W'- . S^ .MM:-:'7%
[J^;^ vrt Tnas. fin nim mflnns rflrcf" snn, nijmpro ochn Nuo^Tra Iffnipofada qmpert I-irrl*' pnm pmpBrrt TnUsdn pero In
decmo?: traMjar en cuJTura. entorma inaapenaienla. sin lines dQlucro.esdificH, Enlm- pasemosa fonuesTro
Esifl nuE^va edLd6n se onfoc^ er> ^ tiamo audk>vlSLmli torceflios ir^ anh^jlos sobre csla rolls. El pHmoro sobre cuo^
prDdixiloraa audiovi^uQlea que a Imv^ de sua ixDyectQa tralan de gerteiar cambloa. Luqqo loMBOiQa un arlfculo sobrB
nuHHtfuproyuclu... Jail VH3CKGomLjiiic;aii[flsii0 36l(]liacuprayifCtos«dirurialesjQtQq]^fLi^i^^
lamhmn jiLtElinviSLialea^ iHnenrns el prnyet;ro Waraaqa Pdchwa Markam [Huarg; ea jinHblo qufli^hLrai Kat"nfllciJBlpodrBn
leer en asfa edictftn. rinalmente, tenBmosunarllailoEotirserfNKArEST, una Iniciativa pen^ana, locaJ e inilapenrJlenfe en
el sentjdo que nacede parte de tin rndividuosin apadrlnamientos paiiiicos o de responsaoiNdad soci:il empresanal llgfit
iBravoJvAni
Tambi6r> lenemos un adiculo sobre Vecriaqui Wayi. una irnciaTiva campesina de intercambio cultural, y ©n nuestra
secciAn central unaentr^^is^dmittcoy prclijQandlrJslaSQvl BDhr6rgucz.
32 pagknea en bfHri<;Dv negro con leinss de inlBrea que muchas vbces no pueden diliindLrsB a IrBV^ de mBdiD& conven-
cicnal^ con linHS de lucro Temae penlericos dHsde una pequeiiji pens inlernaciaral ciudsd con GS.OOO habifan<Bg
ubicada en Iob Andes de Pen^< rT>deada de monTaf^as nevadaB (laLinl). sobre un enorms dels azul y en medio de quebra-
das, bosques y rfos iejos de fas zoodedades de consurno.
iGmcloa por leer, auspicjac y dtlundir una reviata que VL^a!
Onc^TTiora- PanphaiB JB in yew nsids. Oyr IhlrO ^BHT. numbf^relQfTl' Uur Bsason slarrad tite bul sTarled aiUhaeffna Nteediess
tooay, bblwowMsayllall Ibesano. pftvluclr^ a oirijar magazine, as an Independent, ncr-cofli miWrg concern, isdlffbjIL
Wt^yi/cf Lots TO^Q a foc^at our loplcs^
This nE^v ediTfiyi fcaises on The atJdlavTajSl areiTa and we have ihrffi f[r^^
luanti-Af-^ y^iJ, Ifacns^i iliHrr ]if<i)Hi":lH Iry (tjyHi'iMrfltH (ifi'iriytft «i iflx^iHtv. Tlnfl i ^«J iHUfi rtri jiHi'^lfl fllKflJt uiif ^tj^ti r*^i]|H(:t.. vi*^f
\^^t!3Corniriiriirhl«aiinl£X*vpn>^irt>^^edLlunHl, [ifioloyrap^in:, fciLw^ry, »ii1 t^lhw |:*<;9w:Ik - bul elso Iflrns' sut^i '*s "w Wanscja
KxjhVM^ Mast^m iTOiect p luaraz is a quschua icvjnl i-inally. [here is an arfclaaiButlhelNKAj-LSr, a Heruwan iniHatve, IccaJand
jnacpor<*snr In mo s^nso mai ihe idoa ixfnes Ironi a pe*Bon without suppcn from any p:illtcaf or corrxirare ecclai irccoretillity
Gfgaiization. Bravci^janl
We also have afialK:leaboii1'Vsclia£nilWflvf, bfal CanitiftSiiTas ■il(in[rvea abnul "rteroJIural axchff^, bThj in On central neclfln
uvri [iav« yn ir'l«t\wwwilli 11 iH niylliK: wO i«i)li>: arxliriisl Stui BufK^qiiH/
>Uj will Und 32 pages in \j^ar^ S w^lfa. wrtl-i tcpcs that Ihe liy rxofT T^dia "Ind it very dIHicuft To deal wfth (hrotgh ccnventlorral
mcsnE. hciudKJ 3ro paflc^crd topics that ortso irom a smal txji rcnetieiess Ifitemational dt/ with ee.CCO inhabitants In the
PeiMEin/^rdM.ajrroirclsd by ^£CierG {still), unOGra breathloMrg, blue 5i^arH:jbi?lweenva%s, forests and rfveisfarGway from
tpQ Cities anti lungry corsuma* sxsetea.
n^nhyoLt ^'tHdin^, sfxansurHiyyniJdisUiUjIingarn^tgtt^irieUi^l lnAi»tel
Va50^ coavunicamt^^
dxciSr«ruilrai«MB3^miid cvy ■ iNVpV/.pvlpHirl&JikioicoLcorn
CONTENIOO
OCSaFIROLLO
D&ELGf-T^ENr
{04}
S
Productoras Audtovisualos SocEales
.-Jiy.rfl ^ilr" RrnJijf^F?-'
DcojfTTEntaf indepencftenie Pcfuano.
Kiiiifin* Rodi^Jfaiaa, &iJfV a«aki y GiB»ang!> Rriia
PERSPECTIVAS ^ULTURALES
{08}
WaraekH Kichwa Markam
HuaiLf Ki pLobln qL.-:x:nijii
i luaraz Is a qytK;hua lo^Wi
AVEMTTJRA
ALlVtNlUHL
{11
a
To HbH wlHl Good inlenlions
Al frfieino con las Buc^nas inlarcioni;:
ENTFEVISTA
I^JTE^rVlEW
{14}
Ed^or General / Genera Editor
Casia StaSiCm
Dlsenoyni(tgramacJ4n/r>e^gnand Layout
llusua CunaulLorea
CobbDndnms / ConinbuTor^
Tova WoyciaclioAicz, 8avF Bch6rQue2, Ivan Cam unn
Fatografta / PhaEography
Inkafest, Documental Ind^jendiente Feaiana, Yachaqui Wayi,
Carki Srescla, Jim Sykes, Nicolas Bordier, PIppa DonaTI,
ArKlaan ^ngdom
RflvJBlOfi / Pmofmad
Pippa Donali, Carlo GTHSEJia
Agradedmlentos / Acknowledgen^finta
1 aAiienGuiia, Jos^Balado. Marta Bena Benries, Tito
Cab^loa, rfnbarto "si larrjw" Baiba, Jrrri Sykes, Gladys
, Jimenez. Tim Noiiia, Cacille Sobrevilla G. y a todos
nuestros ausplcladores.
PalTDcinadDres de Peripherla / Peiipheria
Patrons
MiriHin ToriBs. Mtrku Chang, Giaelii
Lcgoas, Aur^lia Eticnnt
fc CeledonioAranda, Carlos
Cuiden, ManDzak)»
Julie Madore
Sevj Bo^brquez
{A MONTAf^A
T>CWC;UNIA|N
{18}
fNKAFEST Mountain Film Festival
KUSHIKUSHUN
{22}
Escenakjcal
Lccal Siienyv
rURlSMO
TOlPia^
m
{24}
Iniclativas de cc^nunkJades,
eapenmentadaporuna joven deOccidenfe
CecnpGGiros niljative^, Expcrk^-rrcod
tsy a yajntj Trtirnan Ircni the rjprih
TEaq \Mjydcchovvicz
Pn-prwi» fi hmpioHlOfi Pn-pten and Prlrfling
Oclvi Iii]ia)i.ii
^]Wr^ra#'l75,SinlBian}.ijmi-Pin} > T.:^U^)S2^-53!iS
Juto£«Tr-N(D9M33
tiilu udnifii' ^u row I3II vcnElnncm oiTi b itoC'I?'^ PC U Mii^iAiiiUri 'p^uTiIb uufru Ipu iRnLi;rRu He uilv, Luv 1 97 T4 M tS <VKf h U l^u
^Rje:]er^9wiGDrijdijcMji»ydKijrtil(Q3b?ve9lnj[rrerTlo?deaLTwinttaaa. DtfiU^^ »bu brave exLonsUi
pEitiaLiEcrvi ::uvnoalKinvKhirr4iiod«aoD(i. dMa«Klo<ni fca it. ■^ifMDCMo.t!nrnP»giiiuiof. ■PttJodiiaoBayiiihjarBd*
Spt/^ cNnitufnj In f!ie MffdroT^nsan
Cor>SL]elu Aj ni jr^a. T 988
>FoiaPurtKlHi
/tfmaflo de Camm I en Novadfl V^ur^ara/u
PRODUCTORAS
audiovisual
SOCIALES
Social Film
Producers
1. DOCUMENTAL INDEPEh/DfENTE
PERUANO (DIP)
wnM.dippeijj. com
dip'&d'ppenj com
Cf-'smtKHi 1 50 Miraiknes Ufiis
T&f. 1511) 222-3107
DIP es una asoclaclfir dffUEora y
propulaora del g^nero docujnerilal con
^nlasis en la prvxlijccifin doojnwntal
nacional. Denrro de sus ii^yecloa se
encueritran la Muestra. la Cafavana
DocuiTienlal y el Taller El Orro Docii-
mertal. ^^amo5 d05 de ellos
LaMuestra
La Mueaira de Ctociinienia] liidepeiidi-
ente Peruaro surge como un espacio
de piomoGion, difiisidjn y proyecci6n
del g^r>ero documental Por clnco ar^os
conaeculivtia, esia mueatra ha procu-
rado promouer la? producciones
realiiiadaa en el Peru por periianoa o
extranjeros. asi convj los proyecto?
documanlales reali2ado3 poi peiuanoa
en el exterior
Asiml^mo. tambi^n se ha aprovechado
esle espacio pore organi^ar diversas
actiuldade? que promuevari una mayw
difusi^n y reflenifin enlcino al documen-
tal. Como pane de e^te? ac(rvidade5 se
han realiiado homejiaiea y retroapec-
trvK a documentalislas pervianns de
frasccndericfa e impcnancia como
Norg de l^cuB, Javier Corcuera, Maiinel
Chambi, May JiTiSnez y Jorge Suarez.
Igijglmflnle, hb liari incluido rxm^^^THaln-
rios V cl3£CG macotras ofrccidas por
dixiiirTifflilHlislas V dH olras areas dfll
conocimfcnfo, Por uHimo, en las
iTiLieglras s« ha organizado una 5ei:cn)ri
llar^ado "Otras Geogjafias" clorde se
hgn shIq HKhibidoH ["^^''05 docn-
memalcs inicrnaciooales de paisos
coma Argsnlina, OiiIh, Colombia,
Brasil, Ecuador y Puerto Rico,
PERIPHEHIA 4
Owi el obplivo de lomenlgr la dilU5i6n,
GC KfQtd que ol prov^jcto do la mueatra
SBagraluiloparael publico pan iciF>anlB,
tamo on & caso dG lo.s proycccioncs
oomo de fc>B lalleres y cTases mgestras
Eaio ha tart>fGcido a que so focorozca
g Ig Uueslrg de Oocjmerlal <ndeperi-
dionto Pooiano corno un espacio
griemglivo pgrg ia dilusion y promocibn
a& giincro documental en el PanJ, ol
igiigl que de gictiivo y referencig sodre
proyectos ctocumoniolcs nacionolcs.
La Garavana Documental
Esle pjoyecio pro;; jra descenltglizar la
proyecci6ri, difusiin y prGduoci6n
documenlal racKXigf, al igual que
planioor jna honamionfa do dcsarrolio a
Iraves de componenles educglivos,
culturale^ y de ompodoramiento.
La Caravana Docurriental es una ruta
rlirkergnle en la que se reglpg ur recor-
ndo por vaios puntos a& pals ofre-
cierKfcj lelleres de hislona y melodolagia
documental; aprestamiontos de
cSmgrg, sonido y posl-produccdr; asi
como 6Ci rcaiizaciiin de pfoyectos
documenlgles Durgnle fa duract^r de
la Caravana, al concluir la^ actividade^
del dia, se proyeclg una seleccifin de
documeniales potuanos on un espacio
publico escogido-
S ^lasis en la descenlraTizacidn se
basa en la necesklad de eslablecGr
proyeclos que posibiliten e) intercanibio
de e>Tienef>ciaE entre las rajkxies deJ
pais y sus ciudadanos. Asmismo, esla
iniciatJua penrnte fa reccpilacifin, et
arcfiivo, la aislemalizacibn, y la
documenlaciCn de las manrfeBlaciones
cuHufalea y personates en cada rula.
Uno de Ids obielivos piinapales de la
C^awana es poder demccralizar y
bacer aocesible el use del audiou>sual a
hgcef aocesible e* uso del audio^sugi a
diferontos sectores do la sociedad.
rJebido a eslo, Icdas igs aclivK^des
mcrtionadas son ccmplotamcnte
grgturlgs pgrg kjs pgrtcipgnles y para el
publico en gencfal. La Caravana Docu^
menlgl no es s6lo un espaoo de proyec-
cidn, sino tambl6n una posiCHlidad de
tamenlgr Ig d&^usibn y ielle>:i5r scflxe la
memoria oc*eciiva y la realidad nacicnaJ.
2. GRUPO CHASKI
Mdocdn Grsu 927 CnonrOos Lims
B Gnjpo Cha^ es una asccigcibn
cultural cuya producdfin y difusi6n
audiovisugl gpoflg al ronalecimienlo de
vabres sociaio^ y culturalos y a la
cciislaicoion de una idenlided props -
peaiana y latinoameflcana.
El Grupo Oiaskj tiene una larga hBStoria
denlro de Ig prodixcidn gufbovisual
nacicnai, todo & mundo rocuerda
peliouigs como "Gregono" y "Juligng".
AhiCfa, & Gnjpo Cbaski rio ^dio se
dedicg a producir obras ano g dilijndir-
Pas a trav6s dc un proyecto quo nace a
Irgves del s^juiente ccficepio: "Cine
Latii>o para gonie latina" o como on un
pals pobre Ig nijevg fecnotagig digilal
ayiida a la pcttocifin a coneciarse a la
nqueza audiovisual propia.
El proyeclo ae llama RED CS MICRO-
CfNES. El Mcrccine es un espaco de
encuentro y parEicipacfin dsnde se
e>tiiben pellculas que lomenlan valores,
refle>i>£n y sano entretenimienlo. Ea
geslionado por lideres de la comunidad
que son capacilados para desempe-
narse como promolores ciJIurales que
buscan la soaleniti4lidad y aucogea^i^
del Microone. ^C6nyi surgO el
pioyecto?
El probFema
i,Sabi3 que en lodos tos patees latino-
americanos producimoa un proniedio
de 150 lergomelrajes cada afio? En
Espaiia son 100 al ano. ^Sabia que
eslas produccioneB laKcnamencanas
repreaenlan una inversifin que supers
Ice 300 mlHonefi de ddlares al ajio'^
iOue par lo menoa 30 de eslas pelicu-
las son verdaderas joyas audiovisuales
que ganan premiOG en (eslivales
infernacionales y ccmbinan el wa^jf de
aus leniaa con el uso crealivo del
lenguaie cinemalograiico? Todas esfas
pelfculas repreaenlan una enorme
nqueza audovisual que ba sido acumu-
lada en d^cadas y que slgue creclerrdo.
Lo dramStico e^ que casi nada de e$fa
prcducciL^n propa ha podido aer visia
por el pCibtico peoiano y latinoainerl-
cano. La corislrucc»^i de lo qua deber fa
ser nuesiro "gran mercado comOn de
Cfne y leleviai^" - o^i 500 millofies de
personam que haWan el misnyt Idloma y
cofTipflrfen laa niL'^nias raicea ijiilturales
- sigue jendo un ^u^o y el punio ma$
d^l da nuealro cina sigua siendo su
falta de dIstnixiciCr y exhiWclOn.
La rasSn prtncipal de e^ta llrrdraclOn
liena que ver con el coslo demasiado
alf de la tecnotogia ceKilolde {en 35mm
que predomina f^f^ el mercado inlerna-
cional de producclOn. dlstf1buci6n y
e:<fiibici6n liaala hoy}. Eso liace del cine
un medio centralista, elltl$ta, que
com^enlra la deci^ibn rje \ci que ae hace
y lo que se ue en tes manos de poco^
Eato aseguia enormea ventajas a la
gran Indusiria y a los centres del poder
sconbmiGO. En reaumen. un macado
reiraldo, mcropOIIco, y con precios que
eat^ luera del alcance del pOblico
popular. Las caracterfciicas acfuales
contntMjyen a la diaciiiiiirACi6n y a las
contradlccicnes soclales, al central-
lamo, a la endusibn de grandes aecro-
res de la poblaclOn y a la hegemonia
cultural por parte de fi^aea no lalino-
amerlcanos.
La alter natlva
Ci^iio allernaliva a eala aruacii^n el
"Grupo Chaski - Red de Micnxiries'
inici6 la consinicciiin do una Red do
Mcrocines con proyecoibr er DVD en
todo el pais.
La idea es aprovechar la nueva
lecrologig digifal para civieclar la
variedad y la liqueza del cino latino a los
Bspecladores perugnos- Un riimero
credonio de perscnas tiene por primcra
vez Ig oponijnidgd de e:<penmBnlar
como la conoxiCn a irav^s do im^encs
y soridos er Igs pellculas Igtings lienen
algo que ver con su roaJidad y a travSs
de eslo es poaibte meiorar sua vidas en
muchos aspecloE.
Si quieres saber rnas sobre ef Grupo
Chaaki y la ReJ de Mtrccinea, visila la
pSgina ^veb: w/MVW.grupccfsski.org.
3. LA NOCHE DE LOS COFTTOS
Kimera ProducctoT'es
Mnw.lanocfiedsioscortos. ccm.pa
irtfo^tanoct-tedelosaytos. com.pe
La r4ccbe de lea Cortos ea una mueslra
permanerfte e ilineranle de cortome:-
rajea penjanoa e internacionales que
viene desarTollctndose ininlemjmpida-
mente desde /^nl de 3003 y es
organi^ada par Kimera Prodiicfianea
con el apoyo del Centn^ Cultural La
MocfiH de Barranrio creando uii eapaiiio
de exhlbclijin, encuentro y di^usi^ de
aylcmelridiialas y reali^adoras riHOuia-
les con el pOblico
En fe actuaiidad. y con e^ auge del video
d^llal, el corlomelraie ae presenla
como una expreslOn mSs cercana y real
del queliacer cinemalogr^fco, inSs auii
en nuestro medio, dcrxle en los Oltlmcs
aAoa la produccidn eald creciendo de
tcma muy posiflua. tanio por fa calidad
l^nica,audi:Maualy narjarr/aaaicomo
por la aceptacitin de^ publico de esic
loimatQ cinemarogrfifico.
Objelivoa
I A frav^s de El Festlual Internacional
de Corlomelrajea La Nodie de loa
Conos se geriera un espacio de
InleicambiQ para que los i6venea
cineasias puedan mostrar sus irabajos
y rftlacionarae con peraonaa con
cineastas de ^mllar o mayor (i-ayecto-
iia.
II. Prcmover y dllundir el corrometrajer
preaenldridolo como un medio de
expresl6n clnemab:.gr^lica actual,
iuven V wtal profiojcionando una
perspeotlva amplla del corfcmetraie
nacioiial con un c^ileno de e>:celencia,
uanguardia e independencia
ML Apioxiir^r k:a i:orlomelrajea produ-
cldcs en ctros palses a los creadores
nacionales y al publico peruarvo.
IV. Realfzar muestras Itlnerantes en
picivincias y on cl oxlranjcro. La Nocho
de los Cortos llevg presenlgndose en
espacios aliemativos en distintos
pijnlos del pgis oomo Chiolgyo, Tru|ilfo,
Cusco, Cajamarca, Ayacucbo, Huaraz
y Paris
4 GUARANGO FILMS
wyvw-Quar^igOrOfg
Guarango es una asociaciiin civil sin
fines de lucro, con sede en Lima,
dedicada desde hace 12 aflos a la
realizaoibn de proyecloa audiovisuales
para el deearrollo. Produce docun>en-
lales sobre lemas ambienlales, socia-
les y cuHurales.
Guarango ha producido 2 de los docu-
meniales mSs inleresantea en los
i^lflmos alios relacionados al lema
medio ambienlal.
CHOROPAMPA - El Precio del Oro'
Dingn33 y Pfoducida por SSep^c
Boyd y Ernesto CabeSlos
75mtns/PBn}/2002
Sinopais. Un devaarador derraiiie de
mercuio transtomia a un apaclble
poblado de los andea peiuanoa en un
roco de Intensa resisfencia clwll contra
la mmera de oic m^ giande del
mundo.
Un Jcuen y uallente alcalde es elegldo
paia guiai a au pueblo en la lucha por
obtener aslstencia m^ica y justlda.
Pero poderosos Intereses consplran
conlra ellca en cada epiaodio de eata
crOnlca de dos ar^cs sobre el
verdadero piiKiio del oro.
TAMBOGRANDE - Mangoa, Muei
Mlneda
Difigids y Piaduada por Sieplii
Boyd y 5TTes?o Cab&los
85 in^s / P&u / 2006
Sinopaia. Una ola de pioneroa lianarcr-
man un deslerfo en un fenil ualle de
mangoay liiiionea... El ealuer^u de ai^
vidas es amena;ado cuando se de^u-
bre un yaoiiiiienlo de oio bap aus
fienas.
La Indlgnacii^n, la vfolencla y un
aaeainalc eatremecen lo que aniea era
un iranqullc pueblo en el norfe def
Peru. En inedio del caoa, la viaidn de
un hombre une a los agricultores y los
guia a trav^ de un levducionano
camino de etectiva movlliiaci^n
pacifica.
Valorosos hornbros y mujeres se
enlrenlgr g polflicos cornjptos y a Ig
poderosa industria minora en oste
relafo ^pico doiide Ig gsrle comun
reaJiza acios henoicoa en tiompos de
crisis socigl.B
1 INDEFO^DETJT PERLMW
^.MErJT^^RT' (DP Ji Spanish)
DIP is an association dedicated to ihc
dittusion and pfcnKiltafi of ite
dccumcniary gonro. It cmplTasizcs The
PERIPHERIA 5
o ^
t^\cnd cfcciixificm d dcajmcntaloe.
Aiii"nyHL lis r'^tt*"'!!^ m* fSin ^irnJ lf*f
Mjosira ((To SJTCW). tc Oxxjrronlary
fjirwuHii rififJ Ifut Oflur rA^iirmyiEirv
w>i^i:fh:o. Lcia cito a look at wo o* Jf -cf n
Tl « RIf luv [][ fv&gsBVHf il P^iMifli finj]-
montonos uos <xxiicd as a scgco w1t«o
(Vfajr'H'irhrn&i ran U'f |iri"[¥il«i.
ofl^ificd DTO shoATi For ftyo cctccutKc
dccjTOTtary flim [yoductons il Pcnj tv
docjjro^fary tmiccts proi3uc^ Cv
fiiao, t\]s sfacs has t>£on used to
of^arcB ■^rrxE aclwrllffi araiPd
ifcojitotaiy makng. ^ pal of thsac
a::]vlim, irtxiles to ani 'el[tsp9cl^'es In
(XJTCU^ inipjtEint pBtWion i±currcnlii3^
*« Nora Je Izrup, J^f-opr CcfUFra-
Maiijd Cl"Qnitii, Mary Jjrenffi aid Jorge
ii^rez A[ Pk? saniff time, otsn Uifltjj&'
sore ard dosHja htHJ Ccen organizea
VMiIh the f^^sldpalicri of ^tommsniary
spXiJGts ard pfDfi3^ssi?£is frotvi oif^
3IKW 111 kTKwVKljft I Ir^ly, IN Iha shoAS
a special 5is:ttn ronea "Olfia Gccga-
fjijep' rigs teer Ker up vAwb ifTtariH-
lixa doo/nenlary [ktecCj ffoti
axjntnes ft-e Ajyerifra, CMile. Onkxnbta
&Q£il, Emadu" and RjgiIo Rkj lTa«r
cesf^Kxeeinil
li tyijer lo pronxjls docunn^afiss
dfuesicn, ax> Shows woe maJs Irce for
ewf3'Vix>^ lo piffncipaB, fliff'etf in tfie
HTConlngG cr the diaiusaicrrs and
woik^ccs ffus rias isvmjrsd Iha re!x:g-
rflcn d The Sftw o( IndtctrdEnI
H^ijvian DccjiHTlaniB as an aUffal^fl
space fix diTussJn 3x3 ptJiolicn of The
(orxfT-^ifary gari^ in pwj, as wel as a
^ca;:c of afdi^and 'Qfercnce cd raTK^Q'
ootureifery projotas.
The Docmnenlajv Carsvan
Thts pojccl ir.tcids to ooixjrrlEaiize the
|jti1«^tan, dilTj55<yi arxi qroaucton cJ
iatoial dccjTcntarles, as mt* aa dcng a
lcx)l ICT [iff-«l!!(Jm9r'.l ihTs^t fls exJlc-i-
iSc, cultuBl Old empiJ^ilrQ comcc
'!«ntE.
Tlia Dcturriffilaiv Caava"! la an i[iiieta il
iwie ^^t^ifa 3 biy arcJ-ind dmerenl pars
d nt {jjLji i!rv ol^s v<il'£j>:!(j& 1?^ Jiiaiijfv
aiO melfKWc+vgiO? cri dcciirrerlafy
making, cjjiTiitra iianJliig, ^aaitU feiuOilI-
rg arO ixei-prodLCtlon; as wefl as
v^okshufe on dtKunenlav [xc^at.^
nani^maiL /tf 1F« erd qI f^:Ji Oay
ouiiif] ViaCaaven, vul^en ca dijdii ig u x:
o^s a:flvi[ii?6. a seteclton or cefuvar
(>:jujrr>tri[^ie3 aa ahoiMi ui a rxjbli:.
?pace
PERIPHERIA 6
Ttx>cm|STx.3 In OoxnTalizsTicrr Is towo
in If*! rit*+sci'^ III irn|*?Tiori1ir>u piftJieiJl!-;
Tftrt can cncouiagcj tho o"crk]rQo of
p«|.iiaiHiitHH l*?lV"Hprk tfft di'''3r«il
rcgbns ot the country and Its cUtoTi. in
jjcJdilK;^!. tl»5i irnliHlwif Hlk^w ttw raxvlH-
Hon. a^c^Vo, sistcmallzatlcn, arid
ilix^urminlJrK] nl [nJllLifjil ^vi cHtf^^^l
iToniiostatcos aJong [ho route.
Ore of tho Tiin oc^^cBv^ ot tl^
t^^iTiAin Cf tn ■rt^'i jfrnJiiTuTfUHl [vu|<:ii:Ih
10 CO accc-^*2 to different sectors ot
SrjOiiity ti ri ilwrxA^fRii; ii\aff. r>*f 1[| rlit^,
all 1^o monitor^ octMVoG aro tioo tof
pHflciUdiiEH a*J Uia UlJit;. TIiih Dtxju-
rnsf nary Ca-avan b r>!)| ^inly a screernig
apa:c, tut a pt^aaibilltv to nfcmolc Uie
disojEion and refleoliixi abctif i:>:illecliVE
rrcmcfy Qrd naiionaf raaty.
2.GRUPOCHflfiKl,
Gtjdo Chasu r& a cuHuai a3&3C£ilco
whcte aiKHovTSiU^ nrxlLtiio'i arvJ
diff^jscn ijonolcs The sTrengEftmirg of
eccial and culrtjfal ^es, and me
construction of a PcfUvTiri and Liflin
Mienwnidantii/
Gn^xj Ch5^ ^T3B a loiKj s^ofy In nflW^
audlovTata pfoduclnn husloiy, ejor/otxt/
remernrara Ulrns IFh^b 'Grijgcn^" ati
"■JuliarQ". l-kM. Goipo ChasK not onry is
dedicaled To rfoducltr»i tyfl also ro
dlstjlt^ulioo tlTCL^ Q indioX wh ta^
conoep; "Lalni Films ^. I^Wi pwaie" f!'"
ftwv in a pffljf oxnDy th3 copulation can
rjjmv^J u«lfi ite ouwi aij:Jow?i^ ^^alth
thro-^ d]^ [Echrdc^
The proicct's name si RED DE tvllCRO
ONLl-j [M»[7[KJnern3 hJolwjrtiJ, l^l^
Micrccinema is a spaco ^tfE tcccJo
gglhw IcyffVidf arvi '/^tcti Inns il:fll
proncio v3kj^. reftecton aril liodtlTy
^ntJslainmenl llaJ^ miTToctfiijfna u^
managed by commjnjty lodars tnnnsJ
k) tH ci-ilfual marftje's Thesa Cok Ifx
the cinoma^ austainabilily. l-few flie
priced ^as oBs^Kf?
TTw problorn
[^>ij yc]i! kinrjv 1liH( in IsIbi AiTirtn:^ yja
pfoduoo ar ehcrago ot IGO fltms py
VisirV f>if/ "I Rfiril" lli'iv [ifiiJiirg »i
aw^fi^ ol "CO fjlnis po v<^ Did yaj
kiifM' I^hI IIfhhh I Hl:r^ ^iHnHii (inidi ra-
tions loccsoni on ™^s1n>rpf ot 3C0
friillkinl.':^:^l«fVHnr?"F}«lHHHiiSti*lirf
ihom tMComo caquisito audt^llsuct ot
llHt HHI" r*!"*! 'I mlHrrHtKfllHl ItSrilWHlS
LTid con-t*^ IhTi codc& v^ lixar reality?
As \\Mi&i rr¥TviE£^ rttv^SHTkl rin KfEilrriiiiJ^f
LUdbiiia^l troasuro that has acLmutJtcd
Iei Ek4i;Md(HarKJ eXviIjouK Uj^^CtuV.
K le iJamalic laauu la lluL a>rioal 't^j^ta ui
fliis l_al".ci Arn»>!3n DfO[fw;!ion fias ueen
soon by Uic Peruvian ard Lflln ^/roicai
asxnercffi l"e ccnstriictl^i rf ijMial is
supposed TO l:o "ou cv/n rnarket of tilmi
and ^&ffMison" - with norg Ifan y]0
million LE0[to that sxik tie saTie
Ift-x3i..erj0 ard sl«e Uie samtj lailLryl
rcota - stlMs a dicam. Tic wcakcal pefril
of (AIT flm ircTLASlry "is Die tKiJ* ol cSalntu-
ton and tahiCilion c^lho flTE.
"itie rnain reascn to ihia Hrrwatcn has k>
tfo with ne fi^i tosl (!l (Jtili Jt>d let*ni)l-
og/ fm S5 mm Ehot CEdeavriQRfG Ihe
HiUvna^miai m^wha d lyodiNdon,
diati&xjfcfi and cihibiacn nowadj/s}
Ihe pfOTTXJles a cenlralisl and elUiB lilm
mijstiy that maks ^ dcceona en
•M'ifi Is prcoiioed ard fjhai is lo Ce seen
[Tl fiT^ fanda. Ttiia secures 3tat advan
lages to the (jg indiElnes aid Ife
centita of eccrcfnic pcrMS creating
rrionf^x>1c: martJJts wilh itItbs Asy iva
high tcr the mapnty d lislin MKsiOHH
Ihe ofBserii curdnfors iW^txite lo
dsenmnaOon and sccial ccrilrEiactcns,
CBfUrallan, efljyfwyi d Cflye seaors oi
Htioty ami tho cultjra hegemony IJ/
r;ooTinas ^irtsidB Latin Amerca
The allernal^fe
fG an flitohalive to this scfuatlon Grun
Oiasi<i Himaled )hie seStirg up d a
natweck ol mlenixiinomas wth D^
proniclioTs all (t^it ine counliyr
Tho aoa Is to Eto ad^'anrago of tho new dIgiiLi'
tBcfiii]k>^es Iw cjjinijtl II m ^j^rtaly &r*;i
r^chnossGS of lBtk\ CHrns with pcnMan
PiJihHTxitK. Ari ir>::rHrtsif^ rijrribHf riF ixirwjfw
hovo new the oppcriunlty ot cxccrfmcnUng hew
|rrifigf«i rln^.x^uns ami hCiiiKj Ejn I Nln Filrifi
fvivo somoihing lo do \«th thoir own roallty. And
hIh> Kb tl»^]U4 Hw^rH 1h^1 IhrcHJijh IIiih Jl «
poesCilo to Improvo roir llfos r irony sscocts.
If you want to know mofo afcut Gnjpo Chask.
arvj IIk: MitJfx:lriFiniFii f^JHii^Dfk, vigjl iIih UJky/ij-
\ng web Dago. wrtwgrupxhasW.OJg.
a LA r^CHE DE LOS tXJRTOS
uiHSniptH}
The Night ol the Shorts s a pdrronent arxJ
I*i0anl show 0' perjyian and inlEBnalKyial fitiorl
films that has been gojig tin sTieo aprd 2C03 It
15 fjr^F^iffld E^ Nmara Prpdicciones witi Iha
ai4Jpo(t oT La f*ohe dc Baraheo c^tlural ecntor
aeafing a space ol sjreefiir^j, anctiunter ar»d
dlseussion abenfl snort tvn mafffira with ihe
putJic.
G-jrenhy, and wUh the rise c* digital video, stion
films presents itself as a cbso ara real exprES-
sioii ol cinar^^rapliy. sf>3Cialty in uw realily
were flkiTig tho lasi years thcin has tocn an
IncreasJifj fjrodijclion in a very poaHT^ w^ Mril
ohV by numbera but idHj t^ lechnicad. ptoto
yrsphic and ra^r^^lve ciualily, arx) by (he ouLHicS
aoo^^Iarce of this gonrc.
OL^aotivGS
I CiEale a apace O' enccunler arrf e>^anga
wtiae young film mslfflrs can shew (hair wGil\
arvl T^Sate lo iierjiJ'e i^fh smflar or greal+jr
expericriCG.
ILPromoleanocfeEemir^eshoulflmE preserl'
ing them as an authentic, conTcmpcfary arH
fresh audoviSLel lomi of e>j:*esscn: and
prGSentir^aljoadiEis&jctvuoinalcnal short
dims w^ a tntena ot excellerce, awcin'-^^icle
QrtI h^iepondtfiey.
III Screed! sliyrt dims ofcduced m other
couTtries to bcal Ban maincus and the public.
IV Organize ilme'anr shows in diffafonf parte ol
Peru and ou^Sido. La f*x:hc de Ids Gcrtos has
been pr^3ited m altematn^ spaces Ifwa
Chidavo, TrtijIllD. Cuaco, Caiar-na-ca, Avacj::ho,
hluaraz aid hSris {l"rance).
fl.QUAFWJGO FILMS
Guaronao Js a rxr tor prafrt ncr go^ormontal
coduoticfi Of audio/isual pojccis tc dovolop
Tiwnli^t;+* l^yHiiJiiigr] PrcKJiKKKtkacijrriiflilrf-
Tlo£ about cfivironmontal, Mdal ;^ cuftjral
IIIHIIWIW
QwiBnij:? FiH-s |if(xBjMll ? d fhe rrmsl iriL+^npfl-
ing doc^imcntarlos m tho last years f^^atcd to tho
HiTJiriTiinHTibhl i*fl-f.
Ji
CabuHaa
iiiimmary; A Oevaslalnitj niercury sf>ll Oy me
AOiJd's rtchost gold minir^ ccTOoralicr-i
Iranslprmij a gulel reasanl villaye m Peai's
Andean meunlains into a hcufcoa d civil
Taaslan^ A ODLtraygus yoijrvj rnayor erneryes
to leal l>s people ci a qu!:?at loi hoalPi care ard
juslce. iJul powerh.ll inietesls CD'ispire to UfAart
the yijlagcis at every turn in Uiis 2 year tnK
c;f uonlcie ol the reai Cce oi grjo.
Stimmaiy; Adventurous picrecrs Iranafoim
l^j s l^rsh northem o^eri nf o a lerltJe valley of
'lango ard iimc Ctchords. Butali1ho/vow;ylyM
\or e tiFtalenaJ ^^lhfln gold is discc^vered ijnOar
ticirlard.
\'s^i, viderx;e ar>d muder r<x;K Ihe^ tyca quiet
cornniunily. In tliQ i-ndst d Chaos, a teuVs
wison jiines He larmiers and leads lliom down a
-ovolulKMiary paTi ot non yiolcart roaiatancG.
Iliese ortMJ man and wi3i>en lake en cc*n^[
palrtieians and I3ie global mining rdusfjy in an
epic tale c>t ordiriary pecpia nsing to [leroc
deeds In limes o^ groat ciisrs. ■
Mu^Jc & Drriik^
W& 'H ojnn flVP^ r^iglil rmiii fi pin
Uuhl El"' Im'.I |1"m ■■III ' Imin";.
Joi* M IQ Mar 776 Ptwrw; 42J4 1 7
HuDiai PEnu
REGIONAL fOOI?
The BesiPapakash&:f[n town!
LiunK3,CharVl,Cuv& Trout
and more.. I
J-J»#OliVd:ia Hiimr
tiircqdnhuBFBffivBlico inm
inlemoTlonal Food
MueIg BilNiidL k 4il
*^i^5^
fi>." '^'irvirr-rii'ii'ii] ^r^""n-oil:Lr<>
fRK SHOTS Mjfn THE BflRMflft
i?T rai TOfKHT-
Av Uiiurlogatntesq con &:AirKi UrlM)
utrBfTte-bai.VJiDtiTKiitcDm
PCniPHERIA 7
aa
LLl LU
_l >
si
U> I
LL
a.
LU
LI /
WARASQA
KICHWA MARKAM
(Huaraz es pueblo Quechua
Serie de Documentales Educativos en Quechua
Series ot bducationai Documentanee in the Quechua language
cakiad ds ukJa ds fas pe/sonasj tjufi
vfv^ en jcn35 i:?uec^3^tifenJa£ ^tr^e
coTKiCfii liKMo n/ idKur'H ctiiiiu !a cdlusa
de t3 pobfack^ benef*ciaria.
Anteced^t^
A LJomienzDa de) aAo pasado me
matrcufe en el curso cJe quechua del
Ceniro de ld»:)rnes de la Unrvsrii^idad
Naclonal Santiago Antunez de Mayolo
jlJNASAM). Eale £:uiHO es dicl^lo por Hi
Prcifesof Sanriago Pantola Ramoj y se
drvrde fif\ lies p^taa. b^aK:o» inlwmedio
yavariTado.
Ur^ cosa que me llamO la aterci^n era
Hlhe^ihoiJereneieneiaulaunreprodLt::-
lor de DVDs y un [elevl^of. Pefo nunca lo
usarnoa en bs dos rriGseft que esri jve en
©I curso En e^ Centro de Wbmas de la
UNASAM ranibi^ se diclan curs:>s de
Ingles, traTcSs e Italiano. Me in^gin^ en
esos iriciiianlQS que n\ menos en el
curso de Ingies se utillzaba material
edijoalrua audiovisual.
Aveiguando |iOf alli y pa aM scixe
curses de quechua en ese entcricee me
enlef ^ Que no s^lo se diclaban clvsos de
quechua en el Centro de kftCKnas de la
UNASAM ano [amtn&i en el Ctiirro de
Idlomas de la Case de Gulas, en el
IraLiljlo NackjfTai de CulLure, &i el
Inslrt uto Lar^jLMsy y en te unrveradades
e instilutcis publicos y prvados en
Huara;.
De tnnjho. ba esludianles de la carrera
de edijcifcii;*! ticneri qix lltrja- curses dc
quechiigcWigalonas- Fn la UMAS'VM son
a! menoa 4 curcos quo ticncTi quo llovor
l(BaliimnD5'Qnachiial,ll, Illy IV Dekjual
man^TQ on bs uniucisidados prtvadM
ccno la LhirveistM Pmadg San Pedro y
Lcisflngti&s doQ*ribote los dumnos do
educacon llsMgn ojsds de quechua.
PERIPHERIA B
Y &i nmguna de las icisliluoioies
mendorradas se utiliraba material
ediicelivo aiKlioviSLial para aprendGi el
quechua de Ancash tJoe-lsBa.
SegCin lo que aveigil& en paraleto, de
aoueido a k^R esE)ecialislas de la lengua
existen dos grandes tamil^s en SLida-
m^K-^ que agrupari dile^enles varianles
del quechua Estas grandes famlllas
vienen a sei denominad^. el Qjeehua I
[cenifaTf. que Incluye las vartantes de
Anoflsh, de la sierra de Lma, de Pasco,
Junin y HuSnuco: y el Quechua ll
[surefWnojterto}, que incluye les
varlantes de Cajamarca, Lambayeque,
Cusco, PuriD, Aiequipa, Ayacucho,
Apurimac, norfe de /ygentlna. norie de
CJiile, E::uartiM y BolKna, enlie otros.
CkAiKi se dedijce, el gnipn de varianrea
que contorman la tamllla del Quechua ll
es 111 t|fupo [nayoiilario en comffarscidn
con los haWantes de la tamllia del
Qiieefiua L Se dioe que el Oiiecfiua I ea
un quechua mucho mas antlguo que el
QiiHdiua ll. Sin aJionda muehi? en este
argumento s^lo pensemos en la
anr^uedad de las eulluras pre-
colomblnas de /vTcash {Sec^iln y Chauin)
en comjMracidn eon las cultuiaa pre-
cdomblnas de otras partes del pais La
cwilf2aci6n Chavin o Chaupn [cenlio en
quechua) exlsfi^ hace mSs de tres mil
sjioa, Is ullura fnca ft&ca mil solaiiierite.
La ncccsidad
Sin ir a mayores delalles sd^fe el tema y
SU3 complcikt>dcs, do hccho no soy un
Bspecalisfs de ti lengi^ quechiia, ni de
lo coatdlom valo mondonor, d punfo cs
que descubri iria necesidad: la de
goncrar un material oducatr/o en soporto
audiDvisi^l en lerKjua quechia de la
varianto Huaytos on Anci^s^i, la rrf^
f^blada en ^ legibn E:<isl^n lo5 equipos
do roproduoct6n y los o^tudiantos do lo
lengua, pero no s;<isl^ el malenal.
B puebk> y La cullura Cuec^iiia a lo lar^
de la hlstorla de los 'Vides han sido
rele^ados, en e^:«eial a trav^^s de
polUlcas e^catiuas imperantes desde la
&*niia liasla la Reiiiiblica de nijeslioa
dias. slendo en esia OHima en donde se
prap*::it) de manaa m^ oat^6rioa una
castelani^aclCn. exclusion y desem-
tKXleraniienlo iJe laa jxrtilaeiones
rurales andinas Lo Quechua - y para
aTgunos eslo es oierlo aun hoy en dia -
fue visto como folklOrfco y atrasado.
debiendo dejai de lado lo que en
esenc^ es para adoptar valores y
aolrlude^s pseudo-oa:ideiilales de las
$^Ites Es5 fue Msioamente la polltlca del
Eslado en el ['>^^adu. f-loy en dia, es el
Idioma del grupc m5s grande de exclul-
dos de la oultuia dominanle. Durante la
gueira Interna en los 80s y 90s, m5s de
SOhOCO quechuaKiablantes desapaie-
cieron.
El sector ecfucatlvo a tra^/^ de la
lormaoxyi pmriaria y seciiidaria inlenla
mejorar el capHal humane y social de las
fToblaomnes lurales Esle se::ror, confa-
rr>ado por los profesores egresados de
uncvefSidattes e mslilulas ij^iayi^kxis,
se eritrenta a muchos recos. Una impctf-
tanre es iMopieiar una educactyi
bUngLiC Interculiural en base a ury
oapaciraoi6n limilada en k> que resiiecia
a la ensertanza de fe lerigua quechLS
para doceniea. Eaias liinitaciones por
psriB de los prolesores son el dsscorK}-
cimenio do lo mofodolc^ia do
ensBiiariTS del quschua, la pobreza
texico en el uso del quechuo, descono-
cimleiilo de la cJtcgralia para su
oscritura y camncio de motaiotes
educ3fri/05 BT quectiie.
La soluci6n
PofO, i^C^uro dGCOnollar un mofoiol
ediX3lri/o en quechua sir hablarla'' La
aoluciin fue fSscrior un proyecto quo
iLMsra varios objelivos simples que
podian SOT oumplidos do ocuerdo o
nueslras hatnlidades y e>:pensrcia-
El ohjefPA^ prlrw:lfjal era dear un malarial
en soporfe cducotivo oudiovisuol de
quediua Huaylas, la variedad liablada
en la rogiiin Ancosli, de ocuordo a los
prlncipk>s de los niiembros de la
Acodemb Re^icnol do la Longuo
Ouediua a?n sede en Huaraz.
Este mglsiel audiovisusl consistirian en
4 documentalss sobre 4 pueblos dentro
de la piDvincia rie Huara? En cada uno
do ellos, pGTSonos rcoloo, qucdiua-
hablailes, nos (XJMlaridJi SDbre su VHlay
atgunas an&cdolas.
Luego, fendriamos los siguientes objelh
vts secundanos;
• Bnndar oportunidades de pr^icticas
pre-profesicnalos a los ahjmnoa de la
Escuela de Ciercias de la Comuni-
cacion de la UNASflM,
• Registrar en lormalo audk>visuaf fas
culluras de las comunidades can^^iesl-
nas en la provincia de I luaraz y sue
diferenoias respecto a la altitud en que
se encuenlran: y flnalri>ente,
• Fomenlar el tunsmo hacia la zona a
trav&s del registro de atractivos
turislico-cuHurales a iravfe de la parfci-
pacibn de los documentales en
festivafea internacionales de documen-
tales y Bu exhitwiOn en locales
relevantes.
Los benelclanos dlrectos de eace
proyecto serlan los estudiantes de la
lengua en instituciones locales como las
UniverEidaaeE.lnstitutosPeaagbgicoEy
Centios de Idlomas, adenias de los
individucs interesados en sprendec el
Idioma {personal de salud, invesliga-
dores Bocistes, profesionalBS de desa-
rrolo, elo).
Perspeclivas
Se espera que a partir de este proyecto,
que pfesenta a individuos reales
hablando en quechua en los contextos
en los que se habia, m^s personas del
sector educafr/o como de fuera de
este, se interesen en aprender el
idKHika, entender la ojlrura y gensrar
Inlc^ivas que logren mejorar fe calldad
eduoaliva de los dooenles y alumnos de
prlmarla y securxfarla
La Sene de Dccumeniales Educativos
en QiiediLia no es un curso de
quechua, dlsta mucho de serio. Los
di^ilogos en Ids documentales
contienen muchos pf^tamos llrigOlstl-
eos del oastellano, algo eomijn en la
variante Huaytes, en especel en la
provincia de Huaraz. Peio es el
quechua hablado por los quechua-
haDTontcs, Los productos finaJos del
pioyKfo son un DVD, una pSgina web y
un folloto educative en PDF 0\3i& que
este proyec'o ayude a comprender mSs
la realldod doF puebb quediua, al
menos eJ del CallBi6n de Hua^s. M
Hkf Of the pCK^ifo V^ ko h Oucdiua
3Cino)ri3 Of tc hn^jjsc aic^ the cuffufC
The Goitexl
Last year I be^an tsWng Ouecnis lessons
at the Unversidad h4acGra] Santiago
/Vitunsz de Mayolo (Uf^JAG^W) Language
Centre. Thia cojrse is taiohl by RcfessCf
Santic^ Pantqa l-lam^B and 6 drvided
into three levels, basi;, inlefrredote and
sdvsnced.
In this Snguaga centre, you can alEO learn
Erqlish, French and Itaian. W/ attenDcr
^vas C3u^ VMhen I nofccaJ there was rot
only a DVD player but also a TV set in the
c^issrccr^, tut they \wfe rjEver used
duing ttte iwj months I tcok ttie course! I
thci^ht thel af least on ths Lnijish ocose
these peoes of equipn^nl MXJti ba
used, tor r seemed obvKus to me that
audo\fl3ija suppcft irotenal ei^led m that
Isr^L^^.
Ltoing sane resesK^h atoul the Ciechtia
CGJJsea taught m Hjaraz I bird out that
the^ were cojrses rot cnf^ at UK^G^JviS
Lar^ui^e Cenire but also at the Casa da
Gues Language Cenje, the NalKJial
hstrtute of Qjlture, ttie Lan^uvay lnatilu:e,
srx) al local pudc srd pnwate uoN'ersiteE
ard natrtmea.
h fact, students Vilto wi&^ to ptisua a
career in educatcn ha^ tc take several
odqalccy couises in Quechua; tttere are
at least 4 ccuses thathaje to te taken by
s^Ldenla tnat exist at UM^S^.
Cijechua I, i. III and IV Simiaif/. r
C<PvBte unrvejsitiea sudi as ttie
UnrvEfsdad l-Yi-Bcti San
Pec^o ard Loa Angeles da
(Jfumbote stislFnti have to take
CG<j^es In Ouecbua.
h not a srgle one of these instltu
Ihns rrftilKy>a:i i^as an/ s>lb:ivi-
sua; educational support nate^lal
u!KlJ 10 learn Cijechiifl. Th^re
wasnc'ie.
I found ait too. 1^^t. axod-
ir^ to i¥)me Ol
largu^ge
isis
ojsi t^vo largo g-oipe wih dif&cnt
uanalKjiis d Qi.ii*;lH^ in South Ariefki'a
TlYi!^ ore: Qjcd^ua I {central} ■v/rida
iHjIuJes tlie uarwils of AficajJi, ItiH sitird
Of Lin^, Pasco, ^jnin ord HuViuoo, jrd
OueUuei II (fKHlfb and soulfi), 'i^wh
indigo iTO variontG of Coi:invrco.
LarTt:tfy»ftiiw, Ojsco, FVjfio, Aieyuipa,
Ayomdrj. Apjlni^c. rcriom /vgcntina.
iHjdiieni Oilla, Cciwlof ajid Bdwa,
an^^jogst othor ptcoG.
If k^ f ai^ ctMOus tho? tlTO Guxb-o n gccp
B a "VT'^i lanjer <j:xjp irf Jjjj-iiisirtoii lo
^ Gpcakoro of the Qxxhua I group.
IntereslMigl/, il is i^id itfil ItiH Queciiua
spoken n 9ie Ouechi_a I fjcup is rruch
nxxe anoent than tfie ore spoken in the
Quediue ll group. Without going too
tfeepV intottef hisIcTV lets fust lemember
the antiquity ot the pre-Columban crviliza-
tcns in the An::ash reqicn {SedTin ard
Chevir) r ccmpanson •>/jrt\ ^ pe-
ColumbiEn CMlizatKxia n other pats o'the
Andes. Cn^^r. ovlizaton a Oiaupin
[cer^r \r\ Guachua) v^as alrve 3 ihousard
yesre ago, ttie inca crwilizalion only came
to life ore ihcueanJ years ag^.
The need
Wittiout fping into further e:fl::l3r0tcr6
atxxjl The lock: anJ ita canplenities, J am
neflher a specialist in Quechua cr in
£(Hnsh, the pjint is ttial I dscojeied a
need; to gere-ate educalionaj aippoft
reteiial m an audtMsual foinat of the
I lu^as varent. ttie nxjsf spcken m
Ancash. Vbu cou*d f nd scjre equipmsnl
ancrgsl the classcoms and ine
QuectiLfl stujenta, but there was ro
audcvaal maleriaJ.
I hrci^hout the riisloy of ihe /vxtes ine
QuediLfl peopte and the* oilure have
teen reJ^aled, especefiy by imperalive
educational polces froii the Cctorr/ to
ttie pfesent Republic, it ^%ias n ^e course
of [tie I^Eequtiic that ttiere was a greatei
e-ck-iscn. dlsempchverrent and 'span-
ehfcaftn' of ttie AMdaai^ rural popula-
PCniPHEHtA 9
ELI ai
_i >
Jh
r*[V
^^^
urt"
">_i
?
^^
|3
LU
0.
sia 3 seen by sjrne aa bom irallofHl
arO LnLle»d»flCged l^ fffieuc&ViiBslffn
^ites. Slid for ihEGe imter (|-e Qjscfua
Dsi::0e hed la leave asbe v^! i**^ r
jiai ro:Ms anjJ aOcdl Ihe domnar! values
and alWtOgs ol Ihese ellle CLklugs
hJcTkVodaya, ihs QuKihua isngjo^ is me
mosl eflxded irom me d<:iminBni aixi
dfdal PeruMan ci-nure. DuHrg iha iniaTial
war m Peru of Ihe fKfe aro yOs, nxye m^r
!iO,CG0 Ojsd-*ji pecfle am.
The edjQHlional seclof ir-es lo heto, txil)-
r ri unan and EooaHenns lD*n(xc)uema
rura iKQulaSicr mno;^ pomarv and
SKundary etJicsncFi II1I5 eector, maOe
up or EeosttGis iriiariaJ ifi i^wastiss £n:}
nalTluies, has I0 deaf wim n^fv dNwee
dHllarQes. One Ci ihiV rrcGl rnctrlail s
lo pfTJide d h*f^L9l /ilBrriilh.iraf edixs-
liJn tiuHlie 13 cased en a linnted leactier
iTflimrij in tJuec^ua M^l teaizJiers as
imiteQ tv, vague rcsons en the memcd
rjtj!^ Icf leartwrj Ui-ficnLa, (exicar
COveny in mer i£s d QjecJiua, a very
Cage incwi^edEls o' Vkflllen QubcItijs
arafnma arxl ms kck of educiifcinal
matennl in IXectus
Thssolinion
Bui, n&v coLBd educatonal malenals be
T>« Sull^bU I Ihv ir> V% (iM4^ nr H TteiIk?
vdih diftffcnt ^pe ctjectNos ihat cojkJ
t» fltiwvxl i^Ji^dina iji uuf NjHTiQja
o&ei&JS and s-pertence
TT>3 rrvsn cCjecrMj was to Cfmio
QH;lllCk HllJ^lKfH l-JJFI|X:'1 FTMlf^fLHKl IFI
OP auJC'-lauar toimai. pcntojloiTy m the
l-liMvdH4 ^^ihfil ee-i jnf^jgHriliKl )>y Hn^vi cil
Ihe iTciTB:e*5 Of tio J^togiciTal Ai^adcrry ot
Tfnb EiiLKJVTajJl rrHtbfefi ^SiuuU ^XKt^i ul
h1 cCajTenrspes oi 'I Ic^vns "instdB tne
I'kjaaz ocMTico. In saon ere, reai
fBfscns, QjecTiua spKil^ffK, ACiJd Tell
usabojl ff-Gir fcj^ ard ionic arecdotcs
Then, v^ \-e£i tG k^Mrfi seccntfcify
ct|«:ihJes'
• GhjG practcai trainr^ lo Ccniniu™:aKri
• Mijl<G lUms about tha oilurQ ot Uie
-VnlffiFi ccnrmirnaeG in ite 1 Vieraj
prcwinco and tiow Ihsir
Irves vaiy n 'Kpecl I"
(he altiaxle ^lerc P^
Ihve; arxi iiri^tfy.
• Prontte founsm To me
zune r:v ojl^asry scmft
of mtr touns! and culiuia,
3n:a£;iiiT& aiid 9I50
ihriX^ ms sjetTiing d
Ihe ;i:t!jn8n!3f»E in
n^itbnal and inttunatbrd
fBRfkials, and olhgf
rotvanf venues
Tho l3^ pcpJalicn d
the pi^flct v^x*l be me
Q.£pchi^ st.risniS sa
kv3\ irslfliiWJ's ajvfi as
u^TMersiues, irciAuiGS.
largi.iaga cenirBS, as
v«S as irdiMdi£l5 in:0esEEd m laomiog
Ihe tixxJ-'^E^ (hpaaH'i r^'s^jmeJ, «K;iaJ
rE6cart:fei5, cnwcrmerEal dcveliicnicnl
piDlffi^snals, ere)
TTie Future
a greater nurtor ol people from if^
Kliic^HliiinHi !44r!t[K hh ViFi\ Ra From
outEido, Will iDO rr-CflCr interested in
fHaniir-y <f-iH lar'i^]fl9H, ^1 ufulwaistKltne
iTie Qucchua curiure and generating
FiiliHlivAr^ tEi imF^nvfl llitt AiJiii-^lKirial
Qt^it/ 0? Iccturei^ ana sfixtonra ol
[KiniHrvHTnltiRCiJTid&rv >i|ii|y>ri
Tlifi S»i83 d l:i*JCafionHl r>:>:njrrimi1ii-
rtcs in Qusc^ija are rot a Quechua
d.3icgjes have many w^rds bonowcd
Irwri StJai'iiSi, 5 iXjfnrriort Uaifl In UiS
I luaylas Qjecfiua venanl. escecalfy si
me |-fuEjraz pfovjico, Ijut rr 15 v/naX is
spoken by l>jpeotta speakers al The
pfGseni lirrkj.
Tlie £nd pcducts of ihia pfctect oa a
[MJ, a web patje and edLKaimnal
muienol in PDF foriiat. 1 1'cpe that ihia
urcjecl will help ot'er lo LiT>derstafxl [he
cufiurc ot thpS QuQcnua peoplo. ax leasi
inuse 4n Ov OaUajdn dg I lu^i^ V
fjas fnfoimacl6n More nfour™^^
www. per.j:>l>Gna.Dlog»ol,com
^ CAlolF01?NIA CAFE
Primer for CUmbers -
Macca for Trokkars
Ultlm*t« JJhrd-v U'yhl lunch
''fSStyt jtfDoaiJr>M Jtafleh s«urt*y
Jf. 2fl £te Ju/m SfiJ S~~
Huaraz - PQru
r lOOf n^JDCf J? ffrCfl ie/ 4 nu
PERIPHERIA ID
Ji^ Aj4£ in: if[i«tt 765 0»"iinv 01
Ions Quectnja cult jb ^bg seff* - sx)
sill 3 &een by some as bom ira*ional
aid i/xiffdeMeCped i^ pseudo-ViiBalffn
ditee. end for ihEGQ Uilter the Qjacfua
DscpiB hgd lo leave astii? v^! w^s m
Ifer rct^ ard ailstil Ihe domnan! values
and 31WLCB5 ol Ihese ellle culirss
^Jo^vQaay3, me GLechua langjof^ is me
TosI sxcldeo Irom me (Ximinam sxl
dfcial Pauwan ci^/e. Durrg me 'merial
war m Peru ot Ihe IKte aro 9tfe, mare mign
50,CG0 Q^dui pec0e o^d.
■me EtkJCallDnal sedof Ires lo heb, tom
(1 funan and 5Coal lenns rD<npfDvem9
rura p:j[iula!icr Ihfojgh pomarv and
se^ndary eiJLCsnon Ihls eecTor, made
ufj of teajheis irafed ifi uii^/&5[fe3 and
nstiiijfeG, has it;^ deal wim narry rii\wEe
dHllarQes. One d Ihft ntGl impci^lail rs
lo pfTjide a Wr^iua' ilerQilim^ edixs-
&31 bill (l"S l5 based cf\ a imnled leactei
\mnin} in tJuecJ'iua M:sl tsacJiers aiG
imited t?/ vague rcfions en the memcd
rJo;jf "c leadu^ Qiecnig. (exkaf
COvSiTy in merr \£s d Ouediu&, q veiy
C99C hsDwied^a oi wrllten fjuediua
gremma' axl me la^ d educaiiJ^
maMril in Qje(:*iis
ThBsoliHion
But, Dew couU educaLonel matenals be
dc^/o^opod in Ouxhua wlihpoui spcokmg
[!« li^nyiiuyH?
Ttn^tiJiiliiiii t*vir>lf»i(iHf*?iMrH|irt)|Hf;l
/^ dlt^etcnr Smp'e cCiectt^c^ m^ cojid
buf miofji^l 'K3.:('V(Ifi^ In ciuf njKkijs
abPl&K and expertaxa.
The iron cCfecrS^ was to croote
QH:;Illfi HllAHlKfTT SiJ^HK^I FTVlief M&l IF I
OP auJo-lsuof toirnai. paHtulany n the
l-li.fV^^ ^Auihiii us Kf^j^H^rwl )>y HCH iif
She mcmCors of tio J^togiiyial A:3:terF^d
O^ra'iLH I aryuflUH Iviaaj m Huafl/.
TlHb EuJiOviaual FFHttfffl •m>jU okh® ul
h1 cJix^jTienlaneB ot a Icvms "mstde the
I'luaaz uotflnca. In oacn ere, rail
pefscTS, QjscTmg spe^ikss, woi>:1 lell
us abjul mcir h^t^ and some srctdotcs.
Then, fte hsJ (he foilcv^i>i stctfttiry
cCjecHves'
• Gfve piaottai tFamrf^ to Cunmunca&Ln
siudBni^^ihelif^ASflM.
• MakG films afcou! the oJIufb ot the
-Vdean ccnTrnnrnjes m Ine i luaraj
fjovinco and how msir
Irves waiy r ^eeppd I"
[he altiiLXJo w^ieiG 1-^
Irye; arxl iir?»Sy.
• ProfTtte louiiSTi To me
zone CT/ cucficsry Sann
d mc touns! and cdiura,
snracliu^ and also
ihm^ Ihs scflSTiing d
Ihe dtxajnanjanas m
nfitional and intematbnai
fesfivHfe, and o^v
letvaril voiuos
The la^ pcpJaton ol
[he [iqecl v^xib be H"-'
Qjei^hua strisnis a:
IfKBI FTSlllUl'C'B siji::?! il-z
LJirMBfSiiios, rslrTu'LOS,
iHT'gi.iagB oernras, as
wefl a& lF-dr^i£ls aXGresCod in learriog
fB tB^jE^iB (heatn rers'TineJ, fjxjaj
rescatheis, enwcrmerEal dtr-eltjonionl
piolB^^wnals, el<::)
The Future
II ci \y'i}t*i Dihl !kri 14 rfi»j^l ::! Ihi^ r<fi|Ht:[
a gFcater nurtter ol people from ihe
H4Jiir:»iticjrVii AHr:tE]i x:^ vmll K* FrcirFi
outSHdo, wlli iDC mccr interested fi
FKaniir^ IFm 1;^ i|jiiEiQf, ^i ufUlWREFViLlin^
Ihe QjGChua curture arrd generating
FiiLAlki«»4 l[i imfiKCPu^ llitt AiJiK-^lkirial
qc^lity 0? Icciuroi^ ana sfuctonia ol
[KiFiiHryHr«fKKi;iJTirl&rv siJuJrxs.
TTie SwiftS d B>X>lliOntkl [jLlCUFTlHIllii-
rios in Qusc^ua are nd a Queohua
tX^FSH, lliKV HiH wfly ouLKhJh IIfMI T|ih
dlalcgjcs have many vrords bonowcd
Ifwi SuaruH^i, a uufriFriurb tiiaifl ifi Ue
► luaylas Qj&Uiua venaFil Bscecfally m
me hfuaroz pfosaicQ, but ft is w*ial la
s;xiken by Quechia speakiEffE at the
present Eimo.
TTie eid poiucts of ihis pfc^ed oe a
tlVO, a web fja:je and edL»;:a>»^ihal
maiefiDi in PDF lomiat, i hope (hot mis
ptcjBcl will help otfer lo LiT>der5la'>d [he
cunuTG d the QuQcnua pcoplo, ai least
muse in Ov OaUoK" de I lu^i^ M
^^Slnfoimadin More nrcmsffi^^
*vmw, panphona.Dlog»oLcom^
^ CAloirei^NIA CAFE
Primer tor Climbers -
Mecca for Tiekkers
n U 3 rd Z frcj^ ftooiftd CoJTh
ADA*: £«hflnflt *CliM»
Jf. 28 de Julio SG2 S~~
Huaral - PQru
rlOlKn^fietJtvtieh/ flfli
PERIPHERIA ID
PeBU-ChftF
WWW.C«Y-c^^P^TS.Ct^M
Jn ib^rt iH;lUiit Ci^'A iAniW- G^vi'l Jnmt^ ul fmineiaiA
w\
<
m ^
irrelevance Bmong Ihe poor, of your
s(alus 38 middla-claES college
Gludenis on a summer" assignmenl.
You would be roundly rejecled, no
matler if your" skin is VktiJIe -as moslof
your faces here are- or browjn or
black, as q few exceplions who gol in
here somehow.
Your reports aboul yojr work in
Wexico, which you so kindly sent me,
exude self-complacerKiy. Your reports
on past summers prove Ihal you are
not even capable ol understanding
thai your" dogooding in a Mexican
Village is even less relevani than rt
would be In a U S. ghetto. Not only I5
[here a gulf belirteen what you have
and what others have wtilch I5 much
grealei than tha one exislmg balv^ean
you and the poor in your own country,
bill theie is also a gull batv^aen v/hsx
you feel and wtiat the Mexican people
feel thai is incomparably greater.
Theie exists Ibe argument lhal some
returned volunteers have gained
insighr jnio the damage I hey have
done to others - and thus Isecome
more mature people. I do not agree
with this argument. The damage
wbich ^^olunleers do vjilly-mlly is loo
high a price for the belated mslght that
rhey shouldn't have been voluntaera
In the first place
It you have any sen^e ol responsiblllt/
at all, stay wirh your liols here at
home. Work tor the coming Sections:
You witl knoifti whal you are doing,
why you are doing it, and how to
communicate wirh Ihose to whiom you
speak. And you will know when you
faik If you maial on working wilh thie
poor. If this Is your vocation, then at
leasl work among Ihe poa who can
tell you to go to hell it is incredibly
unfair for you to impose yourselves on
a village where you 3f<i so linguistically
deal and dumb lhal you don't even
understand what you are doing, or
what tieople Ihmk of you. And il la
profoundly damaging to yourselves
when you deline acmelfimg lhal you
want to do as "good," a "sacrifice"
and 'help."
I am hen; to suggest that you vdun-
farfly renounce B>:Brcisirig Ihe power
which being an American gives you, I
am hare lo fflilrBal you fo Ireely,
censciously and humbly give up ihto
legal righl you have lo impose your
benevolence on Mexico. I am here 10
chalfenge you lo recognize your inabil-
ity, your powcrlessness and your
incapacily lo do Ihe "good" which you
intended 10 do.
PERIPHERIA IE
I am here Ic entreat you to use your
money, your status and your education
to travel in Latin America. Come to
look, come lo climb our mountains, to
en|oy our flowers. Come lo study. But
do not come lo help.
From Ihe Service Learning Reader:
Reflections and Perspectives on
Service available through Ihe Natior^al
Society lor Internships and Lj-penenlfal
Education [now known as the National
Society for Expenenlfal Education}
wvi^.nsee.org id
ErJ LftS Cl>KEnSAClONES QUE HE
TENIDO HOY esfuwe fmpreslcnado por
dns cosas, y qine-n declararlas antes
de que presenie el discur^o que
pret^ri^.
Esluve imprfisionado por su cnmpyen-
slOn de que la motlvaclOn de volun-
rarios amerEcanos irabaiando an el
exiranero viene pnnclpalme*i1e de
senlimifintos y cnnrieptoa miiy aliema-
dos Estuve impreslonado Igualmente
por In Hue mleri^elo yn ciiino mi sullo
frac4a adelanfe de los 'potenclates'
volunlarios ccmo usiedea. aperlura a la
Idea que la Onica cosa que ustedes
puedi^n ol-eoer legilimamenle cci'oo
voiuntarfo en Mi^lca Lalina pcdrka ser
la iiTipolencia volunlana, la isesencia
voluntarra como recibidces. corro
quendoa o adopra:kJS amifjos que ftci
tierien ninguna manera de devolver ei
regafo
EslNve imprei^innai"in igualmenrfi pvir la
hipocresia de ^ mayoria de ustedes'
por la hipDOEJsia de la almrtalera que
prevafece aqui. Yo digo esto como un
hfiniiano que hablo a -lerman:?? y
hermanas Volodigosinquererdeclrlo:
pemdehedecirse. Su viai6nmisiTia, su
aperfura a las eualuaciones de
prc^rarws (lei t>asada les hacje
hip6criias porque usfedes - i:xx lo
menoa la maynna de L,slKres - han
dKidido ir esfe pr^xir^ uerano en
M^jLKio, y por consiguienle, usiedeano
qiiipfgn ir demaslado p'nlunrtrj en ju
rcovaluacifin dd pfograma. Usicdos
i;iHrran los oioK purque quierMn ir hacifl
adclanic y no podrian hacorto si vicran
a'gunasoosss
Ew tiHKlHrile rmsibe que eslfi hiiKicre-
Gia soa inccoGoionto en la n^a^rla do
uslBdes. lri[eleoli^lmerilB, usfedBS
ost3n lisiOG para vor que las rnotivacio
rtes iiUH [Kiditfrar' legilirn^ my ttrxifin
voluntaria on ol oxlranfccn^ en 1963 no
pi(HfJenirivooar!:«[;.aralBrn.smHfl;xifjn
on 1Q6S. "Misiones vacacionoG" do
esladcunidenses en pueblos ntexica-
ros coCfes eran 'la cosa' que hacer
para los esludianles americanoa ricos
al comienzo en esla decada: una
preocupaciGn sentimental para la
"recien descufciierta" pcbreza al sur de
la frontera combinada ccfi ceguera
total a la pobreza mucho peor que
exisle en su propia casa. Esas lueron
las lustilicacionGS de tales excursiones
ben^vcias.
Hoy, la exiatencia de ctganizacicnes
ccmo la fiuya es olensrva para Mexico.
Yo quisiera hacer eata declaracion para
exp^iciir por quft me fiienlo enlermn
cuando plenso en todo eso y para
haceflea conacienlea que taa buenaa
Intencrcfiea no lienen mucho que
hacer con In que nosolros esramiis
dlscutiendo aqui N Inliemo con la
buefias mtencionea. £ala ea ura
declaraclOn teolOgica Ustedes no
ayudai^^ a natlie con aua buenas
Intencicnes Hay un dicho Irland^S' el
cammo al mliernn ae pavimenla ixm
buenas Intenciones: esto resume la
misma viaidn leaJi^ioa.
Ahora, a mi discurao.
Senoras y Senorea.
Me ixx:liian haber invilacfo aqui espe-
rar"ido que pcdrlan estar de acuerdo
ccfli lamaynriadeloqifedigo, y enlnn-
ces podrten haber luego p^seg Jido en
buefia le y haceny! idn irabaiar eale
ve^ano a puebkis mexicanos Esla
fViaibilidad atilo eairi abiena a aqui^loa
que riD me esouchan. guides no
fKjeden enreriderme.
Yo no ^'ine aiiui para polemizar. Yo
estoy aqui para deorTes. en lo poslble
asivencerlea, y OjaM iJelenerles de
Inierlar imporerse vanldosamente en
laa vrdaa de loa mejifjjnos.
Yo lengo una fe fTfofimda en la enorme
buena volunlad del volunlarlo norfe-
americann. Jiin embargrf, au buena
uolunlad se guede deber sdto a ura
lalla absmat de delicatlezsi inluiliva. Por
dfifinlcl6n, ustedes no pirf^en evttar
Gor, al fin de cuoniaG, vacooioniGiaG y
vBJidmJores del "eslitj jJe uKla rior|H'
amencario" do la clase media, dado
que ^Ka realrriHrile es la unica u»;la que
uGKidOG coTioccn. Un grupo aGi no sc
EKidria l>aber tles^noliaiJu sin ur^
pcrspectiua en Iog EGiadOG UnidOG
lyfi'fi apxiyarlo - I3 oreerioia d« qice
oualquior vordadoro noneamorfciVio
fJetie cornpartif las bendiCK^iijis de
DiOG oon GuG prOjimoG rr^G pobres, U
file^ qus Cf»rla r^jflesfntencario Hene
algo quo dar, y en todo n>cfrier^
pueds V deoe dEJiio, expiica poi qm^ se
les oa,imo a us esluoiajites que podsn
av^idSf a los campesmoa m&xicanoa a
"mEqcrar eu cahdad ™ vida" on sOlo
pa3arurflE'TieaesEn3uapuei>o3.
La unita coan qis usiPdes haran en un
pueblo me/icaro ee crear desorder A
lo map', puedsfi inientor convencer a
las muchactias rre^canas qu° oeben
caaarsa ton un hiyntfB pven que ea
exitoso, r.c0r un ccnajmidor, y lan
lrres(Stij[So de la^ trddii:one^ como
UEledes Ln el peer de os cases, en su
e3*itu de "dtsanciJo con'iuniiHflo'
prxtlan crear suhclenlep oundirio'iBE
para corssguir ouo aiguiKi muera a
hfilafffi de^^xiftFulB sua vacacK*ies Y
luego regtrsarSn f^Pido a sus barnos de
i:5flseTnalBfa"ii1t9"rdejflj&HmigiJsJiffl(iri
cblstes SQbf^ frlioleros' y 'espaWas-
mijjfldas.'
^jpqngai rjua ualartea luenri a un
gusto rcfleamfficano esto veano e
Infentarflr^ ayV'lfii a loa [v'ijies flIN a
'a^da^e' Muy pronio estcs les
Aaci:iViari en la »«» o ae reirtan de
LCtede^ Per^nas one entleTden que
EH& ^KCpiaa ^AKioarn^iAii {ultjatilefi left
empujan a este gesio se TCsfan de
uslfldas cofo:: ai ualedes fuflran mrVoa.
Roito sa dar^ cuonra ustedes ae su
imfiftflinerKiia mire Iljb ijohrea, de su
GslaTus corro estiid'antes unrvefsitanos
rte ijia-iO media en un puj^^jcltj lie
verano, Serlan recria^ados mi;/ pronto.
no impcda ai su piei es lilai ica- corn") la
maycria ds las caras aqui cobrl^a
nagia, a exoepi";B^jfi da unoa tp.]e vhu
enire ustedas.
Sjs mfcmes solye 5u trabajo en
Mfe^loj qua rriE enviariYi. Iwri st^IjIh-
mente. erajdar. auto-cc^'ictacervjla. ^ius
mfonnes tie weraiioa lasaiija
demueslran que usffldes nj eiquera son
oiiaces de enlerir;er qiia ais Isjerejs
ados' scfi aOn maros reievanlea en un
piianio inax*rario que HI ! I ji 1 tHnio [x^ye
nofte-ameflcano, Nq «cio nay una
diSlanoi a'jn mav^ir eiilre ki qucj
uetedes ttenan y b pbe offos fenen en
rxitnpararvVi L".:£i 1 ta diaiancia r^L je «xia=e
aTtreuFLtfldflsylrrfifytveserini rmpin
paiG, poro hay tamtri^n una diGiarida
lnL:iicli|)arHt]leniHilM nvrviv Ftnlm in '^m
ustodos sisnien y to quo fa actro
"lexionnH siBf lie.
Exhale el argufnehio de que aiflunoa de
los voluntarvos que rggresa;! a Jos
EEUU. rian ganado una visnin del
dar>o ([ije han hecho a olios - y as' se
vuelvfl'i parswiflS mds n^aduraG. Yo no
Bsloy r3e acuerdo con es^e
arffjmanio. E dono que haoan loa
voiuntanps es un precio demasiado
aito para uiia visidn lardia de Oirfi no
deberian tiaber sioo voiunranos desde
al pnncipo.
St usiedes iienen cualquler aentldn da
responsabi^ldad, qu^ense aqui en
Cflsn. Trataian para las prOximaa
nlflcrjones LFslades sabrSn lo que
est^ hacJenfto. por que lo estln
haci^do, y f^mo oomu'iifarae con
aqu^llos a qutenas hatJian, V ustedes
aatjr^ ajaiLdo fallan. Si u^tedea
Insisted en irabajar ccn Icfi polxes. si
i^alfl ea au wjrracn^ri, enloricea fior la
menos t'abaian eritre eJ pobres que
las iHiedefi decjr a jsledes que se
uayan al diabic Ee lncreiblemen?e
miufifo por parte oe uaiedea imporr-
arse en un pueblo donde ustedes son
lan aofdoa y n^jdos Inpi'jcjilrarneme
que no entenden lo 0U6 ustedes
ea^n fsaE^ier^io m siquiara <pi^ f% loa
que las perswias plensan de ustedes.
y uSTetiea misn^o se da^afi profunda
ri^nle cuando detmen algo que
qu-erar> hacer como "bueno," 'spirit
clo' o 'ayvda,'
fb esloy aqui isga eugpfliyE qiJ5 tf^ru.r\-
cien el eiercico de pixJer qije uiene por
ser un nrsfteameHcaro Lsloy aqui fiara
iCHjailea libremenie, ocriac.ei"^flmeniB y
Tiurrnkjemwue a o^ar el defecm legaf
que ualedea T^enen de imponar au
t:en^«:*9ncia en Me*x» Lsloy arjjl
pare desaWies a reccftxHf au mcapa-
ddad. ELI <nelicacla y su "Tm>lefv;ia para
hiicef el 'tvEin' que pienstfi liacer.
YO esfoy aqui para rcmiies a usar eu
dii"ieTO. au aieriiR y a^j eduoBca^ ijaia
viaier er America Latlna. Ve^gan a miraf,
verr^n a ailur nuHS^a^ ntonlynrfr, a
dlEfruiar nusslfos paisa^, V^igan a
esiudiar. PemnDvnr^aiaayi.clai.
Fuanfe' The Gavice LearwiQ Reaaar
r!efl& ilDTTS arn i Perftoect"vfts on ftarvrf:e
dlspcfiible del Natkxiaf ^joceiy fc intern
airpa awl ExjHrieniial Eduialion
{flhoiH corcclda ccixo el Watkyiol
ficoeiv If Fx;jeiifiAiifll Bfijcaticm]
Novaplaza
Supermercatlos
PERIPHERIA 13
^1
^ IT"
LU Lu
^ I—
I- 2
Z ~
lu
SEVI
Por 03110 drsscfa
BOHORQUEZ
Antonio G<^er Bohdrqtjor. para sus amfgos "Sovi", ernpe^6 a
ftscslar en la d^ceda da tan 60s y stguft actsvo. Hs ascatada
montat^as sn ^arios coniinsnros y abiorto njtas on Eopaffa.
Ilaha y Peru. A d'lersricia de rriuchas escatadares, publtca
lib'os. redscis y sapsiviss sri'culos s in\fBs!'gs Indo h ralacionsdo
con e! andinismo. &n tornia esp&dd sobiQ la CofdiHeia Blanca. Es el
pi^ct/fsor ds is tiscsisda en gisndes psmdes de roce pt>ts en Sos
Andes del Peai. desde que e$cal6 ia cam EdelCerro Pardn {La Esffnge,
5325 m) an J9ii5ySsSEen ISd5- Tsmtji^ fti9 piimHrn an sscsiar Is cars
SO del AJp^mayo (5947 m} ftor su canal Cenitel. iiabituaimenie confutr-
dids con Is Ferrsn. Aptiisimffnts dings sndsstnto 0(g.
f.C6mo ooncibes el artdJMi^mo y que
lo diterencia del TuriEmo de aventura?
Concibo el montailiEma Ein eEplrrtu
compelilivo, como medio de apren-
dizaje. Procuro conocer elt lado
hunianisLico y praclicar lodas aus
taceias Prefero llamarlo andini^mo si
se iiqacrlica en Ids Andes.
ElfnonlaiiisrrioeselconjunlQdeaclivi-
dades lOdicas o deponiva?. como el
excursiomsmo, la iravesfa (irekkmq}, \a
BEcalada en hielo, nieve y roca, elc
que ae praclca en la monlafia. No
obstante, la paiabra monta/^ismo se
usa mucho para refenrse lan s6lo al
excjrsionismo o a laE ascenaiones a
■nonlafias sin mlJc^a difioultad.
Ell^rminolunamotleauenluraeslapor
defnlr Loacui^O hace poco la irkdustna
lurtslica, con nociones algo desoalei-
radas del signlticado de aventura, para
refeiirsedemanera general alas aclivi-
dades ILidicas o deportivas en la
naluraleza.
f.C6mo se ooncibe el aridfnismo en
AncaEh?
Se cnnoibfl ds manflra basinnte
comerclal. porquc tienc sjs orlgencs
Hfi f4 ^Hrvicro i^ IriH c^njFKiH i)h AiriiliniN-
tas CKtranjcroi, Por forfjna. hoy una
p^rlH dH \a riLJHv^ (jHri«ri4:i(^r] Mnoanli-
ina piactica el andinismo como sficiOn,
tPoedes dar aigunos ejempios de
Dtras lormas de concabir el
andinismo?
Imagin&nos que jn grupo de amigos
OOnoibe hI HridiniHrriodH ruHJihra Il|4Iil:j4
y romiSrrtica, Lo practican, por puro
PERLPHEHIA H
placer, reapelandc un confunlo
de principios y normas
morales iradjcionales qiie
regulan sue oomponamientoE
y relaciores. Pues bieii, esia
manera Iilidico-rorri5ri1ioa de
concebir el andmisnio puede
resuHar aniiojada. quizS
inflenua, para olro a'up^
que antepone la gesta
depQMivo-compeliliva o el
negocio a todo lo fJemas
y oonsidere que sus
pnncipios y normas se
adecuan m^ a la
realidad de su tiempo.
Para sef m55 corcreto recurro a dos
punlos de uisla de lendenoas del
andinisnio. Una de ellas llama "Irlento"
a laa escalades por lerreno uirgen que
noaloanzanijnaclma. es lo tradiclorial-
La oira, m^s recienle, considera que
esas escaladas inconclusas son
"nuevas ruLas' y cjee licilo darles
rombre La lendencla tradicionaiisia
opina que dar a lalea mlenlos el rango
de nuewa nita se de be a un empobreci-
mienlo en la escala de valores del
espiritu andinista, cada wez mSs condi-
ciOTiado por el lemor a admilir el
frar^so o la nsf^sidad ds lui^Tifloar el
(Syito ante los patrocinadorcs o la
aOOiSdad- FhIH opinion sx rojni^ilica y
demasrado radical sogur la lertdcncia
FHOiWltH Aliil HHi, H.nib^ [anriOid«n Mi
que el m&rito do ur>a ascei^siCin o una
«H(^lHd» «»1^ HFI »\ H^rilri y li)H rriHdiON
utilizadOE.
^Er que han cambjado las eypedido-
nes andinas en esios uHimos af^os
con relacion a las da laa decadas de
Ios70sye0s7
Creo quB el principal cambiolopercibi-
mos en la memalidad de bs gnjpos
que prelieter ahora el andmismo con
^tiJo ligero en vez de la logi^io^
B;<pedrcion3ria pesada.
Era ncnrigl que la msyoria de Iss
aniigu^ expsdiciones a log Andes
necesrlaran mSs recursos humanos y
materials^ que lag actuates para
corseguir lo mismOr Esas grandas
expediciones ya no son necesarias
para escalar monlafias sndinas.
^Por que no son necesarfas?
Porque eT desarrollo continuo de la
capacidad l^moa indKiduel, de las
comunicaciones, de la indusfna y el
comercio dedicados al monlafiiamo
favoreceelestiloligero Este eslllo tiene
su m^ima expresi6n en la esoalada
Eolitaria No obstante, todawte llegan a
los Andes expediciones pesadas, con
logistics y recursos proplos de las
expedcciones a las grandes montaiias
himalSyjcas.
la pal^ra B:»5>fidK:r6n liene fmy
connotaciones de organiiaciOn
pes^rtH cnn esliro anricuado Evffan
pronuriciarla, o la usan con ironia, las
ligrdadaa quw iiiefiaren H5i:alHr h'iIo
con sue proplos recursos. Sobrc fodo
|inri)ue la avRriliira, la satii^fi^:r:inri
personal y, como dije antes, el m&riio
de la escalaria seran niayores cuanlo
menos medios se utJUcen. Esto ultimo
lo {:nm|irerM]nEi mijy pix:D qifienns
prctendon obligar al andinista a
cnnlralar BHTrficiOH que no rtasea, y
olvidan algo imponanie: sieiriprc habr5
qiiien necHSile agendas, guias o
personal auxiliar para esas rutas que
una minoTi'a puede fecorrer sin ayuda
dsnadie.
En el ambito de la tabia hawaiana, la
bioicletademontanay laescaladaen
roca/hielo e>:iEte un espirilj de g^upo,
de <^amaraderia. ,i,C6mo definirias o
axplicarias lo que dislingue al grupo
monlanero del reslo?
Tengo fa impresibn de que los grados
de camaradena en esos Ires ambitos
son similafes cuando coinciden sus
necesidades y moliuaciones- Oira cosa
es que la practice de cada aflcion
requiera Jecursos dislintos.
ParecB obvio que cuanto mas minori-
laria es una alicibn mayor solidandad
se percit-e en ella y me|or se manrties-
lan los valores humanos. Tambien es
Ipgico pensar que esa camaradena
disminuye cuando una aticion se
maslrca, deja de ser ludica, tierde a la
competicibn o busca el exilo a
cualquier precio El sertido de la eiica
suele ser la pnncipal dif erencia entre los
distinlos gnjpos que praclican una
misma aclrvidad.
En una r^ion como Ancash, con
ba|os ingresos y niveles da capital
humano, parte de la poblacion local
[sector publico, emprasa privada y
comunidades] ven a los andinfslas
como una de las pocas alternativas de
generacion de ingresos. ^Crees que
sa deba fomenfar mas la prflctica del
andinismo en la Cordillera Blanca?
Por lo general la poblaciOn Eerrarra con
necesidades pjimanaa, preocupada
por sobreuiuir. cree que los andlnlstas
son ncos. Al senano le exlrai^a que
algulen gaste dinero buscando en la
montana la avenluia, el sosiego y los
valcres que ha perdldc la socledad
obsesionada con el fe-Lilo y el consume.
V al andinista que prelere praclicar el
anduiismo con independEjncia le
mclesta que lo vean come a la galllna
de los liuevoa de oro.
Prnmonmnar la Cnrdillecs Bfanoa comn
dostino andinistico rcquiere, pimero,
un ealudm rBaliela y riguroBii de la
carga de uso actual en d Parque
Macitinal HuaHcarari y calculaf la que
podri soportar. Lucgo, sufcienfe
mrifialia enIrR In^* iritareRHdosen si ii^o
njral y andinisiico, la proteccton del
Bspacio natural y el negocro lurislicn
para alcanzar acucrdos raionablc-
menle sali^ifackHHJs. Enlonqes seia
posible una planificacidn, basada en ^
desarinllo soslenible, qup ewlahle^ca
de maneia jusia lo que conuenga a las
partes impliradas
Convendrla que uiniesen a Ancash mas
srdinislas de otras paries del mundo,
por supuesto. No ya por razones
econtimicas, smo porque al visifar las
Cordilleras entienden me|or la necesi-
dad de profegerlas. Ls preciso fecor-
dar que a traves del andmismo llega
tambifin el simple lurismo que prefiare
visltar lugares de interes, degustar la
gastronomia de la zona o divertirse.
LoE andimstas, en teoria, por su
contaclo directo con la naturaleza
deberian tender al conservacionismo,
entendido como las actividades
relacionadas con la proteccipn y
cuidado del medio ambiente. Dentro
del medio ambiente esta el lactor
humano, poblaciones urbanas y
njrales especHicamenle Muchas
veces, la baja calidad de vida de estas
potfeciones ocasiona que estos usen
los recursos naturales de nK?ntalia en
lorEika insoEtenible para el uso de
luluras generaciones de comunidades
y andimstas.
Tomando en cuenta lo anterior, ilos
andlnislas hoy en dia deben ser mas
que conservacionistas? iO deben
involucrarse directamenle en activi-
dadfls de desamsHo y
superacton de la
pobreza de las
poblaciones
locales?
CiBO que lo uno nn est* reriido cnn In
otro, Un andinista puede optar por
ambas <:oHas, con al grade de
compromiso que fe pemiiian sus
mediOH y su vncacinn
Fl verdailnrci rTKinlanisfa vglbra y
dislruta la naturaloia. Asi que tiene
ra^nnes suficierile^ para deNear Fa
protecciiin de los cspaoios naturales y,
naiuialmenle, se le supone volunlad
de ayuda al prCjimo.
En mi opinion, un andinista, como
cualquier ciudadanc, deberia lerier el
dcber mora] de denunciar lanto fa
pobreza como situaciones ecologicas
injUEtas, y brindar su cooperacH^n si
fuera necesano. iComo puede
brindariaV Pues propomendo proyec-
tos, parlicipando en otros integrados
en los programas gubernamenlales
Pefo para proponer es necesario
comprender me|or £,No cfees?
A veces el turista poco avispado mira
la torma de vida serrana andina y fa
confunde con pobreza, sin sospechar
que &lquiz5fenga menos propjedades
y dinero que alguno de los campesinos
que saluda en su trayecto o que los
arneros encargados de llevarle la
carga.
Montanistas y turistas deberian
Gomprendei" meior la cullura o la (orma
de vida andma para inlluir en ella lo
menos posible y, antes de dar regalos,
propmas o limosnas, considerar si asl
crean dependencia o fomentan el
espiritu mendigar>te que se atribuye
tbpicamente al campesino serrano. D
PERiPteniA 15
Cffnaem^li/en:lini3!Benelcff'r>a'iiJsviJ^Arl^^onrepj- jVtttj? cB^eefWe &S6 tsmotVJ'itiAfwP'i^
'So^KftiisfriyKSs. bogan d^rrting in Ifv:
60^ and ita rn snU -Jintrng loduy. H: his
cfi^jbe:^ 'Fwu'jJiMis c?) many «YtfyiBrpJs
aitf GpCTGd JOJes In Spsfn. nsfy and
pGfii. WNe mst^s tn"' dlftetfinl fivr'
nuni' cffcf durton g V^ fic vjntcs and
rtJaHTC/os aW [Me s&i-es retirtt/ re
HT^iEsf I te s !fie ptc^^eer d' fyij rrx^ ■'\^
cintrs yi JAc ftyuven Antts, s^ice he
dunbfKl rfm esst 'scs of ffia Goto ^-^ran
iGce^nryya tieMasalsoltsit^tociimC}
ihc 60U&1 facG of the /Vparreyo /JSdr nrJ
ilaojgfi to Ce'^/fs' cJJsnrt&, ijrjnifrjof\ly
What e^ocflydo you mean tjy 'andmism'
ana v^liiJt diRoiQntlalas jE rrorn adventure
ttxifBinV
taken, not AilJiacximpG[kiv& Sprit btitoa
a meaie □! tarfiiry. I Ity 'o gel
acquariExI vlIOi Its l^jiranafc sde and
^Tsclice il in Si 1E Ityms I fjfelec !d call i)
andlnisn if il ia pfacttcd in Gig findaa.
MLXJitaiTiGtdng fa^ inio tTe group 4>' ludC
and avrting aritwlKS, '^ 's<f;itf^ona,
IjeWots. ice. ancNv as! nKKClartina, etc.
thai are pr3ct>:Kd "^ llie nx^rilairv?
Hcweser, CX; wstl 'mcuntLjree™"jg' s
Irequaiif/ usetl lo rels t^if/ lo s^o/tixs
cf not so cBfiicut mountain olmba.
ITifl lerm 'Qdvonii/Q lourksm' g i^ lo be
dEilrifiiJ.TFis wi^f] Fbs \fCiB-nlyiiita i \.aeB:i
Cy ine icMiEi mJuslry, vmTJ* ^r*''^
fHTilurti of Ife alcpiifcflrifs uf ihe •\(tcS
'aO"^?filiiro', vrtyi Ifwy iQigr gere'^fy lo
flcnv*1ieB cerf OTF^ r ihg gr^ot GUKtocf^
hlow e andmisrn urvJar^iood in ^cas^V
n e reolCed m a verv canmerclai w^.
tiHfBiiSB il Ilea il3 cr^imi si Iha asifl^s
industrv g^'eri lo grxiTC oi tofo^
amJiiiisLs. l=[jLLirflLeiv, IaIrv n>su la stnr a
tra^nail ot ™ rew /^rcaal^ g^neraicn
PERIPHERIA IS
acMy,
Can yuu gpje soma exarriples ol otf>er
ways ttiat andiniam 13 ccrisidered?
Ijjfa imagne that d grcLO of Trends
oralis 310 fjian m a j*r^ aid rnmariiic
rrtfirof. TVicv (jJEtice it, fof pltaEiJGiJlly,
refjEctng a irali'iT'ial sal ct prrc^.tee
and JTorar nams ITal ■egulofe dBr tEiiiw-
lair 3nd rglaTcre^ipB Wni, &iib p^ij-
lOirantiC ■nLEner q( priiCtrctng aTidpTism
can appear arttKiuataS nn^fis rm^, Ic
EmonTC grajp tfHt puts ccmiEEiliuc
pursiJlDfUieijaTeratDnotinccrna ttjiore
ovovtnirq cfee and orGHJcri ttuza- Oiivn
prmcajJas avj nr.Tms ary rnrve rKfe;i:
io t» rrrxe r^cte- I Cifi 5^* >w IViU
differma pontB of view amcngsl oiho
andlnjsm app^oatties. One cf Ihpm reiafs
to 'an^npf s" ^»iiGn an opcditcn g^xs lo
Ihe nci/ilari atl |ne& a cJntJ or ne«v
rouR* TTfli raiis. Tl-e OiTcr port d viitw
axisKtafs ifBBn iJTlniE.*)9d cflrntE ae
"ne^ rtsjiea" aid Ihcy inink it juslrfied id
y^^ ifiam ng^niK [fie tradifiOBfeJ
terdoncv lEiinks Vat to ^vQ these !r^ ffe
rw* d 3 riHw roiFia is Ifia resiJI of me
inKXMaisfnnent of tlio otis'is] Gpini,
^Cl» 15 tBTio nxxe aro rrtjrs ccrrS-
liuicd by Uio fear of adnifttig fa^jfo to
spjysTs arO sorswv "le fens' opnKyi
Is boin too romantic and too raJtai
annrdirg lo Ite 'KiSii l^jnd. fJsverihe-
less, tlic tradLtonaliaT iJid rccerit vlev^s
b!3fi ^/ee Ital the rTienl 01 a dmP ie c/\
[fB style and mcars used.
HtWii havQ Andean inouniain expeditions
c(iar>ged m receni years oompamd 10
Ihe oTffi from the 705 and aOs?
I ihlnk (Tai \i-0 wa^ chi^gs c^n be seen
IrHha UBrllialilv t J ^cii«a llfil r^w i^eft?
an atar^i sryle or andinism inswa:! ol trie
li^r/y kjU^klir: trkijeLUnii la
Paal exp^dilicr^ m ine Uikrs i^quii^
mc^ human ar^ maiGTa re^n/res iTian
thB pfTserii utfS kj fti'iieje Iti*^ *-ame
erO Thcee ^r^, hee^^ fE^ixirced
(s<i:s!6ltHQ u> diiiij llie Ajreai ncufj-
tams Gfe re? necessary an^mf/e
^Atiy nrflri'l ifiHy nBCHsSHrv ariynrHe'*
BHrvfiE!Hi)l tfiHTKir^lnfisKniJUTiT'ifL^ii^l
ei^EeiyiM^ that ae docScatod to (he
f):frfnnl(lt*«(n^rirfil(iEr>:frjh:kjHll»*:.t!ni'
cci cococT/. Of cwminca^iiyTS. ^ an
iiftiiriH hlyi« :il rTKXjnlhir'HHnry. Tlw yl^
h^ i!G coi?^ exjjosslon in 5c*Kifv ciTTts
h:hwviB, birgn t^^Arfiitjn::; Nllll ^m^ n
the M3es. v-flh ^o^dicz ord rKoucea
lan GXiixSlicrs.
T^c wyd 'CKOCdiWri' hj3s conrotcBiOTO
1[)il^[]t ^cp^ tieirriK^ i>'Pititny iiir^ffiljiBiJii
U^rg Cut^tOO ETytrS. "Fix: QOXpl Ifiat
profcr ED Climb uS^ Cnfy TCir 0at"i
r^iEOOT^es, fryn::^ toi.Gelf'e w.ro, rruse
It Ircniially. Moiniy bGcfluiie ITie ad^in-
lue, perEcnal sifeiadKin, aryi, as I
mcniKitd Cefcto, the merit d (he dimb,
wH be greets v^ien lEts rescurces sb
Lcm. This liflBj IS not so v^n i/nJosEcod
Dy ihrise «^>^ pielaid in siisiy Ifia
a>ari& Ij^ hirlrc sciwixs rat he cdesnt
Viianl, targeting s(:metltr^j very InixwHrih
Ihoro v^ aNwiys te scmccre v^B reeds
ftgercJBS, JjJ^Jee a assslanl persviriFjl
fc* tho«o louteo Ihat crt/ a minoiry cm
msiliewfhiAit ar>lKxVshelp
A (jenan i3jTa:jg^ip e-aste wimn ihe
spirit 0* ihc group uvho't sjiflng. notnt£tPi
bilng and rotWioe climlxig I ^u^v ■Aij.ild
VOj dsSinguish Che irounliiieaino group
Irom theresP
I \s^^ Ihe unpfBsson ifiat The i&fllE or
o:jmrQdcstuf in tfigse tYse o^Efuftsa bis
jfliiw wrfitH' mri'iwQini' wkI rwpnaily
'^atc^. ^TOtrerffiT^ is that tno pracficoof
ewtti St:lMly rHilUrea (flflHrHliI ■rii^JHHe
\\ ^eoms {fMti^ nM ^hi lliti w::lri;iLv
has fewer (x^dftBi-ricfs a cn^aic*- Kdioririry
IS hMTl williiii il mti 'TiifTiriri vhIih^ ri'H
mDTQ cteart/ manifest Wso, n Is icglcaHo
Ihlnk Ihg: tin? aniT^^iIri cJiminlKlEe^
lAfien tho acMy 'las lagc rvnto'oT
TtWinparPl?!, KiJ wdObngflr fun, iiil iWidS
to t^ccmo coTocWKe c icoks for
usuDJiy ffio big <]ttcfor>:o rxiwx^ mo
vwsjitr yrrjuiiK l]*il [Jr^^t'SJ lit SHrnt>
SClMIy
IraretjionllkeAjioash, wiltiloijvirxxime
leveLa, pari of the local pcpul^ion labile
Inslitufcns, private txxr^jantes and
Andean communitiea) Imk upon die
andinfsts as one o< rtie few aftemel^vs
Iff generaSng iiKxe incana. Do you
rtiink Uie aclivliy ol mountaineering
^ouM I^Q promoted more?
In gaierd, wtlh cnV QTc tHSt reccsstiies
ol We, and praxiupied Aflfi survive, I'le
ropuiatoi d the Ardcs flirts That Cie
andinisrs are rcfi. llB Itx^eiI [»C(>lB Und fl
strange Ihal somccnc spends more/ m
llie mrxinlain i.-d^mg roi grj^f^jre pe3:s
and the values Itfit by sccicEies obsosaed
%wTh success avj cdsiirnefBm Ihe
andinist ITBt prefers to cractce andnian
In an txteixn¥3erfl way cfelil-;"?; tii Ie seer;
□3 [IV3 QDCGo thai layti !he solder ciH .
Romcling The CcfOlllcta Blarxa as an
>^:-j^s.
tt cara S£tfe Cbto ^^rtfl ftf ^Jtija. J3iJ rrrj.
ll^»1i^-K^^■i?slirlrtlkaTrf|^Ili^H<fl^?■,)^{^■^vl^
lo-sofTi Study ci tc lco3 copocify at tfie
|-liiQ4:-j>i»riNHlitiielParlilO(|pi4^niirH[|iti
ma>tnijn oapoclTy ^l cor: surd N&W- It
n^fxl^ »/!l,-3Hil t^i^fi^rv Lx^tWritm rht^
coos iiii9CS!Cd in tho rui^ xd arKirh5tB::
i£44 di n, in IhiH tvc:{hii:lr::ri (>] riHliiiH
feKB\es. ETd the ixtftt industry to rc&ih
rfH^VV^llH ti^^itHitxi'h lli>l[ J^^^v
c%«rvcoo. Ofiv l^^sn w* a n-^stor pian b?
mcnt, flot cstabisi^^ fhe rules Ihot will
Kiiil^llKrnt^'Kl^lFWrliHf.
(>«»!#*, ilnirtllleverygiHd Jii AtBufi
If arontets oimo frc^ ell OKf ro w::rt;J
r^ QfV/ for Qconomc rt-ascns, tut also
be'.^aLise ia^h^i ihey ■j^ Iha moiiraan
raifits thsy ^11 bctia understand Sc
ffed 1?^ [njlecl Ifcni h 15 mrpci'lanl to
rcTiontxT thai It H (hfOj^li arvlnism !har
AB h3i^ Id^fTsn at all. fial is ;o say U>!ffe
louriaE ^^lho prefer to visit tawis amJ
srniiaeDtegicaJ centers, ]o kxik for
oimrlanrraTt » 3v The ^sKiTcmy Ot [he
area
Ir^Weay, 'VxJmixfs, basusedSiercitEe
ayOitt wth [BtLTC sfoAJ bdptM? m
conserv^Wxi, rfiai is Hie group ol
aol^ltca related to tie dcTcrsi iind
prfsavaro" Cf lie er^Tcmanr Soci^
lives vyiiihiri ihc orr-frormcfit, Iri Fual and
Irti^rjjnBTtjnili^ K^rylmeslov^-Br,
the kiw IcNCl c< Gducatbn, m rutdticn and
►iwitli means ffiat Ifie nxxjflaris' "gfiral
rescufccs arc u&cd in an ureuetaini^
manrer Ice lulue generaliorB d andK-iisIs
and ccnmufiiltrs il gsreral.
Taldng this inio acoxjni, should
andlnists nnv^days tw mem il^an
consen/ationists? Shauld they te more
involved In ^Mtles ol Iccal deveJop-
rr>an and Ihe fitflit agaaisl peveity?
lbcAm«1liH*l:nli^t;]rvtiir>ipi':^bb ^1
ardaTtet can chicosc tolh optlcrs, wWi
ll-H b^ \i (VT^irnitnii^il Ih^ Ins f !»
rrears ar^ ^^xatCn atws.
TTo ifuo mounra^-ect vnlies and onjoys
nsQiTri S:)hh[)r^iH liHhHiii^i iHHsu<LH
to deslie the iJcservaJloo c' rvcTjal
?sp!ioesMrvj, [Hriair^,av^lllOl'iHl|n]lliHCf
assuncd
h my c^sTton, :fi ancflnist, &c any otlxr
E:lli/«ri, Fni'^ tfi4 rmri^l duly 1(> (jrktHiiVi
oovc^v ^ OTV otna unjust orp*ccmon[al
mlLSjItrKii srtf Itiriif e liHuJ it iii«:i'i!:«Firy
Nj."- can roy hoip? By picposirg
DOjocts, or pfflticimiing m otters rat ae
'niefjaiai with gcNBfnn^jnJal (."ogsna.
In feet, Ihpte easts sorne wll^ to heip bui
a bettei- comprehensicri and preparatCfli
is missng- The road to fiell il paved wilh
good intaiicns".
Scrrottmes tie not-ao-vjufl hfomied
luiTfa sj^es llie Anoeeri lorm d me firvj
ccnfuses It ^Atth pj^tirty jd n^say, not
miB^Mg lor one riKifVjnf V^ he or thg
m^ haw ;?H1 proctfCy and mom?/ than
the campesmo he or she S3>^ hello lo
dulg thcf joumcy cf Ihe arnacs and
ccnets If lar fieti hns w her dimg iheir uip
MxrflanggE and Icjjisis riefH to ';5we a
PCtKj- undeisahdirg of tile oulluic d the
Afidear wa/ d life f' rjder lo liave ih^
kMSl n^;£dM^ inHuenco or -npod en The
:ocaJs Instead d ^^mg preyflif 5 or lips C
money, they 3>suti ccftsid£r if. Dy djirg
so, rt Ihay anj tielpng ihem cr pmntiflry
the \f<:^^ ^Im that is oftn attributed to
iPT" 'V"i^r' '.'^Ln^r^i^'VJ ■
AMonto Gilmez Bohdrquez
(oShvi BiiTiOnluB]^)
irifoSandoilnlo.com
v/MJV.airieamfti.oom
PiraJ&acior^^ Soene LAOdnoiLif RA eLMOA
«II.M^I
naLUi
OOME^ BOHOW^it'^ ^iQjilIij Iji ti^lifii^ T^urrj^ f ifLi an l Jin iirBbE iiln|ni. Anunia EJHfih Ol, 1BBB.
dd, lEU-IIM. v^fifu, aLHrn^JtulLia^UfiEiimlrv ^mi^BLi. u 1U.
1FwllUdlBa[htpciratafBai«U.irH4n)VUnAJpiT4JMinu 1BaB,pp1{U-1/S.VHlA,UBiiaLU
■LaEi'ruaEPrimmfliipBiBdButii* Oemn-Birfo, i«4?.[ip 4-11.
■Ld OardUlvQ QloncD [le kH And?^ dol Pw^ SfllaccUn da BDi:«mlDnH. Hflurvvi«3 y facriodHS Madid'
n.'Bi"'^|i imw
-Cad«nBblCBfDai^ Tr«AK-r«Jajni^f0l»,|V.3i«-3?!i
"Cuii'luii Ttaica EBCoinAn FHina To^m Mlttmi AnrHn rnfc, |?V1A].
'<L>Ell|ilF' Jiiiii'lii'j»iinl!Jli™n[Brcvil''rBimnei Cundim«^T™awcmHjiTnrt*B,<<'7BlUlm'Ji^fl
ttiADtH ' BAnjIbU, T^rb, ||1 ID-?:)
-LaEHnikQB'/flDiK.MaiinlPJuiu&.l'iiBru.Pnu.Wapaud&n-il HuOiaz AJLib.pj].»h:u
CuiiLajLd Di.b IP I iLt lemmib unkLm pm lju a nUt LUoiIan
tdlHirr D^t<u H I Of uuuaiuu i|iiti uIiIzji tv irnnu rrADOiL |a£JIAD pjb hb:.]1jb ima iritfLljinik dinUd
Bntfnirac 1* co'did'rhiHUH ccn « im cvHti WmiiuirliivnihU -»n w m iMJBrciniHrnfnteii y
lUllvbULH ibViC - ilU ]l|il cji^iLV Icrll lao^rEBB y, |ilri bl ifrH iiHHL ahJ'i r^ftfJi tublchl Id^firUil » A [Brut □
i:'£Hicicf »hu GruK » tnarnmu ?«i mucn« mtniM um cohh^f ^c4 wntK^ c^ lyuQi h
jHirN^lifin □''iLillirJfin / .iinhTiif ■ii1ii''iiihi iln f_vn|>.ili uirhl^A. ■^ii^I'lii ill' i.^arctLii*'! I(e] IijitI nn ilxnplirjl-
dM.otf^:«Hodtni:riKO«iup«nr. port uciirTJiri* DrogrHloncwotKviKacvotctfiico^iniHaua
IFkJVl4ll| II KlIllkkTiUll
El^glftjfBi Hipfll riuDO nln imliiTirin nLfi ulfirJi nupiiti n-rluci r|iiii |i| |Di[DlkW4'i D«Hn(IUi m^QliTO ■'"U^"
■ucnfrrtKnyiu nM mccHv nuu Ucaoir urnciFii fidvunr.
PEHIPtEHIA 17
z ^
o r-i
< LU
iMM^F^eT^^
MOUNTAIN FILM
FESTIVAL
B festival de cine de montana y depones de aventura de la regidn
sudamericana, Huaraz del Sal 11 de Agosto de 2007.
The South American mountain nnd cvlrcma advonttjrus fslm festival in i-iuaroz, from
the 8th to trie 1 Uh of August 2007
en Ii3 ciudaO dc Huaroz d inkafest
MOiinlaiii Film FsHlrjal Ej^Ih aiiu «l
festival sera jna combirscliin de verlos
«vHlilO& aHflrlclO uliH grHrl HfraoOii^rl no
s6lo pi3ra los amantix de la mcintafla, si
no pHiH pi'jbliOd +4ri gAnnr^l DHtiIro dH
bs 4 dias del festival, se podriS apreciar.
• Film« «n OOmp«l«rlOr» dH iHHiirHdOrHN
Internacjories como nacicinaies:
■ Lh |iiBmi»0L6ii a Ins films gMriaddrHS
en el Oitimo dla:
■ConfWBiioistHS iiiiHrnacioiislBS, como
por eiempio Peter Chazarnowski de
CflnHrtfl, pipriHro dst Jlki HxrrHmi) n
nivel mundfal, cscrHoi' y director de
dcX:iJrTiHrifHlt4« HxIrWliDS;
• La prcscntacidn especial de Ernesto
M^ntjrt y Rir^anf HEdwigo mi^iihros d»
PERU 8 MIL, quienes nos preseniaran
Uli vHlSO ds Ih HXpSciiOiOli PeriMriH ^1
Sfiisl^apangma. y mSs.
"f^bi^ se pcdrS apreciar la Primera
MiiHStr^ (IS I.IIhuS <in Mgrll^rl^ Qu^ SH
realiza en Sudam^rica. Entre fas edito-
nHlHS irivitriii^ix Hril^r^^n
• CDA & VIVALDA de Italia,
presenisiido un msgaziiiB ds 60
pSginas a tocfo color sobie la Cordillera
BiHriOH Sii LJii» E^ir^^n iJH Iij|0;
• La editorial DESNIVEL de Espafla,
pr«s«nrarid» lima ninHsirH dH lit^iaiura
de montafla,
• lriiHvKrHVIAJEFlOSdeP»nj;
• Los gulas de sita montaila Don
BoKOO 00" sii Hdioirtn dH oulftOCiE^n
"/yred^iores del Huascaran"-
• y liljrOS d» VHMBzuSla, Eciisdor,
Guatemala y Chile
(ANDERMAOA^INE)
SB llBvHr^ & CrflbO el
prfmer curso lallor en
r«alLzHra6ri y liLrHtXii^n
de documentaies dc
liftpDri+^K Bxriflmos y ds
montaila con el exposf-
lOr irirHrtiHOiOliHl' Pn\W
ChrzarnowsKi, Los
iBill^ IrSlBdOS SBr^n IpS
siguienies. desairoilo de
la idHS, Blsboraoi^n dHl
guiiin. recaudaci^n dc
rondos y suspioroa,
produccibn, posi-
p[[]dij[X:i6n, y markBtiny.
D«spLJ^ dn \n yrBn Apstlur^ dsl
INKAFEST on Huai-az, se hariS un tour
moslrsndo lo mejor dsl iNKAFEST
Mountain fUm en Uma, del 1 7 al 1 9 de
Ayosio - Ceniio Cuirural ds Eapsr^s, y
en Ojsco, dd 27 al 20 de Agosio,
Para mayor Intormacton de activi-
daiin^, iHOfiss, liK|firBs (IcinrJH alO|J^rSB»
restaurantes y transpcrte, visiiar
nuHSlrH WEB SITE, iruww.itikafBSl-OOm
Alguncjs ds los dooimiBnoiss aobre
culturas dc montafla y dc depones de
hVHrlfnrn fir[)VHi:fad[iS'
1,C0NFLICTTIGER
Diraclor: Saaha Snow (60 mirs,
Rusia, 2006)
Una CD-produccJbn intBrnaciaral da
la BBC y ART * DISCOVERY U.S.
Smcjpsirt: En Itjs ImhiiuBs cjrirtrilnlBJ* de
Rusia, un inexperimentadc y torpe
OezBdOr futr/0 iniOiB iBiB iBtBl SBnB dS
Th^BouLdenn^ cafe
yUHAS JAUKA
dqiiipa ds campirtg y acCeBDrkjE
MOUNTAIN MEND
p3&A|aAy<j^liil LUU abb Hu.3r.uKtRll
UtAHREPAJR:
TnTlA, Hfarpini] Kiq*., Pnnlin
All rfpea ef clachlng
GwBncndWotti
QuKed bdQE
I ■— Haul Bnge
Andean QiBlh flag 1
Mid-Wa^hl Fle«CH Cbthinb
dmliini Uuoi^iia
Sac* in town from ttj& mountains?
CongiswiiSions: Now...
How about 3 nice big Burrito^
m am ianmm specialize
ID nniicAii im in lomn
Jr. JuSari aa Mnr^inR Nm. ELTfi
Hudrdz- HUrii
lilogayosDigliDliTiail.ttfTi
PERIPHER1A IB
alaques de Sgres en un pueWo Las
auIoridBde^ piden ayixla a Vuri Trush,
ir espKialista en la bljs^ueds y
Qlmlnacion de lignes que han perdido
fli tenor alhombre 'Conlficl Tiger' Itewa
a Vuii a una memor^le pesquisa de un
ligre ajilropqiago que sirve de base
para un documenlsJ de accion y
Buspenso LuegodelencuenlrolinaI.el
documental surge como una parabola
en donde se confrontan Igg visiones
idilicas de la histona natural y IradicJo-
nal de los grandes lelinos poniendo la
precaria &iluaci6n de los felinos frenle a
las necesidades de Eobrevivir de k>s
seres humanos.
de KaVnnoE. Presenfando a los
mejores rockclimbers del mundo,
Dave Grar>am, Clins Sharma, Alex
Hubber, Sleeve McOure, Liv Sansoz,
Martina Cularenlreolros...
4- Totem Pole - 7 paredes
7 continenlea
Director; Jabier Baraiazarra Barrutia
(40 mins, Espaiia, 2005)
Smopsis; Ln nueslro alan de escaiar
paredes de olros conlmenles esia vez
netnos vtaiado hiasla la lejana Isia de
Tasmania. La diUcultad lecnica, la
representalividad en el conlmenle y la
especlacularidad ban ^o los tres
2. SIACHEN - Una Guerra por el
hietn
DIrlgldo por: Mario Casella y Fulvio
Manaiij ( S2 iiiins, Suiza, 20Q5]
Sinopsis' La historia y ulda diaria de tos
SDldadDS involuorados en la guerra
ubicada en la mayor alTura poslble. la
menoa Lamoada y la mas abaurda,
valga la nedundancJa Este conflteto se
inicb hacB ya 20 afios, en igS4, fKirel
control del glaclar Seofien (5000- 75C0
msfim), ubicado en el eKtremo nortede
Ib tronlera enlis India y Parisian. Al
ilustrar las ^rcn^omonto duras
condioionHs en les que se pe^BB una
guerra mcdsrna, Gste documental
inlenla oomunicar un mensaie de pa; y
OKponev la invalids^ de argumcntos
cuando se trsta de juslihrar una guerra,
3. La aventura PETZL da escalada
cnrocaKALVMNOS
Director Guillauma Brouat {15 mins,
Francia, 2007)
Sinopsis' El Famoso evenio en la Isia
par^eTros que hemes seguldo en la
eleccibn de nuealroa objelivos. B
TOiem Pole es la ouarta pared dentno
da nuesrro provecro 7 parades 7
contlnentes
5. De Costa a Costa 'Un pedazo de
mi CDrazon"
Dlrectores: Olivier Aubert y Mike
BIylfi {52 mina, SuizH/Sud^rnca,
3005)
Siiiopais^ QespuSs de su aventura 'Sur
a Sur" en 1999, Mike Riylfi y Olivier
Aube^ on su ULM, empiezan una
nueva avenlura dsspues del e>:pror3'
dor cscoc<5s Livingstone, Durante 4
m«ses elloB volaran sobre los herrno'
ios paisajos dcAirica del sur, acam-
pando enfre animales salvaies' el Rio
do Zambezi desdo su delta a la Victoria
Falls, el Okavango, el r*io Kijnane al
Oc&ano ABSntico. La aventura es su
Iribulo a los Wright FSrofliers y al sigto
desdo que i^ilos crearon la primera
maquina voladora. ■
Icr (he Ihird consecutive year, ir-.g
INKAPEST Moundin Film Festival v^ill te
he*d in f iuaraz. ftiis year Hie leslrwal will
be a combinalion of vancus aclivilies
creating atlraclions not onfy lor mcin-
lain lovers bu[ foi ever^-:;ne. Dunng th* 4
days of Ih'e tesLvaJ you can lake a kxjk
at:
■ I ifcns in compelilion directed tjy
intemalicrQl and national Slmmakefs,
■ I fie awards given lo Ifie winning films
on the last day;
■ Inlemalkxiar panelisls like Pelef
Chizamowski from Canada, pioneer in
the world of exireme Giqing, wn!er and
dir^lor oi extreme documenfares;
• Emp-3lnMalag!iar>:iRinhaidHidaJaa'3
^pec^ vkJeo presen'^lon ol iheir
Peruvian sxpedition lo Ibe Shisha-
pangma: and more
Also, you can haue a Icok at Q^e first
exbibilioii of Miiunlai'i Books organiajd
in Soulti America Amongst the publisb-
mg onmpanies inv.lEJd lo sillend we
have'
• CSAVIVALf^ fpom llaly, i^E^i^nlinfi a
60 page magazine in co'ojr about fbe
CkirdillEaa Blarnia m a delLj>Le edilkyi.
• DESNMEL Ircm Spain, presenling a
^mple nl rraumain hlealure,
• Rewlsta VIAJEROS from Pen:i:
• The Don Bcisoo rfbouiilain guides wilh
tfielr collectd's editlcr ol "Around tr*e
Hiiasfiaian",
• /fid bcok^ from Venezuela. Ecuador,
Gualemala ar-:l ilia (ANDE,^ MAGA-
ZINE) from Chile.
Ktoreover. tl* llrst wort<shop In adven-
ture spons and -nounlflin nmnaking will
te cairied out oy Peter Chrzamow^
Tbe lopH^ adrlreiHeri will be. ilia imlial
idea, scripang / stcr/- telling, funorai^ing
/ sjxmsorshin, pfcxJiiorion, pTost-
pfcducflon and mail^efing / advatising
/ tiublin re'aliorfi.
Atlar ;na big a^mng of tfie INKAFEST r
Huaraz, there will be fours from Lima
{Ai^ust 17111 lo I9tb) and lo Ciisoo
{Aigust 27fh 10 2Qfh).
Fc* lurltier inforrra^ion on ac^wltles.
dales, places to stay, resieuaniS and
iJsriHpfjrl, visil ar
www.inliafcst.ccm.
V^B SITE,
A brief inircduction to scmo o' iho films
on rrifjLiil^iin [jijllure lij i'*i stmwjv
1 CONFUCTTIGER
Directed by Sasha Snow (60 mins,
Russia, 2006)
An Ji:cmationeJ co crodixtion of the
B8C, ATTTF A DISCOvEniy U-S
Summary. In Ihc tc-csts of Far Eastern
Hussia, an iris(pHrirtrif;+tl >irid loollerdy
PERIPHER1A 19
coachcr ins^ors on infamoua sortoo oT
iiom 3ttfK;ka nil r»uuiB. Tlw aui'H»i1ies
can upon tne sorwDea of Vurt Tiusn, q
fDHTilylisf in Ir&fiffing and fllaninsTiny
tigers that ravo losr ihf* ^gsi of man
'Conlln;! Tlyor' Ijihijg VijiV nmsl nolcfi-
cuG pLfSuli Of a "man oaftig' tigcf as tho
[ho Qttormatn of tfvs c^nc confrontaiion.
lite filrri wiiHrysB bs b fHif3cfin w<itCN
chai'Ongcs mo naive Jllij5lons of iho
Irmliritir^l "uiy ts\' rialiirgt liisl^jfV dv
scfflnfl the an-friora prtcalous Muation
SiirvVfli,
2. SIACHEN - A WAR FOP ICE
Directed by Mario Casella & FjIvio
Uarlani {52 mms, Switzartard, 2005)
Sunimafy. Ttie history and day-io-day
life of llB p^diers lrr-c*/ed Iha worldt
fiiflhesl, leasl known and nxal ahauid
war E^irsconitei began zo years 5Q0,J'^
[Sei^arxJ waa a bflCle for l"TS control oT
Ihe Siacfien ga&er J5CC0 - /'500 ml
I.e. ie,400 - 24,600 m iccaled at Ihe
extreme noftnem edge ol Me Inofan-
PatoBian border. By flusDHtlr^ the
fGffrwneiy nar?^ r^Gndifc^i? urider wrfiicn
rrttdflin war ia wageJ, thia documei iiary
hopes lo bring loi^ fl po'A'enul me&E^ige
Id oeacQ and to excoae U"^ folilifv cJ
argumants Juslilving war.
^r- ,1 ..( 1-, „t nr.,1
1 Uf <i r h n 1 T '1' 1. ii 1 1 1 b -1
1.,'
" 1 .. Il
ll /. -.
;
^
<ll '1 l<
; UlriB
1*^
~y
-.^
\
i^
tf*^
■□"Hr-ir y
3. ToTOm Pcjio - 7 walls ^ conilnorte -
Ika V Eneko Poii bialhsm
Dtroctod by Jabier BaralaMrra Barruiia
[40 nvfis. SpHiriH 2006)
Summary- in our (xirsmi or climbing
wflllfl tn^ oiriflr cafTiinKriis lf*3 ijnw \w
have trayolied to the far away teiarxl cfI
TaAmaidJ. Thw ^raj'twcel ditfiaJiy iifjef.
ar^ the spec^aoiiar scenery >iav© i:een
lUfllwtj f nsflftfltuis wti hflije k*owei:i m
thepuraJrof ouct^ectVes. fne Totem
PoTe 1^ Oia 4111 »wall b1 On '^ rtoli:^ 7
continents' pfC)&3f.
PGRIPHER1A EO
CwiLrci de Idlanai
iBli
CuadaGuiu
miAnti pnU
lAPffiNDf IfVGlfS!
No SOIQ TfNDf[-\S MAVOHES fO^fftfLllUDE^ Iff ilUBiJD
Center for niountaln climbing Anfornutloo
and ^atlierln^ ^atfe for adv^oturoris
Cafe - Language Center
CALLE(on DE
ctncHucfs
i]Mi'>i' J ^►Jii'rFiiiU'.i'.irfr'*! r mir
FHtnrcWSttfW mmm :i[iH.iin ^^l*M
ifl; ■CVrl>VM WlWBFPiT BiRliKWf JiiliNliriM ffrCSiKk!
lMlSilftQ:iyft^y:wr,v,rLiiyi^n:vii^uOi«mW'iiBW-mm
www. psQl, Domyvldi*
3, PET2L rock Inp K^YMNOS
DitBcmcl by tlmltaiims flnwiBi fl5 mine.
FfOOC©H 2007)
F^srai-d^ thit Fricha tf-uili tri lliiM
Karv'rri:r& Jstrd Icatui^K (hj trat
rutikdoilKflu in Hm V^Ajfld Dmvq
Gf3ham. Cbria ^larma -*Jpv Kjutify
SiavtT f^loCSirb, Liv Sfft*v mw WHnma
Oita .
5. COAST TO COAST -A PIECE OF
f^^Y HEART-
Orecwd by aivter Auben and hHko
BV"! (63 ndnHH SwiljariHnri/ScHilh
Amca,£O0B)
Sutitriiiry; A'EWr lEm 'Sriffll fc) SouH*'
scUflturc I" 190G. Miko BMTi and
Ofcvier Auberr in [fHir ultiB figlit aircnifl
(iJLM), start a ryjw EuJ^crlurc fooortlnci
»ie Trmi tjf II* Susciiaii »!Kf]liif"r I luir<j-
ETciTC Re -4 monllTS mqy ftj^ cvsr no
maaniRcflTit landaCiiDes o( aajtriian
Alfloa csmovg B/norig the wild aranalB,
Eraci<ing me Zijmbezi River from its deHfl
to It^ VicMa f alls, the Oha^^nQo Hiver
and ibe Kinono Rrvcr up tj Uio Anantlc
Gcffi*" ITusadvEirftinj Ik IbetT InbJte to
the V^ht BJDlhars and to tiiB cor^ti/y
lltBt ^ G^pGad SHic> thty c;real%l lEia
[Irat lying oHKhine. Aa a colcttilkji,
!r¥^ mak© [ba AJrfcan pe^ipla - mel
dLflIng thol' trip shofs their pa^sicn.
Islvig Ibwn ld itj ine air ui 'vis^l I^ts
WINNEROF 10 AWARDS
v^
Oli'^HAUIHT-ii WHE HlTTH
COAST TO Coast
A PIECE Of Ur UsAfiT
iicia ne Qernaroo qiiien realizo TaltereB de CreatMOad En Cba'jin Ob i luamar hace
SanPedEog>gaiiie££iiV£imQoaia[n[ernaaorialdaEscEiliijr£jQfiBAjaqua, Braaii.'B
Peciro cLacH Oi^no "he V rpT^n^lwia' 15c^ iiplLire ^mfxsijm r, 0r(sqUG, Baj* W
ticvlknnr lacltUlli
Dl^ undwichAi. PLjiai
Tipii, V9il^i. T.ihlFli
Wpry raid bpEr ^
s®
Fuonio de Textos y Foto&:
INKAFEST Moiiirtain Rim Fagtival
SaurcK Elf IbxI anij piclurfl maTHriAi
INKAFEST Mountain F;im Festival
6
HIlAlUU Pun
I
C«l] DI-«lfr3MM
vtjjamunao'^ltLflJ-idei-.CDrii
viv^w lr>.nl|BjrLi flBrJvdrriiinjiiTlLi
Jliim M KmnhL Tnt ta IIb >■
P 1 h *■!■« fUllBIU
liti. E'10if--B IDfl Wtfifl iViTll
■IHBTBTB h«l aHku «• ^
kanuf, liBri ^jBBT^AUin-j
■VVilii i-l4^
1^. fh nil taatTw
■wJ Upbh^I' Hid
ifTw — 4 If iM- rpml lim
Laa IQ ■!■& Ih laivMllli "v
tmwi
^-^^^ca^^ci^
lluaniz Satyriton
FiriLiiinii]' hull] piiJinJ limiMU: iiiip^ Jk' r
fTi^m kll ijTC r (hi HOflri pnL|r<ii'1 mi .-
hrHllrstaiiiarirrhllhU^M^
li JnM' ill' \\\\' Mini III filiT
Servicjos TuHstTcos
MONTE - ROSA
.^.
l-'tame Gritted
Your Way Everyday
at Jimmt^'s Place
MvM^-as, Uiagnw, caiLftVoii*
hnan. - Am.. ATlnr - Z|ini.
Sun.. Alter izm
ParquG Gff»bra ireit to caaa de Gubsi
PERIPHBIIA^'
I Yachaqui Wayi
"Campesinos initiatives, Experience
by a young woman from the North"
Iniciativas de campesinos, bxperimet^adas
por una joven de Occidente
Te^rt antf Drawings by Tov3 Woy^:>ecnowlcz/P>ctur^i^ by V^c^^squ/ lVa>^
Vicos, Peru,- Here I sit on a eucsiypius
lug liNi»<ing 10 riiH niHldinLi ol mtrlixliriK-
Ttirec meri bisnier in Oj^hua as the
drHinagH rjirch gurglAK »'i(i ^-icin^ folk
music plays through the radio. A
PHriivjun, H ViODHiMi) tn)y iH Hilfiriy dOvuTi
slope, in ragged pants ho straddles a
IW^g (If p"fafO«H- TrHrniurl IS IftH wrilH)-
sphore on this dear summor day. It is
far away from trte florescent warning
aigna of fr«Hway [^nslrnolnJriH llial
have corric to represent the devcTopcd
vriirld in niy mind-
TfluriHlri OLJrriH hHr« (rom [liHrH; mo^ltv
they speed by in minivans on their way
ro H«n Pun] fiOrriH SlOp TIlBKH IwO
realities arc not different woilds. dcvd-
Oj>Hd or |jnclHvH*0[)Hd, JUSI onu far rrOFTi
the consciousness of the other,
IncreHKinyly. 'hH laolOrH Ol oonni*:li(iri.
like trade agreements, mu^c, internet
H'ld cliH^p Ir^^^Hl, ivirig \hivia itwUUav.
Closer. Travelers co/ne to experience
PHm, liiif moKf Ihhvh riBvHr li^viny
bridged the gap between the
irtdiyanoLJH popuiHiion and ih« ^voikl oi
tourism. How does the pueblo of Vlcos
fil inlLJ If IB fiHrc^liuvoi* of agrioiillurwl
fields that ding to Ihe gorgeous moun-
rainK ol rhH tvuitm'^ Ho*i liti ih«HH
people, IMng traditions roofed in
hHril^yfl, fri inio yOiir ^voild? Who
stops? Why?
Taurisls stop here becausa of the
experiential tourism of ar\ orgiiniialion
called Yachaqui Wayi. Vachaqm Wayi is
an indigenously jun, responsible
founsm pro|Bcf thai consists of: an
education room; loxdie demonstrations
and sales: and home stays in pueblos
committed to consen^ng Andean
culture and environmenl. V<cosino
homes and fields ding lo the Andes
Mounlairks, like numerous ofhsr
villages, but Vicos is different. It is part
of Ihis responsible founsm iniliafivefhal
also includes, Humacchtuco, Huan-
PERIPHERIA 24
pampa and inVa Naani [Inca Trail).
T:HJEiSf» VE^I 10 hj^^^H H'l inlHii^lfurHl
experience. They stay neait)y a
OHmpHHinn firmly ti\wi »h^H in IfiHir
daily lives. In lum this indigenous
C^UHOlkHrl i:ijllLir« inciHHHK^ pndA Of
identity and gains equality ot life.
Those spccHio communities became
Hn H^HrriplH of rt^HfHiri.'fililH kXJri^rri
through the guidance and support ot
TIbH MuunlHin lr^lilul« und CrookKl
Trails. These non for profit organiza-
liurw LMrriH l[] Vic^w, HurHHixifiuoo and
Huanpampa with an idea about how
loiiEiwrn EXHJld Hnric^i and prssHivfl
peasant lives.
The participants in the towns saw this
HX an op[Ji]rlLjnily lo l>Hll«r H\n\t [w»^
"Success is having a strong flow ot
viHifnrH H[j iliar profitK oun hn uKSd lo
better the education of our children,"
said HLirnrrirfnrii|[x>'s program coordi-
nator Armando Tito, Improving educa-
lion In p^rt nl ihH e^oi'iHtion'^ goal»
Their challenge is to find viable
HOluliona lo povhrly. 'i^haqui Wayi
emphasizes reviving culture and
HlrHnglfiHrnng ocinHHivHfLOii Hl^ll[: ^
key toi" sustainable community devel-
|][im«ni
ThH laoi that Yarrhsqui Wsyi is nwnwd
and run by campesinos is noteworthy
m ilHttIf II rri«an» lliara ik an irir«rnal
awaieness of ffte -culture gap and a
vision that bridgirig it could also
address poverty rssues. It's rot sn
outside enieipnse- maintaining the
proiecl- ThsreisnoiTiiddlemaritakjnga
ojt Of the profits. Associates are
authentic Andean people making
decisions about the operation and
direction of Vachaqm Wayi
When I started my work with the
families of Yachaqui Wayi, I had so
manyqueslions about ffke people living
in mud-brick homes throughout Penj. I
vifondered how they IrveiJ with so lew
windows. Where did they sleep? What
did fhey think of me?
Here things seem so reJa^ed, ajthen-
tic, grounded. In America il seoms that
stress IS the slalus quo Our success
Often comes at the price of sanity.
Poverty is hard on man/ levels Ihat I
have only bc^un to comprehend.
However Ihese reali?alions were a
mental leap connecting my microcosm
vmlli njral Andean culture. TranqiJilo-
Tranquii cullural attitude is a wealth of
its own.
My lirsf visil was lo H jmaccMiJCO wrth
tourists fnom Holland. Finally I was
inside ffte mud bnck facades covered
in political paintings. Tliosc simpfe
dwellings sal at the fool of Hjascaran,
which is the highest tropical mountain
in Ihke worfd (67<58MJ The strong roofs
Ouechuan people have to their
^andscape is evidenced through this
mountains' myths. Huascaran was the
fover of its neighbor Huancloy^ The
contnoversy of their love rocked a royal
tamily and now graces the sity.
The community was so welcomirig
-even seeming strangers on the noad,
most ol who were a relation of some-
one, were fnendly. Children in their
small schcols sang songs lo us
illustrating the environmental education
thai leaches conservalion values.
Before the projecl. some kids were
almost scared of lounsls. YachaQui
Wayi "gave harmony to the kids'
relalionahips wilh EG^jnsIs", says P^lo
Tadeo, 'icichaqui Wayi Co-ordinator.
Vicos was a little more ott the beater
palh, bul nol loo far due Eo [he aleam
caves, hot tubs and pool (usl down
valley Irom il. I showed up here
unexpected and not so much as a
iQurls) as an ob^arver. I sfienl iiioal ol
my lime drawing, painting and learn-
ing. The famrly laughl me how lo bake
traditional bread in a mud brick oven. I
waa iha lone [wars^fn who ddn'l a|i*ak
Quechua which pushed me out ot my
comtorl zona anough lo step tanhar
across the gap It made me more
a^ara Ihal iiidaed Ihe worliJ doaa nol
revolve around me. Being from njral
Monlana, Iha urban culrura across Iha
US was almosi more challenging
though wa atiaak iha sama languaga.
In Vices i[ was almosi easier because
I was being laughl about their eftori to
presen/e a fascinating culture ol
dress, dance, legend and custom.
It wasnl uniil towards the end of my 3
months ir Hjara? that I got Itie
Chance to visit Huaripampa. Many
families of this town or a hill^de are
attempting lo preserve culture and
environment through Ihejr te>:lile
crafts. I saw weaving on homemade
looms and learned about now Ihey
make dyes from natural plants that
don't harm Itie environment Bz&nuiel
Zarsoza said "Our youth are learning
to create Iraditional patterns, bul Ihe
hander designs are fnjstrating and
modem cullure pulls them to do olher
things." Vbsinia is one teen that uses
her artistic lalent to create new
designs. Hor interest represents a
success in the effort lo preserve
traditions.
In all 3 communities I found a lot of
success achieving (heir goals and yet
thoy foce the hard reality of mining
their projecl economically vpable.
Cultural revival, environmental conser
valion, cq?ening minds and increasing
prido are a few areas in which Yacha-
qui Wayi has already made dear
progress. TVie proiect has a unique
approach towards poverty elimination.
However it barely scratches the
surface in the monumental struggle
for economic Change.
Community leaders see the project
has resulted in rmprovemenls in their
lives. Wori< for guides, musicians and
artisans encouraged ihose trades.
Some customs havQ been recovered
and others lhal held a 'backwoods'
stigma have become rmbued with
pride. Some of Ihe kids are finishing
secondary school and even continu-
ing on lo trade school. Healthcare and
nulntion have seen some improve-
ment. There is less lillenna and more
awareness aboul conservation These
are many small steps lowards Ihe
betterment of campesino lives.
fdi
Looking back I think I escaped the trap
Of seeing Peru in a Me bubble. I made
a connection traveling In the cul'ure
rather than just obseruing it from
Dulside Bridging the gap is really jusl
about making the effort, being exposed
lo and inferacliny uuilM campesinos
Yachaqui Wayi pnovided a way to do
lhal lor my sliorl stay in Peru
In IhiH Mnjli elevation set'ing, my nands
tug on the hat that a woman of Huari-
pamfia creafsl by tiand Ttie nHjMt is
descending on this valley that is bul a
Ihread m Ihe Andean Miiijrilarns
Vbung men are washing orange
colored potatoes and ineir cnnm ManjJs
and feet in the icy cold water of an
irrigalion dilch. I turn back towards me
Shoot metal door that
opens inIo a mud bnck
hut. lie rich smells Of
dinner pull me
towards the smaB
kitchen. Here a
llumacchucan
woman is cooking. Here pots boil over
a fire in a namiw alley between mud
bricks. Somehow Ihe blackened walls
suck the smoke out, leaving only Ihe
pleasani odor of food.
I am happy lo have been here lo
experience Ihe lives of these communi-
lies. I encourage you lo come here.
The hand woven blankets which
enfolded me on Ihat nighl are not unlike
Ihe vi/elcommg arms ol ^Schaqui
Wayi's Quechan oommunilies. I^ease
vial www.yachaquiwayi.org and
support these indigenous people. Il is
an e>:penence you will treasure for Ihe
rest ol your life.
What IS responsible tounsm? Some of
PEBIPHCAIA25
a
Wrtai IS lesponsiblo KAjrism? SomcoT
th9 things IoueisI^ can do lo btidge the
gap include;
• Being quiet, dean, modest, and
fajnlliar ^ylh local cuslomE.
• ConGarve ^esourcea [ri'ewood elc.}
• Requesl permission to take pictures
• Don't give niadkations or [reals Uiat
have 3 neot^ive eftecT on community
health.
• Wien tjarrenng for goods raepecl the
alters need lo make a living £5
\rtros P«t- Aqji sentata sobfB un
ei^aPp'o escijdio uia rrezcJa de
mekxfiaE ires hcnicres ccwerEan en
quecnua al inana liemco qjb e\ oquc
del oranale fp^^jstBa v "XElca Sod-fcirca
dfi 5 rvjtss 3Lena a irav^ da IQ rKlio. Un
raruano, un rTjcTarjfvj VTcoEino esr^
semacto aTi utq perxtente, aobre aus
cantaiTnaE sopwta jjh toisa cfe paces
La a[rri6slera &\ eale discepdo dia de
VG*arx> es serena. Ls el ambienre tJel
campo. Un muroo muy ii^ia os ts
3VIB0S tucrescenles que p^" ^xjra
repfessTita^ en mi msnte &\ mijnth?
rcdema.
Lcs lur^tas yier^er aqiJ deste eiK; en su
ifslvorta paaan rflpoJ en tcmbia o
tuses en su camirc para ccrccer Pert!
AJ^ros paran. EsEas das (fssmdes (k>
6cn doe nundos apai?e, Tvxiernos o
tiadojTales, sdin tJos nijrdos tejcs ai
vra 3ei olra e*i reiaciOn sJguia Cada
^zjii^ J03 fa:;toie3 Oe corexiljn, cofio
Cs irafados tte cryrBfr^Jo, a miJsica,
iniemet ¥ '^^ ^iajes ^upef econimi^as
fliHrf-rrfn ftftlsa iy':fl rwalidEHliH c^in •m^^
m3s cerca. LOS wvero^ ^^erien a e^per
menlia t^ Pitii, itei".' Ji iiuyon']i r^ van
ein rsb3 nuncB atny*&K(to el poente
iiue ^i^a iri le^lul dH 1^ fx:4^aL-ii>
ne^ ruaies y el mundo del lunsmrj,
iOfV[i(JKlrji.jetjlDdpV>ixiMBrKiW!'i*^
O^^c^os do c^nxos do cultfvo qI plo Oo
Ins yrandes ir'OiilHi'iflp da Kia Ar*;ft'^7
iCiirro Cfsias torsonas. cijyas dadbo-
TitSi huf enliH'nJHf' tK' genwHcTmiKHH
once^ on ol mjnio? ^Qu^n so detloro
flawi(*jareaiti'?^PQiquri?
Lo^ ruhsras sc acricron apuf para g>j:oiI
meniar ei lunamo utuenctl t^je Lrnda
ijra OTEini^aclCn llamada Vacfaqui Wayl
Se Irata de jia lygani^iOn mane^^la
pry ccrur-eroE ci-ryo cftuv^^o tie
'.u!\s\r\D 'fisponsacte tisrie ccmpoientea
'in- aulas de gpTjncJJzaie: uerTt7strai3>
I'ea cfe elotnyib^ibn y venta de te>^"ea y
alojamiento en r^asas de pueblos
ccmpromeTidos ccn la cofsaeivaciiin do
la Gjlt,^ andna y el rnedio ambiente.
ls& casaa y c^unpoa de V<s:^ se
^xifinlran d p« cto las nCTTtafVas
BPttnas, cCTM en mu^hiis ofras caruni-
dades, oerc' en Vi'jcs ei^lste algo
dlfereTite LO qua e>J^!e es paile de una
pclativa de turTsrra responsaPle que
inclLve tambtfin a Ks pueboa da
I luntK:diL-03, \ hjarpanfpa y ks alada-
rfi3 al hia hjaani (Camirti b-caj. Los
(ijlslas ^raneri para Iwer una eaiefian-
da Intercutlural. Se cfjedan en una
y^a^srXf^ ayca de ur^ tanfe campe-
9'ra V comparten au vida il-ala A
izar^Jb. esta lasnaa naricesina qupcnua
mcremsma el crguto po" gu oenndaJ v
maiCTa su cal»dad tie vida
Lstas Kiminldades arm un e^empio de
kjianxj lescons^ite bajo ta gJa y ap[>yo
[lef Institiflo de tvtontartay Decked iigiiE
Eataa orgflnaiCidn sin fines de luao
wneir/i a VCoE f tumacchuco y
HiaiitaiKKL ccri una idea aolae ccmo si
tunsmo pKiria cenelciar y preservaf las
^daa dB lis campeSfXS,
i_Da pailkjipartes er\ kja puettoa weron
ina ci;orlun»dad para rn?p^ ej-e uldas
"£l Sftio significana LfQ fusrte aTluenga
ilt4 ^Jt3lanl(^^^ jjara l^i^ laa ntiliilailes
genoradas piedian se? usadas fz^ra
inttfiHfl Lh rtL'!<iii*;ifiii iJh rajtsiTnai hi^rs',
dl|o Mnando Tno. coordirwKr de^
[iirj(^fia da HumaaJiufts MapiRr la
educaciCn en i3s escue^ es fi^e do
kii (liiT'^lima i:J[r In nQflnizat^LVi. H rfilu
OS cnxfifrar solixionos vii:tes para la
;n«^e^. Vatl laciiji Wsi/i [uk i^jlais a
la aninacion c^jlural y oi tonaJccimienro
iJtf una &t»:ft cjs ixxiseir\njL:ii'«i r'ATiXi \iti
c^j*05 para cr (tesarrcio i:omjnllafci
Htstenrtfa
t' liQchc oe due Vadiaoui V^
polonece □ hjs canceamcs y o& mano
;a:J3 pcj elbs es algo lmpctfl3»i!E) que
resafta". Sigrvfca qui? exiatG una rtti"^
prjr [-.arle da las tymLmlrnades sobre tan
di^ti^cias curturiM^^ y quo una ^stdr\ ds
cc*!BlAJir puenfes de ccanurtcacCn
piH?dG ^uaicar Jonsas tte lucna ccfUra la
pobreza. f^o nay nir^jLire empresa
foriiefl manteniendo d c<Dvi!Cto. No
f ^ ndigCn inli^nn^i^tanu que lie lleva una
gran parto de las ganaitias c^ino 31
mud'ii^s casoe Lcs ascciadDs syi
Eiutc^Tticos Gimtcainos qus Itman
dffiiiEiones ec*>e Lm cpeiacicyies y
dircccidn cto Yachoqui" VJnfi.
Cumdo oynanc^ mi iraCao con las
farrnlaa de VeujIiu^ui W''!^, ie<iia tar^taa
pn^guntas acefca oe I35 ccf^cnas que
vK^an &i cssna de adi^>! a ki iiUip ae
Kxjo eJ PorO. ^Jo DOdIa ec^endor ccmo
viyiai CO I Ian p^scaa ^TJfilaiiaa ^,Ctof»aa
dormlan? iQjfi pensaban de ^nf'
/Vnji ^ cofas F^ecen tan relajaoas,
EKjt^i:i^a, bajEida^ ii ijerra. En EaFadiia
l>iirjD5 p^^ce queef e^li&s es ia norma
Nijfiiitirj efcio rriLjLjIfls vie'iK al iifeL:io de
la aalud moniai La o^ffir^^a (l^no lar-taf
dirne^HJfus, oosa que ocih^i que ha
omcezadc a ccncrerdo'. Estas relloxio-
nes eraii ganera^ias as cfioec;lflfme ccn
el miCTpcosmce de la cuitu'a r\iral
umJinH. limKjuilidad. La iKAi\iK\ [rani]ute
ss ya una rique^a pof 5 ml&na,
Ml pnmora \*5<ta lus a Hurracc^jco ccn
yicja lutiaras de Hulanda. Pq< fi; 1 esluna
derirc do Ss fac^aoas de adcco ojugt-
ifls cai aviaoa (.xililiois. Eslas spi-jiea
casas so uWcaban al p« def Huascaran,
\a nicfiEafia UopKSl rnt^ alta ttel iTiuridQ
(6760 msrvn} Las prcrtLrdas husUas
[jLie ileja^i ealoa paEsa^s ai d puetHu
quechua eot evidonles a Irav&s de 9JE
lue el amaitte da su
vFcina Huafxla/i' La
fjOK^rriica aoLm su
oajo una
J farrdM iiitil de
rtX35 qije adoma
a! lua fi of^.
PERIPHERIA as
Lfl '. '.]e tan amable en au
bterv.'L .1™ los el<lr^^os en e'
camirxj, mudioa de eft>a relaccoados
con algm^ de la ccnunidad. Iieron
muy amstoaoa. Loa nii^a en aLS
fsqijohas escLielas nos cantaron
cancionea qLie iluatiaban la educandn
ambiental qijo ense'^ va'cres do
conaervacKin. Aiilea de^ pioyeclo,
algjros n.rtos se asjstatan osn los
tunataa. >a:hn:fji Wayi "<^neii!j una
aimonla ai S r^aciCn de bs nif\os con
los turiataa', mertioia Pablo Tadeo,
cocfdinador del P'oyecto.
Vcos lue un p=co mas dislante culfLral-
mente hablar^o, (sro lenfa cerca
ojevas oxi vapx banos term^es y una
piacira ubioad^a al foofiQ de su vale.
Apareci an a^flso prew no tanto como
una Tunala aino ya ccnc una ctserva-
daa Paso la majc parte de mi tismpo
dibujarxto, pnlando y apfondieiidD. La
tamilia me enseft* a cocinar un pan Upco
en \j-\ hcmo de barro. Fui la peiaona
soSlarfa que no sabia hablar quechua.
eslo hizo cpue liwi&a Que aalinre de m
zona do contcf y acefcarme l/i pcco
mfiahaoiaelpifinleinlercullural. Mehi/o
rr^ concente de que el mund:? ro gira
lanio atedKkn mio. Siaodo de la tarte
rural de Montana, la txiltja urtana de
Ealatloa Umdoa era mucho mAa reradoia
aunquo h^ase ol mismo ocma tji
W^oa fue n^a fi^l porque me hideron
compronder su eslierzo para r:resorvar
una cullira faacrianle de veslitloa,
danzas. leyendas y costumbres.
Md \\Jii ti^lH hI TfihI dH rriiy 3 rr^f^t^ ^1
Huiraz qLC pjdc conocc* Hu^lpampa.
Mudli&h l^rTiilias d« n^^f! FXn^Uri iit>';ai*:i
en \xtix colire tratan do [ycsoivar su
l^ruf^ y rrirt:]«Kant^rtn1ri H Ir^v^rt^lKHlfc
pTcduclcs tcxttes- Pudo vcr ccrro tcjton
eri If^rtw fiet^tHJS a iici'Hj y b[x«iiI^
como hacian tcoidos en base a ptmias
iL^lurtil^ <Jt.i^ IK] iJ^Ai:iti hI iiindK?
ambicnto. Ezcqud Zsrocfia di}o
i:otrorcG fadicfori^lcs, po'o csios Mn
(JirtHV} fliliii.lHS V Ih ■■j:i1[-^riiilHd f^i lk:^!i
a hacer olraa coaaa". V^sma ea ura
joven que utiliza sl- talento artlstico r:ara
oear nuevoa diaehoa. Su interfe repe-
serta un &<ito en el esluerzo r:^a
pieaervar laatradooi^a.
En lea 3 comuiidadea erYionti'^ mudioa
Sxltos on ol camino hac.a sus objotrvos y
am efnbaipo ai'm ae enlrentaii a la dura
realidad de hacer su proyecto econ:^i-
oamente viable La reanimacnyi ciitual,
la ccrserjaciiri cultural, la apertura
menlaJ y el crecienle cf^ullo aon ^reaa
qijs Vactiaqui Wayi ha tonido un avanco
ctero. El iioyecto ter^ un erifoque
singular on la lucha contra la pobroza
r*> obalanre, aper^a loca la aupsrf cie
en su tarea monurrpsntal do desarrollo
econdiTiico.
Loa Ifderea comLimlanoa ven que el
proyecio fa tralcto alguras moioas en
aua wdaa. Tratajo para flufas, mijacoa y
artosanos tomenfarcn la cartcipaciOn
^unas ooalumbrea han aido recupera-
das y otras en Ss qLe no so sentran
oonfiadoa al hacerlaa ti&ne a exLrai'ioa
aho^ las nacen ccr mLcho o^ulto
Aifjunoa nirtoa ya esldr^ leimrando la
Eocijidara e ircluso quieren seguir
estudiando. Ha nabido mejoias lambiSn
en ol culdado en la salud y en la allment-
acifVi. Hay meres conlaminaci6ii de
SUE casas y campos. y mayc ccriaon-
cia ambienlal. Todo lo anleriaf son
algunos paso peque^^OE hsca ura
met>a en la vida de loa campes^ioa
expjesto y haber mterariluado ccn loa
campe&nos. vat^iaqui Wayi fie un
medio para tiacer esto djranle mi
pequorta estadia en Perti
En oste ambiente en lo alto del mundo.
mis mar>3a aii^ietan un aombrero qua
una mujor do Hi^pamca hizo a mario
La nodie deariarKle aolae el valle,
sobre un hilo realmente en ostas
grandea montafiaa de loa Wtdes. Unoa
l^ft'enes lavan unas pacas do cole
naraiija, sua marcs y pea aLjmergidoa
on ol agua holada do una acequia Me
volleo a mirar la noja de nela que airve
cccro puerta a una case do adobe El
nco aran^ de \a cere n^ lala hacia la
coquoha cooina Aqul. Lxia mujor de
HumacchLfCO oocina. Laa ollas hiervan
sobre UP iijego qLB sale de una
(squei^a rendija anire loa ladnlca da
baro De algura nanora los muros
negrca atracan el huino, deiar^o aai
s^o el delicado arcma do la comida
Estoy loliz de father oxpe^imentado la
vida an laa oomumdadea. Lea irY/ilo a
quevergan Las rrantas hecfas a rrano
que me a&igarcn a mi eaa ncf[:\-te no
son dilorenies a la blenverxda oe las
cciTiunJibdea quechua de Vacl"ia:iui
Wayi Por tavor visiten'
wvi"jv.yachaquii(vayi.oig y aix^yen a laa
corunidades campesinas bs una
expenerKia que recoitkr^ y alesoiar^
tcdasuvda.
a
Mirando hacia alrria
fjimisd qiJj i\yif.
05::iOty3r a la irampa
Uu ver Peru a Iihvi^
do una pcquoria
tXllt|L*i- Hb^b uriH
conoKiCn al vicijar en la
[j]|lurn ffli li^M drt
vciia dcsdc atuc^.
Haber heolo m
puerito dc ccnxjO'
Lrt('*iri E^s r«&lriinrbl<i
hater hocho d
[vsl.ibvn. lnlxirrTiF:
ADVENTgRt- ^DFTADVfPJTUFlE- CULTURAL- SPECIAL INTERE£l TOUR^
Huncbmn
LIMA
GxploranclGS..^..
WWW,EXPLOftAND£S,COM
past(n3s»r^>4^(yBnd«s.foiri
BOLIVAR
-"--lUuL//.
Jun,aDDnDGD[z
HK^vtJ /^AC^#li
The Best ROCK C LI
'1% hft.from Huarar J\
■ hlorelhan 7Q iduIab
Site Irt Peru
YflCl>rfi,ui l^frfVJ Cramer. Hosiei nna ci^tc^crii'
Sjn Manln 613 2' Piso
Tel. &0S1 ■ 43 - 45W65
luvnv.a ntj^aoki ngdo rrt.com
PEnitWERIA 27
n
huaraz
peru
"-t
J^>
iMPi
'is^-i^i: WKifs^nii
"•,
---s
Jt"
(I »oa fto iHi Bto ■CO
'-JBDrai'M^
tNDtCE DE ANUNCIANTES / ADVEFmSERS 1NDD<
B lnfitfLuc<oi>Bs Clovu /
01 CnnicflSetL Potto
10 C^ hluntccol ijof Santo /
SCI Cfnso ' PiJCJ Oi-Vi:-
ai rnfonnaci6n Turtawa
24 P:ll^cia^F■^■l■nl
as PanuBNsTJnnaiHHS'arfln
34 h loBplEal
30 Bflirla Jow CJIaya
4t Fginrln l^caaH PoiUIB
12 Mcrilouaa
IB B Rlrc&tHij fAnsio
17 Ainn©
25 Mantruk
E7 PiTTa Etiino
S9 noF dti CArma
31 AnOviri GardanClub
3G rtiH Flfin
42 La Biaaa Mridl^TinanHB
43 La Luria Cats
A A;i>jainlenh>/'^LxuiEuUlUi
33 MutkJl £1 TuMil
37 liiLiCiullIki Quest hlouse
40 Hoioiaari ScdjaaTtlfi
PEHLPHEHIA £8
3IEX Sl^uonie? B'pei^\Uon3
jntlquiHQ
SfWine AOvonlfjTBs
WysnimtlEi
fifiBnfs
cKtrd I iH Qbt
CONVOCATORIAS
R«^^^fl:F^«\lW^^lffl^^I^|q'RlTtW:ll\lVflL
trty
J
Media Deretopmem Lson Fund (Fondo de Pr^tamos para OesanoJlo
daMedlD^
Fectio ftmre: No hay tecNatnlro
Raquisiics (tMS fsfik^fo-. Uff uilntr?!! ili L^t^jc:* inl pan f il« ^ ionics
HabBf csrado oD6f£ffxJo dc ic'^ti p£gal tff a cEte i» D^^
QBTTT^ hG cnnccce mffXK da una OB KrstEa Ibis. HTdEFflndente y
- i>Or:wiinfxvc»»iftpsgnft¥il^^decci*riTOed«fTWoin'0^^
|ilt/frt3mWiyiiM[ri>0£jiiHf;iiHi inirii/ifl;i|;finlHHiB
i^dixi T « hkiTUXif, bs lifeiixf ic» (ki L!£E I r #u^ i^Uis V laum:^
No aer picfiedW rifii sCbiemi;; lth agencH aatrt^^ tjra BrtUEd tenS
fciyccm^Titn dc la i«cra:jb:T dd rrtOo.
^^onirllZEr QUI? lc^^.:rdcc 5cr^ -jE^clos d? a fCTT^ 0^^
UDLF acceeo *TO a <:s TC^EiTC© ccrfflbfeG.
InfoTTiadbn y (f^ OeocWudeo; Wl^
FuaTie: f-^a Aoboe Ma^ C&.fllcofnBT loe*< I IjItj
Cmflicl Zone Film Fiiivt (Apoyo del Fnntlo FUmino -^dtb rie Cainicln
ptUH EBBllzBioffia an lacks opuaslna ds contliclcHt - GlnbaJ
B Fcrm flTAno^na da Gcmb^, da b oFfai^fji^li:^ M^cFUrviEf^aTWBr'
Sane ism:} ivc«£Gliij g^cnvho' el it^o^, far rnedc 4^ dBsrci& de
^tAJic^ per CdT^b^ OG lixi robcr^, ccficc, ^crucxi y/oj^i^Kfio.
B Foncn nfr^cio capil^ stJfnBa iJri^ a Ei^
i;:e 05 2X0S <to CcoMd acTTodo en d rrutio S ^^Jc^ taio ui nxrilD
poroiQaoUSS 'O.OXye^drgcCap'nyK^OTnaFikfviGvacOj^^
raleaslfefcize qij^iFrgmiTiiTyfsncSctyijayrTomup^nalb*^
iTlJklu^llce paa pgrtWpar f^a ser CTJEtteradw^^urrie FBcJncf'iea, fc^
wifnpKVi msuna de :??« ptfla^RE HI ronoo eteOr&'iiC'^
ftrifLix*ftm*fl1ilrrBrVj[wva:oig.
i^t±jni:ikri^rTla, ^ dob:^ ^ovtor a |n»^ ^ rxireo pc^, s In dafE^jfi'^
|nijcj:i±i injQ j^L^, ina pnip.^^ canp*:<Ta ac iv^>4iro 5 i:^l^^££ y
155 ctcipuesiai deoen o:Si:ar cle ^om dan la visi^ ou ts poauBniFe
tierarrai y Ken^^mpnn^emw ultras,
N ^^'iTjrmanDinKsM
Tlf . (043> 42861 n Fax (043) 42917S
www. 5anpa&lo.com.pe
* COmwJiis hjbllitlwies
K Cable- lelffMila
n^lon^ 1- Ijiccrrutlondl
(tPiUunnl ■ Pmim ^rv|f*» » InimiiH
^lr)n rir Rpiiplnnm
Sala de 3v ' BuH»n» Cenwf
A^nild On \\aJEi ' IiCViDieIiSU
^Burldart PrnnaPirne
^^
HOTEL
EITUMI
* *
iiBiiiiniiiii—iriii
PCRIPHEHIA 29
I
If you wish to travel
far and fast travel light
Take off all your envies.
jealousies.
unforgiveness
selfishness and fears
Cessre Pavese
(ftSilia. 1908- W50}
bar y centra cultural
bar & cultural center
SNOCHE
^CORTOS
iharf nim fcrunin^i
everv mend^v
then jail!
bolugnesi SD?, barrancD, lima -[Oil 9333 6773
IgnonlieiTTiignQr.heriorTipg-wwftW.lanDchB-CQm.pe
/ \iberniie
erde
HoaiiriEiiivhfi«iii!t
8chenta
arteSdebalas
Imagjna todo \o que puede pasar en 80m2...
pro'orVJU'.'Oii Ban marlin ^0 bairdvcii (el. 25J^-y?4B wav if dlBrihSUrn^ ijjiii
lar vmy Irran hnmf
nr [^1 ij-i4^'^i>i iiirrriS'ii'CiturKiiif-^ipiD
PCHLPHEHIA 30
o
o
.5
33
>
<
>
WARASQA
KICHWA MARKAM
SS
WARASQA KICHWA MARKAM - Serte de DDcumentdles Educativoa en Quechua
Diriii:£.iiin Eiiclc 4quii^a tAaiHaro Ginon y tiDduiuuark Srhpf^I Carlo Braujn SBmanona Eni&iri Jauiar Baoarra hersud / Scs^iA. Evelyik UantQ&iriDB
fl3iglKn[F[lEC]"-bira HicBnlr] JeniHnca / EnnHjq dirBtTa Wablf RwlngiHi . Peje^ Einiiim Cnrlff* Cukb -■ CowtJiiibli Jn iJtUDSiJ& V n-HTBCiJii en CFF EenrlraPanB
PC£l-itnaqBtL Js^ier Bqchftb HarBUJ ' DlSBna RTjIEc PtuBy JiffigbliiHi / i^sasorM Jasr QalBda .' [^mbfi^flin Brl OT ^ CmTiQra bfi |IQFH1 de HibVp. Jim SykBB
Una producdon da con il HuspiclD da la v !■ pH-ddpiclOn d« la
VjI-50^ iOWiJHIi/iilTtS
t^d'CX
c
rambpon bpc^btdfl
:-N'| L'lW IJE CjhitaSjV.
t r a^j ik C'v^ii' lit In O-tijiflvI'
PEHIPHEHIA 311
Cuenra Eftjarao Qafetrno flWofF(QwJ[Jeo, '9^D)quee5t£i!:ia
con tin airntp sijytj, f'stnsndo 8tm, anessla isfinosmt^-
cano, qus {^tab^n junto con Gslud/anlos. en Cattagena
defi'^iBS, t^CcSombia. yji/^ un sstudiants le pn^nl'!! a
Fomando qi/c psr^ qud Mfv,^ in ulopia. Y FcmanHo Bim
despuHi' de tomane unas ssgundos en sHencio. comentQ:
'^P3^ q'j^ sirvB '3 Utopia'^. BSta es una pregunSa que ya
rne ftago todos Sos dias. Y sudo pensBf que la usopja esli
en ei hdronte y entoncBS SI yo anda dis pasos fa Utopia se
Bieja diez pssos, / st yo ando vextte p&sos ia Utopia se
coSoca v&ms p35os Tt^s allS: prx mucho que yo camine
nunca. nunca ia alcari^af^. EriSonces. /.para quS siri^ fa
'jtopla? Para eso. para caminar
EduQfdo Goioano il['^tov\deo SQ40} tells
us fha' 'je i^vss Aiff) if Insnd. Fems'tdi} Ban,
a Lann^nneacan ffirmiatev; Jnd wjSfi soms
i-rodwis, in Canat^na de iTrKtea Cobmbia.
wf^ion oneofti^ students asAttf f^mamJo
'Mictf Ifia pcinil \fjas ol ulopais And l-eirsndo
Bm. after frstlitaling tor Eorne seoi^E in
-■utencn, coinnienteil 'fis leasa'i ka ulcipia'^
lt»s Is 11^ quesOon I ask mysalt Bfery day And
i u.tualfv Umk rtiai uiopes is <yi tne f-\o>\zon. A^ i
fna\/6 tsn stepE cioss'' '-o Utopia, 'jtopa moves
fwo areps fufll-isf av/a/. I fvef^ ariolfiei tv-jez-ity
^Seps and ItiB honzo^' funs fitrtfter 3l^'ay Asf^ard
as f may '/rak, Iti nevHf raacf' ii So wflaft Ilia
pc^t c! ulcpla'^ 7^ aunt Is tt}ts' !o ^sep ]fisil<<ng
Saiijaatjr Dali 11923}
y
.#