Acta apostolorum apocrypha;

Google

This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.

We also ask that you:

- Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.

- Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

- Maintain attribution The Google *watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

- Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web

alhttpo://books.goodle.com/

SX "age M os τ" “ So ac
c x . * "An ; *
» *, P LO " -
» * Rr * ᾿ ιν 5 - L]
: a [^ -
- ΓῚ : EC 5 -
. Y "usd x -
, — vu. τὰ *.
i [ 4. 2: f - »
eM ^ 5x » e *
zi va "t. ᾧ E το x

bv os rst

* τ᾿ d :

Fe

8;. 1e M P4

"WM
E. .

4 24.9 Ὗ e * s

p. , 7 A

Hm (e " 3 ee E

H 2o. M
xd 7 ue E e Ὁ
x 4

-
rh

ACTA APOSTOLORVM APOCRYPHA

5T ) "S

ACTA APOSTOLORVM
APOCRYPHA

POST CONSTANTINYM TISCHENDORF

DENVO EDIDERVNT

RICARDVS ADELBERTVS LIPSIVS

ET

MAXIMILIANVS BONNET

PARS PRIOR

LIPSIAE
APVD HERMANNVM MENDELSSOHN

MDCCCXCI

ACTA PETRI
ACTA PAVLI ACTA PETRI ET PAVLI
ACTA PAVLI ET THECLAE
ACTA THADDAEI

EDIDIT

RICARDVS ADELBERTVS LIPSIVS

LIPSIAE
APVD HERMANNVM MENDELSSOHN

MDCCCXCI

S

LIPSIAE TYPIS C. G. ROEDER

XM Vt uM SING

104895

CONSPECTVS RERVM

Pp.
Prolegomena . . . eb. 43) VII
de noua actorum apostolorum apoorypliórum editione. $us VII
de actis Petri apoeryphis . . . . .. .. .. .... VIII
de actis Pauli apocryphis . . E, dd «ἢ. ems EUN XI
de actis Petri et actis Pauli gustus "un XIV
de passione Petri gnostica prolixiore quae Lini nomine » fertur. XIV
de passione Pauli gnostica prolixiore . . . . . . . . . . XXXIII
de uita passioneque Petri breuiore . . . . . . . . . . . XXXIII
de passione Pauli breuiore. . . . . . . . . . . . . LV
de actis Petri et Pauli catholicis. . . . -— 2 LVII
de actis Petri et Pauli catholicis quae Marcelli nomine feruntur LVII
de actis Petri et Pauli catholicis breuioribus . . . . . . - XC
de actis Paui et Theclae . . . . . . . .. .. ... XCIV
de actis Thaddaei . . . E s CVI
de epistulis Abgari ad Christum et Christi ad Abgarum m CIX
martyrium beati Petri apostoli & Lino ni Gun: 1
passio sancti Pauli apostoli. . . ; : 28
actus Petri cum Simone . . oue aM xu πο ἧς ΤῺ mL" 4b
μαρτύριον τοῦ ἁγίου dxoctrólov Iléxoov d ΤΩ ΚΣ οὐδοῦ quais de τῆν τώ 18
μαρτύριον τοῦ ἁγίον ἀποστόλου Παύλου. . . . . . . . . 104
passionis Pauli fragmentum. . P. del τ 105
μαρτύριον τῶν ἁγίων ἀποστόλων Πέτρου χα Ileiàov — Ó 118
passio sanctorum apostolorum Petri et Paui . . . . . . . 119
πράξεις τῶν ἁγίων ἀποστόλων Πέτρου xal Παύλου... . . 118

paseio apostolorum Petri et Pauli (breuior).
πράξεις Παύλου xal Θέχλης. τ ἐς
πράξεις Θαδδαίου. :

ἐπιστολὴ Αὐγάρου

index scriptorum .
index nominum
index graecus .
index latinus

223
235
218
addenda οὗ corrigenda. . . . . . . . .. . . . . .. 284
297
304
309

PROLEGOMENA

Aeta apostolorum apocrypha ante hos undequadraginta
annos & Constantino Tischendorf edita sunt. cuius libri exem-
plaribus uenditis eum nouam editionem bybliopola pararet, a
Maximiliano Bonnet uiro harum rerum peritissimo impetrauit,
ut suis laboribus cum meis quantuliseumque consociatis librorum
manuscriptorum farraginem in bybliothecis latitantem diligenter
peruestigaret nouisque subsidiis petitis Tischendorfii apparatum
augeret et emendaret. tanta documentorum tum editorum tum
ineditorum eopia inuenta est, ut de rei conatu paene despera-
remus. Tischendorf pareum tantum librorum delectum insti-
tuerat. omiserat enim ille non solum textus latinos qui Lini,
Marcelli, Melitonis, Abdiae aliorum nominibus insigniuntur licet
iam tune prelo mandatos, sed etiam graeca Prochori iamdudum
a Michaele Neandro publicata. postea multi libri adhuc in-
cogniti in lucem protracti, multorum quos imperfeetos ille edi-
derat supplementa, aliorum fragmenta, aliorum uersiones antiquae
aut recensiones quas uocant ab excusis uehementer discrepantes
repertae sunt. taceo de codicibus manuscriptis fere innumeris
qui nobis in notitiam uenerunt, quorum alii exseribendi, alii cum
libris impressis conferendi, alii examinandi saltem aut describendi
erant. uastissimum igitur mare pernauigaturi :editoris labores
ut qui unius hominis uires excederent inter nos ita distribuendos
curauimus, ut acta passionesque Petri, Pauli, Petri et Pauli, acta
Pauli et Theclae, acta Thaddaei mihi edenda traderentur, acta
Ioannis, Andreae, Thomae reliquorum quae supersunt aposto-
lorum Bonneti curae committerentur. en accipe beneuole lector
primum editionis nostrae fasciculum, libros omnes quos ego
eastigandos suscepi comprehendentem.

De actorum uel actuum apostolorum apocryphorum origine
indole usu ip libro meo 'die. apokryphen Apostelgeschichten

VIII PROLEGOMENA

und Apostellegenden. Braunsehweig 1883—1890' uberius ex-
posui. Actorum Petri et Pauli duo genera distinguuntur, alterum
gnostieum alterum eatholieum. quae tamen distinctio ad libros
qui ad nostram memoriam peruenerunt eum grano salis ut
aiunt adhibenda est. neque enim gnostiea doeumenta in mani-
bus sunt plane integra uel a ecatholieis emendatoribus intaeta,
neque catholicorum librorum sutores a gnostieis fabulis prorsus
abhorruerunt. nam haeretieorum libri, id quod iam Tischen-
dorfius animaduertit, postea ab hominibus catholicis fidei ad-
hibiti et in eatholiei populi usum conuersi sunt, ita tamen ut
haeretieae originis uestigia non plane exstinguerentur. eatholiei
autem libri sescenties retractati aucti exornati pristinam sin-
ceritatem magis et magis amiserunt magnaque narratiuneularum
undique eongestarum mole quasi obruti sunt.

Aeta Petri apocrypha primus Eusebius!) quem Hiero-
nymus depeeulatus est?) in libris apostolo falso adseriptis
enumerat. post illum Philaster Brixiensis,?) Ioannes Thessa-
lonicensis ? Innocentius) et Gelasius) episcopi Romani, Photius

ἢ Hist. eccl. III, 8, 3 τό γε μὴν τῶν ἐπιχεχλημένων αὐτοῦ πράξεων

καὶ τὸ κατ᾽ αὐτὸν dvojmoqioo» εὐαγγέλιον τό τε λεγόμενον αὐτοῦ κήρυγμα

sei τὴν λεγομένην ἀποχάλυψιν οὐδ᾽ ὕλως £v χαϑολικοῖς ἴσμεν παραδεδομένα,

ὅτι abe ἀρχαίων μήτε τῶν καϑ' ἡμᾶς τις ἐχχλησιαστικὸς συγγραφεὺς ταῖς
ἐξ αὐτῶν συνεχρήσατο μαρτυρίαις.

ἢ) Catal. uiror. illustr. 1 ed. Herding p. 1 libri autem, e quibus
unus actorum eius (Petri) inscribitur, alius euangelli, tertius praedi-
cationis, quartus ἀποκαλύψεως, quintus. iudicii, inter apoeryphas scrip-
luras repudiantur.

?) Haer. 88 mam (habent?) Manichaei apocrypha beati Andreae
apostoli id est actus quos fecit ueniens de Ponto in Graeciam, quos con-
scripserunt iunc discipuli sequentes apostolum; wnde et habent Mani-
chaei et alii (ales (sc. haeretici) Andreae beati et Ioannis actus euan-
gelistae, beati et Petri similiter apostoli et Pauli pariter apostoli; in
quibus quia signa fecerunt magna οἱ prodigia, ut pecudes et canes. et
bestiae loquerentur, etiam εἰ animas hominum tales uelut canum et pecu-
dum similes imputauerunt esse haeretici perditi,
τς ἢ praefat. in libr. de dormitione Mariae apud Bonnetum in Hilgen-
feldi annalibus 1880 p. 239 οὕτω γὰρ εὑρήχαμεν χρησαμένους καὶ τοὺς
ἔναγχος ἡμᾶς προηγησαμένους καὶ τοὺς πολλῷ πρὸ αὐτῶν ἁγίους πατέρας,
τοὺς μὲν περὶ τὰς χαλουμένας ἰδικὰς περιόδους τῶν ἁγίων ἀποστόλων
Πέτρου καὶ Παύλου καὶ ᾿Ανδρέου καὶ Ἰωάννου, τοὺς δὲ περὶ τὰ πλεῖστα
τῶν χριστοφόρων μαρτύρων συγγράμματα" δεῖ γὰρ ὡς ἀληθῶς ἐκχαϑαίρειν
κατὰ τὸ γεγραμμένον τοὺς λίϑους ἐκ τῆς ὅδοῦ, ἵνα μὴ τὸ ϑεῖον ἢ τὸ
(ϑεώνητον suspicatur Bonn.) ποίμνιον προσχόπτῃ.

τ δὴ Epist. VI, 18 ad Exuperium ap. Coustant, epp. pontif. I, 796

PROLEGOMENA IX

Constantinopolitanus!) πράξεις uel περιόδους Πέτρου quibus
haeretici utantur eommemorant; Innocentius et Photius eas
Leucio uel Leucio Charino pessimae famae haeretico tribuunt, qui
apostolorum fabulas composuisse gnosticisque doctrinis adsper-
sisse narratur. idem liber a Nicephoro Constantinopolitano in
diuinarum scripturarum stichometria?) et ab Athanasio quodam
uel] Pseudathanasio synopseos scripturae sacrae auctore?) inter
libros Novi Testamenti apocryphos uel addubitatos refertur.
eodem nomine τῶν πράξεων siue περιόδων Πέτρου interdum

cetera autem quae uel sub nomine Matthiae, siue lacobi minoris, uel sub
nomine Petri et loannis, quae a quodam Leucio scripta sunt [uel sub
nomine Andreae quae a Nexocharide et Leonida philosophis], uel sub
nomine Thomae et si qua sunt alia, non solum repudianda uerum etiam
noueris esse damnanda.

9$ Decretum Gelasii VI, 3—6 apud Crednerum Zur Geschichte des
Kanons p. 215 (Thiel Epp. pont. I, 462) actus nomine Andreae apostoli,
apocryphum. actus nomine Thomae apostoli, libri decem, apocryphum.
actus nomine Petri apostoli, apocryphum. actus nomine Philippi apostoli,
apocryphum.

1), Byblioth. cod. 114 ᾿ἀνεγνώσϑη βιβλίον αἱ λεγόμεναι τῶν ἀποστόλων
περίοδοι, ἐν αἷς περιείχοντο πράξεις Πέτρου, Ἰωάννου, ᾿Ανδρέον, Θωμᾶ,
Παύλου" γράφει δὲ αὐτάς, ὡς δηλοῖ τὸ αὐτὸ βιβλίον, Δεύχιος Χαρῖνος. --- —
γέμει δὲ xal μωρίας πολλῆς καὶ τῆς πρὸς ἑαυτὸν μάχης καὶ ἐναντιώσεως. .
φησὶ γὰρ ἄλλον εἶναι τὸν τῶν Ἰουδαίων ϑεὸν χαὶ χαχόν, οὗ χαὶ Σίμωνα
τὸν μάγον ὑπηρέτην χαϑεστάναι, ἄλλον δὲ τὸν Χριστόν, Ov φησιν ἀγαϑόν"
χαὶ φύρων ἅπαντα χαὶ συγχέων χαλεῖ αὐτὸν χαὶ πατέρα καὶ υἱόν. λέγει
δὲ μηδ᾽ ἐνανθρωπῆσαι ἀληθῶς ἀλλὰ δόξαι, xal πολλὰ πολλάχις φανῆναι
τοῖς μαϑηταῖς, νέον xal πρεσβύτην πάλιν xal πάλιν παῖδα, χαὶ μείζονα
χαὶ ἐλάττονα χαὶ μέγιστον, ὥστε τὴν χορυφὴν διήχειν ἔσϑ᾽ ὅτε μέχρις
οὐρανοῦ. πολλὰς δὲ χαὶ περὶ τοῦ σταυροῦ χενολογίας χαὶ ἀτοπίας ἀνα-
πλάττει, χαὶ τὸν Χριστὸν μὴ σταυρωθῆναι, ἀλλ᾽ ἕτερον ἀντ᾽ αὐτοῦ, xal
καταγελᾶν διὰ τοῦτο τῶν σταυρούντων. γάμους τε νομίμους ἀϑετεῖ xal
πᾶσαν γένεσιν πονηρᾶν τε χαὶ τοῦ πονηροῦ λέγει. χαὶ πλάστην τῶν δαι-
μόνων ἄλλον ἐχληρεῖ. νεχρῶν δὲ ἀνθρώπων καὶ βοῶν xal χτηνῶν ἄλλων
παραλογωτάτας xai μειραχιώδεις τερατεύει ἀναστάσεις. --- --- χαὶ ἁπλῶς
αὕτη ἡ βίβλος μυρία παιδαριώδη χαὶ ἀπίϑανα χαὶ χαχόπλαστα χαὶ ψευδῆ
χαὶ μωρὰ καὶ ἄλλοις (ἀλλήλοις μαχόμενα καὶ ἀσεβῆ καὶ ἄϑεα περιέχει"
ἣν εἰπών τις πάσης αἱρέσεως πηγὴν xal μητέρα οὐχ ἂν ἀποσφαλείη τοῦ
εἰχότος.

?) in Nicephori opusculis historicis ed. C. de Boor (Lips. 1880)
p. 195, 7 sqq. xel ὅσα τῆς νέας εἰσὶν ἀπόχρυφα' o' περίοδοι Πέτρου
στίχων βῳν' β΄ περίοδος Ἰωάννου στίχων Bx |y' περίοδος Θωμᾶ
στίχων ay.

3) apud Crednerum Geschichte des neutest. Kanon ed. Volkmar
p. 249 τῆς νέας πάλιν διαϑήχης ἀντιλεγόμενα ταῦτα" Περίοδοι Πέτρον.
Περίοδοι Ἰωάννου. Περίοδοι Θωμῷ

X PROLEGOMENA

etiam Clementis Recognitiones uel Homiliae uoeantur, in quibus
de itineribus Petri disputationibusque eum Simone mago insti-
tutis sermo est!). sed hoe totum litterarum genus a libro
gnostieo probe distinguatur oportet. haeretiea acta antiquissima
sunt. fortasse iam Clemens Alexandrinus narrationes quasdam de
uxore liberisque Petri apostoli ex iis hausit?), quamquam non satis
constat, num ipsum librum legerit an fama tantum et auditione
fabulas istas aeceperit, ex eodem libro Commodianus historiam
de eane Petri iussu eum Simone colloquente?), auetor libri qui
Didasealia Apostolorum inseriptus est*), nee non Constitutionum
apostolorum auetor*) historiam de certamine inter Petrum et
Simonem Romae instituto et de morte Simonis, Arnobius*) et
Ambrosius?) itidem quae de casu Simonis narrant delegisse
uidentur. Hieronymus in :regiódo«c Petri et uxorem et filiam eius
commemorari testatur; sed librum quem alibi eum Recognitioni-
bus Clementinis confundere uidetur, numquam. manibus contre-
etauit*), aliter de Augustino?) iudieandum est, qui in scripturis
apoeryphis, i. e. in aetibus Petri quibus Maniehaei utebantur,
narrationem istam de filia Petri paralytiea etiam in aetis Philippi
et in aetis Nerei et Achillei traditam legit!?). ex iisdem actibus
Isidorus Pelusiota aliquot uerba Petri apostoli allegat, quae in
. netis Petri Vereellensibus infra prelo mandatis reperiuntur!!),

1) Photius bybl. cod. 112, 113. Origenes comm. iu Genes. tom. III
Opp. t. II, 20 ed. Ruaeus. Epiphan. haer. 30, 15.

3) Strom. VII, 11, 63 p. 869; III, 6, 52 p. 535 ed. Potter.

ἢ Carmen apologet. p. 620.

ἢ Didascalia VI,85q. graece ap. Bunsen Analecta antenicaena lI, 325 sq.

5) Constit. Apost. VI, 71—9 p. 162—166 ed. Lagarde.

*) aduers. gentes II, 12.

7) in Hexaém. IV, 8 (Migne series latina XIV col. 218).

*) adu. Iouinian. I, 26 t. II, 278 ed. Vallarsi possumus autem de
Petro dicere quod habuerit socrum eo tempore quo credidit et uxorem
iam non habuerit; quamquam legatur in περιόδοις et uxor eius et filia.
cef. comm. in Galat. I, 18 t. VII, 394 Vall. mom ut oculos, genas uul-
tumque eius ( Petri Paulus) aspiceret: utrum macilentus an pinguis, adunco
maso esset an recto: et utrum. frontem uestiret coma; an ut. Clemens in
Periodis eius refert caluitiem haberet in capite.

9") contra Adimant. 17, 5 Opp. t. VIIL, 101 ed. Antuerp. 1700.

9?) uddit. ad acta Philippi ap. Tisebend. Apocal apocr. p. 149. 155
acta Nerei et Achillei in Actis SS, Maii t. III p. 10,

11) lib. II ep. 99 ad Aphrodisium (Opp. ed. Paris. 1638 p. 167) οἱ
μὲν οὖν ἀπόστολοι ἃ ἐχώρησαν ἔγραψαν, xa90c Πέτρος ὃ κορυφαῖος τοῦ
χοροῦ ἐν ταῖς ἑαυτοῦ πράξεσι σαφῶς ἀπεφήνατο" Ἢ ἐχωρήσαμεν ἐγράψαμεν,
ὁ δὲ κύσμος οὐδὲ τὰ γραφέντα ἐχώρησεν.

PROLEGOMENA Xl

Inde a saeculo quarto exeunte acta Petri in usu frequenti
scriptorum «eatholicorum fuerunt. ex iis Ambrosius Medio-
lanensis in latina belli Iudaici quam falso Hegesippi uocant
historia!) narrationem illam de conflictu Petri cum Simone
Mago deque morte apostoli sumsit, quae cum passionis apostoli
narratione Lino adscripta passim ad uerba conuenit. ex iisdem
multa descripserunt auctor actorum Nerei et Achillei?), syriacae
praedicationis Petri compositor?), auctor libri πράξεις τῶν ἁγίων
ἀποστόλων inscripti quo chronographi graeci inde a saeculo
sexto saepe utuntur*) Symeon denique Metaphrastes uel quis-
quis ille est qui τὸ ὑπόμνημα in Petrum et Paulum consarci-
nauit5). quibus testibus accedunt Ambrosius Mediolanensis epi-
seopus, qui in sermone contra Áuxentium fugam et reditum
Petri iisdem fere uerbis quae in actis Petri leguntur enarrat);
Augustinus, qui in epistula ad Casulanum") et Pseudaugustinus
uel Maximus Taurinensis, qui in sermone II in natal. app. Petri
et Pauli?) fabulas quasdam ex eodem fonte deriuatas com-
memorat.

Acta Pauli catholiea inde a saeculo secundo uel tertio
in ecclesia summo in honore habita sunt. Origenes ea duobus
locis laudat, uno qui in commentario in Ioannem, altero qui
in libro de principiis seripto legitur?). ex iis quae priore loco
excerpsit apparet πράξεις illas Παύλου simul de Petri passione
mentionem fecisse. deinde Eusebius acta Pauli enumerat tum

1) Peeudohegesipp. de excid. Hierosolym. IIl, 2 p. 170—173 ed.
Weber et Caesar.

*) Acta SS. Maii t. III p. 4 sqq.

3) apud Curetonium Ancient Syriac Documents p. 35 sqq. uersionis
anglicae.

4 Ioannes Malala p. 825 sqq. ed. Oxon. Georgius Hamartolus
p. 268 sqq. ed. Muralt. Cedrenus I, 362 sqq. ed. Bonn. Michael Glycas
p. 438 sqq. ed. Bonn. cf. etiam uersiones slauicas a Socoloffio repertas,
de quibus exposui in libro meo supra memorato p. 208 sqq.

5) Acta SS. Iun. t. V p. 411—424.

6) Migne series latina XVI col. 1053.

7) Epist. 36, 21 Opp. t. II col. 58.

9) Sermo 202 appendicis Opp. Augustini V, 2 c. 238.

9) in Ioann. tom. XX, 12 (Opp. IV, 322 ed. Ruaeus) εἴ τῳ δὲ φίλον
παραδέξασϑαι τὸ ἐν ταῖς Παύλου Πράξεσιν ἀναγεγραμμένον, ὡς ὑπὸ voi
σωτῆρος εἰρημένον" "Avo9tv μέλλω σταυροῦσϑαι, οὗτος xtA. De princ. I,
- 9, 8 (Opp. I, 54) unde et recte mihi dictus uidetur sermo ille qui in
actibus Pauli scriptus est, quia Hic est uerbum, animal uiuens.

XII PROLEGOMENA

in seriptis apostoli addubitatis tum in libris Noui Testamenti
quorum auetoritati contradieitur (ἐν roig ἀντιλεγομένοις)}). auctor
eatalogi qui eodiei Claromontano adnexus est, aetus Pauli inter
canonicos libros?) Anastasius Sinaita in Quaestionum et Re-
sponsionum appendice inter libros Noui Testamenti apoeryphos
refert.) :caueas ne antiquissimos illos et maximi aestumatos
aetus siue aeta Pauli eum aetis Pauli et Theclae confun-
das, quae numquam aeta Pauli sine additamento sed plerum-
que passio S. Theelae (μαρτύριον τῆς ἁγίας Θέχλης) nuncu-
pantur.

Longe alia ratio eorum aetuum est, qui testibus Philastro*),
Ioanne Thessalonicensi*), Photio*) una eum actibus gnosticis
Petri aliorumque apostolorum in haeretieorum usu fuerunt. ex
his Nicephorus fragmentum aliquod nobis seruauit, in quo ϑηριο-
μαχέα apostoli Ephesina deseribitur?*). quae in iisdem aetibus
de laetis unda ex apostoli eeruiee profluente narrantur, eorum
memoria saepenumero a scriptoribus eeelesiastieis repetitur.
perhibent hane narrationem ex scriptoribus graecis Macarius
Magnes*), Pseudochrysostomus?), Menaea Graeeorum!?), ex
seriptoribus latinis Pseudaugustinus in sermone I im natal.

-----.-ἰ.. ——— 1..ὍΧὕθ0.

1) Hist. ecel. ΠῚ, 3, 5 οὐδὲ μὴν τὰς λεγομένας αὐτοῦ (Παύλου) πράξεις
ἐν ἀναμφιλέχτοις παρείληφα. TIL, 95, 4 ἐν τοῖς νόϑοις κατατετάχϑω χαὶ τῶν
Παύλου πράξεων 5X γραφή (hbri nothi paulo infra τοῖς ἀντιλεγομένοις
adnumerantur).

3) apud Crednerum Geschichte des neutest. Kanon (ed. Volkmar)

p. 177. actus. pauli uer. IHIDLX.

*) apud Cotelerium Patres apost. ed. Clericus I, 197 et Crednerum
l. e. p. 240 sq.: 19" Παύλου πράξεις,

Ἢ Haer. 88.

*) praef. libri de dormitione Mariae 1, c.

9) Byblioth. cod. 114,

7) Hist. eccl. IL, 25.

*) IV, 14 Opp. p. 182 ed. Blondel (sermo est de Petro et Paulo
apostolis) ó μὲν γὰρ τῆς χεφαλῆς τμηϑεὶς αἵματι καὶ γάλωετι τὸν ὄφιν εἰς
λιχνείαν ὥσπερ ἐδελέασεν, Ó δὲ τῷ σταυρῷ τοῦτον εὐτόνως συνέκοψεν.

?) Hom. in app. principes Opp. VIII, 2 p. 10 ed. Montefale. Παῦλος
δὲ ὁ τρισμαχάριος τὴν κεφαλὴν ξίφει ἀπετμήϑη .. . ποῖον ξίφος διῆλθεν
ἐκείνου τὸν λάρυγγα . «. ποῖος τόπος τὸ σὸν ἐδέξατο αἷμα, τὸ γαλαχτοειδὲς
ὁραϑὲν ἐν τῷ χιτῶνι τοῦ σὲ ἀνασχολοπίσαντος:

1) Men. Iunii ed. Venet, 1683 p.ox': xal ἐν Ῥώμῃ καταντήσας...
ἐχεῖσε τὸν βίον κατέλυσε χρόνον ὕστερον μετὰ Πέτρου τὸν αὐχένα runóels.
ix δὲ τῆς πληγῆς ἀπορρεῖσαι φασὶν αἷμα σὺν γάλακτι.

PROLEGOMENA XIII

app. Petri et Pauli!?), Gregorius Turonensis?) ex eodem
fonte hausta sunt quae loannes Chrysostomus de pincerna
Neronis per Paulum ad fidem conuerso tradit?). quibus for-
tasse addere licet quae apud eundem scriptorem de con-
eubing imperatoris, de praefecto carceris et de Agrippa prae-
feoto urbis itidem ad saera Christiana adductis leguntur!),
quamquam ille actorum textus quem nunc in manibus habemus
a Chrysostomi narrationibus plus minus discordat. Chrysostomum
rursus Michael Glycas secutus est5) ^ acta Petri et Pauli
gnostiea uitam et passionem utriusque apostoli seorsim de-
seripserunt, Paulumque post Petri demum mortem Romam
uenisse tradiderunt. unde orta est opinio illa, in Gelasii
decreto haereticis tributa), quae tamen interdum etiam apud
catholicos scriptores occurrit, Petrum et Paulum seilicet eodem
quidem anni die, sed non eodem anno mortem oppetiisse?).

') Sermo 201 Opp. V append. col. 287 de Pauli uero ceruice cum
eam persecutor gladio percussisset, dicitur fluxisse magis lactis unda quam
sanguinis.

3) Glor. martyr. 1, 28 (p. 504 ed. Krusch) ex cuius sacro corpore
lac defluxit et aqua.

*) Hom. 46 in acta app. (Opp. IX, 349) λέγεται Νέρωνος xai οἰνοχόον
xal παλλαχίδα ἀσπάσασϑαι. Hom. 10 in 2. Tim. (Opp. XI, 722) ἐπειδὴ δὲ
τὸν οἰνοχόον αὐτοῦ (Νέρωνος) χατήχησε, τότε αἰτὸν ἀπέτεμεν.

5 aduers. uitup. uitae monast. I, 3 (Opp. I, 48) οὗτος ὁ Νέρων τὸν
μαχάριον Παῖλον .. . τοιαῦτα ἐγχαλῶν . . . παλλαχίδα γὰρ αὐτοῦ σφόδρα
ἐπέραστον πείσας τὸν περὶ τῆς πίστεως δέξασϑαι λόγον, ἔπειϑεν ὁμοῦ χαὶ
τῆς ἀχαϑάρτου συνουσίας ἀπαλλαγῆναι ἐχείνης" τοιαῦτα γοῦν ἐγχαλῶν
ἐχεῖνος . .. τὸν Παῦλον... τὸ μὲν πρῶτον ἔδησεν ... τέλος ἀπέχτεινεν.
Hom. 8 in 1. Tim. (Opp. XI, 673) προσέχρουσε γὰρ (ὁ Παῦλος) τότε τῷ
Νέρωνι τινὰ τῶν ἀναχειμένων αὐτῷ οἰχειωσάμενος. Hom. XVI, 5 in
Antiochen. (Opp. II, 168) μετὰ τούτων (τῶν δεσμέων) ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ
διατρίβων τὸν δεσμοφύλαχα ἔπεισε, μετὰ τούτων τὸν ᾿Αγρίππαν ἐπεσπά-
σατο, μετὰ τούτων πολλοὺς μαϑητὰς χατεσχείασεν ὁ Παῦλος.

5) Chron. p. 439 &q. ed. Bonn.

9) Decret. Gelasii apud Credner. l. c. p. 190 sq. (Thiel epp. Pontif.
1, 455) (Petro) addita est etiam societas beatissimi Pauli apostoli, uasis
electionis, qui non diuerso, sicut haeretici garriunt, sed uno tempore, uno
eodemque die gloriosa morte cum Petro in urbe Roma sub Caesare Nerone
agonizans coronatus est.

7) Pseudaugustini sermo V in natale app. Petri et Pauli in August.
Opp. t. V append. col. 241. sermo XIX in nat. app. Petri et Pauli in
Maii Nova Patr. Bybl. I, 1 p. 40. Prudentius Peristephan. hymn. 12
u. 8—28 (p. 152 sq. ed. Heins.) Nicephor. H. E. II, 37. Michael Glycas
chron. p. 437 sq. ed. Bonn. Symeon Metaphr. in Act. S8. Iun. t. V

XIV PROLEGOMENA

1, Aeta Petri et acta Pauli gnostica.

Passiones Petri et Pauli quae Lini episcopi Romani nomine
feruntur primus edidit Iacobus Faber Stapulensis ad caleem
commentariorum in epistulas Pauli, qui prodierunt anno 1512,
iterum typis expressi sunt 1515 uel 1516!). utramque pas-
sionem Faber si ipsum audire uelis *ad castigatiora exemplaria
recensuit; si uerum quaerimus, de codieum manuscriptorum
auetoritate nihil eurauisse dicendus est; sed ut illius temporis
litteratores solebant, textum sescenties emendauit et ad stili
elegantiam quam quinti decimi et sexti decimi saeculi homines
affectabant accommodauit.

Sie p. 1 l. 6 seribit »eracu/a ostensa pro mzraculorum ostenta
l]. 7 et diuersa pro seu aduersa immo diuersa 1. 9 post passionem
quoque multiplicem et flagellorum acerbitatem pro post passtonum
quoque multiplicum , . . acerbitatem p. 2 1. 4 /|uxu pro ffuxu
l.16 »omina pro uocaóuía 1. 20 adznuicem pro alterutrum p. 3
l.4 se proripere pro proripere 1. 6 conuentre pro coire 1. 16 ad
inquinamentum flectere pro ad tnquinamentum commixtionis fn-
Jfectere p. 4 1. δ maerore confectus pro maerore affectus 1. 7
delinimentis ac toto conamine refragari tentabat pro del. a coepto
con. refr. temptabat 1. 19. windicaturus esset pro utndicaret ibid.
reddidit responsum pro reddidit mandatum l1. 292 aufugerat pro
auerterat ibid. adhaesi? pro adAaeserat p. b l. 2 znmnotescere fecit
pro zwnotuit 1. 3 im consessu pro zm comuentu senatus l 4 ad per-
suasionem urbis aeternae pro ad. peruersionem u. ae. l. 5 eman-
cipat pro »tancipat 1. 9 sub occasione in senatum uemt pro sub occa-
sione senatus inuenit 1. 10 innotescere . . . fecerant pro zunotuerunt
l].17 mec mos mec illos pro me mos ac ios p.6 1.1 Jeuauerunt
uocem pro Jeuauerunt planctum]. 1 Βα. ubi sunt uerba pro ubi

p. 423. Ioann. Zonaras II, 479 ed. Bonn. Gregor. Turon. glor. martyr.
c. 98 (p. 504 ed. Krusch) Isidor. Hispal. de uita et obitu sanctorum (in
Monum. Patr. orthodoxographis Basil. 11, 597). Arator ad Vigil. et Florian.
de apost. hist. lib. II in Bibl. Patr. Max. Lugd. X, 141.

1 S, Pauli epistolae . XIV. ex uulg. editione, adiecta intelligentia
ex graeco cum commentariis lacobi Fabri Stapulensis . . . accedit ad
calcem Linus episcopus de passione Petri et Pauli ex graeco in. latinum
conuersa. sub finem libri leguntur haec Hoc opus illustratore Christi

. absolutum fuit in coenobio S. Germani iuxla Parisios a. 1512 et
eodem anno circa natalem dominicae de purissima uirgine natiuitatis
diem ex officina H, Stephani emissum fol.

PROLEGOMENA XV

sunt uerba modo 1, 7 in faciem pro ante factem ibid. procidentes
pro cadentes 1. 10 8qq. eur quos... peperisti (om sequenti quos)
0. H0$ ... ee mutata uerborum Struetura pro cwr "os

Mr quos .. . exponis |. 10 recenter pro nouzter 1. 15 Βα.
jndulserat pro se . . . zndulserat 1. 21 magistratibus pro »αρὶ-
strianis 1. 2b regis iussione te impeteret pro regis tussto te zmpe-
tere? (mutato subiecto) p. 7 1. 1 Zzéere pro Zzcentzose 1. 5 sq. uw
qui pro u£ quia 1. 8 mon iam .. . quam pro non tantum ...
quam ]l. 10 semio ualde confecti pro affect? ibid. genasque uel-
lentes pro genasque scindentes 1.16 solatto destituta pro so/atto
desolata ]|. 16 sq. accelerare festtna pro accelera festimmare
l. 19 ura modum pro wtra humanum modum p. 8 1. 14 sq.
quorum fides expedit roborari pro quorum fides expetit roborari
l. 18 sermone pro amsmonitione p. 9 l. lanquam pro quas: (sic
fere semper) l. 11 awdaczza pro fidutia l. 19 decipienttum pro
deceptorum p. 10 1. 11 eructfig? fecit pro cructfigz $ussi? p. 11
l. lq. Zumultuantibus uocibus plebis adzmuicem ro tzncondttis
uocibus plebis 1. 13 sq. in loco Matth. 96, 53 textum uersionis
uulgatae substituit l. 16 Nauwsmackia pro Naumackiae p. 12 1.1
zu "onte pro zm montem 1. ll euenturum pro uenturum p. 13
l. 7 a dominio diaboli capttuantis (cum E) pro a dom:nio dia-
6olicae captiuitatis 1. 11 sq. a populo salutartter depellts pro
poculo. salutari depellis 1. 24 auocate addit ad :/ud quod tn-
uistbile est p. 14 1. 18q. quid es? quod tempus atteritis pro quid
est quod tricatis 1. 8 aq. μὲ spirituali adhaeream domino pro ut
spiritu adh. domino 1. 8 est cructfixus pro dignatus est pati 1. 13
mysterialiter pro. mirabiliter p. 15 l. 11 contabescerent. animo
pro deéescerent p. 16 1. 4 ex uero Jumtne pro de uero [umzre
l. 6 existens pro existis 1.8 principale (cum G) pro frznctpale suum
l. 9 cuzus lapsus stgnificat speciem. pro cuius lapsus significatur
specie l. 14 sq. iw quo tu . . . quos tnuenisti pertturos pro tn
quo fu nos . . . tuuenisti et. perituros 1. 16 quibus est. audire
promptum pro quibus est proprium audire p. 17 l. 10 8q. ?rae-
sentia uidelicet ut aeterna et aeterna. ducebantur ut. praesentia. et
dextra sinistra pro praes. uid. pro sinistra et quae pro sinistra
ducebantur aeterna 1. 26 sermo solidus et utuus pro sermo unus et
solus 1. 27 ceterum pro siquidem p. 18 1. 2 naturalia crucis pro
lateralia crucis p. 19 1l. 2 amicabilzs actor. et praefector. pro
amicus auctor et perfector 1. 12 εἰ aeterna refectio pro aeternae
uitae refectio p. 21 l. 10 sq. suffragiis sancti Petri . . . con-
firmata est pro. meritis s. Petri ... confirm. est. hue accedunt

AW . PROLEGOMENA

multa alia quae non notaui. ordo uerborum ubi durior uide-
batur eorreetus est, partieulae hie adduntur illie immutantur,
pronomina inter se permutantur ete.

Fabri editionem repetiuerunt Guilelmus Malerbault (Parisiis
1566), Laurentius de la Barre (Parisiis 1583) et Bybliothecae
quae uoeantur Patrum quarum nouissima est Bybliotheca Patrum
maxima Lugdunensis (tom. II p. 67—73). textus cum iterum
iterumque prelo mandaretur innumeris maculis conspersus et
typographorum erroribus inquinatus est.

Passio Petri apostoli in plerisque eodicibus a Lino episcopo
graece conseripta et orientalibus eeclesiis tradita esse dicitur.
idem interdum non solum passionis Pauli, sed etiam uitae
Petr quae Abdiae nomine fertur codicibus inseribitur. in ali-
quot eodicibus huius uitae etiam praefatio quae uerbis *Licet
plurima de apostolicis signis' incipit, epistula Lini uocatur.
unde concludere licet Lini nomen primum passioni Petri addi-
tum fuisse et postea demum eum ad passionem Pauli tum ad
Abdiae quem uoeant librum translatum esse. quod autem
Linum illum passionem graece composuisse dicunt, id certe
non ita aeeipiendum est, ut ipsum illum textum quem hodie
Lini nomine legimus graecis litteris conscriptum fuisse credamus.
rectius iudieabis, si eum ex antiqua aliqua graeci libri uersione
eonfeetum, multis additamentis auctum et quod ad uerborum
ordinem attinet nonnihil immutatum, paraphrastae. potius quam
translatoris opus esse statueris. ita quae statim ab initio
passionis usque ad primi eapitis finem leguntur, deinde quae
eapite V de eustodibus carceris narrantur, genuino textui
adieeta sunt. uerum is qui passionis textum in nouam formam
redegit non solum multa addidit, sed etiam passionem ab ante-
cedentibus aetorum partibus abseidit.

Integer ut uidetur miraeulorum textus, quatenus quidem
Romae inde ab aduentu apostoli usque ad mortem eius in
urbe patrata sunt, in codiee latino Vercellensi nuper repertus
est. translatio latina non eadem est atque ista quae apud
Linum quem uocant legitur. etenim $i utrumque passionis
textum eomparaueris, statim intelleges, non duas esse eiusdem
latinae interpretationis propagines, sed duas graeci textus inter-
pretationes latinas, eura stilo uerbis diuersissimas!), accedit

*) Videsis utriusque textus collationem quam institui in libro meo
supra memorato Il, l p. 109 sq.

PROLEGOMENA X VII

quod ne graeci quidem libri ex quibus latinae ueraiones con-
fectae Sunt, eundem uerborum tenorem seruauerunt. extrema
&ctuum Vercellensium pars quae passionem apostoli complecti-
tur etiam graeca, slavica, aethiopicea, sahidiea lingua ad nos
peruenit. hi textus omnes eandem narrationis speciem atque
fornam praebent, multo illam quidem Pseudolini historia
breviorem, quae licet nonnumquam uera seruauerit, tamen
permultis locis ex textu prolixiore non solum leuiter et incondite
excerpta sed etiam ineptissime decurtata et mutilata est. textus
graecus, quem nuper ex codice Patmio in publicum proposui),
etiam in codice bybliothecae Batopedianae reperitur, ubi
passioni apostoli multa praemissa sunt quae iisdem fere uerbis
etiam in Vercellensi codice latino leguntur. Illius autem textus
non ea eum uersione Vercellensi cognatio est, ut hane ab illo
originem traxisse credamus. uterque enim textus eiusdem
quidem íamiliae est, a prolixiore textu quem Lini aiunt satis
diuersae; sed mox hie mox ille ad alterius familiae textum
propius aecedit. itaque uersionem Vercellensem quamquam ex
graeco translata est tamen non ex Patmio graeco translatam
esse apparet. imo uero dubitare lieet, num graeca Patmia ori-
ginalis auctoris sint, an litteratoris euiuspiam paullo recentioris
aetatis, qui librum a Latinis acceptum suis studiis patriae rursus
uindicauerit?).

Prolixioris textus uerba iam tertio uel quarto saeculo latine
reddita sunt: nam ut supra monuimus iam Ambrosius Medio-
lanensis latina huius recensionis quam uocant uersione utebatur.
eundem textum porro auctor anonymus uitae Petri, quae in pas-
sionum apostolorum collectionem Abdiae Babylonio adscriptam
recepta est, sub finem saeculi sexti ad historiam ab ipso con-
cinnatam adhibuit. addas actorum Nerei et Achillei compositorem,
qui saeculo ut uidetur quinto in epistula quadam Marcello Petri
discipulo subdita passionis textum commemorat, quem Linus
graeco sermone ad ecclesias orientales scripserit. neque tamen
hic prolixior textus, sed breuior ille quem codex Patmius
graece, codex Vercellensis latine perhibet, ad orientales ecclesias
Aegyptiorum, Aethiopum, Ruthenorum septentrionalium pro-
pagatus est. latina translatio iam in saeculi septimi codice

— —Ó— —À—

? in annalibus meis quibus inscribitur Jahrbücher für protestan-
tische Theologie 1886 p. 86 sqq.
7) cf. quae exposui in libro meo supra indicitato p. 619 sqq.
II

XVII ^ROLEGOMENA

Clementis Recognitionibus subieitur; fortasse multo antiquior
fuit!) uterque textus et graecus et latinus stili rusticitate
orationisque insulsitate uehementer differt a prolixioris sermone
non eleganti eo quidem sed sano et composito.

Actorum Pauli fata non omnino eadem atque actorum
Petri fuerunt. uterque textus non eiusdem originis est. gnostiea
enim traditio uitas apostolorum non ut eatholica coniunctim
sed seorsim enarrauit. Paulus Roma diseessisse fertur ante-
juam Petrus in urbem ueniret, et post illius demum mortem
ut et ipse martyrium pateretur rediisse dicitur. res et per-
sonae fabularum diuersae sunt. sed aeeuratam historiarum
eomparationem instituere nequimus. nam si fragmentum illud
a Nicephoro seruatum et incertissima illa uestigia quae apud
Chrysostomum inueniuntur omittas, nihil ex aetis Pauli nisi
una passio ad nostra tempora peruenit. passionis autem recen-
sionum longe alia ratio est atque passionis Petri habemus
sane etiam passionis Pauli duplicem narrationem, unam pro-
lixiorem alteram breuiorem. illa latine tantum, haec graece,
latine, slauiee, sahidiee, arabice, aethiopice nobis prodita est.
graeca passionis Pauli in iisdem eodieibus Patmio et Bato-
pediano reperta sunt, qui etiam martyrium Petri exhibent.
quae uero de passionis Petri breuioris historia latissime inter
orientales ecclesias sparsa exposui, ea magnam: partem etiam
in breuiorem Pauli passionem conueniunt. ambae igitur eum
simul a Graecis ad orientem perlatae sint, iam apud Graecos
inter se coniunetae et in eam formam quam mune legimus
redactae esse uidentur. sed inter prolixiores passionum textus
nulla cognatio est. accedit quod passionis Pauli non duas
sed unam tantum latinam translationem habemus. breuior enim
textus, euius fragmentum aliquod im tribus codicibus Monacen-
sibus Mareelli libro quem uocant praemittitur, non ab alio
interprete ex graecis in latina conuersus, sed a breuiatore
quodam ex ipsis latinis uerbis quae apud Pseudolinum leguntur
excerptus est. interdum uterque textus uerborum tum delectu
tum ordine differt, ita ut alterius uersionis uestigia repperisse
fibi uidearis; plerumque famen tanta est utriusque eonsensio
quae dubitationi uix ullum loeum relinquat?). difficilius est
de graeci textus origine aliquid eerti statuere. inter hune enim

Ὦ ef. quae exposui l. &. p. 100 sqq.
Ἢ ef. librum meum indicitatum p. 142 &qq.

PROLEGOMENA XIX

et fragmentum Monacense eadem fere intercedit necessitudo
atque inter graeca passionis Petri et textum Vercellensem.
iam uero si textus Monacensis ex Pseudolini libro decurtatus
est, quid tandem de graeci origine dicamus? concedamus
oportet, Patmia graeca ex latina translatione iterum translata
6886. quae sententia etiam aliis argumentis confirmari uidetur.
nam primum quidem uerborum usus et structura cum in
passione Petri tum etiam in passione Pauli saepissime latinum
potius quam graecum auctorem redolet. «deinde nusquam si
quid uideo latina uerba ex graecis, haud raro graeca ex latinis
emendari uel illustrari queunt. textus Batopedianus Patmio
prolixior partim propius ad Pseudolinum accedit, partim inter-
polatus et a paraphrasta exornatus est. sed latini sermonis
indiciis pariter atque Patmius scatet.

De tempore quo passionis Pauli textus compositi sunt simi-
liter atque de Petrinis textibus iudieandum est. prolixior passio
haud multo post prolixiorem Petri passionem quinto saeculo uel
sexto ineunte scripta, uel potius de integro actorum libro sublata
esse uidetur. breuior textus ne dicam eiusdem concinnatoris,
certe eiusdem aetatis est atque breuior illa uitae mortisque
Petri narratio.

Passionis Petri prolixioris codices manuscriptos, quo-
rum raritatem olim Faber deplorauit, adhibui hos:

4A — cod. Paris. lat. 9737 (suppl. 1. 1674) membr. saec. XII
f. 70: passio sancti petri apostoli secundum linum. papam.

B - eod. Paris. lat. 12602 (Sangerm. 491 olim 473) membr.
saec. XII fol. 6* martyrium bcati petri apostoli a fno
episcopo conscriptum.

C — cod. Paris. lat. 12611 (Sangerm. 498 olim 470) membr.
saec. XII fol. 1457P. inscribitur passioni ut in 7.

D — cod. Paris. lat. 12615 (olim Corbei. postea Sangerm. 490)
membr. saec. XII/XIII fol. 107. inscribitur passioni utin £C.

E - cod. Paris. lat. 5273 (olim D. D. de Bethune Reg. 3858.
2850) membr. saec. XIII ineuntis fol. 8'^ ;^artyrium
óeati petri apostoli a limo papa graece conscriptum et
orientalibus ecclesits traditum.

G — cod. Lond. Add. 9959 membr. saec. XII fol. 257 »r-
tyrzum sancti petri apostolt a. [ino episcopo romano greca
limgua conscriptum et ecclesiis orientalibus destinatum.

L — cod. Lond. Arundel. 169 membr. saec. XII fol. 27 2asszo

sancti petri apostoli tercio kalendas τι.
II*

XX PROLEGOMENA

His codicibus accedit
H — eod. Barberin. XXXIII, 118 ex schedis Lucae Holstenii,
qui codex cum fere semper eum Fabri textu impresso
conueniat, facile intellegitur eum ex illo ab Holstenio
descriptum esse. inscribitur: ὅσα! Lini Romani pontificis
de passione S. Petri apostoli ad ecclesias ortentales liber.

Codicem 44 Maximilianus Bonnet descripsit; codicem 2
Henrieus Gelzer, eodd. C, D, ΕΞ, G GGundermann, codicem Z
Edgarus Fripp discipulus carissimus in meum usum eontulerunt.
apographi Holstenii descriptionem Ioannes Schmidt qua est in
me beneuolentia mihi transmisit. / littera signaui editionem
principem Fabri Stapulensis.

Textum his subsidiis constitutum prelo mandaturus noti-
tiam accepi quinque aliorum codicum qui in Analeetis Bollan-
dianis et in eatalogo librorum hagiographorum bybliotheeae
Regiae Bruxellensis enumerantur.

Sunt autem hi: eod. Bruxell. 5519—26 saec. XII f. 53"
»nartyrium S. Petri a. Lino. papa. Romano graeca. [ngua con-
seriptum et orientalibus ecclesiis destinatum; cod. Bruxell. 7482
saec. XIII f. 2257; cod. Bruxell. 9742 f. II" (82ec. XV) — 4"
(saec. XII); cod. Bruxell. 11550—565 saec. XIII ineunt. f. 94:
—97'; eod. Leodiens. 57 saec. XIV f. 237. quorum eodicum
is quem primo loco eommemoraui notatu dignissimus et eodiei
simillimus esse uidetur. piget me sero de eo audiuisse eumque
ad passionis textum recensendum adhibere non potuisse.

Sub finem passionis multa leguntur, quae in uirtutum Petri
librum Abdiae adseriptum transierunt. cuius textus duplicem
formam habemus; alteram breuiorem, quae apud Lazium (Abdiae
episc. Babyloniae historia certaminis apostolici Basil. 1551) et
apud Fabricium (cod. apoer. N. T. II 402 sqq.), alteram quae
apud Mombritium (in sanctuario t. II f. 1967 B 8qq.) impressa est.
ex Pseudolini libro omnia desumta sunt quae apud Fabricium
inde a uerbis zngens subito populi concursus factus est 438, 16 usque
ad finem reperiuntur, ita tamen ut textus saepe in breuiorem
formam redaetus sit. uberiora exstant apud Mombritium, qui
post uerba pos? Aaec autem Petrus Romam uentens (— Fabricii
429, 1) quaedam addit de feminis quae munda eorpora seruare
cupiebant. inde a uerbis az£e onmia castitatis gratiam pectoribus
eorum inserebat usque ad uerba £w»c Agrippa gratulatus est
qum quod optabat Petro sub occasione inuenit narratio Pseudo-
lini de quatuor Ágrippae eoneubinis excerpta est. deinde post

PROLEGOMENA XXI

uerba Pseudo-Hegesippi (— Fabricii 438, 14) legimus haec:
Jtaque Petrus reuersus intra urbem Romam cum gaudio narrabat
fratribus, quod ei obutus fuisset dominus lesus, et declarasset ei
quod rm ipso esset terum crucifigendus.. quibus cum manifestasset
passtonem suam, fletum omnes et ululatum emiserunt. sequuntur
uerba Pseudo-Lini paucis tantum omissis, quae ad orationem
apostoli et ad uisionem Marcelli pertinent. finitur epitome his
uerbis: s/atimique ut. plebs ominis respondit amen, Petrus reddidit
spiritum. el in. hac. plebis confessione migrautt αὐ Christus.
statmique Marcellus uon. exspectata alicuius. sententia . . . indi-
cau, quorum fides . . . confirmata est. in. nomtne . . . esu
Christi et im sanctificatione. spiritus. sancti cut est honor . . . tn
saecula saeculorum. amen.

Codicum manuscriptorum binae familiae sunt, una quae
codice 41, altera quae codd. &CDEGL exhibetur. optimum textum
praebet cod. 44. nonnumquam singula uel plura uerba omisit,
ordinem uerborum mutauit; raro a communi lectione reliquorum
codicum textusque a Fabro impressi discedit. interdum cod. 4
propius ad textum impressum accedit, non solum in ordine
uerborum sed etiam in ipsa lectionum uarietate. ex alterius
familiae codicibus codd ΔΩ inter se arctissime cognati sunt,
ita tamen ut eod. P interdum eum cod. 44 faciat, dissentientibus
reliquis. rarissime lectiones habet quae neque in 4 neque in
CD reperiantur. cod. D fere semper textum codicis P sequitur.
cod. C multis locis corruptus est, saepe scribendi genere a
reliquis discrepat, interdum sed raro cum cod. £ consentit. cod.
E melioris notae est; propius ad textum editionis principis accedit,
saepe textum codicis 44 uel consentientes lectiones codicis 4
et textus impressi confirmat. codices GL medium fere locum
tenent inter codd. ACD et cod. E. ubi G et L inter se differunt,
prior eodex plerumque lectionem reliquorum eiusdem familiae
testium seruat. textus editionis principis ex codice nune de-
perdito haustus est, qui recensionem textus multis locis singu-
larem praebuit, interdum cum cod. 44 uel cum codd δ), saepius
cum cod. Εἰ uel EG uel EGL coneordauit. deficiente codice
textus Fabri genuinus codicis instar est; quae Fabrum secutae
sunt editiones typographorum erroribus scatentes prorsus negle-
gantur oportet. apographi Holsteniani lectiones ex Fabri edi-
tione paucissimis mutatis petitas exempli causa ab initio et ad
finem textus à me prelo mandati adnotaui. in textu consti-
tuendo hane regulam obseruaui, ut plerumque codicis 44 aucto-

XXII PROLEGOMENA

ritatem sequerer, exceptis iis locis in quibus reliqui textus ad
unum omnes inter se consentirent. textum concordantem codd.
AEGL contra BCDf, codd. 4B eontra CDEGL/, codicis 4 et
textus impressi contra omnes reliquos codd. retinui.

De orthographia pauca monenda sunt. scripsi cum plurimis
optimisque codicibus adquiescere, adspicere, admonitto sed astare,
asserere, attingere, approptuguare, astrictus, annunctare, collaetart,
zccirco alia. item recepi codicum autoritate fretus scripturam
conubium, pelex, expirare, exequi; scripsi porro fidutia, temptare,
dasupnare, delinire, delinimenta, liniamenta, quatinus, rumphaea,
non quod eius modi formas praeferendas duxissem, sed quia
codieum me eommouebat consensio!) eadem de eausa etiam
barbarum nominatiuum .Yazdz?s pro Aandippe uel potius Aan-
(hippe non tetigi. litterarum uocalium ae et e permutationem
ut Cesar, federe, ledere saepissime in codicibus oceurrentem?)
non nofaui; neglexi etiam formas illas »c/t, »:c/:/, quibus codd.
ACDE sexeenties utuntur3). diligentius alibi seripturam codicum
notaui, ut a»tirabilis in ACGL, ammonitto ii CDGL, ?dcirco
in DEG, blandiciae, racionabiliter *), optinere, optulerit in. CG,
oótabant in 725), spectes in. C alia.

quod ad res grammaticas attinet, imprimis coniunctionum
et aduerbiorum usus a consueto differens notandus est. pro
&ccusatiuo cum infinitiuo coniunctiones q«od (post uerba dicendi
uel seiendi) 8, 11. 10, 1. 13, 25 qa 3, 7. 5, 8. 20, 3 et quo-
μία»! 6, 2 (Roensch Itala und Vulgata 402) interdum occurrunt;
semel μαι φηδ postpositum 7, 23 (cf. Kühner, ausführl. lat.
Grammatik IT, 715). animaduertas porro coniunetiones quazinus
— quomodo 4, 16 (Roensch 401 Woelfflin Archiv V, 407 &qq.),
non modo . . . quin. ctiam 4, 8 sq., ni/alomtuus — tamen 4, 20,
seu et — atque δ, 1. ut quid — cur 10, 14, siquidem — nnurum
17, 11; 27; aduerbia superenunenter. 2. 1, alterutrum τῆς inutcem
2, 20 (Roensch p. 275), »odo τῆς nunc 7,2, κοΐ — potius 7, 14,

!) de assimilatione adhibita uel neglecta uide Neue, Formenlehre
der lut. Sprache ed. 2 II, 706 sq.; de consonurum c et ! permutatione
uide Schuchardt, Vocalismus des Vulgaerlateins I, 153 &q.; de formis
temptare, damnare Schuchardt I, 149. III, 77; de formis delinire, linianenta
Schuchardt I, 488, de forma quatinus Schuch. I, 399, de rumphaea Schuch.
II, 115. ΠῚ, 203.

3) cf. Schuchardt 1. s. I, 223 sqq.

3) Schuchardt II, 526. III, 311 sq.

3) Schuchardt I, !53 34.

δὴ) Schuchardt I, 125 544.

PROLEGOMENA XXIII

modicum — pauíum 11, 3 (Roensch 334 sq. Helmreich in Woelff-
lini Archiuio II, 129), sius — potius 21, 7, parum — parumper
22, 16. addas praepositionem duplieem 4e su caelo 3, 15,
adiectiua omnimodus 3, 1, nimius — summus 6,8; genetiuos zz/o-
centum 9, 18 (cod 71), potentum 10, 14 (sed potentium CE). prae-
positionum structura, casuum usus in codicibus nostris fere nus-
quam a regulis graminaticis abhorret. fere nihil notandum
uidetur nisi de Ao» 4, 19 in codd. BCD, μὲ saíluatione pro in
saluationem 7, 9 in codd. AC. coniunetiuus plusquamperfecti
pro imperfecto semel occurrit: 3, 21 ^o?uzsse/; structurae uer-
borum inusitatae aunt s/aóz"da moscuntur 8, 16, praetendere
noscuntur 18, 8 dignus cum infinitiuo 10, 7; graecum morem
sapiunt gJoriari im aliqua re (καυχᾶσϑαι ἔν vivi) 10, 3. et. in-
finitiuus quem finalem dicunt czuczfig? 7, 28.

Pseudoabdiae ex passione Petri excerpta haud ita multum
ad textum constituendum faciunt. nihilo tamen minus uarie-
tatem scripturae apposui. usus sum quin jue codicibus, in quibus
uberior textus Abdianus exstat: codd. Barberin. XII, 28 saec. XI,
Vatican. 1190 saec. XII, Regin. Suec. 541 saec. XII, Laurent.
Plut. XXX, 4 sin. saec. XI, Regin. Suec. 539 saec. XIII/XIV.
signaui literis minusculis a, 2, c, 2, «e. ceodieum collationem
Ioanni Schmidt aeceptam refero. quae ex Abdia attuli critico
qui ad Linum pertinet apparatui non immiscenda sed subicienda,
et linea transuersa segreganda curaui.

Passionis Pauli prolixioris tot codices exstant in
bybliothecis, quot uix possis litteris consignare. ad textum
constituendum adhibui uiginti octo, ita tamen ut praestantiores
quosdam seligerem, quorum uarias leetiones per totum librum
notarem. reliquorum satis habui specimina partim longiora
partim breuiora apponere.

A — cod. Paris. lat. 5343 (de la Mare 384 Heg. 4489. 8)
membr. saec. XI f. 84:

B —: eod. Paris. lat. 12602 (Sangerm. 491 olim 493) meiubr.
saec. XII f. 12*

C — cod. Paris. lat. 12611 (Sangerm. 498 olim 470) membr.
saec. XII exeuntis f. 151"

D -— eod. Paris. lat. 3778 (Colb. 3294 Reg. 4042. 3) membr.
saec. X f. 32"

E — eod. Paris. lat. 5273 (olim D. D. de Bethune Reg. 3858.
2850) membr. saec. XIII ineuntis f. 16:

£F — cod. Paris. lat. 15437 (Sorb. 1047) membr. saec. XI f. 47"

XXIV

G — cod. Paris. lat. 11760 (Sangerm. 495 olim 462) membr.
saec. XI f. 66"

H —. cod. Paris. lat. 5274 (Colb. 2532. Reg. 3859. 3) membr.
saec. XII f. 2*

7 — cod. Paris. lat. 12615 (olim Corbei. postea Sangerm. 490)
membr. saec. XII/XIII f. 18:

K

--π xXovozEERN

| FUE d dH d B UH JH UN UN UN P D d Nd I

K "C
Vo er

Qu, N

f

eod.

— cod.
eod.
cod.
eod.
cod.
cod.
eod.
cod.
eod.
eod.
cod.
cod.
cod.
cod.
eod.
cod.
cod.
eod.
cod.

PROLEGOMENA

Paris. lat. 14363 (S. Vietor. 189) saec. XII f. 131*
Londin. Arundelian. 169 saec. XII f. 10"
Montepessul. H. 14 saec. XI f. 7:

Casanat B. I. 4 saec. X/XI f. 14:

Vatican. lat. 1193 saec. XI'XII f. 96"

Vatican. lat. 1972 saee. XII f. 80:

Sessorian. 5 saec. XI f. 1637

Regin. Suec. 541 saec. XII f. 11675

Regin. Suec. 539 saec. XIII'XIV f. 116:
Barberin. XII, 29 saec. XI f. 1877

Vallicell. lat. Tom. I saec. XI/XII f. 206"
Vatican. lat. 1190 saec. XII f. 2378

Amiatin. 9 saec. XI f. 291:

Laurent. Plut. XX, 1 saec. XI f. 167:

Laurent. conu. suppressi 298 saec. XIII f. 112
Londin. Add. 9959 saec. XII f. 31:

Londin. Cotton. Nero E. 1 saec. X f. 249:
Casin. 142 saec. XI p. 20 (Bibl. Casin. III, 1, p. 266)
Casin. 149 saec. XI p. 32 (Bibl. Casin. III, 1, p. 302)

— editio princeps Fabri Stapulensis
ρ — passio breuior tribus codicibus Monacensibus seruata.
Praeterea multorum aliorum codicum quibus sigla singu-
latim addere supersedi specimina quaedam tum ab initio tum
ad finem libri adhibui. sunt autem bi:

Paris.
f. 1937

lat. 5229 (Colb. 81. Reg. 3654. 6) saec. XII/XIII

. Paris. lat. 5223 (olim Bigotian. 171) saec. XII/XIII f. 83*

. Paris.

lat. 5280 saec. XIII f. 2797 (fragmentum; desinit

16, 20 in uerbis zgne cremar!)
. Paris. lat. 5296 (Colb. 53. Reg. 3593. 9) saec. XIII f. 80"
. Paris. lat. 5306 (Colb. 775. Reg. 3654. 4) saec. XIV f. 141"

. Paris.
. Paris.

lat. 5312 saee. XIII f. 1047
lat. 5357 (ex bibl. Putean. Reg. 3899) saec. XIII

f. 167"

. Paris.

lat. 10864 saec. XIII f. 68"

PROLEGOMENA XXV

cod. Paris. lat. 11753 (Sangerm. 74) saec. XII exeuntis f. 15*

cod. Paris. lat. 11757 saec. XIII f. 128*

eod. Paris. lat. 12604 (olim Corbei. Sangerm. 489) saec. XIIT
ineunt. f. 195

eod. Paris. lat. 13769 saec. XII f. 8:

eod. Paris. lat. 14301 (S. Victor. 371) saee. XI/XII f. 1

cod. Paris. lat. 14365 (S. Victor. 207) saec. XIII/XIV f. 237*

eod. Paris. lat. 15030 pap. 8866. XV f. 69*

eod. Paris. lat. 16737 saec. XII exeuntis f. 117"

cod. Paris. lat. 16821 saec. XII f. 487 (fragmentum; desinit
16, 20 in uerbis paulum uero decollar:)

cod. Paris. lat. 17630 saec. XIII f. 146"

cod. Vatican. lat. 377 saec. XII f. 85"

cod. Vatican. lat. 1188 saec. XV f. 8'

cod. Sessorian. 49 saec. XIII f. 176"

eod. Venet. Marcian. 118 saec. XIV f. 87^

cod. Casin. kk 792 saec. XI f. 7*

eod. Casin. 104 saec. XII (continet in folio qui libro manu-
scripto antepositus est aliquot aetorum fragmenta, quibus
commentarius interiectus est)

eod. Casin. N 419 saec. XIII f. 283" (fragmenta passionis notis
interrupta)

cod. Florent. Laur. Plut. XX, 2 saec. XI f. 1927

cod. Florent. Laur. Plut. XX, 3 saec. XII/XIII f. 82:

cod. bybl. aedil. Florent. eceles. 133 saee. XI f. 157"

eod. bybl. aedil. Florent. eecles. 135 saec. XI f. 102"

eod. bybl. aedil. Florent. eccles. 136 saec. ΧΙ f. 249"

eod. Laur. conu. suppr. 231 saec. XIII f. 189*

eod. Mugellan. de nemore 13 saec. XI f. 149:

eod. Vallumbros. 665 (108) nune 474 saec. XII f. 33*

cod. Florent. bybl. nation. II—1— 412 saec. XIII f. 118:

eod. Monac. 4631 (Bened. 131) saec. XII et XIII f. 4

eod. Bern. 94 saec. XIII/XIV f. 105"

eod. Vindobon. (Lunaelac.) 3785 saec. XIV f. 148"

denique aliquot alios codices quorum specimina attuli nulla
commemoro. sunt autem bi:

cod. Taurin. 218 K. II. 24 saec. XII f. 175'

cod. Londin. Harleian. 3043 8aee. XV f. 1917

eod. Londin. Harleian. 2801 8aec. XIII. XIV f. 97"

cod. Leodiens. 57 saec. XIV f. 265

eod. Bruxell. 64 8866. XII/XIII f. 1187

XXVI PROLEGOMENA

eod. Bruxell. 988—100 saec. XII f. 36"

eod. Bruxell. 380—82 saec. XV f. 85"

cod. Bruxell. 5519—26 saec. XII f. 58'

eod. Bruxell. 7482 saec. XIII f. 37: et f. 2297 (fragmentum)

eod. Bruxell. 8059 saec. NV f. 102:

cod. Bruxell. 9742 saec. XII f. 4"

eod. Bruxell. 11550—55 saec. XIII ineunt. f. 97:

eod. Bruxell. apud D. Phillipps sign. 372 saec. XV f. 487
(ef. catal. codd. hagiogr. Bruxell. passim)

Numerus septuaginta octo codicum fortasse multiplicabitur,
8i quis bybliothecas Galliae, Belgicae, Hispaniae et Italiae, quarum
mentionem supra intermisi, accuratius peruestigauerit.

eodices A4BCDELMNRSTIT integri, codices FGZ7Z7KOPQ
UWXYZA4O et ii quos deinde sine siglo enumeraui ex parte
tantum collati sunt. codieem 7 contulit HGelzer, reliquos
eodices Parisiaeos, eodd. LZ Londin., codd. Casin. 4286 GGun-
dermann, eodd. Florentinos FRoediger, codd. /VOPQ Sessor. 49
Augustus Mau; cod. J7 integrum transscripsit MBonuet. codd.
RSTTI collationem ISchmidt, codd. Londin. ΔΙ EFripp mihi
transmisit. codicis Marciani Hermannus frater, Vindobonensis
Siegfr. Mekler, Monacensis CKrumbacher, Bernensis Hermannus
Hagen specimina exseripserunt.

Ex his eodicibus imprimis illos peruestigandos curaui, qui
etiam passionem Petri quae Lini uocatur exhibent. in codd.
BCIZ, qui utramque eidem auctori tribuunt, passio Pauli passioni
Petri subnectitur; item in cod. 7 qui tamen Lini nomen utrimque
omittit. iu eod. E iuter utramque passionem uirtutes Petri quae
sub Abdiae nomine feruntur (inde a uerbis 7epore zgitur INeronis
Caesaris) et sermo ad uincula Petri intereedunt; in codice Z mar-
tyrium Petri quod Lini uocatur primum, passio Petri et Pauli
quae Marcelli dieitur alterum, martyrium Pauli tertium locum
obtinet. reliqui codices omnes passionem Petri quae Lino ad-
scribitur omittunt, passionemque Pauli plerumque uirtutibus Petri
subiungunt, rarius (ut codd. Paris. 5280 Sessor. 5 Casin. 142.
147 Venet. Marcian. XXI, 118 Vindobon. 3785 Harleian. 3043)
post passionem Petri et Pauli Marcello adseriptam, rarissime (ut
codd. Paris. 5312. 17630 Vatic. 377 Casin. kk 792) post Pseudo-
hegesippi de morte utriusque apostoli narrationem ponunt. in
iis codicibus qui utrumque Abdiae textum coniungunt, Lini nomen
interdum utrobique (ut in eodd. Paris. 5296. 5306. 15769 Vatic.
1190. 1272), interdum ante solas Petri uirtutes (ut in ΖΔ, ΚΖ

PROLEGOMENA XXVII

Paris. 11757. 16737 Laur. Plut. XX, 3 Vallumbr. 665 Bruxell. 64)
legitur. accedunt aliquot codices, qui Lini nomen uni Pauli
passioni praefigunt, siue praemittunt siue omittunt Petri uirtutes,
ut codd. Paris. 5312 (post Pseudohegesippi libellum) 14301.
16821 Vatic. 1188 (post uirtutes Petri) Bern. 94 (post Hege-
sippum) Monac. 4631 Vindobon. 3785 (post passionem Petri et
Pauli) Flor. Bybl. Nat. II—1—412 Casin. 142. 147 (utrobique
post passionem Petri et Pauli) Bruxell. 380—82 (post uirtutes
Petri) saepius uirtutibus Petri Abdianis seorsim exscriptis
Lini nomen praemittitur; nonnumquam praefatio illa quae in-
eipit a uerbis ZL:zce? péiurima de apostolicis signis in epistulae
quam Linus iste scripserit formam redigitur. in paucis codicibus
Lini nomen etiam in fronte narrationis Pseudohegesippi prae-
ponitur. apparet igitur inscriptionem istam quae Linum graeco
sermone orientalibus ecclesiis scripsisse narrat proprie ad mar-
tyrium Petri pertinere, et postea demum eum ad uirtutes Petri
Abdianas tum etiam ad martyrium Pauli uel ad Pseudohegesippi
libellum translatam esse.

Plurimis codicibus simpliciter Passio sancti Pauli apostoli,
paucissimis ut Paris. 19604 κήζα sanct? Pauli apostolt inscribitur.
textus autem passionis non idem in omnibus est. sunt enim
qui passioni priora uirtutum Pauli eapita quae apud Pseudo-
abdiam leguntur (apud Fabricium, cod. apocr. N. T. ἢ 441, 8 —
449, 18) praemittant, et utrumque textum in unum quasi corpus
eoniungant. ex quo numero sunt codd. ASVT' Paris. 5322.
53923. 5306. 5302. 11757. 12604 Vatic. 1188 Sessor. 49 Leodiens.
57. quibus aecedunt codd. P Paris. 5269 Bruxell. 8059, qui
uitam uel actus Pauli a passione separant.

Denique notatu dignum est, quod in multis eodicibus pro-
logus iste qui uerbis auus Aebraze ammirabilis incipitur
passionem Pauli antecedit. huc pertinent praeter eodd. PP
Paris. 5269 Bruxell. 8059 etiam codd. /VQ7UX Laur. Plut.
XX, 2. XX, 3 aedil. Flor. ecel. 133. 135 Mugell. de nem. 13
Bruxell. 64.

Sperabam fore ut in iis codicibus qui Lini nomine in-
signiuntur uetustissimam leetionem inuenirem. sed eundem fere
textum praebent atque multi alii, quibus simpliciter passio Pauli
inscribitur, nulla Lini episcopi mentione facta. hoc unum
monendum est, illos codices qui passionem Pauli passioni Petri
subiungunt (codd. PCE/LZT), etiam inter se arctiore necessi-
tudinis uineulo coniungi. sed textus eorum licet inter meliores

XXVIII PROLEGOMENA

testes referendus, tamen non eius praestantiae est ut reliquis
omnibus codicibus praeferatur.

Codieum manuscriptorum ingens multitudo difficillimam
reddit radieum stirpiumque discriptionem. codices 77K arctissime
inter se cognati a reliquis omnibus longe discedunt. plerisque
locis a litteratore haud inculto non solum interpolati sed etiam
expoliti et in nouam elegantioremque formam redacti sunt.

Stili uenustas adeo mihi arrisit, ut aliquantisper haesitarem,
an istos codices in textu constituendo eligerem. sed uetuit hoc
auctoritas breuioris passionis duobus fere saeculis antiquioris,
quae reliquorum codicum lectionem plerumque confirmat. uetuit
etiam ipsa interpolationum ratio, quippe quae textum specio-
siorem quam ueriorem praeberent. sie codices Δ 923, 7 scribunt
hospitium. pro. horreum publicum 94, 1 fama uenerabilis pro
fama 94, 2 toto orbi pro orbi Romano 94, 8 qui tamen δὲ ad
eum ore ad os loqui propter imperatorem non audebat pro quatinus
sz orc ad os ilum allogut nou. ualeret. 94, 14 eius. magzsterio
se subdebant pro eius magisterio manus dabant 95, 4 ad hospitium
Pauli pro ad Aorreum ubi Paulus hospitabatur 25, ὃ doctrinam
uttac pro documenta uttae 25, 7 sequebantur. pro. sectaóantur
25, 15 om 5715 excelsa post fenestra 25, 17 84. οἰ paene usque
ad mortem contristatus super eum lamentabatur.. post uero tempus
planctus. statuit. actum. pro. contristatus est rex. usque ad antmam
super mortem Patrocli. statuitque altum. 26, 11 8q. Paulus «ero
dixit εἰς pro dixit itaque. Paulus ad turbas 26, 14 centupiicata
segete pro centuphicata satione 27, 1 quasi a. somno exurgens ex
fofo corde glorificabat deum. pro. tamquam a somno surrexit et
coepit. glorificare deum. 91, 8 8q. /aetantes et exultantes pro Jae-
tantes et gaudentes 21, 6 Sq. paene absorberetur tristitia M (paene
zmmensttate abs. tristitiae R) pro imn. abs. trist. (om paene) 27,8
magnanmmitas fua yro magnaninittas uestra 217, 9 ecce adest. pro
adest 97, 11 8q. ad recusabat eum introtre et adstare suo conspectus
add. putans fantasma esse. haec exempla ex quatuor prioribus
capitibus desumta sufficiant.

Altera codicum stirps subolem propagauit numerosissimam.
tres familiae distinguantur oportet, quarum una codicibus .V7
QU.V, altera codicibus DFGKA et textu impresso (/), tertia
reliquis omnibus codicibus repraesentatur. duae priores familiae
paulo aretius cum eodieibus J7A cognatae sunt. saepe enim
aut codiees /V 7 QU.Y, aut codices DLCK/, interdum etiam utri-
usque familiae testes cum codicibus 27A consentiunt. quibus

PROLEGOMENA XXIX

accedit nonnumquam eod. JV, tertiae familiae testis haud con-
temnendus. rarius codicum 77A lectio reliquis tertiae familiae
testibus confirmatur. cuncti autem alterius stirpis codices cum
interpolationibus istis quarum supra mentionem fecimus intaeti
sint, non est quod eos altero textu contaminatos esse statuamus;
sed textus quo interpolator usus est propius ad duas priores
alterius stirpis familias quam ad tertiam accessit. tertiam fami-
liam reliquis omnibus praeferendam esse existimo. ad hane
pertinent duae ecodieum propagines, scilicet praeter codices 5C
EILZI, qui passionem Pauli passioni Petri Lini nomine in-
scriptae subiungunt, etiam codices 4/70PSVWY409. ex illis
codices A C7, ex his codices AS W'Y arctiore inter se cognationis
uineulo coniunguntur. interdum primum, saepius alterum genus
cum codd. 77A uel cum reliquis eiusdem stirpis familiis con-
uenit. codices ΒΩ] eiusdem originis sunt; saepius a leetioni-
bus non solum codicum 4770PSVWYA48, sed etiam codicum
ELZT dissentiunt; nonnumquam singula uerba uel etiam totas
enuntiationes omittunt. codices Γ᾿ οἱ L cum quo codex Z
fere semper facit, optimae notae sunt et a plerisque corruptelis
quibus ΔΩ] foedantur immunes. minoris pretii esse uidetur
eod. E, qui tamen eum multis loeis eum codd. 4415 Κ᾽ con-
iunctus sit, nonnihil ad genuinum textum reperiendum ualet.
eodd. Casinenses 4/0, cum quibus Casin. kk 792 constanter
faeit, eiusdem stirpis sunt, et ad codd. /70PV propius accedunt.
inter reliquos tertiae familiae testes codicem 74 plurimi pendo.
ex eodem fonte hausti sunt codices .SY, qui fere semper
eum 44 eoncinunt, etiam iis locis ubi 4 ab reliquis omnibus
eodieibus discrepat. sed non ea est horum codicum prae-
stantia, ut eos nulla ratione reliquorum habita simplicitur
praeferamus. interdum enim singula uerba aut omittunt ut
24. 10 a£que consilio 30, 14. Christ (cum /V7T) 30, 17 ducentes
84, 6 consortem (44) 35,3 facturis (A) 38, 1 ut aóbscedam 38, 21
populorum 40, b. sacro 43, 15. Paulus (ARS), aut addunt ut
24. 6 Seneca nomine 38, 17 ems post &onitatis 35,7 deus, aut
emendant ut 24, 3 admirabili (41) 28, 11 adAaerebant 29, 1 prac-
dicatores 34, 15 quia 35, 18 dolorum 40, 17 erigens 41,3 ferre
41, 16 cernztis 42, 1 beneficio habito 42, 22 Nero uero 48,1 ageret
43,3 fuerant. 44, ὅ εἰ (cum) spiritu. sancto. alis autem locis
AS(Y) reliquis omnibus aut fere omnibus dissentientibus uerum
seruasse uidentur, ut 25, 14 s£udzosius 32, 17 accommodare (cum
R) 38, 17 zpsss (cum ELT) 33,18 2εγίοί (non. peribit, eum

XXX ' PROLEGOMENA

ELI) 35, 10 superbiam (0m. suapt) cum DNT 37, 15 cucurr?
per multas passtoues 38, 9 euocans (pro wocans) 41, 18 znmume-
rabilium (cum 7) 42, 9 Aorrtfíce (cum E). codicem [7 codicibus
ASY postponendum esse censeo; uidetur enim uariis lectionibus
aliunde ortis contaminatus esse. cod. /7 plerumque eum 7
consentit. propius ad 44 aceedit cod. "ἢ medium fere locum
inter 4 et 77V tenere uidentur codd. O7. itaque in textu con-
stituendo hane regulam secutus sum, ut codicum 4S auctori-
tatem ubi cum testibus eiusdem familiae consentiunt fere semper,
ubi eum alius stirpis uel familiae codicibus consentiunt, ple-
rumque seruarem. scripsi igitur Aces?us non Cestus, Parthentus
non Parthenius, maforte cum ADS/, non »afora. paucis locis
ut 34, 18, ubi eum ΔΖ zd est zgnem uenturum recepi, regulam
illam neglexi.

In uariarum lectionum quas ad calcem textus apposui delectu
multis fortasse nimis prodigus uidebor. sed cum testium auctoritas
mirum in modum fluctuaret, consultius duxi praeter codices
MR cuiusque familiae testes binos uel ternos meliores delibare,
quibus ab initio libri usque ad finem uterer, quam nimis tenui
apparatu prolato arbitrii in iudicando uel temeritatis suspicionem
mouere. itaque primae familiae codicum /V7, alterius 227, tertiae
quae multiplices ramos emisit eodieum 4S; V; BC; E; LT
leetiones integras proferendas curaui. reliquorum specimina
adhibui ut res ferebat partim (ut codd. FG) locupletiora
partim pareiora. codicum quibus sigla apponere omisi pabsim
mentionem feci, ut huius illiusue lectionis propagatio elarius
appareret. cum codicibus V7QUX consentiunt codd. Vatic. 377.
1188 Laur. Plut. XX, 2 Vallumbr. 665 (474) aedil. Flor. eccl.
135 Mugell. de nem. 13 Laur. conu. suppr. 231; plerumque
etiam Laur. Plut. XX, 3 aedil. Flor. 133; cum codd. 4S Paris.
5372. 5393. 11757. 19604. 16737 et plerumque Sessor. 49;
eum cod. i4^ Flor. bybl. nat. II—1—412 (sed corruptior est) et
aed. Flor. ecel. 136 (qui utriusque uitia coniungit), eum codd.
HV' cod. Paris. 5357. quibus accedunt eodd. Marc. 118 Vindob.
3785 Bern. 94 tempore et condicione deteriores. od. Paris.
14301 uetustior quidem est, sed caueas ne praestantiorem exi-
stumes. quae conferenda curaui specimina docuerunt seripturam
a reliquis textibus Lini nomine insignitis saepenumero disere-
pantem. sed istae lectionum uarietates uidentur correetoris esse,
qui suo Marte textum multis loeis mutauit. cum eodd. ELT
faciunt codd. Paris. 5280. 5296. 14365. 16821; textum uariis

PROLEGOMENA XXXI

modis corruptum et contaminatum exhibent Paris. 5306. 10864.
11753. 17630.

Superest ut quae de codicum stirpibus familiisque exposui
stemmate appicto illustrem.

Archetypus

^ DFGKf — NTQUX MR

Bc; 112 ΩΡ
ASWY 48 pp

De Fabro textus manuscripti emendatore fere eadem dicenda
sunt quae ad passionem Petri adnotaui. p. 24, 8 scribit quo-
nnus pro quatzmmus 2b, 6 inductus pro ductus 26, b tentare? pro
te»ptaret 26, 10 detulerunt pro attulerunt. 26, 12 apparebit pro
parebit (1 sed item »» Paris. 11753) 27, 1 de so»o pro a somo
(sed item Paris. 5296) 28, 3 destituet pro destruet 98, 10 capa-
dox pro cappadocus (sed etiam »2 cappadox) 29, 19 nescio. cutus
regis pro zuagmi regis 99, 14 omittit »u/:fes 30, 9 om ommum
30, 5 scribit guod pro guia 30, 7 cum autem pro cum entm
30, 8 dissoluet pro deuastab:t 30, 91 direxerat pro direxit
80, 32 manifestatos pro mantfestos 31, 2 ut pro uzrtute 31, 18
om ego 31, 20 seribit ffagratione pro conffagratione 82, 14 appa-
ruerit pro apparuit ibid. om ewm 32, 15 digitis pro atUzgatis
39, 16 ut nullo pacto pro quatinus. nullo pacto 33, 1 zste pro
nobis 94, ll ad concremattonem pro concrematione 34, 12 afque
ignem perpetuum pro ad quem ign. perp. 34, 13 [uc est tgnis
uenfurus pro zd est ignem uenturum 3b, ll dizwimitatzs pro
deitatis 3b, 21 i» tgnorantiae tempestate pro 1gm. temp. 36, 2—3
omittit :»tde et dicitur . . . creautt. deos. 36, 4 scribit. szwites
fieri uellent pvo. quibus simtles fieri nollent (D) 36, 11 £runco
ligneo pro :runco itgni 86, 16 propiciare mobis pro miserere
nostri 37, l imfoelix pro müjfidelts 37, 18 quod pro quia 37, 16
pan cupio pro patior. 37, 18 ipsum pro z//um ibid. post ueram
addit cwm uente? 38, 1 scribit audiam pro obaudiam 38, 6 tol-
leret pro edere? 38, 12 peractum pro perfectum 39, 10 et et
ut ipse apostolus tusserat pro et wt apost. tuss. 89, ll autem
εξ Parthentus et. Pheretas pro. autem. οἱ Parth. σέ Feritas

XXXII PROLEGOMENA

40, 9 uentetis pro uenite 40, 4 signa pro signum. 40, 16 éracchia
pro éracchium 40, 17 cum tota ui pro cum uirtute 40, 20
exiluit pro exilzuit. 40, 21 uita. pro. sto/a. 41, 1—2 odoris sua-
κίας fragrauit et lucis immensitas . . . emicuit pro ἐμεῖς amm.
et od. suau. . . . emicuit 41, 18 om g/or:osi 42, 8 seribit quam-
primum pro quantocius ibid. om caelestia. ibid. officiosissmme
pro deuotissime 42, 20 flagitia tua. pro flagitia pessima ibid.
multum sanguinis pro. nultum. sanguinem | 43, 1l agendum tlt
esset pro agere potuisset 43, 9. suadentibus ergo pro suadentibus
uero 43, 3 liberos abire pro abire. 48, 7 reformtidauerunt pro
korruerunt 43, 10 terrore pro. £rmore.

De rebus orthographicis uideas quae ad passionem Petri
monui. taceo de uocalium et consonarum antistoechia, ut ae
et e, ae et oe, e et oe, 1 et y, e et 2 (quatinus, spiculator of.
Schuchardt I, 382, znte//igere), c et 1, c et εἰς ὁ et th (Galatka,
óaratrum), ὦ et ch, m et n (nanque, utrunque), c et φ (guur,
quotidie; nicus), m. et »p (sompno, contempno), quarum rerum
fere nusquam in notis mentionem feci. notaui permutationem
eonsonarum 7 et d (capud, ueíud cf. Schuchardt I, 194 sqq.),
ὁ et 2 (optinere, optemperant, obtimus cf. Schuchardt I, 125 sqq.);
scripsi cum codieibus zocundus, iocunditas (Schuchardt II, 183).
in eonsonis assimilatis uel non assimilatis iidem codices manu-
scripti mirum in modum fluctuant. satis habui optimorum
codicum scripturam retinere, uarietatem scribendi passim adno-
tare, praesertim ubi rariores formae ut /»uperpetuum: occurrebant.
tacui etiam de aspiratione in quibusdam codicibus minoris
auctoritatis ut QU Sessor. 49 Vatic. 377 Vallumbr. 665 (474)
Mug. de nem. 13 Flor. conu. suppr. 231 uel omissa uel addita
(orreum, ospitabatur, abebant; hodor, hos, habibant cf. Schuchardt
I, 130 8q.). nam ea est codicum nostrorum indoles, ut res eius-
modi ad eorum originem uel patriam cognoscendam parum aut
nihil facere uideantur. hoc unum addere placet, esse quosdam
librarios, qui aliis constantiores in scribendo certam aliquam
regulam obseruent; sic cod. 7 non solum :g»orancia, demencia,
γαεῖο, operacio, sed etiam gencium, senciat, uincxi, scenteuctam,
zucus seribit (ef. Sehuchardt I, 153 8q.). consonarum assimilatio-
nem codd. 7/T' plerumque neglegunt, alii ut AC/V7 frequentant.

De rebus grammaticis paucissima notatu digna uidentur.
eodicibus enim sexcenties descriptis et emendatis, quae a gram-
matieae regulis abhorrerent a librariis plerumque explosa sunt.
permutationem aceusatiui et ablatiui tertiae declinationis inter-

aecusatiuo: EM 30, 5. 32, 1. 86, 3. 37; 13, quonzam
- « ndm u 37, 18 Pus tem ltala. und n Sittl,
Ji duda! sui optem directam (— $r) 36, 3, e"
. 95, 10, 33, 19. 35, 7. 42, 7. 44, 1 (cf. Ktihner, aus-
it Grammatik II, 715), quatinus — quomodo 94, 8. 32, 16
. Woelfflin Archiv V, 407 &qq.), szquidem — nimirum
3. 42,98 sa d — afgue 42, 11; addas aduerbia mimis τς
3, 16 (Roensch 342), »iodzcum -— paulum 43, 16 (Roenseh
Medico loeo 25, 9 (Neue, Formenlehre der
racehe II, 654 κα. 704), adiectiuum zmius — summus 28,16.
6. f rmae rariores sunt Periet — peribit 33, 18 (Roensch 293
Biftumitunto: MEA Neue II, 513), faciat
con rdi. KSVTf). coniunetiuus plusquamper-
) bis. PONES potuissent pro Ppossen? 39, 18
) et 43, 1 potuisset pro posset; ipee ta pro «f
) semel 37, 20—21 (ueniam .. .1udiare) Ὁ
Iam sg denviiriden aecuratius dieutitin Dini] quihus
T liores uitae petis iip et εν νοτίαν
(0 φιοσμμμριφααιβῃ usi sumus. m Tq
o tus Petri latine in codiee bnnainigii: bybliothecae
Vercellensis CVIII. 1. membr. saee, VII ad calcem
tior m Clemeutinarum leguntur. ibi f. 397* incipitur
1 tertus uerbis his: aui tempus demorantis romae et
os co "mantis im fide. narratur de Pauli profectione in
» de ecclesia Simonis artibus disturbata, .de aduentu
deque uariis eius miraeulis, de certaminibus
di e Simoni de magi fraudibus detectis et de caelum
lade miserrima. subinde de passione Petri exponitur.
aere 1. 93 uerbis Petrus autem romae morabatur
np im domino et gratias agens die ac nocte
credentium in. nomine. christi, — conueniebant
vemm ^et concubinae praefecti. finitur f. 379* uerbis
ὦ i Tula sc petri cum simone mago quemadmodum παν δ
Z7 cs "lbtori nouissimus uersus. codex Vercellensis prinum
] Stud me et Henrico Holtzmann suadentibus
Beosstit ille actuum Petri editionem, quam diu
1 frustra exspectabam. apographum x Mas

EI

XXXIV PROLEGOMENA

plagulasque prelo subieetas, quas ille emendandas mihi trans-
miserat, ipsius precibus commotus perlustraui. exinde altum
silentium. post annos eum librum meum de aetis apostolorum
apoeryphis praepararem, uir egregius de apographo suo iterum
mihi eommodando reeusauit nihil igitur reliqui erat quam
nouum eodicis exemplum sumere. preces meas audiuit Her-
mannus frater, qui illam codicis partem quae est inde a fol. 359
in meum usum deseripsit. post illum Friderieus Kluge collega
eoniunetissimus aliquot locos lectu diffieiliores iterum inspexit.
tandem de promissa Studemundi editione desperans priorem aetuum
partem desceribendam, posteriorem denuo conferendam curaui.
itaque Gottholdo Gundermann autumno anni MDCCCLXXXVIII
iter in Italiam parante ab illo petii, ut magna ipsius in me
merita etiam hoe opere diffieillimo augeret. uoti mei eompos
faetus sum et integrum demum codieis exemplar accepi.
Codieem G Gundermann aeeuratissime descripsit. mem-
branaceus est, foliorum 372, textus singulis columnis uicenorum
quaternorum uersuum duodetrieenarum fere litterarum scriptus
est; in longitudinem latitudinemque 215 »« 250 mm patet, mem-
brana partim erassior partim tenuior, lineae stilo membranae
impressae in margine transfossae, plagularum iuncturae sub
finem folii extremi ad dextram infra numeris signatae sunt.
seriptio plerumque continua est, nonnumquam puncto super
lineola posito singula uerba disiunguntur. eodex una eademque
manu eonseriptus est, exeeptis foliis quattuor 359—362, quae
manu paulo recentiore sed eiusdem saeculi VII suppleta sunt:
complent unum binionem membranae tenuissimae, uersuum
uicenorum ternorum, litteras fere triginta uel triginta quinque
exhibentium. sub finem folii 362" septem uersuum spatium
uaeat. sed nihil omissum: librarius enim litteras aliquantisper
eoartando prius seripturam absoluit quam paginam impleuit.
aeta Petri eum Simone nulla inscriptione addita folio 327"
Reeognitionum textum excipiunt: folium 326" uacuum est.
Reeognitionum textus quaternionum XLII, textus aetorum Petri
olim quaternionum sex fuit. fol. 334" legitur numerus quater-
nionis XLIII, fol. 342" XLIV, fol. 350" XLV, fol. 358" XLVL
sequuntur biniones tres: seilicet binio alia manu suppletus fol.
359— 362, binio fol. 363—366, binio fol. 367—370; finem faciunt
duo folia 371 et 372. quaternionum ordo iam saeeulo VII
perturbatus est; nune folio 368" inuenitur numerus XLVII.
folia 363 et 364 uersuum uieenorum ternorum Recognitionum

PROLEGOMENA XXXV

sunt, a bybliopega antiquissimo hoe loco intrusa;!) post folium
868" unum folium euulsum. quaternio XLVII olim folia 359—362;
365—368 compleetebatur. sequebatur folium nune desideratum,
deinde folia 369—372, ita ut ultimi non tam quaternionis quam
ternionis XLVIII unum folium uaeuum maneret. folio extremo
uaeuo abscisso ultimi ternionis nee non quaternionis XLVII
et XLVIII eompages soluta, folium quo ternio XLVIII ineipie-
batur deperditum, quattuor folia 359—362 nescio quo easu
corrupta et resecta sunt. deinde binione foliorum 359—362
& recentiore librario suppleto foliisque 363 et 364 perperam
intrusis, quaternionum XLVII et XLVIII reliquiae denuo eol-
ligatae, et binionibus tribus foliisque duobus diuisae. correetor
saeculi VIII nouum plagularum ordinem iam inuenit, textum
ex Heeognitionibus petitum in margine superiore foliorum 363'
et 865: notauit, denique lacunam inter folia 368" et 369* indi-
eauit. eadem manus textum passim correxit, in margine plagu-
larum argumenta narrationum breuissimis notis comprehendit,
aliis notis quid correctori de rebus narratis uideretur signi-
fieauit. foliorum 363—372 margines partim abseissi partim
discissi sunt; interdum extremae litterae marginis dextri, uel
priores marginis sinistri perierunt. in membranarum paginis
oc. quae.olim earnem stringebant, atramentum palluit

et passim prorsus euanuit. hine tanta legendi diffieultas, ut
uiri docti de litteris uirgulisque explicandis saepe desperarent.
multa uix aut ne uix quidem microscopio dignoscebantur;
ehymieas artes adhiberi custodes bybliothecae haud sine iusta
eausa uétabant. tandem Gundermanni arti diligentiaeque contigit
omnes fere nodos expedire, ita ut paucissimis litteris exceptis
ne desperatissimorum quidem locorum scriptura latitaret. quater-
nionis XLIII folia 397* -- 334", 328" -.- 333', 329' -- 332",
330" .- 331'; quaternionis XLIV folia 335* -Ε 342", quater-
nionis XLV folia 3437* -- 350", quaternionis XLVI folia 351:
- 358", et quae ex ordine quaternionum sequuntur, leetu sunt
diffieiliora. folia olim aliter atque nune numerabantur. fol.
365, 366, 367, 368 fuerunt fol. 363, 364, 365, 366; folium 367
quod olim fuit, deperditum est; folia 368—372 fuerunt 369—371.
palluerunt igitur quaternionis XLVII folia 366" (nune 368"),
363* (nune 3657), 364" (nune 366"), 363" (nune 3657); quater-
dna ΧΙ ΠῚ folia 368" (nune 369), 3697 (nune 3707), 8705

E in Vercellensi Recognitionum codice haec folia non desiderantur,
MO re me certiorem fecit EC Richardson uir clarissimus, inde τ

paret Recognitiones ab eodem librario bis transcriptas esse.
Wu

(nune 3715), 371. (nune 3727) interdum scriptura pallida
manu recentiore nescimus euius aetatis denuo atramento ob-
dueta est, e. gr. f, 350" - 801, 358", 368", 369", 3707, ex
eo quod foliorum 368" - 369" litterae hoe modo coniunctim
palluerunt et instauratae sunt, iam Gundermann reete conelusit
laeunam inter utrumque folium intereedere. deficit ut iam
monuimus folium unum. scriptura madore confeeta, fortasse
etiam propter ipsius membranae qualitatem exstineta est. folia
359—362 manu recentiore suppleta melius econseruata sunt.

Codex noster ex arehetypo ut Gundermann suspicatur sae«
eulo quinto uel sexto litteris eursiuis exarato transeriptus est,
permutatio litterarum a et μὲ quae interdum occurrit, ex arche-
typo perperam a librario leeto explicatur. uersio latina aetuum
Petri eum Simone quinto uel sexto saeculo instituta est, quo
tempore uetus seripturae saerae interpretatio quam italam uocant
non prorsus abolita erat. uersionis Hieronymianae quae uulgata
dieitur interpres actuum notitiam babuit, sed rarissime eam in
usum suum conuertit. eece loeorum ex libris sacris sumptorum
conspectus. quae litteris distentis excudenda ecuraui, uersionis
uulgatae sunt; reliqua plus minusue differunt. 53, 4 sq. Matth.
18, 69: /apidem molarem suspendi . .. si quis de fratribus
scandalisasset, et in. profundo mergi. 58, 2 sq. Matth. 17, 19: sz
habueritis fidem sicut granum simapis, dicetis monti huic
transfer. te et. continuo se transferet (Vulg.: transi hime illuc
et transibit). 67, 22 8q. les. 53, 4: tse peccata nostra portat. et
pro nobis dolet; mos autem. putabamus eum. in. dolore esse et
plagis teneri (Vulg.: uere languores nostros ipse tulit et. dolores
nostros ipse portau; et mos pulautmus eum quasi Jeprosum et
percussum a deo et humiliatum; noster graeca accuratius reddit),
71,15 sqq. Aet. 8, 19: rogo uos, accipite a me mercedem quantum
uultis ut possim manum imponere et tales uirtutes facere (haee
etiam a graecis longe discedunt) 71,32 Ies. 53, 8: genus (Vulg.
generationem) eius quis enarraóbitr 11, 2 sq. Ies. 53, 2 sq.:
et uidimus eum et non habuit speciem neque decorem (haee propius
ad graeca accedunt. Vulg.: wom est species ei meque decor; et
uidimus eum, et non erat aspectus, et. desideraummus eum). 12,5
Ies. 7, 14: ecce im utero (om. Vulg.) conczpiet uirgo. 72,8
Dan. 2, 34: /apis praecisus est sitne manibus et percussit
omnia regna (Vulg.: aóscissus est lapis de monte sine manibus et
percussit. statuam etc). 72,9 Ps. 117, 223: lapidem quem re-
probauerunt aedificantes hic factus est incaput anguli.
72, 11 Ies. 28, 16: (lapidem dicit) electum. praetiosum (Vulg.:

PROLEGOMENA XXXVH
probatum, angularem, pretiosum). 79, 19 Βη. Dan. 7, 13: et ecce
uidi super nubem wemientem. sicut filium hominis (Vulg.: et ecce
cum nubibus £oeli quasi filius hominis ueniebat). ΤΊ, 1 sq. Matth.
δ, 44: didicimus inimicos nostros diligere et pro. perse-
cultores nostros orare (Vulg.: diligite inimicos uestros . .. el
orale pro persequentibus et calumniantibus uos). 91, 1 κα. Matth.
16, 97: retribuentem unicuique secundum facta sua (Vulg.: et tunc
reddet unicuique. secundum opera eius). 99, 9 sqq. 1. Cor. 2, 9:
quae meque oculus uidit neque auris audiuit neque in cor
hominis peccatoris ascendit (Vulg.: quod oculus mon. utdit mec
auris audiuit nec in cor hominis ascendit). 101, 4 sq. Matth. 8, 99:
sime inuicem mortuos sepellire (Vulg.: dimitte mortuos sepelire
mortuos suos).

^. Interpres noster ad textum graeeum latine reddendum ad-
hibuit linguam rusticam omnemque sermonis elegantiam respuit.
sed eaueas ne ipsi interpreti uitio uertas, quae ineultus iste
codieis Vercellensis librarius peeenuit. itaque eum non codex
septimi saeeuli, sed ipse seriptor duobus eireiter saeculis
uetustior nobis edendus esset, in textu eonstituendo hane regu-
lam obseruare debebam, ut a barbarie saeculi V uel VI non
abhorrererem, sed nihil in textum reciperem, quod eiusmodi
esset ut ipsi auetori uix tribueretur. sed mox intellexi hane
rem iudieatu diffieillimam esse. itaque ne quis dieat me mihi
non satis eonstitisse, uel etiam multa me emendauisse, quae
tangere non debuissem, in textu edendo codieis seripturam
eum omnibus mendis religiosissime seruandam omniaque quae
ad codicem emendandum proferenda essent in commentarium
eritieum reieienda esse amieis harum rerum peritissimis sua-
dentibus statui; accipis igitur non scriptoris sed codicis editionem,
nulla re mutata nisi interpunctione correcta, scribendi eompendiis
solutis, laeunis expletis eapitulorumque numeris adiectis.

— — [am uero de eodicis indole rationem reddam aeeuratissimam.
a&e primum quidem de rebus orthographiecis dieam. uoealium
permutatio eadem est quam linguae rustieae propriam esse eo-
gnouimus, de qua re uide quae Schuchardt exposuit in libro *Der
Voealismus des Vulgürlateins' (HI tomi. Lipsiae 1866— 1868).
saepissime permutantur lifterae ae et e, e et 7, o et w; rariüs
ὃ et oe, a et ?, a et o, au et ν. — e pro ae (Scehuchardt
T, 923 SqQq.) sescenties oceurrit: seribitur apud nostrum
! ν adherens, cesus, precedat, prestare, ethiopissimam, ae-
ἐπάν)" habes mon solum nominatiuum singularis fraec/use,

PROLEGOMENA

nominatiuum pluralem feminini weszre (29, 31) et ex(cae cate
(ibid.), sed etiam genetiuos »ratrone, domine, turbe, anime, aricie,
caife, mine; paterne, simplicissime, recte, inique; neutr. plur.
gue, aduerbium sepe. 4e pro e£ scribitur in Paecumia, praeces
(Sehuehardt I, 378. III, 138), Praetium (Schuchardt I, 418),
praesbyter. (Sehuehardt I, 358), aec/lesia. (Sehuehardt 1, 329.
III, 128), aeguites (Schuch. I, 404. IIL, 149), aepu/arz (Sehuch.
I, 401. IIL, 142), aeZipwosyne (Sehuch. I, 390), inaergemam; ad-
praehendere, repraehendere, repraehensio (Schuch, 1, 388), caecidi
(Schuch. I, 376); habes aduerbia zmpzae, 2niguae, mundae, eoniun-
etionem a£guae (Schuch. I, 459. III, 149), sed plerumque adque.
interdum seriptio codicis uacillat. seribit $aecumza et pecunia,
praecari et precari, paenitere et penitere, caecidi ek cecidi, aenergia
et energia, iudaea et iudea, :iudaei et zudei. — i pro e mom
solum ab initio uerborum graecorum sed etiam alibi reperitur,
eodex habet zwergza (49, 97), zimergaemam (53, 96) οἵ, Sehuch.
L 227 sqq. III, 112 sqq. Roensch, Itala und Vulgata p. 465;
in uerbis latinis (ef. Sehuceh. I, 244 sqq. III, 117) 4;gw? pro
digne 61, 8, filia pro Pilea 15, 9, corporali pro corporale ΑἹ, 13,
suscribtioni pro subscriptione 5T, 25, acciperunt pro acceperunt
74, 17 (Schueh. I, 309). saepius e pro 7 seribitur: αὐ δὶ pro
dimittet 47, 4. (Sehuch. II, 72. III, 192), fedum pro fidum 68, 10
(Sehueh. II, 9. III, 166), comtegissemt pro contzgissent 65, 7
(Sehueh. II, 12), zngemescens 52, 25 (Schueh. II, 59), &esteus
pro ées?ius (de masculino 2estius uide Cangii thesaurum) 87, 6,
grande pro grandi 57, 1, caeleste pro ablatiuo cae/esti 72, 8,
omne pro omm: 81, 15 (Sehuch. I], 85 sqq. III, 194); were pro
genetiuo wer? 60, 16 (Schuch. IL, 80), ;4/erre pro passiuo z-
ferri 67, 4, consummare pro consummari 72, 15. hue pertinet
etiam praesentis et futuri temporis permutatio: dici/is pro dicetzs
58, 3, credimus pro credemus 60, 30, ostenditur pro ostendetur
62, 12, discedis pro dzscedes 63, 23 (Sehuch. I, 279 sq.
III, 119), sedi»tus pro sedemus 68, 19; uersa uice uzdet pro urdzt
65, 16, emittes pro emittis 62, b, credes pro credis 74, 24. —
uocalis z pro o scribitur in wasta/ur pro wastator 46, 95 et
saluatur 74, 14; 15 (Schueh. II, 100. III, 197), adw/escems
69, 11 uetere usu (Schueh. IT, 132 sqq. III, 208), diaóu/us 77, 4
(Sehueh. IT, 133. III, 209 Roensch 465), sed saepius diabolus;
infusuerunt pro Znposuerunt 48, 15 (Schueh. II, 139), sed zugosurt
58, 6, Posuisti ek exposuistt 64, 14 sq. ete., Posuerunt 15, 16; Aoc
pro Auc 52, 14. 74, 28, sed wc 75,5. 77, 25. (Neue, Formen-

lehre der latein. Sprache ed. 2 II, 633. Sehuchardt II, 190),
et uiee uersa o pro w: femprtator. pro temptatur 73, 97 (Schueh.
ΤΙ, 167 8q.). pronuntiatio uocalium z et o praesertim sub finem
uoeabulorum in lingua rustica non differebat; quo faetum est
ut ablatiui in o et aecusatiui in x»; desinentes saepissime per-
mutarentur: nimirum »» consona eum omnino non aut de nare
tantum audiretur, in seribendo modo omissa modo addita est
(Sehuchardt II, 94. 164 sqq.) saepe etiam uirgula, quae super
uoealem posita aceusatiui nota esset, omittebatur. hine apud
nostrum ereberrima aecusatiui et ablatiui permutatio, de qua
paulo infra plura dieenda sunt. eodem modo explieaueris

. fatuus pro fatuos (76, 6), quamquam id genus uitia rarissime

occurrunt. — oe pro e scribitur in coefzmmus pro cepimus 67, 9
(Sehueh. II, 288. III. 261); ; pro y in »weofiti 46, 29 (sed neo-
ΟΝ 54, 16), aionisius 48, 1 (Sehueh. II, 256 8qq.); o et & per-
mutantur in ex5o/a (semel eubu/a 71, 11) (Sehuch. II, 190.
IH, 226), » pro au in c/udere 68, 95, cludos 81, 99 (Sehueh.
IL, 304. sq. Roenseh 465); a pro ὦ in /apadantes pro /apidantes
83, 20 (Schuch. I, 217); » pro a in sasorenu»t 54, 29 (Schuehardt
I, 169); a pro ὁ ante litteram x in zguarantiam 53, 25 (Sehuch.
L, 183 sq.) inter meros uero errores refero comquimamenta pro
conguinamento 47, 3; item permutationem uocalium z et a in
candidum pro candidam 45, ὃ, portum pro portam 49, 2 (ef.
Schuebardt I, 175. III, 89), sanabuntur pro sanabantur 81,16 (de
Qua re uide supra p. XXXVD; a/tiis pro a/fius 74, 12, uf pro ef
46, 13, e? pro wf 66,19. 75,11, guae pro qua 56,30, eam pro eum
47, 25, fortasse etiam »unistrarentur pro münistrarentur 19, 6,
ueniunt pro uenient 64, 32. (sed uide quae Sehuchardt seripsit
ΤΙ, 210). ; duplieata in 7 simplicem iam apud ueteres eontrahitur
(Sehuehardt II, 505; Neue I, 133. II, 523): apud nostrum labes
grandi, fili, ebri, quartanari; habes etiam Petz? pro peii? (64, 96).
uoeales a et aw in uerbis compositis non mutantur, legimus
obaudire 65, 39. 68, b; 6, desalire 59, 16, adspargere 66, 8 sq.
(Roensch 466 sq.). addas uocales eieetas ut in exzi»zare 73, 26
(Sehueh. II, 435), Aostarius pro ostzarius 56, 95 (Schueh. II, 457),
uel intrusas ut in Prode esse 74, 11 (Roenseh, 468 Ritsehl Opuse.
4, 761 sq.) uel non elisae wnzaniwtis (50, 24. 60, 29).

-— —eonsonarum permutatio creberrima est, omitto quod libra-
rius promiseue / et 2A scribit: PropAeta et profeta, blas-
phemare et ólasfemia, alia. in nominibus propriis graeca ᾧ

fere semper latina / reddita est: fostrafe, ififus, caifas.

im

multa quae apud nostrum inueniuntur iam ueteribus usitata
sunt. huc refero permutationem consonarum ὦ et 2: optwlerunt
46, 13, quod fortasse praeferendum est (Neue II, 728); Puplicum
75, 6 (sed plerumque ?u///cum); uice uersa /absus 58, 9, scrió-
iura, suscribtto, scribsimus δῖ. 95. 61, 8. 67, 1; 9, 793, 14, abo-
riatione pro aporatione 69, 2 (Sehuehardt I, 124 sqq. Roensch
456); d et /: quod pro quot 49, 23, adque 51, 29. 55, 18. 56, 30
(Neue II, 797), ad — αὐ 64, 93. 65, 5; 10. 73, 13 (Schueh. I. 191),
quamquam codieis seriptura uacillat; uice uersa 7 pro d: αῤπΜὲ
75, 22 (Neue II, 726 Roensch 456); g et c: wagauis pro uacabis
74,19, gremia pro cremia 76,2 (Sehuch. I, 124 sqq. Roenseh
455). c pro cA praesertim in uerbis graecis usurpatur: »roecia
47, 2, baccari 58, 22, cathecizaram 63, 18, crysis 79, 21, cirag rici
81, 15; rarius c£ pro εἰ sarchofagum 101,9. 4u pro c semel
oeeurrit: /nguipias pro znciptas 46, 6 (Sehueh. HI, 302); c pro gx
habes in coffidianis, cottidze uetere usu 49, 13. 50, 23. 52, 20. 61, 11.
81, 17 (Schuch. II, 483). c pro ὁ quod alibi usitatissimum est
(Sehueh. I, 153. III, 78) in hoe libro rarissime oceurrit: semel
legimus gracia 74, 21, semel Pacienciam 76, 94. semel habes zzz
pro £i: thitzio pro Zio 56,7 (Sehuceh. I 162). δὲ pro s: exenztiare-
mur pro exsenmsaremur 69, 2. saepissime permutantur z et ὁ
(Schuehardt I, 75. 131 8q. Roensch 455 sq.). librarius ipse sibi non
eonstat: seribit mzui/, uibit, bibit, uiuus et uibus, seruus et serbus,
inuisibilis et inbisibilis ete. hie habes totam farraginem: wibus
47,4, introibit 48, 26, cessabit b1,12, serbire 51, 20, serbos bb, 29.
103, 2, Peneficis 56, b, znbisibilis et inbisibilem 63, 30. 68, 4, de-
monstrabit 64, 6, introibif 65, 9. 66,99. 69, 7, bos 70, 20, zubenibus
13, 20, reb 81, 23, scibi? 101, 9; reuelauit 45, 8, uideuitts 48,30,
extirpauitur 51, 33, inprouissime 517, 11. 60, 1, fundauis 62, 30,
uiuit 61, 26, consolauitur 68, 1, enarrauit 11, 39, uagauis 14, 19,
grauato 14, 1. 85, δ, znutstutlts 14,15, cremauimus T5, 30, Zeuautt
76, 98, ciuaria T1, 11, deuitrice 81, 11, aduini (pro Albini ut
plerumque), 87, 1 zwtrauit (pro zutrabitis) 95, 13. u prog habes
in fraumenta 59, 17 (Sehuch. II, 499. IIL, 308), s pro x repe-
ritur in sanctippe 87,17 pro xantippe (Schuceh. I, 132 Roenseh
457), x pro s in exferza pro Aesterna 48, 96. 56, 99 (Schueh.
I, 132. IIL 68. 273). permutatio eonsonarum μὲ et » aliis usi-
tatiesima (Sehueh. I, 109) apud nostrum raro fit: habes tamen
uolumtas (semel) 45, 7, contemtionem. 69, 25.

alia multa eerto inter menda seripturae referenda sunt:
à pro d: rabiis 49, 4; d pro g: effuderant 61, 91; & pro d: adAuc

(adduc) 77, 96; ^ pro f: passi (fassi) 65, 12; ? pro y: quaestio-
nati 65, 10; 7 pro 7: factis 54, 26; ὁ pro i: zam 76, 18; » pro d:
cuinam 64, 7; r pro ἡ: excaecare 93, 10; 7 pro n: suaderet pro
suaderem 54, 95; s pro £z succurras pro succurrat 68, 99; t pro
m: portat pro porta» 65, 13. assimilatio litterarum 4 et »
(Neue II. 706 814.) plerumque neglegitur. librarius seribit a-
Jfügere, adparere, adstare, adlogui, adcedere, adferre, adprobare,
adpropinquare, adpraehendere, adnuntiare, adplicare, adponere,
adtendere, adnuere, adtuli, adclamare, adclamatto; inlaudare,
inmittere, inligare, inponere, inputare, inpendi, inpingi, inretire,
inpostor, inpetus, incorruptus, inpius, inprobus, inrecessibilis; con-
plures, conlocutio, conmittere, comparere, conplecti, reconponere;
subpbortare, subclamare. rarius inuenimus formas assimilatas
alleuare, ascendere, accedere, apparere (69, T), Zmpius, impietas,
improbus (56, 6), immundus, succlamare. littera ὁ assimilatur in
ommutescere 62, 14; 15 (Roenseh 462 Neue 714). aspiratio pro-
miseue additur uel omittitur (Sehuch. I, 130 sq. Roensch 462 sq.).
Beribitur Aes/iariws B6, 25; 27 (sed ostia 56, 15); coitus 62, 16;
Adi pro ii 68, 25. 73, 8. 77, 20; ora et oris pro Aora et Aoris
50, 11. 60, 4. 61, 1. 68, 16, et &ora, horta pro ora, orta δ, 90.
70, 1; externa pro Aesterna 48, 26. 56, 29. aspiratio graecorum
uerborum modo additur modo omittitur: ca£Aeckzzati 49, 11, catka-
tema 56, 6, &ytinorum 49, 16, aristhon 51, 25. 52, 1 (sed arzston
bl, 17. 52, 5. 18. 24. 53, 13), anabatras 69, 31, anatema ΤΊ, 30.
consonae intrusae, praemissae, duplieatae saepe occurrunt; habes
interdum ^ inter » et ὁ ut in formis usitatissimis Zenzpratio, femp-
tare 52, 26; 29. 53, 29. 54, 34, 56, 10. 66, 9. 71, 18. 73, 25; 27,
contemptum 54, 29 (Schuch. I, 149. III, 77); habes porro » ante
5, X, g: occansio 63, 8 (sed plerumque occaszo; Schueh. I, 112
Roenseh 459), formonsus 68, 9. 87, 1 (Roenseh 458 Schoen-
werth-Weyman in Woelfflini Arehiuo V, 195 sqq.), /hensaurus
68, 12 (Schueh. I. 112 Roensch 459), vz/inguzsse 81, 7 (Koffmane,
Gesch. d. Kirehenlat. 107), ficta 83, 16 (Neue II, 563), coniunx
87,2 (Neue I, 139); sed uix tolerandum adoernantes pro adorantes
49, 6. habes prosthesin in scoruscare 68, 31 (Sehueh. II, 378),
duplieationem in cows»wiwws 71, 13 uetere usu (Neue II, 756),
sepelire 101, 5 (Roenseh 460); habes » intrusum in /uow pro
Auc 71, 19, putans pro Putas 71, 18; s intrusum in epsimenia
50, 2 (Sehueh. III, 76). eonsonarum duplicatarum altera omit-
fitur: ae(/esia 48, 19. 56, 6, cucurit 61, 96, cucurerunt 10, 98,
J'uise 68, 16, fuiset 68, 16, agripino 63, 19. 64, 7 et agripae

85,15 (sed alibi agrippinus, agrzppa). interdum ὁ ante s et s ante c
eieitur ut suscriótiomi 57, 25 (Schuch. I, 148 Neue II, 775); item
r ante c in sacissum: 49, 15; r ante s in swsum 59, 90. 95, 7
(Neue 638 Roenseh 460); » ante s in participio z»o/wes pro
inuoluens 66, 30; ? post s in oósetrir 72, 7. 79, 20 (cf. Loewe,
Prodr. p. 423). saepissime » sub finem uoeabuli eicitur
(Sehuehardt 1, 116 Roenseh 462), non solum si sequens uoea-
bulum eadem litera » incipitur, ut gue »anws pro quem manus
68, 4, domu meam 66, 9, cumarcello 69. 90 (sed uice uersa anr-
plectentem. marcellum 58, 295, manum misisti T1, T), sed etiam
alibi,ita ut aceusatiuus in ablatiui modum formatus esse uideatur.
fit etiam ut »« in fine uocabuli abundet. sed de his paulo infra
aceuratius disputabo. hoe loco satis habeo formas adnotauisse
septe pro septem 61, 36, Pala pro Palam 63, 25, quonia pro quo-
niam 10, 24, uelle pro uellem 48, 3, discedere pro discederem
48, 4. interdum littera » sub finem uoeulae abieitur (Sehueh.
I, 116). sie uz pro ss δ0, 27, simtoni pro szmonzs 70, 12, dona
pro domas 55, 9, spoliasti pro spoltastis 63, 9, dicente pro di-
centes 69, 3; saepius deest 7: zm/eresse pro rmteresset b83, 12,
amóulaui pro améulauit 53, 31, dici pro dicit 67, 21, refrigerare
pro refrigeraret 51, 27, uel » ante £: wulferet pro ΜΗ ΠΡ ΕΝ
61, δ. apocopen syllabae habes in Zzscere pro dzscedere 69, 94
(ubi manus 9 azscedere scribit), emarre pro emarrare 69, 10,
gere pro gerere 72, 22 (Sehueh. II, 391 sqq.), credisse pro
credidisse Tl, T, excate pro excaecatae 16, 7 (Sehuch, IL, 434 sqq.
III, 294); duplieationem syllabae in zradiZz pro tradi 57, 93.

de formatione uoeabulorum quam dieunt notanda sunt
haee. substantiua in -/or et -/rzx desinentia saepe oceurrunt:
seductor, tnplanator, uorator, uastator uel uastatur, dissipator,
deceptor, sollicitator, debitriv; in -ius: gubernius; in -zum: ex-
terminium, altarium, refrigerium; in -io: turbatio, porticatto,
aporiatio, inplanatio, communicatio, seductio, adinuentio, adiectiua
in -iWis: imaccessibilis 66, 96, znrecessibilis 93, 8, incredibilis
(— infidelis) 47, 17. 62, 5 sq., possibilis et impossibilis 59, 31 sq.;
in -a/i5: carceralis 1, 6, carnalis 171, 18. 18, 17, corporalis 55, 98.
97, 17, magnalia 52, 19. 63, 15; in -icus: podagricus, ciragricus
81, 15, exiliaticus 85, 7; in -arius: quartanarius B1, 15; in -afus:
inpuderatus 60, 1. 69, 4; aduerbia in -ier: amariter δά, 7, capa-
cater 67, 3. uerba deriuata sunt: refrigerare, contumeltare, blas-
phemare, geniculari, honorificare, repausare, maleficare, furiari,
saluare, ualefacere; uerba composita: demorari, exsensari, con-

PROLEGOMENA XLIII

stabilire, perstabilire, inlaudare, reaedificare, abnegare, perstir-
pare, exorbare, circumsplendere, demutare, recogitare, confortare,
superponere; uerba bis composita: recomponere, abrenuntiare, co-
adunare, contraresistere, adimplere, perseducere, subintrare,
aórelinquere; addas substantiua adcomcwssto, adimuentio, repro-
»uüssio. praepositiones aduerbiis compositae uel praemissae sunt:
« longe 49, 3 (Roensch 231), adiuuicem 49, 8 (Roenseh 939),
im palam 58, 29. 63, 25, interdius 56, 30 (Roensch 237 Neue
IH, 675) uel zmzerdie 68, 33 (Roenseh 237), 7» mane 69, 21. 70, 2,
im comminus 71,13 (Roensch 233): praepositio duplex: αὐ amte
95, 12 (Roenseh 234 Neue II, 697). praepositio ?xo bis in
uerbis compositis legitur, ubi Per et Prae expectes: proficeret
pro Perficeret 53, 25, proualebat pro praeualebat 53, 9T.

de formis casuum pauca monenda sunt. de nominatiuis
uastatur, saluatur iam supra dixi. genetiui nostrum — nostrorum
B0, 1, duum 63, 20. 64, 6, mensuum 61, 35 etiam apud ueteres
leguntur (ef. de forma »os/rum Neue II, 188 de duum Neue
H, 145 Roenseh 277 de »ensuwum: Neue II, 260 Sittl in Woelfflini
Archiuo II, 563). inusitatus est ueteribus genetiuus pluralis
simplicum 55, 26. 57, 6; 11; item datiuus as, qui 72, 91

oceurrere uidetur (nisi forte a /is eum Vsenero qui Ouid. Met.

8, 611 confert, retinendum est).
metaplasmus quem dicunt haud raro reperitur. sic prima
deelinatio pro tertia usurpatur in substantiuis graecis; fantasma,
ae 63, 17, imergaema, ae 53, 26, anabathra, ae 69, 31 (Koffmane,
Gesch. d. Kirehenlateins 36; sed talia iam apud ueteres oceur-
runt, ef. Neue I, 326 sq. Buecheler de declinat. lat. δ p. 6);
secunda pro tertia: a//ariwm 46,17; secunda pro quarta: senatus,
i75, 15 (Neue 1, 353 Roenseh 262); tertia pro seeunda: pueris
e us) 77, 21 (sed plerumque /uer;); quarta pro secunda:
lectu (sed alibi Zecz, /ecto) 75, 10 (Neue I, 526 Roenseh 263).
item adiectiua secundae declinationis pro tertia: pauperi b5, 3,
pauperos 65, 22, pauperorum B5, 4. 64, 26. 65, 20 (Neue II, 92;
ef. Anonym. adu. aleat. 6) et tertiae pro seeunda: /amdis
64, ll, zmfirmis 52, 19. 54, 7. 60, 5 (Roenseh 274 Sittl in

"Woelfflini Arehiuo IL, 578 Hartel ibid. ΠῚ, 35).

| permutatio generum saepissime fit, sed certis quibusdam
. regulis eoercetur. haud raro adiectiua uel partieipia generis
maseulini eum substantiuis generis neutrius coniunguntur
(Roenseh 277 Miodofski, praefatio ad Anonym. adu. aleat.
p» 18 sq. 93): incredibilem uisum 51, 19, talem. uisum. 83, 18,

*

XLIV PROLEGOMENA

alium signum 60, 23, omnem aurum 63, 6, /umen inaccessibilem
66, 26, /|umen inenarrabilem. inuisibilem 68, 33, omnem uasum
79,91. accedit quod genus masculinum pronominum relatiuorum
qui et quidam saepissime substantiuis feminini uel neutrius
generis additur (Roenach 277): quem (feminam uel matronam)
64, 98. 65, 7, gratia quem 61, 19, uirgines qui 19, 10, uox. qui
97, 16 (bis, sed paulo post guae), partem quem 95, 7, lingua per
quem 97,14; lempus quem 171, 99, signum quem 97, 1, uerbum
qui 97, 14, sq. (sed ef. etiam quae Roensehius monuit p. 266)
quendam candidum i, e. candidam 45, 9, quendam nomine rufi-
nam 46, 14, mulierem quendam turpissimam 10, 8 (sed retinuit
quandam 63, 2). rarius substantiua neutrius generis masculina,
uel maseulina neutra faeta sunt. illue pertinet euangelium ...
eum 66, 29 sq. aecusatiuus decorem 72, 1; hue satyriscum
habens (pro habentem) 63, 90, satyriscum uenale 64, 6, satyriscum
.. o quod 64, 33, gladium nostrum 10, 16 (ef. etiam Roenseh
269 sqq.) aliter statuendum esse uidetur de participiis pro-
nominibusque maseulinis quae ad femininum saxa referuntur:
eum, factum, totum eum 61, 3: 4; 6. haec enim maseulina non
ad sardam, sed ad praeeedens masculinum piscem relata esse
uidentur. interdum in generum permutatione nullam regulam
obseruare potui. conferas Jc pro Aanc 60, 28, eam pro eum
47, 25, eam pro ea (neutr. plur.) 55, 8, quae pro qua 56, 30;
animaduertas etiam 69, 12 manifestissimum librarii errorem αὐτὴ
pro aZae (uersu 11 a/;iae antecedit).

de comparatione adieetiuorum pauea notanda sunt.
commemoro 7a»: sapientior 54, 34, mator constans 69, 16 (ef. Ott,
Die Doppelgradation des lat. Adj. in Jahrbb. f. Philol. 1875 p. 788),
hberalts magts 75, 14. pro superlatiuo e/Aopissimam ΤΌ, 8 8q.
legendum uidetur e/Azopissa»v. — interdum eoniugatio uerbo-
rum uitiosa reperitur. seeundam coniugationem pro tertia habes
fortasse in emz/tes (69, 5), credes (74, 24) ef. Miodoriski Anonym.
adu. aleatores p. 19. uerbum oZire linguae rusticae usitatissimum
(Roenseh 281 sq. Neue II, 617) legitur 57, 18; addas participia
perfecti temporis zw/fus 85, 6 et ad?uwtus 76, 18 (ef. Vsener,
Rhein. Museum XXXVII [1882] p. 479 sq.), indicatiuum per-
feeti zuroiwit (sie semper ef. Neue II, 624) et scerumt 85, 18
(Neue II, 522). genera uerborum baud raro permutantur.
deponentia sunt cerzarz 70, 1 (Roenseh 302) et in/uminari (i. e.
conspicere) 67, 9. lapsus calami uidetur esse /wndari pro fuwm-
dare 53, 18 8q.,, eum plerumque reete exstet fundare; inferre

Ur E

PROLEGOMENA XLV

pro inferri 67,4, consummare pro consummari 72,15. addas
mendosam coniugationem /mdebatur pro fundabatur 61, 11,
furiens pro. furians 87, 4. furiebatur pvo. furiabatur 101, 13;
infinitiui perperam formati sunt credisse pro credidisse 71, 7, et
tradidi pro tradi 57, 93 (sed uide supra p. XLII). fortasse hue
pertinet etiam tertia eoniugatio interdum per alteram depulsa

in e»uttes pro emitiis 62, b. et credes pro credis 74, 24 οἵ, Mio-

dofiski 19 (sed uide quae supra p. XXXVIII adnotauimus).

signifieatio uoeularum saepe ab usitata diseedit. hue
pertinent substantiua zreudu»i — mendacium 97, 14 (Neue I, 547.
Ott, Jahrb. f. Philol. CIX [1874] p. 848. Itala Habacuc 2, 19 ap.
Priseillian. fr. I, 16 p. 15, 9 [ef. Schepssii indieem ad Priseill.] Gre-
gor. Turon. hist. Fr. 2, 10 p. 78. 16. 6, 40 p. 279, 6 [MBonnet]);
seductio — corruptio 51, 33, fraternitas — coetus fratrum (ἀδελ-
φότης) 45, 13. 51, 29. 62, 99, substantia — res familiaris bb, 14.
57, 26. 59, 14 (Roensch 325), exterminium — destructio 62, 1,
refrigerium (ἀνάψυξις) 64, 3. 68, 19, conuersatto ταὶ conuersio
13, 99, persuasio — res persuasa 81, V9, fortasse etiam contio

— disceptatio 58, 31; adieetiua imcredibilis — infidelis 4v. 11.
62, 5 (Roensch 339), Jonestus — diues uel nobilis 63, 8, 71, 11.
79, 19; 20. 87, 7 (Roensch 332 cf. 314), deificus — diuinus 63, 9
(Roenseh 224); addas αὐ ocw/s pro caecus 66, 93. 68, 18. 69, 6;
pronomina a//er pro a/z«s 72, 5; 7, qui pro quis 72, 95. 78, 6,
quod pro ex quo 49, 93 dietum esse suspieatur MBonnet qui
eonfert Sulpie. Seuer. dial. 9, 14, 4 p. 197, 17 οἷοι; item ex eo
pro ex quo 51,26 (sed MBonnet suspicatur seriptum fuisse ex co):
aduerbia p/us — magis 46, 11. 57, 9; 93. 70, 15 sq., nimis —
63, 9 (Roenseh 342), /oco — il/ico 57, 6, modo — nunc

47, 18; 19; 20. 88, 10, equidem — quidem 65, 30, capaciter —
potenter 67, ὃ, extrinsecus — praeterea 64, 97, Praeterea — prae-
sertim. 45, 15. 49, 8; 11. 73, 10. 85, 16, /ant«m cum coniunetiuo.

c μόνον ἵνα 50, 7. 57, 28; coniunctiones gwia pro aceus. e. inf.

|. 49, T. δά, 17. 58, 10. 60, 4. 75, 99. 83, 7, 85, 20 (Roenseh 409
᾿ς Bonmet ind. ad Acta Thom, Miodorüiski l. s. p. 21), quoniam. (pro
nec. c. inf.) 46,90. 50, 19. 51, 32. 56, 30. 57, 39. 71, 13. 73, 8; 17.
76, 15. 886, 18. 99, 18 (Roensch 402), quoniam — ὅτι ante oratio-
J mem directam 69,9, numquid pro num 48, 29. 52,20. 85,1 (Kühner
| | 3309, sí in interrogatione indirecta 46, 31. 73,16; 25. (103,4)
Roensch 403 Bonnet ind.); aduerbia quae praepositionum instar
hibentur: Pa/a» e. ablat. — coram 70,18. 74,28 (Roenseh 399,
sed nide Ktühner, ausführl. Gramm. II, 373. Neue II, 698), retro

XLVI PROLEGOMENA

e. ace. 73, 1 sq. (Roenseh 399), «sque c. abl. 62, 15. de signi-
fieatione uerborum multa monenda sunt; cf. Parere — apparere
49, δ. 68, 25 (uetere usu ef. Horat. sat. II, 7, 79 Vsener, Rhein.
Museum XXIV, 348 sq. Roenseh 374), refrizgerare (— recreare
aliquem uel se reficere) et refrigerari (ἀναπταύεσϑαι) 51, 27. 52, 31.
73, 1. 81,4 (Roensch 378), reficere (— se reficere) 69, 24 (ef. Gregor.
'T'uron. patr. 1, 2 p. 665,9 w£ die tertia reficeret), fundare (— con-
firmare) 47, 30. 53, 18. 61, 11. 62, 30, c/amare — uocare uel ἐπ-
uocare 61,97. 65,32. 76,14; 15. 83, 14 (Roenseh 352), superponere
— jeiunium (opus) sponte suscipere 69, 28, zn/endere aliquem
(— intuer?) 70, 20, 75,1 (Roenseh 371), adtendere aliquem 81, 25.
83, 18, /raducere — ἐλέγχειν 15, 95 (Roenseh 383), «acare alicui
— seruire 74,19, aporiare aliquem (9 confundere) 85,16 et apo-
riari81, 98 (Roenseh 252), scoruscare — fulgurare 68,31 (Roenseh
356), communicare (— communionem facere cum. aliquo) 95, 8,
ducere se (— abire) 13,7 (Roensch 361), exponere — emittere 85, 1T.
grammatica quam uocant structura uehementer a recti
ne dieam elegantis sermonis regulis abhorret. saepissime fit ut
praepositiones quae ablatiuum regunt, eum aceusatiuo, quae
aceusatiuum, eum ablatiuo coniungantur; interdum uni eidemque
praepositioni uterque easus adneetitur (Roensch 406 sqq. Koff-
mane 139 Neue II, 784 sq. Kühner, ausführl. Gramm. II, 418
ef. etiam Miodonski p. 20 Petschenig ind. ad Victor. Vit.).
ablatiuus pro aeeusatiuo praepositionem z» sequitur: zw fratri-
bus (pro zn fratres) A6, 11, in somnio 50, 15, in Jectina 51, 8, ἐπ
gurpetuo 51,10, in temptatione cadere 52,14, zn saeculo 53,93; 30,
im uobis 54, 10, zn perditione 54, 18. 67, 6, 1n blasfemia 55, 11,
in angelis tuis 56, 11, zn publico 51,10, zn animo 5T, 19, Zn numero
58, 99, zn atrio 58, 30, zn iulio. foro 69, 8. 65, 31, 1n nomine meo
(Jundabis) 62, 30, in hontine 61, 29, zn triclinio 66, 99, in humana
carne 61, 4, in oculis 69, 7, 2n somno 10, 4; 6, in furia 16, 30 8q.,
in lumine 11, 8, in honore T1, V, in domo 19, 9; 7 8Q., in conuer-
satione 13, 29, zn agrippa praefecto 91, 2, in terra 97, 19; saepe-
numero legitur credere zm Christo, sperare im domino ete.
ablatiuus praepositionem Per sequitur: fer 7iber; 48,12, per
opera (— per operam) 62, 98, per manu 64, 26 (Neue II, 784);
praepositionem ad: ad prora 51, 19, ad ianua 57, 9, ad hora
81, 24. 87, 18, ad ῥίαίεα 83, 4; praep. ante: ante lectu 15, 10 (sed
cf. 75, 11); contra: contra simonem ... et seruientibus illi 60, 17;
praeter: praeter narcissum et duabus mulierióus 49, 15. accusatiuus
pro ablatiuo reperitur post 7»: zm dominum spent &kabere AT, 948q.,

1
!

zn paucos dies 49, 30, zn fidem 50, 25, zn dominum 51, 11. 54, 21,
in Christum 53 19, in urbem 58, 15, zn domum 61, 97, zn aquas
58, 4, in errore aut in ignorantiam 58, 91 8q., 24 stabulum 62, 16,
zn uisum 63, 19, zn quem 63, 30 8q., ἦν Juctum 64, 10, in notitiam
93, 11 (Neue II, 785). addas praepos. cum: cum dominum
nostrum 47, 10 sq., cum stmonem 56, 21, cum infantem 692, 17,
cum alias matronas 87, 2 8q. (Neue II, 784); de: de rejromís:
sionem 41, 95 sq., de propheticas scribturas 61, 8 8q., de . . . fabri
filio et ipsum fabrum 11, 24 8q.; ex: ex hodiernum 19, 14; sub:
sub occansionem 63, 8; pro: pro persecutores nostros 11, 1 (Neue
I], 784). interdum ablatiuus adiectiui uel pronominis aecusatiuo
substantiui adnectitur: cw»: matrem tua 74, 11; cum gaudium
magno 15,7. praeter hane barbaram praepositionum strueturam
permutatio easuum haud raro occurrit. sie ad tempus definien-
dum ablatiuus aceusatiui instar usurpatur: zezumans triduo 45, 8,
ietunans diebus tribus 63,11, diebus sex totidemque noctes 51, 19 8q.,
biduo sustine 63, 15, circiter hora nona 65, 3; rarius aceusatiuus
pro ablatiuo: avum pius 46, 4, sabóatum . . . contentionem habet
69, 25. ad oppidum quo quis profieiscitur definiendum, ple-
rumque ablatiuus aeeusatiui uicem reddit: pwfeo/ts 51, 13, wea-
Joli 63, 18, aricia 85, 6, terracina 85, 7; sed accusatiuo roma»
substituitur genetiuus ro»e 48,8; 17; 26; 29. 49, 33.
52, 22. 53, 2; 13 [16]. 57, 5; 10. nomen urbis unde aliquis
profieiscitur non simplici ablatiuo, sed praepositione a ablatiuo
praemissa signifieatur: a roma 51, 30. 62, 14; 16. 87, 18. —
ablatiuus cum genetiuo rarius commutatur. habemus —
iui causa ΒΓ, b. 60, 8, nostri causa 67, 98 (Roensch 418), sed
hoc iam apud ueteres oceurrit (Ktihner, ausführl. Gramm. der
lat. Spr. HI, 310); uice uersa ablatiuus in locum genetiui pretii
succedit: »ow munimo pretio 63, 8 sq. haesitare possis, num
ablatiui et datiui iam saeculo V uel VI inter se confundi coepti
sint. reperitur in codice datiuus pro ablatiuo: suseriófiomi tali
B7, 95, piscinae adiacenti natatoriae 60, 30, petenti te 62, 96,
meae wiriuti 15,1; ablatiuus pro datiuo σγαμα 57,1. sed ubi
datiuum ablatiui loco legimus, librarius aut uerba perperam
eonstruxisse aut litteras 7 et e permutasse uidetur; de forma
autem grande pro z*a"di uide quae supra nofata sunt. semel

᾿ς datiuus in aceusatiui locum successisse uidetur: zw/emderem uos

ambos et tibi et il/i 70, 90 Βα. uerum haee barbaries non ex
|» permutatione easuum sed structurae uerbi explieanda est.
— (ΒΒ αὶ et aceusatiui frequentissima confusio nullis fere

XLVIII
careeribus eohibetur. interdum suspicari possis neglectionem
uirgulae, qua aceusatiuus singularis primae uel tertiae decli-
nationis ab ablatiuo discernitur: sie faeillime eorriges o5/atrone
48, 14, uirtute 49, 97, tanta substantia 55, 14 sq., nutu pro mutum
60, 9, domu pro domum 66, 9, pietate et inpietate 64, 12 sq.,
fuga 65, 18, aperiente 16, 1, adueniente eum et retribuente 91, 1;
interdum e et ; quod saepe fit permutantur, e. gr. caeZeste pro
caelesti 19,8, corporali pro corporale 97,17, omne proontiti 81, 15.
alibi formae in o et »» desinentes permutantur: legimus saó^a£u
pro saóbatum 45, 18, Jectu pro Jectum 75, 10, fe nuntio suo misso
pro Ze nuntium suum missum 52,10 sq. (sed cf. commentarium),
ligno fagio pro lignum plagium 97,9. accedit quod » littera
baud raro perperam ponitur, ita ut accusatiuus saepe ablatiui
locum obtinere uideatur: wusericordzam 58, 99, amplectentem
58, 95, praesentiam 60, 24, canem: 62, 6, lucem. itaque. factam
62, 30 &q.. inplanationem 61, 5 8Q, misericordiam. suam. 61, T,
extremum 85,8. eodem modo, scilicet »: littera modo abieeta
modo addita, nominatiuus aeeusatiuo uel aecusatiuus nominatiuo
substitutus esse uidetur. sie legimus eucharistia pro eucharistiam
46, 18 (ubi codex ewckarzstia habet, nom ewcÁaristiamt ut per-
peram impressum est), »ua/acia pro s»ualaciam δ, 97, eubola,
honesta pro eubolam, honestam 63, 9, una pro wxam 68, 20.
turba pro turbam 69, 31; uice uersa misericordiam pro rmiseri-
cordia 52, 16, widuam. pro uidua 66, 28, paenitentiam. pro. Paeni-
tentia 97,9 sq. sed alibi res aliter se habet. nimirum saeeuli VII
librarii uix sensisse uidentur, quid casuum sit diseriminis. sie
ablatiui usus saepe neglegitur, habes accusatiuum pro ablatiuo
in denarios pro denariis 65,11 sq.(?), flammas pro ffammis 76,3.
HOS pro nobis 99, 8. item aceusatiuus in nominatiui locum sue-
eessit: legimus accrfpientem pro acciprens 60, 8, »narcellum: pro
marcellus 66, 4 8q., turbas pro turbae 73, 35, suspensum: pro
suspensus 95, 8, clauum pro c/auus 97, 7. reliquum est, ut alios
eius generis errores enumerem. hue pertinet nominatiuus pro
accusatiuo: exX&»tus 49, 1, »ia/us 57, 19, mtu/ier 63, 2, castigatus
68, 8; nominatiuus pro datiuo: uzgz/ams 62, 21; aceusatiuus pro
genetiuo: azcemtem pro dicentium 53, 16, Persuasum pro persuasi
54, 33, Áominem. pro Aominis 97, 15; ablatiuus pro nominatiuo:
marcello 59, 28.

iam dieam de idiotismo quem uocant uerborum. indi-
eatiuus pro coniunetiuo saepe reperitur post » (Roenseh 429 sq.):
ita ut dixit 52,6, ut ime plangerem . . . et lugebam ΒΑ, 1, ita

PROLEGOMENA XLIX

ut .. . percutet ... , et iubet bo, 18, ut. Possumus 69, 14 sq.; post
Cum: cum sum 74, 999. alibi (51, 26) Profectus est pro Profectus
esset Scriptum esse uidetur: sed est confusio orationis directae et
indireetae, quae saepe irrepsit. uerum error librarii est so/ua?
pro so/wit 76, 13. indieatiuus futuri pro coniunetiuo praesentia
oceurrit in Percufet pro percutat 55, 17; senties pro sentias 103, 4.
eoniunetiuum pro indieatiuo semel habes: wi (i.e. quippe qui)
ame exfugare uolueris 61, 16; infinitiuum pro uerbo finito bis: z
..Conlemnammus et te solum sequi (— sequamur) 14, 6, uf ,.
irent et quaecumque . . . consumptura erat. ferri ante. lectum
eius 75, 10 sq. eoniunetiuus accusatiuo eum infinitiuo permutatur
59, 25: esse mue ΤῊ corpore et mon patiar aliquid a caesare.
multa alia quae in eodiee reperiuntur sine dubio emendanda
erant. hue pertinent ΝΟ ΜΗ pro uenient 64, 39, Putas pro Putaóas
64, 13. accedunt permutationes modorum, numerorum, personarum
uerbi, quae maximam partem ex permutatione uel abieetione
litterarum ortae sunt. enumero ze//e pro ue//em 48, 3, discedere
pro discederem 48,4, refrigerare pro refrigeraret 51,97, refugit
pro refugi 52, 14, interesse pro znteressent 53, 12, dixi pro dixit
63, 27, ambulaui pro amóulauit 53, 31, suaderet pro suaderem
δά, 95, dona pro donas 55, 9, tradidi pro tradi 57, 93 (sed uide
supra p. XLV), widerent pro uideret 60,14, mitteret pro mitterent

61, δ, spoliasti pro spo/tastis 63, 9, accepit pro accepi 66, 7, diei

pro dic 67, 91, suwccurrat pro succurras 68, 29, dicente pro
dicentes 69, 3, putans pro Putas 71, 18 (sed uide supra p. XLI),
praestare pro praestabo 12, 20, excaecare pro. excaecate 93, 10.
de structura uerborum inusitata haec monenda sunt:
intueri alicui vei 4b, 4, oófiuisct. aliquem. 46, 5 (ef. Sittl in
Woelfflini Archiuo I, 503), paenitere im aliqua re A6, 99. 55, 14,
memorari aliquid 46, 30. 77, 9 sq. (Roenseh 414), misereri ali-
quid 54, 6, misereri alicui 58, 10. 61, 95. 69, 3 (Roenseh 413),
tendere in aliquo 54, 10 sq., 7M animum inducere alicutus. vei
57, 19 sq. paemtere ab aliqua re 63, 31 sq., fidem habere in
aliqua re 64,9, petere aliquem (i.e. rogare) 64,26 (Roenseh 441),
obaudire aliquem 65, 39 (Roenseh 414), cowszgmare alicui rei
(precibus) 66, 17, adquiescere alicui rei 66, 19 8q., maledicere
aliquem. 71, 18 (Roensceh 440), aazuuare alicui 14, 9, parcere de
aliquo (Ὁ) 81, 7 sq.; sed /rwi a/iquid 93, 6 inm apud ueteres
(Kühner, ausführliche Gramm. II, 282 Langen in
Woelfflini Arehiuo III, 334); addas zw spiritu repletus (52, 4), 2n

spiritu exaltabatur (59,98 sq.), nisi forte et his locis ut alibi
IV

L PROLEGOMENA

simplex ablatiuus (ἦι spirifu — ispiritu) legendus est. ad idio-
tismum strueturae pertinet etiam partieipiorum usus frequen-
tissimus quae loeum uerbi finiti tenent. partieipia praesentis:
47, 30 sqq. 49, 17 sqq.; 31 sqq. 50, 19 sqq.; 24 sqq. 51, 31.
52, (18); 24 sq. 54, B sq. 56, 14 sq. 58, 1 sq. 60, 14 &qq.; 33 sq.
62, 3. 65, 6 8q.; 22 Βη.: 32. 66, 22; 25. 69, 12 sq. 71, 14 sq.; 19.
73, 99. 74, 7. 81, 1. 83, 90 sq. partieipia perfecti: 48, 13 sqq.
67, 7 (ef. Petsehenig Ind. ad Vict. Vit. 164 sqq. Scehepss in
Woelfflini Archiuo III, 322). addas nominatiuos absolutos
pro ablatiuis: 45, 12. 46. 15. 48, 97. 49, 13. 59, 1 sq. 65, 1.
bis ablatiuus absolutus partieipii occurrit omisso substantiuo:
AT, 95 (credentibus), 48, 10 (referentibus). interdum enuntiata
sequentia per particulas aw/ewr, uero, itagwe, ergo prioribus
adiunguntur: 48, 7. 50, 8. 67, 12. 73, 20. 79, 18 (autem), 79, 98
(uero), 53, 90 (ztague), 60, 31 8q. (ergo; ef. Koffmane 135 Hartel
in Woelfflini Arehiuo IIT, 19). ex uulgari sermone repetitur
attraetio nominatiui pronomine relatiuo sequente: cÁrzsfum
dominum nostrum quem tu praedicas 51,33 sqq., Jumen . . . in-
enarrabilem inuisibilem quod enarrare. nemo. hominum | possit
68, 39 &d., unicum filium quem habebam 13, 9 8Sq., ?sfos 2uuemes
quos manumisisti 11,7. ef. IaeGrimm, Kleine Schriften III, 323 sq.
denique notanda est orationis direetae et indireetae eon-
fusio: 49, 10 sq. 51, 6 sq.; 28 sqq. 63, 14 sqq. 65, 11.

Superest ut de graecismis interpretis latini disputem.
uoeabula graeca frequentissima sunt: a2yssus b6, ll, agom
60, 16. 69, 93, aelemosyne 55, 99, anathema T1, 30, anabatkra
69, 31, aperiatio (aboratio) 69, 9 et aporiare 81, 28. 85, 16,
baptizare δῦ, 30. 51, 1, Masphemus, blasphemia et blasphemare
47, 18. 55, 11; 19, cafathema 56, 6, catechizare 49, 11. 63, 13,
chiragricus 81, 15, del/fica 64, 15, discentes (— μαϑητεύοντες)
103, δ, energia (mnergia) et energema (imergaema) 49, 27. 52, 10.
53, 26. 91, 3, ep[s]imenia 50, 2, eucharistia 46, 15; 18. 51, 8,
fantasia 81, 94, fantasma 61, 3. 62, 13. 63, 17. 81, 19, fidentes
(πιστεύοντες) 83, 91, gerabatus (χράβατος uel χράββατος) 74, 1.
85, 5, muplanator (πλανος) et inplanatio 54, 10. 67, 5 sq., malacta
50, 26; 97, mysterium δῶ, 6. 59, 3. 72, 15. 93, 1; 6; 8; 12. 95, 3,
neofitus uel neopAytus 46, 29. 54, 16, ῥίανης 49, 13. 60, 4, ῥοαΐα-
gricus 81, 15, satyriscus 63, 21. 64, δ; 33. 65, 4, scandaéisare et
scamdaltsari 49, 8. 52, 13. 53, δ. 54, 14. 57, 32. 83, 16, synagoga
56, 23. haud raro graeca ad litteram latine reddita sunt: a4-
probare aliquem siue aliquid — ἐλέγχειν 49, 95. 61, 28 Βα. 69, 9;

PROLEGOMENA LI

98. 63, 95. 6b, 99, zn pleno constituere — τελείως χαϑιστάνειν
ΑἹ, 39 sq., women — ὄνομα (i. e. Χριστοῦ) 51, 18, magnalia
(μεγαλεϊαὴ 52, 19. 63, 15, abnegare — ἀρνεῖσθαι 54, 3, prae-
cordia (σπλάγχνα) 59, 30. 69, 19 sq. 76, 7, uirtutes — δυγνά-
nét; 54, 26 sq. 71, 17, communis τας κοινωνός 59, 7, domesti-
Cus — οἰκεῖος 64, 7, alias εἰ altas — ἄλλως καὶ ἄλλως 69, 18,
per — διά (ser i. e. post multum. tempus) 65, 99, quasi — «gc
praepositio (ὥς rivo) 85, 7, Principatus — ἀρχή 95, 4. interdum
praepositio is artieulum graeeum reddere uidetur: hue referre
possis eum dominum 54, 2, cius . . . filii dei b6, 6, eius daemonis
70, 17 (Roenseh 423 8q.). sunt etiam loci, in quibus adieetiuum
numerale :z»xs artieuli indefiniti τὲς loeum obtinere uideatur,
e, gr. utram. de senioribus uiduam 66, 92, unum ex eis 79, M,
umum de suis 19, 99 sq., uma de uiduis 79, 98 sq., ego ex uobis

. unus 74, 99 (Roensch 425)

"Init graecismos strueturae primum loeum obtinent
genetiui absoluti (Roenseh 436): Jam tempus demorantis
45, 2, omunum. stupentium 5T, 13, Áomtnum multa milia zn per-
ditionem mergentium (i. e. àvO gutem τεολλῶν χιλιάδων εἰς ἀπεώ-
λειαν δυσαμένων) 67, 6, fortasse etiam Piscinae adiacentis» nata-
feriae 60,30. interdum oratio genetiuo absoluto incipitur sed
pergit ablatiuo uel nominatiuo: famgenmtium autem. omnibus
75, 12 (Roensch l. e.), guorundam eorum ... dicentes 49, 19 sq.
(τινῶν ἐξ αὐτῶν... καλούντων). IRGCA Tos pronominis relatiui
graece attrahitur ablatiuis absolutis: guzbus Populus dato loco per-
duxerunt 14, 29. more graecorum etiam subiectum enuntiati recti
loco obieeti ad enuntiatum regens attrahitur: widebunt duo tuuenes
satyriscum . .. quod offerent uenale. 64, 5 sqq. infinitiuus
interdum ut moris est Graecorum sensu ut aiunt finali usurpatur.
ad locum iam supra memoratum 74, 6 addas: fide/is es? remit-
dere mihi peccata 58, 10 sq. dominus me dignatus est uocare
paratum esse (— uf paratus sim) 11, 20, im notitiam uestri. sit
permanere (Ξε ut permaneatis) 93, 11 (Roenseh 447; Woelfflin
Arehiv II, 165 cf. Fredegar. 4, 40 Po/ecetur esset implere;
Kruseh, Neues Archiv f. àlt. d. Gesch. VII, 490). bis infinitiuus
eum uerbo Zabere coniungitur: cerfari habent duo Judae: 10, 1,
quaecungue consumere habui 71, 14 8q. (Roenseh 1. s. Koffmane
122 sq. Thielmann in Woelfflini Archiuo II, 48 sqq. 159 sqq.). —
etiam duplieem negationem Graecorum interpres imitatus
est: quae non habet inuidiam nullam 49, 31, non fuisse neminem

Dl, 96, uemo i/i zam nihil credebat B1, 98, petrus nos prohibuit
Iv*

LII PROLEGOMENA

nom commumicare 85, 19. graeci originis testimonium perhibent
etiam quae 81, 9 leguntur: muffafur ignis ets im eam. pro
lis in graeco codice exstant: zrejqó7 ἐπ᾽ αὐτῇ τὸ παρ᾽ αὐτῆς.
apparet interpretem latinum legisse zreuqO7 ἐπ᾿ αὐτῇ τὸ πῦρ
αὐτῆς. similiter 79, 20 oósetrix quaedam (i. e. μαῖά vig) pro
graecis μέα Tig seriptum est. addas quod interdum duplex
graecorum uerborum interpretatio reperitur: dZzrgemfer summa
cum diligentia 56, 18, sicut. capiebat, prout. poterat 67, 9 Βη. alia.
quae hue pertinent in libro meo *Die apokr. Apostelgesehiehten'
II, 1 p. 124 sqq. collegi.

Graecus passionis textus duobus eodieibus eonseruatur.
codicem Patmium 48 'formae IV foliorum 4192 membranaceum'
saeculi noni ineuntis iam Tischendorf olim inspexerat. mentionem
codieis faeit in commentatione eui inseribitur *Rechenschaft über
meine handschriftliehen Studien auf meiner wissenschaftliehen
Reise 1840 bis 1842' (Wiener Jahrbücher, Anzeigeblatt für
Wissensehaft und Kunst No. CX p. 15 sq.), nee non in pro-
legomenis quae editioni priori Aetorum apostolorum apoerypho-
rum (p. XX sq.) praemisit. habentur ibi martyria duorum apo-
stolorum Petri et Pauli seorsum enarrafía; ae primo quidem
loeo μαρτύριον τοῦ ἁγίου Πέτρου ἀποστόλου ἐν Ῥώμῃ, deinde
μαρτύριον τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Παύλου ἐν "Pur. textum diu
desideratum Carolus Krumbacher uir doetissimus, qui anno 1885
in Patmum insulam profeetus est, in monasterio s. Ioannis ubi
asseruatur descripsit, transeriptionem imaginem litterarum notas
adiecit omnesque denique industriae fruges mihi transmisit,
editionem principem praefatiuneula instruetam paucissimisque
notis illustratam ego typis mandaui in annalibus meis *Jahr-
bücher für protest. Theologie' 1886 p. 86—106. singulae codieis
paginae nondum numeris signatae sunt. nouarum paginarum
initia a Krumbaehero lineis transuersis in sinistro apographi
margine, in hae editione numeris a me ipso appositis geminisque
lineis directis in mediis uersibus notata sunt. uersuum distin-
ctionem in Krumbacheri apographo religiosissime seruatam ego
neglexi. accentus et spiritus in eodiee non constanter appieti
a nostra ratione discedunt; uerborum interpunetio raro inuenitur;
enuntiata punctis uel ad eaput uel ad pedem litterae appositis,
aliquoties commatis distinguuntur; eompendia seribendi illius
temporis librariis usitatissima sescenties adhibentur. litterae
elarissimae sunt, sed interdum palluerunt, mira est negle-
gentia in seribendis uoealibus: litterae «, ἢ et eu & et «c, v et ot,

PROLEGOMENA LIII

Ὁ et ὦ usque et modo fere inaudito si eodieis aetatem respexeris
permutantur. stilum ineultum Krumbacher non librario sed ipsi
seriptori uitio uertendum esse censet. Sergius Sokoloff Mosco-
uiensis, uir iuuenis de studiis meis optime meritus, quem prae-
matura morte mihi bonisque litteris abreptum esse doleo, epistula
ad me data suspicatus est codicem non ex alio deseriptum
sed ex ore dietantis à seriba imperito litteris consignatum esse.

De codicis graecitate iam in commentario quem editioni
principi subieei (l. s. p. 101 sqq.) pauca monui. notatu digna
sunt uestigia aliquot linguae uulgaris. hue pertinent formae
ut δραπετεύγομεν, πορευγομένη, τειστεύγοντας (bis), βουλεύγειν,
βασιλεύγειν, στρατεύγῃ, στρατευγόμεϑα. de hoe ; CKrumbacher
eonferri iubet Mullaeh, Gramm. der grieeh. Vulgürspraehe p. 140
GCurtius, Grundzüge p. 619 sqq. Carl Foy, Lautsystem der
griech. Vulgürspraehe p. 64 CKrumbacher, Bayr. Gymnasialblütter
1880 p. 371 GMeyer, Griech. Grammatik ed. 4 p. 159 Hatzidakis
Zeitschr. f. vergleieh. Spraehforsehung XXVII, 77 βη. Μελέτη ἐπὶ
τῖς νέας Ἑλληνικῆς 1884 p. 98 sqq. CKrumbacher, ein irrationaler
Bpirant im Griechisehen (Sitzungsber. d. philol. hist, Classe der
Akademie zu Münehen 1886, III p. 359—444). addas τέσσαρεις
(τεσσαρὶς) pro τέσσαρες p. 90, 1, de qua forma ut CKrumbacher
mecum eommunicauit seripserunt Digenis Akritas ed. Sathas-
Legrand v. 1736 Digenis Akritas ed. Lambros v. 9567. 2569,
3019, τέσσαρυυς est apud Koronaeum ed. Sathas p. 43, 2. denique
mentionem faeio formae σεροσετίϑοντο pro zrpoaeríServro in pas-
sione Pauli p. 104, 6, quam ecaueas ne ealami lapsu ortam esse
existimes, ef. Pseudo-Marcellum sect. 29 (p. 191, 11) ἐπετέϑοντο
eodd DP προσετίϑοντο eod G acta Thomae p. 93, 40 ed. Bonnet
σεροσετίϑοντο cod S.

Alterum eodieem Philippus Meyer, eeclesiae euangelicae
spud Smyrnaeos tune pastor meritissimus, in monasterio Bato-
pediano montis Athoi nuper inuenit, diligenter exseripsit et
eum litterarum imagine mihi transmisit. est eodex Batoped. 79
EE. qui f. 174'—177* passionem Petri et f. 177*—180*
| Pauli eontinet. passionem Petri extrema aetuum
pars inde a uerbis κυριακῆς οὔσης ὁμιλοῦντος τοῦ Πέτρου τοῖς
ἀδελφοῖς antecedit. cui textui inseribuntur haee: Mm» iovvío
χϑ μαρτύριον τοῦ ἁγίου ἀποστόλου πέτρου. ἐκ τῶν ἱστοριχῶν
χλήμεντοῦ “ῥώμησ ἐπισχόπου iv τῷ ἐσχάτῳ λόγῳ ἱστοροῦντοσ
οὕτωσ. κύριε εὐλόγησον, ex his apparet, in graeco libro quo
eodicis Athoi utebatur librarius pariter atque in codice latino

LIV PROLEGOMENA

Vereellensi aetus Petri Recognitionibus Clementis additos fuisse.
codex duabus uersuum eolumnis nitide scriptus Patmio eum
recentior tum inferior est, sed multa istius uitia huius auxilio
corriguntur.

Cum Patmio eodice fere ad uerbum eoneordat uersio
slauica, quam Sergius Sokoloff Moscouiae inuenit et ex slauica
in graeeam linguam uerbo tenus retro uersam mecum com-
munieauit. legitur in eodiee collectionis Vndol'skianae 1296
formae 8 saec. XV—XVI f. 2397— 249" in bybliotheea comitis
Rumjánzew Mosceouiensi asseruatae, continetque item et Petri
et Pauli passionem. quamquam multo recentior tamen ex
codiee hausta est eum Patmio artissime cognato.

Haud minoris pretii uersio coptiea est, euius tria frag-
menta sahidiea dialecto conseripta ex codicibus bybliothecae
Borgianae (non Vatieanae) 128. 129. 130 desumta Zo&ga in eata-
logo codd, eopt. III, 229 sq. recensuit. textum sahidieum nuper
Ignatius Guidi uir doetissimus edidit (*Rendieonti della Reale
Accademia dei Lineei uol. IIT' [1887], 2, 2 p. 23 sqq.) editumque
in sermonem italieum transtulit (*Gli atti apoerifi degli apostoli
nei testi copti arabi ed etiopici' in *Giornale della Società Asiatien
Italiana' II 1888 p. 29 sqq.). codicis 198 septem foliis p. 3—16
passio Petri ab initio et sub finem mutila continetur. quae
sub finem narrationis desiderantur, quattuor foliis eodieis 130
(p. 7—11; 13—14) supplentur; desunt quae in graecis inde ἃ
primis passionis uerbis Πέτρος ἦν ἐν «7 Pour ἀγαλλιώμενος
84, 11 usque ad uerba γινώσχετε ὕτι καὶ ὑμᾶς ἀπολέσω 84, 93 sq.
leguntur. uterque codex plane eandem textus formam reprae-
sentat, eum Patmio graeco artissime eognatam; extrema prioris
fragmenti uerba in altero fragmento repetita ad litteram eon-
sentiunt, ad graeea emendanda haee sahidiea plurimum ualent.
eodieis 199 tria folia (p. 101—108) ad nos peruenerunt; con-
tinent duo passionis. Petri fragmenta, quorum alterum (inde a
uerbis συνέδραμεν οὖν τῶν ἀδελφῶν τὸ πλῆϑος (p. 90, 4) usque
ad uerba ἐκείνου διατύπωσίς ἐστιν τοῦ πρώτως εἰς γένεσιν
χωρήσαντος ἀνθρώπου (p. 96, 2 54.) maximam partem orationis
quam apostolus de eruce habuit eontinet, alterum ab ultimis
eiusdem orationis uerbis (σὺ τὸ zr&v καὶ τὸ zr&v ἐν σοί p. 98, 4)
ineipit narrationemque usque ad uisionem Marcelli (p. 100, 7
τοῦ δὲ Μαρκέλλου εἰρηκύτος) continuat. uerborum tenor a
codicum 198 et 130 textu adeo discrepat, ut uix eiusdem
uersionis esse uideatur. sahidica apostolorum aeta, ut IGuidi

PROLEGOMENA LV

nos docuit, saeculo XIII in linguam arabieam, saeeulo XIV ex
arabiea in aethiopicam translata sunt, textus arabicus in
quattuor bybliothecae Parisinae codieibus (Ms. arabe de l'ancien
fonds 152; ms. arabe du supplément 188 ef. Zotenberg catal.
mss. arab. p. 18. 19; cod. syr. 232; Ancien fonds 130 A, *'en
carschouni' f. 213" ef. Zotenberg cat, mss. syr. p. 178), im
codice Vatieano arab. 694 (Maii ser. uet. nou. coll. IV, 598),
denique in singulis codicibus bybliothecae nationalis Florentinae
nazia eatal. p. 274) et bybliotheceae Bodleianae Oxoniensis
(Nieholl, eatal. p. 54) extat, sed nondum in lucem prodiit. uersio
aethiopica quam ex arabiea confectam esse iam ante Guidium
Zotenberg (cat. mss. aeth. p. 56), Noeldeke (in libro meo 'Die
apokryphen Apostelgesehiehten' I, 632, Ergünzungsheft p. 37)
et Alfredus de Gutsehmid (in eodem libro, Ergünzungsheft
p. 36 sq.) animaduerterunt, in passionum apostolorum collectione,
eui certamen apostolorum (Gadla Hawáryáth) inseribitur, primum
obtinet locum. translationem anglieam instituit SCMalan ex
manuseripto chartaeeo foliorum 249 formae 8 per Tattamum
arehidiaconum Bedfordiensem in Angliam apportato. idem liber
etiam in aliquot codicibus aethiopieis Musei Britanniei (codd,
CI—CX), in quibus Noui Testamenti libris additus est, nee
non in codiee Parisino aethiop. 52 anni 1379 (cf, Zotenbergi
entalogum p. 53 sqq.) legitur. usus sum translatione Malani
("The eonfliet of the holy Apostles. Londini 1871 p. 1—10),
textus aethiopieus haud ita multum ad graeca emendanda ualet,
quippe qui non tam interpretatio quam paraphrasis eoptici (uel
arabiei) exemplaris dicendus sit.
Bignaui eodicem Vercellensem litera L, eodicem Patmium
JP, eodiceem Athoum (Batopedianum) 4, uersionem slauieam .5,
eoptieam C, aethiopieam 1/4. prolixior textus latinus, ubi
ad diuersorum breuioris textus testium auctoritatem uel con-
firmandam uel infirmandam adhibendus erat, siglum Z accepit.
— Passionis Pauli breuioris fragmentum latine in tribus
eodieibus Monacensibus exstat, quorum longe optimus et uetu-
tissimus est cod. Monac. lat. 4554 saec, VIII/IX, euius aucto-
ritatem. seeutus fragmentum a Carolo Krumbaeher exseriptum
— edidi in annalibus meis *Jahrbücher ftir protest. Theologie' 1886
. p. 332—336. postea ipse codicem inspexi. fragmentum illud ut

dam supra p. XVIII monui passioni Petri et Pauli quae Marcelli
᾿ nomine fertur praemittitur. inseribitur Passio sanctorum afosto-
— Morum. Petri et Pauli qui. passi sunt sub. Nerone imperatore dic

i

LVI PROLEGOMENA

tertio kal. iulias. sequitur passionis Pauli initium: Z» fempore
illo cum uenisset Romae Lucas a. Galilaea et Titus a Dalmatta
expectauerunt. Paulum. in urbe. extrema. fragmenti uerba sunt
haee: Zumc iussu regis cessauit edictum, ita ut nemo auderet
contingere christianos donec , .. quae sequuntur librarius de
suis addidit. sunt autem haee [dowec] maxima pars populi ad
Christum | conuerteretur. hoe. additamentum exeipiunt prima
passionis Petri exordia: /m diebus autem ilis Petrus apostolus
Komae morabatur cum fratrióus gloriosus in. domino gratias
agens die ac nocte turbaem) credentium ad se uenientem suscipiebat.
inm pergit librarius sie: reszstebant autem illi quidam Judaet,
quos reuincebat Petrus. per. uerbum. domini. cumque audissent
de Paulo in tempore illo cum uenisset Paulus Komam, conuene-
runt ad eum omnes Judaei. extrema uerba (cum: uenisset etc)
passionis Petri et Pauli Marcellinae sunt, quae subinde in codiee
legitur. de orthographia ecodieis moneo quod litteras δ et ae
snepe permutat. seribit ro», cesar (sed et cesar), preceptum,
penitebit; coltidiae, depraecatus; eonfundit interdum 7 et e: per-
wmutteri 109, 9, dicetis 109, 9; ὁ et d: ad 107, 8, istu£ 118, 91.
res grammatieae uix ullae adnotandae sunt, praeter /orzs pro
foras 107, 6 et nimium pro σφόδρα 111,3; 4.

Eundem textum exhibent ecodiees Monaecenses lat. 22020
snee. XII et Monac. 19642 saec. XV, auetoritate multo inferiores,
sed inter se paulo artius cognati. uix uno alteroue loeo eodex
Monae. 4554 recentiorum textuum adminieulo emendatur. ef.
quae exposui Jahrbb. f. prot. Theol. 1886 p. 691 sq.

Graeeus huius passionis textus integer seruatur in duobus
eodieibus supra memoratis Patmio 48 saec. IX et Batopediano
79 saec. X/XI. graeca ex eodem fonte fluxerunt atque ex-
eerptum latinum. Patmio inscribitur Μαρτύριον τοῦ ἁγίου ázto-
στόλου Παύλου ἐν Ῥώμῃ τῇ πρὸ 9' (sic) καλανδῶν... .: Bato-
pediano τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μαρτύριον τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Παύλου"
κύριε εὐλόγησον. Batopediana narratio paulo prolixior inter-
polatorem sapit, sed haud raro propius ad Pseudolini uerba
necedit. ad textum emendandum caute adhibenda est. cf. quae
serpsi in supplemento libri mei *Die apokryphen Apostel-
gesehiehten' p. 40.

Cum Patmio fere semper facit translatio slauica in codiee
collationis Vndol'skianae bybl. comitis Rumjan'zew 1296. eandem
uel similem originem traxit uersio sahidiea, cuius fragmentum
ex codice 130 bybliotheeae Borgianae Zoéga excerpsit (cat. eodd.

PROLEGOMENA LVII

eopt. p. 229), IGuidi eoptiee ("Rendiconti della Reale Aeea-
demia "dei Lincei' uol. III (1887), 2, 4 p. 65—67) et italice (*Gli
Atti Apoerifi degli Apostoli', editum in *Giornale della Società
Asiatiea Italiana', uol. II 1888 p. 36 sq.) edidit. continet pas-
sionis initium usque ad uerba p. 110, 15 ὕπερ εἰ καὶ σοὶ φίλον
ἐστὶν στρατευϑῆναι αὐτῷ. ex coptiea orta est arabiea trans-
latio, in iisdem codicibus bybliothecarum Vaticanae Parisinae
Florentinae nationalis Bodleianae qui passionem Petri per-
hibent asseruata; ex arabiea rursus aethiopiea, quae in libro
Certamen apostolorum inscripto passionem Petri sequitur (angliee
in editione Malani p. 11—15). textus aethiopieus ab initio
mutilus oratione quam Paulus ad gentes habuit ineipitur, euius
uerbis a graeco textu alienis subnectuntur quae inde a uerbis
ὃ δὲ Παῦλος εἶπεν Καῖσαρ (p.112, 13) usque ad finem passionis
leguntur. a graecis interpres aethiops saepe differt; ad pro-
pagationem passionis breuioris cognoscendam magni, ad textum
emendandum nullius pretii est, num arabica translatio non-
dum prelo mandata de meliore nota commendetur, in incerto
relinquo. in commentario passioni Pauli breuiori subiecto signaui
eodiees Monacenses tres siglis 7: 7/7? 773, Patmium P, Βαίο-
pedianum .4, slauicam uersionem .$, eoptieam C, aethiopicam
Zleth., Pseudolini textum Z.

II. Acta Petri et Pauli catholica.

Passionem Petri et Pauli primus latine edidit Fridericus
Nausea in libro eui inscribitur: Anonymi Philalethi Eusebiani
in uitas miracula passionesque Apostolorum Rhapsodiae, Coloniae
Agrippinae 1531 fol. 1'—8*. passionem Petri et Pauli sequuntur
apud Nauseam miraeula et passiones reliquorum apostolorum
Andreae, Iacobi Zebedaei, Ioannis, Thomae, Iacobi fratris domini,

, Matthaei, Simonis et Iudae, Barnabae. de codice quem
exseripeit nihil adnotauit, sed satis habuit in praefatione haee
addidisse: que» (brum) ipsi muper titulo Rhapsodiarum. Ano-
nymi Philaleti Eusebiani, characteribus sane plus quam uetustis
inscriptum, discussis per nos multis et his quidem. antiquissimis
bibliothecis, opera tandem Vdalrici Grisaei amici non uulgaris
ex Jibraria satis puluerulenta erutum et a ólattis tineisque umndi-
atum ... edendum censuimus. passioni Petri et Pauli Nausea
narrationem quandam ex libro Pontifieali desumptam de Con-

Magno a lepra sanato deque basilieis Petri et Pauli

LVIHI PROLEGOMENA
exstructis adiecit. post illum Franciscus Maria Florentini mar-
tyrologio quod edidit Hieronymiano (Vetustius occid. eecl. Mar-
tyrol. Luecae 1668) eundem textum adiunxit (p. 103—111).
inscribitur libro apud Florentinium: JMarce//i quem discipulum
Petri apostolt ferunt de. mirifiis rebus et. actibus. beatorum
Petri et Pault εἰ de magicis artibus Simonis magi; subsceribitur:
ego Marcellus discipulus domini mei apostoli Petri quae uidi
scripsi. Florentinii textum iterum exeussit loannes Albertus
Fabricius in codice apoerypho Novi Testamenti (t. IIL, p. 632
—653). Marcelli quem uocant liber medii aeui hominibus ere-
berrimo usu frequentatus saeculo XII ab Orderico Vitali historiae
quam scripsit eeclesiastieae fere integer insertus est (Duchesne
Seriptor. Normann. II p. 392 sqq.). uerum ille hane narrationem
non Marcello, sed Lino pontifiei tribuit, qui graeco sermone
eandem ad eeclesias orientales seripserit. ante Orderieum iam
Sigebertus Gemblacensis saeculo XI in libro de scriptoribus
eeelesiastieis Mareellum Marei praefeeti filium eommemorat, olim
Simonis Magi deinde Petri apostoli discipulum qui conffictum
apostolorum | Petri εἰ Pauli cum Simone mago cui assiduus
interfuit seripserit (in Fabrieii Bibl. Eccles. [Hammon. 1718]
p. 93). *eonffictus. apostolorum (Petri εἰ Pauli) cum. Simone
huie libro etiam in codicibus manuscriptis interdum inscribitur;
saepius subseriptio ego Marce//us. disctpulus domini met apostoli
Petri quae uidi scripsi in eodieibus occurrit. zfzstuw/lae nomen
etiam Actibus Petri eum Simone ad ealeem codicis Vercellensis,
aetis uero siue passioni Petri et Pauli numquam quod sciam datur.
eaueas enim, ne epistulam apoerypham Marcelli ad Nereum et
Aehilleum martyres scriptam (Aeta Sanctorum Maii t. III
p. 9 8qq.) eum actis illis quae Mareelli nomine feruntur con-
fundas. in libris impressis pariter atque in eodicibus latinis
manuscriptis passionis Petri et Pauli narratio ab his uerbis
orditur: Cum. uenisset Paulus Komam conuenerunt. ad eum. omnes
Graecum martyrii apostolorum Petri et Pauli codieem
primus Constantinus Lascaris anno 1490 in monasterio S. Mariae
de Trapizomata prope Rhegium inuenit, primam libri partem quae
de Paulo apostolo Romam proficiscente deque rebus in itinere
gestis narrat latine uertit, denique graeeum librum pariter atque
uersionem ab ipso institutam eum senatu Messanae urbis eom-
munieauit. translationem Lasearis Ioannes Franciscus Abela ex
archiuo Messanensi anno 1647 (*Melita illustrata' lib. II notit. VII

PROLEGOMENA LIX

eol. 179), post illum Plaeidus Reyna una eum textu graeco
edidit (*Notitia historiea urbis Messanae' T. II eol. 91 sqq.).
idem Reyna praeter hune Lasearianum duorum martyrii codieum
mentionem faeit, unius Florentini, alterius in monasterio 5.
Basilii Messanensi asseruati, narrat autem de repertis actorum
Petri et Pauli eodieibus graeeis haee: /is/oria aec peregri-
nationum Pauli in antiquo. codice. graeco manu exarato, quem
monasterium 5, Mariae εἷς Trapisomata in Calabria seruabat
exposita legitur, ex quo Constantinus Lascaris anno 1490. latine
conuertit, cuius quidem libri auctoritatem. etsi. summo. semper
Joco habuimus, ante aliquot tamen annos maior. huius historiae
jides et dignitas etiam. apud. exteros. accessit. in duabus enim
celeberrimis bibliothecis, Florentina nimirum, Serenissimi magni
Hetruriae ducis, et Regii monasterii RR. PP. familiae S. Basil
Messanae eadem. uetustissimis litteris. in memórana perscripta
reperia est. interposita est ea in. Áds. Gibliothecis inter opera
Joannis Chrysostomi; id quod nonnullos ut crederent. adduxit,
ab hoc eam profectam esse.
. De itinere Pauli in Italiam faeto narratur apostolum a
Melita insula in Siciliam profeetum esse et primum Syracusas
deinde Rhegium et Messanam naue appulisse Messanensibus-
que Bacehylum siue Barebyrium primum episcopum ordinauisse.
quae quidem narratio cum apostolieam quam Messanensis
eeelesia sibi uindieabat originem antiquissimo ut opinabantur
testimonio eonfirmaret, liber iste feliciter repertus Messanensibus
Summa auctoritate fuit, praesertim cum haee res nullo alio
ueteris ecclesiae doeumento probaretur. sed non defuerunt,
qui aetorum fidem infringerent. etenim quod iam Constantino
P Po phyrogenneto imperatori Constantinopolitano saec. X uisum
i de Pauli apostoli naufragio facto ad Melitam insulam Dal-
| m siue Adriatieam!), id seriptoribus Venetis magis placuit,
( j'Sélorum illa narratio quae apostolum a Gaudomeleta, i. e.
E" a rua insula Gauda uel Cauda Melitam insulam notissima
prede adiacente Syraeusas nauigauisse tradit. imprimis
| Georgius Venetus saeculo XVIII aetorum auctoritatem
menter impugnauit (*Paulus apostolus in mari quod nune
Sinus dieitur naufragus'. Venetiae 1730), eui aduer-
; est IACiantarius, actorum defensor acerrimus ("dissertatio

SM admin. imper. p. 36 in Bandurii Imperio orient. I, p. 105:
τ μεγάλη và Μέλετα ἦτοι τὸ Μαλοζεᾶται, ἣν ἐν ταῖς πράξεσι
Οὐ Τ αι ὁ ἅγιος “ουκᾶς μέμνηται, Μελίτην ταύτην προσαγορεύων,

] »
| ves

A um cm
pu

| Νῆσος
| toe

LX PROLEGOMENA

apologetica Pauli Apostoli in Melitam Sieulo-Adriatiei maris
insulam naufragio eiecto' Venetiis 1738).!) sed non est quod
uberius de hae uirorum doctorum eontrouersia disputemus.
nemo enim nostra aetate dubitabit, quin Melita insula quam
Aeta Apostolorum (38, 1) perhibent, inter Siciliam et Africam
in mari interno, neque uero in sinu Adriatico &ita fuerit. nam
quae Act. 27, 297 de Paulo eum sociis in Adria nauigante
legimus, ea non ad mare quod nos dicimus Adriatieum sed ad
ipsum mare internum referenda sunt. actorum igitur Petri et
Pauli de nauigationibus Pauli narratio eum aetis Apostolorum
optime consentit.

Sed totum hoe Pauli itinerarium quod in plerisque graeeis
eodieibus rebus ab utroque apostolo Romae gestis praemittitur,
non solum in latina uersione, sed etiam in codice Veneto
Marciano, de quo infra plura dicenda sunt, desideratur, qui
quidem codex Paulum ex Hispania Romam uenisse uel potius
ab itinere illo Hispanico, euius etiam Actus Vercellenses men-
tionem faciunt, reuersum esse narrat. quaeritur igitur num
itineris illa deseriptio ad originalem actorum textum pertinuerit.
multa sunt sane quae dubitationem ineutiant. Rhegium oppidum
Calabriae uocatur, quo prouinciae nomine Bruttii et Lucani
non ante saeeulum IX comprehenduntur (cf. Thilo aeta Petri
et Pauli I, 9 sq.). Erasmus Gaé&tanus Petri diseipulus, apud
quem Paulus hospitatus esse fertur, Formiorum ille episcopus
et martyr sub Diocletiano fuisse uidetur, euius reliquiae uma
cum ecàathedra episcopali anno 842 per Gregorium II papam
Gaétam translatae sunt (Aeta SS. Iun. tom. I, 212). oppidorum
nomina Συραχοῦσα pro Σνυραχοῦσαι, Μεσίνῃη pro Μεσσήνη, nee
non insulae nomen 4/óvuoc (uel “ίδυμοι) pro “ειδύμη apud
scriptores mediae demum aetatis oceurrunt (cf. Thilo 1. s. p. 9. 12).
apparet igitur itinerarium illud non ante saeeulum IX in eam
formam quam nunc habemus redaetum esse. aeeedit quod
nomina episcoporum 8) apostolo ordinatorum quae in itinerario
eommemorantur fere numquam eum reliqua euius notitiam
habemus eeelesiastica memoria consentiunt. alia tam misere
corrupta sunt, ut graeeulum linguae terraeque ignarum

!) cf, de hac re Baumgarten, Nachrichten von merkwürdigen Büchern
VIH, 15; sqq. Walch, biblioth. theolog. III, 455. "Thilo, acta Thomae
p. LIV. Placidi Reynae et Abelae commentationes supra memoratae repe-
riuntur in Graeuii Thesauro antiquitutum et historiarum Siciliae, tom. IX
et XV. Lugd. Batav. 1723.

PROLEGOMENA 1.Χ1

baee seripsisse suspiceris, legimus Γαυδομελέτη}), Ποντιόλη3)
pro Puteolis, Βαΐα (Baiae), Γαΐται (Gaeta), Τρίβους ταβέρνης,
Βικουσαράπῃ (uieus Sarapis? uel Vieo Sabino?); quibus addere
plaeet quae in iisdem eodicibus sub finem passionis Apostolorum
oceurrunt χχοῖαι Σαλβίας (Aquae Saluiae), ὁδὸς τῆς Ἡππίας
σεόλεως (uia Appia), alia, quid quod Paulus Terraeina Tres
Tabernas naue profectus esse, Tribus autem Tabernis Forum
-— quem uieum multo longius quam Tres Tabernas Roma
jesse constat, iter fecisse narratur, ita ut fratres eum apostolo
πα eum salutandum Romamque dedueendum Tres Tabernas
obuiam irent, non tam obuiam uenisse sed apostolum prae-
teriisse uideantur. sed haec et alia quae hoe loeo omitto in
libro meo *Die apokryphen Apostelgesehiehten' IL, 1, p. 305 sqq.
uberius exposui. satis habeo monuisse, originalem narrationis
formam, quam in libro illo restituere conatus sum, a posteriori
retraetatione diligenter distinguendam, istam eum reliqua aeto-
rum parte artissime coniungendam, hane autem insipido cuidam
saeculi IX monacho qui Siciliae uel Magnae Graeciae nescio
quod monasterium ineolebat tribuendam esse.
. . Graeci textus post Lascarim etiam Antonius Carafa Romanae
eeclesiae cardinalis, qui aeta nostra manu seripta eum Alphonso
Salmeron eommunicauit, notitiam habuit. Carolus Du Fresne
in Glossario mediae et infimae graecitatis sub uocibus βούλλα,
καστέλλιον, ὀρδινεύειν, aliis, et Cotelerius in adnotationibus ad
Constit. apostol. VI, 10 plura ex graecis his actibus manuscriptis
protulerunt. et Cotelerius quidem ut obseruauit Tischendorf
Parisino num. 897 usus est, neque alio usus uidetur

Carolus du Fresne?),

ἢ quomodo comminisci aliquis potuerit compositum Γαυδομελέτης uoca-
bulum, haud difficile est dictu. etenim Gaulos siue Gaudos et Melite exiguo
disiunctae ct illa huius quasi pars, ita ut olim crederetur, orationes
TOR Alinzüns habitas etiam. in Gaulo auditas esse . . . uoluit igitur
quisquis auctor est illius nominis significare, Meliten cum Gaudo coniunctam
vamque ut uidetur distinguere ab altera Melita Illyrica (Thilo 1, &. p. 6).
3) constanter. scribitur Ποντιόλη, nec dubito quin auctor hoc nomen
uerit ominosum haberi. infra enim narrat Pauli diris τὴν πόλιν ἐχείνην
Th ν καλουμένην Ποντιόλην πεποντισμένην εἰς τὴν ὄχϑαν τῆς ϑαλάσσης ὡσεὶ
ὀργυιὰν μίαν" hisque addit uerba: xal ἐκεῖ ἔστιν ἕως τῆς σήμερον ἡμέρας
εἰς μνημόσυνον ὑποχάτω τῆς θαλάσσης. utrum hoc sit merum fabulatoris
commentum, an is respexerit traditionem de terrae motu quo Puteoli de-
ederint, nescimus (Thilo 1. s. p. 12).
3) eonfudisse enim uidetur numerum ueterem eius codicis 2429 cum
numero 4249 quo codicem unde hausit designat (Tischendorf),

KI

LXII PROLEGOMENA

Primus loannes Carolus Thilo editionem graeeam actorum
Petri et Pauli duobus programmatibus Halensibus instituit,
translationem latinam ex duobus codieibus Guelferbytanis
haustam, praefationem, commentarium critieum et historicum
adiecit; partieula prior (paginarum 28 formae 4) prodiit ad saera
Christi pasehalia celebranda anno 1837; posterior (paginarum 30
formae 4) eadem oeeasione festa anno 1838. eum hac editione
eonferantur quae idem Thilo in Notitia nouae codicis apoeryphi
Fabrieiani editionis quam Aetis S. Thomae apostoli praemisit
(Lipsiae 1823) doetissime ut solebat commentatus est (p. LIII
—LIX). usus est codice Parisino 1470, adhibito *paucis tantum
loeis emendandis' altero Parisino signato num. 897. post illum
Constantinus Tisehendorf in editione huius libri priore nouis
subsidiis quaesitis textum graecum iterum prelo mandauit. ad-
hibuit autem ille praeter Thilonianos istos eodiees, quos denuo
exeusserat, duos codices Parisinos Coislinianum 121 et bybl.
National. 635, codicem Venetum bybliotheeae Marcianae nm.
XXXIII elassis VII, et primam aetorum partem ex codice
Messanensi a Placido Reyna exseriptam. in commentario eritieo
duobus eodicibus latinis Guelferbytanis usus est, quorum alterum
(Guelf. A) Thilo in textu latino edendo seeutus est, alterius
(Guelf. B) uarias leetiones in commentario eritico apposuit.

Nostrum erat apparatum eriticeum quantum potuimus augere
textumque graeeum duplieem, quem TTisehendorf mirum in
modum confuderat, una eum translatione latina eodieibus graeeis
multo antiquiore denuo recensere,

eodiees graeci quos ad editionem parandam adhibui hi sunt:

ἢ — eod. Paris. gr. 1470, 'Is eodex' ut Tischendorf adnotat
'est ex antiquissimis eorum omnium qui litteris minutis
exarati sunt: scriptus est enim anno Christi 890, siue
ut in ipso eodiee subscriptum legitur, mense Aprili,
indietione oetaua, anno 6398. Actus Petri et Pauli ibi
leguntur fol. 98 uerso et sqq.'!) eodex haud ita multum
post antiquioris textus retraetationem de qua supra
disputaui eonseriptus est. «eontulit eum post Thilonem
Tisehendorf diligentissime, codici inseribitur: στράξεισ
τῶν ἁγίων ἀποστόλων πέτρου xal παύλου ἤτοι μαρτύριον
μαρτυρησάντων ἐν Quum... ἐγένετο μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν

ἢ JDisseruit de hoc codice, addito scripturae specimine, Montfaucon
in Palaeographia graeca pag. 269 sqq. Tischend,

PROLEGOMENA LXIII

τὸν ἅγιον πιαῦλον τὸν ἀπόστολον ἀττὸ γαυδομελέτησ τὴσ
νήσου. explieit f. 108" A: πόλεωσ' ἐν olg τόποισ διὰ
τῶν προσευχῶν αὐτῶν εὐεργεσίαι πολλαὶ παρέχονται τοῖσ
χειστοῖσ ἐν τῷ ὑνύματι . . . ἐτελειίόϑη δὲ ὃ δρύμοσ τῶν
ἁγίων ἀποστόλων... ἀμήν. ixarg ... καὶ παύλου.

BH — cod. Paris. gr. 897 saec. X1I f. 131" sqq. is eodex partim
membranaceus partim chartaceus est; illa pars in qua
loeo IX aeta Petri et Pauli habentur, membranacea.
eodieem contulit Tisehendorf. ineipit eod.: πράξεισ τῶν
ἁγίων ἀποστόλων πέτρου καὶ παύλου καὶ zog ἐν ῥώμῃ
ἐμαρτύρησαν ἐπὶ νέρωνου. εὐλόγησον πάτερ' ἐγένετο
μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν ἅγιον παῦλον ἀπὸ γαυδομελέτησ
τὴσ vroov. explicit fol. 167. iisdem fere uerbis ae
eodex A.

C — cod. Paris, Coislin. 121 exaratus auno p. Chr. 1343.
Constantinus Tischendorf, qui et hune eodieem contulerat
seripsit de eo haee: *Loceo 41 siue folio 114 incipiunt
actus Petri et Pauli. exeunt folio 117 uerbis ἀλλὰ πάντα
ψευ[δη λέγεις] secet. 61. uidentur eo loco aliquot codicis
folia periisse; folio enim 118 — quod Montefaleonius
non animaduertit — longe alia sequuntur, quorum priora
desiderantur. legitur enim in hune modum: — βῶν
πορεύϑητι καὶ ἐὰν χωλύσῃ (codex xoLóot) ge ἡ φλογίνη
ῥομφαία τοῦ μὴ εἰσελϑεῖν, ἐτείδειξον τοῦτο τὸ βασιλεικὸν
σημεῖον, καὶ εὐθέως ἀνοίξει (codex -Ep) σοι τὰς ϑύρας.
χαὶ ἦλθον, καὶ εὐθέως ἰδοῦσά μὲ ἡ φλογίνη ῥομφαία ἡ
φυλάττουσα τὸν παράδεισον ἀπέχλεισεν τὰς ϑύρας ete,
de his alibi uidebimus: pertinent ad eam de latrone
apud inferos historiam quae in altera parte euangelii
Nieodemi legitur, eap. XXVI.'

JD — eod. Paris. gr. 635. 115 codex bombyeinus est, saeculi
fere XIV. ex eius textu aetuum quos loco XI habet,
longe plurima, etsi non omnia cum reliquis contulimus'
(Tisehendorf). noua codicis collatione supersederi posse
putaui. eodiei inseribitur μαρτύριον τῶν ἁγίων καὶ xogv-

. Φαίων ἀποστόλων πέτρου xol παύλου. ἐγένετο κτλ.
explieit fol. 189" iisdem uerbis quibus cod. 4, sed desunt
uerba διὰ τῶν προσευχῶν αὐτῶν.

Ε — cod. Venet. bybl. Marcian. XXXVII elassis VIL. de quo
eodice apud Tiscehendorfium haee leguntur: *eodex est
bonae notae, sed quae de aetate eius accuratius notaueram

mihi non amplius ad manus sunt. ineipit unà eum
latinis codicibus inde a sectione 22 uerbis his: Ἐλθόντος
εἰς τὴν Ῥώμην τοῦ ἁγίου Παύλου ἀπὸ τῶν Σπανεῶν
(baee in nullo alio teste nee graeeo nec latino addita
uidi) συνῆλϑον πρὸς αὐτὸν τεάντες οἱ Ἰουδαῖοι. magna
est huius textus et reliquorum differentia; est autem
eiusmodi, ut Venetus codex plerumque assentientes habeat
latinos eodiees. sectiones 62—66 in reliquis plane de-
siderantur. rursus in Veneto et latinis desunt quae in
reliquis de Perpetuae (quae Pseudo-Lino Plautilla dieitur)
et Potentianae martyrio inde a sectione 80, itemque de
martyrio trium Neronis militum ad Christum eonuersorum
inde a sectione 84 adduntur. codex olim fuit Nanianus
153; papyraeeus est saeeuli XVI. idem codex fol. 114*
—168" etiam aeta loannis quae sub Prochori nomine
feruntur continet, ex multo antiquiore codiee, scilicet
Palatino Vaticano 37 saeculi X, exscripta. euius libri
auetoritatem ad Prochori textum eonstituendum plurimi
faciendum esse rectissime iudicauit Theodorus Zahn (Acta
loannis praef. p. IX sq.) uebementer igitur dolendum
est, quod aetorum Petri et Pauli testis longe uetustior,
quem Nanianus exsceribendo seeutus est, nondum repe-
riri potuit, uidetur enim eiusdem fere aetatis fuisse
atque Pal. Vatie. 37. codicem diligentissime contulit
CTischendorf.

F -— eod. Messan. olim monasterii S. Mariae de Trapizomata,
quo Plaeidus Reyna usus est. quae exscripsit pertinent
ad primam tantum actorum partem (seet. 1—6).

G — eod. Vindob. hist. gr. 116 olim 36 (loeo 11), euius
mentionem facit Lambecius in comm. de bibl. Caesar.
VIII p. 802 ed. Kollar. «codici superseribitur: zrodEio
καὶ ϑαύματα τῶν ἁγίων χαὶ πανευφήμων ἀποστόλων
πέτρου xci παίύίλου, πῶσ ἐν ῥώμῃ ἐμαρτύρησαν ὑπὸ
γνέρωνοσ, incipit sie: Ἐγένετο μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν
ἅγιον παῦλον ἀπὸ γαυδομελίτησ τὴῆσ νήσου καὶ ἐλϑεῖν
αὐτὸν ἐπὶ ἱταλίασ καὶ διδάσκοντοσ τὸν λύγον τοῦ κυρίου,
explieit fol. 105" σεύλεωσ" ἐν ola τύποισ διὰ τῶν προσ-
ευχῶν αὐτῶν... ἐτελειώϑη δὲ ὃ δρόμοσ. . . μεϑ᾽ οὗ
τῷ πατρὶ... ἀμήν, textum quem Kollarius falso in
homiliae formam redaetum esse iudicauit, Tischendorf
ecommemorauit quidem, sed non exseripsit. integram

PROLEGOMENA LXV

eodieis collationem mihi parauit Sigfridus Mekler Vindo-

JH — cod. Paris. gr. 1505 saec. XII f. 154" B. ἄϑλησις τῶν
ἁγίων χορυφαίων xal ἐνδόξων ἀποστόλων τοῦ χριστοῦ
srérpov xal παύλου. κύριε εὐλόγησον. ἐγένετο μετὰ τὸ
ἐξελϑεῖν τὸν μαχάριον παῦλον ἀπὸ γαυδομελέτησ To
νήσου κτλ, inter fol. 156 et 157 plura folia exciderunt.
desunt omnia inde a uerbis χαὶ αὐτὸς ὧν (188, 14) usque
ad uerba πλεῖον ἠγωνίσατο περί (219, 11). explieit
f. 157" A: πόλεωσ' ἐν olo τύποισ διὰ τῶν sztQoctvyav
αὐτῶν εὐεργεσίαι πολλαὶ καὶ ἰώσεισ παρέχονται τοῖσ
πιστοῖσ. ἐτελειώϑη δὲ ὁ δρόμοσ. .. ἀμήν. codicis
eollationem Gottholdo Gundermann aeeeptam refero.

— eod. Paris. gr. 979 saec. XIII f. 2947 πράξεισ καὶ uag-
τύριον τῶν ἁγίων αἀττοστόλων πέτρου xal παύλου. xci
ὕπωσ iv τῇ ῥώμη ἐτελειώϑησαν, εὐλόγησον δέσποτα.
ἐγένετο μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν ἅγιον πγαῦλον τὸν ἀτιύ-
στολὸν ἀπὸ γαυδωμελίτησ τῆσ νήσου xrÀ. expl. f. 300":
τῆσ πόλεωσ' ἐν οἷσ διὰ τῶν προσευχῶν αὐτῶν “τολλαῖσ
ἴάσεισ ἐγένοντο τοῖσ δεομένοισ ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ S

. ἐτελείωθη δὲ ἡ μαρτυρία τῶν ἁγίων ἀποστόλων...
lb eodieem contulit G. Gundermann.

K — eod. Paris. gr. 771 saee, XIV f. 289. inseribitur ut
eod. B, sed artieulo ví ante πῶς ἐν oo praemisso.
expl. ut eod. B. eontulit et hune codicem G. Gunder-
mann.

1. — eod. Florent. Laur. Plut. IX, 6 saee. XI f. 358 (cf. Ban-
dini, eat. eodd. gr. I, 393). ineipit: ἐγένετο μετὰ τὸ
ἐξελϑεῖν τὸν ἅγιον παῦλον ἀπὸ γαυδομελέτησ τῆσ νήσου
ἐλϑεῖν αὐτὸν ἐπὶ ἱταλίαν. explicit χάριτε καὶ φιελαν-
ϑρωπίᾳ τοῦ χυρίου ἡμῶν ἰησοῦ χριστοῦ usÓ* οὗ τῷ
πατρὶ... ἀμήν. hie est codex ille Florentinus euius
Placidus "Reyna mentionem fecit, in margine actorum
textus falso appellatur Homilia et Ioanni Chrysostomo
adscribitur. apographum eodieis quod olim instituit
Lueas Holstenius, asseruatur inter schedas Holstenii;
signatum est: eod. Barberin. XXXIII, 118; ibi p. 46—70
aeta Petri et Pauli leguntur. ex Laurentiani codicis
speciminibus, quas FHRoediger mihi transmisit, intellexi
Holstenii apographum si minutias quasdam ad ortho-
graphiam pertinentes omittas summa fide dignum esse.

V

PROLEGOMENA

Η — cod. Palat. Vatiean. 317 saee. XII f. 19" πράξεσ τῶν

N—

ἁγίων xal εὐφήμων ἀποστόλων πέτρου καὶ τεαύλου καὶ
zug ἐν ῥώμῃ ἐμαρτύρησαν ἐπὶ νέρωνοσ τοῦ μιαρωτάτου.
χύριε εὐλόγησον. ἐγένετο μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν τταῦλον
ἀπὸ γαυδομελέτησ τῆσ νήσου κτλ. explicit f. 9715 σπτόλεωσ'"
iv ola τόποισ.... τοῖσ πίστει προσιοῦσιν ἐν τῷ ὄν... ἐτε-
λειώϑη..... ἀμήν. specimina codieis AMau mihi transmisit.
eod. Vatican. gr. 821 saec. XIII f. 140" ἱστορία ἐχ-
χλησιαστιχὴ τῶν πράξεων. τῶν ἁγίων ἀποστόλων πέκτρου
καὶ παύλου. ἐγένετο μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν ἅγιον παῦλον
ἀπὸ γαυδομελέτησ τῆσ νήσου. expl. fol 153" πόλεωσ'
ἐν οἷσ διὰ τῶν προσευχῶν αὐτῶν... ἐτελειώϑη . ..
μεϑ᾽ οὗ τῶ πατρὶ... δόξα καὶ τιμὴ καὶ κράτος...
ἀμήν. speeimina eodieia eurauit AMau.

O — eod. Oxon. 82 Noui Collegii saec. XI f. 199" μαρτύριον

τῶν ἁγίων καὶ πανευφήμων ἀποστόλων πέτρου καὶ
πιαύλου. xol πῶσ ἐν ῥώμη ἐτελειώϑησαν ἐπὶ νέρωνοσ.
ἐγένετο μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν ἅγιον παῦλον κτλ. expl.
fol 9115 ue9^ οὗ τῶ πατρὶ... τιμὴ καὶ ττροσκύνησισ
νῦν καὶ ἀεὶ... ἀμήν. codicis eollationem acceptam
refero uiro plurimum reuerendo WACHeadlam B. A,
eollegii omnium animarum Oxoniensis socio.

P — eod. Baroec. 147 saec. XV f. 176 μαρτύριον τῶν ἁγίων

καὶ ἐνδόξων πρωτυχκορυφαίων καὶ χοσμυσώστων τοῦ
χριστοῦ ἀποστόλων πέτρου καὶ πταύλου" εὐλόγησον τεάτερ.
ἐγένετο μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν μαχάριον παῦλον xrÀ. ex-
plieit: πιόλεωσ' ἐν olo τύποισ διὰ τῶν προσευχῶν αὐτῶν
εὐεργεσίαι πολλαὶ καὶ ἰάσεισ παρέχονται τοῖσ τειστοῖσ,
ἐτελειώϑη δὲ ὁ Ópóuog ... χάριτι καὶ φιλανϑρωπίᾳ
τοῦ κυρ. ἧμ. ing. χρ. ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτοσ τῷ πατρὶ
ἅμα καὶ τῷ y. mY. ... ἀμήν. sectiones 1—30 contulit
Eduinus Hatch, M. A., uir illustrissimus deque eeclesiae
ehristianae primordiis reete cognoscendis meritissimus,
euius praematuram mortem uehementer deploramus, reli-
quam codicis partem uir plurimum reuerendus JLGMowat,
M. A., Pembroecensis collegii socius.

Q — cod. Athous bibl. Batopedianae 368 saee, XIII f. 131"

πράξισ τῶν ἁγίων ἀποστύλων πέτρου χαὶ παύλου xci
πῶσ ἐν ῥώμη ἐμαρτύρησαν, ἐπὶ νέρωνοσ βασιλέωσ. δεσπ.
εὐλόγησον. ἐγένετο μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν ἅγεον sraUAOY
xrÀ. expl. f, 145* eodieem contulit Philippus Meyer

eceelesiae euangelieae apud Smyrnaeos olim pastor meri-
tissimus, -

T - eod. Taurin. (C. IV. 4) inde a fol. 947 saec. XXIJXII
f. 118" πράξεισ τῶν ἁγίων ἀποστόλων zrérgov καὶ παύλου
καὶ σεῶσ ἐν ῥώμη ἐτελειώϑησαν. εὐλόγησον. ἐγένετο μετὰ

«0 ἐξελϑεῖν χτλ. explicit fol. 129" ἐτελειώϑη. δὲ ὁ δρόμοσ

τ, αὐτῶν... μεϑ οὗ τῶι πατρὶ δόξα σὺν Gy. mv....

—. αἰώνων, codicis specimina mihi transmisit EHauler.

His ceodieibus addendus est eod. Athous Cutlumus. 94
sioe; XI f. 1315 πράξεις τῶν ἁγίων ἀποστόλων πέτρου χαὶ
παύλου καὶ πῶς ἐν ῥώμῃ ἐμαρτύρησαν ἐπὶ νέρωγος βασιλέως.
decz. εὐλόγησον. doleo quod Philippus Meyer eum in byblio-
theeis Athois uersaretur collationem huius eodieis instituere
omisit.

— Praeterea memoranda est singularis quaedam narrationis
forma quae in eodiee Vatic. gr. 1190 chart. saec. XV— XVI
f. 8907—893* reperitur. eodex eui inscribitur πράξεις xal μαρ-
τύριον τῶν ἁγίων καὶ πρωτοκορυφαίων ἀποστόλων πέτρου xol
παύλου. δέσποτα εὐλόγησον passionem utriusque apostoli seorsim
traetat. passio Petri quae legitur f. 890'—892" paucis uerbis de
primariis apostolis praemissis primum quidem quae ex seriptura
saera de Petro apostolo cognoscuntur enarrat, deinde uero ex
ipsis. aetis Petri et Pauli plura excerpit, ita tamen ut alia multa,

ertim omnia quae ad Paulum pertinent omittat. textus
interdum ad uerba eum &aetorum tenore consentit; ad locos
diffieiliores emendandos nihil fere facit. quae deinde f. 892"
—893* de Paulo apostolo proferuntur nihil quod memoratu
dignum sit eontinent. exseripsit codicem AMau, paucis quae
ex seriptura sacra hausta sunt omissis.

Iam de actorum textibus edendis rationem reddamus, ante
omnia id egimus, ut duas graeci textus formas uehementer inter
se differentes quas Tischendorf in unam quasi indiseretamque
massam eoegit denuo separaremus. nam reete ille quidem
graeci Veneti et latini textus conuenientiam animaduertit; reete
etiam Venetum textum nonnumquam unum omnium uel uno
tantum ex reliquis graecis comitante antiquissimam scripturam
tueri existimat. sed textuum discrepantia maior est quam quae
utrumque in unum corpus coalescere patiatur. praeterea quibus
rationibus uir doctissimus in textu constituendo duetus fuerit me
non asseeutum esse fateor. praefert ille quidem textum Mar-
eiamum non solum ubi cum latino interprete eontra graeeum

V*

LXVIII PROLEGOMENA

uulgatum facit, sed nonnumquam etiam ubi ab utriusque serip-
tura solus discedit. nihilominus codicis illius auetoritas Tisehen-
dorfio non tanta est, eui ubique textum suum subiungat. saepe-
numero enim textum uulgatum eum latino consentientem textui
Marciano anteponit, non solum in uariis lectionibus sed etiam
in additamentis ab utroque suppeditatis. sed inde a seetione 77
usque ad finem textus latini eum uulgato eonsensum prorsus
contemnit. utrumque textum ex uno eodemque archetypo haustum
esse apparet, scilicet ex retraetatione quadam antiquissimorum
illorum aetorum Pauli, quibus iam Origenes et Eusebius usi
sunt (uide supra p. XI) euius quidem retraetationis saeeulo
ut mihi uidetur quinto post Christum institutae auctor, eum ex
actibus Petri gnostieis quaedam delibaret quae nmarrationem
catholicam supplerent, quasi uiam muniuit recentioris correetoris
lueubrationibus, qui gnosticarum fabularum uarietate magis de-
leetabatur, quam disputationibus illis sect. 93. 36. 38. 46. 49.
62—66 tum inter Paulum et Iudaeos tum inter apostolos et
Simonem habitis. itaque alia addidit, alia omisit, alia correxit.
sic ortus est textus ille uulgatus qui omnibus codicibus graeeis
praeter unum Marceianum continetur. alteram quam dieunt
textus recensionem ille instituit, qui siue antea siue postea
itinerarium Pauli apostoli de aetorum eorpore abseidit, propterea
quod Paulus bis Romae fuisse et ab Hispanico itinere redux
morte affectus esse putabatur. haee breuior aetorum Petri et
Pauli forma tum in eodiee Mareiano tum apud interpretem
latinum reperitur. utrumque igitur textum graecum seorsim
edendum ecuraui, Marciano autem latinam interpretationem &ae-
euli ut uidetur sexti exeuntis adieci.

Textus latinus longe propius ad codicem Mareianum quam
ad reliquos codices aecedit. sed nonnumquam fit, ut cum his
contra illum eonsentiat. ex quo numero sunt hi loei: sect. 27 (6)
ἡμεῖς ὡς ἠκούσαμεν. sect. 99 (8) ἀλλ᾽ οἱ ἄρχοντες... ἑαυτὸν
παϑεῖν. ibid. ὥσττερ οὖν ἐκ τῆς πλευρᾶς... μῶμον. Sect. 30 (9)
τούτοις οὖν usque ad finem. sect. 31 (10) prima uerba usque ad
ἐπίστευσεν (sequuntur aliquot uerba interpretis propria e£ per-
pauci fuerunt , . . uel praecepta). sect, 53 (32) omittit latinus
interpres uerba eodiecis Mareiani διελϑούσης . . . ἐθαύμασεν et
paulo post ἰδοὺ σῶόδς εἶμι. — paulo ante uerbis ὕτε μετὰ τὸ
δειχϑῆναι. . . τὰ μέλη cod. E a latinis pariter atque a reliquis

graecis testibus discedit. sect. 55 (34) uerba textus graeei uul-

gati πολλὰ καχὰ εἰς ἑαυτοὺς ποιεῖν propius ad latina accedunt,

PROLEGOMENA LXIX

sed haee eopiosiora sunt, seet. 58 (37) latinus interpres cum
textu uulgato addit ἐδίδαξα γὰρ ἵνα τῇ τιμῇ ἀλλήλους προ-
ηγοῦνται. ibid. latinus aliquot enuntiata addit: docui possidentes
...republicae et post τὴν πίστιν sicut. ili seruare ... . conditor
rerum deus. sect. 60 (39) latinus eum graeeo uulgato addit
ἥτις ἐστὶν ὁδὸς... ἐν αὐτῇ. sect. 67 (46) latinus eum graeco
uulgato habet ἀλλ᾽ οὐδὲ a... ἐβεβαίωσας. sect. 69 (48) post
λέγετε uterque addit xci οἴδατε... ὑμᾶς καταξιώσω. item
sect. 73 (52) εἴ τὶ ἂν ἴδης αὐτὸν ἐπιχειροῦντα. sect. 74 (68)
uerbis graeci uulgati ἵνα γνῷς xA. οἱ secet. 76 (55) uerbis eiusdem
testis ἔφη δὲ ὁ Παῦλος τῷ Πέτρῳ latinus adstipulatur; inde a
sectione 77 (56) interpres latinus fere eundem textum atque
graeeus uulgatus praebet, omissis tamen quae ille de Per-
petua, de Potentiana et de tribus militibus admiscuit. hue
oen e, gr. sect. 77 (56) uerba τὸν xríarQv τῶν ἁπάντων

» Αριστόν et paulo infra καὶ τέσσαρα μέρη γενόμενος.
aiio ἡμέρας. sect. 78 (57) uerba graeci uulgati ἡ ἔρις αὐτοῦ
εν, ἀπολέσθαι accuratius quam quae cod. & habet ἡ ἐννόησις
ἐς, ἀπωλείας ad latina quadrant. sed latinus hoe loco copiosior
est; addit sz zuwe//egas et ue tantas .. . blasphemias, sub finem
sectionis uerbis Vzroztróv uot... πληρωϑῆναι latinus graeco

adstipulatur; item sectione 79 (58) τότε ὁ Νέρων usque
ad. finem; sect. 81 (60) ἐπειδὴ ὁ κύριός μου usque ad finem;
seet, 82 (61) συνῆλϑεν δέ usque ad finem, paucis uerbis ut
ὑπήντησέν μοι ὃ κύριος quae latinus eum .Ε tuetur exceptis;
item secet. 833—87 (62—66) interpres latinus et graeeus uulgatus
eontra codicem Marcianum consentiunt. sectione 88 (67) latinus
ab utroque graeco discedit.

Ex hoe locorum eonspeetu apparet, textum latinum non ex
texte. Marciano uel ex Mareiani archetypo deriuatum esse, sed

uina aetorum uerba saepe contra illum eonseruasse. inde
a sectione 77 (57) textus Mareianus in breuiorem formam

est.

Inter codices qui textum uulgatum perhibent longe prae-
stantissimus est eodex 44, cuius scripturam tamquam fundamen-
tum editioni substruxi. non tanta quidem est eius auctoritas,
» eum reliquis omnibus testibus neglectis sequamur. sed
accede tibus duobus melioris notae codicibus qui diuersarum
rum sunt, ut 5L, BO, LO, HO, HI ete, semper hane
paucorum seripturam multitudini praeferendam esse duxi. inter
reliquos eodiees 8.01.0 maioris pretii sunt. cod. O saepe eum

LXX PROLEGOMENA

A, rarius eum ZZ consentit. codices /DG/KLMNQOT eiusdem
stirpis esse apparet; inter quos G/LVQ artiore necessitudinis
uineulo coniunguntur. J/ fere semper, ὦ et VO plerumque
eum ZL eoncordant; eod. / eiusdem familiae textum sed inter-
polatum praebet: multa enuntiata omittit, transpomit, trans-
format. codex 75 haud raro archetypi seriptionem seruasse
uidetur; obtinet autem medium fere loeum inter ἢ et D, quam-
quam propius ad illum quam ad hune aecedit. idem statuendum
esse uidetur de codiee 7, cuius pauca tantum specimina ad-
hibui. codice Α΄ qui plerumque eum P facit facile carere possis;
gatis habui seripturam huius eodieis ad undecim priores sectiones
apposuisse, cod. D ab ommi eiusdem stirpis propagine saepis-
sime diseedit: multa omisit, plura eorrupit aut eerte mutauit;
sed haud raro ueram seripturam seruauit. ex eadem atque
eod. D progenie sunt eodd. 77P, quorum tamen textus sescenties
uerbosior et ornatior est. codicis /7 maxima pars deperiit;
in euius loeum substituimus eodieem 27, multo quidem reeen-
tiorem, sed ex eodem fonte, fortasse ex ipso codiee 77 olim
integro deriuatum. interdum eodex P scripturas codieum Z uel 8,
rarius eodicis Ὁ tuetur, uel potius textui D admiscet, ultimo
loco habemus eodieem C, quem Tischendorf reliquis temere
praefert. originem quidem traxit ex libro, qui eiusdem pro-
sapiae fuisse uidetur atque eodiees 5 et D; sed ipse eodex a
librario neseio quo miserum in modum interpolatus est.
codieum cognationem hoe stemmate illustrasse iuuabit:

Archetypus

E
Ἧς
s.
Vm

I"
(inter polatus)

ü HP
(inter pol.)

Erunt qui dieant me in textu constituendo non ut par
fuerit eodieis E Marciani rationem habuisse. qui quidem codex
eum saepius a codicis A4 scriptura discedat eodicibusque alterius
familiae adstipuletur, facile suspicari possis, istius eum uno

uel altero textus uulgati codice conuenientiam pluris faeiendam
esse quam reliquorum uel optimorum librorum auctoritatem.
sed eaueas ne temere hune dueem in textu recensendo sequaris.
haud raro enim reperiuntur loei, in quibus manifestae seripturae
eorruptelae in Mareianum intrusae sunt. sie Marcianus
seet, 2 (93) τῇ τῶν Ἑβραίων βίβλῳ καὶ μαρτυρίᾳ habet pro τῇ
τῶν Ἕβρ. βίβλων μαρτυρίᾳ quod cum C restitui (τῇ τῶν Ἕβρ.
βίβλῳ μαρτυρίᾳ ABDIOP); sect. 5 (26) βεβήλοις et βδελυχτοῖς
eum reliquis graecis codicibus legit pro βέβηλοι et βδελυχεοί,
quod eum latinis restituendum est; sect. 11 (32) λέϑους ἀνδριάν-
Trac habet eum C pro λεϑένους ἀνδριάντας, sect. 31 (52) μέγας
eum ACD pro μάγος habet quod &GZ/LOZQ tuentur; seet. 32 (53)
eum A45GLO, ubi Tischendorf (cum ΟῚ χελεύσαντος
seripsit, ego κελεύσαντι restitui; sect. 36 (57) οὐχ ὁρῶσι cum
ABDIP pro o? χωροῦσι quod sine dubio eum GZLOQ recipien-
dum est. selegi aliquot locos, in quibus £ non solum eum 4,
Bed etiam eum aliis melioris notae codicibus a genuina serip-
tura abhorret. ne mireris igitur quod etiam aliis loeis a codicis
E seriptura eum hoe uel illo textus uulgati codiee concordante
diseesserim. sie seet. 23 (9) retinui ἡμᾶς eum plerisque eodd.,
quod EOP omiserunt; sect. 27 (6) scripsi ῥεύσαντος eum AGILO
non ῥυέντος eum CDEPO; seet. 30 (9) σύ pro σὺ εἰ EQ; seet
38 (12) δειγματίσουσι eum ADGPQ Tisch. non δειγματίσωσι
eum ACE/LO; seet. 34 (13) ἐπὶ Νέρωνος... τοῦ Καίσαρος
pro ἐπὶ Νέρωνα... τὸν Καίσαρα CE; sect. 35 (14) ϑεοῦ cum
AGI non τοῦ ϑεοῦ eum BCDELOPQ; seet. 36 (15) addidi
«vr quod deest in DEG; ibid. seripsi δυνήσεται non. δύναται
BCDE; seet. 38 (17) καταλαζονεύεις non χαταλαζονεύεε DE;
seet. 39 (18) retinui cum plerisque codd. graeeis et interpretatione
latina καὶ ἐνώπιον αὐτῶν ἀναγνωσθῆναι quod praeter & etiam
LQ omittunt; sect. 40 (19) seripsi ἐγύμνωσα eum ACDGIPQ
non ἐγύμνασα eum BELO et λεχϑείη non λεχϑῇ cum CDEL;
Beet. 41 (90) ἐγείροντα non ἐγεέραντα BEGIQ; ibid. ϑαυμάσια
non ϑαύματα DEPQ:; sect. 42 (21) ταφέντος non ταφέντα Ef;
ibid. ad ἐγώ addidi δέ, quod ΟΕ latinus interpres neglexerunt;
ibid. post ἀνήγαγον addidi uerba τῷ χράτει σου in eodd. DEL et in
Jatino textu omissa; sect. 44 (23) retinui ἐχδιχήσωσι cum pleris-
que eodd. pro ἐχϑικήσουσι DEL; sect. 45 (24) scripsi ἑαυτοῦ
mon αὐτοῦ (CE); ibid. adieci βασιλεῦ quod omittunt CE; ibid.
mddidi δέ post ψεύσασθαι quod GP deleuerunt; ibid. omisi
τὸς δὲ ἐχέλευσεν ἐνεχϑῖναι (ἀχϑῆναι C) καὶ λάϑρα τῷ Πέτρῳ

-—n

LX XII PROLEGOMENA

δοϑῆναι quod CE praebent et seripsi eum plerisque eodd. xai
εἶπεν πεάλιν; sect. 47 (26) omisi ἀγαϑέ ante βασιλεῦ quod praeter
E etiam PQ addunt; ibid. seripsi χεριδίοις non. χειριδίοις quod
praeter eodieem E solus cod, P tuetur; sect. 49 (28) ἡττήμεϑα
non ἡτεήϑημεν EG; sect. bl (30) dn αὐτῷ eum AC/OP non
bm αὐτόν BDEGLQ; ibid. restitui ἢ prius eum 4D/GLO quod
BCEPQ omittunt; ibid. δαιμόνων non δαιμονίων EO; sect. 53 (33)
ὡς Σίμων eum B/G non ὁ Σίμων CDEOQ; sect. 57 (36) ταύτην
non αὐτήν CDEP; seet. 58 (37) imi πλούτου ἀδηλότητε non
ἐπὶ τῇ τοῦ πλούτου ἀδηλότ, DEP; sect. 60 (39) addidi eum
plerisque τοῦ Χριστοῦ ad φωνὴ eicr quod CDEI omittunt;
ibid. 249óvrec quod om. CDZE; ibid. seripsi xarà τούτων non
xarà τοῦτο CE; ibid, διεξεδίχα cum .AL(/Q) non διεξεδίκει
CDE(BP), et διεχκδιχῆσαι eum plerisque, non διεχδιχεῖν DEP;
sect. 61 (40) omisi artieulum ante Πέτρου eum AL, quem praeter
E etiam alii plerique tuentur; seet, 67 (46) addidi ce post ἐρωτῶ
contra DEO; secet. 70 (49) seruaui πάλαι quod £/ omittunt;
seet. 71 (50) δυνήσομαί σοι εἶναι εὐΐλατος cum plerisque pro
γενήσομαί σοι εὐΐλατος EO; ibid. dvégyg pro ἀπέρχῃ E(OQ);
ibid. uoc ante σεύργον eontra DEP; ibid. nominatiuum absolutum
ἀνελϑών quem DEO in ἀνέλϑω καὶ mutauerunt; secet. 73 (52)
ἔφη eum ABGQ, non εἶπεν DELO(JP); ibid. ἤγγισεν eum AB
GLQ non ἤγγικεν DEIOP; sect. 74 (53) ὕσχεου ἂν non ὕπου ἐάν
DEO; ibid. τίς non x«i τίς EO; ibid. &vceAOeiv non ἀπελϑεῖν
BE; sect. 77 (56) retinui ἀνθρώπων post ἀπίστων contra DEO:
ibid. τῶν ante νεχρῶν eum .4452DPQ quod deest in EG/LO, et
ἵνα quod 2E/ perperam praetermittunt; ibid. seripsi βαστάξητε
non βαστάζητε El; sect. 78 (57) αὐτῷ pro πρὸς αὐτόν (EO);
seet. BO (59) artieulum ante Παῦλος addidi eum 44P7 contra E
et plerosque; sect. 81 (60) μου post xóproc seripsi, nom ἡμῶν
EOQ; ibid. ὀρϑῷ eum A4DPQ7, non ὀρϑῶς BEGILMN(O)T;
sect. B2 (61) recepi ἀχολούϑει uo: quod cum Εἰ etiam BGL
neglexerunt; sect. 85 (64) scripsi eizrórvreg non eignzóreg EHAPQ.
quae ad orthographiam tantum pertinent, ut εἰ et y, o et «,
«t et & uoealium permutationem non notaui.

alibi aliter statui. sect. 36 (15) addidi ἄχουσον βασιλεῦ
eum CKEOPQ latinis, inuitis 45DG/LP; secet. 41 (20) addidi
ϑαλάσσης eum CDEPQ latinis, quod deest in 45G/LO; ibid.
seripsi μάγον eum E latinis, non zrAcvov ut reliqui. sect. 45 (24)
omisi ó Σίμων post δἰχεάτω μοι cum CEZLO latinis; sect. 67 (46)
seripsi ἀλλ᾽ ὃ ἐρωτῶ eum DEIP pro ἀλλ᾽ ὡς ἐρωτῶ ABGLOQy

secet. 73 (52) seripsi ἀνύσαι eum DEPQ latinis (impetrare), non
ἀναλῦσαι quod reliqui perhibent.

de hoe uel illo loco facile dubitare possis. sed obseruan-
dum est, quinam potissimum eodiees eum £ eontra 4 facere
soleant. sunt enim codices interpolati C, /, P, quibus accedunt
eod. O optimae quidem notae sed a docto litteratore passim
retraetatus, et cod. JD minoris quam reliqui eiusdem stirpis
codices aestimandus. addas quod textus Marcianus uno tantum
eodiee graeco, eoque recentissimo traditur. uariis igitur modis
fieri potuit ut ille textus lieet eum aliquibus textus uulgati
testibus conueniret, tamen ab huius forma genuina plus
minusue discederet.

de rebus orthographicis pauca dieenda suut. haud raro
in CHIP, passim etiam in aliis eodd. uoecales et diphthongi
& et εἰ, εἰ et ἡ, « et ἢ, ἢ et v, « et οἱ, ε et ἡ, e et αἱ, ἢ et αἱ,
rarius o et «c inter se permutantur. creberrimam seripturae
corruptionem habes in codice OQ; scribit enim τῆς pro τοῖς,
ἠτοίσατο pro ἠτύσατο, λύποι pro λύπῃ, τω πατρώων pro τὲ
χεατρῶον, πρέσβυς pro πρέσβεις, ὧν pro ὕν, ὑμῶν, ὑμέτερος
pro ἡμῶν, ἡμέτερος et uice uersa, φαγής pro φανείς, ἐπιτήμησον
pro ἐπιτέμησον, αὐτοῖς pro αὐτῆς, τοῖς ἡγουμένοις pro τῆς ἡγου-
μένης, ὕσοι pro ὦσι, αὐτοί pro αὐτή. addas ἀποστήλεις pro dzro-
στεῖλαι, ἐπιγγελεία pro ἐπαγγελία, κύριον pro χυρίως, πλέον
pro πλοῖον, ἐξήγοντου pro ἐξηγοῦντο, αὐτοῖς pro αὐτός, μοι
pro μή, παρέδωκαν pro ταρέδωχα, ἐρευνᾶν pro ἐρευνᾶ, ὅσοι
pro ὅσην, οὐ pro T, ἡμετέραν pro ἡμετέραι, ἐγενόντων pro
ἐγένοντο, id genus alia. uix in alio eius generis eodice uoealium
et consonarum confusionem ftam insipidam repperi. itaque satis
erat, uariarum leetionum deleetum instituisse. hoec unum notatu
dignum est, quod interdum formae quae recentiorem graecitatem
sapiunt nobis occurrunt. ex hoe numero est ἐξέστην pro ἐξέστη,
τέσσαρεις pro τέσσαρες, alia; quibus fortasse hanc illamue for-
mam ex supra appositis addere possis. similiter habes in eod. 7
ἠδυνήϑην pro ἠδυνήϑη. saepius etiam in melioris notae codieibus
formae uerbales in εἰς uel e& et in ἢ uel 5c desinentes inter
guumetantar. haee in notis textui subieetis diligentur apposui,
praesertim eum saepius dubitare possis, num indieatiuus futuri
temporis an eoniunctiuus aoristi seribendus sit. » ἐφελχυστικόν
in eod. / semper, in LO plerumque additur, in reliquis. pro-
miseue additur uel neglegitur; item seribitur modo οὕτω modo
οὕτως: sed his minutiis adnotandis supersedi.

-

LXXIV PROLEGOMENA

Inter formas memorabiles referendae sunt νύχταν pro νύχτα
secet. 7 C7; sect. 16 BGHIO; seet. 27 (6) /O; τινὰν pro τενὰ
seet, 16 /; μέγα pro μέγαν (λίϑον μέγα) sect. 84^ GHI; πάντων
pro πασῶν (πάντων... πράξεων) seet. 95 (4) quod in omnibus
codieibus reperitur, uno Ó excepto qui “τᾶν eorrexit (οἵ, Mare.
19, 98). formae uerborum alexandrinae rarissimae sunt; sed
recepi passim eum Tischendorfio εἶπαν, εἴπατε, ἦλϑαν, γενά-

μένος, optimorum librorum auctoritate fretus. animaduertas porro
Biesdiss seet. 27 (6), εἰσέλϑατε sect, 30 (9), ἐξελϑάτωσαν
sect. 48 (27) BDL, ἀγάγαι seet. 55 (34), Ἔλαβὰ seet. 84} (68) O.

Interdum uerba contracta in -ἔω, -&c, -ὁω desinentia inter
se permutantur. sic inuenimus ἐπιτιμοῦντα pro ἐπιτιμώντα
seet. 41 (20) GQ; διεξεδίκα pro διεξεδέχει sect. 60 (39) AL uel
ἐξεδίχα 710, ἐδήλει sect 84g G, quibus addas uerbi τέϑημι
formas imerí9ovro DP uel προσετίϑοντο G sect. 29 (8), inter
formas inusitatas etiam referas δίδω pro δίδωμι seet. 80^ (59)
BGLMNOQT;, aoristum aetiui βαστάξητε secet. 77 (56) ABDL,
aoristum passiui αἰσϑανϑῶσι sect. 83 (62) A450. augmentum
temporale saepe in codd. omittitur, sed fluetuat scriptura; legi-
mus enim ἀνεύχϑη et ἠνεῴχϑη, ἐπιτήδευσαν et ἐπετήδευσαν,
alia, struetura easuum in eodiee / haud raro aetatis recentioris
usum prodit; hue referenda sunt παρὰ Πέτρον, παρὰ Παῦλον
sect. δ, ἀπὸ ταύτην τὴν ὥραν sect. 77 (56), ἕως τὴν σήμερον
sect. 77 (56), alia, idem codex haud raro aecusatiuum genetiuo
uel datiuo substituit; sed longum est talia enumerare. ἀπό
praepositio si Thilonem audis etiam in codicibus melioris notae
eum aeeusatiuo coniungitur sect. 13 ἀπὸ Βαΐας, nisi forte
auetorem formis Βαΐα et Baia: promiseue usum esse statuas.
taceo de praepositionum ἐν et εἰς permutatione, quae in optimis

eodieibus oeeurrit. mnominatiuos absolutos habes sect. 40 (9)

ἀμέλει ἐπαγγελίας ἔχοντες, sect. 71 (50) ἵνα ἐπ᾽ αὐτὸν ἀνελϑὼν
οἱ ἄγγελοι μου... μὲ εὕρωσιν. utrobique eodex Mareianus
textum correxit. fva eum indieatiuo futuri saepissime, cum
indieatiuo praesentis raro inuenitur; conferas ἵνα χατευϑύνει
seet. 60 (81) p. 170, 3 (eod. E), seet. 58 (37) ἵνα... προηγοῦνται.
sed seet. 15 ἵνα... ἀπόλλυται Thilo absque ulla codieum
auetoritate scripsit.

Veterem latinam aetorum Petri et Pauli trans-
lationem eum ad genuinum textum constituendum plurimum
ualere intellexerimus, non solum in apparatu eritico passim com-
memorandam sed integram edendam textuique Mareiano a dextero

PROLEGOMENA LXXV
latere apponendam esse statuimus. itaque paucis uerbis de
eritieis subsidiis quibus usi sumus dicendum est,

— Libri manuseripti haud raro in bybliotheeis Germaniae,
Galliae, Heluetiae, Austriae, Angliae, Italiae reperiuntur. usus
sum ad textum constituendum his codicibus:

4 — cod, Sangall. 561 saec. X f. 1" znczpit passio. sanctorum
apostolorum | petri et. pauli. cum uenisset. paulus ad
romam. expl. f. 90 wb prestantur beneficia. orationum
eus im saecula saeculorum. amen. explicit passio sancto-
rum apostolorum petri et pauli. collationem codicis sua-
dente Hermanno Hagen mihi procurauit HBoegli.

— B - cod. Bern. A 94 saec. X/XI f. 13'—16* ab initio mutilus.
ineipit uerbis: es£ enim in Jeemants sensibus tanta sanctitas,
wt bona laudet naturaliter (— sect, 7; p. 125 1. 16). ex-
plieit: Aum nero teneri fecit petrum et paulum £n uinculis
corpus uero simonis iussit diligenter tribus diebus et tribus
noctibus custodiri (— seet. 57; p. 167 1. 13). reliqua de-

A. sunt. contulit codieem HBoegli.

C — cod. Parisin. nouae acquisit. lat. 29179 saec. X litteris
gothieis occidentalibus in membranis formae grandis
seriptus, anno 1878 ex abbatia Hispaniea eui Silos nomen
est, Parisios translatus. incipit f. 194: B: Passio sancto-
dum Dp
nerone cesare ... in. temporibus illis quum uenisset. paulus
im urbem vomam desinit f. 200 A" uerbis: Ade mundus

NE μα. τὰ

"steterit regnante. dno nro. ihu χρὸ eui est homor ...
amem, eollationem codieis Gottholdo Gundermann aecep-
tam refero.

D. — eod. Paris. lat. 5301 (Reg. 3594, 3) saee. X/XI f. 907 A
incipit: ///. δἰ, iwi. passio sanctorum apostolorum petri
et pauli, cum wenisset paulus romam, expl.f. 997 B...

— . wt posita im ecclesia sci petri uaticano naumacig. δἰ sci
pauli im wia ostensi miliario secundo ubi pstantur bene-
fem o... amen. contulit GGundermanm.

XE — eod. Misirin. 1318 saec, X/XI f. 8": znmepu passio
apdorum petri et pauli. qui passi sunt- in urbem roma sub
nerone caesare.. quae est IJ] δἰ dulias.. cum uenisset paulus

1m urbem romam. expl. f. 267: osfteust αὖ urbe roma
muühario sedo . . . amem. specimina codicis mihi trans-
misit Güsndermann.

—F — cod. Laurent. Plut. XXX, 4 sin. saec, XI f. 332^ cun:

LXXVI PROLEGOMENA

nenisset paulus romam. expl. f. 336^ im wia ostense
miliario secundo ubi praestantur . . . amen. collationem
eodieis Ioanni Neumann Argentoratensi aeceptam refero.

G — eod. Guelferbyt. inter Wizanburgenses 48 saec. IX/X
f. 915. 595 passio sanctorum apostolorum petri et. pauli.
cum uenisset paulus im urbem romam. expl et posita
sancti petri im uaticano. naomatia et. sancti pauli in uia
ostensi αὖ urbe roma miliario secundo. ubi praestantur
... Gmem, explicit passio sanctorum apostolorum petrt
et pauli. codicem ICThilo exscripsit et editioni quam
instituit tamquam fundamentum substruxit. signauit Thilo
codicem littera 4. bybliothecae Guelferbytanae libri ne
peregre mitterentur eum ab iis penes quos rerum Brun-
suicensium gubernatio est interdictum esset, O. de Heine-
mann bybliotheeae praefectus meritissimus Carolo Schtidde-
kopf bybliothecae adiuncto codicem denuo in usum meum
conferendum commisit.

H — cod. Guelferbyt. 497 (olim coenobii Bergensis prope
Parthenopolim, postea Helmstadiensis n. 141) saec. XI
f. 16"—96", incipit passio afdoru petri et pauli, cum
uenisset paulus in urbem romam, | desinit uerbis: w/Zario
secundo ubi praestantur .. . amen, Thilo et hune codicem
adhibuit et in editione sua littera 7 signauit, sed uariam
lectionem passim tantum adnotauit. itaque noua codicis
collatione eum me carere non posse intellexissem, per
uirum doctissimum Carolum Sehüddekopf Ottonis de
Heinemann rogatu critieis quae desiderabam subsidiis
instruetus sum.

1 — cod. Paris. lat. 12596 (Sangerman. olim 1109 nune 1042;
S. Mauri fossat. 88) saec. XI f. 144" /ncipiunt. passtones
apostolorum petri et pauli. cum uenisset paulus in urbem
romam. expl. f. 155" ego Marcellus discipulus dni mei
petri quae widi scripsi. specimina codicis procurauit
GGundermann.

K — eod. Paris. lat. 12602 (Sangerman. 491, olim 473, ex
libris mon. Corbeiensis) saee. XII f. l*" incipit passio
gloriosissimorum apostolorum petri. et pault que est III. &l
iulii, cum uenisset paulus in urbem romam. | expl. f. 6*
müliario secundo . . . amen. specimina codicis dedit
GGundermann.

L τα. cod. Londin. Arundel. 169 saec. XII f. 4". — A/fercatto

PROLEGOMENA LXXVII

sanctorum. apostolorum petri. et pauli cum. simone mago.
cum uenisset paulus romam. expl.: osttensi ab urbe roma
miliario. secundo ,.. ubi prestantur ., . amen, exemplar
eodieis mihi transmisit Edgarus Fripp. |

AM — eod. Monae. 4554 saec. VIII/IX fol. 37—12*, est idem
codex unde fragmentum passionis Pauli breuioris de qua
supra p. LV sermonem institui desumptum est. passio
Petri et Pauli incipit uerbis: cumque audisset de paulo
in tempore illo cum uenisset paulus romam. expl.: miltario
secundo, ibi praestantur. beneficia. rationum , . . explicit
passio sanctorum | apostolorum | petri. εἰ pauli, — amen.
eodieem reliquis multo prolisiorem ego contuli.

AN e cod. Montipessul, (schol. medie.) 55 saee. VIII/IX f. 27*
jpassio sanctorum petri et pauli zm u. roma sub nerone rege.
cupit uenisset. paulus in. urbem romam. expl: εδὲ prae-
stantur. beneficia oratione in soéa scdorum, amen. exemplar
eodieis meeum communicauit MBonnet.

O -— eod. Paris. nouae aequis. lat. 2180 saee. X, eiusdem ori-
ginis, formae, scripturae atque cod. Paris. 2179, inc.
f. 185* B: a/fercatio sanctorum apostolorum petri et. pauli
contra symonem magum simul et passto qui passi sunt in urbe
roma sub neroue imperatore die III. δἰ ἡμέας. inm diebus
ilis quum uenisset Paulus in urbe roma. expl. f. 193" A:
qui apostolos suos im. pace suscepit cui est honor .. . amen.
magnam codicis partem contulit GGundermann.

P - cod. Paris. lat. 5274 (Colb. 2532 Reg. 3857. 3) saec. XII
f. 7" A, passio beati petri apostoli. cum uenisset paulus
in urbem romam. expl. f. 157 A. specimina codicis
sumsit GGundermann.

Q — cod. Paris. lat. 12606 (Sangerman. 499, olim 627)
saee. XII f. 617^. cipi passio sanctorum. apostolorum
petri et. pauli, tempore tllo cum uenisset. paulus romam.
expl. f. 637^ (ut eod. Paris. 12602). specimina dedit
GGundermann.

K — eod. Casinens. 142 saee. XI p. 6 cum uenisset. paulus
romam. desinit uerbis consequuntur. effectum. — prestante
domino . . . seculorum amen. sub finem eadem quae in
eodice Wizanb. de basilieis Petri et Pauli et de sanetorum
eorporum depositione leguntur. eodieis speeimina mihi
transmisit GGundermann.

SS — eod. Vindobon. 1262 (ol. Salisb. 81) saec. XIV f. 138*

LXXVIHI PROLEGOMENA

—1457. ifa petri et pauli apostolorum, . «cyum uenisset
paulus romam. expl. passi sumt apostoli domini nostri
ju christi sub die 11]. kal mulias cur est .. . amem.
specimina exseripsit Sigfridus Mekler. iii

T — cod. Casin. 147 saee. XI p. 10. eiusdem originis et
indolis est atque cod. &. — τλρ. τ τ τ το τ

ὦ) — eod. Vrbin. 49 saec. XIV/XV f. 185^ 7/7 &/| rzult
axle dea?orumi: petri tb nli ucimünarilo wan DP A
edita " idem: interfuit passioni. cum. uenisset paulus
romam... . expl.f. 1407 wuiliario secundo ubi prestantur

.amen. ego marcellus discipulus domini met petri que
Rs scripsi. transseriptionem libri mihi donauit Ioannes
Neumann.

[// — eod. Vindobon. 3785 (Lunaelae. 77) saee. XV f. 148:
—]1487 incipit passio sanctorum apostolorum petri et pauli.
cum wenisset paulus im urbem romam. partem aliquam
eodieis contulit Sigfr. Mekler.

.Χ e eod. Casin. 148 saee. XI p. 2. eiusdem stirpis est
atque AK et 7. specimina inisit GGundermann. |

His eodieibus magnus numerus aliorum librorum accedit,
quos singulos singulis siglis designare non opus est, ae primum
quidem recenseo codiees Parisinos.

eod. Paris, lat. 3799 (Colb. 836 Reg. 3861. 2) saec, X/XI
f. 176"—177* cum uenisset paulus im hurbem romam.
desinit cod. uerbis w£ fieret subito puer et post haec senior
secet. 14 (p. 131 1. 17).

eod, Paris. lat. 3851 A (Reg. 4240, 2) saec. X f. 197—24"
passio . ... cum uenisset paulus romam, | expl. secundo
ab urbe wnllierio iu proprio eiusdem. Lucinae praedio in
ula ostiensi.

eod. Paris. lat. 12604 saec. XII f. 78"—85* conffictus apdorum
petri et. pauli cum. symone.. cum paulus uenisset in urbem
roman.

cod. Paris. lat. 9737 (suppl. lat. 1674) βαθὺ, XII f. 17—10*
incipit passio gloriosissimorum etc. (— eod. &).

eod. Paris. lat. 11753 saee. XII f. 8"—15' zmcipi passio
sanctorum petri et. pault, cum. wenisset. paulus. romant,
subseribitur eodiei ut in 7.

eod. Paris. lat. 15681 saec. XII f. 967 zweiptt historia passionis
apostolorum petri et pauli. cum uenisset paulus in urbem

, roman.

PROLEGOMENA LXXIX

cod. Paris. lat. 2653 saee. XII f. 151* rzucipit passio sanctorum
apostolorum petri et pauli quod. est III bl iulias.. cum
uenisse! paulus in urbem romam. expl. f. 157* in uati-
cano naumachie et sancti. pauli im uia ostemsa .... amen.
(c£ eod. Paris. 3851 4).

wed, Paris. lat. 12615 (Sangerman. 490 olim 471 iQorbeiensis
^ mon.) saec. XII/XIII f. 1'—107. ex cod. X exscriptus
esse uidetur.

eod, Paris. lat. 5273 (olim D. D. de Bethune Reg. 3858. 2850)
saec, XII/XIII fol. 1"^—8*^ ineipit ut Paris. lat. 2653.
sub finem habet: :5; prestantur . . . amem, ego mar-
cellus , . . scripsi.

eod. Paris. lat. 13091 saec. XIII f. 387 cu» wenisset paulus
romam f. 39' meromem . .. a dupis esse comestum . . .
amen (sect. 65 p. 175 1, 7).

eod. Paris. lat. 5276 saec. XIII f. 45 incipi? passio apostolorum
petri et pauli, cum uenisset paulus yomam expl. f. 11:
m μία hostiensi . amen.

eod. Paris. 5980 saec. XIH f. 2737^—9279'^ iwcipt passio
sanctorum apostolorum. petri et pauli. cum uenisset paulus
romam, explieit zm waticano nmaumachie et sci pauli in
wia ostensi . . . amen.

eod. Paris. 5296 saec. XIII f. 7458 znmcipy passio beatorum
petri et. pauli apostolorum que est 1I δἰ iulii, cum uenisset
paulus romam. expl. f. 78"^ (ut cod. 5280) ostiensi ...
emen. explicit passio apostolorum petri et pauli.

eod. S. Genouef. Paris. H. 1. 3 saec. XII f. 1" zw xoi nonne
incipiunt. passiones apostolorum petri et pauli. cum uenisset
Em expl. f. 85 »ulario scdo, ibi praestantur . ..

cod. 8. G« (denouef. Paris. H. 1. 10 saec. XIII f. 27 zucipit passio
beatorum. apostolorum. petri et. pauli qui passi sunt. in
urbe roma sub nerone cesare quae est [I] δὲ tultas. cum
wenisset paulus in urbem romam, | f. 26* ostensi ab urbe
roma miliario sco . . . amen. |
Codieum Paris. lat. 3792. 5273. 9737. 15681 specimina
Gundermann mihi procurauit. reliquorum notitiam partim eidem
bio doctissimo partim Maximiliano Bonnet acceptam refero.
His eodd. accedunt qui in bybliotheeis prouinecialibus Galliae
asseruantur. hi sunt quorum notitiam aeeepi:
eod. Montipessul. 14 saec. XI f. 14" passio sanctorum. aposto-

d—

ΡῚ

LXXX PROLEGOMENA

lorum petri et pauli, cum uenisset paulus in urbe romam.
expl. f. 24" jwi/iario secundo . . . amen.
eod. Augustodun. (bybl. seminar.) 34. 4. f. 289.
Saepe passio Petri et Pauli in bybliotheeis Florentinis
reperitur. enumero hos libros:
eod. Laurent. Plut. XX, 1 saec. XI f. 162" 7/7 £a/, :ul. passio
sanctorum apostolorum petri et pauli, cum uenisset paulus
roman.
eod. Laurent. Plut. XX, 9 saec. XI f. 112* zw natal. aposto-
lorum petri et pauli.
cod. Laurent. Plut. XX, 3 saec. XII ineunt. f. 69".
eod. Laurent. Plut. XX, 4 saee. XII f. 81*. cum peruentsset
paulus romam.
eod. bybl. aedil. Florent. eeel..139 saec. XI f. 195* 11] £al,
il. passio sanctorum apostolorum petri εἰ pault..— cum
set.
eod. bybl. Mugellan. de nemore 13 saee. XI f. 140" (ineipit
ut cod. antecedens).
eod. bybl. Mugellan. de nemore 14 saee. XI f. 1065 777 £a/.
cud, ncifut passio sanctorum petri et pauli. cum uenisset
paulus romam.
eod. bybl. Amiatin. 9 saec. XI f. 197 (926)' zwcipit passio
sanctorum apostolorum petri et pauli IJI kl iul. cum uenisset
paulus romam. (eum subseriptione ego Marcelfus . . .
scripsi.)
eod. bybl. Leopold. Strozzian. 4 saec. XV f. 157 (190)* zercio
kal. iulii de sanctis apostolis petro et paulo. cum uenisset
paulus romam,
eod, Laur. eonu. suppr. 231 saee. XIII f. 180" 5assio ss. aposto-
lorum petri et pauli, cum peruenisse! paulus roman.
Codieum Florentinorum euiusque tres priores duasque ex-
tremas sectiones contulit FRoediger, uir de studiis meis meri-
tissimus.
Romae praeter codicem Vrbinatem hi eodiees reperti sunt:
eod. Casanat. A I 16 saec. X/XI litteris Casinensium propriis
seriptus f. 87* passio sanctorum apostolorum petri et
pauli. antecedit prologus zw mwmiuerso orbe ferrarum
. uelociter. demonstrare, ΟΜ ergo. uenisset. paulus
romam. expl.f. 110" ad quorum sacra uestigia dum ex
toto undique snundo fideles concurrunt . . . secéorum, amen.
eod. Sessorian. 5 saee, XI/XII f. 159* /// &/ iui passio

PROLEGOMENA LXXXI

sanctorum. apostolorum petri. et. pauli. cum peruenisset
paulus romam expl. f. 162" /oca in quibus fuerunt posita
corpora eorum . . . im uia ostiensi miliario secumdo . . .
anen.

eod. Sessorian, 49 saec. XIIT f. 168" cum ergo uenisset paulus
romam. expl.f. 174" ad quorum sacra uestigia dum de
toto undique mundo fideles concurrunt petitionum. suarum
eorum meritis consequuntur effectum. Praestante .. . amen.

eod. Vatiean. lat. 5771 saec. X. ante f. 1 reperitur folium
saec. XIV seriptum, ubi post laeunam haee leguntur:
(nycircumcisorum defensor factus tu cum sis circumcisus
(seet. 1 p. 119 1. 5 8q.) ... scultilibus inqui, f. 1* manu
saec, X: nati execrabiles extitistis (sect. δ p. 193 1. 18 Βα.)
quae sequuntur antiqua manu scripta sunt usque ad f. 4"
imum: ego sum ueritas que defendis. cessa me persequi
quia ego sum ipsa. f. 5b" manu saec. XIV: pro qua uideris
dimicare . . . (seet. 39 p. 155 l. 1). — f. 6" manu saec. XI:
ΚΗ) ΗΟ ΤῊΣ uidetur. petrus autem. homicidii reus est...
(sect. 58 p. 169 Ll 11 8q.)... ἐξ Aaec dicems emusit
spiritum. statim absint: . (seet. 62—63 p. 173
l. 8 8q.. expl. fol. 6" uausque p. d'agence loca in
quibus posita fuerunt corpora eorum , . , reuocata. sunt
cum gloria ymnorum . .., amen. explicit passio sanctorum
apostolorum petri et. pauli.

eod. Vatie. 4315 saee. XIV (anno 1311 Pisae scriptus). fol.
1727—187* leguntur excerpta ex libro qui dieitur z/mera-
rium Clementis de dictis et factis a beato petro apostolo. ibi
f. 185* martirium petri et pauli. est fragmentum actorum
Petri et Pauli. explicit f. 185 uerbis comprehenderunt eos
im loco qui dicitur catacumba uia appia miliario tertio .
in uta hostiensi ab urbe roma miliario IV. ubi jussu
beneficia . . . amen. finis.capituli illius. explicit Clementis
ttinerarium iva csicatiatis petri,

In aliis Italiae bybliotheeis passio Petri et Pauli rarius
reperitur. libris supra memoratis addendi sunt hi:

eod. Neapol. VIII. B. 2 saec. XI/XII. singulae paginae numeris
non signatae sunt. passionem loannis quae Melitonis
nomine fertur sequitur passio Petri et Pauli: /// δἰ πε
dncipit sanctorum apostolorum. petri et pauli, cum uenisset
paulus romam ... explieit . . . e? sancti. paulít in uia
ostensi miliario scdo. ubi praestantur. beneficia , , . amen.

T

ego marcellus. discipulus domini mei petrus apostoli que
uidi scrifsi.
eod. Taurin. 215 (K. IV. 18) saec. XIV f. 1 Passio afposto-
lorum petri et pauli. ergo cum uenisset. paulus romam.
eod, Taurin. 561 (K. VI. 19) I, 1117 saec. XIV f. 305 passio
: sanctorum. apostolorum petri et pauli. cum uenisset paulus
romam.
eod. Venet. bybl. Marcian. 116 saec. XII (Zan. lat. n. CCCLVI)
f. 399*B vu»; ergo uenisset paulus romam. specimina
eodieis Hermannus frater mihi exhibuit.
cod. Venet. bybl. Mareian. 118 saee. XIV (L. IX, XXVII)
f. 947 cum ergo uenisset paulus romam. specimina dedit
Hermannus frater.
cod. Casin. 104 saec. XII (Bybl. Casin. II, 437 sqq.) habet in
folio quod ipsi libro manuscripto antepositum est tria
aetorum fragmenta quibus commentarius inseritur.
eod. Casin. kk. 792 saec. XI f. 1—3* extremam passionis
partem continet, ineipit uerbis »we wemire. mero dixit
(sect. bO p. 163 1, 7) expl f. 3'. . . saeculorum. amen.
Codieibus qui in Germaniae, Heluetiae, Angliae bybliotheeis
asseruantur, adnumerandi sunt hi:
eod. Monac. lat. 22020 (Wess. 20) saec. XII f. 8.
eod. Monae. lat. 19642 (egerns. 1642) saec. XV f. 25r—45r,
uterque codex Monacensis eiusdem stirpis est atque
eod. 4554.
eod. Monae. lat. 14418 (Emm. 41) saec. IX f. 277. ineipit:
tempore illo cum petrus et. paulus semina uitae aeternae
euangelium. praedicando seminarent in urbe roma, seniores
ciuitatis hoc audientes. grauiter. vesistebant, egeruntque ut
sermo eorum in murmurationem populi perueniret. expl.:
sanctorum. autem. apostolorum corpora dum greci tollerent
ut ultra mare transferrent, accidit terrae motus nimius,
εἰ perciplrentes uersutiam. eorum. romani concurrerunt et
adprehenderunt eos et sancta ab ets corpora. abstulerunt,
et sepelierunt in loco qui dicitur catacumbas. ubi prestantur
multa mirabilia per. beneficium Christi et per orationem
eorum in saecula saeculorum. amen. codicem exseripsit
uir doetissimus Weyman Monacensis. ad textum aetorum
eonstituendum hie liber nihil ualet; est enim epitome
breuissima, quae summa tantum rerum capita lieet iisdem
interdum atque textus uulgatus uerbis comprehendit.

PROLEGOMENA LXXXHl

cod. Bern. 94 saec. XIII,XIV f. 110"—117* fassio petri et
pauli apostolorum. cum uenisset beatus. apostolus paulus
im urbem romam, expl εἰ sancti pauli im uia ostiensi
ab urbe roma miliario secundo ubi praestantur. beneficia
orationum etus usque im. hodiernum. diem ac per. infinita
scda scéorum. amen. specimina codicis mihi transmisit
Hermannus Hagen.

eod. Londin, Harleian. 2801 saee, XIII/XIV f. 18. Passio
summorum apostolorum petri εἰ pauli, | cum | uenisset
paulus roman.

cod. Londim. Harleian. 3043 saec. XV f. 186" Passio sanctorum
apostolorum petri εἰ pault.. cum uenisset paulus in urbem
romam.

Denique recenseo codiees bybliothecarum Batauiae et Bel-
gieae, quorum notitiam accepi tum ex Analeetis Bollandianis
tum ex eatalogo codd. hagiogr. bybl. Bruxellensis.

cod. Bruxell. 98—100 saec. XII f. 25'—98*.

eod. Bruxell. 380—82 saee. XV f. 74'—80*.

cod. Bruxell. 5519—26 saee. XV f. 48"—853" conflictus aposto-
lorum petri et pauli cum symone mago.

eod. Bruxell. 7482 saec. XIII f. 2207—225 a/tercatio sancto-
rum apostolorum petri et pauli cum. symone mago.

eod. Bruxell. 7882 saee. XI f. 1147— 1237.

eod. Bruxell. 8511—12 saee. XII f. 1—10".

eod. Bruxell. 9290 saec. XII f. 9'—13* (superseribitur ut codici
5519— 26).

eod. Bruxell. 11550—55 saec. XIII ineunt. f. 897—94,

eod. Bruxell. olim D. Phillipps 4649 saec. XIII. fol. 59*—64*.

eod. Leodiens. 57 saec, XV f. 197—323". |

eod. Hagan. L. 29 (Weesp 14) saec. XV f. 34'—37 *.

Libris manuseriptis addendi sunt libri impressi. litera »
signaui Nauseae textum, ex codice nune deperdito sed optimae
notae desumptum, siglo / textum Florentinii, qui prope aecedit
ad eodicem 7.

In apparatu eritico instituendo ita uersatus sum, ut librorum
manuseriptorum quos integros conferendos curaui uarias leetiones
integras apponerem, reliquorum deleetum tantum haberem.

Codicum duae stirpes sunt, quarum utraque pluribus familiis
peseutur: altera est codieum ΒΘ ΕΗ ΜΕ, altera eodd. AEGZK

DORSTUV.Xn; medium fere locum inter utramque tenent

CO. . Ἢ artissime eum codicibus prioris stirpis cognatus,
VI*

——

sed ex alterius stirpis exemplari interdum correctus est. codd.
BDFHMÉf interpolati sunt; BD fere semper inter se consentiunt;
quibus saepe accedit J/, rarius ΕΗ). codicum cognationem
facile perspicies, si conferas sectionem 48 (69), ubi &DFHMEF
textum originalem additamentis quibusdam dogmaticis auxerunt.
ibi in graeco Veneto leguntur haee: ἕνα ϑεὸν τὸν πατέρα ἐν
Χριστῷ σωτῆρι σὺν τῷ ἁγίῳ πνεύματι δημιουργὸν τῶν ἁπάντων
χηρύσσομεν (simplieiora habet textus uulgatus: ἕνα ϑεὸν καὶ
πατέρα τοῦ χυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ χηρύσσομεν). Veneto
respondent 4CGLNUs: ego (om. ANUn) unum esse deum patrem
(patrem esse 4) in Christo saluatore (et. lesum. Christum. filium
etus ΟἽ cum spiritu sancto creatorem omnium rerum. praedico.
pro his Petri oratio in ΗΔ sie orditur: ego matiome iudaeus
(nudaeus komo om. ego mat. M) sum et quae (quaecumque M) a
magistro meo audiui (audiui a mag. meo M) Aaec omnia. (homi-
mibus M) praedico ut credatis (credant M) unum esse deum
patrem ete. post patrem addunt BDH: quem cunctis praedicamus.
iam pergunt BDFHMf: imuisibilem et (om FM) tincapabilem
(incapibilem D. inpalpibilem H incomprehensibilem Bf om F) et
(om JJ) zumensum et (in add. ΗΠ) unum dominum nostrum Iesum
Christum saluatorem (mundi cum spiritu sancto add. H saluatorem
omnium et spiritum sanctum M) et creatorem omnium rerum (rerum
omnibus B) adnuntiamus generi humano (et creatorem .. . humano
om JJ), qui fecit caelum etc. quae sequuntur usque ad νὸν
erit finis in omnibus eodd. praeter 77 qui haec omittit leguntur.
paulo post uerbis mumguam fibi beme sit... amaritudimibus
low praenittunt ΒΗΓ aducwiat nobi quod cupimus et cotisgal
ut (ut om 7) . . . et addunt quoniam quaecunque Toqueris men-
tris. pro extremis uerbis leguntur in J7 haec: ma»: nobis iam
contigit quod cuptuimus et quod sperabamus percipimus. conferas
porro sect. 22 (43) ubi graecus Venetus haee habet: ἐν δὲ
Χριστῷ πᾶσα $a ἄχρα νίκη διὰ τοῦ ϑεοῦ xcl διὰ τοῦ ἀνθρώπου
οὗ ἀνέλαβεν ἡ δόξα ἐχείνη ἀκατάληπτος. quae in eodd. AG
HLNUn recte uertuntur sie: zm Christo emim est ommis summa
uictoria per deum et hominem, quem adsumsit illa maiestas in-
conprehensibilis, aliter BCDFEMf: in Christo enim sunt duae suó-
stantiae (subst. duae Ff duae naturae B duae om D) dei et hominis.
hominis Hague (hom. it. om C) quem adsumpsit Ha maiestas. —
seet. 13 (34): xal οὕτως γέγονεν ὥστε πάντας τοὺς εὐσεβεῖς
(εὐλαβεῖς text. uulg.) ἄνδρας βδελύττεσθαι Σίμωνα τὸν μάγον
καὶ ἀνόσιον αὐτὸν καταγγέλλειν" οἱ δὲ τῷ Σίμωνι κολληϑέντες —

Tem

PROLEGOMENA LXXXV

τὸν Πέτρον διϊσχυρίξζοντο μάγον ψευδομαρτυροῦντες ὕσοι σὺν
τῇ Σίμωνε τῷ μάγῳ ὑπῆρχον (ἔλεγον εἶναι μάγον ὕπερ αὐτοὶ
σὶν τῷ Σίμωνι ὑπῆρχον text. uulg.). quibus uerbis respondent
in latinis haee: sic (szcque) factum est ut omnes religiosi uiri
execrantes. Simonem magum sceleratum eum. adsererent, iam
sequuntur in eodd, A4E/ZL.N (man!) QUn: Simoni uero adhaerentes
Petrum magum quod ipsi erant cum Simone falso testimonio
affirmarent (affirmabant Q). item G7 sed omissis guod ipsi
erant cum Simone et assererent pro affirmarent, pro his legitur
in eodd. BCDFMOf: Petrum uero (om M) in dei laudibus (laud.
dei F laud. domint f) praedicarent. e (et FM om f) contra (uero ΟἹ
omnes scelerati et (om f) Ilusores (Iusores F) et seductores et pessimi
adherebant (adhaererent BDEf adherentes C) Simoni (mago quia B)
(et ΟἹ petrum uero (om CFOf) magum (adserentes Ff) quod ipsi
erant cum Simone (Simonem Of mago add B) dicerent ( fatebantur
JM deum esse add £f). — sect. 47 (68): uerbis codicis Mar-
eiani ἀλλ᾽ εἰ xol ἐγὼ οὐδέν σοι δύναμαι ποιῆσαι praemittunt
BCDHM: Simon dixit (respondit C) propter. quid (quod CHM)
fibi mentior ne (nec D) aliquid mihi facere poteris (potueris BH)
Nero dixit. haec ἃ graecis repudiata desunt etiam in ΑΓ
LNUfn.

Habes igitur textus interpolati tres familias 5D; 44; Kf;
quibus haud raro accedunt CO, saepius codex eastigatus uel
potius eontaminatus 77. codd. 5) eiusdem aetatis et prosapiae
sunt. multo uetustior est eod. 77, sed caueas ne textum quem
praebet reliquis praeferas; est enim a librario satis doeto non
solum retractatus, sed etiam pluribus additamentis amplificatus.
quaeeumque apud Pseudohegesippum de Petri conflietu eum
Simone deque apostoli morte leguntur, Marcelli textui immixta
sunt. animaduertas etiam quod praefectus urbi, eui apud reli-
quos omnes festes nomen Agrippae est, in hoe codice ut in
breuiore passione Petri et Pauli, de qua infra sermo instituetur,
Clemens appellatur. cod. F eum libro unde Florentinius textum
suum hausit artissime cognatus fuit. interdum 7 per homoeo-
jenen omittit quod / supplet uel uice uersa; rarius uterque

quo earere nequeas, ut sect. 42 (63) Paulus dixi .
samus; sect. bO (71) wemient . . . peccatores ad me. interdum
etiam fit ut uterque textum additamentis augeat quae in eodd,

desunt. praeter locum seet. 48 supra tractatum etiam in
sect. 50 multa adduntur. post zu£e furrim excelsam . . . trabibus

in Ff et poni im campo martio; post ascendero
magnis legimus in Ff e ? f p

LXXXVI PROLEGOMENA

iidem testes habent z»perabo angelis meis ut descendant ad me
de caelo et tollant me in caelum ad patrem. | quibus uerbis f
adieit wur ut scias me de caelis esse missum. ex reliquis
codicibus Florentinis sex eiusdem familiae sunt: scilicet eodd.
Laur. Plut. XX, 1, qui horum praestantissimus est; XX, 2;
XX, 4; Aedil Flor. eecl, 139; Mugell. de Nemore 13; Laur.
conu. suppr. 231, quibus addendus uidetur eod. Strozzian. 4;
reliqui ommino non ad hanc codieum stirpem pertinent, sed
propius aceedunt ad eodd. A4GL/Vw. codex manuscriptus quo
Florentinius usus est inter eodices Florentinos quorum notitiam
habeo, non reperitur. — codices C et O, quos quasi medium
inter utramque stirpem loeum tenere dixi, interpolationes quibus
eodd. ΒΡ FM seatent partim et ipsi passi sunt; sed haud raro
eum «1 uel L uel » faeiunt. uterque codex eiusdem patriae,
aetatis eondieionisque est; ubi quod rarissime fit dissentiunt,
eodieis C seriptura pluris aestimanda est.

Altera codicum stirps prolem propagando procudit multi-
plicem. distinguo familias quinque, quae eodicibus G; JV; δ; 44,
textu denique Nauseae repraesentantur. cod. .4 propius ab
arehetypo abest quam reliqui; saepe quidem errauit, multa
omisit alia addidit. uarias praebet leetiones quibus nullus reli-
quorum adstipulatur: non igitur incaute ducem eum secuti
sumus. sed si eum aliis eodieibus eiusdem uel alterius stirpis
consentit, seriptura eius fere semper praeferenda est. codd. G
et JV antiquiores quidem sed uix meliores sunt. cod. G textum
bonae quidem notae, sed a uetere διασχευαστῇ ut uidetur haud
raro retractatum perhibet. multis quidem loeis non solum ἃ
reliquis eodieibus latinis, sed etiam a textu graeco discedit.
eum G plerumque consentit E, sed minoris pretii est. eod. V
propius ad 6 quam ad 44 aecedit, sed a plerisque quibus isti
eontaminati sunt corruptelis intaetus est. eiusdem familiae
sunt eodd. A7, quorum specimina addidisse satis habui. cod. ἢ
interdum corruptus, saepius genuinum textum seruauit; medium
fere locum tenet inter G/V et “. Nauseae textus (») saepe
eum G uel eum GV, saepe cum reliquis contra utrumque faeit;
interdum correetoris alieuius manibus, qui fortasse etiam grae-
eorum uerborum notitiam habuit, contreetatus est. cod. U quam-
quam recentior tamen bonae notae, codicibus .4L, interdum
eodiei 7 cognatus est, denique eodd. /OK7:Y eiusdem atque
LN prosapiae modo eum hoe modo eum illo faciunt; ad textum
eonstituendum facile iis carere possis. similia de SI^ dicenda

PROLEGOMENA LXXXVII
sunt, quos parui uel nullius pretii esse existimo. ingentem
uariarum leetionum molem ita digessi, ut optimorum eodieum
ABCDFGHLMNU nee non librorum impressorum f seriptionem
fere integram appingerem, earum *uero lectionum quas eodd.
KEIKOPQRS TV.X praeberent delectum instituere satis haberem.
reliquorum quibus sigla apponere omisi hie uel illie testimonia

adieienda euraui.

Codieum inter se cognationem haee tabula illustrabit.

Archetypus

ZPmERIUCCOM—U- BD
(8 V) H λλώυ

Seriptura eodieum cum in rebus orthographicis tum in rebus
grammaticis fluetuat. assimilatio consonarum partim seruatur,
partim neglegitur: eodd. BD modo huie modo illi seripturae
fauent; ACFMN scripturam non assimilatam, GZZ/LU seripturam
assimilatam praeferunt. omnes uero codiees habent ascendere,
apparere, aspicere, accusare, imperator. retinui scriptionem anti-
quissimorum eodieum .1CJ7N lieet parum constantem. itaque
seripsi ad/endere, adserere, adfirmare, adsumere, adferre, ad-
crescere, adíogut, adprofinquare; comparere, computare; incom-
prehensibilis, inludere, imreligiosus, inlustris, inruere, inlumi-
mare, imridere, inpedire, inponere, inperitus; sed impetrare,
imperare, implere, complere, compati, comprehendere, colfigere, ete,
similiter legimus wwgua» et wmnquam, quicunque et. quicumque,
manque et mamque. permutatio uoealium e et ae in ommibus
fere eodieibus saepissime fit: scribitur Zaec et ἅδε, caelum et
celum, pena, seculum, due, sepe, longeuitas, substantie, penitet,
preditus, estimare, indkirari ete., uice uersa Aaereditari (BCG ete.),
aecclesia (B) uel ecclaesia (IN) aegestas (4). rarius e et z, e et oe,
iet y, ὁ et u, o et μη permutantur. sed reperitur adu/zscens (M),

dimergere (plerumque), Zisperatum. (BCN), distinauit (— desti-

mauit, N), suscipi, accipi (pro suscepi, accepi, IN); demicare pro
dimicare (N), demittere pro dimittere (M) ete., ueruicis uel

LXXXVIII PROLEGOMENA "

berbicis, ueruicinum. (berbicinum) οἵ, Sehuehardt 1, &. I, 284. 371,
nicromantia, paraclitus (Schuchardt I, 927), delerare (CDMN
ef. Sehuehardt IT, 75); cep? (U) siue caepz (FL) pro coepr; uUltri-
cum, misterium, sinagoge, himni; obstipuit (CN); diabulus (M);
adulescens (ACM); praesolem (M), alia. codex AV sescenties
seribit ; pro o, rarius o pro «: sacerdus, ad/uescentior, uicturiae;
regnu, daemontu pro regno, daemonio; porro Jeprosus, mortuus,
caecus, 1mreligiosus, imimicus, circumcisus, imcautus, contentus,
angelus, patronus, magnus, amicus pro aeeusatiuis pluralis in
-0$ desinentibus /eprosos, smoríuos ete.; interdum sed mon
ubique manus 2 correxit in o, idem codex uice uersa habet
corpos, murmorationem, comulatus, alia. wuocalem duplicatam
habes in 47, quod in eodd. CJ7NU saepissime pro 4 (non pro 77)
usurpatur. permutatio econsonarum c et / haud raro oceurrit.
eod. 4 seribit munciare et nuntiare; cod. IN mendatium (sie etiam
ABF), fallatium, aspitiens (sie etiam U), fatio (U), conditio (omnes
eodd praeter 47); uice uersa legimus /fercius (IL), contencto (U),
diuiciae (4), perdicio (A), pericia (AN), campus marcius (LN). dett
permutantur in 7s/ut (DM), aciut (CDM), aput (MN); capud (A),
ad pro af (M), adque (IN), inquid (M), peruenissed (IN seet. 65);
t et th: sabbathum et sabbatum, therebintus; b et p: scribsi (C),
scribserunt (CM), abbices — apices (C), obtime (ABCD), babtis-
mus (CO); b et wu: trauibus (FINU); berbicis, berbicinum, libia
— Liuia, baticanum (CM), alia. saepissime ὁ et » in codd. CO
permutantur: »oberunt, conlocaberunt, fleberunt, cogitaberim,
manifestabero, perpetraberit, euacuabit (pro -uit), imam,
nobam ete, c et gu permutantur in quur (F), quum (C), per-
sequutor (C); 4 et g in magestas (C); c et gp in nigromantia;
ch et gp in naumagia (C); c et ch in michi, nichil (BCOLU),
óacari (D) uel 5accari (CM) pro éacchari, arckanus. aspiratio
in eodd, CÓ modo abundat modo neglegitur. scribunt Aos£en-
dere, huxor, sed compreendere, adibere, proibere, abere, aduc,
exalare; interdum sed rarius similia etiam in eodd. .44DAMN
reperiuntur; odzermus (DN), proibere (D), adhulesceutior (IN),
herror (4), hereas — aereas (M). f post » additur in damp-
nare, dampnum, temptatio, contempno, columpna (C). consonae
duplieatae semel ponuntur in saPa?um, decolatus, suplicium
(IN), comendo, consumar: (D); eonsona simplex duplieatur in
peccunia (D); rarius eonsonae transponuntur ut sc/upfile, sclup-
Alia (CO), uel ab initio uoeulae omittuntur ut seudopropheta
(C; ef, Sehuehardt I, 148).

——

᾿

|

PROLEGOMENA LXXXIX

Grammatieae regulae rarissime in iis libris qui ad nos per-
uenerunt uiolantur. interdum ablatiuus pro accusatiuo adhibitus
esse uidetur; sed non tam usus easuum quam ultimae syllabae
seriptura fluetuat; uirgula enim qua littera » significatur, haud
raro in codd. deest. sie reperimus fer zgmorantia (L), ante
conspectu (F), ad oriente (C), circumcisione (L), in murnuratione
(MO), seditiosa murmuratione (ABDGHIM). commemoro porro
infinitiuum Pwmisse sect. 19 (p. 137, 2). cw»t coniunetio semel
eum indieatiuo construitur (cw»: poteritis seet. 2 p. 119 1. 11 &q.,
ubi CE/LMNPn potueritis correxerunt). inter graecismos, quorum
magnus numerus occurrit, etiam loquendi formula inde a sae-
eulo IV ualde usitata Aabet... apparere 163, 13 referenda est.
alia quae notatu digna uidentur ut uoculam expectaculum sect. 51
p. 163, 11 (CF), de qua eonferas Sehuehardti librum saepe lau-
datum p. 341, in indice latino inuenies.

Graecus passionis textus etiam in linguam slauieam trans-
latus est. Sokolovio teste in bybliotheeis Moscouiensibus plures
huius uersionis codices inueniuntur. sunt autem hi: eod. bybl.
monasteri S. Trinitatis 746 f. 317; 764 f. 254; cod. musei
quod comitis Rumjan zew est, ex collectione Vndol'skiana 1299
f. 304—329; cod. bybl. Chludovianae 251 f. 434; cod. academiae
elerieorum Moscou. 219 f. 48; cod. bybl. seminarii cleric.
Bethanici 8 [94] f. 272; cod. acad. elerie. Kasanensis 151 f. 271;
eod. bybl. &ynodalis Moseou. 995 f. 435" (in Menaeis Maearii,
a. 1552 p. Chr. editis); quibus codicibus addas codicem bybl.
synod. Mose. 806 [non 816], qui Menaea loannis Milijutin annis
1646—1654 composita continet. quae in hoc codice legitur pas-
sionum Petri et Pauli narratio cum textu graeeo codicis Vatieani
1190 in eo conuenit, quod de utriusque apostoli fatis utrobique
seorsim tractatur. primum f. 1186*—1196 de Petro sermo est:
post multa magnaque itinera Romam uenit, ibique eum Iudaeis
disputat, deinde eum Simone Mago decertat. quae in textu
uulgato inde a sectione 29 leguntur omissis iis quae ad Paulum
pertinent omnia recepta, sed saepius in breuiorem formam redaeta
sunt. sequitur f. 1198—1209 passio Pauli, eui praemittitur
itinerarium (secet. 1—21), ita tamen ut rerum ordo interdum
mutetur et omnia quae de Petro sunt omittantur. sub finem
itinerarii reperiuntur quae seet. 14 et 15 narrantur; quibus
statim adiunguntur sectiones 22—24; Paulus ad sepulerum
Petri uenit, eoapostoli morte contristatus laerimas fundit, deinde
apud Clementem nauelerum hospitatur. altera die apostolus

—

E

eum ludaeis disputat. hie habes quae sect. 26, 38, 239, 31
leguntur, sed in artiorem formam contraeta, ouminstnN quae
ad Petrum pertinent praetermissis. finem faeit breuissima mortis
Pauli narratio. conferas de hoec codice quae in supplemento
libri mei saepe memoritati p. 51 sq. exposui. denique mentionem
faeio eodieis bybl. Chludovianae (monasterii Edinoverzorum) 105
f. 57, qui epitomen passionis continet. incipit uerbis (a Soko-
lovio graece redditis): ἐγένετο τῷ Πέτρῳ ἐλϑεῖν εἰς Ῥώμην καὶ
ἐχεῖ διδάσκοντος (sie), Παῦλος ἐξῖλϑε ἀπὸ Γαυδομελέτης τῆς
γήσου καὶ ἐβούλετο ἐλϑεῖν εἰς Ἰταλίαν. καὶ ἀχουστὸν Ἤσαστα
τοῖς Ἰουδαίοις τοῖς οὖσι πρεσβυτέροις ἐν Ῥώμῃ τῇ πόλει.
Denique commemorandum est, latinum Pseudomarcelli
textum etiam in sermonem italicum translatum esse. ICThilo
loquitur de codice chartaeeo bybliothecae Riceardianae qui
integrum Nouum Testamentum italice conuersum continet. ibi
Aetibus Apostolicis Lueae in XX XII capita distributis tamquam
supplementum addita est passio Petri et Pauli sub hoe titulo:
Jncomincia I! Martirio degli Apostoli Santo Piero e Santo Paolo.
item in eodiee membranaceo eiusdem bybliotheeae et im altero
ehartaeeo saee, XIV, in quo huie martyrio subseriptum legitur:
Jo Marcello discepolo dell Apostolo 5. Piero, queste. cose vidi,
& ho scritte (Thilo 1, s. I, 98). eadem ut uidetur translatio
reperitur etiam in libro *Leggende del secolo XIV. Firenze
1863' II p. 34—160, de qua re FRoediger me certiorem feeit.
À passione Petri et Pauli quae Mareelli nomine fertur
probe distinguatur oportet altera earundem rerum narratio,
quae non ut ista ex graecis in latina translata, sed a latino
homine ex latinis libris compilata est. de hae actorum retra-
ctatione disputaui in libro meo ,,die apokryphen Apostelgeschich-
ten* II, 1, p. 366—380 et in supplemento eiusdem libri p. 54 sq.
eum passionis prolixioris eodiee Monacensi 4554 non solum in
eo consentit, quod praefectus urbi, qui de apostolis condem-
nandis sententiam tulisse dicitur, non Agrippa sed Clemens
appellatur, sed etiam hoc utrique narrationi commune est, quod
Pseudohegesippi de Petri eum Simone conflietu historia paene
ad uerba actorum textui inseritur. ipsi autem Petri et Pauli
aetus plerumque breuiore, interdum latiore uarioque tractatu
exponuntur. adduntur multa de Simonis in conspeetu Neronis
perpetratis praestigiis deque pessimi hominis fraudibus per
uirum quendam Pontii Pilati propinquum deteetis, quarum rerum
neque in actibus Vercellensibus neque in alia gnostiearum

fabularum eompilatione ulla mentio fit. unde haee deprompta
sint neseio. quae ex ipso Pseudomarcello exeerpta sunt raro
iisdem uerbis, plerumque paulo liberiore modo sed eodem
toma referuntur, praeter unam illam de simulata Simonis
terfeetione et resurrectione narrationem, quae tum aptiore
ey em eopiosioribus uerbis profertur. quae de doctrina
apostolorum deque eorum disputationibus eum Simone institutis
apud Pseudomareelum traduntur ab hoc compilatore prorsus
omissa sunt, quippe qui magis delectaretur fabulis miraculisque
eonsareinatis quam rebus theologieis gnare expositis. tempus
- quo librum suum non dico composuit sed consuit non satis
aeeurate definiri potest. uidetur autem multo post Pseudo-
mareellum, saeculo sexto exeunte siue ineunte saeculo septimo
codices manuseriptos duos ecognoui, alterum bybliothecae
Londinensis Additionalem 11880 saec. IX f. 9'—16*, alterum
bybl. Aedil. Florentinae eccles. 132 saec, XI f. 5"—7*, istum
. quem litera 1, significaui, GGundermann, hunc cui siglum £F
addidi, FRoediger exseripsit. codex Londinensis eum uetustior
tum melioris notae est. uendidit illum a. d. III non. iulias
anni 1841 Museo Britannico uir plurimum reuerendus Thomas
Butler; sed de libri origine nihil comperi nisi hoe non in Anglia
exaratum eum esse. seriptura codieis si res orthographieas
ut uoealium uel eonsonarum permutationem (fP»recedere, cepit,
preter, delerare, fenice [ef. Schuchardt II, 292. III, 262], fur-
dine, patres. conscribti), uel etiam consonarum assimilationem
neglectam (imridef, iumortalitas, conparutt, adsiduus) omittas,
rarissime ab usitata discedit, &ed uerborum ordo saepe mirum
in modum mutatus est. plura de codiee Florentino dicenda
sunt. superseribitur eodiei wata/e apostolorum petri et pauli.
sequitur prologus, euius initium est Sz»om qui interpretatur
obediens etc. finitur eodem die quo petrus capite truncatus
ibique sepultus est. prologum excipit passio: gw» imtroissent
romam beatissimi apostoli petrus et paulus, post passionem
ἢ 75 sermonem in natale S. Pauli; Beatus paullus qui
tantam uim humanae alacritatis ostendit etc, eodex tam male
habitus est, ut uix diiudicari possit, num librarius uerborum
-enuntiatorumue integritatem, an regulas grammaticae uiolauerit,
saepe. singula uerba uel particulas uocabulorum, interdum tota
omisit; reliqua tam leuiter eonsuit, ut quid sibi uelit

uix diuines. quae eum ita sint codex ne ad linguam quidem

h

I

XCII PROLEGOMENA

rusticam qua seriptus est cognoscendam multum ualet. —
multa eorum quae rudem ineultumque seribam sapiunt, iam

in arehetypo quem iste exseripsit exstiterunt. sed mihil id
generis recipiendum duxi, praesertim eum codex Londinensis,
qui duobus saeeulis uetustior est, multo puriore sermone utatur;
sed in apparatu critieo omnia quae librarius peceauit religio-
sissime adnotaui. ut autem de codicis origine faeilius iudicare
possis, conspeetum eorum quae a grammaticae regulis abhorrent
hoe loeo addere placet. initium facio dicendi de rebus ortho-
graphieis, taceo de permutatione literarum e et ae, quae etiam
in codice Londinensi sed multo rarius reperitur. scribitur in F
non solum queris, estimet, iudea, querere, preualere, preceptum,
lante, potentie, pre, proposite, pPresidatus, sed etiam wocae pro
uoce. addas e et 7, a et e, y et 7, πὶ et 7, au et o, e et u uoea-
lium permutationem: arzefes pro arietis 995, 5, conamine pro
conamini 931, 14, exanima pro exanime 929, 91, uobus pro uobis
224, 17, aufert pro offert 229, 5; ut pro et 232, 7, et pro ut
224, 7. 226, 19. aspiratio modo abundat modo neglegitur: ad-
holescens, adhulescens, adhorans, adherant, havre, hora pro ora;
os pro Aes, ora pro Aera. scribitur porro capu (sie semper),
ammonebant, condempnatus, perdictionem (scil. perditionem). sed
hae minutiae sunt. sescenties autem librarius artem gramma-
tieam ecauillatur, easus, numeros, genera, personas modo fere
ineredibili permutando. seribit nominatiuum pro aeecusatiuo:
qui pro quem 223, 13; 17, sanguis meum pro sanguinem meum
234, 17, magni homines pro magnum Ahominem 225, 293, ad
imperator 9226, 17, aiia statua pro aliam statuam 291, 5b &q.,
una...ala pro unam ,.. aliam 297, 6, doctrina pro doctrinas
997, 94, nero imperator pro Neronem. imperatorem 931, 17, qui
pro guid 231, 18, astutia pro astutiam 231, 24, aduersus. petrus
et paulus 233, 12; nominatiuum pro ablatiuo: genmibus positi
(pro 2oszzis) 230, 23, christiani pro -zs 232, 16; genetiuum pro
nominatiuo: »eromis pro JVero 225, 21; genetiuum pro datiuo:
crucis pro cruci 224, 9, conditionis pro conditioni 229, 9, matris
pro »atri 230, 8, omnium pro omnibus 232, 25; datiuum pro
nominatiuo: sy»onmi pro Simon 295,95; datiuum pro ablatiuo:
omni plebi pro omni Plebe 232, 95; nccusatiuum pro nominatiuo:
symonem 9293, 8B, sententiam 999, 9, aritiam 232, 8; accusatiuum
pro ablatiuo: /oco . . . mundissimum 224, 16, anulum meum
pro amulo meo 924, 91, (cum senatos 225, 8), silentium 298, 4,
in urbem pro im urbe 230, 10, in montem capitultinum. 230, 13;

PROLEGOMENA XCIII

quid pro quo 231, 3, metum 939, 17; quod pro quo 9392, 14;
ablatiuum pro nominatiuo: &eatissimis apostolis 2993, 9, quo pro
quod 225, b; ablatiuum pro datiuo: »orte pro morti 995, 94;
ablatiuum pro aeeusatiuo: ῥομέΐο ῥέἑαίο 993, 5, fugace 993, 18,
im sporta 994, 21, im palatio suo 995, 16, discipulis 296, 19,
digito pro digitos 928, 7, in caelo 230, 19. 934, 9, mago 231, 11,
in terra 232, 6, ab ante mea. potestate 231, 8, in inferno 934, 9;
seribit porro pluralem pro singulari: »:agu homines pro »agnum
hominem 295, 23, eis pro εἰ 295, 20, parentes pro parentem
225, 25, Aabentes pro Aabentem 997, 6, una intendentes. ibid.;

singularem pro plurali: dectrima pro doctrimas 997, 94, digite
pro digitos 998, 7, quod pro quos 926, 19, ei pro eis 939,91;
maseulinum pro neutro: factus pro factum 994, 99, inuentus
est caput 226, 4, quem pro quae 224, 7, aliquis malum 294, 17,
cubiculum interiorem. 995, 18, quis pro guid 298, 1, imuentus
pro (Zwm)uemtum 233,1; neutrum pro maseulino: usd pro quos
296, 19, a/iguid pro a/iquis 999, 4; femininum pro neutro: gua
pro guo 224, 6; neutrum pro feminino: ῥέα uirtutes 225, 19;
item personae, numeri, modi, tempora uerborum permutantur.
habes primam personam uerbi pro seeunda: faciam pro facias
235,15; primam pro tertia: fuissem pro fuissent 2925,18, faciam
pro fecit 298, l, wem: pro wemit 230, 20; secundam pro tertia:
desideras pro desiderat 996, 1, wocaris pro uocatur 227, 17;
tertiam pro prima: 4ieóam? pro dicebam 224, 7; tertiam pro
secunda: es/zmte pro aestimies 293, 18, es? pro es 224, 6; 226, 14,
perdiderit pro perdideris 998, lo, dicit pro dicis 231, 18.
habes porro pluralem pro singulari et uiee uersa: zwierroga-
uerunt pro interrogauit 296, 25, dicebant pro dicebat 227, 2,
possent pro posset 299, 1; singularem pro plurali: /werat pro
fuerant 929, 3; indieatiuum pro coniunctiuo: /ogueóatur 227, 5,
crescit. 230, 8, torquetur. 930, 9, ut . . . ostendit 231, 24; indi-
eatiuum pro participio: cognosce? pro cognoscens 226, 4, indignat
(sie) pro zw4gwatus 932, 19; indieatiuum pro imperatiuo: es
pro esto 924, 3; iube? pro zuóe 224, 16; eoniunetiuum pro indi-
eatiuo: uo/uerint pro uoluerunt 224, 8; coniunetiuum praesentis
pro indieatiuo futuri: de/imquatur pro delinquetur. 930, 5; parti-
eipium pro uerbo finito: ys pro faciet 230, 19; uerbum
finitum pro infinitiuo: eu»t... possm reutwuiscere 233, 10, eum
» .Wersus fuisset 933, ll; Drhendnh tempus pro futuro: crescit
998. 16; econiunetiuum imperfeeti pro coni. praesentis: scire
pro scan: 298, 14. addas falsae declinationis et coniugationis

uM.

exempla: ἤθη pro Aominmis 995, 1, artis pro artibus 930, 18;
uintus pro uictus 296, 14, effugaret pro effugeret 232,18. denique
adnoto guod coniunetionem accusatiuo eum infinitiuo praemissam:
quod simonem implere 930, 15. ex qua farragine si quis sibi
eligere uelit quae fortasse ad linguae rusticae regulas definien-
das aliquid ualere uideantur, me non obstante id conabitur.
multa sane eum iis quae in codice pretiosissimo Vercellensi
leguntur admirabiliter conueniunt. meam uero sententiam si
requiris, equidem non infitior longe plurima nebulonis potius
imperitissimi neglegentissimique stultitiam leuitatemque prodere,
quam auri argentiue quo philologi laetentur fodinam reeludere
mihi uideri. aliter de iis statuo quae aut in utroque codice,
auf in uno Londinensi consueto generi dicendi contraria repe-
riuntur. hue pertinet ut orthographiea omittam 2» praepositio
interdum eum ablatiuo pro aeeusatiuo eoniuneta, uelut conuersus
im loco 933, 6 L (rediens im loco F), im faetore et putredme
uersum 233, 10 sq. (LF), in. Christo credere 234, 3 (L7): prae-
positio duplieata αὖ an£e 231, 3, quam ὦ recte eum aceusatiuo, 7
eum ablatiuo construit; praepositio ?raefer aduerbii loeo usur-
pata: owumibus mentiri potes praeter miki 996, 16 (Lm); ad-
uerbium z»uu» more graecorum (— Gcqóóoa) 294, 13 (LF);
231, 9(LF); eoniunetionem guia pro guod 223, 17 (L). 296, 12 (L).
231, 10 (LF). 232, 4(LF) et ante orationem |direetam 226, 26 (L7);
si in oratione indireeta 224, 15 (L7). 929, 90 (LF). addas usum
pronominum 24s pro a/fter 295, 91 (LF) et quod pro guid
234, 5 (L); 224, 12 (F), nominum adieetiuorum comparationem
quasi duplieatam »:»us ncredulior 933, 14 (F), non tantum 1n-
credulior 233, 17 sq. (F7), quibus adnumerare possis wa/de carízs-
simus 927, 9 (F); denique infinitiuum pro »/ eum coniunetiuo
populus conuemit . . . uidere 930, 14 sq. (CF) et supinum pro
infinitiuo PoZ/cetur uolatum 930, 11 sq. (L^). haee ubi in £
uel in utroque codice leguntur, temptare non ausus sum.

HI. Acta Pauli et Theclae.

Aeta Pauli et Theelae uel passionem S. Theelae (μαρτύριον
τῖς ἁγίας OéxÀnc) primus Tertullianus in libro de baptismo
e. 17 eommemorat!). narrat ille presbyterum quendam Asianum

1 quodsi qui Pauli perperam scripta legunt exemplum Theclae ad
licentiam mulierum docendi tingendique defendunt, sciant in. Asia pres-
byterum qui eam scripturam construzit, quasi titulo Pauli de suo cumulans,
conuicium atque confessum id se amore Pauli fecisse, loco decessisse.

ἘΦ

PROLEGOMENA XCV

haee aeta quasi in honorem apostoli Pauli composuisse, sed
fraudis conuietum munere suo deiectum esse. quae Tertulliani
uerba facile ita accipere possis, ut presbyterum illum librum
suum Paulo tamquam auctori supposuisse existimes. &ed neque
in eodieibus manuseriptis neque euiusquam ueterum scriptorum
testimonio aeta Theclae Paulo apostolo adiudieantur. accedit
quod illae ipsae res quae in libro de Paulo narrantur ne
speciem quidem ullam libri suppositieii praebent. neque enim
ipse apostolus tamquam auctor libri inducitur, neque personae
Pauli quae in tertio libri eapite reperitur descriptio cum illa
opinione conciliari potest. quod autem presbyter ille eonuietus
et eonfessus loeo decessisse dieitur, id non propter fraudem
faetam sed propter haeretieas quas defenderet sententias ipsi
accidisse uidetur. nimirum eum ille licentiam mulierum docendi
tingendique exemplo Theclae commendaret, de gnosticorum
consuetudinibus in eeclesiam catholieam illatis aeeusatus est.
Tertulliani testimonio Hieronymus in libri de seriptoribus
eeelesiastieis eapite 7 usus est, ita tamen ut quaedam adderet
quorum notitiam aliunde eum percepisse apparet?) nuncupat
enim librum περιόδους Pauli et Theelae et mentionem facit
fabulae baptizati leonis, quam in illis περιόδοις contineri
testatur. quae quidem fabula eum in eo textu quem nune in
manibus habemus frustra quaereretur, fuerunt qui dieerent
Hieronymum eam aut suo Marte finxisse, aut prauam Ter-
tulliani interpretationem secutum protulisse. sed utraque opinio
reielenda est. etenim ex iis quae tune temporis in aetis Theclae
legebantur uir doctissimus hane unam narrationem, quippe quae
sibi prae ceteris offensioni esset, decerpsit, omissis iis quae Ter-
tullianus de licentia mulierum docendi tingendique notauerat.
quis igitur putabit, Hieronymum ipsum sibi quasi fundamen-
tum demonstrationis leuissimis futilissimisque commentis iecisse,
quamuis in promptu essent argumenta quibus haereticam libri
indolem probaret?)? aliter de iis statuo, quae idem Hieronymus

3) igitur περιόδους Pauli et Theclae et totam baptizati leonis fabulam
inter apocryphas seripturas computamus. quale enim est ut. indiuiduus
comes apostoli (i. e. Lucas) inter ceteras eius res hoc solum ignorauerit?
sed et Tertullianus uicinus eorum temporum refert, presbyterum quendam
in Asia σπουδαστὴν apostoli Pauli, conuictum apud Ioannem, quod auctor
ieri sede et confessum se hoc Pauli amore fecisse, loco excilisse.

.*) Nec magis mihi arrident, quae Ernestus Grabe in Spicilegio 8S.
Parum tom. I p. 92 sq. profert, licet Tischendorf proleg. p. XXII Grabio

XCVI PROLEGOMENA

de Asiano presbytero apud loannem eonuieto tradidit. haee
sine dubio ipse ad Tertulliani uerba quibus usus est addidit;
nam apud Tertullianum de Ioanne nihil narratur. — ad eundem
illum leonem, non baptizatum quidem, sed diuina uoce ad
populum loquentem, referenda uidentur, quae Commodianus in
carmine apologetieo u. 620 sq. testatur!) sed non satis eertum
est, num haee narratio ex aetis Theclae, an ex actis gnosticis
Pauli nune maximam partem deperditis hausta sit?),

Vtut haec sunt, non miraberis, si haec uel illa quae ex aetis
'Theelae commemorantur in nostro textu non reperiuntur. libri
enim gnostiei eum ad usum populi catholiei aeceommodarentur,
ab omnibus quae catholicas aures offenderent diligenter purgari,
uariisque modis retraetari et deecurtari solebant. aeta autem
Theelae aut certe eum librum unde noster textus ortus sit inter
gnostieos libros numerandos esse, alio loco uberius exposui?)
originalem aetorum textum non integrum ad nos peruenisse
etiam aliis doeumentis probatur. hue pertinent quae Ioannes
Chrysostomus, uel quisquis ille est qui homiliam in sanetam
Theelam Chrysostomo adseriptam composuit, de Theela rogo
erepta ad Paulum fugiente deque Thamyri sponsam in deserta
loea persequente eique uim inferendam minitante narrauit!*).
haee enim si quid uideo post illa quae seetione 22 leguntur
aetorum textui inserenda sunt. addas quod pluribus loeis
quae nune in actis traduntur ex prolixiore textu excerpta, immo
uero rerum ordine turbato in breuiorem formam redaeta esse
uidentur. conferas quae seet. 21—23; 26; 34 narrantur et quae

adstipulatur. ,psa enim acta Hieronymum haud legisse putat, illam uero
fabulam praeter Hieronymum a nemine eorum omuium qui tot mirabilia
Theclae citant commemoratam, ex iis ortam esse quae sect. 33 sq. de leaena
Theclam antequam baptizaretur mirabiliter contra bestias defendente narrata
suni^ sed baptismus Theclae quem ipsa sibi sumsit post obitum demum
leaenae, neque in harena ubi haec periit, sed in fossa uel piscina factus
esse traditur.
ἡ Kt quidquid uoluerit, faciet ut muta loquantur.
Et Balam caedenti asínam suam colloqui fecit
Et canem ut Simoni diceret clamauit a. Petro [l. te Petrus]
Paulo praedicanti dicerent ut multi |l. muti] de illo;
Leonem populo fecit loqui uoce diuina.
?) cf. Pitra spicileg. Solesm. I proleg. XXII et quae contra Pitram
monui in libro meo die apokr. Apostelgesch. II, 1, 231 sq. 446.
3) Apokr. Apostelgesch. II, 1, 448 sqq. et contra eos qui obloenti
sunt οἵ, eiusdem libri supplementum p. 62,
3) Chrysostomi Opp. T. II p. 749—751 ed, Montefale,

PROLEGOMENA XCVII

ego de his rebus disserui in libro meo *die apokr. Apostelgesch.'
IL 1, 447. interdum etiam fit ut auctor libri, ubi leetores ad
superiora delegat, ad res respiciat quae in superioribus non
reperiuntur; ef. sect. 37 (apud Syrum interpretem) 41. 42 et
quae ego notaui l. s. p. 447 sq.

Reliqui seriptores qui inde a saeculo quarto exeunte actorum
Theelae mentionem faciunt, iam eodem textu eatholieo usi sunt
quem nos in manibus habemus. taceo de Ambrosiastro quem
uoeant qui ad unum tantum aetorum loeum spectauit!).
medio saeculo sexto Basilius Seleuceiae in Isauria episcopus
duobus libris de uita et miraeulis S. Theelae seriptis catholicam
istam historiam ut ipse fatetur χατ᾽ ἴχνος secutus est. quaecumque
ille in priore libro de Thecla narrauit?), ea omnia ex iisdem quae
nune habemus aetis hausta sunt, licet mutatis uerbis et sermoni-
bus uehementer amplifieatis. post illum Nicetas Paphlago λόγῳ
ἐγκωμιαστιχῷ Theelae memoriam celebrauit, eundem narrationis
ordinem obseruauit, easdem res exposuit, sed ingenti ut solet
uerborum tumore obuolutas?). uterque eo tantum ab actis
discessit quod gnostiearum opinionum uestigia quae in catholica
retraetatione supererant aecurate exstinxit; nisi quod Nicetas
sanetam uirginem baptizandi priuilegium habuisse testatur. tertius
historiam Theclae retractauit Symeon Metaphrastes, qui ad
actorum textum tam arte se adplieauit, ut uerba eius saepius
Ad istum emendandum adhiberi possint).

ἢ apud Migne ser. lat. XVII, 518: Aoc enim negabant (haeretici
uorum 2. Tim. 2, 18 mentio fit) quod palmare est christianorum wt credant
se in fulurum a mortuis resurgere. hi autem, ut ex alia scriptura (act.
Theclae c. 14) docemur, in filiis fieri resurrectionem dicebant.

*) Basilii in Isauria episcopi de uita et miraculis d. Theclae libri
II ed. Petrus Pantinus Antuerp. 1608.

3) apud Combefisium Auctar, nouis, t. I p. 445 sqq.

ἢ Μαρτύριον τῆς ἁγίας πρωτομάρτυρος καὶ ἀποστόλου Θέχλης. in-
eipit uerbis ἄρτε τοῦ μεγάλου τῆς ἀληϑείας. graece primum a Petro

| Pantino l s. p. 250—291, deinde a Mignio ser. gr. CXV p. 822—846,
latine apud Lipomanum et Surium ad diem XXIIL mensis Septembris
editum est. libri manuscripti saepissime in bybliothecis reperiuntur.
in bybl. nation. Parisina GGundermann hos codices inuenit: cod. Paris,
Supplem. gr. 240 (ol. Sangerman.) saec. XI f. 3r A. Paris. gr. 174 saec.
XV f. 89 sqq. Par. gr. 1492 saec. XI fol. 138r sqq. Par. gr. 1489 (Colb.
12. Reg. 2042, 2) saec. XI f. 166r sqq. Par. gr. 1479 (Colb. 780. Reg.
9010. 6. 6) saec. XI f, 157" A sqq. Par. gr. 1607 saec. XIV fol, 166" sqq.
Par. gr. 1515 (Colb. 868. Reg. 2016. 5. 5) saec. XII f. 1307 A sqq. Par.
vH

f

|

ω.

XCVIII PROLEGOMENA

Praeter hos seriptores aetorum Theclae mentionem faciunt
uel aliquid de Thecla uirgine et martyre referunt quod ex aetis
illis desumptum est inter graecos Methodius T'yrius?), Gregorius
Nazianzenus?), Gregorius Nyssenus?), Epiphanius Constantiensis
episeopus*), Ioannes Chrysostomus5); inter latinos Ambrosius
Mediolanensis*), mulier Aquitana?), Zeno Veronensis*), Sulpicius
Seuerus?), Maximus Taurinensis!?^), Faustus Manichaeus!!) et
Augustinus!?). quibus addere placet Pseudo-Cyprianum quem
Antiochenum esse uolunt!?), Gelasium Romanum papam, qui in
decreto de libris recipiendis et non reeipiendis etiam acta Pauli
et Theclae libris apoeryphis adnumerat'*); denique Menaeorum

gr. 1521 saec. XII f. 206" sqq. Par. gr. 1523 saec. XII f. 1062 sqq. quibus
codd. addas cod. Florent. Laurent. Plut. ΧΙ, 20 saec. XI f, 147 et alios
multos. — Suidas s u. &ge& hanc passionem Theclae Symeoni Logo-
thetae tribuit.

ἢ Συμπόσιον τῶν δέχα παρϑένων ἢ περὶ ἀγνείας apud Combefis,
Auctar. Nouiss, t. I p. 64 sqq. et in Methodii opp. ed. A. Jahn.

ἢ Orat. 1 in Iulian. Opp. tom. I p. 108 ed, Paris. 1840; orat. 94
opp. 1 p. 443; praecepta ad uirgines tom, II p. 348 u. 190 &qq. exhortat.
ad uirgines 1. s. II. p. 382 υν, 87 sq.

*) Hom. 14 in cant. cant. Opp. tom. I p. 676 ed. Paris. 1615.

ἢ Haer. 78, 16; 79, 5.

*) Hom. 25 in acta app. Opp. t. IX p. 207 ed. Montef.

5) de uirginibus IT, 3, 19—21 apud Migme ser. lat. XVI, col. 228 sq.;
de lapsu uirginis conseeratue c. 3 et 4 Migne XVI, 385 sq. de uirgimni-
tate 7, 40 Migne XVI, 290; epistula 63, 34 ad Vercellensem ecclesiam
Migne XVI, 1250.

7) Peregrinatio S. Silviae Aquitanae ad loca sancta ed, IFGamurrini,
Biblioteca delP Academia storico-giuridica vol. IV (Romae 1887) p. 73
sed. quoniam de Tharso tertia mansione, id est in Hisauria, est martyrium
sanctae Teclae, gratum fuit salis, ut. etiam illuc accederem, presertim
cum tam in procimo esset. p. ΤᾺ ibi ergo cum uenissem in nomme dei,
[acta oratione martyrium, nec non eliam εἰ lectus omnis actus sanctae
Teclae, gratias domino nostro egi infinitas, qui mihi dignatus est indignae
e! non merenti in omnibus desideria complere.

*) lib. I tract. 8 de timore ap. Gallandium t. V p. 122.

5) Dialog. de uita Martini II, 18, 5 p. 106 ed. Halm.

10) Serm. 48 in festo S. Agnetis in Opp. Ambrosii (Paris. 1690) append.
p. 458.

"ἢ apud Augustin. c. Faustum. XXX, 4. Opp. VIII col. 316 sq. ed.
Antuerp. 1700.

1) de sancta uirginitate c. 44. Opp. VI, 265.

") Pseudo-Cypriani orat. de martyribus in Cypr. Opp. III, 149 ed,
Hartel.

^) Gelasii deer, II, 92: liber qui appellatur Actus Theclae et Pauli
apocryphus.

PROLEGOMENA XCIX

Graecorum auetores!) et Menologium iünperatoris Basilii Por-
phyrogenneti?), qui Theclae historiam breuibus uerbis com-
prehendunt,

Aeta Pauli et Theelae primus Ernestus Grabe graece et latine
edidit in Spieilegio SS. Patrum Oxoniae 1698 t. I p. 95—128.
usus est Grabe ad editionem suam adornandam codice Baroc-
eiano 180 bybl. Bodleianae. hic illie, ut ipse praefatus est, ex
antiqua latina uersione quae in eiusdem bybliothecae codiee 39
Digbaei exstat, nece non ex graeco Basilii Seleueiensis commen-
tario textum emendauit et suppleuit, nouamque latinam inter-
prefationem cum notis addidit, subiuneta ad caleem uersione
antiqua. Grabii editio repetita est ab Ieremia lones in altero
tomo libri *A new and full method of settling the canonieal
authority of the New Testament ete. London 1726. lacunam
codieis Bodleiani quae inde & uerbis sectionis 97 αὐτὴν εἰς
ϑηρία usque ad uerba seet. 32 τῶν δὲ λεγουσῶν inuenta est,
Grabe ex Symeone Metaphraste expleuerat: deinde Thomas
Hearne anno 1715 in appendieis ad Ioannis Lelandi antiquarii
eolleetanea parte II (uol. VI) p. 67—69 ex codiee Oxoniensi Hun-
tingdoni (nune Miscell. graec. 77) ipsa actorum uerba restituit.
nouam aetorum editionem parauit ICThilo, qui tres libros
manuseriptos bybliotheeae Parisinae contulit (Aeta Thomae
proleg. p. LIX sq.): seilieet eodd. gr. 520 saec. XI, 1454 saec. X
et 1468 saec. XL. sed uiro meritissimo non eontigit ut quae
sibi proposuisset ad exitum perduceret. itaque post illum Con-
stantinus Tisehendorf in editione huius libri priore opus quod
"Thilo imperfeetum reliquerat perfecit. usus est tribus a Thilone
eollatis eodieibus Parisinis; praeterea Grabii textum Baroeeianum
et eodieem Oxoniensem latinum ab illo editum, itemque frag-
mentum Thomae Hearne adhibuit.

Nostram editionem nouis subsidiis quaesitis fuleiendam eura-
uimus.. ad textum constituendum hos codices graecos adhibui:

44 — cod. Parisinum gr. 520 saec. XI f. 39 sqq. a Thilone
et Tisehendorfio collatum.
JB — cod. Paris. gr. 1454 saec. X f. 72 sqq. ab iisdem uiris

collatum.
C — cod. Paris. gr. 1468 saec. XI f. 38 sqq. ab iisdem
eollatum,
ἢ ed. Venet, 1683 p. 153.
*) I, 66 ed, Albani; Migne ser. gr. CX WII, 69.

VII*

—

A.

C PROLEGOMENA
E — cod. Vatic. gr. 797 saec. XI f. 94 ab Augusto Mau
collatum).
F — eod. Vatic. gr. 866 saec. XI exeunt. f. 97 ab eodem
eollatum.
G — cod. Barocc. 180 bybl. Bodleian. saee XII. est eodex
Grabii.

H — eod. Oxon. Miscell. gr. 77 olim Huntingdoni saec. XII
exeunt. est codex ex quo Thomas Hearne laeunam cod.
Baroeciani suppleuit. specimina eodicis ILGMowat M. A.

! mihi proeurauit.

7 — cod. Paris. gr. 1506 saec. XII f. 647. speeimina eodieis
GGundermann mihi transmisit.

K — eod. Paris. gr. 769 saee. XIII f. 141". huius quoque
eodieis specimina Gottholdo Gundermann accepta refero.

L — eod. Palat. Vatic. 68 saec. XIII f. 81. speeimina eodieis
A. Mau mihi transmisit.

Η — eod. Vatie. 1190 saee, XIV pars III f. 1215. specimina
codieis eurauit AMau.

His codicibus addendus est cod. Athous Cutlumusian. 56
saec. XII f. 156, de quo Philippus Meyer me certiorem feeit:
inseribitur: Μαρτύριον τῆς ἁγίας καὶ ἐνδόξου τρωτομάρτυρος
χαὶ ἀποστόλου ϑέχλης τῆς ἐν γυναιξὶν χριστοῦ τοῦ ϑεοῦ ἡμῶν.
incipit: 4rofaírvovrog πταύλου sig ἰχόνιον,

Latinae actorum uersiones plures ad nos uenerunt: una
quae exstat in eodiee Casinensi 142 saec. XI p. 379 sqq., altera
quam in eodiee Bodleiano Digbaei 39 EGrabe inuenit, tertia quae
in Bonini Mombritii Sanctuario quod cireiter annum 1476 prelo
subieetum est tomo II p. 303—306 reperitur. signaui primam
uersionem littera minuscula c, alteram siglo 4, tertiam siglo wr.
Casinensis codex typis impressus est in Bibl. Casin. tom. ΠῚ
Florileg. p. 271—276 (cf. Bibl. Casin. III p. 266 sqq.). inseribitur
codiei: Passio sanctae Theclae uirginis, incipit: Vemiente Paulo
[conium fuerunt ei duo comites Demas et. Hermogenes aerarii
qui fallacia plemi erant. explieit: cuius obitus die celebratur
nona &al. Octobr. Regnante domino . . . saeculorum — amen.
Digbaei codiei inseribitur: Passio δ, 7Aec/lae uwirgimis et mar-
£yris quae colitur VIII kal, Octobr. incipit: Zempore illo ad-

ἢ) siglum D quod Tischendorf latino codici Digbaei addidit ego
non &dhibui, ne diuersa librorum designatione lectorum animi con-
funderentur.

PROLEGOMENA CI

scendente Paulo Iconium | post. Antiochiae fugam, facti sunt ei
comites Demas, Ermogenes, Alexander. aerarius. repleti sintu-
latione. haee uersio etiam apud Gallandium in bybl. Patr.
tom. I p. 177 sqq. reperitur. utrique translationi nihil com-
mune est. translatio quae apud Mombritium legitur, eadem
esse uidetur quam IloStilting in actis SS. Septembr. t. VI
p. 546 in quattuor codicibus Musei Iesuitarum Bruxellensis
exstare significat. in eatalogo eodd. hagiograph. Bruxellensi
sex codices latini commemorantur, qui Mombritii textum con-
tinere dieuntur, eod. Bruxell. 988—100 saec. XII f. 211*, cod.
197 saee. XV f. 965, eod. 7917 saec. XIV f. 157*, eod. 9810— 14
saec, XII et XIII fol. 173", eod, 18108 saec. XII ineunt. f. 777,
eod. 21885 anni 1977 fol. 84*, cod. Bruxell. apud D. Phillips
sign. n. 364 saec. XI f. 51"; quibus addas qui in Analeetis
Bollandianis t. I p. 166 sq. enumerantur codd. Hagan. I. 3 saec.
XIV exeunt. f. 163" et Hagan. L. 99 (Weesp 14) saec. XV
f. 179». sed in incerto relinquo num hi codices omnes eandem
uersionem praebeant. translatio Mombritiana ineipit uerbis:
Passio beatissimae uirginis et martyris Teclae,.— [n diebus illis
proficiscente Paulo. Iconio. αὖ Antiochia facti sunt. εἰ comites
Demas et Hermogenes erarius. explicit: zw Seleuciam αὐ
atque multos in. domino illic dei doctrina. illuminans cum bono
cursu requieuit im pace. — Regnante , . . saeculorum. amen.
Praeterea latinus actorum textus in breuiorem formam
redaetus haud raro in bybliothecis reperitur. huius generis
est passionis Theclae epitome quae in cod. aed. Flor. 660], 134
f. 132 seruatur. inseribitur passioni: »wowis Octobr. Natale S.
Teclae martyris. ineipit su Nerone Romanorum principe Paulus
apostolus uerbum dei euangelizando orientem praedicabat, — cui
credidit puella quaedam nobilis uirgo Tecla nomine. explicit:
et cum multos illumtinasset conuerstonis suae exemplo cum somno
pacis migrauit ad dominum qui uiuit etc. (cf. etiam Bandinii
suppl. eat. lat. I, 296). primam narrationis partem FRoediger
mihi exseripsit. alteram epitomen habes in eod. bybl. Riceard.
993 saec. XII f. 141" sq. incipit: 7/7 £a/. Octobr. passio
sanctae jJeclae wirgimis. quae de ciuitate ycomio a beato paulo
apostolo instructa. est, quam mater. eius. cernens. christianam et
muptum: repudiare malentem. Christo sponsam adhaerere, quam
corruptione carnis subiacere, pergens ad iudicem accusauit.— ex-
plieit. ibique exemplo et conuersatione uitae atque etiam doctrinae
plurimos erudiens post multa certamina duplicis coronae, uirgini-

CH PROLEGOMENA

latis et martyri, requieui! in pace. amen, sed non operae
pretium est, has lueubratiuneulas diligentius excutere.

Ex latino fonte italiea de S. Thecla fluxit narratio quae
saeeulo XIV seripta est, ut FRoediger me certiorem fecit.
typis expressa exstat in annalibus quibus inseribitur *il Pro-
pugnatore' (Bononiae 1873. VI, 2).

Graeea etiam in slauicam, syriacam, arabieam linguam
translata sunt. slauieae translationis nuntium exoptatum mihi
attulit Sergius Sokoloff. exstat in tribus monasterii S. Trini-
tatis Moseouiensis eodieibus: eod. Mosqu. 663 f. 373; 666 f. 91;
755 f. 230; praeterea in bybl. seminarii Bethanici cod. 1 f. 241.
promiserat mihi Sokoloff de exemplo uersionis mittendo, sed
praematura uiri egregii mors spem praecidit.

Syriaeam uersionem nuper Guilelmus Wright uir meritis-
simus in lucem protraxit et in libro eui inseribitur *Apoeryphal
Aets of the Apostles' (Londini 1871) syriace (t. I) et anglice
(tom. II p. 116—145) edidit. usus est quattuor eodd. Musei
Britanniei, cod. Add. 14652 saee. VI, Add. 14447 circa saec. X,
Add. 14641 saec. X/XI et Add. 12174 anni 1197 p. Chr., quos
literis .4, 5, C, D insigniuit. eodieis 5 pusillum tantum frag-
mentum superest. in codiee ;1 desunt quae inde a uerbis
seet. 10 πολλὴ οὖν σύγχυσις usque ad uerba seet. 13 ἄνδρες
τίς ἐστιν leguntur. in eodice D duo folia exciderunt, quorum
alterum seetiones 19—926 inde a uerbis og δὲ ἐζητεῖτο usque
ad uerba Ἰκονιέων εἰμὶ τιρώτη, alterum seetiones 34—41 inde
a uerbis ὡς δὲ ἐτέλεσεν usque ad uerba εἰς τὸν οἶκον "Eguatov
eomprehendebat. signaui uersionem syriaeam siglo s, eodices
syriaeos litteris s", τ", se, s^,

Denique uersionis arabieae quae in bybliotheea Vatieana
asseruatur mentionem facit Assemani in Bibl. Orient. IIT, 1, 286.

De codicum uersionumque auctoritate disputare conatus est
Carolus Sehlau in libro *die Aeten des Paulus und der Thekla.
Leipzig 1877' p. 4 sqq. utebatur ille eritieo quem Tisebendorf
coegerat apparatu nee non angliea textus syriaei uersione,
quae tamen res uiro docto parum prospere successit. putauit
enim uersionem &yriaeam nullius fere pretii esse; inter codices
autem graecos a Tischendorfio adhibitos plurimi feeit eodieem C,
quem reliquis omnibus posthabendum esse persuasum habeo.
mihi non in animo est quae de hae re in libro meo *'die apo-
kryphen Apostelgesehichten' II, 1 p. 431 sqq. uberius disserui
hoe loeo repetere: satis erit summam rei paucis uerbis absoluere,

PROLEGOMENA CHI

Codieum graecorum tres familiae sunt: una quae codicibus
EIKL, altera quae codd. ΟΠ, tertia quae eodd. 45C reprae-
sentatur. sub finem historiae codd. 45C habent ea quae apud
Tischendorfium seetionibus 44 et 45 leguntur de Thecla a
medieis laudem sanctae inuidentibus temptata miraeuloque diuino
in montem translata, deinde de itinere eius subterraneo quod
Romam fecit ut Paulum uideret, denique de morte et de sepul-
tura uirginis haud procul a magistri dileetissimi sepulero: quibus
rebus additur computus annorum quos uixit et diei quo memoria
eius celebratur significatio. pro his eod. C uberius exponit de
spelunea prope Seleuciam quam uirgo inhabitauerit, de adule-
scentibus libidinosis, qui a medicis Seleuciensibus instigati uir-

frustra corrumpere conantur, de precibus quas Thecla

ad deum Íecit, deque translatione eius in montem. finem
faeit computus annorum et diei natalis quem uocant indicatio,
eadem narratio sed multo prolixior in eod. 47 reperitur; quae
codices ABC de itinere subterraneo uirginis et de rebus Romanis
tradunt in codd. G7 omissa sunt. utrumque additamentum
deest non solum in codd. A77, sed etiam in codd. ΕΚ, et in
ommibus uersionibus. fabula de uirginis in montem translatione
iam Basilio Seleuciae episcopo nota fuit, quippe qui famae
euidam quae Theelam eommuni bominum sorte mortem oppe-
tiisse nuntiabat, uulgatam opinionem opponeret qua uirgo
uiua terram subiisse eredebatur. quae quidem opinio apud
»ucienses orta, traditione propagata et postea demum fabulis
istis de medicis adulescentibusque, quarum Basilius nullam
notitiam habuisse uidetur, aueta est. codices igitur uersionesque
in quibus hae fabulae omittuntur, uetustiorem textus formam
exhibent. quod autem codices Parisini 47C de Thecla Romam
profieiscente et prope urbem sepulta narrant, id omni traditionis
auetoritate caret, hinc apparet eodices E/AZ qui prioris, Ἢ qui
alterius familiae sunt, reliquos dignitate praecedere. inter prioris
familiae testes locupletissimus est codex E, quamquam non ea
est eius dignitas ut scripturam eius reliquis omnibus neglectis
mur. multis enim s&eribendi mendis conspersus est, non-

. (ueluti seet. 6 septimum μαχαρισμόν) omittit, saepe etiam
ordinem uerborum ad arbitrium immutat. sed plerumque optimis
familiarum codicibus adstipulatur; saepe solus aut
Tea assentientibus uerum seruauit; ef. seet, 99 ó ϑεύς

6 υἱὸς τοῦ ὑψίστου ὁ iv τῷ οὐρανῷ. ex reliquis libris
codd. IKL propius ad codicem aceedunt, sed /A textum

íi

CIV PROLEGOMENA

interdum additamentis auxerunt. cod. 7 eiusdem familiae est
atque G, sed multo melioris notae. de codiee /7 Tischendorf
iudieauit, eum nulla re nisi scripturae uitiositate insignem esse.
sed illa uitiositas quam uir clarissimus castigat plerumque ad
res orthographieas pertinet, quamquam non infitior hunc librum
codici 7 eui artissime cognatus est eum aetate tum pretio in-
feriorem esse. eod. 6 nonnumquam solus aut consentiente
eod. 7 uerum seruauit, ef. sect. 8 εἶπεν οὖν ὃ Θάμυρις móc
Θευχλείαν Ποῦ μού ἔστιν ἡ θέχλα (ABCEIKm per homoeoteleuton
omittunt) codex non intactus est interpolatoris manibus, alia
addit, alia (ueluti seet. 6 sextum oetauum nonum μακχαρισμόν)
omittit: sed haud raro non solum eum ἡ sed etiam cum Καὶ
optimisque uersionibus originalem textum tuetur. in omnibus
fere rebus maioris momenti, quibus imprimis adnumerandae sunt
nominum propriorum formae, codieum ΕἸ Ὁ seriptura codicibus
ABC praeferenda est. eod. 77 multo minoris auctoritatis est,
utpote qui ab interpolatore nescio quo mirum in modum con-
taminatus sit.

Tertiae familiae duae propagines distinguantur oportet.
codices /1P artissimo necessitudinis uineulo inter se coniuneti
sunt, cod. C saepissime ab illis discedit. quae Carolus Sehlau
ad huius libri laudem eelebrandam protulit, in libro meo supra
memorato (p. 434 sq.) aeeuratius refutaui. codicis scriptura ἃ
reliquorum testimoniis saepe discedit, multa mutata, multa omissa
et decurtata sunt. praeter μαχαρισμοὺς 7. 8. 10. 11 (seet. 6)
et eos locos quos l. s. enumeraui omissa sunt etiam haee:
seet. 7 λεγόμενον ὑπτὸ τοῦ Παύλου, sect. 9 ἕνα xal μόνον ϑεύν,
sect. 11 τίνες ἐστὲ καί, sect. 95 xol ἦν ἔσω iv τῷ μνημείῳ

. χαὶ πάντων, sect 31 χαὶ ἐστέναξε τερὺς κύριον. caueas
igitur ne eum Tisehendorfio et Schlauio hunc codicem reliquis
omnibus praeferas. saepe eod. C eum £ uel EFG contra AB
faeit, saepius 45 eoncordant dissentientibus C/C, sunt etiam
loei in quibus 4L5F unam, CE alteram seripturam praebeant.
sed ereberrime C reliquorum omnium auetoritate destitutus est.
codieum .4 et 5 iste melior, hie antiquior est; uterque saepis-
sime eum J eontra minoris pretii testes conuenit. «eod. 5
interdum interpolatoris uestigia prodit, ef. sect. 24 ubi habet
πάτερ καὶ υἱὲ xal ἅγιον πνεῦμα et sect. 6 ubi uerba tertii
deeimi μαχαρισμοῦ praecedentibus adaptat.

PROLEGOMENA Cv
Codieum eognationem hoe stemmate illustrare placet:

Archetypus

De rebus grammaticis pauca dicenda sunt. formae alexan-
drinae raro inueniuntur. legimus εἶπαν (EF), ἀφείλατο (G),
xcrépvya (AB), γεναμένην (H). accusatiui tertiae declinationis
in «αν desinentes aliquoties oecurrunt: habes ϑυγατέραν (4
sect. 29), σάρχαν (/7 sect. δ). antistoechia uocalium ὁ et m,
ἢ et εἰ t et or ε et αἱ, o et c in quibusdam codicibus rarius,
in aliis saepius reperitur: neglegentissime scriptus est eod. 77,
ubi ἠχόνηον, ὑποχρήσαιος, id genus alia legis. ἴδεν saepissime
pro εἶδεν exaratur, sed codices sibi non constant. talia notare
plerumque supersedi, nisi quid ad sensum uerborum reete cogno-
seendum iuuabat.

Inter uersiones primum locum obtinet &yriaca. uerum
quidem est, haud raro eam, maxime in sermonibus, graeca non
ad uerba sed circumloquendo reddere uel amplifieando exornare.
sed ipsa graeca quae Syrus uertit ad archetypum saepe pro-
pius quam codices nostri accedunt. multa syrus interpres ser-
uauit quae nunc in graecis omissa uel mutata sunt. enumero
quae seet 25 de Paulo cum pane oleribusque sal edente,
seet. 33 de Thecla braechia in erueis formam extendente, ibid.
de pardo ad pedes uirginis accidente, seet. 35 de bestiis tran-
quille eirea Theelam recumbentibus narrantur. taceo de loeis
in quibus Syrus aut solus aut optimis eodieibus consentientibus
genuinam seripturam seruauit; hoc unum addo quod fere num-
quam quidquam quo earere nequeas deleuisse uidetur, si pau-
eissima quae ex errore exciderunt exeeperis. itaque auetori-
tatem &yriaeae uersionis secuti non solum eapite 14 uerba καὶ
ἀνιστάμεϑα ϑεὸν ἐπεγνωχότες din95 etiam aliis de causis
suspeeta expunximus, sed etiam clausulam passionis in eam
formam quam Syrus suppeditauit redegimus.

Quod de uersione syriaca diximus eam saepe paraphrasim
potius quam aceuratam graecorum uerborum interpretationem
praebere, id in latinas quoque uersiones cadit. quarum longe

cm—

optimam eam esse iudico quae apud Mombritium exstat (»r).
artissime eum eodicis E textu cognata est; inter ommre Ane
ratissime uerba graeca latine expressit. reliquarum uersion
altera quae codice Casinensi continetur (c) ex textu aqu
graeco parata est, qui eiusdem stirpis atque codd. Parisini 45
fuisse uidetur, haud raro tamen eum eodd, EFG facit, quibus-
eum etiam illorum «codieum clausulam ut supra monuimus
repudiat. tertia denique uersio quae in codice Digbaei exstat
(4 apud nos, D apud Tischendorfium) singulari quadam eogna-
tione eum eodiee C coniuncta est, eum quo multa quae reliqui
testes tuentur omittit (e. gr. seet. 6 μαχαρισμοὺς 7. 8. 10. 11):
sed alia quae in C reperiuntur praeterit, et hie illie prope
abest a codice G.

In eommentario eritieo uariarum quas apud translatores
inuenimus leetionum nonnisi deleetum instituimus. saepe enim
adeo a graecis discedunt ut uix quidquam ad genuinam serip-
turam eognosceendam conferant. sed quotiescumque duarum
uersionum consensio eadem quae transtulerint graeca uerba
patefacere uisa est, eam religiosissime adnotauimus, -
nullus graecorum testium hane lectionem confirmabat.

IV. Acta Thaddaei.

De aetis Thaddaei paucissima habeo praefanda. notissima
est illa inter Syros inde & saeculo secundo exeunte peruulgata
historia de Abgaro V quem Nigrum uocant Edessenorum prin-

eipe nuntium eum epistula ad lesum Christum Hierosolyma
mittente deque responso a domino dato, quo quod ille petiuerat
ut à morbo grauissimo sanaretur per unum ex discipulis suis.
quem ipse a mortuis resuscitatus missurus esset impletum π᾿
pollieitus est. missus esse fertur Addaeus unus ex se i
discipulis, quem graeci e cum Thaddaeo uel Lebbaeo uno ex
duodeeim eonfundebant. qui quidem Addaeus principem sanasse-
et una eum populo ad fidem Christianam perduxisse fertur.
postea demum haec fabula eum in modum exornata est, ut
Abgarum imaginem Christi depingendam eurauisse, depictamque
eum &ecepisset super Edessae portam tamquam munimentum
posuisse narrarent, quo faetum esse ut oppidum ab omni
hostium impetu, sieut Christus olim promisisset, defenderetur.
genuinam epistularum et actorum Edessenorum formam seruauit
Eusebius, qui haee doeumenta ex Edesseno ario Sepe

PROLEGOMENA CVII

et πρὸς λέξιν ex lingua syriaea in graecam translata esse
testatur (Hist. eeel. I, 13). sub finem saeculi IV haee aeta ab
interpolatore quodam uberius exornata multisque additamentis
smplifieata sunt. librum retraetatum cui inseribitur Doetrina
Addaei syriace et anglice edidit Phillips (Londini 1876). idem
liber etiam in linguam armeniam translatus quibusdam narra-
tiuneulis auetus est, quibus translator Armeniorum nomen
celebrare et Edessenorum apostolum patriae suae uindicare sibi
proposuit. armeniaca in gallieam linguam uersa, primum sed
non integra edita sunt a loanne Raphaele Emin sub titulo
'Leroubna d'Edesse. Histoire d'Abgar' in Langloisii libro *Col-
leetion des. Historiens Arméniens' Parisis 1867 p. 314 sqq.,
iterum a doctore Alishan sub titulo 'Lettre d'Abgar' Venetiis
1868. eodem consilio atque armenius interpres etiam Moses
Chorenensis eam historiae Armeniae partem composuit, quae
res Edessenas et Abgari V fata complectitur (Hist, Arm. II,
99—32 ed. Whiston: II, 30—35 ed. le Vaillant)!).
Epistularum illarum nee non imaginis Christi Edessenae
fama apud ueteres ereberrima fuit. seripserunt de his rebus
inter Syros Ephraimus Edessenus (i 378) in Testamento (opp.
graece ed. Rom. 1743 t. II &yriace 399 graece 235 sq.), Iosua
Stylites in Chronieo anno 515 scripto (*Chronique de Josué le
Btylite. Texte et traduetion par M. l'abbé P. Martin' p. XIII.
LI sqq. uersionis gallieae, in annalibus *Abhandlungen für die
Kunde des Morgenlandes' tom. VI, 1. Lipsiae 1878), Iacobus
Sarugensis (1 521) in Homilia metriea de Adaeo apostolo et Ab-
garo Edessae rege (apud Assemanum in Dibl. Orient. I p. 317 sq.
et apud Curetonium *Ancient Syriae Doeuments' p. 154), Dío-
nysius Telmaharensis (t 845) in Chronico (Eusebii canonum
epitome ex Dionysii Telmaharensis chronico petita edd. Siegfried
"et Gelzer p. 48), Gregorius Barhebraeus (i 1286) in historia
compend. dynastiarum (ed. Pococke Oxon. 1663 p. 71 sq. uers.
lat.)), in ehronieo syriaco (edd. Bruns et Kirsch Lipsiae 1789
p. 48 sq. uers, lat.) et in chronieo ecclesiastico (edd. Abbeloos
et Lamy t. III p. 11 sqq.), Mares Salomonis filius e. 1235
(apud Assemanum ]. s. III, 2 p. IV. XI), Salomo Bassorensis

EA conferas quae exposui in libris meis *die edessenische Abgarsage'
JBrunsvigae 1880, 'die apokryphen Apostelgeschichten' IT, 2 p. 178 sqq.
Supplem. p. 105. sqq. quibu& addas quae seripserunt KCMMatthes, *die
lessen che Abgarsage' Lipsiae 1882, et Tixeront, 'les origines de l'Eglise
'"Edesse et la légende d'Abgar' Paris. 1888,

δα...

CVIII PROLEGOMENA

(c. 1992) in libro eui Melissae inscribitur (ed. Budge Oxon. 1886
p. 109 uersionis anglicae), Elias episcopus Damascenus apud
Assemanum |]. s. III, 2, V. XIV, Amrus librorum Maris excerptor
apud Assemanum ]l. s. p. V. XIII sq., Iesuiabus (Ebed Iesu)
Sobensis (t c. 1257) in libro Margaritae IV, 6 apud Assemanum
l. s. p. IV et in epitome canonum l. s. p. IV. X, alii; inter
Graecos Procopius de bello Persico lI, 12 (ed. Dindorf in Cor-
pore Seriptt. hist. Byz. Bonnae 1838), Euagrius sub finem
saeculi VI in historia ecelesiastiea IV, 27 (ed. Migne ser. gr.
t. LXXXVI), Ioannes Damascenus de fide orthodoxa IV, 16
(ed. Migne ser. gr. t. XCIV p. 281; ef. etiam appendieem ad
primam de imaginibus orationem apud Mignium ]. s. p. 320 et
epistulam ad imperatorem Theophilum 1. s. t. XCV p. 631 sq.),
Georgius Hamartolus in chronico (ed. Muralt p. 236 sq.)
Constantinus Porphyrogennetus (1 9659) in narratione de diuina
Christi Dei imagine non manu facta (in Originum rerumque
Constantinop. manipulo ed. Combefis. Paris 1664 p. 765—109),
Georgius Cedrenus in historiarum compendio (ed. Dindorf
Bonnae 1829 t. I, 308 sqq.), Nieephorus in historia ecclesiastica
II, 17 (ed. Fronto Ducaeus Paris. 1630 t. I p. 143 8qq.); inter
latinos Darius Comes in epistula ad Augustinum data (ep. 230
in Augustini opp. ed. Antuerp. 1700 t. II p. 635), passionis
Thomae apostoli auctor (in Supplemento codicis apocryphi ed.
Bonnet p. 159 sq.), Gregorius II papa Romanus in ep. I ad
Leonem Isaurium (in Mansii Conc. Coll. XII, 963 s&q.), Orderieus-
Vitalis (T 1141) in historia ecclesiastica ed. Le Prevost Parisiis
1838—55 lib. I t. I p. 318 et lib. VIII t. III p. 564); inter
Armenos Faustus Byzantinus in libro tertio historiae Armeniae
(392) apud Langloisium 1l. s. I, 210, Moses Chorenensis in
epistula ad Isaaeum Erzerumi episcopum (in Moesingeri edi-
tione uitae Bartholomaei p. 13), qui Thaddaeum sub Sanatruco
Armeniae rege in Sauarsana prouincia mortem oppetiisse tra-
dunt; denique inter Arabas Ibn-el-Athir in chronico ad annum
331 Heg. (— 943 p. Chr.) libro VIII p. 302, Abulfeda in chronico
(qui eandem narrationem ad uerba repetit), Elmakin in Historia
Saraceniea ed. Erpenius p. 213), Ioannes Said in appendice ad
Eutyehii annales (apud Assemanum ]. s. II, 393).

In numerum eorum qui de epistulis mutuis Christi et Ab-
gari regis deque Thaddaei rebus gestis commentati sunt, etiam
compositor actorum Thaddaei referendus est, quae primus
Tischendorf in lucem protraxit. epistula Abgari a genuino

PROLEGOMENA CIX

quem Eusebius seruauit textu nonnihil differt: responsum Christi
ore tantum non litteris datum, imago domini in linteo expressa
Abgaro missa esse dicitur; Thaddaeus uel Addaeus Edessenorum
apostolus, qui secundum Syros Edessae diem suum in pace
obiisse, seeundum Armenos in Sauarsana prouincia martyrium
passus esse fertur, cum Thaddaeo uel Lebbaeo uno ex duo-
decim confunditur, quem Beryti in Phoenice mortuum esse et
graeci et syri scriptores tradiderunt (ef. de hac re librum meum
*die apokryphen Apostelgeschichten' II, 2 p. 156. 158 8qq.)*).
quid quod etiam de patria Thaddaei in aetis graecis alia atque
apud Syros narrantur: hi enim eum Paneae Palaestinae uel
Caesareae Philippi natum esse autumant, istorum autem auctor
eum Edessenum fuisse, Hierosolyma uenisse et inter duodecim
Christi apostolos receptum esse tradit. non huius loci est
actorum originem accuratius peruestigare. illud unum moneo,
eam quae in iis reperitur fabulae formam non ante saeculum
quintum ortam 6886. 3)

In edendis his Thaddaei actis duobus codicibus usus sum;
altero Parisino bybl. nat. gr. 548 saec. XI, altero Vindobonensi
bybl. Caesar. hist. gr. 45 (olim 14) saec. IX/X (cf. Lambec.
comment. VIII p. 202; ed. Kollar. VIII p. 428 sq.). istum iam
Constantinus Tischendorf secutus est; huius duo tantum frag-
menta quae Lambecius exscripserat, et extremam partem inde
a uerbis sectionis 6 xal ἀποχριϑέντες oi ἀρχιερεῖς εἶπον ad-
hibuit. Albertus a Vogel Vindobonensis amicus coniunctissimus
hune eodicem rogatu meo integrum contulit. signaui codicem
Parisinum siglo P, Vindobonensem littera V. acta in byblio-
thecis rarissima sunt: diu multumque de nouis subsidiis quibus
apparatum eritieum augerem seiseitatus sum, sed praeter hos
duos eodices quorum mentionem feci nullus mihi in notitiam
uenit. Itaque Tischendorfii textum paucis tantum locis mutatis
iterandum euraui. codicis enim Vindobonensis non ea est prae-
stantia, ut eum Parisino praeferre possis: quamuis Parisino
uetustior sií, tamen ab interpolatore nescio quo eum in modum
retractatus et amplifieatus est, ut ad istius textum emendandum
uix hie uel illic quidquam ualeat.

1) nonnulli eum in Arato Armeniae oppido telis percussum esse
dicunt, uel etiam Berytum oppidum Armeniae esse uolunt. utrumque
eadem duorum Thaddaeorum permutatione facile explicatur. cf. de his
aliisque traditionibus librum meum supra memoratum.

ἢ conferas quae exposui 1. s. II, 2, 171.

Actis Thaddaei subieci alteram narrati onem m
tiorem quae in codice Vindob. bybl. Caesar. theol. g οἱ
207) saec. XII (ut uidetur) fol. 59"— 62" exstat. exser i: sit illar
Alberto a Vogel rogante P. Iulianus Hauer Ci — ens
riensis. quae hoe loeo de apostoli rebus gestis t ntur
paueissima sunt; sed multo uerbosior est narrationis e
in imaginis Christi diuina origine illustranda miraeulisque -
eam patratis deseribendis. fabulae forma eadem est quae αἱ
ehronographos Byzantinos reperitur. singulari —
epistulam Christi exornauit, eui quidem epistulae ipsum d.
num septem sigilla addidisse fingit, quae diuinam ipsius n
uirtutemque signifiearent. seripsi de hoe codice in libro n
*die edessenisehe Abgarsage' p. 4 sq. 59 sq. 62, ubi wulta sed n
omnia allegabam. itaque haud ingratum me —
esse spero, si integrum codicem typis exeudendum curauero

Eiusdem narrationis fragmentum in codice Athoo Ba
pediano 704 βαθὺ. XII f. 320" sq. Philippus Meyer inuenit e
meeum eommunieauit. inseribitur codiei ἐσειστολῆ yocqroc va
ἀβγάρου τοπάρχου σωτῆρι ingoU χριστῶ, πεεμιρϑεῖσα δι nn
κούρσορυς tic ἱεροσολύμα. continet integram Abgari e n,
maximamque partem responsi quod in hoe eodice per Lo: — m
datum esse fertur. textus responsi pessime habitus, Mnt
dimidium abscissum est. extrema fragmenti uerba sunt 1
διότι ὃ λόγραφοσ (sie) γεγραπται τῇ ἰδία μου χειρὶ miss
σφραγίδοσ Tro ture. ἐσφράγισα δὲ τὴν ἐπιστολήν, d |
desunt. signaui codieem Vindob. siglo P, codicem Athoum
siglo 4. ν

p. V. 16 lege CX pro CIX
p. XVII, 17 lege modo — modo pro mox — mox
» » ποῖ, ?2 lege indicato pro indicitato
p. XVIII not. 2 lege indicatum pro indicitatum
p. XXIII, 2 /ege Archiuo pro Archiuio Cum
p. XXVI, 8 adde; cod, Carnot. 190 saec. X1I f. 107 1—107 E es
desunt omnia inde a uerbis *eum introire' p. 27, 13)
cod. Carnot. 473 tom I f. 245u—251r (idem fragmentum ex
190 exseriptum)
p. XXXIX, 31 lege elisas pro clisae
p. LXXVI, 3 et LXXVIII, 13. collationes codicum F et U non loanni
Neumann Argentoratensi sed loanni Schmidt acceptas refero —
p. LXXXVIII, 30 adde: cod. Carnot. 144 saec. X f. 1307—136*
cod. Carnot. 192 saee. XII f. 104u—108«

d.

cod. Carnot. 198 saec. X f. 195 :— 2007

i37

PROLEGOMENA CXI

p. XC, 5 lege memorati pro memoritati

p. XCVIII, 5 ad scriptores graecos qui Theclae mentionem faciunt addas
auctorem libri cui inscribitur Physiologus ed. Lauchert *'Geschichte
des Physiologus' Argentorati 1889 p. 250 (ἐξέφυγειν) Iovdl9. τὸν
Ὁλοφέρνην, 'Ec950 τὸν ᾿Αρταξέρξην, Σωσάννα τοὺς πρεσβυτέρους,
Θέχλα τὸν Θάμυριν. p. 210 Θέχλα τοῖς ϑηρίοις καὶ φώχαις ἐβλήϑη,
xal ὁ τύπος τοῦ σταυροῦ αὐτὴν διέσωσε. cf etiam Krone 'der
altchristliche Physiologus. Deutsch-evang. Blaetter' 1890 p. 262 sqq.

p. Cl, 19 adde: eadem actorum epitome etiam in codd. Carnot. 190
f. 262u—263" et 479 f. 186r—189r reperitur.

Martyrium beati Petri apostoli a Lino ἀπ πρύμο 259" Faber

P. 6? Bibi.

eonseriptum. οὐ

I Post multimoda et multifaria uiae uitaeque salutaris 5
documenta et eximia atque celeberrima miraculorum ostenta,
seu aduersa immo diuersa. cum Symone mago aliisue quam
plurimis antichristi praeconibus pro nomine ueri Christi certa-
mina; post passionum quoque multiplieium et flagellorum acer-
bitatem et carcerum squalorem horrifieum, cum esset exultans 10
in domino beatus Petrus et gratias agens nocte ac die cum
fratribus, in turba uenientium ad fidem domini nostri Iesu
Christi, intentus orationibus et doctrinae caeterisque diuinae
pietatis officiis, praecipue caritatis et castitatis gratiam audien-
lium pectoribus inserebat, adhortans credentes in Christum ut 15

! incipit martyrium beati petri apostoli ἃ lino episcopo conscrip-
tum BCD passio sancti petri apostoli secundum linum papam A4 mar-
tyrium beati petri apostoli a lino papa graece conscriptum et orientalibus
ecclesiis traditum E martyrium sancti petri apostoli a lino papa romano
graeca lingua conscriptum et ecclesiis orientalibus destinatum Zruzell
5519—26 martyrium sancti petri apostoli & lino episcopo romano greca
lingua conscriptum et ecclesiis orientalibus destinatum (Οὐ passio sancti
petri epostoli tercio kalendas iulii L passio s. petri Pruxell 7482 Lini
episcopi de passione Petri tradita ecclesiis orientalium et deinde in la-
tinum conuersa: liber primus f beati Lini Romani pontificis de passione 8.
Petri apostoli ad ecclesias orientales liber Δ || * miracula Ef | ostensa fH ||
7 geu aduersa om fH | et diuersa fH ac diu. Δ | aliisque BCD || * antychristi
€ |* passionem . . . multiplicem fH | multiplicium et (cum signis trans-
ponendi) E [ et multiplicium flagellorum Z | multiplicum G | ac flagello-
rum CDG || '* in domino exultans 560} | '! beatus Petrus om £ | die ac
nocte AE || 12 dei nostri BCDG dei et domini nostri EfH || 12 ac doctrinae
f | caeteris f| diuingne om H || '^ officiisque /f'|| 15 beatus petrus apostolus
inserebat E

tnde a pag. 1, 14 sequuntur Abdiae excerpta. 1, 14 ante omnia
castitatis gratiam pectoribus eorum ins. | 5 in christo abde
1

9 MARTYRIVM BEATI PETRI APOSTOLI

pudice et continenter se gererent. nimis enim abundanter et
supereminenter urbs orbi praelata, mente se in fastum elationis
extulerat et iccirco, ut solet in opulentia et inerti securitate,
indecenti fluxu dominabatur. persaepe namque ubi est elatio
5 mentis sequitur contumelia carnis. unde faetum est ut beati
Petri sermonibus magnus pudicitiae apud multas diuersae aetatis
ac potestatis seu nobilitatis feminas amor exarserit, ita ut ple-
raeque etiam Romanorum matronae a commixtione uirilis thori
seruare munda corda simul et corpora, quantum ex ipsis erat,
10 diligerent.

II Sed cum iam tempus appropinquaret quo fides beati
apostoli et labores remunerari deberent, praeueniens perditionis
caput scilicet antichristus Nero, consummata iniquitas, artari
eum et in custodia squalidissima compedibus uinciri iussit. ubi

15 coeperunt frequentare illum quatuor concubinae praefecti Agrip-
pae, quarum erant uocabula Agrippina Eucharia Eufemia et
Dionis. quae audientes ab eo castitatis sermonem et omnia
domini nostri Iesu Christi mandata, tabescebant et molesta-

|t.259* r bantur esse Sub thoro Agriplpae. unde castitati se deuouentes

20 pactum consilii alterutrum inierunt et confortatae a domino
Iesu Christo nullo modo ei obsequio concubitus adquiescere
ulterius decreuerunt. subtrahentibus autem se isdem non solum

' habundanter CDE||? mente om 4|? idcirco DEGH || * luxu fH |
5 inde E | δ in petri sermonibus E ||? et potestatis ΔῊ | feminas om 4 |
etiam pleraeque C || ? corda om 4 || '* deligerent /H delegerint L dele-
gerent G | " adpropinquaret E | beati Petri apostoli fH ἢ '* caput per-
ditionis 4 | ' &ntichristi neronis L antychristus € et antichristus fH |
arctari (Ἢ | 15 uenerunt BCD | illum frequ. 4 | ad illum E | comcubinae
C | aggrippae C || '* nomina Δ} | eucharia agrippina A4 | aggripina C |
eucheria 6 | eufremia P CGL | Euphemia ΧΗ | et om A ἢ " Dionis cum EL
clionis 4B8CDG Dione fH et codd interpol Abdiae || '* nostri om Ef | '* esse
om CDEfH | * adinuicem fH | in domino É ἃ dom. nostro Χ | ** autem
om H | isdem BD hisdem CG eisdem EL iisdem f/H eis 4

! uiuerent c || !75 nimis enim abundanter .. . contumelia carnis om i|
$ magnus itaque (quidem δ) exarserat pudicitiae amor | " ita ut (om abde)
pleraeque (pluraeque ad) feminae munda corpora a commixtione uirili
seruarent (seruare cupiebant abde)|| !'—7'* sed cum iam tempus ... uin-
ciri iussit om || * ita ut etiam (ita ut iam b inter quas c) Agrippina et
(om b) Eucharia (et Euch. om c) et Euphemia (Euphetia cde) et Dione
castitati se deuouissent (deuouerunt c) quae erant concubinae praefecti
Agrippae. postea enim quam crediderunt in Christam, nullo modo ei ad
obsequium concubitus acquiescere decreuerunt confortatae a domino Iesu :
Christo. uidens autem Agrippa praefectus — 311.

A LINO EPISCOPO CONSCRIPTYM 1. 2 3

8. complexu uerum et ab omnimoda coniunctione Agrippae,
coepit idem super hoc ualde taedere et maestus esse; mittens-
que sollicitos ac sollertes exploratores didicit eas studiosissime
ad béatum Petrum prorumpere. quibus ad se reductis dixit
vehementissima amoris captus insania: Scio unde uenitis. ille 5
Christianus uos docuit mecum non coire et a debito thoro sub-
trahere. sed certus sum quia suis magicis artibus amorem erga
me uestrum non poterit infirmare. Quae multis blanditiis de-
linitae nec uerbo amatorio adquieuerunt nec intento oculo libi-
dinis fomitem respexerunt, quia apostolico sermone fundatae 10
erant. uidens autem Agrippa praefectus quod Petri do|etrinam | p, es Βμ
sequentes libidinem eius unanimiter spernerent et ipsius blan-
ditiis minime adquiescerent, coepit eis minas intentare horrificas,
iurans quod et illas uiuas incendio concremaret et Petrum gra-
uissimis afflictum suppliciis ab hominum de sub eaelo memoria 15
perderet. sed numquam potuit eas ad inquinamentum commix-
tionis inflectere, dicentes amabilius sibi esse omnibus tormentis
pro castitate succumbere, quam Christum cui deuouerant castimo-
niam recusare. indignabatur itaque Agrippa praefectus maxime
in apostolum et fremebat super eum dentibus, quaerens occa- 20
sionem ut eum quasi rationabiliter potuisset occidere.

! uerum etiam f | omni (m uidetur erasa) € || * cepit EL cepit
ABC | tedere ABL | mestus ABCE moestus DGfH molestus L || * &ol///[to" A |
solicitos...solertes/ H | etsolertes H | eas ἐπ rasura L futt ab eis [| * proripere
BCDEGL se proripere fH | * amoris om 4| captus amoris H | * mecum
om E |non conuenire f£ | et & debito thoro subtrahere om 4 ||" magicis
suis E | * blandiciis E || * compellarunt Ef/H || ! autem om E aute C ||
12 unanimiter eius (cum fransponendi signis) E | eius blanditiis ΔΗ | blan-
diclis E || 12 cepit EG cepit ABL talia iam non adnotabo || 3 et ipsas 4
et eas H | incendio cremaret ΧΗ incenderet 4| grauissime fH || !* affec-
tatum BCD afflictatum EG | caelo om L ἢ '* nüquà 4L nunquam BCDEGf |
commixtionis om fH eas commixtionis 562 ἢ 7 flectere / H eas inflectere
C | 15 castitatem 4 (sed superscriptum est castimoniam) | cast. deuouerant
recus, 4 || '* aggrippa G || *! racionabiliter E | posset BCD

12 secutae essent et | spreuissent | et ipsius blanditiis min. adquies-
cerent om | 33 indicere minas nimias quod et (et quod ὃ) ipsas incendio
concremaret et Petrum supplicio interficeret | !'€ eas post inquin. abde ||
7 inflectere, quia apostolico sermone fundatae erant dixeruntque ad in-
uicem: Melius est nos huic poenae pro castitate (per castitatem bc) suc-
cumbere quam Christum cui (cuius δ) castitatem (castitate ὁ) deuouimus
recusare (abnegare c). indignabatur etc. | '? maxime om || *? super eum
post dentibus | ?! quasi rationabiliter om | potuisset sic et Abdias

1:

4 MARTYRIVM BEATI PETRI APOSTOLI

Il Interea uxor Albini, Caesaris amieissimi, nomine Xan-

dips, cum aliis pluribus nobilissimis matronis uenit ad Petrum.

ἃ quo uerbum percipiens castae uitae, repudiauit non modo
uirile conubium, quin etiam et omne uitae huius delectamentum.

5 qua de re Albinus nimio maerore affectus comminabatur multa
se Petro illaturum tormenta, Xandippem uero uxorem suam
uerbis iniuria plenis indeque delinimentis a coepto conamine
refragari temptabat. mittensque ad Agrippam praefeetum sibi
amicitia eopulatum mandauit ei omnia quae agente Petro de
10 uxore sua patiebatur, deprecans ut si ei seeundum suam fidu-
tiam esset amieus, ulcisceretur eum de Petro: alioquin ipse se
uindiearet. Agrippa quoque reddidit ei mandatum, se eadem,
adhuc etiam duriora per eum pati. unde faetum est ut eum
Albinus cubitum iret et Xandippem sibi adduci fecisset, suneque

15 deleetationis commixtionem apud eam mee blanditiis nee terro-
ribus obtinere potuisset, consiliaretur quatinus una eum Agrip-
pae manu uelut auem laqueo Petrum eaperet et ut malefieum
pessumdaret. Xandips autem, Albini uxor, haee audiens misit
fidelissimum nuntium ad Petrum, ut Roma exiret et insidias
20 paene ineuitabiles declinaret. Marcello nihilominus, Marei prae-
fecti filio, qui postquam Symonis magi pestiferam doctrinam
auerterat, apostolo fideliter et utiliter in cunctis adhaeserat,

' eesaris eius 4 | amississimi ΕἼ Xandipe /// | * plurimis 4 | matronis
om A ||? percipiens uerbum / || * conubium cum 45 DEGL connubium f |
et om C | huius uitae £ huius om BC | * furore 4 | confectus f| petro
multa illaturum supplicia .4 | * Xandipem ἢ (sic et infra) | * delinia-
mentis 4BCDEGL delinimentis scripsi cum f | accepto BCDEL fuit et
in [δ sed c prima erasa ac toto f || * refragrari € (r altera exp)| tentabat f:
* de uxore sua om .4 de sua uxore / | '? fiduciam ELf || '' amicus esset
f|illum A£|alioqui f | "5 uindieaturus esset f | aggrippa C|remisit ΒΟ]
reddidit ei responsum / | in mandatum GL || " etiam cwm AE et ΒΟ etiam
et EGLf | deteriora .BCD diriora EGL duriora his / | hinc pati BL
pati per eum hinc C | dum Alb. cubitum isset A4 | ^ suae 4 | '^ dilec-
tionis CDGL | blandieiis CE || '* optinere ὦ | consilium iniit P CD | quatenus
f| agrippa BCD| " manu uelut auem laqueo om BCD | maleficium €
15. pessimum necaret Z | Xandipe f|uxor Albini 4| '" nuncium fidelissi-
mum /|de roma ΒΡ romam £ | * nichilominus 4CDEfF scriptio nichil,
michi αἱ saepissime occurrit in codd nostris ajebitiodi bens B | ** qui om Z |

a symonis 4L | ** se auerternt 44 auerterat se £L auerterat E aufugerat f |
et Honóx L | adhaererat / | adhaesit f

! Interea post haec in conuentu senatus (— 5, 2) Benhcr.
dam senatores qui et dixerunt etc.

A LINO EPISCOPO CONSCRIPTYM 3. 4 5

seu et fratribus conspirationem uiri sui et praefecti Agrippae
innotuit. in crastina quoque surrexerunt quidam ex senatori-
bus in conuentu senatus et dixerunt: Suggerimus amplitudini
uestrae, nobiles uiri, quod ad peruersionem urbis aeternae
Petrus conubia diuortiis mancipat, uxores nostras a nobis dis-
iungit et neseimus quam nobis nouam et inauditam legem in-
ducit. Et haec dicentes incitabant etiam alios ad tumultum
et appellationem. tunc Agrippa gratulatus est, quia quod de
Petro optauit sub occasione senatus inuenit. sed et hoc Petrum
et fratres non latuit. innotuerant siquidem hoc eis celeri nun-
tio qui fuerant ex senatoribus illuminati per Petrum a domino.

IV Quapropter Marcellus et fratres deprecabantur Petrum
ut secederet. Petrus uero ait: Non oportet, fratres et filii,
fugere propter Christum dominum passiones, eum ipse se ultro
pro nostra salute morti obtulerit. Marcellus autem et fratres
nimio eum fletu aiunt: Miserere, pater misericors, iuuenum et
eorum qui sunt in fide rudes: ne nos ac illos inter infidelium
turbines destitutos relinquas. Tunc Petrus rogantibus se ait:
Fugiendum suadetis et iuuenum atque infirnorum cordibus
exemplo nostro metum passionis incutere, cum uerbum dei con-
stanter debeamus asserere et sancta castimoniae fundamenta
quae iecimus conseruare. fugiendum putatis ut mortem de-
clinemus, quam multis suspiriis et gemitibus diuturnis ut in-
gressum uitae expetimus, qua etiam secundum illius reuelationem
dominum clarificare debemus. Fratres uero haec audientes

! geu et] atque etiam f sicut suspicatur H Usener || * ipsa innotescere
fecit f | in crastina scripsi cum BCDEG in crastinum 4 in crastino Zf | de
senatoribus E||? in consessu om senatus Χ 4 persuasionem f || * conubia
ABCDEGL connubia f | emancipat f/| * induxit E||? haec dicentes om et
BCD | inertabant G concitabant f| * aggrippa 4 || * in senatum uenit f ||
ὁ ac fratres ÉGL | innotescere . . . fecerant f || ' ii qui f | per petrum ex
senat. illum. A4 ex sen. per Petr. illum. /|| ? filii et fratres C || '^ ultro
ipse se .4 ipse ultro se EGZf || '5 optulerit Δ᾽ | marcellus uero 4 ἢ '* nimio
cum fletu om 4 cum magno fletu E || " nec nos CDGL/ | ac illos om BCD
nec illos f || 18 derelinquas C || ?? constanter constantia E || ?! sanctae /^ |

2 recimus (corr m 2) D || 33 ingressus BCD || 39 expetimus qua etiam
om BCD| 3. dominum clarificare debemus post diuturnis ponunt BCD
deinde scribunt ut ingressus uitae secundum illius reuelationem expeta-
mus (expectamus €) | debeamus f

5 omnino disiunxit (-git c) (omnimodis seiungit 5)||* nescio acde |
induxit abde ||" et om c | audientes | et appellationem om c || ? optabat
Petro | senatus 07m | euenit c

10

15

6 MARTYRIVM BEATI PETRI APOSTOLI

leuauerunt planctum dicentes: O pater ueracissime, ubi sunt
uerba modo quibus dicebas, quoniam pro uita nostra morti
esses paratus succumbere? et nunc impetrare non possumus
ut pro nostra salute, donec corroboremur, patiaris aliquantulum
δ uiuere! Adolescentes quoque, quos ipse sollicite custodiens in
fide et castitate sedulo educabat, manus protendentes in caelum
et porrecti ante faciem illius uelut subito mortui, cadentes in
terram uociferabantur, nimio eiulatu clamantes: O bone Petre,
pater et pastor, post tuum dominum in clementia singularis,
10 cur nos affeetu materno nouiter per saerum fontem domino
p.68 pu pe|peristi, quos tam immaturo solatio et animo crudeli, qui te
numquam antea attigerat, immanissimorum morsibus luporum
(£360 r exponis? Clamabant autem et matronae | puluere conspersis
capitibus: Haeecine est misericordia quam de saluatore tuo

15 praedicare solebas, qui tuis lacrimis se quem ad tempus ne-
gaueras, in aeternum pietate motus indulserat? et tu tantis
laerimarum fluminibus te uel paruo tempore non concedis, prae-
sertim eum et domino possis ministrare in carne et tibi reser-
uatam coronam adipisci perpetuam?

20 V Sed et custodes carceris, Processus et Martinianus, cum
reliquis magistrianis et ex officio iunctis postulabant eum, di-
centes: Domine, quo uis abscede, quia imperatorem oblitum
tui iam eredimus. sed iste iniquissimus Agrippa pelicum amore
et intemperantia suae libidinis inflammatus perdere te festinat.

25 Si enim regis iussio te impeteret, Paulini, uiri clarissimi, cui te
commendatum nos custodiendum suscepimus, de tua nece sen-
tentiam haberemus. nam postquam nos credentes in hac uicina
Mamertini custodia, fonte precibus et ammirabili signo crucis de

! leuguerunt uocem /f ||? modo om f |? paratus esses morti 4
morti paratus esses Χ || * pro salute nostra f | corroboretur 44 corrobo-
remus C | te aliquantulum f | 5 adullescente C | solicite £/|| " in faciem
f | morituri BCD | ac cadentes PBCD procidentes f | * dicentes 4A !
9 pastor et pater 4 | post dominum tuum ACD | clementia (om in) BCDGLf!
10 cur quos / | materno affectu A4 | nouiter om 4 recenter f | persarum
€ || !! quos om f | tam om BD | inmaturo 8 | " nunquam DEGf | antea nun-
quam f | ante É | nos immanissimorum f | luporum morsibus «4 || * etiam
et BCD | conuersis f consparsis € || 5 se om f. ipse 4| negaueras ad
tempus 4 || " et nunc f/ | nobis non f/|| *?* ac martinianus DGL [| *! magi-
strinianis magistratibus f | ex officio (om et) AL | iunctis] cunctis swspi-
catur Usener || * discede Z | ? pelicum sic ABCDGL pellicum f meretri-
cum Z || ** perdere (om te) £ || 35 81 enim te regis iussio Z ttem sed iussione
f iussio cesaris 4 | impenderet (om te) 4 || ** nece om BD || ** Mamertini om f
mamurtini £ mam(e)rtini (e in ras m 2) € | ammirabilis 4 admirabili BDEF

A LINO EPISCOPO CONSCRIPTVYM 4—6 rí

rupe produeto, in sanetae trinitatis nomine baptizasti, licentiose
quo libuerat perrexisti et nemo tibi fuit molestus, nee modo
esset, nisi ineendium daemoniale quod urbem stimulat Agrip-
pam aerius peruasisset. quapropter oramus te, salutis nostrae
minister, hanc nobis digneris recompensare uicissitudinem, ut
quia nos & peceatorum et daemonum uineulis absoluisti, & car-
eerali et compedum nexibus, quorum nobis est commissa im-
manitas, nostra non tantum permissione quam deprecatione
liber in saluationem tantae plebis abscedas. Viduae quoque
et orphani ac senio ualde affecti capillos sibi trahentes genas-
que scindentes et pectora denudantes dicebant: Alios quorum
ministerio fouebamur, a diuersis languoribus sanasti et de ipsa
etiam morte resuscitasti, et te nobis, pater piissime, subtrahis?
uel ante te nos omnes praemitte, ne tuae institutionis doc-
trina destitutae animae pereant, et corpora ministrationis tuae
solatio desolata intereant; et sic, quo ire desideras accelera
festinare, ne uitam nostram post dominum mori uidentes, re-
manentes in uita miseri moriamur.

VI. Tune Petrus haec undique audiens, qui ultra huma-
num modum misericors, lacrimas afflietorum sine lacrimis um-
quam praeterire non poterat, deuictus tantis fletibus ait: Nemo
uestrum ueniat mecum; ego solus mutato scemate pergam.
Proxima namque nocte celebrata oratione ualedicens fratribus
et eum benedictione illos deo commendans profectus est solus.
et dum pergeret, ceciderunt illi fasciamenta ex crure demolita
& compede. ut autem portam ciuitatis uoluit egredi, uidit
sibi Christum occurrere. et adorans eum ait: Domine, quo
uadis? Respondit ei Christus: Romam uenio iterum crucifigi.

* baptizati E || * libere / | et om BCDG | fuit tibi f || * digneris]
generis C | ut qui f | * nexibus eruisti 2D uinc. absolu. om C | tu ipse ἃ
carcerali custodia BD |" ac compedum Gf | pedum D sic et B (fuit com-
pedum $ed com erasa) | uinculis 4 | inmanitas C | * non tam . . . quam
etiam f | 9 solutus 4 | saluatione 4C || '? seniores E | confecti f£ | genasque
uellentes f | '* mynisterio C | de ipsa (om et) A || ? resuscitati C | piissime
pater 4 pater om B || '* omnes nos f | instructionis 4 || '^ solacio C | destituta
f | et si sic ire 4 | ire om f coire C | quo ire et uelut desideras G.L quo et
uelut desideras E | accelerare festina f || "7 festinare om BCD | nostram om
L | et remanentes f || 15 miseri ante remanentes BCD || 33 undique haec Z |
hoc € | humanum om f' | 5 umquam om C unquam A4DL nunquam / |
31 non poterat praeterire C non om f/| deuictusque BCD || 3. peragam 4
sed uide infra | * omni benedictione 4A || ** commendans deo 4 || 35 illi om
BCD ei f£|& crure 4

10

15

25

2

8 MARTYRIVM BEATI PETRI APOSTOLI

et ait ad eum Petrus: Domine, iterum crucifigeris? Et dixit
ad eum dominus: Etiam, iterum crucifigar. Petrus autem
dixit: Domine, reuertar et sequar te. Et his dictis dominus
ascendit in caelum. Petrus autem prosecutus est eum multo
intuitu atque dulcissimis lacrimis. et post haec rediens in se
ipsum intellexit de sua dictum passione, quod in eo dominus
esset passurus, qui patitur in electis misericordiae compassione
et glorificationis celebritate.

VII Conuersusque in urbem rediit cum gaudio, glorificans

10 deum et narrans fratribus quod ei obuius fuisset dominus, et

15

declarasset ei quod in ipso esset iterum crucifigendus. qui
eum manifestasset passionem suam, fletum omnes et ululatum
emiserunt. dolebant enim uniuersi et lacrimas profundebant
dicentes: Considera oues tuas, pastor bone, sustenta eos quo-
rum fides infirmior tuo expetit roborari sermone. considera
eorda titubantia quae per te stabilienda noscuntur. Quibus
Petrus ait: Facile est domino ut seruorum suorum corda
etiam sine meae humilitatis ammonitione corroboret. quos enim
plantauit ad hoc faciet adolescere, ut et alios possint plantare.

? ad eum om BCD | autem om A | * prosequutus C | cum multo
intuitu 4 || ^ in se ipsum rediens BC/D | δ in eum / |? in sanctis euis
ac electis BCD | " in urbe C | '* dominum CD | enarrans E | quo ΔἸ}
!! in eo 4B | iterum ante in ipso f iterum esset C | quibus Ef; "3 pas-
sionem suam eis manifestasset L | omnes om BCD | eiulatum C '| 3 enim
om f | '* bone pastor C | sustenta] considera PCDGLf | !5 expedit f'
adiutorio atque sermone BCD || '* fore noscuntur BCDE (sed uid fore
sub ras fuisse) GL | stab. erant 4| " deo D|| '* humilitatis meae BCD |
sermone / | ammonitione cum BCDGL (in rasura; fuit ammonitionis)
admon. Ef |? et om 4

inde a pag. 8, 6 sequuntur Abdiae excerpta. 8, 6 Intellexit
autem Petrus de sua passione hoc dictum, in quo Christus passurus esse
uideretur, quem pati constat in singulis non dolore corporis, sed miseri-
eordiae contemplatione (compassione c) et pietatis affectu. itaque Peirus
reuersus intra urbem Romam cum gaudio narrabat fratribus, quod ei ob-
uius fuisset dominus lesus (om c) et declarasset ei, quod in ipeo esset
iterum crucifigendus (quod in ipso esset om a quod in christo iterum
esset e quod in ipso esset etiam crucifg. c) quibus cum manifeetasset
etc, — 5, 12. 13 profluebant abde | 1) pastor bone petre e | considers
quorum fides infirmior | considera alterum om c || 15 infirmorum c | tuo
sermone roborari expectat | rob. tuo serm. exp. c || !* stabilienda sunt
(sunt stabilienda c) || 7 facile est karissimi domino e || '* etiam sine meae
hum. admonitione om | corroboraret d | quos enim ipse | '* ad hoc om |
faciet et hoc ut et uos alios plantare possitis

A LINO EPISCOPO CONSCRIPTVM 6—8 0

ego autem quasi seruus necesse est ut domini exequar uolun-
tatem. quapropter si me adhue in carne morari disponit
propter uos, non contradieo. et si me pati pro nomine suo
decreuerit, et per passionem meam dignatur suscipeie, exulto et
laetor in gratia ipsius. 5
VII Cum igitur his et | aliis multis uerbis fratrum animos | . eo* ΒΜ
.eonsolaretur, et illi lacrimas tenere non possent, superuenit
Hieros eum quatuor apparitoribus et aliis decem uiris, qui eum
comprehendentes rapuerunt de tedio fratrum et statuerunt
uinetum Agrippae praefecti urbis obtutibus. cui ait Agrippa: 10
Multa tibi est fidutia, scelerate, in plebibus quas circumuenis,
atque in feminis quae tua persuasione a maritali thoro dis-
cedunt. ausus es etiam in deorum iniuriam nescio quem
Christum inducere et contra sanctum ritum Romanum et contra
urbis aeternae deuotionem nescio quae inepta et uana docere. 15
Tune facta est facies apostoli sicut sol splendida, et aperiens
os suum dixit ad eum: Video quo tendis, dux libidinum,
amator pollutionis, atrocitatis inuentor, innocentium persecutor,
deceptorum fautor, fallaciae conditor, habitaculum satanae.

! ego enim .4 | tanquam f | obsequar CDEGL | uoluntati Z ||? mo-
rari in carne Ff | ? propter uos ante in carne 4 || * passionem (om per)
4 | meam om ELf me BCD |suscipere dignatur E | ac laetor LG ||
* cum his igitur /|| * Hieros scripsi cum f^ ieros 4L leros BCD sacer-
dos deorum E|quattuor PC |app. ieros et aliis E | 9 apprehendentes eum
A | de fratrum medio ΔῸΣ | '? praefecti agrippae conspectibus 4 | urbis
praef. C | !! est tibi f£ tibi fid. est C | fidutia hic et infra scripsi cum
AB EG audacia f | o scelerate f/| '5 es om E | in deorum etiam iniuriam
L in Iudaeorum iniuriam f| '! et contra ius romanum 4 | contraque
À ac contra BCD || '* per nescio quem £ || '* aperiens Petrys f | " ad eum
om ὦ, || 38. innocentum 4 | persequutor € || '? decipientium f. deceptorum
factor (in margine add m 1 ut uid) C | sathang 441

! obsequar uoluntati (uoluntatem c) | ? quapropter .. . contradico om ||
3 sj enim pati me dignatur exultabo (-bor d) et laetabor in nomine eius ||
6 cum his igitur uerbis (igitur his c) | et aliis multis om || ? illi tamen
lacrimas non poesent tenere (lacr. continere non possent c) | superuenerunt
quattuor apparitores (Hieros om) | quatt. app. missi & caesare nerone ὁ ||
* et alis decem uiris om || * rapuerunt de medio fratrum et om | statu-
erunt Agrippae praefecto urbis (urb. romae c)|| '? qui ait (qui agrippa
praefectus ait c) qui ait ei e || !! fidutia est (eat fid. c) | scelerate om ||
.2 tua persuasione om | & thoro matronali | discedere facis c) | ? ad ro-
manorum iniuriam ad | * contra sanctum ritum romanum om ac ||
5 devotionem sanctae urbis aeternae (sanctae urbis romae d) || "7 ait ad
eum | 8 pollutionum || !? decipientium c

10 MARTYRIVM BEATI PETRI APOSTOLI

ignoras namque gloriam in qua glorior, et ideo dicis quod in
uiris et mulieribus sit mihi fidutia. Et ait ad eum Agrippa:
Quia scis me ignorare in quo gloriaris, fac cito me nosse. Ft
ait ad eum Petrus: Nulla sit mihi gloria nisi erux domini mei
5 Iesu Christi, euius ego sum seruus. Et ait Agrippa: Vis
[1 8600 r ergo, ut crucifigaris sicut deus tuus est crucifixus? Petrus
quoque respondit: Non sum dignus recta cruce mundum
testem facere passionis meae; sed per quaelibet supplicia opto
et desidero eius sequi uestigia passionis. "Tunc praefectus,
10 morbo incontinentiae suae praetendens superstitionis aceusatio-
nem, erucifigi iussit apostolum.

IX Et ecce ingens subito concursus factus est diuersae
aetatis et sexus, diuitum pauperum, uiduarum pupillorum, im-
becilium atque potentum, qui summa uoce clamabant: Vt

15 quid occiditur Petrus? quid admisit criminis? in quo laeait
urbem? nec innocentem dampnare fas est. nonne timendum
est, ne talis ac tanti uiri neeem deus uindicet et nos omnes
perire praecipiat? Et coeperunt in Agrippam saeuire populi,

3 fac cito me nosse ego scripsi facito me nosse BÜCDEGLf fac me
cito nosse .4|| * ad eum om BCD | nulla mihi est BCD | dom. nostri ΟΡ
5 et ait ad illum E6 ait ad eum Lf tunc CD | 5 uis inquit 2960} * cru-
figaris C | dominus tuus E dominus deus tuus f | crucifixus est 44 [| Τ re-
spondit petrus (o: quoque) P CD || * facere testem BC) | tormenta 4 "
? passionis om .1 sequi uestigia passionis eius f || '? superstitionis om 4 |
!! jussit apost. crucif. 4 crucif. ap. iussit P crucifigi fecit apostolum / '
12 jngens factus est subito concursus .1 conc. ing. sub. factus est χ᾽
13 pupillorum om .4 pupillarum Δ᾽ || !* potentium CE || 5^ ammisit 6G |
'5 urbem romam ὦ | nec om Δ | nefas L | damnare f ledere fas est 4j
" tanti ac talis f '

! ignoras tu ade (ign. enim c ign. tu mihi δ) | in qua mihi ce in qua me
mihi ad || ? dicit agrippa praefectus c | praefectus agrippa ad | * in
quo tibi gloriaris? (om c) scis quia ignoro facito me nosse (unde gloriaris
f. m. n. c) | * nulla est| in cruce c | * seruus sum | et ait ad eum agrippa
(agr. ad eum c) | uis ergo sicut dominus tuus crucifixus est ita crucifigi ὁ
ut sicut . . . ita (ut ita d ita et tu c) crucifigaris acde | * et ait ad eum
Petrus (petrus ait c) | * per quaeuis suppl. (quaeuis om c) || * conscientiae 5|
accusationem] a.d delata sententia a cesare nerone et senatu e|! apo-
stolum iussit | '* et ecce om | est factus (factus est c) utriusque sexus (et
utr. s. e) || ? conuenerunt diuites pauperes uiduae pupilli inopes ac poten-
tes || !* dicebant c || '5 quid (quo c) laesit urbem || '* nec om | nefas | non
timetur | " ne] quod ad | dominus (deus c) ! omnes nos c || !'* praecipitet
(om perire) c | populi saeuire

Α LINO EPISCOPO CONSCRIPTVM 8—10 11

molientes illaesum rapere et conseruare Petrum; et inconditis
uocibus plebis innumerae confundebatur Roma. tune Petrus
restitit modicum et ascendens editiorem locum nutuque ad
silentium prouocans populum ait: O uiri et fideles dei, qui
Christo militatis! o omnes, qui in Christo speratis! si caritas 65
uestra in me uera est et uiscera integra in me pietatis osten-
ditis, nolite reuocare euntem ad dominum, nolite impedire pro-
perantem ad Christum. state ergo quieti, gaudentes et laeti,
ut hostiam meam cum hilaritate domino offeram. hilarem enim
datorem diligit deus. Et his dictis uix est sedata seditio et 10
praefecti disceptatio. poterant enim et inhianter optabant multi
populi praefectum euertere; sed timebant apostolum contristare,
qui magistri sui sequebatur exemplum dicentis: *Possum mihi
nune, si uolo, plus quam duodecim legiones angelorum exhibere.'
X. Peruenit denique una cum apostolo et apparitoribus 15
populus infinitus ad locum qui uocatur Naümachiae iuxta obe-

9 Prov. 22, 8; 2. Cor. 9, 7 || * Matth. 26, 53

' mollientes D | tumultuantibus uocibus plebis adinuicem f | * qui
Christo militatis om 4 in christo mil. L | * omnes qui sperati» in do-
mino 4 [5 pietatis in me BD || * ad deum CD || * domino cum hil. ho-
etiam meam 4 | hylaritate CL | hylarem CL || '* uix sedata est 4 est om
K]|'*! disceptio E discerptio / | inianter E ' obtabant D | populi om
BCD | contristari BCDGLf | * duodecim milia legiones E | exhibere tres
priores literae in ras A || —'* pro uerbis possum ... exhibere restituit
textum uersionis uulgatae (Matth. 26, 53) 7: possum rogare patrem, et
exhibebit michi modo si uolo plus quam duodecim legiones angelorum |
5 appellatur EGf | naumacie PC naumatiae DE naumatie £ naumacie G
Naumachia / | oboliscum E

1—* molientes...confundebatur Roma om || * stans modicum c | et
omnem plebem (populum c) ad silentium prouocans (om ascendens . . . nu-
tuque) || ^^? o uiri fideles ... speratis om |" me reuocare | ad dominum
euntem (euntem ad dom. c) | me impedire c || * estote ergo | et ante laetiom |
laeti] add orantes dominum c || * ei cum hylaritate c | domino om | offerre
valeam c [ '? et ante his om c | uix sedata est sed. (seditio uix sedata
est c) | post seditio pergit: non quod (quia c) non poterant (possent c)
populi (0^ c) praefectum (ipsum add ὃ) euertere || ? sed quia apostolum
timebant c | tristari ὁ || 3—'* qui magistri... exhibere om || 15 superuenit
autem populus infinitus ad locum | agrippa autem crucem figi praecepit
in loco qui dicitur nematia iuxta obeliscum neronis montem. superuenit
&sutem infinitus populus inenarrabiles gemitus effundens et praefectum
interficere cupiens. sed petrus respiciens populum flentem c || 156 qui ap-
pellatur | naumachia ad naumachiae b naumatie e

12 MARTYRIVM BEATI PETRI APOSTOLI

liseum Neronis in montem. illie enim erux posita erat. et
respiciens flentem populum et iterum seditionem excitare uolen-
tem, ait uoce clara: Nolite, obsecro uos fratres, oblationem
meam impedire, nolite aduersus Agrippam saeuire et amaro
5 animo in eum esse. ille enim minister est alienae operationis,
nam dampnationis meae secundum corporis qualitatem diabolus
auctor est, dominiea abutens permissione, quia dolet uasa com-
tumeliae per me sibi sublata esse et faeta esse diuersoria eon-
tinentiae, templa Christi, domieilia honoris et gratiae. itaque,
10 fratres mei et filii, obedientes estote, quia per reuelationem a
domino lesu Christo proditum est mihi quod ita esset uenturum.
non ergo est diseipulus super magistrum, nee seruus super
dominum suum. festino itaque ut carne exutus assigner domino.
nune enim tempus est in quo et meam offeram hostiam. memen-
15 tote signorum et prodigiorum atque sanitatum, quae Christo
operante et me ministrante uidistis et sensistis. ideo enim
plurimorum infirmitates euratae sunt ut omnium animae salua-
rentur. ideo mortua corpora suscitata sunt ut animae mortuae
' Matth. 10, 24
!in om L|in monte f|illue BCD|ei crux BCDGL etcrux E|erat crux po-
sita 4 | * populum flentem 4 || ? clara uoce/ | uos om CD || * uersus f |] *in eum
om A | sathane et al. oper, Z || * damnationis 46 || 5 esse sublata BDEGL |
'' euenturum f'futurum 4 ||** est ergo 4 | " ut (in ras) δὲ meam 4l
om f | offero CD hostiam offeram 4 || 15 prodigiorum atque signorum
tatum A || "^ ac sensistis f || '* et mortua BCD | mortuae animae &CD

T ante montezi om | illic ei | illic enim iam crux ei c | NEWETTT-
erat e)|et respiciens flentem populum et uolentem seditionem incitare (ex-
citare e)| et nol. sed excitare om c || * ait ad eos uoce summa (ait om ad. eos
uoce summa c ait ad eos supplici uoce e)| fratres om (fratres pro uos €
obsecro uos karissimi e)| iter meum c | * et amaro unimo in eum esse om ἢ
* est om b |operationis sathanae c | * nam damnationis . . . auctor est om « |
secundum corporis qualitatem om || dominica abutens permissione om|qui
dolet c || * esse sublata (allata om esse c)|diuersorium | diuers. continentiae
post templa Christi c | ? domicilium abcd | gloriae c || "Ὁ ob, estote christo «ll
H domini lesu Christi | mihi a domino manifestatum est c | prod. mihi est
bde |faturum c || * est ergo be || festino. . . ass. domino om c || ^ post nunc
om enim ad | nunc ergo be | me ipsum hostiam domino offeram α ἐν
ante meam hostiam om ce | hostiam offeram || ^ signa et prodigia (signorum
et prodigiorum c) | atque sanitatum om | Christo om 5 || 15 te pro et me-«|
et sensistis om || "—'* ut animae omnium hominum saluentur « | animae
omnium ..,susc. sunt corpora αὖ om per homoeotel b | pro ut animae om-
nium . . reuiniscerent abet c tanium et multa corpora suscitata sunk]
animae primo Joco δὲν δ uk: omninm hom. animae uulnerate saluenturé] -
'5 ideo et mortua e|suscitata sunt corpora (corp. susc, sunt e) | mortuae animae

A LINO EPISCOPO CONSCRIPTVM 10. 11 13

reuiuiscerent. sed quid iam moras patior et non appropinquo
cruci? ualete, fratres et patientes estote et seruate | quae audistis. ν. eo^ ΒΜ
eommendo uos domino Iesu Christo.

XI Aecedens autem et astans cruci dixit: ^O nomen
erucis, occultum mysterium! o gratia ineffabilis! in nomine 5
enim crucis pax. o crux, quae deo hominem coniunxisti, et a
dominio diabolicae eaptiuitatis magnifice segregasti! o crux,
quae humano generi passionem saluatoris mundi οἱ redemp-
tionem eaptiuitatis humanae uera comitante fide semper reprae-
sentas incolumem! o crux, quae cotidie carnes immaculati 10
agni fidelibus diuidis populis et dira serpentis uenena poculo
salutari depellis atque rumphaeam paradisi ignitam credentibus
sine intermissione restinguis! o crux, quae pacem cotidie terrenis
cum ceaelestibus operaris et mediatoris mortem, qui & mortuis
resurrexit et iam non moritur, aeterno patri, eeclesia pro filiis 15
agente, sedulo reparas et legatione felicissima renouas et refor-
mas! uim patior tui causa, et iam nunc, in finitima absolutione
existens, non quiescam manifestare de cruce occultum dei
mysterium, quod olim clamauit anima mea. o qui in Christum
ereditis, non istud sit uobis crux quod apparet; aliud enim 90
quiddam est mysticum in hoc quod apparet uobis. et nunc
maxime, qui potestis audire, in nouissima hora uitae huius
existente me, omnes sensus segregate et animas uestras ab
omni quod apparet, ad illud quod inuisibile est! et scietis
quod in Christo per crucem factum est salutis mysterium. 25
debitum est tibi, Petre, reddere terrae corpus acceptum per
eos quibus est corpus occidere proprium.

! adpropinquo Δ [4 adstans G || » misterium ABE (sic semper) | 5 ἃ
dómino BCD | diaboli captiuantis Ef | " iugum ante magnifice 80} ||
* humanae captiuitatis 4 | fide comitante 4 || 9 incolumen BD om L|
quotidie / | '! populis diuidis Z | uenena dira serpentis 4 | à populo
salutariter /'/| '* οἱ rumph. CD | paradisi rumpheam 4 | rhomphaeam f |
paradysi CL | 13 cotidie pacem 4“ 1| '* paras Z | et legutione felicissima
renouas om G|fidelissima L| " et iam] H Usener praefert etiam || !* de
cruce manifestare 4 | de cruce om CD | occultum de cruce B | occultum]
edd de te CD | mysterium dei PCJ | 39 quod enim D | exclamauit L pro
clamauit salim celauit | * supplicium ante crux E | uobis aliud enim
quiddam est E | aliud est enim quiddam / aliud est uobis (o enim quid-
dam) BCD |! uobis post app. om CD || ** audite CD | in hora nouiseima f ||
* imuisibile est] add admouete 4 auocate /'|| 5. tibi om €

t Ó—

1 resuscitentur e | '—7 sed quid iam moras patior . . . occidere
proprium om

9

10

|f. aei F

14 MARTYRIVM BEATI PETRI APOSTOLI

XII Ait autem ad magistros carnificum: Quid est quod
tricatis? quid, apparitores, innecti moras mihi patimini? implete
quod uobis est iussum. exuite me mortali tunica, ut spiritu
adhaeream domino. Petiit sane et ita ministros carnificum
alloquens exorauit: Precor uos, boni salutis meae ministri, ut
erucifigentes me caput deorsum ponatis et pedes sursum. non
enim decet me seruum ultimum ita crucifigi, ut dominus uni-
uersitatis pro salute totius mundi dignatus est pati, quem
passione mea constat glorificari. est etiam ut mysterium crucis
intento uultu semper possim conspicere, quo facilius quid inde
dixero ἃ cireumstantibus possit audiri. Quod cum factum
fuisset, ador;sus est Petrus flentem populum de cruce consolari
et alloqui mirabiliter dicens: Grande et profundum est myste-
rium crucis, et ineffabile atque inseparabile uinculum caritatis.

! quo E |? tardatis L tempus atteritis f | michi moras f || * spiri-
tuali f || * petens ... magistros 4. sed distinguuntur magistri et ministri
carnificum | sane om ὦ ||? alloquens min. carn. f/| bonae Ff | ministros
f | * «ricifigente: C | me duplex C | pedes uero Χ |? me om .4[|* est
erueifixus (pro dign. est p.) f£ || * passione sua. BCD || ὃ semper uultu 4
uultu possim semper E! quod inde dix. 4. praeferendum uidetur quod |
" à ante. circumstantibus om Gf || * de cruce om .1| 13 mysterialiter f |
est om CDLGf | erucis» mysterium 4

! eonuersus ad carnifices ait c | ministros | 3 tardatis | quid adhuc
apparitores ad crucem tenetis (cur non ad crucem properatis c) ἢ * iussum
est|tunicam mortalem (me hac tunica mortali c me tunicam mortalem e) |
et spiritum adhaerebo deo (ut spiritus adhaereat domino c) | spiritu e]
* post ut sp. adh. dom. add c: cum uero peruenissent ad locum, ubi
erux poaita erat, dixit: Quoniam dominus meus iesus christus de caelo
ad terras descendit, recta cruce sublimatus ext. me autem, quem de caelo
ad terram uocare dignatur, crux mea caput meum debet in terram osten-
dere et pedes ad caelum dirigere. ergo quia non sum dignus ita esse in
eruce sicut dominus meus iesua christus, girate crucem. At illi uertentes
erucem pedes eius sursum fixerunt, manus deorsum. JAaec uerba ex Mar-
cello latino desumpta sunt | δ} rogauit sane ut inuersis pedibus cruci-
figeretur ea reuerentia qua dominum honorificaret, ne ita seruus cruci-
figeretur ut dominus om uerbis petiit sane... possit audiri | '! quod ubi
dietum est ad quod ubi factum est bce | 13 coepit de cruce flentem po-
pulum alloqui et consolari eos et dicere (populum flentem consolari et
dicere c) || ? post dicere add c ex Marcello: Nolite, filioli, nolite im-
pedire iter meum, quia iam pedes mei uiam caelestem ambulant. nolite
contristari, sed gaudete mecum, quia hodie fructus laborum meorum con-
sequar | * grande enim ext c : est om abd | grande et prof. est o karissimi
Bli e| * et anfe ineffabile om | et inseparabile

A LINO EPISCOPO CONSCRIPTVM 12. 13 15

per erucem ad se trahit omnia deus. hoc est lignum uitae
quo destructum est mortis imperium. hoc mihi tu aperuisti,
domine; aperi et omnium istorum oculos, ut uideant consola-
tionem uitae aeternae. Et his dietis aperuit deus oculos eorum
qui lugebant et lacrimas fundebant in passione eius, et uiderunt
angelos stantes cum coronis de floribus rosarum et liliorum et
in uertice crucis erectae stantem Petrum et librum a Christo
accipientem et ea uerba quae loquebatur inde legentem. quod
uidentes ita coeperunt laetari et gaudere in domino, ut illi ipsi
inereduli et carnifices, uidentes eos exultare et laetari quos
prius tristes uiderant et plangentes, subito delitescerent et uelut
fumus euanescerent.

XIII Videns autem Petrus quod demonstrata esset multis
antea flentibus gloria eius, gratias egit domino Iesu Christo
dicens: Digne tu solus, domine, in altum porrecto uertice

! per crucem enim /|traxit omnia GL omnia traxit f/|hec (pro hoc
primo) CC hec D | * imperium mortis PCD | aper (i. e. aperuisti, uide
infra) ante imperium C | tu michi Δ᾽ |aperuisti tu Οὐ || * deus post eorum
E || * in passione Petri f | et ante uiderunt om L | tunc uiderunt CD |
7 uertice cum Lf uirtute ABCDEG | 9 ita] ipsi 4 | illi ipsi] illusi Z ||
* incrudeli C | incr. carnifices (om et) .4| exultari 8 || !! tristes prius 4 |
uiderant] uiderunt fuit in 4 sed correctum est | contabescerent unimo f |
ueluti / | '* uanescerent Δ || ! porrecto in altum 4 in altum om PB |
prorecto C

"ΠΣ per crucem ... mortis imperium om c | per crucem enim ὁ |
3 quod d | imperium mortis ὁ ||? et horum omnium ae et eorum omnium ὁ
et istorum oculos omnium c | thronum pro et horum d || * et ante his om c |
dominus c | oculos lugentium c || * fundentium c || * uexillorum pro de
floribus rosarum c ἢ 7 in uirtute (in uexillo c) crucis | erectum (derectum a) |
petrum stantem erectum c | librum aureis litteris scriptum c | a domino c |
3 quod fideles populi uidentes e || * gaudere coeperunt in domino et
laetari et ridere ad (coeperunt gaudere et laetari in domino et ridere c) |
et ridere om bc|illi om || *—'* carnifices et increduli timore et. admira-
tione percussi discederent (om uidentes . . . euanescerent) c || Ὁ laetari
et ridere || !! et plangentes subito delitescerent om | et flentes euanesce-
rent | * gloria eius multis flentibus (gl ei. cunctis inibi fidelibus 6) |
agebat | Iesu Christo om c || '* dicentes d | post dicens add e ex Mar-
cello: Gratias tibi ago, pastor bone, quia oues, quas tradidisti michi
comparciuntur mecum de gratia tua. commendo tibi gregem tuum, quem
per lignum crucis precioso sanguine redemisti. deinde pergit: digne enim
tu solus Christus etc.| digne tu domine (om solus es) c | digne tu qui ὁ |
domine om abde | ex alto uertice (exaltato uertice c)

|Ip.7?

16: MARTYRIVM BEATI PETRI APOSTOLI

erueifixus es, qui totum mundum ἃ peccato redemisti. te imi-
tari etiam in passione optaui; sed rectus erucifigi non usur-
paui, quia nos ex Adam puri homines et peccatores nati sumus,
tu uero ex deo deus, et lux uera de uero lumine ante omnia

5 saeeula, in fine saeculorum pro hominibus homo sine contagione

hominis fieri dignatus, redemptor hominis gloriosus existis. tu
semper rectus, tu semper excelsus, tu semper altus. nos
Secundum earnem primi hominis filii sumus, qui principale suum
demersit in terram. cuius lapsus significatur specie genera-

10 tionis humanae: sic enim nascimur ut proni uideamur in terram

effundi, et quod ad dexteram est hoc ad sinistram sit, et quod
ad sinistram hoc ad dexteram fiat, eo quod in auctoribus huius
uitae mutata conditio est. hoc enim putat mundus iste dextrum
, duod est sinistrum, in quo tu nos, domine, sicut Niniuitas

15 inuenisti, et perituros tua sancta praedicatione | liberasti.

XIV Vos uero, fratres, quibus est proprium audire, aures
cordis apponite, et nune quae annuntianda sunt uobis cognos-

3 quia on BCD|nos domine B CD nos om f | * ex uero f| omnia om A |
5 pro omnibus eine contagione hominis homo fieri f | pro hominibus ho-
mini* fieri (om sine contagione) 4 || * dignatus es E | existens f | " altus cum
EGLf fuisse uidetur idem in A sed erasum permanens B CD | nos tamen E;
$ suum om Gf' || * dimersit CDEG |lapsus significat speciem f | * nascitur
ut pronus uideatur .í | generationi (sic) nascimur B CDL | in terram uide-
amur EGLf| '' dextram 4 sed paulo infra dexteram | hoc om D | 33 sit
BCD | * nos tu EGL nos om f tu om CD | domine| quos add f || 5 et
om f || * quibus proprium est ACD quibus est audire promptum f || "7 uobis
sunt f | agnoscite Af

! & peccati dominio liberasti et ad sidlestam patriam redeundi ad-
itum demonstrasti c | redimeres e || * crucifigi nolui c | * puri om | et pec-
catores om | * deus ex deo c | lumen de lumine natus extitisti c | ex
uero lum. e|| ^? ante omnia gaecula... gloriosus om | δ extitisti ἢ ? tu
altus (om semper rectus tu semper excelsus tu semper) «d tu semper
erectus tu excelsus tu altus b (item e sed sub finem tuque super omnia
altissimus) tu semper erectus tu altus tu exceleus qui nos & profunda
mortis caligine tua praedicatione liberasti c qui pergit: quapropter am-
plector libens lignum uitae, in quo tu, domine, affixus omnia traxisti
et in quo nos aeternae mortis uinculis absoluisti, est enim gratia in eo
incomparabilis et amor indeficiens et inrecessibilis. nunc ergo laudes
tibi refero, Iesu fili dei, non solum ore etc. omissis uerbis 16, '!—18, *! nos
secundum carnem . . . ait itaque de cruce: gratias tibi ago || * carnis ori-
ginem | principium || * dimersit a| lapsum significat species || 9 in terram
uideamur || ! est om ὁ || '* eit i auctoris uitae || ? imitata (mutata e) | hoc
enim domine e || *^ sinistrum est | tu om | domine om | in nineue ἢ 16, *—
18, *' uos uero fratres . . . materialiter existit om

A LINO EPISCOPO CONSCRIPTVM 14 17

cite, scilicet omnis naturae mysterium et omnis factae consti-
futionis initium. nam primus homo, cuius genus in specie ego
habeo, misso deorsum capite ostendit olim perditam generatio-
nem. mortua enim erat generatio eius et nec uitalem habebat
motum. sed traetum misericordia sua principium uenit in mun-
dum per eorporalem substantiam ad eum quem iusta sententia
in terram proiecerat, et suspensum in cruce per speciem huius
honorandae wuocationis uidelicet crucis restituit, et constituit
nobis e& quae antea hominum iniquo errore immutata fuerunt,
praesentia uidelicet pro sinistra et quae pro sinistra ducebantur
aeterna. siquidem dextera glorificans omnia signa ad propriam
mutauit naturam, sicut bona intellegens quae non putabantur
bona, et reuera benigna quae maligna aestimabantur. unde
dominus in mysterio dixerat: 'Si non feceritis dexteram sicut
sinistram et sinistram sieut dexteram, et quae sursum sunt
sicut deorsum, et quae ante sicut quae retro, non cognoscetis
regnum dei.' Istam ergo sententiam in me produxi, fratres;
et haec est figura qua me pendentem oculi carnales conspiciunt.
Scema est enim primi hominis. uos uero, dilecti mei, haec
audientes et quae auditis ad perfectionem conuertendo et con-
uersando ducentes, sicut de primo uestro errore ad certissimam
fidei stationem redistis, ita perseuerate currentes et ad quietem
supernae uocationis tendite bene eonuersantes. uia enim qua
illue iter agere debetis, Christus est. oportet igitur cum Iesu
Christo deo uero superascendere crucem, qui est constitutus
nobis sermo unus et solus. unde et spiritus dieit: 'Christus
est uerbum et uox dei. uerbum siquidem significat istud rectum

14—! euangelium Aegyptiorum [| 3577?" unde haec petita sint nescimus

—"ÓÜ — —

! institutiónis 44 | * ego in specie G [ * generatio eius erat 44 | motum
habebat 4| * tactum BCDL || * deiecerat PCD | deiecerat in terram € |
spetiem € | huius om 4 || * honorandae cum Ef horrendae 4BCDGL | et
constituit om BCD | 9 mutata fuerant A || ' scilicet 44 | praesentia uidelicet
ut aeterna et aeternm ducebantur ut praesentia et dextra sinistra / || !! si-
quidem ille f | ut dextera (dextra G) glor. et omnia signa B CDEGL | dextra
A dexteram f || "2 acilicet bona A | intelligens codd sed uide tnfra 18, 15.22 |
M dixit E | dextram AGL || '5 dextram A4Lf | sunt om CDEL || '5 sicut ante
deorsum bis E sed priore loco uidetur deletum | sicut quae deorsum 4 ||
" sententiam scripsi cum AL scientiam BCDEGf | perduxi 8 | 185 aspiciunt
A respiciunt BCD | "5 enim est A|fratres mei dilectissimi 4 || ** audistis
E|ad om Gf'| profectionem C | et conuersando om ὦ || ** uestro primo / ||
3 perseuerare curantes 4 | et om 4A || 33 uocationis] add uestrae CDGL ||
** quae constituitur 4 || 35 solidus et uiuus f | dixit 4 | ? siquidem cum
4 quidem BCDEGL | caeterum uerbum f

2

15

90’

25

18 MARTYRIVM BEATI PETRI APOSTOLI

lignum in quo crucifigor. et quia uox proprie corporis est,
quod liniamenta recipit quae diuinitati non imputantur, lateralia
crucis humanam praetendere noscuntur naturam, quae immu-
tationis errorem in primo homine passa est, sed per deum et
5 hominem ueram intelligentiam recuperauit. ipsa namque di-
sciplinae clauis in medio astricta est, conuersione uidelicet et
conuersatione atque cum fide paenitentia hominis.
XV Et haec dicens alacri uultu et facie serena sic excla-
mauit in orationem erumpens: Ista tu mihi, domine Iesu
10 Christe uerbum uitae, nota fecisti, et reuelanti tibi quae dixeram
de ligno a me praedicato gratias ago. non corde cui saepe
indecens quiddam subrepit, non labiis istis confixis, nec lingua
per quam uerum et falsum procedit, neque uerbo articulata et
materiali natura producto, sed illa uoce gratias ago tibi, rex
15 bone, quae per silentium intellegitur, quae non in manifesto
auditur, quae non per organa oris corruptibilis procedit, quae
non carnales aures percutit, quae non a natura corruptibili
pereipitur, quae nec est terrea nec in terra dimittitur, quae
in libris materialibus non scribitur, neque quemquam materialiter
20 patitur moueri, neque materialiter existit. illo inquam spiritu,
lesu Christe domine et magister meus, gratias ago tibi, quo
te credo, quo te intellego, quo te diligo, quo te teneo, et uoce
qua te alloquor, qua te interpello, quia tu toto et modesto

3 naturalia /' | ? immutationes erroris . | humana 2) || * sed per] semper
(ε || 5 scilicet.i [ ? in oratione CD | prorumpens Z | mihi tu f || ? uerbo uitae
BCD uerba uitae / | reuelantis ^ 3 .f reuelandi E | dixerim Z ἢ 13 sub-
ripit 4DEG/ surripit L|carni affixis / | " uerum uel falsum f | producit
BCD producitur GL | articulato 2 [1 * tibi ago 6} '5 intellegitur cum D6
intelligitur 4B ΕΖ | ** corruptibilis oris f | 15. 5 procedit . . . corruptibili
om per homoeotel f | " carnales om .1 ! nec natura .{ || '* percipitur in
rasura Á| quae non est BC quae neque est f/| terrea cum .4 terra BCDGL
e terra Ef | in terram 4! demittitur 4 || 91.79 neque quemquam . . . existit
om BC| '? nec quemquam EGL || * patitur mori 44 mouet £ monet ECL
patitur moueri ego correxi (cum D?) | materialis existit EGf | illo namque
4 | *! Iesu om BCD | domine Iesu Christe f| quo te diligo, quo te credo,
quo te intelligo .4 || * intellego cwn BCDtz | ** quia cum BCDEGL qua
-Áf | tu om L tu toto et om BCD

9-19, ! pro illo inquam spiritu ... intellegibilis es leguntur haec:
ait itaque de cruce: Gratias tibi ago, domine Iesu Christe, non solum
corde (n. s. c. om δ), non solum uoce, sed et spiritu quo te diligo quo
te alloquor quo te interpello quo te teneo quo te intellego (non solum ore
sed et corde, non solum uoce sed et spiritu quo te diligo quo te teneo
quo te intelligo c)

A LINO EPISCOPO CONSCRIPTVM 14. 15 19

tantum spiritu intellegibilis es. tu mihi, domine, pater et
amicus, auctor et perfector salutis, tu desiderium, tu refrigerium
et tu satietas. tu | mihi omnia es, et omnia mihi in te sunt. | c. se" r
tu mihi totum es, et totum quod est tu mihi es. tu es enim
mihi omnis. in te uiuimus, mouemur et sumus. et ideo te 5
ut omnia habere debemus ut tu des nobis illa quae promisisti,
quae nee oculus uidit nee auris audiuit nec in cor hominis
ascenderunt, quae praeparasti his qui diligunt te. haec custodi
seruis tuis, haec tribue atque largire, quia tu es pastor aeternus
et summe bonus, uerus filius dei. tibi commendo oues quas 10
tradidisti mihi. tu eas in ouile tuum aggrega et conserua,
quia tu ostium ouilis et ostiarius, tu pascua, tu aeternae uitae
refectio. tibi gloria cum patre et spiritu sancto nune et in
omnia saecula saeculorum.

5 Act. 17, 28} *—* 1. Cor. 2, 9|? Ioh. 10, 11|| 12 Ioh. 10, 3; 9

! intellegibilis cum G | pater et amicabilis actor f || * amicu* ἐπ rasura
A (fuit amicus tu) | tu auctor CD | et perfector om BCD | prefector L || ? et
prius om f et tu mihi satietas BC || * tu enim mihi es omnia P CD enim
om Ef|* ut prius om A | habemus BCD | tu om 4A || * ascendit BCDEG |
iis f£ | te diligunt C || * tribue atque erasa A || '? dei filius BCDEGL || λ mihi
tradidisti 4| congrega E||'? hostium CD | hostiarius PCD | ouile EGLf |
et aeterna refectio f

! tu mihi, domine, pater...satietas om || 3 et omnia mihi in te sunt
om || 4 totum quod est tu mihi totum et nihil aliud nisi tu solus | tu (enim
add e) es omnia (pro totum ... es omnia Aabet tu totum in omnibus c) |
δ in te sumus (uiuimus be) in te mouemur (et mouemur δὴ) (per quem
uiuimus mouemur et sumus c)| et ideo te ut parentem (patrem e) ut
fratrem (pastorem e) ut omnia habere debemus (te deum per omnia semper
habere deb. e) | * et ut tu ad ut et tu b et ut om e| nobis des (tu nobis
quaeso da e) | post mouemur et sumus pergit c: cumque haec de cruce
loqueretur, conuenit innumerabilis multitudo, maledicens cesarem nero-
nem ita ut etiam eum incendere uellent et ineffabilem planctum super
eum facerent. petrus uero glorificabat deum dicens: (sequentia ex Mar-
cello desumpía sunt): gratias tibi ago, iesu bone pastor, quia oues quas
tradidisti mihi compatiuntur mihi. peto αὖ participentur mecum de
gratia tua. commendo tibi eas, quas proprio cruore acquisisti, ut non
sentiant sine me esse, te habentes per quem ego gregem commissum
regere potui. dein pergit: te igitur mereantur habere custodem, te pa-
trem, te fratrem, te largitorem donorum quae nec oculus uidit etc. |
* ascendit ad | diligentibus te c| haec tribue c ||? seruulis (seruis e) |
haec concede ouibus a te redemptis c | largire eis e | pastor aeternus et
summe 07 || * et uerus dei filius | tibi commendo... refectio om || 13 tibi
gratia b | qui ante cum c | sancto uiuis et regnas in saec. saeculorum. amen
€| per cuncta ad in cuncta ὃ qui in cuncta permanes saec. saec. e
ον

90 MARTYRIVM BEATI PETRI APOSTOLI

XVI Et mox ut omnis plebs magna uoce amen reddidit,
Petrus spiritum tradidit. statimque Marcellus nullius expee-
tauit sententiam, sed uidens quia beatus expirauit apostolus,

1. 700 ΒΜ propriis manibus deposuit corpus sanctum de | eruee et lauit

b

10

illud lacte et uino optimo, terensque masticae et aloés minas
mile quingentas et myrrae ac folii, atque stacten cum caeteris
uariis aromatibus alias minas mille quingentas, eondiuit eum
diligentissime. melle quoque Attico nouum repleuit sareophagum
et in eo corpus aromatibus perlitum collocauit. in ipsa autem
nocte eum Marcellus ad sepulehrum ipsius uigilaret, et ardenti
eius desiderio fleret — statuerat enim in uita sua non separari ἃ
doctoris sui amantissimi sepultura —- uenit ad eum beatus

! et ante mox om BCD | respondit BCDL | amen post respondit Z ||
* sanctus apostolus emisit spiritum Δ [3 exspirauit C||* humeris pro-
priis 4 |sanctum corpus BCDEf | corpus sanctum de cruce deposuit A1
5 ac uino optimo CDGL | uino optimo et lacte 4 | masticis f£. mastic [/]] B
mastiches H aloe CDEL aloe G | m(i)nas (1 exp.) € (sic et infra) | * et folii
CD | stacthen A4 stactem PCD stactes Δ] caeteris om BCD || * nouo £Z|
sarcofagum (Δ || '? sepulcrum E sepulchrum eius 6 ipsius sepulchrum ἢ |
" sua 0om.d | sepulchro f/H || "2 uenit om C

—— ————— — — —À — — — —À —

* statimque (Marcellus add a) ut plebs omnis (omnis populus c)
reepondit (respondisset 5) amen, Petrus (om c) reddidit (emisit c) epiritum
(et in hac plebis confessione migrauit ad christum add be) | spiritum]
add c ex Marcello: et mox apparuerunt ibi uiri sancti nimio splendore
&ccincti, quos nemo uiderat ante nec postea uidere potuerunt, qui dice-
bant se de iherosolymis ad eius obsequium aduenisse. ipei igitur uiri
dixerunt ad omnem populum: gaudete et exultate, quia patronum ma-
gnum et intercessorem continuum meruistis habere apud dominum iesum
chri&tum. post haec tulerunt corpus eius non expectata alicuius licentia
una cum marcello uiro illustri, qui relinquens symonem petrum secutus
fuerat et lauerunt illud etc. | Marcellus] add unus ex discipulis eius
eum suo fratre apuleo e | non exspectata alicuius sententia "} 5 sed uidens

. apostolus om || ' sanetum om | corpus eius be | de cruce om ad |
* lacte et om|de uino opt. | tereneque ... diligentissime] mirra etiam et
masticae et aloe et stacte (et stactae et aloe c) et folio cum (ceteris c)
aromatibus eum (om e) ex omni parte liniuit (eum linierunt et posuerunt
in sarcofago nouo ad therebintum iuxta neomatiam in loco qui dicitur
uaticanus reliquis omissis c) | * Attico] optimo | nouum om | atque ita
eorpus eius in sarcophago (sarcophagum ὁ) conditum || ? collocauit] add
in loco qui dieitur uaticanus iuxta uiam iriumphalem ubi totius orbis
ueneratione celebratur in pace e ! ad quem ueniens ipsa nocte Petrus
sic uigilanti (semiuigilanti e) dixit ei: Marcelle pro in ipsa autem nocte
. .. beatus Petrus (eadem nocte uenit beatus petrus ad marcellum adhuc
uigiluntem et ait ei: marcelle e)

A LINO EPISCOPO CONSCRIPTYM 16. 17 21

Petrus. quem uidens Marcellus et contremiscens illi uelociter
assurrexit stetitque ante eum. cui ait beatus apostolus: Frater
Marocelle, non audisti uocem domini dicentis: *Relinque mortuos
sepelire mortuos suos'? Et Marcellus ait: Care magister,
audiui. Tunc Petrus ad eum: Ne ergo quasi mortuus mor-
tuum uidearis sepelisse et flere, sed quasi uiuus uiuenti et
gaudenti melius collaetari, relinque mortuos sepelire mortuos
suos. tu autem, ut per me didicisti, uade, annuntia regnum
dei. Quod cum gratia multa cunctis fratribus Marcellus indi-
cauit, et meritis sancti Petri ex omni parte fides credentium a
deo patre confirmata est in nomine domini nostri Iesu Christi
et in sanctificatione spiritus saneti.

XVII Nero autem ceomperiens beatum Petrum obisse,
quem artare non interficere iusserat, misit ut comprehenderetur
Agrippa praefeetus, quoniam Petrum non cum sua sententia

3—4 Matth. 8, 22 (Luc. 9, 60) || δῦ Luc. 9, 60

* adsurrexit € | et stetit 4 | ait om L | &postolus] petrus 4 |
3 audiuisti H | δ tum EG | noli ergo .. . flere (om et) fH | * sepelire
BCD | tamquam ΛΗ | * collaetare et C conl(a)etare PDfH conlaetari EG |
et relinque JC | * sicut per me 4 uade et BCD | * cam multa gloria A |
marcellus fratribus indicauit (om cunctis) 4 || !9 suffragiis fH || "1 iesu
christi domini nostri BD || '* in om L | sancti spiritus ΔΗ͂ ἢ '* obiisse ΛΕ |
* artari AEL arctare ΛΗ adstare C | et non BCD | interfici A || '* quo-
niam] d A | non om A | non cum soa sententia Petrum f/H

————— —

! at ille tremefactus surrexit et stetit ante eum || * dixit (dixitque
be) ei Petrus (cui petrus c) | frater Marcelle om || * relinque] dimitte c ||
4 care magister om || ^ et Petrus | ait add c ad eum om abcd | ne ergo
... flere] uide ergo ne me lugeas quasi mortuum c | mortuus om e|
curasse uidearis|et flere om|sed quasi uiuentem | et gaudenti melius col-
laetari om | sed quasi uiuenti congaude c || * relinque . . . regnum dei]
reputabitur tibi & domino haec merces operis tui e | et corpus meum
relinquens omnibus praedica uerbum domini omnipotentis c || * quod cum
gratia dei mane cunctis fratribus indicauit (mane autem facto cunctis
fratribus hanc retulit uisionem c) | quorum fides ac deuotio meritis sancti
(beati c) Petri ex omni parte (plurimum c) confirmata est | in nomine
dei patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi filii eius domini nostri
(in nomine domini nostri iesu christi [om in nom. dei patris omnip.] be)
et in (om b) sanctificatione spiritus sancti, cui est honor et gloria et
imperium (om b) per infinita (om e per inf. saecula d) et immortalia
(om b) saecula saeculorum. amen (praestante domino nostro iesu christo
qui uiuit et regnat per omnia saecula saeculorum. amen. c) | explicit
passio sancti petri apostoli add e

29 MARTYRIVM BEATI PETRI APOSTOLI A LINO EP. CONSCR. 17

interfecerat, quem disponebat per uaria punire supplicia. quere-
batur enim se ipsius praestigiis desolatum Symone suae salutis
praesule, et dolebat pro tanti amici casu qui sibi et reipublicae,
ut fatebatur, commoda praestabat innumera. Agrippa uero
δ interuenientibus amicis obtinuit ut praefectura carens priuatus
et contemptus domo propria degeret. sicque furorem Caesaris
deelinauit, sed ultionem diuini iudicii non euasit, quam mox
terribiliter expertus interiit. denique conuertit crudelissimus
Nero animum ad persecutionem eorum quos didicit beato Petro
10 familiarius adhaesisse, ut uel eorum poenis de Petro satiaretur.
beatus uero apostolus fratribus hoc per reuelationem innotuit
et qualiter feram bestiam declinarent insinuauit Nero siquidem
uidit per uisum sibi sanctum astare Petrum et dirissime ἃ
quodam iussu ipsius flagellatus audiuit: —Contine manus,
15 impiissime, a seruis domini nostri Iesu Christi, quos nune tenere
non poteris. Vnde parum pauefactus quieuit. erant quoque
fratres simul laetantes et exultantes in domino, confortati saepe
uisione beati Petri apostoli, glorificantes dominum deum pa-
trem omnipotentem et dominum lesum Christum eum spiritu
20 sancto, cui est gloria, uirtus et adoratio in saecula saeculorum.
amen.

* à sy(i)mone Z/H | ?* casu amici /H || * uero om A || * optinuit EGL |
* contemptus scripsi cum CEfH contentas 4BDGL | in. domo fH |
* expertus terribiliter ^4 | deinde 4 | crudelis C | " persequutionem € |
petro beato C | ἢ adhaerere BCD | '* hoc fratribus .4 || !? ferocem .4 |
18 per uisum uidit sibi ΔῸΣ sibi per uisum uidit L| per uisum sibi sanc-
tum petrum astare (adstare C) uidit BCD | adstare CGH | durissime .4 |
'^ illius 4 || '5 domini mei 4 | Chrieti om BCI) | quos uincere (om nunc) Z ||
" simul fratres 4 | exultantesque P CD || '* dominum ante deum om ΕΗ !
deum om CDL | 135. cum spiritu sancto cum ELG om 4 cum sancto spiritu
BCDfH | * cui est honor et potestas et uirtus et aeternitas adoratio
et iubilatio decus et imperium per aeternorum saecula saeculorum 4 |
*! amen] add explicit martyrium beati petri apostoli BI) explicit passio
sancti petri apostoli GL martyrii beati Petri apostoli a Lino papa graece
scripti orientalibus ecclesiis traditi et subinde in latinum conuersi
finis ΛΗ

PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 1 23

Passio sancti Pauli apostoli. icem
I Cum uenissent Romam Lucas & Galatia, Titus a Dal-
matia, expeetauerunt Paulum in urbe. quos eum adueniens 5
Paulus uidisset, laetatus est ualde et conduxit sibi extra urbem
horreum publicum, ubi cum his et aliis fratribus de uerbo uitae
tractaret. coepit interea colligere multitudinem maximam, ad-
ieiebanturque per eum fidei multae animae operante gratia dei,

ita ut per totam urbem sonus praedicationis et sanctitatis ipsius 10

? martyrium pauli apostoli ἃ lino episcopo conscriptum P mar-
tyrium beati pauli apostoli ἃ lino episcopo conscriptum / martyrium
gloriosissimi apostoli pauli & lino episcopo conscriptum C martyrium sancti
pauli apostoli ἃ lino episcopo romano graeca lingua conscriptum et
ecclesiis orientalibus destinatum V cui consentiunt codd Paris lat 5306.
13769. 16821 Vat lat 1188. 1272 Casin 142. 147 ilem Sessor 49 (sed
ab anolino pro a lino) Flor bibl national II 1, 412 martyrium sancti
pauli apostoli à lino episcopo romano conscriptum et ecclesiis orientali-
bus destinatum Z Bruzell 5519—26 (sed om apostoli) martyrium pauli
apostoli a lino episcopo de graeca lingua in latinum conscriptum et
orientalibus ecclesiis traditum aris 5296 passio sancti pauli apostoli
& beato lino episcopo petri apostoli discipulo graece edita et ecclesiis
orientalibus destinata Paris 14301 passio sancti pauli apostoli a lino
episcopo romano conscripta et ecclesiis orientalibus destinata Paris
2213 Bern 94 passio 8. pauli apostoli & lino episcopo romanae ecclesiae
graeca lingua conscripta et ecclesiis orientalibus destinata Monac 4631
Lini episcopi de passione Pauli tradita ecclesiis orientalium et deinde in
latinum conuersa: liber secundus / ^ passio s. pauli per beatum linum
conscripta Bruxell 380—82 passio sancti pauli apostoli a lino episcopo
romane ecclesie greca ligwa (sic) conscripta Vindob 3785 martyrium
sancti pauli apostoli Δ΄ passio sancti pauli apostoli reliqui codd fere
omnes, (temporis nota 11 kal Julii saepe praemissa aut addita passio
sancti pauli quae est pridie kl. Julii A. interdum inscribitur tantum sancti
pauli apostoli ut in París 14363 uel de sancto paulo apostolo uf in
Paris 17630 vita sancti pauli apostoli Paris 12604 commemoratio
iterum s. pauli París 5280 | * dum uenissent É | nam ante cum uenissent
4S. et multi codd qui textum fuit uir quidam . .. docens ea quae sunt
de domino Iesu Christo praemittunt, ut Paris 5322. 5328. 11757. 16787
(sed cum uenissent 7' Sessor 49 Paris 12604 alii) | uenisset CDFGR mf |
titus ἃ tracia lucas a dalmatia Marcian 118 | galacia CR | et titus &NTUf |
dalmachia M dalmacia Δ || δ ueniens... et uidisset JJ |inuenisset MB |
5 conduxit eos ... ad horreum 76 |? hospitium om publicum MA | cum
esset et JW || * et coepit Γ΄ maximam om C | et adiciebantur DCEILMRW ZT' |
* animae multae NOT.X multaeque animae saluabantur W/ operante de
gratia DFGf Christi operante gratia M Christi operante nirtute E coope-
rante gratia dei NTQU X || 19 per totum orbem ὦ | sanctificatus X | eius
EMR ipsius om NTQU.X

24 PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 1

fieret, et exiret fama per uniuersam eirca regionem de illo. iam
enim admodum innotuerat orbi Romano signis et prodigiis et
doetrina multa atque mirabili sanctitate. eoneursus quoque
multus de domo Caesaris fiebat ad eum credentium in dominum
5 lesum Christum et augmentabatur eotidie fidelibus gaudium
magnum et exultatio. sed et institutor imperatoris adeo illi
ἐν. 115 ΒΜ est amicitia copulatus, uidens in eo diuinam | scientiam, ut se a
eolloquio illius temperare uix posset, quatinus si ore ad os
illum alloqui non ualeret, frequentibus datis et acceptis epistolis
10 ipsius duleedine et amieali colloquio atque consilio frueretur,
et sie eius doetrina agente spiritu saneto multiplieabatur et
amabatur, ut lieite iam doceret et à multis libentissime audiretur.
disputabat siquidem eum ethnieorum philosophis et reuineebat
eos, unde et plurimi eius magisterio manus dabant. nam et
15 seripta illius quaedam magister Caesaris coram eo relegit et in
eunetis admirabilem reddidit. senatus etiam de illo alta non
medioeriter sentiebat.

! fieret] exiret 7 | et fama uenerabilis fieret & et exiret fama
uenerabilis M fama exiret post de illo BCI | famam | circum “8
cirea om MRVf Bern 94 | famam repetit W'| * quemadmodum NTQUX
admodum om B H'|urbi romanae JCI Vind 3755 Marcian 115 innotuerat
toto orbi MR | ? admirabili A Paris 5323. 11757 mirabilia sanctitatis
NTQUX | concursio quoque multa fiebat de domo caesaris NTQ.Y | con-
uersjio... multa U|* in christum dominum Β΄] in domino iesu christo
NOT X | * augmentabantur JF|cotidie om R|fidelium F | * magnum om
BCIR | et alterum om NROQTU | institutio .. . copulata W'| caesaris &CMA |
imperatoris] add seneca nomine AY Paris 5322. 5323. 107357. 16737
nomine seneca 5 | est illi Cf | " in amicitia R | sentiam Ü sententiam Laur
XX,3|ut ipse |a colloq. eius 407 X eius a colloquio uix se temp. p.
R|uix temperare LM temperaret ΗΠ] posse HW || " et quatinus J' qui tamen
MR quominus f| ad eum ... loqui MAR | illum ore alloqui (05 ad os) D ||
* propter imperatorem non audebat MH Paris 11757. 16737 | frequentius
W | epistolissuis NO TU X || * illius dulc. M A | dulcedinem H^ | amicabili /
(m2) M NROQTU Xf Bern94| alloquio DG | atque consilio om AS W' Paris 5.322.
5423. 11753. 11757 et consilio MR consilio . . . sic eius om NOTUX | frue-
batur EK A? (in ras) || " atque doctrina .V | gentes ἢ augente ἢ ΕΘ Καὶ (m?)
f|spiritui WW |sancto spiritu L| " diligebatur DGf|a multis et Q ἢ hue-
usque codd Paris 10864, 11757, 12604. 143301. 18731. 17 630 collati || 15 helm-
corum JM | reuincebat iudeos δ ΚΠ ΖΓ Paris 5280, 5296. 16821 || ^ et prius
om U | illius mag. Θ΄ ΕΠ ΖΓ Paris 5250, 5296. 16521 | se subdebant M se
aubledebant A (sed le exp)| ' ipsius ΒΟ ΚΙ ΖΓ | quidam DFGAMT/
Paris 5306. 5357. 11153 Vind 3785 | magisteriis pro mag. Caes, |
enesaris uidelicet seneca /) | coram illo f| legerunt H^ legerit Ὁ} " ammi-
rabilem BCIALNPOQRTUVFV W XZ Sessor 49 alii | senatus autem NTUX |
" sentiebant. W || hucusque. Paris 5306 coltatus

PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 9 25

Ill Quadam denique die, cum Paulus doctiinae inseruiens
eirea uesperam in cenaculo editiori turbas alloqueretur, quidam
Patroclus, delieiosus et pincerna regis, ipsius se subducens
aspectibus abiit ad horreum ubi Paulus hospitabatur, ut audiret
documenta uitae perpetuae. inuitatus enim ad hoc et animo 5
ductus iam fuerat & consodalibus suis et Caesaris amicissimis,
qui de eius familiari obsequio Pauli monita sectabantur. sed
cum prae multitudine populi ad eum introire non posset, ascen-
dit ad fenestram excelsiorem, et secus eam sedit ut uerbum
dei commodius posset audire. desiderabat namque feruenti 10
animo Pauli sermone refici. sed cum Paulus in longum pro-
traxisset sermonem et iuuenis somno fatigaretur, diaboli maligni
inuidia dolens super dilectionem uerbi dei et ipsius apostoli
quam studiosius adolescens habebat, fecit iuuenem paululum
dormitare; eadensque de fenestra satis excelsa spiritum exalauit. 15
quod eum mox Neroni reuertenti & balneo fuisset nuntiatum,
qui multa frequentia dilectum sibi iuuenem requirebat, con-

! qua C |? uesperum Paris 11753 | editiore AS Paris 5322. 5323 Bern 91
ediciore Marc 118 aedituorum P editioni "Γ΄ excelsiori DG elatiori F altiori
R altiorem m prolixius NQTU.X diutius Vat 1188 Sessor 49 Vind 3785 |
3 deliciosus iuuenis 7" delicius Q religiosus W|subdens Q || * &d hospitium
pauli A/R || * uerbum uitae perp. documenta Q doctrinam uitae p. MA |
eterne D | hucusque Marcian 118 collatus | idem enim BCI imitator DG
inmitator F | enim om OP || * doctus DFG K (m 1 sed m 2 correxit duc-
tus) P (m 1 sed $1 2 ductus) MR. Bern 94 inductus f | et Caesaris amicis-
emis om MRF et ceteris &micissimis E (m 2) N | amicis suis .Y ἢ ex
eius f/| familia VW | sequebantur MR | sed cum iam (1 cum om X || * poseit
W | non possent, patroclus unus ex eis AOTU.Y || * et secus eam sedit om
MR || 19 possit U/| audire posset F | namque om L | desiderabat enim / |
animo feruenti M || 1" sermonibus PBCEILZIY | longum paulus J/ || 13 gra-
uaretur DGf | maligni om DFGKMRIVf | 13 dolens] qui dolens BCEIZDI
dolentis Z/ magnanimitudo (sic) FP | dilectione H NOPRTU.X406f | uerbi
om f | '* studiosius cun ARSJXY. Sessor 49. Bern 94 Paris 5322. 16821
etudiosus PBUEHIALMNOPOTUV W ZI'A0f studiose DG | adibat A habe-
batur PF | fecit illum L| paulisper DFGf || '5 ualde excelsa DG satis excelsi
H satis excelsi caenaculi B (sed cenac.) (11 ΖΓ Paris 5357. 16821 ualde
excelsa coenaculi κα satis excelsa om MR | exhalauit 40 || hucusque Paris
16621 collatus | '* quo C| cum om BCEILZI' mox om M quod mox cum
ASY 40 Paris 5322. 5323 Sessor 49 quod mox ut L | a balneo reuertenti H |
fuerat PCEILZT' | " cum multa frequ. (o qui) DFGKMRf | instantia
Sess. 49 (m 1 in ras) | requirebat] pergunt et paene usque ad mortem
contristatus super eum lamentabatur. post uero tempus planctus statuit
MR | contristatus est rex cum AES Paris 5322. 5323. 11753 Sessor 49
Vind 3785 | rex om NOT unde contristatus est rex J/ contristatus est
enim rex 4 Paris 5357 contristatusque est rex FA (m 2) U contristatus-

26 PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 2. 3

tristatus est rex usque ad animam super mortem Patrocli, statu-
itque alium pro eo ad uini offieium, ut ei porrigeret poeulum.
III Paulus uero statim eognoseens quod gestum erat per
spiritum, dixit ad plebem: Viri fratres, inuenit locum malignus

5 ut uos temptaret. sed dominus Iesus Christus more solito eius
nequitiam eonuertet ad suam gloriam. ite igitur foras, et
inuenietis iuuenem Caesaris delieatum ex alto cecidisse et iam
nune iacere exanimem. quem leuantes ad me huc afferre sata-
gite. Illi uero concito gradu pergentes confestim iuuenem
10 mortuum attulerunt. mirabantur autem turbae, quomodo Paulus
rem gestam ex ordine eognouisset sibi nemine nuntiante. dixit
itaque Paulus ad turbas: Nune fides uestra parebit erga domi-
num lesum Christum. tempus est enim, ut semen aeternae
uitae in bonam terram deueniens centuplicata satione fruetifieet.
15 aecedite ergo plena fide ad dominum deum nostrum, et depre-
eemur illum ut restituatur anima eius in istud iuuenile eadauer,
uiuatque melius quam uixisset. Et eum ingemuissent uniuersi
proeumbentes orationi, ait Paulus: Adolescens Patroele, surge
et narra quanta tibi fecerit deus. Ad quam uocem mox

5—M Lnuc, 8, 8 al.

que est (om rex) DGFf et contristatus est rex LZJP Paris 5280. 5296
Bern 94 contristatus usque &d animam est (om rex) BCI| * super morte
BCDFGHIKLTV XZf Vat 1188 Bern 94| patrucli X | * pro eo om DF |
uini om B CIL | ad suum officium ENOTX |sui {Π| Auc usque codd OPQU
WXFAO0 Vat 377. 1188 Sessor 49 Bern 94 Vindob 3785 Florentini octo collati
sunt | " non multo post /| cognoscens statim A Z agnoscens A per spiritum
sanctum JM per spiritum (s) quod gestum erat D FG K MRf per spir. post
ad plebem NT || * malignus spiritus MT malignus diabolus N locum post
malignus J)F6f' || * tentaret / | dominus noster NT | " malitiam MZ | eius
mal. more solito MA | ad suam conu. gl. MA | uertet NT | igitur ite D FG |
foras| fratres N7 V || Τ iam nune om ἢ || * nune om DF (sed m 2 in marg
add) G/ | huc ad me H huc om R | deferre DGf || * illi ergo f | concito
gressu /'| currentes NT | confestim om MA | exanimem VT || Ὁ mortuum
iuuenem ἢ Ft | detulerunt f| mirati sunt namque omnes quod NT | Paulus
om M | ** ex ordine om £F || * paulus uero dixit (nit A) eis ME | nunc
manifestabitur fides M | fides uera ASV/ | apparebit Paris 11753 mf |
dominum nostrum ἢ F6 NTf || '* tempus est ...dominum deum nostrum
om per homoeotel N|est om VF |enim est A || ^ uitae aeternae MARTVFf |
segete MA satio (sic) T || 15 fide] add cuncti T|ad deum et dom. RK |
dominum iesum christum M (om deum nostrnm) A (ad) dom, nostrum
iesum christum filium dei niui NT || 35 illum om M | eius om MR | in
hoc RNT | iunenculi cadauere A || " uixerat MA uixit D (sed non FG)
NT || 15 in oratione DGNT | patrocle] add tibi dico NT || 15 fecerit tibi f |
dominus meus iesus christus NT | uocationem NT

PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 3. 4 27

Patroclus tamquam a somno surrexit et coepit glorificare deum,
qui dedit potestatem talem hominibus. dimisitque eum Paulus
cum caeteris qui erant ex domo Caesaris, et abibant laetantes
et gaudentes omnes in domino, qui faeit uoluntatem timentium
se et deprecationes eorum exaudit. 5

IV Cum autem lamentaretur Nero Patroclum et immen-
sitate absorberetur tristitiae, dixerunt cireumstantes ad Caesarem:
Non, domine, magnanimitas uestra grauetur molestia super
mortem adolescentis. nam uiuit et adest pro foribus. Caesar
uero eum audisset Patroclum uiuere quem paulo ante didicerat 10
mortuum, expauit corde et recusabat eum introire et adstare
suo conspectui. sed cum persuasum illi fuisset ab amicis per-
plurimis, iussit eum introire. et uidens eum uegetum et nulla
mortis signa habentem, obstupuit et ait ad eum: Patrocle,
uiuis? At ille respondit: Caesar, uiuo. Nero dixit: Quis 15
te fecit uiuere? Cui Patroclus exhilaratus corde et accensus
calore fidei dixit: Dominus Iesus Christus, rex omnium saecu-

1—? Matth. 9, 8.

! patroclus mox A |quasi MA | somno (om 8) AH Paris 53822. 11753
de somno f. l'aris 5296 | exsurgens ex toto corde glorificabat deum MA ||
? talem potestatem H Paris 5357 | illum BCEIIY || * de cesaris domo
Paris 5357 qui uenerant de domo caes. MR | habibant V ibant DGNTf
habitabant M! sed m 2 del || 4 gaudentes et laet. C laet. et exultantes
ΜΗ et gaudentes om V | omnes in domino cum AEFHKLSV ZIY. Paris
5357 | omnes om BCDGIM NRT | fecit ΑἹ (sed m 2 correxit facit) NTV
Paris 2357 || ὃ deprecationem BCEMRS | exaudiuit NTV | huc usque
codd Ik Paris 5280. 5296. 5323 collati || * cumque DFGf | contristaretur
...8uper patroclum Paris 11753 | ac DG || * paene absorberetur tristitia
M paene inm. R et nimium haberet tristicie Paris 11753 obsorberetur
CHR | ad eum MR |circumstantes ad caesarem dixerunt NT || * tua Mf ||
9 morte EHTVf | iam uiuit NT | ecce adest MR | astat C | prae foribus
V |? autem MZ |ante paulo I'|| !! quia recusabat I'|introire eum R |
astare AE HLRSVf stare VT | adstare eum DFGf || 12 suis conspectibus
D FG astare in conspectu suo BC | conspectui] add putans fantasma esse
MR|dum EHLNTV ΖΓ Paris 5357. 11758 | persuasum esset M | ei DGf |
quam plurimis JGLf complurimis BCEZI' plurimis m Paris 117353 ||
13 uid. illum M | sanum DGf uiuum R uegetem L uegetantem N7 uege-
tatum V Paris 5322 (ex corr m 1) 5857 incolumem Paris 11753 | nulla-
que DGf |!* signa mortis NTf Paris 11753 | obstupuit et om MR || 15 αὐ
om BC | respondit] dixit MEm | uiuo caesar NT | nero autem NT ||
16 uiuere fecit BC | uiuere o NT | exhilarans NT || " respondit MR
ait NT | dominus meus DGf Paris 11758 | qui est rex M | rex immor-
talis MR | omnium om BC

28 PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 4. 5

irs r|lorum. Et Nero conturbatus de nomine uirtutis dei dixit ad
iuuenem: llle ergo debet regnare in saecula et resoluere
ommia regna mundi? Et Patroclus ait: Etiam, Caesar, destruet
—oQQ ,,80mnia regna quae sub eaelo sunt, et uniuersa quae sub eaelo
prod sunt seruient ei; et ipse est solus rex regum et domi|nus domi-
nantium. Nero autem dedit ei alapam dicens: Ergo militas
illi regi? Et Patroclus exultans ait: Etiam, nam exceitauit
me a mortuis.
V Tune Barnabas et lustus et quidam Paulus et Arion
10 Cappadoeus et Festus Galatha, qui erant ministri Caesaris et
ei iugiter assistebant, dixerunt Neroni: Cur, Caesar, reeta
sapientem et prudentissime atque ueracissime respondentem
pereutis iuuenem? nam et nos illi militamus regi inuieto, lesu
Christo domino nostro. Nero autem cum audisset uno sensu
15 eodemque sermone dicere illos inuietum regem Iesum, retrusit
eos in earcerem, ut nimium illos torqueret quos nimis ante

! at nero .MÉ nero autem WT | conturbabatur JT contristatus
Paris. 11753 | uirt. christi MR | et dixit NV | ad eum MZ || * ergo ille
MR|regnare debet 4S|soluere LA || omnia om BC | mundi regna BC |
et om BC|respondit ΜῊ dixit £m aii forti animo VT | etiam Caesar]
im rasura a 2 m superscriptum est etiam nero ipse M | destituet f || * et
omnia regna ΝῚ omnia regna mundi LRZ París 11753 mundi erasum
ut uid V | uniuersa] omnia &|super celos ΕΓ in celo 8€ in mundo F |
et uniuersa ...s, c. sunt om NT | sunt sub celo JD || * sunt om F6 | seruiunt
BCELZI'|sernient ei uniuersa caelestia (atque) terrestria MR (sed om
atque) | quin et ipse D/ quin ipse FCR quoniam ipse M | solus o5, BCMRZI
* tu militas (os ergo) MA ergo tu mil. NT Paris 11753 || * regi illi L | et
patroclus cum AEL NSTZIY et om BCDFGHMRV | etiam imperator MZ |
etinm milito et credo quia exc. BC | ín ras nam ipse me suscitauit a
mortuis tunc suppleuit M man 2 ||* Auc usque Paris 11753 collatus || * barn,
et titus F | quidam miles paulus 7'||'? cappadocus cum A4BCT' capa-
docus DEFGHLMNRSTZ capadocius ΕΓ cappadox m capadox /'| et
prius om NT | galata. Hmf et galatha 7 et galathas A | qui ministri
erant M qui de ministerio erant A || adhaerebant .45 | Neroni om
MR ||'"* et pradentissime o BC | prudentem D FGMR | et ueracissime
BCMR || ? iuuenem om BC|iam et nos F nam et illi nos NT | militamus
illi BC | inuicto regi 4S» inuictissimo regi Π regi inuictisaimo NT -
^ domino iesu christo MA |huc usque cod Z collatus est| eos uno...
dicere NT | consensu 77 Paris 5357 || '* dicere illos om R | illos om NT |
inuietissimum NT | christum ΒΟ iesum christum VT | retrusit. cum
DEFGHMNRTYV Paris 5357 retrudit 4BCLSTI reclusit mf || ** in carcere
Vf | nimium] in unum Ν | eos torqu. BCNT | illos om MA | nimis]
plurimum MA nimium DGmf | antea nimium f

PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 5, 6 29

amauerat. et iussit requiri magni illius regis famulos posuitque
edictum, ut sieubi fuissent inuenti, sine interrogatione omnes
Christi milites per tormenta uaria punirentur. unde multa
serutatione & ministris reipublicae et apothecae malignitatis
fautoribus serui dei quaesiti et inuenti, quam plurimi perducti
Sunt ad praesentiam Caesaris.

VI Inter quos et Paulus, consuetudinarias sibi pro Christi
nomine gestans cathenas, ductus est uinctus. quem omnes simul
uincti adeo intendebant, ut sine alicuius inditio facile potuerit
Nero cognoscere, ipsum magni regis militibus praesidere.
intellegensque illum ducem et Christi seruorum magistrum, ait
ad eum: O homo, magni regis seruus, mihi autem uinctus,
quid tibi uisum est introire latenter in regnum Romanorum,
et mihi subtrahere, illi autem colligere milites de meae militiae
prineipatu? Paulus autem repletus spiritu sancto constanter
in aure omnium qui poterant adesse dixit ad Caesarem: Nero,
non solum de tuo angulo colligimus milites, sed etiam de toto
orbe terrarum. hoe enim praeceptum est mihi ut neminem

1 requiri cum ABCELST inquiri DFGMNRV Tf quaeri m | praedi-
catores m. i. r. 44S regis illius famulos (om magni) DFGf magni illius fam.
(om regie) HV Paris 5357 | regis ante illius 1} | milites illius regis BCE
milites magni illius regis LI'||?* post edictum in marg add illos N m 1 |
omnes christi milites ante sine interr. DG | milites christi sine interr.
MR || 3 huc usque cod F collatus | * scrutatione multaE | publicae (om
rei) M regis publicae A | et eras in M | apostaticae NT apothecae om
D | 5 factoribus E | complurimi AV Paris 5857 cum plurimis NT | δ ante
praesentiam ME | Auc usque cod Paris 5357 collatus | " consuetudinaria
. .. dext:alia BCEL | consuetudine NT | pro fide christi MR | pro om NT ||
5 catenis ducitur |VT | cui omnes M qui o. DG (sed q in D ex ccorr) in
quem / que (in ras) V | ? it& ME | sine] sicut in ras N| inditio sic
ABCDEGS indicio HLMNRTVIY | potuisset M posset καὶ || !? agnoscere
M aduertere nero AR | ipsum paulum ZDGf | magni illius NT | !! intelli-
gens ADELRSTVf intelligens igitur D intelleges in rasura M! intellegens
ergo » 2 | ipsum Mf eum R | seruorum christi BCf || 12 ad illum NT
magni| nescio cuius / | meis uero aspectibus uinctus DG || 13 introire
latenter cum EHLIY latenter introire B Cm | latenter om 4DGMNRSTV |
in om BCELIY | roman. regnum E | 1" illi cun ABCELRSIY titi DGH
MNTV | milites om f | de principatu mil. meae A de princ. meae mil.
M || 15 paulus uero BCELMIY | cui paulus ait A | respondit M | repletus
. .. ad Caesarem om MH | spiritu sancto repl. BC | !* in aure cum
ADGSV in aures EHLNTIYf in auribus BC | aderant BC | potuerant
ad. DG | "7 milites coll. BC | milites] αἰ regi nostro iesu christo
NT || 15. hoc autem M enim om G | mihi praec. est DGNT praec. mihi
est Mf mihi praec. (om est) R | ut ex omni gente ad militiam aeterni regis

ὅ

10

30 PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 6. 7

ex omni gente militare uolentem aeterno regi meo repellam.
potens est enim omnium dominus cunetis larga manu seeun-
dum euiusque meritum dona ditissima dispensare. si enim et
tibi uisum fuerit in illum credere et ei fideliter obedire, non
5 te paenitebit. caeterum noli putare, quia diuitiae huius saeeuli,

splendor aut gloria saluare te debeant; sed si subieetus illi
fueris, in perpetuum saluus eris. eum enim uenerit iudicare
uiuos et mortuos, deuastabit huius mundi figuram per ignem,
et ante mundi constitutionem parata et a saeculis oeculta mili-

10 tibus suis donatiua, quae numquam deficient et quae omnem
exeludent indigentiam, largietur.

VII Haec audiens Nero et ira succensus, quia mundi
figuram per ignem Paulus dixerat resoluendam, iussit omnes
Christi milites igne cremari, Paulum autem senatus consultu

15 tamquain maiestatis reum eapite secundum Romanas leges trun-
eari; tradiditque eum Longino et Megisto praefectis atque Acesto
centurioni, ut illum extra urbem ducentes et populo speetaeulum
de eius oecisione praebentes decollari praeciperent. quibus
Paulus sine intermissione uerbum praedicabat salutis. ministros

20 etiam et apparitores per omnem ciuitatem et cirea regionem
eum ueloeitate Nero diaboli exagitatus operatione direxit, qui
summa diligentia perserutarentur latitantes et manifestos simul

milites eligam idoneos BC | !' uolentem om M | meo regi LN meo om MT |
aet. regi uolentem meo ἢ | repellere praesumam ἢ || * enim om Z | omnium
om f| deus pro dominus A | * cuiusque cor bona Z | togam (t in ras) ditis-
simam Κ᾽ | frequenter dispensare A|si uero M| enim om L| et om R |
* fideliter illi MA | ei om DG | * certe MP | quod diuit. /| * et splendor
gloriae DGMH et splendor aut gloria E aut splendor aut gloria m aut
gloria (om splendor) B€ splendor et gloria HV spl. ac gloria NT | te om
NT | possint MR || * deo fueris MR | cum nutem / | enim om Z || * dissoluet f |
huius mundi figuram cum (ΗΒ mundi huius figuram DEG MNRTVf figurum
mundi huius BCLI'|*? mundi huius constitutionem AT | et a saeculis
oeeulta om MR | abscondita DG/f occulta om E | 19 et quae omnem excl. indig.
om MR | 1} excludunt ΕΤ' | largietur post deficient I'| huc usque codd
GH Paris 5322 collati sunt | 15 et om CNT | mundi huius MNT || * upo-
stolus Lf | omnes om DMR | * Christi om A4NSTT | o. mil. christi CE |
concremari Df | uero A | senatu NT | consulto NARSTV/ | ^ humanas leges
E|leges romanas Mm | eapite truncari sed capite exp E| truncari
iussit A | 15. enm om MA | megesto ER | longino praef. et egestio (om
atque Acesto) m | praefectis om I' | cesto PCELTI'|| " ducerent INT ducen-
tes om AS | ex populo F || !* de eius occ. spectaculum M NAT | decollare
M | '* praedic. uerbum J uerb. salutis praedicabat Αἰ | min, uero P |
* eum uelocitate om MA | direxerat f | ** &crutarentur M scrutantes RA |
et latitantes ac manifestos NT' | manifestatos f

PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 7. 8 31

interficerent Christianos. unde tam multiplex occisa est turba
Christianorum, ut populus Romanus palacium uirtute irrumperet
et seditionem contra Caesarem excitare moliens proclamaret:
Pone modum, Caesar, iniustissimae iussioni! tempera furorem
irrationabilem! sufficiat saeuitiae quod crudelitatis metas trans-
cenderit. nostrates homines sunt quos perdis, Romanum
tuentur imperium. aufers, Caesar, Romanam uirtutem, quae
militum tantorum frequentia terribilis cunctis gentibus existebat.
Tune Nero elamores populi expauescens aliud edictum propo-
suit, ut nemo auderet contingere Christianos nec quicquam eis
inferre molestiae, donec relatio plenissimae cognitionis ex dela-
tione cuiusque referretur ad Caesarem.

VHI Quapropter Paulus iterum eius est oblatus aspecti-
bus. Nero autem ut eum uidit, uehementissime excelamauit
dicens: "Tollite, tollite maleficum, decollate impostorem, nolite
sinere uiuere carminatorem, perdite sensuum alienatorem, auferte
de superficie terrae mentium immutatorem! Ad quem Paulus
&it: Nero, tempore modico patiar ego; sed uiuam in perpetuum
deo meo et regi aeterno domino Iesu Christo, qui uenturus

15

est iudicare orbem terrae in econflagratione ignis. Nero dixit 90

* uirtute] ui // | uirtute palacium AMA | palacium uirtute irrump. et
om NT ||? contra Caesarem om NT | excitans MR excitare om C | excitare
sedit. moliens NT | * inuictissimae iussionis tuae /V | tuae item add T ||
δ jirrat. furorem /'| crudelitas E|transcenderat V transcendis Df/ conscen-
derit NT || * nostrae gentis MA | sunt homines Z | narrantes hom. sunt NT |
et romanum 7M m 2 romanorum D || ? tuerentur NT || * militium Z | tantorum
militum MA | cunctis gentibus terribilis MR | existit R | * Nero] uero CM
(man 1 sed correxit m 2) V | clamorem NV clamore 7f | populorum 7 |
proposuit edictum MR | edictum . . . contingere om I' | '* Christianos
contingere ES | ne quicquam V | !! molestiae inferre 7/ | dilatio M
delatio DR | ex delatione cuiusque om MR |ex dilat. plen. cogn. relatio
cuiusque Δ | !* cuiusque] eius S | deferretur £A ferretur L referre-
retur V | 5 iterum paulus Ζ iterum est eius aspectibus praesentatus MA |
conspectibus BCET' | conspectibus eius E| oblatus est CDE | aspectibus
obl. est //| * autem om BC | eum om E | clamare coepit MR || !5 tollite
semel f | tollite tollite magum tollite maleficum NT | ne sinatis MR
nec sinite NTV || 16 criminatorem V carnitorem NT | perdite sensuum alien.
om MR | sensus V || * de super faciem P | uiuentium C | cui paulus ait
BC || " tempore] add quidem M m 2| modico om N7 | ego om f || 33. cum
deo meo DIY|et rege DIY|seterno] add regi 4|domino om BCMRSYf |
iesu christo m 2 eras M om BC | * iud. uiuos et mortuos et orb.
terrarum /M uiuos et mortuos (om orbem terrae) BCL | terrae cum ADEf
terrarum MNRSTVT | flagratione f | nero itaque dixit Df

32 PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI & 9

|p.7* px Lonigino, Megisto et Acesto: Auferte celerius ab illo caput,

et sic sibi de uita perpetua blandiatur sentiatque me regem

inuictum, qui eum uinxi et oecidendo deuici. Paulus uero ait:

Vt scias, Nero, me post decollationem meo regi inuicto aeterna-

5 liter uiuere, te autem uietum qui nunc putas te uincere, cum

mihi caput abscisum fuerit, uiuus tibi apparebo, et cognoscere

poteris quia mors et uita famulantur domino meo Iesu Christo,

euius est omne regnum et cui uoluerit dabit illud et omnis

uietoria est illius et quem uult uincere facit magnifice trium-

10 phare, et ipse solus inuietus est rex in aeternum. Et his
dietis ductus est Paulus ad supplicium.

IX Cum autem duceretur, Longinus et Megistus atque

Acestus dixerunt ad illum: Die nobis, Paule, ubi est rex ille

|t. 36 r et ubi apparuit uobis et qualiter cognouistis eum et quid uobis

15 contulit aut conferet boni, quod sie ardentissime eum diligatis

uos Christiani, quatinus nullo pacto religioni nostrae uelitis

accommodare assensum, ut uiuatis ac bonis huius uitae frua-

mini, sed potius omni delectamento iocundius pro illo mori

' megisto longino f//| megesto E| acesto om et f sc cesto BCLST
et accesto 4 et cesto E|ab illo celerius Mf | ab eo cel. VT ||? perpetua
om L | aeterna Df | blandiatur perpetua S | sententiaque A | 3 inuictum]
add esse B | eum om V | Paulus uero ait om C] * post decollationem me
E | me Nero f | meo om B CER |regi meo $ | * nunc om f | te om MR me V !|
* abscissum ASf | absc. fuerit caput BCLf absc. cap. fuerit EVT' | appa-
rebo tibi L | et tunc cogn. 4|? famulentur S famulantur, sed e superscr.
4À|iesu chr. regi inuictissimo VT || * et omnis uictoria . . . rex in aeternum
om A|cuius est omne... est illius! qui solus est inuictus rex in aeternum
BC |? illius est ENST est illi M | facit uincere MR | eum magnifice
facit triumphare BC facit magnificum triumphatorem NT | facit om S |
magnificeque MR |} 19 et ipse solus . . . in aeternum om 86 | et alterum
om C | 3} ad suppl. paulus NT || 13 megestus E || 9 ac cestus 4BELSTI
atque accestus / om C|ili 4 ad eum MRVf | rex uester iesus NT |
ille «nte rex :N om T || '* apparuerit f | agnouistis C | eum om f | uel
quid BCMR | !5 attulit uobis MA | uel conferet M aut quid conferet R
aut quid uobis conferri I' aut. quid uobis conferet / aut conferre uobis
promisit (om boni) NT | quod scripsi cum AMRSf£ ut BCDELNTVT'|
tam ardentissime A | artissime E certissime BC | eum diligatis cum
BCDELNTVT eum ante ardentissime 4S dilig. eum M7 | diligitis f |!
16. ut nullo pacto f | religioni nostrae nullo pacto E | uestraeC || 77 accom-
modare scripsi cum ARS commodare BCELMNTVIY commodari D |
consensum A | ut uiuatis . . . fruamini om MR sed iidem testes. post
ducatis add quam uiuere et nobiscum huius uitae bonis perfrui (bonia
uit. hui. R) | et uiuatis BCE ac uiuatis f | uitae huius NTT'

PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 9. 10 33

. uariis tormentis *ducatis. magnus enim nobis uidetur error
iocunditatem odisse ae uitam, et toto desiderio paenas amplecti
ac mortem.

X Paulus uero ait: O uiri eordati atque sensu bono
uigentes, relinquite tenebras ignorantiae et erroris, quarum
caligine obnubilatur intelligentia uestrae nobilitatis ne uerum
quod in uobis latet uidere possitis, et conuertite mentis oculos
ad aeternam et ueram lucem, ut ualeatis prius uos ipsos
eognoseere, et sie ad cognitionem regis illius eum laetitia per-
uenire atque ab igne uniuerso orbi superuenturo salui et illaesi
permanere. non enim, sieut uos putatis, alicui terreno regi
militamus, sed deo uiuo, regi caelorum et omnium saeculorum,
qui propter iniquitates quae fiunt in hoc mundo ueniet iudex
et iudicabit illum per ignem. felix autem erit homo qui credi-
derit in eum: habebit enim uitam aeternam et uiuet in omnia
saecula. et infelicissimus ille quo non infelieior ullus, qui
contempnens diuitias bonitatis et longanimitatis ipsius non
eonuertitur ad eum: nam periet in aeternum. propter hoc
namque de caelo in terram descendit qui caelum et terram

! uariis torm. mori RE | ducitis R | nobis om DV iste f| uidetur] est
D |? iocundam odisse hanc uitam Jf | et uitam ME | ac uit. od. LNT |
toto desiderio o» Aoc loco MR | 3 et mortem EMRSIY | mortem] add
tanto desiderio MR || * uero o» ME | cordati atque om BC bono sensu
BCDEMNRT |5 et om NT | quarum om NT | 5 intelligentiae uestrae nobi-
litas BCELNTf | et uerum ΠῚ ut uerum lumen M sed lumen in ras a
2 m superscr | " quod in uobis latet om XM | in uobis est RE | in nobis
NT | et om DVf | conuertere NT | mentis uestrae NT | * ueram et aeter-
nam M aeternam et om R | ut ualestis] debetis VT | uos ipsos prius M
uos ipsi prius A | * agnoscere A | agnitionem M imaginem &R | illius
regis MR regis ipsius 36 [9 et ab igne F | uniuersum orbem Z0 | orbe
ΠῚ 11 manere ELI'|xegi terreno BCELNSVT' | ? iniqu. nostras (sed
nostras uidetur expunctum) E iniquitatem V | quae sunt Z | post ueniet
rasura in M, hunc i 2 supplevit | ueniet (huuc 7n* add) mundum iudicare
per ignem AM iem, sed hunc mundum om R ἢ 14 iudicabit saeculum BC
iud. illos NT | omnis homo ANT | credit R || 15 in illum MR | habebit enim
. infelic. ille o MR | enim] autem Z om CNT | omnia om D | in
saecula saeculorum BC in omnia saec. saeculorum f || 16 et iufelicissimus
ille... per. in aeternum om BC | et infelicissimus ille quo non inf.
ul] sed illo non infelicior ullus M (sed illo in ras a 2 m suppl) | quo
non infel. ullus ow NT | "7 diuitias om R | bonitatis eius 4S | bonitatis
post longanimitatis I' | ac longan. E | illius BCDMNRTV eius f ipsius
scripsi cum AELSTI' | 18. conuertetur f | periet scripsi cum AELSTI" peribit
BCDMRVf non apparebit (om nam) NT || ? namque] nempe £ ergo dei
filius BC | in terram om BCMR
8

18

84 PASSIO SANCTI PAYLI APOSTOLI 10. 11

: fecit, et ad hoe facetus est homo qui fecit hdminem, ut homo -
conuersus 80 iniquitate sua, relinquens uana et simulacra muta
quae nefandissime satis pro deo colit, seruiat ei qui feeit illum
et adoret eum quem tremunt angeli et omnes caelorum pote-

5 states adorant. quod cum factum fuerit, faciet illum uerum
adoratorem atque cultorem suum consortem et socium angelo-
rum suorum, spirituum uidelicet sanetorum ac beatorum. nee in-
merito, quia spiritus est deus, et eum qui illum in spiritu et ueri-
tate colit et adorat sanctis spiritibus socium faciet; illum uero

10 qui in eum credere recusauerit, socium et complicem reddet
iniquorum daemoniorum in tormento et aeterni incendii con-
erematione: ad quem ignem perpetuum transmittet illum refugam,
id est ignem uenturum, per quem deus est orbem iudicaturus.

XI Quapropter, uiri sapientes, apud se prudentia uestra
15 diiudicet quis fecit mundum, quoniam sine factore non prodiit.

5—9 Joh. 4, 24

! et om BC | factus ipse est // | qui fecerat hominem ME |? et
relinquens MAT relinqueret BC | et muta simul. CN | * satis nefand.
MR satis om DLVf | seruiatque C seruiet L| illi ENT | illum fecit
BCDELV eum fecit NT | * adorent L| potestates caelorum DMRT
potestates caeli E omnis potestas angelorum Δ' uirtutes caelorum V ||
5 quod cum factum fuerit om NT | faciet scripsi cum MNT faciat ABCD
ELRSVIYf qui faciet NT | fac. ipsum S fac. eum E || 5 post adoratorem
M a 2 m in ras sui atque cultorem consortemque ac sed M* widetur
legisse adoratorem socium angelorum suorum (om atque... consortem) |
adoratorem suum cons. (om atque cultorem) P | adoratorem et CR
cultorem suum om NT suum om DERV | consortemque sui DEF atque
consortem sui NT' consortem om 4 | suorum angelorum / | sanctorum
ΔΩ. atque omnium caelestium uirtutum BC | * suorum . .. deus et
eum om BC | sanctorum ac om R | non inmerito αὶ | * deus est PF |
eum] illum DM | qui adorat et colit eum in spir. et uer. MR qui
deum in sp. et uer. colit et adorat BC | illum post qui om LS || * eum
socium BC | facit NT | 19 qui in illum E | reddat 7" reddet om D |
1! iniquorum om BC | in tormento aeterni incendii faciet (om concre-
matione) D in tormento et aeterni incendii concremationem J' in aeterni
incendii concremationem NT in tormento aeterni iudicii concrematione
R in tormento aeterni incendii ad concremationem f || 12 ad quem ignem

. iudieaturus om BCDR | atque ignem perpetuum / stque in ignem
perp. NT || ? id est ignem uenturum scripsi cum NT idem uenturus M
idem ignis uenturus AELSTI' id est ignis uenturus Ε΄ hic est ignis uen-
turus f scholion margini adscriptum suspicatur MBonnet | orbem est
deus iud. M deus orbem est iud. Γ᾿ deus est iud. orbem / || *! uiri pru-
dentes ac sapientes NT | apud uos 860 || 15 qui fecit ΠΕ | fecerit BC | quo-
niam] quia 4S

PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 11 35

perpendite quis fecit hominem, quia ut diuina testantur oracula
non ipse se fecit. attendite quia simulacra uana non sunt
dii sed hominum faetura et daemonia in eisdem facturis
latentia. quae lieet in hoc coneordari uideantur quia unani-
miter perditionem humani generis cupiunt, sibi tamen Ínuicem 5
modis diuersissimis dissident. *Non est enim pax impiis', dicit
dominus. in causa namque est ilud, cur homines festinant
perdere et sibi socios in paenis habere, quia sciunt in caelestem
habitationem homines ascensuros per dei gratiam, unde ipsi
spiritus ceciderunt per superbiam. uiri urbani, sensu cognoscite 10
quia deitatis nomen per plures nequaquam diuiditur, quoniam
unus deus a quo omnia, et unus dominus lesus Christus per
quem sunt omnia, et unus spiritus sanctus in quo consistunt
uniuersa, cui fideliter fidelia obtemperant omnia, et non est
scisma in diuinitate quia caret pluralitate. attendite, ciues 15
Romani, unde discordia nata fuerit, et qua ratione accrescens
Bic longe lateque miserabiliter adoleuerit, et cur tam multiplicia
non numina sed milserabilia emerserint deorum portenta, uide- ». τοῦ pu
licet quia multi coeperunt uelle fieri principes ac tyranni et
dominatores, non vitiorum sed hominum suae naturae consor- 90
tium, unde ignorantiae tempestate demersi et baratro elationis

5 Jes. 48, 22 || '1—'* 1. Cor. 8, 6

! et perpendite NT | perp. qui fecit / quis fecerit BC quis plas-
mauit ME |quia] quoniam M | oracula] eloquia X ||? se finxit "αὶ || 5 facta
C | in eisdem latentia (om facturis) 4 in eis latentia NT || * uidelicet NN |
concordare DMNRTV | uunianimiter N | * generis humani perditionem
BCE | concipiunt BC | tamen om T | inuicem om EMR | 5 modis diuersis
BCDMRT uariis modis f | indubitatissime diss. / | discedunt NT dissipent
V | non enim est E | impiis pax DELMNRVTYf | ?* dominus deus 4$ |
incusas namque illud (om est) D in causa namque illa M | illud om f |
festinent NTV | * videlicet quia D|? ascendere E | per gratiam dei N ||
10 cecidissent BC | superbiam cum 4D NST suam superbiam BCELMRVTI
superbiam suam f | sensum f || !! diuinitatis / | non diuiditur N | nequa-
quam per plures E | quia BCMR || 13 unus est deus ΠῚ à quo sunt
omnia f | et unus dominus Iesus Christus per quem sunt omnia om per
homocot L | per quem omnia (om sunt) AS || 15 et unus sanctus spiritus
BC|?* cui fideliter . . . omnia om NT | fidelia om MRVf post obtem-
perant C | omnia obtemp. BC | non est enim D | schisma est BC ἢ 15 nata
sit D |accrescens om D || "7 sic om L| miserabiliter om DMNRTV | cur]
eui A || '* non om NT | minima EF nomina NT | sed] et NT | mirabilia 7) |
emerserunt BCENRSTIY | idolorum AS || 19 ac om T et N | de tyrannis £L ||
30 ged super suae (o»t hominum) D || 5: unde in ign. temp. f| dimersi NRT' |
baratro] bathro emendat Usener & baratro I' in barathrum f | suaeelationis Κὲ

8:

5

10

15

96 PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 11. 12

suae deiecti unusquisque potestatis suae deum aut mutuauit
aut statuit. unde et dicitur, quia 'primus in orbe timor ereauit
deos. ad tantam miseri homines peruenerunt dementiam ut
sic miserrimos homines sibi deos constituerent, quibus fierent
similes ut mortem pessimam deuitarent. sed et quidam eorumi,
quoniam non probauerunt deum habere in notitiam, traditi sunt
in uoluntates suas, ut exercerent illa opera quae leges Romanae
puniunt eum execratione, et impletum est in illis, quod dictum
est uerbis sanctissimis: Similes illia, inquit, fiant qui faciunt ea.
fecerunt enim sibi deos miseros et facti sunt ipsi miseri atque
ad tantam sunt insaniam deuoluti ut trunco ligni dicant: deus
noster es, et lapidi: adiuua nos, stipitemque fabrefactum ad-
orent, qui eius sunt astulis calefaeti.

XII Ad haec multae audientium turbae eleuantes uocem
in planetum dixerunt: Errauimus, peccauimus, inique egimus,
doctor salutis ac ueritatis et aeternae uitae ostensor, miserere
nostri, ut eruamur a laqueis peccatorum et possimus euadere

? *primus in orbe deos fecit timor' Statius Thebaid. III 661 cf Petronii
fr. XXVII Buecheleri | δ Rom. 1, 28 | » v 113, 8 ἢ !!—?? Jer. 2, 27

! deiecti om C| deiecti . . . potestatis suae om per homoeotel I'|
potestati CEL | deum] dominacionem P | mutauit NT || * unde et dicitur
. . . deos om f | quapropter dic. D | unde (om et) MR | prius CE | timor
in orbe C | timorem uocauit deum, hoc est quia ad tantam NT || ? ad
tantam enim DM et ad tantam ELRTI' et in tantam BC nam ad tan-
tam /| homines miseri 4, deuenerunt BC | * sic eras in M | miseri
pre miserrimos NT | constituerent deos MER | quibus fuerint similes P |
quibus fieri similes EZ NTT' quibus similes fieri nollent D) quibus similes
fieri uellent f quibus in morte essent similes AR | ὃ non deuitarent D
euaderent M | et om M || * quoniam om N | habere deum f | in om M |
in notitia Lf | tradidit illos D || * uoluptates Mf | opere C || * impletur
V | praedictum ELMV impletum ez errore repet N (sed tum .. . uerbis
in ras m* suppl) T | quod dicit psalmista (om uerbis sanctissimis) BC |
quod dictum est...similes illis per homoeot om I' ||? inquit illis M inquit
om BCRV | illis om E | faciunt ea] add et cetera ( || 19. enim om L!
sibi om NT | miseros deos 77] atque om BC ||! in tantam ΚΓ | δὰ tantam
itaque BC | insaniam sunt deuol. MR sunt deuol. insaniam PC |ligneo f
ligno E | dicant ligno NT | tu es deus noster V d. n. tu es f/ || 12 adiuua
me X | stipitemque . . . calefacti om BC | fabrefactam 44 | adorant Ef |
3 qui eius] quorum Y s? in ras | hastulis L astutiis NT stipulis E | facti
NT | 15 audientium om D audientium multae t. NT | uoces T | *5 in
planctu PC cum planctu DMRf planctu S | peccauimus errsuimus MA
errauimus om ANT | iniqua T' | iniq. gessimus .V|| 6 tu doctor BC | ueri-
tatis et salutis MA | et uitae aeternae MA ac aet. uitae C | salutis et
aeternae uitae ac ueritatis ost. Df | miserere (in compend) V | nostri om
V | prospiciare nobis f|| " ut possimus NTV

PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 12 97

ignem, quo exuretur mundus et quisque cruciabitur infidelis et
pessimus. "Tunc Paulus ait: O uiri fratres, quorum deus cor
suo spiritu tetigit, state uiriliter in fide. nam ministri aeternae
salutis aderunt a quibus baptizabimini, et bene perseuerantes
in caritate domini nostri lesu Christi salui eritis in aeternum. 5
Longinus quoque et Megistus et Acestus secretius alloquentes
apostolum dixerunt: Rogamus te, domine, fac nos adscribi in
militia regis aeterni, ut possimus uenturum ignem euadere et
regni perpetui participes fieri: et dimittemus te, uel quocunque
potius decreueris pergere, erimus tibi itineris comites et usque 10
ad mortem parentes. Quibus Paulus dixit: Fratres mei, non
sum profugus sed miles legitiimus regis mei. si enim scirem ,r ses" r
quia morerer et non potius ad uitam et gloriam per hane
mortem peruenirem, non solum facerem quae rogatis, sed ego
hoc ἃ uobis deposcerem. nunc autem non in uacuum cucurri 15
per multas passiones, nee sine causa patior. nam restat mihi
corona iustitiae, quam reddet mihi cui credidi et de quo certus
existo quoniam ad illum uado et cum ipso ueniam in clari-
tate sua et patris 80 sanctorum angelorum iudicare orbem terra-
rum. propterea mortem istam contempno et uestram petitionem 90

15 Phil. 2, 16 || '«—" 2. Tim. 4, 8

! et quo quisque D | euacuabitur NT | infoelix f || * ac pessimus
DVf|cor deus DR | dominus CELN/ || * suo om L|suo respectu D |
fideliter Df | nam om I'|| * baptizamini NF baptizemini B | * in fide
et caritate Ν᾽ | in aeternum om V in perpetuum XT | * et prius om
EMNSTV | atque acestus D accestus superscr et .4 m 2 et cestus BCELT' |
secretius] et cretius P et creatius C || 7 ad apostolum PF | domine om
NT | * aeterna 1nilitia A | aeterni regis D | uel possimus $ | ignem
om S || 9 dimittimus AST | uel om NTf | ut S | ut possis qu. decr. per-
gere f/ | potius quocunque decreueris PCELI' quocunque decr. potius M
quomodo decr. potius A || !? et erimus / erimusque ANT | comites itineris
L| tui itineris BCIf itineris om V | et om V | 11 tibi parentes Jf |
ait BLMRf | respondens autem Paulus dixit eis (VT | non solum prof.
N || 13 regis aeterni F | '* quod mor. / | et non possem per hanc uitam
et gloriam inuenire (o! mortem) KR | et ad gloriam per mortem uenirem
NT | * non solum om NT | facerem quod dicitis (om sed ego...
deposcerem) NT | sed ego hoc uos dep. M | uobis dep. (om a) Df |
15 cucurri p. m. cum AS per multas pass. cucurri PCDLMNRTVT p. m.
tribulationes cuc. Ef 16 pati cupio f || 77 victoriae BCDELMIT | de qua
Cf | '* quo uado (om ad illum) NT | ad ipsum f cum illo DME | ueniam]
add cum, ueniet f || 19 et sanctorum BDMRTVf |*? istam mortem P | et
uestrae peticioni καὶ

38 PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 12. 13. 14

ut abseedam non obaudiam neque faeiam. Illi uero flentes
dixerunt ei: Quid ergo acturi sumus? quomodo te punito
uiuemus et ad illum in quo nos credere persuades peruenire
ultra ualebimus?

b XIII Et eum haec inter se loquerentur et populus multus
uoces in altum ederet, misit Nero Parthenium quendam et
Feritam milites, ut uiderent, si iam Paulus esset occisus. qui
aduenientes reppererunt eum adhuc uiuentem et turbas diutis-
sime alloquentem. quos Paulus δὰ se euocans dixit: Viri,

10 credite in deum uiuum, qui et me et omnes, qui in eum credunt,
a mortuis suscitabit. At illi respondentes dixerunt: Ad Cae-
sarem prius ibimus renuntiantes, et cum perfectum fuerit pro
quo missi sumus, et eum mortuus fueris et resurrexeris, tunc
eredemus tuo regi. tu autem explica moras quibus iussionem

15 differs, et uade ad.destinatum locum ubi sententiam merito
dietatam suscipias. Paulus quoque dixit eis: Commoratione
mea in carne plus uos indigetis, si credere uultis, quam ego
qui ad uitam per mortem uado. sed iam pergamus exultantes
in nomine domini nostri Iesu Christi.

20 XIV Cumque ad locum pergerent passionis comitantibus
populorum turbis innumeris, uenit ad portam urbis Romae.

! ut abscedam ante non obaud. cum BCEMNTVIY post obediam
R om AS abscedendo post obaud. D | obediam FR audiam f | neque faciam
om R|? ei om BC om m 1 suppl in marg i 1 uel 2 A | ergo om V |
et quomodo D || 3 uiuere poterimus A | et aiunt ad illum F | in quem
BCELVIY | nos suades (om credere) E || * iam ultra BCDELNTVIYf om
ultra R | in altum uoces RA|extolleret MR tolleret / ederent V |
parthemium CLMNRV partemium BDET' parphenium T || ? firitam BC
feritum KA feritas 5 pheretam Jf | milites om E | occisus esset MT mor-
luus esset Paulus A | * uenientes MAR | ad turbas V | diuitissime ὦ
diuinissime BCTI' lucidissime MR | docentem M praedicantem καὶ | diutiss.
populum alloqu. Df? alloquentem . . . qui et me om I' | euocans cum
AS uocans BCLM NTV &duocans DEf conuocans A | ait DMRf ait illis
Df dixit eis EL | uiri fratres Df || 19 et prius om CDERf | et me et om
NT | credent BCE (e altera in ras) crederent I'| 12 omnia renuntiantes
TVf | renuntiantes ei MR | et om ELNHRSTTI | peractum f | !? atque
cum tu BC|resurrexeris] add ut dicis Df || ' credemus cum BCDEL
MNRTIYf credimus 468} | regi tuo BCL | iussisti differre NT || 15 perge
R | ubi] ut E | merito om L | 16 dictam F | suspicias Z | paulus uero
BCMH | eis om C | conmorationem meam Ν᾽ commemoratione M' sed
me » 2 eras | " mea om T || !* sed et iam Zf | exultanter D gaudentes
MR || !9 nostri o» MR || * cum beatus paulus ad 1. pergeret 8 | *! popu-
lorum turbis cum BCDELMNTVIY turbis populorum E populorum om
AS | innumeris om E | romanae CL

PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 14. 15 39

ubi habuit obuiam nobilissimam matronam, nonüne Plautillam,
apostolorum feruentissimam dilectricem et religionis diuinae
cultricem, quae flens eius se coepit orationibus commendare.
ad quam Paulus ait: Vale, Plautilla, aeternae salutis filia!
eommoda mihi pannum quo eaput tegis, et secede paululum 5
in partem propter plebis impedimentum, me hie expectans
donec reuertar ad te et tibi restituam beneficium. ligabo enim
mihi oculos uice sudarii et tuae dilectioni amoris mei | pro Christi | ρ. 7s* py
nomine pignus ad illum pergens relinquam. Quae festinato
pannum porrexit et ut apostolus iusserat oboediuit. insultabant 10
autem ei Parthenius et Feritas dicentes: Quid credis impostori
et mago? cur perdis pannum optimum, non tantum per eum
in saeculo lucratura? Paulus uero dixit ad eam: Etiam, filia,
hie praestolare aduentum meum. et signa mortis meae in panni-
eulo tibi afferam cum Christo uicturus. 15
XV Interea Longinus Megistus et Acestus dum instarent
obnixius pro salute sua, inquirentes modum qualiter ad ueram
uitam possent pertingere, audierunt a beato apostolo: Fratres
et filii mei, mox ut ego fuero decollatus et uos ac caeteri
ministri interfectionis meae a loco in quo me dominus uocare 90
dignabitur recesseritis, uiri fideles rapient et sepelient corpus

! obuiam habuit BC | pautillam LMRF et sic deinceps | ὃ delec-
tricem FR | 3 uenerabilem cultricem ME | dilectricem . . . cultricem om
AT | ei se caepit (om orationibus) ME eius orat. se commendabat V || * sic
ait NT | uade DMRIYf uale ex uade corr. C[j5 commenda C | maforam
qua BCL mafortem hic et uersu 10 scribere uult HUsener | recede NT
«ede M sedens ἢ || * in parte N | in partem . . . impedimentum om R |
impedimenta /'| expecta me hic A me hic expecta NT' | 7" ad te reuer-
tar BC | et restituam tibi benefitium DR et rest. benef. tibi F | enim
om L | * sudarii uice ANT | dilectionis Δ ΕΓ | pro Christi nomine pignus
mei amoris pergens ad illum ΜᾺ [ ? relinquam om V | festinans .NTV ἢ;
10 maforam BCL|et ei 7] ut eidem apostolus D ut ipse apostolus f ἢ
! 91] et / | parthemius CLMNRF . partemius BE | firitas PC pheretas
Df |feritas] «dd milites N||'? per illum MAF' pro illo NT | es in hoc
saeculo NT 13 lucrata P | ad illam Ν | !* hic om ΚΓ} 15 tibi afferam
in panniculo ego £C | offeram "|| 16 et ante Meg. add DLM | megestus
CE|atque acestus D acestus (om et) S accestus (om et) 4 et accestus
V et cestus BCELT' | dum orarent MR d. intrarent C d. interrogarent
ἢ! obnoxius MART obnoxii / | modum] add pro se R || 18 possent
cum .4MRSf potuissent BCDEL NTVT | attingere (adt.) MNRTF | fratres
mei et fili MA || 19 decollatus fuero E|et om f | uos om M' sed m 2
superscr | ac caeteri om MR et caeteri f et om V | * meae] mecum
NT | in quo ... dignabitur om ME | dominus cum BCDELNTVIY deus
44S | *' dignabitur om I' | uenient MR

40 PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 15. 16

meum. uos autem notate locum sepulehri mei, et eras ualde
diluculo illuc uenite, ibique inuenietis duos uiros orantes, Titum
et Lucam: quibus dicetis qua de causa uos misi; et illi uobis
dabunt signum salutis in domino. nolite igitur dubitare exequi

5 quod uobis imperatum est, quoniam statim ut credentes sacro

fonte fueritis intincti et diuinorum mysteriorum uiuificatione
sacrati, ab omnibus peccatorum contagiis et ab hoc etiam quod
reueremini in me perpetrato scelere incunctanter purgati eritis
et super niuem dealbati, in serie Christi militum adscripti et

10 caelestis regni efficiemini cohaeredes.

15

20

XVI Et his dictis peruenit ad passionis locum: ubi ad
orientem uersus tensis in caelum manibus diutissime orauit cum
laerimis hebraice et gratias egit deo. cumque patrio sermone
consummasset orationem, ualedicens fratribus benedixit eos, et
ligans sibi de Plautillae maforte oeulos, in terram utrumque
genu fixit et collum tetendit. spiculàtor uero braechium in
altum eleuans cum uirtute pereussit et caput eius abscidit.
quod postquam a corpore praecisum fuit, nomen domini Iesu
Christi hebraice clara uoce personuit; statimque de corpore eius
unda laetis in uestimento militis exiliuit et postea sanguis
effluxit. stola uero qua sibi ligauerat oculos, cum eam quidam

! sepulture mee S | ualde mane AT || * illuc] ad me N | uenietis
f|*itum uidelicet et lucam 7 || ? ipsi A | dabunt uobis V || * signa 7]
igitur om M | dubitare om R | * imperatum est cum ACS est imperatum
BDEMNRTVIY est om L | sacro fonte cum BCDELMNRTVIY sacro om
AS [ * diuinorum inisteriorum AT || * reuerimini 2) ueremini M reformi-
datis /| in me om D | scelere perpetrato DELNTVIY ex scelere perpe-
trato NT | inconstanter NT !| * ac super //| atque in serie .M? ac in serie
Jf in seriem NT in sorte R | militum Christi .4 | descripti E |.et
alterum om NT || '* caelesti regi 4S regni caelestis Z | cohueredes effic.
MR | efficiamini A || 123 ad caelum AMA | orauit cum lacrimis hebraice
cum AD cum lacrimis orauit hebr. BCELMNRSTIT' cum lacr. hebr.
orauit f || et om ΕΠ | deo gratias egit BC | cum f || * consumasset N |
fratribus] omnibus C'| benedixit eos om 2D | et benedixit P | eis m 2
superscr AE || '* ligans (om et) M! ligansque M m 2 | sibi om V | maforte
cum Δ (sed f erasae wu superscr) DS. maphorte / mafora BCELMRAT
maphora | mapula AT | in terra DENTI f | genu utrumque M | utruque
genu fixi R || '* flexit N flexi C | in alto .V|| * erigens .1S | bracchia
eleuans f bracch. eleuans in altum AC |cum tota ui f | eum percussit
D | amputauit ME || 18 quod cum ... fuisset DCL | praecisum a corpore
R | domini om E Iesu Christi domini BLI' domini nostri lesu Chr. CTVf£
domini Iesu (om Christi) R || '? cl. uoc. pers. hebraice Δ᾽ || * uestimenta
BCDENTVIY uestimento ex ueste corr m 1 ucl 2 A | exiluit f iusiliuit
R | post eam BCE || * defluxit D/| stolam P|uitta /| ea F

PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 16. 17 41

uellent rapere, non eomparuit: tanta etiam lucis immensitas et
odoris suauitas in momento illius decollationis caelitus ibi
emicuit, ut mortalium oculi splendorem illum sufferre et humana
lingua odorem narrare nequiuerit. uidentes autem omnes qui
aderant gratiam dei in beato apostolo, admirati sunt ualde, 5
laudantes et confitentes in multam horam dominum Iesum
Christum, aeternum et inuictum regem, quem praedicauerat
magnificus doctor et magister gentium.

XVII Reuertentes uero qui missi fuerant accelerare inter-
fectionem eius, peruenerunt ad portam ciuitatis, ubi inuenerunt 10
Plautillam laudantem et glorificantem dominum in omnibus
quae audiuit et uidit per eius sanctum apostolum. οἱ inter-
rogauerunt eam cum irrisione, eur eaput suum non operiret de
maforte quam praestiterat suo Paulo. quae accensa calore
fidei cum magnanimitate respondit: O uani et miseri, qui 15
credere nescitis, quae oculis uij|detis et manibus attrectatis! uere t. »&4' r
habeo eundem quem illi porrexeram pannum, de infusione
gloriosi sui sanguinis preeciosum. nam de caelo ueniens innu-
merabilium eandidatorum caterua comitatus illum mihi uera-

! uellet MZ | rapere uellent f | nusquam comp. NT | tanta enim N |
immensitas lucis P | lucis suauitas et odoris immensitas P. odoris suauitae
fragrauit et lucis immensitas f| et odoris suauitas om T || * in mom. de-
collationis eius A | immomento S||3 ferre 45 sufferre non possent NT |
4 odorem narrare neq. cum ASI narrare odorem neq. PELTP narrare ne-
quiuerit odorem J)f neq. narrare odorem C narrare neq. (om odorem) MR
tantae suauitatis odorem narrare nequiuerit NT | nequerint P nequiuerint
V nequierit M a 2 m in rasura || tantam gratiam VT item M m 2 in M!
omnia post ade usque gratiam euanuerunt | dei om BDMNRTV | in b. Paulo
R | ammirati CL VRTF || * per multam horam DS per multam moram /
per multas horas MNRTTI |dominum nostrum EMR ||? Christum om CT
postea add Ν | et om L || * gentium] add paulus Mf || 5 reuertentes autem
INT | iussi 77] mortem eius et interfectionem N || 19 ibi P || '! plautillam Aoc
loco et infra etiam L| deum Καὶ | in omnibus om D et replicantem MR -
33 quem audierat. 2) | uidit om I' et uidit om CDM NRT | per s. eius apost.
MRVf per 8. ap. eius paulum P | et cum interrogarent V || ** maforte cum
ADS maphorte f£ mafora BCELAMRTDI maphora F mapula sua NT | quem C |
praestauerat B DMNTV |sancto C apostolo paulo (om suo) D suo ante praest.
R om NTf | quae om R fidei calore BC || 15 magna animi uirtute M |o miseri
et uani ME | quia Δ || 16 cernitis 4S uidistis NT | attractatis E adtrectastis
NTV | uere enim Jf | " quem ei MR | maforam BC || 18 sui gloriosi sanguinis
ET sui gloriosissimi sanguinis V gloriosi sangu. sui BC sanguinis sui (om
gloriosi) / eiusdem gloriosi cruoris MR | eum innumerabili PC innumera-
bili DELMRTÜI innumerabilis P innumerabilia NT innumerabilium scripsi
cum ASf ! 19 cireumdatus ME | illum on BC | ueracissime om BC uera-

42 PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 17. 18

eissime rettulit, et rependens gratiam pro benignitate in eum
habita dixit: Tu mihi Plautilla in terris obsequium praestitisti;
ego te quantocius ad caelestia regna pergentem deuotissime
obsequar. in proximo namque pro te reuertar et tibi inuieti
5 regis gloriam demonstrabo. Et extrahens Plautilla pannum 8
sinu roseo perfusum sanguine illis ostendit: qui nimio pauore
correpti gressu concito perrexerunt ad Caesarem, quae uiderant
et audierant nuntiantes.
XVIII At ille eum audisset miratus est horrifice, et ingenti
10 stupore attonitus coepit de his quae nuntiata sunt ei cum
philosophis et amicis atque ministris reipublieae, seu et eum
his quos habere poterat ex senatu conicere, atque confabulationis
Sermonem cum timore et confusione sensus habere. dumque
haee inuieem mirarentur et secum quaererent, uenit Paulus
15 cirea horam nonam ianuis elausis stetitque ante Caesarem et
i p. 180 pua 8t: Caesar, | ecce ego Paulus, regis aeterni et inuieti miles; uel
nune crede, quia non sum mortuus, sed uiuo deo meo. tibi
autem, miser, non post multum tempus mala ineffabilia immi-
nent et supplicium maximum, atque aeternus restat interitus
20 pro eo quod inter caetera flagitia pessima multum sanguinem
iustorum effudisti iniuste. Et haec dicens repente disparuit.
Nero siquidem his auditis ultra quam dici possit timore

cissimus MI ueracissimum LV ij! gratias MA | beneficio. .. habito 4$ |
in eo T meo || ? praeparasti MR praestauisti T praestasti /N m! praesti-
tisti corr ;* | 8 ego tibi DLM.VRTVf | quamprimum f | caelestia om f |
regna om LT | pergenti DLM.VRTVf | officiosissime f !| * enim MA |
tibique A | inuicti regis gl. cum ARS gloriam regis inu. NT regis inu.
gl. BCDELVIY regis inu. speciem et gloriam quam tantopere optas Δ}
5 demonstrabo perpetuam NT ' | extendens Ε΄ | pautillam V |, 5 ostendit
illis MR | illius F | quo € 1] 7 conterriti MR | peruenerunt R | ? cum
audisset ... coepit om BC | horrifice cum .4ES honorifice TV item N a
1 m (sed m 2 corr horrifice) ualde DMBf , '* de iis f | ei om BC |
et pro ei R | !! seu om BC et om ΔῈ | cum iis f || 12 poterat habere
AT | potuerat ET'| ex senatu om MR | conferre MER conquirere Df | con-
fubulationes sermonum € 1} 13 cum tim. et tremore atque (ac D) confus.
DAM.NRTVf | confusionis .VRT | sensu N| dum enim haec DNTFT' dum
haec enim E dum autem haec MR dum haec Lf || 15 stetit Κ΄ | ante
neronem J)|dixitque AT || !* Caesar om NT o Caesar Nero f | inuictis-
simi D.VTT' | 11 crede miser Jf | mortuus non sum 7 | miser om f |
1$ non post multum tempus om J'| temporis CELIY | multa mala |
inenarrabilia f || 19 magnum ANT | teque aeternus manet f | sempiternus
N1 !| 3. eo (om pro) f | in caetera δ᾽ | flagitia tua f. | mult. sanguinis f ἢ}
31 sanctorum NT | repente om M 1| 33 Nero siquidem cum BCDEM NRTTI'
nero quidem PF nero uero AS Nero autem f/ potest NAT

PASSIO SANCTI PAVL1 APOSTOLI 18. 19 43

pereulsus et uelut amens effectus, ignorabat quid agere potuis-
set. suadentibus uero amicis iussit Patroclum ac Barnabam et
eos qui uincti erant eum illis soluere atque quo uellent abire.

XIX Longinus denique, Megistus et Acestus, sicut eis
constituerat Paulus, primo mane uenientes ad sepulchrum eius,
uiderunt duos uiros orantes et in medio eorum stantem Paulum.
qui pertimeseentes in uisu admirabili horruerunt et reueriti
sunt &ecedere propius. "Titus autem et Lucas in se ab extasi
orationis reuersi, uidentes praefectos atque centurionem qui
ministri fuerant necis Pauli ad se properantes, humano timore
subrepti in fugam uersi sunt; et Paulus euanuit ex oculis eorum.
illi uero post eos elamauerunt dicentes: Non, ut suspicamini,
beati dei homines, ideo uenimus, ut uos persequamur ad mortem,
sed ut nos credentes per aquam baptismatis ad uitam trans-
feratis aeternam, sicut nobis uerus doctor Paulus promisit, quem
ante modicum in medio uestri stantem et orantem conspeximus.

1 percussus ΤΡ percussus est A perculsus est D | ueluti f | agere
potuisset cum BCELNTVT' agere posset DMR ageret AS agendum illi
esset / || 3 &uad. ergo f | iussit nero NT | patroclo N | et barn. R7f |
barnabam et patroclum C | barnaban DNSTV | et eos om V || 3 fuerant
AS cum illis erant uincti NT | cum eis DR | solui MNRTVf absolui D |
cum illis post solui M | atque om V | liberos abire f || 4. énde « cap. X1X
codd FGHIKOPQUMW X40 Paris 5296. 5322. 5323. 5357. 10864. 117353.
117357. 14301. 16737. 17630 Vat 377. 1188 Sessor 49 Bern 94 Florentini
octo rursus collati quibus accedit Monac 4631 | longinus quoque denique Ó |
ac meg. DFGEA et meg. RW | megestus E meistus Ὁ | et cestus PCEILT
Paris 5296 atque acestus DGf París 11753 atque accestus Paris 5357 et
accestus FK (sed prima c exp) V Vat 1188 Sessor 49 accestus AS Paris
5322. 5323 | ei P (a 2 m) U | constituerat eis JV || δ apostolus DGf paulus
apostolus O ||9 uiros] iuuenes OP post uiros add titum scilicet et Lucam
NOTU X | stantem om NOTX ||? timescentes € pertimescentes Q | cor-
ruerunt MR timuerunt W Paris 11753 | ueriti sunt MNORT X40 Vat 1188
reformidauerunt /' || * propius accedere £ propius ire M | proprius Κ΄ | in se
om NOTX post orationis f ||? orationis om E | centuriones NOTUW X ||
19 necis sancti apostoli pauli Ó | necis Pauli fuerant f fuerat Ὁ | terrore
f || * correpti 2467 subrecti FGUV | conuersi DFGARf | atque Paulus
BCI | &b oculis VQTU X || 1? illi autem NOQTU || 13 dei homines (om beati)
C beati homines (om dei) MRU | prosequamur FPV 40 Paris 5357. 10564 |
non ad mortem J' || !* credentes nos DFGHOPOTUVWXAOf Paris 5357
Vat 377. 1188 Monac 4631 | nos om MR || 15 nobis om OP | nos .. . misit
NOQTU X| uerus magister et doctor N | Paulus om ARS Paris 5322. 5323 |
promisit post conspeximus JM uerus d. p. nobis promisit P promisit Paulus
f || '* paulo ante f Bern 94 | uestri cum 4MOP'RSf al uestrum BCDEFGIH
IKLNP*QTUVW XT. Paris 5357 Vat 377. 1188 Bern 94 Monac 1631

44 PASSIO SANCTI PAVLI APOSTOLI 19

Haec namque audientes ab eis 'l'itus et Lucas steterunt cum
multa laetitia et gaudio spirituali, imponentes eis mox manus
et dantes signaculum sanctificationis perpetuae, sicque ieiunio
usque ad uesperam percurrente baptizati sunt in nomine domini
nostri Iesu Christi, eui cum patre in unitate spiritus saneti est
honor et gloria, uirtus et imperium in omnia saecula saeculorum.
amen.

! haec (oȈ namque) MR haec autem DFGRAAf|ab eis om MRA
Monac 4631 Sessor 19 | cum magna laetitia C Monac 4631 || * gaudio
apiritali BKOPOSUV W Paris 5322. 5323. 5357. 11753. 13301 Monac 1631
spiritali gaudio MR Bern 92 spirituali gaudio DFGALf | et imponentes
N | mox eis E mox om BCIHR ||? sanctitatis NVOTU.X | in ieiunio percur-
rentes OP item sed in om W | ieiunium . . . percurrentes MNORTUX
ieiunium ... percurrente Paris 14301 || * ad om )F | uesperum (SU Paris
11757 | praecurrente f || * nostri om OP | cui] qui .Y | est post cui MR |
et in unitate NQ.Y | et spiritu sancto 4 Paris 5322. 10864 et cum spiritu
sancto S Paris 5393. 16737 |* omnia om EMR | per omnia. CNOTU.X
Paris 10864 || sub. finem add explicit passio sancti pauli apostoli .4 LSI'
Paris 5322. 5323. 16737 explicit martyrium sancti pauli apostoli BJ Paris
5296 ego marcellus seruus dni mei petri apli et eiusdem discipulus quod
uidi scripsi .V finit martyrium sancti pauli apli ἃ lino epo romano greca
lingua conscriptum et ecclesiis orientalibus destinatum C martyrii beati
Pauli apostoli a Lino papa graece scripti orientalibus ecclesiis traditi
et subinde in latinum conuersi finis f

Actus Petri cum Simone.

I Pauli tempus demorantis Romae | et multos confirmantis || r. 527"

in fide, | contigit etiam quendam nomine | Candidum, uxorem
Quarti a praeclu|sionibus, audire Paulum et intueri , sermoni-
bus illius et credere. cum;que et ipsa maritum suum docuisset, |
et credidisset, Quartus permansit | Paulo, ut ubi uellet iret ab
urbe. | cui dixit Paulus: Si fuerit uolumtas | dei, ipse mihi
reuelauit. Et ieiunans | triduo Paulus et petens ἃ domino quod ;
aptum sibi esset, uidit itaque uisionem, | dicentem sibi dominum:

Paule surge et qui|in Spania sunt corpori tuo medicus | esto. 10

referens itaque fratribus quae | deus praecepisset, nihilque dubi-
tans | in eodem erat ut proficisceretur ab ur|be. incipiens
autem Paulus exire, mag|nus fletus factus est circa frater-|
nitatem omnem, propter quod crede;rent se amplius Paulum

ante oculos habentes | quod saepius Paulus conmisisset cum |
doctoribus Iudaeorum et conuicis|et eos: Christus enim, in
quem patres uestri manus inmiserunt, et sabbatu | eorum
dissoluebat et ieiunia et felrias et circumcisionem, et doctri- |

1 fnscriptionem ex iis quae in clausula libri leguntur restitui. in
margine inferiore m 2 addidit: puto quod iste hactus petri et pauli et
si|€mopnis apocrifus sit...... l.... uersus alterius a bibliopega maai-
mam partem dissecti pauca tantum uestigia supersunt. quae desunt. G.
Gundermann quantum potuit. suppleuit. in margine superiore leguntur

. ; ; a.
manu 2: iste liber apocrifus est || !! precepisset corr man 1 uel 2

3 quendam uide quae in prolegomenis de hac forma scripta sunt |
corrige Candidam || * pro permansit expectare possis persuasit | " uolum-
tas pro uoluntas apud nostrum hoc uno loco scriptum est || * scil reuelabit.
est enim tempus futurum || 19 ante qui inserendum est eis | pro corpori tuo
conicio conpariturus || '* conmisisset] conquisisset (συνεζήτει) suspicatur
M Bonnet || 15 sabbatu accusatiuus est — sabbatum. scilicet m litera saepe
abicitur

; | || t. 8229
non uisuros, | ut et uestimenta sua conscinderent, | praeterea 15

46 ACTYS PETRI CVM SIMONE 1. 2

nas hominum dissoluebat et cete|ras traditiones. — Lucebant
autem | fratres Paulum per aduentum domini | nostri Iesu Christi,
ut annum plus non | abesset, dicentes: Scimus tuam dil|lectio-
nem cirea tuos fratres, ne nos | obliuiscaris eum perueneris, et
5 inquilpias abrelinquere nos tamquam fpar|uulos sine matre.
Et cum diu lacriÁmantes rogarent eum, sonus de ecae|lis factus
est, et uox maxima dicens: | Paulus dei minister electus est
in mi|nisterium tempus uitae suae; inter | manus Neronis
—Ó hominis impii et iniqui sub oculis uestris consummabil|tur.
10 Timor autem magnus plus inuasit | in fratribus propter uocem
quae de | caelis uenerat; et multo magis confirmati sunt.
lI Optulerunt autem sacrificium Paulo pane et aqua, et
oratione facta unicuique daret. in quibus | contigit quendam
nomine Rufinam, ! uolens itaque et ipsa eucharistiam | de mani-
15 bus Pauli percipere. cui Paulus | spiritu dei repletus aecedenti
dixit: | Rufina, non tamquam digna aceedes | ad altarium dei,
surgens a latere non | mariti sed moechi, et dei eucharistiam |
temptas aecipere. ecce enim satanas | eontribulato corde tuo
proieiet te | ante oculos omnium eredentium in | domino, ut
20 uidentes et credentes sciant | quoniam deo uiuo, scrutatori
cordium, | erediderunt. si autem penitueris | in facto tuo, fidelis
est, qui possit peccata tua delere ab hoe liberare pec|cato.
81] autem non paenitueris, | cum adhue in corpore es accipiet
|t.s25» te | ignis uastatur et tenebrae exteriores in omnia saecula.
25 Et confestim Rufina a sinistra parte a capite | usque ad ungues
pedum eontormi|nata cecidit. cui nec potestas da|ta est
loquendi: lingua enim eius | obligata est. haec autem uiden-'
tes et eredentes in fidem et nejofiti, pectora sibi tundebant
me|morantes pristina sua peccata, | plangentes et dicentes:
30 Nescimus, | si nobis deus pristina peecata quae | gessimus remit-
tat. Tune Paulus | silentium petens dixit: Viri fratres, | qui
nunc credere coepistis in Christum, | si non permanseritis in

! ——Ó DM
15 ij. margine man 2: qui solutus accedit 0 *? iu marg m 2: nota

! ]lucebant] urgebant ego conicio uolebant JM Usener uincebant
GGundermann lugebant autem fratres (et adiurabant? Paulum M Bonnet
interpretem latinum graecum uerbum ἐλιπάρουνν male reddidisse suspicatur
GGoetz || 4 post perueneris addendum uidetur in Spaniam || 5 inquipias pro
incipias hoc uno loco occurrit || 33 pro et altero scribe ut !| * quendam cf
supra quendam Candidam || 135 accedes pro accedis || *! penitueris Aoc loco
codex; sed paulo infra paenit. !| ** post delere inserendum uidetur et te |!
3! uastatur id est uastator

ACTVS PETRI CVM SIMONE 2. 3 ΑἹ

pristinis operibus uestris et paterne | traditionis, et abstinue-
ritis uos | ab omni dolo et iracundia et seuitia et moecia et
eonquinamenta, | et & superbia et zelo, fastidio | et inimicitia,
demittet uobis Iesus | deus uibus quae ignorantes egistis.
quamobrem, serui dei, armate uos | unusquisque interiorem
hominem | uestrum pacem, aequanimitatem, | mansuetudinen,
fidem, caritatem, | scientiam, sapientiam, amorem in | fraterni-
tatem, hospitalitatem, ; miserieordiam, abstinentiam, castitatem,
bonitatem, iustitiam. tunc | habebitis in aeterno ducem uestrum |
primogenitum totius creaturae | et uirtutem in pace cum domi-
num nostrum. | His autem auditis a Paulo, rogabant | eum ut
oraret pro eis. Paulus autem | alleuauit uocem dicens: Deus
aeternus, | deus caelorum, deus numinis inenarra|bilis, qui con-
firmasti omnia uerbo | tuo, qui uineulum inligatum omni | saeculo
induxisti gratiae tuae, | pater filii tui sancti Iesu Christi, oramus |
te inuicem per filium tuum Iesum Christum, | confortare animas
quae tunc inleredibiles erant, modo autem fidelles. tunc

10

15

blasphemus eram, modo | autem blasphemor; tunc eram per-|| ἢ c. sso"

secutor, modo ab aliis persecutionem | patior; tunc inimicus
Christi, modo amicus | oro esse. confido enim in repromissio|nem
ipsius et misericordiam; fidelem | me esse existimo et priorum
delictorum remissionem aecepisse. propter | quod et uos,
fratres, hortor eredere | in dominum patrem omnipotentem, et
in | dominum nostrum Iesum Christum filium ipsius ! spem omnem

20

habere, eredentibus in | eam. et nemo uos euellere poterit | de 25

repromissionem ipsius. pariter | genua flectentes commendate
me | domino, incipientem ad aliam gentem pro|ficisci, ut gratia
ipsius precedat ante | me et profectionem meam bene con|ponat,
ut possit uasa su& sancta et fideles excipere, et gratias agentes

prae|dicanti mihi uerbum domini bene fundaj|ri. Fratres 80

autem diu lacrimantes | et praecantes dominum eum Paulo et
dileentes: Tu domine Iesu Christe, esto cum | Paulo et in

pleno nobis eum constitue. scimus enim nostram infirmitatem, y r. sso:

quae est in nobis usque adhuc.

(ΠῚ Orando autem plurima turba mulierum | geniculantes 35

Id
1 gestis corr man 1

! paterne pro paternae ut saepe || * moecia id est moechia || 5 con-
quinamenta per calami lapsum pro conquinamento scriptum || * demittet
pro dimittet | uibus scil uiuus || 15 gratia tua expectat HUsener || 35 post
habere lacunam suspicatur MBonnet | credentibus in eum cum sequenti-
bus coniungit GGundermann | eam] corrige eum

48 ACTVS PETRI CVM SIMONE 3. 4

rogabant beatum Paulum, | et osculantes pedes eius deduxerunt i
in portum. sed Dionisius et Balbus | ab Asia, aequites Romani,
splendidi αἰγὶ, et senator nomine Demetrius | adherens Paulo
ad dexteram eius | dicebat: Paule, uelle fugere ab urbe, | si
5 non essem magistratus, ut a te non | discedere. Item de domo
Caesaris | Cleobius et Ifitus et Lysimachus et | Aristeus, et duae
matronae Berenice et Filostrate cum praesbytero | Narcisso
postquam deduxerunt eum | in portum, tempestate autem maris |
inminente, remisit fratres Romae, | ut si quis uellet descenderet
10 et audiret Paulum usque dum nauigaret. | quo audito fratres
ascenderunt in | urbem. referentibus fratribus qui | in urbe
"τ 880ύ5 manserant, et statim fama | diuulgata, alii in iumentis, alii
autem | pedibus, alii per Tiberi descenderunt | in portum, et
perstabiliti per fidem | diebus tribus et quarta die usque in |
15 horam quintam, orantes inuicem | eum Paulo, oblatione offerentes, |
et quaecumque opus erant in nauigio inpusuerunt et tradi-
derunt | ei duo iuuenes fideles qui eum eo nauigarent, et
ualefecerunt illi in domino | et reuersi sunt Romae.
IV Post paucos | 2utem dies turbatio magna facta | est
90 in media aeclesia dicentium | uidisse se mirabilia per hominem |
quendam cui nomen erat Simon, | et esse eum Aricie. adiecit
qui se di|eeret magnam uirtutem esse dei | et sine deo nihil
facere. Numquid ip'se est Christus? sed nos credimus in illo |
quem Paulus nobis praedicauit; | etenim per illum morem uos
95 uidi]mus suscitatos et ab infirmitatibus uariis liberatos. haee
Il . ssr autem || quaerit dimicationes; scimus: non | enim minima motio
nobis facta est. | fortasse enim iam introibit Romae. | externa
autem die rogabatur cum | magnis adclamationibus, dicentes |
ei: 'Tu es in Italia deus, tu Romanorum | saluator: festina
80 celerius Romae'. | ille autem adlocutus est populos | uoce gracili
dicens: 'Videuitis me crastina die, hora circiter septima, supra |
portam urbis uolantem in eo habitu in quo nune me uidetis
loquentem | uobiscum'. ergo, fratres, si uobis ui|detur, eamus,
3 folii 330r uersus VI (in portum . . . balbus) a. librario omissus

sub finem paginae suppletus est numeris qui uersuum ordinem significarent
adscriptis | ** δεῖ correxit man 1 || 38. dimicationes * scimus cod

* uelle] corrige uellem || ὃ discedere] corrige discederem || !! referen-
tibus est abl abs. caueas igitur ne corrigas referentes || !5 oblatione pro
oblationem || 3: adiecit delendum uidetur aut scribendum adiecerunt quia ||
*D norem uos cod mortuos ego emendo || ** quae sit dimicatio nescimus
correxit MBonnet | motio] notio emendat MBonnet '| * scil. introiuit |
externa pro hesterna || ?! scil uidebitis

ACTVS PETRI OVM SIMONE 4. 5 49

et diligentius rei ex!tus expectemus. Vniuersi itaque concur-
rentes ad portum peruene|runt. facta autem hora septima, |
et ecce subito puluis in caelum a lon|ge uisus est, tamquam
fumus cum raj|biis et minas refulgens. et postquam | adcessit
ad portam, subito non parjuit. et postea apparuit in medio 5
polpulo stans, quemque uniuersi adornan|tes et cognoscentes | ἐς, 8810
quia ipse esset, | qui pridie eis uisus fuisset; et non minilme
fratres seandalizabantur adin|uicem, praeterea quod non esset
Rolmae Paulus, neque Timotheus neque | Barnabas, quoniam
in Macedonia mislsi erant a Paulo, et non esse, qui nos | 10
eonfortaret, praeterea qui nuper | cathechizati erant. et magis
Simo|ne se exaltante in quibus faciebat, | et quorumdam eorum
cottidianis | diebus Paulum magum uocantes, | alii planum, et
tam magnae multi|tudinis constabilitae in fide omnes | disso-
luti sunt, praeter Nacis|sum praesbyterum et duabus muli-| 15
eribus in hospitio Bytinorum et | quattuor qui iam de domo
prodire | non poterant, et inclusi die et noe|te orationibus
uaeantes et peten|tes a domino, ut Paulus celerius reuer|tere-
fur, aut quicumque alius qui | uisitet seruos suos, quoniam
ἜΡΟΝ, : E . || f. 8821

disso|luerat eos diabolus nequitia sua. | νύ

V Lugentibus autem eis et ieiunantibus, | iam instruebat
deus in futurum Petrum | in Hierosolymis. adimpletis duodecim |
annis quod illi praeceperat dominus, Christus | ostendit illi
uisionem talem, dicens | ei: Petre, quem tu eiecisti de Iudea
ad|probatum magum Simonem, iterum | praeoecupauit uos 25
Romae. et in brel|ui scias: omnes enim qui in me eredide-|
runt dissoluit astutia sua et iner|gia sua satanas, euius uirtute
se ad|probat esse. sed noli moras facere: | crastina die pro-
fieiscere, et ibi inue|nies nauem paratam, nauigantem | ih
Italiam; et in paucos dies osten|dam tibi gratiam meam quae 80
non ha|bet inuidiam nullam. Petrus autem | hoc uiso monitus,
referens fratribus | sine mora, dicens: Necesse est me as|cen-
dere Romae ad expugnandum | hostem et inimicum domini et

8. & longe] in cod est ἃ lo[[lge. post o in rasura est prior apex
literae Ν. scilicet librarius uoluit scribere n sed addidit postea uirgulam.
GGundermann || 33. in. marg man 2: nota

1 scribe exitum || * corrige portam || * corrigo radiis eminus ||
* scribe adorantes || ! quorumdam .. . uocantes caueas ne corrigas. inuenit
enim interpres in graecis genetiuos absolutos, sed nominatiuo absoluto per-
rexit || 133. cottidianis sermonibus conicit HUsener || 15 Narcissum | 33 quot
pro quod scribi perspezit GGótz quod pro ex quo scriptum esse suspicatur

M Bonnet | 3: scil uirtutem | 38 post proficiscere adde Caesaream
4

50 ACTVS PETRI CYM SIMONE 5

j| t. 8845 fratrum | nostrum. Et descendit Caesaream || et confestim ascen-
dit nauem, iam | scala subducta neque epsimenia in|posita.
gubernius autem nomine Theon | respiciens Petrum dixit: Quae-
eumque | habemus uniuersa tua sunt. quae | autem gratia

5 nostra, si suscipiamus | hominem similem nobis in incerto calsu,
et non omnia quae habemus nos, com|municamus tecum?
Sed tantum nos | feliciter nauigemus. Petrus autem | oblationi
illius gratias agens, ipse au|tem in naui ieiunabat, lugens
animo | et iterum confortans se, quod deus dig|Inum eum habuis-

10 set in ministerio suo | ministrum. sed post paucos dies sur-
rexit gubernius ora prandi sui. qui eum | rogaret Petrum
ut secum gustaret, | dixit ei: O quisquis es, parum te noui, |
deus es aut homo. sed ut intellego, dei | ministrum te esse
existimo. nauis | enim mea media nocte dum a me guber-|
15 naretur, et ego in somnio incidissem, | uisa mihi est uox humana
| t sss de eaelo dieens || mihi: "Theon, Theon! bis nomine meo uocauit |
et dixit mihi: 'Inter ceteros qui tecum naui|gant, honorificen-
tior sit tibi Petrus, | per quem tu et ceteri ex inspirato | cursu
sine ulla iniuria salui eritis. | Petrus autem credens quoniam
90in majri deus prouidentiam suam uoluit eis ostendere qui
in naui erant, exinde coe|pit Petrus Theoni magnalia dei
expo|nere, et quomodo dominus elegerit eum | inter apostolos,
et propter quam | euram nauigaret in Italiam. cotti|die autem
eommunicabat ei sermones | dei. et respiciens eum, unianimem
95 in fidem | et dignum diaconum per conuersationem | eius didi-
cisset, in Hadria autem malacia | habita in naue, Theon Petro
ostendens | malacia et dicens ei: Si ui me dignum habere
quem intingas in signo domini, habes | oecasionem. Etenim
qui in naui erant, | omnes condormierant ebri. Petrus | per
30 funem descendens, baptizauit | Theonem in nomine patris et
Ι - 885 fili [et spiritus saneti. ille autem subiuit ab aqua | gaudens
gaudio magno, item Petrus | hilarior factus, quod dignum
habuisset deus Theonem nomine suo. factum est autem

6 . . « . .
? pauos correxit man 1 || '* fol 333r in marg superiore man 2:
benedictus dominus || ** prior c in communicabat /(n rasura; fuit g ἢ
31 post fili erasum est et

* neque corruptum est: scribe atque | epsimenia pro epimenia. for-
tasse epsimenia inposita ef scala subducta (ransposita sunt. neque prim-
nesia inposita (οὐδὲ πρυμνήσια ἐπέχειτο) suspicatur. H Usener || * cf. Luc.
6, 32 ποία ὑμῖν χάρις ἐστίν; || ** ora id est hora || '* ex insperato expectat
HUsener ex insperato completo AM Bonnet || ** post eum deesse uidetur
cum || 37 malacia pro malaciam | si uis scribendum est

ACTVS PETRI CVM SIMONE 5. 6 51

ubi Theon baptizatus | est, in eodem loco apparuit iuuenis |
decore splendidus, dicens eis: Pax uobis. Et continuo ascen-
derunt Petrus | et Theon et introierunt in lectina, | et accepit
panem Petrus et gratias | egit domino, qui eum dignatus fuisset
sancto | ministerio suo, et quia uisus fuisset | eis iuuenis dicens 5
Pax uobis: Optimus | et solus sanctus, tu enim nobis uisus es,
deus | Iesu Christe, in tuo nomine mox locutus | et signatus est
sancto tuo signo. sie itaque in tuo nomine eucharistiam
tulam communico ei, ut sit consummatus seruus tuus sine
repraehensio ne in perpetuo. Aepulantibus autem | illis et 10
gaudentibus in dominum, subito | uentus non uiolentus sed
temperatus ad prora nauis non cessabit diebus sex | toti- | c ss«r
demque noctes, usquedum Putelolis peruenirent.

VI Cumque adplieuis|sent Puteolis, exiliens Theon de
naui | peruenit ad hospitium in quo solitus | erat reuerti, ut 15
conponeretum ad | excipiendum Petrum. erat autem | ad quem
reuertebatur nomine Aris|ton; hie timebat semper dominum,
et se | Theon eum illo committebat propter nomen. cumque
peruenisset ad | hospitium et uidisset Aristonem, | dixit Theon
ad ilum: Deus qui te dignaltus est serbire sibi, et mihi 90
gratiam | suam communieauit per sanetum seruum | suum Petrum,
qui nune mecum naui gauit a Iudaea, iussus a domino nostro '
in Italiam uenire. Ariston autem | hoe audito incubuit super
ceruicem | Theonis, et eonplexus rogabat eum | ut 8e ad nauem
duceret et demonstraret ei Petrum. dicebat enim Aris|thon, 95
ex eo Paulus profectus est | in Spaniam, non fuisse neminem
de | fratribus ad quem refrigerare. | praeterea Iudaeum quen- , t 5545
dam inrupis|se in urbem, nomine Simonem. magico | carmine
adque sua nequitia hinc inde | omnem fraternitatem dissoluit, ut |
etiam ego a Roma fugerem, sperans | uenire Petrum. rettulerat 30
enim Pau|lus de eo, et ego in uiso multa uidens. | nune itaque
eredo in domino meo quoni|am reaedifieat ministerium suum, |
quoniam extirpauitur omnis se|ductio a seruis eius. fidelis
est enim | dominus noster Iesus Christus, qui possit res|taurare

."! de quod est sub [inem fol 334r ab initio fol 3349 repetitur |
33 extirpa///[uitur: erasa 1 est

- — -.-.-..ὕ. € a MM M M € IE a i — —

7? corrigo lotus || 13 scil cessauit || 16 scribe conponeret eum || !5 prop-

ter nomen scil Christi cf Act. 5, 41. 3 loh. 7 || 39 scil seruire || ** ex

eo pro ex quo | pro profectus est malim profectus esset || *' refrigerare

ex refrigeraret corruptum || *?* adque pro atque || * scil exstirpabitur
4*

52 ACTVS PETRI CVM SIMONE 6

nostras mentes. Theon | autem audiens haee ab Aristhone |
flente, magis inerescebat illi spi|ritus et plus confirmabatur,
quo|niam deo uiuo intellegebat se cre|didisse. ut autem
peruenerunt in|uieem ad nauem, Petrus respiciens | eos, in

5 Spiritu repletus subrisit; ita | ut Áriston cadens in faciem suam -
jt.3557 &d pedes Petri haec dixit: Frater ἢ et domine, sanctorum myste-
riorum | communis et demonstrator uiae | recte quae est in
domino Iesu Christo deo nostro, | qui per te aduentum suum

nobis osten|dit: remisimus enim uniuersos quos | nobis Paulus

10 tradiderat, energia | Satanae. sed nune spero in domino qui | te
nuntio suo misso aduentare | nobis iussit, quoniam dignatus

est | nos magnalia et mirabilia sua per|te uidere. oro itaque
festines in ur|bem. ego enim relictis fratribus | scandalizanti-

bus, quos uideram in | temptatione diaboli eadere, hoc relfugit,

15 dicens eis: 'Fratres, state in fide: | necesse est enim intra duos
menses | istos domini nostri misericordiam adducat | uobis mini-

Birum suum.' uisionem | enim uideram, Paulum dicentem mibi: '
*Ariston, fuge ab urbe. quibus auditis | sine mora credens,

VE ars egrediens in domino, | etiamquam infirmem carnem por|tans,
. 90 perueni hic, stans cottidie | ad litus, interrogans nautas: *Num-
quid Petrus uobiscum nauigauit? — nunc | autem gratia domini
abundante, peto | ut sine ulla mora ascendamus Rome, | ne
Scelestissimi hominis plus inuallescat doctrina. Haec dicente
Aristo|ne cum lacrimis, Petrus dans ei ma|num et eleuans a
25 terra, et ipse cum | lacrimis ingemescens dixit Petrus: | Prae-
oeeupauit nos qui temptat or|bem terrarum per angelos suos; |
sed extinguet seductiones ipsius | et sub pedibus ipsorum con-
stituet | qui crediderunt in Christo quem nos prae|dicamus,
qui habet potestatem eru|ere seruos suos ab omni temptatione. |
30 Et ingredientibus eis ad portam, The|on rogabat Petrum
dicens: Nulla die | in naui refrigerasti in tam magno | mari;
nune autem in uia asperrima | rectu à naue uis proficisci? sed

7! Rom. 16, 20

e f 335r in marg superiore manu 2: nota || *' f£ 335v in marg medio
manu 2: In n&be. de. theon. petrus. romam uenit [| 35 RECTU' cod. in
archetypo fuisse uidetur RECT« μέ monet GGundermann

7 communis id est χοινωνός || 9 malim amisimus || !! expectare possis
ie nuntium suum missum. sed cf supra p. 49, 23 sq. || ** hoc pro huo wt
saepe | refugit lapsus calami est. scribe refugi || !* scribe misericordia ||
19 etiamquam pro quamquam || 33 rectus restituendum, nisi forte rectu pro
recto «» recta uia scriptum est

ACTVS PETRI CVM SIMONE 6. 7 53

rema|ne et refice te, et sic proficisceris. | hinc enim usque
Romae silice strato, | adconcussione uereor ne quid pati|aris. i| v. sser
Respondens autem Petrus di|xit eis: Si autem contingat mihi
cum | inimico domini nostri lapidem molarem | suspendi, sicut
dominus meus dicebat | ad nos, si quis de fratribus scandali-| 5
zasset, et in profundo mergi? fiet au|tem non tantum lapis
molaris, sed | quod deterius est, contrarium lon|ge ab eis qui
in dominum Iesum Christum credide|runt, in hunc persecutorem
seruo|rum suorum consummari Nulla aultem persuasione
Theon potuit ei | suadere ut ibi uel unum diem rema|neret. 10
Theon autem et ipse, deman|dans quaecumque in naui erant,
ut | uenirent, quanti sua interesse, con|secutus est Petrum Romae
deducen|tem Aristonem in habitationem | Narcissi praesbyteri.

VII Fama peruola|uit in urbem ad dispersos fratres |
Petrum dicentem domi uenisse Si|monis causa, ut eum osten- 15
deret | seduetorem et persecutorem bo|norum esse. coneurrit j| e 8865
itaque mul|titudo omnis ut uiderent domini apos|tolum fun-
dari in Christum. prima autem | sabbatorum multitudine con-
uenilente Petrum uidendi eausa, coepit | itaque uoce maxima
Petrus diee|re: Viri, qui adestis, qui speratis in Christo, | uos 90
qui in breui temptationem pas|si estis, discite cuius rei eausa
deus | filium suum misit in saeculo, aut | cuius rei per uirginem
Mariam projtulit, si non aliquam gratiam aut | procurationem
proficeret: uolens | omne scandalum et omnem ignaran|tiam
et omnem inergaemam dia|boli, initia et uires infirmes qui- 95
bus | proualebat olim, antequam deus nos|ter in saeculo reful-
geret. qui mul|tis et uariis infirmitatibus per igno|rantiam
in mortem ruebant, mo|tus misericordiam deus omnipotens |
misit filium suum in saeculo, cui ego || interfui; et super aquas y e sszr
ambulaui, | euius testis ipse ego permaneo, tunc | saeculo ope- 30

5 Matth. 18, 6 || 9 Matth. 14, 25 sqq

39 fol 337r in marg man 2 domno patre

3 & concussione suspicantur HUsener et M Bonnet !| * expectare possis
lapide molari sed in graecis fuisse uidetur κρεμασϑῆναί μοι μύλον ὀνιχόν Ἰ
1? interesse e: interesset corruptum || !5 scribe dicentium | pro domi scribe
Romae || fundari pro fundare || ?! passi cod. expectes passuri || €? post
cuius rei repetendum er«t causa || ** corrige perficeret | pro uolens suspi-
catur dolens HüUsener | ignarantiam pro ignorantiam || ** «ut infirmes in
infirmare corrigendum, aut uerbum «aliquod ueluti dissoluere post infirmes
supplendum || ** pro proualebat scribe praeualebat || 7 qui] quia mauuit
HUsener || 38 misericordiam pro misericordia || * ambulaui corruptum ex
ambulauit

54 ACTYS PETRI CVM SIMONE 7. 8

ratum esse per signa | et prodigia, quae omnia fecit. inter-,
fuisse me fateor, fratres carissimi; | fui abnegans eum dominum
nostrum Iesum | Christum, et non tantum semel, sed et | ter:
erant enim qui me ecircumuenejrant eanes inprobi sieut pro-
5 phetas | domini. et non mihi inputauit dominus; et con|uersus
ad me et misertus est infir[mitatem carnis meae, ut me postea |
plangerem amariter, et lugebam | fidem tam infirmem meam,
quonijam exsensatus a diabolo et non ha|bens in mente
uerbum domini mei. et | nune dieo uobis, o uiri fratres, qui
10 in | nomine Iesu Christi conuenistis: et in uo|bis inplanator
satanas sagittas | suas tendit, ut discederetis & uia. | sed nolite
deficere, fratres, neque | eadere animo, sed confortamini | et
||f.s5;» perstate et nolite dubitare. || si enim me, quem in honore
maximo | habuit dominus, scandalizauit satanas ut | abnegarem
15 lumen spei meae, subicijens me et fugere me persuasit, tam-'
quam in hominem erederem, quid pujtatis uos, qui neofyti
estis? putabatis, | quia non uos euertebat, ut faceret | uos ini-
mieos regni déi et in nouissimo | errore in perditione praecipi-
taret? | quemcumque enim eiecerit ab spe domini | nostri Iesu
20 Christi, ille filius perditionis | in aeterno. conuertimini ergo,
fratres electi a domino, et confortamini | in dominum omni-
potentem, patrem domini | nostri Iesu Christi, quem nemo uidit
um|quam neque uidere potest nisi ille, | qui in eum crediderit.
intellegite | autem, unde uobis temptatio superjuenerit. non
25 enim tantum propter | hoe ut uerbis suaderet uobis hune | esse
Christum quem ego praedico, sed eti|jam in tactis et in uir-
lt 3357 tutibus magnijficis hortor uos per fidem quae est | in Christo
Iesu, ut nemo uestrum alium ex|pectet praeter hunc con-
temptum | et contumeliatum a Iudaeis, hunc | Nazorenum eruci-
30 fixum, mortuum et | in tertio die resurgentem.

VIII Paeniten|tes autem fratres rogabant Petrum, | ut
expugnaret Simonem, qui se dice|bat dei uirtutem esse, moran-
tem in do|mo Marcelli senatoris persuasum | carminibus eius,
dicentes: Crede nobis, | frater Petre: nemo fuit tam sapien|tior

3 Matth. 26, 69 «qq. |i ** Ioh. 5, 31 κα.
13 fol 3379 in marg superiore man 2 marcellus. paulo infra: neofiti
nobiter conuersi || 9 fol 338r in marg man 2: In domo marcelli erat
simon
?5 guaderet corruptum ex suaderem |. ** tactis corruptum ex factis |
3 pro persuasum scribe persuasi

ACTVS PETRI CVM SIMONE 8 55

inter homines, quam hic Marcel|lus. uiduse omnes sperantes
in Christo | ad hune refugium habebant; omnes | orfani ab eo
pascebantur. quid plura, | frater? Marcellum omnes pauperi |
patronum uocabant; cuius domus pere|grinorum et pauperorum
uoeabulum | habebat. cui imperator dixit: *'Ab omni | officio te 5
abstineo, ne prouincias | expolians Christianis conferas'. cui
Mar|eellus respondit: “ἘΦ mea omnia tua | sunt' cui dixit
Caesar: 'Mea essent, || si mihi eam custodires; nune autem, | y r. 8885
quia non sunt mea, cui uis ea dona et | hoc nescio quibus
infimis.' haec ergo, | frater Petre, ante oculos haben|tes 10
referimus [Ὁ], tantam uiri mi|sericordiam in blasfemia trans-|
latam. si enim ille uersatus non ful|isset, nec nos remoti
fuissemus | a sancta fide dei domini nostri. qui nune | Mar-
cellus furens paenitetur | in benefaciendo, dicens: "Tanta sub-|
stantia inpendi tanto tempore, | superuacuo credens in di 15
notitijam me erogare! usque adeo ut, si quis | ad eum de
peregrinis aecesserit | ad inuam domus eius, fuste per|cutet
adque inpingi iubet dicens: | 'Vtinam nec illis inpostoribus |
tantam paecuniam erogassem!" | sed et plura blasphemando
dicit. | sed si qua in te domini nostri miseri|lcordia et prae- 20
ceeptorum eius bo|nitatis permanet, succurras || huius errori, j| c. 889:
qui tam magno numero | in serbos dei aelemosynas fecit. |
Petrus autem haec uidens, pereus|sus dolore malo dixit: O
artes uari|lae et temptationes diaboli! o ma|chinationes et
adinuentiones ma|lorum! qui sibi in die iracundiae ignem | 25
maximum nutrit, exterminium homi|num simplicum, lupus
rapax, uorator | et dissipator uitae aeternae! tu | priorem homi-
nem conecupiscen|tia inretisti et pristina nequi|tia tua et cor-
porali uinculo obli|gasti; tu es fructus arboris amaj|ritudinis
fotus amarissimus, | qui uarias concupiscentias inmit|tis. tu 30
Judam condiscipulum et | coapostolum meum coé&gisti | inpiae
agere, ut traderet dominum | nostrum Iesum Christum, qui de

?35 Rom. 2, 5

19 plur^ corr man 1 || 8 aelemosynas correxit man 1 nisi forte super
e litura est. GGundermann || " fol 339r in marg man 2: tona pater mella
fundis

* eam cod ea ego corrigo || * pro dona scribe donas || ** tanta sub-
stantia pro tantam substantiam || !* pro di scribe dei. uirgula super i
omissa est || " ad ianuam || ?*! caueas ne corrigas bonitas. nam ez ante-
cedentibus uerbis s qua supplendum est &i quid || 33 scil seruos || 33 dol.
magno conicit ἢ Usener || ** inpiae pro impie uf saepe

56 ACTVS PETRI CVM SIMONE 8. 9

te poenas | exigat necesse est. tu Herodis | cor indurasti et
(1.359? Pharaonem in|flammasti et coégisti pugnare || contra sanctum
seruum dei Moysen, tu | Caife audaciam praestitisti, inique |
multitudini ut doimninum nostrum Iesum Christum | traderet, ei
δ usque adhuc sagittis | tuis beneficis animas innocentes | sagittas.
improbe inimice omnium, | cathatema ab eius aeclesia fili dei |
sancti omnipotentis, et tamquam thitzio de foco eiectus extin-
gueris a ser|uis domini nostri lesu Christi. in te nigritudo |
tua et in natos tuos, semen pessimum, | in te conuertantur
10 nequitiae tuae | et in te mine tuae et in te tempta!tiones tuae
et in angelis tuis, prin|cipium malitiae, tenebrarum abys|sus!
quas habes tenebrae tuae te|cum sint et cum uasis tuis quae
pos|sides. discede itaque ab his qui ere|dituri sunt deo, discede a
seruis Christi | et illi uolentibus militare. habeto | tu tibi tuas
15 tunicas tenebrarum; | sine causa pulsas aliena ostia, quae | non
(f.s409r Sunt tua sed Christi Iesu qui ea eus|dit. tu enim, lupe rapax,
uolens abri|pere pecora quae tua non sunt, sed | sunt Christi
Iesu qui custodit ea diligen|ter summa cum diligentia.
IX. Haec dicen|te Petro cum magno dolore animi | sui,
90 adiciebantur bene plures in domino | credentes. rogabant autem
fra|tres Petrum ut conmitteret se | cum Simonem et non patere-
tur eum | diutius sollicitare populum. sine | mora autem exiliens
Petrus de sy|nagoga ibat in domum Marcelli ubi | Simon
manebat. sequebantur au|tem eum turbae magnae. ut autem |
95 uenit ad ianuam, uocans hostarium | dixit ad eum: Vade, die
Simoni: 'Petrus, | propter quem fugisti de Iudaea, sus|tinet te
ad ianuam'. Respondens | hostiarius dixit Petro: An tu sis |
Petrus ignoro, domine. praeceptum | autem habeo: recognouit
c .9enim te | externa die introisse in urbem, | dixit mihi: "Siue
" 80 interdius siue noctu | adque hora quae uenerit, die quo!niam
non sum intus. Petrus autem | ad iuuenem dixit: Tu quidem
bene | dixisti, quia haec renuntiasti co|actus ab eo. Et con-
uersus Pe;trus ad populum sequentem se | dixit: Magnum et
mirabilemnos|trum uisuri estis. Et respiciens | Petrus canem

70 f 310r in marg man 2: petrus ad simone. οὔ populo pergit |
3 fol 310€» in margine manu saec ΧΑ]; sés petrus canem simoni mago
mittit loqui f

* ei usque lapsus calumi est, scribe et usque | ὃ scil ueneficis || 7 scil
titio | '* cusdit corruptum ex custodit ||?* scil ostiarium || 9? externa pro
hesterna scriptum est | ante dixit. inseri poterat. et | ? expectes qua j|
* mirabilemnostrum cod mirabile monstrum ego corrigo

ACTVS PETRI CVM SIMONE 9. 10 57

magnum catena | grande ligatum, accedens soluit | eum. canis
autem solutus, uocem | humanam accipiens dixit ad Pe|trum:
Quid me iubes facere, seruus | inenarrabilis dei uiui? Cui Petrus;
dixit: Intra et die Simoni in medio | conuentu suo: 'Dicit tibi
Petrus: | procede in publieum: tui enim | causa Romae ueni, 5
inprobe et sol|lieitator animarum simplieum'. | Et loco currens
eanis introiuit | et inpetum faciens in medio eo|rum qui Simoni
aderant, et erigens priores pedes uoce maxima || usus est et x. su
dixit: Tu Simon, dicit tilbi Petrus Christi seruus ad ianua
stans: | *Procede in publico; propter te enim | Romae ueni, 10
inprouissime et sedue|tor animarum simplicum'. Audiens | enim
haec Simon ef respiciens inere|dibilem uisum, excidit a uerbis
quibus | seducebat circumstantes, omni|um stupentium.

X Marcellus autem | hoc uiso exiuit ad ianuam proiciens |
se ad pedes Petri et dixit: Petre, | amplector pedes tuos, 15
sancte dei sane|ti seruus, multa pecceaui: ut non exe|quaris
peecata mea, si qua est in te | Christi uera fides quem tu prae-
dicas, si | praeceptorum eius memor es, nemi|nem odire, nemini
esse malus, sicut | didici a Paulo coapostolo tuo: ne in | animo
inducas delietorum meorum, | sed hora pro me dominum, sano- 90
tum dei| filium, quem ego ad iracundiam per|duxi, quoniam
Seruos eius perse|cutus sum. roga ergo pro me tam|quam bonus ἢ r 5410
procurator dei, non me | tradidi eum peccatis Simonis igni |
aeterno, qui me tantum suasit ut | statuam illi ponerem,
&useribti|oni tali: "Simoni iuueni deo.' si scirem, | Petre, pecunia 925
suaderi, omnem da|rem substantiam meam; contem|nens dedis-
sem tibi, ut animam me|am luerarer. si fili mihi essent, pro |
nihilo duxissem, tantum in domino | uiuo crederem. confiteor
autem | quoniam me non seduxisset, nisi | quod dei uirtutem
se esse dicebat. | et tamen referam tibi, duleissime | Petre: non 80
dignus eram audire te, | seruus dei, neque constabilitus | eram
in fide dei quae est in Christo: prop|terea scandaiizatus sum.
peto | itaque ne indigne feras quod dictu|rus sum. Christum

3. in marg man 2: ubi petrus. canem. misit. ad simone. || ^ fol 341r
in marg man 2: bene benisti marcelle || 5 amplecto' corr man 1

M ———M M À— — n — M M —— Ho —— M ——— M ρ΄...»

! grande exspectes grandi || " scil inprobissime || 19 expectes malum ||
Ὁ. scil ora | 33 tradidi ex tradi corruptum est || ?* suscribtioni pro
suscribtione' | ante pecunia adde te

58 ACTVS PETRI CVM SIMONE 10. 1]

dominum nostrum quem | tu praedieas in ueritate, coaposto|lis
tuis coram te dicens: 'Si habueri|tis fidem sieut granum sinapis,
| 1.3427 dicitis | monti huie: transfer te et continuo | se transferet, te
autem Petrum | hie Simon infidelem dixit, in aquas | dubitantem.

5 audiui enim et hoe | eum dixisse: *Qui meeum sunt, non | me
intellexerunt. ergo si uos qui|bus et manus inposuit, quos et
ele|git, quibus et mirabilia fecit, du|bitabatis, habens ergo
hoe testilmonium paeniteor, et ad praeces | tuas confugio. susei-
pias animam | meam, labsus a domino nostro et a re|promissione

10 ipsius. sed credo, | quia miserebitur mihi peniten|ti. fidelis
enim est omnipotens, | remittere mihi peceata. Petrus | autem
dixit uoce magna: Tibi, domine | noster, gloria et elaritudo,
deus | omnipoteus, pater domini nostri | Iesu Christi, tibi laus

TN et gloria et ho|nor in saeeula saeeulorum. amen. | quoniam et
15 nos nune in pleno eon|fortasti et constabilisti in te | sub oeulis
omnium uidentium, | domine sancte, confirma Marcellum | et
mitte paeem tuam in eum et do|mum illius hodie; quidquid
autem | periit aut errat, tu solus conuer|tere potes uniuersos.
te deprae|eamur, domine pastor ouium dissipa|tarum olim, nune

20 autem per te | eoadunabuntur. sie et Marcellum tamquam
unam de ouieulis | tuis suscipias, et non patiaris | iam in errore
aut in ignorantiam | diutius baccari; sed reeipias in nu|mero
ouium tuarum. etiam, domine, | suscipe eum, eum dolore et
eum | laerimis rogantem te.

25 XI Haee di|cente Petro et ampleetentem | Marcellum, con-
uertit se Petrus | ad turbam quae illi adstabat, | et uidit quen-
dam in turba subri|dentem, in quo erat daemonium | nequissi-

Ι 1, 8481 mum, ad quem Petrus di|xit: Quieumque es qui risisti, ἢ
ostende te in palam omnibus adstan|tibus. hoc audito iuuenis

30 inpetum feeit | in atrio domus, et uoce magna clamans | et in-
pingens se in parietem dixit: | Petre, magna contio est inter

? Matth. 17, 20 || * cf. Matth. 14, 30 sq. || " nescio unde haec petita sint

? in marg man 2: Oratio pro marcello tribuno | '^ in te quae sub
finem fol 342r leguntur ab initio paginae sequentis repetita sunt || *" fuit
os ostende literis os in sequente pagina (fol 343") iteratis, sed priore loco
(fol 342w) erasae sunt. Gundermann

3 expectes dicetis || '*5 emendandum widetur peccat | * baccari pro
bacchari wf saepe | 35 amplectentem pro amplectente | ** corrige con-
tentio |

ACTYVS PETRI CVM SIMONE 11. 12 59

Simo|nem et canem, quem misisti; qui dicit | Simon eani: *Nega
me hic esse. ad quem | plura dicit canis quam que mandasti|ei.
et postquam perfecerit myste|rium quod illi praecepisti, ante
pedes | tuos morietur. Petrus autem dixit: | Et tu itaque, qui-
eumque es daemon, in no[mine domini nostri Iesu Christi exi a 5
iuuene, | nihil nocens eum; ostende te omni|bus adstantibus.
hoc audito iuuenis expu|lit se, et statuam magnam marmo|ream,
quae in atrio domus posita erat | adpraehendens, eam calcibus
conmi|nuit. erat enim statua Caesaris. quo | uiso Marcellus
frontem sibi percu|tiens ad Petrum dixit: Magnum flal|gitium 10
faetum est: si enim hoc innotu|erit Caesari per aliquem de
euriosis, | magnis poenis nos adfliget. cui Petrus dixit: | Non, e sqsu
te talem uideo sicut paulo ante: dicebas enim paratum te esse,
omnem | substantiam tuam erogare uelle ut | animam tuam
saluam facias. sed si ue|re paenitentiam agis, ex toto corde | 15
credens in Christo, excipe desalientem | aquam manibus tuis et
ora dominum, et|in nomine ipsius sparge super frau|menta
Statuae, et erit sicut ante | fuit integra. Marcellus autem
nihil | dubitans, sed credens ex toto corde, | antequam aceiperet
aquam, manibus | suis susum adtendens dixit: Credo in te, | 90
domine lesu Christe. etenim ab apostolo tuo | Petro arguor
an bene credam in no|mine tuo sancto. itaque aecipio aquam |
in manibus meis, et in nomine tuo spar|go lapides istos, ut
fiat statua sicut | ante fuit integra. si ergo, domine, uolun|tas -
tua est, esse me in corpore, et non | patiar aliquid a Caesare, 95
Sit lapis hic | integer sicut ante fuit. Et sparsit | super lapides
aquam, et statua inte|gra faeta est. Petro itaque gloriante || c sq
quod non dubitasset in petendo dominum, | sed et Marcello in
spiritu exaltabatur, | quod tale signum primum inter manus |
eius factum fuisset. credens ergo ex | totis praecordiis usuis 30
in nomine Iesu | Christi filii dei, per quem omnia inpossibilia |
possibilia sunt.

XII Sed Simon intus ad | canem ita dixit: Die Petro,
intus me non | esse. Ad quem eanis coram Marcello | ait:

* quicum? corr man 1} 3 fol 344r in marg m 2: canis loquitur ad
simone. in marg interiore manu saec XI: simon magus cani adloquitur

1 pro qui coniciunt quia HUsener. et MBonnet | " fraumenta pro
fragmenta || ** ante et expectes αὖ. sed non inserendum est | ** Marcellus
scribendum est || * usuis ex suis corruptum

60 ACTVS PETRI CVM SIMONE 12. 13

Inprouissime et inpuderate | et inimicissime omnium animanti|um
et credentium in Christum Iesum, missum | ad te mutu animal
et uocem huma|nam accipientem, ut te argueret | et conprobaret
planum et decepto|rem. tot oris cogitasti, ut diceres: | *Dic quia
5 non sum hic'; non te puduit, uo|cem tuam infirmem et inutilem
emit|tere eontra ministrum et aposto|lum Christi Petrum, tam-
quam latere pos|sis eum qui me iussit loqui contra faci|em
tuam? et hoc non tui causa, sed ho|rum quos seducebas ef in
| t. 8445 perditionem | mittebas. maledictus itaque eris, || inimice et cor-
10 ruptor uiae ueritatis | Christi, qui probabit iniquitates tuas |
quas gessisti igni inmortali, et te|nebris exterioribus eris. Et
cum | dixisset canis haee uerba, disces|sit. secuta est itaque
eum turba, | Simone solo derelicto. peruenit | canis ad Petrum
sedentem cum tur|ba, ut uiderent faciem Petri; et ca|nis renun-
15 tians quid gessisset cum | Simone. haec autem locutus est |
eanis angelo et apostolo dei uere: | Petre, agonem magnum
habebis con|tra Simonem inimicum Christi et ser|uientibus illi;
multos autem con|uertes in fidem seductos ab eo. | propter quod
accipies mercedem | a deo operis tui. haec cum dixisset | canis,
20 caecidit ante pedes apostojli Petri et deposuit spiritum. uidente |
autem turba magna eum admira|tione canem loquentem, coepe-|
runt ergo alii prosternere se | pedibus Petri, alii autem dice-
I t. 457 bant: | Alium signum nobis ostende ut cre|damus tibi tamquam
" ministro dei uiui: | et Simon multa signa praesentiam | nostri
95 fecit, et ideo secuti sumus | eum.

XIII Petrus autem conuersus res|piciens sardam ad fene-
stram sus|pensam, adpraehendens eam ad popu|lum dixit: Si
uideritis nune hune in | aqua natantem sicut piscem, crede|re
poteritis in eum quem praedico? | illi autem unianimes dixerunt:

80 Vere | eredimus tibi. Tunc piscinae adiacen|ti natatoriae dixit:
In nomine tuo, | Iesu Christe, quousque adhue non creditur, |
coram omnibus istis uiue et nata | tamquam piscis. Et misit

?$ fol 2292, in marg m 2: alia mirabilia

! scil inprobissime [| * mutu pro mutum || 3 corrige accipiens MBonnet
qui accipientem retinet, suspicatur accusatiuos absolutos || * oris pro horis [
^ [ege uideret | '* uere ex ueri corruptum || ** praesentiam pro praesentia
cf. 71, 23 || 8 hoc loco fortasse hanc restituendum. sed caueas ne in sequen-
tibus masculina femininis mutes. pertinent enim ad piscem, non ad sardam [
9) expectes credemus | piscinae adiacenti natatoriae pro piscina adiacente
natatoria. librarius haec uerba perperam ad dixit rettulit. genetiuos abso-
lutos statuit HUsener qui adiacentis emendat

ACTVS PETRI CVM SIMONE 13—15 61

sardam in | piscinam, et uixit et natare coepit. | uidens autem
multitudo natantem | piscem, et non tantum ipsa ora fecit, |
ne diceretur fantasma esse, sed di|utius fecit eum natare, ut
undique ad|duceret turbas et ostenderet sar|dam piseem factum, .
usque adeo ut | quidam de populo panem illi mitteret; | et' 5
totum eum uidebant. secuti sunt | autem plurimi hoc uiso et
eredide|runt in domino, et conueniebant die ac | noete in domum
Nareissi praesbyte|ri. tractabat eis Petrus de profetileas serib-
turas et quae dominus noster | lesus Christus egisset et uerbo
et factis. | 10

XIV Mareellus autem cottidie funde|batur per signa quae
uidebat per Pe|trum fieri per gratiam Iesu Christi, quem | illi
tribuerat. inpetum autem fecit | Marcellus in domo sua super
Simonem | sedentem in triclinio. maledicens | dicebat ei: Ini-
micissime et pestilen|tissime hominum, corruptor anime | meae 15
et domus meae, qui me exfuga|re uolueris a Christo domino
saluatore meo! | et iniciens manus in eum iussit inpin|gi de
domo sua. serui autem accepta | potestate ita contumeliis eum
ad|flixerunt, alii alapas in faciem eius | dabant, alii uero fustem,
ali lapidem, | alii autem uasa stereoribus pleua | super caput 20
eius effuderunt, qui | propter eum dominum suum effuderant |i c sac*
et multo tempore ligati fuerant; | et alii conserui de quibus ad
dominum eo|rum mala loquebatur, inproperantes | et dicentes
ei: Nunc digna praemia res|tituimus tibi per dei uoluntatem,
qui | nobis misertus est et domino nostro. Simon | autem male 25
cesus, eiectus de domo | cueurit ad domum ubi Petrus reuerte-|
batur. in domum praesbyteri Narcis|si stans ad ianuam clama-
bat: Ecce ego | Simon: descende itaque Petre, et ego | te ad-
probabo in homine Iudeo et fa|bri filio eredidissge.

XV Nuntiatum est | autem Petro haee Simonem dixisse. | 30
misit ad eum Petrus mulierem haben|tem infantem lactantem,
dicens ei: | Descende celerius et uidebis quendam | quaerentem
me. tu quidem non est | quod respondeas; silentium autem |
habeto et audi quae infans quem te|nes dieat ad eum. de- ὁ
Scendit ergo muli|er. erat autem infans quem lactabat | men- 35
Suum septe. et accipiens uocem || uirilem dixit ad Simonem: r sev

1! fol 345« in marg man 2: bene abeas fili marcelle | * fol 346r in
marg m 2: tertia mirabilia

3 ora pro hora || ὃ corrige mitterent || !! corrige fundabatur || 3 scribe
effugerant || * scil septem

62 ACTYVS PETRI CVM SIMONE 15—17

O horren!de deo et hominibus, o exterminium | ueritatis et
corruptio omnis semen | pessimum, o infruetuosum fruetum |
naturae! sed in breui et in minimo ad|parens, et post haeo
poena aeterna | te manet. de inpuderato patre natus, | qui num-
5 quam in bono, sed in ueneno ra|dices emittes, incredibile genus
et| omni spe destitute: canem te argu|ente non es confusus;
ego infans co|gor a deo loqui et nec sic erubescis. sed | te
nolente, ueniente sabbato die al|ter te adducet in Iulio foro,
ut adpro|betur in te qualis sis. discede itaque | ἃ ianua in
10 qua sanctorum uestigia | conuersantur. iam enim non corrum|pes
animas innocentes quas euer|tebas et contristabas in Christo.
os|tenditur itaque tua prauissima na|tura et concidetur machi-
natio tua. | nunc autem nouissimum uerbum dico: | dicit tibi
Iesus Chiistus: 'Ommutesce coae|tus nomine meo et exi à Roma

]| f. 3477
15 usque | uenturo sabbato. Continuo autem | ommutescens et
eoibitus exiuit | à Roma usque sabbato, et in stabu|lum mane-
bat. mulier reuersa est | eum infantem ad Petrum et rettullit
ei et ceteris fratribus quae in«fans» | ad Simonem locutus esset.
at illi mag|nificabant dominum qui haec hominibus | ostenderat.
20 . XVI Adueniente autem | nocte uidit Petrus Iesum, haben-
tem | uestem claritatis, subridentem, | adhue uigilans dicentem
sibi: Iam | plurima turba fraternitatis re|uersa est per me et
per quem signa | fecisti in nomine meo. habebis au|tem agonem
fidei ueniente sabbato | et conuertentur multo plures | de genti-
95 bus et de Iudaeis in nomine | meo in me econtumeliatum, deri-
sum, | eonsputum. ego enim me tibi praes|tabo petenti te signa
et prodigia, | et conuertes multos, sed habebis | contrarium
|| t. 38:5 Simonem per opera | patris sui. sed omnia eius adprobajbuntur
carmina et magica figmenta. | nune autem noli cessare, et quos-|
30 cumque tibi misero in nomine meo | fundauis. Lucem itaque
factam, nar|rauit fratribus quod sibi apparuis|set dominus et

quid illi praecepisset. |

XVII Credite autem mihi, o uiri fratres, | ego hune Simonem

39. fol 347r in marg m 2: quarta mirabilia || ?! et //// cod. erasa ἃ est !|
* foul. 3479 in marg m 2: quinta mirabilia

? emendo corruptionis semen || * emittes pro emittis | * canem pro
cane || !* ostenditur pro ostendetur || '* codex sub finem uersus nil nisi in
habet. €fans» ego suppleui | *! corrige uigilanti || * scribe petenti deleto te ||
38. per opera mon (entandum est. opera enim pro operam scriptum est |
30 scil fundabis | lucem itaque factam pro luce itaque facta

ACTVS PETRI CVM SIMONE 17 63

ἃ Iudea fugaui mul|ta mala facientem magico earmine, | moran-
tem in Iudaea ad quandam mulier | Eubola, honesta nimis in
saeculo hoe, | adiacente ei auro copioso et marga|ritis non
minimo praetio. subintraluit hic Simon cum duobus sibi simi-
libus. | illos duo de familia nemo uidit, nisi | solum Simonem. 5
magia facta sustule|runt omnem aurum mulieris et non | con-
paruerunt. Eubola autem post|quam recognouit hoc factum,
eoepit | torquere familiam suam dicens: 'Sub | occansionem ho-
minis deifiei spolias|ti me, quod uideritis eum ad me in|tro-
euntem ut honorificaretur mu|lierem simplicem; eui nomen est || 10
autem nomen domini. ego ieiunans diebus | tribus et orans ut
hoe faetum palam | fieret, uideo in uisum Italieum et | Antulum
quos ego cathecizaram in no|mine domini, et puerum nudum
uinetum, | dantem mihi siligineum et dicentem | mihi: 'Petre,
adhue biduo sustine et ui|debis magnalia dei. quae enim peri- 15
erunt | de domo Eubolae, Simonem magica arte | usum fuise
et fantasma facta cum alijis duobus abripuisse. quos tu uide-
bis | tertia die hora nona ad portam, quae | ducit Neapoli, uen-
dentes aurifiei euildam nomine Agripino satyriscum au|reum
librarum duum, habens in se lapildem praetiosum. tu uero 920
non est quod | tangas, ne coinquineris; sed sint qui|dam tecum
de seruis matrone. tu autem | ostendes aurifieis tabernam et
disce|dis ab eis. propter hoc enim factum mul|ti eredent in
nomine domini quae enim | illi astutia sua et malitia sepe
abrilpuerunt in pala adprobantur' hoe|ego audiens perueni 25
ad Eubolam || et inueni illam sedentem, conscis|sa ueste, crini-j c. s4s2
bus dissipatis lugen|tem. cui dixit: *Eubola, surge a luctu | et
reconpone faciem tuam et suf|fige capillos tuos et sume uestem |
conuenientem tibi, et ora ad dominum | lesum Christum qui
iudicat omnem animam. | ipse enim est inbisibilis dei filius in | 30
quem te necesse est saluari, si ta|men ex toto corde penitueris

& priloribus tuis peccatis; et accipe uir|tutem ab eo. ecce enim

per me di|cit tibi dominus: *'Omnia quaecumque | perdidisti

r

? mulier: sic codex; sed lier addidit man 2 | 10 honorificaretur lierem
man 1 mu ante lierem sub finem uersus addidit man 2 | 9 post et fortasse
duarum literarum lacuna. Gundermann

! judea Aoc loco, sed paulo post iudaea || * corrigas mulierem Eubo-
lam honestam | ? spoliasti e.c spoliastis corruptum || 10 honorificaretur quod
habet man 1 ex honorificaret mu corruptum est | 11 ante fol 348* aliquot
uerba excidisse recte suspicatur GGundermann. sed ipsius codicis nostri
quaternio XLV integer est | 33. discedis pro discedes || 35 scil palam | pro
adprobantur expectes adprobabuntur || 5 corrige dixi || 39 scil. inuisibilis

64 ACTVS PETRI CVM SIMONE 17

inuenies." et postquam | perceperis ea, fae ut te inueniat, | ut
abrenuntiare possis huic prae|senti saeculo et quaerere aeter|num
refriperium. itaque ut haec | audias: quidam de tuis ad por-
tam | obseruent quae ducit Neapolim. peirendina die, hora fere

5 nona, uidebunt | duo iuuenes, satyriseum aureum | librarum
I. «gr duum lapillis inclusum, | sieut uisio mihi demonstrabit, quod |
offerent uenale cuinam Agripino, | domestico pietatis et fidei
quae est | in dominum Iesum Christum. per quem tibi osten-
ditur ut deo uiuo eredas et non mago Simolni, instabili dae-
10 monio, qui te in luctum | morari uoluit, et innocentem familijam
tuam torqueri, qui te blandi elo|quio, sermone tantum seduce-
bat | et ore tantum pietate dei dicebat, | cum ipae totus im-
pietate possede|rit. quando enim tu hilarem diem pujtas cele-
brare, et idolum posuisti | et uelabas, et omnia ornamentaria | in

15 delfica exposuisti, ille autem in|troductis duobus iuuenibus quos
nemo | uestrum uidit, magico carmine facto | et abreptis orna-
mentis tuis non con|paruerunt. sed non habuit locum | machi-
natio illius. deus enim meus pa|lam mihi fecit, ut non tu de-
eipiaris, | neque in gehenna perires, quaeque | inpie et contrario
20 contra deum gessis|ti, qui est omni ueritate plenus et | iustus
|| 950 ludex uiuorum atque mortuorum, || et non est alia spes uitae
hominibus, | nisi per eum, per quem tibi saluata | sunt quae
perdideras. et nune tu|lucrare animam tuam.' ad illa pro-
S|trauit se ante pedes meos dicens: | Ὃ homo, quisquis es ignoro;
25 illum qui|ldem tamquam dei ministrum susce|peram, et quidquid
me petit in ad|ministratione pauperorum, dedi | multa per manu
illius et illi extrinlsecus multa tribui. quid nocitus | a me tan-
tum molitus est domui melae? ad quem Petrus dixit: *Non
est |in uerbis habenda fides, sed in ope|ribus et factis. sed
30 ad coeptum per|gendum est. itaque recedens ab ea | perueni
eum duobus actoribus Eubolae, | et accedo ad Agrippinum et
dico illi: | 'Vide ut hos agnoscas. crastina enim | die ueniunt
ad te duo iuuenes, uolen|tes uendere tibi satyriseum aure|um
lapilis inclusum quod est domi|ne eorum. tu autem accipies

ι
1? dcebat corr m 1

5 scil demonstrauit | 7 cuinam ex cuidam corruptum || *! blandiloquo
sermone suspicatur MBonnet || 33 pietate pro pietatem | impietate pro
impietatem || ? scribe putabas pro putas | 5 corrige ornamenta tua cf
paulo post ornamentis tuis | " expectes conparuit || ad pro at ut saepe |
? petit pro petiit | ** corrige uenient

ACTVS PETRI CVM SIMONE 17. 18 65

tam'quam inspiciendo et inlaudando || opus artificis. isti super- qj c. sso"
uenientes, | cetera deus ad probationem adducet. | alia autem
die actores matronae | circiter ora nona uenerunt, et illi ἃ
iuuenes uolentes uendere Ágrippiino satyriseum aureum. qui-
bus statim | adpraehensis nuntiatum est majtronae. ad illa tur- 5
bata mente per,uenit ad legatum, et uoce mxima | referens
quae ei contegissent. quem | ut uidit Pompeius legatus tur-
bata | mente, quae numquam in publicum | processerat, surrexit
continuo | de tribunali et introibit praetorium | et iussit eos
perduci et quaestionati. | ad illi eum essent in tormentis, con-; 10
fessi sunt se Simoni ministerium pres' tare 'adducente nos de-
narios. et diu tius quaestionati passi sunt, quaecum;que Eubola
perdiderat sub terra in | spelunea deposita esse trans por'tat
et alia plura. Pompeius haee ubi | audiuit, surrexit ut iret ad
portam | duobus illis ligatis binis catenis. || et ecce Simon introi- 15
bat portam | quaerens eos, quod tarde facerent: | et uidet tur-
bam magnam uenijentem et illos ligatos catenis. | statim intel-
lexit et fuga petiit, | et non conparuit in Iudea usque in | hoc
tempus. Eubola autem postquam recepit omnia sua dedit in
mi/nisterium pauperorum, credens | autem in dominum lesum 20
Christum et confor ἰδία et contemnens et abrenunti|ans huie
saeculo, tribuebat uiduis | et orfanis et uestiens pauperos, | per
multum tempus accepit dor|mitionem. haec autem, fratres di-|
lectissimi, facta sunt in Iudea, per| que hinc exfugatus est
angelus sa tanae qui dicitur. 95
XVIII Fratres carissi!mi ac dilectissimi, ieiunemus inui|cem
precantes dominum. qui eum inde exjfugauit et hinc potens
est eum | extirpare. et det nobis uirtutem | contraresistere ei
et carminibus | magicis ipsius, et adprobare eum [| angelum c 851:
satanae esse. in sabbato | enim equidem nolentem adducet | eum 30
dominus noster in Iulio foro. flecta/mus ergo genua Christo:
obaudiens nos, | etsi non elamauerimus; est qui uidelat
nos, etsi non uidetur isfis oculis, | sed in nobis est: si uolu-

u

'5 fol 3509 in marg m 2: fuge simon filius perdictionis || *? pos/ nos
sub finem uersus num duae uel tres literae fuerint necne ex membrana
nimis attrita perspici non potest. Gundermann

5 scribe maxima ||? contegissent pro contigissent | ? sci! introiuit ||
? quaestionati ex quaestionari corruptum || !! corrige denariis || ? passi ex
fassi corruptum || ? portat ex portam corruptum. Gundermann || '* fuga pro
fugam || 16 uidet pro uidit || * per multum tempus] id est διὰ 0220 χρόνου,

nisi forte quod Gundermann suspicatur, post pro per scribendum
5

66 ACTVS PETRI CVM SIMONE 18—20

mus, non rece;det a nobis. expurgemus ergo animas | nostras
ab omni temptatione pessima, et non discedet a nobis deus;
et si tanitum annuerimus oculis, adest nobis. |

XIX Post haec autem a Petro dicta super;uenit et Mar-

5 cellum, qui dixit: Petre, | ego tibi totam domum meam per-
mun|daui a uestigiis Simonis et scelesti | pulueris ipsius perstir-
paui. accepit | enim aquam et inuocans nomen Iesu | Christi
sanctum cum ceteris seruis ipsius per|tinentibus ad eum, ad-
Sparsi omnem | domu meam et omnia íriclinia et | omnem por-

10 ticationem usque foris ad | ianuam et dixi: 'scio te, domine
lesu Christe, munj;dum et intactum esse ab omni immunditia,

"85: exfugetur hostis et inimicus meus a conspectu tuo'. et
nunc, | beatissime, iussi conuenire in domum ; communem uiduas
et seniores ad te, | ut orent nobiscum. accipient autem | mini-

15 sterii nomine singulos aureos, | ut possint uocari uere Christi
serui. cete|ra autem praeparata sunt omnia ad | ministerium.
rogo itaque, beatissime | Petre, consignare praecibus eorum, | ut
et tu condecores orationes eorum | pro me. eamus ergo, aeci-
piamus et Nar|ecissum ut quieumque hic sunt fratres. | adquie-

20 scens itaque Petrus simplici;tati illius, ut et illi animum adim-
ple|ret, prodit cum eo et ceteris fratrilbus.

XX Petrus uero introiuit et uidens | unam de senioribus
uiduam ab oculis, | et filiam eius manum ei dantem et | indu-
centem in domum Marcelli. et | dixit ad eam Petrus: Accede,
25 mater; | tibi ex hodierno die Iesus dexteram | suam dans, per
quem lumen inacces|sibilem habemus quod non operiunt | tene-
[ts brae; qui tibi per me dicit: *'Aperi | oculos et uide et sola am-
bula. et conitinuo uidit et uiduam inponentem si,bi Petrum
manum. introibit autem | Petrus in triclinio et uidit euange:lium

30 legi. inuolues eum dixit: Viri, qui | in Christo creditis et

* ]. Tim. 6, 16

4 fol 351r in marg m 2: bono filio marcello || 12 praec'bus corr m 1
18. e?rum corr m 1|?! fol 251. in marg m 2: quinta mirabilia || 39. fol 352r
iu marg m 2: euangelium de marco

* scribe Marcellus || * post ipsius ue! ut .M Bonnet iudicat inter per
et stirpaui aliquid deesse uidetur. Gundermann uerba cum ceteris. . . ad
eum /uc transferenda, et ante. cum inserenda esse et illum suspicatur
praestrigia pro perstirpaui comicit HUsener |" accepit ex accepi corrup-
tum | * domu pro domum || * pro communem corrigo commundatam '
" condignare suspicatur. HÜsener | pro praecibus expectes praeces || '? pro
ut scribe et || 38. et. alterum delendum censet .MBonnet | corrige uidua |
*9 scil introiuit | * inuolues pro inuoluens

ACTVS PETRI CVM SIMONE 20 61

speratis, scitote, | qualiter debeat sancta seribtura domini nostri |
pronuntiari. quae gratia ipsius quod | coepimus, seribsimus,
etsi adhue uobis | infirma uidentur, capaciter tamen quae | per-
feruntur in humana carne infer|re. debemus ergo prius scire
dei uolun|tatem seu bonitatem, quoniam perfu|sa olim inplana- 5
tionem et hominum | multa milia in perditione mergenti|um,
motus dominus misericordiam suam, | in alia figura ostendere
et effigie ho|minis uideri, quem neque Iudei neque | nos digni
inluminari possimus. unus|quisque enim nostrum sieut capie-
bat| uidere, prout poterat uidebat. nune | quod uobis lectum 10
est iam uobis | exponam. dominus noster uolens me maiesta|tem
suam uidere in monte sancto, uidens || autem luminis splendorem c ass»
eius cum |filiis Zebedei, caecidi tamquam mor|tuus et oeulos
meos conclusi et | uocem eius audiui talem qualem rej|ferre
non possum, qui me putaui ex|orbatum ab splendore eius. et 15
pus|illum respirans dixi intra me: 'for|sitan dominus meus uoluit
me hic addu|cere, ut me orbaret. et dixi: “οἵ haec | tua uolun-
tas est, non contradico, | domine. et dans mihi manum eleua-
uit| me. et exurgens iterum talem eum | uidi qualem eapere
potui. sieut er|go deus misericors, dilectissimi fra|tres, baiulauit 90
nostras infirmi|tates et supportauit nostra de|lieta, sicut dici
profetasse: 'peeea|ta nostra portat et pro nobis | dolet: nos
autem putabamus eum | in dolore esse et plagis teneri. | quon-
iam 'ipse est in patre et palter in eo', hic ipse est et pleni-|
tudo omnis maiestatis, qui nojbis sua omnia monstrauit bona: ᾿ς *"
manducauit et uiuit propter nos, ipse | neque esuriens neque
sitiens, baiula|uit et inproperia passus est propter | nos, mortuus
est et resurrexit nos|tri eausa. qui et me peccantem defen!dit

11—. Matth. 17, 1 sqq. || 33 Ies. 53, 4 || 33 Ioh. 17, 21

M fol 332€ in marg m 2: o dulcis petre |? balulauit corr m 1 ;
?? pro[[|fetasse erasa est d

3 quae . . . coepimus scribsimus graece seruata sunt apud Isidorum .
Pelusiotam 11 ep 99 ad Aphrodisium: ἃ ἐχωρήσαμεν ἐγράψαμεν | quod id
est quoad ut HÜUsener animaduertit. | aliter statuit. MBonnet, qui quod
retinet et pro quae scribere mauult qui | coepimus pro cepimus || ? infirme
conicit HUsener | proferuntur corrigere uult HUsener | * corrige inferri ἢ
5 inplanationem pro inplanatione | * hominum ... mergentium non ten-
tandum est. fuit graece xal ἀνθρώπων πολλῶν χιλιάδων εἰς ἀπώλειαν
δυσαμένων || 1 corrige misericordia sua | post ostendere adde se || 5 digni
pro digne | " pro et scribendum est «i || 3} dici profetasse corruptum est
ex dicit propheta: ipse || *9 scil bibit | 7 baiulauit caret obiecto. fortasse

plagas supplendum
5*

68 ACTVS PETRI ΟΥ̓͂Ν SIMONE 90. 21]

et confortauit magnitudine sua, | et uos consolauitur ut eum
diligatis, | hunc magnum et minimum, formonsum | et foedum,
iuuenem et senem, tempore | adparentem et in aeternum utique |
inbisibilem; que manus humana non de|inuit et tenetur a ser-
5 uientibus, quem | caro non uidit et uidet nune, quem non | obau-
ditum sed nunc cognitum, obaudi'tum uerbum et nunc est tam-
quam nos!set passionem exterum, castigatum | numquam sed
nune eastigatus, qui ante | saeculum est et tempore intellectus
est, | omni prineipio initium maximum et prin!cipibus traditum,
10 speciosum sed inter nos | humilem, fedum uisum sed prouidum:
hune | Iesum habetis, fratres, ianuam, lumen, uiam, | panem,
aquam, uitam, resurrectionem, | refrigerium, margaritam, then-
|| t. 858" &aurum, || semen, saturitatem, granum sinapis, uilneam, aratrum,
gratiam, fidem, uerbum: | hic est omnia et non est alius maior

15 ni'si ipse; ipsi laus in omnia saecula saeculo|rum. amen. |
XXI Et cum nona ora inpleta fuiset, | surrexerunt reddere
orationem. | et ecce subito de senioribus uiduae | Petro igno-
rante sedentes ab oculis | non credentes, exclamauerunt dicen|tes
δα Petrum: In uno sedimus, Petre, | in Christo Iesu sperantes
90 et credentes. | quomodo ergo una ex nostris fecisti | uidere,
praecamur, domine Petre, miseri'eordiam et pietatem illius tri-
buas | et nobis. Petrus autem dixit ad eas: Si|est in uobis
fides, quae est in Christo, si conifirmata est in uobis, uidete
sensum | quod oculis non uidetis; et aures ues|trae praecluse
95 sunt, sed &nimo ues tro intus pareant. hii oculi iterum | clu-
dentur, nihil aliud uidentes nisi | homines et boues et muta
I| . 854" animalia | et lapides et ligna; sed Iesum Christum non | omnes
oculi uident. sed nunc, domine, dulce et | s&ànetum nomen tuum
succurras istis; tu tanjge oculos earum, tu enim potens es, ut
30 hae | uideant luminibus suis. oratione autem facta ab omnibus,
refulsit triclinium in quo | erant tamquam eum scoruscat, sed
talis | qualis solet in nubibus esse. sed nee tale | lumen, quod

!5 fuit fuisest sed α altera in rasura || ? fol. 353« in marg man 2:
sexta iirabilia

! scil consolabitur | * que pro quem. scil prior m ante manus omissa |
scribe detinuit | " scribe extremam. HUsener aut post nos interpungendum
et pergendum censet Cinpassibilemp? set passionem expertum, aut scriben-
dum et nunc est tamquam nos passionem expertus || * scribe castigatum !
19 fedum pro fidum | prouidum corruptum est; emendo proditum || 38 sedi-
mus pro sedemus || ?? corrige unam || ** sensu corrigunt H Usener et M Bonnet .,
15 pateant conicit H Usener | ?? scribe succurrat | 33 post talis addendum
uidetur fulgor

ACTVS PETRI CVM SIMONE 21. 22 69

est interdie, inenarrabilem, inuisibilem, quod enarrare nemo
homi|num possit, tale lumen, quod nos inlumi|nauit usque adeo
ut exentiaremur abora|tione, proclamantes ad dominum et
dicente: | *miserere nobis, domine, seruis tuis. quae posisumus,
domine, subportare, tu nobis praesta: | haec enim nee uidere 5
nec Bubportare| possumus'. iacentibus autem nobis solae | illae
uiduae stabant, quae erant ab ocu|lis. lumen autem clarum
quod nobis apjparuit, introibit in oculis earum et fecit | eas
uidere. quibus dixit Petrus: Referte | quid uideritis. quae
dixerunt: Quoniam | seniorem uidimus, speciem habentem | 10
qualem tibi enarre non possumus; | aliae autem: Iuuenem adu-
lescentem; ἢ alii autem dixerunt: Puerum uidimus | tangentem r. 8665
oculos nostros subtiliter: | sie nobis aperti sunt oculi. Magmni-
ficans | itaque Petrus dominum dicens: Tu solus dominus | deus,
eui laudem perferre quanta labia no|bis opus sunt, ut secun- 15
dum misericor|ldiam tuam gratias tibi agere possumus? | ergo,
fratres, sicut paulo ante uobis retjtuli, maior constans deus
cogitationibus | nostris, sicut ex senioribus uiduis trede!cim, quo-
modo alias et alias dominum uiderint. |

XXII Et hortatus uniuersos ut dominum ex totis | prae- 20
eordiis intellegant, coepit cum Mar|cello et cum aliis fratribus
ministrare | uirginibus domini, et repausare usque in πι8 6.
quibus Marcellus dixit: Sanctae inuio|latae uirgines domini,
audite: habetis ubi ma!/netis. quae enim mea dieuntur, cuius
sunt | niei uestra? nolite discedere hinc, sed rej|ficite, quoniam 25
sabbatum quod superue|niet crastina die, contemtionem habet |
Simon cum Petro sancto dei. sicut enim dominus sem|per cum
eo fuit, et nune stet pro eo | tamquam apostolo suo Christus
dominus. Petrus | enim perseuerauit nihil gustans, sed sujper-j r. sss
ponens, ut malum uincat inimicum et | persecutorem ueritatis 30
domini. ecce enim | uenerunt iuuenes mei, nuntiantes uidis|se
se in foro anabatras configi, et turba | dicentium: 'Hic crastina

de
35 discere corr man 2| ?9? fol 355r in marg superiore m 2: petrus
nicil gustabit in ipsa nocte

3 scil exsensaremur aporiatione || * scribe dicentes || * scil introiuit jj
11 enarre ez enarrare corruptum || '? expectes aliae || !! tredecim corruptum
est. emendo didicimus | 35 expectes reficite uos. sed nihil mutandum [ἃ
35 contemtionem pro contentionem oc uno loco occurrit || 33 superponens]
id est ieiunium sponte suscipiens cf Herm. Past. Sim. V, 3 ex uers palat:
si ergo mandata dei custodieris et superposueris nonnihil operivus, gau-
debis | 533 turba pro turbam

70 ACTVS PETRI CVM SIMONE 22. 23

die luce horta cerltari habent duo Iudaei de eonlocutione dei.' |
nune itaque peruigilemus usque in mane, | rogantes et petentes
dominum nostrum Iesum Christum | ut exaudiat praeces nostras
pro Petro. | Mareellus autem breuiter in somno con|uersus,
5 expergefactus dixit ad Petrum: | Apostole Christi Petre, auda-
eiter accedamus | ad propositum. nune enim in somno breuilter
eonuersus, uidi in excelso loco sedentem | et ante turbam
magnam, et mulierem | quendam turpissimam, in aspectu Ethio-
pis|simam, neque Aegyptiam, sed totam nigram | sordibus, pannis
10 inuolutam, in collo autem | torquem ferream et in manibus et
in pe|dibus catenam, saltantem. uidens magna | uoce dicebas
ad me: 'Marcelle, omnes | uiri Simoni et dei ipsius haee est,
I|t.5552 quae salltat: decolla eam.' et ego tibi dicebam: ἢ *Petre frater,
senator sum generis magi | et nunquam manus meas maculaui,
15 neque | passerem aliquando occidi. et tu hoc audi|to plus
clamare coepisti: 'Veni, uerum gla|dium nostrum, Iesu Christe,
et non tantum | caput eius praecidas daemonis, sed et | omnia
membra eius concide, palam istis | omnibus quos in tua militia
probaui.' et | eontinuo tibi similis, Petre, tenens gladium | totam
90 eam concidit usque adeo ut inteniderem ego bos ambos, et
tibi et illi qui | concidebat illum daemonium, tam simi|les cum
mea magna admiratione. exper!gefactus haee tibi rettuli signa
Christi. | Haec ubi audiuit Petrus, magis animo | repletus est,
quod Marcellus haec uidisset, | quonia dominus ubique suis

95 prouidet. gra|tulatus itaque et recreatus his uerbis, | leuauit
se ut ueniret ad forum.

XXIII Conue|nerunt autem et fratres et quieumque | Romae
erant, oecupantes loca singulis | aureis. concurerunt autem et
senato|res et praefecti et officia. adueniens | autem Petrus
Stetit in medio. uniuer|si exelamauerunt: Ostende nobis, Petre, |
qui sit deus tuus, aut quae maiestas sit, quae | tibi fiduciam

i| t. 8667
90

0
! conlocutine corr man 2 ||? "ostras add n man 1 ||? fol 355r paulo
infra in marg m 2: uisionem quem. uidit marcellus || '* posteriorem i uocis
simoni ex apice literae e uel c inter scribendum corr man 1 || ** fol 3555
in marg m 2: petrus ad forum procedit

7 post sedentem adde te | * lege Aethiopissam. HUsener ἢ ? sordidis
pannis conicit M Bonnet | 3 omnes uiri simoni corruptum est. facile emen-
dare possis omnes uires Simonis. sed expectatur singularis. itaque conicio
omnis uirtus Simonis || ^ corrige magni || *9 scil uos | 3) quonia pro quo-
niam ||?* singulis aureis] cf 66, 14 sqq.

ACTVS PETRI CVM SIMONE 23. 24 T1

dedit. noli inuidus esse Ro!manis: deorum amatores sunt. habe-
mus | autem experimenta Simonis, habemus | et tua; conprobate
ergo nobis ambo, | eui uere debeamus credere. Et cum haec |
dicerent, superuenit ét Simon. conturba!tus stans ad latus Petri
inprimis respicie|bat eum. post multum silentium Petrus | dixit:
Viri Romani, uos mobis ueri iudices | estote. dico enim me
uiuo et uero deo credisse, | euius experimenta polliceor uobis
facere, | quae iam mihi cognita sunt, sicut et inter | uos multi
testimonium perhibent. uide!tis enim, hune se repraehensum
esse modi | tacentem me eum exfugasse a Iudaea prop|ter in-
posturas quas fecit Eubulae, hoinestae feminae et simplicissime,
magica | arte faciens. unde effugatus a me hunc | uenit, putans
quoniam posset latere in|ter uos: et ecce stat in comminus.

1

die Simon, | non tu Hierosolymis procidisti ad pedes | mihi et

Paulo, uidens per manus nostras | remedia quae facta sunt,
dicens: *Rogo uos, | accipite à me mercedem quantum uultis, |
ut possim manum inponere et tales uir|tutes facere. nos a te
hoe audito maledijximus te: 'Putans temptare nos pecuniam |
uelle possidere? et nune tu nihil timens? | Petrus mihi nomen
esí, quod dominus me Christus | dignatus est uocare paratum
esse in omni | re. deo enim uiuo credo, per quem magias tuas |
deponam. nune quae faciebat mirabilia | uel praesentia uestra
faciat. et modo quae | dixi de eo nolite eredere mihi? Simon
autem | dixit: Audaciam habes loqui de Iesu Nazare|no, fabri
filio et ipsum fabrum, euius ge|nus in Iudaea positum est?
audi Petre: sen|sum habent Romani, non sunt fatui. Et | con-
uersus ad populum dixit: Viri Romani, | deus nascitur? eruci-
figitur? qui dominum ba|bet, non est deus. Haec autem eo
dicente | multi dicebant: Bene dicis, Simon.

XXIV Petrus | autem dixit: Anatema in tuis uerbis in
Christo! | audaciam habuisti haee loqui, profeta dicen|te de eo:
"Genus eius quis enarrauit? et alius | profeta dicit: “Εἴ uidimus

135—17 cf Act. 8, 18 sqq. || 35 Marc. 6, 8 |} 33 Ies. 53, 8 | Ies. 53, 2 sq.

1
3 fol 356r in marg man 2: petrus cum simone contendit 7 policeor
corr m 2|| '? proppter cod, sed p alteram addidit m 2

? habeamus expectat HUsener || " credisse pro credidisse || '? modi
corruptum est. displicet nunc hodie quod olim suspicatus sum. modo
tacentem 4et» me conicit Gundermann. sero praehensum esse odio, tacen-
tem HUsener. fortasse hunc [se] repr. esse Simonem tacentem me scriben-
dum est || 3. hunc ex huc corruptum || '* scribe putas || '* times corrigere
uult HUsener| 33 scil enarrabit. est futurum

1

2

12 ΑΟΤΥ͂Β PETRI CYM SIMONE 24. 25

|t. 85:77 eum et non habuit | speciem neque decorem.' et: 'In nouissi-
mis | temporibus nascitur puer de spiritu saneto: mater | ipsius
uirum nescit, nec dicit aliquis patrem | se esse eius.' et iterum
dicit: 'Peperit et non | peperit. et iterum: [non minimum pre-
5 stare | uobis agonem] 'Eece in utero concipiet uirgo.' j et alter
propheta dicit honorifieatum patrem: | *Neqne uocem illius audi-
uimus neque obsetrix | subit alter propheta dicit: *Non de
uulua | mulieris natus, sed de caeleste loco des/cendit' et "Lapis
praecisus est sine manibus | et percussit omnia regna' et *Lapi-
10 dem quem | reprobauerunt aedificantes, hic factus | est in caput
anguli et lapidem eum dicit | 'Eleetum, praetiosum.' et iterum
dicit pro|feta de eo: 'Et ecce uidi super nubem uenien,tem
Sicut filium hominis. et quid plura? | o uiri Romani, si essetis
scientes profetijcas scribturas, omnia uobis exponerem; | per
15 quas necesse erat per mysterium | et regnum dei consummare.
sed haec pos|tea uobis adaperientur. nunc ad te, Simon: in
quibus ante seducebas eos, fac | aliquid unum ex eis, et ego
if.3572illud dissolluam per dominum meum lesum Christum. Simon |
audacia sumpta dixit: Si praefectus per miserit. 4non minimum

20 prestare uobis agonem».

XXV Praefectus autem patientiam | ab his uoluit prestare,
ne quid uidere;tur inpiae gere. produeit autem praejfectus unum
de suis alumnis et ad Sim|nem sic dixit: Hunc accipe, morti
trade. | Petro dixit: Tu uero resuscita eum. Et | ad populum

25 praefectus dixit: Vestrum | est nune iudicare, qui ex illis
acceptus | sit deo, qui mortificat aut qui uiuificat. | et continuo
Simon ad aurem pueri locu tus est et sine uoce feeit tacere et
mori. ut autem coepit murmur populi es;se, una uero de

! Orac. Sibyll. V1II, 457 sqq. (?) || * Ascens. Ies. 11, 9; 18 | 5Ies. 7, 14"
* Ascens,. Ies. 11, 14 | *—? «nde uerba non de uulug ... descendit sumta
sint nescio | * Dan. 2, 34 || * Pe. 117, 22 || 12 Ies. 28, 16 [| 3 Dan. 7, 18

* uerba uncis inclusa non minimum prestare uobis agonem a librario
ex sequentibus huc translata sunt. pertinent ad finem capitis . X XIV, ubi

i
ea inserui | ' homnis corr m 1 || 33. uerba uncis fractis inclusa hoc loco
inserenda sunt

7 obsetrix] caueas ne corrigas ἢ * caeleste pro caelesti || 5 post
mysterium aliquid deesse uidetur : consummare pro consummari [| 9 scribe
praestabo. HUsener deesse putat paratus sum || 3! abhis fortasse corruptum
est. suspicor ambis pro ambobus || ** inpiae pro inpie | gere pro gerere |
35 scribe Simonem

ACTYS PETRI CYM SIMONE 25. 26 13

uiduis, quae ad Marceljlum refrigerabat, clamabat stans | retro
turbam: Petre, seruus dei, filius | meus mortuus est, unicum
quem habe;bam. populus autem loeum faciens ei, | induxerunt
ad Petrum. illa autem | prostrauit se pedibus eius dicens: |
Vnieum filium habebam; hic umeris suis | alimentum mihi prae- 5
stabat, ipse me | leuabat, ipse me portabat. hoc mor[tuo, quij r.sser
mihi manum porriget? cui Pej|trus dixit: Istis testibus due te -
et | adduc filium tuum, ut hii uidentes | credere possint quoniam
dei uirtute | surrexit, ille autem hoc uidens ceci|dit. Petrus
autem ad iuuenes dixit: | Iuuenes hic opus sunt, praeterea uolen-| 10
tium credere. Et continuo surrexerunt | iuuenes triginta, parati
qui illam baiullarent siue filium eius mortuum adferjrent. illa
autem uidua uix reuersa | ad se, sustulerunt eam iuuenes. ad
illa exclamabat dicens: Ecce, fili, misit | Christi seruus ad te,
capillos suos et facilem lacerans. iuuenes autem qui uene,;runt 15
nares pueri considerarant, si uere | mortuus esset. uidentes
autem quo!niam mortuus est, consolabantur | matrem ipsius,
dicentes: Si uere credis | in deo Petri, tollentes eum perferimus |
ad Petrum, ut eum suscitans restitu,;at tibi.

XXVI Haee dicentibus iubenibus, praefec!tus autem in foro 20
intuens Petrum | dixit: Quid dieis, Petre? ecce puer mortuus ||; t. ssa"
iacet, quem et imperator libenter ha!bet, et non illi peperci.
utique habebam | alios conplures iuuenes; sed confidens | in te
et in dominum tuum quem praedicas, si| uere certi et ueri
estis: ideo hune uolui | mori. Petrus autem dixit: Non temp- 25
ta|tur deus neque extimatur. sed dilectis|simus ex animo colen-
dus exaudiet qui | digni sunt. sed quoniam nunc temptajtor
inter uos deus et dominus meus lesus Christus, | et tanta signa
et prodigia faciens per | me in conuersatione peccatorum suo-|
rum: et nunc in conspectu omnium, quem | Simon tangens 30
oceidit tu, dómine, per me'am uocem tua uirtute suscita eum. |
Et dixit Petrus domino pueri: Vade, tene | dexteram eius et
habebis eum uiuum | et tecum ambulantem. Agrippa uero '
praefectus cucurrit et uenit ad pue|rum et tenens manum eius
suscitaiuit eum. uidentes autem turbas | omnes subelamauerunt: 35
Vnus deus, unus | deus Petri.

: n
7 fol 358r in marq superiore man 2: septima mirabilia || !! contiuo
corr m 1| 5 suo* corr m 9

? illa suspicatur .MBonnet || 16 fortasse considerabant | ? temptator
pro temptatur || 9 scil iuuenibus | *? pro conuersatione expectes conuer-
sione | * scribe turbae

16 ACTVS PETRI CYM SIMONE 28

ostendit populo eleuas:se caput et agitare, et oculos aperienite,

et inclinante se Simonem molli. sta|tim ligna et gremia acce-

perunt pete|re, ut Petrum flammas ecremarent. | Petrus autem

If. 861: Accepta uirtute Christi | eleuauit uocem suam, ad succlamantes

5 aduer|sus se dixit: Nunc uideo uos, populi Romani, quod | mihi

non licet dicere fatuus et uanos esse, quam|diu oculi uestri et

aures uestre et precordia | excate sunt. usque qua sensus

uester obsicuratus est, non uidetis imaleficatos uos | esse, tam-

quam putetis mortuum surre|xisse qui non se leuauit. sufti-

10 ciebat mihi, υἱ τ] Romani, tacere et silentio mori, et relin!quere

uos in figmentis huius mundi. sed ig;nis inextinguibilis poenam

ante oculos | habeo. si ergo hoc uisum est uobis, loquatur

mortuus, | surgat, si uiuit, soluit sibi mentum ligatum | mani-

bus suis, clamet matrem suam, et uojbis clamantibus dieat: quid

15 elamatis? | manu sua annuat uobis. uultis ergo ui'dere, quon-

iam mortuus est, et uos obli|gati estis, recedat hic a lecto, qui

sua|sit uobis recedere a Christo, et talem illum ; uidebitis, qualem

et adtultum uidisitis. Agrippa autem praefectus tam | non

rasis tolerans leuauit se, et manibus | suis inpegit Simonem. et sic

20 denuo | mortuus iacebat sicut ante erat. populus autem | in

furia conuersus a magia Simonis, coepit adcla|mare: Exaudi,

Caesar, si iam non surgit mortuus, | ardeat Simon pro Petro,

quoniam nos uero exceae|cauit. Petrus autem dixit extensa
manu: | O uiri Romani, iam pacienciam praebete. «non» dico

95 uobis, ut puero suscitato ardeat Simon: si enim | dixero, facietis.

Sueclamauit populus: Etsi tu | nolueris, Petre, nos faciemus.

Quibus Petrus | dixit: Si perseueraueritis in hoc, puer se non |

leuauit. malum enim pro malo non nouimus | retribuere; sed

.. ! aperiente cod. e secunda in rasura manu 1. fuit r || * uirtute
accepta cod. signa transpositionis a prima ut uidetur man. Gundermann |

o * 806 -—
eluauit corr m 1]|? non.leuauit {{{|| cod. fuit leuauit se signo trans-
positionis super ras deinde correxit ipsa m 1. Gundermann 1] 18 mortuus
post loquatur man 2 addidit

! scribe nperientem || * inclinantem corrigere uult HUsener | Simo-
nem molli] Simone moueri ego corrigo Simone adtolli suspicatur Gunder-
mann. Simonem pro datiuo, molli pro molle uel molliter dici putat
HUsener | gremia scil cremia | pro acceperunt ecpectes occeperunt |
3 flammas pro flammis j| * ante ad succlamantes supple et || ὁ fatuus ex
fatuos corruptum | post uanos uidetur inserendum esse uos ||? excate ex
excaecatae corruptum !| ? scribe soluat || '* tam ex iam corruptum |
** pacienciam /toc. loco cod. sed plerumque scribit patientia | non inseruit
FH Usener || ?*? leuauit scil leuabit

ACTVS PETRI CVM SIMONE 28 T1

didicimus inimicos nostros | diligere et pro persecutores nostros
orare. | si enim et hic potest paeniteri, melius. deus enim | non
memorabitur mala. ueniat ergo in lu|mine Christi. si autem
non potest, partem pal|tris sui diabuli possideat. uestre autem |
manus non ecoinquinentur. Et eum hoc | dixisset ad populum, 5
accessit ad puerum | et antequam suscitaret eum, dixit ad |
matrem eius: Istos iuuenes quos manum:misisti in honore filii
tui, possunt liberi | obsequium domino suo uiuo prestare: || scio j c. see
enim quorundam animum ledi, quod ui|derint filium tuum sur-
rexisse, quod ite|rum seruituri sunt illi. sed permaneant | omnes 10
liberi, pereipientes ciuaria sicut ante | percipiebant, filius enim
tuus resurrectu|rus est, et cum eo sint. Et diutius intuebal|tur
Petrus quid cogitaret. et dixit mater | pueri: Quid aliud possum
facere? itaque coram | prefecto dicam, quaecumque consumere |
habui in corpore filii mei, ipsi possideant. | Cui dixit Petrus: 15
Cetera uiduis distribuan|tur. Gaudens uero Petrus animo in
spiriitu dixit: Domine qui misericors es, Iesu Christe, ap|pare
Petro tuo inuocanti te, sicut semper | fecisti misericordiam et
bonitatem: | praesentibus istis omnibus qui libertatem conse-
euti sunt, ut hii seruire | possint, exurgat nune Nicostra|tus. 20
Et tangens Petrus pueris la|tus dixit: Surge. Et surgens puer |
sustulit uestimenta sua et sedit | et soluit sibi mentum, petens
alia | uestimenta, descendit de lecto || et dixit ad Petrum: Rogo c 8625
te, homo, eamus | ad dominum Christum nostrum quem uidi
tecum | loquentem; qui tibi dixit, me tibi osten|dens: 'Huc 25
mihi eum adhue, meus enim est. | Audiens Petrus hoc a puero,
conforta|batur plus animo domini adiutorio, et | dixit Petrus ad
populum: Viri Romani, | sic mortui resuscitantur, sie confabu-|
lantur, sic ambulant resurgentes, | uiuunt ad tempus quem
deus uoluerit. | nune ergo qui conuenistis ad spee|taeulum, si 30

! Matth. 5, 44
3 memorabi//|tur in rasura fuisse uidetur 1. Gundermann || ciuari
corr m 2 || 15 possideant] literae t maxima pars per scissuram membranae

deperdita. (Gundermann || " margo exterior partim abscissus, in lacinia
vtt

manu 2 literae supersunt hae: acep ..... bil. . Gundermann. fuit decima

mirabilia || 33 fol 362r in marg infer m 2: gta tibi xpe | **? ur. unt cod

membrana pertusa

- — ——— — —— — ——— — — —

? dele m priorem in manummisisti j| !! scil cibaria !| ?! pueris] corrige
pueri |; ?* scribendum uidetur homo dei | ** adhuc ex adduc corruptum

|| f. 865"

o

f. V4ar* A

ὃ

10

18 ACTVS PETRI CVM SIMONE 28. 29

non conuertamini ab his | malis uestris, et ab omnibus fa'bri-
eatis diis uestris, et ab omni inmun|ditia et concupiscentia,
percipite | eommunicationem Christi eredentes || «ut? in aeternum
uitam consequamini.

XXIX | Ex eadem hora adorabant eum tamquam deum
pedibus eius deuoluti, et quos | habebant in domo infirmos ut
cura|ret eos. praefectus autem uidens | tantam multitudinem

2 inmuditia corr m 1 ἢ 3 post credentes fol 362* septem uersuum
spatium uacat. scripturae uestigia quae adesse uidentur. literarum sunt
folii 362r, membrana pellucida. in marg m 2: hic minus abet. quae
nunc in codice sequuntur folia 363 et 364 iam saeculo VII a bibliopega ex
errore illata sunt. uerba sunt libri 1} Recognitionum Clementinarum a
capite V exeunte (inde a uerbis ex utroque perfectus) usque ad uerba
capitis . Y ineuntis naturae debitum et non dei. rem perspexit corrector

?O?

saec ἘΠῚ qui in margine. superiore fol 368r notauit: 18tu ......... de

t
m i....et de quarto libro de caput. item fol 365r in margine
superiore addidit: iam istut de isto libro est

? post concupiscentia aliquet uerba a librario omissa sunt. lacuna
fere sic explenda uidetur: in aeternum peribitis. conuertimini ergo et !

3 ut ego inserui : * post deuoluti excidisse uidetur adportantes wel
simile quid

Μαρτύριον τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Πέτρου.

I Αιυριαχῖς οὔσης. ὁμιλοῖντος τοῦ Πέτροι τοῖς ἀδελφοῖς.
καὶ προτρέποντος εἰς τὴν τοῦ Δριστοῦ πίστιν. παρόντων πολλῶν
Ov7xArr(XOY xal ἱππικῶν ;τλειόνων καὶ γιναικῶν πλουσέων xai»
ματρωνιὺν καὶ στγριξομένων τῇ πίστει, μία τις ἔνϑα οὖσα γινὴ
πάνυ πλουσία, ἵτις τὴν ἐπίχλησιν τοΐνομα Διρισὴ εἶχεν. διὰ
τὸ πᾶν αὐτῆς σχεῖος χρύσεον ὑπάρχειν — ἵτις γεννηϑεῖσα οὔτε
ἀργυρέῳ ποτὲ σχείει ἐχρήσατο οὔτε ὑελῷ. εἰ μὴ μόνοις χρυσέοις —
εἶπεν τῷ Πέτρῳ: Πέτρε. ϑεοῖ δοῖλε" εἰς ὄναρ ἐμοὶ παραστὰς ὃν
λέγεις ϑεὸν εἶπεν" Xovar, Πέτρῳ τῷ διαχόνῳ μουν ἀποχόμισον

D Μηνὶ Ἰουνίω χϑ μαρτύριον rot ἁγίοι ἀποστόλου πέτρον. ἐχ τῶν
ἱστοριχῶν x^Anutrto; οώμης ἐπισχύποι. ἐν τῷ ἐσχάτω λόγω ἱστοροῖντος
οἴτως. χύριε εὐλόγησον .1 '| * xal ante ματρωνῶν ego iuserui. | * ἐν ϑεοῖ
σαγινὴ 4. 9 τοὔνομα] scholion margini adscriptum suspicatur Gunder-
mann ||* χρίσον .1 1.5 σχεΐη 4 χρίύσοις 4 ;

ACTVS PETRI CYM SIMONE 29. 30 79

ad Petrum | adtendentem, adnuebat Petro ut ' discederet. Petrus
autem dicebat po|pulo ut in domo Marcelli uenirent. | mater
autem pueri rogabat Petrum | ut in domum suam pedem
poneret. | Petrus autem constituerat die domi;nico id Marcellum,

ut uideret uiduas, | ut pollicitus erat Marcellus, ut manu ipsius 5
munistrarentur. dicebat jergo puer qui surrexerat: Ego a Petro |
non diseedo. mater autem gaudens | et hilaris peruenit in
domo sua. et alia | die post sabbatum uenit in domum | Mar-
celi, adferens Petro duo milia aujreorum, dicens ad Petrum:
Haec diui|lde uirginibus Christi qui ei deseruiunt. puer | autem 10
qui à mortuis resurrexit cum | uidisset nemini se donasse, uenit
ad domum || et aperuit armarium, et ipse obtulit | quattuor milia v. 5665
aureorum dicens ad Pe;trum: Ecee et ego qui resuscitatus |
suum duplicem oblationem offero, et | me ipsum ex hodiernum
loquentem | uictimam deo. 15

? ?
*. id cod || * munistrarentur cod. u prior fortasse ex ἃ correcta.
Gundermann || '! uidisse! corr m 1

* pro id ante Marcellum scribendum uidetur ad | post Marcellum
excidisse uidetur uenire. nam constituerat wix idem significare potest
quod constiterat. nisi forte scribendum est constituerat id Marcello |!
^ suum corruptum ex sum

XXX Dominiea autem die, ad loquente Petro fratribus et
orante | ut perseuerarent in fide domini nostri Iesu Christi. |
aduenientibus senatoribus eonpluribus, | adueniebant autem et
aequites Roma!ni et matronae et aliae conplures ho;nestae
feminae, confortabantur in fijde. et obsetrix quaedam, honesta oo
fe|mina, quae cognomen habebat Crvsis [ propter quod omnem
uasum aureum | possideret, quae neque argenteo uaso | neque
uitreo utebatur, sed omnia au|rea, dixit Petro: Dei minister,
adstitit | mihi deus tuus dicens: 'Ministro meo Pe tro da decem

Ὁ folii 365" uersum tertium. decimum ex errore omissum librarius
in fine paginae suppleuit uersuum seriem literis A, B, C appositis signans.
Gundermann

* ante confortabantur adde et | obsetrix] interpretem latinum μαῖα
τις pro μία τις legisse perspexit Gundermann

80 MARTYRIYM PETRI 1. 9

L 2 ,)* * - , τ
μιρίους χρυσίνους" ὀφείλεις γὰρ αὐτῷ. ἐχόμισα οὖν φοβουμένη,
μέτι κακὸν πάϑω ὑπὸ τοῦ ὀφϑέντος μοι, εἰς οὐρανὸν ἀπερχο-
1M μένου. χαὶ ταῦτα εἰποῦσα καὶ ϑεῖσα τὸ yorua ἀπηλλάγη. ὁ
᾿ , 2^
δὲ Πέτρος ἰδὼν ἐδόξασεν τὸν κύριον, Ort ἔμελλον οἱ ϑλιβόμενοι
r2 , 3 “- , Z 2. ὦ ς )
5 ἀναψύχειν. τινὲς οὖν τῶν παρόντων ἔλεγον αὐτῷ" Πέτρε, οὗ
jc ἐδέξω τὸ χρῇ Ἢ ᾿ αὐτῆς; διαβέβλ 1p ἐν
χαχῶς ἐδέξω τὸ χρῆμα rovro παρ cvtrc; διαβέβληται γὰρ ἔν
«t « e ,
ὕλῃ «τῇ Ῥώμῃ ἐπὶ πορνείᾳ, xal ὅτι οὐ προσέχει ἑνὶ ἀνδρέ᾽"
, - 3 -
μέχρι γὰρ καὶ τῶν ἰδίων νεανίσχων πρόσεισι. μὲ κοινώνγει οὖν τῇ
di Po 3424.5 iX d xA cran cubrre OP
AXovo; τραπέξῃ, ἀλλὰ πεμφϑῇ iv αὐτὴν τὸ τταρ᾽ αὐτῆς. Ὁ δὲ
, 2 , 4 , - 3 ^ LU ,
10 Πέτρος ἀχοίσας καὶ γελάσας εἶπεν roig ἀδελφοῖς: {τη τίς
P! Pid ^ » , 3 e 4 4 - -
μὲν ἔστιν τὸν ἄλλον βίον, οὐκ olda. ὅτι δὲ τὸ χρῆμα τοῖτο
ἐδεξάμην, οὐ μάτην ἐδεξάμην: παρεῖχεν γὰρ ὡς χρεώστρια τοῦ
Χριστοῖ, καὶ δίδωσιν αὐτὸ τοῖς rot Χριστοῖ' δοΐλοις " αὐτὸς γὰρ
αὐτῶν :ττροενόησεν.

16 II Ἔφερον δὲ καὶ τοὺς κάμνοντας πρὸς αὐτὸν iv τῷ σαβ-
βάτῳ, δεόμενοι ὕττως ἀνασφάλωσιν τῶν νόσων. xal ἰῶντο :τολλοὶ
παραλυτιχοὶ xol ποδαγρικοὶ χαὶ ἡμιτριταῖοι καὶ τεταρτίζοντες,
καὶ πάσης νόσοι σωματιχὴς ἰῶντο ἐν ὀνύματι Ἰησοῖ Χριστοῦ
πιστεύοντες, καὶ πάνπολλοι εἰς τὴν TOU κυρίου χάριν καϑ᾽ ἑκάστην

, ’ . € - LJ - n

20 ἡμέραν προσετίϑεντο. Σίμων δὲ ὃ μάγος τῷ 0xÀq ἡμερῶν ὀλίγων

διελϑουσῶν ὑπισχνεῖτο τὸν Πέτρον ἀπελέγξαι, μὴ πεπιστευχότα

- ^ - “4 , - 3 ; -
l| t1240* A ϑεῷ ἀληιϑινῷ, ἀλλ᾽ ἡπατημένῳ. ττολλὰς οὖν φαντασίας ποιοῖν-
τος αὐτοῦ οἱ rÓr ἑδραῖοι τῶν μαϑητῶν χατεγέλων αὐτοῦ. ἐν
τριχλίνοις γὰρ ἐντοίει πνεύματά τινα τιερὸς αὐτοὺς εἰσάγεσθαι,

95 φαινόμενα μόνον, οὐκ ovra δὲ ἀληϑῶς. καὶ τί γὰρ λέγειν;
διεληλεγμένου αὐτοῦ διὰ πολλῶν ἐπὶ μαγίᾳ, καί χωλοὺς ἐποίησεν
φαίνεσθαι ὑγιεῖς πρὸς βραχὺ xal τυφλοὺς ὁμοίως, καὶ νεκροὺς
rub πολλοὶ. ἔδδξε f vocal xQeET ^ xdi n
ἀπαξ πολλοὺς ἔόοξε Ξωοποιεῖν χαὶ χινεῖσθαι, (0;ttQ xai TOY
Στρατόνιχον. ταῦτα δὲ ;rávra ὃ Πέτρος ἀχολουϑῶν διήλεγχεν

80 αὐτὸν τιρὸς τοὺς ὁρῶντας. καὶ δὴ ἀεὶ ἀσχιμιονοῦῖντος καὶ ἐγγε-
λωμένοι ὑπὸ τοῦ Ῥωμαίων ὕχλοι χαὶ ἀτειστουμένου ἐφ᾽ οἷς
ὑγιισχνεῖτο ποιεῖν μὴ ἐπιτυγχάνοντος, ἐν τούτῳ τοῖτον πάντα
εἰπεῖν αὐτοῖς ᾿ἰνδὄρες Ῥωμαῖοι, νῦν δοχεῖτέ uov χατισχῖσαι τὸν
Πέτρον ὡς δυνατώτερον καὶ μᾶλλον αὐτῷ "τροσέχετε: Ἠπάτησϑε.

» M ) E . M € ἡ ) ς , i23 ?
35 avguov γὰρ ἐγὼ κατωλιπὼν ὑμᾶς ἀϑεοτάτους xal ἀσεβεστάτους,
P ' , [í |; ΄
ἀκωττήξομαι πρὸς τὸν ϑεόν, ov ἡὶ δύναμες ἐγώ εἰμι ἀσϑενήσασαι.

)

5 € ἘΞ ΄ γ4" , b € (γν LH 3 3 »
εἰ οὖν ὑμεῖς :ττεπτώχατε, ἰδὲ ἐγὼ εἰ 0 Ἑστως" καὶ ἀνέρχομαι

? ἀπερχομένω 4 01? τῇ ego addidi 1" πρόεισι mauult. HUsener
7 αὐτῷ d 38: πάντα delendum videtur | * ἡπάτεισϑε 4 | 5 χαταλειπὼν 4

ACTVS PETRI CVM SIMONE 80. 31 81

milia aureorum: debes | enim illi'. timens autem ego, ne quid |
mali patiar ab illo quem uidi de caelis | respicientem. Et haee
dicens posuit | ad pedes pecuniam et discessit. Petrus || autem . ς aser
magnificabat dominum, quoniam pau|peres refrigeraturi erant.
quidam | autem de fratribus dicebant Petro: Vide, | frater, ne 5
non bene acceperis paecuni|am. dicitur enim fornicatam illam
es|se, neque ullum uirum relinquisse; | usque et de seruis suis
non parcit. 8] | autem tibi uidetur, communieare ei | noli de
mensa domini nostri Iesu Christi, sed mitta|tur ignis eius in
eam. Petrus hoe audito | subrisit et dixit: Haec quae sit 10
ignoro. | ego hanc paecuniam accepi a deuitrilce Christi: do
enim illam seruis Christi: ipse enim | illis prouidit.

XXXI Adferebant autem ad | Petrum infirmos sabbato ut
sanaret | ab infirmitatibus suis, et omnes sana|bantur. nam et
podagriei et ciragrilei et quartanari et ab omne infirmi|tate 15
sanabuntur in nomine lesu Christi | eredentes. adponebantur
autem | eottidie in domini gratia credentes. sed | post dies
paucos Simon se dicebat | Petrum vincere tamquam non cre-|
dentem deo uiuo sed persuasioni uane, || et fantasmata omnia | t. seg»
facere. qui autem | iam constabiliti erant in deo et Christo, | 20
non seducebat. nam Simon faciebat | in triclinio, sed nibil
uerum, et «anima»|tos iam traductos faciebat, et clu:dos rectos
ambulare, sed in brebi, cae|cos uidere, sed non uerum, quod
facijebat in fantasia, ut ad hora hominibus | uideretur; nam
redibant iterum | in eam ualetudinem. nihil tamen fir|mum, 95
Sicut et Petrus Nicostratum | et ceteros fecerat sanos. nam
Petrus | sequendo Simonem magum dissolue|bat eum, nam ab
omnibus aporiabatur | et nemo illi iam nihil eredebat. no|uissime
autem dicit Simon: Viri Roma!ni, putatis, quod Petrus me uieit,
qua|si fortior sit me? sic illum adtenditis | tamquam potentiorem 30
me: persedu!xit enim uos. sed crastina die volabo | ad domi-

18 Po correxit im 1 l 19 fantasmat* corr m 1 I 22 fol iur ως

literae uersus quarti paene euanuerunt. Gundermann legit But et suspi-
catur amotos. fortasse fuit anima, ut legendum sit animatos

9 τῷ τοῦ Χριστοῦ τραπέζῃ interpretem legisse monet Gundermann |
ignis eius] id est τὸ πῖρ αὐτῆς pro τὸ παρ᾽ αὐτῆς || * scil debitrice ||
δ omne pro omni || * sanabuntur ex sanabantur corruptum || '* persua-
eioni uane]| interpres legisse uidetur ἀπάτῃ κενῇ cf. Col. 2, 8 || *! post facie-
bat excidisse uidetur mortuos moueri uel simile quid || ** scil breui

6

82 MARTYRIVM PETRI 2. 3

πρὸς τὸν πατέρα xal ἐρῶ αὐτῷ Kduà τὸν Ἑστῶτα υἱόν σου
κατακλῖναι ἠϑέλησαν" ἀλλὰ μὴ συνθέμενος αὐτοῖς εἰς ἐμαυτὸν

It 1244ub ἀνέ δραμον.
ΠῚ Koi róm τῇ ἐπιοίσῃ ὁ Ὄχλος πλείων συνήρχετο εἰς
5 σάχραν βίαν, ὅπως ἴδωσιν αὐτὸν πετώμενον. ὃ δὲ Πέτρος ὕραμα
ϑεασάμενος ἧκεν ἐπὶ τὸν τύπον, ὕπως αὐτὸν καὶ ἐν τούτῳ
ἐλέγξῃ: ὅτε γὰρ εἰσίει εἰς τὴν Ῥώμην, ἐξέστησεν τοὺς ὄχλους
πετώμενος. ἀλλ᾽ οὔπω Πέτρος ὁ ἐλέγχων αὐτὸν ἦν ἐνδημῶν
τ Ῥώμῃ, ἥνπερ οὕτως πλανῶν ἐφάντασεν, ὡς ἐκστῆναί τινας
10 ἐπ’ αὐτῷ. στὰς οὖν οὗτος ἐν τόπῳ ὑψηλῷ καὶ ϑεασάμενος
τὸν Πέτρον, ἤρξατο λέγειν: Πέτρε, νῦν μάλιστα ὕταν ἀνέρχομαι
χατέναντι τούτων πάντων ϑεωρουμένων λέγω σοι" El σοῦ ὁ
ϑεὸς δίναται, ὃν Ἰουδαῖοι ἀνεῖλον καὶ ὑμᾶς ἐλιϑοβόλησαν τοὺς
ὑπ᾽ ἐκείνου ἐχλελεγμένους, δειξάτω ὕτι ϑεοῦ ἐστιν ἡ πίστις
15 αὐτοῦ, φανήτω ἐπὶ τούτῳ, εἰ ἀξία ϑεοῦ ἐστιν. ἐγὼ γὰρ ἀνελ-
Su» ἑαυτὸν ἐπιδείξω τῷ ὄχλῳ τούτῳ παντὶ ὅστις εἰμί. xai
ἰδοὺ ἀρϑέντος αὐτοῦ εἰς τὸ ἵψος καὶ πάντων ὁρώντων αὐτὸν
εἰς ὕλην «τὴν» Ρώμην, καὶ ὑπὲρ τοὺς ναοὺς αὐτῆς καὶ và ὕρη
EE ,Üieuévov, ἀφεώρων oi πιστοὶ εἰς τὸν Πέτρον. καὶ ὁ Πέτρος
90 ἰδὼν τὸ παράδοξον τοῦ ϑεάματος | ἐβόησεν πρὸς τὸν κύριον
Ἰησοῦν Χριστόν: Ἐὼὰν ἀφῇς τοῦτον ποιΐῖσαι ὃ ἐπεχείρησεν, νῦν
πάντες οἱ εἰς σὲ πιστεύσαντες σχανδαλισϑήσονται καὶ ἔσται ἃ
δι’ ἐμοῦ ἔδωκας αὐτοῖς σημεῖα καὶ τέρατα ἄπιστα" τάχυνον κύριε
τὴν χάριν σου, xal καταπεσόντος αὐτοῦ ἄνωθεν, ἐκλζυϑ)εὶς
95 συστῇ καὶ μὴ ἀποθάνῃ, ἀλλὰ ζκερνωθῇ καὶ τὸ σχέλος κατεάξῃ
ἐχ τριῶν τόπων. Καὶ καταπεσόντος αὐτοῦ ἄνωϑεν τὸ σκέλος
χατέαξεν ἐκ τριῶν τόπων. τότε αὐτὸν λιϑοβολύσαντες ἕχαστος
εἰς τὰ ἴδια ἀνεχώρησαν, Πέτρῳ τὸ λοιπὸν πάντες πειϑόμενοι.
Εἷς δέ τις ἐλθὼν διὰ τάχους ἐξ ὁδοῦ τῶν φίλων τοῦ Σίμω-
30 voc, Γέμελλος ὀνόματι, παρ᾽ οὗ πολλὰ ἔλαβεν ὃ Σίμων, λληνέδα
τινὰ γυναῖχα ἐσχηχώς, ἰδὼν αὐτὸν κατεάξανεα τὸ σκέλος εἶπεν"

4 πλείω A | εἰς σάχραν βίαν ego scripsi cum V εἰς ἀχρίβειαν A4 1
? fortasse οὗτος | " lege ovt. ἀνέρχ., AN falso iterato HUsener || " 9&oov-
μένων emendauit H Üsener ϑεωρούίμενος A | '* τήν ego addidi | 3' tovto
A || ** post ἄνωϑεν supplenda uidentur εὔχομαι ἵνα | ἐχλυϑεὶς] literae v et 9
in rasura. sunt | 33. xevo97] literae x& euanuerunt | 9 γέμελος A | ὅσινων A

ACTVS PETRI CVM SIMONE 81. 32 83

num cujus ego uirtutem noui, quia | uos caecidistis me, et
ego uado ad paltrem omnium et dico illi: 'Iniuriam mil|hi fece-
runt filii tui; ego ad te ideo reluersus sum'. || f. 8627

XXXII Alia autem die turba mag|na conuenit ad platea
quae dicitur | sacra uia, ut uiderent eum uolantem. | et Petrus 5
uenit ut et ipse interesset. | et uenit et magna uoce dixit
Simon | Petro: Adtende Petre, quia ad dominum uado | coram
populo spectante me. dico tibi, | Petre, si quid deus tuus
potest, quem Iudaei | oeciderunt et uos lapidauerunt qui sub |
illo eratis collecti, appareat modo quae | sit fides tua: ego 10
enim ad eum uado. en|subito in alto uisus est omnibus uiden-
tibus in tots urbe sup omnia templa | et montes. respiciens
autem Petrus | et ipse mirabatur talem uisum. Petrus | uero
elamauit ad dominum Iesum Christum dicens: | Si passus fueris
hune quod conatus est | faeere, omnes qui crediderunt in te | 15
scandalizantur, et quaecumque deldisti per me signa erunt fincta.
citius | ergo, domine, fac gratiam tuam et osten|de omnibus
qui me adtendunt uirtu|tem tuam. sed non peto ut moriatur, |
sed aliquid in membris suis uexetur. | et continuo caecidit adj rc se«
terram, fregit | crus in tres partes. tunc eum lapadan|tes omnes 90
fidentes et conlaudantes | dominum.

Superueniens autem quidam de | uia amicus Simonis, nomine
Gemellus | à quo Simon multa acceperat, uidens | eum crure
fracto, subridens dixit | ei: Tu es dei uirtus? quis tibi crus

i
? occderunt corr m 1 | p. 367* in margine eateriore uestigia ad-
notationis man 2: sim ...1.|| " sup cod. linea transuersa non comparet.
sed fuit sine dubio super

! ante noui tuserendum esse me perspexit HUsener | post me excidisse
uidetur stante ucl simile quid. Gundermann || ὃ filii tui] pro υἱόν cov latinus
legisse uidetur víol cov nisi forte filio tuo scribendum | ad te] interpres legit
εἰς σεαυτόν pro εἰς ἐμαυτόν | * latinus ϑεασόμενος pro ϑεασάμενος legisse
uidetur || 10 fides tua] latinum πίστις σαυτοῦ pro πίστις αὐτοῦ legisse monuit
Gundermann || 1: scribe ad deum || *9 ante fregit inserendum est et | lapa-
dantes pro lapidantes | post omnes deesse putat domum abierunt H Usener

6*

84 MARTYBIVM PETRI 3. 4

Σίμων, εἰ ἡ δίναμις τοῦ ϑεοῖ χατάσσεται, μὴ καὶ αὐτὸς ὃ ϑεός,
οὗ δύναμις εἶ, τυφλωϑήσεται: “ραμὼν οἷν xal ὃ Γέμελος ἦκο-
λούϑει τῷ Πέτρῳ λέγων αὐτῷ" Κἀγὼ τῶν ἐπὶ Χριστὸν πιστει-
ὄντων εὔχομαι εἶναι. ὃ δὲ Πέτρος" Τίς οὖν ó φϑόνος, ἔφη.
5 ἀδελφέ μου; ἐλϑὲ καὶ παρέδρευε. Ὁ δὲ Σίμων ἐν τῇ συμφορᾷ
γενόμενος εἷρέν τινας rovg διακομίσαντας αὐτὸν νυχτὸς χραβ-
βάτῳ ἀπὸ Ῥώμης εἰς ᾿ἡρικίαν. κἀχεῖ ἐπιμείνας ἀπηνέχϑη
|1w:5 πρός Ti|vo Ῥώμης ἐξορισϑέντα Κάστωρα εἰς Ταρακίνας»» ἐπ᾽
αἰτίᾳ μαγικῇ" κἀχεῖ κατατεμνόμενος. τὸ πέρας τοῦ βίου Ó τοῦ
10 διαβόλου ἄγγελος ἔδωχεν Σέμων.͵
IV Ὁ δὲ Πέτρος ἦν ἐν τῇ Ῥώμῃ ἀγαλλιώμενος μετὰ τῶν
ἀδελφῶν ἐν τῷ κυρίῳ καὶ εὐχαριστῶν νυκτὸς καὶ ἡμέρας ἐπὶ τῷ
ὄχλῳ τῷ κχαϑημερινῷ τῷ προσαγομένῳ τῷ ὀνόματι τῷ ἀἁγέῳ
τῇ τοῦ χυρίου χάριτι. συνήγοντο δὲ xal αἷ παλλαχέδες τοῦ
15 πραιφέχτου ᾿Δγρίππα πρὸς τὸν Πέτρον, τέσσαρες οὖσαι, ᾿4γριπ-
ziva xal Νικαρέα καὶ Εὐἰφημία xal “ώρις. ἀκούουσαι τὸν τὴς
ἁγνείας λόγον χαὶ πάντα τὰ τοῦ κυρίου λόγια, ἐπλήγησαν τὰς
ψυχάς, καὶ συνϑέμεναι ἀλλήλαις ἀγναὶ τῆς ᾿γρίππα κοίτης
διαμεῖναι ἠνοχλοῦντο ὑπ’ αὐτοῖ. ἀποροῦντος οἷν τοῦ ᾿4γρίππα
90 καὶ λυπουμένου περὲ αὐτῶν — xal μάλιστα τούτων ἤρα ---
ἐπετηρεῖτο οὖν xal ὑποπέμψας ὕπουι ἀπήρχοντο, μανϑάνει ὅτι
πρὸς τὸν Πέτρον. ἔλεγεν οὖν αὐταῖς ἐλϑούίσαις: Μὲ κοινωνεῖν
"ΠΡ. 1} ἐμοὶ ὁ Χριστιανὸς ἐχεῖνος |, ἐδίδαξεν ὑμᾶς" γινώσκετε ὅτι xal
ὑμᾶς ἀπολέσω κἀχεῖνον Σῶντα χαύίσω. αἰταὶ μὲν οὖν ὑπέμειναν
95 πάντα τὰ χαχὰ παϑεῖν ὑπὸ τοῦ ᾿Ιγρίππα, μόνον ἵνα umxéri
οἰστρηλατῶνται, ἐνδιναμούίμεναι τῷ χράτει τοῖ Ἰησοῖ.

! χατεάσσεται ÁA|* διαχονίσαντας Α ||} 1 απο ὀώβεγῆς À | Aoixlav ego
cum latino restitui τραχηναν id est vagaxivav A | ἐπιμῆνας A | * ταραχίνα
A || * χατατεννόμενος A || ἢ Σίμων delendum censet MBonnet | ! Μαρτύριον
τοῦ ἁγίου πέτροι' ἀποστόλου ἐν ῥώμῃ P ΜΜᾶαρτύριον τοῦ dylov ἀποστόλου
πέτρου μαρτυρήσαντος ἐν δώμῃ ὑπὸ νέρωνος. χύριε εὐλόγησον S | ὁ δέ om P |
πέτρος ὁ ἀπόστολος P πέτρος ὁ ἀπόστολος τοῦ χυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ S |
tg om A || 13 ἐπὶ τῷ χυρίῳ P | καί prius cum SV εὐχαριστῶν om P | τῷ ϑεῷ
add S | ? τοῦ ἁγίου Χριστοῦ 4 τῷ ἁγίῳ Ἰησοῖ Χριστοῦ S|'^ τῇ τοῦ xvg.
χάριτι om 4 δὲ] οὖν A4 | αἵ om Α || ἐπάρχου P | ἀριϑμὸν τέσσαρες om
οὖσαι 4 | ᾿Αγριππῖνα .. . doi; om AV || "6 αρία pro. Νικαρία S | αἵ
ἀχούουσαι || τοῦ xvolov Ἰησοῖ 4 τ. x. Χριστοῦ S|| 3" ὑπ᾿ αὐτοῦ] πάσας
τὰς ἡμέρας «dd S || 5 ὅτι ante μάλιστα inserit A || *! ὑποτηρῆται 4 | οὖν
om À | vxonzeryao P πέμψασ A | προέρχονται AV ἢ 3: πρὸς τ. IT. ἀπέρχονται
legisse videtur S | μὴ κοινων. ἐμοὶ) τοῦ μὴ συνεῖναι μοι A || 5 ὁ ante χριστια-
»óg om P || 33 υμασασαπολεσο P | χκαταχαύσω “|| 35 πάντα χαχοπαϑεῖν 4 |
μόνον ἵνα unxét scripsi cum A μόνοννυστριλατουντε P | ὕστρηλατοῦνται A |
30 τῷ xou Xouoto Α

ACTYVS PETRI CVM SIMONE 3. 33 85

fregit? | numquid ipse deus, cuius te uirtutem | esse dicis?
eurrens autem ipse Gemel|lus ad Petrum dixit: Ecce ego de
ere|dentibus Iesu Christi unus opto esse. Pe|trus dixit ei:
Quae inuidia hic est, fra|ter? ueni et fac consuetudinem. Simon |
autem male tractatus inuenit qui | eum tollerent in grauato 6
extra Ro|mam Aricia. et ibi paucos dies fecit | et inde tultus
est quasi exiliatieum | ab urbe nomine Castorem Terracina. | et
ibi duo medici concidebant eum, | extremum autem die angelum
saltanae fecerunt ut expiraret. |

XXXIII Petrus autem Romae morabatur | cum fratribus 10
gloriosus in domino || et gratias agens die ae nocte tur|ba a&d-|j r sesr
ueniente credentium in nomi|ne Christi. conueniebant autem
ad eum | et concubinae praefecti audientes | castitatem debere
obseruari et | conloecutae inter se abstinebant se | 8 concubitu
Agripae praefecti, et | cum illis molestus esset, excusatio|nibus 15
adueniendo aporiabant eum. | eumque ille bilem pateretur prae-
te|rea diligens eas, exposuit eis curiosos» | ut sciret ubi prodirent.
et scierunt | quoniam ad Petrum conueniunt. dixit | eis
Agrippa: Petrus uos prohibuit n4on» | communicare mecum; ille
uos ha«ec do»|cuit. scitote quia et uos et illum «per»|dam. 20
istae autem paratae erant omnia» | mala pati, quam se con-
mittere cum | eo, confortante domino.

* fol 3679" in marg exteriore haec uestigia manus 2 reperiuntur:
noi tuus
it simon
simon || !! folii 365r margo exterior putredine confectus ita ut in fine
singulorum uersuum aliquot literae euanuerint. Gundermann || ? castitate"
corr m 1 | " post curios semicirculus literae e uel o legitur; reliqua
perierunt | 18 scierunt] literarum nt fragmenta comparent | literae x. in
dixit certa uestigia supersunt | 139. non restitui, sed in cod. nihil nisi semi-
circulus post n primam comparet || 39 haec docuit ego restitui. post ha 2—7
literarum lacuna | illum] literae m fragmentum tantum superest. deinde
desunt literae 2—8. lacunam ego expleui | *?! post om tres fere literae
perierunt. omnia ego suppleui.

HUsener putat locum euangelii (5) adscribi noXmpi(n» tuum» sit

5. scil grabato | 1 nihil mutandum. expectes ad exiliaticum. sed fuisse
uidetur in graeco exemplo quo interpres usus est ὥς τινα ἐξορισϑέντα |
* die pro diem || 16 adinueniendo conicit HUsener

86 : MARTYRIVM PETRI 5. 6

V Μία δέ τις γυνὴ xal μάλιστα εὐμορφοτάτη, γαμετὴ

Mifivov vov Καίσαρος φίλου, Ξαντίππη ὀνόματι, ἅμα ταῖς

(1.176. λοιπαῖς ματρώναις καὶ αὐτὴ συνήρχετο πρὸς τὸν ᾿ Πέτρον καὶ

αὐτὴ τοῦ ᾿Αλβίνου ἀπέστη. ἐκεῖνος otv μαινόμενος καὶ ἐρῶν

5 τῆς Ξαντίππης καὶ ϑαυμάζων ὅτι οὐδὲ ἐπ᾽ αὐτῆς τῆς κλένης

καϑεύδει ἅμα αὐτῷ, ὡς ϑηρίον ἠγριαίνετο, βουλόμενος τὸν Πέ-

τρὸν διαχειρίσασϑαι" ἔγνω γὰρ αὐτὸν παραίτιον γεγονότα τοῦ

χωρισμοῖ: τῆς κοίτης. πολλαὶ δὲ καὶ ἄλλαι γυναῖκες vot λόγου

τῆς ἁγνείας ἐρασϑεῖσαι τῶν ἀνδρῶν ἐχωρίζοντο, καὶ ἄνδρες τῶν

10 ἰδίων γυναικῶν τὰς κοέτας ἐχώριζον διὰ τὸ σεμνῶς καὶ ἁγνῶς

ϑέλειν αὐτοὺς ϑεοσεβεῖν. ϑορύίβου οἷν μεγίστου ὄντος ἐν cvi

“Ῥώμῃ καὶ vot ᾿λβίνου δηλώσαντος τὰ κατ᾽ αὐτὸν τῷ ᾿“γρίππᾳ

lp.2PAéyovrog αὐτῷ" ἢ Ἢ o6 us ἐχδίχησον ἀπὸ τοῦ χωρίσαντος τὴν

γυναῖχά μου Πέτρου, ἢ ἐγὼ ἐμαυτὸν ἐχδικήσω, καὶ ὁ ᾿γρίππας

15 ταὐτὰ ἔλεγεν πεπονϑέναι ὑπ᾽ αὐτοῖ, χωρίσαντός μου τὰς παλλα-

χέδας. xai ó Ἡλβῖνος πρὸς αὐτόν" Τί οἷν περιμένεις, ᾿Ἰγρίπαα:

εὕρωμεν αὐτὸν, καὶ ὡς περέεργον ἄνδρα ἀνέλωμεν, ὅπως ἕξωμεν

ἡμῶν τὰς γυναῖχας, ἵνα κἀχείνους ἐκδικήσωμεν τοὺς μὴ δυνα-
μένους αὐτὸν ἀνελεῖν, ὧν καὶ αὐτῶν ἀπέστησεν τὰς γιναῖχας.

20 VI Ὃς δὲ ταῖτα ἐσκέπτοντο, γνοῖσα ἡ Ξαντίππη vot ἀνδρὸς

viv σιμβουλίαν τὴν móc τὸν ᾿“γρίππαν, πέμψασα ἐδήλωσεν

[f.152b τῷ Πέτρῳ, ὕπως ἐξέλθῃ ἀπὸ τῆς Ρώμης. καὶ οἱ λοιποὶ ἀδελ-}

qol ἅμα τῷ Μαρκέλλῳ παρεκάλουν αὐτὸν ἐξελϑεῖν. ὁ δὲ Πέ-

! γυνή om P |xal μαλ. εἰμ. γαμετή om A? φίλου καίσαρος 4.
ἀγρῖππα om ὀνόματι P | eue καὶ ἄλλαις 4 || * xal αὐτή om À ' ἐρχομένη
A | ἐχ. οὖν δεινῶς ἦν μεμηνὼς κατὰ τῆς ξαντ. 4 ερρῶν P|* ἀγριππίνης
P | * ἐβούλετο χαϑεύίδειν 4 | ἅμα αὐτῷ om 4 | ὡς τι A | ἠγριοῖτο 4 |
" χατέγνω À | vot χωρισμοῖ. γεγενῆσϑαι À | * tj; κοίτης] αὐτὸν γενεσϑε add
P in ed princ ego αὐτοῖ correxi, γενέσϑαι deleui. sed utrumque fortasse
delendum aut duplicis uersionis uestigium est | 9 ερεσϑεῖὶσε P ἐρεϑεισϑεῖσαι
(ante vot λόγου) A | ἀπέστησαν ἡ | τῶν ἰδίων ὁμοίως ἐχωρίζοντο γυναιχῶν
(om τὰς χοίτ.) 4} 9 ἁγνῶς xal σεμνῶς 4 | "" xal ϑελην ϑεοσεβιν P |
οὐ μιχροῖ AV 12 δηλωσ. xat) αὐτῶν 4 ἢ 33 λέγοντος αὐτῷ om A | ἐκδικ.
φησιν 4 || ^ μου) ἀπ᾽ ἐμοῖ 4 | Πέτρου om A | ἐγὼ addidi cum AV om P |
ἐχδιχήσω ἐμαυτόν À | uli αυτα ἢ fuit ta «vta sed prima «a erasa est. ταῦτα
411" χωρίσαντός μου τὰς παλλ. om A ἢ 8 ᾿Αλβείνος (om ὃ) 4 | μέλλεις 4|
τί οὖν περιμένεις om S | " συσχῶμεν 4} 7—1* ὅπως... τὰς γυναῖκας καὶ
ἐχδιχοῦῖμεν ἑαυτοὺς xal τοὺς μὴ δυναμένου: ἑαυτοῖς βοηϑῆσαι, οἣς χαὶ αὐτοὺς
ἐστέρησεν τῆς τοιαίτης συναναστροφῆς A | ἐσχέπτοντο] πρὸς αὐτούς add
A | ἀγριππῖνα P | τὴν vot. ἀνδρὸς 4 ἢ 3' τὴν] ὁτι ἄξει τὸν Πέτρον πρὸς
τὸν Ayo. S τόν om ΡῚ Ὦ ἀπὸ om Α4| 3 ἅμα τῷ ιίἰαρχέλλῳ om S | ἐξελ-
ϑεῖν) éx τῆς Ῥώμης add S

ACTYS PETRI CVM SIMONE 34. 35 a"

XXXIV Vna autem forlma formonsissima, Aluini elaris-
simi | uiri amici Caesaris coniunx nomine? | Xantippe, cum
alias matronas con|ueniens ad Petrum de castitate ser|uanda
sustulit se a marito. ipse autem [ furiens et amans eam mira-j r. ses"
batur, quo|niam neque in eodem lecto maneret, | et tamquam 5
besteus furiabatur ad e|am, quaerens quomodo Petrum per-
de|ret. multae autem conplures et aliae | honestae feminae,
audientes uerbum | de castitate, recedebant & uiris suis, | et
uiri & mulieribus, propter quod uel|lent caste et mundae deo
seruire. | tumultu autem non minimo concita|to ab Albino, 10
rettulit praefecto de | coniuge sua. dixit ei: Aut tu me
defende | de Petro qui istas suasit Christianas fieri, | «a»ut
ego me uindicabo. et praefectus | «h»oe passus referebat
Albino. et dixit | «Alb»inus praefecto: Quid ergo taces? | eur
non te defendes et uniuersos? | occidamus ergo illum, ut possi- 15
mus | coniuges nostras possidere.

XXXV Conlo|cutio itaque facta est à Sanctippe. | rettulit
enim Petro et rogabat | eum ut exiret ἃ Roma, ut ad hora
ma|lus locum non haberet. haec et | omnes fratres ei dicebant,
quibus || ... .. | 90

! forma] literae for sub finem uersus ut Gundermann annotat incer-
lissimae sunt. suspicatus sum femina ila ut quae ab initio uersus sequentis
legitur litera m pro in scripta esse existimarem. sed ut HUsener monuit
nusquam librarius contra regulam uocabulorum syllabas dirimit. igitur
scribere non potuit femina sed fe|mina aut femilna | * nomine] ultimae
literae maxima pars euanuit | * recedebant man 1 tecedebant scripsit
qui literas pallidas denuo atramento obduzit | ** ista" corr ipsa ut uidetur
man 1 | quattuor uersuum margo exíerior scissuram passus est. perierunt
priorum uersuum singulae posteriorum binae uel ternae literae. certo
restitui possunt uersu 12 (aput, uersu 13 €hp»oc, uersu 14 (Albpinus ||

???
^ cur legebat Gundermann. certo nihil nisi primae literae (c?e?0?q?) semi-
circulus dignoscitur || * inter folia 368 et 369 unum folium iam saeculo VII
euulsum | fol. 368* in marg inferiore man 2: et hic minus abet

4 furiens pro furians || * besteus pro bestius || " conplures] fortasse
correctio uocis multae H Usener || 18 defendes pro defendis || 7 sanctippe ex
xantippe corruptum || '* ad hora pro ad horam. m litera ante malus
omissa est

88 MARTYRIVM PETRI 6. 7

τρος εἶπεν αὐτοῖς" 4“ραπετείωμεν, ἀδελφοί; οἱ δὲ ἔλεγον αὐτῷ"
Ot, ἀλλ᾽ ὡς ἔτι σου δυναμένου ὑπηρετεῖν τῷ κυρίῳ. πεισϑεὶς
δὲ τοῖς ἀδελφοῖς ἐξῆλθεν μόνος, εἰϊτών" Μηδεὶς ὑμῶν ἐξερχέσϑω:
σὺν ἐμοί, ἀλλ᾽ ἐξέρχομαι μόνος, μεταμφιάσας τὸ σχῆμά μου.
5 ὡς δὲ ἐξήει τὴν πύλην, εἶδεν τὸν χύριον εἰσερχόμενον εἰς τὴν
lp.s P Ῥώμην. Καὶ ἰδὼν] αὐτὸν εἶπεν" Κύριε, ποῖ ὧδε; Καὶ ὃ κύριος
αὐτῷ εἶπεν: Εἰσέρχομαι εἰς τὴν Ῥώμην σταυρωϑῆναι. καὶ ὁ
Πέτρος εἶπεν αὐτῷ" Κύριε, πάλιν σταυροῖσαι; Εἶπεν αὐτῷ"
Ναί, Πέτρε, πάλιν σταυροῖμαι. καὶ ἐλθὼν εἰς ἑαυτὸν Ó Πέτρος
10 xai ϑεασάμενος τὸν κύριον εἰς οὐρανὸν ἀνελϑόντα, ὑπέστρεψεν
εἰς τὴν Ῥώμην ἀγαλλεώμενος καὶ δοξάζων τὸν κύριον, Ort αὐτὸς
εἶπεν Σταυροῖμαι" ὃ εἰς τὸν Πέτρον ἔμελλεν γένεσθαι.
VII ᾿χναβὰς οὖν πάλιν πρὸς τοὺς ἀδελφοὶς ἔλεγεν αὐτοῖς
τὸ ὁραϑὲν αὐτῷ" κχκἀχεῖνοι ἐπένϑουν τῇ ψυχῇ, κλαίοντες καὶ
16 λέγοντες" Παραχαλοῖμέν σὲ Πέτρε" ἡμῶν τῶν νεωτέρων φρόντι-
(£17:* Αὐον. καὶ ó Πέτρος αὐτοῖς | ὕτι Ἐὰν ἢ τοῦ χυρίου τὸ ϑέλημα,
γένεται, καὶ ἐὰν ἡμεῖς ur ϑέλωμεν. ὑμᾶς δὲ ὁ κύριος στηρέξαι
δυνατός ἐστιν εἰς τὴν τιίστιν αἰτοῖ, xal ϑεμελιώσει ἐν αὐτῷ
«ai πλατινεῖ ἐν αὐτῷ, οἷς αὐτὸς ἐφύτευσεν, ἵνα καὶ ὑμεῖς ἄλλους
20 φυτεύίσητε δι’ αἰτοῦ. ἐγὼ δέ, μέχρις μὲ ϑέλει ὁ κύριος ἐν
σαρχὶ εἶναι, οὐχ ἀντιλέγω" χαὶ πάλιν ϑέλοντος λαβεῖν ue, ἀγαλ--
λιώμαι χαὶ εὐφραίνομαι. ταῖτα τοῦ Πέτρου λαλοῦντος καὶ

' αὐτοῖς ἔφη 4 | ὁραπετειγομε P δραπετείομεν A Ι * δυναμένου oov
4A | τῷ xvolo] μένε ἐν σαρχὶ δι’ ἡμᾶς add S| 3 ὁ πέτρος ἐξῆλθεν 4|
ἐρχέσϑω A4 || * ἐξερχόμενος pro ἐξέρχομαι μόνος 4 μεταφιάσω 41 || " ὡς
ὁὲ ἐξῆλϑεν ὁ πέτρος εἰς τὴν πύλην 4 | Ρώμην] σταυρωϑῆναι add A | " χαὶ
ὁ πέτρος «tto εἶπεν 4 ὁδὲ DP ποῖ ὧδε χύριε 4 χύριε ποῖ ὧδε xal ποῖ
ὁδεύεις C ποῦ ὁδεΐεις ego in ed [ correxceram non uetante Sokolorio .
7T xal ὁ πέτρος αὐτῷ εἶπεν AY 9 χύριέ μου S | xal εἶπεν αὐτῷ ὁ χύριος A ἡ
9 πάλιν otav. Πέτρε S | χαὶ ἐλϑών) ὠσπερ πολλάχις praem S || '? Ἰδών» .1'
τοὺς οὐρανούς .4}} "" τήν om P || ? σταιροῦσϑαι 410 εἰς τὸν Πέτρον.
ἤμελλεν γίνεσϑαι cum 4(Ν εἰς δὲ τὸν πέτρον ἔλεγεν γίνεσθαι P M 13 πάλιν)
ὁ πέτρος .4 || '^ χἀχεῖνοι] αἰτοῦ ἀχούσαντες add A || 15 λέγοντες) πρὸς αὐτόν
add .1| παραχαλ.. .. ἡμῶν} εὔχου (9) περὶ ἡμῶν Πέτρε S | μετεώρων 4
νεωτέρων ἐν πίστει S || '" ὁτι &v 4 | post τοῦ χυρίου in P rasura est. fuit

ut Chrumbacher. testatur τὸ xv. | τό om 4 '| 9 γίνετε] γενησόμεϑα S |
x&v 41 ὑμᾶς ημας P | ὑμᾶς δὲ ὃ χύριος) ἐν ὑμῖν δὲ ὁ χύριος τῶν ὀτνάμεών.
ἐστι S | δινατός ἐστιν ὃ x. στηρ. 4] στηριξὴ P | ἐστιν om P | στηρίξει δυνα-
τῶς ed [| καὶ στηρίξει ὑμᾶς S || 18 δυνατός ἐστιν om S. ϑεμεμιῶσαι Μ᾿
19 χρατύναι 4 ἐν αὐτῷ om 4A | οἷς αὐτούς 4d | ἵνα xal ὑμεῖς... δ αὐτοῖ
cum ÁC consentiente L. ὑμῶν δὲ ἕνεχα xol ἡμᾶς ζωοποιήσει S plane om P
ed 1| Ὁ δὲ om 4 | μέχρις ὁτε .L| ϑέλει μὲ .4}} 3} εἶναι ἐν σαρχί A | ἀντιλ..
αἰτῷ 4| ϑέλ. αἰτοῖ 4 | παραλαβεῖν 4

ACTYVS PETRI CVM SIMONE 36. 37

]acuna

89

90 MARTYRIVM PETRI 7. 8

lp.4P τῶν ἀδελφῶν πάντων χλαιόντων, idot στρατιῶται | τέσσαρες
αὐτὸν παραλαβόντες ἀπήγαγον τῷ ““γρίππᾳ. κἀκεῖνος διὰ τὴν
γόσον αὐτοῦ ἐπ᾽ αἰτίᾳ ἀϑεότητος ἐχέλευσεν αὐτὸν σταυρωϑῆκναι.
συνέδραμεν otv τῶν ἀδελφῶν τὸ πλῆϑος ὅλον πλουσίων τε xci

δ πενήτων, ὀρφανῶν τε xol χηρῶν, ἀδυνάτων τε xol δυνατῶν».
βουλόμενοι ἰδεῖν καὶ ἀφαρπάσαι τὸν Πέτρον, τῶν δήμων ἐχβο-
ώντων ἀχατασχέτῳ xal μιᾷ φωνῇ Τί ἠδίκησεν ὁ Πέτρος.
yoínmza; τί σε καχὸν διέϑηχεν; λέγε Ῥωμαίοις. Καὶ ἕτεροι
ἔλεγον" {ςΦοβητέον», μὴ ἐὰν οὗτος ἀποθάνῃ, καὶ ὃ κύριος ζαὐτοῦν

10 ἀπολέσει ἡμᾶς ζπάντας». καὶ ὁ Πέτρος γενάμενος ἐπὶ τὸν τόπον,
καταστείλας τὸν ὄχλον εἶπεν" ᾿ανδρες, οἱ εἰς Χριστὸν στρατευό-

l|. 126 μένοι" ἄνδρες, οἱ ἐπὶ Χριστὸν ἐλπίζοντες" μέμνησϑε ὧν εἴδετε δι᾽
ἐμοῦ σημείων καὶ τεράτων, μέμνησϑε τῆς συμπαϑείας τοῦ ϑεοῖ,

δι᾿ ὑμᾶς πόσας ἰασεις ἐποίησεν. ὑπομείνατε αὐτὸν ἐρχόμενον καὶ

15 ἀποδιδόντα ἑκάστῳ χατὰ τὰς πράξεις αὐτοῖ. καὶ νῦν πρὸς τὸν
᾿“γρίππαν μὴ πικραίνεσϑε" διάκονος γάρ ἐστιν τῆς πατρικῆς αὐτοῦ

ll p. 5 P ἐνεργείας, καὶ πάντως τοῦτο γένεται τοῦ κυρίου φανεϊρώσαντός
μοι τὸ συμβαῖνον. ἀλλὰ τί μέλλω xol οὐ πρόσειμι τῷ σταυρῷ:

VIII Προσελϑόντος δὲ καὶ παραστάντος τῷ σταυρῷ, ἤρξατο

90 λέγειν" Ὦ ὄνομα σταυροῦ, μυστήριον ἀπόχρυφον" ὦ χάρις ἀνέκχ-

15. Matth. 16, 27

! χλαιόντων γοερῶς 4 | iegozoAgte τεσσαρῖς (id est τεσσαρεις) P ὑπη-
ρέται αὐτῷ δέχα ἐπιστάντες A ἰδοὺ στρατιῶται om τέσσαρες S ecco quattro
soldati della coorte che stava al cospetto del re C similiter 4eth. Hieros
cum quattuor apparitoribus et aliis decem viris Z ἐδοὺ στρατιῶται τέσσαρες
ego scripsi. expectare possis "Itpoc xal στρατιῶται τέσσαρες σὺν δέχα
ὑπηρέταις |? πρὸς τὸν ἀγρίππαν A | τὴν κακὴν νόσον 4 | * x αἰτίᾳ iam olim
correxit Hermannus frater. &xevgav P ἐπι αἰτία 4 | * τὸ πλῆϑος τῶν ἀδελ-
φῶν A | πλουσίων τε πάντων A|* ἀδινάτων τε om 4|*5 βουλομένων 4 !
lósiv xal ἀφαρπ. cum 4 ἰδεῖν xal om P καὶ ἀφαρπ. om OS | τῶν δὲ δήμων P
omisi δέ cum A |? ἀχατ. x. u. gov. om P sed extat et in S | ὃ om A || * λέγε
yir 41] xal ἕτεροι... ἀπολέσει ἡμᾶς ζπάντας» om PS addidi cum AC(L)
ϑορυβήσει ydo ἡ Ῥώμη ἐὰν οὗτος ἀποθάνῃ S | ἑτέρω λόγῳ 4 ἕτεροι ἔλεγον
scripsi cum C! et 3| φοβητέον suppleui cum. CL om A | ἐάν addidi cum
CLS duae literae erasae in. A (fuit &v) | αὐτοῦ addidi cum C| !* πάντας
addidi cum CL | xoi ὃ Πετρ. γενάμενος om .1] εἰς Α || 11 xa! χαταστ. .1:
ὁ πέτρος εἶπεν A | οἱ εἰς Χριστὸν στρατευόμενοι restitui cum A consentien-
tibus L (qui Christo militatis) C (o uomini che diveniste soldati di Gesü (3)
et S cuius te.ctum Sokoloff graece sic reddit : εἰστασσόμενοι εἰς τὴν στρατιὰν
ϑεοῦ τοῦ σωτῆρος | οἱ τοῦ Χριστοῦ στρατιῶται P ἢ 3 ἐλπίζοντες) οἱ ἐν
Χριστῷ ζωὴν ἔχοντες δ᾽) ἴδετε AD || " δι ὑμᾶς) τῆς εἰς ὑμᾶς 4 ^ πόσας
xal ποίας S | ἐποίη. ὑμῖν 4 || 15 νῦν] ἀδελφοί add 4 ἢ] " γέγονεν 4 || "8 ἐμοί
A || 19 προσελθόντος... σταυρῷ .4CS consentiente L om PV | Ὁ λέγειν
πάλιν P | σταυροῖ] Χριστοῦ S | τὸ xoxo. uvat. .4 μυστ. παντελῶς ἀποχρ. S

ACTYS PETRI CVM SIMONE 88. 37 91

€ma»|nete itaque adueniente eum et re|tribuente unicuique, r. seor
secundum fae|ta sua. et nunc nolite furere in Agrippa |
praefecto. minister est paternae | aenergiae et traditionis illius.

hoe | autem quod factum est in me dominus mej|us ante mihi
ostendit. 5

XXXVII Sed quia dubito | et non aceedo ad crucem? omne
eru|eis mysterium obscurum, gratia in|conparabilis in nomen

g
! (mapnete ego suppleui || * miniter corr m 1

! &dueniente pro aduenientem | retribuente pro retribuentem ||
* scribe quid pro quia | pro omne scribe cum graecis o nomen

99 MARTYRIVM PETRI 8

φραστος ἐπὶ ὀνόματι σταυροῦ εἰρημένη" ὦ φύσις ἀνθρώπου
χωρισϑῖναι ϑεοῦ μὴ δυναμένη. ὦ ἄρρητε φιλία καὶ ἀχώριστε,
διὰ χειλέων ῥυπαρῶν ἐχφαίνεσθαι μὴ δυναμένη" βιαζομαί σε
γῦν πρὸς τῷ τέλει τῆς ἐνϑάδε λύσεως ὑπάρχων" ὕστις εἶ δηλώσω
5 σε οὐκ ἠρεμέσω τὸ πάλαι μεμυκὸς τῇ ψυχῇ μου καὶ χρυπτό-
μένον τοῦ σταυροῦ τὸ μυστήριον. σταυρὸς μὴ τοῦτο ὑμῖν ἔστω
τὸ φαινόμενον, οἱ ἐπὶ Χριστὸν ἐλπίζοντες" ἕτερον γάρ τί ἐστιν
παρὰ τὸ φαινόμενον τοῦτο κατὰ {τὸ τοῦ Χριστοῦ πάϑος. καὶ
vt» μάλιστα, ὅτι δίνασϑε οἱ δυνάμενοι ἀκοῦσαι ἐν ἐσχάτῃ ὥρᾳ
10 xoi τελευταίᾳ τοῦ βίου ὑπάρχοντός μου, ἀκούίσατε' παντὸς
αἰσϑητηρίου χωρίσατε τὰς ἑαυτῶν ψυχάς, παντὸς φαινομένου,
μὴ ὄντος ἀληϑοῖς" πηρώσατε ὑμῶν τὰς ὕψεις ταύτας, πηρώ-
cart ὑμῶν τὰς ἀχοὰς ταύτας, {χωρίσατε; τὰς πράξεις τὰς ἐν
| p. ep φανερῷ" καὶ γνώσεσϑε τὰ περὶ Χριστοῦ | γεγονότα καὶ τὸ ὕλον
15 τῆς σωτηρίας ὑμῶν μυστήριον xal ταῦτα ὑμῖν εἰρήσϑω τοῖς
lif. 1788 λάκοζουσιν ὡς μὴ εἰρημένα. ὥρα δέ σοι Πέτρε | παραδοῦναι τὸ
σῶμα τοῖς λαμβανουσιν. ἀπολάβετε οὖν, οἷς ἐστιν ἴδιον. ἀξιῶ
otv ὑμᾶς τοὺς δημίους, οἵτως μὲ σταυρώσατε, ἐπὶ τὴν κεφαλὴν
καὶ ur ἄλλως" καὶ διὰ τί, τοῖς ἀκούουσιν ἐρῶ.

! gravgoi| Χριστοῦ 5 | εἰρήνη ed 1 cum L | ἧς φύσις ἀνϑρώπου πιστὴ
χωρισϑῆναι οὐ δύναται S || "πο ὦ φύσις ἀνθρώπου . .. τοῦ σταυροῦ τὸ
μυστήριον desunt in 4 || 175 ὦ ἄρρητε φιλία... δηλώσω σε om C1 | 3---ὁ ὦ
ἄρρητε φιλία... μὴ δυναμένη om C! || 3 σε] αὐτὸς S|* τοτελη ΡῚ τῆς.
ὑπάρχων om S | pro τῆς ἐνθάδε λίσεως HüUsener τῆς ἐνθάδ᾽ ἐλείσεως
suspicatur | post τῷ τέλει S. legisse uidetur φανερῶσαι uel simile quid |
διλοσεσε P τοῖς ἀνϑρώποις δηλῶσαι S ut uidetur δηλώσω σε ego cum C
emendaui | * ante οὐχ ἤρεμ. praem πάσῃ ἐποχῇ uel simile quid S | τὸ πάλαι

. χρυπτόμενον) quae apud S extant latine redduntur et occultum olim et
absconditum [τῷ vvrz μου om S | * τό ante μυιστήριον fortasse delendum |
μή om 4 ὑμῖν] ὁπλον add A||? τὸ φαεινόν A|* τοῦτο τὸ φαιν. ὑμῖν A1
τό post xatd ego addidi | χατὰ... πάϑος om 4 || * ὅτε 4 quod fortasse
recipiendum erat || ἢ ἀχούσατε μου προϑύμως 4 | παντὸς αἰσϑ.... ψυχάς
om A || 1" αἰσϑητηρίου)] malim αἰσϑητοῖ || 5 post ἀληθοῦς add ἀπόστητε A |
πηρώσατε bis emendant HUsener εἰ MBonnet consentientibus CV. πληρώ-
cate quod utrobique exstat in APS sensu caret | τὰς ὄψεις tij; ὁράσεως S |
alteri πληρώσατε praemittit xal 4 || 33 ταύτας τὰς πράξεις τὰς ἐν φανερῷ
om S | τάς primum om 4. duplex: accusatiuus offendit. verba a Slavo omissa
non deleo, sed uidetur deesse χωρίσατε quod ego suppleui cf tagliate fuori
di voi ogni opera del corpo €! togliete via da voi ogni pensiero terreno
e le opere della carne (Σ πρὸς uel εἰς τὰς πράξεις suspicatur M Bonnet j
M ἐπὶ Aeioróv E ] 15. ὑμῶν om A | post μυστήριον add ἀεὶ μὲν λεγόμενον
οὐ ᾿δέποτε ὁὲ ἀκουόμενον S | καὶ ταῦτα. . εἰρημένα om AC | '* op« óc ov P
itidem ὅρα δὲ συ 4 || " uerba ἀξιῶ οὖν ONE . ἥτις γένονεν transposuit C! |
ὡς οὖν ἀξιῶ 4| 15 ἐπὶ κεφαλῆς Α ἢ} 9 ἐρῶ) σταυρωϑείς add 4

ACTVS PETRI CVM SIMONE 37 93

crucis dicta! | o natura hominum, qui non discedunt | ab ea et
qui non recedunt ab ea. 0 amor | inrecessibilis, qui per labia
immunda | nominari non potest! adpraehendo | te nunc ad con-
summationem huius | loci. non abscondo quod olim optabam |
crucis mysterium [frui. fratres, qui | in Christo speratis, ne 5
putetis hoe esse | crucem quod palam uidetur. aliud est | autem
praeter hoc obscurum et mag|num mysterium. nunc maximum .
mihi | in nouissimo die meo audite. nolite | haec quae oculis
uidetis humanis. ex|caecare oculos et aures uestras || ab istis v, seo»
passionibus quae palam uidetis. | sed in notitiam uestri sit per- 10
manere | totum mysterium uitae aeternae. | sed iam hora est
tradere corpus me|um. Et conuersus ad eos, qui eum sus|pen-
suri erant, dixit ad eos: Capite, | deorsum me crucifigite; et
propter | quam eausam sic peto figi, audientibus | dicam.

1
? quper corr m 1

— — —À— - -—--- — ————M—MÁ—— — n:

* optabam ... frui] expectare possis occultabam cum L uerbo frui
deleto | * maximum pro maxime || * post nolite deesse uidetur uidere [
? excaecare ex excaecate corruptum

94. MARTYRIVM PETRI 9

IX Ὃς δὲ ἀπεκρέμασαν αὐτὸν ὃν ἠξέωσεν τρόπον, ἤρξατο

σπάλεν λέγειν" ᾿Ανδρες, οἷς ἐστιν ἴδιον τὸ ἀκούειν, ἐνωτίσασϑε

ἃ νῦν μάλιστα ὑμῖν ἀναγγελῶ ἀποχρεμάμενος. γινώσχετε τῆς
ἁπάσης φύσεως τὸ μυστήριον καὶ τὴν τῶν πάντων ἀρχὴν ἥτις

δ γέγονεν. ὃ γὰρ πρῶτος ἄνϑρωπος, οὗ γένος ἐν εἴδει ἔχω ἐγώ,
χατὰ κεφαλὴν ἐνεχϑεὶς ἔδειξεν γένεσιν τὴν οὐκ οὖσαν πάλαι"
γεχρὰ γὰρ ἦν αὐτὴ μὴ κίνησιν ἔχουσα' κατασυρεὶς οὖν ixsivog

ó xal τὴν ἀρχὴν τὴν ἑαυτοῦ εἰς yr» ῥίψας, τὸ πᾶν τοῦτο τῆς

I! ». ? διαχοσμήσεως συνεοτήσατο, εἶδος ἀποϊιρεμασϑεὶς ςτῆς) κλήσεως,
10 ἐν 5j τὰ δεξιὰ ἀριστερὰ ἔδειξεν καὶ τὰ ἀριστερὰ δεξιά, καὶ
πάντα ἐνήλλαξεν τῆς φύσεως αὐτῶν σημεῖα, ὡς καλὰ τὰ μὴ
xaÀà νοῆσαι καὶ ἀγαθὰ τὰ ὄντως xexd: περὶ ὧν ὃ κύριος ἐν
μυστηρίῳ λέγει: Ἐὰν μὴ ποιήσητε τὰ δεξιὰ ὡς τὰ ἀριστερὰ
xal τὰ ἀριστερὰ ὡς τὰ δεξιὰ καὶ τὰ ἄνω ὡς τὰ κάτω καὶ τὰ
15 ὀπίσω ὡς τὰ ἔμπροσϑεν, οὐ μὴ ἐπιγνῶτε τὴν βασιλεέαν. ταύτην

? euangelium Aegyptiorum

3 có om 4 || 8 ἀνανγελω P | ἀναγγέλλω χρεμάμενος 4 || * ἁπάσης ut
in ed princ habet et A axA .i10 P | τό om 4 τῆς tov πάντων χαταβολῆς
τὴν ἀρχήν 4 || * post γέγονεν add ὃ yàg πρῶτος ἄνϑρωπος éx γῆς xoixóc, ὃ
δεύτερος ἐξ οὐρανοῦ P deleui cum ACS. est additamentum ez 1. Cor. 15, 47
intrusum γενόμενος εἶδος ὃ ἔχω ἐγώ S || * χεφαλῆς A | γένεσιν om A | vg»-
υχουσαν παλὴν P τὴν οὖσαν πάλαι νεχράν S che non δὶ movea (non aves
moto di vita) C! τὴν οὐχ οὖσαν πάλαι scripsi cum A |" νεχρὰν γὰρ αὐτὴν
«ον ἔχουσαν .1 νεχρὰ γὰρ φύσις S | urj addidi cum A | xlvgaw νεχρὰν ἔχουσα S |
χκατασυρεὶς ovy xtA. difficillina sunt. neque medicinam adhibet V misere hoc
loco mutilatus. C' sic habet: tratto già esso che aveag gittato il suo proprio
principio sulla terra, fece si che tutte le cose 8 noi visibili nella creazione
cumbiassero posto, a somiglianza di lui che era appeso a capo all" ingiü.
E fece si che quelli che erano nella destra, fossero in essa creazione
nella sinistra etc. paullo aliter ΟἹ sub finem mutilus: ma quegli essendo
tratto in già, gittó via il suo proprio principio. La sua natura si tras-
porto a capo all' ingià, facendo cangiare tutte le cose esistenti. reliqua
desunt. χατασυρίουν P χατασυρίζων A κατασυρεὶς ovv scripsi cum CS wt
iampridem uoluit Hermannus frater | ἐχίνου D | * ὃ om A | πρὸς ἑαντὸν τὸν
τὸ πᾶν S (om τοῦτο) | * συνεστασαντο P | pro εἶδος expectare possis ἐν εἴδει |
τῆς χλήσεως om PCS recepi cum VL articulum om Α ἢ Ὁ ἔδειξεν PS
ἐδόξασεν A quod consentientibus VL fortasse praeferendum est | τὰ ἀριστ.
ὡς τὰ δεξιά A4 || '! πάντα ἐνήλλ. cum A. πανταωνηλλαξεν P| τὰ τῆς qvo.
4) αὐτῶν ego correxi αὐτοῦ ΡΑ || " νομίσαι 4 ἢ 13-.96,3 περὶ ὧν...
ἀνθρώπου om A ἢ! 33 οὐ μὴ εἰσέλϑητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν C
et * V | βασ. τοῦ ϑεοῦ S || '*—96, ! ταύτην»... προάξας non mutaui. questo
pensiero ora di tal forma come vi ho manifestato, e questa guisa nella
quale mi vedete crocifisso C! or ecco o miei figliuoli, io v' ho mostrato
che questo é il modo che io mi scelsi per essere crocifisso, & capo all

ACTVS PETRI CVM SIMONE 38 95

XXXVIII Vt autem suspenderunt eum, | ut ipse petierat,
coepit dicere: Quibus | est uoluntas audiendi, audite «quae nunc?
ma|xime uobis adnuntio suspensum. | intellegitis omnes myste-
rium | principatus quod factum est. prior | enim homo cuius
ego effigiem sumpsi | eapite deorsum missus, et totum | genus
suum in terra proiciens.... ipsam | ergo effigiem suspensam
tamquam | et homo susum adtendens Christus par|tem, quem
honorificauit et commu|nicauit, dextram in sinistram de|mutans
Sic, ut «bona» tamquam mala uide|rentur et mala tamquam
bona. | et dominus ipse dixit: 'Si non feceritis | dextram tam-
quam sinistram et si|nistram ut dextram, et quae sunt «susum» |
tamquam deorsum et quae retro su«nt» | tamquam ab ante, non
intrauit in reg|na caelorum. haec autem prouiden|tia domini

? non intr. in regn. cael. cf. Matth. 18, 3

* in codice nulla lacuna || 19. post feceritis additae sunt literae de,
quae ab initio paginae sequentis f. 370r repetuntur || " post sunt. incerta
literae s uestigia. literae 2—6 abscissae sunt. susum ego suppleui | retro
su cod duabus fere literis abscissis. retro sunt ego scripsi

? quae nunc ego suppleui || ? scribe suspensus | pro omnes malim cum
graecis omnis || * post proiciens non in codice sed in uersione latina deesse
uidentur aliquot uerba. reliquis testibus adhibitis lacunam sic fere ex-
pleuerim: ostendit mortuam olim generationem. mortua enim erat illa
motum non habens. tractum igitur deorsum principium illud totam huius
uisibilis mundi creationem restituit | pro suspensam cum graecis scriben-
dum est suspensus | 7 pro homo suspicari possis humo || * post sinistram
in uersione latina excidisse uidentur et sinistram in dextram || * bona ego
inserui | 13 intrauit ex intrabitis corruptum est

|| f. 870*
10

96 MARTYRIVM PETRI 9. 10

* E , - ᾽ LT & - Tt Ψ
ovy τὴν ἔννοιαν εἰς ὑμᾶς προάξας. καὶ τὸ Oyrua ἐν q ὁρᾶτε
ἀποχρεμάμενόν ue, ἐχείνου διατίπωσίς ἐστιν τοῦ πρώτως εἰς

, -- τ , Α
γένεσιν χωρήσαντος ἀνθρώπου. ὑμεῖς οὖν, ἀγαπητοί μου. καὶ
€ ind 3 , b! ) μά , * 7s T σι
οἱ νῦν ἀχοίοντες xai οἱ μέλλοντες ἄχούειν, λήξαντες τῆς πρώτης
-- b" - A 3 , -
δ πλάνης ἐπαναδραμεῖν ὀφείλετε. προσῆκεν γὰρ ἐπιβαίνειν τῷ
- ^ - «^ c M , , *
TOU Χρίστοῖ σταυρῷ, ὅστις ἐστὶν verauévog λόγος, εἷς xai
μόνος. περὶ οὗ τὸ πνεῦμα λέγει: Τί γάρ ἐστιν Χριστὸς ἀλλ᾽
€ , 3 “- - 7 «“»ὔ τ - i } 4 t4
ὃ λόγος, ryos rov ϑεοῦ; ἵνα λόγος ἢ) τοῖτο τὸ ὀρϑὸν ξύλον.
τ ; 3 , , ,
ἐφ᾽ ᾧ ἐσταΐρωμαι" ἔχος δὲ τὸ πλάγιόν ἔστιν, ἀνθρώπου φύσις"
[4 , M - “- , M , M
ὁ δὲ rAog ὃ σινέχων ini|| τῷ ὀρϑῷ ξίλῳ τὸ πλάγιον κατὰ
μέσοι, f; ἐπιστροφὴ καὶ καὶ μετάνοια τοῦ ἀνθρώπου.
- 7 3 - , ' ^;
X Ταῦτα μοι otv σοῦ γνωρίσαντος xal ἀποχαλύψαντος,
vt.176uP αλόγε Lore. ξίλον νῦν ὑπ᾽ ἐμοὶ εἰρη μένον, εὐχαριστῶ σοι οὐχ
»^ - ^ * . *
ἐν χείλεσιν τοΐτοις τοῖς προσηλωμένοις. οὐδὲ γλώσσῃ. δι τς
15 d Jta καὶ Ψψεῦῖδος προέρχεται, οὐδὲ λόγῳ τούτῳ «τῷ» ὑπὸ τέχνης
, €^ - 34422 2D » - - -
φίσεως ὑλικῆς προερχομένῳ, ἀλλ᾽ ἐκείνῃ τῇ φωνῇ εὐχαριστῶ
σοι, βασιλεῦ, τῇ; διὰ σιγῆς νοουμένῃ. τῇ μὴ ἐν φανερῷ ἀκουο-
μένῃ, τῇ ur δι’ ὀργάνων σώματος προϊοίσῃ, τῇ μὲ ἐν σάρχινα
1 , - , - , - 4
τα πορειομένη, τῇ μὴ οὐσίᾳ φϑαρτῇ ἀχοιομένῃ, τῇ μὴ ἐν
, ? A -« L1 5 "8^, ,
90 χύσμῳ οὔσῃ καὶ iv yr ἀφιεμένῃ, μηδὲ ἐν βίβλοις γραφομένῃ,
L| 4 ἢ » 4 » *^ t1 - - ,
μηδὲ τινὶ μὲν οἵσῃ, τινὶ δὲ οὐχ οὔσῃ" ἀλλὰ ταύτῃ, Ἰησοῖ Χριστέ,

[ p.8P
10

:—5 unde haec petita sint nescio

— — ———

ingiàü, nella forma del primo uomo ... (3 (reliqua deperdita sunt) :

3 ὑμεῖς χαὶ S|* ot om P | αἴονταισ P | διξαντεσ την πρότιν πλανὶ» P τῷ
δείξαντε ἀπὸ τῆς πρώτης πλάνης S λήξαντες τῆς πρώτης πλάνης recepi
cum AC | post πρώτης addit ὑμῶν 4 || " ὀφείλετε cum AC om PS | ἐπαναύρ.
πρὸς τὴν ἄνω πατρίδα S προσῆκεν om S | ydo ἐπιβαίνειν cum ἐπιβένον-
τασ P ἐπιβαίνων ut uidetur S che οἷὸ ἃ quello che vi conviene, voi che
sperate nel Signore e nella sua croce C'[ *—'? ὅστις ἐστὶν... λόγε ζωῆς
om À || 5 τεταμένος cum ΡΟ τεταγμένος SL γεγραμμένος (2) Aeth. | *—* περὶ
οὗ τὸ πνεῦμα... ἦχος) questo di cui lo Spirito ba detto che l'inter-
pretazione della croce ἃ il verbo, la voce di Dio C | ? λεγην P | ἀλλ᾽ ἡ
suspicatur HUsener | * χαὶ ἦχος SL Aeth omisi xal cum PC | voi ϑεοῖ
cum CS consentiente L om P | ὀρϑόν addidi cum CSL om P | ξύλον om δ᾽
19 ἥλος ego correxi cum C λόγος PS | τὸ πλάγιον ego scripsi cum € deleto
δε quod P post articulum praebet. idem cod post $vào interpungit || 12. μοι
ἀποχαλ. S || 13 ὦ viv ξῦλον ζωῆς 4 | εἰρημένον) ὀρϑόν add C | ov χείλεσιν 4
M toig om P | προσηλουμένοις 4 || 15 aAn9e; 4 | διέρχεται A | τῷ inseri
HUsener || 33—5 οὐδὲ λόγῳ . . . προερχομένῳ om S né con queste parole
che eacono per arte di natura e materiale C || '* προερχοιένῳ eqo scripsi
προσερχομένω P4 | v; om P | " βασιλεῖ om S τῇ μὴ... dxovoutvg
om S || '" τῷ ur om P | εἰς σάρχινα .4 | 1. πορευγομενὴ P | φύσει y 9aptz 4!
Ὁ ἐν αὐτῷ ἐπαφιεμένῃ A|| *! μηδέ cum 4 ug P

ACTYS PETRI CVM SIMONE 38, 39 07

ad uos adtuli. et signum quem | in me conspicitis illius corpus
est prilmi hominis generatio. uos autem, dilec!tissimi fratres,
qui nunc auditis prilmum, qui incipietis audire, et ostendi uo!bis
primum errorem, ut obseruare | possitis. subieiunt me itaque
domini mei | Iesu Christi cruci, quod est extensum uer|bum 5
unum et solum, de quo spiritus sanctus di'cit: *Quid enim est
.... uerbum nisi hoc lignum, | in quo crucifixus sum? clauum
autem | de plagio hominis figura est; clauus au|tem qui continet
[et] in directo ligno | ligno plagio in medio, conuersio et pa«e»-|
nitentiam hominis est. 10

XXXIX Haec autem, | domine, tu mihi in notitiam per-
tulisti; | reuelasti quod est uerbum uitae, | nune a me lignum
dictum. gratias tibi | ago, non labiis istis clauis fixum, || neque; r. szo"
lingua, per quem uerum et men|dum exit, neque uerbo hoc
qui partes | uarias hominem, qui per humorem | (ΘΒ pro- 15
ducitur: sed illa uoce tibi gra|tias ago, qui per silentium in-
telle|]gitur, qui «non» per organum corporali exi|git, sed illa
uoce, quae non in earne ad | aures subintrat, sed illa quae
est | incorrupta. quae in hoe mundo non | est, nec in terra
uadit, neque in li'bris scribitur, sed hae uoce, domine | Iesu 90

* fn codice nulla lacuna || * continet et cod. et alterum ego deleui |
pa nitentiam cod abscissa e post pa | 15 eius] prima litera abscissa ||
7 non ego inserui

-— —À — ——— ———— —

* suspicor cum graecis generati pro generatio || οὗ «nte qui posterius
ponendum esse uidetur | * post quid enim est per homoeoteleuton excidisse
. uidentur fere haec: Christus nisi uerbum et uox dei?! quid enim est ||
7? crucifixus sum... figura est] uerba corrupta. scribendum uidetur: cru-
cifixus sum clauo. uox autem plagium est, hominis figura [| ? ligno plagio
pro lignum plagium | scribe paenitentia | 12 ante reuelasti inserendum
uidetur et | 13. pro fixum scribe fixis || * expectes mendacium sed uide
quod Neue 1, 547 scripsit || ^ pro partes scribendum censeo per artes.
fvit in. archetypo partes cf 55, 21 | hominem ex hominis corruptum |
" corporali pro corporale | exigit uiletur corruptum ex exit uel exiit.
sed fortasse MBonnelo auctore exigitur scribendum || ! pro in carne ad
aures malim in carnales aures

I P. 9 P νοητός" σύ μοι πατήρ, OU μοι μήτηρ, σύ μοι ἀδελφός, σὺ φίλος,

δ

98 MARTYRIVM PETHI 10. 11

« aA -- Y LY ^w )! -
εὐχαριστῶ GOL" σιγῇ φωνῆς, 9 τὸ ἐν ἐμοὶ πνεῖμα σὲ φιλοῦν
καὶ σοὶ λαλοῦν xal σὲ ὁρῶν ἐντυγχάνει. σὺ καὶ μόνῳ πνεύματι

σὺ δοῖλος, σὲ olxovóuog: σὺ τὸ πᾶν χαὶ τὸ πᾶν ἐν σοί" xal τὸ
ὃν σύ, καὶ οὐκ ἔστιν ἄλλο ὃ ἔστιν εἰ μὴ μόνος σύ. ἐπὶ τοῦτον
οὖν χαὶ ὑμεῖς, ἀδελφοί, καταφυγόντες καὶ ἐν αὐτῷ μόνῳ τὸ
ὑπάρχειν ὑμᾶς μαϑόντες, ἐκείνων τεύξεσϑε, ὧν λέγει ὑμῖν" ἃ

τ » » ,
!£177:* οὔτε ὀφθαλμὸς εἶδεν, οὔτε οὖς ἤχουσεν, οὔτε | ini καρδίαν

10

15

ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη. αἰτοῦμεν οἷν περὶ ὧν ἡμῖν ὑπέσχου
δοῦναι, ἀμίαντε Ἰησοῦ" αἰνοῦμέν σε, εὐχαριστοῖμέν σοι καὶ ἀνϑ-
ομολογοίμεϑα, δοξάζοντές σε ἔτι ἀσϑενεῖς ἄνϑρωποι, ὅτι σὺ
ϑεὸς μόνος καὶ οὐχ ἕτερος, ᾧ ἡ δόξα καὶ νῦν xol εἰς πάντας
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων" dur».

XI Ὡς δὲ τὸ παρεστὸς πλῆϑος τὸ dur» μεγάλῳ ἤχῳ ἐφώνει,
ἅμα αὐτῷ τῷ ἀμὴν τὸ πνεῦμα ὃ Πέτρος τῷ xvoíq παρέδωχεν.
ó δὲ Μάρκελλος, μηδὲ γνώμην τινὸς λαβών, ὃ μὴ ἐξὸν ἦν, ἰδὼν
ὅτι ὃ μαχάριος Πέτρος ἀπέπνευσεν, ἰδίαις χερσὶν καϑελὼν αὐτὸν

* 1. Cor 2, 9

! σιγῷ φωνῆς P confirmat et S qui ταύτῃ τῷ σιγώσῳῃ φωνῷ legisse uide-
tur. nel silenzio che ? la tua voce € τῷ δὲ og φωνῷ A| ᾧ om 4 | πνεῦμά oc]
πατέρα σε A | * σὲ ὁρῶν τὸν ϑεόν μου A | evtvyzavgy P ἐντυγχάνω σοι A e ti
guarda e appare al tuo cospetto, e per il quale si pensa a te C | εὔχομαί
σοι ὃς μόνῳ τῷ πνεύματι νοητὸς ὑπάρχεις uel quid simile S | à xai μόνῳ
zv. 41}}3 νοητὸς εἶ A | post πατήρ add χύριε 4 | σύ μου 4 secundo et
tertio loco | σὺ μοε μήτηρ om P sed exiat in AUSV | ov μοι φίλος C ||
5 gà δοῖλος om sed ante σὲ φίλος praem. σὺ ϑεός S tu mio Signore ed
io tuo servo € | σύ μοι δοῖλος A | σύ μοι οἰχονόμος C | xal τὸ ὃν σύ om AS ᾽
5 οὐχ ἔστιν ἄλλος σωτήρ τινι S | ὁ ἐστιν νοητὸν ἢ μόνος σύ À | post σύ add
χύίριέ μου ὁ ϑεός .1 σοὶ δόξα. ἀμήν 8 ἢ 5 ημησ (ἡμεῖς) P | χαταφυγ. προσ-
εὔξασϑε SN | Τ᾿ ημασ P | τευξασϑε P | ἐχείνου τεύίξεσϑε ἀγαπητοὶ ὃν λέγει
doi vai ὑμῖν ὑπισχούμενος A || * ἴδεν AP | οἴτε οὖς ἤχουσεν om ἢ sed extat in
ACS || ?* ἄνϑρ. ἁμαρτωλοῦ S consentiente V | ovx om 4 | αἰτοῦμεν) δεόμενοι
4 [| 190 ἀμίαντε "Tgo. olv. σε om 4| σοι om 4 σε P | * ὁμολογούμεϑα x«l
προσευχόμεϑα uel simile quid CS | χαὶ δοξάζ. 4 | ἄνϑρωποι) ὄντες ad4 4
σύ] εἶ χύριος add 44 σὺ εἶ ὁ σωτὴρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν S tu solo sei Dio,
insieme col tuo Padre buono e lo Spirito Santo (om x«l οὐχ ἕτερος) C! ||
1. οὐχ ἔστιν ἕτερος ϑεός 4 | σοὶ ἡ δόξα A 1 εἰς τοὺς ἅπαντας 4 || 4—'5 ὡς δὲ
S. τῷ ἀμήν om S|| "" ὁ παρεστὼς ὄχλος .41 μεγάλῃ τῷ φωνῇ τὸ ἀμὴν ἀπέ-
πεμψεν ἅμα αὐτῷ καὶ πέτρος τῷ χυρίῳ τὸ zv. παρεδ. 4| ? τῷ χυρίῳ om
8} "5 γνώμης A| ὁ om 4 ἐξὼν 4| " ἤδη ἀπεπν. 4

ACTVS PETRI CVM SIMONE 89. 40 99

Christe, gratulor tibi, silentio uocis | tuae, quod est in me,
Christum te diligens, | tibi loquens et te uidens, tibi re|ferens,
qui solutus spiritus. omnia tibi | cognita sunt. tu mihi pater,
tu mi|hi mater, tu mihi frater, tu mihi | amicus, tu seruus, tu
proeurans; | et omnia in te, et quidquid tu, et | non est alius 5
nisi tu. in hune autem | et uos refugientes et in eum omnia |
sperantes, hoe constet in uos | ut quae didicistis possint per-
ma nere in uobis, ut possitis ad ea perluenire quae promisit r 871
se datuc«rum», | quae neque oculus uidit, nequ«e auris» : audiuit,
neque in cor hominis pecca«toris» | ascendit, praecantes eum de 10
qui«bus» | promisit se datu4rum». oramus te d«omine» | Iesu et
inuocamus gloriantes et de do|praecantes confitemur tibi, honori.|
ficantes te adhue homines infirmi, | quoniam tu es dominus
solus et non est | alius. tibi honor, elaritas et potestas | et
nunc et in saecula saeculorum. | amen. 15
XL Cireumstantes autem ma|xima uoce dixerunt amen.
Marceljlus itaque consilium cuiusquam pejtens, quod non
licebat nisi petisset, | ut uidit quoniam beatus Petrus | depo-
suit spiritum, manibus suis | deponens corpus illius de«lauit»

ὁ tu seruus man 2 transfixum, sed retinendum | * fol 371r quinque
ucl sex uersus priores in margine exteriore laesi et literae extremae 2—6
auulsae | * daturum» ego suppleui | neque auris? ego suppleui || ? pecca-
(torie» ego suppleui [| '* quiQbue» suppleuit Gundermann | domine» ego

suppleui || ?* de do praecantes cod. num wirgula super o appicta fuerit
incertum est. Gundermann || '" decluuit? ego supplewi

3 pro solutus scribe solus. expectes ut in L solo spiritu intellegibilis
es, sed uide quae apud nostrum sequuntur | 7" uos pro uobis || 1 de do
praecantes μία ín depraecantes uel in de deo praecantes corrigendum
est. sed uidetur fuisse te domine praec. || " ante consilium inserendum
uidetur neque

τ

106 MARTYRIVM PETRI 11. 12

vot σταυιροῖ ἔλουσεν ἐν γάλακτι xal οἴνῳ" xal κόψας Χίας μνᾶς
ἑπτὰ xoi σμύρνης καὶ ἀλόης καὶ φύλλου ἄλλας πεντήχοντα.
p. 10 P ἐσμύρνισεν | αὐτοῦ τὸ λείψανον, xai γεμίσας μάχτραν λιϑίνην
τιμήματος πολλοῦ ᾿Ἰττιχοῖ μέλιτος, ἐν τῷ ἰδίῳ αὐτοῖ μνημείῳ

5 κατέϑετο αὐτό. ὃ δὲ Πέτρος Μαρχέλλῳ ἐπιστὰς νυχτὸς ἔλεγεν"
Μάρχελλε, ἔχουσας TOU χυρίου λέγοντος" ἴἥφετε τοὺς γεχροὺς
ϑάπτεσθαι ὑπὸ τῶν ἰδίων νεχρῶν: Tov δὲ Μαρκχέλλοι εἰρηκότος"
Ναί, ὁ Πέτρος αὐτῷ εἶπεν: Ἐχεῖνα οἷν ἃ παρέσχου εἰς τὸν

«τεῦ AVEXQÓOr, ἀπώλεσας" σὲ γὰρ lor ὑπάρχων ὡς νεχρὸς νε!χροῖ

10 ἐπεμελήϑης. ὁ δὲ Μαάρχελλος διυπνισϑεὶς Tov Πέτρου τὸν

^. ἐμφανισμὸν τοῖς ἀδελφοῖς διηγήσατο καὶ ἦν ἅμα τοῖς ὑπὸ
Πέτροι στηριχϑεῖσιν τῇ εἰς τὸν Χριστὸν πίστει, στηριζόμενος
καὶ αἰτὸς ἔτι μᾶλλον μέχρι τῆς ἐπιδημίας Παΐλοι rig εἰς
Ῥώμην.

15 XII Ὁ δὲ Δέρων γνοὺς ὕστερον τὸν Πέτρον ἀπηλλαγμένον
τοῦ βίου, ἐμέμψατο τῷ πραιφέχτῳ ᾿γρίππᾳ, ὅτε μὴ μετὰ
γνώμης αὐτοῦ ἀνηῃρέϑη. ἐβοίλετο γὰρ αὐτὸν περισσοτέρᾳ
χολάσει xai μεῖζον τιμωρήσασϑαι' χαὶ γάρ τινας τῶν πρὸς

| p.11 χεῖρα αἰτοῦ ὃ Πέτρος μαϑητεύίσας ἀποστῆναι αὐτοὺς | ἐποίησεν"

90 ὡς ὀργέλως διαχεῖσϑαι καὶ χρόνῳ ἱκανῷ τῷ ᾿Ἰγρίππᾳ μὲ λαλῆσαι.
ἐζήτει γὰρ πάντας τοὺς ὑπὸ τοῖ Πέτρου μαϑητευϑέντας ἀδελ-

* Matth. 8, 22

SERE
' ro ago P ἀπὸ toi oravgot. 4 | ἐν om 4| xlac P xelag .4}} * ἑπτα
xal σμύρνης xal ἀλόης χαὶ φύλλου (φίλοι 4) ἄλλας πεντήχοντα cum Α
quod propius accedit ad L om ἑπτὰ... ἄλλας PS πεντήχοντα μνᾶς
σμύρνης χαὶ ἀλόης xc) φύλλοι lvduxot C' cinquanta mine di mastix e
venti libbre di mirra e aloe e foglia indica e malobatro C? with myrrh
and other spices with which he embalmed him .1eth. || ? u&xtgav] σμαχ-
τραν P σωρόν Á4 | * Attuxot μέλιτος om S ἢ * αὐτόν A | ἐπιφανείς 4 -
γυχτός om DP sed extat in ACS | ἔλεγεν πρὸς αὐτὸν A||9 οὐχ ἤχουισας 41
1 ϑάπτειν τοὺς ἑαυτῶν vexgovg 4 cf Matth. 18, 22 | * χαὶ ὁ πέτρος A
ἐχεῖνα οὖν ἃ παρέσχον εἰς τὸν vexg. ἀπώλ. cum ACV. πέτρῳ ἐχεῖνα ov
παρέσχου ἃ εἰς τὸν νεχρὸν avvot ἀπώλεσας PS || '9 ἐπεμελήσω 4 | τοῖ
Πέτρου om ACS | ἀνήγγειλεν τοῦτον τὸν ἐμῳ. 4( || !! διηγήσατο xal ἡν
ἅμα om AC | τοῖς στηριχϑ. ὑπὸ πέτροι .4}} * εἰς τὴν πίστιν τοῦ xvolov 4 ,
στηριζωμενοι P ἐπιστηριζόμενος .4}} 3 μέχρι... εἰς Ῥώμην] τῷ ἐπιδημίᾳ
παύλοι tj εἰς ῥώμ. Α || "" τὸν μαχάριον πέτρον 4 ἢ " τὸν ἔπαρχον» ἀγρίππαν
P | Ἀγρίππᾳ om C|| V τῆς γνώμης 4 | ἀνῃρ. ὁ Πέτρος S | ante περισσοτέρᾳ
. τιμωρήσασϑαι praem prima di farlo morire, perocche C | αὐτὸν...
χολάσει περισσοτ. xo^. αὐτὸν χολάσαι 4 | " μεῖζον] μείζονι τιμωρίᾳ 4 '
τιμωρ. αὐτόν d | τῶν] ὄντων add A || ? αὐτοῦ Α || 5 οργιλλοσ P οργίλλωσ
A | διακχεῖσϑαι) τὸν νέρωνα add AC | 3" ἐζήτει οὖν ὁ νέρων 4| voi o P

ACTYS PETRI CVM SIMONE 40. 41 101

lacte | et uino, et murra paene pondo quin|quaginta [et] implens
sarchofagum | et perfundens melle Attico, in suo | monumento
posuit. Petrus a«utem» | nocte aduenit ad Marcellum et dixit:
Marcelle, quomodo audisti uerbum: || «Sine inui»ecem mortuos, r 5718
sepellire?' Mar|4cello» recogitante, iterum dicit in | «somnio» ad 5
eum Petrus: Illa quae contu!«listi» in mortuo perdidisti. Mar-
eellus | Xita»que expergefactus rettulit fratribus quomodo sibi
apparuisset aposto|lus Christi Petrus.

XLI Imperator uero postquam | scibit Petrum mortuum,
arguit Ágrip|pam praefectum quod sine consilio | suo fecisset. 10
uolebat enim Petrum | uariis eruciatibus perdere. etenim | Nero
ad manum habebat qui crediderant | in Christo, qui recesserant
a latere Nero|nis; et ualde furiebatur Nero. quae|rebat ergo

3 aQuteni» ego suppleui. post literam & tres uel quattuor. literae
abscissae | * dix.t cod. i altera scissura erepta | fol 3719 quinque uersus
priores in margine exteréore scissi aliquot literarum iacturam passi sunt |
€ine inui»cem ego restitui. octo fere literae auulsae || ὃ mar4cello» ego
suppleui. desunt literae quinque uel sex | somnio ego ad quinque fere
literarum lacunam explendam inserui | * contulisti» ego suppleui. desunt
fere quattuor literae | " 4itupque ego expleui. perierunt fere tres literae ||

??

? postquam] duae literae non satis perspicuae

! et post quinquaginta delendum || * scil sciuit || '? scribe furiabatur

102 MARTYRIVM PETRI 12

φοὶς ἀπολέσαι. χαὶ ὁρᾷ νυχτός τινα μαστίζοντα αὐτὸν καὶ
λέγοντα' Νέρων, οὐ δίνασαι viv rol; vov Χριστοῦ δοίλοις
, - ᾽ Ἢ “ - 4
διώχειν T, ἀπολλίειν. ἀπέχοι οἷν τὰς χεῖρας ἀπ᾿ αἰτῶν. καὶ
€ , « - , ΄
ovrog ὁ Νέρων περίφοβος γεγονὼς ix τῆς τοιαύτης ὀπτασίας
ἀπέστι͵ τῶν μαϑητῶν ἐχείνω τῷ καιρῷ. xa9* ὃν καὶ ὁ Πέτρος
- 2 ^2 p, ^ 3 1 . 1 € 3 . 1 €
τοῦ βίου ἀπηλλάγη. xal 0a» τὸ λοιπὸν οἱ ἀδελφοὶ ὑμοϑυ-
μαδὸν εὐφραινόμενοι καὶ ἀγαλλεῶντες ἐν χιρίῳ, δοξάζοντες τὸν
4 - * ud i. € - 3 € » - . €.»
ϑεὸν xal σωτῆρα Tot κυρίου ἡμῶν Ἰησοῖ Χριστοῦ Gb» ἁγίῳ
« , 3 MJ - -- 3 ,
πνεύματι, 0 αὶ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. dur».

! ἀπολλύει» δεινῶς .4} τινὰ νυχτός 4 ἢ " λέγοντα πρὸς αὐτόν 4

3 διώχων .| 5 om A4 | ἀπ᾿ αἰτῶν ACS om P [* γενόμενο: A | ἐχ τὴς
τοιαύτης ὀπτασίας cum AS om PC |j 5 ἐξέστη P | ἐν £x. v. x. 4 | καί om 4}
ὁ μαχάριο; Πέτρος P | «7 χαὶ ἦσαν ... αἰώνων ἀμήν desunt in PC recepi
ex 4. similiter explicit passio apostoli in S uhi leguntur fere haec: ἤσαν
δὲ εὐφραινόμενοι χαὶ ἀγαλλεῶντες ἐν τῷ xvolo, δοξάξοντες τὸν πατέρα χαὶ
τὸν υἱὸν xal τὸ ἅγιον πνεῖμα ᾧ ἡ δόξα νῦν xal ἀεὶ xci εἰς τοὺς αἰῶνας
τῶν αἰώνων. ἀμήν. in. C nihil additur nisi nella pace di Dio. Amen.

ACTYS PETRI CVM SIMONE 41 103

omnes male perdere. | e£ dum hoc cogitat, uidet angelum | dei
flagellantem se et dicentem sibi: | Nero, audi: non potes serbos
Christi | persequi. abstine ergo manus tuas | a seruis meis,
minus ne senties si | me contempseris. Sie autem Nero | «ti»inore
accepto abstinuit manus | suas a discentibus dei et Christi 5
quo ter«mi»|no Petrus arcessitus est. Pax om|«ni»bus fratribusll t. s727
et qui legunt et qui | audiunt. actus Petri apostoli ex|plieuerunt

eum pace [et Simonis.] | amen. |

* (tipmore restituit. Gundermann. duae priores literae abscissae ἢ
8 ter(mi»no ego scripsi. exiremae superioris uersus literae glutino ob-
litae, prima inferioris euanuit paucis westigiis in. semicirculi formam
(9) relictis. Gundermann | omnipbus restituit Gundermann. ab initio fol
372r duae pri»:i uersus literae auulsae | * uerba et Simonis ipso loco quo
in codice leguntur non a scriptore (qué actus petri cum simone dicturus erat)
sed a librario addita esse arguuntar | ? in clausula post amen exstant haec
alternis uersibus minio et atramento scripta:
expl. epistula sci petri
cum simone mago
quemadmodum
naute portus
ita scribtori. nouissimus
uersus

* pro senties lege sentias | * et Simonis] wide supra.

132054 MagtvQior τοῦ «ov ἐποστόλου Παύλου.

I Ἦσαν δὲ περιμένοντες τὸν Παΐλον ἐν τῇ "Pour .fovxa;
ἀπὸ Γαλλιῶν καὶ Τίτος ἀπὸ -Ἰαλματίας. οἷς ἰδὼν ὁ Παῖλος
ἐχώρν ὥστε ἔξω Ῥώμης ὕρριον μισϑώσασθϑαι. ἐν ᾧ μετὰ τῶν

5 ἀδελξῶν ἐδίδασχε τὸν λόγον τῆς ἀληϑείας. διαβόητος δὲ ἐγένετο.

καὶ ττολλαὶ ψυχαὶ προσετέϑεντο τῷ κιρίῳ. ὡς ἦχον κατὰ πᾶσαν

l| p. 12 P τὴν Ῥώμτν γενέσϑαι καὶ προσεῖναι αὐτῷ πολὺ πλῆϑος x τῆς
Καίσαρος οἰχίας πιστεύοντας, καὶ εἶναι χαρὰν μεγάλην. Πάτροκλος

δέ τις οἰνοχόος τοῦ Καίσαρος ὀψιὲ πορειϑεὶς εἰς τὸ ὥρριον καὶ

: μαρτιυριον tov &7toU ἀποστολοι zGUvAOU EY oO τὴ πρὸ 9 χαλαν-
ὁὼν.... P deest in P nomen mensis. festa l'auli apostoli Romae cele-
brautur. duo, alterum V III kal. Febr. mox in conuersionis mox in trans-
lationis memoriam inscriptum, alterum III kal. Iulias una cum festo b.
P'etri apostoli in martyrii utriusque apostoli honorem. | itaque si librarius
non hallucinatus est, «aut πρὸ y' χαλανδῶν loviiov aut πρὸ n χαλανδῶν
d'tBpgovapíev | restituendum. ὁδί. Verisimilius uidetur. πρὸ γ΄ χαλανδῶν
Ἰουλίων scribere. τῷ αὐτῷ ἡμέρᾳ (I. e. πρὸ γ᾽ χαλανδῶν Ἰουλίων" μαρτύριον
toi ἁγίοι ἀποστόλοι παίλου. χύριε εὐλόγησον 4 μαρτύριον tob ἁγίου
ἀποστόλοι Π|Ὰ«ύλου absque temporis nota S martirio di San Paolo, apo-
stolo di Gesü Cristo, che egli consumo in Roma, sotto ]' imperatore
Nerone, il 5? di Epép (29. Iuni), nella pace di Dio. Amen. € | ? ἐπὶ
Νέρωνος rot: βασιλέως ἦν περιμένων ὁ Παῖλος ... -ovxér ... xal Τίτον δ΄
ἦσαν δὲ ἐν (ug περιμένοντες παῖλον ΑΙ ἢ} 3 χαὶ om 4 1 δελματίασ A | * £x.
ἐν χυρίῳ 4 | ὥστε αὐτόν A | ὀρῖον P ὀριον 4! μ. τ. ἀδελᾳ. 5v. xal ἐδίδ. 4
similiter S | * post ἀληϑείας «αἰ ἀποδεχόμενος x«l ξενοδοχῶν ἅπαντας Α
μετὰ δαχρύων χαὶ πόνοι τῆς ψυχῆς N' διαβόητος δὲ ἐγένετο cum APC sed
om SML | 5 τῶν πενήτων ψυχαὶ πολλαί S προσετιϑοντο DP | τῷ χυρίῳ]
αὐτοῖς C om S | οἱ ἦσαν x. t. P. ὄντες S | yyov] περὶ αὐτοῦ add A | πᾶσαν
addidi cum AML om PS |? γεν. x. πᾶσ. t. ρώμ. A | προσῴει S || ὃ πιστείοντας
ante πολὺ πλ. 4 πιστείοντας xal om S qui habet x«l ὡσαύτως ἐπίστειον
τῷ λόγῳ τῆς ὀιδασχαλίας, ὥστε | μάλιστα ἐχ τ. x. ol. 4 ἐκ τῆς Καίσαρος olxia;
om C | post μεγάλην add. Παύλῳ xal τοῖς ἀχούουσιν» S | ὡς εἶν». y. u. παρ᾽
αὐτοῖς 4 | * xal ti; οἰνοχύος tov χαίσαρος ὀνόματι πάτροχλος 4 | ὀφίας 4 '
πρὸς τὸν Παῖλον pro εἰς τὸ «Qquov. C | τό articulum addidi cum. 4

Passionis Pauli fragmentum.

| In tempore illo eum uenisset Romam Lucas a Galilaea! (. 21 Χ'

et Titus 4 Dalmatia, expectauerunt Paulum in urbe. quos
eum adueniens Paulus uidisset, laetatus est ualde et conduxit
Sibi extra urbem horreum ubi cum his uerbum tractaret, et
coepit per haec colligere multitudinem magnam. et adicie-
bantur ad eum animae multae, ita ut per totam urbem strepitus
fieret et concursus multitudinis de domo Caesaris et credebant
in domino et fiebat cottidie gaudium magnum. quidam autem
pincerna Caesaris, nomine Patroclus, abiit uespera ad horreum

! passio sanctorum apostolorum petri et pauli qui passi sunt sub
nerone imperatore die tertio kal. iulias M! petri et pauli apostolorum
M? fragmentum scilicet passionis Pauli praecedit textum passionis Petri
et Pauli qui Marcelli nomine fertur || * rome M! || ὃ cum fratribus AP |
6 per hoc 9,5 5 concursus ego scripsi conuersus M! et M? conuersae JM* !
multitudines 4M? | et alterum om 3,13} 9 cottidiae M!

106 MARTYRIVM PAVLI 1. 9

μὴ δυνάμενος διὰ τὸν OyAov εἰσελϑεῖν πρὸς τὸν Παῖλον, ἐπὶ
ϑιρίδος καϑεσϑεὶς ὑψηλῖς ἔχοισεν αἰτοῦ διδάσχοντος τὸν
Πα λόγον τοῦ ϑεοῖ. rov δὲ | πονηροῖ διαβόλοι ζηλοῖντος τὴν
ἀγάπ )y ἀδελφῶν, E; ) Πάτροχλος ἀπὸ τῆς ϑιυρίδος
γάπην τῶν ἀδελφῶν. ἔπεσεν ὁ Πάτροχλος ἀπὸ τῆς ϑυρίδος
᾿ 2 ^€ e 2 - , - * € jl c
δ xai ἀπέϑανεν, ὡστε ἀναγγεῖλαι ταχέως τῷ Νέρωνι. ὃ δὲ Παῖ-
Àog σινιδὼν τῷ πνεύματι ἔλεγε. ᾿ἥνδρες ἀδελφοί, ἔσχεν ὃ
πονηρὸς τόπον. ὕπως ὑμᾶς πειράσῃ" ὑπάγετε ἔξω χαὶ εὑρήσετε
- L 4. € » e χὰ γώ »

παῖδα τεπτωχότα ἀπὸ ἵψοιυς, ἔδι͵ μέλλοντα ἐχπνέειν. ἄραντες

, €* , ς 1! 2 . , » 39^
ἐνέγχατε ὧδε πρός ue. Οἱ δὲ dmeAJóvreg ἔνεγχαν. ἰδόντες
10 δὲ οἱ ὕχλοι ἐταράχϑησαν. λέγει αὐτοῖς ὁ IlavAog: NU», ἀδελ-
φοί, ἡ πίστις ὑμῶν φανήτω δεῖτε πάντες, χλαύίσωμεν πρὸς
δ , - - - , , t. - [4 *
τὸν χύριον ἡμῶν Ἰησοῖν Χριστόν, ἵνα “ἴσῃ ὁ παῖς οὗτος xai
ἡμεῖς ἀνενόχλητοι μείνωμεν. στεναξάντων δὲ πάντων, ἀνέλαβεν
|, .178:* A rj buds πὲ δ wal o9 ΠΝ Pai werd OQ TEES
rima τὸ πνεῖμα ὃ παῖς" καὶ καϑίσαντες αὐτὸν ἐπὶ κτῆνος ἀπέπεμς-

P. E 4 * E ? - , ,
15 Vav ζῶντα | μετὰ xoi ἄλλων τῶν ὄντων ἐχ τῆς Καίσαρος οἰκίας.
II 'O δὲ Νέρων ἀκηχοὼς τὸν ϑάνατον τοῖ Πατρύόχλου
ἐλιπύήϑη σφόδρα, καὶ ὡς εἰσῆλθεν ἀπὸ τοῦ βαλανείοι ἐχέλεισεν

P I4 «- - P 3 , A 3 ind € -
ἄλλον στῆναι ἐπὶ τοῦ οἴνου. ἀπήγγειλαν δὲ αὐτῷ οἱ παῖδες
αὐτοῖ λέγοντες: Καῖσαρ, Πάτροχλος ζῇ xal ἕστηχεν ἐπὶ trs

! εἰς τὸν παῦλ. εἰσελϑ. 4 πρὸς τὸν Παῖΐλον om hoc loco C | ἄλλα
καϑήμενος ἐπ. ϑυρ. 4| * ἤχουνεν 4 αἰτοῦ διδάσχοντος om CSML |? τοῦ
Παύλου S | τοῦ δὲ πονηροῖ' . .. ἀδελφῶν om CSM τὴν ἐν χυρίῳ &y. 4 |
4 ὁ Πάτροχλος om CSM | ὁ πατρ. χαϑήμενος ἐπὶ τῆς ϑυρίδος ἔπεσεν χάτω
εἰς τὸ ἔδαφος, ὥστε αὐτὸν ἀποθανεῖν παραχρῆμα ἐπὶ tot τόπου xcd ἀναγ-
γελϑῆναι ταχέως ὑπό τινων σπουδαίων τῷ »έρωνι 4 || * ἀναγγ. τοὺς δούίλους
S | γνοὺς δὲ τῷ πνεύματι ὁ παΐῖλος εἶπεν πρὸς τοὺς σὺν αἰτῷ 4 }} 1 ὁπως
5 . πειράσῃ om S ἱμᾶς PC ἡμᾶς .Ἅ{| ἀπέλθετε 4.1" ἀπὸ τψους, ἤδη
cvm ACML om DS | ἐεχπνέην P ἐχπνεῖν A ; ἄραντες om ACM || 9 φέρετε
μοι αὐτὸν ὧδε A | καὶ ἀπελθόντες βαστάσαντες ἤνεγχαν αὐτὸν πρὸς τὸν
παῖλον 4 | ἤνεγχαν τὸν παῖδα S || ? εταράχϑεϊῖσαν P | ἰδ. δὲ οἱ ἀδελφοὶ νεχρὸν
ἐταράχϑ. σφόδρα 4! χαὶ εἶπεν ὁ n. πρὸς αὐτούς 4 | ἀδελφοί post φανήτω
ponit A || 11 zo. χύριον ἰησοῖν χριστόν 4 πρὸς τὸν ϑεόν C || "ἃ ó παῖς AM cf L
om PUS | ? λίαν στεναξάντων πάντων πρὸς τὸν ϑεὸν xal δεηϑέντων ἐχτενῶς
A || '* ὁ παῖς ἀνέλαβεν χάριτι ϑεοῖ τὸ πνεῖμα αὐἰτοῖ A , xal μετα σπ... δη
A μετὰ σπουδῆς suspicatur PhMeyer | χτίνους 4 i pro χαϑίσαντες αὐτὸν
ἐπὶ χτῆνος lo alzarono C | ἀνεπεμψαν 4 || om ζῶντα ACM | μετὰ τῶν
ἄλλων (τῶν om (vtov) A || "δ ὁ δὲ χαῖσαρ ἀχούσας 4 || "δ" ὡς εἰσῆλϑεν axo
tot βαλανείοι, ἐλιπήϑη σφόδρα χαὶ ἐχέλεισεν 1, ὡς εἰσῆλθεν ἀπὸ tob
βαλανείου om ( ἐλϑὼν ἀπὸ τοῦ δημοσίου" xal περίλυπος γενόμενος σφόδρα
ἐχ. A | '* ἄλλον εἰς τὸν τόπον αὐτοῖ 4 | post οἴνου ad compiendo il auo
officio di coppiere € | στῆναι post οἶνον A | ἀπήγγειλαν δὲ . . . Καῖσαρ
cum AM(L) similiter C (ma annunziarongli dicendo: o re) Aeyértov δὲ
αὐτῷ taita 1xovcev ότι IS) ed 1} 3. xal αὐτὲς στέχει A4

PASSIONIS PAVLI FRAGMENTVYM 1. 2 107

et prae turba non potuit introire ad Paulum, sed cum sederet
in fenestra altiore audiretque uerbum, cecidit deorsum et mor-
tuus est. continuo nuntiatum est Neroni. Paulus autem eum
eognouisset per spiritum sanctum sibi nuntiantem quidnam
contigisset, dixit ad plebem cireumstantium: Viri fratres, habuit 5
malus locum quemadmodum nos temptaret: ite igitur foris et
inuenietis puerum ex alto cecidisse et animam agentem; huc
illum adferte ad me. at illi audito abierunt et confestim ad- .
duxerunt eum. eum autem uidissent turbae, mirabantur de
Paulo, quod nemo illi nuntiasset. et cum relatum esset quod 10
fuerit gestum, dixit Paulus ad illos: Nunc fides uestra apparebit;
uenite ergo, accedamus ad dominum lesum Christum et depre-
ecemur illum, ut uiuat iste puer. et cum orassent omnes, sur-
rexit puer sanus et dimisit eum Paulus cum ceteris qui erant
ex domo Caesaris. 15
Il Caesar autem cum audisset de morte Patrocli, con-
tristatus ualde et egrediens 8 balneo iussit alium stare ad
ealiees. dixerunt autem pueri δὰ Caesarem: Noli contristari,
Caesar: uiuit enim Patroclus et nunc adest. Caesar autem

᾿ altiorem M! corr man 2 | audiret M! ||? agentum 1 exalante M*
exalantem AM? |* ad pro at M* | 1) uestrae M'! || '* cesar M! | " alium
ego correxi illum codd || '* noli uade M'! man 1 sed uade man 2 deletum
noli ualde M? |? cesar M* (sed paulo ante cesar)

108 MARTYRIVM PAVLI ?

τραπέζης. καὶ ὁ Καῖσαρ àxorcag τι Πάτροχλος ζῇ εὐλαβεῖτο
καὶ οὐχ ἐβούλετο εἰσελϑεῖν. μετὰ δὲ τὸ εἰσελϑεῖν αὐτὸν εἶδεν
τὸν Πάτροκλον καὶ ἐξ αὐτοῦ γενόμενος εἶπεν. Πάτροχλε, bro;
Ὁ δὲ ἔφη ζῶ, Καῖσαρ. Ὁ δὲ εἶπεν" Τίς 0 ποιήσας σὲ ζῆσαι;

5 Ὁ δὲ παῖς φρονήματι πίστεως φερόμενος εἶπεν" Χριστὸς Ἰησοῖς
ὃ βασιλεὺς τῶν αἰώνων. Ὁ δὲ Καῖσαρ ταραχϑεὶς εἶπεν" Ἐχεῖνος
οὖν μέλλει βασιλείειν τῶν αἰώνων, καὶ καταλίειν πάσας τὰς
βασιλείας: “έγει αὐτῷ Πάτροχλος" Ναί, πάσας τὰς βασιλείας
τὰς ὑπ᾽ οὐρανὸν καταλύει, καὶ αὐτὸς ἔσται μόνος εἰς τοὺς αἰῶνας,
10 καὶ οὐκ ἔσται βασιλεία, ἵτις διαφεύξεται αὐτόν. Ὃ δὲ ῥαπίσας
εἰς τὸ πρόσωπον αὐτὸν εἶπεν: Πάτροχλε, καὶ σὺ στρατεύῃ τῷ
βασιλεῖ ἐκείνῳ; Ὁ δὲ εἶπεν: Ναί, κύριε Καῖσαρ᾽ καὶ yàg ἔγειρέν
p.14 P & τεϑνηκότα. Καὶ ὁ Bagoofag | Ἰοῦστος ὃ πλατύπους καὶ
Οὐρίων ὁ Καππάδοξ xai Φῆστος ὃ Γαλάτης οἱ πρῶτοι τοῦ

! ὁ Καῖσαρ ἀχούίσας ὅτε Πάτροχλος 5j addidi cum .4 (sed om
Πάτροχλος) ML om hoc loco PCS (ex silentio). post ἀχούίσας addit χαὶ
9avudcag ἔτι δὲ ἀπιστῶν 4 | εὐλαβεῖτο ex PS recepi assiententibus ML ||
? xci addidi cum ML | οὐχ égocAtto AML om PCS | ad εἰσελϑεῖν caueas
ne addas αὐτόν cum ML. perperam enim graecus noster uerba sic intellezit,
ut ipsum Caesarem introire noluisse opinaretur εἰσελϑεῖν ἐπὶ τὸ ἄριστον
A μετὰ δὲ... εἶπεν scripsi cum A xal ὡς εἰσῆλθεν λέγει αὐτῷ ὁ Καῖσαρ
PS ed f. e il re comando che entrasse presso di lui. gli disse (i. e. xe
ἐχέλεισεν ὁ Καῖσαρ εἰσελϑεῖν αὐτὸν xal λέγει αἰτῷ quod propius accedit
ad ML) | ἴδεν 4 | " ὁ δὲ βοήσας μεγάλῃ φωνῇ λέγει A | ναὶ ζῶ χύριε
Καῖσαρ Α | xai εἶπεν πρὸς αὐτὸν ὃ x«laap .1 ' τίς οὖν 4 | ζῆν 4| φρον.
ὁὲ πίστεως qtg. ὁ παῖς εἶπεν .1||* ὃ βασ. tot συμπάντος χόσμου τὸν (sic)
ἀνϑρώπων Α | ταραχϑεὶσ P ταραχϑείς om C | xal ὁ χαῖσαρ ϑυμῷ tap. 4!
τ βασιλευγην P | post βασ. add tot συμπάντο;ξ χόσμοι τῶν ἀνϑρώπων
χαί 4 οἱ μόνον τὰς βασ. ἀλλὰ x«i δυνάμεις σχοτεινὰς χαὶ χάριν ϑνητὴν
χαὶ ῥώμην τῆς χαχίας S interprete Sokoloff | τὰς βασ. τὰς ὑπ᾽ οὐρανόν A |
post τὰς βασ. repetit τῶν αἰώνων P in ed princ correxi τοῦ αἰῶνος. sed
ut CSM docent omnino nihil addendum || Ὁ χαρᾶς δὲ πολλῆς πληρωϑεὶς

Ι 1785 b A € πίστεως (2) ὃ πάτρο χλος ἀναβοήσας φωνῷ εἶπεν" ναὶ xaiaap, oUroc μέλλει
χαταλύειν πάσας td; βασ. τὸς ὑπ᾿ οὐρανὸν xal ἔσται λοιπὸν «τὸς μόνος
(om εἰς τοὺς αἰῶνας) 4| * τὰς ὑπ᾽’ οὐρανόν hoc loco addidi cum 4ACML om
PS | '* χαὶ γὰρ οὐχ ἐστιν βασιλείας tóroz(?) £v πάσῃ tj yg A | ὃ δὲ ῥαπίσας
αὐτὸν ἐν ϑυμῷ εἰς t. προσ. «Cro 4 cf. M| 1* xal σὲ οὖν A | στρατειγη P
στρατεύει || 13 ὁ δὲ παῖς εἶπεν πρὸς αὐτόν 4 | χύριε Καῖσαρ om C | xal
γὰρ αὐτός 4 x«l γὰρ Ó χύριος C || " τεϑνεῶτα 4 | τότε ὃ Βαρσ. SML|
βαρσαββᾶς om articulo 4 | ἴσουστοσ P ὃ πλατύίπουις xal Οὐρίων om S
ὁ χαπάδοξ ὃ πλατίποις 4 Οὐρίων ὃ πλατύπους (om ὁ Καππάδοξ) C |
"4. δρίων ΑΙ οἱ πρ. t. Δέρ. ϑαλαμοφύλαχες uel simile uerbum δ similiter C
(che erano della guardia del corpo di Nerone) cf M οἱ ὄντες ἐπίσημοι
ἔμπροσϑεν t. Nép. 4

PASSIONIS PAVLI FRAGMENTVM ? 109

cum audisset | uiuere Patroelum quem paulo ante mortuum,
audierat, expauit et nolebat eum permittere introire sibi. et
eum suasum illi fuisset ab amicis plurimis, iussit illum introire.
quem cum uidisset obstupuit et dixit ad eum: Quid est Patrocle,
uiuis? Et ille respondit: Viuo, Caesar. Nero dicit: Quis te fecit
uiuere? cui Patroclus laetus in fide dicit: Dominus lesus
Christus, rex omnium saeculorum, ipse me fecit uiuere. Et
Nero eonturbatus de nomine uirtutis dicit: Quid ergo ineipit
iste, quem dicitis regnare in saeculis et resoluere omnia regna?
Et Patroelus dixit: Quaecunque sunt sub caelo ipse tenet; solus
est rex in saecula et non est aliquid regni alicuius partis sub
caelo. Nero autem iratus pereussit eum palma in faciem
dicens: Et tu ergo militas huic regi, quem dicis? Et Patroclus
dixit: Ita, domine Caesar; nam ipse me excitauit a mortuis.

id

Tune Barnabas Iustus et quidam Paulus et Arion Cappadox 1

et Festus Galata, qui erant ministri Caesaris, dixerunt Neroni:

* introire permitteri M! | sibi om M? || * dixit compendio d scriptum
M1 | 5 *f'uiuis M* qd' superscripsit man 2 | respondit compendio E. scrip-
tum M! | facit M' 5 1| 5 dicit compendio ἃ scriptum M! item paulo infra
u. 15 et saepius in hoc cod || 5 dicetis M' || 190 post sub caelo add quod
effugere possit eum AM* et? | dixit compendio ἃ scriptum M?! sic et u. 14;
111, 10; 13 el saepius || 13 miratus M! || 15 et quidam Paulus] qui et Plancus
(πλατύπους) suspicatur MBonnet | capadox. M?

110 MARTYRIVM PAVLI 2. 3

Νέρωνος tlzov: Kal ἡμεῖς ἐκείνῳ στρατευόμεϑα τῷ βασιλεῖ τῶν
αἰώνων. ὋὉ δὲ συνέκλεισεν αὐτοὺς δεινῶς βασανίσας ovg λέαν
ἐφίλει καὶ ἐκέλευσεν ζητεῖσθαι τοὺς τοῦ μεγάλου βασιλέως
στρατιώτας καὶ προέϑηχεν διάταγμα τοιοῦτον, πάντας τοὺς
5 εὑρισχομένους Χριστιανοὺς καὶ στρατιώτας Χριστοῦ ἀναιρεῖσθαι.

III Koi ἐν τοῖς πολλοῖς ἄγεται xal ὅ Παῦλος δεδεμένος"

ᾧ πάντες προσεῖχον οἱ συνδεδεμένοι" ὥστε νοῆσαι τὸν Καίσαρα,
ὅτι ἐκεῖνος itl τῶν στρατοπέδων ἐστίν. καὶ εἶπεν πρὸς αὐτόν"
ἄνθρωπε vot μεγάλου βασιλέως, ἐμοὶ δὲ δεϑείς, τέ σοι ἔδοξεν
10 λάϑρα εἰσελϑεῖν εἰς τὴν Ῥωμαίων ἡγεμονίαν, καὶ στρατολογεῖν
ix τῆς ἐμῆς ἐπαρχίας; ὃ δὲ Παῖλος τλησϑεὶς πνείματος ἁγίου
ἔμπροσϑεν ττάντων εἶπεν" Καῖσαρ, οὐ μόνον ἐκ τῆς σῆς ἐπαρχίας
στρατολογοῦμεν, ἀλλὰ καὶ ἐκ vrrg οἰκουμένης πάσης. τοῦτο γὰρ

διατέτακται ἡμῖν, μηδένα ἀττοχλεισϑῆναι ϑέλοντα στρατευϑῆναι
lp. 1 Ρ . QUA i i

15 τᾷ é&uq βασιλεῖ. ὅπερ εἰ xal σοὶ φίλον ἐστὶν στρατευϑῆναι
αὐτῷ, οὐχ ὁ πλοῦτος ἢ τὰ νῦν ἐν τῷ βίῳ λαμπρὰ σώσει σε, ἀλλ᾽
ἐὰν ὑποπέσῃς καὶ δεηϑῆς αὐτοῖ, σωθήσῃ. μέλλει γὰρ ἐν μιᾷ

! εἶπον πρὸς αὐτόν" γίνωσχε χαῖσαρ ὅτι xal ἡμεῖς ἐχείνῳ τῷ αἰωνίῳ
βασ. (om στρατευόμεϑα) A | βασιλεῖ ἀνιχήτῳ S | * ὁ δὲ νέρων ὀργῆς καὶ
ϑυμοῦ πληρωϑεὶς ἐνέχλεισεν αὐτοὺς βασανίσας σφόδρα οὗς ἦν λίαν φιλὼν xai
ἐντίμους ἔχων ἔμπροσϑεν αὐτοῦ 4} 3 ἀναζητεῖσϑαι A|| * ὄντας στρατ. A |
προσϑεὶς διάταγμα ἔχων (sic) τὸν τύπον τοῦτον A | " Χριστιανοὺς χαί om C |
post Χριστιανούς add χατὰ πᾶσαν τὴν βασιλενομένην πόλην xai τοὺς λεγο-
μένους χριστοῦ στρατιώτας χελεύω ἀναζιρρεῖσϑαι A | Χριστοῦ scripsi cum

{1785 A 4CML Ἰησοῦ P χαὶ στρατ. Xo. om S | * xal προτεϑέντος tov διατάγματος 1
xal πλείστων ἀναιρουμένων ἀχρίτως ἐν τ. x. 4 δεδεμένος ante xal ὁ II.
4A | ? ἀτενίζοντες προσεῖχον 4 | δεδεμένοι 4. deinde add τί ἄρα μέλλει
ἀποχρίνεσϑαι πρὸς τὸν καίσαρα | ὥστε ἤδη ἰδόντα τὸν xaic. πάντας εἰς
αὐτὸν ἔχοντας τὸ βλέμμα νοῆσαι 44 ἢ" αὐτός ἐστιν ὁ ἐπὶ τ. στρ. τοῦ λεγο-
μένου βασιλέως 4 ἐχεῖνος xal ἐπὶ τ. στρ. S | xai εἶπεν πρὸς αὐτόν cum
(ΑΜ om P x«i εἰπεῖν πρὸς αὐτόν 4 xal εἶπεν ὁ Καῖσαρ πρὸς τὸν Παῦλον
S dixit autem illi M | * ἀνε... euvóo8el; P ἄνϑρωπε ὁ ὑπὸ τοῦ μεγ. βασ.
ἐμοὶ δοϑείς 4 ἐμοὶ δὲ δεϑείς scripsi cum (C)ML similiter ut uidetur δ ma che
sei «tato a me consegnato C || '? λάϑρα om 4C | ἐλϑεῖν A || "" ἑαυτῷ ἐκ τ. &.
ἐπ. A αἱ tuo re add C | xal ὁ π. 4 | πλησϑεὶς πν. γ. om S || 33 ἔμπροσϑεν
πάντων addidi cum ACSML om P | εἶπεν πρὸς τὸν χαίσαρα 4 εἶπεν πρὸς
τὸν βασιλέα S | Καῖσαρ om A | ἡγεμονείας Α || "3 ἡμεῖς στρατολ. 4 ἀλλ᾽ ἐκ A |
ἁπάσης 4} " διέταξεν ἡμῖν ὃ χίριος S | τὸ μηδένα A | ϑέλ. προϑύίμως 4
στρατεύίεσϑαι A || '5 τῷ βασιλεῖ μου A | ὅϑεν λέγω σοι παραινῶν, ὅτι εἴϑε χαὶ
σοι φίλον ἦν ( ἵνα στρατεύίσω τῷ βασιλεῖ μου A similiter S | post στρατευϑῆναι
αὐτῷ deficit C || '* post αὐτῷ aliquid excidisse uidetur. quod si uerum est, οὐ
γάρ pro οὐχ cum AS recipiendum | ὁ πλοῦτ. xal ἡ δόξα acto S | xal τὰ viv A
σε om P δυνήσονται σῶσαι σε Α || " ὑποπ. αὐτῷ 4 | αὐτὸς σε σώσει ἀπὸ τῆς ὀργῆς

—t.178ub ἧς ἐπιφέρει τοῖς ἀπειϑοῖσιν τοῖς διατάγμασιν ἢ αὐτοῦ | μέλλει γὰρ αὐτές Α

PASSIONIS PAVLI FRAGMENTVYM 2. 3 111

Et nos illi militamus, Caesar, inuieto regi. Ille autem cum
audisset omnes uno sensu et uno sermone dixisse inuictum
regem Iesum, reclusit omnes in carcerem, ut nimium illos
torqueret quos nimium amabat; et iussit quaeri milites magni
regis illius et posuit edictum, ut omnes qui inuenirentur Christi
milites interficerentur.

III Qui eum inuenti fuissent plurimi, perducti sunt ad
Caesarem; inter quos et Paulus ductus est uinctus. cum uero
uidisset Nero Paulum uinetum, intellexit quod ipse esset dux
super milites Christi. dixit autem illi: Homo regis magni seruus,
mihi autem uinetus, quid tibi uisum est introire latenter in
regno Romano et subtrahere milites de potestate mea? Paulus
dixit ad eum ante conspectum omnium: Caesar, non solum de
tuo angulo colligimus, sed etiam de uniuerso orbe terrarum.
hoc enim praeceptum est, hominem excludi a rege suo uolen-
tem militare regi meo. quod si et tibi utile uisum fuerit credere
in illum, non te paenitebit. ceterum noli putare, quia diuitiae
huius saeculi aut splendor aut gloria salusbunt te; sed si

1? et dicit illi M* || ? ante conspectu M' || 15 preceptum M! | neminem
excludi à rege meo conicit MBonnet || " penitebit M!

112 MARTYRIVM PAVLI 3. 4

ἑμέρᾳ τὸν χόσιιον πολεμεῖν ἐν πιρί. Tavra δὲ ἀκούσας ὃ Καῖσαρ
ἐχέλεισεν πάντας τοὺς δεδεμένους πιρὶ καταχαῖναι, τὸν δὲ Παῖ-
λον τραχηλοχοπηϑῦναι τῷ νόμῳ τῶν Ῥωμαίων. ὃ δὲ Παῖλος
ἦν μὴ σιωπῶν τὸν λόγον, ἀλλὰ κοινούμενος τῷ πραιφέχτῳ “Ἵόγγῳ
x«i Ἀέστῳ τῷ χεντυρίωνι. ἦν οὖν ἐν τῇ Ῥώμῃ ὁ Seo ἔνερ-
γείᾳ τοῦ πονηροῖ πολλῶν Χριστιανῶν HANS MA ἀχρίτως.
ὥστε TOU; Ῥωμαίοις σταϑέντας ἐπὶ vob παλατίου Bora:
-oxti, Καῖσαρ. oi γὰρ ἄνθρωποι ἑμέτεροί slow: αἴρεις τὴν

[117972 A Ῥωμαίων δύναμιν. Τότε ἐπαΐψσατο ἐπὶ τούτοις πεισϑεὶς «xat

10

éxéAevae» μηδένα πττεσθαι Χριστιανοῖ, μέχρις ἂν διαγνοῖ τὰ

Il p. 18 P πσερὶ αὐτῶν. ᾿

15

IV Τότε Παῦλος αὐτῷ προσηνέχϑη μετὰ τὸ Óutrazua:
xai ἐπέμενεν λέγων τοῖτον τραχγλοχοπηϑῆναι. ᾧὧ δὲ Παῖλος
εἶπεν" Καῖσαρ. οἱ πρὸς ὀλίγον καιρὸν ἐγὼ ζῶ τῷ ἐμῷ βασιλεῖ"
Xüy ut τραχηλοχοήσῃς, τοῖτο ποιήσω: ἐγερϑεὶς ἐμφανή σομαί
σοι. ὅτι οὐκ ἀπέϑανον. ἀλλὰ 20 τῷ κιρίῳ μοι Χριστῷ "Iraot.

! πάντως τ. x. 4 πολεμιν D! πολεμεῖν 4 cf M χρίνειν δ΄ testante
Sokoloff ἀπολλύειν ed 1 ἐν πυρί addidi cum AL om PSM i xal ταῖτα «4!
ὁ χαῖσ. ὑπὸ toi παύίλοι 4 ἢ 3 χελεύίεε .1 j δεσμίους .4 δεόεμ. voi Χριστοῖ
S conf milites Christi M ! ἐν αὐτῷ πυρὶ ἀναλωϑῆνιι .1 | 5 τέλεον (9) τραχ. SN
testante Sokoloff | * xow. προϑύμως .1 | 5 τῷ χεντυρ. χέστῳ πολλῷ x69
χαὶ πίστει τῷ εἰς χριστὸν προσχειμένοις αὐτῷ .4 | ἦν οὖν ὃ δεινὸς χαὶ
ἀπηχίστατος (i. e. ἀπηνέστατος) ϑὴρ végov ἐν ti ῥώμῳ A | participium ali-
quod, e. gr. μαινόμενος deesse putat HUsener | πολλῇ ἐν ἐργασίᾳ rot πονηροῦ
ἐλαυνόμενος 4 | 5 ὡς πολλοὺς χριστικνοὺς ἀναιρεῖσθαι διὰ τῶν xooctay-
μάτων αὐτοῖ' (om ἀκρίτως) .1 || ὥστε λοιπὸν διὰ τὴν πολλὴν αὐτοῦ ὠμότητα
σιναχϑῆναι ἅπαν τὸ πλῆϑος τῶν ῥωμαίων χαὶ ovrópauórta ἐπὶ τοῦ παλα-
τίου βοῆσαι ἀχατασχέτῳ φωνὴ .4}} ἀρκεῖ λοιπόν 44 | αἴρεις cf ML (aufer)
£ons DP ἠφάνησας: τὸ πλῆϑος τῆς πόλεως xal ἐπεῖρες [i. ὁ. ἐπῆρες) πᾶσαν
τὴν ῥωμαίων δύνων" 4.11 9 χαὶ τότε νέρων 4 | τότε πεισϑεὶ; ἐπὶ τούτοις
πανϊισάμενος ἐντολὴν ἐνετείλατο S. ex interpretatione Sokolovii | πεισϑεὶς
om 4 pergit autem sic: χελεύσας τεϑῆνωι δόγματα ὥστε. in DP aliqui
deesse uidetur, scripsi x«l ἐχέλευσε || 19 μηδένα χριστιαν Ór ἀπόλλισϑεωαι 4
tí ἔσται τὰ περὶ αὐτον .1 || 3—'!* τότε οὖν πάλιν μετὰ τὸ διάταγμα προῦ-
ηνέχϑη παῖλος δέσμιος τῷ νέρωνι, «ἰτουμένων ovr αὐτὸν, αὐτῶ dxiráóvror
ὑπάρξαι, οὐχ ἀνασχόμενος ὃ νέρων ἐπέμενεν τῇ ἀποφάσει τῇ προτέρε: λέγων,
τοῖτον tj τοῦ ξίφοις τιμωρίᾳ παραδίδοσθαι. χαὶ εἶπεν ὁ παῖλος πρὸς
αὐτόν 4 || ? post τραχηλ. «add ὅπως τοῦ ἀλλοτρίον ὥσπερ ἀλλότριον λήψεται
S interprete Sokoloff | '* Καῖσαρ, ἄχουσον uov .1 || ^ τοῖτο γὰρ γίνωσχε,
ὅτι χαὶ ἐάν ue τραχηλοχοπήσῃς ὡς προσέταξας 4 post τραχ. «di καὶ 9ara-
τώσῃς μὲ S | χαὶ τοῖτο ποιήσω ti tot ϑεοῖ δινάμει 4 ἐμφανισϑήσομαι
À | ἐμφ. σ. ὥστε ἐπιγνώσεσϑαί σε S

PASSIONIS PAVLI FRAGMENTVM 3 113

subiectus fueris illi et deprecatus fueris eum, saluus eris in
aeternum. incipit enim una die saeculum istud uastare et noua
saecula, quae nune ab hoe mundo habet occulta, suis declarata
donare. hoc cum audisset Nero, iussit omnes milites Christi ||j c. 8: μι
exuri, qui fuerant uineti cum Paulo, ipsum autem plecti iudi- 5
eauit secundum leges Romanas. Paulus uero non fuit tacens
de uerbo domini quo se communicabat Longino praefecto et
Egestio, certantibus ut multi Christiani interficerentur, ita ut
Romani uenirent et clamarent dicentes: Sufficit, Caesar, nostri
Sunt homines. aufers, Caesar, uirtutem Romanam et nullus 10
erit qui ad bellum egrediatur. Tunc iussu regis cessauit edictum,
18 ut nemo auderet contingere Christianos, donec maxima pars
populi ad Christum conuerterentur.

! depraecatus M!|? istut M!|| * hunc cum uidisset M! || * certanti
M! || 19 aufert M: || 33 quae post donec sequuntur, librarius de suis addidit.
post conuerterentur pergit sic: in diebus autem illis petrus apostolus
romae morabatur cum fratribus gloriosus in domino gratias &gens deo
die ac nocte, turba(m» credentium ad se uenientem suscipiebat (actus
Petri cum Simone p. 85, 10 sqq.) resistebant autem illi quidam iudaei,
quos reuincebat petrus per uerbum domini. cumque audissent de paulo
in tempore illo cum uenisset paulus romam, conuenerunt ad eum omnee
iudaei cet. (sequitur textus Marcelli). sic M* consentientibus M* εἰ M*

114 MARTYRIVM PAVLI 4

ὃς ἔρχεται τὴν οἰκουμένην κρῖναι. ὁ δὲ “6γγος καὶ ὁ Κέστος
λέγουσιν τῷ Παύλῳ: Πόϑεν ἔχετε τὸν βασιλέα τοῦτον, ὅτι αὐτῷ
197b πιστεύετε μὴ ϑέλοντες μεταβαλέσθαι ἕως ϑανάτου; Ὁ δὲ Παῦ-
λος κοινωσάμενος αὐτοῖς τὸν λόγον εἶπεν" "4vÓgeg οἱ ὄντες ἐν

δ τῇ ἀγνωσίᾳ καὶ τῇ πλάνῃ ταύτῃ, μεταβάλησϑε καὶ σωϑῆτε ἀπὸ

τοῦ πυρὸς τοῦ ἐρχομένου ἐφ᾽ ὕλην τὴν οἰκουμένην. οὐ γὰρ ὡς

ὑμεῖς ὑπονοεῖτε βασιλεῖ ἀπὸ γῆς ἐρχομένῳ στρατευόμεϑα, ἀλλ᾽

ἀπ᾽ οὐρανοῦ, ζῶντι ϑεῷ, ὃς διὰ τὰς ἀνομίας τὰς γενομένας ἐν

lp». 1? τῷ κόσμῳ τούτῳ ἔρχεται κριτής" καὶ μακάριος ἐκεῖνος ὁ ἄνϑρω-
10 πος, ὃς πιστεύσει αὐτῷ καὶ ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα, ὅταν ἔλϑῃ
καταχαίων εἰς καϑαρὸν τὴν οἰκουμένην. Οἱ μὲν οὖν δεηϑέντες

αὐτὸν εἶπον: Παρακαλοῦμέν σε, βοήϑησον ἡμῖν, καὶ ἀπολύομέν

σε. Ὁ δὲ ἀποκριϑεὶς εἶπεν: Οὐχ εἰμι δραπέτης τοῦ Χριστοῦ

Pd

ἀλλ᾽ ἔννομος στρατιώτης ϑεοῦ ζῶντος. εἰ ἤδειν ὅτι ἀποϑνήσχω,
μος στρατιώτη Ἄ ἤ ή

15 ἐποίησα ἄν αὐτό, 4óyye καὶ Kéore: ἐπεὶ δὲ ζῶ τῷ ϑεῷ καὶ

ἐμαυτὸν ἀγαπῶ, ὑπάγω πρὸς τὸν κύριον, ἵνα ἔλθω μετ᾽ αὐτοῖ

! ᾧ ἐστιν... χρῖναι S 1 ὃς ἐρχ. χρῖναι τὴν olx. ἐν πάσῃ δικαιοσύνῃ" xal
ταῦτα εἰπὼν πρὸς νέρωνα, ἐξῆλϑεν ὁ παῦλος, λαβὼν τὴν ἀπόφασιν 4 (cf L) |
ὁ δὲ λόγγος xal ὁ χέστος βουλόμενοι τελείαν πίστιν ὑποδέξασϑαι προσ-
λαβόμενοι χαϑ᾽ ἑαυτοὺς τὸν παῦλον εἶπον πρὸς αὐτόν" νῦν ἀνάϑου ἡμῖν
tà χατὰ σὲ μαχάριε ἄνϑρωπε, xal πεῖσον. ἡμᾶς τίνα ἐστιν τὰ ὑπὸ σοῦ
ϑεσπιζόμενα περὶ τοῦ χηρυττομένου ὕφ᾽ ὑμῶν βασιλέως xal A ἢ 3 τὸν βασιλέα
om (4 τὸν βασιλεύοντα S | ὅτι οὕτως αὐτῶ 4 ||? ἕως ϑαν. μὴ ϑελ. .4| μετα-
βάλλεσϑαι τὸν τρόπον. πάνυ γὰρ ἡμεῖς ϑαυμάζομεν ἐπὶ τούτῳ A | xal ó
παυλ. 44}} " χοινωσάμενος αὐτοῖς τὸν λόγον om S | εἶπεν αὐτοῖς 4 | οἱ ἔτι
ὄντες 4. | ἐν πολλῇ ἀγνωσίᾳ xal πλάνῃ 4 | * μεταβλήϑητε ἀπὸ τῆς χατε-
χούσης ὕμᾶς δεινῆς ἀπιστίας καὶ σωθήσεσϑε χτλ. 4|? ὑπολαμβάνετε A |
βασιλέα P | ἐρχ. ἀπὸ γῆς 4 | στρατευγομεϑα DP ἀλλὰ .1 || " ἀπ᾿ οὐρανῶν
A | διὰ τὰς évoulag . . . τούτῳ scripsi cum SL διὰ τὰς πολλὰς ἀνομίας
γενομένας ὕπὸ tov συμπάντος χόσμου A óga tavta P || * χριτὴς δίχαιος
xal ἰσχυρὸς x«l μαχρόϑυμος 4 | " ὅς ἄν 1 | post αὐτῷ add πρὶν ἐλϑεῖν
αὐτόν N ἐν ἀληϑείᾳ ἐν τῷ παρόντι χαιρῷ. ὅτι αὐτὸς ζήσεται παρ᾽ αὐτῷ
εἰς τ. ai. 4 | ἥξει γὰρ αὐτὸς τῷ ἰδία δυνάμει εἰς χαϑαρὸν xalov πάσαν
t. olx. 4 εἰς χαϑαρόν caueas πὸ corrigas in xal χαϑαιρῶν. seruatur enim
in PAS || " ὃ μὲν οὖν λόγγος xal ὁ χέστος ἀχούσαντες ταῦτα toU παύλου
εἰρηχότος" προσπεσόντες xal δεηϑέντες αὐτοῦ εἶπον πρὸς αὐτόν 4 || 13 σε
μαχάριε τοῦ ϑεοῦ ἄνϑρωπε .1 βοήϑ. ἡμᾶς τοιούτους γενέσϑαι, ὥσπερ καὶ
συ & 4 | x«l ἡμεῖς .(] ἀπολυϑησόμεϑα S || 13 ὁ δὲ παῦλος σμειδιῶν (sic)

[i.17999* AtQ προσώπῳ εἶπεν πρὸς αὐτούς .1 | τοῦ om ( | post Χριστοῦ ad ἀδελφοί,
ἕνα μοι τοῖτο παράσχητε .1|| '* στρατ. εἰμὶ A | εἰ δὲ .1] post ἀποϑνήσχω
add τῷ ἐμῷ βασιλεῖ, χαϑὼς ὑμεῖς ὕπονοεῖτε 41 || '* ἐποίησα τοῦτο .4 | post
Κέστε add ἵνα ἀπολυϑῶ παρ᾽ ὑμῶν xal φύγω τὸ ἀποθανεῖν .1 ! ἐπειδὴ
δὲ ϑαρρῶ ὅτι ζῶ A | τῶ ϑεῷ μουν A| "9 πάλιν μετ᾽ αἰτοῦ S

MARTYRIVM PAVLI 4. 5 115

ἐν vj δόξῃ vov πατρὸς αὐτοῦ. λέγουσιν αὐτῷ: Πῶς οὖν σοῦ
τραχηλοχοπηϑέντος ἡμεῖς ζήσομεν;

V Ἔτι δὲ αὐτῶν τοῦτο λαλούντων, πέμπει ó Νέρων Παρ-
ϑένιόν τινα καὶ Φέρηταν ἰδεῖν εἰ ἤδη τετραχηλοκόπηται ὃ Παῦ-
Aog: καὶ εὗρον αὐτὸν ἔτι ζῶντα. ὃ δὲ προσκαλεσάμενος αὐτοὺς 5
εἶπεν' Πιστεύσατε τῷ ζῶντι ϑεῷ, τῷ καὶ ἐμὲ καὶ πάντας τοὺς
πιστεύοντας αὐτῷ Ux νεκρῶν ἐγείροντι. Οἱ δὲ εἶπον" “Ὑπαγομεν
ἄρτι πρὸς Νέρωνα" ὅταν δὲ ἀποίϑάνῃς καὶ ἀναστῖς, τότε πιστεύ- ll p. 18 P
σομὲεν τῷ ϑεῷ σου. τοῦ δὲ “12όγγου καὶ τοῦ Κέστου δεομένων
ἐπὶ πλεῖον περὶ σωτηρίας λέγει αὐτοῖς: Ταχέως ἐλϑόντες 10
ὄρϑρου ὧδε ἐπὶ τὸν τάφον μου εὑρήσετε δύο ἄνδρας προσευχο-
μένους, Τίτον καὶ “ουκᾶν' ἐκεῖνοι ὑμῖν δώσουσιν τὴν ἐν κυρέῳ
σφραγῖδα. Τότε σταϑεὶς ὃ Παῦλος κατέναντε πρὸς ἀνατολὰς
καὶ ἐπάρας τὰς χεῖρας εἰς τὸν οὐρανὸν προσεύξατο ἐπὶ πολύ"
καὶ κατὰ προσευχὴν κοινολογησάμενος ἑβραϊστὶ τοῖς πατράσιν, 15
προέτεινεν τὸν τράχηλον μηχέτι λαλήσας. ὡς δὲ ἀπετίναξεν
αὐτοῦ Ó σπεκουλάτωρ τὴν κεφαλήν, γάλα ἐπύτισεν εἰς τοὺς χιτῶ-
yag τοῦ στρατιώτου. ὁ δὲ στρατιώτης καὶ πάντες οἱ παρεστῶτες
ἐδόντες ἐθαύμασαν xal ἐδόξαζον τὸν ϑεὸν τὸν δόντα Παύλῳ

' χαὶ εἶπαν πρὸς τὸν παῦλον ὁ λόγγος χαὶ ὁ χέστος .1 ἀφαιρεϑείσης
σου τῆς χεφαλῆς A || * ζισωμεν P | ἡμεῖς δυνησόμεϑα ζῆσαι, μὴ ἔχοντες τὸν
πιστοῦντα ἡμᾶς ἐν τοῖς λόγοις σου; 4 |} 3 ἔτι δὲ avt. πρὸς ἀλλήλους λαλ. ΑἹ
ἀποστέλλει À | τινα cum AL om P | * φερηταν DP φέρητα A Feritan plerique
codd lat | ἐπι τὸ ἰδεῖν A4 ἀνῃρέϑη A||* οἱ δὲ ἀπελθόντες εὗρον A | olg
ἰδὼν ὁ xabAog 4 || 5 πιστ. ἀδελφοί 4 | χαὶ ἐμὲ cum AL xai ἡμᾶς PS | πάν-
τας addidi cum AL om PS ||" πιστεύγοντασ cpdio scriptum DP | ἐγερόντι
S | ὁ δὲ παρϑένιος χαὶ ὁ φέρητας ἀποχριϑέντες εἶπον πρὸς τὸν παῦλον A |
τὸ νῦν μὲν ἀπερχόμεϑα πρὸς τὸν νέρωνα 4 |* ἀναστῆς χαϑὼς λέγεις A]
τότε xal ἡμεῖς πιστεύσωμεν À | πιστευομεν Γ πιστεύσομεν iam Hermannus
frater correxit | ? τούτων δὲ πορευϑέντων ὁ λόγγος xal ὁ χέστος ἠξίουν
ἐπὶ πλεῖον τοῦ τυχεῖν τελείας τῆς τοῦ χριστοῦ σφραγίδος. | ὁ δὲ παῦλος ἢ 1790 A
εἶπεν πρὸς αὐτούς" αὔριον ταχέως ὧδε ἐλϑόντες χτλ. (om ὄρϑρου) A || '* ἐπὶ
πλεῖον addidi cum AL om PS | 13 αὐτοί A || 13 xal εἰπὼν ταῦτα πρὸς αὐτοὺς ὁ
παῦλος σταϑείς A ἀπέναντι A || xal ἐπάρας τὰς χεῖρας εἰς τὸν οὐρανόν cun
AL om PS | ἐπὶ πλεῖστον À|| !5 xal χαταπαύσας τὴν προσευχήν .1 | χοινο-
λογησάμενος ífo. toig πατράσιν om S χοινολ. ὁμοῦ πᾶσιν τὸν τῆς σωτηρίας
λόγον τῷ ἑβραίων φωνῇ πρὸς πάντας τοὺς ἀδελφοὺς χαὶ πατέρας Α |
165 προσέτεινεν λοιπὸν τὸν ἑαυτοῦ τράχηλον τῷ ἀποτέμνοντι χαίρων .4 ! ὡς
δέ... ὃ σπεχουλάτωρ ego scripsi cum 4 ὁ δὲ (om ὃ σπεχουλάτωρ D) ἀπετ.
«vt. t. x. ὁ στρατιώτης S || γάλα om 4 | τῷ τοῦ ϑεοῦ χάριτι εὐθὺ: ἀπὸ
τῆς τμήσεως ἐπύτησεν A. restitui ἐπύτισεν, non est enim quod corrigas ut in
ed 1 ἐπιτίλισεν | εἰς τὸν χιτῶνα 4 || "5 αὐτοῦ pro τ. otgat. S | ó δὲ στρατ.
x«l πάντες οἱ παρεστῶτες ἰδόντες ἐϑαΐίμασαν xal ἐδόξαζον cum A(L) ὁ δὲ
στρατ. ϑαυμάσας ἐδόξασεν PS | τὸν δόντα δοξ. τοιαύτ. τῷ μαχαρίῳ παύλῳ 4

8:

116 MARTYRIVM PAVLI 5. 6

δόξαν τοιαύτην" xal ἀπελθόντες ἀπήγγειλαν τῷ Καίσαρι τὰ
γεγονότα.
VI Kdxeívov ἀχούίσαντος καὶ ἐπὶ πολὺ ϑαυμάζοντος καὶ
διαποροῖντος, ἦλϑεν ὁ Παῦλος περὶ ὥραν ἐννάτην ἑστώτων
5 πολλῶν μετὰ τοῦ Καίσαρος φιλοσόφων καὶ vov κεντυρίωνος,
|». 19 P «καὶ ἔστη» ἔμπροσϑεν πάντων || xal εἶπεν" Καῖσαρ, ἰδοὶ Παῦλος,
ó τοῦ ϑεοῦ στρατιώτης, οὐκ ἀπέϑανον, ἀλλὰ ζῶ ἐν τῷ ϑεῷ
μου. σοὶ δὲ πολλὰ ἔσται κακὰ καὶ μεγάλη κόλασις, ἄϑλιε, àv9^
ὧν δικαίων αἷμα ἀδίκως ἐξέχεας, οὐ μετὰ πολλὰς ἑμέρας ταύτας.
10 Καὶ ταῦτα εἰπὼν ὁ Παῖλος ἀπῆλθεν ἀπ᾽ αἰτοῦ. ὁ δὲ Νέρων
ἀκούσας καὶ ταραχϑεὶς σφόδρα ἐκέλευσεν λυϑῆναι τοὺς δεσμίους,
καὶ τὸν Πάτροχλον xal τοὺς περὶ τὸν Βαρσαβᾶν.
VII Kol ὡς ἐτάξατο Παῦλος, ὄὕρϑρου πορευϑέντες ὃ 410yyog
καὶ ó κεντυρίων Κέστος μετὰ φόβου προσήρχοντο τῷ τάφῳ Παύλου.
16 ἐπιστάντες δὲ εἶδον δίο ἄνδρας προσευχομένους, καὶ μέσον Παῦλον,
ὥστε αὐτοὺς ἰδόντας τὸ παράδοξον ϑαῦμα ἐχπλαγῆναι, τὸν δὲ Τίτον
xal “ουκὰν φόβῳ συσχεϑέντας ἀνθρωπίνῳ ἰδόντας τὸν “6γγον
xal τὸν Κέστον πρὸς αὐτοὺς ἐρχομένους εἰς φιγὴν τραπῆναι,

! xal ἐλθόντες μετὰ πολλοῖ ϑαύματος ἀπήγγειλαν νέρωνι τῷ χαίσαρε
τὰ γενάμενα ἐπὶ τῷ ἁγίῳ παύλῳ 4 | tot δὲ νέρωνος 4 ἢ * ἀχούσαντος
καὶ ἐπὶ πολὺ cum AL om PS ϑανμάσαντος xal διαποροῖντος τὰς (sic pro
td) περὶ αὐτοῦ 4 | * ἦλϑεν ὃ Παῦλος addidi cum ASL om hoc loco P '
ἦλθεν ὁ παῖλος πρὸς αὐτοὺς 4 | περί cum A4 om P | " πολλῶν om À |

3807* A? μεταξύ d | quoc. te xal φίλων 4. φιλοσόφων στρατιωτῶν χαὶ μεγιστάνων
ἐπισήμων uel similiter S | ὄντος δὲ σὺν αὐτῷ xal τοῦ κεντ. S | * χαὶ ἔστη
ego addidi cum L ἦλθεν ὃ παῦλος hoc loco P om 4 ἐφάνη δὲ ὁ παῖλος
S | ἔμπροσθεν πάντων om 4 | xal εἶπεν πρὸς νέρωνα φωνῇ μεγάλ; ὃ
παῦλος ὁ tot χριστοῖ' στρατιώτης " xal viv πείσϑητι, ὅτι οὐχ ἀπεϑ. χτλ
A | ? ἐν τῷ ϑεῷ μου cum AL (deo meo) om PS ἢ * σοι δὲ ἔσται πλείονα
καχά 4 xal μεγάλη χόλασις ἄϑλιε cum. AL om PS | ἀδίχως inserui cum
AL om PS | ἀνθ᾽ ὧν ἐξέχεας αἷμα δίχαιον πολλὺ [sic] ddixog xci rotto
ὅδ σοι ἔσται οὐ μ. x. ju. (om ταὐτας)ὴ 4 | 19 xal ταῖτα εἰπὼν ὁ παῖλος
ἀπῆλθεν ἀπ᾽ αὐτοῦ addidi cum AL om PS | Νέρων ἀχούίσας καί addidi
cum AL om PS | 11 τῶν ῥημάτων παίλου x«l ταραχϑεὶς ἐπὶ τούτοις A |
σφόδρα cum AL om PS | ἀχϑῆναι πάντας τοὺὶς dou. (xal om) A | * ἄλλους
πάντας (pro τοὺς x. τ. B.) δ᾽ | Βαρσαββᾶν A || ? διετάξατο A | 0 χέστος
καὶ ὁ λόγγος ἐπὶ τόν τόπον (om ὁ xtvtvolov) A || ^ uexé φόβου xal τρόμου
xal δειλίᾳ uel simile quid S | τῷ τοῦ παύλῳ τάφῳ A τῷ τάφῳ tot &ylov
ἀποστόλον Παύλου S | ἐπιστάντες δὲ ἐχεῖ εἷρον 4 | "5 post προσευχ. add
χαϑὼς ἦν αὐτοῖς εἰπὼν ὃ παῖλος 44 xal μέσων τῶν óvo ἑστῶτα τὸν ax. A |
19 ἰδόντας τὸ παράδοξον ϑαΐῖμα cum AL om PS | χαταπλαγῆναι A | xad. τὸν
τίτον τὲ xal τὸν λουχᾶν 4 σισσχεϑεντα P | οὐρανίω A | ἰδόντας τὸν 4óyyov

ti& rA ταὶ τὸν Κέστον πρὸς αὐτοὺς ἐρ᾿ χομένους cum AL om PS | αἰτοὺς δέ A

MARTYRIVM PAVLI 6 117

τῶν δὲ διωκόντων λεγόντων: Οὐ διώχομεν ὑμᾶς εἰς 9avarov,
ὡς ὑπονοεῖτε, μακάριοι ϑεοῦ ἄνϑρωποι, ἀλλ᾽ εἰς ζωήν, ἵνα ἡμῖν
δώτε, ὡς ἐπηγγείλατο ἡμῖν Παῦλος, ὃν ἴδομεν μέσον ὑμῶν πρὸ
μικροῦ ἑστῶτα καὶ προσευχόμενον. καὶ ταῦτα ἀκούσαντες παρ᾽
αὐτῶν ὁ Τίτος καὶ ὁ “ουχᾶς μετὰ πολλῆς εὐφροσύνης ἔδωκαν
αὐτοῖς τὴν ἐν κυρίῳ σφραγῖδα, δοξάζοντες τὸν ϑεὸν καὶ πατέρα
τοῦ xvgíov ἡμῶν Ἰησοῖ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν
αἰώνων. ἀμήν.

! ἐχείνων δὲ διωχ. αὐτοὺς χατελείφϑησαν (i. e. χατελήφϑησαν) ὕπ᾽
αὐτῶν. εἶπον δὲ πρὸς τίτον xal λουχᾶν ὃ χέστος xal ὃ λόγγος A | οὐχὶ A |
πρὸς ϑάνατον Α ἢ} 3 ὡς ὑπονοεῖτε, μαχάριοι ϑεοῦ ἄνθρωποι cum AL om PS |
ἀλλ᾽ ἵνα ἡμῖν ζωὴν αἰώνιον παρασχῆτε 4 ἀλλ᾽ ἵνα ἡμῖν ζωὴν δῶτε S | 5 ὡς
ἐπηγγείλατο ἡμῖν Παῦλος ὃν ἴδομεν μέσον ὑμῶν πρὸ μιχροῦ ἑστῶτα καὶ
προσευχόμενον cum AL oc (ὡς) παυλος ἐνετιλατο 0 μεϑ ὑμων προ μιχρου
μεσοσ προσευχομενοσ P||* xai ταῦτα ἀχούσαντες παρ᾽ αὐτῶν ὁ Τίτος xal
ὁ Aovxüg μετὰ πολλῆς εὐφροσύνης cum AL οἱ δὲ ταῦτα ἀχούσαντες ἐχάρησαν
xal PS |" post σφραγῖδα add χαὶ ἔλαβον αὐτούς (?) S δοξάζοντες . ..
ἀμήν addidi cum AS om P | πατέρα xcd τὸν χύριον Zu I. X. S

EY
Maqtéguor τῶν ἁγίων ἀποστόλων Πέτρου xoi Παύλου.
1 'EA9óvrog εἰς τὴν Ῥώμην τοῦ ἁγίου Παύλου ἀπὸ τῶν

Σπανιῶν, συνῆλθον πρὸς αὐτὸν πάντες οἱ Ἰουδαῖοι λέγοντες"
Τὴν ἡμετέραν πίστιν, ἐν ἦ ἐγεννήϑης, ταύτην ἐκδίκησον" οὐ γὰρ

5 δίκαιόν ἐστιν, Ἑβραῖος ὧν καὶ ἐξ Ἑβραίων ἵνα ἑαυτὸν διδάσκαλον

10

εἴπης ἐϑνῶν καὶ ἐχδιχητὴν τῶν ἀπεριτμήτων, καὶ αἰτὸς ὧν
περιτετμημένος τὴν τῆς περιτομῆς καταργήσης πίστιν. ὅταν
οὖν ἴδης Πέτρον, ἀνταγώνισαι κατὰ τῆς αὐτοῖ διδασκαλίας, ὅτι
πᾶσαν τοῦ ἡμετέρου νόμου παραφυλακὴν κατήργησεν᾽ ἀπέκλεισε
τὸν σαββατισμὸν καὶ νεομηνίας καὶ τὰς νομίμους ἀργίας.

* 9 ᾿ποχριϑεὶς δὲ ὃ Παῦλος εἶπεν αὐτοῖς" Ἐμὲ Ἰουδαῖον ἀλη-
ϑινὸν ἐν τούτῳ δινήσεσϑε δοχιμάσαι, ὅτι καὶ τὸ σάββατον τηρῆσαι

comm crit ad uersionem latinam

! ita inscribitur codd ACDGMOV etc sanctorum om BEH sposto-
lorum om Nm? praem III kal. iul. D Laur XX, 1 Aed Flor eccl 139 Mugell
de nem 13. 14 add III kal. iul. 4miat 2 quod (que) est III kal. iul. Paris
2653. 5273 qui passi sunt romae sub nero cesare die III kIds iuli C qui
passi sunt in urbe roma sub nerone caesare quae est III kal. iul. E qui
passi sunt sub nerone imperatore die tertio kal. iulias M in urbe roma
sub nerone rege XN passiones apostolorum petri et pauli I passio glorio-
sissimorum apostolorum petri et pauli que est III kl iuli K passio beati
petri apostoli P in natale apostolorum petri et pauli Laur .Y Y, 2 alter-
catio sanctorum apostolorum petri et pauli cum symone mago Z alter-
catio sanctorum apostolorum petri et pauli contra simonem magum simul
et passio qui passi sunt in urbe roma sub nerone imperatore die III kl
iuliis Ὁ Bruzxell 7452 conflictus apostolorum petri et pauli cum symone
Paris lat 12604 Bruxell 5519—26. 9290 historia passionis apostolorum
petri et pauli Paris 15681. III kl iulii passio beatorum petri et pauli
& marcello discipulo petri edita quique eidem interfuit passioni U | 3 in
tempore illo cum M tempore illo cum () in temporibus illis quum Ο in
diebus illis quum Ὁ cum ergo Marcian 116. 118 | peruenisset Laur XX, 4
Aed Flor 139 Mug de nem 13 Laur conu suppr 2381 | ad romam A in urbem
romam EGHIKNOPV Paris 2658. 3792. 5273. 52850. 5296. 9737. 15681 εἰς
Thil |? nostram legem K | * non enim iustum est CP | ut om L | qui sie
GHINP Paris 5273 Amiatin 2 Thil qui es Laur X X, 3 n tu cum eis FKf

Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli.

1 Cum uenisset Paulus Romam, conuenerunt ad eum omnes
Iudaei dicentes: Nostram fidem, in qua natus es, ipsam defende.
non est enim iustum, ut cum sis Hebraeus ex Hebraeis ueniens,
gentium te magistrum iudices, et incireumcisorum defensor
factus tu cum sis cireumcisus, fidem circumcisionis euacues.
cum ergo Petrum uideris, suscipe contra eius doctrinam, quia
omnem obseruationem nostrae legis euacuauit, exclusit sabbatis-
mum et neomenias et legitimas ferias exinaniuit.

2 Quibus Paulus respondit: Me Iudaeum esse et uerum
Iudaeum, hinc poteritis probare, cum et sabbatum obseruare

Paris 9737 Laur XX, 4 Aed Flor 139 Laur conu suppr 281 cum tu sis
Laur XX, 1. XX, 2 Mug de nem 13 | et ex hebraeis A4 | ex Hebraeis
ueniens om A ||* te magistr. gent. Δ | indices CPn Paris 9737 | incircum-
cisorum ... 818 om Καὶ Laur XX, 2||* factus es n | tu om n Laur XX, ὃ
Mug de nem 14 Amiat 2 Strozz 4 | circumcisioni L circumcisorum D |
euacuas C |euac. circumcisorum 4CÓO |? uideris petrum D | incipe Laur
XX, 2. XX, 4 Aed Flor 139 Mug de nem 18 Laur conu suppr 231 | surge
Mug de nem 14 suspice X contende RT suscipe defensionem C | contra
eum doctr. BGELN (eum fn ras) Q Paris 5273. 15681 contra eum conten-
dere Ff Laur X X, 1. XX, 2. XX, 4 Aed Flor 139 Mug de nem 13 Laur
conu suppr 231 | quia omnem om 4 qua Marc 116. 118 || * omnem om O |
obseruantia(m) ZLU | nostrae om H | euacuat DQU Paris 15681 excludit
U et exclusit 4CIO | sabbatum KLN (sabatum in ras) Q Paris 5273 sab-
bata Paris 9737 Mug de nem 14 || * neomenias cum CFIKL NOPRTV Xf
Laur XX, 2. XX, 3. XX, 4 Aed Flor 139 etc neomeniam ABD EGH MQn
Paris 2658. 5273. 15681 Amiat 2 etc Thil neomenia F neomegnia Lawr
XX, 1 neumenia S Marc 116. 118 neomeniamque U | ferias nostras M |
inaniuit Sf Paris 15681 Laur XX, 1 Amiatin 2 Strozz 4 inanibit CO (sic

semper in his duobus codd u et b permutantur) inanit U exinauit H

sect. 2 ]. 9 esse om Paris 15681 Marc 116. 118 et uerum Iudaeum
om I| 3 hic BFSXf Laur X X, 1. XX, 4 Mug de nem 18. 14 Amiat 2
Laur conu suppr 281 nunc O | approbare ZL | probare... uere poteritis
om per homoeot F | cum et sabbatum obseruare om X | cum me et sub-
batum et circumcisionem ueram uideritis obseruare K | et o» Q | obser-
uauero .1

10

120 MARTYRIVM PETBI ET PAVLI 2. 3

xal τὴν ἀληϑινὴν περιτομὴν κατανοῆσαι δυνηϑῆτε" καὶ γὰρ ἐν
v ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου κατέπαυσεν ὁ ϑεὸς ἀπὸ πάντων τῶν
ἔργων αὐτοῦ. ἡμεῖς ἔχομεν πατέρας, πατριάρχας καὶ τὸν νόμον.
τί οὖν Ó Πέτρος χηρύσσει ἐν τῇ τῶν ἐθνῶν βασιλείᾳ; ἀλλὰ καὶ

5 ἐάν τινα καινὴν ϑελήσει εἰσαγαγεῖν διδασχαλέαν, χωρίς τινος
ταραχῆς καὶ φϑόνου καὶ κόμπου ἀπαγγείλατε αὐτῷ, ἵνα καὶ ἑμεῖς
ἴδωμεν, καὶ ἐνώπιον ὑμῶν ἐλέγξω αὐτόν" ἐὰν δὲ ἢ f διδασχαλία
αὐτοῦ ἀληϑύς, τῇ τῶν Ἑβραίων βίβλῳ καὶ μαρτυρίᾳ ὠχυρωμένη,
πρέπον ἐστὶν πάντας πειϑαρχεῖν αὐτῷ.

10 3 Tavra καὶ τὰ τούτοις ὅμοια τοῦ Παύλου λέγοντος ἀπῆλ-
Jo» οἱ Ἰουδαῖοι καὶ εἶπον τῷ Πέτρῳ' Παῦλος ἐξ Ἑβραίων ἀπὸ
Σπανιῶν παραγέγονεν, καὶ παρακαλεῖ σε ἵνα ἔλθης πρὸς αὐτόν,
ἐπειδὴ οἱ ἀγαγόντες αὐτὸν λέγουσι μὴ δύνασϑαι αὐτὸν συντυχεῖν
ᾧ ἐὰν βοίληται πρὸ τοῦ ἐμφανίσαι Καίσαρι. Mxoícag δὲ ὃ

16 Πέτρος ἐχάρη χαρὰν μεγάλην, καὶ παραχρῆμα ἀναστὰς ἐπορεύϑη
πρὸς αὐτόν. ἰδόντες δὲ ἀλλήλους ἔκλαυσαν ἀπὸ τῖς χαρᾶς,
καὶ ἐπὶ πολὺ περιλαβόντες ἑαυτοὺς τοῖς δάχρυσιν ἀλλήλους
κατέβρεχον.

* xóuxov emendauit HUsener χόπου E|* ὠχυρομένη E| ? οἱ ἀγα-
γόντες cum Tisch et lat οἱ ἀγαποῦντες E

! me pro uere Laur .YX, 1. XX, 2. XX, 4 Aed Flor 139 Mug de
nem 13 Laur conu suppr 231 uere om Ὁ uos n docere uere Marc 118
docere A D.M ex opere 7 | poteritis cum 4BDGHOQRSTUV Xf Paris 2653.
5273. 97137. 15681. Laur XX, 1. XX, 2. XX, 3. XX, 4 Marc 116.
118 εἰς potueritis CEILMNPn Mug de nem 14 | auertere O Paris 2653
Marc 116. 118 | nam et 7 | sabbati ORST | die om MUV Marc 118
* omnibus om f | suis post operibus GHLNPQSV Paris 2653. 5278. 15681
Marc 116 Thil | nos om Q et nos n | ? quod M | talia DV Paris 15681
talem CO Laur XX, 1. XX, 4 Mug de nem 13 Amiat 2 | * et ante δὶ
om AIRTX | forte aliquam cum AEFGHIKLNPRSTU Xf Laur. XX, 1.
XX, 2. Y.X, 3. XX, 2 etc. aliquam forte ΘΟ Μη forte uult aliquam V
Paris 5273. 15681 aliqua uult forte O forte doctr. aliq. uult intr. nouam Q
forte alienam uoluit Paris 9737 | nouam introducere L | doctrinam om M ||
δ contentione RT Y | ei nunciate C || * ei et ut O | ut nos uideamus om D |
uideamus om V uideremus Ὁ | uideamus nos inuicem S inuicem uidea-
mus Laur XX, 2. XX, 3. X X, 4 Aed Flor 139 Mug de nem 18 Laur conu
suppr 231 | et om M | in conspectu uestro C | ego om ABCDMOQ ego
illum Δ Laur .YX, 2| uincam AS Strozz 4 obiurgabo BCDMO Paris
15651 ||" quod 81 uere n | eius doctrina B | fuerit om Vin! | uero testi-
monio fuerit EG Hn Thil | ueris testimoniis C uerii testimonii O ueri testi-
monii ZNPOQS ueris testimoniorum P ueritatis testimonium K uerum testi-

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 2. 3 121

et cireumcisionem uere poteritis aduertere. nam sabbato die
requieuit ab omnibus operibus deus. nos habemus patres et
patriarchas et legem. quid tale praedieat Petrus in regno
gentium? sed et si forte aliquam uult introducere nouam doe-
trinam, sine conturbatione et sine inuidia et sine strepitu nun- 5
tiate ei, ut nos uideamus, et in uestro conspectu illum ego con-
uincam. quod si forte doctrina eius fuerit uero testimonio
et Hebraeorum libris munita, decet nos omnes oboedire ei.

3 Haee et his similia dicente Paulo perrexerunt Iudaei ad
Petrum et dixerunt ei: Paulus ex Hebraeis uenit, rogat te ut 10
uenias ad eum, quoniam hi qui eum adduxerunt dicunt non
eum se posse dimittere, ut uideat quem uult, antequam eum
Caesari insinuent. Audiens haec Petrus gaudio gauisus est
magno et statim exsurgens perrexit ad eum. uidentes autem
se prae gaudio fleuerunt et in amplexibus suis diutissime morati 15
inuicem se lacrimis infuderunt.

monium Paris 5273. 15681 | * et hebr. libr. cum EFGINQSVf Paris 5273
Laur XX, 1. XX, 2. XX, 4 Aed Flor 139 Mug de nem 18. 14 Amiat 2
Laur conu suppr 231 Marc 116 ex hebraeorum libr. HLRTUn Paris 2653.
9737 Laur XX, 3 Strozz 4 Thil et ex hebr. libr. AK X Paris 15681 et ex
eorum libris Marc 118 est et hebr. libr. P et ante Hebr. om BCDMO |
libris hebr. D libris om B | libris eius monita exsetiterint K monita etiam
Of Laur XX, 1 | debemus nos L | nos et omnes U | oboedire cum DM |
obedire eius doctrinae RT ob. eius doctrinam X

gect. 8 1.9 haec... dixerunt ei om D | his om G | is pro his F hiis
U | Paulo om .X | 19. ei om AL Paris 9737 | homo ex hebr O | ueniens 4n?
KLNPQ Laur. XX, 2. XX, 4 Aed Flor 139 Mug de nem 13 Laur conu
suppr 231 et rogat LOV Paris 15681 | te om KNP Paris 2653. 52723 |
3 quum 5n | hii LMNWU (ut plerumque. talia iam non adnotabo) om RT X |
dicunt om RT X | non eum possunt RT X | se eum non ἢ || * eum se om
A | eum prius om FKNPSUf Paris 5273 Laur. X X, 1. X X, 2. .X X, 4 Aed
Flor 139 Mug de nem 18. 14 Laur conu suppr 231 Amiat 2 Strozz 4 Marc
116 Thil | e om BCDMUV Mug de nem 14 Marc 118 | demittere M dimitti
U prohibere Α΄ | ut non uid. K uideant Bn Marc 116 | quemquam (om
uult) RT.Xn | eum alterum om EGHKNP Paris 15681 Til de eo ins.
caes. $ | 13 indicent P insinuet O insinuetur K | post audiens add enim H |
gauisus est gaudio magno J | 1 exurgens statim A TX | exurgens etiam
BCDFHO surgens V Paris 5273 | uenit pro perrexit IK | post ad eum
add cum illis ΤΟ | hactenus codd Flor collati | '5 prae magno gaudio V
prae gaudio magno U | morati sunt GH (et superscr) Καὶ Nm*Df Paris 15681
Thil | commorati LIQ Marc 116. 118 immorati UP | * ac inuicem V in-
uicemque JP et inuicem Nm? Til | infunderunt MO infundentes Paris
15681

122 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 4—6

4 Ὡς δὲ πάντων ὁ Παῦλος τῶν ἑαυτοῦ πράξεων τὸ ὕφος
τῷ Πέτρῳ ἀπήγγειλεν, καὶ πῶς διὰ τῶν τοῦ πλοὸς κόπων παρα-
γέγονεν, πάλιν δὲ Πέτρος ἐξηγήσατο τῷ Παύλῳ ποίας ἐνέδρας
ἔπασχεν παρὰ Σίμωνος τοῦ μάγου, καὶ ἑσπέρας γενομένης

6 ἀνεχώρησεν Πέτρος ἐν τῷ ἰδίῳ καταλύματι.

b Ἕωθεν δὲ ἑξῆς διαφαυούσης τῆς ὑμέρας, ἰδοὺ Πέτρος
παραγενόμενος εὑρίσκει πλῆϑος τῶν Ἰουδαίων πρὸ τῶν ϑυρῶν
τοῦ Παύλου. ἦν δὲ μεταξὺ τῶν Ἰουδαίων χριστιανῶν τε καὶ
ἐθνικῶν μεγάλη ταραχύ. οἱ μὲν γὰρ ἐξ Ἰουδαίων ἔλεγον" “Ἡμεῖς

10 γένος ἐκλεκτὸν ἐσμέν, βασίλειον ἱεράτευμα, φίλοι τε vov βραὰμ
καὶ Ἰσαὰχ καὶ Ἰακὼβ καὶ πάντων τῶν προφητῶν, μεϑ᾽ ὧν
ἐλάλησεν ὃ ϑεός, οἷς καὶ ἔδειξεν τὰ ἑαυτοῦ μυστήρια καὶ τὰ
ϑαύίματα αὐτοῦ τὰ μεγάλα. ὑμεῖς δὲ οἱ ἐξ ἐϑνῶν οὐδὲν μέγα
ἐν τῷ σπέρματι ὑμῶν ἔχετε, εἰ μὴ ἐν εἰδώλοις καὶ γλυπτοῖς

16 βέβηλοι καὶ βδελυκτοὶ γεγόνατε.

6 Ταῦτα καὶ τὰ ὅμοια αὐτοῖς λεγόντων τῶν πιστευσάντων
Ἰουδαίων ἀπεκρέναντο οἱ ἐξ ἐϑνῶν λέγοντες: Ἡμεῖς ὡς ἠκού-
σαμεν τὴν ἀλήϑειαν, εὐθέως ἠκολουϑήσαμεν τῷ Χριστῷ, τῇ

9 Exod. 19, 6

! πάντων E cum fere omnibus codd alterius recensionis πᾶν solus O
scripsit consentientibus codd lat | * xóxov E pr m | '* βεβήλοις et βδελυχτοῖς
E wt reliqui codd. textum emendauit iam Thilo cum interpr. lat

sect. 4 1. * illi om V | actuum LZOQRTA Marc 118 casuum suorum
ACO casuum om ΕΠ Marc 116 | * et qualiter ... aduenisset om EFEN
Pf | qualiter οἱ BDMn | nauigio DSU Marc 116 nauigi om Marc 118 |
fatigationibus nauigii E TX | nauigationibus pro nauigii fatigationibus A |
fatigatio BDMn | et fatigatibus U | adueniret S | et alterum om B | et
cum $ [ ? dixisset om D dixit B NX Paris 2653 innotuieset K | illi dixisset P
dix. ei U | illi om V | quas simonis magi BCEF (sed gymoni) IM Ν᾽ (ut uid)
PRTUV Xfn Paris 2653. 5273. 9737. 15681 quia & symoni magii Ο qua-
liter simonis magi S quantas rimonis magi Marc 116 item sed om magi
Marc 118 | paterentur M | post insidias add et cum diutius hec ageren-
tur S | tunc absc. » | * uesperam C | reuersurus mane die alt. D mane
autem facto altero die reuersus est Ó | mane uero die HV | altera (Ὁ
(sed uero in ras) O

sect. 5 1. * et ecce Ὁ | ecce Petrus adueniens om I | ueniens ΒΟΡΗ
uenit et Ó | * inuenisset 4 | ianuas C ianuam ÓO fores ubi custodiebatur
paulus S | erat enim 4BCOVn Paris 5273 | 1 ante Christianos plerique
inserunt οἱ omisi cum FLQU Marc 116. 118 graec | et om AE Nm!P atque
H | contentio EGHIKNPRTX Paris 2653. 5273. 15681 Thil | * enim om L
autem X |sumus oc loco 4 post nos Paris 9737 post amicorum V post

PASSIO SANOTORVM APOSTOLORVM PETBRI ET PAVLI 4—6 123

4 Cumque Paulus ili omnem textum suorum casuum
indicasset et qualiter nauigii fatigationibus aduenisset et Petrus
dixisset illi, quas a Simone mago pateretur insidias, abscessit
Petrus ad uesperum, mane die altero reuersurus.

5 Cumque aurora diei daret initium, ecce Petrus adue-
niens inuenit multitudinem Iudaeorum ante fores Pauli. erat
autem inter Iudaeos Christianos et gentiles infinita conturbatio.
Iudaei enim dicebant: Nos genus sumus electum regale ami-
corum dei, Abrahae, Isaac et Iacob et omnium prophetarum,

5

eum quibus loeutus est deus, quibus ostendit mirabilia magna 10

et secreta sua. uos autem ex gentibus, nihil in semine uestro
magnum, nisi in idolis et seulptilibus inquinati et execrabiles
extitistis.

6 Haec et his similia dicentibus Iudaeis, gentes responde-
bant dicentes: Nos mox ut audiuimus ueritatem, reliquimus
errores nostros et secuti eam sumus. uos autem et paternas

dei GH Paris 2653. 5273. 15681 Thil post Iacob BDMn plane om CEFI
KLNOPQRSTUXf Marc 116. 118 | regale electum GH Til electum et
regale Nm?*QU electum amic. P | et amic. n | sacerdotum pro amic. L
sacerdotum ante amic. Marc 118 ἢ ὃ abraham CIMOPU etc | et is DVn
Paris 5273 | isahac(h) BO || '? et quibus 4H | dominus 707 | quibus deus
ost. BCFGIOOQSf Paris 9737 Marc 116. 118 Thil deus omisi cum ADEK
LPRTU V Xn Paris 2653. 5273. 15681 | mirabilia magna et om FUf Marc
116. 118 | 13 et secreta aua cum A (in rasura) K LN (et a m* add) n et omnia
gecr. 8. Ὁ quibus ostendit secreta sua BCDEGHIMPOQRSTV X Paris 2653.
5273. 15681 T hil fuit et in N sed erasum | et ostendit Paris 9737 | uobis
B | gentilibus Nm! (sed eras) RT X | estis post gentibus add 4GHn Paris
2653. 5273 Til | qui ex gentibus estis Paris 15681 | ex semine U || ? magno
M | post magnum add aliquid fuit, nisi (sed RT) in idolis RTX Marc
118 | niei forte K | in ante idolis om MUV | et in sculp. CEGH NP |

scultilibus H scluptilibus CO sculptilia D sculptibus F | sculpt. in quibns
inquinati Α΄ | coinquinati U Paris 9737 | inquinati . . . extitistis om BC
DMO | inqu. estis et H | et ante execr. om EFKRT Xf Marc 116. 118 | deo
post execr. add GHS Thil omisi cum AEFIKL NPORTUV Xfn Paris 2653.
4278. 9737. 15681 Marc 116. 118 || " exstitistis corr ex existis H | hactenus
codd S Marc 116. 118 collati sunt

sect. 6 l1. ! gentiles DGHNPQ Paris 9787 Thil | '* audiamus Q |
relinquimus COV | 16 secuti fuimus eum C secuti sumus (omm eam) Nm!
secuti sumus eam ΟΣ} secuti eum sumus /M secuti eos sumus P secuti
gumus Christum EK secuti sumus ueritatem /Vm?*P secuti sumus uestigia
Christi Paris 2653 et eam secuti sumus Paris 5278

c

10

124 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 6. 7

ὄντως ἀληϑείᾳ, καταλιπόντων ἡμῶν τὴν ἡμετέραν πλάνην. ὑμεῖς
δὲ xal τὰς πατρικὰς γνόντες δυνάμεις καὶ τὰ τοῦ νόμου καὶ τὰ
τῶν προφητῶν ἔχοντες διδάγματα, οἱ καὶ τὴν ϑάλασσαν ξηροῖς
διαβεβήκατε ποσὶν καὶ τοὺς ἐχϑροὺς ὑμῶν βυϑιζομένους ἰδόντες,
xai στύλου πυρὸς νυκτὸς ὑμῖν φαίνοντος καὶ νεφέλης ἡμέρας,
καὶ μάννα ὑμῖν ἐξ οὐρανοῦ δοϑέντος καὶ ἐκ πέτρας ὕδατος ὑμῖν
ῥυέντος, οὐκ ἐπιστεύσατε, ἀλλὰ καὶ μετὰ ταῦτα πώντα εἴδωλον
ὑμῖν μόσχον ἐτεκτήνασϑε καὶ προσεχυνήσατε τῷ γλυπτῷ. ἡμεῖς
δὲ οὐδὲν βλέποντες «v0» σημείων πιστεύομεν τοῦτον εἶναι τὸν
ἀληϑινὸν ϑεόν, ὃν ὑμεῖς κατελείπατε ἀπειϑήσαντες.

7 Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα αὐτῶν φιλονεικούντων εἶπεν ὁ
ἀπόστολος Παῦλος μὴ χρῆναι αὐτοὺς τὰς τοιαύτας μεταξὺ ἀλλή-
λων ἔχειν ἀντιλογίας, ἀλλὰ τοῦτο προσέχειν μάλλον, ὅτι πεπλή-
ρωκεν ὁ ϑεὸς τὰς ἑαυτοῦ ἐπαγγελίας, ἃς ὦμοσεν ᾿Αβραὰμ τῷ
πατρὶ ἡμῶν, ὅτι “ἐν τῷ σπέρματί σου εὐλογηθήσονται πάντα
τὰ ἔϑνη". “οὐ γὰρ ἔστιν προσωποληψέα παρὰ τῷ ϑεῷ" ὅσοι ἐν
γόμῳ ἥμαρτον, κατὰ νόμον κριϑήσονται, καὶ ὅσοι ἀνόμως ἥμαρ-
τον, ἀνόμως ἀπολοῦνται᾽. ἡμεῖς δέ, ἀδελφοί, εὐχαριστεῖν ὀφεέ-
λομὲν τῷ ϑεῷ, Or. κατὰ τὸ ἔλεος αὐτοῦ ἐξελέξατο ἡμᾶς εἰς

8 Exod. 14, 21 sqq. | * Exod. 18, 12 || * Ps. 78, 24 || '* Gen. 22, 18;
Gal. 3, 8 || * Rom. 2, 11 sqq. | 33 1. Petr. 2, 9 sq.

8 μόσχον CE μόσχον reliqui cum lat | * τῶν om E addidit cum
reliquis Tisch σημεῖον (om τῶν) suspicatur HUsener

! leges pro uirtutes L | uidistis pro scistis EGHKNP Paris 2653.
15661 T hil acitis 4D FMOQV Paris 5273 | sectas f | et proph. signa uidistis
om K | et legem accepistis ... demersos uidistis et om F' | et legem acce-
pistis ante et proph. sig. uid. Paris 15681 | et ante legem om V | leges O |
aceipitis Vis! | * et mare... transistis om EK ND | siccis pedibus 4COV
Paris 2563 | post inimicos textus in T interrumpitur. pergit (sect. 10 sub
finem) διὰ militiam neque ad palatium | dimersos 4 (ex corr) CGHKLMO
Paris 5273. 9737 dimissos f | in mare post uestros add ΚΟ ΝΡ Paris 5273.
15681 in mari add H || * et ante columna om V | columpna DHU calumpnia
Q | col. nubis uobis cum BDEL (cum signis transpositionis) OQVn Paris
2653. 5273. 15681 uobis nubis 4IKM NP uobis om CG nubis om FRUAf
uobis H7! nubis Hw? | in caelum DO in caelis n de caelo M in caelo
omn KNP | nubis apparuit U | uobis aparuit Paris 9737 | et columna ignis
n || * et ante manna om V | de caelo uobis P Paris 15681 | de celo pluit
uobis 4 | datum 4 (ex data corr) BEIKLNm? (in ras) Pn Paris 5273 (m?).
15651||* aquae uobis de petra C | aqua O | uobis post petra om V |
haec omnia DFRUFP Af | uobis post idolum om An | * uitulum 4 | uituli

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 6. 7 125

uirtutes scistis et prophetarum signa uidistis et legem accepistis
et mare pedibus siccis transistis, et inimicos uestros demersos
uidistis et columna nubis uobis per diem in eaelo apparuit et
ignis per noctem, et manna uobis de caelo data est, et de
petra uobis aquae fluxerunt: et post omnia haec idolum uobis
uituli fabricastis et adorastis sculptile. nos autem nulla signa
uidentes credimus deum hune, quem. uos non credentes dereli-
quistis.

7 Haee et his similia contendentibus dixit apostolus Paulus,
non debere eos has contentiones inter se suscipere, sed hoc
magis adtendere, quia complesset deus promissa sua, quae
iurauit ad Abraham patrem nostrum, quod 'in semine eius
hereditarentur omnes gentes': *non est enim personarum acceptio
apud deum. quieumque enim in lege peccassent, secundum legem
iudiearentur; qui uero sine lege deliquissent, sine lege perirent".
est enim in humanis sensibus tanta sanctitas, ut bona laudet

om F | caput post fabr. add G Paris 2653. 15681 Til caput fabricastie V |
adoratis L | secluptile O | illud pro sculpt. D|? et post uidentes add G |
credidimus HR Paris 9737 | deum om E in deum Paris 5273 dominum Vf |
hunc esse EGH K NPQ Paris 2653 Thil esse hunc n | dereliquistis deum £ |
reliquietis DO» | * hactenus collati codd Paris 2563. 15681

sect. 7 1. * is pro his F | eis contendentibus GNPR Thil conten-
dentibus illis H | contendentes € | dixit paulus ap. Ὁ paulus ap. dixit P |
?* eos om CK | contentiones has HL Thil | has om G | contiones F con-
tenciones U contentiones om Q | subsistere K || !! adtendere cum ACF atten-
dite G /[[ntendite Nm! (prima litera erasa) intendere Nm*?P | quia quum
Cn quia cum BA | conplesset DN compleuisset L | sua promiesa P | quod
iur. F | 33 iurauit deus Q | patrem eorum Q | quam in sem. 8 || 13 non enim
est GH Thil | accept. pers. est 4 | accept. pers. D | non esse autem pers.
acceptionem K | '^ aput DM | dominum f | enim post quicumque om
Nm!P | et quicumque A sed quic. Nm? | quicumque enim sine lege pec-
cauerunt, sine lege peribunt et quicumque in lege peccauerunt per legem
iudicabuntur Q | peccasset Ff | iudicaretur /f | iudic&buntur et qui-
cumque sire lege O | quicumque altero loco etiam € || δ sine lege pec-
caesent U | pericsent BCFI periissent corr ex perierant 4 | sine lege et
perirent HV || '€* etenim O Pn est autem 7 est enim et H | esse etiam ...
tantam sagacititem K | in ante humanis om FU | est tanta sanct. n
sanctitas est F | scientia. L(?) | "t et D | laudent... puniant O Paris
9737 | naturaliter laudet 4H

126 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 7—9

λαὸν αὐτοῦ ἅγιον. ὥστε ἐν αὐτῷ ὀφείλομεν καυχᾶσϑαι, εἴτε
Ἰουδαῖοι εἴτε “Ἑλληνες" “πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστὲ ἐν τῇ πίστει
τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ".
8 Ταῦτα τοῦ Παύλου λέγοντος κατεπραύνϑησαν οἱ ἐξ Ἰου-
5 δαέων καὶ οἱ ἐξ ἐϑνῶν. ὁμοίως δὲ καὶ Πέτρος ἐδίδασκεν αὐτοὺς
λέγων: Ἐπηγγεέλατο ὃ ϑεὸς τῷ πατριάρχῃ Δαυὶδ λέγων: “Ἐκ
καρποῦ τῆς κοιλίας σου ϑήσομαι ἐπὶ τοῦ ϑρόνου σου'. τοῦτο
ὁ ϑεὸς πληρῶν ἐξαπέστειλε τὸν αὐτοῦ υἱόν, σαρκωϑέντα ἐκ
σπέρματος αὐτοῦ" ὃ καὶ ἐμαρτύρησεν διὰ αὐτοῦ Δαυὶδ εἰπών"
10 “Υἱός μου εἶ σύ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε΄. τοῦτο οὖν ὁ πατὴρ
μεμαρτύρηκε λέγων" “Οὗτός ἐστιν ὁ vióg μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ
ηὐδόχησα" αὐτοῦ ἀκούετε. ὃν καὶ ἐσταύρωσαν διὰ φϑόνον ol
ἀρχιερεῖς καὶ οἱ ἄρχοντες τοῦ λαοῦ" ἕνεχεν δὲ τῆς τοῦ κόσμου
σωτηρίας συνεχώρησε ταῦτα πάντα παϑεῖν αὐτόν.

15 9 Ἐν τούτῳ οὖν ὁ ϑεὸς πᾶσιν ἤνοιξεν εἴσοδον roig υἱοῖς
Ἡβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ καὶ παντὶ ἔϑνει τῆς γῆς, τοῦ εἶναι
αὐτοὺς ἐν τῇ πίστει τῆς εἰς αὐτὸν ὁμολογίας, ἔχειν δὲ ζωὴν καὶ
σωτηρίαν ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ" ὃ γὰρ ἐπηγγείλατο ὁ ϑεὸς τῷ
Αβραάμ, ἐπλήρωσεν: ὅϑεν xal Δαυὶδ Ó προφήτης λέγει περὶ

90 αὐτοῦ. “Ὥμοσεν χύριος τῷ Δαιὶδ καὶ οἱ μεταμεληϑήσεται" Σὺ εἶ
ἱερεὺς εἰς τὸν αἰώνα xarà τὴν τάξιν Μελχισεδέχ᾽. ἱερεὺς γὰρ ὃ

* Gal. 3, 28 || 5 Ps. 132, 11 || ᾽9 Ps. 2, 7 cf Matth. 8, 17 secundum euang.
Hebraeorum; Hebr. 1, 5; 5, 5 || * Matth. 17, 5 || '* Matth. 27, 18 || 39 Ps.
110, 4 cf Hebr. 7, 17; 21

! natura FUf | malum E | quae... . excusantes om K | et inter se
inu. A atque inter se inu. 4Nm*P | inuicem inter se Ὁ in inuicem V |
cogitationes om Ὁ. | cog. accusat 8 | * aut accusatas Z | punient E puniant
2 | aut remunerantes excusant n aut remunerantes excuset O aut remune-
rentur É remunerent Paris 9737 muueret B | excus. remun. V

sect. 8 1. * dicente paulo CKO | paulo dicente petroque similiter
mitigati fuerunt E | mitigassent CO mitigarentur GHRX Til ἢ ^ et
prius om CEN (sed eras) OPQUfn Paris 9737 | gentiles P | et principes
BCMO | 5 synagogas (sin-) cum BIKLOQV Paris 5273 synagogis (sin-)
correxerunt AC (-giis) DEFGHMN (in ras) OPRU Xfn Paris 9737 T hil |
iudeorum 4RX || * intercideret 1 introduceret P | audite me C | me ἐν
ras G | fratres om A | spiritum sanctum 4BEHRALQUVn Paris 5273.
9737 | * quod om MV || * sedem sanctam B | huuc ergo om O ergo om F |
hic est ergo n | cui om 1 | caelo GHN Thil | 5 te om F | hunc erastt N|
10 principes uestri GH Til | ut autem impleret C | redemptionem GH.N
promissionem JD | necessaria FV | '' sg&eculo om AM | promisit D | sibi

PASSIO SANCTORYM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 7—9 127

naturaliter et puniat mala, quae inter se inuicem cogitationes
aut accusantes puniat aut remuneret excusantes.

8 Haec et his similia Paulo dicente faetum est ut mitigati
essent et Iudaei et gentes. sed principes Iudaeorum insistebant.
Petrus uero his qui eum arguebant, quod synagogas eorum
interdiceret, dixit: Audite, fratres, sanctum spiritum promittentem
patriarehae Dauid, quod de fructu uentris eius poneret super

sedem suam. hune ergo cui dixit pater de caelis: *Filius meus

es tu, ego hodie genui te', hunc crucifixerunt per inuidiam
principes sacerdotum. ut impleret autem redemtionem neces-
sariam saeculo, permisit se haec omnia sustinere, ut sicut ex
costa Adae fabricata est Eua, sie ex latere Christi in cruce
positi fabricaretur ecclesia, quae non haberet maculam neque
rugam.

10

9 Hune deus aditum aperuit omnibus filiis Abrahae et 15

Isaac et Iacob, ut sint in fide ecclesiae et non in infidelitate
synagogae. conuertimini ergo et intrate in gaudium Abrahae
patris uestri, quia quod ei promisit deus adimpleuit. unde et
propheta canit: 'Iurauit dominus et non paenitebit eum, tu es

sacerdos in aeternum secundum ordinem Melehisedeeh'. sacer- 90

! Rom. 2, 15

pro se K | ea omnia n | inferri pro sust. K | et sicut CVn | ex costa
... Blc om Q | de costa CUV Paris 5273 || 32 posito n posita CO pen-
dentis A positi om LRX | fabricaret ecclesiam L | habet N (m? in ras)
OPU Paris 9737 habuerit n habuit París 5273 | macula O || '* aut rugam
D | ruga O glossam rost in marg add G | hactenus codd P Paris 5278.
9737 collati sunt

gect. 9 1. !5 hic 4 per hunc 40 nunc V | auditum EFO (fuit etiam
én N sed m! corr) aditum uitae /7 aditum om V | apparuit V dedit M |
hominibus pro omnibus n | et.Ieaac et Iacob om L | et ante isaac om AB
DFHIMOORU Xf | '* et pro ut FO | ex fide D | fidelitate n | et nou sint
U | in ante infidel. superscr & om F || " confitemini K | introite 7 | gaudio
M ! Abrahae om CO | et Isaac et Iacob om L | patris uestri abr. M |
" quia om B | ei om FK | promisit eis deus P ei deus promisit U |
prom. dominus CEIM dominus prom. n | deus om FLRXn | adimpl. deus
A | &dinpleuit N adimplebit M et implebit CO adimpleuit corr ex et
impl. 4 | et unde 4 | et ante proph. om DO | et per prophetam canit E |
19 canet CI (sed corr canit) M | * melchisedehc G melcysedech N (sed ech
m? in ras)

128 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 9—11

σωτὴρ γέγονεν, ἡνέκα τὴν ὁλοκάρπωσιν vov ἰδίοι σώματος xol
αἵματος ὑπὲρ rot κόσμου παντὸς ϑυσίαν προσήνεγκεν τῷ πατρί.
10 Ταῖτα καὶ τὰ τούτοις ὕμοια λεγόντων Πέτρου καὶ
Παύλου, ἐσίγησαν πάντες καὶ ἤκουον αὐτῶν διδασκόντων καὶ
δ κηρυττόντων πᾶσι τοῖς πιστοῖς τὸν τοῦ κυρίου λόγον: xaJ?
ἡμέραν δὲ ἐπληϑίύνοντο τῶν πιστευόντων εἰς τὸν κύριον Ἰησοῖν
Χριστὸν ἀναρίϑμητον πλῆϑος. ἰδόντες δὲ ol ἀρχισινάγωγοι τῶν Ἰου-
δαίων καὶ €ol» τῶν Ἑλλήνων ἱερεῖς, ὕτι διὰ vot κηρύγματος αὐτῶν
σχεδὸν πᾶσα ἡ Ῥώμη ἐπίστευσεν εἰς τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν
10 Χριστόν, ἤρξαντο xav! αὐτῶν ταραχὴν ἐγείρειν εἰς τὸν λαὸν καὶ
γογγυσμόν, ἐπαινεῖν δὲ Σίμωνα τὸν μάγον ἐνώπιον παντὸς τοῦ
πλήϑουις τῶν ὑπὸ τῶν ἀποστόλων κατηγορουμένων" ἠγωνίζοντο
καὶ ἐνώπιον τοῦ βασιλέως Νέρωνος διαβόητον αὐτὸν ποιῆσαι,
ψέξαι δὲ τοὺς τοῦ χυρέου ἀποστόλους. ἐν τῷ οὖν τοὺς ἀναριϑ-
15 μήτους τοῦ λαοῦ ἐπιστρέψαι πρὸς κύριον διὰ τοῦ κηρύγματος
Πέτρου, συνέβη καὶ τὴν γυναῖχα Νέρωνος .1υβίαν καὶ rov ᾿4γρίππα
τοῦ imdgyov σύζυγον ὀνόματι ᾿γριππέναν οἴτως πιστεῦσαι,
ὥστε καὶ περιελεῖν ἑαυτὰς ἀπὸ tig τῶν ἰδίων ἀνδρῶν πλευρᾶς.
διὰ δὲ τῆς τοῦ Παύλου διδασκαλέας πολλοὶ κατεφρόνουν τῶν
90 στρατιωτῶν {τῆς στρατείας» προσχολλώμενοι τῷ Jt, ὥστε καὶ
ἀπὸ τοῦ κοιτῶνος τοῦ βασιλέως ἐλϑεῖν τινὰς πρὸς abrÓv: καὶ
γενόμενοι Χριστιανοὶ οὐκ ἔτι ἠθέλησαν στραφῆναι ἐν τῇ στρατιᾷ

οὔτε ἐν τῷ παλατίῳ.
11 Ἐντεῖϑεν τοῦ λαοῦ στασιώδη πραττόντων γογγυσμὸν ὃ
* οἱ ego inserui | 3 μετεφρόνουν suspicatur HUsener ἢ * τῆς στρατείας

cum reliquis codd addidi

! enim om LV | semet ipsum pro hostiam . . . sanguinis K | cum
hostia FOf | sui ante corporis om Ff ἢ ? sanguinis sui U | sacrificium
om D | praebuit EGHKNO Thil | hactenus codd RTV X collati

sect. 10. 1. * sed haec E | dicente OQ | paulo et petro AEIKU |
* populi ἢ | cred. populorum E | utriusque populi K | et pauci DIV(ms*9)n
pauci (om et) € | qui non crediderunt cum 4B qui non crederent L qui
eorum negligerent monita K plane om CDEFGHIMNOQUfn Thil | * qui
quidem emulabant Nm* (quidem et -bant ἐπ ras) | et 1081 om Q | fidem
simulatam C | aemulata GHA Til | aperte om N ut aperte EI | possint
CIM potuerunt 4 poterant Nm? (in ras) | * neglegere eorum Z iu in-
tegrum neglegere (om eorum) 2) | negligere H LU | precepta et monita U |
autem om GH ||? synagogae F/fn | et ante gentium om EGHLN | gen-

tilium C | siue pro sibi Ff | per om GH KMQn | praedicationem G prae-
dicationum A praedicatione KO | * specialiter finem C | finem eras Ν
(fieri m*) idem OU | finem superstitionibus suis imminere egerunt X |

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 9—11 129

dos enim in cruce factus est, cum hostiam sui corporis et
sanguinis pro omni saeeulo sacrificium praebuisset.

10 Haec et his similia dicentibus Petro et Paulo pars
maxima populorum credidit, et perpauci fuerunt, qui non credi-
derunt, qui et ipsi simulata fide, non tamen aperte possent 5
eorum neglegere monita uel praecepta. uidentes autem maiores
synagogarum et gentium pontifices sibi per praedicationem
eorum finem specialiter fieri, egerunt hoc ut sermo eorum in
murmurationem populi ueniret. unde factum est ut Simonem
magum Neroni praeferrent et istos culparent. innumerabiles 10
enim populi dum conuerterentur ad dominum per praedicationem
Petri, contigit etiam uxorem Neronis Liuiam et Agrippae prae-
fecti coniugem nomine Agrippinam ita conuerti, ut a latere se
suorum maritorum auferrent. per Pauli uero praedicationem
multi deserentes militiam adhaerebant deo, ita ut etiam ex cubi- 15
eulo regis uenirent ad eum, et facti Christiani nollent reuerti
ad militiam neque ad palatium.

11 Hinc populis seditiosam murmurationem agentibus

egerunt hoc fieri P | fidem spec. accedisse decreuerunt hoc fieri egerunt O
decreuerunt hoc fieri C | finem ponere spec. egerunt hoc fieri D finem
inponi spec. egerunt hoc fieri M | praeferri NW (ex fieri corr) | * mur-
muratione MOf | eueniret CDFHMOf ueniret ex uenerit corr Nm* | et
inde GH N Thil || * ad neronem B | proferrent 7M praeferentes istos A |
post culparent pergunt GH N: in illo tempore factum est, cum innume-
rabiles populi conuerterentur | !! enim om BL | dum om PB | con-
uertuntur BUDM conuertebantur 6 | post praedic. O || '* ut etiam uxorem
Ff ut uxorem Ὁ uxorem ei ut uxor corr Nm? etiam et uxorem U etiam
om E | uxoris O | prsenomine (in marg) libia 4 | libiam CDEFIL NO
QUf libyam n lisbiam X | 15. 13 agrippe prein& pro Agrippae praefecti...
Agrippinam ἢ || 13 coniuge FO | Agrippinam nomine n | agripinam CM
agripinnam Ó | conuersas L | ut a latere . . . auferrent om A sed in
marg add ui a coniugio se abstinerent | sese B ||'^ coniugum Z | auer-
terent C se auferrent () | hactenus codd ΚἈῸ collati sunt | '* domino 4B
DGfn Thil deo ex dun corr Nm? | etium ut » etiam om H || '* noluerunt
A FUf | " militiam suam D | nec ad palatium regis 4

sect. 11 1. 18 facta hinc M | populi C | seditiooàm murmurationem
cum DELIUn graec seditiosa murmuratione ABCFGHIMf Thil mur-
muratione eíiam Ν

9

130 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 11—14

Σίμων ζήλῳ χινούμενος διεγείρεται, xol ἤρξατο περὶ Πέτρου
πολλὰ λέγειν καχά, μάγον καὶ ἀπαταιῶνα λέγων αὐτὸν εἶναι.
ἐπίστευον δὲ αὐτῷ οἱ τὰ σημεῖα αὐτοῦ ϑαυμάζοντες" ἐποίει
γὰρ ὄφιν χαλκοῦν κινεῖν ἑαυτόν, καὶ λέϑους ἀνδριάντας γελᾶσαι

5 καὶ χινῆσαι αὐτούς, αὐτὸς δὲ τρέχειν ἑαυτὴν ἐποίεε αἰφνίδιον
ἐν τῷ ἀέρι διαφαίνεσϑαι.

12 Κατέναντι δὲ τούτων ὃ Πέτρος ἀσϑενοῖντας ἐθεράπευεν
λόγῳ, τυφλοὺς ἀναβλέπειν ἐττοίει τεροσευχόμενος, δαίμονας χελεύ-
σματι ἐφυγάδευεν, ἔσϑ᾽ Ore καὶ νεκροὺς ἤγειρεν, ἔλεγεν δὲ τερὸς τὸν

10 λαόν, ἵνα ἀπὸ τῆς τοῦ Σίμωνος ἀπάτης οὐ μόνον φύγωσιν, ἀλλὰ καὶ
δειγματίσωσιν αὐτόν, ὕπως μὴ φανῶσιν τῷ διαβόλῳ δουλεύοντες.

18 Καὶ οὕτως γέγονεν, ὥστε πάντας τοὺς εὐσεβεῖς ἄνδρας
βδελύττεσϑαι Σίμωνα τὸν μάγον καὶ ἀνόσιον αὐτὸν καταγγέλλειν"
οἱ δὲ τῷ Σέμωνι κολληϑέντες τὸν Πέτρον διεσχυρίζοντο μάγον,

15 Ψευδομαρτυροῦντες ὕσοι σὺν τῷ Σίμωνι τῷ μάγῳ ὑπῆρχον"
ὥστε τὸν λόγον xci ἐπὶ Νέρωνα ἐλϑεῖν τὸν Καίσαρα, καὶ
Σίμωνα τὸν μάγον εἰσαγαγεῖν πρὸς ἑαυτὸν προσέταξεν.

14 Ὁ δὲ εἰσελϑὼν ἔστη ἔμττροσϑεν αὐτοῦ, καὶ ἤρξατο aiq-

νιδίως μορφὰς ἐναλλάσσειν, ὥστε γενέσϑαι αὐτὸν ἐξαίφνης τταιδίον

! λίϑους CE corrige λιϑίνους cum reliquis | * post ἐποίει Tisch addere
iubet. xal | ἐφνίδιον E ||? post χατέναντι tovtov E. interpungit et d£ parti-
culam ante πέτρος habet. scripsi χατέναντι d£. cum reliquis codd

! symonem exitatus est zelum Ó | simon magus CM | zelo M in
zelo E coelum « | dicere de petro multa mala C multa mala dicere de
petro AH | multa om U | * magistrum PB | esse om M magam et
seductorem esse A4FLO/ | seductori ex seductorem corr N | credebant
enim illum 7 | uidebatur ez uidebat corr Nm* | nutem om Ὁ | ? hi
om AFLN (eras) Uf | qui om C | faciebant F | fac. autem GHn ΤΑ]
quod faceret N corr ex faciebat | enim eras N | serp. aeneum (eneum)
ABDFIL || * mouere se eras G om H Thil mouere (om se) 4BDN (sed
se eras) 1 moueri U moberi se C | et lapideas . . . monere se om per
homoeolel f | et lapideos canes latrare, statuas aereas BCDOM | sed
et lapid. 1 | lapideas corr er -des 44 | et ante aereas om BCDÓO |
mouere et ridere O | uidere ΤΑΙ | moueri EI (-beri) M | post moueri
add habitante in eas diabulo M ἢ " se in ras N | ipse autem &DMO se
autem ipsum //U | et ante subito om Vm! add m* | aera. DMO uolitare
pro uideri C uideri solebat 5

sect. 12 ].* curat E | caecos . . . orando om BDO | 1 doemonia 4/
(sic semper) iusso corr ex iussu G Thil | curabat M pellebat P | et interea
ipsos F | interea . . . suscitabat om M | * autem om Nm' (sed add m*)
dicebatque / | et ab eius F|* seductionem CDFO | figerent P | dase-
rerent (sic) || " diabulo MN diab. consentire uid. U | adsentire 5

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETBI ET PAVLI 11—14 131

Simon excitatus est in zelum, et coepit de Petro multa mala
dicere, dicens eum magum esse et seductorem. credebant autem
illi hi qui mirabantur signa eius. faciebat enim serpentem
aereum mouere 8e, et lapideas statuas et aereas ridere et mouere,
se ipsum autem currere et subito in aére uideri. :

12 Contra haec Petrus infirmos curabat uerbo, caecos
uidere faciebat orando, daemonia iussu fugabat, interea et ipsos
mortuos suscitabat. dicebat &utem ad populum, ut ab eius
seductione non solum fugerent, sed etiam detegerent eum, ne
uiderentur diabolo consentire.

13 Sieque factum est ut omnes religiosi uiri execrantes
Simonem magum, sceleratum eum adsererent; Simoni uero ad-
haerentes Petrum magum, quod ipsi erant eum Simone, falso
testimonio adfirmarent. qui sermo usque ad Neronem Caesarem
uenit; et Simonem magum ut ad se ingrederetur praecepit.

14 Qui ingressus coepit stare ante illum et subito mutare
effigies, ita ut fleret subito puer et posthaec senior, altera uero

sect. 18 l. !! sicque cum DEGHN (ex corr) n textu graeco sic ABC
FILMO Uf | est om M | omnes post uiri B | post uiri add ac feminae H
add petro communicantes É| execrarentur Δ᾽ ἢ} 12 et sceleratum CEFGM
OUn et eras N | sceleratorem H | eum om AH | adserentes M | post
adsererent add petrum uero (om M) in dei laudibus (laud. dei F laud.
domini f) praedicarent. e (et FM om f) contra (uero 0) omnes scelerati
et (om f) illusores (inl- Mf lusores F) et seductores et pessimi adhere-
bant (adhaererent BJDf adherentes C) simoni (mago quia B) (et O) petrum
uero (om CFOf) magum (adserentes F/) quod ipsi erant cum simone
(8imonem Of) (mago . .. B) dicerent (fatebantur M deum esse add Ff)
BCDFMOf | post adsererent werba simoni uero et magum erasa sunt
in N. superscriptum et adhaerentes petrum uerum dei apostolum illum
confirmarent. uerba sequentia quod ipsi erant . . . testimonio adsererent
deleta sunt || " quod ipsi erant cum Simone cum AE (sed om cum Sim.)
IKLQUn om GH T hil | *^ adfirmarent cum AILU affirmabant Q assererent
G Nm!n Thil dicerent EH praedicabant K | hactenus codd EO collati sunt |
cesarem neronem L neronem om M | * peruenit GHM | post peruenit
add haec agebantur eo tempore quo sacrilegus nero iudaeorum bello
adflictam romani exercitus ualidum manum cognouit. unde indignatus
aduersus christianos insurrexit, ut ei debitus finis adpropinquaret M |
magum ad se ingredere €

sect. 14 1. !6 festinanter ingressus H | illum cum G graec Thil coram
illo H neronem ABCDILMUf nerone F neronem caesarem Xn | subito
prius om M | " effgias G Til effigiem FHUf | et subito fieri U | subito
fieret CH | posthoc M

9*

10

15

132 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 14—16

καὶ μετ᾽ ὀλίγον γέροντα, ἄλλοτε δὲ νεανίσκον" ἐνηλλάττετο ydQ τῇ,
τε ὄψει xal τῇ ἡλικίᾳ διαφόρους μορφὰς καὶ ἐβάκχευεν ὑπουργὸν
ἔχων τὸν διάβολον. ὅπερ ϑεωρῶν ὃ Νέρων καὶ καταπλαγεὶς
(óc υἱὸν τοῦ ϑεοῦ ὑπελάμβανεν. ὃ δὲ ἀπόστολος Πέτρος ἔλεγεν

5 Ψεύστην τοῦτον xal μάγον, αἰσχρόν τε καὶ ἀνόσιον καὶ ἀποστάτην,
καὶ ἐν πᾶσι τῇ τοῦ ϑεοῦ βουλῇ ἐναντίον, καὶ μηδὲν λείπειν ἔτι,
εἰ μὴ ἵνα τῇ κελεύσει τοῦ ϑεοῦ φανερωθεῖσα ἡ ἀνομία αὐτοῦ
τοῖς πᾶσι κατάδηλος γένηται.

16 Τότε εἰσελϑὼν πρὸς Νέρωνα εἶπεν" "4xovoov, ἀγαϑὲ

10 βασιλεῦ. ἐγώ εἰμι ὁ υἱὸς τοῦ ϑεοῦ ὃ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ xaraflac.
ἕως ἄρτι Πέτρου μόνον τοῦ λέγοντος ἑαυτὸν ἀπόστολον ἠνεχόμην"
νυνὶ δ᾽ ἐδιπλασίασε τὸ κακόν. Παῦλος γὰρ καὶ αὐτὸς τὰ αὐτὰ
διδάσκει, καὶ τὰ ἐναντία μου φρονῶν ὁμοῦ σὺν αὐτῷ λέγεται
κηρύττειν. περὶ ὧν ἐὰν μὴ βουλεύσει τοῦ ὀλέϑρου, εὔδηλον ὅτι

15 ἡ βασιλεία σου οὐ δύναται σταϑῆναι.

16 Τότε Νέρων μερέμνης πλησϑεὶς σπουδαίως αὐτοὺς ἐκέ-
λευσεν πρὸς ἑαυτὸν ἀγαγεῖν. τῇ δὲ ἑξῆς ἡμέρᾳ εἰσελϑόντων
πρὸς Νέρωνα Σίμωνος τοῦ μάγου, Πέτρου vt καὶ Παύλου τῶν
τοῦ Χριστοῦ ἀποστόλων Ó Σίμων εἶπεν" Οὗτοι οἱ μαϑηταὶ τοῦ

90 Ναζωραίου οὐ πάνυ χαλῶς ἔχει ἵνα ὦσιν ἐκ τοῦ λαοῦ τῶν Ἰου-

* πάση É cum plerisque πᾶσι restituit Tisch

! adulescentior 7 adolescentis B | itaque sexu C | et ante aetate
add D FIf Thil | et ante per om U | per om H || * ministerium n nimis U |
h

baccabatur ΗΠ dibacabatur D peragebat mn uagabatur U iactabatur f |
hactenus cod I collatus est | post bachab. add M: quod uidentes populi
uidebatur illis ueritas propter falsitatem | ipse uideret M | uidisset P ||
3 hunc esse uere D | uerum BHU uero F | esse om C | dei hunc esse P |
filium dei N | existimabat C | post aestimnbat multa ex Pseudo-Hegesippo
inserit M: Erant tunc tempore romse ut superius dixi sancti apostoli
petrus et paulus doctores christianorum sublimes operibus, clari magi-
sterio qui uirtute suorum operum iam etiam neronem sibi aduersum
fecerant, captum eimonis magi delenentis qui sibi animum eius concilia-
uerat. cui adiumentum uictoriae subiectionem gentium uitae longeuitatem
saluti custodiam feralibus artibus pollicebatur. atque ille credebat qui
uim rerum nesciret examinare. denique summum eum tenebat amicitiae
locum, quando quidem etiam praesolem salutis suae uitaeque custodem
arbitrabatur. sed ubi petrus eius uanitates flagitiaque detexit species
illum rerum mentiri non solitum aliquid aut facere demonstrauit, ludibrio
simon habitus digno consumebatur merore. docebat uero eum petrus etc. |
apostolus uero .4 apostolus om GH || 4 docebat F(M)NUf | esse furem Ff
uere pro furem esse .4 furem om U fore pro esse U esse om CDLM |

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 14—16 133

hora adolescentior. mutabatur sexu, aetate, et per multas
figuras diaboli ministerio baehabatur. quod cum uideret Nero,
uere hune esse dei filium aestimabat. Petrus uero apostolus
dicebat hune furem esse, mendacem, magum, turpem, sceleratum,
apostatieum, et in omnibus quae sunt dei praecepta aduersarium
ueritatis, nihilque superesse nisi ut iussu dei eius iniquitas
manifestata omnibus panderetur.

15 Tune ingressus ad Neronem Simon dixit: Audi me,
bone imperator. ego sum filius dei, qui de caelo descendi.
usque modo Petrum qui se dicit apostolum solum patiebar;
nune ergo geminatum est malum, Paulus denique qui et ipse
eadem docet et contra me sentit, simul dieitur eum eo prae-
dicare. quos constat quia nisi de interitu eorum cogitaueris,
regnum tuum stare non poterit.

16 Tune Nero sollicitudine eumulatus festinanter ad se
eos iussit adduci. alia autem die eum introissent ad Neronem
Simon magus et apostoli Christi Petrus et Paulus, Simon dixit:
Hi sunt discipuli illius Nazareni, quibus iam non est tam bene,

et mendacem m mendacem om P | δ apostaticum om / apostatam DF |
quae dei sunt 4H | quae sunt om n | praecepta cum GHLN praeceptis n
om BCDFMUYf | contemptibilem et aduersarium n | dei ueritatis aduers,
C | aduersarium et inimicum Vm? (sed adu. ueritatis m") | aduersantium
D |* nihilque ei n | ut om BCNm' (sed add m*) | dei iussu 4 || * manif.
omnibus om P | manifesta om .4m' manifeste 4m*

sect. 15 1.* pro qua re grauiter indignatus simon ingreditur ad
neronem dixitque M | simon magus DCHN ΤΊ | me om D || * bone in ras
INm* | dei filius D | qui ... descendi om B | de caelo ueni CDM Na || "9 modum
solum U | qui se dicit apostolum om U | solum om A FNm! (sed suppl m?) f
(hoc loco om etiam U) | patiebatur F || " nunc autem ἢ T'Àil | geminum ἢ |
quia 4m* Nm? super lin | paulus eadem docet JV (in rasura) || '* et ante contra
om CU | non mecum pro contra me V (in ras) | see pro me Ὁ | contra me
docet et contra me sentit D | et pro simul C simulque U simul dicitur
om AN (sed uidetur erasum) | dicetur M | et cum eo praedicat N (in ras;
f wit praedicare) | quos non tetigi (περὶ ὧν) quo L N(in ras) Un item superscr
unde PB quod f| constat quia om || '^ non poterit stare 4 "

sect. 16 1. '^ uero pro Nero (ἡ uero sollicitudine nero H | cumul.
sollic, .4 | instigatus F/ commotus L | petrum et paulum accersiri prae-
cepit pro festinanter . . . adduci JM | ad se eos festinanter 1) | eos ad
se CFH | iussit induci Η | add. iuss. F|| "^ alio AFZUf | alin uero M |
post die add eo tempore B || " ad simon alterum add magus CNm* (super-
scriptum) | '* Nazarei JVm* (ex nazorei corr) n | de quibus L | iam cum
GH Nn non est iam 4 iam om BCDFLMUYf | non sit M | tam om AN

15

ὃ

10

15

20

134 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 16—19

δαίων. Νέρων εἶπεν" Tí ἐστι Ναζαρηνύς; Σίμων elvev- Πόλις
ἐστὶν Ἰούδα ὕτις ὑμῖν ἐναντία ἐγένετο ἀεί, Ναζαρὲτ λεγομένη"
6 οὖν διδάσχαλος αὐτῶν ἐξ αὐτῆς γέγονεν.

11 Νέρων εἶπεν' Ὁ ϑεὺς τεάντα ἄνϑρωττον παραινεῖ ἀγαττᾶν"
σὺ οὖν διὰ rl αὐτοὺς διώχεις; Σίμων elzev: Τούτων τῶν ἀνϑρώ-
πων τὸ γένος, οἵτινες διέστρεψαν ὕλην τὴν Ἰουδαίαν τοῦ μὴ
σειστεύειν μοι. Νέρων ἔφη πρὸς τὸν Πέτρον' Διὰ τί οὕτως
ἀπειϑεῖς ἐστε xal τὸ γένος ὑμῶν; Τότε ὃ Πέτρος τῷ Σίμωνι
ἔφη: Πᾶσι δι᾽ ἐπιϑέσεως ἠδυνήϑης, ἐμοὶ δὲ οὐδέσπτοτε" xai αὐτοὺς
δὲ τοὺς ἐξαπατηϑέντας δι᾽ ἐμοῦ ὃ ϑεὸς ix τῆς ἰδίας πλάνης
ἀνεχαλέσατο. xal Ort ἐπειράσϑης μὴ δυνηϑῆναι ἐμοῦ ττεριγενέ-
σϑαι, ϑαυμάζω ποίῳ χρώματι ἑαυτὸν ἐνώττιον τοῦ βασιλέως
χαταλαζονεύει, καὶ ὑπτολαμβάνεις, ὕτι διὰ τῆς μαγιχῆς σου τέχνης
τοὺς τοῦ Χριστοῖ ὑπερνιχήσεις μαϑητάς.

18 Νέρων εἶπεν: Τίς ἐστι Χριστός; Πέτρος εἶπεν" "Ov
ἑαυτὸν οὗτος ὃ Σίμων ὃ μάγος διισχυρίζεται- οὗτος δὲ ἄνϑρω-
πὸς πονηρύτατος, καὶ τὰ ἔργα αὐτοῦ διαβολικά, εἰ δὲ ᾿ϑέλεις
γνῶναι, ἀγαϑὲ βασιλεῦ, τὰ πραχϑέντα ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ περὶ τοῦ
Χριστοῦ, λάβε τὰ γράμματα Ποντίου Πυλάτου τὰ πρὸς Κλαύδιον
πεμιϑέντα, καὶ οὕτως γινώσκεις πάντα, ὃ δὲ Νέρων ἐχέλευσεν
αὐτὰ ἀχϑῆναι. περιεῖχον δὲ οὕτως.

19 Ἐπιστολὴ Πυλάτου πρὸς Κλαύδιον. Πόντιος Πυλάτος

! Ναζαρηνός hoc loco εἰσι E wt reliqui codd ἢ" χαὶ emendauit
H Usener χατά E

' quis C | est ille naz. n | nazarenus JL» (sed -aenus) nazoreus
Ullm* (nazareus m?) Im! (sed nazareus 7?) | * respondit n | in iudaen om
N | aduersus MU | nos LMn |? et haec Nm* | nazaret CDLU nazareht H !
et ex CDH | ea n | ex ipsa enim Am? et ex ipsa f | magister eorum fuit D

sect. 17 1.* omnes F | ad se uenire monet Z | monet etíam N sed
super lineam amat m* diligit et amat (om monet) D. fortasse ewn M Bon-
neto scribendum monet diligi | ^ odio pers. D | istud hom. est genus
cum Ff ist. est hom. gen. LU horum est enim genus CM est enim
hominum genus GHN ΤΑΙ hominum est enim genus B hominum est
genus J/|* post iudeam rasura duorum uerborum G | quod ,.. peruertit
PUR H |" nero dixit ad petrum CZ | nero autem n | quare tam

. πὰ Simonem ait om F | quare tam om BD N | uos uel genus nestrum
cum .ACDn uos et genus uestrum Vm? (uos et ín ras) uos om M uel uos
ut genus uestrum L uel uos uel g. u. U ut g. u. Bf contra g. u. GH ΤΑ |
* tunc sanctus petrus U ut saepe | ait ad simonem A | dixit U | omnes -
(in ras; fuit omnibus) Jm? punire Ν᾽ | omnes enim decipere potuisti me

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 16—19 135

ut sint de plebe Iudaeorum. Nero dixit: Quid est Nazareus?
Simon dixit: Est ciuitas in Iudaea, quae semper aduersum uos
fecit; haec Nazareth dicitur: ex ipsa fuit magister eorum.

17 Nero dixit: Deus omnem hominem monet et diligit;
tu quare eos persequeris? Simon dixit: Istud hominum est 5
genus, qui totam ludaeam peruerterunt, ne mihi crederent.
Nero ad Petrum ait: Quare tam perfidi estis uos uel genus
uestrum? "Tune Petrus ad Simonem ait: Omnibus inponere
potuisti, mihi autem numquam; ipsos autem quos deceperas,
per me deus de suo errore reuocauit. et cum expertum tibi 10
sit, quod me superare non possis, miror qua fronte in conspectu
regis te iactes, ut putes per artem tuam magicam Christi dis-
eipulos superare.

18 Nero dixit: Quid est Christus? Petrus dixit: Hic est,
quem hie Simon magus se esse adfirmat; hic autem est homo 15
nequissimus et opera eius diaboliea. si autem uis scire, bone
imperator, quae gesta sunt in Iudaea de Christo, accipe litteras
Pontii Pilati missas ad Claudium, et ita cognoscis omnia.
Nero autem iussit eas accipi et in suo conspectu recitari.
Exemplar epistolae. 20

19 Pontius Pilatus Claudio suo salutem. nuper aecidit

autem 4 | omnibus inpune uincere 2 ||? potes M | simon post potuisti
add GH Nn Thil | me autem (in ras; fuit mihi) Nm? | post numquam add
omnibus inposuisti: soli» discipulis christi inponere non potuisti M [| '? tuo
CFMf illorum L | uocauit DM | et cum expertum .... possis om 4|
expertim D experto N expertum ez experto corr G exp. uel certum n ||
!1 guperari PF | unde miror 4 | miror te € || 12 iactes post fronte (om
te) U | iactas DL | ut putes om FUf | et putes N et putas CDLn ut per
artem tuam mag. putas .4|| " posse superare n

gect. 18 ]. * quis CHUf qui M | sanctus petrus U | petrus respondit
CL | ille est M ille est Christus qui (est add f) pro redemtione mundi
crucifixus quem hic (haec F) simon magus Ff || 35 hic ante simon om D |
se esse mentitur qui crucifixus est M | homo nequissimus est ἢ U || '* dia-
bolica sunt Gn Thil | bone om FUf deleuit N ἢ " de isto BCGHNU |
mitte et accipe Ff'|| '* ἃ pontio pilato U | ἃ pro ad D | claudium cae-
sarem Ff tyberium Un | cognosces BCFLNm*Ufn sic agnoscis H || ? nero
autem ut haec omnia (om f) audiuit Ff | autem ἢ. l. om U | eas cum BL
NUfn graec eam FM om ACDGH Thil | eas nutem acc. U | exhiberi M |
in consp. suo ÜU | recitare G | legi U | * exemplar epistolae cum GHn
Thil exemplar ep. haec est D exemplum ep. hoc modo L erat autem
textus scripturae in hunc modum Ff epistola pontii pilati ad claudium
M plane om ABCNU |

sect. 19 1. *! pontio F | claud. domino C suo ow FUf

136 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 19—21

Κλαυδίῳ χαίρειν. Ἔναγχος συνέβη ose αὐτὸς ἐγύμνασα" oi γὰρ
Ἰουδαῖοι διὰ φϑόνον ἑαυτοὺς τὲ καὶ τοὺς μετέπειτα ἰδίαις δειναῖς
χρίσεσιν ἐτιμωρήσαντο. ἃ μέλλει ἀπτήγγελκαν αὐτοῖς οἱ πατέρες
αὐτῶν, ὕτι πέμψει αὐτοῖς ὃ ϑεὸς αὐτῶν ἐξ οὐρανοῦ ἅγιον αὐτοῦ,

b ὕστις εἰχύτως βασιλεὺς αὐτῶν ÀeyOT, καὶ τοῦτον ΩΣ
διὰ τεαρϑένου ἐπεὶ τὴν γῆν ἀποστεῖλαι" οὗτος τοίνυν ἐμοῦ ἦγε-
μόνος ὄντος τῆς Ἰουδαίας ἦλϑεν ὃ ϑεὸς τῶν Ἰουδαίων.

90 Καὶ εἶδον αὐτὸν τυφλοὺς φωταγωγοῦντα, λεπεροὺς χαϑα-
ρίζοντα, παραλυτιχοὺς ϑεραπεύοντα, δαίμονας ἀπὸ τῶν ἀνθϑρώ-

10 πων φυγαδείοντα, νεχροὺς ἐγείροντα, ἀνέμοις ἐπιτιμῶντα, ἐπὶ
κυμάτων τῆς ϑαλάσσης ξηροῖς ποσὶ βαδίζοντα, καὶ πολλὰ ἕτερα
ποιοῖντα θαυμάσια, χαὶ πάντα τὸν τῶν Ἰουδαίων λαὸν υἱὸν
αὐτὸν τοῦ ϑεοῦ λέγοντα. φϑόνῳ οὖν οἱ ἀρχιερεῖς χατ᾽ αὐτοῖ
χινούμενοι κρατήσαντες ἐμοὶ αὐτὸν πταρέδωχαν. καὶ ἄλλα ἀντὶ

15 ἄλλων ψευσάμενοι ἔλεγον μάγον αὐτὸν εἶναι χαὶ ἐναντία τοῖ
vóuov αὐτὸν πράττειν.

9] Ἐγὼ πιστεύσας ταῦτα οὕτως ἔχειν, μεμαστιγωμένον
παρέδωχα αὐτὸν τῇ βουλῇ αὐτῶν" οἱ δὲ ἐσταύρωσαν αὐτόν, καὶ
ταφέντα φύλακας κατέστησαν ἐπ᾿ αὐτόν. αὐτὸς δὲ τῶν στρατιω-

90 τῶν μου φυλασσόντων τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀνέστη. ii τοσοῦτον δὲ
ἐξεχαύϑη ἡ τῶν Ἰουδαίων πονηρία, ὥστε δοῦναι ἀργύρια τοῖς
στρατιώταις λέγοντες" Εἴπατε ὕτε οἱ μαϑηταὶ αὐτοῦ ἐλϑόντες
διὰ τῆς νυχτὸς ἔχλειναν τὸ σῶμα αὐτοῦ. ἀλλὰ λαβόντες τὰ
ἀργύρια σιωπῆσαι τὸ γεγονὸς οὐχ ἠδυνήϑησαν: κἀκεῖνον γὰρ

! aid ἔναγχος in marg adscriptum habet E νεωστὶ, ἄρτι, νῦν || "" ταφέντα
EI non tentaui | ** expectes λέγοντας, sed λέγοντες codd omnes

' ut quod 8 et quod 4CDFGHNUn ΤΑΙ omisi et cum LM graec |
se 8. post. per inuidiam U | * iesum | ante crudeli Ff | damnatione δ᾽
dampnatione AU | puniuisse (5H Thil | promissum &uum /' | habent M |
Ὁ eorum alterum om CF | * filium suum Hf | hie 4 || 5 promisit € | missurus
AC | terram. U

sect. 20 l.* is itaque , .. Iudaea om L | usque pro is itaque δ
(ín ras) | iste 4.FUf istum BD ipsum € | qui cum uenisset me praeside M |
namque pro itaque U | iudaeam CD | Hebraeorum om H | et Hebrae-
orum n | Hebr. deus cum ABCDFMNU om Hf Hebr. igitur deus Zn deus
om (Σ ΤῊ ἢ 1 cum uenisset om hoc loco M | uenisset scripsi cum F(M)UF
consentiente Thil misisset BCD esset AG(t in ras) HL N(in ras)n | illic
esset n | et uidissent,., inluminasse om J | eum uidissent // | audissent
Gf Thil | inluminare .4 | * mundasset ... curasset ... fugasset . . . susci-
tasset ,., imperasset . , . ambulasset ... fecisset D | ab hominibus om .F
ab omnibus B Nm! (sed m* corr ominibus) | effugasse H | * mortuos etiam
BDGHLMNn ΤῊ mortuos autem U mort. nuctoritate f omisi etium cum

PASSIO SANCTORYM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI]9-27 137

quod ipse probaui, Iudaeos per inuidiam se suosque posterog
erudeli condempnatione punisse. denique eum promissum habe-
rent patres eorum quod illis deus eorum mitteret de caelo
sanetum suum, qui eorum rex merito dieeretur, et hune se
promiserit per uirginem missurum ad terras, 5

20 is itaque me praeside in Iudaea Hebraeorum deus
eum uenisset, et uidissent eum caecos inluminasse, leprosos
mundasse, paralyticos eurasse, daemones ab hominibus fugasse,
mortuos suscitasse, imperasse uentis, ambulasse siecis pedibus
super undas maris et multa alia mirabilia fecisse: eum omnis 10
populus Iudaeorum dei filium hune esse dicerent, inuidia eontra
eum ducti sunt prineipes sacerdotum et tenuerunt eum et mihi
tradiderunt, et alia pro aliis mihi de eo mentientes dixerunt,
istum magum esse et contra legem eorum agere.

2] Ego autem eredidi ita esse et flagellatum tradidi illum 15
arbitrio eorum. illi autem crueifixerunt eum et sepulto custodes
adhibuerunt. ille autem militibus meis custodientibus die tertio
resurrexit. in tantum autem exarsit nequitia Iudaeorum, ut
darent pecuniam eis dieentes: Dieite quia discipuli eius eorpus
ipsius rapuerunt. Sed eum accepissent pecuniam, quid faetum 90
fuerit tacere non potuerunt. nam et illum resurrexisse testati

ACF graec | post suscitasse add aquas in uino mutasse M | imperantem
A | '* per undas AU super aquas MF | maris om CL | hunc cum Ff et
cum L cumque Cn | omnibus populis U | ** hunc dei filium n | illum
ABLM eum JD se U om CFf | esse om C | diceret ABL | inuidia...
ducti cum GHn graec inuidiam A4BJDMNUf | 13 eos D | passi 4BCDFM
NUf | ducti...tenuerunt eum om L|et mihi tradiderunt om AU | missi
pro mihi D | alia multa n | pro alia ΠΗ pro aliis multa Ff | mihi
om C | de eo mihi f | de eo om DN | mentientes de eo C || " asserentes
istum If | eum HLM | et om Nm! add m* | eorum om C

sect, 21 1. 15 ita credidi C | eum ἢ || * uoluntati 7| illi autem .. .
adhibuerunt om per homoeot B | et sepulto ...ille autem om F | sepulto
eo AL sep. ei n | " ille uero Cn | suis F | custodibus P | tertia ABC
DH Nm* (fuit tertio) f | diae D || '5 post haec autem in tantum 4H | sur-
rexit DM | inuidia pro nequitia GH.Nn Thil | eorum GH Nn item sed
superscr iudeorum Z | '* peccuniam € (sic semper) pecunias 4 | militi-
bus meis pro eis M | et dicerent BCDM | post disc. eius add nobis dor-
mientibus H nocte nobis dormientibus M | corpus eius AU corp. illius € |
30 nocte rapuerunt 4 | sed (et f) custodes cum Ff | quod ... fuerat 4C
HNm?* (fuit quid . . . fuerit) U | ** potuerant » | et om JD | surrexisse
CDFMf

138 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 21—24

ἀναστάντα μεμαρτύρηται ἑωραχέναι ab τεαρὰ Ἰουδαίων ἀργύρια
εἰληφέναι. ταῦτα διὰ τοῦτο ἀνήγαγον, ἵνα μή τις ἄλλως ψεύ-
σήται, χαὶ ὑπολαβὼν πιστεύσῃ ταῖς τῶν Ἰουδαίων ψευδολογίαις.
29 ᾿ἠναγνωσθείσης δὲ τῆς ἐπιστολῆς Νέρων εἶπεν: Εἰπέ
ὃ μοι, Πέτρε, οὕτως δι αὐτοῦ ἐπράχϑη πάντα; Πέτρος i"
Οὕτως, δέομαι, ἀγαϑὲ βασιλεῦ. ὁ γὰρ Σίμων οὗτος πλήρης
ἱνεύδους xal ἀπάτης. ἐν δὲ Χριστῷ πᾶσα ἡ ἄκρα νίχη διὰ τοῦ
ϑεοῦ καὶ διὰ τοῦ ἀνθρώπου, οὗ ἀνέλαβεν ἡ δόξα ἐκείνη ἀχατά-
ληπτος, 1 ἥτις δι᾽ ἀνθρώπου τοῖς ἀνθρώποις συνελϑεῖν κατηξίωσεν.
10 εἰς τοῦτον δὲ τὸν Σίμωνα δύο οὐσίαι εἰσίν, ἀνθρώπου καὶ δια-
βόλου, ὃς δι ἀνθρώπου τοὺς ἀνθριπους ἐπιχειρεῖ ἐμποδίζειν.

93 Σίμων εἶπεν" θαυμάζω, ἀγαϑὲ βασιλεῦ, τύχης τινός 406»
τοῦτον λογίσασθαι, ἄνϑρωττον ἀπαίδευτον, ἁλιέα πτωχότατον,
x«i οὔτε ἐν λόγῳ οὔτε εἰς γένος μετέχοντα ἐξουσίας. ἀλλ᾽ ἵνα

15 μὴ ἐπὶ πολὺ ἐχϑρὸν ἀνέξομαι τοῦτον, ἄρτι προστάξομαι τοῖς
ἀγγέλοις μου, ὕπως ἐλϑύντες ἐκδιχήσουσί μὲ ἀπ᾿ αὐτοῦ. Πέτρος
εἶπεν" Οὐ φοβοῦμαι τοὺς ἀγγέλους σου" ἐχεῖνοι δὲ μᾶλλον ἐμὲ
φοβηϑήσονται ἐν τῇ δυνάμει xal σεετεοιϑήσει τοῦ κυρίου μου
Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὃν ἑαυτὸν χαταιυεύδει,

20 94 Νέρων εἶπεν. Οὐ φοβῇ τὸν Σίμωνα, τὸν τὴν αὐτοῦ

1 foriasse μεμαρτύρηνται nisi malis μεμαρτύρηται ἕωρ, αὐτοὺς || "3 σε
auldidit H Usener

! et se uidisse /V;* | ad iudaeos D | pecunias P se pecuniam U |
accipisse M | dicebant post accepisse add H |? seribsi C digessi JV (im ras)
ingressi FHm* (sed ingessi m*) | ne quis aliquis € | existimes cum G ΤΑ
aestimes F estimes AL aestimet BDMf extimet C ne existimet H extremis
N (censet add m*) ad extremum (om et) n | credendo Ff credentibus m |
mendatia P

sect. 22 1. * completa esset // | epistola om BCD | dixit nero .F
post dixit add ad petrum ἢ | * si ita BHL | omnia ita per illum JD ita
omnia p.i. m |super illum Η | gesta sunt omnia F | peracta pro gesta H |
petrus ait om D | dixit CHNUn | ita nam hic mentitur se esse M | ita
enim L | enim post non JYm* | * fallor BFG | sic enim est om AFUf |
bone imperator om U bone deleuit N | post imperator add M haee: ac si
duo fratres gemini qui una quidem die uno utero procreati sint, unus
(l. unos) antem mores non habeant. nero dixit: dicis quidem rem sapien-
tem. nam hic illi omnia similia fecit. tu autem me solummodo uerbis
allectas, petrus dixit: nudi me bone imperator | hic autem » | plenus
est n ||? circumdatus est L | ut om D | putat DG | ante ut super lin in
tantum praem Nm* | putet (Nm? (putat m?) | qui putet » | ut putet se
om M|qui homo est cum ALN quia ἢ. est BCGHU Thil cum homo sit

PASSIO SANOTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI2I—24 150

sunt se uidisse, et a Iudaeis peeuniam accepisse. haee ideo
ingessi ne quis aliter mentiatur, et existimes eredendum men-
daciis Iudaeorum.

22 Cumque perleeta fuisset epistola, Nero dixit: Dic mihi,
Petre, ita per illum omnia gesta sunt? Petrus ait: Ita, non te 5
fallo; sie enim est, bone imperator. hie Simon plenus men-
daciis et fallaeiis cireumdatus, ut putet se qui homo est, etiam
hoe esse quod deus est. in Christo enim est omnis summa
uictoria per deum et hominem, quem adsumpsit illa maiestas
ineonprehensibilis, quae per hominem hominibus dignata est 10
subuenire. in isto autem Simone sunt duae substantiae, hominis
et diaboli, qui per hominem conatur hominibus inpedire.

23 Simon dixit: Miror te, bone imperator, hune te alicuius
momenti existimare, hominem inperitum, piscatorem, mendacis-
simum, et nec in uerbo nec in genere nee in aliqua praeditum 15
potestate. sed ne diutius hune patiar inimieum, modo prae-
cipiam angelis meis, ut ueniant et uindieent me de isto. Petrus
dixit: Non timeo angelos tuos, illi autem me poterunt timere
in uirtute et eonfidentia Iesu Christi domini mei, quem te esse
mentiris. 90

24 Nero dixit: Non times, Petre, Simonem qui diuinitatem

Dn cum homo sit pessimus Ff cum sit miserabilis homo JM | hoc etiam U
etiam om L||* se esse putat M esse uelle C| in christo enim sunt duae
substantine (subst. duae ΕἾ duae naturae B duae om ἢ) dei et hominis.
hominis itaque (h.i. om C) quem adsumpsit (ass-) illa maiestas BCDF
Mf|* dominum & | "^ quem F qui € per quem D | per hominem . ..
diaboli qui om per homoeot IH | hominem om D | omnibus € | dignatus
BCFn | " nam et in isto M | Simone cum 4 FLNUf/n om BCDGHM Thil |
sunt quidem DM | substantiae om B | * hominibus conatur 4/) omnibus
conatur C homines n

sect. 29 1. V inde a uerbis miror te — sect. 27 p. 143, "" caninos habere
textus impressus. Pseudo- Abdiae (apud Fabricium p. 433, 95 — p. 435, 18)
ad uerba narrationem Marcelli reddit. sed desunt haec in optimis Abdiae
codicibus. ad textum. nostrum emendandum nihil faciunt | simon magus
Nm*U | dixit ad imperatorem U | imperator bone 45BJDU bone om Ff |
hunc esse U| hune a te alie. mom, spacio audiri (corr δα exaudire) hom.
HH | te om LU te tulem (sic) C | V aestimare Af estimare FU extimare
C| * et om FU | nec in genere utilem C | nec in tertio loco om U in
teriium om C | '* hune om L | " post isto add εἰ tantus est liberet se
üb eis M | 15 possunt ἢ | poterunt me P FLUf || 19 per uirtutem U | in
confidentia » | huius christi Nn lesu om GH(Nn) Thil dom, mei lesu
Christi CU | te om ff

sect. 24 l. * nero autem .í | Simonem Petre 6n Petre o ABC
DLMNU

140 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 24—28

ϑεύτητα τιράγμασι βεβαιοῦντα; Πέτρος timev: Ἔν ἐκείνῳ ἢ
ϑεότης, ὃς τὰ ἄδηλα ἐρευνᾷ τῆς χαρδίας. νῦν οὖν εἰπάτω μοι
τί διαλογίζομαι ἢ τί ποιῶ" ὅντινα λογισμόν μου πρὸ τοῦ ψεύ-
σασϑαι τοῦτον τοῖς σοῖς ἐμφανίζω ὠσίν, ἵνα μὴ τολμήσει ψεύ-

5 σασϑαι ὃ διαλογίζομαι. Νέρων εἶπεν: Προσελϑὼν ὧδε εἶπεέ

10

uot τί διαλογίζει. Πέτρος εἶπεν." Κέλευσον ἐνεχϑῆναι ἄρτον
χρίϑινον χαὶ λάϑρα δοϑῆναί μοι. ὡς δὲ ἐχέλευσεν ἐνεχϑῆναι
xci λάϑρα τῷ Πέτρῳ δοθῆναι, εἶπεν ὃ Πέτρος" Εἰπάτω νῦν
Σίμων τί τὸ διαλογισϑὲν ἢ τὶ τὸ λεχϑὲν rv τί τὸ γεγονός.

95 Νέρων εἶττεν. Θέλεις οὖν ἵνα ττιστεύσω, Ort Σίμων
ταῦτα ἀγνοεῖ, ὃς καὶ νεκρὸν ἤγειρεν καὶ ἑαυτὸν ἀποκειφαλισϑέντα
τῇ τρίτῃ vuéoe πιαρέστησεν, καὶ ὃ ἐὰν εἴπῃ τεοιῆσαι ἐποίησεν:
Πέτρος εἶπεν" ᾿1λλ᾽ ἐπὶ ἐμοῦ οὐκ ἐποίησεν. Νέρων εἶπεν. 427
ἐπὶ ἐμοῦ ἐποίησε ταῦτα πάντα" xol γὰρ ἀγγέλοις ἐκέλευσε τπερὸς

15 ἑαυτὸν ἐλϑεῖν, xai ἤλϑον. Πέτρος εἶπεν" Εἰ τὸ μέγιστον ἐποί-

σεν, διὰ τί τὸ ἐλάχιστον οὐ ποιεῖ; εἰπάτω τί ἐνεϑθυμήϑην καὶ
τί πεποίηχα. Νέρων εἶπεν" Ἐγὼ μεταξὺ ὑμῶν οὐ συνεπίσταμαι
ἐμαυτόν. Σίμων εἶπεν. «Εἰπάτω Πέτρος τί διαλογίζομαι ἢ τί
ποιῶ. Πέτρος εἶπεν") Τί ἐνθυμεῖται Σίμων, ἐμαυτὸν ἐπίστασϑαι

20 διδάξω ἐν τῷ ποιῆσαί μὲ ὕπερ διαλογίζεται.

96 Σίμων εἶπεν" Τοῦτο γίνωσκε, ἀγαϑὲ βασιλεῦ, Ort τοὺς
διαλογισμοὺς τῶν ἀνθρώπων οὐδεὶς ἐπίσταται, εἰ μὴ εἷς ὃ ϑεός.

" εἰπάτω... Πέτρος εἶπεν desunt in E propter homoeot. uerba ex
lat interpr. suppleuit. Tisch | '* év9vust EK ἐνθυμεῖται correxit Tisch

! ἃ rebus δ᾽ | rebus omnibus / | respondit C | si diuinitas GL. ΝῊ
Thil | in eo om M | non est δ᾽ | quae 4G (ex corr) LMNm?* | quem rimatur
cordis 7 | * non rimatur C | arcana rimatur » | archana .48 DFHLNU |
post archana «dd si ergo diuinitas est in isto Ff | nunc mihi cum BCF
MN/n mihi nuoc 4DGHLU Thil | cogitem Zn ||? faciam n facturus sum
M | meam teneam AM | tibi pro hic » | * auribus tuis P insin. tuis aur. 4 |
in quibus non audeo pro ut non audeat U|eaudiat F| mentire F/ | quid
Ffn cogitem n | * accede huc et om Ff | cogito F cogites Un | quid
cogitas... iube mihi om L| post quid cogitas add M: simon dixit bone
imperator hic mentitur, ceterum cogitationes hominum nemo nouit nisi
unus deus. petrus dixit in breue tibi ostendam. simon dixit fac quod
dicebas, et seorsum petrus neroni dixit iube ete, | respondit C | * panem
ord. adferri MN Til pan. ord. afferre (277 (afferri m?) | ordiaceum JV
ordeacium CFGH ordiacium JM ordiatium .4 ordeatium P ordaceum f
hordeaceum x | adferre CNm? (sed corr m?) | oceultum 7 occulti M | dare
BM|iussum hoc U hic iussus L|? fuerat P | post fuisset add impletum
H | occulte , . . Petro om Hn occulte om f | praecepit an!e adferri € |
adferri et om 6&6 NU Thil | dari corr ex dare 6 | post Petro add accepto

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI24—96 — 141

suam rebus adfirmat? Petrus dixit: Diuinitas in eo est qui
eordis rimatur arcana. dicat nune mihi quid cogito uel quid
facio. quam cogitationem meam, antequam hic mentiatur, prius
tuis auribus insinuo, ut non audeat mentiri quae cogito. Nero
dixit: Accede hue, et dic mihi quid cogitas. Petrus dixit: Iube 5
mihi adferri panem ordeaceum et occulte dari. Cumque hoc
iussum fuisset occulte adferri et dari Petro, Petrus dixit: Dicat
nunc Simon, quid cogitatum, quid dictum, quidue sit factum.

25 Nero dixit: Vis ergo ut eredam quia haec Simon
ignorat, qui et mortuum suscitauit et se ipsum decollatum post 10
diem tertium repraesentauit, et quicquid dixit ut faceret, fecit?
Petrus dixit: Sed coram me non fecit. Nero dixit: Sed me
adstante haec omnia fecit; nam et angelos iussit ad se uenire,
et uenerunt. Petrus dixit: Ergo si quod maximum est fecit,
quare quod minus est non facit? Dicat quid cogitauerim et 15
quid fecerim. Nero dixit: Quid dicis, Simon? ego me inter
uos non conuenio. Simon dixit: Petrus dicat, quid cogitem
uel quid fecerim. Petrus dixit: Quid cogitet Simon, me scire
docebo, dum fecerim quid cogitauerit.

26 Simon dixit: Hoc scias, bone imperator, quia cogi- 90
tationes hominum nemo nouit nisi unus deus. ceterum Petrus

pane fregit et abscondit sub manica eua οὐ Ff | dixit Petrus 4DFLMUYF ||
* nunc cum Ffn graec on ABCDGHLMNU ThÀil | s&&Ànon om BCDFLMMNf |
cogitaui Ff | quid sit B | eit om f

gect. 25 1. ? haec om Nn hic M hoc U || 19 non ignorat DFf | nam quo-
modo ignorat pro quia .. . ignorat n | se mort. (om et) Un | semet ipsum n |
el se ipsum ... repraesentauit om H | decollatum om GHLNn || '! tertium
diem 4 die tertio C | praesentauit D | quodcumque dixi 4 quidquid ei
dixi D | facere BD || 12 dicit M | me presente D | dicit etiam altero loco M |
sed alterum om FLf coram me C nam me n || ? adsistente 4 | haec om M |
ad se iussit. Dn | me BM | de caelo post uenire add BCDGHM Nn Thil
de caelo uenire L omisi cum AFUf graec | uenire de caelo ad se H |
14 regpondit € | ergo om M || 15 quare om L | minimum BD | faciat M
faciet B | ut dicat M dicat ergo D | et quid fecerim om GHNn Til |
16 dicit simon FZL| " non bene n | simon magus Vm? | quid ego Ff |
cogitem cum ABCDFLM Nf cogitauerim GHn Til cogito U || '* uel quid
fecerim om ABCDFLM NUf | respondit CGMf ThHil | cogitat GH ἢ 19. cum
H | dixerim GHn Thil dixerit CL fecero B | quae U | cogitauerim CL fuit
etiam in. N sed m? corr cogitauerit

sect. 26 1. 39 simon magus Am? | dicit M | bone om FGHf Thil | quia
cogitationes . . . mentitur om F | quia nemo scit cog. hom. H || *! solus Mn |
deus om U | ceterum Petrus mentitur om f | attamen ex ceterum corr A!
mentitur petrus U

142 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 26—29

οὐχοῦν Πέτρος ψεύδεται; Πέτρος εἶπεν. Σὺ οὖν λέγων ἑαυτὸν

υἱὸν τοῖ ϑεοῦ, εἰπὲ τί ἐνθυμοῦμαι" τί ἄρα πεποίηκα ἐν τῷ

χρυπτῷ, εἰ δύνασαι, σαφήνισον. ὁ γὰρ Πέτρος εὐλογήσας ὃν

εἰλήφει ἄρτον χρέϑινον καὶ κλάσας δεξιᾷ xoi ἀριστερᾷ ἐν τοῖς
δ χειριδίοις ἐσώρευσεν.

27 Τότε ὁ Σίμων ϑυμωϑεὶς ὅτι οὐκ ἠδίνατο εἰπεῖν τὸ τοῦ
ἀποστόλοι ἀπόρρητον, ἐβόησε λέγων: ᾿Ἐξελϑέτωσαν κίνες μεγάλοι
xai καταφαγέτωσαν αὐτὸν ἔμπροσϑεν τοῦ Καίσαρος. καὶ ἐξαίφνης
ἐφάνησαν χίύνες μεγάλοι καὶ ὥρμησαν ἐπὶ τὸν Πέτρον. ὁ δὲ

10 Πέτρος ἐκτείνας τὰς χεῖρας εἰς προσευχὴν ἔδειξεν τοῖς κυσὶν
ὃν εὐλόγησεν ἄρτον" ὃν ἰδόντες οἱ κίνες οὐκ ἔτι ἐφάνησαν. τότε
ὁ Πέτρος εἶπεν πρὸς τὸν Νέρωνα: Ἰδοί, ἔδειξά σοι ἐγνωκέναι
με τί διελογίζετο ὃ Σίμων, οὐ ῥήμασιν ἀλλ᾽ ἔργοις" ὁ γὰρ ἀγγέ-
λους ὑποσχόμενος κατ᾽ ἐμοῦ ἐλευσομένους κύνας παρήγαγεν, ἵνα
15 δείξῃ ἑαιτὸν οὐ ϑεϊχοὺς ἀλλὰ κυνιχοὺς ἔχειν ἀγγέλους.

28 7ότε ὁ Νέρων πρὸς τὸν Σίμωνα εἶπεν" Τί ἦν, Σίμων;
νομίζω ἡττήϑημεν. Σίμων εἶπεν" Οὗτος καὶ ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ
ἐν ὕλῃ τῇ Παλαιστένῃ καὶ ἐν Καισαρείᾳ τὰ αὐτά μοι ἐποίησεν.
xal πλειστάκις uev ἐμοὶ φιλονειχήσας ἔμαϑεν rovro αὐτοῖς

20 ἐναντίον εἶναι" τοῦτο οὖν ἔμαϑεν, ἵνα ἐμὲ διαφύγῃ" τὰς γὰρ
ἐνθυμήσεις τῶν ἀνθρώπων οὐδεὶς ἔγνω, εἰ μὴ εἷς ὁ ϑεός. καὶ
ὁ Πέτρος πρὸς τὸν Σίμωνα ἔφη" ᾿σφαλῶς ἑαυτὸν ϑεὸν εἶναι
φαντάζει" διὰ τί οὖν οἱ φανεροῖς τοὺς ἑχάστοι διαλογισμούς:
29 Τότε ὃ Νέρων πρὸς τὸν Παῦλον ἐπιστραφεὶς ἔφη" Σὶ
25 διὰ τί οὐδὲν λέγεις, Παῦλε: πεχρέϑη ὃ Παῦλος καὶ εἶπεν"

4 δεξιὰ xal ἀριστερὰ suspicatur. HUsener

1 respondit € | tu uero BDn tu ergo simon ΠΝ | qui om N | esse om
BCDHMN |? ut quid 4 uel quid Z quod FGf | ? Petrus autem α ἢ Nn
7 hil | panem benedixerat C benedixit GHN Til | ord. quem accep. n
ordiacium M ordeacium BUGH ordiaceum NN ordegtium 4 hordeaceum n
ordaceum f ordecium F | pan. ord. quem acc. ἢ | * fregerat om C | et
ad dexteram adque sinistram manicam N | in dext. Cn | dextra BHM |
in manica cum ACFLf in om DGHMNU Til | in manica om B | manu
pro manica ΠῚ | sua post manica add G Hn Til | collocauerat 4BC (con-
locaberat) DFM (conl-) Ufn colligauerat 2 (conligauit Nm? in ras; fuit
conligauerat)

sect. 27 1. ὃ quia 4 | poesit BD FG M Nm! (sed posset m?) poterat 4C |
apostoli secretum ἢ | * procedant huc 4]? tunc subito n ἢ" extendit Δ]
manum BCU manum suam M |et ostendit BM | canibus om G eis H '
eum om ( | 11 tunc om N | dicit M || !'—'* ecce . . . Simonem om per

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 28—29 143

mentitur. Petrus dixit: Tu ergo, qui filium dei te esse dicis,
die quid cogitem; quid fecerim modo in occulto, si potes, ex-
prime. Petrus enim benedixerat panem quem acceperat ordea-
ceum et fregerat et dextera atque sinistra in manica collegerat.

27 Tunc Simon indignatus quod dicere non posset secretum
apostoli, exclamauit dicens: Procedant canes magni et deuorent
eum in conspectu Caesaris. Et subito apparuerunt canes
mirae magnitudinis et impetum fecerunt in Petrum. Petrus
uero extendens manus in orationem, ostendit canibus eum quem
benedixerat panem; quem ut uiderunt canes subito nusquam
conparuerunt. tunc Petrus dixit ad Neronem: Ecce ostendi
tibi seisse me quid cogitauerit Simon, non uerbis, sed factis;
nam qui angelos promiserat contra me esse uenturos, canes ex-
hibuit, ut se ostenderet non diuinos angelos sed caninos habere.

28 Tune Nero ad Simonem dixit: Quid est, Simon? puto
uieti sumus. Simon dixit: Hie et in Iudaea et in tota Palaestina
et Caesarea ista mihi fecit, et saepe mecum certando ideo
didicit, quia hoc eis erat contrarium: me ergo ut euaderet
didicit hoc. nam cogitationes hominum nemo nouit nisi unus
deus. Et Petrus ad Simonem dixit: Certe deum te esse men-
tiris. quare ergo non manifestas cogitationes singulorum?

29 Tunc conuersus Nero ad Paulum sic ait: Tu quare
nihil dicis, Paule? Paulus respondit: Hoc seito, Caesar, quia

homoeotel B ἢ 12 te pro tibi M | scisse me cum AF ivm! (sed m? scire me
superscripsit) Uf graec scire me GHLM Thil certissime CDn | cogitaberim
C | Simon om CU | 12 quia C quando H || 13 non diuinos e/ sed om CDM
non diu. sed caninos angelos U

sect. 28 ]. !5 symoni U | ait C | simon quid est? H | Simon om 4A ἢ
!5 et prius om H | in prius om f | et alterun om U | in alterum om AFU |
tota om AGH Thil ἢ Ἴ in caesarea DH | caesaream M | istas mihi contro-

uersias M | me (in ras) certando G me certante /] decertando C | ideo
om BCDMN ideo haec L || !* dicit / | quando B | hoc om Nn | eis cum
BDL Nn graec ei ACGHMUf Thil | ei hoc M | erat eis BD eiecerat F |
contrarium erat ἢ | & me 4 | ille ergo ut euaderet Nm? (in ras) | euadat
ista dicit C | '* hoc on ΒΡ ΝΗ | namque scias quia U namque ut dixi
Ff | cogitatus 4 | unus cum CFLf graec solus BHM om ADGNUn Thil |
*? tunc Petrus GA Nn Thil | ceterum CM (sed teru ín ras) | certe tu BD |
te deum N| esse te FUf te om D|*! ergo om C

sect. 29 1. 33 nero conuersus CH j| * dixit Nm* (superscr) f | scias G
H Nn. Thil

a)

20

144 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 29. 80

Γίνωσχε τοῦτο. Καῖσαρ, ὅτι ἐὰν ἀττολύσης τὸν μάγον τοῦτον
τοσαῦτα ΩΣ xaxü, μέγιστον τῇ πατρίδι gov αὐξάνει κακὸν
χαὶ τὴν βασιλείαν σου ἀπὸ τῆς ἰδίας στάσεως χαταβιβάσει.
Νέρων τῷ Σίμωνι εἶπεν" Σὺ τὶ λέγεις; Σίμων εἶστεν. ᾿Εγὼ ἐὰν
5 μὴ φανερῶς ὑποδείξω ἑαυτὸν ϑεόν, οὐδείς μοι τὸ ὀφειλόμενον
ἀπονέμει σέβας. Νέρων εἶπεν" Καὶ νῦν τί χρονίζεις xal οὐκ
ἀποδειχνύεις ἑαυτὸν ϑεόν, ὕπως ἂν οὗτοι τιμωρηϑῶσιν;
30 Σίμων εἶπεν" Κέλευσον πύργον μοι οἰχοδομῆσαι ὑϊννηλὸν
ἐκ ξύλων, καὶ ἀνελϑιὼν ἐπ᾿ αὐτὸν καλέσω τοὺς ἀγγέλους μου καὶ
10 ἐπιτάξω αὐτοῖς, ἵνα πάντων ὁρώντων ἀναφέρωσί μὲ πρὸς τὸν
πατέρα μου εἰς τὸν οὐρανόν" καὶ τοῦτο οὗτοι μὴ δυνάμενοι
“ποιῆσαι ἐλέγχονται ἄνϑρωποι ἀπαίδευτοι. Ὁ δὲ Νέρων ἀκούσας
τῷ Πέτρῳ εἶπεν" Ἰκήχοας, Πέτρε, τὸ παρὰ Σίμωνος εἰρημένον; ἐκ

! mi eorr ex nisi H | dimiseritis F dimiseras Nm! (sed corr m*)|
tanta agere magnum om M | tanta mala F | magn. patriae tuae damp-
num JP | * adcrescit CFM Nm! (sed corr m*) f | et om N | ab cum ACD
FLMN a BGHU/n Thil | deicietur CD HL decidet n | * dixit gymoni U
simoni mago JVm*|tu om BLM | respondit CF/ | nisi ego .4 || * apud te
pro aperte GHLN (aput m" n Til | aperte me U (apud te me 1) me
post deum C | monstrauero GH manifestauero PC (-bero) DM | debitam
uenerationem ÜUn|* exhibeat n | ut quid CHM et ut quid BDFf | modo
quid U | modo om BCDM | mor. ergo M | ut non FM | et cessas pro et
non ostendis te deum esse U

sect. 30 L? hoc loco plura ex Psewlohegesippo inserit M: Simon
uero licet iam in aliis terrarum partibus petri expertus potentiam, tamen
ausus est coram ipao ijactitare se quod mortuos suscitaret. defunctus
erat idem temporis romae aduliscens nobilis propinquus caesaris, cumque
hoe nuntiatum esset neroni cum uniuersorum dolore admonuere plerique
experiendo utrum possit resuscitari. celeberrimus in his operibus petrus
habebatur, sed aput gentiles nulli facti huius modi ferebatur fides. dolor
exigit remedium, perrectum est ad defunctum. uterque adfuerunt. ait
petrus simoni, qui de sua se iactitaret potentia prior se ei partes dare
ut si posset mortuum suscitaret. si uero non resuscitasset se non defu-
turum ut Christi opem ferret defuncto quo possit resurgere. simon quoque
qui putaret apnt gentes plurimum suas ualituras artes, conditionem pro-
posuit, ut si ipse resuscitasset mortuum, petrus occideretur qui (super
lineam) magnae potentiae (sic enim appellabatur lacessendo iniurias in-
rogasset m? del), si uero praeunluisset petrus in se ut pari genere iudi-
caretur, adquieuit. adorsus est simon. accessit ad lectulum defuncti, in-
cantare atque inmurmurare dira carmina coepit. uisus est agitare caput
qui mortuus erat. clamor ingens gentilium quod iam uiueret quod iam
loqueretur eum simone, ita et indignatio in petro, quod ausus foisset
conferre se tantae potentiae. tunc sanctus apostolus silentium poposcit

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 29. 30 145

si dimiseris istum magum tanta agere, magnum malum patriae
tuae aderescet, et regnum tuum ab statu suo deiciet. Nero
Simoni dixit: Quid dicis tu, Simon? Simon dixit: Ego nisi me
aperte demonstrauero deum esse, nemo mihi uenerationem
debitam exhibebit. Nero dixit: Et quid modo moraris et non
ostendis te deum esse, ut isti puniantur?

30 Simon dixit: Iube mihi turrim altam fabricare ex lignis,
et ascendam super eam, et uocabo angelos meos et praecipiam
eis ut cunctis uidentibus in caelum perferant me ad patrem
meum. hoc isti dum facere non potuerint, probabis eos homines
esse inperitos. Nero autem Petro dixit: Audisti, Petre, quod
Simon dixit? ex hoec apparebit quantam uirtutem habeat uel

et ait: si uiuit defunctus loquatur, si suscitatus est surgat ambulet fabu-
letur. fantasia illud esse non ueritatem quod uideatur caput mouisse.
denique separetur inquid a lectulo simon et tunc quidem ostentui futu-
rum. &bducitur simon & lectulo. manet sine specie motus alicuius qui
mortuus erat. astitit petrus longinus (l. longius) et intra sese orationi
paulisper intentus cum magna uoce ait: aduliscens surge, sanat te domi-
nus iesus christus. et statim surrexit aduliscens et locutus est et ambu-
lauit et cibum sumpsit et dedit eum petrus matri suae. qui cum roga-
retur ut non ab eo discederet ait: non relinquatur a deo qui illum
fecit resurgere, cuius nos serui sumus, secura esto mater de filio, non
uerearis, habet custodem suum. et cum populus in simonem insurgeret
ut lapidaretur ait petrus: satis ad penam eius est quod cognoscit suas
artes nichil ualere. uiuat et christi regnum crescere uideat uel inuitus.
torquebatur magus apostoli gloria (apostolica perculsus gloria 7?) col-
legit (discindit 7?) se atque omnem exercitans carminum suorum poten-
tiam, congregat populum paganorum, offensum se dicit a galilaeis, relic-
turum urbem quam tueri soleret: et reuersus ad neronem simon dixit
ad eum crastina die iube etc. | turrem 4m! (corr *) BCFMNm! (corr
m?) U | excelsam 4 | fabricari BCNm? fieri AFUfn | de lignis 7/ || * ut
pro et priore H.| ibi pro et altero n || * in caelo D | me perferant n ferant
me in caelum U perferar om me G (in ras) || '* poterint G | possunt 7 |
esse homines 5 | ! nero autem] uerba sequentia transposita sunt in B qui
hoc loco sic pergit: simoni dixit: uideo euidentem te aduersarium esse
petri et pauli et magistri eorum. «simon dixit: pauli christus magister
non fuit etc. sequuntur quae sect. 44—47 leguntur usque ad inconstabi-
litum animum uestrum ostendistis et me ita dubium. Aaec excipiunt quae
sect. 30 1. 2 sqq. leguntur ex hoc apparebit etc. usque ad uerba sect. 40:
ex solo mendatio omnia ista. iam pergit cod cum uerbis sect. 41: nero
' dixit paule tu quid dicis wsque ad sect. 43 petri et puuli et magistri
eorum. Ais adiunguntur uerba sect. 48 petrus dixit unum esse deum
patrem etc. | dixit petro DL ad petrum dixit Ff | dicit M | quid 412
M Uf | 13 dixerit 4FLUf dicit M | et in hoc U | babet C habebit Z
10

146 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 30—3

τούτου φανήσεται ὕσην δύναμιν ἔχει οὗτος ἢ ὃ ϑεὸς got. Πέτρος
εἶπεν" Κράτιστε βασιλεῖ, εἰ ἤϑελες, ἠδύνοι νοῆσαι ὅτι δαιμονέων
πεπλήρωται. Νέρων εἶπεν" Τί uot λόγων περιόδων κύχλους
ποιεῖτε; ἡ αἴριον ἡμέρα ὑμᾶς δοκιμάσει.

5 31 Σίμων εἶπεν" Πιστείεις, ἀγαϑὲ βασιλεῖ, ὅτι μάγος elut.
e 3 , 3i 023 7 3 4 - - , ,
0g ἀπέϑανον xai ἀνέστην: Hv yàg τῇ éavroU δεινότητι πράξας
ὃ ἀπειϑέστατος Σίμων, ὥστε εἰπεῖν τῷ Νέρωνε" Kélevoov ἀπο-
χεφαλισϑῆναί με ἐν σχοτεινῷ τόπῳ, κἀχεῖ ue ἐσφαγμένον χατα-

FN * 341 τ , ς 4 - ^ ’ ,
λιπεῖν: xai ἐὰν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ μὴ ἐγερϑώ, γνῶϑί ue μάγον

- M 4 2 - , , “ Ld

10 γεγενῦσϑαι" ἐὰν δὲ ἀναστῶ, γίνωσχε vióv ue εἶναι τοῦ ϑεοῖ.
82 Τοῖτο δὲ γελεύίσαντος τοῦ Νέρωνος, ἐν τῇ σχοτίᾳ τῇ
uayix; αὐτοὶ τέχνῃ ἔπραξεν, ἵνα χριὸς ἀποχεφαλεισϑῇ" ἐπὶ
- , , , [4 , M
τοσοῦτον δὲ ὁ Σίμων ἐφάνη, ἕως οὐ ἀπεχεφαλίσϑη. ὡς δὲ
ἀπεκεφαλίσϑη ἐν τῇ σχοτίᾳ, λαβὼν τὴν κεφαλὴν ὁ ἀποχεφαλίσας

15 αὐτὸν εὑρεν αὐτὴν χριοῦ" ἀλλ᾽ οὐδὲν αὐτὸς τῷ βασιλεῖ εἰπεῖν
ἐθέλησεν, ἵνα μὴ μαστίξει αὐτόν, χελεύίσαντα τοῖτο ἐν ἀποχρίφῳ

“-- ’ 4 - «e 3 - ?, € 5 T
πραχϑῆναι. διελϑούίσης δὲ μιᾶς ὥρας ἐπιξητήσας ὃ βασιλεὺς
4 , - 5 pe
περὶ τούτοι xai ϑεωρίσας ἐθαύμασεν. ἐντεῖϑεν οὖν ἔλεγεν
1 € wv - € - 2 e * .
ἑαυτὸν ὁ Σίμων τῇ ἱμέρᾳ τῇ τρίτῃ ἐγηγέρϑαι, ort μετὰ τὸ
- - - 4 4 3. * y 4 4

90 δειχϑῆναι τῷ βασιλεῖ τὴν χεφαλὴν αὐτὴν ἦρε διὰ μαγέαν xoi
τὰ μέλη. τὸ δὲ αἷμα ἐχεῖσε προσεπέπηκτο. καὶ τῇ ἡμέρᾳ T),
τρίτῃ ἔδειξεν ἑαυτὸν τῷ Νέρωνι καὶ εἶπεν" Ποίησον ἐκμαγῆναι
τὸ αἷμά μοι τὸ ἐχχιϑέν, ὅτι ἰδοὺ σῶός εἰμι Ó ἀποχεχεφαλισμένος"
καϑὼς ὑπεσχόμην τῇ τρίτη; ἡμέρᾳ ἀνέστην.

5 μέγας E cum ACD μάγος emendan! Thil et Tisch cum BGLOP *

» 9 n , " P
* ὡς E ὃς correxit Tisch | 13 fortasse ὡς Σίμων | '€ χελεύσαντα E cum
ABGLU.. emenda χελεύσαντι | z000£zt£xoixto E | 3 ἀποχεφαλισμένος E

! suus C | post tuus add sicut dicit (compend script) M | respondit
B &d haec respondit Ff | o imperator in ras N (fuit optime) | uellis
M Nm! (corr m?) uelis 4BG vuoluisses H | ? iam poteras H | posses L
poteris C | intellegere eum 4BCDFMUf eum eras N add ex ipsis
quibus dicit et facit rebus M | quia hic Symon n | diabolo BCDM :
post plenus est add per cuius artes ista facit M ' nero imperator Ff |
dicit M | quia mihi CY || * uerbum uerum €! ambages om B ambage U
ambigere Ff ambiguum € | circuitus om CDHLa deleuit AG (circuitus)
uncis ego inclus. et circuitus Nm* | * probabit uos € M

sect. 31 1. 5 symon magus Vm? | credes illi M | me magum esse n |
magnus (C | ad magus super lin add non Np? | sim (i ex u corr) D || * tunc
uidebis post resurrexerim M | egerat autem . | erat N | perfidus simon

T
om F | * praestigio G | decollari me Ff | in obscuro loco ἡ | in obscuro
&
decollori H || * ibi 142CDMN | dimitti ibidem ZH | ut ài non F | surrexero

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 30—32 147

ipse uel deus tuus. Petrus dixit: Optime imperator, si uelles,
poteras intellegere quia daemonio plenus est. Nero dixit: Quid
mihi uerborum ambages [circuitus] facitis? Crastinus dies uos
probabit.

31 Simon dixit: Credis, bone imperator, quia magus sum, 5
cum mortuus fuerim et resurrexerim? Egerat enim perfidus
Simon praestigio suo, ut diceret Neroni: [006 me deecollari in
obscuro et ibidem dimitti occisum, et si non tertia die resur-
rexero, scias me magum fuisse: si autem resurrexero, scias me
esse filium dei. 10

32 Et cum hoc fieri iussisset Nero, in obseuro egit arte
magica ut aries decollaretur; qui aries tamdiu Simon uisus
est quamdiu decollaretur. decollatus autem in obscuro, cum
scrutatus fuisset is, qui eum decollauerat, et caput eius protu-
lisset ad lumen, inuenit caput berbieinum; sed nihil uoluit regi 15
dicere, ne se ipsum detegeret qui iussus fuerat hoc in abditis
perpetrare. hinc ergo dicebat Simon, se die tertia resurrexisse,
quia caput et membra berbicis tulerat, sanguis uero ibidem
congelauerat. et tertia die ostendit se Neroni et dixit: Face
sanguinem meum qui effusus est extergi: quia ecce qui de- 920
collatus fueram, sicut promisi, die tertia resurrexi.

D | resurrexero (surr.) tertia die 43} (sed tertio A4) | tertio 4B (tercio)
G | die tertia H die om F || *scies B | essen | 81 autem... fiiium dei om D

sect. 32 1. !! hoc cun ABCLfn haec GHMN Thil om D FU | Nero
om U | nero fieri iuss. A7 | in obscuro loco Z | Simon post egit add BGHn
Thil omisi cum ACDMNU ille add Ff | sua post arte add H || 12 qui aries
tamdiu . . . decollaretur om per homoeotel n | tamdiu aries Z | uisus est
simon U | 33 post decollaretur repetit aries C | in obscuro loco GLNn
Thil | post obscuro repetit aries H || ^ is om 4C his DF | eum qui 4|
eum om DÀ | capud D | eius om U | pertulisset f Til || 15. in lumen D |
capud D | ueruecinum 4DHLN (m? in ras) n ueruicinum P berbecinum €
barbicinum U | et nihil N | nil D | praesutapsit pro uoluit M | quia noluit
pro nihil uoluit Z | rei N regi om C | dicere regi M || 15 nisi ipsum Δ
se om DB ipsum om U| detegere uideretur ἢ | quia U | ausus U | abscon-
ditis 4DFM | " ob hoc ergo » propter hoc ergo A hoc ergo GN hunc
ergo J hic enim C | dicebat om N | 80 simon € | die tertia se 4 | sur-
rexisse F | 18. qui C quia et 4 | et membra om C | ueruecis 4DHLN
(n ras) n ueruicis B uerbicis M | intulerat n | sanguis ... congelauerat
om C | sanguinem Z || '? collegerant B | ipse autem tertia die » | die
tertia 7] | dicit FM dicens H | fac om D || 3. fusus 4N Un | exterge D tergi
CM (in ras) ΝῚ 3: dixi pro promisi U| die tertia promisi 4G NN (sed die
tertia repetunt) tercio B

10*

148 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 33—835

33 Qu δὲ εἶπεν ὁ Νέρων, ὅτι ἡ αὔριον ἡμέρα ὑμᾶς δοχι-
μάσει, στραφεὶς πρὸς τὸν Παῦλον λέγει" Σὺ Παῦλε, διὰ τί οὐδὲν
φϑέγγει; ἢ τίς σε ἐδίδαξεν, ἢ τίνα ἔχεις διδάσκαλον, ἢ πῶς ἐν
ταῖς πόλεσιν ἐδίδαξας, ἢ ποῖα ἐγένοντο διὰ τῆς σῆς διδασχαλέας :

5 γομέζω γὰρ μὴ ἔχειν σέ τινα σοφίαν μήτε δύναμίν τινα δίνασϑαι
πληρῶσαι. ἀπεχρέϑη ὃ Παῦλος" Ὑπολαμβάνεις με πρὸς ἄνϑρω-
πον ἀπονενοημένον, μάγον, Og τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τῷ ϑανάτῳ
προέδωχεν, οὗτινος ὄλεθρος καὶ ἀπώλεια τάχιον ἐλεύσεται, ζὀφεί-
λειν λαλῆσαι»; ὀφείλει γὰρ λαλῆσαι ὡς ὑποκχρίνεται ὃ οὐκ ἦν.

10 xal τῇ μαγικῇ τέχνῃ τοῖς ἀνθρώποις ἐμπαίζει.

84 Τούτου τοὺς λόγους ἐὰν βούλῃ ἀχούειν καὶ ὑπερασπίσαι
αὐτοῦ, ἀπολέσεις τὴν ψυχήν σου xal τὴν βασιλείαν σου. Ó γὰρ
ἄνθρωπος φαυλότατος" καὶ ὥσπερ οἱ Μ“ἰγύπτιοι Ἰαννὴς καὶ
Ἰαμβρὴς ἐπλάνησαν τὸν Φαραὼ καὶ τὸ στρατόπεδον αὐτοῦ ἕως

15 τοῦ καταποντισϑῆναι ἐν τῇ ϑαλάσσῃ, οὕτως xal οὗτος διὰ τῆς
τοῦ πατρὸς αἰτοῦ τοῦ διαβόλου παιδεύσεως πείϑει τοὺς ἀνϑρω-
πους, καὶ οἵτως πολλοὺς τῶν ἀχεραίων ἐξαπατᾷ πρὸς πειρασμὸν
τῆς βασιλείας σου.

35 Ἐγὼ δὲ τὸν τοῦ διαβόλου λόγον, ὃν διὰ τοῦ ἀνθρώπου
τούτου ἐχχεχύσϑαι ὁρῶ, στεναγμοῖς τῆς χαρδίας μου σὺν τῷ

90 ἁγίῳ πνεύματι πράττω, ἵνα δυνηϑῇ φανερωθῆναι τί ἦν" ὅσον
γὰρ ἑαυτὸν δοχεῖ ὑψωθῆναι εἰς τὸν οὐρανόν, τοσοῦτον κατα-
ποντισϑήσεται εἰς τὸν βυϑὸν τοῦ QÓov, ὅπου ὃ κλαυιϑμὸς καὶ
ὃ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων.

165. Matth. 8, 12 || 3 Matth. 8, 12; 18, 42 cet

* ὀφείλειν λαλῆσαι per homoeotel om E suppleuit Tisch cum lat |
11 ὑπασπίσαι E | 13 ἰαννίς E | * lauBolc E || *? ἐχχέχνται ὁρῶν E ἐχχεχύσϑαι
ὁρῶ emend Tisch

sect. 83 l.! cum uero hoc GH cum uero N | simon dixisset /7 |
post Nero add dixit GH | probabit uos D | probauit CM | comprobabit ZH |
3 tunc ante conuersus f. | quare om B | nil B non U | aut quis te docuit
om G (rasura unius lineae) H Thil dic mihi quis te docuit n | * quales...
tuam om M | extiterint BGHN |* autem D | te nullam DGHNUn T hil |
* perficere qui sic taces M | ad haec ante Paulus praem f | dixit Np
(ex respondit: corr) | cum homine perfido et desperato mago malefico x |
' disperatum. BCGN | et maleficum BD maleficum om ALU (fortasse
recte) | ὃ morte MN | distinauit NW | perdictio C | his debere 4 isti debere
Ff me isti debere CD et isti deb. U | post debere add cum eo M | habere
rationem ^» | * loqui om n | homines GHn Til | 19 perdictionem C per-
ductionem U| ludit 8

sect. 34 1. !! cuius Cn | tu om AFU/ | facere CGIIn Thil fauere ei L
fore £/ | eum om DFf/(CGHLnu) | 13 perdis € | enim om H | post pessimus

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 33—35 149

33 Cum ergo dixisset Nero: Crastinus dies uos probabit;
conuersus ad Paulum ait: Tu Paule, quare nihil loqueris? aut
quis te docuit aut quem magistrum habuisti, aut qualiter in
ciuitatibus docuisti, uel quales exstiterunt per tuam doctrinam?
puto enim nullam te habere sapientiam, nec uirtutem aliquam
posse perficere. Paulus respondit: Putas me contra hominem
perfidum et desperatum magum maleficum, qui animam suam
morti destinauit, cuius interitus et perditio cito adueniet, debere
loqui? qui fingit se esse quod non est, et arte magica homini-
bus ad perditionem inludit?

34 Huius tu uerba si uolueris audire uel fouere eum,
perdes animam tuam et imperium tuum. hic enim homo pessi-
mus est, et sieut Aegyptii magi Iamnes et Mambres qui Pha-
raonem et exercitum eius miserunt in errorem, quousque de-
mergerentur in mari: sic et hie per patris sui diaboli peritiam
hominibus persuadet et multa mala facit per nioromantiam et
cetera mala, si qua sunt apud homines, et sie multos incautos
seducit ad temptationem imperii tui.

86 Ego autem uerbum diaboli, quod per hune hominem
diffundi uideo, gemitibus cordis mei ago cum spiritu sancto,

[2

15

ut cito possit ostendi quid sit. nam quantum se exaltari putat 90

ad caelos, tantum demergetur in infernis inferioribus, ubi est
fletus et stridor dentium.

est add M: cum enim magico more uiuat qualiter se dicet circumcidere
et per artem suam malam multos homines seduzit | 12 et prius om B |
egyptii AFL egiptii BH egipcii U | magi om B | iannes n graec Til |
lambres (ex lambris »i* corr) N | mambres ex mambris corr Nu! | qui
om H | 15 faraonem M | qui ante pharaonem om Z || ** demergerentur cum
A(m')DL NUfn dimergerentur 4m*BFGH Til dimergeretur CM | mare
ABDF Ufn | ita Mn | per om AC| pro ... peritia H || !* fecit B.Nm' (sed
facit m?) facere C | astrologiae copi&m diuinationes per nigromantiam M |
nicromantia C nigromantiam AH (h super g script) MN nichromantiam
FLf nichomantiam B nicromanciam n || " aput M | omnes N | in multos
B || ** deducit N inducit C | seducit inc. H | tentationem n dampnationem
D intentionem C perditionem Ff

sect. 35 1. 19 bominem hunc ὦ) ἢ 39 gemitus C | ego pro ago F |
*! quid sit om N | quis PLU quis iste M qui » | quanto . . . tanto L|
exalt. putat cum ABC FLMNUfn putat exalt. GH Til putat se exalt. D |
exaltare DFMNf exaltatum 4 ||? demergetur cum DMNm'n demergitur
L Nm! U dimergitur ABC FGHf 1 hil | in om n ad inf. F | infernis inferiori-
bus cum ABCDMUn infernis om N inferno inferiore Ff infernum inferiorem
L infernum (om inferiore) GH Til | ubi est fletus . .. dentium om GH Til

150 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 38. 37

36 llegl δὲ τῆς τοῦ διδασχάλου μου διδαχῆς ἧς ἐπηρώτησάς
με, οὐ χωροῦσιν αὐτὴν εἰ μὴ οἱ καϑαροὶ τῇ καρδίᾳ τὴν πίστεν
“πτροσιέμενοι. ὅσα γὰρ τὰ τῆς εἰρήνης καὶ ἀγάπης, ταῦτα ἐδίδαξα"
χκύχλῳ ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ μέχρε τοῦ Ἰλλυρικοῦ πεπλήρωκα τὸν

5 λόγον τῆς εἰρήνης.

37 Ἐδίδαξα γὰρ τοὺς ὑπερέχοντας καὶ πλουσίους μὴ ἐπαέ-
ρεσϑαι μηδὲ ἐλπίζειν ἐπὶ τῇ τοῦ πλούτου ἀδηλότητι, ἀλλ᾽ ἐπὶ
τῷ ϑεῷ τὴν ἐλπίδα αὐτῶν τίϑεσθαι. ἐδίδαξα τοὺς μετρίοις
τροφῆς xal σχεπάσματος ἀρχεσθϑῆναι" ἐδίδαξα τοὺς πτωχοὺς ἐν

10 τῇ ἰδίᾳ χαίρειν πτωχείᾳ. ἐδίδαξα τοὺς πατέρας διδάξαι τὰ τέχνα
αὐτῶν παιδείαν τὴν ἐν φόβῳ κυρίου, «xal? τὰ τέκνα πειϑαρχεῖν
τοῖς γονεῦσιν εἰς νουϑεσίαν σωτηριώδη. ἐδίδαξα τὰς γιναῖχας
ἀγαπᾶν τοὺς ἰδίους ἄνδρας xal φοβεῖσϑαι αὐτοὺς ὡς δεσπότας,
xai τοὺς ἄνδρας τηρεῖν ταῖς γυναιξὴν τὴν πίστιν. ἐδίδαξα τοὺς

15 δεσπότας ἐπιεικῶς συναναστρέφεσϑαι τοῖς δούλοις, καὶ τοὺς
δούλους πιστῶς δουλεύειν τοῖς ἰδίοις δεσπόταις. ἐδίδαξα τὰς
ἐκκλησίας τῶν πιστετόντων ἕνα παντοχράτορα ἀόρατον καὶ ἄκα-
τάληπτον σέβειν ϑεόν.

4 Rom. 15, 29 | * 1. Tim. 6, 111 Ps. 73, 28; 18, 7 | ? 1. Tim. 6, 8
19 Eph. 6, 4 || !! Eph. 6, 1| Col. 3, 20 | 12 Tit. 2, 4; Eph. 5, 22; Col. 8, 18
13 Eph. 5, 25; Col. 3, 19 | Eph. 6, 9; Col. 4, 1 | Eph. 6, 5—8; Col. 3, 92
11. Tim. 1, 17; 6, 16

! ἐπερώτησας El? οὐχ ὁρῶσι E cum plerisque codd οὐ χωροῖσι (Ὁ
LO lat Tisch | '* πειδίαν E | xal ego addidi

sect. 36 1. * autem om 4GHM Thil | * capit C | numquam mundum
pectus pro nisi qui . . . pectoris F | mundo pectore » mundo pectori δ᾽
mundis pectoribus NU mundam pectori L mundum pectus Ff mundi pectore
suspicatur M Bonnet | adhibuerit M habuerit C | * quae Ffn | karitati« C |
edocui pro ea docui M | et per 4CDFLUfn | circulum C circuitu M | * ieru-
salem DU iherusalem CF ierusolimis N (sed iero- corr s?) hierosolimis GH
Til | in ante illir. GHLNn Thil δὰ ilir. C | hiliricum Ff iliricum C illu-
ricum Δ | replebi M | uerbo ZNn? in ras (fuit uerbum) omnia uerbo €

sect. 37 1. * qui doeni GHL Thil quod docui 4N quod docui dicam
M quo docui U et hoc docui P et hoc maxime docui Ff | ut homines
se inuicem diligant. docui om per homocot N | omnes homines .1 | se
inuicem homines BC inuicem prius om .1Flf | se honore inuicem Z7!
diligerent .4 | homines post ut alterum .1U | se inuicem altero loco AM |
sibi inuicem BD ἢ * honorem CDF | perferant € perueniant n | ut non se
extollerent (|| 7 nec sperare P neque sp. U non sp. A4 et non sp. (non super
lin) .N nec &perarent C | in ante incerto om F | suarum post diuit. add
ΒΟῊΝ Til | domino 4BC deum N ! ponerent C | * nestitu 77M U | eese

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 360. 37 151

36 De doctrina autem magistri mei, de qua me interro-
gasti, non eam capiunt, nisi qui fidem mundi pectoris adhibuerint.
nam quaecumque sunt pacis et caritatis, ea docui: per circuitum
ab Hierusalem usque Illirieum repleui uerbum pacis.

37 Docui, ut homines se inuicem diligant. docui ut in-
uicem 8e honore praeueniant. docui sublimes et diuites non
se extollere et sperare in incerto diuitiarum, sed in deo ponere
spem suam. docui mediocres uictu et uestimento contentos esse.
docui pauperes in su& egestate gaudere. docui patres docere
filios suos disciplinam timoris dei. docui filios obtemperare
parentibus et monitis salutaribus. docui possidentes reddere
tributum eum sollicitudine. docui negotiatores reddere uecti-
galia ministris reipublicae. docui uxores diligere uiros suos et
timere eos quasi dominos, docui uiros fidem seruare coniugi-
bus, sieut illi sibi seruare pudorem omnimodis uolunt. quod
enim punit maritus in uxore adultera, hoc punit in marito
adultero ipse pater et conditor rerum deus. docui dominos ut
mitius cum seruis suis agant. docui seruos ut fideliter et quasi
deo ita seruiant dominis suis. docui ecclesias credentium unum

10

15

et omnipotentem inuisibilem et inconprehensibilem colere deum. 90

» Rom. 12, 10 || 12 Bom. 13, 7

contentos C ||" paupertate C | parentes C | filios suos docere x || 19 dis-
ciplina € | timorem .4 | domini Fl | docui filios... salutaribus om per
homoeot N | optemperare G || '? tributa 4H | cum omni sollic. {|| tributum

. negotiatores reddere om per homoeotel Ff | reddere alterum om L
tribuere pro reddere a/fero H | uectigal L | !? ministris o P | regi pub-
licae .4D | reipubl. dare L | post reip. «dd et duplices mensuras non
facere M | suos om U | uiros suos dilig. H || 13 sicut dom. B | seruare
fidem H | fidem seruare .. . sicut illi om L | coniugibus. .seruare om M |
suis post coniugibus add H | 15 et illi .4 illa N illae F(f illas 45D |
seruare sibi ΟΠ | uiris suis seruant pro sibi . . . uolunt € | sibi om L
tibi U | seruari 4 | pudorem om GH Til | omnibus modis .V* (corr ex
omnimodis) f | quod inponit C quod enim ponit ;V||!* in uxorem adul-
teram JN | uxorem adulteram (om in) D | inponit pro punit etiam altero
loco € | ponit uxor (om in) N | "Y rerum om GH 7 hil | dominus f || !* mitiose
C mutuis dilectionibus 27 | suis om N || ?9 dom. suis seruiant U | ita om
Hf | et pro ecclesias jM et ecclesias B ecclesiam » | in unum conuenire
et omnip. H | in unum dominum et omnip. Z || 9 et inuisibilem Ff inuisi-
bilem om U | et inconprehensibilem om ΕΝ | deum om DM | post
colere «dd M: ego autem uerbum quod per hunc hominem acceperam
tracto quoniam discipulus eius fui et ita doceo homines et sic nihil extra
pacio (sic): ego enim huic homini non crederem nisi mihi christus de caelo
locutus fuisset

152 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 38. 39

38 αἵτη δέ μοι ἡ διδασκαλία οὐκ ἀπ᾿ ἀνθρώπων οὐδὲ δι᾽
ἀνϑρώπου ἀλλὰ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐδόϑη μοι τοῦ ἐχ τοῦ οὐρανοὶ
μοι λαλήσαντος.

39 Δέρων εἶπεν" Σὲ τί λέγεις, Πέτρε; ἀπεχρίϑη καὶ εἶπεν"

5 Πάντα ὅσα ὁ Παῖλος ἐλάλησεν ἀληϑῆ, εἰσίν. διώχτοι' γὰρ αὐτοῦ
ὄντος τῇ TOU Χριστοῖ στέστει, φωνὴ αὐτὸν ix τοῖ οὐρανοῦ ἐχά-
λεσεν καὶ ἐδίδαξε τὴν ἀλήϑειαν" οὐ γὰρ ἣν ἐχϑρὸς κατὰ φϑόνον
τῆς ἑμετέρας πέστεως ἀλλὰ xarà ἄγνοιαν. xai ἐγένοντο γὰρ
ψευδόχριστοι πολλοί, ὡς καὶ ὁ Σίμων οὗτος ὃ μάγος, ψευδαπό-
10 στολοι δὲ xci ψευδοπροφῆται, οἵτινες χατὰ τῶν ἱερῶν yaga-
μάτων ἐπετήδευσαν χενῶσαι τὴν ἀλήϑειαν' xol xarà τούτων
ἀναγχαῖον ἦν τοῦτον προχειρίσασϑαι τὸν ἄνδρα τὸν ἐκ παιδόϑεν
οὐδὲν ἕτερον ἐιιτηδεύίσαντα, εἰ μὴ τοῦ ϑείοι νόμοι ἐρευνὰν τὰ
μυστήρια, ἐν οἷς τοῖτο ἐμαϑητεύίϑη ἵνα τῆς ἀληϑείας ἔχδικος
15 x«l τοῦ ψεύδους γένηται διώχτης. ἐπεὶ τοίνιν ὁ διωγμὸς αἰτοῦ
ot διὰ φϑόνον ἐγένετο. ἀλλὰ διὰ τὴν τοῦ νόμου ἐχδίχησιν, acti,

ἡ ἀλήϑεια ix τοῦ οὐρανοὶ προσωμέλησεν αὐτῷ λέγουσα: Ἐγώ
εἰμι ἡ ἀλήϑεια ἣν σὲ ἐχδιώχεις" παῦσαι διώχων με. Qs οἷν

! Gal. 1,1} 15 Act. 9, 5; 22, 8 cf Ioh. 14, 6

! ἐπιτήδευσαν E cum ἢ " ἐν οἷς τοῖτον μαϑητὴν ἀληϑείας ἔχόιχον
xal τοῦ ψεύδοι γένηται διώχτης E τοῦτο ἐμαϑητεύίϑη, ἵνα τῆς ego conieci
ἔχδιχος εἰ ψεύδους ium. Tisch. correxit qui legere maluit ἐν oi; toito
μεμάϑηται τὴς ἀλ. . .. γενέσϑαι διώχτης | προσομίλησεν E

sect. 88 l. ! autem om AL | doctrina mihi f | &b homine 4 !
* aliquem om U | et patrem . . . locutus est o»! Ni! et patrem gloriae
quem mihi loquutus est super lin suppl Nm? | et ante patrem om U |
? gloriae patrem U | de caelo mihi U de caelo om Ν᾽ | dominum (cpdio)
pro dum Nm? | me om N mitteret me .1C | * ad praedicandum Z7 | ad
praedicationem . . . uade et om NN ||* et post uade om “ | ego om .FM |
tecum pro in te Ffn | spiritus uitae...in me om Ff | omnibus creden-
tibus in me om B || * quaecunque 6 (sic semper) feceris aut dixeris €;
sanctificabo €

sect. 89 1." Nero autem imperator » Nero imperator GH Til
stupuit 4 (obstupuit corr ex stupuit) BDFMUf obstipuit CG (sed corr
obstupuit) N | ad peirum conuersus D ἢ * ait D | tu om € quid tu 4 |
quid dicis petre C | et ante Petrus om LM | paulus locutus est L || * haec

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 38. 30 153

38 Haec autem mihi doctrina non ab hominibus neque
per hominem aliquem data est, sed per lesum Christum et
patrem gloriae, qui mibi de caelo locutus est. et dum me
mitteret ad praedicationem dominus meus lesus Christus, dixit
mihi: 'Vade et ego ero in te spiritus uitae omnibus credentibus
in me; et omnia quaecumque dixeris aut feceris ego iustificabo'.

39 Nero his auditis obstupuit et conuersus ad Petrum
dixit: Tu quid dicis? Et Petrus ait: Omnia quaecumque locutus
est Paulus uera sunt. nam multi anni sunt, per quos accepi
litteras ab episcopis nostris, qui sunt in uniuerso orbe Roniano,
et paene omnium ciuitatum episcopi scripserunt mihi de factis
et dietis eius. nam cum persecutor esset legis Christi, uox
eum de eaelo uocauit et docuit ueritatem, quia non erat per
inuidiam inimicus fidei nostrae sed per ignorantiam. fuerunt
enim ante nos pseudochristi, sieut est Simon, fuerunt et pseudo-
apostoli, fuerunt et pseudoprophetae, qui contra sacros apices
uenientes euacuare studuerunt ueritatem. et contra hos necesse
erat agere hunc uirum, qui ex infantia sua nihil aliud studii
gesserat, nisi diuinae legis scrutari mysteria, in quibus hoc

15

didicerat, ut defensor ueritatis et persecutor existeret falsitatis. 20

quia ergo persecutio eius non ex aemulatione fiebat, sed ex
defensione legis, ipsa ueritas eum de caelo adlocuta est dicens
ei: 'Ego sum ueritas quam defendis: cessa me persequi, quia

5 Act. 22, 21
ego dico quia anf(e uera sunt praem M | aliquot anni Ff | sunt anni € |
ex quo acc. DFf quo acc. 4| ἢ quae eunt Δ || !! epistolis pro episcopi
Ff | de dictis et de factis eius C | et dictis om Ff || * cum superscr H |
uox de caelis uocauit eum n» | uox enim U || 13 illum JD | per inuidiam
om L || ^ persequutor C | fidei nostrae inimicus 2) | nisi per ignorantia Z |
fuerunt autem BGH Thil fuerunt enim .. . pseudap. fuerunt om per
homoeot C || ^ et pseudochrisfi H | sicut est Simon fuerunt et om n | est
om U | hic symon Z | fuerunt post simon cum ADFLMUf om BGHN
Til | et ante pseudoap. om U || '6 fuerunt et pseudoproph. om U fuerunt
et ante pseudoproph. om n | et om M | ordines pro apices GH Til ||
" et uacuare F| hoc C eos U || '* hunc uero U hic uero Ff | ab pro ex H |

alii G aliut CDM | studii om MU studui DF || '* nisi ut n | diuina M
diuturne U | scrutari cum 4FLUf scrutare BCD scrutabatur GEH Til
scrutaretur m scrutatus A scrutatore B | mysteria scrutari U | hoc om M |
*! unde defensor Ff | defensor esset B | existeret om B | *! ergo om M |
*? eum om D) | eum ueritas ἢ | de caelo om C | adlocuta ANN alocuta CD ἢ
33 ej cum ABDL graec om CFGHMNUfn Thil | ego sum iesus nazarenus
quem tu persequeris F/ | persequi me 4

154 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 30—42

ἔγνω οὕτως εἶναι, καταλιπὼν ὕπερ διεξεδίχει, ἤρξατο διεχδικεῖν
ταύτην τὴν τρίβον τοῦ Χριστοῖ, ἣν ἐδίωκεν.

40 Σίμων εἶπεν" ᾿γαϑὲ βασιλεῦ, ἐννόησον ὅτι συνέπνευσαν
οὗτοι οἱ δίο κατ᾽ ἐμοῦ" ἐγὼ γάρ εἰμι ἡ ἀλήϑεια, καὶ οὗτοι

5 ἐναντέον μου φρονοῦσιν. Πέτρος εἶπεν. Οὐδεμέα ἐστὶν ἐν ool

ἀλύήϑεια, ἀλλὰ πάντα ψευδῆ λέγεις.

41 Νέρων εἶπεν" Παῦλε, τέ λέγεις; Παῦλος εἶπεν" Ἢ παρὰ
Πέτρου ἤκουσας, ταῦτα καὶ παρ᾽ ἐμοῦ πίστευε εἰρῆσϑαι" τὸ ἕν
γὰρ φρονοῦμεν, ὅτε ἕνα κύριον ἔχομεν, ἸἸησοῖν τὸν Χριστόν.

10 Σίμων εἶπε .Joxeig, ἀγαϑὲ βασιλεῦ, μετὰ τούτων ἔχειν uc διά-

μιὰ
Qt

Àoyov τῶν κατ᾽ ἐμοῦ συναινεσάντων; καὶ στραφεὶς τιρὸς τοὺς
ἀποστόλους Χριστοῦ εἶπεν" ᾿χούίετε, Πέτρε xal Have, εἰ ἐνταῦϑα
ὑμῖν οὐδὲν δίναμαι ποιῆσαι, ἐρχόμεϑα ὅπου με δεῖ κρῖναι ὑμᾶς.
Παῦλος εἶπεν" ᾿γαϑὲ βασιλεῖ, ἴδε ποίας ἀπειλὰς ἡμῖν προτεένει.

5 Πέτρος εἶπεν" “Μιὰ τί μὴ ἐκχγελάσαι ἔδει ἄνϑρωπον μάταιον,

ἐμπταιχϑέντα ὑπὸ δαιμόνων {τοῦ ὑπολαμβάνειν ἑαυτὸν ζφανε-
ροῦσϑαι ur» δύνασθαι:

42 Σίμων εἶπεν. Ἐγὼ ὑμῶν φείδομαι, ἕως ἂν ἐνδείξομαι
τὴν δίναμίν μου. Παῦλος εἶπεν: Βλέπε σὺ ἐὰν ἐντεῖϑεν ὑγιὴς

! διεξεόίχη E διεχδιχεῖν cum DEP διεχδιχῆσαι Tisch cum reliquis |
16 rot el φανεροῖσϑαι μὴ cum lat suppleuit Tisch. te.ctum codicis E seruare
uult. H Usener

! jps& ueritas ego sum Ff ipsa ego sum P ego sum ipsa .4U | ipse
CDHn | ego sum ipse n | pro quo AZ | demicare N | contra in. uerit.
om FGHf Thil | * quod ante D | persequebatur pro defendebat M !
3 incepit / | hanc om M ! quem M | sententiam pro semitam Z || * uera
uia Ff uia ueritatis n ui& om 44 uita H | per se pro pure GH | pura D |
ueritatis F ueritas om m» ueritas nihil fallentibus om D | nihilque n |
fallens 4 | et om CM | et uita cred. sempit. o! 4 | uita o» D uia
pura B | ? sempiterna om € in ea pro semp. D ! post sempiterna add
M: et ideo litteras accepi ut quecumque tractaret mecum conferret ut
ei consonaret

sect. 40 1. 6 dicit .M | non intelligis hanc consp. » | conspirationem
eorum £/ | duorum om A477 ||" ego enim... aduersum me om per homoeot
f &duersus δ᾽ | enim om HU | et om V ||* seuiunt P | in mendacio post
sapiunt add H | respondit C | nulla est ueritas infelix in te C ! in te
esse F est in te ΜΠ | post in te est (esse) add inimice ueritatis Ff || " sed
ex om L ex om n | omnia om GH Nn Thil | ista om L dicis et facis om B

sect. 41 l. '? tu paule Ff tu om L | post dicis add a te uolo audire

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 30—42 155

ego ipsa sum pro qua uideris dimicare contra inimicos ueri-
tatis. ergo cum cognouisset ita esse, deseruit quod defendebat
et coepit defendere hanc quam persequebatur semitam Christi,
qui est uia pure ambulantibus, ueritas nibil fallentibus et uita
credentibus sempiterna.

40 Simon dixit: Bone imperator, intellege conspirationem
horum duorum aduersum me. ego enim sum ueritas et isti
aduersum me sapiunt. Petrus dixit: Nulla ueritas in te est,
sed ex solo mendacio omnia ista dicis et facis.

41 Nero dixit: Paule tu quid dicis? Paulus dixit: Quae
ἃ Petro audisti, hoc et 8 me dietum crede. unum enim senti-
mus, quia unum habemus dominum Iesum Christum. Simon
dixit: Putas me, bone imperator, cum his habere disputationem,
qui aduersum me consensum fecerunt? Et conuersus ad apo-
stolos dei dixit: Audite, Petre et Paule; si hie uobis nihil
possum facere, ueniemus ubi uos oportet me iudieare. Paulus
dixit: Bone imperator, uide quales nobis minas ostendit. Petrus
dixit: Cur non inrides hominem uanum et alieni capitis, qui
ludifieatus 4 daemoniis putat se manifestari non posse?

49 Simon dixit: Ego uobis parco, quousque ostendam
uirtutem meam. Paulus dixit: Quasi tu hinc exiturus sis sanus.

3 Ioh. 14, 6

M | respondit €/ | quod CL quaecumque M | !! haec Zn | et om 4 FG
HNn Thil | me dixisse n | dicta Z | enim om L | esse pro enim P !|
12 magistrum dominum {ἢ | Iesum om N | post Christum add unam spem
utrique habemus M || ? putasne / | putas bone imp. cum his me habere
disput. n | bone om Ff | cum his debere N | disputationem habere ΟΝ
Thil diep. posse habere A disp. habere debere Z || ^ aduersus DM | con-
uersus Simon n || !* dei om CFN/ | dicit M | audite me BDN audi F'|
paule et petre 4MN | si om C et&i LM | hoc F | nihil possum uobis
facere GN Thil nihil uobis 4BDHU facere possum C || '* ueniamus CFn |
me uos oportet L | uos me oportet GN Til me opor. uos DH me oportet
uobis B | ἃ me iudicari CM iudicari etium B || 11 respondit €f | bone
om U| uides BCD | quale F | nobis om J minas nobis € minas nos ἢ]
intendit Ff tendit 4BMU | Petrus dixit om B | et petrus 77 || 16 quur 7 |
inrideas CM N irrideas BFGHf Thil | qui ludificatus a daemoniis om N "
19 daemonibus PD Uf daemonio n daemone .4 | se om D | manifestare 4
(sed corr -ri) BCFf manefestari (corr e. -re) 6

sect. 42 1l. ? respondit Ff | uos PF | parcam » | modo quousque
(quoadusque /) Ff | uobis ostendam /) ostendam uobis ZL non (aliquid
erasum) ostendam 4 ||?! ueritatem F j; Paulus dixit. . . sanus om ἐγ!
respondit € | δὲ tu B/) | sis om FG T hil sia post sanus D | es (in ras)
sanus XN | sanus om B

15

20

156 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 42—44

ἐξελεύσῃ. Πέτρος elmev: Ἐὰν μὴ ἴδῃς, Σίμων, {τὴν δύναμιν vot
xvoíov ἡμῶν» Ἰησοῖ Χριστοῦ, οἱ πιστεύεις ἑαυτὸν μὴ εἶναι
Χριστόν. Σίμων εἶπεν" Ἱερώτατε βασιλεῖ, μὴ πέστειε αὐτοῖς.
ὅτι οὗτοι οἱ περιτεμνόμενοι πανοῦργοέ εἶσιν. Παῦλος εἶπεν"
δ Πρὸ vov ἡμᾶς ἐπιγνῶναι τὴν ἀλήϑειαν, σαρκὸς ἔσχομεν περι-
τομήν' ὅτε δὲ ἐφάνη ἡ ἀλήϑεια, ἐν τῇ τῆς καρδίας περιτομῇ
καὶ περιτεμνόμεϑα xai περιτέμνομεν. Πέτρος εἶπεν" Εἰ φαίλη

ἡ περιτομὴ, σὺ διὰ τί περιετμήϑης, Σίμων;
48 Νέρων εἶπεν: Οὐκοῦν καὶ Σίμων περιετμήϑη; Πέτρος
10 εἶπεν: Οὐδὲ γὰρ ἄλλως ἠδύνατο ἀπατῆσαι ψυχάς, εἰ μὴ Ἰουδαῖον
εἶναι ἑαυτὸν ὑπεχρίνετο καὶ τὸν vot ϑεοῦ νόμον διδάξαι ἐπε-
δείκνυτος Νέρων εἶπεν: Σίμων, oc, ὡς ὁρῶ, φϑόνῳ φερόμενος
τοΐτους διώχεις. ὡς γὰρ ἔοικε, μέγας ζῆλος ἀναμεταξὺ cot
καὶ τοῦ Χριστοῦ αὐτῶν, καὶ εὐλαβοῖμαε μὴ ἡττηϑῆς ὑπ᾽ αἰτῶν
καὶ ἐν μεγάλοις κακοῖς ἀναλωϑήσῃ. Σίμων εἶπεν" lIlAavaoat.
βασιλεῦ. Νέρων εἶπεν: Τί πλανοῖμαι; τοῦτο ὅπερ iv σοὶ ὅὁρω
λέγω" πρόδηλον ἐχϑρόν σε βλέπω Πέτρου xoi Παΐλοι καὶ τοὺ

διδασχάλου αὐτῶν.

44 Σίμων εἶπεν: Οὐκ ἐγένετο vov Παίλοι διδάσκαλος ὁ
90 Χριστός. ΠᾺαῖλος εἶπεν" Ναί, δι᾿ ἀποκαλύψεως χἀμὲ ἐπαίδευσεν.
ἀλλ᾽ εἰπὲ σὲ ὃ ἐπηρώτησά σε, διὰ τί περιετμήϑης; Σίμων εἶπεν"
“ιὰ τί μὲ τοῦτο ἐπερωτᾶτε; Παῖλος εἶπεν: Ἔστι λόγος περὶ

rum
Qt

5 Rom. 2, 29

! τὴν δύναμιν vob xvolov ἡμῶν cum lat suppleuit Tisch | !* πλανῶμαι
corrigere iubet HUsener || ** ἐπερώτησα E

! δὰ haec petrus respondit Ff |? se om B se credit CGH Nn Thil j
credet DL | deum non esse 4| | non esse christum ἴ᾽ ἢ ? voluistis. F
noluisti JU | istes (sed corr istis) G | isti sunt U | circidunt D | * paulus
respondit C ad haec paulus respondit Ff | antiquam Ν || ὃ cognouimus
GHN Thil | circumsionem D | ad pro at M ac Nm! (sed at corr m*) |
ut autem L| 5 apperuit D |in cordis A4 cordis om D | circumcisionem PD
circumcisione et om € | et prius om H eras N | cixcidimus et circum-
cidimur C circumcisi sumus et circeumcidimur Ff | et circumcidimus om
N |? et petrus dixit ad symonem Ff | tu om .4 quare tu B || * es Simon n |
$(—? ea , . , circumcisus om per homoeot B

sect. 43 1. * imperator dixit Ff | et ante Simon om CU || 10 respon-
dit CF/ | poterit GHN Thil | decipere poterat D | dec. homines [|
iudaeum se C | !! domini BDGE Nn Thil dei om A | se docere CD docere
se AMU | et hostendi C fingeret M | imperator dixit ^f | post dixit
add M uides simon quoniam ad quod intellego isti illius neacio cuius
crucifixi discipuli sunt et merito tibi resistunt. ut uideo enim zelo etc. ἢ
1* ut, uideo post est enim cum ADFMIUf item sed om enim L ut arbitror n

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 42—44 157

Petrus dixit: Nisi uiderit Simon uirtutem domini nostri Iesu
Christi, non credit se Christum non esse, Simon dixit: Sacra-
tissime imperator, noli istis credere, quia hi sunt qui cireum-
eiduntur et cireumeidunt. Paulus dixit: Nos antequam ueri-
tatem cognosceremus, carnis cireumcisionem tenuimus; at ubi
ueritas apparuit, cordis cireumcisione et cireumcidtmur et cireum-
cidimus. Petrus dixit: Si mala est cireumcisio, tu quare cireum-
cisus es?

43 Nero dixit: Ergo et Simon cireumcisus est? Petrus
dixit: Nec aliter poterat decipere animas, nisi se Iudaeum simu-
laret et legem dei docere ostenderet. Nero dixit: Tu, Simon,
ut uideo, zelo duceris et ideo istos persequeris. est enim ut
uideo, zelus magnus inter te et Christum eorum, et uereor ne
ab eis conuincaris, et magnis malis consumptus esse uidearis.
Simon dixit: Seduceris, imperator. Nero dixit: Quid est sedu-
eeris? hoc quod in te uideo hoc dico, euidenter te aduersarium
esse Petri et Pauli et magistri eorum.

44 Simon dixit: Pauli Christus magister non fuit. Paulus
dixit: Qui Petrum praesens docuit, ipse me per reuelationem
instruxit. nam quod nos accusat cireumcisos, dieat ipse, qua:e
cireumcisus sit. Simon dixit: Quare me hoc interrogatis? Paulus

zelum magnum ut uideo C ut uideo om G HN Til | 13 zelum magnum CM |
magnus om NU || *^ ab his 4 | uincaris U | malis magnis BG N Til |
consumaris M | esse om 4 | uideris H | δ bone imperator G/In Til | quid
est simon (super lineam) Α | seduceris hoc... euidenter te om 4 || '5 hoc
nanque n | euidenter hoc dico C | iudico pro dico M | euidentem (B)FM
CVUf | te aduersarium esse cum (ΒΗ M esse te adu. FLU/ adu. esse te
uideo 4 te om CDGNn Thil scilicet aduersarium (om esse D) | " post
magistri eorum in P sequuntur quae leguntur sect. 48 Petrus dixit unum
esse deum patrem ... non erit finis, Nero dixit etc. quae in reliquis
textibus hoc loco leguntur Simon dixit: Paulus Christi magister non fuit
in codice sectioni 31 inserta sunt, praemissis quae infra repetuntur nero
autem simoni dixit uideo euidentem te aduersarium esse petri et pauli
et magistri eorum

sect. 44 1. 15 respondit Ff | pauli magister christus GH T il Christus
Pauli magister n | post non fuit add M petrus dixit: deus omnium homi-
num saluator est | paulus respondit CFf || '* praesens om Ff per se (om
praesens) J per se praesens (C praes. per se BM | post instruxit add M
ut petri sermonibus communicarem || 3 qui nos £DL quum nos C | accusat
simon H | dicat nunc ipse Ff | ipse om AN | quare ipse ὦ || *! circumcisus
est C sit circumc. H | post sit add super lin ipse Nm* | ad haec cymon
respondit Ff | hoc me LU me om C | interrogastis MN interrogasti 4BCD

bun

ὅ

20

158 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 44—47

τούτου, ἵνα σε ἐπερωτήσωμεν. Νέρων εἶπεν: Διὰ τί πτόησαι
ἀποκχρένασϑαι αὐτοῖς, Σίμων εἶτεεν" ᾽'ἥκοιε, βασιλεῖ. ἐν ἐκείνῳ
τῷ καιρῷ ἡ περιτομὴ ἀτὸ τοῦ ϑεοῦ προσετάχϑη, ὅτε ἐγὼ αὐτὴν
ἐδεξάμην' διὰ τοῦτο περιετμήϑην.

δ 45 Παῦλος εἶπεν" κούεις, ἀγαϑὲ βασιλεῦ, τὸ παρὰ Σίμωνος
εἰρημένον; εἰ οὖν ἡ περιτομὴ καλή, διὰ τί σύ, Σίμων, περιτετ-
μημένους παρέδωκας καὶ ἠνάγκασας αὐτοὺς καταχριϑέντας ἀπο-
χτανϑῆναι; Νέρων εἶπεν" Οὐδὲ περὶ ὑμῶν τι καλὸν αἰσϑανομαι.
Πέτρος καὶ Παῦλος εἶπον: Εἰ καλὴ περὶ ἡμῶν ἢ κακὴ ἡ νόησις

10 αὕτη, οὐ συντείνει εἰς τὸ πρᾶγμα: ἡμῖν δὲ ἀναγκαῖον, iva»
γένηται ὃ ἐ:τηγγείλατο ὃ διδάσκαλος ὑμῶν. Νέρων εἶπεν" "Eav
ἐγὼ μὴ ϑέλω; Πέτρος εἶπεν: Οὐχ ὡς σὺ βούλῃ, ἀλλ᾽ ὡς ἐκεῖνος
ἡμῖν ὑπέσχετο.

46 Σίμων εἶπεν" ᾿1γαϑὲ βασιλεῦ, οὗτοι οἱ ἄνϑρωποι avy-

16 ἐλογίσαντο τὴν εὐμένειάν σου καὶ συνέδησάν σε. Νέρων εἶπεν"
Σὺ μὲ περιεργείᾳ συνέδησας, ὡς χαϑὼς αἰσϑάνομαι. Σίμων
εἶπεν. Πόσων καλῶν τιραγμάτων τε xal σημείων iz ἐμοῖ σοι
δεικνυμένων, ϑαυμάζω zog ἀμφισβητεῖς. Νέρων εἶπεν: Ἐγὼ
ovre ἀμφιβάλλω ovre τινὲ συναινῶ ἐξ ὑμῶν ἀλλ᾽ ὃ ἐρωτῶ.

40 μᾶλλον ἀποχρέϑητέ μοι.

47 Σίμων εἶπεν" Τὸ λοιττὸν οὐδέν σοι ἀποκρίνομαι. Νέρων
εἶπεν: "Enti, ψείδει, διὰ τοῦτο ταῖτα λέγεις. ἀλλ᾽ εἰ καὶ
ἐγὼ οὐδέν σοι δύναμαι ποιῆΐσαι, ὃ ϑεὸς ὃ δινάμενος ττοιήσει.
Σίμων elztev: Οὐχέτι σοι ἀποχρίνομαι. Νέρων εἶπεν: Οὐδὲ ἐγώ

! ἐπτόησαι corrigit HUsener |? ἤνεγχασ E ἠνάγχασας Tisch cum lat |
9 εἰ χαλή scripsi suadentibus HUsener et MBonnet ἢ χαλή E | ' tva. sup-
pleuit. Tisch | 15 εὐγένειαν E εὐμένειαν reliqui cum lat | ? oc abundat

1 te om AL | imperator dixit Ff | quur F quare n | * respondit € ,
ideo om L ideo ego circumcisus sum Ff' ideo non uereor quia bona est
et ἃ deo etc. M | ad deo Ni? illo eras G in illo A in (om illo) D | ego
om FUf | suscipi M accepi A

sect. 45 ]. * audi C audisti F/ | bone om FUf | simon dixerit € |
dicerit D | 5 581 om N | est bona BG Til | tu quare CD | tu om f!
post tu add externa die M | tradidi PB || $5 precepisti U | eos in senatu
M | praecipitari et occidi Nm? in ras | imperator dixit Ff | dicit M ,
post uobis add adhuc GN Τ᾽ λὶϊ | * responderunt C | bene sentias CD
bene uel male sentias U | * an male P | ad rem non U | nobis autem
GNn Thil | necesse est om B | erit ACD FMm*f | 5 hoc fiat f faciet V |
imperator dixit F/|!9 dicit M respondit C | quodsi f | nobis om FLU:
ἦι jlle om D | ille nobis P | ipse pro ille CL i post poll. est add fiet C

Í
sect. 40 l. 12 respondit Δ homines hi GN Til | omnes M (litera i

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETBI ET PAVLI 44—47 159

dixit: Est ratio ut te interrogemus. Nero dixit: Cur uereris
respondere illis? Simon dixit: Ideo quia & deo praecepta est
eireumeisio illo tempore quo ego eam suscepi.

4b Paulus dixit: Audis, bone imperator, quid dixerit Simon?
si ergo bona est cireumceisio, quare tu cireumceisos tradidisti, et 5
coügisti eos praeeipitanter oecidi? Nero dixit: Sed nec de uobis
bene sentio. Petrus et Paulus dixerunt: An tu de nobis sentias
bene uel male, non ad rem pertinet. nobis enim necesse est
ut quod promisit magister noster fiat. Nero dixit: Quid si ego
noluero? Petrus dixit: Non quod tu uolueris, sed quod nobis 10
ille pollieitus est.

46 Simon dixit: Bone imperator, hi homines cireumuenerunt
clementiam tuam et obligauerunt te. Nero dixit: Sed nec tu
adhue me de te confirmasti. Simon dixit: Quantis rebus bonis
et signis a me tibi demonstratis miror quod adhue dubitare 15
uideris. Nero dixit: Ego neque dubito, neque cuiquam uestrum
consentio. sed magis quod interrogo responde mihi.

47 Simon dixit: Nihil tibi iam respondebo. Nero dixit:
Ideo hoe dicis quia mentiris. et si ego tibi nihil possum facere,
deus qui potens est faciet. Simon dixit: Iam tibi responsurus 90
non sum. Nero dixit: Sed nec ego te conputem aliquid esse.

super lin) | hii CLMU si F | * dementiam AF | ego neque dubito pro
sed nec tu &dhuc me G | adhuc tu Z | '* confirmasti de te A4 | respondit
Ff | tantis L | quante res bone et signa D quanta signa et bona m|
tibi ante rebus U || ^ magnis pro signis 44 signis om P me (om 8) tibi
demonstraui € | tibi om M | demonstraui (om ἃ me tibi) U demonstrans
I) demonstrata sunt n item Nm* sed add bona | miror ei L miror quid € |
16. uidearis D | imperator respondit Ff | ego neque eras G | nec... nec 4
nec altero loco etiam D | dubito neque dubita"* nec quicquam uestri
cons, A | cuiusquam J | uestri B uestrum om L | " magie eras G | ad
quod Gn

sect. 41 1.!* iam tibi GN Thil | respondeo BCFHMUf | imperator Ff ||
1? ideo hoc dicis . . . Nero dixit om per homoeot U | hoc om BN | quia
omnia mihi mentiris M | post mentiris add BCDHM: simon dixit (respon-
dit C) propter quid (quod CHM) tibi mentior ne (nec D) aliquid mihi
facere poteris (potueris BH). nero dixit | et ante si om C | nihil tibi
GHNn Thil tibi facere nihil D | facere possum C fecero M || *" qui om
L | est omnipotens A4 | faciet cun CFMNn faciat 4BDGH Thil ut faciat
L | tibi post faciet C | 32 imperator Ff |&ed om CN | te om D | putem U
audiam (om aliquid esse) M | esse aliquid DL | esse om ABCF(M)UF

δ

10

15

160 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 47--40

σέ «1t» λογίζομαι εἶναι. ὡς yàg αἰσϑάνομαι, ψεύστης el iv πᾶσιν.
ἀλλὰ τί πολλὰ λέγω; οἱ τρεῖς ἄστατον ὑμῶν τὸν λογισμὸν ἐπε-
δεέκνυσϑε, καὶ οὕτως ἐν πᾶσιν ἀμφισβητοῦντά ue πεποιήκατε,
ὥστε μὴ εὑρεῖν μὲ τίνι πιστεῦσαι δυνηϑώ.

48 Πέτρος εἶπεν: Ἕνα ϑεὸν τὸν πατέρα ἐν Χριστῷ σωτῆρι
σὺν τῷ ἀγέῳ πνεύματι δημιουργὸν τῶν ἁπάντων κηρύσσομεν,
τὸν ποιήσαντα τὸν οὐρανὸν xal τὴν γῆν καὶ τὴν ϑάλασσαν καὶ
πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς, ὃς ἐστιν ἀληϑινὸς βασιλεύς, καὶ τῆς βασι-
λείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος. Νέρων εἶπεν" 1ίς βασιλεὺς κύριος;
Παῖλος εἶπεν: ὃ σωτὴρ πάντων «τῶν» ἐϑνῶν. Σίμων εἶπεν"
Ἐγώ εἶμι ὃν λέγετε. Πέτρος καὶ Παῦλος εἶπον" Μηδέποτε εἴη
σοι καλῶς, Σίμων μάγε καὶ πιχρίας ἀνάμεστε.

49 Σίμων εἶπεν" ᾿κουε, Καῖσαρ Νέρων, ἵνα γνῷς ψευδεῖς
εἶναι τούτους, καὶ ἐμὲ ἐκ τῶν οὐρανῶν πεμφϑέντα" τῇ γὰρ
αὔριον ἡμέρᾳ εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἀνέρχομαι καὶ τοὺς πιστεύοντάς
μοι μακαρέους ποιήσω, εἰς δὲ τούτοις τοὺς ἀρνησαμένους με τὴν
ὀργήν μου ἐνδείξομαι. Πέτρος καὶ Παῦλος εἶπον: 'Huag ὃ ϑεὸς
ἐκάλεσεν πρὸς τὴν ἰδίαν δόξαν" σὺ δὲ ὑπὸ τοῦ διαβόλου κληϑεὶς
σπεύδεις πρὸς κόλασιν.

! τι deest in E. cum reliquis hoc loco add Tisch ἢ 19 vov deest in E.
cum reliquis add Tisch

! fallax es simon 7 | ut quid C | uos toti tres Ff uos (om toti
tres) D uos tres (om toti) H tutiores N || * ostenditis 4DU | dubium ita D
dubium om M | post ita dubium in B sequuntur quae supra sect 30—43
leguntur ex hoc &pparebit . . . magistri eorum. aec statim excipiunt
quae inde a sect 48 habes, omissis sectionis 47 uerbis ultimis in omnibus
fecistis . . . possim || ? facitis MNm?* (fuit fecisti) | me conueniam .M
cognoscam C

sect. 48 1.* ad haec petrus respondit F7 | Petri oratio in FH Mf
sic orditur: ego natione iudaeus (iudaeus homo om ego nat. M) sum et
quae (quaecumque M) ἃ magistro meo audiui (aud. a m. m. M) haec omnia
(hominibus M) praedico ut credatia (credant M) unum esse deum patrem etc. |
ego om ΒΨ Νῦν | deum patrem esse 4f | post patrem BDH addunt:
quem cunctis praedicamus. iam pergunt BD FHMf: inuisibilem et (om FM)
incapabilem (? inc&pabilem M incapibilem 7 inpalpabilem Δ incomprehen-
sibilem Bf om F) et (om M) inmensum et (in add ΗΠ) unum dominum
nostrum iesum christum saluatorem (mundi cum spiritu sancto add H
saluatorem omnium et spiritum sanctum om et creatorem . . . humano
M) et creatorem omnium rerum (rerum omnium Z7) adnuntiamus generi
humano, qui fecit caelum etc. | in Christo saluatore cum A4CLN (sed
saluatorem) U (sed perperam salutari) n et iesum christum filium eius G
ΤΑΙ | in Christo saluatore .. . praedico om BDFH.Mf || * cum spiritu
sancto 4CNn | * qui fecit... erit finis om M | et maria pro mare H

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 47—49 161

ut enim sentio, fallax es in omnibus. sed quid plura? toti tres
inconstabilitum animum uestrum ostendistis et me ita dubium
in omnibus fecistis, ut non inueniam, cui credere possim.

48 Petrus dixit: Ego unum esse deum patrem in Christo
saluatore cum saneto spiritu creatorem omnium rerum praedico,
qui fecit caelum et terram, mare et omnia quae in eis sunt, qui
uerus rex est, et regni eius non erit finis. Nero dixit: Quis est rex
dominus? Paulus dixit: Saluator omnium gentium. Simon dixit:
Ego sum quem dicitis; et sciatis, Petre et Paule, non uobis con-
tingit quod cupitis ut martyrio uos digner. Petrus et Paulus dixe-
runt: Numquam tibi bene sit, Simon mage et amaritudinibus plene.

49 Simon dixit: Audi, Caesar Nero, ut scias istos falsos
esse et me de caelis missum: erastina die ad eaelos uadam, ut
hos qui mihi eredunt beatos faciam; in istos autem qui me
negare ausi sunt iram meam ostendam. Petrus et Paulus
dixerunt: Nos olim uocauit deus ad gloriam suam; tu autem
ἃ diabolo uocatus ad tormenta festinas.

11 Act, 8, 93

quia pro qui altero C hic L ||? est rex A! uenturus est rex regum (om
uerus) D | post finis add FHMf: et (om HM) paulus dixit: quae petrus
(om f) rettulit (baec add M) et (om H) ego similiter confiteor eo quod
(ego confiteor quia M) non sit (est M om H) per alium salus nisi per
iesum (om M) christum (haec adnunciamus generi humano Aoc loco add
M) | imperator, dixit Ff | quis est christus dominus D quis est rex christus
Ff || * dicit M respondit CFf | * dicis BCFMU tu dicis Nf | et sciatis om
D et hoc sciatis » ut sciatis Hf scitis BCFLMMN scietis 4 | quia non
uobis C | uobis om 4 uos D | contigit B continget DFLUf || ^ martyrium
uobis fieret C | dignem D | post digner add coronam B | responderunt € |
! qnte numquam yraemittunt FHf: &dueniat nobis quod cupimus et con-
tingat ut (ut om H) | tibi sit bene FHf | bene tibi sit, Un | Simon om
DM simon sit C | mage diabole M | amaritudine CFUftn amaritudinis 4B
DN | post plene add nam nobis iam contigit quod cupiuimus et quod
sperabamus percipimus ἢ eodem loco add quoniam quaecumque loqueris
mentiris FHf

gect. 49 1. ? audi Caesar Nero om n | audis GN audi me FH T^il |
fallaces pro falsos H | Nero om CM | ut om M | esse istos falsos 4 | falsos
esse et mendaces P || '? crastino 4 FGNUfn Til | die om n | in caelos B
in caelis UM in celum A | ut eos DLM et eos Cn et illos Ff || ^ qui in
me C | credent M | istis DL istos (om in) M || '* meam meis M || !'5 respon-
derunt C | deus uocauit DN | " ad diabolica P | iam uocatus 4BDF
H Mfn | iam uocatus & diabolo 4 | uocatus es FGLNUfn Thil | et ad tor-
menta DGHLNm*Un Thil | uocatus post festin. D | δὰ tormenta festinas
om B | festina D

11

162 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 50—32

50 Σέμων εἶπεν: Καῖσαρ Νέρων. ἀχουσόν μου, xal τοὺς
μαινομένους τούτοις ἀποχώρισον ἀπὸ oov, ἵνα ἐν τῷ πορεύεσϑαί
με εἰς τὸν οὐρανὸν πρὸς τὸν πατέρα μοι γενήσομαί σοι εἴΐλατος.
Νέρων εἶπεν: Καὶ πόϑεν τοῖτο δοκιμάσωμεν, ὅτι εἰς τὸν οὐρανὸν

δ ἀπέρχῃ; Σίμων εἶπεν: Κέλευσον γενέσϑαι πύργον ὑψηλὸν ἐχ
ξύλων καὶ δοχῶν μεγάλων, tva ἐπ᾽ αὐτὸν ἀνέλθω καὶ ἐλθόντες
ol ἄγγελοί μου εὕἴρωσέ με ἐν τῷ ἀέρι" οὐδὲ γὰρ δύνανται ἐπὶ
τῆς γῆς μεταξὺὲ τῶν ἁμαρτωλῶν ἐλϑεῖν πρὸς μέ. Νέρων εἶπεν"
Θέλω ἰδεῖν εἰ πληροῖς ὃ λέγεις.

10 bl Τότε ὃ Νέρων προσέταξεν ἐν τῷ Κάμπῳ Μαρτίῳ γενέ-
σϑαι πύργον καὶ πάντας τοὺς λαοὺς καὶ τὰ ἀξιώματα γενέσϑαι
ἐπὶ τῇ ϑεωρίᾳ. ἐν ἑτέρᾳ δὲ ἡμέρᾳ συνελθόντος vov πλήϑους
ἐκέλευσεν ὃ Νέρων παραγενέσϑαι τὸν Πέτρον xal τὸν Παῖλον,
πρὸς ovg καὶ εἶττεν. Νῦν ἔχει ἡ ἀλήϑεια φανερωϑῆναι. Πέτρος

15 καὶ Παῦλος εἶπον: Ἡμεῖς αὐτὸν οὐ παραδειγματίξζομεν, ἀλλ᾽ ὃ
χύριος ἡμῶν Ἰησοῖς Χριστὸς ὃ υἱὸς τοῖ ϑεοῖ, ὃν οὗτος ἑαυτὸν
διεψεύσατο.

52 Καὶ στραφεὶς ὃ Παῦλος πρὸς τὸν Πέτρον εἶπεν" ᾿Ἐμὸν
μὲν τὸ γόνι κλῖναι καὶ τὸν ϑεὸν ἱχετείειν, σὸν δὲ τὸ ἀνίσαι.

90 ὅτι σὺ :ττρῶτος προεχειρίσϑης ὑπὸ τοῦ κυρίου. xol ϑεὶς τὰ
γόνατα ὁ Παῖλος τροσηΐχετο. ὁ δὲ Πέτρος ἀτενίσας εἰς τὸν
Σίμωνα εἶπεν: Πλήρωσον, ὃ ἤρξω" ἤγγικεν γὰρ καὶ ὁ σὸς παρα-

sect. δ0 1. ! audi me caesar nero C | et istos U | * possem C |] 8 impe-
rator dixit F/ Til | hoc om Ü | probabo Vm? in ras | probauimus € ἢ
4 in caelis CDM N | uadas C uades M | respondit F | iube mihi BGH TAil |
turrem 4 (sed correxit iex e) BCFNf | de lignis 4 et lignis U [| * trauibus
FNU | post magnis add et poni in campo martio Ff | ut ascendam cum 48
CDLUf et ascendam FGHM Nn Thil | illam (om in priore loco) L | ut cum
AC cumque n | in eam AB FHNUf in ea CD in illa M eam Z [| * ascendero
in ea D | post ascendero add imperabo angelis meis ut descendant ad
me de caelo et tollant me in caelum ad patrem FHf (porro add: meum
ut scias me de caelis esse missum ἢ item add ibi mandabo angelis meis
ut... ueniant n | angeli . . . uenient om H ad me om ALNU| in aére
BDLU | in aére (aéra M) ad me CDM | in aéra inuenient me 4 | ueniant
Mn | uenient... peccatores ad me om per homoeot D ||? in terram Un |
ad me om n aduenire N | nero imperator Ff | dicit M 5 impleaa D | quod
dicis e.c quid dicas corr G | post quod dicis add symon respondit iube
ergo celerius fieri ut uideas Ff

sect. 51 1.? marcio LN martiale C | praecipit X (sic et infra) |
turrem BCFMNU | 19 omnis populus FGHn Til omnes (om populi) AM |
omnes dignitates et omnes populi D | omnes alterum om B | omnis
dignitas n | istut D.M istum C | hoc Δ | et omnes dignitates . . . altera
uero die om F pro his habet haec: uenirent in campo martio ad exspec-
tasculum. et cum ueniesent uniuersi, tunc in omni conuentu etc. ἢ !! post

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 50—32 163

60 Simon dixit: Caesar Nero, audi me. istos insanos ἃ
te separa, ut dum uenero ad patrem meum in caelis, possim
tibi esse propitius. Nero dixit: Et unde hoc probamus quia
in caelum uadis? Simon dixit: Iube turrim excelsam fieri ex
lignis et trabibus magnis, ut ascendam in illam; et cum in 5
illam ascendero, angeli mei ad me in ara uenient: non enim
in terra inter peecatores ad me uenire possunt. Nero dixit:
Volo uidere, si imples quod dicis.

51 Tune Nero praecepit in campo Martio turrim excelsam
fieri et praecepit ut omnes populi et omnes dignitates ad istud 10
spectaculum conuenirent. altera uero die in omni hoc conuentu
iussit Nero Petrum et Paulum ad hoc spectaculum praesentari,
quibus sic ait: Nunc habet ueritas apparere. Petrus et Paulus
dixerunt: Non enim nos eum detegimus, sed dominus noster
lesus Chriatus, filius dei, quem hie se ipsum esse mentitus est. 15

62 Et conuersus Paulus ad Petrum dixit: Meum est geni-
bus positis deum exorare, tuum est impetrare si quid uideris
eum conari, quoniam tu prior electus es ἃ domino. et positis
genibus orabat Paulus. Petrus autem intuitus Simonem dixit:
Incipe, quod coepisti; adpropinquabit enim et tua detectio et 20

die add f: Nero imperator cum senatu et equites Romani et omnis populus
uenerunt in Campo Martio ad spectaculum. et cum ueniseet uniuersi, tunc
in omni etc. | altera autem GE Nn Thil | omni om n | hoc om CF | in
hoc conuentu post paulum (om omni) n || * imperator Ff | spectac. hoc H |
ad hoc spectaculum om Ffn | istum M | expectaculum CF (exsp-) | sibi
praesentari n | post praesentari add et statim adducti sunt ante eum Ff ||
15. habebit GLNn Til | habebit inter uos n | aperire N || '* enim om
CFN Ufn | eum nos BCFNUfn eum om ADL nos eum om M | detegemus
A | noster on BFLMNUfn || 3 dei uiui 4D cum graeco uulg | filius dei
om U | se hic n | se om B | ipsum om DU | esse om B | mentitur GHM
Thil | post ment. add ipse eum manifestauit M

sect. δῶ l.'5 ad petrum paulus M || " positis o D | orare BD
rogare M | orare deum D et ante tuum 4 | tuum est cum ABCDFHL NUfn
est om GM Thil | deum imp. C | impetrare cum CFG (sed t eras) M (t ut
uid eras) NUf imperare 4BDHLn Thil sed uide graec (DE) ἀνύσαι | si quid
uideris eum conari om C || * symonem conari Ff | et om .1]|| '* exorabat
D orauit .4 | paulus orabat n | ad paulus add coram omni populo FHf |
uero U | intuens GM Til intuitus est Ff | dicit N || 39 imple pro incipe
suspicatur Thilo | perfice CM imple coniecit T hil | incipe iam C | quod
nuper dixisti U | adpropinquat B adpropinquauit CDNU (appr-) | autem
GNn Thil | et prius om MU | deiectio DH deceptio 4 (corr ex detectio)
BGN | deiectio tua D

11*

δ

10

18

20

164 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 52—55

δειγματισμὸς xol ἡ ἡμετέρα ἀνάχλησις᾽ ὁρῶ γὰρ τὸν Χριστόν
μου καλοῦντα ἐμέ ve καὶ τὸν Π͵ᾳαῦλον.

58 Νέρων εἶπεν: Kal ποῦ ἀπελεύσεσθε παρὰ τὴν ἐμὴν
βούλησιν; Πέτρος εἶπεν" Ὅπου ἐὰν προσχέκληται ἡμᾶς ὃ κύριος
ἡμῶν. Νέρων εἶπεν" Καὶ τίς ἐστιν ὃ κύριος ὑμῶν; Πέτρος εἶπεν"
Ἰησοῖς Χριστός, ὃν ἐγὼ ὁρῶ προσχαλούμενον ἡμᾶς. Νέρων
εἶπεν: Οὐχοῦν καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν οὐρανὸν μέλλετε ἀπελϑεῖν;
Πέτρος εἶπεν: Ὅπου ἂν δόξῃ τῷ καλοῦντι ὑμᾶς. Σίμων εἶπεν"
Γνῶϑι, βασιλεῖ, ὅτι οὗτοι οἱ ἄνϑρωποι τιλάνοι εἰσίν: ἰδοὺ γὰρ
παραυτίχα ἀνελθόντος μουν εἰς τὸν οὐρανόν, πέμψω τοὺς ἀγγέ-
λους μου πρὸς σὲ καὶ ποιήσω σε ἐλϑεῖν πρὸς μέ. Νέρων εἶπεν"
Ποίησον λοιπὸν ἃ λέγεις.

δ4 Τότε Σίμων ἀνέβη εἰς τὸν πύργον ἐνώπιον πάντων, καὶ
ἐκτείνας τὰς χεῖρας ἐστεφανωμένος τὴν κεφαλὴν ἐκ δάφνης ἤρξατο
πετᾶσϑαι. Νέρων δὲ ὡς εἶδεν πετόμενον, ἔφη πρὸς τὸν Πέτρον"
MÀn9uvóg ὁ Σίμων οὗτος" σὲ δὲ καὶ Παῦλος πλάνοι ἐστέ. πρὸς
ὃν ὃ Πέτρος ἔφη" Παραχρῆμα γνώσει ἡμᾶς ἀληϑινοὺὶς τοῦ Χριστοῦ
μαϑητάς, τοῦτον δὲ μὴ εἶναι Χριστὸν ἀλλὰ μάγον καὶ κακοῦργον.
Νέρων εἶπεν: Ἔτι ἐνίστασϑε; ἰδοὺ ϑεωρεῖτε αὐτὸν ἀνελϑόντα
εἰς τὸν οὐρανόν.

b5 Τότε ὃ Πέτρος ἀτενίσας τῷ Παύλῳ εἶπεν" Παῦλε, ἀνά-
νευσον καὶ ἴδε. ἀνανεύσας δὲ ὃ Παῦλος πλήρης δαχρίων καὶ
ϑεασάμενος πετόμενον τὸν Σίμωνα εἶπεν: Πέτρε, τί ἀργεῖς:

? πετᾶσϑαι, non πέτασϑαι E sed paulo infra non πετώμενον sed
πετόμενον

! uocatio nostra J) | nostra uocatio de hoc saeculo Ff | de hoc mundo
H | enim om L | me uocantem (o' meum) FLf | e pro me JD | et Pau-
lum om M

sect. 53 1.* uoluntatem (uolum- €) meam CZ | * petrus respondit
CFf | accersit DU arcersit Nm? (in ras) n accersiuit BCL accersierit M
arcessit G Til accesserit .4 quo nos dominus uocauerit Ff | noster
om FL dom. noster Iesus Christus GHMn Thil | Nero dixit quis...
uocantem om per homoeot n | Nero dixit . . . Petrus dixit dominus om
per homoeot L | * et quis Ff | noster pro uester BD | petrus respondit
CFf | 5 uideo om F | uocantes 7) | Nero dixit om B | ergo om f | et om
M|in caelum et uos 2 Τ petrus respondit CFf | quo cum ALFHM
(ὅπου ἄν) quomodo D quod BCGNU Thil sicut n | ipse U | placuit in
ras M | nos uocat. FUf post uocat add illuc sumus ituri Ff | * ad haec
Simon respondit Ff | bone imperator GHL Til | mox cum L ut om € |
* in c&elos AFHLf in caelo CM | ut faciam 4 | te uenire ad me H ||
Ὁ imperator F/ | dicit M | quod dicis GEn Til ut locutus es Ff

Bect. δά l !! tunc ergo A4 | in om D | turrem BCFM NU | omni
populo GANn Thil | et om FGNfn | externis 8 [ '* coronatus est U |

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 52—55 165

nostra uoeatio. uideo enim Christum meum uocantem me et
Paulum.

63 Nero dixit: Et quo ituri estis contra meam uoluntatem?
Petrus dixit: Quo nos acecersit dominus noster. Nero dixit:
Quis est dominus uester? Petrus dixit: Dominus Iesus Christus, 5
quem ego uideo nos uocantem. Nero dixit: Ergo et uos in
caelum ituri estis? Petrus dixit: Quo ipsi placuerit qui uocat
nos. Simon dixit: Vt scias, imperator, istos fallaces esse, mox
ut in eaelum ascendero mittam ad te angelos meos et faciam
te δὰ me uenire. Nero dixit: Fae ergo, quae dicis. 10

54 Tunc ascendit Simon in turrim eoram omnibus, et er-
tensis manibus coronatus lauro coepit uolare. Nero ut uidit
Petro sic ait: Verax homo est iste Simon, tu autem et Paulus
Beduetores estis. Cui Petrus ait: Sine mora scies nos ueraces
esse Christi discipulos, hunc autem non esse Christum, sed 15
magum et malefieum. Nero dixit: Adhuc perseueratis? ecce
uidetis eum caelum penetrare. .

δ Tunc Petrus aspiciens Paulum dixit: Paule, erige caput
et uide. Cumque eleuasset eaput Paulus lacrimis plenus oculos,
et uidisset Simonem uolantem, sic ait: Petre, quid cessas? per- 90

et coepit Un | uolitare € | post uolitare add C: populus uero mirari et
uenerari ceperunt; plerique dicentes. dei esse potentiam non hominem
qui eum corpore uolitaret; nicil tale xpm fecisse et item add M: mirari
populus uenerari plerique gentiles dicentes dei esse potentiam non hominis
qui cum corpore uolaret nihil tale Christum fecisse. haec ex Pseudo-
hegesippo desumta sunt | post Nero add autem JI || ? sic petro ait L ait ad
petrum M | petrus F' | uides quia uerax est homo M | iste symon uerax est
(om homo) Ff est iste homo Z || !* estis hominum 46 Til hominum estis
n | sic ait GL | sine modo nunc BD | si mora Nm?! si moras feceris .Vm* |
scies nos sine mora U | scias 4BGHNnm!n Thil || 15 disc. christi H | et
Christi disc. » Til | esse non A || '* et maleficum om AU | imperator Ff |
perseueratis in mendatio Ff | et ecce C et (om ecce) M | eum ecce uid.
eum 2. | " uidete » uidebitis U | ad caelum C | perseuerantem pro caelum
B | penitrare G | post penetrare add et quae est dubietas M

sect. 55 ]. !* aspiciens om Ff | ad paulum Ff | 816 ait DGH Nn T hil |
paule frater Gn Thil Paule om CH ἢ '* et uide et uigela (uigila m?)
tecum 9 | leuasset BCFHM | paulus caput Jn | lacrimis plenus oculos
om D | plenus lacrimis oc. n | plenum ACFHf pleno M lacrimis plenis
(corr ex plenus) oculos (superscr oculis) G oculis lacrimis plenis Z |
oculos om 4CDFHNUf | 39. uidit F uidissed N | uolantem om U | dixit
GNn Thil ait petro H | frater petre ὧν Thil Petre on H

b

10

15

166 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 55—57

τελείωσον ὃ βούλῃ" ἤδη yàg προσχαλεῖταε ἡμᾶς ὃ κύριος ἡμῶν
Ἰησοῦς Χριστός. Νέρων δὲ ἀκούσας ὑπεμειδίασεν καὶ εἶπεν"
Οὗτοι βλέπουσιν ἑαυτοὺς ἡττημένους xal ληροῦσιν. Πέτρος εἶπεν"
"ἄρτι ὄψῃ, μὴ εἶναι ἡμᾶς λήρους. καὶ στραφεὶς ὃ Παῦλος εἶπε
τῷ Πέτρῳ Πλήρωσον ὃ βούλῃ.

66 Kal ἀτενέσας ὁ Πέτρος κατὰ τοῦ Σίμωνος εἶπεν" Ὁρκέζω
ὑμᾶς, οἱ ἄγγελοι τοῦ σατανᾶ οἱ φέροντες αὐτὸν εἰς τὸν ἀέρα πρὸς
τὸ ἀπατᾶν τὰς «τῶν» ἀπίστων καρδίας, τὸν ϑεὸν τὸν κτίσαντα
τὰ πάντα, καὶ Ἰησοῦν Χριστόν, ὃν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἤγειρεν ἐκ
τῶν vEXQUY, ἀπὸ ταύτης τῆς ὥρας μηκέτι αὐτὸν βασταζητε, ἀλλ᾽
ἐξεάσατε αὐτόν. καὶ παραχρῆμα ἀπολυϑεὶς ἔπεσεν εἰς τόπον
λεγόμενον Σάχρα Βία, ἥτις λέγεται ἱερὰ ὅδός, καὶ διεμερέσϑη
εἰς τέσσαρα μέρη, κακῷ μόρῳ διαφωνήσας.

67 Τότε Νέρων ἐκέλευσεν σιδηρωϑῆναι Πέτρον καὶ Παῦλον,
τὸ δὲ σῶμα τοῦ Σίμωνος ἐπιμελῶς τρισὶν ἡμέραις τηρεῖσϑαε,
νομέζων ἐγείρεσθαι τῇ τρέτῃ ἡμέρᾳ. πρὸς ὃν ὃ Πέτρος εἶπεν"
Οὗτος οὐκέτι ἐγείρεται, ἐπειδὴ ἀληϑῶς τέϑνηκεν, εἰς τὴν αἰώνεον
καταχριϑεὶς κόλασιν. Ὃ δὲ Νέρων εἶπεν πρὸς αὐτόν: Τίς σοι
ἐπέτρεψεν τοιοῖτον πρᾶγμα ποιῆσαι δεινόν; Πέτρος εἶπεν" 'H

5" τῶν deest iu. E cum reliquis addidit Tisch

! enim om FG Nn Thil | noster cum FLMfn graec onm ABCDGH
NU Thil | * Christus om H | his auditis pro audiens eos C | eos loquentee
mutuo n | subridens Ff surrisit L | et alterum om F(?)f | dicit M | iam
isti 4FHLUf | se uident GHM Nn Thil | 3 uictos esse 4 | modo om M |
et ante delir. om ABCFGHNf/n Thil et modo delirant LU | delerant CD
MN | et petrus C | petrus respondit Ff | dicit M | dixit ad neronem Gn
Thil | probauis € | non om CDN | * delerare CDM Nm! (sed corr s?) |
paulus uero a | dixit 47M | ad petrum G TAÀiJ petro om B petre D |
celerius fac (om iam) Ff Til facito [fac cito?] (om iam) H i&m om efiam
D quod iam L | facturus es Ffn Thil | post faciebas add M: tunc stans
in medio petrus orauit dicens: domine Iesu Christe, oetende ei uanas
artes suas esee ne hac specie populus iste qui crediturus est tibi decipiatur.
decidat (corr ex decedat) domine sic tamen ut nihil eum potuisse omnea
agnoscant. Aaec ex Pseudohegesippo intrusa sunt

sect. δ6 1. * eleuans oculos ante aspiciens M | petrus contra simonem
€ | ait C 5 sathanae (-ne) BDFLU | aére AL | fertis in aéra n | decipien-
dum cum GLN Thil graec decipienda 4BCDFHMUfn | infidelium homi-
num ^»]|? incredibilium H | corda infidelium D infidelium om B | per
alterum om ΒΡΗ͂ |* quem... suscitauit om Ff | qui tercia die...resur-
rexit L| die tertia U | &uscitauit a mortuis sanctumque spiritum paracli-
tum (suppl misit?) C | δ hac hora 6G (h superscr) Nu Til ex hora hac H ||
? non iam C ne (om iam) U iam amplius non M | dimitatis A.V | illum om
ABDFM ΝΟΥ eum HL | et statim in uoce petri M | dimisus 4 | post
dimissus add M et implicatis remigium alarum quas sumpserat ex Pseudo-

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 55—57 167

fice, quod coepisti. iam enim nos uocat dominus noster lesus
Christus. Et Nero audiens eos subrisit et dixit: Isti uident se
uictos modo et delirant. Petrus dixit: Modo probabis nos non
delirare. Paulus ait Petro: Fac iam, quod faciebas.

56 Et aspiciens contra Simonem Petrus dixit: Adiuro uos,
angeli Satanae, qui eum in aéra fortis ad decipiendum hominum
infidelium corda, per deum creatorem omnium et per lesum
Christum quem tertia die à mortuis suscitauit, ut eum ex hac
hora iam non feratis, sed dimittatis illum. Et continuo dimissus
cecidit in locum qui Sacra Via dieitur, et in quattuor partes
fractus quattuor silices adunauit, qui sunt ad testimonium uic-
toriae apostolicae usque in hodiernum diem.

57 'Tune Nero teneri fecit Petrum et Paulum in uinculis;
corpus autem Simonis iussit diligenter tribus diebus custodiri,
putans eum resurgere tertia die. cui Petrus dixit: Hic iam
non resurget, quoniam uere mortuus est et in aeterna poena
dampnatus. Cui Nero dixit: Quis tibi permisit tale scelus facere?
Petrus dixit: Contentio eius, et si intellegas, multum est ei

hegesippo | '* in loco BCDGH N Thil | dicitur uia sacra PD | et crepuit
et ante in quattuor add M | per quattuor H | quattuor partes factus
(om in) 4BDG Thil | in om etiam NU | partibus U | fractus om N ||
!! cruore madidauit pro adunauit C | quae P Dn | sunt romae M | uictoriae
om C| 33 apostolorum Ff | praesentem M | post diem add Ff: tunc ad
sonitum eius quo (quomodo f) crepuit leuauit paulus caput et dixit: gratias
tibi agimus domine iesu christe quod (qui /) nos exaudisti et symonem
(magum add f) detexisti et nos in ueritate tuos discipulos conprobasti.
item add M: tunc paulus ad sonitum eleuauit caput et dicit: agimus tibi
gratias domine iesu christe quod seruos tuos exaudire dignatus es
sect, δή l. ? tunc nero ira magna plenus F/ nero scilicet iracundia
plenus M qui deinde pergit: praecepit dicens corpus eius triduo custodiatur.
forsitam reuiuiscet sicut et prius. ad haec petrus respondit | nero imperator
Gn Thil | tenere fecit L iussit tenere G (sed corr teneri) Til iussit nero
tenere N | paulum et petrum A || corpus uero 8 | tribus diebus diligenter
U | diligenter tribus diebus om Ν | tribus diebus et tribus noctibus B.D Ff
tribus diebus om ^ | custodire GH Nn Til | '* eum om D | tertia die
resurgere C tertio U tertia die om 4 | ante hic iam praem erras imperator
Jlf | '** reuiuiscit M | qui pro quoniam 4 quum m | mortuus sit x ||
7 damnatus est M | cui om M | nero respondit Ff | te permisit Ff |
promisit D | perpetrare Ff | inde a tale scelus usque ad ne tas
uerba in B. euanuerunt | 18 respondit CFMf | sed si € | et ut intellegas
AH et si uis intelligere n intelligas ex intellegas corr G | post intellegas
sic pergit M: maior est qui uincit quam qui uincitur. nero autem decep-
tum se et destitutum dolens tanti casu amici sublatumque sibi uirum
utilem et necessarium reipublicae, indignatusque quaerere cepit causas

5

10

15

168 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 57. 58

ἐννόησις χαὶ 5 βλασφημία αὐτοῖ ἡ πρὸς τὸν χύριόν μου Ἰησοῦν
Χριστὸν ἤγαγεν αὐτὸν εἰς τοῦτο τὸ βάραϑρον τῆς ἀπωλείας.
Νέρων εἶπεν" Κακῇ αἱρέσει ὑμᾶς ἀπολέσω. Πέτρος εἷπεν' Οὐχὶ
ἐν σοὶ τοῦτο ἐστίν, εἰ καὶ δοκεῖ σοι, ἀπολέσϑαι ἡμᾶς, ἀλλ᾽ €
ἐπηγγείλατο ἡμῖν ὁ διδάσκαλος ἡμῶν χρεία πληρωϑῆναι.

58 Τότε Νέρων καλέσας ᾿Ιγρίππαν τὸν ἔπαρχον εἶπε πρὸς
αὐτόν: νϑρώπους ϑρησχεύίοντας κακῶς χρὴ ἀποθανεῖν. ὅϑεν
κελείω τοίύίτους κινάρας σιδηρᾶς λαβόντας ἐν τῷ ναυμαχίῳ dva-
λωϑῆναι. Ἰ᾿Ιγρίππας ὁ ἔπαρχος εἶπεν: ᾿Ἱερώτατε βασιλεῖ, οὐχ
ἁρμόξει εἰς τοίτους ὃ ἐκέλευσας, ἐπειδὴ ὁ Παῦλος ἀϑῷος φαί-
verat παρὰ τὸν Πέτρον. Νέρων εἶπεν: Ποίῳ οὖν μόρῳ ἀπο-
λοῦνται: ἀπεχρίϑη ᾿Ιγρέπτας xal εἶπεν" Ὃς ἐμοὶ δοκεῖ, δίκαιόν
ἐστιν ἀποτμηϑῖναι rot IIachov τὴν κεφαλήν, τὸν δὲ Πέτρον ἐπὶ
σταυροῖ ἀρϑῖῆναι ὡς αἴτιον zov φόνοι. Νέρων εἶπεν" Κράτιστα
ἔχρενας.

! ἀπολέσαι suspicatur Η Usener | 9 οὐχ E quod Tisch retinuit. scripsi
cum reliquis οὐχ

quibus petrum et paulum occideret. et quia tempus aderat quo sancti
uocarentur apostoli petrus et paulus denique dato ut comprehenderentur
praecepto, rogabatur ut sese alio conferret. resistebat ille dicens nequa-
quam se id esse facturum et tamquam metu» mortis territus (ab? scederet.
bonum esse se pro Christo pati, qui se morti pro omnibus obtulieset, non
mortem illam sed immortalitatem futuram, quam indignus ut ipse fugeret
sui corporis passionem qui multos doctrina sua compulerat. hostias offerre
debere se dixit secundum domini uocem, ut et ipsi in passione sua
christo gloriam atque honorem daret. haec et alia petrus obtexere sed
pleps lacrimis exorare ne se derelinqueret et fluctuantem inter procellas
gentilium deetitueret. uictus fletibus petrus cessit, promisitque se urbem
egressurum. proxima nocte salutatia ergo fratribus et celebrata oratione
proficisci solus cepit. ubi uentum ad porta est uidit sibi christum occurrere
et adorans eum dixit domino quo uenis? dicit ei christus: iterum uenio
crucifigi. intellexit petrus de sua dictum passione quod in eo christus
pati uideretur qui patitur in singulis, non utique corporis dolore sed
quaedam misericordiae compassione. conuersus in urbem redit captusque
cum paulo a persecutoribus ducti sunt ad neronem. haec omnia ex Pseudo-
hegesippo | post intellegas add imperator ABGH Til | multum est...
blasphemias om JM | multum est ei cum 4LUf multum ei est N multum
ei (om est) D multum (om est ei) B multum est et F multum erat ei n
multum ei esse Z7 multum esse GM Thil mültum ei praestitum est C "
! 4 deo C | ad om C || * inferre B ioferat 4 | blasfemias H | tunc nero
dixit ad eos M | me om A | esse om BCDFNUf | * malo exemplo uos
BDFfn | petrus respondit FMfn | *^ quod pro quae CDFLMf quo H ut n|
dicis pro uis M | hoc fiet post uis C | sicut prom. est n | nobis promissum
est C | nos consummari 4 consummare (ἡ | a consummari usque ad
agrippa praefectus omnia desunt in B

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 57. 58 169

praestitum ut periret, ne tantas deo ad multiplicationem supplicii
sui inferret blasphemias. Nero dixit: Suspecto animo me esse
fecistis, ideoque uos malo exemplo perdam. Petrus dixit: Non
quae tu uis, sed quod promissum est nobis, necesse est con-
summari.

58 Tunc Nero dixit ad praefectum suum Agrippam: Homines
inreligiosos necesse est male perdere, et ideo cardis ferreis
acceptis iubeo eos in Naumachia consumi et omnes huiuscemodi
homines male congummari. Agrippa praefectus dixit: Sacratis-
sime imperator, non congruenti exemplo iubes eos puniri. Nero
dixit: Quare? Agrippa dixit: Quoniam Paulus innocens uidetur;
Petrus autem homicidii reus est, insuper et inreligiosus. Nero
dixit: Ergo quo exemplo peribunt? Agrippa praefectus dixit:
Vt mihi uidetur, iustum est Paulo inreligioso caput amputari:
Petrum autem eo quod insuper homicidium perpetrauerit, iube
eum in cruce leuari. Nero dixit: Optime iudicasti.

gect. 58 1. * tunc nero cum n graec tunc ira repletus nero FHf tunc
om ABCDGLMNU Tisch ad praefectum suum agrippam nero dixit €
nero ad praefectum suum clementem cognomento agrippam dixit M
clementem praefectum appellat etiam ille passionis textus qui in codd
aedil Flor eccl 132 et Londin Addit 11880 legitur | suum om D | istos
homines FHf utrosque homines istos C || 1 inreligiosos sic ἢ. l. et infra ABC
DFMNUf | male perire oportet M | perdere male D | et ideo om A4 :
cardiis 6 ad cardos ferreos ligari eos praecipio ut ipsi se inuicem inter-
ficiant et consumant (om acceptis . .. male consummari) n || * acceptis om C

accentis D | iubeo scripsi cum C et graec assentiente T hil iube reliqui | in*

om N | naumachiam U naumagia C neomacia G naumatia /7 neomagia Nm?
in ras (fuit neomagie) aumacia M amachiam 7 | oportet enim omnes Ff
et homines huiuscemodi L | huiusmodi U huius condicionis M || * male
om D | male consummari om U | consumare NN consuma (Οὐ consummari
oportet M | clemens praef. M | dicit U respondit M | sacratissime impe-
rator om U || '* eos exemplo iubes C | iube G | punire GNn Thil perire
M | " quare non congruenti F/ quare non U | clemens praefectus M
agrippa praefectus Gn Til | respondit CLM | innocentior C | esse
uidetur GM N Til mihi uidetur n || 123 qui homicidii F quia homicidii f
homicidio sceleratus M | et post insuper om ΟΝ Thil | poen& amara
patiatur pro ins. et inrel Ff | religiosus H postea add maiorem poenam
patiatur A || 13 et quo exemplo M | clemens praef. M praefectus agrippa 4
praefectus om CFf | respondit CM || * ut mihi uidetur paulo uidetur B |
iustum est om Οἢ !* petro FUf petrus 4BG Thil | autem om G (eras?) n
Thil | eo om FHf | eo quod om Ν᾽ | eo quod homicidii reus est insuper
et hom. perp. C | insuper qui Am? insuper et Cn | perpetrauit GYn T hil
perpetrauerat 4 | iube om n || '* eum om DLNn | in cruce cun CDHL
Nm? (in ras) n in crucem. FU cruce GM Thil | crucifigi 4 cruciari B |
leuare Gm! (sed corr m*) Thil | obtime ABCN

10

15

170 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 50—61

59 Τότε ἀπηνέχϑησαν ὁ τε Πέτρος xal Παῦλος ἀπὸ προσ-
ὠπου τοῦ Νέρωνος. καὶ ó μὲν Παῖλος ἀπετμήϑη τὴν κεφαλὴν
ἐν τὶ Ὀστησίᾳ ὁδῷ.

60 Ὁ δὲ Πέτρος ἐλθὼν ἐπὶ τὸν σταυρὸν εἶπεν" Ἐπειδὴ ὃ

δ κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἐχ τοῦ οὐρανοῦ καταβὰς ἐπὶ τῆς
γῆς ὀρθῶς τῷ σταυρῷ ὑψώϑη, ἐμὲ δὲ ὄντα ἀπὸ τῆς γῆς εἰς
οὐρανὸν καλέσαι καταξιοῖ, ὁ σταυρός μου τὴν χεφαλὴ nv κατὰ γῆς
ὀφείλει παγῆναι, ἵνα πρὸς οὐρανὸν oris νει τοὺς πόδας μου"
οὐ γάρ εἰμι ἄξιος ὡς ὁ κύριός μου σταυρωϑήναι. τότε ἀντι-

10 στρέψαντες τὸν σταυρὸν προσήλωσαν τοὺς πόδας αὐτοῦ ἄνω.

61 Συνήχϑη δὲ τὸ πλῆϑος λοιδοροῦντες τὸν Καίσαρα καὶ
βουλόμενοι αὐτὸν ἀναιρεῖν. Πέτρος δὲ διεκώλυεν αὐτοὺς λέγων"
Mi) χαλεπαίνετε πρὸς avTOv: ὑπηρέτης γάρ ἔστε τοῦ πατρὸς
αὐτοῦ TOU σατανᾶ" ἐμὲ γὰρ δεὶ τὴν τοῦ κυρίου μου πρόσταξιν

15 ἐκπιληρῶσαι. πρὸ ὀλίγων γὰρ τῶν μερῶν τούτων ἐπαναστάσεως
γεναμένης μοι ὑπὸ τοῦ “γρίππα, παρακληϑεὶς ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν
ἐξῆλθον τῆς πόλεως καὶ ὑπήντησέ μοε ὃ κύριός μον Ἰησοῦς
Χριστός" xal προσχυνήσας αὐτῷ εἶπον" Κύριε, ποῖ πορεύῃ; Καὶ
ἀποχριϑεὶς εἶπέν μοι ὅτι "Ev Ρώῃ ἀπέρχομαι σταυρωϑῆναι.

90 Ἐγὼ δὲ εἶπον πρὸς αὐτόν" Κύριε, οὐκ ἐσταυρώϑης ἅπαξ. Καὶ
ἀποχριϑεὶς ὃ κύριος εἶπεν" Εἶδόν σε φεύγοντα τὸν ϑάνατον, καὶ
ϑέλω ὑπὲρ σοῦ σταυρωϑῆναι. Καὶ εἶπον: Κύριε, ἐγὼ πορεύ-
ὁμαι, τὸ πρόσταγμά σου πληρῶ. xol εἴρηκέ μοι’ Μὴ φοβοῦ,
ὅτι μετὰ σοῖ εἰμί.

5 fortasse χατευϑυνεῖ || ' reliqui codd et lat ante σταυρωϑῆναι prae-
miltunt. πάλιν. quam particulam si in nostrum textum. itruseris, deerit
Petro causa iterum interrogandi u. 20 ox ἐσταυρώϑης ἅπαξ. iam uero qui
πάλιν lestantur codd et uersio latina quae sequuntur longe aliter tradunt,

omissa illa codicis E interrogatione: in unum illis contungenda erant quae
separata tradit E. HUsener

sect. 59 ].! et ducti sunt statim M | et educti sunt U | et con-
festim deducti sunt FHf educti sunt ergo n educti sunt autem ὦ | petrus
et paulus om H M | ante conspectum Ff | * paulus autem M paulus igitur n |
in om M | ostensi BCDFGHMN ostiense U | post ostensi add ad miliarium
tertium ad aquas albas .M

sect. 60 1.? petrus uero cruci adiudicatus M | cum pro dum H :
post crucem add M: poposcit ut inuersis uestigiis crucifigeretur, quod
ecilicet indignus esset qui simili modo adpenderetur ut passus esset filius
dei, dicens quoniam etc. utrumque additamentum ex Pseudohegesippo
haustum | quoniam om n || * qui de caelo Δηι ad terras “Δ! ad terram orm H |
descendens cum Dn graec descendit reliqui | ὃ recte in cruce M | deom M |

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI EP PAVLI 59—61 171

59 Et deducti sunt Petrus et Paulus a conspectu Neronis.
Paulus decollatus est in uia Ostiensi.

60 Petrus autem dum uenisset ad crucem ait: Quoniam
dominus meus lesus Christus de caelo δὰ terram descendens
recta eruce sublimatus est, me autem quem de terra ad caelum
euocare dignatur, erux mea caput meum in terra debet osten-
dere, et pedes ad caelum dirigere: ergo quia non sum dignus
ita esse in eruce sicut dominus meus, girate crucem meam. Αἵ
illi uerterunt crucem et pedes eius sursum fixerunt, manus
uero deorsum.

61 Conuenit autem innumerabilis multitudo maledicentes
Caesarem Neronem, ita furore pleni ut uellent ipsum Caesarem
incendere. Petrus autem probibebat eos dicens: Ante paucos
dies rogatus ἃ fratribus abscedebam, et occurrit mihi dominus
meus Iesus Christus, et adoraui eum et dixi: Domine, quo
uadis? Et dixit mihi: Sequere me, quia uasdo Romam iterum
erucifigi. Et dum sequerer eum, redii Romam. Εἰ dixit mihi:
Noli timere, quia ego tecum sum, quousque introducam te in
domum patris inei.

celos J | * uocare BCFL reuocare M | dignatus est ideo C | caput crux
mea (om meum) n» | capud AN | post crux add debet accipere sed (om mea)
L | habere pro ostendere M |? pedes uero n | celos D | ego pro ergo M |
quia 0m A || * in cruce ita esse f ita crucifigi » | in cruce om B | dom.
meus iesus JD | rogo girate M girate om D | post crucem meam add et
capite dimerso crucifigite me Ff item add capud meum in terris debet
ostendere D | ac illi M et illi A4 tunc illi » [| ? confixerunt DU fxerunt
deleuit Nm* | manus autem D ΣῊ

sect. 61 1. 11 ibi pro autem H autem ibi Ff multitudo populi M
populi multitudo / multit. pop. innum. ἢ | maledicens 4HLM Nnm? (fuit
maledicentes) Un ||!? caesari neroni G (eras -rem -nem) H Thil | et ita
sunt incensi furore C | et ita M ita uero n | plena LNUn pleni ex plena
corr G | uellet Nm? (fuit uellent) | ipsum neronem FMf ipsum caesarem
neronem ἢ || eos deleuit Nm? | dicens audite filii M | dicens nolite filioli
nolite quaeso hoc agere, sed magis quod (quae 7) loquor auscultate.
ante paucos enim F/7 (sed om enim) f£. || * a multis fratribus P | ascende-
bam 6 Nn | abscedebam hinc FHf | mihi in uia FHf || S meus om GH Nn
Til | Christus om F | in uia post Christus add M ad portam huius urbis
add Ff | et adoraui eum om .1 | dicens pro et dixi D ἢ '" mihi post dixit
om ALU | sequere me... et dixit mihi om per homocot D | romae N |
" et sequens eum JM | dicit M || 35. noli timere petre M | quia om D
ego om Ff | te om D | 19 patris mei om M

10

172 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 62—64

62 Διὰ τοῦτο οὖν, rexvía, μὴ ἐμποδίσητε τὴν ὁδόν uov:
ἔδη γὰρ οἱ πόδες μου τὴν οὐράνιον ὁδεύουσιν ὅδόν. μὴ οὖν
λυπεῖσθε, ἀλλὰ συγχαίρετέ μοι μᾶλλον, ὅτι σήμερον πρὸς τοὺς
πόνους τὸν καρπὸν ἀπολαμβάνω. καὶ τοῦτο εἰπὼν ἔφη" Εὐχα-

5 ριστῶ σοι, ἀγαϑὲ ποιμήν, ὅτε τὰ πρόβατα ἃ ἐπίστευσάς uot
συμπάσχουσί uou αἰτῶ οὖν ἵνα σὺν ἐμοὶ μερίδα ἔχωσιν ἐν τῇ
βασιλείᾳ σου. Καὶ τοῦτο εἰπὼν παρέδωκεν τὸ πνεῦμα τῷ κυρέῳ.

63 Παραιτίκα δὲ ἐφάνησαν ἄνδρες ἔνδοξοι καὶ ξένοι τῇ

ἰδέᾳ, καὶ ἔλεγον πρὸς ἀλλήλους ὅτι Παραγεγόναμεν διὰ τοὺς

10 ἁγίους καὶ κορυφαίους ἀποστόλους ἀπὸ Ἱεροσολύμων. Καὶ αὐτοὶ

ἅμα Μαρκέλλῳ ἀνδρὶ ἰλλουστρίῳ, ὅστις καὶ πεπίστευχε Πέτρῳ

χαταλιπὼν τὸν Σίμωνα, ἦραν τὸ σῶμα αὐτοῖ: λάϑρα καὶ ἔϑηκαν

αὐτὸ ὑπὸ τὴν τερέβινϑον πλησίον τοῦ ναυνμαχίοι εἰς τόπον
καλούμενον Βατιχᾶνον.

15 64 Οἱ δὲ ἄνδρες οἱ εἰρηκότες ἐξ Ἱεροσολύμων παραγενέσϑαι
εἶπον πρὸς τὸν λαόν: Χαίρετε xal ἀγαλλιᾶσθε, ὅτι μεγάλους
προστάτας ἠξιώϑητε ἔχειν. γινώσχετε δὲ ὅτε ὃ Νέρων οὗτος
οὐ μετὰ πολλὰς ταύτας ἡμέρας ἐξαλειφϑήσεται. καὶ δοϑύσεται
ἡ βασιλεία αἰτοῦ ἑτέρῳ.

1 ἐμποδήσητε E|* τῶν χαρπῶν E τὸν χαρπόν cum lat restituit Tisch

4ect. 62 1]. 1 filioli mei BD | * caelestem uiam € | contristari / L.MU !
gaudete PCH Mf gaudere F congaudere U || ? qui hodie Z | fructum labo-
rum meorum BCDFH Mfn fructuum laborem meorum 4 | consequar n:
et ante cum om GN Til | ^ haec cum BHAMf | ago tibi 4B | pastor bone
Ff pastor bone iesu christe ἢ | * tradidisti 4GNf/ T hil tradidisti mihi F |
credidisti mihi CD | compatiuntur mihi... credidisti om per homoeot M ;
compatiuntur mecum DU | peto ergo D et ideo peto n | peto domine C ;
comparticipentur U participent f/ | * mihi pro mecum N | tua gratia Un |
commendo tibi eas (om oues quas mihi credidisti) L | tradidisti FU con-
signasti € | credidisti mihi D || ? se sentiant ἔπ se om BCFMNUf | sentiat
M | sentiant sine pastore se D | quia G Til quae B | post habent add
FHfn: et oro ut semper auxilio tuo protegantur domine Iesu Christe |
post habent add rectorem G Til || 5 ego om ΒΝ | hunc gregem / gregem
hunc regem hunc (sic) F

aect. 68 ]. '9 exinde cod F collatus | statim autem (om ibi) Zn |
apparuerunt ibi BCDFHMf ibi om ALU | numquam 4CDHLAMN | nemo
umquam ZFf | 1" antea BCDM Nm? (fuit ante) | uideri 4DLM | poterat 6H
Thil potuerat ! potuit Δ΄ (fuit poterunt) | ipsi dicebant DM illi dic. B

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 62—64 173

62 Et ideo, filioli, nolite inpedire iter meum. iam pedes
mei uiam caelestem ambulant. nolite tristari, sed congaudete
mecum, quia hodie laborum meorum fruetum consequor. Et
cum haec dixisset, ait: Gratias tibi ago, bone pastor, quia oues
quas mihi credidisti compatiuntur mihi. peto ut participentur
mecum de gratia tua. commendo tibi oues quas mihi credi-
disti, ut non sentiant se sine me esse, qui te habent per
quem ego gregem hunc regere potui. Et haee dicens emisit
spiritum.

63 Statim ibi apparuerunt uiri sancti, quos umquam nemo
uiderat ante nec postea uidere potuerunt. isti dicebant se
propter ipsum de Hierosolymis aduenisse, et ipsi una cum Mar-
cello, inlustri uiro, qui crediderat et relinquens Simonem Petrum
seeutus fuerat, abstulerunt corpus eius occulte et posuerunt
sub terebinthum iuxta Naumachiam in locum qui appellatur
Vaticanus.

64 Ipsi autem uiri qui se dicebant de Hierosolymis ad-
uenisse, dixerunt ad omnem populum: Gaudete et exultate,
quia patronos magnos meruistis habere et amicos domini Iesu

Christi. sciatis autem hune Neronem regem pessimum post 20

necem apostolorum regnum tenere non posse.

et dic. C | isti enim Ff | propter ipsos GLNf propter ipsos se P || !* ero-
solimis 8 iherosolimis F jerosolimis L hierusolimis MN! | uenisse A |!
ipse B | 5 1 et ipsi una ... aduenisee om per homocotel U || 35 inlustri
uiro om A4 | inlustri cum ΕἾ ΝΡ illustre C uiro illustrissimo L | et om
BC eras H | derelinquens P | simonem magum GAVn Thil | '* erat
ABLM | occulte om H | posuerunt eum CFHMf posuerunt illud Vj
55 ad tereb. BCDFHLMN/n | terebintum BFGf therebintum 4D there-
binthum Ἢ teribintum M terebinctum C tereuentum Nm! (sed tereben-
tum corr m?) V | naumaciam » naumatiam 7 naumacia 7M naomacia V
naomatiam 6 naomatia Nm! (neomatia Nm?) naumagie C | in loco BDG
LNn Thil || '* baticanus M baticano €

sect. 64 1. " ili C | de hieros. (iheros-, ieros-, heros-, hierus-)
dixerunt (dixerant P/) aduenisse CDFNVf de hieros. se dixerunt adu. H
de hieros. aduenisse dicebant A4 de hieros. aduen. dixerunt BM de iero-
solima aduenisse fatebantur Δ uenisse M ||!* dixerunt om M | hii dixe-
runt U | nolite flere sed g&udete et exultate in domino M | et ante
exultate om V || '* quoniam G& ΤΑΙ | habere meruistis FMf | post habere
add sanctos apostolos 7Àil | domini nostri 4CFHLMUf | * autem om
M etiam (om hunc) n | regem pessimum post necem om XN | pessimum
regem JD regem om Β Ff pessimum om V | post mortem 4 || ** apostu-
lorum M | teneri F

174 MARTYRIVM PETRI ET PAVLI 65. 86

65 Kal μετὰ ταῦτα ἐπανέστη αἰτῷ τὰ πλήϑη, καὶ αὐτὸς
γνοὺς ἔφυγεν ἐν ἐρήμοις τόποις, καὶ διὰ λιμοῦ καὶ ψύχους
ἀπέδωκε τὴν ψυχήν, καὶ τὸ σῶμα αἰὐτοῖ βορὰ τοῖς ϑηρίοις
ἐγένετο. ᾿

δ 66 Τινὲς δὲ εὐλαβεῖς ἄνδρες τῶν τῆς ἀνατολῆς μερῶν
ἠθέλησαν ἁρπάσαι τὰ λείψανα τῶν ἁγίων, καὶ παραχρῆμα ἐγένετο
σεισμὸς μέγας ἐν sr, πόλει, καὶ νοήσαντες οἱ ἐν τῇ πόλει κατοι-
χοῦντες ἔδραμον καὶ συνήρπασαν αὐτούς" οἱ δὲ ἄνδρες ἔφυγον.
τότε λαβόντες αὐτοὺς οἱ Ῥωμαῖοι ἔϑηχαν αὐτοὺς ἐν τόπῳ ἀπὸ

10 μιλέων τριῶν τῆς πόλεως" κἀκεῖ διεφυλάχϑησαν ἐνιαυτὸν ἕνα
xal μῆνας ἑπτά, μέχρις οὗ ἔχτισαν τὸν τόπον, ἐν ᾧ ἤμελλον

3 βορρᾶ E βρῶμα perperam Tisch

sect. 65 1. ! exinde codd Laur Plut XX, 1.2. 4 Aed Flor 139 Mug
de nem 13. Laur conu suppr 231 collati sunt qui ubi cum Εἰ consentiwnt
nihil notaui. item codd Laur Plut XX, 3 4Amiatin 2 Mug de nem 14 Strozz 4
collati quorum lectiones passim appositae sunt | post haec neroni GL
Thil neronem H | ut om Mug de nem 14 ιἱπιίαί 2 Strozz 4 Laur conu
suppr 231 | in odium Strozz 4 | sui exercitus n | neroni post exercitus
Am 2 (qui om sui) | et (om odium altero loco) n et odium om L||* pop.
romanorum ;Í romani populi L | nero incurreret F/etc | ita statuerunt
cum B et ita statuerunt GL T' hil itaque statuerunt J) ita enim statuerunt
Ff Laur Plut X X, 1 ita ut statuerent 4CNU Mug de nem 14 4m 2 Strozz 4
ita enim ut statuerunt hoc 7 ita ut haec inter se statuerent M qui statu-
erunt Laur Plut X X, 2. 4 4ed Fl 139 Mug de nem 13 conu suppr 231 qui
omnes hoc statuerunt » et hoc statuerunt Laur Pl .X.Y, 3 | hoc post
statuer. 4DFUf | statuerunt diem C | et publice (om ut) N | publice in
castata M | ?* cathomis cun 4BHUV Laur Pl XX, 2. 4 4ed Fl 139 Mug
de nem 13. 13 conu suppr 231 Strozz 4 catomis C cathomos F*Y 4m 2
catomo f Laur Pl XX, 1 cathomico subleuatus JD catenis L ligatus σῇ
(im marg) LN Laur Pl .X.Y, ὃ Thil | tam ligatus diu L | tamdiu om ΕΠ]
dignus» Laur Pl .X X, 2 4ed Fl 139 conu suppr 231 | spiritum exalaret € ἢ
* sed cum M cumque P | quod consilium cam ad eum peruenisset Laur
Pl X.V. 3 | uenisset 4 | hoc consilium CDFMNUTf | consilium om LZ |
timor UL | * moetus H | intollerabilix 4DFHU codd Flor plerique | et
fugiit ita C fugiit etiam Vin? | appareret CDFHLM Nnm? (fuit apparuerit)
UVfn codd Flor píerique apparuit Mug de nem 14 (aparuit) Ntrozz 4|
* extiterunt] e.rínde cod S collatus | extiterant N | extiterunt autem
quidam S | et extiterunt (o^ autem) M | dicerent eum C7' dicerent quod
D Ffn Laur Pl .X X, 3 (qui À l ad rell libr Flor accedit) |? et frigore ABC

PASSIO SANOTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 65. 66 175

65 Accidit autem post baec ut odium exercitus sui et
odium populi Romani incurreret; ita statuerunt ut publice
eathomis tamdiu caederetur, quousque ut erat meritus expiraret.
quod eum peruenisset ad eum consilium, inruit in eum tremor
et metus intolerabilis, et ita fugit ut ulterius non apparuerit.
extiterunt autem qui dicerent, in siluis dum erraret fugiens
frigore nimio et fame diriguisse et a lupis esse deuoratum.

66 Sanctorum autem apostolorum dum a Graecis corpora
tollerentur ad Orientem ferenda, extitit terrae motus nimius. et
occurrit populus Romanus et comprehenderunt eos in loco, qui

dicitur Catacumba uia Appia miliario tertio; et ibi custodita

sunt corpora anno uno et mensibus septem, quousque fabri-
earentur loea in quibus fuerunt posita eorpora eorum. et illie
reuocata sunt cum gloria hymnorum et posita sancti Petri in

MSU Mug de nem 14 Am 2 Strozz 4 | ex frigore Df Laur Pl XX, 1.2
Aed Fl 139 Mug de nem 13 conu suppr 231 e frigore F uerba post frigore
usque extitit in B non perspicua | uel fame C | eum diriguisse Z | diri-
guisset 4DFHMfn Mug de nem 14 Am 2 Strozz 4 dirguisse G detruisse
S | et alterum om CS Mug de nem 14 Am 2 Strozz 4 | esset CDHf Aed
Fl 139 Mug de nem 18. 14 Am 2 conu suppr 231 fuisse M | deuoratus
CDFHNm? (fuit deuoratum) Mug de nem 14 (sed non Laur Plut X X, ἢ
deuoratum esse n

sect. 66 1. * beatorum Aed F1 139 Mug de nem 13 | corpora aposto-
lorum (om sanct. autem) A4 apostolorum corpora PF | a&postol. petri et
pauli Ff etc | corpora dum ἃ graecis Ff Laur Pl XX, 1. 4 Mug de
nem 13 conu suppr 231 | cum pro dum Z diu n | ? tollerent S | ad oriente
C in orientem Ff etc | referenda L| '? cucurrit 4ACFHLNSUVf Mug de
nem 14 Am 2 Strozz 4 cucurritque n ocurritque Laur Pl XX, 3 | pop.
romanorum 4 | apprehenderunt L | in locum CFMUf Mug de nem 14
Am 2 Strozz 4| "" catacumbas CMNS cathacumba V | apia CDNS Laur
PI XX, 3 | custodita sunt ibi U | condita sunt 8 || '?* corpora eorum CGH
Thil corp. sanctorum M | anno uno om P uno om U Mug de nem 11
&trozz 4 | et om H | fabricauerunt U| 132 loca sanctorum C | in om B |
fuerunt posita cum ABC (fuerunt prius pos.) LMUf Mug de nem 14 4m 2
Strozz 4 fuerint pos. F Laur Pl XX, 1 fuerant pos. N Laur Pl. XX, 2. 4
Aed Fl 139 Mug de nem 13 conu suppr 231 fuerunt om D sunt posita
G Thil posita sunt H (in ras fuit fuerant posita) P | eorum corpora
ponerentur $n Laur Pl .V.Y, 3 | corpora sanctorum apostolorum U | et
tum deinde illie € | illicque Z | et illic cum debito reuerentiae honore
et laudibus hymnorum conderentur Ff etc | et illic. . . hymnorum om
Strozz 4 | '* reuocate D reuocati U | atque reposita C et posita in
ecclesia D et posite sunt reliquiae ^4 et positus est sanctus petrus H
et positum est beatissimi petri corpus Ff e(c et posita sunt ossa Nmtf
(sed sunt ossa om m!) et posita sunt corpora Til ex emend | sancti om
Mug de nem 14 beati petri per papam Cornelium n | in om DS

176 MARTYBRIVM PETRI ET PAVLI 66. 67

χκατατιϑέναι αὐτούς. καὶ μετὰ ταῦτα συναχϑέντες πᾶντες μετὰ
δόξης καὶ ὕμνων κατέϑεντο αὐτοὺς ἐν τῷ οἰκοδομηϑέντι αὐτοῖς
τόπῳ.

67 ἘἘτελειώϑησαν δὲ οἱ ἅγιοι ἔνδοξοι ἀπόστολοι Πέτρος
καὶ Παῦλος μηνὶ Ἰουνίῳ χϑ' ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἡμῶν,
ᾧ 5 δόξα καὶ τὸ κράτος.

Ly

1 χατατιϑέντες E. χατατιϑέναι correxit Tisch

! baticano CM uatichano Laur Pl ΧΑ, 2 4ed Fl 139 | naumagie C
neomatia N naomacia [7 nnaomatia G naumaciae HM naumachie U in
naumachia Laur Pl X Y, 3 | et ante pauli om V sanctus paulus ZH | beati
uero pauli s sancti uero pauli Laur P! XY X, 3 | post Pauli add per Lucinam
Christi famulam in proprio eiusdem Lucinae praedio n | in om S$ | ostiense
U ostensi 4 (sed corr ostiensi) CDLHMNS Laur Pl .VX, 1. 2 Mug de nem
[4 ostense F «μι 2 | post Ostiensi add sub die tertio kalendarum iulia-
rum Strozz 4 | ab urbe roma mil. sec. LGHN Laur Pl XX, 3 Thil
sec, ab urbe mil. » | post miliario secundo ín m sequitur historia ex
actis Siluestri et ex libro pontificali desumta: dehinc elapsis a passione
sanctorum apostolorum ducentis fere et quinquaginta annis, cum diuina
clementia ecclesiae suae pacem donare decreuisset, Constantinum Augu-
stum lepra percussit. hic itaque cum per reuelationem commonitus
Syluestrum papam adsciuisset, atque eius praedicatione credens Christo
baptismatis unda perfusus esset, continuo ab eius corpore uniuersus
languor fugatus est. moxque per uniuersum orbem templa paganorum
claudi imperauit, Christianis copiam diuina constituendi domicilia con-
cessit. tunc cum ipse per loca singula plurima Christo sacraria con-
struxisset, Romae templum Apollinis quod Vaticanum appellant in diui-
num uersum oraculum [sic], beati Petri nomine dedicauit, ibique eius
sacratissimum corpus summa cum exaltatione locauit. ac neutiquam a
quolibet tam pretiosus exinde thesaurus possit auferri, circa locum ipsum,
quo beatum corpus continetur tantum aeris Cyprii liquorem praecepit
effundi, u£ ex omni undique latere et tam supra quam subter ad quinque
pedum grossitudinem uastam molem efficeret, quae non solum minime
rescindi, sed ne loco quidem possit moueri ullo modo. supra aes autem
ipsum posuit crucem ex auro purissimo centum quinquagenta librarum.
pari etiam modo beatissimi quoque Pauli corpus uenerabile in basilica

PASSIO SANCTORVM APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 66 1747

Vatieano Naumachiae et saneti Pauli in uia Ostiensi miliario
secundo; ubi praestantur beneficia orationum in saecula saecu-
lorum. Amen.

quam ipse eius honore construxerat sepeliuit. δὰ quorum sacra uestigia
dum toto undique mundo fideles concurrunt petitionum suarum eorum
meritis consequuntur effectum. passi sunt autem sancti apostoli Petrus
et Paulus sub die tertia Calendarum luliarum, regnante domino nostro
lesu Christo qui cum deo patre et spiritu sancto uiuit et regnat per
omnia secula seculorum. amen. eadem narratio reperitur etiam in RT X |
? ubi usque hodie C ibi ΝΡ ibique Nm? | multis post beneficia
Nm? | post beneficia add C: omnibus aduenientibus orationes eorum modo
et quousque hic mundus steterit regnante domino nostro iesu christo
cui est honor et gloria in secula seculorum. amen | orationum om C
eorum orationum JD eorum (om orationum) Laur Pl XX, 2. 4 Aed Fl 139
Mug de nem 13 Laur conu suppr 231 orationum eius A4 Mug de nem 14
orationum eorum FUf Laur Plut XX, 1 Strozz 4 per orationem eorum
Nm? (orationem Nnm!) per orationes eorum Laur Pl XX, ὃ rationum M |
post orationum add D per dominum nostrum iesum christum qui cum
deo patre omnipotente et spiritu sancto uiuit et regnat etc. item add S:
in laudem dei et domini nostri iesu christi. passi sunt apostoli domini
nostri iesu christi sub die III. kal. iul. cui est honor et gloria etc. | post
eorum add Ff etc assidue (assidue eorum Laur Pl XX, 2) fideliter
poscentibus ad laudem et gloriam domini nostri iesu christi qui uiuit et
regnat etc. iem add 4m 2 usque in hodiernum diem ad laudem et gloriam
domini nostri Iesu Christi qui cum patre et spiritu sancto uiuit et regnat
deus etc. item add Laur Pl XX, 3 omnibus infirmantibus auxiliante domino
iesu christo, qui cum patre et spiritu sancto uiuit et regnat etc. | per in-
finita secula seculorum Laur Pl XX, 3 Am 2 in unitate spiritus sancti
deus per omnia secula seculorum Laur Pl XX, 2 A4ed Fl 139 | ? post
amen add explicit passio sanctorum apostolorum petri et pauli GM (qui
post pauli add amen) Mug de nem 14 Thil explicit apostolorum passio
petri et pauli 4 | sub finem legunt ego marcellus discipulus domini mei
(apostoli add f) petri quae uidi scripsi 7077 4m 2 Paris 5273. 11753
Neapol VIII B 2.

12

B
Πράξεις τῶν ἁγίων ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου.

1 Ἐγένετο μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν ἅγιον Παῦλον ἀπὸ Γαυδο-
μελέτης τῆς νήσου ἐλϑεῖν αὐτὸν ἐπὶ Ἰταλίαν. καὶ ἀκουστὸν
ἐγένετο τοῖς Ἰουδαίοις τοῖς οὖσιν ἐν τῇ πρεσβυτέρᾳ τῶν πόλεων
Ῥώμῃ ὅτι Παῦλος ?1*50at0 πρὸς Καίσαρα ἐλϑεῖν.

2 “ύπῃ οὖν μεγάλῃ περιπεσόντες καὶ ἀϑυμίᾳ πολλῇ εἶπαν

1 ita inscribitur codd n subiecta uoce εὐλόγησον. item, sed add καὶ

πῶς ἐν ῥώμη ἐτελειώϑησαν εὖ T item sed add καὶ πῶς ἐν ῥώμη ἐμαρτύ-
ρησαν ἐπὶ νέρωνος βασιλέως δεσπ. εὐλόγησον Q item ut FL etiam AB K sed
add ἤτοι μαρτύριον μαρτυρησάντων ἐν ῥώμη A add xal (τὸ ΚῚ πῶς ἐν ῥώμη
ἐμαρτύρησαν ἐπὶ νέρωνος. εὐλόγησον πάτερ DK. item ut FL sed μαρτύριον
pro πράξεις E. πράξεις χαὶ μαρτύριον τῶν ἁγίων ἀποστόλων xal χορυφαίων
πέτρου xal παύλου C μαρτύριον τῶν ἁγίων καὶ χορυφαίων ἀποστόλων
πέτρου xal παίλον D πραξίς xal ϑαύματα τῶν ἁγίων χαὶ πανευφήμων
ἀποστόλων πέτρου xal παύλου πῶς ἐν ῥώμη ἐμαρτύρησαν ὑπὸ νέρωνος 6
item sed μαρτύριον x. ϑ.... xal πῶς .. . ἐτελειώϑησαν ἐπὶ νέρ. (τοῦ βασι-
λεως in marg) U πράξις τῶν ἁγίων xai πανευφήμων ἀποστόλων πέτρου καὶ
παύλου xal πῶς ἐν ῥώμη ἐμαρτύρησαν ἐπὶ νέρωνος τοῦ μιαρωτάτου M
ἱστορία ἐχχλησιαστιχὴ τῶν πράξεων τῶν ἁγίων ἀποστόλων πέτρον καὶ

παύλου εὖ deg Ν ἄϑλησις τῶν ἁγίων τοῦ χριστοῦ ἀποστόλων πέτρου καὶ
παύλουν. χύριε εὐλόγησον Η πράξεις xal μαρτύριον τῶν ἁγίων ἀποστόλων
πέτρου xal παύλου xal ὁπῶς ἐν τῷ ῥώμῃ ἐτελειώϑησαν. εὐλόγησον δέσποτα I
μαρτύριον τῶν ἁγίων χαὶ ἐνδόξων πρωτοχορυφαίων χαὶ χοσμοσώστων τοῦ
χριστοῦ ἀποστόλων πέτρου xal παύλου. εὐλόγησον πάτερ P

sect. 1 1.? ἅγιον om C μαχάριον HP | τὸν ἀπόστολον post παῦλ.
add A | γαυδωμελέτης C γαυδωμελίτης I γαυδομελίτης G γαυδομελήτης δὶ
3 xal ἐλϑεῖν [ | ἐλϑεῖν αὐτὸν χαὶ GHIP τοῦ εἰσελϑεῖν εἰς iv. (om αὐτόν) C !
ἐπὶ τὴν ἰταλίαν O μέχρι τῆς (taMac I ἐπὶ ἱταλίας ad xal διδάσχοντος..
τὸν λόγον τοῦ χυρίου (ἡ | χαί om B | * τῆς πόλεως δώμης C ρῶμη τῶν
πόλεων M |5 ὅτι παῦλος . .. ἐλϑεῖν om 1 | ὃ παῦλος ACDIL NP

sect 2 1.* ἐν λύπῃ BGIKM | μεγάλῃ om. DGI | περιέπεσον 1 περιέ-
πεσαν M περιπεσώντες N περιπεσῶτες G( | περιπεσόντες οὖν λύπῃ xal
ἀϑυμίᾳ μεγάλῳ (om infra πολλῇ) H περιπ. οὖν λύπῃ πολλῇ xal ἀϑ. μεγ.
P ἐν λύπῃ οὖν xal ἀϑυμίᾳ περὶπεσῶτες (om etiam πολλῇ) “2 | πολλοῖ ΟἹ
εἶπαν cum AHMN Thil Tisch εἶπον reliqui codd | δέ post εἶπαν add M |;
εἶπον οὖν I

ACTA PETRI ET PAVLI 2. 3 179

πρὸς ἑαυτούς Οὐκ dgxei ὅτε πάντας τοὺς ἀδελφοὺς xal τοὺς
γονεῖς ἡμῶν ἔϑλεψεν ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ Σαμαρείᾳ καὶ ἐν πάσῃ
τῇ Παλαιστίνῃ μόνος" xal ovx ἠρχέσϑη ἐν τούτοις, ἀλλ᾽ ἰδοὺ
xal ἐνταῖϑα ἔρχεται, δι᾽ ἐπιϑέσεως αἰτησάμενος Καίσαρα vot
ἀπολέσαι ἡμᾶς.

8 Συνέδριον οὖν ποιήσαντες πάντες οἱ Ἰουδαῖοι κατὰ τοῦ
Παύλου καὶ πολλὰ τραχταΐσαντες, ἔδοξεν αὐτοῖς προσελϑεῖν
Νέρωνι τῷ βασιλεῖ τῷ βασιλεύοντε ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκεέναις,
ὥστε μὴ παραχωρῆσαι τὸν Παῦλον ἐλϑεῖν ἐν τῇ Ρώμῃ. ποιΐσαν-
τες οὖν εὐτρεπῇ, οὐκ ὀλίγα δῶρα καὶ βαστάσαντες ue9 ἑαυτῶν,
μετὰ δεήσεως προσῆλθον αὐτῷ λέγοντες Δεόμεϑά σου, ἀγαϑὲ
βασιλεῦ, ἀποστεῖλαι χελεύσεις εἰς πάσας τὰς ἐπαρχίας τῆς ὑμε-
τέρας εὐσεβείας περιεχούσας μὴ πλησιάσαι Παῦλον ἐν τούτοις

1 αὐτούς L | οὐκ ἄν ἐξελϑεῖν (sic) I | πάντι M τοὺς ἀδελφ. πάντας
Ο | τοὺς ἀδελφ. ἡμῶν M | xal τοὺς γονεῖς om I || 3 ἡμῶν om CM | ἐν
ty ἰουδ. ἔϑλιψ. BK ἐν τῷ πόλει δαμασχῶ (yro lovd.) 1 | lové. χαισαρεῖα
0 | ἐν σαμαρ. L ἰουδαῖα xal ἐν χαισαρία xal παλαιστήνη (om μόνος) M ἕν
vy σαμαρ. DHP ἐν πάσῃ τῷ cum AO Thil Tisch ἐν om DHQ Lasc πάσᾳ D
πᾶσι 0 πάσῃ τῷ om BFGIKLN πάσῃ om C|?* μόνος om € Lasc | xal oix
ἤρχ. ἐν τούτοις om BDHIP Lasc (om etiam ἀλλ᾽ ἰδού) | οὐ ydo εἰρχίσϑη
μόνος àv πᾶσιν τούτοις C αὐτοῖς pro τούτοις O | ἀλλὰ xal ἐνταῦϑα B ||
* μετὰ ἐπιϑ. C ἀπεσταλμένος παρὰ χαίσαρος ( pro ait. χαισ.) I τοῦ ἐτεῖσαι
καίσ. χαὶ ἀπ. ἡμ. C | αἰτησόμενος suspicit HUsener || * ἀπ. xa) ἡμᾶς HP

gect. 8 1. ὁ ποιησάμενοι I πάντες οἱ lovd. om B Tisch om oi KM
om πάντες DGNOP Lasc ἅπαντες lovó. Α΄ τοῦ om GI | " x«l om D | καὶ
πολλὰ τραχτ. ἔδοξεν αὐτοῖς om I | πολλὰ tgdxta Β πολλὰ τραχτὰ ποι-
ἥσαντες Gk πολλὰ τραχταήσαντες HLMOQ, item sed a et ἢ superscr in
ras N πολλ᾽ ἁτάχτήτες D πολλὰ ταραχϑήσαντες F πολλὰ τραχτευσάμενοι O
πολλὰ οὖν τραχταϊσϑέντες οἱ ἰουδαῖοι ἐποίησαν συνέδριον" ἐν δὲ τὸ συνε-
δριάσαι ἅπαντας C ἔδοξαν H | αὐτούς BC | προελϑεῖν G προσῆλϑον I|
* τῷ βασιλεύοντι ἐν ταῖς ἡμέραις ἐχείναις om BCFKLM Tisch év τ. ἡμ.
ἐχ. βασιλεύοντι Q | τῷ βασιλεύοντι... προσῆλθον αὐτῷ λέγοντες om I
qui legit sic: xal ὡς μὴ παραχωρεῖν αὐτὸν τοῦ ἐλϑεῖν παῦλος ἐν τῷ δώμῳ.
δώσαντες αὐτῷ x«l χρήματα οὐχ ὀλίγα | 9 παραχ. αὐτό H | τὸν παῦλον
ἐλϑεῖν cum AGOQ (qui αὐτὸν praem) ἐλϑ. τ. παῦλ. ΒΟΡΗΚΙΉΡ Tisch
item DN qui praem αὐτόν | τῷ om HP Tisch | ποιήσαντες . . . δῶρα καί
om BGKM, sed add oiv post βαστάσαντες et οὐχ ὀλίγα δῶρα post uso"
ἑαυτῶν || '* εὐτρεπῇ cum F ἐν εἰτρεπῇ 40). T hil ἐν εὐτρεπεῖ CNP Tisch ἐν
εὐπρεπῆ H ἐνπρεπῇ L ἐν εὐτροπῇ D | βαστάξαντες H || " προσῆλϑ. νέρωνι
τῶ βασιλεῖ λέγ. M | λέγοντες τῷ βασιλεῖ C || '* βασιλεύς G | tva ἀποστήλεις
χελεύσεις ( | ἀποστεῖλαι cum ACFLN Thil ἀπόστειλον BDGHIK MOP Tisch |
χελεῦσαι F εἰ χελεύεις 1 | ἐπὶ πάσης (om τὰς ἐπαρχίας) C | τῆς ὕμετ. ἐπαρχ.
om G ἡμετέρας H() || " εὐσεβεστάτης βασιλείας HP | περιεχούσας om Q |
περιεχούσας... . ϑλίψας cum A T hil Tisch xal χελεῦσαι (xéAcvoov H χελεύεις
() ὅτι παῦλος τις (ὀνόματι HP) ϑλίψας DFGHLNO (sed οὗτος ὁ παῦλος)
PQ item sed om xal χελεῦῖσαι BGl (sed παῦλος ὁ ϑλίψας om τις) KM

12*

180 ACTA PETRI ET PAVLI 3—5

τοῖς μέρεσιν" διότι οὗτος ὁ Παῦλος ϑλέψας πᾶν τὸ πατρᾷον
ἡμῶν ἔϑνος ἠτήσατο ἐλϑεῖν ἐνταῦϑα τοῦ καὶ ἡμᾶς ἀπολέσαι.
καὶ ἀρκεῖ ἡμῖν, εὐσεβέστατε βασιλεῦ, τὴν ϑλέψιν ἣν ἔχομεν
παρὰ Πέτρου.

5 4 Mxoícag δὲ ταῦτα ὁ βασιλεὺς Νέρων ἀπεκχρίϑη͵ αὐτοῖς
Γίνεται xavà τὸ ϑέλημα ὑμῶν, καὶ γράφομεν πρὸς πᾶσας τὰς
ἐπαρχίας ἡμῶν ἵνα παντελῶς μὴ ὁρμήσῃ ἐν τοῖς μέρεσιν Ἰταλίας.
Ὑπέβαλον δὲ xai Σίμωνι τῷ μάγῳ παρακαλέσαντες αὐτὸν ἕνα,
ὡς εἴρηται, παντελῶς ἐν τοῖς μέρεσιν Ἰταλίας μὴ ἐπιβῇ.

10 ὅ Τούτων δὲ οὕτως πραττόντων, τινὲς τῶν μετανοησάντων
ἐξ ἐϑνῶν καὶ βαπτισϑέντων v1 ἐπαγγελίᾳ vov Πέτρου ἀπέστειλαν
πρὸς τὸν Παῦλον πρέσβεις μετ᾽ ἐπιστολῆς περιεχούσης οὕτως
Παῦλε δοῦλε γνήσιε τοῦ δεσπότου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ
ἀδελφὲ Πέτρου τοῦ πρώτου τῶν ἀποστόλων, ἠκούσαμεν ἐχ τῶν

παῦλόν τινα μὴ εἰσελϑεῖν ἐνθάδε. ἐχέλευσεν δὲ ὁ βασιλεὺς xal εἶπεν ὅτι
παῖλός τις ὃς ἔϑλεψεν C || ! πᾶν τὸ xat. ru. ἔϑνος cum AHOPO τὸ πᾶν
πατρώον ἡμῶν ἔϑνος N πᾶν om ΒΡῸ Καὶ τὸ πατρ. ἥμ. ἅπαν ἔϑνος CFL Tisch
πάντα τῷ πατρῶον ru. ἔϑν. I τὸ πατρῶον γένος ἡμῶν om πᾶν M |? ἔϑος B |
τοῦ ἐλϑεῖν G | xoà ἐνταῦϑα ἐλϑεῖν B. ἐλϑεῖν χαὶ ἐντ. GH ἐνταῦϑα om K |
τοῦ om I τοῦ χαὶ om G | ἀπολ. ἡμᾶς G ἡμᾶς ϑλέψαι xol ἀπολ. M || 3 ἀρχεῖ
ydo CI χαί ante ἀρχεῖ om B. xal (om P) τοῦ (om H) χωλυϑῆναι αὐτὸν (αὐτῶ
H) μὴ εἰσελϑεῖν ἐνταῖϑα. xal γὰρ ἀρχεῖ HP | Bac. εὐἰσεβέστατε D | βασι-
λεύς G | τὴν ϑλίψιν cum ADNO Til Tisch ἡ ϑλίψις BCFGHKLMP om I |
εἴχωμεν ϑλίψεις 1|} * περὶ πέτρου DB | xa9' ἑχάστην post πέτρου add HP

sect. 4 1. ὃ ταῖτα om N ταῖτα ἀχούσας (om δέ) I νέρων ὁ βασιλεῖς
M ἀπεχρίνατο I λέγων post αὐτοῖς add IH ||* ναί. γίνεται χατὰ τὸ ῥῆμα
ὑμῶν M γενέσϑω DHP γενήτω C γένητε B | λέγων μὴ λυπεῖσϑαι. γενή-
σετε γὰρ [| | xazà om I | γράφομεν cum AFKLM Thil Tisch γράφωμεν
CINOO γράψωμεν BG γράφω DHP | πρός om D εἰς πᾶσας M πάσαις ταῖς
ἐπαρχίαις om πρός HP |" ἵνα μὴ πάντως μή O | ὁρμήσῃ cum 4DKLMOP
Thil ὁρμήσει BGHIN ὁρμήσαι Q ὁρμίσῃ F ὁρμίσει C (sed post lvaMac) Tisch |
ἐν om F | τῆς ante ἰταλίας (ἡταλίας H) HP | * óxégaeAov . . . μὴ éniBg
om I | ὑπέβαλλον CM ὑπέβαλε D ὑπέβαλαν NO | τε post ὑπεβ. M | σίμωνα
τὸν μάγον (Ὁ | παραχαλοῖντες BFGKLM || * παντελῶς om BCFGRL(M).N
Tisch | αὑτὸν βοηϑεῖν αἵτοῖς (om ἵνα. . . μὴ éruBg) M dv τοῖς μέρεσιν
... ἐπιβῷ om O | μέρεσι τῆς ἡταλίας H | ἐγγύς pro ἐν τ. uso. D

sect. δ]. '* δέ om O πραξάντων HP πραττομένων BK γενωμένων
M | τινὲς ἐκ v. μι CFGKL Tisch | " ἐξ ἐθνῶν cum ADHIPQ Thil Tisch
ἐκ τῶν ἐθνῶν CK N ἐξ om BFGLMO | và διδασχαλίᾳ HP | vot oi IP |
ὡς εἴρηται post nétoov add O || 3} πρὸς παῦλον (om artic) I πρὸς αὐτόν Bt |
πρέσβυς GHO | μετά CMO | περιέχουσαν τὸν τύπον τοῖτον I || " παῖλε
om C | δοῦλε om M | γνήσιε δοῖλε HP γνήσιε φίλε BIQ | τοῦ ϑεοῦ τοῦ
ἡμῶν F | ἡμῶν om CGM 1 Ἰησοῦ om GO | zo. tov ϑεοῖ ἡμῶν CQ | " πρὸ
τοῦ (pro t. πρώτου) 1 tov ἀπρώτου P | τοῦ διδασχάλοιν I

ACTA PETRI ET PAVLI 5. 6 181

διδασχάλων τῶν Ἰουδαίων τῶν ὄντων ἐν ταύτῃ τῇ μεγίστῃ τῶν
πόλεων Ῥώμῃ ὅτι ἡτήσαντο Καίσαρα τοῦ ἀποστεῖλαι ἐν πάσαις
ταῖς ἐπαρχίαις αὐτοῦ, ἵνα ὕπου δᾶν εὑρεϑῆῇς ἀποκτανϑῇς. ἡμεῖς
δὲ ἐπιστεύσαμεν καὶ πιστεύομεν ὅτε ὥσπερ οὐκ ἀποχωρίζει ὃ
ϑεὸς τοὺς δύο φωστῆρας τοὺς μεγάλους ovg ἐποίησεν, οὕτως
οὐχ ἔχει μερίσαι ὑμᾶς ἀπ᾽ ἀλλήλων, τοῦτ᾽ ἔστιν οὔτε Πέτρον
παρὰ Παύλου οὔτε Παῦλον παρὰ Πέτρου" ἀλλὰ κυρίως πιστεύ-
ομεν εἰς τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, εἰς ὃν ἐβαπτίσϑημεν,
ὅτε ἄξιοι γινόμεϑα καὶ τῆς ὑμετέρας διδασχαλίας.

6 4Δεξάμενος δὲ ὁ Παῖλος τοὺς δύο ἄνδρας τοὺς ἀπεσταλ-
μένους μετὰ τῆς ἐπιστολῆς, μηνὶ Μαΐῳ εἰκάδι, πρόϑυμος ἐγένετο
xal ηὐχαρίστησεν τῷ κυρίῳ καὶ δεσπότῃ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ.
ἀποπλεύσας δὲ ἀπὸ Γαυδομελέτης οὐκ ἔτι ἦλϑεν διὰ ᾿Τφρικῆς
ἐπὶ τὰ μέρη Ἰταλίας, ἀλλ᾽ ἐπὶ Σικελίαν ἀνέδραμεν, ἕως οὗ ἦλϑεν

! ἐν αὐτῇ tg DO ταύτη om € | τῇ μεγ. πόλει CU | ἐνταῦϑα om τῷ
u£y. t. πολ. M |? αὐτῶν HO | ὅπου ydo Q | εὑροῦσι σε τοῦ &xoxctvovol
σε € | εὑρεϑεὶς GHQ | ἀποχτανϑεὶς HIKNQ | ἀποχτανϑ. παραχρῆμα HP |
ἡμεῖς om δέ O xal ἡμεῖς C || * πιστεύωμεν HINO | ὥσπερ om G ὡς O |
ἀπεχώρησεν B ἐχώρησεν K ἀπομερίζει DHINP quemadmodum deus lumi-
naria magna duo fecit non diuidi Lesc || * post ἐποίησεν add εἰς φαῦσιν
τῆς ἡμέρας καὶ τῆς vvxtóc HP | οὕτως om O ἢ * οὐδὲ ὑμᾶς ἔχει μερίσαι
BHP (sed ἡμᾶς H) οὐ χωρείσαι ἔχειν ὑμᾶς C χωρίσαι MQ χωρῆσαι ( ἔχει
ὑμᾶς μερίσαι () ἥμας etiam LO | οὕτως οὐδὲ ὑμεῖς (om ἔχει μερίσαι) I |
ἀπαλλήλων ὑμᾶς N τοῦτ᾽ ἔστιν om L | οὐ pro οὔτε D | οὔτε παῦλον παρὰ
πέτρου (οὔτε τὸν παῦλον ἀπὸ πέτρον N) ante οὔτε πετρ. x. παυλ. BIKN |
πέτρος et παῦλος C | * παρά prius om G ἀπό bis HPQ secundo loco etiam G |
οὔτε δὲ παῦλον A Thil Tisch | χύριον 0) | xal ἡμεῖς πιστεύομεν M οὕτως
καὶ ἡμεῖς πιστεύωμεν κυρίως I πιστεύωμεν etiam 6 | χυρίως xal εἰλιχρινῶς
καὶ ἀληθῶς Il P πιστεύωμεν HMO 1} " ἡμῶν om G | * γινόμεϑα cun FLMNO
ytvóust9a DGHIP γενοίμεϑα A Thil γενώμεϑα C ἐγενόμεϑα B Tisch ἐγενώ-
μεϑα Q γενέσϑαι post γενόμεϑα H P | xal om BCIMO | ἡμετέρας GHO |
ἐδέας τε xal διδασχ. H P

sect. 6 l. 12 διαδεξάμενος A4 | ὁ δὲ παῦλ. δεξ. 1 | ὁ om KM | ὃ
μαχάριος παῦλος HP | δύο om IM | ἀποσταλμένους DNQ ἀποσταλέντας
FL | οὃς ἀπέστειλαν O | !! μηνὶ uat εἰχάδε om. BGIKM εἰς τὰς ἤκωση
(ἡ. e. εἴχοσι) pro. εἰκάδι C || * ηὐχαρίστησεν cum BGKNO εὐχαρίστησεν AC
DFLPOQ Thil Tisch ηὐχαρίστει M εὐχαριστήσας ἢ | τῷ ϑεῷ pro τῷ xvolo
4 Thil | τῷ xvolo ἡμῶν CI Lasc | xol δεσπότῃ ἡμῶν om CIM Lasc |
ἡμῶν om BDFIKLN Tisch | Ἰησοῦ om I Ἰησοῦ Χριστῷ om M | 38 ὑπυ-
πλεύσας C | δέ om H | γαυδωμελέτης CI γαυδομελήτης D | ἔτι om M | δὲ
ἀφρ. BFIMNOOQ ἐπὶ ἀφρικῆς G εἰς ἀφριχήν C | " ἀλλ᾽ ἐπὶ τὰ μέρη H | εἰς
τὰ μέρη C | μέρει GMN | τῆς ivaMag M | ἐπὶ... ἰταλίας om I | avxeMav
GH ouxeAMav. I συχελλίαν Q | ἔδραμεν ACMO ἔδραμεν οὖν (ante ἔδραμεν
male interpungit) A ἔδρ. ἐπὶ σιχελ. C | dvéutwev I | οὖν post ἐδρ. A

10

182 ACTA PRTRI ET PAVLI 6—8
ἐν Συραχούίσῃ τῇ πόλει μετὰ τῶν δύο ἀνδρῶν τῶν πεμφϑέντων
ἀπὸ Ῥώμης πρὸς αὐτόν.

7 Kdxei9ev ἀποπλεύίσας παρεγένετο εἰς τὸ Ῥήγιον τῆς
Καλαβρίας, καὶ ἀπὸ τοῦ Ῥηγίου ἐπέρασεν ἐν Μεσένῃ, καὶ ὀρδι-
νεύει ἐχεῖ ἐπίσχοπον Βαχχύλον ὀνόματι. ἐξελθόντος δὲ αὐτοῦ
ἀπὸ Μεσίνης ἀπέπλευσεν ἕως Διδύμου, καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ νύκτα
μέαν' κἀχεῖϑεν ἀποπλεύσας ἦλϑεν εἰς Ποντεόλην τῇ δευτέρᾳ
ἡμέρᾳ.

8 .Aó0xogog δὲ ( ναύκληρος ὃ ἀπενέγκας αὐτὸν ἐν Συρα-
κούσῃ, συμπαϑὼν τῷ Παύλῳ, ὅτι τὸν υἱὸν αἰτοῦ ἐρρύσατο ix
ϑανάτου, ἐάσας τὸ ἴδιον πλοῖον ἐν Συρακούσῃ ἠκολούϑησε μετ᾽
αὐτοῦ ἕως Ποντιόλης. ἐκ δὲ τῶν μαϑητῶν τοῦ Πέτρου εὑρεϑέντες
ἐκεῖ καὶ προσδεξάμενοι τὸν Παῦλον παρεκάλεσαν αὐτὸν μεῖναι
πρὸς αὐτούς" καὶ ἔμεινεν ἑβδομάδα μίαν. κρυπτόμενος διὰ τὰς
“παραγγελίας τοῦ Καίσαρος.

! ἐν τῷ συραχούίσῃ FL | ovoo«x. K σιραχούσει BU | τῶν δύον H
αὐτῷ ἀπὸ ῥώμης 4

sect. 1]. 3 χαχεῖ ) παραγίνεται Ν' παρεγένοντο () | τό om CM|
ῥίγιον AQ ῥήγιν BI ῥύγιον CH ovy G ῥίγην DLN ῥήγειον P | τῆς ante
xaA. om CD εἰς χαλαβρίαν B εἰς xa&avoiav Α΄ || * χαλαβρίας cum FGO
(cf D) Tisch χαλαυνρίας 4UDHIP Thil | ἀπὸ δέ I ῥιγίου ADOQ ῥιγείου N
óvylov (Ὁ ῥηγείου DP | ἐν Meolvg cum ABG& Tisch ἐν μεσήνη O εἰς μεσίνην
CDMNO εἰς μισίνην G. εἰς μησήνην 1 εἰς μεσσίνην HLP εἰς μεσσήνην F
T'hil | ὀρδινεύει cum .1 Thil Tisch ὀρόννεύίεε () ὀρδηνεύει 1) ὀρδήνευσεν BLM
ὠρδήνευσεν KP ὠρόίνευσεν Ε΄ ὁρδίνευσεν Δ ὀρδύνευσεν (' χειροτονεῖ D
ἐποίησεν (5 χατέστησεν ] | " βάχυλον ALMN βαχιλὰν G βράχυλον () χάγ-
χυλον h πάχνυλλον [ Barchyrium Lasc | ἐξελϑὼν δὲ αὐτὸς F | " μησήνης I
μεσσήνης F Thil μεσσίνης HLP μισίνης G ' εἰς δίδυμον 11 διδίμων AHM
NOP Thil Tendulae Lasc διδύμου cum. BUCDFGKL Tisch | νύχταν (1]
? xal ἐχεῖϑεν F | ἔμεινεν xal pro ἀποπλ. 0 | ἤλϑεν om H | ποντιόλην cum
ADG Thil Tisch ποτιόλην I ποτιόλης BFLN ποντιόλης (ΚΟ ποτιόλους

HPQ ποτιόλους M | τῇ δὲ δευτέρᾳ 1) τῆς δειτέρας C | * ἡμέρᾳ om I.
'hactenus Reyna textum cod Messan (F) cum uersione lat Lascaris edidit"
(Thilo) item codd MN hactenus collati

sect. 8 1.9 ἡ» γὰρ ὁ vavxA. ... συραχ. τῇ πόλει, διόσχορος ὄνομα (€ |
δέ om IO | ὃ ante ἀπενέγχας om I | ἀνενέγχα: C. ἀπενέγχων B. ἀπενεί-
μας L| συραχούσεει BO ovogaxovog K || ἢ ἐρύσατο C Tisch | ἀπὸ ϑανάτου
BG K LO | " ἐάσας οὖν I | τὸ πλοῖον «stot C | πλέον pro πλοῖον (0 | αὐτοῖ
ante ἴδιον eliam L | σχάφος BGKL | ovooaxovog h συραχούσει CQ | αἰτῶ
pro μετ᾽ αὐτοῦ () | μετ᾽ ante αὐτοῖ om O || 33. ποτιόλης BHILOP ποτιό-
λους OQ | ἐχ τῶν μαϑητῶν οὖν O ἐχ t. ua9. δὲ 0 | tot πέτρον om 1 | oi
εὑρεϑέντες 1 | εὑρεϑέντων P || "3 ἐχεῖσαι Q | προσδεξάμενος 1 τοῦ μεῖναι
HP | ' παρ᾽ αὐτοῖς BIKL μετ᾽ αὐτοῖς C μετ᾽ αἰτῶν () oiv αὐτοῖς ὦ’
ἔμεινεν ἐχεῖσε I1 | διὰ τὰς ἀπειλὰς τοῦ τυράννου χαίσαρος 1

ACTA PETRI ET PAVLI 9—11 183

9 Πάντες δὲ οἱ τοπάρχαι ἐφύλαττον vov πιάσαι xal ἀπο-
κτεῖναι αὐτόν. Διόσχορος δὲ ὁ ναύκληρος, καὶ αὐτὸς ἀναφαλανδὸς
ὑπάρχων, στιχάρεον ναυκληρικὸν φορέσας καὶ παρρησιασάμενος
τῇ πρώτῃ ἡμέρᾳ εἰς τὴν πόλιν Ποντιόλης ἐξῆλθεν. νομίσαντες
οὖν ὅτι Ó Παῦλός ἐστιν, ἐκράτησαν xol ἀπεχεφάλισαν αὐτόν,
καὶ παρέπεμψαν τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ πρὸς τὸν Καίσαρα.

10 Προσχαλεσάμενος οὖν ὁ Καῖσαρ τοὺς τιρώτους τῶν Ἰου-
δαέων ἀνήγγειλεν αὐτοῖς λέγων Χάρητε χαρὰν μεγάλην, ὅτι Παῖ-
λος ὃ ἐχϑρὸς ὑμῶν τέϑνηκεν. Καὶ ἐπέδειξεν αὐτοῖς xai τὴν

κεφαλὴν αὐτοῦ. ποιήσαντες οὖν εὐφροσύνην μεγάλην τῇ ἡμέρᾳ τὸ

ἐκείνῃ, ἥτις ἦν τεσσαρεσχαιδεκάτη τοῦ ᾿Ιουνέου μηνός, ἕχαστος
τῶν Ιουδαίων ἐπληροφορήϑη.

11 Ὁ δὲ Παῦλος ἐν Ποντεόλῃ ὧν καὶ ἀκούσας ὅτι Διόσχορος
ἀπεχεφαλίσϑη, λυπηϑεὶς λύπῃ μεγάλῃ, ἀτενίσας εἰς τὸ ἵ'ψος

1? Neh. 8, 12 LXX

sect. 9 1. ' πάντες γάρ H | ἐφύλασσον BGK παρετεί(ἠγροῦυν () ἐφ.
τὰς ὁδοὺς HP | τοῦ om I | αὐτὸν xal ἀποχτεῖναι (1) ὅπως ἀποχτείνωσιν
αὐτόν I|? ἀναφαλανδός cum B (sed praem φαλαχρός) O Tisch ἀναφάλαν-
δος AGHIK( ἀναμφαλανδός C ἀναφαλανδεός L ἀναφάλας ἢ) ἀναφάλαντος
P Thil | 3 ὑπῆρχεν 1 | στίχαριν O | στιχ. οὖν I στιχ. αὐτιχὸν () || 4 εἰς
τὴν πόλιν ποντ. om C | τὴν πόλιν om I ποτιόλης BGKLO ποτιόλην
HIP ποτιόλων Ο | ἦλθεν C | vou. δὲ οἱ ὄχλοι 1} 5 παῦλος om ὁ ΒΟΠ ΑΙ,
ἦν AQ Thil ἐχρατ. αὐτὸν GI add βία xal ἀπερχόμενον χατὰ τὰς πλατείας
G | καὶ om (ὐ | ἀπεχεφάλησαν GLO χἀπεφάλησαν () αὐτόν om 6G | * εἰς
τὸν χαίσαρα C τόν om 7100

sect. 10 1.7 προσχαλ. δέ Bh | ó om Ὁ | τοὺς πρεσβιτέρους € |
5. dvgyy. αὐτούς B | χαίρετε BCGKL | ἄρτι post xoig. add € | μεγάλην
σφόδρα HP | ὁ παῦλος 10 ἢ" ὁ ante ἐχϑρ. om I | ἡμῶν HI ἐπέδειξεν cum
BCDGLOP Tisch ὑπέδειξεν AHI Thil ἀπέδειξε Α΄ | αὐτούς I | xal «ante τὴν
κεφ. cum AGIO Thil; om BCDHKLPO Tisch | 19 αὐτοῦ post. κεφ. cum
4100 T hil, om BUDGKLP Tisch τοῦ διοσχόρου H | ot δὲ ποιήσαντες
om οὖν H οἱ δ᾽ ἐποιήσαντω P | τὴν ἡμέραν ἐκείνην C ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐχείνῃ
G | 11 ἥτις ἦν ... μηνός om I τῇ τεσσαρεσδεχ. € | τεσσαρισδεκ. HO. τέσσα-
ρεις xal δεχ. Ο | ἰουννίου () ἰουλίου D | ἕχαστος . .. ἐπληροφ. om €!
ἕχαστος δέ (7 x«l ἕἔχαστος Ὁ μεγάλως εὐφράνϑησαν: ἕχαστος γὰρ αὐτῶν
ἐπληροφορήϑησαν περὶ τῆς τελειώσεως παύλου B | 33 ἐπληροφορέϑη 0)
ἐπληροφ. ὅτι (ὃ P) παῦλος ἀπεχεφαλίσϑη HP

sect. 11 ]. ? ὁ δὲ μαχάριος παῦλος HP | ἐν ποτιόλη BCI Thil Tisch
ἐν ποτιέλης KLO ἐν ποτιόλοις HP(QY) εἰς ποντιόλην G | xtxovuutvog post
ὧν add HP | "" ἀπεχεφαλίσϑη .. . μεγάλη om I | énex. ἀντ᾽ avvot. HP |
ἐλυπήϑη λύπην μεγάλην xal dttv. BCG | λύπην μεγάλην etiam O μεγάλη
λύπην Ὁ λύπῃ uty. πάνυ HP | ἀτενήσας τὸ ὄμμα ( ἀτενίσας ocv I εἰς τὸν
οὐρανόν COQ εἰς τὸ ὕψος om τοῦ odo. GK

184 ACTA PETRI ET PAVLI 11—13

τοῦ οὐρανοῦ εἶπεν Κύριε παντοκράτωρ ἐπουράνιε, ὃ φανείς μοι

ἐν παντὶ τόπῳ οὗ ἐπορεύϑην διὰ τοῦ μονογενοῦς σου λόγου τοῦ

κυρέου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐπιτίμησον τῇ πόλει ταύτῃ καὶ

ἔχβαλε πάντας τοὺς πιστεύσαντας τῷ ϑεῷ καὶ ἀκολουϑήσαντας
5 τῷ λόγῳ αἰτοῖ.

19 Εἶπεν οὖν αὐτοῖς κολουϑεῖτέ μοι. Καὶ ἐξελϑὼν ἀπὸ
Ποντιόλης μετὰ τῶν πιστευσάντων τῷ λόγῳ voU ϑεοῖ, ἦλθον
εἰς τόπον καλούμενον Βαΐας, καὶ ἀναβλέψαντες τοῖς ὀφϑαλμοῖς
αὐτῶν πάντες ϑεωροῦσι τὴν πόλιν ἐκείνην τὴν καλουμένην Πον-

10 τεόλην πεποντισμένην εἰς τὴν ὄχϑαν τῆς ϑαλάσσης ὡσεὶ ὀργυέαν
μίαν' xol ixei ἔστιν ἕως τῆς σήμερον ἡμέρας εἰς μνημόσυνον
ὑποκάτω τῆς ϑαλάσσης.

13 ᾿Εξελθόντων δὲ αὐτῶν ἀπὸ Βαΐας, ἐγένοντο εἰς Γαΐτας.
κἀχεῖ ἐδίδασχεν τὸν λόγον τοῦ ϑεοῦ" ἔμεινεν γὰρ ἐκεῖ τρεῖς ἡμέ-

15 ρας εἰς τὸν olxov ραάσμου. ὃν ἀπέστειλεν ὃ Πέτρος ἀπὸ Ῥώμης
διδέξαι τὸ εὐαγγέλιον τοῦ ϑεοῖ. ἐξελϑὼν δὲ ἀπὸ Γαΐτας ὖἦλϑεν

* [o, 1, 1; 18
1. εἶπεν) hactenus εοὐ Καὶ collatus est παντοχράτορ 4 | ἐπουράνιε
βασιλεῦ 1 | μοι om I || 1 ἐπορευόμην» I | μονογεννοῦς Οἱ μονογενοῖ' [L .
υἱοῦ pro λόγου C υἱοῦ xai λόγου ὦ, λόγου om 7} τοῦ om G ἢ 3 χυρίου μου
GLO | ἐπιτιμ. xal χαταπόντισον G | τὴν πόλιν» ταύτην CGO | xal ἐχβαλών
BG ἐκβαλὼν ovv I| * ἐχβάλας LO | ἔχβαλε ἀπ’ αὐτῆς HP ἅπαντας τοὺς
πεπιστευχότας τὸν λόγον παύλου xal ἠχολούϑησαν μετ᾽ αὐτοῦ τῷ χριστῷ C !
χριστῷ pro ϑεῷ G ἢ * παύλου pro αὐτοῖ B(C) ! τῷ λόγῳ τῆς χάριτός
gov. ἀνεπερεάστους χαὶ ἀβλαβεὶς (εὐβλαβεῖς P) καὶ ταῖτα εἰπὼν λέγει
αὐτοῖς HP

sect. 12 1.5 ἔφη {|| ovv om BGLOQ διότι εἶπεν C | ἀχολουϑήσατέ
GILO | χαὶ ante ἐξελϑ. om O | ἐξῆλθον Ὁ | ἀπὸ τῆς O | * ποτιόλης BHIL
ποτηόλους () post ποντ. add διὰ τῆς νυχτός G | τὸν λόγον CO | xai ἦλϑον
C ἦλϑεν HIP | * χαλούμενος A λεγόμενον B | πάντες ante toic 049. ect. 1 -
9 ϑεωροῖσι» CO | ἐχείνην τὴ» χαλ. om. Ο τὴν χαλ. Ποντ. om B | ποτιόλην
DHI ποτιόλης LO. ποτιόλων 0) | 15 χαταπεποντισμένην B. χαταποντισμ. I
ἐποντισμ. G ποντισμ. () χαταποντισϑῆσα (0 | τήν om ID | ὄχϑην GH ὄχϑον
11 εἰς τὴν ϑάλασσαν Q0 idem add κάλυψων αὐτὴν τὸ ὅδως εἰς ὀργ. u.
ὡσεὶ ... ὑποχ. τῆς ϑαλάσσης om BI | ὡς € i ὀργιῖαν ALOD Tisch ὀργνυιάν
ΟΡ Thil ὀργιάν H ὀργίων 0 οὐγίαν (ἡ αἴϑυιαν scriptum fuisse suspicatur
H Usener || 1.1. xal ἐκεῖ ἔστι» om. Q 1: ἔστιν ἐχεῖ CGL ἐχεῖ om 0 | τὴν σήμ.
ἡμέραν PO ἡμέρας om (ὁ

sect. 13 l. ? ἐξελθόντα δὲ αὐτόν P ἀπὸ βαίων B. ἐγένετο CDH
παρεγένοντο 6 ἦλϑεν I | yciva ΒΡΗ͂ γαΐταν LO γαϊτὶ Q γέτεκν 1 || !* χαχεῖσε
H | ἔμεινεν δὲ CGHP ἔμ. xcd O | ἡμέρας τρεῖς C ἕως ἡμέρας τρεῖς post
ἐράσμου [|| ^ ἐραόμον (ὦ | οἱ ἀπέστ. HIP | πέτρος (om ὁ) CHI | éxó ῥώμ. P |
16 roi χριστοῖ xal 960b G | ἐξελϑόντων 1 | γάτξαν I γαΐτης OPO

*ACTA PETRI ET PAVLI13—15 — 185

εἰς χαστέλλιον λεγόμενον Ταραχένας, xal ἔμεινεν ἐκεῖ ἡμέρας
ἑπτὰ εἰς τὸν οἶχον Καισαρίου τοῦ διακόνου, ὃν ἐχειροτόνησεν
Πέτρος" κἀκεῖϑεν ἀποπλεύσας διὰ τοῖ ποταμοῦ ἦλϑεν εἰς τόπον
καλούμενον Τρέβους Ταβέρνης.

14 Οἱ δὲ σωϑθέντες ἐκ τῆς πόλεως Ποντιόλης τῆς ποντισϑεί- 5
σης ἀνήγγειλαν τῷ Καίσαρι εἰς Ῥώμην ὅτι Ποντιόλη ἐποντίσϑη
μετὰ παντὸς τοῦ ὄχλου αὐτῆς. καὶ ἐν λύπῃ μεγάλῃ γενάμενος
ὁ βασιλεὺς διὰ τὴν πόλιν, προσκαλεσάμενος τοὺς πρώτους τῶν
Ἰουδαίων εἶπεν αὐτοῖς Ἴδε διὰ τὴν ὑπακοὴν ὑμῶν ἐποίησα ἀπο-
κεφαλισϑῖναι τὸν Παῦλον, καὶ διὰ τοῦτο ἐποντίσϑη ἡ πόλις. 10

16 Οἱ δὲ πρῶτοι τῶν Ἰουδαίων εἶπαν πρὸς τὸν Καίσαρα
Εὐσεβέστατε βασιλεῦ, μὴ οὐκ εἴπαμέν σοι ὅτι πᾶσαν χώραν αὐτὸς
ἐτάραξεν τῆς ἀνατολῆς καὶ τοὺς πατέρας ἡμῶν διέστρεψεν;
προάγει οὖν, εὐσεβέστατε βασιλεῦ, ἵνα μία πόλις ἀπόληται καὶ
μὴ τὸ βασίλειόν cov: τοῦτο γὰρ εἶχεν παϑεῖν ἡ Ῥώμη. Καὶ 15
παρεμυϑήϑη ὁ βασιλεὺς ἀκούσας τοὺς λόγους αὐτῶν.

! dy pro εἰς € | κχαστέλλιον cum. AH. T hil Tisch χαστέλλμν BO
χαστέλλον L χαστέλλην COP χαστέλλειν D χαστέλην Οὐ χάστρον (0 χέλλην
ἐπιλεγόμενον (om ταραχ.) 1 | ταραχήνας L ταρραχίνας O ταρραχίνης HP
τεραχύνας € τεραχείνας Q | ἡμέρας ἑπτά post πέτρος B | * χαισαρείον G PO |
3 ἐχεῖϑεν δέ B | ἀποπλεύσαντες . . . ἦλϑον € || * λεγόμενον C | τρίβους
ταβερνῶν I τρίβους om D τριβουσταβέρνης B τριβουταβέρνης C

sect. 14 1. 5 διασωϑέντες Ο | ποτιόλης BDHLP ποτιόλων ( om I|
τῆς ποντισϑ. om () χαταποντισϑείσης 1 || * ἀπήγγειλαν L| t$ vépow B |
ῥώμης 1 ἐν τῷ ῥώμῃ BL ἐν ῥώμῃ CO εἰς ῥώμ. om G | ποτιόλη BD ποτιόλης
HILOP ποντιόλης G ποτιόλωε () | χατεποντίσϑη I |? παντός om BCGL
λαοῦ pro ὄχλου BCGHILUP retinui ὄχλου cum ADQ Thil Tisch | αὐτοῖς ΟἹ
ἐν λύπῃ οὖν (om x«l) I | μεγάλῃ om. BCGI | γενάμενος cum AC Tisch
γενόμενος reliqui Thil | * xe) προσχαλεσ. Q τῶν ἰουδαίων om I|? λέγει IE j
ióot CI ἴδετε G | ἡμῶν Il || 19 xa) διὰ τοῦτο om P | χατεποντίσϑη ποτιόλης
(om ἡ πόλις) I | ἐποτίσϑη A4

sect. 15 l. !! πρῶτοι τῶν ἰουδαίων om BGQ | ἀποχριϑέντες six. Q
εἶπαν cum ADOPQ(?) Thil Tisch εἶπον BCGHIL | πρὸς καίσαρα (om τόν) 1
πρὸς τὸν βασιλέα BCGL | 13 βασιλεύς G | μή om C j εἴπομεν CHPO
εἴπωμεν I ὅτι αὐτὸς ἐτάραξεν πᾶσαν τὴν (om BL) χώραν BCGL | πᾶσαν
πόλιν xal χώραν O | αὐτός om I | ? ἐτάραξεν post ἀνατολῆς I | post ἐτάραξεν
add ὡς χαϑὼς προείπαμέν σοι" xal O | διέτριψεν L | 1" συμφέρει GHPP
πρέπει L | εὐσεβέστατε βασιλεῦ om ΒΗ} εὐἰσεβ. om etiam I | ἀπόληται cum
ACG (sed áno.) ὦ Tisch ἀπολεῖται BDHIP ἀπόλυται 1, ἀπόλλυται sine
ulla auctoritate scripsit Thil || 35 ὅλον τὸ Bac. σον € τὸ Bac. σου ὅλον (ὦ
ἅπαν τ. B. o. I | παϑῆναι ῥώμη GL | ἡ om D | ῥώμης I| '* παραμυϑίσϑη
P παρεμίϑη Q ; xal παρεμυϑήϑη . . . λόγους αὐτῶν om substituitque
haec: ταῦτα ἀχούίσας ὁ βασιλεὺς παρ᾽ αὐτῶν παρεμηϑήϑει I | τ. λογ.
τούτους DBCGHLP?

b

10

186 ACTA PETRI ET PAVLI 16. 17

16 Ὁ δὲ Παῦλος παρέμεινεν εἰς Τρέβους Ταβέρνης ἡμέρας
τέσσαρας. καὶ ἐξελϑὼν ἐχεῖϑεν ἦλϑεν εἰς ᾿ἡππίέου Φόρον καλού-
μενον Βιχουσαράπη, καὶ χοιμηϑεὶς ἐκεῖ τὴν νύχτα ἐκείνην εἶδέν
τινὰ χαϑήμενον εἰς καϑέδραν χρυσῆν, καὶ παριστάμενον αὐτῷ
πλῆϑος μαύρων xal λεγόντων: Ἐγὼ ἐποίησα σήμερον υἱὸν φονεῦ-
σαι τὸν πατέρα αὐτοῖ. Ἄλλος δὲ ἔλεγεν ὅτε Κἀγὼ ἐποίησα πεσεῖν
οἶχον καὶ φονεῦσαι γονεῖς μετὰ τέχνων. ᾿λλοε μὲν ἄλλα ἐξη-
γοῦντο αὐτῷ πονηρὰ πολλά" ἕτερος δὲ ἐλϑὼν ἀνήγγειλεν αὐτῷ
ὅτε Ἐγὼ ὠρδίνευσα ἵνα ὁ ἐπίσχοπος Ἰουβενάλιος, ὃν ἐχειροτόνησεν
Πέτρος, μετὰ τῆς ἡγουμένης Ἰουλεανῆς κοιμηϑ.

17 χούσας δὲ ταῦτα πάντα χοιμώμενος εἰς αὐτὸν τὸν
"mov Φόρον πλησίον Βικουσαράπης, εὐϑέως καὶ παραχρῆμα
ἀπέστειλεν ἐν Ρώμῃ ἐκ τῶν ἀχολουϑησάντων αὐτῷ ἀπὸ Ποντεόλης
πρὸς τὸν ἐπίσκοπον Ἰοιβενάλιον, λέγων τοῖτο αἰτὸ ὅπερ ἀπήεε
ποιῆσαι.

sect. 16 1. ! ὁ δὲ μακάριος παῖλος HP | τρίβοις tagtorov I τριβου-
ταβέρνης B τριβοιταβέρνην C || * δεχατέσσαρας P | εἰς τόπον χαλούμενον
σαμπίου φόρου βικουσάραπι U ἀππίου φόροι χωρίον G | καλούμενον...
ἐχεῖ om 1} ? βιχουσαράπη om DH P βικουσαραπή B. βήχους ἐράπει Q βηχου-
σαρώπη ὦ βικουσάραπην L | ἐχεῖσε € | τὴν δὲ [| νύχταν BGHIO | τῷ νυχτὶ
ἐχείνῳ Q | ἴδεν BCHO || * τινὰν 1 | τινὰ xat ὄναρ G τινὰ αἰϑιώππα χαϑ. C
xal om (ἡ | παρισταμένων GIL παριστώμενον À | αὐτὸν [|| τινῶν μαύρων I |
(j C) x«l ἔλεγον CI item sed add αὐτῷ HP | xai τίς ἐξ αὐτῶν εἶπεν O |
ἐγὼ σημ. ἐποί. υἱὸν «or. πατέρα (om τόν et αὐτοῖ) 1 τὸν et αὐτοῦ om
etiam B | vióv φονεῖσαι GL υἱὸν τὸν zat. αὐτ. φον. O 1 υἱός P | * ἕτερος 4
xal ἄλλος P | δέ om BCDP Tisch | ὅτι om BIQ | ἐγώ CGHLQY? olxov
πεσεῖν [O | γονεῖς xal τέχνα B τέχνα xal γονεῖς Ὁ | xal ἕτεροι (om μὲν
ἄλλα) ] | ἄλλος Δ | xai ἄλλοι HP ἄλλοι δὲ ἐξηγ. ἕτερα πονηρὰ ἔργα ἃ
εἶχον ποιῆσαι C | μὲν οὖν (| "^ αὐτῷ prius om IO | πονηρότερα (om πολλά)
BG πολλὰ xai πονηρά HP * ἄλλοι μὲν ἄλλα post πολλά repetit O | ἀνελ-
9o» G | ἀπήγγειλεν I| λέγων post αὐτῷ altero add BIOQ | 9 ὅτι om IQ |
ὠρδίνευσα cum AP Thil ὀρδίνευσα CDO Tisch ὀρδήνευσα H ἐποίησα B6IQ :
ὅτι pro ἵνα L | ἰουβενάλης LO || '* μετὰ τὴν ἡγουμένην χοιμηϑῆναι (om
loviuay.) 1 | χοιμηϑῆναι etiam 0

sect. 17 1 !! ταῖτα δὲ ἀχούίσ. 1 πάντα om CI | ὁ παῖλος post
πάντα add HP post χοιμώμενος: 11 εἰς... βιχουσαράπης om I | εἰς
om ΟἹ αὐτόν... πλησίον om L | αὐτὸν τὸν om CGQ | * éxlov BC duxiov
6** | φόρου € | πλησίον βιχουσ. om DHP | πλησίον om CGO ἀπὸ βικ. B |
βικουσάραπι C βικοὺς ἐράπης Ὁ σαμηχοσεραπι ὦ | εὐϑέως xal om QJ
καί om CO | ἀπεστ. παραχρ. C|| "" εἰς ῥώμην BGHLP εἰς ῥώμην τινὰς 11i
«cto om 4) αὐἰτοῖ C αὐτῶν 0.] ποτιόλης ΗΖ ΡῚ " λέγοντος ὃ δεῖ ἔμελλεν
ποιῆσαι. ὃ οὖν ἰοιβενάλιος ταῦτα ἀχηχοὼς ἔρριψεν χτλ. I | λέγων οὕτως
ὥσπερ G | αὐτό om B ; ἀπῴει cum AIL Thil Tisch &xl& BHOP ἀπείη G
ἀἐπείει ( ἐπίγεε (ἢ "" πιάσαι ὦ

ACTA PETRI ET PAVLI 18—20 187

18 Καὶ δραμὼν τῇ ἑξῆς ἡμέρᾳ Ἰουβενάλεος ἔρριψεν ἑαυτὸν
εἰς τὰ ἴχνη τοῦ Πέτρου κλαίων καὶ ὀδυρόμενος καὶ λέγων ὅτι
Παραπεσεῖν ἀπήειν. Καὶ ἐξηγήσατο αὐτῷ τὸ κεφάλαιον καὶ εἶπεν
Πιστεύω ὅτι αὐτός ἐστιν ὃν περιέμενες φωστῆρα. ὃ δὲ Πέτρος
πρὸς αὐτὸν ἔφη Πῶς ἐνδέχεται ἐκεῖνον εἶναι τελειωϑέντος αὐτοῦ:

19 Ὁ δὲ Ἰουβενάλιος ὃ ἐπίσχοπος ἔλαβεν τὸν ἀποσταλέντα
παρὰ Παύλου πρὸς τὸν Πέτρον, xal αὐτὸς αὐτῷ ἀνήγγειλεν ὅτι
ζῇ καὶ ἔρχεται, xal OTt ἐστὶν εἰς ππίου Φόρον. καὶ ηὐχα-
ρέστησεν καὶ ἐδόξασεν ὁ Πέτρος τὸν ϑεὸν καὶ πατέρα vov κυρίου
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

20 Τότε προσχαλεσάμενος τοὺς πεπιστευχύτας μαϑητὰς
αὐτοῦ ἀπέστειλεν αὐτοὺς πρὸς τὸν Παῦλον ἕως Τρέβους Ταβέρνης᾽
ἔστιν δὲ τὸ διάστημα ἀπὸ Ῥιμης ἕως Τρέβους Ταβέρνης μέλια
τριάχοντα ὀχτώ. xal ἰδὼν τούτους ὃ Παῦλος εὐχαριστήσας τῷ
χυρέῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ ἔλαβεν ϑάρσος. κινήσαντες δὲ ἐκεῖϑεν
ἐκοιμήϑησαν εἰς πόλιν καλουμένην Moixíav.

sect. 18] ! τῷ om Q | αὐτὸν IQ | ante ἐρριίψ. praem τούτῳ αὐτῷ
χατεπιγώμενος τὸ πράγματι (sic) C|| * τοῦ om I τοῦ μαχαρίου πέτρον HP |
χλαίων xal om B | ὀδυρώμενος BIQ | ὅτι παρὰ μιχρὸν παραπ. D item
sed ἀπ. παραπ. HP | pro ὅτι παραπ. ἀπ. substituit τῶ ἑαυτοῦ ἁμάρτημα I l|
3 ἀπύει cum A Thil Tisch ἀπίει BIt) ἀπίειν GHP. ἀπείην LQ ἐπίει € .
αὐτῷ om I | ἅπαν τὸ xtq. I τὸ χεφ. ἅπαν BGHLOPO | λέγων pro xal
εἶπεν I | εἶπεν αὐτῷ ὅτι G || ^ πιστεύω χύριε I1 πιστεύω εἰς τὸν χριστὸν ΠΡ
ὁ φωστήρ καὶ ἰατρὸς τῶν ἡμετέρων ψυχῶν pro ὃν περιέμ. qoot. 1 ὕπερ
pro 0v C | περιέμενε D περιεμένῃς C περιέμεινες P | ἰδεῖν φωστῆρα παῦλον
HP |* ἔφη πρὸς αὐτὸν 1 πρὸς αὐτόν om Δ αὐτῷ ἔφη BG | εἶπεν O | οὕτως
ἔχει pro πῶς ἐνό. . . . τελ. αὐτοῦ I | πῶς om BGL

aect. 19 1. * ἐουβ. ἐπίσχοπος (om δὴ) BLQ ἐπισχ. lovg. € | ἀποσταλέντα
ἄνδρα P σταλέντα ἄνδρα H |? xal ἀπίει πρὸς τὸν πέτρ. (ὐ xol ἀπήγαγεν
πρὸς τ. πέτρ. ( | πρὸς πέτρον B | αὐτῷ om I | ἀπήγγειλεν CO || " ὅτι
ante. ἐστίν oi ΠΡ | ἀππίον φόρου βιχουσάραπι C ταῦτα δὲ ἀχούσας ὃ
πέτρος εὐχαρίστησεν (om xal ἐδόξασεν) I | εὐχαρίστησεν B. εὐχαριστήσας (|
πέτρος (0 πέτρος (DQY post ηὐχαρίστησεν BDGL Tisch post Ἰησοῦ Χριστοῦ
Q ἐδόξασεν ὃ πέτρος cum AHOD Thil | xal aute ἐδόξασεν om () | 9 χαὶ
πατέρα. .. Χριστοῦ om (Ἢ

sect. 20 1]. !! xai pro τότε C i προσχαλ. ὃ πέτρος IQ || '* ó πέτρος
ἀπέστειλεν Il P | πρὸς παῦλον () πρὸς αὐτὸν I ἕως σαμπίου φόρον fixov-
σάραπι bis € | τρίβους ταβέρνη I| 33 ἔστιν δὲ τὸ διαστ. . . . τριβ. ταβερν.
om per homoeotel GIL | ἕως Tog. Tag. priora om Q | ἦν pro ἔστιν» 111
ἕως éxrioe DH (sed éxeioa) P | μιλ. λη DHOQ | ἀπὸ μιλίων Ay I| 1" ἐδὼν
αὐτούς P τούτους ἰδὼν (om xal) I ὃ παῦλος ἔλαβεν ϑάρσος εἰχαριστήσας
t. x. ἡ. 0. χρ. Ὁ | ηὐχαρίστησεν τὸν ϑεὸν xai πατέρα τοῖ χυρίου ἡμῶν
ἰησοῦ χριστοῖ, ἔλαβεν δὲ ϑάρσ. C || 35 ἐχεῖϑεν δὲ χινήσ. BG | ὑποστρέψαντες
pro zi. I || '* πόλιν om G | ἀρικείαν IL. ἀρκίαν ἢ ἀρηχίαν 0. ἀρεκήν C
ἀραβίαν B ἀρίτξα Q

10

δ

188 ACTA PETRI ET PAVLI 91. 29

21 Περέφημον δὲ ἐγένετο ἐν τῇ τόλει Ῥώμῃ ὅτι Παῦλος ὅ
ἀδελφὸς Πέτρου ἔρχεται. οἱ δὲ πεπιστευκότες τῷ ϑεῷ ἔχαιρον
χαρὰν μεγάλην. τάραχος δὲ μέγας ἐγένετο ἐν τοῖς Ἰουδαίοις,
xal ἀπελθόντες πρὸς Σίμωνα τὸν μάγον παρεχάλουν αὐτὸν
λέγοντες ᾿νάγαγε τῷ βασιλεῖ ὅτι οὐκ ἀπέϑανεν ὃ Παῦλος, ἀλλὰ
UT καὶ ἦλϑεν. Ὁ δὲ Σίμων πρὸς τοὺς Ἰουδαίους εἶπεν Τίς οἷν ἡ
χεφαλὴ 5 ἐλθϑοῖσα πρὸς τὸν Καίσαρα ἀπὸ llovrtóAnc; μὴ καὶ
αὐτὴ οὐκ ἦν ἀναφαλανδός:

29 "EÀl9óvrog δὲ τοῦ Παύλοι iv τῇ Ῥώμῃ, φόβος μέγας

10 ἐπέπεσεν τοῖς Ἰουδαίοις. συνῆλθον οὖν πρὸς αὐτὸν καὶ παρε-

15

κάλουν αὐτὸν λέγοντες: Τὴν πίστιν, ἐν 1 ἐγεννήϑης, ταύτην
διεχδίκησον" οὐ γὰρ δίκαιόν ἐστιν, ἵνα Ἕβραϊος ὧν καὶ ἐξ Ἑβραέων
ἑαυτὸν διδάσχαλον εἴπῃς ἐϑνὼν καὶ ἐχδιχητὴν τῶν ἀπεριτμήτων,
xal αὐτὸς ὧν περιτετμημένος τὴν τῆς περιτομῆς χκαταργήσης
πίστιν. ὅταν οὖν ἴδῃς Πέτρον, ἀνταγώνισαι χατὰ τῆς αἰτοῖ
διδασκαλίας, ὅτι πᾶσαν «τὴν» τοῦ ἡμετέροι νόμου παραφιυλαχὴν
χατήργησεν.

sect. 91 1. ! δέ om Ὁ. | περιᾳ. εὐϑέως ocv ἐγένετο ΠΡ | τῷ om ΟἹ
πόλει om CIGQ | ὁ ἀδελφὸς πέτρον om [| 3 ζῷ χαὶ ἔρχεται CHP | oi
οὖν C xal οἱ uiv HP | τῷ xvolo 0Q τῷ χριστῷ P | 5 μεγάλην σφόδρα
HP τοῖς δὲ ἰουδαίοις μέγας ϑόρυβος ἐγένετο I|| * ἀπελθόντες om 7 τὸν
σίμωνα Ὁ | xal παρεχάλουν L | ajtóv om αἰτῶν H || * ἀνάγαγε τῷ
βασιλεῖ om O | ἀνάγγειλε 1 ἀνηγγείλει Q | ὁ ante παῦλος om L ἀλλὰ ei
xal ἦλθεν om C ἢ * ἔρχεται GHIP | ταῖτα δὲ dxovoag σίμων ὁ μάγος 1!
πρὸς ἰουδαίους 1, εἶπεν ng. τοὺς ἰουό. 1 | τίνος οὖν BCGILO καὶ τίνος &
(1. e. ἦν) Η τίνος (om οὖν) P ἦν add etiam 6 | ? εἰς τὸν χαίσαρα G | τὸν
om LO | xotg; BHLP ἀπὸτιόλους Q | * ἦν om € | ἀναφαλανδέως O
ἀναφαλανόδρός C ἀναφάλαντος P Thil

sect. 22 1.9 δέ om Ὁ 1 τοῦ μαχαρίον Παύλου HP ἐν ῥώμη H,
μέγας om () | 3' ἔπεσεν I0Q(?) | xal συνῆλθον HIP | πρὸς αὐτὸν om ᾧ
αὐτῶν (om πρός) 0 | παρεκ. om αὐτόν CI | '! χὺρ παῖλε τῇ πίστει (5 δεόμεϑά
σου κύριε ἡμῶν παῖλε Tra τὴν πίστιν HP τήν ante πίστι» om € | ἐν ᾧἢ
xal L| 13 δὴ ἐχδίχησόν () ἐχδίχησον BEI ἐχδιχεῖς D xal διεχδικῆς H |
ἑβραίων pro ἑβραῖος ὧν I | ἐξ £go. υἱός HP ἐξ igo. εἰ Q | 33 ὄντα (pro
ἑαυτόν) διδάσχαλον [| τῶν ἐϑνῶν BGO ἑτέρων ἐθνῶν C | τῶν ἐθνῶν τῶν
ἀπεριτμ. B | τῷ ἀπεριϑμήτω Ὁ | " ἐπ cod Hinter fol 1565. et fol 157
plura folia exciderunt: desunt. omnia inde a uerbis x«i αὐτὸς ὧν usque
ad uerba πλεῖον ἡγωνίσατο περί sect δά f | αὐτὸς ἦν / | περιτμημένος L |
τήν om L | πίστι» χαταργήσῃς 1 | χαταργήσεις BG καταργήσει C || "3 τὴν
πίστιν L | ocv om € | ἀγώνισαι 1. ἑαυτοῦ L||!* τὴν post πᾶσαν addidi
cum L om reliqui | τοῦ ἡμετέρου γένους BG | τὴν παραφυλαχὴν B[
" χχκήρτησεν G

ACTA PETRI ET PAVLI 23—929 189

23 ᾿ἀποκχριϑεὶς δὲ ὁ Παῦλος εἶπεν αὐτοῖς" Ἐὰν 7. ἡ διδα-
σχαλία αὐτοῦ ἀληϑής, τῇ τῶν Ἑβραίων βίβλων μαρτυρίᾳ ὠχυρω-
μένη, πρέπον ἐστὶν πάντας ἡμᾶς πειϑαρχεῖν αὐτῷ.

94 Ταῦτα καὶ τὰ τούτοις 0uoux τοῦ Παύλου λέγοντος ἐγνώσϑη
τῷ Πέτρῳ ὅτι Παῦλος παραγέγονεν ἐν Ῥώμῃ, καὶ ἐχάρη χαρὰν
μεγάλην, καὶ παραχρῆμα ἀναστὰς ἐπορεύϑη πρὸς αὐτόν. ἰδόντες
δὲ ἀλλήλους ἀπὸ τῆς χαρᾶς ἔχλαυσαν, καὶ ἐπὶ πολὺ περιλαβόντες
ἑαυτοὺς τοῖς δάκρυσιν ἀλλήλους κατέβρεχον.

25 Ὡς δὲ πάντων ὁ Παῦλος τῶν ἑαυτοῦ πράξεων τὸ ὕφος
τῷ Πέτρῳ ἀπήγγειλεν, καὶ πῶς διὰ τῶν τοῦ πλοὸς κόπων παρα-
γέγονεν, ὁμοίως καὶ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ οἷα ἔπασχεν ὑπὸ Σίμωνος
τοῦ μάγου, καὶ πάσας τὰς ἐνέδρας αὐτοῦ" καὶ ταῦτα εἰπὼν
ἀνεχώρησεν πρὸς ἑσπέραν.

26 Tr, δὲ ἐπαύριον παραγενάμενος εὑρέσχει πλῖϑος τῶν
Ἰουδαίων πρὸ τῶν ϑυρῶν τοῦ Παίλου. ἦν δὲ μεταξὺ τῶν Ἰου-
δαίων χριστιανῶν τε καὶ ἐϑνικῶν μεγάλη ταραχή. Οἱ μὲν γὰρ

sect. 98 1. ὃ o B | ὃ μαχάριος παῦλος P | ἐὰν ἢ διδάσχαλος Ο]
g post ἀληϑής BOP om CG, sed ἐστίν post αὐτοῦ add C | 3 τὴν Q | βίβλων
scripsi cum C Thil βίβλῳ ABDEIOP Tisch xvxào (latet βύβλω) Q om GL |
óxvoou£vg DG ὀχυρωμένη ΒΟ ὠχυρομ. E |? ἡμῖν ἐστίν O | πάντας ἡμᾶς om
C | ὑμᾶς ἐστὶν (om πάντας) Q | ἡμᾶς om ΕΟΡ ὑμᾶς G | αὐτὸν I σαιαὐτῶ Q

gect. 24 1]. " τοῦ μαχαρίου παύλου DP | τῷ ἁγίῳ πέτρῳ P | ὁ παῦλος I |
παρεγένετο P γέγονεν C |* μεγάλην σφόδρα P | εἰδότες A Thil |? ἀπὸ τῆς
ἀφάτου xag. P | ἀπὸ τῆς xag. om C ἀπὸ τῆς χαρᾶς éd|[|xovoav] M deest
folium. sequitur fol 22: ἔλεγον εἶναι μᾶγον" ὥστε τὸν λόγον (sect 31) | περι-
πλαχέντες C || * αὐτούς L ἀλλήλους DI ἀλλήλοις C om O | ἀλλήλους ante
xattBo. om. DI | xaveBoéyov O χατεβρέχοντο C

gect. 25 1. 9 Παῦλος ante πάντων (om 0) I πᾶν O πάντων reliqui quod
non mut«ui | περὶ τῶν αὐτοῦ πράξεων τῷ πέτρῳ C || 9 τῷ uaxaplo πέτρῳ
P | ἀνήγγειλεν CDIP | xai πῶς ... παραγέγονεν om O0 xol πῶς διὰ τῶν
πλοὸς χαὶ πόϑεν παραγέγονεν G διὰ τὸν τοῦ πλοὸς χόπον DDI τῶν om
CL δυσπλοιάσας ἐν τῷ ϑαλάσσῃ διασεσώσται A Thil (sed perperam legit
δυσπλοΐσας) | '" ὁμοίως cum ABG Thil om CDILOPOQ Tisch | δὲ xal G |
ὁ πέτρος CDPQ ὁ δὲ πέτρος I εἶπ. πρὸς αὐτὸν Q οἷα cum AC Thil
ὁποῖα DILP ποῖα ΒωΟ Tisch πῶς G | ὑπὸ τοῦ σίμωνος Q παρὰ σίμωνος I |
12 χαὶ ἀνήγγειλεν αὐτῷ ante πάσας τὰς ἐνεδρ. 1 | ταῦτα δὲ εἰπόντος I |
18 τὰ πρὸς ἑσπ. L πρὸς ton. γὰρ ἦν BI πρὸς ἕσπ. om Ο

sect. 26 1. ^ a uerbis τῷ ἐπαύριον usque ad uerba βδελυχτοὶ γεγόνατε
etiam codd NT collati sunt | δέ om T | x&v ante xagayev. T | παρα-
γενάμενος cum CNPT | ὁ πέτρος εὑρίσχει P || "5 τῶν om A Thil πρὸς τὴν
ϑύραν CP πρὸς τῶν πυλῶν T πρὸ τῶν πυλῶν LN | xal ἦν P δέ om I|
'€ χαὶ χριστιανῶν NP xad τῶν χριστιανῶν C | τε xai ἐϑνιχῶν om C |
χριστιανῶν τε xal ἐϑν. om T | τε om GINP | ἐθνηχῶν NOQ é9vàv P |
ταραχὴ μεγάλη BI οἱ οὖν lovdaio: C | ἔλεγον ydg οἱ lovéato T | γάρ om IN

190 ACTA PETRI ET PAVLI 26. 27

Ἰουδαῖοι ἔλεγον" Ἡμεῖς γένος ἐσμὲν ἐχλεχτόν, βασίλειον ἱεράτευμα.
φυλῆς γε τοῦ Ἰβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ καὶ πάντων τῶν
προφητῶν, μεϑ᾽ ὧν ἐλάλησεν ὁ ϑεός, οἷς ἔδειξεν τὰ ἑαυτοῦ
μυστήρια καὶ τὰ ϑαυμάσια αὐτοῦ τὰ μεγάλα. ὑμεῖς δὲ οἱ ἐξ

5 ἐθνῶν, οὐδὲν μέγα ἐν τῷ σπέρματι ὑμῶν, εἰ μὴ ἐν εἰδώλοις καὶ
γλυπτοῖς βέβηλοί τε καὶ βδελυχτοὶ γεγόνατε.

27 Ταῦτα καὶ τὰ ὕμοια τούτοις λεγόντων τῶν Ἰουδαίων
ἀπεχρέναντο οἱ iE ἐϑνῶν λέγοντες: Ἡμεῖς ὡς ἠκούσαμεν τὴν
ἀλήϑειαν, εὐθέως ἠχολουϑήσαμεν αὐτῇ, καταλιπόντες ἡμῶν τὴν

10 πλάνην. ὑμεῖς δὲ xal τὰς πατριχὰς γνόντες δυνάμεις, καὶ τὰ
προφητικὰ ὁρῶντες σημεῖα, καὶ νόμον δεξάμενοι, καὶ τὴν ϑάλασσαν
ξηροῖς διαβεβηκότες τοῖς ποσίν, καὶ τοὺς ἐχϑροὺς ὑμῶν βυϑιζο-
μένους ἰδόντες, καὶ στύλου πυρὸς ἐξ οὐρανοῦ ὑμῖν φαίνοντος
τὴν νύχτα (xal νεφέλης ἡμέρας», καὶ μάννα ὑμῖν ἐξ οὐρανοῖ

15 δοϑέντος xol ἐκ πέτρας στερεᾶς ἴδατος ὑμῖν ῥδεύσαντος, μετὰ
ταῦτα πάντα εἴδωλον ἑαυτοῖς μόσχου ἐτεχτήνατε καὶ προσεκυνΐή-

! Exod. 19, 6 || * Exod. 18, 21 || '* Ps. 78, 24

! βασιλικὸν N || * φίλοι τε DEN Tisch φίλοι γε L φίλοι € φυλῇ I1
υἱοὶ P | ye om T | τοῦ om I | τοῦ τε dflg. lo. x«l lax. C | xal Ἰσαὰκ
xal Ἰαχώβ om T | τῶν om Q4? ὁ χύριος (0 | xal οἷς ἔδειξεν I οἷς xoi
ἐδ. E | * τά prius om CIQ | ϑαύματα EP | αὐτοῦ τὰ μεγάλα om I | τά
alterum om Q | οἱ om Q || ^ οὐδὲ Ὁ | ὑμῶν ἔσχετε Β iu. ἔχετε E | οἵ
uiv pro εἰ μὴ Q | ἐν εἰδωλίω C | εἰδωλ. τε xal BG | ἐν εἰδωλ. βδελυκχτοῖς
βεβήλοις xal γλυπτοῖς D | * γλυπτοῖς .. . xal om B | βέβηλοι et βδελυχτοί
cum (lextu lat. Thil. Tisch. scripsi; βεβηλοῖς et BótAvxtoig codd graeci
omnes | xal βεβηλ. I ve om L ! βεβηλ. τε om () γεγόνατε om T

sect. 27 1.7 ἕτερα πολλά pro ταῦτα xai C ὅμοια τούτοις cum. A
Thil ouo αὐτοῖς E αὐτοῖς ὁμοια C τούτοις ὅμοια BDGLOPO Tisch τοι-
«Uta [|| * éxexolvavto P ἀποχρίναντες I ἀπεχρίϑησαν G | xai ἐξ 29v. L
ὑμεῖς O | ἀχηχοῶτες I|? acto DP αὐτὴν I καταλειπόντες 0Q | ὑμῶν 6G i
τὴν πλάνην ἡμῶν O0 τ. πλ. ju. ἅπασαν (ἢ * xarà τὰς πατρ. I | γνῶντες
Gl ἐπιγνῶντες O ἢ 15 ξηράν BUDGI ὡς ξηράν ). ἀβρόχοις () | τοῖς ποσίν
om C τοῖς om ILOPQ | x«l om LO | * ὁρῶντες CGIP ἰδότες 0 | στύλω I:
στύλου φανέντος ὑμῖν ἐξ οὐρανοῦ τὴν vixtav (om πυρὸς) O | post πυρός
add νεφέλης A xal νεφέλης (' ἐν νεφέλῃ I) xad νεφέλην D νεφέλη sed uncis
inclus Til νεφέλης recte hoc loco om. BGIL(0)Q | ἡμῖν Q | φανέντος
BCGILOP | φαν. ὑμῖν LO | * τὴν νύχταν I0 τὴν v. oi C | xai νεφέλης
ἡμέρας ego cum E lat inserui | x«l μάννα ἐξ οὐρανοῖ' δεξάμενοι εἰς βρῶσιν
( | ἐξ οὐρανοῦ ὑμῖν πεμφϑέντος 1] "5 καὶ dx πετρ. ... ῥεύσαντος om B |
éx πέτρας ἀχροτόμου () : στερεᾶς om. CDD. | ὕδωρ C | ῥυέντος CDEPQ i
'* πάντα om ( | μόσχον CEL ἐτεχτείνατε GIO (sed -vai) PP ἐτεχτήνασϑε
E ἐστήσατε εἰς προσχύνησι» C | xal προσχυνηται (-νεῖτε) € | προσχυνήσασϑε)
expectes προσχυνήσατε

ACTA PETRI ET PAVLI 27—929 191

cacJe τῷ γλυπτῷ. ἡμεῖς δὲ οὐδὲν βλέποντες τῶν σημδέων
πιστεύομεν τοῦτον εἶναι — ϑεόν, ὃν ὑμεῖς ἐγκατελείπατε
ἀπεεϑήσαντες.

28 Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα αὐτῶν φιλονεικούντων εἶπεν ὁ
ἀπόστολος Παῦλος μὴ χρῆναι αὐτοὺς τὰς τοιαύτας μεταξὺ
ἀλλήλων ἔχειν ἀμφιβολάς, ἀλλὰ τοῦτο προσέχειν μᾶλλον, ὅτι
πεπλήρωκεν ὁ ϑεὸς τὰς ἑαυτοῦ ἐπαγγελίας, ἃς ὦμοσεν βραὰμ
τῷ πατρὶ ἡμῶν, ὅτι ἐν τῷ σπέρματι αὐτοῦ ἐνευλογηθήσονται
πάντα τὰ ἔϑνη" οὐ γὰρ ἔστι προσωποληψία παρὰ τῷ Seg.

29 Ταῦτα τοῦ Παύλου λέγοντος κατεπραὔνϑησαν οἵ τε Ἰου-
δαῖοι καὶ οἱ ἐξ ἐϑνῶν. ἀλλ᾽ οἱ ἄρχοντες τῶν Ἰουδαίων ἐπετί-
Sevro τῷ Πέτρῳ. ὁ δὲ Πέτρος πρὸς τοὺς ἐλέγχοντας αὐτὸν
ὅτι τὰς συναγωγὰς αὐτῶν ἀπηγόρευεν, εἶπεν" ᾿Ἱκούσατε, ἀδελφοί,
τοῦ ἁγίου πνεύματος περὶ τοῦ πατριάρχου Δαβὶδ ἐπαγγειλαμένου,
ὅτι Ἔκ καρποῦ τῆς κοιλίας σου τεϑήσεται ἐπὶ τοῦ ϑρόνου σου.

* Gen. 22, 18; Gal. 8, 8" Rom. 2, 11 || '5 Ps. 182, 11

! μηδὲν Π| τούτων ἰδόντες P | éx τῶν τοιούτων σημ. 1 | τῶν om
EQ | 3 πιστεύωμεν 10Q | σωτῆρα om BCGLOQ | ϑεὸν ἀληϑινόν C(E) |
ἐγχατελείπατε cum. BCD (ἐχατελ.) LO ἐγχατελίπατε GIQ ἐγχατελίπετε A
Thil |? ἀϑετήσαντες L

gect. 98 1. " ταῦτα δὲ xal I ταῦτα xal tà τούτοις ὅμοια Q | φίλον.
αὐτῶν BGO | φιλονειχοῦντες ἀποχριϑεὶς I | ὁ ἅγιος παῦλος Ο || " Παῦλος
om C | μὴ χρῆν L μὴ χρεῖν ( μὴ χρεῖναι O. μὴ ἐχρῆν D ἀχρεῖν (om ἔχειν) C |
μέχρι τίνος ἕνεχεν pro μὴ xo. αὖτ. O | μὴ χρῆν. . . . ἀμφιβολάς] pro his
legit εἶπεν πρὸς αὐτοὺς ἕως πότε μεταξὲ ἀλλήλων ἀμφιβολὰς ἔχετε; ἢ
ῥαυτούς G | μεταξὺ ἀλλήλων om G || 5 ἀμφιβολάς cum AIL Thil ἀμφιβολίας
BDG Tisch τὰς (om Q) ἀντιβολάς OQ ἀντιβολίας C ἀντιβολὰς καὶ φιλονεικίας
P | τούτῳ Ρ τούτων Q | μεγάλως ἔχειν pro προσέχ. μᾶλλ. C || 1 ἑαυτοῦ om
L αὐτοῦ ΟἿ) | ὑποσχέσεις 1 | ὦμοσεν ὃ ϑεός GL ὥμοσεν τοῖς πατράσιν
ὑμῶν C | * ὑμῶν Q αὐτῶν C | ἐνευλογηθήσονται cum A Thil ἐνευλογηθϑήσεται
Q εὐλογηθήσονται E κληρονομήσει BCDGILOP Tisch ἢ * παρά om 6

sect. 29 l. 10. q uerbés ταῦτα τοῦ Παύλου usque ad uerba οὐδὲ μῶμον
cod N collatus est | ταῦτα xal ἕτερα D haec et his similia Jat | tot
μαχαρίου παύλου P | χαταπραὔύϑησαν 10 | εἴτε lovó. 1} "" οἵ ve ἐξ ἐθνῶν
xal οἱ ἄρχοντες τῶν ἰουδαίων" ἕτεροι δὲ τῶν ἰουδαίων ἐπετίϑεντο C | ἐπ-
ετίϑοντο IP προσετίϑοντο (s ἀντέπειϑον I || * ὁ δὲ Πέτρος h. l. om BG(I)LN
sed iidem (praeter N) post εἶπεν add δὲ (ὁ BG) πέτρος αὐτὸς δέ PI
ἐλεγχ. αὐτῷ 10 | λέγοντες πρ. t. ἐλεγχ. αὐτῷ. ὁ δὲ ἀρχισυνάγωγος εἶπεν [ |
12 ὅτι τὰς συναγωγὰς αὐτῶν ἀπηγ. om C | tóc συναγ. act. xc) τὰ παρα-
φυλάγματα P | ἀπηγόρενυνσεν GNOQ | xal. εἶπεν NO || ^ τοῦ ἁγίου πνεύ-
ματος post Δαβίδ GILN | πατριάρχου om I || "δ εἰς pro ἐκ P | τῆς χοιλίας
αὐτοῦ BCGLNPQO lat ϑήσεται BGLN ϑήσομαι 1 τὸν ϑούνον L | αὐτοῦ
pro cov altero BCGLNOPQ lat

5

15

5

10

15

192. ACTA PETRI ET PAVLI 729—831

Τοῦτον οὖν, ᾧ ὁ πατὴρ εἶπεν. Υἱός μου εἶ oc, ἐγὼ σήμερον
γεγέννηκά σε, ἐσταύρωσαν διὰ φϑόνον οἱ ἀρχιερεῖς" ἵνα δὲ πλη-
ρώσῃ τὴν τοῦ κόσμου σωτηρίαν, συνεχώρησεν cavea πάντα ἑαυτὸν
παϑεῖν. ὥσπερ οὖν ἐκ τῆς πλευρᾶς τοῦ ᾿Α(δὰμ ἐχτίσϑη ἡ Εὔα,
οὕτως καὶ ἐκ τῆς πλευρᾶς τοῦ Χριστοῦ ἐχτίσϑη ἡ ἐκκλησία,
ἥτις σπῖλον οὐκ ἔχει οὐδὲ μώμον.

80 Τούτοις οὖν πᾶσιν ὃ ϑεὸς εἴσοδον ἤνοιξεν τοῖς υἱοῖς
Ἡβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ xal Ἰακώβ, τοῦ εἶναι αὐτοὺς iv τῇ πέστεε
τῆς ἐχκλησίας καὶ μὴ ἐν τῇ ἀπιστίᾳ διὰ τῆς συναγωγῆς. ἐπι-
στερέψατε οὖν καὶ εἰσέλθατε εἰς viv χαρὰν vov πατρὸς ὑμῶν
Ἡβραάμ, ὅτι ἃ ἐπηγγείλατο αὐτῷ 0 ϑεὸς ἐπλήρωσεν: ὅϑεν καὶ
ὃ προφήτης λέγει" ᾿Ὥμοσεν κύριος καὶ οὐ μεταμεληϑήσεται" σὲ
ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ. "Tegeüg γὰρ
ἐν τῷ σταυρῷ γέγονεν, ἡνέκα τὴν ὁλοκάρπωσιν τοῦ ἰδίου σώματος
xal αἵματος ὑπὲρ τοῦ κόσμου παντὸς ϑυσίαν προσήνεγκεν.

31 Ταῦτα καὶ τὰ τούτοις ὕμοια λέγοντος τοῦ Πέτρου τὸ
πλεῖστον τοῦ λαοῖ μέρος ἐπίστευσεν. συνέβη δὲ καὶ τὴν γυναῖχα

! Pe. 2, 7 cf Hebr. 1, 5; 5, 5} 33 Ps. 110, 4 cf Hebr. 7, 17; 21

— — — ————

! τούτῳ (τούτον Q) οὖν ó πατήρ (om ᾧ) GLQ ᾧ om etiam I ὅν COP
πρὸς ὃν N||* τοῦτον ἐσταυρ. I ἐσταυρ. δὲ αὐτὸν GO | ἱερεῖς O | δέ om PP |
πληρώσεε BCDG Tisch | 3 olxovoulav xci σωτηρίαν P | ἐσυνεχώρησεν € |
πάντα ταῖτα ] ἑαυτὸν ταῦτα πάντα N | ὑπὲρ ἡμῶν pro ἑαυτόν I ἑαντῶ O ||
4 ὥσπερ γάρ P xal ὥσπερ Δ] τῆς πλευρᾶς om L | τοῦ ᾿Αδὰμ . .. πλευρᾶς
per homoeot om G ἡ Eta . . . ἐχτίσϑη om {τοῦ ᾿Αδὰμ... πλευρᾶς per
dittogr iterat P | ἡ ante εἴα om ()} ἡ εἴα ἐπλάσϑη C || ^ χαί om B lat ἢ
5 ἥτοι I | σπῆλον O πῆλον 0 | xal οὔτε σπῖλον ἔχει οὔτε μῶμον C οὔτε
μῶμ. ctiam P

sect. 30 1. 7 ἐν πᾶσιν om οὖν G | ἅπασιν L | ὃ ϑεός om L | πᾶσιν
ἰδὼν ὁ ϑεός C | εἴσοδον om C |* ἐν τῷ om O ||* μή om Q | ἀπιστεία BC
GOQ | διὰ τῆς συναγωγῆς om BGI διά om lat unc inclus Thil διὰ τοὺς
ἀποσυναγώγους P διὰ τοὺς ἀναγώγους € | ἐπιστρ. οὖν xal ὑμεῖς C |
? βαπτισϑῆτε xol εἰσελϑ. I | εἰσέλϑατε cum BCDL εἰσέλϑετε reliqui |
χώραν I | tot xvolov ἡμῶν xa! πατρὸς ἀβραὰμ G. πατρ. ἡμῶν I | !! ὃ ἐπηγγ.
BGILPQ εἴ τι ἐπηγγ. C | acto om IL | πεπλήρωχεν I || !* δαυΐδ post ὁ
ngog. add P (similiter E) | ojuwaotv GIO | o? εἰ EQ ^ ἐν om € | yey.
ὁ σωτήρ P | ἵνα x&v I | τοῦ om O | 5 τε xal αἵματος C χαὶ αἵματος om 6G |
xóouov om B παντὸς xóouov (| παντὸς τῷ ϑεῷ 9vo. 0 παντὸς 9volav
om I | ἤνεγχεν C ἀνήνεγχεν L προσενέγχει [ προσήνεχται ()

sect. 31 l. '* a uerbis ταῖτα xal usque ad παλατίῳ cod T usque ad
uerba sectionis sequentis ἀέρι ἀρϑῆναι cod N collati sunt | τοῦ om (Q |
τοῦ uexaglov πέτρου D t. πετρ. λέγοντος IT | " μέρος om B | μέρος τοῦ
λαοῦ GINT | ἐπίστευσαν T | ἐπιστ. τῷ χριστῷ P

ACTA. PETRI ET PAVLI 31—38 193

Νέρωνος “ιβίαν καὶ τὴν ᾿“γρίππα rov ἐπάρχου σύζυγον οὕτως
πιστεῦσαι, ὥστε καὶ περιελεῖν ἑαυτὰς ἀπὸ τῆς τῶν ἰδίων ἀνδρῶν
πλευρᾶς. διὰ δὲ τῆς τοῦ Παύλου διδασχαλίας πολλοὶ κατα-
φρονοῦντες τῆς στρατείας προσεχολλῶντο τῷ ϑεῷ, ὥστε καὶ
ἀπὸ τοῦ κοιτῶνος τοῦ βασιλέως ἐλϑεῖν τινας πρὸς αὐτόν' xal
γενόμενοι Χριστιανοὶ οὖκ ἔτι ἠϑέλησαν ὑποστρέψαι ἐν τῇ στρατείᾳ
οὔτε ἐν τῷ παλατίῳ.

82 Ὅϑεν ὃ Σίμων ζήλῳ κινούμενος διεγείρεται, καὶ ἤρξατο
περὶ Πέτρου πολλὰ λέγειν xaxd, μάγον xol ἀπατεῶνα λέγων
αὐτὸν εἶναι. ἐπίστευον δὲ αὐτῷ οἱ τὰ σημεῖα αὐτοῦ ϑαυμά-
ζοντες᾽ ἐποίδε γὰρ ὄφιν χαλκοῦν χινεῖν ἑαυτόν, xal λιϑένους
ἀνδριάντας γελάσαι xol κινῆσαι ἑαυτούς, αὐτὸν δὲ δραμεῖν xal
αἰφνέδιον ἐν τῷ ἀέρι ἀρϑῆναι.

38 Κατέναντι δὲ τούτων Ó Πέτρος ἀσϑενοῦντας ἐθεράπευεν
λόγῳ, τυφλοὺς ἀναβλέπειν ἐποίει προσευχόμενος, δαίμονας χκελεύ-

! γέρωνος τοῦ βασιλέως ὀνόματι P | νέρωνος πιστεῦσαι τοΐνομα λιβίαν
xal τὴν σύζυγόν τοῦ ἐπάρχου ὥστε T Λιβίαν cum. ANOT T hil Tisch
AvBlav EG λιβύαν P Aigviav CD λιβιεῖαν L ληβνίαν B juxiav Q συλλαβεῖν I|
τὴν ἀγρίππαν INOPQ | τὴν τοῦ ἐπ. συζ. OPQ | τὴν voi éndozov ἀγρίππα BG
item, sed ὑπάρχου 1, τὴν συζ. τοῦ ἐπ. ἀγρ. C || * πιστεῖσαι τῷ xvolo P :
πιστεύσασα () | ὥστε om I | xal om ΤΊ αὐτὰς CGO | ἐκ τῆς πλευρᾶς τῶν
ἐδίων ἀνδρῶν T | τῆς om I || 5 πλευρᾶς om 1 | ὁμοίως δὲ xci διὰ τῆς t.
παυλ. did. P | vot om O | πολλοὶ τῶν ἐνδόξων I οἱ πολλοὶ χατεφρόνουν
τῆς στρατιᾶς xal προσεχολλοῖντο C | * στρατιᾶς CI στρατίας GO | στρ.
αἰτῶν P | ἐχολλῶντο T προσεχολοῦντο O | xal om T | ὃ ἐλϑεῖν τοῦ Bao. O |
€ yeváusvou C γενέσϑαι χριστιανοὺς I | ovx ἔτι... παλατίῳ om I | ἤϑελων
T | ὑπέστρεψαν pro 5964. ὕποστρ. BGL | ἐν τῷ στρατείᾳ οὔτε om. (|
στρατία BG() στρατιᾶ CE στρατεία ἑαυτῶν οὐδὲ P ||? οὐδὲ ἐν τῷ παλατείῳ C

aect. 32 1. 5 69e» cum AQ Thil ἐντεῖϑεν E Tisch ἔνϑεν DGLNP ἐλϑὼν
οὖν C6) | ἐν τούτῳ ζήλῳ χινούμενος σίμων ὃ μάγος I | διεγείρετο CI (óuy-) |
ὁ σίμων ὁ μάγος C | διεγείρετο C. ἐγείρεται Q | ζήλῳ χινούμ. σατανιχῷ P ||
9 περὶ τοῦ πέτρου 6G | λέγειν πολλά Ω πολλὰ om N | ἀπατεῶνα cum ILOPQ
Thil ἀπαταιῶνα ABEGN Tisch ἀπαταίον ( | ἀπατεῶνα αὐτὸν χαλῶν καὶ
ἕτερα δεινότερα τούτων DP λέγειν post ἀπατ. () || " αὐτὸν pro αὐτῷ 1
αὐτῶν () | tdg μαγείας αὐτοῦ O | αὐτοῦ om I | πιστεύοντες χαὶ ϑαυμά-
Covtec 6 ϑεωροῖντες P || !! χινεῖσϑαι 1 | χινηϑῦναι αὐτὸν Q | λίϑους
ἀνδριάντας UE || 1 γελάσαι cum. P. γελᾶσαι reliqui Thil Tisch | ποιῆσαι
τοῦ γελᾶν ('| χοινωνῆσαι αὐτοὺς ( | χινεῖσαι αὐτούς" ἑαυτὸν ἐφνίδιον ΔΝ]
ἑαυτὸν δὲ Ο αὐτόν τε I|| 33 ἐφνήδιον xal G | ἐφνίδιον BEO | ἀέρει GIN |
ἐπαρϑῆναι L

sect. 33 1. 11 ὡς δὲ χατέναντε (om δὲ τούτων) I? χατέναντι δὲ τοίτων
οὐ 1} δέ ον CEOQ | τούτον C | ó δὲ πέτρος EIO | ἀσϑενεῖς 0|
λόγῳ ἐϑεράπ. I| 5 ἐν λόγῳ G | ἀνέβλεπεν pro ἀναβλ. ἐποίει € προσ-
εὐχόμενος ἐποίει χελεύσμ. δαιμ. P προσευχόμενος om 1 | χελείματι G

13

5

10

15

194 ACTA PETRI ET PAVLI 38—35

σματι ἐφυγάδευεν xal νεχροὺς ἤγειρεν. ἔλεγεν δὲ πρὸς τὸν
λαόν, tva μὴ μόνον ἀπὸ τῆς τοῦ Σίμωνος ἀπάτης φύγωσιν,
ἀλλὰ xol δειγματίέσουσιν αὐτόν, ὕπως u? φανῶσιν τῷ διαβόλῳ
δουλεύοντες.

84 Καὶ οἵτως γέγονεν ὥστε πάντας τοὺς εὐλαβεῖς ἄνδρας
βδελύττεσϑαι Σίμωνα τὸν μάγον καὶ ἀνόσιον αὐτὸν χαταγγέλλεεν.
οἱ δὲ τῷ Σίμωνι κολληϑέντες τὸν Πέτρον ἔλεγον εἶναι μάγον,
ὅπερ αὐτοὶ gi» τῷ Σίμωνι ὑπῆρχον" ὥστε τὸν λόγον καὶ ἐπὶ
ΜΝέρωνος ἐλϑεῖν τοῦ Καίσαρος, xal προστάξαι Σίμωνα τὸν μάγον
πρὸς ἑαυτὸν εἰσαγαγεῖν.

85 ὋὉ δὲ εἰσελϑὼν ἔστη ἔμτιροσϑεν αὐτοῦ xol ἤρξατο
αἰφνιδίως μορφὰς ἐναλλάσσειν, ὥστε γενέσϑαι αὐτὸν ἐξαίφνης
παιδίον καὶ μετ᾽ ὀλίγον γέροντα, ἄλλοτε δὲ νεανέσχον, ἔχων
ὑπουργὸν τὸν διάβολον. ὕπερ ϑεωρῶν ὃ Νέρων ἀληϑῶς υἱὸν
αὐτὸν εἶναι ϑεοῦ ὑπελάμβανεν. ὁ δὲ ἀπόστολος Πέτρος ἐδί-
δασκεν ψεύστην τε εἶναι καὶ μάγον, αἰσχρόν τε καὶ ἀνόσιον καὶ
ἀποστάτην, καὶ ἐν πᾶσιν τῇ τοῦ ϑεοῖ ἀληϑείᾳ ἐναντίον.

! φιγάδετεν 4) | post φυγ. «dd. λεπροὺὶς ἐχαϑάριζεν I] | xal ante
vexpootc om | ἤγειρεν λόγῳ 1 | δέ om P ἢ " τῆς om Ὁ | τοῦ σίμωνος
post φύγωσιν I | φεύγωσιν Ὁ ἢ ? δειγματίσουσιν cum ADGPUO Tisch -σωσι»
BCEILO ΤΑΙ | αὐτῷ pro τῷ (ὦ ἢ" λατρείοντες €

sect. 84 1. 5 ἐγένετο 1 | τοὺς εὐλαβεῖς ἄνδρας om 1 | εὐσεβεῖς EL
6 xal σίμωνα L | ἀνόσ. «vt. xal) ἀσεβὴ P | χαταγγέλεν ΒΟ ΚΟ χαλεῖν
xal μάγον 1| χωλυϑέντες ] χολανϑεντες Ο | πέτρῳ (᾿ τῷ πέτρῳ I | μάγον
εἶναι ἔλεγον B. ἔλεγον μάγον εἶναι G. εἶναι ἔλεγον μάγον εἶναι om C |
* ἅπερ G ὥσπερ Ὁ | ὥστε xoi L | xal ante ἐπὶ veg. om GL | ἐπὶ νέρωνα
£49. τὸν χαίσαρα CE | ? τοῦ χαίσαρος £A9tiv ( | xal προστάξαι... εἰσ-
αγαγεῖν] ὁ δὲ βασιλεὺς νέρων προσέταξεν σίμωνα τὸν μάγον ἐλϑεῖν πρὸς
αὐτόν (! | xal προσέταξεν 1 τὸν μάγον ow (6 | '? πρὸς αὐτόν GILP |
εἰσελθεῖν ()

sect. 35 ]. !" xal εἰσελϑών (| ἐλθών 1 ἔστη om BDI ἐστιν Q|
καί ante ἤρξατο om. BDI | 13 αἰφνίδιον B ἐφνίδιον O | ἐναλλάσσειν μορφάς
11 ἀλλάσσειν OQ (ἀλλᾶσιν) | ποτὲ μὲν γενέσϑαι 1 | γίνεσϑαι P γεγινέσϑαι
Q0 | αὐτόν om. BGIL | μετ᾽ ὀλίγον pro ἐξαίφνης BGL | ^ xad πάλιν μετ᾽
ὀλίγον BL | ταῦτα ἐποίει ἔχων € | ἔχοντα GÍO | ἔχων ἐν τούτοις L |
5 gyxto CDL ἅπερ G | ϑεωρήσας (6; ϑεωρῶν αὐτὸν ἰ | εἶναι αὐτὸν υἱόν
I | ^ αὐτόν om G | εἶναι om C | αὐτὸν εἶναι om E | ϑεοῦ cum AGI Til
tov ϑεοῖ BCDELODPO Tisch | ϑεοῖ εἶναι G τοῦ ϑεοῦ ὑπελάμβ. εἶναι D!
ὁ ὁὲ πέτρος ὁ ἀπόστολος B | παῖλος C | '* αὐτὸν εἶναι (om τε priore)
BCL τε prius om. etiam. 1 | εἶναι τὸν σίμωνα 1 | xoc) μάγον εἶναι xal
ἀπατεῶνα { | τε posterius om G | ἀνόητον pro ἀνόσιον C | πᾶσιν cum
L') Tisch xáog ABDEGIPQ Thil πάσει € | ἀληϑείᾳ cum ABLIOQ Thil
Tisch πίστει DP εὐπιϑείᾳ C βουλῇ E | ἐναντίον εἶναι αὐτόν P

ACTA PETRI ET PAVLI 36—30 195

36 Τότε εἰσελϑὼν ὃ Σίμων πρὸς Νέρωνα εἶπεν αὐτῷ"
᾿χουσον βασιλεῦ" εἰ μὴ τοὺς ἄνδρας τούτους ἐχδιώξεις ἐντεῦϑεν,
οὐ δυνήσεται στῆναι ἡ βασιλεία σου.

87 Τότε ὁ Νέρων πλησϑεὶς μερέμνης ἐκέλευσεν σπουδαίως
αὐτοὺς πρὸς αὐτὸν ἀγαγεῖν. τῇ δὲ ἑξῆς ὑμέρᾳ εἰσελϑόντων 5
πρὸς Νέρωνα Πέτρου καὶ Παίλου, τῶν τοῦ Χριστοῦ ἀποστόλων,
ὃ Σίμων εἶπεν" Οὗτοί εἰσιν οἱ μαϑηταὶ τοῦ Ναζαρηνοῦ, οἷς οὐ
πάνυ χαλῶς ἔχει, ἵνα ὦσιν ἐκ τοῦ λαοῦ τῶν Ἰουδαίων. Νέρων
εἶπεν: Τίς ἐστιν ὁ Ναζαρηνός. Σίμων εἶπεν: Ἔστιν πόλις ἐν
τῇ Ιουδαίᾳ, ἥτις ὑμῖν ἀεὶ ἐναντία γέγονεν, Ναζαρὲτ λεγομένη"
ὃ οὖν διδάσχαλος τούτων ἐξ αὐτῆς γέγονεν.

98 16τε ὁ Πέτρος πρὸς τὸν Σίμωνα ἔφη: Θαυμάζω ποίῳ
χρώματι ἑαυτὸν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως καταλαζονείεις καὶ ὗπο-
λαμβάνεις, ὅτι διὰ vrg μαγικῆς σου τέχνης τοὺς τοῦ Χριστοῦ
ὑπερνιχήσεις μαϑητάς. | 15

39 Νέρων εἶπεν" Τίς ἔστιν ὁ Χριστός: Πέτρος εἶπεν: El
ϑέλεις γνῶναι, βασιλεῦ, τίς ἐστιν ὁ Χριστός, καὶ τὰ πραχϑέντα

μι

0

sect. 36 1. ! τότε ovv 1 ὅτε ( πρὸς τὸν veg. [ εἰς τὸν νέρωνα L|
λέγει CI | αἰτῷ om DEG | 3 ἄχουσον βασιλεῦ addidi cum C (sed βασι-
λεύς) E (dx. ἀγαϑὲ Bao. OPQ lat om ABDGIL Thil ἐχδιώξεις cum
BDGIO éxóvotge ACLQ Thil ἐχδιώξις P | * δίναται BCDE δυνήσηται
GU | ἡ Bac. cov στῆναι L τὸ βασίλειόν σου ὦ

sect. 37 1. * ὁ om EIQ | πλησϑ. ϑυμοῦ O πλησϑ. λύπης χαὶ μερίμνης
I | ἐσπούδασεν ἀγαγεῖν αὐτοὺς ἔμπροσϑεν αὐτοῦ μετὰ σπουδῆς B || ὃ αὐτοὺς
εἰσελϑεῖν (om πρὸς αὐτόν) G ἀγάγαι L ἐνεχϑῆναι P | ἡμερῶν Q | ἐλϑόν-
των αὐτῶν CU συνελθόντων G προσελθόντων (| * πρὸς τὸν νέρωνα G |
πέτρον xal παῦλον | πέτρος xal παῦλος ( τῶν ἀποστόλων χριστοῦ (om
τοῦ) 1 τοῦ om etiam G | μαϑητῶν L|? εἶπεν ὃ σίμων ()] βασιλεῦ post εἰσί
P | οἱ ἀπόστολοι O | ναζαρηνοῦ B ναζαρινοῖ' 4 ναζορινοῦ () ναζωρινοῖ IL
ναζωραίον CDEPO | ofc L | ὁ πάνν L || " οὐχ ἔξεστιν (om πάνυ καλῶς) I |
ἔχειν GILO | ἵνα μὴ ὦσιν 0 | ὅσοι pro ὦσε Ὁ. | ἐν τῷ λαῷ C|? εἶπεν...
Σίμων om G ob homoeotel | τί ἐστιν CE lat Tisch | ναζορινός () ναζωρινός
ILQ ναζωραῖος P (non item hoc loco CDE) | ὁ oluwv Q | ' ἥτις iot
ἐναντία ἡμῖν Q | ἡμῖν BGILP ἡμῶν C | ἐναντία ἡμῖν P | ἀεί om BGILOD |
ἐγένετο ἀεί E λεγομένη Ναζαρέτ I | ναζαρέϑ L|| "" αὐτῶν ΕΟ]

sect 38 l 15 ὁ δὲ πέτρος ἀποχριϑεὶς ἔφη πρὸς τὸν σίμωνα 1 | ὁ
μαχάριος πέτρος P | ϑαυμάζω σίμων P | ὁποίῳ I| 13 ἑαυτόν om 1, σεαυ-
τὸν ] | χαταλαζονεύεις cum BCGILO χαταλαζονείῃ A Thil χαταλαζονεΐει
DE ἀλαζονεύίη P | xal ὑπολαμβάνεις om C | 5 τοῦ χριστοῖ xai 9600 P |
15 ὑπερνιχήσης DEO μαϑητὰς ὑπερνικῆσαι ἐλπίζεις BGL (sed ὕπερν. μαϑητ.)

sect. 89 1. '* τίς ἐστιν ὁ χριστός repetit I | ϑέλης BD | βασιλεῖ
ἰδεῖν C | βασιλεῦ om I | τίς ἐστιν περὶ voi χριστοῦ (om καὶ τὰ πραχϑ.
ἐν τῷ Ἰουδ.) ( | χαὶ τί τὰ πραχϑέντα GP | αὐτῷ post πραχϑ. G

185

δ

10

15

196 ACTA PETRI ET PAVLI 30—41

ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ περὶ τοῦ Χριστοῖ, λάβε τὰ γράμματα Ποντίου
Πιλάτοι τὰ πρὸς Κλαύδιον πεμφϑέντα, καὶ οὕτως γινώσκεες
πάντα. Ὁ δὲ Νέρων ἐκέλευσεν αὐτὰ ἐνεχϑῆναι καὶ ἐνώπεον
αὐτῶν ἀναγνωσθῆναι. περιεῖχον δὲ οἵτως"

40 Πόντιος Πιλάτος Κλαυδίῳ χαίρειν. ᾿Ἔναγχος συνέβη,
ὅπερ αὐτὸς ἐγὼ ἐγύμνωσα" οἱ γὰρ Ἰουδαῖοι διὰ φϑόνον ἑαυτούς
τε xal τοὺς μετέπειτα ἰδίαις δειναῖς χρίσεσιν ἐτιμωρύσαντο.
ἀμέλει ἐπαγγελίας ἔχοντες οἱ πατέρες αἰτῶν, Ort πέμψει αὐτοῖς
ó ϑεὸς τὸν ἅγιον αὐτοῦ ἐξ οὐρανοῦ, ὅστις εἰκότως βασιλεὺς
αὐτῶν λεχϑείη, τοῖτον ἐπηγγείλατο διὰ παρϑένου ἐπὶ τὴν yr»
ἀποστεῖλαι. οὗτος τοίνυν ἐμοῦ ἡγεμονεύοντος ἦλϑεν εἰς τὴν
Ἰουδαίαν.

41 Καὶ εἶδον αὐτὸν τυφλοὺς φωταγωγοῖντα, λεπροὺς καϑα-
ρέζοντα, παραλυτικοὺς ϑεραπεύοντα, δαίμονας ἀπὸ τῶν ἀνϑρώ-
πων φυγαδεύοντα, νεχροὺς ἐγείροντα, ἀνέμοις ἐπιτιμῶντα, ἐπὶ
κυμάτων ϑαλάσσης πεζείοντα xal πολλὰ ἕτερα ποιοῖντα ϑαυ-
μάσια, καὶ πάντα τὸν τῶν Ἰουδαίων λαὸν υἱὸν αὐτὸν vov ϑεοῖ

τῷ om 1 περὶ τοῦ χριστοῦ om (Σ περὶ αἰτοῦ P παρ᾽ αὐτοῦ BL |
πέτρος εἶπεν λάβε G | τά prius om () | * τά posterius om L | πεφϑέντα I!
xal οὕτως γινώσχεις πάντα om 0 | οἵτως γνώσει (om xal) BGILP (sed LP
γνώση) | εὑρίσχεις O || 5 ταῖτα pro πάντα 1 | πάντα ἀχριβῶς P | νέρων
ὁ βασιλεὺς Ὁ | ἐνεχϑῆναι αὐτά DGP | αὐτά om L ταῦτα I | ἀχϑῆναι
BCEI | xci... ἀναγνωσθῆναι om. ELQ | xal om (2 | ἐνώπιον αὐτοῦ
CGP | * ἅτιν ἅτινα pro ἀναγνωσθῆναι DP | καὶ ἀναγνωσθῆναι 6G. i| xal
περιεῖχον" (om δέ) P^ | περιεῖχεν BCIO

sect. 40 1. 5 πιλᾶτος .4 | χλαυδίῳ χαίσαρι D χλαυδίω τῶ χρατίστω
βασιλεῖ ῥωμαίων Ὁ) | γνωστὸν ἔστω σοι pro ἔναγχος συνέβη I | ἐναχῶς 6Q
ἔνοχος DP | * ἐγὼ αὐτός I αὐτός om € αὐτοῖς 0 | ἐγύμνωσα cum ACDGIPOQ
Thil ἐγίμνασα BELO Tisch probaui lat ἔγνωσα suspicatur Thil | ἐχύμν.
ἐγώ G | οἱ γάρ om C γάρ om D διὰ φϑόνον om O | αὐτοὺς G||? ταῖς
ἐδίαις χερσὶν» pro xal τοὺς μετεπ. ἰδ. δειν. χρίσ. I | x«l ἰδίαις € | δειναῖς
om D τιμωρίαις χαὶ δειναῖς C | ἐτιμώρησαν L | * ἀμέλει γοῖν 1 | ἐπαγ-
γελίαις G. ἐπαγγελίαν O | πέμπη 0 | αὐτοῖς om G αὐτῶν C|? «Prot om
L | εἰχότως om A Thil εἴ τις εἰχότως IL (εἰχόλως 1) ἥτις εἰχότως G |
1 αὐτοῖς JL | λεχϑῷ CDEL λεχϑεῖ D λεχϑήσεται (0 ἐλεχϑείη Q | τοῦτον
δὲ || | ἐπαγγείλατο L | ἐκ παρϑένου P | ἐπὶ τῆς γῆς L

sect. 41 l. 3 ze) ἴδον D xal ἰδὼν 10) x«i idóvrtz (ἡ ὡς δὲ ἰδον C |
'! παραλΐτους ) | δαίμονας . . . ἐγείροντα oi C ! τῶν om GLO | "5 ἐγεί-
ραντα B EGIQ | xal ἀνέμοις C | ἐπιτάττοντα 0 ἐπιτιμοῦντα G() || * ϑαλάσσης
cum CDEPO lat Tisch om 4BGILO Thil | πολλὰ ἄλλα C | ϑαιμάσια ποι-
οὖντα L | ϑαύματα DEPQ| " ὥστε xal πάντα τὸν λαὸν τῶν ἰουδαίων P |
στήσαντα pro χαὶ πάντα G | tór om GO | υἱὸν ϑεοῖ αὐτὸν (om rot) L
tot om etiam ()

ACTA. PETRI ET PAVLI 41—43 197

? , 3 - - , ,
λέγοντα. φϑόνῳ οὖν οἱ ἀρχιερεῖς κατ᾽ αὐτοῦ κινούμενοι ἐκρά-
τησαν χαὶ ἐμοὶ αὐτὸν παρέδωκαν, καὶ ἀλλα ἀντ᾽ ἕλλων κατα-
ψευσάμενοι ἔλεγον μάγον αὐτὸν εἶναι καὶ ἐναντία τοῦ νόμου
αὐτῶν πράττειν.

42 Ἐγὼ δὲ πιστεΐσας ταῦτα οὕτως ἔχειν μεμαστιγωμένον

: ) ^ ἂψ i 3 ^ P] , 3. *
παρέδωχα αὑτὸν τῇ βουλῇ avvov: οἱ δὲ ἐσταύρωσαν αὐτὸν καὶ
ταφέντος αὐτοῦ φύλακας κατέστησαν ἐπ᾽ αὐτόν. αὐτὸς δὲ τῶν

- 7, 3 -- j € 3
στρατιωτῶν μου φυλαττόντων αὐτὸν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀνέστη.
)» κ ^ ξ 9 ς M ὃ έ ί e . ὃ -
ἐπεὶ τοσοῦτον δὲ ἐξεχαΐϑη ἡ τῶν Ἰουδαίων πονηρία, ὥστε δοῦναι
ἀργύρια τοῖς στρατιώταις λέγοντες" “Εἴπατε ὅτι οἱ μαϑηταὶ
αὐτοῦ τὸ σῶμα αὐτοῦ ἔχκλεψαν.᾽ ἀλλὰ αὐτοὶ λαβόντες τὰ ἀργύρια
σιωπῆσαι τὸ γεγονὸς οὐκ ἠδυνήϑησαν" κἀκεῖνοι γὰρ ἀναστάντα
μεμαρτυρήκασιν ἑωρακέναι καὶ παρὰ Ἰουδαίων ἀργύρια εἰληφέναι.
ταῦτα δὲ διὰ τοῦτο ἀνήγαγον τῷ χράτει σου, ἵνα μή τις ἄλλος
ψεύσηται καὶ ὑπολάβης πιστεῦσαι ταῖς τῶν Ἰουδαίων ψευδο-
λογέίαις.

48 ᾿πναγνωσθείσης δὲ τῆς ἐτειστολῆς εἶπεν ὃ Νέρων" Εἰπέ
μοι, Πέτρε, οὕτως δι airov ἐπράχϑη πώντα; Ὁ δὲ Πέτρος

! λέγειν DP γεγονῶτα Q | xcd φϑόνῳ D φϑόνῳ ὁὀὲ () ocv om CGIO
οἱ δὲ ἀρχιερεῖς φϑόνῳ P | χινούμενοι xav αὐτοῦ O ἐχράτησαν ... xata-
ψευσάμενοι om P | * xal prius om I1 | ἀντὶ ἄλλων DEQ ἀντ᾽ ἄλλου I |
veva&uevrou. EO. xev αὐτοῦ ψευδόμενοι (0 | ? μάγον cum E lat Tisch
πλάνον 4BCDGILO PQ Thil | αὐτὸν πλάνον 6 | «cd ἐναντία... πράττειν
om I |* αὐτῶν cum G lat αὐτόν ABCDEIOPO Thil Tisch om L

sect. 42 1.5 d£ om DE | τούτων λεγόντων pro ταῖτα C | μεμαστη-
γομένον () μαστηγωμενον Q|* παρέδωχαν Q | αὐτὸν αὐτοῖς CI | σταυρώ-
σαντες 10 |? ταφέντα EI | καταστήσαντες 0 χατέστησα corrigit HUsener |
ἐπ᾽ ante αὐτόν om. () | ἐπ᾿ αὐτῷ B | 9 μου om CGP | φυλασσόντων CEIDP |
κἐτόν om. CEGI | ? ἐπὶ δὲ τοσοῦτον C ἀλλ᾽ ἐπὶ τοσοῖτ. [) ἐπεὶ τοσαύτη I |
πουχρία L || "9 τοῖς στρατ. ἀργύρια L | ἀργύρια ἱκανὰ 1P | ὅτι εἴπατε CDLO |
ὅτε post εἴπατε om CD | εἴπατε τοῖς ὄχλοις P | οἱ μαϑ. «αὐτοῦ νυχτὸς
ἐλθόντες ἔχλεψαν τὸ σῶμα αὐτοῦ ἡμῶν χοιμωμένων ὅμως χαὶ τὰ ἀργύρια
λαβόντες σιωπῆσαι DP ἢ] ró σῶμα αὐτοῖ' om. BI ἐλϑόντες ἔχλεψαν αὐτὸν
χοιμωμένων ἡμῶν. χαίτοι αὐτοὶ λαβ. 1 ἔχλεψαν αὐτὸν C | ἀλλ᾽ αὐτοὶ
BCL || "3 ἐπὶ τὸ σιωπῆσαι O | ἀλλὰ χἀχεῖνοι P | μὲν γὰρ .| Thil γάρ
om P | ἅπαντα P ἢ "3 αὐτόν post μεμαρτ. [1 xal παρὰ .. . εἰληφέναι
om 4 | 1" δέ om CDE lat | ταῦτα δὲ πάντα D | ἀναγάγω D | ἀνήγαγόν
σοι CU | tà χράτει oov cum A4BGO Thil τῷ σῷ χράτει LP om (C)DEIQ
lat Tisch | ^ ψεύσηταί σοι P | ὑπολάβη I ὑπολάβεις 0

sect. 43 1. &veyr. οὖν L ἀναγν. τοίνυν P | ὃ om Q εἶπεν Νέρων
ὁ βασιλεύς C | 1" οὕτως ἔχει xal πάντα δι’ αὐτοῦ πέπραχϑαι [ | δι᾽ ἑαυτοῦ
P | πάντα ἐπράχϑη BGOQ ταῦτα πάντα ἐπράχϑη CLP δέ om € καὶ
ὁ πέτρος P

10

198 ACTA PETRI ET PAVLI 43—45

εἶπεν" Οἵτως ἔστιν, βασιλεῦ. ὃ γὰρ Σίμων οὗτος πλήρης ψεύ-

δους xoi ἀπάτης ὕπάρχει, x&v δοχῇ ἑαυτὸν τοῦτο εἶναι, ὅπερ

οὐκ ἔστιν, ϑεόύός" ἐν δὲ τῷ χυρέῳ μου Ἰησοῦ Χριστῷ ἐστὶν πᾶσα

ἡ ἄχρα νίκη, ὃς διὰ τὴν τῶν ἀνθρώπων σωτηρίαν ηὐδόκησεν διὰ
δ τῆς ϑείας οἰκονομίας τοῖς ἀνθρώποις συναναστραφῆγκγαι.

44 Σίμων εἶπεν" Οὐχ ἀνέξομαί σου ἐπὶ πολύ, Πέτρε, ἀλλ᾽
ἄρτι προστάξω τοὶς ἀγγέλοις μου, ὅπως ἐλϑόντες ἐχδικήσωσέν
με ἀπὸ σοῖ. Πέτρος εἶπεν. Οὐ φοβοῦμαι τοὺς ἀγγέλους σου"
ἐχεῖνοι δὲ μάλλον ἐμὲ φοβηϑήσονται ἐν τῇ δυνάμει τοῦ κυρέου

10 μου Ἰησοῦ Χριστοῦ.

45 Νέρων εἶπεν: Οἱ φοβῇ, τὸν Σίμωνα, Πέτρε, τὸν τὴν
ἑαυτοῦ ϑεότητα πράγμασι βεβαιοῦντα, Πέτρος &izev: Βασιλεῦ,
ἐν ἐκείνῳ ἐστὶν ἡ ϑεότης, ὃς τὰ ἄδηλα ἐρευνᾷ τῆς καρδίας.
νῦν οὖν εἰπάτω μοι τί διαλογίζομαι ἢ τί ποιῶ εἰς τὸν δια-

16 λογισμόν μου. πρὸ τοῦ ψεύσασϑαι δὲ τοῖτον, τοῖς σοῖς ἐμφα-
γίζω ὠσίν, ἵνα μὴ τολμήσῃ; ψεύίσασϑαι τί διαλογίζομαι. Νέρων
εἶπεν. Προσελϑὼν ὧδε εἰπέ μοι, τί διαλογίζῃ. Πέτρος εἶπεν"
Κέλευσον ἐνεχϑῆναι ἄρτον xoíJuvoy xal λάϑρα δοθῆναί μοι.

! εἶπεν τῷ βασιλεῖ 1 | οὕτως ἔχει 1] βασιλεύς G ! post βασιλεῦ add
x«l ταῖτα ἐπράχϑη xag αὐτοῦ C | ὁ δὲ σίμων (ΙΡῸ | οἴτως IOP |
μάγος xal πληρ. xv. P|* ὑπάρχων O | xal δοχεῖ Thil | δοχεῖ BCIGOP |
xal pro «&y óoxy Ὁ | αὐτὸν CL | τοῦτον ἑαυτόν G tovto αὐτόν L | τοῖ-
tov O τοῦ C | εἶναι αὐτὸν ϑεόν 1 ἑαυτὸν εἶναι ϑεὸν PO | ὅπερ οὐχ ἔστιν
ἄξιος I| 0x60 . . . ϑεός om 0}}3 τῷ χυρ. ἡμῶν BI | πᾶσα om Ὁ ἢ " ἢ ON
ΟΡ ἐλπίς pro ἡ ἄχρα νίχῃ I | ηὐδόχησεν cun. BDGLPOQ εὐδόχ- ACIO
Thil Tisch | διὰ τ. 9. αὐτοῦ oix. CGILOPO | x«l τοῖς dv9o. (: | συναν-
totoáqpy (;

sect. 44 1. * £&oual σοι 1 ἀνέξωμαι CDO | σε L | ἀλλὰ (0) }}1 τοὺς
ἀγγέλους μου O T hil | ἐχδικήσουσι(») DEL Thil Tisch | * διὰ oov € | τοὺς
δαιμονιχούς σου ἀγγέλους P | * γὰρ μᾶλλον BGILO | τ. xvo. ἡμῶν 0. xo. EQ

aect. 45 1l. 1: ὃ νέρων P | φοβεῖ BCGI Tisch || " αἰτοῦ CE | τοῖς πράγ-
μασι I βασιλεῖ om CE ἢ "3 ἐν ante ἐχείνῳ om I | ὅστις τά € | ἄδυτα
OP | ** οὖν om () | uoc om G | post εἰπάτω μοι «dd ABGPQ Thil ὁ Σίμων
quod omisi cum CEILO lat Tisch | τὸ τί διαλ. O | διαλογίζωμαι C | τί
ante ποιῶ om 24 ἐν τῷ διαλογισμῷ μουν BO | λογισμόν 1} "5 ἀλλὰ πρὸ
P ἀλλ᾽ ὦμως πρὸ 0 | διαψεύσασϑαι G | δέ ante τοῦτον om EGIP δὰν (sic)
LQ | αἰτὸν OD | τούτω post τοῦτον ad I ἐμφανίζει 1 τί διαλογίξομαι
ζῶ σοι βασιλεὺς ἵνα μὴ τολμήσει ψεύίσασϑαι G | τί διαλογίζομαι ἐμφανίζω
σοι βασιλεῦ ἵνα μὴ t. ψ. B τι διαλογίζωμαι ante ἵνα μὴ (μοι) τ. ψ. Ὁ || "6 μή
pest να om 1} τολμήσει D EGIQ Tisch τολμίσης C | διαλογίζωμαι C | τὸ τί
διαλογίζομαι D || προσέλϑε ὧδε πρὸς μὲ x«l ()} μοι om I | τί διαλογίζει
BUES 00 Tisch | τί διαλογίζει ὁ πέτρος. ὃ πέτρος δὲ G | ὁ δὲ πέτρος προσελ-
ϑὼν λέγει B. ὁ πέτρος δὲ λέγει τῷ βασιλεῖ χρυφίως G τότε ὃ μαχάριος πέτρος
προσελϑὼν ἔγγιστα tob νέρωνος εἶπεν αὐτῷ" βασιλεῖ χέλευσον ἄρτον ἐνεχ-
ϑῆναι χρίϑινον I| '* ἀχϑῆναι C | ἐνεχϑῆναι μοι () | λάϑρα χαὶ 1,

ACTA PETRI ET PAVLI 45—48 199

Kal εἶπεν πάλιν ὁ Πέτρος" Εἰπάτω Σίμων vov τί τὸ διαλογισϑέν,
τί τὸ λεχϑέν, τί τὸ γεγονός.

46 deest.

47 Σίμων εἶπεν" Τοῦτο γένωσχε, βασιλεῦ, ὅτι τοὺς δια-
λογισμοὺς τῶν ἀνθρώπων οὐδεὶς οἷδεν, εἰ μὴ εἷς ὁ ϑεός. Πέτρος
εἶπεν: Σὺ οὖν ὃ λέγων ἑαυτὸν εἶναι υἱὸν ϑεοῖ, εἰπὲ τί iv9v-
μοῦμαι" τί ἄρτι πεποίηκα ἐν τῷ χρυπτῷ, σαφήνισον. Ἣν δὲ ὁ
Πέτρος εὐλογήσας ὃν εἰλήφει κρέϑινον ἄρτον, καὶ κλάσας δεξιᾷ
καὶ ἀριστερᾷ ἐν τοῖς χεριδίοις ἐσώρευσεν.

48 Τότε ὁ Σίμων μὴ δυνηϑεὶς εἰπεῖν τὸ τοῦ ἀποστόλου
ἀπόρρητον, ἐβόησεν λέγων: ᾿Ἐξελϑέτωσαν κύνες μεγάλοι καὶ κατα-
φαγέτωσαν αὐτὸν ἐνώπιον τοῦ Καίσαρος. Καὶ ἐξαίφνης ἐφά-
γησαν κύνες μέγιστοι καὶ ὥρμησαν ἐπὶ τὸν Πέτρον. ὁ δὲ Πέτρος
ἐκτείνας τὰς χεῖρας εἰς προσευχὴν ἔδειξεν τοῖς κυσὶν ὃν ηὐλόγησεν
ἄρτον' ὃν ἰδόντες οἱ κύνες οὐκ ἔτι ἐφάνησαν ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης,
ἀλλ᾽ ἔφυγον. Τότε ὁ Πέτρος εἶπεν πρὸς Νέρωνα" ᾿Ιδοὺ, βασιλεῦ,
ἔδειξά σοι μάγον xol ἀπατεῶνα τὸν Σίμωνα εἶναι, οὐ ῥήμασιν
ἀλλ᾽ ἔργοις" Ó γὰρ ἀγγέλους ὑποσχόμενος κατ᾽ ἐμοῦ τέμπειν,
κύνας παρήγαγεν, — ἵνα δείξῃ ἑαυτὸν οὐ ϑεϊκοὺς ἔχειν ἀγγέλους
ἀλλὰ κυνιχοὺς δαίμονας.

1 ὡς δὲ ἐχέλευσεν ἐνεχϑῆναι εἶπεν ὁ πέτρος () ὡς δὲ ἐχέλευσεν ἀχϑῆναι
(ἐνεχϑῆναι E) χαὶ λάϑρα τῷ πέτρῳ δοϑῆναι εἶπεν ὁ πέτρος CE Tisch ἐνεχ-
ϑέντος δὲ τοῦ ἄρτου εἶπεν ὁ πέτρος 1 πάλιν εἶπεν GL | ὃ ante πέτρος om
BCL | ὁ πέτρ. πρὸς τὸν σίμωνα P | νῦν σίμων EI Tisch νῦν ὁ σίμων (Ὁ |
τί τὸ διαλογισϑέν om B GL || * χαὶ τί τὸ λεχϑέν 1 διαλεχϑέν O ' xad τί τὸ
γεγονός P | γεγονώς 100

aect. 47 l. βασιλεύς C ἀγαϑὲ βασιλεῦ EPQ || " οὐχ οἶδεν €/ ἄλλος
οὐχ οἷδεν [^ | εἶδεν CGIQ | εἷς om C | ὃ ϑεὸς ὁ πατήρ μου μόνος G |
^ τέως σὺ ὃ λέγων DP | ὁ om EG | λέγεις C | σεαυτὸν C | εἶναι υἱὸν ϑεοῦ
cum. ὦ. υἱὸν εἶναι 9606. A4 Til υἱὸν ϑεοῦ εἶναι BI εἶναι om EO Tisch
εἶναι ϑεόν C | τί ἐνθυμοῦμαι om C ||? ἢ τί 1 | ἄρτι om C τί δὲ xal ἄρτι P |
τῷ om B | κρυπτῶ udo (sic) σαφήνισον P | ὃ om I| * εἴληφε(»ν) BCGIOP |
χρίϑινον om CO | χόψας G δεξιᾷ xal ἀριστερᾷ om O | δεξιᾷ τε C ||? ἐν
om I | χειριδίοις BE Thil Tisch | ἐν ταῖς χερσὶ(») CP ad4 αὐτοῦ € |
ἐσώρευεν T hil éaógevev G χατεῖχε P

sect. 48 1. 19 σίμων ὁ μάγος (om ὁ ante σιμ.) 1 | τό om Q | τοῦ
πέτρου 6 || ! ἐξελϑάτωσαν BDL Tisch | * ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν ὁ σίμων ἐξ-
αἰφνης P | "3 ὅρμησαν CGLO | ὁ δὲ μαχάριος πέτρος P | ὅ δε ποιήσας
προσευχὴν {||} "" τὰς χεῖρας αὐτοῦ P | εἰς εὐχὴν G εἰς τὸν οὐρανόν DP xoi
προσευξάμενος C | ἐχράτει pro ἔδειξε τοῖς χυσίν G ηὐλόγησεν cum BDGIL
Tisch εὐλόγ- ACEOD Thil || ὡς δὲ ἴδον οἱ χύνες C | εὐθέως ἐτράπησαν
pro οὐχ ἔτι ἐφάνησαν C ἀπὸ τῆς ὥρας... ἔφυγον om I| "6 ó om GLO |
πρὸς τὸν νέρωνα G ἢ " αὐτὸν σίμωνα ()} τὸν σίμωνα ante μάγον xci ἀπατ.
6 ἀπαταιῶνα 4860 00 | 3. ὑποσχώμενος 1 ὑπισχούμενος L ἢ * προσήγαγεν 1
παρῆγεν B | δείξει CGI αὐτὸν € ἀγγέλους ἔχει 1| * xal χυνικοὺς L

10

15

δ

10

15

200 ACTA PETRI ET PAVLI 40—51

49 Τότε ὃ Νέρων πρὸς τὸν Σίμωνα εἶπεν" Τί ἐστιν, Σίμων:
γομίζω, ἐττήμεϑα. Σίμων εἶπεν: Οὗτος καὶ ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ
ἐν ὅλῃ τῇ Παλαιστίνῃ καὶ Καισαρείᾳ τὰ αὐτά μοι ἐποίησεν.

bO Τότε ὃ Νέρων πρὸς τὸν Παῦλον ἐπιστραφεὶς ἔφη" Σὺ
διὰ τί οὐδὲν λέγεις, Παῦλε; ᾿᾿πεχκρίϑη ὃ Παῦλος καὶ εἶπεν"
Γίνωσκε τοῦτο, βασιλεῦ, ὅτι ἐὰν ἀπολύσῃς τὸν μάγον τοῦτον
τοιαῦτα τιράττειν, μέγιστον τῇ πατρέδιε σου αὐξάνει καχὸν καὶ
τὴν βασιλείαν σου ἀπὸ rg ἰδίας στάσεως καταβιβάσει. Ὁ δὲ
Νέρων τῷ Σίμωνι εἶπεν" Τί λέγεις 0c, Σίμων, πρὸς ταῦτα; Ὁ
δὲ Σίμων εἶπεν: Ἐγὼ ἐὰν μὲ φανεριύσω ἐμαυτὸν καὶ ὑποδείξω
εἶναι ϑεόν, οὐδείς μοι τὸ ὀφειλόμενον ἀπονέμει σέβας. Νέρων
εἶπεν: Καὶ viv τί χρονίζεις καὶ οὐκ ἀποδειχνύεις ἑαυτὸν ϑεόν,
ὅπως ἂν οὗτοι τιμωρηϑῶσιν;

bl Σέμων εἶπεν" Κέλευσόν μοι πύργον οἰκοδομῆσαι ὑψηλὸν
ἀπὸ ξίλων, xal ἀνελθὼν ἐπ᾽ αὐτῷ χαλέσω τοὺς ἀγγέλους μου
xal προστάξω αὐτοῖς, ἵνα πάντων ὁριύντων ἀναγάγωσέ με πρὸς
τὸν πατέρα μου εἰς τὸν οὐρανόν. τοῦτο δὲ οὗτοι μὴ δυνάμενοι
ποιῆσαι ἐλέγχονται ὅτι ἀνϑρωποί εἰσιν ἀπαίδευτοι. Ὁ δὲ Νέρων

aect. 491." ó om € | εἶπεν πρὸς τὸν σίμωνα [ | τὸν om O | ἔφη
GL | τί ἐστιν τοῦτο C |? ἡττώμεϑα C ἡττειούμεϑα O ἡττήϑημεν Ets Tisch '
ὁ σίμων G | ἀγαϑὲ βασιλεῦ, οὗτος P | οὕτως IL |? ἐν τῷ παλαιστίνῳ ὅλῃ T i
x«l Καισαρείᾳ τὰ αὐτά μοι om I χαὶ Καισαρείᾳ om € | ταῦτα BCGLPO

sect. 50 1. * ó om L | ἐπιστραφείς om BGL ἐπιστραφεὶς πρὸς τὸν
παῖλον CI γραφῆς (i. e. στραφεὶς) O | εἶπε(») IPOQ | σὺ τί λέγεις Pf? οὐ
λέγεις Ὁ. | λαλεῖς P | χαὶ ἀποχριϑεὶς Β ἀποχριϑεὶς δέ (om χαὶ εἶπεν) 1 ;
λέγει αὐτῷ (om xal εἶπεν) P||* ἐὰν μὴ ἀπολύσῃς CP j| ἀπολίσεις GI 1 τὸν
ἐπάρατον μάγον τοῦτον D'| post τοῦτον add x«i χωλίσεις τοῦτον (ἰ | τὸν
τὰ τοιαῦτα πράττων C || * τοικῦῖτα οὕτως πράττοντα 1 τοιαῖτα πράττοντα
ἔργα P | μέγιστα... κακά C | αὐξάνη D) καὐξάνης 0 αὐξάνεις L (non. 4)
Thil | ἀνεξίχαχον pro αὐξ. xax. Bi? τῆς βασιλείας σον I| τῆς ἐδίας σου
στάσεως I|" τὸν σίμωνα ἔφη I τί δὲ 0 | σύ om BO | '* δέ om 6 | ἐγὼ
ἐὰν up ... Νέρων εἶπεν om () | βασιλεῦ, ἐγὼ P | ὑμῖν" φανερώσω αὐτὸν
(om ἐὰν μή) € | εἰ μή BGI (εἰμὶ) LO | ἑαυτὸν GO | δείξω BGL | éxod.
πᾶσιν εἶναι μὲ ϑεόν D | ?* ἀπονέμει. . . xal οὐχ om DP ἀπονέμη GO |
Νέρων εἶπεν om 4) | 1 νῦν om [ | ἀποδείχννε (om χαὶ oix) € ἑαυτὸν
ϑεόν om 2) σεαυτόν [I^ | ὅστις & post σεαυτόν DP | ϑεόν om. L(??)
7 χαὶ αὐτοὶ 1 | τιμωρηϑῶσιν οὗτοι D

sect. 51 ]. !! χαὶ εἶπεν σίμων τῷ βασιλεῖ εἰπόντι αὐτῶ ταῖτα ὦ
ὁ σίμων [ | κύριε βασιλεῦ χέλευσον (om μοι) P | οἰχοδομηϑῆναι BCDOP
γενέσϑωι {1 ὑψηλόν om 0 ἀπὸ ξύλων ὑψηλῶν P] 35 ξύλου L ξύλον [|
ἐπ’ αἰτόν BDEGLO Tisch πρὸς αὐτὸν [| | xal χαλέσω () || '6 χαὶ προστάξω
αὐτοῖς ον CP ! αὐτοὺς GI | ὁρῶντες (0 | ἀνάγουσιν (Ὁ ἀγάγωσι I |
τοῦτο οὖν CODO οὗτοι ocv τοῦτο I | αὐτοὶ 0 || 1" ἄνϑρωποι εἶναι ἀπ. CD
item. sed praem ὅτε () ὅτε μάγοι εἰσὶν χαὶ ἀπαταιῶνες D | ἀπαιό. εἰσίν δ

ACTA PETRI ET PAVLI 51—58 201

τῷ Πέτρῳ εἶπεν" Mxrxoag, Πέτρε, τὸ παρὰ Σίμωνος εἰρημένον;
ix τούτου φανήσεται, ὕσην δύναμιν ἔχει ἢ οὗτος ἢ ὁ ϑεὸς ὑμῶν.
Πέτρος εἶπεν" Κράτιστε βασιλεῖ, εἰ ϑέλεις, δύνασαι νοῆσαι, Or.
δαιμόνων πεπλήρωται. Νέρων εἶπεν: Τί μοι λόγων περιόδους
“τοιεῖτε; ἡ αὔριον ἡμέρα ὑμᾶς δοκιμάσει. 5
δῶ Σίμων εἶπεν" El μὴ πιστεύεις, dya9à βασιλεῦ, ὅτε μάγος
οὐχ εἰμέ, κέλευσον ἀποκεφαλισϑῆναί με ἐν τότεῳ σχοτεινῷ, κἀκεῖ
ue ἐσφαγμένον κατάλειπε, καὶ ἐὰν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ μὴ ἀναστῶ,
γνῶϑί ue μάγον εἶναι: ἐὰν δὲ ἀναστῶ, γίνωσχε υἱόν ue εἶναι
TOU ϑεοῦ. 10
53 Τοῦτο δὲ γενέσθαι χελείσαντος τοῦ Καίσαρος ἐν τῇ
σκοτίᾳ, τῇ μαγικῇ αὐτοῦ τέχνῃ ὃ Σίμων ἔπραξεν, tva κρεὸς ἀπο-
χεφαλισϑῇ" ἐπὶ τοσοῦτον δὲ ὃ κριὸς ὡς Σίμων ἐφάνη, ἕως οὗ
ἀπεχεφαλίσϑη ἐν τῇ σχοτίᾳφ. Ἐρευνήσας γὰρ ὁ ἀποχεφαλίσας

|! ἔφη τῷ πέτρῳ 1 | τῷ Πέτρῳ om (' | τί παρὰ τοῦ σίμωνος εἴρηται
(' τὰ παρὰ σίμωνος εἰρημένα € | τοῦ σίμωνος CO | 5 ἐκ τούτου οὖν G
φαίνε σε τέως πόσην δύναμιν ἔχεις || ὅς τὴν δύναμιν L | ἢ prius om
BCEPQ | εἰ... εἰ pro... ἢ 6 | οὕτως IQ | ov pro 5$ altero Q |
ἡμῶν GQ cot (BCE) Tisch nulla uari« lectione adnotata. item ut uid P
sel ὑμῶν AILO T hil | * χράτιστε om B | βασιλεὺς G | ϑέλης BO ϑέλεις
τοῦ (' | γνωστὸν νοῆσαι ἔστω σοι I | δύνασϑαι (ἡ | ἐννοῆσαι 0 | * ἄλτος
δαιμόνων 1 | δαιμονίων EO Tisch | πεπλήρωται οὗτος L | λόγους περιόδων
(περιόδον D) BID λόγους etiam GQ || * ποιεῖται [0 | ἡμᾶς O ὑμῶν I | dox-
μάσει ὑμᾶς P . δοχιμάση O0

gect. 59 1. * χαὶ πάλιν σίμων ἔφη C | ἡ οὐ zuat. C οὐ πιστ. (om εἰ) I !
μή om. BQ μοι G | πιστείσεις I0 | ἀγαϑέ om I| βασιλεὺς G | μάγος
cun. BGILOPOQ Thil Tisch μέγας ACDE |? οὐκ om C | post εἰμί add ἀλλ᾽
υἱὸς ϑεοῦ D | ἐν τῷ σχοτεινῷ D. εἰς τόπον σχοτινόν G | x«i éxei C j|
* ἐσφαγμένον om CD ἐσφαμένον L | καταλιπεῖν (E)? καταλείψαι (6 xatá-
λειψε 1 κατέλιπεν (0. ἐγχατέλιπε Ü ἐνχατάλειπε D | post χαταλ. add ἕως
τρίτην ἡμέραν E | ἂν Q | ἐν τῷ τρίτῃ (om ἐάν) I | τρίτην ἡμέραν (om artic) L !
μὴ ἀναστῶ... ἐὰν δέ om per homoeotel P | "» γνώϑη ὦ | εἰ δὲ GIQ|
γίνωσχη 0 | ue viór P|| "6 τοῦ om IQ

sect. 5) 1. !! τούτου [0 | ἐχέλευσεν οὖν ὁ καῖσαρ τοῦτο γενέσϑαι L |
τοῦ χαίσ. xtÀtvg. γενέσϑαι DI xtàtvo. τοῦ χαισ. ytvéoOcu D! | χελευσ.
νέρωνος Q | x«l ἐν τῷ oxotía B ἐν τῷ σχοτίᾳ om C | τῷ om O0 || 3 σκοτείᾳ IO |
ὁ otv σίμων tij uay. ἀντ. tegv. L | ἀποχεφαλισϑεὶς τῷ μαγ. αὐτοῦ vegvi D ,
αὐτοῦ post τέχνῃ Thil | τέχνῃ hoc loco om € | τὴν μαγιχὴν τέχνην (om
αὐτοῦ) 0 | ἔπραξεν ὁ σίμων D ὃ σίμ. Eng. τέχνῃ ἐν vg σχοτίᾳ C | ὁ χριὸς
(0 | ἀντ᾽ αὐτοῦ ἀποχεφ. BL ἀποχεφαλ. ἀντ᾽ αὐτοῦ CIP | ἀποκεφ. ἐν τῷ
σχοτείᾳ D) || '* ἐπὶ τοσοῦτον... ἐνεχεφαλίσϑη om per homoecotel 4 ΤΑΙ]
ἐπεὶ δὲ τοσοῦτον | | ὡς σίμων cum BIG ὡς ὁ σίμων LP ὃ σίμων (om
ὡς) CDE lat Tisch σίμων (om ὡς) OQ | εὐὑρέϑη 0 | ἕως ἂν L οὗ om GQ
^ ἀποχεφαλισϑῆ DL | ἐρευν. δὲ PQ

δ

10

15

202 ACTA PETRI ET PAVLI 53—55

αὐτὸν xal προαγαγὼν εἰς τὸ φῶς τὴν κεφαλὴν εὗρεν αὐτὴν τὴν
κεφαλὴν κριοῦ" ἀλλ᾽ οὐδὲν τῷ βασιλεῖ εἰπεῖν ἐτόλμησεν, ἵνα μὴ
μαστίξῃ αὐτόν, κελεύσαντι τοῦτο ἐν ἀποκρύφῳ πραχϑῆναι. ἐν-
τεῦϑεν οὖν ἔλεγεν ἑαυτὸν ὃ Σίμων τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ ἐγερϑῆναιε,
ὅτι τὴν κεφαλὴν τοῖ κριοῦ καὶ τὰ μέλη ἦρεν, τὸ δὲ αἷμα ἐκεῖσε
προσεπέπηκτο, καὶ τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ ἔδειξεν ἑαυτὸν τῷ Νέρωνι
λέγων αὐτῷ' Ποίησον ἐχμαγῆναι τὸ αἷμά μου τὸ ἐκχυϑέν, ὅτι
ἰδοὺ ἀποχεφαλισϑεὶς καϑὼς ὑπεσχόμην τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀνέστην.

δ4 Καθὼς δὲ εἶπεν ὁ Νέρων, ὅτι ἡ αὔριον ἡμέρα ὑμὰς
δοκιμάσει, στραφεὶς πρὸς τὸν Παῦλον λέγει: Σὺ Παῦλε διὰ τί
οὐδὲν φϑέγγῃ;

5b ᾿““ποχριϑεὶς δὲ ὃ Παῦλος εἶπεν" Τούτοι τοὺς λόγους μὴ
βουληϑῆῇς ἀκούειν, βασιλεῦ. ἀπατεὼν γὰρ καὶ μάγος ἐστὲν καὶ
εἰς ἀπώλειαν ϑέλει ἀγάγαι τὴν ψυχήν σου καὶ τὴν βασιλεέαν
σου. ὥσπερ γὰρ οἱ Αἰγύπτιοι μάγοι Ἰαννὴς καὶ Ἰαμβρὴς ἐπλά-
γησαν τὸν Φαραὼ καὶ τὸ στρατόπεδον αὐτοῖ, ἕως οὗ κατετῖτον-

! προσαγαγὼν CGIO | τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ εἰς τὸ φῶς [| εὐρέϑη pro
εὗρ. αὐτ. τ. χεφ. B | τὴν χεφαλήν om C | αὐτήν om GL τήν on CDOPO
οὖσαν pro τήν [ | * τοῦ χριοῦ L | οὐ μὲν I τετόλμηκεν I | 3 μαστίξει
BD Et I Tisch τιμωρίσει {" | χελεύσαντε ego correxi χελεύσαντα ABEGLO
Thil κελεύσας € Tisch χελεύσαντος DO | xsAsevao. . . . πραχϑῆναι om DI |
δὲ τούτον pro τοῦτο ( πραχϑ. ἐν ἀποχρύφῳ G ἐν ἀποχρύφφ τόπφ ΡΟ!
* ἑαυτόν om. BG]? αὐτὸν C | ἀναστῆναι pro ἐγερϑ. ante τῇ τρ. Zu. 1 | τῷ
τρίτῃ ἡμέρᾳ II^ | * χατὰ μέλη L | eloev B | εὗρεν AD add. xal xatéxowipe(v)
CDD |* προσέπιχτον C. πέπηχτο G. ἐπεπήχτο L | τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ GP τῷ
τρίτῃ αὕτῃ 9 ἡμέρᾳ 1| τῷ om G | σίμωνι pro Νέρωνι 0|? αὐτῷ om B |
post λέγων add ἰδοὺ βασιλεὺς ὑπεσχόμην σοι ἀποχεφαλισϑεὶς τῷ τρίτῳ ἡμέρα
ἀνεστην. xol ἰδοὺ πάρειμι. ἀλλὰ ποιησον 1) πρόσταξον ἐπαρϑῆναι pro
ποιησ. ἐχμαγ. P | ἐχπαγῆναι G ἐχμιγῆναι I | oov pro uov (0 uov om P|
ὅτι ἰδοὺ ἀποχεφ. . . . δοχιμάσει om T] * ἀπεχεφαλίσϑην 0

sect. 54 1. " τοῦ δὲ νέρωνος ἐν ἐχπρήξει (sic) γενομένου, στραφείς (om
ὅτι... δοχιμάσει) P | δέ om. (Ὁ | προεῖπεν B | ὅπερ αὔριον (C | αὐρινὴ O |
αὔριον ἡμέραν Q || "ὁ στραφεὶς δὲ O στραφεὶς δὲ ὃ βασιλεύς € σεραφεὶς
δὲ ὁ νέρων ] | ἔφη CDIP εἶπεν O0 | σὺ Παῦλε om. BGIL σὲ δὲ παῦλε ἢ) ^
11. ρϑέγγῳῃ cum .AILP Thil φϑέγγει BCDEGOQ Tisch

sect. 55 1]. 13 ὁ δὲ εἶπεν DP ἀποχριϑεὶς (om δέ) € | λέγει G ἔφη I |
τούτους CGILOQ | 3. βουληϑεὶς 60 φοβηϑεὶς [P | ἀχούίων I | " ϑέλη 0 ϑέλει
om () i ἀγάγαι cum ACDG ἀγαγεῖν BIL (ἀγάγειν) OPO Thil Tisch | τὴν
ψυχήν cov ἀγάγαι αἱ τὴν ψυχήν σου χαὶ om hoc loco 1 τὴν ψυχὴν αὐτοῦ
x«l τὴν σὴν 0 | cov bis om Q | xal τὴν βασιλείαν σοῦ om C | post τὴν
Bac. o. add οἱ μόνον δὲ ταύτην ἀλλὰ xol τὴν ψυχήν cov I|| 5 οἱ u&yo I
μάγοι om. DE Tisch | lavvig CEIL ἰανὴς P * ἰαμβρίς ACEGIO Til ἡ
dupolc L | ἐπλάνησε A || * τῶ φαραὼ xal tà στρατοπαίδω 0 | ἅπαν τὸ
στρατ. | | ἐποντίσϑη CD ἑχαταποντίσϑη ὦ

AOTA PETRI ET PAVLI 55—58 203

τίσϑη ἐν τῇ ϑαλάσσῃ, οὕτως xol οὗτος διὰ τῆς τοῦ πατρὸς
αὐτοῦ τοῦ διαβόλου παιδεύσεως πείϑει τοὺς ἀγϑρώπους πολλὰ
χαχὰ εἰς ἑαυτοὺς ποιεῖν, καὶ πολλοὺς τῶν ἀκεραίων ἐξαπατᾷ
πρὸς πειρασμὸν τῆς βασιλείας σου.

δ6 'Eyo δὲ ϑαρρῶ τῇ δυνάμει τοῦ κυρίου μου Ἰησοῦ
Χριστοῦ, ὅτι τάχιον φανερώσει αὐτὸν τὸ τίς ἐστιν, xal ὅσον
δοκεῖ ἑαυτὸν ὑψῶσαι εἰς τὸν οὐρανόν, τοσοῦτον καταποντισϑή-
σεται εἰς τὸν βυϑὸν τοῦ ἄδου, Omov ἐστὶν ὃ κλαυϑμὸς καὶ ó
βρυγμὸς τῶν ὀδόντων.

δ7. Νέρων εἶπεν" Τίς ἐστιν ἡ τοῦ Χριστοῦ διδαχὴ τοῦ σοῦ
διδασκάλου, Εἶπεν δὲ Παῦλος" Περὶ τῆς τοῦ διδασχάλου μου
διδαχῆς ἧς ἐπερώτησας, οὐ χωροῦσιν ταύτην εἰ μὴ οἱ καϑαροὶ
τῇ καρδίᾳ τὴν πίστιν προσιέμενοι. ὅσα γὰρ τῆς εἰρήνης ἐστὶν
καὶ ἀγάπης, ταῦτα ἐδίδαξεν. κἀγὼ ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ καὶ μέχρι
τοῦ Ἰλλυρικοῦ πεπλήρωκα τὸν λόγον τῆς εἰρήνης, καϑὼς παρ᾽
αὐτοῦ ἔμαϑον.

58 Ἐδίδαξα γὰρ, ἵνα τῇ τιμῇ ἀλλήλους τιροηγοῦνται" τοὺς

* Matth. 8, 12| '* Rom. 15, 19| Rom. 12, 10

! τῷ om P| x«l οὗτος om. BC | οἴτως his 1| τοῦ nato. «ct. τῆς G |
τοῦ σατανᾶ I|? τοῦ ante διαβ. om Q | χελεύσεως O | πείϑει τοὺς ἀνϑρώ-
πους om I πείϑη αὐτοὺς () ||? εἰς ἑαυτοὺς om Q | εἰς ἑαυτ. ποιεῖν om C |
αὐτοὺς GP | ἀχεραιοτέρων ἀπατᾶν I | ἐξαπατῶν Ο ἢ} " cov om ()

sect. 56 1.5 τὸ γὰρ αἷμα τοῖτο τὸ ἐχχυϑὲν χριοῦ ἐστίν praem ob
transpositionem C | ϑαρρῶ cum CILOPQ ϑαρρῶν ABDG Thil | ἐν τῷ δυνάμει
P | τοῦ xvolov ἡμῶν ( t. x. ἡ μον Ὁ ἢ ἑαυτὸν L | τό ante τίς om (Ὁ |
ἔσται QW? ὑψῶσαι ἑαυτὸν P|* τόν ante Bv9óv om P | ἐστίν om EQ Tisch

sect. 57 1. 'o τί CDO | τοῦ Χριστοῦ om BCP τοῦ o. σον 0) | ἡ διδαχὴ
tot: χριστοῦ GIL | τῆς om Q | post τοῦ aoi διδασχ. add ἀπάγγειλον ἡμῖν P ||
1! ὁ παῦλος (0 παῦλος εἶπεν (om δὲ) C ὁ παῦλος εἶπεν DD ἀποχριϑεὶς δὲ
ὁ παῦλος εἶπεν I | τοῦ διδασχ. χριστοῦ μου O || "3 ἧς om CL | ἧς ἐπερώτησας
om I | ἐρώτησας D | οὐ χωροῦσιν C (χωρῶσιν) GLOQ lat Tisch οὐχ ὁρῶσι(ν)
ABDEIP Thil | ταύτην om O αὐτήν CDEP Tisch | εἰ μὴ οἱ xa9. τῷ χαρδίᾳ]
ἡμῖν διὰ Q | οἱ om G | χαϑαρῷ 44 χαϑαρᾷ Thil sine teste ἐν χαϑαρῆ οὖσιν C |
13 τῇ πίστει DGL καὶ τῇ πίστει BP add αὐτοῦ P xal οἱ ἐν πίστει C | πιστῶς
προίεμαι νόει 1 | ὡς γὰρ Q | οὗτος γάρ ἐστι μόνος τῆς εἰρήνης διδάσχαλος
xal τῆς ἀγάπης δοτήρ pro ὅσα yàg ... ἐδίδαξεν P | * xai τῆς ἀγάπης
BCG | ταῦτα om G πάντα C | πράττει pro ἐδίδαξεν | | κἀγὼ δὲ. .. ἐδί-
δαξα γὰρ om per homocotel Q | χἀγὼ δὲ P | κύχλῳ μέχρι L| ^ τοῦ 960)
pro τῆς εἰρήνης G | χαϑὼς ἐδιδάχϑην παρ᾽ αὐτοῦ [

sect. 58 1. Π ἐδίδ. ydo ἐν πρώτοις P | ἵνα om I | vg om () | ἀλλήλως
αὐ ἀλλήλοις Ο προηγήσωνται € προηγήσονται PO προηγούμενοι [προηγώ-
μενοι O προτιμήσονται D

204 ACTA PETRI ET PAVLI 58—600

ὑπερέχοντας xal πλουσίους μὴ ὑπεραίρεσϑαι καὶ ἐλπέζεεν enl

πλούτου ἀδηλότητι, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ ϑεῷ τὴν ἐλπίδα αὐτῶν τέϑεσθϑαι"

τοὺς πτωχοὺς ἐν τῇ ἰδίᾳ χαέρειν πτωχείᾳ" τοὺς πατέρας διδάξαι

τὰ τέκνα αὐτῶν παιδείαν τὴν ἐν φόβῳ ϑεοῦ" τὰ τέκνα πειϑαρχεῖν

5 τοῖς γονεῦσιν εἰς νουϑησίαν σωτηριώδη. ἐδέδαξα τὰς ἐκκλησίας

τῶν τιιστευόντων πιστεύειν εἰς ἕνα ϑεόν, πατέρα παντοκράτορα,

ἀόρατον καὶ ἀκατάληπτον, καὶ εἰς τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ
τὸν κύρεόν μου Ἰησοῦν Χριστόν.

89 try δέ μοι ἡ διδαχὴ οὐκ di^ ἀνθρώπων, οὐδὲ δι᾽

10 ἀνθρώπου, ἀλλὰ διὰ Ἰησοῦ Χριστοὶ ἐδόϑη, τοῦ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ

μοι λαλήσαντος, ὃς καὶ ἀπέστειλέν με ἐπὶ τὸ κήρυγμα, εἰρηκώς

μοι" Πορεύου, ὅτε ἐγὼ ἔσομαι μετὰ σοῦ, καὶ πάντα ὅσα ἄν
εἴπῃς ἢ ποιήσῃς ἐγὼ δικαιώσω.

60 Ταῖτα ἀκούσας ὃ Νέρων ἐξέστη, καὶ στραφεὶς πρὸς τὸν

15 Πέτρον εἶπεν' Σὺ τί λέγεις; Ὁ δὲ Πέτρος ἔφη" Πάντα ὅσα ὃ

11, Tim. 6, 17 || ? P«. 78, 28; 78, 7 | Eph. 6, 4 | ' Eph. 6, 1; Col. 8, 90 4

9 Gal. 1, 1} !* Act. 22, 21; 18, 10 cf Ies. 41, 10; Ier. 1, 8

! ἄρχοντας 0 | x«i «ante πλουσ. om 1 | μὴ ἐλπίζειν BGO0 | * τῷ τοῦ
πλοίτονυ DEP | πλοίτω LO | ἐπὶ τὸν ϑεὸν OD | τὸν ϑεὸν τὸν ζῶντα P
τὴν ἐλπίδα ἔχειν [| αὐτοῦ Ὁ} }3 χαίρεσϑαι CDPO χαίρειν om O | πτωχία
IO | τοὺς πατέρας . .. φόβῳ ϑεοῦ om () | * αὐτῶν τὰ τέχνα G | αὐτῶν
om Ü ! τὴν ἐν Δριστῶ ἐπίγνωσιν pro παιδείαν τ. ἐ. φ. ϑεοῖ C | ἐν παιδείᾳ
xai φόβῳ I| παιδίαν BEO | φόβῳ χυρίου IL || " νουϑησίαν cum E lat Tisch
ef Eph. 6, 4 μαϑησίαν BCDGODPO μάϑησιν 1, μαϑητείαν A ΤΑΙ διδασχα-
λίαν 1] τὴν σωτηριώδη 6 | ἐδίδαξα om DP ἐπέδειξα 0 | ταῖς ἐχχλησίαις ὁ κ᾽
* τῶν πιστευόντων on. DP | τῶν πιστῶν L | ἀγαπᾶν χαὶ πιστείειν P
tob πιστεύειν 7: πατέρα om. BDD |? χαὶ ἀόρατον I ἀόρατον xal ἀχατά-
ληπτον om β΄ ΡΟ | καί ante. ἀχαταλ. om Ὁ ᾿ ἀχατάλιπτον L | μονο-
γεννῆ G || " τὸν χύρ. ἡμῶν BCIQ xal τὸ ἅγιον πνεῦμα pro τὸν xvo. u. Ἰ.
Χριστόν D item χαὶ εἰς τὸ ἅγιον xal ζωοποιὸν αὐτοῦ πνεῖμα DP καὶ τὸ
πνεῦμα ἅγιον τὸ χύριον xal ζωοποιὸν τὸ ἐχ toi πατρὸς ἐχπορευόμενον (|
post Χριστόν add καὶ εἰς τὸ ἅγιον πνεῖμα οὐδὲ δι’ ἀνθρώπου ἐδιδάχϑην I

xect. 59 1. " δέ om C | δ᾽ ἐμὴ pro δέ uo L ! μοι om 1 | μου ΒΟ!
μοι ἐστιν C. | ἡ εὐχὴ G | βϑασιλεῦ post διδαχή DP 1 οὐχ dx ἀνθρώπου ΟἹ
οὐχ ἀνθρώπων (om ἀπ᾽) C οὐχ ἀνϑρώπου D :é$ pro δι C | οὐδὲ δι’ ἀνθρώ-
zov om P pro his ἐδιδάχϑην (exp) I| 19 ἀνθρώπων altero loco BO | ἀλλὰ
διὰ I. Xo... . ἐκ τοῖ οὐρανοῦ om C | μου ἐδώϑη “ἡ μοι 60005 I^ ἐδόθη
μοι E | τοῦ prius oim DGILD? μοι δοθέντος καὶ λαλήσαντος 0 | " μοι ante
λαλησ. om P | ἀπέστ. μοι 1 | εἰρηχός I0 λέγων (om μοι) 6G || !* πορεύου
ἐν εἰρήνῃ DP | εἰμί Bt) | ὅσα ἐὰν A|| 3 post egg add xai ἀναγγελεῖς €i
5 ποιήσῃς om L i ποιήσεις ἢ εἴποις [ ποιήσεις BUDGIPO Tisch ποιήσις 0 |
ἐγώ σε διχκαιώσω D

xect. 60 1]. !! xai ταῖτα D) ταῦτα xal ἕτερα πλείονα τούτων P | ἀνέστη
C| 5 ἔφη pro εἶπεν 1 | πέτρε post λέγεις I | χαὶ ὁ πέτρος CDILOP(Q |
εἶπεν pro ἔφη D | ὅσα ἐλάλ. ὁ παῖλος GILOQ

ACTA PETRI ET PAVLI 60 205

Παῦλος ἐλάλησεν ἀληϑῆ εἰσιν" xal yàg ἔχπαλαι πολλὰ ἐδεξάμην
παρὰ τῶν ἡμετέρων ἐπισκόπων γράμματα, τῶν ὄντων εἰς πᾶσαν
τὴν οἰχουμένην περὶ τῶν γενομένων καὶ λαλουμένων ὑπ᾽ αὐτοῦ.
διώκτου γὰρ αὐτοῦ ὄντος τοῦ νόμου, φωνὴ αὐτὸν τοῦ Χριστοῦ
ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐκάλεσεν, xol ἐδίδαξεν τὴν ἀλήϑειαν, ὅτι οὐκ
ἦν ἐχϑρὸς κατὰ φϑόνον τῆς ἡμετέρας πίστεως ἀλλὰ κατὰ
ἄγνοιαν. καὶ γὰρ ἐγένοντο πρὸ ἡμῶν ψευδόχριστοι ὡς καὶ Ó
Σίμων καὶ ψευδαπόστολοι καὶ ψευδοπροφῆται, οἵτινες κατὰ τῶν
ἱερῶν χαραγμάτων ἐλθόντες ἐπετήδευσαν κενῶσαι τὴν ἀλήϑειαν"
καὶ κατὰ τούτων οὖν ἀναγκαῖον ἦν τοῦτον προχειρίσασϑαι τὸν
ἄνδρα τὸν ἐκ παιδόϑεν οὐδὲν ἕτερον παιδευϑέντα, cl μὴ τοῦ
ϑείου νόμου ἐρευνᾶν τὰ μυστήρια, ἐν οἷς τῆς ἀληϑείας ἔχδικος
xal τοῦ ψεύδους γένηται διώκτης. ἐπεὶ τοίνυν ὁ διωγμὸς αὐτοῦ
οὐ διὰ φϑόνον ἐγένετο, ἀλλὰ διὰ τὴν τοῦ νόμου ἐκδίκησιν, αὐτὴ

ἡ ἀλήϑεια ἐκ τοῦ οὐρανοῦ προσωμίλησεν αὐτῷ λέγουσα “Ἐγώ

εἶμι Ἰησοῦς, ὃν σὺ διώκεις" παῦσαι οὖν διώκων με, ὅτι ἐγώ εἰμι

15 Act. 9, 5 22, 8

1 ἐλάλησε xal λαλεῖ D' | ἀληϑεῖ O. ἀληϑειά 1 | ἐστίν C τυγχάνουσι
DP | ἔχπαλαι τὸν χρόνον I | ἐδιδαξάμην C | * ἐκ τῶν ἡμ. 6 | ἡμετέρων
om I | γράμματα . .. ὑπ᾽ αὐτοῦ om I sed add pro his χάριν τῶν ytvo-
μένων ὑπὸ παύλου | ἐν πάσῃ τῷ οἰχουμένῃ CDLOP | ἅπασαν (om εἰς) Q ||
3 περί om C | γινομένων CO | λαλημένων PQ | ὑπὸ τοῦ ἀδελφοῦ μου
παύλον € | * γάρ om O | ὄντως GIO | τὸ πρότερον pro tov νόμου P |
τοῦ Χριστοῦ om CDEI Tisch post οὐρανοῦ L| " àx τῶν οὐρανῶν 0 | éxá-
λεσεν Éx toU odo. G | τὴν ἀληϑ. x«l ἐφάνη P | ὅτι om C || * καταφρονῶν
DP | τῆς ἡμετέρας (ὑμετ- T) πίστεως post xav ἄγνοιαν 10 | τισὶν ἕτερας
πιστ. L | κατὰ ἄγνοιαν ἔπραττεν ἅπερ ἐποίει DP | 1 γάρ om 1, | ἐγένετο
CD | ἐγένοντο xal ( | χαὶ ψευδαπόστολοι ante ὡς xal ὃ σίμων G ὥσπερ
x«l σίμων I | ὁ σίμων οὗτος BP | * χαὶ ψευδαπόστολοι om BI | ψευδ-
απόστολος (om x«l priore) C | οἵτινες xal τῶν DP | xaté τῶν ἱερῶν
χαραγμ. om C4? ϑείων pro ἱερῶν I1 | γραμμάτων AD Thil δογμάτων O |
ἐλθόντες om. CDE Tisch ἐλϑόντων O | ἐπιτήδευσαν AEGI ἐβουλήϑησαν C |
χενῶσαι... κατὰ τούτων om 1 χενῶσαι] in marg ματαιοποιῆσαι AY
10 χαί om B | χατὰ τοῦτο DE | κατὰ τὸ (om τούτων ovv) O | xat αὐτῶν pro
xarà τούτων οὖν L | οὖν om CDEP(0) Tisch | ἀναγκαῖον οὖν 1 ἐστιν I εἶναι
L | τοῦτον om GO | προχειρισϑῆναι L χειρίσασϑαι O | ** ἐχ παιδίου Thil |
éx παιδιόϑεν αὐτοῦ μηδὲν ἕτερον C | ἄλλο pro ἕτερ. B | ἕτερον παιδευ-
ϑέντα om I | πράξαντα C | εἰ μὴ τὸ τοῦ Βα εἰ μὴ τὰ τοῦ I || 33 νόμου
om C | ἐρευνᾷ D | τά om 1 τῆς ἀληϑ. γίνεται C | ἐνδίχως G || 5 χαὶ οὐ
ψεύδους I γένηται om hoc loco (' ἐγένετο 1 γίνεται O0 || 5 αἴτη AGL |
χατῆλϑεν pro αὐτὴ ἡ I || '* προσομίλησεν CDEG Tisch | προσομ. αὐτῷ om I |
αὐτῷ om L | σαῦλε σαῦλε ἐγώ epa. P | 16 ἰησοῦς χριστὸς O | διώχης 0 |
παῦσαι... τῆς ἀληϑείας om 1 | παῦσον L | παῦσαι οὖν ἀπὸ τοῦ viv P

5

10

15

206 ACTA PETRI ET PAVLI 60—68

ἡ ἀλήϑεια, ἧς ὑπεραγωνίζεσϑαι φαίνῃ κατὰ τῶν ἐχϑρῶν τῆς
ἀληϑείας. ὡς οὖν ἔγνω οὕτως εἶναι, καταλιπὼν ὕπερ διεξεδέκα,
ἤρξατο διεχδικῆσαι ταύτην τὴν τρίβον τοῦ Χριστοῦ ἣν ἐδέωκεν,
ἥτις ἐστὶν ὁδὸς ἀληϑείας τοῖς εἰλικρινῶς πορευομένοις ἐν αὐτῇ.

61 Ταῦτα εἰρηκότος Πέτρου ὁ Σίμων εἶπεν πρὸς Νέρωνα"
Ἐννόησον, ἀγαϑὲ βασιλεῦ, ὅτε συνέπνευσαν οὗτοι οἱ δύο xav
ἐμοῦ" ἐγὼ ydo εἰμε ἡ ἀλήϑεια, καὶ οὗτοι ἐναντία μου φρονοῦσιν.
Πέτρος εἶπεν: Οὐδεμέα ἐν σοὶ ἀλήύϑειά ἐστιν, ἀλλὰ πάντα ψευδῆ
λέγεις.

62---66 desunt.

67 Σίμων εἶπεν" ᾿“γαϑὲ βασιλεῦ, οὗτοι οἱ ἄνθρωποι συνε-
Àoyícavro τὴν εὐμένειάν σου xol σινέδησάν σε. Νέρων εἶπεν"
AÀÀ' οὐδὲ σύ μὲ περὶ σεαυτοῦ ἔτι ἐβεβαίωσας. Σίμων εἶπεν"
Πόσων καλῶν πραγμάτων καὶ σημείων ὑπ᾽ ἐμοῦ σοι ὑποδειχϑέν-
των ϑαυμάζω, ὅτι ἀμφισβητεῖς. Νέρων εἶπεν: Ἐγὼ οὐδενὶ ἐξ
ὑμῶν συναινῶ" ἀλλ᾽ ὃ ἐρωτῶ σε, μᾶλλον ἀποχρέϑητί μοι.

68 Σίμων εἶπεν: Τὸ λοιττὸν οὐδέν σοι ἀποχρίνομαι. Νέρων
εἶπεν: Ἐπειδὴ ψείδῃ, διὰ τοῖτο ταῦτα λέγεις. Τὸ λοιπὸν οὐδέν

! περὶ ἧς C | ὑπεραγωνίζεσαι B. ἀγωνίζεσαι C | φαίνῳ om D φαίνεσαι
BGLO φαίνεσϑαι €. φαίνεται Ο | κατὰ t. 0390. τ. ἀληϑ. om L | * οὕτως
tí εἶναι L | post εἶναι add. τὴν ἀλήϑειαν D | χαταλείπων O | καταλεπὼν
εὐθέως P | ὧπερ 0 διεξεδίχα cun. AL ἐξεδίχα IQ διεξεδίχει CDE (-δίχη)
T hil Tisch é&edlxsu BP δὴ ἐξεδίωχεν G ἐξεδίωχεν O ἢ ? ἤρξατο. . . ἐδίωχεν
om per homoeot G 1 διεχδιχᾶν 1 διεχδικεῖν DEP ταύτην τὴν πίστιν 01
ἣν ἐδίωχεν om I| 4 εἴ τις O | ἥτις ἐστὶν ἀλήϑεια D | ἥτις ἐστὶ χριστὸς ἡ
ἀλήϑεια DP ὁδὸν I | ὁδὸς τῆς ἀληϑ. CO | ἡμερινῶς 1, ὀρϑῶς καὶ εἰλεχρεινῶς
P | ἐν ταῦτη G

sect. ΟἹ l.? xal ταῖτα D | nétoov cum AL Thil τοῦ πέτρου BCDE
GIOP( τὸν νέρωνα I| * ἀγαϑέ om C | βασιλεύς € | σὺ ἐνέπνευσαν I | oi
δύο οὗτοι () | 1 καί ante οὗτοι om. IP | οὗτοι δὲ DP | xal αἰτοὶ CD) | xac!
ἐμὲ pro ἐναντ. μουν C j| ἐναντίον I | * ἀλήϑεια ἐν σοὶ BCt) ἐστὶν ἐν σοὶ dà.
ED ἀλήϑειά ἐστιν ἐν σοὶ G | ἐν om L | σὺ pro σοί I | ἐστίν om CDOO
Tisch ! ἀλλ ἅπαντα L | ψειδὴ ἐστὶν & λέγεις B. | inde a ψευδῆ deficit €

gect. 67 1. 1: ἀγαϑὲ βασιλεῖ om BD |? χαὶ συνέδησάν o£ om D | σε
om B || 33 ἀλλ᾽ οὖν οὐδὲ σὺ I | μὲ om [| ἑαυτοῦ BI (acactov) OP Tisch
ἔτει om. DI τί G ἐβεβαίωσας ue I || '* τόσων Thil | πραγμ. τε xoà Q
σημείων μεγάλων D | παρ᾽ ἐμοῦ L ὑποδειχϑ. σοι P | δειχϑέντων (0 |
post δειχϑ. add. οὐ πιστείεις τούτων (; | '* ϑαυμάζομαι πῶς λέγεις οὐχ
ἐβεβαίωσάς με pro 9avu. ot ἀμφισβ. [|| ἀχμὴν post ὅτι P | ἀμφισβητῆς
BDO | '* βοηθῶ pro σιναινῶ P | ἀλλ᾽ ὁ cum DEI (ἄλλο) P lat Tisch ἀλλ᾽
ὡς ABGLUOGQ Thil | σε «ute ἐρωτῶ IO om DEO Tisch σοι L | ἀποχρίϑη I |
μοι om L

aect. 68 ]. " τὸ λοιπὸν βασιλεῖ P | τὸ λοιπὸν... Νέρ. εἶπεν om
per. homoeotel I | ἀποχρίνωμεν (0 || 8 ψεύδει BEI om ψευδῆς εἰ G | τὸ
λοιπὸν χἀγὼ P | οὐδέν σοι GOP οὐδενὸς Thil

ACTA PETRI ET PAVLI 68—70 207

σε ἔτι λογίζομαι" (g γὰρ εὗρον, ψεύστης εἶ ἐν πᾶσιν. Καὶ τί
πολλὰ λέγω: οἱ τρεῖς ἐν πᾶσιν ἀμφισβητοῦντα ue AIT
ὥστε μὴ εὑρεῖν ue vívL πιστεῦσαι δυνηϑῶ.

69 Πέτρος εἶπεν Ἕνα ϑεὸν καὶ zaréga τοῖ' χυρέου ἡμῶν
Ἰησοῦ Χριστοῦ χηρύσσομεν, τὸν ποιήσαντα τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν 5
γῆν καὶ τὴν ϑάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς, 0g ἐστιν ἀληϑινὸς
βασιλεὺς καὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλοςς Νέρων
εἶπεν: Τίς ἐστιν οὗτος ὃ βασιλεύς; Παῦλος εἶπεν. Κύριος καὶ
σωτὴρ πάντων τῶν ἐϑνῶν. Σίμων εἶπεν: Ἐγώ εἰμι, ὃν λέγετε
καὶ οἴδατε, Παῦλε καὶ Πέτρε, ἀλλ᾽ οὐ μὴ ἀποφήνωμαι καϑ᾽ ὑμῶν" 10
τοῦτο γὰρ ποϑεῖτε, ἵνα τοῦ μαρτυρίου ὑμᾶς καταξιώσω. Πέτρος
xal Παῖλος εἶπον: Μηδέτποοτέ σοι εἴη καλῶς, Σίμων μάγε καὶ
σικρέας ἀνάμεστε.

10 Σίμων εἶπεν" ἄκουε, Καῖσαρ Νέρων, ἵνα γνῷς ψεύστας
εἶναι τούτους, κἀμὲ ἐκ τῶν οὐρανῶν πεμφϑέντα, τῇ αὔριον ἡμέρᾳ 15
εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἀνέρχομαι, ἵνα τοὺς τειστεύοντάς μοι μακαρέους
ποιήσω" εἰς δὲ τούτους τοὺς τολμήσαντάς ue ἀρνήσασϑαι τὴν
ὀργήν μου ἐνδεέίξομαι. Πέτρος καὶ Παῦλος εἶπον. Ἡμᾶς πάλαι

! ἔτι ὧι BGIL | ὥσπερ γὰρ I | ηὗἷρον DL εὗἷρον σε 6 ἔγνων καὶ
βλέπω P | ψεύστην ἐν πᾶσι οὕτως εἶ G | ἅπασιν BDL Tisch | xol Eri
πολλὰ λεγόντων oi τρεῖς τὸν ἕνα πεῖσαι οὐχ ἠδυνήϑητι οὕτως πεποιήχατε
0|* ἐν ἅπασιν BDGILP με ποιεῖτε D|? τινὰ 1

aect. 69 l. * βασιλεῦ ἡμεῖς ante ἕνα ϑεὸν D' | χαί om I0Q | " ἡμεῖς
xnot σσομεν A Thil | ὃν κηρ. IG | κηρύττομεν G | * xal ante ϑάλασσ. om I |
ἐν αὐτῷ GI | dà ηϑείας D | βασιλεὺς ἀληϑινὸς ὁ ! 7 οὗ τῆς βασιλείας (om
αὐτοῦ) 1 Νέρων εἶπεν... βασιλεύς om O0 || * ὃ βασιλεὺς οὗτος 1 οὗτος
ϑεὸς βασιλεύς D ὃ ϑεὸς xal βασιλεύς P|ó6 dM LPQ | * πάντων ἀνϑρώ-
πων 1} '* χαὶ οὐχ οἴδατε BGLP | ἴδατε D | πέτρε χαὶ παῦλε BDGP |
παῦλε xal gi πέτρε [ πέτρε xai παῖλε ante καὶ οὐχ οἴδατε (; | οὐχ pro
οὐ μή O οὐδὲ P εἰ μὴ Q | ἀποφήνομαι ABDGL. ἀποφαίνωμαι 0 ἀπο-
φαίνομαι P φείσομαι I| 11 τοῦτο γὰρ χαὶ P | ὑμᾶς τοῦ μαρτ. ἀξιώσω I
τοῦ μαρτ. ἀξιωϑῆτε B μάρτυρας (u)ov ἡμᾶς (i. e. ὑμᾶς) χαταξιώσω Ὁ |
πέτρος χαὶ παῖλος ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος ἀπεχρίϑησαν" μὴ μὴδέποτε" σὺ
γὰρ εἶ χαχῶν ἀνάμεστος G | * εἶπαν O εἶπεν I | μηδὲν I | cov εἴη B ov
& 0 σὺ & D σοι εἰ LP (&l) σοι ἢ Q | σοι καλὸν (om εἴη) I | ἀναιδέστατε
pro Σίμων... ἀνάμεστε B | μάγε σίμων I | u&ye τε L| xai πάσης xaxlac
«al πιχρίας 0 ἀπατεὼν ante xal πιχρίας P

sect. 70 1. * ἄχουσον μον végov βασιλεῦ | | Νέρων om DP | ὅτι
ψεύσαν εἶναι Ο || '* ἐμὲ db χἀμὲ δὲ P | ἐκ τὸν οὐρανὸν I τῷ αὔριον
οὖν B | "5 ἀπέρχομαι B. | ὅπως I| τοὺς μὲν πιστεύίοντάς μοι P | πιστεύ-
σαντας xal ὁμολογήσαντας xol ϑεραπεύσαντάς 6 | ue BDIQ | " τοὺὶς μὴ
τολμήσ. B | us ὑβρίσαι xol ἀρνήσασϑαι P | ἀρνήσασϑαί μὲ DO | "8 ἐπι-
δείξομαι ἐπ᾽ αὐτούς I ἐνδείξωμαι OD | εἶπαν LO | πάλαι om EI πάλιν 6

204 ACTA PETRI ET PAVLI 58—00

ὑπερέχοντας καὶ πλουσίους μὴ ὑπεραίρεσϑαε xal ἐλπίζειν ἐπὲὶ
πλούτου ἀδηλότητι, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ ϑεῷ τὴν ἐλπίδα αὐτῶν τέϑεσϑθαι"
τοὺς πτωχοὺς ἐν τῇ ἰδίᾳ χαέρειν πτωχεέᾳ᾽ τοὺς πατέρας διδάξαι
τὰ τέχνα αὐτῶν παιδείαν τὴν ἐν φόβῳ ϑεοῦ" τὰ τέχνα πειϑαρχεῖν
5 τοῖς γονεῦσιν εἰς νουϑησίαν σωτηριώδη. ἐδίδαξα τὰς ἐκκλησίας
τῶν πιστευόντων πιστεύειν εἰς ἕνα ϑεόν, πατέρα παντοχράτορα,
ἀόρατον καὶ ἀχατάληπτον, καὶ εἰς τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ
τὸν κύριόν μου Ἰησοῦν Χριστόν.
59 αὕτη δέ μοι ἡ διδαχὴ οὐκ ám ἀνθρώπων, οὐδὲ δι᾽
10 ἀνθρώπου, ἀλλὰ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐδόθη, τοῦ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ
μοι λαλήσαντος, ὃς καὶ ἀπέστειλέν με ἐπὶ τὸ κήρυγμα, εἰρηκώς

Ἃ

Lou Πορεύου, ὅτι ἐγὼ ἔσομαι μετὰ σοῦ, καὶ πάντα ὅσα ἄν
εἴπῃς ἢ ποιήσῃς ἐγὼ δικαιώσω.
60 Ταῦτα ἀκούσας ὃ Νέρων ἐξέστη, καὶ στραφεὶς πρὸς τὸν
15 Πέτρον εἶπεν" Σὺ τί λέγεις; Ὃ δὲ Πέτρος ἔφη" Πάντα ὅσα ὃ
11, Tim. 6, 17 | ? Ps. 73, 98; 18, 7 | Eph. 6, 4 || * Eph. 6, 1; Col. 8, 90 |
9 Gal. 1, 1| 15 Act. 22, 21; 18, 10 cf Ies. 41, 10; Ier. 1, 8

! ἄρχοντας () | x«l ante πλουσ. om I | μὴ ἐλπίζειν BGO | * τῷ τοῦ
πλούτου DEP | πλούτω LQ | ἐπὶ τὸν 9:0v OP τὸν ϑεὸν τὸν ζῶντα D;
τὴν ἐλπίδα ἔχειν I| αὐτοῦ OP |? χαίρεσϑαι CDPQ χαίρειν om O | πτωχία
IO | τοὺς πατέρας... φόβῳ ϑεοῦ om Q || * αἰτῶν τὰ τέχνα G αὐτῶν
om O | τὴν ἐν Χριστῶ ἐπίγνωσιν pro παιδείαν τ. ἐ. φ. ϑεοῦ C | ἐν παιδείᾳ
καὶ φόβῳ I | παιδίαν BEO | φόβῳ χυρίου IL || 5 νουϑησίαν cum E lat Tisch
ef Eph. 6, 4 μαϑησίαν BCDGOPQ μάϑησιν L μαϑητείαν A Thil didaoxa-
λίαν 1] τὴν σωτηριώδη G | ἐδίδαξα om DP ἐπέδειξα O0 | ταῖς ἐχχλησίαις O ||
6 τῶν πιστευόντων om. DP | τῶν πιστῶν L | ἀγαπᾶν xal πιστεύειν P
τοῦ πιστεύειν 7 πατέρα om. BIP |? x«l ἀόρατον I ἀόρατον xal ἀχατά-
ληπτον om BCDPQ | xal ante. ἀκαταλ. om Ὁ | ἀχατάλυπτον L | uovo-
γεννῇ G || " τὸν χύρ. ἡμῶν BCÍQ καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα pro τὸν xvo. u. T.
Χριστόν D item χαὶ εἰς τὸ ἅγιον καὶ ζωοποιὸν αὐτοῦ πνεῦμα P x«l τὸ
πνεῦμα ἅγιον τὸ χύριον xal ζωοποιὸν τὸ ἐχ τοῦ πατρὸς ἐχπορευόμενον Ο]
post Χριστόν add xal εἰς τὸ ἅγιον πνεῦμα οὐδὲ δι’ ἀνθρώπου ἐδιδάχϑην 1

sect. 59 1.9 δέ om C | δ᾽ ἐμὴ pro δέ μοι Δ ! μοι om I| μου ΒΟΙ
μοι ἐστιν C | ἡ εὐχὴ G | βασιλεῦ post διδαχὴ P | ovx ἀπ᾿ ἀνθρώπου Q |
οὐχ ἀνϑρώπων (om ἀπ᾽) C οὐχ ἀνϑρώπου D | ἐξ pro δι’ C | οὐδὲ δ ἀνϑρώ-
που om P pro his ἐδιδάχϑην (exp) [| 190. ἀνθρώπων altero loco BO | ἀλλὰ
διὰ T. Xo. .. . ἐκ τοῦ οὐρανοῦ om C | μου ἐδώϑη G μοι ἐδόϑη P 80695
μοι E | vov prius om BGILD μοι δοϑέντος xal λαλήσαντος ()|| " uoc anie
λαλησ. om P | &néot. μοι I | εἰρηκός IO λέγων (om μοι) G | !* πορεύου
ἐν εἰρήνῃ P | εἰμί BO | ὅσα ἐὰν A || post εἴπῃς add καὶ ἀναγγελεῖς C |
ἢ ποιήσῃς om L | ποιήσεις ἢ εἴποις [ ποιήσεις BUDGIPO Tisch ποιήσις 0 |
ἐγώ σε διχαιώσω P

gect. 60 1. xa] ταῦτα D ταῦτα καὶ ἕτερα πλείονα τούτων P | ἀνέστη
61" ἔφη pro εἶπεν 1 | πέτρε post λέγεις I | xci ó πέτρος CDILOPQ |
εἶπεν pro ἔφη D | ὅσα ἐλάλ. ὁ παῦλος GILOQ

ACTA PETRI ET PAVLI 73. 74 209

73 Τότε ὃ Παῦλος πρὸς τὸν Πέτρον ἔφη" '"Euóv ἐστιν τῶν
γονάτων τεϑέντων τὸν ϑεὸν ἱκετεῦσαι" σὸν δέ ἐστι τὸ ἀνύσαι,
εἴ τι ἄν ἴδης αὐτὸν ἐπιχειροῦντα' ὅτι σὺ πρῶτος ἐξελέχϑης
ὑπὸ τοῦ κυρίου. Καὶ ϑεὶς τὰ γόνατα ὃ Παῦλος προσηΐχετο.
Ὁ δὲ Πέτρος πρὸς τὸν Σίμωνα εἶπεν: Πλήρωσον ὃ ἐνήρξω"
ἤγγισεν γὰρ ὃ σὸς παραδειγματισμὸς καὶ ἡ ἡμετέρα ἀνάκλησις"
ὁρῶ γὰρ τὸν Χριστόν μου χαλοῦντα ἐμέ τε καὶ τὸν Παῦλον.

14 Νέρων εἶπεν: Καὶ ποῦ ἀπελεύσεσϑε παρὰ τὴν ἐμὴν
βούλησιν; Πέτρος εἶπεν: Ὅπου ἂν προσκαλέσηται ἡμᾶς ὅ κύριος
ἡμῶν. Νέρων εἶπεν: Τίς ἐστιν ὁ κύριος ὑμῶν, Πέτρος εἶπεν"
Ἰησοῦς ὁ Χριστός, ὃν ἐγὼ ὁρῶ προσκαλούμενον ἡμᾶς. Νέρων
εἶπεν: Οὐχοῖν καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν οὐρανὸν μέλλετε ἀνελϑεῖν.
Πέτρος εἶπεν: Εἴ τι δόξει τῷ καλοῦντι ἡμᾶς. Σίμων εἶπεν"
Ἵνα γνῷς, βασιλεῦ, τούτους ἀπατεῶνας εἶναι, παραυτέκα οὖν
ὡς ἀναβῶ εἰς τὸν οὐρανόν, πέμψω τοὺς ἀγγέλους μου ττρός σε,

sect, 18 1]. μετὰ ταῦτα εἶπεν ὁ ἅγιος παῖλος πρὸς τὸν μαχάριον
πέτρον P | ὃ ante παῦλος om L | ὁ παῦλος εἶπεν [ εἶπεν post πέτρον
D ELO | κύριέ μου xal ἀδελφὲ πέτρε ἐμὸν μέν ἐστι P | ἐμόν ἔστι...
ἱκετεῦσαι om D ἢ ? τὰ γόνατα ϑέντα ἐπὶ τῆς γῆς τὸν φιλάνϑρωπον ϑεὸν
ἱχετεῦσαι P | τὸν ϑεὸν ἱχετεῦσαι om I | ἐστι post σὸν δέ om P | ἀνύσαι
cum D EPQ Tisch impetrare lat ἀναλῦσαι ABGLO Thil | τοῦ ἀναλίσαι 0 |
3 ἧτοι δ᾽ ἂν I ὁτι ἂν P ὅτι ἐὰν G | ἴδεις GO | σὺ om DI | πρῶτος πάντων P
πρῶτον () πρὸ ἐμοῦ L| éncAég9gc BGL || * κυρίου ἡμῶν inco? χριστοῦ P
item sed add ἀπόστολος L | xal ϑεὶς . . . προσηύχετο om IO | ὁ μαχάριος
παῦλος προσηυχ. ἐχτενῶς πρὸς τὸν χύριον ἡμῶν ἰησοῦν χριστόν L | προσ-
ηΐξατο ἐπὶ πολὲ P | * ὃ δὲ μαχάριος πέτρος LP | ἀτενίσας πρὸς σίμωνα
τὸν μάγον εἶπεν πρὸς αὐτόν L | ἔφη τῷ σίμωνι I τῷ σίμωνι εἶπεν B | ὃν
ἀπήρξω | | ἐνήρξου O | ἐνήρξω ἐν τάχει D ἢ * ἤγγιχεν DEIOP παρα-
δειγμός Q | x«i ante ἥμετ. om P | post ἀναχλ. add πρὸς χριστὸν xol ἀνά-
παυσις P | 1 τὸν χύριον μον LO τῶ χριστῶ μου () τὸν χριστόν μου xal
ϑεόν P | προσχαλοῦντα ἡμᾶς DP | te om IL

sect. 74 1.9 βουλὴν DPOQ βουλὴν ἢ βούλησιν Ὁ | Πέτρος εἶπεν...
ὁ χύριος ὑμῶν om per homoeotel LQ | ὁπου ἂν... Ἰησοῦς ὁ Χριστός om I |
ὅπου ἐὰν DEO | πρὸς χριστὸν προσχαλούμενον ἡμᾶς pro ὅπου ἄν...
ἡμῶν B | χαλέσηται 0 | ἡμᾶς om G | ὃ κύριος ἡμῶν ἰησοῦς χριστός O ||
' γέρων ἔφη O | καὶ τίς EO Tisch | víc . .. προσχαλούμενον ἡμᾶς. Νέρων
εἶπεν om BI) | ὁ χύριος ἡμῶν ex errore ut uid Thil | * ὃ Χριστὸς cum
ABD Thil Tisch ὃ om EFGOPQ | '* ἀπελϑεῖν BE Tisch | 32 οἱ δὲ εἶπον D
ὁ δὲ πέτρος εἶπεν P πέτρος ἔφη O εἴ τε xal ὅπου δόξει D | δόξη BEO |
M βασιλεύς 6 | βασιλεῦ ἵνα γνῶς P | ἔγνως pro ἵνα γνῷς O γνώσης B |
Ott οὗτοι οἱ ἄνδρες ἀπατεῶνες εἰσὶ P | εἶναι om I παραυτὰ ἥνιχα ἀναβῶ
DP | παραυτίχα ὡς ἀνέρχομαι (om εἰς τὸν οὐρανόν) I | οὖν om LOO |
15. ἀναβαίνω L πέμπω DIP

14

10

15

5

210 ACTA PETRI ET PAVLI 74—76

xal ποιήσω σε ἐλϑεῖν πρός με. Νέρων εἶπεν" Ποίησον ἔν τάχει"
ϑέλω γὰρ ἰδεῖν εἰ πληροῖς ὃ λέγεις.

75 Τότε ὁ Σίμων ἀνέβη ἐπὶ τὸν πύργον ἐνώπιον πάντων,
καὶ ἐχτείνας τὰς χεῖρας ἐστεφανωμένος δάφναις ἤρξατο πέτασϑαι.
ὁ δὲ Νέρων ὡς εἶδεν αὐτὸν πετόμενον, ἔφη πρὸς τὸν Πέτρον"
“ληϑινὸς ἀνϑρωπός ἐστιν ὁ Σίμων, σὺ δὲ xai Παῦλος πλάνοι
ἐστέ. Πρὸς ὃν ὁ Πέτρος ἔφη" Παραχρῆμα γνώσῃ, βασιλεῦ, ἡμᾶς
μὲν ἀληϑινοὶς τοῦ Χριστοῖ; εἶναι μαϑητάς, τοῦτον δὲ ur, εἶναι
Χριστὸν ἀλλὰ μάγον καὶ κακοῦργον. Νέρων εἶπεν" Ἔτι ἐνίστασϑε:

10 ἰδοὺ ϑεωρεῖτε αὐτὸν ἀνερχόμενον εἰς τὸν οὐρανόν.

15

76 Τότε ὃ Πέτρος ἀτενίσας τῷ Παύλῳ εἶπεν" Iove, dva-
γευσον καὶ ἴδε. ᾿ἡνανείσας δὲ ὃ Παῦλος πλήρης δαχρίων καὶ
ϑεασάμενος πετόμενον τὸν Σίμωνα εἶπεν. Πέτρε, τέ παίῃ:
τελείωσον 0 ἐνήρξω" ἤδη γὰρ προσχαλεῖται ἡμᾶς ὃ κύριος ἡμῶν
]1ησοὺς Χριστοςς. Καὶ ὁ Νέρων ἄχουισας αὕτων ὑπεμειδίασεν καὶ
εἶπεν" Οὗτοι βλέπουσιν ἑαιτοὺὶς ἡττημένους ἄρτι καὶ ληροῦσιν.

! xal ποιήσω... πρός μὲ om 1 | ἀνελθεῖν L|? ἰδεῖν σε πληροῖντα
DP | ἅπερ λέγεις 1

gect. 15 1. ? εἰς pro ἐπὶ P||* τὰς χεῖρας αὐτοῦ G ! ἐστεφαν. δάφναις
ante xal ἐχτείνας τὰς χεῖρας DIP | στεφανωμένος BI δάφνας D | πέτασϑαι
cum AL Thil πέτεσϑαι BDGIOPQ Tisch πετᾶσϑαι E | ? ἰδὼν αὐτὸν BGI
LOP | τὸν oluov« pro αὐτόν 1 | πετώμενον BG Thil | aipóusvor εἰς τὸν
ἀέρα xol πετόμενον P | πρὸς πέτρον xal παῖλον P||9* ἀληθῶς D | ἐστὶν
ἄνθρωπος (ἡ | ὑμεῖς δὲ pro σὺ δὲ x«l Ilai2og P | πλάνοι τυγχάνετε I!
1 ὃ δὲ πέτρος ἔφη I πρὸς ὃν ὃ παῖλος B | παραχρῆμα om I | γνώσει
D EOQ Tisch γνῶϑι I| * μέν om I | τοὺς χριστοῦ B. εἶναι τοῦ χριστοῦ GO '
μαϑητὰς εἶναι 1 ἔσμεν μαϑηταί Q μὴ εἶναι Χριστὸν ἀλλὰ μάγον xal om
DDP|? ἀλλὰ μᾶλλον χαχοῦργον χαὶ μάγον I | γόητα πονηρὸν xal xaxotQyor
P | ἀχμὴν ἐνίστασϑαι ἀπιστοῦντες I ἀντίστασϑαι {) ἀνίστασϑαι 0) ἢ 9 xai
ido? G | αὐτόν om Q | x«l ἐπιμαίνετε post οὐρανόν D καὶ ἀχμὴν ἐπι-
μένετε DP

sect. 16 ]. !! τότε ὃ πέτρος . . . πετόμ. τὸν Σίμωνα εἶπεν om ἢ. l. et
substituit τότε ὃ a«iAog τῷ πέτρῳ &in&v ἀτενίσας πρὸς evtór O | ἔφη 1]
παῖλε om P | ἀνάνευσον παῖλε L ἀνάνηψον B. (-vovov) I ἢ "2 xcd ἀνα-
γεῖσας L | ἀναβλέψας I | xoi ἰδού G | δέ om L ; πλήρης ov P ||? xeto-
μενον BGI Thil. πετόμενον om LO | tóv σίμωνα ante. πετώμενον BI |
ἀδελφὲ πέτρε D | παύίεε 20 ποιεῖς DI ἕστηχα: BG | * πλήρωσον O '
ἀπήρξω 1 ἡμῶν om (ὁ ! xpioc ὃ ϑεὸς ἡμῶν (om Ἰησ. Χριστός) 1 ἢ 5 ὁ
Χριστός A Thil | post Χριστός add τότε ὁ πέτρος πρὸς τὸν παῦλον εἶπεν
ἀτενήσας πρὸς αὐτόν: παῖλε ἀνάνευσον xal ἴδε ὁ δὲ παῦλος πλήρεις ὧν
δαχρίων xai ϑεασάμενος πετόμενον τὸν σίμωνα εἶπεν" πέτρε τί xtate Ὁ!
ὁ οὖν νέρων 1 ὁ δὲ νέρων P | αἰτῶν ταῦτα λεγόντων P αὐτῶν ταῦτα
λαλούντων I | ἐμειδίασεν αὐ. ὑπομειδιάσας εἶπεν Ὁ) ἢ '^ αὐτοὶ O | ἥττω-
μένους BIP (sed ἥττομ-) | ἄρτι om. EGIL | ληδοροῦσι I

ACTA PETRI ET PAVLI 76—78 211

Πέτρος εἶπεν" "dori γνώσῃ μὴ εἶναι ἡμᾶς λήρους. Ἔφη δὲ ὃ
Παῦλος τῷ Πέτρῳ: Ποίησον τὸ λοιπὸν ὃ ποιεῖς.

71] Τότε ὃ Πέτρος ἀτενίσας xarà τοῦ Σίμωνος εἶπεν"
Ὁρχίζω ὑμᾶς, οἱ ἄγγελοι τοῦ σατανᾶ οἱ φέροντες αὐτὸν εἰς τὸν
ἀέρα πρὸς τὸ ἀπατᾶν τὰς τῶν ἀπίστων ἀνθρώπων καρδίας,
τὲν ϑεὸν τὸν χτίστην τῶν ἁπάντων καὶ κύριον Ἰησοῦν τὸν
Χριστόν, ὃν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἤγειρεν ἐκ τῶν νεχρῶν, ἵνα ἀπὸ
ταύτης τῆς ὥρας μηχέτι αὐτὸν βαστάξητε, ἀλλ᾽ ἐξεάσατε αὐτόν.
Καὶ παραχρῆμα ἀπολυϑεὶς ἔπεσεν εἰς τόπον λεγόμενον Σάκρα
Βία, 6 ἔστιν ἱερὰ ὅδός" καὶ τέσσαρα μέρη γενόμενος τέσσαρας
σίλικας συνήνωσεν, οἵ εἶσιν εἰς μαρτύριον τῆς τῶν ἀποστόλων
ríxme ἕως τῆς σήμερον ἡμέρας.

18 Τότε ὁ Νέρων ϑυμοῦ πλησϑεὶς κρατήσας τὸν Πέτρον
«al τὸν Παῦλον ἐποίησεν ἐν δεσμοῖς γενέσθαι" τὸ δὲ σῶμα τοῦ
Σίμωνος ἐχέλευσεν ἐπιμελῶς ἐν τρισὶν ἡμέραις φυλαχϑῆναι,

! Πέτρος εἶπεν... λήρους om B | ó πέτρος Q βασιλεῦ ἄρτι DP |
γνώσει DIOO | βασιλεῦ post γνώσει 1 | μὴ εἶναι ἡμᾶς λήρους om 1 μὴ
χαὶ τι ἡμᾶς εἶναι O | post λήρους add ἀλλὰ χριστοῦ τοῖ vioi τοῦ ϑεοῦ
ἀληϑινοὺς μαϑητὰς 1, ἀλλὰ τελείους δούλους τοῦ χυρίου ἡμῶν ἰησοῦ χριστοῦ
P | δέ om DEILPQ Tisch | ἔφη οὖν P | παῦλος εἶπεν I | ὃ ante Παῦλος
om BILO | * χύριε μον πέτρε ποίησον P | ὃ ποιεῖς τὸ λοιπὸν A Thil |
post ὃ ποιεῖς add τί βραδύνεις DP | τό ante λοιπόν om GO

. sect. 77 1.3 τότε πρὸσατενίσας ὁ πέτρος () τότε ὁ μαχάριος πέτρος P
ὃ δὲ πέτρος I||* οἱ om Ο | τοὺς ἀγγέλους GI τοὺς ἀτάχτους τοὺς φέροντας
(om τοῦ σατανᾶ) 1 | post τοῦ σατανᾶ add χατὰ τοῦ ϑεοῦ τοῦ ζῶντος P |
τὸν σίμωνα pro αὐτόν L | εἰς ἀέρα om τόν O || * εἰς τὸ ἀπατᾶν I | ἁπλουστέ-
ρων L ἀπίστων om I | ἀνθρώπων om DEO Tisch | ψυχὰς O | * τὸν ποιητὴν
xal χτίσταν D ; τὸν χύριον ἡμῶν DP | τόν ante Δριστόν om. BDILOQO |
! éx νεχρῶν EGILO | ἵνα om DEI | ἀπὸ ταύτην τὴν ὥραν I || * μὴ 1|
κὐτόν post βαστ. IL | βαστάζητε EI βαστάξετε GO βαστάζοντα Q βαστά-
σητε P | ἀλλ᾽ ἐξ. act. om IQ | ἐάσατε BG ἐάσητε P | post αὐτόν add ἵνα
ἐποχκαλυφϑῶσιν αὐτοῦ al ᾿μαγίαι (αὶ πεσεῖν κάτω πρὸς ὄλεϑρον xol ἀπώλειαν
αὐτοῦ P 9 χαὶ ταῦτα αὐτοῦ εἰπόντος παραχρῆμα P | χαλούμενον BG |
σαβραβία P σαραβίαν ( | 5 ἡ ἐστιν G | τέσσαρα μέρη γενόμενος om per
homoeotel I τέσσερα LQ | γεγονὼς O0 | τέσσαρις () τέσσαρσιν P | 1" ἡλικίας
G ἡλίχας O ἡλικίαις P ὕλικας I | συνην. ἑαυτὸν ἐν vg yg P | at εἰσιν ὦ
«i καὶ εἰσὶν P ὃ εἰσὶν O | τῶν om P | '* νιχήσεως BG | τὴν σήμερον
ἡμέραν G τὴν σήμερον I | ἡμέρας om IQ
gect. 78 l. ? πληϑεὶς L ϑυμοῦ πλησϑεὶς πολοῦ P | τὸν μαχάριον
πέτρον P | '^ τὸν ἅγιον παῦλον P τόν om B | ἐποίησεν αὐτοὺς I | tov ἐπα-
otov σίμωνος P || '* ἐκέλευσεν om P ἐποίησεν I | ἐπιμελῶς τηρεῖσϑαι x«l
φυλαχϑῆναι ἕως τριῶν ἡμερῶν B | τρισὶν ἡμέραις om ἐν L item (sed τρισσὶν
ἡμέρας) G τρεῖς ἡμέρας DIOPQ | φυλάττεσϑαι I
14"

10

212 ACTA PETRI ET PAVLI 78. 79

νομίζων ἐγερϑῆναι αὐτὸν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ. πρὸς ὃν ὁ Πέτρο.
εἶπεν" Οὗτος οὐκέτι ἐγεέρεται, ἐπειδὴ ἀληθῶς τέϑνηχεν, εἰς τὴν
αἰώνιον καταχριϑεὶς κόλασιν. Ὁ δὲ Νέρων εἶπεν αὐτῷ" Τίς σοι
ἐπέτρεψεν τοιοῦτον πρᾶγμα ποιῆσαι δεινόν, Πέτρος εἶπεν. 'H
ἔρις αὐτοῦ καὶ ἡ πονηρὰ ἔννοια καὶ ai βλασφημίαι αὐτοὶ παρέσχον
αὐτῷ τὲ ἀπολέσθαι. Νέρων εἶπεν: Ὕποπτόν μοι λογεσμὸν
πεποιήκατε, διὰ τοῦτο κακῶς ἀπολέσω ὑμᾶς. Πέτρος εἶπεν"
Οὐχὲ ὃ ϑέλεις oi γίνεται, ἀλλ᾽ ὃ ἐπηγγείλατο ἡμῖν ó Χριστός,
χρεία ἐστὶν πληρωϑῆναι. :

79 Τότε ὃ Νέρων εἶπεν πρὸς ᾿γρίππαν τὸν ἔπαρχον"
νϑρώπους ἀϑρησχεύτους κακῶς ἀπολέσϑαι χρή" κινάραις οὖν
σιδηραῖς τυφϑέντας κελεύω αὐτοὺς ἐν τῷ ναυμαχίῳ τόπῳ dva-
λωθῆναι, καὶ πάντας τοὺς τοιούτους καχῶς συντελεσϑῆναι.
᾿γρίππας ὃ ἔπαρχος εἶπεν" ᾿“γαϑὲ βασιλεῖ, οὐχ ἁρμόζει οὕτως
αὐτοὺς τιμωρηϑῆναι ὡς ἀϑρησκχεύτους ὄντας. Νέρων εἶπεν"
Διὰ τί; ᾿ἡγρίππας εἶγτεν: Ἐπειδὴ ὃ Παῦλος ἀϑώῶος φαίνεται"
ó δὲ Πέτρος φόνου ἔνοχός ἐστιν, ἔτι δὲ καὶ ἀϑρήσκευτος. Νέρων
εἶπεν: Ποίῳ οὖν μόρῳ ἀπολοῦνται; ᾿γρίππας ὃ ἔπαρχος εἶπεν"

! αὐτὸν ἐχ νεχρῶν G || * εἶπε βασιλεῦ P | ἐγερϑήσεται I | ἐγείρεται
ἀπὸ toi »iv P|? αἰώνιον xal ἀτελείτητον P | χαταχριϑείς om I | κρίσιν
in marg γράφε χόλασιν D | αὐτῷ cum ALP Thil om G αὐτοῖς I πρὸς
αὐτὸν EO Tisch | * ἔπεμψε L | ποιῆσαι τοιοῦτον πρᾶγμα δεινόν P | ὁ
πέτρος ( | ἡ ἔρις . . . ἔννοια xol om 1| " ἔρεις O ἐρρείς G αἵρεσις DL
ἱέριος Ὁ | ἡ ante πονηρά om Ὁ 1 αἵ πονηρίαι τῆς ἔννοιας 0 ἡ βλασφημία
βλασφημία om artic G | αὐτοῦ om G | pro αὐτοῦ... ἀπολέσϑαι sub-
stituit xoà αἱ πανουργίαι αὐτοῦ ἀνταπέδωχαν αὐτόν I| 9? αὐτὸν ἀπολέσϑαι
(om τό) L | τοῦ ἀπολέσϑαι OQ τοῦ ἀπολεσϑῆναι P | ἔποπτον I | * καὶ
διὰ τοῦτο P | διὰ τὸ χαχῶς ἀπολέσϑαι ὑμ. O | ὑμᾶς xax. ἀπολ. G | ἡμᾶς
LQ | ὑμᾶς πέτρε καὶ σὺ παῦλε 1 | Ilévoog εἶπεν om O || * ὡς ϑέλεις 0 -
ϑέλῃς BD σοὶ γενήσεται I ov γεννήσεται () γίνεται εἰς ἡμᾶς ^ | ὃ alterum
om 0 | ἡμῶν Ὁ} ó ϑεός L ὁ χύριος (ἡμῶν D) ἰησοῖς χριστὸς DP | " χρεία
γὰρ Q | γενέσϑαι G

sect. 79 1. 9 exinde codd MN collati | ὃ om 0Q | ὕπαρχον αὐτοῦ P
ἔπαρχον αὐτοῦ D | " αὐτοὶς pro ἀνϑρώπους L | 9ogoxtvtá; G | ἀπο-
λέσϑαι χαχῶς BGILMN | χρή om Pl | χιννάραις I χιναρες EN χηνάραις OQ
οὁγκινάραις D) | 35 τυφϑέντες I | χελείω τυφϑῆναι αὐτοὺς xai ἐν G | χέλευ-
σον P? | ναυμαχιῶν conicit. HUsener | τόπῳ om B | ἀναλ. τόπῳ I | αὐτοὺς
ἀναλωϑῆναι G | 9 x«l πάντας . . . συντελεσϑῆναι om. per homoecotel IN |
ἀποχτανϑῆναι M || '^ ἀγρ. ὕπαρχος (om ὃ) P | ταῦτα ἀκούσας ἀγρίππας I :
ὁ om B | ἀγαϑὲ... ᾿ἀγρίππας εἶπεν om per homoeot (ἡ | δέσποτα ἀγαϑὲ I:
οὐχ ἀρμόξει EIMN | οὕτωις) χαχῶς BILMN || 5 ἀναλωθῆναι M | αὐτοὺς
ὄντας BDMN | ἔφη DP| "5 ἐπεὶ | ὁ δὲ Πέτρο: . . . καταφαίνεταε om
per homoeotel I| & δὲ... Νέρων εἶπεν om G || 3" χαὶ τί σοι δοχεῖ pro nolo
.. ἀπολοῖνται L | τρόπῳ P | ἀναλοῦνται O | ó ἔπαρχος om DLMP | ἔφη DP

ACTA PETRI ET PAVLI 79. 80 213

Ὡς ἐμοὶ καταφαίνεται, δίκαιόν ἐστιν, Παῦλον ὡς ἀϑρήσχευτον
ὑντα τὴν κεφαλὴν ἀποτμηϑῆναι, τὸν δὲ Πέτρον διὰ τὸ καὶ φόνον
ἀνύσαι, ἐπὶ σταυροῦ ἀρϑῆναι. Νέρων εἶπεν" Κράτιστα ἔκρινας.

80 Καὶ ἀπήχϑησαν 0 τὸ Πέτρος xol ó Παῦλος ἀπὸ προ-
σώπου Νέρωνος λαβόντες τὴν ἀπόφασιν. ἃ. ἀπαγομένου δὲ τοῦ
Παύλου ὥστε αὐτὸν ἀποκεφαλισϑῆναι ἀπὸ τῆς πόλεως yo.
μιλίων τριῶν, ἦν σιδηροδέσμεος" οἱ δὲ φυλάσσοντες αὐτὸν στρα-
τιῶται τρεῖς ἦσαν ὄντες γένους μεγάλου. ἐξελϑόντων δὲ αὐτῶν
τὴν πόρταν ὡσεὶ τόξου βολῆς τὸ μῆκος, ὑπήντησεν αὐτοῖς γυνὴ
ϑεοσεβής, καὶ ϑεωρήσασα τὸν Παῦλον σιδηροδέσμιον συρόμενον
ἐσπλαγχνίσϑη αὐτῷ καὶ ἔχλαυσεν σφοδρῶς" τὸ δὲ ὄνομα τῆς
γυναικὸς Περπετούα ἐλέγετο" ἦν δὲ μονόφϑαλμος. b καὶ ἰδὼν
αὐτὴν ὃ Παῦλος κλαίουσαν, λέγει αὐτῇ “ός uou τὸ ὠράριόν

! φαίνεται ΒΡΟΣΜΝΟΡΟ | παῦλον μὲν Ν ὡς ἀϑρ. ὄντα om 1, ὡς
om DP ἀϑρισχεύοντα I ϑρισχεύοντα O ϑρησχειτήν P ϑρήσχευτον Q ||
3 ἔτι: χαὶ DP xal ἔτι LN ἔτι pro xal om Ὁ | 1óv φόνον Β στέφανον A |
3 ποιῆσαι BG πεποιηχέναι M πεποιηχότα 1 | ἐν τῷ σταυρῷ B ἐπὶ vov
σταυρὸν M ἐπὶ ξύλου DP | ἀναρτηϑῆναι B ἀναρϑῆναι DP ἀνηρϑῆναι 0
ϑνήξασϑαι αὐ χρεμασϑῆναι 1. προστάξωμεν ἀρϑῆναι I | κάλλιστα DP
κράτιστε ἐχράτυνας [| εἴρηχας M | ἔχρινας γενέσϑαι δὴ οὕτως P

sect. 80 1. 4 exinde cod T collatus est | x«l εὐθέως P | ἀπενέχϑησαν
DP (ἀπην-) Q ἀπίχϑη O | ὁ nétQoc (om vc) αἱ ὁ δὲ πέτρος L | ὁ Παῦλος
cum APT Thil om art BDEGILMNOQO Tisch | 5 τοῦ νέρωνος EIO Tisch |
τήν om G ἀγομένου BGMN | τοῦ μαχαρίου παύλου P | * εἰς τὸ ἀπο-
χεφαλισϑῆναι DPT | ἀπὸ μιλέων τριῶν τῆς πόλεως (om ἄχρι) 1 ῥώμης post
πόλεως add PQ | δεσμίου post πόλεως L δέσμιος M | ὡς ἄχρι Q | ἄχρι
μιλ. 1o. om. LN | ? ἦν σιδηροδέσμιος om LM | ἦν om N ἦν δὲ καὶ B ἢν
γὰρ T | δέσμιος M σιδηρομένος B. σιδηροδέσμιον (om gv) O | δέ om LO |
αὐτόν om O | * ἦσαν om Ὁ ὑπῆρχον B | ἦσαν στρατ. τρεῖς 1 | γένους
ὄντες DPQ | ὄντες om T | ἐχ γένους BGIN | χαὶ αὐτοὶ post γένους
ὄντες Ο | ἔξελϑ. οὖν DP δέ om 0 ἐξελθόντες Ο | αὐτῶν om DP | ? τῆς
πόλεως ἀπὸ μιλίων ὀλίγων ἰδοὺ γυνὴ τις ϑεοσεβὴς 1 | τῆς πόρτας 6 τὴν
πύλην O | ὡς ἀπὸ pro ὡσεί GO ὡς BO con M ! μιλίου ἑνὸς pro τόξον
βολῆς G μιᾶς σαγίττης (σαγίτας BDPQ σαγίττας LT) BDLMNOPOT | ró
om D | ὑπηντήϑη ΡΟ | αὐτοὺς GIL αὐτῶ Q | γυνή τις LMD γυνὴ 9co-
σεβῆς om I | 0 σιδεροδέσμιον συδεροδέσμιον per dittogr 1 | φερόμενον (Σ
otoóutvov A συρώμενον LT |! εὐσπλαγχνίσϑη Thil | ἐπ᾽ αὐτὸν BGILT
ἐπ’ αὐτῷ MP αὐτῷ om D | πιχρῶς BDGP | dé post τό om D | và δὲ
ὄνομα ... μονόφϑαλμος om B | τ. yvv. ἐχείνης 1} 133 ἦν xtonttota G
περπετοῦα etiam DP περπέτουα LT (corr 1 m fuit περπετοία sed infra
περπετοῦα) | ἐλέγετο om. D(G)LMNOPT | sv δὲ καὶ LM | ἰδὼν δὲ ΡῚ
" ὃ μαχάριος παῦλος P | χλαίουσαν τὴν περπετούαν (om αὐτήν) M;
κλαίουσα Q | ἐσπλαγχνίσθη ἐπ᾽ αὐτὴν xal λέγει αὐτῷ I | γύναι δός μοι
IP | ὀράριον Ἢ ὁράριον T οὐράριον ADGLO φαχιόλιον ΒΙΝΡ χεφαλο-
δέσμιον 0

10

15

208 ACTA PETRI ET PAVLI 70—72

ὁ ϑεὸς ἐκάλεσεν εἰς τὴν ἰδίαν δόξαν" σὺ δὲ ὑπὸ vov διαβόλου
κληϑεὶς σπεύδεις πρὸς κόλασιν.

71 Σίμων εἶπεν" ᾿4γαϑὲ βασιλεῖ, ἄκουσόν μου" τοὺς μαινο-
μένους τούτους ἀποχώρισον ἀπὸ σοῦ, ἵνα ἐν τῷ πορεύεσϑαί με
εἰς τὸν οὐρανὸν πρὸς τὸν πατέρα μου δυνήσομαί Got εἶναι

3 4 - - " e *
εὐΐλατος. Νέρων εἶπεν. Καὶ πῶς τοῦτο γνώσομαι, ὅτι εἰς τὸν
οὐρανὸν ἀνέρχῃ; Σίμων εἶπεν. Κέλευσόν μοι πύργον γενέσϑαι
ὑψηλὸν ἀπὸ ξύλων καὶ δοχῶν μεγάλων, ἵνα ἐπ᾽ αὐτὸν ἀνέλθϑων
οἱ ἄγγελοί μου εἰς τὸν ἀέρα μὲ εὕρωσιν" οἱ γὰρ δίνανται ἐπὶ
τῆς γῆς μεταξὺ τῶν ἁμαρτωλῶν ἐλθεῖν πρός με.

72 Τότε ὁ Νέρων προσέταξεν ἐν τῷ χάμπῳ Μαρτίῳ ὕψη-
λὸν γενέσϑαι πύργον" καὶ πάντες οἱ λαοὶ καὶ πᾶσαι τῶν στρα-
τιωτῶν αἱ ἀξίαι ἐπὶ τὸ ϑεωρῆσαι τοῖτον συνῆλϑον. ἐν ταύτῃ
οὖν τῇ συνδρομῇ ἐκέλευσεν ὃ Νέρων τὸν Πέτρον καὶ τὸν Παῦλον
παραστῆναι, οἷς οὕτως εἶπεν" Νὺν ἔχει ἡὶ ἀλήϑεια φανερωϑῆναι.
Πέτρος καὶ Παῦλος εἶπον" Ἡμεῖς αὐτὸν οὐ παραδειγματέζομεν,
3 3 € , € - 3 - , € ΝΥ - ^ -- —
ἀλλ᾽ ὁ κύριος ἡμῶν Ἰησοῖς Χριστός, ὁ υἱὸς vov ϑεοῦ rov ζῶντος.
ὃν ἑαυτὸν εἶναι ἀπετόλμησεν εἰπεῖν.

! ἐχάλεσεν ὁ ϑεὸς 1 εἰς τὴν αὐἰτοῖ dósav L | ὑπὸ τοῦ διαβόλου
om I σπεύδεις χληϑεὶς ὑπὸ τ. ὀιαβ. 1, ἐχλήϑης xal φείδεις 1 σπεύδεις
κληϑῆναι ὑπὸ τοῦ διαβ. ὦ | ? εἰς χόλασιν BGL πρὸς χόλασιν ἑαυτοῦ D
πρὸς xo^. σεαυτοῦ DP

gect. 11 1l.? &xovoóv μοι om L τοὺὶς μαινομένους uot G τοὺς τού-
tovc μαινομένους () | ἀποχώρησον GL | ἀπό om GL ἀπ᾽ ἐμοῦ [ |] 5 εἰς
τὸν οὐρανόν om GP | πρὸς τὸν πατέρα μον ἐν τοῖς οὐρανοῖς G | γενήσομαί
σοι εὐΐλ. EO Tisch | δυνήσωμαι BL Thil | σὲ D | εὐίλατος εἶναι B. εἶναι
om (0 εὐήλατος L() | 5 γνώσομαι toto 0 || 1 οὐρανὸν om (Q | ἀπέρχει E
(-xy) 90 (-zev) Tisch | βασιλεῦ χέλευσον P | γενέσϑαι πύργον (om μοι)
DEP | ὑψηλὸν γενέσϑαι GI | * &20v L | χαϑὼς προείρηχα post μεγάλων L |
ἐπ᾿ αἰτῶν 0 ὑπ᾽ αὐτῶν 0 ! ἀνελϑών cum ABGILPO Thil dvéA90 xad DEO
Tisch | 5 εἰς τὸν οὐρανὸν I| μὲ om Q | αἴρωσιν I ἄρωσιν I quod HÜsener
praefert | οὐδὲ γάρ O | δύνανται γὰρ D | ἐπὶ τῆς γῆς om BGL | '? τῶν om ΒΟ],

sect. 72 1. 1: x«i pro τότε D | ὃ om O | ἐπέταξεν O | ἐν om AG Thil :
Magtio om I τῷ λεγομένῳ μαρτησίῳ D ἐν τῷ χκάμπῳ τῷ λεγομένῳ μαρτίφ
post πύργον [|| " πύργον γενέσϑαι [| χαὶ συνῆλθον πάντες P ! οἱ om (0|
ἅπας ὁ τῶν στρατ. σύλλογος I! πᾶσαι om DP | αἱ τῶν στρατ. ἀξίαι BGL "
12 εἰς τὸ I ἐπὶ τῷ DP | τοῖτο B τοΐτω 6 | συνῆλθον hoc loco om P:
ἐν ταύτῃ δὲ DI? οὖν post ἐχέλευσεν L || " ὁ Νέρων om D " τόν alterum
om Ὁ. | λέγων post παῖλον (om παραστῆσαι... εἶπενὴ 1 35 πρὸς οἷς εἶπεν
L | οὗτος BG οἶτως om DLP | καὶ εἶπεν P χαὶ λέγει αὐτοῖς post εἶπεν αὶ
ἔφη pro εἶπεν B | τί λέγετε ante νῦν ἔχει DP | » εἶπαν LO εἶπεν B | εἶπον
πρὸς αὐτῷ βασιλεῖ P | οἱ xapaótu. αὐτὸν 1, ! δειγματίζομεν DPO
(-ζωμε») | 1 ἡμῶν om. BGLO Ἰησοῦς 0 χριστὸς D || 15 ἑαιτ. ἀπετ. εἰπεῖν
εἶναι ϑεόν O | εἶναι om BGIL | ἐτόλμησεν ἢ"

ACTA PETRI ET PAVLI 73. 74 209

73 Τότε ὁ Παῦλος πρὸς τὸν Πέτρον ἔφη '"Euóv ἐστιν τῶν
γονάτων τεϑέντων τὸν ϑεὸν ἱχετεῦσαι" σὸν δέ ἐστι τὸ ἀνύσαι,
εἴ τι ἄν ἴδης αὐτὸν ἐπιχειροῦντα' ὅτι σὺ πρῶτος ἐξελέχϑης
ὑπὸ τοῦ κυρίου. Καὶ ϑεὶς τὰ γόνατα ὃ Παῦλος προσηΐχετο.
Ὁ δὲ Πέτρος πρὸς τὸν Σίμωνα εἶπεν: Πλήρωσον ὃ ἐνήρξω"
ἤγγισεν γὰρ Ó σὸς παραδειγματισμὸς καὶ ἡ ἡμετέρα ἀνάκλησις"
ὁρῶ γὰρ τὸν Χριστόν μου καλοῦντα ἐμέ τε καὶ τὸν Παῦλον.

14 Νέρων εἶπεν: Καὶ ποῦ ἀπελεύσεσϑε παρὰ τὴν ἐμὴν
βούλησιν; Πέτρος εἶπεν" Ὅπου ἄν τιροσχαλέσηται ἡμᾶς Ó κύριος
ἡμῶν. Νέρων εἶπεν: Τίς ἐστιν ὁ κύριος ὑμῶν; Πέτρος εἶπεν'
Ἰησοῦς ὃ Χριστός, ὃν ἐγὼ ὁρῶ προσκαλούμενον ἡμᾶς. Νέρων
εἶπεν: Οὐκοῦν καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν οὐρανὸν μέλλετε ἀνελϑεῖν;
Πέτρος εἶπεν: Εἴ τι δόξει τῷ καλοῦντε ἡμᾶς. Σίμων εἶπεν"
Ἵνα γνῷς, βασιλεῦ, τούτους ἀπατεῶνας εἶναι, zagovríxa οὖν
ὡς ἀναβῶ εἰς τὸν οὐρανόν, “ττέμψω τοὺς ἀγγέλους μου πρός σε,

sect. (3 1.1 μετὰ ταῦτα εἶπεν ὁ ἅγιος παῦλος πρὸς τὸν μαχάριον
πέτρον P | ó ante παῦλος om 1, | ὁ παῦλος εἶπεν I εἶπεν post πέτρον
DELO | κύὐριέ μου χαὶ ἀδελφὲ πέτρε ἐμὸν μέν ἐστι P | ἐμόν ἔστι...
ἱκετεῦσαι om D ἢ ? τὰ γόνατα ϑέντα ἐπὶ τῆς γῆς τὸν φιλάνϑρωπον ϑεὸν
ἱχετεῦσαι P | τὸν ϑεὸν ἱχετεῦσαι om I | ἐστι post σὸν δέ om ἢ | ἀνύσαι
cum DEPQ Tisch impetrare lat ἀναλῦσαι ABGLO Thil | τοῦ ἀναλύσαι O |
3 ἤτοι δ᾽ ἂν [ 01. ἂν P ὅτι ἐὰν G | ἴδεις GO | σὺ om DI | πρῶτος πάντων P
πρῶτον 0 πρὸ ἐμοῦ L| ἐπελέχϑῃς BGL | * xvolov ἡμῶν igoov χριστοῦ P
item sed add ἀπόστολος L | καὶ 9&lg . . . προσηύχετο om IO | ὃ μαχάριος
παῦλος προσηυχ. ἐχτενῶς πρὸς τὸν χύριον ἡμῶν ἰησοῖν χριστόν L προσ-
ηύξατο ἐπὶ πολὺ P | 5 ὁ δὲ μαχάριος πέτρος LP | ἀτενίσας πρὸς σίμωνα
τὸν μάγον εἶπεν πρὸς αὐτόν L | ἔφη τῷ σίμωνι I τῷ σίμωνι εἶπεν B | ὃν
ἀπήρξω | ἐνήρξον O | ἐνήρξω ἐν τάχει P || 5 ἤγγικεν DEIOP | παρα-
δειγμός Q | xai ante ἥμετ. om P | post dvaxà. add πρὸς χριστὸν καὶ ἀνά-
παῦσις P | 1 τὸν χύριον μου LO τῶ χριστῶ μου 0) τὸν χριστόν μου καὶ
ϑεόν P προσχαλοῦντα ἡμᾶς DP | τε om IL

sect. 74 1.9 βουλὴν DPQ βουλὴν ἢ βούλησιν O | Πέτρος εἶπεν...
ὁ χύριος ὑμῶν om per homoeotel LQ | ὁπου ἂν... Ἰησοῦς ὁ Χριστός om I ,
ὁπου ἐὰν DEO | πρὸς χριστὸν προσχαλούμενον» ἡμᾶς pro ὅπου ἂν...
ἡμῶν B | χαλέσηται 0 ἡμᾶς om G | ὃ χύριος ἡμῶν ἰησοῦς χριστός O ἢ}
10 γέρων ἔφη O | καὶ τίς ΜῊ) Tisch | vig . .. προσχαλούμενον ἡμᾶς. Νέρων
εἶπεν om BD | ὁ χύριος ἡμῶν ez errore ut uid Thil | 11 ὁ Χριστὸς cum
ABD Thil Tisch ó om EFGOPQ | * ἀπελϑεῖν BE Tisch | 13 οἱ δὲ εἶπον D
ὁ δὲ nétgoc εἶπεν P πέτρος ἔφη O | e τι xal ὅπου δόξει D | δόξη BEO |
M βασιλεύς (ἡ | βασιλεῦ ἵνα γνῶς P | ἔγνως pro ἵνα γνῷς Q γνώσης B |
Ott οὗτοι οἱ ἄνδρες ἀπατεῶνες εἰσὶ P | εἶναι om I | παραυτὰ ἥνικα ἀναβῶ
DP | παραντίχα ὡς ἀνέρχομαι (om εἰς τὸν οὐρανόν) I | οὖν om LOO ',
15. ἀναβαίνω L | πέμπω DIP

14

b

10

15

5

210 ACTA PETRI ET PAVLI 74—76

xai ποιήσω σε ἐλϑεῖν πρός με. Νέρων εἶπεν" Ποίησον ἐν τάχει"
ϑέλω γὰρ ἰδεῖν εἰ πληροῖς ὃ λέγεις.

75 Τότε ὁ Σίμων ἀνέβη ἐπὶ τὸν πύργον ἐνώπιον πάντων,
καὶ ἐκτείνας τὰς χεῖρας ἐστεφανωμένος δάφναις ἤρξατο πέτασϑαι.
ὁ δὲ Νέρων ὡς εἶδεν αὐτὸν πετόμενον, ἔφη πρὸς τὸν Πέτρον"
᾿ληϑινὸς ἀνϑρωπός ἐστιν ὃ Σίμων, σὺ δὲ καὶ Παῦλος πλάνοι
ἐστέ. Πρὸς ὃν ὁ Πέτρος ἔφη" Παραχρῆμα γνώσῃ, βασιλεῦ, ἡμὰς
μὲν ἀληϑινοὺς τοῦ Χριστοῦ εἶναι μαϑητάς, τοῦτον δὲ μὴ εἶναι
Χριστὸν ἀλλὰ μάγον καὶ χακοῦργον. Νέρων εἶπεν" Ἔτι ἐνέστασϑε:

10 ἰδοὺ ϑεωρεῖτε αὐτὸν ἀνερχόμενον εἰς τὸν οὐρανόν.

1b

76 Τότε ὃ Πέτρος ἀτενίσας τῷ Παύλῳ εἶπεν" Παῦλε, dva-
γευσον καὶ ἴδε. ᾿“νανεῖσας δὲ ὃ Παῦλος πλήρης δαχρύων xai
ϑεασάμενος πετόμενον τὸν Σίμωνα εἶπεν’ Πέτρε, τί παύῃ:
τελείωσον ὃ ἐνήρξω" ἤδη γὰρ προσκαλεῖται ἡμᾶς ὃ κύριος ἡμῶν
Ἰησοῦς Χριστός. Καὶ ὁ Νέρων ἀκούίσας αὐτῶν ὑπεμειδίασεν καὶ
εἶπεν: Οὗτοι βλέπουσιν ἑαιτοὶς ἡττημένοις ἄρτι καὶ ληροῦσιν.

! χαὶ ποιήσω... πρός με om 1 | ἀνελθεῖν L|? ἰδεῖν σε πληροῖντα
DP | ἅπερ λέγεις 1

sect. 75 1. 3 εἰς pro ἐπὶ Ρῇ * τὰς χεῖρας αἰτοῦ G ! ἐστεφαν. δάφναις
ante xal ἐχτείνας τὰς χεῖρας DIP | στεφανωμένος BI | δάφνας D | πέτασϑαι
cum AL Thil πέτεσϑαι BDGIOPQ Tisch πετᾶσϑαι E | * ἰδὼν αὐτὸν BGI
LOP | τὸν σίμωνα pro αὐτόν 1 | πετώμενον BG Thil | αἰρόμενον εἰς τὸν
ἀέρα xal πετόμενον P | πρὸς πέτρον xal παῖλον P |* ἀληϑῶς D | ἐστὶν
ἄνθρωπος G ὑμεῖς δὲ pro σὺ δὲ x«l Παῦλος P | πλάνοι τυγχάνετε 1!
1 ὁ δὲ πέτρος ἔφη I πρὸς ὃν ὁ παῖλος B | παραχρῆμα om I | γνώσει
D EOQ Tisch γνῶϑι I| * μέν om I | τοὺς χριστοῦ B. εἶναι τοῦ χριστοῦ GO !
μαϑητὰς εἶναι I ἔσμεν μαϑηταί Q | μὴ εἶναι Χριστὸν ἀλλὰ μάγον xal om
DP|? ἀλλὰ μᾶλλον χαχοῦργον χαὶ μάγον I | γόητα πονηρὸν χαὶ χαχοῦργον
P | ἀχμὴν ἐνίστασϑαι ἀπιστοῦντες I | ἀντίστασϑαι 4) ἀνίστασϑαι O ἢ 9 χαὶ
ἰδοὺ G | αὐτόν om Q | xal ἐπιμαίνετε post. οὐρανόν ID) χαὶ ἀχμὴν ἐπι-
μένετε D

sect. 16 ]. "' τότε ὁ xétQoc .. . πετόμ. τὸν Σίμωνα εἶπεν om ἢ. l. et
substituit τότε ὁ παῖλος τῷ πέτρῳ εἶπεν ἀτενίσας πρὸς αὐτόν O | ἔφη I|
παῦλε om P | ἀνάνευσον παῦλε L | ἀνάνηψον B. (-vavoy) I | 3 χαὶ ἀνα-
γεύσας L ἀναβλέψας I | xal ἰδού G | 6£ om L ; πλήρης ὧν P | πετώ-
μενον BGI Thil πετόμενον om LQ | vóv σίμωνα ante πετώμενον BI |
ἀδελφὲ πέτρε P | παύει 00 ποιεῖς DI ἕστηχα: BG | 1) πλήρωσον O !
ἀπήρξω 1 | ἡμῶν om Q | xoc ὃ 960g ἡμῶν (om "Ino. Χριστός) 1 ἢ " ὃ
Χριστός A Thil | post Χριστός add τότε ὃ πέτρος πρὸς τὸν παῦλον εἶπεν
ἀτενήσας πρὸς αὐτόν" παῖλε dvávevoor xal lót ὃ δὲ παῦλος πλήρεις ὧν
δαχρύίων xci ϑεασάμενος πετόμενον τὸν σίμωνα εἶπεν" πέτρε τί παύεε f) !
ὁ οὖν νέρων [ὁ δὲ νέρων D | αἰτῶν ταῖτα λεγόντων αὐτῶν ταῦτα
λαλούντων I | ἐμειδίασεν G ὑπομειδιάσας εἶπεν Ο || ^ αὐτοὶ O | ἥττω-
μένους BIP (sed ἥττομ-) | ἄρτι om EGIL : ληδοροῦσι 1

ACTA PETRI ET PAVLI 76—78 211

Πέτρος εἶπεν" ἄρτι γνώσῃ μὴ εἶναι ἡμᾶς λήρους. "Ego δὲ ὁ
Παῦλος τῷ Πέτρῳ Ποίησον τὸ λοιπὸν ὃ ποιεῖς.

77 Τότε ὁ Πέτρος ἀτενίσας χατὰ τοῦ Σίμωνος εἷπεν"
Ὁρχέζω ὑμᾶς, οἱ ἄγγελοι τοῦ σατανᾶ οἱ φέροντες αὐτὸν εἰς τὸν
ἀέρα πρὸς τὸ ἀπατᾶν τὰς τῶν ἀπίστων ἀνθρώπων καρδίας,
τὸν ϑεὸν τὸν χτίστην τῶν ἁπάντων καὶ κύριον Ἰησοῦν τὸν
Χριστόν, ὃν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἤγειρεν ix τῶν νεχρῶν, ἵνα ἀπὸ
ταύτης τῆς ὥρας μηχέτι αὐτὸν βαστάξητε, ἀλλ᾽ ἐξεάσατε αὐτόν.
Καὶ παραχρῆμα ἀπολυϑεὶς ἔπεσεν εἰς τόπον λεγόμενον Σάκρα
Βία, Ὁ ἐστιν ἱερὰ ὁδός" καὶ τέσσαρα μέρη γενόμενος τέσσαρας
σίλικας συνήνωσεν, οἵ εἶσιν εἰς μαρτύριον τῆς τῶν ἀποστόλων
νέκης ἕως τῆς σήμερον ἡμέρας.

78 Τότε ὁ Νέρων ϑυμοῦ πλησϑεὶς χρατήσας τὸν Πέτρον
καὶ τὸν Παῦλον ἐτιοέησεν ἐν δεσμοῖς γενέσθαι" τὸ δὲ σῶμα τοῦ
Σίμωνος ἐκέλευσεν ἐπιμελῶς iv τρισὶν ἡμέραις φυλαχϑῆναι,

1 Πέτρος εἶπεν... λήρους om B | ó πέτρος Q | βασιλεῦ ἄρτι P |
γνώσει DIOO | βασιλεῦ post γνώσει 1 | μὴ εἶναι ἡμᾶς λήρους om 1 μὴ
«cl τι ἡμᾶς εἶναι O | post λήρους add ἀλλὰ χριστοῦ τοῦ υἱοῦ τοῦ ϑεοῦ
ἀληϑινοὺς μαϑητὰς L ἀλλὰ τελείους δούλους τοῦ χυρίου ἡμῶν ἰησοῦ χριστοῦ
P | δέ om DEILDPQ Tisch | ἔφη οὖν P | παῦλος εἶπεν I | ὁ ante Παῦλος
om BILO | * κύριε μου πέτρε ποίησον P | ὃ ποιεῖς τὸ λοιπὸν A Thil |
post ὃ ποιεῖς add τί βραδύνεις DP | τό ante λοιπόν om GO

sect. (7 1.3 τότε πρὸσατενίσας ὁ πέτρος Ο τότε ὁ μαχάριος πέτρος P
ὁ δὲ πέτρος I| * οἱ om O | τοὺς ἀγγέλους GI τοὺς ἀτάχτους τοὺς φέροντας
(om τοῦ σατανᾶ) 1 | post τοῦ σατανᾶ add χατὰ τοῦ ϑεοῦ τοῦ ζῶντος P |
τὸν σίμωνα pro αὐτόν L | εἰς ἀέρα om τόν O | " εἰς τὸ ἀπατᾶν I | ἁπλουστέ-
ρων L ἀπίστων om I | ἀνθρώπων om DEO Tisch | ψυχὰς O | 5 τὸν ποιητὴν
xal χτίσταν P ; τὸν χύριον ἡμῶν DP | τόν ante Χριστόν om. BDILOQ |
1 éx νεχρῶν EGILO | ἵνα om DEI | ἀπὸ ταύτην τὴν ὥραν I | * μὴ 1|
«ὐτόν post βαστ. IL | βαστάζητε EI βαστάξετε GO βαστάζοντα Q βαστά-
σητε P | ἀλλ᾽ ἐξ. aiv. om IQ | ἐάσατε BG ἐάσητε D | post αὐτόν add ἵνα
ἀποκαλυφϑῶσιν αὐτοῦ cl ᾿μαγίαι (αὶ πεσεῖν χάτω πρὸς ὄλεϑρον xal ἀπώλειαν
αὐτοῦ P | * xal ταῦτα αὐτοῦ εἰπόντος παραχρῆμα P | χαλούμενον BG |
σαβραβία P σαραβίαν G | ' ἡ ἐστιν G | τέσσαρα μέρη γενόμενος om per
homoeotel I | τέσσερα LQ | γεγονὼς O | τέσσαρις U τέσσαρσιν P | !'! ἡλικίας
(ἡ ἡλίχας O ἡλικίαις P ὑὕλικας I | συνην. ἑαυτὸν ἐν vj yg P | αἵ εἰσιν G
αἱ x«l) εἰσὶν P ὃ εἰσὶν O | τῶν om P || 12 νικήσεως BG | τὴν σήμερον
ἡμέραν G τὴν σήμερον I | ἡμέρας om 10

sect. 78 1. ? πληϑεὶς 1, ϑυμοῦ πλησϑεὶς πολοῦ P | τὸν μαχάριον
πέτρον P | '^ τὸν ἅγιον παῦλον P τόν om B ἐποίησεν αὐτοὺς I | toi ἐπα-
ράτου σίμωνος P || '*5 ἐχέλευσεν om P ἐποίησεν I ἐπιμελῶς τηρεῖσϑαι xal
φυλαχϑῆναι ἕως τριῶν ἡμερῶν B | τρισὶν ἡμέραις om ἐν 1, item (sed τρισσὶν
ἡμέρας) 6G τρεῖς ἡμέρας DIOPQ | φυλάττεσϑαι I

145

bb

5

b

10

212 ACTA PETRI ET PAVLI 78. 79

γομίζων ἐγερϑῆναι αὐτὸν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ. πρὸς ὃν ὁ Πέτρος
εἶπεν" Οὗτος οὐκέτι ἐγείρεται, ἐπειδὴ ἀληθῶς τέϑνηκεν, εἰς τὴν
αἰώνιον καταχριϑεὶς χόλασιν. Ὁ δὲ Νέρων εἶπεν αὐτῷ" Τίς σοι
ἐπέτρεψεν τοιοῦτον πρᾶγμα ποιῆσαι δεινόν, Πέτρος εἶπεν. Ἢ
ἔρις αὐτοὺ καὶ ἡ πονηρὰ ἔννοια καὶ ai βλασφημίαι αἰτοῦ παρέσχον
αὐτῷ τὲ ἀπολέσϑαι. Νέρων εἶπεν. Ὕποπτόν μοι λογισμὸν
πεποιήκατε, διὰ τοῦτο καχῶς ἀπολέσω ὑμᾶς. Πέτρος εἶπεν"
Οὐχὶ ὃ ϑέλεις σὲ γίνεται, ἀλλ᾽ 0 ἐπηγγείλατο ἡμῖν ὁ Χριστός,
χρεία ἐστὶν πληρωϑῆναι. :

79 Τότε ὁ Νέρων εἶπεν πρὸς :iyoín;zav τὸν ἔπαρχον"
᾿χνϑρώπους ἀϑρησκχεύτους καχῶς ἀπολέσϑαι χρή" κινάραις otv
σιδηραῖς τιφϑέντας κελεύω αὐτοὺς ἐν τῷ ναυμαχίῳ τόπῳ ἀνα-
λωθῆναι, καὶ πάντας τοὺς τοιούτους καχῶώς συντελεσϑῆναι.
᾿ιγρίππας ὃ ἔπαρχος εἶπεν" *4ya9à βασιλεῦ, οὐχ ἁρμόζει οὕτως
αὐτοὺς τιμωρηϑῆναι ὡς ἀϑρησκεύτους ὄντας. Νέρων εἶπεν'
“Μιὰ τί. Ἰἡγρίππας εἶπεν: Ἐπειδὴ ὃ Παῦλος ἀϑῶος φαίνεται"
ὁ δὲ Πέτρος φόνου ἔνοχός ἐστιν, ἔτι δὲ καὶ ἀϑρήσχευτος. Νέρων
εἶπεν: Ποίῳ οὖν μόρῳ ἀπολοῖνται. ᾿Ἰγρίππας ὃ ἔπαρχος εἶπεν"

! αὐτὸν ἐχ νεχρῶν G || * εἶπε βασιλεῦ P | ἐγερϑήσεται I | ἐγείρεται
ἀπὸ τοῦ νῦν P||? αἰώνιον χαὶ ἀτελεύτητον P | χαταχριϑείς om I κρίσιν»
in marg γράφε χόλασι» 1 αὐτῷ cum 41} Thil om G αὐτοῖς I πρὸς
αὐτὸν EO Tisch | ^ ἔπεμψε L | ποιῆσαι τοιοῦτον πρᾶγμα δεινόν» P | ὁ
πέτρο: Ὁ ἡ ἔρις . . . ἔννοια xal om I | ? ἔρεις O ἐρρείς G αἵρεσις DL
ἱέριος (0 | ἡ ante πονηρά om () | αἷ πονηρίαι τῆς ἔννοιας (00 | 9) βλασφημία
D βλασφημία om artic G i αὐτοῦ om G | pro «croi . . . ἀπολέσϑαι sub-
stituit xal αἱ πανουργίαι αὐτοῦ ἀνταπέδωχαν αὐτόν I| 5 αὐτὸν ἀπολέσϑαι
(om τό) L | vot ἀπολέσϑαι OQ τοῦ ἀπολεσϑῆναι P | ἔποπτον I| * χαὶ
διὰ τοῦτο P | διὰ τὸ χαχῶς ἀπολέσϑαι ὑμ. (0 | ὑμᾶς xax. ἀπολ. G | ἡμᾶς
LQ | ὑμᾶς πέτρε καὶ o? παῦλε 1 | Πέτρος εἶπεν om O || * ὡς ϑέλεις 0
ϑέλῃς BD | σοὶ γενήσεται I σι γεννήσεται () γίνεται εἰς ἡμᾶς D | ὃ alterum
om 0) | ἡμῶν 0 | ó ϑεός 1, ὃ κύριος (ἡμῶν D) ἰησοῖς χριστὸς DP |? xosíc
γὰρ 0 | γενέσϑαι 6G

gect. 79 ]. 9 exinde codd MN collati | ὃ om 00 | ὕπαρχον αὐτοῦ P
ἔπαρχον αὐτοῦ D | 1! αὐτοὺς pro ἀνϑρώπου:ς L | 90goxtvtá; G | ἀπο-
λέσϑαι χαχῶς BGILMN | χρή om P! xwvageuc I xiwaot; IN χηνάραις OQ
οὁγχινάραις D | 13 τυφϑέντες / | χελείω τυιφϑῆναι αὐτοὺς xai ἐν G | χέλευ-
gov P | ναυμαχιῶν conicit. HUsener | τόπῳ om B | ἀναλ. τόπῳ I αὐτοὺς
ἀναλωθῆναι (; | 13 χαὶ πάντας... συντελεσϑῆναι om. per homoeotel IN |
ἀποχτανϑῆναι M | 5 ἀγρ. vxeoxos (om ὃ) P | ταῦτα. ἀκούσας ἀγρίππας I:
ὁ om B | dy«9E . .. ᾿Αἀγρίππας εἶπεν om per homoeot G | ó£axota ἀγαϑὲ I
οὐχ ἀρμόξει EIMN | οὕτω(:) χαχῶς BILMN | 153 ἀναλωϑῆναι M j| αὐτοὺς
ὄντας BDMN | ἔφη DP 15 ἐπεὶ PP] 11 ὁ δὲ Πέτρος . .. καταφαίνεται om
per homoeotel I| & δὲ... Δέρων εἶπεν om Οἱ ἢ "" xad τί σοι δοχεῖ pro ποίῳ
... ἀπολοῖνται L | τρόπῳ D | ἀνκαλοῦνται 0 ὁ ἔπαρχος om "1,..Μ}} ἔφη DP

ACTA PETRI ET PAVLI 79. 80 213

Ὡς ἐμοὶ καταφαίνεται, δίκαιόν ἐστιν, Παῦλον ὡς ἀϑρήσκχευτον
ὄντα τὴν χεφαλὴν ἀποτμηϑῆναι, τὸν δὲ Πέτρον διὰ τὸ καὶ φόνον
ἀνύσαι, ἐπὶ σταυροῦ ἀρϑῆναι. Νέρων εἶπεν" Κράτιστα ἔκρινας.

80 Καὶ ἀπήχϑησαν 0 τε Πέτρος xol ὃ lIlatÀog ἀπὸ προ-
σώπου Νέρωνος λαβόντες τὴν ἀπόφασιν. ἃ ἀπαγομένου δὲ τοῦ
Παύλου ὥστε αὐτὸν ἀποχεφαλισϑῆναι ἀπὸ τῆς πόλεως ἄχρι
μιλίων τριῶν, ἦν σιδηροδέσμιος" οἱ δὲ φυλάσσοντες αὐτὸν στρα-
τεῶται τρεῖς ἦσαν ὄντες γένους μεγάλου. ἐξελϑόντων δὲ αὐτῶν
τὴν πόρταν ὡσεὶ τόξου βολῆς τὸ μῆκος, ὑπήντησεν αὐτοῖς γυνὴ
ϑεοσεβής, χαὶ ϑεωρήσασα τὸν Παῦλον σιδηροδέσμεον συρόμενον
ἐσπλαγχνίσϑη αὐτῷ καὶ ἔχλαυσεν σφοδρώς" τὸ δὲ ὄνομα τῆς
γυναικὸς Περπετούα ἐλέγετο' ἦν δὲ μονόφϑαλμος. b καὶ ἰδὼν
αὐτὴν ὃ Παῦλος κλαίουσαν, λέγει αὐτῇ “ός μοι τὸ ὠράριόν

! φαίνεται BDGLMHNOPO | παῦλον μὲν N | ὡς ἀϑρ. ὄντα om 1, ὡς
om | ἀϑρισχεύοντα I ϑρισχεύοντα O0 ϑρησχευτήν P ϑρήσχειτον 0 |
? ἔτι χαὶ DP xai ἔτι LN ἔτι pro xa om O0 | τὸν φόνον Β στέφανον A |
3 ποιῆσαι BG πεποιηχέναι M. πεποιηχότα 1 ἐν τῷ σταυρῷ Β ἐπὶ τὸν
σταυρὸν M ἐπὶ ξύλου DP | ἀναρτηϑῆναι B ἀναρϑῆναι DP ἀνηρϑῆναι 0
ϑνήξασϑαι αἱ χρεμασϑῆναι 10 προστάξωμεν ἀρϑῆναι I | χάλλιστα DP
χράτιστε ἐχράτυνας I εἴρηχας M | ἔχρινας γενέσϑαι δὴ οὕτως P

sect. 80 1. 4 exinde cod T collatus est | xol εὐθέως P | ἀπενέχϑησαν
DP (ἀπην-) Q ἀπίχϑη O | ὃ πέτρος (om ve) G ὁ δὲ πέτρος L | ó Παῦλος
cum APT Thil om art BDEGILMNOQO Tisch | " τοῦ νέρωνος EIO Tisch |
τήν om G | ἀγομένου BGMN | τοῦ uaxaglov παύλου P || * εἰς τὸ ἀπο-
χεφαλισϑῆναι DPT ἀπὸ μιλίων τριῶν τῆς πόλεως (om ἄχρι) I ῥώμης post
πόλεως add PQ | δεσμίου post πόλεως 1, δέσμιος M | ὡς ἄχρι Q | ἄχρι
quà. to. om LN |? ἦν σιδηροδέσμιος om. LM | ἦν om Ν ἦν δὲ χαὶ B ἢν
ydo T | δέσμιος M σιδηρομένος Β σιδηροδέσμιον (om qv) O | δέ om LO |
αὐτόν om O0 | * ἦσαν om Ὁ ὑπῆρχον B | ἦσαν στρατ. τρεῖς I | γένους
ὄντες ΡΟ | ὄντες om T | ἐχ γένους BGIN | χαὶ αὐτοὶ post γένους
ὄντες Ὁ | ἐξελϑ. οὖν DP δέ om O ἐξελϑόντες Q | αὐτῶν om DP || ? τῆς
πόλεως ἀπὸ μιλίων ὀλίγων ἰδοὺ γυνὴ τις ϑεοσεβὴς I τῆς πόρτας 6 τὴν
πύλην Ο | ὡς ἀπὸ pro ὡσεί GO ὡς BQ eon M | μιλίου ἑνὸς pro τόξον
βολῆς α μιᾶς σαγίττης (σαγίτας BDPQ σαγίττας LT) BDLMNOPOT | vó
om D | ὑπηντήϑη DPQ | αὐτοὺς GIL αὐτῶ Q | γυνή τις LMP γυνὴ ϑεο-
σεβῆς om I|| '* σιδεροδέσμιον συδεροδέσμιον per dittogr 1 | φερόμενον (ὦ
οὐρόμενον A συρώμενον LT | 3} εὐσπλαγχνίσϑη Thil | ἐπ᾽ αὐτὸν BGILT
ἐπ αὐτῷ MP αὐτῷ om D | πιχρῶς BDGP | δέ post τό om D | τὸ δὲ
ὄνομα... μονόφϑαλμος om B | v. yvv. ἐχείνης [|| 1* ἦν ntontrova G
περπετοῦα etiam IP περπέτουα LT (corr 1 m fuit περπετούα sed infra
περπετοῦα) | ἐλέγετο om D(G)LMNOPT | ἦν δὲ καὶ LM | ἰδὼν δὲ D |
'5 ὃ μαχάριος παῦλος P | χλαίουσαν τὴν περπετούίαν (om αὐτήν) M|
χλαίουσα Q | ἐσπλαγχνίσϑη ἐπ᾽ αὐτὴν xal λέγει αὐτῷ 1 | γύναι δός μοι
IP | ὀράριον M ὁράριον T οὐράριον ADGLO φαχιόλιον ΒΙΝΡ χεφαλο-
δέσμιον 0

10

15

214 ACTA PETRI ET PAVLI 80. 81

σου, xal ὡς ὑποστρέφω, δίδωμί σοι αὐτό. Ἢ δὲ λαβοῦῖσα τὸ
ὠράριον προϑύίμως ἔδωκεν" οἱ δὲ στρατιῶται προσεγέλασαν καὶ
εἶπαν τῇ γυναικί; Διατί ϑέλεις ἀπολέσαι τὸ φακεόλεόν σου,
γύναι; οὐχ οἷδας, ὅτι ἀποχεφαλισϑῆναι ὑπάγει; Ἢ δὲ Περπετούα
πρὸς αὐτοὺς εἶπεν: Ὁρκίζω ὑμᾶς κατὰ τῆς σωτηρίας Καίσαρος,
εἰς αὐτὸ τὸ φαχιόλεον δήσατε αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμούς, ὅταν ἀπο-
τέμνητε αὐτοῦ τὴν κεφαλήν. ὁ 0 καὶ γέγονεν. ἀπεχεφάλεσαν
δὲ αὐτὸν εἰς μάσσαν καλουμένην ᾿ἄκουαι Σαλβίας, πλησίον vot
δένδρου τοῦ crgofíAov. ὡς δὲ ἠβουλήϑη ὁ ϑεός, πρὶν ὑπο-
A , 3 , - b & ,»^
στρέψαι τοὺς στρατιώτας, ἀπεδόϑη τῇ γυναιχὶ TO φακχεόλιον,
ἔχον σταγόνας αἵματος" καὶ ὡς ἐφόρεσεν αὐτό, εὐθέως καὶ παρα-
- 2 , 3. “ € ,

χρῆμα ἀνεῴχϑη αὐτῆς ὃ ὀφθαλμός.

᾿ς 81 Οἱ δὲ ἀπαγαγόντες στρατιῶται τὸν ἅγιον Πέτρον, ὡς
ἦλθον αὐτὸν σταυρῶσαι, εἶπεν πρὸς αὐτοὺς ὃ μαχάριος" Ἐπειδὴ
ὁ κύριός μου Ἰησοῦς Χριστὸς ἐκ vov οὐρανοῖ ἐπὶ τῆς γῆς κατέβη.

! ἀποστρέφω Tisch (cum B?) ὑποστρέφων (tnooto- D) ἀποδίδωμ. DP
ὀίδω BGLMNOOT | αὐτῷ 1MO | ἡ δὲ ἄρασα αὐτὸ éx τῆς χεφαλῆς αὐτῆς
ἔδωχεν (om προϑύμως) G λαβοῦσα τὸ ὠράριον om. DP | τὸ ὠράριον om B
ὁράριον M ὁράριον T οὐράριον AGLNO φαχιόλιον IQ αὐτῆς add ὁ.
3 δέδωχεν DP τοῦτο δέδωχεν T τῶ παύλω δέδωχεν Q ἔδωχεν αὐτῷ GIN |
post ἔδωχεν add ἥν δὲ τὸ ὄνομα τῷ γυναιχὶ περπετούα B | οἱ δὲ στρ.
προσχαλεσάμενοι εἶπον αὐτῷ B προσχαλεσάμενοι τὴν γυναῖχα εἶπον «vt
GLM προσεχαλέσαντο χαὶ εἶπαν τῷ γυναιχὶ N χατεγέλων αὐτὴν xal ἔλεγον
(om τῇ γυν.) I | ἐγέλασαν O |? εἶπον (GMYP | ϑέλης BDN | ἀπολέσϑαι B |
φαχεόλιον D φαχιόλην N | * ὦ γύναι 1 | olótc O | ἐπὶ τὸ &xoxeg. P |
ὃ εἶπεν πρὸς αὐτοὺς 10) | εἰς σωτηρίαν Ὁ | * ue) αὐτὸ G | φακχεόλεον B
φαχιόλην XN | δῆσαι P | ἑαιτοῦ P αὐτὸν Q | τὴν ὄψιν xol τοὺς ὀφϑαλ-
μοὺς G τὴν χεφαλὴν ΝῚ ὅτε N | ἀποτέμνετε DIM (-voi) N (ín marg a 1 w)
OT (-veu) | μέλλετε ἀποτεμεῖν G ||" ἀποχεφάλισσαν καλουμένην (om ...«v
δὲ αὐτὸν εἰς uác... per homocot) P ; ἀπεχεφάλησαν GLNOT || * τόπον
καλούμενον μάσαν (om χαλουμένην ἄχ. XaAB.) I μάσσαν cum BDGMNOT
Tisch μάσαν AILO Thil | ἄχ. oaAB. om JP ἀχχοῦαι 4 ἄχουα oaAB. B
&xxova σαλβ. T éxov σαλβίας (Ὁ ἄχονας ἀλβείας L &xovac ἄλβιας Δ &xov
ἀσαλβίας M αὔχου ἀσσαλβίας O | τοῦ τόπον τῆς στρωβύλου 1 ἢ" rot στρο-
βύλου I tot στροβήλου ἩΔΝΟ τῆς στροβήλου 1, τοῦ στροβιλίου P | ἐβου-
λήϑη 4 Thil | ὡς xal ἠβουλ. P | πρὸ tot ὑποστρ. I πρηνε O πλὴν Ο ,
9 ἐπεδόϑη GP | τῷ om 71 τῆς γυναικὸς M | φαχεόμον D | " ἔχων BDI
ἬΔΟΡΟ | σταγῶνας O σταγόνα D | αὐτῷ IN | ἔφορεν O | εὐϑέως καὶ
παραχρῆμα om I|? ἠνεύχϑη BGMNT ἠνοίχϑη 0 : ὁ τυφλὸς 099. A Thil

sect. 81 ]. 15 ἀπάγοντες DOPO | oi στρ. (0 || ^ αὐτόν om B αὐτῶ 0
σταυρῶσαι αὐτὸν ὦ, | εἶπεν αὐτοῖς OQ | ὁ μαχάριος om DP ὁ μαχάριος
πέτρος M | τεχνία μου ὃ χυρίος μου ἰησοῦς χριστός ἐπειδὴ P || 5 μου om
B ἡμῶν EOQ | ὁ χριστός A4 Thil χριστός om Ν | ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐλϑὼν
I | τῆς om .N | χατέβη om I χατεβέβηχεν αἱ χατῆλϑεν ()

ACTA PETBRI ET PAVLI 81. 82 - 915

ὀρθῷ τῷ σταυρῷ ὑψώϑη: ἐμὲ δὲ ὃν ἀπὸ τῆς γῆς εἰς οὐρανὸν
καλέσαι χκαταξιοῖ, ὁ σταυρός μου τὴν κεφαλήν μου κατὰ γὴν
ὀφείλει δεῖξαι καὶ πρὸς τὸν οὐρανὸν κατευϑῦναι τοὺς πόδας
μου. ἐπεὶ οὖν οὐκ eiui ἄξιος οὕτως ἐν τῷ σταυρῷ εἶναι ὡς
xal ὁ χύριός μου, ἀντιστρέψατε τὸν σταυρόν μου. Κἀκεῖνοι
εὐθέως ἀντέστρεψαν τὸν σταυρὸν καὶ τοὺς πόδας αὐτοῖ ἄνω
Ττροσήλωσαν.

82 Συνῆλϑεν δὲ ἀναρίϑμητον πλῆϑος λοιδοροῦντες τὸν Καί-
σαρα ϑυμοῦ πεπληρωμένοι, ὥστε αἰτὸν βουλεύεσθαι κατακαῦσαι.
ὁ δὲ Πέτρος διεκώλυεν αὐτοὺς λέγων" Πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν παρα-
κληϑεὶς ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν ἀνεχώρουν, xol ἐϑεώρησα τὸν κύριόν
μου Ἰησοῖν Χριστόν' καὶ προσχυνήσας αὐτῷ εἶπον: Κύριε,
ποῦ πορεύῃ; καὶ εἶπέν uow “᾿κολοίϑει μοι, ὅτι ἐν Ῥώμῇῃ
ἀπέρχομαι πάλιν σταυρωϑῆναι.᾽ καὶ ἐν τῷ ἀκολουϑεῖν με αὐτῷ
ὑπέστρεψα πάλιν εἰς Ῥώμην. καὶ εἶπέν μοι “Μὴ φοβοῦ, ὅτι
μετὰ σοῦ εἰμι, ἕως οὗ εἰσαγάγω σε εἰς τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου."

! ὀρθῶς BEILMNT ὀρϑὸς (0 ὀρϑῶς, ὀρϑῶς xal G | δέ om DEQ | ὅταν
pro ov DP ὄντα I ὃν om GI | ἀπὸ γῆς DGI | οὐρανοὺς QT τὸν οὐρανὸν G |
* χαλέσαι om. DP | καταξιεῖ G | ὁ οὖν σταυρ. I μου om 1P | τὴν χεφ.
μου om Q κατάγειν DT 8 δεῖξαι om D | τόν om P | χατενεχϑῆναι I |
μου post nóóag . . . ὃ κύριός μου om per homoeot 1 | ἐπειδὴ DT || * οὖν
om GOQT | οὕτως post σταυρῷ 0 | xal ante ὁ χύριος om. DT | ὁ xvo. u.
igaot; χριστὸς P | ὃ ἀντιστρέψατε οὖν BGI | τὸν σταυρ. μου DP | xal ταῦτα
εἰπόντος αὐτοῦ εὐθέως DP | καὶ εὐθέως I ἀντιστρέψαν D|* τὸν σταυρὸν
αὐτοῦ [ | τοὺς μὲν πόδας DP αὐτοῦ post πόδας om I | προσήλωσαν ἄνω
ταῖς δὲ χερσὶ χάτω D

sect. 82 1. * τότε συνῆλθε om δέ P | συνῆλθον G | ἀναρίϑμητος Ν
πλῆϑος ἄναρ. D | 5 ϑυμωθέντες δὲ σφόδρα ἐβούλοντο αὐτὸν pro 9vuot
s βουλεύεσθαι 1 ϑυμοῦ τε ἢ πεπληρωμένον B. πληρούμενοι N | καὶ
ἀνελεῖν αὐτὸν βουλόμαινοι pro ὥστε... χαταχαῖσαι T | ὥστ᾽ ἑαυτὸν P |
βούλεσϑαι DLMNQ βουλόμενοι BGOP | χαῦσαι βουλ. D | αὑτόν post
χαταχ. repetit M || '* ὁ δὲ μαχάριος xa) ἅγιος πέτρος P ὃ δὲ πέτρος
ἐσταυρωμένος ὧν G | ϑεωρῶν αὐτοὺς οὕτως (μαινομένους χαὶ P) ἀγω-
νιῶντας DP | διεχώλυσεν D διεχέλευσεν B | τεκνία μου ἀγαπητὰ πρὸ
ὀλίγ. P | παρακληϑείς om 1 ἢ !! παρὰ τῶν ἀδελφῶν I | ἀνεχώρουν τῆς
ἐχχλησίας P | χαὶ ἰδοὺ ἐθεώρουν B ἢ "3 ἡμῶν IO | προσεχύνησα BG
LMNT | αὐτόν GIOPT | xal εἶπον B εἰπών GLMNT | χύριε αὐτὸς
πορεΐει 1 | μου post χύριε add A Thil ἐμοῦ add T | ** πορεύει DIM
OT. | μοι om D | ὅτι ante ἀχολ. μοι T. ἀκολούϑει μοι om BEGL Tisch |
ἐν Ῥώμῃ om P | * πάλιν ἀπέρχομαι N | ἀχολουϑῆναι (om use) OT |
αὐτὸν DP | 150 ὑπέστρεψαν I1 | ἐν óoug BGLMNOT | εἴπε(») δέ μοι
LM | μὴ φοβοῦ πέτρε P ὅτι ἐγὼ IT | '* οὗ om LMN | εἰσάγω BL
ἀπαγάγω G

re

5

10

15

216 ACTA PETRI ET PAVLI 83. 84

83 Διὰ τοῦτο, τεχνία μου, μὴ ἐμποδίσητε τὴν ὁδόν μου"
ἤδη γὰρ οἱ πόδες μου τὴν οὐράνιον ὁδεύίουσιν ὅδόν. μὴ οὖν
λυπεῖσϑε, ἀλλὰ συγχάρητέ μοι μᾶλλον, ὅτι σήμερον τῶν πόνων
μου τὸν καρπὸν ἐπιτυγχάνων Καὶ τοῦτο εἰπὼν προσηΐξατο
οὕτως: Εὐχαριστῶ σοι, ἀγαϑὲ ποιμήν, ὅτε χατηξίωσάς με τῆς
ὥρας ταύτης" ἀλλὰ δέομαί σου, τὰ πρόβατα ἃ ἐπίστευσάς μοι
μὴ αἰσϑανϑῶσι χωρισμόν μου, σὲ ἔχοντα δι’ οὗ ἐγὼ τὴν ποέμνην
ταύτην ἐδυνήϑην ποιμᾶναι. Καὶ τοῦτο εἰπὼν παρέδωκεν τὸ
πνεῦμα.

84 Παραυτίχα δὲ ἐφάνησαν ἅγιοι ἄνδρες, ovg οὐδέποτέ τις
πρότερον ἑωράχει οὐδὲ μετὰ ταῦτα ϑεάσασϑαι ἠδυνήϑη" οὗτοι
ἔλεγον ἑαυτοὺς ἀπὸ Ἱεροσολύμων παραγενέσϑαι, ἅμα Μαρκέλλῳ
ἀνδρὶ ἰλλουστρίῳ, ὅστις ἦν τῷ Χριστῷ πεπιστευκώς, καὶ κατα-
λιπὼν τὸν Σίμωνα τῷ Πέτρῳ ἠκολούϑει. ἦραν δὲ τὸ σῶμα
τοῦ ἁγίου Πέτρου λάϑρα πιστοὶ καὶ ἔϑηκαν αὐτὸ ὑπὸ τὴν τερέ-
βινϑον πλησίον τοῦ ναυμαχίου εἰς τόπον καλούμενον Βατιεχάνον.

sect. 83 1. ! διὰ τοῖτο τεχνία μου om O | τέχνα Ν Thil | μον om
EGLMN τεχνία μου ἀγαπητά P | παραινῶ ὑμᾶς μὴ éunod. DP | μή μὲ
dun. ἐν τῷ ὁδῷ μου 0] ἐμποδήσητε DEGN (-ται) O (-σειται) | ódóv om Ο |
3 ἤδη γὰρ. -. ὁδεύουσιν ὁδόν om D | οὐ γὰρ Q | οὖν om Δ ἢ 3 συγχαρηταί
N συγχαίρετε EPQ συγχωρίσατε I |! πάντες pro μᾶλλον T | μᾶλλον συγχ.
uou. L | τῶν πόνων uov τὸν χαρπόν corr Tisch τῶν πόνων τῶν χαρπῶν
μον ABDGNQ τὸν πόνον τῶν χαρπῶν μου ILM ᾳ τῷ πόνῳ τῶν χαρπῶν
μου Ν τοὺς πόνους τῶν χαρπῶν uov OT τῶν χόπων uov xal τῶν ϑλίψεων
τῶν χαρπῶν τῶν χαρπῶν τῶν πόνων μου Thil | " σήμερον (om post ὅτι)
ἐπέτυχον () ! ταῖτα P τούτῳ [ | προσηύξατο πρὸς χύριον λέγων οὕτως
χύριε (noob χριστὲ ἀγαϑὲ xal φιλάνϑρωπε ποιμὴν εὐχ. σοι P ἢ * ἀγαϑὲ
ποιμήν hoc loco om P τῆς σρίας (i. e. σωτηρίας) ταύτης Ὁ | * cov om I
σοι MN]? ἐστανϑῶσι O σταϑῶσι DILPT στανϑῶσι(ν) MNQ χτανϑῶσι 6G |
χωρισμοῦ Β χωρὶς μου DLP χωρὶς ἐμοῦ I χωρὶς νόμου T χωρισμόν μον Q
χωρισμῷ σου G χωρισμῷ μον M | ἔχοντα τὴν σφραγίδα τὴν σὴν δι᾽ ὧν
pro σε Ey... . ἐγώ D | σε ἔχ. τὸν ἀληϑινὸν ϑεὸν L σε ἔχ. 960v. MN |
διὸ () | * ἐδυνήϑην L | ταῦτα DPT τὸ πνεῦμα αὐτοῦ τῷ ϑεῷ P

sect. 84 ]. '* παραιτίχα οὖν D παρ. γὰρ O | οἱ ἅγιοι LMP ἅγιοι om
IT | οὐδέποτε οὐδεὶς 4) ! πρότερον τίς [ πρότερον om I) τὸ πρότερον GO |
πρῶτον ΡΟ ἢ! '! ἑωρ. πρῶτον P | ἑώραχεν O | οὐδὲ πάλιν I | ἠδυνήϑην ΠῚ
o. ἔλεγον P oi δὲ ἔλεγον D | 132 αὐτοὺς D | dg! ἱεροσ. L | Μαρχέλλῳ
om DB |** ἀνδρὶ τινὶ (om i2Aotovg.) | | ὅστις ἦν ἐν τῷ χριστῷ B ὅστις
ἐν τῷ χριστῷ L | πεπιστευμένος D πεπηχος Ὁ | χαταλειπὼν MENO | ^ τὸν
“ἢ Ὁ} ἠχολούϑησεν GIO | dé om D ἢ τοῦ ἁγίου om I | οἱ πεστοὶ
DLMPO πιστοί om B οἱ χριστιανοί (in marg οἱ πιστοί) T ὥνόρες εὐλαβεῖς
(om λάϑρα πιστοῦ 1 | post οἱ πιστοί add ἐχεῖνοι χαὶ ἅγιοι ἄνδρες DP |
αὐτῷ IM αὐτὸν T | ἐπὶ M | τερέβυνϑον IM τερένβινϑον T | '* tor ἀμα-
λαχίου Q | εἰς τόπον om Q | ἐς τόπον L | βιττιχάνον AO Thil βιτικάνον
B βιτίχανον GI βητιχάνον DP βατιχανόν Ἡ

ACTA PETRI ET PAVLI 84 217

b οἱ δὲ τρεῖς στρατιῶται οἱ τὴν κεφαλὴν ἀποτεμόντες τοῦ &ylov
Παύλου, ὡς μετὰ τρεῖς ὥρας τὴν αὐτὴν ἡμέραν ἦλϑον μετὰ
^ γα 5 , - € ,
τεῆς βούίλλας, ἀπάγοντες αὐτὴν τῷ Νέρωνι, xal ὑπαντήσαντες
τῇ Περπετούᾳ λέγουσιν αὐτῇ" Τί ἔστιν γύναι; ἰδοὺ πείσματι
ἀπώλεσας τὸ φαχιεόλιόν σου. Ἢ δὲ πρὸς αὐτοὺς ἔφη" Καὶ τὸ
φακιόλιον ἔλαβον, καὶ ó ὀφθαλμός μου ἀνέβλεψεν" καὶ ζῇ κύριος
€ 4 « ,ὕ «c 3 A , 3 A [4 3 “
ὁ ϑεὸς τοῦ Παύλου, ὅτι κἀγὼ παρεχάλεσα. αὐτὸν, tva ἀξιωϑῶ
δούλη γενέσϑαι τοῦ xvoíov αὐτοῦ. c τότε oí στρατιῶται ol
τὴν βούλλαν ἔχοντες, γνωρίσαντες τὸ φακιόλιον καὶ ἰδόντες ὅτι
ἀνεῴχϑη αὐτῆς ὁ ὀφϑαλμός, ἔχραξαν φωνῇ μεγάλῃ ὡς ἐξ ἑνὸ
ὑῥχ ἧς ὁ ὀφθαλμός, ἔχραξαν φωνῇ μεγάλῃ ὡς ς
στόματος καὶ εἷἶπον' Καὶ ἡμεῖς δοῦλοί ἐσμεν τοῦ δεσπότου τοῦ
Παύλου. ἃ ἸἩπελθοῦσα οὖν ἡ Περπετοία ἀπήγγειλεν εἰς τὸ
γπαλάτιον τοῦ βασιλέως Νέρωνος, ὅτι οἱ στρατιῶται οἱ ἀπο-
χεφαλέσαντες τὸν Παῦλον λέγουσιν ὅτι Οὐκ ἐμβαίνομεν ἔτι εἰς
τὴν πόλιν" ἡμεῖς γὰρ πιστεύομεν τῷ Χριστῷ, ὃν Παῦλος ἐκήρυξεν,

! τρεῖς om 4071 Thil οἱ δὲ στρατ. οἱ τρεῖς οἱ G | οἱ alterum om L|
τήν om I | οἱ ἀποτεμ. τὴν χεφαλὴν DP | ἁγίου om I|? τρὶς I | τῷ αὐτῷ
ἡμέρᾳ I τῆς αὐτῆς ἡμέρας ) | ἦλϑαν DQ ἤρχοντο T ἢ " τὴν βοῦλλαν B
βούλας DQ βούλης G βουλῆς I βούλλης M | ἀγαγόντες Β ἀπαγαγόντες [Ν
ἐπάγοντες T | ταύτην DP αὐτοὶ I αὐτήν om LM | xal ante ὕπαντ. om A
Thil | ἀπαντήσαντες BLMO (-τίσαντες) P ἀπαντήσαντες δὲ P | * τὴν περπε-
τοὐ(ῦ)αν DIOQ | τίς Q | τί ἔστι σοι G | ἰδοὺ ἰδίῳ πείσματι G | πεισμ.
ἀγομένη A ΤΑΙ | * φακεόλιον DP φαχιόλην Ν (sed corr -λιον)ὴ Q | ἔφη
πρὸς αὐτοὺς 1 εἶπεν T | τὸ φαχιολ. μου GLPT τὸ φαχεόλιόν μουν D |
' ἔλαβα (), ἀπέλαβον DP | post ἀνεβλ. add ὡς ὁρᾶτέ us P ὡς xai ἑωρᾶτέ
με D | χαὶ ante ζῷ om IL | κύριος om ἢ] 1 τοῦ μαχαρίου παύλου P |
x&v παρεχ. D χἀγώ om IT | χαταξιωϑῶ DP | ἀξιωϑῶ χἀγὼ ΤΊ " δούλη
αὐτοῦ γενέσϑαι T γενέσϑαι δούλη GP | τῷ χυρίῳ O | ἤγουν τοῦ χυρίου
«vtov T | οἱ τὴν βούλλαν ἔχοντες om O οἱ om I βοῦλαν D βούλαν
(1|? γνωρίσαν P | φαχεόλιον D | 9 ἠνεώχϑη BGMN ἠνέχϑη T | ὁ óg-
9«Auóc αὐτῆς (Q | ἀνέχραξαν (om φωνῷ μεγάλῃ) I | φωνὴν μεγάλην G |
ἀπὸ ἑνὸς L | ' εἶπαν DLN | μιᾷ qovg λέγοντες pro καὶ εἶπον I | ὑμεῖς
ἀπὸ τοῦ νῦν (om x«l) P | τοῦ alterum om BGIMO || * xci ἀπελθοῦσα 1)
ἀπελθοῦσα δὲ T ἡ δὲ μαχαρία περπετοῦα ἀπελϑοῦ (sic) εἰς τὸ παλ. τ. veg.
ἀνήγγ. P | ἀπήγγειλεν post Νέρωνος ctiam. Q | ἀνήγγειλεν DP | ἀνήγγ.
ταῦτα πάντα DP | v£owvog tov Bac. BGMN βασιλέως om DPT | νέρωνι
τῷ βασιλεῖ pro εἰς τὸ παλ. v. Bac. Νέρωνος L | λέγουσα ὅτι I ὅτι οἱ
στρατ. . .. τότε om ᾿}Ὶ ἀποχεφαλήσαντες GLMNO || ""' ἡμεῖς pro ov T!
ὅτι ante οὐκ om ΝΟΟ | οὐχ εἰσερχόμεϑα (om ἔτι hoc loco) LT | ἄρτι pro
ἔτι G ἔτε om Ὁ ] Aey. οὐχέτε βαίνομεν B | εἰς τὸ παλάτιον BGMN εἰς
τὴν πόλιν οὔτε εἰς τὸ παλάτιον ἔτι 1, item sed ἔτι post πόλιν Τ εἰς τὸ
παλάτιον οὐδὲ εἰς τὴν πόλιν O | 35 ἀλλὰ πιστεύομεν T πιστεύωμεν IN |
εἰς τὸν χριστὸν BMO τῷ xvoly inco? χριστῷ 1| ὁ παῦλος GLNT :
ἐχήρυττεν BGLMN

pm

5

10

218 ACTA PETRI ET PAVLI 84

xai Χριστιανοί ἐσμεν. e Τότε ὃ Νέρων ϑυμοῦ πλησϑεὲς ixé-
λευσεν τὴν Περπετοίαν τὴν τοὺς στρατιώτας μηνύσασαν φυλα-
χισϑῆναι σιδηροδέσμεον" τοὺς δὲ στρατιώτας τὸν μὲν ἕνα -ἀπο-
χεφαλισϑῆναι ἐκέλευσεν, τὸν δὲ ἄλλον διχοτομηϑῆναι, καὶ τὸν
ἕτερον λιϑοβοληϑῆναι ἔξω τῆς πόρτης ὡς ἀπὸ μελίου ἑνὸς τῆς
πόλεως. f 5 δὲ Περπετούα ἦν ἐν τῇ φυλακῇ" ἐν αὐτῇ δὲ τῇ
qvAax; ἦν τηρουμένη Ποτεντζιάνα, χόρη εὐλαβής, διότε ἦν εἰρη-
κυῖα' Καταλιμ:τάνω τοὺς γονεῖς μου καὶ πᾶσαν τὴν ὑπόστασιν
TOU πατρός μου, καὶ ϑέλω Χριστιανὴ γενέσϑαι. Συγκχολλῃϑ εῖσα
οὖν αἵτη τῇ Περπετούίᾳ ἐξηγήσατο αὐτῇ πάντα τὰ περὶ τοῦ
Παύλου, καὶ πλεῖον ἠγωνίσατο περὶ τῆς εἰς Χριστὸν πέστεως.
g ἡ δὲ γυνὴ τοῦ Νέρωνος ἀδελφὴ ὑπῆρχεν τῆς Ποτεντζιάνας.

! χαὶ (μαϑὼν δὲ P) μαϑὼν ὃ νέρων xal ϑυμοῖ DP | πληϑεὶς L

* τὴν μὲν περπ. () | ἐχελ. αὐτὴν μὲν φυλακχ. σιδηρ. T | ἐχελ. φυλαχισϑῆναι
τὴν περπ. D | ἐχελ. βληθῆναι ἐν τῷ φυλαχῇ τὴν περπ. P | τὴν τοὺς...
σιδεροδέσμιον om. DP | τὴν τοὺς στρ. μηνίσασω" om OT | φυλαχϑῆναι B !
σιδηρονδέσμιον ( || * τοὺς δὲ τρεῖς στρ. G.M N τοὺς δὲ στρ. τοὺς τρεῖς D !
ἕναν (0 | post ἀποχεφ. add ἔξωϑεν τῆς πόρτας ὡς ἀπὸ μελίοι ἑνὸς τῆς
πόλεως D | " éx£Asvotv om DII? προσέταξεν T | τὸν δὲ ἄλλον λιϑοβολισϑῆναι
ἔξω τῆς πόρτας ἀπὸ μηλίοι ἑνὸς τῆς πόλεως, τὸν δὲ τρίτον ὡσαύτως διχο-
τομηϑῆναι ἐχέλευσεν L | τὸν δὲ ἄλλον διχασϑῆναι BGNOQT τὸν δὲ ἕτερον
διχασϑῆναι DP? τὸν δὲ ἕτερον διδαχϑῆναι [ διχασϑῆναι xal τὸν ἕτερον
om M | διχασϑῆναι μέσον (ἡ | τὸν δὲ ἄλλον pro τὸν δὲ ἕτερον [ καὶ τὸν
ἄλλον "0 καὶ τὸν τρίτον Β | 5 λιϑασϑῆναι B | ἔξωϑεν PO | τῆς πόρτης

. ἑνός om 1 | πόρτας GQ πόλεως DB | ἔξω... τῆς πόλεως om hoc
loco D | ὡς ante ἀπὸ om, M | ἀπὸ σημείων dvor Q | τῆς πόλεως om BT
9 ἦν δὲ περπ. D | dv αὐτῷ δὲ τῇ qv. qv tgo. om Q | εἰς αὐτὴν δὲ τὴν
φιλαχὴν BGILMNOP εἰς δὲ αὐτὴν t. φυλ. T |* ἦν τίς tgo. ὀνόματι not.
T | ἦν τηρουμένη χόρη τις (om ΜΟῚ) εὐλαβὴς ὀνόματι ποτ. BDG. ἦν τηρ.
χόρη óvou. ποτ. εὐλαβὴς πάνι xal φοβουμένη τὸν ϑεὸν ^ σὺν xa) ante
ποτ. () ᾿ὴἡ ante ποτεντ. 1MN | ποτεντιώνα GLM( ποτενζιάνα B. ποντε-
τιάνα DP ποτετξιάνα NO. ποτεντιάννα ] | χόρη τις BI χόρη εὐλαβὴ 0 |
ἦν om (71 | εἰρηχυῖα οὕτως ὅτι 1| " χαταλιμπάνειν [D χαταλείπω Ω | τοὺς
γον». αὐτῆς D | ὕπαρξιν IP | αὐτῶν pro toi πατρός μον I | xal πᾶσαν...
rot πατρός uov om DT |? ϑέλη [| ϑέλω xayo T | ϑέλω γίνεσϑαι zo. ΡΨ!
gvyx. ὁὲ L | ἢ αὐτὴ L αὐτῷ DIQT αἴτὴ om. BGP j ἡ περπετοία DL
(-xérovc) MO ὑπερπέτοια T | post περπ. add ἐν τῇ qvàaxg P | ἐξηγ.
αἵἴτη Μ αὐτὴν 1 | τά post πάντα om. D Til (ex errore) | τοῦ μακαρίου
παύλου D'|'! xal πλεῖον... πίστεως om I | rj δὲ ἀχοίσασα pro xai B
πλέον LM πλείων O0 ἐπὶ πλεῖον T | ἠγωνίζετο πλεῖον B | τῆς ante περὶ
add. L : περὶ τὴν πίστιν (om εἰς Χριστόν) Τ περὶ τῆς ἐν χριστῷ πίστεως
.V | inde ἃ τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως continuatur cod H | 33 τοῦ om L ἡ
tot νέρ. T | ὑπῆρχεν ἀδελφὴ HP | τῆς αὐτῆς DID | ποτεντιάνας GLM
zottt cras ΔΙ) ποντετιάνας DIP ποντιάγννης I

ACTA PETRI ET PAVLI 84. 85 219

xal λάϑρα ἐδήλου αὐτῇ περὶ τοῦ Χριστοῦ, ὅτι αἰωνίαν χαρὰν
βλέπουσιν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν, καὶ ὅτι ὅλα τὰ ὧδε πρόσ-
καιρά εἶσιν, τὰ δὲ ἐκεῖ αἰώνια" ὥστε xal αὐτὴν φυγεῖν ἐκ τοῖ
παλατίου xaí τινας τῶν συγχλητίδων μετ᾽ αἰτῆς. ἢ τότε ὁ
Νέρων πολλαῖς βασάνοις τιμωρήσας τὴν Περπετοίαν, τέλος δήσας
λέϑον μέγαν εἰς τὸν τράχηλον αὐτῆς ἐκέλευσεν ῥιφῆναι εἰς κρημνόν.
κεῖται δὲ τὸ λείψανον αὐτῆς εἰς πόρταν Νωμεντάναν. ἡ δὲ
Ποτεντζιάνα καὶ αὐτὴ ὑπομείνασα κριτήρια πολλά, τέλος δὲ
“τοιήσαντες ἐσχάραν, ἔχαυσαν εἰς μίαν ἡμέραν.

86 Οἱ δὲ ἅγιοι ἄνδρες οἱ εἰπόντες ἐξ Ἱεροσολύμων παρα-
γενέσϑαι, οὗς οὐδεὶς πρώην ἑωράκει, εἶπον πρὸς πάντα τὸν Aaóv:
Χαίρετε καὶ ἀγαλλιᾶσϑε, ὅτι μεγάλους πάτρωνας ἠξιώϑητε ἔχειν

2—3 ef 9. Cor. 4, 18

1 δηλοῖ IN ἐδήλει G ἐδήλοι MO | αὐτὴν H | post Χριστοῦ add προ-
ϑυμοποιοῦσα αὐτὴν DHP | αἰωνίαν χαὶ ἀτελεύτητον HP | αἰῶνιον O |
αἰωνίαν χῶραν T | χαρὰν αἰώνιον BG | χαρὰν xoi δόξαν χληρονομοῦσιν
xc) HP | * οἱ ἐλπίζοντες O | ὅτι om P | πάντα τὰ ὧδε L πάντα ὧδε 1΄
εἰσιν post προσχ. om O | ὃ éxei9ev HI | εἰσιν post αἰώνια D | xal post
ὥστε om N αὐτὴν ἀχούσασαν N | φεύγειν 1, φυγῆναι I φιγὴν HN | ἀπὸ
τοῦ παλ. DHP ἔχ om () | ^ συγχλητιχῶν DHIPT | γιναικῶν post συγχλ.
add BT | μετὰ ταύτης D | ταῦτα γνοὺς ὃ νέρων χαὶ ἐμμανὴς γενόμενος I |
5 πολλὰς βασάνους D | πολλ. βασ. χαὶ χαλεπαῖς G | ἐτιμώρισε I τιμω-
ρίσας HMO τιμωρησάμενος N | τέλος δὲ B τέλος om Ν μετὰ ταῦτα LM |
λύσας O | μέγαν om T μέγαν λίϑον O | μέγα GHIMN | ἐπὶ τὸν to. I|
προσέταξεν "ΠΡ ἔρριψεν χελεύίσας αὐτὴν διὰ χριμνοῦ O | ῥιφῆναι αὐτὴν
DH | εἰς χρημν. ῥιφῆναι I εἰς τὸν xo. MP | χρημνιόν L | post χρημν. add
xal οὕτως παρέδωχεν τὸ (τῷ H) πνεῦμα αὐτῆς τῷ xvolo HP καὶ οὕτως
παρέδωχεν τὸ πνεῦμα τοῦ xvolov κατευωδώσαντος M xal οὕτως ἐτελείωθη
Ο}} ἐτέϑη DHP | τὸ δὲ λείψανον αὐτῆς λαβόντες ἄνδρες εὐλαβεῖς χατέ-
ϑηχαν ἔν τινι τόπῳ μεμοντάναν χαλούμενον I τὴν πόρταν GH | τὴν (om D)
καλουμένην DHP | πόρτην A Thil | Νωμεντάναν ego scripsi νομεντάναν LM
μομεντάναν ABDHP μωμεντάνας G μουμεντάναν T uousvcaMav (0 μωμι-
τάνα N μεμοντάναν IQ | 5 δὲ Ποτεντζιάνα om D || * ποτεντζιάνα] de scriptione
uide supra | ὑπομείνασα xal αὐτὴ P | πολλὰ χριτήρια Β βασάνους πολλὰς D
βάσανα πολλὰ καὶ χριτήρια DP | τέλος (om δέ) DHNOPT μετὰ ταῦτα LM |
ἐν πυρχαιᾶ ἐσχυρά ϑέντες οὕτω ἐν χυρίῳ ἐτελειώϑησαν pro τέλος... ἡμέ-
ge» 1|? σχάραν MO χάραν T add πυρὸς DHLMP | ἔχαυσαν αὐτὴν GT |
εἰς μίαν ἡμέραν om T | ἐνέβαλον αὐτὴν ἐν τῷ πυρὶ xal οὕτως ἀπέδωχε
(τῷ χυρίῳ L) τὸ πνεῦμα LM

sect. 88 1]. 3 οἱ οὖν D | οἱ εἰπόντες om I οἱ εἰρηχότες ΚΗΙΡΟ Tisch ,
ἀπὸ ito. LM | παραγενόμενοι I || "! πρώην οὐδεὶς G6 | πρῶλον DHP πρότερον
L | ἑώραχεν BOQ | ἐπιστάντες εἶπον (D -xav) DHP | πάντα ὄχλον L !
12 ἄνδρες ῥωμαῖοι χαίρετε HP χαίρετε ἀδελφοὶ I | πατρ. xal ἀντιλήπτωρας
T πατέρας 1 | μεγάλην σωτηρίαν pro μεγ. πατρ. D μεγάλης δόξης xal σωτη-
ρίας HP | ἔχειν om HP

[ὁ

10

220 ACTA PETRI ET PAVLI 85—87

τοὺς ἁγίους ἀποστόλους xai φίλους τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χρεστοῦ.
Γινώσχετε δὲ τοῦτον τὸν Νέρωνα τὸν πονηρότατον βασιλέα μετὰ
τὴν σφαγὴν τῶν ἁγίων ἀποστόλων μηχέτι αὐτὸν δύνασϑαε τὴν
βασιλείαν κατασχεῖν.

86 Συνέβη δὲ μετὰ ταῦτα μισηϑῆναι τὸν Νέρωνα ἀπὸ παντὸς
τοῦ στρατοῦ αὐτοῦ καὶ τοῦ λαοῦ τῶν Ῥωμαίων, ὥστε κρῖναι εἷς
ἑαυτοὺς δημοσίᾳ τοῦτον τύψαι, ἕως οὗ, ὡς ἦν ἄξιος, τυπτόμενος
ἐχπνείση. ὡς οὖν ἴχουσεν ὁ Νέρων ταῦτα, ἐπέπεσεν αὐτῷ
φόβος καὶ τρόμος ἀνυπόστατος, xal οὕτως ἔφυγεν, ὥστε μὲ
ὁραϑῆναι αὐτὸν ἔτι. ἔλεγον δέ τινες, ὅτε ὡς ἐπλανᾶτο ἐν ταῖς
ὕλαις φεύγων, ἀπὸ τοῦ ψύχους xoi τοῦ λεμοῦ ἀπέψυξεν, καὶ
ὑπὸ λύκων κατεβρώϑη.

87 Τὰ δὲ τῶν ἁγίων ἀποστόλων σώματα σινέβι, ὑπὸ τῶν
ἀνατολικῶν ἐπαρϑῖῆναι τοῦ κομίσαι αὐτὰ ἐν τῇ ἀνατολῇ. ἐγέ-

! xe) ante φίλους om L | τοῦ χριστοῦ (om χυρ. 'Tgo.) 1 τοῦ κυρίου
ἡμῶν inc. xo. HLMNOPT | post χριστοῖ: add χατέχοντες HP || * ἴσασϑε
δὲ T | δέ om D | τὸν Νέρωνα om Q | xal πονηρώτατον 1 | τὸν dosi
xal mov. HP τὸν ἀσεβέστατον xal παράνομον T τὸν πονηρὸν BGN | μετὰ
τὴν... ἀποστόλων om DHP μετὰ τὸ σφαγῆναι πέτρον xal xatàov τοὺς
ἀποστόλοις τοῦ χριστοῦ ἡπόλετο (sic) νέρων Ó | μετὰ τὴν τελείωσιν LM |
3 τοῦ μηχέτι () | μηχέτι αὐτοῦ δύναται στῆναι ἡ βασίλεια καὶ χατέχειν T!
* βασιλίαν H | βασιλ. αὐτοῦ ὦ, | χατέχειν DLOOT χρατεῖν G | κατασχ.
τὴν βασιλ. Β

sect. 86 1. " συνέβη οὖν D) xal οὐ μετοὺ (sic) πολὺ συνέβη HP | μετὰ
ταῦτα om 0) | tóv Νέρωνα om () post tov στρ. αὐτοῦ N | ὑπὸ παντὸς BG
rot λαοῦ αὐτοῦ x«i tob στρατοῖ' ( | * rot λαοῦ om B | εἰς om G | ὥστε
βουλεύεσϑαιε D) αὐτοὺς GI αὐτὸν LM εἰς ἑκιτούς om BI ἢ} αὐτὸν τύψαι
LM | ὅπως χαχὴν χαχῶς τοῦ ζῆν ἀπαλλάξει pro ἕως οὗ ... ἐχπνεύσει I|
ἕως οὖν G ἕως οὗ ἐχπνεύσει (om ὡς ἦν ἄξιος τυπτόμενος) T ὡς ἦν ἄξιος
om BM τυπτόμενος om 1, ὡς ἦν ἄξιος ἵνα (om ἕως οὗ) ὦ) ἢ" ἐχπνεύσει
BDHMOT ἐχπνεῦσαι GLP. ἐξεπνεύσει Δ' ἐχπνείσι O | ταῖτα δὲ ἀκού-
σαντος rot νέρωνος, φόβος xal τρόμος μέγας ἐπέπεσεν εἰς αὐτὸν pro ὡς
οὖν... τρόμος I | ὡς δὲ OP | ἔγνω ταῖτα ὁ νέρων DHP | ἔπεσεν DGH
MOPT | ex αὐτὸν OT ἐπ’ αὐτῷ ΜΗ ἔπεσε φόβος ἐπ᾽ αἰτὸν M | " οἵτως
om {) τοσοῦτον [|| ἢ εἰρηϑῆναι DT ὡραϑῆναι “1, ὁρᾶσϑαι M | αὐτόν
om 1, αὐτὸν ἔτε om 00 ὑπό τινος pro αἰτὸν £u 1 ! ἔτι om T τοῦ λοιποῦ
pro ἔτει DHL | ὡς om T | ἐν τοῖς ὄρεσι 1 | ." φεύγων om O ! ἀπὸ δὲ
ψύχους (ei tot) T τῆς λιμοῦ IN λεμοῦ 10m tot) T rob λοιμοῦ (ἡ | ἐπέ-
vvétr T ἐξέψιξεν O || ? ἀπὸ Ὁ | éBoc95 T

sect. 87 1. 33 τὰ οὖν [ | τῶν ἁγίων καὶ πανευφήμων án. HP. ἀπο-
στόλων om () post σώματα add. xérgov xal παύλου ) | ἀπὸ T |^ ἐναρ-
Suv N ἐπέρεσϑαι T ' toi ἀποχομίσαι ΠΡΟΤῚ tot χομίσασϑαι Ν toi
χοιμῆσαι I τοῦ χομίσαι om Ἦ tot xoulacc αὐτά om. L | ἐγένετο... πόλει
om 0 | xal ἐγένετο BDBIP ἐγένετο οὖν T

ACTA PETRI ET PAVLI 87. 88 221

vero δὲ σεισμὸς μέγας ἐν τῇ πόλει" καὶ δραμόντες οἱ λαοὶ τῶν
“Ῥωμαέων κατέλαβον αὐτοὺς ἐν τόπῳ λεγομένῳ Kavoaxovufag ὁδῷ
τῆς “ππίας τῆς πόλεως τρίτου μιλέου: κἀκεῖ ἐφυλάχϑησαν τὰ
σώματα τῶν ἁγίων ἐνιαυτὸν ἕνα καὶ μῆνας ἕξ μέχρι τοῦ κτι-
σϑῖναι αὐτοῖς τόπους, ἐν οἷς ἀποτεϑῶσιν. Καὶ τὸ μὲν τοῦ ἁγίοι
Πέτρου σώμα εἰς τὸν Βατικάνον τόπον πλησίον τοῦ ναυμαχίοι
μετὰ δόξης καὶ ὕμνων ἀνεκλήϑη, τὸ δὲ τοῦ ἁγίου Παύλου εἰς
τὴν Ὀστησίαν 000» ἀπὸ μιλίων δύο τῆς πόλεως" ἐν οἷς τόποις
διὰ τῶν προσευχῶν αὐτῶν εὐεργεσίαι πολλαὶ παρέχονται τοῖς
πιστοῖς ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρισταῦ.

88 Ἐτελειώϑη δὲ ὁ δρόμος τῶν ἁγίων ἀποστόλων τε καὶ
μαρτύρων τοῦ Χριστοῦ Πέτρου καὶ Παύλου μηνὶ Ἰουνέῳ x39:

! ἐν τῇ ῥῶμῳῃ T | τῶν Ῥωμαίων om T | 3 ἐν τόπῳ λεγομένῳ cum
GOT dv τόπῳ χαλουμένῳ 1, ἔν τινι τόπῳ χαλουμένῳ I εἰς τόπον» χαλού-
μενον D εἰς τόπον λεγόμενον HP ἐν τῷ λεγομένῳ ΑΒΗ͂ΝΟ | κατα-
χουμβὰς G χατὰ χουμβασσοδῷ M χαταχόμβας D χαταχομβὰς B χατα-
χούβας H | ὁδῷ .. . μιλίου om. D) | ὁδῷ om 1 ἐν ὁδῷ 1, ὅδες P ὁδοῖ
conicit H Usener | 3 ἀπίας (αὐ τῆς ἀππίας πόρτας L τῆς ἀππίας πύλης
HPQ | τῆς om I ἀπὸ τῆς πόλεως L . ἕως (per dittogr) τρίτου (ἡ τοῦ
μιλίου L tot τριβαλίου I ἀππίας τρίτου μιλίου τῆς πόλεως T | ἐφυλάττοντο
BLMN ἐφύλαττον G | τὰ τῶν ἁγίων ἀποστόλων σώματα HL τὰ σώμ. τῶν
ἁγίων ἀποστόλων IPQ τὰ τῶν ἁγίων λείψανα T | * ἕνα om T | xal om L |
μῆνας ἑπτὰ DHP lat | μέχρις orov I τοῦ om BQ | χτισϑῶσιν I| * αὐτοὺς
BLO0 τοὺς DHP | σεβασμίους τόπους LM | τόποις 1 | τὸ ποῦ ἀποτε-
ϑῶσιν T | £v οἷς ἂν G ἐν ᾧ M | τεθῶσιν B ἀπετέϑησαν DHP | καὶ vot
μὲν INO | τὸ μὲν σῶμα τ. dy. &nootólov πετρ. Ο | μέν om L | &ylov
(om tot) IO || * τὸ σῶμα [ σῶμα om T | χατετέϑη εἰς τόπον xaAovutvov
βατικᾶνον I| τόν om BGIL | εἰς τὰ βατιχανοῖ (om τόπον) T εἰς τὸν βαττι-
κανοῦ (βαστ- D) τόπο» HP | βατιχανὸν DN βητικάϊνον G βιτικάνον BL |
τόπον λεγόμενον L τόπον χαλούμενον M | turvov πολλῶν I ὑμνοδίας T ;
1 ἀνεχλήϑη non tentaui propter lat reuocata sunt cf Thil 11, 29 sq not
ἀνεχλίϑη N χατετέϑη M ἀνεχλείπτων L ἀνεχλήϑη om I | τὸ δὲ om 1] τοῦ
om N | τοῦ δὲ dy. (om t0) DPQ | ἁγίου ἀποστόλον παύΐλου () | post
παύλου add σῶμα χατετέϑη [|| * ὀστίσιαν () ὁστίασιν D βοστησίαν BHL
MNPT βοτησίαν .4 Thil βουστησίαν 1 βοστίαν GO ὡς ἀπὸ I | σημείων
δύο LM | ἐν οἷς τότε 1, τόποις om 1NQ }}" διὰ τῶν προσευχῶν αὐτῶν om
D) εὐχῶν O | πολλαῖς ἰάσεις ἐγένοντο τοῖς δεομένοις pro εὐεργεσίαι ...
πιστοῖς I | πολλαί om () | πολλαὶ xal ἰάσεις HP | τοῖς πίστει προσχυνοῦσι»
1, τοῖς πίστει προσιοῦσιν M | τοῖς πιστεύουσιν () || '* ἐν om O0 | ἐν vo

ὀνόματι... Χριστοῦ om "ΠΗ | τοῦ xvolov ἡμῶν om B
aect. 88 1]. 11 δέ post ἐτελ. om () | ἡ μαρτυρία pro ó δρόμος I | ὁ
ὁρόμος αὐτῶν (om τῶν ἁγίων... Παύλου) T | τῶν ἁγίων xai χορυφαίων

HP | ἁγίων om D |t καὶ μαρτύρων τοῦ Χριστοῦ om BDI | xe om MOOQ
" τοῦ Χριστοῦ om GLMN | Πέτρου καὶ Παύλου om B | εἰχάδι ἐννάτη BMN
εἰχάδι xcd. ἐννάτη (4) εἰς τὰς x9 1 x9. om ὦ

10

222 ACTA PETRI ET PAVLI 88

- 1 - - 12 P» , - 4 €
τῶν δὲ τριῶν στρατιωτῶν μηνὶ Toviíp δευτέρᾳ τῆς δὲ ἀγέας
Περπετοίας καὶ Ποτεντζιάνας τῷ αὐτῷ Ἰουλέῳ umi ὀγδόῃ"
χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ χυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεϑ᾽

r4 - ^ , , , -
οὗ τῷ πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ πνεύματι δόξα, κράτος καὶ τιμὴ νῦν
καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ἀμήν.

1 τριῶν om. BGI j στρατ. τῶν πιστεισάντων HP | μηνὶ ἰουλ. εἰς τὰς
δίο GINT μηνὶ lov). 8 DHLPOQ | τῆς δὲ ὁσίας I| 3 xal Ποτεντ. om Aoc
loco Q | ποτεντιάνας GLM ποτετζιάνας NO ποντετιάνας DHP ποτεν-
τιάννης I| τῷ acto μηνὶ MN | μηνὶ τῷ αὐτῷ I μηνὶ ἰουλίῳ DHP Ἰουλίῳ
om BGILMNUQT uml (Lovà. add D) ἡ ΒΡ μηνὶ τη L | μηνὶ εἰς ἡ OT
εἰς τὰς ὀχτῶ IN | post μηνὶ ἡ add τῆς δὲ ἁγίας ποτεντιάνας uale 19. Q |
? ὧν πρεσβείωις τύχοιμεν τῶν αἰωνίων ἀγαϑῶν ἐν χριστῷ igoot τῷ χυρίῳ
ἡμῶν pro χάριτι... ριστοῦ B. εἰς δόξαν καὶ ἔπαινον pro χαρ. x. gua. G |
χάριτι xc οἱ νον μία H | à ἡ δόξα pro uso οὗ ... dH καὶ D ᾧ ἡ δόξα
Χαὶ τὸ κράτος pro μεϑ᾽ οὗ ... ἀεὶ xal M οὗ ἡ δόξα καὶ τὸ χράτος pro
μεϑ᾽ οὗ... ἀεὶ xal H ᾧ ἡ δόξα χεὼ τὸ χράτος τῷ πατρὶ ἅμα καὶ τῷ ἁγίῳ
XE LAE. pro ut9' οὗ... del xal P | μεϑ᾽ οὗ τῷ πατρὶ δόξα aiv τῷ
παναγίῳ χαὶ ἀγαϑῷ καὶ ξωοποιῷ πνεύματι (om &ua τ. ὧγ. zv. εἰ χράτος
x«l τιμὴ) I | pe οὗ τῷ πατρὶ δόξα aiv (om ΟἹ ἁγίῳ πε. (om χράτος xal
τιμή) 01 | * ἅμα xol L | δόξα om αἱ δόξα xal N | χαὶ ante τιμή om BO |
τιμὴ x«l προσχύνησις 0 τιμὴ x«t χράτος GLN | viv xal. ἀεὶ καί om
GIILMNP |? ? ἀμήν om T | subscriptio: ἐπλήσϑη σὺν 9&5 τὸ μαρτύριον
τῶν ἁγίων ἀποστόλων aéroov καὶ παύλον 4

Passio apostolorum Petri et Pauli.

I In diebus illis eum introissent Romam beatus Petrus et
Paulus discipuli domini nostri Iesu Christi, secundum uolun-
tatem dei & diuersis fidelibus qui Christo crediderant excepti
sunt. frequentabant autem domum cuiusdam Pontii Pilati
parentis propter notitiam quando Pilatus praesidatum gesserat
in Iud&ea. post paucos uero dies Nerone imperatore proce-
dente quidam Simon nomine ei adductus est. hic magus erat
non mediocriter doctus, sed perfectus in ommi artis ipsius
iniquitate. eum autem hoc Nero imperator cognouisset, artius
eum iubet & militibus custodiri: quique per fantasiam artis suae
nusquam conparuit. audiuit itaque Nero imperator, quia Simon,
quem antea custodiri iusserat, nusquam conparuisset: et mirari
satis coepit. post aliquot autem dies Nerone imperatore proce-
dente ut sacrificia diis suis offerret, et ecce subito Simon magus
imperatori Neroni apparuit dicens: Quid est, domine imperator,
quia me quaeris? ecce ego sum Simon, quem ante hos dies a
militibus iussisti custodiri. ne me fugacem aestimes et inuentum

sect. 1 1. 3 sic in utroque cod passio inscribitur | 3 in diebus illis
om F | beatissimis apostolis F | 3 discipuli dom. nostr. I. Chr. om δ}
Q* domini F | Christo on F | δ domum ... parentis cum L et pontio
pilato F|* Pilatus om 1} 7 uero om F | procedente cum F precedente
L | nerone imp. post proced. F' | * adductus est quidam nomine symonem
F | ? nodiocriter pro non mediocriter F | magis post perfectus add F
om L || 39 quod cum cognou. nero imp. F | artius om F' || * iussit eum F |
et subito per fant. F'|| 53 aud. autem F | post imperator uerba iussit eum
& militibus... aud. autem nero imperator iterata sunt in F | qui pro
quem F'|comparuit F | 88.018 mirari (om et) F | !^ cepit L cepit F | post
aliquantos dies F | procedente cum F praecedenti L deinde addit apparuit.
post apparuit 5 uel 6 literae eras | nerone imper. post proced. F || !5 magus
om F || 15 neroni imp. F | dominum dicens post app. F | domne Z || " quod
me qu. F | queris FL | qui pro quem F | os pro hos F | & militibus
om F | 18 custod. iussisti F | fugace me F | estimet F

924 PASSIO APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 1. 2

perdere uelis, ultro me tibi obtuli. Dicit ei Nero imperator:
Nihil sit, quod timeas: libere ambula et in palatio meo assi-
duus esto.
1 Simon ergo exhilaratus a Nerone iam non recessit.
5 quem interrogauit Nero dicens: Obsecro te, die mihi quod
genus hominis es, uel unde fueris ortus? Simon dicit: Ortus
sum ex Fenice, de oriente missus a maiestate, ut quae dieebam
Iudaeis, crederent mihi. illi uero non solum eredere noluerunt,
sed et me cruei adfixerunt, et post diem tertiam a morte susci-
10 tatus sum. nam ut scias manifesta me loqui, iube ut ueniat
unus de speculatoribus et ante conspectum tuum caput meum
auferat; et seies quid faeere possim. Nero autem talibus uerbis
nullo modo credebat. illo tamen cogente et nimium suadente
&peeulator uenit. cui Nero imperator ait: Vade et abscide caput
15 eius, et uideamus, si uere a maiestate missus est. Tunc Simon
Neroni dixit: Loco tenebroso hoc fieri iube et mundissmmo, ne
quis sanguinem meum ealeet et uobis mali aliquid eontrariique
proueniat. Introiuit autem loeum tenebrosum speculator, in
quo lampada ardens missa est, ut eaput Simonis gladio ampu-
30 taret, uocauit ergo Nero eubieularium suum dieens: Caput illud
in gportam mittite et desuper contexite, et anulo meo signabo
et in eubieulum pono. Et ita factum est. die quoque alie
Nero ad ecubieularium suum dieit: Date loeum, uideamus caput

! me perdere / | nero imp. ad eum dixit Εἰ ἢ ἢ nichil (sie semper)
est F | libere... meo cum L michil ambulatio mea F | adsiduus
F|*est F

sect. 2 1." ergo om F | post recessit add ab eo F || * et interrogauit
eum (om Nero) F | obsecro te om F | michi F (sic semper) | * ex qua
hominis genus ὅ F |? à maiest. miss, sum F | et quem dicebant iudei
eredere michi F | * noluerint F| ?&ed crucis me adfix. F | die /// (m erasa)
tertio (sed o ex ü corr) L | à mortuis F | sum suscitatus F (fuit et in 1,
sed ipsa m* transposuit) | " me manif. F | ut cum F om L | ** specu-
latoribus hoc loco etiam L | ut ante consp. F | capud F (sie plerumque) |
'* quod F | facere om F| "3 autem tamen F | persuadente F || spicu-
lator L (item uersu 15) | uenit spec. F | cui... ait cum L dixitque
nero F | tolle capud F||'* dixit neroni F|in loco F | iubet F | mun-
dissimum PF | " sanguis meum / | cadet F | aliquis malum uobus F |
eontrarique om PF | !* tunc introiuit in locum F | !* lampada cum Lm*
(alia manus eiusdem aetatis correxit lampas) lampadas F | missus F | et
capud .. . amputauit | ** noeauit ... eub. suum cum L tunc nero
cubic. suum clamauit F | eanpud hoc PF | *' sportam ewm L sporta F |
mitte et contexe F | anulum meum Z | * pone F | et ita faetum (factus)
est cum F om L | alio autem die F|** suum om F | dixit F | locum
cum F om L | et uidenmus F

PASSIO APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 2-4 225

hominis, ne forte nobis prae timore mentitus sit, et uoluit ingenio
mori, quia probare non poterat, quod ipse esset opinatissimus
ille Christus. Cubieularius autem attulit sportam, et aperuit
Nero imperator et agnouit sigillum suum. et inuenit caput
arietis, quod per fantasiam nusquam conparuit. et Nero mirari 5
coepit et praecepit uenire senatum et omnibus retulit gestum
rei et multi eorum mirabantur. ,

III Die igitur tertio, cum intraret Nero euriam senatus, et
eece Simon apparuit in medio eorum, et adorans imperatorem
elara uoce dixit: Ego sum quem ante diem tertium iussisti 10
decollari; et ecce suscitatus sum. . Nero autem amplius mirari
coepit et omnes qui cum eo erant; et iussit ei pro hoc facto
statuam poni. tunc Simon ait: Nune multa uobis ostendam,
ut intellegatis quia a maiestate missus sum. Nero imperator
dixit: Licet nihil facias, iam credam tibi quia quodeumque uis 15
possis facere. Et post multa quae dieta sunt, Nero in palatium
suum discessit; iussit autem et Simonem secum ingredi. et
eum simul intus essent, introierunt in cubiculum interius: et
nescio quas iniquas et magicas sanctiones faciens Neroni, pluri-
mas ei ostendit artis suae uirtutes. 20

IV Die autem alio Nero Simonis manum tenens ad curiam
senatus simul processerunt. cumque sederet Nero senatui sic
ait: Patres conscripti, magnum hominem deus patriae nostrae
misit. hic est, quem offenderunt Iudaei et morti tradiderunt.
Cumque omnes mirarentur, Simon dixit: Si quis uestrum paren- 925
tem proprium &ut aliquem de amicis suis quem antea amisit

! homini illius F | forte om F || * probare om F | ipse cum F ille L ||
3 ille om F | tunc cubic. att. F | et aperuit nero imp. om F' || * et cum
aperuisset inuentus est caput uelut arietes F | quo F|* gestum regis F

sect. 3 1. * die autem tertio F | introisset F | in curiam F | post
curiam add cum Fi? | senatos F||? ecce (om et) F | symon magus P |
adhorans F | imperator F || 19. quem cum Lm* qui F Lm! | !! decollari cum
F decollare Z | àutem om F || !* qui cum eo erant cum FL»i* cum eo Lm! |
per hoc factum || 33 dixit F| '* licet cum F licet etsi L | faciam F |
quod uis P || '* quae dicta sunt cum L sunt quae F | discess. nero in palatio
suo 2} 8. cum om F | intus fuissem P | interiorem F' || '* magnas pro
magicas F | plurima F|*? eis F

sect. 4 1.?! alio autem die F | neronis F | ad curiam . . . pro-
cesserunt om F || ** et sederet pro cumque sederet F | nero imperator in
senatu ait F' || 33 conscribti L | magni homines F | patr. nostr. deus
dimisit F || 329 iudei offend. F | morte F||** et cum omnes admirati fuis-
aent F | & (dixit uel dicit) L dixit eymoni F'| si quis habet (om uestrum)
F | parentes F'!|** suis om F' | ante amisit F

15

2286 PASRIO APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 4. 5

uidere desiderat, dieat mihi et statim ei apparebit. Adstans
autem erat et unus ex parentibus Pontii Pilati, qui eo tempore
permanebat quando Pilatus praesidatum gesserat in Iudaea; et
nune cognoscens ipsum non esse Christum, sic ait: Optime impe-
5 rator, ego quidem rem gestam in Iudaea bene noui; hune autem
hominem ignoro, lieet aliqua quae dicit sunt uerisimilia. sed
iube interrogem eum publice quod scio, et eognoscam utrum
uere ipse sit Christus an non. Imperator Nero ait: Interroga
eum, si quid tibi uidetur. Parens uero Pontii Pilati dieit ei:
10 Quid uocaris? Ille autem ait: Ego sum Christus, quem eaesum
flagellis Iudaei tradiderunt crucifigi. Ille uero plenius cognoscens
quia ipse Christus non esset sed Simon magus, ait: Mentiris;
sed tu es Simon magus: modo enim te integre cognoui. tu
enim prius et lezem sequebaris ehristianam; sed quia uietus es
15 ἃ Petro illo, qui uere discipulus Christi fuit, a Iudaea discessisti.
omnibus mentiri potes praeter mihi, quia omnia quae ibi gesta
sunt optime noui Vnde conuersus ad imperatorem sic ait:
Oro, domine imperator, quia hie sunt in ciuitate uestra Petrus
et Paulus discipuli Christi illius, iube uenire eos uf se inuicem
20 cognoscant. Simon uero turbatus coepit imperatori dicere: Tube
ueniant, et si uere Petrus et Paulus sunt, cognoscunt me.
Nero imperator ait: Requirite eos, et in crastinum facite eos
ad nos uenire.
V Exeunte uero imperatore eadem hora uidit turbam
25 magnam eolleetam ante palatium et interrogauit quid hoe esset.
Dietumque est ei: Quia ille qui uobis intus loquebatur, ipse

! & ita uidere desideras PF | et ante statim cum F om L| * autem
om F | qui permanebat tempore F |? Pilatus om F | nunc cum F om £ |
cognoscet F | * non om F | * licet aliqua . . . et cognoseam om Εἰ ||
7 utrum uere cum L siue PF | * nero imperator PF | * ait (om ei) F ||
*? autem om F | cesum FL| " flagellis cum F om 1, | tradidistis iudei
F| "5 quod ipse nom esset chr. F | quod simon magus fuisset F | "5 sed
om F | enim om F | integro L | cognosco F|| ^ et om F | christ, leg.
sequeb. PF | uintus & (est) .F || '* disc. Chr. est F | de iudea F || * potest F |
praeter me Lm* | quae om PF | tunc pro ibi F | " reuersus F | ad impe-
rator F | dixit (om sic) F|| '* oro te F | in uestra ciuit. F| '* et Paulus
om F | apostolus quod nominaui discipulis chr. F | illos eos (ergo?)
iube uenire F | et se inu. F | 39 et &ymon quidem F | *' ut ueniant F
ut om cum L | paulus et petrus F | sunt cum F om L | cognoscunt
cum 1, cognoscant F malim cognoscent | 33 dixit Ε΄ | crastina die F |
faciam Γ᾽

sect. 5 1, * et exeunte (om uero) F | statim in ipsa ora F | orauit
turba magna F|** collectam om PF | interrogauerunt F|** et dietum .F

PASSIO APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 5—7 2217

etiam hie ad populum loquitur, et uerba quae in conspectu
uestro dicebat ipsa etiam populo dicit. Imperator Nero et
omnis senatus mirati sunt, quomodo in una eademque hora et
in palatio in conspectu imperatoris fuisset, et foris ad populum
loqueretur. unde hoc diuinitati redigens iussit ei aliam erigi 5
Statuam habentem facies duas, unam intendentem ad senatum
et aliam ad populum.

VI Sequenti uero die introiuit Simon ad Neronem in ecubi-
eulum, quia carissimus factus ei fuerat, et ait: Hic sunt illi duo
quos parens Pontii Pilati magnos esse proposuit. sed audi, 10
imperator, diutius uiuere non debent, quia isti totam Iudaeam
subuerterunt. nam Petrus et Paulus alii sunt. Nero autem
iussit colligi senatum et Petrum et Paulum introduci. quibus
ait: Quid uocamini? Responderunt: Petrus et Paulus discipuli
domini lesu Christi. Tune ostendit eis Simonem dicens: Nostis 15
hominem hune? Et dixerunt: Nouimus magum peruersum ualde.
Subridens uero Nero dixit: Quid uocatur? Dixerunt: Simon.
iste et ad nos uenit et baptizatus uoluit uirtutem diuinam pretio
conparare. unde maledietus et condemnatus a nobis discessit
in suam perditionem. nam Christus non est quem esse se dicit: 20
etsi alios per iniquitates suas inducit, nos tamen nullo modo
fallere potest. Nero imperator dicit: Quis est Christus, cuius
uos discipulos esse dixistis? Petrus et Paulus dixerunt: Si uis
scire, lege omnes uirtutes et doctrinas eius, et uera et praeclara
mirabilia, et inuenies Christum. nam iste fallax est et iniquus. 95

VII Nero imperator ait: Et iste multa mirabilia fecit me
praesente et quiequid uolui statim demonstrauit mihi. Petrus

18. Act. 8, 19 sqq.

! populo F | in uestro consp. F || * dicebant F | ipse F | nero impe-
rator F||* et ante in pal. om F |" loquebatur F | hoc om F | alia statua
engi F|* habentes F | una ad sen. intendentes, alia ad pop. F

sect. 6 l1. * in cubic. eius F||? ualde ei karissimus factus erat F ||
10 proposuit magnos esse F/ | magnos cum FLm! magos Lm!|| 1} debe-
bunt F| 33 omnem senatum colligi F | iussit introduci F | quibus nero
ait F| '* domini nostri F | tunc nero ost. F | ei F || '* tunc (sic) homi-
nem PF | et dixerunt om F | magum ualde et peruersum F| " nero
subridens (om uero) F | ἃ (dixit uel dicit) L | uocaris F || !* iste apud
nos F||'? condempnatus F|*9 et in suam perdit. abiit F | se dicit esse
F|?! si om F | seducit F | fallere nullo modo F'||** ait F | quid F |
33 discipulos cum L (ex discipulus corr »» 1) discipuli F | * legem et F |
doctrina F | et uerba F | 5 et ante inuenies om F

sect. 1]. 5. dixit F| 5 uoluit F

15*

228 PASSIO APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 7. 8

et Paulus dieunt: Si quid fecit, per fantasiam ad praesens et in
aenigmate fecit; nam uerissimum aliquid nec fecit nee aliquando
faeturus est. Simon dixit: Dicat Petrus quid nune faeere
cogito. Petrus uero silentio panem petiit et sub manica tenens
5 dixit Simoni: Fae quod eogitas, ut eognoseant omnes quia fan-
tastieum est omne quod faeis. Simon autem continuo eleuata
manu digitos excussit, et apparuerunt subito quasi canes ingentes
et impetum magnum in Petrum et Paulum fecerunt, ita ut omnes
exterriti fugerent. Petrus quoque proieeto in terra pane, canes
10 statim fantastiei nusquam conparuerunt. et ait Simoni: Si uera
sunt quae fecisti, quare panis remansit in manu tua, et qui
eomederent nusquam conparuerunt? Nero etiam imperator
Simoni mago sie ait: Puto, uieti sumus. Simon dixit: Audi,
imperator bone, ut isti sciant quae ego eis aliquando ostendi.
15 Conuersus itaque ad Paulum Nero dieit ei: Paule, quid dicis?
Cui ait: Hune nisi citius perdideris, malum grande adereseet
patriae tuae.
VIII Contigit autem eo tempore, ut adulescens quidam
nobilis etiam propinquus Caesaris moreretur, quem multi in
30 eiuitate dolebant. admonebant autem plerique experimentum
quaerentes utrum posset Petrus adulescentem mortuum susei-
tare, quia iam celeberrimus a diuersis in his operibus habebatur;
sed apud gentiles diffieile eredebatur. alii autem Simonem

1 ἃ L dixerunt F | si quis faciam F | presens per fantasiam F|
ad praesens cwm L om F||* fecit om F | nam ueriss autem F | aliquid
nec fecit om F'|? symon continuo dixit F | quod F|[* tunc petrus (om
uero) PF | silentium F | * facit F | et continuo eleu. manu percussit digito
aymon F|| et ante appar, om F | canens ingens F || * territi fuissent F |
petrus uero P | proiecto pane in terra PF | et statim canes PF | "Ὁ et ait
BSimoni...nusquam cConparuerunt per homocotel om F || * remansit indo
L (sie: do uid deletum) | * comederent ego scripsi comederunt L | nero
imperator dixit Symon puto | " simus F | d L| '* bone imp. F | ut
isti...ego cwm L hoc scirent ergo F || '^ conuersus nero ad paulum dixit
(om itaque et ei F)|tu paule F| !'* paulus nero dixit F | hunc hominem
& tu F| perdiderit F| grande malum F | propriae (sic) tuae crescit IF

sect. B. Ouae sect 8 et 9 leguntur, tantum non uerbo tenus ex Pseudo-
hegesippo de excid Hiersol IIl, 2 desumta sunt. Reperiuntur item án
cod Monac 4554 (M) illorum aciorum Petri et Pauli quae Marcelli nomine
feruntur. 1. 185. eo tempore contigit F | adulescens (adol- F) quidam nobilis
cum F Heg M nobilis adulescens quidam ZL | adulescens cum LM | adol- ΕΠ
19 moriretur F| *" ammonebant ergo F | plerique cum L Heg M populi
F | experimentum om F|*' adhulescentem PF | qui mortuus fuerat F |
7 qui iam Κ᾽} aduersis celeberr. F| Petrus habebatur F (Heg M)

PASSIO APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 8. 9 299

adduci dicebant, ut eum si posset ἃ morte suscitaret. utrique
ergo ubi fuerat corpus direeti sunt. eonuenientibus etiam multis
senatoribus qui fuerant eum Nerone, quaerentes cognoscere
utrum aliquis ex ipsis posset iuuenem de morte suscitare,
respondens Petrus dixit: Qui se potentiorem offert, accedat prius
et uirtute qua diei posse mortuum resuscitet. Tunc Simon
conditionem proposuit, si ipse mortuum resuscitaret, continuo
Petrus occideretur; Si uero Petrus praeualuisset, in Simonem
sententia uerteretur. et quieuit Petrus conditioni propositae.
aeccessitque Simon ad lectulum defuncti, incantare atque inmur-
murare dira earmina coepit. et post horam multam caput
mouere uisus est qui mortuus fuerat. et mox clamor ingens
omnium qui aderant surrexit, quod iam uiueret adulescens.
ira ergo et indignatio ab omnibus surrexit in Petrum, quod
ausus esset praeferre se tantae potentiae.

IX 'lune sanctus Petrus apostolus petiit silentium dicens:
Si uiuit defunctus loquatur, et si resuscitatus est surgat, am-
bulet, fabuletur. fantasma, non ueritas est quod uidetur eaput
mouisse. Deinde uero dicit: Separetur a lectulo Simon et
uideamus 81 iterum se mortuus mouere possit. Quo facto
remansit corpus exanime sicuti fuerat. adstitit itaque Petrus
longius a lectulo et intra se orationem cum lacrimis faciens

! adducebant F | ut ipsum F |si o» F | possent F | ἃ mortuis 7 |
suscitare F | * ubi corpus fuerat F | conuenientibus autem F | multi
senatoribus F | ? qui cum nerone fuerat F | quaerentes cum L (quer-)
quaerentibus F | cognoscere quaer. F'| * aliquis ego scripsi aliqui L ali-
quid F/ | de morte om F | post suscitare interpungit L || * potiorem £F |
offert ego scripsi offerat L aufert F||* posse cum F om L | suscitare F |
Simon om F |? si ipse suscitare mortuum F | petrus continuo F ||* si
uero Petr. praeualuisset cum F Heg M si autem petrus praeualeret L ||
? sententiam F | conditionis proposite F || 19 accessit autem F | lectulum
cum F Πὲρ M lectum L | defuncti om F | et incantare F | inmurmurare
cum LM murmurare F Heg || * diutius cepit F | post coepit add diceret
F (scil dicere) | et multas oras iussit mouere corpus F || 12 clamans (sic)
statim || 33 adherant F | qui iam F | adholescens F| '* in petrum ab
omnibus surrexit F||!5 praeferre se ego scripsi prueferri L proferre se
F conferre se Heg M praeferri post potentiae L

gect. 9 1. 15 dicens cum L et dixit F et ait Heg M || 7 &i uiuit de-
functus loquatur cum F Heg M loquatur def. si uiuit L | et ante si om FF |
et ambulet F | 185 fabuletur om F | fantasma est non est ueritas F |
uidetur caput mouisse cum F(Heg M) caput mou. uid. Z | capud FF
190 deinde dixit F ' a lecto F||?9 si it. mortuum mouere potest F possit
ego scripsi posset. L||*! exanima 7 | sicut F | astitit autem FF | Petrus
longius cum F Heg M longius petrus L

10

15

20

230 PASSIO APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 9. 10

magna uoce dicit: Adulescens, surge, sanet te dominus lesus
Christus. Et statim surrexit adulescens et locutus est et ambu-
lauit et cibum sumpsit: et dedit eum matri suae, qui eum
rogaretur ut ab eo non discederet, ait: Nolite sollieiti esse:

5 non delinquetur ab eo qui illum fecit resurgere. Motus est
autem omnis populus aduersus Simonem, ut lapidaretur. et
dixit Petrus: Sinite: non est ei parum quod ecognoseit suas
artes nihil ualere. uiuat magis et Christi reznum crescere
uideat et per inuidiam cottidie torqueatur.

10 X Ile autem fugiens Neroni dixit se in urbe iam habitare
non posse, quoniam a Galilaeis offensus fuisset. pollieetur ergo
uolatum, quod in eaelum portaretur et petiit imperatorem ut
turris lignea fabriearetur ei et in monte Capitolino ei constru-
eretur. constituto ergo die conuenit omnis populus a minimo

15 usque ad maximum uidere quod Simon implere promiserat.
iussit autem Nero non discedere Petrum et Paulum, sed adduci
ad speetaeulum istud. dixitque eis Nero: Eece quod parat facere
Simon multum est. sed ut credam quod aliis artibus omnia
faciet, uolo uidere uirtutem uestram, ut probem quod non de

20 eaelo uenit. Petrus et Paulus dixerunt: Nos homines sumus
et potestatem nullam habemus, nisi deus noster qui eum in
eonspeetu uestro eonfundere potest. Conuersus Petrus ad Paulum
ait: Genibus fixis oremus dominum nostrum. Et ita orare eoepe-

! dixit /|* et ante statim om F|* cybum F | matris suse F |
qui cum rogaretur cum F //eg M cum autem rogarent petrum ὦ | * delin-
quatur F relinquatur M | illum cum F Heg M eum L | surgere F ἢ
* et dixit Petrus cwn F et prohibuit eos Petrus dicens suppleuit Lm*
in marg om Lm! ait Petras Heg M || * cognosco sit F | sua partes F|
* crescit et uideat F|* uideat er audeat corr L | torquetur .F

sect. 10 quae ab initio seclionis usque ad δὶ construeretur leguntur,
ex Pseudo-Hegestppo εἰ illis actibus quos compilator antea secutus. est
contaminata sunt. Deinde redit ad auctorem suum primarium. 1. Ὁ ad
neronem fugiens F |suam in urbem (om iam) F | non habit. (om posse) F |!
" eo quod F |a galileo F | offensus cum F(Heg M) confusus £L | fuisse F |
12 in celo F| ? ei fabricaretur F | ei ante capitol. L | in montem capi-
tulinum fF | "^ ei constituit F | hodie pro die F | a minimo usque ad
maximum cwm F om L| '* quod Simonem implere quod promis, F|
!^ recedere F | sic (sed?) et ipsos (om adduci) F | " ad suum exspec-
taculum F | dixitque eis Nero cwn F nero dicit (d)eis L | quod cum Καὶ
quid L| facere parat F | '* aliis uterque cod; expectes falsis | artis F |
" faciens F | michi post probem add F | * ueni F | dixerunt cwn .F
à (dicunt?) L|*'in conspectu meo uel totius populi F|** ad populum
F|* sic ait | genibus positi deum to et paulo et petro dixerunt
omissis uerbis et ita orare coeperunt .. . Nero dicit F

PASSIO APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 10. 11 231

runt. et Paulus Petro dicit: Fac quod coepisti: adpropinquat
enim de mundo transitus noster. Audiens hoc Nero dicit: Et
quo ituri estis ab ante meam potestatem? Paulus dicit: Igno-
ramus domini uoluntatem, quo nos duci iubet; hoc tamen scimus
quia cito sumus ituri. Simon dicit: Optime imperator, ut eos 65
scias esse fallaces, nunc tibi probabo. Imperator Nero dicit:
Comple, quod facturus es, et faciam de illis quodcumque uolueris.
XI Simon autem ascendens turrem extensis manibus coepit
in altum uolare, omnisque populus ut uidit clamare nimium coepit.
Nero autem Petro et Paulo dicit: Videtis, quia uere a maiestate 10
missus est quem magum esse dixistis; uos potius estis hominum
seductores. Petrus ait: Scimus quia post paululum cum Christo
erimus. Nero autem ait: Adhuc perseueratis in uanitate hae?
ego enim uideo eum paene iam caelum introire, et conamini
eum adhue falsum dicere? Paulus autem Petro dicit: Erige 15
oculos et mentem ad deum et ora&. Cumque eleuasset Petrus
eaput lacrimis plenus et Neronem uidisset mirari uolantem
Simonem in aére, dixit ei Paulus: Quid dicis, Petre famule
Christi? hodie nos iste impius perdet, si Simon iste adhuc in
sua praeualuerit potestate. Haec Nero eum audisset sic ait 20
inridens eos: Isti iam delirant. Petrus uero cum magna con-
Btantia dicit ei: Modo scies, imperator quia non deliramus.
Paulus Petro dieit: Fae quod faciebas: ora deum omnipotentem
ut suam potentiam ostendat et inimici confundat astutiam.

! d L (item uers 2. ὃ. 5. 6. 10. 15. 23) | * quid ituri F | ab ante cum
F ab om L | meam potestatem cum L mea potestate F' | dixit 4} * ducere
F | hoc solum 7| 5 ituri sumus F' | dixit F | ut scias eos fall. esse F |
9 nero imperator F | dixit F||? ut faciam .F

sect. 11 1. * tunc simon ascendit in illam turrem exceleam F | et
man. extens. F ||? in altum cum F om L | omnis ergo populus: 7 |
nimium clamare 7|? nero uero F | petro et paulo apostolis F | dixit
F | uere om F |! mago F | seductores hominum estis F' || '5 petrus
autem ad eum ait F | quia nos paululum F | 13 ait eis F | in hac
uanitate F|| ^ ecee uidetis illum iam penetrare caelum et introire F|
conamine (sic) F | 1 adhue eum F | facere pro dicere F | dixit F |
15. οὐ mentem on F | δὰ dominum F | hora F | oculos petrus F ἢ
7 uidisset nero imperator PF | 15 simonem magum / | in haere F | dixit
cwn F dicit L | qui dicit ei F | Petre cum F paule L | fam. christi
petre F | 19 homo iste imp. F | perdet 81 om F | symon in &ua adhuc
praeual. potestatem F | Ὁ haec cum audisset petrus, nero sic ait F ||
3! irrident F | isti autem F' | delerant L | petrus autem respondens F |
2 dixit F | scias F | deleramus ὦ || 33 paulo petrus F | dicit F | deum
tuum L omisi tuum cum F'|| ** ostendit F | astutia .F

232 PASSIO APOSTOLORYM PETRI ET PAVLI 11. 12

Petrus autem iterum faciem eleuans in caelum extensis manibus
ait: Inerepo uos, daemonia qui eum fertis, per deum patrem
omnipotentem et per Iesum Christum filium eius, ut sine mora
eum dimittatis. omnes enim dicent quia ipse est saluator

5 huius mundi. Cumque hoc diceret, uenit Simon ex alto in
terram, et erepuit medius; nee tamen continuo exanimatus est,
sed fracto debilitatoque corpore, ut poenam suam et ruinam
eognosceret, ad locum qui uocatur Aricia sublatus, post paulu-
lum cum diabolo eius anima discessit in gehennam.

10 XII Quo audito Nero deceptum se et destitutum dolens
tanti casu amici, quem subito sibi sublatum plangebat, uirum
gibi utilem et necessarium rei publicae, indignatus quaerere coepit
causas, quibus Petrum occideret. et quia iam tempus aderat
quo sancti apostoli ad suum dominum uoearentur, denique dato

15 praecepto ut eomprehenderentur, rogabatur Petrus a diuersis
Christianis ut alio se loco conferret. quibus ille resistebat
dicens, nequaquam se facturum ut tamquam metu mortis territus
effugeret; bonum esse pro Christo pati, qui pro omnibus se
obtulit; semper docebat, illam non esse mortem pro Christo,

20 sed inmortalitatem et uitam aeternam potius praedicabat. haee
et alia Petrus loquebatur eis qui eum fugere suadebant. sed
plebs ne se inter procellas fluctuantes gentilium destitueret hoc
ei suadebant. uictus itaque Petrus omnium fletibus cessit promi-
Bitque egredi urbem. proxima ergo nocte celebrata oratione

95 ugle omnibus faciens, relicta omni plebe eum Paulo, solus coepit

! in celum eleuans F ἢ ? daemonia qui eum fertis om F | ? per
Iesum Christum cum F per om L | ' dimittatis eum 7 | dicunt PF ||
5 huius om F' | et cum hec diceret petrus F | in terra F || 5 inde a uerbis
nec tamen cont. exanimatus rursus noster exscripsit Pseudo-Hegesippum |
fracto deuoluto corp. F' | * suam om F | ut ruginam euam F | δ et ad
locum 7 | aritiam F iricia L | 5 ab ima pro anima F | in zehennam om F

sect. 12. Per totam hanc sectionem compilator Pseudo- Hegesippum
secutus est 1. 10 distitutum L | dolens cun F Heg M om L | 11 causas
pro casu F | subito om F | utrum pro uirum ἢ |} '* reipubl. necess. F |
indignat F || "4 quod pro quo F||!'5 aduersus christiani F || '* ut se alios
coprferret dolo (scil loco) F | quibus om F | resistebat tamen ille F ::
V ge oj F | metum F | !* effugaret F | se optulit semper (o»! docebat)
F |?! ei pro eis F | sed plebs... suadebant om per homoeotel F |
33 Petrus post recessit pon F | fluctibus F | recessit F || ** urbem regredi
F | celebr. orat. cwn He4 M celebratione (scil celebrata oratione) F
orat. celebr. L||** omnium δ᾽ | dicens F | relicto omni plebi F j cum
Paulo cu» L paulo F om Heg M | coepit o F

PASSIO APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 12. 13 233

profieisci. ut autem uentum est ad portam urbis, uidet sibi
Christum occurrere; et adorans eum cum ingenti gaudio dicit:
Domine, quo uadis? Dicit ei Iesus: Venio iterum crucifigi.
Intellexit ergo Petrus pro sua hoc dietum passione, quod in
eo Christus passurus uideretur, qui in omnibus martyribus suis
pati cognoscitur: et conuersus ad urbem in loco quo fuerat
redit, captusque est & persecutoribus sequenti die cum conseruo
suo Paulo.

XIII Custodierat autem Nero eorpus Simonis putans eum
sieuti ante fuerat resuscitari. at ubi cognouit eum iam in
fetore et putredine uersum, partes corporis eius obrui praecepit.
accensus autem iracundia magna aduersus Petrum et Paulum
sic ait Clementi praefecto urbis: Pater Clemens, isti homines
inereduliores sunt nimis, et possunt omnino nostram disperdere
religionem, si eos adhue uiuere passi fuerimus. sed aecipiant
utrique eardos ferreos et inuicem se lacerare cogantur. Clemens
praefectus ait: Optime imperator, quoniam Paulus non tantum
incredulior apparet, aliter ipse pereat. Nero imperator dicit:
Quomodo uis pereant. Tune Clemens praefectus urbis dedit
sententiam dicens: Paulus contumax contra Romanum imperium
capitali sententia puniatur, Petrus autem qui carminibus suis
homicidium perpetrauit crueifigatur. Postulauit autem Petrus
ut inuersis uestigiis crucifigeretur, eo quod indignum se iudi-
caret eo modo crueifigi quo dominus et magister eius lesus
Christus filius dei crucifixus est. passi sunt autem tertio kalen-

τ ut inuentus est autem ad portam ciuitatis F | uidet cum L uidit
F Heg M | uid. sibi Christum cum F Heg M christum sibi uidet L ||
3 eum cun F Heg M illum L | et cum ing. gaud. adhorans eum FF |
dixit F Heg M ||? Iesus cum F Heg Christus M om L | uenio romam F
uado L sed uenio etiam Heg M || * pro sua hoc dict. pass. cun F de suu
hoc (om M) dict. pass. Heg M dictum hoc pro sua pass. ὦ ||? passus F |
* conuersus iterum (o et) F | rediens in loco quo fuerat F' || " coartusque
F | persequtoribus LZ | cum paulo seruo suo F

sect. 13 l. ' sicut antea F | possit reuiuiuescere (sic) F || 11 in
putredine (om et) F | putridine Z | uersus fuisset F || 12 accensus autem
cum Αἰ nero autem accensus Δ | nimia iracundia δ᾽ | adu. petrus et
paulus PF || " praefecto urbis cum F' urbis praefecto L | patet (om clemens)
F | increduliores cum .F (ἀϑρήσχευτοι) crudeles L | regionem nostram
omnino disp. F || '5^ adhuc uiuere eos F | passuri F | " non tamen 7 ||
'* incredulior cun F crudelior L | qualiter F| dixit F || '?* quouis modo
FP |*?9 dicens . . . capitali sententia om per homoeotel F |?' carnalibus
F | * penetrauit F

a)

10

15

25

234 PASSIO APOSTOLORVM PETRI ET PAVLI 13

darum Iuliarum, Nerone bis et Pisone consulibus. ipsi uero
in caelum recepti sunt, Simon autem deductus est in infernum.
nam qui in Christo credunt, uiuent cum eo semper in gloria
sempiterna per omnia saecula saeculorum. amen.

! iulii diem F | bisone codd | ipsi autem F'|* in celo F | symon
autem magus in inferno deiectus est F | ? crediderunt F | uiuunt F|
in gloria sempiterna om F'|* in secula secul. F

Πράξεις Παύλου καὶ Θέκλης.

“ναβαίνοντος Παύλου εἰς Ἰχόνιον μετὰ τὴν φυγὴν τὴν ἀπὸ
᾿ντιοχείας ἐγενήϑησαν σύνοδοι αὐτῷ 4nuàg xol Ἕ,ρμογένης ὃ
χαλχεύς, ὑποκρίσεως γέμοντες, καὶ ἐξελιπάρουν τὸν Παῖλον ὡς
2 e 3. ^7 € ; - 3 , M 3
ἀγαπῶντες αὐτόν. ὃ δὲ Παῦλος ἀποβλέπων εἰς μόνην τὴν ἀγαϑο-
σύνην τοῦ Χριστοῦ οὐδὲν φαῦλον ἐποίει αὐτοῖς, ἀλλ᾽ ἔστεργεν

8.2, Tim. 4, 10 | 2. Tim. 1, 15 (4, 14)

l.À πράξεις παύλον καὶ ϑέχλης A Tisch μαρτύριον τῆς ἁγίας πρωτο-
μάρτυρος ϑέχλης BEF μαρτύριον τῆς ἁγίας καὶ Ἰσαποστόλου ϑέχλης τῆς
ἐν γυναιξὶ πρωτομάρτνυρος I ὑπόμνημα xol μαρτύριον τῆς ἁγίας πρωτο-
μάρτυρος xai ἀποστόλου ϑέχλης K μαρτ. v. dy. xal ἐνδόξου πρωτομ. (xal
ἀποστόλου add G) ϑέχλης (Ὁ (-χλας G) μαρτύριον τῆς ἁγίας ϑέχλης τῆς ἐν
γυναιξὶν πρωτομάρτυρος L passio s. Theclae uirginis c passio s. Theclae
uirginis et martyris quae colitur VIII Kalend. Octbr. d passio beatis-
simae uirginis et martyris Teclae » historia Theclae discipulae Pauli
apostoli $

sect. 1]. 5 ueniente paulo iconium c tempore illo adscendente Paulo
Iconium d iu diebus illis proficiscente Paulo Iconio m | τοῦ παύλου FH |
tov μαχαρίου παύλου M | ἐν ἰχόνιον L | εἰς τὸ ixov. M | εἰχόνιον C sed
infra lxówov cum reliquis ἠχόνιον Καὶ ἠχόνηον H | μετὰ τὴν φυγὴν τὴν
ἀπὸ ᾿Αντιοχείας om c μετὰ τὴν φυγὴν τὴν om m post persecutionem (om d.
Avt.) s τῆς ἀπὸ E τὴν γεναμένην αὐτῷ ἀπὸ FH | * éyévovro M | σύνοδοι
αὐτῷ cum BEHIK αὐτῷ σύνοδοι Ε σύνοδοι αὐτοῦ L αὐτῷ συνοδοιπόροι
CGM συνοδεύοντες αὐτῷ 44 Tisch | δημᾶς xal χηφᾶς xal ἕρμ. E ἑρμογ.
hoc spiritu ABCILM4 Tisch Demas Ermogenes Alexander d | ὁ χαλχεὺς
cum AEFGHIKLMm om BC Tisch aerarii cs | 4 γέμοντες πάσης ὕποχρ. B |
xal ἐξελιπ. v. Παῦλ. om G | τὸν ante Παῦλον om M | ὡς ἀγαπ. cit. om
CG | * ὁ δὲ μέγας ἀπόστολος n. M | εἰς τὴν μονὴν τῆς ἀγαϑοσύνης legisse
uid s εἰς μόνην ἀποβλ. K | ἀγαθωσύνην GHI || 5 τοῦ om K voi ϑεοῦ G
eorum d habens magnam benignitatem in se 5 | nihil suspicans c nihil
mali de illis suspicabatur d nihil mali suspicabatur in eis m φαύλω K |
αὐτοῖς cum BCEFHIKLM αὐτοὺς 4 Tisch αὐτοῖς om G

236 ACTA PAVLI ET THECLAE 1. 2

3 A , (14 , lj , , A ὯΝ -
αὐτοὺς σφόδρα, ὥστε πάντα τὰ λόγια κυρίου [καὶ τῆς διδασκαλέας
καὶ τῆς ἑρμηνείας τοῦ εὐαγγελέου] καὶ τῆς γεννήσεως καὶ τῆς
ἀναστάσεως τοῦ ἠγαπημένου ἐγλύχαινεν αὐτούς, καὶ τὰ μεγαλεῖα
TOU Χριστοῖ, πῶς ἀπεχαλίφϑη αἰτῷ, xarà ῥῆμα διηγεῖτο acroic.

, PRAE ), » ) ΝΈΟΝ XC : ^ -
2 Καί τις ἀνὴρ ὀνόματι Ονησιφόρος &xovcag τὸν Παῦλον
’ , 3) 1 - , 2 —
παραγενόμενον εἰς Ἰχόνιον, ἐξῆλθεν σὺν τοῖς τέχνοις αὐτοῦ
Σιμμίᾳ καὶ Ζήνωνι καὶ τῇ γιναικὶ αὐτοῦ ]έχτρᾳ εἰς συνάντησιν

5 2. Tim. 1, 16

1 αὐτοῖς K | σφόδρα om Bc | πάντα v. 2. cum EFGHIKLMcems om
ABC(d) Tisch | magnaliis dei d | χριστοῖ ( τοῦ xo. (s τῆς tot xvo. δεδα-
σχαλίας EIKLM | uerba uncis inclusa om c | et interpretationibus euangelii
dilecti filii (on xal τῆς Éou. . . . ἀναστάσεως) d et doctrinam secundum
euangelium interpretaretur eis m xal τῆς διδασχαλίας cum 1C(E)FGHs
ἐν διδασχαλίᾳ B Tisch post διδασχαλίας add διδάσχει» αὐτοὺς xal ἑρμηνεύειν
M |? χαὶ τῆς ἑρμ. cum CFGHs om ABMmn τῆς om EIKL | vot εὐαγγελίου
cum G(dm) om ABCEFIKLWMs Tisch | xal τῆς yevv. cum ACEFHIKLs τῆς
τε γενν. B Tisch περὶ τῷ τε τῆς yévv. M xal τῆς γενν. x. τ. &vaot. om Gd |
de natiuitate de passione et resurrectione Christi m j xal τῆς ἀναστάσεως
om I | καὶ τῆς ἀναστ. v. jy. ἐγλ. αὐτ. om c || tob ἡγαπ. υἱοῦ xal τῆς dva-
λήψεως τῆς πρὸς τὸν πατέρα ov μὴν δὲ ἀλλὰ xal περὶ τῶν μεγαλείων tov
χριστοῦ M ἐγλύχαινεν cum. A Tisch ἐγλύχανεν BG. ἐνγλιχαίνειν EFHIK
(ἐνγλυχένει») L (-χαίνην) ἐγγλυχαίνειν C | αὐτοῖς CFGHIRL | χαὶ ante τὰ
u£y. om C χαὶ ἐν τῷ γνώσει Gd (scientiam etiam) | μεγαλῆ H || * τοῦ xvolov
( αὐτοῦ χριστοῦ ΜΠ om χριστοῦ c | πῶς ἀπεχαλύίφϑη ... διηγ. αὐτοῖς om c
πῶς ... χατὰ ῥῆμα om m | ὡς G πῶς om L τὸ πῶς M | ἀπεχαλίφϑη cum
CEFGHIKLM ἀνεχαλύίφϑη 4 Tisch ἀνεχαλίφϑησαν B | ἀπεχαλ. αὐτοῖς L |
χαὶ tà ῥήματα CK xal (om χατὰ ῥῆμα) D }} " διηγ. αὐτοῖς χαϑεχάστην M |
διηγ. αὐτοῖς om B | διηγήσατο G διηγήτω E i post αὐτοῖς add (xal Mc)
ὅτι ex μαρίας (τῆς παρϑένοι add M) χαὶ ἐκ (om IKL) σπέρματος óavió 4B
CEIKLMcm porro add ὃ χριστός ἐστιν CIK.M ἐστιν ὁ χύριος ἐησοῦς χριστός
B ἐστὶν χύριος ὁ χριστὸς 1, secundum carnem et de spiritu sancto Iesus
Christus filius dei excelsi natus » item post αὐτοῖς add ὅτι ἐκ σπέρματος
davió χαὶ éx μαρίας ἐγεννήϑη ὁ χριστός FH om Gds Tisch

sect 2 1.5 quidum homo iustus c | ὀνόματι om EFGHIKLMm óvgo.
ὀνόματι Cd | ἀχούσας . . . Ἰχόνιον om B. | μαϑὼν (G | ὅτι τὸν K | τὸν

μαχάριον παῖλον παραγενέσϑαι βουλόμενον εἰς τὸ ἰχόν. Ἡ ἢ 5 παραγενάμενος
(v m 2 superscr) F uenturum c esse uenturum d | ἠἡχόνιον Αἱ ἰχόνηον H |
παραιτὰ δρομαίως ἐξῆλϑεν (5 | εἰς συνάντησιν αὐτῷ (αὐτοῦ M) post ἐξῆλθεν
CMcd Tisch | μετὰ τῶν τέκνων αὐτοῦ... κ. τῆς γιναιχὸς act. (Ἰέχτρας
CM Tisch σὺν cum «atiuis reliqui | αὐτοῦ om H | Σιμμία cum G (σημμία)
E (oguci«) F (σημαία) Ih (σιμέα) H (σημμέει) 1, (συμέα) d Siman i χεστο-
μαία A χεστομέα B σίλα C.M Tisch cum filiis Simonis $ nomen filiorum om c
Symeon. Metaphr. | ζήνωνε cum Gdms ζηωα 4. ζήνωνος CM Tisch ζηνίδε
ΕἸ ζηνίδη ΑΙ, ζηνονίδη B ζηζωνήδει F συνωνήδη H | ἤδη xc 4 ' λέχρα B
λέχτρας C Recta νι laeta c nomen uxoris om s | avv τῷ ἰδίᾳ. yvreuxl λέχτρᾳ

ACTA PAVLI ET THECLAE 2. 3 231

Παύλου, tva αὐτὸν ὑποδέξηται. διηγήσατο γὰρ αὐτῷ Τίτος
ποταπός ἐστιν τῇ εἰδέᾳ ὁ Παΐλος" οὐ γὰρ εἶδεν αὐτὸν σαρκὶ
ἀλλὰ μόνον πνεύματι.

9 Kai ἐπορεύετο κατὰ τὴν βασιλικὴν 000» τὴν ἐπὶ “ύστραν,
καὶ εἱστήκει ἀπεκδεχόμενος αὐτόν, καὶ τοὺς ἐρχομένους ἐϑεώρει
xarà τὴν μήνυσιν Τίτου. εἶδεν δὲ τὸν Παῦλον ἐρχόμενον, ἄνδρα
μικρὸν τῷ μεγέϑει, ψιλὸν τῇ κεφαλῇ, ἀγκύλον ταῖς κνήμαις,
εὐεχτικόν, σύνοφρυν, μικρῶς ἐπέρρινον, χάριτος πλήρη" ποτὲ μὲν
γὰρ ἐφαίνετο ὡς ἄνϑρωπος, ποτὲ δὲ ἀγγέλου πρόσωπον εἶχεν.

xal τοῖς αὐτῶν τέχνοις σημ. x. ζην. G cum laeta uxore sua et cum filiis
suis c cum coniuge Lectra et filiis suis d | εἰς συναντ. παύλου ἢ. l. EIKL
εἰς ἀπάντησιν π. A εἰς ὑπάντησιν x. FH εἰς ὑπαντ. τοῦ παυλ. B εἰς ἀπάν-
τησιν αὐτοῦ Gd || ὑποδέξονται CFHM (-ovvai) δέξωνται G susciperent m
reciperent ds ἵνα αὐτὸν ὑπ... . μόνον πνεύματι om c | αὐτοῖς G αὐτῷ om d ||
* xotanóc ἐστιν ἡ ἰδέα (om ὁ Παῦλος) G τὸ ποταπὸς ἐστὶν ἐν τῷ ἰδέᾳ K |
ἱδέα M | qualia esset figura Pauli d qualis esset in actu et figura Paulus » |
ἴδεν A ἤδει I ἤδη EH ἴδὴ K ἴδει 1, εἴδη F | ὅτι οὐχ εἶδεν BC μὴ εἰδόσιν
G neque enim nouerant d | σαρχί om m £v σαρχὶ EMd || 5 ἐν πνεύματι M |
sed tantum ex auditu sciebat eum m || hactenus collatus codd H

sect. 8 1. ^ xal ἐπορεύετο CE Fdms ἐπορ. δὲ AB. ἐπορεύοντο ovv 6G. καὶ
émog. om c | κατὰ τὴν βασιλιχὴν ὁδόν cum. EIKLdms χατὰ τὴν ὁδὸν τὴν
βασιλικὴν τὴν M κατὰ τὴν βασιλικὴν (om ὁδόν) G χατὰ τὴν ὁδὸν Fc τὴν
ὁδὸν (om χατὰ et βασιλ.) ABC ἐν λύστροις Gd | * xal. εἱστήχει ἀπεχὅ. αὖτ.
om c | ἑστήχεισαν G | ἀπεχδεχόμενοι G ἐχδεχόμενος CM praem ἐχεῖ C | αὐτῷ
K | ἐρχομένους cum ABELdms óitoxouévovc (Ὁ Mc Tisch εἰσερχομένους FI
aduenientem d et rogabat transeuntes ut paulum viderent pro τοὺς ἔρχ.
49... . Τίτου c | ἐθεώρει cum ABFM ἐθεώρουν G ἐπεϑεώρει Cs Tisch
ἐπετήρει EIL ἐπετύρει K | xol ἐϑεώρει τοὺς διερχ. M || * post paulum uiderent
add non enim nouerant eum nisi quod titus eis dixerat qualis esset figura
pauli c εἶδεν... ἐρχόμενον om cd | ἴδεν CFIM καὶ ἴδεν (om δέ) E ἰδόντες
δὲ τὸν ἄνδρα ἐρχ. τὸν παῦλον G | τὸν μαχάριον παῦλον M | uiderunt ergo m ||
7 μιχρομεγέϑη G τὴν χεφαλὴν G | and his hair was scanty s | ἀγχυλαῖον
CEIKL und his legs were & little crooked and his knees were projecting
(εὔχνημον) and he had large eyes s || * εὐεχτιχόν cum ABFIM Tisch
εὐέχτιον L εὐχτιχὸν CE εὐχτηχὸν Καὶ εὔχνημον G | μιχρὸν EILM πικρὸν Καὶ
μωχρῶς om (Ὁ | ἐπίρρινον cum B (ἐπίρρηνον) G ἐπίρινον AE Tisch ἐπίέρηνον
M ἐπίρρινα E. ἐπίρινα ] ἐπὶ ῥίνα K ἐποίρινω L ἐπιρῆμα F ἐπίγρυπον suspic
H Usener om € | πλήρη emend Grabe Tisch πλήρης codd | post πλήρης add
ϑεοῦ M | statura pusillus, attonso capite, breuibus superciliis, naso aquilino,
gratia dei plenus c statura breui, attonso capite, ruborus, cruribus elegans,
subcambaster, surosus, superciliis iunctis, naso aquilino, plenus gratia dei d
statura breui, capite reburro, naso aquilino gratia repletum m βραχὺν τὴν
ἡλικίαν, ψιλὸν τὴν χεφαλήν, ἀγχύλον τὰς χνήμας, γρυπόν, σύνοφρυν, προσ-
Extixóv, χάριτος ϑείης πεπληρωμένον Sym Metaphr | ποτὲ μὲν... ὡς ἄνϑρω-
πος 0mi m | χαὶ ποτὲ μὲν (om γάρ) M | μέν om K || * γάρ om F | ὡς ἀγγέλου
πρόσωπον ElLMcms | ὡς ἄγγελος (om πρόσωπον εἶχεν) K | ἔχων Elc

238 ACTA PAVLI ET THECLAE 4. 5

4 Καὶ ἰδὼν ὃ Παῦλος τὸν Ὀνησιφόρον ἐμειδίασεν, καὶ εἶπεν
ὁ Ὀνησιφόρος Χαῖρε, ὑπηρέτα vov εἰλογημένου ϑεοῦ" κἀκεῖνος
εἶπεν Ἢ χάρις μετὰ σοῦ καὶ τοῦ οἴκου σου. 4Ζημᾶς δὲ καὶ
ἙἭ ρμογένης ἐζήλωσαν xal πλείονα τὴν ὑπόχρισιν ἐκίνησαν, ὡς
5 εἰπεῖν τὸν Δημᾶν Ἡμεῖς οὐχ ἐσμὲν τοῦ εὐλογημένου, ὅτε ἡμᾶ
vlr iny ϑν τοῦ δ omi A tr qm
2 ’ 3 , ^ -
οὐκ ἠσπάσω οὕτως; καὶ εἶπεν ὁ Ὀνησιφόρος Οὐχ ὁρῶ ἐν ὑμῖν
καρπὸν δικαιοσύνης" εἰ δὲ ἔστε τινές, δεῦτε καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν
οἶχόν μου καὶ ἀναπαΐίσασϑε.
δ Koi εἰσελθόντος Παίΐλου εἰς τὸν τοῦ ᾿θνησιφόρου οἶκον
lj , * , M L4 »

10 ἐγένετο χαρὰ μεγάλη, xol χλέσις γονάτων xal κλάσις ἄρτου
καὶ λόγος ϑεοῦ περὶ ἐγκρατείας καὶ ἀναστάσεως, λέγοντος τοῦ
Παύλου Μαχάριοι οἱ καϑαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν ϑεὸν
ὄψονται. μακάριοι οἱ ἁγνὴν τὴν σάρχα τηρήσαντες, ὅτε αὐτοὶ
γαὸς ϑεοῦ γενήσονται. μαχάριοι οἱ ἐγκρατεῖς, ὅτι αὐτοῖς λαλήσει

16 ὁ ϑεός. μαχάριοι οἱ ἀποταξάμενοι τῷ κόσμῳ τούτῳ, ὅτι αὐτοὶ
εὐἰαρεστήσουσιν τῷ ϑεῷ. μακάριοι οἱ ἔχοντες γυναῖχας ὡς ur

'Σ Matth. 5, 8 !* 1. Cor. 7, 29
sect. 4 1. ! xa om Mm? | ἰδὼν δὲ (om xai) F | τόν om 4 | cui cum
occurrisset onesiphorus excepit illum et dicit ei d ut uidit autem paulum
onesiforus demonstrantibus sibi signis cognouit eum c ! εἶπεν δὲ M!
* spostole pro ὕπηρ. s | δνησίφορος (om ὃ) K | post Ὀνησ. add τῷ παύλῳ
FM | χαῖρε xal εἰφραίνον (M | minister benedicte dm | ϑεοῦ om Gcd
χριστοῦ C | χἀχεῖνος μετὰ σοῦ ἡ χάρις εἶπεν E | * ἡ χάρις τοῦ xvolov ἰησοῦ
BM | τῷ οἴχῳ C | δημᾶς (om δέ) F ὁ δὲ διμᾶς xal ἐρμ. ἀχούίσαντες ταῦτα
&. M || * dixerunt onesiforo c et dixerunt Paulo s dixerunt (om ἐζήλωσαν
2. εἰπεῖν δΔημᾶν) d | ὥστε G |? τὸν δημᾶν cum ΟΕ ΕΟ (δῆμον) IKLM
δημᾶν AB Tisch om cds | τί οὖν ἡμεῖς M | τοῦ εὐλογημένου CEGcdms τοῦ
&UAoy. ϑεοῦ AB FIKLM Tisch | ὅτι χαὶ 4 quare d | οὕτως om Gcdm αὐτός
(ex αὐτούς corr) 4 ὡς (ex οὕτως ut uid corr) Fm! (οὕτως restituit m) |
εἶπεν actoig Mm | ὁνησίφορος K |? xai αὐτοὶ K | xal ἡμεῖς E | ἐν τῷ
olxo μου (om xal seq) EIKLM | * ἀναπαύεσϑε GIKL (-o9cu) M (item)
sect. 0 1? τοῦ xavAov CFGIM | olxov ὀνησ. C oixov τοῦ ὀνησ. G
τοῦ 'Ovgc. om d | τοῦ om EIKM | δνησιφόρον M | '* xci ἐγένετο K |
xal κλίσις γονάτων xal χλάσις ἄρτου om m | χλίσεις F | χλάσεις F ἢ ?* περὲ
éyxg. xal ἀναστάσεως om d | x«l περὶ ἀναστάσεως M | de omni iustitia
et de continentia m | λὲγ. ztavàov (om toi) B | τοῦ παύίλου οἴτως FG |
7 μαχάριοι οἱ ἁγνὴν. .. γενήσονται om d ἁγνὴν τὴν χαρδίαν ἔχοντες
καὶ τὴν σάρχα vno. F ἁγνὴ τῇ σάρχα τηρίσαντες k | σάρχαν M | αὐτοί
cum CEFGIKLdms Tisch om ABc || " ναός cum 4054 Tisch ναοί CEF
GIKLMmsoc | templum sancti spiritus c animae eorum templa dei effi-
cientur m | τοῦ 9tot B || '* τούτῳ om ABm τὸν xóouov τοῦτον K |
16 εἰαρεστήσουσιν(σι) τῷ 969 cum -1BGcdins εὐϑεῖς χληϑήσονται CEFI
KLM Tisch | μαχάριοι οἱ ἔχοντες... χληρονομ. τὸν ϑεόν om c | uax.
οἱ μὴ ἔχοντες ὡς οἱ ἔχοντες K

ACTA PAVLI ET THECLAE 5. 6 239

ἔχοντες, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσιν τὸν ϑεὸν. μακάριοι οἱ φόβον
ἔχοντες ϑεοῦ, ὕτε αὐτοὶ ἄγγελοι ϑεοῦ γενήσονται.

6 Μακάριοι οἱ τρέμοντες τὰ λόγια τοῦ ϑεοῦ, ὅτι αὐτοὶ
παρακληϑήσονται. μακάριοι οἱ σοφέαν λαβόντες Ἰησοῦ Χριστοῦ,
ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ ὑψίστου κληϑήσονται. μαχάριοι οἱ τὸ βάπτισμα
τηρήσαντες, ὅτε αὐτοὶ ἀναπαύσονται πρὸς τὸν πατέρα καὶ τὸν
υἱόν. μακάριοι οἱ σύνεσιν Ἰησοῦ Χριστοῦ χωρήσαντες, ὅτε αὐτοὶ
ἐν φωτὶ γενήσονται. μαχάριοι οἱ δι’ ἀγάπην ϑεοῦ ἐξελθόντες τοῦ
σχήματος τοῦ κοσμικοῦ, ὅτε αὐτοὶ ἀγγέλους χρινοῦσιν καὶ iv
δεξιᾷ τοῦ πατρὸς εὐλογηθήσονται. μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι

19. Matth. 5, ἡ

! χληρονομήσουσιν . . . ot. αὐτοί 'om (ἡ per homoeotel | χληρ. τὸν
ϑεόν cum CEFIK Ldsd Tisch χληρ. τὴν βασιλείαν tov χριστοῦ M xÀAgoovóuot
ϑεοῦ γενήσονται AB. χληρ. τὴν γῆν saec haereditabunt uitam m | qo.
ϑεοῦ ἔχ. C φόβ. χριστοῦ Ey. EFIK ||* ϑεοῦ om M | αὐτοὶ om ABF | ὅτι
αὐτοὶ χληρονομήσουσιν τὸν ϑεὸν xal &yy. αὐτοῦ γενήσ. M | &yy. χριστοῦ 4
ϑεοῦ om cdms | χληϑήσονται E

sect. 6 1.3 μαχάριοι οἱ τρέμοντες .. . παραχληθϑήσονται om CEd
Tisch | oi om M | τέμοντες M | τὰ ἅγια K | tà λόγια xvolov Bc | post
τὰ Aoy. t. 9. add xal φυλάσσοντες αὐτοῦ τὰς ἐντολὰς M | * ὑψωϑήσονται
leg uid c | μαχάριοι οἱ σοφίαν... . χληθήσονται om Cd Tisch; post μαχάριοι
οἱ τὸ βαπτ. xtà. ponunt Gm | oi σοφίαν 9:00 AaB. K oi φόβον ϑεοῦ καὶ
σοφίαν λάβ. M | παρὰ ino. xo. M | * αὐτοὶ om EIKL oi F | filii sanctae
ecclesiae c | oí om L | tó ἅγιον xal σωτήριον βαπτ. M | τηρήσ. τὸ Ban.
AB | * χαϑαρόν τηρήσ. FGcdm xa9. xal ἀρύπωτον τηρ. M | ἀναπαύσονται
πρὸς τόν om E | xal τὸν viév om B et filium (eius) carissimum cds x. τὸν
(om 4) υἱὸν τοῦ ϑεοῦ ὄψονται AEFIKL x. τὸν vióv xal τὸ ἅγιον πνεῦμα
GM | ? quia in lumine requiescent m | μαχάριοι οἱ σύνεσιν... dv φ.
ἔσονται om Cd Tisch | χριστοῦ 9600 ἡμῶν Kk | συν. xal σωφροσύνην
χτισάμενοι M | qui cum prudentia Christi mandata dei conseruant et
praecepta ipsius non contemnupt, quia ipsi ueste lucida induentur » |
χωρήσαντες cum BFIKLcms δωρήσαντες A τηρήσαντες EG ioo? χριστοῦ
post χωρήσ. I ὅτι αὐτὴν ἐν χαρὰ xol φωτὶ μεγάλω M || " ἐν φωτὶ 9co B |
γενήσονται cum EFGIKLM ἔσονται AB | μαχάριοι οἱ δι᾽ ἀγάπην... εὐλο-
γηϑήσονται om C Tisch | δ ἀγάπην ϑεοῦ cum BEIKLcedmsod χριστοῦ
AFGsc διὰ φιλίαν xol ἀγάπην ϑεοῦ M propter fidem et caritatem dei m |
τοῦ χόσμου tovtov ϑορύβου καὶ σχήματος M | 5 τοῦ χόσμου FG huius mundi
d huius saeculi c huius corporis s | morti tradentur ambitionem eaeculi
contemnentes m | quoniam angelis aequabuntur d ὅτε ζωὴν αἰώνιον χλη-
ρονομήσουσι legisse uid sae (non item s4) | àx δεξιῶν M || '? τοῦ πατρός cum
AB EIKLMcsd voi ϑεοῦ πες τοῦ χριστοῦ Gm τοῦ υἱοῦ τοῦ 9600 $5 | λογηθή-
σονται ] σταϑέντες εὐλογηϑ. M σταϑήσονται FGmsec sedebunt d inuenien-
tur sd | μαχάριοι ol ἐλεημ. ὅτι at. ἐλεηϑησ. om GI sequentibus xal οὐχ

. πιχρὰν praecedenti macarismo adiunctis. eodem loco uerba xal οὐχ
o. {(πιχρᾶς) ponunt AB ὅτι αὐτοὶ οἱ ἐλεοῦντες τὸν πένητα αὐτὸν τὸν
χριστὸν διαχονοῦσιν .M

240 ACTA PAVLI ET THECLAE 6. 7

αὐτοὶ ἐλεηθήσονται xol οὐκ ὄψονται ἡμέραν χρίσεως πικχράᾶν.
μαχάρια τὰ σώματα τῶν παρϑένων, ὅτι αἰτὰ εὐαρεστήσουσιν
τῷ ϑεῷ καὶ οὐκ ἀπολέσουσιν τὸν μισϑὸν τῆς ἁγνείας αὐτῶν"
ὅτε ὃ λόγος τοῦ πατρὸς ἔργον αὐτοῖς γενήσεται σωτηρίας εἰς

δ ἡμέραν τοῦ viot αὐτοῦ, καὶ ἀνάπαυσιν ἕξουσιν εἰς αἰῶνα αἰῶνος.
7 Καὶ ταῦτα τοῦ Παύλου λέγοντος ἐν μέσῳ τῆς ἐκκλησέας

ἐν τῷ Ὀνησιφόρου οἴκῳ, Θέκλα τις παρϑένος Θεοχλείας μητρὸς
μεμνηστευμένη ἀνδρὶ Θαμύριδι, καϑεσϑεῖσα ἐπὶ τῆς σύνεγγυς
ϑυρίδος τοῦ οἴκου ἤκουεν νυκτὸς xol ἡμέρας τὸν περὶ ἁγνεέας
10 λόγον λεγόμενον ὑπὸ τοῦ Παύλου" καὶ οὐκ ἀπένευεν ἀπὸ τῇς

1 ἐλεηϑησ. χαὶ om d | zuxo&v om B πιχρᾶς 4 || * μαχάριοι οἱ παρ-
ϑενίαν ἀσχήσαντες ὅτι αὐτοὶ παραστήσονται τῷ χριστῷ xci τὸν μισϑὸν
αὐτῶν οὐχ ἀπολέσωσι» DB | τῶν παρϑένων χαὶ τὰ πνεύματα FGs beati
spiritus uirginum (om τὰ σώματα) m | αὐτὰ om ElIKLcd αὐταὶ A αὐτοὶ
FG | quia absque tristicia et periculo permanebunt pro ὅτι αὐτὰ...
ϑεῷ m | εὐαρεστήσωσι ΚΙ (sed -σωσοι) M || * τῶ αἰωνίῳ xal μεγάλῳ
9ep M | τὸν ϑεὸν C | οὐ μὴ M | ἀπολέσουσι cum ABFGL Tisch ἀπο-
λέσωσιν CEIKMcdms | αὐτῶν τῆς ἁγνείας (ἡ | ἁγνείας cum ABGcds Tisch
παρϑενίας CEFIKLM iusticiae m | αὐτῶν om EFIKL4 |* ὅτι ὁ λόγος...
αἰῶνος om B ὁ λόγος... tob υἱοῦ avtov xal om L ἔργον om cdm |
manet in eis saluans eos d | αὐταῖς 4 «croi E αὐτῶν M | σωτηρίας om C |
εἰμέραν pro εἰς zu. F | ἐν τῷ vio pro sic zu. v. vi. avt. C || 5 xai ἀνά-
παυσιν. .. αἰῶνος om s αἰῶνας αἰώνων M in saeculo futuro in lumine
sempiterno s | hactenus codd LM collati sunt

aect. 7 1.9 xal om .4 haec igitur m | τοῦ om A | αὐτοῦ λέγοντος 6G
λέγ. τοῦ παύλον CEFI εἰπόντος τοῦ παύλου Καὶ | per totam diem praedi-
cante m | εἰς μέσον G ἐμμέσῳ F | ἐν μεσ. τ. ἐχχλησίας om ἃ ἐχχλησίας
om c||? 9soxAlac ABEGK ϑυγάτηρ ϑεοχλ. μητρὸς (σ μητρὸς ϑεοχλ. AB |
8 μνηστευσαμένη AB | Θαμυρίδι cum BEFGIK (ϑαμύριδη) ϑάμυρι C Tisch
ϑάμυριν A tammiro principi c Tbamiro dm add principi ciuitatis m | ὀνό-
ματι 9«u. B & kings son a/d sd | χαϑεσϑεῖσα ἐπὶ cum EI καϑεσϑεῖσα
ὑπὸ τοῖς σύνεγχοις τῆς 9volóoc K χαϑίσασα ἀπὸ C Tisch | σύνεγγυς cum
CEFGI Tisch om σύνεγγυς AB | ἐπὶ τῆς ϑυρίδος τοῦ οἴχου χαϑεσϑεῖσα A
ἐπὶ τῆς ϑύρας τοῦ olxov χαϑίσασα B αὕτη ἐπὶ τῆς ϑυρίδος τοῦ olxov
αὐτῆς χαϑεσϑεῖσα ἀπὸ τῆς σύνεγγυς ϑυρίδος ΕΓ assedit super fenestram
iunctam (iuxta d) domui (domum 4) onesifori cd quae erat iuxta domum
Honesiphori manens m || ?* τοῦ olxov cum AB(FGs qui add αὐτῆς) cdm
(qui add onesiphori) om CEIK Tisch | ἡχουσε(») CE | τὸν περὶ &yv. Aoy.
cum AB(c)lms (περὶ dyv. postea add EFG) τὸν τῆς παρϑενίας 2óy. C Tisch
τὸν περὶ ϑεοῦ λόγον EGIK uerbum eius c λεγόμενον ὑπ. t. Παύλ. om CF
Tisch post λόγον add xal τῆς προσευχῆς Cem(d) Tisch. τὸν περὶ ἁγνείας
καὶ τῆς ἐν χριστῷ πίστεως xai προσευχῆς F post ὑπὸ τοῦ Παύλου add
xal τῆς ἐν χυρίῳ ἰησοῦ χριστῷ πίστεως xal προσευχῆς AB χαὶ τὸν περὶ
ἀγάπης xal τῆς ἐν χριστῷ πίστεως xal προσευχῆς G xol τὸν περὶ ἁγνείας
xal τῆς ἐν χυρίῳ ἰησοῦ χριστοῦ πίστεως χαὶ προσευχῆς EIK || '* ἀπένευσεν
G | éx τῆς 9vo. C Tisch

ACTA PAVLI ET THECLAE 7. 8 241

ϑυρέδος, ἀλλὰ τῇ πίστει ἐπήγετο ὑπερευφραινομένη. ἔτι δὲ
καὶ βλέπουσα πολλὰς γυναῖκας καὶ παρϑένους εἰσπορευομένας
πρὸς τὸν Παῦλον, ἐπεπόϑει καὶ αὐτὴ καταξιωϑῆναι κατὰ πρόσ-
ὠπὸν στῆναι Παύλου καὶ ἀχούειν τὸν τοῦ Χριστοῦ λόγον"
οὐδέπω γὰρ τὸν χαραχτῆρα Παύλου ἑωράκει, ἀλλὰ τοῦ λόγου
ἤκουεν μόνον.

8 Ὡς δὲ οὐκ ἀφίστατο ἀπὸ τῆς ϑυρίδος, πέμπει ἡ μήτηρ
αὐτῆς πρὸς τὸν Θάμυριν" ὁ δὲ ἔρχεται περιχαρής, ὡς ἤδη λαμ-
βάνων αὐτὴν πρὸς γάμον. εἶπεν οὖν ὃ Θάμυρις πρὸς Θεοκλείαν
Ποῦ μού ἐστιν ἡ Θέχλα; Καὶ εἶπεν ἡ Θεοκλεία Καινόν σοι ἔχω
εἰπεῖν διήγημα, Θάμυρι. καὶ γὰρ ἡμέρας τρεῖς καὶ νύχτας τρεῖς
Θέχλα ἀπὸ τῆς ϑυρίδος οὐκ ἐγείρεται, οὔτε ἐπὶ τὸ φαγεῖν οὔτε
ἐπὶ τὸ πιεῖν, ἀλλὰ ἀτενίζουσα ὡς πρὸς εὐφρασίαν, οὕτως πρόσ-
χειται ἀνδρὶ ξένῳ ἀπατηλοὺς καὶ ποικίλους λόγους διδάσχοντι,
ὥστε μὲ ϑαυμάζειν πῶς ἡ τοιαύτη αἰδὼς τῆς παρϑένου χαλε-
πῶς ἐνοχλεῖται.

! ἐπήγετο ego scripsi ἐπείγετο CE Tisch ἠἡπήγετο A ἀπῆκτο B ἀπήγετο
IK ὑπήγετο αἱ ὑπείγετο F ducebatur (fidem iam habens in deo affectu
maximo Christi ducebatur)» docebatur c implebatur d profecit 56 mira-
batur se | ὑπερευφραινομένη om cdms εὐἰφραινομένη B | plurimos intro-
euntes m | χαὶ prius om B | xal xag9évov; cum AEFGIKcd παρϑ. xol
yv». B χαὶ παρϑένους om Cs Tisch | εἰσερχομένας C | 3 τὸν om IK |
ἐπεϑύμει C | ἐπεπ. δὲ xal F | xal κατὰ FGI ἐπὶ K | καταξιωθῆναι ...
παύλου xal om cs | xatà προσ... . παύλου xal om m || * τὸν λόγον τοῦ
go. AB τῶν... λόγων EI|* οὔπω B | γὰρ ἀχμὴν G | τὸν xao. παύλον
ἑωράχει cum EFGIK τὸν xag. ἑωράχει (ἕορ. 4) αὐτοῦ ABms ἤδει τὸν xag.
αὐτοῦ Ccd Tisch | τ. à. ἥκ. μόνον cum 4ΒΕΡΙΛ Tisch v. λ. μόνου 5x. C
τοὺς λόγους αὐτοῦ ἤχουεν xal μόνον G

sect. 817 δέ om C et cum cd cumque m | ἐφίστατο E | πέμπει
ἡ μ. α. cum CEFIK Tisch ἡ u. αὐτῆς (αὐτοῦ 6) πέμπει ABG || * ϑάμυραν A
ϑύμυρη (om τόν) K tammirum c Thamirum d Thamyrum m add sponsum
eius cdsec || " εἰς τὰ ἴδια πρὸς γάμον B | εἶπεν οὖν ὁ Odu. . . . Θέχλα
cum FGcdms om per homoeotel ABCEIK Tisch qui cum introisset domum
eius (om d) dixit Theocliae (om c): ubi est Thecla mea (mea Thecla ut
illam uideam c) cd et interrogauit dicens: ubi est mea Tecla ut illam
uideam m | ϑεοχλίαν G | ' xal εἶπεν αὐτῷ C | ἡ ϑεοχλεία (-χλέία) cum
EFIK ἢ om ABCG Tisch | πρᾶγμα ἔχω I|| 11 διηγήσασϑαι 1 διηγήσασϑαι
ϑέαμα C spectaculum m | χαὶ γάρ cum ABF Tisch ἤδη yàg CEGIK | καὶ
νύχτας τρεῖς om Gl ἢ 18 ἐγήγερται CFIK | 13 ἀλλ᾽ CEI | ante ἀτενίζουσα
add sed adhaesit ut aranea in fenestra c inhaesit ut aranea d (uterque
paullo infra ὡς ἀράχνη om) | ὥσπερ C Tisch ὡς om G | πρὸς ego. cum
ABEFIK εἰς εὐφρ. CG Tisch | πρόχειται GK | ^ λογισμοὺς E | διδάσχει
G |. '5 ue om EFGIK | πῶς cum ABms Tisch ὅτι CGcd εἰ EFIK | τοσ-
«ity ABGIK | αἰδῶ K | '* ἐνοχλεῖται cum EFGIK παρενοχλ. A προσενοχλ.
B ὀχλεῖται C Tisch

16

€

5

942 ACTA PAVLI ET THECLAE 9. 10

9 Θάμυρι, ὃ ἄνθρωπος οὗτος τὴν Ἰκονιέων πόλεν ἀνασείεε,
ἔτε δὲ καὶ τὴν σὴν Θέκλαν' πᾶσαι yàg oi γυναῖκες καὶ οἱ véos
εἰσέρχονται πρὸς αὐτόν, διδασχόμενοι παρ᾽ αὐτοῦ ὅτι Δεῖ, φησίν,
ἕνα καὶ μόνον ϑεὸν φοβεῖσθαι καὶ ζῆν ἁγνῶς. ἔτε δὲ καὶ m

6 ϑυγάτηρ μου ὡς ἀράχνη ἐπὶ τῆς ϑυρίδος δεδεμένη τοῖς ὑπ᾽
αὐτοῦ λόγοις κρατεῖται ἐπιϑυμίᾳ καινῇ καὶ πάϑει δεινῷ. ἀτενίζει
γὰρ τοῖς λεγομένοις ὕπ᾽ αὐτοῦ καὶ ἑάλωται ἡ παρϑένος. ἀλλὰ
πρόσελϑε αὐτῇ σὺ καὶ λάλησον" σοὶ γάρ ἐστιν ἡρμοσμένη.

10 Καὶ προσελϑὼν Θάμυρις, ἅμα μὲν φιλῶν αὐτήν, ἅμα δὲ

10 καὶ φοβούμενος τὴν ἔχπληξιν αὐτῆς, εἶπεν Θέκλα ἐμοὶ μνηστευ-
ϑεῖσα, τί τοιαύτη κάϑησαι; καὶ ποῖόν σε πάϑος κατέχει ἔκπλη-
xrov; ἐπιστράφηϑιε πρὸς τὸν σὸν Θάμυριν καὶ αἰσχύνϑητι. Ἔτι
δὲ xal ἡ μήτηρ αὐτῆς τὰ αὐτὰ ἔλεγεν Τέκνον, τί τοιαύτη κάτω

sect. 9 1.! ϑάμυρη K | ὃ γὰρ ἄνϑρωπος G | ἰχονιαίων FI ἠχονιαίων
K | ἀνατρέπει Bed (euertit) | * ἔρχονται C πρὸς τοῦτον G | διδασχ.
φοβεῖσϑαι ϑεὸν xal ζῆν ἁγνῶς C Tisch | $m? αὐτοῦ FGIK | ἔτι δὲ pro
ὅτι δεῖ G ἢ" ἕνα xal μόνον qof. ϑεὸν I ἕνα 90v xal μόνον AK | μόνον
σέβειν ϑεὸν xal φοβ. E γινώσχειν xal φοβεῖσϑαι F | ἔτε δέ om E qui
post μοῦ add ἔτι uáv | 9 9vy. μου ϑέχλα FGcdm item. sed om ἡ 9vy.
μου s | * ὡς ἀράχνη om cd | ἐπὶ τὴν ϑυρίδα E δέδεται xoà C | toic
ὑπ᾽ αἰτοῦ λόγοις cum Elkcdm τοῖς ὑπὸ Παύλον λόγοις AB Tisch τοῖς
παύλου λόγοις G τοῖς τοῦ mavÀov λόγοις F τοῖς λεγομένοις ὑπ᾽ αὐτοῦ
ἀχούουσα C om s ἢ δ χαινῇ cum Ceds Tisch χενῷ (umano desiderio) m
δεινῷ ABEFGIK | xal πάϑει χενῷ EIK (xcwo) xol πάϑει δεινῷ om cd
atque nouae doctrinae m | ? ἑάλωται cum AF Tisch ἑάλω BG ἑάλωχεν
El xal ἀπέδωχε λιμῶ K animo deminuitur c animo demolitur d atto-
nita (om ἀτενίζει γάρ) m ἐλπίζει παρϑένος διαμένειν C | ἡ om G sj παρϑ.
om cd | * αὐτῷ post λάλησον EGcd | σὺ cum ABEs Tisch om CFGK -
cdm | ἀλλὰ λάλησον αὐτῆς (om πρόσελϑε ... xal) F αὐτῷ repet Im (illi) |
xal συλλάλησον k | σὺ ydo ἡρμωσμένη (om ἐστίν) K | hactenus collati
sunt codd IK

sect. 10 1. * χαί om E προσῆλθεν Ccds προσελϑ. om m | ó ϑάμυρις
EFG | ἅμα μὲν... τὴν ἔχπληξιν om d et uidit eam intentissime aures
appositas habentem uerbis pauli c amans et diligens eam obiurgansque
illam m || 19 χαί om G | αὐτῆς τὴν ἔχπληξιν 4 Tisch | xoà εἶπεν Ccds |
εἶπεν πρὸς αὐτὴν FGcdms εἶπεν αὐτῷ ϑάμυρις C | μεμνηστευμένη E ἡ
ἐμοὶ εἰρμοσμένη C | '! χάϑη(ει) χάτω βλέποισα FG quid tibi est c
quare talis facta es d quid talis es m quare talia facis s | ἔχπληχτον
κατέχει C || 3 ἐπιστράφητι G | σόν om. AG || 13 αὐτῆς om G | τοιαῦτα
Cm τὰ τοιαῦτα E | Egg B λέγουσα FG | τέχνον τί cum. CEG filia
mea ihecla quid c filia thecla quare d tecla cur m | téxvov post βλέ-
zovo« A post χάϑησαι B Tisch om s αἴτη δὲ xáto βλεπ. ἐχάϑιτο μηδὲν
ἄποχρ. ἀλλὰ παραπλήξει F | τί οὕτως (om xátw βλέπουσω) C. βλέπουσα
κάτω 4

ACTA PAVLI ET THECLAE 10. 11 243

βλέπουσα κάϑησαι, καὶ μηδὲν ἀποχρινομένη ἀλλὰ παραπλήξ. Kai
οἱ μὲν ἔχλαιον δεινῶς, Θάμυρις μὲν γυναικὸς ἀστοχῶν, Θεοκλεία
δὲ τέχνου, αἱ δὲ παιδίσχαε κυρίας" πολλὴ οὖν σύγχυσις ἦν ἐν
τῷ οἴχῳ πένϑους. καὶ τούτων οὕτως γινομένων Θέχλα οὐκ
ἀπεστράφη, ἀλλ᾽ ἦν ἀτενίζουσα τῷ λόγῳ Παύλου.

ll Ὁ δὲ Θάμυρις ἀναπηδήσας ἐξῆλθεν εἰς τὸ ἀμφοδον,
xal παρετήρει τοὺς εἰσερχομένους πρὸς τὸν Παῦλον καὶ ἐξερχο-
μένους. καὶ εἶδεν δύο ἄνδρας εἰς ἑαυτοὺς μαχομένους πικρῶς,
καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς ᾿ἄνδρες, τένες ἐστὲ εἴπατέ μοι, καὶ τίς
οὗτος ὁ ἔσω μεϑ’ ὑμῶν, πλανῶν ψυχὰς νέων xoi παρϑένων
ἀπατῶν, ἵνα γάμοι μὴ γίνωνται ἀλλὰ οὕτως μένωσιν" ὑπισχνοῦ-
μαι οὖν ὑμῖν δοῦναι πολλὰ χρήματα, ἐὰν εἴπητέ μοι περὶ αὐτοῦ"
εἰμὶ γὰρ πρῶτος τῆς πόλεως.

! χάϑησαι μοι A | x«l ante μηδέν om EG | μηδενὶ Ecdm | οὐδὲν
ἀποχρίνῃ C | ὡς παραπλήξ (om ἀλλά) G ἀλλὰ παραπλήξ om cd | παραπλ.
ytyovvia B παραπλήττῃ CE | * oi μὲν ἐν τῷ olxo Es ἐν τῷ olxo post
δεινῶς (ἢ 8 πολλὴ ... πένϑους cum ABFG Tisch om d σύγχυσις οὖν ἐγέ-
veto πένϑους ἐν τῷ οἴχῳ C ἐν τῷ οἴχῳ συγχ. ἦν πένϑους E || * x. τούτ.
πάντων γενομένων G οἴτως om EFcdm | " ἐπεστράφη A | ἀπὸ τῆς -ϑυρίδος
οὐχ ἀφίστατο C | dAX ἦν dr. v. λ. II. cum AB Tisch ἀλλ ἦν ὁλη πρὸς
τὸν λόγον παύλου προσέχουσα E ἀλλ᾽ wv πρὸς τὸν λόγον παύλον (τὸν tob
παύλου λόγον F) ἀποβλέπουσα FG ἀλλὰ τοῦ λόγου παύλου ἤχουεν C sed
erat pro uerbo dei doctringe Pauli deuincta m(s) sed attonita& erat uerbis
pauli c similiter d

sect. 11 1. 9 ὁ δὲ ϑάμ. ἔξω ἐξελϑὼν (om ἀναπηδήσας et εἰς τὸ dug.
xci) C τὸ ἀμφ. cum EFG τὸν ἀμφ. AB Tisch |? xal παρετήρει . . . ἐξερχ.
om c | διερχομένους C | πρὸς τὸν παῦλον cum EFGds (sed F post ἐξερχομ.
ponit) πρὸς παῦλον C πρὸς αὐτὸν Bm (sed praemittit ad hospitium Pauli
pro εἰς τὸ ἀμφ.) Tisch πρὸς τ. παῦλ. om A | xal τοὺς ἐξερχ. FG | καὶ
ἐξερχομένους om ACdm | 8 ἴδεν EFG | πρὸς «vvo?c μαχομ. G πρὸς ἑαυτοὺς
post μαχομ. C | διαμαχομένους B | πιχρῶς om Cd | εἰς ἑαυτ. μαχ. πιχρῶς
om c (qui longe a graecis discedit) || * πρὸς αὐτούς cum CEms αὐτοῖς FGd
om ABc Tisch | τίνες ἐστὲ εἴπατέ μοι xal cum AB Es τί ἔχετε εἴπ. u. x. FG
τίνες ἐστέ et xal om Ced Tisch quis est iste (qui estis?) dicite mihi aut
quis est hic m | τίς ante οὗτος om E || 19 ottoc Fm! (οὑτῶς m) | ὁ ἔσω
u£9' ὑμῶν cum BEFGcms ὁ ἑστὼς us9' à. A 0 us9' ὑ, (om ἔσω) C Tisch
plane om d | πλανῶν cum CEGc(d)s Tisch πλάνος ἄνϑρωπος AB seductor m
ἄνϑρωπος post πλανῶν E ἀνϑρώπων post ψυχάς FG | παρϑένους C Tisch ||
!! ἀπατῶν om FG | γένονται FG γίνονται C Tisch | μὴ γίνωνται γάμοι E |
ἀλλ ottog EF | uévoow cum EFG μένουσιν ABC Tisch | 3. οὖν om FG |
δοῦναε om C | πολλὰ xogu. cum ABE χρημ. πολλά FG χρημ. ἱκανά C
Tisch | μοι εἴπητε C | 33 post πόλεως add xal oí μιχρῶς ἀγωνιῶ περὶ
τῆς (μνηστευϑείσης μοι EF) ϑέχλης, ὅτε οὕτως φιλεῖ τὸν ξένον xal στεροῖ-
μαι γάμον CEFd (sed uide infra sect. 18)

16*

244 ACTA PAVLI ET THECLAE 12. 13

12 Καὶ ὁ δΔημᾶς καὶ ἙἭρμογένης εἶπον αὐτῷ Οὗτος μὲν τές
ἐστιν, οὐχ οἴδαμεν' στερεῖ δὲ νέους γυναιχῶν καὶ παρϑένους
ἀνδρῶν, λέγων ἄλλως ἀνάστασις ὑμῖν οὐχ ἔστιν, ἐὰν μὴ ἁγνοὶ
μείνητε καὶ τὴν σάρχα μὴ μολύνητε ἀλλὰ τηρήσητε ἁγνήν.

δ 13 Ὁ δὲ Θάμυρις εἶπεν αὐτοῖς Δεῦτε, ἄνδρες, εἰς τὸν οἶκόν
μου καὶ ἀναπαύσασϑε μετ᾽ ἐμοῦ. καὶ ἀπῆλθον εἰς πολύτιμον
δεῖπνον καὶ πολὺν οἶνον καὶ πλοῦτον μέγαν καὶ τράπεξαν λαμ-
πράν' καὶ ἐπότισεν αὐτοὺς ὁ Θάμυρις, φιλῶν τὴν Θέχλαν καὶ
ϑέλων τυχεῖν γυναικός. καὶ εἶπεν ἐν τῷ δείπνῳ ὅ Θάμυρες

10 2νδρες, εἴπατέ μοι, τίς ἐστιν ἡ διδασκαλία αὐτοῦ, ἵνα χἀγὼ
γνῶ" οὐ γὰρ μιχρῶς ἀγωνιῶ περὶ τῆς Θέκλης, ὅτι οὕτως φιλεὶ
τὸν ξένον xal ἀποστεροῦμαι γάμου.

sect. 12 1.! χαὶ ὁ δημ. cum ABEs Tisch δημ. δὲ CGdm καί prius
om c | ὃ ἕρμογ. E ἐρμογ. AB Tisch | εἶπαν EFG | αὐτῷ cum ABE
πρὸς αὐτὸν G | ὡς ἐξ ἐνὸς στόματος τῷ ϑάμυρι C | αὐτῷ om cdm |
οὗτος om G | οὗτος post ἐστιν F | μὲν τίς cum ABm Tisch τίς μὲν CEFG
quis sit hic c hic quis sit d || ὃ post οἴδαμεν add οἴτως G | στερεῖ cum
CEFG στερίσχει AD Tisch || * ἄλλη ἀν. legisse uid cm | ἀνάστασιν (dv&or.
ἄλλως B) μὴ γίνεσϑαι AB | ὑμῖν om G | ἔσται Ecdm | εἰ μή τις ἐν
ἁγνείᾳ μείνῃ AB | * μενεῖτε 6 | τὴν σ. ὑμῶν G | μή om G | μολύνετε G |
μὴ μολύνῃ ἀλλὰ τηρήσῃ (-o& 4) αὐτὴν ἁγνὴν AB | ἀλλ᾿ ἁγνὴν τηρήσητε
E ἀλλ᾽ τ. dyy. om. FGcdms

gect. 18 1. 5 ἄνδρες om C Tisch | ἄνδρες δεῦτε ἄγωμεν AB. 0. ἄνδρες
ἄγωμεν E ὅ. ἄνδρ. μετ᾽ ἐμοῦ FGs || * xai ἀναπαύσασϑε cum FG. ἀναπαί-
σεσϑε (om x«l) E ἀναπαύσασϑαι B xci ἀναπαύίεσϑε AC Tisch | μετ᾽ ἐμοῖ
cum ABE πρός ue FGdsc om Ccmsd Tisch | ἀπῆλθον cum CGcdmsac Tisch
ἀπῆλϑον μετ᾽ αἰτοῦ legisse uid cs | εἰσῆλθον εἰς (om A) τὸν οἶχον αὐτοῦ
ΑΒ. 4) εἰς πολύτιμον... ἐπότισεν αὐτούς om c | * πολὺ» οἶνον cum
AEd Tisch οἷν. πολὺν praem εἰς FG. πολύοινον BC om msc multam car-
nem sd | πλοῦτ. πολὺν FG | xal τράπεζ. λαμπρ. ante καὶ πλοῦτ. μέγ. ΟἹ
μαχρὰν pro λαμπράν E | xal τραπ. λαμπρᾶν παρέϑηχεν αὐτοῖς FG || * ὁ
om ABF | post ϑαμ. add εἰς μέϑην EF | ὁ ϑαμ. φιλῶν... γιναικὸς
om d | φιλῶν cum ABEFG ποθῶν C Tisch | καὶ ϑέλων om AB |? αὐτῆς
τυχεῖν μεμνηστευμένης αὐτῷ εἰς yvvaixa E et timens ne fraudaretur nuptiis
eius c | post γυναικὸς add in die qua statutum fuerat ei & socro msc
εἶπεν δὲ αὐτοῖς C αὐτοῖς post εἶπεν add etiam FGdms | ἐν to δείπνῳ
post ὁ au. C om Gm | 0 ἄνδρες εἴπατέ μοι cum ABEFG εἴπ. μ. ἄνδρ.
(fratres, amici) cs εἴπ. u. post ἡ διδ. αὐτοῦ Cdm Tisch | ví AC , διδαχὴ
C | tva xal γνῶ om d ἢ 1 γνῶ cum CEF (sciam ems) ἰδω ABG Tisch |
ὅτι οὐ DB | μιχρὸς ἀγὼν pro μιχρῶς ἀγωνιῶ A. μιχρός μοι. ἀγών ἐστιν B
μιχρός etiam F | ὁ περὶ τῆς παρϑένον ϑέχλης 48 ὑπὲρ C Tisch |
ὅτι οὕτως... ἀποστ. γάμου om C hoc loco (sed uide supra ad finem
sect. 11) | οὕτως om FG || '? στεροῖμαι FG | γυναιχὸς G | xai ἀποστρ.
γάμου om dm

ACTA PAYLI ET THECLAE 14. 15 245

N

14 Εἶπον δὲ “ημᾶς xol 'Eguoyévgo Προσάγαγε αὐτὸν τῷ
ἡγεμόνι Καστελίῳ ὡς ἀναπείϑοντα τοὺς ὄχλους ἐπὶ καινῇ διδαχῇ
Χριστιανῶν, καὶ οὕτως ἀπολεῖ αὐτὸν καὶ σὺ ἕξεις τὴν γυναῖκά
σου Θέκλαν. καὶ ἡμεῖς σε διδάξομεν, ἣν λέγεε οὗτος ἀνάστασιν
γενέσθαι, ὅτι ἤδη γέγονεν ἐφ᾽ οἷς ἔχομεν τέκνοις [, xal ἀνιστά- 5
μεϑα ϑεὸν ἐπεγνωκότες dàn].

15 Ὁ δὲ Θάμυρις ἀκούσας παρ᾽ αὐτῶν ταῦτα, καὶ πλησϑεὶς
ζήλου xal ϑυμοῦ Ὄρϑρου ἀναστὰς εἰς τὸν οἶκον ᾿θΟνησιφόρου
ἀπῆλθεν μετὰ ἀρχόντων καὶ δημοσίων καὶ ὄχλου ἱκανοῦ μετὰ
ξύλων, λέγων τῷ Παύλῳ ΔΖιέφϑειρας τὴν Ἰκονεέων πόλιν καὶ τὴν 10
ἑρμοσμένην μοι, ἵνα μὴ ϑελήσῃ ue ἄγωμεν ἐπὶ τὸν ἡγεμόνα
Καστέλεον. Καὶ πᾶς ó ὄχλος ἔλεγεν πάγαγε τὸν μάγον" διέ-
φϑειρεν γὰρ ἡμῶν πάσας τὰς γυναῖχας, καὶ συνεπείσϑησαν oi ὄχλοι.

* 2. Tim. 2, 18

sect. 14 ]. εἶπαν EG εἶπεν F δὲ αὐτῷ ABs ad tammirum c
Thamyro m | post αὐτῷ (ϑαμύρῳ) add ὡς ex στόματος ἑνὸς ϑάμυρι FGms
(ut C sect. 12) | * Καστελίῳ cum AC Tisch χαστηλίῳ B κατελλίῳ G χαστελλίῳ
F (ex corr; fuisse uid κεστιλλίῳ) item ex. Basil. Seleuc. emendat Grabe
χεστελλίῳ E Castelus s ad Sextilium praesidem m nomen proconsulis om cd
praesidi d (sic semper) | χενῷ EFc om m | διδασχαλίᾳ G | ἐπὶ χαινῷ διδ.
χριστ. om d | ? οὕτως cum ABEF om CGcdms | χατὰ τὸ δόγμα τοῦ χαίσαρος
ante ἀπολεῖ G similiter cdim (secundum senatus consultum) | ἀπολεῖ cum
CGcdms ἀπολέσει CF Tisch ἀπολέσεις Ε ἀπολεῖς αὐτὸν ABEF | ταχέως
add ad αὐτοῦ Ces Tisch | σύ om AB || 4 Θέχλαν om Gd | διδάξωμεν AC
διδάσχομεν E | σὲ om G | ὅτι ἣν... γενέσϑαι ἤδη γέγονεν EFGd | οὗτος
ἀνάστε. λέγει AE || ^ γίνεσϑαι AB | ὅτι ἤδη γέγονεν... τέχνοις om s | χαὶ
ἀνιστάμεϑα.... ἀληϑῇ uncis inclusi. desunt enim in cms | ἀνέστημεν ϑεὸν
ἐπιγνόντες G | 9 ἐπιγνῶντες F | ἀληθῆ om Gd

sect. 15 1. 7 παρ᾽ αὐτῶν cum AB(E)FG om Ccdms Tisch ταῦτα om AB
ταῦτα πάντα παρ᾽ αὐτῶν E | xal om C Tisch | πληρωθεὶς B || * πολλοῦ ϑυμοῦ
χαὶ ζήλ. 4 | ὄρϑου F | τὸν ὀνησ. olxov E || " ἀπῆλϑεν post ἀναστάς CG Tisch |
cum turba copiosa et (cum) fustibus ac (et) magistratibus cm cum turbis et
fustibus d cum magistratibus et turbis cum fustibus s | δημοσίου G δημοσίων
προσώπων E | ὀχλῶν ἱχανῶν xal ξύλων A | '* τῷ Παύλῳ cum CEFGocsed om
ABdm Tisch | παῦλε διεφϑ. so. πλάνε (impostor) ante διέφϑειρας leg uid
cdm | ἰχονιαίων Εἰ ἰχονιαῖον C εἰχονιέων E | ἔτι δὲ χαὶ FG | τὴν ἐμὴν ἡρμω-
σμένην ἘΠ᾿ 11 ϑέχλαν FG | μοι ϑέχλαν G | ϑέλῃ CE | 9. ue cum ABs Tisch
9. γαμηϑῆναί μοι Ecm(d) 9. uo. γῆμαι FG. 9. συγγενέσϑαι utt ἐμοῦ C |
ἄγωμεν... Καστέλιον om cm | ἄγωμεν οὖν G | πρὸς CE | ἡγεμόνα om E ||
1: χαστέλεον cum AC Tisch Castelum s χαστήλιον B χαστέλλιον F (ex corr uid
supra) G χεστιλλίον E om cdm | et comprehendens paulum (districtum m)
pertrahebat (trahebat m) ad proconsulem (om «yov . . . χαστέλιον) cm |
xal πᾶς ὁ ὄχλος... γυναῖχας om C | λέγει EG | dnáyays cum EFG dvá-
γαγε 48 Tisch duc cd | ? γάρ om BE | xàcac om E | xal συνεπ. οἱ ὄχλ.
om d | συνεπέστη πᾶς ὁ ὄχλος C | πάντες οἱ ὄχλοι FG

246 ACTA PAVLI ET THECLAE 16. 17

16 Kal στὰς πρὸ vov βήματος ὃ Θάμυρις κραυγῇ μεγάλῃ
εἶπεν ᾿ἀνϑύπατε, ὃ ἄνϑρωπος οὗτος οὐκ οἴδαμεν πόϑεν ἐστέν,
ὃς οὐκ ἐᾷ γαμεῖσϑαι τὰς παρϑένους" εἰπάτω ἐπὶ σοῦ τίνος
ἕνεχεν ταῦτα διδάσκει. Ὁ δὲ Δημᾶς καὶ Eguoyévmg εἶπον τῷ

δ θαμύριδι “ἐγε αὐτὸν Χριστιανόν, καὶ οὕτως ἀπολέσεις αὐτόν.
Ὁ δὲ ἡγεμὼν ἔστησεν τὴν διάνοιαν αὐτοῦ καὶ ἐκάλεσεν τὸν Παῦλον
λέγων αὐτῷ Τίς εἶ, καὶ τί διδάσχεις; οὐ γὰρ μικρῶς σου χατη-
γοροῦσιν.

17 Καὶ ἦρεν τὴν φωνὴν αὐτοῦ Ó Παῦλος λέγων Εἰ ἐγὼ

10 σήμερον ἀναχρένομαι τί διδάσκω, ἄκουσον, ἀνθύπατε. Θεὸς ζῶν,
ϑεὸς ἐκδικήσεων, ϑεὸς ζηλωτής, ϑεὸς ἀπροσδεής, χρήζων τῆς
τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας ἔπεμψέν με, ὅπως ἀπὸ τῆς φϑορᾶς
καὶ τῆς ἀκαϑαρσίας ἀποσπάσω αὐτοὺς καὶ πάσης ἡδονῆς καὶ
ϑανάτου, ὕπως μηκέτι ἁμαρτάνωσιν" διὸ ἔπεμψεν ὁ ϑεὸς τὸν

15 ἑαυτοῦ παῖδα, ὃν ἐγὼ εὐαγγελέζομαι καὶ διδάσκω ἐν ἐκείνῳ ἔχειν

sect. 16]. : ἐπὲ v. β. C || * εἶπεν τῷ ἡγεμόνι s | rogo domine Sextile
m | ox οἴδαμεν (οἶδα G) πόϑεν ἐστίν cum ABEFGd τίς ἐστιν οὐχ οἴδαμεν
Cs Tisch quis iste sit nescimus uel unde uenerit c quis est hic homo
nescimus aut unde uenerit m || * ὃς cum Cedm Tisch οὗτος ABs xal FG
om E | οὐχ ἐᾷ γαμεῖσϑαι (γαμεῖν G) τὰς παρϑ. cum BEFGcdms οὐκ dà
yvvaixa yau. παρϑένον (sic) 4 | ἀγάμους ποιεῖ C Tisch | γαμεῖν G | εἰπάτω
οὖν G εἰπάτω om m | ἐπὶ σοῦ om cdm | * ταῦτα cum CFGcdm Tisch τοῦτο
ABE | ὃ δέ om. E | δημᾶς δὲ xal AB | εἶπον ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος C
εἶπαν EF || * Θαμύριδι ego restitui ϑάμυρι codd | λέγετε E | καὶ οὕτως
cum ABEFc Tisch xai εὐθέως Cs et celerius c ut celerius d' et celeriter m
συντόμως post ἀπολ. G | ἀπολέσεις αὐτόν cum C (-ogc) EF (-σης) αὐτὸν
ἀνελεῖς A «vt. ἀναιρεῖς B Tisch | perdas d ἀπολεῖται G peribit cm
perdet s||9 ἡγεμών cum FGs ἀνθύπατος reliqui cum Tisch | αὐτοῦ om
ABEF | ἔστησε τ. 0. αὐτ. om ds (qui longe discedit) χαλέσας B | αὐτῷ
cum ABEFds om CGcm Tisch | τί εἷς G ὅτι pro xal τί G μικρόν A pauci
cs μιχρός σοι Fmt

sect. 17 1.? ei om E | !9? ἀναχρίνωμαι G | ἀνϑύπ. ἄχ. B | ἡγεμών s |
ϑεὸς ζῶν cum CFcms Tisch om ABEGd | 11 ϑεὸς 552. ϑεὸς éxdux. G deus
uerus c deus uerus et zelans m deus omnipotens d ϑεὸς 552. om 5 ϑεὸς
ξηλ. om EF | ϑεὸς ἀπροσδ. om cdm | cuius salus est in omnibus christianis
c cuius eunt omnes m | misit me pro salute hominum ut d | τὴν. ..
σωτηρίαν E | 13 éx B || '* ante ἀπὸ τῆς φϑορᾶς legit ab errore idolo-
latriae » τῆς ante dxa9«oc. om C | χαὶ τῆς dxa9. om d &b omni
immunditia c | ἀποσπ. «ct. post 9«vátov C | xal πάσης 5óov. xol 9avdtov
om m xal πάσης ἡδονῆς om c xal τοῦ 9avátov om d | ἡδονῆς τε xal G
καὶ ante ϑανάτου om As || '* ἵνα € | μηχέτι cum CEFGcms μὴ ABd Tisch |
αὖ non peccent neque pompas saeculares desiderent d ἁμαρτάνωσιν
cum CEF (-vovaw) ἁμάρτωσιν AB Tisch | ἀπέστειλεν (om ὁ ϑεός) C |
τὸν ἑαυτοῦ παῖδα cum CEcdm Tisch ἐησοῦν χριστὸν add FG. ἰησοῦν χριστὸν
τὸν υἱὸν αὐτοῦ 48

ACTA PAVLI ET THECLAE 17. 18 24'l

τὴν ἐλπέδα τοὺς ἀνθρώπους, ὃς μόνος συνεπάϑησεν πλανωμένῳ
χόσμῳ, ἵνα μηκέτε ὑπὸ κρίσιν ὦσιν οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ πίστιν
ἔχωσιν καὶ φόβον ϑεοῦ καὶ γνῶσιν σεμνότητος καὶ ἀγάπην ἀλη-
ϑείας. εἰ οὖν ἐγὼ τὰ ὑπὸ ϑεοῦ μοι ἀποκεκαλυμμένα διδάσχω,
τέ ἀδικῶ, ἀνθύπατε, Ὁ δὲ ἡγεμὼν ἀκούσας ἐκέλευσεν δεϑῆναι
τὸν Παῦλον καὶ εἰς φυλακὴν ἀπαχϑῆναι, μέχρις ἄν εὐσχολήσας
ἐπιμελέστερον ἀκούσῃ αὐτοῦ.

18 Ἢ δὲ Θέκλα νυχτὸς περιελομένη τὰ ψέλια ἔδωχεν τῷ
πυλωρῷ, καὶ ἀνοιγείσης αὐτῇ τῆς ϑύρας ἀπῆλϑεν εἰς τὴν φυλα-
κήν' καὶ δοῦσα τῷ δεσμοφύλακε κάτοπτρον ἀργυροῦν εἰσῆλθεν
πρὸς τὸν Παῦλον, καὶ καϑίσασα παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ ἤκουσεν
τὰ μεγαλεῖα τοῦ ϑεοῦ. καὶ οὐδὲν ἐδεδοίκει Ó Παῦλος, ἀλλὰ τῇ

ς

τοῦ ϑεοῦ παρρησίᾳ ἐνεπολιτεύετο" κἀχείνης ηὔξανεν ἡ πίστις,
καταφιλοΐσης τὰ δεσμὰ αὐτοῦ.

1 ὃς ἐχεῖνος A | χόσμῳ πλανομένῳ E πλανώμενον xóouov B πλανω-
μένους χόσμῳ A |* ἵνα μηκέτε. .. ἀλλά om d μὴ B | ὦσιν ὑπὸ χρίσιν
E | οἱ ἄνϑρωποι cum. E (sed om οἷ) F (οἱ super lin m 2 scriptum) ἀνϑύ-
zatt ABCG Tisch om cds nec iam sub iudicio sunt iudicium terrestrium m |
ἀλλ᾽ ἵνα B φόβον καὶ πίστιν (om ἔχωσιν et 9609) C | πίστιν et xal om m |
! χαὶ γνῶσιν σεμνοτ. om s notitiam ueritatis et caritatis c ament scien-
tiam et sanctitatem et ueritatem d || 4 ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ CEF | μοι om F
μου E | ἀποχεχαλυμμένα cum ABEFG ἀναχεχ. C Tisch ἢ * ἀνϑύπατε
cum CEF (m in ras) Gcm ἡγεμών s om ABd Tisch | ἡγεμών cum uno s
scripsi ἀνθύπατος reliqui | ἄχουσας ταῦτα FGedm(s) | * ἀπαχϑῆναι cum C
(ἀπεχϑῆναι) ἀποχατασταϑῆναι AB Tisch ἀχϑῆναι E. βληϑῆναι FG | ἂν cum
CEFG οὗ AB Tisch | ἐνσχολάσας 4 εὐσχολίας C |? ἐπιμελ. ἀχούσῳ (-σει G)
αὐτοῦ cum CEcds ἀχούσηται αὐτοῦ ἐπιμελ. FG φησὶν ἀχούσομαι αὐτοῦ
ἐπιμελέστερον ABm Tisch

sect. 18 1.* ἡ δὲ Θέχλα ἀχούσασα ταῦτα legisse uid cdmsd deinde
add. surrexit cd | περιειλαμένη Ε΄ ψέλια cum AC Tisch ψέλλια BE χλάρια
F add αὐτῆς E ἑαυτῆς ἐνώτια G uiriam suam c nebridas suas . . . de
brachiis ^ armillas suas ds || * ἤνοιξεν F (ἤνυξεν) G ut aperiret ei d
ut eam dimitteret foras exire c αὐτῷ τῆς ϑύρας om C αὐτῷ... φυλακήν
om d | τὰς ϑύρας FG | xal ἀπῆλθεν FG | '* ἔδωχεν C | ἔσοπτρον C
(ἔσω-) E | ἀργυρέον G ἀργύραιον Ε΄ ἀργυρέων A aureum s pro χάτοπτρον
habet anulum s4 | xal εἰσῆλθεν C | 1} πρός cum CEFG εἰς AB Tisch | τόν
om C | χαϑεσϑεῖσα G | ἤχουσεν cum ABEG ἤχουεν CF Tisch || '* post
magnalia dei add oblita omnium quae gesserat c | xal οὐδὲν... ἡ πίστις
om d | οὐδὲν δὲ B | xal ὡς οὐδὲν ἐδόχει (ἐδώχει Ο ἐδεδίει emend Grabe)
πάσχειν FG| vg τοῦ χάριτι παρρ. B. βοηϑείᾳ ante παρρ. G dei auctori-
tate libertate m | ἐπολιτεύετο G | et illa gaudebat (om ηὔξανεν ἡ πίστις)
cs | '^ χαταφιλοῦσα F | χαταφιλ. δὲ τ. δ. c. E (qui haec uerba cum
sequentibus contungit) |

248 ACTA PAVLI ET THECLAE 19. 20

19 Ὡς δὲ ἐζητεῖτο Θέκλα ὑπὸ τῶν ἰδίων καὶ Θαμύριδος,
ὡς ἀπολλυμένη ἐδιώκετο κατὰ τὰς ὁδούς, καί τις τῶν συνδού-
λων τοῦ πυλωροῦ ἐμήνυσεν Ort νυκτὸς ἐξῆλθεν. xol ἀνήτασαν
τὸν πυλωρόν, καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὅτι πεπόρευται πρὸς τὸν ξένον

5 εἰς τὸ δεσμωτήριον" καὶ ἀπῆλϑον καϑὼς εἶπεν αὐτοῖς καὶ εὗρον
αὐτὴν τρόπον τινὰ συνδεδεμένην τῇ στοργῇ. καὶ ἐξελϑόντες
ἐκεῖϑεν τοὺς ὕχλους ἐπεσπάσαντο καὶ τῷ ἡγεμόνε ἐνεφανισαν.

20 Καὶ ἐκέλευσεν ἄγεσθαι τὸν Παῦλον ἐπὶ τὸ βῆμα" ἡ δὲ

Θέκλα ἐκυλέετο ἐπὶ τοῦ τόπου οὗ ἐδίδασκεν ὃ Παῦλος καϑήμενος

10 ἐν τῇ φυλακῇ. ὁ δὲ ἡγεμὼν ἐκέλευσεν κἀκεένην ἀχϑῆναι ἐπὶ τὸ
βῆμα: ἡ δὲ μετὰ χαρᾶς ἀπίει ἀγαλλιωμένη. ὃ δὲ ὄχλος προσ-

sect. 19 .]. 1 ut autem lux orta est eis (om d), quaerebatur Thecla
(inquirebstur d) a suis cd | ὡς δέ et Θέχλα om E | τῶν ἰδίων xal om E |
lovónlov G oixtlov ex Metaphr emend Grabe | 6euvolóog cum E 9auv-
olov C ϑαμύρεως F ϑαμύρεος G | xa) Θαμυρίδος om m | 9éuvpig . . .
ἐδίωχεν ABd(s) Tisch ita ut tammirus persequeretur per itinera unum-
quemque interrogans de ea c sed et Thamirus per omnia itinera mittens
unumq. interr. de ea d | 3 χαὶ ante ὡς Em | ὡς ἀπολλυμένη cum Ecm
ὡς ἀπολωλομένη F (quasi fugisset aut aliquid mali sibi intulisset c quaei
fugitiua aut ne forte aliquid sibi mali fecisset d ἀπολλυμένης αὐτῆς G
ἀπολομένης αὐτῆς ABC Tisch | ἐδιώχετο cum CEGm ἐδίωχεν ABc Tisch
om F | ἐδιώκ. post ὁδούς G | ὑπὸ τῶν ἰδίων post ἐδιώχ. E | xai ante
τίς om B || 3 ἐμήνυσεν αὐτοῖς εἰπὼν Gm ei c de ea ds | é&sA9óvreg ἀνή-
τασαν C Tisch om reliqui | ἀνήταζον E ἀνήτησαν F ἀνέτασαν G ἢ" ἔφη K
αὐτοῖς om CEcd | ὅτι om C | ὅτι εἶπεν πορείομαι (-ue) Em* (-uev m!) sns |
νυχτὸς ante πεπορ. repet cd | * xoà ἀπῆλθον χαϑὼς εἶπεν αὐτοῖς xal cum
BEFGces ἀπῆλθον xal χαϑὼς (om εἶπ. avt. xol) 4 xal dmtA8óvteQ Cdsn
Tisch | χαϑὼς sin. «vt. om Cd Tisch | inuenerunt eam (sedentem c) ad
pedes Pauli cds | * αὐτήν om E | τρόπον τινὰ... στοργῷ om G | τρόπον
τινὰ om cdms | τινὰ τρόπον E τρόπω τινι F | αὐτη συνδεδεμένη E συν-
δεδεμένη F | 1 ἐχεῖϑεν om C | ἐπεσπάσαντο cum CEFG ἐπεσπῶντο AB
Tisch | ἐπεσπάσαντο t. ὄχλ. G | τὸν ἡγεμόνα B iudici m proconsulem c |
ἀνεφάνησαν E τὸ γεγονός add EFG

sect. 20 1.8 xal ἐχέλ. ὁ ἡγεμῶν FG | t. παῦλ. ἄγεσϑαι 48 | ὑπὸ
τοῦ τόπου E | ἡ δὲ Θέχλα.. .. τῷ φυλαχῇῷ om m | et cum duceretur
paulus thecla remansit in carcere uoluens 86 c Thecla uero mansit in
carcere et uolutabat se etc. d |? ὅπου E | 0x0v .. . tg φυλαχῷ om c
antea scribit in loco eius | ὁ Παῦλος hoc loco cum E om AB Tisch ὁ
παῦλος post φυλαχῇ FG ἐχαϑέζετο ὁ παῦλος xal ἐδίδασχεν C item sed
om xal ἐδίδ. d || '* ὁ δὲ ἡγεμὼν éxéAsvos cum FGs | proconsul cm praeses
d | ὁ δὲ (om ἡγεμών) AB ἐχέλευσεν δὲ (om ἡγ.) C Tisch καὶ éxéA. (om gy.)
E | ἄγεσϑαι FG | τό om C || " ἀπίει cum ( (ἀπείη) EG &ng& F προσίει
AB Tisch | ἀγαλλομένη G προσαχϑέντος τοῦ Παύλου om cd | προσ-
αχϑέντος cum ABEFG προσενεχϑέντος C Tisch

ACTA PAVLI ET THECLAE 90. 21 249

αχϑέντος πάλιν τοῦ Παύλου περισσοτέρως ἐβόα Μαγος ἐστίν,
alos αὐτόν. Ἡδέως δὲ ἤχουεν ὃ ἡγεμὼν τοῦ Παύλου ἐπὶ τοῖς
ὁσίοις ἔργοις τοῦ Χριστοῦ" καὶ συμβούλεον ποιήσας ἐκάλεσεν τὴν
Θέχλαν λέγων μιὰ ví οὐ γαμεῖ κατὰ τὸν Ἰκονιέων νόμον τῷ
Θαμύριδι;: ἡ δὲ εἱστήκει Παύλῳ ἀτενίζουσα' τῆς δὲ μὴ ἀπο-
κρινομένης, Θεοχκλεία ἡ μήτηρ αὐτῆς ἀνέχραγεν λέγουσα Κατάκαιε
τὴν ἄνομον, κατάκαιε τὴν ἄνυμφον ἐν μέσῳ ϑεάτρου, ἵνα τεᾶσαι
αἱ ὑπὸ τούτου διδαχϑεῖσαι γυναῖκες φοβηϑῶσιν.

21] Καὶ ὃ ἡγεμὼν ἔπαϑεν μεγάλως, καὶ τὸν μὲν Παῦλον
φραγελλώσας ἔξω τῆς πόλεως ἐξέβαλεν, τὴν δὲ Θέκλαν ἔκρινεν
κατακαῆναι. καὶ εὐθέως ὃ ἡγεμὼν ἀναστὰς ἀπέει εἰς τὸ ϑέα-
vgov: xal πᾶς Ó ὄχλος ἐξῆλϑεν ἐπὶ τὴν ἀνάγκην τῆς ϑεωρίας.
ἡ δὲ Θέκλα ὡς ἀμνὸς ἐν ἐρήμῳ περισχοπεῖ τὸν ποιμένα, οὕτως

1 πάλιν τοῦ Παύλου cum AB τοῦ παύλου πάλιν G xdv προσαχϑ. τ.
παύλ. EF éx τῆς φυλαχῆς add E πάλεν om C(cm) Tisch | " aloe αὐτ. μάγ.
ἐστ. C tolle magum tolle blasphemum c tolle magum tolle maleficum
qui corrupit mulieres nostras d | ἡδέως οὖν 4B ὡς δὲ F ἤχοισεν EG
jxovev αὐτοῦ ὁ ἀνθύπατος AD ' ὃ ἡγεμών cum ds scripsi (praeses d)
ὁ ἀνθύπατος reliqui | ἐπὶ τοῖς ϑείοις αὐτοῦ ἔργοις AB in suis iustis
operibus m uerba eius c plane om d ἢ ὃ τοῦ ante Χριστοῦ om EF | ἐκά-
Aeos(v) cum ABE FUGs προσεχαλέσατο Ccdm Tisch | * λέγων cun ABEFGmn
λέγ. αὐτῷ FG xal εἶπεν αὐτῷ Ccds Tisch | γαμεῖ cum. E(cdm)F (γήμη)
γαμεῖς G λαμβάνεις 4 πείϑει C(s) Tisch | ἰχονιαίων EF -ιαῖον C | νόμον
τῶν (om G) ixov. AG | τῷ Θαμυρίδι cum E τῷ ϑάμυρι G ϑάμυρι CF
Tisch ϑάμυριν AB. tammmiro sponso tuo c eponso tuo ds om m ἢ * αὐτῆς
δὲ EG μή om G οὐδέν ex Basil. Seleuc. suppl Grabe ἢ * Θεοκλεία (-κλία)
cum CEFGcm om ABds Tisch | dvéxoa&ev CE | 1 τὴν ἄνομον om m |
τὴν ἄνυμφον.... τὴν ἄνομον E τὴν ἄνυμφον om s(cd) combure sacrilegam
combure scelestam c combure sacrilegam combure sceleratam d ἐν μέσῳ
ϑεάτρον om d | ἐν μέσῳ cum ABEF (éuu-) G μέσον C Tisch τοῦ ϑεάτρ. G
τῷ ϑεάτρῳ F ϑεάτρῳ Α | * αἱ ὑπὸ vott. διδαχϑ. om d | uirgines c |
γυναῖχες φοβηϑ. cum CE FG. φοβηϑ. yvy. AB Tisch

sect. 21 1.? ὁ δὲ ἀνθύπατος E | ἔπαϑεν δὲ ὁ ἦγ. C his clamoribus
proconsul (praeses d) territus (om ἔπαϑεν μεγάλως) cd proconsul uero hoc
audiens m(s) | μέν om BE || ἔξω τῆς πόλεως ἐξέβαλεν cum E ἔξω τ.
π. ἔβαλεν C ἔβαλεν ἔξω τ. m. 48 Tisch ἐξόβ. τῆς πόλεως FG | ἐχέλευσεν
E | κατέχρινεν FG. χαῆναι Ε᾽ πυρίχανστον (6 uiuam comburi c | !! ἀναστάς
cum FGcm ἀνέστη ὃ sy. xal E ὁ ry. ἀνέστη xal Cs ὁ ἡγεμών (om ἀναστάς)
AB Tisch £69. ἀναστάς et εἰς τὸ ϑεάτρ. om d | ἀπίεε cum ABCE Tisch
ἀπῆλϑεν FG | εἰς cum CEFc ἐπὶ ABGm(s) Tisch || '* χαὶ πᾶς ὁ cum CEFG
ὁ δὲ πᾶς AB Tisch | ἐπί cum ABE Fcdm(s) Tisch εἰς CG | ἀνάγκην τῆς
ϑεωρίας cum EF dvayx. τῆς ϑέας G ad crudele spectaculum cd | ϑέαν C
ad spectaculum (om crudele) ϑεωρίαν ϑέχλης 4 B(s) Tisch || 15 ἡ δὲ Θέχλα
cum FGcdm(s) Θέχλα om ABCE Tisch χαϑάπερ G | ἐν ἐρήμῳ om Ed
post ποιμένα pon. A | τόν om C

250 ACTA PAVLI ET THECLAE 21. 22

ἐχείνη τὸν Παῦλον ἐζήτει. καὶ ἐμβλέψασα εἰς τὸν ὄχλον εἶδεν
τὸν κύριον καϑήμενον ὡς Παῦλον, καὶ εἶπεν Ὡς ἀνυπομονήτου
μου οὔσης ἦλθεν Παῦλος ϑεάσασϑαί με. Καὶ προσεῖχεν αὐτῷ
ἀτενίζουσα" ὃ δὲ εἰς οὐρανοὺς ἀπέει.

δ 29 Οἱ δὲ παῖδες καὶ ai παρϑένοι ἤνεγκαν ξύλα xal χόρτον
ἵνα Θέκλα καταχαῇ. ὡς δὲ εἰσήχϑη γυμνή, ἐδάχρυσεν ὃ ἡγεμὼν
xai ἐθαύμασεν τὴν ἐν αὐτῇ δύναμιν. ἔστρωσαν δὲ τὰ ξύλα xai
ἐχέλευσαν αὐτὴν οἱ δήμιοι ἐπιβῆναι τῇ πυρᾷ ἡ δὲ τὸν τύπον
τοῦ σταυροῦ ποιησαμένη ἐπέβη τῶν ξύλων" οἱ δὲ ὑφῆψαν. καὶ

10 μεγάλου πυρὸς λάμψαντος οὐχ ἥψατο αὐτῆς τὸ πῖρ' ὃ γὰρ
ϑεὸς σπλαγχνισϑεὶς ἦχον ὑπόγαιον ἐποίησεν, καὶ νεφέλη ἄνωϑεν
ἐπεσχίασεν Vooarog πλήρης καὶ χαλάζης, καὶ ἐξεχύϑη πᾶν τὸ

! ἐχείνη cum ABd Tisch χἀχείνη FG xal αὐτὴ C om Ecm | ἐζήτει
cum ABd Tisch περιεσχόπει CE om FG | ἐμβλέψας FG | εἶδεν cum AE
ldev BCG Tisch ἢ * ὡς τὸν παῦλ. FG | xal εἶπεν ϑέχλα C xal εἶπεν ἐν
ἑαυτῷ FGd | ὡς om G | * ὁ παῦλος FG | * οὐρανὸν E | ἀπίει cum CE
F (ἀπήει) Gcdm ἀνίει ABs Tisch | post ἀπίει add ϑεωρούσης αὐτῆς FG et
intellexit thecla (om d) quid uidisset cd

sect. 29 1. 5 οἱ δὲ παῖδες cum EFGcms ai δὲ παῖδες AB αἱ δὲ παι-
δίσχαι C Tisch mulieres d | a£ ante παρϑ. om C Tisch | ministri m |
ξύλα xal χόρτον cum EFGcd τὰ ξύλα C Tisch xal χόρτ. om ABCm(s) Tisch |
€ ἵνα ἡ 9éxàa χαῇ FG | εἰσήχϑη cum EFG εἰσηνέχϑη C item cds εἰσῆλθεν
ABm Tisch | ἐδάχρυσεν . . . xal om dm |? τὴν ἐν (ἐπ᾿ C) αὐτῇ δύναμιν
cum CEm (uirtutem atque constantiam) s Tisch similiter c (qualis esset
in ea patientiae uirtus) d (quae eeset in ea patientia et animi uirtus)
ἐπὶ τῷ χάλλει αὐτῆς AB τὴν δύναμιν toU χάλλους αὐτῆς FG | tá om E |
τὰ ξύλα post ol δήμιοι C | xal ἐχέλευσαν (-oev C) αὐτήν cum CFGm
(iussit) s urgebant eam cd xal ἐποίησαν αἰτὴν E xal ἐπέτρεψαν αὐτῷ B
plane om A Tisch | * oí δῆμοι G publice cdm | τῇ πυρᾷ cum ABEG(c)ds
Tisch ἐπ᾽ αὐτά Cm | tóv τύπον cum BEG τύπον ACF Tisch | 5 τοῖ
σταυροῦ cum ΒΕ σταυροῦ ACFG Tisch extensis manibus c expansis mani-
bus orabat d extensis manibus similitudinem crucis faciens ac signans
se m extendit manus in formam crucis et s | ποιήσασα AB | τῶν ξύλων
cum CFG(s) Tisch ἐπὶ τῶν ξύλων E ἐπὶ τὰ ξύλα AB(cdm) | οἱ δὲ ὑφῆψαν
om s οἱ δὲ δήμιοι ὑφῆψαν τὸ πῦρ FG et publice supposuerunt ignem
d || * μεγάλης πυρᾶς ἐχλαμψάσης G om m | ἐχλάμψαντος E add in cir-
cuitu, in medio autem cd | ἥπτετο C τὸ πῦρ cum CEFGm om ABcd
Tisch | * post σπλαγχν. add ἐπ᾽ αὐτῷ F ἐπ᾿ αὐτὴν G iuxta fidem eius c
secundum fidem suam d ἦχος C ὑπόγαιον cum. BCF Tisch -ysov. A
-ystov. EG. | ἄνωϑεν om cd sed antea scripsit de caelo pro ὑπόγ.) νεφέλη
ὕδατος 4 |} !* ἐπεσχίασεν ἄνω A | ὑπεσχίασεν G | obumbrauit theatrum c
obumbrauerat amphitheatrum d πλήρης. .. χύτος om AB | x«l ante
χαλάζης om F | ἐξεχύίϑη πλῆϑος ὑδάτων πολλῶν E

ACTA PAVLI ET THECLAE 22. 23 251

κύτος, ὡς πολλοὺς κινδυνεῦσαι καὶ ἀποϑανεῖν, xal τὸ πῦρ offe-
σθϑῆναι τὴν δὲ Θέκλαν σωϑῆγγαι.

ῶ8 Ἣν δὲ ὁ Παῦλος νηστεύων μετὰ Ὀνησιφόρου καὶ τῆς
γυναικὸς αὐτοῦ καὶ τῶν τέκνων ἐν μνημείῳ ἀνοικτῷ, ἐν ὁδῷ ἐν
5j ἀπὸ Ἰκονίου εἰς Δάφνην πορεύονται. ἡνίκα δὲ 'ἡμέραι πολλαὶ
διῆλϑον, νηστευόντων αὐτῶν εἶπον οἱ παῖδες τῷ Παύλῳ Πει-
γῶμεν. Καὶ οὐκ εἶχον πόϑεν ἀγοράσωσιν ἄρτους" κατέλιπεν
γὰρ τὰ τοῦ κόσμου ὃ Ὀνησιφόρος καὶ ἠχολούϑει Παύλῳ πανοιχί.
Παῦλος δὲ ἀπεδύσατο τὸν ἐπενδύτην xal εἶπεν Ὕπαγε, τέκνον,
ἀγόρασον ἄρτους πλείονας καὶ φέρε. Ὡς δὲ ἠγόραζεν ὁ παῖς,
εἶδεν Θέκλαν τὴν γείτονα, καὶ ἐϑαμβήϑη καὶ εἶπεν Θέκλα, ποῦ
πορεύῃ; ἡ δὲ εἶπεν Παῦλον διώχω, ἐκ πυρὸς σωϑεῖσα. Καὶ ὃ

1 χύτος τοῦ ἐδάφους FG | morerentur dm (qui add timore) s more-
retur (om χινδυνεῦσαι xal) c | xal ἀποθανεῖν cum EFG τοῦ ἀποϑανεῖν
AB Tisch χινδυνεύσαντας ἀποϑ. C | xai τὸ μὲν FG τὸ δὲ CE || ὃ τὴν δὲ
Θέχλ. σωϑῆναι om C

sect. 29 1.?* ó om CE | * αὐτοῦ post τῶν τέχνων pon C utrobique
pon EF | ἀνοιχτῷ cum ABFes. χαινῷ C Tisch χενῷ E om Gd qui in
monumento erant clausi m | ἐν ὁδῷ om C Tisch | ἐν ὁδῷ ἀπὸ Tx. ...
πορεύονται om d | ἐν ᾧ cum AB(c)jm ὡς CF Tisch ὃν ὡς E ὅταν G |
5 ἀπὸ ἰχόνιον F | εἰς δάφνην om ms tafunen c | πορεύονται om. E. éxo-
eevovto G ἡμέραι πολλαί cum AC Tisch πολλαὶ διῆλϑον nu. E ἡμ. dujA90v
ἱχαναί B zu. πολλ. παρῆλϑον A 9u. πολλ. ἐγίνοντο C Tisch πολλὰς ἡμέρας
ἐποίησαν FG |* νηστευόντων αὐτῶν cum CE cum ieiunarent d cum ...
essent leiuni c$ νηστεύοντες AB FG(m) Tisch | εἶπον (-xav FG) oi παῖδες
cum CEFGd oi x. εἶπον AB Tisch unus ex pueris c | post παῖδες add
ὀνησιφόρου CEcm | πάτερ πεινῶμεν G |? xal οὐχ εἶχον πόϑεν ἀγοράσωσιν
ἄρτους cum Ems item sed om πόϑεν dyog. d xal οὐχ ἔχομεν πῤϑεν ἄρτους
(ἄρτους πόϑεν ΕἾ ἀγοράσαι FG καὶ οὐχ εὕρομεν dor. ἀγοράσαι AB Tisch
et non habet pater noster unde nobis emat panem c plane om C κατέ-
λιπεν. . . πανοικί om ὁ | χατέλειπε C. ἦν γὰρ χαταλείψας FG || * ὃ om
AB | ἠχολούϑει cum C (-95) EF (-95) G ἠχολούϑησεν AB Tisch rx. παύλῳ
cum CE παύλῳ anteponunt AB FG Tisch | τῷ παύλῳ FG|? ἀπεδύσατο...
xal εἶπεν cum AB Ems ἀποδυσάμενος... εἶπεν CFGd Tisch | ἐπενδύτην
cum CEF Tisch ànsvó. αὐτοῦ BGcd ἐπ. davtoU A | εἶπεν cum ABd Tisch
add ἑνὶ αὐτῶν CE add τῷ παιδί F τῷ παιδίῳ G praem et dedit puero
euo c tradidit eam puero d dans puero m | xal πώλησον τοῦτο xol dyóg.
&. E(c)ds | '* ἀγόρασε D | καὶ φέρε om (c)d | φέρε ἡμῖν AB | ἠγόρασεν G |
ὁ παῖς τοὺς ἄρτους FG | 12 ἴδεν CEFG | τ. γείτονα αὐτοῦ FGds in
platea c | χαὶ ἐϑαμβ. om d | xai εἶπεν cum ABEF Tisch αὐτῷ add Gdms
x. £i. ὁ παῖς Cc illa tamen prius eum uidit praem c | Θέχλα om d ἢ
13 πρρεύει AEF | καὶ εἶπεν A | παύλῳ A | ζητῶ F | ix πυρὸς σωϑεῖσα
om F | ἐχ τοῦ πυρὸς E | φυγοῦσα AE | xal ὁ παῖς εἶπεν cum ABEGs
Tisch εἶπεν δὲ αὐτῷ ὁ παῖς C xal εἶπεν αὐτῷ F dicit ei puer c cui puer

. inquit m et ille . . . inquit d

"

259 ACTA PAVLI ET THECLAE 23—25

παῖς εἶπεν eigo, ἀπταγάγω σε πρὸς αὐτόν" pmi
σοῦ καὶ προσεύχεται καὶ νηστεύει ἡμέρας ἤδη EE. |

94 Ὡριδδ ἀπόσεῃ ἐπὸ τὸ μνημεῖον Ἠαύλῳ νι ἀελῤόνεὸ NE
καὶ προσευχομένῳ καὶ λέγοντι t Πάτερ Χριστοῦ, μὴ ἀψάσϑω θέχλης

5 τὸ πῦρ, ἀλλὰ πάρεσο αὐτῇ, Ort σή ἐστιν, ἡ δὲ ὄπισϑεν ἑστῶσα

ἐβόησεν Πάτερ, yos ποιήσας τὸν οὐρανὸν xal τὴν γῆν, ὃ τοῦ zratdóc
τοῦ ἀγαπητοῦ gov Ἰησοῦ Χριστοῦ πατήρ, εὐλογῶ G& ὅτι ἔσωσάς
us ἐχ πυρός, ἵνα Παῦλον ἴδω. Καὶ ἀναστὰς Παῦλος εἶδεν αὐτὴν
χαὶ εἶττεν Θεὲ χαρδιογνῶστα, Ó πατὴρ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ

10 Χριστοῦ, εὐλογῶ σε Ort 0 100 ἡρόνηα inéqumie nox μή να νας ΟΝ

95 Καὶ ἦν ἔσω ἐν τῷ μπημείῳ. ἀγάπη σπεολλή, nei

! εἶπεν αὐτῇ G | ἀπάγο (sic) σὲ .4 || * χαὶ νηστεύει cum ABEFGens
om Cd Tisch | ἤδη hoc loco cum EFm post νηστεύει Ges pen qe A om
BC Tisch | ἡμέρ. ἤϑη E& om d

sect. 24 1." ὡς δέ cum ABEFGcedm ἡ δὲ € Tisch et Thecla. uenit
emm eo s add cum puero m | ἐπέστη (ἡ 6G) ϑέχλα FG cum uenissent ed |
ἐπί om C | τῷ μνημείῳ E | Παύλῳ χεχλικύτι cum ABE παύλου τὰ. yóv.
χεχλικότος 6 παῦλος τὰ yÓw. χεχλιχύότι FG onov ἦν παῦλος χεχλικώς C
Tisch inuenerunt paulum genibus positis orantem εἰ5) genibus positis om
dm || προσευχόμενος χαὶ λέγων C Tisch προσευχομένου καὶ
χριστοῦ cum E pater domini nosíri lesu Christi ed (sed praem
domine dens) domine pater Iesu Christe m πάτερ vié 4 πάτερ ἅγιε ἰησοῦ
χριστέ Ε' πάτερ ἅγιε κύριε ἰησοῦ χριστέ (ἡ πάτερ χαὶ υἱὲ καὶ ἅγιον πνεῦμα,
μία B corto χριστέ C Tisch pater noster qui es in caelis s|
d&re A || * τὸ πῦρ ϑέχλας ( transeat ab ea c extingue eum ab illa s | ἀλλ
πάρεσυ αὐτῇ om d | πάρεσο cum A (-σωὶ BE παράστα C Tisch
FG | edt om AB | δούλη cov FGcdm | ἡ δὲ cum CEFG (illa dm) Tisch
αὕτη AB Thecla cs | ὄπισϑεν αὐτοῦ ((c)s post ἐστῶσα add et non uide-
batur ab illo c et non uidebat eam Paulus d ἢ * ἐβόησεν λέγουσα Ged |

cum AC Fs Tisch πάτερ xal 9s£ E πάτερ τοῦ xÜpiov ἡμῶν ἑησοῦ χριστοῦ

: πνεῖμα B δέσπυτα κύριε G deus pater lesu Christi pueri tui c
pater domini nostri lesu Christi deus meus qui misisti angelum tuum d |
——— OE PN et . πατήρ cum EF
ó τοῦ ἁγίου cov παιδὸς πατήρ C Tisch (feih| sed:om; vov. ποδός δ ὃ τοῦ

iB

mE

Ἰ

ἑστῶσαν C | " ναὶ ϑεέ F | ὁ (om F) πατὴρ τ. x. zu. ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ cum
CE Fems Tisch πάτερ v. x. μου L yo. G πάτερ xol υἱέ A πάτερ xal υἱὲ καὶ
πνεῦμα ἅγιον B. plane om d || ^ ὃ AB | ἠρώτησα cum EGms ἠτησέμην oo
AB ἡρετησάμην C Tisch ἠρτησάμην F ὃ 5o. om d | ἐτάχυνας μοι καὶ sla-
ἠχουσάς μου cum ABE (τῆς δεήσεώς uov) ed ἐταχ. μου ἐπακούσας C Tisch
aecelerasti mihi praestare (om χαὶ εἰσήκ. μι) m | ἔδωχάς μοι FG "

sect. 95 L ! χαὶ ἦν ἔσω... xal) πάντων cum ABEFGems óm €
Tisch | ἐν ἀγάπῃ AB gaudium c gasdivm wagnum d multa dei claritatis
(caritas?) m | Παύλου dyaÀA. .. . πάντων om d

AC'TA PAVLI ET THECLAE 25. 28 253

Auouévov xai Ὀνησιφόρου xal πάντων. εἶχον δὲ ἄρτους πέντε
καὶ λάχανα καὶ ὕδωρ {καὶ ἅλας», καὶ εὐφραίνοντο ἐπὶ τοῖς ὁσίοις
ἔργοις τοῦ Χριστοῦ. καὶ εἶπεν OéxÀa τῷ Παύλῳ Περικαροῦμαε
καὶ ἀχολουϑήσω σοι Orov Oy πορεύῃ. Ὁ δὲ εἶπεν Ὁ καιρὸς
αἰσχρός, καὶ σὲ εὔμορφος" μὴ ἄλλος σε πειρασμὸς λήψεται
χείρων τοῦ πρώτου, καὶ οὐχ ὑπομείνῃς ἀλλὰ δειλανδρήσης. καὶ
εἶπεν Θέχλα Μόνον δός μοι τὴν ἐν Χριστῷ σφραγῖδα, καὶ οὐχ
ἅψεταί μοι πειρασμός. καὶ εἶπεν Παῦλος Θέχλα μαχροϑύμησον,
xal λήψη τὸ ὕδωρ.

26 Καὶ ἀπέπεμψεν Παῦλος τὸν ᾿Ονησιφόρον πανοικχὶ εἰς
Ἰκόνιον, καὶ οὕτως λαβόμενος τὴν Θέκλαν εἰς ᾿Μντιόχειαν εἰσῆλϑεν.
ἅμα δὲ τῷ εἰσέρχεσϑαι αὐτούς, συριάρχης τις ᾿ἱλέξανδρος ὀνό-
ματι ἰδὼν τὴν Θέκλαν ἠράσϑη αὐτῆς, καὶ ἐξελιπάρει τὸν Παῦλον
χρήμασι καὶ δώροις. ὃ δὲ Παῦλος εἶπεν Οὐκ olóa τὶν γυναῖκα

! xal Ὀνησιῷ. om s | xal πάντων τῶν σὺν αὐτοῖς G xal πάντων om
EF | πέντε (ε) ἄρτους FG | * xa ὕδωρ om C | καὶ ἅλας ex uno s recepi
sed uncis fractis inclusi | in sanctis operibus et orationibus c (idem praem
et super haec gratia domini erat cum eis) operabantur (pro epulabantur)
in orationibus in Christo d | ? τοῦ ante Χριστοῦ om F | τῷ Παύλῳ cum
CE om artic AB Tisch πρὸς τὸν παῦλον FG | circumtonde me c περι-
χαρῶμαι F περιχαροῦ G || πορεύει F | εἶπεν αὐτῷ FG | 5 αἰσχρός ἐστιν
AB tempus tuum prope est d | γυνὴ εὔμορφ. FG | μή σε ἄλλ. πειρ. λάβοι
(e F) FG | πειρ. λήψεται σε B ||* χείρον (χεῖρον) CE | ovx ὑπομενεῖς G |
ἀλλὰ δειλανδρήσῃς om cdms | δειλιάσεις E F (-σης) G {1 αὐτῷ ϑέχλα Gd(m)
ὃ. παύλῳφ Cs | uóvov om C | uox δός A | in domino cm domini d dei
sattd | * xal εἶπεν... τὸ ὕδωρ om m | dixit ei c Paulus ad eam d |
ὁ παῦλος FG | Θέχλα cum ABCc Tisch τῷ 9éxAg (co) EFGs om d | * τὴν
δωρεὰν τοῦ ϑεοῦ F τὴν δωρεὰν τοῦ χριστοῦ (7 signum salutis c laugcrum
regenerationis d

sect. 26 1. ἔπεμψεν Emt (sed &nen- m) G | τὸν 'Ovgo. cum EFG. τόν
om 480 Tisch | Παῦλος (τὸν) 'Ovgo. cum CFG Tisch óvgo. παῦλος AB παῦλος
post πανοικί E εἰς τὸν οἶχον αὐτοῦ πανοικί(-χεί) FG | Hones. cum omni domo
su& baptizatum m πανοιχί om AB || 1} xel οὗτος C αὐτὸς δὲ FG οὕτως
om cdms profectus est (om λαβ. ϑεχλ. εἰς Avt.) m | παραλαβὼν C ἔλαβεν E |
τὴν Θέχλαν cum CEFG ϑέχλαν A ϑέχλης B Tisch | (xai E) εἰσῆλϑ. εἰς ἄντ.
AE gaudentes per totam uiam add c | ἀπήει F. ἀπίει G | ἅμα... αὐτούς
om d || '* τῷ cum G Tisch τό B τοῦ CEF om A | ἔρχεσϑαι G συνέρχεσϑαι
F | Paulus et Thecla c | ad αὐτοὺς add εἰς ἀντιόχειαν ABm αὖτ. εἰς τὴν
πόλιν F avt. ἐν τῇ πόλει G | Συριάρχης cum C Tisch σύρος ABEFGm |
óvou. dAs&. E et ecce quidam homo d inuenerunt ibi quendam c | ad ᾿Αλεξ.
ὀνόμ. add ἀντιοχέων πρῶτος AB Ecms ἀντιοχέων πρῶτος πολίτης Κὶ ἀντιοχέων
πρωτοπολίτης G add porro πολλὰ ποιῶν ἐν τῷ πόλει ἐχείνῃ ἐν (ὅλῃ F) τῷ
ἀρχῇ αὐτοῦ FGms multe mala facientem in ciuitate ὁ ἢ 3 ido» δὲ F χαὶ
ἐδὼν G | τὴν Θέχλ. om AB | ἠράσϑη αὐτῆς cum CE Tisch ἐφίλησεν αὐτὴν
ABG | * δώροις πολλοῖς FGcd(m) εἶπεν αὐτῷ FGcdms

254 ACTA PAVLI ET THECLAE 26. 27

ἣν λέγεις, οὐδὲ ἔστιν ἐμή. ὁ δὲ πολὺ δυνάμενος, αὐτὸς αὐτῇ
περιεπλάκη εἰς τὸ Guqodov: ἡ δὲ οὐκ ἠνέσχετο, ἀλλὰ Παῦλον
ἐζήτει. καὶ ἀνέχραγεν πιχρῶς λέγουσα Μὴ βιάσῃ τὴν ξένην, μὴ
βιάσῃ τὴν τοῦ ϑεοῦ δούλην. Ἰκονιέων εἰμὶ πρώτη, καὶ διὰ τὸ
b μὴ ϑέλειν ue γαμηϑῆναι Θαμύριδι, ἐκβέβλημαι τῆς πόλεως. καὶ
λαβομένη τοῦ ᾿λεξάνδρου περιέσχισεν αἰτοῦ τὴν χλαμύδα καὶ
τὸν στέφανον ἀφείλετο ἀπὸ τῆς κεφαλῖς αὐτοῦ, καὶ ἔστησεν
αὐτὸν ϑρίαμβον.
97 Ὁ δὲ ἅμα μὲν φιλῶν αὐτήν, ἅμα δὲ καὶ αἰσχυνόμενος
10 τὸ γεγονὸς αὐτῷ, προσήγαγεν αὐτὴν τῷ ἡγεμόνι, κἀκεένης ὅμο-
λογησάσης ταῦτα πεπραχέναι κατέχρινεν αὐτὴν elg ϑηρέα. αἱ
δὲ γυναῖκες ἐξεπλάγησαν καὶ ἀνέκραξαν παρὰ τὸ βῆμα Κακὴ

! ἣν λέγεις cum CEGms Tisch om ABc nescio quid dicis d ταύτην
praem. FG | οὐδὲ γάρ FG | ἐμή ἐστιν C | post ἐμή add et reliquit
illam c | ὁ δὲ πολ. δυνάμ. εἰς ἀντιόχειαν FG. ὁ δὲ [[[[I]|[|| (ras circa 6 lit)
ὁδυνώμενος τῷ πρὸς αὐτὸν πόϑῳ E (post δὲ add ἀλέξανδρος m*) at ille
multum deuinctus amore suo C posí qui& multum potens erat add uictos
amore d ἢ * φιλῶν αὐτὴν post περιεπλ. add FG | ἐν ἀμφόδῳ E ἐν τῷ
dugódo FG | ἡ δὲ ϑέχλα FG | dA. Παῦλ. ἐζ. om d | 3 xal ϑέχλα C | dvéxoatt(»)
CFG | ἀνεχρ. πιχρῶς om cd | πιστῶς E in ciuitate m λέγουσα om AB
ἐν φωνῇ μεγάλῃ praem G | βιάζου bis CE | us τὴν ξένην AFGd | ^ ue
τὴν tob G | ἰχονιαίων F || ὃ γαμηϑῆναι cum CEFGcdms om AB Tisch |
Θαμύριδι cum E ϑάμιρι FG ϑάμυριν 480 Tisch om cm | τῆς πόλεως μου
G | * λαβομ. v. 'AAsE. om ed | ἐπιλαβομένη FU | τοῦ "AAe5. cum ABE Tisch
τὸν ἀλέξανδρον CFG αὐτῷ τὴν xà. F αὐτοῦ om G |? τὸν στέφ. ἀφείλετο
(-λάτο FG) ἀπὸ (om AB) τῆς χεφαλῆς αὐτοῦ (post στεφ. pon AB) cum
AB EFGcdms περιεῖλεν αὐτοῦ τὸν στέφανον (om ἀπ. t. χεφ.) C Tisch |
* 9olauB. ἐπὶ πάντων FG

sect. 27 1.9 ὁ dà ἀλέξανδρος FG | Gua μὲν... τὸ γεγονὸς om d|
αὐτὴν ἅμα μὲν φιλ. AB || * τὸ γεγονὸς αὐτῷ cum ABEcs ὑπ᾿ αὐτῆς add E
αὐτῷ om CFG(m) Tisch | προσήγαγεν cum ABEFGH Tisch προσήνεγχεν €
et correptus furia optulit eam c tunc ille sumpsit aduersus eam furiam et
obtulit illam d | τῷ ἡγεμ. αὐτὴν G | óu. αὐτὰ 4 | 11 πεπραχϑέναι E | xatexo.
αὐτοὺς E | post χατέχρινεν cod G hiat; rursus incipit τῶν δὲ λεγοίσων
sect. 32. suppleuit lacunam ex cod Hl Thomas Hearne | εἰς ϑηρία BAg95vas
CFH quasi pro sacrilegio damnauit eam ad bestias c quasi sacrilegam
damnauit eam ad bestias d | post bestias add ipso alexandro praesens
sedente c ipso Alexandro munus edente d Alexandro munera dante m
nam Alexander spectacula dabat ciuitati sec (sd om) | ad quam rem tota
ciuitas concurrens obstupuit dolentes de iniusto iudicio et turbae mulie-
rum clamabant c at uero omnis ciuitas obstupuit mulieribus ante tribunal
hululantibus et uociferantibus etc. m et cum omnes incolae ciuitatis haec
audirent obstupuerunt etc. s quod uidentes populi dixerunt d ἢ 12 ἐξε-
πλάγησαν cum ABEFHcds Tisch ὀλώλυξαν Cm | ἔχραξαν FH ἀνέχραγον C |
παρά cum BCFH Tisch πρὸς E ἐπὶ A | τὸ βῆμα τοῦ ἡγεμόνος FH

ACTA PAVLI ET THECLAE 27. 98 255

χρίσις, ἀνοσία χρίσις. 'H δὲ Θέκλα ἠτήσατο τὸν ἡγεμόνα ἵνα
ἁγνὴ μείνῃ μέχρις οὗ ϑηριομαχήσῃ. καί τις «βασίλισσα πλουσία,
ὀνόματι Τρύφαινα, ἧς ἡ ϑυγάτηρ ἐτεϑνήχει, ἔλαβεν αὐτὴν εἰς
τήρησιν, καὶ εἶχεν εἰς παραμυϑίαν.

28 Ἡνίχα δὲ τὰ ϑηρία ἐπόμπευεν, προσέδησαν αὐτὴν λεαίνῃ
πικχρᾷ, καὶ ἡ βασίλισσα Τρύφαινα ἐπηκολούϑει αὐτῇ. ἡ δὲ λέαινα
ἐπάνω καϑεζομένης Θέκλης περιέλειχεν αὐτῆς τοὺς πόδας, καὶ
πᾶς ὃ ὄχλος ἐξίστατο’ ἡ δὲ αἰτία τῆς ἐπιγραφῆς αὐτῆς ἦν
Ἱερόσυλος. αἱ δὲ γυναῖκες μετὰ τῶν τέκνων ἔχραζον ἄνωϑεν

ὄ

λέγουσαι Ὦ ϑεέ, ἀνοσία κρίσις γίνεται ἐν τῇ πόλει ταύτῃ. Καὶ 10

ἀπὸ τῆς πομπῆς πάλιν λαμβάνει αὐτὴν ἡ Τρύφαινα: ἡ γὰρ

! ἀνόσιος À | χρίσις post ἀνόσια cum CEFH (χαχὴ ἡ κρισ. ἀνοσ. ἡ κρισ.)
Tisch; om B ὁ χριτής 4 ἡ δὲ ϑέχλα cum CEFHd Θέχλα om AB Tisch |
fva ἁγνὴ μείνῃ μέχρις οὗ ϑηριομαχήσῃ (-a& C) cum CEcdms. μέχρις ὅτε
(όταν H) ἔχει ϑηριομαχῆσαι, μεῖναι αὐτὴν ἁγνήν FH ἵνα φησὶν μ. οὗ (ἂν B)
ϑηριομαχήσω (-χῶ A) μείνω ἁγνή AB Tisch | * βασίλισσα cum uno s (sed uide
infra u.6) uidua d γυνή B EFHcm Tisch plane om AC | πλουσία cum ABEFH
cdms om C Tisch | πλουσία post tovg. AB E Fcdm | ? ὀνόματι cum B FHeds om
AC Em Tisch | triphena c Triphina m Trisina d (sic semper) | post πλουσία
add ἐπηχολούϑει αὐτῷ É| τεϑνήχει (-) CFH add ὀνόματι φαλχονίλλα FH
(-»jAàa. H) | ἧς ἡ 9vy. ἐτεϑν. post τήρησιν pon C | ἔλαβ. τὴν ϑέχλαν FH(ms)
xal ἔλαβεν E | ^ παραφυλαχήν FH | εἶχεν αὐτὴν CFH(d) | xagauv8. ἑαυτῆς E

sect. 281, ὃ ὡς δὲ ἐπ. τὰ 99o. C | énóuntvov F | προσέδησαν cum C
(δεεσαν)ὴ Em ἐπέδησαν BF Tisch ἐπέδησεν A ἀπέλησαν H imposita thecla
super caueam in qua erat leaena saeuissima ualde; intrauit in arenam
expectantium c in amphitheatro posita est in cauea in qua erat leaena
saeuissima et introiuit in arenam pompa spectaculi d statuerunt eam super
caueam leaenae ferocisesimae atque ingentis formae m | αὐτὴν (αὐτῷ E)
Acalvg πικρᾷ cum AE Tisch αὐτῷ λέαιναν πικράν BCF ἐπ᾽ αὐτὴν λέαιν. n. H ||
* χαὶ ἡ cum AEFH Tisch ἡ δὲ BC | βασίλισσα cum BUEFHms om Acd
Tisch | αὐτῷ ὀπίσω C post αὐτῷ add ἕως οὗ εἰσῆλϑεν εἰς τὸ ϑέατρον FH
nihil erubescens cd | χαϑεζομένης cum AH Tisch. χαϑεζομένη BCE | τῆς
ϑέχλης EFH | ἐπάνω τῆς ϑέχλης χαϑεῖζ. E leaena uero per foramen caueae
proferens linguam suam c leaena uero mittens linguam praeclara scabie d
tunc leaena praeclaros pedes Teclae lambebat » leaena autem appropin-
quauit ad eam et lambebat eam s | αὐτῆς τοὺς πόδας cum BE Tisch τ. x.
«it. ACFH | καὶ πᾶς ὁ ὄχλ. ἐξιστ. om cd | * erat autem titulus super-
scriptus c erat autem eulogium eius scriptum d causa autem eius eulogii
sacrilega legebetur m | ἦν om F | ἦν δὲ ἡ aiv. E | τῆς ἐπιγραφῆς cum CEH
τ. ἐπ. αὐτῆς ABdm Tisch | ἦν αὕτη H ||? μετὰ τῶν τέχνων cum ABEFH(m)s
om Ccd Tisch | μ. τ. τ. αὐτῶν H | ἔχραζον cum ABEF Tisch ἔχραξαν Η͂
ἀνέχραξαν C | &vo9ev om C || 2 λέγουσαι cum CFHems om. ABEd Tisch |
ὦ 9&£ scripsi cum cdms ὦ C ὁ ϑεὸς ἔφιδε ὅτι F om ABE Tisch | ἄϑωος
χρίσις ot ἀνοσία χρίσις H | χρίσις om A || * ἀπὸ τοῦ πρετορίου H | πάλιν
λαμβάνει αὐτήν cum AB Tisch AauB. παλ. αὐτ. E Anu. ait. παλ. FH ἔλαβεν
«vt. ἡ tovg. πάλιν C | ἡ βασίλισσα Tovg. s | ἡ δὲ 9vy. τῆς Τρυφαίνης ἡ
τεϑνηχυῖα xav ὄναρ FH

256 ACTA PAVLI ET THECLAE 98. 29

ϑυγάτηρ αὐτῆς Φαλκονίλλα ἦν τεϑνεῶσα, xal xar' ὄναρ εἶπεν
αὐτῇ Μῆτερ, τὴν ξένην τὴν ἔρημον Θέχλαν ἕξεις εἰς τὸν ἐμὸν
τόπον, ἵνα εὔξηται ὑπὲρ ἐμοῖ xai μετατεϑῶ εἰς τὸν τῶν δι-
καίων τόπον.
e 3 3. ν - - 4 3 " c ,

5 29 Ὅτε οὖν ἀπὸ τῆς πομπῆς ἐλάμβανεν αὐτὴν ἡ Τρύφαινα,
ἅμα μὲν ἐπένϑεε ὅτι ἔμελλεν εἰς τὴν αἴρεον ϑηριομαχεῖν, ἅμα
δὲ xai στέργουσα ἐμπόνως ὡς τὴν ϑιγατέρα Φαλκχονίλλαν εἶπεν
Τέχνον μου δεύτερον Θέκλα, δεῖρο πρόσευξαι ὑπὲρ τοῦ TÉxvOU
μου, ἵνα ζήσεται εἰς τοὺς αἰῶνας" τοῦτο γὰρ εἶδον ἐν ἵπεοις.
€ jl * - , 3 - M . ) “Ὁ 4 i € LER

10 ἡ δὲ μὴ μελλήσασα ἐπῆρεν τὴν φωνὴν αὐτῆς xal εἶπεν Ὁ ϑεός
μου, ó υἱὸς τοῦ ὑψίστου ὁ ἐν τῷ οὐρανῷ. δὸς αὐτῇ κατὰ τὸ
ϑέλημα αὐτῆς, ἵνα ἡ ϑυγάτηρ αὐτῆς Φαλκονίλλα ξήσεταε εἰς

1. φαρχονίλα A om (FH)cdms | τεϑνηχοιΐα A | xat' ὄναρ om d ||? μῆτερ
μου FH | τὴν ξένην τὴν ἔρημον cum AB Em(s) τὴν £o. τὴν ξέν. FH τὴν ἔρημον
om c τὴν ξένην ταύτην (om τὴν £o.) C Tisch ancillam Christi d ! ἔξη ex εἴξη
corr F | εἰς τὸν τόπον τὸν ἐμὸν E |? εὔξηται (-ετε)ὴ ὑπὲρ ἐμοῦ cum E εἴξ.
περὶ ἐμοῦ C Tisch ὑπ. ἐμ. εὔξ. 4 ὑπ. ἐμοῖ προσεύξηται BFH | ὅπως μετατ.
AB | in locum refrigerii cd ad locum sanctorum m | add tunc Trisima
plangebat dicens Filia Falconilla, tu mihi dixisti, habes Theclam in loco
meo, quapropter precor, Thecla, ora pro filia mea etc. d

sect, 99 1.5 ὅτε οὖν ἀπὸ... Φαλχονίλλαν εἶπεν om d ᾿ ὅτε οὖν
cum ABEFH ὅτε δὲ C Tisch | νομῆς 4 τῶν ϑηρίων πομπ. Β ἀπὸ rot
πρετορίου ἢ | ἔλαβεν τρύφ. αὐτὴν E ἡ vovg. παρέλαβε(ν) τὴν ϑέκλαν FH |
ἡ Τρυφαίνα om AB ||" ἅμα μὲν om. Ecm ἐπένϑει ἅμα μὲν B. | ἐπένϑει
ἡ τρύφαινα F | ἤμελλεν E | εἰς τὴν αὔριον cum CE Tisch ἐπὶ v. et. 4
τῇ ἐπαύριον B τῷ ἐπιούσῃ ἡμέρᾳ FH | ϑηριομαχεῖν ἐπὶ (slg) τὴν ato. AE!
ϑηριομαχῆσαι ἡ ϑέχλα FH | ἅμα δέ (om x«l) H|? ἐμπόνως ὡς om CFHc
post ϑιγατ. E | τὴν om. F | ϑυιγατέραν A 9vy. αὐτῆς CFH , φαρχονίλαν 4
φαλχιονίλλαν E φαλχωνίλλαν H φαλχονίλαν C om cs | εἶπεν αὐτῷ FHm
regina dixit s||* filia mea uenit et dixit ut ores pro illa c | δεύτεραν om
(c)(d)mn | δεῦρο om FH | πρόσευξαι (-ξε F) τῷ 969 oov (om ὑπὲρ t. t. uu.)
FH || * ἵγα ζήσῃ τὸ véxvov μου φαλχωνίλλα (-ονηλλα H) FH ἵνα tgo. εἰς
αἰῶνας om c ζήσητε E εἰς τοὺς αἰῶν. om ABFHns | ἴδον CEFH ἐν τῷ
ὕπνῳ μου CF χαϑ᾽ ἵπνους H | ἴδον post ἐν τ. ἵπν. μ. C || " ἡ δὲ ϑέχλα CF
Hcds | μή cum CEFH μηδέν AB Tisch | μελήσασα E ἐπῆρεν τὴν φωνὴν
αὐτῆς cum CEFH ἦρεν τὴν qov. AB Tisch | post αὐτῆς add πρὸς τὸν ϑεὸν
FH | ὁ 9:0; μον cum E μου om BC ὁ ϑεὸς τῶν πατέρων 4 0 ϑεὸς τῶν
οὐρανῶν cm(s) χύριε ὃ ϑεὸς ὁ ποιήσας τὸν οὐρανὸν xal tijv γῆν FH domine
deus caeli et terrae d deus caelorum cm || 1! ó υἱὸς zov ὑψέστου cum AEF
Hcm (filii i. e. fili altissimi) Iesu Christe fili altissimi d pater altissimi s
ὁ ὕψιστος BCTisch | ὁ ἐν τῷ οὐρανῷ cum E post ὁ ϑεός pon cdms om
ABCFH post τοῦ ὑψίστοι add χύριε ἰησοῦ χριστέ ΕΠ post ὃ ἵψιστος add
ὁ ϑεὸς ὁ αἰώνιος B | αὐτῷ cum ABFHem Tisch τῷ τρυφαίνῃ U τρυφαίνῃ E
reginae tryphaenae 5 om d χατὰ τὸ ϑελ. αὖτ. om d || 133 αὐτῆς cum ABcms
Tisch σου CEFH | φαρχονίλε A φαλκιονίλλα E φαλχωνίλλα F φαλχονίλα C
φαλχονήλλα H om cs | ζήσει F ζήσῃ H | εἰς τὸν αἰῶνα E

ACTA PAVLI ET THECLAE 29—31 257

τοὺς αἰῶνας. καὶ ταῦτα εἰπούσης Θέκλης ἐπένϑει ἡ Τρύφαινα
ἐπέχουσα τοιοῦτον κάλλος εἰς ϑηρία βαλλόμενον.

30 Kal ὅτε ὄρϑρος ἐγένετο, ἦλϑεν ᾿“λέξανδρος παραλαβεῖν
αὐτήν, αὐτὸς γὰρ ἐδίδου τὰ κυνήγια, λέγων Ὁ ἡγεμὼν κάϑηται
καὶ ὃ ὄχλος ϑορυβεὶ ἡμᾶς" δὸς ἀπαγάγω τὴν ϑηριομάχον. ἡ δὲ
Τρύφαινα ἀνέχραξεν ὥστε φυγεῖν αὐτὸν λέγουσα' Φαλκονίλλης
μου δεύτερον πένϑος iml ví» oixíav γίνεται, καὶ οὐδεὶς ὃ
βοηϑῶν" οὔτε τέκνον, ἀπέϑανεν γάρ, οὔτε συγγενής, χήρα γάρ
εἶμι. ὃ ϑεὸς Θέχλης τοῦ τέχνου μου, βοήϑησον Θέκλῃ.

81 Καὶ πέμπει ὃ ἡγεμὼν στρατιώτας ἵνα ἀχϑῇ Θέχλα. ἡ
δὲ Τρύφαινα οὐκ ἀπέστη, ἀλλὰ αὐτὴ λαβομένη τῆς χειρὸς αὐτῆς
ἀνήγαγεν λέγουσα Τὴν μὲν ϑυγατέρα μου Φαλκονίλλαν ἀπήγαγον

! xa) ἀχούσασα ταῦτα ἡ Τρύφαινα ἐπένϑει FHed(m)s (sed regina pro
τρύφαινα) | εἰπούσης αὐτῆς E Θέχλης om C | ? ἐπέχουσα cum AC Tisch
προσέχουσα E βλέπουσα B ϑεωροῦσα FH om m dicens eam iniuste dam-
natam et quod indigne talis species c dicens: o iniusta iudicia et o in-
dignum nefas, talem speciem d | πρὸς ϑηρία C

gect. 30 1. 5.9 xal ὅτε 0p900c . . . βοήϑησον 9éxAg om c || * "AME. cum
ABE ὁ ἀλέξ. CFH Tisch | ὁ ἀλέξ. εἰς τὴν οἰχίαν τῆς τρυφαίνης FHá |
τοῦ παραλ. τὴν ϑέχλην FHs παραλαβεῖν... τὰ χυνήγια om d αὐτὸς γάρ

Xvyipy. om m | * χυνηγέσια FH | λέγ. πρὸς τὴν τρύφαιναν FH | pro-
consul ;a praeses d || * populus exapectat d populus spectat | δὸς ὅπως H |
ἀγάγω E|triphina autem regina m ||* ἔχραξεν BE μέγα add FH | ὥστε
cum ABEHd ὥστε καὶ Cm Tisch | φυγεῖν αὐτόν cum ABE φ. τὸν ἀλέξανδρον
FHm at. ovy. C Tisch | erat autem ipsa tricina ex regalibus et coepit
flere et dicere d et regina respondit et dixit s | Φαλχονίλλης μου om ds
φαρχονίλλης A φαλχονίλης C φαλχωνίλλα FH fili& mea Phalconilla n ||
' μου om ABF ἴδε H | ἤδη δεύτερον F | πένϑος μοι A μοι xév9o; FH
πένϑος post oix. μου B | ἐπὶ τὴν οἰχίαν cum ABE ἐπὶ τῆς olxíag C Tisch
εἰς τὴν οἰχίαν FH | μου post οἰχίαν add BC Tisch | ὁ βοηϑήσων EF ||
8 οἱ τέχνον CE | οὐχ ἀνήρ, χήρα γάρ εἰ. ante οὔτε τέχνον FH | neque
quia filia mea mortua est neque quia Theclam defendere non possum d
filia enim mea mortua est m || τοῦ τέχνου μου cun CEFHm om ABd
Tisch | ϑέχλῃ cum EH (τῷ 9éxAg) m ϑέχλαν C Theclam ancillam tuam d
αὐτῷ BF Tisch αὐτήν 4 ἐν τῷ ὥρᾳ ταύτῃ τῆς ἀνάγχης add H uade Thecla
deus tuus adiuuabit te ς

sect. 31 1], 190 za) πέμπει cum ABEFH(s) εὐθέως δὲ x. C Tisch et
ut haec dixit triphena ecce praeses mittit c et dum haec Trisina pro-
sequeretur misit praeses d tunc proconsul mittit » | στρατιῶτας cum
ABEFH statorem suum c stratorem suum d Stratoclem m ἄχτον C Tisch
iuuenes $ | ἀχϑῇ OéxAa cum E 9. dy9. C Tisch ut adduceret theclam c
Θέχλα om ABFHnmns | * Tryphaena regina s | οὐχ ἀπέστη (αὐτῆς add F)
ἀλλὰ αὐτή cum ABEFH(cyns om Cd Tisch | τῆς χειρὸς αὐτῆς cum ABEFH
αὐτὴν τῆς χειρὸς (om ἀνήγαγε) C Tisch | 33 ἀπήγαγεν αὐτὴν EF | λέγουσα
cum ABEFHoedms εἶπεν C Tisch | ϑυγατέραν A | φαρχονίλλαν A φαλχο-

ψνίλαν C φαλχονίλλα F om cs
17

958 ACTA PAVLI ET THECLAE 31—39

εἰς τὸ μνημεῖον" σὲ δέ, Θέχλα, tlg ϑηριομαχίαν ἀπάγω. καὶ

ἔχλαισεν Θέχλα πιχρῶς καὶ ἐστέναξεν πρὸς κύριον, λέγουσα

Κύίριε ὃ ϑεὸς ᾧ ἐγὼ πιστείω, ἐφ᾽ ὃν ἐγὼ κατέφυγα, ó óvod-

μενός μὲ ἐκ πυρός, ἀπόδος μισϑὸν Τρυφαίνῃ τῇ εἰς τὴν δούλην
5 σου συμπαϑησάσῃ, καὶ ὅτε μὲ ἁγνὴν ἐτήρησεν.

32 Θόρυβος οἷν ἐγένετό τε καὶ πάταγος τῶν ϑηρίων καὶ
βοὴ τοῦ δήμου xal τῶν γυναικῶν ὁμοῦ καϑεσϑεισῶν, τῶν μὲν
λεγόντων Τὴν ἱερόσυλον εἰσάγαγε" τῶν δὲ λεγουσῶν ᾿ρϑήτω ἡ
πόλις ἐπὶ τῇ ἀνομίᾳ ταύτῃ" aloe πάσας ἡμᾶς, ἀνθίπατε" πικρὸν

10 ϑέαμα, καχὴ κρίσις.
88 Ἢ δὲ Θέκλα ἐκ χειρὸς Τρυφαίνης ληφϑεῖσα ἐξεδύϑη καὶ

1 μνῆμα AB σε om cd et theclam c Theclam uero d | τέχρον μου
ϑέχλα FH | eic ϑηριομαχίαν cum EH (-xelav) εἰς ϑηρεομαχεῖον F εἰς τὸ ϑηριο-
μαχεῖον C Tisch εἰς τὸ ϑηριομαχεῖν AD ad bestias cd ad bestias pogna-
turam m(s) | et thecla audiens haec c haec audiens Thecla d quod
audiens Tecla m ἢ * ἔχλαυσεν cum E(FH) ἐδάχρυσεν ABC Tisch xal ἐβόησεν
ϑέχλα πρὸς χύριον xal ἔχλαυσεν πιχρῶς FH | πιχρῶς om d | καὶ ἐστέναξεν
cum ABEms om Ccd Tisch | πρὸς χύριον cum AB(H)ms om EFcd | πιχρῶς
post ἐστέν. repet E | στενάζουσα Ε΄ ovevatovoa πεχρῶς H (qui πιχρῶς
cum E repet) | xal. λέγουσα FH | ? xég«€ om AB | ὃ 9:66 μου F | ᾧ
cum ABcdm Tisch εἰς ὃν CEFH | ἐγώ alterum om Ecd | χατέφυγα cum
AB Tisch xavégvyov CEFH | ὃ óvo. u. éx πυρ. om d | * ἐχ τοῦ πυρὸς
FH | δὲς € | τὸν μισϑὸν B μισϑ. ἀγαθὸν FH | τῷ Tovg. FH | τῷ (τῆς E)
εἰς τὴν δούλην cov cum EFHc(s) τῷ δούλῃ σον 4Bm τὴν δούλην cov
C Tisch om d | συμπαϑήσασαν C Tisch | ue post συμπ. add 4 μοε B |
τῆς εἰς τὴν δούλην σου, τρύφαινα, συμπαϑίας γεγονυίας εἰς ἐμὲ E || 5 xal
ὅτι μὲ yv. rie. om E | ὅν pro ὅτι 4 | us ἁγνήν cum ABm ἁγνήν ue
Ccd Tisch ὅτι με ἐφύλαξεν ἁγνὴν FH

gect. 32 1. 6 ϑορ. οὖν ἐγένετο cum CE FHd(m) Tisch πιχρὸς ἦν ἦχος B
ἦν πιχρὸς ἤχων 41 τε xal παταγὸς τῶν ϑηρίων cum ABcdm(s) om C Tisch
καὶ παταγός (om τῶν ϑηρίων) F x«l ταραχὸς (om τῶν ϑηρ.) H πάντων ὁμοῦ
βοησάντων τῶν τε ϑηρίων καὶ τοῦ δήμου Καὶ 1 βοή cum Ccdms Tisch βοαί
AB πιχρὰ βοὴ FH om E | xal τῶν γυναιχῶν ... τῶν μέν om cd | ὁμοῦ
xa9t09. om ms | τῶν δὲ yvy. E | τῶν μὲν λεγουσῶν B |* εἰσάγαγε cum
Q(eds) Tisch. εἴσαγε E ἄγαγε FH. εἰσαγάγετε AB. ἐξάγαγε ut uidetur m!
a uerbis τῶν δὲ λεγουσῶν rursus tncipit cod G | 4£yovaov om AB et turba
mulierum dicebat c mulieres uero clamabant dicentes d || ? τὴν ἀνομίαν
A | ταύτῃ om E | et in nobis omnibus iniquam dat proconsul senten-
tiam c hegemon nos omnes perdidit s | dv9. ἡμᾶς 4B | xax; χρίσις
πιχρὸν ϑέαμα cd || Ὁ χαὶ xax) E | post χρίσις add παράνομος xal ἄδικος
ταύτη (sic) ἡ χρίσις F

sect. 83 1]. !! praem et proconsul non sufferens clamorem populi
celerius eam induci iussit c at ille non sufferens clamorem populi iuseit
celerius induci eam d j δέ om 4C | reginae Tryph. s | ἐξεδ. γυμνή FGc

ACTA PAVLI ET THECLAE 33 259

ἔλαβεν διαζώστραν xol ἐβλήϑη εἰς τὸ στάδιον. xal λέοντες xol
ἄρκοι ἐβλύϑησαν ἐπ᾽ αὐτήν. καὶ πικρὰ λέαινα προσδραμοῦσα
εἰς τοὺς πόδας αὐτῆς ἀνεκλέϑη" ὃ δὲ ὕχλος τῶν γυναικῶν
2 05/ 3» 3 2 3 4 » ς *
ἐβόησεν μέγα. καὶ ἔδραμεν ἐπ᾽ αὐτὴν ἄρχος" ἡ δὲ λέαινα ὅρα-
μοῖσα ὑπήντησεν καὶ διέρρηξεν τὴν ἄρχον. καὶ 7τάλειν λέων
δεδιδαγμένος ἐπ᾿ ἀνθρώπους ὃς ἦν ᾿λεξάνδρου ἔδραμεν c
, N € ^ d H , ,
αὐτήν" καὶ ἡ λέαινα συμπλέξασα τῷ λέοντε συνανῃρέϑη. μειζό-

! διαζώστραν cum ABE Tisch διάζωστρον C διάζωσμα F διάζωμα G |
post ἐβλήϑη εἰς τὸ στάδιον in s longe alia leguntur atque in graecis. quae
Gu Wright anglice sic interpretatus est: and she was standing naked
and said: 'My Lord and my God, the Father of our Lord Jesus the
Messiah, Thou art the helper of the persecuted, and Thou art the com-
panion of the poor; behold Thy handmaiden, for lo, the shame of women
is uncovered in me, and I stand in the midst of all this people. My
Lord and my God, remember Thy handmaiden in this hour. Then they
brought in against her a leopard, which was very savage; and again
they brought in against her a lioness, Ánd Thecla was standinz with her
arms spread out in the form of the Cross. And the lioness ran towards
her, and when it reached her, it came (and) lay down at her feet. And
the leopard came to her, to attack her, and fell down before her and
burst. And again they brought in against her ἃ bear which was very
strong, and it ran at Thecla. And the lioness, which was crouching at
her feet, arose and sprang upon the bear and rent it. quae de leopardo
et de brachiis Theclae in crucis formam extensis narrantur similiter occur-
runt apud Nicetam Paphlagonem | xal λέοντ. xal ἄρκοι (ἄρχτοι BE) ἐβλή-
920a» (ἐχλ- E) ἐπ᾽ αὐτήν cum ABEF xal ἀπελύϑησαν ἐπ᾽ ait. λε. x. ἄρχοι C
Tisch ἀπελύϑησαν etiam G (sed post ἄρχοι) dimissi sunt c missi sunt ei d
(deinde leones et ursos) ad eam deuorandum immiserunt » || * ἐπ᾽ αὐτῷ € |
ἡ πικρὰ λέαινα FG | post πιχρ. λεαιν. add ἡ δὲ λέαινα C Tisch | add in
qua triumphauerat Thecla d in qua proconsul triumphabat c | δραμοῦσα
CEF εἰσδραμοῦσα ἐπ᾽ αὐτὴν G | 3 εἰς τοὺς πόδας αὐτῆς cum 418 Tisch
πρὸς τοὺς πόδ. «vt. U παρὰ τ. π. αὐτ. E παρὰ t. π. τῆς ϑέχλης FG |
ἀνεχλήϑη ABE ἀνεχχλήϑη C | et hoc uidentes omnes mulierum turbae c
et hoc uidens omnis populus et multitudo mulierum » ; ἀνεβόησεν G
ἐξίστατο C | * μέγα om. EFGc | ἄρχτος Β | ἄρκος ἔδρ. ἐπ᾿ αὐτὴν FG | xod
ἡ λέαινα FG δραμοῦσα cun Ecds om ABCFGm Tisch | * ὑπήντησεν xal
διέρρηξεν τὴν ἄρχον (αὐτὴν G) cum AEFG ἀπαντήσασα τῇ ἄρχῳ ἀνέρρηξεν
αὐτὴν C item sed διέρρ. Tisch ἀπαντήσασα αὐτῷ διέρρ. evt. Bm | λέαινα
δεδιδαγμένη ἐπὶ dv9o. E || 5 δεδιδαγμ. ἐπ᾿ ἀνϑρ. om cdm (leo asperrimus cd)
ὃς ἦν δεδιδ. C | δεδειγμένος G | τρώγειν (τοὺς add G) ἀνϑρ. FG ἐπὶ
ἀρνοὺς (] ὃς ἦν τοῦ ἀλεξ. F om d ὃς xol ἦν χαὶ τοῦ ἀλεξ. G | ὅς om δ᾽]
ἔδραμεν ἐπ᾽ αὐτήν post πάλιν pon C Tisch ἢ 1 duorum leonum mentionem
facit d qui haec habet: et iterum leaena illa inualuit in leonem et occidit
eum. et iterum leo alius missus est, sed hunc leaena repellens ambo
pariter mortui sunt | 7j λέαινα oim C Tisch | συνπλέξασα AB Tisch | τῷ
λέοντι cum ABFG μετὰ τοῦ λέοντος CU Tisch αὐτῷ E | ovrav. αὐτῷ FG
συναν. αὐτῷ E | πλείονα C Tisch

11"

10

260 ACTA PAVLI ET THECLAE 33. 34

yug δὲ ἐπένθησαν ai γυναῖκες, ἐπειδὴ καὶ ἡ βοηϑὸς αὐτῇ λέαινα
ἀπέϑανεν. |

94 Τότε εἰσβάλλουσιν πολλὰ ϑηρία, ἑστώσης αὐτῆς καὶ
ἐχτεταχυίας τὰς χεῖρας καὶ προσειχομένης. ὡς δὲ ἐτέλεσεν τὴν
προσευχήν, ἐστράφη καὶ εἶδεν ὄρυγμα μέγα πλῆρες ἴδατος, καὶ
εἶπεν Νῖν χαιρὸς λοίσασϑαί με. καὶ ἔβαλεν ἑαυτὴν λέγουσα "Ey
τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ ὑστέρᾳ ἡμέρᾳ βαπτίζομαι. Καὶ ἰδοῦ-
σαι ai γυναῖκες xal πᾶς ὃ ὄχλος ἔχλαισαν λέγοντες Μὴ βάλῃς
ἑαυτὴν εἰς τὸ ἵἴδωρ, ὥστε καὶ τὸν ἡγεμόνα δαχρῦσαι, ὅτι τοι-

« , - E , 1 3 M
οὔτον κάλλος φῶχαι ἔμελλον ἐσθίειν. ἡ μὲν οὖν ἔβαλεν ἑαυτὴν

! ἐπειδὴ cum ABFG Tisch ὁτι CE quoniam c quia d quod m | ἡ
βοηϑοῦσα 48 | αὐτῷ cum BEG αὐτῆς AC Tisch

sect. 84 1. 3 πολλὰ εἰσβάλλ. 95o. AB | βάλλουσι(») FG | ἑστώσης ...
προσευχομένης cum CEFG Tisch | ἔστη οὖν xai ἐχτείνασα τὰς x. προσ-
ηὔχετο πρὸς χύριον ABs et thecla extensis manibus orabat ad dominum c
illa autem ext. man. or. dom. d illa uero man. ext. or. m | τῆς ϑέχλης
FG || * ἐχτεταχυία: cum EG (-xvlac) ἐχτεταχυΐσης F ἐχτεινάσης C Tisch |
post τὰς χείρ. add αὐτῆς G deinde add εἰς τὸν οὐρανόν FG item post
ἐχτείν. add εἰς τὸν οὐρανὸν B in formam crucis s||? εὐχὴν B | προσευχ.
αὐτῆς ἡ ϑέχλα FG ' ἐστράφη xai cum ABEFGcds στραφεῖσα Cm Tisch
conuertit se ad dexteram partem theatri c | ióev CEFG | μέγα cum AB
EFdm om CGcs Tisch πλῆρες cum ABE (πλήρης) F (item) G μεστὸν €
Tisch | post ὕδατος add ubi erant focae marinae quae pugnaturae erant
cum ea c ubi erant bestiae maringe ad quas cogitabant mittere Theclam d
multasque belluas marinas habentem m || ὁ τοῦ λουσ. CFG Tisch | xai
ἔβαλεν ἑαυτὴν... βαπτίζομαι om cd | ἔβαλεν cum. AB FG (-λλεν) ἐνέβαλεν
E ἀνέβαλεν C(s) Tisch emieit » | αὐτὴν C Tisch | post &xvt. add αὐτῷ B
εἰς τὸ ἴδωρ FG | ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησ. Xo. om Bd ἐν cun AEFG ἐπὶ C
Tisch | 1 Ἰησοῦ Χριστοῦ cum Cs Tisch τοῦ κυρίου iuo. xo. AE oov κύριε
(μου add 6) ἰησοῦ χριστέ F7 in nomine dei patris et filii et spiritus
sancti νὴ item paulo infra cd | ὑστέρᾳ cum ABEFG Tisch ὑστεραίᾳ C |
hodie pro τ. v. ἡ. m | ido? αἱ C | * αἱ γιν. τὸ πέρας AB αἱ yvv. xai
om cd | πᾶς cum CEcdms om ABFG Tisch | ExpoaZov α ἐχραύγασαν E
ἐβόησαν F exclamauerunt c clamauerunt d | λέγοντες om. Em χράζοντες
AB | μὴ βάλῳς . . . ὕδωρ om d | βάλεις Cl? σεαυτὴν .4BF | post ὕδωρ
add (hoc loco) ne talem speciem tuam focae manducent c heu qualem
speciem bestiae marinae erunt deuoraturae d | ὡς € | χραγᾶσαι x«i δαχρῦ-
σαι ἐπὶ τοι. χαλλ. ἐφ᾽ ᾧ χαὶ ἤμελλον E || '* αἱ φῶχαι αὶ φῶχαι post ἔμελλον
C Tisch. φῶχαι om E (F in ras) | ἤμελλον EFG. ἔμελλεν C | τρώγειν E
κατατρώγειν" Ft; post δαχρῦσαι add et omnis populus simul plorabat c
sed et omnis turba plorauerunt d | ἡ δὲ ϑέχλα FGs Thecla uero neminem
eorum audiens c illa autem confessa in domino neminem audiens d at
illa neminem audiens ». , ἐβαλλὲν 4D | αὐτὴν 4

4

ACTA PAVLI ET THECLAE 84. 85 261

elg τὸ ὕδωρ iv τῷ ὀνόματι "Inoov Χριστοῦ" oí δὲ φῶκαι πυρὸς
ἀστραπῆς φέγγος ἰδοῦσαι νεκραὶ ἐπέπλευσαν. καὶ ἦν περὶ αὐτὴν
νεφέλη πυρός, ὥστε μήτε τὰ ϑηρία ἅπτεσϑαι αὐτῆς, μήτε ϑεω-
θεῖσϑαι αὐτὴν γυμνήν.

35 4i δὲ γυναῖκες ἄλλων ϑηρέων βαλλομένων φοβερωτέρων
ὠλόλυξαν, καὶ αἷ μὲν ἔβαλλον φύλλον, αἱ δὲ νάρδον, αἱ δὲ κασίαν,
aí δὲ ἄμωμον, ὡς εἶναι πλῆϑος μύρων. πάντα δὲ τὰ βληϑέντα
ϑηρία ὥσπερ ὕπνῳ κατασχεϑέντα οὐχ ἥψαντο αὐτῆς" ὡς τὸν
Ἡλέξανδρον εἰπεῖν τῷ ἡγεμόνι Ταύροιυς ἔχω λίαν φοβερούς, ἐκεί-
γοις προσδίσωμεν τὴν ϑηριομάχον. καὶ στιγνάσας ἐπέτρεψεν

! εἰς τὸ ὕδωρ cum (C)FGcds ἐν τῷ ὕδατι post Χριστοῦ E εἰς τ. ὑδ.
post Χριστοῦ C om. ABm Tisch ἐν τῷ ὀνόματι I. Xo. om. Es | τοῦ χυρίου
ἡμῶν luc. xo. FG hoc tantum dicens in nomine tuo domine m dicens in
nomine patris et filii et spiritus sancti ingredior in hanc aquam c dicens
in nomine patris et filii et spiritus sancti in nouissimo die ego baptizor d
(uide supra) | cumque proiecisset se in aquam omnes focae mortuae sunt
(om zxvgóc ... ἰδοῦσαι) c et descendit sicut fulgur ignis de caelo in aqua
et omnes bestiae quae erant in aqua mortuae sunt d || * νεχραὶ πᾶσαι FG |
ἐπέπλευσαν cum. C Ecms Tisch ἔπλευσαν AB. ἀνέπλευσαν FG om d | περὶ
τὴν ϑέχλαν FG(s) | post περὶ αὐτὴν add ὡς ἦν γυμνὴ AC Tisch ὡς ὑπῆρχε
γυμνὴ B omisi cum EFGcdms | * ὡς FG | ne nuda ab hominibus uide-
retur neque ἃ bestiis tangeretur c ut non uideretur nuda neque bestiis
tangeretur d μήτε tà 9350. πτ. «bt. om s | μήτε prius cum AB. μηδὲ
EFG μὴ € Tisch | tà ϑηρία &nt. αὐτῆς cum ABEFG &xt. ait. μηδὲ τὰ
ϑηρία C Tisch | μήτε ϑεωρεῖσϑαι cum ABE μήτε δὲ ϑεωρ. C Tisch μήτε
yvuy. «vt. 960p. FG | ϑεωρῆσαι F | * αὐτήν cum CEFG om. AB Tisch |
μήτε ϑεωρ. αὐτ. yvuy. ante μήτε t. ϑηρ. ἅπτ. avt. cd

sect. 35 1.* ἄλλων πάλιν ϑηρ. G | βαλλομένων cum ABFG Tisch
εἰσβαλλομένων Cis ἐμβαλλ. E | βαλλ. ἐπ᾿ αὐτὴν FG | φοβεροτέρων cum
ABms φοβερὸν Ed (ululatum dederunt magnum) φοβερῶν FG om Cc Tisch ||
* ὠλόλυξαν cum C(0A-) E (ὀλ-) dm Tisch ἠλάλαξαν ABFG | αἱ μὲν et αἱ
δέ cum CEcdms Tisch ἡ μὲν et ἡ δὲ... ἡ δὲ ABFG | ἔβαλλεν 4 ἔβαλεν
BF | φύλλον αἱ δὲ om FG | αἱ δὲ νάρδον om c ' αἱ δὲ χασίαν om Em |
χασίαν cum BC Tisch χασσίων AFGcd | ? ἄμωμον cum ABEFGed Tisch
χινάμωμον C innantium (sic) m | post ἄμωμ. «dd ἡ (αἷ) δὲ μύρον FG |
quaedam uero unguentum praetiosum aliae balsamum c aliae pretiosum
unguentum d plurimae autem pretiosum unguentum mittebant m πολὺ
πλῆϑος EFG | μύρων cum ABEF Tisch πολὺ μύρον G εὐωδίας C πάντα
. . . ϑηρία cun CEFG Tisch ταῖτα δὲ πάντα βληϑέντα A πάντα δὲ ταῦτα
βληϑ. τὰ ϑηρ. D ||* ὡς ὕπνῳ 6G χατασχεϑέντα cum. E(m) κατεχόμενα Ft
συσχεϑέντα C Tisch χατεσχέϑησαν (-£9m B) xal AB(eds) | ὥστε τόν FG |
? proconsuli cz! praesidem d | ταύρους ἔχω λίαν qo. cum CEGcdms Tisch
go. ταύρ. ἔχω (o May) AB | ἐχείνοις cum EFGd. xáxtlvov toic ποσίν
AB τούτοις C Tisch || '* προσδήσομεν C | τὴν ϑηριομάχον cum. CE (τῇ
-u&yco) s Tisch αὐτὴν ABGcdim αὐτῇ F στυγνῶς E στυγνάσας om s |
ἐπέτρεψεν om. FG. οὐχ ἐπέβλεψεν legisse uid cd

262 ACTA PAVLI ET THECLAE 35. 36

ὃ ἡγεμὼν λέγων ΠῸοίει ὃ ϑέλεις. Καὶ ἔδησαν αὐτὴν ἐκ τῶν
ποδῶν μέσον τῶν ταΐρων. xai ἱπὸ τὰ ἀναγκαῖα αὐτῶν πεπυ-
ρωμένα σίδηρα ὑπέϑηχαν, ἵνα πλείονα ταραχϑέντες ἀποχτείνωσιν
αὐτήν. οἱ μὲν οὖν LÀÀorro: | δὲ περιχαιομένη φλὸξ διέκαυσεν
τοὺς χάλοις. καὶ ἦν ὡς οἱ δεδεμένη.

86 'H δὲ Τρύίφαινα ἐξέψυξεν ἑστῶσα παρὰ τὴν agrvav ἐπὶ
vovg ἄβαχκας, ὥστε τὰς ϑεραπαινίδας εἰπεῖν ᾿᾿πέϑανεν καὶ βασί-
λεσσα Τρύίφαινα. καὶ ἐπέσχεν Ó ἑγεμών. καὶ πᾶσα καὶ πόλις ἐπτύρη"
xai ὁ ᾿ἡλέξανδρος πεσὼν εἰς τοὺς πόδας vob ἡγεμόνος εἶπεν"

! ὁ ἡγεμών om E proconsul cji praeses ἡ ! εἶπεν τῷ ἀλεξάνδρῳ pro
λέγων FG | ποίει ὃ ϑέλεις om AB | προσέδησαν τοῖς ταύροις (om αὐτὴν
ἐκ τῶν ποδῶν μέσον) 4Bedi αὐτήν cum CEm Tisch τὴν ϑέκλαν FG | ἐκ
τῶν ποδῶν cum EFG ἐκ om C Tisch itaque ligauerunt manus eius ac
pedes m ||? μέσον (-σων E) τῶν ταύρων cum EFGm(s) μέσην (om τῶν
tavo.) C Tisch | avtov cum ABE τῶν ταύρων CFGceds Tisch | aíó. x&xvo.
C |? ἐπέϑηχαν F | πλείονα ABC Tisch ἐπὶ πλεῖον EF ἐπὶ πλέον G om d |
ταραχϑέντες cum EFG ταραχϑέντα C Tisch ὀργισϑέντα 4B. exacerbati cd
ferociores effecti »(s) | tag. oi ταύροι FG | σύρωσι(ν) xal ἀποχτείνωσι(»)
FG celeriua ante ἀποχτ. cd. citius m || * αὐτήν c«m CEcdm Tisch τὴν δέσμιον
AB τὴν δέσμιον ϑέχλαν FGs | xal (om G) ol uiv (οὖν add 6G) ταῦροι
(εύραννοι G) ηλλ. βοῶντες φοβερόν FG ; rj δὲ περιχαιομένη φλόξ cum
ABns Tisch ἡ δὲ φλ. ἡ περιχειμένη CE. περιχκαιομ. om cd τῆς δὲ ϑέκλης
(ϑέχλας G) xatíxavativ: ἡ φλὸξ τὰ περιχειμένα (μέλη add G) τῶν ταύρων
FG flamma qua erant incenei m , ἔχαυσεν D | ^ χάλλους E | ὡς cum
ABEFG ὥσπερ C Tisch . οἱ δεδ. (ἱσταμένη F) εἰς τὸ στάδιον FG | et
soluta est thecla et susceperunt eam super se tauri nihil ei nocentes c
et soluta ferebatur auper tauros nihilque ei nocebant d similiter s

sect. 36 1. * regina Tryphaena s | éséwvéer cum 4B FG(cd)m (dirigvit
atque exanimis facta est) ὠλεγώρησεν δἰ“) ὀμγόρησεν CTisch | ἑστῶσα
om Ft | παρὰ τὴν ἀρήναν om FG | ἐπὶ τοὺς &faxa; (&33axag) cum E
παρὰ tov; ἄβαχας FG ἐπὶ τοὺς ἄββαχας om. ABCm Tisch. ad portam cd
ad portam theatri s | post ad portam ad ut hoc uidit factum cd (vid.
hoc fact) deinde add deficiens cecidit iu terram c collapsa decidit ad
terram d(s) || ὥστε τὰς ϑεραπαινίδας (ad. αὐτῆς EY εἰπεῖν cum ABEm
similiter εἰς ὡς εἰπεῖν τὸν 07Aov C Tisch ὥστε... ἐπέσχεν ὃ ἡγεμ. om
FG | tunc omnis familia triphenae magna uoce clamauit plorans c tunc
omnes familiae Trisinae exclamauerunt uocibus magnis plangentes et
dicentes d (similiter s) ut etiam serui eius clamarent m | 7 βασίλισσα
om cd | * Τρύφαινα om s | xal. ἐπέσχεν ὁ ἡγεμών om cds | καὶ πρὸς ἔσχεν E
ἐπέσχεν οὖν ( , proconsul à — x«i πᾶσα καὶ πόλις cum FGcilms πᾶσα om
ABCE Tisch ἐπτύρϑη 4 ἐφοβήϑη σφόδρα FG || * xal ὁ ᾿Αλέξ. cum CEc
ὁ δὲ ᾿Αλέξ. ABFGm Tisch | φοβηϑεὶς post Αλίξ. add. FGes | πεσὼν εἰς
(παρὰ E) τοὺς πόδ. t. ἡγεμ. εἶπεν cum. CEcd(m) παρεχάλει τὸν ἡγεμόνα
λέγων AB(s) Tisch. add xai προσπίπτων αἰτῶ Βὶ ἠρώτησεν τὸν sy.
λέγων FG«4

ACTA PAVLI ET THECLAR 36. 37 263

Ἐλέησον xduà καὶ τὴν πόλιν, καὶ ἀπόλυσον τὴν ϑηριομάχον, μὴ
xal ἡ πόλις συναπόληται. ταῦτα γὰρ ἐὰν ἀκούσῃ ὁ Καῖσαρ, τάχα
ἀπολέσει σὺν ἡμῖν καὶ τὴν πόλιν, ὅτι ἡ συγγενὴς αὐτοῦ Τρύφαινα
T βασίλισσα ἀπέϑανεν παρὰ τοὺς ἄβαχας.

97 Kal ἐχάλεσεν ὁ ἡγεμὼν τὴν Θέκλαν ἐκ μέσου τῶν ϑηρίων
καὶ εἶπεν αὐτῇ Τίς εἶ σύ; καὶ τίνα τὰ περὶ σέ, ὅτι οὐδὲ ἕν
τῶν ϑηρίων ἡψατό σου; ἡ δὲ εἶπεν Ἐγὼ μέν εἶμι ϑεοῦ τοῦ
ζῶντος δούλη" τὰ δὲ περὶ ἐμέ, elg ὃν εἰδόχησεν ὁ ϑεὸς υἱὸν
αὐτοῦ ἐπίστευσα" δι’ ὃν οὐδὲ ἕν τῶν ϑηρίων ἡψατό μου. οὗτος

1 δέομαί cov ἐλέησον FG | xal μὲ Gc | xal τὴν πόλιν om m (sed
add et tota ciuitas subclamabat) | xai ante ἀπολ. om E | tv ϑηριομάχον
cum ABEFGcems ταύτην Cd Tisch | μὴ xol ἡ πόλις συναπόληται (-λεῖται)
cum E(m)s μήποτε x. ἡ x. otv gol χαὶ ἐμοὶ ἀπόληται F (ἀπολεῖται) G ne
et ego simul et ciuitas pereat c ne et ego peream et ciuitas haec uaste-
tur d ne omnis ciuitas cum illa pereat » om omnia ABC Tisch |? τάχα
om (τάς || * συναπολέσαι E damnabit cd | σὺν ἡμῖν χαί om EFGs σὺν
ἡμῖν om m | ἀπολ. ἡμᾶς πάντας leg uid cd | ὅτι cum CEFG(cd) διότι
ABm(s) Tisch | xal post διότε add AB Tisch | ἡ συγγενὴς αὐτοῦ ante
Τρύφ. cum ABC Tisch τρύφαινα ἡ βασ. praem E ἡ βασίλισσα om Ccdm
Tovg. om d τρύφ. ἡ Bac. xal συγγ. αὐτ. FG || 5 ἀπεϑ. π. τ. ἄβαχας cum AB
(ἄββαχας) E Tisch π. v. dB. ἀπ. FG ἀπεϑ. παρὰ τὴν ἀρήναν C in publico cd
ad portam theatri s om m ὅτι ἡ συγγ. . . . ἀρήναν post xaicao pon C

sect. 87 1. 5 ἐχέλευσεν F | προσχαλεσάμενος δὲ Ó ἡγεμ. (om sq xal) C |
proconsul cm | τὴν OéxAav ante ἐχ μέσου cum EFGcdm post éx μέσ. ABC
Tisch | τήν om B | τὴν ἁγίαν ϑέκλ. C | ἐκ μέσων F | post τῶν 95olov add
ἐξελθεῖν F | τῶν ϑηρίων om c || * cumque uenisset dixit ad enum c quae
cum exhibita esset, dixit ad eam d atque percunctatus est eam dicens ; |
αὐτῷ om B πρὸς αὐτὴν FG πρὸς αὐτὴν εἶπεν F | τίς εἰ σύ om c quae
est ars tua d | σύ om AB | ἢ τίνα AB xal τί C quid est quod c uel
quae sunt crimina (carmina?) quod d et quis tibi aderat s | οὐδὲ ἕν τῶν
950. ἥψατό σου cum ABEFG(cd)ms οὐδέν cov ἅπτεται τῶν ϑηρ. C Tisch
add indica nobis quae sunt tua carmina c ||? ἡ dà εἶπεν cum ABm Tisch
χαὶ εἶπεν ϑέχλα CEs xal ἀπεχρίϑη αὐτῷ ἡ (G om) ϑέκλα λέγουσα (G om)
FG et thecla respondit c illa resp. d | μέν om FG | δούλη εἰμὶ ϑεοῦ FG |
τοῦ ϑεοῦ AC | τοῦ ante ζώντος om E | δούλη τοῦ ϑεοῦ τοῦ ὑψίστου C |
8 τὰ δὲ περὶ ἐμέ... ἥψατό μου om d τὰ δὲ περὶ ἐμέ om etiam c deinde
pergit ex quo autem uoluit deus et in filium eius credidi | χαὶ τά B |
ὡς EUG. D | ηὐδόχ. CF | post τοῦ Govt. dovA. pergit et is qui mihi aderat
filius est dei uiui, in quem credidi s | υἱόν cum CEG Tisch τὸν υἱὸν F
εἰς τὸν υἱὸν ABC saluatorem mundi m | (τὸν F) υἱὸν αὐτοῦ ἰησοῦν χριστόν
FG υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ τὸν χύριον ἰησοῦν χριστόν E || ? δι’ 0v cum
FGms δι’ οὗ E δ᾽ 0 A διό B διὰ τοῦτο C Tisch | οὐδέν μου qw. τ. 9. ΕΠ
τῶν ϑηρ. ἥψατό μου cum CE Tisch τῶν ϑηρ. post ἡψατό μου G. μου ἅπτεται
τῶν 959. AB οὗτος γάρ... ὑπόστασίς ἐστιν} hic enim habet potestatem
uitae et mortis c item post dei uiui pergit qui habet potestatem super
omnia quae creauit d | αὐτὸς γὰρ AB

5

10

264 ACTA PAVLI ET THECLAE 87. 38

γὰρ μόνος σωτηρίας 0goc xal ζωῆς ἀϑανάτου ὑπόστασίς ἔστιν"
χειμαζομένοις γὰρ γίνεται καταφυγή, ϑλιβομένοις ἄνεσις, ἀπηλ-
πισμένοις σχέπη, καὶ ἁπαξαπλῶς ὃς ἐὰν μὴ πιστεύσῃ εἰς αὐτόν,
οὐ ζήσεται ἀλλὰ ἀποϑανεῖται εἰς τοὺς αἰῶνας.

38 Καὶ ταῖτα ἀκοίσας ὃ ἡγεμὼν ἐκέλευσεν ἐνεχϑῆναι ἱμάτια
καὶ εἶπεν: Ἔνδυσαι τὰ ἱμάτια. Ἢ δὲ εἶπεν Ὁ ἐνδύσας ue γυμνὴν
ἐν τοῖς ϑηρίοις, οὗτος ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως ἐνδύσει ue σωτηρίαν. Kal
λαβοῦσα τὰ ἱμάτια ἐνεδύσατο. -καὶ ἐξέπεμψεν εὐϑέως ὁ ἡγεμὼν
ἄχτον λέγων Θέχλαν τὴν τοῦ ϑεοῦ δούίλην τὴν ϑεοσεβὴ ἀπολίω
ὑμῖν. .4i δὲ γυναῖχες πᾶσαι ἔχραξαν φωνῇ μεγάλῃ καὶ ὡς ἐξ ἑνὸς
στόματος ἔδωκαν αἷνον τῷ ϑεῷ λέγουσαι Εἷς ϑεὸς ó Θέκλαν
σώσας, ὥστε ἀπὸ τῆς φωνῆς σεισϑῆναι τᾶσαν τὴν πόλιν,

! σωτηρίας ὅρος cum ABCms Tisch σωτ. ὁδός E ἐστὶν σωτ. αἰωνίον
ὁδὸς FG | xal ζωῆς χαὶ ϑανάτον F et uitae mortisque discretio m | ἐστιν
post ὑπ. om G | xal ζ. 49. ὑποστ. om s ὕποστ. ἐστιν σωτηρίας F|* ydo
om ABcd | καταφύγιον FG λιμὴν καταφυγῆς E ϑλιβομένοις ἄνεσις om «]
ϑλιβ. dv. ἀπελπ. σχέπη om d | ἀπελπισμένοις (ἀπελπ-) cum. AEFGems
ἀπελπισμένων BC Tisch | " ἐλπὶς xal oxéng FG | ἁπαξαπλῶς om d ἁπλῶς
E ὃς ὧν E | μὴ et οὐ cum CEFGcdms Tisch; om AB | πιστεύσει G
πιστεύσας À | * οὐ ζήσεται ἀλλά om s | οὐ ζήσεται ἀλλὰ ἀποϑ. εἰς τ. alàv.
cum EKFGcm ἀλλὰ ἀποϑανεῖται om ABCd Tisch

sect. 88 1. 5 xal om FGdm | proconsul cm | ἱμάτια ἐνεχϑῆναι EFG !
8 εἶπεν... tà ἱμάτια cum EFGs ἐνδύσασϑαι αὐτὴν ABCcd(m) Tisch | εἶπεν
αὐτῇ G | post τὰ ἱμάτια add ϑέχλα E | ἡ δέ cum Edm ἡ δὲ ϑέχλα FG
καὶ εἶπεν ϑέχλα ABc(s) Tisch xal εἶπ. ἡ ἁγία ϑέχλα C | ante εἶπ. praem
ut uestita est cd | deus meus qui texisti me inter bestias nudam d qui
me expoliatam ac nudam de igne eripuit, qui inter feras constitutam
saluam conseruauit m qui uestiuit me uirtute inter bestias s [γυμνὴν
οὖσαν F | " ϑεὸς post ϑηρίοις add G οὗτος cum ABEc αὐτὸς CFGm
Tisch tu ipse d | ἐν τῷ ἡμέρᾳ τῆς xo. E | ἐνδύσῃ Ft: tu ipse me indue d |
μὲ cum cdms σε ABCEFG Tisch | καὶ λαβοῦσα τὰ ἱμάτ. ἐνεδύσατο om cd |
8 λαβοῦσα ϑέχλα Es | xal ἐξέπεμψεν cum. EFG(s) ἔπεμψεν οὖν C ἐξέπ. οὖν
Tisch ὁ δὲ ἡγεμ. ταχέως ἔπεμψε AB (ἐξέπ-) | εὐθέως cum CE Tisch ταχέως
ABFG uelociter m om cds | proconsul cm || * ἄχτον cum CFG Tisch (&xtov
ὁ ἥγεμ. FG) σάκραν B edictum cd curionem » praecones s«d praeconem
sc ἄχτον om. AE | ad populum dicens »s γράψας ottoc FG | τὴν t. 9.
δούλην post τὴν ϑεοσεβὴῆ Cm Tisch τὴν τοῦ ϑεοῖ δούλην om E δούλην
om s | τὴν ϑεοσεβῆ om G xal 9toc. F ϑέχλαν τὴν ϑεοσεβεστάτην AB
Theclam repet etiam cs || 9 post «i δὲ yvraixtg addidi πᾶσαι cum. FG
(uterque cod ὁμοῦ πᾶσαι) cd xal αἵ yvy. FGs. αἱ δὲ yvy. xal πᾶς ὁ ὄχλος
CE xal ὁ ὄχλος add F multitudo populi et mulieres »! | ἔχραξαν φωνῷ
μεγ. xal cum. Gms μέγα ὠλόλιξαν (0202. B) xal AB Tisch om CEF«c4|
ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος cum CE (post τῷ 969) F (post τ. 9. αἷν.) ἑνὶ στόματι
AB Tisch. ὑφ᾽ ἕν στόμα G om cd [11 ἔδωχαν cum ΟΕ ἀπέδωχαν 48
Tisch | ἔδ. (ἀπεδ.) aivov τῷ ϑεῷ cum AB Eds Tisch αἶνον ἔδωχαν τ. 9. C

|

ACTA PAVLI ET THECLAE 39 265

39 xal τὴν Τρύίφαιναν εἰαγγελισϑεῖσαν ἀπαντῆσαι μετὰ
ὄχλου καὶ περιπλακῆναι τῇ Θέχλῃ καὶ εἰπεῖν NUv πιστεύω ὅτι
vexool ἐγείρονται" νῦν πιστεύω ὅτι τὸ τέχνον μου ζῇ" δεῦρο
ἔσω, καὶ τὰ ἐμὰ πάντα σοὶ καταγράψω. ἡ μὲν oiv Θέκλα
εἰσῆλϑεν μετ᾽ αὐτῆς καὶ ἀνεπαύσατο εἰς τὸν οἶκον αὐτῆς ἡμέρας
ὀκτώ, κατηχήσασα αὐτὴν τὸν λόγον τοῦ ϑεοῦ, ὥστε πιστεῦσαι
καὶ τῶν παιδισχῶν τὰς πλείονας, χαὶ μεγάλην εἶναι χαρὰν ἐν
τῷ οἴκῳ.

ἐδ. τ. 9. αἷνος F ἔδωχαν t. 9. αἴνεσιν (ὐ deo laudem dederunt c laudem
deo referebant » | τῷ ϑεῷ om s | λέγονσαι cum ABGd Tisch λέγοντες €
xai εἶπον EF | εἷς ϑεός cum CEG Tisch εἷς ὁ ϑεός ABF unus est uerus
deus c magnus deus unus et uerus d unus et uerus deus m | ó Oéxàav
σώσας cum AB EFcdm ὁ ϑέχλης Csc Tisch ὁ τῆς ϑέχλης, εἷς 960g ὁ σώσας
ϑέχλαν G(sad)|| 132 ὥστε... τὴν πόλιν om d | φωνῆς αὐτῶν FG σεισϑῆναι
cum ABEFG σαλευϑῆναι C Tisch | πᾶσαν τὴν πόλιν cum Gems τὴν πόλιν
(om πᾶσαν) ABEF τὰ ϑεμέλια τοῦ ϑεάτρου C Tisch

sect. 39 1. ! xal τὴν τρύφαιναν εὐαγγελισϑεῖσαν (ἀναστῆναι add G)
ἀπαντῆσαι cum ABFG item sed εὐαγγελισϑῆναι καὶ E 5 δὲ τρύφαινα tvay-
γελισθεῖσα ἀπήντησε Cedm(s) Tisch regina Tryphaena s | μετὰ ὄχλου cum
ABEFtGcdm om C(s) Tisch | * χαὶ περιπλαχῆναι cum ABEFG(cdms) om
C Tisch | τῇ ϑέχλᾳ A τῷ ἁγίᾳ ϑέκλῃ C Tisch τῇ qvAxg (quA xj m 2) E |
εἰπεῖν cum. ΑΒΕ εἶπεν CFedm(s) Tisch | εἰπεῖν αὐτῷ (ΟΣ εἶπεν αὐτῷ F |
νῦν πιστεύω ὅτι νεχρ. ἐγείρ. om ABF |? δεῦρο ἔσω cum ABCE Tisch δεῦρο
(τὸ G) τέχνον μου ϑέχλα ἔσω εἰς τὸν οἶχόν μου FGcds eamus domum m |
! πάντα τὰ ἐμὰ G | σὰ CF (o"8) | χκαταγράψω cum CEFGcd. (consecrabo)
ms Tisch καταλείψω AB | ἡ μὲν οὖν cum ABE Tisch ἡ δὲ CFG | Θέκλα
cum CEFGcds om ABm Tisch praem ἁγία C | * εἰσῆλθεν cum ABCEcm
(pergens . . . ingressa est) s Tisch ἀπῆλθεν FGd | μετ᾽ αὐτῆς cum ABC
E(ms) Tisch μετὰ τῆς τρυφαίνης FG in domum tryphenae cd .(Trisinae)
cum ea ... . domum ms | εἰς τὸν οἶχον αὐτῆς cum E ἐν τῷ olxo αὐτῆς C
om ABG Tisch. μετ᾽ αὐτῆς F σὺν αὐτῷ Gc ibi dms ἡμ. ὀλίγας FG ||
6 χχτηχήσασα cum ACEm Tisch καὶ ἐδίδασχεν F diódoxovoa (ἡ χατήχησε
δὲ xal B et tractabat c(s) et tractauit ibi d ! αὐτήν cum AGms (reginam
Tryphaenam) Tisch αὐτῷ B πάντας (ἅπαντας E) toic ἐν τῇ olxl« CE om
Fcd | τὸν λόγον τοῦ 9:00 om C | τὸν λόγον cum ABGds Tisch τῷ λόγῳ
Em de uerbo c sermone suo m | τοῦ xvolov (αὐ xvolov (om tot) F|? καί
ante τῶν om CEdm | ibant multae mulieres et ancillae triphenae simul
cum domina sus crederent c ita ut turbae mulierum et uirginum crede-
rent in Christo. sed et Trisina cum omni domo sua credidit d et regina
credidit in deum et plurimae ancillarum eius s | xal μεγ. εἶναι yao. ἐν
tj olxo om cd | xal μεγ. εἶναι xao. cum EF (sed x. u&y. xao. elvai) G
(sed x. εἶν. μεγ. xao.) μι xal μεγάλη χαρὰ... v ABCs Tisch | ἐν τῷ
οἴχῳ cum ABEm(s) ἦν ἐν τῷ οἴχῳ αὐτῆς C ἐν τῷ οἴχῳ (τῆς F) tov-
φαίνης FG

266 ACTA PAVLI ET THECLAE 40

40 Ἢ δὲ Θέχλα Παῦλον ἐπεπόϑει καὶ ἐξήτει αὐτὸν περι-
πέμπουσα πανταχοῦ" καὶ ἐμηνύϑη αὐτῇ iv Μύροις εἶναι αὐτόν.
xai λαβοῦσα νεανίσχους καὶ παιδίσχας, ἀναξζωσαμένη xai ῥάψασα
τὸν χιτῶνα εἰς ἐπενδίτην σχήματι ἀνδρικῷ ἀπῆλθεν ἐν Μύροις.

5 καὶ εἷρεν Παῦλον λαλοῦντα τὸν λόγον τοῦ ϑεοῦ καὶ ἐπέστη
αἰτῷ. ὁ δὲ ἐθαμβήϑη βλέπων αὐτὴν καὶ τὸν ὄχλον τὸν μετ᾽
αὐτῆς, λογισάμενος μή τις αὐτῇ :ειρασμὸς πάρεστιν ἕτερος.
ἡ δὲ συνιδοῖσα εἶπεν αἰτῷ Ἔλαβον τὸ λουτρόν, Παῦλε" ὃ
γὰρ σοὶ σιυνεργήσας εἰς τὸ εὐαγγέλιον κἀμοὶ συνήργησεν εἰς τὸ

10 λοίσασϑαι.

sect. 40 1. ! ἡ δὲ ἁγία ϑέχλα C | παῖλον ἐπεπόϑει καὶ ἐζήτει αὐτόν
cum ABEFGs παῖλον ἐζήτει Cm Tisch thecla uero desiderabat uidere
paulum cd at Tecla Paulum ubi esset requirebat »n | περιπέμπουσα cum
ABE(c)s πέμπουσα F πομπείουσα &6 om Cedm Tisch | ?* πανταχοῖ cum
EFGs om ABCedm Tisch | εἶναι αὐτόν cum. ABc αὐτὸν εἶναι Ε εἶναι (om
αὐτὸν) FG ὅτι ἐστὶν C Tisch | εἶν. av. ante ἐν μύροις AB ὅτι ἐστὶν ante
ἐν uto. C Tisch | post ἐν ήύροις εἶν. add. τῆς “υχίας CFG Tisch smirnae c
in Smyrna(m) dm | ? xei λαβοῖσα ... παιδίσχας post dvdguxrv pon cs
plane om G | λαβοῦσα cum ABEF λαβομένη C Tisch | νεανίσχ. πολλοὶς F
alias quas ipsa deo acquisierat m | ἀναζωσαμένη ... ἀνδρικόν om m |
ἀναζωσαμένη cum ABEFG (add τε) ἀνεξζώσατο C Tisch | ῥάψασα cum (Ὁ
Tisch ῥίψασα AEF στρέψασα B replicauit sibi d mutauit c || τόν om € |
ἐπενδύτου FG | σχήματι ἀνδριχῷ cum E σχῆμα dvdgaxóv G. σχῆμα ποιήσασα
dvópuxóv AB. σχῆμα ἀνδριχῶς F σχῆμα om C Tisch in habitu uirili ὁ
uestita est habitu uirili d(s) | ἀπήει F ἀπίει πρὸς avtóv G | ἐν Μύροις
cum CEF Tisch εἰς μύρα A εἰς τὰ μίρα Β εἰς uvoav τῆς λυχίας G smirnam
c in Smyrnam dm || Παῖλον cum CEF τὸν παῦλον ABG Tisch | λαλοῦντα
τὸν λόγον τοῦ ϑεοῖ cum CE Ftzcdms Tisch τὸν Àoy. χηρίσσαντα AB | χαὶ
ἐπέστη αὐτῷ cum AB Ec(n)s xal παρέστη acto ἀϑρόως FG om Cd Tisch |
* ὁ δὲ ἐϑαμβ. cum ABEm ὃ δὲ παῖλος é9auB. FG(cds) £9. δὲ παῖλος
C Tisch | βλέπων cum EFG ἰδών ABC Tisch | τὸν μετ᾽ αὐτ. ὄχλον AB
τόν ante μετ᾽ act. om E | et omnis turba simul expauit c et omnes qui
erant cum eo expauerunt d || ? λογισάμενος cum AB EFtG λογιζόμενος C Tisch
ἐν ἑαυτῷ add C turbatus est timens m | τὲς om FG | αὐτῷ πειρασμός cum
ABdmse Tisch «ét πειρασμός E πειρ. αἰτῷ Csad πειρασμός om pronom
FGc | παρέστη € ἐστιν FG | ἕτερος om cdm | * ἡ δὲ cum ABE ἡ
δὲ ϑέχλα FGcdms ἡ δὲ ἁγία ϑέχλα C | σινιδοῖσα cum AD Tisch om C
συνεῖδεν xai E συνῆχεν xol FG at ubi intellexit thecla. paulum turbari c
uli uero intellexit Thecla turbari Paulum 4 et Thecla respondit et s |
λέγει FG | αὐτῷ cum CEFGds om ABcm Tisch | Παῖλε om s | σὲ Ad
ov G|| * avvrgoy. σοι CE | ἐνηργήσας G item ex συνεργήσας corr m1 F|
εἰς prius om G ; xàu£ 4 xal ἐμοὶ Β xal uoi G ᾿ ἐνήργησεν xduol εἰς τὸ
ἅγιον βάπτισμα Fin lauacro m et me ipse misertus est d et michi con-
cessit iu necessitute c

ACTA PAVLI ET THECLAE 4l 261

41 Καὶ λαβύμενος ὁ Παῦλος τῆς χειρὸς αὐτῆς ἀπήγαγεν
bi b] , 3 , - e
αὐτὴν εἰς τὸν οἶκον Ἑρμείου καὶ πάντα ἀχούει παρ᾽ αὐτῆς, ὥστε
ἐπὶ πολὺ ϑαυμάσαι τὸν Παῦλον, καὶ τοὺς ἀκοΐοντας στηριχϑῆναι
ὶ "uz Cri sro ) ὦ 7

xal προσεύξασϑαι ὑπὲρ τῆς Τρυφαίνης. καὶ ἀναστᾶσα Θέχλα
εἶπεν τῷ Παύλῳ Πορεύομαι εἰς Ἰχόνιον. Ὁ δὲ Παῦλος εἶπεν
“Ὕπαγε xai δίδασκε τὸν λόγον τοῦ ϑεοῦ. ἡ μὲν οὖν Τρύφαινα
πολὺν ἱματισμὸν καὶ χρυσὸν ἔπεμψεν αὐτῇ, ὥστε καταλιπεῖν
τί Παύλῳ εἰς διακονίαν τῶν πτωχῶν.

sect. 41 l. 1 exinde denuo collati cold HLM ταῦτα τοίνυν εἰπούσης
αὐτῆς λαβ. ὁ μαχάριος παῦλος M | λαβόμενος om cd | ὃ om C | τῆς χειρὸς
αὐτῆς cum CELM αὐτήν ABHm(s) Tisch αὐτῆς FG τῆς χειρ. αὐτ. om cd |
ἀπήγαγεν cum CEFGHLM ἀπήνεγχεν AB || 1 αὐτήν cum CEFLMcd om
ABGH Tisch | 'Eousiov cum EM ἑρμίου Lm (Hieremiae) s (Hermias aut
Hermaeus?) ἑρμέως FG hermetis cd ἑρμαίου ABC(H?) Tisch | xal πάντα
ἀχούει παρ᾽ αὐτῆς cum ABCELm Tisch xal διηγήσατο τῷ (om G) παύλῳ
ἡ ϑέχλα πάντα tà συμβεβηχότα αὐτῷ (αὐτῆς ΕἾ ἐν ἀντιοχείᾳ FG(cds qui
ἐν ἀντ. om) | xal χαϑεσϑέντων αὐτῶν διηγήσατο ἡ μαχαρία ϑέχλα (ἡ μακ.
ϑέχλα om s) τῷ μεγάλῳ παύλῳ (αὐτοῖς sad αὐτῷ sc) πάντα τὰ συμβάντα
αὐτῷ λεπτομερῶς (om s) Ms | ὡς B ||? xal ἐπὶ πολὺ E ἐπὶ πολύ om (d)m |
ϑαυμάσαι cum ABEFGHLM ϑαυμάζειν C Tisch | τὸν Παῖλον xoà (om M)
cum ABEFGHLM (v. μαχάριον 2.) om C Tisch | ita ut paulus multum
flere& quod eam reliquisset. aliquot autem diebus steterunt et orauerunt
pro triphena c et admirantes dederunt laudem deo et confortati sunt in
fide etc. d | τοὺς δὲ ἀχούσαντας M | πάντας τοὺς áxovovrag FGH | xal
ante στηριχϑ. praem C Tisch | στηριχϑῆναι μὲν πλέον ἐν τῷ πίστει τοῦ
χριστοῦ, προσευξ. δὲ xal ὑ. τ. τρ. ἡ οὖν μαχαρία ϑέκλα μικρὸν ἔνϑα τρίψασα
σὺν τῷ μεγάλῳ παύλῳ λέγει αἰτῷ M audientes confirmabantur in fide
domini Iesu. tunc pro Triphina pariter orauerunt m(s)||* προσεύχεσϑαι
H | τῷ τρυφαίνῃ FGH | post ὑπὲρ τῆς Τρυφαίνης mulia add s | ἀναστᾶσα
om s | Θέχλα cum EFGHLcm ἡ ἁγία ϑέχλα C om AB4 Tisch | 5 τῷ Παύλῳ
cum CEFGHdm om ABLcs Tisch | πορεύομαι... π. εἶπεν om L | ὁ δὲ
ἔφη αὐτῇ ἄπελϑε ἐν εἰρήνῃ véxvov x. à. τ. 2. v. 9. M | Παῦλος om Mdm |
post τ. ϑεοῦ pergit χαταλείψασα τοίνυν ἡ μαχαρία ϑέχλα τῷ μεγάλῳ παύλῳ
τὸ χρυσίον (-ἰων) xal τὸ ἱματισμὸν χαὶ ἀποσταλέντα αὐτῷ παρὰ τῆς ῥυφαίνης
εἰς διαχ. τῶν πτωχ. ἀπῆλϑεν εἰς τὸ ἰχόνιον M | εἶπεν αὐτῷ FGHs || * πορεύου
FGH ὕπαγε τέκνον CELd (qui add in pace) | xal δίδασχε τὸν λόγον τοῦ
ϑεοῦ om cd | ἡ μὲν οὖν Tovg. cun ABEFGH L(m) ἡ δὲ τρύφ. Ccds Tisch |
post Τρύφαινα (regina Tryph. 56 etc) add ut audiuit quia Thecla uelit ire
Iconio in patriam suam d(s) || * χρυσὸν (χρυσίον F χροίσιων H) x. ἱματισμ.
FGH multum aurum et argentum c munera magna, aurum, argentum et
uestimenta d | χρυσίον EFH (χροίσιων) | Eóoxev Cc | αὐτῷ cum ABd
Tisch τῷ ἁγίᾳ 9éxAg C Theclae cms διὰ τῆς ϑέχλης vo παύλῳ ΕΘΗ plane
om EL ὥστε χαταλιπεῖν om. FGH ὥστε τὴν ϑέχλαν χαταλιπεῖν ΕΖ
εἰς διαχονίαν τῷ παύλῳ τῶν πτωχῶν E | ἡ δὲ ἁγία ϑέχλα κατέλειπεν
αὐτὰ τῷ παύίλῳ C πολλὰ ante εἰς διαχονίαν praem AB Tisch omisi

268 ACTA PAVLI ET THECLAE 42

49 Αὐτὴ δὲ ἀπῆλϑεν εἰς Ἰκόνιον. καὶ εἰσέρχεται εἰς τὸν
Ὀνησιφόρου οἶκον, καὶ ἔπεσεν εἰς τὸ ἔδαφος ὅπου Παῖλος καϑε-
ζόμενος ἐδίδασκεν τὰ λόγια τοῦ ϑεοῦ, καὶ ἔχλαιεν λέγουσα Ὁ
ϑεός μου xal τοῦ οἴχου τούτου, ὕπου μοι τὸ φῶς ἔλαμψεν,

5 Χριστὲ Ἰησοῦ ὃ υἱὸς τοῦ ϑεοῦ, ὁ ἐμοὶ βοηϑὸς ἐν φυλακῇ, βοηϑὸς
ἐπὶ ἡγεμόνων, βοηϑὸς ἐν πυρί, βοηϑὸς ἐν ϑηρίοις, αὐτὸς εἶ
ϑεός, καὶ σοὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀμήν.

cum (C)EFGHL(M) ex quibus thecla paulo dimidium dedit ut pauperibus
ministraret c ex quibus partem respuit, partem accepit, ut haberet unde
pauperibus foeneraret d ex qua quantitate plurimam partem Paulo relin-
quens ad usum sanctorum et pauperum m and Thecla took the clothing
and some of the gold and sent (them) to Paul for the service of the
widows and for those who where in want of them s

sect. 42 ]. ! abhinc rursus collati sunt codd IK | ἡ δὲ ϑέχλα FGH |
εἰς τὸ ἰχόνιον ὦ εἰς ἰχονίαν F εἰς "Ixov. om s | xal εἰσῆλϑεν CEIKLM |
εἰς τὸν oix. τοῦ (om KM) ὀνησ. FGHKM | * xai En. εἰς τὸ ἔδ. post τὰ
Aóy. t. 9. d | unde audierat Paulum docentem d | ἔνϑα παῦλ. A4 | ὁ
παῦλος F (ὃ superscr m 1) G ὃ μαχάριος παῦλος M | ἐδίδ. χαϑεζόμ. 4
ἐχαϑέζετο διδάσχων B sederat (om ἐδίδ.) c | 5 τὰ λόγια τοῦ ϑεοῦ cum
CEIKLMds om ABFGHocm Tisch | καὶ πάλιν CEIKL ἔχλαιεν πιχρῶς
λέγ. CK xal μετὰ χλαυϑμοῦ προσηύξατο εὐχαριστοῦσα xal ἐξομολογουμένη
(δωξολόγ- H) τῷ χυρίῳ (τῷ ϑεῷ G) καὶ (om F) λέγουσα FGH | xal προσ-
ηύξατο χλαίουσα χαὶ λέγουσα οὕτως M | ὁ ϑεός μου xal τοῦ οἴχου τούτου
cum CEIKLMm Tisch ó ϑεὸς ἡμῶν xal τοῦ οἴχου τ. ABs χύριε ὁ ϑεὸς
t. oix. τ. FGHd (sed totius domus huius); benedic domine ihesu christe
summi dei filius domum istam c | τὸ φῶς αὐτοῦ G ἔλαμψεν cum AEG
HIKLMcdms ἔλαμψας BCF Tisch | £A. τὸ ἀληϑινὸν M || * Χριστὲ "Igo. . ..
ὁ υἱὸς τοῦ ϑεοῦ om c | Χριστὲ Ἰησοῦ cum CEFHIK Lm Tisch ἰησοῦ χριστέ
BM ἰησοῦς χριστός A ἰησοῦς G lesu Christi ds | ὁ υἱὸς τοῦ ϑεοῦ om AB | ὃ
υἱὸς τοῦ ϑεοῦ cum CEFGHIK Lm Tisch om AB filii domini dei nostri d filii
dei s | post ὃ υἱὸς t. 9. add χαὶ πατρός" εὐχαριστῶ σοι ὅτι (ὅτε T) ἐγένου
μοι βοηϑ. EFIKLM ὁ vi. τ. 9. τοῦ ζῶντος CGH Tisch fili dei deus μη!
ὁ ἐμοὶ Bog9óg .. . εἰ ὁ θεός om d | βοηϑὸς ἐν φυλαχῇ cum CEFH (ὃ
ἐν g.) ILMms f. ἐν πυρὶ. ἐν φυλαχῇ M om ABGKc Tisch βοηϑὸς ἐπὶ ἥγε-
μόνων cum C (ἡγεμῶσιν) EFGHLMms om. ABIKc Tisch post βοηϑ. ἐν
ϑηρίοις s | 5 βοηϑ. ἐν πυρί om CK | ἐν πυρί ante ἐν φυλαχῷ M | post ἐν
ϑηρίοις repetit βοηϑὸς H multa add s | αὐτὸς εἰ... αἰῶνας ἀμήν om c |
αὐτὸς εἶ ϑεός cum EIK(m) αὐτὸς & ὁ ϑεὸς FL ὅτι αὐτὸς εἶ μόνος 960g G
αὐτὸς εἰ ϑεὸς μόνος M quomodo (ὅτι) tu es deus m tu es deus omni-
potens c ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ (om H) ϑεός AHs (hic est unus deus altissimus)
αὐτὸς ὑπάρχεις δεδοξασμένος B Tisch βοηϑὸς ἐν πᾶσι (C |? xal σοί ἡ δόξα
cum EFIKL4 (tibi soli honor et gloria) σοι πρέπει ἡ δόξα C ᾧ ἡ δόξα
AHms σοι πρέπει πᾶσα δόξα xal τὸ χράτος M om BGc Tisch | αἰῶνας
τῶν αἰώνων FGHIhL4d εἰς τοὺς «i. ἀμ. om Mc | post in saecula add
adiuua seruos tuos et ora inimicorum infesta nobis obstrue m | hactenus
cod H collatus est

ACTA PAVLI ET THECLAE 43 269

43 Καὶ εὗρεν τὸν Θάμυριν τεϑνεῶτα, τὴν δὲ μητέρα ζῶσαν'
καὶ προσχαλεσαμένη τὴν μητέρα αὐτῆς λέγεε αὐτῇ Θεοχλεία
μὕτερ, δύνασαι πιστεῦσαι ὅτι ζῇ κύριος ἐν οὐρανοῖς; εἴτε γὰρ
χρήματα ποϑεῖς, δώσει σοι κύριος δι᾽ ἐμοῦ" εἴτε τὸ τέκνον,
ἰδού, παρέστηκά σοι. καὶ ταῦτα διαμαρτυραμένη ἀπῆλϑεν εἰς
Σελεύχειαν, καὶ πολλοὺς φωτίσασα τῷ λόγῳ τοῦ ϑεοῦ μετὰ
χαλοῦ ὕπνου ἐχοιμήϑη.

sect. 48 1. ! eios δέ BM | τὸν om I | ϑάμυρη K τὸν ϑάμ. μὲν C
τὸν uiv ϑάμ. M | τεϑνηχότα G | τὴν δὲ μητ. ζῶσαν om d | xal τὴν G |
μητέρα αὐτῆς GMcd matrem Theocliam (d)ns ζῶσαν om EF(d) | * καὶ
λέγει ἡ ἁγία ϑέχλα τῷ μητρὶ αὐτῆς (om προσχαλεσαμένη) Cc (qui om etiam
ἡ óy.) | τὴν ξαυτῆς μητ. G τῷ μητρὶ αὐτῆς K | αὐτῆς om EFIL | λέγει
αὐτῷ cum EFlLMdms λέγει om αὐτῷ K λέγει ἡ ἁγία ϑέχλα τῷ μητρὶ
αὐτῆς C et dixit thecla matri suae c εἶπεν πρὸς αὐτὴν G εἶπεν (om
αὐτῷ) AB Tisch | 9eoxMa EG || 3 μῆτερ ἐμή MG | si potes credere cs
ecce iam crede m | 5g χύριος cum CEFIKLm Tisch ζ. x. ὁ 950; ΑΒΗ
ἔστι ϑεὸς χύριος ζῶν G quia ihesus christus qui in caelis est ipse est
deus c quod deus est uerus qui regnat in caelis d quod unus deus est,
dominus in caelis s | οὐρανῷ C | post in caelis add in sempiternum m
salua eris quia qui credunt in illum non decipiuntur c | νῦν οὖν εἰ μὲν
tà ῥήματα ποϑεῖς τῆς αἰωνίου ζωῆς M | εἴτε τὰ χρήματα I εἴτε τὰ ῥήματα
EL(M) si autem pecuniam cd || * ποϑεῖς cum € (-ϑης) EFGIKLM Tisch ἐπι-
ποϑεῖς AB add εἴτ᾽ οὖν ἐπιποϑῆς C | δώσει cum EFGIKL (δώση) cdm
δίδωσι AB Tisch δώη CM dabitur s (qui postea multa add) | κύριος δὲ
ἐμοῦ cum CEL (ὦ χύριος) | ὁ χύριος δ ἐμοῦ ΕΚ δὲ ἐμοῦ ὁ ϑεὸς ABG(d)
Tisch: ὃ ϑεὸς δι ἐμοῦ M ὁ κχύριος om cm deus d | pro me cd in me m |
εἰ δὲ M | τὸ om AB | τέχνου B | τ. vexv. cov EGIKLMc | add ϑέχλαν
M || * ido? cum FGMcdms ἰδού om ABCEIKL Tisch | παρῆχα E παρεῖχα
IL πάρειμι M | σοι om cd | xoà ταῦτα διαμαρτ. ἀπ. εἰς Σελευχ. cum ABC
E FIKLms Tisch | διαμαρτυρωμένη EFL(M) -oovu£vg C -οομένη Καὶ matri
suae add s || δ σελευχίαν 4 σελεύχιαν C | post εἰς σελευχείαν xal textus
in 1 abruptus. sequuntur in cod ϑαύματα τῆς ἁγίας πρωτομάρτυρος
ϑέχλης" Μετὰ τοὺς ἀγῶνας τοῦ μαρτυρίου αὐτῆς etc. | pro χαὶ ταῦτα...
Σελευχ. longe alia praebent GMcd: xol ταῦτα xal ἕτερα πολλὰ διεμαρ-
τύρατο χαὶ παρεχάλει αὐτήν" ἡ δὲ μήτηρ αὐτῆς ϑεοχλία οὐχ ἐπίστευσε τοῖς
λεγομένοις αὐτῷ ὑπὸ τῆς μάρτυρος ϑέχλης. ἡ δὲ ϑέχλα ἰδοῦσα ὅτι οὐχ
ὠφελεῖ, χατασφραγισαμένη ὅλον τὸ σῶμα αὐτῆς, ἐξῆλϑεν τὴν πύλην, καὶ
ἔρχεται εἰς δάφνην. xol εἰσελϑοῦσα εἰς τὸ μνημεῖον ὅπου ὁ παῦλος μετὰ
ὀνησιφόρου εὑρέϑη, προσπεσοῦσα ἔχλαυσεν ἐχεῖ τῷ ϑεῷ.. x«i ἐξελϑοῦσα
πάλιν ἔρχεται ἐπὶ τὴν σελευχίαν G. ταῦτα τοίνυν διαμαρτυρωμένη τῷ μητρὶ
αὐτῆς καὶ ἕτερα πλείονα, ὡς ἴδεν αὐτὴν μὴ πειϑομένην, χαταλειποῦσα αὐτὴν
ἀπῆλϑεν εἰς σελεύχειαν πόλιν τῆς ἰσαυρίας. μετὰ τοὺς ἀγῶνας τοὺς μαρ-
τυριχοὺς τὴν ἀποστολὴν ἐμπιστευϑεῖσα παρὰ τοῦ ἁγίου χαὶ πανευφήμου
ἀποστόλου παύλου τοῦ διδασχάλου αὐτῆς τε xal τῆς οἰχουμένης ἁπάσης,
εἷρε πάντας τοὺς ἐν τῇ σελευχείᾳ τῆς ἰσαύρων μητροπόλεως, ἕλληνας ὄντας
xal ἀνόμους. καὶ σπεύσασα διδάξαι τὸν λόγον τοῦ ϑεοῦ ὡς πιστευϑεῖσα
τὴν μητρόπολιν, εὐγενῆς οὖσα ἔσπευσεν ἐν ἰδιάζουσι τόποις οἰχεῖν. ὅϑεν

10

210 ACTA PAVLI ET THECLAE 44. 45

ἐν σπηλαίῳ φχει M | Theoclia autem nichil respondit sed stabat silenter.
thecla autem confidens in domino dixit: tu cognoscis omnia domine.
Et reliquit matrem suam et abiit Seleuciam c haec autem testificante
Thecla mater quae seculum amabat, non se conuertit ad illam. illa uero
quae solum deum diligebat, quod ipse erat ei pater et mater, ipsius prae-
cepta seruabat, dicens: Qui diligunt seculum istud, non uidebunt deum
patrem, neque filium eius Iesum Christum dominum nostrum. Et haec
locuta profecta est Seleuciam 4 | post Σελεύίχειαν add xal ᾧχησεν ἐν
σπηλαίῳ χρόνους ἑβδομήχοντα δύο, ἐσϑίουσα βοτάνας xol ὕδωρ πίνουσα
(ποιοῖσα 4 om C) ABC Tisch | καὶ πολλοὺς (πολλὰ K) φωτίσασα τῷ λόγῳ
τοῦ ϑεοῦ cum EFKL(d)ms χαὶ πολλοὺς ἐφώτισεν τῷ λόγῳ τοῦ ϑεοῦ ABC
Tisch πολλοὶς φωτίζοισα τῷ λόγῳ τοῦ χριστοῦ G et multos illuminauit
ibi et (om τῷ λόγῳ τ. 9.) d atque multos in domino illie dei doctrina
illuminans m | ibique exemplo conuersationis et uitae atque etiam doc-
trinae plurimos erudiens c | μετὰ χαλοῦ ὕπνου ἐχοιμήϑη cum EFKLdms
(requieuit in bona pace d cum bono cursu requieuit in pace m aud lay
down to sleep in a quiet resting-place s ex uers Guilelmi Wright) post
multa certamina ac duplicem uirginitatis et martyrii coronam requieuit
in pace et dormitionem accepit a domino c om 4BCG Tisch | ? post
ἐχοιμήϑη add ἡ παρϑένος toU xvolov ἡμῶν ἰησοῦ χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα καὶ
τὸ χράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων ἀμήν EF item sed om εἰς τ. αἰ.
t. al. à. L ἀνεπάει (sic) δὲ ἡ παρϑένος τοῦ χυρίον ἡμῶν ἰησοῦ χριστοῦ,
μηνὶ σεπτημβρίω εἱχάδι δ. πάντες δὲ οἱ τοῖς ὠσὶν ἀχούοντες δόξαν ἀνα-
πέμψωμεν τῷ ἐλεήμωνι ϑεῷ. ᾧ ἡ δόξα χαὶ τὸ χράτος εἰς τοὺς αἰῶνας
τῶν αἰώνων ἀμήν K regnante domino nostro lesu Christo cui est honor
et gloria in secula seculorum amen » cuius obitus dies celebratur nono
kalendas octobris. regnante domino nostro ihesu christo cui est honor
et gloria in saecula saeculorum. amen c in Christo Iesu domino nostro,
cui cum Patre et spiritu sancto est honor et gloria nunc et semper et
in saecula saeculorum. amen $4

quae sequuntur in codd ABC nec non in cod G additamenta sunt.
in ABC leguntur. haec:

[44 Τινὲς δὲ τῆς πόλεως EAÀgveg ὄντες τὴν ϑρησχείαν, ἰατροὶ δὲ τὴν
τέχνην, ἀπέστειλαν πρὸς αὐτὴν ἄνδρας νεωτέρους σοβαροὺὶς ἐπὶ τὸ φϑεῖραι
αὐτήν' ἔλεγον γὰρ ὅτι τῇ ᾿Αρτέμιδι δουλεύει παρϑένος οὖσα, xal ἐχ τούτου
ἰσχύει πρὸς τὰς ἰάσεις. προνοίᾳ δὲ ϑεοῦ εἰσῆλθεν ἐν τῷ πέτρᾳ ζῶσα, καὶ
τὴν γῆν ὑπέβη. xal ἀπῆλθεν ἐν τῇ Ῥώμῃ ϑεάσασϑαι τὸν Παῦλον, καὶ
εἶρεν αὐτὸν χοιμηϑέντα. μείνασα δὲ ἐχεῖ χρόνον οὐ πολύν, μετὰ χαλοῦ
ὕπνου ἐχοιμήϑη" xal ϑάπτεται ὡς ἀπὸ δύο ἢ τοῖον σταδίων τοῦ μνήματος
τοῦ διδασχάλοι Παύλου.

45 Ἐβλήϑη μὲν οὖν εἰς τὸ πῖρ χρόνων οὖσα ἑπτὰ xal δέχα, χαὶ εἰς
τοὺς ϑῆρας χρόνων ὀχτὼ xal δέχα, xal ἤσχησεν ἐν τῷ σπηλαίῳ ὡς εἴρηται
χρόνοις ἑβδομήχοντα δύο, ὡς εἶναι τὰ πάντα ἔτη τῆς ζωῆς αὐτῆς ἐνενήχοντα.

1 πόλεως σελευχίας C | ti τέχνῃ (|| 4 ϑεραπείας B | ἦλθεν 1 τῷ
om AD | τόν om A|* χρόν. οὐ μέγιστον 4 | * σταδίων δύο ἢ to. t. ux.
παΐλ. tot διό. αὐτῆς B |? £82. δέ AB | οὖσα om AB | καὶ εἰς t. 9o.
Z0. ὁ. x. δέχα om C || '* ὡς εἶναι Tisch cum B ὡς γίνεσϑαι A4 ὥστε
γενέσθαι CU | τὴς ζωῆς Tisch cum B τῆς ἐνϑέου ζωῆς AC | ἐνενήχοντα
Tisch cum Δ praem ἔτη B χρόνοι C

ACTA PAVLI ET THECLAE 45 21

πάμπολλα δὲ ἰάματα τελέσασα ἀναπαύεται εἰς τὸν τόπον τῶν ἁγίων, χοι-
μηϑεῖσα τῷ εἰχάδι τετάρτῃ τοῦ Σεπτεμβρίου μηνὸς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ
κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα χαὶ τὸ χράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων ἀμήν.

. ἢ δέ om AB | αὐ χοιμηϑ. add. ἐν εἰρήνῃ AB || 3 ᾧ ἡ δόξ. x. τ. xp.
Tisch cum AB. μεϑ᾽ ov τῷ πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ πνεύματι δόξα, χράτος,
τιμή, νῦν xal ἀεὶ x«l C

Grabius ex cod G haec edidit:

Καὶ νεφέλη φωτεινὴ ὡδήγει αὐτήν. xol εἰσελϑοῦσα ἐν Σελευχίᾳ ἐξῆλθεν
ἔξω τῆς πόλεως ἀπὸ ἑνὸς σταδίου" xal ἐχείνους δὲ ἐδεδοίχει, ὅτι τὰ εἴδωλα
ἐθϑεράπενον. καὶ ὁδηγὸς γέγονεν αὐτῆς ἐν τῷ ὄρει τῷ λεγομένῳ Καλαμῶνος
ἤτοι Ῥοδεῶνος" χαὶ εὑροῦσα ἐχεῖ σπήλαιον εἰσῆλθεν αὐτῷ. xal ἦν ἐχεῖ
ἐπὶ ἔτη ἱχανά, καὶ πολλοὺς χαὶ χαλεποὺς πειρασμοὺς ὑπέστη ὑπὸ τοῦ δια-
βόλου, xal ὑπήνεγχεν γενναίως βοηϑοιμένη ὑπὸ τοῦ Χριστοῖ. μαϑοῖῦσαι
δέ τινες τῶν εὐγενίδων γυναιχῶν περὶ τῆς παρϑένου Θέχλης, ἀπίησαν πρὸς
αὐτὴν χαὶ ἐμάνθανον τὰ λόγια τοῦ ϑεοῖ" χαὶ πολλαὶ ἐξ αὐτῶν ἀπετάξαντο
τῷ βίῳ xal συνήσχουν αὐνῇ. χαὶ φήμη ἀγαϑὴ ἤχϑη πανταχοῦ περὶ αὐτῆς,
χαὶ ἰάσεις ἐγίνοντο ὑπ᾽ αὐτῆς. γνοῦσα οὖν πᾶσα ἡ πόλις xal ἡ περίχωρος,
ἔφερον τοὺς ἀρρώστους αὐτῶν ἐν τῷ ὄρει, χαὶ πρινὴ τῷ ϑύρᾳ προσεγγίσωσι,
ϑᾶττον ἀπηλλάττοντο, οἵῳ δήποτε χατείχοντο νοσήματι, χαὶ τὰ πνεύματα
τὰ ἀχάϑαρτα χράζοντα ἐξήρχοντο" χαὶ πάντες χατελάμβανον τὰ ἴδια αὐτῶν
ὑγιῆ, δοξάζοντες τὸν ϑεὸν δόντα τοιαύτην χάριν τῇ παρϑένῳ Θέκλῃ. οἱ
ἰατροὶ οὖν τῆς πόλεως Σελευχίων ἐξουδενώϑησαν, τὴν ἐμπορείαν ἀπο-
λέσαντες, χαὶ οὐδεὶς λοιπὸν προσεῖχεν αὐτοῖς" χαὶ φϑόνου χαὶ ζήλου πλη-
σϑέντες ἐμηχανοῦντο χατὰ τῆς τοῦ Χριστοῦ δούλης τὸ τί αὐτῇ ποιήσωσιν.
Ὑποβάλλει οὖν αὐτοῖς ὁ διάβολος λογισμὸν πονηρόν. χαὶ μιᾷ τῶν ἡμερῶν
συναχϑέντες χαὶ συνέδριον ποιήσαντες συμβουλεύονται πρὸς ἀλλήλους
λέγοντες Αὕτη ἡ παρϑένος ἱερὰ τυγχάνει τῆς μεγάλης ϑεᾶς Ἀρτέμιδος"
xal εἴ τι ἂν αἰτήσει αὐτήν, ἀχούει αὐτῆς ὡς παρϑένου οὔσης, xal φιλοῦσιν
αὐτὴν πάντες οἱ ϑεοί. δεῦτε οὖν λάβωμεν ἄνδρας ἀτάχτους χαὶ μεϑύσωμεν
αὐτοὺς οἶνον πολὺν χαὶ δώσωμεν αὐτοῖς χρυσίον πολὺ χαὶ εἴπωμεν αὐτοῖς
Εἰ δυνηϑῆτε φϑεῖραι xal μιᾶναι αὐτήν, διδοῦμεν ὑμῖν xal ἄλλα χρήματα.
Ἔλεγον οὖν πρὸς αὐτοὺς οἱ ἰατροὶ ὅτι ᾿Εὰν ἰσχύσουσιν αὐτὴν μιᾶναι, οὐχ
ἀχούουσιν αὐτῆς οἱ ϑεοὶ οὔτε Ἄρτεμις ἐπὶ τῶν ἀσϑενούντων. ἐποίησαν
οὖν οὕτως. xal ἀπελϑόντες οἱ πονηροὶ ἄνδρες ἐπὶ τὸ ὄρος, xal ἐπιστάντες
ὡς λέοντες τῷ σπηλαίῳ ἐπάταξαν τὴν ϑύραν" ἤνοιξεν δὲ ἡ ἁγία μάρτυς
Θέχλα, ϑαρροῦῖσα ᾧ ἐπίστεισεν ϑεῷ" προέγνω γὰρ τὸν δόλον αὐτῶν. χαὶ
λέγει πρὸς αὐτούς Τί ϑέλετε, τέχνα; Οἱ δὲ εἶπον Τίς ἐστιν ἐνταῦϑα λεγο-
μένη Θέχλα; Ἢ δὲ εἶπεν Τί αὐτὴν ϑέλετε; Acyovaw αὐτῇ ἐχεῖνοι Συγχαϑευ-
δῆσαι αὐτῇ ϑέλομεν. μέγει αὐτοῖς ἡ μαχαρία Θέχλα Ἐγὼ ταπεινὴ γραῦς
εἰμί, δούλη δὲ τοῦ χυρίου μου Ἰησοῦ Χριστοῦ" χαὶ χἄν τί ποτε δρᾶσαι
ϑέλετε ἄτοπον εἰς ἐμέ, οὐ δύνασϑε. “Δέγουσιν αὐτῇ ἐκεῖνοι Ovx ἐστὶν δυνα-
τὸν μὴ πρᾶξαι εἰς σὲ ἃ ϑέλομεν. Καὶ ταῦτα εἰπόντες ἐχράτησαν αὐτὴν
ἐσχυρῶς, xal ἐβούλοντο χαϑυβρίσαι αὐτήν. ἡ δὲ λέγει αὐτοῖς utt ἐπιει-
χείας "Avautlrate, τέχνα, ἵνα ἴδητε τὴν δόξαν χυρίου. Καὶ χρατουμένη ὑπ᾽
αὐτῶν ἀνέβλεψεν εἰς τὸν οὐρανὸν xal εἶπεν 'O ϑεὸς ὁ φοβερὸς xal ἀνεί-

9272 ACTA PAVLI ET THECLAE

xagtog x«l ἔνδοξος toig ὑπεναντίοις, ὁ ῥυσάμενός ut ἐκ πυρός, ὁ μὴ παρα-
δώσας μὲ Θάμυρι, Ó μὴ παραδώσας με ᾿Αλεξάνδρῳ, ὁ ῥυσάμενός με éx
ϑηρίων, ὁ διασώσας με ἐν τῷ βυϑῷ, ὁ πανταχοῦ συνεργήσας μοι χαὶ δοξάσας
τὸ ὄνομά cov ἐν ἐμοί, xal τανῦν ῥῦσαί μὲ ἐκ τῶν ἀνόμων ἀνϑρώπων
τούτων, xal μὴ édog; ut ἐνιβρίσαι τὴν παρϑενίαν μον, ἣν διὰ τὸ ὄνομά
σου ἐφίλαξα μέχρι τοῦ νῦν, ὅτι σὲ φιλῶ xal σὲ ποϑῶ χαὶ σοὶ προσχυνῶ
τῷ πατρὶ xal τῷ υἱῷ καὶ τῷ πνεύματι ἁγίῳ εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀμήν. Καὶ
ἐγένετο φωνὴ ἐχ voi οὐρανοῖ λέγουσα δὴ φοβηϑῆς Θέκλα, δούλη μου
ἀληϑινή, μετὰ aot γὰρ εἰμί" ἀπόβλεψον x«l ἴδε ὅπου ἠνέῳχται ἔμπροσϑέν
σου, ἐχεῖ γὰρ οἶχος αἰώνιος ἔσται σοι, χἀχεῖ τὴν ἐπίσχεψιν δέχῃ Καὶ
προσχοῦσα ἡ μαχαρία Θέχλα ἴδεν τὴν πέτραν ἀνεῳχϑεῖσαν ὅσον χωρεῖ
ἄνθρωπον εἰσιέναι, xal χατὰ τὸ λεχϑὲν αὐτῷ ἐποίησεν, xal ἀποφιγοῖσα
γενναίως τοὺς ἀνόμους εἰσῆλθεν εἰς τὴν πέτραν" xal συνεχλείσϑη εὐϑὺς rj
πέτρα, ὥστε μήτε ἁρμὸν φαίνεσϑαι. ἐχεῖνοι δὲ ϑεωροῦντες τὸ παράδοξον
ϑαῖμα ὥσπερ ἐν ἐχστάσει ἐγίνοντο, xal οὐχ ἴσχυσαν ἐπισχεῖν τὴν voi ϑεοῖ
δούλην, ἀλλ᾽ ἢ μόνον τοῦ μαφορίου αὐτῆς ἐπελάβοντο xal μέρος τι ἡδιυνή-
ϑησαν ἀποσπάσαι" χἀχεῖνο κατὰ συγχώρησιν ϑεοῦ πρὸς πίστιν τῶν ὁρών-
των τὸν σεβάσμιον τόπον, χαὶ εἰς εὐλογίαν ταῖς μετὰ ταῦτα γενεαῖς, τοῖς
πιστεύουσιν εἰς τὸν χύριον ἡμῶν Ἰησοῖν Χριστὸν ἐχ χαρδίας χαϑαρᾶς.
Ἔπαϑεν οὖν ἡ tov ϑεοῖ πρωτομάρτις xal ἀπόστολος xal παρϑένος
Θέχλα ἡ ἀπὸ τοῦ Ἰχονίοι ἐτῶν δέχα ὀχτώ" μετὰ δὲ τῆς ὁδοιπορίας καὶ
τῆς περιόδου x«l τῆς ἀσχήσεως τῆς ἕν τῷ ὄρει ἔζησεν ἔτη ἄλλα ἑβδομήχοντα
xal δύο ὅτε δὲ προσελάβετο αὐτὴν Ó χύριος, ἣν ἐτῶν ἐνενήχοντα, xal
οὕτως ἡ τελείωσις αὐτῆς γίνεται. γίνεται δὲ ἡ ὁσία μνήμη αὐτῆς μηνὶ
Σεπτεμβρίῳ εἰχάδι τετάρτῳ, εἰς ὀόξαν τοῦ πατρὸς xal τοῦ ιἷοϊ καὶ toU
ἁγίου πνεύματος νῦν xal ἀεὶ xal εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, ἀμήν.

multa proli.xxiora leguntur in M. Sacerdos idolorum qui Seleuciae erat
conuenit cum Thecla putatque eam esse unam τῶν tvyovaóv χορῶν. tunc
Thecla efficit ut perterritus et mentis non compos de equo decidat. ille
uero uirginis faciem quemadmodum in memoria habebat accurate descrip-
tam pictorem iubet depingere, qui per miraculum imaginem ualde similem
reddidit. sequuntur. plura de fatis imaginis. deinde aliud miraculum de
puero quodam daemonibus obsesso narratur, cuius patrem Thecla Antiochiae
tn circo uidisse fertur. puer sanatur et conuertitur. Thecla epistolam
Antiochiam ad Petrum apostolum scribit, qui precibus eius commotus pres-
byterum. mittit ad. ecclesiam Seleuciae. instituendam. | quae. exinde. nar-
rantur cum iis quae cod Αἱ de Thecla in Calameone monte habitante
tradidit plerumque conueniunt, sed multo copiosiora sunt. legitur ibi de
mulieribus Theclam uisitantibus, de aegrotis sanatis, de medicis inuidis.
Sternilla Procliani et Androcliae filia paralytica a uirgine sanatur et una
cum familia sua conuertitur. sequitur narratio de medicorum insidiis deque
miraculosa. T eclae in. montem. translatione. μέρος τε tob μαφορίοι ὡς
ἀπέμεινεν ἔξωϑεν πρὸς πίστωσιν βεβαίαν» τῶν ὁρώντων. χαὶ ovtos ἐτε-
λειώϑη. ἡ δὲ φανῆσαν ὄναρ τῆς ἁγίας. εἰσῆλθεν ὁ γαβριὴλ τῆς χαρᾶς ὑπὴ-
orta xal πρόξενε. ἐπίσχεψαί μὲ τὴν δει ὥῶς ἀσθενοῦντα... ὕπως ἀπρό-
σχοπτόν μου τὴν ζωὴν συντηρήσαται. ἀχαταίσχυντον τὴν ἐλπίδα. ταῖτα
τὰ ϑανμάσια ναδὴ ἡ ἁγία μάρτυς τοῦ χριστοῦ ϑέχλα. ἐτελειώϑην ἐν μηνὶ
σεπτεμβρίου ἡχάδη τετάρτη. ἣν τοίνυν» ἡ μαχαρία ϑέχλα ἐτῶν δέχα xal ὀχτῶ
Ott ἡχοῖσεν τὴς διδασχαλίας tot μαχαρίοι ἀποστόλου παύλου χαὶ ἐμαρ-
τύρησεν. ἔζησεν δὲ μετὰ τῆς ὁδοιπορείας καὶ ἀσχήσεως αὐτῆς ἕτερα ἐ,36ο-
μήχοντα ὁΐο ἔτη. χαὶ ἐτελειώϑη ἐτῶν ἐνενήχοντα. εἰς δόξαν. .. ἀμήν.

Πράξεις τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Gadda(ov ἑνὸς τῶν ig.

Δεββαῖος ὃ καὶ Θαδδαῖος ἦν μὲν ἀπὸ Ἐδέσσης τῆς πόλεως"
μητρόπολις δὲ αὕτη Ὀσροηνῆς, “Τρμενοσύρων μεσόγειος" "Elootog
τῷ γένει, ἐξησκημένος τὰς ϑείας γραφὰς καὶ λογιώτατος. οὗτος
ἦλϑεν εἰς Ἱερουσαλὴμ προσκυνύσων ἐν ταῖς ἡμέραις Ἰωάννου τοῦ
βαπτιστοῦ, xol ἀκούσας τὸ κήρυγμα αὐτοῦ καὶ ἰδὼν τὸν ἀγγε-
λικὸν αὐτοῦ βίον ἐβαπτίσϑη, καὶ ἐπεκλήϑη τὸ ὄνομα αὐτοῦ Θαδ-
δαῖος. ἰδὼν δὲ τὴν παρουσίαν τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν διδαχὴν
αὐτοῦ καὶ τὰ ϑαύματα αὐτοῦ ἠκολούϑησεν αὐτῷ καὶ ἐγένετο
αὐτοῦ μαϑητής, καὶ ἐξελέξατο αὐτὸν εἰς τοὺς δώδεχα, κατὰ μὲν
Ματϑαῖον χαὶ Μάρχον τοὺς εὐαγγελιστὰς δέκατος ἀπόστολος.

2 Κατὰ τοὺς χρόνους τούτους ἦν τις τοπάρχης πόλεως
Ἐδέσσης, ὀνόματι "4flyagog. ἐξελϑούσης δὲ τῆς φήμης τοῦ
Χριστοῦ, τῶν ϑαυμασίων ὧν ἐποίει καὶ τῆς διδασχαλίας αὐτοῦ,
ἀκούσας Ó Ἄβγαρος ἐξίστατο, καὶ ἐπόϑει ἰδεῖν τὸν Χριστόν, καὶ
οὐκ ἠδύνατο τὴν πόλιν αὐτοῦ καὶ τὴν ἀρχὴν καταλιπεῖν. κατὰ

1: Matth. 10, 3; Marc. 3, 18

! ita. inscribitur P (qui tamen habet πράξις) πρᾶξις καὶ xolunotg τοῦ
ἁγίου xal πανευφήμον ἀποστόλου 9aóóalov ἑνὸς τῶν ἑβδομήκοντα V

sect. 1]. ὁ μαχάριος 4eBB. V | αἰδέσσης PV (sic uterque cod
semper) || 5 μητρόπ. δὲ ὑπάρχει V. | Ὀσροηνῆς Tisch ὡσροηνῇ ὀσροηνή
καλουμένη V || * λογιότατος P λογιώτ. πάνυ V | οὗτος om P|* ἐν om P |
6 εἰδών P (sic et infra) | 1 ἐβαπτ. ὑπ᾽ αὐτοῦ V | 5 μετὰ δὲ ταῦτα ἰδὼν
τὴν παρουσ. V | ?* τὰ ϑαύμ. «vt. τὰ πολλὰ x«l ἄπειρα V | γενόμενος V ||
10 χαί ante ἐξελ. om V

gect. 2 1. ? όϑεν χατὰ τ. yo. V | zv τις cum V. τις om P Tisch |
133 Ἄβγαρος emend Tisch αὔγαρος P ἄγβαρος V (sic semper) | 85649. παντὶ
τὲ χαὶ πανταχοῦ τῆς ϑείας φήμης τῶν τ. Xo. ϑαυμασίων V | 1" xci τῆς
ἠδυτάτης xal χαλλίστης αὐτοῦ διδασχ. V | '5 xal ὁ ἄγβ. V | ἐξίστ. ἐπὶ
τούτοις πάνυ xal ἐπεπόϑει V

18

274 ACTA THADDAEI 2—4
δὲ τὰς ἡμέρας τοῦ πάϑους καὶ τὰς ἐπιβουλὰς τῶν Ἰουδαίων
νέσῳ κρατηϑεὶς ἀνιάτῳ ὃ Ἄβγαρος ἔπεμψεν ἐπιστολὴν τῷ Χριστῷ
διὰ Ἡνανίου τοῦ ταχυδρύμου, περιέχουσαν τάδε" Ἰησοῦ τῷ λεγο-
μένῳ Χριστῷ Ἄβγαρος τοπάρχης Ἐδεσσηνῶν χώρας, δοῦλος
5 ἀνάξιος. ᾿Ηχουσταί μοι τὸ τῶν ϑαυμασίων πλῆϑος τῶν bnt
σοῦ γινομένων, ὕτι ἀσϑενεῖς καὶ τυφλούς, χωλοὺς καὶ παρει-
μένους καὶ δαιμονιῶντας ἰᾶσαι πάντας. χαὶ διὰ τοῦτο παρᾶ-
χαλῶ τὴν ἀγαθϑότητά σου παραγενέσϑαι ἕως ἡμῶν καὶ ἐκφυγεῖν
τὰς ἐπιβουλὰς τῶν μιαριῶν Ἰουδαίων, ἃς φϑύνῳ κατὰ σοῦ κινοῦσιν,
10 μικρὰ δέ μοι πόλις ἐστίν, ἀρκοῦσα τοῖς ἀμφοτέροις. Παραγγείλας
τῷ Ἡνανίᾳ ó Ἄβγαρος ἱστορῆσαι τὸν Χριστὸν ἀχριβῶς, ποίας
εἰδέας ἐστίν, τήν ve ἡλικίαν καὶ τρίχα xal ἁπλῶς πάντα.
3 Ὁ δὲ Mvavíag ἀπελϑὼν καὶ δοὺς τὴν ἐπιστολὴν ἦν ἐπι-
μελῶς ἀτενίζων τῷ Χριστῷ, καὶ οὐχ ἠδύνατο χαταλαβέσϑαι
16 αὐτόν. ὁ δὲ ὡς καρδιογνώστης γνοὺς ὕτησε νέψασθϑαι" καὶ ἐπε-
δόϑη αὐτῷ τετράδιπλον' xol νιψάμενος ἀπεμάξατο τὴν ὄψιν
αὐτοῦ. ἐντυπωϑείσης δὲ τῆς εἰκόνος αὐτοῦ ἐν τῇ σινδόνι ἐπ-
ἔδωκεν τῷ Ἡνανίᾳ εἰπών Ἡπόδος καὶ ἀνεάγγειλον τῷ ἀποστείλαντί
σε" εἰρήνη σοὶ καὶ τῇ πόλει σου. Ort διὰ τοῦτο ἦλϑον, παϑεῖν
90 ὑπεὲρ τοῦ χύσμου χαὶ ἀναστῆναι καὶ ἀναστῆσαι τοὺς τεροτεάτορας.
μετὰ δὲ τὸ ἀναληφϑῆναί μὲ εἰς οὐρανοὺς ἀποστελῶ σοι τὸν μα-
ϑητήν μου Θαδδαῖον, ὕστις φωτίσει σε καὶ ὁδηγήσει σε εἰς τεᾶσαν
τὴν ἀλήϑειαν, καὶ σὲ χαὶ τὴν πόλεν σου.
4 Ὁ δὲ δεξάμενος τὸν Ἡνανίαν καὶ πεσὼν καὶ πτροσκυνήσας

! τοῦ σεμνοῦ πάϑ. V | τὰς ματαίας ἐπιβ. V | τῶν ϑεοχτόνων lové.
V | * αἰδεσινῶν V | ? ἐᾶσαι καὶ λεπροὺς χαϑαρίζεις (om πάντας) V | * ἀϑλίων
(ut. uid) xal μιαρῶν V | " duqor. τοῦ κατοικεῖν ἐν αὐτῇ ἐν εἰρήνῃ V |
'" πάντα αὐτοῦ τὰ μέλη V

sect. 81. 9 ἀπελϑ. ἐν ἱεροσολύμοις V. | δοὺς τῷ κυρίῳ V || * αὖτ.
χαταλαβ. V | post αὐτ. xara. sic pergit. V: διὰ τὸ ἑτέρᾳ καὶ ἑτέρᾳ ὄψει
φαίνεσθαι καὶ παρηλλαγμένῃ ϑεωρία καὶ ὑπερφυσιοτάτῃ. ὁ δὲ κύριος ὡς
ἅτε χρυφίων γνώστης xal χαρδιῶν καὶ μυελῶν ἐξεταστής, γνοὺς τὴν ἐπι-
ϑύμησιν αὐτοῦ ἤτησε νίψασθαι. καὶ τούτου γενομένου ἐπεδόϑη αὐτῷ ῥάκχος
τετράδιπλον" καὶ νιψάμενος ἀπεμάξατο τὴν ἄχραντον καὶ ἁγίαν αὐτοῦ ὄψεν
ἐν αὐτῷ. ὅϑεν ἐντυπωθείσης τῆς ϑείας αὐτοῦ μορφῆς καὶ προσόψεως ἐν
τῇ σινδόνι, ὡς αὐτὸς μόνος οἶδεν, ἐπέδωχεν τῷ ἀνανίᾳ εἰπών" ἀπελθὼν
ἀπόδος αὐτὸ τῷ ἐποστείλαντί σε, καὶ ἀπάγγειλον αὐτῷ ταῦτα. εἰρήνη σοὶ
καὶ τῇ πόλει σου, πρὸς τὸ μηδένα τῶν ἐχϑρῶν χατισχῦσαι αὐτῆς πώποξε.
ἐγὼ γὰρ διὰ τοῦτο κατῆλθον ἐπὶ τῆς .γῆς, παϑεῖν ὑπὲρ τοῦ κόσμου βουλό-
μενος, ἀναστῆναί τε xal ἀναστῆσαι τοὺς προπάτορας | Ὁ ὕστις καὶ O&pa-
πεύσει σὲ καὶ por. σὲ V

sect. 4 1. * ὁ δὲ τοπάρχης ἄγβαρος δεξ. περιχαρῶς τὸν ἀναν. V

ACTA THADDAEI 4. 5 215

τὴν εἰκόνα πρὸ τοῦ φϑάσαι τὸν Θαδδαῖον ὃ Ἄβγαρος ἰάϑη ἀπὸ
τῆς νόσου αὐτοῦ.

Μετὰ δὲ τὸ πάϑος xol τὴν ἀνάστασιν xol τὴν ἀνάληψιν
ἀπῆλθεν ὁ Θαδδαῖος πρὸς Mflyagov, καὶ εὑρὼν αὐτὸν ὑγιῆ ἐξη-
γήσατο αὐτῷ τὴν τοῦ Χριστοῦ ἐνανθρώπησιν, καὶ ἐβάπτισεν
αὐτὸν σὺν ὅλῳ τῷ οἴκῳ αὐτοῦ. καὶ πολλὰ πλήϑη Ἑβραίων τε
xai Ἑλλήνων, Σύρων τε xal Mgoutvíov κατηχήσας, ἐβάπτισεν
αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ υἱοῦ καὶ dyíov πνεύματος,
χρίσας αὐτοὺς τῷ ἁγίῳ μύρῳ, καὶ μετέδωχεν αὐτοῖς τῶν ἀχράν-
των μυστηρίων τοῦ ἁγίου σώματος καὶ αἵματος τοῦ κυρίου ἡμῶν
Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ παρέδωκεν αὐτοῖς φυλάσσειν καὶ τηρεῖν τὸν
γόμον Μωυσέως καὶ στοιχεῖσϑαι «xard? τὰ ὑπὸ τῶν ἀποστόλων
εἰρημένα εἰς Ἱερουσαλήμ. κατ᾽ ἐνιαυτὸν γὰρ συνήγοντο εἰς τὸ
πάσχα, καὶ πάλιν διεμέριζεν αὐτοὺς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον.

5 Ὁ δὲ Θαδδαῖος σὺν τῷ “βγάρῳ κατέλυσεν εἰδωλεῖα καὶ
ἔχτισεν ἐχκλησίας, «xal» χειροτονήσας ἕνα τῶν μαϑητῶν αὐτοῦ
ἐπίσκοπον xal πρεσβυτέρους καὶ διακόνους, παρέδωχεν αὐτοῖς
τὸν κανόνα τῖς ψαλμῳδίας καὶ τῆς ἱερᾶς λειτουργίας. καὶ κατα-

! τὴν ἁγίαν xai ἄχραντον εἰχόνα τοῦ χυρίου ἐπὶ τῆς γῆς πίπτει καὶ
"1099 πολλῷ V ὁ ἌΛλβγαρος om V ||* ad νόσου αὐτοῦ add V: ἡν δὲ ὁ αὐτὸς
αγβαρος ἐπὶ δυσὶ νόσοις τιμωρούμενος" καὶ μία μὲν ἡν ἀρϑίτις χρονία, É ἑτερα
δὲ μέλαινα, ἐχδαπανῶσα τὸ σῶμα ἅπαν. ὃς καὶ ταῖς τῶν ἄρϑρων ὀδύναις
συνείχετο χαὶ τοῖς τῆς λέπρας ἐταλαιπωρεῖτο χαχοῖς. προσῆν δὲ αὐτῷ
πλέον xal ἡ τῆς ἀμορφίας αἰσχύνη δι ἣν οὐδὲ ϑεατὸς ἀνθρώποις σχεδὸν
ἦν. x«l οὐ μόνον χλινήρης τὰ πολλὰ διετέλει ἀλλὰ xal τοῖς κατ᾽ ἐπίσχεψιν
ἐρχομένοις τῶν φίλων ὑπ᾽ αἰσχύνης ἐνανεχρύπτετο | 3 μετὰ δὲ τὸ σεμνὸν
x«l σεβάσμιον πάϑος τοῦ χυρίου x«l τὴν ἁγίαν ἀνάστ. xal τὴν σωτήριον
αὐτοῦ ἀνάληψιν ἀπῆλϑεν xal ὁ μαχάριος ϑαδδαῖος πρὸς ἄγβαρον ἐν αἰδέσσῃ
V | αὐτοῦ xal οὐ μόνον τοῦτον ἀλλὰ ἕτερα πλήϑη πολλὰ V |* τοῦ υἱοῦ
xal τοῦ &y. nv. V | ? τῷ ἁγίῳ μύρῳ cum V τὸ ἅγιον μύρον P Tisch |
xal ante μετέδ. om V | τ. ἀχράντ. xol ζωοποιῶν uvot. V | "" παρέδωχεν
δὲ V | φυλάττειν V | "3 xai στοιχεῖσϑαι cum P Tisch | xaxà add. Tisch ||
13. εἰρημ. xal xexguuéva V. | ὅϑεν xal xav ἐνιαυτ. συν. ἐν tQ χαιρῷ τοῦ
πάσχα εἰς ἱερουσαλὴμ xal μετὰ τὸ παρελϑεῖν τὴν ἑορτὴν πάλιν διεμ. V

sect. δ]. 15 ὃ δὲ μαχάριος ϑαδδαῖος ὁ ἀπόστολος πολλὰ ἐπιτελέσας
ἐχεῖσε ϑαύματα ty τοῦ χυρίου χάριτι xol πάντας ἀπὸ τῶν νόσων αὐτῶν
ἰασάμενος xal σὺν τῷ ἀγβάρῳ χαταλύσας εἰδωλεῖα πολλὰ ἔχτισεν ἐχχλησίας
xal χαϑιέρωσεν ϑυσιαστήρια xol εἰϑ᾽ οὕτως χειροτόνησας V | '* xal ego hoc
loco addidi xal παρέδωχεν Tisch || '* post λειτουργίας sic pergit V: ὁ δὲ
ϑεοφιλὴς τοπάρχης ἄγβαρος παντόνως τιμῶν xol σεβόμενος τὸ ἅγιον ἀφ-
ομοίωμα τῆς τοῦ χυρίου μορφῆς x«l τοῦτο τοῖς ἄλλοις αὐτοῦ καλοῖς προσ-
ἐϑηχεν. fx τῶν παλαιῶν τῆς αἰδέσης πολιστῶν τε xal οἰχιστῶν τῶν ἐπι-
σήμων τινὸς ἑλληνιχῶν ϑεῶν ἄγαλμα πρὸ τῆς δημοσίας πύλης τῆς πόλεως

18"

10

15

5

280 EPISTVLA ABGARI 1.2

καταβὰς ἐξ οὐρανοῦ [καὶ] ποιεῖς ταῦτα. διὰ τοῦτο δέομαί cov
διὰ τῶν παρόντων μου γραμμάτων καὶ παρακαλῶ σε, ἕως ἐμοῦ
ἐλϑεῖν μὴ ἀπαξιώσης, tva καὶ τὸ πάϑος ὃ ἔχω ϑεραπεύσῃς καὶ
ζωὴν αἰώνιον καὶ σωτηρέαν χαρίσῃ μοι. ἀνηνέχϑη δέ μοι ὅτι
καὶ οἱ Ἰουδαῖοι καταγογγύζουσί σοι καὶ βουλεύονταί σε ἀνελεῖν.
πόλις οὖν μοι ἐστὶ βραχυτάτη, ἥτις ἀρκέσει ἐν ἀμφοτέροις.

2 Ἐπιστολὴ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ πρὸς Avyago».

Μακάριος εἶ, “ὔγαρε, καὶ ἡ πόλιες σου, ἥτις καλεῖται Ἐδέσσα,

||fol. $9" v ὅτε || ἐπίστευσας εἰς ἐμὲ μὴ ἑωρακώς με. περὶ δὲ οὗ ἔγραψας

10

15

μοι τοῦ ἐλϑεῖν πρὸς σέ, δεῖ τὸν υἱὸν vov ϑεοῦ παραδοϑῆναι
εἰς χεῖρας ἀνθρώπων ἁμαρτωλῶν καὶ σταυρωϑῆναι καὶ ταφῆναι
καὶ τῇ τρέτῃ ἡμέρᾳ ἀναστῆναι. δέον πρῶτον δι᾽ ὃ ἀπεστάλην
παρὰ τοῦ πέμψαντός με πληρῶσαι, xal μετὰ τὸ πληρῶσαί με
ἀναληφϑῆναι πρὸς τὸν ἀποστείλαντά μὲ πατέρα. xai μετὰ τὸ
ἀναληφϑῆναί μὲ ἀποστελῶ σοι ἕνα τῶν μαϑητῶν μου ὀνόματι
Θαδδαῖον, ὕστις τὸ πάϑος σου ϑεραπεύσει καὶ ζωὴν αἰώνιον
xal εἰρήνην σοι δι’ ἐμοῦ παρασχῇ καὶ τοῖς σοῖς πᾶσι. καὶ
περὶ τῆς πόλεως σου ἧς ἐδήλωσάς μοι σμικροτάτην εἶναι,
πλατύνων πλατυνῶ αὐτήν, καὶ ποιήσω τὸ ἱκανὸν πρὸς τὸ μηδένα
τῶν ἐχϑρῶν σου κατισχῦσαε αὐτῆς ἕως τῆς συντελείας τοῦ

15 Matth. 17, 22 sq. Marc. 9, 31 cet

' καί AV. delendum est cum Eus | διὰ τοῦτο (ἰδοὺ A) τοίνυν γράψας
ἐδεήϑην aov σχυλῆναι xal ἐλϑεῖν (x. 249. om Eus) πρὸς μὲ xol τὸ πάϑος ὃ
ἔχω ϑεραπεύίεις (-πεῦσαι Eus) A Eus | 5 ἀπαξιώσῳς correxit HUsener ἐπα-
ξεώσῃς V | χαὶ ζωὴν. .΄. χαρισ. μοι om A Eus|| χαρίσῳς V | ἤχουσται δέ
μοι 44 xal γὰρ ἤχουσα Eus || ὃ καί om A | οἱ om Eus | καὶ βούλονται A Eus |
σε ἀποχτεῖναι 4 χαχῶσαί σε Eus | * πόλις οὖν ἐστί μοι σεμνή A πόλις δὲ
μιχροτάτη μοί ἐστι καὶ σεμνή Eus | ἐξαρχεῖ Eus | ἐν om A Eus | ἀμήν add A |
! τὰ ἀντιγραφέντα παρὰ ἰωάννου πρὸς αὔγαρον, xal πεμφϑέντα δι᾽ ἀνανίου
κούρσορος 4 |} 8 in Α' textus epistolae Ioannis uerbis δέον πρῶτον incipit.
reliqua partim pessime conseruata partim deperdita. | μαχάριος ὁ πιστεύσας
ἐν ἐμοὶ μὴ ἑωραχώς μὲ Eus (om xal ἡ πόλις... 'Edécoa) his subiungit
quae in V paullo infra leguntur γέγραπται γὰρ περὶ ἐμοῦ τοὺς ἑωραχότας
μὲ μὴ πιστεύσειν ἐν ἐμοί, xal ἵνα οἱ μὴ ἑωραχότες αὐτοὶ πιστεύσωσι xal
ζήσωνται | '* τοῦ om Eus | παραδοϑῆναι ego correxi περιδοϑῆναι V | δεῖ
τὸν υἱὸν toU 90v . . . ἀναστῆναι om Eus | δῆ V | " δέον ἐστι πάντα à
ἃ ἀπεστάλην ἐνταῦϑα πληρῶσαί μὲ Eus | δι’ ὃ corr HUsener à) οὗ V[
? ue om Eus | ^ οὕτως ἀναληφϑ. Eus | πατέρα om Eus | xal μετὰ τὸ ἀνα-
ληφϑῆναι V. in ras | xal ἐπειδὰν ἀναληφϑῶ Eus | ue ἀποστελῶ in marg V ||
55 ἕνα cum V Cedr τινα Eus | ὀνόματι Θαδδαῖον om. Eus || '* ἵνα ἰάσηται
σου τὸ πάϑος xal ζωήν σοι xal τοῖς σὺν σοὶ παράσχηται Eus | " ài ἐμοῦ V
ἕπ marg | παρασχεῖ V | quae inde a uerbis xal περὶ τῆς πόλεως σου in
cod Vind. leguntur, desunt apud Eus || '* πόλει V || * ποιήσω... tov αἰῶνος
eadem fere adduntur in Doctr. Add.

EPISTVLA ABGABI 2. 3 281

αἰῶνος. γέγραπται δὲ περὶ ἐμοῦ Μακάριοι oi ἰδόντες μὲ καὶ
πιστεύσαντες" τρισμαχάριοι δὲ οἱ μὴ ἑωρακότες ue καὶ πιστεύ-
σαντες. ὑγίεια ἑτοιμασϑήσεταί σοι διὰ παντὸς ψυχῆς καὶ σώ-
ματος, καὶ τῷ οἴκῳ σου πρὸς σωτηρίαν τῶν βλεπόντων σε. καὶ
γὰρ ἐγὼ ἔχλινα οὐρανοὺς καὶ κατῆλθον διὰ τὸ γένος τῶν 5
ἀνθρώπων. ᾧκησα δὲ παρϑενικὴν μήτραν, ἵνα τὴν παράβασιν
τὴν ἐν τῷ παραδείσῳ γεναμένην ἐξαλείψω. ἐμαυτὸν δὲ ἐταπεί-
νωσα, ἵνα ὑμᾶς μεγαλύνω. αὕτη δέ μου ἐπιστολή, ὕπου ἂν
προβληϑῇ εἴτε ἐν δίκῃ ἢ ἐν δικαστηρίῳ, εἴτε ἐν ὁδῷ, εἴτε ἐν
ϑαλάσσῃ, εἴτε ἐν διγῶσιν, εἴτε ἐν πυρέσσουσιν ἢ φρικιῶσιν ἢ 10
ἐχκβράζουσιν, ἢ κατάδεσμον ἔχουσιν ἢ ὑπέρβρασιν, ἔ φαρμακευ-
ϑεῖσιν ἢ ὅσα τούτοις ὕμοια, διαλυϑήσονται. ἔστω δὲ ὃ || φορῶν ῃ οἱ. er v
αὐτὴν ἄνθρωπος ἀπεχόμενος ἀπὸ παντὸς πονηροῦ πράγματος
xal λεγέτω" “Αὕτη μὲν εἰς ἴασιν ἔσται καὶ χαρὰν βεβαίαν." διότι
ὃ λόγος γραπτὸς γέγραπται τῇ ἰδίᾳ μου χειρὶ “μετὰ τῆς σφρα- 15
γῖδος τῆς ἐμῆς, αἵτινες εἰσὶν ᾿ἐντετυπωμέναι τῇ ἐπιστολῇ ταύτῃ
ἑπτὰ σφραγῖσιν" --. VW. X. E. Y. P. 4: Ἰησοῦς Χριστὸς υἱὸς
ϑεοῦ καὶ υἱὸς Μαρίας ψυχὴν φέρων ἐν δύο φύσεσιν γνωριζό-
μενος ϑεὸς καὶ ἄνϑρωπος. τῶν δὲ σφραγίδων ἡ λύσις ἦν αὕτη.

ὁ μὲν - δηλοῖ, ὅτι ἑκὼν ἐπάγην ἐν τῷ σταυρῷ. τὸ δὲ ὕ", 90

L ψιλὸς ἄνϑρωπος ovx eluí, ἀλλὰ ἄνθρωπος κατὰ ἀλήϑειαν.

τὸ δὲ X, ὅτε ἀναπέπαυμαι ὑπὲρ τῶν Χερουβίμ. τὸ E, ἐγὼ ϑεὸς
πρῶτος, ἐγὼ καὶ μετὰ ταῦτα, καὶ πλὴν ἐμοῦ οὐκ ἔστι ϑεὸς
ἕτερος. τὸ Y, ὑψηλὸς βασιλεὺς καὶ ϑεὸς τῶν Stu». τὸ P,
ῥύστης εἰμὶ τοῦ τῶν ἀνθρώπων γένους. τὸ A4, δι’ ὅλου καὶ 95
διηνεκῶς καὶ διὰ παντὸς bo καὶ διαμένω εἰς τοὺς αἰῶνας.
ταύτας οὖν τὰς σφραγῖδας ἐχάραξα ἐν τῇ ἐπιστολ ὃ χαράξας
τὰς πλάχας τὰς δοϑείσας τῷ Μωσῇ.

3 Καὶ δεξάμενος ὁ Αὔγαρος τὴν τοῦ xvolov ἐπιστολήν, ἀκού-
σας ὅτι xol οἱ Ἰουδαῖοι ἐπείγονται τοῦ ἀποχτεῖναι τὸν κύριον, go
πέμψας οὖν αὐτίκα ἕτερον ταχυδρόμον, τῇ τέχνῃ ζωγράφον,

1 Ioh. 20, 29 || 8 symbolum Chalcedonense

! γέγραπται... πιστεύσαντες apud Eus paucis mutatis supra leguntur |
oi μὴ ἰδόντες V μή ego deleui | ὃ ἔχχλενα V |? ἐξαλήφω V | 9 ῥηγιῶσιν F
ῥιγῶσιν ego correxi | φρικίωσιν V | 3 ἔχωσιν V || !* εἰσίασιν εἶναι V. ἔσται
ego correxi | BeBéav V | haec fuerunt etiam in Α. explicit his uerbis: διότι
ὁλόγραφος (i. e. ὁλογράφως) γέγραπται τῷ ἰδίᾳ μου χειρὶ μετὰ τῆς σφραγῖδος
τῆς ἐμῆς. ἐσφράγισα δὲ τὴν ἐπιστολήν reliqua desunt || '* ἐντετυπτώμεναι
V | " σφραγῖσιν V malim σφραγῖδες | '* ἱλύσις V | ?9 ἐπάγη V| 33 ὑπέρ ego
scripsi ὑπὸ V | 5 ἀχούσας cod malim ἤκουσε | 9 ἐπήγοντε Κ᾽ | 38 αὐτήχα in

ras V | ἕτερον ego suspicatus sum e y | 56yoago» V

289 EPISTYLA ABGARI 3—6

τοῦ λαβεῖν τὸ ὁμοίωμα τοῦ κυρίου, xal εἰσελϑόντος τοῦ ταχυ-

δρύμου εἰς τὰ τεροπύλαια Ἱεροσολύμων, ὑπήντησεν ὃ κύριος

αὐτῷ. καὶ διαλεχϑεὶς μετ᾽ αὐτοῦ εἶπεν αὐτῷ" Κατάσχοπος εἶ,

ἄνθρωπε. Ἐκεῖνος δὲ πρὸς αὐτὸν εἶπεν Ἡπεσκαλμένος εἰμὶ

5 ὑπὸ ““ὐγάρου ϑεάσασϑαι Ἰησοῦν τὸν Ναζωραῖον, τοῦ λαβεῖν τὸ
ὑμοίωμα τοῦ προσώπου αὐτοῦ.

üfoü.e* v 4 Kal συνετάξατο οὖν | ὃ Ἰησοῦς παραγενέσϑαι αὐτὸν ἐπὶ

τὴν συναγωγήν, τῇ δὲ ἑξῆς ἐκαθέζετο διδάσχων τοὺς ὄχλους.

ὁ δὲ ταχυδρόμος εἰσελϑὼν ἔστη εἰς τὸ σπεροπύλαιον ζωγραφῶν

10 τὸ ὁμοίωμα τοῦ Ἰησοῦ. χαὶ μὴ δυναμένου χαταλαβέσϑαι τὴν

μορφὴν τοῦ προσώπου αὐτοῦ, κατέλαβε καὶ ὁ σύνδρομος αὐτοῦ,

καὶ ὠθήσας αὐτὸν εἶττεν" Εἴσελϑε καὶ ἀπόδος ἣν περιέχεις

σινδύνα τοῦ Ἰὐγάρου τοῦ δεσπότου ἡμῶν ἐπὶ τῆς συναγωγῆς.

Καὶ εἰσελϑὼν ἐπὶ πάντων ἔπεσεν εἰς τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ,

15 ἀποδώσας αὐτῷ τὴν σινδόνα, καὶ λαβὼν ὕδωρ ὅ κύριος ἐν ταῖς

χερσὶν αὐτοῦ ἀπενίψατο τὸ πρόσωττον αὐτοῦ xai ἐπιϑεὶς τὴν

σινδύνα ἐπὶ τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἀνεζωγραφίϑη. καὶ ἐγένετο

τὸ ὁμοίωμα τοῦ Ἰησοῦ ἐπ᾽ αὐτήν, ὥστε ϑαυμάζειν πάντας τοὺς

χαϑημένους μετ᾽ αὐτοῦ" xci δοὺς τὴν σινδόνα τῷ ταχυδρόμῳ

90 ἀπιέστειλεν πρὸς τὸν «ὔγαρον.

δ Ἐλϑὼν οὖν ὃ ταχυδρύμος xai ó σύνδρομος αὐτοῦ ἐν τῇ
ὁδῷ ἔμειναν ἔξω πόλεως ὀνόματι Ἱεράπολις εἰς χεραμεῖον καὶ
φοβηϑέντες ἔχρυψαν τὴν εἰχύνα τοῦ Χριστοῦ ἀναμεταξὺ δύο
χεραμιδίων καὶ ἐχοιμήϑησαν. κατὰ δὲ τὸ μεσονύκτιον ἐφάνη

35 στύλος ττυρὺς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ xal ἔστη ἐπτάνω οὗ ἦν ἡ εἰχὼν
τοῦ κυρίου. καὶ ἰδὼν ὃ καστροφύλαξ τῆς πόλεως τὸν στύλον
τοῦ ztvpóc, ἐφώνησεν φωνὴν μεγάλην" καὶ ἐξῆλθεν ὃ λαὸς τῆς
πόλεως καὶ ἰδόντες τὴν ἐν σινδόνι. εἰχόνα τοῦ κυρίου, ἤϑελον
αὐτὴν λαβεῖν καὶ ψηλαφήσαντες εὗρον, Or. ἀνεζωγραφήϑη εἰς
80 ἕν τῶν χεραμιδίων. καὶ ἔλαβον τὸ κεραμέί διον ἐσίγησαν ἐάσαντες
τοὺς ταχυδρύμους τεορεύεσϑαι.

6 Ἐλϑόντες οὖν οἱ ταχυδρόμοι ὡς μιλίου ἑνὸς τῆς πόλεως
Ἐδέσσης GvgOutvóg τις εὑρέϑη χατὰ τὴν ὅδόν. xol ἁψάμενος
τῆς ἁγίου σινδόνος εὐθέως ἥλλετο καὶ περιεπάτει καὶ εἰσελ uw
35 ὁρομαῖος πρὸς τὴν ἰδίαν μητέρα χαίρων xai ἀγαλλιώμενος xal

ϑεαϑεὶς ὑπὸ πάντων, ἐθαύμαζον ἐπὶ τῷ γεγονότι εἰς αὐτὸν
καὶ ἔλεγον" Οὐχ οὗτος ἦν ὃ συρόμενος, τῆσδε τῆς χήρας ὃ υἱός;

foL 61F V

! αὐτῷ cgo correxi αὐτόν V | " τὸ προσώπου V | * ἔστε V || ^ xal
δεσπότου V fortasse leg τοῦ τοπάρχου καὶ dcon. || " ἀνεζωγραφίσϑ. V || ** τοῦ
inco? ἐπ᾽ αὐτὴν in ras V | * χεραμαρεῖον in cpdio V | 9 ἀνὰ μεταξὺ V ἢ
30 ἐν σιγῇ suspicatur. Usener || * εἴλετο V. in ras || Ὁ εἰς αὐτὸν V. in ras

,

EPISTVLA ABGARI 7. 8 283

7 Kal εὐθέως ἀνηνέχϑη τῷ βασιλεῖ Αὐγάρῳ περὶ αὐτοῦ.
καὶ μεταχαλεσάμενος αὐτὸν ὃ βασιλεὺς λέγει αὐτῷ" Πῶς ἰάϑης:
ἀπεκρέϑη ἐκεῖνος καὶ εἶπεν. Ὡς ἀπὸ μιλίου ἑνὸς παρεγενόμην
τῆς πόλεως αἰτῶν. καί τις ἡψατό μου καὶ ἀνωρϑώϑην καὶ
περιεπάτησα. Ὁ δὲ 4vyagog ὑπέλαβεν ὅτι ὁ Χριστὸς ἦν, xol 5
πέμψας εὗρε τὸν ταχυδρόμον μετὰ τοῦ συνδρόμου αὐτοῦ, ἐπι-
φέροντας τὴν vot Χριστοῦ εἰκόνα. καὶ ἐλϑόντων αὐτῶν ἐπὶ τὸ
παλάτιον ἐδέξατο αὐτοὺς ἐν χαρᾷ καὶ ἀσπασίως ὃ .vyagog
καταχείμενος ἐπὶ χλένης ἐξέστη καὶ δεξάμενος τὴν σινδόνα εἰς
τὰς χεῖρας αὐτοῦ μετὰ πίστεως ἰάϑη παραχρῆμα. 10

8 Μετὰ δὲ τὸ ἀναληφϑῆναι τὸν κύρεον ὑμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν
ἀπέστειλε Θαδδαῖον ἐν Ἔδέσσῃ τῇ πόλει τοῦ ἰάσασϑαι Avyaogoy
χαὶ πᾶσαν μαλαχίαν. ἐλϑὼν οὖν ὃ Θαδδαῖος καὶ λαλήσας αὐτῷ
τὸν λόγον τοῦ κυρίου καὶ κατηχήσας ἐκατέβη ἐπὶ τὴν πηγὴν τὴν
λεγομένην Κερασσὰ καὶ ἐβάπτισεν αὐτὸν πανοικέ, καὶ εὐθέως 15
ἐχαϑερίσϑη αὐτοῦ τὸ πάϑος. καὶ ἠγαλλιάσατο τῷ πνεύματι
δοξάζων χαὶ εὐλογῶν τὸν ϑεὸν εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.
ἀμήν.

! μου V|* ἐπιφέροντες Ρὴ] 19 τάς in ras V| 3 Αὔγαρον ego scripsi
Αὐγάρου V|| 33 χαὶ πᾶσαν V in marg || ^ ἐχατέβη sic V

ADDENDA ET CORRIGENDA

IN IPSO TEXTV

p. 18, 5 intellegentiam pro intelligentiam | 31, 10 christianos con-
tingere pro cont. christ. | 38, 6 intellegentia pro intelligentia | 33, 11 regi
terreno pro terreno regi | 34, 6 post suum interpungendum est | 88, 12 et
delendum est | 46, 17 eucharistia cod, non eucharistiam | 109, 10 quae-
cumque pro quaecunque | 179, 9 dele τῷ | 208, 8 ἀνελϑὼν pro ἀνέλθων

IN COMMENTARIO *)

ad passionem Petri prolixiorem (Pseudolinum):

p. 1, 9 passionem abet etiam L | ibid. ac multipl. flag. L | 2, 17
dionis etiam D cum EL (non clionis) | 2, 19 esse om cum CDEfFH etiam
GL | 3, 16 ad inqu. eas commixtiones ponunt etiam DE cum BGL
9, 19 aggrippa cum G etiam C | 4, 4 conubium cum reliquis codd ctiam
C | 4, 6 petrum pro Petro L | ibid. in commentario lege Xandipen Zf |

*) librorum manuscriptorum exempla cum semel tantum excussissem,
factum est ut interdum errarem, saepius quae notanda essent omitterem.
quod in tania codicum copia nemo mirabitur. itaque omnia quae mihi
praesto erant exempla denuo diligentissime pertractaui et data occasione
permulta addidi quae antea praetermittenda esse. statueram It. proll.
p. XXX. LXXXIII); nonnulla etiam commemoraui quae ad lectionis
uarietatem rectius cognoscendam aliquid ualere uidebantur. addidi ad
passionis Pauli prolixioris commentarium codd Y et Vind 3785, ad pas-
sionem Petri et Pauli latinam codicis Bern 94 specimina. quam farraginem
$i quis uili penderit, ego subtilior quam neglegentior uideri malo. supple-
menta lectoribus proposita pertinent ad Pseudolinum, prolixiorem Pauli
passionem, Pseudomarcellum latinum et ad priorem partem actorum Petri
εἰ Pauli graecorum quae littera B insignita sunt. actorum Petri cum Simone,
breuioris passionis Petri graecae, breuioris passionis Pauli graecae et latinae
plagulas a typotheta ut emendarentur mihi transmissas equidem bis terue
antequam prelo mandarentur cum librorum manuscriptorum exemplaribus
contuli; deinde GGundermamn codicis Vercellensis exemplar ad textum
commentariumque actorum Petri cum Simone emendandum denuo adhibuit.
inde a plagula decima tertia omnia codicum exempla antequam typis ea-
primerentur ipse iterum iterumque excussi. addo quod omnes plagulae ab
Hermanno Vsener et Maximiliano Bonnet perlectae adnotationibus emen-
dationibus coniecturis auctae mihi remissae sunt.

ADDENDA ET CORRIGENDA 285

4, 21 ifera doctrina pro pestiferam doctrinam L | 6,18 conseruatam
D | 35 si enim te regis iussione E cum f| 6, 38 admirabili cum ΒΡ ΒΓ
eliam C | 1, 4 persuasisset pro perunmsisset L fuit etiam ín C sed s erasa |
7, 16 accelerare festinare L pro accelera fest. | 9, 4 meam om cum ELf
etiam G | 9, 19 factor pro fautor cum C etiam L | 10, 5 sum ego E |
11, 7 me ante reuocare L | 12, 8 elara uoce G cum f | 13, 1 quid om £ |
13, 4 o occultum ἢ | 18, 17 infinitiua pro in finitima D | 14, 5 bona
(bonae?) L | 17, 11 mutauit ad propriam naturam f | 17,12 intellegens
(non intelligens) etiam hoc loco G | sicut pro sunt E (sed uid deletum)
sunt om cum CDEL etiam & | 18, 10 post reuelantis fuit in ras tibi .4 |
18, 18 e terra cum Ef etiam G | 18, 19 nec pro neque cum EGL etiam f |
19, 2 praefector pro perfector cum L etiam f | 90, 1 quingenas pro quin-
gentas f | 21, δ tum pro tune cum EG. etiam L (ut uid) | 21, 7 et post
conlaetare cum C add etiam B | 21, 13 obisse petrum £ | 22, 8 crude-
limus € (non crudelis) | 22, 18 non deum sed dominum om L (cum BE
GfH) | 22, 20 et ante uirtus dele in lectione codicis A

δι] passionem Pauli prolixiorem:

p. 23, 4 titus a tracia lncas a dalmatia Mare 118 et titus Laur pl.
XX, 3 Laur. conu. suppr. 231 cum BNTUf 38, 5 in urbem R | 28, 7
cum esset pro cum his Flor Nat II, 1, 412 cum W | 23, 9 animae multae
cum NOTX etiam Laur conu suppr 231 | cooperante cum NOTUX etiam
Laur conu suppr 231 cooperante gratia christi Laur plut XX, 3 | 23, 10
totum orbem Paris 5280 cum L | ipsius om cum NOTUX etiam Laur
conu suppr 231 Paris 5857 quí antea scripsit praed. eius | sanct, eius
cum EMR etiam Laur plut XX, 3 | 24, 1 circa om DFGK cum MRVf£
Paris 11753 circumquaque Paris 16821 | uniuersam. o!» MA uniuersa .X
Laur comu suppr 231 | 24, 2 quemadmodum cum NQTUX etiam Laur
conu suppr 231 quodam modo Laur Plut XX, 3 | toti orbi innotuerat
(om romano) ME (non innot. toto orbi) | urbi romanae cwm .JBCI etc
eliam Paris 5306. 17630 qui u. τ. ex orbe romano corr | 24, 3 mirabilia
sanctitatis cum INOTU.X etiam Laur conu suppr 231 qui etiam ín sequen-
libus cum iisdem codd fere semper consentit, codd Laur plut .X.X, 9
Mugell de nem 18 aedil Flor 135. Valumbr 665 (474) plerumque cum X
faciunt; item aedil Flor 135 sed interdum differt, Laur plut XX, 3 et
aedil Flor 136 qui tamen tectum cum W' contaminatum habent, cod bybl
nat Flor II, 1, 412 cum W consentit. de his codd iam paucissima adnotabo |
eursus pro concursus A | 94, 6 et alterum om cum NORTU etiam Fat
1188 | seneca nomine cum .4JV V etiam S (non nomine seneca) | est illi
cum ΕΓ etiam Paris 5280. 12604. 14301, 16821 Vat 377 | 94, 1 diuina
sententia aedil Flor 133 | 24, 8 colloquio eius cum 4NQTX etiam Paris
5357 | posse et quatinus (scil posset quatinus, mom posset et quat.) P
quamuis Pat 1158 (pro quatinus) | 24, 9 sq. epistolis suis cum NOTUX
etiam. Paris 5306 | 94, 10 amicabili cum DKMNR εἴς etiam Vat. 1188
nmicali sed bi superscr Marc 118 | et consilio pro atque cons, C(?)|
24, 18 hecnicorum Fat 1188 | 94, 15 ipsius cum BCEILZ etiam Paris
52850. 16821 scripta illius iam nominatus magister neronis caesaris Laur
plut XX, 3 | coram illo eum f' etiam V Paris 5296 | 24, 16 senatus autem
etiam Δ TU.Y | 25, 9 circa uespere W' | 25, 8 subdens París 5280 cum Ὁ}

286 ADDENDA ET CORRIGENDA

uerbum uitae perpetuae documenta nom Q sed U | aeternae cum D
etiam & | 95, 6 caesaris exp £m! corr ceteris (cum XN) | amicis suis
(non amicissimis) E cum X | 95,7 de eius eras E | sectabatur Sessor 49 |
25, 10 possit pro posset S Paris 5322 cum W' | desiderabat enim Paris
5296 cum f item Paris 5223 sed numque corr ipse m' | 25, 11 sermonibus
cum BCEILZDI etiam Paris 5280, 5296, 16821 | 25, 18 qui dolens cum
BCEIZT etiam Paris 16821 | dilectione cum HNOPH eic etiam Paris 11753
Bern 94 Vat 377. 1188 | 95, 14 studiosus cum plerisque codd etiam .F
Paris 5280, 5296. 5357. 11758. Vat 377. 1188 | 25, 15 cenaculi post excelsi
habet cum BCEILZT etiam H Paris 5296 | nimis excelsa cenaeuli París
4280 | satis] nimis superscr. Γ | exhalauit pro exal- eum 46 etiam €]
25, 16 mox cum cum A4SYA46 etiam Bern 94 | cum om etiam Paris 5280,
5296 cum BCEILZTI' | fuerat cum. BCEILZTI etiam. Paris 5280, 5296 |
95, 17 cum multa frequentia cum DFGKMRf etiam HL | contristatus
(non contristatusque) est (om rex) V eum NOT et ante contristatus cum
LZI etiam E contristatusque rex (om est) U | 26, 1 super morte cum
BCDFG etc etiam Sessor 49 | statimque (pro statuitque) OU | 96,5
dominus noster Paris 5296 cum NT | Christus om AS Paris 5322. 11753 |
26, 6 conuertit G | 26, 8 nunc Fm! non. om sed eras sed ipsa m 1 (non m 2)
in marg add | 26, 9 illi ergo Paris 5296 cum f | gressu pro gradu mon
f sed R | 26, 11 nunciante om ὦ | 26, 18 enim est JE cum R | 96, 14
uitae aeternae cum MRTVf etiam L | 96, 15 accedamus Paris {1768}
dominum om DFG | 26, 19 mox om BI | 21, 1 somno (om a) eum AH
eliam Paris 5322, 11753 | 27, 9 illum eum BCEIIY etiam LZ Paris 5296 |
21, 4 fecit cum K*NTV etiam Paris 5223 | timentibus G& | 27, 5 exaudiet
Paris 5280. 5357 | 91, 6 cumque {{{{{ῤ .F (2—3 litt eras) | 21, 9 super morte
cum EHTVfí etiam LZ | 21, 11 ad eum Γ | 27, 12 illi post persuasum
esset MA | plurimis eun m Paris 11753. etiam R | 21, 14 mortis signa
cum plerisque ponit etiam .N (non signa mortis wf Tf) | obstipuit ΓῚ
dixit pro nit (mon pro respondit wersu 15) MRm | 97, 11 dixit N cum
plerisque (non ait cum T) | 28, 3 et patroclus cum AELNSTZIY etiam
Paris 5322 et om cum BC etiam Paris 5357. 11753 | ergo pro etiam R|
28, 4 sunt sub caelo cum D etiam Paris 5357 | 98, b et om R | 98, 10
enppadoeus cum ABCP etiam Paris 5322 | ministri erant cum M etiam
DFtG | 28, 11 adherebant cum AS etiam. Paris 5322: qui codex cum fere
semper cum A consentiat uarias eius lectiones iam non adnotabo | 98, 18
militamus illi E cum BC | 928, 14. post domino lesu Christo om mostro
MR | 28, 16 illos habet etiam Nm1 in marg (sed in textu eos) | 99, 1
milites illius magni regis (non om magni) BCE | 29, 5 fauctoribus mon
factoribus E | 29, 9 indicio G (on inditio) | 29, 11 intelligensque (mon
intellegensque) AELRSTVf | intellege//]] Mm intelligens ergo m 9 |
29, 13 romanum J' | 29, 18 enim om D cum G | 30, 92 omnium om R
cum f | 30,5 certe pro ceterum cum M etiam D | 30, 11 indulgentiam.
pro indigentiam L | 30, 14 consulto 4 cum NRSTVf | 30, 16 eum om
etiam V. cum MR | atque megisto I' | 30, 21 eum uelocitate om cum MR
etiam C(?) | 31, 7 tueantur N (non tuerentur cum T) | 31, 10 christianos
contingere 4 cum KS quod recipiendum erat pro cont. christ. | 31, 13
conspectibus cum BCET etiam L | 31, 16 nec (sic, non ne) sinatis cum
MR etiam D | 31, 19 aeterno regi (non ut uideri possit regi aeterno regi) A4 |

ADDENDA ET CORRIGENDA 2817

domino om cum BCMRSf eiiam D | 32, 1 et accesto cwm A etiam V |
32, 2 blandiatur perpetua .4 cum S | 32, 4 regi meo 4 cum S | 32, 10
et alierum om etiam B cum C | 32, 19 et om L | 32, 13 sd eum pro
illi cum MRVf etiam D | 92, 15 artissime L cum E | 88, 2 ae paenas
pro et... paenas / | 38, 11 regi terreno .4 cum BCELNSVT' quod
reoipionihsi erat pro terreno regi (DMRTY) | 33, 1 omnia om C cum D |
33, 18 peribit non extat in BC. qui haec uerba. plane om | 34, 5 ipsum
A cum S8 | 34, 6 consortem suum ΗΝ | 34, 8 illum om A cum LS | 35,5
humani generis perditionem E | 85, 10 sensum pro sensu non f' sed V |
35, 14 fidelia om cum MRVf etiam D | 36,4 miserrimi Mw? in ras (fuit
miserrimos) | 36, 5 et om wid L(?) cum M | 36, 6 megestus E (sic semper) |
96, 7 uoluptates DV cum Mf | 36, 10 miseros deos nón f sed R | 36, 15
in planctu cum BC etiam L | 36,16 et om T | miserere nobis ut uid F |
31,6 et prius om cum EMNSTV etiam I' | et accestus V | 37, 8 aeterna
militia regis A | 31, 9 ut. possis cum S(f) etiam V | 31, 14 mortem per-
uenirem 4m? cum reliquis morte uenirem »* | 37, 15 uobis deposcerem
(om a) R non f cum D | 81, 19 et sanctorum pro ac sanct, cum BDM
RTVf etiam ΝΟ | 38,6 partenium, non partemium JD | 38,12 et om AV
cum ELNRSTD ut mihi uid recte | 38, 18 et iam cum Lf etiam T'|
38, 21 urbis romanae cum CL etiam Γ | 39, 1 plautillam cum plerisque
etiam L (fuit pautillum sed 1 superscr. deinde semper scribit plautillam) |
39, 11 partenius I' | 39, 12 per illum cum ΜΓ etiam D | 39, 11 ob-
nixius Mm? (obnoxius m!) | 39, 19 non et sed ac om V | 389, 20 non
mecum, sed add eum post meae NT | uoca pro uocare I' | 40,1 sepul-
ture mee 4 cum S | 40, 9 et alterum deleuit Mm? | 40, 15 non utruque
sed utrunque uf uid R | 40, 17 in altum bracchia eleuans f | eius om ΠῚ
40, 18 domini nostri cum CTVf etiam N | 40, 20 militis om ZZ. 1

et odoris suauitas om Ν᾽ cum T | 41, 3 et om V | 41, 4 nequerit LI
(nequierit) cum .M? | 41, 6 per multam moram S habere uid(?) cum f,
non per multam horam cwm D (sed fortasse per multam oram) | 41, 11
deum JM cum RH (pro dominum) | 41, 12 per eius sanctum apostolum
non per sanct. ei. ap. P | 41, 13 et cum interrogarent mon F sed RH |
41, 14 praestauerat non D sed ED'cum BMNTV | 42, 2 praeparasti cum
MR (ut uid) etiam V | 42, 4 inuicti regis speciem et gloriam FA^ (mon
reg. inu. sp. et gl. cum M) | 42, 7 correcti pro correpti E correpti Ku?
in ras | 42, 9 horrifice cum 4 ES etiam LI' | 42, 13 inde a dumque cod
Vind 3785 collatus est | dum enim cum DNTVTI etiam Vind 3785 | 42, 15
et ianuis clausis stetit Find 3785 | 42,90 pro cum f om wid etiam V(?) |
42, 21 fudisti iustorum iniuste Vind 3785 | sed pro et Vind 3785 | 42, 22
siquidem cum plerisque etiam L Vind 3785 | auditis his Find 3785 |
potest cum NRT etiam Vind 3785 | 43, 1 percussus (cum TV) timore
Vind 3785 | effectus est V | potuisset cum JBCEL etc etiam. Vind 3785 |
43, 4 inde a cap XIX etiam cod Y collatus est | et megistus cum RIF
etiam Vind 3785 et migestus Paris 11753 megitus (antea om uc) F | eis
Pm 1, non m 2 (ei m*) eis om Paris 11753 Vat 1188 | 43, ὃ apostolus cum
DGf etiam Bern 94 | 43, 6 medio (om in) Find 3785 | paulum stantem
Vind 3785 | 43, 7 pertimescens non pertimescentes Q | reueriti non ueriti
JR ut uid | 43, 8 proprius pro propius cum V etiam Ὁ (sed v eras) I |
43, 9 cenfafionera ex centuriones corr 4 centuriones cum NOTU ete etiam

288 ADDENDA ET CORRIGENDA

Paris 117538 | 43, 11 correpti Km* cum JDAOf subrecti Paris 5296 | αὖ
oculis Bern 94 cum NOTUX | 42, 12 clamauerunt post eos Find 3785 |
ut uos suspicamini Vind 3785 | 43, 18 beati homines dei Fimd 3785 |

ur cum ΚΕΡῚ ΔΘ etc etiam Paris 11753. 17630 | 43, 14 credentes
nos cum DFGHOPO etc etiam ΚΝ Paris 5296. 11753. Vind 3785. | 43, 15
sie pro sicut Find 3785 | promisit paulus Find 3785 cum f' Paulus om
Paris 11757 | 43, 16 stantem in medio uestri conspex. et orantem Find
3785 | uestri cum AMOP'RSf etiam Y uestrum cum BODEFGH etc etiam
40 Sessor 49 Paris 5296. 10864. 11753. 17630 | 44, 1 namque om Paris
11757. 16737 | ab eis om etiam Vínd 3785 cum MEA etc | 44, 2 gaudio
spiritali etiam 1 Vat 377 Vind 4785 gaudio spirituali mon spiritali B
spiritali gaudio F(?) Paris 17630 | manus mox Find $785 mox om eéwm
BCIR etiam Paris 5296. 10864 14301. 17630 | 44, 4 uesperum eum QSU
eliam 4 Paris 5322 | percurrentes cum MNORTUX etiam W (sed antea
ieiunio) | 44, 5 et spiritu sancto cwm 4 Paris 5322. 10864 etiam Paris
117357 | 44, 6 uirtus om Fat 1188 | potestas pro imperium Sessor 4$ |
subscribunt explicit passio sancti pauli apostoli cum ALSD etc etiam
Paris 11757. Vind 3785 expl. martyrium sancti pauli ap. cum BI Paris
5296 eliam Sessor 49

ad actus Petri cum Bimone:
p. 47, 10 cf Col. 1, 15

ad martyrium Petri et Pauli graecum (A):
ad p. 138, 11 óc emendauit Tisch οὕς E

ad passionem Petri et Pauli latinam (Pseudomarcellum):

p. 119, 1 inde ab initio passionis usque ad p. 123, 4 (reuersurus) collatus
est cod Bern 94 | 119, 2 beatus apostolus paulus Bern 94 | in urbem
romam cwm EGHIKN etc etiam Bern 94 in urbe roma (non in urbem
romam) Ó | omnes om Bern 94 | 119, 3 ipsa pro ipsam 0 ipsam om SV |
119, 4 ut om O Laur XX, 3 cum L | iudeus pro Hebraeus ἢ | natus
pro ueniens 4miat 2 | 119, 5 et iudices mia! 2 ostendas pro iudices
Marc 118 | incircumcisione (om defensor) Paris 15651 | 119, 6 sis factus
Ó | euacnes circumcisionis mon eunc. circumcisorum 4C | 119, 7 uideris
petrum cum D etiam Bern 94 | 119, 8 nostrae om Mug de mem 14 cum H
nostrae legis obseruationem / | legis nostrae O | euacuat Leur XX, 3
eum DQU | excludit Laur XX, 3 cum U | et exclusit sibi O exclusit
ergo S | sabbatum cwm KLNÓQ etiam Bern 94 Marc 116. 118 | 119, 9
neomeniam mon neomenias Ó μὲ uid neomeniam cum ABDEGH etc etiam
Bern 94 neumenias Mug de nem 14 neumeniam non neomeniam 4miat 2
neomenia Sírozz 4 cum F | 119, 10 respondit paulus U Mug de nem Hu
Amiat 2 | hinc om Laur XX, 3 | 119, 11 poteris Laur XX, 2 Laur conu
suppr 231 poterit Ὁ | et om Paris 15681 cum Ὁ | uere om Paris 15681
uos ueram pro uere Laur XX, 3| potueritis nere Mug de nem 14 | sab-
bata Bern 94 Paris 9737 | obseruem Laur XX, 3 | 121, 1 et om F Paris
15681 cum Ὁ | nam et sabb. U Laur XX, 3 cum I | sabbati cum -
ST elc etiam Bern 94 Paris 9737 | 121, 2 requieuit deus Bern 94 Paris
2653. 15681 requieuit dominus V Leur XX, 3 dominus requieuit Paris:

ADDENDA ET CORRIGENDA 989

5273 | operibus snis cum GHLNPOSV etiam O Laur XX, 3. Bern 94 |
et nos cum n eliam Laur XX, 3 | nos igitur Paris 9737 | abemus nos 6) |
fratres pro patres Marc 116 | 191, 3 leges Laur XX, 3 | qui pro quid
V Amiat 2 | aliud pro tale K | τόσα Nm* (ut. saepe u pro o) regno
corr m* regna Bern 94 regnum KV | 121, 4 et ante si om cum. AIRTX
eliam Marc 116. 118 Mug de nem 14 | aliquam forte cum BCDMn etiam
Bern 94 uult aliquam V Paris 5273. 15681 | im nouam Paris 15681 |
nouam uult introducere Strozz 4 | 121, 5 turbatione / | sine strepitu
et sine inuidia Sírozz 4 | sine ante inuidia om Laur XX, 3 Marc 118 |
et ante sine strepitu om Marc 118 | 191, 6 nostro ὦ Laur XX, 3 | ego
illum U Mug de nem 14 cum L Laur XX, 3 ego eum Paris 15681 ego
om Laur XX, 1 ergo pro ego Laur ΧΑ, 4 | 191, 7 quodsi uere Laur
XX, 3 cum n | uere pro uero Paris 2653 uero om Laur XX, 3 | eius
doctrina Strozz 4 | doctrine uerum testim. fuerit Paris 15681 uera et
testimoniis ex hebreorum libris Perm 94 uero fuerit testimonio non uero
testim. fuerit » testimonium ἐπ ras Mug de nem 13 | 121,8 (in comment)
uocabulum etiam litteris italicis scribendum erat: non monita etiam sed
monita etiam habent { ad huius lectionis testes adde etiam F | munitum
Paris 15681 munita er monita eorr Laur XX, 3 | omnes nos Paris 2653
nos et omnes Mug de nem 14 Laur conw suppr 231 | ei obedire Paris
2653 | 121, 9 his om Marc 118 cum 6 | pergebant París 9737 | exiudei
(pro iudei) O Iudaei om .4 Laur XX, 2 | paulo apostolo Lawr XX, 4|
121, 10 ei om cum AL etiam U Strozz 4 | rogare Marc 116 rogans Marc
118 | 121, 11 quem(?) hi qui addux. (om eum) Marc 116. 118 | 121, 12
se non eum Laur XY, 3 | eum se non posse 4 (non om eum se μέ nolaui)
Paris 5273 | quae uult Mug de nem 14 | eum alterum om cum EGHKNP
eliam U | cesari eum Strozz 4 | 1291, 13 audiens petrus haec gauisus
gaudio est P audiens autem Paris 2653 Laur X .X, 3 | gauisus est gaudio
Bern 94 | 121, 14. ἐπ cod N sub finem folii 2r aliquot litterae euanuerunt |
surgens U Laur .XX, 3 cum V exurgens cum RTX etiam Mare 116. 118 |
cum eis perrexit ad eum Paris 15681 | 121, 15 predio pro prae gaudio 7 |
immorati corr ez morati 4 morati sunt cum GH K N*Pf etc etiam Bern 94
Paris 5273 inmorati eunt F | 191, 16 et ante inuicem ut uidetur etiam Καὶ
cum Nm? | inuicemque cum DP etiam Bern 92 | 193, 1 illi paulus Α΄
Marc 116, 118 | 123, 2 fatigatio cum BDMn etiam Bern 94 | 123, 4
uesperam .4 cum C | 1283, 5 et pro ecce .4 | 123, 7 gentes pro gentiles
CO | contentio cum. EGHIK etc etiam V | 123, 8 sumus non om sed post
iacob ponit L cum BDMn genus electum amicorum amicorum (om regale
et dei) F | sacerdotium Z | et ostendit, non quibus deus ost. wt perperam
adnotaui Paris 9737; uersu uero sequenti idem cod non et ostendit ul
scripsi sed quibus ostendit secr. sua habet | deus anle ostendit fuit etiam
in Ν sed m? eras | 123, 11 in gentibus pro ex gent. P | estia post genti-
bus add cum AGHn etiam V | 193, 12 uidistis nisi quod in Paris 1568/ |
scultilibus E | 123, 14 gentiles cum BGIINPO etiam V. | 123, 15 ut om
O | 195, 1 scitis cum ADFM etc etiam B. &cistis ex scitis corr Xm! |
accipitis Joa! sed corr accepistis m* | 125, 2 dimersos cum. ΟΣ AK LMO
eliam Vn | 125, 3 columpna cum DHU etiam LV | 125, 5 nobis post
petra om .4 cum V | uituli uobis Paris 9737 | 125, 6 fabricatis Paris
2653 | 125, 8 derilinquistis Paris 2653 | 125, 10 se eras | 125,11 in-
19

290 ADDENDA ET CORRIGENDA

tendit (non intendite) Nm! adtendere sed corr intendere m$ | 125, 13
hereditentur O | 195, 16 ut et Bern 94 cum D | 197, 4 et ante Iudaei
cum CENOPQU etc om etiam A item Paris 5273, non Paris 9737 | 191,5
iis pro his A.X hii O | synagogis cum ACDEFGHM N etc etiam Bern 94 |
eorum om Bern 94 | 191,6 spiritum sanctum cum ABEHKLQUVFn etiam
RX | 1217, 10 deus pro autem Bern 94 | redemptionem cum GHN etiam
L | promissionem pro redemptionem cum D etiam Bern 94 | 121, 11 de
costa cum CUV etiam RX | 127, 18 haberet corr ex habet 4 | 129, 1
sui ante corporis om etiam U cum Ff | 199, 3 paulo et petro cum AE
IKU ctiam B | 129, 6 negligere (non neglegere) eorum L | 129, 7 sibi
om Καὶ | 129, 8 dele fieri 7? | elegerunt, non egerunt P | 129, 9 eueniret
pro ueniret cum CDFHMOf etiam B | 129, 18 populi F cum C | sedi-
tiosa murmuratione cum ABCFGHIMf etiam O | 181, 4 moueri cum
BDM etiam n | 181, 5 aére om Nm add m* | 181, 12 et sceleratum cum
CEFGMOUn etiam A | in comment inlusores pro illus- cum Mf etiam
BO | petrum uero magum om PB | adhererent cum BDf etiam F | 183,1
adulescentior / cum H | sexu om B | et ante aetate cum ἢ ΕἾ add
etiam 4 | 138, 2 bacabatur 7 | 183, 7 manifeste 4m!, non m* | 133, 13
quod pro quos F cum f | 133,15 sollicitudine cumulatus Aabet etiam A,
non cumul. sollic. | 135, 3 ex ipso (pro ipsa) 4 | 185, b est enim hominum
genus cum GHN etiam n | 185, 12 et putes M cum N | in comment et per
artem tug&m, non ut per artem tuam 4 | 135, 14 ille est U cum M | 185, 17
de isto pro de Christo cum BCGH NU etiam n(?) | 137, 1 et quod cum ACD
FGHNUn ctiam f | 131, 6 is om n | 187, 15 tradidit pro tradidi F | 131, 16
sepulto ei cum n etiam U | 187, 20 quod pro quid cum ACH Nm? ut uid
etiam F | 139, 2 estimes, non aestimes F | aestimet cum BDMf etiam U |
1839, 5 ita nam hic mentitur se eum (quod perperam omisi) esse M | 189, 7
etiam om 4 cum L | 139, 9 uictorie pro uictoria NU | dominum N cum G |
1839, 10 es pro est B | 139, 12 homines pro hominibus Z cum n | 189, 19
confidentium pro confidentia U | 141, 4 mentire cum Ff etiam Nm? |
141, 7 dari corr ex dare N cum G | dixit petrus cum ADFLMUfF etiam
B | 141, 10 nam quomodo ignorat non pro, sed post quia... ignorat m |
143, 2 potes pro potest F | 143,9 oratione pro orationem FU | 143, 18
ei hoc 4 cum M | 143, 19 namque ut dic F (dicunt?) | 145, 7 dixit ad
neronem Z | 145,9 praeferant me P | referant, non ferant U | perferar
om cum G etiam Thil | 141, 1 uelis cum ABG etiam Thil | 141, 8 facis
pro facitis L ut uid | 147, 5 dicit pro dixit M | 147, 8 die tercio, non
tertia die P tertia pro tertio etíam CM | tertia resurrexero die D |
147, 11 simon post egit add cum BGHn etiam L | 141, 15 uerbicinum M |
147, 16 quia pro qui 4 cum U | 147, 17 penetrare pro perpetrare N |
147, 21 surrexi Im! resurrexi »? | 148, 1 Matth. 8, 12 non ad vu 16 sed
ad u 15, Matth. 8, 12; 18, 42 non ad u 28 sed ad τὸ 22 pertinent | 148, 10
inde a fine sectionis 33 uersuum numeri non recte positi sunt. ante per-
dictionem C numerus 10 in comm delendus, deinde ab initio sect 84 scri-
bendum est 10 pro 11, item 11 pro 12, 12 pro 13, 13 pro 14, 14 pro 15,
15 pro 16, 16 pro 17, 17 pro 18, 18 pro 19, 19 pro 20, 20 pro 21, 21 pro 22 |
149, 4 extiterint etiam Thil cum BGHN | 149, 5 nullam te, non te nul-
lam » | 149, 6 ad haec ante Paulus cum f praem etiam F | 149, 20
exaltare B cum DFMN/ | 149, 21 demergitur, non dimergitur 4 dimer-

ADDENDA ET CORRIGENDA 291

getur, non demergetur M | inferis pro infernie 4 | 151, 5 super quod
ante docui superscr nam 4 | inuicem se altero loco, non sibi inuicem 7 |
151, 6 praeuenirent corr ex praeueniant 4 | 151, 7 nec sperare Δ cum D |
et ante non sperare seruauit etiam A | 151, 10 et timorem 4 | 151, 15
sicut et illi, non et ili 4 | tibi pro sibi non U sed F | 151, 19 ad
aecclesias, nom ei ecclesias B | 158, 1 haec enim (pro haec autem) A |
153, 4 praedicandum pro praedicationem 4 cum H | 153, 5 ad spiritus
add sanctus Δ | 153, 15 post nos add non multos U | 158, 16 ordines
pro apices cum GH Thil etiam n | 153, 19 scrutare cum BCD etiam M |
153, 22 ad eum pro eum PD | locuta pro adlocuta B | 155, 1 ego sum
ipsa cum AU etiam L | 155, 5 sempiternam F sempiterna om uid cum C
etiam B (sed uerba hoc loco palluerunt) | 155, 11 et ante à me om ἢ,
cum AFGH Nn fortasse recte | a ante me om F | 155, 18 non dispu-
tationem habere debere sed habere disp. debere L | 155, 16 me uos
oportet L cum U | 155, 18 inrideas cum BFGHf etiam U | 155, 21 exiturus
68. pro exit. sis 4 cum N | 157, 2 credet A4 cum DL | 151, 6 cireumcidimur
Nm! circumcidimus corr m? | 157, 7 tu quare tu B | 157, 8—9 es extat
ἐπ B omissa sunt sequentia Nero . . . cireumcieus es | 157, 11 se docere
A cum CD (non docere se) | 157, 12 doceris pro duceris N | istos per-
sequeris Am? in ras | 157, 19 seduceri Nm! seducere corr m? | 151, 16
aduersarium esse te (non esse te aduers. FLU | 157, 19 per me pro me
per L | 159, 4 diceret N | homines hi n cum GN | 159, 14 nec isti post
confirmasti add M | 161, 2 ostenditis cum ADU etiam N | 161, 4 in comm
(wu 20) rerum omnibus, non rerum omnium Z2 | 161, 5 salutari pro sal-
uatore U | saluatorem m» cum N | cum spiritu sancto LU cum ACNn |
161, 6 et ante mare praem U | 161, 7 in comm (u 3) haec non add sed
pro quae petrus rettulit. scribit M | 161, 11 in comm (u 12) non contingat
ut sed contingat et habet F | 161, 13 in caelo, non in caelos P | 161, 17
ad diabolica tormenta B; deinde scribit uocatus es cum FGLN Ufn Thil |
163, 3 probamus "Vm?! probabo ἐπ ras m? | 163, 6 trauibus cum FN etiam
M, non U | 163, 11 (in comm wu 2) non uenisset, sed uenissent n | 163, 13
paulum et petrum .4 | 163, 14 enim om cum CFNUf etiam AL | eum
nos cum BCFNUfu etiam AL (non om eum cum D ut perperam adnotaui) |
163, 20 adpropinquauit cum CDNU etiam A | 166, 4 dominus iesus christus
L | 165, 13 est homo pro homo est U | 165, 18 paulo pro Paule U |
dicit pro dixit 4M | 165, 19 oculos om cum ACDFHNUf etiam B | 167,2
isti om M | se uident se P | 167, 6 angelos A4 | 167, 10 sacra pia V |
in ante quattuor retinet 4 (non om cum BDG Thil) | 167, 11 quae pro
qui cum BDn etíam M | 167, 18 intellegis M | in comm u 23 lege intellegis
pro intellegas | imperator non add A (cum BGH Thil) ut perperam ad-
notaui | 169, 2 dicit, non dixit M | esse om L cum BCDFNUf | 169, 8
non neomagie sed neomacie fuit in. Nm! | 169, 14 amputare Nm! μέ uid,
sed amputari corr m* | 169, 15 eo quod inreligiosus est insuper et m |
171, 1 ducti pro deducti etiam A4 (cum M) | 171, 4 deus pro dominus N |
171, 6 uocare pro euocare cum BCFL etiam n | 171, 1 pedes meos A |
171, 10 uero om B | 171, 12 plena 4 cum LNU | 178, 3 non fructuum
laborem meorum, sed laborem fructuum meorum 4 laborum meorum
consequar fructum a | 173, 4—12 (gratias tibi ago... aduenisse) collatus
est Bern 94 | 173, 4 pastor bone cum Ff etiam Bern 94 bonus Nm! sed
19*

292 ADDENDA ET CORRIGENDA

bone corr m* | 173, 5 tradidisti mihi cum Εἰ etiam Bern 94 | 113, 6
easque tibi commendo pro comm, tibi oues Bern 94 | 178, 7 se sentiant
cum Hn etiam Bern 94 | 118, 11 uideri cum ADLM etiam. Bern 94 |
potuerunt, non poterunt fuit i» Nm* | 178, 12. propter eum Herm 594 |
118, 17 de hierosolymis dixerunt aduenisse 7 (non de hierosol. aduen.
dixerunt cum ἈΠ) 175,2 incurre pro incurreret Mug de nem 14 incurrit
Strozz 4 | hoe post statuerunt cwm .ADFUf etiam Amiat 2 Sirozs 4|
175, 3 cathomó, mon cathomo Laur .X.Y, 11 ligatus pro cathomis cum
G& HLN Thil etiam n | erant pro erat 4m 2 | 175, 4 Moo éomailiri. ein
Ff etc etiam Mug de nem 14 Am 2 Strozz 4 | 110, δ timor eum U etiam
Am 2 Stroz: 4 | 115, 6 errarent pro erraret 4m 2 | 175, 1 ex frigore
cum Df etc etiam F, non 6 frigore ut adnotaui | diriguisset cum ADF
HMfn etiam N | et alterum om cum CS etc etiam AN | deuoratum esse
Laur XX, 3 cum n | esset pro esse cum CDHf etiam Νὰ | 115,8 cor-
pora apostolorum post sanctorum uutem (non om sanctorum autem) A |
115, 9 factus est post extitit add Mug de nem 12 | nimis pro nimius
Mug de nem 14 | 118, 11 et ante ibi om Laur .XX, 4 | 175, 12 corpora
eorum Laur XX, 3 cum CGH | 1575, 18 illuc pro illie ^ | posita sunt
cum HV etiam Mug de nem 14 | 115, 14 (et posita) —177 ad finem col-
latus est etiam Bern 94 | 111, 1 uerba in proprio eiusdem Lucinae praedio
pest miliario add n. deinde sequuntur uerba dehinc elapsis à passione etc
(om uerbis ubi praestantur . . . saeculorum amen) | ab urbe roma «ante
miliario secundo cum GHLN etiam V Bern 94 | 171, 2 post secundo add
sub die tertio kalendarum iuliarum Sirozz 4 | orationum eius cum 4
Mug ide nem 14 etiam. Bern 94 deinde add usque in hodiernum diem ac
per infinita suecula saeculorum amen | im comm w 19 eorum assidue
cum Ff etc etiam. Laur. XX, 2, non assidue eorum wt adnotaui | sub-
scriptionem ego marcellus . . . scripsi cum IUf habet etiam Laur XX, 1

ad acta Petri et Pauli graeca (B):

p. 178, 8 xal. ante ἐλθεῖν cum. I, non ante Ἰταλίας τὰ | 119, 9 τῷ ante
Ῥώμῃ add FGIKMNQ Thil deleas cum ABCDHOP | 180, 3 γένος pro
ἔϑνος O | 180, 8 αὐτῷ pro αὐτὸν (ἡ | 182, 4 χαλαυρίας cum. ACDHIP
eliam L | μεσίνην IP cum CDM NQ, non μεσσίνην (cum HL) | ὠρδίνευσεν
P cum F, non ὠρδήνευσεν (cum K) | 182, 6 μεσίνης etiam P, non μεσσίνης
(cum HL) | 182, 10 ἑαυτοῦ ex αὐτοῦ corr G | 183, 3 στιχάριν L | 183,5
ἣν pro ἐστιν cum AQ Thil etiam (ἡ 1 βία καὶ ἀπερχόμενοι κατὰ τῆς mxÀa-
τείας (ἡ non B. x. ἀπερχόμενον κατὰ τὰς «A. | 183, 10 ἐν τῇ ἡμέρᾳ Éxelvg
L cum 6G | 184, 4 ἐχκβάλας cum LQ etiam 0 | 184, 7 ποτιόλης etiam OP
cum BHIL | 184, 9 ποτιόλην cum DHI etiam P habere uid | 184, 10
ὄχϑον L cwn I, non ὄχϑαν | ὡς pro ὡσεὶ L cum C | 184, 13 γάιτα cum
ΒΡΗ͂ ctiam P | 184. 14 zal ἐκεῖ ἢ | 185, 1 καστέλλιν ἢ | ταρωκίνης P|
185, 6 ποτιόλη P cum BD, non ποτιόλης (cum HILO) | 185, 16 παρεμυϑίσϑη,
non παραμυϑ. P | 186,3 βηχουσεράπη O | 186, D dele in comm u 10 υἱὸν
φονεῦσαι GL. pro his scribendum φονεῦσαι υἱὸν 4 Thil item φονεῦσαι ante
υἱὸς P | 186, 8 αὐτῷ prius om G cum 10 | 186, 9 ὀρδίνευσα cum CDO
Tisch etiam L | 186, 11 αὐτόν habet L, sed repetit εἰς post αὐτὸν et om

τὸν "Anz. op. πλησίον | 186,12 ἀπὸ βηκουσαρώπη G | 187,9 ἀπίεν pro

ἀπίει habere uid O | 181, 9 πέτρος post ηὐχαρίστησεν cun. BDGL Tisch

ADDENDA ET CORRIGENDA 293

etiam. C | 187, 18. ἣν pro ἔστι» cum. HL etiam Ρ 188, 1 εὐθέως οὖν
ἐγένετο περίφ., non. περίφ. &08. οὖν éyév. HP | 188, 2 τοῦ πέτρου P |
188, 14 ἵνα post περιτετμημένος «dd. L | χαταργήσεις L cum BGQ | 189,2
ὀχυρωμένη pro ὠχυρ. L cum B() | 190, 12 ὡς ξηρὰν L cum O | 190, 15
στερεᾶς om cum CDP etiam Tisch | ῥυέντος cum CDEPQ etiam Tisch |
190, 16 προσχυνήσατε quod pro προσχυνήσασϑε expectaui extat. in. L |
191, 2 σωτῆρα om cum BCGLOQ etiam P | ἐγχατελείπατε scripsit etiam
Tisch | 191, 4 αὐτῶν om L | 191, 8 ὑμῶν pro ἡμῶν L cum Ὁ | 192, 9
ἐν τῷ ante ἀπιστίᾳ, non ut adnotaui 192, 8 ἐν vj «nte. πίστει om. 0 |
192, 19 ἔλεγεν pro λέγει G | 192, 15 τὴν ante tot xóouov add. L.

ad acta Pauli et Theclaue:

p. 169, 7 in cod H «cta. Theclae his uerbis finiuntur: ἐν τῶ ηγεῖασ-
μένω αὐτῆς οἴχω ἔνϑα xal tiv μνήμην αὐτίσ ἐπιτελοῦμεν μηνὴ σεπτεμβρηὼω
KA χάρητι τοῦ xb ημῶν ww xv ὦ ἡ δόξα xai τὸ χράτωσ εἰσ tovto auovao
τῶν «ῴὦνων ἀμήν.

INDEX SCRIPTORVM

124, 14 Gen. 22, 18
191, 8 Gen. 22, 18

124, 5 cf. Exod. 13, 21
190, 13 cf. Exod. 18, 21

194, 3 cf. Exod. 14, 21 sqq.

192, 9 cf. Exod. 19, 6

190, 1 cf. Exod. 19, 6

72,.5 Ies. 7, 14

72, 11 Ies. 28, 16

204, 12 cf. Ies. 41, 10

85, 6 Ies. 48, 22

71, 32 Ies. 53, 2 sq.

67, 22 Ies. 58, 1

71, 32 Ies. 53, 8

. 204, 12 cf. Ier. 1, 8
36, 11—13 cf. Ier. 2, 27

72, 8 Dan. 2, 34

72, 12 Dan. 7, 13

126, 10 Ps. 2, 7

192, 1 Ps. 2, 7

150, 7 cf. Ps. 73, 28

204, 3 cf. Ps. 73, 28

150, 7 cf. Ps. 78, 7

204, 3 cf. Ps. 78, 7

124, 6 cf. Ps. 78, 24

190, 14 cf. Ps. 78, 24
126, 20 Ps. 110, 4
192, 12 Ps. 110, 4

36, 9 Ps. 113, 8

72, 9 Ps. 117, 22

126, 6 Ps. 132, 11

191, 15 Ps 132, 11

11, 9 cf. Prov. 23, 8

——— —À ——À — MM a —— 8M Ὃς ο-ο..---.- ς. ς.΄΄΄-----΄΄΄--

183, 10 cf. Neh. 8, 12 (LX X)
136, 10 cf. Matth. 3, 17

239, 10 Matth. 5, 7

238, 12 Matth. 5, 8

77, 1 cf. Matth. 5, 44

148, 15 cf. Matth. 8, 12

148, 29 cf. Matth. 8, 18

203, 8 cf. Matth. 8, 19

21, 3—4 Matth. 8, 22

100, 6 Matth. 8, 22

27, 1—2 cf. Matth. 9, 8
279, 10 cf. Matth. 9, 20 sqq.
273, 11 cf. Matth. 10, 3

12, 12 cf. Matth. 10, 24
279, 1 cf. Matth. 11, 5

148, 22 cf. Matth. 18, 42

58, 80 cf. Matth. 14, 26 sqq.
58, 4 cf. Matth. 14, 30 54.
90, 15 cf. Matth. 16, 27

67. 11—14 cf. Matth. 17, 1 sqq.
126, 11 Matth. 17, 5

58, ἃ Matth. 17, 20

980, 13 cf. Matth. 17, 22
95, 12 cf. Matth. 18, 3

| 58, 5 cf. Matth. 18, 6
. l1, 18 Matth. 26, 53

54, 8 cf. Matth. 96, 69 sqq.
276, 14 cf. Matth. 27, 94 sq.
277, 1 cf. Matth. 27, 24
377, 2 cf. Matth. 97, 95
196, 19 cf. Matth. 97, 98
277, 6 cf. Matth. 27, 64
277, 9 cf. Matth. 98, 1

INDEX SCRIPTORVM

277, 9 cf. Matth. 28, 9

277, 12 cf. Matth. 28, 19 sq.
277, 18 cf. Marc. 1, 4

278, 11 cf. Marc. 8, 18

71, 25 cf. Marc. 6, 3

280, 13 cf. Marc. 9, 31

277, 9 cf. Marc. 16, 9

277, 19 cf. Marc. 16, 15 sqq.
277, 16 cf. Luc. 9, 1 sqq.
26, 13—14 cf. Luc. 8, 8 (et loci parall)
21, 8—4 Luc. 9, 60

21, 8—9 Luc. 9, 60

277, 10 cf. Luc. 24, 41 sqq.
184, 2 cf. Ioh. 1, 1

184, 2 cf. Ioh. 1, 18

84, 8—9 cf. Ioh. 4, 21

94, 22 cf. Ioh. 5, 87 sq.

19, 12 cf. Ioh. 10, 8

19, 12 cf. Ioh. 10, 9

19, 9 cf. Ioh. 10, 11

152, 18 cf. Ioh. 14, 6

155, 4 cf. Ioh. 14, 6

67, 24 cf. Ioh. 17, 21

276, 12 cf. Ioh. 19, 12

277, 8 cf. Ioh. 20, 6

277, 9 cf. Ioh. 20, 11

277, 9 cf. Ioh. 20, 19 sqq.
281, 1 cf. Ioh. 20, 29

277, 10 cf. Ioh. 21, 12 sqq.
71, 165—17 cf. Act. 8, 18 54.
277, 18 cf. Act. 8, 19 sq.
161, 11 cf. Act. 8, 28

152, 18 cf. Act. 9, 5

205, 15 cf. Act. 9, 5

19, 5 cf. Act. 17, 28

205, 18 cf. Act. 18, 10

182, 18 cf. Act. 22, 8

206, 15 cf. Act. 22, 8

153, 5 cf. Act. 22, 31

204, 12 cf. Act. 29, 21

86, 6—7 cf. Rom. 1, 28

55, 25 cf. Rom. 2, 5

124, 16 cf. Rom. 2, 11 sq.
191, 9 cf. Rom. 2, 11

127, 1 cf. Rom. 2, 15

156, 6 cf. Rom. 2.
151, 5 cf. Rom. 12, 10

295

203, 17 cf. Rom. 12, 10
151, 12 cf. Rom. 13, 7
203, 14 cf. Rom. 16, 9
150, 4 cf. Rom. 15, 39
52, 27 cf. Rom. 16, 20
19, 6—8 1. Cor. 2, 9
98, 7—9 1. Cor. 2, 9
35, 12—13 cf. 1. Cor. 8, 6
219, 2—3 cf. 2. Cor. 4, 18
338, 16 cf. 2. Cor. 7, 29
11, 9 cf. 2. Cor. 9, 7
152, 1 cf. Gal. 1, 1

204, 9 cf. Gal. 1, 1

124, 14 Gal. 8, 8
191, 8 cf. Gal. 8, 8
126, 2 Gal. 8, 28

150, 12 cf. Eph. 5, 22
150, 14 cf. Eph. 5, 26
150, 11 cf. Eph. 6, 1
204, 4 cf. Eph. 6, 1

150, 10 cf. Eph. 6, 4
204, 8 cf. Eph. 6, 4

150, 14 cf. Eph. 6, 5—8
150, 14 cf. Eph. 6, 9
37, 15 cf. Phil. 2, 16
47, 10 cf. Col. 1, 16

150, 12 cf. Col. 3, 18
150, 12 cf. Col. 8, 19
150, 11 cf. Col. 8, 20
304, 4 cf. Col. 8, 30

150, 14 cf. Col. 8, 22
150, 14 cf. Col. 4, 1

150, 17 cf. 1. Tim. 1, 17
150, 9 cf. 1. Tim. 6, 8
66, 26 cf. 1. Tim. 6, 16
150, 6 cf. 1. Tim. 6, 17
150, 17 cf. 1. Tim. 6, 17
204, 1 cf. 1. Tim. 6, 17
285, 3 cf. 2. Tim..1, 15
5 cf. 2. 'Tim. 1, 16
4 cf. 2. Tim. 2, 18
87, 16—17 cf. 2. Tim. 4, 8
230, 8 cf. 2. Tim. 4, 10
, 8 cf. 2. 'Tim. 4, 14
13 cf. Tit. 2, 4

10 cf. Hebr. 1, 6

; 1 cf. Hebr. 1, 5

296 INDEX SCRIPTORVM

126, 10 cf. Hebr. 5, 5 | 96, 1—8 τί γάρ ἐστιν Χριστὸς ἀλλ᾽
192, 1 cf. Hebr. 5, 5 | ὁ λόγος, ἦχος tov ϑεοῦ (euang.
126, 90 cf. Hebr. 7, 17 | Aegypt.?)

192, 12 cf. Hebr. 7, 17 17, 26—27 Christus est uerbum et
126, 20 cf. Hebr. 7, 21 ' uox dei (euang. Aegypt.?)
192, 12 cf. Hebr. 7, 21 72, 7—8 neque uocem illius audi-
281, 1 cf. 1. Petr. 1, 8 uimus neque obsetrix subit
194, 19 cf. 1. Petr. 9, 9 sq. ! (unde haec petita sint nescio)

126, 10 cf. euang. Hebraeorum !

(— Matth. 3, 17) : 279, 1 sqq. Euseb. hist. eccl. I, 13,
17, 14—17 euang. Aegyptiorum ! 6—9 (cf. Doctrina Addai; Ce-
94, 18 euang. Aegyptiorum | dreni annal; Georg. Hamar-
72, 4 Ascensio lesaiae 11, 9; 18 ἢ tolus; Constantinus Porphyro-
72, 6 Ascens. les. 11, 14 | genneta; cod. Bodlei. Barocc. 8)
72, 1 Oracula Sibyll. VIII, 457 sqq. : 281, 18cf. symbolum Chalcedonense
68, 5 dictum Christi ἄγραφον (qui ' 36, 2 cf. Statius Thebaid. III,

mecum sunt non me intel : 661 (Petron. fragm. XXVII

lexerunt) : Buechel).

INDEX NOMINVM

Abgarus princeps Edessae 278, 18;
lo. 274, 2; 11. 275, 1; 4; 15. 279,
1; 8. 280, 8; 9. 281, 29. 282, 5;
18; 20. 283, 1; 5; 8; 12

Abraham 122, 10. 128, 9. 124, 14.
125, 12. 126, 16; 19. 127, 15; 17.
190, 2. 191, 7. 192, 8; 11

Acestus (Accestus, Cestus) centurio
80, 16. 82, 1; 18. 37, 6. 39, 16.
42, 4

Adam 16, 8. 127, 12. 192, 4

Aegyptia (mulier) 70, 9

Aegyptii 148, 18. 149, 12. 202, 15

Aethiops (mulier) 70, 8

Africa 181, 18

Agrippa praefectus urbi 2, 15; 19.
2, 1; 11; 19. 4, 8; 12. 5, 1; 8.
6, 28. 7, 8. 9, 10 (bis) 10, 2; 5;
18. 12, 4. 21, 15. 22, 4. 72, 19;
21; 25. 73, 20; 38. 76, 18. 84, 15;
18; 19; 26. 85, 15; 29. 86, 12;
16; 21. 87, 11; 13. 90, 2; 8; 16.
91, 2. 100, 16. 101, 10. 128, 16.
129, 12. 168, 6; 9; 12. 169, 6; 9;
13. 170, 16. 198, 1. 212, 10; 14;
16; 18

Agrippina coniux Agrippae 128, 17.
129, 13

Agrippina concubina Agrippae
2, 16. 84, 15

Agrippinus aurifex 63, 19. 64,7;81.
65, 4

Axxotai: Σαλβίας uide Aquue Saluiae

Albinus amicus Caesaris 4, 1;
14; 18. 86, 2; 4; 12; 16. 87,
10; 14

Alexander Syriarcha 988, 12. 264,6.
257, 8. 259, 6. 263, 9. 272, 2

Amida urbs 276, 1

Ananias cursor 274, 8; 11; 13;
18; 24

Androclia 272 in comm u 14 cod M

Antiochia (Pisidiae wel Syriae?)
285, 8. 253, 11. 272 in comm τε 7;9
cod M

Antulus catechumenus 63, 11

Ἀππία πόλις (ὁδὸς τῆς ᾿ἀππίας πό-
λεως) uide uia Appia

Ἀππίου φόρον uide forum Appii

aquae Saluiae 214, 8

Aricia oppidum 48, 20. 84, 7. 85, 6.
187, 16. 282, 8

Arion Cappadox minister Caesaris
28, 9. 109, 15. (108, 14)

Aristeus de domo Caesaris 48, 6

Aristo hospes 51, 17; 19; 28; 96.
52, 1; 6; 18; 24. 58, 18

Armenii 275, 7

Armenosyri 278, 3

Artemis dea 270, 3 (in textu) codd
ABC. 271, 28; 29

Atticum (mel) 20, 8. 100, 4. 101, 2

Augustus mensis 278, 11

ὅ;
1:

Bacchylus (Βαχχυλος)
Messanae 182, ὅ

episcopus

298

Baiae 184, 8; 13

Balbus ab Asia eques Romanus
48, 1

Barnabas discipulus Pauli 49, 9

Barnabas minister Caesaris 28, 9.
48, 2. 109, 15

Barsabas Iustus minister Caesaris
(i. e. Barnabas) 108, 13. 116, 12.
graecus noster nomina Βαρνάβας
et Βαρσαββᾶς inter se permutawit
et loco Act. 1, 23 permotus Iustum
unum eundemque esse atque Bar-
nabam opinatus est

Βατιχάνος uide Vaticanus

Berenice matrona Christiana 48, 6

Berytus urbs Phoeniciae 278, 10

Βιχουσαράπη 186, 3; 12. genuinum
nomen et situm hutus wici nescimus

Bithyni (hospitium Bithynorum)
49, 16

Caesar (Nero) 4, 1. 22, 6. 24, 4; 16.
25, 6. 26, 8. 27, 3; 7; 9; 15.
28, 3; 10; 11. 29, 6; 16. 31, 3;
4; 7; 12. 38, 1l. 42, 7; 165; 16.
55, 8. 59, 9; 11; 25. 104, 8; 9.
105, 8; 10. 106, 15; 19. 107, 15;
16; 18; 19. 108, 1; 4; 6; 12.
109, 5; 14; 16. 110, 7; 12. 111,1;
8; 13. 112, 1; 8; 14. 118, 9; 10.
116, 1; 5; 6. 120, 14. 121, 13.
130, 16. 131, 14. 142, 8. 143, 7;
28. 144, 1. 160, 13. 161, 12. 162, 1.
163, 1. 170, 11. 171, 12. 178, 5.
179, 4. 181, 2. 182, 15. 183,6; 7.
185, 6; 11. 188, 7. 194, 9. 201, 11.
207, 14. 214, 5. 215, 8. 9228, 19.
263, 2. 276, 18

Caesarea [49, 381] 50, 1. 142, 18.
148, 17. 200, 3

Caesarius diaconus 185, 5

Caifas pontifex maximus 56, 3

Calabria 182, 4.

Calamon siue Rhodeon mons 271, 7.
272 in comm u 11 cod M

campus Martius 160, 10. 161, 9.
208, 11

INDEX NOMINVM

| Candida femina Christiana 45, 4.

Cappadocus wide Arion et Οὐρίων

Capitolinus mons uide mons

Castellius (Καστέλιος) proconsul

. 945, 9; 11

Castor exul 84, 8. 85, 7

Catacumba 178, 11. 221, 2

Cerasa fons (Κερασσὰ πηγή) 283, 15

Cestus (Κέστος) centurio in graeco
textu pro Ácestus scribitur. 112, 5.
115, 9. 116, 14; 18

Cherubim 281, 22

Chia (mastiche) 100, 1

Christianus et Christiani 3, 6.
31, 1; 2; 10. 32, 16. 55, 6. 84, 23.
87, 12. 110, 5. 112, 6; 10. 118, 8;
12. 122, 8. 123, 7. 128, 22. 129, 16.
198, 6. 218, 9. 226, 14. 232, 16.
245, 3. 246, 5

Christus (Χριστός, ὃ Χριστός) 1, 8;
15. 3, 18. 5, 14. 7, 97; 98. 9, 14.
11, 5; 8. 12, 9; 11. 18, 19; 25.
15, 7. 17, 24; 26. 29, 3; 7; 11.
30, 14. 39, 8; 15. 40, 9. 45, 17.
46, 32. 47, 20. 48, 23. 49, 33.
52, 28. 53, 18; 20. 54, 26. 55, 2.
56, 14. 57, 9; 17; 32; 83. 59, 16.
60, 6; 10; 17. 61, 16. 62, 11. 65, 31.
66, 15; 80. 68, 23. 69, 98. 70, 5; 98.
71, 20; 31. 73, 14. 74, 10. 76, 4; 17.
77, 8; 94. 78, 3. 79, 10. 81, 11;
19; 90. 92, 7; 8; 14. 98, 5. 95, 7.
96, 6; 7. 99, 2. 100, 12. 101,8; 12.
102, 2. 108, 8: 5. 110, 5. 111, 5; 10.
118, 4; 18. 114, 18. 127,12. 1832,19.
188, 17. 184, 14; 15; 19. 185, 12;
14; 17. 188, 7. 189, 8. 152, 4.
158, 19. 154, 2; 19. 155,3. 156,3;
20. 157, 3; 18; 18. 160, 5. 161, 4.
164, 1; 17; 18. 165, 1; 15. 192, 5.
195, 6; 14; 16; 17. 196, 1. 208, 10.
205, 4. 206, 3. 209, 7; 11. 210, 8; 9.
219, 8. 216, 18. 217, 15. 218, 11.
219, 1. 221, 12. 998, 4. 9225, 8.
926, 4; 8; 10; 12; 15; 19. 227, 90;
92: 25. 230, 8. 981, 12; 19. 239, 18;
19. 288, 2; 5. 284, 3. 2835, 6. 336, 4.

INDEX NOMINVM

241, 4. 249, 8. 252, 4. 258, 8; 7.
: 271, 9. 278, 8; 14; 15. 274, 2;
4; 11; 14. 2765, 5. 277, 20. 278, 8.
282, 28. 288, 5; 7
Christus lesus δά, 27. 56, 16; 17.
" 60,2. 68,19. 108, 5. 268, 5. 271,2
Christus Petro occurrit 7, 27 sqq.
88, 5 sqq. 170, 17 sqq. 171, 18 sqq.
. . 215, 10 sqq. 283, 2 sqq.
Chrysis(.Xovo5) matrona (obstetrix?)
78, 6. 79, 6. 80, 9
Claudius imperator 184, 19; 22.
185, 18; 21. 186, 1. 196, 2; 6
Clemens praefectus urbi 167, 6;
11; 18 cod M. 238, 13 (bis); 16; 19
Cleobius de domo Caesaris 48, 5

Dalmatia 23, 4. 104, 8. 105, 8

Daphne apud Antiochiam 251, 5

Dauid 126, 6; 9; 19; 20. 127, 7.
191, 14

Demas falsus Pauli discipulus
285, 8. 238, 8; 5. 244, 1. 245, 1.
246, 4

Demetrius senator 48, 2

Didymos (ἑ. 6. Didyme) insula 182,6

Dione (Dionis) siue Doris concubina
Agrippae 2, 17

Dionisius eques Romanus 48, 1

Dioscurus (διόσχορος) nauclerus
182, 9. 188, 2; 18

Doris siue Dione concubina Agrip-

. pae 84, 16

Edessa urbs 273, 9; 18. 279, 1; 8.

. 980, 9. 282, 83. 288, 12

Edesseni 274, 4

Egestius (sue Acestus stue Cestus)
centurio 113, 8. Pseudolinus ex
uno Egestio duos homines, Megistum
et. Acestum fecisse uidetur

Ἕλληνες 196, 2. 198, 8. 270, 1 (in
textu). 915, 1

Ἑλληνὶς γυνὴ Σίμωνος 82, 30

Erasmus (euangelista aut episco-
pus?) 184, 15

299

ὁ Ἑστώς, attributum Simonis magi
80, 37. 82, 1

Eua 127, 13. 192, 4

Eubola siue Eubula matrona 68, 8;
16; 26; 27. 64, 31. 65, 19. 71, 11

Euchari& concubina Agrippae (siwe
Nicaria) 2, 16

Euphemia concubina Agrippae
2, 16. 84, 16

Falconilla Tryphaenae filia 256, 1;
7; 19. 957, 6; 12

. Fenice wide Phoenicia

Ferita siwe Feritas siue Phereta
miles 88, 7. 89, 11. 115, 4

Festus Galata minister Caesaris
28, 10. 108, 14. 109, 15

Filostrate siue Philostrate matrona
Christiana 48, 6

forum Appii 186, 2; 12. 187, 8

forum Iulium 68, 8. 66, 31. 70, 26.
78, 20. 75, 8

Gabriel archangelus 272 im comm
u 18 cod M

Gaáta 184, 18: 16

Galata wide Festus

Galatia 28, 4

Galilaea 206, 2 (perperam pro Ga-
latia scriptum)

Galilaei 930, 11

Galliae i. e. Galatia 104, 8

Γαυδομελέτη i. e. Γαῦδος apud Meli-
tam 178, 2. 181, 13

Gemellus amicus Simonis 82, 30.
88, 3. 84, 9. 85, 3

Graeci 178, 8

Hadria (mare) 50, 26

Hebraeus et Hebraei 118, 5. 119, 4.
190, 9; 11. 191, 8; 10. 187, 6.

' 188, 12. 189, 2. 278, 8. 975, 4

Hermias uel Hermaeus hospes Pauli
267, 9

Hermogenes faber aerariuset falsus
Pauli discipulus 235, 8. 238, 4.
244. 1. 245, 1. 246, 4

300

Herodes rex Iudaeorum ὅδ, 1
Hierapolis Svriae 282, 22

Hieros (praefectus uel miles) 9, 8
Ἱεροπολίτης 90, 1 cod P

Hierosolyma siue Hierusalem 49,22. |

71,14. 150, 4. 151, 4. 172, 10; 15. ;

173, 12; 17. 908, 14. 216, 12.

219, 10. 273, 5. 975, 18. 276, 8.

279, 4. 282, 2
Hierusalem «de Hierosolyma

Iacob patriarcha 122, 11. 123, 9.
126, 16. 127, 16. 190, 2. 192, 8

Iambres magus Aegyptius 148, 18.
149, 12. 202, 15

Iamnes siue Iannes magus Aegyp-
tius 148, 14. 149, 19. 202, 15

Iconium et Iconienses 235, 2. 236, 7.
249, 1. 215, 10. 2419, 1. 251, 5.
953, ll. 954, 4. 967, 5. 968, 1.
272, 21

Iesus 28, 15. 47, 4. 66, 25. 68, 11.
71, 94. 84, 26. 98, 10. 99, 11.
111, 3. 205, 16. 233, 3. 271, 3.
279, 3. 282, 5; 7; 10; 14; 18

Iesus Christus 1, 12. 2, 18; 21.
10, 5. 12, 156. 13,3. 15714. 17,24.
18, 9; 21. 21, 11. 92, 15; 19.
24, 5. 26, 5; 13. 27, 17. 28, 13
31, 19. 32, 7. 35,19. 37,5. 38,19.
40, 18. 41, 6. 44, 5. 46, 2. 47, 15;
16; 24; 32. 51, 7; 34. 52,8. 53,8.
64, 3; 10; 19; 22. δῦ, 82. 56, 4; 8.
58, 13. 59, 5; 21; 31. 60, 31.
61, 9; 12. 62, 14. 68, 29. 64, 8.
66, 7; 11. 68,27. 70,3;106. 72,18.
78, 98. 74,4. 75,9. 77,17. 79,17.
81, 9; 16. 82, 21. 88, 14. 84, 3.
85, 8; 12. 97, 5; 20. 102, 8. 106, 12.
107, 12. 109, 6. 117, 7. 128, 9.
138, 19. 139, 19. 152, 2. 158, 2; 1.
154, 9. 155, 19. 156, 2. 157, 1.
162, 16. 168, 15. 164, 6. 165, 5.
166, 2; 9. 167, 1; 7. 168, 1.
170, 5; 17. 171, 4; 15. 178, 19.
176, 5. 180, 18. 181, 19. 187, 10;
15. 198, 3; 10. 203, 5. 904, 8; 10.

INDEX NOMINVM

207, 5. 208, 17. 910, 13. 911, 6.
214, 15. 215, 19. 990, 1. 991, 10.
229. 3. 923, 3. 997, 15. 930, 1.
239, 3. 933, 94. 939, 4; 7. 959, 7;
10. 260, 7. 261,1. 272,19. 271,3.
275, 11. 976, 8. 279, 2. 980, 8.
281, 17. 383, 11

Ifitus de domo Caesaris 48, 5

Illyricum 180, 4. 1851, 4. 208, 15

Ioannes apostolus 277, 10

loannes baptista 273, 5

Isaac patriarcha 122, 11. 123, 9.
126, 16. 127, 16. 190, 2. 192, 8

Isauria ἐπ comm ad 269, 6 cod G

Italia 48. 29. 49, 30. 50, 23. 178, 3.
180, 7; 9. 181, 14

Italicus catechumenus 63, 11

Iuda oppidum (zxóAc Ἰούίδα) 184, 3

Iudaea 56, 26. 68, 1; 2. 65, 18; 24.
71, 10; 25. 184, 6; 18. 135,2;
6; 17. 186, 7. 137, 6. 142, 17.
148, 16. 179, 2. 195, 10. 196, 1.
200, 2. 223, 7. 296, 5; 15. 227,11.
276, 11

ἸΙουδαῖοι χριστιανοί 199, 5. 189, 15 sq.
cf 192, 18 oi πιστεύσαντες Ἰουδαῖοι

Iudaeus et Iudaei 45, 18. 51, 27.
54, 99. 62, 925. 70, 1. 82, 18.
83, 9. 118, 8; 11. 119, 8; 10; 11.
190, 11. 121, 9. 129, 7; 8; 9; 17.
198, 7; 8; 14. 126, 2; 4. 127, 4.
198, 7. 182, 20. 1835, 1. 186, 7;
12; 21. 137, 1; 11; 18. 188, 1; 8.
139, 1; 3. 156, 10. 157, 10. 178, 4.
179, 6. 181, 1. 188, 7; 12. 185,
9; 11. 188,3; 6; 10. 189, 15.
190, 1; 7. 191, 10; 11. 195, 8.
196, 6; 17. 197, 9; 18. 224, 8.
225, 34. 226, 11. 274, 1; 9. 276,8.
280, 5. 281, 30

Iudas proditor 55, 81

Iuliana abbatissa 186, 10

Iulium forum wide forum Iuli

. Iulius mensis 222, 1; 2. 284, 1

Iunius mensis 176, 5. 183,11. 221,12
Iustus minister Caesaris 28, 9.
108, 13. 109, 15

INDEX NOMINVM 301

Iuuenalis episcopus 186, 9; 14. ' Mesopotamia 276, 2
187, 1; 6 mons Capitolinus 230, 13

Moyses 55, 3. 275, 19. 981, 98

Myri (Mvoo) Lyciae oppidum

Lebbaeus 278, 9 uide Thaddaeus 200, 2; 4

Lectra Onesiphori uxor 286, 8

Liuia (zfv8l«) uxor Neronis 128, 16. — Narcissus presbyter 48, 6. 49, 15.
129, 12. 198, 1. (218, 12) 58, 13. 61, 7; 96. 66, 19

Longinus praefectus 30, 16. 82, 1; | Naumachia (ναυμάχιον) 11, 16.
12. 87, 6. 39, 16. 42, 4. 113, 7 168, 8. 169, 8. (172, 18). 178, 15.

Longus(Z40yyoc)praefectus ingraeco ! — 177, 1. 212, 19. 916, 16. 291, 6
textu pro Longinus &cribitur 112,4. Nazarenus μοὶ Nazareus wel Nazo-
114, 1; 15. 115, 9. 116, 13; 17 renus (Ναζωραῖος, Ναζαρηνός)

Lucas Pauli apostoli discipulus | 54 99. 71, 94. 182, 20. 183, 18.
28, 4. 40, 8. 43, 8. 44, 1. 104, 2. 184, 1. 186, 1. 195, 7; 9. 982, 5
105, 2. 115, 12. 116, 16. 117, 5 | Nazareth 184, 9. 185, 3. 195, 10

Κάστωρ wide Castor

Lycia 266, 4 cod G Neapolis urbs 68, 18. 64, 4
Lysimachus de domo Caesaris 48, 5 ; Nero imperator 2, 18. 11, 16 sq.
Lystr& oppidum 237, 4 12, 1. 22, 9; 12. 25, 16. 27, 6.
28, 1; 6; 11; 14. 29, 10; 16.
Macedonia 49, 10 | 80, 18; 21. 8l, 9; 14; 18; 90.
Maius mensis 181, 11 82, 4. 42, 22. 40,9. 100, 15.
Mambres 4. 6. Iambres 149, 12 101, 11; 13. 109, 3; 4. 108, 2; 4.
Mamertina custodia 6, 28 106, 5; 16. 107, 8. 109, 5; 8;

Marcellus senator et discipulus
apostolorum 4, 20. 5, 128; 165. |
20, 2; 10. 21, 1; 4; 9. 54, 88.
δῦ, 1; 8; 7; 18. 56, 28. 57, 14. .
58, 16; 20; 25. 59, 9; 18; 28; 84.
66, 4; 24. 69, 20; 22. 70, 4; 12; 94.
73, 1. 80, 28. 98, 18. 99, 17. 100,5;
6; 7; 10. 101,3; 4; δ; 6. 172, 11.
173, 12. 216, 12

Marcus euangelista 273, 11

Marcus praefectus, Marcelli pater
4, 20

Maria uirgo 58, 23. 281, 18

Martinianus miles 6, 20

Martius campus uide campus Mar- | obeliscus Neronis 11, 16 sq.
tius Onesiphorus hospes Pauli 286, 6.

Matthaeus apostolus 278, 11 238, 1; 2; 6; 9. 240, 7. 245, 8.

Megistus praefectus 30,16. 32,1; 12. | 261, 8; 8. 958, 10. 968, 9

19: 16. 110, 1. 111,9. 112, 8.
118, 4. 115, 3. 128, 13; 16. 129, 10;
19. 180, 16. 181, 14. 132, 8; 9;
16; 18 et passim. 179, 8. 180, 5.
194, 9; 14. 195,1; 4; 6; 8; 14
et passim. 923, 7; 10; 12; 14; 16
et passim

Nero consul iterum 234, 1

Nicostratus senator 75, 10. 77, 20.
81, 26

Niniuitae 10, 14

Nomentana porta uide porta

—————————— CERTOS — — À— — τ

97, 6. 39, 16. 49, 4 Oriens 175, 9
Melchisedecus 126, 21. 127, 20. | Osrhoéne 278, 8

192, 13 Ὀστησία ὁδός uide uia Ostiensis
Mesechaldi 276, 9 Ovolo» (Orion) £. e. Arion Cappadox

Meolv5 i. e. Messana 182, 4; 6 . 108, 14. 109, 15

302

Palaestina 140, 25. 141, 23. 179, 3.
200, 3
Parthenius miles 38,6. 39,11. 115,8

Patroclus pincerna Caesaris 95, 8. !

26, 1; 19. 27, 1; 6; 10; 14; 16.
28, 8. 42,99. 104,8. 106, 10.
106, 4; 19. 107, 16; 19. 108, 3;
8; 11. 109,1; 4; 6;10; 18. 116, 12

Paulinus ex officiis Caesaris 6, 25

Paulus apostolus 28, 5 et passim.
45, 4; 6,8; 10; 13; 14; 16. 46, 2;
7; 11; 15; 8l. 47,11; 19; 81; 32.
48, 3; 4; 10; 15; 24. 49, 9; 10;
18; 18. 51,36; 81. 52,9; 17.
57, 19. 100, 13. 104, 2 sqq. et
passim. 118, 2; 11. 119,2; 19 et
passim. 178, 2; 5. 179, 9; 13 et
passim. 228, 1; 3. 226, 19; 21 et
passim. 235, 1; 2; 4; 5 et passim

Paulus(Plancus?) minister Caesaris
28, 9. 109, 185

Perpetua femina Christiana 213, 12.
214, 4. 217, 4; 129. 218, 2; 6; 10.
219, 5. 229, 2

Petrus apostolus 1, 11. 2,6 et passim.
49, 22; 24; 29 et passim. 118, 8.
119, 7. 120, 4. 121, 8 et passim.
180, 4; 11; 14. 181, 6; 7. 184, 15.
185, 3. 186, 10. 187, 2; 4; 7 εἰ
passim. 223,1; 2. 226, 15; 18; 21
et passim. 272 in comm «u 9 cod M.
277, 9

Pharao 56,2. 148,14. 149,12. 202,16

Phereta wide Ferita

Phoenicia 224, 7. 278, 10

Pilatus uide Pontius Pilatus

Piso consul 284, 1

Plautilla femina Christiana 39, 1; 4.
40, 16. 41, 11. 49, 2; B.

Pompeius legatus 65, 7; 14

Ποντιόλη uide Puteoli 182, 7; 12.
1883, 4; 13. 184, 7; 9. 185, 5; 6.
186, 18. 188, 7

Pontius Pilatus (Πιλάτος) 184, 19; |

29. 185, 18; 91. 196, 1 sq.; 5.
293, 5; 6. 296, 2: 8. 297, 10.
276, 11 (bis) 977, 8

|
|
!
l

Samaria 179, 2
|

INDEX NOMINVM

porta Nomentana 219, 7
Potentiana 218, 12. 219, 8. 222, 3
Processus miles 6, 20

Proclianus 272 in comm « 14 cod M
Puteoli (Ποντιόλη) 51, 18 sq.

Quartus a praeclusionibus 45, 5; 7

Rhegium 182, 3; 4

Ehodeon mons siue Calamon 271, 6

Roma urbs 4, 19. 7,28. 11,2. 23,4.
45, 8. 48, 8; 17; 29. 49, 9; 26; 33.
51, 80. 52, 22. 53,2; 18. 57,5;10.
62, 14; 16. 82, 7. 84, 11. 85, 10.
86, 22. 87,18. 88, 6; 7; 11. 100, 14.
104, 2; 4; 7. 118,2. 119,2. 198,9.
170, 19. 171,16; 17. 178, 5. 179,9.
181, 2. 182,2. 184, 15. 185, 6; 15.
186, 18. 187, 13. 188,1; 9. 189,5.
215, 183; 15. 323, 9. 270, 5 (in
textu) codd ABC

Romanus et Romani 2, 8. 9, 14.
24, 2. 29, 13. 30, 15. 31,2. 35, 16.
36, 7. 48, 1; 28. 71, 1; 4; 26; 97.
74, 29. 75, 17; 28. 76, 5; 10; 24.
77, 28. 79, 4. 90, 8. 110, 10; 12.
112,3; 7; 9. 113,6; 9; 10. 153, 10.
174, 9. 176, 2; 10. 220, 6. 221, 9.
233, 90

Rufina peccatrix 46, 15; 17; 26

Σάχρα Bla uide uia Sacra

Seleucia Pisidiae 269, 4. 271, 4; 18.
272 in comm vu 1; 10 cod M

Seneca philosophus Pauli amicus
24, 6 codd ADS

September mensis 270 in comm wu 25
cod K. 9271,92. 972, 25 ibid iw
comm u 22 cod M

Sicilia 181, 14

Silas Onesiphori filius uide Simmias

Simmias Onesiphori filius 236, 8
(Silas codd CM Tisch)

Simon magus 1, 7. 4,21. 22,2.
48, 20. 51, 38. 5353, 16. 54, 32.
56, 21 et passim. 128,11. 129, 9.

INDEX NOMINVM

130, 15; 10; 13; 14; 15; 17 et passim. |
180, 8. 188, 4; 6. 189, 11. 198,8 |

et passim. 228, 8; 12; 15; 17 et
passim

Smyrna 266, 1 (cdm)

Spania (Σπανίαι) 45, ll. 51, 26.
118, 3

Sternilla 272 in comm u 14 cod M

Στρατονίχος in graeco textu pro
Nicostratus scribitur 80, 29

Syracusae 182, 1; 9; 11

Syri 275, 7

Syria 276, 2. 378, 6

Taoaxiva siue Ταραχίναι in. graecis
textibus pro '"Terracina scribitur
84, 8

'TTerracina 84, 8. 85, 7. 185, 1

Thaddaeus apostolus 273, 1; 3; 7.
274, 22. 275,1; 4; 15. 276,5; 7
277, 19; 22; 24. 280, 17. 283, 12

Thamyris Theclae sponsus 240, 8
241, 8; 9. 242, 1; 9; 12. 243, 2; 6.
244, 5; 8; 9. 245, 7

Thecla Pauli discipula 236, 1. 240,7.
241, 10; 12. 242, 10. 246, 1; 6.
248, 1. 249, b. 264, b. 269, 1.
272, 2 et passim

Theoclia 'Theclae mater 240, 7.
241, 9. 242, 2. 249, 6. 269,2

.
.

303

Theon gubernius 50, 3; 16; 21; 26;
30; 88. 51. 1; 3; 14; 18; 19; 24.
52, 1; 80. 53, 10; 11

Tiberis fluuius 48, 12

Tigris fluuius 276, 3

Timotheus Pauli discipulus 49, 9

Titus Pauli discipulus 23, 4. 40, 2.
48, 8. 44, 1. 103, 3. 105, 3. 115, 12.
116, 16. 117, 8. 237,1; 6

ToíBovc Ταβέρνης i. e. Tribus Taber-
nis 185, 4. 186, 1. 187, 12; 13

Tryphaena regina 265, 3; 6; 1l.
256, 5. 257, 1; 11. 268, 4; 1l.
262, 4; 6. 263,3. 265,1. 267,4;6

Vaticanus 172, 14. 173, 16. 177, 1.
216, 16. 221, 6

uia Appia 173, 11. 991, 3

uia Ostiensis 170, 3. 171, 2. 177, 1.
221, 8

uia Sacra 82, 6.
167, 10. 211, 9

83, 5. 166, 12.

Xantippe (Xandips) uxor Albini
4, 1; 6; 14; 18. 86, 2; 5; 20.
87, 2; 17 |

Zebedaei filii 67, 13
Zeno Onesiphori filius 236, 8.

INDEX GRAECVS

ἄβαχες 262, 7. 263, 4

ἀγαϑότης σοι, ἡ 214, 8

ἀγγελιχός 219, 6

ἀϑρήσχευτος 219, 11; 15; 17. 213, 1

. αἰσϑανϑῶ tut. 216, 7 cf. Thilo II, 25

ἀχατάσχετος 90, 7

&xvov (actum) i. 4. edictum 264, 9

ἀμέλει 196, 8

ἀμφιβολή i. 4. ἀμφισβήτησις 191, 6

ἄμφοδον, τό, i. q. ἀμφόδιον 243, 6
954, 2

ἄμωμον 9261, 1

ἀναζωγραφεῖν 982, 11; 29

ἀναχαλεῖσϑαί τινα Ex τινος reuocare
aliquem ab aliqua re 134, 10

ἀναχαλεῖσϑαι uocari scil in caelum
221, ἢ

ἀνάχλησις uocatio scil martyrum in
caelum 164, 1. 209, 6

ἀναμεστός 160, 19. 207, 13

ἀναμεταξύ 156, 13. 282, 28

ἀνανεύειν» caput erigere 164, 21; 22.
210, 11; 12

ἀναφαλανδός i. 4. ἀναφάλαντος 188, 9.
188, 8

ἀναψύχειν 80, 5

ἀνέχφραστος 92, 1

ἀνενόχλητος 106, 13

ἀνϑομολογεῖσϑαι 98, 10

ἀνοιχτός 251, 4

&vvxouóvgtoc 250, 9

ἀξίαι dignitates, officia 208, 13

ἀξιώματα dignitates, officia 162. 11

ἀπαταιών» d. q. ἀπατεών 130, 2

ἀπατηλός 241, 14
ἀπελέγχειν 80, 12

ἀπερίτμητος 118, 6. 188, 13

ἀπονεύειν abscedere 240, 10

ἀπόφασις d. q. sententia, iudicium
213, 5

ἀπροσδεής 240, 11

ἅπτεσϑαι ἔν τινι 919, 10

ἀργίαι feriae 118, 10

ἀρήνα arena 262, 6

ἀρϑῖτις i. q. ἀρϑρῖτις 218 in. comm
u 3 cod V

ἀρχιερεύς (οἱ ἀρχιερεῖς)
197, 1. 216, 5; 10. 2177, 2

ἀρχισυνάγωγος 128, 1

ἀσπασιῶς 288, 8

ἀσχημονεῖν 80, 30

αὖγος, τό 211, 8

ἀχειροποίητος 916 in comm u 6 coi V

ἄχραντος 214 in comm u 9 cod V.
215 in comm u 1 cod V (τὴν
ἄχραντον xal ἁγίαν αὐτοῦ ὄψι»)
215, 9 sq. (rà ἄχραντα μυστήρια)

βαπτίζειν 260, 1. 278, 1. 215, 5: 1.
211, 14. 218, 1. 283, 15

βάπτισμα 239, ὃ

βαπτιστής 213, 6

βδελυχτός 122, 15. 190, 6

Βοστησία ὁδός i. q. uia Ostiensis
221, 8 in comm

βούλλα bulla 217, 3; 9

γνώστης 214 in comm u 8 cod V
γυμνοῦν i. q. aperire 196, 6

136, 13.

INDEX GRAECVS

δαιμονιάω 914, 1. 201, 19; 21

δέεσϑαί τινα 114, 11 sq.

δειγματίζειν 194, 3

δειλανδρεῖν 253, 6

διαβόητος 104, 5

διαβολιχός 194, 11

διάβολος 84, 10. 106, 8. 180, 11.
182, 8. 138, 10. 148, 16; 18. 160, 18.
194, 3; 14. 203, 2. 208, 1. 271,8; 21

διάζωστρα 259, 1

διαχαίειν 962, 4

διάχονος 185, 9. 215, 17. 218, ὃ

διασώζεσϑαι 187, b cod A cf Thilo
ad euang Nicodemi p. 626

διαφαύειν 122, 6

διαφωνεῖν (perire) scil χαχῷ μόρῳ
164, 18

διεχδιχᾶν siue διεχδιχεῖν 154, 1.
188, 12. 206, 2; 3

διηνεχῶς 281, 26

διώχτης 152, 5; 15. 205, 4; 18

δόξα maiestas (abstr pro concr) 138,8

ἑαυτόν i. q. ἐμαυτόν 148, 5

εἰδωλεῖον 215, 15

ἐχδικεῖν 118, 4. 138, 16. 159, 18.
198, 7

ἐχδίχησις 152, 16. 205, 14, 246, 11

ἐχδιχητής 118, 6. 188, 18

ἔχδικος i. q. uindex 205, 12

ἐχχλησία i. q. aedes, templum 9278, 8
(ἢ. 4. contio 240, 6)

ἐχλιπαρεῖν 29b, 4. 953, 13

ἔχπαλαι 205,1 cf Sturz de dial
Macedon et Alexandr 911

ἔχπληχτος 242, 11

ἐχστῆσαί τινὰ stupore aliquem affi-
cere 82, 7

ἐχψύχειν mori 262, 6

ἐμπιστεύεσϑαι 269 in comm wv 36
cod M

ἐμπολετεύίεσθϑαι sensu translato, τῷ
τοῦ ϑεοῦ παρρησίᾳ 241, 18

ἐμπόνως 956, 7

ἐμπτύειν 911, 5

ἐμφανισμός uisio 100, 11

ἔναγχος i. q. νεωστί 196, 1. 196, 5

ἐνανθρώπησις 215, 5

ἐνδυναμοῦσϑαι confirmari 84, 26

€ — MÀ MM M M——B P — M — a € — M M —MÓÓ7H—

305

ἐνευλογεῖσϑαι 191, 8

ἐνωτίζεσϑαι 94, 4

ἐξεᾶν 166, 11. 211, 8

ἐξεταστής 214 in comm u 8 cod V

ἐξομολογεῖσϑαι 218, 1

ἐπανατρέχειν 96, 5

ἐπαρχία 110, 11; 12

ἐπενδύτης id. q. ἐπένδυμα 951, 9.
266, 4

ἐπίϑεσις insidiae 184, 9. 179, 4

ἐπιϑύμησις 214 in comm u 9 cod V

ἐπίχλησις inuocatio 977, 20

ἐπίρρινος 231, 8

ἐπίσχοπος 182, 5. 186,9. 187, 6.
215, 16. 218, 4

ἐπισυνάγειν 271, 18. 218, 19

ἐπισυντρέχειν 211, 28

ἔσχαρα craticula 219, 9 cf Thilo
II, 28

εὐαγγελίζεσϑαι 246,15. 218,8. [268,1]

εὐαγγέλιον 236, 2. 266, 9

εὐαγγελιστής 218, 11

εὐαρεστεῖν placere 238, 16. 240, 2

εὐγενίς 911, 10

εὐίλατος 160, 3. 208, 6

εὐμένεια clementia ἡ
158, 15

εὐσέβεια scil ἡ ὑμετέρα 119, 12 sq.

εὐσεβέστατος βασιλεύς 180, 8. 188,
12. 14

εὔσπλαγχνος 218 in comm u 17 cod V

εὐτρεπής 179, 10

εὐφρασία Xhilaritas
241, 13

εὐφροσύνην ποιεῖν cenam sollem-
nem instituere 183, 10

ἠγαπημένος, ὃ, i. e. Christus 236, 3

ἡγουμένη abbatissa 186, 10

ἡμιτριταῖος febri semitertiana cor-
reptus 80, 17

ἠπατημένος fictus, ficticius 80, 22
(cf ἠπατημένως ficte)

ἠρεμίζειν τι aliquid silere 90, 6

εὐμέν. σου

epulantium

ϑαυματουργός 276 in comm wu 18
cod V
ϑαυμάσια, tá, miracula 136, 12.
190, 4. 196, 16. 274, 5. 216, 9
9eixóg 142, 15. 199, 19
20

306

ϑεοσεβεῖν 86, 11

ϑεσπίζειν edicere (de regibus uei
imperatoribus) 276 ἐπ comm u 10
cod V

ϑέσπισμα edictum regis uel impe-
ratoris 276 ín comm vu 15 cod V

ϑηριομαχία 258, 1

ϑηριομάχος, ἡ 251, 5. 261, 10. 263,1

ϑρίαμβος sensu passiuo — ϑριᾶμι-
βευόμενος 254, 8

ἱεράτευμα (βασίλειον) corpus sacer-
dotum 122, 10. 190, 1 cf Exod
19, 6

ἱερόσυλος, ἡ, 255, 9. 958, 8

ἱερώτατος βασιλεύς 156, 8. 168, 9

ἐλλούστριος illustris 172, 11. 216, 13
cf Ducange glossar med et inf
graec s. u. Thilo acta Petri et
Pauli II, 26

ἱματισμός 261, 1

ἱππιχοί equites (scil Romani) 18, 4

ἰσαπόστολος 235,1 cod L inscript

ἱστορεῖν τινα 214, 11

ἱστορία ἐχχλησιαστική 118 cod
inscrtpt

ἱστοριχά, τά 118 cod A inscript

N

χάμπος (Μάρτιος) 162, 10

κανὼν τῆς ψαλμῳδίας 215, 18

χαρδιογνώστης 252, 9. 274, 15

χκασία uel χασσία 261, 6

χαστέλλιον 185, 1

χαστροφύλαξ 282, 26

καταγογγύζειν τινί 280, 5

χαταξιοῦν 170, 7. 215, 2. 216, 5

χαταχοῦμβαι 221, 2

χαταλαζονεύειν ἑαυτόν se iactare
134, 13. 195, 13

χαταπραὔνεσϑαι 126, 4. 191, 10

χαταργεῖν irritum facere 118, 1; 9

χαταστέλλειν τινά placare 90, 11

χατεάσσειν (χατάσσειν 7) d. q. xata-
γνύναι 84, 1

χατηχεῖν instituere, docere 2695, 6.
283, 14

χέλευσις 4. q. χέλευσμα 179, 12

χεντυρίων centurio 112, 5. 116, 6

χεραμίδιον 282, 24; 30 (bis)

INDEX GRAECVS

χινάρα σιδηρᾶ uirga ferrea 168, 8.
212, 11

χλῆσιξ, n, i. ἡ. οἱ xtxÀnu£vo 94. 9

χλινήρης 215 in comm αὶ 1 cod V

χοινολογεῖσϑαί τινε 115. 15

χορυφαῖος 178 codd CD inscript

χοσμοσώστης 118 cod P inscript

χράββατος 84, 1

χράτος (τὸ χράτος sov) 197, 14

λειτουργία (ἡ ἱερά) 215, 18
λιϑοβολεῖν 82, 13

λίϑος, τὸ 218, 10 (codd GHIM Y.
λόγια, τά, τοῦ ϑεοῦ 268, 3. 271, 11
λόγος, ὃ i. q. Christus 184, 2
λούσασϑαι i. q. baptizari 260. 6
λουτρόν baptisma 266, 8

λυπεῖσϑαι λύπῃ μεγάλῃ 188, 14

μαϑησία 204, 5 (plerique codd)

μαϑητείύειν 100, 19

μαχροϑυμεῖν 253, 8

μαχρονοσία 219, 9

μάχτρα 100, 3

μαλαχία morbus 271, 11. 283, 13

μαρτυριχός 269 ἐπ comm u 35 cod M

μαρτύριον 201, 11

μάσα, masa i. ᾳ. mansa 214, 8 cf
Thilo l. s. II, 21

ματρώνα 18, 5. 86, 3

μαῦρος i. ᾳφ. daemon 186, 5 cf Thilo
l. s. I, 10

μαφόριον 212, 16. ibid in comm wu 16
cod M

μεγαλεῖα, τά 930, 4. 247, 12

μέλε ᾿Αττιχόν 100, 4

μεσόγειος 218, 8

μεταχαλεῖσϑαι ad 860 uocare 283, 2

μεταμφιάζειν mutare 88, 4

μητρόπολις 269 in comm w 88. 210
tn comm u 1 cod M. 218, 3. 216,1

μονογενής (ὁ μονογενὴς ϑεοῦ λόγος)
184, 2. 204, 7

μίλιον miliarium 174, 10. 213, 1.
218, 5. 221, 8: 8. 282, 32. 283, 3

uve τινί 90, 6

ναυμάχιον 168, 8. 172, 13. 212, 12.
216, 16. 221, 6

INDEX GRAECVS

γνεομηνία 118, 10
νουϑεσία 150, 19. 204, 5
νουνεχῶς 218 in comm u 10 cod V

ὁδὸς βασιλιχή 281, 4

οἰχονομία (ἡ ϑεία oix.) 198, 5

οἰστρηλατοῦσϑαει libidinis furore
incendi 84, 96

ὁλοχάρπωσις 198, 1. 192, 14

ὁμιλεῖν τινε contionari 78, 2

ὀρδινεύειν imperare 186, 9. ordinare
182, 4 cf Thilo I, 10

ὄρριον siue ὡρεῖον horreum 104, 3; 9.
cf Sophocles Greek Lexic. of the
Rom. and Byzant. periods s. u.
exempla substantiui scriptoribus
aetate — inferioribus | usitatissimi
mihi attulit HGelzer in commen-
tario ad textus Patmii editionem
principem p 104

παλάτιον 198, 93. 198, 7. 9219, 4.
283, 8

πανεύφημος 178 codd MO inscript
269 in comm u 36 cod M

πανοιχέ cum tota familia 251, 8.
253, 10. 283, 15

παντοχράτωρ 150, 17. 184, 1. 204, 6.
918 in comm u 23 cod V

παντόνως 215 in comm u 22 cod V

παραδειγματίζειν 162, 15. 208, 16

παραδειγματισμός 162, 22. 209, 6

παράδεισος 281, 1

παραλυτιχός 80, 17. 136, 9

παραπλήξ confusus, perturbatus
243, 1

παραφυλαχή 118, 9. 188, 16

παρειμένος paralyticus 274, 6

παρϑενιχός 281, 6

παροιχία 216 in comm u 15 cod V

παρουσία τοῦ Χριστοῦ 218, 8

πάτρων patronus 219, 12

πετᾶσϑαι pro πέτεσθαι 82, D; 8.
164, 15

75000» obturare 92, 18 cf cta
Thomae p 88, 2. 92, 9

πλανεῖσϑαι errare pro πλανᾶσϑαι
156, 16

πλάνος 162, 9; 16

307

πλατύπους 108, 13

πολυϑαύμαστος 216 in comm u 12
cod V

πομπεύειν in pompa duci 255, 5

πόρτα porta 218, 9. 218, 5. 219, 7

πραιφέχτος 84, 15. 100. 16. 112, 4

πρεσβύτερος 215, 17. 218, 5

προάγει praestat 185, 14

προσηλᾶν 96, 14

πρόσχαιρος 219, 2

προσπήγνυμι 146, 21.

προσωποληψία 124, 16. 191, 9

προχάραγμα 216 ἐπ comm u 15 cod V

πρωτοχορυφαῖος 178 cod P inscript
272, 20

πρωτομάρτυς, ἡ 285, 1 in conn u 2,
4; 5; 7. 269 in comm u 26 cod G

πτύρεσϑαι 262, 8

ῥῆμα i. q. res 261, 1
ῥύστης i. q. σωτήρ 281, 25

σαββατισμός 118, 10
σάχρα edictum Caesaris 264, 9 cod B
σάχρα Bla uide uia Sacra
σαρχοῦσϑαι 196, 8
σατανᾶς 166, 7. 170, 14. 211, 4
σεβάσμιος 212, 18. 275 in comm u 9
cod V
σιδηροδέσμιος 218, 1; 10. 218, 3
σιδηροῦν catenis uincire 166, 14
σίλιξ, σίλιχες silex 211, 11
σχανδαλίζεσϑαι 82, 22
σμύρνη myrrha Smyrnaea 100, 2
σπεχουλάτωρ 115, 17
στηρίζειν confirmare 88, 17. 100, 12.
261, 3
στιχάριον 188, 8
στρατολογεῖν 110, 10
στυγνάζειν 261, 10
συγκχλητιχός 18, 4
συγχλητίς 219, 4
σύγχυσις animi perturbatio 243, 3
συλλογίζεσϑαί τινὰ argumentis uin-
cere aliquem 158, 14 sq.
συναγωγή 216, 8. 282, 8; 18
συναναστρέφεσϑαι 150, 15
συνάντησις 236, 8
συνασχεῖν 211, 12
9*

308

συνδέειν τινά aliquem obstringere
158, 16; 17

σύνδρομος, ὁ 281, 11; 21. 283, 6

συνεπίστασϑαι ἑαυτόν sibi conscium
esse 140, 17

σύνοδος i. q. συνοδοιπόρος 235, 3

συντείνειν εἴς τε pertinere ad aliquid
158, 10

συντέλεια τοῦ αἰῶνος 211, 15. 280, 22

συριάρχης 253, 13

INDEX GRAECVS .

φαχιόλιον 214, 3; 6; 10. 217,5; 6; 9
φαντάζειν τινά 82, 9

φαντασίας ποιεῖν 80, 22
φαρμακχεύεσϑαι fascinari 281, 11
φριχιάω 9281, 10

: φύλλον scil Indicum 100, 2. 261, 6

σφραγίς i. e. baptismus 115, ὃ. 111,6

σωτηριώδης 150, 12. 204, 5

ταχυδρόμος 244, 8. 281, 31. 282, 1; -

9. 19; 21; 31; 32. 283, 6
τεταρτίζων quartanarius 80, 17
τετράδιπλον 214, 16
τοπάρχης 183, 1. 278, 12. 274, 4.

279, 1; 3
τραχταΐζειν — tractare. 179, ὦ cf

Thilo 1, 9
τραχηλοχοπεῖν 112,3; 13; 15. 115,2;4
τρίβος tov Χριστοῦ 154, 2. 206, 3
τρίχλενον triclinium 80, 24
τρισμαχάριος 281, 2

ὑπεραγωνίζεσϑαι 206, 1

ὑπέρβρασις febris 281, 11

ὑπερευφραίνεσϑαι 941, 1

ὑπερνιχᾶν 194, 14. 195, 15

ὑπερφύσιος 214 comm u 7 cod V

ὑπόστασις res familiaris 218, 8

ὕφος, τό, textus 192, 1. 189, 9 cf
Thilo 1, 19

φωστήρ 181, 5. 187, 4

φωταγωγεῖν 136, 8. 196, 13

φωτίζειν (τῷ λόγῳ) 210 in comm u 11;
12; 18 codd ABCEFGKL. 214, 22.
218, 11

χαράγματα, τὰ ἱερά 102, 10. 205, 9

χαίρειν χαρὰν μεγάλην 183, 8. 188,
2 sq. 189, 5

χειρίδιον manica 142, 5. 199, 9

χειροτονεῖν ordinare 185, 2. 186, 9.
215, 16

χία scil mastiche 100, 1 cf Galenus
de medic simplic VII, 6 (t XII,
p 68 Kuehn) ThNoeldeke me
certiorem fecit apud Syros Chia
uocula simpliciter mastichen signi-
ficari

χρεώστρια 80, 19

ψαλμωδία, χανὼν τῆς ψαλμωδίας
215, 18

ψευδαπόστολος 152, 9. 205, 8

ψευδοπροφήτης 152, 10. 205, 8

ψευδόχριστος 152, 9. 205, 7

ὠράριον i. 4. mafora 213, 13. 214, 2
cf Thilo II, 21
ὡρεῖον uide ὑρριον

INDEX LATINVS

&b ante 95, 12. 231, 8 cf; Roensch
234. 425 Koffmane Gesch d Kir-
chenlateins 140 Ducange Glossar
med et inf lat ed LFavre sub
uoce Georges Lex (ed VII) s. u.
Woelfflin Archiv fuer lat Lex
1, 437 sq. Hamp ibid V, 335 sqq.

abnegare (ἀρνεῖσϑαι) 54, 2; 16 Lucif
cf Hartel in Woelfflini Archiuo
III, 13 Woelfflin l. c. IV, 574 sqq.
Ducange sub uoce

ab oculis £. e. caecus 66, 28. 68, 18.
69, 6. cf etiam aboculus, aveugle
Groeber in. Woelfflini Archiuo I,
283 Ducange s. u.

abrelinquere 46,6 Tertull cf Roensch
211

abrenuntiare 64, 2. 65, 21 cf Koj[-
mane 46 Roensch 206 Ph Weber in
W'oelfflini Archiuo I, 966 Woelff-
lin ibid IV, 123 sqq. Ducange s. u.

abstinere aliquem 55, 5 sq. abst.
se 47, 2 sq. 85, 14 Cypr Optat
cf Koffmane 71 Ducange s. u.

abyssus 56, 11 Tertull Vict-Vit cf
Bonnet index ad acta Thomae
Ducange s. u.

acceptio (personarum) 125, 13 Rom.
2, 11 Gal. 6, 9 (codd lat) Tertull
Cypr Oros etc cf. Koffmane 71
Hartel in Woelfflini Archiuo 111,18

actor ὦ, 4. procurator 64, 31. 65, 8

Ducange s. u.
adconcussio 53, 2

adimplere 66, 20 Colum. 12, 23 (42)
Tertull Cypr Vict-Vit cf Ducange
$. Wu.

adinuentio 55, 25 [ren August Lucif
cf Roensch 70 Hartel l. s. 13.
Ducange s. τι.

adinuicem 49, 8 cf Roensch 232

adiuuare alicui 14, 9

adloqui alicui 79, 6

adorare i. q. προσχυνεῖν 225, 9

&dorator 34, 15 Tertull Cypr cf
Roensch 55

adprobare aliquem (ἐλέγχειν) 49, 25.
61, 28. 62, 9; 28. 63, 25. 65, 29

adquiescere alicui rei 2, 21. 8, 9; 13
Seneca | Sulpic-Seuer Lucif cf
Roensch 348 — Hartel l. s. 18
Schepss in Woelfflini Archiuo 111,
318 Bonnet ind ad Acta Thomae

adtendere aliquem 81, 25. 83, 18

adtultus 76, 18 cf proleg p. XLIV

aeclesia 48, 20. 56, 6 cf Bonnet le
latin de Grégoire de Tours 101. 157

aelemosyne δῦ, 22 (elemosyne uel

. eleemos.) Tertull Cypr Lucif etc
nisiforte hoc loco aelimos. scriben-
dum est cf Pseudocypr adu aleat
11 elymosyna

aenigma 228, 2

aereus ἢ. e. aeneus 131, 4 (bis)

aeternaliter 32, 4 (cf aeternalis
Roensch 118) cf Bonnet ind ad
Acta Thomae Ducange s. wu.

agon (ἀγών) 60, 16. 62, 23. 12, 5 (20)

310

Cypr Commodian 6604. 605. Ennod
Vict- Vit cf Bonnet ind ad Acta
Thomae Ducange s. τ.

alapa 28, 6. 61, 19 cf Bonnet ind
Ducange s. u.

alias et alias (ἄλλως xal ἄλλως)
69, 19 (non sensu temporali, de
quo agit W'oelfflin in Archiuo II,
285 sqq.)

alieni capitis esse 155, 18

alienator 31, 16 c/ Roensch 60

alius pro alter 225, 21 cf Bonnet le
latin de Grég de T 278

8 longe 49, 3 (ἀπὸ μαχρόϑεν) Ter-
tull Ambros Ennod cf Hoensch 281

altarium 46, 17 Cypr Hilar Sulpic-
Seuer cf Roeusch 259. Koffmane
105 Schepss in Woelfflini Archiuo
11, 315 Ducange s. τι.

alter pro alius 72,5; 1 cf Bonnet l. s.

alterutrum — inuicem 2, 20 Rufin
cf Roensch 275

amabilis &. e. iucundus 3, 17

amantissimus i. 4. maxime aman-
dus 20, 12 Lactant Ambros August
Sulpic-Seuer Lucif cf Roensch
456 Koffmane 119 Hartel l. s. 13

amariter 54, 7

amplitudo uestra 5, 8 Ennod epist
I, 21. 22. III, 16 et passim cf
Hartel ind.

anabathra, ae 69, 31

anathema 71, 30 Tertull Lucif

antichristus 1, 8. 2, 13 Tertull
Lucif cf Ducange s. wu.

apices i. e. litterae 153, 16 Prudent
Isidor cod Theodos cf Roensch 328
Ducange s. u. apex

aporiare aliquem 85, 15. /[ren .im-
bros cf Roensch 232

aporiari 81, 28 cf Ducange s. u.

aporiatio 69,2 Tertull cf Roensch 80

apostaticus 133, 5 Tertull adu Marc
IV,5 Pseudocypr de pasch comp 10

apostolicus 3, 10. 167, 12

apotheca malignitatis 29, 4

artare i. q. recludere 2, 13. 21, 14

1

'

INDEX LATINYS

astula i. g. assula 36, 18 cf Groeber
in. Woelfflini Archivo I, 244

uudire c. dat. 93, 9

auertere aliquid i. e. respuere 4, 22
Tertull etc

augmentare 24, 5. Firmic cf Roensch
160 Ducange s. u.

aurei accepti in signum seruitutis
66, 14 sqq. cf 10, 28

autem tamen 224, 18 cod F

baccari (bacchari) 58, 22. 133, 2

baptisma 48. 14 Koffmane 21

baptizare 7, 1. 37, 4. 44, 4. 50, 30.
51, 1. 227, 18 cf Bonnet ind
Funck in Woelfflini Archtuo 11],
426

baratrum (βάραϑρον) 35, 21

benedicere aliquem 40, 14. 141, 10.
Tertull Lactant Sulpic-Seu εἴ
Roensch 440 Koffmane 72. 78.
117 Bonnet ind Hartel ind ad
Ennod

beneficus i. q. ueneficus 56, 5 cf
Thielmann in. Woelfflini Archiuo
I, 78 sqq.

bene plures i. e. sati8 multi 56, 20.

berbicinus í. g. ueruecinus 147, 15
(uide berbix)

berbix i. qg. ueruex 147, 18 cf
Ducange s. wu. berbix Georges s.
u. ueruex Groeber in Woelfflini
Archiuo I, 250

besteus ἢ. e. bestius 87,6 cf. Ducange
5. u. bestius Dombart Commodian-
Studien Sitzungs- Ber d Wien
Akad phil hist. Cl [1884] 107,
766 Miodonski, de usu uocabuli
bestia (Cracoviae 1880]

blandis, e 64, 11 cf proleg p XLIII

blasphemare wel blasfemare 47, 18
55, 19 Tertull Cypr Commodian
Lucif cf Koffmane 33 Ducange
$. u.

blasphemia uel blasfemia 565, 11.
169,2 Tertull Lucif cf Ducange s.u.

ascendere in cor 19, 8. 99, 10 cf | blasphemus wel blasfemus 47, 18

Hartel l. s. 14

Cypr. Lucif

INDEX LATINVS

eaelitus 41, 2 Cypr Hieron Lac-
tant Oros Ennod Sedul cf Roensch
149

capaciter 67, 3

carceralis 7, 6

cardus 4$. 4. spina, aculeus 169, 7T.
233, 16 cf Papias ms Bituric
apud Ducange s. u. cardi Georges
s. v. carduus Groeber in Woelff-
lini Archiuo I, 512

carminator 31, 16

carnalis 17, 18. 18, 11 Tertull Cypr
Commodian Lucifer Oros Ennod
Sedul cf Roensch 338 Bonnet
ind ad acía Thom | Ducange s. u.

catathema (χατάϑεμα) 56, 6 cf
Ducange s. u.

catechizare 49, 11. 63, 18 Tertull
cf Roensch 248 Funck in Woelff-
lini Archiuo III, 427

cathomus siue catomus i. q. uirga
ferrea 175, 3 cf Ducange s. τι.
aliter statuit Thilo qui cathomis
caedi significare putat xat ὥμους
caedi (II, 285) cf Vict-Vit I, 28

. uenerabilem senem in publica
facie catomos ceciderunt

certari pro certare 70,1 cf. Roensch
802

cessare i. ᾳ. desinere 62, 29. 1183, 11
Tertull cf Hartel 14. i. q. otiosum
esse 165, 20

ciragricus (χεεραγριχός) 81, 15

circumsplendere 74, 7

clamare aliquem (. e. uocare 13, 19.
16, 14 sq. Barnab lat pass Perpet
el Felic cf Roensch 352 Ducange
$. M.

clarificare 5, 25 Iren Tertull Cypr
Commodian Lucif cf Koffmane
439 Roensch 175 Bonnet ind.
Ducange s. τι.

clauis disciplinae 18, 5

clementia tua 159,18 cf Ennod uit
Epiph p 379, 21 Hartel

cludere — claudere 68, 25 Tertull
Cypr Commodian Lucif cf Geor-
ges s. u. Hoensch 465 (Groeber
in. Woclfflini Archiuo I, 548

311

coadunare 58, 20 Lucifer 4, 22 ed
Hartel cf Roensch 207

coapostolus 55, 31. 57, 19. 58, 1
Cassian cf Ducange s. u.

coeptum conamen 4, 7

coinquinare 77, 5. Colum cf coin-
quinatio Lucifer 27, 10 ed Hartel
cf Roensch 183 Ducange s. u.

committere uel se committere cum
aliquo 45, 16. 51, 18. 56,21. 85,21

commundare 66, 18 ex emendatione
cf Roensch 184

communicare (i. e. sibi communem
facere) 95, 8

communicatio 78, 3 Tertull Cypr
cf Koffmane 78

non(nusquam)comparere(conparere)
41, 1. (45, 10). 63, 6 sq. 64, 17.
65, 18. 143, 10 sq. 223, 12; 13.
225, 5. 228, 10 4rnob adu nat VII,
46 Ambros Lamprid cf Roensch
349 sq. Bonnet ind s. u. apparere
le latin de Grég de Tours 255

compassio 8, 7 Tertull cf Roensch
$0 Ducange s. u.

compati alicui 178, 5. Tertull Cypr
cf Roensch 184

complex 34, 10
Ducange s. u.

confabulatio 42, 12 Cypr Ennod

confortare 2, 20. 22, 17. 47, 106.
49, 11. 50, 9. 54, 12; 21. 58, 15.
65, 21. 68, 2. 71, 21. 19, 5. 85, 22
Lactant Cypr Hieron cf Roensch
185 Bonnet ind Hartel ind ad
Ennod Ducange s. u.

congaudere 173, 2 (Cypr Ambros
Sulpic-Seu cf Roensch 186 Bonnet
le latin de Grég de Tours 233

coniunx i. e. uxor 81, 2. 129, 18 f
Thielmann Philologus 1983 p 360
Bonnet ind ad acta Thomae *'fem
numquam masc (aliter 129, 4
cod L)

conlocutio 87, 11 Ennod ep VI, 12

conputare i£. qg. existimare 159, 21
Tertull Cypr. Vict-Vit.—

conquinamentum 47, 3

consodalis 25, 6 cf Ducange s. u.

ef Roensch 121

312

constabilire 49, 14. 57, 31. 58, 15.
81, 20 (Plaut Terent) Tertull cf
Roensch 186

consuetudinarius 29, 6 cf Roensch
134 Geyer in Woelfflini. Archiuo
IV, 612 Ducange s. u.

consultus, us 30, 14

consummare siue consumare (τελεῖν,
τελειοῦν) 2, 13. 40, 14. 46, 9. 51,9.
59, 9. 72, 15. 169, 4; 9 (Sueton
Curtius) Tertull Oros Vict-Vit
cf Roensch 355. Koffmane 74

contorminari (contorpidari?) 46, 27
(non de doloribus uentris uel tor-
minibus, sed de torpore membro-
rum sermo cst)

contraresistere 65, 80 Commodian
apolog 966

contribulare 46, 19 Tertull Cypr
Lucif cf Roensch 187

contumeliare 54, 29. 602, 25
Ducange s. u.

conuenire se inter aliquos 141, 16 sq.

conuersare i. e. conuertere 17, 20

conuersari (περιπατεῖν) 17, 28 Ter-
(ull Cypr cf Roensch 356 Du-
cange s. u.

conuersatio i. e. conuersio(?) 18, 7.
conuereatio peccatorum 78, 29

corporalis 17, 6. 55, 28. 93, 17 Ter-
tull Ennod Sedul cf Bonnet ind
Ducange s. u.

corruptibilis 18, 16; 17 4rnob Ter-
(ull Ambros 4ugust Lucif cf
Roensch 110

crastina scil die 5, 2

cremium (cremia) 76, 2 cf Georges
Lex 2. u. Ducange s. u. Havet
in. Woelfflini Archiuo II, 155

cum mox i. q. mox ut 25, 16

curiosus i. g. explorator 59,12. 85,17
cf Ducange s. uw.

d

daemonialis 7, 3

daemonium 58, 27. 131, 1. 141, 2.
232, 2 cf Koffmane 15 Bonnet
ind Ducange s. u. daemon

debitrix 81, 11 Tertull de anima 35

deceptor 6, 26. 60, 4 Sedul.

E € € — M M —— I ——Hrá— —— ——— —

INDEX LATINVS

deificus — diuinus 63, 9 7Zertull
Cypr Pseudocypr adu aleat. 11
de monte Sina 1. 8. 11 cf Roensch
224 Koffmane 42 MWoelfflin in
Archiuo V, 498 Ducange s. τ.

delauare 99, 15 cf. Ducange s. w.

delerare (i. e. delirare) 167, 3; 4
codd CDMN. 231, 21; 22 cod L

delfica i. e. &bacus, mensa 63, 19.
64, 15; 33. 65, 4 cf Ducange s. u.
delphica

demorari 45, 2 (demeurer) Tertull
Cypr Ambros 4ugust Arnob. Lu-
cif Sulpic-Seu cf Roensch 357
Ducange s. u. Hartel l. s. t5

demutare 95, 8 Tertull

de sub 8, 15 Cypr pass Perp et
Fel .imbros Lucif Rufin cf Ko[f-
mane 140 sq. Roensch 235. 175
Ducange s. u. (cf etiam quos ad
ab ante memoraui scriptores)

detectio 163, 20

diabolicus 13, 7. 135, 16 Ennod
Lucif cf Koffmane 11

diabolus síue diabulus 12, 6. 25, 12.
80, 21. 49, 20. 52, 14. 54, 8. 55, 24.
11, 4. 181, 10. 183, 2. 139, 12.
149, 14; 18. 161, 17. 232, 9

dies fem 25, 1. 48, 28; 31. 52, 31.
56, 29. 63, 18. 64, 4; 32. 69, 26.
19, 8; 16. 81, 31. 83, 4. 113, 2.
133, 16. 147, 8; 17; 19; 21. 161, 13.
163, 11. 167, 8; 15. 224, 9. masc
48, 19. 50, 10. 53, 10. 54, 30. 62, 8.
19, 4. 81, 11. 85, 6. 93, 8. 121, 1.
193, 4. 137, 17. 141, 11. M7, 8.
149, 2. 171, 13 sq. 225, 8; 10.
291, 8. 230, 14. 233, 7

dilectio tua 39, 8. 46, 3

dilectrix 39, 2

dirigui 175, 17 cf Georges s. u.

discentes (μαϑηταῦ 103,5 Iren Ter-
tull Cypr Pseudocypr pasch comp 1
cf Roensch 107 Koffmane 53. 76
Ducange s. κι. discens

disceptatio i. e. uituperatio 11, 11.

disparere 42, 21 cf Ducange s. u.

dissipator 55, 20 cf Lucifer 133, 11
ed Hartel

INDEX LATINVS

domesticus (οἰχεῖος) 64, 7 Tertull
Cypr. Lucif

dominicus 19, 7. 79, 4 (dies domini-
cus) 79, 16 (dies dominica) cf
Ducange s. νι. dominica

elemosyne uide &elemosyne

eleuare uocem 76, 4

eloquium £, q. &llocutio 64,11 Ennod
passim

energema uide inaergema

energia 49, 27. 52, 10. 91, 3 cf
Ducange s. 1.

epimenia, ae (τὰ ἐπιμήνια) 50, 2 ef
Ducange s. u. epimenium

episcopus 188, 10; 11

equidem i. e. quidem 65, 30 Cypr

ethnicus 24, 13

eucharistia 46, 15; 18. 51,8 Tertull
Cypr etc cf. Ducange s. v.

exfugare 61, 15. 65, 24; 21. 66, 12.
71, 10; 12. Bonnet le latin de Grég
de T 232

exigi i. e. produci fortasse 91, 11 cf
comment

exiliaticus 85, 7 cf exiliaticius apud |

Caspari Anecdota 11, 134

ex officio (iuncti) 6, 21

exorbare i. 4. excaecare 67, 15 cf
Ducange s. u.

expectaculum 162, 19 codd CF.
230, 17 cod F. Tertull Pseudocypr
cf Koffmane 109 Schepss in Woelff-
lini Archiuo I11, 325 Ducange s. u.
Bonnet le latin de Grég de T 119

expellere, se 59, 7

exponere i. e. emittere 85, 17

exsensari 54, 8. 69, 2

extasis 43, 8

exterminium 55, 26. 62, 1 Barnab
lat Tertull Oros hist VII, 39, 11
cf Roensch 29 Ducange s. v.

extimare — existimare 73, 26 cf

W'oelfflin Archiv II, 362 Ducange |

8. V.
extrinsecus i. e. praeterea 64, 21

factura (χτίσμα) 35, 8 Iren Tertull
Cypr. Prudent Vict-Vit cf Roensch
829 Ducange s. w.

313

fantasia i. 4. uana species, fallacia
81, 94. 223, 11. 225, 5. 228, 1

fantasma 61, 3. 62, 13. 63, 17. 81, 19.
229, 18 Cypr

fantasticus 228, 5; 10

fasciamentum 7, 25 cf Ducange s. u.

festinato 39, 9

fidentes (πιστεύοντες) 83, 21 Cypr
cf Koffmane 53

finitima absolutio & 6. mors 13, 17

fluxus i. e. luxus mollitia 2, 4 Ter-
tull Pseudocypr de sing cler 8

folium (φύλλο») scil Indicum, aroma
aliquod 20, 6

foris i. q. foras 107, 6 Apocal. 22, 15
Vulg. Pseudocypr de leat 8
Commod apol 206 cf Bonnet ind

formonsus 68, 2. 87,1 cf proleg XLI

fraternitas i. e. coetus fratrum 45, 14.
51, 29. 62, 22 Tertull Cyprian
Lucif cf Koffmane 141. Ducange
$. wu. (4)

fundare (ϑεμελεοῦν, sensu meta-
phorico) 3, 10. 47, 30. 53, 18 sq.
61, 10. 62, 30 Cypr ep 27, 1

furiari 87, 4; 6. 101, 13

gaudio magno gaudere 50,31. 121,13

gehenna 64, 19. 232, 9 Tertull Cypr
Prudent Vict-Vit cf Koff mane 18
Roensch 256

geniculari (γονυπετεῖν) 41, 35 (geni-
culatio Tertull) cf Ducange s. u.
geniculare

girare (gyrare) /. g. inuertere (girer)
171,8 cf Thilo II, 22 Diez Etym
Woerterbuch 5. u. Woelfflin Ar-
chiv IV, 266 Ducange s. v.

glorificare 8, 9. 14, 9. 17, 11. 22, 18.
97, 1. 41, 1 Iren Tertull Cypr
Lucif. Sulpic-Seuer cf Koffmane
48 -Roensch 175. Bonnet ind. Du-
cange 8. u.

glorificatio 8, 8

grauatus £. 4. (grabatus, κράββατος)
14,1. 85,5 ren Tertull. Com-
mod Apol 644 Sedul carm 11], 98
cf Roensch 242 Ducange s. ἴω
grabatum

314 -

gremium wide cremium
gubernius 50, 3; 11

INDEX LATINVS

ineffabilis 42, 11 Oros Ennod
inergaema, ae (ἐνέργημα) 53, 25
Tertull

Babitaculum 9, 19 Hermas Tertull | inextinguibilis 16, 11 Tertull Cypr

Lactant Sulpic-Seu Hieron Pru-
dent cf Roensch 37 Ducange s. κι.
honorificare 63, 10. 12, 6. 95,8.
99, 12 Lactant Sulpic-Seuer cf
Roensch 176 Bonnet ind Ducange
s. Wu. mE
honorificus f. e. honoratus 50, 17
honestus ij. e. diues, nobilis 63, 2.

19, 19; 20. 87, 1 Barnab lat

Digest cf Roensch. 332 idem

Semasiologische Beitraege Heft?2 |

Lipsiae 1588 cf Liter Centralbl
1889 p 1114

horrifice 42, 9

. humilitas mea 8, 18 .

immutator 31, 17 Oros hist VII,43,6

impedire alicui 139, 12 4mbros
Varro Schol ad Iuuenal cf Roensch
418

impiissimus 22, 15 Tertull Vict- Vit

impostor 31, 15 «f Ducange s. u.
imposturare

inaccessibilis 66, 26 Tertull Cypr
Ambros Novat Lucif cf Roensch
110 Ducange s. w. Hartel l. s.
p 23

incirceumcisus 119, 5 Tertull Lucifer
252, 24 cf Roeusch 225

in comminus 71, 18 cf Roeusch 233

incomprehensibilis 139, 10. 151, 20
cf Ducange s. w.

inconditus 11, 1 .

inconstabilitus 161, 2

incorruptus 93, 19 γος hist IV,6,5

incredibilis i. e. infidelis 47, 17.
62, 5 Lucifer cf Koffmane 53
Roensch 332 sq. Ducange s. wu.

incredulus ὦ. e. infidelis 15, 10. 233,
14; 1 Cypr Commod Philast
Oros Lucif cf Koffmane 53. 94
Bonnet le latin de Grég de T 262

incunctanter 40, 8 Cypr Novat

. Augustin Oros Lactant Ennod etc
ef Roensch 153 Ducange s. uw.

|

i

|

τς πο ————————————— —————ÀÓÁ i —— —

|

Rufin Lucif Arnob adu nat 711, 30.
VI, 7 cf Roensch 111

infirmis, e 52, 19. 53, 25. 54, 7. 60,5
Ammian- Marcell cf Roensch 271
Sittl in Woelfflini Archiuo 11, 578
Ducange s. u.

ingenio i. q. de industria 225, 1

inhianter 11, 11

inlaudare 65, 1

inluminari ἐν. 4. conspicere 67, 9

in mane 69, 21. 70, 2

innotescere alicui aliquid 5. 2; 11.
22, 11 Cypr Vict-Vit cf Ducange
$. u.

inpalam 58, 29. 63, 25 Ambros cf
Roensch 234. Hamp in Woelfflini
Árchino V, 363 sq. Ducange s. τι.

inplanatio 61, 5

inplanator 54, 10. Cypr cf Koffinane
115 Ducange s. wu. implanare

inpossibilis 59, 31 Tertull Oros Apol
9, 2 cf Ducange s. u.

inpuderatus 60, 1. 62, 4 Lucifer
142, 31. cf Hartel l. s. p. 21
Ducange s. u. :

inquinamentum 3,16 Tertull Sulpic-
Seu Nouat Ambros cf Roensch 23

inrecessibilis 98, 8. c£ Ducange s. uw.

inseparabilis 14, 14 (inseparabiliter
Cypr) cf. Ducange s. u.

insinuare :. e. iudicare 22, 12 7er-
tull Cypr. Ennod Sulpic-Seu Vict-
"|t cf Roensch 381 Ducange
$. M.

insinuare aliquem alicui, ἐμφανίζειν
τινά τινι 191, 13

intellegibilis 19, 1 Senec Macrob
Tertull cf Roensch 112 Ducange
$. τ. intelligibilia

intendere aliquem 4. e. intueri 29, 9.
10, 20. 15, 1 Ambros Vict-Fit
cf Roensch 371 sq. :

intentare minas alicui 3, 13
Ducange s. u. intentare

ef

, interdicere cum accus. 127, 6

INDEX LATINVS

interdie 68, 33

interdius 56, 30 (Plaut) cf Roensch
2387. Ducange s. u.

interea i. e. interdum 129, 19

irrationabilis 81, 5 Tertull Lactant
Lucif etc cf Roensch 112

iubilatio 22,30 cod A. Apulei Cassio-
dor cod Theod cf ' Roensch 74

iugiter 28, 1 Cypr Lucif Prudent
Sedul Vict-Vit Sulpic-Seu (Plaut
Aminian. Marc) cf Roensch 150
Bonnet ind

iussio 6, 95. 31, 4. 38, 14 Pseudo-
cypr Oros hist VI, 1, 34 Ennod
Sedul Lucif cf Roensch 74
Bonnet ind Hartel l. s. 24

—- ———— —ÓÓ———Ó— νον

lampada, ae 224, 19 (Plaut) Ambros ὦ

Capitolin etc οὗ Roensch 258,
Georges s. «. Buecheler lat Declin
p. 6 Diez Etym Woerterb s. u.

lampo Zartel ind ad Ennod s. κι...

declinatio Bonnet ind Grocber in
Woelfflini Archiuo 111, 507 sq.
Ducange s. u. lampadae

lateralia (lignum transuersum) 18, 2

lectina i. e. diaeta (Kajüte) 51, 3
cf Studemund in Woelfflini Archiuo
L 117

lectus, us 75, 10 (Plaut) cf Roensch
263

licentiose 7, 1

licet etsi 225, 15 cod L

liniamentum 18, 2 Tertull 4rnob

loco ἡ. e. ilico 57, 6 cf Diez Etym
Woerterb s. u. Groeber in Woelff-
lini Archiuo IIl, 514

longanimitas 33, 17 4mbros Cassiod
cf Roensch 218

mafora uide mafors

mafors 40, 15. 41, 14 (mafora codd.
BCELMRIYV) cf Ducange s. u.

magis pro μᾶλλον (potius) 159, 17
Tertull Cypr Lucif Sedul Arnob
cf Bonnet ind

magistrianus 6, 21 οὐ Ducange s. τι.

magnalia (μεγαλεῖα) 50, 21. 52, 12.
63,15 Tertull Cypr Augustin Vict-

915

Vit Sedul Victorin cf hoffmane
44 Roensch 103 Ducange s. u.
magnalis Hartel l. s. 25

magnanimitas uestra 27, 8 cf Du-
cange s. u.

maiestas 1. q. deus 224, 8; 15. 225, 14.
231. 10

malacia (μαλαχία, Windstille) 50,
26 sq. (corrige quae scripsit Funck
in Woelfflini Archiuo VI, 259 sqq.)

maledicere aliquem 71, 18. 171, 11
(cf benedicere) Ko/fmane 76. 117

maleficare 76, 8 cf Bonnet ind.
le latin de Grég de Tours 15
Ducange s. u. maleficus

maleficus i. 4. magus 4, 17. 31, 15.
149, 7. 165, 16 Lactant August etc
cf Roensch 8. 816 Thielmann in
W'oelff lini 4rchiuo 1,77 Ph Weber
ibid 264. Bonnet ind Duc«nqe s. u.

mandare i. e. narrare 4,9 V'ict-Vit
cf Ducange s. u.

mandatum reddere 4, 21

. malignus i. q. malus 11, 13. 25, 12.

26, 4 Lucif cf Ducange s. u.
Hartel l. s. 25

manna, ae (manna data est) 125, 4
Tertull de patient 5

manica (x&gíc) 143, 4. 228, 4 cf
Ducange s. u.

manus dare magisterio 24, 14

mapula uide mafors (codd NT)

martyr 233, 5 Tertull Cypr etc

martyrium 161,10 Tertull Cypr etc

materialis 18, 19 Tertull

materialiter 18, 19; 20

mediator 13, 14 Oros apol 27, 3
ef Koffmane 58 Ducange s. τι.

mediocris (homo mediocris sortis)
149, 10 cf Ducange s. u. Bonnet ind

melius i. q. potius 21, 7

memorari aliquid 46, 30. 77, 2 sq.
Cypr cf Roensch 414 Hartel 25

mendum i. e. mendacium 97, 14
Itala Habacuc 2, 19 ap Priscill
tract I, 16 p 169 cf Schepss ind
Gregor Turon hist Franc 6,40 cf
Neue 1, 547 Ducange s. u. Ott
Jahrb f Philol CIX (18742) p. 918

316

minus ne i. 4. sin minus 103, 4

mirabilia i. 4. miracula 227, 25; 27

misereri alicui 58, 10. 61, 25. 69, 3
Iren Lact Cypr Oros hist VII 1,1
Lucif cf Roensch 413 Bonnet
ind Hartel 25

mitiose 151, 18 cod C

modicum ;. e. paulum 11,3 Tertull
Cypr etc. cf Roensch 334 sq. Du-
cange s. u.

modicus i. q. breuis 81, 18. 43, 16
Tertull Cypr Lucif Augustin Hie-
ron eic cf HRoensch 334 sqq.
W'oelfflin Archiv IV, 264 Huemer
ind ad Sedul

modo :. q. nunc 6, 2. 7, 2. 41, 11;
18; 19; 20. 71, 23. 83, 10. 133, 10.
143, 2. 145, 5. 161, 3 (bis). 226, 13.

231, 22 Oros hist 1, 16, 2. III, :
20, 10. VII, 40, 10 cf. Bonnet ind :

mox ut 20, 1. 39, 19. 123, 13. 165, 8
Lucif Oros cf Bonnet ind. le latin
de Grég de Tours 320

multifarius 1, 5 Tertull

mysterium 18, 19; 25. 14, 9; 13.
17, 1; 14. 40,6. 52,6. 59,3. 72,15.
93, 2; 6; 8; 12. 95, 3. 153, 19.

mysticus 18, 21 Tertull etc

neomenia 119, 9 Jertull etc cf

Ducange s. u.

neophytus (neofitus) 46, 29. 54, 16
Tertull Cypr etc cf Koffmane 32"
Ducange s. u.

nequissimus i. 4. nequam O8. 27.
135, 16 cf. Koffmane 119

nicromantia uel nigromantia (vexoo-
μαντία) 149, 15 ef. Ducange s. €
nigromantia

nihilominus ἢ. 4. etiam, item 4, 20
Vict-Vit «f. Ducange s. u.

nimis (A/ar uel σφόδρα) 28, 16. 63, 2. :

233,12 cod F. Cypr Ambros Ennod
Sedul Cassiod cf Roensch 342

nimium (λέαν uel σφόδρα) 98, 16. |

111, 3. 224, 183. 231, 9. V it-Vit
Sedul etc

nimius /. e. summus 4, 5. 6,8. 42,6.
175, 74; 9 Cypr Oros Vict-Vit

INDEX LATINVS

Διο Ennod εἰς cf Hartel 26
Ducange s. u.

nobilitas uestra 33, 6

nomen (τὸ ὄνομα scil toU xvgiov)
51, 18 Tertull Cypr etc

nouiter 6, 10 Fulg cod Theod etc
cf Roensch 152 Ducange s. u.

numquid — num 48, 22. 52, 20.
85, 1 Oros Lucif cf Kuchner 1],
1009 Hagen sprachl Eroert 50
Bonnet ind. le latin de Grég dc
T 324

obaudire aliquem 38,1. 65,32. (68,5)
Iren Tertull Cypr εἰς cf Roensch
414. 466

obligari i. 4. decipi 76, 16

obsequi aliquem i. q. sequi 42, 4

obsequium familiare i. e. coitus 25,7

obsetrix i. q. obstetrix 72, 7. 19, 20
cf Koffmane 111 Ducange s. w.
Loeme prodr 123

obuiam habere aliquem 39, 1

occansio 63, 8 cf Roensch 469
proleg p XLI

odire 57, 18 Tertull Cypr Lucif
August Rufin cf Roensch 281 sqq.
proleg XLIV

omnimodus 3, 1. 151, 15 Oros hist
III, 21,7 apol 16,9 cf Roensch 336

opinatissimus 225, 2 cf Ducange
$. 4. opinatus

optimus i. q. ἀγαϑός 39, 12. 51, 6.
147, 1. 226, 4. 231, 5. 233, 17
Tertull Ambros Rufin Arnob cf
Roensch 416 Woelfflin Archiv
IV, 209

ostensor 36, 16

ostentum, i 1, 6 Ennod

palam i.q. coram (praepositio) 10, 18.
14, 28 (Liuius Petron) Assumpt
Mosis Augustin. cf Roensch 399
Hamp in Woelfflini Archiuo V ,325

palma i. 7. alapa 109, 12 Barnab lat
Cypr .Amhros cf Roensch 319
Bonnet in4

paradisus 13, 12 Tertull Cypr etc

paralyticus 137, 8 Tertull Cypr. etc

INDEX LATINVS

parens i, q. propinquus, consangui-
neus 222, 6. 295, 25. 226,2; 9.
221, 10

parere £. φ. comparere 49, 5 [ren
Tertull August Lucif Firmic (Virg
Suet) cf. Roensch 374 Bonnet le
latin de Greg de Tours 234

iu partem secedere 89, 5 sq.

participari de aliqua re 171, 5 sq.

parum i. 4. parumper 22, 16 non
est ei parum 230, 7

peritia (παίδευσις) 149, 14

permundare 66, 5 cf Hoensch 196

persecutor 9, 18. 47, 18. 53, 8; 16.
69, 30. 77,1. 233, 1 Lactant
Sedul etc

perseducere 81, 31

personare aliquid 40, 19 Cypr cf
Ducange s. τι.

perstabilire 48, 19

perstirpare 66, 7

persuasio ὦ, 4. res persuasa 81, 19

pertingere ad aliquid 39, 17 sq.

peruersio 5, 4 Tertuil

pessimus i. g. πονηρός 96, 5. 87, 2.
56, 9. 62, 2. 149, 11 Cypr Hieron
Rufin cf Roensch 146. Bonnet ind

piissimus 7, 15 Seneca Curt Flor
Sulpic- Seu Hieron Inscr cf
Roensch 279

pilea (pilia) ἐπ signum libertatis
75, 9 ο( 77, 7

planctum leuare 6, 1

planus (πλάνος) 49, 13. 60, 4

plasmare (πλασμάζειν) 985, 1 codd
MR Tertull Cypr Ambros Hieron
Prudent cf Roensch 253 Koff-
mane 12 Bonnet ind Ducange s. τι.

in pleno (τελείως) 47, 32 sq. 58, 18

plus ἡ. 4. magis 46, 11. 52, 2; 23.
10, 15 sq. Tertull Cypr Ennod
Sedul etc cf. Bonnet ind

podagricus 81, 15

porticatio 66, 9 Digest cf Roensch
82 Ducange s. wu.

possibilis 59, 32 Ennod cf Ducange
5. v.

praeclusiones i. e. cohors praetoria
45, 4

—————— ——— —— —— —M——MÓ————MÁÁÁ a a €— a € €

317

praecordia (σπλάγχνα) 59, 30. 69, 19.
10, 7 Tertull Cypr

praesidatus, us 223, 6. 226, 3 Ter-
tull Arnob cf Roensch 92 Du-
cange s. u.

praesul £. φ. patronus 22, 3. 133, 3
in comment (cod M) cf Bonnet ind
Ducange s. τι.

praestigium 22, 2. 147,7 Tertull
August Hieron Marcian etc cf
Koffmane 111

praeterea i. q. praesertim 45, 16.
49, 8; 11. 13, 10. 85, 16 Digest cf
Roensch 346

presbyter (praesb-) 48, 7. 49, 15.
61, 8; 27

principale i. q. caput 16, 8

principatus (ἀρχή) 95, 4 Tertull

principium (ἀρχή) 17, 5. 56, 11]
Tertull

probare i£. q. adprobare (ἐλέγχει»)
60, 10 cf Oros apol 33, 7

prode esse 74, 11 Cypr cf Roensch
408

producere sententiam in aliquem
17, 17

prorumpere 3, 4 Cypr cf Bonnet ind

pseudapostolus 153, 15 Lucif cf
Koffmane 34

pseudochristus 153, 1 cf Koj[-
mane 34

pseudopropheta 153, 16 Lucif cf
Koffmane 31

quantocius 42, 8 Lactant Commod
Claudian-Mam Sulpic-Seu | Lucif
cf Roensch 291 Ducange s. τι.

quartanarius (τεταρταῖος) 81, 15 cf
Ducange s. u.

quasi (ὡς) praepositio 85, ἢ

quatinus (quatenus) i. g. quomodo
(uel etiam sensu finali) 4, 16. 24, 8.
32, 16. Tertull Lactant Minuc- Fel
Sulpic-Seu Ambros Vict- Vit Ennod
Sedul Cassiod cf Roensch 401
Woelfflin Archiv V, 407 sqq.
proleg XXII. X XXIII

qui pro quis 12, 25. 73, 6 FVict-
Vit 1I, 53

318 INDEX LATINVS

quiescere cum infinitiuo 13, 18 saluare 12, 17. 64, 22. 111, 18 cf
quiescere alicui rei 229, 9 Koffmane 12 Ducange s. wu.
ealuatio 7, 9 cf Roensch 77 bDu-
rationabiliter 3, 21 Cypr Lactant cange $. u.
Lucif cf Roensch 152 Ducange — salustor 6, 14. 13, 8. 48, 18. 61, 17.

$. u. 14, 15. 161. 5; 8. 232, 4 Lactant
reaedificare 51. 32 Tertull Lucif Cyprian Lucif Faustin cf Roensch

cf Roensch 198 9 Koffmane 42. 96 Bonnet ind
recogitare 101, 4 Tertull Ducange s. u.

recompensare 7,5 cf Ducange s. τι. . sanctificatio 91, 129. 44, 3. 74, 16
reconponere 63, 28 Tertull Cypr Sulpic- Seu. Lucif
recto (rectu) i. q. recta uia 52, 32 οὔ Roensch 77 Ducange s. u.

cf Georges s. u. . sanctiones (iniquae et magicae)
recusare aliquem 3, 19 , 225, 19 Ennod
redemptor i. q. seruator 16, 6 Ter- . sanitates (ἰάματα) 12, 15 Hieron cf
tull. Ennod Roensch 274

redigere alicui ὦ, 4. referre 227, 5 ^ sapere aduersus aliquem (φρονεῖν)
redire in se ipsum 8, 5 , 155, 8 Tertull de idolol 1
refragari aliquem ab aliqua re 4, 8 , satanas 9, 19. 46, 18. 49, 21. 52, 10.
refrigerare i4. q. se reficere 51, 27. 54, 11; 14. 65, 25; 30. 85,9. 167,6
52, 31. 19,1. 81,4 Barnab lat Iren ' satyriscus 63, 19. 64, 5; 33. 65, 4
Tertull pass Perpet εἰ Fel Am- | scandalizare 49, 8. 52, 18. 53, 5.
bros etc cf Roensch 378. Ducange 54, 14. 57,32. 83,16 Tertull
5. M. Cypr Hieron. cf Roensch 249
refrigerium (ἀνάψυξις) 19, 2. 64, 3. Ducange s.u. Funck in Woelfflini
66, 12. 68, 12. Iren Tertull Cypr Archiuo III, 430
Oros Hieron Gregor-Tur cf Koff- | scandalum 53, 25 Tertull Cypr
mane 49 Roensch 321 Ducange s.u. | Sulpic- Seu Prudent Ennod εἴ
relinquere i. q. sinere 21, 7 ! — Roensch 245 Ducange s. u.
repausare (reposer) 69, 21 cf Dw- | scema (σχῆμα) 7, 22. 17, 19 Cypr
|

——— — — —

cange $. u. Ennod cf Ducange s. uw.
repromissio 47, 20; 26. 58, 9 Sir | scisma 35, 15 Tertull Cypr cf
29,21 Vulg Hermas uisio1i3 Ter- Koffmane 37 Ducange s. u. schisma
tull Ennod p. 365, 1 ed Hartel cf | scoruscare 68, 81] cf. Roensch 465
Koffmane 58 proleg XLI
retro cum acc. (praepos.) 18, 1 Am- | scrutare 153, 10 codd BCD Ammian
bros Ennod. cf Roensch 399 Hamp Marcell Aurel- Vict cf Roensch 299
in. Woelfflini Archiuo V, 325 secedere in partem 39, 5 sq.
reuerti ;. q. deuerti 51, 15; 17 seducere i. e. corrumpere, in errorem
rex i. e. imperator 6, 25 inducere 57, 13; 29. 60, 8; 18.
rumphaea (ῥομφαία) 18, 12 ( Liuius) 64, 11. 72, 17. 81, 21. 149, 11.
Tertull Prudent εἰς. cf Roensch 151, 15
245 seductio 51, 33. 52, 27. 131, 9 Ter-
tull Cypr Commodian August Am-
sabbatismus 119, 8 4ugust Hieron bros Ennod 254, 22 ed Hartel cf
cf Roensch 245 Ducange s. τ. Bonnet ind
sabbatum seductor 53, 17. 51,11. 15, 22. 131,2.
sacratissimus (imperator) 157, 2. 165, 14. 231, 12 4uzgust Oros apol
169, 9 21,3 cf hoffmane 47 Roensch 59

INDEX LATINVS

semita Christi (ὁδὸς Χριστοῦ) 155, 3

senatue, i 75, 15 (Plaut) cf Roensch
262

sepultura i. q. sepulcrum 20, 12

seu et ἡ. e. atque 5, 1. 42, 11 cf
Ducange s. u.

eignaculum (4. e. baptismus, σφραγίς)
44, 3 Ennod 121, 8 ed Hartel Vict-
Vit I11,36 cf Koffmane 83 Bonnet
ind. Ducange s. u.

siquidem £. q. nimirum 17, 11; 27,
24, 183. 42, 22. '

sollicitator 57, 6 Institut Digest cf
Roensch 61 Ducange s. τ.

speculator siue spiculator i. q. Leib-
maechter 40, 16. 224, 11; 14; 18
cf Ducange s. u. (4)

spiritalis uel spiritualis 44, 2 Iren
Tertull Arnob Nouat Oros Se-
dul etc cf (Roensch 104] Bonnet
ind. le latin de Grég de T 140

stacte (σταχτή) i. e. myrrha 20, 6

statim ut 40, 5

statio fidei 17, 22

studiosius habere aliquid 25, 14 cf
Thielmann in Woelfflini Archiuo
II, 483

subintrare 97,18 Tertull cf Roensch
210. Ducange s. u.

substantia i. e. res familiaris 55, 14.
51,26. 59,14 Tertull Ennod Sulpic-
Seu Vict- Vit etc cf Roensch 325.
Ducange s. u. (5)

superascendere 17, 25

supereminenter 2, 1

superna uocatio 17, 33

superponere 69, 28 ἐπ commentario ὶ

scripsi *superponens i. e. icíiunium
sponte suscipiens. sed omnino
leiunare, cenam differre significat.
cf Lex s. u. ὑπέρϑεσις Victorin
fabr mundi Concil Illiberit (anni
305) can 26 Koffmane 88

susum pro sursum 59, 20. 95, 7
(Plaut) Tertull Cypr Lactant
Commod August. cf. Roensch 460
Ducange s. u.

synagoga 56, 23. 127, 5. 129, 1.

319

taedere (rerzagen) 3,2. Iren Lactant
cf Roensch 382

tam cum comparatiuo 54, 83 cf
Ennod 370, 18 ed Hartel

terribiliter 22, 8 Oros hist IV, 4, 4.
Vict- Vit. III, 36. Ducange s. u.

thensaurus 68, 12 Tertull Cypr
(saepe) Pseudocypr adu aleat. 11
cf Roensch 459 proleg XLI

tricare i. q. cunctare 14, 2 pass
Seraph et Sabin 6 cf Roensch 302

irinitas 7, 1

tultus partic perf (tollere) 85, 6 cf
proleg XLIV et Usener in Museo
Rhenano X X XV II (1882) p. 479 sq.
Ducange s. u. toltus

turbatio 48, 18 Cypr Oros

uacare alicui i. e. seruire 14, 12

ualde diluculo 40, 2

uale facere 48, 17. 232, 25
Bonnet ind

uana, orum (substantiui loco) i. q. res
uanae 84, 2

1888. contumeliae 12, 7

uastator 46, 25 (uastatrix Tertull)

uesper 128, 4 uespera fem 25, 2.
44, 4. 105, 10

uirtus ὃ. e. uis 22, 20. 31, 2; 7.
40, 17. 49,20. 54,32. δ7, 29.
63, 32. 65, 28. 73, 9; 31. 14, 5; 16.
15, 1. 76, 4. 83, 1; 18; 24. 85, 1
(109, 8). 227, 18. 229, 6. 230, 19
Lucif Sedul Vict-Vit cf Hartel
34 Ducange s. u.

uirtus (uirtutes) i. 4. miraculum
(miracula) 54, 26sq. 11,17. 145,12.
149, 6. 225, 90. 291, 94 Tertull
Sulpic-Seu Arnob Sedul Vict- Vit
Pseudocypr de monte Sina 8 cf
Koffmane 14. 93 Bonnet ind
Ducange s. u.

uiscera (σπλάγχνα) ll, 6

uiuificatio 40,6 “γένη Tertull Cypr
cf Roensch 82

ultra quam dici possit 42, 22

unanimiter 3, 12. 85, 4 Cypr Arnob
Oros hist IV, 6, 25. apol 4, 1
cf BRoensch 230

ef

320 INDEX LATINYS

unianimis 50, 24. 60, 29 Sedul pasch | ut quid (iva τῇ) i. q. cuv 10, 14.

op V, 35 145,5 codd BCDHM Tertull Bar-
uocabulum í. 4. nomen 2, 16 cf nab lat Cypr Augustin Vict- Vit
Ducange s. u.(2) cf Roensch 258 Woclfflin Archiv

uorator 55, 27 Tertull Paulin-Nol . I, 154. IV, 617 sq. Bonnet ind
Lucif cf Roensch 59

usque praep cum ablat 62, 15 usque — zelus (ζῆλος) 47, 3. 131, 1. 157, 12; 13
et (i. φ. usque eo ut) aduerb 81,7 — Cypr Oros Sedul εἰς cf Bonnet
usque modo 133, 10 '. ἐπα Dwcange 5. u.

- - ἱωκίωὶ τὰ .*
54 1 $3. Ye. . 3
ow" » 2 ""- -
: e) t 3, .
im AT γι [d ΜΝ -.
& * dni | 4 τὰ »
* " 4
V. ta 2 : : P ^" 3
» a .
ict Era : n
1 V - ; Y Ld εὖ
; jt ' .
* s ^ Ma, * E
. ἊΣ ΠΡ 1
" S à A
δ M ET
. "Ἁ pe
τ , Y
L
ς.
- ^
»
y. .
ww a^
L4
X à
, ^
LJ "
z »
" "-
^ ul
^ ΕΝ ᾿ x bs
Wc ^u rt » u
τ
ν “22 *
ἐὰν ἘΠ}
cx m 2.7
" «4
: vex
. $ [|
- - bL
-
wan

. 4,
: (8
wa

δ
3d

d

S

MT)

"-
* €,
:
E ,
" ;
"n
»
i
.
νῦν |! 7 * φὰς * L
3.» Φ
^,
L

I
R e. '"

STANFORD UNIVERSIT
STANFORD AUXILIAR
STANFORD, CALIFORNI4Z
^ [415] 723-92

All books may be recalle

S DATE DUE