum. — 5al. 
Lectio praesens vajjaaimu '^alaj usui loquelae repugnat. — 17bl. Post 
transpositionem tertii stichi, qua mentio maledictionis moleste et contra 
leges parallelismi ea benedictionis interrumpitur, addita est copula. — 
18bl. Incipit hic imprecatio, necessitati morali in pv lecedentibus ex- 



Psalmi. CIX-CXI. 



79 



20 Zot p''uUat a6^'naj m'et 

Jab, 
V'hadd6b'rini ra' 'al nafsi. 

21 V'atta2, 'oe itt- [k''8'ub 

chasd'kha] ; 
L'ma'n sim'kha ha^^ileni! 

22 Ki "^ani v'ebjon -n6khi, 
Velibbi chalal b'qirbi. 

23 Ke^el kin'-a-6to nehlakht-, 
Nin^arti kehaarba. 

24 Birkaj kas'lu minni ^om, 
lIb'oari kdchas missamn. 

25 Va'ni hajit- cherpa lam; 
Jir'uni, j'ni'un r6sam. 

26 'Oz'reni, Jahva 'L6haj, 
Hosi^en- khechasdakha ; 

27 Vjed^ii, ki jadekha zot, 
Atta, Jahva, 'aoita! 

28 J'qariu hem, v'atta t'ba- 

rekh; 
2Jeb6su, v''abd'kha jiamach. 

29 Jilb'su ao^Q-^naj kelimma, 
Veja^^&u kham''il bostam! 

30 Oda Jahva meod b'fi, 
Ub't6kh rabbim 'hariannu. 

31 Ki ja^mod limin ebjon, 
L'hosi' miss^f-a-e nafso. 

CX. 7. 5 I 7. 5. 

1 ITeum Jahva lad6ni: 
Seb lijemini; 



'Ad asit 6jebakha 
Had6m Traglakha! 

2 Ma^a-^e 'uzz'kha jesallach 
Jahva mi^- ^yjoJi- 



E'de b'qarb oj'bakha! 

3 ^Amm'kha n'dab6t b'jom 

cheVkha 
tBehar're qodes; 

Merachem minni sachar 
L'kha *ijardutakha. 

4 Nisba' Jah v'16' jinnacliem: 
-Tta kh6hen l"61am; 

"^Al dibrati Malki^adq. 



5 Ad6naj ^al j'minakha; 



Macha^ b'jom appo m'la- 
khim, 

6 Jadin baggojim. 

Male' g'vijj6t, macha^ ros 
"^Al are9 rabba. 

7 Minnachl baddarekh jista; 
^Al ken jarim ros. 

CXL 7. 7. 

1 Oda Jahva b'khol lebab, 
Besod 3'sarim ve^^eda. 

2 Gred61im ma^ae Jahva, 
D'rusim lekh61 chef 96hem. 



positae applaudens et plenum effectum optans. — 21al. Cf. ad Ps. 68, 
21. — 28. Additamento petitio vel spes infelicis in narrationem sal- 
vationis jam peractae convertitur, quod universae sitiiationi poetae con- 
tradicit. 

CX. 2c. f ortasse supplendum est : Loquitur tibi : ego tecum sura. — 
3c — d. Verte secundum duplicem parallelismum : Jam inde ab utero, jam 
inde ab aurora vitae (cf. Eccl. 11, 10) tibi devota est juventus tua. Hoc 
modo evitatur tam inauditum mischar, quam molestissimus ros, a TM 
invectus et ab exegetis admirationi habitus. 

CXI. Tam huic psalmo quam sequenti praenotatum est respon- 



80 



Psalmi. CXI-CXIV. 



3 Hod vehadar po^lehu, 
V'9id'qato 'omadt la^^ad. 

4 Zekhr 'aaa rnifleotav; 
CHamnin verachum Jahva. 

5 0arp natan lireehu; 
Jizkor r^olam berito. 

6 Koch ma^aav higgid r^am- 

mo, 
Latet lam nachlat gojim. 

7 Ma'ae jadav 'mat v^mispa^fl-, 
Ne'manim kol piqqudav; 

8 S'mukhim la^^ad le^olam, 
''Sujim be'mat vejasar. 

9 " Pediit salach le^ammo, 
^ivva r^olam berito. 

Qados venora' s'mehu; 
10 Eesit chokhma jir'at Jah. 

Sekhl •d-ob lekhol 'oaehem ; 
T'hillato 'omadt la'ad. 

cxn. 7. 7. 

1 As're is jare' et Jah, 
Bemi^votav chafe^ m'od ! 

2 Gribbor Var^ jihja zar'o; 
Dor jesarim jeborakh. 

3 Hon va^osr bebetehu, 
Y'9id'qato 'dmadt la^ad. 

4 Zarach b'chosk 6r laj'sa- 

rim, 
CHanmin v'rachum ve^addiq. 

5 0ob is chonen umalva; 
J'khalkel d'barav bemispa^fl'. 

6 Ki le^oldm lo' jimmoS'; 
L'zekhr "^olam jihja ^addiq. 

7 fM.issema'' fra'' lo' jira'; 



Nakhon libbo, ba^d-uch b'- Jah. 

8 Samiikh libbo, lo' jira', 
■^Ad 'ser jir'a be^arav. 

9 Pizzar, natan rebjonim ; 
9id'qato 'omadt la'ad. 

Qamo tariim bekhabod; 
10 RaSa^ jir'a vekha^as. 

Sinnav jachroq venamas, 
Ta'vat re§a'im tobed. 

CXIII. 6. 6 1 6. 6 I 6. 6. 

1 HaVlu, 'ab'de Jahva, 
HaVlu 6t sem Jahva! 

2 J'hi sem Jahva m'borakh 
M6'atta v"ad 'olam! 

3 M'mizrach sams ^ad m'b6o 
MehuUal sem Jahva! 

4 Eam 'al k61 gojim Jah; 
'^Al hassamajm k'b6do. 

5 Mi k'- Jahva 'Lohenu, 
Hammasbihi lasabt; 

6 Hammaspili lir'ot 
Bassamajm ubaar^? 

7 Meqim me^afar dal, 
Measpot jarim -bjon; 

8 *L'h6sib6 Hm n'dibim, 
■^lm nedibe "^ammo. 

9 M6sib "qart habbajit 
Em habbanim a'mecha. 

CXIV. 7. 7 I 7. 7. 

1 B'9et Jiavael mim- Mi^rajm, 
Bet Ja^^qob me^am 16 'ez; 



sorium HaPIu Jah, extra ordinem alphabeticum constitutum, uude per- 
spicue apparet, textum psalmi eo non esse incipiendum. 

CXIII. Hic quoque jam ex initio simillimo patet, acclamationem 
Hariu Jah non esse partem stichi primi, sed responsorium ante psalmum 
praenotatum. — 7al. Hic, ut in v. 8. 9 et in ultimo versu psalmi se- 
quentis, TM consuetam parsimoniam in admittenda veteri terminatione 
nominali i nimia liberalitate compensare nititur , ponendo eam etiam 
extra statum constructum. — 9. Responsorium Hallu Jah, quod TM, ut 
saepius, perperam in fine coUocat, cnm VA psalmo sequenti praenotan- 
dum est. 



Psalmi. CXIV-CXVI. 



81 



2 Haj'ta Jehiida Tqodso, 
Jiorael mamselotav. 

3 Hajjam raa vajjanos, 
Haj- Jarden jissob rachor; 

4 Haharim raq'du kh'elim, 
Greba^ot kibene ^on. 

5 Ma irkha, hajjam, ki tanus, 
Haj- Jarden, tissob Taehor; 

6 Haharim, tirq'du kh'elim, 
Geba^^ot kibene ^on? 

7 Millif 'ne -Don chuli, arQ, 
Millifen6 'Loh Ja'qob; 

8 Hahofekh ha^^ur 'gam 

majm, 
ChallamiS rma'j'no raajim ! 

CXV. 7. 7. 

1 Lo' lanu, Jah, lo' lanu, 
Ki Tsimekha ten kabod! 



'Al chasd'kha, 'al 'mittakha! 

2 Lama jom'ru haggqjim: 
Ajje na' Elohehem? 

3 V- -Lohenu bassamajim; 
Kol 's6r chaf^^ 'aaahu. 

4 "^abbehem kSsef v'zahab; 
Ma'ae j'de adam Mmma. 

5 Pa lahem, v'16' j'dabberu; 
*Enajm lahem, v'16' jir'u. 

6 -Znajm lahem v'lo' jisma^u ; 
Af lahem, v'16' jerichim; 

7 J'dehem, velo' jemisun; 



Eaglehem, v'lo' j''haUekhu. 

Lo' jehgu bigeronam. 

8 K'mohem jihjxi ^oaehem, 

* "Fe-kh^l, 'ser bo^ech bahem. 

9 Jiorael, b^^&ach be- Jahva ! 
'Ezram umaginnam hu'. 

10 Bet Ahron, bi^'chu b'- 

JahvS ! 
"^Ezram umaginnam hu'. 

1 1 Jir'e Jah, bi^fl-^chu b' - Jahva ! 
'Ezram umaginnam hu'. 

12 Jahva z'kharanu, j'barekh; 
J'barekh et bet Jiarael! 

Jebarekh et bet Ahron, 
1 8 Jebarekh jir'e Jahva ! 



Haqq^^fl-annim 'im hagg'd61im ! 

14 Josef Jahva 'alekhem, 
"Lekhem ve'al benekhem! 

15 B'rukhim att6m le- Jahva, 
"^Oae samajm vaare^! 

16 Hassamajm samajm V- 

JahvS, 
Vhaar^ natan lib'ne -dam. 



17 Lo' hammetim j'hal'lu Jah, 
Velo' kol j6r'de diima. 

18 Va'nachnu n'barekh Jahva 
Me^atta va^^^de 'olam. 

CXVI. 6. 6. 
1 -Habti, ki jisma' Jah 
Et qoli tachnunaj, 



CXV. VA hunc psalxnum cum praecedente conjungit, cujus rei 
vestigium in ipso TM omissio responsorii Hariu Jah est ; nam illud, quod 
in fine additur, VA rectius Psalmo llfi praemittit. Attamen conjunc- 
tionem istam rejiciendam esse, cum numerus 22 distichorum in Psabno 
115, tum differentia totius argumenti et indolis satis probat. — ic. 
Suppleri potest : Piat auxilium tuum super populum tuum. — 1 Sb. Sup- 
plendum videtur: Benedicat universo populo suo. —-16. Inter hunc et 
sequentem versum requiritur transitio, qua Deus rogatur, ut fidelibus in 
terra, ipsis pro habitaculo concessa, vitam conservet atque hoc modo 
laudis materiam et opportunitatem praebeat. 

CXVI. Hic quoque psalmus alphabetizaus est, 22 distichis constans. 



Carmina V. T, metrice. 



11 



82 



Psalmi. CXVI-CXVIII. 



10 



11 



12 



13 



14 



16 



Ki bi^O-O-a ozno li, 
Ubejamaj eqra'. 

'Fafun- ch6b'le mavet, 
Um'9are s'ol m'9aun-. 

^ara v'jagon ^m^a', 
Ub'sem Jahva eqra', 

Anna, Jah, mair^O-a nafs- ! 



Channun Jahva v^^addiq, 
Y- Elohenu m'rachem. 

Somer p'ta.im Jahvii; 
Dallot-, v'li jehosi^ 

Siibi, nafs-, lim'nuchajk! 
Ki Jah gamal 'alajk. 

Ei chilla^ta, Jahvci, 
Et nafsi mimmavet; 

Et 'eni min dim*^a, 
Et ragli middachi. 

Ethall^kh lifne Jah 
B'are96t hachajjim. 

He'mant-, ki adabber; 
'*'Fa-ani '^anit- m'od. 

'Ni amarti b'ch6fzi : 
K61 haadam kozeb. 

Md asib le- Jahva 
K61 tagmulav "^alaj? 

Kos jesu^^ot eaaa', 
Ub'sem Jahva eqra'. 

N'd4raj 1'- Jahva 'sallem 
Kegda nna' Tkhol ^ammo. 

Jaqar b'^ene Jahva 
Hammavt lachasidav. 

-Kua, Jah, ki 'ni 'abd'kha; 
'Ki 'abd'kha, ben 'mafkha! 



Pittachta rmoseraj. 

17 L'kha ezbach zabch. toda, 
Ub'sem Jahva eqra. 

18 N'daraj 1'- Jahva 'sallem 
Negda nna' Tkhol 'amrao; 

19 B'cha9er6t bet Jahv.-i, 
Betokhekh, J'rusalem. 

CXVII. 8. 8. 

1 Hariu et Jahva, kol gojim; 
Sabbeehuhu, kol haiimmim! 

2 Ki gabar 'al6nu chasdo, 
Veemat Jahva le'61am. 

CXVIII. 6. 6. 

1 H6du 1'- Jahva, ki ^ob! 
Ki le'61ara chasdo. 

2 Joraar na' Jiarael: 
Ki le'61am chasdo! 

3 J6m'ru na' bet Ahron: 
Ki le^^^lam chasdo! 

4 J6m'ru na' jir'e Jah: 
Ki le'61am chasdo! 

5 Min irae^ar qara't- Jah; 
"^Anan- bammerchab Jah. 

6 Jahva li, lo' ira', 
Ma jja^^aa li adam. 

7 Jahva li be^^oz^raj ; 
Vani er'a b'o6n'aj. 

8 06b lachs6t be- JahvS, 
Mibbedoch baadam. 

9 06b lachs6t be- JahvU, 
Mibbe^O-^ch bin'dibim. 

10 K61 gojim s'babuni; 
B'sem Jahvii, ki 'milam. 



— 8bl. Suppletio particulae analogia versuura sequentium postulatur. — 
12b2. luaudita forma aramaizans tagraulohi metro rejicitur — I5bl. 
Hic quoque accusativus, absurde pro nominativo positus, eliminatur, 
cum terminatio ejus accentura metricum recipere nequeat. Cf. ad Pa. 3, 
S. — 19. In fine psalmi TM more suo responsorium Hariu Jah ponit, 
quod VA recte sequenti superscribit. 

CXVIII. Huic quoque psalmo responsorium suum Hallu Jah cum 
VA e fine praecedentis restituendum est. Eortasse consilio factum est, 
quod V. 1 — 9 et 10 — 16 ita aequaliter formati sunt, ut utrobique in- 
cipiant 4 disticha, quorum stichus secundus est intercalaris, quater re- 
petitus, et, tribus distichis interjectis, claudant duo, in quibus primus 



Psabni. CXVm-CXIX. 



83 



11 Sabbun-, gam s'babuni; 
B'sem Jahva, ki 'milam. 

12 Sabbun- kideborim; 
S's^m Jahvd, ki ^milam. 

, Do^akhii k'es qd^im; 
B'sem Jahva, ki 'milam. 

13 Dacho d'chitan- linpol; 
Ve- Jahva "zarani. 

14 *Ozzi v'zimrati Jah, 
Vaj'hi li lisii^a. 

15 Q61 rinna visu^a 
B'6hole ^addiqim. 

J'min Jahva 'oaa chajl; 

16 J'min JahvS, romema. 

J'min Jahva 'ooa chajl. 



17 



18 



19 



L6' amiit, ki echja, 
Va'sapper ma'a6 Jah. 

Jassor jisserann- Jah, 
Vlammavt 16' n'tanani. 

Pifchu li sa"re ^adq! 
Abo' bam, oda Jah. 



20 



21 



22 



23 



24 



25 



26 



28 



29 



Za hassa^ar 1'- Jahva; 
^addiqim j'bou bo. 

Od'kha, ki "nitani, 
Vatfhi li lisii^a. 

Abn, ma'sii habbonim, 
Hajeta Tros pinna. 

Meet Jah haj'ta zot; 
Hi' nifla't b"enenu. 

Za hajjom, 'aaa Jah. 
t-Gila tv'eamecha bo ! 

Anna, Jah, hos"a nna' ! 
Anna, Jah, ha^rcha nna'! 

Barukh habba' b'sem Jah! 
Berakhmikhem m'bet Jah. 



27 El Jah v'jaer lanu. 

Is'ru chag ba''b6tim 
'Ad qar'n6t hammizbech ! 

Eli -tta, v'odakka; 
'Lohaj, 'romemakka ! 

Hodu 1'- Jahva, ki ■9'ob! 
Ej le'61am chasdo. 



CXIX. 12. 12 I 12. 12 II 12. 12 | 12. 12. 

1 As're fmime dark, hahorkhim b't6rat Jahvji! 

2 As're no^^re 'edotav, b'khol leb jidr'suhu! 

3 Af lo' fa"lu 'avla, bid'rakhav halakhu. 

4 -Tta ^ivvita fiqqudakha, tl's6meram m'od. 

5 -Chlaj jikk6nu derakhaj, lism6r chuqqiikha! 

6 Az lo' -b6s, b^habbi^Q-i el kol mi^votakha. 

7 Od'kha b'j6sr lebab, b'lom'di misp^^d-e ^idqakha. 

8 !Et chuqqakha ^smor, al ta'z'beni 'ad m'od! 



quique stichus est iutercalaris repetitus. — 14a2. Scriptio vzimrat, hic 
et apud Isaiam 12, 2 ex hymno Moysis Exod. 15, 2 repetita, exemplum 
perspicuum est methodi illius arbitrariae, qua constitutores textus prae- 
sentis, non obstante stricta uuiformitate, ad quam orthographiam hebrai- 
cam redegerunt, nihilominus formas ab ipsis exclusas sine uUa con- 
sequentia interdum toleraverunt, immo affectaverunt, ut apocopen suffixi 
i in locis vix citatis, quamquam apud solum Isaiam 12, 2 metro con- 
firtnatur. Similiter Ps. 11 S repletus est formis possibilibus et impossi- 
bilibus, quae terminationem nominalem i recipiunt. In Ps. 103 et 116 
suffixum secundae personae feminini khi pluries apparet, sed metro 
refellitur. Denique Ps. 118 Deum saepe vocat Jah, cum ceteroquin 
abbreviatio illa, qua nomen sacratum antiquitus designabatur, fere sem- 
per per pleniorem formam Jahva transcripta sit. 

CXIX. 4- Suffixum vix omitti potest. — 9. Quaestioni in versu 



84 Psalmi. CXIX. 

9 Bamma j'zakka na'r -t orchd, lismor kid'bar'kha ? 

10 E'kh61 libbi d'rastikha, -1 tasgen- m^mi^votakha ! 

11 B'iibb- ^afanti imrafkha, Tma^n 16' ech^O-a' lakh. 

12 Barukh atta, Jahva, lammeden- chuqqakha! 

13 Bioefataj sipparti kol misp^^Q-e fikha; 

14 B'darekh "^ed^votakha cacti ka"le kh61 hon. 

15 B'fiqqudakha -oicha v^abb^^Q-a 6r'chotakha ; 

16 B'chiiqqotakha esta^sa', lo' -skach d'barakha. 

17 G'm61 'al 'abd'kha, echja v'esmera d'barakha; 

18 Gal 'en-, v^abb^^&a nifla6t mitt6ratakha ! 

19 Ger -nokhi baar^, -1 taster m'menn- mi^votakha! 

20 Gar'sa nafs- Tta^ba el mispa^Q-akha b'kh61 ^et. 

21 Ga'arta zedim^, hass6gim m^mi^votakha. 

22 Gal me^'laj cherpa v'buz, ki 'edufkha na^art-! 

23 Gam jas'bu aarim, bi nidVru^, f-oich b'chuqqakha; 

24 Gam 'edofkha sa'su'aj, an'se 'a^ati. 

25 Dab'qa la^atar nafs-, chajjen- kid'barakha ! 

26 D'rakhaj sippart- vatta'nen-, lamm'den- b'chuqqakha! 

27 Darekh piqqudakha h'binen-, tv'-oich b'nifl'6t'kha ! 

28 Darfa nafs- mittiiga, qajj^men- kid'barakha! 

29 Dark saqr haser m'menni v't6rat'kha chonneni! 

30 Dark 'muna bacharti, mispa^S-akha sivvit-. 

31 Dabaqt- b"^ed'votakha, Jahva, al fbiseni! 

32 DSrekh mi^votakha -ru^, ki tarchib libbi. 

33 H6ren-, Jahva, dark chuqqakha, fv^eg^^rah 'eqeb; 

34 H'binen-, v^e^Q^ra t6rafkha v'esm'ranna b'kh61 leb! 

35 Hadr'khen- bin'tib mi^votakha, ki bo chafa^t-! 

36 Ri^ libbi el 'ed'votakha v'al el baga'! 

37 Ha^ber '6naj mer'ot sav', b'dark'kha chajjeni; 

38 Haqem l"abd'kha imrafkha, 'ser rjir'atakha! 

39 Ha^ber cherpat-, ^jagort-, ki misp^^fl-akha ■0-6bim! 

40 Hinne taabt- rfiqqudakha, tb'9iclq'klia chajjen-! 

41 Viboen- chasd'kha, Jah, fsii^afkha k'imrafkha; 

42 Ve^a ch6r'fi dabar, ki ba^Q-acht- bid'bar'kha! 

43 Val ta^^el m'fi d'bar 'mat^, ki Tmispa^d-^kha jichalt-; 

44 V'esm'ra torafkha tamid le'61am va'ad! 

demuni sequenti indivecte respondeti, docet grammatica et relatio quae- 
stionis ad poetam, quem juvenem fuisse etiam v. 99 100. 141 innuitur. — 
28. Moleste mentioni poetae in prima persona hic et v. 84 inseritur circum- 
locutio. - ts. Additauientum vim sententiae absque ulla ratione debi- 

litat: cf. ad Ps. 62, S. — 44. Versus non est parallelus sequenti, quia 



Psalmi. eXIX. 85, 

45 Vethairkha fbarachb, ki fiqqudakha darast-, 

46 V'-dabb'ra b^edotakha nagd m'lakhim y'1o' ebos! 

47 Vesta^sa*^ bemi^votakha, 'ser ahabti; 

48 Veaaa' khappaj -1 mi^votakha^ v'-aich b'chuqqakha. 

49 Z'kh6r dabar le'abd'kha, 'al 'ser jichaltani! 

50 Zot nachamat- b''6nj-, ki imrafkha chijjatni. 

51 Zedim h^li^un- 'ad m'od, m't6rat'kha lo' naO-it-. 

52 Zakhart- mispa^&akha m'^61am, Jah, v'etnacham. 

53 Zal"fa 'chazatn- mer'sa'im, 'oz'be torafkha. 

54 Z'mirot haju li chuqqakha b'bet ^ieguraj. 

55 Zakhart- b'lajla sim'kha, Jah, v'esm'ra torafkha. 

56 Z6t haj'ta lli, ki [nagarti] piqqudakha. 

57 CHelqi, Jahva, -marti, lismor debarakha. 

58 CHillit- p'nakha b'kh61 leb, ch6nnen- k'imratakha! 

59 CHissabt- d'rakhaj v'-siba raglaj -1 'edotakha; 

60 CHasti v'16' hitmahmaht-, lismor mi^votakha. 

61 CHeb'le r'sa'im 'ivv'dun-, t6rat'kha lo' sakhacht-. 

62 CH'96t flajl -qum, rhod6t Tkha 'al nusp^-Q-e ^idqakha. 

63 fCHubbart-i rkh61 *ij'reakha -rs6m're piqqudakha. 

64 CHasd'kha, Jah, mara haar^, chuqqakha lamm'den-! 

65 06b ^aoita 'im "^abd^kha, Jah, kid'barakha. 

66 0ub ■8-a'm v'da't lamm'den-, ki b^mi^votakha he'mant- ! 

67 0arm -'na, 'ni sogeg, v"^atta imrafkha samart-. 

68 06b atta ume^&ib, lammeden- chuqqakha! 

69 @af'lu *'laj izedim, b'khol 16b -990^ piqqudakha; 

70 0afas kachelb libbam, 'ni torafkha si'sa't-; 

71 06b li, ki 'unneti, Tma^n elmad chuqqakha; 

72 06b li t6rat pikha mearfe zahab v'khasp. 

73 J'dakha ^aoun-, h'binen-, v'elm*da mi^votakha! 

74 Jereakha^ jiam'chu, ki lid'ba,r'kha jichalt-! 

75 Jada't-1, ki ^adq mispa-Q-^kha v'-muna 'innitan-. 

76 J'hi na' chasd'kha Tnach^men- k'imrafkha l"abdakha! 

77 J'b6en-i v'echja, ki toratekha sa^^sii^aj ! 

78 J'b6su zedim, ki ^^^ivv^tun,! -aich b'fiqqudakha ! 

79 J'subu li j'reakha v'j6d"e ^edotakha!" 

80 J'hi libbi tamim b'chuqqakha, Tma^n lo' ebos! 

ille "propositum , hic petitionem continet. — 48. Additamentum e versu 
praecedente repetitum videtur. — 74. Notio videndi e locis similibus, in 
quibus ad judicium divinum, a piis exspectatum, refertur, incongrue 
translata et de ipso poeta adhibita est. — 77, 1. Subjectum est chasd'klia 
e versu praecedente. — 78, S. Additamentum saqer superfluum est, cum 



86 Psalmi CXIX. 

81 Kal'ta lit'su'at'kha nafs-, lid'bai''kha jichalt-; 

82 Kalu '6naj rimrafkha^- mataj t'nach'm6ni? 

83 Ki hajit- k'nod b^qi^ftor, [16' sakhacht-] chuqqakha. 

84 Kamma jamaj, mataj ta^aa b'r6d'faj mispa^d-? 

85 Karu li zedim sichot, 'ser 16' kh'torat'kha. 

86 K61 mi^vofkha 'muna, saqr r'dafdn-, 'oz'rem ! 

87 Kim''a9' killun-, iv'-ni lo' 'azabt- piqqudakha. 

88 K'chasdekha chajjeni v'esm'ra 'edut pikha! 

89 L"61am, Jahva, d'bar'kha ni^^ab bassamajim; 

90 L'd6r v'dor 'munafkha, konanta ar^ vatta'mod. 

91 L'mispa6-akha *am'du^ ki hakkol "badakha. 

92 Liile t6rat'kha sa'su*aj, az abadt- b"onj-. 

93 L"61am 16' -skach piqqudakha, ^bam chijjitan-. 

94 L'kha 'ni, h6si*6n-, ki fiqqudakha darast-! 

95 Li qiwii r'sa'im rabb'den-, 'edufkha -tb6nan. 

96 L'kh61 tikhla rait- qe^, r'chaba mi^vafkha m'od. 

97 Ma ahabt- torafkha, k61 hajj6m hi' oichat-; 

98 M'6j'baj fchakk'men- mi^vafkha, ki l"61am hi' li! 

99 M'kh61 m'lamm'daj hiakalt-, ki 'edufkha oicha li; 

100 Mizz'qenim -tbonan, ki fiqqudakha na^art-. 

101 Mikkol 6rch ra' kalit- ragl-, Tma^n -sm6r d'barakha; 

102 Mimmispa^'kha 16' sart-, ki -tta horetani. 

103 Ma nnimr^u Tchikk- im'rotakha, middebas Tfi! 

104 M'fiqqudakha -tbonan, 'al ken oane't- i6rch saqr. 

105 Ner leraglr d'barekha v'or lin'tibati; 

106 Nisba^t- va'qajj'ma, lism6r misp^de ^idqakha. 

107 NaVet- 'ad m'od, Jahva, chajjen- kid'barakha; 

108 Nid'bot pi r'9e na', Jah, v^mispafl-akha lamm'den-! 

109 Nafs- b'khappi tamid, v'torafkha lo' sakhachii; 

110 Nafnu ^fach li, -m'fiqqudakha 16' ta^iti. 

111 Nachalt- 'ed'votakha T^olam, ki a'oon libb- heni; 

112 NaS-it- libb-, la'a6t chuqqakha, l"61am '6qeb. 

113 Se'afim aane'ti v't6rafkha ahabti; 

114 Sitri limaginni -tta, lid'bar'kha jichalt-. 

115 Siiru m'raenni, m're'im, v'e99'ra mi^vot 'L6haj ! 

116 S6m'khen- k'imrat'kha, v^echja, v'al fbisen- miooibr-! 

117 S"aden-, v'ivvas"a, v'es'a b'chuqqakha tamid! 

118 Salita^ sogim mech6qq'kha, ^saqr tarmitam. 

verbum 'ivvet semper injustam infestationem significet. — 87. Occisio 
nunquam fit extra terram. — 91. Vox hajjom sensu cavet, cum verti 
nequeat: usque ad hodiernum diem. — 119, 5. Vox lakhen logicae ad- 



Psalmi. CXIX. 87 

119 Sigim *chissabt- kol ris''e ar^, ^-habt- 'ediifkha; 

120 Samar mippachd'kha b'aar- v'mimmispa9"'kha jare't-. 

121 'Aait- mispa^S- va^adq, bal tamiichen- r'6s'qaj! 

122 "Eob ""abd^kha le^ob, al ja^seqiini zedim! 

123 'Enaj kalu lisu^afkha -rimrat ^idq^ka. 

124 *^'Se 'im 'abd'kha kh'chasdekha v'chuqqakha lamm'den- ! 

125 'Abd'kha 'ni, fbineni, v'ed"^a 'edotakha! 

126 'Et la'o6t 1'- Jahva, heferu t6ratakha. 

127 'Al ken -habti mi^vafkha mizzahab v'mippaz; 

128 "^Al ken i*piqqudakha i*-ssart-, kol orch saqr aane't-. 

129 P'laot 'ed'votakha, 'al ken n^^aratm n4fsi; 

130 Petach debarakha jair, mebin p'tajim. 

131 Pi fa^art- v'es"fa, ki rmi^votakha jaabt-. 

132 P'ne elaj v'chonneni k'mispa^ l'6h'be s'makha! 

133 P''amaj hakhen b'imrat'kha, v'al tasle^fl- bi %vn! 

134 P'deni me*osq adam, v'esm'ra piqqudakha! 

135 P'nakha haer b''abd'kha v'larmm'den- et chuqqakha! 

136 fPalg majm tj^rad '6n-, ^lo' sam'ru t6ratakha. 

137 ^addiq atta, J4hva, v'jasar mispafl-akha ; 

138 ^vvitd 9adq 'edotakha ve'muna m'od. 

139 ^iD^"^'^^^" qiii'at-, ki sakh'chu d'barakha ^araj; 

140 9'^^^*^ imrafkha me6d, v"abd'kha ahebah. 

141 9^'ir t'ni v'nibza, [lo' sakhacht-] piqqudakha. 

142 Cideqafkha ^adeq l"61am v't6rafkha 'mat. 

143 (^ax v'ma96q m^^aiini, mi^vafkha sa^siiaj. 

144 9^deq ^ed'votakha l^olam, h'binen-, v'echja. 

145 Qara't- b'kh61 leb, "neni, Jah, chuqqakha -^^ora ! 

146 Qera'tikha, h6s"^en-, v'esm'ra 'edotakha! 

147 Qiddamt- bannasp 'va'law'% lid'bar'kha jichalt-; 

148 Qidd'mu 'enaj -smurot, laoich b'imratakha. 

149 Q6U sim'*a b'chasd'kha, Jah, k'mispa^'kha chajjen-! 

150 Qar'bu r6d'fe zimma, mittorafkha r4ch'qu. 

151 Qdrob atta, "Jah, v'khol mi^votekha 'mat; 

152 Qadm jada^t- me^edofkha, ki r^61am j's4dtam. 

153 R'e ^onj- v^chair^en-, ki torafkha 16' Sakh4chti; 

154 Riba rib- ug'alen-, rimrafkha chajjeni! 

155 Rachoq mer'sa'im tjes^ ki choqq'kha lo' dar'su. 

156 [Rabbim, Jah], rachmakha, k^mispaO^akha chajjen-! 

versatur. — 128, 4. Legendum est iSsarti, cum ji§§arti hic senau care:it. 
— 136. Subjectum versus estpaleg; 'al syntaxi repugnat. — 158. Radix 

qua)- cum praepositione b' consiruitur, ergo ejiciendum eat aser. 



88 Psalmi. CXIX— CXXI. 

157 Eabbiui r6d'faj v^^araj, m^edufkha lo' na^Q-it-; 

158 Bait- b6g'dim v^etqo^^-^^&a, ^ -mrafklia lo' sam'ru. 

159 E'e, ki fiqqudakha -habt-, Jah, k'ehasd'kha chajjen-! 

160 E6s d'bar'kha 'mat, -l"61am k61 mispa^Q- ^idqakha. 

161 Sarim r'dafun- chinnam, v'midd'bar'kha pachad libb- 

162 Sac3 -nokhi 'al imrafkha, k^moge' salal rab. 

163 Saqr aane'ti va'ta"ba, torafkha -habti. 

164 Sab' b'jom hillaltikha 'al misp^^O-e ^idqakha. 

165 Salom rab roh'be torafkha, v'en lam mikhsol. 

166 Sibbart- lisu^af kha, Jah, v^mi^vafkha 'aait-. 

167 Sam'ra nafsi 'edotakha, vaoh'bem m'od; 

168 Samart- piqqudakhai, ki khol d'rakhaj Tnegd^kha. 

169 Tiqrab rinnat- tUfne Jah, kid'bar'kha h'binen- ; 

170 Tabo' fchinnat- frfanav, k'imrafkha ha^^ilen-! 

171 Tabb"^an (5'fataj fhilla, ki flamm'den- chuqqakha; 

172 Ta^n Tson- -mrafkha, ki khol mi^votakha ^adeq ! 

173 T'hi jad'kha rWr6n-, ki fiqqudakha bachart-l 

174 Taabt- lisu^^af kha, i v't6rafkha sa'su^aj. 

175 T'chi nafs- ufhariakka, v^mispa^^-akha jaVrun-! 

176 Ta'it- k'oa -bed, fl^aqq^sea-, Smi^vafkha lo' sakhacht-! 



CXX. 7. 5 I 7. 5. 

1 El Jahva fba^^arat li 
Qara't- v'ja'neni. 

2 Jahva, ha^^ila nafsi 
Mioa'fati saqer! 

lyjillason r'mijja. 

3 Majjitten Tkha v'majj6sif 
L'kha, lason r'mijja? 

4 Chi^^e gibb6r senunim 
'Im t6h'le r'taraim. 

5 -Ja lli, ki gart- Mask, 

sakhant- 
'Jm 6h'le Qedar! 

6 Eabbat sakh'na Uah nafsi 
'Im a6ne' salom. 



7 'Ni salom, v'khi adabber, 
Hem lammilchama. 

CXXI. 7. 5 I 7. 5. 

1 -Soa' *^enaj el haharim. 
Meajn jab6' "^ezr-? 

2 'Ezri minni Hm Jahva, 
"^Ooe samajm v^ar^. 

3 -L jittenlamm6'9' raglakha; 
-L jamim som'rakha, 

4 Hen 16' jamim v'lo' jiSan 
Somer Jiorael. 

5 Jah s6n]er'kha, Jah ^ill'- 

kha, 
"^Al jad j'minakha. 



CXX. 1. Cf. ad Ps. 3, S. — 2c. Supplendum videtur: Dominus sal- 
vabit me. Nam inter supplicationem et comminationem in hostes re- 
quiritur expressio fiduciae, et inter allocutionem Dei et tacitam men- 
tionem ejus in tertia persona expressa nominatio in eadem persona. 



t»saimi. CXXi-CXXIV. 



89 



6 Jomam hassams lo' jakk'- 

kha, 
Vjarecli ballajla. 

7 Jali jisraor'kha mikkol ra*, 
Jismor -t nafsakha. 

8 Jahjismor ^efkha Y'b6'kha 
M"atta v^ad 'olam. 

CXXII. 7. 5 1 7. 5. 

1 Samachti Vomerim M: 
Bet Jahvii nelekh! 

2 'Om'cl6t hajii raglenu 
tB'sa''re J'rusalem. 

3 J'rusalem, habfnuja k''ir, 
S'chubb'ra llah jachdav; 

4 tSessamma '^alu s'badiiii, 
Sib''^'^ 'am JahvU! 

'Ediit r- Jiarael, rh6dot 
Lesem Jahvit sam. 

5 Ki tsam ^kisMt leraispa^fl-, 
Kis'6t l'bet David. 

6 Sa'lu selom J'rusalem; 
Jislaju 6h'bajk! 

7 Jehi sal6m bechelekh, 
Salva b'arm'n6tajk ! 

8 Lema^an achaj v're^T! 
'Dabb'i'a^ salom bakh; 

9 L'raaSi bet Jahva 'Lohenu 
Abaq's:i. ^ob lakh. 



CXXm. 7. 5 I 7. 5. 

1 Elakha naaa't- -t 'enaj, 
Hajj6s'bi b'samajm; 

2 Hinne kh^ene 'abadim 
El jad 'donehem. 

K"^ene sifcha -1 jad g'birtah, 
Ken ffdm 'enenu, 

El Jahva Elohenu, - 
"^Ad sejj'chonnenu. 

3 Chonnenu, Jah, chonnenu! 
Ki i[buz] aaba^^nu. 

4 tEab aab"a Uah nafsenu, 
^Habbuz rga'j6nim. 

CXXIV. 7. 5 I 7. 5. 

1 Lule Jah, s'haja lanu, 
Jomar na' Jiar'el; 

2 Lule Jah, s'haja lanu, 
B'qum ^'lenu adam! 

3 Azaj chajjim b'laMnu, 
Bach'r6t -ppam banu; 

5 'Zaj 'abar 'al nafsenu 
^Majm hazzed6nim. 

Barukh Jah, s'16' n'tananu 
0ai-p lesinnehera! 

Nafsenu F^ippor nimV^a 
rippachi j6q'sim. 

/ Happach nisbar va'nachnu 

Nimladnu m^nhu. 
8 'Ezrenu bis'mi Jahva, 

'Oae samajm v^arg. 



CXXII. 4al. Cf. ad Ps. 76, 4. — 4b. Populus israeliticus incom- 
mode appellatione tribuum Domini insignitur. — 4do. Absque hac sup- 
pletione praecise illa vox, a qua tota vis argumenti pendet, omittevetur. 

— 5a2. Textus praesens hic samma pro sam substituit, ut in v. 4 sam 
pro Samma. — 5a3. Additamentum jas'bu raolestum est, cum catbedrae 
non sedeant, sed in ipsis potius sedeatur. 

CXXIIl. 2. Duplex comparatio cum servis et ancillis, si non in duas 
atrophas distribuitnr et diversis sententiis jungitur, sed in continuo sub 
eadem constructione sibi succedit, fit repetitio intolerabiliter taiitologica. 

— 4b. Praemittitur huic sticho glossa grammatice impossibilis. 

CXXIV. S. In textu praesenti sequitur versus , glossam prosaicam 
ad V. 5 continens. 



Cannina V, T, metrice. 



12 



90 



Psalmi. CXXY— CXXVII. 



CXXV. 7. 5 1 7. 5. 
1 Habb6^'cliim b'- Jab k'har 



Lo' jimmo'8' l"61am. 

2 Ki tjesebii j J'rusa.lem, 
Harim sabib lab. 

V- Jabva sabib le^aimno 
M'''atta v"acl "^^lam. 

3 Ki 16' janiicli sebS- baras' 
"^Al goral t^addiq. 

L'raa'n 16' ji§l'cbu ^^addi- 
qim 
B^avlat jedebem, 

4 HeO-iba, Jaliva, r^Q-obira 
V'lis'rim b'libb6tara ! 

5 VhammaO-O-im "qalqall6- 

tam 
Jolikbem Jahva. 

TahhM et p6"le haavu. 
§al6m VI Jior'el! 

CXXVI. 7. 5 1 7. 5. 

1 B'§ub JahvS 6t s'bit Cijjon, 
Hajinu k'ch6rmim. 

2 Az jimmal6' o^choq pinu, 
-L'Son6nu rinna. 

-Z iom'ru b'gojIm: higdil 
Jah, 



La'a6t 'im ella. 

3 Higdil ila'o6t 'immanu; 
Hajinu a'm6cbim. 

4 Suba, Jah, et s'bitenu, 
Ka'fiqim bannagb! 

5 Hazz6re*im bedimV, 
B'rinna jiq^^ru. 

6 Hal6kh jelekh ubakho, 
Noae' mask hazzar^; 

Bo' jabo' b'rinna noae' 
Alummotehu. 

CXXVin. 7. 5 j 7. 5. 

1 Im Jdhvii 16' jibnS bajt, 
§av' 'am'lu b^nav"'^; 

Im Jah\a 16' jismor 'ir, 
§av' s4qad somer. 

2 Sav' lakhera maSkime qum, 
Meach're sabet; 

-Kh'le lachm ^"^abim, ken 
jitten 
Lidido s6na. 

CXXVII2. 7. 5 1 7. 5. 

3 Hinne nachlat Jah banira, 
Sakhar p'ri habba^O-n; 

4 KechiQQim bidi gibbor, 
Ken b'ne hann'Mrim. 



CXXV. 1—2. Distinctio vevsuum masoretica relinquenda est; separat 
enim Volam a verbo jimmo9', cui secnndum analogiam jungitiu*, refert 
incongrue verbum jeSeb ad montem Sion, omnem denique cohaerentiam 
et transitum inter utrumque versum toUit. — 8dl. Antiquior forma 
status absoluti feminini. Cf. ad Ps. 3, 3. — 5. Textus praesens falso 
distinguit inter operantes iniquitatem et declinantes in vias deflexas, 
cum omnino iidem sint. 

CXXVII^. 2c— d. Verte: Frustra comeditis panem labore partum, 
quem Dominus aeque dilecto suo, dum dormit, largitur. 

CXXVIP. Hoc carmen separandnm esse patet, cum filii non arduo 
labore et diuturno temporis dispendio quaerantur, et utilitas eorum ab 
argumento psalmi praecedentis prorsus aliena sit. Posset etiam post 
V. 3 Psalmi 128 inseri ; quod satis placeret, nisi inde elegantissima con- 
cinnitas hujus psalmi aliquatenus laederetur. 



Psalmi. CXXVII-CXXX. 



91 



5 As're haggabr, 'ser mille' 
Et -spato mehem! 

Lo' j'b6su, ki j'clabberu 
Ei 6j'bim bassa^r. 

OXXVllL 7. 5 ! 7. 5. 

1 As'r6 kol jare' Jahvii, 
iHolekh bid'rakhav! 

2 [Ki tokhel] j'gi' kappiikha. 
As'riikha v'^6b lakh! 

3 Esfkha kegafn porijjti 
B'jark'te betakha; 

Banakha ^s^tile z6tim 
Sabib rsulchan'kha. 

4 Hinne khi khen jeb6rakh 
Gebar j're' Jahyii; 

5 VeJchdn jebarekhiikka 
Jahva mi^- (^^^oia.\ 

llr'e be^iib J'rusalem 
Kol j'me chajjiikha; 

6 Ur'e banim Tbaniikha, 
Sal6m ^il Jiar'el! 

CXXIX. 7. 5 I 7. 5. 

1 Kiibbat 9.'rarun- minn'%iraj, 
Jomar na' Jiar'el; 



2 Eabbat 9'rarun- minn*'uraj, 
Gam 16' jakh'lii li ! 

3 'Al gabbi char'su ch6r'sim, 
He'r'khri rma'n6tam. 

4 Jahva ^acldiq, hiC qiv^®? 
'Ab6t resa'im. 

5 J'bosu v'jiss6gu achor 
Kol a6n'e Qijjon! 

6 Jihjii kach'9iri g6ggot, 
S'qadmat s'lof jabes ! 

7 S'lo' mille' khappo q^yer, 
Vchi^n^ me^ammer ; 

8 Velo' am'ni ha'6b'rim: 
Birkat Jah 'lekhem! 

CXXX. 7. 5 I 7. 5. . 

1 M'ma'maqqim, [Jah], q'ra'- 

tikha. 

2 'Donaj, sim''a b'qol-! . 

Tihjiina -zniikha q6s'bot 
Leq61 tachniinaj ! 

3 Im 'avon6t tismor, Jah, 
'Donaj, mi ja^mod? 

4 Ki 'immekha hass'licha, 
Lema"n tivvar^e'. 



CXXVIII. 2. Particulam ki ab initio sententiae removeri, oxemplo 
caiet; nam in locis Ps. 118, 10 — 12 verti debet; in nomine Domini fiet, 
quod hostes concidam. — 5. Prima voce omissa, nimis abruptus redditur 
transitus 

CXXIX. «. Quod in fine psalmi nunc additur, nec pro continuatione 
salutationis praetereuntium haberi potest ob intolerabilem tautologiam, 
nec pro resalutatione laborantium, quia haec eodem modo ac illa expresse 
qua talis introducenda foret. 

CXXX. 5 Addit-amentum prorsus tautologicum qivv'ta nafsi ori- 
ginem glossae, sequentia explicanti, debere videtur. Restituto textu pri- 
mitivo, apparet, verbum hochilat, quod nunc pro prima persona habetur, 
revera esse formam veterem feminini tertiae personae. — 6a. Post mu- 
tationem textus addendum erat 1- Adonaj , ut vox nafsi aliquo modo 
novani sententiam formare posset; hoc tamen nondum suffecit, quia ad 
novum sensum complendum adhuc requireretur verbum exspectandi. — 
6b. Inutilis est repetitio verborum som'rim labboqer, utpote ad desig^ 
«andam anxietatem diu protractam sua indole ineptorum. 



92 



Psalmi. CXXX-CXXXTT, 
5 



5 Qivvit- Jahva ^^'licVbaro 

6 Hochilat | nafsi. ^ 

]VIiss6in'rim labboqr ^jacliel 

7 Jiorael el Jab! 

Ki 'im Jahva huchased, 
Vharbe 'immo fclut; 

8 Vhu' jifda et Jiarael 
Mikkol ^'vonotav. 

CXXXI. 7. 5 I 7. 5. 

1 Jahva, lo' gabah libbi, 
Vlo' ramu 'enaj; 

Velo' hiUakht- big'd61ot 
-B'niflaot m'menni. 

2 Im 16' sivvit- v'domamt- 

nafs-, 
K'gamul ''le immo ! ^ 

3 Jachel Jiarael el Jah 
M''atta v"ad 'olam! 

CXXXII. 7. 7 I 7. 7 !| 7. 7 ] 

7. 7 II 7. 7. ■ 

1 Zekh6r, Jahvii, le- David 
Et k61 'unnoto V^oba; 

2 Aser nisba'^ le- Jahvii, 
iS^adar la'biri Ja^qob; 

3 Im abo' b'6hel beti, 
Im e'la 'al ^vra j'9u'aj; 

4 Im etten senat T^enaj, 
Le^afappaj teniima; 



"^Ad em^a' maqom Y- 
Jahva, 
Miskanot la'bir Ja^^qob! 



6 Hinne s'ma'nuha b'- 

Efrat, 
M'ya*miha bio'de Ja^ar! 

7 Nab^a l'misken6tav, 
l^istachva lah'dom raglav ! 

8 Quma, Jah, lim'nuchat'- 

kha, 
Atta va'r6n 'uzzakha! 

9 Koh'nakha jilb'su ^adeq, 
Vachasidakha j'rann'nu! 

10 Ba^biir David 'abdakha, 
Al taseb p'ne m'sichakha! 

11 Nisba' Jahvii le- David, 
'Miit, 16' jasiib mimmenna: 

Mipp'ri bi^n'kha handhlm 
Ani asit rkhisse' lakh. 

12 Im jismerii baniikha 
B'rit- ^''^edotaj, zo 'lamm'dem ; 

Gam b'nehem uVne Vnehem 
''De 'ad jes'bu Tkhisse' lakh. 

13 Ki bachar Jahvii b'- 

ye-ivvah lemosab lo. 

14 Zot m'nuchati ^ide 'ad; 
Po -seb, ki ivvitiha. 

15 ^edah barekh abarekh, 
-Bjonaha aabi"^ lachem. 



CXXXI. ti. Additamentum in sensu obvio foret intolerabilis tavi- 
tologia; insuper etiam explicatio superflua, frigida, argutula, si significet: 
ita se habet ablactatus in me, nemjje anima mea. 

CXXXII. Hic psalmus, uti longitudine, argumento, strictiori paral- 
lelismp, ita et metro a ceteris graclualibus differt, unde probabile fit, eos 
non a metro, sed a peregrinationibus festivis nomen accepisse ; nisi forte 
supponatur, Ps. 132 per errorem huic collectioni insertum esse. Versus 
8 — 10 recurrunt in libro 2 Paralipomenon 6, 41—42. Lectiones variantes 
hujus textus, sine exceptione rejiciendae, perspicue docent, accumula- 
tiones nominum divinorum saepe serius demum hymnis insertas esse. 
Cf. ad Ps. 80, 4. — 4aS. Cf. ad Ps. 125, 3. — llcS. Mentio objecti vix 
omitti potest. — 16. Lectio VA tam ratione strophica, quam analogia 
versus 9 confirmatur, quae etiam vocem rannen eliminandam esse suadet. 



Pealmi. GXXXII-CXXXV. 



93 



16 *iKo]i'na]ia albis jasa\ 
Vachasidaha ij'rann'iiu. 

1 7 Sam a^miuli qjiren 1'- David, 
"^Arakhti ner lim'sichi. 

18 Oj'behu albis boset, 
Ve^alav ja^i^ nlzro. 

CXXXIII. 7. 5 I 7. 5. 

1 Hinne ma ■9-&db v'ma nna- 

'im 
Sabt achim gam jachd; 

2 K'samn ^^6h 'ul ^-os 

*-Hron, s'jdred 
*^A1 pi midddtav. 

3 Ke^al Chermdn, sejjdred 
'Al har're ^yJo^J 

Ki sam ^ivva Jah ^b^rakha, 
Chajjim 'ad i^dlam. 

CXXXIV. 7. 5 I 7. 5. 

1 Hinne, bar'khii et Jahvil, 
Kol 'ab'de Jahvii; 



S''om'dim b'bet Jah, *bach'- 
gerot, 
*Bet Elohenul 

2 Ballelot [ a'ii j'dekhem ({ods, 

V'bar'khii et Jahva! 
8 J'barekh'kha Jah mi<;.- Qij- 

jon, 

'^Oae samajm ^'ar^ ! 

GXXXV. 7. 7. 

o Hariii Jah, ki '&ob Jahva; 
Zamm'rii lis'md, ki na^^im! 

4 Ki Ja^qob bachar id Jah, 
Jiorael lis'gullato. 

5 Ki ijada^t-, ki gaddl Jah, 
V- -Donenu mikkol 'Idhim. 

8 Sehikka b'khdre Mi^rajm 
Meadam 'ad behema. 

9 Salach otdt umdftim^ 
B'- Far'd ub'khdl 'abadav. 

10 Sehikka gdjim rabbim, 
Vharag m'lakhim 'a^iimim ; 



GXXXIII. 2. Duarum lectiomim hic moleste conjunctarum serior 
imae orae vestis barbam substituit, ne innueretur, sacrum unguentum 
humi cadendo profanari. 

CXXXIV. lc— d. Cf. Ps. 185, 2. — Idl. Verte: in domo. — 2. 
Rectam versuum distinctionem adhuc tuetur VA. 

CXXXV. Psalmus, cui tam in initio quam in fine adscriptum est 
responsorium Hallu Jah, interpolationibus serioribus scatet, verbatim 
e vaviis locis Deuteronomii , Jeremiae, Psalmorum desumptis. lis adnu- 
merandi sunt duo versus initiales, quorum primus, stichis transpositis, 
e Ps. IIS, 1, alter e Ps. 1S4, 1 (secundum textum primitivum et com- 
pletum, in VA servatum) carmini praemissus est. Nam v. 8 rationem 
initii habet, et exhortatio ad stantes in templo, id est sacerdotes levitaa- 
que officio ifuiigentes, directa, avgumento Psalmi 135 (cf v. 19—20) non 
congruit. — 5. Nulla apparet causa emphasis. Post hunc versum ante 
tves stichos Jeremianos (10, 13), verbatim insertos, additi sunt stichi se- 
quentes, qui e Ps. 115, 3, incougrue mutato et amplificato, ortumhabent: 
Kol 'ser chafe^ Jah, 'dioa, 
Bassdmajm libaave^, 
Bajjammim v"khoI tehdmot. — 
9. Voces elJminatae Ps. 116, 19 imitantur. — 11. Stichus sequens deerat 
adhuc eo tempore, quo versus 11 — 12 hujus psalmi in sequentem trans- 
lati sunt. — IS. Sequitur versus e cantico Moysis (Deut. S2, 36) ver- 
botenus depromptns, exinde 8 stichi, e Ps- 115, i 6. 8, mutationibus 
levioris momenti adhibitis, mutuo sumpti. Huic insertioni ansam dedisse 



94 



Pealmi. C5XXV— CXXXVl. 



1 1 L'- Sichdn, inalk ha- Emdri, 
Ur- 'Og, malki bab- BasanS; 

12 Venatan ar^iun nachla, 
Nachla V- Jiarael "^ammo. 

13 Jahvii, sim'kha le*61am; 
Jahvii, zikhr'kha rdor vador! 



19 



20 



21 



Bet Jiorael, bar'khu -t Jah ; 
Bet Ahron, bar'khu et Jah! 

Bet hal- Levi, bar'khu -t Jah ; 
Jir'e Jah, bar'khu et Jah! 

tJ'barekh Jahvii mi^- ^ijijoii 
Et^kol sokhen J'rusalem! 



CXXXVL 12. 12. 12. 

1 Hodu 1'- Jahvii, ki ■fl-ob, ki le^ohun chasdo ! 

2 Hodu 1'- -Lohe ha'lohim, ki l"61am chasdo! 

3 H6du r-d6ue ha'donim, ki r^olam chasdo! 

4 L''6ae nifia6ti rbaddo, ki r'61am chasdo; 

5 L"6ae isamajm bifbuna, ki l^^^lam chasdo; 

6 L'r6qa' haar^ 'al hammajm, ki r^olam chasdo ! 

7 L'^6ae 6rim g'd61im, ki le^olam ehasdo; 

8 Et hassams Tmemsalt bajj6m, ki r'61am chasdo; 

9 -T hajjarechi Tmemsalt ballajl, ki r^^olam chasdo! 

10 L'makke Mi^rajm, ib'kh6rehem, ki r^61am chasdo ; 

11 VjoQe' Jiorael m'tokham, ki r^61am chasdo; 

12 B'jad ch'zaqa v'biz'r6^ ^'•fl-uja, ki r^olam chasdo! 

13 L'g6zer jam Suf lig'zarim, ki r^olam chasdo; 

14 Vhe^bir Jiorael b'tokh6, ki r'61am chasdo; 

15 V'ni'er Par^o v^chelo^, ki le'61am chasdo ! 

16 L'm61ikh 'ammo bammidbar, ki l"61am chasdo; 

17 L'makke m'lakhim g'd61im, ki le'61am chasdo; 

1 8 Vajjahrog m'lakhim -ddirim, ki r'61am chdsdo ! 



videtiiv, quod v. 19 — 20 Ps. 1S5 remotaiii similitudinem cum Ps. 11-5, 9 
— lo habent. — 21. Cf. Ps. 128, 5; 1S4, 8. Nunquam dicitur, Dominum 
e Sion benedici, nec eum Hierosolymis habitare. 

CXXXVI. Verba in fine uniuscujusque versus repetita non })Ossunt 
}uo responsorio populi haberi, cum hoc modo parallelismus omnino de- 
struatur. Accedit, quod etiam Sj^ri et Graeci cliristiani responsoria po- 
}.>vdi sempor in fine stropharum, non stichorum collocant. Verum respon- 
sorium in ultimo versu (Hddu 1"- El hassamajm, ki le'dlam chasdo) con- 
tineri videtur, quia hic, si contextui ipsius carminis jungatur, arti- 
ficiosae structurae }5salmi contrarius foret, secundum quam totus in uni- 
cam periodum sibi cohaereniem coalescit. — 9. Stellae incongrue hic 
afferuntur, cum hexaemeron soli lunae regnum noctis tribuat, et v. 7 
magna tantum luminaria, id est solem et lunam, annuntiet. — 15. Su- 
perflite repetitur nominatio maris rubri. — IS. Quatuor versus sequentes 
e Pe. 135 huc translati sunt. — 2o. Verbum zakhar nequit construi cum 
r personae, cujus aliquis memor fit, nisi simul uddatur accu.>ativu8 rei. 



Psalmi. CXXXVI-CXXXIX. 



95 



23 §ebb'sifl6nu zakhar^, ki le"^61ain chasdo; 

24 Va^"ifr'qenu finiQ^arira, ki l"^61am chasdo; 

2 5 N6ten liichem rkhol baaar, ki r'61am chasdo ! 



CXXXVII. 7. 



V. 5. 



1 'Al tn'har Babel abakhinu, 
B'zokh'renu -t 9yJon> 

2 "^Al 'arabim Halinu 
Kinn6rotenu. 

3 Ki sam ts'elun- sobenu 
ill/«(Z-dibere sir, 

tVes61elenu oimcha^ 
*Missire ^ijjon. 

4 Ekh nasir 6t sir Jahvii 
'Al ad'mat nekhar? 

5 Im eskach6kh, J'rusalem, 
TiSkach jemini! 

6 Tidbaq l'§oni lechikki, 
Im 16' ezk'rekhi; 

Im 16' a^la, -t J'rusalem 
^Al ros aimchati! 

7 Zekh6r, Jahva, lib'ne 'Dom 
Et j6m J'rusalem; 

Ha6m'rim: "^aru, 'ai'u; 
'Ad hajesod bah! 

8 Bat Babel, hassediida; 
-§'re, sejj'Sallem lakh!* 

9 As're §ejj6chez v'nippeQ 
-T 'olalajk"-l hassar! 



cxxxvni. 7. 7. 7. 

1 Od'kha, *Jahva, b'khol libbi, 
Nagd 'lohim 'zammerSkka; 
*Ki khol -wHre fi ^amata. 

2 -Stachvil -1 hekhal qodsakha, 
Veodii et semSkha, 

'Al chasd'kha v"^al 'mittHlcha. 

iffigdalta 'al kol s'makha; 

3 B'jom qara't- vatta^neni; 
Tarhiben- b'nafs- ^'^uzzakha. 

4 Jodiikha %61 maVkhe ar^, 
Ki sam''u im're fikha; 

5 Vjasiru b'dai''khe Jahvii. 

Ki gadol k'b6di Jahva; 

6 Ki ram Jah v'safal jir'a, 
V'gab6h mimmerchaq jeda^ 

7 Im-lekhb'qarb9ara, fchaj- 

jen- ; 
'Al af -j'baj tislach jad'kha, 
Vet^si^^en- j'minakha. 

8 Jahva jigm6r tba^^deni; 
Jahvii, chasd'kha le"^61am. 
Ma'ae jadakha al tarp! 

CXXXIX. 7. 7 I 7. 7. 

1 Jahvii, 'Lohdj, ch'qartani, 

2 *Vatteda'eni I atta. 



ob quam fit. Nam in loco Ps. 25, 7 emendandus est textus ; in oratione 
Moysis (Exod. S2, 13) accusativum repraesentat sententia i-elativa se- 
quens, quam VA etiam in loco parallelo (Deut. 9, 27) retinuit. 

CXXXVII. laS. Sessio nihii ad rera facit. — 2. Vox b'tokhah caret 
praecedente, ad quam commode referatur. — Sa. Apposite jam hic, ut in 
V. 5 — 6, poeta in propria persona loquitur. — 8bS. Explicatio superflua 
et prosaica. 

CXXXVIII. 2d. Verte: Magnificasti super omnia nomen tuum. Pro 
additamento impossibili imrafkha VA ponit t6 Sqiov zoo , qiiod per se 
placet, sed metro nou probatur. 

CXXXIX. 12. Textus praesens addit glossam superfluam et molestam. — 
14a. Additamentum est explicatio tautologica. — 14b2, forma antiquior, 



9G 



Psalmi. CXXXIX-CXL. 



Jada'ta sibti ^'qumi, 
Banta Tre^i meraclioq. 

3 Orehi ^'rib^^i zerita, 
Vekhol cVrakliaj Mskanta. 

4 Ki en niilla birsoni , 
Hen, Jali, jada^ta kMllab. 

.^> Achor vaqadm ^artani, 
Vattaset *alaj kapp'kba. 

6 Pil^i.ija da't mimmenni; 
Niagaba, 16' ukbal lab. 

7 -^N^a elekb merucbaklia, 
V'-na mippanakba ebracb? 

8 Im essaqsamajm, sam -tta; 
Va^^i^T, s'61, binnakka. 

9 ^lni QGG-iX ]cban'fe sacbar, 
Esk'na beacb'riti jam; 

10 Gram sam jad'kba tancbeni, 
Vet6cbazen- j'minakbn. 

11 Vaomar: akb cb6sk tj'auk- 

ken-, 
Velajla 6r ba^deni; 

12 Gam cbosk lo' jacbsikb 

m'mekka, 
VeMjla kajjom jair.^ 

18 Ki -tta qanita kbiUjot-, 
T'sukkeni b^ba^&en immi. 

14 -D'kba, %i noraot nif- 

let-,2 
Venafsi jade^at m'od. 

16« CTohni raii '^eniikbn, 
1.'» Lo' nikbcbad ^Q(;xn\ m'mekka; 
Aser ^uaaeti bassetr, 
Euqqamti b'tciobtiij6t arc. 



16° fJfi-ioaj [kullam] ju^^aru, 
i'V"al sifr'kba jikkatebu; 



'^Velo' acbad tl^acbajjim. 

17 Vli ma jjaq'ru re^akba, 
El ma "^a^^mu rasebem! 

18 Esp'remo, mechol jirbun; 
T-Fqigoti, v"6di '^immakb. 

19 Im tiq^&ol, 'Loh, *resa'ira, 
V'an'sedamim tj'surum'menn-; 

20 'Ser [lim'zimma] jamrukba, 
Naau lassav' tsemakba! 

21 Halo' m'aan'akba, Jab, 

-ana', 
tUb'mitqom'makba -tqo^a^O-? 

22 Takblit ain'a aene'tim, 
Le6jebim bajii li. 

23 Cboq'reni, fil, v'da' Vbabi, 
B'chaneni v^da*^ aar^appaj; 

24 Ur'e, im darekh 'o^b bi, 
Un'cbeni b'darekb ^olam! 

CXL. 8. 8 I 8. 8 I 8. 8. 

2 Cbair^en-, Jabva, meadam 

ra"^, 
Meis cb'masim tingereni; 

3 'Ser cbas'bu ra^^ot belibbam, 
K61 jom jegaru milcbamot ! 

4 Sanenu Tsonam k'mo na- 

chas, 

Ch'mat ^akbsub tacbt aefa- 

temo. 

.") S6m'ren-, Jahvli, mide 

rasa'^, 
Mei.s ch'masim tincereni: 



cf. Dent. S2, SG. — 16. St.ichns omissns ita snppleri potest: Coram te 
erant omnes filii hominnm, Cetenim emeudationes in hoc vevsn pro- 
positae ab iis tantnm rejicientnr, qni putant, poetam nolnisse intelligi. 
— 17bl— 2. Verte: in qnantum, id est qnantopere. 

CXL. S. Emendatio evitat enm combinationem inusitatam Jahva 



Psalmi. CXL— CXLI. 



97 



'Ser clias'bu lidchot pe*- 
amaj, 

6 0anjenu fach li vacli'balim! 

Par'(3U [g6im] raset *Vrdg- 

laj, 

L^jad ma^gal moq'§im Satii U. 

7 -Marti 1'- Jabva; Eli atta; 
Ha'z'na, Jabva, qol tachniinaj ! 

8 Jah^, 'oz 3'sii^ati, sakkota 
Lerosi bejdmi naseq. 

9 Al titten, Jah, tnia've 

ra§a^ ; 
Zemamo *^aldj al tafeq! 

10 *-4i!jarumu | rosmesibbaj, 
"Mal (3'fat6mo jekhassemo; 

1 1 W-jimmo^&u mimmeqo- 

mam^ 
Jdh jamd-dr *'lehem gacha- 
lim! 
Baes *ldarg jappUemo, 
B^mahmorot, bal jaqiimu! 

12 Is lasdn bal jikkon baar^; 
Is chamas, ra^ je^udannu.^ 

13 Jada^ti, ki ja^aS Jahva 
Din 'ani, mispaO- ebjonim. 



14 Akh ^addiqim jodu Tsim'- 

kha, 
J^s'bu j'sarim et panakha. 

CXLL 8. 8 1 8. 8. 

1 J4h, q'ra'tikha, chiisa fl'- 

'ezrat- ; 
Ha'zena qoli, b'qor'i lakh! 

2 Tikkon ffiUat- q'd6rt 1'- 

fanakha, 
Maa'at kappaj minchat ^areb! 

3 Sita, Jah, som'ra maoh- 

som rfi, 

M^^era "^al fdSlet o'fataj ! 

4 Al taO- libbi ledabar ra^ 
L'hit'olel *'lil6t berSsaM 

Bdl -seb 6t isim po"le 

avn, 

Ubal elcham b'man^amme- 

hem. 

5 J6hrmen- ^addiq ch4sd v'- 

jokhichen-, 
Samen r6s al jani r6si! 

Ki 'od iffiUat- b'ra'ote- 
hem; 



Adonaj , tum transitum secundae personae in tertiam. — lla3 — b2. 
Omissio, quae homoeoteleuto debetur, perspicue patet, cum nec lectio 
marginalis jimmoS-u nec textualis jamiy^u imbri carbonum congruat, et 
vindicta a Deo, non ab indeterminata multitudine exerceatur. — llc. 
Verte : igire humi projiciat eos. Hoc modo unicus tantum hostium in- 
teritus describitur, nempe immersio fulminatorum, cum TM triplex sup- 
plicium permisceat, imbrem carbouum, projectionem in ignem, mersiouem. 
CXLI. 1. Phraais chu§a lli pro frequenti T^ezrati chu§a vix possibUis 
est et nunquam occurrit; nam Ps. 70, 6 e loco parallelo Ps. 40, 18 
corrigi debet. — 3a. Cf. Ps. 39, 2. Suppletio necessaria est, quia secus 
vel imperativi hujus stichi objecto carerent, vel nomen inauditum somra 
pro miSmar fingeretur. — 5a — b. Verte: Si justus me misericorditer (mo- 
nitis salutaribus) pertuudit et redarguit , tale unguentum capitis ne 
recuset caput meuml — 5c— 6. Sensus est, quosdam hostium primorea, 
oratione poetae contra eos vix finita, morte praecipitii punitos esse, 
unde apparuerit, preces ejus Deo placuisse. — 9. Omissiopraepositionis.in. 
TM est molestissima. — lO. Lectio praesens voci jachad significationenx 
inauditam tribuit et particulam "ad contra usum sermonis ab initio sen- 
tentiae removet. 



Carmln* V. 1, metrice» 



13 



98. 



Psalini. CXLI— CXLIII. 



6 Nlsm^^Q-u bide sdr sof '■8-ehem ; 

Vsame^ii cKsidzm smk- 

Ki na''mu heozne Jdhva. 

7 K'm6 fol6ch uboqe'^ baar^, 
Nifeeni ''^amenu Tfi s'ol. 

8 Kielakha, Jah, 'Donaj, 'en-. 
B'kha chasiti, al f^ar nafsi! 

9 S6m'ren- mide fach, jaq'- 

M li, 

U- *mim- m6q'sot p6"le aven ! 

10 Jipp'lu b'makhmorav r'sa- 

^lm jachd; 

Vsdlem anokhi, "^ad e^bor! 

CXLII. 7. 5 I 7. 5. 

2 Qoli el Jahva 6z'aq; 
Qol- el Jah -tchannan. 

3 Espokh lefanav aichi, 
9ardt- rfanav -ggid. 

4 B'hit'a^^ef 'dlaj ruchi,i 
Jadd^ta n'tibat-. 

Be6rach, zii ahallekh, 
-Tbaj ■6'am'nu fach li. 

T) Habbe^fl- jamin v'ra6 amol, 
Ve6n li makkir. 

Abad man6s mimmenni; 
En dores Tnafsi. 

6 Za^aqt- elakha, Jahva; 
Amart-: -tta machsi. 
Elz attd w-chelqi 
Bear9 hachajjim. 

.7 Haqsiba el rinnati! 
Ki dalloti m'od. 

[Mer6d'faj] hag^il^ni! 
Ki am'9u m'menni. 



8 Ho^ia mimmasger nafs-, 
L'hod6t et s'makha! 

Bi jakhteni ^addiqira, 
Ki tigmol 'alaj. 

CXLm. 7. 5 I 7. 5. 

1 Jahva, sema^ ffiUati, 
HaVna -1 tachniinaj! 

Be'munat'kha 'aneni, 
Be9id'qatakha ! 

2 Veal tab6' bemispa^ 
tltti 'abdakha! 

Ki 16' ji^daq 1'fanakha, 
JElohim, k61 chaj. 

3 Ki radaf 6jeb nafsi, 
Dikka' Tar^ chajjat-; 

Hosiban- b^machsakkim, 
Kemete "^^lam. 

4 Vattit'a^^6f 'alaj ruch-, 
B'tokh- jistomem libb-. 

5 Zakharti jamim miqqadra, 
Hagit- b'khol p6'l'kha. 

B'ma^ae jadakha -aocheeh ; 

6 Peraat- j'daj -lakha. 

Nafsi kear^ *'jefa lakh, 

7 Mah6r "nen-, Jahva! 

KaVta ruchi, al taster 
Panakha m'menni; 

Pen techsd m^nni v'nim- 
salt- 
"^lm j6rede bor! 

8 Hasm"en- babb6qr chasda- 

kha! 
Ki b'kha ba.9-achti. 



CXLII. 4a. Stichus apodosi careret, si vox v'atta retineretur. — 
5. Meatio dexterae partis necessario poscit eam sinistrae, ut exprimatur, 
poetam esse undequaque dereliptum. 

CXLIII. 7. Cf. Ps. 28, 1.' 



Pealmi. CXLin— CXLIV. 



99 



Hodi^en- dark, zu elekh ! 
Ki tl'kha iiaaa't- nafs-. 

9 Ha^^ilen- in6oj'baj, Jah! 
Elakha *chasit-. 

1 Lamm'den-, la'o6t r'9onakha ! 
Ki atta 'Ldhaj. 

Euch'kha ■d'oba tancheni 
fBeorach misor! 

1 1 L'ma*n sim'kha, Jah, fchaj- 

j6ni 
Becld'qatakha ! 

To^f mi99ara nafsi, 

12 -B'chasd'kha ta^mit -j^baj; 

V'ha'badta kol 9or're nafs-, 
Ki 'ni 'abdakha. 

CXLiyi. 8. 8 I 8. 6. 6 II 8. 6 I 
6. 6. 

1 Barukh, Jah, ^uri, ham'- 

lammed 

J'daj liq'rab, e^b^ot- Tmil- 

chama ; 

2 Chasd- -m'9udat-, miogabb- 

-m'fal'di li, 
Maginn- v'b6 chasiti, 
tHaroda 'amm- tachtaj ! 

3 Jah, ma -dam vattedu- 

'ehu, 
Ben 'nos vattachs'behu? 

4 Adam lahabl dama, 
Jamav tt'ni6 ^el 'ober. 

5 Jahva, ha^Q- samakha, 

v'tered ; 
Ga' baharim, veje'sanu! 

6 ^ B'r6q baraq ut^fi^emo, 
S'lach chi99akha -fhummem; 

7 S'lach *jad'kha mimmarom! 



P'96n- v'ha99ilen- mim- 
majm rabbim, 
Mijjedi b'ne nekhar; 

8 '§er pih6m dibbar sav', 
Viminam j'min saqer! 

9 'L6him, [-sira] sir chadas 

lakh, 
B'nebel 'aaor 'zammera Uakh ; 

10 Hannoten t'su'a lamm'la- 

khim, 
Happo^a et David, 
'Abdo mecharb ra%. 

11 P'9en- v'ha99ilen- mim- 

majm rdbbimy 
Mijjedi b'ne nekhar; 

'Ser pihem dibbar sav', 
Viminam j'min saqer! 

CXLIV2. 7. 7 I 7. 7. 

12 ^Banenu kine^i^im, 
M'guddalim bin"urehem; 

B'notenu khezavijjot, 
M^chu^&^abot tabnit hekhal. 



13 Kol mezavenu m'leim, 
Mefiqim mizzan el zan. 

9on6nu m6ha'litbt, 
M'rubbabot b^chii^ot^nu ; 

14 'Lafenu m^subbalim. 



En par9 *gad^r v'en jo^eH, 
Ven 9'vacha Vchobotenu. 
1 5 -S're ha^am, sekkakha Uo ; 
-S're ha^am, s6j- Jah 'L6hav ! 



CXLIV^ 7. Pluralis divinam majestatem minus deceret. — 11. Cf. v, 7. 

CXLIV2. Carmen in initio mutilum praecedenti per interpositum 
a§er male junctum est. — 14b, Supple stichum, ratione habita par^eUsmi 
additionis, huic carmini proprii. — l4dl— 2. Verte: et sine clamore. 



100 



Psalmi. CXLV— CXLVI. 



CXLV. 8. 8 1 8. 8. 

1 -Eomim'kha, 'Lohaj, ham- 

malekh, 

V'-bar'kha sim'kha l"61am 

va'ad. 

2 B'kh61 jom vajom 'bare- 

khakka, 

V'-haria sim'kha l"61am va- 

'ad. 

3 Gadol Jahva iim'hullal m'od, 
V'ligedullat6 en cheqer. 

4 D6r ledor j'sabbach ma*^- 

aakha, 
Ugeburofkha jaggidu. 

5 H'ddr keb6d hod'kha *j'- 

dabb6ru ; 
Nifle^tekha aoicha. 

6 Ve"zuz n6r'otakha j6m'ru; 
Ug'dullatekha 'sapp'ranna. 

7 Z6kher rab ■9-ub'kha jabbi*u, 
V^ideqatekha j'rannenu. 

8 CHannun v'rachum dtta, 

Jahva, 
Arekh dppajm ug'dol chased. 

9 86b Jahva lekhol *qovdhu, 
Verachmav *al k61 ma'oehu. 

10 [Jah], jodukha kol ma^oa- 

kha, 
Vach'sidakha j'barekhukha! 

1 1 K'b6d markhutekha jomeru, 
Ug'buratekha j'dabberu; 

12 L'h6di' libene haadam 
G'burotav -kh'bod h'dar mal'- 

khuto. 



13 



Mal'khut'kha maVkhut kol 

'ormim, 

Umemsalfkha b'kh61 dor va- 

dor. 

^Ne^mcm Jdhvd hidebd- 

rav, 

*Vechas{d hehhol ma^oehu. 



14 



S6mekh Jahva rkhol han- 
noflim, 
Vezoqef lekhol hakk'fiifim. 

15 'Ene kh61 elakha j'aabb'ru; 
i-Tta noten lam -t 6khlam 

b"itto. 

16 P6tech *dtta et jadakha, 
Umaobi' lekh61 chaj ra^on. 

17 ^addiq Jahva b'kh61 dera- 

khav, 
Vechasid bekh61 ma^aehu. ' 

18 Qarob Jahva l'kh61 qor'ehu, 
L'kh61, 'ser jiqrauhu b6'mat. 

19 E'96ni jere6hu ja^oa, 

Vet sav^atam jisma' v'j6s"em. 

20 S6mer Jahva et kol 6h'bav, 
Vet kol haresa^im jasmid, 

21 T'hillat Jahva jedabber pi; 
ij'barekh k61 baoar sem q6d- 

so!2 

CXLVL 7. 7. 

2 'Hal'la Jahva beehajjaj, 
'Zamm'ra 1- E16haj b"6di. 

3 Al tibS-echu bin'dibim, 
B'ben -dam, seen lo fsii^a! 

4 2jasub leademato, 
2Ab'du *est6notehu. 



CXLV. 5. Lectionem VA confirmat parallelismus exactus cum versu 
6 et inutUitas circumlocutionis per vocem dib're, etiam in Ps. 65, 4 metro 
eliminatae. — 16. Subjectum salvo sensu omitti nequit. — 21b5. Eadem 
additio invenitur in fine Psalmi 45. 

CXLVI. Psalmus alphabetizans, utpote 22 stichis compositus, habet 
reBponsorium praefixum: Harii, na^i, et JahvSu'Nam acclamatio praece- 



Psalmi. CXLVI— CXLVn. 



101 



5 -S're, se- El Ja^qob b"ezro, 
Sibro 'al Jabva 'Lobav; 

6 'Oaa samajm vaare^, 

Et bajjam v'et kol, 'ser bam; 
Hassomer 'mat le^olam, 
7^'Ooa mispad- la"siiqim. 
'^ Jahva mattir asiirim, 
^Noten lacbm lare^ebim. 
8"' Jabva poqecb et 'iv'rim, 

^Jabva zoqef kefiifim. 
9^ Jabva som^r et gerim, 

^Jtitom v'abnana j"6ded. 
8*^ Jabva obeb ^addiqim, 
9^Vedarekb r'sa^im j"avvet, 
10 Jimlokb Jabva le^olam; 
'Lobajk, ^ijjo^» ^''^or vador. 

CXLVni. 7. 7. 

1 Hariii Jab, ki ■d-ob zamm'ro ! 
*Z>'- -Lobenu '^^na va fbllla. 

2 Bona J'rusalem Jabva, 
Md'cb6 Jiarael j'kbannes; 

3 Harofe' lis'bure leb, 
Um'cbabbes l^a^^ebotam. 

4 Mona mispar lakk6kb'bim, 
LekbuUam s6mot jiqra'. 

5 Gadol 'Donenu v'rab kocb ; 
Lit'bunat6 en mispar. 

6 M"oded 'anavim JabvS, 
Maspil r'sa'im "de are^. 

7 'Emi 1'- Jabva bet6da, 



10 



11 



ZHmm'ru 1'- -Lobenu b'kbin- 
nor; 

Ham'kbassa samajm b^abim, 
Hammekbin laar^ ma^ar; 

Noten lib'bema lacbmab, 
Lib'ne 'oreb, 'ser jiqr'u. 

Lo' big'burat isus jecbpag, 
Lo' b's6qe bais jir^a. 

Ko^a Jabva et j'reav, 
Et bam'jacb'lim lecbasdo. 



CXLVns. 7. 7 1 7, 7 1 7. 7. 

12 Sabb'cbi, J'rusalem, 6tJab; 
Harii 'Lobajikb, ^ijjon! 

13 Ki cbizzaq b'ricbe s"arajk, 
Berakb banajikb b'qirbekb; 

14 Haoaam gebiilekb salom, 
Cbelbi cbi^fl-Q-im jaobi^ekb. 

15 Hass61ecb imrat6 ar^, 
^Ad m'bera jaru^ d'baro; 

16 Hannoten salg ka^^amer, 
Kef6r kaefer j'fazzer; 

17 Maslikb qarcbo kbefittim. 
Lifne qar't6 mi ja^mod? 

18 Jislacb d'bar6 vejamsem; 
Jasseb rucb6, jizz'lu majm. 

19 Maggid d'bar6 le- Ja'qob, 
Cbuqqav v^mispafl-av 1'- Jior'el. 

20 Lo' 'aoa kben lekbol goj, 
^Umispa-d-av bal j'da'um. 



dens Hal'lu Jah fini Psalmi 145 tamquam ejus responsorium residtuenda 
est; illud autem Hallu Jah, quod in fini Fsabui 146 exstat, recte adhuu 
VA in initio sequentis servat. — 7c. Si cui dispbcuerit transpositio hujus 
stichi, poterit eum, quamquam minus commode, in loco tra^to retinere. 
Sed tertium stichum versus 8 transponendum esse, parallelismus omnino 
postulat. 

CXLVII*. Huic psalmo omnibusque sequentibus TM tam in initio 
quam in fiiie, VA insolo initio annotat responsorium populi Hallu Jah. 
Divisioni psalmi in VA servatae favet species quaedam initii in v. 12 
et numerus 22 stichorum in v. 1 — 11 apparens; nam carmina alpha- 
betizantia aliis alphabetizantibus vel alphabeticis jungi solent. — la5. 
Habetur hic scriptio primitiva suffixi masculini. Cf. Job 20, 25; 37, 12; 
Deut. 33, 4. — 8b. TM addit stichum e v. 18—14 Ps. 104 compilatum, 
cui VA alterum indidem desumptum jungit. 



102 



PBalmi CXLVIII— CL. 



CXLVin. 7. 7 I 7. 7 I 7. 7. 

1 Ilariu -t Jah min hassa- 

majn], 
Hariiihu bauimerdmim. ! 

2 Hariuhu, kol marakhav; 
Hariiihu, kol ^ebaav! 

3 Hariiihu, Sames v'jarech; 
Hal'luhu, kol kokh'be or!. 

4 HaVluhu, s'me hassamajm, 
Vhammajm ^me^alhassamajm! 

5 Jebariu et sem Jahva, 
Ki hii' 9ivva v'nibrau; 

6 Vajja^midem l^ad l^olam, 
Choq natan, v'16' tja^boru. 

7 Hariu et Jah min haar^, 
Tanninim v'kh61 tehomot; 

8 Es libarad, salg v^qi^d-or, 
Kuch s^ara, ^oa d'baro; 

9 Haharim v'kli61 geba^ot, 
'E9 p'ri vekh61 arazim! 

10 Hachijja v'kh61 behema, 
Kama ve§ipp6ri khanaf ; 

11 MaVkhe 3x9 v'kh61 leiim- 

mim, 
Sarim vekh61 sof^O-e ar^; 

12 Bachiirim v'gam betulot, 
Zeqenim 'im ne^arim. 

13 Jehariu et sem Jahva! 
Ki niagab s'm6 lebaddo. 

Hodo 'al 8x9 v'samajim, 

14 Vajjarem qaren l"ammo. 

Na^vd fhilla Tkhol ch'sidav, 
Lib'ne Jior'61, 'am q'r6bo. 

CXLIX. 7. 7 j 7. 7 ( 7. 7. 

1 Sirti 1'- JahvU sir chadas, 

T'hillato biq'hal ch'sidim! 



2 Jiomach Jiorael b"6aav, 
B'ne ^ijjon j'gilu b'malkam! 

3 J'harM semo bemachol, 
Bet6f v'khinn6r j'zamm'ru 

lo! 

4 Ki ro^ii Jahva b"ammo, 
J'fa6r ^'navim bisu'a. 

5 JaTzii ch'sidim bekha- 

bod, 
J'rann'nu 'al miskeb6tam! 
(5 Rom'm6t El biger6nam, 
Vcharb pifijj6t bejadam. 

7 La^oot n'qama baggqjim, 
Tokhechot baleiimmim ; 

8 Le's6r markhehem b'ziq- 

qim, 

Vnikhb'dehem b'khab'le bar- 

zal; 

9 La*a6t bam mispa^ ka- 

tub, 
Hadar hu' Tkhol chasidav. 

CL. 7. 7 I 7. 7. 

1 Hariu El b^qodsehu, 
Hariiihu bir'qi'^ lizzo! 

2 Hariiihu big'bui'6tav, 
Hariiihu k'r6b gudl6hu! 

3 Hariiihu b'teqa' v's6far, 
Hariiihu b'nebel v'khinnor ! 

4 Hariiihu b't6f umachol, 
Hariuhu b'minnim v"ugab ! 

5 Hariuhu b'9il9'le samii', 
Hariuhu b'9il9'le frii^a! 



6 Kol hann'sama t'haU61 Jah ! 



CL. 5c. Supplendum videtur: Laudate eum omnibue instrumentis 
f antus ! 



TI. Canticum Canticorum. 



6. 6 I 6. 6. 6. 

Sponsa: I 2 .Tiss'qen- minn'siq6t 

piv! 
Ki 'dobim dodakha.i 

3 L'rech s'manakha •d-obini: 
^gmen turaq s'makha; 
2'Alam6t 'hebiikha. 

4 M6s'khen-, -ch'rakha t-rii- 

9a, 
H'bian- hammalk ch'darav! 

t-Gila tv'6amecha bbakh, 
tAzkera dodakha^! 
Mesarim 'hebiikha. 

5 §'ch6ra 'ni vena'va, 
B6aot6 J'rusa,lem; 

K'6hole Vne Qedar, 
Kiri'6t chamudot 
B*6hl app&den §'16mo. 

6 -L tir'un-, se'ni s'char- 

chort, 
S^ss'zafatni hassams! 

B'ne immi nich'ru bi, 
Samun- n6^'ra %'ramim; 
Karm- selK lo' naO-art-. 



7 Hagg'da lli, 5'ah'ba nafs-, 
-Kha tir% -kha tarbi^; 

Emqa'khd ba^gohrajm, 
Sallama -hja ^''^•^•'ja 
"^Al 'ed're ch'berakhal 

Hierosolymitanae: 8 Im lo' tede'i 

lakh, 
Hajjafa bannasim; 

9'i lakh b"^iq'be hag^on, 
Ur"i 6t g'dij[j6tajk 
^Al misk'n6t har6'im! 

6. 6 1 6.6 16. 6. 

Sponsus: 9 L'susat b'rikb'be Far'o 
Dimmitikh, ra^Jati! 

10 Na'vu rchajajk b't6rim, 
^avvcirekh bach'ruzim. 

11 T6re zahab t-^^oa Uakh, 
■^lm n'qudd6t hakkasef. 

Sponaa: 12 'Ad s'hammalk bim'- 

sibbo, 
Nirdi natan recho. 

13 9'roi' liamna6r dodi H; 
Beni sadaj jalin. 

14 -§k61 hakk6fr dodi li 
B'khareme Engadi. 



I. 2. Additamento mijjajin, e v. 10 cap. 4 bis in hoc carmen trans- 
lato, litotes aifectuosa destruitur et sensus valde insignificans vedditur. 

— 4. Cur sponsa alias praeter semet ipsam amore dilecti sui frui vellet? 
Nam uxores Salomonis hic inter poculorum commercia more studiosorum 
germanicorum carmen convivale concinere, proraus improbabile videtur. 

— 4bl. Verte: ac si me iutroduceret. — 11. Hic quoque non apparet, cur 
amans tamquam e persona plurium de se loquatur. — 12. Sensus eat: 
regiis dapibus ceterisque voluptatibus libenter careo, cum sponsum meum^ 



104 



Canticum. I— II. 



16 Jafa dod-, af na^im, 
Af [ra'n'iia] "^aroenu; 

17 Qorotenu 'razim, 
Rahi^d-enu b'r6tim; 

II 1 'Nij ch'ba99alt has- Saron, 
Sosannat ha^maqim. 

Sponsus: 2 K's6sanna ben icho- 

chim, 
Ken ra*jat- ben %anot. 
Sponsa : 3 K'tappuch ba^^e hajjaV, 
Ken dod- b6n habbanim; 

B*9illo chimmadt- v'jasabt-, 
Vfirjo matoq 1'chikki. 

4 H'bian- el bet hajjajn, 
Vdiglo 'alaj ahba. 

5 2K4pp'dun- battappuchim, 
Ki cholat ahba -ni! 

6 ]S'm61o tachat Trosi, 
Vimino t'chabb'qeni. 

4. 4. 8. 

Sponsus: 7 Hisba't- efkhem, 
B'n6t J'rusalem, 
B'9ib'ot 6 b'aj'16t haooada! 



Im ta^iru 
Vim foreru, 
fit haahba, "^ad settechpa^l 

6. 6 1 6. 6 I 6. 6. 

Sponsa: 8 Qol dodi samd% 
Hinne za bo' jdbo'' ; 

M'dalleg ^al haharim, 
M'qappe9 'al hagg^ba^^ot! 
9 Doma dodi T^abi, 
r^ofr haajjalim. 

Hinne za ha' '6med 
Achare khotlenu; 

Masgich min ichall6not, 
Me^i^ min hach'rakkim ! 



10 "^Ana dod- v'amar li. 

„Qumi lakh, ra^jati, 
Jafati, ul'khi lakh! 

11 Ki hen, hass'tav 'abar; 
^Grasm chalaf, halakh lo. 

12 Hanni^^anim nir'u, 
Pdrechu baare^. 



pro unicis deliciis habeam. Cf. Cant. 1, 4; 6, 8— 9; 8, 11—12. — 14. 
Versum sequentem ex initio cap. 4 huc falso introductum esse, praeter 
rationem metricam, quae personas loquentes una cum strophis alternare 
poscit, inde quoque patet, quod ulterior descriptio sponsae non sequitur. 
Sed et prima vox v. 16 ad normam v. 15 addita est, cum sponsa ce- 
teroquin in hoc carmine nunquam dilectum alloquatur. Generatim om- 
nia in Cantico Canticorum verbotenus repetita (ad quae non pertinent 
versus quasi intercalares, in eodem carmine iterati, ut 2, 10. 18; S, 1. 2 ; 
4, 1. 4) serius inserta sunt. Hujusmodi falsis xepetitionibus VA adhuc 
magis scatet qiiam TM. — 16b2. Perfectum est, non adjectivum. — 
I7al. Textus praesens explicat superflue qorot batenu. — II. 5. Prorsus 
intolerabile foret, sponsam amore aegrotam liba astaphidum pro remedio 
quaerere. Poma probabiliter ideo tantum desiderat, ut eorum odore, in 
oriente fragrantissimo , recreetur, Sed et ipsa comestio pomorum nihil 
antipoetici haberet. — 7. Haec cantilena in v. 5 cap. 3 verbatim recurrit, 
in V. 4 cap. 8 ita, ut stichus tertius primae strophae desit (quamquam 
VA duas ultimas voces retinet) et duplici im substituatur ma. Repistitio, 
sine dubio a collectore profecta, inprimis falsam opinionem promovit^ iri 
Cantico actionem continuam exhiberi. — 7cl. Metrum hic quoque statum 
constructum postulat. — 8. Vox dilecti absolute vix poni -potest ; prae- 
terea exspectatur gradatio ab auditione vocis ad ipsum aspectum. — 
9g. ' Suppleri potest stichus: Rd^ti 'ni liqr4'to. — 12c3, Non significat 



Canticum. II— III. 



105 



'Et hazzamir higgi', 
Vqoli hattor ni^ma'^i. 

13 , iT'ena chan^^&a faggah, 
V'hagg'fanlm inafnii rech. 

Qdmi lakh, ra^jati, 
Jafati, ul'khi lakh! 

14 Jonat- b*chag've hassar, 
B'seter hammadr^ga; 

Har'in- 6t mar'djikh, 
Hasmi^in- et qdlekh! 

Ki qolekhi 'areb, 
Umar'ajikh naVa.* 

15 ,Ech'zu lanu su''lim, 
Su^alim qe^annim; 

M^chabbelim keramim, 
Ukh'ramenu s'madar! 

16 Dodi li va'ni lo, 
Haro^a b'§osannim!* 

6. 6. 6. 

Sponsa: IU 1 'Al miskab- balle- 

lot 
Biqqast- 6t s'ah'ba nafs-; 
Biqqa§tiv v'lo' m'9a'tiv. 

2 „-Quma nna' v'-sobebai 
Bass'vaqim v'bar'ch6bot; 
'Baq'sa et s'ah'ba nafs-!* 

Biqqastiv v'lo' m'9a'tiv. 

3 M^9aun- hass6m'rim, 
tHammes6b'bim ba^^ir. 



„Et §'ah'ba nafs- r^item?" 
4 Kam^^ad- s^abart- mehem, 
'Ad s'ma9a't- -t s'ah'ba nafs-. 

'Chaztiv v'16' arpgnnu, 
'Ad §eh'b6'tiv -1 bet imm-, 
Vel chadri horati. 

8. 6 I 8. 6. 

Spectatores: 6 Mi zot "^^la min 
hammidbar, 
Ketimmiirot "^asan; 

M6qu^^axet m6r uVb^na, 
Mikkol ab'qat r6khel? 

VI 10 Mi zot hdnnisqafa k'm6 

sachr, 
Jafa khallebana; 

Bara uVhird kachamma, 
'Jiimma kannidgalot? 

Sponsa: 11 jfil ginnat eg6z ja- 

radti, 

Lir'ot b'ibbe hannachl.^ 
12 Lo' jad"at nafsi, aamtuni 

Mark'bot 'ammi nadib. 

Spectatores: VII 1 Subi, subi, 

has- Sulammit; 

Subi, ivenechza bbakh! 

Sponsa: Ma ttechzaju bas- §u- 

lammit, 

Kim'cholat hammachnajm! 



putationem, sed cantum. — I3b. Vox s'madar, constructionem omnino 
perturbans, e v. 15 irrepsit. — 16. Clauditur nuuc carmen versu ad- 
diticio e V. 6 cap. 4 et v. 14 c. 8 composito, ita tamen, ut montes bal- 
sami per errorem scribae evaserint hare bater, quod sensu caret. — 
III. 6. Carmen, quod hoc versu incipit, in codice quodam archetypo casu 
omissum et margini postea adscriptum esse videtur; unde accidit, quod 
tres ejus partes a scriba incauto per varias libri paginas, quarum mar- 
ginibus inscriptae erant, distribuerentur. — VI. 10d2 Supple mentaliter : 
merkabot. Cf. v. 12. — llb. Duo stichi sequentes, quibus VA tertium 
indidem desumptum addit, e v. 13 cap. 7 huc translati sunt. — VI. 12. 
Sulamit ad laudem in v. lOd lepide respondit: en vos, anima mea id 
neaciente, me fecistis currus militum regis! Jad^at est forma archaica 

Carmina V. X. metrice. " 1 A 



106 



Canticum. HI— IV. 



tipectatores : VIII 5 Mi zot 'ola 
min hamiiiiclbar, 
Mitrappaqt 'al dodali? 
Siionsus : Tachat hattappucli 'orar- 

tikh;55 
fSam chibb'la joladtekh. 

6. 6 I 6. 6 I 6. 6. 

Spectatores.: m 7 Hen mi'8-^'t6 
s'li- S'l6mo, 
iGibborim sabib lah^; 

8 Kullam 'chiize chareb, 
M'lTimmede milchama; 

Is, charbo ^al j'rekho, 
Jrlimii fachd ballelot! 

9 i^Acah ihammalk S'l6mo 
Me^^a^e hal- L'banon; 

1 "^Ammudaha ^kasef, 
Eefidatah zahab; 

Merkabah argaman, 
Tokhah ra^uf ahba. 



^B^note J'rusalem, 
11 ^^am, ureana,2 

Bammalk §'16mo fba^^^^&avt, 
Se^i^a-^a-^ra Uo immo, 

B'j6mi chatunnato, 
Ub'jom aimchat Ubbo! 

6. 6 I 6. 6 I 6. 6. 

Sponsus: IV 1 Hinnakh jafa, ra'- 

jat-; 
Hinnakh jafa, tdmniaf-l 

'Enajk Vwe j6nim 
Mibba^d legammatekh. 

Sa^rekh k"edr ha'izzim, 
S^gaVsu mehar Gil^ad. 

2 Sinnajk k''edr haqq'9ubot, 
S"alu min harach^a; 

Sekkullam mafimot, 
Vsakkula en bahem, 

3 K'chu^ isani aiftotajlc, 
Umidbarekh na'va. 



feminini perfecti. — VIII. 5c — d. Sponsus innuere videtur, se amorem 
dilectae sub arboribus malis, id est in regione illa ruvali, ubi nata et 
educata est, sibi primum conciliasse. Procul vero absint commentatorum 
commenta de excitatione dovmientis et de matre sponsi vel sponsae sub 
arbore enixa! — odl. Cf. ad Ps. 76, 4. - III. 1. Versum in textu prae- 
sente praecedentem , quem ad aliud carmen pertinere jam dictum est, 
exegetae falso habent pro interrogatione de pompa nuptiali appropin- 
quante, Sed tum exphcatio sequens superflua foret, quia interrogans 
ipsa quaestione sua se jam bene scire demonstravit, puellam advenire. 
— 9 — 10. Vox, quam punctatio legi vult appirjon, cum evidenter graeco 
'fopsiov respondeat, pro glossa seriori habenda est. Itaque omnia suffixa 
in his versibus occurrentia, ad lecticam Salomonis (v. 7) referuntur et 
in genus femininum commutanda sunt, quod secundum orthographiam 
antiquiorem nullam constituit mutatdonem textus. — na2. Non fecit sibi, 
sed sponsae; cf v. lOd. — 10 — 11. Praesens versuum distinctio et lectio 
mibb'not nullum praebet sensum convenientem. Nam sponsam non 
HierosoljTnis ortam esse, inde patet, quod a militibus custodita in urbem 
apportatur. Neo verti potest, fundum lecticae a filiabus Hierosolymo- 
rum ob amorem earum erga Salomonem straguHs ornatum esse, cum 
haec expressio nimis contorta videatur et hnguae semiticae construc- 
tionem passivi cum min agentis evitent. Filias autem Hierosolymorum, 
utpote muHeres aulicas, a filiabus Sion plebejis distingui, eo impossibilius 
est, quod praecise Sion mons palatium regium continuerit. — IV. lc. 
Comparatio oculoriim cum oculis columbarum multo magis placet, quam 
affectata illa et hj-^brida cum columbis. — 4e4Quis suspendet axma 
in muris extevioribus armamentarii ? — 6. Cum hie versus figurata 



Canticum. IV -V. 



i07 



4 K'falch tarimmon raqq'tekli 
Mibba'cl le^ammatekh. 

K'migclal David QavY^rekb, 
Banuj letalpijjot; 

Alp imagen taliij fbo, 
K61 sir^fl-e igibborim. 

6 . "^Ad sejjafach hajjom, 
Vnasu ha^^eiftlim, 

-L6kh U el har hammor, 
T61 gib^at hairbona. 

7 KuUakh jafa, rajat-, 
Umum en bakh, tdmmat- ! 

8 'Ti mil- L'banon, kalla, 
^Mil- L'ban6n Hasuri; 

Merosi Amana, 
Meros S'nir ve- Chermon; 

Mimm"on6t arajot, 
Mehar're nemerim! 

8. 8. 8. 

SponsLis : y Libbabtini, 'ch6ti khal- 

la; 
Libbabtin- b'achad me'enajk, 
B'achad "naq mi^^av v'ronajikh ! 

10 Ma jjafd dodajk, 'chot- 

kalla, 
Ma ^■8'obu dodajk mijjajin, 
Vrech s'manajikh mikkol b'aa- 
mim! 



1 1 N6il ti{)-d6&ia oif tofcajikh i ; 

D'bas vechalab tachat Ts^nekh, 

Vrech aarmotajk k'rech Le- 

banon. 

4. 4. 6. 
Sponsus: 12 Gan na'ul att, 
'Ch6ti khaUa, 
Gal na\il, t^aon tch'tuma! 

18 Selachajikh 
Pardes trimnioii 
'Im peri megadim. 

K'farim*, tv'radim, 
14^Nerd vekharkom, 
c 'Im kol "96 leb6na. 

b Qana v'qinn'mon, 

•^Mor va'halot, 

^'Im kol rase b'aamim. 

15 Majan gannim, 
B'er majm chajjim 
V'n6zelim min L'banon. 

Sponsa: 16 'Uri, -^afon,- • 
Vboi, teman, 
*W-hafichi ganni ! 

Jizz'lu b'oamav; 
Jabo' d6d- tl'gann-, 
Vjokhal p'ri megadav! ■ 
Sponsus: V 1 Ba'ti Tganni, 
'Ch6ti khalla; 
-Eiti m6r- '^im b'aami. 



locutione ubera sponsae innuat, probabiiitate caret, ea in versu praece- 
dente jaui aperte laudata esse. Accedit, quod haec laudatio ceteroquin 
obtecta omnino reticet, et quod v. 5 verbatim e locis Cant. 7, 4 et 2, 
I6b male consutis compositus est. Quid enim sibi veUt pastio uberum 
inter lilia? Ergo v. 5 ad repetitiones textui intrusas pertinet. — 8al. 
ReUcta punctatione , verte : veni ! Secus constructio nimis contorta et 
affectata foret Praeterea sponsus amatam invitat, ut e distantia dolo- 
rosa periculosaque ad ipsum revertatur ; quod punetatione prorsua obscu- 
rum redditur. — 8bS. Hoc verbum glossa taboi recte explicat. — 12aS. 
Suppletio necessaria, quia achoti khaUa ubique in vocativo ponitur. — 
13b2. Cf. Deut. 8, 8. — -18d2. Repetitio nardi intolerabiUs foret tautologia. 
— V. le. Favo non opponitur mel simpliciter, sed mel acoetum. — 
If. Additamentum finale impossibUe desiderium sponsi continet, ut amici 
vel paranymphi amoribus inebrientur. Sed et si quis contra constantem 



108 



Canticum. V. 



-Khalti ja'ri 
'Im noft dibsi; 
Satit- jen- 'im chlabi.^ 

6. 6 I 6. 6 I 6. 6. 

Sponsa: 2 'Ni j'seiia v'libbi 'er; 
Qoli dodi dofeq: 

gPifchi U, achoti, 
Ea'jat-, jonat-, tammat-; 

Serrosi nim]a' ■O-al, 
Q'vu99ot- r'sise lajla"! 

3 „Pasa^t- et kuttonti. 
-Khakha elbasanna? 

Kacha^ti et raglaj. 
-Khakha '■fl-annefemo ? " 

4 Dod- salach "tjad min ichor, 
V'me'aj hamu 'alav. 

6 K'rdga' qamti ani, 
Lefatt^ch ledodi; 

Vjadaj na&efii mor, 
V^^b^otdj mor 'ober, 



'Al kappot hamman^ul. 

Patasht- 'ni ledodi; 
Vdodi chamaq, 'abar. 

Naf^i ja9'a b'd6bro; 
^Q'ra'tiv, v'16' 'anani. 



7 ^Hikkun-, pe^a^iini, 
Naa*u -t r'did- me'alaj.2 

6. 6 1 6. 6. 
Sponsa: 8 [Ma] hisba^ti 6t'khem, 
Benote J'rusalem: 

-M tim9'u -t d6d-, tag- 
g'du lo, 
Secholat ahba -ni! 

Hierosolymitanae : 9 Ma ddodekhi 
middod, 
Hajjafa bannasim? 

Ma ddodekhi middod, 
S'khakha hisba'tinu? 

Sponsa: 10 Dodi ^ach veadom, 
Dagul merebaba. 

11 3Q'Y^^^otav taltaUim, 
Sechor6t ka'6reb. 

12 'Enav k'-Vwe j6nim 
'Al afiqe majim; 

E6cha96t bachalab^ 
J6seb6t 'al mine't. 

13 L'ch6jav ka*'rug6t ^boam, 
M'gaddel6t merqdchim; 

Siftotav sosannim, 
No^O-efot mor '6ber. 



usum sermonis contenderit, dodim hic significare amicos, nihil proficiet, 
quia manducatio et potatio sociorum aliter expHcari nequit, ac ea sponsi, 
in praecedentibus commemorata, quam symbolum amoris esse constat. — 
5e. Supple stichum : quam stillaverant manus dilecti mei. — 6c. Verte : 
anima mea egressa est pone eum. Punctatio sine causa ad stadium nar- 
rationis praeteritum revertitur. — 6d— 7a. Tres stichi eliminati ver- 
botenus e v. 2 — S cap. 8 desumpti sunt. — 7b. Num forte barbari aut 
latrones erant illi custodes murorum Hierosolymorum ? — 8. Sequentem 
investigationem sponsi non cum praecedente conjungendam esse, inde 
patet, quod sponsa hic (6, 2) bene scit, sponsum in horto commorari, 
illic (5, 6—7) ignorat, quo abierit, eumque, saltem secundum textum 
praesentem, in plateis urbis quaerit. Ceterum hoc carmen sibi prbprium 
habet eundem parallelismum additionis ac Ps. CXLIV2. — g^j^ Significat: 
quantopere, instanter. Vocem huc revocandam esse, docet correspondens 
kakha in v. 9. — 11. Absurde caput, utpote varias partes valde diversas 
continens, membris laudatis additur, absurdius auro puro comparatur, 
quo nihil prorsus characteristici, immo ne quidem inteUigibile quid de 
eo edicitur, — I2a. Cf. ad Cant, 4, 1. — I2b. Stichus indicat tantum 



Canticum. V-Vn. 



109 



14 Jadar' g'lile zahab, 
M'mullaiin battarsis. 

Me^^av t'asteti sen, 
Me^ullaft sappiiim. 

15 Sdqav 'ammude ses, 
M'jussadim *al -d'ne faz. 

Mar'av kal- Lebanon, 
Bachur kaarazim. 

16 Chikko alch mamtaqqim, 
VekhuUo machmaddim. 

Za dodi v'za reH, 
Benote J'rusalem! 

Hierosolymitanae : VI 1 Ana ha- 
lakh dodekh, 
Hajjafa bannasim? 

Ana pana dodekh, 
Un'baq'sannu 'immakh? 

Sponsa: 2 Dodi jarad 1'gaimo, 
La"rug6t habboaem; 

tLir'ot thaggefanim, 
Velilq6'6' sosannim. 

6. 6 I 6. 6. 
Sponsus: 4 Jafa att, ra'jati, 
tKjiter Tir^a, na^va!^ 
5 ^ Hass'bi 'enajk minnegd-! 
Sehem hirhibuni. 

8 Sissim hemma m'lakhot, 
Us'monim pilagsim. 



VA"lam6t en mispar. 



9 Achat hi' ra'jdti, 
Jonati, tammati; 

Achat hf leimmah, 
Bara hi' 1'joladtah. 

Reajiiha banot, 
Vajeasseruha; 

M'lakhot ufilagsim, 
Vajehaleluha. 

6. 6 I 6. 6 1 6. 6. 

Sponsus: VTI 2 Ma jjafii f"a- 

majikh 
Bann^alim, bat nadib! 

Chammuqe j'rekhajikh 
K'm6 ch'laim ma^ae *i'mHn. 

3 S6r'rekh aggan hassahr, 
Al jechsar hammazeg. 

Bi^nekh ''remat chi^J-d-im, 
Siiga bassosannim. 

4 i^adajk kis'ne "farim, 
T6om6 ^ebijja. 

5 ^aw^rekh k'migdal hassen. 



'Enajk Vrekhot b'- Ches- 
bon, 
'Al sa'ri bat rabbim. 



sedein columbarum, quarum oculis oculi spousi comparantur. — 12c — d. 
Participia ad oculos sponsi referuntur. — 14:C2. Formam femininam poscit 
participium in sticho sequente. — VI. 2. Cf. Cant. 6, 11; 7, IS. Quis 
tulerit illud: Abiit in hortum suum, ut pascat in hortisV Versus se- 
quens e v. 16 c. 2 desumptus. — 4b. Mira comparatio sponsae cum 
Tersa urbe, homoeoteleuto debita, comparationem aeque molestam cum 
Hierosolymis secum traxit. Sequens stichus e v. 10 ortum habet. — 5b. 
Accidentalis mentio oculorum sponsae effecit, ut 8 stichi in laudem 
aliorum membrorum e v. 1 — 3 c 4 huc transpositi sint; in VA identitas 
adhuc perfectior cernitur. Descriptionem hic eliminandam esse, cum 
ratio ejus iragmentaria et incompleta, tum falsa ejus connexio cum ante- 
cedentibus probat, in quibus oculi non a pulchritudine laudantur, sed, 
ut terrentes avertantur, rogatur. — 8d. Supple stichum: sunt in gynaeceo 
regis. — 9a. Cf. Cant, 5, 2. — VII. 4al. Numerus hic omnino superfluus. 



110 



Canticum. ¥11— VIII. 



-Ppekh k'migdal hal- L'ba- 
non, 
9ofa p'ne Dainmaaeq. 

6 ^Dallat rosekh k'arg'man; 
Malk asiir bar^ha^Q-im! 

7 Ma jjafit v'ma nna^amt, 
Ahba batta'nugim! 

S iQ6m'tekh dam'ta Ttamar, 

Vesadajk raskolot. 
9 -Marti: e'la b'tamai', 

Ochaza b^sansfnnav! 

Vjihju na' sadajikh 
K'eskel6t haggafen, 

Vrech appekh k'tappuchiin, 
10 Vchikkekh kajjajn ha'9"&ob, 

Holekh ilemesarim, 
Dobeb oif te j'senim. 

8. 6 I 8. 6. 

Sponsa: H 'M Tdodi v"alaj t'- 

suqato. 
12 D6d-, ne^e' haooada! 

[L'kha], nalina bakkefarim, 
lo''^ Nask'ma lakkeramim ! 

^J !Nir'a, im par'cha haggafen, 
'^ Pittach hassemadar; 
'^ .S«-hene9u harimmonim, 
1 4a iDudaim nafmi rech ! 

^ V^al p'tachenu kol mega- 

dim, 
'•'- Chadasim, gam j'sanim. 



13^ Sam etten et dddaj Tkha, 

dod- ; 
H^^Dodaj, ^afanti lakh! 

VIII 1 Mi jittenekha keach li, 
Joneqi s'de immi! 

Em9a'kha bachti^, -ssaqa- 
kha; 
Gram lo' j6bazu li! 

2 Enhagakka, abiakka 
El bet Imm-, terdeni; 

Asqekha mijjen haraquch, 
Me^asis rimmoni! 

6 Simen- k'ch6ttim 'al libbil- 

kha, 
K'ch6tam 'al z'ro'akha! 

Ki ^azza khammavet ahba, 
Qasa khis'ol qin'a. 

Eesafaha risefe es, 
Salhabt Jah salhdbtah 

7 Majm rabbim lo' jukh'lu 

l'khabbot2, 
-N'harot 16' jis^Tiiha. 

Ln jitten is et kol *h6no, 
K61 bet6 baahba, 



Akh boz jebuzii lo! 

6. 6 I 6. 6. 

irater: 8 Achot lanu ^'•a-anna, 
Vesadajim en lah; 



— 6, Cf. ad Cant. -5, II. Tamquam circumstantia aggravans hic accedit- 
horiibile 'alaj. — lOcS. Dormientes vocantur, qui in ecstasi vel ijomnio 
amoris versantur. — ISel. In domo materna. — 14d. Innuit sponsa, se 
virginitatem suam illibatam sponso servasse. — VIII. 2b4. Cf. (quoad 
usum imperfecti) Job 3, 3. Huic verbo substituit VA ea, quae in v. 4 
cap. 8 sequuntur, TM vero t'lamm'deni, quod minus placet. Nam pieta- 
tem et officia domestica vel mater vel experientia sponsam jam docuerat, 
nec tunc externarum notitiarum congeries animae excultioni necessaria 
putabatur. — 2d. Sequitur versus e v. 6 cap 2 desumptus. — 6b. Brachium 
ad manum vel potius digitum restringendum est, quia annulus nunquam 
in brachio gestabatur. — 6e. Punctatio formam regularem ris'fe ar- 
bitrarie proscribit. — 7e. Suppleri potest stichus : Sakhor 16' jiokdr lo 



Canticum. VIII. 



111 



Ma nna^aS. r-chotenu, 
Bajjom, sejj'dubbar bali? 

Alter frater: 9 Im clioma bi', 

nibna 
"Laha Oirat kasef; 

Vim dalt hi', na^iira 
"Laha liichi arez. 

Sponsa: 10 'Ni minndj^i chomsL, 
Vsadaj kammigdalot. 

Az hajiti b''enav 
K^emoge^ti salom. 

6. 6. 8. 

Sponsus: U Kdrm haja li- S'16- 

mo;2 



Natan -t hakkarm rn6^'rim, 
Is jabi' b'firj6 alp kasef. 

12 Karmi seUi^ Tfanaj. 
Haalp rkha, Selomo, 
Umatajm TnoS-^rim et pirjo! 

6. 6. 6. 

Sponsus: 13 Hajjosabt baggan- 

nim, 
Chaberim maqsibim; 
L'q61ekh hasmi^ini! 

Sponsa: 14 B'rach, dod-, d'me 
l'kha r^abi 
Tofr haajjalim 
'Al hare beaamim! 



dhba. — 10a2. Necessario suppletur, quia soror eustodiam et correctionem 
fratrum tamquam superfluam perstringit. — 12. Sub hac vinea intellige 
sponsam, qua nihil carius possidet ■ loquens ; ideo iUam sibi vetinet ac, 
dum eam habet, flocci facit amplissimos reditus Salomonis et conducto- 
rum vinearum ejus. — IScl. Cf. Job 31, S5. - 14. Canit quidem sponsa 
rogata, ut etiam in v. 15 — 16 cap. 2, sed joco amicali ita, ut aponsum, 
sociis ejus praesentibus , abire jubeat. Tres ultimae cantilenae prae 
ceteris ab exegetis mirum in raodum varie contortae sunt. ut sensus 
earum per se omnino simplex et perspicuus cum hypothesi fabulae ro- 
manensis vel dramatis percurrentis quadret. 



m. Threni. 

I. 12. 12. 12. - 

1 Ekha jas'ba badad ha% rabbati ^am, 
Hajeta k'almana rabbati baggojim! 
Sarati bebammedinot haj'ta lamas! 

2 Bakho tibka b'lajla, v'dim'atah "^al lechjah ; 
En lah menachem minni khol ohabaha. 

K61 re^aha bag'du bah, haju lah r6j'bim. 

3 GaVta J'huda me^^oni umerob ''b6da; 
Ki jas'ba behaggojim, lo' ma^^a manoch. 
K61 rod'faha hiocsiguha ben hamm'9arim. 

4 Dai''khe Qi]ion 'belot mibb'li bae mo^ed; 
K61 s"araha s6m'mim, [ne'nachim] koh'naha; 
B'tulotaha *nehug6t, vehi' mar ndfs lah. 

5 Haju 96reraha rr6s, oj'baha salu; 
Ki Jahva hogah 'ale rob pesa^aha. 
'Olalaha halekbu sebi lif ne ^ar. 

6 Vajje^e' minni bat ^jjon k61 hadai-ah; 
Ki oaraha keelim, lo' ma^^u mir^a, 
Vajjerkhu bel6' khoch lifne tr6defamo. 

7 * Zakhera *kol machmuddSha %nime qadem, 

Binef61 ^aramah bejad ^ar, v'en 'ozer lah. 
*Eau ^arim, oachaqu *al raisbattaha. 

I. 4c2. TM senstim praebet nimis debilem. — 7al. Recordatio re- 
centis miseriae, semper animo praesentis, non erat populo necessaria, 
nec per asyndeton cum ea prisci splendoris conjungenda. — 20c5. Cf. 
Ps. 63, 2. Incongrue gladio mors generatim sumpta opponitur. — 21c. 
Desiderium vel spem ultionis hic perfecto firmae confidentiae exprimi, 
universo tenori carminis repugnat et transitum a moestissima querela 
ad quoddam consolationis initium nimis abruptum et completum reddit. 



Threni. I. Il3 

8 CHe^O-' cha^B-^d J'rusalein, 'al ken Tnidda liaj'ta. 
K61 m'kbabb'daha hizziluha, ^rau 'er^^tah; 

Gam hi' ne'necha V^onjdh vattasob achor. 

9 0um'atah b'stllaha, 16' zakh'r^ ach'ritah; 
Ndfeld vatt6red p'laim, 6n m'nachem lah. 
R'e, Jah, et 'onji, ki higdil dlaj 6jeb! 

10 Jado paraa ^ar 'ale khol machmaddaha; 
Ki ra'ta. gojim baii eU miqdasah, 

'Ser ^ivvita, 16' jabou baqqahal lakh, 

11 K61 Vne 'ammah ne'nachim, mebaq'sim lachem; 
Nafnu machmaddehem b'6khel, Thasib nafes. 

R'e, Jahva, v^habbi^O-a, ki hajit- zol61a! 

12 L6' 'lekhem, kol '6b're dark, habbi^d-u ur'u, 
Im jes makb'ob k'makh'obi, aser 'olal li; 
'Ser hoga Jahva bej6m char6ni appo? 

13 Mimmar6m salach es b"a9'motaj v'jardanna; 
Parao raset leraglaj, h'sibani achor; 
Netanani s6mema., kol hajjom dava. 

14 Niaqad "^61 p'sa'aj, bejado jiotaregu; 
fAleju 'ale ^avvari, hikhsil kochi. 
Netanani 'D6naj bide, 16' ukhal qum, 

15 Silla k61 abbiraj Adonaj beqirbi; 
Qara' 'alaj m6'ed lesabber bachuraj; 
G-at darakh Ad6naj lib'tulat bat J'huda. 

16 *A1 -lla 'ni bokhijja*i, '^eni j6r'da majim; 
Ki rachaq mimmenni m'nachem, mesib nafsi; 
Haju banaj Somemim, ki gabar ojeb, 

17 Pereoa ^^^6n b'jadaha, en m'nachem lah; 
^vva Jahva 16- Ja'q6b sebibav ^arav; 
Hajeta Jeriisalem Tnidda benehem. 

18 9^ddiq hu' Jahva, ki fihu W mariti. 
Sim"u na', kol ha'ammim, ur'u makh'6bi! 
B'tulotaj ubachuraj harkhii bassabi. 

19 Qara't- lameahabaj, *ve-hemma rimmun-; 
^ Kohanaj uz6qenaj ba^^lr gava%, 

Ki biq'su okhl Mmo vejasibu -t nafsam. 

Cariaina V. T, metrice. -1 k 



114 Threni. I— II. 

20 W6, Jahva, ki ^ar li, me^aj chomarinaru ! 
Nehpakh libM b'qirbi, ki maro mariti; 
Micliu^ *sikkelaai chareb, babbajt fkamhut. 

21 Same'u, ki ne'nacha 'ni, en m'nachem li; 
K61 oj'baj sam"^ui, oaou, ki -tta 'aoita. 
fHabe' jom, qara'ta, vejihju khamoni! 

22 Tabo' khol ra"tam Tfanakha, v"^61el lamo, 
Kaaser "^olalta li "^al kol pesa^^aj! 

Ki rabbot anechotaj velibbi davaj. 

/ 

11. 12. 12. 12. 

1 Ekha ja^ib b'appo 'D6naj et bat ^yj^n; 
HisHkh missamajim ar^ tif' art Jiorael, 
V'16' zakhar had6m raglav bej6mi appo! 

2 Billa' 'D6naj, 16' chamal et k61 n'ot Ja'qob ; 
Haras be^ebrato mib^^re bat Jehiida; 

Higgi'^ laar^, chiUel mamlakha- v'oaraha. 

3 G-ada' b6chori af kol qarni Jiorael, 
Hesib achor jeminahu mipp'ne 6jebj 
Vajjib^ar b'- Ja'q6b k'es lahaba, -kh'la sabib. 

4 Darakh qasto keojeb, *liqrati ni^gab; 
J'niino k'9ar vajjahrog kol machmadde 'ajin; 
B'6hel bat ^ijjo^ safakh baes chamato. 

5 Haja Adonaj k'ojeb, billa' Jiorael; 
Billa' * iarm'notaha, sichet fmib^araha, 
Vajjirb b'bat J'huda ta'nijja vaanijja. 

6 Vajjachm6s *kaggafen oiikko, sichet m6"do; 
Sikkach Jahva be- 9^jj6n mo'ed vesabbat, 
Vajjin'a9 beza^am appo raalekh v'kh6hen. 

7 Zanach Adonaj mizb'ch6, nier miqdaso, 
Hisgir b'jad qjeb chom6t armenotaha; 
Q61 nafmi bebet Jahva kej6mi m6^ed. 

II. 4a. Genuinitas vocis in TM omissae inde patet, quod verbum 
ni99ab nuUo modo de manu dici potest. Dextera hostilis repraesentatur 
ut gladium gerens , de quo solo harag commode intelligitur. — 5b4. 
Enallage generis hic vix tolerabilis videtur. — 6. Lectionem alexandri- 
nam confirmat frequeus comparatio populi israelitici cum vinea vel vite 



Threni. II. 115 

8 CHasab Jahva lehaschit chomat bat Qijjon ! 
Na&a qav ve-W heslb jado mibballe'^, 
Vajja'bel chel vechoma, jachdav umlalu. 

9 0ab"u b'ar9 s"araha, -bbad v'sibbar b'richaha; 
Malkah veoaraha baggojim, en tora; 

G-am n'biaha 16' ma^^ii chazon mij- Jahva. 

10 Jes'bu laar^, jiddemu ziq'ne bat ^yj^^' 
He'lu ^afar 'al rosamo, chag'ru aaqqim; 
Horedii laar^ rosan b'tul6t J'rusalem. 

11 Kalu badd'ma^6t 'enaj, chomarm'ru me'aj; 
Nispakh laar^ kebedi 'al sabr bat ^ammi, 
Be^a^&ef ^ol^l v'joneq bir'ch6bot qirja. 

12 L'immotam jom'ru: ajrje dagan vajajin, 
Behit^a^Q-Q-efam kachalal bir'chob6t 'ir, 
Behistappekh nafsam el cheq immotamo. 

13 Ma "idekh, ma 'damma llakh, habbat J'rusalem; 
Ma asva llakh va*nach'mekh, b'tulat bat Qi^i^n? 
Ei gad61 kajjam sibrekhi, mi jirpa' lakh? 

14 Nebiajikh chazejii lakh sav' vetafel, 
V'16' giM 'al 'avonekh, rhasib sebitekh, 
Vajjechzu lakh maae6t sav' ummaddiichim. 

15 Safeqii 'alajk kappajm kol *^6b're darekhi, 
Vajjani^u r6sam 'al bat Jerusalem: 

H'z6t ha'ir, s'jom'ru k'lilat j'fi, m'a6cj rkhol haar^? 

16 Pa§u 'alajk pihem k61 oj'bajk, saraqu, 
Vajjachr'qu sen, -m'ru: billa'nu, akh za hajjom, 
S'qivvinuhu, ^me^a^mihu, tr^unihu! 

17 'Aoa Jahva, 'ser zamam, [haras v'lo' chamal]; 
Bx99a' erarato, 'ser ^ivva mime qadem, 
Vajj'aammach 'alajk ojeb, herim qarn Qarajk. 

18 t^a^aqi tlakh el 'Donaj, tb'tulat bat ^ijjo^- 
Horedl khanachl dim^a jomam valajla; 

Al titfni fugat lakh, al tiddom bat 'enekh! 

Domini. — I5a. Additamentum e v. 16 desumptum incongrue jam hic 
inter gestus manuum et capitis anticipatur. — 15c6. Status constructus 
ante praepositionem. — 17. Tianspositionem leges parallelismi postulant. 
— 18. Lectioni praesenti obstat, quod sticho contra leges parallelisrai et 
styli significationem exhortativam adimit et pluralem ad solos hostes 



116 Threni. 11—111. 

19 Qumi, ronni ballajl lerosi asmiirot; 

Sifkhi kh^majm fieb nokhch p'ne 'Donaj, a'i -lav kappajk, 
'Al nafs '61']ajk, i^-S-ufim b'ra'ab b'r6s kol chu^ot! 

20 E'e, Jahva, vehabbe^O-a, l'mi [ko] 'olalta! 

-M t6kh'lan nasim p'ri ^bi^Q-nan, m'^orie •O-ippiichim; 
Im jehareg b'miqdas- 'D6naj kohen v'nabi'? 

21 Sakhebu laare^ chii^ot naW v'za,qen; 
B'tulotaj v'bachuraj naflu, b'charb haragta; 
B'j6mi appekha ■9-abachta, 16' chamalta; 

22 Tiqra' khejomi mo^ed m'guraj missabib, 
V'16' haja b'jom af Jahva pali^Q" veaarid; 
'Ser -S-ippachti veribbiti, 6j'bi khillam. 

m. 12. 12. 12. 

1 'Ni haggaber, raa ''ni bes^b^O* '^ebrato; 

2 Oti nahag vajjeholakh ch6sekh v'16' or; 

3 Akh bi jasub ?;^-jahp6kli jad6 kol bajjom. 

4 Billa b'aari v''6ri, sibbar 'd^emotaj; 

5 Bana ^alaj vajjaqqaf ros u.telaa: 

6 Bemachsakldm hosibani k'mete '61am. 

7 Gradar ba^di v'16' e^e', hikhbid nechosti; 

8 Gam ki ez'aq va'savve^ aatam ffilldti; 

9 Gadar derakhaj b'gazit, n'tib6taj ^ivva. 

10 D6b oreb hu' li, arje behammistarim ; 

11 D'rakhaj sorer vaj'fass'chen-, aamani somem. 

12 Darakh qasto vajja99'ben- k^ma^Q-^ara lache^. 

13 H6bi' b6khirj6ta3 4t bene aspato; 

14 Hajit- a'ch6q rkhol fammim, n'ginatam kol hajjom; 

15 Hiabi^ani bamm'rorim, hirvani la'na. 

16 Yajjagres b^cha^a^ sinnaj, hikhpisan- b'efer; 

17 Vattiznach missalom nafs-, nasiti •9'6ba; 

18 Vaomar: abad ni^chi v'tochalt- mij- Jahva. 

referre potest; accedit, quod cor non clamat et personificatio muri om- 
nem analogiam excedit. — 20b4— 5. TM, omissa voce in VA servata, 
falso distinguit pirjam "orie, suffixum masculinum moleste adhibens. 

in. 20, 5. Vocem suppletam exigit pronomen demonstrativum in 
versu sequente, quod ad eam refertur, et generatim elevatio poetae in 
spem divinae miserationis, cujus causa in antecedentibus commemorata 
Bupponitur, sed absque suppletione illa frustra quaeritur. Displicet etiam 
distinctio inter animam et personam; cf. ad Ps. 42, 5. Punctatio verbi 
v'ta§iach sensu caret, cum copula non habeat significationem conjunc- 



Threni. m. 117 

19 *Z6kh'ra "^01131 liinenicli, la'na varos! 

20 Zakhor tizkor y^taoich "le amtU'hha nafsi; 

21 Zot asib ele libbi, 'al ken ahochil. 

22 CHas'de Jahvai 16' ttammu, ^lo' khalu rachmav; 

23 CH'dasim labb'qarim, rabba emiinatakha. 

24 CHelqi Jahva, am'ra nafs-, '^al ken ochil lo, 

25 06b Jahva l'qovav, lenafes, tidresannu; 

26 06b, tjejachel tdumam litesu^^at Jahva; 

27 06b laggaber, ki jiaoa' "^ol bine^urav. 

28 Jeseb badad vejidd6m, ki na^S-al 'alav; 

29 Jitten [pihu] ba^afar, ulaj jes tiqva; 

30 Jitten lemakkehu Tchi, jiaba' becherpa. 

31 Kl lo' jiznach 16*olam 'ammo Ad6naj; 

32 Ki im h6ga vericham. ker6b chasadav. 

33 Ki lo' 'inna miUibb6 vajjagga b'ne is. 

34 L'dakke' tachat raglav kol asire are^, 

35 Leha^a-O-^t mispa^O-i gaber nagd p'ne 'Eljon, 

36 Le^^avvet adam b'rib6, 'Donaj lo' raa? 

37 Mi za amar vdttehi, 'Donaj lo' ^ivva? 

38 Mippi 'Eljon 16' te^e' hara*ot v'ha^^ob? 

39 Ma jjit'6nen adam chaj, gabr 'al cha^Q-aav? 

40 Nachpeaa d'rakhenu ivenasuba 'ad.Jah; 

41 ISTissa' lebabenu -1 kappajm -1 El bassamajm! 

42 Mchnu tb^fas*^ imarinu, atta 16' salachta. 

43 Sakkota baaf^ haragta, 16' chamalta; 

44 Sakkota ba^anan Tkha, me"b6r teflila; 

45 S'chi umaos teoimeni b'qarb ha^ammim. 

46 tPa^ejii 'alenu pihem k61 oj'benu; 

47 Pachd vafachat haja lanu. hasse't v'hassabr; 

48 Parge majm terad "^eni "^al sabr bat "^ammi. 

49 '^Eni nigg'ra v'16' tidma meen hafdgot, 

50 ' *^Ad jasqif vejere' Jahva missamajim; 

51 'Eni '61ela Tnafsi mikk61 tb'khot 'iri. 

tionis: quod. Verte stichum: Anima mea memor est fidelitatis tuae et 
meditatur de ea. — 22. Duplex additio particulae ki et substitutio for- 
mae impossibilis tamnu pro tammu effecit, ut periodus solo subjecto 
constet. Ceterum hic nondum locum habet aptum gratiarum actio, sed 
tantum timidus quidam recursus animae prope desperabundae ad gra- 
tiam Dei adhuc praesentem et efficacem. — 40. Additamentum mera 
est tautologia. 



118 Tkreni. ni— IV. 

52 ^od ^aduni ka^^ippor *kol 6j'baj chinnam; 

53 ^ametu babbor cbajjaj vajjaddu abn bi; 

54 ^afa majim '^al rosi, amart-: nigzarti. 

55 Qara't- simekba, Jabva, mibbor tachtijjot. 

56 Q61- sama^^ta: -1 ta'lem dm^kha rrav'chat-, Tsav^at- ! 

57 Qarabta b'jom ^qraakka, -marta: -1 tira'! 

> 

58 Eabta, 'D6naj, ribe nafs-, gaalta chajjaj. 

59 Eaita, Jah, "^awatat-, sor-Q-a mispa^Q-i! 

60 Eaita kol niq'matam, kol machs'botam li. 

61 Sama^ta cherpatam, Jah, kol maclis'botam "laj, 

62 Sifte qamaj v'h6g'jonam 'alaj kol hajjom. 

63 Sibtam v'qimatam habb^-O-a, 'ni manginatam! 

64 Tasib lahem g'mul, JahvS, k'ma^ae jedehem; 

65 Titten lahem m'ginnat leb, ta'lat'kha lahem; 
QQ Tirdof b'af vetasmidem mittacbt s'me Jabva! 

IV. 12. 12 I 12. 12. 

1 Ekha jii^^am zahab, jisna hakkatm ha^O-d-ob; 
Tistappekhna ab'ne qodes b'r6s kol chu^ot! 

2 B'ne ^jjon liaj'qarim, ham'sullaim bappaz, 
Ekha n6chs'bu rnible chara, ma^^oe j'de j^^er! 

3 Gi-am tannin char^u sad, heneqii gurehen; 
Bat 'ammi leakhzar kaj^enim bammidbar. 

4 Dabaq Tson joneq ele chikk6 ba^^ama'; 
"^Olalim sa'lu lachm, ««-forea en labem. 

5 Haokh'lim lema^dannim nasammu b^chu^ot; 
Ha'munim ^ale tola"^ chibb'qu aspattot. 

6 Vajjigdal "^av^n bat "^ammi mecha'8"6'at S'dom, 
HaVfakha kh'mo raga' v'16' chalii bah jadajm. 

7 Zakku n6ziraha missalg, Qachu m'chalab; 
Ad'mu 'agem mipp'ninim, sappir gizratam. 

8 CHasakh miss'chor t6'ram, 16' nikk'ru baehugot; 
^afad '6ram 'al 'a^mam, jabes, haja kh^e^. 

9 06bim haju charie eharb mechdrie ra^ab, 
S'hem jaziibu m'duqqarim mitfniibot aadaj. 

10 J'de nasim raehmanijj6t biss'lu jaVdehen; 

Haju rbarot lamo b'saber bitti ^ammo. 

IV. iSa. Supple mentaliter: Aecidit tamen. — 15b. Particula ki 
in textu praesenti addita logicae adversatur. — I7al. Lectio textus tam 



Threni. IV— V. 



119 



11 Eolla Jahva et cli'mat6, safakh ch'ron appo, 
Vja^^et es b'- ^iJJ^^ vattokhal j's6dotaha. 

12 L6' he'mmu markhe ar^ v'khol j6s'be tebel, 
Ki jab6' ^ar v'6jeb Vsa^are J'ruialem. 

13 Mecha^fl-d^t n'biaba, "vonot k6hanaha, 
Hassofkhim beqirbah ^t demi ^addiqim. 

14 Na^^u 'ivv'rim bachu^^t, neg6'lu baddam, 
B'16' jukh'lu jehagge^ii bilebusehem. 

15 Siiru, •S-ame', qar'u lam, sunii, -1 tigga^u! 
iNa^u, gam na'u, -m'ru Vgojim: 16' jos'fd Tgur. 

16 P'ne Jahva chiirqam, lo' j6sif lehabbi^&am; 
P'n6 khoh'nim lo' nao'u, z'qenim 16' chananu. 

17 t*Od tikhlana [habl] 'enenu -1 'ezratenu, 
Be^ippijjatenu ^el goj, 16' jeh6si'. 

18 9^du ^e^^adenu m'lakht bir'ch6botenu ; 
Qarab tqe^, marii jam6nu, ^ba' qi^^enu. 

19 Qallim haju r6defenu m'nis're samajm; 
'Al %arim d'laqunu, b'raidbar ar'bu lanu. 

20 Eiich appenu, m'sich Jah, nilkad bis'chit6tam, 
'Ser amamu: be^ill^ nichja baggqjim. 

21 Siai v'aim'ehi, bat Edom, josabet b'ar9 'U9! 
Gam ^alajikh ta^bor k6s, tisk'ri v^tit^^ari. 

22 Tam ''vonekh, bat ^ijjoii» lo' Josif rhagl6tekh; 
Paqad *'v6nekh, bat 'Dom, gilla "^al cha'9"9"6tajk. 



V. 7, 7 1 7. 7. 

1 Z'khor, Jah, ma haja lanu; 
Habbi^d- -r'e -t cherpatenu! 

2 Nachrtenu nehp'kha Tza- 

rim, 
Batenu lenokhrijjim. 



3 J'tomim hajinu, en ab; 
-Mmotenu kealmanot. 

4 Memenu b'khasp satinu, 
'^E^enu bim'chir j'b6u. 

5 ^Al ^awarenu trad'fa; 
Jaga^nu, 16' tnach lanu. 



morphologice quam syntactice impossibilis, cui lectio marginalis aeque 
impossibilem substituit, ex erronea additione terminationis verbi se- 
quentis ad particulam orta est. — 17b. Verbum additum non solum 
superfluum est, sed etiam sensum perturbat, cum de tempore praesenti, 
non praeterito agatur, et praepositio b' hic evidenter sententiam subor- 
dinatam, quae stichum praecedentem explicet vel determinet, introducat ; 
cf. Thr. 1. 7; 2, 11. 12; 4, 14. Verte igitur versum : Adhuc contabescunt 
irustra oculi nostri ad auxilium nostrum, dum exspectamus populum, 
qui nOn salvabit. 

V. Hoc carmen, 22 distichis constans, ad certissima exempla alpha- 



120 



Threni. V. 



6 V- Mi^rajim [jad] natantlu; 
Le- Assnr, liabo' lachem. 

7 'Botenu eha^Q-^u, enam; 
fN^u '^Vdnotam sabalnu. 

8 'Abadim mas'lu banu; 
Poreq en mijjadamo. 

9 B'nafsenu nabi' tlachem 
Mipp'ne charbi hammidbar. 

10 'Orenu k'tannur *nikhmar 
Mipp'ne zar'f6te ra^^ab. 

11 Nasim be- Qijjon Hnnu, 
B'tul6t b''are Jehuda. 

12 Sarim bejadam nitlu; 
P'ne z'qenim 16' nehdaru. 

13 Bachurim ■9''ch6n na(Jau, 
-E''arim ba^e^ kasalu. 



14 Z'qenim missa^r sabatu, 
Bachurim minn'ginatam. 

15 Sabat meooa libbenu, 
Nehpakh leebl m'cholenu. 

16 Nafla 'aO-art rosenu; 
Oj^ lanu, ki cha^O-a^nu! 

17 'Al za ^dava libbenu, 
'Al -lla chas'khu 'enenu; 

18 ^ 'Al har ^ijjo'!» sessamem, 
Su'alim hillekhu bo. 

19 Atta, Jahva, le^olam; 
Teseb kis"kha Tdor vador. 

20 Laina Tnagch tiskachenu, 
Ta'z'benu r6rekh jamim? 

21 H'sibenui -lakha, v'nasub; 
Chaddes jamenu k'qadem! 

22 Ki im ma6s m'astanu, 
Qa^afta "16nu 'ad m'od? 



betizantium pertinet. — 6. Praepositio , 1' desiderari nequit , cum usus 
phraseos prohibeat, quominus Aegyptus et Assyria pro accusativis 
directionis habeantur. — 7. Of. Jer. 42, 6. — 10. Hebraei, aeque ac 
Germani, de cute hominum in plurali loqui non solent. — 16. Addita- 
mentum na' vim exclamationis nimis frangit. — 19b 1—2. Verte: Sedes 
super thronum tuum. — 21a3. Lectio marginahs v'nasuba non solum 
metro , sed etiam sensui repugnat , cum verbum non contineat exhor- 
tationem, qua populus loquens se ipsum admonet, sed effectum actionis 
praecedentis, quam Deum rogat. 



Supprementum 

ad Carmina Veteris Testamenti metrice. 
Scripsit Grustarus Bickell. 



Ut iii novalibus exarandis fieri solet, etiam post Corrigenda^ 
in'^ fine libri collocata, et Rmendanda, in^ folio separato eldem 
a<Sdita, nonnnlla mntanda visa sunt,. quae Ide breviter annotabuntur. 

Fs; 1, 4b: Ei kb.'mo9, '§er tidd'f§nnu nich *al *p'ne *hadre$. 

— 5, 7a praemitte sticho 6b: T'abbed d6b're khazab; *Jahi 
(3ane'ta kdl po"le avn. — 5, 12a— b: V'jiom'chu kol chose b'kh» 
r*61W, J6rann6nu. — 6, lla: J'b6su v'jibbah'lu ** kol 6j'baj (e 
recensione Lucianea VA). — 7, 6 secundum locum Ps. 143, 3 hinc 
interpolatum ita restitue: Jird6f ojl§b hafs- v'jirmos L'ar9 ch4jjaj; 
ukh^bod- r^^ar. — 9, 8 : Hemma db'du v'- Jahva T^olam ; Jasab, 
kohen Finispa^d' kis'b. — 11, 7c: Lectionem j'§arim testatur recensio 
Lucianea VA. — 12, 6c: Vox *atta e loco Isaiae 33, 10 irrepsisse 
videtur. — 13, 3d: Additamentum valajla coi^mat recensio Lu- 
cianea VA. — 14, 4c — 5a: Akh'lu lachm areg: JdhvS, Lo' qar'u. 
s'm6. Pach'du fachd, kl Elohim. — 17,. 13— 14a: Quma, qadd'- 
m6hu*S * F«-hakhri'ehu, Z7-fairda na^ MeraSa^, Jahva; Mim'tim 
mechaled. Cf, lob 15, 22 secundum textum VA. Ex hoc enim versu 
gladium et manum Dei diesumpsisse videtur interpolator, qm vocem 
9'funllkha (Ps; 17, 14) idem significare putavit ac vocem. ^afu 
(lob 15, 22). ■ — 18', 30a: Emendationem gader confirmat textus 
prunitivus VA in libris Itegnorum. — 19, 6a: mechupp'to. — 
19; 8d: Machk'mdt *p'tajfm. — 19, 13: §'gi6t mi j4bin m^sutt'- 
rot? N^aqq6ni, Jah! — 21, 6a: Gr6dl k'bod6 biSu^atakha. — 22j 2a; 
Za ddri *d6r'§e *Jdhv(i (e recensione Lucianea VA). — 25, 7 — 8a: 
Chad-S-^t n**uraj al tfzkor; K'chasd'kha zekh6r li dtta! 0ob JahvS, 
■d-^b veja;Sar. — 26, llb: Pedeni, *Jah, v'chonneni (e recensione 
Lucianea VA, ut etiam tres emendationes sequentes). — 27, 14a: 
Ch'zaq *v6'ma9, *libbi. — 28, 2a: §'ina*, *Jdhvd, q61 tachniinaj. 

— 28, 4a: Ten lahem, *Jdhva, k'f6*lam. — 30, 6c— 7b: B"arb 
jalin bakhi, Urb6qer rinna; Va'nl ba^dchtit Amarti b'ialvat-. — 
34, 6: Habbidu -Idv un'haru, *Uf'n6khem al jechparu. — 34,1, 2 la: 
§om6r kol *a9'mot&v *Jdh (e recensione Lucianea VA). — 35, 7 — 8: 
£1 d-amenu li riStam, Sacht chaf ru rnafsi. BiSto, 'ser d&man„ tilk*do; 
BaSiicht, jippol bah! — Ultima stropha Ps. 38 hoG modo ex in- 
terpretatione memphitica VA restituenda, est: *BJMikhun- jachiid 
kydgr nzfab, *Vdjeeh6lelu et Vodri. -L taVben-, J4h, aL tirchaq^ 
m'm6nni! ChuSa r*6zrat-, 'D6haj,, t'§u*at- ! Cf. notam meam ad Ps. 3, 
8. — - Ps. 44 strophas habet tetrastichas. Initium ita restitue: J4h, 
sam&%u b^ozn^nu, Abot6nu sipp'm Idnu, P6% pa'41ta bijem6hem. 



NijVotakha bime qadem. — -Tta, jad^klia, gojim horasta Ahotenu 
vatti^d-d^a^em ; Tmznekhd tura' leummim, TS^ib V^dmmekhd vatt'- 
s6ircliem. Deinde formantur strophae versibus 4, 5 — 6, 7 — 8, 9 
(hoc modo: B- Elohim hillaluu ifamzci, K61 hajjom hig'burot 0*r6^o; 
Vdomdr: h'khol dor ti^qrinu, Vsimekha le^olam noda), lO^ — 11, 
12-13, 14—15, 16— 17, 18— 19, 21— 22, 23 et 20, 24—25, 
26—27. — 45, 7a: n'khoDa. — 45, 17—18: Tacht 'botAjk jihjii 
banajikh ; T'sitim roarim b'kh61 haare^. *Jizkeru s'mekh b'kh61 dor 
vador; 'Ammim jodukh l'*61am va^ad. — 52, 6: -Habta kh61 dib're 
bar, rasa*, TJl'son'kha Tson mirma. — 55, 8 — 9a: Hinne aharchiq 
noded, Alin bammidbar, -chi^a, *Wjd 'Lohim, mTaUe^- li (e recen- 
sione Lucianea YA). — -56, 9: S'fiirat^ aima dxm^ii b'nodakha. 
Nam fuga seu evagatio numerari nequit, sed lacrimae. — 59, 17b: 
V-rannen Tboqr chasdakha. — 62, 4: 'Ad na' t'h6t'tu "^al iS kiill'- 
khem, Tra^^echii k'qir na^uj? — Ps. 66, v. 13—20, hoc modo 
secundum schema 7. 5 [ 7. 5 restituendus est: Ab6' befkha be*61ot, 
*Sallem Tkha n'daraj; Aser pa^ii oefataj, ydibbar pi h\dx li. — 
'Olot mechim a^la Uakh, 'Im ^'■S-oret elim; -'Ss baqar "^im 'attudim! 
, . . . . — L'khu, sim"u va'sapp6ra, Kol jir'e 'L6him, Aser 'aaa lenaSi! 
..... — Ki hztchannSn elav pi, Qara'ti h'j6m ed-; YajjMen gil 
hiXhdhi, Vromam tacht rsoni. — Avn im raiti b'libbi, Lo' jisma^ 
'Donaj. Akhen sama' Elohim, Hiqsib b'qol ffiUat-. — Banikh Jah, 
'ser lo' hesir T'fillat- mettto, Velo' chaadkh 'mundto Vchasdo 
meitti! — 69, 5a — b: Eabbu miooa^rot ros- o6n'aj, 'A^emii ma^- 
mitaj saqer. — 71, 6o post v. 7 coUocandum videtur. — 73, 13b: 
Yaercha^ b'niqq'jon kappaj. — 75, 2a: Hodinukha, Jah, hodinu. — 

77, 9b: Gramar 'mitto Vdor vador? — 77, lOb: Im qafai? baaf 
raehmav? — Y. 16 et 21 Ps. 77 lectiones variantes ejusdem di- 
stichi continent, hoc modo restituendi: Kachita kh'96n *ammakha, 
Bene Ja'q6b ve- Josef. — 78, 46a: Yajjitten rchasil j'bulam. — 

78, 48a: Yajjasger laddabr Viram. — 79, 13b: N6da Tkha, 
*'Lohim, le^olam (secundum recensionem Lucianeam YA). — 88, 
12a: Haj'suppar b'qabr chasdakha. — 88, 13a: ffjivvada' b'ch6sk 
pil'akha. — 92, 14b — 15a: Becha^erot 'Lohenu; Jafr'chu, 'od j'nu- 
bun b'oeba. — 98, 8: N'har6t jimch'u khaf jachad, Harim j'ran- 
nenu. — In Ps. 104 nulla transpositio versuum instituenda est, 
praeterquam quod v. 16 — 17 post v. 11 coUocentur. Ergo ad 
stropham tertiam pertinent v. 10 — 11, 16 — 17, 12, ad quartam 
13—15 et 18. — 106, 5c: Lehithallel Vchasdiikha L"oldm m 
nachlatakha. — 107, 24b: Yenifl'otav bim*9ula. — 109, lOa: 
Yeno' janu*u banav. Yox v'Sielu post corruptionem sequentis in- 
trusa est. — 110, 3a: *Amm'kha n'dabt b'jdm cbelakha. — 113, 
6b transpone post stichum 5a. — 114, 2a: Haj'ta J'huda leqod^o. 
— 116, 16a: -Nna, Jah, "^i 'ni 'abdakha. — 118, 26b— 27a: Be- 
rakhniikhem huWkhem. Zdrach mibbet Jah El; Jah, vajjaer Idnu. 
— 119, 21: Ga*art- z^diin, hiSSogfm mimmf^votakha. — 119, 39: 



Ha'ber cherpat-, jagorfc-, * ^mispad-Skha d-ohim (e recensione Lucianea 
VA). — 119, 118: Salit- §6gim mecliuqqaklia, saqr taxmltam. — 
119j 152: Qadm jada^ti ^^dotakha, l"^61am j'sadtam. — 121, 6a: 
Jomam sam§ 16' jakkakha. — In v. 6 Ps. 135 interpolator etiam 
vocem ubaare? e v. 3 Ps. 115 desumpsit, quo iUam jam antiquitus 
irrepsisse VA testatur. — 136, 26 stichum intercalarem sive re- 
sppnsorium fuisse, innuere videtur locus I Machab. 4, 24. — In 
T. 12 Ps. 140 vox rmadchefot est glossa reete explicans vocem 
Vmahamorot in v. 11; ergo ignis coelestis sola causa mortis com- 
memoratur. — 141, 6c: Ki na*'mu l'- Jahva tachnunaj. Vox 
amaraj designat cantica laudis et: gratiarum actionis. — In Ps. 143 
restitue prius distichon ultimae strophae hoc modo: To^i' mi^^ara 
nafSi, Veta^mit 6j'baj. Annihilatio non est effectus misericordiae. — 
145, 13d: ma^lalav. — 146, 4b: AVdii *Tcol 6ston6tav. 

Prov. 16, 17b: Somer nafs6 no^er *piv. Eevisor in VA prae- 
misit aliam versionem, TM conformem, cui exinde scriba, parallelis- 
mum resarturus, tres stichos de novo praeposuit. — 20, 19b: 
-L'fota o'fatav -1 tit^arab. — 25, 17a: Hoqar ragVkhd me- *ire"- 
kha. — lob 3, lOb: Vajjaster 'amal me'en-. — 3, 25: vajje'ten-. 

— 4, 6a: Hal6' jir^afkha *kislat. — 4, 6b: Transpositionem co- 
pulae VA testatur. — 4, 13a: *v'-chez'jon6t. — 4j 20b: MibVlf 
omi l'na99h jobMu. — 6, 27b: Vetikkeru 'al re^khem. - — 15, lla: 
Ham''a^ rkha tanchum6t El. — V. 31 cap. 21 post v. 22 trans- 
ponendus est. — 24, 9: Jigz'lu minni aede tam, Ve'al 'ani jach- 
l)61u. — 35, 15b: Lectionem bappas^ tuetur VA. — 36, 2b: 
Ki '6d *U 16- 'Loh millim. — Num. 21, 28b: mlqqart. — Deut. 
32, 41a: Im 16' sann6t- b'raq charbil — Jos. 10, 13 — 14 ora- 
tionem tantum solutam continent. — Judic, 5 , 4c: -f samajm 
na^afu (ef. Ps. 68, 9). — 5, 5b: Mippene JahvS, 'Lohe Jiorael. 

— 5, 7 : Chadelii f raz6n b'- Jiarael, 'Ad seqqamat D'b6ra, em V- 
Jiarael. Pleraeque repetitiones in carmine Debborae non ad metitun, 
sed ad solum cantum et exhibitionem musicalem pertinent. — 5, 
€d: B6arba'im alef. — 5, llc: Qid^qot Jahva, pir'zon6 b'- Jiarael. 

— 5, 12b — c: "^Ori, dabb'ri §ir: qum, Baraq, -S'b6 sebj'kha, ben 
''Bino*^m! — 5, 30c: §'lal 9'ba'fm, ^ab* riqmatajim. — 16, 24 
praebet exemplum carminis, in quo omnes versus eodem modo 
«lauduntur. Schema est 6. 4. 4 ] 6. 10, ergo: Natan Eloh6nu 
Bejadenu Et oj'benu, V'6t machrib ar^^nu, Vaa^er hirba et chala- 
leuu. — II Sam. 1, 21b: Sam nig*al mag6n gibb6rim. — 3, 33 
— 34 est stropha sequens schema 7. 7. 7 | 7. 7, ergo: Hakk'm6t 
uabal jamiit -Bner? Jadakha 16' asiirot, Vraglakha 16' lin'chustajm, 
Higgisu *Zo *khenabal; Lifn6 b'ne 'dvl nafalta. — 23, Id: Vnam 
le^iir Jiarael, — Is. 9, 8c— d: Hdmmac^im 'orpdm .bega'va 
Ubegodel lebab. — Jer. 12, 9a non est interrogatio, ergo emenda 
primam vocem in *Ajd:. — Mich. 6, 2—5 cum v. 6 — 8 carmen 
efficiunt. Itaque duae hae strophae praeponendae sunt: Sim*^, 



hariin, et rib Jah, Vha^tanfm, inos'de arg! Ki rib V- Jahva *iia 
*ammo, V"im Jiorael jitvakkach. — *Ammi, ma *&aiii lakh, Tm» 
h61'etikha, "ne bi! Ei mim- Mi^rajm p'diidkha, L'ma*n dd*at 
9id'qot Jahva. 

Geterum multa adhuc remanent carmina prophetica, e quibiK 
nonnulla secundum metrum originarium (quod, nisi aHter indicatur, 
semper sequitur schema consuetum 7. 7) in libro Diehtungender 
Hebraeer germanice versa exhibui, nempe: Is. 10, 5 — 19; 49, 
1—13; 52, 7—10 (schema: 7. 5 | 7. 6); 60, 1—11 (schema: 
7. 7 I 7. 7 j{ 7. 7 1 7. 7); 61, 1—11; Jer. 17, 5—11 (schemar 
7. 7 1 7. 7); Os. 14, 2—9 (schema: 7. 5 | 7. 5); Am. 1—2;, 6, 
1 — 7 (v. 2 pro glossa seriori habendus est); 8, 4 — 10. Ibidem 
invenitur versio germanica carminis Judithae, critice restituti (schema 
7. 7 I 7. 7). In cap. 20 Jeremiae v. 7—13 habent schema 12^ 
12 I 12. 12, V. 14 — 18 autem 7. 7. 4. In libro Ecclesiastae haee 
inserta sunt metrica (fere omnia secundum schema 7. 7): 1, 8. 18;: 
2, 2. 14a; 4, 5; 5, 2. 9a; 6, 7; 7, 1—9 (schema: 7. 7 | 7. 7).. 
11; 8, Ib— 4; 10, la. 2. 11-13. 15—17; 11, 4. 6a; 11, 9—12,. 
la (duo ultima versus eodem modo desinentes habent). Jesus Sira- 
cides omnia secundum sehema 7. 7 conscripsit, excepto hymno finalL 
alphabetico, cui schema est 7. 7 | 7. 7. 

P. 165, 1. 6 ab inira lege: inscrutabili (pro: investigabili). — 
P. 220 ita restitue v. 106 — 107 carminis Nisibeni 69: Tavdito- 
denasseq, 'Amm'khun naiven Mdran! 

Ad paginam complendam addo, Jacobum Ecker Monasterien- 
sem, qui in annalibus Literarischer Handweiser (a. 1882, n. 320; 
reftitationem meam vide in ann. Ztschr. fiir kath. Theologie, a. 1882^ 
n. 4) systema meum metricum acerbissime aggressus est, immerito 
solis annaKbus praestantissimis Stimmen. aus Maria-Laach (a. 1879, 
n. 5; a. 1882, u. 5) commiserationem suam obtulisse, eo quod 
systema illud approbaverint. Eandem enim commiserationem me- 
ruerunt etiam alu multi critici optimae notae, e quibus hic nomino : 
in Austria P. Joannem Heller et P. Matthiam Flunk, S. J, 
(Ztschr. fiir kath. Theologie, a. 1879, n. 1; a. 1882, n. 2), P. 
Placidum Steininger, 0. S. B. (Theologiseh-praktische Quartal- 
schrift, a, 1882, n. 4); in Germania Augustum Eohling et Con- 
stantinum Grutberlet (Lit. Eundschau, a. 1879, n. 2; a. 1882, 
n. 15), Ludovicum de Hoermann (Magazin fiir die Literatur des 
In- und Ai^landes, a. 1882, n. 46), censores anonymos in anUi 
Theologisches Literaturblatt (a. 1882, n. 36) et Beweis des Grlau- 
bens (a. 1882, n. 8); in Anglia censorem- item anonymum in 
Athenaeo (a. 1879, n. 2678); in Belgio Thomam Lamy (Eevue 
catholique, a. 1879, n. 1); iu Grallia P. Edmundum Bouvy, 0. S. 
Aug. (Lettres chr^tiennes, a. 1880, n. 3. 4; a. 1881, n. 5. 9) et 
Franciscum Yigouroux (Monde, a. 1582, n. 257). 



18 Avn im raiti b'libM, 
Lo' tjisma'eni 'Donaj. 

19 Akhen sama' EloMm, 
Hiqsib beqol ffillati, 

20 Bariikh Jah, 's^r lo' h^sir 
T*fillat- v'chasd6 meitti! 

Psalmus CXLin. 7. 5 | 7. 5. 

1 Jahva, sema* ffiUati, 
HaVna -1 tachminaj ! 

Be'mTinat'kha *an^ni, 
Be9id'qatakha ! 

2 Vedl tabo' bemispa^S- 
tltti 'abdakha! 

Ki 16' jigdaq Vfanakha, 
Elohimi k61 chaj, 

3 4 Ki j tifafi-def 'alaj ruch-, 
B'tokh- jistomem libb-, 

6 Peraat- jadaj elakha:* 

7 Mahdr *'nen-, Jahva! 



Kal'td ruchf, al taster 
Panakha m'menni!* 

8 Ha§m"6n- babb6qr chas- 

dakha ! 
Ki b'kha ba^&aehti. 

Hodi*en dark, zu elekh! 

9 Ki ] -lakha "'chasit-. 

1 Lamm'den-, la*o6t r'9onakha ! 
Ea atta 'L6haj. 

Euch'kha •fl-oba tancheni 
tBe6rach misor! 
IIS' L'ma'n sim'kha, Jah, t'- 
chajjeni, 
^ Be9id'qatakha ! 

12^ IIb'chasd'kha ta^mit 6j'baj, 
1 1'' To^i' tmi99ar nafs- ; 
1 2^ Y'ha'badta k61 9or're nafs- ; 
cKi 'ni 'abdakha! 



cum psalmo praecedente communia habet, retinenda et ex identitate 
poetae, temporis, situationis explicanda sunt. — 3. Verte: quando. Apo- 
dosis in v. 6 sequitur. Interpolationes inter hanc vocem et sequentem 
interjectae particulae ki significationem causalem, logieae contrariam, 
obtruderunt. — 7. Interpolatio constructioni adaptari nequit. — 8. Duo 
stiehi inter hunc et sequentem versum interpositi duplicem parallelismum 
strophae destruunt. — llc. Transpositio stichi parallelismo postulatur. 

In ceteris carminibus addantur hae emendationes : Ps. XVIII 2, 1: 
t'Romim'kha. XXIV 2b: Ve^^al n'hardt j'khon'na,ha ; 8a: Mi za malki 
hakkabod? XXXV 16a: B'chonp 16'agaj char^qu. LXVIl2bl: Servavit 
hoc verbum textus primitivus VA, sed in fine versus coUocatum. XGII 
llb: B'loti besamen r^^^nan. CVI 4a: Zokh'ren-, Jah, ^r^^dn 'ammakha. 
CXL 8: Jdhva 'Ddnaj, 'dz j'§u'dti, Sakkotd. rroSi b'jom ndseq. CXLIV 
13c2: meullafot. CXLV lal : 'Romim'kha. Thr. Ilt 63, 3—5: habbifl-a, 
'ni tn'ginatam. Prov. VI 24a3 : re^ Is. XII 2 : Ki '^ozzi v'zimrati * 'Jahva, 
yaj'hi li lisu^^a. Hen EI j^su^^at-, ebfl-ach v'Id' -fchad. Jer. XVIII 14aS : 
Sdddaj. In Corrigendis substitue IV 9 d pro III 9 d, et L 7 pro XLIX 7. 

Dissertationi adde, etiam apud Syros omnia carmina strophica esse. 
Nam carmen 56 S. Ephraemi adversus haereses, quod Augustus Hahn 
objicit, strophas habet undenorum stichorum. Parallelismus adhuc apud 
Cyrillonam strictissime observatur, immo in opere metrico Stephani Al-' 
doensis agnoscitur. Ad carmina Veteris Testamenti alphabetizantia 
pertinet etiam tertium oraculum Balaami (Num. 24, 3 — 9) ; nam eliminan- 
dus est primus stichus v. 4 cum textu samaritano, nec non verba v^chi^- 
5av jimcha^ in v. 8, quae in omni expKcatione sensu carent, cum nec 
sagittae confringi soleant, nec oryx vel leo sagittis utantur. Carminibus 
alphabeticis adnumeretur ultimus hymnus Siracidae (51, IS — SO), omnino 
artificium Psalmorum 25 et 34 sequens, quem in annalibus Zeitschrift 
fiir katholische Theologie 1882, 11. e versionibus graeca et syriaca restitui. 
Orationem autem praecedentem (Sir. 51, 1 — 12) 22 distichis constare, 
ibidem demonstravi. 



Emendanda 

ad Carmina Veteris Testamenti metrice. 
Scripsit Gustavus Bickell. 



Psalmus LXVIi. 8. 8. 8. 

1 [Kdl haar^,] hari^u 1'- Jaliva; 

2 Zammeni ^na" khebodi s'mo; 
Simu khabod tehillato! 

3 Im'rul- !Elohim: mannora' 
Ma^aekha berob 'uzzSkha! 
J^khacheSii Tkha djebakha. 

4 Kdl haare^ jistaehvu lakh, 
Vfzanim'ru Tkha, j'zamm'ru 

s'makha : 

5 L'khu ur'u mifldt Eldhiml 

Ndra' "lila 'dl b'ne adam 

6 Hdfekhi jam lejabbaSa; 
Bannahar ja'b'ru beragel.^ 

7 Mdsel big'burato *dlam, 
'Enav baggojfm ti^pana, 
Hassor'rim al j'rimu lamo. 

8 Barekhu, '^ammim, 'Lohenu, 
Vehasmi^u qdl fhillato, 

9 Haaaam nefasenu Vchajjim!* 

10 Ki b'chantanu, Jah, 9'raf- 

tanu^; 



11 Habe^tanu bdmme^iida, 
Samta mii^aqd b'motndnu. 

12 Hirkabta ends rro§enu, 
Ba'nu baes ubammdjim; 
Vatto9'dnu *larevacha. 

Psalmus LXVia. 7. 7. 

13 Abd' befkha be^dlot, 
'Sallem lekha nedaraj ; 

14 Aser pa^u aefataj, 
VedibbSr pi ba^^ar .U. 

15 'Oldt mechim a'la Uakh 
■^lm q^-B-dret 61im v'khdrim. 



-'Ha baqar 'im *attudim; 
16 L'khu, sim"u va'sappdra, 
Kol jired Eldhim, 
Asdr 'aaa lendfsi! 



17 Si Mtchann^n elav pi, 
Qara'ti 16 Vgwrdti; 



Verdmam tachat rSdni. 



LXVP. 5b— 6a. Verte: Terribilis in magnalibus suis super filiis ho- 
minum est ille, qui (quondam) convertit mare in aridam. — 6b. Addita- 
mentum invitat ad exultationem in occasione (non in recordatione ejus) 
ante multa saecula jam elapsa. — 9. Stichus e Ps. 121, 8 petitus negaret 
oppressionem praeteritam, pro cujus fine populus graiias agfit. — 10. Ex- 
plicatio antipoetica ne sensui quidem convenit, cum hic non tam de 
purificatione, quam de simplici tribulatione sermo sit. 

LXVP. Hunc psalmum alphabetizantem , utpote 22 distichis con- 
stantem, separandum esse patet, cum in eo non jam populus, sed unicus 
salvatus gratias agat. — 13a. Qui nominationem Dei hic necessariam 
habet, legat: Abd' befkha, Jah, b"(51ot. — I7a— b. Moleste vox pi fit 
subjectum verbi in prima persona positi. Praeterea textus praesens 
transitum ab annuntiatione ad narrationem nimis abruptum reddit. — 
17c. Stichus suppleri potest: Vajjitten gil belibbi. Certe tale quid poseit 
tam parallelismus quam sensus, qui mutationem tribulationis in salva- 
tionem sola copula exprimi non permittit. 

CXLIII. Hunc psalmum interpolationibus aliunde desumptis scatere, 
indicavit mihi Ciemens Koennecke, cui etiam transpositionem in Ps. 72 
propositam debeo. Additamenta Psalmi 143 ortum hab.ent e locis 
Ps. 7, 6; Thr. S, 6; Ps. 77, 6. 18; 68, 2,- 28, 1; 25, 1; 59, 2; quae vero 



IV. Proverbia. 



7. 7. 
Prologus: I 2 Lada*t choklima 
uimisar, 
Lehabin im're bina; 

3 Laqdchat musar haakel, 
9^dq Y'rQispa'9' umesarim; 

4 Latet liftaim *6rma, 
Lena^ar da^t um'zlmma; 

5 Jisma' chakham v'josef 

laqch, 
Vnabon tachbulot jiqna; 

6 L'habin mas^l um^li^a, 
Dib're ch^kharoim v'chid6tam. 

Commendatip, sapientiae: 7 Jir'at 
Jahva resit da% 
lUmusar 'vilim bazu. 

8 S'ma^ b'ni, musar abikha, 
Val ti^Q-S-os torat -mmakha! 

9 Ki li^at chen hem Tros^kha, 
Va''n4qin^ rgarg'rotakha. 

10 Beni, im jefattiikha, 
JBa-chafl-Q-aini al tabo'! 

11 Ln j6m'ru: Tkha ittanu, 
Ne^rba l'dam, ni9p'na Tnaqii; 



12 Mbla^em kis'ol, chajjim, 
Ufmimim k*j6red6 bor; 

13 Kpl h6ni ja,qar nim^a', 
N'malle' batenu salal; 

14 Goralekha^ b'tokhenu, 
Eas -chad jihja l'khullanu; 

15 B'hi, al telekh b'da>rk Ittam, 
M'na' ragVkha minn'tibatam ! 

17 Ki chinnam m'z6ra. harast 
B"^ene kol ba^^al kanaf; 

18 Vehem Tdamam je'r6bu, 
Ji9p'nu lehafsotamp. 

19 Ken 6r'chot kol ^096^ ba^^ ; 
Et nafes b'^alav jiqqach. 

20 Ch'kham6t bachiig tar6nna, 
Bar'ch6bot titten qolah. 

21 Ber6s homijjpt tiqra', 
B'fit'che s''arimi 'maraha^: 

22 'Ad mataj it'eh'bu fati, 
Vle^im la^on chapi'du lam; 

Ukh'silim jian'u da^at, 

23 *V'jachubu letokhachti? 

Hen -bbi'a lakhem ruchi, 
Odi^a d'baraj 6t'khem. 



I. 2. Supple mentaliter: haec destinata sunt. — lObS. Punctatio con- 
sonantibus refeUitur. Cf. Pr. 4, 14. — 11. Vox chinnam supponeret, sce- 
lestos facinora sua ipsqs condemnasse. — 14a. Vox addita contradictionem 
hujus stichi cum sequenti efficit. — 15. Versus sequens, e locolsaiae 
59, 7 desumptus et in VA nondum expressus, eliminandus videtur, qida 
verum argumentum, ab exitu Jatrpcinii ipsis peccatoribus funestp de- 
promptum, a dehortatione separat, aliud prorsus superfluum interppnenis. 
Nam latrones et occisores ratrocinia caedesque exercere, per se patet. '— 
20al. Cf. ad Ps. 49, 4. — 21bS. Sine causa adhuc nominatur urbs, jam 
commemoratis plateis, compitis, portis. — 23a. yerte: et usquequoque 
reos se constituent spretae admpnitionis meae? Lectipneiia a VA' ser- 
vatam postulat tam parallelismus, secundum quem interrbgatib stultoruna 



Carmma Y. T. metrice» 



16 



122 



Proverbia. I— III. 



24 Ja'ii qara't- vatfiaaenu, 
Na^iti jad- v'en maqsib, 

25 Vattifre^u khol "^ati, 
Vetokbacliti lo' 'bitem; 

26 Gam 'ui beed'khem eacliuq, 
Erag beboi faclid'kliem ; 

27 Bebo' khesoa fachd'khem, 
V'ed'khem kesiifa je'ta; 

B'bo' "^'lekhem ^ara v'9uqa, 
*B'bo'' bdUahot ^aUkhem. 

28 Az jiqraun- v'lo' e'na, 
J'sacb'run'ni v'16' jim9'un'ni; 

29 Taclit ki aan'u da't 'Lo- 

him, 
V'ju"'at Jah 16' bacbaru. 

30 Lo' abu la^a^ati, 
Na'9u kol t6khech6taj ; 

31 Vej6kh'lu mipp'ri darkum, 
V'mimm6"9otam jioba^u. 

32 Ea m'subat p'tajira tahi-'- 

gem, 
Vsalvat k'silim teabVdem; 

33 VSome'^ li jiskon ba^&ach 
Vsa'nan mippacbad ra^^a. 

II 1 B'ni, im tiqqach amaraj, 
Vmi^votaj ti^pon ittakh; 

2 L'haqsib lachokhma -zna- 

kha, 
Ta^^a libb'kha latfbuna; 

3 Ki im labbiua tiqra', 
Latfbuna titten qoVkha; 

4 Im fbaqesanna khakkasp, 
Vkharama^Q-monim tachp'aan- 

na; 

5 Az tabin jir'at Jahva, 
Veda^at 'Lohim tira^a'. 

8 Ki Jahva jitten ch6khma; 
Mippiv da't utebuna. 



7 Ji9p6n lis'rim tusijja, 
Mug6n leh61ekhe tom; 

8 Leno^er 6r'chot mispa^Q-, 
Vedarekh ch'sidav jismor. 

9 Az tabin gadq umispad-, 
Vmesarim, kol ma^gal '6'ob. 

10 Ei tabo' ch6khma b'libb'- 

kha, 
Veda^at rnafs'kha jin^am. 

11 M'zimma tism6r ^ilakha, 
Tebuna tin^erakka; 

12 L'ha99ilekha middark ra^ 
Meis m'dabber tahpiikhot; 

13 B[a'6z'bini 6r'chot j6ser, 
Lalakhet b'dar'khe ch6sekh; 

14 Haaaemechim la'a6t ra^, 
Jagiiu b'tahpukh6t ra'; 

15 'Ser 6r'chotehem ^iqq'sim, 
Un'16zim b^ma^^gel^tam; 

16 L'ha99il'kha m'issa zara, 
tM'nokhrit, 'maraha hechrqa; 

17 Ha^kabt -Uuf n'"^uraha, 
Vet b'rit 'Lohaha sakh'cha. 

18 Ki sacha 61 mavt betah, 
A^'el r'faim ma%'lotaha. 

19 [Lo' j'subun] k61 baaha, 
Vlo' jaaa'gu 6r'chot chajjim; 

20 L'ma*n telekh b'darekh 

■9-6bim, 
Vor'ch6t ^addiqim tismor. 

21 Ki j'sarim jisk'nu ai-e^, 
Ufmimim jivvafni bah; 

22 -E'sa'im mear^ jikkar'tu, 
Vbog'dim jiss'chu mimmanna. 

III 1 B'ni, torati al tiskach, 
Vmi^vat- ji^^or libbakha! 
2 Ki 6rk jamim -s'not chajjira, 
Vesalom j6sefu lakh. 



in hoc sticho continuari debet, quara incongruitas TM, cum exhortatio 
ad poenitentiam vix boc modo secundum leges grammaticae exprimi 
possit et insuper a contextu plane abhorreat. — 29. Cf. Prov. 2, 5; 9, 10. 
— II. 8. Verte: ei, qui observat semitas justitiae et viam piorum ejus 
custodit. Exegetae versum, veros justos describenf em , contra obviuin 
verborum sensum, sola punctatione nixi, de Deo pios protegente intelU- 
gunt. — 20al. Subintellige : tristi aliorum experientia edoctus. — III. 3. 



Proverbia. ni— IV. 



123 



3 Chasd ve'mat al ja'z'buklici, 
Qos'rem ^al garg'rotakha;** 

4 *Vetim9a' chen veaekhl '^ob 
B"eiie 'Lohim veadam ! 

5 B'-8-ach el Jah b'kh61 lib- 

bakha, 
Vel binafkha -1 tissa^en! 

6 Bekhol d'rakhakha fr^ehu, 
Vhu' j'jasser 6r'chotakha! 

7 Al t'hi chakham b^enakha; 
J'ra' et Jahva v'sur- mera^! 

8 Eif ut t'hi *lis'erakha, 
7'siqquj le'a9'motakha ! 

9 Kabbed -t Jah mehonakha 
Vmeresit * H'buatakha ; 

10 V'jiml'u 'samakha caba', 
Vtiros 3'qabakha jiff^u! 

1 1 Masar Jah, b'ni, al tim'as, 
Veal taqo^ b'tokhachto! 

12 Ki -t 'ser je'hab Jah, j6- 

khich; 
*Jakh'ib et *k6l ben, jir^a. 

13 As're -dam, ma^a' ch6khma, 
Vadam, jaiiq tebiina! 

14 Ki •Q-ob sachrah miss'char 

kasp, 
Umecharu9 fbuatah. 

15 J'qara hi' mippeninim, 
Vkhol *ch'fa9im 16' jisvu bah. 

16 Orki jamim biminah, 
Bia'm61ah Mser v'khabod. 

17 D'rakhaha dar'khe n6'am, 
Vkhol n'tibotaha salom. 

18 'E9 chajjim hf rmachz'qim 

bah, 
Vet6mekhah meiissar. 

19 Jahva b'chokhma jasad ar^, 
Konen samajm bifbiina; 



20 BVla^^t^ fhomot nibqa^u, 
Us'chaqim jir*^afd ■fl-al. 

21 B'ni, -1 tjaluz me^enakha 
N'9or tusijja um'zimma; 

22 Vjihju chajjim rnafsakha, 
Vech^n legarg'rotakha ! 

23 Az telekh rba^ch darkakha, 
Veraglekha lo' tiggof. 

24 *Ki im *teseb, lo' tifchad ; 
Vsakhabta, v"arba s'nafkha. 

25 Al tira' mippachd pifom, 
-M'soat r'sa^im, ki tabo' ! 

26 Ki Jah jihja b'khislakha, 
Vsamar ragVkha millakhed. 

27 Al timna' '6'6b mibValav, 
Bih'j6t Tel jad^kha la'aot ! 

28 Al tomar l'r6"kha: lekh 

v'sub, 
Vmachar etten, v'jes ittakh! 

29 -L tachros ^al re^'kha ra'a, 
Vhu' j6seb laba^&ch ittakh! 

30 Altareb 'im-dam chinnam, 
Im 16' gemarkha ra^a! 

31 Al teqanne' b'is chamas, 
Veal tibchar b'kh61 d'rakhav ! 

32 Ki t6''bat Jahva naloz, 
Veet jesarim s6do; 

33 M'erat Jahva b*bet rasa', 
Un've ^addiqim j'barekh. 

34 Ln lalle^im, hu' jali^; 
Vela^^^navim jitten chen. 

35 Kab6d ch'khamim jinchalu; 
Ukh'silim *m'rime qalon. 

IV 1 Sim"^u, banim, musar ab, 
Vhaqsiba lada't bina! 
2 Ki laqch '8'ob natatt- la- 
khem. 
Torati al ta'z6bu! 



TM stichum additicium e v. S capitis 7 depromsit. - 12. Cf. Job 5, 18. 
— 15 Cf. Prov. 8, 11. - 21. Verte: Fili mi, ne recedat ab oculis tuis 
custodia salutis et considerationis ! Textus praesens vetaret, sapientiam, 
intelligentiam, scientiam oreatricem ab oculis discipuli recedere, quod ab- 
surdum esset — IV. 4. Verba, in TM inter hunc et sequentem versum 
interposita, e v. 7 petita sunt Hac enim versus, quem inter quintum et 
sextum collocandum esse relationes ad sapientiam in v. 6 docent, in 



124 



PrbVerbik. 'IV— V. 



3 'Ki b6n bWjiti Vabi, 
Eakh v'jaclud lifiie imini; 

4 Yajjoruii- *vajjom'ru li: 
Jitijidkli d'bai-aj libbakha! 

6 S'mor mi^votaj,*^ al tis- 

kach; 
Val te^Q- 'ineimere fi! 

7 Eesit tcherkha q'ne chokh- 

ma, 
-B'kh61 qinjan'kh'a q'ne bina ! 
6 . Al ta^zebah, v'tism'rakka ; 
'Habaha, v^ti^^erakka ! 

8 Sals'laha, ut'rom'makka ! 
'T'khabbed'kha, ki fchabb'- 

qanha. 

9 'Ktten rros'kha livjat chen ; 
'A'8'&rt tif art t'magg'nakka. 

10 S'ma', b'ni, veqach amaraj, 
Vjirbu lekha s'not chajjim! 

11 'B'dark chokhma horetikha, 
P'ma'gle josf] ' hidrakhtikha. 

12 B'lekht'kliaio''je9ar ^a^d'- 

kha; 
Vim taru9, 16' tikkasel. 

1 3 Habhzeq bammusar, al tarp ; 
M99'rah,''ki hi' chajjakha! 

14 Beorch r'sa'ini al tabo', 
'Val fasser b'darekh. ra'im! 

1 5 P'ra'ehu, al ta^bor bo ; 
i!ied-e me^^alav va"bor ! 

19 Ki dark r'sa'im. ka'fela; 
' lio' jad'%, bamma ' jikhs'lu. 

16 'tjo'jd^'nu, -m 16' jare^u; 
Vnigz'la s'natam , -m lo' 

jakhs'lu. 



17 Ki liach'iiiti lachfem rasa', 
Vejen chamasim jistu. 

1 8 Vorch ^addiqim k'or nogah ; 
Holekh v'or 'ad n'khon haj- 

jom. 
26 B'ni, lid'baraj haqsiba, 
La^iiiaraj ha^ oznSkha! 

21 -L jaliizu me^enakha ; 
Som'rem bet6kh rbabakha! 

22 Eichajjim h6in Tmo^^ehem, 
IJl'kh61 beaaro marpe'. 

23 Mikkol mismar n'9or libb'- 

kha! 
'Ki 'm'mennu t69'6t chajjim. 

24 Haser munm'kha 'iqq'sut 

pa, 

-L'zut (3'fatajm hdrcheq m'- 

mekka ! 

25 'Enakha rnokhch jabbi^Q-u, 
Ve^ar^ppakha jajs^ru^! 

26 Palles ma^gal raglakha, 

' Vekh61 d'rakhakha ji£kh'nu ! 

27 Al ied- ?e-jamin ' ua'mol ; 
Haser ragrkha mid- *ddrh 

ra'! 
V 1 B'ni, rch6khmati haqsiba, 
Lifbiinat- haO* oznSkha; 

2 'Lism6r mezimmot *&6bot, 
Veda't oTatakha jin9'ru! 

3 Ki'n6feti 'bifte zara, 
Vbhalaq 'miSsamen ehikkah; 

4 Vach'lritah 'inara kh'la%a, 
Chadda kebhareb pijjot. 

5 Raglaha j6r'dot mavet, 
Se61 9"adaha jitm'khu. 



quodam codice archetypo margini adscriptus erat. XJiide scriba ille, cui 
textus alexandrihus debetur, eum omnino omisit; alius, voce cherkha 
contra parallelismum et non sine molesta tautologia in chokhma mutata, 
falso inter v. 6 et 8 reposuit; alius denique, initiis stichorum illegibili- 
bus oihissis et voce cherkha' in vechje depravata, jam''inter' v. 4 et 5 
locuro. "ei quaesivit. TM iitramque falsam insertipnem, tam paraUelismum, 
quam' nexum sententiarum manifesto pefturbaiitem, paritef 'recepit, ita 
ut jiunc verba. al tiskach in v. 5 nibil habeant, 'ad quod 'feferaiitur, et 
sententiae simillimae versuum. 6 et 8 ab invicem separentur. — 19al. 
Haec particula in iaranspositibne versus sdla locum suum Tctiiiuit, ' sed 
fationemiogicam amisit. — i9b4. Cf. ad Ps. 9, 4. — V. 8. Additamen- 



Provefbia. V — VI. 



125 



6 Orch chajjim pen tefalles, 
iMa'g6lotali lo' teda'. 

7 Vatta, banim, sim"u li, 
Val fsiiru meim're fi! 

8 Harch6q me''laha dark'kha, 
Val tiqrab el patch betah; 

9 Pen titten r-cherim hod'- 

khir,, 
-S'ri6takha ledkhzari; 

10 Pen jiab"u zai*im k6ch'kha, 
Ve^^e^bekha b'bet n6khri; 

11 Vnahamta b'ach'ritakha, 
'Bikh'16t b'aar'kha -s'erakha; 

12 Y'-marta: ekh aane't- mii- 

sar, 
Vtokhachat 'naa^ Hbbi; 

1 3 Vel6' • sama^t- b'qol m6raj, 
V'lim'lamm'daj 16' hi^^it- 

ozn-! 

14 Kim'a8- hajiti b'kh61 ra' 
Betokh qahal ' ve^eda. 

15 S'te majim mibborSkha, 
V'noz'lim mittokh -b'erakha! 

16 J'fu9u ma'j'n6t'kha chu^a, 
Bar'ch6bot paVge majim! 

17 Jihjii lekha rbaddakha, 
Veen lezarim ittakh! 

18 Jehi meq6r'kha barukh, 
' Ua'mach meest n'Wakha ! 

19 Ajjalt 'habim v'ja'la,t chen, 
Dodaha jeravvukha! 



* V'tir'aha Vhhd bekhol 'et, 
B'ahbatah tisga tamid! 

Vlama tisga, -b^ni, b'zai-a, 
Ufchabbeq cheq nokhrijja? 

Ki n6khch 'ene Jah fdark 
is, 
Vkhol ma^g'lotav mefalles. 

■^'Von^tav tjilk'du ^rasa*, 
-B'chab'le fcha^a-Q^t jittamekh. 

Hu' jamut b'en musar lo, 
Ub'r6b iwalto jisgS. 
VI 1 B'm, im 'arabta Tre^kha, 
Taqa^ta Tzar *kappakha; 

2 Noqasta b'im're fikha, 
Mlkadta b'im're fikha. 

3 "He z6t -fo', b'ni, .v'hinna- 

9el! 
Ki ba'ta.b'khaf re^akha. 

iiekh. Vkhd, hiteappes lir'- 
hab 
■Re"kha, tas/r "a/rdbtal 

-L titten sena r^^enakha, 
Ufnuma T^af appakha ! 

Hinna^el ki^^bi *mippach, 
Ukh'9ippor mijjad s jaqus ! 

Lekh el nemala, 'a^el ; 
Ree d'rakhaha vach'kham! 

Ree '^maldh 'ser en lah 
Qa^in, so^fl-er = umosel ! 

Takhin baqqaji^ lachmah, 
-Gr'ra baqqa^ir ma'kalah. 



20 
21 

22 
23 



tum irrepsit e' Cant. 4, H. — 6. Verte: Cavet, ne viam vitae ambalet; 
ignorat semitas sibi praescriptas. — 19c. Verte: et complaceas tibi in 
ea omni tempore ! Interpres alexandrinus versione sua icai aovloxa) aot 
secundam personam masCulini pro tertia feminini, dativum commodi pro 
objecto accepit, insuper suffixum iu v'tir'aha latere non intellexit. Ali- 
quid in TM deesse, inde quoque apparet, quod maritus honeste quidem 
debiteque admonetur, ut uxorem suam omni tempore amore conjugali 
geceratim prosequatur, non vero, ut omni tempore amoribus (immo, si 
punctationi credatur, uberibus) ejus inebrietur. Ceterum falsitatem punc- 
tationis daddaha, praeter sensum nimis sensualem,. probatetiam simili- 
tudo cum locis Prov. 7, 18; Cant. 4,' 10; huic-ultimo rursus simillimus 
est locus Cant. l, 2, in quo pronuntiatio daddakha absolute impossibUis 
foret. — 22a2. Lectiotextus praesentis tam morphologice quam syntactice 
UsUi loquelae repugnat ; saltem exspectandum foret jilk'dun'hu , ^ ; ut . in 
'loco' Jeremiae 5, 22. — ' VL 3c3. Cf. ad Ps. 68, 81. — .7. Relativum po- 
stiilat "mfentionem formicae immediate praecedentem. — 18. Additaimen- 



126 



Proverbia. VI— VH. 



9 "^Ad 333ataj, 'a^el, tiskab; 
Mataj taqum mis'riat'kha? 

1 Me^a^fl- senot, m^^a^O' fmimot, 
W^dd' cliibbuq jadajm liskab ; 

1 1 Vba' kliim'hallekb resakba, 
Umachsor'kha k'is magen. 

12 Adam b^lijja*^!, is aven, 
Holekh "^iqqesuti fa; 

13 QorcQ be^enav, molel 
B'raglav, mora b^e^b^otav. 

1 4 Tahpukbot b'libbo chores ^ ; 
B'khol 'et m'donim jesallech. 

15 "^Al ken pifom jabo' -do; 
Pat*^ jissaber, v'en marpe'. 

16 Ses henna aane' Jahva, 
Vesaba'^ t6"bat nafso: 

17 'Enajm ramot, rson saqer, 
Vjadajm sofkhot dam naqi; 

18 Leb chdres machs'bot aven, 
Kaglajm m'mah'r6t *ilara'a; 

19 Jafich k'zabim, ^ed saqer, 
-M'sallech m'donim ben achim. 

20 N'9or, b'ni, mi^vat abikha, 
Val tl^fl-Q-os t6rat -mmakha! 

21 Qos'rem ^al libb'kha tamid, 
"^On^dem *al garg'rotakha ! 



2 2 B'hithallekh'kha tancha -takh ; 
B'sokhb'kha tism6r 'alakha; 
*iH'qi96td, hi' faichakha. 

23 Ki ner mi^va, v'tora or, 
Vdark chajjim t6kh'chot mu- 

sar; 

24 Lism6rekha meest ra', 
Mechelqat Ts^n nokhrijja. 

2 5 -L tachm6d jofjah tb'libba- 

kha, 
Val ttiqqach b"^afappaha! 



26 Ki b"ad *izona ikikkar 

lachm ; 
Vest is nafs j'qara ta^ud. 

27 H'jachta is es becheqo, 
-B'gadav lo' tiaoarafna? 

28 -M j'hallekh is 'al igacha- 

lim, 
Vraglav lo' tikkavana? 

29 Ken habba' el e§t r6'o; 
Lo' jtmiaqa^ noge' bah. 

30 Lo' jebuzii laggannab, 
Ki jignob Tmalle' nafso;^ 

31 Vnim^a' j'sallem §ib'atajm, 
Et kol hon beto jitten. 

32 Noef issa chasar leb. 
Maschit nafso *ija'aanna. 

33 Ki naga^ v'qalon jim^a', 
Vcherpato 16' timmacha. 

34 Ki qin'a ch'mati gaber, 
Vel6' jachmol b'jom naqam. 

35 Lo' jiaaa' p'ne khol k6fer, 
Vlo' j6ba, ki tarba s§ochd. 

Vn 1 Beni, semor amaraj, 
Vmi9v6taj ti^pon ittakh! 

2 Semor mi^v^taj vechje, 
Vtorat- k'is6n 'enakha! 

3 Qos'rem 'al e^b^otakha, 
Kofbem 'al liich libbakha! 

4 'Mor lachokhma: 'choti att, 
Vmoda* labbina tiqra'; 

5 Lism6r'kha m'issa zara, 
tM'nokhrit, 'maraha hechVqa! 

6 Ki bechall6ni beti, 
B"ad esnabbi nisqafti; 

7 Vaer' bapp'ta.im, -bina 
Babbanim na'ar ch'sar leb; 

8 'Ober bassiiq e^l pinna, 
Vedarekh betah ji^^ad; 



tum masoreticum omnino superfluum est. — 21c. Supplendus est stichus, 
nominans sapientiam, cujus consortium postea tacite praedicatur. cum 
•antea de praecepto tantum et doctrina in numero plurali sermo fuerit. 
— 26a4. Particula 'ad sua indole vilitatem pretii designare nequit , nec 
hoc loco enoirmitatem ejus, cum orbis panis per se summam pauper- 
tatem non significet et ellipsis verbi impossibnis supponenda foxet, si 
vertatur:- pervenit quis usque ad orbem panis. — 80. Additamentum 



Proverbia. VII— Vni. 



127 



Benasef, ba^arob jom, 
Beison lajla v'-fela. 

Vhinne issa liqra'to, 
Sit zona iin'9urat leb. 

Homijja hi' v'soraret; 
*B'bajt lo' ji§k'nu raglaha. 

Pa^m baehu9, pa^m bar'- 
chdbot; 
Vee^l kol pinna te'rob. 

Vhechziqa bbo v'nas'qa Uo, 
He^eza fnaha v'i6mar:i 

Zib'che §elamim 'alaj; 
Hajjom sillamti n'claraj. 

"^Al ken ja^aH- liqra't'kha, 
L'sacher panakha, * ^-m^a^kha. 

Marbaddim rabadt- '^arai, 
Oh^^fl-ubot e^Q-iin Mi^rajim. 

tH'nif6ti nuskabi mor, 
Ahalim veqinnamon. 

L'kha, nirva dodim ^ad 
^boqr, 
Nit^^allesa bo'habim! 

Ki en hais bebeto, 
Halakh bedark merachoq. 

9'ror hakkasp laqach b'- 
jado ; 
L'jom hakkas' jabo' beto. 

Hid-^-attu b'rubbi liqchah; 
[Tadd'channu] b'chelq o'fataha. 
22a Holekh ach'raha pifom, 
^' Ukh''akhus el musar 'vil: 



10 



11 



12 



13 



14 



15 



16 



17 



18 



19 



20 



21 



^ Ke§6r, el '6'abach jabo', 
23^Kemaher ^ippor el pach; 
« Vlo' jada', ki Vnafgo hu', 
^ 'Ad j'fallach che^ kebedo. 

24 V^atta, banim, sim"^u li,. 
VhaqSibu Vimer^ fi! 

25 Al jeo^ -1 darkah libba- 

kha, 
Val tet' bin'tibotaha! 

26 Ki rabbim ch'lalim, hipp'la, 
Va''9umim kol h'rugaha. 

27 Dar'khe s'ol ddr'kke betah, 
Jor'd6t el chad're mavet. 

Vm 1 Hal6' tchokhamot tiq- 

ra , 
Ufbuna titten qolah? 

2 Beros m'romim ^'le darekh, 
Bet netib6t ni^^aba. 

3 Lejad s'^arim, Tfi qaret, 
Mebo' ftachim tar6nna: 

4 Alekhem, isim, eqra', 
Veqoli el b'ne adam. 

5 Habinu, ftaim, 'orma; 
-Kh'silim, *hakhinu tlebab! 

6 Sim"u, ki n'gidim 'dab- 

ber, 
Vmiftach ^'fataj mesarim! 

7 Ea diVre 'matjehgachikk-, 
Vto^bat aefataj rasa^ 

8 Be^adeq k61 im're fi; 
En bahem niftal v"^iqqes. 



est mera tautologia. — VII. 15b3. Verte: ut te invenirem. — 17. Ver- 
bum nuf in conjugatione qal -significationem transitivam aspergendi 
habere nequit. — 22c. Verte: et sicut compeditus ad castigationem insi- 
pienti paratam. Transpositio stichorum necessario requiritur, ne duae 
similitudines ab animalibus desumptae sententiis ipsi tantum peccatori 
convenientibus moleste separentur ab invicem. — 27. Incongrue domus 
appellatione viarum donatur. — VIIl. 1. Hic quoque pluralem chokhamot 
restituendum esse, docet verbum taronna in v. 3 (cf. Prov. 1, 20), quod 
pro forma emphatica singularis haberi nequit, cum exempla talis for- 
mationis, excepta prima persona, in imperfeuto omnino desiderentur. 
Kam in loco Abdiae 13 mutandus est textus, iu cantdco Judic. 5, 26 
punctatio; pluralis vere exstat apud Isaiam 28, 3, ubi subjecta e versu 
1 desumenda sunt 'afl-aret et ^ipat, e v. 3 pro 9^9 emendandUm; nec non 
in libro Job 17, 16, ubi verbum teradna ad subjecta in versu praece- 
dente nominata tiqvati et li-obati, qnod VA pro altero tiqvati praebet, 
refertur. Gf. etiam ad Job 11, 17. — 13. Stichus praecedens superfluus 



1-28 



Proverbia. ¥111. 



9 Kullam n'khochiin lamm^- 

bin, 
Visarim limo^^e da^at. 

10 Q'chu musari v'al kaaef, 
Veda't mecharu9 nibehar! 

11 i0oba chokhma mipp'ni- 

nim, 
Vkhol ch'fa9im 16' jisvu bah, 

12 'J!^i chokhma sakhant- ^or- 

ma, 
Veda^at m'zimmot em^a'. 

13 Grea v'ga6n vedark i-a' 
Ufi tahpiikhot oane't-. 

14 Li 'e^a vetusijja; 
Ani bina, li g'bura. 

15 Bi melakhim jimlokhu, 
V'roz'nim jech6q'qu ^adeq. 

16 Bi hol aarim jaaoru, 
Un'dibim k61 sof ■&e ar^. 

17 Ani oheb Jah ehab, 
Um'sach'raj jim^aun^ni. 

18 Kabod va^oser itti, 
Hon '^ateq ugedaqa. 

19 0ob pirj- mecharuQ v'mip- 

paz, 
Ufbiiat- mikkasp nibchar, 

20 Be6rach 9'daqa 'hallekh, 
Betokh netibot mispa^S-; 

21 Lehanchil 6habaj jes, 
V'o9'r6tehem amaUe'. 

22 Jah qanan- resit darko, 
Qadmi mif^alav, meaz; 



23 Me'61am n6sakk6ti, 
Mer6s, miqqad^nje are^. 

24 Be^n fhomot cholalti, 
B'en ma^janpt nikhb'de majm. 

25 Be^fl-arm harim ho^&ba^u, 
Lifne g'ba'6t cholalti; 

26 'Ad 16' 'aaa 3x9 v'chu9ot, 
Verosi 'afrot t6bel. 

27 Bah'khino Samajm, sam 

-ni, 
B'chuqq6 chug 'al pene fhom ; 

28 B'amm'96 s'chaqimmimma- 

'al, 
*Be'azzez6 'en6t t'hom; 

29 Beaumo lajjam chjiqqo, 
Umajim 16' jaVni fiv; 

30 tVa'hi e9l6 -moin^ j6m 

jom, 
M'aachaqet rfanav b'kh61 'et; 

31 M'aachaqet b'tebel ar^o, 
V^a^^su^aj et b'ne adam. 

32^ V"^atta, banim, sim'M li, 
33 Sim'u musar vach^khamu!^ 
34^ As're adam some' li, 
32^V'as're, d'rakhaj jism6ru; 
34^ Lisq6d 'al daftot- j6m 

jom, 
" Lism6r m'zuz6t petachaj ! 

35 Ki m69'i ma^a' chajjim, 
Vajjafeq ra^on mij- Jah; 

36 Vech^^a-^i chomes nafso, 
Kol m'aan'aj ah'bu mavet. 



e nota marginali, summam sequentium indicante, ortiis videtur. — 
17a2 - 3. Hac tantum emendatione explicatur lectio impossibilis TM, quae 
in scriptione continua a vera non differt. Lectio marginalis et alexan- 
drina vel conjecturae facillimae vel abbreviationi nQminis diyini origi- 
nem debet. — 18al— 2. Textus praesens invertit nomina. — 23a2. Cf. 
Ps. 139, 13. — 28bl. Analogia versuum finitimorum actionem Dei po- 
stulat. — 30a. Si quis textum praesentem retinere velit, emendatio^e 
hujus stichi et omissione praecedentis non indigebit. Sed repugnat paral- 
lelismo, apodosin periodi in secundo sticho distichi incipere ; praeterea 
vaehi est forma correctior, et voces in v. 30 a eliminatae probabilitev 
falsae repetitioni originem debent, cum in sensu subjectivo molesta an- 
ticipatio alterius stichi versus 31, in sensu objectivo sententia ad rem 
non pertinens, in omni sensu expressio legibus linguae vix permissa 
forent. Stichus autem supernumerarius 29c ad stadium cosmogoniae 
jam absolutum, nempe fundationem terrae, redit. — 32 — 34. Rectam suc- 



Proverbia. IX^X. 



129 



IX 1 Chokhamot b4n'ta b6tah, 
Cha9'ba '"'ammudim sib^a; 

2 0ab'cha ■d-ibchah, mas'kha 

Af 'arekha sulchanah. 

3 Sal'cha na''r6tah, tiqra' 
'Al gappe m'r6me qaret: 

5 jLekhii, lach'mu belachmi, 
Us'tu bejajn, masakhti! 

6 'Iz'bu *fetijjut vichju, 
V'is'ru bedarekh bina! 

11 Ki bi jirbii jamakha, 
Vjosifa rkha §'not chajjim. 

12 -M chakhamta, chakhamta 

Uakh; 
Vela^ta, rbadd'kha tiaaa'.* 

13 Est kesiliit homijja, 
P'tijjut ubal jad''a mma; 

14 V'jas'bd lefatach betah, 
'Al kisse' m'r6me qaret; 

15 Liqro' le'6b're darekh, 
Ham'jasserim or'ch6tam. 

16 Mi ^bdkhem p'ti, jasiir *-laj ! 
Vach'sar leb, v'amera llo: 

17 Majm genubim jimtaqu, 
Velachem s'tarim jin^am. 

18 Vlo' jada', ki r'faim §am, 
B"im'qe §e61 q'ruaha. 

Proverbia Salomonis : X 1 Ben 
chakham jeaammach ab, 
Uben k'sil tugat inuno. 
2 Lo* j6"lu 69'rot rasa*^, 
U9'daqa ta^^il mimmavt. 
8 Lo' jar'ib Jah na^ ^addiq, 

Vhawat resa^im jehdof 
4 Ras '6aa khaf remijja. 



Vejad chani^im ta^^sir. 

5 Oger baqqaJ9 ben maakil, 
Nirdam b^qa^ir ben mebis. 

6 B'rakh6t ler6si ^addiq, 
Vfi r'sa'im j'khassa chamas. 

7 Zekhr ^addiq Hberakha, 
Vesem resa"^im jirqab. 

8 Chakhamlebjiqqachmi^vot, 
Ve'vil a'fatajm jillabe'9'. 

9 Holekhbatt^mjelekhbadch, 
Um^aqqei d'rakhav tjero^ 

10 Qore9 '^ajn jitten ^a^^abt, 
Um6khich ja^aa salom. 

11 Meqor chajjim fi ^addiq, 
Vfi r'sa'im j'khassa chamas. 

12 Sin'a t"or6r med6nim, 
V"al k61p'sa'imt'khassa -hba. 

13 Beaifte nabon *^ch6khma, 
Vesebe^fl" Tgev chasar leb. 

14 Chakhamim ji9p'nu da'at, 
Ufi 'vil m'chitta q'r6ba. 

15 Hon 'asir qirjat 'uzzo, 
Mechittat dallim r6sam. 

16 P"^ullat 9addiq lecbajjim, 
T'buat rasa*^ lechad-dat. 

1 7 Orch l'chajjim s6mer miisar, 
V^ozeb tokhachat mat^a. 

IX 7 Joser le^ 16qech ^qalon; 
Um6khich Trasa', miimo. 

8 -L tokhaeh le^, pen jiana'- 

kha; 

Hokhach Tchakham, v'je'hdb'- 

khal 

9 Ten lechakham, v'jechkam 

'od; 
Hoda' r^addiq, v'josef laqch! 



cessionem stichorum, parallelismo congruentem, servavit VA, quae tamen 
versum 83 omisit. — IX. 3. Versum sequentem e v. 16 falso huc quoque 
translatum esse patet, cum invitationem contra praeeedentia non anciHis, 
sed ipsi sapientiae tribuat. — 16a. Porma pausalis in medio versu tolerari 
nequit. — X. lOb. Pro hoc sticho, in VA servato, TM repetit secundum 
stichum V. 8, parallelismo minus congruentem. Sed interpretem expli- 
cationem fjista Kapfiffiirxq de suo addidisse, probat simile additamentum 
in sticho praecedente. — 17. Huc revocandi videntur 4 versus sequen- 
tes. Nam transpositio absurdam reddit particulam ki in v. 11 c. 9 et 
onerat admonitionem sapientiae reflexionibus ad rem non pertinentibus, 

Carmina Y. T. metrice. 17 



130 



Proverbia. X— XT. 



1 T'chillat cliokhma jir'at Jab, 
Vecla'at q'd6siin bina. 

X 18 M'kliassa aiii'a aif 'te *9adq, 

Umd^i' dibba bii' kh'sil. 

19 B'rob d'barim 16' jechdal 

pas', 
V'choaekh aefatav maakil. 

20 Kasi3 mbcha]- Tsoni ^addiq, 
Libbi resa^^im kim''^a'9'. 

21 Sifte 9adq jir^u rabbim, 
V-viliin bach'sar leb j'mutu. 

22 Birkat Jahva hi' ta^^su', 
Vlo' j6sif 'a^eb '^immah. 

23 Kia'ch6q likh'sil "aot zim- 

ma, 
Vchokhma leis tebiina. 

24 M'gorat rasa' hi' tt'b6o, 
Vta'vat ^addiqim jitten. 

25 Ka*^'b6r sufa v'en rasa^ 
V^addiq jesodi "^^lam. 

26 K'chom9rsiimaiim-kh''asan 

r^^enajm, 
Ken ha^a^el les6rchav. 

27 Jir'at Jah t6sif chajjim, 
Ijs'n6t r'sa'im tiq^arna. 

28 Tochalt ^addiqim aimcha, 
Vtiqvat resa^im t6bed. 

29 Ma'6z latt6m dark JahvS., 
Um'chitta Tf^^^^le aven. 

30 9^ddiq l"olam bal jimmO'8', 
Ur'sa^im 16' jisk'nu ar^. 

31 Pi 94ddiq janub chokhma, 
-L'son tahpukhot tikkaret, 

32 Sift^ 9adq jed"^un ra^on, 
Ufi r'sa'im tahpukhot. 

XI 1 Moz'ne mirma to''bat Jah, 
Veaben s'lema r^^ono. 

2 Ba' zadon v'jabo' qalon, 
Veet 9enu'im ch6kbma. 



3 Tummat jesarim tanchem, 
Vesalef b6g'dim j's6ddem. 

4 Lo' j^^il h6n b'jom 'ebra, 
U9'daqa ta^^il mimmavt, 

5 Qid'qat tamim fjass^r "'dark, 
-B'ris'ato jippol rasa'. 

6 9i*^'qat j'sarim ta^^ilem, 
-B'havvat bog'dim jillakh'du. 

7 B'mot irasa" t6bad tiqva, 
Vtochalt ""vilim abada. 

8 Caddiq mi^^ara nechla^, 
Vajjabo' rasa' tachtav. 

9 B'fa chanef jaschit re^o, 
-B'da^t 9addiqim j^chuUa^u. 

1 B^^&ub 9addiqim ta'169 fqart, 
Uba'bod r'sd'im rinna. 

1 1 B'birkat j'sarim tanim qart, 
Ub'fi r'sa'im tehares. 

12 Baz lere*^ehu ch'sa,r leb, 
Veis tebiinot jachris. 

13 Holekh rakhil m'galla ssod, 
Vne'man ruch m'khassa dabar. 

14 B'en tachbul6t jipp61 'am, 
Utesu^^d b'rob jo^e^. 

15 Ea*^ jero*^, ki "^arab zar; 
Vea6ne' t6q'^im b6^ech. 

16 Est chen *tomr kabod 

*Vhd'lah, 
* VkhissS^ qaUn aondH josr. 

^Me^dgel j^ag^l chajl, 
*V'charu9im jitm'khu "^oser. 

17 Gom61 nafs6 is chased, 
Vokher s'er6 akhzari. 

18 Easa' 'oaa f^ullat saqr, 
Vzore' 9edaqa aakhr 'mat. 

19 *Ben 96daqa lechajjim, 
Um'raddef ra^a l'm6to. 

20 To^bat Jahva Hqq'se leb, 
Ur'96no fmime darekh. 



quibus in modum pionologiae se ipsam admoneret. — 26a. Extrema 
raritas articnli in textu consonarum merito dubium evocat de frequentia 
ejus in punctatione. Nam in universa hac prima collectione non occurrit 
He articuli, exceptis locis 10, 26; 14, IS; 16, 3S; 71, 17; 18, 17. 18; 
20, 1; 21, 31. — XI. 9. Forma re'o, quam TM semel tantum (Jer. 6, 21) 
agnoscit, sed inscriptio siloamitica ter adhibet, saepe a metrica pro re'ehu 



Proverbia. XI--Xni. 



131 



21 Jad rjad lo' jinnaqa va, 
Vezar* ^addiqim nimla^Q-, 

22 i^azmi zahab beaf ch'zir, 
Issa jafa v'sarat ^a'm. 

23 TaVat ^addiqim akh ■8-ob, 
Tiqvat resa^im ^ebra, 

24 Jes mefazzer v'nosaf 'od; 
Vchooekhmijjdsr, akh rmach- 

sor. 

25 Nafs berakha tediissaa, 
Umarva gam hu' fjorva. 

26 Mone' bar jiqqebo Tom, 
Uberakha Tros masbir. 

27 Socher •Q-ob j'baqqes ra^on; 
Vdores ra^^a, fboannu. 

28 Bo^&ech b"^osr6, hu' jippol ; 
-Kh"^ala ^addiqim jifr'chu. 

29 'Okher beto jinchal ruch, 
Ve^abed 'vil lach'kham leb. 

30 Peri ^addiq 'e^ chajjim, 
Vloqech nefasot chakham. 

31 Hen ^addiq baar^ •{'siillam ; 
Af ki rasa' vecho^Q-e'. 

XII 1 Oheb musar oheb da't, 
Vaone' tokhachat ba^ar. 

2 @ob jafiq ra^on mij- Jah, 
Veis mezimmot jarsi'. 

3 Lo' jikkon adam b'rasa^, 
Vsors ^addiqim bal jimmO'^. 

i Est chajl ^a^S-aret balah, 
-Kh'raqab b"^£9'm6tav m'bisa. 

5 Machs'b6t ^addiqim mis- 

paa-, 
Tachbiilot r'saHni mirma. 

6 Dib're r^sa^^im arob dam, 
Ufi j'sarim jag^ilem. 

7 Haf6kh r^sa^^im, veenam; 
Ubet ^addiqim ja^^mod. 

§ Lefi aikhlo j'hullal is, 
VnaVe leb jihja 14buz. 

9 0ob niqla ve^obed lo 
Mimmitkabbed vach'sar lachm. 



10 Jode' ^addiq nafs b'hemto, 
Vrachme r'sa'im akhzari. 

1 1 . "^Obed -d'mat6 jiaba*^ lachm, 
Um'raddef reqim ch'sar leb. 

12 *Chemdati rasa' ra'im, 
Vesors gaddiqim ma^or. 

13 Befas' a'fatajm moqes ra', 
Vje^e' miggara ^addiq. 

14 Mipp'ri fi is jiaba'' ■9'ob, 
Ug'mul j'de -dam jasiib lo. 

15 Dark 'vil jasar be^enav, 
Vsome'^ le^^e^a chakham. 

16 'Vil bajjom j6di' ka^^so, 
Vekhosa qalon 'arum. 

17 Jafich 'muna jaggid cadq, 
Ve^ed seqarim mirma. 

18 Jes bo^Q-a k'madq'rot chareb,, 
Urs6n chakhamim marpe'. 

19 Sefat 'mat tikkon la^ad; 
Ve^^ad argi^a, rs6n saqr. 

20 Mirma beleb chor'se raV 
Urj6''9e salom aimcha. 

21 Lo' j'unna T^addiq k61 

avn, 
Ur^sa^^im maleu ra^ 

22 To''bat Jahva aifte saqr, 
V^oae 'muna re^^no. 

23 Adam '^arum kosa da% 
Vleb k'silim jiqra' ivvalt. 

24 Jedi charu^im timsol, 
Ur'mijia tihja lamas. 

25 D'aga b'leb is ftaschan-: 

nu, 
Vdabar^&ob tj'aammechannu. 

26 Jatiir mir^^ehu ^addiq, 
Vedarek r'sa^rm tafem. 

27 Lo' jachrokh r'mijja ^edo, 
Vhon *[jaqar] adam charu^. 

28 Be6rach 9'daqa chajjim, 
Vedarekh n'tibah al mavt. 

Xni 1 Ben chakham miisari ab, 
Vle9 16' sama^ ge'ara. 



postulatur. — 10. C£. v. 11. — 16. Nota lusum verborum. — XII. 9a3. 
Punctatio mirum criterium paupertatis modic§.e et tolerabilis affert, nempe 
possessionem servi; cf. v. 11. — 12b8. Hanc vocem, a VA in suo loco 



132 



Proverbia. XIII-XIV. 



2 Mipp'rf fi is jokhal •Q-ob, 
Venafes b6g'dim cbamas. 

3 No^er piv somer nafso, 
Pooeq a'fatav m'chitta lo. 

4 Mifawa v'ajn fnaf^ 'a^el, 
Venafs ch^ru^im tediissan. 

5 D'bar laqer jiana' ^addiq, 
Vrasa' jaVis vejacbpir. 

6 ()^Aa.qa. ti^^or tom darekb, 
Vris^^a tesallef chaO-^&at. 

7 Jes mit'ass6r, veen kol; 
*U-mitroses, vebon rab, 

8 Kofri nafsi is 'osro, 
Vras 16' sama* ge^ara. 

9 Ori ^addiqim jiomach, 
Vener resa^im jid^akb. 

10 Eaq b'zadon jitten ma^^a, 
Veet no^^a^im ch6klima. 

11 Hon *mebohal jimma^e^fl-, 
Veqobe^ ^al jad jarba. 

12 Tochalttm'niussakhtmach- 

la leb, 
V"e9 chajjim ta'va baa. 

13 Baz Tdabar j^ehabel lo; 
Vire' mipva, hu' j'sullam. 

14 Torat chakham m'qor chaj- 

jim, 
Lasur mimm6q'se mavet. 
16 Sekhl ^6b jitt6n chen V- 

halo, 
Vedarekh b6g'dim etan. 

16 Kol 'arum ja^oa b'da^at, 
T]kh'sil jifr6a ivvalet. 

17 Mal'akh rasa' jappil b'ra', 
Ve^fr emunim marpe'. 

18 Res v'qalon p6re' musar; 
V'som6r tokhachat j'khubbad. 

19 Ta'va nihja te^rab Tnafs, 
Vto"bat k'silim sur mera'. 



20 Holekh et ch'khamim jech- 

kam, 
Vro^a khesilim jero'. 

21 Cha^fl-Q-aim fraddef ra^a, 
V'et ^addiqim j'sullam '6'ob. 

22 *Js '8'6b janchil b'ne banim, 
V^afun r^addiq chel ch^fl-e'. 

23 Eob okhel niri rasim, 
Vejes nispa b'lo' mispa^fl-. 

24 Choo6kh sib^O-^ oone' b'no, 
Ve6h'bo sich'ro miisar. 

25 9^ddiq okhel roob' nafso, 
TJba^S-en r'saHm teehsar. 

XIV 1 Chokh'm6t nasim ban'ta 

tbajt, 
7'iwalt Vjadaha tehr'so. 

2 Holekh b'josr6 j're' Jahva, 
Un'16z d'rakhav bozehu. 

3 Befi 'vil cho^O-er ga'va, 
Voifte ch'khamim *tism'- 

nimo, 

4 Been 'lafim ebiis bar, 
Ver6b t'bu6t bekh6ch sor. 

5 'Ed 'munim 16' jekhazzeb, 
Vjafich k'zabim 'ed §aqer. 

6 Biqqes le^ ch6khma vaajn, 
Veda'at Tnabon naqal. 

7 Lekh minnagdi leis k'sil 
Ubal tjada' oifte da't! 

8 Chokhmat 'arum tl>itt darko, 
Viwalet k'silim mirma. 

9 Evilim jali^ asam, 
Uben jesarim ra^on. 

10 Leb jode' m6rrat nafso; 
-B'oimch't6 lo' jit'arab zar. 

11 Bet resa'im jiisamed, 
Veohel 3'sarim jafrich. 

12 Jes dark jasar lifne is, 
Vach'ritah dar'khe mavet. 



retentam, TM in m'5od mutatam ante ra^im transposuit eique jitten sub- 
stituit. — XIII. 4. Lex syntaxis ornatae , quae in lectione . praesenti 
quaeritur, dubia videtur. Nam in locis Is. 17, 6 et Prov. 14, 18 litera 
He non ad suffixum, sed ad articulum pertinet. Cf etiam ad 1. 2 Regn. 
(Sam.) 22, 88 (Ps. 18, 88) et Ps. 71, 7. — 11. Cf. Prov. 20, 21; 28, 22. 
— XIV. 7. Verte: Abi e conspectu stulti et illius, qui labia scientiae 



Proverbia. XIV— XV. 



133 



13 Gam bioechoq jikh'ab leb, 
V'ach'rft haooimcha tiiga. 

14 Midd'rakhav jioba' sug leb, 
tUmimana'lalav is •9'ob. 

15 Peti ja'min rkhol dabar, 
V^anim jabin la'suro. 

16 Chakhamjare' v'sar mera', 
T]kh'sil mit^abber v^bdd-ech. 

17 Q'9ar appajm ja'oa ivvalt, 
Veis m'zimm6t jiooane'. 

18 Nach'lTi ftaim ivvalet, 
Va'^rumim jakhfru da^at; 

19 Sachii ra'im lifne f^&ob, 
-E'sa'im *al sa"re ^addiq. 

20 Gram Tre^o jiooane' ras, 
Ve6h'be 'asir rabbim. 

21 Baz lere'ehu cho^e'; 
Um'ch6nen "nijjim, as'rav! 

22 Halo' jit^ii chor'se ra', 
Vechasd ve'mat chor's6 "Q-ob? 

28 B'khol 'a^eb jihja motar, 
Ud'bar a'fatajm akh rmachsor. 

24 'A^&aret ch'khamim 'osram, 
*V'livjat k'silim ivvalet. 

25 Ma^gil nefasot '6d 'mat, 
Vjafich kezabim mirma. 

26 B'jir'at JahvU mib^ach 'oz, 
Ul'banav jihja machsa. 

27 Jir'at Jahva m'qor chajjim, 
Lasiir mimm6q'se mavet. 

28 Ber6b 'am had'rat malekh, 
Ub'afs Tom m'chittat razon. 

29 Ark appajm rab tebuna, 
Uq'9ar ruch merim ivvalt. 

30 Chajj6 Voarim leb marpe', 
Ur'qab "^a^amot qin'a. 

31 'Oseq dal cheref 'ooo, 
Um'khabb'do chonen ebjon. 

32 B'ra"^ato j'd6cha rasa*, 
Vchosa bem6to ^addiq. 



33 B'leb nabon tanuch ch6kh- 

ma, 
Ub'qarb k'silim tivvade'. 

34 9®fl^^^ teromem goj, 
Vechased rummim cha&^at. 

35 E'9on malekh l"abed mao- 

kil, 
V^ebrato tihja mebis. 
XV 1 Ma%a rakh jasib chema, 
Ud'bar 'a^b jeha^la af. 

2 L'son ch'khamim te^ib da- 

'at, 
Vfi kh'silim jdbbi' ivvalt. 

3 B'khol maqom 'ene Jahvii; 
^of6t ra^im ve^Q-^bim. 

4 Marp6' lason 'ec chajjim, 
Vesalef bah sabri b'ruch. 

5 'Vil jin'a9 musar abiv, 
Vsomer tokhachat ja^rim. 

6 *^e-beti ^addiq ch6sn rab ; 
Vbifbuat rasa' n6'kart. 

7 Sif te ch'khamim j'zaru da% 
Vel6b kesilim 16' khen. 

8 Zabch r'sa'im t6^'bat Jahva, 
Uffillat j'sarim r'96no. 

9 To"bdt Jahva dark rasa^, 
Um'raddef 9'daqa j6'hab. 

10 Musar ra* l"6zeb orach; 
Sone' tokhachat jamut. 

11 S'ol va'badd6n nagd Jahva, 
Af kf libb6t b'ne adam. 

12 Lo' j6'hab 169 hokh6ch lo; 
El chakhamim lo' jelekh. 

13 Leb oamech je^S-ib panim, 
Ub"a99'bat leb ruch n'khea. 

14 Leb nabon j'baqqes da- 

*at, 
•Vfi kh'silim jir'a ivvalt. 

15 Kol *j6m *en6 *m'' ^ra^ot, 
Ve^Q-^b leb mista tamid. 



non novit! — XV. 6al— 3. Genuina translatio horum verborum in VA 
EV TtXsovaCooc-jj hv.aioa6v'fi reddit quidem hebraicum bir'bot ^adeq, probat 
tamen, versum a praepositione b' incepisse. — 15a. VA servavit textiim 
genuinum stichi, paraUelismum antitheticum praebentem, quem TM vel 
in meram tautologiam vel in contradictionem stichi sequentis mutavit. — 



134 



ProverlDia. XV— XVI. 



16 0ob m' a^ bejir'at Jabva 
Meo^ar rab -m'huina bo. 

17 0ob 'riichat jarq v'ahba 

ssam 
Missor abus v'aia'a bo. 

18 Is chema j'gara madon, 
Veark appajm jasqi^Q- rib. 

19 Dark 'a^el kim'aukhat 

chadq, 
Veorach j'sarun s'lula. 

20 Ben chakham j^aammach 

ab, 
Ukh'sil -dam boza immo. 

21 Ivvalt aimcha lach'sar leb, 
Vis fbuna j'ja§ser lakhet. 

22 Hafer machsabot b'en sod, 
-B'rob jo^^im taqum *Vja;. 

23 Simcha lais b'ma'ne iiv; 
Vdabar be^itto, ma •9-'9-ob! 

24 Oi-ch chajjim Tma^la Tmaa- 

kil, 
Lema^n sur miss'ol ma^&^a. 

25 Bet geim jissach Jahva, 
Vja996b gebiil almana. 

2 6 To"bat Jahva machs'b6t ra', 
U^&^horim im're no^am. 

27 'Okher beto bo^e' ba^', 
Vaone' mattanot jichja. 

28 Leb 9addiq jehga la^not, 
Vfi r'sa^im jabbi' ra'ot. 

29 Eachdq Jahva mer'sa'im, 
-T'fillat 9addiqim jisma^ 

80 ^ Meor 'enajmj'aammach leb, 
S'mu'a ■0-oba fdassen 'a^m. 

31 Ozn soma^t tokhacht chaj- 

jim; 
Beqareb ch'khamim talin. 

32 Pero' musar in'os nafso; 
Vsome^ tokhacht qona Ueb. 

33 Jir'at Jah miisar chokhma; 
Vlifne khabod ^anava. 



XVI 1 Leadam ma^^rekhe leb, 
Vmij- Jahva ma'ne lason. 

2 Kol dar'khe is zakhb"enav, 
Vetokhen ruchot Jahva. 

3 Grol el Jahva ma^oakha, 
Vjikkdnu machs'botakha ! 

4 Kol pa'al Jah Tma^ehu, 
Vegam rasa^ Tjom ra^a. 

5 To"bat Jahva kol g'bah 

leb; 
Jad rjad lo' jinnaqa *ra'^. 

6 B'chasd ve'mat j'khuppar 

'avon, 
Ub'jir'at Jah sur mera'. 

7 Bir'96t Jahva dar'khe is ; 
Gam 6j'bav jaslim itto. 

8 0ob *qdchat m^aa- bi^'- 

daqa 
Merdb f bu6t b'lo' mispa^O-. 

9 Leb adam j'chasseb darko, 
Ve- Jahva jakhin ^a^do. 

10 Qasm 'al *le^6ni malekh; 
Bemispa^fl- 16' jim^al piv. 

11 Pals umoz'ne mispa^ 1'- 

Jah; 
Ma^dehu k61 ab'ne khis. 

12 To"bat m'lakhim "dot ra- 

sa ; 
Ki tb'9adeq jikkon kisse'. 

13 E'9on m'lakhim aifte ^a- 

deq, 
Vdober jesarim je'hab. 

14 Ch'mat malekh mal"khe 

mavet ; 
Veis chakham j'khapp'ranna. 

15 Beor p'ne malekh chajjim, 
Ure9on6 k"^ab malqos. 

16 Q'no ch6khma ^i^^-^b me- 

charu9, 

-Q'not bina nibchar mik- 

kasp. 



XVI. 5. Cf. Prov. 11, 21. — 10. InVAlectio ^K&oaT^q genuina est, )(si'Ae3t 
eTM mutata. — 17b. Huic sticho VA tres praemittit, unum subjicit, ita 
11 1 unico disticho tria substituantur. Sed v. 17 parallelismum habet opti- 
mum, — 20. Verbum hiakil nunquam cum prafpositione 'al construitur, 



Proverbia. XVI— Xm 



135 



17 ^ M'silldt j'sarim sur mera*^; 
Somer nafso no^er fdark. 

18 Lifne sabr *jelekh gaon, 
Vlifne khissalon gobh leb. 

19 0ob s'fal ruch et '^anavim, 
Mech'16q salal et geim. 

20 Maakil f-l dabar jim^a' 

8-ob; 
TJbo^Q-ech b'- Jahva, as'rav! 

2 1 L'chakham * ijiqqare' nabon, 
Umatq a'fatajm josif laqch. 

2 2 M'qor chajjim aekhel b"alav, 
Umiisar 'vilim ivvalt. 

23 Leb chakham jaakil pihu, 
Val a'fatav josif laqach. 

24 9^fi d'bas im're no^am; 
Matoq Tnafs umarpe' T^a^m. 

25 Jes dark jasar lifne is, 
V'ach'ritah dar'khe mavet, 

26 ifafs 'amel 'amela Uo; 
Ki akhaf "^alav pihu. 

27 Is b^Ujjal kora ra^a; 
V"al a'fatav k'es ^arabet. 

28 Is tahpukhot j'sallach *ra^ 
Venirgan mafrid alluf. 

29 Is chamas j'fatta re'o, 
Vholikho b'darekh 16' -Q-ob. 

30 'OQa 'enav itahpiikhot; 
Qore? a'fatav killa fra^ 

31 'AS-art tifaret oeba; 
Bedark 9'daqa timma^e'. 

32 0ob ark appajm miggibbor, 
Vmosel b'ruch6 m'lokhed "^ir. 

33 Bacheq ju^Q-al ihagg6ral, 
Vmij- Jahva kol mispaO-o. 

XVn 1 0ob pdt ch'reba v'salva 

bah 
Mbbajt male' zib'che rib. 



2 'Abd maakil tm6sl ^ben 

mebis, 
-B'tokh achim jachloq nachla. 

3 Ma^ref lekhasp v'khur 1'- 

zahab, 
Ubdchen libbot Jahva. 

4 Mera' maqsib 'al a'fat avn, 
Saqr mezin 'al Tson havvot. 

5 Lo'eg Tras cheref 'oao, 
Samech Ted 16' jinnaqa. 

6 'Ai^art z'qenim b'ne banim, 
Vtifaret banim 'botam. 

7 Lo' na'va Tnabal a'fat jatr, 
Af ki rnadib a'fat saqer. 

8 Abn chen isochd Vene 

b'^alav ; 
El k61, 'ser jif 'na, jaokil. 

9 M'khassa pas' m'baqqes ah- 

ba, 
Vsona b'dabar mafrid -lluf. 

10 Techat g'Wa bemebin 
Mehakkot k'sil tm'at mdJcka. 

11 Akh tm^red jebaqqes ra^ 
V'mal'akh -khzari j'sullach bo. 

12 Pag6s [beisj dob sakkul, 
Veal kesil b'ivvalto! 

13 Mesib ra% tacht •9'6ba, 
Lo' tamis ra^a m'beto. 

14 Po^Q-er majm resit madon; 
Vlifne hitgaUa' irib n^-O-os! 

15 Ma^diq ras' umarsi' ^adq, 
To"bat Jahva gam s'neheni. 

16 Lama za m'chir bejad k'sil, 
Liqnot chokma, veleb ajn? 

17 Bekh61 'et 6heb hare', 
Veach V^ara jivvaled. 

18 Adam ch'sar leb toqe'^ kaf, 
'Orebi lifne re'ehu. 



sed cum el. — 21a. Ad VA pertinent tantum verba too? Gotf ohq «paoXou? 
xaXoootv, cum %al oovstooi; glossa sit, ad correctionem vocis (paokouq ad- 
scripta et postea textui in loco falso inserta. — XVil. 2a Cum vox mosel 
tam simile quid (Job 41, 25) quam domiuationem (Zach. 9, 10) significet, 
subesse videtur amphibolia, qua vel innuatur, servum prudentem filio 
perdito aequalem haberi, vel illum huic dominari. — 8. Cf. ad Prov. 
10, 26, — 12. VA saltem vocem sakkul in fine stichi collocat. — 14. Ar- 
ticulus hic vel in vulgari eloquio superfluus foret. — 15a. Cf. Isai, 5, 20. 



136 



Proverbia. XVII -XIX. 



19 Oheb pas' oheb mag^a; 
Magbih pitchd m'baqqes sabr. 

20 "^lqqes leb 16' jim^a' •Q-ob, 
Vnehpakh bil's6no jippol.i 

21 Joled kesil Ttuga lo, 
Velo' jiomach 'bi nabal. 

22 Leb oamech je^&ib geha, 
Vruch n'khea fjabbes garem. 

2 3 Sochd mecheq rasa' jiqqach, 
LehaS-^Q-ot 6r'chot mispa^. 

24 Et p'ne *is mebin chokh- 

ma, 
V"^ene kh'sil biq^^e are^. 

25 Ka*s leabihu ben k'sil, 
Umamer lejoladto. 

26 Gam ''n6s la99addiq 16' -8-0^, 
L'hakk6t n'dibim 'al joser. 

27 Choaekh 'marav jode'^ da't, 
Veqar ruch is tebiina. 

28 Gam 'vil mehachris cha- 

kham, ^ 
O^em aefatav nabon. 
XVin 1 L'ta'va jebaqqes nifrad; 
B'khol tiisijja jitgalla^ 

2 Lo' jachpo9 k'sil bifbiina, 
Ki im b'hitgallot libbo. 

3 Beb6' rasa' ba' gam buz; 
*V'^imm6 qalon *ve-cherpa. 

4 Majm "miiqqim dib're fi is, 
Nachl nobe' m'q6ri ch6khma, 

5 Seet p'ne rasa' 16' -Q-ob, 
L^ha^QxQ-^t 9addiq bammis- 

pa^Q-. 

6 Sifte khesil *j'bi6 b'rib, 
Ufiv rmahliimmot jiqra'. 

7 Pi kh'sil m'chitta fle^a^- 

mo, 
Ua'fatav m6qes nafso. 

8 Dib're nirgan k'mitlah'mim, 
Vhem jardu chad're ba^&en. 



9 Gram mitrappa bim'lakhto, 
Ach hii' lebd^al maschit. 

10 Migdali "^oz sem Jahva; 
Bo jaru9 ^addiq v'niogab. 

11 Hon 'asir qirjat ^iizzo, 
-Kh'choina fniogabt b'muo- 

kito. 

12 Lifne sabr jigbah leb is, 
Vlifne khab6d 'anava. 

13 Mesibdabar, V-O-armjisma^ 
Ivvalt hi' 16 ukh'limma. 

14 Ruch is j'khalk61 mach- 

lehu ; 
Vruch n'kh6a, mi jiao'anna? 

15 Leb nabon jiqna da^^at, 
Vozn ch'khamim fbaqqes da- 

'at. 

16 Mattan adam jarchib lo, 
^'^'lifne g'dolim janchannu. 

17 9^ddiq harison b'ribo; 
Jabo' re'6 vach'qaro. 

18 M'donim jasbit hagg6ral, 
Uben 'a^iimim jafrid. 

19 Ach nifsa' miqqirjat 'oz, 
Um'd6nim kib'rich armon. 

20 iP'ri fi i§ tioba' bi^no, 
T'buat oefatav jioba^ 

21 Mavt vechajjim b'jad lason, 
Voh6b Jah j6khal pirjah. 

22 Ma^a' issa, ma^a' ■8-ob, 
Vajjafeq ra^on mq- Jah. 

23 Tachnunim jedabber ras, 
Ve'asir ja^nS ^azzot. 

24 Is re'im lehitr6'e'; 
Vjes 6heb dabeq meach. 

XIX 1 0ob ras holekh betiimmo 

Me'iqqe§ a'fatav v'hu' kh'sil. 

2 Gam b'16' da't uafe§ 16' 

■^ob, 
Vea^ b'raglajim cho^fl-e'. 



— 24a. Lectio genuiua VA est: npoaconov aovexoo av8p6i; ao(p6v. — XVIII. 
3bl. Ita explicanda videntur verba VA iKk^x^zai hh ahz&. TM paraUelis- 
mum destruit et molestum asyndeton inducit. — 18. Forma midjan omni 
anaiogia caret. — 21b 1 — 2. Cf. ad Ps. 52, 6. — XIX. 5b8. Negatio e 
sticho praecedente subintelligitur. — 7b3. Hoc tantum loco masora voci 



Prorerbia. XIX. 



137 



10 



11 



12 



13 



14 



Iwalt -dam fsallef darko, 
V"al Jahva jiz'af libbo. 

Hon josif re^im rabbim, 
Vdal mere*6 jipp4red. 

'Ed s*qarim 16* jinnaqa, 
Vjafich k'zabimi jimmaled-. 

Babbim j'challu f 'ne nadib, 
Vekhullo re^ Tis mdttan. 

Kol ache ra§ a'neuhu; 
-F ki m^r^^^o frachaq m'- 
m6nnu. 

*Iiekhl ^ob lej6d"av jzq- 
rdb^ 
*V^is ihmia jimQaiinnu. 

*Ro^ii rihot f^tilldm ra\ 
]M['radd6f 'marim lo' hemma. 

Qona lleb 6heb naf§o; 
Som6r fbuna lim^o' ■9'ob. 

'Ed s'qarim 16' jinnaqa, 
Vjafich kezabim jobed. 

Lo' u4'va likh'sil td^nug; 
Af ki le'6bd m'sol b'aavim. 

Sekbl adam he'rikh appo, 
Vtifarto "bor 'al pasa'. 

Ifahm k4kk'fiv za^af ma- 
lekh, 
Ukh^^d-al '^al 'eaeb r^^ono. 

Havvot leabiv ben k'sil, 
Vdalp d6red m'd6ne issa. 

Bajt vahon ndchlat abot, 
Vmij- Jahva issa maakalt. 



15 '^A^la tappil tardema, 
Venafes r'mijja tir^^ab. 

16 Somer mi^va s'mur na^o; 
Boze derakhav jumat. 

17 Malvd Jahva chon6n dal, 
Ug6mul6 j'sall6m lo. 

18 J'sor bin'kha, kijes tiqva; 
Vel h'mito -1 tiaoa' nafs'- 

kha! 

19 G'dol ch6ma n6ae' "^oneS; 
Ki im ta99il v"od t6sif. 

20 S'ma' <^3k v'qabbel miisar, 
L'ma'n techkam b^acE^ritakha ! 

21 Sabb6t machsabot b'leb is; 
Va^'9at Jahvii, hi' taqum. 

22 *Tebuat adam chasdo, 
Ve^6b ras meis' kazab. 

23 Jir'at Jahva lechajjim. 



24. 0, 



25 



26 



27 



Tre' Jdh aamech veaabe*^; 
Jalin, bal jippaqed ra^ 

aman "^^96! fjad b'9al- 
lacht; 
Gam el piv 16' j'sibanna. 

LeQ takka, lifti ja^rim; ^ 
Vhokhich Tnabon, jabin da^t. 
Mesadded ab, jabrich em, 
Ben mebis umehachpir. 
Chadal, b'ni , lismo' mu- 
sar, 
Lisg6t meim're da^^at ! 



merea'^ ante suffixum semivocaleni in prima syllaba concedit, quod 
metrica confirmatur. — 7e — f. Verte: Male retribuetur ei, qui litibus 
delectatur verbaque non vera sectatur ( vel fortasse : verbisque non veris 
persequitur). Ceterum stichus prior, in TM omissus, quem VA certo non 
recte intellexit, alio quoque modo reddi potest, si interpretem duo vorba 
initialia pro litote accepisse putetur, nempe: mam19' rhefl-ib mamliS' 
ra^ (qui parum boni facit, parit sibi malum). Tum autem praestabit, in 
altero sticho pro voce hemma, quae difficultate non caret, e VA par- 
ticipium choji emendare, ut sensus sit exacte parallelus : qui mera verba 
aectatur, salutem nou invenit. Apparet, distichon in prima hypothesi 
contra. htigiosum maledicum, in secunda oontra eos dirigi, qui pietatem 
justitiaraque verbis prae se ferunt, operibus non exhibent. — 23. Accen- 
tuatio masoretica molestam reddit constructionem. Sed etiam si illa 
derelinquatur, aposiopesis subjecti in altero sticho ita displicet, ut disti- 
chon suppleri et in duo dividi necessarium videatur. Suppletionem 
respuenti et omissionem subjecti non curanti legendum erit v'aaba^ vel 

18 



Caniiina T. T. metrie*. 



138 



Proverbia. XIX— XXI. 



28 'Ed b'lijja'l jali^ mispa^, 
Ufi[ r'sa'im j'balla'^ avn. 

29 Nakhonu rie^im s'fa9-im, 
Umahlummdt Tgev k'silim. 

XX 1 Le9 bajjajn, bdma sekbar ; 
Vkhol sdga bbd lo' jechkam. 

2 Nahm kakk'fir emat ma- 

lekh; 
Mif^abb^ro chd^Q-e' nafso. 

3 Kabdd lais sabt merib; 
Vekhdl evil jitgalla'. 

4 Mechdrp 'a^el lo' jachros; 
Vsaal baqqa^ir, vaajn. 

5 Majm '^'miiqqim '^ega b'- 

leb is, 
Veis fbuna jidlanua. 

6 Kob -dam jiqra' is chasdo ; 
Veis 'munim mi jim^a'? 

7 Mithallekh b'tummo ^ad- 

diq, 
As're banav ach'rehu! 

8 Malk jdseb 'al kisse' din 
M'ijara be^^enav kdl ra''. 

9 Mi jdmar: zikkit- libbi; 
©aharti mecha'9"9-ati ? 

10 Abn vaabn, efa v'6fa, 
To"bat Jahva gam s'nehem. 

11 Gam b'mal'lav jitnakker 

na'r, 
Im zakh v'im jasar pd^^lo; 

12 Ozn sdma^^t v"^ajin rda, 
Jahva ^aaa gam s'nehem. 

13 -L te'hab sena, pentiiras; 
Peqach 'enakha, a'ba' lachm! 

14 Ra'^, ra^, jomar haqqdna; 
Vozel lo, az jithallal. 



15 Je§ zahab v'rdb peninim; 
Ukh'li jeqar aifte da't. 

16 L'qach bigdo, ki 'arab zar; 
Ub''ad nokhrim chabViehu! 

17 '^Areb lais lachm saqer; 
Vachar jimla' fiv cha^a^. 

18 Machsabet b^^e^a tikkon; 
-B'tachbulot "^'ad milchama! 

19 Gola ssod holekh rakhil; 
Urfdtai Id' tit^arab! 

20 M'qall61 abiv veimmo, 
Jid^^akh nerd b'isdn chosk. 

21 Kachla m'bohalt b'risdna, 
Vach'ritah Id' tebdrakh. 

22 Al tdmar: 'sallema ra'; 
Qavve 1'- Jahva, v'josa' lakh! 

23 To^^^bat Jahva abn vaabn, 
Umdz^ne mirma Id' ■O-ob. 

24 Mij- Jahva mi^^^^de gaber; 
Vadam, ma jjabin darko? 

25 Moqes adam, jalu' qods, 
Vachar n'darim lebaqqer, 

26 M'zara r'sa'im malk cha- 

kham, 
Vajjaseb "^'l^hem dfan. 

27 Ner Jahva nis'mat adam, 
Chofea kol chad're ba^&en. 

2 8 Chasd ve'mat ji^^^ru malekh, 
Vsa^^ad bachased kis'o. 

29 Tifart bachurim kdcham, 
Vah'dar zeqenim aeba. 

30 Chabburot pa^' tamriq b'ra', 
Uraakkot chad're ba^Q-en. 

XXI 1 Parge majm leb malk 

b'jad Jah; 

""Al kdl, ^jachpdg, ja^Q-dannu. 



v'ooba^ primo sticho tribuendum. VA habet avSpi pro v'aabea' et tria 
ultima verba versus bis ita reddit, ut primo jifchad pro jippaqed, secundo 
dea"^ pro ra' substituat. — XX. I8a5. Habetur hic et in Jocis Gen. 45, 11 
et Prov. 23, 21 horal, ut in 1. 1 Regn. (Sam.) 2, 7, ubi meris legendum 
est, hifil, verbi rus. — 19. Additamentum a'fatav cum verbo intransitivo 
pata, quod significationem patendi habet, construi nequit. Patentem 
hic eum significare, cujus os tamquam porta semper pateat, e paral- 
leHsmo apparet. — XXI. lSb5. Subjectum verbi est Deus, qui etiam in 
versu praecedenti tacite subintelligitur. — 20. Additamontum vasamen, 
quod absurde designationi divitiarum generali jungitur, e versu 17 irrepsit. 



Proverbia. XXI— XXII. 



139 



2 Kol dark is jasar b"enav; 
Vetokhen libbot Jabva. 

3 . "^Aoo 9'daqa uraispa^S- 
Mbchar 1'- Jahva mizzabach. 

4 Eum 'enajm tirechab leb; 
Niri resa'iin cha^Q-^at. 

5 Machs'b6t chani^ akh 1'- 

mdtar, 
Vekhol a^ akh lemachsor. 

6 Po'l d^arot birson saqr 
Habl niddaf, *mdq'se mavet. 

7 Sod resa'im jegorem; 
Ki me'nu, la^aot mispa^Q". 

8 Hafakhpakh dark is vazar; 
Vezakh, jasar po^lehu. 

9 0ob laSabt 'al pinnat gag 
Meest m'donim ubet chabr. 

10 J^afs rasa' ivveta ra'; 
Lo' jiichan b"^enav re^o. 

1 1 Ba''n6s le^ jechkam pati ; 
-B'haakil rchakham, jiqqach 

da't. 

12 Maokil ^addiq Tbet rasa'^; 
M'sallef resa'im lara'. 

13 -0em ozno mizza^qat dal, 
Gram hii' jiqra' v'lo' ja'na. 

14 Mattan bass^tr jikhpa af, 
Vsochd bacheq chema "^azza. 

15 Simcha T^addiq "oot mis- 

pa^Q-, 
Um'chitta rfo^le aven. 

16 -Dam t6'a middark haokel 
Biq'hal refaim januch. 

17 Is machsor oheb oimcha; 
Oh6b jajn v'samn lo' ja^sir. 

18 Kofr r^addiq jthjci rasa'; 
Vetachat j'sarim boged. 



19 0ob sabet b'are9 midbar 
Meest m'donim vakha^^as. 

20 -^ar nechmadi bin've cha- 

kham ; 
Ukh'sil adam j'baU"annu. 

2 1 Eodef 9'daqa vachased 
Jim^a' chajjim ^" ivekhabod. 

22 'Ir gibborim f^al chakham, 
Vajj6red '6z mibdachah. 

23 Somer piv ules6no 
Somer mi^^arot naf^o. 

24 Zed jahir, le^ semehu, 
'Ooa be^ebrat zadon. 

25 Ta'vat 'a^el fmitannu; 
Ki me'nu jadav la^oot. 

26 Kol j6m tnaifavva ta'va; 
V^addiq jitt6n v'lo' jachookh. 

27 Zabch resa^im to^eba, 
Af ki b'zimma j'biannu. 

28 'Edi khezabim jobed, 

Vis s6me' lana^ch j'dabber. 

29 He^ez is rasa' b'fanav; 
Vjasar, hu' jakhin darko. 

80 En ch6khma v'en tebiina, 

Ven 'e^a Tnaged Jahva. 
31 Sus m.ukhan rj6m mil- 

chama; 
Ul'- Jahva hattesii^^a. 
XXn 1 Nibchar sem *^ob me^^sr 

rab; 
Mikkasp v'mizzahab chen •d-ob. 
2 "^Asir varas nifgasu; 

'Ooe khuUamo Jahva. 
8 'Anim raa fra' v'nistar; 

-F'tajim 'ab'ru v'ne'nasu. 

4 ^Eqb "nava jir'at Jahva, 

'Osr vekhab6d veehajjim. 



— .21. Praemium ■ requisitionis gratum ab ejus objecto arduo differre 
oportet. — 22. Accipe verbum 'al in sensu aramaico intrandi, quia lectio 
praesens %la (ascendit) non urbi, sed muro tantum convenit. — 26a. 
Verte: Quotidie desiderat cupiditas. Non loquitur stichus de continua 
petitione eleemosynae, sed de insatiabili cupiditate, qua peccatores res 
alienas injuste acquirere student, cum justus vel propria pauperibus 
elargiatur. — XXII. 5b8. Textus praesens habet jirchaq mehem. — 
11. Parallelismus antitheticus significat, Deum non, ut regeni, amoena 



140 



Proverbia. XXII— XXffl. 



5 (^imadm, pachlm b'dark 

'iqqeS ; 
Som6r nafso jarcbiqem. 

6 Ch'nokh 14nna'r 'al pi 

darko ! 
Gram ki jazqin, lo' jasiir. i 

7 'A§ir berdsim jlin§ol, 
Ve^abd lova TiS mdlvsi. 

8 Zor^* 'avld jiq<j6r avn, 
A^es6bd 'ebrAto jikhla. 

9 ©ob ^ajin, hu' jeborakh; 
Ki ndtan niillachmo Tdal. 

10 Gar^s le^, v^j^^e' madon, 
Vejisbot din veqalon. 

11 Oh6b *Jahva ■8-ah6r leb, 
Cben toifte r6'o malekh. 

12 'Ene JahvS na^'!"!! da't, 
Vaj'sallef dib're boged. 

13 Aniar ^a^el: 'ri bachu^: 
Betokh r'chob6t era^ech. 

14 Sucha "nmqqa pi zarot; 
ZeMm JahvS jippol §am. 

15 Ivvalt q'§ura b'leb na'ar; 
SebS- miisar jdrchiqaiina. ^ 

16 'Os6q dal, l^harbot lo; 
iNJoten r^^aSii', akh rmaclisor. 

Dicta sapientum: 17 J3W, *Z'/m- 
rat- ha^O- oznakha, 
Ijs'ma' dib're chakhamim; 
Velibb'kha tasit Idmo, 
18 *Lada'at, | ki '''ne^imim! 



£i tiSmer^m b'bi'9'U3.kha, 
Jikkonu^ 'al oTatakha; 

19 Libjot b'- Jah mib^acha.- 

kha, 
'^L'hodi'akha *darMkha. 

20 Hajjom af | -tm61 kaidbt- 

lakh, 
Sil§6m b'mo'e9ot v4da*t; 

2 1 L'hodi"kha q6s^ im're 'mSt, 
L'halib'^ -m're 'mftt *r§o'lakha. 

22 Al tigzol dal, ki dal hu' ; 
Val t'd4kke' 'ani bafisa^r! 

23 Ki Jdhva jarib ribam, 
Vqaba' et q6b'^eh6m nafs. 

24 Al titra' et ba'li af, 
Vet is chem6t lo' tdbo'; 

25 Pen te'laf orechotav, 
V'laq6chta m6qes rn4fs'kha! 

26 Al t'hi bet6qe'6 khaf, 
Ba^^^rebim massdot! 

27 Im en lekha leSdllem, 
Liima jiqqdch miskab'kha?i 

28 Al tasseg g'biili *61am, 
As6r ^oii 'botakha! 

29 Chazita i§ tehuna, 
Mahir bimelakhtehu ; 

Lifne m'lakhim jitja^^ab, 
B;ili lifene chasukkim! 
XXIII 1 iTeseb lilchom et mo- 

sel, 
Bin tabin -t 'ser rfaniikha; 



confabulatione pollentes, sed puros corde diligere. — 17. Ante hunc ver- 
Bum aliquid deesse, jam inde patet, quod superscriptio sequens (Prov. 
24, 23) hic similem praesupponit. AUocutio filii in initio colleetionis 
desiderari nequit. Vocem rimvati VA ita retinet, ut eam seeundo sticjxo 
tribuat et econtra verba sapientum ad primum stichum transferat. Ulti- 
mum verbum hujus versus VA adhuc recte cum sequentibus conjungit. 
— 18b— 19. Construe: Nam custodies ea hoc effectu, ut confidas in Do- 
mino. — 19b — 20c. Restitutio verae lectionis se ipsa contra contortas 
impossibilesque explicationes, TM auperaedificatas , defendet. Sufficiat 
annotare, vocem etmol, quae inter hajjom et silSom necessario requiritur, 
in duas voces atta halo^ diversis versibus tributas, divisam et hoc modo 
emphasim pronominis secundae personae sine ulla ratione effectam esse. 
Ait igitur poeta, se hanc collectionem diligenter ad instruendos diseipulos 
conscripsisse hodie, heri, nudiustertius, id est post maturam considera- 
tionem. — XXIEI. 4a4. Hanc vocem verba et suffixa tertiae personae in 
V. 5 postulant. — 7a— b. Verte: Non enim ille ita in anima sua cal- 



ftrov^rbia. XXin. 



14.1 



2 Y'oamt4 aakkin Vlo^^akha, 
Im ba^al nafes atta! 

3 Al tifav rmad-^ammotav, 
Vehii' lachmi khezdbim! 

4 Al tiga' 1'ha'sir 'o^er; 
[Chaddl] mibblnatakha ! i 

5 1'Enakha b<5 v'enannu, 
Ki ija^aS 116 kh'nafaiim ; 

K'nasr ja'uf hassuiiiajim, 
^Veadb leh^t miogdbbo. 

6 Al tilcham et lachni ra' 

ajn, 
Val tifav rm4dWm6tav! 

7 Ki W kemo diVr^ fiv, 
[Ken hii'] so'6r benafso. 

Ekhol us'te, jomar lakh; 
tD16bab6 bal 'immakh. 

8 Pitfkha, -khaltd, t'qiann:i, 
Vsichatta debarSkha.i 

9 B'ozne khesil al fdabber! 
Ki jabuz Taekhl millakha. 

10 Al tasseg g'buli 'olam, 
V'bio'd6 j'toraim al tabo'! 

11 Ki goaldmo chazaq; 
Hu' jarib 6t ribam -ttakh. 

12 Habia Tmusar libb'kha, 
V'ozn'kha leim're da'at! 

13 Al tfmna' minnaV musur! 
Ki ftakko Vseb^d-, lo' jamut. 

14 Atta basseb^ takkannu, 
Venafiio miss'ol ta^^il. 

15 B'ni, im chakham libba- 

kha, 
Jiamach libbi gam ani; 

16 V'ta'16zna khilejotaj, 
B'dabber o'fatakha meSrim. 

17 Al j'qanne' libb'kb& b'- 

ch6^'im ; 
Lekh b'jfr'at Jah kol hajjom ! 



18 Ki im HiBirCrdh, jes 4eh'- 

rit, 
Vtiqvafkha lo' tikkaret. 

19 Sema' .'itta, b'ni, vaeh'- 

kham, 
VaSSer baddark libbakha ! 

20 Al t'hi bes6b'e jajin, 
Bez6rie baoar lamo! 

21 Ki sobe' v'z61el jxiraS, 
Uq'ra'im talbis numa. 

22 S'ma' T-bikha, zu j'la- 

dSkha ; 

^-L taboz, ki zaq'na, -mma- 

kha! 

23 Emat qene v'al timkor, 
Ohokhind v'musar ubina! 

24 [Abi ^addiq] gil jagil ; 
Jol6d chakham, v'jiomach bo. 

25 Jiomach abikha ^rrfinek-ka, 
Vetagel joladtakha! 

26 Tena, beni, libb'kha li, 
V^enakha dark- tir^ana! 

27 Ki Siicha "miiqqa zonn, 
Ub'er gard nokbrijja. 

28 Af hi' kechatef t6'rob, 
llb6g'dim b'adam tosif. 

29 L'mi 6j, rmi 'b6j, Tmi 

m'd6nim ; 
Lemi *khe'dsim va-oich? 
Lemi fe^a^im chinnam; 
L'mi chakhliliit '^enajim? 

30 Lam'ach'rim 'al hajjajin, 
Labbaim lachqor mimsakh. 

31 Al ter jajn, ki jit'addam, 
Ki jitten bakkos '6no; 



Jithallekh bemesarim! 
32 Ach'rito k'nachas jissakh, 
Ukhe^if^ni jafris. 



culat, quemadmodum ore loquitur. Avarus quippe verbis invitatum 
urget ad manducandum, secreto sperans, hunc recusaturum esse. Suppletio 
desiderari nequit, cum avarus non solum ansio calculatori comparetur, 
sed ipse sit talis. — 17bl. Voci huic textus praesens substituit e v. 18 
repetitum ki im, quo sententia imperfecta redditur, si stichus a piaece- 
dente separetur, usui loquelae contraria, si a verbo j'qanne' dependeat. 



142 



Proverbia. XXIII-XXIV. 



34 



35 



2 



'Enakha jir'u zarot, 
V'libb'khdj'dabber tahpiikhot; 

Vhajita k's6kheb b'leb jam, 
13khesokheb b'ros chibbel. 

Hikkiini, bal chaliti; 
H'lamuni, bal jada^^ti. 

Matdj aqi^ mijj^ni; 
['OdJ osif 'baqesannu? 
XXIV 1 Al fqanne' b'au'se ra^^a, 
Val tifav lihjot ittam! 

Ki sod jehga libbdmo, 
V"^amal oiftehem t'dabb'ran. 

B'chokhma jibbana bajit, 
Ubifbuna jitkonan: 

-B'da't ch'darim jimmaleu, 
Kol hon jaqar vena^^im. 

*&oh gaber chalcham *me- 
azj 
Viii da^at meammi^ koch. 

Ki b'tachbul6t ^^milchama, 
Utesu^^a b'rob jo^e^. 

Eamot le'vil chokhamot; 
Btissa^^r lo' jiftach pihu. 

iTa-mechasseb lehare"^, 
Lo ba^l m'zimm6t jiqrau. 

Zimmat ivvalet cha&fl-at, 
Veto^abat Tadam le^. 

*Sime ra^ hitrappita, 
B'jom 9ara ^ar kochilkh^i. 



6 



8 



9 



10 



11 Ha9§61 rquchiin lammavet, 
Vma^Q-im laharg im tdchaokh ! 

12 Ki tomar: *il6' *jada t- za, 
H'lo' t6khen libbot*i jabin; 

Vno^er nafs'kha, hu' jeda^ 
Vhesib l'adam kef6'lo? 

13 Ekhol, beni, d'bas, ki ■9-ob, 
Vnoft matoq '^al chikkakha! 

14 Ken de'a hfbabcikha, 
T^-chokhma lenafsakha; 

Im ma^a^ta, v'jes ach'rit, 
Vtiqvafkha 16' tikkaret. 

15 Al te'rob ilin've gaddiq, 
Al tesadd6d ribgahu! 

16 Ki sab' jippol ^addiq v'- 

qam, 
-E^sa^^im jikkas'lu b'ra'a. 

17 Bin'f61 -jib'kha al tiomach, 
-B'khos'16 -1 jagel libbakha; 

18 Penjir'a Jah, v'ra' b"^enav, 
Vhesib me'alav appo! 

19 Al titchar bammer6'im, 
Al fqanne' baresa'im! 

20 Ki 16' tihja ach'rit Tra'; 
Neri resa^m jid^akh. 

21 Jera' et Jah, b'ni, vamalk; 
""Im s6nim al tit*^arab! 

22 Ki fifom jaqum edam; 
Ufid s'nehem mi j6de'? 



— 25aS. In VA vial ■?) [Ji.vjff]p aerior correctio est. — 35cS. Vox, vinum 
et crapulam significans, suffixo in sequenti sticho supponitur. . — XXIV. 
2b3. Cui forma aramaizans non placuerit, substituat masculinum j'dabb'ru, 
ut in locis Prov. 5, 2; 10, 21. — 5b3— 4. Cf. Job 9, 4. 19; Is. 40, 26; 
Nah. 2, 2. — 7al. Adjectivum plurale ad chokhamot refertur, quod vel 
cum singulari vel cum plurali construi potest; cf. ad Ps. 49, 4; Prov. 1, 
20; 8, 1. — 10. TM omissione vocum in VA servatarum profundum sen- 
sum sententiae in frigidam tautologiam convertit. Est enim verus sen- 
sus : Si tempore, quo peccatores grassantur dominanturque (cf. Ps. 49, 6 ; 
94, 18), ignavo timore motus iis non restiteris, sed potius assenseris et 
cooperationem praestiteris, postea robur animi bene sibi conscii, felici 
defensioni necessarium, tibi deerit, quando impii aliquid contra te ipsum 
machinabuntur. — 12b. Vocem hu' ab interprete alexandrino non lectam 
esse, inde apparet, quod eam hic non expressit, sed in sticho sequente 
per «5x6? reddidit. — 14. Cf Prov 2, 2. 10. Textus praesens valde fri- 
gidus est et parallelismo caret. — 15. 'Vocativus rasa' additus est, ne 
alloeutio ad discipulum sapientis dirigatur, quem dehortatione a talibus 
facinoribus non egere putavit scriba. — 2Z. Interpolatus est stichus e 



Proverbia. XXIV— XXV. 



Ui 



Alia dicta sapientumj: 23 fMakkir 
panim bemispa^fl-,^ 

24 Omer Trasa': ^addiq -tta, 

HinnS jiqq'buhu '^ammim, 
* Fe-jiz^amiihu rummim; 

25 Velammokhichim jin^am, 
Va"lehem tabo' b'rakhat.*i 

26 ETatajm jissaq is mSbin, 
Mesib d'barim nekhochim. 

27 Hakhen bachii^ m'lakhta- 

kha, 
Ve'att'dah baaaada lakh; 

Achar tiqqdch Vkha iBsa, 
Ubanita betakha ! 

28 -L t'hi "^ed chinnam b^re^^a- 

kha, 
Vhift^ta biafatakha! 

29 -L tomar: ka'ser "^aaa li, 
Ken -^sa llo, -sib Tis k^fo"- 

lo! 

30 'Al a'de is "^a^el '^abart-, 
V'^al karem adaiti ch'sar lel). 

81 Vhinne, "^ala iqimra's6- 

nim, 
Kossii fanav charullim; 



Vegadr 'banav nehrasa. 

32 Va^chza -ndkhi, -sitlibb-; 
Raiti, laqacht- miisar: 

33 Me'a^ senot, m"a^ t'nu- 

mot, 
M"^a^ chibbuq jadajm liskab; 

34 Vba' mithallekh resakha, 
Umachsor'kha k'is magen. 



Collectio Ezechiana: XXV 2 K'bod 

'J johim haster ' dabar, 

Ukh'bdd m'lakhim ch'qor dabar. 

3 Samajm lanim v'ar9 la- 

■^omq, 
Veleb m'lakhim en cheqer. 

4 Hago sigim mikkasef, 
Vajj^^e' r^oref kali; 

5 Hago rasa*^ lifne malk, 
Vjikkon bay^adeq kis'o. 

6 Al tithaddar lif ne malk, 
V'bim'q6m g'dolim al ta^uod ! 

7 Ki dob 'mor rkha: "le 

henna, 
M'haspirkha lifne uadib. 
Aser raii "^enakha, 

8 Al to^e' larib maher; 

Pen ma tta^aii b'aeh'ritah, 
B'hakhlira ofkha re^akhu! 

9 Eib'kha rib et re^^akha, 
Vesodi acher al f qal ; 

10 Pen jechassed'kha sorae*^, 
Vdibbatekha lo' tasub ! 

H *Tappuch zahab *b'maakit 

kasp 
Dabar dabur "^al ofnav. 

12 Nazm zahab vach'li kha- 

tem 
*Eich chakham '^al ozn soma^t. 

13 KeQinnat salg b'jom qa- 

9ir 
^ir ne'man rs61echehu; 



Veniifes 'donuv jasib. 



locis Prov. 18, 5 vel 28, 21. Textus praesens auppletionem stichi post 
28 et post 24 a posceret. — 25. Eliminato additamento TM superfluo, 
cum benedictio mala esse nequeat, habetur forma antiqua status absoluti 
singularis feminini. — 26. Absque suppletione nuUus ibret parallelismus. 
— 27. Ante' perfectum consecutivum jussivum restitui praestat. — 
28b. Verte: neque diducas labia tua ! Sensus est: noli hiante ore garrulo 
inconsiderate et inutiliter accusationes veras vel falsas in proximod tuos 
proferre! — XXV. 7c — 8c Verte: Quae viderunt oculi tui, noli cito in 
jurgium producere, ue in fine causae nescias, quid facias, ipse a proximo 
tuo confusus ! Dehortatur poeta ab incriminationibus, quantumvis veris 
certisque, adversario in aestu altercationis nimis facile objiciendis, cum 
hic ipse imprudentem obtrectatorem recriminationibus confundere possit. 



144 



Proverbia. XXV— XXVI. 



1 4 N'aiim v'ruch v'gasem djin, 
Is mithallel b'mattat saqr, 

15 B'ork appajm j'fdtta qa^in, 
Vlason rakka tisbor garm. 

16 D'bas ma^a^ta,, 'kbol ddjj'- 

kha, 
Pen ttiaba'6 vah'q6'to! 

17 Hoqar ragrkhd m'bet re- 

"kha, 
Pen jiaba"kha -a'neakha! 

18 *Mappe9 vecharb v'che9 

sanun 
I§ Mna b're'o '6d saqr. 

19 §en froV Y'ragl mo^adet, 
*iBog6d bejomi ^ara. 

20 **Chom9 'al *chabtmra 

noter, 
Vsur bassirim 'al leb ra'. 

21 -M ra'eb aonakha, ha'k'- 

lo;*i 
Veira 9am6', hasqehu!*^ 

22 Ki gachalim -tta chota 
"Al r6§o v'- Jah j'sall6m lakh. 

23 Ruch 9atbn t'ch61el gasem, 
Vfanim niz^dmim Tson satr. 

24 0ob Sabet 'al pinnat gag, 
Me6st m'donim ubet chabr. 

25 Majm qarim 'al nafs ''jeia, 
-S^mu^^d ■fl-oba m'ar9 merchaq. 



27 



28 



26 t'Ajn tnirpaat v'maqor 
m6§chat 
^addiq ma^a* lifne rasa^ 
Akh61 d'bas harbot 16' 

-a-ob, 

Vchoq6r kab6d mikkabod. 

"^lr peru^a, en choma, 
Is, 's6r en ma^^ar rriicho. 
XXVI l K:'sHlg b'q4J9 ukh'maa-ar 

Vqa^ir 
iLo' naVa likh'sil kabod. 

2 K'9ipp6r Tnud, kid'ror la- 

iQil'ldt chinnam lo* tabo'. 

3 §o6- lassus, miiteg lach'- 

mor, 
V^es6be^ l'g6v kesilim. 

4 Al ta'an k'sil k'ivvalto, 
Pen tisva 116 gam atta! 

5 '^An6 khesil k'ivvalto, 
Pen jihja chakham b''enav! 

6 ^ Miqqa^a ^chamas s6ta 
Solech d'barim bejad k'sil. 

7 Darju soqajm mippissech, 
Umasal b'fi khesilim. 

8 Ki9'r6r abn b6margema, 
Ken n6ten likh'sil kabod. 

Choch 'ala bidi sikkor, 
Umasal b'fi khesiliiu. 



9 



Stichum 7c, quem TM nullo sensu ad nobilem in consessu refert, VA 
reete sequentibus jungit. — 11. Singularis rei comparatae eundem 
numerum pro comparatione commendat. — 12. Mira foret comparatio 
monitoris cum iuauribus — ]9b. Vox mibO-ach, in TM addita, originem 
debet glossae machbaS-, ad explicandam vocem mappe^ versui praece- 
denti adscriptae. — 20 Verba huic versui in TM praemiesa ex erronea 
repetitione quatuor ultiraorum verborum genuinorum versus praecedentis 
orta sunt ideoque cum sententia pessime congruunt. — 20a. Verte: sieut 
acetum defluens in vulnus. Tertium comparationis, nempe augmentum 
doloris, evanescit, si cum TM verbo noter (in significatione aramaica) 
nitrum substituitur. Nitrum enim post superinfusum ei acetum ebuUit 
tantum, quod potius symbolum irae foret ; quod autem hoc modo corrum- 
patur,. nihil ad rem facit. Pro noter VA invenisse videtur joter. — 27b. 
Emendata verborum distinetione in TM, verte stichuni: et scrutator 
majestatis sine honore erit Sent«ntia dirigitur contra praesumtuosam et 
scepticam perscrutationem rerum divinarum, cui non sufficit, incompre- 
hensibilem humiliter venerari ejusque voluntati obedire. — XXVI. 6a. 
Verte : In fine damnum deglutire debet. Additamentum raglajim sensum 



Proverbia. XXVI— XXVH. 



145 



10 Eab mecholel kol ['db'rim], 
Vojol^lier kesil vesikkor. 

11 Kekh^leb sab 'al qeo 
Kesil spna b'ivyalto. 

12 *Eait- is chakham b"enav; 
Tiqva likh'sil mimm^nnu. 

13 Am^r "^a^el: sachl baddark, 
Ari ben harechobot. 

14 Haddalt tissob ^al ^irah, 
Ve^a^el "^al mi^&^ato. 

15 0aman ^jado ba^^allacht; 
Nil'a lah'sibah el piv. 

16 Chakham %961 be^enav 
iVlissib^^a m'sibe ■S-a^am. 

17 Machziq b'ozne khalb 'ober, 
Mif^abbcr ^al rib 16' lo. 

18 Kemitlahleh hajjora 
Ziqqim chi^^im vamavet; 

19 Ken i§ rimma -t re^ehu, 
Vamar: h'lo' m'aacheq ani? 

20 Beafs 'e^im tikhba es, 
-B'en nirgan jistoq madon. 

21 Pachara Vgachalim tv''e9 

Tes, 
Veis m'donim Tcharchar rib. 

22 Dib'r6 nirgan k'mitlah'- 

mim; 
Vhem jar'du chad're ba^-en. 

23 Kasp sigim m'9uppa ^al 

chara, 
S'fat4jim *ch'laqim v'leb ra^ 

24 Bia'fatav fnikkar oone', 
TJb'qirbo jasit mirma. 



25 Ki j'channeni. al ta'men 

bo! 
Ki sab' to^ebot b'Hbbo. 

26 *Kosa ain'a bemirma, 
T'gulla ra*ato b'qahal. 

27 Kora sacht *lW , bah 

jippoi ; 
Vgolel abn, elay tasnb. 

28 L'son saqer jiana' dakkav, 
Vfa chalaq ja'aa midcha. 

XXVn 1 Al tithallel b*join ma- 

char! 
Ki 16' teda^ ma jjeled.i 

2 J'haU61'kha zar v'lo' ftkha, 
Nokhri veal a'fatakha! 

3 Kobd aben v^ne^O-el hachol ; 
Vkha^s 'vil kabed miss'ne- 

hem. 

4 Akhz'rijjut chema v'satp 

af; 
Vmi ja^mod lifne qin'a? 

5 0oba tokhachat m'gulla 
Meahba mesuttaret. 

6 Ne'manim pi9'"^e 6heb, 
Vna^tarot n'siqot a6ne'. 

7 Nafs a'be*a tabus nofet; 
Vnafs r'*6ba, kol mar matoq. 

8 K'9ipp6r nodadt min qin- 

nah, 
Ken is noded mimm'q6mo. 

9 §amn ^v^jdjn uq'd6rt j'- 

aammach leb; 
*V'mitqar"a me^^e^^t nafs. 



praebet nimis contortum, qiii insuper suffixo vix carere possit. — 10. 
Verte: Sicut sagittarius imperitus, qui omnes transeuntes vulnerat, est 
conductor stulti et ebriosi. Wempe in ipsum culpa redundat omnis damni 
a talibus conductis illati. Lectio praesens sensu caret ; nam vuluerans 
omnia mira foret persona, repetitio verbi conducendi molestissima, positio 
finalis vocis 'ob'rim sensui contraria, cum transeuntes per se non sint 
vagabundi. Cf. Prov. IS, 17; 26, 6. - 15. Subjectum 'a^el omitti potest, 
cum in hac collectione non, ut in prima (Prov. 10, 1 —'22, 16), necessario 
requiratur, disticha singula sensum in se completum habere. — 243,2. 
Est participium nifal. — 25a2 Forma non significat gratiim reddere, 
sed gratiam supplicare. — 26a3. Hoc modo explicanda videtur lectio 
alezandrina ooviQxrpi ookov pro voce improbabili masorelica b'massaon. 
— XX VII. 9. Commendatur gratus usus hujus vitae et vituperatur tristitia 

Carmina V. T, metricc. 1 Q 



146 



Proverbia. XXVII-XXVHI. 



10 Re*'kM, al tdref sodo; 
V're*6 abikha -1 ta'zob; 

Vbet -cbikha -1 tabo' b'j6iii 

-d'kha; 

^Sakhen qarob m'aeh rachoq ! 

11 Chakham, b'ni, v'aammach 

libbi; 
Vasiba ch6r'fi dabar! 

12 'Anim raa "JTa^ nistar; 
P'taim 'ab'ru, ne^nasu. 

13 Qach bigdo, ki '^ai*ab zar; 
-B"ad n6khriija chab'lehu! 

1 4 M'barekh re^o b'qol gadol, ^ 
Qelala techaseb lo. 

15 Dalp -d^^red b'j6mi sagrii-, 
Vee^t m'donim fnisvata. 

16 (^oiQXL Jah ^afon, tjarvacb, 
fVe^&omen fteman, jiqra'. 

17 Barzal bebarzal jiichad, 
Vis jached p'ne re^ehu. 

18 *Sam t'ena j6khal pirjah, 
Vsomer ad6nav j'khubbad. 

19 tK'mo happanim lappanim, 
Ken leb haadam radam. 

20 S'ol v'-baddo 16' tioba^^na, 
V"en6 i-dam 16' tiabaW. 

21 Ma^ref rkhasp v'khur leza- 

hab, 
Veis lefi mahlalo. 



22 Im tikhtos -t ha'vil b'- 
makhtes, 
B'tokh harif6t ba*61i; 

Lo' tasur m''alav -walto. 



23 



24 



25 



26 



27 



Jad6' teda' p'ne 96n'kha; 
Sit UbVkha la^adarim! 

Ki 16' le'61am ch6sen; 
Vim *chdjil nezer rd6r dor ? 

Gala cha^ir v'nir'a das', 
Vene's'fa '^iaa'bot harim; 

Kebaaim Urbusakha, 
Um'chir aada ^attudim; 

Vde ch'leb 'izzim riach- 

mSkha, 

Lelachem *%a''rotakha, 

XXVni 1 Nasii, v'en rodef rasa' ; 

V^addiqim kikh'fir, jib^ach. 

2 B'fa§' ar9 rabbim aaraha; 
B'adam mebin jid*4khun.* i 

3 Gabr ros ve^oseq ddllini 
Ma^a-ar sochef v'en lachem. 

4 'Oz'be tora j'hariu ras^ 
Vsom'raha jitgani bam. 

5 -Wse ra' lo' j'binu mis- 

pa^, 
TJm'baq'se Jah j'binu khol. 

0ob raS, hol6kh betiimmo, 
M^iqqes d'rakhajm, v'hu' 'asir. 



6 



noxia. Suffixum TM ad nihil refertur. — lOd. Absolute poni potest 
min comparativum , si sententia ambiguitatem excludit; cf. 2 Regn. 
(Sam.) 19, 4:4. Is. 10, 10; Mich. 7, 4; Job 11, 17. —16. Verte: Dominus 
recondit boream, quem emittat, et abscondit austrum, quem advocet. 
Cf. Is. 40, 26; Jer. 10, 13; Prov. SO, 4; Job S8, 22; Ps 147, 4. TM non 
praebet sensum nisi perabsurdum, tam usui loquelae quam perspicuitati 
contrarium. Verus sensus est, universam uaturam ad dispositionem Dei 
paratam manere. Adverte ad lusus verborum. — 24b. TM absurde agri- 
eolis diadema tribuit. — 27b. Stichum vertit VA verbis xal dq tYjv Cw^ijv 
3(uv •8'spaTC6vtoiV ; nam etiam in sticho praecedente pani vitam et in loeo 
Prov. 9, S ancillis servos substituit. Additamentum masoreticum, quod 
jam significatione affectata et inaudita vocis chajjim proditur, glossae 
false expUcanti originem debet ; non enim vult poeta, lac sumi pro pane, 
quod absurdum foret, sed ad panem, id est una cum eo. — XXVIII. 2bS. 
Verbum jid^akhun, in VA servatum, TM in duas voces jodea'^ ken divisit 
iisque e dittographia addidit jaarikh ; sed exegetae postea his corruptelis 
sensum, quamvis maxime contortum, affinxerunt. Verte stichum: sed 
per prudentem (multi hi usurpatores) exstinguentur. — 4bl. Textus 
praesens habet superflue v'som're tora. — lOc— d. Restituitur distichon 



Proverbia. XXVIU-XXIX. 



147 



7 Noger tora ben mebin, 
V'ro'a zoriim jakhlim -biv, 

8 Marba hono b'nask v'tar- 

bit, 
L'chonen dallim jiqb^^annu. 

9 Mesir -zno miss'mo' tora, 
Gam ffillato to^eba. 

10 Masga j'sarim bedark ra', 
Bisechuto hu' jippol. 

*iTemimim jinchalii •9-ob, 
*Urhaim W jhouhu. 

11 Chakham b"enav is 'asir; 
Vedal mebin jachq'rannu. 

12 Ba^'169 ^addiqim, Hifart; 
Ub'qum r'sa'im j'chuppaa 

-dam. 

13 M'khassa fsa^av lo' ja^lich; 
Umdda v^dzeb j'rucham. 

1 4 As're -dam m'fached ta- 

mid; 
Vmaqsa libbd jippdl tb'ra'. 

15 Ari nohem v'dob sdqeq, 
Mosel rasa*^ 'al ^am da]. 

16 Wsar t'bunot*irab ma'- 

saqqot ; 
Sone' ba^' ja'rikli jaiuim. 

17 Adam 'asiiq b'dam nafes, 
'Ad bdr janiis, -1 jitm'khu 

bo. 

18 Holekh tamim jivvase'^, 
Vne^qas d'rakhajm jippdl 

tb'sacht. 

19 'Obed -d'matd jiaba"^ lachm, 
-M'raddef reqim jiaba' ris. 

20 Is 'munot rab berakhot, 
V'a9 Tha^sir Id' jinnaqa. 

21 Hakker panim Vdin bal 

^ob; 
V^il pat lachm jifsa^ gaber. 



22 Mbhal lahdn is ra' 'ajn, 
Vlo' jeda", ki chasr tj'bdo. 

23 Mokhich -dam -ch'raj chen 

jim^a' 
Miramachliq tlesonahu. 

24 Gozel -biv Vdmer: en 

Chciber hu' Tisi maschit. 

25 E'chab nafes j'gara madon, 
Vbo^ech 'al Jahva j'dussan. 

26 Bodech belibbo, hii' kh'sil; 
Vholekh b'chokhma * ijim- 

male^. 

27 Noten laras, en machsor; 
Vma^lim "^enav, rab m'erot. 

28 B'quin r'sa'im jissat6r -dam, 
-B'ob'dam jirbu ^addiqim. 

XXIX 1 Is tdkhachdt, maqsS 

'orp, 
Pat' jissaber v'en marpe'. 

2 Bir'bdt t^adq jiamach ha- 

am, 
V'bim's61 ras' jeanach 'am. 

3 Is -heb chokhma j'aam- 

mach -biv, 
V'ro'a zondt j'abbed hon, 

4 Malk b'mispa^ ja^mid 

are^, 
Veis frumdt jehr'sanna. 

5 Gabr machliq 'al re^^ehu 
East pdrea 'al pe^amav. 

6 Befasa*^ is ra*^ mdqes; 
V'9.addiq tjani^ veoamech. 

7 Jode' 9addiq din dallim; 
Easa^ lo' jabin da^at. 

8 -!N'se la^on j'fichu qirja, 
Vachakhamim j'sibu af. 

9 Ischakham nispad et i'vil; 
Vragaz v'aachaq, v'en nachat. 



e genuino textu VA, 'eliminatis additamentis dittograpMcis : ol a[i.a)jjLoi 
SteXouvTai &Ya^a, ol oe avofxoi o5v. el^eXEoaoVTat st? a5Td. Cf. Ps. 69, 28. — 
16a. Verte: Intelligentia caret princeps extortor. — 21. Cf. Prov. 24, 2S. 
Suppletionem adhuc iuvenisse videtur VA, cujus voei Stxatcov nihil in TM 
respondet. — 24. Apud Hebraeos solus pater rem familiarem possidebat. 
— 26b. VA subjectum hu' in hoc sticho ignorat, in praecedente vero 



148 



Proverbia. XXES— XXX. 



12 



13 



10 An'se damim jian'u tam ; 
Visarim, j isaq^su nafso. 

11 Kol nicho jehogi' kh^sil, 
Vchakham b'ach6r j'sabb'- 

chauna. 
Mosel maqsib "^al d'bar 
saqr, 
Kol m'saret4v resaHm. 

Ras v'is fkhakhim nif- 
gasu; 
Meir 'ene s'nehem Jah. 

14 Malk sofe^ be'mat dallim, 
Kis'ehu la'ad jikkon. 

15 SebS- v't6khacht jitten 

chokhma ; 
Vna^r m'siillach m6bis immo. 

16 Bir'b6t r'sa'im jirba pas'; 
fV^addiq b'mappaltam tjir'a. 

17 Jasser bin'kha, vinicfkha, 
Vjitten ma^annim Tnafs'- 

kha! 

18 B'en chazon, jippara' 'am; 
Vsomer tora, as'rehu! 

19 Bid'barim 16' jusar 'abd; 
Ki jabin v'en meha^na. 

20 Chazita ^a^ bid'barav, 
Tiqva likh'sil mimm6nnu. 

21 M'fanneq minno^ar 'abdo, 
Vach'rito jihja fonen. 

22 Is af jegara madon, 
Uba'l chema rab pasa^ 



23 Ga'vat -dam fispilannu, 
Us^fal ruch jitmokh k4bod. 

24 Choleq 'im gannab lcgdn- 

nab. 



25 



26 



27 



"Ed mdchris aone' nafso ; 
Ala jisma' v'lo' jaggid. 

Cherdat -dam jitten m6qes, 

Ubo^a-ech b'- Jahva j'auggab. 

Rabbim m'baq'sim p'ne 

mosel ; 

Umij- Jahva mispa^fl- is. 

To"bat ^addiqim is "ayl, 
^'to^at ' rasa' j'sar darekh. 
Dicta Aguris : XXX 1 Neiim hag- 
gabr, troto El: 
Laiti El v-Zo' ukhal. 

2 Ki ba'r anokhi meis, 
Vel6' binat adam 11; 

3 Vel6' limmadti ch6khma, 
Veda'at q'd6sim eda'. 

4 Mi *ala samajm v'jerad, 
Mi asaf nich bechofnav ? 

Mi ^arar majm baaaimla, 
Mi heqim kol af's6 arg? 

Hen, hodVdni, ma ss'mo, 
Uma ssem b'n6, ki teda^? 

5 Kol imrat 'Loh ^eriifa; 
Magen bu' lachosim bo. 

6 Al t6sef 'al debarav, 

Pen j6khich b'kha v'nikhzabta! 



per 6 ToioDtoe reddit. — XXIX. 9. Combinatio is evil non est in usu. — 
I9a3. Conjugationem hofal verbo jasar non defuisse, testatur uomeu 
musar. — 21b. Secundum significationem aramaicam verbi auau ver- 
tendum est : in fine gemet. Nam lectio masoretica mauon nuUum praebet 
sensum. — 24. In hoc versu duas sententias plane diversas faJso coa- 
luisse patet, cum peccatum complicis in furto non in eo consistat, quod 
contra furem, judicialiter interrogatus , non testificetur , sed quod cri- 
mihis ejus particeps fiat, pro auxilio lato partem lucri accipiendo. Prima 
igitur sententia contra complicem furis ^rigifur, altera contra testem, 
qui falsa benevolentia motus crimen rei patefacere recusat; cf. Levit. 
5, 1. Stichus omissus suppleiidus videtur: abominatio Doniini uterque 
est. - XXX. 1. Verte: Effatum viri, qui in Deo perscrutando defatigatus 
I est: defatigatus sum in Deo perscrutando, sed nihil efficere potui. Dehor- 
. ,tatur, poeta ab iniTuctuosa speculatione de rebus divinis, cui exinde ob- 
sefvanti,ani mandatorum Ddmini fidelem opponit. Auctorem effati sola 
deubminatione haggaber introduci, nou solum iiihil siguificans et prorsus 



Proverbia. XXX, 



149 



7 Sittajm saalt- ineittakli; 
Al timna' m'menn-, ^'■Q-arm 

amut! 

8 Sav' udebari khazab 
Harcheq mimmenni, Jdhvdl 

Res va^osr al titten li; 
Ha^&rifen- lachem chuqqi; 

9 Pen eoba^ vekhichasti, 
Vearaarti: mi Jahva; 

Vfen ivvares v'ganabti, 
Vtafaoti s6m Elohaj ! 

10 Al talsen 'abd el 'donav, 
Pen j'qallerkha v'asamta! 

1 1 Jes dor, abiv jeqallel, 
Vieet immo lo' j'barekh; 

12 Dor, ^ahor be^enehu, 
Vmi^^oato lo' riieha^; 

13 Dor ma ramii "^enehu, 
Vafappav jinnaoeu; 

14 Dor charabot sinnehu, 
Uma'kal6t m'tair'6tav ; 

Le'k61 "^'nijjim meare^, 
Veebjonim meadam. 

15 La"luqa sitte banot; 
Tamid tomdrna: hab, hab! 

Salos hen 16' tiaba^na, 
Arba' lo' amerii: hon. 

16 Seol Zo' odV^a metim, 
Vo^r rachem 16' aahe'^ m'- 

tim; 
*T^-ar9 lo' oab^a majim, 
Ve4s lo' amera: hon. 

1 7 'En ben mebts, tjil^ag Tab, 
tVjabuz lejiqqehat em ; 

Jiqq'ruha Mr'be nachal, 
Vej6kheluha b'ne nasr. 

18 S'losa hem nifl'u m'menni, 
Vearba^a lo' j'da'tim: 



19 Dark hannasr bassamajim, 
Darki nachas 'ale ^ur; 

Dark 6nijja beleb jam, 
Vedarekh gaber b''alma. 

20 Ken dark issa m'naafet; 



Akh'la umach'ta piha, 
V'am'ra: lo' fa^^alt- aven. 

21 Tacht salos rag'za are^, 
Vtacht arba' 16' tukhal o'et: 

22 Tacht 'abd, ki mdlokh jim- 

lokh, 
Vnabal, ki jioba'^ lachem; 

23 Tacht (3'nua, ki tibbael, 
Vsifcha, ki tiras g'birtah. 

24 Arba'a hem q^-O-anne ar^, 
Vehem ch'khamim m'chukka- 

mim: 

25 Hannemalim, 'cim 16' ^iz, 
Vjakhinu baqqaj^ lachmam ; 

26 Sefannim, 'am lo' 'a^um, 
Vjaaimu bassal' betam; 

27 [Laarba] malekh ajin, 
Vajje^e' 0^6909 kuUo; 

28 S'mamit b'jadajim ftappea, 
Vehi' behekh'le malekh. 

29 S'losa hem me^&ibe ^a^d, 
Varba^a m^^ibe lakht: 

30 Lajs, gibbor babbehema, 
Vel6' jasiib mipp'ne khol; 

31 Zarzir motnajm o tajis, 
Umalekh, alqum 'immo. 

32 -M nabalta b6hitnaaae', 
Veim zamm6ta, jad Tfa ! 

33 Ki mi9 salc/ jogt' mdjim, 
Vmig chalab 369^' chem'ii; 

Umi^i af 3091' dam, 
Umio appajm jo^i' rib. 



superflmim foret; sed etiam analogiae locorum JMum. 24, 3. 15; 2 Regn. 
(Sam.) 23, 1 contrarium, ubi haec vox sequente sententia relativa detev- 
minatur. — 11. Textus praesens periodum praebet, solo subjecto con- 
stantem. Alio modo se extricavit VA, addendo frigide et superflue v.av.6v. 
— 15b. Excidisse videntur nonnulli stichi, in quibus filiae sanguisugae 
nominabantur et describebantur. — 16. Definitionem insatiabilitatis uteri 
clausi, et consequenter etiam hadis, a scriba decentiae consnltnro omis- 
sam esse, probat retentio ejusdem definitionis quoad terram. — 17. Oculus 



150 



Proverbia. XXXI. 



Dicta Lamuelis: XXXI 2 Ma, bb'ri, 
uma, bbav bi^S-ni; 
Uma, beri nedaraj? 

3 -L titten rnasim chelakha, 
-D'rakhakha rmdchot ra'la- 

khin! 

4 Al lam'lakhim ^s'to jajin, 
Urrdzenim: e sekhar; 

5 Pen jista v'jiskach m'- 

chiiqqaq, 
Visanna clin kol b'ne "ni! 

6 Tenii sekhar leobed, 
Vejajin rmare nafes! 

7 Jista vejiskach riso, 
Va''malo 16' jizkor 'od! 

8 P'tach pikha tlealmana, 
Ele din kol bene ch'lof! 

9 P'tach pikha *««-s'fo^ <}ii- 

deq, 

Vedin 'ani veebjon ! 

Encomiuni bonae uxoris: 10 Est 

chajl, mi tjiin^aanna, 

Vrachoq mipp'ninim mikhrah. 

11 Badach l^ah libbi ba'lah, 
Vsalal lo' jechsar zttah. 

12 G'malathu ■fl-ob velo' ra' 
J5e-kh61 jeme chajjaha. 

13 Doresa ^amr ufistim, 
Vatta^ao b^chef^ kappaha. 

14 Haj'ta ko'nijjot socher, 
Mimmerchaq tabi' lachmah. 

1 5 Vattaqom b"6d lajl v'titten 
@arp rbetah v'ch6q Tna^^^r^tah. 



16 Zam'ma oadii v'tiqq'chehu ; 
Mipp'ri khappaha n'da' karm. 

17 CHag'ra be'6z motnaha, 
Vatfamme^ z'r6'otaha, 

18 0o'ema, ki -Q-ob sachrah.; 
Lo' jikhba ballajl nerah. 

19 Jadaha silVcha Vkhisor, 
Vkhappaha tam'khu falekh. 

20 Kappah par'<5a la'ani, 
Vjadaha siircha rebjon. 

21 Lo' tira' Tbetah missalg; 
Ki khi^l betah Tbus sanim. 

22 Marbaddim 'aoeta llah; 
Ses v'argaman lebusah. 

23 Noda' bass"^arim ba^lah, 
B'sibt6 Hm ziq'ne are^. 

24 Sadin "^ao^ta vattimkor, 
Vach'g6r nafna lakk'na'ni. 

25 'Oz vehadar lebusah, 
Vattiochaq tl'J3(id jom ach'ron. 

26 [Potecha] piha b'ch6khma, 
Vtorat chasd 'al lesonah. 

27 gofijja h'likhot b6tah, 
Velachm ^a^liit lo' t6kheL 

28 tQam [balah, vaj'hal'la- 

ha]; 
Banaha, vaj'ass'iniha : 

29 Eabb6t ban6t "^aou cbajl; 
Vatt *alit ^al kuUana. 

30 Saqr hachen v'habl hajj6fi, 
-Ssa jir'at Jah, hi' tfhullal. 

31 T'nu lah mipp'ri jadaha; 
ij'hariuha basse'arimi! 



nec irridere, nec obedientiam recusare potest. — XXXI. S. Absurde op- 
pressus et inops vocaretur mutus. — llb. Verte: et praeda non indiget, 
dum eam habet. Sensus est, possessionem bonae uxoris maiitum ejus 
feliciorem reddere , quam divitissima spolia. Ceterum probari nequit, 
vocem salal generatim lucrum, etiam pacificum, significare. — 16bS. 
Est status constructuB nominis naS-a'. — 30. Hitpa^el verbi halal non 
habet significationem passivam. — 31b2. Quoad vocem in fine additam 
TM a VA omnino discrepat 



V. lob. 



7. 7. 
lob : III 3 Jobad jom, ivvaled bo, 
Vhallajla, -mar: hora gabr! 
4 Hajjom habii' j*hi chosekh ! 



-L jidr'sehu 'Loh mimma- 
'al, 
Val tofa' ^alav n'hara! 

5 Jig"luhu chosekh v'9al- 

mut, 
Tiskon 'alav 'anana! 

J'ba"tuhu kam'rire jom, 

6 2 "Pe-jiqqachehu ofel ! 

Al jechad bime sana, 
B'mispar j'rachim al jabo'! 

7 iHallajl hahu' j'hi gal- 

mud; 
Al tabo' renana bo ! 

8 Jiqq'buhu orere jom, 
i^Tidim 'orer livjatan! 

9 Jechs'khu kokh'be ngohdto, 
VUtbdUa^ Vgdlmut nispo ! 

Jeqav leor, vaajin; 
Val jir'a b"^afappe sachr! 

10 Ki 16' sagar daVte bitS-n-, 
Vjast^r 'amal me^enaj. 

11 Lama lo' meraehm amut, 
Mibbadn ja^d^ti v'6gva'? 

12 Maddii' qidd'muni birka.im, 
Uma ssadajm, ki inaq? 



13 Ki ^atta sakhabt- v'esqo^, 
Jasanti, az jamich li; 

14 'Im m'lakhim v^jo^^e ai-e^, 
Habbonim ch'rabot lamo; 

15 '^im aarim, zahab lam, 
Ham'marim batehem kasp; 

16 kh'nefl ■fl-amun lo' ehja, 
Ke^oriim, 16' raii or. 

17 Sam r'sa'im chad'lu r6gez, 
Vesam j'nuchu j'gi'e khoch ; 

18 Jachd asirim sa'nanu, 
Lo' sameM qol n^geo. 

19 Qa^fl-on vegadol sam hu', 
Ve^abd chofsi me'd6nav. 

20 Lama jitten l"amel or, 
Vchajjim lemare nafes; 

21 Ham'chakkim Tmavt, v'- 

enannu, 
Vjachp'ruhu mimma^fl-m^nim ; 

22 Haoaemeehim ele gil, 
Jaaiau, ki jim9'u qabr; 

23 L'gabr, 'ser dark6 nistara, 
Vajjasekh 'Loh ba^dahu? 

24 Ki lifne laehmi an'chat-i, 
Vajjitfkhu kh'majm sa'g6taj. 

25 Ki fachd pachadt-, v'je'- 

tajen- ; 
Va'§er jag6rt-, jab6' li. 

26 Lo' salavt- v'16' saqadti, 
Vlo' nacht-, vajjabo' r6gez. 



III. 4b. Suppleri potest : J'khaasehu ison 'fela. — 6a. Additamentum 
hallajla hahu', e v. 7 hic anticipatum, non solum parallelismo adver- 
satur, sed etiam sensui, cum nox per se obscura sit et ad dies anni non 
pertineat. — 9. Stellae ad illuminationem crepusculi matutini fere nihil 



152 



lob. IV"— V. 



Eliphaz: IV 2 H'niaoa' dabar 

elakba^; 

Va*'^6r Vmillin, mi jukhal? 

3 Hinne jissarta rabbim, 
Vjadajim rafot fchazzeq. 

4 Kosel j'qimun millakba: 
Ubirkajm kor^ot famme^. 

5 Ki itabo' -lakba, vattel'; 
Tigg4' 'adakba, v'tibbal. 

6 H'lo' jir'at'kba kislafkha, 
[V]- tiqvafkba tom d'rakha- 

kha? 

7 Z'khor na', mi hu' naqi 

-bad, 
Vefo j'sarim nikbcbadu; 

8 Ka'ser rait- cbor'se avn, 
V'zor'^e ^amal, jiqe^nibu? 

9 MinTiis'mat 'Lob jobedu, 
TJmeruch appo jikblu. 

10 Sa'gat arje v'qol sachal, 
VSiune kh'firim nitta^^u. 

11 Lajs obed mibb'li •Q-aref, 
-B'ne labi' jitparadu. 

12 Velaj dabar jegunnab, 
Vattiqqach ozn- sam^ menbu; 

13 Bia"^ippim m'cbe2'jon6t lajl, 
Bin'f61 tard^ma 'al fnos. 

14 Pachd q6raen- ur''ada, 
Verob 'a^^motaj bifcbid; 

15 Venicb "^al panaj jachlof, 
T'sammer ^''^arat beoari. 

16 Ja^mod, velo' abakkir; 
Er'a, veen temuna. 

Lenagd "^enaj bahdla; 
[Veqol] demama ^sma"^: 

17 j, Ha'n6s minni 'Lob ji^daq ; 
Ira me'oo6 jiS-bar gabr? 



18 Hen ba*'badav lo' ja'min, 
-B'mal'akhav jaoim tohla; 

19 Af s6kb'ne bate chomer, 
'Ser baVfar jes6dam; 

Jedakke6m lif ne ^et, 
Thallci Tchoddm kemo *as. 

20 Mibb6qr la^arb jukkattu, 
Mibb'li *mosi' rna^cb j6b'du. 

21 Hal6' nissa*^ jitram bam, 
Jamutu, v'16' bech6khma?" 

V 1 Q'ra' na', hajes 'onakka, 
Vel mi miqq'd6sim tifiia? 

2 Ki 16'vil jabrog ka^ao, 
Ufota tamit qin'a. 

3 Ani rait- 'vil masris, 
*V'raqab nav6bu fifom. 

4 Jirch'qu banav mijjasa^ 
Vjiddakk'u b'sa^r v'en ma^^il. 

5 'Ser qa9'ru, ra^eb jokbel,^ 
Vsaaf *9emeim cbelam. 

6 Ki 16' je^e' m''afar avn, 
V'me'd6ma 'ji^macb 'amal. 

7 Ki adam r*amal juUad, 
Ub'ne rasp jagbehu 'uf. 

8 Ulam 'ni edros el El, 
Vel 'L6him -oim dibrati; 

9 "^Ooa g'dol6t v'en cheqer, 
Niflaot 'ad en mispar; 

10 ^Noten ma^&ar 'al p'ne ar^, 
Vsolech majm ^al p'ne chii- 

90t; 

11 Laoiim s'falim lemarom, 
Veq6d'rim oag'bu jasa'^; 

12 Mefer machs'b6t 'arumim, 
Vlo' tb-idehem tusijja; 

1 3 Lokhed ch'khamimbe'6rmam, 
Va^^^^at niftalim nimh'ra; 



conferunt. — IV. 2a. Verte: Licetne verbuni ad te divigere? Cf. Ps. 4, 7. 
Additaraentum, e v. h jam bic anticipatum, displicet, quia amici secunda 
demum oratione iobi experimento didicerunt, eum verba ipsorum moieste 
ferre. — 6b. VA copulam tana in genuino, quam in falso loco ponit. — 
15b2. Forma primitiva status absoluti feminini. — 16bl — 2. His verbis, 
in VA servatis, TM substituit mar'ebu. — 1 6d. Praesentem lectionem 
molestissimam corrige e 1 3 Regnorum 19, 12 — 19. Suppletione omissa, 
nullus remanet sensus. — V. oa. Additamentum, grammaticae et paral- 
ielismo repugnans. nec quoad sensum placet, cum non raptores bonorum, 



lob. V— VI. 



153 



14 Jomam jefagg'su chosekh, 
Vkhallajla 3'mas'§u V^ohrajm; 

15 VajjdSa' mecharb^ pihem 
TJmijjad chazaq ebjon; 

16 Vatfhi lehaddal tfqva, 
tVe^olat qaf^a piha. 

17 Hen -s're 'nos, fjokhicho 

'Loh; 
Vmusar Saddaj al tim'as! 

18 Ki hii' jakh'ib vejechbas; 
Jimchag, v'jadav tirpana. 

19 B'ses 9arot ja^^ilakka, 
TJb^sab' lo' jigga*^ b'kha ra^ 

20 B'ra^ab pad'kha mimmavet, 
Ub'milchama mide charb. 

21 Besd^B- la^on techabe', 
Vlo' tira' m's6d, ki jabo'. 

22 Lesod ul'khafan tiachaq, 
Vmechajjat haar§ -1 tira'. 

23 Ki'im-b'ne loada b'rit'kha, 
Vchajjat ^aada hosrma lakh; 

24 Vjada'ta, ki s'lom -hlakha, 
-F'quddat nav'kha, v'lo' tech- 

'&a'; 

25 Vjada^ta, ki rah zar^kha, 
Ve^e^^aakha k''eab ^ar^. 

2 6 Tabo' tbikFlofkha 'le qabr, 

Ka''16t gadis be'itto. 
2 7 Hen z6t ch'qarnuha, keh hi' ; 

S'ma*^anna, v'atta da* lakh ! 
lob: VI 2 Lu saqol jissaqel 

ka^a-, 

Vhavvat- b'moz'najm jio'u 

jachd ! 



3 Ki imechol jammim jikh- 

bad; 
'Al ken debaraj la*^u. 

4 Ki chig^e Saddaj ^immad-, 
'Ser ch'matam s6ta ruchi. 

Bi^iite 'L6h j'qadd'muni; 
Leojeb ja^rekheni. 

5 Hajinhaq par' ^'le dase' ; 
Im jig^^a ssor 'al b'lilo? 

6 H'jeakhel tafel %'li malch; 
Im jes ■8'a'^m b'rir challamut ? 

8 Mi jitten tabo' se'lat-, 
Vetiqvati jitten 'Loh; 

9 Vjoel 'Loh vidakk'eni, 
Jatter jad6 viba^^' W- ; 

10 IJfhi 'od nachamati, 
V-sall'da b'chila, lo' jachmol! 

Ki 16' khichadti ddrk M, 
Vld' adkhacht- im're qados. 

11 Ma kkochi, ki ajachel; 
V'ma qqi99i, ki a'rikh nafs-? 

12 Im koch abanim kochi, 
Im beaari tnech6set? 

13 Haim en "^ezrati *bo, 
Vtusijja nidd'cha m'menni? 

14 L'moes mere^o chased, 
Vejir'at Saddaj ja^zob. 

1 5 Achaj bag^dii kh'mo nachal, 
Ka'fiq n'chalim ja'b6ru; 

16 Haqq6d'rim minni qarach, 
"^Alemo jifallem salg; 

17 Be'et j'zor'bu, ni^matu, 
B'chumm6 nid^'khu mimm'- 

q6mam. 



sed avidos coUectoxes granorum dispersorum describat. — 15. Lectio 
praesens imaginem prosaice explicat. — 16. Hic quoque nominativo cum 
terminatione antiquioii stat. absol fem. falso substitutus est accusativus ; 
cf. ad Ps. 8, 3. — 24a3. Status constructus. — 24bl. Cf. Is. 15, 7. — 
VL 4d. Verte: Inimico assimilat me. Verbum "^arakh in significatione 
instruendi aciem cum accusativo hostis construi nequit. — 6. Versus 
sequens glossis falso explicantibus originem debere videtur, cum praece- 
dentia absurde de nausea aegroti contra cibos intelligat. Si autem con- 
tendatur, sensum rectum, nempe miseriam intolerabilem superabundan- 
tem rationem querelae praebere, in eo inveniri, nimis debilis foret ex- 
pressio. Quis enim profunde infelix unquam exclamabit : haec mea mala, 
quasi cibum ingratura, renuo gustare? Quod insuper sensu caret, cum 

Carniina V. T. metrive. OQ 



154 



lob. VI-VU. 



18 Jillaftu 6r'cliot darkam; 
Ja'lu battoliu v'j6b'du. 

19 Hibbia-u 6r'cbot Tema'; 
H'likli6t §'ba' qivvu lamo. 

20 tJeb6su, ki *ba'6'acbu; 
Bau ^adalia v'jaclip'ru. 

21 Ki 'atta li6jitem lo', 
Tir'u cli'tat vattirau. 

22 Hakbi amart-: babii li, 
V'mikk6cli'khem sich'du ba^di ; 

23 XJmalle^&un- mijjad ^ar, 
Vmijjad W^im tifdun-? 

24 Honini, va'iii acbris; 
Vma ssagit-, [li] babinu ! 

25 Ma nnimr'9u im're joser, 
Vma jj6kliich hokbecli mik- 

kem? 

26 Harh6khaeh millini tachs'- 

bu, 
IJl'ruch Tcol im're n6as? 

27 Af 'al jat6m tappilu, 
tVetimkeni 'ul re^^^khem? 

28 Vatta hoilu, fnii bi; 
Ve^al p'nekhem, im 'khazzeb! 

29 Subii na', al t'hi 'avla; 
Vesubu, *6d ^idqi tbi! 

30 Hajes bil's6ni "^avla; 

Im chikk- lo' jabin havvot? 
Vn 1 H'lo' 9aba' le'nos "le ar^, 
Vekhime aakhir jamav? 



2 Ke*abed, j6saef ^el, 
Ukh'oakliir, j'qawa f6'lo; 

3 Ken honchalt- li jar'che 

sav', 
Vlelot 'amal minnii li. 

4 Im sakhabt-, ttrcha<l se- 

na, 
Vamarti: mataj aqum; 

TJmiddad 'areb Vdn qeg; 
Voaba^ti n'dudim "^'de nasp. 

5 L'bus b'aar- rimma v'gis 

'afar ; 
"^Ori raga' tvajjimmas. 

6 Jamaj qallu minni arg, 
Vajjikhlu b'afes tiqva. 

7 Zekh6r *na% ki ruch chaj- 

jaj» 
Lo' tasub 'en-, lir'6t -O-ob! 

8 Lo' t6suren- ^en roi; 
'Enakha bi, v'enanni. 

9 Kala 'anan vajjelakh ; 
Ken j6red s'61 lo' ja'la. 

10 Lo' jasub "^od lebeto, 
Vlo' tjal^^o 'od m'q6mo. 



11 Gam 'ni lo' echoekha fi. 

Adabbera b'9ar nichi, 
Aoicha b'mari nafsi : 

12 Hajam ani, im tannin, 
Ki taoim ^alaj mismar? 



recusatio plagarum a beneplacito hominis non pendeat. — 16a. Verte: 
qui spemit misericordiam erga proximum. Cf. Is. 82, 1 ; Ps. 16, S. — 
25a. Parallelismus postulare videtur ironiam contra dicta amicormu, 
nempe : quam morbida, id est debilia, sunt verba vestra stricte correcta ! 
— 27b2. Mutatio punctationis parallelxsmo commendatur. Gf. lob 24, 9. — 
VII. 4. Secundum VA prius distichon versus hoc modo restituendum foret: 
Im sakhabt- v'-mart-: mataj jom; 
Vim aqum: mdtaj 'dreb. 
Sed toto versu noctem insomnem describi patet. Ceterum fortasse in- 
terpres praesentem jam textum invenit, dupliciter vertendo verba mataj 
aqum per tzozs vjppa et <Mq 8'av &vaaT(u, similiter umiddad "^areb per Kauv 
itoxs EOTCEpa et ftTTO EOTCEpai; ; vel verba <hq o'av &vaoTU), TiaXiv Trots eaKspa pro 
veteri additamento haberi possunt. — lOc. Stichus sequens hanc poscit. 
suppletionem : Tu non retines animam meam a fovea. — 16al. Eadem 
confusio inter verba masas et maas nunc invenitur in Ps. 58, 5 ; lob 
6, 14; 7, 5. Lectioni praesenti ansam dedisse videtur oppositio frequens 
verborum bachar et maas, quae tamen hic, etiam si maasti ad v. 15 



lob. vn-vm. 



155 



13 Ki -marti: t'nach'inen- 

'arai, 

Jiaaa' b'oiclii miskabi; 
14 . Veehittattan- bach'16mot, 

V'mech6z'jon6t t'ba''tanni; 

15 Vattibchar machnaq nafsi, 
Mavt minni t'a99eb6taj. 

16 fMassot-, lo' l"61am echja; 
Ch*dal m'menni, ki habl ja- 

maj ! 

17 Ma 'nos, M fgaddelannn, 
Vkhi tasit -lav libbakha, 

18 V'tifq'dannu libeqarim, 
Lir'gaHm tibchannannu ? 

19 Kamma lo' tis^a m'menni, 
Lo' tarpen-, 'ad biV^i ruqq-? 

20 Cha^Q-a^ti, ma efal lakh, 
Noger Hibhot haadam? 

Lama oamtan- rmifga' 
lakh, 
tVa'hi *'alakha rmaoaa'; 

21 TJma lo' tiooa' fisH, 
Veta^bir et avoni? 

Ki "^atta T^afar eskab, 
Vesichartan-, v'enanni. 
Baldad: VHI 2 'Ad an temallel 

ella, 
Vruch kabbir im're fikha? 

3 Ha- El je^^awet mispa^S-; 
Vim Saddaj j''awet gadeq? 

4 -M banakha cha^Q-eu lo, 
Vaj'sallechem b'jad pis^^am. 

5 Im atta fsacher el El, 
Veel Saddaj titchannan; 

6 Im zakh vejasar atta, 
(Ki 'atta ^{qqes pzkha); 



Ja^^na tefiHatakha, 
Vsillam nevat ^idqakha; 

7 Vhaja resifkha mi^^ar, 
Veach'rit'kha jaoga m'od. 

8 Ki sael na' Tdor rison, 
Vkhonen lecheqer 'b6tam! 

9 Ki fmol tami v'lo' neda'; 
Ki qel jamenu ''le ar^. 

10 Hal6' hem jehorukha^, 
Vmillibbam j69'u millim? 

11 Hajig'a g6m' b'lo' bi^ga? 
*im jioga achu b'li majm? 

12 t'Od b'ibbo, 16' jiqqafl-ef, 
Vlifne khol cha^ir jibas. 

13 Ken *ach'rit kol sokh'che 

El, 
Vetiqvat chanef tobed; 

14 Aser jaq^^Q- kislehu, 
Vbet 'akkabis mib^ftacho. 

15 Jissa^en "^al betehu,^ 
Jehachziq b6 v'lo' jaqum. 

16 Ea^&ob hu' lifne sames, 
V'al gannat6 jonaqto.^ 

17 "^Al gal s'rasav j'subbakhu, 
Beti abanim jechza. 

18 -M j'ball"annu mimmeqo- 

mo, 
Vkhiches bo: 16' r'itikha. 

19 Hen hii' mea6a darkehu, 
Vme^afar acher t3i9™.ach. 

20 Hinne El 16' jim'as tam, 
Vel6' jachziq b'jad m're'im. 

21 'Od jemalle' a'choq pikha, 
Uaefatakha f ni^a. 

22 Son'akha jilb'su b6set, 
Ve6hl r'sa'im enannu. 



trahas, locum habere nequit; nam spretio mortis non opponitur optioni 
suffocationis , sed et ipsa revera optio mortis est. — 20d2. Textum 
alexandrimim confirmat traditio in masora servata, lectionem "^alakha 
correctione scribarum in 'alaj mutatam esse. — VHI. 6c. Genuina hujus 
stichi forma servatur in VA ; in TM exstat ja^^ir 'alakha sine perspicuo 
sensu et contra parallelismum, cum hifU verbi 'ur nunquam sigmfica- 
tionem vigilandi seu custodiendi habeat. — 10. Additamentum prosaicimi 
et superfluum est. — 19. Enallage numeri nimis molesta. — IX. 9a2 
Cf. Job 38, 32. — 16a. Verte: Si invocavero eum, ut me exandiat. — 
iQbi. Lectio praesens omnino distinctionem inter potentiam et justitiam 



156 



lob. IX. 



lob: IX 2 Omnam jada'ti, ki 

khen, 
Uma jji^daq 'nos 'im El. 

3 Ln jachpo9, larib 'immo, 
Lo' tja^no -cbat minni alp. 

4 Chakliam lebab v'ammi9 

kocb, 
Mi hiqsa -lav vajjislam? 

5 ^Ma^tiq barim v'lo' jad^u, 
Aser kTakliam beappo; 

6 Hammragiz ar^ mimm'q6- 

mah, 
V-^jitpair^u] ^ammudalia; 

7 Haomer rchars, v'lo' jiz- 

rach, 
Ub^ad kokhabim jachtom. 

8 No^fl-a samajim Tbaddo, 
Vdorekh 'al bomote jam; 

9 J3ai-'doa t^ajis -w-kh^sil, 
Vkhima vechad're teman. 

10 '^Ooa g'dol6t "^ad en cheqr, 
Vniflaot 'ad en mispar. 

11 Hen ja^bor 'alaj, v'16' -r'a; 
Vjacbl6f, vel6' abin lo. 

12 Henjachtof, mi j'sibannu; 
Mi j6mar -lav: ma tta^oa? 

13 E16h lo' jasib appo; 
Tachtav sach'tu 'oz're rahb; 

14 Af ki -nokhi e^nSnnu, 
Ebch'ra debaraj 'immo; 

15 '§er, im ^adaqt-, lo' e'na, 
Lim^s^fe^S-i etchannan! 

16 Im qara't-, veja^neni, 
Lo' a'min, ki ja'zin qol- ; 

17 'Ser bio^ara j'sufeni, 
Vhirba fe^a^aj chinnam. 

18 Lo' jitfnen- haseb nichi; 
Ki jaobi^an- mamm'r6rim. 



19 Im rkh6ch, [hinne] ammi^ 

hvi^ ; 
Vim rmispa^a-, mi tjod''annu? 

20 Im e^daq, pi jarsi^en-; 
Tam 'ni, vajja^qeseni. 

21 Tam 'ni, lo' eda' nafsi; 
Segzdqi em'as chajjaj. 

22 -Chat hi', "^al k6n amarti : 
Tam v'rasa' hu' mekhaUa. 

23 Im ^od- jehamit pifom, 
L'massat neqijjim jil^ag. 

24 Ar9 nittena b'jad rasa'; 
Pene sof''9'aha j'khassa. 



Im 16' Jiu' efo, mi hu'? 

25 Vjamaj qallu minni ra^; 
Bar'chu, lo' rau -^-oba; 

26 Cbarfii *im 'nijjot ebS, 
Kenasr, ja^^-uo "le 6khel. 

27 Im *-marti: esk'cha oichi, 
EVba [v'abliga] fanaj; 

28 Jag6rti kh61 ^a99'b6taj, 
Jada^t-, ki 16' fnaqqeni. 

29 An6khi rdso' 6rsa'! 
Lama zza habel iga'? 

30 Im hitracha^ti b'm6 salg, 
Vahasikk6t- b'b6r kappaj; 

31 ■ Az bassacht ti-^-beleni, 
Veti^abun- oalm6taj. 

32 Ki 16' is kamon-, -'nannu, 
K"ab6' jachdav bammispa^Q-. 

33 *Lu jes ben6nu mokhich, 
Jaset jad6 'al s'nenu; 

34 Jaser me^alaj sib6"0, 
Vemato al t'ba*'tanni; 

35 'Dabb'ra v'lo' iraannu; 

Ki 16' khen -nokhi 'im- 
mad-! 



tollit. Si enim Deus ideo tanttun in jus vocari nequit, quia nemo eum 
citare vel sistere potest, hoc iterum ad simplicem quaestionem potentiae 
xedit. — 24c. Stichus, cujus sensus e sequenti aliquatenus erui potest, 
ad cautelam consulto a scriba omissus videtur. Simili rationi nonnullae 
omissiones et mutationes in praesenti textu libri lob originem debent. 
— X. 150—1 6a. Parallelismus est antitheticus : Saturare opprobrio et 
vide miseriam meam! Sed tu potius tamquam leo erectus me venaris. 



lob. X— XI. 



157 



X 1 ^^Taqd^a-Q-a nafsi b'chajjaj; 
EVba *'alehu aichi; 
Adabbera b'mar nafsi, 

2 -Mar 61 'Loh: al tarsi^en-! 

Hodi*en-, 'al ma friben-; 

3 Ha^&ob lekha, M ta^soq; 

Ki tim'as j'gi^ kappakha, 
V"al ''9at r'sajm hofa^ta? 

4 Ha'ene baaar Tkha, El; 
Im kireot 'nos tir'a? 

5 H'khime enos jamSkha; 
Im s'n6t'kha kime gaber; 

6 Ki fbaqqes la^^avoni, 
Ulechadfl-ati tidros; 

7 'Al da't'kha, ki lo' ersa', 
Veen mijjad'kha ma^^il? 

8 Jadakha 'i99'bun- v'ja'- 

oun-; 
*-Char *tasub ut'baU"eni? 

9 Z'khor na', ki kh'ch6mr 

"aitani, 
Veel 'afar fsibeni? 

10 H'lo' kh'chalab tattikheni, 
V'khig'bina taqpien-? 

11 'Or ubaaar talbiseni, 
V'ba"9amot v'gidim faokh'- 

khen-. 

12 Chajjim v'chasd "^aaita 

fimm- ; 
Ufquddaf kha sam'ra ruch-. 

13 * i-Lla ^afanta tb'libbakha ; 
Jada^ti, ki zot ^immakh. 

14 Im cha^Q-a^t-, us'martani, 
V'me"v6ni 16' fnaqqeni. 

15 Im rasaV, alelaj li; 
V^adaqt-, lo' eaaa' r6si. 

S'ba^ qalon ur'e '6nji; 

16 U-[kh'sachl], jig'a, f^udeni; 

Vetasob titpalla' bi, 



17 T'chaddes 'edakha negdi; 

Vetarb ka'a'kha 'immadi, 
Ch'lif6t ve^aba' "^immi. 

18 Vlama merachm ho9e'tan-, 
*FZo' egva% v"ajn lo' tir- 

'en-? 

19 Ka'ser lo' hajit-, ehja; 
Mibba^n laqqaber ubal. 

20 Hal6' m^^a^Q- jamaj, jech- 

dal, 

Jas6t mimmenn- , v'abl'ga 

mm^^a^fl- ; 

21 Be^O-arm elekh v'lo' asub 
El are^ chosekh v'9almut; 

22 Ar9 t^efa k'm6 ison ofl, 
^almut vel6' sedariml^ 

Sophar: XI 2 H'rob d'barim 16' 

je^^ana, 
Vim is a'fatdjim ji^daq? 

3 Baddakha m'tim jachrisu; 
Vattil^ag, v'en mehakhlim; 

4 Vatt6mer: ^hzzakh liqchi, 
Ubar hajiti ^^"'enav? 

5 V-lam mi jitten, 'Loh dab- 

ber, 
Vjiftach aefatav ^immakh; 

6 Vjagged ita^^liimot chokh- 

ma, 
Ki khiflaim rtusijja; 

*Vet6da', ki *j'sawa lakh 
E16h me^avonakha! 

7 tHamechqeri 'Loh tim^a'; 
-M 'ad takhHt Saddaj *tabo'? 

8 Gob'he samajm, ma ttif^al? 
"Muqqa miss'61, ma tteda'? 

9 "Eukka meSre^ midda, 
Urechaba rainni jam. 

10 Im jehachlif vejasgir, 
Vjaqhil, umi j'sibannu? 



— 22a2. Cf. ad Ps. S, §. — 22a4. Absurde caligo cum tenebris com- 
paratur. Cf. Prov. 7, 9; 20, 20. — 22b. Additamentum sensu carens 
dittographiae originem debet. — XI 6cl. Imperativo constructio periodi 
relinquitur. — 6c3. Lectio TM displicet, quia idea punitionis inadae- 
quatae et condonatione temperatae clarius exprimenda et praemissa 
assertione justitiae Dei in puniendo introducenda foret. — I0a2. Exstat 



158 



lob. xi-xn. 



11 Ki liii' jada^ mete sav', 
Vajjar' avn, v'16' jitbonan; 

12 Veis naMb jillabeb, 
V'\\jr par' adam jivvaled. 

13 Im -tta li'kliin6ta Ubb'klia, 
Vfaraota -lav kappakha; 

14 -M avn b'jad'kba, barcbi- 

qebu, 
Val tasken *b'61irklia 'avla; 

15 Ki az tiaaa' fanakha^, 
Vhajita m'96q v'lo' tira^. 

16 Ki t^atta 'amal tiskacb, 
Kemajim, 'ab'ru, tizkor. 

17^^ T' nfa kabb6qer tibja, 
^ Umi^^obrajm jaqiim cbald: 

18 Vba^fl-aclita, ki jes tiqva; 
Vcbafarta, laba^O-ch tiskab. 

19 Veraba^ta, v'en machrid, 
VeliilM fanakba rabbim; 

20 V*^ene r'sa'im tikhlana, 
Umanos abad minn'hem.3 

lob : xn 2 Omnam, ki -ttem 'am 

ndbon, 
V^immakhem tamut eh6khma ! 

3 G-am li lebab kem6khem**; 
Veet mi en k'mo ella? 

4 Sech6q flare^a ehja;*^ 
Sechoq gaddiq *ve-tamim. 

5 Lappid buz, l^astut sa'- 

nan; 
ISTakhon lemo^de ragel. 



6 Jislaju -halim rs6d'dim, 
Vba^&^uchot Tmargize El; 

La'ser hebf d-arp chd- 
mas, 
Velo eloh bejado. 

7 Vulam seal na' b'hemot,^ 
V"^of hassamajm , v'jagged 

lakh; 

8 aich laar^, v'torakka, 
Visapp'ru Tkha d'ge hajjam! 

9 Mi 16' jada' b'khol ella, 
Ki jad Jahva 'aa'ta zzot; 

10 '§er b'jado nafes k61 chaj, 
Veriichi kh61 beaar is? 

11 H'lo' 6zen milHn tibchan, 
Vechekh fokhla ji^&^am lo? 

12 Ki en bisisim chokhma, 
Ve6rekh jamitn fbiina. 

13 "^lmm^ chokhma ug'biira: 
Lo "^e^a utebuna! 

14 Hen jahros, v'16' jibbana; 
Jisg6r ^al i§, *v'mi j'fattech? 

15 Hen ja^^or b'majm, v'jiba- 

su; 
Visall'chem, v'jahp'khu are^! 

16 'Imm6 'oz vetusijja, 
Lo s6geg limehasga. 

17 Meholikh j6"9mi solal, 
Ves^fe^fl-im jeh61el. 

18 Musar melakhim pittech, 
Vaj[je'sor -zor b'motnehem. 



hic conjugatio hifil in significatione mutandi. — 15a. Additamentum 
mimmum duas imagines plane diversas hybride permiscet. — 15b2. Verte: 
a tribulatione liberatus. — 17. TM stichos hujus versus, in VA adhuc 
recte collocatos, invertit, quo gradatio sensus destruitur, et stichi ejus- 
dem disticM contra legem parallelismi cum aliis disticlds, non autem 
inter se, copula junguntur. — 17bl. Haec vos est nomen, caliginem 
significans, non vero imperfectum cohortativum seu paragogicum, quod 
Hebraei extra primam laersonam non adhibuerunt. Cf. ad Prov. 8, 8. — 
20. In TM additur sticbus, qui ante revisionem Origenis in VA deerat. 
— XII. 2a. Absque suppletione stichus nihil praecise significaret. — 
Sa. Stichus in TM additus e v. 2 cap. sequentis desumptus est. Ceterum 
VA praeter hunc stichum et secundum versus sequentis etiam duos in- 
termedios genuinos omittit. — 4a2. Enallage personae intolerabilis. — 
4a3. Stichus in TM sequens parallelismum perturbat et lobo, qui se a 
Deo derelictum putat, non convenit. — 6c — d. Sensus est, praedatorem 
externa felicitate frui, quamquam pro Deo, quem non caret, gladio suo 



lob. xn-xm. 



159 



19 Meholikh k61i'nim ^olal, 
Veetanim jesallef. 

20 Mesir aafa Tne^manim, 
Ve^S-a^am z'qenim jiqqach. 

21 Sof^kh buz 'al nedibim, 
Um'zieh afiqim rippa. 

22 M'galla ''mnqqot minni 

chosk, 
Vajjoge' laor ^almut. 

23 Maagi' Tgojim vaj'abb'dem, 
So^&ech Tgojim vajjanchem. 

24 Mesir leb rase ''am %r9, 
Vajjaf^em b't6hu 16' dark; 

25 Jemas'su ch6sekh v'16' or, 
Vajjat^em kehassikkor. 

XIII 1 Hen *ella ra'ta 'eni, 
Sam''a ozni vattaben*^! 

2 K'da't'khem jada^ti gam 

-ni; 
Lo' n6fel -n6khi mikkem. 

3 -Lam 'ni el Saddaj 'dabber, 
Veh6khech el El echpa^; 

4 Ve-*i attem ■&6f'le saqer, 
*Fe-r6fee "lil kuU'khem. 

5 Mi jitten, hachres tachr'- 

sun, 
Ufhi lakhem lech6khina! 

6 .Sim"^u na' t6khachti ^fi, 
V'rib6t a'fataj haqsibu! 

7 Hal'- El tedabb'ru 'avla, 
Vel6 t'dabb'ru remijja? 

8 H'fanav hesdgr tiaaaun; 
Im la- El Vmzrma fribun? 



9 Ha^O-ob, ki jachqor efkhem, 

Im k'hattel b'-n6s, fhatflii 

bo? 

10 Hokh6ch jehokhich ef- 

khem, 
Im b'setr panim tiaaaun! 

11 H'lo' a'eto fba'et efkhem, 
Ufachdo jippol ^'lekhem? 

12 Zikh'r6nekhem mis'le efr, 
Legabbe chomr gabbekhem. 

13 Hachrisu m'menn- v'-dabb'- 

ra -ni, 

14 Vja^^b^r 'alaj ma | 'al ma! 

Eaaa' b'aari besinnaj, 
Vnafsi aoim bekhappaj. 

15 Hen jiq^Q-elen-, 16' 'jachel; 
Akh d'rakhaj 61 panav -khich ! 

16 Gam hii' li lijesii^^a; 
Ki 16' rfanav chanef fha'. 

17 Sim"u sam6' millati; 
Veachvati b'oznekhem! 

18 Hinne na', "^arakht- mis- 

pa^d-; 
Jada^ti, ki 'ni e^daq. 

19 Mi hii', jarib 'immadi, 
Ki "^atta achris v^egva*^? 

20 Akh sittajm al ta^o ^im- 

mad-, 
Az mippanakha 16' -star: 

21 Kapp'kha me^^alaj harehaq, 
Vemafkha al fba''tanni! 

22 Uq'ra', v'an6khi e^^na; 
'dabber, vah'sibeni! 



ad rapinas exercendas adhibito confidat. Cf. Hab. 1, 11. Hune contemp- 
tum Dei lob sibi appropriaret , si diceret, latronem Deum in manum 
suam intulisse, quod etiam modus loquendi foret valde contortus. — 
12. Suppletio requiritur appellatione a traditione seniorum ad experien- 
tiam evidentiamque propriam et ad auctoritatem Dei supremam, quam 
lob praemittit et subdit. — XIII. 1. Lectio masoretica vel incompleta 
vel jactatoria foret. — 6ao. Remansit Mc in textu praesente terminatio 
status constructi, quia pro suffixo primae ]personae habebatur. — 8. Omis- 
siones reverentiae debentur. — 9b. Formae verbales contra punctationem 
ad radicem secundariam hatal referendae sunt. — 13 — 14. Emendatam 
versuum distinctionem poscit parallelismus, qui in v. 14 ob conjunctionem 
stichorum antitheticus esse nequit; praeterea patet, assumptionem car- 
nis in dentes idem significare cum positione animae in manibus, nempe 



160 



lob. xm— XIV. 



23 Kamma li "vonot v^chad-O-'- 

ot? 
Pis'i v'clia^^at- hodi'en- ! 

24 Lama fanakha tastir, 
Vetacliseben- Tojeb lakh? 

25 Ha^ala niddaf ta^ro^, 
Vet qas jabes teraddef? 

26 Ki tiklitob 'alaj m'rdrot, 
Vtorisen- ''vonot n'Mraj; 

27 Vetaaim bassad raglaj, 
V'tism6r kol oreclidtaj.* 

XIV 1 Adam, jeMdi i§sa, 
Q'9ar jamim ua'ba' rdgez. 

2 Ee^i^ ja^a' vajjimmal, 
Vajjibrach k^^el v'lo' ja^mod. 

3 -P 'al za paqacbta '^en'klia, 
*V'-to tabi' Vmispa^ W 

makh; 
Xm 28 Vehii' keraqab jibla, 

Kebaged, akhald ^as! 
XIV 5 Im charu^im jamehu, 
Mispar chodasav ittakh; 
Chuqqd 'aaita qdroh, 
Natdtta 16, v'lo' ja'bor; 

6 S''e me^alav vejechdal, 
'Ad jir^a k'aakhir jdmo! 

7 Ki jes la^e^ tochdlet^ 
UVtdmar nofra tiqva. 

Im jikkaret v"od jachlif, 
Vejdnaqtd lo' techdal. 

8 Im jazqin baar^ sdrso, 
Vba^^afar jamut giz^o; 



10 



11 



12 



13 



Merechi majim jdfrich, 
V"aaa qa^ir k'mo na^-a'. 

Vegaber jamut v'jechlas, 
Vsjjigva' adam, v'ajjo? 

[Majm] azelu minni jam, 
Vnahar jechrab vejabes. 

Veis sakhab v'lo' jaqum 
'Ade bilti samajim. 

Missdchat Id' jaqi^u, 
Veld' j^orii miss'natam. 

Mi jitten bis'ol ta9p'nen-, 
Tastiren-, ^ad sub -ppakha; 

Tasit li chdq v'tizk'reni; 
14 Im jaraut gaber, h'jichja? 

Kol j'me 9'bai ajachel, 
■^Ade bo' chalifati! 

Tiqra', v'andkhi -Vakka; 
L^ma^^ae jadakha tikhsof. 

Ki "^atta 9"adaj tispor, 
fVe-tisraor 'al cha^O-Q-ati ; 

tChatamta bi9'ror pis^^i, 
Vatti^O-pol 'al 'avdni. 

Vulam har ndfel jibbol, 
Ve^iir je^taq mimm'qdmo; 

Abanim sach'qu majim, 
Tis^Q-df s'fichaha "^'far ar^; 

Vtiqvat ends he'badta. 



15 



16 



17 



18 



19 



20 Titq'fehu l&ia^ch, v'jah- 

lokh; 

M'sanna fanav vatfsall'- 

cho. 



effugium seu facimis difficillimiim et continuo mortis periculo obnoxium. 
Itaque phrasis ina 'al ma vertenda est : quidvis super quidvis , id est 
asperrima quaeque. — XIV. 5. Versus praecedens serius textui accessisse 
videtur, cum hic non de peccato hominum, sed de miseria eorum, prae- 
sertim de brevitate et irrevocabilitate vitae agatur. Non vult lob homi- 
nem excusare, sed Deum ad commiserationem movere — 12d. Cum 
stichus hic ante Origenem in VA defuerit, versus hoc modo ad unum 
distichon reduci possit: 

Vei§ sakhd,b v'lo' jdqum 
'Ad bli samajm lo' j^qi^u. 
Sed nimis urgens exsurgit suspicio, stichum illum ob rationem dogma- 
ticam ab interprete omissum esse. — 12d2. Est imperfectum qal. — 
14a. Stichus ad praecedentera paralleltim se habet antithetice simulque 
parenthetice ; cf.- Ps. 7, 5; lob 8, 6. — 16al— 2. Hic vertendum est: 
nunc enim; ut in locis lob 6, 21; 8, 6. - 16b. Lectio praesens con- 



lob. XY. 



161 



EUphaz: XV 2 Hachakham ja na 
da^t rucli, 
Vimalle' qadim bi^no; 

3 Hokhech b'dabar, lo' jis- 

kon, 
Umillim, 16' jo^^il bam? 

4 Af atta tafer jir'a, 
Vtigra' aicha lifne EI. 

5 Ki j'allef "vonkha fikha, 
Vtibchar leson 'ariimim. 

6 Jarsi"kha fikha v'16' -ni, 
V-[ja'nu bekha] o'fatakha. 

7 H'ris6n adam tivvaled, 
Vlifne g'ba'6t cholalta? 

8 Habbesodi 'Loh tisma^, 
*V'tigga' elakha ch6khma? 

9 Ma jjada^ta, v'lo' neda% 
Tabin, vel6' 'immanu?^ 

10 Gam cab, gam jasis banu, 
Kiibbir m'abikha jamim. 

11 Ham^^a^Q- mimm'kha tan- 

chumot, 1 
Vedabar laa^O- 'immakh? 

12 Ma jjiqqach'kha libbakha, 
Utna jjirz'mun ^enakha; 

13 Ki tasib -1 El ruchakha, 
Vho9e'ta m'fikha miUin? 

14 *Ki ma en6s, ki jizka, 
Vekhi ji^daq j'lud issa? 

15 Hen biq'dosav lo' ja'min, 
Vsamajm lo' zakku b"enav; 

16 Af ki nit^ab vene'lach, 
Is s6ta khammajm 'avla? 



20 



21 



22 



23 



1 7 Achavvekha, sema' li ; 
Vza chazit-, vasappera; 

18 Aser ch'khamim j.iggidu, 
•Velo' khich'du me'b6tam; 

19 Lam rbaddam nitfna haar^, 
Vel6' /abar zar b't6kham! 

Kol j'me rasa' *imitch61el, 
Vmispar sanim^ la^ari^. 

Qol pechadim be6znav; 
B'sal6m soded j'boannu. 

Lo' ja'min siib minni 
chosk, 
V^afii hu' 'le *fde chareb. 

Noded hu' riachem: ajje? 
Limgo' okhlo Id' jode^ 

Ki nakhon *ddo b'jado; 
24 Jom ch6sekh | j'ba'atehu. 

^ar um'9uqa titq'fehu, 
Kemalk *atid lakkidor. 

Ki na^a el El jado, 
Veel Saddaj jitgabbar. 

Jaru9 elav be^avvar, 
Ba''bi gabbe maginnav. 

Ki khissa fanav b'chelbo, 
Vajja^o pima "le khasel; 

Vjisk6n 'arim nikhchadot, 
Batim, lo' jes'bu lamo.' 

L6' je^sar rasa laad, 
Vel6' jaqiim chelehu; 

Vlo' ja^^a laar^ *9alem; 
30 Lo' jasur minni chosekh. 

Jonaqto fjabbes salhabt, 
Vejasur baruch ^^i^o. 



25 



26 



27 



28 



29 



trarium veri sensus, e praecedentibus et sequenlibus patentis, continet. 
— 20. Sequuntur duo versus, in quibus dicitur, hominem non curare, 
quae filiis post mortem ipsius accidant, sed ea tantum mala, quae ipsi 
adhnc vivo (nam caro ab anima separata dolorem sentire nequit) in- 
ferantur. Nihil excogitari potest magis alienum a scopo querelae prae- 
cedentis, sed etiam nihil aptius, si supponatur, duos hos versus, casu 
quodam huc translatos, locnm genuinum post v. 21 capitis 21 habuisse. 
Ita etiam optime sibi respondet vjeda*^ (21, 19) et v'lo' jeda'^ (14, 21). — 
XV. 9b. Verte : quid intelligis, et non nobiscum, id est, ita ut nos id 
nesciamus? — 11. Etiam VA vocem El non invenisse videtur, quamquam 
exemplar ejus hebraicum quoad hunc versum vix erui potest. - 20bl. 
Significat hic , ut saepe , parvum numerum. — 28. Interpolator , cui 
exegetae consentiunt, versum de inhabitatione prohibita urbium ob ace- 



Carmina V. T. metrice. 



21 



162 



lob. XV-XVI. 



31 
32 
33 

34 



Al ja'meii bassav', nit^a! 
Ki sav' tilija fmurato. 
Belo' jomo timmale', 
Vkhippato 16' ra^nana. 

Jachmds kaggafen bisro, 
yjaslekb kazzajt ni^^ato. 

Ki '^'dati chanef galmud, 
Ves akh'la 6h'le sochad. 
35 Haro 'amal v'jal6d "^avn, 

Ubi^Q-nam takhin mirma. 
lob: XVI 2 Sama^ti kh'eUa rab- 

bot; 
Menach'me 'amal kiiirkhem. 

3 Haqe9 ledlbere ruch? 
^Ma 3Janiri9'kha, ki ta'na? 

4 Gam -nokhi kakhem 'dabb'- 

ra, 
Lu jes nafs'khem tacht nafsi ! 
fArchiba "lekhem b'millim, 
V'ani'a ''lekhem b'm6 ros-; 

5 Aammi9'khem bemo fi, 
Venid o'fataj *Zo' *echaokh. 

6 -M 'dabb'ra, lo' jechaoekh 

k'eb-; 
V'aehd'la, ma mminni jahlokh? 

7 Akh 'atta hel'an-, h'sim- 

mot-, 

8 Vattiqme^O-eni Jcdppo. 

L''ed haja v'jaqom bi kachs-, 
B'fanaj ja^na [kol 'edat-]. 



9 Appo d-ax&f vaijia^Q-^men-, 
Charaq 'alaj besinnav. 

^ari, *cf*duddv naflu bi; 
Jil^os, 'enehu falaj. 



11 



12 



14 



15 



16 



17 



18 



19 



10 Pa^'ru 'alaj befihem. 

B'cherpa hikkii lechajaj, 
Jachd 'alaj jitmallaun. 

Jasgiren- El ele ^'vil, 
V^al j'de r'sa'im jir^O-^ni. 

Salev hajit-, vaj'farp'ren- ; 
Vaehaz b^orpi, vaj'fa9p'9en- ; 

Vaj'qimen- 16 rma^O-fl-ara, 
13 Jasobbu 'alaj rabbav; 

J'fallach kirjot- v'lo' jach- 
mol, 
Jisp6kh laar^ m'rerati. 

Jifr'9eni far^ 'al p'ne far^, 
Jaru9 '^alaj kegibbor. 

Saq tafarti "le gildi, 
Volalt- ba^afar qarni. 

Panaj ch'marm'rumin bakhi, 
Ve*al 'afappaj ^almut; 

'Al 16' chamas bekhappaj, 
UtefiUati zakka. 

Ar9, al tekhassi dami, 
Val j'hi maq6m rza"qati! 

Gam "^atta, hen, b'samajm 
'ed-, 
Veaahadi bamm'r6mim! 



lera inhabitantium destructarum intelligunt, quod mirus foret modus 
summam mahtiam describendi. Ait Eliphaz, habitationem peccatoris in 
poenam ejus destructum desolatumque iri. — XVI. 6 — 7. Sensus est: nec 
loqui mihi quidquam prodest, nec tacere amplius quid nocere potest, 
cum plagae incurabiles mihi immissae summum gradum attigerint et 
Deus me ita exagitaverit, ut simpliciter obstupuerim et obtorpuerim. — 
74. Punctatio molestam enallagen personae infert. Inde ab hoc verbo 
usque ad v. 9 primitus defecit VA. — 8b5. Aoli vertere: macies mea, 
sed: infitiatio mea. Eepetit enim hic lob consuetam querelam, quod 
innocentiam suam, quamquam de ea absolute certus sit, coram majestate 
et omnipotentia Dei terrente normamque justitiae constituente defendere 
nequeat. Eodem sensu in sticho parallelo ait testimonia, sua contra ip- 
sum insurrectura, vel testes, quos in favorem suum afferre possit, supe- 
rioritate Dei oppressos, contra ipsum affirmaturos esse — 8c4. Verte: 
testimonium meum. Nam '^eda nunquam significat congregationem do- 
mesticam; in v. 34 cap. 15 denotat turbam vel factionem — 9dl. Supple 
mentaliter: gladium suum. Nam oculi non acuuntur. Interpretem ale- 



lob. XVI— xvni. 



163 



20 Meli^aj cMnnam re'aj; 
m 'Loh dal'fa 'eni; 

2 1 V jokhach legaber \m 'Loh, 
Uben adam Vre^ehu. 

22 Ki s'n6t mispar je'tajii, 
Veorch, lo' asub, ehlokh. 

XVn 1 Euchi chubb'la, nafs- 

Jamaj niz^khu, q'barlra H. 

2 Im 16' h'tulim ^immadi, 
Ub'hamrotam talan *en-! 

3 Sima nna' 'er'bon- 'im- 

makh ! 
Mi hii' rjadi jittaqe*? 

4 ^Libbam ^afanta mioaakhl; 
'Al ken lo' terimemo. 

5 Lecheleq jaggid re^im, 
V''en6 banav tikhlana; 

6 V'hi§9igan- lim'sal 'am- 

mim, 
Vetdfet rfdnim ehja; 

7 Vattekhah mikka^o 'eni, 
Vi^iiraj ka^^el kuUam. 

8 Jasommu j'sarim ^al zot, 
Vnaqi 'al cbanef 1j"6rar; 

9 Vejochez caddiq darko, 
U-O-^hdr jadajm josif om^. 

10 Vulam tkull'khem, t'su- 

bii ^na', 
Vlo' em^a' bakhem chakbam! 

11 Jamaj 'aVni, zimmoti; 
Mtfqu morase Tbabi; 

12 Vhem lajla Tjom jaaimu, 
Or qarob mipp'ne chosekh. 

13 Im aqavva, s'ol beti; 
Bachosk rippadti j'9U^aj. 



14 Lassacht qara't-: abi -tta; 
Immi va'ch6t- larimma. 

15 Vajje efo tiqvati, 
^V^Q-obati mi j'suranna? 

16 Badde §e61 teradna; 

Im jachd 'al 'afar, nachat. 
Baldad: XVni 2 *Ad -na *taoim 
*qe9 l'millin? 
*Taben, v'achar nedabber! 

3 Maddii' neehsabnu ib'he- 

ma, 
*MdDainu *be'enakha? 

4 0oref nafs6 beappo. 

Harma'n'kha te*azeb ar^, 
V'je'taq ^ur mimmeq6mo? 

5 Gram 6r resa^im jid*akh, 
Velo' jiggah s'bib isso. 

6 Or chaSHkh beohlehu, 
Venero 'alav jid^akh. 

7 Je9'ru 9a"de onehu, 
Vataslikhehu ^'^ato. 

8 Ej siillach b'raset b'raglav, 
Ve^al o'bakha jithallakh, 

9 Jocbez fba^aqebo pach; 
Jachzeq "^alehu ^ammim. 

10 0amun baare^ chablo, 
Umalkudto ''le natib. 

11 Sabib bi"tuhu bairhot, 
tVehippiliihu Traglav. 

12 Jehi ra'ab onehu, 
Veed nakhon le^aro. 

13 Jokhal badde "^orehu, 
Jokhal baddav b'khor mavet, 

14 J'nuttaq m'ohl6 mib^Q-acho, 
Vta^^ido Tmalk ballahot. 



xandrinum voce antoiv hebraicum jilS-os reddere voluisse, probat VA ad 
Ps 52, 4. XVII. llaS. Si pro uomine habeatur, vox mutanda foret 
in m'zimmotaj, quia zimma semper malo sensu adhibetur. — 16a. Pro 
subjecto accipe spem et felicitatem, in v. praecedente nominatas. Cf. ad 
Prov. 8, 3. — XVIII. 2a. Subintellige: Quousque tempus praeteribit vel 
exspectandum nobis erit, donec finem loquendi facias? Eadem ellipsi 
etiam Germani in familiari colloquio utuntur. Pluralis seuundae per- 
sonae, quem TM in hoc et sequenti versu obtrudit, prorsus intolerabilis 
est. - 3bl. Cf. Ps. 4:9, 13. 21. — 3c. Supplendum videtur: Nam insi- 
pieus laedit vitam suam'.' — llaS. Secunda vocalis talium formarum, 



164 



lob. xvni-xix. 



15 Tiskdn b'ohl6 mibVH lo; 
J'zora 'al navo gofrit. 

16 Mittacht s^nisav jibasu, 
Umimma'1 jimmal q'9iro. 

17 Zikhro abad minni ar^, 
Vlo' sem lo 'al pene chug. 

18 Jehd'fuhu meor el chosk, 
Umittebel j'nidduhu. 

19 Lo' nin lo v'16' nakhd 

b^amrao, 
Veen oarid bim'gurav, 

20 'Alav nasammu -ch'r6nim, 
Vqadmonim *achaz aa^ar, 

21 Akh elia misk'not 'avval, 
Veza m'qom, 16' jada'^ El! 

lob: XIX 2 'Ad ana t6g'jun 

nafsi, 
Ut'dakk'unani b'raillim? 

3 Za "^aar p''amim takhli- 

raun-, 
Lo' fbosu tfcharefd li! 

4 Veaf omnam sagiti, 
Itti talin m'sugati. 

5 -M omnam ^alaj tagdilu, 
Vtokhichu ^alaj cherpat-; 

6 D"u -f6, ki 'Loh 'ivv'tani, 
Um'9udo 'alaj hiqqif! 

7 Hen -9'aq: chamas, v'16' 

-'ana; 
'Savva', veen mispa-O- li. 

8 Orchi gadar, v'lo' e'bor; 
V*^al n'tibotaj chosk jaaim. 



9 K'bodi me^alaj hifsi^-, 
Vajjasar "-Q-aret rosi. 

10 JitfQen- sabib, vaelakh; 
Vajjassa' ka^eg tiqvat-. 

11 Vajjaehar 'alaj appo, 
Vajjachseben- lo kh^^arav. 

12 Jachd jeboii gediidav, 
VjasoUu 'alaj darkam.*^ 

13 -Chaj me'alaj hirchiqu; 
Jad'M, akh zaru m'merini. 

14 Chad'lu q'robaj -m'judda- 

15 S'khechuni | gare beti; 

Vam'h6taj Tzar tachs'bmii, 
Eokhri hajit- b'^enehem. 

16 L"iibdi qara't-, v'lo' ja*na; 
Bem6 fi etchannen lo. 

17 Euchi zara leisti, 
Vchann^taj lib'ne bi^&ni. 

18 Gram "vilim maasu bi; 
Aqiima, vaj'dabb'ru bi, 

19 Ti^biini kol m'te sodi; 
Vza -habti, nehpekhu bi. 

20 Be^^^ri dab'qa 'a^mi, 
VaetmairO-a, b'aar- b'sinnaj. 

21 Chonmin-, chonmin-, -ttem 

re^aj ! 
Ki jad Eloh nag"a bbi. 

22 Lama tird'funi kh'm6 El, 
Vmibb'aari 16' tioba^u? 

23 Mi jitten -fo Vjikkafbun 
Millaj *2bassefr v'juchaqu; 



quamquam per se loDga, apud Hebraeos saepissime ad modum tono tan- 
tum productarum tractatur. — llb. Unicus dispergi nequit, nam apud 
Habac. 3, 14 de populo judaico agitur - 20al. Huic lectioni, in VA 
servatae, TM substifuit 'al jomo. — XIX. ISa-" — bl. TM verba false 
distinguendo ultimamque literam mntando, habet hirchiq Y'jod''aj, quo 
molesta enallage numeri et pertnrbatio parallelismi exoritur. Accedit, 
quod hoc modo vis particulae akh tollitur ; vertendus enim est stichus 
secundus: viderunt miseriam meam, sed nihil aliud fecerunt, quam quod 
a me recederent. In VA (ttTCjaTVjcayf iYvcuoav) lectio genuina adhuc exstat. 

— 14 — 15. Eectam versuum distinctionem confirmat femininum tachs'- 
buni, quod ad subjectum e viris et mulieribus compositum referri nequit. 

— 20. Verte: Cuti meae adhaerent ossa mea, et effugi, carnem meam 
in dentibus auferens, id est, in continuo et imminente vitae discrimine; 
cf. lob 13, 14. Nam lectio masoretica, quae vocem b'oari, in ubib'oari 
mutatam, verbo dab'qa praemittit et voci b'sinnaj e falsa repetitione 



lob. XIX -XX. 



165 



24 Be'e^ barzal v"ofaret 
Le*ed b'§Tir jecha^ebun! 

25 Va'ni jada^t-, go'li chaj, 
Y'ach'r6n 'al 'afar jaqnm ; 

26 Vachar t*edi, tnaq'fa zot, 
Vmis- *Saddaj echza *ella, 

27 Aser ani echza 111, 
V^enaj raii, velo' zar. 

Kalii khil'j6taj b'cheqi ; 

28 Ki I6m'ru: ma nnird6f lo?*4 

29 Gruni lakhem mipp'ne charb! 
Ki chema *'dl 'avonot.* 

Sophar: XX 2 Lo' khen a"ippaj 
j'sibuni ; 
Uba^'bur ;s:6t chusi bi. 

3 Musar k'limmati esma"^, 
Vruch mibbinat- ja^neni. 

4 Hazot jada^^ta min *ad, 
Minni aim adam "le ar^, 

5 Ki rin'nat r'sa'im m'qarob, 
Voimchat chanef ''de raga'? 

6 -M ja'la lassamajm aio, 
Veroso la^ab jaggi*; 



7 K'geri6 lana^ach jobed; 
Eoav 3om'ru: ajjehu? 

8 Kach'16m t'af v'16' jim^'- 

"lihu, 
Vjuddad kechez'jon lajla. 

9 [S'zafattu] 'ajn v'lo' t6sif, 
Vlo' '6d fsurannu m*q6mo. 

10 Banav jera^^u dallim, 
Vjadav tasebna 6no. 

11 'A9'm6tav maFu "lumav, 
V'^imm6 *^al 'afar tiskab. 

12 Im tamtiq b'fihu- ra'a, 
Jakhch'danna tachat rs6no; 

13 Jachm61 ^veW jaVbanna, 
V'jimn"anna b't6khi chikko; 

14 Lachm6 beme^av nehpakh, 
M'rorat p'tanim beqirbo. 

15 Chajl bala' vaj'qiannu; 
Mibbi^no [El] jor'sannu. 

16 Eosi fetanim jinaq, 
Tahr'gehu rsoni efa. 

17 Al jere' bifelaggot, 
*iNach'le debas vechem'a. 



b"or sinnaj substituit, omni sensu caret, cum ossa semper carni ad- 
haereant et fuga cum cute dentium perabBurda sit (cf. ad Ps 102, 6). 
VA adhuc genuinam lectionem invenit, si excipias, quod et ipsa vocem 
b'oari, sed non mutatam, ante dab'qa habet. — 23. Additamentum ma- 
soreticum, e sticho praecedente repetitum, nimis contortam reddit con- 
structionem. — 26a. Verte: et postea, his praesentibus absolutis, veniet 
testis meus. Cf. lob 16, 19; Is. 29, 1. — 27. Eelativum non ad Deum, 
sed ad videnda pertinet, id est ad innocentiam lobi, nunc ipsi tantum 
e testimonio propiiae conscientiae certam et aliis haud demonstrabilem, 
sed deinde testimonio divino omnibus declarandam. Si in v. 25—27 
certa spes visionis beatificae esprimeretur , problema libri alio prorsus 
modo tractari et solvi debuisset. Nec objici potest, etiam effec.tum pla- 
garum salutarem (5, 17) vel probantem (17, 9) felicitatemque \nternam 
justi (22, 26; 27, 10) obiter tantum a poeta tangi nec ad so utionem 
quaestionis adhiberi. Haec enim omnia, nisi cum aeterna retributione 
conjungantur, ad illum finem non sufficiunt, cum castigatio vel probatio 
usque ad mortem protracta salutem vel compensationem adducendam 
praecludat et de nexu felicitatis externae cum pietate potissimum agatur. 
Non incongrue igitur liber lob, si orationes Eliuis excipias, solutionem 
in resignatione posuit eamque incompetentia hominis et sapientia Dei 
in creatione tam perspicua quam investigabili suasit. — 28. Stichum 
sequentem Origenes demum VA intulit. — 29b. Ultimam vocem stichi, 
quam TM e sticho praecedente repetit, VA nondum invenit; stichum 
finalem non esse genuinum probat usus relativi sa pro aser. — XX. 
2al— 2. Duas voces, in VA servatas, TM contra sensum ad particulam 
lakhen conjuDgit. — 22. Stichus additicius ante Origenem in VA deerat. — 



166 



lob. XX-XXI. 



18 Mesib jegi' v'lo' jibla', 
K'chel fmiirato v'lo' ja'los. 

19 Ki rig^a^ 'azab dallim. 
Bajt gazal v'16' jibnehu; 

20 Ki 16' jada' ts'li *b'«-ubo, 
Bach'muda7 16' jemalle'8'. 

21 En aarid Mokhlehu; 
'Al ken lo' jachil ■d-iibo. 

22 Bim'16t sifqo jegar lo; 
Kol jad 'amel fboannu.*^ 

23 Jesallach bo eh'ron appo, 
Vjam^er *'alav *ballahot. 

24 Jibrach minneseq barzal, 
Tachrf6hu qaset u'chusa. 

25 Sdlaf, v'je9e' miggevo, 
Ubaraq mimm'rorato. 

Jahl6kh 'alehu emim; 

26 Kol ch6sk '9'amTin li^^fdnav. 

T'akk'lehu es, lo mippach; 
Jera' aarid be6hlo. 

27 J'gallu samajim "v6no, 
Vear^ mitqomama lo. 

28 Jiggal jebuli beto, 
Niggarot b'j6mi appo. 

29 Za chelq ^rasa' me- 'L6him, 
Venachlat imro me- El. 

lob: XXI 2 Sim' u sam6' millati; 
-T'hi z6t tanchiimotekhem ! 

3 Saun- v'an6khi 'dabber; 
Veachar dabb'ri tal^eg! 

4 Haanokhi Tadam aich-; 
Vim maddu*^ 16' tiq^ar ruch-? 

5 Pemi elaj v'hasammu, 
Veaimu jad 'ale fa! 

6 Veim zakhart-, v'nibhalti, 
Vachaz b'aari palla^ut: 



7 Maddii' resa^im jichju, 
'Afqii, gam gab'ru chajil? 

9 Bat6hem salom mippachd, 
Vlo' sebe* 'L6h 'alehem. 

10 Soro 'ibbar v'lo' jag^il; 
T'falled par't6 v'lo' fsakkel. 

8 Zar'am nakh6n lif nehem,* ^ 
V'§e'9aehem l^enehem. 

1 1 J'sairchu kha996n "^'vilehem, 
Vejardehem j'raqqedun. 

12 Jia'u betof vekhinnor, 
Vejiamechii Tqol 'ligab. 

13 J'ballu ba^fl-fl-ob jemehem, 
TJb'raga' s'61 jechatu; 

14 V'jom'ru la- El: siir m'- 

mennu; 
Vda^t dark'kha 16' chafa^nu. 

15 Ma Ssadaj, ki naVdannu; 
Vma nn6'il, ki nifga' bo? 

16 Hen, 16' bejadam -fl-ubam? 
^'^at r^sa^^im rach'qa menni ! 

17 Kamma ner r'sa'im jid^akh, 
Vjabo' 'alemo edam; 

Ch'balim joch'zumo me- Bl, 
Aser j'challeq beappo ; 

18 Jihju ketabn lifne ruch, 
Ukh'm69 g'nabattu siifa? 

19 'Loh ji^pon Tbanav 6no? 
J'sallem elav vejeda^! 

20 Jir'u ^en^hu kido, 
Umech'mat Saddaj jista! 

21 Ki ma chef96 Vbeto -ch'rav, 
Vmispar ch'dasav chu^^a^u? 

XIV 21 JikhVdii banav, v'Jo' 

jeda'; 
Vji9*'ru, v'lo' jabin lamo. 



2Sb. TM lectione "alemo induxit enallagen numeri moleptissimam et voce 
bil'chumo, si escam significet, constructionem usui loquelae contrariam; 
si carnem, notionem superfluam et frigidam. — 25a3. Suffixum tertiae per- 
sonae masculini hic more veteri littera He scriptum est. — XXI. 17c2 
— dl. Desunt haec verba in TM, sed servatur jochazumo me in VA, quae 
et ipsa omittit El aser j'challeq b' ; ita ut nihil sola conjectura nitatur, 
praeter El aser. — XIV. 22b. Magis parallelismo congruum foret, simul- 
que molesta distinctio inter .animam et personam vitaretur (cf. ad Ps. 
42, 5), si legeretur: Vnafsd, '^alaha je'bal. Mutatio fieri potuit, ut, ver- 
sibus in locum non suum translatis, aliquo modo sensus novus effin- 



lob. xxi-xxn. 



167 



22 Akh b'a4ro, *alav jikh'ab; 
Venafso *alav te'bal. 

XXI 22 Hal'- El jelummad da- 

'at, 
Vehii' ^al ramiin jispo^a-? 

23 Za jamut b^a^em tummo, 
Kullo tsa'nan vesalev; 

24 'A^&inav maVu chalab, 
Umoch "^aQ^motav j'suqqa. 

25 Vza jamut b'nafes mara, 
Velo' akhal ba^&^S-oba. 

26 Jachd 'al 'afar jiskabu, 
Vrimma fkhassa 'alehem. 

27 Hen jada^t- machs'bote- 

khem, 
-M'2imm6t, "^alaj tachmosu! 

28 Ki t6m'ru: -jje bet nadib, 
Vajje ohl misk'not r'sa'im? 

30 Ki rjom ed jechaaekh ra*^, 
Lej6m "bar6t jubalu. 

29 H'lo' s'eltem '6b're darekh, 
Vot6tam 16' fnakkeru? 

31 Mi jaggid 'al p'nav darko; 
Vhu' "^aaa, mi j'sallem lo? 

82 Vehii' liq'barot jubal, 

Ve^al gadis tjisq6du. 
33 Mafqu lo rig'be nachal; 



Vach'rav kol adam jfm- 
sokh, 
Ul^fanav en mispar. 
84 Veekh t'nach'miini habel; 

-T'sub6tekhem, nis'ar mal! 
Eliphaz: XXn 2 Ha- trm6 El 
jiskon gaber? 
Ki jiskon t^alav maakil! 
3 Hacheff 1'- Saddaj, ki ti^- 

daq; 

Vim ba^', ki tattem dark'- 

kha? 



4 H'mijjir'at'kha jokh'cha- 

kha, 
Jabo' 'imm'kha bammispa'9'? 

5 Halo' ra'at'kha rabba, 
Ven qe9 la"v6notakha ? 

6 Ki tachbol -chikha chin- 

nam, 
U'big'de "nimmim tafsi^S-. 

7 Lo' majim ^ajef tasqa, 
Umera^eb timna^ lachm; 

8 Veis z'roS 16 haare^, 
Un'au' fanim jeseb bah. 

9 -Lmanot sillachta r^qam, 
Uz'r6'ot j't6mim j'dukka'. 

10 'Al ken s'bib6t'kha faehim, 
Vibaherkha fachd pifom; 

11 *Or'kha chasakh, lo' tir'a, 
Vesifat majm fkhassakka. 

12 Hal6' 'Loh g6bah samajm? 
-R'e r6§ kokh'bim, ki ra- 

mu! 

13 Vamarta: ma jjada' El; 
HaVad 'arafal jispo^? 

14 'Abim setr 16, v'lo' jir'a, 
Vechiig samajm jithallakh. 

15 Ha6rach *61am tismor, 
Aser dar'khu m'te aven; 

16 Aser qumm^du, velo' 'et, 
JSTahar ju^aq jes6dam; 

17 Ha6m'rim 1'- El: sur m'- 

mennu ; 
Vma jjifal Sdddaj *lanu? 

18 Vhu' mille' batehem ^ob; 
Va''9at r'sa'im rach'qa menn- ! 

19 Jir'u ^addiqim v'jiam'chu, 
Venaqi jil^ag lamo : 

20 Im 16' nikhchad qamenu, 
Vejitram akhela es. 

2 1 Hasken na' ^immo us'lam ! 
Bahem f buafkha •&6ba. 



geretur. — XXI. 22. Sensus est: zelo vestro apologetico Deum quasi 
docetis, quomodo ipsi cursus mundi aliter, quam revera fit, dirigendus 
sit. — SO. Versum adhuc ad objectionem amicorum pertinere patet. — 
XXn. 21b2. Punctatio formatn impossibilem fingit; cf. ad Deuter. S3, 16. 
— 2Sa5. Cf. Is. Sl, 4. TM jam hic apodosin anticipat, quod saltem repe- 



168 



lob. xxn-xxm. 



22 Qacli na' mippihu tora, 
Voim 'maraj birbabakha! 

23 -M tasiib 'ad Saddaj *v'ta'- 

na, 
Tarchiq ^avla meohrkha; 

24 Vsatta 'al 'afar bager, 
Ub'9iir nechalim ofir; 

25 Vhaja Saddaj b^^arakha, 
Vekhasef to^afot lakh. 

26 *iAz 'al Saddaj tifannag, 
Vtiaca' el 'Loh panakha. 

27 Ta^tir -lav v'jisma'akka, 
Unedarakha fsallem; 

28 Vetigzar omr, v'jaqum 

lakh, 
Ve^al dark'kha nagah or. 

29 Ki hispil et 'mir geva, 
Vesach 'enajim josi^ 

30 Z/o' jimmale^ i naqi; 
Vnimlafl-, bebor fkappehu. 

lob: XXIII 2 Gam *jada't-: *mij- 
jad- cichi; 
Jadi kab'da 'al an'chat-. 

3 Mi jitten v^em^aehu, 
Abo' 'ad tekhunato! 

4 EYkha lefanav mispa-Q-, 
Ufi 'malle' tokhachot. 

5 Ed"a millim, ja^neni; 
Vabina, ma jjomar li. 



6 Habb'r6b koch jarib 'im- 

mad-? 
*A0 16' *af hii' jaaim bi. 

7 Sam jasar n6khach 'immo. 
V-fair^a lana^ch miss^f^&i. 

8 Hen qadm ehl6kh, v'enan- 

nu; 
Vach6r, vel6' abin lo. 

9 S'mol biqqastiv, v'lo' achaz; 
Ja''8'6f jamin, v'lo er'a. 

10 Ki jada* dark 'immadi; 
B'chanani, k'zahab e^e'. 

11 Ba'suro ach'za ragli; 
Dark6 samarti v'16' ad: 

12 Mi^vat a'fatav, v'lo' amis; 
*B'cheqi gafant- im're fi.v. 

13 Vhu' b'achad, v'mi j'si- 

bannu ; 
V'nafs6 ivv'ta, vajja'aa. 

14 Jadat-, ki jaslim chiiqqi; 
Vkhahenna rabbot 'immo. 

15 'Al ken mippanav -bbahel, 
-Tbonen v'efchad mimmen- 

nu; 

16 Ve- El herakh flebabi, 
Ve- Saddaj hibhilani. 

17 Ki ini^matt- mipp'ne ch6- 

sekh, 
V- *'al panaj kissa 6fel. 



titionem conjunctionis im in ' sticho eequente requireret. — 24al. Per- 
fectum conversivum molesto imperativo sine vera mutatione textus sub- 
stitui potest. — 29a2 — 4. TM (nam VA hunc et sequentem versum omisit) 
praebet lectionem sensu carentem hispilu vattomer. Tam verbum hispil, 
quam nomen geva, quod ubique superbiam significat, alte clamat, sti- 
chum antithesin sequentis continere et vertendum esse: Nam Deus 
humiliat CRCumen superbiae. — 30, Verte: Non salvabitur reus; sed 
quicunque salvatur, ob puritatem manuum suarum salvatur. Claudit 
Eliphaz compendio quodam doctrinae suae, non sententia illa contorta 
et extra rem adducta, quam exegetae e textu praesente effinxerunt. — 
XXIII. 2 — 3. lob amicos, qui eum ob peccata ipsius puniri contendunt, 
hac amarissima ironia perstringit: Jam probe scio, miseriam meam a 
mea manu mihi infiictam, manumque meam super gemitum meum in- 
gravatam esse. Lectio masoretica inde orta est, quod mijjadi evaserit 
m'ri, et verbo jada^ti, moleste ad versum 3 translato, absnrdum hajjom 
succesbcrit. VA jada^ti taiu in vero, quam in falso loco coUocare videtur, 
cum pro mi jitten jadati in v. 3 nunc habeat tig §'apa •^'/ol'^]. Sed dif- 
ferentia personae et impossibilitas omittendi salvo sensu verbum jitten 



iob. XXIV. 



169 



XXIV 1 Maddii' mis- Saddaj 

'ittim, 
V'jod"av lo' chazu jamav? 

2 *R'm^im g'bul6t jaaaigu, 
'Edr gazelu vajjir%. 

3 Cbamor j'tomim jinliagu, 
Jachb'lu sori almana. 



25 



Ja-Q-Q-ii ebjonim middark; 
Jaelid cMbVu ^'m]^& are^. 

Jigz'lu minni sodjatom, 
Ve^iil "^ani ja,ehb61u. 

Vim 16' -fo, mi jakh^i- 
ben-. 
Vjaaem leal millati? 



suadent, ut pro p/orrj, quod vel correctori debetur vel scribae e versu 

5 irrepsit, restituatur Soifj; ergo VA textum genuinum borum versuum 

adhuc invenit. — 6. Verte: Num forte in plenitudine potentiae suae 

mecum. litigare vult ? Alias ne ipse quidem rtuhi crimen imputare poterit. 

Cf. lob 4, 18; 13, 20. VA particulam af, quam adhuc invenit, falso pro 

nomine habuit ideoque per sv &7i:eiX'jj vertit. — 14. In VA totus versus 

deest. — 17a. Negatio sensum simplicem omnino destruit nec inde ex- 

plicari potest, quod lob non ob miseriam exteriorem, sed ob suam a Deo 

derelictionem desperet. Nam praecise in plagis divinitus sibi immissis 

experitur iram Dei; praeterea talis sententia omni perspicuitate careret, 

cum tenebrae aeque bene intemam derelictionem ac plagas exteriores 

designare possent. — I7bl — 2. Has voces hebraicas utraque lectio in 

codicibus VA exstans Tcpo TrpoatuTCoo Ss }jlou et TCpoacoTcov os [xou, repraesentat, 

cum nec illud umippanaj reddere possit. — XXiV. 1. Verte: Cur ab Omni- 

potente (pendent) tempora (judicii) et nihilominus cognoscentes eum non 

vident dies (retributionis) ejus? Tempora et dies hic sensu medio ad- 

hibentur, tam de punitione peccatorum quam de praemio justorum. Cf. 

Eccl. 8,5—6. Conqueritur lob, quod justitia omnipotentis rectoris mundi 

in cursu rerum humanarum non appareat. TM post mis- Saddaj addit 

lo' ni9p'nu; VA saltem negationem nondum habet. — 2al. Haec vox 

vix desiderari potest. — 4. Quae intra versus 4 et 25 includuntur, solo 

V. 9 excepto, aliunde desumpta esse nec primitus ad librum lob per- 

tinuisse, non solum metrum eorum tristichum, sed etiam argumentum 

probat. Nam dialogi Hbri lob semper strictissime circa problema sol- 

vendum occupantur nec unquam ad aha omnia dilabuntur. Haec autem 

descriptio miserorum deserticolarum (ad quam etiam v. 3—7 cap. 30 

pertinent) , una cum tristichis sequentibus de oppressione pauperum, 

nocturna latronis, furis, adulteri occupatione, sorte peccatoris, quae- 

stionem Hbri vel non tractat omnino vel in suspenso relinquit, enarrando 

tantum, quae communiter contingunt, vel denique contra sententiam lobi 

deeidit. Deserticolae hi nec tam mali sunt, ut exemplum peccatorum im- 

punitorum praebeant, quod etiam summa eorum miseria vetatur, nec tam 

boni, ut pro typo justorum oppressorum haberi possint. Felicitas im- 

piorum generatim in toto hoc fragmento non objicitur; immo pluries 

(24, 18 — 24) poenae iis a Deo paratae commemorantur, quod lob nunquam 

facit, nisi forte obiter, vel ad retorsionem, amicis accusantibus ultionem 

divinam ab ipsis depraedicatam minitando (13, 9—11; 17, 4 — 5; 19, 28 

— 29; 27, 7), vel hypothetice, se a ,poenis scelerum iacurrendis sedulo 

cavisse declarando (31, 2—3. 11 — 12. 14). Videntur igitur hi tristichi 

e libro quodam gnomico de cursu vitae desumpti et fortasse longiori 

excursui lobi substituti, in quo de incolumitate peccatorum et infortunio 

justorum liberius disserebatur. — 9. Hunc versum non cum antecedenti- 

bus et sequentibus cohaerere, inde patet, quod raiseri illi, domo, veste, 

alimentis carentes, certe nec infantes adhuc lactentes suis expensis edu- 

candos rapere voluerint, nec aliquid tamquam pignus sumere potuerint. 

Impossibile autem foret, in v. 9 aliud subjectum supponere, qua.m in 

Carmina V. T. metrice. OO 



170 



lob. XXV-XXVI. 



Baldad: XXV 2 Hamsel vafacliad 

'immc, 
*^Oca salom bim'r6mav! 

3 Hajes mispar lig'diidav; 
V^al mi lo' jaqum oro? 

4 Uma jji^daq 'nos Hm El, 
Uma jjizzka j'lTid issa? 

5 Hen "^ad jarech, v'lo' jabel; 
V'khokli'bim lo' zakku b"e- 

nav; 

6 Af ki henz 'nos, rimma, 
Uben adam, tole^a? 

XXVn 8 Ki ma ttiqvati chanef, 
Ki jebag^a*^ ^%6h nafso? 

Ha^a^^qatd jisma*^ El, 
Ki tabo' "^alav ^ara? 

Im 'al Saddaj jit^^annag, 
Jiqra' Eldh bekhol 'et? 

Za chelq -dam rasa' *^im 

Vnachlat 'ari^im m'- Saddaj ^ : 

Imjirbu banav, Tmo charb; 
V^e^^aav 16' jiob' u lachm. 

S'ridav b'mavt jiqqaberu, 
Valm'n6tav 16' tibkana. 

Im ji^bor ka^^afar kasp, 
Vkhachomer jakhin malbus; 

Jakhin vegaddiq jilbas, 
Vekhasef naqi jachloq. 



9 



10 



13 



14 



15 



16 



17 



19 



20 



21 



22 



23 



18 Bana kh"^akkabis beto, 
Ukh'sukka, ^aaa n^^er. 

"^Asir jiskab v'lo' *j6sif; 
'Enav paqach, v'enaunu. 
Taaa'gehu kh'majm balla- 
hot; 
[Gr'nabattu sufa] lajla. 

Jiao'6hu qadim, v'jelakh; 
Viaa'ar6 mimm'q6mo; 

Vjoslakh "^alav v'lo' jaeh- 
mol; 
Mijjado baroch jibrach. 

tJiap'qu. falav kappemo, 
tVjisr'qu "^alav mimm'q6mo. 
lob: XXVI 2 Ma 'azarta lel6' 

khoch, 
Hosa^ta ezro*^ 16' "^oz? 
8 Ma jja^a^ta Tlo' chokhma, 
Vtusijja Trob hoda^^ta? 

4 Et mi higgadta millin, 
V'nis'mat mi ja9'a m'mekka ? 

5 Harefaim j'cholalu, 
Mittachat majni tnusk'neheni ; 

"^Arom §e61 negdehu, 
Veen kesiit la'baddon. 

No^Q-a gafon 'al t6hu, 
Tola ar9 "^al belima; 

^orer majm be^abehu, 
Vlo' nibqa' ^anan tachtam; 



6 



V. 5 — 8 et 10. — 9bl. Verte: et infantem pauperis pro pignore sumunt. 
Mutatio punctationis commendatur parallehsmo, necessaria fit impossibi- 
litate constructionis verbi chabal cum particula 'al, quae nec ita defendi 
queat, ut "^al vertatur: ea, quibus indutus est, cum talis significatio 
omni analogia destituatur. — 25. Hunc versum non praecedentia tri- 
sticha, sed descriptionem ordinis mundi turbati acerbam et audacem, 
quaUs in v. 1—4 incipitur, claudere, primo obtutu apparet. — XXV. 
Orationi Baldadi adhuc v. 8 — 10 et 13 — 23 cap. 27 addendi sunt, quia 
sententiam amicorum defendunt et particulae ki in v. 1 cap. 28 ra- 
tionem logicam auferunt. Cur porro lob tam acerbe Baldado respon- 
disset, si is nihil aliud protulisset, quam neminem coram Deo absolute 
purum esse? Nam lobum brevitati orationis Baldadi irridere, ridicule 
supponitur. — XXVII. Sb. Verte: quando abscidet Deus animam ejus 
(& Hcio vitae). Cf. Is. 38, 12. Impius hic est iUe, qui Deum accusare, 
se contra eum justificare audet. — 18a2. TM habet ka^as, absurde, cum 
tineae non exstruant domos; VA genuinam lectionem conjungit cum 
falsa, quae correctori deberi videtur. — XXVI. 13^4. Traditio judaica, 
constellationem draconis non appeUari fugacem, sed vectem, metro con- 



lob. XXYI-XXVm. 



171 



9 M'aeliez pene kliis'eliu, 
Parsez 'alav 'anano. 

10 Choq chag "^ale fne majim 
'Ad takhlit 6r "^im ehosekh. 

11 'Ammude samajm j'r6f'fu, 
V'jitm'hu migga^arato. 

12 Bekh6eho raga' hajjam, 
Vbifbunato maeha^ rahb. 

13 B'rueh6 samajim sifra; 
Choria jado naehas b'rich. 

14 Hen ella q'96t derakhav, 
Vma ssem9 dabar nisma*^ bo; 

Vera'am geburato, 
Mi jitbonen, *H jaQcLf 
XXVn 2^Chaj El, hesir mispa^i, 
Ve- Saddaj, hemar nafsi: 

3 Ki kh61 'od nis'mati bi, 
Veruch E16h beappi; 

4 -M fdabbema o'fataj '^avla; 
Urs6n- im jehga r'mijja ! 

5 Chalila Ui, im -^diq -t'- 

khem! 

'Ad -gva', lo' -sir tummat- 

m'menn-. 

6 B'9id'qat- heehzaqt-, v'lo' 

arpah ; 
Lo' jechraf Tbab- mijjamaj. 

7 Jehi kherasa' 6j'bi, 
Umitqom'mi khe^awal! 

11 Ora efkhem bejad El; 
'Ser ^im Saddaj, lo' 'khached. 



12 Hen attem kuirkhem ch'- 

zitem ! 
Vlama zza habl tehbalu? 
XXVni 1 Ki jes lekhasef m6- 

§a', 
Vmaq6m Tzahab, jazoqqu. 

2 Barzal me^afar juqqach, 
Veaben ja^uq n'chusa. 

3 Qe9 aam enoB lach6sekh, 
Urkh61 takhlit hu' ch6qer, 

Limgo' abn 6fel v'9almut, 

4 Para9 nachl me^im gar or. 

Hanniskachim minni ragl 
Dallu minni 'nos, na'u. 

5 Ar9, m'menna je^e' lachem, 
Vtachtaha nehpakh k'm6 es. 

6 Meq6m sappir 'banaha, 
Ve'afer6t zahab lo. 

7 N^atib, lo' j'da'o aji^, 
Vel6' s'zafattu 'en -jja; 

8 Lo' hidrikhiihu b'ne sach^, 
Lo' 'ada 'alav sachal. 

9 B'challamis salach jado, 
Hafakh miss6res harim. 

10 Ba99urot j'6rim biqqe^ 
Vekh61 j'qar ra'ta "^eno. 

11 MibVkhi neharot chibbes, 
Veta^^luma jo^i' or. 

12 Vhaeh6khma, meajn ta- 

bo', 
Vee za m'q6mi bina? 



firmatur. — XXVII. 11 — 12. Annuntiat Mc lob, se amicos docturum esse, 
quod consilia Dei in gubernatione mundi, et speciatim in immittendis 
plagis, hominibus, quorum sapientia ad timorem ejus et fugam peccati 
restringatur, inscrutabilia maneant, ergo conclusio ab infortunio ad culpam 
praesumptuosa sit. Quod revera praestat in cap. 28, cujus ki initiale 
ad totam expositionem sequentem de saipientia theoretica, hominibus 
inaccessibili, pertinet. Si lob hoc modo innocentiam suam non jam acer- 
bis querelis, sed appellatione ad inscrutabilitatem decretorum divinorum 
defendit, etiam mediatio illa, quam defensores ordinis textus praesentis 
tamquam fructum coUoquii postulant, multo melius digniusque invenitur, 
quam si lob, omnium antea ab ipso dictorum immemor, pure et sim- 
pliciter positionem amicorum adoptaret eamque illis triumphatorie re- 
peteret, ac si proprium inventum, ipsi favorabile, esset. — XXVIII. 
4a5. Suppletio necessaria, cum et ipse fossor alicubi moretur. — l2aS. 
Vera lectio desumenda est e v. 20, qui, quaestionem falso repetendo, 
nexum sententiarum et constructionem molestissime interrumpit. — 25. 



172 



lob. xxvm-xxix. 



13 Lo' jada' 'nos *d'rakliaha, 
V'lo' timina^e' b^ar^ icbajjim. 

14 Tebom amar: lo' bi hi'; 
Vjam amar: en 'immadi. 

15 Lo' jiittan s'g6r ^tachtalia, 
Vlo' jissaqel kasp m'cliirah. 

16 Lo' fsiilla b'khatem Ofir, 
Besoham jaqar v'sappir. 

17 Lo' tjaVkhah zahab -z'- 

khiikhit, 

18 -T'muratah k'li faz | v'-ramot; 

Vegabis 16' jizzakher, 
XJmask chokhma mipp'ninim. 

19 Lo' tja^^rekhah pi^Q-^dat Kus, 
Bekhatm ^ahor lo' fsiilla; 

21 V'nel'ma me^ene kh61 chaj, 
V'me^6f isamajm nistara. 

22 'Badd6n vamavt amaru: 
tB'oznajm samaW sim^ah. 

23 Elohim hebin darkah, 
Vehii' jada*^ et m'q6mah. 

24 Ki hu' liq'96t ^ar^ jabbi^Q-, 
Tacht k61 hassamajm jir'a. 

25 tBa"a6to laruch misqal, 
Umajim tikken b'midda; 

26 Ba''a6to lamma^Q-ar choq, 
Vedarekh lach'ziz q61ot; 

27 Az raah vaj'sapp'raha, 
H'khinah vegam chaqarah; 

28 Vajj6mer laadam: hen! 



Jir'at 'Donaj, hi' ch6khma; 
Vesur mera^ *M' bina! 
XXIX 2 Mi jitfnen- k'jar'che 

qadem, 
Kime, E16h jism'r6ni; 
3 B'M116, n6r6, "le rosi, 



Le6ro elekh ch6Sekh; 

4 Ka'ser hajit- bime chorp-, 
Bes6d E16h "le 6hli; 

5 Be^^^d Saddaj 'immadi, 
Sebibotaj ne^araj ; 

6 Bir'ch69. h'Kkhaj bechem'a, 
V'9ur ja^uq t^inim- paVge 

samn; 

7 Be9e'ti sa'r "le qaret, 
Bar'ch6b akhin mosabi; 

8 Eaiin- n"arim v'nechbau, 
Visisim qamu, 'am'du. 

9 Sarim 'a^^rii bemillim, 
Vekhaf jaaimu Tfihem. 

10 Qol negidim nechbau, 
-L'sonam rchikkam dabeqa. 

11 Ki 6zn sam''a vatfass'- 

ren-, 
V"^ajn ra'ta vatfideni. 

12 Ki 'malle^a- 'ani m'savve', 
V'jat6m vel6' "^ozer lo. 

13 Birkat -bed 'alaj tabo', 
Veleb almana amin. 

14 9^dq labast- vajjilbasen- ; 
Kim^il v'9anif mispa^Q-i. 

15 "^Enajm hajit- la^ivver, 
Vragldjm lappissech ani. 

16 Ab -nokhi laebjonim, 
Vrib 16' jada^^t- echq'rehu; 

17 Va'sabb'ra m'tair'ot 'avval, 
TJmissinnav aslikh "d-arp. 

18 Va6mar: 'im qanaj -gva^, 
Vekhachol arba jamim; 

19 Sorsi fatiich 'le majim, 
Ve^Q-al jalin biq'9iri. 

20 K'bodi chadas "^immadi, 
Vqasti bejadi tachlif. 



Lectio la'acot tam sensui quam syntaxi repugnat. — 28b. Fortasse sup- 
plendus est stichus: Desiste ab iis, quae tibi nimis profunda sunt! — 
XXIX. 18aS. Forma archaica pro qana. Imaginem non ab avi, sed a 
planta sumi, versu sequente probatur. — 24b3 — 4. Haec verba TM (nam 
VA locum non vertit), praemissa voce kaaser, post v. 25 transtulit iis- 
que substituit phrasin lo' jappilun, non solum parallelismo , sed etiam 
contextui contrariam. Agit enim hic lob de indisputata auctoritate, qua 
autea poUuerit et benevole usus sit ; itaque valde debilis et rei non con- 
veniens foret assertio, quod nemo ipsi confusionem vel moerorem in- 



lob. xm-xxx. 



173 



21 Li same^u v'jiclielu, 
V'jidd'mu lemo 'a^ati; 

22 Ac]i're d'bari lo' jisnu, 
Valemo ti^^of millat-; 

23 Vejicflu khamma^Q-ar li, 
XJfiliem pa"ru Tmalqos. 

24 -Schaq 'lehem, 16' ja'- 

minu; 
Vor panaj 'belim j'nacliem. 

25 Ebchar darkam v'eseb ros, 
Veskon kemalekh bagg'dud. 

XXX 1 Ve^atta aach'qu 'alaj 
9'^irim mimmenni rjamim; 

Aser maasti 'bdtam, 
Lasit "^im karbe ^oni. 
2 Gam koch j'dehem lama 11? 
"^Al^mo abad kol ba^Q-ch. 

8 B'ne nabal, gam b'ne b'li 

sem, 
Nikk'u minni haare^. 

9 V"atta n'ginatam hajit-, 
Va'hi lahem lemiUa. 

10 Ti''buni, rach'qu menni, 
Vmippanaj Id' chaa'khu roq. 



11 Ej. j'turu patch vi^^annun-, 

Vrasn mippanaj sillechu. 
12^ "Al jamin pircha j'qumu, 
^ Ve^dl d^mol ragl j'sallechu; 
15a Hohpakh 'alaj haWhot M, 
12° Vajjiss'lu 'alaj -r'chdt -dam. 

13 ITafsu n'tibat- rhavvati, 
tJ''oriu Ze-ld' 'ozerflo; 

14 Kefar^ rachab je'taju; 
Tacht sda hitgalgalu. 

15^ Tirddf kanich n'dibati, 
c TJkh"ab 'ab'ra j'su'ati. 

16 V^atta Histappekh nafsi, 
* "F^-jdchazun- j'me 'dni. 

17 fLajl "^a^m- niqqar me^^a- 

laj, 
Ve^^dr^qaj Id' jiskabun. 

18 B'rob kdch jitchappea 1'- 

biisi, 
K'fi. khuttonti ja'z'reni. 

19 Horani El lachdmer, 
Vetmassel k"^afar vaefr. 

20 'Sawa"^S veld' ta^neni; 
'^Amadt-, v'lo' titbonen bi. 



tulerit. — XXX. 2. V. 8 — 7, qui niiserrimos incolas deserti, etiam inde 
a v. 5 cap. 24 descriptos, in scenam revocant, primitus non ad librum 
lob, sed ad sententias Ulas tristichas de cursu mundi pertinuisse viden- 
tur. Nulla enim apparet causa, cur vir tantae misericordiae et bene- 
volentiae persecutoribus suis paupertatem et miseriam ipsorum tantopere 
exprobret. Suspicari quis possit, v. 2 additum esse, ut descriptio eremi- 
colarum melius cum oratione lobi conglutinetur , praesertim cum v. 8 
adhuc arctius versui 1, quam v. 2 jungatur; sed absque incommodo 
retinetur, si tantum error communis interpretum evitatur , cui praeju- 
dicium cohaerentiae cum sequentibus et explicatio arbitraria vocis im- 
possibilis kalach, in TM (nam in VA ante Origenem deerat versus) e kol 
bai^ach effictae, ansam dedit. Non enim hic agitur de debilitate insul- 
tatorum, sed e contra dicitur, lobum noluisse robore eorum physico in- 
dubitato uti, cum character eorum moralis vetet, quominus iis ullum 
negotium secure committatur. Vertendus est ergo versus : Ad quid mihi 
vel robur manuum iUorum? In ipsis fallitur quaevis confidentia. — 
12bl — 2. Mentio paraUela partis sinistrae necessario requiritur, cum po- 
sitio accusatoris in parte dextera accusati ad merum insultatorem ex- 
tendi nequeat. — 12b8 — 4. Textus praesens male dirimit raglaj sUlechu. 
Sed analogia sermonis poscit, emissionem pedis non de summotione pe- 
dum alterius a loco suo, sed de sublatione pedum propriorum ad ferien- 
dum esse inteUigendam. — 15a. Transpositio stichi necessaria est, cum 
V. 12c — 15a nuUo modo ad nebulones insultantes, sed tantuin ad exerci- 
tum plagarum referri possint. — 13b2— 4. Se ipsum designat. — 15bl. 
Deum aUoquitor. — 16a. Cf. ad Ps. 42, 5. — 20b2— 3. Lectio TM (nam 



174 



lob. XXX-XXXI. 



21 Tehafekli leakhzar U, 
Be^^o^m jad'kha tic^Q-^meni. 

22 Tioaaen- -1 riiclij tarkiben-, 
Ufmogegeni fsiivva. 

23 Ki jadaV: mavt fsibeni, 
Ubet mo^ed lekbol cliaj. 

24- Akh 16' be^i jislacb jad; 
Im" b'fido flo' tjesavA^e''? 

25 Im 16' bakhit- liq'se jom; 
"^Ag^ma nafsi laebjon? 

26 Ki ■&6b qivvit-, v'jab6' ra^; 
Va'jach'la l'6r, v'jab6' ofl. 

27 Meaj rutfchu v'lo' dam- 

mu, 
[J'me ^oni] qiddemuni. 

28 Qoder hillakht- b'lo' cham- 

ma; 
Qamt- baqqahal, asavve^ 

29 Ach hajiti letannim, 
Vere' lib'n6te ja%a. 

30 'Ori sachar me'alaj, 
Va^mi chara minni chorb. 

31 Vaj'hi leebl kinn6ri, 
Ve\igabi Tqol b6khim. 

XXXI 1 Berit karatti r'enaj, 
Vma etbonen 'al b'tula ! 
2 Uma chelq 'Loh mimma- 

'^al, 

Vnachlat Saddaj mimm'r6- 

mira? 



3 H'lo' ed nakhon le^avval, 
Venakher rf6^'le aven? 

4 H'lo' hii' jir'a derakhaj, 
Vekhol §e'adaj jispor? 

5 Im halakht- 'im *a/nBd 

sav, 
Vattachos 'al mirma ragl-; 

6 Jisq'leni b'm6z'ne ^adeq, 
Vjeda' Eloh tummati! 

7 Im ti-fl-d-a -ssiir- min had- 

dark, 
Vachar 'enaj halakh libb-; 



9 



10 



11 



12 



14 



15 



Ubekhappaj dabaq m'um; 

Ezr^a veacher jokhel, 
Ve9e'9aaj j'sorasu! 

Im nifta libb- 'al issa, 
V"al patch re'i arabti; 

Ti^&chan leacher isti, 
V^alaha jikhr"un -cherim! 

Ki hi' zimma V^ene ^Loh, 
Vehu' W^n pelilim. 

lEs hi', 'ad 'baddon t6khel, 
Ub'kh61 fbuati f sares. 

Im em'as mispa^O- 'abdi 
Vamat- b'ribam 'immadi; 

Vma e'aa, ki jaqum El; 
Vkhi jifqod, ma 'sibannu? 

H'lo' b^ba^O-n 'oaen- ^aaahu, 
tVaj'kh6nenenub'rachm -chad? 



iu A^^A deerat btichiis ante Origenem) contrarium denotaret. — XXXI. 5. Cf. 
loh 11,11. Ambulatio cum mendacio mira foret metaphor a. — 7 c Supplendum 
videtur: Si inveniatur in manibus meis iniquitas. — 15bl. Restituenda 
ost conjugatio pilel, cum qal hujus verbi non habeat siguificationem 
causativam. — 18. Subjectum versus est Deus. Ait lob, paternam edu- 
cationem et directionein, qua Deus ipsum antea semper foverit, sibi im- 
pulsum dedisse, ut et ipse gratitudinem suam misericordia erga orpha- 
uos monstraverit. Omnes explicationes, praesenti textui superstriictae, 
ridiculam hj^perbolam poetae obtrudunt. Insujjer suffixum verbi an- 
channa ad viduam nimis remotam referri nequit, et verbum g'delani, 
si orphanus pro subjecto habetur, vel contra usum sermonis sensu ho- 
noraudi vel contra j)ossibilitatem grammaticam et logicam sensu adoles- 
oendi accipi debet. — 27. Os manui osculum dat, non ori manus. — 
ul. Duplex lo', in TM additum, sensum simplicem et perspicuum con- 
torquet. Ait enim lob, domesticos ipsius nunquam indiguisse, ut me- 
liorem nutiitionem sibi optaverint. Sed additamento illo fiugitur, do- 
mesticos optasse, quod aliquis inveniatur, qui hospit.tlitatem lobi non 



lob. XXXI— xxxn. 



175 



16 Im emna'^ meclief^ daUim, 
V^ene almana 'khalla; 

17 Vokhal pitti lebaddi, 
Vlo' akhal jatom m'menna! 

18 Ki minn''uraj gidd'lan- 

k'ab, 
Vmibba^&n imml fnachani. 

19 Im er'a -bed mibb'li Tbus, 
Veen kesiit laebjon; 

20 Im 16' ber'khuni ch^la^av, 
Vmiggez k'baaaj jitcham- 

mam! 

21 Im h'nifot- "^al jatom jad-, 
Ki er'a bassa^^r 'ezrat-; 

22 K'tefi missikhma tippol, 
Vezro*^- miqqanah fsubbar! 

23 Ki fachad elaj ed El; 
Umiao'et6 lo' likhal. 

24 Im aamti zahab kisli, 
Vlakkatm amart- : mibtachi ; 

25 Im eamach, ki rab cheli, 
Vkhi khabbir ma^^a jadi! 

26 Im er'a 6r, ki jahel, 
Vejarech jaqar h61ekh; 

27 Vajjift basseter libbi, 
fVaessaqehu, jad- Vfi! 

28 Gam hu' *^av6n pelili; 

Ki khichast- la- El mimma'l. 

29 Im eamach b'fid meaan'i, 
Vhit^orart-, ki m'9a6 ra*^! 

30 Vlo' natatt- lach^o' chik- 

ki, 
Lis'61 beala nafso. 



31 Im *iameru m'te ohli: 
M jitten, ^b^aaro *iniaba'? 

32 Bachu9 lo' jalin Iz ger; 
D'lataj laorach eftach. 

38 Im 'alaj ad'mat- tiz^aq, 
Vejachd flamaha jibkun; 

39 Im kochah akhalt- b'H 

khasp, 
Venafs b''alaha hippacht- ; 

40 Tacht chi^^a je^e' m 

choch, 
Vetachat a"^6ra b6'sa! 

33 Im kissit- k'adama pis'-, 
Li^Q-mon b'chubbi ^av6ni; 

34 Ki e'ro9 hamon rabba, 
Vbuz mispachot j'chitteni ! 

V'edd6m, lo' e^e' fataeh? 

35 Mi jitten K some' li! 

Hen tavi, Saddaj ja^^nen-, 
Ves6fr, katab is ribi! 

36 Im 16' ^al sikhm- -aaaan- 

nu, 
EVdannu '^a'8-ar6t li! 

37 Mispar ^''adaj -ggidannu; 
Kemo nagid 'qar'bannu. 

EHu: XXXII 6 ga'ir ani lejamim, 
Vattem j'sisim mimmenni. 

^Al ken zachalt- vaira', 
Mechavvot de^i efkhem. 

7 Amart-: jamim j'dabberu, 
Vrob sanim j6d"^u ch6khma ! 

8 Akhen ruch El, hi' be'nos, 
V'nis'mat Saddaj tebinem. 



expertus sit; quamquam talis laudatio hospitalitatis convenientius nega- 
tione, quam optione oppositi exprimeretur , si quidem omnino tantae 
ambages requirerentur, magis rei obscuraudae quam iUustrandae idoneae. 
— SS. Cf. Gen. 4, 11; lob 16, 18, Lectio praesens nimis debilis et 
frigida videtur. — o4c. Parallehsmus exigit versionem : Et ego (tot in- 
nocentiae documentis munitus) obmutescerem , quin potius ad portam 
(sedem judicii) me conferrem? Explicatio consueta, stichum cum prae- 
cedentibus conjungens , sensu caret , quia silentium et seclusio a con- 
sortio hominum non est actio callidi simulatoris, peccata sua obtegentis, 
sed peccatoris detecti et pudibundi. — XXXIL 8. Cf. lob 33, 4. — I2a. 
Verte : et donec intelligam testimonia (argumenta) vestra. Punctatio 
praesens non solum parallelismum perturbat et recursunj tautologicum 
molestumque ad sententiam principalem, quam jam ultimus stichus v. 11 
sententia subordinata finivit, introducit, sed etiam grammatica refellitur, 



176 



lob. XXXU-XXXIIi. 



9 Ki 16' rabbim jeclika- 

mu, 
-Z'qeiiiin jabinu mispa^Q-. 

10 Lakhen amart-: smi''alli! 
'Chavva de'i af ani! 

11 Hen bdclialt- rdiberekbem, 
A'zin 'ad fbunotekhem ; 

"^Ade techaqq'run millia, 

12 Ve^edekhem etbonan; 

Vhinne en 1'- Ijjob mo- 
khich, 
'Ona amarav mikkem. 

13 Pen t6m'ru: fma^a' chokh- 

ma; 
El jiddefannu, 16' is! 

14 V'16' "^arakh elaj millin, 
-B'im'rekhem 16' 'sibannu. 

15 Sen chattu, 16' "^anu ^od; 
He*^tiqu mehem millim; 

16 Vhochalt-, ki 16' j'dab- 

beru; 
Ki 'am'du, 16' 'ami 'od. 

17 Aha^a af 'ni chelqi, 
'Chawa de'i af ani! 

18 Ki Th^n male'ti millim; 
H'9iqatm riichi bi-O-ni. 

19 Hen bi^Q-n- k'jajn, 16' jip- 

patech; 
K'ob6t ch'dasim jibbaqe^ 

20 Adabbera, v'jrrvach li; 
Eftach a'fataj vee'na! 

21 Al na' eoaa' fene is, 
Veel adam lo' 'khanna! 

22 Ki 16' jada^ti, 'khanna; 
Kim^^a^Q- jiaoaen- '^6aen-. 



XXXm 1 Vulam s'ma' na', 
-Jjob, millaj, 
Vekhol d'baraj ha'zina! 

2 Hinne na', patachti fi; 
Dibb'ra rsoni bechikM. 

3 Josri libbi amaraj, 
Vda^t a'fataj barur miiriu. 

4 Kuchi El, hi 'aaatni, 
V'nis'mat Saddaj fchajjeni. 

5 Im tiikhal, hasibeni; 
'Er'kha rfanaj, hitja^^^ba! 

6 Hen 'ni khefikha la- El; 
Mech6mr qora^ti gam -ni. 

7 Hinne, -mat- lo' fba^^^tak- 

ka, 
Vakhpi 'alakha ^jikhbad. 

8 Akh amarta be6znaj, 
Veq61i millin esma^: 

9 Zakh fanokhi, b'li fasa' ; 
Chaf -n6khi, v'16' W6n li. 

10 Hen fniiot '^alaj jim^a', 
Jachs'beni leqjeb lo. 

11 Jaaim behassad raglaj, 
Jism6r kol 6rech6taj. 

12 Hen zot, ^adaqt-, v'lo' 

ja%en- ; 
Ki jirba 'L6h minni 'nos. 

13 Maddii^ elav ribdta: 

Ki kh61 *d'baraj lo' ja'na? 

14 Ki beachat j'dabber El, 
llb'sittajm, 16' j'suranna. 

15 Bach'16m, chez'j6ni lajla,* 
Bitenumot "^'le miskab; 

16 Az jigla 6zen 'nasim, 
Ub'musaram jechittem; 



cum verbum hitboneh natura sua cum particula 'ad construi nequeat; 
nam in loco lob 38, 18 omittendum est ^ad. — 13a. Prima persona plu- 
ralis nimis obscura et ambigua foret. Quis enim putabit, disputantes 
superioritatem adversarii concedere velle, si dicant : invenimus sapientiam ? 
— XXXIII. 12a3— 5. Verae lectioni, in VA servatae, TM substituit: lo' 
^adaqta, e^enakka, qua mutatione nexus logicus inter sententias vel 
toUitur vel suppletione mentali arbitraria fingitur. In hoc enim versu 
adhuc lob loquens introducitur, contendens, se, quamquam justum, a Deo 
puniri, nec eum reclamationes ipsius exaudire vel illis respondere, quia 
Deus jure fortioris utatur. Ceterum probabiliter etiam lectio ^adaqti e pri- 
mitiva ^a^aqati orta est. Cf. lob 19, 7 ; .30, 20. — 13. Eliu primo refellit que- 



lob. XXXm-XXXTV. 



177 



17 



18 



19 



20 



21 



22 



23 



L'hasir adam ^me^^avla, 
Vgevd *missaber ^jif^a; 

Jacbaokb nafso minni saebt, 
Y'cbajjato me^^^bor bassalch. 

Vhukhach b'makh'6b 'al 
misk'bo, 
Verib 'a^amav §tan; 

V'zih'mattu chajjato lachm, 
Venafso ma'kal ta'va. 

^ fJikhla b'aar6 mer6i, 
-S'fi "^a^^motav lo' niu; 

Vattiqrab lassacht nafso, 
Vechajjatd lam'mitim. 

Im jes "^alehu mal'akh, 
Meli^, achad minni alp ; 

L'haggid leadam j6sro, 

24 Vichonenannu v'j6mar: 

fPedehu meradt sachat; 
Ma9a'ti kh6fer ndfso; 

* VcMdd^s s'er6 TS^ich 

'^dl qir, 

*VafmdUe' moch ^agdmav; 

25 Eu^Q-pas b'aar6 minn6'ar, 
Jasub lime '^alumav. 

26 Je^^tar el 'Ldh, v^jir^ehu, 
Vejar' panav bifru^a; 

Vjasib le'n6s 9id'qato, 

27 Jaslr "^al 'nasim v'jdmar: 

Cha^fl-a^t- v'ja§ar heVeti, 
Vlo' sava li *k'cha^&dti. 

Pada nafs-, me*'bor bas- 
sacht ; 
Vchajjati baor tir'a. 



28 



29 Hinne, kol -lla jifal El, 
Pa^majm, salds 'im gaber; 

30 L'hasib nafsd minni sacht, 
L'he6r be6r hachajjim. 

31 Haqseb, Ijjob, sema' li; 
Hachres, v'an6khi -dabber ! 

32 Im jes millin, h'sibeni; 
Dabber, ki chafa^t- 9adq'kha ! 

33 Im ajn, -tta s'ma'^ li, hachres, 
Vaaallefkha ch6khma! 

XXXIV 2 Sim"u, chakhamim, 

millaj ; 
Vejdde^im, ha'z'nu li! 

3 Ki 6zen millin tibchan, 
Vechekh je^Q-a^em le'kol. 

4 ^am-mispa^O- nibch'ra Ua- 

nu; 
Ned^a benenu, ma •9''9'ob! 

5 Ki -mar Ijj6b: ^adaqti, 
Ve- El hesir mispaS-i; 

6 '^Al mispa^i akhazzeb, 
Anus chi99i b'li fasaM 

7 Minn^, mi gaber k'- Ijjob, 
Jista [kammajim] la^ag; 

8 V -rach rchebra "^im p o''le avn, 
Vlalakht 'im an'se rSsa*^? 

9 Ki amar: 16' jiskdn gabr, 
Bir'96to 'im Eldhim. 

10 Lakhen, ch'Teham{m, ha'- 

zinu ; 
Ansd' lebab, sim"u li! 

Chalila la- El meras^ 
U-Z/- Saddaj me^avel! 



relam lobi, in versu praecedente notatam, quod Deus ipsi non respon- 
deat, monstratque , Deum revera variis modis cum horoinibus loqui, ut 
eorum saluti consulat. TM hunc sensum destruit, inintelligibilem sub- 
stituendo; nam nec '^ana cum accusativo significare potest rationem de 
aliqua re reddere, nee d'barim divinam gubernationem mundi. — 15. 
Stichus additicius verbatim desumptus est e loco lob 4, 13. — 17a. Lec- 
tionem masoreticam falsam esse, jam inde probatur, quod stichus, nt e 
sequentibus patet, Deum pro subjecto habet; praeterea ma^^aaa per se 
peccatum significare nequit. — 21. Jussivum hic locum non habet — 
24:b— c. Cf. Ps. 49, 8 — 9. — 24d. Hic demum incipit apodosis periodi, omni- 
bus praeeedentibus ad intercessionem angeli mediatoris pertinentibus. 
Stichi in VA servati requiruntur, ne apodosis perfecto sine copula in- 
cipiat. — 26b. Sententia finalis. — 26c. Verte: et (talis servatus) annun- 

Carmina V» T. metrice* OQ 



178 



11 



lob. 



Ki fo 1 adam j'sallera lo, 
Ukli'6rch is jam^iannu. 

12 Af omnam El lo' jarsi^ 
V- Saddaj lo' j"^avvet mis- 

pafl-, 

13 Mi faqad ^alav fare^, 
Umi aam tebel kiillah? 

14 Im jaaim elav *irucho, 
V'nis'mato elav je'sof; 

15 Jigva^ kol baaar jachad, 
Vadam 'al "^afar jasub. 

16 Vim bina, sime^a zzot; 
Ha^zina Tqdli millaj ! 

17 Ha- ^aone' mispa^Q- jach- 

bos; 
Vim 9addiq kabbir tarsi'; 

18 Haomer Tmalk: b'lijja'al; 
Easa^, g16 nedibim; 

19 '§er 16' naaa' p'ne aarim, 
Vlo' nikkar s6' lifne dal? 

Ej. ma'ae jadav kuUam; 

20 Rag*^ j'mutu vach'9ot lajla. 

Jego^su 'am v'ja'b6ru; 
V'jasiru abbir, 16' b'jad, 

21 Ki 'enav 'al dar'khe is, 
Vekhol 9e'adav jir'a, 

22 En chosk v'en ^almut l'- 

fdnav, 
L'hissater sam po"Je avn. 

23 Ki 16' "^al is jaaim "^od, 
Lahl6kh el El bammispaS-. 

24 Jar^*^ kabbirim 16' cheqr, 
Vajja^med 'cherim tachtam. 



XXXIV. 

\ 
25 



26 



27 



28 



29 



30 



31 



32 



33 



34 



35 



36 



37 



fKen jakkir ma^badehem; 
Vhefk lajla, v'jiddakkau. 

Tachet r'sa'im chamdto; 
Sefaqam bim'qora roim; 

Aser *2saru meach'rav, 
Vkhol d'rakhav 16' hiakilu; 

L'habi' 'alav 9a''qat dal, 
V9a"^qat '^anijjim jisma', 

Vhu' jasqi'^, umi jarsi*^; 
Vjaster p'nim, v'mi j'suran- 
nu? 



Val g6j v"al adam jachad, 

Minni m'lokh adam chanef, 
Minni h'jot m6qese 'am. 

Ki el El Z^-heamer: 
Naaa't- ^^von-, 16' echb61 'od; 

Bil"de echza -tta h6ren-; 
Im "^avl pa^alti, 16' -sif! 

Hame'imm'kha j'sairman- 
na? 
Ki ddr'khe JEl maasta. 

Ki -tta tibchar v'lo' ani; 
Uma jjada^ta, dabber! 

An'se lebab jom'ru li, 
Vegabr chakham, some' li: 

ljj6b lo' b'da'at j'dabber, 
Ud'barav 16' behaakel. 

-Bi jibbachen -Jjob 'ad 
na^ch, 
"^Al t'subot b'an'se aven! 

Ki j6sif 'al cha^O-fl-ato, ^ 
Vejareb 'maray la- El. 



tiat hominibus salutem sibi partam. Explicatio consueta, parallelismum 
perturbans, enallagen subjecti, nuUo indicio denotatam, requirit. -^ 
XXXI V. lOd- Vix omitti potest praepositio. — IS. Accusativum, nisi 
forte localem, apud Hebraeos adhuc inveniri, probabilitate caret. — 14. 
VA unicum tantum objectum in altero sticho habet. — 25al. Lectio 
lakhen logicae adversatur. — 2ob. Verte secundum significationem ara- 
maicam vocis hefekh: et nocte proxima conterentur. — 26al. Punctationi 
masoreticae obstat, quod principes illi castigati ipsi peccatores sunt. — 
29c. Supplendum videtur: Facit judicium super peccatores. Certe, nisi 
tale quid intercederet, sequentia omninexu carerent. — 30b2. Molestissime 
omittitur infinitivus. — 31b2. Additamentum necessarium-, cum naaa' 
non habeat significationem se efferendi; cf. ad Ps. 89, 10. — 31b5. Far- 
ticula ad sensum complendum vix desiderari potest. — XXXV. 13. Sup- 



lob. XXXV-XXXVI. 



179 



XXXV 2 Hazot chasabta rmis- 

pa^; 
Amarta: ^idqi me- El? 

3 Ki tomar, ma jjiskdn lakk; 
Ma 6'il mecha^Q^Q-ati? 

4 Ani asib'kba millin, 
Veet re^akha 'immakh. 

5 Habbe^O" samajim iir'e; 
Vsur s'chaqim, gab'hu m'- 

mekka ! 

6 -M cha^Q-a^ta, ma ttif^al 

bo; 

fVrab pis''kha, ma tta^oa 

Uo? 

7 -M gadaqta, ma ttitten lo; 
ma mmijjad'kha jiqqach ? 

8 Leis kamokha ris^^^kha, 
Tjrben -dam Qid^qatakha. 

9 Merob "suqim jaz^iqu, 
Jesavv^u mizz'ro' rabbim; 

10 Vlo' -mar: ajje 'Loh 'oai, 
Noten z'mir6t ballajla; 

11 MalVfenu mibbah'm6t ar^, 
Vme'6f ^samajm j'chakk'- 

menu? 

12 Sam ji9*aqu, v'lo' ja^na, 
Mipp'ne ge6ni ra'im. 

13 Akh -mrdt sav' 16' jis- 

ma' El, 
Ve- Saddaj 16' j'suranna. 

14 -E ki t6mar, 16' fsurannu; 
Din rfanav, lifchol^l lo ! 

15 V^atta, ki 4jn paqad -ppo, 
Vel6' jada' fbappas"^ m'od? 

16 V- Ijj6b habl jifga pihu, 
Bib'li da^t millin jakhbir. 

XXXVI 2 Kattar li z"er, v'-chav- 

vakka ! 
* Ki Md li le- 'Loh millim. 



3 Eaaa' de'i l*merachoq, 
Urf6"li etten ^adeq. 

4 Ki omnam 16' saqr mfUaj; 
Temimi de^ot 'immakh. 

5 Hen El kabbir v'lo' jim'as; 

6 iKoch leb, 1 lo' j^chajja ra- 

sa ; 
TJmispa'9' ''nijjim jitten, 

7 Lo' jigra' m^^addiq 'enav; 

Veet m'lakhim lakkisse', 
Vjosibem rna^ch, v'jigbahu. 

8 Veim 'surim bazziqqim, 
Jillakh'dun b'chab'le 'oni; 

9 Vajjagged lahem po^lam, 
V'fis''ehem, ki jitgabVru; 

10 Vajjigl oznam lammusar, 
^Ki jesubiin meaven, 

11 -M jism'ui, j'khallu j'- 

mehem b^-O-ob, 
Us'nehem bine'imim; 

12 Vim 16' jism"u, Vsalch 

ja'b'ru, 
Vejigv"u bib'li da^at. 

13 Vechan'fe leb j'aimu af ; 
iJesavve^u, ki 'saram. 

14 Tam6t bann^^^ar nafsam, 
Vechajjatam baqq'desim. 

15 J'challe9 'ani be^^onjo, 
Vejigl ballachac 6znam. 

16 Veaf 'aUd h'sitakha 
>lippi 9ar Urevdcha; 

Eachb, 16' mu^aq, ftachtakha, 

Vnacht sulchan'kha male' 

dasn. 

17 Vedin rasa' male'ta; 
Din umispa^ jitmokhu. 

18 Ki tch6m, pen j'sit'kha 

b'a6feq ; 
Vrob k6fer al ja'9"&akka ! 



pletionem requirit suffixum femininum in sticho sequente. — XXXVI. 
2b3— 4. In IM excidit li, in VA le- Eloah, ob identitatem literae ini- 
tialis. — 5— 6a. Verte: Ecee Deus magnus est et non neghgit (puni- 
tionem peccatorum) ; validus corde est nec vivere sinit impium. Repetitio 
vocis kabbir originem debere videtur scribae, qui compositum koach 
leb adjectivum repraesentare posse non putavit. - 16a. Particula af 



180 



lob. xxxvi-xxxvn. 



19 Haje^arekh sav''klia flo, 
Ba^ur %ol msbrasa^qe khoch ? 

20 Al tesaef hallajla, 
La^lot Za-^aminim tachtam! 

21 Hissamer, al tefn el avn! 
Ki ^za hacharta me"m. 

22 Hen, El jaogib bekhocho! 
*£ji mi khamohu morS? 

23 Mi faqad "^alav darko, 
Vmi -mar: pa^alta 'avla? 

24 Zekhor, ki taogi' fo^lo, 
Aser sor'ru amisim! 

25 £ji khol adam chazii bo; 
Enos jabbi^Q- merachoq. 

26 Hen, El aaggf, v'lo' ne- 

da'; 
Mispar sanav, v'lo' cheqer. 

27 Ki j^g^ra*^ ni^&^fe majim, 
Jazoqqu ma^Q-ar Tedo; 

28 Aser jizz'lu sechaqim, 
Jir^fd ^ale adam rab. 

29 Af im jabin mifr'ae 'ab, 
Tesuot siikkatehu? 

30 Hen paraa 'alav dro, 
? Ves6r'se hajjam kissa. 

31 Ki bahem jadin 'ammim, 
Jitten [lemakhbir] okhel. 

32 ^Ale khappajm kissa or, 
Vaj'9av "^alaha b'mifga^ 

33 Jaggid 'alehu re^o, 
Meqanne' af 'al "^avla. 

XXXVn 1 Af Tzdt jechrad fle- 

babi, 
Vejittar mimmeqdmo. 

2 Sim'^u samd' b'rogz qdlo, 
VehSge' mippiv je^e'. 

3 Tacht kdl hassamajm jisro, 
Vord "^al kan'fot haar^. 



4 Ach'rehu jis'ag iqplo, 
Jar^^em beqdl gedno. 

Chiggdv, veld' je^aqq'bem, 
Ki jissama'^ qolehu. 

5 Jar'em El b'qdlo nifl'ot; 
''Oaa g'doldt v'lo' neda^ 

6 Ki lassalg jdmar: h've ar^; 
^Vegasem mi^'rot 'uzzo. 

7 Bejad kol adam jachtom, 
Lada^^t kdl *'nds ma^^aehu. 

8 Vattabo' chajja b'md arb, 
V'bim'*dnotaha tiskon. 

9 Min hachadr tabo' sufa, 
Umimmezarim qara. 

10 Minnis'mat El jitten qarch, 
Verdchab majim b^mii^aq. 

11 Af tl>'md ri jeha'8'rich ^ab, 
Jafi^ 'anan orehu; 

12 Vehii' m'sibbdt mithappekh 
B'tachbulotav '^al Vrdgmi; 

L'fo''lam kol, 'ser je^av- 
vem, 
'Ale fne tebel ar^o; 

13 Im rsebe^O" ^lear^ehu, 
Im rchased jam^iehu. 

14 Ha'zina zzdt, Ijjdb, '^'mod, 
Vhitbdnen nifledt El! 

15 H'teda' b'aum 'Ldh 'ale- 

hem, 
Vehdfi' dr ^anaaio? 

16 H'teda' 'al mifleae "^ab, 
Mifl^dt temimi de'im? 

17 Aser b'gadakha chammim, 
Behasqi'9' ar^ middarom; 

18 Tarqi' 'immd lis'chaqim, 
Chazaqim kir'i mii^aq? 

19 Hod"^enu, ma nnomar lo! 
Lo' na'rokh mipp'ne chdsekh. 



verbo, ad quod refertur, praemittenda est. — 19a2. Non supplicationis, sed 
furoris. — 1 QaS — b4. Ad Deum referendum est. — 21. Verbum bachar objecto 
electo praepositionem 'al praemittere nequit. — 24b3. Puuctatio sensum 
nimis insignificantem reddit. — XXXVII. 40. Suppletionem poscit sequens 
suffixum. — 6, Dittographia manifesta. — I2b. Suppletione omissa, suf- 
fixa pluralia stiehi sequentis nihil habent, ad quod referantur. — 12d4. 
Hic quoque vetus forma suffixi tertiae personae masculini, litera He 



lob. xxxvn-xxxvni. 



181 



20 Haj'suppar 16, ki 'dabber; 
Im amar is, ki j'bulla'? 

2 1 Ve^atta 16' raii or, 
Bahir bu' bassecbaqim ; 

Veruch *ab'ra yatf^&ab'- 
rem, 

22 Mi^Qafon zabab je'ta. 

'Ale E16b nora' bod; 

23 Saddaj, lo' m^^a^mibu. 

Saggii kbocb umispa'8' 
Verab 9'daqa lo' ja^nS. 

24 Lakben j'reubu 'nasim; 
Lo' jir'a kol cbakb'me leb. 

Dominus: XLI 1 Hen, t6cbalt6 
nikbzaba ! 
Hagam el tmar'aj ja^Q-il? 

2 Lo' akbzar, ki *j''ireni; 
Vmi bii' rfanaj jitja^^ab? 

3 Mi biqdimani *vjislam? 
Tacbt kol bassamajm H bu'. 

4 Lo' abacbris baddebu, 
Ud'bar g'bur6t v'cbin ^erko! 

XSXVm 2 Mi za mebacbsikb 

^e^a ! 
tBem6 millin b'li da*at? 
3' Ez6r na' kb'gabr cb^la^a- 

kba; 
V'es'arkba, v'b6di'eni! 
4 -Fo bajita b'jos'di ar^? 
Hagged, -m jada*^ta bina! 



5 Mi aam m'maddab, ki te- 

da%- 
mi na^Q-a [qav] "laba? 

6 ^Al ma 'danaba b^^d-b^^u, 
mi jara abn pinn'tah; 

7 B'ron jacbad k6kb'be b6- 

qer, 
V'jari'u k61 b'ne 'L6bam? 

8 Umi sakh bid'latajm jam, 
B'gich6 meracbem je^e' ; 

9 B'oumi ^anan lebuso, 
Va^arafal ch'tullato; 

10 Vaesbor "^alav cbiiqqi, 
Vaaaim b'rieh ud'latajm: 

11 i'Ad p6 tab6' v'lo' t6sif, 
Vfo tjisbot ig'on gallakba? 

12 H'mijj'makba ^ivvita boqr, 
Jidda^^ta sachar m'q6mo; 

13 Le'cb6z b'khan'f6t haare^, 
Vjinna^^^ru r'sa'im m'men- 

na; 

14 Tithappekh k'ch6mer ch6- 

tam, 

V'jitja99'bu maaaj k'm6 1'- 

bus; 

15 Vjimmana' mer'sa'im -ram, 
Uz^r^*" rama tissaber? 

16 Haba'ta 'ad nib'kbe jam, 
Ub'cheqr fhorn bithallakh- 

ta? 



scripta, exstat. — 22a. Parallelismus postulat, hunc sticbum de sole, 
post tempestatem rursus splendente, explicari. Septentrio vel coelum 
est, ut in loco lob 26, 7, vel aquilo nubes tempestuosas adducens. — 
23c. Punctatio parallelismo usuique sermonis repugnat atque sententiam 
obtrudit valde contortam. Sensus est, Deum omnipotentem et summe 
justum responsione non indigere, qua se coram bominibus defendat. — 
XLI. 1. Verte: Ecce, confidentia ejus (qua lob confidebat, se in lite cum 
Deo victoriam reportaturum, nunc ipso interventu judicis bominibus in- 
finite superioris) eum fefellit. An forte etiam contra meam apparitionem 
pugnabit? Hunc versum cum tribus sequentibus textus praesens in 
mediam descriptionem crocodili transposuit, unde oritur aposiopesis in- 
tolerabilis in v. 1, destructio parallelismi in v. 2, explicatio grammatice 
falsa in v. S, annuntiatio frigidissima in v. 4, molestissima enallage per- 
souarum et repentina permutatio rei tractatae ubique — XXXVIII. 8a 
1—2. Textus praesens babet vajjasekb, constructionem syntactice impos- 
sibilem. — llb2. Ex baclectione tam jasit in TM, qtiam jissaber in VA 
ortum est; sed nuUa barum lectionum cum praepositione b' construi 



182 



lob. xxxvm-xxxix. 



17 H'mglu Tkha sa"re mavet, 
Vesa''re ^almut tir'a? 

18 Hitbdnanta *irach'be ar^? 
Hagged, -m jada^ta khiillah! 

19 E za haddark, jiskon or; 
Vechdsekh, e za m'qdmo; 

20 Ki tiqqachannu -1 g'bulo, 
Vkhi tabin n'tibot beto? 

21 Jada^ta, kl az tiilad, 
Vmispar jamakha rabbim! 

22 Haba'ta el 09'rdt salg, 
Ved9'rot barad tir'a; 

23 Aser chaaakhti l"et gar, 
Lejdm q'rab limilchama? 

24 E za idark, jechaleq fruch, 
Jafe^ qadim "^'le are^? 

25 Mi fillag lassa^p t"ala, 
Vedarekh lach'ziz qdlot; 

26 L^ham^&ir *al are^ Id' is, 
'^Al midbar, Id' adam bo; 

27 L'haabi* soa um'sda, 
Tirha^mich md^a' dase'? 

28 Hajes lehamma^&ar ab, 
mi holid eg'le ■8-al? 

29 Mibba^Q-n mi ja^a' haq- 

qarch; 
llkh'fdr samajm, mi j'lado? 

30 Kaabn majm jitlakkadu, 
Ufne t'hom jitchabbau. 

31 H'tiqsdr ma^^dannot kima, 
mdsekhdt k'sil ffattech? 

32 ffto^i' mazzarot b"^itto, 
V^ajs 'al biinaha tanchem? 

33 H'jada'ta chiiqqot samajm; 
-M taaim mis^Q-aro baar^? 

34 H'tarim la*^ab qolakha, 
Vesifat majm *ta*^nakka? 



35 H'tislach b'raqim, v'jele- 

khu, 
V'jom'ru lekha: hinnenu? 

36 Mi sat ba^Q-O-uchot chdkhmu, 
mi natan raekhv- bina? 

37 Mi j'sapper s'chaqim b'- 

chdkhma, 
Vnib'le samajm mi jaskib; 

38 Be^aqt ^afar lammii^aq, 
Uregabim j'dubbaqu? 

39 H'ta9ud lelabi' ^aref, 
Vchajjat k'firim temalle'; 

40 Ki jissechii bamm^dnot, 
Jes'bu bassiikka Tmd arb? 

41 Mi jakhin l"dreb ^edo; 



Ki j'ladav -1 El j^savve^^u, 
Jittau lib'li dkhel? 
XXXIX 1 H'jada'ta Hadt ja"le sal', 
Cholel ajjalot tismor; 

2 Tispdr 3'rachim, t'malla'na, 
Vjada^ta 'et lidtana? 

3 Tikhra^na, itefallachna, 
Chebelehem fsallachna. 

4 Jachrmii b'nehem, jirbii 

b'bar, 
Ja9'u v'lo' sabu lamo. 

5 Mi sillach pare' chdfsi, 
Vmos'rdt 'ardd mi fittech; 

6 'Ser aamti "^'raba beto, 
Umisk'notav melecha? 

7 Jiachaq lah'mdni qirja, 
T'sudt nogea lo' jisma'. 

8 Jatiir harim, mir^ehu, 
Vachar kol jaroq jidros. 

9 H'joba reem 'ob'dakha; 
Im jalin. "^al 'busakha? 



potest. - 14b2. Absque hac voce subjecto careret sententia. — 24a3. Ar- 
ticulus minus placet, cuni vox virtualiter in statu eonstructo ponatur. 
— 24a5. TM habet or, VA k'for. — SO. Ultima verba stichorum in textu 
praesente locum inter se permutaverunt. — Slal. Parallelismus poscit 
punctationem conjugationis qal — 84b3. Absurde TM e v. 11 cap. 22 
substituit fkhassakka. — 36b. Verte : aut quis dedit intelligentiam ad 
visionem meam? AUuditur ad illuminationem propheticam — XXXIX. 
12, Area non colligitur, sed e contrario coUectaculum frumenti est. — 



lob. XXXK-XL. 



183 



10 H'tiqs6r rem b'talem "bo- 

to; 

Im j'aaclclecl ''maqim -ch'ra- 

kha? 

11 H'tib^acli bo, ki rab ko- 

cbo, 
Vta^zob elav 3'gi'aklia? 

12 Hata'mitt bo, ki jasub, 
[Ve-] zar"kha g6rn'kba je'- 

sof? 

13 Kenaf r'nanim ne^lasa. 
Im ebra cli'sida ^'noga? 

14 Ki ta^^zob Tar^ be^aba, 
Ve^^al 'afar techammem; 

15 VtiSkach, ki ragl t'zu- 

' raha, 

Vchajjat haaoada fdiisah; 

16 Haqsech banaha Tlo' lah, 
Leriq j^gi^^ah b'li fachad. 

17 Ki hissah 'Loh me-ch6kh- 

ma, 
Vlo' chalaq- lah babbina, 

18 Ka^et, bammarom tamri', 
Tiachaq lassiis urr6kh'bo. 

19 H'titten lassiis gebura; 
H'talbis ^avvaro ra^ma? 

20 Hatar^isannu k'arba? 
Hodi nachrehu ema. 

2 1 *Jachp6r ba^emq v'jaaia 

Vkhoch, 
Jege' liqra,'ti naseq. 

22 Jiachaq lefachd v'lo' je- 

chat, 
Vlo' jasub niipp'ne chareb. 



23 'Alehu tirna aspa, 
Lahbi chanit vekhidon. 

24 B^ra^^s v'r6gez j'gamme' 

areg, 
Vlo' ja'min, Mjisma q^rab. 
Ki qol sofar j','orranmt; 

25 B'de s6far j6mar: haach! 

-M'rach6q jarich milchama, 
Ea'm aarim uteru^a. 

26 H'mibbinat'kha ja'ber neg, 
Jifroa k'nafav leteman? 

27 -M '^al pikha jagbih naser, 
Yekhi jehax-im qinno? 

28 Sal'^ jiskon vejitl6nan 
^Al sen sal*^ umeguda. 

29 Minni sana chafar okhel; 
L'merachoq 'enav jabb^^&u. 

30 Vefr6chav tj'la'leu dam; 
I]ba'ser ch'lalim, sam hu'. 

XL 15 Hinne na' b'hemot*2 'im- 

makh! 
Chagir kabbaqar j6khel. 

16 Hinne na' kh6cho b'm6tnav, 
Von6 bis'rire bi^O-no ! 

1 7 Jachp69 z'nab6 kh'mo arez ; 
Gride fachdav jiaragu. 

18 ^'Qamav 'fiqe nechiisa, 
Geramav kim^^O-il barzal. 

19 Hu' resit darekhe El. 
Ha^^aauj, leaacheq bo? 

20 Ki biil harim jia'u lo, 
Vkhol chajjat loada j'aach'qu; 

21 §am 1 tachat 9e'lim jiskab, 
Besetr qana ubigga; 



24b. Verte : nec retineri potest, quando tumultum bellicum audit. Verba 
suppleta, quae ob homoeoteleuton exciderunt, salva perspicuitate sen- 
tentiae vix desiderari possunt. — 24e. Stichus solo subjecto constare et 
praedicato carere nequit, cum suppletio mentalis verbi substantivi secun- 
dum nuUam explicationem ad sensum complendum sufficiat. — XL. 15. 
Textus praesens descriptionem hippopotami et crocodili in fine orationis 
Domini collocat, unde tota ejus vis et cohaerentia frangitur. Optime 
conspectus animalium clauditur depictione accuratiori belluarum istarum 
peregrinarum ; pessime idem argumentum, aliis interjectis, reassumeretur. 
Etiam geminatio orationis Domini et responsionis lobi corruptioni textus 
debetur. — 19b. Cf. Ps. 104, 26. Hunc stichum, cujus textum genuinum 
VA adhuc servavit, additis tantum arbitrarie angelis, TM mutatione 



184 



lob. XL-XLI. 



22 J'sukkuliu 9e'liin, ^illo, 
J'subbiiliu 'ar'be nacbal. 

23 iJa^sdq nahar, lo' jacb- 

poz ; 
Jib^O-acb, ki jagicb jarden. 

24 Mi -l piv I b"enav jiqq'- 

cbannu, 
Bemoqesun jinqob af ? 

25 Timsokb livjatan b'cbakka, 
TJb'cbabel tasqi'^ Tsono? 

26 H'taaim agmdn beappo/ 
Ub'ebdcb tiqqdb lecbjabu? 

27 H'jarba flekba tacbnunim ; 
Im j'dabber -lakba rakkot? 

28 Hajikbrot ["^immekba] b'- 

rit, 
Tiqq'cbannu T^abed 'dlam? 

29 Hafaacbeq bd ka^^ippor, 
V'tiqs'rannu Tna^^^rotakba? 

30 Jikbni "^alav cbabbarim, 
Jecb^ubu ben kena^^nim? 

31 Hafmalle' b'aukkot ^dro, 
TJb^^ir^al dagim rdso? 

32 Sim nd' '^alav kappakba; 
Z'kbor milcbama, al tdsaf! 

XLI 5 Mi gilla p'ne lebiiso; 
Bekbafl risnd mi jabo'? 

6 Darte fanav mi fittecb? 
Sebibot sinnav ema. 

7 Ga'va 'fiqe maginnim; 
*Segdro cbdtemi ^ur. 

8 Acbad b'acbad jiggasu, 
Vrucb Id' jabd' benebem. 

9 Is beacbiv j'dubbaqu, 
Jitlakk'du v'ld' jitpar'du. 

10 'A^S-isotav tabel or, 
Venav k"af^appe sacbar. 



11 Mippiv lappidim jabrkbu; 
Kiddde es jitmair^Q-u. 

12 Minn'chirav je^e' ^asan 
Kedud nafiigh veagmon. 

13 Nafsd gachalim flahe^, 
Velahab mippiv je^e'. 

14 Be^avvard jalin %7., 
Urfanav tadu^ d'aba. 

15 Mapp'le b'aard dabequ; 
Ja^uq 'alav, bal jimmo^fl-. 

16 Libbd ja^iiq k'mo aben, 
Vja^uq kefalach tachtit. 

17 Miaaeto j'guru elim, 
Miss'barim jitcba^O-S-au. 

18 Maoa'gehu charb, b'li ta- 

qum ; 
Chanit, massa'^ vesirja. 

19 Jachsdb letaben barzal, 
L"e9 riqqabdn necbusa. 

20 Lo' jabricbannu ben qast, 
L'qas nehp'khu Id ab'ne qaf. 

21 Keqas necbs'bu lo tdtacb, 
Vjiachaq lera^^as kidon. 

22 Tacbtav chaddude cbareo; 
Jirpad cbaruQ "^ale ■Q'id'. 

23 Jarticb kassir me^iila, 
Jam jaoim karamerqacha. 

24 Ach'rebu jair natib; 
Jechaseb fhdm leoeba. 

25 En 'al 'afar moslebu, 
Ha^^aou libeli chat. 

26 Et kdl gabdh, jir'a bo; 
Hu' malekh ^al kol b'ne sachg. 

XL 2 Hardb 'im Saddaj jissor? 
Mokhich Eldb ja^nanna! 
8 Haaf tafer mispa-8-i; 
Tarsi^^en-, rma^m ti^daq? 



duarum literarum pervertit in ha^oao jagges charbo. Displicet obscurus 
et affectatus modus loquendi, nec non articulus ante nomen suffixo auc- 
tum. — 24a. Verte: quis captum auferet illnm in oculis ejus, (immit- 
tendo manum) in os ejus? Suppletio pronominis mi requiritur, ut mo- 
lesta enallage personae evitetur. Falsa distinctio versuum absurdam 
eruptionem Jordani in os hippopotami invexit. — XLI. 7. Lectioni ma- 
soretieae deestnomen singulare, ad quod referatur participium sagur. — 
21a. Fortasse praestat emendatio: K'qas nechs'bu 16 totachim, qua dif- 
ferentia numeri inter subjectum et praedicatum tollitur. — 26a. Sup- 



iob. XLILXXIV. 



185 



Veiiri zero' ka- El lakh, 
Ub'q61 kamohu tar*em? 

"De na' gaon vagobah, 
Vehod vehadar tilbas! 

Hafe^ *ab'r6t appakha, 
-E'e khol gea v'hasp'lehu; 

K'e khol gea, hakhn''ehu, 
Vah'd6kh resa'im tachtam ! 
0om'nem ba^afar jachad, 
P'nehem chabos ba^^^-amun; 

Vegam ani odakka, 
Ki t6§i' rkha j'minakha ! 
4 Hen qallot-, ma 'sibakka? 
Jadi aamti lemo fi. 
5 Achat dibbart- v'lo' e^^na; 
Vsittajim, v'16' ah6sif. 
XLTT 2 Jada^ti, ki khol tiikhal, 
Vlo' tl>'9ura mimm'kha m'- 
zimma. 
3 ^Lakhen: higgadti, v'16' 

-bin; 
Niflaot m'menni, v'16' -da'. 
5 Lesema' 6zn s'ma^tikha; 
V^atta 'eni raafkha. 



10 



11 



12 



13 



14 



lob 



6 "^Al ken em'as v'nichamti 
'Ale 'a^r vaefer. 

7. 7. 7. 

XXIV 5 Hen peraim bammld- 

bar! 
Ja9'u bef61am Idvno, 
Mesachare lafl-9-aref. 

"Eaba lachm ^lann''aremo ; 

6 B'(3ada ballajl jiq^^ru, 
Vekharm rasa' j'laqqesu. 

7 'Ar6m j'linu mibb'll Tbus, 
Veen kesiit baqqara; 

lOa^Arom hin'khu beli l'bus. 

8 Mizzarm harim jir^&abu, 
V'mibb'li machsa chibb'qu 

9ur; 
XXX 3 Bechasr ub'khafan gal- 

mud. 

Ha'6r'qim %6b, -m's6a; 
4 Haqq^^Q-^fim malluch *'le aich, 
Ves6res r'tamim lachmam. 



pletione visio superba et secura triumphatoris designatur. — XL. 8. Ver- 
sus praecedens verbotenus e v. 3 cap. S8 desumptus ideoque, praesertim 
apud tantum poetam, de interpolatione suspectus est. Interpolator se- 
cundae orationi Domini, quae post perturbationem cap. SS — 4^2 una cum 
secunda responsione lobi absque ulla ratione sufficiente efficta est, ini- 
tium conveniens quaesivisse videtur. — XLII. 2b2. Evitatur hac emen- 
datione enallage generis. — 8. Praemittitur nunc omnino praeter rem 
V. 2 cap. 38. Etiam versus sequens absurde e locis lob 21, 3; 33, 31; 
38, 3; 40, 7 hic repetitur, cum lob interrogationes annuntiatas nonpro- 
ferat. — 6. Verte: ideo jam non curo (miseriam meam) et me consolor 
de pulvere et cinere. — XXIV. 5. Has sententias de cursu mundi ex 
alio libro deperdito desumptas et lobi orationibus serius insertas, hic 
tamquam appendicem collocare praestabit. Incipiunt graphica descrip- 
tione miserrimae gentis, desertum incolenids, ab hominum exctdtorum 
consortio exclusae, vestitu domicilioque destitutae, victum tenuissimum 
sibi precario quaerentis. — 5b8. Excidit ob similitudinem cum praece- 
dentibus; fortasse etiam, mutatum in lo, transmigravit in stichum 5d. 
— 6a2. Scriba quidam literam fiualem He in ballajla secundum anti- 
quam orthographiam pro snffixo tertiae personae masculini habuit. Sed 
ad quid referretur hoc suffixum? Pauperes illi revera, invitis dominis, 
qnaedam ex agris et vineis sibi appropriant, sed a poeta excusantur, 
quia a possessoribus divitibus durissima inhumanitate tractantur et in 
extrema inopia versantur. — XXX. 3b. ^unc addita est glossa ^ijja 
et dittographia inexplicabiUs ames. — 6bl. Ponitur in locativo. — 

Carmina V. T, metrice. nA 



186 



tob. XXtV; 



5 Minni gev jegorasu; 
J'ri'u 'alemo k'gannab: 

6 Ba''ru5 nechalim liskon! 

Chore 'afar vekhefim, 

7 Beni aichim jinhaqu, 
Tacht charul jesuppachu. 

XXIV lO^ Ur"ebim naa'u 'omer; 

11 Ben siirot ra^ ja^hiru; 
J'qabim dar'khu v^ji^mau. 

12 Me^ir d'me tam jin'aqu, 
Venafes ch'lalim fsavve^; 
Ve- 'Loh lo' jaoim ffilla. 

13 Hem haju Vmorede or; 
Lo' hikkeni derakhav, 
Vlo' jas'bu bin'tib6tav. 

14 fLifne or jaqum ro^ech, 
Jiq^Q-ol 'ani veebjon; 
Vballajla j'hallekh gannab. 



15 Ven ndef §dm'ra na§ef, 
Lemor: lo' fSuren- 'ajin; 
Veseter panim jaaim. 

16 fChafru bachosekh batim, 
"Pe-jomam chitfmu lamo, 
A^^r lo' jade^u or. 

17 Ki jachdav ^drh boqr la- 

mo, 
Fe-^almut, hf ordmo; 
Ki jakkir bairhot ^almut. 

18 Qal hii' 'ale fne majim; 
T'qullal chelqatam baar^; 
Lo' jifaa darekh k'ramira. 

19 *Badreg ^ijja, gam chora, 
Jegazz'lu meme saleg; 
§edl, as4r cha^&au. 



7a8. Hoc verbum respicit ad comparationem deserticolarum cum onagris 
in V. 5 capitis 24, unde apparet, uferamque descriptionem non solum de 
eodem hominum genere agere, sed etiam false ab invicem diremtam esse. 

— XXIV lOb Tristichon sequens jam non deserticolas describit, sed 
pauperes, ad labores rusticos coactos et mercede fraudatos. — lla2-rS. 
TM substituit surotam, cujus suffixum ad nihil refertur et sensu caret; 
sed VA adhuc lectionem genuinam invenisse videtur. — 12a2 — 3. In 
VA habetur umibbatemo, in TM m'tim, quae est lectio frigidissima. 
Quis enim, tjrannidem et caedes in oppidis patratas, de quibus in hoc 
tristieho agitur, descripturus, viros ex urbe gemere dicet, cum haec ex- 
pressio nimis debilis atque vaga sit, insuper vexatio mulierum vel in- 
fantum saeviorem adhuc immanitatem proderet, quam ea virorum? Sed 
genuina lectio, a qua masoretica omissione unicae tantum literae, prae- 
cedenti simillimae, differt, optimum praebet sensum, nempe sanguinem 
injuste occisorum ad coelum clamare, vindictam postulando, et lethali 
vulnere confossos, ut a morte salventur, irustra anhelare. — i2c5. Punc- 
tatio tradita impossibilis est; nam jaoim nec significare potest curare, 
ob sequentem accusativum, nec imputare, ob ellipsin molestissimam. 
Aceedit, quod insipiditas mira foret designatio caedium. Verte igitur 
stichum: sed Deus non reponit orationem (oppressi exaudiendam). Quod 
hic saltem problema impunitatis peccatorum et infelicitatis piorum tan- 
gitur, ac quidem, ut videtur, secundum sententiam lobi, non probat, 
-Iristicha de cursu mundi ab initio partem libri lob constituisse, cum 
problema illud Hebraeorum animis alte insederit, et cetera tristicha vel 
nihil ad solutionem ejus conferant vel finem infaustum impii describant. 

— lo. In quinque versibus sequentibus describitur nocturna occupatio 
latronis, .furis, adulteri. — 14a. Lectio praesens versibus 13 et 17 aperte 

. contradicit. — I4c2— 3. Mutatione unius literae nunc legitur contra sen- 



lob. XXIV. 



187 



20 Jisk'ch6 raclun, m'taqo 

rimma; 
Semo 'od 16' jizzakher; 
Vtissaber ka^e^ 'avla. 

21 Ea'a "qara, lo' teled, 
Vealmana lo' jefl-ib ; 

22 V'ma§k -bbirim b'kh6cho ja- 

qum. 



23 Vlo' ja'min b'chajjin, | jf- 

tan; 
*Lo' ^jibdach, Yejissa^en; 
Venehu 'al dar'khehem. 

24 Eamu, me^aO- v'enannu, 
Vhumm'khu, k'khol fjiqqa- 

b69un, 
Ukh'r6s sibb61t jimmalu. 



sum j'hi khaggannab. — I6a. Enallage numeri nimis molesta. — 17a 
— b. Mane tamquam oppositum sibi poscit vesperam, tenebrae lumen diei. 
Melius quoque praemittitur subjectum praedicato. Cf. lob S8, 15. — 
17c2. Facile substitueretur pluralis; sed talis enallage, praesertim si de 
collectivo agitur, Hebraeis non raro adhibetur. — 18. Sex strophae finales 
de fortuna et exitu oppressoris agere videntur, sensu tamen ob cor- 
ruptionem textus valde ambiguo. — 20bi. In VA deest etiam totus 
stichus praecedens. — 22^4. Accentus hoc verbum ad stropham sequen- 
tem trahunt ; sed masakh per se prolongationem vitae significare nequit, 
fortes non sunt peccatores, parallelismus exigit descriptionem injustitiae 
impii, denique reconvalescentia, quam praesens lectio hic et in v. se- 
quente fingit, incommode desperationi aegroti praemitteretur. Verte 
igitur stichum: sed possessio potentium (etiam injuste acquisita) robore 
ejus sustentatur. - 22b — 23. Verte: sed non potest fidere de vita sibi 
conservanda, quod stabilis erit; sperare nequit, se fultum iri; et oculi 
Dei (punituri) vias ejus observant. Agitur de caducitate felicitatis impii 
generatim, non de quodam timore ejus, eventu refutato, ad quem 
designandum imperfectum adhiberi nequiret. 



YI. Carmina liistorica. 



7. 7. 
Carmen Lameclii : Gen. IV 23 'Ada 
v'- ^lla, s'ina^n qoli; 
N'§e Lamk, ha'zenna imrat-! 

Ki is haragti V&(}\ 
Vejaled rcMbburati. 
24 Ki sib^atajm juqqam Qajn, 
Ve- Lamekh sib^^im v'§ib*a. 

7. 7. 
Benedictio Jacobi: YTJTK 2 Hiq- 
qabe^ii^ b'ne Ja'qob, 
V'§im"u -1 Jiarael 'bikbem ! 

3 E'uben, bekbori atta, 
Kochi veresit dni; 

Jatri aeet v'jatri *az; 

4 Pacbz kammajm, al tehotar! 

^'Alita misk'be -bikha; 
-Z chillalta, j'9u'i 'ala, 

5 Sim^dn ve- Levi achim; 
K'le chamas m'kherotehem. 

6 B'sodam al tabo' nafsi; 
Biq'halam al techdd k'bod-! 

Ki b'appam haregii is, 
TJbir'9onam 'iqq'ru sor. 

7 Ariir appamo, ki 'az; 
Vebratam, ki qasata! 

Achalleqem be- Ja^qob, 
Vaafi^^m b'- Jiarael! 



8 Jehiida, atta rrvdda! 
Jodukha kol achakha. 

Jad'kha be'drp oj'bakha; 
Jistaehvu rkha b'ne -bikha. 

9 Guri arje Jehiida; 
Mi^-^aref, b'ni, 'alita. 

Kara^, raba^ kearje, 
IJkh'labi', mi j'qimannu? 

10 Lo' jasur s^b^Q- m- Ihuda, 
Um'ch6qeq mibben raglav; 

'Ad ki jabd' fseilo, 
Veld jiqq'hati *ammim. 

11 Os'ri laggafen *iro, 
Vlaaadreqa b'ni 'tdno; 

Kibbes bajjdjin Tbuso, 
irb'dam 'anabim siito; 

12 Chakhlili 'dnajm mijjajn, 
Ul'ben Mnnajm mechalab. 

13 Z'bulun rchof jammim jis- 

kon, 
Vehii' lechdf onijjot.^ 

14 Jiaaaaakhar ch'mor garem, 
Eobe^ ben hammisp't4jim; 

15 Yajjar' memicha, ki '9'ob; 
Vet haar^, ki na^^ma; 

Vajj^S- sikhmahu lisbol, 
Vaj'hi lemissi ^dbed. 

16 Dan, ^gramAw^jadin 'ammo, 
K'achad sib^-Q-^ Jiarael. 



Gen. XLIX. 2. Dittographia manifesta. — lOc. Parallelismus po- 
stulat, ut s'ilo (desideratus ejus) ille sit, cui gentes obedientiam praesta- 
bunt. — 18. Stichum additicium esse patet, cum ceteroquin in hac bene- 
dictione nunquam notiones geographicae determinatae occurrant. — 16. 
Voces suppletae ad sensum exprimendum necessario requiruntur. — 



Genesis. XLIX. Exodus. XV. 



189 



17 J'hi DAn nachaS "le da- 

rekh, 
Z7-Sefif6n "le orach; 

HannoSekh 'iqqebe sus, 
Vajjippol r61di'bo achor. 

19 Gad, g'dud gadod j'godan- 

nu, 
Vehii' jagod ^aq^bam. 

20 Aser, semena lachmo; 
Vhu' jitten ma"^danne malk. 

21 !N^aftali -jjala s'lucha, 
Hannoten im're safer. 

22 Ben porat Jdsef ^''le 'ajn; 
Beni 9''ada 'ale §ur; 

23 Vimaranihu v'r6bbu, 
Vjia^fl-^muhu ba"le chi^^im; 

24 Vtesar be6tan qasto, 
Vjafozzu z'r6^e jadav; 

Midi abiri Ja^qob, 
Missem abni Jiarael. 

25 M'- El -bikha, v'jaWalds:a, 
V- El Saddaj, vibar'khakka, 

Bir'kh6t samajim me^al, 
Bir'kh6t fhorn r^ba^t tachat. 
Bir'kh6t sadajm yaracham, 

26 Bir'kh6t abikha gab'ru, 

*A1 birekhot *har're 'ad, 
Ta'vati gib"ot *61am. 

Tihjana rr6§i J6sef, 
Ul'q6dqod n'ziri achav. 

27 Binjamin z'eb, je^aref; 



Babb6qer jeakk61 'ad, 
V'la'areb j'challeq salal. 



8. 6 I 8. 6 I 8. 10. 

Epinicion Moysis : Ex. XV 1 -Sira 
1'- Jah, ki gao gaa; 
Sus v'rokh'b6 rama Vjam! 

2 'Ozzi vezimrati Jahva, 
Vaj'hi li lisu'a. 

Za Eh, vaahanvehu; 
'L6he abi, vaar6mamanhu. 

3 Jah i§ milchama, Jahva 

s'mo; 

4 Mark'bot Par^o szbbar. 

Mdrk'hotdv v'chel6 jara 
b'jam, 
TJraibchar salisav. 

5 ©libb' u b'jam suf, | t'h6- 

mot j'khas'jum; 
Jaredii bime^ol^t k'mo aben. 

6 J'min'kha, Jahva, ne'dari 

b'khoch ; 
J'min'kha, Jah, tir^a^ -jeb; 

7 Uberubbi geonakha 
Tehares qamakha. 

T'saUach ch'r6n'kha, j6kh'- 
lem kaqqas, 

8 TJbenich appakha neVmu 

majim. 

M^^ebii khemo ned n6z'- 
lim, 
Qafu t'h6mot b'16b jam. 

9 Amar 6jeb: faraddefa; 
Aaaig, 'challeq §alal! 



19aS. Excidit ob identitatem cum voce praecedente. — 19 — 20. Rectam 
versuum distinctionem servavit VA. — 22bl. E textu samaritano. — 
28 — 24. Imperfecta non sunt consecutiva, ut probat perf. consec. v'robbu. 

— 24al. E lectione genuina et masoretica coaluit alexandrina vattissaber. 

— 24:dl— 2. TM interponit ro% ad pellendum aben ob rationem dog- 
maticam adscriptum et in VA nondum expressum. — 25bl. Lectio im- 
possibilis masoretica textu tam samaritano quam alexandrino corrigitur. 

Ex. XV. 1. Hoc distichon, mutato tantum verbo asira in siru, cho- 
rus mulierum post unamquamque stropham pro responsorio cecinit; cf. 
V. 20 — 21. — 2c. Fortasse melius, ut sequenti conformetur, ita resti- 
tuitur stichus: Za Eldhaj veanvehu. — 8a. Non describit siachus divi- 
sionem, sed reditum fluctuum. — 13. Suffixum molestisaime omittitur. 



190 



Esodus. XV, Numeri. XXI.XXIII. 



Ahr*gem^ timlaemo nafsi; 
Ariq cliarbi, tori^^mo jadi! 

10 Nasafta b'ruch'kha, kissam 

jam; 
^ariu ka^ofart b'majmi. 

11 Mi khamokha baelim, Jah ; 
Mi kamdkha n6'dari? 

Nora' fhiUot, 'dae Me'; 

12 Na^itaj'min'kha, tibla^em are^. 

13 Jdhi nachita bechasdakha 
*Am zu, 'ttd gaalta; 

fjfehaltamo be'uzzakha 
El neve qodsakha. 

14 SameM 'ammim, jirgazun; 
Chil achaz hol josebe Pelaset. 

15 Az [alliife 'Dom] nibhalu, 
-Le Moab joch'zem ra^d; 

Az namogu kdl jos'be 
Kh'na'n; 

16 Tippol ''l^heni -ma Vfachd. 

Big'dol z'rd"kha jidd'mu 

kaabn, 

'Ad ja^bdr 'amm'kha, Jah,^ 

zu qanita. 

17 Tebiemo T'tid^a'emo 
B'hari nachlatSkha. 

K.Z makhdn flemd sibtakha 
S6 pa^alta, Jahva. 



Mfqdas, Jah, kon'nu ja- 

dakha; 

18 Kt Jahva jimldkh le'dlam 

va*ad. 

7. 7. 
De puteo: Num.XXI 17 'Ali,bedr, 
*enu lah; 
18 Bedr, ch'faruha oarim; 
Kaniha n'dibe ha'am, 
Bim'chdqeq, b'mi§*andtam ! 

7. 7 j 7. 7 I 7. 7. 
Carmen triumphale: 27 BouChes- 
bdn, tibbana, 
Vetikkonen 'ir Sichon! 

28 Ki es ja9'a me- Chesbon, 
Lahaba m'qirjat Sichon; 

^Fe-akhela 'Ar Mdab, 
*VebiU"a bamot Arnon. 

29 Oj rkha, Moab, abadta! 
Es 'ad Med'ba', 'ammi Kh'- 

mos! 
Natan banav peM^im, 
Ubenotehu bass'bit;3 

30 *V'ninam abad^ 'ad Dibon, 
Vnasemo 'dd *nafachu. 

7. 7. 
Oraculum Balaami : yyTTT 7 Min 
'Eam jaucheni Balaq, 



— 16a8. Accusativus, falso pro nominativo positus, hic quoque metro 
et textu samaritano refellitur. — leci. Repetitio vocum 'ad ja'bor 'am sen- 
sum magis debilitat quam auget. — 17c— d. Suppletiones necessariae sunt, 
quia alioquin mentio sanctuarii nexu cum praecedentibus careret, nec 
diceretur, ubi exstruendum foret. Nequit enim makhon a praepositione 
b' pendere, quia populus non implantatur sanctuario, sed terrae — 
17e2. Tetragrammaton praebet textus samaritanus cum multis codicibus 
TM; vox Kopte in VA tam Jah quam Adonaj repraesentare potest. 

Num. XXI. 29bl — 8. Hae voces nunc ad finem carminis transmi- 
graverunt, ita ut TM es absurde mutaverit in a§er, quod tamen puncto 
super literam additiciam posito in dubium vocatur, textibus samaritano 
et alexandrino genuinam lectionem tuentibus. — 80. Verte: Et pro- 
genies eorum interiit usque ad Dibon, mulieres quoque eorum exspira- 
verunt. — V. 14—15 hujus capitis non continenl fragmentum carminis, 
ut vulgo putatur, cum metrum desit et verba nihil prorsus poetici con- 
tiueaut. Ergo liber proeliorum Domini non erat collectio carminum. 



Numeri. XXin.XXIV. 



191 



Malk Moab meliar^re qadm: 

Lekha, ora lli Ja^qob; 
Ul'kha, zo''ma Jiorael! 

8 Ma eqqob, 16' qabbo El; 
Vma ez'om, 16' za^am Jah? 

9 Ki m6ros ^iirim -r'amiu, 
Umigg'ba'6t 'surannu. 

Hen 'am, lebadad jiskon, 
Vbaggojim 16' jitchas^ab ! 
10 Mi mona "fari Ja*qob, 
-M'sapper et rob'^ Jiorael? 
Tam6t nafsi mot j'sarim, 
Ufhi ach'rit-. kamohu! 
Alterum: 18 Qum, Balaq, fus'- 
ma^eni ; 
Ha'z'na 'adaj, b'no ^ippo'^- 

19 Lo' is El, vijekhazzeb; 
Uben adam, Y^jitnScham. 

Hahu' amar v'lo' ja^oa, 
Vdibbar vel6' j'qimanna? 

20 Hinne, barekh laqachti; ' 
Uberekh, v'16' 'sibanna. 

21 Lo' hibbi'6' aven b'- Ja'- 

qob, 
Vlo' raa 'amal b'- Jior'el. 

Jahva Elohav 'immo, 
Uteru^ati malk bo. 

22 El mo^iam mim- Mi^rajm, 
Ket6*af6t reem lo. 

23 Ki 16' noches be- Ja^qob, 
Vel6' qosem b'- Jiorael;. 

Ka^et jeamer 1'- Ja^qob, 
-L'- Jiorael, ma ppa'al El. 

24 Hen 'am, kelabi' jaqum, 
Vekhaari jitnaooa'; 

Lo' jiskab, 'ad jokhal ■Q-arp, 
Vedam chalalim jista. 



Tertium: XXIV 3 Neum Biram, 

ben6 B^^or, 

Un'um haggabr a'tum ha- 

'ajn; 

4 Neiim some^ im'r6 El, 
Vejode^ daat 'JEljon; 

'Ser maehze Saddaj jechza, 
Nofel ug'luj *enajim: 

5 Ma ■&d6bu t6h'le Ja^qol^, 
Misk'notekha, Jiorael! 

6 Kinechalim ni^&^aju, 

* Z7-khegann6t *'le nahar; 
Ka'halim, na^a' Jahva, 
Kaarazim "le majim. 

7 Jizzal majm middoljehn, 
V'zar*6 bemajim rabbim; 

Vejarom me- 'Grag malko, 
Vetinnaaae' markhiito. 

8 El m69i6 mim- Mi^rajm; 
Ket6*af6t reem lo. 

Jokhal gqjim, garehu, 
V"a9'm6tehem jegarem; 

V'chi99av bemo leb ofbav, 
Vach'nttotdhem jimcha^. 

9 Kara', sakhab kaari; 
Ukh'labi', mi j'qimannu? 

Mebarakhakha barukh, 
Veorarakha aror. 
Quartum: 15 JSFeum Bilam, beno 

B"or, 
Un'um haggabr a'tum ha^ajn; 

16 Neiim some' im're El, 
Vejode^ da^at 'Eljon; 

'Ser machze Saddaj jechzji, 
Nofel ug'luj 'enajim: 

17 Er'annu, v'16' me-'atta; 
'Surannu, v'16' mz^^^-qarob. 



XXIV. 4b. Praestat, stichum e loco parallelo Num. 24, 16 supplere, 
quamquam textus samaritanus totum distichon omittit, — 8e— f. Con- 
fractio sagittarum expressio est valde inccnveniens. Vocem ojeb adhuc 
invenit VA. — 16. Cf. v. 4. — 17fl. Ita e textu samaritano emendan- 
dum est, cum verbum qirqer de hominibus non adhibeatur. — 18a— b. 
Lectio praesens non solum intolerabiliter et inutiliter tautologiea est, 
sed etiam incompleta, non indicans, quisnam Idumaeam possessurus sit. 
— 18c. Vox oj'bav uuuc tamquam explicatio superaddita praecedentibus 



192 



Numeri. XXtV. Deuteronomium. XXXlL 



Darakh kokhab mij- Ja'- 
qob, 
Vqam sebe^" mij- Jiorael; 

Umacha^ pa'te Moab, 
Veqodqod kol bene set. 

18 Vhaja, 'Dom jirasaha, 
Vhaja lo j'r^sa Se^^ir; 

Oj'bav tacMdv jippolu, 
V- Jiarael 'oaa chajil, 

19 Vejerd mij- Ja^qob malekh, 
Vehe'bid aarid me'ir. 

20 Eesit gojim ^Amdleq, 
Vach'rito, ''ad jeiibbad. 

21 Qajn, etan mosabakha, 
Veaim bassar qinnakha; 

22 Ki im jihja Tba^er Qajn; 
^Ad ma, Assur tisbakka! 

23 Oj, mi jichja m'aum6 El, 

24 Ve^ijjim mijjad Kittim; 

V^inmi Assiir v^^inmi 'Ebr, 
Vegam hu', 'ad jeiibbad. 

7. 7. 
Hymnus Moysis : Dt. XXXII 1 Ha'- 
z'nu, haSsamajm, v'-dabb'ra, 
Vtisma' haar^ im'r6 fi! 

2 Ja^rof kamma^O-ar liqcbi, 
Tizzal ka^&^Q-al imrati; 

Kiae'irim "le dase', 
Vekhir'bibim "le 'eaeb! 

3 Ki bis'mi Jahva eqra'. 
Habii godl 1- Elohenu! 

4 Ha^^iir, tamim po^^lehu; 
Ki khol derakhav mispa^d-. 

El emuna v'en *avel; 
^addiq vejasar *Jahva. 

5 Sichet lo^ banav, mii- 

mam, 
Dor 'iqqes ufetaltol. 



6 Hal'- JahvS tigmelii zot? 
*Ken, 'am nabal v'lo' cha- 

kham? 

H'lo' hii' abfkha, qan'kha; 

Hu' Wkha vaj'khon'nakha? 

7 Zekhor jemote Mlam, 
Binii senot dor vddor; 

S'al -bikha, v'jaggidakha ; 
Z'qenakha, v'j6meru lakh! 

8 Behanchel ^^Eljon gojim, 
Behafrido b'ne adam; 

Ja99eb gebulot 'ammim 
Lemispar b'n6 Jiardel. 

9 Ei cheleq Jahva 'ammo, 
Ja^^q^b chabli nachldto. 

10 Jim9'6hu Vare^ midbar, 
Ub't6hu, j'lel jesimon. 

J'sob'banhu, j'b6nanehu, 
Ji99'ranhu k'ison 'eno; 

11 Kenaser ja^ir qinno, 
^Al gozalav jerachef; 

Jifroa k'nafav, jiqq'chehu, 
Jiaa'ehu ^al ebrato. 

12 Jahva badad janchannu, 
Ve6n 'immo El nekhar. 

13 Jark'behu 'al bom'te ar^, 
Vajj6khal fmibot aadaj; 

Vajjeniqehu d'bds m'sar, 
Ve^amen meehalmis ^ur; 



14 Chem'at baqar vach'leb ^on; 

'Im cheleb karim v'61im, 
Bene BaSan v'^attudim; 

'Im cheleb kirjot chi^O-Q-a, 
Vdam ^enab tistS, chamer. 

1 5 Vj iSman J'surun vajjib^a^ ; 
Samanta, t"bi khiaaita; 

Vajji^&fl-os 'L6h, 'aaahu, 
Vaj'nabbel ^iir j'su^ato. 



.superflue ac frigide jungitur. — 19. Subjectum mentaliter suppleri, Mc 
vix licet. — 20. Participium obed hic et in v. 24 interitum significare 
nequit. Reetum praebet utrobique t. samaritanus. — 21al. Objectum 
vaticinii ex ipso carmine patere oportet. Cf. ad Deut. 83, 8. — 24c. 
Parallelismus poscit, ut Assyria sit subjectum stichi. 

Deut. XXXII. 8a2. Praepositionem b' textus samaritanus servavit. 



Deuterouomium. XXXn. 



193 



16 Jeqanneiihu b'zarim, 
B'to'6bot jakh'isuhu; 

17 Jizb'chu la§s6diin, 16' 'Loh; 
Elohim, 16' jeda'um. 

Ch'dasim miqqarob bau, 
Lo' (36'arum 'botekhem. 

18 Qar, j'lddekha, naSita, 
Vattiskach l^ m'choriakha. 

19 Vajjar' Jahva vajjin'a9 
Mikka's baiav ub'n6tav: 

20 ^Astira f&naj m^hem; 
Er'a, ma ach'ritamo! 

Ei dor tahpukhot hemma; 
Banim, lo' emun bahem. 

21 Hem qineuni b'16' El, 
Ki"suni b'hdbelehem; 

Va'nl aqniem b'16' 'am, 
Begoj nabal akh^isem. 

22 Ea ^§ qad'cha beappi, 
Vattiqad "^ad s'ol tdchtit; 

Vattokhal iaq vibiilah, 
Vatflahe'^ m6s'de harim. 

23 Aspa *alemo ra^ot; 
Chi994j akhalla bahem. 

24 M'ze rd^ab lirchume rasp, 
Veqa^O-eb m6r'di marpe'; 

Vesen b'hem6t 'sallach bam, 
'Im ch'mati zochle 'afar. 

25 Michu9 tesdkkel chareb, 
Umechadarim ema, 

Gam bachur, gam betiila, 
Joneq *im isi oeba. 

26 Amarti: ahaf6hem; 
Asbita m6'noi zikhram! 

27 Lule ka*s ojeb agur, 
Pen j'nakkeru .^aremo ; 

F*-jom'ru: jadenu rama, 
Vlo' Jahva, pa'al k61 zot. 

28 Ki gqj -bad '^e^ot hemma, 
Ve6n bahem tebiina. 



29 Lu chakhemii, jaok'lu zot, 
Jabinu l^ach'ritam; 

30 Ekha jird6f achad alp, 
U§'najm janisu r'baba! 

Ln 16', ki ^uram m'kha- 
ram, 
Ve- Jahva hisgiramo? 

31 Ei 16' kh'9urenu ^uram; 
Ve6jeb6nu p'lilim. 

32 Ki migga& S'd6m gaf- 

namo, 
Umissad'm6t "^Am^ra; 

"Nab6mo 'innebe ros, 
Ask'16t mer6rot lamo; 

33 Chamat tanninim jenam, 
Ver6s petanim akhzar. 

34 H'lo' hu' kamiis 'immadi, 
Chatiim beo^er^taj? 

35 Lej6m naqam *asallem; 
Le*6t, tamu^Q- raglamo. 

Ej. qarob j6m edamo, 
Vechas "^atidot lamo. 

36 Ki jadin Jahva 'ammo, 
Ve^^al "badav jitnScham. 

Ki jir'a, ki az'lat jad, 
Veafes 'a^ur v"^azub; 

37 Veamar: e 'loh6mo; 
t^uramo, chaseju bo; 

3 8 '§er chelb z'bachemo j6kh'lu, 
Jistu jen nesikhamo? 

Jaqiimu v'ja'zerukhem ; 
Jehi 'alekhem sitra! 
39a E'u 'atta, ki 'ni 'ni hu', 
^Veen 'lohim 'immadi! 
^ Ani amit va'chajrja, 
^Macha^ti va'ni erpa'; 
41^ V'toch6z bemispad- jddi, 
396Veen mijjadi ma^^il. 
40 Ki -ooa' el samajm jadi, 
^Veda^aba Mmtni; 



— 15b2~8. Verte: crassitie opertus es. — 18a3. Forma impossibilis tasi 
metro eliminatur. — 20al. Additamentum glossae explicanti originem 
debet. — 24rb2 — 3. Genuinam lectionem retinet textus alexandrinus ; ea 
textus samaritani saltem Mem initiale tdtimae vocis servavit. — 35al. 
Emendatio concordi testimonio textus samaritani et alexandrini debetur. 



Carmina V. T. metrice. 



25 



194 



Deuteronomium. XXXII.XXXIII. 



Vamart- : chaj -nokhi r^olam, 
41^ Im sannot- Vrdqi charbi! 
'^ Asib naqam le^araj, 
* Velim'aan'aj asallem, 

42 Ahaskir chi^gaj middam, 
Vecharbi tokhal baaar; 

Middam chalal vesibja, 
Merosi par'^ot ojeb. 

43 Harninu, gojim, 'ammo; 
Ki dam 'abadaY jiqqom; 

Vnaqam jasib legarav, 
VkhippSr ad'mato, 'ammo ! 

6. 6. 
Benedictio Moysis: XXXTTT 2 Jah- 
va mis- Sinaj ba', 
Vzarach mia- Se^^ir lam; 

Hdfi^ mehar Pa'ran, 
V'itto merib'b6t qods. 
MimiQO es, dat lam; 

3 Af chobeb *'ammahu. 

Kdl q'dosav b'jadakha, 
Vhem takhii Traglakha. 
Jiaaa' midbartakha; 

4 Tora ^iwa lanu.^ 

M6r'so q'hillat Ja^^qob, 

5 Vaj'hi b- Isurun malk; 

B'hit'assef rase 'am, 
Jachd sib^^O-e Jiarael. 

6 J'chi E'uben v'al jamot ; 
Vihi m'tehu mispar! 

7 S'ma', Jahva, qol J'huda, 
Vel "^amm6 fbiannu! 

Jadav *jeribu lo; 
V'6zr mig^arav tihja! 

8 *T'nd f- im'tummakha, 
V-rakha Vii ch'sidakha; 

'Ser nissito b'- Massa; 
T'ribo 'al me M'riba; 



9 Haom^r leabiv 
Urimmo: lo' r'itiv; 

Vet achav lo' hikkir, 
Vdt banav lo' jada'. 

Ba sam'ru -nMratakha, 
Ub'rit'kha jin^^ru. 

10 J6ru fmispa^S- 1'- Ja'qob, 
V't6rat'kha 1'- Jiarael; 

J'aimu tq^^Q-ort b'appakha, 
Vkhalil 'al mizVchakha! 

11 Barekh, Jahva, chelo, 
Ufo'1 jadav tir^a! 

M'cha9 motnajim qamav, 
Um'aanav, min j'qumun! 

12 Sznjamtn j'did Jahva; 
Jiskon laba^O-ch v'chafuf. 

*El 'alav kol hajjom, 
Uben k'tefav sakhen. 

13 M'b6rakht Jahva ar^o; 

Mimmagd samajm, mi^Q- 
^al, 
Umitt'h6m roba^t tacht; 

14 Umimmagd fbuot sams, 
Umimmagd gars j'rachim; 

15 Umeros har're qadm, 
Vmimmagd gib''ot "^^lam; 

16 Vmimmagd ar^ um'16ah, 
Ure^dn sokh'ni s'na! 

T'buat6 Tros J6sef, 
Urqodq6d n'zir achav! 

17 B'kh6ri s6r hadar lo, 
Veqame r'em qarnav. 

Bahem 'ammim j'naggach, 
Jaehdav afse are^; 

V'h6m .rib'b6t Efrajim, 
Vhem aVfe MenasSS. 

18 S'mach, Z'bulun, b'9etakha, 
V- Jiaaakhar, b'-halakha! 



XXXIII. 2dl. Emendatur textu samaritano et VA. Idem valet de v. 
12b. 17a. 190. 28c. 24b, 28c. — 8. Allocutio fit ad populum. — 4b. Verte 
e paralieHsmo : Hereditas ejus est congregatio Jacob. — 8. Lectio alex. in 
hoc V., nec non suppletiones in v. 12 et 13 inde commendantur, quod ce- 
teroquin in benedictionibus Jacobi et Moysis tribus semper expresse nomi- 
natur. — I2e. Supplendum videtur : Benedictus a Domino sit Joseph. Excidit 



Deuteronomium. XXXIII. Josue. X. Judices. V. 



195 



19 ^ 'Ammiin har jiqrAu; 
Sam jizVcM zib'obe ^adq. 

Ki saf jammim jinaq, 
Ua'fan6 ■8''mune cbol. 

20 Barukh meharchib Gad! 



Kehallabi' sakben, 
V-Q-draf z'r6', af qddqod. 

21 Vajjar' resit arp lo; 
Ki sam fchelqat^hu; 

YdfM m'ch6qeq ^afun, 
Vajjete' rase "^am. 

9id'qat Jahva 'aaa, 
Vmispa^&av 'im Jiar'el. 

22 Dan, hui' giiri arje, 
J'zanneq min hab- Basan. 

23 Naftali a'ba^ ra^on, 
Vmale' birkat Jahva. 

Jam vedarom jiras. 



24 Barukh mibbanim -Ser, 
Vijehi r'9uj achav! 



V^Q-obel bassamn raglo. 

25 Barzal -n'ch6st min^^arkha, 
Ukh'jamakha doVkha. 

26 En ke- ^El Jesdrun, 



Eokheb samajm b"ezr'kha, 
Ub'ga'vato §'chaqim. 

27 M''6na 'L6he qadem, 
Vmittacht z'r6"^ot '61am; 

Vigares m'fanakha 
Ojeb v'j6mar : hasmed ! 

28 Vjiskon Jiora61 ba^ch, 
Badad "^eni Ja^qob, 



'Al ar^ dagan v'tiros, 
Af samav jaVfii •Q-al. 
29 -S'rakhai, mi kham6kha, 
'Am nosa' be- Jahva, 

Maginni 'ezrakha, 
V'- *ichareb ga'vatakha; 
Vjikkach'su [l'kha] -j'- 
bakha, 
V- i'41 bam6tam tidrokh! 

7. 7. 
B libro justi: Jos. X 13 Vja'm6d 
^sams bach'9i isamajm, 
Vlo' ^9 labo' k'jom tamim; 
14 Vlo' haja kajjom hahu' 
Lefanav veach'rehu; 

Lism6^ Jahva beq61 is; 
Ki Jah nilcham 1'- Jiarael. 

8. 6 I 8. 6 j 8. 10. 
Hymnus Deborae: Jud. V 2 Bi- 
fero' p'ra'6t b'- Jiarael, 
Behitnaddebi *am; 

3 Bar'khu Jahva, ] sim"u, 

m'lakhim, 
* T^^-ha^zinu, r6z'nim! 

-]sr6khi 1- Jahva, -n6khi 

-sira; 

Azammer 1'- Jahva, 'Lohe 

Jiarael! 

4 Jahva, b'9etekha mia- Se^ir, 
B'9a^dekha miaa'de 'Dom; 

Ar9 ra"sa, gam samajm 
nad'fa, 
Gam 'abim na^&^fu majm; 



ob homoeoteleuton. — 16cl. Punctatio formam impossibilem et femininum 
inexplicabile ingerit. — 21a. VA vocem y^ in sequenti sticho habet. — 
21c. Suppletionem exigit tam parallelismus quam incongruitas testus 
praesentis, qui enallagen generis molestissimam affert et regionem trans- 
jordanensem Gaditis a Moyse assignatam esse superflue et contorte urget. 
Verte: et evasit dux honoratus. — 26b. Supple: En k'9ur'kha, Jiorael. 
Jud. V. 6a. Mentionem patris Samgari eliminandam esse, suadet 
comparatio versuum 12 et 24. Sed per se multo magis placeret, delere 
voces bime Ja'el, cum Jael judex nusquam commemoretur et relatio ad 
heroinam superstitem et privatam absurda foret. Fortaase igitur hoc 



196 



Judices. V. 



5 Harim naz'lu mipp'ne Jah- 

TiB, Sinaj mipp'n6 Jali 'Lohe 
Ji<jr'el. 

6 Bime Samgar^, bime Ja'el, 
Chadelu oraohot; 

Vholeklie n'tib6t jelekbu 
Orachot ^'qalqallot. 

7 Chad'lu f razon b'- Jiar'el, 

chad'lu, 

*Ad *s'qamat D'bora, *s'qa- 

mat em b'- Jicr^el. 

8 Jibchar Elohim chadasitn; 
Az lachem se'arim. 

Magen im jeraa varomch 
B'arba*im alp b'- Jiar'el? 

9 Libbi rchdqeqe Jiarael. 
Hammitnadd'bim ba*am, bar'- 

khu JahvS! 

10 E6kheb6 'tondt ^echdrot, 
Jdsebd *al middin, 

Vhdlekhd 'al darekh, ai- 
chu, 

11 Miqqoli mechd^^^im! 

Ben mas'abbim, Mm je- 

tannu 

^d'qot Jah, 9id'qdt pir'zdno 

b'- Jiar'el! 

Az jar'du lasS^arim 'am 
Jah. 

12 'Uri, *uri, D'bdra! 

'Uri, 'uri, ddbberi sir ! 
Qiim, Baraq, -s'be sdbj^kha!^ 

13 Az jarad aarid raddirim; 
"^Am Jahva jarad li baggib- 

bdrim. 



14 Mimii -IVajm, sorsam ba- 

"Maleq; 
^Binjamin fba^mamav. 
Minni Makhir jar'du m'- 
chdq'qim, 
iMd§'khim b^sebe^fl- sdfer. 

15 Y'aare b'- Jiaaakhar 'im 

D'bdra ; 

* ^Ken Baraq ba^emeq siillach 

b'raglav. 

Bifelaggotd Keiiben 
G'ddlim ehiqeqe leb. 

1 6 fMa jasabta ben hammisp'- 

tajm, 
LiSmo* s'riqot "darim ? 



Liflaggdt R'uben g'dolim 
chiq're leb. 

17 Gil'ad b"ebr haj- Jarden 

sakhen ; 
Y'-Dan, fma jagur 'nijjot? 

Aser jasab Tchdfi jammim, 
Y"al mi&:a§av jiskon. 

18 Z'bulun "^am, cheref nafsd 

Tmut, 
Y'- Naftali 'ale merdme aada. 

19 Bau melakhim, nilchamu; 
Az nilch'mu maVkhe Kh'na'n. 

Be- Ta'nakh 'al me Me- 
giddo 
Ba^*^ kasp Id' laqachu. 

20 Min samajm nilch'mu hak- 

kdkh'bim, 

Mimmesillotam nilch'mu 'im 

Sis'ra'. 



modo restituitur stichus: Bijem6 Samg^, benl "Nat. — 14b. Non ap- 
paret ratio, cur allocutio hic fiat ad tribum ephraemiticam. — Idd. Za- 
bulon laudatur postea v. 18, nec unquam in hoc carmine de eadem 
tribu bis agitur. — 15b. Repetita mentio tribus Issachar in TM sensum 
valde frigidum et conatructionem coutortam secum fert. — 21. Repetitio 
prorsus inutilis. — 2Sb5. In TM iterum additur l^ezrat Jahva, in VA 



Judices. V. I Regnorum (Samuelis). II. 



197 



21 Naciil Qisdn g'rafam, nachl 

q'dumim. ^ 
Tidreklii, nafsi, 'oz! 

22 -Z liaVmu *iqq'be siis midd'- 

harot, 
Daharot abbirav, 

23 -Eii Meroz, -mar marakh 

Jah, -ru!2 

m lo' bau l"6zrat Jah b'- 

gibborim. 

24 Teborakh minnasim Ja^el,^ 
Minnasim b'ohl fborakh! 

25 Majm saal, chaMb natana; 
B's6fl t-ddir hiqr'ba chem'a. 

26 Jadah, l'jated tislachanna; 
Viminah lehdlmuti 'amelim. 

V'hal'ma Sis'ra', mach'qa 
roso, 
V'maeh'9a v'charfa raqq'to. 

27 Ben raglaha kara^ nafal, 
*T^-sakhab ladreg. 

B4n raglaha kara^ nafal; 
Baas^r kara^ sam nafal sa- 
dud. 

28 B"ad ichaUon nisq'fa vatt'- 

jdbbeb 
Em Sis'ra' b"ad lesnab: 

Maddu' boses rikhbo labo' ; 
Maddu' -ch'ru imark'b6tav ? 

29 Chakh'mot oarotah ta'na- 

na: 

Af hi' taSib amaraha tl'iiaf- 

sah. 

30 »H'16' jim9'u, jechairqu 

salal, 



Eachm , rachmatajm Tros 
gabr;3 

S'lal 9'ba'im, riqma, ^ab' 
riqm'tajm 
Le^avvari tsegal?* 
31 Ken joVdu khol -j'bakha, 

JahvS; 

V'6h'bav k'9et hassames big'- 

burato ! 

6. 6 I 6. 6. 
Carmen Annae: I Sam. 11 1 'Ala^ 
libbi b'- Jahva, 
Eama qami b'- Jahva; 
Eachab pi 'al 6j'baj, 
*iSamacht- bisu'at'kha. 

2 En qad6§ ke- Jahva,*^ 
Ven 9ur k- Elohenu. 

3 -L tarbu t'dabb'ru g'b6ha ;* i 
Je^e' 'ataq m'fikhem! 

Ej E1 de^ot Jahva, 
V'16 nitk'nu 'alilot. 

4 Qast gibb6rim chattim 
Vnikhsalim az'ru chajl. 

5 S'b6'im b'lachm niokaru, 
Ur"ebim chad^lu; 

'Ad t"qart jal'da sib'a, 
Vrabbat banim -mlala. 

6 Jah memit um'chajja, 
M6rid s'61 vajja^al. 

7 Jah moris uma'§ir; 
Ma§pil, af mer6mem. 

8 M6qim me^af^r dal, 
Measp6t jarim -bjon; 



prior tantum vox. — 28d. Currus non facit gressus. — 29. Emendationem 
exigit perspicuitas sensus, cum dicatur, ipsam quoque matrem Sisarae 
in vana iUa spe victoriae consolationem contra anxietatem suam quae- 
sivisse. — 80b. Additamentum non solum molestam infert tautologiam, 
sed etiam Sisaram, distributorem praedae, donatarium facit. 

I. Sam. II. 3a4. Repetitio vocis inTM omni ratione caret. — 10. I 



198 



L'li6sib 'im nedibim, 
Vkhisse' khabod jaiicli'lem. 

Ki 1'- Jahva m'9uqe ar^, 
Y'jasit "Idhem tebel. 
9 Eagle ch'sidav jismor, 
-E'sa'im b'ch6sk jiddammu. 

Ki lo' b'kh6ch jigbar is; 
10 Jah, jechattu m'ribav. 

'Alav b'samajm jar^em; 
Jah jadin afse ar^. 

7. 7. 

Responsorium : XVIII 7 Hikka 
Saiil ba'lafav, 
V- David beribeb6tav. 

10. 8. 10. 

Elegia Davidis: n Sam.I 19 Ha^- 

9ebi abdd mimm^hhd, Jiorael; 

H^n, 'al bamotakha chalal! 

Ekh naflu gibb6rim b't6kh 

milchdmal 

20 -L tagg'du b'- Gat, al t'- 

baoa'ru b^chii^ot Asq'lon, 

P6n tiamachna b'n6t Pelistim, 

Pen ta'16zna b'n6te ha'arelim ! 



I Regnorum. IT.XVIII. n Regnorum. I 
21 



22 



23 



Hare b'- Gilbo% -1 S-al 

v'al mafi-ar ''lekhem^ ! 

Ki ^am nig'al magen fgibbor, 

Magen Saul, b'li masich bas- 

samen. 

Middam chalalim, mechelb 

gibb6rim, 

Qast J'honatan 16' nasog 

-chor, 

Vecharbi Saiil lo' tasub reqam. 



2Hanne'habim v'hann'*imim 

b'chajjehem, 

Ubem6tam 16' nifradu; 

Minn'sarim qallii, me'rajot 

gab'ru. 

24 B'n6t Jiorael, el Saiil be- 

, khana, 

Hammalbisekh6ns'm ^"danim, 

Hamma^la 'adi zahab 'al 1'- 

bus'khen ! 

25a :6kh naflii gibborim b'- 
tokh imilchama, 
27 *Vajjob'du kel6 milchama! 
25^ J'h6natan 'al bamotakha cha- 

lal! 

26 9^r li *^'lakha, achi Jeho- 

natan! 



fine carminis textus praesens addit distichon pro salute regis, quod cum 
praecedentibus male cohaeret: 

V'jitten %z lemalko, 
Vjarem qaren m'sicho. 

XVIII. 7. Hoc distichon fuisse videtur intercalare, post unamquam- 
que stropham a choro mulierum repetitum, cum dicatur, mulieres iUud 
respondisse, Cf. Exod. 15, 20—21. 

II Sam. 1. 19a. Lectio praesens non exprimit, cujus decus evanuerit, 
cum ha99'bi nequeat esse status constructus, tum ob articulum prae- 
missum, tum quia allocutio vocativum praesupponit. — 19c. Cf. v. 25. 
— 21a. Absurde agri primitiarum, tamquam res in montes descendens, 
rori et pluviae junguntur. — 23. Iterata nominatio defunotorum glossa- 
torem prodit. — 27. Stichus omissus et in margine additus videtur, 
praenotato initio stichi primi versus 25 , ne ignoretur , ubi inseratur. 
Unde accidit, quod descriptor per errorem totam hanc notam margina- 
lem in fine carminis collocaverit. — 26cl. Scriptio masoretica; grammatice 
impossibilis est. 



n Regnorum. Lni.XXm. 



199 



Ki hinnd na*6mta lli m'ocl; 

Nifl'at -hbafkha H medhbat 

nasim. 

10. 8. 10. 
Fragmentum elegiae :in 33 Hak- 
kemot nabal jamiit Abiner? 
34 Kt jadakha 16' asTirot, 

Veraglakha 16' lin'chustajm 
hugg'su. 

Kin'fol lifne b'ne 'avla, 
nafalta. 



7. 7 1 7. 7. 
Cycneum Davidis: YYTTT 1 Neum 
David, ben Jisaj, 
Un'um haggabr, huqam 'al; 

Mesich E16he Ja^qob, 
VenaHm Itfne Jdhva. 



Ghasdbt- z'mir6t Jiarael. 



2 Euchi Jahva dibbar bi, 
Umillat6 'al rs6ni. 

3 Amar 'Lohe Jiorael; 
Li dibbar ^iir Jiorael: 

Mosel baadam ^addiq, 
Mosel jir'at Elohim. 

4 Ukh'6r boqr, jizxach sames, 
Boqr, 16' 'ab6t minn6gah; 

Mimmafl-ar dase' mear^; 

5 Ki 16' khen beti 'im El. 

Ki b'riti '61am aam li, 
"Rukha bakk61 us'mura. 
Ei kh61 jis*^- v'kh61 chef^- 
^jagmich ; 

6 -B'lijja'^1, k'qo9 miinad kdllam. 

Ki 16' bejad juqqachu, 

7 Veis *Zo' jigga' bahem; 

Jimm'lu barzal ve^e? ch'- 
nit, 
-B'es aarof jiaaar6fui. 



III. 88, 4. Cf. I Sam. 14, 50. 

XXTII. Id — e. Quis tulerit, clarum poetam vocari suavem carminum 
Israel? — 5a3. Verte: vilo pretio habetur. — 5d. Additamentum non 
solum sensum, sed etiam construetionem impossibilem reddit. In voce 
chefp- praesens quoque textus omissionem Jod suffixi agnoscit. — 7a. 
Parallefismus lectionem alexandrinam postulat. — 7bl, Dici nequit, arma 
vel ferramenta agrestia assumentem iis impleri. — 7c. Additamentum 
sensu carens bassabet, cui VA substituit bostam, irrepsit e v. 8. 



VII. Carmina prophetica. 



7. 5 I 7. 5. 

Is. V 1 Karm hdja lijedidi 
Beqarn ben samen; 
2 yaj''az2'qo vaj'saqq'16hn, 
Vajji^d-d^^o adreq. 

Vajjiben migdal b't6kho, 
Vgam jaqb cha^eb bo; 

Vaj'qav, la^oot '^anabim; 
Vajja^a b'iisim. 

8. 6 I 8. 6 I 8. 6 II 8. 8 I 10. 
8 I 8. 6 11 6. 6. 

IX 7 Dabar salach 'Donaj b'- 

Ja^qob, 
Venafal b'- Jiarael; 

8 Vjede^ii ha'am kullehu, 
]&frajm v'j6^eb Somron; 

'§/r MthdlleM bega'va, 
Ub'godl lebab, 16mor: 

9 L'b6nim naflu, v'gaz;it 

nibna; 

Siqmim giidd^u, v'-razim 

nachlif! 

10 Viaaggeb Jah et 9ar6 R^^in 

'alav, 
Vet oj'b6hu b6 jesakhsekh. 



11 'Eam miqqadm -F'listim 

meachor, 
Vj6kh'lu -t Jiar'el b'kh61 pa. 
B'kh61 zot 16' sab appo, 
V^od jado ne^iija! 

12 VhaW 16' §ab 'dd imak- 

kehu, 
V6t Jah *il6' darasu; 

13 Vjakhret J^h m'- Jiar'el 

ros v'zanab; 
Kippa v'dgmon jom -chad. 

14 Zaqen -n'au' fanini hu' 

hdros, 
-N'bi' isaqr hii' hazzanab. 

15 Wass're ha^am hdzza 

mat'im, 
Umeiissarav m'bulla'im. 

16 'Al ken fV-baehurav lo' 

jiamach 'Donaj; 
ij't6mav V- ^alm^notav lo' 
,j'r4chem. 
Ki khull6 chanef um6ra*, 
Vkh61 pa d6ber n'bala. 

B'kh61 zot 16' sab appo, 
VMd jad6 ne^O-uja. 

17 Ki bo'6ra khaes ri§%, 
Samir va§ajt t6khel; 



Is. IX. 8. Suppletio non solum contextu, sed et ipsa constructione 
postulatur. — 12a. Articulus grammaticae repugnat. — 15al. Cum Isaias 
non res gestas enarret, sed futuras vaticinetur, imperfectum conversivum 
Hc et in v. 18b eliminandum est. In ceteris locis jam mutatione punc- 
tationis medela affertur, ita ut imperfectum conversivum mutetur in 
simplex (9, 10. 11. 18. 17c. d. 19a. b), perfectum in imperfectum (9, 8) 



tsaias. TX^X.XT.XII, 



201 



V^tf^^at b'sibekhe hajja'ar, 
Vejit'abb'khu geut. 
18» Ba- *["san] 'ebrat Jah 
*ine'tain ar^, 
^Ve- %a'ara k'ma'k61t es. 
19» Vjigzor '^al jamin vera^eb, 
^Vjokhal 'al omol v'16' aa- 
be^^u; 
20» M'nassa et Efrajm v'- 
Efrajm et M'nassa, 
^ Jachdav hemma 'al Jehiida. 
18" I§ el achiv 16' jachmolu; 
19C Is b'aar z'r6'o *j6khel. 
20C B'kh61 zot 16' sab appo, 

dV"6d jad6 ne^uja! 

X 1 H6j hach6q'qim chiq'qe 

aven, 
-M'khatt'bim, 'amal kitfbu; 

2 L^had-d-otam din dallim v'- 

ligzol 
MiSpafl' "nijje "^ammi; 

Lihjot alman6t selalam, 
Vet j'tomim jabozzu! 

3 Uma tta^ou rjom peqiidda, 
Ursoa, mimmerchaq tabo'? 

*Fa-"le mi tamisu *16he- 
'azer, 
Vana ta^zebii keb6d'khem? 

4 Bilti kharo^ tachat assir, 
Vtacht h'rugim jipp61u! 

B'kh61 zot 16' sab appo, 
V"6d jad6 neS-uja! 

7. 7 I 7. 7 I 7. 7. 

XI 1 Vja^a' chod-r miggaz^ Jisaj, 
Vne^r missorasav jifra; 

2 Vnacha *alav ruch J^hva, 
Euchi chokhma ubina, 



iJuch "^e^a ligebura, 
Euch da'at v'jir'at Jahva^. 

3 Vlo' rmar'e 'enav jjspo'9', 
Vlo' rmisma' 6znav j6khich; 

4 Vsafa-B- be^adeq dallim, 
Vhokhich b'mis6r l"an've 

ar^; 
Vehikka are^ b'seb^ piv, 
-B'ruch a'fatav jamit rasa'^. 

5 Vhaja ^adq ezor motnav, 
V'ha'muna ezor ch^la^av; 

6 Vegar zeeb *im kabeo, 
Venamer 'im g'di jirba^; 

V"egl ukh'fir iim'ri' jach- 
dav, 
Vena^r qa^on noh6g bam. 

7 Vfara vad6b tir^na, 
Jachdav jirb'9u jardehen; 

Varje k'baqar jokhal tabn, 

8 V^i^sa*^ joneq '^al chiir patn, 

Ve^al m'urat 9if*6ni 
G-amul jadahu hada. 

8. 6 I 8. 6 1 8. 10. 

Xn 1 Od'kha, Jahva, ki -nafta bi, 
Jasob app'kha -t'nach'men-. 

2 Hen El j'su'at-, eb^ach 

vl6' -fchad, 
Ki *ozzi v'zimrat- Jah! 
Vaj'hi [Jahva] li lisii^a, 

3 -S'abtem majm b'oaa6n m'- 

maj'ne haj'su'a. 

4 H6du 1'- Jahva, qir'u bis'- 

mo,^ 
Hazk'ru, ki niogab s'mo ! 



vel participium (9, 17a. 18) vel infinitivum (10, 4). — 18—20. Trans- 
positionem stichorum tam paraUelismus , quam nexus et gradatio sen- 
tentiarum requirit. — XI. 2d. Ex hoc sticho per dittographiam tria verba 
sequentia orta sunt, quibus exegetae vix ac ne vix quidem sensum 
mirum atque ingratum invenerunt. — XII. 2. Repetitio tetragrammati 
inutilis deest in VA et in loco originali Exod. 15, 2. — 4a. Hunc stichum 

Carminn V. T. metr!ce. Oa 



202 



Isaias. XII.XIV. 



5 Zamm'ru Jali, ki geut 



Muda't zot b'kliol liaarg! 



aaa! 



94h'li v'r6nni, j6§abt Qijion l 

Ki gadol b'qirb6kh qedos 

Jiarael. 



XIV 

5 
6 



10 



11 



12 



13 



14 
15 

16 



17 

18 
19 



20 



21 



12. 12 1 12. 12 j{ 12. 12. 12. 

4 Ekh sabat nogeo *ve-sabeta, *marheba, 
Sabar JahvS ma^^Q-e r'saHm, sebefl- m6s'lim; 
Makka 'ammim b^ebra makkat bilti sara, 
E6da baaf gqjim fmirdat fbilti chaaokh! 

Naeha, saq^^&a kol haare^, pa9'chu rinna; 
Gam b'rosim aam'chu lekha, ar'ze Lebanon: 
M'az sakhabta, 16' ja^la hakkoret ''lenu. 

S'61 mittachat rag'za Tkha liqrat boakha, 
fOrera Tkha r'faim, k61 ^attude are^. 

Haqem minni khis'otam kol maVkhe g6jim; 
KuUam ja'nu v'j6meru elakha: gam -tta! 
ChuUeta kham6nu, [nimsalta] elenu; 
Hurad s'61 geonekha, hemjat n'balakha! 
JSJ{ tachtakha ju^^a' rimma -m'khass'kha tt61a't, 

Ekh nafalta missamajm, helel ben sachar; 
Nigda^^ta laare^, ch61es 'al *kol g6jim! 

Vatta -marta bil'bab'kha : hassamajm e^la, 
Z7-mimma'al rkh6khebe El arim kis'i. 

*iEseb behari mo^^ed, bejark'te §afon; 
E'la 'al bam6te 'ab, eddamma 1'- 'filjon. 
Akh ele se61 turad, el jarkete bor ! 

K6l roakha Mn elakha jehasgichu, 
-Lakha jitbon'nu '^'^vejomeru ^alakha: 

H'za hais, margiz haar^, mar^is mamlakhot; 
Sam tebel kammidbar, fve^araha haras? 

'Sirav 16' fatach, lesdllechdmo bajta. 
K61 markhe gojim *^sakh'bu b'khab6d, is b'beto; 
Vatta hoslakhta miqqibr'kha k^n^ger nif^ab! 

Ekh mkhdhta frbusa tdckt h'rugim, m^^&o^ne charb, 
J6rede el ab'ne b6r kefager mubas! 
L6' techad attd ittamo biqebiira; 
Ki ar9'kha sichatta, 'ammekha haragta. 

L6' jiqqare' le^olam zar^^i mere^im! 
[Lebanav] hakhinu ma^Q-bech ba"von 'b6tam ! 
Bal j'qumu v'jar'su ar^ v'maru fne tebel "^ar^! 



in Ps. 105, 1 sequuntur tria verba eliminata, quae ideo scriba quidam 
ex illo loco huc quoque transferenda putavit. ~ XIV. 17a4. Suffixum 



Isaias. XIV.XXni.XXV. 



203 



7. 7 I 7. 7. 

29 Al tioui'cM, Flaset kdl- 

lekh, 
Ki nisbar s^be^ makkekli! 
Ki m's6rs naclias je^e' 
9af , 
Ufirjo aaraf m"^6fef. 

30 V'ra'u bekbore dallim, 
Vebjonim rba^Q-cli jirba^u; 

Vbematt- bara^^ab sorsekb, 
Useeritekh jahrog. 

31 HeliU sa*r, ^a^qi Hr! 
Namog Pelaset kiillekh! 

Ki mi^gafon "^asan ba', 
Veen boded b'mo'adav. 

32 Uma jja^nS mdnc ^dmmi^ 
Im jddWru 16 mar'khe 

goj? 
aKi Jahva jissad ^jjon, 
Vbah jechsu "nijje "^ammo. " 

7. 5 I 7. 5. 

XXin 16 Qechi khinnor, sobbi "^ir, 
Zona niskacha! 

He^B-^bi naggen, harbi sir, 
L'ma% tizzakheri! 



7. 7 I 7. 7. 

XXV 1 Jahva, Elohaj atta! 
'Eomim^kha, oda s'makha! 

Ki -Ud 'aaita pale', 
'E^ot m'rach6q, 'muna, omn. 

2 Ki aamta me^ir laggal, 
Qirja b'9ura Tmapp^la, 

Armoni zarim me'ir, 
Le^^^lam 16' jibbana. 

3 "^Al k6n jekhabbediikha 
'Am 'az, qirjati g6jim; 

'Ari^im jiraukha, 

4 Ki nodid jminaTcha. 

Hajita ma*^oz laddal, 
Ma'6z la6bjon b'9ar lo; 

Machsa mizzarm, ^el me- 
chorb, 
Ki nich 'ari^im k'zarm qir. 

5 Kechoreb b^^ajon Vmd^ar, 
Se6ni zarim takhni^; 

jSTe-choreb b^gilli ^ab 
Zemir 'arigim ja'na, 

6. 4. 4 I 6. 10. 

9 Hfnne Elohenu, 
Za qivvinu,! 



ad solam vocem femininam tebel referri potest. — 17b. Hic stichus 
arctius cum sequentibas quam cum praecedente cohaeret, quia suf&xum 
non ad mundum, sed ad regem chaldaicum refertur, et retentioni exu- 
lum a domo eorum exclusio regis a sepultura in domo ipsius tamquam 
retorsio respondet. — 19bo. Eegem occisum cadaveribus vestitum esse, 
metaphora foret nimis mira et incongrua; ergo prima litera vocis prae- 
positio videtur. — 21b8. VA saltem quoad sensimi emendationi consentit. 
Certe aedificatio urbium per se nemini in crimen verti potest. — 82. 
Praesens textus non solum intolerabilem enallagen numeri continet, sed 
etiam tam obscurus est, ut sagacitas commentatorum ad sensum elicien- 
dum plurima et quidem potiora subintelligenda proponat. Promittit 
propheta, Deum urbem sanctam contra invasionem assyriacam, cui 
Philistaea in praedam casura sit, protecturum esse, jubetque Ezechiam, 
ut suo tempore legatis regis Assyriorum secundum hanc spem respon- 
deat. Hanc explicationem poscit etiam singularis goj, qui vix de variis 
populis finitimis intelligi potest. — XXV. 5a. Ad comparationem.neces- 
sario requiritur, ut illad, quo aestus temperatur, exprimatur.. — lOc. 
Supple stichum: Vrab Jah r^ammo (et litigabit Dominus pro populo suo). 



204 



Isaias. XXV.XXVI.XXVn.XXXIV. 



Vjosi^enu ! 

Za Jahva, qiTvinu; 
L6 naglla v'niom'c]ia bisu- 
'ato! 

10 Ki tamieh jad Jahva 
Bahar hazzS, 

Vnados Moab tdcbtav, 



K^hiddiis matben beme.mad- 
mena. 

11 Vf(§raa jadav b'qirbo,* 
Vhispil g'6to 
^lm -r'bot jadav; 

Vmib^ar ichomotakha 
Hesach, hilpil, higgi* Tar^ 
'ad 'afar. 



XXVI 

2 
3 
4 
5 



10 



12. 12 1 12. 12 II 12. 12. 12. 

1 'Ir 'oz lanu, j'su'a ja^it chomot vachel. 
Pifchu s"arim, v'jabo' g6j ^adq, I6mer 'munim! 
J^^er samukh ti^^or salom*^, ki b'kha ba^&uch. 
Bi^u b'- Jahva "d6 'ad, ki b'- Jah *i9ur 'olamim! 

Ki hesach jos'b6 marom, qirja niagaba; 
Jaspilanna *i'ad ar^, fjaggi^ah 'ad *afar. 
Tirmesgnna rSgel *i*ani, pa''me dallim. 

Orch r^addiq mesarim, *ima'gal ^addiq ffdUes. 
Af orch mispa-fl-akha, Jahva, qiwinukha. 
L'simekha urzikhrekha ta'vati nafes; 
Nafs- -vvitikha b'lajla, df ruch- b'qirb- 'sach'rakka. 

^Mispadakha Tar^, ^adq lam'du j6s'be tebel. 
Jiichan rasa*^, bdl lamad ^adq VSre^ n'kh6chot, 
Je^awel ubal jir'a geiiti JahvS. 



5. 5 I 5. 5 I 5. 5. 

XXVn 2 Karm chamr, *annu lah! 

3 'Ni Jahva no^^rah. 

Lir'ga'im -sqanna, 
Pen jifqod *'laha. 

Lajl v'j6m eg^^rainna; 

4 Chema en li *hah. 

Mi jitten6ni 
Samir va-sajit! 



B'milchama f-foa' bah, 
'^itSnna jachad; 
5 jachzeq b'ma'uzz-, 
Ja^^aa §al6m li.^ 

7. 7 I 7. 7. 

XXXIV 1 Qir'bu, kol gqjim, lismo^ 
Uleummim, haqsibu! 

Tisma* haar? um'16ah, 
Teb61 v'khol ^e^^aaha! 



— 11 a. Sequitur glossa recte explicans, soluto sermone conscripta. — 
llb2. Est infinitivus verbi gaa, quod hic significat se emergere, caput 
ex aquis attoUere. Punctatio displicet, quia mergendus, dum vitam 
suam conservare studet, non ponit actum superbiae. — XXVI. 4. Cf. ad 
Ps. 80, 4; Is. 12, 2. — 5b — 6. Repetitiones hic nuUam habent rationem 
aestheticam, immo vim dictionis frangunt. — 7. Notio plani jam in 
verbo continetur. — 9. Voxkaaser stylo poetico elevatiori minus congruere 
videtur; cf. Ps. 48, 9. Etiam in sticho sequenti sententia conditionalis 
sine conjunctione introducitur. — XX VII. 4a. TM omittit vocem essen- 



Isaias. XXXIV. 



205 



2". Ki qa9p 1'- Jah al kol 
igojim, 
Vchema 'al k61 ^ebaam. 

Hechrimam, n'tanam T^&ab- 
bach. 

3 Vechal'lehem jnslakhu; 
V'fig'rehem, ja^la b6'sain; 

Vnamassu harim m'da- 
mam, 

4 Vnamaqqu k61 tgeba'ot. 

V'nag611u kh'sefr hassa- 
majm, 
Vekh61 ^ebaam jibbol, 

Kin'b61 *ala miggafen, 
Ukh'n6balt mitteena, 

5 Ki riTveta chamdti, 
Sannoti bassamajm charb-. 

Hinne 'ale 'Dom tered, 
V'%1 ^am chermi lemispa^^-. 

6 Charb 1'- Jahva malea dam, 
Huddassena mecheleb, 

Middam karim v'^attudim, 
Mecheleb kirjot elim. 



Ki zabach 1'- Jahva b'- 

B69ra, 

VeS-abach gadol b'ar9 'Dom; 

7 V'jar'du reemim 'immam, 
TJfarim 'im abbirim. 

Veriw'ta ar^am middam, 
Va"faram mechelb j'dussan. 

8 Ki jom naqam le- Jahva, 
S'nat siUumim Vrib Qijjon. 

9 Vnehfkhii n'chalaha 1'- 

zafet, 
Va^afar^h leg6frit; 

Vhaj^ta arqah lezafet, 

10 Bo'6ra ] lajla v'j6mam. 

*Fe-16' tikhba le'61am, 
Ja^la ''sanah midd6r Tdor; 

Techrdb lene^ach n^^achim, 
En 'ober bah ve^n aab. 

11 V'jir'suha qaat v'qippod, 
Vjansof v"^or6b jisk'nu bah; 

Vnada Jahva 'alaha 
Qav t6hu v'ab'ne b6hu. 

12 *y- SeVr mijjosey bah, 
*Jihju Jchedjn choraha; 



tialem, qua deelaratur, iram Dei non jam contra popultim sunm, sed 
contra solos oppressores ejus directum iri. — 5. Hic quoque repetitio 
frigida nuUa emphasi justi£catur. — XXXIV. 4a3. Quae textus praesena 
huic voci substituit, glossae strophae sequenti adscriptae originem debent, 
cum idea impossibilis sit. stellas ob sanguinem in terra effiisum putres- 
cere. — 5. Gladium Domini, antequam in terra reos occidat, jam in 
coelo inebriari, utique sanguine, nullum praebet sensum. — 9 — 10 Re- 
petitio commutationis in picem, ut placeat, poscit duplicem parallelis- 
mum. — I2a. Verte: et erit Seir absque habitantibus in ea. Hunc 
stichum una cum initio sequentis, in TM deperditum, servavit VA, licet 
duobus prioribus verbis perperam distinctis, ita ut intellexerit: uo'^rim 
jos'be bah, et regionem montanam, Idumaeae synonymam, cum onocen- 
tauris confaderit. — 15al. Cf. ad Ps. 76, 4. — 15a4. Verte: ut pariat. 
— 16c. Duae priores voces stichi nunc etiam in loco suo primitivo ex- 
stant, sed constructione syntactica carent. Sequitur eas verbum darasu, 
quod ad explicandum yerbum paqadu adscriptum, sed a punctatoribus 
versui sequenti tributum et pro imperativo habitum est. — l6a— b. 
Verte: ad numerationem (id est recensionem seu inspectionem) Domini 
(omnes hae bestiae se adesse) clamant, ac ne una quidem ex iis desi- 
deratur. — 16d. in VA excidit primum stichi verbum, in TM alterum. 



206 



Isaias. XXXIV-XXXV. 



Ven sam mluklia jiqrau, 
V- *iaaralia jiliju afes. 

13 V^arta arm'iidtali sirim, 
Qimmos v'clioch b^mib^araha, 

Vehajeta nVe tannim, 
*T^-cha9er lib'not ja^na. 

14 V'fag'su ^ijjim et ijjim, 
Vaa^ir 'al re'o jiqra'. 

Akh sam hirgi^a lilit, 
Uma^ea lah manoch. 

15 tSam qinn'na qippoz, H'- 

malle^Q", 
I]baq'^a v'dag'ra b'9illah. 
Akhsam [dajjot] niqba^u;^ 
le^' -Ssa r'Mtah 16' faqadu. 

^ *i'Al s'far Jahva, v'qarau; 
^-Chat mehen 16' ne"^dara. 
d Ki fi *Jahva, hu' ^iwa) 
^Vrucho, hi' fqibbe^atan. 

17 Vhu' hippil lahen goral, 
Vjado chiirqatta ^^baqqav. 

'Ad ^olam jirasiiha, 
Ledor vador jisk'nvi bah. 

XXXV 1 Jaaiau midbar v'9ijja, 
Vtagel ''raba vetifrach; 
2 Kach'ba99alt | paroch tif- 

rach, 
Vtagel, af gilat v'rannen. 

K'bod hal- L'ban6n nifctan 
lah. 



H'dar hak- Karmel v'ha§- 
Saron. 
Hem jir'u kh'b6di Jahva, 
Hadari Elohenu, 

8 Chazz'qu jadajim rafot, 
Vbirkajm kos'16t amme^u! 

4 Im'ru lenimhare leb: 
Chiz'qu ve-siX tirau! 

Hinne 'Lohekhem jdbo', 
Naqom jiqqom et '^dmmo. 

Jabo' gemul Elohim; 
Hu' jabo' vejosi''khem. 

5 -Z tippaq'chan 'ene 'iv'rim, 
Vozne cher'sim tippafchan; 

6 Az j'dalleg k'ajjal pissech, 
Vtaron lesoni illem. 

Ki nibq"^u bammidbar majm, 
TJn'chalim ba*araba; 

7 Vhaja hassarab la'gam, 
V^immaon rmabbu^e majm. 

Bin've tannim hasBomem 
L'gorihh^m uVqdr^hhem rib- 

90; 

Fa-cha^ari h'not jana 
Hajtd Tqana vagome'. 

8 Vbaja sam maslul *ida- 

rekh, 
Vdark haqqods jiqqare' lo. 

Lo' ja^berannu ■9-ame', 
Ve- 2h61ekh dark ^lo' jit u. 



— 16e. Enallage generis intolerabilis. Nam ruach tantum in significa- 
tione aurae masculinum est in 1. lob 4, 15. Eadem constructio in 1. 
Regn. 19, 1 1 dubia est ; nam ruach adjectivo feminino g'doIa jungitur, 
sequentia vero participia vel Dominum vel vim quandam indetermi- 
natam pro subjecto habere possunt. — XXXV. 4c — e. Lectio praesens 
ultionem et retributionem molestissime in nominativos appositionis aut 
accusativos finales convertit. — 7d3. Suffixum, more archaico scriptum, 
in praesente textu nihil habet, ad quod referatur. — 7e— f. Cf. Is. 84, 
loc— d. — 8a4. Maslul ipsa est via. — 8d4. Evilim nunquam sunt meri 
ignorantes, qui via perspicue determinata indigent, sed semper pecea- 



isaias. XXXV.XXXVILXXXVIII. 



207 



9 *Ve-l6' jihja sam arje, 
-E'ri9 chajjot bal ja^lanna;^ 
Vehalekhu *bdh g'Tilim, 
10 Ufdiije Jahva j'siibun. 



Ubau Qij^on b'rinna, 
Voimchat ""olam 'al rosam. 

Saaon v'oimcha jaaoigu, 
Vnasii jagon va'nacha. 



12. 12. 



lon; 



XXXVn 22 Baza Tkha, la"ga lekha b'tulat bat 
Acharakha rds heni'a bat J'rusalem. 

-T mi cheraffcai, va"le mi h'rim6ta *q61'kha; 
Vattiaaa' marom "^enakha -1 q'd6s Jiarael! 

B'jad ''badakha cherafta 'Donaj vatt6mer: 
B'r6b rikhb- 'ni 'alit- m'rom harim, jark'te L'banon; 

Veekhr6t qomat 'razav, mibchar ber6sav, 
Veab6a m'16n qi^^o, ja'ri kharmillo! 

t-N6khi qarti vesatiti majim zarim, 
Vachrib b'khaf pe^amaj k61 je6re Ma^or. 

H'16' sama^ta, Tmerach^q otah ^aaiti, 
[Vi^artiha] mime qadm, 'atta h'be'tiha; 

Ut'hi rhas'ot gallim ni^^im 'arira b'9urot, 
Vj6s'behen qi^^re jad chattu vajjeb6su; 

*Vajjihju ^^«-'^eaeb aada viraq dase', 
Ch'9iri gaggot lisedefa lifne qama? 

Vsibtekha v'9e't'kha uboakha jada'ti, 
V'-* I hitraggez'kha -laj v'sa'nan'kha 'ala b'6znaj; 

Vaamt- chachi b'app'kha umitgi bia'fatakha, 
Vahasibotikha baddark, 'ser ba'ta bah. 



23 



24 



25 



26 



27 



28 
29 



10. 10 1 10. 8 II 6. 8. 10. 

Carmen Ezechiae: XXXVIII 10 'Ni 

amarti : bid'mi jamaj -lekha ; 

B'sa"re s'61 puqqadti jater 

§'n6taj. 

11 -Marti: 16' er'a Jah *ib'- 

ar9 hachajjim, 

L6' -bbi^Q- -dam 'od 'im jos'- 

be fchald. 



12 D6r- nissa' v'nigla minn- ; 
K'6hel r^^^i k^n quppadti; 
K'6reg chajjaj middalla j'- 

ba99"6ni. 

-Mdrti: mijjom 'ad lajl 
taslimeni ! 

13 Siwit- ndf^i h{kh'ehi 'ad 

b6qer. 



tores, quamquam nondum " totaliter obdurati. Ceterum v. 8—9 glossis 
scatent. — 10. Hunc versum scriba quidam etiam post v. 10 cap. 51 
addidit, voce utrobique praecedenti g'ulim permotus. — XXXVII. 22—29. 
Idem vaticinium recurrit in libro 4 Kegnorum 19, 21 — 28. Melior quae- 
que lectio tacite selecta est. — 28-29. Additamentum non solum valde 
prosaicum et superfluum est, sed etiam constructionem perturbat. — 
XXXVIIl. 12b4— c2. Punctatio et accentuatio rejicienda est, quia nec 
verbum qafad significationem succidendi habet, nec Ezechias ae ipsum 
tamquam auctorem mortis suae introducere potest. — 13. Cf. Ps. ISl, 2. 



208 



Isaias. XXXVm.XLII.XLIV. Jetemias XII, 



Kdari ken j'§abber kol 'a^'- 
motaj. 
Mijjom *ad lajl tdslimeni! 

14 K'sTis, 'agur, ken '^af^ef; 
Ehga k'j6na, fddl 'en- Tma- 

rom: 
Jahva, 'aseqa Ui, ^orebeni! 

15 Ma 'dabber, veamar li 

v'hu' "^aaa: 

Eddadda khol s'n6taj *al mar 

nafsi? 

16 'Donaj, "lehem jichju, v'- 

^bam chajje ruch-, 
Vtachlimeni, vehachj^ni! 

17 Hinne Vsalom mar li;^ 
-Tta cha§aqta nafs- mis^acht 

b'li. 

Ki hislakhta -ch're gev'kha 

kol ch^-Q-aaj. 

18 Ki lo' s'61 todakka, 

mavt j'hariakka; 

L6' j'(3abb'ru jor'de bor 61 

'mittakha. 

19 Chaj, chaj, hii' jod'kha, 

kam6ni hajjom; 
Ab rbanim jodi' -1 'mittakha. 

20 Jahva rh6si'6ni; 
Uneginotaj nenaggen 

K61 jem6 chajjenu 'al bet 
Jahva ! 

7. V. 

XLII 10 Sirii 1'- Jahva sir cha- 

das. 



T'hill4to miq'9e haar^, 

Jor'd6 hajjam um'16o, 
Ijjim vej6seb6hem! 

11 Jia'u midbar ve^arav, 
Cha^^rim, teseb Q6dar; 

Jar6nnu j6s'be Sala^ 
Mer6s harim ji^vachu! 

12 Jaoimu 1'- JahvS kabod, 
-T'hillato Vijjim jagg'du! 

13 Jahva kaggibbor je^e', 
KeiS milchamot [jari*]; 

Ja^ir qin'a, af ja^rich, 
'Al ojebav jitgabbar. 

7. 7 1 7. 7. 

XLIV 1 Vatta §'ma', Ja'qob 

'abdi, 
Ve- Jiora^l, bachart- bo:^ 

2 Jahva 'oa'khd v'jo9'rakha; 
Mibba^fl-en ja^zerSkka! 

Al tira', *abdi Ja^qob, 
V- Isurun, bdchartl bo! 

3 Ki e99oq m4jm 'al ^ame' 
Ven6z'lim 'al jabbasa. 

E996q ruch- 'al zar^Skha, 
V'bir'khat- 'al ^e^^aakha; 

4 Ve^amechu b'ben chd^ir, 
Ka^^^rabim *al jib'16 majm. 

5 Za jomar: 1'- JahvS ^i; 
Vza jiqqare' b'sem Ja^qob ; 

Vza jikhtob jado 1'- JahvS, 
Ub'sem Jiarael j'khunna. 



12. 12 I 12. 12. 

Jer, XII 7 'Azabt- et beti, na^asti 6t nachlati, 
Natatt- et j'didut nafsi bekhaf oj'baha. 



Accusativus animae ad sensum complendum desiderari nequit. — 16a5. 
Lectio praesens bahen genus nimis moleste mntat. Vox praemissa rkhol 
sensum vel nuUum vel, ut ajunt, modernum (sub omni respectu) praebet. 
— 17. Tautologia intolerabilis. 



Jeremias. XIi.XVIII.L. 20d : 

8 H4jeta Ui nachlati k'arje bajja'ar[; 
Natena 'alaj b*qol6h,. ^al k^n (3'ne'tiha. 

9 H''aj'8- 9abu' nachlat-i, ha^aj^a- sabib 'alaha? 
L'khTi, -s'fti kol chajjat laada, het^ju Tdkhla! 

10 EoHni rabbim sich'tu kharm-, bos'su et ch^lqat-; 
Nafnu 6t chelqat chemdati rmidbar §'mdma. 

11 Samah lis'mama, ab'la '^aldj semema; 
Nas'ma kol haare^, ki en is aam 'al leb. 

12 ^Al kol sefajim bammidbar bau §6d'dira. 

Ki charb 1'- Jah okh'la miq'96 ar^ v"ad q^^e haar?. 

7. 7. 

XVm 13 Sa'lu na' baggojim, mi sama' kaeM! 
SaVurit 'aa'ta meod b'tulat JiaraeL 

14 Haja^zob mi^^uri aadaj saleg L'banon? 
Im *jinnas'tu majim zarim, qarim, n6z'lim? 

15 Ki s'khechum '^ammi, las§av' jeqa^Q-Q-eru, 
VajjakhSilum b'dar'khehem, sebHe 'olam; 

Lalakht netibote darekh 16' seliila, 

16 Laoum ar^am lesamma, seriqot 'olam. 

K61 'ober 'alSha jissom v'ja.nid b'r6so. 

17 K'ruch qadim 'fi^em Kfne -jeb, *^er'em b'j6m -dam. 

12. 12 I 12. 12. 

L 23 Ekh nigda' vajjissaber pa^fl-Q-is kol haar^; 
Ekh haj'ta lesamma Babel behagg6jim? 

24 Jaqost- lakh v'gam nilkadt, Babel, v'att lo' jada^t; 
Nim9e't v'gam nitpaat, ki b6- Jahva hitgarit. 

25 Patach Jah -t o^aro vajjo^e' -t k'le za*mo. 

Ki m'lakha hi' 1'- -D6naj Jah 9'ba6t b'ar9 Kaadim. 

26 Bou lah minni qe^, pifchu ma'busaha; 
Soleliiha kh'm6 ''remim vehachrimuha !* 

27 Chir'bu k61 paraha, jeredii -la^Q-d-abach ! 
Hoj "^alehem, ki ba' j6mam, 'et p'quddatam! 

28 Q61 nasim ufele^im meare^ Babel, 
L'haggid b'- (^jion et niq'mat Jahva 'Lohenu!*^ 

Jer. XII. 9a. Additamentum e v. 8 repetitum falsam speciem evocat, 
ac si hic quoque de injuria populi israelitici in Dominum agatur, cum 
e contra de poena populi sermo sit. Si quis legi masoreticae, secundum 
quam particula interrogationis ante literas gutturales semper plenam 
vocalem retinet, scrupulosius adhaereat, legat stichum: Ha%j9- ^^■bu'^ 
nacUat-, ha^^ajS- sabib "laha. — llbl. Cf. Jud. 5, 5. — L. 29. Versus 
sequens e v. 26 cap. 49 falso repetitus est. 

Carmina V. T. metrice. 7 



2 16 Jeremias. L. Ezechiet. TtX. 

29 Hasm"u el Bab^l rabbim, kol d<5r'khe qaSetl 

Ch'ini 'alaha s4bib, al j'hi lah pel^^Q-a! 

§aU'mu lah k'fo'lah, k'khol, 'ser 'aa't4, 'aaii lah! 
£1 el Jahva zdda, el qedd§ Jiarael. 

12. 12. 

Ez. XIX 2 Ma imm'kha, lebijja, ben 'rajot rab^^a, 
B6tokhi khefirim ribbeta gurSha! 

3 Vatta'1 achad migguraha, Z^^-kh^fir haja, 
V4jjilmad ledaref •O-S.ref, adam akhal. 

4 Vajjasmi^ elav gojim, b'sachtam nitpaa, 
Vaj'biuhu bachachim el ar^ Mi^rajim. 

5 Vatter', ki *nahla' *mimminna, -b'da tiqvatah; 
Vattiqqach -chad migguraha, k'fir aamathu. 

6 Vajjithallekh betokhi 'rajot, k'fir haja, 
Vajjilmad le^O-aref ■^aref, adam akhal. 

7 *Vajjer* el fnie^onotav v"^arehem hechrib, 
VattiSsom ar^ um'loah miqqol sa'gato. 

8 Vajjitfmi 'alav gojim sabib mimm'dinot, 
Vajjifr'au "^alav ristam, besachtam nitpaa. 

9 Vajjitfmihu b'sugar vdjjiVcdvhu b'chaohim, 
Vdjjo^s'irdhu vaj'biuhu el malk Babel. 

Jebiiihu bdmm'9oddt, Tma^n 16' jissame' 
Q61o '6d ele har6 argi Jiarael. 

12. 12. 12. 

10 Immekha khegafen *ukTiQordqa, *b'rimmon; 
'Al majm setula, porijja va^anefa, 

Hajeta rabhdt fbud mimmajim rabbim. 

11 *Vajehi lah ^ma^a-Q-e '6z el siV^Q-e m6s'lim; 
Vattigbah qomato 'al beni 'ab6tim, 

Vajjera' b'gobh6 beriibbi dalijjotav. 

12 Vattuttas hi' b^chema, laar^ huslakha, 
Vruch haqqadim h6bi§ pirjah, hltparaqu; 
*Vejabes ma'd''9'e 'uzzah, es akhalathu. 

Ez. XIX. 7al— S. Verte: et praedam abstulit (attulitque) in latibu- 
lum suum. Pro absurdo alra"notav TM habetur in VA tfi) '9'p«aet aJbxou, cujus 
prototypon hebraicum non patet. — llc. Fortasse, primo verbo emendato, 
legendus est stichus: Vdjjed' begobhd' berubbi ddlijjdtav. — I4a. Verte: 
et egressus est ignis de ramo in surculos fructusque ejus. — In cap. §2 
Ezechielis saltem duo carmina lugubria annuntiari, vulgo putatur (cf. 
V. 2. 16. 18). Cum vero non constet, verbum naha de solis metricis la- 
mentationibus adhibitam esse, nihil obstat, quominus v. 18 — S2 pro ora- 
tione soluta habeantur. Sed et v. S — 15 nihil prorsus elegiaci, sed tantum 



Ezechiel. XIX.XXXn. Amos. V. Jonas. H, Michaeas. IV. 211 



13 Vatta s'tula baramidbar, b^ar^ ^ijja v*9ima*; 

14 Yitte^e' es mimraa^d^d-a baddaha, plrjali; 
-Khalah v'16' haja bah ma^d-^d-e '(5z, sebfl- lim^ol. 

12. 12. 

Am. V 2 ¥^fela, lo' tdsif qiim .b'tulat Jiordel; 
Ni^O^&eSa 'al adematah, 6n meqimah! 



Jon. 



6 

7 

8 

9 
10 



12. 12. 

II 3 Qara't- mi^^ara li el Jahva, vajja^en-; 
Mibba^S-ni seol siwa^t-, sama'ta q61i. 

*iTasrkhen- m'9ula birbab jammim, v'nahar j's6b'ben-; 
K61 misb'rakha vegaUakha *dlaj '^ab'ru. 

Vaani amart-: nigraSt- minnagd 'enakha. 
Ekh osif lebabbi^Q" el hekhal qodSakha? 

'Pafon- mdjm 'ad nafs, fhom j's6b'ben-, siif chabiis TroS- 
L'qi9'be harim jdradt-, b'riche ar^ ba'd- r^61am. 

Vatta'1 minni sachat chajjaj, Jahva 'L6haj; 
B'hit'a'6-&6f 'alaj nafSi, et Jah zakharti. 

Vattabo' elSkha ffiUat- -1 hekhal q6ds'kha. 
M'sammerim hab'le sav', chasdam h^m ja*z6bu. 

Vaani beq61 *fhilld v-toda ezb'eha Uakh; 
'ber nadarti, 'sallema, j^su^^at le- Jahva. 



7. 7 I 7. 7 I 7. 7. 
Mich. IV 1 V'haj4 b'ach'rit haj- 

jamim, 
ISTakhon jihja har bet Jah; 

Nakhon bero^ hSharim, 
Veniooa' miggeba'ot. 



V'nah'ru -lav k61 hagg6jim, 
2 Veharkhu 'ammim rabbim. 

Tam^ni: Tkhu v'na'la -1 
har Jah, 
El bet Elohe Ja'qob; 



miuas Domini contra regem poptdumque Aegypti continent. Ergo ad 

elegiam (qina), in v. 2 annuntiatam et in v. 16 iterum commemoratam, 

haec unica tantum stropha pertinere potest (v. 2; schema: 7. 7. 7 | 7. 7): 

Kefir gojim, nidmeta, 

Vattd k'tannim bajjd.mmim, 

Vattdgach b'nd,h'rotakha ; 

Vattidlach mdjm b'ragW.kha, 
Vattirpoo ndhar<Stam! 

Jon. II. 4al. Praemisso Vav conversivo periculum salvationi post- 
poneretur. — 7a4 — 5. Textus praesens habet: haare^, b'rich§>ha. — 
10b4. Cf. ad Ps. 3, 9, 

Mich. IV. Oraculum hoc invenitur etiam apud Isaiam (2, 2 — 4), qui 
tamen nuUo modo auctor haberi potest. Portasse nec Michaeae tribuen- 
dum est, sed ad tertium quemdam prophetam antiquiorem pertinet. 
Meliores leetiones semper in 1. Isaiae inveniuntur, unico loco excepto. — 
Ib— c. Conjungenda est hic lectio utriusque textus, ITam Isaianus vocem 



212 



Michaeas. IV. VI, Nahtiin. I. 



V'jor6nu midderakliav, 
Vnerkha beorechotav ! 

Ej m'- 9iJJo^ ^^5®' *o^^» 
Ud'bdr Jah m- Imsalem. 

3 Vesafad- ben haggojim, 
Vhokhich le'ammim rabbim; 
Vkhitftii char'b6tam 1'- 
ittim, 
Vach'nitotam rmazmerot. 

Lo' jiaaa' goj el goj chaxb, 
Vlo' jilm'du '66. milchama. 

7. 7 I 7. 7. 

VI 6 Bamma aqaddem Jahva, 
Ikkdf 1- Elohe marom ? 

Ha'q4ddemannu b"61ot, 
Ba'agalim b'ne §ana? 

7 H^jir^a Jah b*al'fe 41im, 
Berib'bot nach'le samen? 

Ha^tten b'kh6ri pis% 
P'ri bi^ni cha^Q^&at nafsi? 

8 Huggad Tkha, adam, ma 

Mob, 

Vma Jah dore§ mimm^kka: 

^*'S6t mispad- v'ahbat chased, 

Vha^ne' lakht 'im 'Lohakha. 



7. 7 j 7. 7. 

JSTah, I 2 El q4nno' v'n6qem 

Jdhva, 
Noqem JahvS v'ba'l chema; 
N^oqem Jahva legarav, 

3 Vno^Q-er hu' r6j'bav, ) JahvS. 

Ark appajm ligedol koeh, 
Vnaqqe lo' j'naqqe JahvS. 

B'sufa v'bia"^ara darko, 
V"anan abaq raglehu, 

4 Go'6r bajjam v'jabb'sehu, 
Vekh61 haim'harot h^chrib. 

*Da9uq Basan ve- Khar- 
mel, 
TJfarach L'banon umlal. 

5 Harim ra"su mimm6nnu, 
Vhagg'ba'ot hitmogagu; 

tVeset haar^ mippanav, 
Vtebel vekhol jos'be bah. 

6 Za'm6, mi ja^mod Tfanav; 
Mi jaqum bach'ron appo? 

CHamato nitfkha khaes, 
Vha99urim nitf^u m'mennu. 



nakhon secundo, Michaeanus tertio tantum sticho praemittit. Sola VA 
libri Michaeae utrobique vocem retinuit. — VI. 8cl, Additamentum con- 
structionem perturbat. Quis incipiet sententiam particula adversativa? 
Nah. I. Exquisito artificio alphahetico struitur hoc carmen. Uni- 
cuique disticho litera ex ordine alphabeti usque ad Mein inclusive prae- 
mittitur, sed ea lege, ut Aleph iteretur, et prima ultimaque stropha 
unicam tantum literam initialem recipiant. Hoc modo in initio secundi 
distichi literae Nun locus reservatur. Ceterae literae a Samekh usque 
ad Tav (e quibus PS,, ut saepius, literae 'Ajin praemittitur) literas ini- 
tiales Bet, Gimel, Dalet, He, Vav ita sequuntur, ut alternatim binae et 
singulae ponantur; ergo Samekh et Pa post Bet, 'Ajin post Gimel, ^^-de 
et Qoph post Dalet, Res post He, §in et Tav post Vav Apparet hoc arti- 
ficio, vocales longas tempore Nahumi nondum plene scriptas esse, quod 
etiam inscriptionibus dibonitica et siloamitica probatur. — 401. TM hic 
verbum umlal e sticho sequente frigide anticipat; sed VA illic vertit 
eleXme, hic ujXiyiw^yj, cujus sensus omnino cum verbo arabico da^aqa, 
a structura alphabetica postulato, congruit. - 5cl — 2. Verte: et fit 
commotio (vel interitus) terrae. Vox set, quae hic sine Aleph scribitur, 
ut in 1, Num. 24, 17, lectioni praesenti,^ordini alphabetico et gramma- 
ticae contrariae, substituenda est, Cf. ad Ps. 24, 9; 89, 10. — 6a4— bi. 



Nahum. I. Habacuc. III. 



213 



7 0ob Jahva *Uqov^Ui 
Pma^^oz bejomi ^ara. 

iJode' Jahvd chose bo, 

8 TJb'sa^p 'ob6r qeq NitCve. 

Kala ja'aa meqdmah, 
V'oj'bav jeraddef chosekh, 
9*^ Lo' taqum pa'majm ^ara; 
^ JaJivd, kala hu' 'daa. 

^ Ma tfchassebun el Jahva? 
10 Ki 'ad sirim sebukhim ! 
Ukhesob'am sebuim, 
I]kk'lu k'qas jdbes male' ! 

7. 7 I 7. 7 I 7. 7. 

Hab. in 2 Jahva, sama^t- sim- 

'akha ; 
Jare't-, Jahva, po'lakha. 

Beqarb sanim chajjehu, 
Beqareb sauim todi^! 

*B'hibbdhel ^dlaj ndfsi, 
Berogez rachem tizkor! 

3 Eloh mit- Teman jabo', 
Veqados mehar Pa'ran. 
Kissa samajim hodo, 
-T'hillato maVa haar^. 



4 ^Qamajim mij[j'ad6 lo, 
Veaam chibbajon 'lizzo. 

5 Lefanav jelekh daber, 
Veje^e' rasef Traglav. 

6 "^Amad vaj'mdded are^, 
Eaa vajjatter gdjim; 

Vajjitpo9'9u har're 'ad, 
Saehu gib^dt 'olam ^lo. 

7 Tacht avn rait- oh'le fKhus ; 
Jirg'zun j^ri^^dt ar^ Midjan. 

8 H'bin'harim chara, Jahva,^ 
Im bajjam "^ebratakha? 

Ki tirkab 'al susakha; 
Markebotakha j'§ii'a. 

9 'Erja te^dr qastakha; 
Sebe^^ot tma'9-'&otakha, 

Jzor^mu ^dbvm 'al dmer, 
]SI'hardt tebaqqa' areQ. 

10 Eaukha, j'chilu harim, 
-..Zarm majim f^aharamo. 

Natan tehdm qolahu, 
fMardm jadehu naaa'. 

11 Sechsikha orah sames; 
Jarech 'amad zebulo. 



His vocibus false in lif ne umi distinctis interponendum erat za^iuo. — 
7aS— bl. Duorum verborum a litera Lamed ineipientium prius excidit 
in TM, posterius in VA — 8aS— 4. Absque hac suppletione suffixum 
in sticho sequente nihil haberet, ad quod referretur. — 9. Transpositio 
stichorum necessaria est, quia tertius et secundus stichus v. 9 sententiam 
versus 8 repetunt et confirmant, primus vero quaestionem proponit, ad 
quam non in immediate sequentibus, sed in versu demum 10 respon- 
detur. Si enim de molitionibus contra Dominum quaeritur, congrue 
respondetur, hostes nihilominus destructum iri, non vero, poenam non 
iterandam fore. — 9bl. Omissum est tetragrammaton, quia post dislo- 
cationem stichorum aliud ei immediate praecessit. — 10. Verte: Nam 
(Ninivitae defensionem contra Dominum molientes) sicut spinae inter se 
implicati sunt. Sed, etiamsi vinum suum madore aequent, nihilominus 
tamquam stipula arida igne penitus consumentur. Versioni consuetae, 
parallelismum destruenti, obstat, quod implexus spinis nuUam protec- 
tionem contra ignem praebet. 

Hab. III 4. Additamentum nihil prorsus significaret; nam splendor 
semper sicut lux est, et vox or non nisi arbitrarie de sole intelligitur. — 
4bl — 2. Verte: et (nihilominus adhuc) tegumento se involvit majestas ejus. 
Punctatio sensum praebet frigidissimum. — 8. Stichus additicius quae- 
Btionem nimis urget. — 9bl. Cf Deut. 32, 42. — 9c3 —4. Verte : man- 



214 



Habacuc. III. Zacharias. XI. 



Ledr cM^^aklia j'hairkliu, 
Lenogali b'raq cli'nitakha. 

12 Beza^^am ti^^ad are^, 
tBeapp'kha tadus gqjim. 

13 Jaga^ta rjel' 'ammakha, 
Lejesa"^ et m'sichakha. 

Macha^ta ros m'bet rasa' ; 
'Arot jesod ^ad ^avvar. 

14 Naqabta tb^ma^S-Q-otakhai 
P'razav, jis"ni lah'fi§en-; 

'Ali^utam k'mo drje, 
Le'k61 'ani bammistar. 

15 Darakhta b'jam, susakha, 
^g-ehomer majim rabbim. 

16 Samd't-, vattirgaz bi-G-ni; 
Leqdl ^ariti aefataj. 

Jabd' raqab ba^^amaj, 
Vtachtaj ergaz, *aswri; 

Aser anuch rjom ^ara, 
La'ldt le'am, j'gudannu. 

17 Ki teena lo' tifrach, 
Veen jebiil bagg'fanim. 



KicheS ma*a6 Aa^-zajit, 
U§'demot Id' 'ao^ okhl. 

Gazar tmipimlkhlaa ^on, 
Yeen baqar bar'fatim. 

18 Va'nf b'- Jahva e'ldza, 
Agila b- Eloh6 jis'-! 

19 Jahva Elohcbj guri, 
Vehti Addnaj, cb61i; 

Vjaaem raglaj Fajjalot, 
V"al bamotaj jadrlkhen-. 

7. 7. 

Zach. XI 1 Petach, L'bandn, d'- 
latakha, 
Vtokhal es ba'razakha! 

2 ^ Hel^l, b'ros, ki nafal arz; 
'Ser addirim suddadu! 

Helilu, -Udne BaSan; 
Ki jarad ja'r habba^ur! 

3 Qol jilelat hard^im, 
Ki siiddeda addartam! 

Qol saagat kefirim, 
Ki siiddad g'dn haj- Jarden! 



dato tuo obedientes. — 14a2. Forma praesens b^maT^S-av non solum 
grammaticae, sed etiam sensui adversatur, cum sententia, hostes suis 
ipsorum armis interfectum iri, clarius et majori cum emphasi expri- 
menda foret. Etiam vox ros incongrue e v. 13 repetita est; nam sin- 
gularis displicet, nec praecise caput lanceis perforari solet. — 15. Verte: 
Torculasti mare equis tuis, {ita ut fieret) lutum aquarum multarum. — 
16d3— el. Duarum vocum fere identicarum priorem omisit TM, alteram 
VA. — 17e2. Cf. Ps. 50, 9; 78, 70. 



Corrigenda, 



Ps. n 8a: §'al mimmenn- v'et- 

tena 
lla2— 3: 6t Jah 
m 9d: Labadch tosiben-. 

V 13b3: t''ad^'rajinu. 

VI 2b: Val bacb'matekha t'- 

jass'rdni! 
Vn 17a: Jasub "malo berdso, 

VIII 6b2— 3: v'hadar te'a^^e- 

rehu. 

IX 9b: Jadin leummim b'mesa- 

rim. 
18: Jesubii r'sa'im lis'61a, 
Kdl gojlm s'kheche Elohim! 

X 3 : In nota emenda : quia hil- 

lel, pro: quia chiUel, 
5al — 2: Jeehilu d'rakhav 
7a3 — 5: -la v'mirmot vatokh; 
12a: Qiima, Jah, El, n'aa' ja- 

dakha; 
17b4: -znakha. 
Xn 7b: 'Marot dehorot; 
XIII 6a2: b'chasdakha, 
XVI 7a2— 3: et Jah, 
9: Lakhen aamach libb- vajjagel; 
K'b6d-, af b'aar- ji§k6n laba^&ach. 
XVn 5d2: Vda/rhakha. 
lOa: Chelbam sagaru, 
c: Pihem dibberu 
XVni 22b: Vel6' rasa't- me- 

'Lohaj. 
25b: K.'bor jadaj Tnaged 'enav. 
28bl: Venajim 
XXI 6b2— 3: v'hadar tesavva 



14b: Un'zamm'ra gebiiratakha! 
XXIT 18a: 'Sapper kol 'a^em^taj; 
23b: Bet6kh qahal 'haVlakka. 
XXni 1— 2a: Jahva ro'i, lo' 

echsar ; 
B'not das' jarb^gen-. 
2al: Cf. Soph. 2, 6. 
5 — 6: Eepone numerum priorem 

ante vocem Ta^rokh, posterio- 

rem ante Akh. 
6c: Vsibti bebeti JahvS 
XXV 2b: Al ja^le^u oj'baj H! 
18al: Q,umd, 

XXIX 6b: V- Sirj^n k'mo ben 

reemim. 

XXX 8a: Jah, bir'9onakha 

XXXI 8b3— 4: et 'onj-, 

XXXII 8a: -Skil'kha v'orakha 

XXXIII 2a: Hodu 1'- Jahva be- 

khiimor, 

XXXIV 21al: Somer 

XXXV 3a: Vhareq chanit vesa- 

gar 
4a2: v'jikkalemu 
c: Jiss6gu -ehor v'jechparu 
28a: Tehga 9idq'kha kol hajjom, 

XXXVI 4b: Chadal Thaakil, le- 

he^ib; 
7a: gid'qatekha k'har're El, 
llb: V'9id'qatekha rjis're leb! 
XXXVn 14b: L'happil 'ani veeb- 

jon! 
21b: V^addiq chonen ven6ten. 
28b: Vel6' ja'z6b kol ch'sidav. 



216 



Corrigenda, 



31a; Tordt 'Lohav beUbbo, 

40b: tJ^falleS-ekba mer'sa^im; 

a: V'ja'z'rem Jahva vifair^&em, 

cl: V'josl'em, 

XXXVni 2b: Ubach'matekha t'- 
jass'r6ni ! 

XXXIX llb: Dele notam. 

XLV lOa: B'n6t m'lakhim be- 
jiqq'rotakha ; 

13b2— 3: jechallii "sire 

XLVI 5a: Sv^ nahar, p'lagav 
j'aammechu 

10b2 — 3; jesabber v^qic^e^ 

XLVIII 4a: 'Lohim bearm'notM,ha 

15b — c: 'Lohenu, [hu'j'nah'g^nu] 

ie-^olam va%d. 

XLIX 7: Dele versum, e Ps. 81, 
9. 11 interpolatum et nume- 
rum 22 distichorum destruen- 
tem. 

LI 4a: Harbe, kabbesen- me*^'- 

voni, 

5a2 — 3 : fsa^aj ani 

llb3 — 4: meche, Jahl 

15al — 2: 'Lainmeda fos''im 

11 V 4al — 2: 'Lohim, sema' 

6b: 'Donaj bes6m'khe nafsi! 

LV 4d: llb'af je(3a'8"9'emuni. 

7 : ^Mi jitten li ebr k'jdna, 

A^ufa veeskona? 

LVI 3al — 2: Saafd sor'raj 

11, 1-2: 3]Be- Jahva 'hallel 

13a: 'Alaj, Elohim, n'darakha; 

LVm 10a2 — 3: j'binu sirote- 

kh6m 

LIX 14c: Ki 'Lohim mosel be- 

Ja^ob 

LXVIII3c: Jobedu r'sa'im mipp'- 
ne Jiih. 

5c2 — 3: semd v''irzu 

9b: -P samajm na^&^fu, hdrim 

ndz'lu, 

lOal: G-asem 

LXIX 3al— 2) 0aba't- biveni 

22bl^ — 2: V'li9'mai jasqiini 



33a4: jiomachu; 
LXXI 4b: Mikkaf m"aw61 ve- 
chdme^ ! 
LXXni 8bl: 'Osq 
LXXV 9el: Ji^teju 
LXXVI lOb: L'hor kol 'dn've 

are?. 
LXXVni 5d: Lehddi^am lib'- 
nehem ; 
6c: Visappeni liVnehem, 
8a: Veld' jihju ka'bdtam, 
lOa: Lo* samerii b'rit 'Ldhim, 
38d: Veld' ja'ir kol ch'mato; 
LXXXVn 4c2: ^'dm 
LXXXVni 2b2— 3: ballajl neg- 

dakha. 
XCn 12a3: tb'sdr'raj, 
b3: m're'im2. 

XCV la: Lekhii, n'rann'na le- 

Jahva; 
7b: Portasse post hunc stichum 

excidit finis psalmi qum initio 

novi. 
XCVni 6c: Hari^u tlefandhu: 
Cn 21b: L'fattech ben6 temuta. 
Cni 3a2— 3: Tkhdl "vonekhi, 
21b: M'sar'tav, ^ooe re^dno! 
CIV 17b: Ch'sida, berdsim betah. 
22a: Tizrach ^§ams, jeasefun, 
27a: tKol -lakha jeaabberun, 
al : Displicet hic suffiram, im- 

mediate praemissis navibus. 
32b: Jigga^ Vharim v'je^sanu! 
CV 7b3: mispa^Q-av. 
25b: Lehitnakkel ba^^^badav. 
40a3— 4: a'lav rdb, 
CVI 5c: tL'hallel m nachla- 

takha ! 
llbl: lchad 

I2a: Vajja'menu bid'barav, 
29a: Vajjakh^asii b'ma'1'lehem, 
47d: tL'sabbech bifhillatakha. 
dl: Hitpa^el inauditum sensum 

valde contortum redderet, ut 

sindle in V. 5. 



Cdrngeiida. 



217 



evn 12al: Vajjdkiina* 

37—38^ P&falleli^iiius postulat, 
strophatti hoc mddo disponi: 

Vajjizr^ti IdMi aadot, 
Vajji^d-e^u kheramim; 
Vajja^ou p'ri tebua, 
Vaj'b4r'khein vajjirbli m^od^. 

CIX 22b: VHbbf chalal beqirbi. 

23a: K^^el kin'«:ot6-nehlakliti, 

26b2: kdchasdakha; 

29b: V'ja'^u khaiii"il bogtamo! 

CX 4d: Stichtis suppleri potest: 
Eoh^n vainS,lekh. 

CXVI 4a: Cormnati substitue 
puiictnm. 

CHX 17, 3— 5: 'abdekhA, echja 
v'esm'ra 

18, 5: niittoratakha ! 

105, 2—3: Tragli debarekhd 

124, 3—4: %dekha kh'chasd'- 

kha 

151, 3 — 5: Jahva, v'kh61 mi^- 
votfekha 

163, 1: ^dqr 

168, 6: n6gd'kha. 

CXXXn 18: Cum relatio suf- 
fiioriiiii ad Messiam rationi 
strophicae minus cdngruere yi- 
deatiir, distidhon hdc modo 
iegi potest: 

Oj'baha dlbiS boSet, 
V"alaha jd^i^ *nizri. 

CXXXV: lii psialmo gentiino sem- 
per relativuiii se adhibetur 
(v. 8. 10), in inteirpolatidnibus 
prd ratidne fdiitis vel §e (v. 2) 
vel aSer (v. 6. 18). Siiiiiliter 
Ps. 132 a gradttalibus, quibus 
niinc insertus est, usu par- 
ficuls(d aler differt. 

CXXXVI 1: Hddu 16- Jahva, ki 
•&6bi ki l^olani chfedd! 

7: L6*doe drim g'dolim, 

15: V6ni'er Par*6 v'chel6, ki 1'- 
'olam chasdo! 

Carmina V. T. metrice. 



17: Lemakke lm'l&khim g'doliin, 

ki r^dlam chaSdo ! 

23: §6bb'siflenu zakhar flo, ki 

l"61ain ch^do! 

26: Hodu 1'- Eli hassamdjm, ki 

TMlain chasdo! 

CXXXVn 9b: -T 'oriajk el has- 

salM 
CXLm la— b: Jah, §'ma' t'fil- 
lat-, ha'zina 
Ele tachiiunaj ! 

3a — ^b : Ei tadaf -j6b nafs-, dik- 

ka' 
Laar^ chajjdti; 
7a2: *'nen-, 
GL 6, 2: h^n'sama 
Cant. I 14b2: 'En Gtm. 

IV lc: Textus praesens hic et iii 
cap. 5, 12 eo intolerabiHus 
oculos humanos cttm columbis 
comparat, quod et ipsae co- 
lumbae dctilds habent. Plane 
diversi sunt loci Canit. 4, le 
— 2 et 7, 4, cum liec capreis 
coma capiti propria nec dorca- 
dibus mammae humanis simi- 
les sint, et dentes non dum ovi- 
bus, sed isum grege ovium 
compareiitur. 

13b: tOdn rimm6nim, 

bl : Vox persica saeculo Saldmo- 
nis non cdii-griiit. 

Vn lc— d: EfeplrfehfeMit SM&mit 
eos, qui oculos in ipsam de- 
figunit. ExpKcatio consueta re- 
fatatur Idcis Cant. 1, 5; 2, 1; 
4, 16. 

6: In nota corrige 'alajikh pro 

'alaj. 

13a: !Ra§kema lakk'faiiiiiii! 

Vm 14b2: l^ofi: 

Thr. I 8b5: "rdtah; 

Prov. n 18a2: *§ata 

V 9bl: -§'notakha 

lOa: *V'-jiob"u zarim kochakha, 
28 



21S 



Corrigenda. 



al : Deerat ^-q in textu primi- 
tivo VA. 

VI 1 — 19: Versus, contextum 
molestissime iuterrumpentes et 
a ratione harum admonitio- 
num prorsus alieni, e dictis 
sapientum (Prov. 22, 17 — 24, 
22) huc irrepsisse videntur. 

VIII 24a2: fhomot 
Xn 26bl: Vedarekh 

XIV la: Chokhamot ^ban^ta betah, 

al : Falsitas additamenti e sticho 
parallelo patet. 

XVII 16b2: chokhma, 

XX21b: Veach'ritah lo' fborakh. 

XXTTT 25: In nota corrige {WijTYjp 
pro ^TiT-qp. 

29al: L'mi 

XXIV 2: Cf. etiam Prov. 26, 23. 

31: Hoc modo restituenda sunt 
duo disticha: 

Vehinne, *ndchto sdmir, 
'Ala khuUo qimm's6nim; 
Kossu fanav charullim, 
Vegadr 'banav nehrasa. 

Verte primum stichum: et ecce, 
operuerunt eum spinae. Cf. loh 
36, 16. VA, vocibus false di- 
stinctis, supponit textum: V- 
hen hinnachto, samlr. Alteri 
sticho V. 31 respondet xcCi 
Yopzo]iavrpsi oXo?, tertio y.al 
ftvs-uat IxXeXetji-iievo?. 

33 — 34: Versus hic e cap. 6, 9 
— 10 falso repetiti videntur. 

XXVI 17bl: Mit^abber 

lob m 9bl: Jitballa' 

VI 2 la : Ki *1cMn att^m h'jitem *li, 

IX 6al; Hamraargiz 
8b3: bamot^ 

X 10b2: taqpieni? 
Ila3: talbisen-, 
Xni 4b2: 'lil 

XIV 16b: VA retinet copulam, 



quamquam et ipsa negatio- 
nem exprimit et legisse videtur : 
Vlo' ta bor *al chaMati. 

XV 32a: ^Z^mordto b'16' '^jom 
*tfmmal, 

31b4 — 32al: Vocum simillima- 
rum prior excidit in VA, posterior 
in TM. Cf. VA ad Cant. 2, 12. 

XXni 2a: Lectio VA etiam inde 
suadetur, quod silentium ab- 
solutum lobi contra probrosas 
calumnias Eliphazis affectatum 
foret. Optime igitur lob, digni- 
tatis suae memor, crimina sibi 
objecta in initio orationis bre- 
viter per contemptuosam iro- 
niam concedit, nullum jam 
exinde verbum ad insultatorem 
directurus, ne disputatio in 
vulgarem ignobilemque alter- 
cationem degeneret. 

9b3: v'lo' 

XXXIV 29dl: V"al 
XXXVI 29b2: sukkat6hu? 
XXXVn 7b2 : kol 

Gren. XLIX 22b: Verte: surculus 
ascendens murum. Lectionem 
b'ni etiam VA tuetur. 

ITum. XXIV 7a3: middoljehu, 

17cl: *Zarach 

Deut. XXXn 5a2— 3: ^lo' b4nav, 

13e: Stichus in TM omissus sup- 
plendus est e textibus samarit. 
et alex., quamquam hi eum 
false versui 14 non praemit- 
tunt, sed postponunt: Jokhdl 
Ja'q6b v'jiaoabe^ Fortasse in 
archetypo quodam margini ad- 
scriptus erat stichus, unde vel 
omitti vel in falso loco sup- 
pleri facile poterat. 

I5al: Jisman (e textu samar.) 

Is. XXXIV 9al: V'nehp'khu 

XXXV 4: UltioDeo est, nonDeus. 



De re metrica Hebraeorum dissertatio. 

Poesi Hebraeoram certa non defaisse metra, praeter analogiain 
universalem et strophicam divisionem, ab omnibus concessam, sed 
alias inutilem, suadent testimonia Philonis, Josephi, Eusebii, S. Hie- 
ronymi, Junilii, probant inscriptiones noimullorum psalmorum, quae 
eos ad modum aliorum carminum canendos esse monent, cum talis 
imitatio melodiae utrobique versus eodem numero syllabarum de- 
finitos et ad strophas sibi aequales compositos praesupponat, nisi 
meram cantillationem hymnorum sacrorum, ob concentum multorum 
variorumque instrumentorum, quem auctores biblici psalmodiae in 
templo peractae tribuunt, impossibilem, effingas. Cum vero Hebraei 
iisdem fere legibus metricis usi sint, ac Syri, metricam hujus po- 
puli indubitatam, quam in prolegomenis carminum Nisibenorum 
S. Ephraemi descripsi, emendatam hic suinmatiin repetam, illis tamen 
licentiis metricis, quas Hebraei spreverunt, silentio praetermissis. 

Syllabas versuum sive stichorum non ponderant Syri, sed nu- 
merant, eosque vel identicos vel diversos in strophas conjungunt 
aequaliter recurrentes. Identitas stichorum cum incisis sententiaram, 
stropharum cum periodis, parallelismus duorum vel, si impar ver- 
suum numerus exigit, trium stichorum, arctior conjunetio plurium 
distichorum parallelorum in strophis prolixioribus, apud Syros quo- 
que servatur, quamquam non seeundum rigorem Hebraeorum. Quem 
tamen et ipsum antiquitus apud eos obtinuisse, mihi probare vide- 
tur hymnus gnosticus saecali n, strictissimo parallelismo exaratus. ^) 
Quoad nunierationem syllabarum notandum est, vocalem initialem 
supprimi posse et semivoeales regulariter pro syllaba non computari, 
salvis exceptionibus in hymno illo gnostico et apud S. Ephraemum 



*) W. Wright, Apocryphal Acts of the Apostles, I, p. 274—279. 
Metrum hymni hexasyllabum jain Theodorus Noeldeke agnovit. Sed 
et strophis decastichis eum constare, mihi certum videtur. P. 275, 1. 15 
post n'sabk'runon sensus exigit verbum v'nerg'sun, post stichum sequen- 
tem parallelismus suppletionem stichi P. 278, 1. 6 perturbatio construc- 
tionis probat, inter voces diday et d'fanni nonnulla excidisse. Deest 
ultimus stichus strophae cum quatuor syllabis penultimi; nec non tres 
primae syllabae btrophae sequeutis, fortasse: sabb'chet Thav. 



220 Metrices hebraicae cum sjriaca coucordia. 

haud infrequentibus, apud poetas seriores rarissinris. Hae ipsae ex- 
ceptiones viam milii straverunt ad inveniendum accentum Syrorum 
metricum, qui alias ex indole linguae aramaicae dubius maneret ; is 
enim rbytbmus pro vero haberi debet, secundum quem semivocales 
nullum recipiunt ictum. Itaque inveni, accentum in syllaba penul- 
tima sticM residere, ita ut versus pari syllabarum numero constantes, 
ut tetrasyllabi et hexasyllabi, sint trochaici, alii iambici; schemata 
strophica mixta rhythmum potioris partis sequuntur^). 

Syri ergo, a quibus antiquissimi hyranographi graeci christiani, 
e Syria oriundi et utriusque linguae periti, poesin syllabicam et 
rhythmicam sive accentu grammatico regulatam mutuo sumpserunt, 
ipsi eam jam ab initio cum populo cognato et yieino Hebraeorum 
comniunem possidebant, ut probabile fit descriptione hymnorum 
Therapeutarum, syriacis in omnibus simillimorum, certum ex accu- 
rata poeseos biblicae indagatione. Arabes quoque syllabas numerant 
et accentus grammatici, quem metrica graeca latinaque classica non 
curat, rationem habent, sed cum hoc principio rhythmico etiam 
metricum stricte dictum conjungunt, quod sine dubio seriori tan- 
tum tempore invectum est. Eationem rhythmicam primitivam ep 
magis Hebraei Syrique intactam servaverunt, Graeci ehristiani, me- 
trica classiea constanter spreta, a Syris acceperunt, quod cantus 
saeer congregationis fidelium, utpote oratio commimis ad Deum 



*) Cum non sit hujus loci, rem fusius probare, duplex tantum pro- 
feratur exemplum. In carminibus Nisibenis hexasyllabis (69. 70) 84 semi- 
vocales poscunt rhythmum trochaicum (69, 4. 7. 20. 22. 27. 84. 56. 58. 
66. 70. 71. 78. 94. 96. 100. 102. 104. 108; 70, 10. 11. 14. 15. 27. §4. S8. 
42. 62. 80. 89. 90. 91. 92. 9E. 96); 39 indifferenter ad metrum vel tro- 
chaicum vel iambicum redigi possunt ; 9 ictum ita recipiunt, ut in eadem 
voce sequatur vocalis plena accentu iustructa, quod apud Hebraeos et 
Syros licet ; 5 tantum rhythmnin iambicum poscere videntur. Sed ex his 
locis in V. 50 carmiuis 69 necessaria est suppletio verbi h'vo post k'mir; 
in V. 60 lege : N^§tajjdn loh m6sk'noh (Habitabitur ab ea domus ejus), 
in V. 7S: iebisin; v. 106 una cum sequente omni sensu et cohaerentia 
caret, ita ut emendandum videatur : Tdvditd lem<5ran, D"dmm'khun nd§- 
ven, d'n6s8aq; deniqup in v. 109 evidenter n'ba^ post gpez supplendum 
est (cf V. 111). in carminibus Nisibenis echematis 7. 4 | 7. 4 (52—59; 
61 — 68) rhythmum iambicnm probant 45 semivocales (52, 49. 62. 67. 8S. 
110; 53, 48. 89. lOS ; 55, 51. 55. 70; 56, 55; 57, 28. 34. 66. 68. 72. 96. 
122. 182; 58, 20. 21. 41. 47; 59, 11. 42; 61, 21. 41. 100; 62, 94 119; 
64, 10. 52; 65, 18. 'SS. 42.61; 66, 7 ; 67, 12. 17. 20. 38. 58; 68, 34. 
108); 35 sunt ancipites; 8 accentum recipiunt, quem tamen alius in 
plena vocali ejusdem vocis sequitur; 3 tantum rhythmuni trochaicum 
prodere videntur (52, 6S; 55, S; 63, 77). Sed in primo vprsn pai^t, vQceift 
'nos post kul supplendam esse, in duobus aliis fortasse pro i'hun et rchad 
pronuntiaudum est elhuu et elchad, quemadmodum in antiqui^simis cp- 
dicibus iuterdum scribitur akhbay, archim, argig pro k'bar, r^chim, r'g4g, 
et nunc quoque esti, eskach. Ceterum lector vocales a me carminibus 
Nisibenis adscriptas e reguIiQ vix prolati^, ubi opus erit, fecile ippe 
corriget. 



De semivocalibus et vocalibus auxiliaribua. 231 

directa, necessario sibi poscat similitudinein - verae elocutionis, ergo 
retentionem accentus grammatici et identitatem stichomm stropha- 
romque com incisis sententianim et periodis, nec non faciLitatem 
canendi pro omnibus, ergo nmnerationem immutabilem syllabarura. 

Quoad hanc numerationem Hebraei Syris consentiunt, non 
numerando semivocales, e primitivis brevibus ortas, quajnquam eas 
multo frequentius per exceptionem pro syllaba computant et hoc 
modo gratam quandam varietatem mobilemque fluxum metri effi- 
ciunt. Nunquam tamen licet, illas semivocales numerare, quae ideo 
tantum assmnptae sunt, ut litera gutturalis in initio syllabae con- 
stitueretur, quo commodius atque distinctius pronuntiaretur. Ergo 
in carminibus pro na*ar6, po^olo, jahafokh, jeesor, jochoram, la^aro^, 
leekhol semper iretinentur formae originariae na*r6, po*l6, jahpokh, 
je'sor, jochram, la'ro9, le'kol. Etiam si semivocalis haec. adsciticia 
ob sequentem semivocalem in brevem plenam mutatur, a poetis 
constanter ignoratur, ita ut maneant formae naVkha, poTkha, jahp'- 
khu, ne'r'ba, ja's'ruhti pro na*ar'kha, po^^orkha, jahafkhu, neer'ba, 
jaas'ruhu.. 

Ille quoque sonus, quem punctatores e simili subtilitate sub 
nomine patachi fartivi inter gutturalem finalem et vocalem praece- 
dentem interposuerunt, a poetis prorsus negligitur. Beliquae vero 
vocales auxiliares, quae ideo assumuntur, ne syllaba finalis, veteri 
terminatione vocali abjecta, in duas consonas desinat, saepius to- 
lerantur, quam spemuntur. Quod si omittantur, pro formis Sxeq, 
qaren legendum esse ar^, qam, etiam transcriptiones graecae usque 
ad Origenem probant. 

Vocales alias ob accentum in proxima syllaba sequentem pro- 
ductae quandoque in semivocalem reduci possunt, nempe primo: in 
particulis procliticis b', 1', k', v'i), nunquam tamen ante suffixa; 
secundo: vocalis A imperfectoram ante suffixa^); tertio: in pluralibus 
panim, damlm, jamim, et duali jadajim, praesertim sequentibus suf- 
•fixis, nec non in formis praepositionis 'al suffixo auctis^); quarto: 



1) Omuia exempla certa hujus licentiae sunt sequentia: Ps. 1, 2; 10, 
14b2. b4; S2, 4; 89, 2. 5; 119, 90; 121, 2; 124, 8; 134, 3; Thr.~4, 15; 
Prov. 4, 18; 13, 4; 26, 2; Ipb IQ, 12; Ex. 15, 16; Jud. 5, 18; Is. 12, ^; 
27, S; S4, 10. IS. Eadem supponend^, est Ps. 12, S; J9, 13; Pr. 3, 23 ; 
Ipb 86, 7; Is. 14, 80, nisi supprimatur forma pausalis; Ps. 119, 66, nisi 
pIuTaH feminini suffixum modo primitivp jungatur; Ps. 10, 11, nisi lega- 
tur p'nav; Prov. S, 28, nisi legatur -1; Ps. 119, 72, nisi praeppsitio min 
in m' mutetur; Ps. 148, 6, nisi hifil mpdo priginarip flectatur. Nota 
etiam, pro lama nunquam pronuntiari posse Tn^a. 

2) Certa exempla: Ps. 18, 4 S;' "35, 1\; i}, 4"; 78, 3; fr, 18, 14; Ipb 
20, 8. IS; 24, 20; 40, 24. 28; Is. 34, 11. Alternat cum hac licentia, eyen- 
tualiter suffixum -6 pro -eh^ (Ps 78, 70; Pr. 81^ 16; Ipb, 27, 21; Deut. 
32, 10- ilc. d), neglectio Vav conversivi (Is. 5, 2), praeppaitio m' (Ps. 
18, 17>, mutatip pronui^tiationis (Cant. 1, 2 jaSqen-). 

») Exstant sequentes hujusmodi formae: p'n$m (Ipb S4, 29), p'n§>kh^ 



222 Productio vocalium ante tonum aliquando neglecta. 

vocalis A. m syllaba stirpis, quam seguitur syllaba flexionis, prae- 
cedit alia syllaba stirpis vel ob vocalem natura longam, vel ob 
geminationem consonae claudentis sive actualem sive latentem, vel 
denique ob simplicem consonam claudentem immutabilis. Omnia 
exempla hujus casus sunt: kokVblm (Ps. 147, 4; lob 22, 12; 
25, 5; Jud. 5, 20, nisi hoc ultimo loco legendum putes m'lamajm), 
'ormlm (Ps. 61, 5; 77, 8; 145, 13), m6r'§6 (Deut. 33, 4), su"llm 
(Cant 2, 15), hekh'l6 (Ps. 29, 9); m6s'rlm (Ps. 17, 2; 58, 2; 
Prov. 23, 16), ll§'rlm (Ps. 125, 4; Prov. 2, 7), raqq't6 (Jud. 5, 
26), raqq'tekh (Cant. 4, 4), qinn'm6n (Cant. 4, 14), mi^&^^to (Cant. 
3, 7), pinn'tah (lob 38, 6), chafl-y^t (lob 13, 23), ball'h6t (lob 18, 
11), 9avv'rekh (Cant. 4, 4; 7, 5), qar't6 (Ps. 147, 17), par't6 (lob 
21, 10), ra"tam (Thr. 1, 22), misk'b6 (lob 33, 19), aimch't6 (Prov. 
14, 10), misp'«ha (Ps. 119, 39), mi§b'rakha (Ps. 42, 8; Jon. 2, 
4), ma'g'lakha (Ps. 65, 12), migd'laha (Ps. 48, 13), nachl'tenu 
(Thr. 5, 2), riqm'tajm (Jud. 5, 30), ma'j'nlm (Ps. 104, 10), nifl'6t 
(Ps. 86, 10; 98, 1; lob 37, 5), nist'r6t (Ps. 19, 13), maml'kh6t 
(Ps. 46, 7), zar'fa (Ps. 119, 53), arg'man (Cant. 7, 6). Huic licen- 
tiae comparari potest, quod Semitae vocalera A syllabae apertae 
stirpis inter syllabam sequentem flexionis et praecedentem vocali 
natura longa aut diphthongo instructam in I deprimere solent, 
Hebraeis ante ictum in semivocalem mutandum. Cf. arab. qatilina 
= hebr. q6^'lim; arab. marakahu, mau^idahu = hebr. nial'akh6, 
mo^ad^i). 

Formae pausales in medio stichorum nunquam permittuntur 
ideoque, si a punctatione praescribuntur, eliminandae sunt; e contra 
in fine stichorum restituendae sunt, ubi punctatores eas non posue- 
runt. Nonnulli tamen stichi formis pausalibus in fine carent , nempe 
Ps. 2, 10; 4, 5; 5, 12; 10, 2. 14; 11, 2. 3. 4; 14, 3. 4; 16, 4; 
18, 36; 19, 8; 21, 6; 22, 6; 27, 2. 14; 28, 9; 31, 8; 32, 4; 37, 
2. 4; 38, 4; 40, 6. 9. 15; 42, 7; 47, 7; 48, 5. 11; 50, 8; 56, 9; 
57, 6. 8. 11. 12; 62, 4; 68, 9a. b. 13. 31; 69, 6. 18. 27; 71, 
8. 14. 17; 73, 27; 74, 1; 76, 6; 77, 15; 79, 1. 13; 80, 5. 17; 



(Ps. 9, 20; 80, 8; 51, 11; 80, 4. 8. 20; 90, 8; 119, 58. 135; etiam Ps. 
31, 17, nisi legatur haer), p'nav (lob 21, 31), p'naha (Prov. 7, 18), d'mim 
(Ps. 59, 3), j'makha (lob 38, 12), j'menu (Ps. 90, 9), j'daj (Ps. 148, 6; 144, 
1), j'dftkha (Ps. 119, 7S), j'dav (Ps. 19, 2), "laj (Ps S2, 4; 35, 21; 40, 
8; 41, 8; 69, 10; 109, 2; 119, 69; Thr. S, 61; etiam Ps. 119, 22, nisi 
malueris legere m'), "lakha (Ps. 10, 14; 44, 23; H Sam. 1, 26), "lav 
(Deut. 3S, 12), "laha (Cant. 9, 9h. d; Pr. 5, 8 ; lob 38, 5; Is. 27, 3). 
Quoad vocem pauim cfJ Olshausen, Lehrbuch der hebr. Sprache, 
§ 146a. 

^) Ad formas hucusque expositas quodam modo accedit pronuntiatio 
Jior'el pro Jiorael; cf. Ps. 68, 18; 78, 31. 55; 89, 10; 103, 7; 125, 5; 
128, 6; 129, 1; 147, 19; 148, 14; Num. 23, 21; Deut. 33, 21; Jud. 5, 5. 
7a. b. 8. 11; Is. 9, 11. IS. 



i)e l^ausa. Suppi^essio vDcalis iiiitialis. 223 

82, 4. 5. 7; 84, 10. 13; 86, 11; 89, 3. 13. 16. 39. .51. 52; 
90, 8. 16; 92, 5. 10. 14; 94, 3; 95, 6; 98, 8; 101, 1; 102, 
27. 28;. 104, 30; 107,4; 109, 2. 10. 21; 110, 3; 116, 16a. b; 
119, 9. 27. 41. 42. 53. 85. 119. 123. 155. 158. 168; 121, 5, 
8; 124, 6; 132, 8. 9. 16; 138, 2. 7; 140, 14; 143, 5; 145, 15; 
147, 9; Thr. 1, 8; 5, 5; Pr. 1, 9; 2, 3. 10. 16. 17; 3, 10. 24; 4, 

12. 16. 19. 25. 26; 5, 2. 5. 8. 9; 6, 9; 7, 5. 15a. b. 26; 9, 8a. b; 
11,28; 19, 18; 22, 25. 27; 25, 16. 17; 27, 10. 28; 29, 17a. b; 
31, 5; lob 4, 6. 20; 5, 13. 23. 25; 6, 18. 20. 26; 9, 5; 11, 
13; 13, 5; 14, 3; 19, 23; 22, 3. 19; 26, 11; 29, 8; 33, 3. 5. 
32; 35, 8; 36, 9. 12; 38, 6; 39, 29; 40, 20; 41, 9. llb; Gen. 
49, 26; Deut. 32, 1. 6. 38; 33, 25a. b. 26b; .Jud. 5, 4. 7. 12; 
I Sam. 2, 1; II Sam. 1, 23; 3, 34; Is. 10, 1; 37, 23; 42, 12; 
Hab. 3, 11. Cum neglectione pausae eventualiter altemat omissio 
articuli consoua scripti (Ps. 121, 6) vel punctatione tantum indi- 
cati (Ps. 30, 6; 59, 17; 88, 12. 13; 90, 14), praepositio m' (Ps. 
17, 13; 19, 14; 38, 12; 77, 12; 119, 27. 123. 150. 155. 
158; 121, 5; Pr. 2, 22; 4, 23; lob 36, 21; 41, lla), neglectio 
Yav conversivi (Ps. 78, 53; Jon. 2, 8), forma primitiva pluralis 
feminini ante suffixa (Ps. 102, 4; 145, 6), secunda persona sin- 
guralis perfecti oxytona (Ps. 85, 4), conjunctio -m (Pr. 6, 1), forma 
"laj (Ps. 42, 8; 139, 5; Jon. 2, 4), mutatio punctationis (Ps. 128, 
3 s'bib; Pr. 11, 6 j'lukkadu) vel consonae (Ps. 119, 55 b'lajl; 
Pr. 23, 12 habe'; lob 16, 4 'ni pro -nokhi; 22, 23 'avl). 

Vocalis vocem incipiens etiam apud Hebraeos (sed tantum post 
Alepla, nunquam, ut Syris licet, etiam post "^Ajin) supprimi potest, 
si consonae proximam vocalem plenam praecedentes binarium nu- 
merum non superant. Pronuntiatio talium formarum sine dubio 
eadem erat, qua nunc Arabes -bu pro abu efferunt; cf. ZDMGr 1869, 
p. 657. Voces' monosyllabae vocalem initialem perdere nequeunt, 
exceptis particulis et (tamquam nota aceusativi, non vero tamquam 
praepositione), al, el, im, az, af. Nota accusativi fit -t in locis Ps. 
2, 3; 14, 2; 28, 9; 29, 11; 33, 13; 98, 3; 106, 7; 123, 1; 

136, 9; 137, 1. 9; 148, 1; Cant. 3, 4; 5, 8; 8, 11; Thr. 5, 1; 
Pr. 3, 12; 23, 1; 27, 22; Is. 9, 11. Ketineri potest pronuntiatio 
et, si alia vocalis initialis supprimatur (Ps. 29, 5; 94, 23; 119, 9; 

137, 6; 145, 15; Jer. 50, 25a3), etiam praecedente copula (Ps. 
26, 6), paiisa negligatur (Ps. 121, 7; Pr. 3, 9), ultima syllaba 
secundae personae perfecti aceentum recipiat (Is. 37, 23), copula 
simplex Vav conversivo substituatur (Jer. 50, 25a6), praepositio min 
fiat m' (Cant. 5, 7), lamo apocopen patiatur in lam (Thr. 1, l^, 
Jiarael mutetur in Jiar'el (Ps. 135, 19), panSkha in p'nakha (Ps. 

13, 2; 27, 8), re^ehu in re*o (Prov. 26, 19), Hal- Levi in Levi 
(Ps. 135, 20). Particula prohibitiva sonat -1 in locis Ps. 26, .9; 
59, 6; 79, 8; 95, 8; 119, 10; 121, 3b; Thr. 3, 56; 4, 15; 



224 t*roeliticae ante vocalfem StippreS&kiii. 

Pr. 3, 5. S9; 6j 4; 9, 8; 19, 18; 20, 13; 23, 22; 27, lOb. c; 
28, 17; 1 Sam. 2, 3; II Sam. 1, 20. 21. Quae pronuntiatio eveii- 
tualiter alternat cum neglectione pausae (Ps. 27, 9b; 69,^29; 74, 
19a; 121, 3a; Prov. 6, 25; 24, 17. 28; 31, 3), pronuntiatione 
rna^cb (Ps. 44, 24; 74, 19b), forma primitiva pluralis feminini 
ante suffixa (Ps. 119, 19), suppressione vocalis initialis post par- 
ticulam procliticam (Proverb. 14, 29), secunda persona perfecti 
oxytona (Thr. 3, 57), forma p'nakha (Ps. 27, 9a), praepositione 
m' (Pr. 3, 21; lob 5, 22), forma j'iuzu pro jaluzu (Pr. 4, 21), 
terminatione -6 pro -ehu (lob 3, 4). Etiam praepositio el voealem 
suam amittit in locis Ps. 22, 28; 28, 5; 33, 15; 43, 4; 99, 6; 
102, 18; 109, 14; 119, 48; 123, 2; Cant. 3, 4; Thr. 3, 41, 3; 
4, 17; Pr. 16, 20; lob 38, 20; 40, 24; Mich. 4, 2. Eadem sup- 
pressio evitari potest, si negligatur pausa (Ps. 138, 2; Pr. 7, 25; 
lob 15, 13; 38, 41; Is. 38, 19), vocalis A imperfecti ante suffixa 
in semivocalem vertatur (lob 30, 22), Vav conversivum non cure- 
tur (Ps. l05, 13; Jon. 2, 8), praepositio min fiat m' (Ps. 50, 4), 
Jiorael pronuntietur Jic5r'el (Gen. 49, 2; Is. 37, 23), punctutio 
mutetur (Ps. 119, 59 ragl-; Thr. 3, 41, 5 b'samajm). Particula 
conditionalis im voealem certo amittit Ps. 7, 13; 50, 18; 59, 16; 
88, 11; Cant. 5, 8; Pr. 4, 16a. b; 6, 28; 9, 12; 25, 21; lob 8, 
4. 18; 11, 7; 16, 6; 22, 23; 35, 6. 7; 36, 11; 38, 4. 18. 33; 
39, 27. Alibi alio quoque modo metrum in tuto collocari potest, 
et quidem suppressione alterius vocalis initialis (lob 19, 5), forma 
primitiva conjugationis hif 'il (lob 1 1, 14), secunda pers. perf. oxytona 
(Prov. 30, 32), forma *'laj (Ps. 27, 3), mutatione punctationis (lob 
20, 6 1'samajm) vel textus. (lob 27, 4 j'dabb'ru, cum vox o'fatajim 
nonnunquam masculino verbi jungatur). Earius procopen patiuntur 
particulae af et az, nempe illa Ps. 68, 9; 89, 6; 93, 1; Pr. 19, 
7; lob 14, 3; 35, 14 (etiam Ps. 65, 14, nisi legere raalis j'§iru); 
haec Ps. 2, 5; 126, 2; Jud. 5, 22; Is. 35, 5; nec non Gen. 49, 
4, nisi praeferatur secunda persona perfecti oxytona. 

Si voci, cujus vocalis initialis suppressa est, praemittuntur par- 
ticulae procliticae b', 1', k', v' (nam post alias vocalis initialis sem- 
per remanere debet), Hebraei aeque ac Syri particulis illis semivo- 
calem tribuunt. Vetant tamen leges phoneticae , hoc fieri , si 
inter vocalem suppressam et proximam plenam plus quam una con- 
sona intercedit. Exempla certa hujus regulae sunt Ps. 20, 8. 9; 
31, 15; 40, 11; 43, 4; 52, 11; 78, 3, 57; 79, 13; 81, 8. 13; 82, 
7; 86, 11; 88, 14; 95, 7; 98, 3; 103, 16; 119, 27. 75. 87; 
145, 1. 2; Cant. 8, 8; Pr. 5, 9; 7, 9; 10, 21; 23, 22; lob 6, 
10; 14, 3; 34, 8; 36, 2; Deut. 32, 1; 33, 7. 18; Is. 9, 8. Alibi 
lifltetro etiam succurri potest suppressione alterius vocalia initialis 
(Ps. 2> 8 ; lob 13, 9), praepositione 1' eum semivocali aate syllabani 
accentu instructam (Ps. 41, 9; lob 23, 7), forma pluralis feminini 



Geminatio post procliticas va, mi, se nonnunquam neglecta. 225 

primitiva ante suffixa (Ps, 45, 9; 89, 9; 119, 46. 48), neglecta 
pansae (Cant. 3, 2), secunda persona perfecti oxjrtona (Ps. 37, 10), 
forma p'nakha (Ps. 89, 15), terminatione primitiva pluralis feminini 
imperfecti (Pr. 27, 20), forma originaria conjugationis liifil (lob 
13, 13), mutatione punctationis (Ps. 59, 17 Tboqr; 119, 59 dark-) 
vel textus (Ps. 33, 4 ma^aav; 91, 14 va'faU'«-o). 

Particulae procliticae va, mi, se geminationem consonae sequentis 
perdere et vocalem suam plenam cnm semivocali permutare possunt, 
non tamen ante suffixa nec (excepta particula relativa) ante arti- 
culum. Pronuntiationem s' ipsa punctatio masoretica aliquando ag- 
noscit; Vav conversivum imperfecti e simplici copula ortum esse, 
nunc ab omnibus conceditur. Obiter hic notetur, punctatores saepe, 
praesertim in libris propbeticis et poeticis, Vav conversivum absque 
ratione, immo contra verum sensum, posuisse. Mutationem prae- 
positionis min in m' etiam analogia poeseos syriacae tuetur^). Apud 
Hebraeos haec inveniuntur exempla ejus certa: Ps. 19, 13; 31, 5. 
12; 69, 5. 18; 71, 4; 73, 19; 76, 5. 7; 84, 11; 91, 3; 109, 
20; 113, 3; 119, 43. 51. 52. 98. 99. 104. 110. 157; 125, 2; 
Thr. 4, 7. 18. 19; Pr. 2, 16a. b; 7, 5a. b; 16, 32; 17, 18; 25, 
7. 17. 25; 27, 10; 28, 6; lob 4, 18; 5, 6. 21; 15, 10. 18; 18, 
14; 20, 5; 27, 13; 86, 7; 39, 25; Gen. 49, 25; Deut. 83, 27; 
I Sam. 2, 3; Is. 9, 13; 12, 3; 14, 8. 29; 25, 1; 34, 3; Mich. 
4, 2; Hab. 3, 13. Alternat cum ea eventualiter forma originaria 
pluraHs feminini ante suffixa (Ps. 119, 10. 21; 121, 8; 180, 1; 
131, 8; Thr. 1, 13), formae "lav (Pr. 27, 22), Jiar'el (Ps. 186, 11), 
chupp*to pro chuppato (Ps. 19, 6), termiaatio -6 pro -ehu (Deut. 
82, 13), mutatio textus (Num, 21, 28 miqqart; 21, 23 mis- 
S'muel, quae tamen lectio omissionem nonnullorum stichorum inter 
V. 23 et 24 praesupponeret). Casus, in quibus,prius e duobus min, 
ante suffixa poni solitis, semivocalem recipit, hic non enumeravi, 
cum etiam ex omissione geminationis praepositionis, in ipso adhuc 
textu masoretico loquelae poeticae interdum concessa, explicari possint. 
Notentur tantum loci, in quibus mimmenni pronuntiandum est m'- 
menn- vel potius menn-: Ps. 88, 9; 101, 4; 119, 19; Pr. 30, 7; 



1) C£ Apocryphal Acts of the Apostles, I, p. 275, 1. 11 : M'm4dn'choje 
tammdn ch'zit; p. 276, 1. 17: Nddet v'qdmet m'§enat; p. 278, 1. 1 : 
M'seljo kad aqbeltoh; S. Ephraemi Carm. Nisib. 2, 64—68: Sobe ger 
m's6bjo Etch'8ekh ; ^'Lajme m'sunnddo, V'"ule m'suppdqo ; Nese m'furs^"o, 
Vittd m'buzzdcho; 108: Lo h'vd m'qoljdtro D'chel v'tdb; 6, 122: Lajnd 
m'khul gdbbaj; 186—187: Chassd m'qol ■8-ebbo, Vebld m'chubbdlo; 7, 
22: M'nurd-ds'gar gd,bre; 12, 26: S'bitd m'sabbdjo; 29, 145: Lokhu 
m'khil gd,ljo; 82, 14: CheM'td m'bet kubbe: 39, 123: Majkd nomuso 
chd,d'to n'b^^ U; 43, 43: D'mitd m'fum md,vto; 58: Mavtd m*qol g&me; 
44, 107: L'zar'd m'gav tebno; 111: D'nesre m'hoj nafso; S. Ephraemi 
Opp. syiiaca III, p. 59: Nafsd m'9ajjdre; p. 60: Ajnd m'9ajjdre; in 
hymnis Cyrillonae III, 38 (ZDMG 1873, p. 577): Kolen purqdn m'eha]jdbe 

Carmina V. T. metrice. 29 



226 Apocope terminationis et suffixorum primae pereonae singularis. 

lob 13, 13; 27, 5; nec non Ps. 139, 19; lob 22, 18; Is. 38, 12, 
ubi ipse textus praesens retinuit menni vel minni; quibus addi 
potest Ps. 88, 19, nisi malis legere v're' pro vare*. Vav conversivo 
imperfecti simplex copula substituitur in locis Ps. 18, 8a. c. 11. 
15. 36; 44, 19; 50, 18; 78, 3. 24. 27. 41. 57al. a2. 58. 70; 
80, 10; 89, 39; 97, 8; 105^ 16; 106, 9. 14. 20. 30a. b. 31. 32. 
43; 109, 16. 17; 136, 11; Thr. 4, 11; Pr. 7, 13; 30, 4; 31, 15. 
16; lob 4, 5; 10, 8; 16, 8; 20, 25; 30, 26a. b; Jos. 10, 13. 
Huic licentiae substitui potest mutatio vocalis k ante suffixa im- 
perfecti in semivocalem (Ps. 44, 3; Tob 3, 25), praepositio m' (lob 
3, 10), forma Jiar'el (Ps. 105, 23). Eelativum denique ^ fit s' in 
Ps. 124, 1. 2. 6; 129, 6. 7; 133, 2; 134, 1; Cant. 1, 7. 12; 
3, 4a. b2. b4. 7; 4, 2; 5, 9; Tbr. 2, 15. 16; 4, 9; Jud. 5, 7b2. 
b4. Idem alternare potest cum pronuntiatione -t (Cant. 3, 1. 2. 3) 
et m' (Gant. 4, 1). 

Vocalis I finalis, primam personam designans, tam in termina- 
tione perfeeti, quam in suffixis abjici potest, nisi vox sit monosyl- 
laba aut semivocalis proxime praecedat. Hanc apocopen non pauci 
loei textus praesentis testantur, in quibus Jod finale primae per- 
sonae omittitur (cf. Ex. 15, 2; II Sam. 23, 5; III Eegn, 8, 48; 
18, 20; Is. 12, 2; Ez. 16, 59; Soph. 2, 9; Ps. 16, 2. 6; 59, 5; 
118, 14; 140, 13; lob 42, 2), cum vetustissimae inscriptiones 
Hebraeorum Moabitarumque vocales in fine vocum exprimant et ipsi 
Phoenices suffixum primae personae per literam Jod reddiderint. 

Illud quoque interdum ipso textu masoretico confirniatur, 
quod suffixa, non solum tertiae personae pluralis, sed omnia, secun- 
dum analogiam aliarum linguarum semiticarumi), plurali feminini 
directe jungi possunt, non interposita terminatione pluralis mas- 
culini. Metro exigitur haec pronuntiatio in locis Ps'. 18, 35; 40, 6; 
48, 14; 50, 8. 9; 55, 11; 68, 14; 69, 5; 71, 17; 77, 20; 93, 
5; 94, 19; 119, 22. 24. 27. 86. 151. 152; 139, 18; 145, 5; 
Pr. 5, 6. 16; 8, 34; 9, 3; 31, 15; lob 16, 13; 22, 10; Jud. 5, 
29; n Sam. 1, 20; Is. 34, 13; altemat eventualiter cum formis 
Ji<3r'el (Num. 24, 5) et -m (Eob 10, 5), nec non cum mutatione 
pluralis in siagularem (Ps. 145, 4 ug'buratekha jaggldu). 

Aliam singularitatem grammaticae hebraicae, quae secundae con- 
sonae stirpis in conjugatione hifU vocalem immutabiliter longam 
I subdit, textus masoreticus nonnunquam, metrica saepe spemit, 
retinendo formam primitivam, analogiam linguarum cognatarum 
et conjugationis pi^el sequentem. Apparet, hanc pronuntiationem 
nuUam constituere veram mutationem textus, cum antiquiori tem- 



^) Etiam Moabitae hanc generalem analogiam secuti sunt, cum Mesa 
rex scripserit s"arah§> cum litera Jod, sed migd'ldtah absque ulla litera 
vocali. 



Formae vulgatis correctiores et antiquiores metro postulatae. 227 

pore matres, quae vocantnr, leetionis in medio voeum, exceptis diph- 
thongis in syllaha aperta, vix adhibitae sint. 

Necessitatem quoque mutationis copulae v' in u ante literas 
labiales analogia linguarum eognatarum refellere videtur. Quod si 
quis huic subtilitati mordicus patrocinetur, supponere potest, voca- 
lem initialem potius suppressam 6sse. 

Etiam in plurali feminim imperfecti metrum aliquando (Ps. 51, 
10; 69, 24; 75, 11; 119, 171; Thr. 2, 20; Is. 35, 5a. b; etiam 
Ps. 31, 19 et Pr. 24, 2, nisi hic, ut alias, vox o'fatajim cum mas- 
culino verbi construatur) servavit formas aramaizantes in termina- 
tionem -an dfesinentes, quas magis originarias esse, patebit com- 
paranti femininum pluralis imperfecti aramaici jiq-S-^Mn eum statU 
absoluto et constructo pluralis masrman, maSrmat, hos vero cum 
formis magis primitivis arabicis muslimatun, muslimatu, et obser- 
vanti, quam evidenter etiam masculinum pluralis imperfecti eandieffl 
cum nomine terminationem habeat. 

Praepositio Y cum suffixo tertiae personae pluralis secundum 
analogiam formae bam pronimtiari potest lam; cf. Ps. 28, 4; 58, 
5. 8; 64, 6; 78, 66; 104, 8; 105, 44; 119, 165; 145, 15; 
Pr. 1, 22; lob 3, 15; 15, 19; Deut. 33, 2b. e. Idem valet, nisi 
negligatur pausa.(Thr. 4, 15), particula proclitica ante accentum cum 
semivocali efferatur (Ps. 78, 25; 111, 6), vocaiis initialis post copu- 
lam supprimatur (Ps. 109, 25), Yav conversivum non curetur (Ps. 
106, 15; 107, 6. 13. 19. 28). Suffixum tertiae personae post im- 
perfectum saepius quam in textu praesente formam -6 pro -ehu 
habet, quod in scriptione primitiva nullam constituit mutationem 
textus, ut mox demonstrabitur. 

Hucusque leges expositae sunt, quae numerum syllabarum 
minuunt. Augetur nonnuUis pronuntiationibus, etiam in textu ma- 
soretico passim occurrentibus. Ita nonnunquam retinetur He con- 
jugationis hifil in imperfecto et participio, rarius He articuli post 
praepositiones. Vocalem I in fine status construeti singularis metrica 
multo frequentius agnoscit, quam textus praesensi). Idem valet de 
formis suffixorum -ahu vel -6hu pro -6 ^) et -ehfi pro -av. Haec 
permutatio pro vera mutatione textus haberi nequit, cum suffixum 
-6 e primitivo -ahu ortum sit ideoque non solum apud Phoenices 
Moabitasque, sed etiam adhuc in multis loeis textus praesentis per 



^) Iu fine status constructi pluralis feminini potius terminationem 
-e addendam esse, suadeut formae ejus sufSxis auctae et noimullae ana- 
logiae in textu masoretico (cf. J. Olshausen, Lehrbuch, § 127b)- Huc 
pertinent loci Ps. 12, 7; 79, 8; 83, 13; Cant. 1, 5; 8, 10; 5, 8. 16; Thr. 
5, 10; Deut. 82, 7; Jud. 5, 15; Jer. 18, 15; necnon Ps. 87, 2, nisi 
minni khol 

^) Sed formis bd et Id nunquam pleniores substituuntur. 



228 Crasis interdum evitata. De accentu metrico. 

literam He scribatur. Denique formae pleniores zuiimi, l'mo, b'mo 
aliquando vulgatioribus min, 1', b' substituendae sunt. 

Certum quoque est, quamquam nulla analogia textus praesentis 
faltum, combinationem -ij' interdum intaetam remanere neque in -1 
resolvi. Cf. Ps. 9, 15; 17, 7; 59, 7. 15; 78, 40; 110, 1; 
lob 13, 16; Num. 23, 19; Deut. 33, 24; Is. 5, 1; etiam Ps. 78, 
46, nisi He articuli retineatur , et Ps. 44, 2, nisi secundae per- 
sonae perfecti accentus in ultima syllaba tribuatur. Simili modo 
formae contractae v- Elohim, b- Eloblm, 1- Eloliim, v- Adonaj, 1- Ado- 
naj interdum ad primitivas ve-el6hlm, be-el6hlm, le-eloblm, va- 
adonaj, la-adonaj reducuntur (Ps. 37, 13; 57, 3; 59, 18; 60, 
14), quae et ipsae, suppressa vocali initiali, in v'- -Lohlm, b'- -Lo- 
hlm, 1'- -Lohlm, v'- -Donaj, 1'- -Donaj mutari possunt (Ps. 40, 4; 
42, 7. 12; 43, 5; 69, 4; 75, 10; 76, 12; 86, 8; 115, 3; 135, 
5; 136, 2. 3; 147, 1. 7; Jer. 50, 25). 

Notum est, priscam terminationem feminini -at pro -a tam in 
verbo, quam in nomine a poetis interdum retineri, cujus rei 
exempla a seribis vel punctatoribus obscurata in notis demonstravi. 
Aliquando inter se permutantur voces ani et anokhi (Ps. 73, 23; 
lob 33, 9; Is. 37, 25), leb et lebab (Ps. 4, 5; 13, 6; 39, 4; 
45, 2; 61, 3; Pr. 23, 7; lob 23, 16; 37, 1; etiam lob 10, 13, 
nisi negligatur pausa), saepissime vero Jahva et Jah, unde pro- 
batur, utramque formam nominis sacrati olim eodem compendio 
scriptionis designatam esse, fortasse simplici litera Jod, cum tetra- 
grammaton non raro in textu praesenti contra rationem fneixicam 
exciderit. Denique metrum quoque confirmat rationes exegeticas, 
quae evitationem tetragrammati in psalmis, qui dicuntur, elohisticis 
non poetis, sed collectori tribuendam esse alte clamant^). 

Accentus metricus apud Hebraeos, ut apud Syros et Byzantinos, 
cum grammatico coincidit. Sed apud solos Hebraeos Syrosque syl- 
labae acutae cum aliis semper ita alternant, ut nulli sint pedes 
rhythmici praeter iambos et trochaeos tonicos. Cum ultima syllaba 
stichi accentu careat, illi versus, qui parem syllabarum numerum 
(4, 6, 8, 10, 12) habent, rhythmo trochaico fluunt, alii (5, 7) 
iambico. Excipiuntur stichi tetrasyllabi , si cum heptasyllabis (in 
schematibus 7.4|7,4et7.7.7|7. 4) conjuncti eorum rhythmo 
iambico assimilantur et accentum in ultima syllaba admittunt. 



*) Hinc apparet, psalmos 42—88 collectionem separatam constituisBe, 
in qua tamen Ps. 42—50 primitus locum suum ante Ps. 78 habuisse 
videntur. Psalmos 84 — 89 fortasse ille addidit, qui coUectionein elohi- 
sticam cum antiquissima (3 — 41) conjunxit. Duos ultimos libros (90 — 
150) postremo collectos esse, inde quoque patet, quod Ps. 108, e Ps. 57 
et 60 compositus, per exceptionem tetragrammaton evitat, ergo jam col- 
lectionem elohisticam qua talem supponit, cum e contra textus Ps. 14 
et 40 usu nominis JahvS, et melioribus lectionibus prioritatem suam prae 
Ps. 5S et 70 evidenter declaret. 



Semivocales et ultimae vocum paroxytonarum ictu carentes. 229 

Vocales aTtxiliares nunquam accentum recipere possunt, semi- 
vocales e primitivis plenis ortae tum ytantum, si in eadem voce 
sequatur alius accentus, vocalem plenam feriens; quae regula Syris 
quoque observatur. Systema tonicum punctationis generatim metrica 
confirmatur; sed voces oxytonae vocali suae plenae penultimae tan- 
tum ictum tribuunt, ut nihil referat, utrum accentus metricus 
ultimae an penultimae syllabae plenae imponatur. Hujus rei.vestigia 
punctatio agnoscit, cum in pausa, in concursu duarum syllabarum 
tono instructarum, nec non in imperfecto conversivo voces oxytonas 
in paroxytonas mutet, et vocali syllabae apertae, quae semivocali a 
finali accentuata separatur, ictum mM,teg tribuat. Similiter Arabes 
omnibus syllabis vel clausis vel vocali longa instructis, excepta 
ultima, ictum quemdam tribuunt, accentu principali vix leviorem. 
Idem valet de Syris et Hebraeis. Sed cum hi etiam vocales ante 
tonum productas, utrique vocales breves ante syllabas semivocali in- 
structas, ictu donent, omnes vocales plenas rhytbmice aequales red- 
dunt, excepta ultima accentu carente; quam et ipsam apocopantes Syri 
accentum metricum a solis semivocalibus arcent, dum Hebraei saltem 
ultimam syllabam vocum paroxytonarum ab accentu eximunt. 

Ad exceptiones praecipue pertinet, quod persona prima et se- 
cunda singularis perfecti non solum post Vav conversivum perfecti, 
sed alias quoque accentum in ultima syllaba habere potest. Exempla 
secundae personae habes Ps. 4, 2; 5, 6; 8, 3. 7; 9, 5. 6. 7. 11 
10, 14; 21, 3, 5; 40, 7; 41, 12. 13; 52, 6; 60, 4; 61, 4; 66 
12; 68, 19; 74, 2. 13; 76, 9; 80, 5. 10. 13. 16. 18; 81, 8 
85, 2; 89, 4. 11. 20. 39. 41; 104, 1. 8; 116, 16; 119, 21 
118; Thr. 3, 43. 44. 57. 59. 60. 61; Pr. 9, 12; 23, 8; 24, 14 
25, 16; lob 10, 12. 13; 15,. 9; 26, 2. 3; 33, 8; 38, 4. 12 
18; Ex. 15, 10. 12; Is. 12, 1; 14, lObl. b3. 12. 19; 37, 24 
29; primae personae Ps. 38, 7; 40, 11; 69, 9; 119, 13; 140 
13; 142, 7; Cant. 5, 3; 7, 14; lob 16, 15; 30, 29; 33, 2; 40 
4; nec non Ps. 73, 3 et Is. 44, 2, nisi illic He articuli retinere, 
hic vi- J'§urun pro v- ISurun pronuntiare malis. Pluralem mas- 
culini imperfectorum verborum mediae v, j in conjugationibus qal 
et hif il etiam absque terminatione -n oxytonum esse posse, probant 
loci Ps. 6, lla. b; 9, 18; 10, 5; 17, 11; 22, 8; 28, 5; 33, 8; 
37, 19; 49, 11; 51, 15; 55, 4; 56, 7; 59, 4. 7. 15; 62, 11; 
63, 10; 65, 14; 69, 13; 72, 10; 78, 20; 82, 5; 83, 18; 86, 
9; 88, 11; 105, 41; 107, 27; 109. 10; 118, 20; 119, 77. 79; 
127, 5; 129, 5; 139, 19; 149, 2; Cant. 8, 1. 7; Thr. 5, 4; 
Pr. 5, 7. 16; 6, 30; 10, 21; 28, 5a. b; 29, 8a. b; lob 3, 17; 14, 12; 
17, 10; 19, 3. 12; 24, 7; 30, 11. 12; 34, 20; 36, 13; Deut. 33, 
7. 10; Is. 14, 21; Hab. 3, 10. Alternat cum hac licentia even- 
tualiter forma primitiva pluralis feminini ante suffixa (Ps. 58, 10), 
pronuntiatio *'lemo pro *alemo (lob 80, 5) et -1 pro al (Ps. 66, 7), 



230 Stichi aut iambici aut trochaici. 

praepositio m' (Ps. 68, 2; lob 41, 17). E supra dictis patet, pro 
j'qumu vel jequmu etiam p:^onuntiationem j'qumu metrice admissi- 
bilem esse, nunquam vero jaqumii. Femininum singularis imperativi 
verborum mediae v, j in conjugatione qal oxytonum esse, a punc- 
tatoribus interdum admittitur et metro confirmatur in loco Ps. 114, 
7, pro eadem fonna verborum mediae geminatae apud Is. 23, 16. 
Sed et masculinum pluralis imperativi qal in verbis mediae gemi- 
natae semel (Ps. 48, 13), in verbis mediae v, j pluries ultimam 
syllabam habet accentuatam (Ps. 32, 11; 33, 3; 48, 14; 50, 22; 
90, 3; 95, 6; 96, 8; 98, 1; 100, 2. 4; 105, 2a. b; 149, 1; 
lob 6, 29; 19, 29; Num. 21, 27; Deut. 32, 7; Is. 42, 10; 
etiam Thr. 4, 15, nisi negligatur pausa). In perfecto qal verborum 
mediae geminatae non solum, quod ipsa punctatio permittit, tertia 
persona pluralis, sed etiam singularis feminini, nullo praecedente 
Vav conversivo, oxytona est in loco Ps. 44, 26, nec non lob 30, 
30, nisi pro minni substituas min. Ceterum utrobique licentia tolli 
potest, si legatur sacfcha, char'ra. Perfectum metaplasticum con- 
jugationis nifal eorundem verborum, conjugationem qal imitans, 
quod ipse textus praesens agnoscit, metro confirmatur in locis Ps. 
38, 6; 68, 9; Jud. 5, 5; Jer. 12, 11. Imperativus hifil, ad mo- 
dum flexionis aramaizantis formatus, semel invenitur (Cant. 6, 5). 

Stichi iambici, ut jam dictum est, vel pentasyllabi vel hepta- 
syllabi sunt; trochaici sex, octo vel duodecim syllabas habere pos- 
sunt. Inveniuntur etiam stichi quatuor et decem syllabarum, sed 
tantum in strophis mixtis cum aliis conjuncti. Per se trochaici 
sunt; sed tetrasyllabi, si heptasyllabis junguntur, ab iis rhythmum 
iambicum mutuo sumunt, ne in eadem stropha duo rhythmi con- 
trarii coUidant. Lex, secundum quam stichi cum incisis sententiarum 
coincidunt, apud Hebraeos stricte observatur. Earissime tantum voces 
quoad sensum stieho praecedenti tribuendae ad stichum parallelum 
sequentem pertinent (Ps. 58, 12; 68, 33; 86, 15; Pr, 6, 13; 25, 
22; Deut. 33, 27); aliquando saepius anomalia contraria invenitur 
(Ps. 11, 2; 32, 8; 58, 4. 11; 64, 10; 65, 12; 68, 4. 19; 75, 
4; 78, 38; 84, 8; 86, 4; 120, 5; 130, 5; 140, 8; 143, 7; 144, 
1; Pr. 7, 7; 9, 3; 31, 15; Is. 10, 2; Ez. 19, 9; nec non Ps, 27, 
4, nisi legas b'hekh'l6). Nunquam tamen status constructus a suo 
genitivo vel aliae voces arctius inter se conjunctae fine stichi se- 
parantur. Syri quoque et Byzantini hanc divisionem stichorum' se- 
cundum sensum generatim servaverunt, quae quidem in hymno 
syriaco gnostico adhuc strietius retinetur, quam a S. Ephraemo. 

Parallelismum duorum vel interdum trium stichorum jam du- 
dum admiserunt viri docti, sed erronee tamquam legem violabilem 
et mere metaphysicam, non immutabilem et vere metricam. Nam 
poesis Hebraeorum nullum omnino patitur stichum solitarium, sed 
semper binos parallelos conjungit. Si stropha impari stichorum 



Disticha vel tristicha parallela et majores stropharum divisiones. 231 

uuiuero (3, 5, 7, 9) constat, uuum tristiehou formatur, quod nou 
solmn iu omnibus stropHs ejusdera carminis, sed etiam iu omnibus 
carminibus ejusdem schematis strophici eundem locum occupare debet. 
Parallelismus perfectissimus est iu sententiis antitheticus , in car- 
minibus synonymus (a == b) ; frequenter tameu reducitur ad syuthe- 
ticum et mere formalem (a -)- b). Uude iuterdum accidit, quod duo 
disticha iterum senteutiam parallelam secuudum formulam a -j- b = 
a -[- p efficiant. Stiehi paralleli necessario arctius iuter se quam cum 
aliis finitimis junguntur. 

Strophae heptastichae et prolixiores non solum iu disticha vel 
tristicha parallela, sed etiam iu binas vel teruas combinationes disti- 
chorum dividuntur, quae et ipsae iu omnibus strophis ejusdem sche- 
matis eodem loco reeurruut. 

Omnia carnaina hebraica strophica suut, cum simplicia quoque 
disticha pro strophis haberi queaut. Strophae aut homostichae suut, 
solis versibus vel pentasyllabis vel hexasyllabis vel heptasyllabis vel 
octasyllabis vel dodecasyllabis compositae, aut mixtae, iu quibus 
plures ex his versibus, additis etiam tetrasyllabo et decasyllabo, com- 
binantur. Syri majorem partem stropharum homosticharum cum 
Hebraeis communes habeut*); e strophis mixtis unicam tantum in- 
veni utrique populo usitatam, uempe schema 7. 4 | 7. 4, Syris for- 
matum et decautatum ad melodiam: mavto, 16 teSta^le (cf. Carm. 
Msibeua, p. 104. 126 text. syr.). 

Sequeutia schemata strophica apud Hebraeos occurruut: 5. 5 | 
5. 5 (Ps. 4; 11—13; 27, 7—14; 32); 5. 5 j 5. 5 j 5. 5 (Is. 27, 
2—5); 5. 5 I 5. 5 [j 5. 5. 5 (Ps. 30); 5. 5 | 5. 5 (| 5. 5 | 5. 5 (Ps. 
17); 6. 6 (Ps. 116. 118; Deut. 33); 6. 6. 6- (Cant. 3, 1—4; 8, 
13—14); 6. 6 i 6. 6 (Ps. 82; Cant. 5, 8—6, 2; 6, 4— 9; 8, 8 



. *) Valet hoc de strophis pentasyllabis, hexasyUabis, heptasyllabis. Nam 
versus octasyllabi iu solis fere strophis mixtis iuveuiuntur. DifQcilis est 
quaestio quoad strophas dodecasyllabas. Metrum enim, quod dicitur, 
Jacobaeum proprie non continet stichos dodeeasyllabos, sed ternos tetra- 
syllabos. Cum antem Syri primitus strictiorem parallelismum Hebraeorum 
adhibuerint, improbabile videtur, eos tristicha conjunxisse, nulla ad id 
necessitate coactos. Ac tevera poetis syriacis ante Jacobum Sarugensem 
metrum illud incognitum erat. Nam S. Ephraem in carmine Nisibeno 60 
inde a versu 11 schema 7. 4 | 7. i per inadvertentiam ita mutavit, ut 
^stichi heptasyllabi additione uniua syllabae fierent bini tetrasyllabi, stro- 
phae autem sequerentur schema i. 4= \ i. 4= \ i. i. Idem quidem in ultimo 
hymno adversus scrutatores e professo strophas dodecastichas tetrasyl- 
labas fingit, aed binis stichis parallelis junctis. Cyrillonas quoque disticha 
tantum tetrasyllabica adhibet. Addatur hic, melodiae frequentissimae 
hymnorum S. Ephraemi de Faradiso rectius tribuendum esse schema 
5. 5 j 5. 5 1 5. 5 y 5. 2 II 5. 5 I 5. 5, ejusdemque hymnos 10—25 adv. scru- 
tatores sequi scnema carminis: Att, Mdr, akhtebtoh (5. 6 1 7. 4 H 4r. 4 | 
4. 5). Ex his praesertim hymnis, falso schemate donatis, Augustus Hahn 
multas leges grammatice impossibiles metricae syriacae praescripsit. 
Schema primi carm. Nisib. est: 7. 7 l 7. 8 Jl 7. 7 j 7. 4 || 7. 7 | 7. 7 || 7. 8. 



232 Scliemata stropbica. 

—10; I Sam. 2, 1—10); 6. 6 ] 6. 6. 6 (Cant. 1, 2—8); 6. 6 | 

6. 6 I 6. 6 (Ps. 113; Cant. 1, 9—2, 6; 2, 8—16; 3, 7—11; 4, 
1—8; 5, 2—7; 7, 2-10); 6. 6 j 6. 6. 6 || 6. 6 (Ps. 2); 7. 7 
(Ps. 33; 111; 112; 115; 135; 146; 147, 1—11; Prov. 1—31; 
lob 3, 3—42, 6; Gen. 4, 23—24; 49, 2—27; Num. 21, 17— 
18; 23, 7—10. 18—24; 24, 3—9. 15—24; Deut. 32; Jos. 10, 
13—14; I Sam. 18, 7; Is. 42, 10—13; Zack 11, 1—3; multique 
alii loci prophetici, quos hucusque consulto praetermisi) ; 7. 7. 7 (Ps. 
24, 7—10; 77, 17—20; 93; 138; lob 24, 5—8. 10—24; 30, 
3—7); 7. 7 I 7. 7 (Ps. 3; 24, 1—6; 25; 26; 29; 34; 37; 47; 
49; 50; 54; 72; 73; 81, 6c— 17; 83;' 85, 5—13; 88; 91; 94; 
97; 100; 103; 105—107; 109; 114;- 139; 144, 12—15; 150; 
Thr. 5; H Sam. 23, 1—7; Is. 14, 29—32; 25, 1—5; 34—35; 44, 
1 — 5; Mich, 6, 6 — 8; Nah. 1, 2 — 10; cum pluribus aliis car- 
minibus propheticis) ; 7. 7. 7 ) 7. 7 (Ps. 67; Ezech. 32, 2); 7. 7 | 

7. 7 I 7. 7 (Ps. 7, 2—6. 13—18; 36, 6—13; 55, 2— 20b; 61; 
71; 76; 77, 2—16. 21; 78; 81, 2— 6b; 85, 2—4; 92; 95; 
102, 2—23; 147, 12—20; 148; 149; Ifum. 21, 27—30; Is. 11, 
1 — 8 ; Mich, 4, 1 — 3 ; Hab. 3 ; his carminibus fuisse videtur nomen 
sig'j6n6t, cf. Ps. 7, 1; Hab. 3, 19); 7. 7. 7 || 7. 7 | 7. 7 (Ps. 31); 
7. 7 I 7. 7 II 7. 7 I 7. 7 (Ps. 18; 22; 64; 89; sequitur rationem 
strophicam et melodicam carminis deperditi: Cerva aurorae); 7. 7 | 

7. 7 11 7. 7 I 7. 7 II 7. 7 (Ps. 104; 132); 8. 8 (Ps. 117); 8. 8. 8 
(Ps. 79; 96; Cant. 4, 9—11); 8. 8 | 8. 8 (Ps. 9—10; 15; 20; 
21; 38; 63; 74; 90; 141; 145); 8. 8 | 8. 8. 8 (Ps. 68); 8. 8 | 

8. 8 I 8. 8 (Ps. 6; 19, 2—7; 41; 51; 140); 8. 8 1 8. 8 || 8. 8.8 
(Ps. 16); 8. 8 I 8. 8 II 8. 8 I 8. 8 (Ps. 44—46; 60; 66; 69; 80; 
ad modum hymni deperditi: Lilium testimonii); 12. 12 (Is. 37, 
22—29; Jer. 18, 13—17; Ezech. 19, 2—9; Am. 5, 2; Jon. 2, 
3_10); 12. 12. 12 (Ps. 136; Thr. 1—3; Ez. 19, 10—14); 
12. 12 I 12. 12 (Thr. 4; Jer. 12, 7—12; 50, 23—29); 12. 12 j 
12. 12 II 12. 12. 12 (Es. 14, 4—21; 26, 1—10); 12. 12 | 12. 
12 II 12. 12 I 12. 12 (Ps. 119); 7. 5 j 7. 5 (Ps. 7, 7—12; 28; 
35; 39; 40; 48; 55, 20c— 24; 65; 98; 110; 120—131; 133; 
134; 137; 142; 143; Is. 5, 1—2; 23, 16); 7. 4 | 7. 4.(Ps. 14; 
19, 8—15; 23; 27, 1—6; 84; 101; 102, 24—28); 7. 7. 7 | 

7. 4 (Ps. 36, 2—5; 87); 4. 4. 6 (Cant. 4, 12—5, 1); 4. 4. 8 
(Cant. 2, 7); 6. 6. 8 (Cant. 8, 11—12); 6. 4. 4 | 6. 10 (Is. 25, 9 
—12); 8. 6 I 8. 6 (Cant. 3, 6; 6, 10—7, 1; 8, 5; 7, 11—8, 2; 

8, 6 — 7); 8. 6 | 8, 8. 10 (Ps. 52; 56; ad modum carminis de.- 
perditi: Columba terebinthorum remotarum); 8. 8. 6 | 8. 12 (Ps. 
99); 8. 4 I 10. 6 | 8. 8 (Ps. 5); 8. 6 | 8. 6 | 8. 10 (Ps. 86; 
Exod. 15, 1-18; Jud. 5; Is. 12); 8. 8 | 10. 12 || 12. 8. 6 (Ps. 
42—43); 8. 6 1 8. 6 1 8. 6 II 8. 8. 6 (Ps. 57 — 59; 62; 75; se- 
quitur modum strophae exemplaris deperditae, cujus initium erat: 



Responsoria. Carmina alphabetica, 233 

Ne perdas); 8. 8 | 8. 6. 6 j] 8. 6 1 6. 6 (Ps. 144, 1—11); 8. 6 | 
8. 6 I 8. 6 II 8. 8 I 10. 8 ! 8. 6 (| 6. 6 (Is. 9, 7 — 10, 4); 10. 8. 
10 (n Sam. 1, 19—27; 3, 33—34); 10. 10 | 10. 8 j| 6. 8. 10 (Is. 
38,- 10— 20); 12. 10 [ 8. 6 (Ps. 8); 12. 8. 8. j 8. 6 (Ps. 1). 

Eesponsoriuni a choro post singulas strophas canendum ex- 
presse commemoratur in loco Exod. 15, 20- — 21, illa ipsa radice 
designatum, e qua Syri pro eadem re suum effecerunt terminum 
technicum 'unita, qu.ad sensum cum veteri Graecorum christiano- 
rum (oTraxoif]) identicum. Ipse textus interdum addit responsorium 
recurrens vel omnibus strophis (Ps. 46; Is. 9, 7 — 10, 4), vel 
altemis (Ps. 42—43), vel saltem pluribus (Ps. 80; 99; 144, 1 — 
11). Frequentius semel tantum in initio vel fine psahni vel utro- 
bique notatur nec tum partem textus constituit^). 

De carminibus Hebraeorum alphabeticis, excepto artificio recenter 
detecto Nahum Prophetae, jam multa, licet interdum ob zelura pro 
textu masoretico satis mira, protulerunt exegetae. Attamen in notis 
meis ad carmina alphabetica et, ut ita dicam, alphabetizantia, quae 
tantum 22 strophis vel distichis vel stichis constant^), nonnihil novi 
invenietur. Addam hic, fortasse in v. 9 — 11 cap, 4 Cantici latere 
fragmentum carminis alphabetici. Cum Hebraei hac in re tantopere 
Syris Byzantinisque proluserint, facile suspicabitur quis, iBtiam ceteras 
acrostichides, nomen poetae vel sententiam continentes, quae hymno- 
graphis christianis utriusque linguae valde placuerunt^), a vatibus 
hebraeis non esse spretas; cujus tamen rei certum exemplum hucus- 
que non prodiit, nisi forte e distichis Ps. 15 effingas acrostichida : 
Jahel nakhon (habitans secure, cf. Is. 13, 20). 

Subdantur hic duo speciraina alphabetica hymnorum syriacorum, 
e carminibus Msibenis S. Ephraemi selecta, et quidem hymnus 
exemplaris (stpfid?) schematis iambiei 7. 4 | 7. 4 cum alio, schema 
trochaicum 6. 6 | 6. 6 sequente. TJtrumque schema apud Hebraeos 



*) Occurrunt hoc modo acclamationes sequentes: 1) Alleiuia (105. 
111—118. 185. 147 — 150); 2) Benedic, anima mea, Domino (103. 104); 
S) Alleluia, confitemini Domino, quoniam bonus, quoniam in saeculum 
misericordia ejus (106 107); 4) Confitemini Deo coeli, quoniam in sae- 
culum misericordia ejus (136); 5) Lauda, anima mea, Dominum (146). Ac- 
curatiora de his responsoriis, ab ipso contextu psalmi bene distinguendis, 
tradunt notae. 

^) Haec ad alphabetizantia pertinent: Ps. 33; 88; 89; 49; 50; 94; 
103; 105—107; 115; 116; 146; 147, 1 — 11; Thr. 5; Num. 28, 18—24. 

8) In secundo carmine Nisibeno literae initiales stropharum efficiunt 
acrostichida : Afrem, Afrem, Fremion. Simile diminutivum nomini suo 
addidisse videtur lob iUe hymnogrraphus, cujus hymnum de festo Prae- 
sentationis Domini, cum aliis ad idem festum spectantibus permixtum, 
edidit doctissimus Cardinalis Pitra (Analecta Sacra, I, p. 425). Si eniia 
hic nonnulla troparia, Deiparam aUoquentia vel alias nexum turbantia, 
omittuntur, restituitur acrostichis 'IcuSu), 'IcuBio), 'ItoSico, 'IcoSo), 'ItuS, 'IcuS, 

'lcii^, 'I<bp, 'IfOpO). 

Carmina Y. T. metrice. 30 



234 



Hymnorum syriacorum specimiua. 



exacte recurrit. Eegulae metricae cum hebraicis fere conveniunt, 
nisi quod S^oris insuper licet, particulas procliticas (ba, da, va, la) 
ita voci praecedenti in vocalem desinenti jungere, ut vocalem amittant. 



Carmen Nisibenum LXVIU. 

Homo: mavto, 16 testale 
'Al zaddiqe, 

B'naj morokh, daVfuqddneh 
Oten ^edajk! 

Responsorium : Lokh subcho, ddb'- 
fuqdonokh 
Amlekh mavto, 

VaVmichomokh mestappal, 
Akh meskino! 

Mors: B'hode jattir jorebno 
Akh m^llafkhiin, 

D'khad 'abdono doesno 
Lab'naj chire. 

Homo: Gr'be v6 Odom vam'salle^, 
Vafchet nireh 

Att, mavto, v'biso kh'n6tokh 
'Abde vajtiin. 

Mors: D'§ubh6ran hi, d'ho 'abde 
H'vav m6rajj6. 

Mavt6 v^so^&^no kh'n6teh 
Do^uj 1- Od6m. 

Homo: Ho seflokh, 6f dakh'n6tokh, 
'Abde kh'fire! 

D'- Chamikh dos v6 lat'- 
rajkun, 
Vafrach vamlekh. 

Mors : Ven hu, d'- Chamikh akhri li, 
Metbajjan6, 

De al 'afr^h d'- Nuch bas'- 
jul 
Ho d6esn6. 

Homo : Zu^ mavto, men barnoSo, 
Dof kad 'abdav, 

Nir6 d'moruteh mamlekh 
'Al berjot6! 



Mors: CHodeno, d'lav laV^ire 
Moden zekhit. 

K'mo d'nirab g^r chajj6bo, 
Eab hav, daz'kh6j. 

Homo: 0ob n^^ar q61okh, mavto, 
'Al zaddiqe; 

Chanukh ger v- Ilij6 fbar 
Zavg6 d'geppajk. 

Mors: Jodano, detqul 6blaj 
'Am biijjoaj. 

Chel6f fren h6 saggie, 
Detav voten! 

Homo: Kul deto v6te ^edajk, 
Akh tavtob6,^ 

Sore v'masqel men dajrokh, 
Akh L6*02ar. 

Mors: Lo tabran hono q61o, 
Akh m6 d^^a^ban; 

De- L6*ozar, dam'rad "laj, 
Tub ga^bedteh. 

Homo: Mavt6, eStaal vad'rus, 
D'mon elgat v6t, 

D'netnaeham, en lav r6zo 
^or michomeh. 

Mors: Nahirittun lad'r6so, 
Akh baa-^il6. 

'No ger ba^'b6d *omelno, 
Defriis vedbar. 

Homo: Saggi Tmedras etS-ajjabt. 
Mami zagrokh? 

S'roreh d'nuch6man dl^okh 
Bah'f6khoteh. 

Mors: 'Ebadtunon rkhtm sanjo, 
Kad 16 s'nen6. 

-Non6-dm'nichn6 sobajkun 
Vali^ajkiin. 



Hymnorum syriacoruoi specimina. 



235 



"Badtdnon akh sordcho, 
mojute! 

Odom qa^&^erkhun yeno 
Megdacheno. 

P'siq6it efarsekhiin; 
'Abdo vit ger; 

Vattun hu bdcV^&ohajkun 
Amlekhtunon. 

^ebjon Odom a^iran; 
D'sole vit ger. 

Mito vit vachitunon, 
Dafmutum bi. 

Qobehio men kaddobe, 
Daq^^O-al vakh'far. 

Odom ger qa^^-^el nafseh, 
Vbi met*addal. 

Ris herr'to chevjav li^Q-o, 
D'sappir chegir; 

Dar'saf, 'al, som ma^^uto 
Bet li varkhiin. 

S'biq So^&oni va^^^laj hu 
Metgarrettiin. 

Zel, etkattas 'am biso, 
D'hu chajjeb'khun ! 

Savtof hu v'16 khofamo, 
V'das'nev saggi. 

Mon el^at, de^^Q-ache beh? 
K'iir beh mekkil. 

S'ma' mellaj, 6 mojute, 
Vebajjakhun ! 

-No -'iqet v6no mavde 
B'chajjat mite. 

Sarri ger n^def bednaj 
Qol •9'UJjob6 

D'sippuro, d's6'ar nafseh, 
Lam'jabbobu. 

S'ma' mellaj vasgav meseho 
L'lampidajkun ! 

D'kholito ger men ^edaj 
Lo it lekhun. 



Tehvun jod m, dof kad "Q-ob 
Holen emret, 

R'chimin enmin §avtajkun 
L'9edj6 das'jul! 

T'qil hii li ger barn6so, 
Vrab hu sajneh; 

D'rachs6 v'nune v'forach'to 
L'vaMeh oten. 

Temh6 den, d6f 'al 'ire 
Chabbib ^avteh, 

Of hu biso rgihanno 
L'viteh bo^e. 

Tehve l'khun chajjat mite, 
mojute; 

Veno, d'gazzit, etgazze 
B'gaw6h das'jul. 

Tavdito tessaq m6n kul 
Lokh, mache khul, 

D'men kul dukk6 m'khan- 
nes att 
'Afreh d- Od6m! 

Carmen Nisibenum LXX. 

mo marrir, achaj, 
K6so h6no d'mavto, 

D'marve 6f lenakhpe, 
D'nestannun bedem^^e! 
Responsorium: B'rikhu, d'mache 

l'mite! 

B''undoneh demito 
Of jaqqiro mezd'khe, 

Vnezdallal venajlel 
■^Al chabbibeh, dafras. 

Go^ev ger bechubbeh 
Haddom6, defoes, 

'Albar zavgeh, detp'seq, 
Vavpi "jodeh v'9avteh. 

Dallilev, dedomen 
L- Abroh6m, de*azzi, 

D'nettel piro d'rachmav 
Me^fl-S-ul m6reh rmavto. 



236 



Hymnoruui syriacorum specimina. 



Honav 'ammud s'r6ro, 
Dad-^en jiiqro Vammo; 

D'galle d'chasse '8''rav beh, 
V'16 ezda^za^ s'r6reli. 

H6 falWcho, d'khad ch'zo 
Piro b'satteh ''qar'to, 

S'gulo, dah'vo rmigro, 
Akh risito qarr'beh! 

Vad'- Neftach tub fmiboj, 
Ealloeho, deqa-B-poh 

^'•a-u^&ito, debe'lat, 
L'm6re kharmo qarr'boh. 

Z'kh6 lerachmav, qarr'boh, 
Va"9o cbubbeh vass'qoh; 

V'16 estanni b'chasseh; 
D'hajmonuteh s'makh'teh. 

CHamreh ger demavfco 
Te^Q-rav, dad'lich b'chasso; 

B^dem^^e marve ch'rifav, 
V'laz'minav bebekhjo. 

06b hokhil mebajja 
©lipseh rabbo d'- Keftach, 

Dabesajpo qarr'boh 
Simat chajje Tm^roh. 

Jamineh pesa^Q- vo 
IsT^ftach vasseq debch'io, 

Javno ch'z6teh, dakh'ri, 
V'labbeb'teh beq61oh. 

J6e hove k6hno, 
D'khahen bad'mo d'menneh, 

D'nehve -Q-upso Tm^reh, 
D'khahen bad'mo d'nafseh. 

Kiil man d'r6ve b'chiibbo, 
V'z6khe b'rechmat s'r6ro, 

Akh dab'chelmav ch6ze 
Lechabbibeh, da"nad. 

L'chabreh ger bechelmeh 
G'das choze, dem6et, 

Veto gafro v'bajjeh 
Men karjuteh d'ch61mo. 



M6 dome leh ^'nido 
L'hav damko sekhibo, 

Vdome mavto rchelmo, 
Of nuch6mo T^afro ! 

Nednach ban ser6ro, 
Bad'mut nuhro b"ajno; 

V'h6 -cVzajn^j lemavto, 
Dakh sur6dav d'chelmo. 

S'khal ger ajno, d'ch6ze 
Sen'to, d'lajteh r^afco, 

Vnesbar "lav demavto, 
D'sen'to T^lam fqavve. 

■^Ajno d'sabro en q'no, 
M'9e choz6 leh b'khasjo 

L'h6j sen'teh demavto, 
Dab'hav ^afro bo^fl-lo. 

P6rach richeh fmiho 
D'hav gazzo dechajje 

B'fagro, bajtoh d'nafso, 
D*nefqat m6nneh vetn'ded. 

^ebtav sogen v'§ufi:av, 
D'hajkal chubbav d'- Eucho; 

Mestajjan, deg^de, 
V'h6ve maskan s'16mo. 

Q61 sippiiro m'jabbeb 
L'khennore solajjo: 

D'qum, zammar vesabbach 
Q'd6m chatno beq61o ! 

Eavbo h6ve b'fdme, 
Demetpatchin qabre; 

Chad 1'chad 16'ez b'm6nav, 
Subcho j6heb b'q61av, 

Siibcho 16kh, deavrebt 
L- Odom, kad dekh6 vo! 

L6kh subch6, deba§'jul 
Makkekht6j, de6tt'rim! 

Tavdi Tman demakkekh; 
Tavdi l'man denachem ; 

V6f kenn6r nesabbach 
B'nuchomeh lem6reh! 













,v_ 



>N^ 



, i 



"0. 



>4 






. =r 






'. ->' -.^'' 









; -l 






V. 















^ - 



V / 







.£1 



■'AM">?