Skip to main content

Full text of "Acta Physico-Medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae."

See other formats 


u—— w——— in e 


Xm 


END 
MOSS 
ANSA 


ewe 
^», d 


[i 


s 
i 


E 
vow 


AA 


4T 4 €f. 
ORE UCUETI 





D. 


' LA ii 























"3 2A. Á ETT NW Uo 2! [D 
"t p^ Au M ul ECUEW j 
) da "ens ui ) 
INL M. ^ uj b n 
Po Ur MNA. J^ 
(P PERDU LU / 
MATT Au w^ d " sJ 
t. rob 
| hU, lw , UEM J, v 
D 1 "n , LAN PN x v j by [] 
"ud T) P^ gu 1 ^ » "N tg e ^ ii IN : , 
"T PA ^U BNET JT LJE. (3 i , 
ni N f i , hi / 9 À d M J i M 2. | 
RT ») In D hi se "4 L4 ! ^f 
j ——Á" 
j^ ] ! ) 
T 
Hu s 
" Ó 
Un ( 
y UI 
h 
, 
! j 
CI DURUM A 
"n " 
! x 
i Li 
! ' Á 
' — 
h * 
rj. : L 
^ ys 
If 
; 
i is t 
L] 
In 
] . 
- TE 
i i 
J Hl 
) UN 
it ! va qd H, 
i "T , i 
f 
" (n 
' j ( 
E" B j | AU ^M 
[ my" Pg; M "n j A. 
D - n n y D E^ | 7. 
d j I LT Y UNDA i 
en FN eun / 
- ETAT í ay! i 
i " 
[ i 
J 
k ] 
LER. L 
" Y L " 
AM | / 
! i i 
m à 1 PE Ann L NIE 
up Ls Mer | 4 ^44) 
"Ld " J j ) Ki É MI 


^ nu ; (T mo , i jJ HA cd 

ANS VONN MD ULT AL i l M ull 
py LS PONSCYTU. 22 E "E í «LT. js ! ] I h i In 

Il uS VoM jM "n Aw Vers MU nr WM *IUÀ DO 


: s 


A 
M SUAM 





I 





2u 
TAS : 
u I 
M 
re 










E " f ' Ww 


8 E 
i1 r] 


XC 25 ue í MEM: 







"m 
' 

] i | : 

ir "UM | e 

LUN d Ju Do n. 
ab 1 o D 

T y. M 6 Y V, ^ 
D 14. CAMCN 






(UN 


Sem. 
CENE LE: 
RU D. rs 
a 


WE 
[Uta 








ey nm 
- 
m 







yer Do uL 


ed 
ess 
T 


——— 









cup AUMECSE 



















t E ' 4 ' - ' i 
B rera au) "a irs Res Yes ge - US - " ^ 
XE PEPTIDES i s NoRC à YA" ! rA. | ) E 
Bdkpuch rho AAMERUADA 0. vd 
*$ ud. Ag ACER sw 4 . d 1 m 
v3. : ogg. TE IN LM LLE WE 7 MT. SY Iu wr. ) "n 
QVO DAY AA TECH AA d i 
ue BR 44 G d * n d ) e L5] . $ d 
' dits. "ig ibar ina e ada TESTES ES ES NIC d ^ we " : 
woo C aps xp eterne fiie $05 d id àd;à 9s , : 
r4 Ken gol Yt ow ^b VN 
' ' 4 » , H 
: V EET iK T Uu IN 
[a - Ez E 
E * wd: YR C * J ) » 
x ^ » á MELE- 94-1 E ^ ' 
" E "AR C i - 
* lU à - E ; , , 
AN a d .* E 
t LA id v * M .* hA 
z t 
] - ' 
. E] b. ' V. a » 





1 


| 


silii 


REX PTTNERISD. 
P ECT TN 


DURUM 


l 





1! 


f 


[mass 


$ 
- 
Ue 
i 
tec 
(A 


PHYSICO 


ACADEMIAF. CAE SAREAF.- 


NATVRAE CVRIOSORVM 


127 


ELEELA 





ACTA 


 PHYSICO-MEDICA 

ACADEMIE CESARE 

LEOPOLDINO-CAROTINAE 
ATUR.E CURIOSORUM 


XHIBENTIA 


EPHEMERIDES 


OBSERVATIONES HISIORIAS 
^. ET EXPERIMENTA 


CELEBERRIMIS GERMAN LE 
ET EXTERARUAt REGIONUZI 


HABITA ET COMMUNICATA 
SIN xi eie VH a 


LA OLU MEN. QU ARTU M 


CUM APPENDICE 
ET PRIVILEGIO SACR JE C/ESAREJE MAJESTATIS. 
| NORIMBERGAE, 
APUD HJEREDES W. M. ENDTERI ET J. A. ENGEL- 
.— BRECHTI VIDUAM, 1737. 










JU EE WU VANAATIXA T4 


F. «165 ud ip ERA AME 
i WINS GUCWACLOAM, YU A) ex tL LRGY VC 


MAV 


23 | | "4 Jed bot í fre pal | Nes ue di 
deo ee. vf artt cian o D Aute (EON s 


1 s OMM |] d [ OT 1e. 1A logie NA ue E 3 nt 
4 PLA TO 3 : M "A AN" j&3À. aoc Noe V 


-" d 








ITA] AM: 9o à bein s 


Ame i. Sapa y api Dor MRTLARUE RA qa TUN Zi emu ih eco 














" re nA tATT hsc n b ma ue D e asa. Beton gam P aA 7 gef riti tt Metti Áo " " 
tnb gy Togat Qe stie o dt ntu 
Olea oca aem 0 ca zr Mrs LVATUPUV UTR uUa mae nti rapto a IU A Ma T clle s dépense o 1 om tà Sin dcn Hp M, ev vu qut NEUEN 
5 f " WEM gn VN d ; . jo 
E p ^x EN 2 WAC RU E EN M selon cL ES C 
IN. TUE n* Wa EPIS SFVÀSA lr » 1 


B : ^" p 4 *- " 2 "d 
v yen ce gntty TET iO "" $ ». (CUN Ls P —. 
; " j KE ed P A7 n 


A BA - : EE AUT á : . " * *. v4 ] [ : 4€ 
xz: yw z v SL, - Rd jd ek RC NAE AER NNTAE LS a " Ls: T9 d Eo ES 1 TN 


ue ^ R 23€ 


- vii US a B YS IN pP Tp MTXLIE , 
u qu avid TON d : W - 
TET: "AST CRY VG IK Àililo NIS S 


LL 
b 








^ROMANORVM 
1 MPERATORI 


. SEMPER AVGVSTO. 


"GERMANIAE, HISPANIAE, 
JNDIARVM, -HYNGARIAE;, BOHEMIAE, 
 €ASTILIAE , LEGIONIS 
c: | ARAGONIAE, SICILIAE VTRIVSQVE,- 

| ^ BIEROSOLYMORVM, 
 NAVARERAE; DALMATIAE , CROATIAE, 
SCLAVONIAE, BVEGARIAE, BOSNIAE, 
. SERVIAE.ET RASCIAR, 


REGI: 





BVRGIINDIAE, 
MEDIOLANI , STYRIAE, CARINTHIAE,. 


T * TVCARNIOLAE-ET LVXEMBVRGI * 
NVIRTEMB ERGAEET VTRIVSQUE SILESTAR, 


«5 Y PRINGIPI-SVEVIAB; ^ 
MM BVRGOVIAE, 


MORAVIAE ET LVSATIAE, E anta 


! COMITI, PRINCIPALI /. | 





/HABSPYRGI, ZrBoLte-Prine Av. 
- — . KYBVRGLET.GORITIAE 


PROVINCIALI ALSATIAE, 
'"COMITI ELANDRIAE, 


/-DOMINO MARCHIAE VENE DICAÉ, 


c PORTENAVIAE ET SALINARVM, | 
msqo2v LE QVAE SVNT RELIQVA; 5 55 


P w- ^u m o D 
ACT. A 0 
6 Pad dew de d 4 
E Q- t E 





"RTORI 
ÓMNIVM CLEMENTISSIMO 
S. 





[ X» ms : SACRATTS- | 
SIMAE CAESAREA 
MAJESTATIS FE- 
) I R AZ. devolvitur tanti N 0- 


minis gloria. fuperbiens. Academia , 
quz. | optimorum - per univerfam 
Germaniam - ingeniorum , fanaifh- 
mo . invidi JAquilz federe jundo-: 
rum , fru&Qus novo Fafciculo colle: - 
os. in devotiflimi obfequii- tefferam' 
)y( a2 ante 











SIMI | AUGUSTO- 


| Rl M; e  votivos confecrat, nul. 


lum, quam quod non difpliceret - 


prorfüs Orbis capiti, & füb ejus Tu- ' 
tcla tranquille artes & fcientias pro- | 


fiteri potuerit , dignitatis momentum. 


. habitura. Pacata Germania, ad, ópti- 


morum témporuni fidüciam animos - 


«rigens, hos perennis Felicitatis. nun- 
tios, hoc litterarium Traunquillit 


publice Auguium ]MMPERZ 
TORI INVICTISSE 








AM O mittit , & quz inter bella 


centicuerant iiida! Mufz, ferenami, 
| redditis Europ Halcyoniis, j C. /AE- 


SARI 5 frontem. leg intuentur 
du- 


11 litatis | 





MEE —dbaxcmqmsüüéed Fe mL. 





" tati fimillima, audaci iftius, quá 
E - 1 UbGK com- 











enim .terrarum Wirt ue 
commodo haud: femel perfpexit ,.cum - 
fordilimi -haberentur ,- clementiffimos 

| e maluiffc ipiis data: domus /Ané 








[ar 


unoque oculi jd t onines. conr Iparent, - 
fec nos latet , quibus fub. táhti Prin- 
 €ipis Imperio es aura perfrui. poffe 
licet : quibus $64 Ejus. fuppli- 
cius venerati t 'i Conc ffünd fuit , Patris 






prins. der. Pa air. Bs .ad f fpechu. ejus 
mon deterreri mortales. Novos ex. 
it- 


 ifthac animorum fiducia | capimus 
fpiritus, ad  facratiffimos 1H A- 


] EST; TL$ FESTRAE 


pedes . eftra deponimus munuícula 
& que Cafari- funt Cafaüri red- 
dimus. Quidquid ingenio valemus, 
| quascunque utilitates res publica 
Yoftra prsfentifcit opera, "id emne 
fervie iffimz a attribuimus nobifcum na- 
tx Sc majora: in dies incrementa 
capienti , quà optimi Czfarum Gra- 
tiam | demereri . ftudemus devotio. 
n. Hoc impetu ad re&e agen- 
dum, quantum. E offumus , exftimu- 
Jamur 3 hoc. fpiritu - corpus. iftud 
omnis Germani. .pptimos quosque 
in arte fua viros uniens animatur, 
agicur , , movetur , impellitur Hanc 


X * una 














penes. « omnes - noftra. libtegitiepdts 
animorum. (orina, | confiftens . T 
 cademia . tueri Dovo  tentamine 
Tunc annititur , qua majores 'no- 
ftri haud. caruerunt , , gloriam ,. - 
quales habuifle nomine , quo lm- 
periali gratia ornamur , inftin&us , 
nec fücceffus multum diftimiles , cum 


nemo noftrum , quicunque fua i in 





communes opportunitates | contule- 
runt , extiti(le cenfendus fit, . quin 
cum fcriberet , ^ quam Auguftis. au- 


ffpiciis ; quam. Ilfoftri, Iu A hac 
eft o. CAE. ! A4 jo | non : d 


ftra gloría , Collegio fcribendum 
fuerit , fecum. reputaret,- Parum 
cufamus | -invidos , "P fi de | 3 b [- 


[ $" ^ d 
u^. 
9^ € P4 E 








"hk 


LUN deam erga. homil- 
land fabis. voluntate. fecuri fue- 
: rimus. . Sj amoris mütui &. com- 
mu nis pro artis . incrementa laboris 
vinculo conjundiflimi , exiftimus b 


| multo. ,UIogf " "d Li P E R4 


"à 
Ese diets Y - 






H D 'giedbug- i) xc eate mens 
concipere poteft , | flagrantiffimis , 
pro falute, que orbis , qué Pa- 


trix eft; P DE A fufis confpira- 
ius  Aequet armorüm gloria cau- 
- wena warp defiderium, 


vi&rices Dados & nune quo tem- 
pore viget , & quo feliciffima or» 
nabitur canitie , ferat. orbis ^a. 
| put. Finis Doni Auftriacg: Dr 
- vini Numinis benedi&ione, &' Prin- 
cipis Herois, quem. Generüm divi-- 
no Fato nada cft, virtutibus nume- 
- gofiffimz- futura, mundi ruing i 
&onterminns, Se YOVent 









» 
E 
H ^ i R 
5 4 * 4 v 
" 





T Is VES STRE 


! * P 
E MO OBSEQVIO [ 
, DEVOT ISSIMI x 






T bo. WU i3 d T DIRECTOR , AD 





CU CTIET COLLEGE ACA ADE- 
* MU: NATURAE CURIOSQ. à 
(RUM. | 


. EE 
Lh * | 
FAT AP m " T " ; et " 


E Xox eb 





^ " S 
LR & t Y i 
dioc | 2» 
* tf Ho oet T 7 * iT 5 b 3 
B $ £ DI 
in , 
«4c * £f ' r?. í 







Juanturii ifta Philofopliie párs , quam 
a. ab cO , quod rerum naturam 
fcrutatur , Naturalis Philofophia five Phy- 
fice nomine infighiunt , Arti Medicae affun- 
dat lucis , 5. ve. ex folo hujus Principis , 
| Ma- 





haa cain i 'exiflimauit. i SUM | 
fapientiffimo E Teo e Qurixo iua .col- 
ligere licet ," quo Naturalis Philofophize ftu- 
. dii neceffitatem pariter atque utilitatem 'o- 
 mnibus Medicinam facientibus pos ui- 
dem , fed: nervbfe pies | | 
enim "abet ,' ut Me dica ) -— 

tem "ftudio "m tatitum iM e e dh addi- 
€&i fint , ut aliqua oble&atione altem 
confumatur dies , aut dematur otio nau- 
fea, ut potius in fola rerum naturalium 
curiofa fcrutatione theorctica neutiquam ac- 
pent y omnibus apt  omnue cu- 









* Lib. I, de adita facultat, " I3. "roseis fatpay Tt "— Qi- 
Aocóguv zpOToOs dzdvTay , es dy, azi Pape "PH va n4 E 
etuc tpyt 3 


"** Lib. de Steril. * XVIII, P. 6 m . Edit, Linden, SeBtion. V. p.6t. 
edition, Foefianz, 


2. 17 SM. 

rá'ac follieicudine: i id: inéumbant , 

eam , quát éx' ütili dion 3hinus ac Ae 
dà Anatomie , -Phytialógia* Medic ,. Bo-- 
 taániceg.'atque Chemie, utpote . partium 
| Phyficze-fpecialiffimarüm perte Gatione hau- - 
 férimt, atqué fibi acquiiveriht- pulcherrima 
rüm: beta fcntitn & cognitionem , (fine 
qua vita duitiiitn vix- comite aea Hn ad 



















unto lee dle acrinqut cuc 
agandas ;''"atque-ad illos oppugnan- 
dós & arcendüs-. idonta'atque :eficaciffimá 
remedia..invenienda., -applicent , hocque. 
ipfo; veriffimam - illam. Parcemiam « : Ubi 
definit F ficus ibi incipit M ediciis, quo« 
tidiano..ufu. confirment :: Eandem | hinc fi 
 biprefixerant metam , prater Dei glo- 
riam; .Proximi' falutem Cynofüra loco po- 
nentes. Cafareze «ioftrae Academiae Naturae 
 Curioforum in. Germania Conditores, cum 
Wipfius Mifeellancis | Ee" Ye Ephemeridi- 


-2 bus 


Prefer 





bus Phyfico- Medicis , qua. jam. 'anno fuperi- 
oris feculi feptuagefimo initium fuum cepe- 
runt ,  curiofas. atque. ipfa raritate. fefe 
commendantes ,. non. modo. obfervationes 

yficas , Republ, litte eem: 
MN: [s -egregias Praáicas, quae . qua» 
rum cohfignatione. in artís.. Medicae. ;incre- 
mentum. nihil. poteft effe utilius;, ..amico 
vinculo. illis. junxerunt..... Horum: Jaudábi« - 
le exemplum . imitati. funt. ipforum .. füc« 
ccffores ; | Jure igitur meritoque & INos.co« 
rum infiftmus veftigis , .folo Laudatas.Acas 
dcmize Epbemeridum. in Adorum Pbyf- 
peulicdicann jam. alien: ab. Local 


nunc cala ined quidem  j jar 
eomparuiffet ., . nifi: Viris savantes; llus - 
fris Dx. D. BAJERI ; - Academic "noftrae - 
Prafidis. quondam: y:iófiasix incrementó 
atque fplend:;re vigilantiffimi:, "vita lengio- | 
re omnino digniffimi inopinatus & praen 

| mirus ex Me vita: — , & quá apfuff 
» JA ne- 

















peto 





—— idioticeoti fant án. Prafidi atque 
Dire&oris "officiis: mutationes diuturniorem 
moram -interpofuiffzent. — Pluribus 
| — *elegantioribus 'obferyationibus ad- 

"augere atque ornare potuiffemus pra- 
ru hoc A&orum noftrorum Y olumen ; 
At filum - abrumpere nos movit eorum, 

ifumtibus ifta eduntur, defiderium , 
ne-illud '$'' etm' priora equali femper pre- 
tio vendere  «onfuevere » in fnajorem ac- 
€reícere ^molem , , Atque hac ratione , aut 
T giurióoé o e&is figuris aeneis, redderetur ma- 
| gis psum obnixe petentium, cui aliquo 
inodo fatisfacere non iniquum duximus, con- 
tamen non egre laturos cffe Fautores no- 
ftros / fi fotfan fecutura Volumina quandoque 
p veneant, cum íhprimis pluribus 
non mod o; fed & eo fele&toribus obfervatio- 
nibus atque ^e nitidioribus id compenfare 
ftudebimus, ecd : wt eo o facilius — "- 




























dofignis fui .'in t :Ácadémiam - m: favi 
ris atque aidcfüei dpdufisis:: eere pre. d 
«lara Hactenus ediderunt fpecimina ,;/huma- 
ROM Aiffime- rogan u$jo ut; dictar Societa- 
en augmefitum. atque honorem pari;ardore 
"ulterius. étíam: profmovere. dignentur ,! fed. & 
gravioribus cunis atque-negotiis diftrafhotmami- | 
.ciffiine: invitamus;; monemus; atque exeita- 
mnus ;;-ut-& nobis aliquid. impertiant Aade- 
Tnlacquic noftrae legum: &.confuctudinum hs 
piedad. prster man ilitfi ni: 


i ! ) * E ez T i terere | : | 
folam quoque f a n&is . p 



















xfficli Taten vitu ton dut 

mus, atque- fic; eril ng on quot- 
annis , frequentius tamen noxa Adosimchor 
SubrXohurint Mire hagniae. 











oo. T pum Wrap comen ig e 
gregi, -& qua. ideo; cidem. » » quod ipfarum 
| Ánüotes non indigne ferent ,. amplius. inferi 
»aud potuerunt , .:pro Vto Volumine, novum 
apparatuen jam. fuppeditant. .... Magnam. quis 
hen ihetdcmia noítra ex. pluriurn. admodum | 
ium atque. de ifta praeclare. mmeritoruty 
E Collegarum -obitu ., quem jufto 
affe&u adhuc lugemus ,. fecit tea 
tamen in.corum , quibus. orbati. fu dew lo- 
sum jémy alii Yi LDoditlimi &Ámnn induftrii, 
 Academie nofksie perquam utiles futuri ,. de 
quibus ideo: ifta mérito fibi gratulatur ; fuc- 


Mitbecin uc Domi RREHRI Collcgarum nu- 




















us seruider | zia po Prafes, BA- 

|] $17 4 ; " 
1 LL 32. i i 2[IYY: 18 | |ieec B denti "Volumini 
precfatione premit at ac [e s conftituerat 
Aoxirie sous v iff oriam. ple niorem. ttade- 
Luis e js iücinabulis. res 
55. petere, 





Prefatis. 





petere , y "fimul etiam Dünsterdm.. Colle 
rum, qui partim poft. annum labentis E» 
- feculi yigefimum fextum -fato soin, 
partim etiam ab eodem tempore in. Ordinem 
noftrum. fuerunt ei cooptati EM ans 
ne&ere ; ; yerum enim vero , cum llluftris-& - 
beate defün&us ille Vir FAT meditaretur , n 
[^e ipfum yivorum: confortio er üt 
hzc Fjus confilia difcuffit; ^ Et: haec 
tanta gravior eft reputanda , quanto: pluris ad 
felicitatem Academize noftra interfuiffet ,: , ut 
fiutius 1 tanto Viro poeta potuiffei BIS G2À 












-- 


Hid onbibediup - 


' tit tamen quodam "-— interim & beaz 
te defun&i promiffo fatisat', &' defidériurà 
ejusmodi uberiorem Academniz - noftrae 'hoti- 
tiam expetentium Fautorumleniatur. ^ Is, qui 
nunc Academiae noftra praet,  fummoque 
ejusdem avitum fplendorem confervandi at. - 
que ipfius €ommódo inferviendi defiderio fla- 
grat, laborem illum quamprimum in - fuf- 
&ipere assa d hae autem occafione 








uf 





Prefatio. p 





di&tas EA demortuorum iterumque 

torum Membrorüm ad minimum com- 
municare ,' atque in pofterum fingulis A&o- 
tum voluminibus tales addere. cohftituit utque 
hoc tanto facilius perfici queat; ómntes ac fingu- 
los honoratiffimos Dominos Colícgas; quos 
Deus Aéaádemía orriamnenturii fervet diutiffi- 
Mee pita. ogatos. volumus extretna. afni« 










e: cát: tode priam ilius Ele- 
óralis Moguritinae Civitatis Senatus concef- 
trio oll ocátáni ; jámque ab llluftr. Do-- 
mino o Prafide Librorum, quos. cohtinet Cata- 
c ec dit UrO, iri ordínetn reda- 
imofüm Dormírorum Collega- 
tum "fberalitaid. C iem um , jucundiffi- 
ma aipcá freti, ut tum. folenni à beato Domíno 
| Pra- 













2 Be Prefatio. 3 LN e 
Prafide- wu ái prógrihndie qóndarsi-faS 
&&; tum huic noftra amiciffime invitationi 
Jocui daturi, earn in Academia decus atque : 

emolumentum quovis/modo; inprimis aut 
eruditorum ' jam 'editorum: aut. edendorum - 
fcriptorum fuorüm exemplafibus inpofterum 
quoque au&uri atque exornaturi. fint.- "Tu 
i tém ;' Le&or'ámice & benevole! t früere 18 

/boribus- hifce: feliciter; ' "Tuoqie: fayoré ^^ 


$roqu: ag sltiora fiós eXcitaré ^ ap 8-806) 
4H "Suouios E EE DUED. 31512800117 


ibo ripdino " sediretic (xiso3íD01ld 






















obibnsid! Spprmnebidt , masstens y eqba ms 
i^. L Ri , AR - S» c " : 






v 
p i 

eni RN , alui n : 
L BU iciuing canet 

E. | n iie — 4 5 X 3 X s » 


o iod" 
«oak oqi si 


HI Hb €x i 
CGOCUTN oti 93&sC 
M. n 





248 (0) fh 





1l - 
E vcf Continuatio 
... GATALOGI 
 DNN, Collegarum Z cademiz Carforez 
Leopo dino-Carolinz Natura Curioforum 
4b Anno 1727. usque 4d annum Had 4n. eandem 
^ ^ ; "d ui TES i fUrR Beuth 1 
i à DM L4 ul ME 2 | 


398 DN. Albertus SEB A , Pharmacopaeus Amfítelo- 
damenfis Societatis Regie Anglicane & Bono. 
- fienfis Scie ütiarum & Artium Infticuti — Aca- 
.. demie Sodalis. tienen, 















ppm e vi. 

'hirmue Chri iftianus NESLERUS, ; Meis. 
o - Paleo- Marchicus , Marchion. Branden. 
2.8 j*nkw Anhaltino-Bernburg. Coníliarius 
4oo. DN. D:( ire NEUMANNUS, Regis Boruff. 
Rr Aulicus, Societatum Regiar. Anglica. 


Cow » 


Psdbn e. aA ut & Bononienfis Scientiarum 
| fefloi or Ch iymi& íi Collegii Medici Beroli- 

401. DN. D. Wil | rii KELLNERUS, Phy- 
ES Provinciails Ifetiacenfis. Dieucbes. I7. 


XXXX  402.DN. 





"Ordo . 
tus  Keceptionis, ^. 128. 


402. DN. D. Godofredus Michael KORTUM, Medicus 
Bilicenfis in Silefia fuperiore. $o//zenes. 
DN. D. Johannes Jagoius JANTKE, Briga -Sile- 


fius , Comitis Palatini Solisbacenfis Confiliar. & 
A Amchiaste ; & Phyfiolog. ac Pathol, Prof. Publ. i in 
| " Academ. Altorfin. Lscus — 
404. DN. D. Eberhardus David HAUBERUS, Celfiff 
| S. R. I. Comiti regnanti Schauenburgico ac Lip- 
pienfi à Sacris Confiliis, Comitatus ejusdem Su- 
perintendens & Ecclefie Stadthagenfis Paftor pri- 
- marius, Societat. Regieriesnitneut Sciéntiaruns 
iof Sodalis. Demofhratus. mas 
as DN. Ioh, Alexander: DOEDERLINUIS , Regie 
- Borufficae Societatis Scientiar. Sodalis, & Lycei 
W'eiflenburgenfis in Noricis Re&or. Clitemachbus. 
406. DN. D.Ioh Fridericus HENCKELIUS; S. Re; 
con Poloniarum Majeftatis & Electoris Saxonie e 
legii. Metallici Confliarius 4rcbegalus. ——— 


Jis 1729. | 
407. DN. Philípptis- aiite WEIGANT , Philof. & 
" Medic. Doa. Parvigeiaht,, & Pra&icus. Vienen- 
fis, Eve nof. ! 

4c8. DN. D. Iohan. Iacobus NEUHOLDUS, Sac. Ce- 
. far. & Reg. Cathol. Majeftatis Medicus  Provinci 
alis & Profidiarius Comorenfis, 7£po// 

. DN. D. Chriftian Gottlieb MEINIG , "Sereniff 
Ducis Schwartzburgo - Sondershufani- Confiliar. | 

& Archiater. Lulu, o | 
4to. DN | 








330) f 
Ordo 


R eceptionis, | 1729. 
41o- DN. D. Iohann.Theophilus WINDISH, Pra&icus 
| . Poofnienfis i in Hungaria. Aerax . 


n Dx D. Mauritius Antonius CAPELLER; Inclyta 
T" bl. Lucernenf. Senator. & Mathem. Profef- 
jw Societatis Regie Anglice eem So- 
! . dalis Arebyta Zarentinus, ——— 

: 4n. DN. Iohànn. Henricus MILLERUS, Pisrlccs & 
atis sditictiesi J lor à Academia Altorflina. 





Cum "Neoltatii ad Ayfcham nunc 





. ."Confiliar. & viet Brandenburgico Onoldi- 
^ "mus & Ciiilbaccnás ; tas qut Onoldina Me 

anisn r Godd Ordin arius Afelapon, dd. 

414. Dn.D. Ioh.Georgius VOGELIUS: 

-— mii Straubingenfis & Phyficus ibidem. gbeoxenus. 

415. DNI DN. D. Iohann Maximilian. de PEITHERSBERG, 

Patritius & Medicus. Pragenfis, nec non Colle. 
a giatus ibidem, Zfcron. 17. 
«16: N. D. Tohann Fridericus BOELL, Medicus Brun- 


4 DN.D. Bdinihus Paulus IUCHIUS, Sac. Palat, 
" Cefar. Comes; Facultat. Med. Erfordienf. Senior 














4d; ciladiback fociliitndde Ducum ,: Vinarienf. 
- AMfenacenf..& Gothani Confiliat ius —À 





- fer. Philocrates, ! 
NOCT : XXxx Ap 418. DN 


N 2 
* i WANN RENE nn at tact aa ? Den MNNSOETCERTS XERDEEX. y , 
Ordo | NIU 
- » jS LP / E 
; AT Mid '"* 
" "o " *? N 








| Receptionis. : 1730 : 
418. DN. D. Iohann Sebaft. ALBRECHT, Philg- 
foph. natural. Prof. Publ. & Pra&icusC rgenfis.- 
Pantbemus. 


em 





^ f 
419. DN. Georgius Fridericus. RICHTER ; Philofoph 
—... Moral & politic. in Academia Lipfien Prof. Publ 
Ordinar. Mathematum Prof. Extrac d.& Facult. 
Philoloph. Adfeflor. Nicetas. 
i4 cuxh Wr P $i 
420. DN. Ioannes ANDERSON; I V. D. & Reipublice 
: Hamburgenfis Conful, Marcus Coto... - 
421. DN. Iohan, Henricus. de SPREKELSEN ; I. V. 
— ^. Licentiatus Hamburgenfis. Zmtomins Caffor. 
422. DN. Iohann. Kiifiptas WOLEIUS,, Phyfices, 
^ ^ &Poétices in Hamburgenfi Gymnafio Prof. Pu- 
blicus. Zfratus. 
42 3. DN. D. Laurent. dine DERCUM, Profeffor 
ut Medicinz in Academia Herbipolenfi , nec non 
Praefectus Horti Medici & Medicus amlinazius 


 Nofocomii Tulianei. Zgatbinus. On IT WIRT MEE 
| US, Medicus 


Ani DN. D. Ioannes Godofredus HAHN: 
| Wiratislavienfis. Dexzus..— - 
425- DN. D. Georg. Erhard, HAMBERGERUS, Con; 
filiàrius X Aulicus lIfenacenfis , Mathematum 
' — . in Academia Ienenfi Prof. Publ. Ordinar. & Me 
. dicine extraordin. Crefibus. — 
426. DN. D. Iohann. Erneftus HEBENSTREIT, Phy. 
uL fiolc rag ree titt in vé due FÉV, 
) mec f popu Is N 
Cratévas IL, S*Xnoeus d 

















*5 


TS 





| Receptionis, | | 1731 ; 


^r. DN. D Iohann. Thomas BRINIUS, Bergamen. 
fis , Philofophus & Medicus Patavinus, Phbyls. 
eic grius, ius, Z. ?. 
4238. .DN. D. Iohann. isifins. LERCHE , Medic. Pra- 
Gicus in Mofcovia. Mofcbus; — — 
429. DN. D. Hermannus Frideric. TEICHMEYERUS, 
|...  Anatom. Chirurg. ac Botan. Prof, Publ. ord. in 
50s Academ. Ienenfi, Sereniffimor. Saxonie Ducnm 
| . Vinarienf. & 1 cenf. Confiliat. Aulic, & Ar- 
' chiater, Societat. Scientiar, Reg. Boruff. Sodalis 
Democritus. IL... 











i 430. NI ;D. MA a n- Philippus, WOLFFIUS, Practicus 
gom "Chriftian Gottlieb SCHW'AR TZ . Comes 





Palatin. Cefar. Moralium , Oratorie & Poetices 
-'Profeff Publ in Academ. Altorfina; nec non 
. Beneficiarior, Noricor. Infpe&or & Societat. Reg. 
.. Berolinenf:: cientiar, Collega. Nigidius Figulus. 
en. DN D. Iohann. Nicolaus WEISIUS, Anatomie 
Chirurg es Publ. in Academ Altorffina. Aga- 


3. DN ^D loann. Bahia EHRHART , Phyficus 
emingenfis. Lyfas. — 

id DXD. Georg. Fridericus GUTERMANM, n 
cus Xaufbyrenis "gapetus, | i 
| : T Lv nm 

435. DN. D. » lohan. Hieronymus. XN IPHOFIUS, 
Prad éofagoras, 

hia XXXX3 4X 











i ! | | "db . fes.. i ie E^. "nta MENIDIET, 3. SVRPTA . " " à Te 
Ordo SET 1 d X a3 


Receptionis, cp. :no2q909 À 9 


426. DN. D. Johann, Petrus. WAHRENDORFF, 
. v  Praüicus Lignitii in Silefia. Polyidas, ^ 
437 Dn. D, Ferdinandus Jacobus BAJE ERI our Phy- 
i ficus & Pradlicas : wap 3 
- gus IL. 
438 Dn. D. Johann.. Chritian. STOCK, Medicine Pra 
n Gicus Jenenfis. - 


439 Dn. D. Johann. Godofredus MEYFBLD, Porc | 





goo qur My bion, I. 


" i m. LUE T Jt idus) 
1733. X | IP » e 
. A40. "Da. D. Melchior odiis. : 





: dini. TUS. 

441. Dn. Aden. CELSIUS , Profctos Regiae Adro- 
nomie in Academia Upfalienfi & Societatis Regie 
BARN A in Svecia Secretarius, Mee Mani- 

| zus 4I. 

442. Dn. Lic Chriftian. Frider. jJOERDENS, " Phyficus 
^ .. Curie Varifcorum & Illuftris: Veymonak. ibidem 

E . Scholarcha, Micoz. 

b pn. D. Otto Philippus. VIRDUNC 2 HAR- 
| . DUNG, Medicine Practicus Bamberger fr Me 
fus, IL TU 
Dn. D. sperem David MAUCHART,, Profe Me. 








m 


Om 


Eu Aulicus & Archiater. M Marchionis Onol- 


I 
| 






NAM. 
Keceptionis. | 
* ; Gqnj- 
445, Dn. D. Guilielmus Eenaiüet FORST ER US;. 
| Sereniff. Marchionis Onoldini Confi liarius » 
. Medicus Provincialis Onoldisbacenfis. ^ C54. 
rides, HL 
s Da. M. AlbertDaniel MERCKLIN US, Verbi Divini 
.. . MinifterF róhnftockheimenfi IS, diti 
, «wu lenfis,. Euclides IL. PUUM [bier 
447. Dr. Joannes Theophilus MICHAELIS ; Pref & 
" Technophylacii- Regio - Eleoralis Dresdenfis 
Achates I1,.——— | 
448. DN. Georgius Leopoldus HOYERUS, J. V. D. à 
& Advocatus Molhufinus. Zpoodoru; I7 ^ 
449. DN. D. Gerardus TABOR, Profeff. Medicine Publ, 
"Ordinar. in Academia Gieffena , Confiliar & Ar- 
hX chiater Haffiacus, necnon di&e Civitatis & Pra. 
ed fidi m^ militaris Médicus ordinarius, Zbeo- 
DDMS 
" DN. Johann: Lyéachiisi LANGIUS, M the- 
- matum Prof Publ. Ordinar; in Regia Picus 
 & Societatis Regie Boruffi Ica Sodalis, Apollonius 
U 4 P ergeus, 
450. Petrus. LEETSTROEM, Y Citkods W'ermlan. 
Ad / dus, poena Do&or & Pra&ticus Holmienfi is, 
emi/an. 
p^ DN. Fridericus Chriftianus LESSERUS, Nordhu- 
... f& ad montem Marie Virginis Paftor & Orphano. 


- trophei Adminiftrator. driffemacbus, 








173. 





-Ordo ; : CN " : se SN 
sadi ' " mns E5544 
3736. 


es DN. T» Paulus. "Gottlib Vilizdid: a Re 
-gis Magne Britannie Medicus Aulicus ordi- 
marins , Pra&icus Jannoveranus & Societa- 
: tis Regie Britan. Scientiar. .Sodalis. ,dii$ey 
id YN. 
454. DN. D. Georgius Gottlob F ICHTER, Confiliari 
& Archiater Regis Magnae, Britannie, & in Regia. 
. Góttingenfi Academia Meca Prol Pina. 


r1us. Menecrates. : 










45 DN. D. Joannes WALL. ' 


enfs Medicina pebew à 





457. DN. D. Carolus DEO 
ue) ii ftadienfis & Statuum hujus MuR 
.  dinarius. Dryander 4E «0 
i. 458. DN. D. Paulus. Gerardus. MO EHRING., Pra. 
. éicus Jevere Frifonum.  Dioces IL. ^0 
459. DN. 2. Godofretus SELLIUS, Profeffor pris Ex- 
". traordinarius in Academia Hallenfi; &'Societatis — 
.. Regie Londinenfis Scientiarum Sodalis. dnaxa-. | 
geras II. 
460. Dn, D. Johann. Jacobus von DOEBELN ; 
Medicine Prof. Peg in Academia Londinenfi 


€ 








NE " 
| — iy | 
; le. eure Holmienfis Adfeffor &c 






| icus yi ienfis. £ isdelpbas I 
| 462. E Bernhardus deFISCHER , Comes 


Axchiatr Ot m ce ii Ruflorum Imper atri- 








uc Facultatis Medice Pre. 


at: DN. D. cr nn sFiEIUS. d Medicine Pra&i- 
.cus Jenenfi is. d IL 


Joannes ^ Jacobus GE ELHAUSEN , 
nr :& Medic. Do&. ejusdemque in 










b lma a Cela egiaque : Univerfitate Carolo-Fer- - 


c6. DN. D. M, "Melidie Pra. : 
466. | icus U^ rai inenfis& re. Meridie eis; ju- . 


dfi — 3000C€X II. Ca- 


Societatis Scientiar, & litterar. 
US, Medicine | 


DN. D. Carolus LINNAEUS , Svecus , Mec 
i " s ine ] : Mos apud Am ftelodamenfes. Diofoe. N 





I I ob: 





"ae deorum. ^d 


; — 
& t 1 E, P 


| Recepionis. e 








ON. D;, Adam LIMPRE HT ; Practicus Ber 
roa - pen ws Curio. A Adju ih | 15. : 
nanuel KOENIG', » Medic theo. 

Bafileenfi "e 1731..d /3044 


DN. D. Michael Bernhar VALENTINI, Prof. 
ue Ephemerid. Academ Nat. Cu- 







: Publ.Gieffenfis , &E 
| riof. rc" -— &c. 4: 1729. d. 5 Mart. etat- 


"*- 9 "AQ. es | | d 
iH b .J . ; 









atit ati Jired Bor VILT maria Oàohr. 

Jew, 1L y^^ Acad. N. Cp 185. 

N. Toh.Conr. L. B. ABRUNN,- Doadldib! i. 

ome ift ; Prof. Publ. remi Confiliar. in- 
9X br. etat, ann 74. M den 
endice bujus jene c ngo P. 

)! Petrus de. ecd Rc 

















lao ann. 77.. ABUS, Farley sour 
172... DN. lofephus LANZ ONI, Prof, Publ. & Proto- 
A 10d i us Fet atienfis. , "]: 1731. état. ann, 7o. 

VI . Chrif ift ea , VATERUS, Pathol. Prof. Publ 
s i60: m ems Archiat. Anhal. 






"d. 1 L Haffüienfis & in fupre- 
uftitie tribungli & Colleg. Con- 





, etat.ann. 62. - 


obo 2l .enslall mM ^^ dga 


h 





"Ordo | 
Bceptionis. T 
192 DN. n Elias CAMERARIUS , Prof. 

Ape sretdlegiss veo Mri re acd iA 








219. DN. D. Iohan. F clé tic I 
| Francofürte fis ac m d 35* 
. etat, mk 77- PON AP E. eo A NA 
221. DN.D.Chri LP iur 30l CKELD 
|  filiar. intim. & Arcl iat. di ei "ci o 
pum, & Decanus College Med, 4 
» CS a Aw Sois * 
229. DN Ioh. lacobus SCHE 
. mat.Prof. SPERM 
| - etatann 60. — — RS 
- Medicin. Prof, Primarius. in 
nec non Re i Celfiffimique. 
duftitie & Archiater. I3 17 31. d 
5 c--——62. ^" " pm : 
240- DN. D.DavidLICHTENHAHN, / i -hiater Dx 
 Merfeburgenfis, - 1733. d. 10. Maj. etat, | 
- DN. D. Georg, Erneftus STAHLIUS, Confíliar. 
-—. lie.& Archiater.Potentiff. teg. Boruff. 4 
Duda dap Maj. ann. etat. 75. - qs USA: 
25; DN. D. Michael Erneftus ETM 


. log. Prof. Publ. in Ac: demia I ILLER 3 
. rid. Academ. Nat. Curiof. Dire&or ni iae . . 




























1732.4.2 Sep temb.a ann.et. 6o W i iH ex- 
tat in Z4 e buju. Foluminis. |... 


. DN. D. Iohann. Melchior VERDRIÉS , IS 


liarius & Atchiater Haíliacus; Prof, Medicin. 
Ordi- 


L 


m : E b 
n "T Los 3 ; 
EU. p. y, Ro 2 e s 
^ li 
e x " x 4 » * M 
u M " À » [ 
Ec 








| Ordo 


Aesgiriooks ud | 
| Ordinar. Gieffnfs * 1736. d, 25. Tul. ann. etat. 
BN iud 
E DN. Cafp afparus COMMELINUS , Med. Do&. & 
dd "rk 





ti Medici Amftelodamenfis Botanicus. T. 173 r 
'd. 26. Decembr, etat. ann. 64. 

266. DN. D. Fridericus RUYSCHIUS , Anatomie. "^! 

- Botanices Profeffor Kuitelódianenf $, & So- 

-""éietatis Scientiarum Reg. Anglicane Sodalis. -. 
1731. d. 22. Februar. etat. ann, 

E: DN. D. Godofredus KLAUNIG , Auguftiff Im. 

| ratoris Perfone & Aule Medie: , Pra&icus 

fa panra. T- 1731. d. 17. lanuar. etat. ann 


ae Um D. Ulria | Sigismund. NIMPTSCH, Pra- 
' &icus NVratislavienfis. P 1726. d. 16. Decemb. 
. . setat.anf. 54. 
276. DN. D. Antonius VALLISNIERIUS, de Nobili- 
bus de Fallisueria; Publicus Patavinus Medicine 
Pratica Profeffor,. Ill. Coll. Ven. ArcadumRome 
| "side t. Angl. Sodalis. -. 1730. T 
an. DN. .Iohan. Iacobus BAJERUS , Univerfitat. 
-Altorf. Senior, Prof Medicin. Primar. Academ. 
Imper. Natur. Curiof. Prefes V. &c. 4. 1735. d. 
14 Tul.e etat, ann. 58. Memoria Ejus extat. ín 
| e bujus voluminis. |^ 

"d -DN. 'D. Henric. HELCHER,; Pracicus Wratisla. | 
vienfis ; 1- 1729. d. 30. O&ob. etat. ann. 57, 


X XCX X 3 302, 















2 Proto-Phyfi icus, & Academ.? N 





- Ordo. , 4 ; ' " " «x : | aet. ; | E 
Np Ed E 


302. DN. D. Ioh. Chriftian. THEBESIUS, :Phyficus 
 -. Hirfchbergenf. & Thermarum vicióMMs 1732- 
d. 14. Novembr. etat. ann. 6 


zd 5i 
" Reipubl NV'zatislav. | 
- Curio£ dldjuntbus 
.. "f 1730-d. 29. Iun. etat ann. 77... 
322. DN, D; Chriftian Gotthard WILI SCH. Civit 
mus Papicunet. 1394. I2. April.z 
2 1 


365- DN, D, Samucl GRAS 
















— Reg. Polon, & Ele&or. Saxon, Pradicus" 
. vienfis & Academ. N. C. ldjuntius, d 1734 
Mart. : y^ 
326. DN. D, Iohann. Adamus: GOERITZ,. Pra&i 
"lh Ratisbonenfis & Academ. Nat. Cur,. Adonis 
EC 1734 d; "T Maj. eoo E 
tislavienfis 2 &. 1729. d. a - Noten. E. | 

oan 49. 

36 DN. D, Iohann, Adamus MORASCH;: Confiliar. 
- Ele&or. Bavar, Prof. -Medicin. & Phytricumat 
cdi ngpliiadiene T U 3 * &s 19- we. not | 

3 ;5. DN.: D. Iohann. Gebws. KULMUS, Archiate ^£ 1 

Polon. TR, d Pradticus. Dantif | 

















| Recepions 
300 DN. aes Henricus LINCKIUS , pharmacopeeus 


jet. Reg. "Anglican, Scientiar. & 
-Inhireti B Bononienf. Sodalis, 4 1734-d. 29. Odobr. 
.  . .getat. ann $6. 
ind DN; D: Iohan. Daniel. GOHL, Bolokát.: Sci; , 
pocta Sodalis ,' & Phyficus Circuli - füperior. 
| : AMAN Berolinenf. T 1731. d.2. 


, Georg. D d COSCHWITZ, prof. 
Publ. Haller Phyf -T- v v Comi- 
|51eldeni cus, &c. 1*1729.d. 8. Maj. 

L. Immanue | Henr. -"GARMANNUS.: Archid. 
ster Regis Dania; T 739. d. 26. Septemb. ann. 

"^ WENT s 
| 39r DN. D. Iohan. Chriftoph. GoETZus, Phyficus 
.—. & Pra&icus Norimbergenf. 17354 . 22. No- 


 vemb.etat.ann.45. - 
395 DN. D. € ' .BRUNSCWITZIUS , Pra. 
/'&icus Wratislavienf 5 m 4 d. 2. O&obr. etat. 
Eve y M iran o d X EETE 


ar tt. [ s: ? s ye Phyf cus ord- 
orimbergenf. Sereniff. Magne Du. 
jnfiliar. 4 m Archiater. T 

























menfis, me: Reg. Anglican. Bononienf. In- 
ftituti Scientiarum Sodalis. 1736. d. 1. Maj.ann, 
.. eetat. 7I. 
410. DN. D. Iohann, Theophilus WINDISCH, Pra&i. 
cus Pofonienfis in Hungaria. f 
302. 





Reception, TS EC MN ji TAE i: 3 


a. DN. Iohann. Aa MULLERUS, "  Phyfices & 
(0 Mathemat, Pro y 


TS ibl in peines | 
.Novemb. etat ann. 25. 








grim 2 17 733- *$3 .Novemb 
Et hi funt cce ifti Viri dis intra a decennium 
ereptos nobis efle, partim ex t publicis, p. tim ex pri! 

Déiinocdil Cóllgarim relationibus in preefentia: 

nobis conftat. -  Quodfi forfitan alic s quoque inter vi 
hactenus numeratos , | n votumque 

hac vita migraffe ir comperienmi 

"napforum Prefationi Vol ninis quinti f 
Haee. 























- - CATALOG E. 
EXGELLENTISSIMORUM 
' FIRORUM, 


ui. ro IV: hoc Volumine Obfer- 
 vationes Phyfico - Medicas commu- 
| hr nicarunt, 












DN. D, PERSA Sebaflian; ALBRECHT , Philof, 

 —-  'matur, Prof, Publ, & Medic, Practicus Coburgen- 
s, AK OX €. Pantbemus v. 

e . P. 69. 153. 405. f 

DN. jdn. Matileus BARTH, Theologus Ratifbo- 


^nenfis, - | .. P 49r. 
DN. D foh. Frid; BAUER , Medicus Lipfienf. A. N, C, 
Vn, P. 567. 


Da oi : XXXXXX — DMp. 





DN. D. cum Hcnric, x ER , Medicus Argentinen- 
Xu. m ^ —. P. 109. 





DN, D. Johann, Georg, BREBISIUS ; Phyficus fenior 
Norohbuig, ad Tübarim , ; A. N. ^, Ewvelpides. 





rorr. P 02. 
DN, . Johan, Godohcdus BUCHNE us 





luftiiffim, . Comitum Ruthen, . Co : Con(liar És | 
N, C. ADJUNCTUS d.- Columell ius 


» d i TX » f €1 g « 261, 501, 


DN, D, Johann, Philipp. BURGGR A F, jun» 
- Medicus Bates ;ad Mornam,, tef 





DN, D. Mauri, Antonius. oy ina o5 In- 


cyt, Reipublic, Lucernenf, Senator & Ma- 


e Prof, n N. .e  Archyta Tarentinus, . 


P. 139.- 


| DN. D. Toladn.: eau E25 j 


Regis Dani , A, N. Afelepiodorus. 
P. 


320, 
DN, D. "Johanti; Harmanmus b: E 6 N E R u S , : 


Medicus Neomagenfis , A 
1 F. 





a (0) m 


- DN. D. Joh. Jacob von DOEBELN,, Medicinz Profeffor 
... Regius inAcadeniia Londinenfi, Scanorum, Colle- 

. gium Medici Hollmienfis Adíeflor & Regix U;fali- 

.*. enfisSociet,Scient, & litterar. Sodalis, A. N. €. De- 
| WENN 0 X (1a. 505. 

SK D Joh. Hermannus FURSTENAU, Prof, Med, 
RE irc & Oecconomix Ordinarius i in Acade- 





 maRintdlenf, |^ | p. 130. 477. 
DN. D. Carolus Jofephus de GEORGIIS, Medicus Ita" 
cot dus PUN d 






D, Johan. ns GOERITZIUS , Medicus Ra- 
difoonic fis, A.N, C, c, ADJUNCTUS, d. 1/ído- 
AMMANMAT. c | p.67. 220. 
| DN. D. Conrad GRAFFIUS , Illuftr, Comitis Stoll- 
. betgenfis GederaniArchiaer, A N, C, Phlisfius. 

| ptudot qua 426. 
DN.b. Benedictus GULMANNUS, Phyficus Augufla. 
* nus S n. . À. N. c ADJUNCT US, d, Alcinous, 
io^ Ld 169. 
DN, D. ji Cem HASENEST, Confiliar, & 
. Brandenburgico - Onoldinus & 
. Culmb Phyficus  Onoldinz Mo- 
$c : ttópol, case A, N, C, Afclapon. p. 562, 


zw XOCXOCOCXC 2 DN. D. 















DN, /D Johann. nt HOXNSIRET Prof Medis 
7 cén Lipienis, A, NC. ama. 
| | (Low e 27 ré Pe 553. | 
DN. E 'Erneflus  Fiidericus HEIMREICH, 
» Pei, ^ N. c. 4irion.: Wm | 
DN. D.  Chiffianns. de ^H BD YACHT.  Me- 
- dicus VVratislavienfis, Academ, Nat, o, 
uM STuA 4 Empedocles. : 


-e 427 


DN, Dn Johann, Frider, HENCKELI us, Seren, 
- Reg. Maj, & Ele&t, Saxon, Collegii IV ^ allíc 


fiar, A. N. C. ADJUNCTUS d. Arcbagatus 

DESEE 313. 521; 

DN. D, Dapie. HOFFMANNUS; Po- 
— liater ——Q€À A, N. C, Niceratus, 


» 
E 








DN, D. Joh. Georg, HOYERUS; ^ Phvficus - 
E ras FUESMBR , A N,C, Apolodors 1, 


» Don sus Po S de. 


UN. "Gexrg Leogcld, HOYERUS, V.D, 
"d X 24 2 ^ T C . Apollodorus. XL C 


cote pe 148? 378. 
" LY E p P 4 ^, y* 

- » i ? b M 

m t NTNEWS DN. D 
! 





e (o)  - 


ES Wilhelm, Andreas KELL NERUS, Phyficus ter. 
iie Menacenf, A, N, dd  Dieuches 11, 

e | : (PR 447. 

DN. D. hubo. Adamus LIMPRECHT, Medicus 

| .. Berolinenf, A.N.C. ADJUNCTUS, d Falius, 


T T D. MN 38, 
: DN. p. Cafpar. "Theopil LINDNERUS; Medicus 
Li Hirfchbergenfis,. py Append, P. 47, 


DN.. D. Carol. Frider, LOEVV , - Nobil, Hungar, 
s Duc, Saxon. & VVürtemberg, Confiliar, & 





E ?" | ; ? | er à, m N, e ADJUNCTUSd, Pittalus, 
TOR J eroe ; Pp A IiGi, | 
seh «d M i m m P 


: DN.D.I Fider. SE. LOSPICHLERUS , Med, Pro. 
; wine, M: Mesa PES E. | P«30$. 
:obus Antonius de : LUPIS, Medicus Italus, 
: P 2, | 
TE m, Medicus Afoli. Patay, 
ledlkolo - P. 20. 
- Alb,:.Dan ME RCKLEIN, a Divi. 
i Minifter Fróhrftockheimenfis s.A.N N. C. Eyclj- 
CN Kk«* * T NH EN I (P $07 
trus Ádueá uon, MICHELOTTU $, 
Venetus , Societa, — Im eid 


JOOQQOOC3 Pe 













Ld 
e ow 


DN, D. Johann, Adams 1 
d. rieíin, Hu je à : 


a8 (09 


DN. D. Johann, SALZMANNUS , Anatom, Prof. 
-.. «Publ. Argentinenfis, i Cafitulit horaarüCdnonicus, 
20 AJON.C. Heraclides: 17, p. 232. 249. 
DN, D, VVolffsang, Henric, SCHREY; Phyficus De- 
| in Saxon, A. N, C.- Timon. . 

Lu p. 364. 

DN. Pit SEB A ^ Pharnacopocus  Am- 
- Mtelodamenfis , A, N, C, Xenocrates, 
tbi - p. 226, 
DN, D, ]Joh. Chriftian, STOCK, Me 
Am. ow S; Pale: N, C, : Diphilus. 

, nos 83. 
DN. D. | Joh, TIMME , Medicus Bremenfis, 
0 OR.382,. 

DN. D " Chilophor,. "Jas, TREVV, Sereniff, ^ 
- Marchionis Brandenburgico - Onoldini Con- 
fiar, ^ Aulicus & Archiater , Rei publ, J 

| dp: Em. detonine) A. N.C. Wiciilduis. 

T Dur" Vp, $25. 
DN, E Duo Philip VIRDUNG ab HARTUNG, 
Medicus  Bambergenfis , A, N, C, Aelifus 27, 

P: 297. 


N, 


2 ) j ^ p, VL ON Ae xc 
^ n a us ". 
jorge à " E S 


3 ^. s QOlfervstiol, — 


. aut dodtos ipfarum Au&ores debita induftriz fuz laude de- 
fraudare, auc premature defun&o noftro VALLISNERIO, 
gratam ctiam poft fata mentem haud declarare velle vi- 
dcamur, M Sh ties 


/—. OBSERFATIO I, 
DN. D. JACOBI ANTONII dc LUPIS, 
a wd L- 
Polypo Narium ingentis magnitudinis feli- 
: citer exftirpato, 


Nauditum nuper cafum , inaudita proinde, ut puto, tra- 
| &atum curandi ratione, Chirurgia mihi obtulit, Deli- 
tefcebant nempe íntra nares Virginis 18. annorum , Ma- 
ri« Cypriane, non Polypus, communi fententia, nec Sar- 
coma, excrefcentiis extra nares non propendentibus, ut 
noünullis placet, fed ínnurneri fere Polypi, equaliter for- 
taffe numero , inzqualiter mole ficuque diftribuci, utrinque 
fciticet incus vacuum nafi torum obfidentes, mearusque ad 
fauces directos penitus occludentes , aérisque tranfítum ac 
tnuci defcenfum intercipientes, ita us refpirationi, loque- 
la & deglutitioni grauiter officerent, Labia fimiliter tumi- 
diora exulcérabantur , eoque res jam - jam redadaa videba- 
tur , ut fuffoeatio immineret, inprimis cum fzpius admo- 
to igne curatio fruftra hadenus cencata fuiffet; unde auxi- 
"]iis fere omnibus Medicisque penitus deflituta erat miferri- 
ma «gra, que tamen his non obftantibus, & armiffa licet 
omni fpe refticutionis, opem quarere non defiit, ubicun- 
que ratio fuaferat, eam polle reperiri. Pulfíavic ergo Me- 
dicorum nonnullorum fores, fed non nifi criftiffima audivit 
folatia; confüluit Oracula Patavina, aít nihil aliud obti- 
nuit, preter judicium, aegritudinem fuam infanabilem fo- 
- | re, 


Ld 4 , 
LI * 


De Polypo Narium ingentis magnitudinis &»c. E. 


re, nec à quoquam attingendam, | Poftremo & meo fe (c 
fiftic obtutui, quomodocunque pofífem, eidem ut opitula- 
rer, enixiffimerogitans, Confiderata & penitius exami- 
nata excrefcentiz hujus indole, cernensque nihil obftare, 
quo minus exftirpatione cuco negocium abfolvi queat, iis, 
quz ad corpus difponendum requiri videbantur, premif- 
fis, obíervatisque obfervandis, auda&ter id negotii aggref-: 
fus fum. Parte igicur magís obvia unius Polypi naris dex- 
cre mediante anferino roftro arrepta, firmiterque cochlea, 
qua munitum eft inftrumentum, conftrida, vercendo ma- 
gnam ejusdem portionem , € narium cavitace propenden- 
tem, extraxi, levi falcem fubfequente hzmorrhagia, qua - 
mitigata & reliquis opportune peractis, complementum. 
exítirpatiomis in proximum differebatur diem: In obfcuro 
namque pofita res & illud fperare, nec aliud agere permit- 
tebar, Hine Juce adventantis diei vivide clarefcente, cum 
expecdatum repentinum auxilium , egris jucundum me- 
dentibusque gratum, in hujusmodi cafibus oriri folicum, 
apertio videlicet vie, cranfitum aéri concedentis, cum pe- 
diffequa refpirandi libertate, non contingeret, curiofius 
in caufam inquirere non ormifl. | Accufabatur alter oculis 
obje&us polypus, nafi fepto convexus, quemque fupra 
di&a ratione, fed reíteraca aggreffione, fruftulatim candem 
evellebam, nondum tamen fperato & exoptaco infequen- 
te effedu, | Obftupefcebam, quod tranfitu ifto penitus re- 
purgato, nonduin liberior aéri concederetur ingreílus ac 
regreflus, cum tamen illa na(i pars ab omni antea ipfam 
obturante excrefcentia perfede liberata fuerit. Tandem 
mediaute ftylo quodammodo incurvato, & fortioris in-& 
exípirarionis actu repetiro , deprehendebam impedimentum 
illud delitefcere in. meatu ad fauces ducente, quod camen 
cum modo allegato roftro anferino nullo modo amoveri 
poffe, ob incommodam cjus figuram & magnitudinem, 
| probe 


A xxoeoutueObfersatin E 5. cadet 
probe ftatim perfpexi. Confilio ergo in arena capto , cum 
aliud quoddam inftrumencum adhuc in promptu haberem, - 
forcipis inftar fabrefadum , longiufculis exilibusque bra- 
chiis predicum, quorurmn extrémitates in capita femi-cy-- 
lindrica intus eava, & ea parte, quà concurrebant; orbi- 
eulatim incidentia, definebant, & fi debite jun&a erant, 
vix magnitudine pineolum ex fuüperabant, fimul vero apta 
erant ad excemplo recidendum , quicquid carnis apprehen- 
derent: hoc ad perficiendam hancce operationem ftudio- 
fe arripui , & quoniam patiens afflicta inftrumentum hoc- 
ce, fub blando impulfu, fere ad extremirarem ductus na- 
falis introduci permittebat , facile fub alternaca brachiorum 
ejusdem capitumve apertione & compreffione, intrufione 
& retractione, tandem apprehendebatur & extrahebatur 
- Polypus diftin&us. mole poftremum digíti minimi exz- 
quans internodium , qui circa fauces implantatus erat, 
agrà abinde confeftim Tibere refpirante, Poftquam iraque 
magno labore nec minori induftria repurgata fuit hzc na- 
rium regio à polypofis excrefcentiis, ad alteram acceffi, fi- 
mili Polyporum ordine & numero obfeflam, fimilique 
propterea operatione indigentem. Huic perficiende egre- 
gie itidem inferviit ultimum inftrumentum, quocum ífte 
concretiones feliciter quidem, fed per intervalla, modo 
longiora, modo breviora, prout neceffitas exigebat, ran- 
dém removebantur; quoniam ibidem aér fortius in - & ex- 
fpiratus , corpora ifta hinc & inde commovens, fonitum 
edebat ad inftar vexillorum exagitatorum.  Infumpti au- 
tem funt plures menfes in abfolvenda feliciter hac difficilli- 
$a curatione, ac paucifífima faltem externa remedia, ad - 
infignem iftam carnis luxuriem amovendam, ín fübfidium 
tratta, quam, fi tota ejus compages fimul extrahi: potuif- 
fec, ad minimurmr mediocre ovum galliuaceum mole fua - 
equaífe, adfeverare poffum. ' De reliquo aegra laudabili 
T MTENE ALT | fruitur 


PU. 


Tv 


De Polypo Narium ingentis maonitudinis 69cm 


fruitur fanitate, pro qua plenaríe reftituenda ac confervan- 
da quid ulterius à me factum fuerit, lubens nunc omitto, 
ne vidcar exiliores minutías curiofe nimis perfequi, fiqui- 
dem etiam eandem ob caufam teftes innurneros allegare ve- 
feor, qui curiofitate partim, partim etiam chriftiano du- 
&i amore, fucceffum operationis exacte obfervarunc: Ju- 
bet enim zquitas vela contrahere, ne plus, quam par cft, 
Tua, Vir Illuftris, abuti videar patientia. Quodíi autem 
de hoc quadanrenus ad minimum memorabili cafu, judi- 
cium Tuum dodiífimum mihi aperire, atque num & alii 
huic fimiles Tibi conítent, aut quisquam forte, ad 
Polypos é faucium confiniis per nares evellendos extrahen- 
desque, fimili, quod ruditer faltem defcripfi, ufus fueric 
inftrumento, indicare Tibi placuerit, rem fane facies mihi 
gradiffimam , Tuaque humanitate omnino digniffimam, 


-. SCHOLION. 


Hber: utique omnes fere excrefcentie praternaturales, 
?- ^ fpeciatim autem polypofz molliores, intra nares inter- 
dum progerminantes, hoc quafi proprium , quod, carnis 
luxuriantis ad inftar, plerumque intra breve admodum 
temporis fpatium in molem fat magnam excrefcane & au- 
géantur, ob majorem nempe fub illarum generatione or- 
dinarie concurrencem humorum nutritiorum quadantenus 
licet depravacorum , affluxum & ftagnationem intra fpecia- 
lem quandam regionem & partem: Quamdiu enirn legiti- 
ima & proportionata totius corporis viget nutritio, tam 
augmentatoria, quam corifervatoria, tamdiu etiam lauda- 
biles lymphatici humores in qualibet parte ranca minimum 
quantitate adponi debenr, quantam cujuslibec illarum vel 
incrementum proporcdonatum , vel, ceífante augmenta- 
.tione, debita confervatio poftular, fuperfluum aucem par- 
| TS A 3 tim 


, " P "m 
e ^ - ,, 4 - , 


6 |o v Olfervatio I 


tim per vaía reducenua ulterius propellatur, partim per 
 tranfpirationem abfumatur, ^ Quodíi vero naturalis ifte in- 
vertatur ordo, & modo nominari nutritii humores juftg 
copiofius ad parcem aliquam adfluant, nec camen portio: 
fuperflua per vias ordinarias aliunde ablegetur & refluat, 
tunc diutius ibidem reftagnando communiter vitiatam cra- 
fin nancifcuntur, ficque dein augmentatio erronea & prz- 
ternaturalis fibrillarum emergit, dum nimirum he, una- 
cum cenerioribus quibusdam intercurrentibus fanguiferis 
vafculis, fic magis magisue relaxantur, intumefcunt & am- 
pliantur, dictaque vafcula dilatata infimu! ex orificiis fuis 
ampliatis non folum in majori , quam par eft, copia hu- 
mores deponunt, fed & quoniam infirmul hzcce oftiola à. 
naturali figura quam longiffime recedunt, omnis generis 
humores transmitcunt, qui poftmodum in partium adja- 
centium cedunt nutrimencum , vitiofamgue augmentatio- 
nem producunt, ut modo membranaccam, modo car- 
neam, modo etiam cartilagineam exhibeant fubítantiam 
iftiusmodi narium Polypi, ac verfus foramen palati, vel 
narium extenfi acque progreíTi , cicius vel cardius majorem 
nancifcantur molem, prour nempe lazior, vel ftrictior fi- 
brarum compages plus aut. minus nutrimenti admittit. 
Figuram autem fingulatem & non raro admodum diverfam. 
hi ipfi Polypi obtinere videntur à glandulofis portionibus, 
corpus illorum quoad maxitnam partem confticuentibus; 
quippe quarum notabilem copiam fub membrana pituita- 
rid delitefcere obfervavic & demonílravit Clariff. STENO 
Obfer vat, anatom, de oris , oculor, y nar, vaf. p. 105. Hz ip- 
fz enim, ob porofitatem fuam non folum facillime am- 
pliantur, &, quia quzlibet propria gaudet peripheria, 
optime excolli poffunt, absque .ulla vicinarum. parcium 
lafione, quippe cum quibus non nifi vaforum & nervorum 
ope cohzrenc, fed &, dum ipíarum modo plures, modo 
| paucio- 





£, 
" 


-— 


: Te Po lypo Narium ingentis magnitudinis 6c. 


rre tunüBüne SOT T UTC UST SBUDKE RUE T MNT TGDQIS MSIE SES ADIRE GU EC 
pauciores, diverfz magnitudinis ac figura, inter fe inti- 


- mius coalefcunt, diverfam Polypo ftru&uram ac formam 


conciliant, qui dein mediantibus predictis vafculis & ner- 
vulis, in qualibet glandulofarum iftarum portionum oc- 
currentibus , & fub viciofa harum augmentatione, ob mo- 
lem fimul auctam , tiagis excenfis, cum fubjacentibus par- 
tibus Cohzrent, fuasque abinde radices, aut ita dictos pe- 
des, vel petiolos obtinent , nec prius penitus colli & ex- 
tirpari poffunc, quam his ipfis caute ligatis, cvulíis aut 
alia ratione ablatis, Nec mirum igitur, nec rarurm eft, Po- 
lypos narium, fi praefertim diutius geftati & quieti reliGi 
fuerint, in fatis magnam, imo defcripto in hac Obferva- 
cíone ádhuc rajoreri & fere ftupendam molem excrefce- 
re, qualem inprimis Celeberrimus ALBINUS, zz Diff. de 
Polypis & XXI. fe vidiífe refert, qui cotum palatum depri- 
mebat,ut uvula intet. primores dentes propenderet, à quo 
etiam eger, Chirurgíam admittere recufans , brevi fuffo- 
catus fuir; quorfum etiam is pertinere videcur, quem TUL- 
PIUS Obfferv. medic. Lib. . Cap. XXP1, defcripfic , quod na- 
rem ucramque obturaverit, & ad guttur usque penetrave- 
ric, ihfimulque oQonis pedibus, feu radicibus, pyrorum 
inftar à cereti petiolo incipientibus & continuum füffoca- 
tionis mecum inferentibus, preditus fuerit, | Confer. Marc, 
Aurel. SEVERINVS Pyrotechn. Chirurg. Lib. Il. cap. £7. p, 254. 
& BARTHOLINI Za Hafaienf. Ann. 1471. d 1672. Obf. 6, 
De reliquo quoad curationem negandum equidem non 
eft, quod. ad removendas Polypi hujus reliquias, in fora- 
qnine palati delitefcentes , vix unquam tale inftrumentum 


adhibitum fuerit, quale in hac Obfervatione defcriprum 


occurrit; fimilia autem & parum ab eodem difcrepantia 


olim in ufum vocata fuifle & adhuc ufurpari, vel exinde 
:ceoncludere lieebit, quod ab inftrumento illo incurvo , ad 
modum Lung nondum complete parato, cujus delinea- 


cionem 


8 " Olfrovatio Il. WARS 
tionam ANDREAS à CRUCE, Lib. Il, de Inftrumentis, 


7, ; 
à D 
"d —" 


defcriprionem autem & adhibendi modum GLANDOR- 


PIUS 4e Polyp. cap, 14. fuppediravin, aut à roftro illo grui- 


- no, in angulum obtufum dire&o, pariter ad extrahendum- 


Polypum circa fauces hzrentem commendato, & à SCUL- 


 TETO Tab. IX. fig. 10. é Tab. 12. fig, 5. delineato parum -. 


vel nihil differre videatur. ^ 


RC A, E, Büchnerus.) E 
: OBSERFATIOI. 
D. CAROLIJOSEPHI de GEORGIIS. 


Puetperz primiparz , uteri inflammatione. 


cum acuta febre , inteftinorum levitate & lo- 
chiorum füppreífione correpta, per diarr- 
hoeam vero tandem fànatz, hiftoria - 
& curatio, ! 


Oneftiffima mulier, Excellentiffimo Domino Angelo 
de "***, pridem nupta ,. tate bis denum vix annum 
fupergrefía, cemperamento , ut ajunt, lymphartico, 


habitu corporis mediocri, praedita, in conjugio ifto pre- 


gnans fada, continuo per id cempus vomendi vexata fti- 


mulo, à paítu: precipue, poítremis geítationis: menfibus. 


aliquantulum remittente, alvo vero femper ficca & non ni- 
fi clyfterum ufu emollita, | Poft perpeffa tandem per crium 
horarum fpatium ventris cormina & crebriores, inftance 
preprimis parcu pregnantes vexare folios egerendi cona- 
cus , hora tertia vefpercina diei 25. Menf Martii vitalemeni- 
xa eft foecum, iis omnibus, qua facilem excipere folent 
partum rité fuccedencibus: Ex quo, qua à perita & —- 

ene 


- 


 Puerpere primipare, uteri inflammatione G5c. 9 


bene callente obftetrice peragi folent, peractis, le&o re- 
ftitura, moderate fluentibus lochiis, reliquum nois & 
fuccedentem diem incegrum quieta cranfegic, accuraza in- 
terim victus ratione & ceterarum non - naturalium rerum 
congruo nía, adhibitis. —Vefpere autem ineunte & prz- 
 &re(fi partus hora redeunte, dolores in imo ventre hinc il- 
line paulatim excitari , fenfim inde feníimque crefcere, 
oCtava vero nodis hora ad fummum evehi & in media epi- 
gaítrii regione fübfiftere obfervavit, His itaque plus equo 
vexata infelix puerpera opemque expofcens, accurrens ob- 
fteerix anodynum & emollientem «lyfterem injecit, ex 
jufculo pingui cum facchari aliquantulo & oleo cheirino pa- 
ratum: Vencem infuper manibus oleo praedico madidis, 
levibus, circa umbilicum praecipue excitatis frictionibus 
& calenribus linteis fovet, Ex his levari paululum egram & 
dolores ad meridiem usque remittere, à prandio vero ite- 
£fum recrudefcere obíervabantur, unde accerfirus, die à 
partu fecunda & hora ab ineunte morbo vigefima terria, 
zgram invifens, jacentem in leto eam reperio querulam, 
pallencem vultu, laxam & aliqualiter ficibundam. — Pulfus 
erat frequens & equalis, & mollis, lingua nec arida, nec 
afpera, caput leviter dolens, refpiratio facilis, corporis ca- 
-lor ad ratdtuum temperatus, lochia quantitate non multa, 
qualitate camen non prava; lotium quale & quantum, ut- 
pote lochiis confufüm, non licuit deprehendere; alvi de- 
jedio à rejecto clysmate pauca. In abdomine mufculorum 
aliqualis renfio, moleftus, vel levi manu contredtato, do- 
lor, & quáfi dilanians internarum partium diítra&io , ad 
jumbos precipue & hypochondria extenfía, unacum inz- 
quali fphzrici quafi corporis prominentia, in hypogaftri- 
ca & pubis regione occurrente, obfervabantur. Sufpica- 
€us icaque, perpenfis omnibus, ad fymproma melius, Puer- 
erarum tormina dici folitum, quam ad morbum & im- 
— w«4. P. M, P, IF. B minens 


minentem dictarum partium inflammationem, cujus adhuc 
precipua deerant figna, referendum id effe; hinc, uc & 
temporis opportunitate, & remediorum ufu certior de his 
fierem, ac in ancipiti cafu defumtz infuper à juvantibus 


. & ledentibus fuppeterent indicationes, ad paregorica mi- 


tiora, .cum incerna, tum externa confugio. Hora igitur 


. vigefima quarta hauftulum aque violarum cepidiufculz, ad 


octo unciarum pondus, cum fuperadditis. guctulis decem 
Laudani liquidi Sydenhamii , propinandum exhibui; deia 
clyfterem ex vaccino lacte cum conquaffatis binis recencium 
ovorum: vitellis & oleo Cheirino paravi ac paulo poft mo- 
deratre calidum injici juffi. Topica pariter externe adhibi- 
ta fuerunt, fomentum videlicet anodynum, quod abdo- 
minis regioni cum fpongiis, calenti decocto, ex herba & 
radicibus Malvz, nec non herba & floribus Violarie pa- 
rato, imbutis, applicari, & fzpius, ne frigefcerer, reicera- 
ricuravi, Lergas interim potiones ex jure pulli gallinace£ 
junioris paratas , & victum tenuiffimum , non tamen Hip- 
pocraticum, ex fola ptifana, fed ex panatellis & ovis for- 
bilibus conflatum , prafcripfi. Aromatica infuper qualia- 
cunguc, omnemque vini ufum, qualia, in hifce prafer- 
tim cafibus, incauris & (ftukis mulierculis ad. fedandos, uc 
ajunt, vere ridiculos irate matricis morfus, in ufu funt; 
prorfus interdixi, Factum exinde eft, uc fymptemata pau- 
lo mitiora & aliqualis quies ad oGavam usque noctis ho- 
ram acceflcrit.. Matutino autem cempore omnia revivifcunt 
& verfus meridiem exafperantur: aucta febris, fitis , dolo- 
res cum fupremi curg imi ventris, imminuta lochia & pal- 
lide colorata. Indudo hinc in animum future inflamma- 
tionis metu , uxorem mihi amiciffimam monui, ur quam 
citifhme alium quendam docti(imum Virum in confilium 
fimul vocaret, quem pro mea tenuitate in tanto periculo 
comitem mihi expcecebam ; Chirurgum infuper in passe 

ue n lac 


- 


SIT. i 

Puerpere primipare, uteri inflammatione &jc, Xx 
——ÀMÀMMÀ— M M M MÀ M M 
hac temporis mora pariter acceríiri curaret , ne data & 
preceps occafio iictendi fanguinem , quam fecundus 
morbi dies fübminiftrabat exoptati(fimam, turpiter. elabc- 

retur. 3 ; | | 
Adventante igicur Viro Experientiffimo, Dn, Thoma 
*** & pro fua ucin omnes fumma, in me certe fingulari 
beneuolentia animique candore, recte, nec amethodice ad 
id ufqué temporis peracta probante, «grà falutatà, propofi- 
tam fanguinis miílionem & faphena confirmavit, Detra- 
&us propterea fanguis $ malleolo dextro ad uncias decem, 
pauco fero, compada fibra, colore. coccineo confpicuus, 
Ireracus etiam circa vefperam clyfter, € puro lacte paratus, 
repetita infimul fomenta fupra dicta, aut eorum loco 
| omentum vervecinum, oleo rofaceo calenti intin&tum, al- 
rernative adhibitum. — Poriones ex jure pulli gallinacei jam 
exhibitz , utpote que in hiíce cafibus aquis quibuslibet ma- 
gis confencanez, itidem probare, ufu folum feri caprini 
& aque violarum in pofterum adjecto; vidus ratio ea- 
dem, Proxima node vigiliz, jectigariones,, deliria blan-. 
da, fitis & fuppreffa quafi lochia fubfequebantur, Die 
tertio febris ardens, pulfus durus, ten(io abdominis, do- 
lores pun&orii & lancinantes, vomendi ftimulus & fingul- 
cum fimulans ficca cuffis, Crebriores hinc coxarum & 
crurum, manibus aqua Rofarum calente madidis, iníLicu- 
ce fridiones; inje&tus clyfter uterinus & fpongia emollien- 
tecalido decocto madefacta regioni pubis applicata, —Ve- 
fpetri iceracur phleborornia & dicta vena ad uncias fex , fan- 
guis qualitate priorí refpondet. —NoGe fudores fympro- 
matici, blanda deliria, urina pauca & rubra, lochia nulla, 
diarrhoea copiofa, febris colliquativa adparcbanr. Mane, 
quarto videlicet die, lingua arida, afpera, mamma nul- 
-Jacenus .dure ac frigide, fed molles atque calentes, pulíus 
frequens, celer &parvus, Toto die largis püconibut, d. 
B 2 dio- 


SU ATUS TM MAL BL INE UTI T TCI RUE DEC TN REN 2e RQEBTNEE NETT 


12 ^ Olfervatio 1l. — dest 
. QGionibus inferiorum & fomentis infiftebatür, iterato cir- 
Ca vefperam enemate; nocte icerum vigilie, linteorum pro-- 
jectiones, predicta ad tuffim & vomitum incitamenta, per- 
tinax & mordax diarrhoea cum crebro. quandoque &. 
inani egerendi conatu, feu cenefmo , comitata. Mane, 
quinto fcilicet die, iteratur clyfter ex aqua hordei chalybea- 
ta, cum recenti ovo conquafílato , indudto metu, ne ex 

. la&e hucusque parata enemata, ob moram, in lafis inte- 
ftinis, acorem contrahant, & fymptoma tam exitiale ad- 
augeant, noxium potius ejus ufum zgra ipfa accufante. 
Hoc facto paululum refici vifa eft, & dolores mitigari coe- 
perunt, precipue in imo ventre, qui uterum fpcé&tarunt, 
utpore penitus nunc occlufum & in fefe, prout excerno 
tactu percipi poterat, contractum. Nocte pejora omnia, 
ut & fexto pariter die, in quo crebriores alvi dejectiones, 
chylofum quafi fuccum, vel ladteum concretum, in gra- 
veolente & ad inftar fufi fulphuris flavo - luteo latice natan- 
tem, fimulantes, ica ut, qui primo loco uterum & adne- 
xas partes obfediffe videbatur vitiofus humor, facta meta- 
ftafi ad colon & rectum inteftina translatus eflfe videretur, 
Septimo die melius omnia & octavo ad meridiem usque, 
utero nihil amplius excernente , nec mamrmis ullatenus 
turgentibus, patula folum per anum via, eaque foliris cru- 
ciatibus & inanibus quandoque egerendi conatibus afflicta, 
Hora proinde diei vigefima, quod praecedentibus remitfum 

, valde & incertis horis adparuerat, extemplo frigus extre- 
morum, corporis univerfi horripilatio, & artuum inde ac 
dentium concuffio fubfecuta. Hac omnia unius horz fpa- 
tio durabant, iisque calor, modum tamen non excedens, 
 & per coram no&em durans fudor copiofus & fitis ma- 
gna fuccedebant, Nono die plura egerit alvo, füpra de- 
fcriptis qualitate refpondentia, Pulfus frequens, fed. ali- 
quantulum remiífus; urgent vigilie, tencímus. wee 

. node 


ME M —— — m MÀ 


Puerpere primipare , uteri inflammatione &yc, 14 
node clyíter injicitur ex aqua hordei chalybeata cum ex- 
preffa ejusdem pulpa, fuperadditis in ebullitione papaveris 
albi capitibus, —Quievit inde plurimum & per horas oco 
nihil alvo egeffi. Decimo & undecimo die melius habuit, 
alvi deje&tiones copiofz, minus tamen moleíte & odore 
graves, Duodecimo die eodem feliciter ufa eft enemarte, 
plurimumque quievit, Decimo tertio febris mitior, co- 
&ionis in urina manifefta figna omnia leniora; alvo egerit 
liquida, fed parciora, ficque decimo quarto die judicatus 
eft morbus & febris foluta. Ufu candem radicisIpecacuan- 
ng per clyfteres non negleQo, durante in diem ufque vi- 
gefimum falutari diarrhoea, in integrum, adíiítente diui- 
na gratia, reíticuta eft, | 


SCHOLION, 


"Enfium paritet, ac lochiorum defe&um non raro per 

L1 alios fponte excitatos fluxus, inprimis autem diarr- 
hoeam , fuppleri, hujusque ope dein fimul grauiora illa ca- 
lem fuppreffionem communiter excipienua pathemata feli- 
citer removeri, per experientiam notum jam jam eft, Hinc 
GERBEZIUS Aphemerid. Jcademiz nofire Decur. lll, 4n. 1, 
Obfervat, 72. ubi de rara folutione epilepfiz in gravida & 
fuppreffionis lochiorum in eadem poftmodum abortien- 
te agit, optime monet, fi prefente qualicunque alia ex- 
cretione lochia procurari non poffint, eorum revocationi 
non multum effe infiftendum, neque tamen ctiam fluxum 
ipfum vicarium , five diarrhoea ille fit, five dyfenteria, & 
quidem hac ultima przfente, multo minus adfítringenti- 
bus effe fiftendum, fed potius, ne interim deterius quid 
inducat, folis abftergentibus & anodynis (mitiffimis ramen) . 
tradandum. Sic etiam dubio procul vix adeo fauftum 
— & exoptatum ab in- & externo ufu olei Jovis Anglici, in 
| | B3 fuppreflio- 


14. -. Obfervatto lil. 
o aod M ——————— MÀ — M M—— 
fuppreffione lochiorum, enormi fingultu gravibusque fuf£- 

focationibus & convulfionibus hyftericis ftipata, obtinuif- 

fec effectum Dn. D, KHERNIUS, nifi brevi poft ejus af- 
fumtionem & applicationem , fpatio unius hore , ingen- 
tem faburram materie cinericez foctidi(imae & frigidiflime 
quaternis vicibus agra dejeciflet. "Vid. Ephemerid, allegata 

Decur. ill. An. II, Obferv. $6. De menítruo alvi profluvio, 

defe&um tmenfium feliciter fupplente, videatur Deczr. 1l, 

Zinn, X. Obf. 193. quorfum etiam notabilis illa pertinet Ob- 

fervatio, in eadem Decuría, Anno P. p. 303, tecenfita, de 

foemina, fub qualibet ingravidarione , fingulis menfibus 
vehementiorem ac diuturnam diarrhocam  corminofam 
cum euphoria femper fuftinente, Demonftranc ergo. hz 
plures ve hujus commarcis obfervationes, quanrum emolu- 

menti non raro in menfium & lochiorum fuppreílione à 

tempeftivo & legitimo laxantium ufu in Praxi expedare 

liceat, | à; 


A 











(A. E. Büchnerus.) | 
 OBSERFATIO lll. |  -— 
DN, D. DIEGO REVIGLIAS. . 
De 


Culicum generatione. 


4 Rudceliffime hac «ftate à parvulo & audaci quodam 
C animalculorum infeftabamur genere, quz Latinis Cz- 
Áces, Romanis autem ni fallor $arazzcbe audiunc & 
ab ALBERTO MAGNO definiuntur , quod fint Zermes mi- 
nuti , volantes , oblongis cruribus & aculeis &c.. -Horum pe- 
culantia curiofitaci mez calcar addebat, in illorum corpo- 
porum ftructuram non minus , quam vivendi rationem, - 
pau- -. 


95 


De Culicum generatione, P. 


paulo curatius inquirendi, Quamobrem quzdam illorum 
microfícepio inclufi, & contemplatione fubtiliffimorum & 
ferme invifibilium membrorum , in fummitate longis pilis 
obfitorum , infticuca, variecacem in illis nocacu maxime di- 
gnam inveni, que mihi de duplici iftorum fpecie fufpi- 
candi anfam praebebat. Quedam erant ad volandum mul- 
to agiliora & promptiora, urpote quibus erat corpus gra- 
ciliffimum, non admodum turgidum & fanguine repletum 
ficuti ceteris, quz, utpote magis craífa, carnofa & viva- 
ciora , magnam illius partem, per fubciliffimam ventris cu- 
tem facile cransparercem, in fe continebant, — Maxima igi- 
rur differentia occurrebat in extremitate corporis eorun- 
dem, qua in fatis paftis & craífis videbacur obtufa & quafi 
rotunda, in reliquis e contrario in cres uncos hamacos ter- 
minabatur, quorum duo fuüperiores deorfum & unus infe- 
rior furfum verfus recorti erant, conjun&im vero retinacu- 
lum quoddam formabant, quod pro animalculi arbitrio 
con(tringi & excendi poterat, | Ut autem certius, unde 
ejusmodi partium diffimilicudo originem duceret, cogno- 
fcerem, meam ad magis ferium fecrucinium revocabam at- 
centionem, nec adeo infelici fucceffu. ^Deprehendi enim 
non folum inopinato horum animalculorum duo inter fe 
unita actumque venereum exercentia, fed & infimul eadem 
microfcopio includendi, ac per dimidie borulz fpatium 
maritalis hujus commiercii fpediacorem agendi facultas mi- 
hi dabatur, Quodlibet eorundem per partes pofteriores 
focio erat unitum, eo, qui de cámelis refertur, modo. 
Extremitas corporis iftius animalis, de quo dixi, quod ip- 
fi e(fet rcceunda , erac immi(íla alterius recinàculo, fed ica 
arde conftrido, ut, quum mulco infirmior & gracilior 
huc illucque tracta effer, pro lubitu alcerius haud relaxari 
pofle videretur. Statim ergo exinde apparebac, fupra 
3nemoratam diverfiratem excremitatis corporum non fpe- 
ciei 


Moek 


16. ; Obfervatio IL unii ves 1 


ciei fed fexui adfcribendam effe, hincque concludebam, 
quod tres illi unci hamati inferviant ad inftar vaginz uteri 


feemellz pro genitalibus mafculi recipiendis. Afíflervabam 
dein captivos hofce ufque dum fame peribant, id quod 
etiam brevi poft eveniebat, fcemina initio feprimi, & ma- - 


fculo poft diem demum decimum decedente, Cum ergo 


dein membra horum parvulorum cadaverum oculis atcen- 


tioribus perluftrarem & quafi anatomiz fubjicerem, in eo 


ipfo, quo adhuc inclufa demortua eranc microícopio, mi- 


nutiffimum obfervabam vermiculum , qui cum ineffabili 


- 


celeritate intra carceris fui limites hinc inde difcurrebat; 


corpore erat albo & pellucido; oculi eranr vifibiles & ni- 
gri, quemadmodum & magna pars caudz nigra videbatur, 
Erat quoque totus pilis obficus & inftar aliorum vermium 
pluribus nodis diftin&us , adeo camen tenuis & fubrilis 
textur&, ut, quum eundem ad naturalem magnitudinem 
explorandam quodammodo extendere conarer, quafi in- 
vifibilis apparuerit. Multi hujus novi partus aderant teftes 
& fpectatores & inter hos etjam Dn. Marchio Zbertinus, 
qui fimul Au&or fuaforque mihi fuit, ut confignatam 


hanc obfervationem ejusque eventum cum aliis curiofis 


communicarem.  Pulchro igitur hocce meo vermiculo 


denuo carceri fuo inclufo, actentus non fine magna tamen 


anxietate, expeQabam cjus metamorphofin , uc adnota- 


rem, quot dies ad fuam chryfalidem, *) quotque ad exi- 


cum 


hus — ————ÁÀ————— A Or0— ——— — a — o ——— 


) Genus hoc Vermium transformatorum Celeberr. MENTZELIS in 
- Epbemeridibus noflris , Dec, H, Anm. II. Obferv. XLII. po- 
tius /p422px, five fpeciem aut imaginem futuri animalis perfe- 
&ioris , quam xpvcd2iZa vocandum effe cenfet ; quoniam raro ver- 
mes fic transmutati aureum talem fplendorem . à quo denomina- 

tio hzc defumta effe videtur, exhiberent, qualis in papilionis albi 
fimulacro ordinarie obfervatur, ut plurimum vero, tam immoti, 
quam 





- pp. & 2 " 


-— "De Culicum generatione. ^ q7 


tum requirerentur 5 aft; brevi poft eundem inon. amplius 
reperiebam.  Forfiran nimia illius tenuitas per ;invifibile 
quoddam microfcopii foramen; aufugiendi occafionem 
fubminiftravit, aut quidam me abfente, eidem ex improvi- 
fo libercatem impertitus fuit, . Interim licet inopinata hec 
fuga optatam mihi ademerir voluptatem ,. totam hanc ob- 
fervationem'ad finem perducendi, nihilominus ramen. in- 
 dubitata exinde cliciendi confe&aria fuppeditavic, quorum 
primum erat? Etiam in hifce animalculis hypothefin illam 
de generatione ex ovo confirmari: Infuper quoque ex il. 
lorum metamorphofi palam fieri, quod prius vermes fint, 
quam infe&a volatilia evadant, quodque tandem fubita- 
nea extricatione ex ovulo prodeant, unde nonnunquam; 
paucorum dierum intervallo horum humane quietis ini- 
micorum numerus ad ftupendam multitudinem excrefcens 
deprehenditur, ^ Pluribus jam füperfedeo inquirere, quo- 
modo tam parve molis animalcula ;, tantam fanguinis | 
quanticatém , prout jam multis fatis demonftratum eft ex- 
perimnentis, exfügere poffint? rmiratu fane digniffimum - 
videtur, quod fübriliffimum illorum roftrum, in modum 
canne, feu arundinis, neceílario excavatum , quanquam 
pertenue & fatis longum fit, cuticulam, tamen. hominis 
adeo facile perforare queat; id quod aliter haud poffe fie- 
rijudico, quin extreme illius roftri, fcu tuba partes fe 
conftringant & unianc in modum cufpidis, ut ita introi- 
tum in cutem fibi faciliorem reddant; quia fi cuba aperta 
intraret," non perforarec membranam iítam, fed fomaret 
circulum, in cujus medio adhuc libera illzía maneret cu- 
ticula. Hoc licet prafuppofito, haud exigua tamen ad- 
hzc fuperefle videtur difficultas, demonítrandi nimirum, 
A.P. M, Fol IP, M oe quo- 








quam moti & pedibus prxditi, formam animalis regencrandi & 
futuri adumbrarent. 


I8. (o 5 Olfervatto TIT, 
quomodo, fi cuba intra cutem immi(fa eft, parvulo. huic 
animalculo vires, de novo illam excendendi, fuppetanr. 
Sufpicabar; prius, adeífe forfiran mufculum quendam, qui - 
«€um fuo ventre cinQtus;, haberet caput in extremirate ipía, 
"ut (fefe contrabendo) aperturam fufficiencem facere poffet, 
quo poftea, dilarato etiam pufilli infecti chorace, per ex- 
trinfecam aéris preffionem , fanguis per fiftulam facile ad- 
fcendere, & intra corpufculum huius infc&i tranfire valeat. 
Majori autem cum attentione promufcidem five roftellum 
. állud cavum examinandum fufcipiens, fubtilifhmum obfer- 
vare mihi videbar nervum, qui directe ex. inferiori. gula 
parce procedens, in longirudine. cum .cannula iffa excur- 
rebat, ac tandem eidem verfus exiremitatem quafi fe infe- 
rebat, prouti ex figura, quam reliquis adjedtam transmic- 
to, perfpicere licebit, unde concludendum tandem eft, 
hunc | minutifimum. tendinem euin. in finemr ade(le, uc 
promufcidem cuticula humane immifílam aperiat. , Alias 
non minoris momenti confiderationes jam omitto, ne Le- 
&orum curioforum abutar patientia... Unicum faltem ad- 
huc addens, figuras vermis, vel a latere vel in. dorío confi- 
derati, multo majori forma efle repraíentatas , quam 
erdinariz parentum maris nempe & foemninz ; Sicuti etiam 
multo majoribus lineis expreílà eft tuba Fig.. $. reprz- 
fentata. | 
Fig. 1. Tab. I. reprzfentat. culicem fcemellam. 

- - 2, Culicem mafculum quodammodo grandiorem. 

- - 3. Vermiculum poft culieum eongreflum prognatum:. 

- - 4. Eundem prout in dorío apparet. 

- - 5. Roftrum, feu tuba culicis cum annexo nervulo aa, - 
| pro perforanda cuticula. 
«E. Monatterio S, SabiniPlacent Patavium 
. miíla d, 4. Marc 1728.) c 

SCHO- 






E Culicum generatiane. IO 


EUR u  SORDLIOR: 


QA juxia PLINIUM  rerym Natmra nusquam magis, quam 
in minimis, tota ef/, utique etiam fpeculatio circa res 
alioquin inti abje&tiffimas relatas, & inprimis circa infe- 
&a minima inílituta, vix minorem merebicur laudem & 
demonftrabit. utilitacem, quam qu& circa maxima & ítu- 
penda occupata éft corpora. Hinc quoque jàm olim ve- 
neranda Antiquitras fimili fere ftudio & vafti(fimam terre 





beltuam, Elephantum puta, & ipfa exigua reptilia pariter 
ac volatilia infeQta ,"ne ipfis quidem. Cwliczbus exceptis, 


confiderare, illarumque naturam & indolem rimari allabo-: 
ravit, quanquam circa ea maxime, quz ad horum gencera- 
tionem & propagationem fpectant, ob defe&um neceffa- 
riorum pro fcruribio tali in(frumentorum, pofteris com- 
plura adhuc exa&ius indaganda relinquere coacta fuerit, 


| Sic, licet expecientía illos. locuerit, quad Culices ex aquis 
| & lignis putridis, aceto, nive, &c. prognafcantur , imo 
| licer ipfe ARISTOTELES prout Lzb. P. Hiffor. amimal. cap. 


19. tefert, ex vermiculis rubicundis eosdem produci ob- 


fervaveric, genuinum tamen produ&ionis modum penitus 
- ignorarunt, inque varias circa eundem fententias abierunt, 


adeo, ut eriam] PLIN:US, ATHANASIUS 'KIRCHERUS, 


& cum his permulti alii, fpeciem. hancee infe&orum non 


i &guivoca generatione procreari aucumaverint, horum- 
ue, dein. feni tentiam JONSTONUS Fitflor, nat. de Infectis, 

-— € Dp NAUA quoniam culices ad inftar aliorum 
infectorum, feccun 0 congrelfu fe fe pro fe ce nap nun- 
quam £oire, "ex füfficienrir 'experientiz defectu, adítruxit, 
Conrrarium autein, &' juod eorundem: generatio & pro- 
P io itidera pero ovufa a fat, varii feduli Naturz miniftri 
fcrutatores inprimi. autem. ,.MONFETUS PIERIUS, 
rr SHE ovS 18 " BRUIE- 


z^ 


-— 3i (iil 


46... "Olruis do A. oT | 
BRUIERUS, WOLFFIUS, WAGNERUS ín 





? Ephemeridi- — 
bus noftris Decr, II. 4n. III, Obférv. 13$. & BARTHIVS 
in-Mi/cellaneis meis Pbyf. Med. Mathemat. Anno 1727. M. Ma- 
jo Cf. IP... 4rtic.. 4. fufficienter demonítratum. dederunt, 
quorum relationes cum obfervatione hac conferri meren- 
tur , eique pluribus in circumftantiis lucenr affundent, ac - 
fpeciatim: demonftrabunt, quod  fübriliffimus ifte nervus, 
quem Clariff: Au&or propterea fabricatum effe credidir, uc 
- roftellum hujus infe&i cubulacum , intra. cuticulam depref- 
füm ,. iterum aperiat, proprie lingue locum fuppleat, cujus — 
beneficio illud fanguinem. attrahere & quafi exfugere . 
valet. (n3lobni 53 rrsitsn appli ovsitebinan d 
(A,E.Büchnerus) ^ 9 — ni 
^^ DN. D.EAURENTIE MANENTE ;..- 
| NL De^ «5 Jd. email: x5] 
. Vermibus humani corporis per urinánt 
1:1: drüborn sidci aXEE GB: muciunsa vais: 3 
j Cro: jam, & quod. excurrit, pratetlapfi: fünc anni, 
(Ó quum ad foeminam juvenem, miaritatatm. | idem; 1 
"—^ aft hucusque fterilem in villa parum ab hócloco di- | 
ftante accerfitus fui, que per plures dies pertinaciffiria al-.— 
vi.obftructione ira fuerat afflicta, uc omnia ruedicarhenita 
refolventia , clyfteres, fomenta, balnea, &c.- fruftra & in 
caffum adhiberentur,. quo fa&tut. e(t, uc. egrotá, acceden-- 
tc foscidaz maceriee per vomitum ejettione, im tnifertitirumg 
redigeretur ftam, Periculum igitur feci, eique, ur otto 
Mercurii yivi ;degluciac, ungiàs ,, auctor füsforque extiti, a 
quo eciam intra breve zemporis fpatium, durilfithis; qua 


in inte- 


w* 3. - 4 4 TR Sl !] bu 
lE 


"De F'ermibus bumani corporis per urinamexcretis.ax 





ín inteftinis inddrace harebante, fecibus propul(is, obíta- 
€ülum & caufa mali tnatérialis é medio tollebantur, &  mi- 
fere languens faucibus mortis eripiebatur. —;Menfe circiter 
poft hanc tragoediam elfapío, illa mihi obviam facta eft per- 
.fe&iffima gaudens valetudine, fimul vero referens , fe pau- 
cos ante dies per vias urinarias quinque vermes emififle , & 
quidem duos prinio, tres autem fübfequenti die, quorum 
ante exicum dolorem: maxime moleftum-in regione vefica 
perpeffa effer, qui vermes (juxta ejus defcripttonem) craf- 
fiie flum ordinarium, longitudine digicum minimum z- 
quabant. Hiíce relationibus (utc verum dicam) fidem non 
ftaciny adhibebarm, fufpicatus eam forfiran effe deceptárii, 
& vermes per alvurm, non aucem per vias urinarias egréf- 
fos efle; - Interea dicta foemina absque ullo incortimodo 
optima perfectiffimaque perfruebatur fanitate; multo: rra- 
$is pinguefcens, quam ance malum defcriprum, ita ut ne- 
que Medico, neque medicina amplius indigéret, ^' ^ 

—' "Quum ducem ulcitrio: precerito vere conquererecur 'de 
fluore müliebri;. tam aüte quam poft fuos curfus lunares, - 
albo, otnnis quidem foctoris experte, attamen cancam fi- 
1nul dcrimoniam inferente, ut in partibus exterioribus mo- 
leta excoriatiornem f; intertriginem: produceret, inque 
interioribus efficeret, ut cóncubitum matrimonialem dif- 
ficilius fuftinerec; Hinc eam quoque ab hac moleftia libe- 
rare ftudui, fed: parum felici cum fücceffu, ica ut primis 
menfis Julii diebus, à febré tertiana 'füb ingreffu duplici 
corriperétur; quapropter denuo ad curam illius inchoan- 
dám évocatus fui, quam per aliquot dies cütm remediis 
ordinariis inftitui; usque dum «grota in progreffu illius 
grauilfirnis in regione vefice excruciari inciperet doloribus 
€um molefta dyfuria & flranguria conjunais, utpote ralibus 
Íympcortiàtibus; "qua: à falibus acutis & acribus fero com- 
sRixtis, & a natura per vias urinarias expulfis provenire vi- 
cisdensiurar € 5 deban- 


mb ioa -Olfreaio Ir. AS sni Pest 


.cem ex hoc loco Miri at quem digit. ian ead 
vivum & integrum extraxit ,, charteque inclufum poftea ad 
£des meas adportavit, ut eum mihi oftenderer, fucceffum- 
. que. enarraret. .Obftupui ab-initio non parum, videns. ver- 
mem palmo majorem, pennam craífiffimam anferinam - 
mole aquantem ,. rubicundum , & iis, qui in. inteftinis 
habitant prorfus fimillimum; quafivi ex ceo, num polt exi- 
tum. hujus in(c&i , conjux. à doloribus ipi cognitis libera- 
ta fit? refponditautem negative, eamque iisdem. adhuc af- 
flidam efle incommodis, unde. judicavi, adhuc fupereffe 
Alios.abfconditos, qui dolores hos excitarent. |. Probe i igi- 
tur perpendens , quomodo. cempeftive prafentaneo que 
dam remedio affiidie fuccurrendum foret ,. ftatim;aquam 
anthelmincicam. cum. Mercurio vivo: decoctam ;przfcribo, 
hujusque proportionatam quantitatem. cum fyringa cbur- 
nea bis de die maritum inveficam injicere jubeo, qui eciam 
Accuratiflime prefcripto huic morem gerebat, fubfequente 
ftatim proximo die laudabili effectu, . fiquidem urina crafla 
& obfcura, inítar fordium latrinz in notabili copia excer* 
 mebatur, cui innatabant permulta. corpufcula furfuracea, 
tandem ad fundum fecedentia, & fedimentum duorum di- 
gitorum laticudinem .exequans formantia, | Per quatuor 
dein.auc quinque. dies ejusmodi reddebatur. urina, poftca 
yero clarior prodire incipiebat, & ab eo tempore agrota 
À gravibus fuis doloribus liberata, gaudet etiam; in. hunc 
usque diem profperrima valetudine ; mihi autem nihil am- 
plius faciendum reftabac , quam. ut.continuancem adhuc 
febriculam, China Ching micigarem ,.quoniam fluor. albus 


jam fub inidum: febris fponte ceffaveraz...... « 
: "Qccafo- 


v 


2d 
| 


XT; l'AT € p -— , "if an. F4 EwM » * 


* 


| DeV'ermibus bunani corporis per urinam excretis. 9 





-. Occafione hujus relationis non füfpicaberis, Vir Illuftris, 


tne falfa de putredine infeQum efle do&rina, quum evi- 


dentiffimis doGiífimi Tui de ermium in corpore bumano ori- 


gine tractatus rationibus me prorfus ex incertitudine & er- 
roribus extricatum offendam , atque cam certum quam 
quod certiffimum cffe credam, lumbricos inteftinales per 


 urethram fzpius jam memorare mulieris egreffos, ex illius 


inteftinis forfitan , dum parve adhuc aut mediocris molis 
erant, in veficam pervenifíe, & non obítante humore fal- 
fuginofo & acri, qualis eft urina, poftea fucceffive incre- 
mentum cepiffe, inque hoc ultimo cafu predium dolo- 
rem produxiffe, per impetuofiores fuos motus in. domi- 
cilio hoc infolito ; ob fal nimium acre ad vias urinarias tam 
à natura, quam arte, occa(ione febris & adhibitorum me- 
dicamentorum, copiofius translatum, excitatos, Per quas 


autem proprie vias intra veficam progreíli fuerint, penitus 


me ignorare lubens fateor, quum hoc acciderit, fine. no- 
tabili quodam malo pregreffo, quod hujus transrnigratio- 
nis indicium effe poflet, prouti erat Volvulus, Fluor al- 
bus & Febris, praerereaque dolor accefferit demum | fufB 
aQuali vermium prafentia in cavitate vefice, & folummo- 
do ceffaverit poft eorum ex illa exitum, vel in ea factam 
enecationem, Proftant equidem hinc inde permulti fimiles 
cafus, fpecialicer abs Te recenfiti in annotationibus ad epi- 
flolam Algbiff, quos tamen duntaxat in corporibus «grotis 
& vulneribus ac ulceribus internis jam afflictis, ex quibus 
etiam poftea mortui funt, aceidi(Ie obfervavi, (loquor au- 
cem de vermibus inteftinalibus).. Sed in hocce individuo 
pingui, fano, immo faniffimo, nullus fere füpereft fufpi- 
cioni locus , ejusmodi malam adfuiffe caufam, quamuis 
hunc duplicem cafum alia precefferint mala, quz tamen 
non videntur é fimili caufa & jam jam facto lumbricorum 
ad veficam progtreffu criginem traxiffe, — Ab | 
(folo Patav, d. 29, Now, 1729.) 
SCHO. 


- 





MARO UU M NE ss is Sin AR 
24. oben Olfiroatio e ER 
o oS o H OMMON, s. 2) 


Ex quo in pmnibus fcre totius corporis humani partibus 

& viíceribus, ipfis eriam principaliffimis , cerebro níi- 
mirum & corde ne quidem. exceptis, inventi fuere varig 
1nagnitudinis vermes, non amplius in. vias illas adeo fcru- 


pulofe inquirere placuit curiofis horum. obfervatoribus, - 
pet quas animalcula talia ex inteflinis, ubialias unice fo- 


veri & generari credebantur, ad ifta loca delata fuerint, 
quin porius fatis probabilem illam amplexi funt fententiam, 
,quod ex ovulis atque feminiis ;antea in. maíla fanguinea 
latitantibus & oberrantibus; tandemque in uno alterove 
horum vifcerum forte fübfiftentibus & caloris naturalis ope 
exclufis, ibidem procreata ac poftmodum enurrita fuerint. 
Exinde enim facile. patet, quomodo && in iis. partibus ac 
locis ,; ubi ordinarie humores, ad generationem & anutri- 
tionem vermium alias ratione materialis fuz indolis pror- 


fus inepti fecernuntur & affervantur, folliculo: nempe fcl- 


leo & vefica urinaria, vitam degere, & tandem quoque vi- 
va exinde egredi queant ejusmodi animalcula, quoniam, 
dum feminia ipforum in hifce locis foventur & excludun- 
tur, utique etiam infimul corpufculorum textura ftatim ita 


 adaptatur & conformatur, ut circa ullam ab acrioribus iítis 


"humoribus alioquin facile eventuram lzfionem, fuum ex- 
inde nutrimentum capere, & tamdiu intra partium ifta- 
rum fines remanere queant, donec ipfa natura quacunque 
de caufa gravius forfitan irritata, au&tioribus motuum gra- 
dibus eorundem exzpulfionem & profcriptionem moliatur 
ac perficiat, hacque ratione & dyfuriam ftranguriamque 
illam moleftam , & dolores iftos intenfi(fimos fpafticos, 
exclufionem hancce precedentes &: concomitantes , una 
producat, vermibus tamen ipfis ne cunc quidem ab omni 

| culpa 


i 
-— 


NORUNT EUN uL m TY . | E 

r Us uh. 4 : Ix - * "a , 

I - Joe " PE. jt , " Á - . 

tut M o 


- 


A Y por xp. Ia onm LE ole (i | 
e m I - 


[! 


| "De Fermibus bumani corporis per urinam excretis. 28 


culpa liberis, quippe qui pariter modo orificium veficz 
uriparie corpore fuo obcurendo, modo idem illud roden- 
do ac fugendo, nervofam adriaodumque fenfibilem ejus 
partem facile ledere & ad convulfivam contradioner con. 
citare, ficque & urine egreíflum inhibere & augendis dolo- 
ribus iftis, ob fibrarum majorem abinde provocatam con- 


.traQionem, occafionem fuppeditare' potuerunt. De reli- 


quo mirum haud e(t, fi in corporibus ceteroquin ad ex- 
cernum adípedum faniffimis, vermium quoque proven- 
tus ram in inteítinis, quam aliis corporis partibus, vix ta» 
men unquam adeo copiofus, uti quidem in fübje&is, vi- 
fcerum & humorum notabili quadam corruptione jam | 
jam laborantibus, phthificis, nempe & heüicis, obfer- - 
vatur, cum vel ab extra eorundem feminia variis modis 
ia ipfum corpus deferri, vel etiam ex particulari humo- 
ris cujusdam labe & vitio, (à quo «etiam prafencem 
-egrotam non omnino immunem fuifle, pregre(fus fluor 
albus acrior , febrisque tertiana fub ingreffum duplex, fa- 
cile teftancur,) intra illud generari & produci queanr, 
prout hoc ex illorum exmplis, quibus vermium talis ex- - 
cretio citra qualecunque aliud antegreffum  incommo- 
dum, fub molefta faltem dyfuria & intenfioribus vefice 
urinariz doloribus obtigit, colligere licet, — Vid. Epbemer. 
"cadem, nofira Decur, MI. Ann. 1. Obferv. 77. & dns» F1. Ob- 
ferv. 3r. iem | Decur.. II. App. 17. Obferv, 2, ubi plures 
ejusmodi hiftorie , 6 variis Au&oribus adnotatz, pro- 
ftant, — — ; | 


(A, E, Büchnerus.) 


WX. P.M, PULS pisb 1545 | | OBSER- 


ad. 4$] " m pe uh "wl u ^ $^ APPEL s "ut Ty 
T d — Sica 3 rae NEN Yu st PA nate PIN I RE RE HT S ACER 
- - b ey * / AE Aulae, e ne ERO S 
L H D t de NEM a, AK E TU uj d 
YF IB. -ADNS x 





26 ; Oblfervatio V, 7 





OBS$ERFATIOF. 
. DN.JACOBI FRIDERICI MüLLERL - 
Defcriptio fimpliciffima & utiliffima Ellip- 
puc fcos in plano, "e 
()s— zm celebris Patavorum Mathematicus, - 


Lr 


Joannes de WITT, in prafatiogead fua Elementa Cur- 

varum linearum , opera Francifci 4 SCHOOTEN edi- 
ta recte arbitratus eft, fingulas curvas, cujuscunque finc 
generis, licet illz omnino multipliciter ex varia corporunmx 
diverfimode compofitorum aut figuratorum fe&ione gig- 
nantur, infiniis quoque modis in plano generari poffe; 
ipfarumque naturam & proprietates ex hac generatione 
mulco facilius, quam ex corporum fíeQtione, deduci; ita 
non immerito arbitramur, inter geometricas earum in pla- 
no defcripriones non fimpliciorem folum praftare magis 
compofitis, fed etiam geometricam fimplicer potiorem 
habendam effe mechanica fimplici. Voco autem mecha- 
nicam defcriptionem eam , quae linez generantes, feu fi- 
gur& generantes, genitzque fecundario, h.e. per inceffum 
unius fuper altera, vel motum unius circa alteram produ- 
&z linez; "tu figure, fignificantur quidem ope Infítru- 
menti , ac non actu defcribuntur: Geometricam vero eam, 
qua linez feu figure generantes, fecundarioque genitz, 
prater motum generantium , qui per repetitiones earum 
defignacur, eque ac primario gignenda, aQu defcribun- 
tur, Sic mechanica eft defcriptio Circuli, cum fit ope 
circini: Hic enim linea generans fignificatur quidem per 
diftantiam unius cruris ab altero, fed eadem non defcri- 
bitur. Sic mechanica eft defcriptio Ellipfeos, quando de- 
tCerini- - 


lii Ho seams I UE UEM Y ARUM. ER Y Me D, ds "7274 Le RC 
p^wpsatz INA x die - : 


- 


m 


*Defériptio fimpliciffima € utiliffrma Elipfoos 6c. 9z.— 


terminatis focis, clavi in iis defiguntur, & his filum cir- 
cumligatur axi majori dato zquale, immifIo denique íty- 
lo filum extenditur , & circa clavos circumducitur, In 
hac enim Ellipfeos defignarione fila quidem lineas gene- 
rantes fignificanc, fed non exprimunt, feu defcribunc, & 
circumdudio fili circa clavos infundit quidem atcendenti 
ideam fuper inceffus linearum generantium füper fe invi- 
cem aliquam, fed non nifi obfcuram , non attendenti ve- 
ro folicite planenullam, | Ac geometrica in plano defcri- 
ptio eft e, g. Parabolz, quam habet 7». de Feldez in fua Geo- 
metria p. m. 4o. ut fcilicec ducatur linea recta, quz bifa- 
riam dividatur, ex quo divifionis punito, utrinque per- 


pendicularis in viginti partes equales dividatur , ductisque - 


per decem inferiores partes lincis parallelis, diítantiz de- 
cem füperiorum partium à pundo divifionis rec date, 
fiant hypothenufz ad haíce parallelas ex eodem puncto, 
quo fado Parabola per vertices horum triangulorum re- 
&angulorum fit tranficura. Plures hujusmodi Parabolz, 
Ellipfeos & Hyperbolze defcripciones geometrícas, ac non 
ram fimplices, deprehendere licet in laudatis 7;:zii Cur- 
varum/ Elementis. Per mechanicas autem, quas vocavi- 
mmus, Curvarum deícriptiones, mulcum remorz inje&tum 
effe progreffui di(tindt Curvarum tra&tationis, quis dubi- 
tet, cum pleraque ad inveniendas earum proprietates da- 
ta, vel, fi mavis danda, ab ejusmodi deícriptionibus ac. 
tentioni, vix ac ne vix quidem per momenti fpatium & in- 
fupet obfcure fiftebantur , fic ut affeverare audeam , mecha- 
nicas hace Curvarum defcripriones haut multo plus facere 
.ad detegendas earum proprietates, quam genefes carun- 
dem per corporum fectiones, Nosigitur nuper hanc rem 
meditati, Theoriam Curvarum ampliorem, ubi id officii 
aliquando ratio poftulabie, Mathefi applicate fubminiftra- 
turi, non (atisfaciente illa mechaníca, in' fpecie Ellipfeos, 
| D 2 de(cri- 


^ 






Pi "y E e 1 * Vr CE I ue si rad - K'TTTOES am - 
" EN RN c TUBE Mass ECCE EC d. E 
! A LA LES Af » d Mor EUST 2 " 
wv um j 3 CPUNC RD * y i WoN 
x o s " Aq X j LÀ 
^ Tr " 
ki Y 


defcriptione, neque ipfis geormnetricis, quas dedic o, de 
Mitt , utpote non fatis fimplicibus, ponderavitus curatius 


notum i(tud Geometris Theorema, poffe à quovis Ellip- - 


feos puncto ad focos lineas duci , que axi majori fint equa» 
les. Cumque in hoe negotio idea trianguli ex figura im 


gentem ineideret, collegimus, Ellipfin pofle deferibi. per. 
triangolum, cujus bafis effec diftantia focorum à fe invi-- 
cem, | Quoniam vero Ellipfis linea eflet curva atque in fe. — 


rediens, facile fuccurrebat, triangulum conítans, cujus la- 
tera femper aequaliter fe haberent, adhibendum non fore, 


quippe quod moveri non poflet, nifi cum bafi, neque. 


aliud quid. fuper linea. recta incedens, " deícriprurum effec. 
niüi aliam recam, ei, fuper qua incederet, parallelam z 
Concludebamus igitur, adhibendum effe triangulum, cu- 
jus latera moverentur ; bafis vero. in fuo loco perfeyeraret, 
lacrusque unum erefcerec, decrefcenre altero. Porro Ellip- 
feos intuitus nos docebat, quod, quia non effer curva va-. 
ga, G& «quario cjus in omnibus ejus punctis eadem, latus. 
crefcens in ratione aliqua debeat erefcere, adeoque etiam 
alterum in aliqua decrefcere, | Quandoquidem autem El- 
lipfis eft curva proxime circularis, fummaque rectarum ex 
utroque foco ad idem peripheriz puné&tum quodvis duda- 
rum deber equalis effe axi majori, latus unum tum. cref- 
cet tantum , quanturn alterum decrefcic, cum utrumque 
ctefcec & decreícet femper fecundum eandem differentiam, 
adeoque tam in incremento. quam decremento- obtinebit. 
progreffio arithmetica, Habemus. igicur genefin Ellipfeos: 
in plano fimpliciffimam & propterea facillimam;: fic enim: 
datus vel affumtus Axis major. AB. & foci Ff, Vig. 6. Tab. T, 
Fiat triengulum equi crurum fuper linea F £ fumtis pro.la- 
ceribus binis femiaxibus transyeríis. A C. & CB: Eric Ee... 


ef— AB, Ergo punctum. e unum ex punétis peripheriae. | 


Ellipfeos per Theercma cominemorazum, | Fac moveri la- 
noto tera. 


UD »! ud "x U*- D^," | REN» m h. 

Nba T TX ; a cHES kis APR «9 A » - — 
«v. j " w y y «LT FEN Y, * N ^ : 

v (9t, iae a uu ONE Nr PME 


—.. Defcriptio fimpliciffma &9 utiliffnna Ellipfeos &8c. 29 
yo TUTTI UELLE EREECGIOSI M, RIIDI EIE ORE OA RECK MM ERU MEME NC E 
tera hujus trianguli feu reprezfenta motum eorundem per 
repetitionem trianguli fecundum leges quas hic invenimus: 
Scilicet conftrue verfus A triangulum fuper eadem linea Ff, 
cujus latus verfus pun&tum e fit unitate majus, quam ef, 
feu latus dextrum przeedenris trianguli, latus vero verfus 
pundum A unitate. minus quàm ePF, feu latus finiftrum 
. praecedentis trianguli; & erit. Fg -- gf£— AB, — Ergo pun- 
. Qum g unum ex puncis peripherim Ellipfeos. Porro 
conftrue triangulum fuper linea Ff, cujus latus verfus pun- 
&um A fic duabus unitatibus minus, quam latus F e trian- 
guli Fef, minus una unitate latere Fg trianguli F gf, la- 
tus vero verfus punctum g fcu e majus duabus unitatibus, 
quam latus fe trianguli £ eF, & majus una unitate latere 
gf crianguli fgF: Ec fic quoque Fh ,- hf erit — AB, con-- 
fequenter punctum h unum ex pundis peripheriz Ellipfzos: 
& hac via progredere cam diu verfus A, donec latus trian- 
guli finiftrum tegat lineam A F & teget latus dextrum etiam 
lineam Af adeoque erit AF-- Af — AB, confequenter 
pun&um A unum ex Ellipfeos pundiis, Poíteaquam vero 
-triangulum in puncto A in fe recidit, evolvetur illud. de- 
nuo, ubi alterar dimidiam Ellipfeos partem fuper Ff trian- 
gula conítruendo iisdem legibus, defcripferis. Quum 
eciam triangulum F ef fit equilaterum, adeoque Axis AB 
. latera bina conficiens, in duas partes equales divifus, per 
leges vero inventus duo triangula equilatera fuper linea Ff 
in eadem dimidia Ellipteos parte obtinere nequeant; patet, 
quod, ubi movendo latera triangula, F ef verfus punctum 
B procefleris, eque ac in motu verfus A unum latus cre- 
fcere , alterum decrefcere debeat; cumque Ellipfis fic cur- 
va in fe radiens, latus verfus punctum e creícere, illud 
vero verfus punctum B decrefcere fecundum eandem fem- 
per differentgaam , donec candem latus dextrum tegat li- 
neam fB &' üniftrum lineam FB ubi iterum fB -- FB 
D 35 eric 


| » c TW Ee» LU AL MS , fe " ^) E , 
crt Vu de dE. * E ; -—7 Cem - F: Yd u.s 
E »* ; iuc! TU TR A f Es v" 


490 Obfervatio P". Defcriptio finplic 








erit C AB, confequenter pun&um B unum ex Ellipfeos 


pundis, l:aque in noftro fchemate incipiendo à pun&o 
B per pundum e verfus A, concipientes triangulum ita 


motum effe, habebimus progreffionem lateris crefcentis 


hanc, 3.4. 5.6.7.8. 9. Io. 1 1. I2. I3, decrefcentis, ab co* 


dem pun&o B inchoando, 13. 12.11,10.9. 8. 7,6.5.4.3.- 
Q,e.d. Quodfi nunc vacaret, aut de amplioris loci heic. 
occupandi licentia nobis conítaret, poffemus non faltim 


oftendere, quam commode per hanc Ellipfeos genefin 
proprietates ejus tam cum calculo Algebraico, quam (ine 


illo evolvantur atque explicentur, neque minus que curve 


ille finc, cum Ellipfi primario genita & quafita concentri- 
€z, quz per interfectiones laterum triangulorum generan- 
tium orte funt, & quomodo illz cam ad fe invicem quam 
ad Ellipfin primariam fe habeant, quid denique illud in- 
. volvat, quod eo plures ejusmodi curvae generentur, quo 
pluries repetitur triangulum, vel quo plura peripherie 
punda inveniuntur : fed etiam facile eflec, demonítrare 
genefeos hujus fimpliciratem talem , qualis poflibilis eft, 
eandem conferre cum genefíi ceterarum curvarum , & in- 
de eruere, quznam ex illis ad conftruenda problemata 
commodius adhibeatur.: At quoniam conftitutum nobis 
eft, alia vice inquirere in Ellipfeos quadraturam facilem, 


ope hujus genefeos, methodumque ducendi tangentes ad . 


eandem & tcransmurandi illam iri alias curvas lineas3 con- 


- trahimus jam vela, eadem tunc pertradtaturi , Le&ori ftu- 
dia noftra enixe commendantes. 


(Gieffa Auguftam P'indelic, d. 29, Decemb. Aun, 
(0 41729, miffa,) 


OBSE KR- 














4$ 20€ £f. aro 


Eos OBS$ERFATIO FI. 
DN. D. GODOFREDI OBSTII, 
De 


Sphacelo dorfi. 


"* Eotgius Tíchiert, qui Nobili cuidam foemine à fer- 
vitiis eft, «tatis annorum 47. fcorbutico - cacochy- 
| micus, per 15, annos dolorem quendam, parvis 
fübinde puítulis ftipatum fuper offe facro (forfan aliquan- 
. do gonorrhoeam paffus) percepit. Menfe Augufto anni 
currentis lafficudine, horrore & aftu cum deliriis corripi- 
tur. Balneator quidam venas raninas aperit, atque pul- 
veres & eílentias (procul dubio opiases) pro íomno 
conciliando propinat, fed absque fymptomatum mitiga- 
tione. Ec quoniam poft fomnum gravius delirabac, cu- 
eurbiculam capiti admovec cum: repetita fcarificatione. 
Altero die poft apoplexia corripitur mifer, cum aphonia 
& motu abolito ; pro qua curanda veficatorium applicat 
nuchz, & fic dimittit egrum Chirurgus, Decimo à mor- 
bo die uxor ejus locum dolentem infpiciens cumorem fu- 
fcum ichorem plorantem, fuper oíle facro offendit, qui 
binc ruptus abominandum fpirabat foetorem, — Accerfitus 
tum ego abíceffum ingentem invenio, qui mufculos femi 
fpinarum , lumborum fíacros, glutxum &c, occupabar, 
cujus peripheria 8. diameter 4. pollices equabat, & verfus 
muículum dorfi latiffimum cavitatem ad digiti unius lon- 
gitudinem formaverat, Odor acidus & foetidi(fimus vix 
perferri poterat, & delirium, poítquam loquela aliquate- 
nus reítitura fuerac, per incervalla adhuc continuabar, prz- 
terea prope parotidem dextram cumor comparebar, ovum 
anferinum rnagnitudine zquans, Mox parari jufli deco- 
! &um 















"y x CRLU ^N » e m^, w' Mi NOI, Wy RS TNLOS S 22 
Am » UN MA FNECP br. | UMS, PC OTÁ: LOL me o iius 
Y Art Ld "uei nd 
» : TR *^ 4 


Y i rue 


" " LL 


i MA VM ien da Pw: V " ^ 
eA n Ys d - a * 
M Qu VP uM MS 34 


$2 | | d biprvani P1. De. IU. " Mem 4 


.. um ILU cona, ex radice gentianz , ari, "drillelocii E 
rotundze, foliis nicotianz , cum melle rofarim altero - 
die pre'cripfi potionem laxantem, hinc pulveres ex an- ;| 
timonio diaphoretico , lapidibus cancrorum , fucciao. & 
cinnabari nativa, item fpiritum bezoardicum Hoffmanni, - 
& deco&um ex radicibus Ching, Sasfaparillz, Var q 
fe, polypodii, herba cardui benedidi jd EMO s - dn 

culi, In cavitatem inje&iones fiebant ex oleo cáryoph 
lorum cum fpiritu vini redtificariffimo, — His continuatis 
^caro putrida feparabatur, odor foctens ce(labat, cumor. 
glandule parotidis refolvebatur. —Peracta mundifcatione - | 
balfamica applicabantur ex terebinthina, melle Chelidon, - ] 
lapide calaminari , myrrha, füccino, foliis. nicotianz - 
& vitello ovorum, Sic fuppuratio bene füccedebat, 
| fymptomata cvanefcebant, appeticus reflibat, Interim vi- 
decur anguis in herba latere. Pedes enim aliquatenus tu- 
qmment, & homo ifte ventri incumbere femper cogitur. Ta- 
. lem medendi methodum balaeatores fervanc, capitis cu- - 
ram habentes, dum pofteriora laborant. 

(Ex literis Freyfladio d. 21. E. n. 1720. Lipfiam 

ad b, Dz, D. Ettmülerum miffis.) 


OBSERFATIO 7, 
DN. D. JOH. ADAMI LIMPRECHTI, : 


Keftituüo Cachectici poft duorum pilo 
rum, fitu obdu&orum, ex pharynge ex- 
tra&ionem. | 


A MNno praeteriti feculi feptuage(imo oCavo Lutetiz Pa- 






. rifiorum, ubi cunc cemporis Medicam Praxin exer- . 
cebam , "accedebat me Wefítphalus quidam, farroris 
| gjusdám : 


& * 

; , "i Mb iq , 
- 1 U à 3 
X " 


ew H- 





AL UM 
Py «ww? 


: - Ollero. PiLReflita ut jo Cachetlici p varie d. 


"cujusdam Galli famulus, viginti circiter annorum , qui 
- de variis cachecticis fymptomatibus conquerebacür & in- 
ter hec precipue de anorexia chronica. Diverfa alteran- 
tia non minus ac evacuantia medicamenta morbum hunc 
ES mitigare, ne dum tollere poterant, usque dum poft 
pt hebdomadas, cum tempore matutino eum vifica- 
harculz te&os mihi porrigeret duos pilos, quorum 

uperabar dimidiam, alter fere ad integram longicu- 

dist fua accedebat ulnam Parifienfem , utrumque vero fi- 
tu obdu&um, Quos fe, ex fomno no&turno expergefa- 
 &um, pravià quadam ticillatione , ex faucibus fuis extra- 
"xiffe, referebat, Hifce extractis melius fe habere in dies 
'& copit & fenfit, Appropinquante, vere, juffi, ut pe- 
teret Gallic interioris partes, relidáà Lutetià, obfervave- 
ram enim Medicos Gallos in cura níbrbBem chtonico- 
rum eodem uti confilio. Circa autumnum ejusdem anni 
avocor à prandio per quendam ex domefticis noftris, qui 
mihi indicat, adeífe peregrinum aliquem, qui mecum col- 
loqui defideraret, Hic me accedentem prolixa gratiarum 
a&tione, linguà Germanicá prolata , excipiebac, pro fani- 
tate à me ipfi quondam reftitutà.  Apparebat autem hic 
homo, ex agro Aurelianenfi redux, adeo florida con- 
ftitutione , uc vix ac ne vix quidem credidiffem, eundem 
fuiffe Germanum, farcoris Galli famulum füperius defcri- 
ptum, nifi certiffimis indiciis omnem mihi dubitationem 


ipfe exemiffet. | à 








( Berolino d. 2 3. Sept, 1730. Lipfram 
mifa.) 


EL 


A.P. M, Fil AF. pub cogo cos OBSBR- 





qoi Olfirvatip HE, 3a 






OBSERFATIO FM. - — 

DN. D. JOH. ADAMI RAYMANNI 
De Artemifia alba fomitis loco optim 
| adhibenda, MTMT 
(s feculo fuperiori, Hermannus Bufchoofiu: , A. 








u S 


fiz in urbe Baravia, qua Belgarum in India eft | "ris | 
maria, Paítor, Moxam Sinenfem, tanquam cerriffi- 
mum podagricorum dolorum folatium, Europe primus - 
debuccinaflet , certatim in Germania, qua novi hujus Ne- - 
penthes admiratione perculía ftupebat , Medicorum pra- 
cipui, in veram exoticz medicinz , magna cum contren- 
tione auimi zmulantes, inquirebant originem , precipue 
cum Encomiaftes illius five animo, five, quod vero quam 
fimillimum eft, fimulate, ut fcilicet ignoto remedio, (mi- 
nuic quippe notitia famam,) majorem conciliaret gratiam, 
& grandius fimul conftituerer pretium , non fatis fibi ean- 
dem perfpectam effe, palam profiteretur; donec tandem 
fagaciorum nonnulli, foliis quibusdam ex Sinenfi huic - 
lanugini adherentibus & oculo arrnato confpedlis, .Arte- 
mifiz progeniem illam effe, dignofcerent; & poftca So- 
cietatis Batavo - Orientalis Proto - Medicus, Cleyerus, Mo- 
xam hanc revera nil aliud, quam Artemifiam albam effe 
autoptes confirmaflet, & omne dubium fuftuliffet, — Eviluic 
vero paulo poft, deperdita novitatis gratia, prout fieri af- 
folet, praefertim ubi promiffis non refponderet conftántér 
effectus, tantopere laudati arcani hujus fama, ira ut no- | 
ftra erate aliquem tantum inter cauceria actualia locum ob- - 
tineat  Rudis incerim harum par:ium plebecula, que cir- 
ca Tibifcum, maxitge in late patentibus pafeuis, integros 
A annos 


[I 


|. De Artemifia alba fomitis loco optime &jc.. 98 


V ^ N 





nos bubulcitare confuevit, vel circuimfodiendis vicinis 
viciferis collibus operam fuam locar, cafu, nec enim fcio, 
quo alio magiítro, Ar:emifiam, preter urendi potentiam, 
ignem fimul concipiendi facilitactem habere maximam, edo- 
€&a, fomicif (zu lucubri loco eádem non male utitur; nec 
operofam aliquam praparacionem, ficuc Sinenfium Moxa, 
requirit, fed contenta eít exfücca Artemifie alba' folia, ad 
corticis exterioris feparationein , manibus negl;gentius con- 
tere €, ica ut; ititerior nativa promipeat lanugo, excuffam-- 
que deinde ex filice fcintillam prompte excipere poffit. 
Raprá hoc fomite flamm, neceflarios partim inftruunt - 
ignes, partim nico:ianam, quo more nunc paffim rece- 
pto, longi temporis czdia curasque fallere, vel-duri eciam 
Jaborís moleftias levare famemque obtundere folent, incen- 
dunt, Sic peregrina fuco novitatis dum fe commendant, 
plus jufto admiramur; domeftica vero cum nobis for- 
deant, defpiciendo perperam negligimus, 


—— — OBSERFATIO 1X, 
DN, D. JOH. ADAMI. RAYMANNI, 
- Abfceffus Oment Hiftoria & 
| Diagnofis; — . 


| A commode curateque humani corporis rmnachi- 








- imam con(truxir incomprchenfibilis ac ineffabilis Om- 
nipotentis fapientia, uc, non obftante ejus naturali 

ad corruptionem purredinofam inclinatione ; illa ramen, li- 
bera duntaxat minusque impedita circulationis fanguinis 
lege, hincque dependentibus actibus fe - & excrecoriis, fa- 
tis durabilis deprehendatur. Simulac vero laudatus flui- 
dorum circulus vel ob proprium , vel alienum vicium, via- 
i ns | E 2 rum 


- 


- 


Mi cuiua "nc MM MERCÉE IE OU adn 
nA 


4 usc KMérdeia dis. ee ERO 


rum nempe inhabilitatem, decenti non füccedit ratione, 
 pediffequos ftatim habet non fecretionis & excretionis fo- 
lum defectus ,. fed & innumeras humorum reftagnationes, — 
ftaíes & corruptiones, quid? quod ipfam denique mortem. 
-. Quemadmodum vero circulationis humorum Wáus & in-.— 
de pendentes fe-& excretiones in interioribus prefertim — 
corporis peraguntur vifceribus ;. ita memorata jam. mala. - 
his cumprimis in locis oboriri confüeverunt, quo refpe&tu 
generalem morborum divifionem propofiturus Hippocrates. — 
Lib de 4rte reiflume judicat: Morbos effe partim non ob. 
fcuros, eosque paucos, partim vero non manifeítos, eoss. 
que multos; qui enirn ad internas corporis partes vergunt, - 
obícuri, qui vero ad corporis erumpunt fuperficiem, aut 
tumorem. faciunc, manifeíli: fui enim copiam faciunt tum 
vifu, cum tractu, ut eorum durities & mollicies fentiatur. 
Omnino itaque effet oprandum, ut omni ftudio decenti- 
que zxoiciz interiorum abícefluum hi(Loriz fcriptis man- 
darentur, eorumque decurfus, quantum fieri poífct, ma- 
nifeftaretur, ad obtinendum hác ratione habitum fuffi- 
ciencem, partimillorum prafentiam conjecturando digno- 
fcendi , partim illis feliciter medendi; laboris namque pro- 
fe&to multum, & profundior oeconomiae aduum vicalium 
cognitio & acre ingenium requiritur, fi in ab(ce(luum in- 
ternorum diagnofi hallucinari & turpiter nos dare nolu- 
mus. Quam ob caufam re&e defiderat FZippocrates , ut, qui 
tales merbos occülcos perveítigaturi funt, ad induftriam 
rece finr à natura comparati; neque enim fine mulco.la- : 
bore & longo tempose oculis cernuntur. & cognofcuntur:t 
quz namque oculorum obtutum cffugiunt, ea mentis acie 
comprehenduntur, | Ec quoniam in fpecie varia reperiun- 
tur in abdomine vifcera, hac prafertim abfce(luum abdo- 
minalium | diagnofis: premitur difficultate ,, ut maxime in 
morbi principio locus & fedes abíceflus plerumque "ext 
A £U IC- 





» 





N 


5 Abfce[jus Oraénti Hifloria &y Diagnofis. 37 
. tü fere fit impoffibilis; immo fub ipfum etiam morbi exi- 
tum, nifi anatomica fe&tionc fiat inveftigatio , morbus ma- 
net obfcurus, dubius & conjecturalis, ad quorum claffem 
fequens etiam a5/ceffas Omenti hiftoria rcferri meretur. 
Primarius hujus civitatis civis, 68. annos natus, cem- 
peramenti fanguinei & habitus corporis obefioris atque 
/eraífi, pro «tatis ratione non modo nullum fanitatis fuz 
. detrimentum fentiens, fed & fatis bonum ac vividum prz- 
ferens vultum, die 5. Julii, poft, circa no&dem coenz lo- 
co, adfumta ova ad duritiem coda, aliquali corripieba- 
cur horrore cum infequente calore, quem punctorius co- 
mitabatur dolor, in dextro hypochondrio fe exferens, fub. 
- infpiratione, praeprimis profundiori, vel cuífi fortiori, ex- 
acerbatus, Cum igitur in ova adíumta omnis devolvere- 
sur culpa, & alvus hucusque fui(fec obítructa, foliorum 
fenne infufüum, cum fale anglicano, fequenti die in ufum 
trahendum , ordinabam , quod, licet decentem ederet effe- 
&um, nihilo camen minus fub dextro hypochondrio «grum 
affligentes dolores capiebant incrementum, & inftituta cura- 
siori loci adfecti exploratione, tactu percipiebatur tumor, 
fub coftis & inter os Ilei verfus fpinam dor(i herens, ad cu- 
jus refolutionem ac difcufhonem. promovendam, cum pa- 
tiens ante aliquot. annos hamorrhoidibus, hactenus licet 
absque ullo fanicatis prajudicio obftru&tis, laboraffec, fu£- 
ficientem. in pede admini(trandam venafe&ionem fuade- 
bam, & infimul appropriata topica, unctiones fpirituofo- 
faponatas, facculos .refolvendo - diícutientes commenda- 
bam. . Poftquam vero nodurni caloris febrilis paroxysmi 
indefinenter unacum fudoribus noGurnis, orisque ficci- 
rate continuabant,. eger folida faftidiebat alimenta, ejus- 
que facies admodum fubfidebat, praterea, füperaco deci- 
mo quarto morbi die, mernorata intumefcentia notabilior 
reddebatur , & | praefertim. fervato fiu. ereGo, fpirituque 


-- 


*b3u | | E3 pro- 


e8 Ss xt Olfervatio IX. € xls 





profundius trato , tatu percipi poterat, absque tamen 


notabili doloris augmento ,; convenientibus topicis fuppu- 
rationem. promovere & ad exteriora vocare allaborabam, 
In latere adfe&to decubitus creabat moleftias atque. dolores, 
in fano vero, ob infequentes anxietates, erat fere impoffi. 
bilis, quam ob caufam zger ficum obfervare fupinum ab- 
folute cogebatur. | Aleum fatis torpidam ac cardantem in- 
cerdum partim clyfteribus, parcim fale anglicano referare & 
incandeícenciam febrilem pulveribus nitrofo - cinnabarinis 
lapid, cancr. citratis remixtis, compeícere ftudebam: in- 
cerea vires de die in diem minuebantur, & 2$, Julii fpon- 
ráneus fequebatur vomitus bilis craffe. viridefcentis copio- 
fioris, urina ha&enus faturate rubra fedimentum mucofo- 


purulentum demittere incipiebac, & per alvum recremen- 


ta flavefcentia biliofa, preternaturalem foetorem fpargen- 
tia, deponebantur, quo tempore tumor non amplius 
adeo diílin&te , ut antea, taQtu percipi, & citra omnem 
íenfationem moleftam fortius comprimi poterat, — Die r., 
Augufti poft pregreffum frequentiorem horrorem tranfi- 
corium, conquerebarur patiens de vehementibus dolori- 


bus in regione hypogaftrica, fub quibus virium proftratio - | 


una cum anria ac fufpiriofa refpiratione magis magisque 
augefcebat, & altero die placida mors ecumnofz vire fi- 
lum abrumpebac, Reli&i fcire defiderabanc, num fecun- 
- dum meum adfercum revera in abdomine lateret apofte- 
ma, eaque propter defundi cadaver cultro fubjiciebatur 
anacomico , ubi ftatim , abdomine aperto, abíceffus in 
omenti duplicatura, hujusque portione inteftinali; à RIO- 
LANO ita dicta, obtutum incurrebat, | Includebac mate- 
riz faniofz, confiftenciz mediocris non foetentis, albe, li- 


T s »- » e 
(-- : ^W Ld 3 
P. 3 
re 1 
4 D - * 
E E k 
-$ 


.2 — — Tw--— 


bras tres; abfceffüs lacera penitus erant callofa, & ad re- 


nalem regionem & fpinam dorfi, five vercebras lumborum; 
pertingebac, ubi inflammationis gangrenefcenris indicia; 


Abfceffus Quehti Hifleria €» Diaonofis. 49 


ut& ininteftini coliportione (unde ultimidolores circa um- 
bilicum fuum forfiran «traxerunt ortum) occurrebant, Re- 
liqua abdominis vifcera cuncta nulla labe contaminata of- 
fendebantur, nifi quod in veficula fellea admodum levis 
flaveícens ,. nucem juglandem magnicudine referens calcu- 
lus, una cum duobus aliis rninoribus, totam veficulz fel- 
lez, parum bilis adhuc centinentis, cavitatem replenci- 
bus, reperirentur, : 
Hujus autem abfce(füs callofiras, me etiam non mo- 
nente, unicuique argumenti loco effe poteft, illum mini- 
me, durante hoc ultimo morbo obortum efle, fed jam du- 
. dum hoc in loco altas tacito egiffe radices; cujus preci- 
pua, me judice, caufa exi(tere poteft ca(us beate defuncti, 
é fcala lapidea defcenfuri, in hypochondrium dextrum, 
"fex abhinc annos paífus, quo laudata regio cam vehemen- 
— ter contundebatur, ut fatis diu de ea quereretur; aliquo 
cemporis intervallo poft nullam fere quidem fentiebat mo- 
leftiam, habitus tamen corporis parum decrefcebat, pro 
cujus vero caufa minime praegrefílum cafum, fed appro- 
pinquans fenium multosque duros labores agnofcebat. 
Hujus autem cafus culpa forfitan. contigerit, ut cumor qui- 
dam íteatomaticus in omento, quibus fufcipiendis & fo- 
vendis hec pars ob ibi harentem pinguedinem atque folli- 
culorum copiam aptiffima eft, fit enatus, ac propter par- 
tis infenfibilitatem & fun&ionis ad a&us vitales minus ne- 
«effarii rationem, cecte & infenfibiliter auctus, usque dum 
-borta inflammatione ac fuppuratione fenfibilior fuerit 
redditus; & cum ejusmodi tumorum ea fir indoles, uc vel 
plane.non vel falcern difficulter & fücceffive fübeant fuppu- 
racionem , facile hinc liquet, qugre hic, de quo fermo eft, 
tamdiu. duraverit, praprimis cum omnes promifcue füp-. 
purationes.in eratis provedioris fubjedtis tardius perfician- 
tur, quam in junioribus, nec non omnes tümores, quo 
fus: Inagis 


"WW rom , Xr 1 m We hut, dé 


- -5 


nào - seno fObferatio EX sse 
magis ab umbilico fint remoti, eo tardius ad maturatió- 
nem pertingere foleant; & quoniam fatis cenera cetero- 
quin omenti membrana, aliarum ad inítar membranarum, 
ut pleurz, pericardii ; peritonzi, ejusmodi in- ftatu mor- 
bofo triplo vel quadruplo craffior, quam in ftatu eft nacu- 
rali, euadere folet, mirum non eft, qua ratione laudata 
ormenti membrana materiam purulencám absque a&uali in 
abdominis cavum cífufione, inclufam fervare pocuerit, 
praíertim curn abíceffus parietes contraherent callofica- 
tem, puris in va(a & fanguinis maífam reforptionem im- 
pedientem, unde quoque vix feofibilem corporis contabe- 
fcentiam efficere potuit; ficut etiam eadem ex ratione va- 
ria latencia vifcerum apoftemata, uc & ipfe pulmonum vo- 
mice per aliquot annorum intervallum, absque notabili 
fanitatis incommodo, circumferri folent. 

Quod autem de reliquo fedes liujus abfceffus in ipfo 
abdominis cavo, minime vero in hujus mufculis fuerit, 
ut interdum fieri confuevit, prius utique fcire poteramus, 
quam feCtio iníticueretur, partim ex figura tumoris rotun- 
do- oblonga, partim ex contadu minus dolorofo, haren- 
te namque intra mufculos abíceíflu, figuram acquirit eo- 
rum fitui & du&ui conformem, cutis pracerea adeo cenía 
eft, ut digitis preffa cedere nefciat: non minus tumor ta- 
€u facilius explorari & contre&ari poteft, cum notabili ta- 
men & admodum fenfibili dolorum augmento, 

Neque etiam ullo modo prefümi poterat, quod he- 
| par abfceffüi locum atque focum prebuerit, non cam, cam 
ob caufam, quia tumor extra hepatis locum fub coftis erat 
depreffüs, cum fatis fuperque conítec, molem hepatis in 
ftatu preternaturali haud. raro tantum capere incrementi, 
-quantum toti hypochondriorum intercapedini, imo ma- 
- ximz abdominis parti occupande fufficic, ue SPIGELIUS, 


SCHENCKIUS, HILDANUS, BARTHOLINUS, & Aca- . 


demie 


-1 


EEUU VT rn 107 : Kos di -—- 
ENT. IA ; x : M 1 71 A 1 


u - 
" E "d ^ 


- Afia Omenii i Hifi: & Bir i. AY 


- 


—M— 
demie noftre Ephemerides, (uo corroborant fuffragio? 
nec quod tumor femilunari non gaudebat figura, hepati 
alioquin propria, quia pro diverfirate vomicarum hepari- 
carum figura. fzpius admodum variat, fed pocius, quod 
nullis grauioribus doloribus, refpirationis atque vomitus 
- vitiis, nullis anxietacibus atque fpa(imis precordislibus, & 
czeprimis nulla faciei decoloratione, erat ftipatus,  Prz- 
[sd namque riotabili hepatis vitio, bilis quoque turbari 
| fecrecionem, indeque malum corporis habitum & faciei, 
aut ad minimum cunice oculorum albuginez, corruptelam 
idteritiam certo certius fubíequi nece(fe cít; hinc etiam in 
. dignofcendis heparis & mufculorum abdominis abíceffi-- 
bus, qui alias, prefercim (à fub mufculis rectis, ubi cum 
| fterno junguntur, fedem abfíceflus habeac fixam, in morbi 
principio difficuleer à fe invicem diítingui po(lunt, hoc 
:figno GALENUS, & poít eum VALERIOLA, BARTHO- 
. LINUS, aliique plures, re&ctiffime ufi func, qua de re me- 
 morabile exemplum relatum apud HOLLERIUM extar. 
In inreftinorum canali quidem abfceífus prafentia € é tu- 
moris loco diuinari potuillet, nifi dolorum graviorum & 
excrecionis fymptomatum abíentia contrarium docuiflenr, 
Nulla igicur pars preter omentum & mefenterium , fupe- 
rerat, ubi abíce(lus fedes & focus erat quarendus. . fam 
vero, RiVERIO teíte, cumorum omenti ac mefenrterii ab 
invicem dijudicatio incredibilibus fere premitur difficulta- 
tibus, & vix ac ne vix quidem obtineri poteft, quoniam 
utrumque tam manifefta fenfibilirate ac functionibus nota- 
bilibus, é quarumlzfionibus alioquin adfeduum noritia erui 
potcít, non elt przditum, attamen pofteriores, fi cum- 
primis ince(tinis fint propiores, plures dolores, & propter. 
di(tributionem mafíf fanguineg per vafa meftraica fufHa- 
1iinatam, fenfibiliorem nutritionis defe&um hinc malum 
"corporis habicum, progenerant quam priores, nec corum 
15,44, P. M, Fol, IF, F explo. 





M 





- 


42 0 0 0MWéerbaiolX- 000 





anteriora verfus magis fpectant5 cum é contrario priores, 
quia fub peritonzo immediate haerent, tadu facilius ex- 
plorari queant, Interea omnino certum eft, quod utrius- 


que partis abfceflus latentes non nifi ex eventu demum, vel - 


poft mortem innotefcant, & nifi hoc in fubje&o anatomi- 
ca cadaveris fectio rem extra dubitationis aleam pofuiffer, 
certo definire non valerem, quanam harutn partium pro 
- vera abfceífus fede fit habenda. 


Omentalium autem horum abfce(füuum eventus plerum- . 


que lethalis exiftit, quoniam materia purulenta non in in- 


"teftinorum canalem, ut ex mefenterio, derivari poteft, - 


cum nullum, rede annotante SENNERTO, intercedat ve- 
nis cum excretoriis commercium, nifi tumor, accrefcen- 
do peritonao , ad exteriora feratur & íeGioni pateat, id 
quod vero, cum tumori fpatium ad. interiora magis quam 
ad exteriora, ubi majorem à mufículis fentit refiftenciam; 
crefcendi fic fufficiens, raro contingit. HILDANUS equi- 
dem in ea verfacur opinione, quod, quemadmodum hy- 
dropicorum aqua ex abdomine per alvum & urinam inter- 
dum exitum nancifcuntur, ita etiam materia abíceífuum 
omentalium per bas vias, fecundum Jed, EIL pb, $4. 
exitum obtinere poffec3 aft hocce ejus fuppofium experien- 
tia nondum faris fuo comprobavit fuffragio, & cum ma- 
teria purulenta ob cjus confiftentiam magis fit ad feceden- 
dum per has vias inhabilis , quam hydropicorum aque, 
fufficientem de eo dubitandi habemus rationem. An ve- 
ro rupto abfceffu, & diffufo in abdominis cavicatem pure, 


hoc per umbilicum aut inteftina exicum acquirere nequeat, | 


P T » AB i à " Ww Mw ^.» m^Lcs AUS PLNS" ITEMS TEST Et MCI 
ns MUT , UR TAPAS US UE : á Ves ROUEN RUNE CICTAPI CMT SIT ERENN UTILIS 
^ 3 ; - , 2M xL e UMP ELIT CES PAS A a. 7 
* P - : 4 Term ^t HT AX * 4 
j * -— * . 

. » r | 

i 

! 

: 


exploratio ob fitum profundiorem tam facile fuccedit , nifi. 


definire nolo, certiffime tamen fum perfuafus, quod prius 
quam hoc perficiatur , citius mors, quam fanitatis reftitutio- 


expe&ianda veniat. 
De reliquo apoftematis fectione vel apertura artis me- 


^w 


dice | 


ern LUN LAN AOMSVY 27 3 
v i "i. A PI 
: i 1 


a — 


Eu 


A 


x | d AlfcefJus Omenti Hifloria &5 "Diagnofit. 43 | 


e — ———— 








dice honorem in difcrimen adducere, merito hoc in «gro 
dubitavi, & poít mortem dete&a abfceflus conditio me 
plane confirmavit, quod minus opportune fuiffet inftitura, 
enim vero cum is peritonzo non effec accretus, pars qui- 
dem materiz purulente exirum obtinuiflet, reliqua vero 
in abdominis cavum fecelfiffec, lechali paulo poft fubfequo 
eventu. Melius autem cít, uc qui fervari non poteft, fi- 
natur fuo fato perire, ne Medica videatur periiíle opc. 


 OBSERFATIO X. 
* DN.D, JOH. ADAMI RAYMANNI. 


De enormi hzmorrhagia levem linguz Ix- 
. -. fionem excipiente, 


. K WUod interdum intempeftiva raninarum, in. morbis 
praefertim acutis, fectione, adeo impetuofa, opri- 
mis etiam ac probariífimis ifchamis difficulter vel 

plane non fedanda, «grumque neci tradens producatur 
hemorrhagia, me etiam non monente, é variis celeberri- 
morum Medicorum obfervationibus tam norum eft, quam 
quod notiffimums quod autem levis quoque lingue lazio 
ejusmodi farinz hzmorrhagiam pertrinacem inferre valeat, 
fequenti füm probaturus exemplo: Vir generofus, tem- 

: peramenti fanguinei atque plethorici, fodalitio ad genium 

fuum comparato ac convivio intererat, & cum fruftum ac- 
cipenferis appofitum haud mediocriter illum juvaret, zcci- 
debat, ut inter fermocinandum lingua fua circa lineam fe- 
re medianam prope apicem, vel hujus pifcis fpina, vel, 
quod potius ex lingua cicatrice fatis notabili relicta conji- 
cio, dentibus cariofis atque fra&tis, quibus ejus maxille 
erant inftrudz, & quibus inter loquendum & mafítican-: 

| F2 dum 


MCI Says ELO NS UA RE No. ce eic rdc adc ela Rame e. ue t M yero 
r A kv. p^ ! ps : C NO » e ; p 3:2 077 d Ke T ^I P 


Vr ats 


n EXC. 


1 





dum linguam ex improvifo interpofuerat , lederetur, quo 


fa&o, fanguis in inftanti tam large prorutmpens ulterio- - 
rem alimencorum ac potulentorum adfumtionem prohibe- - 


bar, Ab initio hunc quidem cafum flocci faciebat, cum 
vero remediis domefticis & inter alia acerrimo aceto ha- 
morrhagia fedari non poffet, Medici cujusdam in vicinia 
degentis auxilium implorabat, qui varia quóque ifchaerna. 
tam pulverulentá , quam liquida & fpiricuofa rectificatiífi- 
ma, linteo carpro applicanda, imo in ore tenenda, fed in 
.caffum adhibita, ordinabat, quin potius hzmorrbagiam 
hec reddere graviorem videbantur, ira uc füífocationis 
metu totam. nodem infomnem tránfigere & lingua ha- 
morrhagiam tranquillo ferre animo coactus fuerit. — Altero 
mane quidam amicorum fuorum, illum cafu vifitatum ve- 
niens & in predi&o (tatu eum cernens, involutís mappu- 
là ficca digitis vulmufculum ad tempus valde comprimere 
fuadet, in memoriam revocans, coepta cuidam. olim fe 
interfuifíe exccurioni & hac occafione vidiífe, quod ma- 
leficus hzmorrhagiam, lingue mutilationem excipientenr, 
fuo, quod ad. manus erat, ftrophiolo, quo refiduam lin- 
gue portionem arripiebat, & ad tempus. comprimebart, 
cohibuerit. . /Eger hoc exequebatur confilium, & fangui- 
ne coagulato, mappulz appreífle ope accumulato, ulte- 
riorem effluxum impediente, fingulari patientis folatio 
fons hic fanguineus exarefcebart. | Cum autem illi pasien- 


tia, diutius apprimere mappulam , exciderec, & hane, non. 


uc par erat, removeret, rupto fic aggere, dicta ratione 
hermorrhagia recrudefcebat, quo facto, rurfus ad map- 
pulam confugiebat, hujus adminiculo fcaturiginem obtu- 
rabat, & circa ejus, mediante fanguine fubfiftente atque 
coagulato lingua fortius adherentis, remotionem. plus 
pauentizg atque gmodeítiz adhibebat... Interim perhiber, 
hac hemorrhagia quidem plus duarum librarum fanguinis 

jactu- 


N — 


RI 


Cb 9 bene X Of fersiatiode e ARR C o] 


| 
| 
| 





"A - j j 
MCCC - 


 Deenormi bamorrbagia levis lingue vulnufculi, 4m 


i jacturam feciffe, nihilo tamen minus hac ratione majorem 
| emnium membrorum aGivitatem preter fpem íe rc- 


portaífe. ' | 

Hanc igitur hemorrbagiam ab infli&o vene vulnu- 
fculo fuum fumfiffe ortum, nullum eft dubium, quod ve- 
ro tanto impetu tam diu duraverit, id quod poft ejusmo- 
di venularum, quibus lingua eft predica, lefiones raro 
contingit, forfitan ingurgitato vino; quod hocin fubje&to 
plethorico maffam fanguineam in orgafmum rapuit vehe- 
mentem , adfcribendum eít; qua de re noratu dignum 
mihi notum eft exemplum: Aliquot nimirum abhinc an- 


. nis vir quidam generofus; ob nimiam vitz intemperantiam, 


frequentiores & continuas fere comeflfaciones vertigine, ar- 
tuum tremore, loquendi & ambulandi impotentia, ad- 
flidus, meum implorabar auxilium; cui etiam, pramiffa 
generali venzícQtione, raninas aperiendas curabam, — Se- 


dato igitur ex his fanguinis profluvio, patiens prandium 


fumens , genio liberius indulgere volebat; hincque largius, 
more confueto, vino fe onerabat.  Abfoluco prandio, (an- 
guis ex raninis denuo prorumpebat, & quamvis & Chirur- 
gus omnis in fiftendo fanguinis fluxu intenderet nervos, & 
notiffimum illum arque probatiffimum fanguinem fiften- 


. tem füngum,; quem crepitüm lupi vocant, in ufum trahe- 


rec, nihilo tamen minus ad vefperam usque durabat ha- 
morrhagia, quo tempore, ob metum, ne vita cum fan- 
guine profuünderetur, accerfitus, raninas circa incifionis 
locum volfellà ad tempus comprimebam, qua denique ra- 
tione fa&um ut hemorrgia penitus fifteretur, minimeque 
recrudefceret; hanc autem vino acceptam effe refe- 
. rendam, nemo forfan in dubium 
 ,9n319. vocabit, 


Een OBSER- 


TOR. id n "cw 3 " * 5 2 EUM * Ww v y. aw tntutv DENT 4. CES T, f V9" 
wc : ; t $ T Lamp s [us 23 M 23. "us e Le w ad) 
a 2 Ld. ic : " $PF i i ^ 


* un " v 


46 Obfervatio XL 





c. OBSERFATIO XI. e 
DN, D. JOH. ADAMI RAYMANNL | 


Hiftoria febris continentis hxmorrhagia na. 
rium & fudore judicatae. 


W ^ Stcuilibet rei fuum tempus, eft tempus nafcendi .& 
E moriendi , fapientiffimo regum Ecclefiaíte judice, cu- 

jus effato jure meritoque fubne&ere licec, eft eciam 
tempus egrotandi & convalefcendi. Experientie namque 
teftimonio conftat, fuum non folum morbis effe tempus 
cercum ftatumque, quo difcruciare folent mortales, fed & 
eosdem fecundum differentias fuas etiam fervare diftinctas 
quidem, fed fimul exquifitas & definitas periodos, ac paro- 
xyfmorum , imo principii, augmenti , ftatus & declinatio- 


nis tempora, quz in Medicorum fcholis alioquin merbo- : 


rum falutantur «2tes: quoniam ficut hz vitam, ita & illa 
tocius morbi durationem in fuas difpefcunc partes. Sum: 
mo hzc tempora Medicinz antefignani advercebant ftudio, 
eo quod ex eorum fucceffu & conditione morbi non fo- 


lum eventum probabiliter. conjicere, rationemque victus. 


competentem eruere poterant, fed & eo ipfo medicamen- 
ta febrium paroxyímis accommodandi facultatem obtine- 


bant, id quod quafi ipforum effectus & utilitatis. exitit. 
anima. Singulari non minus cura attendebant ad molimi-- 
na, motusque criricos in morborum ftatu plerumque fe ex- 


ferentia, ceu vite necisque arbitros, quo fiebat, ut pofte- 
ritaci utiles, imo in praxi medica fumme neceflarias regu- 
las, hac de re confignatas, relinquere valerent, quibus in- 
primis HIPPOCRATES prz reliquis haud mediocrem fibi 
procuravit famam, DET 

| Aft 





N 











Clans cimi in efc ED Kr Y STER 
' 3 "wm." " - 
NC MT" 


XS 4 0» L .2 re 
Y " "Y 4 E - 
H Ar) E NU i^ ; , 
2n P EM. y 
Dv -T ' 
Li 
V P 


Hifloria febris continentis bemorrbapia &yc.. 477 


M 
mami s t —— — M 

Aft quo factum fit fato nefcio , quod eximia hac fcien- 
tia usque adeoque peffum iverit, uc Medicorum fcholz 
crifium quidem nomen retinucerint, ipfam vero rem fere 
totam oblivioni tradiderint, quam etiam ob caufam me- 
dendi methodus cocco du&tu ac temerario aufu inítitueba- 
cur, absque ullo habito refpe&tu cemporis univerfi morbi, 
multo minus paroxyfmorum, tantum abe(ít, ut molimi- 
num excretionem & translationum criticarum haberetur 
ratio. Invaluerat mos, ftatim in morbi principio calidif- 
fima ita dida bezoardica «gris propinandi, atque fudori- 
ferum injungendi regimen, quibus, prazfence humorum 
cruditate, ubi orgafmi & metaptoíes per fe contingere 
 confueverunt, natura proricabatur ad pramaturas excretio- 
nes infticuendas, quemadmodum igitur hoc morbi tem- 
pore omnes , etiam fua fponte evenientes excretiones non 
poffunt non fufpicionem movere, fic cancumabeft, ut vi pro- 
. du&tz in «gri levamen vergant, ut porius priftinz cjus fani- 
| tatisrecuperationi magno fintimpedimento, quoniam illum 
necef(fariis defraudant viribus, tocumque morbi typum in- 
vertunt ac degenerare faciunt: Vel fi ejusmodi coactum 
regimen nulla excipit fudoris excretio, ut plerumque ufu 
venire folet, in fubje&tis praefertim plechoricis, hinc oriun- 
tur vehementes fanguinis exagitationes, rarefactiones, con- 
geftiones, reftridiones & depofitiones humorum crudo- 
rum, modo verfus caput, unde phrenitides, modo verfus 
pe&tus, unde peripneumoniz & pleuricides, nunc in abdo- 
mine, hinc confurgunt hepatitis, fplenitis, inflammatio 
ventriculi aliarumque partium, SYDENHAMO, BAGLI- 
VIO & Celeb, STAHL!O teftibus, Quodfi praterea ejus- 
modi medela intempeftive adminiftretur, hoc eft, fub ip- 
fis paroxyfmorum exacerbationibus, in. enormem matta 
fanguinca rapitur turgefcentiam & exzítuationem, quam 
- laudata periculofa mala eo facilius atque citius à tergo in- 
fcquun- 





2 fiai Multo iiio ignoranti, in iun: 
-dodrina Medicus edit ípecimen , fi decenti ratione moli- 
mina vel excretiones, criticas & fymptomaticas atque mor- 
" bofas à fe invicem difcernere neícit, & modo cri(in ance- 
cedentia & concomirantia fymptomara illi cerrórem incu- 
cunc, uc motus hofce mere morbofos credat, imo omnes 
intendat nervos ad eos fedandos , & fi vel maxime opiatis 
id fieri deberet; modo vero acrifias excrecionesque (ymp- 
comaticas cenfet falucares, & reftagnante, fati(centibus vi- 
ribus vitalibus, circa cor fanguine , cum refpiratione: an- - 
xia, fuffocativa & fíonora in mortis faucibus verfancem 
«grum graca quidem, fed vana (pe mox future reconva- 
. lefcentie la&tat, quid? quod, ne otiofus videatur efle. Ípe- 
Gator, clyímatis vel gargarifmaris injectione aliisque ejus 
faring non neceffariis & nullius ufus remediis , illi opem 
ferre ftudec, qui camen mox cum fummo artificis Acide 
fimul opprobrio fatis concedir. 

Quid itaque mirum, fi ejusmodi perverfa medendi me- - 
thodus nullas genuinas, completas & perfectas crifes ,. fed 
harum loco varia incompleta, anxia & heteroclica moli- 
mina fatalesque metaptofes & ineza(tafes fubfequa haber, 
Hinc etiam in plebejis & inferioris condicionis hominibus, 
operofam medicationem inftituere & fumptu fuftinere non 
" valentibus, fed naturam (ibi relinquencbus, fzpius quam 
in magnatibus & egrotantibus, fuz fanitatis curam pluri- 
bus. Medicis committentibus, conftantium & falutarium 
crifium evenientium ratio conjedu difficilis non. eft, qua 
- de re BAGLIVIUS Prax. med, Lib. II, Cap. XI. legi meretur, 
Grandiloquus ampullasque projiciens HELMONTIUS non 
veretur quidem acurorum crifes Medicorum dicere acores 
judicesque, quippe contra illos ceftances, quod omnem 
morbi laborem naturz demandaífenc, & ad egri reconva- 
lef(cenciam, ut ramen ex cjus fencentia fieri. deberet ,. nihil 

contu- 






| 3 H 
SX MC ode er 4 1 
'] Lon 4 "ua " T. , 
A. - a Y -—* N » E 
, 


— Hiflria febris continentis bemorrbagia &v. 49 


] ; 7 dM je. * 3 . . . 
.contuliffenc, nec coopcetati eflent 5 hinc etiam vitio vertit - 


Medico rationali, quod ad crifes actendac &  obferver, 
Verum enim vero, quem ejus jaQantia & verba fugiunc 
fesquipedalia? & qua teftimonia é contrario extant, quod 
prz aliis Medicis, nacura incentiones & inclinationes fedu- 
lo advertere confuetis, feliciores in praxi habuerit fuccef- 
fus? conferatur faleem BECCHERI effatum, P/yfee. fabterr, 
Lib, 1. $e&£f, 4. Cap. 4. legendum, ex quo fufficienter adpa- 
ret, quod Bruxellis, ubi medicinam fecit, nihil unquam 
miraculofi przítiterit. ; Arti quidem falutari omnis fyner- 
gia deneganda non. eft, maximum vero momentum in na. 
turz pofitum. eft energia, &. fua. omnino radiat veritate 
jam laudati BAGLIVII fententia. LZ, J, p. 67. naturam fcili- 
cet fai con/ciam magis proficere crifes moliendo, quam Medicos 
fes vemediis ; in nullo namque morbo, tefte CORNEL, CEL- 
SO Lib. lll, C. 1. plus fibi fortuna vindicat, quam ars, (nec 
ars etiam plus , quam natura) repugnante quippe natura nibil 
medicina proficit. Quo igicur Hippocratice docring, de 
criticis acutorum mortibus & folucionibus, ufum, Medicis 
in fua minus verfatis arte oftendam, eosque illius utilicace 
sd hauc rem penitius inveftigandam incitem, fequencem 
febris continentis hiftoriam, obfíervationibus quibusdam 
tomitatam illuftratamque, delineare volui. 
*« ! | 

" HISTORIA MORBI, 

Ques Germanus 2t. annos natus, ex Comitis Sacri Ro- 
7— mani Imperii profapia oriundus, cui uno abhinc anno 
fub Imperatoris exercitu militanti, hofpitium Cafchoviz 
erat alhgnatum , tenerioris texture , habitusque plethorici, 
cujus intuitu illi hac juvenili atate jam aliquoties vena erat 
fecanda, circa Auguíti ininum, pregreífo nimio vini no- 
ftratis generofi atque dulcis potu, quem refrigerandi cra- 
- 4, P. M, Pl. IF. G A! Lmngpulanr 


-—^ 


- 


Aulo cunis VR NU] SD ac UAR UE. 6) SN Ente rtg ame UE Ner P PT p EDIT ow ENDE E) 
J 4$. 4 ^ oH 


^ 
V 





Bo Ov Olferóatio XL. MENT 


B HINRU BRUST ODEIALUPRQUMCUNELEINEPQUI "TUR NO" TNT MRRAUNIGRQUBRI UN ge C Stn qe timo 
pulamque ^nt pn fine equitatio & Drac ambulario, 
per urbis placeas in feram usque noctem protra&ta, exce- 
perat, corripiebatur febri quidem primo intermittente, 
poft alterum vero paroxyfmum in continentem degenerans 
te. Ob naüfeam & amaritiem cum vomendi conatu à pri- 
mo ftatim paroxyfmo Medicus illi propinabat. emecicum;. 
cujus virture fat copiofam bilis quantitatem | rejicie- ' 
bat, & quoni:sm febris eur refpiratione anxia & oppletí- | 
va continuz faciem pra fe ferebar, infuper quoque media- | 
na incidcebarur vena, cujus apertionem magnum quidem : 
rcfpirationis levamen fequebatur, fcbris vero cortinuabat, - | 
tantumque capiebat incrementum , uc feptimo die per in- | 
tervalla delirium accederet, quod autem circa diem no» 
hum, licec cum rifu eflec jocofum & blandum, condinuum : 
evadere videbatur, | Hinc pro ulteriori confilio capiendo 
accerficus , intelligebam praterea agrum laborare agryp- | 
nia, deliria cum fa-iei incenfo rubore, obfurdefcentia, cre- | 
more manuum, fubfuku tendinum, palpiratione :& jecti- | 
gatione inquieta, atque infolita narium fodicarione, fie- 
ri fcrocia; contra blandem enim & fuavem fuam indolem. 
ger fi.bat morofíus, imo fi quis ipfo invico cities : 
agere tentabat, ira commovebatur. | 
Non minus lectum derelinquebat, & quoniam fibi 
imaginabatur , incegra fe frui fanirate, indui, acwequo ex- 
fpauari, & vi bis prohibitus , verberibus fibi refiftences 
profligare volebat. Quamvis igitur ad(tantibus triftis even- | 
cus mecum morbi hujus fymptomata recenfita meríto in- | 
- €uterent, mihi ramen urinz conditio adterebat fpem, ut- 
pote quz à f puimo die colorem rubrum, confiftentiam | 
mediam & auctum enzorema, vel nubeculami monftrabar, 
Die undecimo fupe: veniebat hazmorrbagia nariurm parcior,. 
non quidem perfc&e critica, nihilo camen minus infrin- 
gens inorbuai cum agri cuphoria , quippe qui Ta qua- 
dlt€- 


Eu "EUM AM. 6 m * T. 1e, o p. T4 ND ? T , i 
ut au . bw - 2 v - 

Le aA p o v I | 
. | *» / ^ ^ " Li 
£" 


 Hifloria febris contentis baemorrbaoia 6c. Wt 
dantenus mentis erat compos, mox tamen delirio denuo 
corripiebatur. Duodecimo die tres hirudines naribus ap- 
plicare curabam, & cum harum ope major fanguinis quan- 
titas decrraheretur, adhuc melius ad fe redibat, hoc tamen 
non obítante circa noctem «ger rurfus reddebatur inquie- 
tus & delirium cum ferocia ingravefcebat;. cum vero circa 
mediam no&Gem iterum parca accederet. hzmorrhagia, 
tranquillior fiebat, quamvis fomnum capeffere non poflet. 
Quoniam igitur egri faciem adhuc faturatus rubor tinge- 
bat, & hic comam alebat longam denfamque capuc ejus 
admodum calefacientem, hec decimo tertio die demerte- 
batur, vertici cucurbitula & utrique fure veficatoria ap- 
plicabantur; recurrebac hinc circa vefperam narium hz- 
morrhagia, & à veficatoriis illaaam dolorem eger fencire 
incipiebat, infequence nocte in foporem incidebat, quo 
durante ne verbulum quidem proferebat, manus camen 
continuo fere agitabat, ftragula dejiciebac, vel infolice 
convolvebar, Decimo quarto mane admodum erat tra- 
&abilis, mens camen permanebat confufa, intra octode- 
cim quoque horarum fpatium nihil urine emiferac, cum- 
que matulz porredione mi&ionis admoneretur, hanc cf- 
fedam quidem dare conabatur, aít ne guttulam. quidem 
reddere poterat, facies infuper pallefzere incipiebat, & cir- 
ca vefperam horrorem (íenriebat, cum caloris augmento 
tractionibus fpafticis & infolitis manuum agitationibus fub- 
fequis, per toram corporis peripheriam diffufo levi ma- 
dore ftipatis, quem node tandem fudor copiofus & criti- 
cus terminabat, quo quidem zger valde defatigabatur, 
& ob excitatum abinde pruritum admodum moleftabatur, 
brevi autem poft melius fe habebat, excretiones ram alvi 
quam veficz fponte redibant, fuceeffive vires recuperabat 
& priítinz tandem reffitucbatur fanirati, 





- 


21 0 9 3 " . 80MM 


- E als." 1 Ld a208, 2,8 44 44584 S 0875 Lu * Ec 
M Tao. Lud VERS CPEAJ adj « TM 
" a , 9M U E *17 


52 E J (Olfroatio XL... 7-7 
| SCHOLION.. : 
Je] Vngenim multorum exterorum , fpeciatim Teuto- 
num, tam marte quam morte eíIe coemeterium, vetus 
quidem, fed verum eft proverbium? Cum enim à multis | 
jam annis belli fedem theatrumque conftitueric Hungaria, 
non folum durantibus expeditionibus bellicis hoftes eorum 
multa millia femper morti tradiderunt, verum nec paucio- 
res ex morbis caítrenfibus tunc temporis fzvientibus diem 
obiére, qua de re ultimum contra Turcas geftum bellum 
luculentum exhibet teftimonium. | Haud quidem erat mi- 
rum, fi ejusmodi morborum caufa faltem inevirabilibus 
. tempore expeditionum laboribus improbis, defatigationi- 
bus, dcfeQui commeatus, & circa res nonnaturales, quam 
diu fub tentoriis rure habicant; admiífis erroribus, tribue- 
recur, Quoniam autem advenz, quamvis faltem caftel- 
lorum agant cuítodiam, pacisque tempore commoditate ac 
quiete fuis in hofpitiis gaudeant, raro tamen Hungariam 
reliaquunt nifi antea graviorem experti fuerint morbum, 
ficque vel ferius vel ocyus acutam fuftinendo febrem, ly- 
cron iis eft folvendum, merito hinc in regii Hiftorici ac - 
Medici Jlffgang? LAZII fententiam tranfeundum eft, ce- 
lum [cilicet Germanorum corporibus femper adverfiffgmum effes 
cum enim Hungaria auf(tris fic pervia, minime vero aqui- 
lonibus, praterea quoque à potiori regio paluítris & uli-. 
ginofa exiítar, uc Tobias COBERUS in Ofervationibus ca- 
firenfibus Flungaricis pluribus evincit, eaque propter de die 
aér ibidem tenuis ac fervidus, noGe vero denfus, humi- 
dus & improportionate frigidus exiftat , fubjedta ejusmodi 
aéris vicillicudinibus non adíueta febre facile infeftantur; | 
ficut edam Italia hanc ob caufam plerumque Germanis eft 
exiiofa, Quare quoque LANCISIUS Romá Neapolim, 
(oper 








| 
| 


| DOIoo cert ER ARE 
EUN SOL : 4 1 

A. bé a 1 " ^ $ 
Eu 

* ^ 


- Hifloria febris contimentis bemorrbagia &/c, 53 
per loca fcilicet coenofa, iter facientibus, fuafor eft, uc 
- potius moleftias diurni eítus fuftineant, quam ut fuavitate 
aéris frigidiufculi alledi nocte proficifcantur, nifi in febris 
acutz, vel plane vice periculum , íe praecipites dare 
malint, | 
Noftri quidem loci regio non adeo eft infalubris, par- 
tím quia vicini montres Carpathici aéris fervorem reddunc 
cemperatiorem, partim etiam, quia cellus non tam humi- 
da & fimul montofía eft; nihilo camen minus Cafchovia, 
quamvis quatuor duntaxat hinc diítet milliaribus verfus - 
meridiem, à mulris jam annis magis nota eft aéris infalu- 
bricate, quam Eperiz, quia in tractu palu(tri & uliginofo- 
fita. eft (quam ob cauíam plerumque craífa nebula fupra 
urbem confpicitur) platez fordibus fcatent, & ica dictus . 
mons Cafchovienfis libero ventorum Carpathicorum tran- - 
ficui. impedimento eft, propterea quoque peregrinantes. 
fenfibilem aéris mutationem percipiunt , quam primum 
. didum montem tranfcendére. In vulgus. bic [oci noti 
funt quidam verficuli antiqui , quinque fic dictas urbes re- 
gias immunitate donatas concernentes , vi quorum fe fcli- 
. eem aítimare quis poteít, íi redeat Bardfeldià fceminz 
:macrimonio non junc&us, Cafchoviá fzanus, Zebeno. invio- 
latus, Leutfchovia non captus (incarceratus) & Eperiis non 
fufpenfus, & quoniam olim Cafchovienfes-plerumque co- 
lore eranc pallido, mos erac, hunc colorem x«[' ijoyiv Ca- 
féhowienfium appellare, unde verficulus: 
cocos Felix quem rubeo mittit Cafchovia nafo. bi: 
-. Hodie vero fama illa evanefcere videtur, plateis juífu 
fuperiorum repurgatis & filicibus conítratis, quo remedio 
alie quoque urbes à fuis morbis endemiis fuére liberata, 
obfervante LANCISIO de noxiis paludum cffluviis; nihilo 
tamen minus experientiz teftimonio compertum habemus, 
clapíà hujus anni «(tace plures ibi, quam hic, cum ex dy- 
TR | Eg fente- 


VUPDAT * E 2 EOOSA lo-44JOeW o R WO ACOMDESTEMIPCTBUSE 
? E ah j E COCOS EIEP ENE ET ST A 
P n i ' i 1 1 ) - z e . ^ pM 3 


dcos Olfervatio XL, ^ ue 
fenreriis, cum febribus continuis & intermitrentibus de- 
cubuiffe , manifefto indicio, quod Eperie, quoad aéris 
falubricatem palmam Cafchovie praripiant. ^ ^. 
- Haud itaque mirum, quod laudatus eques, acceden- 
tc cumprimis nimià noftraris vini ingurgitacione , zgrotan- 
tium numerum ibi reddiderit majorem; inprimis ob ad- 
miílam , pregreífa incalefcenciá, cam vino, quam equita- 
tione inductá, nimiam refrigerationem, fub no&urna am- 
bulatione, quà neceffariam fufflaminavit diaphorefin, que 
in fubjedtis plethoricis, & ventilacionibus fanguinis artifi- 
cialibus adfuetis, facile febrilium exeftuacionum fanguinis 
fit autor, praferrim in tam vegeta confticucis tace, quip- 
pe in quibus natura communiter plechore impatiens eft, 
ádeoque hac orgaítice commota, varia dein fufcipit mo- 
limina ad earn imminuendam. — Et hec eft ratio, quod fub- 
. jecta vene feGioni adfueta hanc citra fanitatis decrimencum 
negligere nequeant, cum é contrario alia, licec evidenrcer 
plethorica, absque illa tamen gaudeant integra valecudi- 
ne; unde re&e quidem judicat WILLISIUS, quod crebrio- 
ribus fanguinis miffionibus habitus acquiracur ad fufcipien- 
das febres aptiffimus, licec veram hujus rationem reddere 
non potuerit, eaque proprer jure meritoque ab Illuftri ac 
Celeberrimo STAHLIO in Differt, Ze 7. 5. patrocinio repre- 
"henfus fuerit, . Quamuis igicur in fübjectis junioribus abs- 
que urgence neceffitate incuitu folius plechore, venafectio- 
nis promiícuam admini(trationem , fuadere vix aufim,non 
quidem cam ob rationem, quod ad fummam usque neceltli- 
tatem illa fic differenda, cum prima venzfectionis iníticu- 
tione, uc vetulz opinantur, 6 mortis faucibus quis eripi 
poffit, fed quia certiffime fum perfuafus , quod hac in a 
tate vis cordis elaftica quadantenus eriam (uperflue & mo- 
left fanguinis quantitati fübigendz,& in decenti motu con- 
fervande, confequenrer refticuendo (ucceilive equilibrio, 
7 inter 





ENS FEAR DS onn IT -.- A , Lj J^ 'Ü ^ l 


^ 


|  ^iflria febris continentis bemorrbagia &5c, Ek | 


N 











| inter vafa & humores, citra fanitatis damnum, & quidem 
partim confumri»ne ejusque applicatione fuperflui ad nu- 
tritionetn & augmentum corporis, pattim fucceffiva refo- 
| lutione fanguinis in ferum, hujusque fub laboriofo inpri- 
| mis vivendi genere, per corporis peripheriam excretione, 
partim etiam in neceflicatis cafu. aQtuali fanguinis expulfio- 
ne, utique fufficiai, Contra vero poft annum trigefimum, 
vafis non amplius cedentibus , atque ceffante corporis in- 
crémento, ulceriorem expanfionem haud ferentibus, ficque 
per confequens, vaforum refiftenria ad iftam cordis vim 
elafticam proximius accedente, magis neceffaria erit ve- 
- nzfectio, quà dein etiam proveüior atas, contra vulga- 
rem opinionem, quod fenes potius fanguinem emere, 
quam mittere debeant, vix unquam carere poteft, quarc- 
nus crefcente atate folidorum quidem refiítentia fimul in. 
€refcie, cordis vero vis decrefcit, confequenter libera di. 
ftributio fanguinis, fub annorum augmento infuper ad 
| fpiffitudinem inclinanris, & motui minus obremperanris,, 
| eonferuari minime valet, Interim tamen, his non obfítanri- 
bus noítro in ezgroto re&e atque confülto phleboromia 
fuit inftitura, cum ipfe fanguinis venrilationibus antea fue- 
tic adfuecus, & modum excedens humorum orgafmus,una 
€um pe&oris anguftia, illam poftulaverint, unde etiam ip- 
fe HIPPOCRATES fub his circumfítantiis eandem fuader, 
de vict, acutor, p. 396. fanguinem , inquiens , Zz acutis de- 
trabes, fi vehemens fuerit morbus, e qui &grotant &tate fuerint 
florenti dr virium robore valuerint. | 
^. Ut autem nunc propius ipfum tangamus morbum, & 
de eodem Hippocracice, hoc eft folide differamus, morbi 
tempora anie omnia funt inveftiganda, caque propter, uc 
| Medicus prima ftatim vifitatione inter alia ex «groto quaz- 
yat, quot jàm dicbus decubuerit, jubec HIPPOCRATES 
. de altett, p. 523. initium quippe morbi cognofcere pracipuwm efe, 
de vict, 








NL" M usn rs -— ux x i TA (AT L — Lus euxDrexX ul acera 7 Te. FAS 
Zu 3 d A MOL dd us list diia 
LI 1 , - - : : - 


VN M. , m 


- 


56 |. Olfroaio Xl. ^ 


LLS 


dc vid. acut. p. 400. 4 primo die binc animum advertere opar- 
tet , nec latebit, quo [e vertat morbus, Prenot. p. 44... Hoc 
igitur morbi principium non à decubitus tempore, quippe 
pro varia patientis fenfibilirate & colerantia variante, vel à 
"lafficudinibus, dysphoriis, aliisque morbi imminens indi- 
ciis, fed ab ipfa morbi invafione & eruptione deducen- . 
dum eft, & fic computationis principium nof(tro in egro 
non capcílimus á cempore, quo fe nale incipiebat, nec 
quo febri incermictente corripiebatur,, fed quo febris con- 
. tinens fe exferebat, quemadmodum HIPPOCRATES prin- 
cipium morbi, quo Philiftes conflidabatur, non deduce- 
bac à capitis dolore & fopore, quo jam diu laboraverat, 
fed ab obortis ex comeffationibus febribus aífiduis, | Sicu- 
ti quoque fi puerpera febribus acutis iavaduntur , compu- 
tacionis initium non à die partus, fed invafionis febris fa» 
ciendum eft, uu HIPPOCRATES, zgrotrante Philini Epi- 
cratis uxore Dromeada. & pluribus aliis, fecit. : 
Apparentibus codionis fignis, augmenti. cempus ca-- 
pit iniium, quo etiam dolores laboresve vehementiores 
 ,evadunt: Jpitiis namque morborum non folum omnia funt cru- 
.da, Se&. L Aph, 22. fed &, uw etiam in fine , mitiora, vigen- 
ibus vero vebementiora. SeQ, II, Aph. 3o. hinc etiam GA- 
.LENUS morborum tempora ex coGionis inchoatz & per- 
fe&z (ignis à fe invicem diftinguit, ica uc augmenti cempus 
incipiat apparentibus co&ionis fignis; morbi vero ftatus, 
infequente perfecta coQione, Quo citius itaque augmen-. 
ti tempus accedit, eo quoque celerius. proportionaliter 
ftatus, & denique declinatio fubfequitur; quo tardius vero - 
;augmentum incipit, eo certius timendum eít, ne natura, - 
. priusquam ad zxuiv pertingat, fuccumbat, & morbi fabu- 
lam mors claudat, Hinc generalis prognofis ortum tra-. 
-hit: Conco&fiones celeritatem judicii c fécuritatem portendunt; 
€ruda vero Q- incolía acriffas , dolores, diuturnitatem, recidi- 
4v 25 WU vat 


En v€ReMcm EU TANE RTT NUES A TT 
j s 


Hifloria febris continentis bemorrbagia &sc, 57 


"was aub mortem fionificant. 1, Epidem. p. 948. Hoc igitur 
| augmenti tempus noftro in zgro die morbi feptimo, quip- 
pe quo urina fübrubra cum fufpenfione fimili, ceu codio- 
mnis inchoare figno, apparebsr, qua fufpenfiones, quam- 
vis judicandi potentia hypoftafi cedant, attamen bonum 
exhibent indicium probabiliter mox fubíequentis abfoluca: 
€oGionis, hinc & (tatus & 'crifeos, ia, uc, fi quarco 
morbi die illa confpiciarur, judicationis morbi dic feptimo 
fucurz fpem injiciat. Coac. f75 Sec. IP. pb. 71, Quod- 
fi vero nubecula hec elapfo primo quaternario appareat, 
morbi folutio non proxime dic judicatorio, fed fubfequen- 
te expeGtanda erir: Sicut enim dierum decrecoriorum vis 
quo tardior eo debilior, fic & vis indicatoriorum fucceffi- 
ve imiminuitur, ira, uc, quamvis fedimenrum rubrum, 
 urpote perfedius coGionis fignum quam nubecula, ante 
feprimum, hoc eft, quarto apparens, feptimo folutionem 
fore indicet, poft feprimum tamen rardiorem fignificet, 
475. Coac. hoc eít, crifis non contingit primo quaterna- 
rio, quod undecimus dies, fadó à feptimo numerarionis 
inido, complet, fed plerumque primo poft feptenario, 
hoc e(t, decimo quarto morbi dies, Hinc GALENUS 
propria edo&us experientia dicit: Quicunque morbi intra 
primum feptenarium non terminantur, illos nacura undeci- 
mo folvere molitur, & fi etiam hoc intentato non potia- 
tur effedu, humores tamen interea habiles reddit, quo 
decimo quarto crifin infticuere poffit, id quod etiam ex- 
perientia noftro in xgro comprobavit, 
De deliriis equidem HIPPOCRATES ita judicat, Set, 
li. Aph. 33. Mente con[lare quovis in morbo bonum, contra- 
rium vero malum, exinde tamen non fequitur, quod «gri 
acutis morbis decumbentes, abfolute moriantur, & men- 
te conftantes convalefcant; 6 contrario docet experientia, 
plures febribus malignis laborantes vix aut nihil delirantes 
A, P. M, Fel. IF. H-- facis 





Ei. 35 ^ 





fatis cedere, quam manifeíte deliros, exin namque con-. 
jicere licec, naturam vel non valere, vel nolle neceffarios - 
excitare motus, ad morbum, caput fimul per confenfum 
adficientem, profligandum. :HIPPOCRATES ipfe notat, 
quod phrenitide epidemice graffante, hác conflictantes non. 
quidem, ut alioquin folent , delira(fent, fed ob eandem. 
quoque rationem plurimi mortem oppetiviflent, 7. Epid, | 
$, 3. p. ro2 5. Hinc etiam hoc loco dicendum: Mentre con-. 
ftare bonum, fed non ftatim falutare, ficut quoque con- 
vrarium malum quidem, fed non lethale eft, In egro no- 
ftro plethorico parum in receffu habebat, quod, dum ple- 
thora in capite curgefcens & aftuans evadebar, delirare in- 
ciperet, praprimis cum hoc non in principio, fed augmen- : 
to morbi, quo natura crifi moliendz fe fücceffive accingit,. 
contingeret, zec ezim mirandum eft €05, qui circa initia te- 
nuiter. febricitantes ad. judicationem cum capitis pul[atione €. 
urina tenui ingrave[cunt , mentir emotiane ac pervigilo COT ipi. 
Coac. 8 1. & de vict. acut. 399. praefertim cum deliria fuerint. 
jocofa, que unice ab errore & vitio phanrafiz orcum tra- 
hunt, ideoque frequentius intervalla lucida habere, & hanc 
ob caufam tutiora effe folenc, Sez. 71. 45b. x7, atque cjus. 
ingenio hilari congruerent, quippe qu& tam mali ominis. 
non funt, quam fi in homine moderati & cranquilli animi 
ferox & audax advertitur refponfio, Prorb. 44. & Coac. fI. 
Cum autem eger ftudio, uc HIPPOCRATES loquitur, de- 
fipere & amens fapiens fieri inciperet, atque hon modo 
phantafiíá, fed. & judicio ita efIet captus, ut nom tantum. 
falfas.fibi formaret. ideas atque conceptus, fed etiam .has* 
abfolute veras crederet, ut hinc etiam ferre non potucrit, 
imo offenderetur & ira exardefceret, fi quis illum falfa. 
opinione exfolvere conaretur, id majoris momenti res 
erar, precipue cum delirium eontinuüm atque ferox, cum. 
cendinum fubfulcu, manuum agitatione & ftragulorum re-. 
| ' | . jpione: 








- — Hifloria febris continentis bemorrbhagia &yc. So 
| jeGione aliisque obfecvaretur. Ejusmodi namque deliria 
| fzpius cerebri inflammationem, convulfiones & denique 
mortem poftfetraherefolent. Demenstie enim,ubi agri inve- 
fligantium more fenfim aliquid contrect ant € palpant, miro quo- 
dam modo phrenitidem pranunciant ,' Prorb.: 34, & Coac. 76, ad 
manus contattum refllientes, hoc e(t, circa pul(us explora- 
tióhem: manus retrahentes, vale. babere. judicantur, Coac. 
$9. In febribus acutis qui aliquid fruffra venantur, e feffucas 
colligunt, aut floccos é veflibus eveliunt , aut ex pariete paleas 
 €arpunt , ex bis omnibus malum £r mors portenditur, Praenot, 
- p.38 Hinc. cum GALENUS quondam febre acuta adflige- 
 fetur; & hujus commatis (ymptomata fupervenirent, at- 
que duo fuorum amicorum. id animadvertentes alter alceri 
diceret: Videsne hunc & floccos evellere & feftucas colli- 
gere? ftatim horum mentem intelligebat ac prompte re- 
fpondebarc: Rede dicitis, proinde ne phrenitis me corripiat, 
"auxilio eftote, Cum vero in noítro zgroro commemora- 
ta, alioquin: periculofa, fymptomata, inftante crii cum 
coGionis fe exíererenc indiciis, pro criticis utique haberi 

oterant fignis, hinc etiam falutaris eventus erat fperan- 
idus; refpiratione cumprimis manente liberá, id quod in. 
omnibus acutis eft precipuum, Prezor. p. 3$. Quemadmo- 

dum é contrario delirium cum refpirandi difficultate -lechi- 
"ferum etle folec, Sec, IP. 4pb.-$o. & Coac. $9. Non mi- 
. nus malum eft, fi hoc ftatim ab initio, quando, crudi- 

'tate humorum przfence, nulla molimina critica func fpe- 

'fanda; contingit; hinc etiam HIPPOCRATES 4e vic£. acuz, 

' p.39 V, ff initiis , inquic, beccomparents gravis deliri fíani- 

ficationem exhibent £r plerumque moriuntur i: qui vero evadunt, 
i cum ab(Geffu aut- [anguinis & naribus profluvio, vel purts craf- 

fe excretione , nec aliter evadunt, precipue vero mortiferum 

*e(t, 6 deliria: ferocia dicta fymptomata habent fubfzqua, 
"übi «gri antea'ferociences fiunt magis quieti. & placidi, aae 

B lix Ha nifi 





[ 


60 OlfrosioXL — 


nifi ex actionibus his indecoris & inordinatis patet, quod. 
fint mente moti. | xy: T 

-Simile judicíum quoque de reliquis erac ferendum 
Ífymptomatibus, v. g. tremore manuum, alioquin phre- - 
niticorum fignum funefítum exiítente, Coac, 27. hoc vero 
loco nihil aliud quam humorum turgefcentium copiam in- 
dicante, que alias fanguinis eruptione minuitur, Coac, 170. - 
& in febribus acutis futuram predicic hzmorrhagiam , de | 
mitt. acut. p. 400, Sic obfurdefcentia gravis, infaniz indi- 
cium alias exiftens, Coac. 796. & nihil boni denorans, Goac. 
150. nifi vidclicet fequatur narium hatmorrhagia, vel dy- 
fenveria, de judicat, p, * 5. inftantem crifin per hzmorrha- 
giam indicavit, obfervante HIPPOCRATE Cezr. 1 9 s. Prorh, 
147. & Seil. IP, A4pb, 6o. exemplo Heropythi, ut & virgi- 
nis Abdericanenfis, 3. Epid. Hiffer. 7*9. Ejusdem excretio- 
nis indicium erat rofeus genarum color, Coat. 742. qui in 
iis quoque deprehendebatur ; qui in febribus hemorrhagias 
' criticas experiebantur , 4. Epid. Hiffor. 26. p. 1131. & alio- 
quin inflammationem cerebri, Prorb, 49. & convulfiones 
lechales, Coac, 162. & prerb. $3. (fi nimirum nulla pulmo- - 
num inflammatio, vel alia manifcíta hujus coloris caufa 
fubfit,) notat, Sic, AVICENNA tefte, malum fuiffet fig- 
num, quod eger nares frequenter fodicarec &. digitos in 
nares, tanquam eas expurgaturus, absque caufa manifeífta 
demitteret, nifi hzmorrhagici figni vicem gefliífet, 

Cum itaque omnia hec morbi fymptomara nil aliud 
indicarent, quam febris folutionem per harmorrhagiam 
moliri naturam, illam ucique tanto certius expectare jube- 
bant, cum morbi indoles atque conditio, cum. zgri atas; 
tum edam ipfum anni cempus: Febres enim acuta. & pra- 
fertim continentes , frequentioti HIPPOCRATIS éxperien- 
tia tefte, hac ratione judicari folent, in etate cumprimis 
juvenili, ubi meatuum libertas, materie humorumque flu- 

| d xilitas 


1 i " hi 
EIU Ure ER p À TANE AA 


Hifloria febris continentis bemorrbagia &yc.. Gt 


.xilitas & naturz virtus, quippe fumme neceffaría hzmort- 
hagiz requifita, una adfunt, qua corporis difpofitio in 


fubje&is trigefimum «tatis annum. nondum fupergreffis, - 


deprehenditur , Prenot, p. 46. & ad annum usque trigefi- 
mum quintum etatis ut plurimum durat , Cezc. 1o. Hinc 
ait HIPPOCRATES o6. Bpidem. & Sect, Il. 4pb. r8. ubi vene- 
vem exercere aut bircire incipiunt , tum bamorrbagiis tentan- 
fur, Sicfebribus, in Thaío epidemice graffantcibus, labo- 
rantes juvenes & atáte florentes, narium hzmorrhagiis, 


proved&iores vero dyfenreriis corripiebantur, 7. Epidem. p. 


$51. & hoc quidem accidit vere; vel etate , ubi aéris ca- 
lor humorurn corporis decentem fluxilitatem ac volatilica- 
tem confervat, & hac ratione illos ad fübeundas excretio- 
nes reddit aptos, cum é contrario bruma frigore non fo- 
lum eos hac privare folet qualitate, fed & efficit, ut ma- 
gis ad corporis interiora reftringantur, propterea quoque 
-hoc tempere ctifes non per excretionem, fed abíceflum 
funt frequentiores, Prepot, p. 45. & Coac, 147. Omne vero 
nobis eximebat dubium undecimus morbi dies, quoniam 
a&u fanguini per nares excretio hoc ipfo accedebat, quae 
tamen zzter figna critica non judicantia, qua partim difficilis 
funt judicii, partim letbalia, prout magna fcilicet velparva fue- 
"fint, 2. Epidem. p, 999. referri meretur. Sicut enim in 
genere nibil paucum efl criticum, fic in fpecie bemorrbagie 
- eritic& fint large dv liberales neceffe efl . 2. Epidem. p. 1 OO5. 
cujus commartis erant ab HIPPOCRATE in Thaío obfer- 
-vatz, de quibus r, yid. p. »51, loquitur, quod qaibus be- 
- me € largiter fauguis ó naribus profluxit, ii vel ex eo maxime 
fervati fint , nec ullum, eui fanguis bene profluxiffet ,, boc in 
fíatn mortuum effe ,- videre licuerit. Contra parca narium 
hemorrhagia, & multo magis fítillicidia fanguinis, ma- 
:dum praebent omen; unde eciam HIPPOCRATES Coac. 57. 
«X 227. €a rejicit, utpote é quibus Philifcus, Epaminon & 
iis: - 3 Silenus 


-- 


62 ' r Olfervatio XL Er 








Silenus fatis quoque conceflére, innuunt enim, naturam 

quidem plechoram in capite maxime turgencem extra cor- - 
poris limites profcribere conari, fed vel meacuum, humo- 
rum, auc virium, vel utriusque vitio, falutari fua inten-- 


tione potiri non valere; quemadmodum etiam, pracipue 
hujusmodi irrita conamina repetitis vicibus fe exfíerentia, 
malum itidem pr&benc indicium: exigua enim apparere ma- 
Jum, peffhmum vero ,.-. fd exiguis intervallis fe. confequantur, 


Coac. 6920, quoniam fummam nature anguftiam, fimul | 


. vero etiam fummam ejus; impotrenciam norant. Hinc fi 
praterea fanguinis: guttule nigredine fuerint cin&tz, mors 
eft ante portas, ut ex Philifci hiftoria, z, Épidem Hiffor. I, 
patet, - Hac autem exigua narium hzmorrhagia periculum, 
in quo nofter verfabatur'eger, vel ex ea ratione reddebat 
gravius, quia die critico, quo omnia tam bona , quam 
mala, quz. apparerent, firmiorem .prafíagiendi rationem 


-habent,. contingebat ; hinc etiam HIPPOCR'ATES Jzzgzi- 


Anis inquit é paribus fHillationes , que undecimo die contingunt, 
anolefliam adferunt , tum vero praefertim, fi bis [anguis fHilarit 
aut rur(us [Hllare ceperit. Coac. 357. Scudio aurem dicit, 

.molefla effe, fed. non lechalia? licet enim melius effet; na- 
turam. hoc die, quo morbum fortiter impugnare folet, 

nihil agere, quam femetipfam: viribus-orbare; fieri tamen 
poteft, uc proximis diebus defideratum obtineat finem & 
liberalem producat hemorrhagiam 5 q4apzvis Zgitur judica- 
zoriis diebus contingentia ;fanguinis. [Hillicidia fint. perniciofa, 
pericnlum tamen evanefcit, fi multus irruens fanguis viam re- 
dundantia per nares aperuerit , de vit. acut p. 401, Qui ffa- 

aine ffne tatione: perturbantur , pervigiles [unt , fanguinem é na- 
oribus flilantes. fexto die. noctu. allevantur , poffridie vero labo- 
cantes: tend (udoreicorrepti ér in fomnum delati, delirant ,' ii; 
(argasó vraribus profafto morbum faluit, Coac. 87. Ejusmodi 
aoneque cotone Damorrbagi& cum perturbationibus criticis con- 


P i tingentes 





Y 


Hilloria febris continentis bemorrbagia &yc.. 63 


EN 2. a TINTA A oec 
ingentes largioris panlo poft fabfecuture indicia funt. lI, & 1459, 
Coac, Si nimirum cum bonis fignis & aegri levamine con- 
tingant, ut ex Metonis & virginis Lariffze exemplo 
patet. | | 
-Quoniam vero natura fibi relicta non femper valet fuf- 
ficientem producere narium hamorrhagiam, in ejusmodi, 
cafibus , ad caput fuperfluà fanguinis mole exonerandum, 
abfolute neceífariam, quia omnis repletio propria fibi va- 
cuatione exfolvitur atque deliria certiffime eà compefcun- - 
tur, utique rationalibus Medicis, tanquam nature mini- 
ftris, incumbit, naturam in his cafibus quovis modo in 
fuo falutari conatu juvare, &./? que, quo canvenit, vergunt, 
jis viam [Iruere decez , Epid. 6. Sect, IL. Aph. 21, Ez 44 du- 
cere oportet , quo maxime vergunt, eo ducenda fant, Se&. I. 
Aph. 21. Hanc ob caufam olim fetas naribus vi intrufére, 
t hac ratione coadiaam producerent hamorrhagiam, vel 
ad crifpacuram & ftridturam vaforum tollendam, quo fa- 
"cilius fanguis erumpere poflet, capiciluvia ordinare fole- 
bant, ficut ipfe HIPPOCRATES hoc (copo ea fuadec 4e 
vict. acut. p, 294. € Sect. 14, 4pb. 42. ímo cum fucceífu in 
Metone adhibuit, Hoc in cafu /Egyptii, ce(te PROSPE- 
RO ALPINO, in ufüm vocabant narium fcarificationem, 
quam & J/»//ris STAHLIUS fuadet, &Regis Anglie quon- 
opi Archiater, 7o». FKEIND, venz jugularis, quippe 
communis omnium capitis venarum trunci, fectionem 
comiendar. Mihi hirundines, ceu certiffimum ad hunc 
fcopum obtinendum remedium , arridebant, ignotá cum- 
primis noftris Chirurgis. fcarificatione /Egyptiacá; folido- 
rum conum liberiori aéris acceffu roborandi ergo conde- 
batur. caput, ad meningum vero ftriduram augendam cu- 
cütbitula applicabatur, veficatoriis autem partim folido-. 
rum ofcillaiones promovere, partim ulteriores fanguinis 
ad caput congeltiones refrenare intendebarmn, nS 

| api | Poítea 


$13 


uw YEA : 7 om 


Ap TES Obferoatio XT, 


. Poftea quoque natura, quod fimultaneà & perfecta cri- 
fi Przítare non poterat, continuata, licet incompleta, con-. 
fecit, hoc eft, quoniam zítuantem capitis plechoram ha-- 
morthagia liberali & larga minuere non valebat, hoc repe- 
títà perfecit, eàdem ratione ut in Cleona&ide continge- 
bat, ubi wimirum fanguis paulatim dr. incon[lanter. ad jadica- | 
onem usque fluxit, 1. Epid, Hiit, 6. & quemadmodum | 
GALENUS Hippoeratis capitiluvio Metonis confervationem | 
acceptam refert; quoniam eo narium harmorrhagia frc- | 
 quentior proricabatur, fic certiffime fum perfuafus, hujus. | 
agri convalefcentiam plurimum  hirundinibus adjuram | 
fuiffe, meque quicquid in artis poreítate fuerat, praftiriffe, | 
Nemini itaque mirum videri debet, fi in morbi hiftoria | 
hujus primarii ac llluftriffimi egri nullas deprehendat for- | 
mulas ex pretiofis, folaribus, gemmatis, bezoardicis , hu- | 
jusque farinz aliis conflatas, hodie namque mos obcinuit, | 
ut his prz inferioris conditionis hominibus fanicas majoris | 
fit redimenda, exemplo equitis illius, cui febris acute, | 
qua tenebatur, curatio fexaginta conítabet imperialibus, | 
quas pro lapide bezoardico folvebac, quà tamen alii, can- | 
dido LUDOVICO teíte, coc nummorum pretio liberari | 
potuiffenc: cum enim ejusmodi remediis, quantivis con- | 
ftent, directam & efficacem potentiam in acutis non tri- 
buam, licec, me nondum ad egrum accerfico; in morbi 
principio ejusmodi pretiofa ad naufeam usque fuerinr in 
ufum tracta, imo egomet ipfe, morbo ad judicationem | 
cendente, quosdam pulveres cemperantes nitrofo - cinna- 
barinos, & alioquin famá percelebrem Eílent. dulc. Hal- | 
lenf. partim uc confuetcudini, partim etiam officiofz de- 
ceptioni fatisfieret, propinanda curarem, (quia nimirum | 
incendebam hoc modo impedire, ne aliis calidis analepti- | 
cis & bezoardicis zger obrueretur, nee nature morus, ur | 
alias fieri folet, opiatis turbarentur,) opere pretium tdmen 1 

| . non 


/ 
D 





 lVo7o—Lor b dA d ' & " uà "m à 
»* [ | " A 
& - E. 

i AY á Ya 


" Jj 
J — 





— - Hifloria febris continentis bemorrbaoia 69e... GS 
: non ducebam, eorum faccre mentionem, quia curationis 
morbi cardo in his in fpecie non vertitur, HIPPOCRA- 
TI ejusmodi pretiofa olim erant incognita, ejusque arcana 
unice in debito vidus regimine & tranquilla cri(ium expe- 
Gatione confi(tebanc; & quamvis hzc fimplex HIPPOCR A- 
- IIS medendi methodus hodiernis Medicis magnificis non 
arrideat, idem tamen, imo longius fxpe fcbrium periodi 
requirunt temporis fpatium ,. quam HIPPOCRATIS tem- 
poribus, luculentiffimo & irrefragabili teftimonio , has 
smedicationes ad fummam rei vel nihil plane facere, vel 
-faleem non plus, quam fbi rclida natura praftitiffet, 
efficere, ] | 
Nullum interea dignicati hujus partim proritatz, par- 
tim à natura continuate hzmorrhagiz adfert detrimentum, 
quod febris non ftatim ceffauerit, fufficit, quod hac ra- 
tione natura habilis reddita fueric, fada prius evacuatione 
- eapiris particulari, ad univerfalem fudoris excretionem in- 
fürnendam, & ífic morbum. perfede. judicandum, ficuc 
etiam Meton, virgo Abderenfis & illa Lariffra beneficio 
hemorrhagiz pregreíIz fudores judicatorios obrinuerunt: 
- Nifi enim caput narium haimorrhagiá, fanguine turgefcen- 
te ac exaítuante, quadantenus fuiflet: exoneratum ,. certo 
 eercius ance fudoris judicatorii eruptionem lethales cerebri 
inflammationes , fopores &.convulfiones, quid? quod & 
-apfa mors fubíequuta effent, | Sic etiam tam urinz recen- 
tio, quam reliquorum fymptomatum exacerbatio minus 
mme«errebac, quamvis ceteri de zgro actum effe purarent, 
quia nox crifin przcedens gravior effe debet: Ifchuria ve- 
roindicium erat facte feri in corporis habitum diverfio- 
nis mox fudore critico eliminandi, cujus certicudinem (uüb- 
fequus evincebat horror. $o/euz enim wrinarum fupprejffones 
rigorem pr&cedere , 6, Epidem. &.Se&t. L Aph. 9. Owiéur ri- 
gores imminent , critici. fciliret, dis urina vefiflat, velut mulze- 
— 44, P. M, Pol, IP, I 'i con- 


BE 25. Obfervatio XI. FÉ 


E 


" 





ri contigit , qua , uli inborruit , — fudore correpta. eff, 
Prorh. 11:0. ; : d n EVI ad 


- . Quamvis itaque crifis hec absque hypoftafi urine lau-- 


dabili, quippe co&ionis perfecte indicio, fine qua alio- - 
quin nulle fide folutiones morborum fequuntur, contin- 
geret, ejus camen defectum enzorema fundum magis ma- 
gisque petens fupplevit, quz bonum, licet non abfolute, 
tamen fufficientis co&tionis prebuit fignum, praeprimis * 


um nubecu!a hec bono; nimirum fubrubro, eífet colo- 


re, atque unita, minus difperfa, qualis etiam pra aliis 
laudatur Coac. y77. € Prenot, 40. & GYXLENUS fua id cor- 
roborat experientia, fubjectorum humoribus crudis non 
exuberantium febres ejusmodi nubeculis, absque hypofta- 
feos expectatione, judicari, ficuc eciam HIPPOCRATES 
urinas tenues, boni tamen coloris, hoc eft, non adeo te- 
nues, ut omnis coloris expertes & penitus aquofz fint, 
nec adeo cra(fas, quo minus fint perfpicue & bene colo- 
rate permanere queant, judicatorias fzpius dicit 7» Epidem, 
Hifloriis. Praíertim vero hemorrhagie critice pre omni- 
bus aliis excretionibus hoc peculiare habent, quod nom 
femper abfolutam requirant cc&tionem, fed & ante fta- 
tum falutariter contingant, ut ex Metonis & virginis La- 
riffzz exemplis apparet, quanquam omnino etiam circa. 
has excretiones fit tuciffimum , urinas adeffe concoclas, 
vel fallem mox fuccedere, alias enim folutionibus fides 
non tuto habenda; ut Cleonac&tides expertus eft ; hinc can- 
quam peculiare quid circa Meconem & laudatam virginem 
adnotat HIPPOCR ATES, quod morbus non redierit, fed 
judicacione abfolutus fit, quia nimirurn in ejusmodi cafir 
recidiva fequi alias folenc, quas vero in illo pera&á judi-- 
catione eontinuans narium haemorrhagia, im hác autem 
menfium eruptio prevertit, Morbi quoque judicatio, ut 
fieri debet, Cose, 7 5 o. judicatorio contingebat die, alias peri- 

: | | «ulum 





2o EU MET UV 
e. z , - * - " d P 

E LT -. 2 - ; A 
Wt Us 


D. Hifloria febris continentis bemorrbagia &5c. 67 


(ooo oco yicesiisledu ha oe det cab hi Od dod arb ERN M^. 
culum eft, ne morbi recurrant, ut fezpius monec HIPPO- 
CRATES, Coac. 80. 146. Sect. IP. Iph. 36, 1, Epid. p. pe. 
aliisque locis. Non folum vero dies decimus quartus cft 
acucorum terminus , juxta Sec, I], 75b, 23. efr Coac. 137, 
fed & dierum criticorum una cum feptimo potenriífimus, 

.quippe quo, teftibus HIPPOCRATE & GALENO, pluri- 
me perfed, evidentes & conflantes eveniunt crifes. 

Etc hoc eft, quod hac nobis monendum erat occafio- 
ne, cui coronidis loco fubjicimus, quod, quamvis noa 
fic impoffibile, uc dodtrinz crifium probe gnarus Medicus 
ejusmodi morborum. eventum pravideat, ejusque przdi- 
&ione maximum fibi-apud alios conciliet favorem & au- 

| &oricatem, fua camen radiet veritate HIPPO CRATIS effa- 

tum, Sec, LI. Apb. 19, non omnino certas effe acutorum pradi- 
| &iones, neque mortis neque falutis. — 

—— (Bperiefo. Erfordiam miffa d, 25, Na- 
^ -vemb, 17 30.) 


OBSERFATIO XII, 


— D. D. JOH. ADAMI GOFRITZII, 
! | pud: AR Lin | 
Spiritus vini accenfi efficacia. 

T YXUlveris pyrii virtus elaftica explofiva fatis jam jam no- 
ta eít, ex cot ruinis undique terrarum confpiciendis. 
- Aurum fulminans quid poffit inconfiderate faltim tri- 
tum, Chymici & Pharmacopoei incauti fzpius damno 
fuo experti funt, prout hoc copiofa apud DOL/EUM ,, nec 
non iz. Epbemerid. Acad. Nat. Cur, & Actis Wratiflavienfibus 
proítanta exempla abunde teftantur. Minus vulgare ca- 
que propter fatis notabile eft, quod jam referam de virtu- 
'&e accenfi fpiritus vini elaftica, In Monafterio hujus urbis 
ws Mgr de Cz- 





COTON Ses - * A T ^ F. Str «c cH c MEL POUUPP *. | Lu 
Ma FOR ' - . * n jx deer H Hi 
T ; 1 P [ r H 
- " p - 
? H A " 


s Ki ud | SUM TN NVPCH AUS, cr ME 2e uu a a E A. c DLE E. 
68 Obfervatio XII. De Spiritus vini accenfi efficacia. 
Cafareo víecor ordinarius feprem nova dolia vini, ex affe- 
ribus quercinís fabrefa&ta, per fpiritum vini accenfüm à 
ligni ódore purgare (tudebat, Quodlibet dolium triginta. 
fex amphorae capiebat, hinc unicuique illorum librz due 

fpiritus vini fimplicis infundebantur, qui injecto poftea 
ardente papyri fruftulo accendebatur. "Vieterütn modus 
eít, in purgandis hoc modo novis'doliis, dum ardet (pi- 
ritus vini, faccum arena plenum & probe madefactum fu- 
per imponere, eumque hinc & inde trahere, fine dubio, - 
ne flamma fuffocetur , aut ejus vehementia dolia noxam 
adferat, Hoc modo quodlibet ex his feprem doliis purga- 
batur felici fucceffu. — Finitrà hac operatione victor ad pri- 
mum dolium revertebosur , perfuafus, flammam id eo jam 

. effe extin&tam, eaque propter fervi fui auxilio é priftino Io- 
'€o illud removere intendébat, ne tranfeuntibus impedi- 
mento effet; fed infeliciffimo cum fucceffu : quamprimum 
enim dolium agirabatur, ingens mox fufurrus in illo orie- 
batur, quem infecutus eft fragor terribilis, cum erum- 
pente flamma ex fuperiore dolii orificio. Dolii pars ante- - 
rior in plura fruftula, ultra centum paffus difpería, diífi- 
liens, viecoris fervum, abinde in terram proftratum, mox 
enecavit, ica, üt nec fufpirium amplius ab eo audiretur, 

Vietor pofteriorem dolii partem dirigens , pariter equi-- 
dem in terram. profternebatur, non ramen lzdebatur in 

- corpore fuo: é contrario fervo ipfius brachium anterius, 
& quidem utrumque ejus os, diffradum fuit, pars fupe- 
rior fuggillara confpiciebatur, icemque pars capitis, ac iri- 
fimul fincerus fanguis manabat ex ore, naribus & aure, 
evidenti argumento capuc vehementer lzfum, & à forrio- 
rf concufhone multa vafa fanguifera disrupta fuiffe, Di- 
fcant hinc cautius mercari vietores, cum fpiritu vini accert- 
fo, & attendant, quid virtute fua elaftica efficere poffit, . 
nec impoiterum dolium; moveant, donec flamma, rz 

üdl 





SERT ja. » -— 
* "SV. 
"d 


Obfervatio XIII. De Sutura Cranii transver[ali jc, 60) 
illud excitata, penitus extincta fic, & vapores ex dolio ex- 
piraverint, mm 
( Ratisbona Altorfium miffa d. 13. De- 
| cemb, 1731. | 


: —OBSERPFATIO XH. 
DN. D. JOH. SEBAST, ALBRECHTI, 


Sutura transverfàli ab uno lambdoidez cur- 
.. rente ad alterius crus in cranio hu- 
^mabo?^^ 


IrHm quantum variac tiatura in offium cranii nume- 
M ro, conformatione & combinatione per futuras, 
- tum fecundum tates diverías, tum alias caufas, 
Qui de eo dubitat, adeat prater alios Job. RIOLANUM zz 
Comment. de-Offibus cap. Flil. p. m. 774. inprimis vero pag. 
738. quaftione t: 4» pro varietate figurarum capitis , Jutura- 
rum numerus er fitus mutetur? In concurfü Lamdoidez. & 
fagittalis future officulum triangulare reperiri & quando- 
ue fubrotundum ,^ propriá futura circumfcriptum, cui 
PARACELSUS & CROLLIUS fuperftitiofe fatis, fpecifi- 
€am virturcem antiepilepticam tribuere, ROLFINCCIUS z5 
Differt. Anatom. & cx hoc illuftre quondam Societatis no- 
ftre ornamentum, Job, Maur. HOFFMANNUS, referc, i 
Differt. Anatomico - Phyfrolog. ad. Hornii Microcofmum p. 176, 
Vix tamen ubique hoc deprehenditur , quin potius perpau- 
ca occurrunt crania, ubi illud. videre licet,  Fa&tuin: inde 
eít, ucà multis Anaromicis filentio pratereatur. Eft ta- 
sen intef rariora nature à me aflervata cranium humia- 
num viri adulti, ubi in loco w— non officulum, 
Pu 3 - fed 


F6 ot 
ze 


yO 4. Obfervatio XIP, 
fed os fatis magnum à reliqua occipitis offis parte, per ge- - 
nuinam futuram transverfalem, ab.uno lambdoidez ad al- 
terius crus exrenfíam, ira diítin&dtum & feparatum eít, ut 
triangulum referat exacte equicrurum, cujus crura 13. pol- 
lic. bafis vero 23. poll. Parif. ped. zquant, non deficienti- 
bus interim in reliquo utriusque lateris fucurz lambdoidez | 
tractu, officulis Wormianis, eo inprimis loco copiofius & 
diftiné&tius confpicuis, ubi occipitale hoc os circa pro- 
ceffum maítoideum cum petrofo jungicur, Adumbratdo- 
nem quandam fchema prafens fiftic, Fig. 7, Tab. L, 
aa, Sutura coronalis, Taj 
b.--- fagittalis. 
cc.-- - lambdoidea. 
d. -- - transverfalis, | 
€, Os triquetrum hifce finibus circumfcriptum, 


OBSERZFATIO XIF. 


DN. D. JOH. SEBAST. ALBRECHTI. 
| 4 ^ue di d 1 
Puerpera variis exanthematibus , comitante : 
. febre continua, poft puerperium fe in- 
vicem excipientibus, ve- - 
dili o aeos: 


Jd yRimipara, cemperamenti fanguineo - cholerici, ztatís 
M triginca & aliquoc annorum, habitus corporis medio- 
^ 4€tis, doloribus uteri fpafticis ance plane abfolutum 
. fuz ingravidationis terminum, (forfan ex neglecta venz-- 
fectione, cui alias affueta erac) tantis affligebatur , uc, con-- 
currentibus fimul irritationibus moralibus, impediri non 
poterat, quin ipfe focus admodum debilis odtimefítris ex- 
| | clude- 















- Puerpera variis exantbematibus , comitante &yc. 7 Y: 
ME ——————— A aA—————————————————— —————À—Bhomsnna ——— Ü!—— nÉOÍ m —— € 

cluderetur. Poft primum e&iduum, lochiis rite interim 
fluentibus, cortipicbatur febri continua, acuta, cum fici 
|! & anxietatibus precordialibus, prodromis purpura malig- 
Inzalbz, qua & tertio die erumpebat copiofiffime. Hanc 
ipfam , fecundo o&iduo abfoluto, excipiebant variolz 
iaquofz, per tocum corpus difperfe, in mammis vero co- 
| piofiffimz, nova febri cornitante. Spe melioris eventus 
jam prafente, denuo ira commovebatur intenfius, unde 
iterum redibat purpura alba, benignior quidem, aft pruri- 
tu valde moleíta, ut urticatam dixeris, febri non ceflante, 
| fed ad quartum o&tiduum adhuc durante, adjungebantur 
furunculi copiofiffimi per coturmm corpus diffeminati, co- 
| piofiores vero circa lumbos & femora. Tandem vero ad- 
| fpirante, fummo numine, coníervato moderamine rerum 
fex non- naturalium, prohibito inpritmis aéris acceffu, & 
intenfiori calore, diluentibus non fpirituofis, pro fiti fuf- 
ficienter, nec nimis calide, nec nimis frigide conceffis, ad- 
| juvantibus fimul diapnoicis aqueis & terreis, abfoluto fex- 
| to octiduo plane convaluit, Que cauía vera forralis fit, 
| tot exanthematum , fe invicem excipientium, maxime in- 
| ter fe diverforum , merito adhuc inter defiderata patholo- 
'gico- pradica numerandum eft. Trium fucceffive inful- 
tuum varioloforumrariffimum cafum referr WOODWARD, 
in Medicine C morborum flatu, p. m. 132. Majorem vero 
€um noftra obfervatione convenientiam habet egra , febri 
acuta exanthermatica quinquies ferie non interrupta afflicta, 
quater nempe purpura maligna, femel variolis , candem 
| purpura benigna, cujus hiftoriam & analyíin pathologico- 
| pradicam peculiari differtatione tradidit Excellentiffimus - 
| | Polyc, Gottl, SCHACHERUS , Lipf. 


OBJER- 


de Obfervatio XP, 





 OBJ$EREATIO XP. | 
DN. D, JOH, SEBAST. ALBRECHTL. 
De 


Ornatiffimo, figuris Hicroglyphiis dinfi | 
Belemnite Fechheimenfi prope Cobur- I 
ci BER o ar 









Nter rariora nature & in patriz aliunde fumma cum ines | 
duftria collecta, eminet fane prafens Belemnites elegan- | 
tiffimis figuris, Obeli(ci inftar /Egyptiaci, ornatus, Co- | 
lor ei undique conneo - nigricans eít, magnitudo tanta, | 
quantam pra'fens ejus delineatio artificiofa fiftit,  Cavitate | 
& nucleo caret, in bafi vero ex puncto majori eccentrico, 
quod forfan caviratis apex fuic, plures oriuntur circuli, | 
itidem eccentrici, ira difpofiti, ut, quemadmodum id in ^ 
arboribus truncaeis videmus, in uno latere majoris finc | 
diftanriz tum à pundo, cum à fe ipfis, quam in altero op- - 
pofito , radiis vero ex eodem pun&o ortis lincà rectà pro- 1 
gredientibus ad extrema interfecentur, Totus lapis itaque | 
, lamellatim compofitus effe videtur. Longitudinem utrin- 
. que linea aliqua, five fiffura, in duas partes equales à vet- 
tice ad bafin usque dividit. Figura belemnitz huic ita in- | 
fcripte funt, ur emineant à fuperficie reliqua, — Aliz licte- | 
ras, alix hominis partes, alie aliud quid referunc,  Emi- | 
nent tamen inter omnes excellenti fua figura, manus hu- | 

mana extenfa, & fuper illam, interpofitáà linea obliqua, 
cordis fignatura , in avería parte vero trochus, five ftella. 
. Cum vero cuique pro phantafiz benignitate cum reliquis 
figuris ludere liceat, & vel frondes palmarum, vel chara- : 
&eres exoticos, vcl denique varia inftrumenta rers : 
| ca fin-- 
















| De Ornaif "o ofi Bierogfyplici Belemnire, 73 | 


«a dept. operz pretium effe judicavi, in prafenti rabu- 
| ler fig. 8. &-9. delineacionem ita fiftere, uc & magnitudo 

figure, qua facilius pingi , quam verbis adumbrari pof: 
func, cuilibet pateant. 

Patria ei eft noftrum Flechhemum . , pagus thefauris 
fuis naturalibus & é petrefa&torum. genere & aliis, orna- 
&iffimus , (*) ubi in No muet sess fed minoris eleganti, 
euim eft, 

De CosceptE otigine occupatus nunc non fum, 
eum varii eruditifimi Viti, & recentiffime demum de Hi- 
ftoria naturali optime meritus Job, Phil, BREYNIUS, (**) 
-Collegii noftri & Londinenfis ornamentum fingulare, de 
o difputarint erudiciffime & iogeniofi(Time, ica ut vix du- 
bium fuperfit, tranfiiffe illos cum aliis marinis, in diluvio 
univeríali, ex animali regno in minerale. De figurarum 
prigine vero in noftro Belemnite brevillimis mentem meam 
xxponam. Circa Belemnitas jam alii obfervarunt, lamnel-- 
E: aram illorum effe (tru&uram, quam difítindiffime noftri 
| nonfítrat. bafis: fuperius. defcripca, Externam vero lamel. 
lam vel acrior humor, vel etiam vermiculi, quemadmo- 
.dum in carie offium jd fieri interdum , obfervatum eft, ar- - 
"ofc erunt, unde aqua & aéri, jnodifieante folis calore, li- 
Xerior. fuir acceffus in interftitia lamellz prioris & huic 
immediate fubítrate, haeque ratione vincula inter utram- 
Li foluta funt. wh vero BE vel ilz figure inde fint 

AL PM Fili. * | ^ ox TU CA, 





e es XANOLDI iw 9Infang gunt iften Qbeil Neicke- 

do Mufeographiz , p. 146. ic, allgemeines biftorifde8 Lexicon, 
- Lipf. 1750. in fol. fub Tit, Coburg. 

e» In differtatione. phyfica de Polythalamiis, cui adjieCta differt. de 

Er Belemnitis Pruficis, Gedani 1:32. Conf it. Baltbaf: ERHAR- 

— -DI Phyf. Memming: diff. de Belemnitis Suevicis, cujus nova edi- 

—.£io 1727, prodiit Aug. Vindelicórum, — - 








Was eem "OMfrsaro XP) 00 wiiat d 


orte, id mero cft adfcribendum "m putaverim, - v 


N 


ww 






Vide- 
mus fic é progreffu, via & reditu vermiculi in tabula pul- 


vere fübriliffimo tecta, in foliis porro arborum: quarundam, 


ab infe&torum, ea ex parte cuticulam depafcentium, itine- 
re, fzpiíTime fine ulla deliberatione oriri figuras varias. Fi- 
guram, qua curfu mufce ,, Autori /ptercus dicte,  ferpen- 
rem in folio adumbravit; diligentiffimus hoc tempore in- 
fe&orum obfervator fiftit, 7ob. Leonbardus FRISCHIUS, iz 
Defcript, Infett. part. IL. Tab. XI, & (ic plerumque omnem 
lufum naturz ex caufis pratet deliberationem accidentibus, 
id eft, UE fieri, nullus dubito. PER MANU d dol 


E ied omo A TION 


(ÁO BÉERIAATID: XV us sanos 27 
(DN. D, JOH. SEBAST., ALBRECHTI, 


De. 
Villorum glóniasiptiiti rejedto. - - 


YRines vomitu reje&tos & fuffocationenr minitantes, 
( , FORESTUS j jam notavit, Libr. XP, Obfervat. XXLY, 
Plura vero exempla colfegit Job, SCHENCKIUS.- Lib. 
Ill. Obferv, edit: Francof. 160g. in fol, p. 365. Caufa rei ejus- - 


3 modi inconfuete tantum non fetnper in veneficium, feu 


incantadonem, quo jure equidem nefcio ; rejicitur,. —De 


quadrupedibus animalibus, v. gr. Bobus, vaccis, cervis, 
capris & aliis, notum eft, quod villos cutis, ffo8 pilos, 


lingue afperitudine lambendo evellant & deglutiant, ex 
quibus copiofioribus pile globofz, feu glomeres forman- 
tur, fepe reperiundi in ventriculis eorundem, Idem qui- . 
dem non coningit in homine, non defunt tamen alie | 
caufz, v, gr, opificia varía circa res pilofas & his congene- - 
res occupata, ubi crebrius leviores brevioresque impritnis 
villi vel ipfo To in os trahuntur, & porro per viam re- 


giam, 





pe F'illorum glomo vomitu rejetlo,. 75 


; le ideo itti] puta, derivantur in ventriculum, In 
Pis neglcds cura & mundities in parandis cibis, quibus 





V 
- 


4 jmmifceri facile incongrui & ventriculo minus amici ho- 


fpites queunt, locum habet; in aliis alio modo res acci- 


. dere poteft, -Quocunque vero cafu copiofiores pili, villi, 


five crines etiam in ventriculum prater naturam venerint, 
voluti ibidem motu ipfo ventriculi concinuo, in pilas, feu 
 glomeres, facile coeunt , quemadmodum alias. manibus 
idem fieri manifeftum e(t, unde non mirum, ubi id acci- 
- derit, cum falute "grori, vel c dnte natura, vel medicá 
| epeadiua eadem rejici. - 

Nafcuntur infuper in volucrium vibus pennula, 
qualem anferinum plumeum, i, e. referciffimum plumulis 
. non deglutitis, fed ordine pofids, radicibusque fuis mem- 
- brane, aut, fi mavis, glandulis ipfis infixis, ipfemet ego - 
nter alia natura curiofa affervo, atque prater alios plures, 
r€i teftem oculatum habeo Cl, Dn. Dr. franc. Erneff BRüCK- 


| ' MANNUM, Amicum & collegam multis nominibus ho- 


: 


noratiffimum , in zal, Pbyf- Med, MVratixlav: Anno. 1726, 
Menf. Junio Claff. M. p. 708. Quis ergo & in humano ven- 
triculo, per analogifmnm haud ineptum ductus, villos aut 
pilos -pofle nafci.difhiculter perfuafum fibi habebit, nifi in 
phyficis plane plumbeus effe velit. Ex qua caufa derivan- 
dus fortafle eft periodicus ille & quafi menítruus crinium 
' Cnifi villos potius, quam crines, fuiffe vero fimilis. fit,) 
conglobatorum vomitus à FORESTO l1. c, notatus. Exem- 
- plis ejusmodi. ab aliis memoria proditis, nos adjiciemus 





. novum aliquod à nobis obfervatum. 


Ipfis nimirum Kal. Majis anni prafentis cllbecxxx I, 


3 ditte: ad nos robuftus alias fervus , tatis aliquoc viginti 


£e ; thedarius, de proftrato plane appetitu cum pra- 
rdiorum arnixietate multum conqueftus , quibus ipfis Ie- 
Lad aliqua lipochymia accedebat crebrius, — Vernalibuss ter- 

K 2 tianis 


: 76 à itin X z nc 


Nd ; - "T. M 
tur Ui A 






tianis Vus dive febribus, tantum r on. i idemice 
 graffantibus, de eadem , etiam prafenti. fu Ibiecto immi 


nente, fufpicio: movebatur. Ut prima itaque. viai imtem- 


pore repurgarentur , przmiffo fale digeftivo, v iui 
ex Ipecacuanhz rad. & Tartaro emetico propicapapn ; mi- 
rando cum fucceffü, Integer namque glomus villorum 
renuium cinereorum , inftar lanz evulfe, (S&aufpaBollen). 
magna quidem eum moleftia, vomitu expellebatur.; aft - 
magno etiam cum levamine, febri ipfa quoquc folis dige- 
-ftivis continuatis & bis interpofitis amaricantibus tonicis, - 
-poft paucos paroxyímos, ceílante. Rarioris effedus cau- 
fa, ut fieri folec, ftatim, etiam ab illis qui ultra. vulgus fa- 
piunt ,- fafcino tribuebatur, fed declarata mea. fencentia,. 3 
fuam tanto lubentius mutabant, cum ipfis domefticis no-- 
tum effec, fervum rhedarium per plures dies apud opilio« 
nem in Villa Domini commoratum fuille, cujus uxoris 
. gmundities in parandis cibis non cft cosemendatilfima. 


à qui Altorfium mifja d. 24. "Se 
I Wa 325. * 


|o OBSEREATIO XFH, s vos 
DN. D. ERNESTI FRIDERICI HEIMREICH. 
De 


Holoferico, rélhidio antepileptico, atio- 
. logice confiderato. 








1718. Menfe Februar, Claff, IP, Artic, X. p. 699. fequen-. 

tia : Cyd) mug nidit verfiwelaen, bag tc von (war; 

£e Cammet ein Pulver. brenne , unb benen , voeldye 
morbo -epileprico laboripen " alirgeit in bem Momenr, 
; man ! 


| Le in Annalibus Pbyfico - Medic Pratislep. dus o 


- 


^ reperire pito, 






| 7 De Hlloferico, remedio atttepileptico , &yc. 77 


1 (id ber 9Utonb wmedfeft , unb alfo viermafl in bem 


Sptonatf , à 3. 3Xteifer-Givitgen voll aebe , ín Stauten- ober 






ginben - 9Blütben ; 9:Baffer, bavon befonber8 bicieniaen, 
-ivelde bai. er(temabl bamit incommodiret toot2en, ba8 


iinglid nidbt mebr befommen Daben. — Hac ipía relacio 
occafionem mihi fuübminiftravit, in effe&tum & caufas pro- 
pofiti remedii diligenter inquirendi , idque accuratiori 
e(timatione metiendi, uc idem illud ex effectibus & caufis 
fcirem, Dictum modo ad effectum quod attinet, eundem 
me experientia aliquoties docuit, caufas vero, quas qua- 
fo, in fequentibus & inprimis in fale & fulphure ferici me 


-Paraíür enim Holofericum ex Bombycum producto, 


- quod fericum vocant, hoc vero fericum copia falis alcali- 


€i, tum fixi, tum volatilis, abundat, quod facile feparari 
& compedibus liberatum in forma falis volatilis exhiberi 


. poteft, prouc hoc evideniiffime oftendit Academie Re 


$cient, Parif, dignilfimum Membrum, Jofepb Pitton TOUR. 


- NEFORT , qui comparatione analyfium falis Ammoniaci, 
ferici & cornu cervi inftircuta, majorem copiam falis vola- 
.tilis ex ferico, quamg ex cornu cervi feparavit, quamvis 


falis volatilis copia, qua cornu cervi abundat, fit notiífima., 


- Sic enim fcribit in fuis obfervacionibus:. Quindecim unciz 


ferici crudi minutim inci(i retortz immiflz igne leniffimo 


- dant uncias duas & drachmas duas falis. volatilis in fubftan- 


tiaj cura quindecim unciz cornu cervi in retorta itidem 


- deftillati non nifi dimidiam unciam cum drachma dimidia 


praebeant. E ferico zres uncie cum dimidia fpiritus volati- 
lis obtinentur, € cornu cervi autem unciz quatuor cum 
- drachmis feptem, id eft, uncia una cum tribus drachmis - 


plus. Sed omnibus bene confideratis facendum eft, é fe- 
- fico plus quam alterum tantum falis volatilis , quam écor- 


mu cervi, obuneri, Parum enim falis volatilis requiritur 
mt "NM K 3 — ad 


5 
^. 
-— 


NO z» Act, Labor, Chim, "ltorff. £. 64, eaque pr 


Á i 3 Ds 





eri  Cipüet morum cornu POINT uncias s ix.: 24 rachrr 

ferici veró unc, v. drachm. v. exhibens, majorem. illius prz 
hoc terreftreiratem oftendit. Apparet ergo copia falis al- 
calici, qua fericum abundat, quodque blando fulphure- fe- 
pultum eft, (fà] acidum enim neque in animalium corpo- 
ribus. eorumque produdis cam copiofe repetitur, , neque 
üt fal volatile in retorte collo fe manifeftat,). & cum alias 
facultates, rum cephalicam generatim. & nervinam atque 
ancepilepricatn fpeciatim habet, tefte Ill, 7. M, HO: FMAN- 
Ópter infig- 
nem ufum in Epilepfia fericum habeat neceffe eft; con- 
currit enim, ex fententia Ill. WEDELII, án E pilepfia prewr 
cerebri indifpofitionem, etiam lymphze dyfcrafía, & fpe-- 
ciatim lympha ichorofa, acido-biliofa; fimul obftruuncur 
membrane mervee , ftringuntur & convelluntur, fpiritus. 
confunduntur & varie irritantur, inque fpasmodicos mo- 
rus reliqua etiam partes adiguntur, ob quas caufas & fym- 
ptomata optime convenit fericum, vi falis alcalici copiofi, 
tam fixi , quam volatilis, & blandi demulcentisque fulphu- 
ris, quibus etam. gaudent alia medicamenta in Epilepfia: 





 €onvenientia, ut fpiritus falis ammon. corn. cerv. fimplex 
& fuccinatus, caftoreum, oleum animale Dippelii, à JUN- 


CKERO elaboratum & defcriptum Zz' zal. Med, Pbyfz 
Vratislav. & in VATERI Diff. de olei animalis viribus , ubi 


.CI. Au&or fimul exquifitam fübriliratem & inde dependen- 


rem penetrandi vim, confimilibus falino - fulphureis : adfcri- - 
bic prificipiis, Accedit vehiculum congruum, ex aqua ru- 
tx, vel florum tilie conftans, tempore jufto, phafium Lu- 


ne momento exhibirum ; Luna enim mire hoc morbo fym- 


bolizat; & eo tempore naturz fenfus fortaffe eft fenfibi- 
lior, Ne autem medicamento plures vires, quam revera 
— 


mac F.*4 
E. " . ^ 
M 


/ 


. 


- fDe Holoferico . remedio antepileptico , 65c, 70 


| poffidet, adícribam, fatendum eft, non in omni *pilept: 
ád convenire: In illa enim, qua fymptomarica et, vel ia 
moribus nature adfuetis & exacerbatis confillit, vel eciam 
-caufis materialibus & indifpo(itioni inveterate debetur, vcl 
à fpina infixa dependec, minorem habere facultatem credi- 
'tur, Saltem prodeífe poteft in. Epilepfia à fupra memora- 


—tis.caufis dependente, Dubium vero fübnaíci poffec, an 


«tale fal alcalicum etiam iu ferico cexco & colore atro tin &o, 
ut in crudo, & in eo, quod rortiirz ignis, alias omne 
fal volatile abigentis, fuic expofitum, fe exhibeat; ubi pri- 
3mum fupra laudatus ignis modus eft refpiciendus , deinde 
-ex arte tinctoria repetendum , quod íericum crudum fapo- 


-. «mis fubquadrupla portione illinatur, & cocturz fubjiciatur, 


poftea iterum elutriatum, in aqua alumine faturata mace- 
-retur, (quam praeparationem allunitem vocanc) porro ad 


-efficiendam coloris nigri tin&uram variis adílringendi & 
4ncraífandi vi pollentibus ingredientibus, v.g. gallis, vi- 


. Xriolo, gum, tragacanth. injici, & tandem: ichiiocolla 


nitidum reddi. Ex quibusoperationibus nulla plenaria de- 
;ftruáio falis alcalici fixi & voiarilis inferi & dijudicari po- 
'teft, potius adjecta incraffandi vi predita, & particulis craf- 
fioribus alias adítringentibus foera aliqualem defenfionem 
ab ignis vi procurare & fixationem eflicere poffunt. — In di- 
..€a incineratione aperta quidem affirmari nequic remanere 


- fal volatile, potius concedendum eft, fixum omne perdu- 


* 


rare, & volatile pauciffimum, igo plane nullum relinqui, 


mifi quis concretionem , ad quam fal ferici volacile eft aprif- 
"fimum, queque affufo fpiritu vini ftatim fefe oftendic, re- 
"fpicere , & fulphureos, quibus eft vin&tum, compedes cos- 
-que tenaciflimos intueri velit. . Sal ferici ad concretionem, 
anquir IOURNE:ORTIUS, aptiffimum; affu(o. enim fpi- 
riu vini concrefcit in magma , grumos falinos craílos 
-e (tendens, fecus ac fal ammoniacum. - 


EINMRA C Fortaffe 


4 T 


S. — 


j 2o (md — "Olfeioatio NETS ce gm 





|. Fortaffe hec func, quz dodiífimus Colle&or di&arun 
Annalium refpexiffe videtur, dum hujus rémedii operandi 
. vim in diuretica virtute collocare fuftinet, qua étiam meo: 
judicio ftare poteít. Serici interim preítantia & ufus in 
medicina prifcis temporibus fine dubio in magno pretio 
fuit; quia veteres fericum crudum confe&ioni Alkermes, 
 fpeciebus liberantibus, Diamofchu, aliisque formulis immi- 
" fcuerunt, ipfique vim cordialem & analepticam adfcripfe- 
runt. Welles ex textis fericis paratas appellat PROCOPIUS, 
 Lábr, I1, de Bello P'andalico, Medicas, cujus nominis rationem. 
Henr, Sabnuthius in notis ad Guidonis PANCIROLLI nova 
reperta, reddic, quod à Medis & Perfis communiter ad-- 
vedtum fic; fortaffe aucem ob ejus vim medicam veteres | 
illas hoc nomine infigniverunt, quod aliorum relinquo ju- 
dicio. Majori certicudine vim medicam, (peciatim in af- 
fedibus capitis, infignem ftaruo, intuens guttas Anglica- 
nas tanquam fingulare fecrecum occultratas, quarum com- 
-pofitionem Carolus Il. Rex Magnz Britannie à Chymico - 
quodam.coémerat, & ex fpiritu ferici cum oieo Cinna- 
mormi, aut alio quodam effentiali redtificato parabancur, 
& in affedtibus capitis ab obítru&ionibus & ftagnationibus 
^ otiginem trahentibus, tarh interne, quam externe, frequen- 
tioris eranc ufus. LISTERUS, Anglus, cum TOURNE- 
FORTIO, di&am «compofitionem | commmunicaverart, 
quam hic dein ad commune commodum in confpe&tum 
&lucem protulerat, * Q3 | 
—— Goronidis loco addam: Omnia infecta, quz fila texe- 
re folent, multum, prater fülphur plicarile, cuftodire fa- 
"lis volarilis, quod filis fuis largiter intexunt. — Oftendi po- 
teft hoc non folum allato exemplo, fed & aliis, quz mi- 
hi in mentem veniunt, dum vefpas & araneas intueor, . 
Ilz nidos parant & conglutinant non ex luto , aut 
terra, ut ARISTOTELES & PLINAUS arbitrati func, fed uc 
| UN | | ». ALDRO- . 


De Holoferico vemedio antepileptico, &5c, 9r 
BEDKOVANDUS. rede judicat ,«ex herbis & floribus, qua- 





rui particulas minuti/fimas colligunt, & glutine proprio 


combinant, :hincque nidos, «ex materia charte bibulz fere 


fpeciem prabente, «efformatit, ac inter lapides collocant, 


Mdemauc. illis agglutinant, & ut HOMERUS loquitur: 


EU DOM 8 i ini VarerraAdésot. 
10 Démunculas faciunt in viia praerupta. 


7. 


^Hosi inquam nidos in :doloribus. dentium, pluribus te- 


mediis. fruftra adhibitis, loco Tabaci in fiftulas immitcunr 


homines plebeji, accendunt, & furiam ordinario modo, 
poft brevem remoram in ore, efflant & hoc remedio mag- 
nam quantitatem fputi emittunt, ficque doloribus fzpifli- 
e liberantur, quern effeQum fali volatili refolvenci, &c 
fol ulphuri demulcendü deberi, videor poffe contendere, qua- 
Lid fal illud , fulphur explicans, fub forma fumi in po- 
rOS fefe. infinuat; & in carne dentes ambiente, ac eirca pe- 
rioftium (tagnantes humores refolvit .& educit, fimulque 
demulcendo partes folatur, De telis aranearum fimile ju- 
licandum venit, aranearum enim fal caufticum & fe- 
re venenofum neminem fugit, & maxime inter illos con- 
flat. quí. araneas. quasdam in vitro tamdiu retinuerunt, do- 
nec una alteram confurnfic, .& ultima tandem excincta in 
oleum. foctidum, falibus refertiffimum, refoluta fuit; hinc 
participes erunt falis volacilis procul dubio etiam -earun- 


..dem cele produ&z, prafertim fi in Gallia manufa&ura ad 


fila ab arancis deducta & ulterius componenda, inchoara 


i & non tam affe&tara, quam confecta fuerit, ubi ex textis 


arancarum in ferici modum formatis, analyfi chymica fub- 
je&is mulco major copia falis, quam ex ferico acquiri pof- 
fet... Tarantularum , fimiliter fila deducentium, virus, à 


: ile copiofo ac accerrimo . dependere, eft noti(limiim, 
COAKPLM, FALE L Alia 






Alia infecta, de quibus varii Autores ex inítiruto egerunt 
$acco, i | biu ixcibbceen or: afi xii 
| QCoburgo Aitorfum miffa 2p; Ouby, so ve EON 

vu. E à ; 1 L3232. r AL A Ph Kao d à * A " e. i : " E 


OB$ERFATIO XEII. 


DN, D, JOH. CHRISTIAN. STOCKIL 
M Ir ^.Dpe lonas ab : 
Vidua per novem annorung fpatium cceci- 
tate afflicta, & tandem divinitus re- 
j jtuta. BENI Movoth 


Cornelii Pogelii, Frohburgi Saxonia Paftoris quon- 
., :dam Primarii, ante annos XXXVIIL. beate defun- 
^ .Gi, adhue fuperftes vidua, Weide Varifco- 
rüm degens, A. «lolocexIl. die Lunz poft feftum Pa- . 
fchatos cafum éxpericbatur pertriftem adco, ut alco & gra- 
vi lapfu. cubiti dextri ambo uln& & radii offa, juxta articu- 
lationem cum carpo, frangerentur, facies in latere dextro 
valde contunderetur , imo & oculus dexter fere penitus de- 
firueretur. Mifera ferebatur in leQuni femimortua, fta- 
P PN YE Laus Pad v v YR ded E 
timque accerífebancur Medicus & Chirurgus, qui nihil omi- 
ferunt, quicquid ab artis falucaris peritis expectari poterat, 
Ob nimiam quidem oculi dextri deftru&ctionem in eo ipfa 
vifum omnem amific, faciei auterri relique & fra&ura di- 
&x (anationem per Dei gratiani ex voto prafticerunt Me- 
dicus & Chirurgus, Sexto poft illari, quani accepit, ca- 
lamitatem , anno f[cilicer cloloccxvIIl, die 1, Januar, 
ipía Vogelia fofpes & incolumis meabat in cemplum Wei- 
&denfíe, durante vero conciorie, fucceífive obfufcabatur ip- 
fi oculus finifter, & talibus cencabatur fymptomatibus, qua- 











5 


De Vidua Gecitate afflida, dMrviuitus reffituta. 83. 


n 


E rr —MÀMÀ s P 





—ÀÁ 





[ 


lia apoplexiz imminentis figna alias con(tituunt, ut & ipfa 


 exiftimárit , (e apoplexia cerriffime corripi , tandem pazie- 


batür animi deliquium, ubi adítantes ipfi ftatim fuccurre- 
bant, Po(ítquam vero ad fe rediic , fe omni vifu privatam 
efle querebacur, ^/Egra igitur domum «eocca abdu&ia, con- 
fülebancur Medici, praGuci alias felicif&mi, qui nullum ar- 


 £is fuz negligebant confilium. Licet vero per trimcítre 


fpatiutt medicamenta alias efficaciffima & optima illi ad- 
hiberent, egra quoque rerum non - naturalium mode:a- 
men à Medicis ratione legitima preícriprum perbene obfer- 
varet, nihilo camen minus omnia fruftra func adhibita, coc- 
citate, etiamfi oculus videretur eíle integer, permanente. 
Cum ergo remediis etiam optimis nihil plane efficeretur, 


:mifera malum díyinicus fibi immi(lum equo ferre animo 


conítituir, non nifi à Dco opem expe&ens. Nec piam 
matronam fefellit fpes, quam in Dei mifericordiffimi re- 
pofuit gratia atque ope. Ipfi enim ille non citra omnium 


admirationem vifum finiftro in oculo reddidic; Nam A, 


cIoIocexxvll. die xxvlI. fan. accidit, ut, cum pia ifta vidua 
ardenriffimas ad Deum pro reftaurando fibi vifu mififet - 


fzpiffime preces , ut, qu& ad corporis miferi confervacio- 


nem pertinerent, videre liceret, illa finiftro in oculo ino- 
pinato vifum perfecte reciperet, quamvis per acto & quod 
excurrit annos, nullo auxilio medico uíafit. ^ Di&o enim 
anni 1727. die, cum illi áà benefaaricis alicujus ancilla ad- 
ferrentur alimenta, ipfa Vogelia mitram, que contra fri- 


gus faciem rnuniverac, removebat, & ftatim allata alimea- 


ta & ancillam, quz ca adferebat, diftinde cognofceba:. 


. Quod mirabile Numinis clementiflimi beneficium Vogelia 


-fnagna cum animi laticia ftacim referebat ancille, & huic, 
1nultisque poftea aliis accedentibus oftendebat, (e omnia 
diftin&e videre, & ab eo tempore ad hanc usque horam 
dita foemina nunc etatis fuz annum agens octogcfimum, 

E | L 2 res 


"f. 






4 meu 


re omms, quamvis fint enu wa coule: fi 
 finiftro-diftin&te videt, literas minimas legit, vro onse 


le&u:-.non- difficiles conficit, « Die Xlll, Septembr. c. LN 


Weidz ipfa Vogelia,. me prafente;. fcripcuram ; quam epi- 
. ftole inclufi, confecit, & à me petiic, ut in gloriam Dei 
. mirabilem. fui , vifus. reflicacionem. publiben notam fa- 


cerem. - 
MOM gue mifja i "m -Nevenir. etie) 
22435:55 460 A TUM ene] 


OBSERZATIO. xix. 


DN. D. JOH. PHILIPPIWOLFF IL 
De 


- Cardialgia-  fpafmodica - iim 


primis circa equinoctia, laborans, ceteroquin vero 


1 J Ir 62. annorum per multos annos arthritide fixa, in- 


- vegetus & alacris, füisque functionibus, ceflante do- 


lorum ferocia, praeffe valens, hoc cempore fee n fenfit 


dolorem, fed cenfionem quandam femoris finiítri, die au- 


tem quinto Januarii 1730. infigni dolorc ventriculi vexatus . 


L 


fuit, qui brevi adeo increvit, ut media nocte diei feptimi | 


iftius menfis me vocare coactus fueric, ubi é longinquo 
- clamorem patientis, quem. atrociffimi dolores fufcitacunt, 
jamjam percepi, qui dein me accedencem, ut citiffime fibi 
-auxilium ferrem, ancequam animam in hoc cruciatu cffla- 
ret, anxie rogavit, Exadítanribus ergo, num. forfian me- 


dicamentum finiftrum fumfi(fec, vel im dieta errorem. 


commifi(fec?: prius quafivi, qui vero neque hoc neque il- 
lud factum effe, fed dolores ab initio mites fenfim adeo in- 
€revifle, ut in prafentem ftatum patiens fuerit reda. 
Gus , referebant, s Rupwasocem ftatim, & quidem ho- 

ra XII, 


y. 


"s De Cardialoia fpaftiodica horrenda: 85 


ta XII. no&urna potiunculam é manna calabr. cum aqu, li- 


- liorum alb. & anif. foluta, laxantibus amaris & fyr, de ci- 


chor. cum: rhabarb, conflatam , prafcripfi, quam fpatio 
unius horz duabus vicibus exhauriebat, unde non folum 


' eirca horam fecundam matutinam alvus aperta fuit, fed & 
eger fex fedes inde habuic, hisque anxietas fpafmodica in 


tocum füblata fuic; Tuffis vero fpa(modica remanfit, que 
tamen: fpatio: duorum dierum: adhibitis antifpafimodicis, 
nempe cinnab. nat, dep. pulv. lumbric. terreftr. fuccin, 
caftor.. & eff. anodyna ad vocum aegri & adítantium ceffa- 


. vit, ita, ut eger hactenus neque arthriride in canto gradu, 


ut antea , neque alio quocunque malo usque ad hunc diem 
afflictus fuerit. : abi i 


SCHOLION, . 


V 'USGRAVE in Di(T. de 4ntbritide anomala, SYDENHA. 
7 MI operibus annexa, p. »». 29, hiftoriam cardialgia: 





ex arthritide, per carhardicum & humores in artus expcl- 
lentià curatz, tradic, Sic &Illuftris Frzdericos HOFFMAN- 





S in Medicine: Con[nltaterie Tom, P. p, z2a. feqq. ufum 


thermarum: Carolinarum in affe veritriculi fpaftico com- 


mendat, vix aliam eerte ob rationem, quam: cerranr alca- 
linam, cruditates acidas, vifcidas, orificium. fini(trum 


'" ventriculi corrodentes ipfumque ventriculum ob confen- 


fum nervorum contrahentes , precipitantem & tempes 
antem, nec non conjunctum fal neutrum, eas- 


idet dem detergens atque elimi- 
m .. . Ràans. : 


ED dd 
» — 
E 


, Er iy ; V i ]  -: . 1 "e ) 
" » ^w j & ^ 
LoT is : j í ; 
V a 3 ix , AN p i OQ / 
: ig » 
NEXU o: 3 4 NC 175 


EN —— — — t5 —— o 








; T XU E Libr [orba diodes auis 

DN. D. JOH. PHILIPPI VOLFFIL. |. 

| : De. CERVUS uo : i5 sh Dnus 
lfchuria gravidz, ex uteri prolapfü. 
M ulier 30 annorum fpongiofi mediocri terque obefi cor« 


poris habitus,citra ullamoccafionem & caufam datam, 
' die 18.0&, 1730. ifchuria correpta fuirjita,ut ne guccu- 
lam quidem urinz emittere potuerit, fequenti die hora 
XI, meridiana per maritum ob atroces dolores in peQine & 
dorfo obortos, auxilium à me petit. Hic nullam plane 
rationem hujus affedus allegare mihi poterat, nifi quod 
preterita noQe nudo corpore aliquoties é leto mingendi 
caufa , fed fruftra furrexerit, quam ob rem malum boc pri- 
mo pro fpaímo fphin&eris veficashabui, eumque in finem 
. etiam fpecies emollientes facculo includendas, in lac fer- 
vens immergendas, & calide pubi imponendas ordinavi, 
interne vero potionem ex aqu, charefol. petro(el, (em, ly- 
copod, nitro depur, cinnab. nat, dep. & fyr. papav. rh, 
compofitram prazfcripfi. Hora prima pomeridiana maritus 
rediit, referens, dolores evidenter augeri, mulieremque 
fuam vix fibi amplius conftare & idcirco rogabat, ut ipfe. 
patientem vifitem. ^ Hac occafione fcifciratus fum, an cal- 
culos forfitan antea excernere folita fuiffet? quod vero nun- 
quam fa&um effe dixit; porro quaefivi an mgrum foetus, 
aut dolores in dorfo vel regione pubis perfenti(ceret? re- 
fpondebat: foecum admodum inquiecum effe, & dolores in 
| vefica oriri & verfus dorí(um dein excurrere, veficam quo- 
que ad capitis infantis magnicudinem excenfam effe, ica, uc 
digitis circumferentiam vefice diftinguere poffit : Porro 
quafiyj, num in vagina uteri impedimentum — ubi 


De lfchuria gravide , ex uteri prolapfu. ^ 87 
irmavit fe ante feptennium in partu difficili prolapfum va- 
ginz üterine paffam effc, & nunc inter conatus lotium eden- 
d i uliqualem ejus cumorem fentire, fuafi ergo, ut. pro- 
lapfum blande reponat, quo facto urina primo gurtatim, 
paulo poft vero admodum large erupit, ica, uc dolores 
plane cvanuerint, & corpore antea incurvato incedere coa. 
&a, (fiquidem durante i(churía nec federe, nec jacere, nec 
«re&to corpore ftare & incedere valuit) nunc erecto ince- 
dere queat. Abíoluto termino graviditatis foetum feliciter 
exclufit, nilque incommodi amplius hucusque fenfit, — — 


: ^ SCHOLION. ^ 


(arida: ifchuríe admodutn frequenter. obrioxias effe, 
-J tam ratione, quam expcrientia comprobatum eft: ori- 
tur quippe in gravidis modo à plethora, dum nempe tanta 
fanguinis copia, ac in quibusdam non gravidis menfítrua- 
drm fecedic, primis graviditatis menfibus ad embryonem 
nondum vehitur, adeoque plethora augetur, caque prop- 
ter varie fpaftiee tenfiones & vaforum repletiones oriua- 
tur, quas facile vefice fphindteris conftridio excipic. No- 
"turn hinc eft, quandoque per venzfecionem ifchuriam 
curatam fuiffe, quod remedium propterea fupra laudatus. 





E -HOFFMANNUS zz Diff. de Fenafectionis prudenti adminifhra- 


dione pag, 9. sbf. Pita. fuadet, fiquidem etiam Celeb, 
FRIEND: s Emmenolegía p. m. 175. Mfchuriam à plethora 
fepe ortum ducere affirmat; infuper in £pbemerid. Acad, 
IN... C. Pal. ll, obferv. 157, Dn. D, ADOLPHI cafum refert 
juvenis plethorici, ifchuria laberantis, qui folius venae. 
 €tionis ope ab hoc malo, per 5. dies durante, liberatus eft, 
Dein etiam quandoqàe hic affedus oritur à preffione & 
. diftenfione vefiez& in pregnantibus, de qua preffione Ex- 
€cll, VATERUS i» Diff. de Cura gravidarum Q* puerperarum 
p s ene | | i dj / p. 


mew a 


88 — | Olferoario XXL QS 7 


pee. 11. pr 14, Tigücila Vti EC Quibusdan 
dis etiam urina cobibetur ,. "vel , plane fu J^ iprimitur ,. inp rimi. 

ca geflationis finem, quando uefi fca urinaria ab uteri. antror fum 
verfus reclinantis enole comprimitur 24A, ut dotium . meque tite 
colligere € confervare, neque debito modo e ; tempore eXcernere - 
queat ; ubi tamen nullis D. 7 remediis. Opus, quam ut conenien-. 
H deque fftu d fafciis wefica ab onere iflo per intervalla libere- 


fur: aut ff bac mom fufficiant , etiam dijera e Dalnte 
emolientis auxilium ferunt, 


OBSERFATIO XXI. e | 


DN. D, jOH PHILIPPI WOLFEIL . 
De ix6d 
zz Virgine fulmine tata 


*- 


-A Nno 1732. die 11. Augufti, virgo 20. annorum in hy- 
pocaufto fulmine tata, in humum ftatim proftratá, 


 aphonia correpta, omnibusfenfibus privata, cutisque 
univerfi ambitus corporis undique variz magnitudinis ma- 
culis coeruleis notata fuic, unacum pulfu languido & debi- 
li; hinc ut ftatim venzfeüio inftitueretur fuafi, qua poft. 
duarum herarum fpatium repetita eft, pulverem infimul 
| diaphoreticum & antifpafmodicum prafcripfi ; hujusque 
omni trihorio drachmam dimidiam in vehiculo calido por- 
rigere adítantibus injunxi, ex quo omnia fympromata bre- 


vi poft ceffarunt, ita, uc viribus tam anitni one pM- 
ris esc rurfus gauderet, di Pu 


-SCHOLION. 


?Ulmine tati exteriora vafa fanguine depleta. exhibe nt 
fanguis enim vafa ampliora interiora petit, eaque pro- 


i TUR : .prer 






£e i 
A... " 


/ 


pe Fh irpine 2 fünine fada. 39 


Incem OMM MD MMEMEE MM NM MUN E 
pter ut (fa&ta antea vena apertione) iterum undique legiti- 
me diftribuatur, fridiones & balnea cum diaphorericis 
ogine punctum abfolvunct, BONNETUS zz Medicina fep- 
tentrionali Lib. 1. $, 16, C. ry. p. m. 16$. de Collega Scho- 


- lari in fcapha fulmine ta&o aic; Nullum vulnus in illo ap- 


paruiffe, fed (tupefadtum manfiffe & nullam recordatio- 


nem adfuiffe, quo modo é fcapha in aquam precipitatus 


fueri t admodum infimul infirmum, cutimque faciei & 
colli nigram & lividam fuiffz, ac in dextra colli parte ma- 


. eularn quandam higricantem parvam exftitiffc. Idem Au- 


tor i» Obfervationum Lib. FI. Sect. P. obferv. 36, p, m. 342. 
in fulmine tactez curatione bezoárdica inítar omnium lau- 


.dat, quorum laudabilem effedum in mn dicta "P 


mihi quoque experiri licuit. ian 
stadt Altorfium miffa d, 2. San. 
wo Rog des 


HAEGE  OBSERFATIO XXII, 


I 


.DN. D. FRID. IGNAT. LOSPICHLERI. 
: Qu De 


Oermellis utriusque (cxus per fex aünorum 
. fpatium in Abdomine matris, extra Ute- 
5 rum, absque ulla corruptione - | 
E RR geftatis, : 





biliofi, habitus corporis gracilis, trigefimum fepcimum . 
xtatis fuz inchoans annum, ante.íexennium omuibus, 
certilfima ingravidationis fignis apparentibus, & jam appro-. 
ximante partus cempore , ex inopinato omnis ramen evanuit 
fpes; 6 contrario parcus naturalis loco dugiífimus ventris 
-d4, PM, Fol. IF. . M tumor, 


E quedam Baroniffa temperamenti fanguineo- 


- ' & 


9o us 1 : iH] Olfervatio XXI 






tumor,ad contaQtum aliqualiter mobilis,remanfit,verbo mo. 
la cujusdam retenta non exigua oriebatur fufpicio; & licec ad 
hujus expulfionem varia appropriata fuerint adhibita reme- 


dia; in caíTarn camen erant hac fingula, fiquidem molz loco, - 


menfes redibant, decrefcebat venter, & quoad omnes de 
cacero functiones ipfa Baroniffa naturali fruebatur conf(titu. 
done, unico hocexcepto, quod durities abdominis percepta 
nunquam diffiparetur. Tali in ftatu per fex integros an- 
d0s vitam transegit fatis tranq'illam, nifi quod fingulis an- 
nis, cempore parcus. expectari, nifus & dolores quidam, 
pàárturientium ad inftar, ipfam per aliquoc dies divexarent, 
& quoties tributum retinebatur Lunare, toties prater áb- 
dominis majorem elevationem, tumoris relicti quoque no- 
tabile percipiebatur incrementum variaque alia mole(ta 


fymptomata, v. g. dolores abdominis lancinautes, cibifa- - 


. ftidium, capitis dolores, agrypnie, &c. inducebantur, fub 

debito autem illius füucceffu cuadia quoquein naturali rema- 
nebantítavu, | Cumautem circa veris iniciumrurfus menfes 
fluere definerenc, varia quidem & ante hac non fine fru- 
.&u adhibita repetiit medicamina, irrito camen cum füc- 
ceífu, dolores quippe intenfiffimi, modo inguina, modo 


umbilicum ex utroque lacere infeítantes,. in tantum per vi-. 
ces augebantcur, ut mortis tyrannidem potius, quam vitae 
prolongationem áffeGaret, adhibito camen aliquo per epi- - 


crafin laxante, dolores paulisper remittebant, menfes re- 


dibant per unum alterumque diem, appetentia ciborum 


, 


& cetera fingula ad ftatum meliorationis vergere videban- - 


cut. Aft vix aliquali fpe reconvalefcentiz conceptá, pofterio- 


ra prioribus pejora evadebant; precedente nimírum maxi- 


ma corprelfione petris, vomitus materiz aquo(z fequeba- 
tur tam enormis, uc pondus VIII. librarum facile excede-. 
rer, Paulo equidem melius exinde fe habebac; nihilo ta-- 
men minus, cui per aliquot dies reftrida alvo motus ifte: 


inordi- 


NL * 


De Gemellisper fex annos in Abdom./Matris oeflatis,gt 


inordinatus continuaret, ne malum hocce in affe&um 

| t anfiret iliaeum, alvus blandefollicitbatur ficque vomitus 
omnis ftatim ceffabat; vix aucem ad o&o circiter dies eva- 
.cuatio tam violenta emanferac, cum rurfus Illuftriffima pa- 
tiens priori defatigaretur malo, aliquoties per diem recur- 
"rente tanta nimirum copia, tnodo albicantis, viridis, ru- 
befcentis, modo lutez , aut ex omnibus his coloribus va- 
riegatz, ac fumme foctentis imateriz , fenfim prodeunte, 

. ut cunda in toto corpore colliquata fuiffe egra pariter ac 
adítanres opinarentur, vas fiquidem ducentarum librarum 
noftratis menfurz, vix acne vix quidem ad recipiendam 
iftam faburram, de diein diem vomitu rejedtam, fuffice- 
ret, & licet ad quemlibet vomitum facilius refpiraret, ac 

. ándubitatam exinde falutem, ob aliqualem fymptomatum 
-- remiífionem, perciperets vires tamen fucceffive, tam prop- 
er repetitos vomitus, quam recurrentes atrociíTumos :& 

. 4mnaxime teníivos dolores, magis magisque imminucban- 


Anfuper continuis moribus convulfivis, piiffimam Creato- 


4 


ri fuo reddidit animar, 


tur, hisque tandem plenarie proftratis, fuperveniencibus 


"i 


— Jbtentá dein ab liluftriffima familia icentia, ut mortis 


- .- caufa paulo accuratius medianre cultro anatomico detege- 
retur, & fa&o die fubfequente ad incifionem debito appa- 
ratu, abdomen ab extrinfeco albicans in accuminacum & 

.  duriffimum «tumorem «elevatum apparuic; remotis vero 


ejus integumentis communibus & propriis, maífa quaz- 






» 
E 


-upabar, fingulaque vifcera..adeo ar&iffime compreflerat, 


4 


&; 


LI 


4s 


;dam carnea ad inftar lapidis non folum indurata, fed un- 


dique eciam ar&iffime adnata, totam illius cavitatem oc- 


ut nihil plane de iis fuperefle videretur.  FaQa aucem debi- 


ta partis feparatione, inteflina quidem, fine omento ta- 
men, paulatim & maxime inflata prominebant, ac magis 


magisque hujus maílz ficus extra Uterum obfervabarur, 
mE M 2 que 


92- «Roni /COlférsatio XXH, Lea 





quz quoad p partem fuperiorem fphericam, perma Rcna- 
rem, lunaticam reprafentabat figuram. - Ut ergo a, 
quantum poffbile, illefa eximeretur, folis digitis, for- 


tius licet. adhibitis, tocum perficiebatur . negotium; nec - 


ullibi, preter in finiftro latere , mediante quodam liga- 
mento illam adharere, ocularis & diligentiffima confirma- 
' batinfpectio. Apparebat autem in hac maffa ab aráiffima 


fua compage feliciter. liberata, ac quoad fubftantiam ab. 


emni alia congerie feparata, & quidem in parte ejus fü- 
 periori, finiftrorfum verfus, far magnus abfceffus, qualem 
etiam circa ultimas dorfi vertebras latuiffe ex reftitante ibi- 


dem puris focridi(fimi portione concludere licebat. | Ute- 


gus equidem naturaliter plane conítitutus erat, nifi. quod 
ratione magnitudinis admodum exiguus deprehendererur; 


Peritonzum vero extremas inteítini redi, veficz & uteri 


partes ambiens, undique Gangrena tatum , non folu 


obfervabatur, fed infuper etiam materia quzdam duriufcu-. 


la arenularum inftar, iisdem in locis forinfecus circumcir- 
ca difpería inveniebatur, absque ullo tamen figno ulterio- 
ri, tum in renibus, tum in ipfis ureteribus , latitantis cu- 
jusdam calculi. Reliqua vifcera à ftatu naturali parum re- 
cedebant, excepto faltem ftomacho & inreftinis, qua ma- 


xime inflata & notabili adhuc copia materiz illius: variega- 


tz, per os antea rejectz turgebant, Ft hzc quoad i intrin- | 


fccam corporis conítitutionem dicta fufficiant, 

Quod aurem maífam illam faris difformem, & € cavi- 
tate. ventris, fumma cum cura, absque ulla yw lefione 
 exemptam, attinet, illa curiofiratis gratia prius civili pon- 


dere examinata fex libras equabat, cumque dein undique. 
diligentiffime examinaretur , ia fuperficie dextre regionis, 


que fpharicam monftrabat figuram, maceria quzdam cri- 
ni-formis, pauciffima tamen, deprehendebatur, qua ac- 
| ATIS SPOSS. crines revera ^ iédcin laticare obfer- 
vaba- 


Ps 


* 


2l 


7 u-€-—4 4 - & w 
e Vy- 
: . 1 


E 





De Gerellis er fex annos in AMdom, Matris geflatis o 





^vYabamus, imo poftquam partis hujus prominentia fingula- 


ris," capiti infantis haud multum abfimilis, paulo attentius 
«ultro anatomico luftrabatur , mox caput infantis bene cri- 
mirum, fümma cum omnium admiratione & ftupore de- 
tegebatur. Membranofa dein hzc fubftantia magis magis- 
que detracta & remota , absque ullo placentz uterinz ve- 
ftigio, (adeo enim ar&e hac omnia inter fe coherebant, 
ut vix poffibilis effec umbilici feparatio,) perfectiffimus fce- 
tus foeminei fexus apparuit, cujus caput in inguinis dextri 
-eavicate delituiffe, pars illa magis prominens abunde do- 
cuit, Brachia genas verfus directa, & in metacarpo retor- 
taj pedes autem cum genubus verfus umbilicum propreffi 


 €onípiciebantur,  Maíla deinalia, priori multo durior, fi- 


niftrám inguinis cavitatem occupabat atque replebat, qua 
feparatim compacta ar&i(fimeque pedibus adhaerens, mo- 
l& cujusdam carnez formam exactiffime referebat; fact ve- 
ro ulteriori incifione pedés primitus, tum venter & bra- 
hia, ac candem caput, ar&iffime cum reliquo corpore 
compreffum ac quafi conglutinatum, fine ulla camen figu- 
ta humana, cum infigni fpedancium admiratione & ftupo- 
re prodibant; continuata autem fortiori aac diligentiori cu- 
tis crafliffima feparatione, frons, oculi, nares & reliqua ad 
faciem humanam neceífaria, perfe&iffime confpicieban- 
tur, infuperque mafculini generis embryonem hunc cate- 
roquin fatis formofum effe, aft priori ifto foeminino, qui 
 magnicudine unum & fesqui fpitamen fuperabat, eviden- 
*er minorem, laboriofa & curiofa hec detexit operatio. 
"Ec quamvis gemella hecce corpora feparatim plurimis in- 
"tegumentis membranofis undique involuta fuerint fingula- 
-ri ac craffiffima infuper membrana eadem adhuc inveftita 
"fuiffe, fufficienter cognofci potuit,  Hifce candem omni- 


"bus fedulo obfervatis , uc cafus hicce rarior & admirandi 


eventus cum curiofis comrnunicari queat, non folum ac- 
nur M 3 cura- 


-.94 - Obras xxm. i ; 


"PT i ' a 
"RA Ine af us 





pe. ad cepe & ee prour nimirum. invicem : 
fibi cohzrebant, in cute & carne, in peculiari E balf amico 
fpiritu confervare placuit, ut fcilicec cuilibet rei. hujus in- 
audite verias omni. SERO Ad oculum  demaadaas 
polit, js iR 2 E 


 OBSERFA TIO XXL : 
.DN. D. FRID. IGNAT, LOSPICHLERI, 
] pe. 


iid epe craffiorum membranarum ve- 
"ficularium mediante tuffi, füperftite & - 
priftinae fanitati. rcftituto i 
j  Segro.. X 


; ( D T quidam : miles ex arce Werfen oriundus, ob 


- 


valetudinariam corporis confticutionem Salisburgum 
petit, ibidem citiorem fanicatis reftitutionem fe ob- 
tenturum fperans, vix autem fuburbium intravit, laffus . ex 
itinere in hofpitio publico illà no&e moratur. Altero ye-- 
- ro die de ledo furgens, anguftiis przcordiorum. compti- 
mitur, & inter varias anxictates ac inquietudines,. frigido 
"per torum corpus erurmpente fudore , cuffiendo & infimul 
- vomendo fat magnam copiam fanguinis non adeo floridi, 
unacum crudàá quadam ferofa & acri snateria ejecit, quo 
fado, quafi lipothymicu: fe iterum in le&um recipit, & 
jufculis- refe&us , tandem poft prandium ad locum in ur- 
be deftinatum transportatur. — Vocatus ego, pallidum, 
 emaciatum, viribusque exhauftum invenio, & inquiro, a 
faepius fanguinem evomuerit, vel quomodo ceteroquin 
res circa valecudinem ipfius conftituca fit: fzpius jam fe 
| | evoimuilfe 


ET. ! *15! : « 
EUL Y" E - i Lo 

T 1 L ZU S 
hà ^ N 2 


- 


-— 


-— 


"De Excretionecraffiorum membranarum per tu[fim. 95 
 évomuif(fe fanguinem: refert, precedente cuffi quafi fuffo- 
eatoria; verum in ventriculo jam nullum, finita heíterna 
evacuatione , notabile gravamen fe fentire, imo cibos ap. 
"petere, fi quales pro congrua fumtionésin promptu effent, 
Hec & alia mecum animo volvens, neque vomitum (àn- 


-. guinis ex ventriculo , per vas breve forfan illinc deftillan- 


tis, neque genuinam hamopryfin fubeffe ratus, ob virium 
^defe&um & dolorem quendam pretforium circa praecor- 
dia, tam cardiaca, quam pedtoralia , partím pro fpiricuum 
excitatione, partim pro refolutione fanguinis extravafati, 
 & forfan in grumos abeuniis, prafcripfi, non intermitcen- 
do, ob ftrictam alvum, clyfteres, & lene quoddam eva- 
cuans manunatum, Finito fic octiduo , femper faris bene 


- fe habuic, cum autem liberiorem auram icerum fe haurire 


. poffe fibi perfuaderet, edibusque egrederetur, mox novo 
eorrípiebatur vomitu fanguinis, unacum precedente cuffi 
enormi & refpiratíione admodum anxia. Iterum extem- 


. plo vocatus igvenio fanguinem re ipfa (ioridum & fpume- 
. centem, tuffim vero adeo urgentem, ut à füffocatione 
. momentanea vix liberari poffe egrotantem crederem; ipfe 


| vero propriis digitis é faucibus aliquid extrahere cencat, in- 


-quiens : (8 erftódet mid) ja , wenn idy bas Qeefen nidt 


— fraus Orínge. Tunc nova obortá violenriori cuffi , ipfo- 
- que agrotánte digitis, ut prius, locum faucium pecente, 


quafi ira(cens denique, unacum fanguine largiori fübfe- 
.quente , apprehendit membranam fatis tenfam, ejusdem 


- latitudinis & magnitudinis, ut'figüra transmiffà (Fig. 2, 


D 


ei 
t 


1 


. Tab; 1l.) demonítrat, quo fa&o exanimis quafi, reme- 


. diis qualibuscunque, qu& ad manus in praecipiti ejusmo- 
. di: cafu 'effe poterant , refocillatus, fücceffu cémporis fefe 


tandem íntegrum  refticutum effe credidit, poftquam ta- 
lium membranarüm per vices & intra fpatium crium fep- 
ümanarüm plus quam mumero VIIL (non omnes enim 
a isl parti - 


Lr69 


96 Olfrvato XXW. —0000- 





. pardculg minores ad manus meas pervenerunt) prioribu 
|. femper ftipatus fymptomacibus , propriis digicis coadjuvan- 
do extraxit. Interea faltem ope decoüi cujusdam & ordi- 
nariarum mixturarum pectoralium , unacum diata conve- 
niente , intra fpatium duarum menfium plenarie refticucus 
ad priftinum rediit locum, ubi hodiernum in diem, fuo - 
ut par eft, officio fungitur , & elapfo jamjam duorum an- 
norum fpatio, ab omni ulteriori infulru prorfus immunis 
vivit, nifi quod, (i füblimiora loca petit, difficilius quo- 
dammodo refpiret, quare nefcio quo füadente, pro pocu 
ordinario levi deco&o florum bellidis utitur, bibendo in- 
fuper tempore vernali, quamprimum pafcua folidiora pro- 
. pullulant, lac caprinum, quod in hifce locis alpinis canta 
virtute phthificos quafi fanandi pollet, ut multos exinde, 
irritis omnibus cateris antiphthificis remediis, integre re- 
.ftitutos noverim, - | mic ew us ded 
OBSERFATIO XXIV,e | — 
DN.D.FRID.IGNAT.LOSPICHLERL 
83:88 ! ! De P^ Popilius 0o Do 
Fruftulo candele cerez, veficz antea im- 
mifíle , feliciter iterum  ex- ^ 
. tracto, i 
W 7irquidam in flore «tatis conítitutus, dyfuria inter 
W dum, imo & ifchutia quandoque laborans, jun&o 
- .femper nephtirico quafi dolore, jam his & aliis me- . 
chodice, fed fruftra applicatis medicamentis, ex inopina-. 
to quodam die codem dolore, cum omnimoda retentione — 
urinz, affligebatur, nefciens vero quid in abíentia Medici 
& Chirurgi pro ievamine applicarec, candelam cercam mi- | 
. nun& . 


— 


ir d 


De Frujlulo candele cereeyvefice antea immi] ey65 c.97 


nime fortis, alà tvie bit fogenannten Svelleridttein (inb, - 

. ulna longicudine arripit, .& imeatui urinario fenfim intru- 
. dere conatur , fperans fore, ut remota forfitan , mediante 
hac applicatione, .causà doloris, urine retentio .citius ac 
ertius collatur, | | Vix autem operationis hujus fa&um .erat 
i initium , .cum fubito percepto quafi animi.deliquio;cotum 
^ candele fruftulum per «canalem virgz inadvertenter abfoz- 
beretur, fuperveniente paulo poft debita excretione urine 
& remittente doloris fzvicie, . Latatur quidem «exinde pa- 
tiens, at contriftacur infuper.de tam fubitanea & preterna- 
turali candele retradtione ad antrum wefice,  Inter.fpem 
ergo metumque lethifera qualiacunque fomnians , per inte- 
grum menfem ab omni urine retentione liberatus vixit. 
Verum tempore hoc clapfo, .circa auroram rurfüs vexatur 
"urine retardatione tànta cum vehementia , ut ne guctule 

* quidém .concederetur.exirus. "Tranfit.ica una alterave ho- 
. ta, fed fine fucceffu :méliorationis, unde, urgente acerbo 
' dolore, ad caufam ejusdem invéftigandam membrum ac- 
«uratius examinatur , ubi Chirurgus exiguam fili triplicati 
extra meatum urínarium portionem protrufam .deprehen- 
dit, totumque .candele fruftulum, ad craffitiem digiti mi- 
noris compaQum, integrum virga meatum ftridiffimere- 
plere obfervat, eaque propter, ad preoccupanda gravio- 

- ra forfiran fubfecutura fymptomata, partes haíce genitales 
decocto calido ex lacte & herbis emollientibus parato cre- 
brius foveri jubebat, ipfius ;glandis foramini vero .oleumt 
aumygdal, dulc. gurtatim immittebat, id vero quod pro- 
minebat filofi caute extrahere tentabat, & quanquam pti- 
mo majorem refiftentiam perciperet, ab opere tamen in- 
cepto, licec dolorofo fatis, non defiftebac, donec can- 
dem auxiliante quoque divina gratia, integra hujus cande- 

|. A portio in prafata digiti minoris craffitie, at duplo ma- 
coc yurod ; nec non jamjam undique materià calcu- 
"AP. M, Fol, IP, N lof, 








lof, tócoda eere, obduda; prout. ladifech rmm a 1. Tab. dE 
docet, fuperveniente aliquali ierrosrhgté de animi deli- 
quio, feliciffime protracta fuit, Paucis poftmodum adhi- 
bitis balfamicis & confolidantibus medicamentis excoria- 
tio hzc dolorifica in totum fublata patientem per plures 
jam annos àcalcule & toties np Mspasurié ic: uring im- 
munem vivere finit. ^ CAPUNPEESMAORASU 7 


| Salisburgo Altorfium iffe: d, 14. Rh. 
UA ACABAN 


 SCHOLION,- 


Quite n aque ac rarus hicce deci in mentem . mibi re- 
vocat alium ejusdem commatis, eventum. tamen: nori 
adeo- felicem. nactum, quem hac occafione infimul anne- 
|» &ere placet. Corripiebatur nempe atate anni 1724. civis 
quidam hujus loci annorum circiter quinquaginta. .& tem- 
peramenti cholerico - fanguinci, i inopinato prorfus gravi(E- 
snis doloribus fpafticis ac lancinantibus, circa veficam. & 
urechram potiflimum fzvientibus , & ílatim urinz excre- 
tionem admodum difficilem teddentibus , .quos ab initio, 
eum à calculofis infultibus nihil plane ba&enus. perpeffus 
fucraw, pro gravioris faltem ftranguriz fymptomatibus. re- 
. putabat , atque idcirco facculis calidis paregoricis, & in- 
fufo checformi ex emollientibus & lenientibus parato, pro- 
prio aufü mirigare tentabat, aft irrito. cum fucceífa :: Au- 
gebantur enim non folum-didi dolores fingulis fere. mo- 
mentis, ac indefinenter excruciabanc, fed & tandem: elap- 
Ío trium circiter horarum fpatio patiens corpus. aliquod 
duriufculüm inzquale, ex multis quafi lapillis conflatum, | 
im urethram protrudi fenciebat , fuperveniente ftatim hu- 
jus intumefcentí4 , plenaria urioz, guttatim excretz,. fup- 
preífione, & pridinorum dolorum fere incolerabili. eres 
E NSW £u. d 











"—- 


L - 


* 


- $e fruffalo candele TA ce attea inmi[[» 65e, 7*.99 | 


——————————— 

.€u, ad animi usque deliquium excrefcence. Sub tiferri- 
smo- hoc rerum ftatu famofüs quidam medicafter , cogna- 
tione cura «gro conjunQus, eundem vifitatum venicbar, 
perceptisque modo enumeratis circumftantiis, ac explo- 


rata urechrz conditione, cui non unicum, fed plures faris 





abilis magnitudinis calculos quafi incuneatos effe excer- 
nus facile monílrabat contractus, illico vicinum | accer(iri 
idit balneatorem , eique ut prompte. incifionem, pro 
extrahendo firmiter impatto ifto peregrino corpore fufhi- 
cientem, in medio urechre, ubi notabilior apparebat pro- 
tuberantia, faceret, magno fuperbie faftu .imperabat, 
quod ctiam hic ipfe, ut ignorantia, ita quoque audacia 
miedicafítro cemerario minime fecundus, unico illo fibi 
noto & ufitato inftrumento, novacula nempe, in dextro 
partis hujus latere intrepide peragebat, ficque diflc&to fere 
toto urethraz corpore, ab ejus radice ad. glandem usque, 
fatisque ruditer dilatato vulnere, tandem fub immanibus 
 wgri cruciatibus ,.& impetuofa, a improvide diffe&is ibi- 
dem tranfeuntibus vaículis- fanguiferis,! proveniente hz-, 
morrhagia, miram calculorum & earenularum curiofíe in- 
ter fe coherentium , protrahit congeriem, aegro interim 
die tertio ab infelici hac operatione , poftquam partim do- 
lorum perpefforum. vehementia, partim effrenis hzmorr- 
hagix impetu; (cui idu die continuanti neuter. ftoli- 
. dorum medentium obicem ponere novit aut potuit,) viri- 
. bus omnibus exhauftus fuerat,» placide obdormifzente, 
—— uum ergo ab amico unacum modo enarratis mihi nun- 
tiarerur, viduam agaatosque originem mirabilis iftius cal- 
. eulofi concreti & inde acceleraram mortem unice fuprana- 
. *uralibus & magicis caufis adícribere, quoniam qua ratio- 
àe varii ejusmodi friabiles lapilli inter fe connexi e(lenr, & 
€ur nullos antea,calculofíis alias confuetos dolores defun- 
&o excitaveriot, nullo modo indagere valerent; curarius 
su 341 | | Naz . hinc 


7 








J 
-. TR 4 : N SL »vr»» ne. 4 
T. Ó e ; , Qéblkhbi XM 1o X aZ 15 iN fos I 2773 ft5 MS N rd 1 
] ^ bL i B CES wb P4 y 4 à ] ed on o des Y » al. 






hinc &. attentius idipfum. adipem: effe exiftima 
que deprehendi; totam: iftam: congeriem. calculofo - fabu- 
lofam ope: minoris: particula: cujusdanr funiculi cannabini; 
ex aliis fex filis contorti, inter fe; cohzrere;. ita: quidem, ut 
alteram ejus extremitatem ,.- nondum explicatam , calculus 
- fatis adhuc durus, minoris. ovi' columbini: magnitudinem - 
& figuram: referens, contineret; infra: quem. alius. paulo 
minor & friabilior apparebat; per cujus medium dictus fu- 
niculus cranfibac, & abinde ad trium: circiter pollicum: la- 
titudinenv in modo dicta fex fila. prorfus: explicatus | erat, 
quorum filamenta undique innumeris minoribus calculis; 
pilorum minorum: & granorum: cannabinorum magnicudi- 
nem zquantibus,. obfita, & notabilicopia ruffefcentis fa- 
buli: quafi incruftata: deprehendebantur ,- prout hoc clarius 
demonftrat figura 3. Tab, IE. ubi: infuper ratione modo de-- 
fcripcorum: filorunz adhuc addendum cft , quod hi-ipfi mi«- 
re inter fe implicati anterius verfus glandem. propulfi appa« 
ruerint; major autemx ille calculus circa radicem: penis ver» 
fus collum vefice delicuerit, fpontanea hujus concrementt 
exclufio difficilior, imo' plane impoffibilis reddita fuerit, 
Be reliquo equidem nunc omnino difpiciendum: & inqui- 
rendum eílct, qua ratione, & per quas viás: portio: ifta fu- 
niculi ad renes & veftcam: devenerit? an per a ordinarias ali- 
mentorum. chyli:.& fanguinis, quod' nemini probabile vi- 
. debitur? am per extraordinarias ,. infolitas.& adhuc forfi- 
tan: occultas tranfierit? cum vero ob acceleratam: defun&i 
mortem, de occafíonalibus caufis forfitan: pragreffis nihil 
plane experiri licuerit, ncc etiam cognatis relictis. quice 
quam conftiterit, (utpote qui propterea tocum: Boc nego- 
tium abfolute potentie cuidam: fupernacurali maligna ad* 
fcribere volebant,) merito utique in eo acquiefcendum fo» 
ret, nift adhuc füfpicioni non prorfus vane, fed fatis pro- 
ben fupereffec eu: m nempe cadem forfi itam. ratio» 
: | |. nequa 





i - - 


- Befruflulocandele cerea, vejice antea immi[].e &5c. vox 


 gi&, qua juxta obfervationem precedentem portio funicu- 

li- in veficam delata fuit, etiam in noftro hoc cafu cadem 
ad hanc partem devenerit, ibique ica incruftata fueric: |i. 
cet enirri cognati ipfius defunài, de exquifitis caleulofis 
doloribus eundem: nunquanr conqueftum fui(le, auc inde 
decubuiffe, uno'ore adfirmaverint, non raro tamen ftran- 
guriá admodum: pertinaci, auc rectius dyfuria, haud obfcu- 
ram latitantis jamjatr? ealculofz: difpofitionis conje&uram 
prabente, illur affli&unr fuiffe bene recordabaritur, ad 
quam tollendam: auc mitigandanr, utpote chirurgie qua- 
dancenus. gnarus, forficam quandoque cereanr candelam, 


— «atheteris loco ,. adhibuit, fibique ipfi, cum fumme fem- 


per verecundus fuerit , infcia uxore & liberis applicavit, cue 
jus particula deiir fub fomno forfitan, vel quacunque alid 
occafione irr veficam intravit, ibique calculofanr talem fa- 
ciem: temporis fücceffu induit. Quodft vero aliunde eo: 
delata fuiffer, vix tamen alià ratione eandem: intra hanc ca- 
vitatem devenifle exiftimo' quamv qua ab' Illuftri b; m. 
SCHROECKIO noftro i» Scholio ad Obferv. r 42. Dec. I. Ann, 
K Ephemerid, Acad, noffre , 9. 3*4. dociffime demon(trata 
eft, quémadmodunr etiam: nom finc omni rationc fufpi- 
cari licet ,. pocuiffe defunctum: absque vitz periculo ab iíta 
infolica calculorum: congerie liberari, fr modo' providum 
magis, peritunr ac rationalem nactus fuiffec chirurgum, 
qui iftam urethre lichótomiam fecundum regulas & caute- 
jas à TUL?IO L;b. III. Obferv. cap. $. & Magnif. b. m. WE- 
— DELIO' i» Differt. de Litbotomia cap, 3, ibgenue 
UU —— - - eommunicaus inítiuif- — ^ 
lites cnm à fet, ! m 


e 


We N3. OBSER- 





cens cie TIO XXEDS — 

DN D. JoH, GEORGII BREBISI.- 
pe » 
Hernia fcrotali eximiae a i eeTUe in vi- 


ro quinquagenario, poft nimium laborem & ce- 
Xriter exhauftum integrum cantharum. vi«.... 
ni junioris -fulphurati, 
| "oborta, ^. 


"VOnduxerat vir honcítus bujus loci. ejercito rta ad 
( , Bindendum. magaum acervum ligni, , hac quidem 
conditione, ut pro fua commoditate id faceret ; hia - 
vero pecunie indigens, non cunctabatur, fed (tarim — 
ma dic, duas integras menfuras (2, 3)taa Solts , voeld)eà. 
fat 21. &lafftern,) ligni findebac & in. deftinacum locum 
reponebat. | Ab hoc labore delaífatus & fiticulofus factus 
abit ad oenopolam & fpatio quadranris horz ,- integrum. 
cantharum. vini novelli fulphurati exhaurit, . Exinde ftacim 
tormina ventris fentit, domum fe confert, à muliere fua 
jufculum femine carvi alteracum perit, impetratum avide 
deglutit,. fperans exinde remiffionem crucíatuum, dolor 
ventris in .confenfum trahebat ventriculum, hine brevi - 
poft vomitu & jufculum & vinum rejiciebat, per hunc 
conatum vomendi fimul hernia fcrotalis, vix pugni mag- 
nitudinem ha&tenus equans, ulterius protrudebatur & füc- 
ceflive ad ftupendam augebatur magnitudinem ; nam in- | 
ftar facci ad furas usque propendebar, uc viderentur om- 
nia inceftina extra ventrem in fcrotum delapía effe, — Ceffa- — 
verant quidem poftea cormina, quoniai vero in hoc.íta- - 
tu corporis, nec foras prodire, nec ullum gravem labo- 
| : qu d - rem 








E d 


! 


- Dehernia fcrotali eximie magnitudinis, &&c, — 105, 











fétn fufcipere poterat, hinc me eum chirurgo in confilium 
requirebat noftrumque auxilium anxie petebat. Venicbam 
& inveniebam patientem in hypocauíto deambulantem, 
non tamen caligis, fed veftimento inferiore mulieris indu- 
tum; ocularis infpectio neceffaria eflet; hinc in lectum fe 
conferebat, ventrem denudabat, nobisque confpiciendam 
prabebat herniam fcroralem extreme magnitudinis, qua- 
lem unquam nec vidi, nec occurrifle audivi, nec uspiam 
legi: Reprafentabat enim quafi novum ventrem, de mem- 
bro aurem virili atque refticulis plane nihil comparebat, 
utpote que omnia abfcondita erant, foramen faltem ex 
preputio reftabat, per quod urinam emittebar, infimulque 


notatu hoc erat dignum quod fcrotum per immenfam 


hanc.extenfionemm, non minorem, fed longe majorem 
impetraverit craffirudinem, &. eger alvum quoque fine 
difficultate deponere potuerit. Chirurgus quidem ex mco 


 «onfilio per aliquot clyfmaca inteítina evacuabat, poftmo- 


dum per fo:um éum lade, & manualem operationem, her- 
niam reponere conabatur; aít faccus propter magnitudi- 
mem & duritiem manebat intradabilis. miponebat qui- 
dem emplaftrum emolliens, firmabat fafciam latam ad pa- 


"tientis collum, & huic includebat herniam, fperans fore, 


üt accedente motu periftaltico delapfa inceftina in abdo- 
sen iterum retraherentur, aft & hac fpes vana omnisque 
labor fruftraneus erat, De caetero patieris nihil conquere- 
batur, edebat, bibebat, dormiebar, digerebat, egerebar, 
fanorum ad iníter. In hoc miferó ftatu vixit per novem 
menfes, candem vite fue pertefus, cum pauper merce- 
marius effec, & ad omnem laborem ineptus, alimenta rc- 
puere incoepit; unde torpidus factus, diern noctemque 
Xormiendo confumfit, ac tandem vitam cur morte ccele- 
fiter.commutavic. .' Animus equidetri erat cadaver defundli 


2- e«uluo anatemico fubjicere, herniamque exactius luftrare, 


A, 


eB Ws. | , Verum 





E iss ; Vano s pajuliio dr ipi 


, non permific,. | pam 
jose OBSERFATIO XXPLO sam 
| ^ DN, D. JoH, GEORGII DREBISIL. 
ECKE 


516 


Homo fcrotali magnitudine pugni, M 
perpeffam conquaffationem ad veficae bovinze. 
magnitudinem accrefcente, dein preegreffa Jevi 
i -dnfamcoatiene " fuppuratà & metr did 
xefütuta. —— s 


judi vir quidam ; feptuagenarius. per .aliquaej juny ane 
I nos hernia fcrorali, absque eximio incommodo ; cum 
vero aliquando equum afcendere & a&ui- cuidam fo- 

xenfi affiftere. cogeretur, inter afcendendum hc- niam. negli-- 
gens cphippio j inepte infidet, illamque i incaute vehementer 
comprimit, unde dolorem primo levem fentiebat, qui ve- 
ro brevi poít magis magisque increbefcebat, lapfo hinc 
trium horarum fpatio ab equo iterum de(ícendens obfervat, | 
bherniam antea magnitudine pugni, triplo.majorem fadam | 
effe; accedunt horror & calor alternatim affligentes, unde 
me cum chirurgo vocare jubet. Invenio fcrorum extenfüum - 
magnitudine vefice boving maximz ,.& fimul quodammo- | 
do inflammatum ac durum , eaque propter pracribo mix- 
xuram ex temperantibus & refolventibus, à à cujus ufu-& ca- | 
lor & durities remiferant.  Chirurgus poftmodutn repofi- 
tionem hernie tentaturus, injiciebat clyfma, fovebat cu- | 
morem cum fafciculo crudorum, filorum (tin- tren 
xob. Gatn) immiffo prius in lac calidum, patiensque: fer- | 
wabat deeubitum igonvenientanio declivem. capite, - 
| nibus 





29 " aJ . 
4 L Á "- - 
, - » 
j i 


—.. De Hernia ferotali fuppurata & curata, — TOS 
. gibus elevatis; verum id omne fine falutari cffedu, fiqui- 
dem per operationem manualem intolerabiles ipfi ex- 

- €itabantur .dolores. | Quoniam igitur patiens internam 
magis defiderábat curam, prior hinc repetebacur mixtura 

& ex meo confilio externe etnplaftrum miraculofum appli- 

. €abatür, unde indies fe melius habere incipicbac, absque 
ullo camen heczniz decremento. Die decimo quarto pa- 
tiens mihi referebat, fe metuere abíceffum in fcroto, de- 
tra&toque emplaítro, in fundo fcroti revera duo tubercn- 

la rubra admodum mollia magnitudine majorum piforuna 

. apparebant, Imponébatur ergo his emplaftrum ex farina 
- cum melle fübactum & defuper miraculofum cum anatica 
portione emplaftri. de meliloco'remixcum, füb quorum ufü 

— . smnajus tuberculum difparebat, minus vero incrementum ca- 
jiebar, cuticula ubique decedebat & fub finem tertiz fepci- 
janz aperiebacur fcrocum cum maximo patientis levami- 

ne. Effuebat quotidie feri fanguinolenta notabilis quan- 
tiras ad aliquot uncias, mixta quandoque cum grumulis 
fanguinis & corrupta pinguedine, fuccedebant fibrillulz 
., & tandem materia probe coda in magna copia; fcrocum 
durum flacce(cere & corrugari incipiebar, fexraque tandem 
(eprimana elapía, patiens propria manu prolap!um intefti- 












x à 
às 










- gum fibi reponebat , fubligaculurn applicabat, ita, ut dein- 
"  eeps nil prater duos cefticulos in fcroto reperiri 
2 PUMA  «43)0oC Be 

ue. Biens s do E ua id $AL E dnd 
UP. M, Pu.lP US o OBSER- 


* 


RUN 


tx AP $i " Wig 


72 OB$ERFATIO XXFM. b 
- . DN.D.JOH, GEORGIIBREBISIL — 
E P ien Prsim ^H qn 
Hernia fcrotali per aqux frigidz potum cu- 

NU ceri Mddoe c cene 





TR IL PT 
, Vi E 


W Aber quidam ferrarius feptuagenarius hernio(us, de- 
id pofito fubligaculo iuvat in rota attollenda aurigam, 
--  &ecxinde ftatim fentit inteftinum in fcrotum defcen- . 
diffe; auriga interim jubet ex proximo hofpitio cerevifiam 
apportare, fabroque cantharum propinar, qui bonum 
hauftum de frigido hoc potu affumit & domum redit, 
No&u fentit dolores, murmura, flatus & rugitus ventris, 
& fummo mane fequuntur vomitus, Inutendebat quidem — - 
.herniam reponere, qua vero utpote jam incarcerata, re- - 

nucbat. Vormitus interim continuant, deje&iones vero — 
plane ceffant, fomnus deficit, vires debilitanrur, & ut  . 
paucis multa dicam, fequitur ilíaca paffio, fivc rcje&io ex- — | 
crementorum per os, cum magno foetorc.  Vocor in con» - 1 


filium, patiens refert; fe per totam fuam vitam die dug , 


à i 
" ? 
viol MES Hr edition ufa 


 taffe, nec unquam medicamenta adhibuiffe , externe li 

ter fc velle pati omnem rorturam, dummodo liber mane- 

. re poffic ab internis medicaminibus. Hinc applicare jubeo | 
elyfmara, poft hzc, ufitato more, fafciculum: filorum 
immiffum im lae calidum, & candem propíno mixturam | 
ex ftomachicis. temperancbus & carminativis, quam egre — — 
quidem affumfit, nihilominus brevi poft dormire incepit, 

reítante hernia in priori ftatu.  Expergefadtus admodum 
fitiebac, & aquam frigidam defiderabat, ego vero prohi-- 
bebam omnem potum frigidum, pro quo impetrando 


-— 





pe Hernia eil 4que frigide potu curata, 107 


mibi. opponebat confuetndinem fuam, & quod nullo alio 
potu magis. deleQaretur , quam aque frigida; imo liberis 
fuis. jamjam fe imperaffe. adjunxic, ut fibi nullam alium 
. etiam in ultimo mortis articulo porrigerent potum, quam 
fimplicem aquam. Tandem confentio & unicum permit- 
to. fcyphum, quo «contentus, me domum redire jubet, 
nam nox media jam aderat. Quamprimum vero hypocas- 
ftum reliqueram, (ftatim ad filiam dicebat: Ecce Dominus 
Do&or nonadeít, fave mee ultime voluntati, & porrige 
mihi fufficientem aque copiam; filia hinc morem ipfi ge- 
rit, replet aliquot fcyphos, quos omaes fumma cum de- 
le&atione exhaurit & brevi poft in profundum fomnum 
incidit, qui per integras (ex horas continuat, Expergefa- 
; tandem herniam explorat invenitque inteftinum pro- 
| lap(um, per fe rurfus in ventrem receffiffe, hinc fübligaculum. 
denuo applicabat, le&dum relinquebat ac liber poftmodum 


rores cae di 


pon omnibus pravis fymptomatibus ianebat. 
00 OBSERFATIO XXPIL.— 
E DN D. jOH. e€EORGII BREBISII, 
KP coded De- | 
Wientsonibu: & dejectionibus cruentis in. 
puerulo: recens nato falutaribus, & per exhibi- 
^ tionem. Ípermatis ceti, oleo amygdalino re- 
ds  *oluti, curatis, 
| E 'Xor Pharmacopoci hujus oci, plurium liberorum jam - 
f mater, cemperamenti fanguinei, etatis 26 annorum, 
ww jufto quidem partus cemporegéfed majoribus, quam | 
tea, partus doloribus & longe tardius candem pueru-. 


gene formatum excludit, apparenter fanum, excep-. 
"5 : O 2 tà rc- 

















t eopia, cum plenaria liberatione refpiracionis; ipfz quoque 


ji Edd t " OMM! EL. 
n Pii ' v. Á, Y d E 4 M. pM SS Uy 
M J ! y ; E " & pe " 


rog OH XXFTI "De F'omitionib, 5 dejettionib. Y 
ta refpiratione, quz aliquo modo difficilis erat : Dabatur 
ipfi brevi poft parcum ufitato more oleum amygdalinum 


ulee, mixcum curh faccharo' penidio pro evacuatione mce« 
conii, & fecedebat dre «9 x4 » mucus nigricans in magna 





amater, peractis baprifinatis facris, rrrammas eidem prabe- 
bár pro hauriendo lade, dabantur infuper pultes, optimo 
.€um fücceffu, — Vixerac hoc modo puerulus per 36, horas 
fanus, niliilque mali ulterius metuebant parentes. ' Ex im- 
. provifo autern incipiebat fanguinem fincerum evoraere, id- 
que pluribus repetebat vicibus. Fgo tunc temporis im 
pharmácopeiio prafens , cjusdem  vifitatione  occu- 
patus, vocor à párente in confilium, & attomicus vide- 
bam pullulantem ex ore fanguinem optimum, qui linteolis 
exceptus, ad minimurn quantitatent 4. uriciarum equabatg 
ejiciebat quoque per alvum fanguinem congrumatum ma- 
gis nigricancem cum excrernentis, Hafitabam primo cir-« 
«a denominationem morbi, hypercatharfis quidem in men- 
rem veniebat, verum & tas cenera, & caufa morbi mihi 
obítabat . nam plerumque poft ufum medicamentorum 
drafticorum accidere folet, cujus generis oleum amygdala- 
zum dulce non eft, Potuifferti illum hezmopryfin appellare, 
nifí fanguis fimul per alvum feceffiffét, Placuit ergo. vo« 
mitum & feceffum cruentum appellare, credens, per co- , 
natum parturientis matris, infantis hepati vim illatam , fan- 
guidemque eulpá venz porwe ad ítomachum delatam, & 
per vomitus, ab oleo amygdalino exeitatos, falutariter ex-. 
«recum fuiffe, quod vero fuperne non potuit, inferne fe- 
ecfüfe. Igitur ne fanguis in ventriculo: pueruli coagulare- 
cur, fcd ulterius promoveretur, exhiberi juli oleum amyg- 
dalinum cum fpermacé"cec remixtum, fingulis binis ho-- 
rís, à cujus ufu vomitus & feceffus cruenti pleaarie ceífa-. 
runt, puerulusque antea ruber eleganti colore — mon 
-T : olum 





-— 


^ 


b ero. XXIX. De Ot4lgia infigni exverme, YOQ9 . 











—— —9 





fbluri inducus fuit, féd & ab i&eroide illa flavedine infan- 
tibus recenter natis alias folemni, plane liber manfit, 

- CRatemburgo ad Tubarim Altorfum mie, .— 

ees sc ad. Jun. 12334) | bun. 

- —OBSERFATIO XXIX. ^oc 
-« DN, D. GEORG. HENR. BEHR. - 
E o Lou AE pes 
 — — Otalgiainfigniex Verme. 


Ermes non tantum iíü omnibus fere corporis noftri 
. M/ * humarii partibus ac locis reperiri, fed & atrociffima 
.*  fndla exindé procreari, lorigà obfervatione atque ex- 
perientia jam. comprobaturri eft, quare opus effe non du- 
€o plura, de perniciofis & fumrne noxiis hu NM. eanerie ani- 
malculis, verba facere: Liceat ergo folum ad meliorem 
hujus rei cómprobacionem fequéntem huc adjicere obfer- 
-vationem. Anno 1731. Menfe Septembri vocabar ad. cz- 
rnentarium quendarri , Sorcnf exdbámer dictum, qui pef. 
aliquot jam dies infigni cenrabatur otalgia. | Accedens,dex- 
. tram capitis partem maxima inflammatione occupatam ín- 
yeni, pátiensque conquerebatur de dolore fumme pungen- 
te, acuto & terebrante, fufurro inexplicabili ftipatos nee. 
5on vertigine admoduri vehementi, ad fyncopen faepius 
. vergente, Prafcripfi itaque revellendi gratia, venzfe&io- 
- fem in pede, hinc pilulas laxantes, dein exterae facculos 
. applicui difcutientes , ex rad, atiftol, rot, irid, flor, &c, 
— Rerbis origan. rorismariri, ménth. floribus chamomill, fam- 
. buc, &c. paratos, & fpiritu vini camphorato aliquatenus ir- 
roratos ; fed omnia incaffüum adhibebantur, imo dolores 
. &daugebantur; ideo interne e ^v uem temperantia 


CODE 
Cw 4 4 








| 


. rumque intenfiffimorum, agrum tam diu excruciantium 
- exftitiffe, huncque in co aliis feliciorem fuiffe, quod cem- 





& difpellentia in P traxi $ externe Vero MU RAE. d | 
tem e(fentiam auri inftillare curavi: j. eT. myrrh. drachm,.- 
j. eff. caftor, fuecin. ana drachm, fem. M. d. ad vitr. 5. . gut 


— Guffertid)en Gebraud). Quo fa&o, die fexco- udmtdus 


flavefcens , cum punctulis hinc inde nigricantibus, ex mea- - 
tu auditorio dextri lateris prodiit, quo excreto, - dolores 
hi atroces cuncti, cum Jngusmadione, in momento qua- 


fi ceflavére. ELE a 


SCH OLION. 


On conftat equidem, nec forfitan curatius s invefligare 
placuic Celeberr. Dn, Obfervatori, qua ratione in. au- 
rem devenerit peregrinus moleftiffimusque ifte hofpes, an an 
extrinfecus meatum ejusdem ingreffus, an vero intra eun- 
dem ex pragreffo forfiran prius ibidem ulcere aliquo, ge- 
nicus fuerit; Sufficit, quod eventus demonftraveric, illum . 
ipfum unicam ac primariam caufam inflammationis dolo- 





- peftive abinde liberatus, ficque infe&o huic occafio fubla- 


| ta fuerit. in abdita capitis intimius progrediendi, - fixiorem 


ibi fedem obtinendi, graviorumque & magis adhuc. fonti- 
corum fymptomatum mole miferum illum obruendi, qua-. 
lia aliis, ubi paulatim rodendo non folum in frontem, fed 
& intra cranium, ad cerebri usque fubftantiam, progreff 

fuerunt ejusmodi vermiculi, eveniffe conftat ex hiftoriis 


Dec, 1, nn, lH. Obf. 266. dt. Lon, 1X. € X. Obférv. yo. con-. 7 


fignatis, qui denique tamen providis inje&ionibus balfa- 
micorum acrium , v. g. olei juniperini, balfami fulph.: 
therebinth. auc applicatione panis eum EL. e 


pulü & edudi fuerunt. : deest 


ies E, aca pcc me M 
| "OBSER: 1 


" 


. Ot e: Ü. AX. à De Pormégrt hl Narium &5c. T Il | 


2 |o QBSERFATIO XXX. 
VN. D. GEORG. HENR,BEHR,  ' 


- Verne. ex odlicia Tariuni finiftro 
émiunc&to. 


P "Ulta multi auctores de vermibus & iris egreffis 
I (erz poftericari reliquerunt exempla, qua recenfent 

- Petr, FORESTUS. Lib. XX), Olferv. XXII, Gai- 

lielnus Fabricius HILDANUS OLf. Chirzrg, Cent. I. obf. Fl, 
Nicolaus TULPIUS Láb. IP. ebf. XII, & oeribbu Athene 
noftri "irgentaratenfi. jr Auatomicus Di. D. SALLMANNUS, iz 

Diff. de verme naribus excu[fo , Anno 1721, d. 30. Octobr, Re- 
fpandente. D. Honoldo babita, qui tres quoque cafus de talibus 
vermibus, qui bic "irgentorato « evenerunt commemorat ; quibus 
(cum venia tamen tanti viri) & noftrum annederc lubet. 
Eít autem fequens : taria &alome 9tefdjitt , vidua co- 
E iarii per plures. menfes dira vexata fuic cephalalgia atque 
vertigine , ftipata eum prurigine mordaci ac moleíta, cam 

| orificii narium finiftri ; quam canthi. oculi interni ejusdem 
lateris, quem pruricum non raro coritabatur lacrymarum 
ipfius oculi copiofifimarum profüfio, Hec multa incaf- 
. fum adhibeba: medicamenta, tam im - quam: excerna, ut 
. nimirum retulit, fíe fjabe ba8 $oaupt óffter8 mit ben 
. Srandfurtber faupt-SPilten a eig; , univ fon(ten áufete 
ib Gadsen aebraudyet , tod) alle&. oeraeblid) unb ofne 
£ginberung. Vocatus Ghdesin & ego, exifítimans, mate- 
riam aliquam acrem purulentam, rmembranulis inclufam 
.ac incarceratam, illic delitefcere poffe, qua acrimonià fua 
- tales excfuciatus crearec, ptarmicum quoddam fortius at- 
que Simylans Macmisi juffi, que: fequens erat: x, facchar. 


; "CU | | canar, 
















112 Olfervatio XXX Vermeexorificio Narium 650; 


 «anar. folior. cabac. ana unc, dimid, flor. benzoés, ligni 
aloés pulverif, ana fcrup, dimid, fal. ammon. volactil. gr. vij. 
M, £. pulv. d. ad ícatulam , S. Sfriefidyuleer , oon woelden gu 

 eeiten etma8 in bie 9tafe 3u fd)nupffen. Hoc vix vicies - 
naribus attracto ac ufürpato, forcioribusque hinc evenien- | 
tibus fterautacionibus, cum earundem unà, loco humo- 
ris purulenti faniofi, vermis longitudinis mediocris digiti, 
coloris fubflavi, pedibusque carens, fimul excuffüs fuerit; 
inftrn&tus erat magno, fed depreffo ac informi corpore, 
alias lumbricurn terreftrem figurà ac forma valde reculit, - 


(om- huc meretur Scholium Iliuftris b. m, SCHROE- 
CKII, ad Obferv. roo. Decad, Il, Ann. I. Ephemerid. 4ca- 
demie noffre , ubi plura vermium , poft vigilias perpeffas, 
cephalalgias & mentis aberrationes, é naribus excrecorum, 

. allegata proftanc exempla, infimulque de fede & generatio- 
nis modo quadam monentur, quz dein fufius deduxit cla-- 
riusque expofuit Celeberr. MENTZELIUS Dec, H, Znz. Il. 
. Obferv. sz. Confer. etiam Obferv. 147. Dec. I, Ann, Il. & 
. egregius ille difcurfus, de verme admirando per nares egreffo, 
quem Zzlvi.s ANGELINUS Cafenacenfis Ravenne edidit, 


& P'incent, Alfarius 4 Cruce Commentatriolo illuftravit. — 
QAEBübnens) id 


1 


Pop WIS : -—" ! 


9 » o Á 
:  OBSERFATIO. XXXI. 
"DN. D. GEORG. HENR. BEHR., E 


De 


rina nigra; fingulis ferme quatuordecim 
Deguorat diebus revertehte. 


2 » Rincipes. didodis dium HiPPOCRATES & GALENUS 
|O4POOouring nigrz emillionem pro lethifero femper vendita- 
 bantfigno: Sieenim magnus ille Cons im uis coacis ne 
| amtionibus 5. 549. OQ AES qu? el. e TC "y Spot y TO T* "PPP UTHY 
| | V7 6cacuy Vvo', Xgi TÓ VAGA «de. Pernictofa autem eff urina, que 
omigram. babet bypoffaffu , feu. fedimentum , £r que tpfa nigra. 
»Wel juxta translationem Focfianatn: Permiciem vero indicat 
| urina, in. qua nigrum. eff quod febfidet. , € qu« nigra eff, 
|. Cui prenotioni etiam füffragantur $. 245. & $. 175. GALE- 
A Ab. 1, de Crifibus. cap. 12. Lotium^ nigrum omnirem- 
spore peffimum judicat, affirmatque- fe nec ullum vidiíle 
- falvatum, qui cale rinxerit, Ex recentioribus vero Medi- 
- eis, aliqui diftin&ionem faciunt inter urinz nigredinem, 
IM dicunt, iftam quandoque criticam effe, quandoque 
 »autem fymptomaticam; .Ad criticam quod attinet, illa 
. femper bona habetur , in febribus continuis zque ac inter- 
-amittentibus, &c, Symptomaticam. vero, quz ex vi mor- 
doi& fuppreffione naturz originem trahit, non alius, quam 
- qmortiferi exitus effe indicium. — Aft. noftra obfervatio, ut 
exiftiimo, neque ad crinicam , neque ad fymptomaticam, 
jure pertiaet Bitinpioge Mie quod ex fequentibus clarius 

|  parebicz MESH: 
— — Mater mea dileta, etatis annorum LIV. gracilioris fta- 
"ture, ac macilentioris habitus, temperament cholerico- 
: ^os gra fub finem menfis OGobtis 1731. ob varias 
d P.€M, ^l, IF. P haud 




















^ 


ey I4 tbe 


D 


^ M T J59 &WW Ue - Faq FECI | 1 7T 
] 4 a UTii^. SR. : t ; " jon, "Li ri 3 
€ ; : x E E E 
; T P " a 
j ^ ? P ; d D D 
- X y E ; : 
- E » , 
ue A CAU ui s CT " : 
" d Hr T is A of 7. , - in * MESS 
Al N 7) A^ EL. WW em. 5 i 3 " a 
, P, | 
4 E á 





: pac ME 





" haud parvi momenti rationes maximo irarum fluctuabat 
&fítu; revocato tandem ab acerbá haccc ira animo, fup- 
preffisque franis bilis fuz, de nullo conquefta n dolore, 

-.nifi quod poftero die admodum defacigata , utinam emife- 

. git atramento atro ac denfo vix ab(imilem, ^Hac de re 

"fummo terrore perculía, me accerfere. juffic, cotumque - 

- a&um ordine recenfuit atque. expofuit, Ego prima dienil 
nifi mixturam fimplicem cum quieto in le&do decubitu, 
diebus vero infequentibus infüfum laxans,. cum pulveribus 
aliquibus temperantibus ordinavi , eorumque ufüm per 
odiduum conrnuavi. Cum vero exinde nulla fübíeque-- 
retur mutatio, mater medicamentorum pertzía, foli na- 
ture opus reliquit, preprimis quoniem nigram hanc uri-. 
nami fine ullo doloris fenfu prodire obfervabat.- Duodeci- 
mo tandem ab iracundia die, urine color naturali rurfus 
fimilis fuic, inque eodem ftatu usque ad vigefimum tertium. 
menfis Novembris, anni fupra didi, permanfit, quo co- 
lorem priftinum, atrum videlicet, iterum retulit, quique 
per duos tresve dies ita perftitit..| Abhinc, decurfu quin- 
que menfium, hic urine colgr novies ratione coloris-alter- - 
pavit; ira, ut fere. fingulis quatuordecim diebus priftina- 

-fua veftigia fequutus fit: Et fane (quod notatu digniffimum) | 
absque virium proftratione;fiquidem chariflima genitrix mea; 
non folum rem fuam familiarem , verum etiam aliena ne-. 
gotria, eadem alacritate, ut anted adminiftrare atque cura- 

tepoteft. — | 3/4 VSEHU Ue cce 


J.-. SCHOLION. 


N Oftra hec hiftoria confirmat obferVationem adhuc aliam 
' rariffimam, quam Celeberrimus ille Iudaeus, ZACU- 
TUS LUSITANUS, Medicus. Pra&ticus Amftelzdamenfis 
Lib, IU, Prax. Adiirand. Obf. CXXXI, confignatam : reli- 
di A. $i. -« «quit, 





De urina nigra, [Ingulis ferme &yc..— II5 
ÁLALLLLLLLLALLLLBÁÉ———————— 
| iiu: qui à primis ftatim cunabulis, usque 
.ad. feram. & canam. fenedutem, lorium tale. nigrum fine 
.ullo damno eminxit, fofpes .& integer nihilominus (tefte 
illo) fuit, firmisque viribus, adeo, ut quoque thalami 
fociam eund quoepoariapur? liberorum parens. fieri 
potuerit, . 1 
 Argentorato Altorfium miffé d. ig. 
"T Mis. 1733.) 


E e QBSERFA TIO XXXII, 
DN. D. JOH. GEORG, HOYERL. 







aMyaeipe faccato deffindie 2 anatome. 


| 7Res hydropis generalis fpecies, nimirum anafacra, afci- 
d ccs; tcympanires, ha&enus in fchólis medicis à Pradti-- 
-*. eis & Lexicographis tradite func; — His quarta fpecies, 
: bs facetus, merico addendus. Cum enim in afcite 

aqua intra peritonzum abdomen infarciat ira ut inte(tina & 
vifcera infimi ventris alluat, contrarium accidit in faccato, 
in quo abdominis cavitas ab aqua libera manet, neque in- 
. teftina, neque vifcera, aquae quafi immería jacent, fed in 
peculiaria cunica, velut in urre vel facco, continetur fepa- 
ratim , non aqua limpida, fed vi(cidior & inchorofa qua- 
: fi lympha, inftar locure carnis vifenda, Ex quibus patet, 
effe diftin&tam ab afcite fpeciem , hydropem. faccarum; 
qualem etiam Celeberrimus. Do&or GAHRLItB zz Epbeme- 
idum Germanorum Dec. IH. Ann, ll, Obferv. 1. prolixius de- 
fcripfit, & graphice depinxit, - Neque dubico , quin, fi 

plures incutabili hydrope defuncti culcro fubjicerencur ana- 

 tomico, fzpiufcule faccati hydropis fpecies manifeftecur.. 
Afcites e eciam facilius quandoque curabilis, faccatus plerum: 
ID. à Otis que. 


-— 


E 


"m dE 


ww. d 


116 Olfervatio X XXII. De bydrope faccato 8c. 
que difficillime, vel incurabilis prorfus eft, nifi per' para- 
céntefin forte forruna tollatur. lle brevioris tem- 
poris fpatio vel ad falutem, vel ad mortem termi- 
natur; hic diutius affligit, vere chronicus plures per an- 
nos durans, |Hydropis ejusmodi faccati exemplum in pau- 
percula quidem , fed honcefta virgine, annos triginta nata, 
nuper obfervavimus,, quz poft pregrefílam aliquamdiu 
menfium obftrudionem , fubíequente tandem tumore 
abdominis , in fufpicionem graviditatis incurrebat, adeo, 
ut medicus ipfe, quem in confilium vocaverat, fortiora 
 purgantia prafcribere dubitaverit, Interim rumor abdo- 
minis indies magis magisque increfcebat, candemque poft 
aliquot annos in immeníam craífitiem ac molem intume- 
fcebar, manifefto hydropis indicio. Moleftiffimis itaque 
phanomenis , in hydrope evenientibus, (quales hic & nunc. 
recenfere brevitatis ftudio fuperfedeo) per quinque anmo- 
rum ípatium exantlatis, in nofocomio diem fupremum 
tandem obibat. Non definebant nonnulli, qui gravidica- 
tis ipfam arguerant, fufpicari, an fcetum mortuum in ute- 
| ro forfan hucusque geftarer. Pro veritate itaque manife- 
ftanda cadaver in prafenria mea à chirurgis ordinariis diffe- 
cabatur, ubi abdomine prope umbilicum provide incifo, 
ficulaquelympha ichorofz exhaufta, inteftina & vifcera ftu- 
diofeac curiofe quzrebantur, fed fruftra. Hincrifüm pene 
1povebat fenioris chirurgi pramatura erronea füfpicio, vi- 
fcera omnia & inteítina hic prorfas deficere, & putredine - 
forfan confumta effe. Quin potius duabus adhuc fitulis 
exhauftis alia membrana, peritonzum fcilicet, in confpe- 
étum: veniebat, Quo pariter incifo, vifcera denique con- 
fpicienda fe prebebant.Omentum neripe parvum ac putredi- 
ne ferme confumicum , reliqua vero viícera fanorum fimilia; 
ut hinc vix dubitem; vitiofam lympham per paracenteícos 
operationerg derivari, ac virginem. hanc curari rr | 


D 














/"-— OBSERFATIO XXXIII, 
DN. D. JOH. GEORG, HOVERI, 


Singula esi, d ac defperato lacte 
muliebri tandem curato. 





Jr primarius annos feptuaginta. fex natus, à caufa ne- 
L. cio qua, nifi fortaffe à procellofo aéris ftatu, cui 
menfe Martio corpus fenile in hortis fuburbanis diu- 
tius expofüerat, fingultu diuturno moleftiffimo vexabatur. 
Huic à à Phyfico extraordinario hujus civitatis, me denique 
in confilium fimul adhibito , varia confortantia, ftomachi - 
€a, aromatica, carminativa, nervina, caftorina, cinna- 
arina, antifpalmodica : balfamica i interna & externa alias 
probatiffima adhibita füerunt, fed fruftraneo cum cffectu, 
Viribus indies Tagis magisque attritis, adeo ut omnes de 
| fanitate & vita pene defperarent; tandem amicus aegroti 
- remedium domefticum, lactis nempe muliebris ufum fua- 
| debat. | - Confultus eo nomine facilis annuebam diis, in 
. ftatu adco defperato. . Senex ita nofter ex faniffime j junio- 
ris foemninz & quidem filiz fua mammillis lac exfügebar, à 
' eujus ufü aliquamdiu continuato contumax fingultus ceffa- 
p & fenex priftinz fanitati reftiruebatur, qui poftmo- 
dum plures per annos vitam prolongabat, an- — 
0 TAMIT: climactericum. maximum 
Em M exfüperans, E 








—— Collie ELE c. e OBSER- 





o OBSERPATIO - 


 DN.D. JoH, GEORG. HOYERL.- E 
pe 


; Ric. tilia tiedicamelita fed mem 
| & perniciofo alimento? p 


Llium tam in medicamentorum. quam alimentorum 
A claffe haud ultimum tenere locum, ex veterum. &re- 

 centiorum fcriptis & quotidiana experientia manife-. 
ftum eft. Ipfe GALENUS 427/. Therapevtices. , alli. virtu-. 
tes. pradicans in hec verba erumpit ; Fyays «av.  doypbnuoy 
Cnpoxsy orcvc (5. ego (allium) vuflicorum theriacam muncupos. 
Hinc etiam proverbialis locutio: Zllizm olet , in. rufticum - 
"dicitor, cui cheriaca.allium eft, ^ Hoc fine plures apprime. 
ex infima plebe nati & Judei adhuc hodie tanti zftimant,, 
ut fingulis diebus, jejuno ftomacho, tantillum alli atfu- 
mant, & hoc pacto à quovis contagio & omnibus r morbis - 
fe prafervare & ad vegetam fenedutem | pervenire. velleac.- 
poífe, perfuafum fibi habeant. Id quod etiam PLINIOS 
confirmare videtur, quando fcribit; 4/lium ad. multos mor- . 
— bos prodejfe creditur. Unicus. abominabilis & in. convería- 
tionc moleftiffimus foetor obftare videtur ufui huic. poly-: 
chrefto. Hinc pluribus etiain adeo exofus , ut fanguine. 
pejus viperino y tum allium ipfum, tum eos qui vefcuntur 
alio, virent," Ob quem graveolentem. forfan odorem 
quondam lege cautum, ut qui allio vefcerecur, facrarium 
matris Deum ne ingrederetur, de quo pluribus COELIUS  : 
RHODIGINUS zz Lec, antiquis Lib. 4, cap. 14. legi mere-.— 
cur, . Aft non obftante foecore Saxones & Thuringi menfe 
Junio cetris £arisque diebus allio cum carne ovilla cocto 


- -vad 


br H - 


"De Mllio, falutarimedicamento , fednaufeofo c1 I9 
lad. fatietarem usque vefcuntur. Elegans hac de re obferva- 
tio & ledu digna habetur /z Ofervat. felssfarum ad rem lit- 
—xérariam fpectantium "lom. IP. Obfervat, XII, p. $70. de fe- 
fto folenni crapulario Halenfi, vulgo fnobíaudy8 « Sytitte: 
4100dien, fequentis cenoris: Mos folénnis Hala ac invete- 
"ratus. obtinet, quo die Mercurii poft feftum Pentecofítale 
 emnia à curis vacant; opifices fimilisque conditionis ho- 
mines allio vefcuntur, (ibique perfuadent, eum qui hoc 
- die ejusmodi herbis fruatur, bona valecudine per integrum 
annum ufurum. Omnes platez itaque illo die odore for- 

dido & alliari implentur; dignitaré vero qui pra-cellunt, 
feu. qui I hac (uperftitione non capiuntur, communiter fece- 

" dunt in hortos & villas, & mutua hilaritate. fe excipiunt. 
- In fequentibus , , Autor obfervationis (quem. Excellenciffi- 
" mum Dn. D. THOMASIUM p. m. eíle opinior) curiofe 
inquirit. in originem confuecudinis, an. ab Hermuünduris, 
 anà Ponrificiis fortaffe derivari poffit? fed, quod falva Ce- 

leberrimi Viri au&toritate dixerim , neutrum verifimile vi- 
» detur. - 




















. Quoniam, ficut ipfe Autor fatetur, Halam Her- 
. munduri nunquam inhabitarunt; à Pontificiis autem: fta. 
-. tuti dies fe(ti omnes ubique locorum uno eodemque die 
- feriari. folent, Sed alli hoc feftum in diverfis locis, die»us 
diverfis feriari folet, prouc inferius probabitur, Magis igi- 
.tur vero confenraneum mihi videtur. hanc allio vefcendi 
.cenfüetudinem eam ob caufam inoleviffe, quoniam hoc 
inprimis tempore menfe Junio puta, allium ad perfedam 
'maturitatem füam pervenire folet. Elapfo enim. hoc men- 
' fe flores protrudens naufcofum magis & noxium evadcre 
folec, utpote quod deficcat & calefacit quarto gradu. Vid, 
Simon PAULI iz quadripartit, Botan. Claffe Ill. p. 2o. Conter- 
ranei mci, cives & ruricolz territorii Molhufini, ipfo S, 
Johannis Baptiftz fefto, omnes ferme, paucis forían ex- 
ne. qui ob cried id averfantur, codem allio, 


m cum 








ge 1 


cum carne ovill a codo, » "vefeuncur & plüres tanto quidem 
cur appeticu- .& in tanta Ee id devorare folent, ut fa 

pius inde male habeant. Quamuis enim co&ione c 
-€&um putetur, nihilo camen minus virulentiam ejus m maxi- 
me deprehendimus in illis, qui vifcerum. debilitate, vel 


2 LI ; z 5 ! ? S. s : Xe | SE 
; E ; D ODe AA. R Tom x 






DES etes 


-paffionibus hyftericis, vel bfceffu i interno adfli&i funt, ut- 


rem , follicite magis in caufam morbificam: inquirendo, 


pote quibus morbos & quandoque mortem ipfam accele- - 
faffe obfervavimus, Hinc cum: quotannis circa & poft fe- 
ftum S, Johannis Baprifte- inopinatis affedibus, cholera . 
P zprimis- & cardialgia , nonnullos vexari animadverte- 


vix aliam, quam  allii largiorem efum comper ire potui, 


Inter plures foemina junior toties atrociffimà cardialgia af- 
3 fligebatur, quoties allio vefcebatur; cui ánt(paitibdu e nér- 
. vina, ftomachica & abíorbentia levamen afferebant. Non- 

nulli, tam juniores quam adulti, cholera correpti, :effen- 
- tia theriacali bal(amica, caftorei, zedoariz , füccini. & ano- 
. dyna curati fuerunt; Atque his omnibus, utácibo ejus- - 
.. modi noxia pofthac prorfus abítinerent, fuafi, prafertim | 

.cum, juxta AMBROSII effatum, mirum fit allio delectari - 


homines, quod fugit. leopardum. - Nam ficubi parietes 


licu infeceris, exilit protinus, nec refiftit, - Cujus autem. 
venenata fera odorem non patitur, in menfam tamen | 
admittunt plerique ac internis infundere vifceribus non. 
; iMielinunt. Manet itaque allio fua laus ut medicamento, | 


non ut alimento ;. fic & maneat bonum JRsdicis 
menrum; fed perniciofus cibus &naufeofüm. 
alimentum, 





f 
1 


-OBSERIA 710 XXXP. 


DN p. JOH. GEORG. HOYERI. 
De 


| Febre quartana. plurium. ànnorum pue 
que incurabili, | 


V Uartana neminem jugulat , CELSI difacóm el: Jnte- 
j rim tamen adeo difficilis curatio cjusdem quando- 
« U*. que eft, uc in proverbium abierit? Hydrops ét quar- 
fana, Medicorum & fcandala plana,  Uvrumqu: & CELSI effa- 

tum & veriverbium fequzns obfervatio confirmare videtur. 
Cum Hafniz lirarem Machaonie, celeberrimum tmerca-- 
. korem novi, per plurimorum annorum fpatium febre quar- 
tana afflidtum, Huic cum fponte confilium & auxilium 
offerre fuflinerem, mox refpondebar & fan&te mihi refere- 
Bat: Se interea cemporis , quo febre hac fueric correptus, 
plures celeberrimos & doctiffimos Medicos Germanos, Ba- 
*avos, Danos, aliosque, & inter hos Sylvium ipfum, Me- 
dicorum füz etatis principem ac Corypheum, cujus cau- 
fa Lu dunum Batavorum profcctus fuiflet , absque fperata 
fucceffu in confilium adhibuiffe , adeo, ut -de curatione fe- 
bris prorfus defperans paroxyfmos. confuüetos usque ad fi- 
mem vitz padenter perferre confültius putaret, quam plu- 
ra febrifuga, à quibus natura jam prorfus abhorrebat , ten- 
tare, Febrem adco rebellem & intricacam toto vice & pra- 
xcos mez tempore vix notavi; fiquidém poft paroxyfium 
velut 0/0:c22,;2; optime videbatur habere, & tanquam. 
Plethoricus & Obefioris corporis coníticutionis, facie ro- 
fca preditus, cum aliis pro lubitu converfabatur , negotia- 
M appetebat, edcbat, bibebac,. ludebat, ut vix ac ne 
A P. M, Foi, IF, Q. vix 








322 — Obfrvatio XXXPL... | 
vix quidem unquam febre affetum putaffes, — Vires autem 
paroxyfmis imminutas, largiori vini rhenani optimi pocu 
cempore apyrexia reftaurare folebat, 


OBSERPATIO XXXPL — 
DN, D. JOH. GEORG. HOYERI. 
De T | 


Melancholico defperato ive» affectante - 
& pa&um cum cacodamone fe feciffe — 
| affeverante. - 


gen, in diftrictu Eisfeldenft, Molhufz vicino, fiti, me- 
lancholice corporis coníticutionis, vultus torvi, colo- 
ris luridi, timidi, triftis , inconftantis ac füfpicacis animi 
& prepofíto Toparcüx, & Confeílonario, proprizque 
conjugi diffidens, acque cum omnibus rixas & altercatio- - 
nes movens, tandem in vincula carceris conje&tus, fefe ab 
omnibus hominibus jamjam dercelidum eíle clamabat, 
omniumque rerum pertaefus, vincula collo intendens, ne 
fando fufpendio miferz vice finem facere affeQabat. Sed 
prapeditus per cuftodes ab aucochiria, aliquamdiu poft, 
fe cum cacodamone feciffe padtum, eique poftquam defi- 
deraciffimum aquz frigide potum propinaffet, incifo digi- - 
to fanguine fubfcripram apocham dediffe, quod liberatus 
é (qualido carcere, poft fex annorum fpatium ejus manci- 
pium effe velit, fponte fatebatur. Hinc à plerisque. pro 
mago, utpote qui cum cacodemone pactum iniiffec, ha- - 
bebarur. judici in prafentia mea examinanti omnia, pro- 
ut geíta erant, referebat & repetebat, — Scifcirancibus , unde 
& quomodo fanguinem pro fubfcriptione acceperit,. di-- 
| | &um . 


Tes: Cyriacus Tauterbach, incola pagi Rudigersha- . 


qu altos dide D Y cc UE ner, 4 D e - 








bat, Cum vero recenfita phenomena in. melancholicis 
etiam frequenter obferventur, neque reliqua pa&i diabo- 
lici requifita (videlicet abjuratio S, San&tz Trinitatis, lu- 
crum promiffum, & damnum proximo illatum) fimul 
adimpleta fuerint, ex mandato Toparche in confilium 
adhibitus, pactum cum «acodaemone anerito in dubium 
vocabam, & à delirio melancholico dida phenomena de- 
ducebam, Rebus enim fic ftancibus, vel infomnium, vel 
. phantafima , vel fortaffe nudam Satanz centationem, mini- 
me autem paQum confümmatum fuiffe, probabile mihi 
"videbatur. Adhibitis icaque snedicamentis aperientibus, 
 sSmartialibus, emeticis, nervinis, €ephalicis, confortanti- 
bus, delirio melancholico prorfus ceffante, e vinculis & 
. «uftodia dimiífus, penitus icerum convalefceébat, atque in 
exoptato valetudinis ftatu, prafentis ac hilaris animi, fub- 
— fequentibus annis vivebat, memet ipfum vifirabat & cum 
gratiarum actione foftrum offerebat, Sed quod altioris 
indaginis, elapío fexennio, circa idem temporis momen- 
tum, quo padum cum cacodamonc finitum iri quondam 
confe(fus fuerat, defubito, fine previo morbo, celerius 
opinione, viram cum morte commutavit; id quod an 
- forte ab infultu apople&ico, vel fyncope, vel à fortiori 
imaginatione priftinz rei gefte, vel alia quadam abítrufa 
€aufa fadum fic, dijudicare vix fuftineo, fed 
| — «ujusvis prudentioris judicio re- 
linquo, | P. 


rogo 


^ 24 Olferv. XXXP'I, De berzorrbagis Oculorum, — 
DN.D.JOH. GEORG. HOYERL 

p OM oddidiiio p ocnudmi si 

-" Hxmorthagiis Oculorum; ^ ^ 


d 





' cq diorrhagie oculorum rarius quidem in adultis ob- 
' fervantur; haud ita pridem tamen in plethorico . 
5 guinquagenario, cui ex oculi canto fanguinis un 
cie aliquot effluxerant, talem fola venefeQione curatam 
fuiffe notavi. In infantibus rariffimum prorfus phenome- 
non eít, adeo, ut toto vitz tnez tempore & in quadrage- | 
naria praxi vix unica vice illam obfervaverim. Infans enim | 
tertio poft nativitatem die continua alterutrius oculi ha- 
morrhagia vexabatur, florido fanguine dies noctesque gut- 
tatim ex oculi cantho ftillance, | Aliis remediis fru(tra adhi- 
bicis, viribus autem à fluxu fanguinis valde proftratis, poft 
. diem decimum quartum denique in «onfilium vocatus, fo- 
la aqua planraginis deftillara, interne propinatà & externe 
—. fimiliter. frigidiufcule oculo applicata atque aliquamdiu | 
— continuara, fluxum huncce fanguincum ex voto iterum ^ 
compefícur. : | oH 


OBSERFATIO XXXFAH, — 
DN.D. JOH, GEORG. HOYERL 
Hydrope Tympanite defuncti anatome.. 


: Oft belluni eivile, turbas ac tumultus, queis fuaviffi- 
ma patria med anno 1733. mire ac mifere, proh do- 


-— " 
Ld ow 


- Jor! divexata fuit, plures cives conrei purati, in fqua- 
E CPSA, | e 0 | hides... 


pO 


-. Olferv.XXXF III. De Hydrope Tympanite 69e, Yo 


. didos carceres ,conjiciebantur. Inter hos €hrZfiazz; VQ. 
CKERODT, poftquam in frigidiore loco, in viliffimo 
ftramento absque lodice, cum pluribus aliquamdiu de. 
cübuerat, menfe Junio debilitate ventriculi eum alvi fluxu 

 sorreptus, appetitu folidorum ciborum prorfüs abolito, 

- nihil ferme prater hauftum vini fublimati affumebat. Hinc 

"brevi poft alvus adftridior, cum borborygmis, tormini- 

bns & abdominis nimia induratione, notabatur, ut tym- 
panitem imminere judicarem, & id Perilluftri Domino Ju- 

' dici Cefareo fubdelegato denunciarem, |. Hujus permiffio- 
ne egrotus é fqualido frigido carcere, in hypocaufto li- 
&oris cujusdam, mollibus in flratis, cuftoditus, poft 

adhibita laxantia, ftomachica, carminativa & roborantia 
convalefcere vifus, Aft fubfequence menfe Julio denuo in 
carcerem detrufus , aliquamdiu poft de fymptomatibus fu- 
pra memoratis, abdomine praefertim 1nagis indurato & 
inflato, alvo diebus aliquot adftri&ta, torminibus ventris, 
wiribusque nimium proítratis, voce vix perceptibili con- 
querebatur. Hinc tandem praftito jurejurando, de judi- 

. €io fi(li, fi convaluiffet, é vinculis & cuftodia planc emif- 
fus & domefíticis fuis reftitutus fuir. — Propinabantur ergo 
ápfi denuo fuperius memorata medicamenta, cum pluri- 
bus aliis internis & externis, conjuncto meliore regimine, 
fed absque fperato fucceffü. Abdomine enim magis ma- 
gisque incumiefcente & indurato, fupervenientibus anxie- 
tatibus precordialibus, & urinz diebus nonnullis ante obi- 
tum plenaria fuppreffione, meníe Augufto randem vivere 
definebat, Pro rimanda mortis caüfa, abdomine mirum 

- in tnodum tumefaGo provide incifo, prímum copiofi fla- 

. gus cum fonoro ftridore & graveolente odore emitceban- 
tur; quibus emiffis & ceffanribus, aqua limpida, fcaturi- 
ginis feu falientis fontis inftar, in magna copia profiliebar. 

 "Remotis ioteguréntis comanunibus & mufculis 'abdomi- 


^ 0.3 .. his 


4 MEDYX- 77 E v 
BEWEECUo- ! 


120  Á jyOlfrosis XXXIX, 5 ur 
nis, inteftina omnia prater morem valde inflata notabaa- 
tur, Omenti ne veftigium quidem fupererat : Ventriculus 
circa pylorum gangrznofus & bis perforatus adparcbat. 
Lien jufto minor & flaccidior; Pancreas parvum admo- 
dum & induratum:; Hepar in parte exteriori gibbofa, ubi 
diaphragmati vicinum, putridum, corruptum : Mefente- - 
rium totum fcirrhofum: Vefica urinaria minor flaccida & 
vacua prorfus deprehendebatur, In medio ventre cor flac- 
cidum cjusque ventriculi fine cruore vacui erant, liquor 
vero przcordialis prorfus deficicbat. ^ Corruptiffimum 
hunc vifcerum ftatum dubio procul à copiofo & nimio vi- 
ni fublimati potu originem «raxiffe, probabile videtur, ut- 
pote quo non folum in carcere, fed prius etiam quam in 
carcerem conjedtus fuerat, valde deledabatur.  Inolevic 
enim tam in Thuringia noftra, quam in vicina Haflia, con- 
fuetudo peílima, uc plures nobiles, cives & ruri- 
cole vinum fublimatum & aquas vite non folum in pran- 
diis & coenis, fed jejuno etiam ftomacho copiofi(Bime ab- 
forbeant , quorum alii in juvenili atate phthifi, hemopty-- 
fi, hedica, &c, alii crefcentibus annis hydrope, nimio 
hemorrhoidum fluxu, cacheicis, arthriticis, vel aliis | 
morbis affligi, vel perire, pauci ferme ad fenedutem vege- 
tam pervenire folent. | 


OBSERFATIO XXXIX. — 
-— . DN.D. jOH. GEORG. HOYERI, 
- Maniac Lethargo defuncti anatome. 
FE Bóbme, textor & civis Molhufinus in fuburbio 





Dive Margarethe degens, annos quadraginta natus, 
mclaucholice conítitudionis, qui ante viginti annos 
inanid- | 


NEN HE SELTIDUHOUTE USUS MeV " | Boe 
nya . ypJ , 1 n ^ 


NS. 4A T1b Ye — 


í 


Tia! » e - 


& qu, 1 PRLE Lethargo defunt anatome, — 127 





1$naniaco delirio per o&to feptimanarum fpatium graviter 


laboraverat, poftquam fequenti cempore, faQà quotannis 
venzíe&ione, feliciter fe abinde prafervaverat, eádem ha- 
&enus negleQà, inter curas domeíticas & improbos labo- 
res mechanicos, ardore emergendi intempefítivo vexatus, 
pratercaque vini füblimati hauffu nimium delectatus, poft- 
quam aliquamdiu totos dies & noctes rraduxerat- prorfus 
infomnes, die quodam, dum. facris intererat, anxietate 
precordiorum correptus & hinc porro fana mente cap- 
tus , concionatori voce fonora obloquens, deliros fermo- 
nes proferebat, Hinc domum reverfus diebus fequentibus 
indefinenter vigilabar, alta voce clamabat, cum adftanti- 
bus rixabatur, ac tanto fepius cum furore delirabac, utc fex 


virorum robur ipfi vix refiftere poffet, quin potius hos ome- 
ni modo ledere conaretur, hincque neceflum putarent, 


vinculis, fafciís & ligamentris illum ligare, Quandoque 


quidem refípifcere ac melius babere videbatur, mox ta-. 


men denuo infanire incipiebat , neque itera:a venz fectio- 


. ne, neque imiedicamentis incernis & externís adhibitis mens 


conítans & fana ratio refticui poterat, Diebus nonnullis 


elapfis, poft ineffabilem furorem ac motus corporis pre- 
 eipue capitis , violenciffimos , accedente preter opinionem 
Xethargo, vivere tandem, definebat. Pro rimanda ergo 


morbi & mortis fubiranca cauía, fedtio anacomicainfticueba- 
tur, fub qua; fata incegamentorum capitis difedione & cra- 


nii remotione, vaía fanguifera mirum in modum turgida, 
ipfique ventriculi cerebri (prefercim finifter) ferd. copiofo 
 extravafato referti apparebant, Aperto abdomine veficu- 


la fellea bile copiofa fcatebar, adeo, ut transfudans bilis in 
abdomine confpicienda fuerit, ac vicina vifcera bile tin- 


.&a quafi notarentur. Lien pregrandis erat, uc magnitu- 
dine bovinum lienem fuperarec. 1n thorace pulmones fan- 


guine turgidi lateri dextro -ar(te adharcbant, Ex quibus 
mu c | pheno- 


: m 
- 


i28 s  Olfiroatio XL. Mute 


| phenomenis non folum mani DET nimirum. pure 
fanguiferorum: nimia. inturgefcentia , pregrandis lien & | 
. abundantia bilis, fed etiam fubitanee mortis elucefcit; 

(quamvis alias mania rarius lethalis fit, fed plerumque plu- 
fes per menfes, quin imo annos duret,) dum nempe níi- 








] 
| 


P 


mio ac violentiffimo furore, & capitis praefertim motu & 


agitatione, ferum in ventriculis cerebri extenvalatusn » 
chargum. & apoplexium produxit, 


O B.SERFATIO XL. 
| DN. D. JOH, GEORG. HOYERL 
pe í 


Virgine. teflatica per viginti abad. ho- 
rarum fpatium pro mortua pepu- — 
... tata, | 


EF: generofa familia de G, prognata virgo, MN 


lici temperamenti, viteque folitarie ac fedentarige . 


dedita, dum poft coenam (cum aliis ludere more 
X. confuero renuens immo ab ejusmodi ludis & alea pror(üis 


abhorrens) in cubiculum fuum properabat, en! prater ; 


-opinionem vifu mirabile fpe&rum quoddam habebat ob- 


vium , quod ipfam manu apprehendens & fimul in cubicu- 


lum tendens, fubito iterum difparebat. Inde terrore ac^ . 


ftupore miro perculfa, febrili ftatim infultu corripiebatur, 


Accedebant anxietates, deliria; lipochymiz, variaque phz-.— 


nomena, donec abfente Medico ordinario , qui peregre 
abierat, refpiratione , motu, feníu prorfus ceflante, ab 


adítantibus vivere jam defiiffe judicaretur,  Jacebar enim, . 
prout ex Zrelio 4ugufiino de facerdote. Calamenfi refem . 


CORN ELIUS AGRIPPA ib, 2. de occulta Philofophia cap. r, 


/ 


prs 


—. De F'iratne ecflatica per ulointi quatuor &jc.— 20 
p. m. 369. fimillima mortuo fine anhelitu; & cum ureretur 
& fecaretur, non fentiebar, Poftquam ultra viginti qua- 
tuor horas mortua judicata fuit, domefticis & amicis in- 
cerea temporis de fepultura cogicantibus, en! qui peregre 
abierat medicus, domum rediens & accurrens viczque ad- 
huc füperítitis quedam, obfcura licec, veftigia in ea de- 
prehendens, fpiricuofa volatilia placide inftillando & exter- 
ne applicando, preter omnium fpem & opinionem re- 
fufcicabat quafi defunctam, vel potius in ecítafi conftitu- 
cam, ob infignem virium proftrationem admodum fimul 
debilitaram. — Scifcicantibus curiofe domeflicis , amicis, 
immo & iam nonnullis ex cheologorum choro, quomodo 
durante ecftafi fe habuerit xgrotra, ipfa refpondcbat: Se 
3nontes plurimos excelfos cranfcendendos habuiffe, labo- 
riofe fenfim fuperaffe, candem orcum flammis horribilem 
confpexiffe, in quem animarum turmae, ad inftar flocco- 
rum nivis defluentis, ex univerfo terrarum orbe quafi con- 
fluxerint,. In ipfo orco plures dudum defundos atque in- 
"er hos tales, qui in vivis pii & fancti pucati fuerint, fe vi- 
diffe. In tali ftatu camdiu fc decubuiffe, usque dum per 
applicationem medicamentorum fpiricuoforum é profun- 
do quafi fomno refufcitata fueric. Virginem hanc aliquam- 
diu poft medicus citatus, Medicine Licentiatus, uxorem 
duxit, cum quo in hunc usque diem ítacu fuo contenta 
benevivit, Ex hisautemliquet, quam male fzpius agant, qui 
fepuleuras defun&orum nimis acceleranc, quodque con- 
fültius ad duos vel cres dies differri debeant fepulcurz, ne 
fato ante fatum nonnemo forfan fungi cogatur, quemad- 
modum de iis, qui in ecítafi conftiruti, vivi fepulti fue- 
runt, J. M. M. 4 GRONLANDT ;z Philefopbia veteri refli- 
tuta Part. IP. Sect. I, p. 393. 294. pluribus videri meretur, 
— (Melbufo Erfordiam transmiffa d, 15. 
T dug.1733. ^ — 
4. P. M, Poi. IF. .R OBSER- 





| 
' 
| 
] 


—-— de à : NS ' Ms PME ". * ; | 





; Ts rU 
X , T , C q^ 21 
bo€M , Y ' j 1 Le ; wt 
! : D. Ux , 


* 130 ES  Olfervatio XLI, * 





OBSERFATIO XLI. 


' 


DN. D. JOH. HERMANN. FüRSTENAU. 


Mic&us cruentus & purulentus fin- 
gularis. - 


E 
- 


: Ir generofus 49, annorum temperamenti melancholi- 
V co - cholerici ad flusum hamorrhoidalem & nephri- 
ticas affectiones ex hareditaria difpofitione pronus, 
prioris quidem molimina, ipfasque hzmorrhoides coecas, 
albasque fepius, veras vero & apertas, rarius expertus, la- 
borat per incegrum nunc triennium fingulari mi&tus cruen- 
ti & purulenti fpecie, cum dyfuria febre perpetua, tenes- 
mo & preífionis inprimis verfus pubem fenfu, in ipfo par-. 
tu valde molefto. Initium malo primum dedit vini galli- 
ci rubicundi ingurgitatio nimia, & motus corporis nimius, 
hine rheda vedus; hifce enim przviis, accedente fubita 
corporis inclinatione, dolor acerbus dorfum, dyfuria ye- 
fica fphinderem occupavit, & brevi poft urina fanguine 
. tindia cum aliquot lapillis prodiit, quales deinceps femel 
atque iterum colicis & fpafmodicis fymptomatibus fimul 
prafenribus , funt excreti, celore. flavefcente praediti &- 
friabiles, adeoque ex renibus procul dubio oriundi, . Hi 
vcro licet per annuum fpatium non amplius prodierint,re- - 
liqua tamen fymptomata non ceífant, quin cum mictu, fi 
non cruente , purulento faltem, dyfuria, tenesmo non ra- ' 
ro jun&ta zgrum indefinenter vexent, bene ceteroquin, imo 
pancreatice valentem, | Malum hoc ejusdem effe indolis 
cum eo, quod in hiftoria morborum Vratislavienfium 
1701. p. 28I. bemorrboidum vefice nomine defcribitur, cu- - 
jusque parallela paradigmata in Fr. HOFFMANNI eZ 


Corfaul- 


Meo: S e * - 
" EU 
1 


|0c c VMiBus ruentis 62 purulentus fimgularis, 'X4Y 


- Conf&ltat . Part. I. Dec, 1, Cap. 1X. &y Part. P'Ill, Dec, V. Caf. F. 
& penes au&tores utrobique citatos occurrunt, mox hario- 
latus für, licec non adeo exactam fervet periodum , fed in- 
certis valde vicibus & occafione vedturz, equitationis auc 
fimilis corporis animique commotionis vehementioris non 
infrequenter excicetur, quod & ipfe hemorrhoidum flu- 
xus non adeo exquifitis periodis femper ingruát, fed vagis 
fape acceflionibus obnoxios fibi mul&are confueveric, 
Hunc ergo fcopuim curae primarium efle ratus, uc fluxum 
.hamorrhoidalem pro virili in ordinem redigerem, & à viis 
infuetis revocarem V,S. nem in pede circa utrumque zqui- 
no&ium adminiítrandam fuafi, praeterea & balnea & pedi- 
luvia, femicupia, clyfteres commendavi , junGis pilulis 
balíamicis, interpofitis fuccinatis, cinnabarinis, abforben- 
tibus, ipfisque nitrofis medicamentis, nec omiflis fpecifi- 
cis ex equifeco, urtica minore, pateira brava, millefolio, 
therebinth, fub infuforum theiformium, aliisque formulis 
variis propinatís. Adhibite quoque funt acidulz pyrmon- 

- tan& ante biennium, non quidem fine omni fructu, fym- 
promata inprimis varia hypochondriaca, lafficudinem, cor- 

. porem, vigilias, vifus obfcuritatem quod concernit: quod 
veto ipfum palmarium affe&um attinet, is potius auctus 
inde atque exacerbatus eft, ZEftate hinc fuperiore aquas 
Selteranas, interpofitis amaris Seidlicenfibus , neque finc 
omni emolumento, fed camen fine fperato conftanti leva- 
mine haufit; idem de fucco Betulz hoc pariter & fuperio- 
ri vere per tres fere feptimanas quotidie affumto affirmare 
licet, Elapfo tandem autumno Medici cujusdam magni 
nominis, qui omnem mali originem à vafculis in collo ve- 

- fice induratis, variciformibus, & in cumorem durum imo 
fcirrhofum degeneratis derivavit, confilio inter alia Maff. 
 pilular. ex Mercurii dulc. drachm. j. fcrup. fem, & cinnab, 


- antimon. drachm. fem, gr, v. conftancem per plufculos ex 
m R2 ordine 


REN LOU Js Afta TAN NN 34 uS insnla. 
422.  Olferoatio XLE, — 


ordinedies ad gran.vij,quotidie adfumfit,effectu nullofaliva- 
torio ad medici iftius mencem, fed blando laxativo cum le- 
vamnine egregio infequente, malo nondum quidem plane 
fublato, fed tolerabili tamen exiftente, Quo quidem lo- 
€o notari meretur , egrotum per integrum triennium rma- - 
lis fuis mitius fenfim afflidum, & praterico inprimis au- - 
sumno ingens jam levamen expertum eíle; à pilulis vero 
mercurialibus faepius ante propinatis nunquam non melius 
habuiffe , cffedum quippe catharüicum egregium pre(ítan- 
tibus, quod fi falivatio inde excitata effet, evocatis ad fu- 
 periora infaufto & nature adverfo aufu humoribus, annon - 

effectus inde heteroclitus metuendus fuiflet aliis. dijudican- 
dum relinquo. | Jer 


OBS$ERFATIO XUL —— — 
DN. D, JOH. HERMANN, FüRSTENAU. 
Rarior Abdominis Intumefcentia. 
| Toss abdominis rariores aliquot Ze Supplem. III, 4n- 


-— 
— 
— 


nal. Pbyf. Med. pag, 116, commemoravi, Hifce addi 
. inprimis meretur , quod fequitur paradigma: Feemi- 
na nobilis 20. fere annoruim per aliquot jam annos marita- 
ta, in primo puerperio febrilia aliaque fymptomata exper- 


— ta eft, abortu vero hinc fequente longe pejoribus malis 


afflidta fuit, & cumorem abdominis irregularem in altero - 
- nimirum latere per vices eminentem, prementem, pulfan- 
 &em , ut abíceífum inde metcuerec «grota, mox iterum re- 
mittentem, inde retinuit, cum fymptomartibus fpasmodi- 
cis, anxiis, hyítericis & pertinaci inprimis alvi adítrictio- 
ne, per vices exacerbatis omnibus, fluor albus quoque ad- 
fuit, fed improvide fubito fupprelus malorum non modo - 
uitia | TUN. nullum. 


và ye] 


h ui 
OUS 
; E 


Rarior Abdominis Intumme[centia, — 133 
nullum decrementum , fed & incrementum attulit, nam & 
reverfus deinceps levamen fecum tulit, Venaefíedie, clyfte- 
res, aqua felterang & fexcenta alia modo cum, modo fire 
effe&u funt ufürpata.  Menfes antea füppreffi nunc iterum 
adíunt, fed jufto parciores & circa finem cujuslibet perio- 
di fymptomata modo enumerata augentur.  /Egroram 
hanc per Seprembrem, OGobrem, Novembrem & Decem- 
brem Menfes anni 1731. per infuía theiformia, cincturas 
aperitivas martiales quoque, pediluvia, venefeQionem in 
pede, pulveres nitrofos abforbentes & cemperantes, addi- 
tis quoque nonnullis externis , inprimis vero pilulis balfa- 
inicis, tra&tavi eo fucceffu, ut brevi poft ingens levamen 
appareret, egraque loco prioris trifticie, notabilem men- 
tis hilaritatem perfentifceret, tandemque praevia omnium 
fymptomatum ipfiusque cumoris in abdomine notabili re- 
miílione, gravida reddita nunc. mediocritet degerec, & pi- 
lularum pra ceteris virtutem infignem pradicaret, 


|» 5 OBSERFATIO XLHL, — 
.. DN. D. JOH. HERMANN. FüRSTENAU. 


» 1 


Affectus fpafmodico- paralyticus. 


(C Pasmodici affedus univerfales & particulares in utro- 
. à que fexu hactenus adeo fuére frequentes, ut an. veteri- 
|^ bus plane fucrint ignoti ,.an alio forfan nomine infigni- 
ti, non adeo conítet: Quicquid. ejus rei fic, aéris per ali- 
| quot retro annos in dies & horas mutabilis, cempeftarum- 
que infolitarum vitio, varia ejusmodi vitia, excenfionis & 
contra&ionis dolorifice fenfu in variis corporis partibus 
mufículofis & nerveis molefta, denío magis agmine in di- 
|fpolitis excirata fuiffc patet, — Talismodi egroti ut hifce 

a GN A 3 j cempo- 


—— -— 





. 144 . Olfroatio. XLIII. dm 
temporibus plures obvii fuere, ita horum plerique, fi non - 
omnes, & qui defperatiffimi videbantur, & peffime notz 
fymptomatibus affliQi, anxietate przcordiali fumma, vértigi- 
nc, motibus convulfivis ipfis, vomitu, fingultu, & (i que 
funt alia ejusdem comrmacis , remediis diluentibus, infufis 
theiformibus ex herb. veron. beton. millefol. catharcticis. 
blandioribus & pilulis balfamicis, inprimis vero pulveribus 
nitrofo-cinnabarinis, additis abforbentibus &  cafcerillz 
cortice, diu, decenter, parvis & repetitis vicibus ufurpa- 
tis, & potu fufficienti, motuque corporis debito fimul ad- 
hibito, nonnulli & acidulis & aquis mineralibus debita ra- 
tione ufurpatris, cum valecudine candem citius , alii cardius 
in gratiam rediere, Conf. Differt. de ufz cx abufu acidularum 
in affectibus convulffvis, noftro (ub prafidio a D. A, Forfte- 
ro 1731. h.l habira. Sed multum mihi negocii faceffic vir 
$50. fere annorum, qui per incegrum femeítre, affeQu pa- 

ralytico fpasmodico, malis fibi invicem contrariis, ex ftri- 

, / Q&0 quippe & laxo compofitis, laborabat, ita, ut dextrum 
| brachium crusque ejusdem lateris vix ac ne quidem move- 
re queat, ofcitacionibus interim frequenti(fimis & dolori- 

bus, fpafticisque motibus & formicationis fenfus in capite, 

in maxillis, ipfisque locis affedtis paralyticis mifere fimul 

. affli&us, ita,ut hifce diebus, accedente fopore, fiti, fin- 
gultu, aphonia, imo ipía Dédupur extrema imminere 

- viderentur, quibus ramen omnibus brevi remittentibus, 
*ger antiquum rurfus obtinet.  Hamorrhagia narium 
quondam fat copiofa, fed per decennium non amplius la- 
borabat. Inde procul dubio lerna malorum. VenafcGio- 
nibus itaque & fcarificationibus per vices inftitutis & repe- 
titis, veficatorio non negle&o, varia pro ufu interno, (nam 
externa, five artubus, five medulla fpinali applicentur, fer- 

re plane non poteít,) nervina, fuccinata, cinnabarina, ni- . 
trofa, aliaque propinavi, non negleis fpecificis antifpas- 

: modicis, 











m ] die : : 

o5 "FMfefus fpafmodico- paralyticus, I5 
p—————————————————ÁÁ o — del 
modicis, lumbricis terreftribus, calo leporis, ungula alcis, 
pulvere Marchionis, ipfisque lignorum herbarumque cepha- 
licarum deco&tis & infufis; cathar&ticis quoque ipfis & fu- 
doriferis; fed quamvis non raro falutis fpes affulgeat, bre- 
vi ramen priftinam omnia relegunt femitam, ut prognofis, 
fi ullius, hujus certe affectus, fic maneatque dubia, & cemn- 
pori foli relinqnenda, 


|». OBSERPATIO XLIV. 
DN. D. JOH. HERMANN. FüRSTENAU, 


Affectus fpafmodico- hyftericus, 


—YOemina honeíta 44, annorum temperamenti choleri- 
b co-melancholici, diate vinofz ab ineunte atate ad- 

fueta, in juventute aliquando gutta rofacea laborans, 
adhibito topico; nefcio quo, eandem repulit, fana tamen 
plerumque & vegeta exstit, nifi quod meditationibus pro- 
fundis ultra modum non raro indulgeret, menfes rite flu- 
Xerunt durante virginitatis ftatu, viro ferius nupta aliquoc 
liberorum non infelix mater extit» quartum puerpera, an- 
xicetatibus precordialibus, & cogitationibus mocíftis inter- 
dum absque caufa manifefta tentata, venaíectionem femel 
atque iterum, fed fruftra adhibuit. In puerperio jufto 
tempore exantlato & fecundine & lochia rite fucceffére, 
nec quicquam, quo& conqueretur, habuit Vix tribus à 
puerperio menfibus, infante, quem fuis uberibus la&tavit, 
fatis cedente, vchementer contriítrata, affe&u hyíterico- 
Ípasmmodico primum laborare coepit, cum variis fympto- 
matibus, naufea, cardialgia exquifita, anxietatibus precor- 
dialibus, vigiliis, frigore extremorum, alvo plerumque ad- 
 fuida, poít meridiem & circa noctem inprimis exacerba- 
bif | | tis, 


D E od 2 ; S 1 & d oS m NS. 
A CNCUS S i X , 3 --LO T du 
^- 1 t ^ 3 - 4 
eo s Nun e 
- 1 


r36 |  . Olfervatio XLIE. 

vm Ü€—PB—HHÜÁ— Ó—Hn ná— P —X n P 
tis, quibus animi deliquium. interdum accerfir,  Menfes 
exinde diu filuere, ut gravida effet, nec ne, incerta mane- 
ret, demum parcius, ferius pallidi & pauci, absque fym- 
promatum levamine, apparuere,. Appetitus ciborum non 


plane nullus, nec ingens fitis adfuit, nifi in paroxyímo, - 


Varia per aliquot menfium fpatium ufurpata remedia, erne- 
tica blandiora ex rad, Ipecacuanhe, aqua minerales Sedli- 
cenfes, cemperantia, abforbentia, falina nitrofa, cinnaba- 
rina, fuccinata, & ex millefolio, cascarilla, chamomilla, 
pimpinella, fimilibusque felectioribus medicamencis-con- 
ftantia per vices & ordine jufto propinata, vix tantillum 
levaminis fymptomatibus iftis vehementioribus, & con- 
ftanter impetu modo majore, modo minori repetentibus, 
actulere, nifi quod pulvis nitrofo cinnabarinus cum abfor- 
bentribus & cascarilla maritatus parvis, fed repetitis dofibus 
affumtus non contemnendum interdum folacium afferret, 


jun&is praefertim clyfteribus la&teis & emulfionibus papave-- 
raceis, placidam quietem inducentibus, mixturis quoque 


ex gumm, ammon. & fperm, ceti cum aqu. hyffopi, &c. 
paratis, malum interdum mitigantibus. Omnis autetn 
1nedici inrentio cum in refticuendo fluxu menfítruo vería- 
retur, pediluvia, veneíectio in pede, pilulz balfamicze 
verfus lune phafes, & confuetum inprimis menfium cem- 
pus, fedulo in ufum vecatz, illud candem b. D. effecere, 
ur fluxus ifte & purior, & copiofior paullatim evaderet, 


. & juíto candem tempore rediret, Id vero quoque notatu 


dignum videtur, excretionem purpuraceam circa equino- 
Gium autumnalein nonnullis corporis partibus, femoribus, 
lumbis & pectore apparentem, regimine diaphoretico cum 


levamine manifefto tractatam fuifle, | Cererum fymptoma- - 


ta iíta per toram retro afítatem infcíta ingruente autumno 


non parum quidem de veliementia & frequentia remifere; ^ 
fed tamen non prorfus evanuere, quin miferam acerbis in- ^ 


terdum 


E Affettus fpafmodico - byflericus. I57 
o "UMEN E LL s T i s S E m : 
terdum infülribus male mul&tarent. — Quare eonfulto circa 
 aucumni initia peregre profedla & per aliquot menfes alibi 
degens, paucorum, eorumque innoriorum medicamento- 
. rum, v. gr, Infufi cheiformis & clixirii ftomachalis ufu, & 
| menfium fluxum antea jam refticrucum nunc plane in ordi- 

nem redactum vidit, & incolumis falvaque circa novi au- 
fpicium anni ad fües rediit, medicique adeo fui augurium 
toties ante repetirum luculento confirmavit documento, 
. non nifi menfium fluxu reftituto, priftinam incoluritatcin 
| expe&andam effc. : 


OBSERFATIO XLF. 
"DN. D. JOH. HERMANN. FüRSTENAU. 
—— Herpes eryfipelatofus in infante, 
Hs miliaris & exedentis, vel iS4outr» ut non 


IM b € ^ ; - 
Wet nt VIEPA "^ AAT hu , 
hit Pg x 
Hx 1 . 


unum in praxi exemplum vidi, ita exaQta nuper hye- 

7 '*.me herpetis eryfipelatofi volatici in nonnullis infan- 
- tibus memorabilia exempla h. l. occurrerunt, in infantibus - 
recens natis, quorum nonnulla aut nutricis aut regiminis 
perverfi.culpa fuere funefta: Quod vero mez traditum eft 
fidei, difficulter equidem, feliciter tamen é periculo elu- 
 &atum eft, licet & caput & organa varia foedis exanthe- 
matibus horrida effent. — In cura precer abforbentia & in- 
terpofira mercurialia, nonnullaque ad tuffim ferinam fi- 
mul prefencem compofita auxilia, pauca externa, ut fem. 
lycopod. & corn. cerv, fine igne, funt ufurpata, nutrici 
»vero, quz ab omnibus fere accufaca, fed tandem infons 
reperta e(t, nonnulla hzmocathar&ica, decoGi, vel gut- 
tularum forma, funt propinata, & res omnis trimeftri fe-- 
re fpatio eft confecta, adque liquidum perducta, Vid. ca- 
- A P.M, Pol. IF. S fum 





^ 


198 sorcox'"OblfeatioXLET, 5-00 

fum huic parallelum emnem morbi hiftoriam fufe & erudi- | 

te delincaram in. Excellent, Dn, D. BüCHNERI Ai/celjaz, ; 

Pbyf. Med. Matbem, 1727. Menf. April. p. 253. féqq, Conf, Il- - 

luftr. b. mm. WEDELII Differz. de Herpete, ATI 

|  OBSERFATIO XLVL | 
DN.D.JOH.HERMANN.FüRSTENAU, - 

Phthifeos levamenab acidulis du- 
| bium. 
V; quidam $3. annorum, temperamenti melancholci 






predominantis, fobrie vivens, fumo tamen nicotia- 
n& ulrra modum deleGatus, ab ineunte fere «tace 
tuffi & refpiratione difficili, quin & hemoptyíi interdum 
afflictus, hzc camen emnia penfi vix habuit, & cantando, 
obambulando, equitando, venando, concionando, prout - 
etas & conditiones reliqua tulerunt, corpus non raro ad 
fudorem usque exercuit, absque ullo inde incommodo 
 metuendo. Biennio abbinc acidulas pyrmontanas metho- | 
dice u(urpavit, eo cum effeQu, ut renatus quafi fibi, & 
ab omnibus fere fymptomatibus immunis viderezur; eun- 
demque cffc&ium à medicamentis quibusdam adílringenti- 
bus martialibus fine dubie, alio medico fibi propinatis ob- 
fervare fibi vifus eft; fed circa folftitium hybernum anni 
1732. fubito & rigido gelu per univeríam Germaniam, fi 
non Europam , & (imul febre catarrhali ,| benigna 
pariter & maligna, paffim. epidemica ingruente, & 
ipfe correptus, initio quidem , fpreto morbo  labo- 
tibus facris & concionibus ex officii ratione, vix habita 
racione frigoris externi fatis fzvi, ftrenue litavit, fympto- 
inatibus febrem iítam comitari folitis, tuí(li, refpiratione 
| : difi- - 





TON. 


(c CPhtbifeos levamen abacidulis dukum. — 149 


(o —— MÀ — MÀ — —— À—M—— — HÀ 
»cili, virium proftrartione, ciborum faftidio, fiti fenfim au- 


"Eis, quibus menf. Januario & Februario exquifita quidem 


auxilia oppofuit, fed morbo in phthifin veram, unde om- 


nia procul dubio profc&a erant, iterum terminato, . vi- 
rium fumma profltratione, refpirarione difficilima, & fo- 
| pore accedente, in ipfo «quino&dio verno, uti ipfe paulo 
| ante auguratus erat, viram cum morte placide commuta- 


vit, fuoque docuit exemplo acidulis proprie di&tis, id eft 


principio quodam martiali juxta cum falino confítantibus 


ob vim adítringentem nusquam «utam effe fidem in affcüi- 


| bus pe&oris, & phthi(i prafertim vera pulmonali, neque 


femper crutum & conftans ab iisdem levamen in affectibus 
fpasmodicis & hypochondriacis, quibus & eger ifte ob- 
noxius fuit, expectandum cíle, Qua de re vid. Dif(lert, 
noftr. de »/z & abun acidularum in affect. fpafmod, c bypo- 


 &lbondriacis. 


p ( Riztelis Evfordiam tranimiffe d, 12, 


B ioohos« Pug. 1733.) ms | 
s 0^ OBSERPATIO XLI. 
-— DN. D. MAURITII ANTONII CAPPER. 
f gin De : | MR. 
"Siniftro curationis per equitationem fuccef- 
meom . du in phthifi, re 


-— ————————À M ——M——' 


E Aprili anni 1727. duo phthifici, alcer ia 


4 facris apud nos anti(tes, alter ex Magiftracus ordine, quo- 


- * rum uterque quadragefimum vivendo nondum attigerat 
"annum, fatis cedebant, & quidem fatis przcipicanter , nul- 
-Ja, ut alias fub hoc morbo fieri folet, pregreffa fucce(fi- 
ya contabefcentia, pedum ocdematofa incumefcentia, ditis 

| 92 cca 


PLE d D. Dm 
- d 3 12 P : 
A : -— 


IqO  . Olferxatio XLPH, — 
hcea colliquativa, &c, Prior, nempe Clericus, integro ab- 
hinc anno, cum pro defperato jam jam haberetur, meam | 
imploraverat opem atque medelam, eaque ad finem usque 
Novembris ufus fuerat , quo cempore ipfi dein ab alio quo- 
dam medico corporis exercitatio per equitationem, quam 
quidem & ego fub aére fereno ac tranquillo convenienti-. 
que anni tempore, fed non nifi moderatam , injunxeram, - 
eertiffime ad inftar curz commendabatur, hoc nempe 
ordine, ut quotidie ad minimum per quinque horas exer- 
citium iftud continuarer, nulloque die, fi poffibile foret, 
omitteret, cui confilio etiam, quantum virium notabilis . 
jam prafens imbecillitas permittebat, eo usque morem ge- - 
rebat, donec nimium dyfpnoez augmentum , ab omni- - 
moda expectorationis confuete fuppreffione fpontanea pro- 
cul dubio inductum, id prohiberet, ficque ingravefcente 
magis febre hedica, mors ipfa coram brevi poft fcenam 
clauderet. Pari quoque modo alter, politicus nimirum, 
cui jam ante biennium , cum hzmoptyfi decumbens me 
confülerec, ob fympromatum conditionem & concurren- 
tem difpoficionem hzreditariam ad phthifin ,' haud adco 
lata augurari licebat fata, circa elapfi anni autumnum cu- 
ram iftam per equitationem fuscipiebar, in eaque ita ftre- 
nue continuabat, ut quinto ante obitum fuum die adhuc 
equo vedus exfpariarerur, nec ullum adeo eximium dy- 
fpnoez augmentum & expectorationis decrementurm , nifi 
- vite fuz ultimo die perfencifcerec, ubi pauciffimam & ad- | 
modum  tenacem  cjiciebat materiam, infimulque hoc | 
inprimis aotatu maxime dignum obfervabatur, quod 
per quinque horas, antequam fato fungebatur, cum 
palientia ejus ora mortis imnago occupare inciperet, in - 
dorfo iterum recumbere potuerit, cum antea adeo inflexo - 
corpore in le&o faltem federe coactus fuerit, ut caput in-- 
ta genua quafi recondere videretur. Nihil equidem inren- 
tatum 








— 


P 
« 





pv Lia od re LX [a PAS ap E 
--— Definiflro curationis per equitattonem fucce[fu. Y 41 
Rer e —ÁÀ 
—tatum relictum fuic, quod ulla ratione proficere poffe au- 
- tumavimus, aft omnia incaffum; licec enim ab ufu ix- 
Jura mea oleofa, quam in ftatu hoc ancipiti fzpius ipfi pro- 
- pinabam, fumma illa dyfpnoca aliquantulum remittere & 
'€xpedtoratio quandantenus redire videretur, ex mortis ta- 
— men faucibus minime eripi & ab inítante facali hora libera- 
ri poterat. Quod interim modo allegacz mixtura oleofe 
compofitionem attinet, eam quoque hac occafione luben- 
. tifüine communicabo, precipue cum magni & frequen- 
 tiffimi apud nos fit ufus in omnibus pecoris affedtibus,. 
ubi expe&oratione opus eft, nec non in nephriticis, coli- 
cis, aliisque dolorofis morbis, ubi eximium pariter leva. 
men crebrius ipfam attulife obfervavimus, — Conftat au- 
tem ex fequencibus: Rec. aquarum appropriatarum, v. 
sg. flor. acac. chrefol. hyffop, heder. terreftr. malve, &c, 
gna ex. gt. drachm. vj. facch. cand, alb, drachm, vj aut fyr, 
de alch, vel capill. vener. unc.j, M. adde ol. amygd. d. recent. 
. f. igne unc. iij. fpir. fal ammon, gutt. xxx, vel L, M. D, ad 
vitr. S, lofenbe ixtur , bavon offter8 cin paar £óffel voll 
qu nebmen.- Ri | 
De reliquo hi ipfi phthifici noftri equites, citato quafi 
"equorum gréífu morti fue occurfitantes, fufficiens nunc 
. manifeftumque praebent ceftimonium, quod tantopere in 
omni phthiícos fpecie deprezdicata & cjusdem efficacix 
-.eum mercurio in lue venerca, aut certice peruviano in in- 
.. *ermittentibus,à SYDENHA MIO reputata cura per equitatio- 
nem, minimum noflratibus & in phtihifi ulcerofa haud 
adeo conveniat, quin potius ádmodum noceat, eaque 
- propter ica indifcretim & cemere minime commendari de- 
beat. SeGio interim anatomica, in ultimi horum, nem- 
pe politici, corpore inftituta, pulmones admodum flacci- 
-- dos & copiofis albis ac fufcis, feu puniceis maculis, ad in- 
— "ftar rmnarmoris egregie variegati, obficos, horumque fini- 
|. S 3 ftrum 


i 


VAS o peo Myermatio ALPEN. o en 1 
ftrum lobum totum fere putridum & in cabum diffluen- — 
tem, dextrum vero minus quidem adhuc corruptum, fed. | 
tnateria purulenta paululum magis prz illo refertum , mon-, 
ftrabat, quippe cujus vix veftigium quoddam fub incifione 
ibidem occurrebat, ficqué HIPPOCRATIS obíervacionem 
"Ipbor, 16. Sec, 11. communicatam , inftare nempe mor- - 
tem, quando purulentum fhutum retinetur, nec amplius excer- 
Aitur, confirmabat, cujus rationem pluribus reddidic SYL- 
VIUS, fppend, Prax. Med, Tract, I. p. 33. fimulque exin- 
de, quod communiter in phthificorum cadaveribus fub fe- 
€ionc anatomica non ita mulrum puris reperiatur, GALE- 

- NI aliorumque opinionem, tales nempe plerumque à fpu- 
to ifto in pulmonibus accumulato, viasque réfpirationis 
obturante, fuffocari adílruentium, folide refutavit. Cor 
ipfum dein admodum parvum, flaccidum & corrugatum 
apparebat, quodque illud ordinarie ambit pericardium, 
adeo extenuatum erat, ut vix diftingui à corde potuerit. 
Venam pulmonalem concretio polypofa, duorum circiter 
pollicum longitudinem referens, occupabat, qua exemta, 
fortiori digitorum compreffione & attritu, inftar renacio- 
ris & vifcofi muci, excendi & diffolvi potuit, manifefto in- 
dicio, quod à pure fpiffiore cum fanguine ad cor refluente 
in hunc canalem delato fucceffive coaluerit, Hepar quoad 
maximam fui parcem fanum apparebat, & folummodo in 
extremitate anterioris lobi nigricante colore obdu&tum:erat, 
quemadmodum etiam in ambitu feu peripheria omenti in- 
cipiens jam jam corruptio notabatur, quod ultimis faltem 
morbi temporibus & brevi ante mortem eveniffe exifítimo 
fzpiusque in aliis etiam cadaveribus , ex internis ulceribus 
demortuis me obfervaffe probe recordor, 

 (CLucerná. IWratislaviam 


me) c : Padi 
SCHO- 


MENU AI S Petr CI MSS PU eae j T T uU) T M WI a aed RUNE IS 
^ Ww DN "n PRA M d jg Li ^ " ; ^ » hz | 2 ^ 
NT un : t 1 " - d / j 

i» Me ; 


X Defüaiflrocurationis per equitationem fucceffu. 143 


MCgeco weed TOYND- 0* t 


Hthifin omnem, przcipue autem veram , ulcerofam & 

" eonfümmatam , ordinarie illorum morborum claffi 
.annumerari, qui difficilioris funt curationis, imo interdum 
- nulla prorfus arte colli poffunt, prudentíorum medicorum 
nullus certe negabit, adeoque mirum haud eít, quod ab 
omni fere evo in inveniendis & excogitandis varii generis 
remediis, maxime autem: fpecificis , auferendo graviori 
huic malo aptís, multum undique defudaverint, vix ta- 
inen ullum hocce titulo dignum produxerinc. . Gloriatus 
equidem eít, celeberrimus ille anglorum Medicus, T/o- 
mas SYDENHAM, fe im corporis exercitio convenienti 
per equizationem adco eximium pro curandis variis chroni- 
cis affectibus, & in fpecie ipía phthifi, deprehendifle fpe- 
cificum, ut etiam, ft cui innotefícerec medicamencum, 
. quod & celare vellet, «que cfficax in ejusmodi morbis, ac 
- eft equitatio conflans cr afidua, opes illum exinde ampliffi- 
mas facile accumulaturum efle autumaverit ; aft, licec pre- 
clara viri hujus eruditio , & in judiciofc indagandis ac peri- 
.te obíervandis variorum affeduum, maxime aucem fe- 
: brium. & podagra phenomenis demonftrara infignis indu- 
ftria, magnam utique fidei fuz exiftimationem apud alios 
ipfi procuraverit, adeo, ut de hujus quoque exercitii toc 
tantisque laudibus depredicato effectu ad fuam, & quidem 
numerofíam, experientiam provocanti omnem fimpliciter 
derogare fidem, religioni fibi duxerint, nondum tamen 
" haGenus impetrare à me potui, ut quibuslibet indifcrecim 


hthificis , verà inprimis pulmonum labe ulcerofa affiidtis, - 


- illud ita abfolute proficuum aftimaverim, auc unquam com- 
 mendaverim, etiamfi me non fugiat, quod à compluribus 
"antiquiorum medicorum ; fpcciaum vero Cicerone noftro, 

E ! | Corze- 


-" A ^ pr vw 
i ri x , Y. D 


pra) ' XN 


144 EN Olfervatio XLPIL ps 


Cornelio CELSO , jam olim fimilis fere exercitationis fpe- | 


cies, mavigatio Ícilicet /»zga, pro omni phthiíi curanda 
tanquam certiffimum per experientiam comprobatum re- 
medium, eximie laudata fuerit, dum Lib. /II. cap, 22. p. 


148.ica fcribit; Sz mali plus efl. dx vera phtbifis eff , inter ini- 


zia protinus occurrere neceffarium efl , neque enim facilius mor- 
bus, cum inveteraverit , evincitur. Opus efl, f£ vires patiuntur, 
longa navigatione , celi mutatione ftc, ut denfius quam id efl, ex 
quo difCefferit &ger, petatur. — Ideoque apti/fome Alexandriam ex 
Jtalia itur. - - -. Si id imbecillitas non. finit, nave tamen nen 
longe geftart commodiffmum efl. — Si navigationem aliqua res 
prohibet , lecfica, vel alio modo corpus dimovendum efl, Sic 
quoque in eo itidem confentiencem habet PLINIUM, Lz/, 
XXAXT, Hiflor. nat, cap, €, ita loquentem: Prarerea eff alius 
uf2* (aquarum marinarum) zszlezplex , principalis vero navi- 
gandi, phtbifi affectis , ut diximus, aut fanguinem egerenti« 
bur, ficuti proxime nneum Gallionem. feciffe pofl. confalatum 
meminimus, | Neque enim /Egyptus propter fe petitur , fed pro- 
pter longinquitatem navigandi. | 

Merito autem nunc difpiciendum eric, utrum à vete- 
ribus navigatio faltem commendata fuerit propcer mocum 
& agirationem corporis, fub navium jactatione omnino 
evenientem , aut propter medicorum illis cemporibus Ale- 


xandrie degentium fummam exiftimationem , quippe quo-- 


rum intuitu non tam navigacionem , nec /Egyprum fimpli- 
 €iter, fed Alexandriam in fpecie petitam effe ab ejusmodi 
egrorantibus , non fine omni ratione autumat CELLA- 
RIUS Zztiquit. medic. p. 38. aut annon potius ob conne- 
xam infimul acris mutationem, & quidem levioris in pan- 


lo denfiorem & craífiorem, quam expreffis verbis modo 


. citatus CELSUS adduxit, omnesque phthifici przfervative 
pariter ac curative faluberrimam femper & utiliffimam ex- 
periuntur. Hinc etiam clariffimus Anglus MORTONUS, 

| indr, 


CL ES mon T , AY) POE qd Lu P VB E , | T 
BENOIT. *. c MENT - A à - 
B UT .. | : | 
E * , 1 * LU - x * - 





4 EC 0s 3 y JU NA. a. T 
- De fim [ro curationis per equitationem fucce[fu. Y AS. 











- M à —Á——MÓÀ à — —— — À M ——— À——A eo m má 










"dn Tr. de Pbtbifi, Lib. 1l cep. 3., omnes tabi propinquos e- 
| gros ab amicis recreari & in aércm apric-um & falubrem 
quam primum dimit jubec, quoniam hunc plus quam 
inedicamina cetera nervorum & (pirituum confortationi, 
appetitus & hilaris anstri recuperationi, & confequenter 
tabis ingruentis precaudóai, experientià multa edoGus 
-«onducere obíervaffec. Sic quoque fupra ciracus SYDEN- 
| HAMIUS Opufcul. p. 5o:. decantatam illam exercicacio- 
| nem per equitrationem in aére falubri longe cà pra ftaneio- 
rem effe adferit, qua in minus falubri peragitur, ruri fci- 
licec potius, quam 1n urbe, ubi aér vaporibus à variorum 
artificum officinis eftrepletus & xdificiorum deníttate con- 
ftipatus. Licec enim admodum ferenus, cenuis, calidus 
-. & ficcus a&r phihificis ut plurimum magis infeníus deprc- 
hendatur, quam humidus & paulo craífior, vix camen un- 
. quam expedit, ut in tali, utpoce ad recipiendas & diutius 
fuftinendas copiofas hecerogeneas, falino-fulphureas, acres 
á & fermenrativas particulas aptiflimo, diutius degant atque 
| fubfiftant , precipue fi in ejusmodi climate prima phthifeos- 
» pofuerint fundamenta, quin potius & cunc neceffitas exi- 
| git, ut puriorem ante omnia, etiamfi quoque ferenior. 
fuerit, coeli aérisque conditionem quzranc Ec hoc rc- 
- fpe&u ii, qui, teference CLARAMONTIO, 4e aéve, aquis 
- €. locis terra Zngl. p. 13. ex anglia phthifi & fcorbuto labo- 
- tantes in Galliam proficifcuntur, haufto illinc aére purio- 
^re , fxpiífime convalefcunt, licet etiam alias Anglicanum 
. clima, ubi rara eft ferenitas & femper fere fimilis autumno 
 tempeftas, cum aére denfiori & colo nubibus obfiro, quo- 
dammodo magis ipfis favere videatur: Plerumque enim, 
- ut pulchre fcribic CELSUS Lz. 1, €ap. 1. peffimum celum e 
|" quod «grum fecit, adeo, ut in id quoque genus, quod. natura 
pejus eff , in boc flatu falubris mmtatio fft. Adeo fatis nunc. 
liquet, exercitia illa corporis, five pec equitationem, five 
"A. P.M, Fol,IF. vin T ^ pet 


' 
^ 


EX Cea P TO ET EN IT. » í E^ PORA QE ^. Mq TN "e 
UH a - 21 da o P1 f OMEN 


146 itn de Olbfervatio XLPIfL 

per navigationem, folitarie ad curationem cujuslibet phthi- | 
feos vix unquam tancum adferre emolumenti, quantum à - 
conjuncta fimul aéris & cocli mutatione expedare licet, imo: 
fi vera jam jam prafens fucric phthifis, pulmonumque labes: 
ulcerofa notabile augmentum ceperic,, admodum caute & 
moderate equicarionem: commendandam , auc forfitan fe- 
curius omittendam: plane effe; quoniam fi non mundifi-. 
cation & abfterfioni, tamem coníolidationi illius, fi qua. 
etiam. pcffibilis adhuc foret, talis fuccuffatorius motus 
quani. maxime: obcft, novamque fibrarum coalitionem, 
quiete potius impetrandam, prorfus impedit ; unde etiam 
eandem, licec digeftiones promovendo & fecreriones ne-. 
ee(farias confervando,. magis quam oranes alia exercitatio- 
nes corpus, & prafercim ftomachum, firmare, fenfuutm | 
inftrumenta purgare eaque acutiora reddere valeat ; tamen 
fimul zboraczirfenfiffrmam cífe jany dudum ex ANTYLLO no- 
tavit ORIBASIUS Lib, P1, Col, Med. cap. 24. fuoque nunc 
exemplo phthifici in pregreffa hac obferuatione. abunde 
confirmarunt, utpote qui intempeftivo & immoderato hu--- 
jus exercitii ufu corpora & precipue vifcera fua, alioquim 
facis jam languentia ac lafa, magis adhuc debilitarunt, hu- 
moresque plus jufto im dies exagicando vehementiam or- 
ga(mi illius febrilis, plenarianz corporis contabefcentiam 
immediate poft fe trahentis, usque adco exaltarunt, ut ne- 
-eeffario candem totius oeconomia vitalis defttuctio , alias. 
forfitan diutius adhuc avertenda, infecuta fucrit, 

Interim tamen propterea minime equitationr omnem 
fimpliciter denegaturus fumr utilitatem: ad facilitandam . 
phihiftos curationem; inprimis ubi faltem im initio vel: 
augmento eadem: conítituta, ad ultimum vero noxiz indo- | 
lis gradum nondum. deducta fuerit : Notum enim omni- : 
no e(t, quantum communiter hypochondriaciinfultus cum - 
hamoptyicis moliminibus; imo attuali hzmoptyfi & ipía 

m | ap. pedorali | 











ist disaa RERO 
n^ y sd E 
N - 


Uk 











F E» e fin iflro curationis per equitationem Jücceffu, IA47 





| ipe&orali chronica tuíffi confpirent; quam facile hzmorr-- 
| hoidum :menfiumque graviores anomalie cum afthmate 
.convulfivo, refpirandi difficultate à qualicunque corporis 
| motu, tuffi ficca, hamoptyfi ac ipfa phchifi complicentur, 
| aut fingula hzc mala poft fe ttahant , .& quantum emolu- 
| menti conveniences commotiones tempeftive inftitute his 
| omnibus adferant; adeoque facile liquet, quod non folum 
| in hypochondriaca .& atrophico -ihedica, fed & in vere 
| phthifica confurmntionc, £i nimirum difpofitio ad ulcerofam 
| pulmonum labem pragreffa graviora hypochondriaca pa- 
| themata pro fundamento agno(cat, tempefítive ac pruden- 
ter infticucus ejusmodi :motus, qui preter aniverfi reliqui 
| corporis folico majorem agitadionem, fpeciatim hypochon- 
| dria magis afficit, atque potiffimum fub equitatione, ab 
equo plus minusve fuccutiente, aut fub navigatione in 
| mare paululum inquieto obtingit, utique apprime conve- 
niat, & ad felicem ítafeos ulcerafcentis refolutionem, vel 
| fade jamjam, nondum tamen per pulmonum fubftanciam 
-:admodum diffufz a&Qualis ulcerationis abfterfionem & con- 
- folidationem, tollendo primum ejusdem fomitem, gravio- 
/» ra fubinde incrementa illi largientem; :nultum revera con- 
ferat; quapropter etiam , fi eadem :'& SYDENHAMII & 

(CELSI fuerit fententia, illeque per Tabem deploratam, no- 
JX&urnis fudoribus .& diarrhoea colliquativa ftipatam, hie 
. autem per veram pbtbifin , non nifi hypochondriacam, feu 
.atrophico --he&icam talem :confumtionem, quandoque 
- etiam in pedore tandem radices fuas figentem, pulmonum- 
- que lefionem fecundario faltem introducentem intellexerit, 
- cordacum quemlibet medicum fuo illam confenfu robora- 
-rurum, 6 contra vero ubi fimpliciter de phthifi pe&ora'i, à 

pulmonum vitio unice & primario dependence omnia iíta 
antelleQa voluerint, ulteriorem ac feliciorem laudate mul- 
E WEE ciplicis 


TRAE DAT map aer e. M ALIAE M: MUS T nw Ld te T WEE 
PT UP 


148 — —— Olfervato XLPWI. 








-siplicis experientiz confirmationem merito exoptaturum - 
effe, cerciffime confido, - Sio : | 


(A, E, Büchnerus.) AUC 
OBS$ERPATIO XLPIL — 


DN, D. GEORG. LEOPOLD, HOYERI, 
De 


Somnis futüra prafagientibus. 


' 7 Ir feprimum & vigefimumi etatis agens annum graviffi- 
V mo adfligebatur morbo; ita ut non folum medie 
artis periti de recuperanda dubitarenc fanitate, fed & 
verbis fa&tisque adfinitate & confanguinitace junctis innue- 
tent, in lechi faucibus verfari egrotum. Hujus namque - 
facies (ut ex veterum medicorum defcriptionibus, ab HIP- 
POCRATE exacte atque fummatim traditís, notandum,) 
moribundi prz fe ferebac fpecierti, infimulque alia mortis 
figna obtutui fefe offerebant ; ejusdem igitur dornus totá 
gemitibus & plan&u períonabat, folus autem egrotus,fpé 
convalefcendi fretus, firmo, cenftanti atque rranquillo erat 
animo , adftantiumque tnentes infomnii mulcebát & cor- - 
folabacur enartatione, inquiens: Nondurn ratum ftaracum- 
ue e(t, me ácompléxu meorum rnorte iri diftradtum, cum 
 dileQiffima paucos ante annos defuncta mater nudius ter-- 
tiüis de recuperarida profperrima valetudine pér infomnium, 
expanío focali, litteris germanicis acu pictis notato, me - 
reddiderit certiorem , referens, mon prius moriturum me 
effi, quam fuperato primo poít trigefimium aetatis meg | 
anno. Kefpondit etiam, quod miiratu omnino dignum . 
eft, enarratis hifce effe&us, egro ifto, unanimi omnium - 
judicio jam morti proximo , tamer inopinato convalefcen-- 
| t6, ^ 


La 


"Wr MUNNU LT. IP ae * 
Y4 Cd : ( 
) Fs aM ( 


nd 





(0 i —MMM———— ————— 
^te, elapfo autem modo dicto anno brevem vite fuz cur. 
fum placidá morte finiente, Idem vir nunc beate defun- 
.&us, paulo ante, quam ex hoc mundo migrabat, mihi 
retulit, quod nunquam per fomnia obícura & implicata, 
comimuniter mediantibus fomniis allegoricis, à fomniato- 
rum interpretibus, v.g. Arabibus, /Egyptiis, Judais, prz- 
fertim Autoribus libti Abrahami, Salomonis, Danielis, ut 
& ab Artemidoro Daldiano, exponi folita, fed clariffimis 
"verbis & indubitatis indiciis ftatim primo, vel fecundo, vcl 
fequentibüs diebus fibi obventura previderet, que omnia 
fibi forfiran ingrata, nociva & contumeliofa exiítentia, 
etiam(i declinare ac fübrerfugere voluiffet, imbecillitate ca- 
men humanz nature & levitate juvenili adductus & quafi 
neceffitate coactus , minime potuiffet, ita ut preter fpem 
& opinionem ejusmodi prenunciata accurate fibi conti- 
giffent. 


-. Brevi poft alia notatu pariter digna mihi occurrebat 


 obfervatio, quam huie modo enarrace adjungere licebir: 
Soror mea charifima, vitgo 24. annorum, cum viveret, 
pietatis & caítitatis laudem promerita, aliquot jam abhinc 
annes defunda, ab ibitio morbi; quo ad vitz usque finem 
detinebatur, multos ante dies ex fomnio mortem cerriífi- 
tne fecuturam praedixerat. Quamuis igitur Medici fe invi- 
eem adfpicientes , de fomniorum convidi futilitate, ex fa- 
.tis probabilibus artis medicz principiis, bona firmaque 
-corporis conílitutione, prafentisque morbi conditione 
.€onjicerent, id minime eventurum , quin potius omnino 
' poflibile effe, ut-etiam ingravefcens forfitan morbus fclici- 
. ter adhuc tollatur 5 egrota tamen in fua perfeverabar fen- 
tencia ac flagrantiíffimo defiderio nullá interjedà mora, fa- 
ero impertiri viatico cüpiebar, fimulque hilari & conítanti 
animo omnibus ac fingulis confanguinitace & affinitate con- 
jundis ultimum vale dicebat, His peras tranquillo ani- 
| À 3 ino 


-— De fomniis futura prefagientibus..— 1 49 


é *) P * 1 Ty "s " ii x P EE d: Ko Pts u HOM DO n "ET VECES OTT "i $2 X2 
i Á A y k r e "a 4 f k! A 
: i Nx ! : TV T 


3150 ncoc0Bfervatio XLFIH.- 
imo realem expectabat analyfin, & adítantes majorem ia | 
emodum implorabat, ut non nifi de rébus loquerencur di- ] 
vinis & exequialia canerent carmina. Die fequenti egrota, - 
vi morbi oppreffa, interdum delirabat, & appetitus magis 
magisque profternebatur ; quibus tamen non obftantibus, 
eandem cum fanitate in graciam redire pofle, Medici nulla- | 
tenus adhuc dubicabant, Tandem decimo tertio morbi 
die, figna eventum ejus funeftum indicantia in confpedtum 
prodibant, horaque decretoria appropinquabat, qua ex 
hac miferiarum valle in eternas fedes placide transmigrabart, 
Non equidem fomniorum fautorem patronumque me - 
profiteor, nec, eorum vanitate permotus, fecundum fen- - 
tentiam THEMISTII & SYNESII Platonici, omnia fomnia 
pro futilibus & fallacibus habeo oraculis. 'Sepe namque 
negotia per.diem tractata, fzpe corporis difpoficio, cempe- 
ramenta hominum ,, fxpe imaginatio, ventris repletio, ti- 
"bus atque potus affumti, ficus denique pofitusque in leds 
'cubantium alieque caufz, à fomnolentis ac ftultis homini- 
bus non confiderate , fomniandi praebent occafionem; az-- 
tamen | qi 
Somnia non femper fallunt, fi fepe putentur. 
- Somnia funt varios horninum narrantia cafus j 
multo minus divinandi vis anime humanz deneganda eft; | 
Quemadmodum enim, ut cum z£zdrea RüDIGERO loquar, - 
(vid. ejusd. Phyfíc. divin. Lib, V. cap. 6. fel, 5. $. 89.) fem- 
niando vera pronunciamus , 4ta nimis auflere ér fafiuofe philofo- 
phari mibi videntur , qui fómniis omnem pre[agiendi gloriam ab- . 
| jedicant : ld mom perpendentes forte , quod, ficut, quantum ad 
anentem , in uno bomine plus valet judicium, quam im alio, ita . 
b«c facultas divinatoria in boc fefe excellentius ex[erat , quam 
2n do, v in dr, qui judicio valent, varo tam vivida fit, | 
-quam in aliis, Conf, Petrus PETITUS in tra&atu le&u dig-: 
niílimo 4e 55i/is, Huc pertinent etiam verba Hierozymi: 
| :  WOLF-«. 





4 - 


: | 7 fe fomniis futura prefapientibus, — YSY 
(ia EET MM ——— — 
AWOLFHI Oectingenfis , quondam Molhufini Gymnafii Re- 
-&oris, in annotationibus ad librum Ciceronis qui infcribi- 
tur, fomnium fcipionis, prolatat (vid. przc. aznot, p. m. a. 
edit, Bafil) Divinitas anim? , inquit, £um maxime apparet c 
quaft eminet, cum & contagio corporis maxime recejfgt : 1d quod 
fit 2n fümniis , ff corpora neque corruptis bumoribus wedundent, 
neque crapula opprejfa jaceant , neque actorum diurnorum cogita- 
zie quietem mentis interpellez, — Inprimis tamem qioic vÜosra- 
ecc» ut ARISTOTELES air, requiritur. "Ub enim non omnes 
celeritate ad. eurf(um, aut viribus ad luifandum, fic non multi 
fagacitate ad fomniandum d divinandum valent. Solent e mo- 
rituri fepe ves futuras denunciare , cum animus [e paulatim 4 
eoncretione mortali corporis fegregat. atque abfoloit, Non ex- 
cutiam autem acque funditus evellam multorum opinioneumr 
precipue BUDDET in di(lértatione cui titulus: 44» naturalis 
bomini infit vaticinandé facultar, acque HUETIE in demozffra- 
dione Evangelica, quod. videlicec hec divinatio ex afflatu. 
cujusdam: fpiritus five boni, five mali, proveniat, Miffam 

1oque faciam diftin&tionem inter fomnia ab ipfo Deo T. 
O. M. à Cacodemore , ab influxu ceclefti, corporum nem-- 
pe fuperiorum, ab. intelligentiis, uc Arabes exiftimaruns 
vel ab alio principio & fomniorum Deo, nefcio quo, con- 
citata; fed faltem quaeram ; Quid impedit, quo minus 
hanc divinationis fpeciem: immediate ab ipfa anima derive- 
inus * quemadmodutri enim nature humane effentia non- 
- dum fatis eft explorata; ita etiam facultates & operationes 
ejusdem fzpe admodum funt abftrufz: ideo, licet hoc vel 
illud naturam humanam (uperare, vcl ejus facultates exce- 
dere videatur, exinde tarnen minime concludendum; quod. 
ejusmodi effe&us à caufis producantur fupra nacuralibus, 
Anima igitur, corpore ífopore fepulto, matutino cumpri- 
mis cempore, perada ingcítorum cocCtione, variis & mul- 
tiplicibus rerum imaginibus, à curis aliisque vehementibus 
BU uo adí£eQti- 


5 


"y AE. MA ud M TN TN a, S PE VPE No. CINA b ara: 
| : 4. * s $ 


ju S QUE M D CX MET 
152 Obfervatio XLP'III, De fommiis futura &5e. 


€ À— 


- m 
b! 











———— ——— 4 





adfedibus , fenfuum externorum ope produdis, libera mi- | 
. nusque turbata, magis claras acque. diftin&tas fibi format. 
ideas non folum, fed &, ob nexum ejusdem cum corpore | 
arciffimum, ardentiffimo flagrat defiderio corporis, cui 
infita eft, felicitatem promovendi, illudque ad varios cafus 
tam fecundos, quam adverfos fu(tinendos, aprum redden-- 
di, exinde infomnia & divinatio, Quemadmodum enim 
mens futurum prafagit malum, homine triítitià. absque | 
, causà manifeíta, fed ex alia, anitne folum confcia, adfectos 
ita nec de divinatione anime pér fomnium dubicandum, 
- Quam de Atlanris, fomniis carentibus Antiqui narrabant | 
fabulam fimulac quzftionem, an ars interpretandi fomnia 
inter deperditas fit referenda, non excutiam. De fomniis au- 
cem fufius rraótant, ARISTOTELES Lb, de fómno &f vigi. 
| Mía, HIPPOCRATES «9 ivy viov T, 1. pag..623- 644. Edit. | 
Job, Zntonid. van der Linden, PLINIUS Hflor. nat. Lib. FAI. 
cap. fo. GALENUS Lb. de prefagiis , qua ex fomuiis erui pof- 
fent, Fragciféus SANCHEZ, Lufit, Med,in Tr. de divinatio- 
ne per infomnia, PEUCERUS, de pracipuis divinationum ge- 
neribus p. m. 421. feqq. SCHOTTUS in Pbyfic, curiof. Lib, 1H. 
cap. 25, fob. NIDERUS in tract. de vifronibus ac revelationi- - 
bu: , edit. Herm, oon Der SDatbt, cap. a. de fomniorum dif- 
ferentis , de. caufts eorum. dr de deceptis per. fomnia dr vifto- 

per. Quserlefene Soátlifbe 2Inmerdungen tiber aflerfanb 
. . Waterien unb Cibrifften, Tom. 4L. Qf I1, S. 15. 
UEE | 46. 17. 


4o» — — ]j 


€ — OBSER- 











OBSERFATIO XLIX. 
- DN. D. JOH, SEBAST, ALBRECHTI, 


XCalculorum uberrima in detrimentum ho- 
— minis ptogenies, & mira majoris 
eiii forma. 


poris humani partibus, maximo cum cjusdem cru- 
ciatu nafci, paílim docent folertium Medicorum ob- 
fervationes. In nonnullis fubje&is eorundem numerofía - 
"proles non in una cantum parte, fed in pluribus reperitur, 
adeo, uc ejusmodi homines vivum lithophylacium referant, 
.cujus vero contenta morte folum pacefiunt & oculis curio-- 
fis iftuntur. (*) Rem ipfam prolixius. docebit vericatem- 
ue confirmabit fequens obfervario omnino digna qua ab. 
oblivione vindicetur. | 
Wir ztatis 65, annorum, in juventute vite fedentarie 
magis adfuetus, ob rationes tractandas conficiendasque; 
erat namque à Cameralibus officiis Sereni(fimi Principis - 
noítri quondam, Ducis ALBERTI, quod vite genus poft- 
hzc adultiori «tate in aliud paulo magis mobile mutatum 
eft, ob res oeconomicas Aula Sereniffimi curandas, diz- 
tz admodum ítudiofus, Dco & Principi fidelis, bonus 
pater familias, ante plures jam annos enormibus vexaba- 
A. P, M. Fol. IP. | | cur 


E esu progeniem tantum non in omnibus cor- 





(*). Conf. preter alios G. D. MAJORIS Hifforiam Anatemicam 
"— «CAlculorum ts Renibus; fob. SPERLINGII Philofophi quon. 
-- dam Clariff, Repertor. Lipf, 1662, 4t. It. Confiliarii & Archia- 
—— — fri Brandenb, Baruth. Gozbofredi STEINII Litbographiam cu- 
 riofam , Baruthi 1703. | 


- 


C . KE TNPRE MOREM 




























de . Olfevatio XLIX. ——— ^ 


tur doloribus nephritico -colicis, cum urinz difficultate, | 
periodis anomalice redeuntibus, mox diutius, mox bre- 
vius durantibus , concra quos dolores, uti aliis medicamen- | 
tis, fic inprimis tinctura nephritiea Rothiana obviam ibat, | 
experientia doctus , aliquod ad minimum fymptomaturm | 
levamen inde produci,  Fatales tandem accedebant & ulti- | 
mi dolores nephritici , conjun&i cum febre catarrhali pul- | 
. smonumque plenaria, hepatis vero fuperficiaria inflamma- | 
 &ione. | W | 
Pofít mortem in caufam inevitabilis fati cultro anatotnico | 
inquirebatur; ubi primum renes & vefica fub examen vo- 
cabantur. [n prioribus illis ultra quadraginta reperieban- | 
tur calculi; varie magnitudinis, afpere & inaequalis füuper- | 
/ficici, coloris pallido-ochrei; in vefice vero collo hare- | 
bat calculus major, inzqualis, ponderis unc. iij.'& dim, cum | 
drachm. ij. ejusdem figurz, quam fchema prafens Tab, 11, |] 
Fig. 4. & s. exhibet; Aná caufis mechanico-hydraulicis, an] 


Ji 


E EE 


| vero à natura, five anima, qued nunc non determinabo,. 
extendi & centrahi ulterius vix potuerit, interim tamen 

re parte, ubi in parte anteriore a.b, a.b, pro offis pubis fi- 

J 

"a 

'| 

calculorum in renibus repertorum, |. Offerebantur infuper | 

3naximaque difticultate & dolore diverfis temporibus exere-] 


. 3 b ? 
ita compofite fabrefadtus, ut collum quidern veficz libere] 
aliqua via urina cranfeunti relicta fuerit... In fuperiore par-. 
te latiores & «quales magis erant termini, quam in inferio-] 
gura depreffio aliqua magis equalis obfervabatur; in pofle í 
riori vero & quidem infima adunca tantisper, transverfim] 
c. d. c, d. & oblique c.f, & d, e, finus quidam excavati, mea- 
tuum inftar, apparebant, quos lotium apertos fibi confer-? 
' vaverat, in folatium miferi. Color infuper idem erat, ac. 
à confanguineis XV. lapilli obfcure rubefcentes variz mag- 1] 
pitudinis, inzquales fuperficie, quos cum multo fabuloj] 
verat defundtus, — R.eli&tis his ad hepar & veficulam felleamj 
tran- 1 


EEUU ws RU HN SEWER a Per 
- '- Calceulorum uberrimaprogenies, Ic 
['tranfitus fiebat, quod vifcus fuperficiarie inflammarum, in. 
cyftide vero bilis coagulatz & inítar facchari granulati, feu 
feminis milii excorticati, formatz, drachma femis tantum 
reperiebatur. Tandem & ad pulmones ventum eít, in qui- 
bus inflammatus viginti reperiebantur lapilli cophacei valde 
afperi, magnitudine pifi & lentis, Tantum eft, quod mi- 
"fera hominis pars, artificiofiffime à creatore ftru&a, cor- - 
;pus, patitur, 

L^ 0€. OBSERFATIO L, 

- DN.D. JOH. SEBAST. ALBRECHTI. 


Notabilia in puerpera poft enixum foetum - 
4nortua, fcetu priori gemello in utcro 
cus reli&o, 


| Qe augmenti res medica ceperit ex diligenti ob- 





| fervatione earum rerum, qua fecundut-& praecer 

| *- naturam & homini & in. homine contingunt, adeo 
ut tota cjus facies, proxime praeterito & hoc fe- 

culo, multum mutata videatur, quantumve inde emolu- 
menti faluti egrorum accefferit, cot loquuntur Medicorum 

 fcripra, ipfaque teftatur experientia, fida teíLis , ica , ut fu- 
. pervacaneum plane fic, id verbofa narratione atque laudi- 
bus repetere, Optimo fane jure Clariffimus WOLFFIUS 
in fuis boris fubcifrvis Marburgen[ibus anni 1729. trimeffris bru- 

malis p, 154. Mcdicos in obfervationibus A(tronomos imi- 

^zari ex PITCARNIO jubet, & uberrimos inde fru&us non 
finc ratione fpondet percipiendos. X Obftetricandi ars ma- 
auaria, inter reliquas Chirurgie partes non minimos inde 
'percepit frudus; quz tamen in maximam fequioris fexus 
"falutem, apud exteros per gend Chirurgos magis exerce- 
E | 2 tur, 


T TU LE. ld ? X. "Md Z^ | AUS L4 atr Er ye Ys A5 LM Wa e? iJ MIRO Ve y 
- - T » id^ 
AETHER 


- Re— 


-— RA 


q586 wx. "OMeroatie E 
tur, quam apud nos, ab omnibus corcis prajudiciis, pu- 
doris obtenru nondum plarie liberatos, Quid enim huic | 
arti ex anatomicis obfervationibus plurium circumftantia- | 
rum prioribus evís negledarum, quz partus negotium ta- | 
men difficile valde reddunt & modificant, v. g. Uteri ip- | 
fius organice ftru&urz, ftri&urz fpaítice, tam univerfa- . 
lis quam particularis, ficus foetus, offium circumjacentiuni | 
& facri cum coccyge & innominatorum mexus & confor- : 
mationis, fecundinarum adhafionis loci & modi, gemello- 
rum ficus, eorundemque fecundinarum rumero & fede di- | 
verfarum, utriusque foetus vivi, mortui, alterius vivi, al- | 
terius demortui, & fic porro, (nam de mufculo orbicu- 
lari in fundo uteri à Ruyfchio obfervato, lis dubia adhuc | 
eft,) accefferic, ipfa res loquitur, omnes enim hz circum: | 
ftanriz negotium parcus mire modifícant & in praxi variant, | 
& proinde Medicum Chirurgum, (neque enim hzc Medi- : 
cinz antiquiffima pars adhuc dedecet Medicum,) confilio- 
rum & enchirifium, pro rerum circumítantia, mutando- | 
rum admonent, vel etiam faepius ab omni culpa liberant | 
apud rerum peritos, Operz itaque pretium eíle duxi fe- | 
quentem ex mea praxi qualicunque cortmunicare obfer- 
vationem. ! 1 
Primipara, triginta & quod excedit, annorum, pau- 
percula, & laboribus durioribus ad ultimum partus cempus : 
. expofita, ob genitalium praternacuralem tumorem phleg- * 
- maticum, & preproperum aquarum cffluxum, nec non? 
focus molem, difficili admodum laborabat partu, quo san- - 
dem poft plures horas enitebatur puellam d. 26, Jub, 1732. 
- Cum repurgando fctui recens nato, ab impnritatibus ^ 
copiofis, eccupatz effent prz/entes mulieres, obftetrix ve-» 
ro, tam ad acquirendas modefte feeundinas, quam ob fu-.- 
fpicionem akerius fecuturi foetus gemelli puerpere adhuc. 
ad(üfterec, hec vero curam recens nari diligentiflime com-: 
| ien- 








r 








—  Notalilia in puerpéra po[fl enixum fetum &yc,. 157 

- mendaffet adftantibus, en! prater omnem opinionem, an- 

- tequam ulli medicine adplicande copia fuit, convulfa mo- 
ritur, An perterrica nuncio alterius fecuturi foetus, cujus 
rei exemplum vide apud PECHLINUM zz Oflfervat, Pbyfico- 
Med, Libr, 1. obf. 33. p. m. £o. nunc non determinabo, id 
vero compertum habeo, lochia adeo non exceffiffe, nc- 
que conclave hác adültà inprimis eítate, intetnperie aris 
frigida laboraíffe, ut mortis caufa inde deduci potuiffec. 
Par ergo erat, ob figna fuperítitis in utero foetus, de cujus 

- vita & morte ámbigua erat conje&tura, tutiorem inire viam 
atque fectionem demortuz matris maturare ocyus. 

Qua fada & ipío utero aperto, in hoc alius foetus 
fequioris fexus, priori mole vix cedens, integer forma- 
tus, reperiebatur, aft demortuus, cuticula jam abfce- 
dente, fitu fupirio itd locatus, uc fpina dorfi verfus uteri 
erificium dépreffa deprehienderetur, cavitatetn offis inno- 
minati finiftri lateris caput, dextri vero lateris, pedes oc- 
cupsbant, Brachiolum finiftrum ad exitum proclive erat, 
Singulis fcetuum, fingulz erant fecundinz , ita quidem, ut 

- jam editi in lucern foecus fecundinz, in finiftro latere uteri, 
& quidem poftica ejusdem parte; foemelle vero demortue 
 egreffurz in oppofito latete dextro, amba vero fübftantie 
uteri mufculofo - vafcule arctius adhuc admore repertz 
fuerint, Diftantia utrarumque fecundinarum à fe invicem 
in extremis tanta erat, ut difficile primo intuitu fueric ju- 
dicatu, num binis foetibus communes, an fingulis fingula 
e(lenc, donec prudenti fada feparatione & tunicarum & va- 
forum ab utero, fiagul& feparatrim poterant eximi cum va- 
fis umbilicalibus, | Neque eciam extremitates vaforum , feu 
- apices utriusque inter fe coherebanc, multo minus impli- 
—€ate & contexte erant, ita ut commercium amba placen- 
"tz inrer fe habuerint plane nullum, De fupra memorato 
-suufculo Ruyfchiano vero in funde uteri neque à me, ne- 
E | U 3 que 


k 
N 


353 5  Olfératio Él: 


M———————M————————— 
que à Phyfico noftro, Dno. D. BiCHELMANNO, Confi- 


liario & Archiatro CüvGnibbs fitiul officii ratione advoca- 





to, quicquam obfervatum eft, d pr 


OBSER/ATIO LL 
.DN. D. JoH. SEBAST. ALBRECHTI.. 
De 


T 'ooibo rerettbut tribus diverfis é locis 
incongruis excretis. 


7 Ermium é naribus excretorum obfcrvationes & colle- — 
git & novo exemplo locupletavit Clarzf. Job, SAUZ« 
MANNUS 7 Differt, de V'erme naribus excuffo, Argen- 


gor. 1721. ubi totum negotium do&te illuftra. Meminifie 


juvat, occafione illius, obfervationis ridicule, qu& ante | 


hos decem jam annos in praxi mea notavi. Puella to. an- 


norum laborabat variolis, decumefcente icerum facie, cum 
fomno paulo altiori vires refticuerentur , venit ad cxtremi- 
tates narium, hofpitii fui pertafus vermis, lumbricus te- | 
res; fine dubio ex ventriculo per ocfophagum & inde porro . 
ad nares progreffus, atque mox extrorfum porrigit caput, - 


mox icerum retrahit illud, Mater proxime aflidens, ni- 


mium quantum hoc phenomeno perterrefacta, ocyus cum | 
multa yociferatione & ejulatu ad me venit; firmiflime fibi 
perfuadens, vermem illum inquilinum cerebri adhuc fuif- ^ 
fíe, & non aliter effe poffe, qui totum cerebrum confum- 
ferit, unde neceflario filiole moriendum fit, Sed bono | 
animo effe juífi, viam, quam fecutus effec , quodque nul-. 


la cx cerebro via pateret ad egreffum in cranio, quod ad 


manus erat, .demonftravi , domurn potius feftinare & ver-. 
incm leni uradu eximere € naribus jui; Fecit & mox re- 
: dic 





A 


FAT 7 Vr, , E * ^ t 
PF. a - * 


De Lumbricis teretibus, tribus diverfis & loris &$c. 159) 

COR Tues T ECTPLNCTAPIRUBONISISUERIENI saet iaaüisMtic UE GGHP AU RU COAT T ÓPMEDIPEPICBNE MELDE AENEA "yat 2" 
diit cum verme 5. digitor. transverforum longitudine, fed 
nondum ab omni timore fequuturz mortis libera, quem 
fubfequens demum integra filiolz valetudo omnem ab- 
ftulit. | 

Quoniam de vermibus loqui inchoavimus , merito 
fubjungendas effc ducimus binas alias obfervationes lurmn- 
. bricorum teretium per abfceffus, aleerum in umbilico, al. 
terum in inguine finiftro, climinatorum. 

Infans fequioris fexus annorum circiter crium , inquic» 
tudine, pavoribus in fomno, pruritu narium, abdominis 
intumefcentia, fiti noQurna, & eminentia aliqua umbili- 
ci, quz inchoantem Omphalocelen mentiebatur, mirum 
quantum ad coníumtionem carnis infeftabatur adeo, ut 
fceleto fimilior quam homini videretur. Res tota, ut vul- 
gi mos eft, fafcino tribuebatur. Ego vero inter»e per pro- 
.pinata anthelmintiea,, externe unguento quod Clatiii & Ce- 
leberr, BOERHAVIUS in mat, med, p, m. 231. commendat 
obviam ivi tanto cum fucceffu, ut. mox plures longiores 
lumbrici teretes excreti, parentibus omnem fufpicionem 
fafcini exemerint;acque fuftulerint, | Interim cumor urmbi- 
lici previa inflammatione ad abfceffum tendebat, qui un- 
-guento adplicato maturante domettico, ex melle & farina 
fecalina, ad rupturam perveniebar, Excreto multo pure, 
mundificandi fine, quoniam Chirurgum admittere. nole- 
"bant, fuadebam me! tofat. cum Elix, P. P, & mox una cum 
multo pure duo in confpedum veniebant quafi maccerati 
teretes lumbrici ^), illis, qui per alvum excreti erant, 


| peers HODOQRU, cedentes, Quo fatto vulnufculum, 
! quam 








X* De Verme umbilicali, bens. fogenannten 5vabel; CiGurm, Git 
eDurm , Sril8 ^ CIGnrm, vid. ETTMüLLERI Oper, prac. p. 
94,519. NVEDELIUS de AMorb. infant. p. 115. qui tamen á no- 

«— fro fübjetto propter statem & alias circumltantias differt gulium. 


M v 


cM CC 
quam facillimam concedebat confolidationem. Hzc mea 
Obfervatio illuftrabit non parum obíervartionem in. As 
. Med. Berolin, Dec. lI. Polum. 3. p. 6$. communicatam. ^ 
: Succedat huic tertia obfervatio : Uxor 485. annorum 
. fepius jam conquefta erat de cumore dolorofo in finiftro 
inguine, vago, non corítante, Meníe Novembr. 1728. 
recrudefcebac ille cum multo augmento ad magnicudinem 
ovi gallinacei usque, alvo fimul obftru&a exiftente, que 
omnia hernig inguinalis fufpicionem movebant. — In ufura 
itaque vocabantur clyfteres emollientes carminativi, repe- 
titis fimul facculis paregoricis difcucientibus, calide appli- - 
catis. Sed poft breve levamen, augebatur & tumor & do- 
lor accedentibus inflammatione & febri, Hinc interne 
temperantia nirrofa, cum lenibus bezoardicis; externe ca- . 
taplasmata emolliencia in ufum vocabantur, Tandem his 
medicamentis, magno quidem cum dolore ex confenfu co- 
tius abdominis, tumor ad emollitionem non folum, fed - 
- etiam ad fuppurationem, non plane ad finem perduto tri- 
duo, pervenit, Fa&a apertura & applicato emplaftro ad | 
defendendam illam ab aéris acceffu, no&u «grota perci-- 
piebat emollitum & remotum ab effluxu maceriz purulen- . 
re emplaftrum, doloribus fatigata vix fomno fe liberare 
poteft, mann tamen fomnolenta tangic vulnus, ubi ftatim 
ex eo fentit portiunculam propendenrem, — Perterrita hoc 
hoenomeno , inteftini effe particulam fufpicata, omnis 
oblivifcitur fomni, ad latus fecure dormientem excitat ma- 
ritum, ut lucem accendat, impatiens interim & dubia 
mortis & vite, Admora candela digitis trahit propenden- ; 
cem ex vulnere partem inaricus, obíervatque vermem efle, 
unde firmato animo tractum perfequitur, & acquirit ver-« ^ 
mem 6. digitorum longitudine, lumbrico tereti quidem 
fimilem, fed craffiorem, — Vulnus confolidationem admit- 
tebat facile, & mifera ab omni dolore & herniz metu ha 
| ue 





"el m g T7 FE » » 4 ^ 
Te»9o » Y - 
A *. - 4 CLA UA 
ED, LI 


"n ^ 


: F De Lurnbricis dinildita tribus diverfis &; c; Y6T.: ; 


elis alios ccceece s octese o. conti ARN 
| vivit plus quam fexagenaria,. - Id faltem monen- 
videtur, etiam ex ambobus cafibus apparere, 
cia fint figna morborum fenfus "ipfos incurren- 
ufas fxpe prater omnem fpem. latentes. «Quz 
vermibus ad hzc loca plane incongrua, libera 
ilofophandi poteftas efto, mihi vero hzc maxi-- 
ulis. Wipetuk- pic L pne acd p d inteftinis | 
























M.  OBSERFA TIO Li. 
T D. ».JOH. SEBAST. ALBRECHTI. 


Hep: tis nimia. moles in puello, variorum 
CO morborum caula coe | 


corporis humani vifceribus depurarariis fangui- 

a eíle officia , & ad affequenda. neceflarias deter- 

atas vires , juftamque molem, à Creatore fapien- 
isdem datas, ut hinc in utroque ab iis legitime cxer-- 
ipediantur, five magnitudo debita illorum defi-- 
cedat, nemo facile inficias ibit, qui veto magni- 
&am  vifceris nihil quicquam negotio depura- 
gare, magis vero illud adjuvari inde putarint, 
entem revocent quafo , fanguinis crafin neutiquam. 
| pote. demto Sen aopo refpectivo Perrin illam 


onfenfa officium habet feparanda bilis ex reliqua. 
i | que. quidem. ad alia officia obeunda. ap-. 
pienciff Quo itaque majus eft hepar, tanto 
r fic ilis in eodem vilcere fecrerio, Cumverobi- - 

; lis 


162. ^ Obfervatio LII, 
lis neutiquam humor. fanguinis fic plane excr re nentitii 
ad multos ufus quoad mixtionem illius. proficuus , ud ex 

BIANCHI Jifforia Hepatis , Frider, HOEFMANNI Adedicine 
rationalis fsflemat. Tom. l. ut. alios taceam, pluribus patet, 
fequitur utique per nimis copiofam feparationem. bilis,fan- - 
guinem depauperari particulis. refinofo niphurcithoifinuie- 
cis, ipfumque corpus hine fieri cachedicum, | Olim jam 
HIPPOCRATI obfervatum eft Liér. IP, de ipio) Edi. Lin- 
den, p. 125. 5i derepente multa bilis fat, bomo bepar. dolet ,. d 
de ventre copioffor fit ; & paulo ante; Copiofror etiam bilis fit 
in bepate, € ffatin dolet begars quod pueri cor vocant. . Ex bi- - 
lis etiam copia vomitum & diarrhocam fieri docct Job, 
Maur, HOFFNANNUS, zz Difuifi jt. corpor. buman, anatom. 
patholog. p. £4, Sic & hepatis infoliram. magnitudinem in 
puella feptem annorum extrema macicei fuifle caufam, ob- 
fervavit doctiffimus Dn. Dr. 4d. Ottom. GOELICKE. dec. L,. 
Obfervat. Pbyfico - Anatom, Chirurgicarum, Rem ipia le 
quenti ulterius illuftrabimus exemplo. 

- Pucllus cemperamenti- phlegmatici, & hinc habitus cor-. | 
| poris etiam laxioris, ad finem statis fuz anni primi ver- 
gens, cum ubera matris, quz ex morte parentis multum . 
afflicta erac; ipfi ancé menfem detracta eflent, fub fine Au- - 
guíti anno 1726. corripitur vomitu & diarrhoca biliofa pi- 
cuitofa, que fymptomata pro dentitionis. difficilioris effe-- 
&ibus reputabantur à parentibus ; nimis autem. diu conti- 
 muantibus, diarrhoea inprimis, confequente corporis im-- 
becillitare, viriumque jadura, candem Medici confilium : 
& auxilium implorabant. Lienteria magis quam diarrhoea | 
 prafens jam erat, omnia enim ore adíumta eruda & i inco-: 
&a dimittebantur alvo, fub primum Medici adventum. - 
Propinabantur igitur quantum fieri poterat, balfamica: 
amaricantia, tonica, roborantia ftomachica, -abforben-* 
da, aft truftranco cum effcQu, ut ideo necefle fueric tran- 


1 
fise - 














ats . Hegatis nimia moles in puello &c. 165 
e ad mitiora adítringentia cum corredis opiatis mixta, 
que tandem Lienteriz fores. paulum clauferunt, reliquis 
nen phlogofibus , no&urnis magis quam diurnis , qua 
pf ctiam. alvi flusum ante jam comitate erant. | Aft viri- 
bus tot dejectionibus Zo zzi «o amiffis , atrophia orieba- 
rur, quam íequebatur tumor extremorum, pedum aeque 
a6 manuum, flatulentus potius, quam cedematofüus,  AI- 
yus autem modo laxa nimis, modo ftricta diutius crat, fla- 
tibus dolorofis five colica nephritica multum affligeacibus 
.tenellum corpus. Accedebar per intervalla fuppreflio & 
*ifficulras uring, qu& calculi metum canto magis move- 
bant, quanto plura jam à teneris paífus erat pater infantis 
-calculi fymptomata , cum adQuali. eorundem excretione, 
Neque hic finis malorum erat, cum & in ore per cotum 
4morbi decurfum Aphthe, maximum ut infand tenello do- 
orem, fic parentibus moerorem , Chirurgo vero laborem 
«€rearent. Nam licet uno die fpes optima adfulgerer, fta- 
tim tamen altero à dyfcrafia fcorbutica humorum, horum- 
que affluxu adeo in deterius ruebaat ulcufcula, uc uvula 
& offium palati ja&tura metueretur à Chirurgo. Proinde 
etiam fines excretoriorum alvi & urinz, anus nempe arque 
penis, ab acrimonia humorum effluenrium excoriata con-- 
piciebantur, ut mirum hinc non fit, cot doloribus undi- 
que affligentibus per intervalla motus epileptico - convulfi- 
yos inductos effe mifello, Tandem medicamentis antifcer- 
buticis, vifcedinem lympha corrigentibus, diaphorericis, 
1timonialibus, ipfo auro quoque fulminante, ex commu-- 
ni plurium Medicorum confenfu & confilio, non negle- 
€&is, que fpecialiora requirebant fymptomata urgencia, fla- 
tus & calculus, carminativis & diureticis lenioribus, poft 
Gam per tres integros menfes tragoediam malorum, pla- 
cide obdormiit it puelIus per vicam brevem hoc in mundo : 


ile. É 
TY ) 
















X * ; Omni- 


e 





US 164 Olfercitio LH. Hepatis nimia amolés & 6, 


Omnibus fruftraneo conatu adhibitis medica rentis, li-. 
es concedebatur, cultro anatomico- inquirere in tam. 
 immedicabilis morbi caufam abftrufam, ^ Ubi, quod faci-- 
le ex niodo di&is conjici poteft, 1 vidimus corpufculum 
adeo emaciatum, üt fcelecon cuticula tectum credidiffes. 
 Superftitibus tamen 2) in manibus ad flexuram. mietacarpi, 
in pedibus ad dimidium furarum usque, inflationibus- 
lucidis flaculentis, digito premente remoto mox refilienti- 
bus, 3) Abdomen turgebat mediocriter. 4) Totum cor- 
pufculum exfangue deprehendebatar. Apertura fa&a tho- - 
racis $) corculum flaccidum vix unc. dim, fanguinis intra 
ucrasque ventriculorum & auricularum cavitates contine- | 
bat, ubi columellze & lacertulz jucundiffimum & admiran- 
dum fummi artificii Creatoris fapientiflfimi oculis offerebant 
vix ufp:v, | Pulmones 6) in poftica convexa parte utriusque 
lobi nigrieabant, in reliqua fubftantia pallide rubentes, In 
abdomine, ad quod fe&ione ventum erat, hepar 7) mes 
tatís ratione, nimia & infolica magnitudine la orabar pul 
monum inítar pallide rubens, alias faniffimum, in -— 
harebat veficulla fellea magna à copia bilis diftenfa, nam 
pondus unc. j. cum dim. excedebat, confiftencia fluida, nulla. 
ullibi obftru&tione alicujus du&tus reperta... In diffe&orum: 
renum dextro 8) & quidem in pelvi; calculus durioris füb- 
ftantiz, magnitudine pifi mediocris reperiebatur, fine ta- 
men urinz colluvie ; urecerum enim viz patulz erant, & 
neque in bis, neque in vefica ipfa calculorum plura veftigia 
& Puditenta obfervari poterant, Ipfa denique 9) inteftina. 
inflata & adco diftenta erant, ut valde tenuia & fere pellu- 
cida viderentur, & ubi fellez vefice adjacebant; colore ob. 
fcure flavefcente cum virore tinéla, In mefenterio Io) tan-. 
dem, poftquam omentum, omni pinguedine deftitucum 
& ex parte lacerum, remotum eílet, vafa fanguifera eque 
ac meferaica lactea juconditlimum oculis prebebant fpecta- 





Ep SS 


— 





Wires coo cO BYERFATIO LL. — 
^  DN.D. IOH. SEBAST. ALBRECHTI, - 
Fraus detecta Empirici impoftoris , qui 

—'oeulorum morbis medcri fpon- 2 
Nome m » 


[ 7ir quidam in rationibus tractandis multum occupa- 
^M. tus, «taris triginta aliquot annorum, hypochondria- 
pet els pathematibus, & inter illa, capitis inprimis dolo- 


T X 














! iuibis , à vita fedentaria medirationibusque, muleum ob- 
"noxius, ex iisdem fontibus haufict quoque vifus aliquam 
 sdebilitatem. ^ Namque & motum tremulum fentit palpe- 
-brarum. & oculor um ipforum, & floccos hin c in dé nigros 
- seculis quafi obverfantes,qui vifusfenfum multum turbabant, 
sReli&to-me, fuo medico, qui omnia ex hypochondriis de- 
ducenda effe, pluribus demonftravi, fe convertit ad Em- 
| piricum circulatorem ,. qui, largus in promiífis, omne 
| oculorum . vitium brevi emendatum , immo. plane 






um denique rübellum, inftillandum. gutrarim. oculis 
(is. His fubjuaxit pillulas,. quas nullius fenfibilis opera- 
^tionis in abdomine, (ive evacuationis fore, oculos ramen 
| '&um toto capite mirum in modum roboratum iri, prouc 
maus &3 | moris 
13 1 


: * 7 ^ -— i1 . e M 


— 





v 


moris eft hujus farinz hominibus, multis laudibus & mul-- 
 .tà adíeverarione przedicavir, . His medicamentis periculum : 
facit per plures.fepcimanas, fine ullo effe&u; Ípe itaque" 
fruítracus eger redic ad me, & (ua medicamenta mihi exa- 
minanda offert. Liquores ftatim. cognovi nihil aliud effe 
quam aquam fimplicem rad, alkannz tribus diverfis gradi- 
bus tin&tam, & forte granis aliquot vitrioli albi remixtam, : 
nem ulcimus fubadítringens erat guítu. . Pilule magnitu- 
dine erant gr. j. nigrz , nullius odoris, nullius faporis & | 
 difficilioris examinis, Venit tamen in mentem aliquot il- | 
larum in aqua, fi fieri poflet, folvere, quod fa&um & re- 
pertum eft, pilulas illas nihil aliud fuiffe, quam micarn | 
panis recentis fecalini cum pulvere carbonum remixti, nam 
mucilago ex pane fundum petebat, leviffimus vero carbo- 
num pulvis in fuperficie natabat, . Hzc demonftrata egro, - 
non fanitatis fed illufionis effe medicamenta, extorquebant 
* cum dolore commiffi erroris aífenfüum. Rem itaque Ma- 
 giftratui nunciavit, quo fato confeftim abire juffus eft | 
fraudulentus nebulo, Ah! utinam candem aliquando fía- . 
perent, qui rerum publicarum gubernacula tenent, neque | 
ullos ad eurandum admitterent, nifi de quorum do&rina 
acque fide conftaret; fed quando rebus publicis & Medi- | 
Cis confcientiofis afflidis dabitur cum medela folacium? - 
Non me quidem latet, in Mifcellaz, N, C, Dec, 1, nn. F1 p. 
203. D, SCHULZII effe Obfervationem , qui ftratagema- 
tisloco, pilulas cum fyrupo quodam ex panis mica formavit, - 
& hectice foeminae propinavit loco pilul. à circumforaneo - 
eidem datarum ; fed hzc pia erat fraus: Et duo cum faciunt | 
idem, non eft idem. An vero, cum ejusmodi ftratage- 
mata feu fallaciz, noftra vernacula lingua, bonum qui-- 
. dem in finem publice indicantur, eadem animi integritate. | 
legantur, fane eft quod dubitemus. Id quidem certum eft, | 
nunquam in praxcos noftre dedecus, Academiarum detri- | 
| | inencum, | 





ay 


v" ^ 
"m 


" 


— cFraus detetla Empirici impo[loris, yc. — 167 
RUBIO E tt t m —— ————— 
mentum, : Medicorum dehoneítamentum /& triftia fata, 
cum licentia quidem fuperiorum , impudentius actum effe 
-Atemerariis homuncionibus, quam hoc noftro evo, Un- 
de non fine ratione Celeberr. & doctiffimus BAGLIVIUS 
olim jam Medicos ipfos accufavit, à quibus depravata con- 
fuetudo libros transferendi eft inducta, (adde etiam in ver- 
nacula fcribendi) dedere enim anfam impoftoribus, noftris 
gladiis nos confodiendi. Sacra facris hominibus effe com- 
-amunicanda, & reipublice medica & litteraria Jingua Ro- 
mana efto. Neque etiam huc trahendus eft mos apud Gal- 
los inveceracus : nocum enim eft, legibus fatis in Gallia cau-- 
tum efle, ne quivis opilio exercende medicinz libertatem 
fibi fumat, quod fecus fit apud nos, ubi cuivis licet agere, 
quicquid placet; modo fit temerarius & pertinax. —Confe- 
ratur Frazci/ci Baltbaf. von Éinbern. M. Dr. & Prof. Argen- 
"toratenfis Epiftola, 4e /fat& bodiermo Medicorum  deplorando, 
ad Dn. Zrzeff. Chriffopb, Honold , fub. Prefidio Cl; Sob. Salz- . 
manni , de verme naribus excuffo, difíputantem , Argentorati 


(oos OBSERFATIO LIF. 

|. ?. DN.D. JOH. SEBAST. ALBRECHTI. 

'  — Ridiculum Sodz remedium, 

3 E Heracantha Tabernarmont, .& Rivini, feu Carlina 
| fcandente refert celeberrimus quondam, & nofter 


















T^ .in cineribus pie colendus precepcor Ienen(iumque 
| decus, Georg. /Polffgzng WEDELIUS, in. elegantiflimis & 
| vere ameenis apmenitatibus medicis (*) quod ad ardorem ven- 
|triculi, féu fodam curandam in aulis quibusdam (olenne 

| | : fit, 





(1 vem "T €— - Md m ee cnm eps 
r - ' 


Q5 Lib, L Sc&. IiI. cap. Dx. p. 7f. X 








LM 





& Sur A " de £11 L, WE 2. 


l3 ^ - "* 





168 Obferoatio LIF. Ridiculum Sode remedium, — 
fic, uti Carlida hac, poft florem perfe&tum in femen fa- 
tifcente, quo folo obtutu curencür, £c CAMERARIUS in. 
Epitom. Mattbioli Germanica p. 220. jam. ita habec de conf(i-: 
mili planta," nempe Carling vulgari: Gtlid)e fyánaen ben 
-bornidten S3(umen-sopff von bet. Gberrourfel über Den. 
Sifd), vermepnem fo. man. ibn anfiebet, Belffe er toiber: 
bas fiuBen unb C»oob be8 9)tagens, (8 gebótet. aber. 
ein ftarder Giaube bargu. () ^ Incerim WEDELIO netus. 
fuit Nobilis, qui cum fucceffu folo adípe&u plante fupe-: 
rius memorata curatus eft, quoties vexatus ab iíto malo; 
" antidotà hoc ufus eft. . Nobis notus eft quidam oecono- 
mie nobilis alicujus curandz prepofius, qui flagrum 
axungia bene inunctum Ceinen mit 2Bagen«Gidmiere obl 
aefdmierten 9beitfiben «Siemen) femper domi fufpenfum 
habet in proprio fuo loco, & quoties diris fodae doloribus: 
exercetur, qui fzpius affligunt, toties recordatur ejusdem. 
flagri fuo loco fufpenfi, & confidenciffime aíferit, femper. 
inde ceffare fodz dolores, licet plura milliaria domo abfie, - 
Hic diceret quiscum CAMERARIO: $a aebóret ein (tare 
der Gaube bargt, His jam notatis, eandem fere obfer- 
vationem invenio praerer opinionem in Apbemerid, N. C, 
Dec, Il, Aun, V Ill. Obf; CLXXIX. p. 49. ea tamen interce- 
dit differentia, ut loco fcutice, feu flagri, laqueus ita in» 
unQus fufpenfus fervetur ufui mnemonevtico, - 


c (Coburgo Erfordiam transmif/s do 26, — j^ 
"sseorr. o5 "Septembr or pagi oos a p 


basics ipd ORE d 





(**) vid, RUPPII F/er, Tenen/, edit. 2d6p,1725 (1 7s : Yi y 








E" 


u 
& vu 


uh PPM 3. ROS &' $ s AS 


OBSERVAMTIO: IP 
i333 ^al 


NU D. BENEDICTI GüLLMANNL. 
TIS T EE De. Su 
Ulcere mers ul Phor grdena dido, cum. 
Tr ait Diario per - rari hujus ame- s ; 

: lus... n] | 


b" On: folum 1 recentiores rerum Medici diripcbits , 
[| 'W fummam Obfervationum "ütilitarem deprehenderunt, 
S '& hucusque &ofnmendant; verum etiam longe ante . 


vow ^ ) À, di. C x |. ; 6 & 
Y» NA o " s " L9] I 9 
E ^» 


LANE à, 


ue F1 p WS vt 


sitámiqui imo antiftites noftri illarum preftantiam multis | 


collaudarunt preconiis,. ferioque pofterizati inculcarunt, 
Quoniam enim, prudenter notante GALENO, artis mag- 
| itudo: inge hominis excedit, , ab aha PHEPOCRATEM;^ 











€ medendo circa egros xou er accurate | 
enter annotaífe, & veluti ideam quandám pofteris 





"Medicinam re&e' & cüm fru&u egrórum faciendam & 
aimplificandam reliquiffe, HIPPOCRATEM fequutus eft 
am citatus GALENUS, qui non folum libros predi&os 
HIPPOCRATIS commentariis dodiffimis illuftravit & au- 
xit, verum etiam multas Obfervationes proptia$ & raras 
Eus fuis inferuit. * Vid. plura apud HILDANUM- 

refat. Operum fuorum, qui porró' ulterius graphice fic - 
ALLE M, prp : , P Y T con- 





A. ! * | 1 2 m ó " " 
170 Olfiritie Bie. os 


continuat; £x Obfervationibus Medicis admiranda Dei opera ip- 





ffusque potentia ac "mifericordia-immen[a: erga geuus bumanum 
omnibus eluce[cit , quando videlicet Kot joi. Sn DNA, SENI 
culi, bepatis , inteffinorum, "vefice, aliorumque. vi[cerum LUE 
neta ab antiquis. Medicis pro infanabilibus prolata curari vide-- 
muiv Preterea ex leifione Obfervationum , eorum omnium, que. 
A diclis, ingeniafiffmisque tum; antiquis , tum mudernis, y per | 
zotum orbem: chrifiianum celebratis. Medicis inuenta. explorata. 
que fuerunt , fruffra participes faamus., binc multa preclara ac 
praflantiffima remedia ab alits virir doifis magno eum famtu in- 
venta , nobis, innatefeunt. |. uid plura f obferuatianes, medica. 
funt. veluti. fgeculum fplendidiffmum , in.qua tata ars Medica d 
fitis oculis reprefentatur , [antque fax feu lumen, qua ad abffru- 
frífmas. corporis nofivz partes videnda: e perluffrandas Medicum | 
effe veriffima, & Medicinam per bunc mo». 


 ;:Hec,omnt eril 
dum ad: hodiernum faftigium atque fplendorem perycniffe, 
nemo facile ipficias ibit... Quid porro aliud intendunt Illu- 
ftriffimz-hodiernz Societates praclariffimorum virorum in ; 
Germania , Italia, Anglia. &.Gallta,. quam. continuare & 
premere antiquorum vefítigia? annon etiarn fimili fcopo in- . 
fudac Illuftris..noftra. Academia? cujus, membra fibi gratu- . 
lantur, fi nonnullas conferunt fymbolas, cum 5unquam . 
debeant.effe .otiofa, | Hac de caufa ego quoque nullus du- 

- bitavi, fequentem. cafum notatu dignum communicare. —— 
.... Vir. 66. anborum, temperarienti phlegmatico -.chole-; 

| rici ,, habitus. fpongiofi, ingenii. vivaeis & acuti, officiis 
publicis & privatis :confpicuus. & perítrenuus, heimorrha- 
gis narium in juventute obnoxius, in confiítente etáre tà- - 
men..nunquam. hemorrhoidarius,. fatis dietetice vivebat; 
prafervationis. vero & fanguinem depurationis ergo, aquas. 
Selceranas, ; primis viis antea .preparatis , vernali tempore, 
bibere folebat. iisque abfolutis, balneo ex aqua dulci para- - 
LOOTLIEM | : apt 


Á 








IT io fafidebit; Hioc! UCET m ut 
n'fex jenario: iriajor, amb étibus negoriisque fuis graviffi- 
; "HÉBP FuRCiefi: Jéffec) imo:in fufcipiendis irineribus vigore 
| -fam-aninii quam: corporis quadragenarium/equaret; mo- 
| fum corporis, , illiusque exercitationem ad infudationem us- 
(0 egeta ; dinceamiria vero madefa&a non. permurabar, 
"&'cüm propter Himiam dnfolasiodem (anguinisque exagi- 
ém ürmst Iycidium quandoque-fupervenitcr, hoc 
«cum "ébtta! fibula, ^isdeni intrufa ; cohibebat, Medico au- 
. rem. ,qui vdiefe ito rib revulforiam faepius fuafic, minime 
| Obremperabat faMarer hypothefi; fanguinem, . utpote vire 
palfamum; enibtüs-effe confecvandum 5 d quamvis exin 
mullum periculofumrifym ota eidem evenerit, fucceffu ca- 
Wnen temporis, & in'etate proveQiori. confticurus Dn, Pa- 
ens, 'gbi natura per fé deficere folet, fanguinisque. matfa 
| parcibus fuis s gelatiriofis orbátur, ad'dyfcrafiam humorum 
 dclitiáre videbatür, ánfimitil vero ad annum usque fexage- 
fimum fextum fine ullo incommodo athletice vivebat, An- 
. no. 1732. c circa finem menfis Julii, a aquas Selceranas, ipfi 
| confüetas & àdzquatas, iterum ufüurpavit, & cer dre 
| ffiioderate balneo ufus oprime exin valuit, 
| ^ 57"Dis vero" T6. Augufti, cum: nimium fefe TTE & 
| -incalefcerec. , aérique libériori in fiorto circa: vefperam ex- 
| poüeret; ; conquerebatur altero ftatim die de pruritu in dor- 
eie quedi Quidem ab initio parvi zftimavit, donec ingra- 
| vé n :flinülquemoleftum dolorem ibidem inferre incipe- 
| rer, inde Chirürgi opem itmplorabat, qui infra fcapulam 
| finiflram tumorem deprehendit; antbraci fimilem, quem- 
| etnollientibus, refolvenribus, maturantibus, Punicis ath 
| que defenfivis tractavit, ficque tandem profi igavir. Pau- 
cis vero elapfis diebus detexit alium, multo majorem in 
' ipfa fcapula finiftra; trium circiter pollicum in diametro, 
durum, / valde adeste ;'admodumque moleftum ,. quem - 
| Y2 cum 


























T 





, / 


cA— - » Li ' 2m D "1 p ect o TPWUDAE T VP AE 
i - B 3. * "ei "un VT 
- , 3 " j 

" 7 

/ P 


ln 


' 


E * v & 9. T i " 
» (7.4 ] H "T , P. WU 
ts E EN Jo ps a win 





ut :& -faluti Dn. Patieniis: optime; profpicetet, Honeíto : 
hui c:defi derio $5; ut farisfir ver ;€onvocabatur. d 13315152 


D. 21. Auguíti celeberrimus & Excell, quidam. Medi- - 
cus, unacum Chirurgo, per. mulcos. annos .expettillimg, 
qui cun ordinariis affectum probe: & exacte 'exploratunt, - 
illum. vero etiam: periculofiflimum. gangrenofgmarper td- 
tam yitam fibi nunquam obvium , proprio nomine Phages - 
dana dicum; dijudicarunt, & concluí(erunt, medicamene« | 
tis praferipris infiitendum effe, cum decocto vero ligno- 
rui, quod. mane: fempet. forbillare .folebar, inpofterum - 
fummendas effe xxx;:gct«fequeatis. Mixsura : Rec, tinc. an» 
timonii cartarifac,drachum, ij« efl. alexipherm, Stahl, drachan. 

: c y M, 


j De Lllcere gatigrénofo, Phagédena dido, &c. 173 


jM, - Externe, fcarificationes: continuare, maturationem 

romovere, balfamicis, in primis camphotatis, inhzrere, 

& partibus fanis per. defenfiva optime profpicere juflimus, 

"ficque huic methodo per tres dies inftitimus. » 

D, 24. Augufti aliquatenus dormivit patiens, uleus ve- 
3rfo:-nequaquam melius, fed deterius & 1nagis dolorificum 
evafic, puris parum. profluxit, eaque propter fcarificatio- 

nes reiterare jüffimus, interne vero magis temperantia -&c 
nitrofa ordinavimus. : 

E, 25. Augufti nihil fere quievit, & malum ulterius 
.progreflum erat, .. Ob alvum adftrictam fequens prafcribe- 
Shtur. pulvis; Rec, magnef, alb. drachm. j. nitri dd | 

up. dir. cum aqua Selterana fumendus, 
Boc D. 26. Augufti ulcus magis adhuc au&tum erat totam- 

-que fcapulam. arrodebat, patiens ob dolores dormire.non 
ipetuit, urina tamen nondum tin&a, neque: pulfus febri- 
Jis erat; ex magnefía quater. alvum. depofuit; ordinabatur 

ergo fequens emplaftrum :. Rec. empl, diachyl, c. gumm, 
de fperm. cet, de cicut, ana unc. j. folv, leni i igne, adde 

Mercurii: NiV. probe purgat. & cum thterebinth, oprime fi- 
brat. drachm, j. Malaxentur invicem cum oleo lil. alb. 
q- f£. Continuare. preinde. juffimus cum pulveribus , qui 
Minnitebanc ex conch. cittar, antibett, Pot, antimonio dia- 

- phor. cinnabar. nar. przepar. nitro depur. & M, pilul. de. cy- 

ogloff. no&u vero affumendam duximus emulíionem pa- 

àve'inam-analepricam.,. - 

5656149. 47. /Augu(li. - Quoniam. ex. I seh kan Hg inim. 

Fes ;fuere parumper mitigati, fomnumque patiens capere 

| ponit, ;hinc pulveres priores fequentem in modum immu- 
imus: Rec, ocul. 69. prepar. gr. xv. nitri depur. cinna- 

aris nat, .prepar. ana gr. v. facch. perlat, fcrup. dim. M.F, 

pl lvis,. D. ejusmodi dofes. Ks harumque fingulis dicbus 

bi € a(lumantur.- PF obi. cs i did etu 

MUIN01U2 td 3 -— D,28. 


EUM ECT PHP ree RED iie — 
| Ae) , * LAU - - 

| 

| 

| 

















/ 


374 y. mr LP. Me 





^D. 28. CAGgufi dormitic: quidem, nleus vero Tacius 
Aa i: 30 929 V O01 203 
cui D... Auguíti, Pervigilem transegit os obno- 
vum dolorum incrementum, cumque alvus per tres;dies 
fuerit conftipata, infufum ordinavimüs. ex paflulis, tama- 
 mindis & foliis.fennz, ^ Malum interim verfus humerum & 
fpinam dorfi. progreditur, unde fcarificationes hodieteire- 
Yavimus, inprimis quoniam rateria eraffe(cere,. & pus 
formari incipiebar. 

2D. 30: Augufti. - Ex: infufo daas deje&iones fübuic. 
"appetitus autem defecit, ut nihil, preter jufcula gelatino- 
Ía, a(fumerec patiens, In deligatione invenimus totam fca- | 
pul& regionem gangrenofam & circumcirca fphacelatam, 
quare icerum fcarificabant Chirurgi, partesque fpbacelofas 
forficefeparabant, Ob virium languorem prafcripfimus fe- 
-quentem Mixturam: Rec, aqua charefoljunc,iij -cinnamom. 
bugloffat. unc. j.:& dim; margarit, orient. prapar, fcrup. ij. 
ap. bezoard. occid, fcrup, j. antimonii diaphor, drachm. 
:dim. nitri depur, cinnabar, nat, prepar. ana gr. xv. Conf. 
alkerrn, incompl, drach, j, & dim, M. D. cochleatim fingu, 
Jis.4. horis, 

D. 5r. Augufti, Ob dolorum magsinidinem dole | 
mifere duxit, ultra fpinam dorfi fe extendit ulcus pro re- 
mum ergo neceffiate. variavimus medicamenta, & empla- 
ftrum fepofuimus , ordinances illius loco linceamina calidaj 
fpiritu matricali imbuta, defüper vero alia, cum aqua calc; 
viv. feparationem ut procuraremus partis fane à fphacelata, 
'circulum parvum cum butyro antimonii ducere juffimus; 

D. r. Septembr, dormivit quidem, fed malum. in des 
-terius abit; humerum, fpinam dorfi & axillam 'aggredicur, 
infra etiam verfus lumbos cendic; incifiones quidem faciunt. 
'Chirurgi fat largas, nihilofecius circulum, butyro antimo- 
nii fadum cranfcendit gangrena, nec ulla adeft fpes fubfe- 

cuturg. 


En WENT opo 


d E E : AR 


-. De Ulcere gangrenofo, Phagedena ditio, 69c,. 175 
om feparationis , immifcete juífimus digeftivo parum 
imguenti /Egyptiaci fimplicis & lapidis medicamencofi, 
fpiritumque matricalem acuimus cum fpiricü vini theriaca- 
licamphorao. | —  . bc 
- ^ D. 2. Septembr, Poft mediam no&em per horam 
unam & alteram quievit, diros vero accufat dolores, & 
valde debilis e(t patiens; ulcus rnoram ne&ic nullam, po. 
us fe dilatat; cam fupra verfus humerum , collum , clavi- 
'culas, quam infra verfus coxam & ad latera dorfi, omnes- 
que Ro de illarum partium rodir, Hoc in deplorabili 
ftatu. cum conítitutus effec Dn. Patiens, accidebac, ut ab 
-Jlluftr. & Reverendiffima quadam perfona, Chirurgus ex- 
traneus, magnae fama & experientiz (civitatem. noftram 
alia ex caufa tranfiens) ipfi magno ex favore commendare. 
tur pro confilio ; cui horiori cum refiftere non vellet, con- 
"vocabatur & ille unacum adhuc uno celeberrímio Medico 
2 x noftro Collegio. Denuo iterum affedum follicite per- 
pendimus, & fecandum. omnes circumitanrias exploravi- 
mus; .aft extraneus Dn, Chirurgus euni. itidem. declaravic 
.pro deplorato , & judicavit, fcatificationes, ob vires ni- 
mium deficientes , intermittendas, atque balfamicis & fe- 
M entitendum , Deminumque patieritem reficiendum. 
jc, quem in finem fuerunt erdinaca fcquentía: Rec. eff. 
oés drachrn, ij. fuccini drachm. j. liquam, myrrh, fcrup. 
. M, D. ad vitr. cum linteis carptis applicanda. | Pro feda- 
vo yero empl,. de hyofcyamo ex fem. expreffo paracum 
commen,labatur , defuper fimul imponendo linteamina du- 
plic: ta, fpiritu matricali & fpiritu vini camphorato imbu- 
tà. Interne fequentera pulverem fingulis 4. horis cufpida- 
tim fumendum in aqua analeptica, prafcripfimus: Rec, 
- ocul, 69. citrac. drachm, ij, bezoard. miner, fpec, de hya- 
h. nitri depur, cinnab, nat, prapar. ana drachm, 
in. M. pilul. de cynogl, gr. v, M, Rec, aque tor. cil. ce- 
Ed RE i uer s 


















4 


- 


EO. om Olfervatio: IP 12: wl d ui? 


M 29MM SK sioe eia ril 





MAX su € 





QM MÀ ——— M M ÀÀ—À 





.. raf, nig. ana unc. dj. cinnam, bug loffat. TIT Y Conf. alker- 


compl. drachm. j. & dim. M. prognofis interim extranei 
Dn. Chirurgi viti rigida nobis bir eur nulla fe- 
bris adhuc fubeffec , neque alia fymptomiata, graviora; in- 
cermifimus camen hodie fcarificationes. - 

"^D. 3. Septembr. Per vices dormivit hac. no&e,.  dütó 
res non funt adeo atroces, ulcus vero ferpit verfus. hume- 
rum & infra verfus lumbos; verfus fpinam dorfi remoram' 

. facit aliquam, pulfus non eit febrilis, urina parum tin&a, 

. Ob alvi ficcitatem , infufum fol. fennz cum paffülis ordina- 
vimus, mane vero & vefperi cin&turam alcalinam j jam pre 
fcripram, interpofito pulvere. 

^D. 4. Septembr. ob vehementiam dolorum: pervigilem 
" noGtem habuit, exoriente vero die, per tres horas placide. 
dormivic, indeque non parum refe&us fuir. In dedigatio-' 
ne vidimus vlcus progreffum verfus fpinam dorfi, munda- 
vimus illud à faniofa materia, fcarificationes reaffumfimus, 
fzpiusque applicare juffimus balfamica & fpiricuofa cum 
camphora magis acuta ; pulfum invenimus moderatum, ' 
urinam non tindam. Circa vefperam valde conqueritur 
de doloribus, quare emulfionem papaverinam corgjdlectig 
affumere fuafimus. k 

D. s, Septembr, Exin habuit no&em. tranquilliorem," 
ulcus vero verfus vertebras fe expandit, pulfus manet na- 
turalis, urina nonnihil eft lixiviofa, hoc vero non obftan- 
ce permifimus illi vinutn cum aqua mixtum confortationis 
ergo, Scarificationes moderate continuare juffimus, em-' 
plaftrum vero de hyofciamo fepofuimus, fubftituentes hu-: 
jus loco facculos fequentes, vino incoquendos , cum epis. 
themate confueto fpirituofo : Ree. rad. angel. vincetox. Im- 
perac. gentian. ana unc. ij, bacc. junip. unc. j. & dim. herb. 
abfynth. marrub. alb. fcord, C, B. ana M. iij. aloes, myrrh.ana' 
unc, dim. M. conc, & cont, D. ad chart. pro duobus UP 

D 


" 
Wd 
E 
2. 





































4] p Tames -Quievic im fed: ewm je- 
; dextram fcapulamfe excendic, imo fupra fpinam dorfi 
*werfus dextrum latus progreditur cum puftulis gangrzno- 
fis; incifiones ergo icerum fecerunt Chirurgi, 
mm 7. ne pun, Wonivir; potes hodie ati 


cu lDcofuni ex igi: diligedrius forbillare fisálirmans, 
pt tifanamque ex eodem parare pro potu ordinario, ac in- 
"füper continuáre cum pulueribus & cin&tura a!calina, 
me -p. 8. Septembr. Per tres horas placide dormnicavit, ia 
finiftra parte fcapulz, in mufculo trapezio deteximus fun- 
"dum carnis recentis, & aliqualem feparationem , pus me- 
s fluit, non amplius cadaverofum odorem fpiraas, ul- 
s autem verfus dextrum latus fe extendit. Scarificare non 
tuerunt Chirnrgi, ob fummam fenfibilitatem Da. Patien- 
3 | magnamque ejus debiliratem. 'Sequentem igitur pul- 
:m pro tragea analeptica prícripfimus: Rec, ípec, dia- 
e M, drachm.. E pulv. analept. (f. trag. arom. ana 
unc,dim. — 
^^ D.o. Septembr. Per vices fomno iadiliere potuit, 
im facit aliquam ulcus, & pus laudabile format co- 
mque, fpinam vero verfus eft valde fufpeüum; robo- 
i fine prafcripfimus fequens julapium: Rec. aque flor. - 
unc. ij, cerafor. nig. cinnamom. cydon. ana unc. j. fyr. 
at, drachm. ij. D. pro Jubitn." NUN Dno "gom 
ftos, intermifimus. - - 
- D. 10. Seprembris dormivit, vivacior eft & minus idi 
. pulfus vero magis febrilis, & urina plus cincta.  Ul- 
ne&ic moram, nec plures format puftulas, circulum 
 airamento dudum, non tranfcendit; hinc partes vi- 
nas probe defendere juffimus. cum linteo, fpiritu balía- 
"mico confueto bene imbuto. 
4 D. rt. Septembris placide. fe quievit refert, etiamfi 
n. m. M, Fol, IF. rA nullum 


— 





AO VA 






nola dapes per. toram. noder 1 habuerit. " fus 
na funt meliores, vires majores, pedes autem. fiunt oc 
smatofi , .& quoniam alvus per tres. dies. PNG d ks 
safufum fol fenne affumic, ad tonum vero fibrarum rO- 
borandum prafcripfimus fequentem effentiam; ad gr. : XL. 
Rec. elix. aperit. Cl. Íerüpi IV, eflent. martis cydon. trifol. 
— fibr, ana drachm. j, M. D. ad. vir. circa seipastm aliquoc ' 
horas dormivit, |. - 

D. 12. Septembr. bdemum non valuit usque ad.me- | 
diam noctem, poftea vero: placidiffimo fomno recreatus 
fuit. Mane deprehendimus ^ulcus fupra. humerum. & fca- 
pulám finiftram fefe excendiffe cum multis puftulis gangraz- 
nofis. Poft meridiem. illum offendimus vivacem. & hila-. 
rem; circulum cum atramento de novo duximus , in la-- 
sere finiftro dorfi lumbos ver(us, & quidem in. :mufculo fa- 
ero- lumbari, ubi pus laudabile & coctum quafi in faccum 
&ólle&um erac nihilque ejus prodibat,. unde fafciam. com- 
prefhvam. ibidem applicare juffimus, quoniam incifioni« 
non fuit locus, ob Dn. Patientis nimiam fenfibilitatem, vi- 
riumque debilitatem, | Vefperi vidimus malum in. dextro. 
lacere. ultra fpinam dorf progreftum. effe pslaesque opu 
puítulas effloruiffe. — . ie lii d 
ao cooBuexm Septembr, Per vices dormivit, u | ulcus. yeto non 
quievit, fed feviic verfus lacus dextrum ultra fpinam. dorf 
ejusque mufculos itidem. corrumpere incepit, nullo. ta- 
men adco eximio ftatus febrilis indicio, nec in pulfu, nec. 
jn urina apparente, Poít meridiem omnia pejora depre-- 
hendimus, urinam fcilicet plus tin&am, pulfum magis fe- 
brilem , ulcerisque ulteriorem. progreflum, unde fcarifica-: 
tiones reperere juífimus Chirurgos in dextra parte humeri 
& dorf, fimulque faccum fupra memoratum. incidendo. 
aperire, ut pus melius effluere poffet.  Affe&tus certe eft. 
sercibilis i & patens go siieciqun dignus, per tocum 


enim. 








| 
| 
^ 
3 
| 
] 
| 
| 


! 


i 
.ÜDe cere genarehófo; Phagedena dido. 65. 179 
cnim dorm ulcus fefe. expandit omnesque ejus mufculo- 

















f preleripco fere. abfümfi. - Sáccülos, die quinto Seprembr. 
; nen vino non in cóquendos , ; fed ficcos imponere 


iffimus, ceterum nihil immutavimus in cura. 36h 
Sh X ia Septembr. Praeter omnium fpem per aliquot 
horas. -placide dormivit, dolores fuerunt paulo mitiores, 
pulfum deprehendimus non adeo febrilem, urinam fere 
: riacuralem . , vires. majores, & norabilem in &grorante men- 
"tis alacritatem. ^ Scarificationes inftiruebant Chirurgi in 
dextro latere dorfi, & quoniam facculos ficcos perferre 
non poterat, ut icerum vino incoquerentur & calide ap- 
pli icarentur, 'ac infüper tota ulceris circumferentia cum 
unguento albo camphorato defenderetur , ordinavimus. 
nox p.15. "Seprem»ris. Bene transegit hane nodem, de 
doloribus non adeo multum conqueritur, pulfus camen 
cum urina iterum febrilis apparet, partem finiftram dor 
c fatis bonam invenimus, & feparavimus partes fphace- 
lofas à fanis; fed ia dextra, fupra humerum ferpit gangrz- 
na; oras igitur vulneris circumcirca bono digeítivo defen- 
rei iunximus, & in faccum illum, ubi incifio facta erar, 
Anjiciebatur balfamica noftra eífentia fuperimpofiri & fz-- 
jus s repetitis confuetis facculis vinofis, | 
zs D. 16. Septembr. Tranquille dormivit, pulfus & uri- 
na nibil ferc à à naturali ftatu recedunt, pus inagis coctum, 
moon adeo foetidum in parte fcarificata fcapule finiftre co- 
piofius profluit, nec ulterius proceffiffe videtur ulcus, Poft 
3 ridiem vero deprehendimus illad verfus humerum & 
aiucham dextri lateris excendi; in dorfi vero iMetioni parte, 
ima coxam, major rübedo apparet, - z 
BD. $5. Septembr, Placide duxit'hanc noctem Dn. Pa- 
ti iens, pulfus cum urina rcípoendet, -que non eft febrilis, 
c adeo tincta, ulcus vero in medio dorfi & ad. latus dex- 
trum fe magis. — & multas puftulas protrudic, .Se- 
rand L2 . pofui- 


- 
P "- 










J 

















" * 
«5 ; " --— 
3 : - à fone 
"Y z d Lu $5 T s : T Ue ' 
M UNS xot J4f P * it j N Xm Vy NM á 
n ; VAGA sn OSUMME UEN OX [/ eri AHo E mM ww Mis ues QUE TNT UM, bo 

E £4. i P wu A IT A Dp' rd Ka cni. 1:72 n qd X TRO Wc v y puc Ar WS. 

$ »* " : * 4A£8n2B79L. h » ps we 
u. WV va 2 Mie pes MIR MA CE a d 






lo ex herbis... Saccum illum à pure ftagnante effort " 
ftylo exploravimus, novamque incifionem cum. forfice fe-.- 
cimus, ad exitum materia faniofz facilitandum, & ob al- 
vum non refpondentem per aliquot dies prafcripfimus fe- 
quentem pulverem ; Rec. magnef. alb. prapar. fcrup. ij. cin-- 
| nabar, nat. prepar. gr. v. M. Verfus vefperam valde pufilla- 
nimis erac Dn. Pariens, & de virium infigni proftratione. 
conquerebatur, In deligatione vulneris, gangrenam ver- 
fus nucham afcendifíe, cum ftnpore vidimus. — | — 
D. 18. Septembr... Bene iterum. dormivic hac noce, 
& exin vires func majores, ulcus. moram fecic, pulfus & - 
urina func naturali fimiles, conqueritur vero Patiens, fac-- 
culos nimium fibi effe moleftos , quare eos fepofuimus, or« 
dinantes é contra epithema cum fpiritu matricali probe ime. 
| pregnatum, ex aqua calc. viv. cum linteo quadruplicato,. 
non excluío tamen ordinario digeítivo; interne vero fe- 
quentem efífentiam. ad xxx. grt. mane & vefperi: Rec. mix. 
fimpl. drachim. ij. eff. cort. cafcar, drachm. j. M, Pus inte- 


rim in canta quantirare non prodit, quanta alias profluere: 









folet ex tanti.ambitus.ulcere.. 0o m ano 
o D. 1g. Septembr. Mediam noctem infomnem habuit, 
& ob dolorum acerbitatem admodum inquietus fuit; ver- | 
-fus diluculum vero per tres horas placide dormivit, | Pul- 
fum quidem celeriorem, fed urinam naturalem obferva- 
snus, fubítitit hac nocle gangrana, & videtur aliqualis fe-- 
paratio fieri in parte fuperiori fcapulz (finiftra ; fphacelofas. 
portiones ubique per lancettam removere ju(Éimus, depre- 
endentes infimul, maceriam, illam faniofam & cauíticam 
non adeo profunde partes penetraffe, —— 0. 05 
-« D.20, Seprembr.. Noctem bene transegit, invenimus. 
tamen tnane pulfüm magis fsbrilem, unde etlentiam d, 18,. 
i UE X NE -» ordi- 


e 


P 3De Ukere genii Phaged.ena dido, 6&5. 181 


atair -intermifimus, & reiterare juffimus pulverem 
lexipharmaco - ancfebrilemi  d.: 2. Septembr. prafcri- 
»rum , ni |; tamen fpecicbus de hyacintho & M, 
Pilul.- pr cynogloffa, addito é contra antimonio diaph. 
marciali.- Uleus eft in sibi: ftatu, 
o0 D. 21. Septembr.. Licet parum. doruiiveric, tamen eft 
animo quietus; pulfus & urina indicant febrem ; quz cir- 
ca vefperam. intenditur ; hinc pulverem antifebrilem con- 
tinuare juffimus, & forbillare interdum decoQum: ligno- 
rum, coricedentes fimul pro potu ordinario aquas Seltera- 
mas cum modico vini Necarini, quod. ipfüm admodum 
reficere obfervavimus, Ulcus eft in eodem ftatu, nec ul- 
terius progreditur, pus majori in quantitate generatur , fe- 
io etiam in déxtro latere fieri incipit, Chirurgos ira- 
ju ufítata hactenus mechodo continuare juffimus, ul-- 
us feilicer mundificando, partes fpliacelofas feparando & 
micis, digeftivis ac fpiricuofus infiftendo. - 
— D, 22. Per vices quievit, rmalum cft in hefterno flatu 
us im magna quantitate nunc prodit, faccus in regione 
un bari, fada "ipei: incifione , per fuppurationeat im- 
ian Dor a3. Hehsebr. Dotmívie quidem, nihilo tamen. 
minus languidum fe effe referc, ob tres alvi dejedtiones he: 
fternas; nihil alias conqueritur & fatis hilarem (e monftrat; 
pulfus & urina non adeo fünt febriles; feparationem par- 
m fphacelofarumiterum inftituerunc Chirurgi, nullas pu- 
ftulas gangrenofas amplius obfervamus, in dextra vero 
parte fuperiori dorf, iope bamchnims fnagna eve in- 



































: D. 24. Scprémbit; Tradusic no&em optisne, pul(us 
aliquatenus. «eft febrilis, alvus nunc: magis lubrica, quam 
ficca. Suppuratio- in finiftro latere dor(i & fcapulz opti- 
sme procedit, nova caro generatur, & fpinz dorfi regio 

Neto L3 tota 


M 


2 c2 —COberoatio 1 F. 


JfOtà (ccingits "er n dán dextro dütensd DE p: 
de novo fcarificarunt, & antiquas. z23Gifiones- renovarun 
pus laudabile & coctum" ins T— e mna ubique 
efnanat, ^^ 0c UNS UO Bo AUR 
o D. 25. Sepdliibino /Nox "- inquieta & absque foi nia; 
verfus diem paulum dormitavit, febris non increfcit, -- 
fiftit gangrena, & faccus'femper imminuitur per fuppura- 
tionem ; latus dexrrum quidem: adhuc fphacelofum,, « oc- 
currunt ramen hinc inde figna future fuppurationis. -» Cis 
tius meliusque nunc procedere potuiflemus in cu- 
. ra, nifi Dn. Patiens nobis ferio inculcaffet, ut ipfius viri-. 
bus adhuc parceremus. Propter oedema pedum, quod valde 
; ingravefcit, & conum vifcerum labefactatum indicat, fequen-- 
tes fpecies roborantes & aperientes pro vino medicato pre- 
fceripfimus, fepofitis reliquis medicamentis, excepto pul- 
vere antifebrili alexipharmaco: Rec. rad. pimpinell. alb. an- 
gel ana unc. ij. herb cent, min. card. bened., ana p. ij. herb. 
trif. fibr. p. j. limat, martis in pet, ligat. unc, j. rhabarb, 
orient.drachm. vi. flaved. corr; mali auranc. rec, N.T, incif. D; 
pro nodulo cum aquz & vini anatica parte. - M emÀ ve- 
ro commendavimus lintea calida, cum amphora, us 

-D. 26. Septembr. toram nodem inquietam teallifsir, 

» ri^ fudavic, uc. prater cónfuetudinem fuam indufium 
mutare coá&tus füeric. Pulfus eft febrilis, urina nonicem, . 
| conqueritur de languore, affe&um vero non. deprehendi-. 
mus deteriorem, fcd potius meliorem, nova enim caro. 
ltbrefuinc mufculi arrofi , lacerati & quafi dilaniati in firti- 
lro larere dorfi fcapulzque- redintegrantur, cavitatesque | 
explanantur; in dextro latere fupra ícapulam partes fpha-- 
. eelofas feparare juffimus, & ob debilitatem Dn. Padientis, 
emulfionem fedativo-analepticam ordinavimus, | ^^: 

—.. D.27.8eprembr. | Bene quievit hac no&e, nihil fada-. 
vit, vires Mies mao) pm & urina non funt adeo fe- 
briles, & 















. De Llcere gangrenojo, — dido, és. C. 183 
» m s, fed pedes. valde. ccdematofi , nu nullum. effedum per- 
d intifcic- ex vino. medicato, quod tamen continuare juffi- 
mus; appetitus viget , affe&tus eít. in heíterno ftatu , fac- 
:us femper imminuitur per fuppurationem, hoc vero non 
obítante incifionem illius ulceriorem concedere mavult Dn. 
-Patiens;. fupra fcapulam vero dextram, & ad lacera dorf 
-dulras fphacelofas partes feparavimus ; : pus Ruic copiofe. 
— D.28. Septembr, | Heri, aute introitum lecii, iníciis 
nobis, pediluvium, propter pedum cedema, fibi parari 
-$uffit, male vero fibi profpexit, totam enim noctem per- 
-vigilem fibi reddidic, usquead horam quintam matutinam; 
mane evigilans, nobis retulit, fe nonnihil effe defatiga- 
tum; pulfum. explorantes invenimus illum non immura- 
tum, -& quoniam in humero nihil gangranofi & fphacelo- 
amplius. erat, digcítivum absque eífentia balfamica, die 
2. Septembr, à nobis przícripta, & hucusque illi immixta, 
"applicari juffimus, ne dolores: prater neceffiratem excita- 
réntur, Saccus in finiftra parte minor quidem fic, fed fi- 
.anul valde. fenfibilis & dolorificus ;. Chirurgi ubique partes 
fphacelofas. fcpararunt, pus quoque non mediocri copia 
rodiré absque graveolentia obfervarunt. 
-....D..29. Septembr, Noctem optime transegit, ideo bi- 
ris & prafentis. eft animi , pulfus. & urina funt fere nacu- 
rales, alvum femel ex vino medicato depofuit ; affettus in- 
fit melior, fed. oesdema pedum continuat; idco 
, Pacientem rogavimus , ut in ledo fe contineret, tibia- 
deponerer, & (uffimigia ex maftiche, joue, fuccino, 
cum linceis. applicare finetet. i; 
- s D. 3o. "Septembr, | Poft abfolutam cenam, ftatim ob- 
MO mavit, expergefadtus vero poft duas horas, fomnum 
'amplius capere non potuit, quietus tàmen & absque dolo- 
fibus jacuit; pedes, propter infignem tumorem, negotium 
pfi facelluns, affectus, autem. ficuti heri fc habet, á 
Eo | ELT 




























D. "p '"O8obr. Pe sepetliaeny. m » fat | frame 
pac. 'ex quotidiano ufu vini medicati pedes « decumefcere 
| videbantur. . Quoad omnia Dn. Patientem videmus melio 
"rem, fanies fluit in magna quantitate, faccus imminuitur | 
"notabiliter , fpinz dorfi regio ab omni fphacelo eft libera, 
"& non fine admiratione cernimus novam carnem ubique. 
fuccrefcere, hanc vero ob caufam Dn. Perieee mudo valde 
fenfibilis ef. | 

! D. 2. O&0br.- Per ior ditior: fatis liie: 'isibio] 
indulgere potuit; pulfüum obfervamus celeriorem, Patiensque 
: de fici audiori conqueritur. Poft meridiem. illum iterum - 
 vifirantes invenimus valde-debilem ; quoniam per multas | 
" fermocinationes ob negotia graviora & faftidiofa multum: 
fe defatigaverat, medicamenta vero non immuravimus. 

'  - "Wefperi accufac dolores tam dorfi, quam. pedum, Masi 

.. dus fuit , infomsemque noem transegit. - Ree 
| ..-^ D. 3, OGobr. Bene fc habuit ea nocte; pulfus & urina. 
"funt fere naturales , pedes detumefcunt, nec cutis adeo i in- 
"fignem amplius monítrat fplendorem; bono iterum ani- 
"mo'eft Dn. Patiens, deligatio vero ob ejus majorem fenfi-.- 
ae" fuit magis Bolorofa; affcütus: et. jn bono 
atü ^ qn ide 
vw D O8bbr. Iterum placide quievit, urina quadwddi 
- tenus lixiviofa apparet, nulla tamen febris adeft, verfus | 
- "humerum & collum reftant adhuc partes fphacelofz , qua 
vero fuppurationi relinquimus, Sanationem infignis hu- 
'jus ulceris, carnisque reftitutionem tam fubiraneam in hoc 
fubje&to non fatis mirari poffumus3 natura ut: fubvenire- 
inus plus vini Dn, Patienti concedimus. E. 
"D. s. O&obr. Hefternz fimilem habuit sodisi e 
na fedimentum falinum deponit, pulfus tamen non eft. 
'febrilis. Ex calidis linteis pedibus applicatis tranfpiratio- 
bene fuccedit; in regione lumborum we nova caro 
| gene- 









t 


— — 





2-9 





— M —MÀ ÓÀ— ——Á— 


"generamnr, cavitates UDUUMUG ren imo initium novz 
curis in finiftra parte dor(i fefe monftrac. 

D. 6, OGobr. Per totam noGem quievit, urina eft 
 paturalis, ur & pulfus, ocdema pedum vero conri- 
4muat; ad latus dexrrum & verfus coxendicem finuofitates 
:;'&dhuc reftanr. 

D. 7. O&obr. Quietam pariter habuic no&em, dorfo 
punc incumbere i incipit, quod antea ipfi impoffibile erat, 
- affeQus vergit fcmper in melius, pedes vero antiquum ob- 
tinent, genua camen non tranfcendit oedema. | 
— ^D. g. OGobr, Placidus fomnus continuat, hinc vires 
funt mulco majores, & cura optime procedit; fanies non 
amplius foetidum fpirar odorem , neque in tam copiofía 
»guantitate profluit, finuofitates camen fphacelofe adhuc re-- 
^ AMA quarur vero feparationem ob nimiam fenfibilitatem 
Dn, Patientis minime tentare licuit, unde relinquende 
erant, nihilque propterea muravimus in curandi ratione, 

... D. 9. OQobr. Optime iterum quievit hac node, & 
- affe&us indies melior apparet; hinc nature ut optitulare- 
-amur, pulverem Yarcoticum fequentem linreo infpergendum 
& applicandum ordinavimus: Rec. tut. przpar. lapid. ca- 
lamin. przpar. maftich. ele&t, ana drachm, ij, oliban, colo- 
nen. ana drachm.j. M. F. puluis fübriliflimus. os 

.. D. 1o. OGobr. Sicuti heri cranquillam abfolvit ATH R | 
fro ntis eft ferenz , debilitatem ramen extra letum accufar, 
- Saccus in regione lumbari fenfim difparer, fafciam latam 
(«4 am applicavimus circa lumbos, optimum effectum edi- 
iffe ad meliorem refiftentiam, deprehendimus, labia vero 
 ulceris ibidem coalefcere nondum incipiunt. 

D, 11. O&obr. Per vices dormivit, urina irerum cít 
Mixiviofa, nlcus in bono adhuc manet ftatu, materia fanio- 
fa imminuitur femper, labia in fini(tra parce dorfi peuicus 
 abfumuntur per fuppurationem, tnagis rubicunda & nacu- 
ua P. M, Fol IF. | Aa .  ralia 











( 


: Ws 
A. lc TN 





^" 1a i redduntur, i imo une. ng carni E prre jim 


dextra vero parte magis tumida & inflata adhuc funtz "Un 
guentum ergo aureum marginibus totius ulcéris applicare 
juffimus, recenti vero carni pulverem farcordicum, 

D, 12. OGobr. Noctem cranfegit. ficuti heri, fed alvum 


adftridam effe ceferc, urina eft magis tincta, affeus camea 
non eít deterior. Nimium vini affumfic, id quod ipft fe-- 
ro hodie interdiximus. Poft meridiem ipfum: invenimus 
magis proftratum viribus, unde pulverem tonico- praci- - 


pitantem bisin die, loco vini medicati, affumere; fatco- 


ticum vero pulverem; quoniam exin dolores quosdam m 


pats feponere ordinavimus. . 
D. 13. OGobr. Prater fpem" melius dormivit, alvus 


ritur vero de majore dolore in finiftra parte, ubi malüm 


incepic, qui camen à nimia fzafi5:lrate oritur, ob incipiens 


tem »gglerinationem; inedicamenta ergo non Vg um 
mus. 


4ponte bis refpondit, atque ipfe Dn. Patiens bono animo - 
eft. Poft prandium ipfum vifirantes offendimus fatis. ala 
erem, pulfuüm moderacum , urinam norm tinctam, conque- 


D. T4. O&obr, Hane genas vgre ctae ob ide i 


veniencem catarrhum, tuffim & raucedinem, quam ex po: 
tu frigidiori fibi contraxiffe purat* pulfus non eft febrilis 


neque urina ünéa, Poít meridiem illum morofumr, debi- - 
lemque offendimus & pulfüm celericrem 7 pulverem. con-- 
fuüeium; in aqua analeprica, d. 9. Scprembr. Vizisraur bis. 


vel ter de die fumere juffimus. 


D. r$. O&obr. Melius dormivit, alvum ein&T dép 
fuit, merofüs non amplius eft, diu camen exrra lectum - 
fubfiftere nequit , pulfus eft moderatior, non adeo febrilis;. 


ficuti & urina molimina harmorrhoidalia accufat, qua u 
parumper promoveremus, vinum rhabarbarinum prafcrip- 


finus. ' Cararrhus eft Lai ie & affcQus ulceris bene 
adhue | 


*De Ullcere ganoremofo, Pbagedena dido, 5c, 187 
3:sdhuc fe. habet, praeprimis in finiftro latere, faccus magis 
magisque imminuitur ; in dextra vero parte mufculi dorfi 
arrofi & hinc inde corrupti, func adhuc finuofi; fphacelo- 
Ái, verfus coxendicem aurcm omnia meliora, faccus ibi- 
dem, in mufzulo fcilicet quadrato, formatus, incifione & 
fcarificatione facta, p«r fuppurationem imminuitur, 

(1 D. 16. OGobr. Padens tranquillam iterum habuit no- 
lem, fatisque hilaris propterea erat animi; ulcus eft ia 
eodem ftatu. —— 

D, 17. OGobr,. Ob multas fotigidiiniioM & fpecu- 
lationes nimium ferias, quibus heri per totam diem incn- 
buic, nodem fibi inquictam reddidic 5 invenimus etiam 
pulfüm magis celerem, urinam tinQam, biliofam, hz- 
morrhoides non amplius fluunt , remittit tamen pedum 
«edema, & quoniam ex rhabarbaro alvus non refponde- 
»bat, duas pilulas Francofurcenfes deglutivit. Circa velpe- 
ram debilis erat & iracundus, affectum camen non pejo- 
rem deprehendimus, 

-D. I$. O&obr, Melius hac no&e dormivit, & tran- 
Mails fe Beffic, non amplius eft iracundus, urina non adeo 
tinda, pulfus moderatior. 

D. 19. OGobr. Ob malum fitum corporis in leo 
nihil fere quievit, pulfus etiam cft cclerior, urina magis 
-tinQa, ulcus ramen pejus fe non haber, unde in cura ni- 
hil mutavimus; ob tuffim vero & raucedinem, Dn. Pa- 
'tienti de novo permoleftam fequentem Mixturam prafcri- 
píümus: Rec, aque papav. errat, tuffilag. fcabiof, ana 
.unc. j, conch, citrat. fpec. diatragacanth. frig, ana drachrm. 
dim, gumm. arab. fcrup. j. fyr, papav. errat, drachm. j & 
dim, M. D. ad vitr, 

.*  D.2o. OQobr. Optime exin fe habuit, dormire po- 
tuit , fympcomata remiferunt, & hodie in bono ftatu illum 
faluavimus; faccus in finiftra parte plenarie per fuppura- 
| bise Aa 2 tionem 


- " € UN umm X 
- - 3 - Nt p : 


Tm idi 





bd à NO "e Aie 1 t. fm 
* 





tionem RU E & in dextra, labia non m fune 
adeo finuofa, fed magis vivacia deprehenduntur, 8 

——. D. 21. OGobr, Catatrhus & tuffis Dn. Patienti fome. 
num interceperunt , ideoque turbati ac faftidiofi eft iy | 
nullam tamen videmus ulceris mutationem, 

D. 22. OGobr. Ob tuffis remiffionem, nox erat quie- | 
ta, & dcligatio non adeo dolerofa ficuti heri, pulíus etiam 
moderatior eft, urina non tam tin&a, pedes manusque 
detumefcunt 3 reiterare proprerea juffimus Mixuiam . anti- 
catarrhalem. | 

D. 23. O&obr.  Ériamíi tuífis hanc no&em inquietam. 
reddiderit, &quo ramen tulit animo hane moleftiam Bn. | 
'Patiens, inprimis cum ipfi referebamus, affe&um femper | 
in melius abire. Solus iterum lectum egredi poteft; ad | 
majorem autem mitigationem obtinendam, immutavimus 
priorem Mixturam infequentem : Rec. aqua euffilag. fca- | 

. bief. cerafor, nigr. ana une. j & dim. margarit. orient, prg- 
par. Specif. cephal. Spec. diatragacanth, frig. antimonii dia- | 
phoret, ana drachm, dim. fyr. papav. alb, confea, alkerm, | 

compl. ana drachrn, j. M, D. ad vir. | 

D. 24. O&obr, Placide traduxit no&em, EE | 
remittit, & omnia in bono ftatu i invenimus, | 

. D.25. OQ'obr, Febris catarrhalis recurrere videtur, | 
qua d eciam valde inquietám reddidit, pulfus eft ce- | 
lerior, urina magis tinda; ultimam Mixturam continua- 
1e juffimus & loco vini Necarini, dulce kalicum. modera- | 
te bibere fuafimus, quoniam de. virium. proftratione con- | 
querebatur, Ulceris ftatum.meliorern defiderare vix pof-. 
fumus, methodo confuetz itaque femper inheremus, — ^ 

D. 26. OGobr. Febrem catarrhalem, que nune epide-- 

.snice graífatur, multum negotii Dno, Paxienti & nobis ef- 

Íe faduram metuendum videtur, intertumpit enim forme | 

num, vires adeo neceffarias abíumit , ipfum. cura progeefs 
-:- Aum 








- 


pe Ulcere gangr énofo Phbagedena dito, &yc. 189. 


p Mito du retardat, Ob vehementíam tuffis & rau- 
cedinis, oleüm amygd. dülc. in brodio fumendum ordina- 
—yimus, non intermiífa mixtura anticatarthali. 

- D. 27. OGobr. Totam fere noctem tuffiendo tranfe- 
git, ita ut incerdum fuffocatio metüeretur, aliquami ta- 
men tándem mitigationem à potu calido thecformi obu- 
—muit, nunc vero illum valde debilem invenimus & animo 
perturbatum , pulfus eft celerior, urina tincta, ulcus ve- 
E deterius, — 

. D. 28. OGobr. Ob iliquafei remiffionem cuff dor- 
-mivit per vices, apperitus plane eft dejectus ; vinum dulce 
perferre nequit , Neccarinum itaque ipfi iterum permittere 

us coacti, cum aqua Selterana mixtum, pulfür enim 
. non adeo febrilem invenimus. n dceligatione Dn. Patiens 
ob dolofes valde erat indignabundus, ulcus autem depre? 
 hendimus in heíterno ftatu. : 
— — D.29, OGobr, Ad raucedinem & fcreacum snirigei- 
dum circa vefperam diei praecedentis adhuc ordinavimius 
fequens lulapium, pro lubitu fumendum; Rec. aqua cuffi- 
lag. veron. f. vin. fcabiof. borrag. ana unc. j & dim. fyr. 
"wiolar. papav. rh. ana drachm. vj. fpiritus fülphuris per 
-samp. q. f. ad grat. -acidir, - Nihilominus nocdem mifere 
1raduxit, fepius é le&o fuürrexit, hunc tamen iterum in- 
tfans per vices quievit. Matutinis horis illum falutantes, 
glacriorem & animo tranquilliorem deprebendimus. Tuf- 
fis & raucedo remiferunt , pulfas & urina non adco funt 
febriles, & áffeüum primarium in bono ftatu hucusque 
videmus , labia enim illius ubique. novam carnem exhibent; 
| finiftro latere aliquid. de facco adhuc fupereft, nullius 
Ar len. momenti. DD 
.— D. 3o. O&obr, No&is in principio profundum inci- 
dit in fomnum, ex quo vix fe extricare potuit , lenicer de- 
fans interdum, miox tdmen iterum ad f2 redit; inveni- 
Aa 3 inus 











RP TIENE ART RETIRER PARIET RICE HI TE 


55055) MT DERSINANS, 5 Peleo s es Pon CN CDI ENIPIL SOON ee gop n ditaquqon sermo een T Sm om 
TOT y y EU AL MATE UMS "1 TNT en " 3 
* 1 ^ Ya y 





390 5 Olfervatio LE... 


sus pulfum non adeo febrilem, neque urinam magis tin- 

- tam, debilis camen eft zgrotus nofter, & in deligatione | 
impatientiffimus, hzc in verba prorumpens: Se lubentius | 
moriturum , quam amplius perferre hos cruciatus, Tan-|. 
gere pulfum hac vice non aufimus, & nihil immutavimus |. 
radone medicamentorum, Bra de d ( 

T 1- 


«5D. 51. OGobr. Le&um intrans per tres horas do 
. Nit, jectigabundus poftea erat , affumta vero emulfione pa- 
paverina, heri ipfi ordinata, icerum obdormivit, ^ Mane 

invenimus illum tranquilliorem, conqueritur de appetitu 
plane abolito, & quod ex vini potu tuffis au&a fuerit; aquas. 
igicur Selteranas intermittere, & vinum cum aqua fimplici E. 
bibere fuafimus. Poft meridiern domefítici nobis referunt, 
Dn. Parientem cecidiffe recrorfum ex vacillatione pedum, 
unde etiam in deligatione deprehendimus humerum in fini-. 
ftra parte fugillatum cum extravafaco fanguine, cujus rei 
vero nullam mentionem erga ipfum fecimus, inprimis cum 
nobis indicaret, fe unguenta illa, hucusque ufitata, cuti 
nimium adhzrentia, in poíterum non effe admiflurum, 
Cerat aurem nihil aliud, quam communi confilio commen- 
«atum noftrum digeftivum balfamicum , cum unguento 
AEgyptiaco fimplici in parva quantitate permixtum, lin-. 
 reisque applicatum,) Huic ergo ipfius defideriout quadan- 
. tenus fatisfieret, lintea fubordinavimus oleo hyperici pro- 
be imbuta & expreffa, cum epithemate aque calc, viv, . 
.. VUlcus non deterius invenimus , pulfum vero, ob infignem | 
. Dn. Patients animi indignationem explorare, fuperfe« 
dimus, ' EU "Jie 
D, 1. Novembr, Inquietam habuit noctem, tam ob. 
cuffim & exfcreationem materi vifcidz, quam - ob dolores 
ex hefterna deligatione. Invenimus ramen pulfum & uri- 
qnam non adeo febriles; valde aucem morofus eft Dnm | 
c — — — "T 


ul) 


"aT ww. ki * — 
m (o k ww, N " 
- , y . 2 EN 


-. De Ulcere gangrenofo, Phagedena dido, &c, vor 
tiens, & deligationem hodie Chirurgis non permifit; Iu- 


| ipium tamen fe effe affumturum, promifit, 
S s. Novembr. Per vices dormivic, mane tamen 












Chi turgo aditum non conceffit, nosque Medicos per fchc- 


ulam rogavit, ut alia medicamenta prafcriberemus, me- 


d 1odumque cura immutaremus, Cum igitur exinde íutfi- 


cienter notabilem animi perturbationem deprehenderemus, 
animiter conclufímus,. genio Dn, Patientis, quantum pof- 
ibile, indulgere, eaque propter hactenus obfervatam me-. 
thodum mutavimüs in fequentem: I) ut deligatio femel, 
ta itum. in die inffituatur, pro viribus magis confervandis, 
fj iritus matricalis & epithema ex aqua calc, viv, omitta-. 
t, 3) Ulcus fimpliciter linteis carptis, digeftivo parumper. 
butis; & M dido de fperm. ranin,tegminis loco, deli-. 
Cur, 4 Mixtüra vero anticatarzhalis continuetur, No- 


fram. hanc féntentiam cum per domefticum percepitfet, 


atim nos hypocauftun: i intrare, permific, humaniter falu-. 


tavit, atque deligationem fieri conceffit  Pulfum explo- 


rántes , eundem debilem & inzqualem, urinam lixiviofam;. 
ulcus vero in mediocri ftatu , omnesque partes fphacclo - 
"es fuppurationem abire deprehendimus. & | 

- D.3 Nouembr. Ínquieram habuic noGem, f pius e 
: do o fürrexit, manibus du&us obambulavit, & fubinde va- 


it, Omoium tamen acorum immane iterum con- 










[ fou erat A meridie ipfum vifitantes hanc fuam impa- 


dentiam fponte nobis defcripfit, mentisque fuz. plenarie. 
i mpos nosrogavit, ut in cura pro circumftanriarum & 
aei onis fuz neceffitate pergeremus. In dcligatione 
deprehendimus emnplaftrum de fperm.ranar. ulceris circum- 
ere rentia nimium adhafiffe, magnosque dolores excitaífe; 
e ad pracavendum hoc incommodum , in pofterum. 
iiates ulceris circumcirca ol. amygd. d. illinire fuafi- 
ig $$ Gnviti quidem , quoniam cum | omnibus "MP 
E oicola- 


102 ^^  - Oleroatio LP, 


oleofa & pinguia minus adaequata tali in ftatu effe judica-. 
mus.) Ob pulfum magis febrilem, fequenrem Mixturam 





prafcripfimus: Rec, aque flor. til..cerafor, nigr. ana unc, 


.j & dim. cinnam, buglo(T. unc. dim. Specif. cephal. conch. . 
"^ Hd E z . 12 : bs iu ^" T 2 t. x : p uL, Pes 1 
citrat. ancimonii diaph. ana unc, dim. nitri cryftalhf, fcrup. | 


1 


j. confe&, alkerm. compl. drachm, j; & dim. M. & fingulis | 
quaternis horis quarta ejus pars affumacur. Ad vifcidita- : 
rem fanguinis autem corrigendam, ronumque fibrarum. 

roborandum, fequentem eílentiam ordinavimus : Rec, | 


tin&, ancimonii tartarifat, efT. crifol, fibr, ana drachm.j. M. 


.D. 4. Novembr. Per coram noGem inquietus erat | 
mentisque fuz impos, poft alvi vero folutionem, quam | 
ex Manna, heri adhuc ordinata; habuit, plenarie ad fe re- | 
diit, & verfus diem placide dormivit, Mane iM eme i 


maniter fe geífic, & poft meridiem illum in moderaro fta- 
tu offendimus; iracundum vero fe poftea monftravit in. 
deligatione erga Chirurgos. Ceterum ficuti heri fefe ha- 


bet, unde eciam priítina continuare juífimus medica- 


menta. , | 


D, $. Novembr. Tuffis iterum fomnum turbavit, z- | 
 gerque multum deliravic, trnane vero de doloribus. 


plane non, fed faltem de tuífis vehementia. conque- 


rebatur. Poít meridiem domeftici nobis referunt , ad- | 


imnodum inquieti iterum & morofi animi effe Dn. Patieüe 


tem ; fiquidem etiam nos accedentes vix faluravic, multo | 
minus ad quzfítiones refpondit, Pulíum deprehendimus | 
celeriorem, inequalem, debilem, urinam lixiviofam ; de- | 
ligatio tamen feliciter abfolvebatur, affc&us eft in codem | 


Íítacu, & fuppurario bene procedit, ulceris tamen rar 





nes videncur aliquatenus lividi & coerulei, Tuffim & fe- | 


5 


brem ut mitigaremus fequenrem emulfionem prafcripfi-- 
mus * Rec. fem. card. mar. papav. alb. melon. ana drachm, 


j & dim. amygd. dulc, N. 1V. concund. & cum aque fl, cil, | 


card, 


r s 





T 
qe Mi. ZEERTS Phagedana. dido, &5'. .&vc. 105 


card. mar. papav. errat, ana ung, j, & dim. f. emulf. colat, 
. add, margarit, orient, prepar. antimonii diaph. antih, Por, - 
ina drachm. dim, nitr, depurat. fcrup. dim, facch. perla. 
— drachm. j. & dim, D. pro tribus dofibus, Circa horam 
odtat uam vefpertinam, lipothymia infignis cum aliquali hor- 
e ipfum invadebat.. .In hoc ftatu ipfum invifentes pul- 
E ob debilitatem vix explorare potuimus, & propterea 
confortantia &. roborantia, emulfionis loco, ordina- 
mn. 
D. 6. Novembr, Mane nobis refert, (e preter omnem 
ex ípe&lationem per horam unam & alceram placide dormi- 
vifle, etiamfi propter malum corporis fitum fzpius furre- 
xerit, Tufílis & exfcreatio materim vifcide adhuc conti- 
muant, pulfus manet febrilis uc & urina tin&a; intra le- 
n ergo ut fe contineret, ferio injunximus, & fequen- 
| poriunculam nunc pro una vice fumendam ordinavi- 
m Rec. aquz card, bened, unc. j. mixr. fimpl. grt. xxx. 
- fyr. papav, errat, drachm. j. D. Exin poft meridiem bonum 
effectum deprehendimus, fiquidem non adeo morofus & 
indignabundus erac.Dn, Patiens, deligatio bene proceffit, 
ulcus non abiic in pejus, licet illius circumferentia nonni- 
aillivida adhuc appareat; digeftivum noftrum, linteis im- 
butum, labiis ulceris applicare juffimus, fuadendo fimul, 
üt per diem cum mixt. antifcbrili, d. 4. Novembr. ordi- 
"pata continuet,, noctu vero emulfionem affumat, Totam 
hinc vefperam. tranquille. ianfegit; circa mediam no&em - 
;ero | rediit paroxyímus febrilis cum magna per dimidiam . 
horam durante borripilatione, juxta ipfius propriam de- 
fcriptionem, absque. tamen fuccedente praternaturali ca- 
lo ". quare;etiam poftmodum obdormivit, 
ek ..D. 7. Novembr. Mane evigilavit fatis contentus, pul- 
fum invenimus quidem modcratiorem, fcd tamen adhuc 
 febrilem, ob manuum pedumque ccdematis incrementum 
E nep. Fol. IF. Bb ! fequen- " 























V ves POTUM 
| f 2 
























10A. Y mi Olfervatio LE, UE SEE sg" 








. fequentem effentiam diapnoico - antifebrilem, mane ad gte. 
xxx. fumendam prafcripfimus: Rec, elf. fcord. mixe fimpl:. 
ana drachm. j, D. Poft meridiem illum invifences, dome- 
fticos de fumma ejus impatientia eonquerentes audivitnus, 
 àd noftrum vero introicum humaniter fe gelfit, nos falu-- 
tavit, & nobifcum collocutus eft, deligatcionem animo 
tranquillo fuftinuics pulfus interim erat adhuc febrilis, de-- 
preífus, urina cincta, labia vero ulceris, amiffo priftino li- | 
vido, magis rubicundi erant coloris, unde iisdem applica- 
fe juffimus defenfivum noftrum, loco olei amygd. dulc, 
cachexiam ut magis averceremus, fanguinisque vifciditatem 
corrigeremus, ultima eílentiz addere juífimus effent, cort. 
cafcarill, & pimpinell. alb. ana drachm. j. pro fcopo anale- 
ptico aucem fequentem mixcuram ordinavimus: Rec, aqua 
perlar, epilepr. pueror. ana unc. j. M. pro duabus dofibus 
fomni tempore & circa mediam noctem fümendis,  Me- 
"tuebamus infuper de reditu paroxyfmi febrilis hac noce 
inprimis, quoniam vefperi Patiens valde debilis erat. 
D. 8. Novembr. Prognofticum nos haud fefellit; 
quin potius binis vicibus febris rediit,. cum afthmate & 
recordiorum anxietate, diu ramen non duravit, ita; ut 
abfoluto paroxyfmo dormire potuerit, Pulfuüm invenimus | 
quidem remiffiorem , urinam vero magis cin&tam, cum fe- | 
dimento lixiviofo; deligatio Dno Pacienti iterum crucia« | 
tus excitavit, ob firmiorem emplaítri de fperm. ranar. ad-. 
hafionem; unde illius extremitatibus oleum amygd,' dulce; 
bene illinire fuafimus; ulcus interim abit in pejus, nihilo | 
tamen minus cum medicamentis continuare confulcum. 
duximus, interpofita mnixt. antifebrili analeptica— Vefpere. 
tino tempore circa horam feptimam denuo infultum a 
brilem fuftinuit. ge wow os (o 
D. 9. Novembr, Inde debilis & Inquietus, nocdem 
pervigilem egic, lectum tenere non petuic, alium fibi ftei 1. 











im 


d Nod 
] nere 
E d 


E Te Ulcere ganor.enofo j Phagedena dio. 6c. 195 


pere curavit, & fic fzpius mutavit, alvum quoque depo- 
fuic. Mane invenimus pulfum debilem, depreffum & cc- 
lerem, urinam turbacam, cum fedimento rofeo. | Hodier- 
na deligatio felicius ceffit, affectum autem in hefterno fta- 
.gu videmus. - Cum ergo magis nunc dimicandum nobis fit 
eum febre, hinc fequentes pulveres prefcripfimus: Ree. 
 antihe&. Por, fcrup. j. arcan, dupl. cinnabar. antimonii prae- 
par- ana. gr. v. M. D. ejusmodi dofes jv. cum aqua analep- 
tica; fingulis 4. horis fumendz, interpofita eflenria coni- 
ca. laterim usque ad vefperam mediocriter fe habuit, ho- 
-ra feprima vero febris iterum rediit, & per horam duravét, 





poítea obdormivit, Sus 

— D.IO. Novembr, Poft decimam horam evigilavic, & 
DoGem heíternz fimilem craduxi.— Mane loquacem illum 
nyenimus, pulfum & urinam valde febrilem, tranquillio- 


dd 


ris tamen eft animi, & mentis fuz plenarie compos. | Ul« 
eus in meliori ftacu deprehendimus, labia illius non adco 
a, fed magis rofea, facci omnes imminuuntur, & di- 
fparent, reliquae partes adhuc refiduz fphacelofz per fup- 
"purationem abfumuntur .aunde medicamentis prioribus in- 
fiftendum conclufimus. ' 
2 D.11. Novembr. Bene hefternis pomeridianis horis fe- 
"fe'habuit Da. Patiens usque ad fexcam vefpertinam, qua fc- 
"brisrecurrebat, & abhinc per cotam fere noctem durabat, 
mt nullum plane fomnum capeffere potuerit, Pul(us adhuc 
eftfebrilis, urina turbida, confu(ía; affectum fub deliga- 
fione deprehendimus ín hefterno ftatu, unde nihil immu: 
ravimus in cura, Circa horam fextam, febris illa errati- 
-€a, valde fufpeQta, iterum ipfum invadebat, fa&ta: aucem 
mutatione fitus corporisin lecto, mitigacam eam fui(fe crce- 
-didic, quoniam per tres horas poftmodum dormire po- 


L "e 












Ns 


| 3 NN . ; Bb 2 | D, I2. 


! 196 ye or Y Obfervatio dec RT AC 
t ^ D. I2. Novembr. Poft mediam noctem novum inful- 
cum febrilem cum rudibus fingulcuofis perpeffus eft, qui. 
- própterea valde nobis fufpe&tus fuit, . In deligatione affe-- 
&um in meliori ftatu invenimus, pulfüm moderatiorem, 
ürinam non adeo;tinctam, unde ut refiduos adhuc pulve- 
res antifebriles fumeret , hortabamur, die craftino vero fa- . 
lis Sedlicenfis drachm. ij. cum aqua Selterana, quoniam 
alvus & urina minus refpondent, & o:dema pedum ma- 
nuumque iterum augetur. vi y e 
^ D.1;. Novembr. Febrilis paroxyfius per totam no- - 
" &em duravit, uride mane illum morofum deprehendimus, 
fal Sedlicenfe affumere recufavit, Mixturz vero cordialis. 
aliquot cochlearia fumfit.  Pulfüs non adco eft febrilis, ne- 
que urina tincta, deligatio etiam bene ceffic, affe&um in. 
bono ftatu videmus, eaque propter intermictendam cen-- 
fuimus unguenti digeftivi applicationem cum linteis carp- 
tis, ulcus folummodo defendentes cum emplaftro de fper- 
mate ránarum ; interne autem mixtura diapnoico - antife-. 
brilis cordialis repetebatur, qua praícripra fuit d, 3. No- 
vembr. eaten viret phe 
— B. t4. Novembr, Reliquam diei hefterne partem bene 
tranfegit, usque ad horam dectmam, qua paroxyfinus fe- 
brilis recurrebat,. absque tamen horrore fingulari, quo; in- 
tra hore fpatium finito, placide obdormivit. | Hora matu- 
tina fecunda febris hec cachectica anomala fomnum iterum - 
perturbavit, & tamen hoc non obítante aegrotum hodie 
animi alacrioris effe videmus, pulfus eft celer, urina tin-- 
. €&a cum. copiofo fedimento. rofei coloris, appetitus re-- 
. dit, & ulceris ftatus undique apparet melior. Febrem ut. 
aliquatenus. mitigemus , tonumque partium. roboremus, 
fequentem mixcuram praícripfimus : Rec, aque flor. til. 
ceraf, nigr, ana unc, j, cinnamom, borrag. unc, dim. pulv, 
| €ort, 












i hof fpitis neis camen - E byiviespti, mox enim 
terum fomnum capere & usque ad horam fextam matuti- 


im. quiefcere valuic, animoque placato dein evigilavir, 
in moderato ergo ftatu illum deprehendimus, pulfus.eft re- 
- mifi ffior, urina vero hefternam faciem gerit, & fedimentum 
deponit turbidum, rofeum, folutum in aqua calida, au- 
bincii ii coloris, appetitus viget, & Dn. Paciens magis affabi- 
| lis eft. Ulcns apparet in hefterno ftatu, adeoque medica-- 
^ menta continuare juffimus, Circa horam quartam vefper- 
«sinam  paroxyfimus febrilis redii, & per duas horas roni 
"quibus elapfis iterum obdormivit, - 

aM. JD. 16. Novembr, Hodie illum Jta: oni nos huma- 
tet. falutavit;- deligatio bene fucceffir, & ulcus in meliori 
Ratu fe fiftic, facci diffipantur, & labia per fuppurationem 
minuuntur quotidie; ob alvi obftru&ionem fequentem 
»ulverem prafcripfimus : Rec. rhabarb, ele. gr. xv, pulv, 
:£ornach. arcan. dupl. ana gr. v. M. Koborationis ergo au- 
tem fequens cleduarium pro lubitu, cufpidicatim -fumen- 
'dum; Rec. theriac, Smmaragd, unc. dim. conf. alkerm, inc, 
"drachm. ij. D. Per totam diem à febre liber erac, hora ve- 
T lecima vefpertina vehemens recurrebat paroxyfinus per 
luas s horas durans, ut étiam quadantenus mente aberra- 















jc: WD. 17. Novembr. Superato ifto infülca placidiffime 

res horas dormivit , expergefactus , füuzque mentis pla- 
' Be compos, de nulla conquerebatur dcfatigatione , pulve- 
Tem laxantem fummo mane hodie aflümtum vomitu ftatim 
iterum. reddidi. Deligacio fuit magis dolorifica, & affe- 
Qum deteriorem- deprehendimus, tota enim illius circum- 
A3 | Bb 3 ferentia 





- 





fcrentia livida & —— icerum rerum pul/us odii & 
urina cruda eft; poft prandium retulic nobis Dn. Patiens,. 
» éx pulvere laxance (vomitu quidem reje&o) verfus meri-- 
diem nihilominus aliquot fedes fe habuiffe, unde fequen-- 
tes pülveres digeftivos prefcripfimus: Rec. arcan, duplic 
fcrup. j. dividatur in 2. part. equ. quarum unam atflumat 
hora quarta pomeridiana, alteram hora nona, ad febrem. 
vero ritigandam fequens mixtura pro tribus dofibus ot- 
 dinabatur: Rec. aque cent. min, unc, ij. cinnam. borrag.- 
unc, j, pulv, cort. chin. drachm. j. pulv. cache&. L. drachm. 
dim. conf. alkerm. inc. fyr, flor, cunic. ana drachm, j. D. - 
ad vitr. cujus primam dofin cras mane hora o&ava aífumce- 
re juffimus. Vefperi nullum infulcum febrilem- — 
 vavit. | 
D. 18. Nouembr. Ex pulveribus digeftivis fupra. pree 
fcriptis multum levarninis fe percepiffe Dn. Patiens nobis 
réferc, ut no&em ctiam tranquille tranfigere valuerit, & 
leves falcem infultus febriles perceperit, Poft meridiem in-- 
venimus ilum fatis tranquillum, ex mixtura antifebrili 
mitigationem febris fentit, & leniotem illius infultum fufti- 
nuit hora fecunda pomeridiana. Pulfüs eft moderacior, 
urina non adeo tincta, nec adeo copiofum fedimentum de- 
ponit, deligatio bene peracta fuit, ulcus meliorem faciem. 
prz fe ferc, ejusque circumferentia optimi eft coloris, labia; 
hucusque hiantia, coalefcunr & nove carni aggluti: 
nantur. ! 5 
D. 19. Novembr, Sat bene hefternam diem itidemque 
noctem hodiernam tranquille rranfegic, pulfum invenimus 
moderatiorem, urinam vero cum fedimento rofco mixcam; 
conqueritur faltem de aliquali la(fitudine, quam ex bilig 
& animi commorione iracunda provenire autumat; odes 
ma pedum manuumque notabiliter remittit, & affectus in- 
dies abic in melius. "Pergere binc juffimus cum imedica- 
mentis 








^ ———— o — — —— — —À 


^ (De Ulcere VUSESESPR Pleiedane dido, &'c. 199 















acis, & ulcus folummodo cum linteis carptis absque di- 
rm defendere. 
^ D. 2o. Novembr. Heri circa vefperam hora feptima 
rtior paroxyímus febrilis ipfum invadebar, cum ructibus 
igultuofis, per duas horas durens; ceenam tamen poftea 
ES buc. curn faris bono appetitu. . Mane igitur nos ip- 
fum invifentes humaniter excepit, noctem quietam fe. ha- 
| vifie. minus defatigarum , nec febre adeo eximie afflictum 
, retulit, ulcus in bono ftatu, reliquas partes fphacelo- 
Jper füppurationem plane abeuntes, | agglutinarcionem 
rtium lefarum in finiftro latere cum nova carne, pollicis 
: titudine , & principia generationis cutis DRIN oxi 
€ Nue propter methodo noftre inftitimus. 
— D.21, Novembr. Dominum Patientem valde conten- 
mum hodie mane deprehendimus nobisque referentem, he- 
"ti circa horam feptimam vefpertimam levem infulcum fe- 
brilem, cito quoque rraníeuntcem, fe fenfi(fe, poftea vero 
' totam noctem absque ullo ulteriori infultu, quieviffe. 
Pulfus eft multo remiffior; urina vero valde confufa, tur- 
a, multum fedimenti rofei demittens, | Dcligatio felici-- 
'ceffic, malum undiquaque fic melius, laciniz fphacelo- 
fe difparent, & labia antea finuo(à nunc mundificata & re- 
ntia apparent,  Bilis vero Dn, Patienci facile movetur; 
ande ad przcavenda omnig incommoda fequens elixirium 
prefcripfimus : Rec. elix aperit. Cl. drachm. j & dim. effent, 
fcord. drachm, dim, M. pro: duabus dofibus. . Circa tem- 
pu: vefperrinum fac infignem expertus eft paroxy(íimum fe- 
ilem ,: qui. ipfum valde defatigavit, finito camen illo ob- 
ormivit. —— 
ND. a2. Novembr, Placide: 'evigilavit de virium tamen 
(igni proftracione fitique au&iori conqueritur , ad quam 












extinguendam aquas Selteranas ipfi conceffimus, & elixi- 


rium fumere fuafumus. In ciidque ulcus in bono (ftatu 


" its 


ac depre- 


x 


TELN am 
y 


Ge 














200 OM farditió BR. so redd 


deprehendimus, suis etiam moderatum, . vrinam vero 
lixiviofam cum fedimento, unde mixturz antifebrilis con- 
tinuationem  commendavimus ; hoc tàmen non obítante. 
febris cicius vefperi rediit, per toram noctem: duravit, cane 
que inquieram reddidit, unde Dn. Patiens « ..—- 
| D, 23. Novembr. hodie mane admodum defatipacus 
apparet, inprimis quoniam nunc non plane liber eft à febre, 
alvumque bis depofuit. Poft meridiem deprehendimus il- 
lum paulo ere&ioris animi, enarrantem nobis, fe poft 
prandium novum füftinuiffe paroxyfmmum cum rudibus; 
ventriculo ut fubveniremus, mixturam antifebrilem fepo- 
fuimus, ejus loco ordinantes effent. amar, Hoffmaani fe- 
quenris defcriptionis, bis vel ter de die fumendam : Rec. 
extract. card. bened, cenr. min. ana unc. dim, pulv, cort, 
chin. cort. aur, ana unc. j. falis tarrari drachm.- vj. affund, 
vin. Hungar. libr, ij. diger. 
D. 24. Novembr, Per cotam. niea: & xod non fait 
immunis ab infultibus febrilibus, ideo vires valde deficere 
incipiunt, ab eífentia heri prefcripta & fzpius jam affüme 
ta, nullum levamen perfencifcic ; pulfus eft debilis, urina. 
confufa ; ob diarrhoeam, de qua conqueritur ; aquas Sel- 
ceranas ipfi interdiximus, - & vinum cydoniatum. fubfticui- 
mus cum aquá mixtum; medicamenta mutavimus in fe» 
quens ele&uarium antifebrile cordiale tonicum:- Rec. cone. 
fedt. alkerm. inc, diafcord. Fracaftor. ana drachm. ij. mar 
garit. or, prepar, corall. r. prepar. antimonii diaph. mat-- 
&ial: pulv. cort. cafcarill. ana fcrup. j. fyr. fl; tunic. q. f. M... 
F.electuarium, divid. in tres parc. zqu. harumque. fingulis 
4. horis una fumatur. Valde debilis eft circa vefperam, 
vinum cydoniatum perferre non poteft, unde aquas Selte- 
ranas cum pauco vini Neccarini conceílimus; ad. vires ve- 
ro: reficiendas modicum vini mato eum. » pane fimila 
pesa d dioec | 701 sou 


4 


mu. : t T 
| NT. MN dA "r2 
y - N 


m" E tiltere ' gangremofo Phajilzns dido, €5c. iof 


25. Novembr. Mulco melius tranfegit noctem, diar- 
emifit ur. & febris, animo & corpore eft fortior ; uri- 
na nen manet femper turbida, Affectus in bono ded 
lan net ftacu, & propterca continuabantur medicamenta. 
D. 26. Novembr. Dormivit quidem, fed debilis evi- 
" TE ob febris infultum fitisque vehementiam; retule- 
nobis. domeftici Dn. Patiencem deligationem. defide- 
in pofterum i in lecto; hypocauftum vero dum fümus 
effi, ipfum extra letum invenimus, nobis ad omnia 
e re(pondentem, à & fcbre jam immunem fe effe, aft in- 
ti ringuibili. fiti excruciari rerulir, manus & pedes valde ire- 
intumefcunt, facies e(t cachedlica, urina lixiviofa, 
E llifaca, ambitus. vulnerís iterum lividus.  Abftinere 
hodie à medicamentis confultum duximus, & faltem 
| Esa continuavimus, : 

—. D. 27. Novembr, Prater exípe&tationem fomnum ca-- 
potuít per intervalla hac nocte, nec febris rediit, fitis 
n adhuc valde urget; poft meridiem dormientem il- 
offendimus, mox tamen cvigilans. nos bumaniter ex- 
, & caput valde. perturbatum. efle retulit. Videmus 
. Dn. Patientem torum immutatum; pulfus enim eft 
| debilis, depreffüs, urina confu(a, lixiviofa, oedema 
m manuumque majora incrementa capit, facies fit Hip- 
ica, ulcus abit in pejus, verbo : Cachexia augetur, 
ires imminuuntur, Ob naufeam medicamentorum, 
nunc oboritur, tantummodo effentiam amaratn Hoff- 
ani Beencontem continuare fuafimus , interpoficis ana- 
. Hora fexta d 4 illa anomala cache- 






















i" - D.»8. i obolene- Per vices E deriosirig, debilis eft, quo- 
miam circa mediam no&em iterum paroxyímum febrilem 
bs inuit, concomitantibus ructibus; tranquillo - tamen 

APA, Fol, VF. Cc ani- 


E 


e 


-— 


202 —: :Olferoátio LE, S d 


animo nobifcum eft collocutüs, & imentis plane compos; 
urina manet confufa, curbida, tincta, pulfus. videtur re- 
miffior, & ulceris ftatus melior apparet. Continuare hing 
fuafimus elixirium. & mixturam analepticam, ! Vefpertino 
tempore hora octava rediit febris, multo tamen mitior, - 
.. nec àdmodum diu durans, finito p mixturam 

| analepticam a(lumit. — 3 

^^ B. 29. Novembr. Placide quievit per noctem, mane 
nobis refert, melius iterum fefe habere, quod & pulfus 
confirmavit , quem moderatiorem deprehendimus, urina 
aurem in hefterno ftatu manet. Quoniam interim de do- 
lore quodam fpafmodico ventriculi conquerebatur , fe- 
quens prafcripfimus balfamum: Rec, ol. nucift. expreff, 
 drachm. j, ol. deftillat. chamomill, maftich. ana grt, v. balf,.- 
perüv. gt. iij, M, D. ad pyxid. Poft meridiem dceligatio | 
. €x voto ceffic, & Dn. Pariens animo & corpore eft vege-, 
tior, omnia fymptomata funt mitiota, oedema remittit, 
labia vulneris iterum fünt rtcentía & vivaciora ; hinc con- 
tinuabantur medicamenta, " 

D. 30. Novembr. Heri vefperi hora feptima cum pla- : 

tide dormiret, gravis paroxyfmus. illum excitavit , & ad. 
' duodecimam usque fe extendit , vires Dn, Patientis fimul 
plane depafcens, exin etiam totus defatigatus tandem ob- 
"dormivit, füimmo mane tamen rurfus evigilavir cum ali- 
quali novo infultu; & quoniam antemeridianas horas fa- 
cris deítinavit, hinc medicamentorum affumtionem o 
fi, Poft meridiem illum adeuntes, & pulfum explorantes,. 
hunc vix tactu perceptibilem deprehendimus. ob fummum 
languorem, ftatum vero ulceris non pejorem ;. ut ergo : 
cum medicamentis pergeret, & propter alvi per tres die 
obftruGieuem , tres puplas Francofurtenícs - affumer ? 
fuafimus. ! ; 





m 


" - 
- 


/ "E P 
/ woe 


: ^J Mere zen Ma) Phagédena 4 ido, &c. 203 


CC 


Ks uect: Decemb, Reliquam diei hefternz. partem opti- 
^me peregit, circa horam fextam vero aliquos iníulcus fzbri- 
| fuftinuit, Cito tamen tranfeuntes, ita, ut cotam no^tem 
Baecuto ulceriori incommodo placidiffune confi sinferis 
kpergefa ctus fatis tranquillus & alacris fuit, ex pilülis alvum 
| lepofuit, pulfüs vero eft depreffus, urina manet con- 
'fufa & proh dolor! ftatus cacheGticus (emper augecur, ten- 
t enim oedema verfus genua, hydrocelen cfformat in 
Oto, viresque in dies imminuuntur; & quamvis ulcus 
5 deterius non fic, imo ad ralem gradum (anationis pervene- 
fic, ur in fe fpeflatum, nullum vite periculum Dno Pa- 
-YXiéndi amplius porcendat, imo fucceffive ad perfedam & 
yMenariam confolidationem deduci poffit, cum ambitus 
$ infignis per totum dorfum fere fe excendens, nunc ul- 
dimidiam partem fit fanatus ; nihil aliud ramen, quat 
ilem illius cataíftrophen, criftemque exitum previde- 
S, | .confi derantes nempe Dn. Patíentis etatem prove- 
orem, viriuin plenarium defectum, ftatum fumme Ca- 
icum, & tot cantaque [ympcomata, quibus natura 
n fortior ecasquc junior minus reliftere, fed potius fuc-- 
[ bere deberet. | 
f — D.2. Decemb, | Valde conqueritur du anguflia prz- 
fordiorum , quam ex flatulentia provenire putat; Chirurgi 
ero nobis referunt, abdomen totum valde effe diftenrum, 
croti cumorem magnitudinem capitis infantilis excede- 
3 . Omnia fymptornara videmus graviora, vires funt pe- 
nitus proftrate, appetitus plane deftru&tus, facies Hippo- 
cu Ob infignern ftatum cache&icum, & urinz retentio- 
n,miedicamientai immutavimus in fequentia:R ec.tin &.cart, 
Irachim, ij. fpiricus falis ammoniaci anif; drachm. dim. M, 
D. mane & véfperi ad gtt. xxx. noctu vero fumar duas cul- 
ri cufpides- fequentes pulveris; Rec, ocul, 69. cum fucco 
| eitri drachm, ij. rixargarit. orient, prapar, fcrup. ij. 
"^ Cc 2 nitr, 






























& 












20d 101 s On fersatios Lis E 
nicr. cryflallif. drachm. dim. M. Vefperi circa horam (ex- 
— tam rediit febris cum rudibus fingultuofis , qua finita ob-- 
dor AE. oL oo os distanaciónde dec aM 
.. « D. 3. Decemb. fatis placide quievit absque ulteriori in- 
fultu, verfus diem alvum depofuit. naturaliter cum. quo- 
dam dyfpnoea levamine; evigilans fe optime dormiviffe 
refert, pedes tamen manent odematofi & hydrocele: in- 
gens; nihil prater calida linteamina applicare permittit, li- 
cet ipfi epithema ex aqua cale. viv, cum maftiche, thure, 
olibano, &c, prafcripfimus. . Urina. femper eft lixiviofa et. 
confufa; deligatio quidem bene proceflic, fed invenimus. 
ulcus denuo immutatum in deterius, totamque ejus cit- 
cumferentiam lividam & coeruleam: Juffimus ergo medie 
camenta diuretica continuare, confortandi vero & robo- 
randi ergo pro lubitu ele&uarium cordiale d. 19. Nouem-- 





br. przfcriprum affumere, |. — ghomecév 
— — D. 4. Becemb. Hélternum vefpertinum cempus placi- 
. de tranfegit usque ad horam octavam, ubi iterum febrilem 
paroxyímum fuftinuic, fed mitiorem, & cito tranfeuntem,. 
.abfoluto illo, placide quievit, expergefadus multum fer- 
mocinatus. cum  ínrermixtis dcliriis, | Summa. adeft: 
proftratio virium , unde deligacio , quz hucusque in fella 

. peragebatur, hodie vix prope lectum & fatis operofe infti-- 
tui & abfolvi potuic; in meliori tamen (tatu affeQum inve-- 
nimus, pulfüm autem deprcífum & urinam magis tinctam,. 
cum mul:o fedimento rofco, ob cujus fimul conjundtam 
retentionem , juícufía com raphano rufticano fzpius affu- 
mere, & tin&uram aicalinam continuare mandavimus , in-- 
terpofitis analepticis,  Vefperirurfus ingens eveniebat hors 
ripilatio cum ructibus fingultuofís, Res cft, proh dolor] 
conclamata, &. natura prorfus fuccumbit, Quis enim po«- 
teft re(i(tere tantis hoftibus, & detruncare toc capita hydra 
hujus horrenda, tantorum malorum genitricis, - B WE 
| D. s: 


QS * pr CEP EET we MEAT 
d KI RUY WILyv T 


1j 


E Lilcere — Phageléha didlo, &5c, eh 


teg Dp. $. Decemb, Egit noQem valde inquietam, le&um 
mutare femper voluit, ficque in deplorabili ftatu eum vi- 
demus, torum quantum viribus defticutum, ut pulfus vix- 
fic E cum urina craffa, confufa, parciffime 
—prodeunte, & infigni ocdematis pedum augmento. In:er- 
nus hodie deligationem , , € contrario analeptica conti- 
ue e juffimus.- Hora tertia pomeridiana Dn. Patiensle- | 
Qum mutare defideravit, vorum illius explecuri, hoc fece- 
un juidem domeftici, fatali vero cum exitu; extra le-./ 
&um enim cum vix effet, lipothyrmia tanta corripiebatu b 
ut nünc animam agere videretur; poftquam vero illum 
M Ito cum. negotio reponerent, paululum quidem ad fe 
diit, deliria vero absque intermiffione continuant, ma- - 
ifeíto indicio, metaftafin ad caput. effe factam, & horam 
rris nunc inftare, id quod etiam . j 
D, ó. Decemb. mane hora fexta evenit: Betiftiy enim 
oquela fucceffive evanueranc, & omnipotens Deus 
1 à diro hoc affe&tu variis anomuliis TUB, Reid | 
pesi analyfin. liberavit, 
















" CAugufia Findel. Altorfum mifa, .. s sss 
i : MK. Gialr 1724). T EUM hus mb 


"se s e t á A | jd d | | UL 


Sv - à * | ' M. , ON k c 











a 


C OBSERPATIO. BU ind Ea 





Er D. JOH. GEORGII PREBISIL - E 


p (^ 
PE 5 
E: 


sri totius Tie -ficié poft — 
—febrim — — bortole 





nes abinde Bre periere, mamie n optim 
na pce EAE Corin, t & pns i ere 


(yu € 


tim Edo sid asa vai rina Aft circa- es 
ram redibat horror, fequebatur mox calor urens, nox erat 
inquieta, & altero mane nulla obfervabatur. alleviatioz 
morbus enim cum calore continuàbat, caput graviter do-- 
lebat, patiens admodum vehementer fitiebat, ftrenue po- 
tabat, fubfequente tandem delirio plane furibundo, quo. 
durante extra le&um profiliebat, vociferabatur, ad nemi- 
nem atrendebac, modo huc, modo illuc currebat, que 
omnia continuabant usque ad diem undecimum, ubi, pra- 
greífa levi diarrhoea, graviora ifta (ympcomata remittere. 
incipiebant; ita ut circa decimum quartum nihil de calo-- 
re ulterius reftarec omnesque febrem jam penicus fupera- 
tám effe crederenr.— Nihileminus decimo quinto die ma- 
cula quzdam nigra fupetipte in labio circa radicem nafi- 
- A !  obisrv 


USE 


e 


-— 


Lidia 
ET. 
Lye 
UM de 





he ieliernaré reputata, inprimis quoniam in principio 
Ahujus anni, cum febris graffaretur catarrhalis, pene omnes 
brevi convaluerint , quibus circa marginem oris, aut pu- 
ftulz; aut maculz largiter cffloruerunt, Verum hzc ma- 
cula peffimi ominis crat, ferpebat enim quotidie ulterius, 
Tabium totum occupabat, & tandem illud circa radicem 
mafi dividebat, |Patiens ob dolorem infignem nec Chirur- 
gum, nee quicquam medicamentorum admittere volebat, 
nec fevitia doloris quadantenus remittere incipiebat & 
ja undique fruftulatim decidebant, ferpente interim 
fphacelo usque ad mentum arque oculos. - Miferabile pro- 
fc&o fpe&aculum aderat, maxime quoniam patiens fame- 
ficus defiderabat alimenra, & tamen ca nec safticare, 

















dum buccarum, illico cffluebant, quoniam nihil nifi 


— .. bilem faciem offendet figura IL, 


| , E * * b X A 
HAEC j 
P " : m. ! [ 
T y: et : EA 3 "i T ba : ^ | 
NES T. : X . T , 
NIMM I" , : : 4 4 m 
EE 1 y. à * [34 x 1 P. " TAM » i 
r ze * * t y^ : Ó d 
, MULA C LEA kat . ; ON EOS i : i-is T 
»"? ! b ! 
^ E id ; 4 ;i 
i d j ! À Lig / 3 
; LO i iH 
5 
ri - 
* 
:j HB & 1 
^ MELOS 
j^ Mn 
Nn ess 
C.xg1v | 
Bii) d 
E" ! ; 
"ii r ! 
t » 5 


LL De face toriusferefati, 6e. — aom. 


abatur, infigni dolore ftipata, atque ideo pro criti- - 


leglutire poterat ; fpeciatim. potulenta, qua propter 


itus, proprer defedum fpirituum & omnimodam 
poris ab(ümtioner placide vitam finivit, Miferg- . 


—. 


s denudati adhuc fupererant, Tandem vigefimo die - 


- 


-— x. ^ 


- 

















ARUM M" JS BENE. 8 GS z ^ Y "- 
p^ L J, 7i ^ I A Jl M AMBROS TMES 
er H0 e ] , j I. ise: hel à » uA. i. ^3 


ge aba DIE sti 


Pv » A ORTI 
VOLO D, * 4 
h vd H | [. 
D 
LEM , 3 y 
E yt Nr 
ns Diss Leld tee Dates s ma 





v / ow FT : 
Ide MESS 
à i ba bh. 


Ccqeeas o OBSERFATIO-EF W iccsonoqi 
s DN, D. JOH. GEORG, BREBISII,- 5 
| me odd miuceMo dre Ceo vor it Sup$pns Tm oam 
. Sphacclo in clunibus incipiente. & fut-. 

*: fum usque ad fcapulas procedente, cir- ^^ 

.  geéer sed undetimüm digni des ^^ e dg 


| ; Odem modo elapfo anno graviorem adhuc, imo ftu-' 


|, pendum fphacclum in foemina 36. annorum obfer 

—^ vandi copia mihi data fuic? Hac enim per totam 
hyemem lavando egre fibi vidtum comparaverar, & ftando 
fupra pavimentum gelidum pedes cum inferiore ventre ni- 
mium quantum refrigeraverat, indeque plenariam impos 
. tentiam fleGendi corpus atque pedes fibi contraxerat. 
Hine domi manere & in le&to cubare coada fuit, in quüo- 
ftatu, de cetero fana, usque ad initium autumni vitam. 
protraxic, ubitribus vicibus pregreílo frigore, gravi tan- 
dem aítu correpta fuic, cum ínfequente fudore. — Putabat. 
ab initio eryfipelas forfian fub hac larva latitare , eaque 
propter nom nifi Roob Sambuci, urpote confuerum in. 
hoc morbo remedium, aífumebat, fudoremque fic ali- | 
quoties eliciebat, Cum hoc ultima vice feciffet, graveo- | 
lentem edorem ex proprio corpore prodeuntem (ubole- | 
bat, neíciens tamen ex quo loco preveniret, filiam natu | 
majorem undique corpus fuum perluftrare jubet, quz fta- | 
tim magnam in clunibus maculam nigram diírupram ob: | 
fervat & exinde (tillantem liquorem foctidum. Vocatur er- 
go Chirurgus, qui vero pregreffa diligendi infpeGtione fa- | 
ina fue confulturus, Medicum quoque in confilium vo* | 
vicodin cati | 


d 


De dpbacelo dorfi lethal. kae: 209: * 


ari deiderac. Ego igitur ftatim quoque accerficus, par. 
«emque affectam intuens, ingentem fphacelum in utroque 
latere. o smeomtaek deprehendo. | Cutis fphacelata, à car- 
ane jam feparata & prorfus nigra, magnitudine imanus pro- 
omnid qua feparata corii ad inftar cenfa omnisque fen- 
fus expers erat, ut nullum exinde fentiret zgra dolorem, 
mec etiam pédes ullo modo movere poffet, Applicaban- 
cur gnis omnia debicra cum induf(tria, qu& ad inhiben- 
dum (phaccli progreffum alias conducunt. & neceffaria funt, 
fti 1icaffum, fiquidem reliqua cutis adhuc inregra magis 
isque coerulco obducebatur colore, Figs CcOot- 
mpeb: itur, uc nulla praterlaberetur dies, quin plurima 
is frufta « cum fübjacencium siuículorum. carne decide- 
fent, caquemagna cx parte confumta tandem offis innomi- 
1 Iti portio, vercebrz lumborum, verrebrarum dorfi atque 
| um coftarum nonnulle denudatz plane in utro- 
tere  confpicerentur, prout ex Fig. I. Tab, III, appa- 
Nihil interim alimencorum ingerebat egra, nihilque - 
jat, aquam fimplicem parcius faltem aflumebat, pa- 
ring emittebat, cotumque corpus inferius qua(i mor- 
omni fenfu defticutum erat , ut hinc cuncta fine ullo 
re coleraret. Circa undecimum diem tandem , prz- 
effo largo fudore, facies calore intenfe rubro perfunde- 
ür, cucisque nitida, ficuti in puella, apparebat, concur- 
i fimul infolito oculorum fulgore, fed poft paucas ho-' 
peu lipochymia, & fubfequente facie cadave- — 
E. "dr Fofü vivere defit, 




















P 


€ 


0s FOSC 
& 


7A.P. M, TALIF, Upd OBSER- 


*, 






Li ha: 
s ^ 
c ' | 
&. 






— 
Vomitu & feceffu cruento, ini puerulo rez 
toitecos ode Sel mpate lethal couetiope aud 






$4 


confcítim lincea. vino calido imbuta. roborandi gratia pe- 
&ori imponcbantar. .Dutn vero hec fiebant , adítans a ni- 
cf conjux remoté inyelucrs perTutrar, dn us pIUCHTME 
fanguinis congrumati ceprelieadit ; quem adffanres ex fu- 
niculo umbilicaii vel'nitiis láxe dE'ig2ro, vel nimis arde, 
' conítri&o atque difcitfo, provenific fufpicabantur , nihil- 
que mali ulterius abinde metuenies, puerulum, cui à vini 
calidi applicatione vires interitn rccierant, ad facrum de- 
ferri lavacrum curant, ipfique poitmodum Ad expurgan- 
dum meconium , mixturam ex oleo amygdalarum dulc. fy- 





ad 


: : t - suis dir ap RR 

E: Ac m 3. , E * : n qr ) 
Al z 3 ! KJ «3 S E 2 M 

| : | 


/ — 


- 


T n. ] " * . — 
uy " E 
A44 » V / , 


"pe F. ómitu T * feceft crtento in "SORIA 6c. 91Y 


upede Manna & pauxillo. fpermatis ceti exhibent, cum | 
! optimo; fiquidem ille exinde. vegerior apparens, 

fpem. pre fe ferebat. diuturnz vire. | Verum fecundo poít 

partum die, circa vefperam redibant- & debilitas & color 
"ifte coeruleus, cum difficulate fpirandi, largaque fangui- 
ggeion: per os & nares, ficque paulo poft puerulus 

"clamoribus motibusque convulfivis vitam brevifTirnam 

icide finivit. Qua ficus dein & parente ,;de repentinz & 

E opinatz bujus mortis caufa, & unde copiofus ifte fan- 
- guinis cffluxus provenerit, refpondcbam, fanguinem pri- 
m ) obf;rvatum minime per funiculum umbilicalem ,' fed. 
Bui: dcceffiffe, quoniam in fafciola umbilicali acque 

iteolo , quo fruftum umbilici involutum erat; ne tancil- 
m quidem cruoris coagulati obfervacum fuit: Probabile 
o mihi videri, infanrem ad partum pronum, per fpu- 
: ios partus dolores, ex fpaímo ligamentorum inferiorum 
uteri, , plus jufto retentum, ipfique-poftea per inuriles par- 
turiendi conacus, vim aliquam illaram, aut etiam per ni- 

n compreífionem capitis in pelvi hzrentis , vaículum 
| ioddam fanguineum difruptum, ficque fanguinem pri- 
murm ex capite per ocfophagum ad ftomachum delatum, 

inc per alvum eje&um fuifle, poftmodum vero, via 
ore per os atque nares prodiiffe, concurrentibus in- 
is multumque huc conferentibus vomendi conatibus, 
"per mixturam fupra allegatam excitatis, Exinde igitur fuf- 
Jficienter adparet, quam graviter hallucinentur igoarz ob- 
etrices, mordicus fxpe dcfendentes, infantem | per 
res & plures feptimanas, capite ad pelvim devoluto, 
edibusque furfum vergencibus, redbf getvanb , fine peri- 

c lo vicz adhuc in utero commorari poffe, quód fane fal- 
fiffimum eft; fiquidem infans inverfo capite vix ad certium 
usque diem perfiftere poteít, quin aut moriatur, aut ex- 
pellatur: Caput enirn ejusdem tanquam graviífima pars cor- 
Dd 2 | portis, 






















A ITUR «op 


e. 


DIA OousceObforeatio. UE HE, o e Ren 


poris , ordinarie premendo orificium uteri aperit, & pedes. 
caleicrando fundum irritant; qui , conftringendo fefe, ne-- 
'€effarium infans egreffum plurimum adjuvar, Decipiuntur. 
autem obfterrices non raro per declinationem uteri, qua 

' & minoris ftature & obefis foeminis, ab inclufo grandiore 
" fatu, uldimis geítationis menfibus non raro accidit; ven- 
ter enim tunc nimium extenditur, & uterus extrorfum 
vergie, €à endet fid) bie SUtutter unb wirb vorfángenb. 
Quando igitur uteri fundus tanquam pars fuperior, extror- 
fum vergit, tunc orificium ejus, tanquam pars inferior, re- 
&am femper cum fundo fervans lineam introrfum inclinat; 
ficque ligamenta uteri rotunda irritantut, fpaímodice affi- 
ciuntur, partus dolores fpurii excicantur, tandemque par-- 
cus. difficilis & fumme periculofus fubfequitur, praecipue 

. quando ejusmodi foemina parturiens ab ignara obítetrice,. 
. quz conditionem uteri neutiquam intelligir, ad pnromoven- 
dos iftos motus premature excitatur.  Orificium enim in- 
ternum uteri, tali in cafu, non correfpondet cum externo. 
hiatu, fed maximam partem patet verfus os facrum 5 hine. 

. infans, fi re&e proceditur, fucceffive collo reflexo in lu-- 
cem prodire cogirur. Si vero fecus proceditur & partu- 

. miens ad ordinarios partus labores nimium adítringitur, 
"pellitur quidem infans verfus os facrum, fed non expelli- 
tur, fiquidem per ftrenuos labores matris, capuc infantis, 
eirca predictum os harentis, plus jufto comprimitur, imo- 
facile penitus diffringitur , ficque infans in utero adhuc ha- 
rens enecatur , & exinde partus difficilior redditur, mater 
quoque, propter vires per exceflivum laborem plane ex- 
hauftas , non raro derepente moritur, infantisque fit fepul- 
chrum. Fundata autem hec efle cam in ratione, quam 
experientia fequences cafus ulterius demonítrabunt: Priori 
meníe uxor pictoris cujusdam, perfona minimz (ítaturz, 
temperamenti fanguinei, atatis 28, annorum, primipara, 
: i poft- 






























oper F omitu u6 feceffü eruento , in ierulo 6)c. 913 


Xoítquam p er integros cres dies ftrenue, fed fru(tra in par- 
tu lab Oraverat, me ad obítetricem confilio iuuandam vo- 
[ ijubet,.- Advenio, et invenio pofticam partem capitis 

























Da: tus. ies. füb rire ramen ne unguem quidem. ld 
zum infans ulterius progrediebatur, fed quafi infixus ibidem. 
haerebat. Improbabam obftetricis fellam, & preparare 
jubebam  decentem le&um in menfa, (ein ftcif 
$ ett) cui dein parturiens foemina ita imponebatur, ut 
fcapulis decliviorem, clunibus vero elevatiorem ficum ob- 
neret, & quidem ad marginem menfz, ubi intra crura 
ivaricata (tabat obftetrix, cui imperabam , ut ante omnia. 
frontem infantis intra perinaum haerentem, ad exitum pro- 
novere tentaret, quod etiam utrarumque manuum opc 
icicer obtinebat, dum ceflantibus partus doloribus, una 
nanu perinzum , ad rupturam usque excenfum, retrorfüm 
gproprimebat infra caput foetus, altera autem tnanu fron- 
tem ejusdem. apprebendebac & antrorfum promovebar. 
zc omnia adeo feliciter fuccedebant, ut intra quadran- 
is hora fpatium. primum caput grandiufculum, totum 
, | fractum, poftea reliquum corpus pufillum atque fqua- 
idu m ., prodirent, manifefíto infimul indicio, difficilem 
Jhuncce partum unice declinationi uteri & conjun&is ex- 
et eífivis conatibus parcuriendi adfcribendum fuifle, Eodem 
: fe ^ rtnpose ad uxorem primiparam miniftri ecclefie vo- 
*xabar, ubi obítetrix affeverabat , infantem jam ftare pro- 
n E in pelvi. Quarebam hinc ex ipfa, an uteri orifi- 
rf fit apertum? refpondebat; minime, Hanc ergo in- 
hip 'n Mn.cjus ftultitiam redarguens, & quod nondum aper- - 
9 utero: de conditione fcetus prodituri, nihil cerri dicen-. 
dum fic, ipfi monftrans, patienter ulteriorem fuccetfum 
po iubao. ; Brevi poft oriuntur veri dolores ad paz- 
Eo ^ gue iud. tUm, 
RN | 


" ut 


| 514 di DMavaae LX. 


tum, URGE claggulum involucra rumpit, & € non 
capite , fed pedibus in lucem prodiit. | 


A 


"es Riitklurgà adl Tabaiim Aftorfium mamie à 
| d, 16, Novembr, 1733... m peprervak 







|: 


ui .OBSERFATIO Pr bendi e 


DN D. PETRI ANTONII MICHE. 
t rome EE T 


Saliva facchariadinftardulciffima,. 


1 " 


gente przftanci(fima oriunda, copiofam falivam fac-. 

chari dulcedinem abies ineunceanno 1733. ex- 
fpuere coepit, .huicque excreuoni oppido rare, fequente 
- Martio menfe notabilis precordiorum conftridio & mag- 
na fpirandi difficultas, maturinis precipue horis ingrave- 
fcens, jungebatur. Copiofiorem ergo humorum affluxum 
4 falivalibus glandulis & faucibus avertere intendens, po- 
tionem prazfcripfi ex manna felediffima, fimul cum tarcari 
folubilis fcrupulis fex in decodi pedoralis unciis quinque 
& aque totius citri modica portione diffoluta. Uno al« 
terove die interpofito , cum admodum anxia effec refpira- 
* tio, fanguinis circiter uneias decem nobiliffimz zgrotan- 
ti ex pede detrahi, jufculumque ex juniori pullo, in cujus 

' ventre eryfimi, trifolii fibrini atque hyffopi folia unacüm 
enule campane radice, cucurbitz ac melonum £onctufis fe- 
1minibus recondita erant, quatuor ante prandium — of- 
erri 


reum etatis Matrona, ex Patritia Barbadicorum 


- 


iw — ; EM 


MÀ M M —— o À 






















» * De te fichari » inflar dulciff ma. O21 


rijuífi, Per hanc ergo fanguinis detradionem obiinyi 
"a E. * ut anhelofa illa refpiratio Mu axar octavo quo- 
libet die, horis ante lucanis reverteretur, non autem uc 
falive fapor. imrnutaretur, aut ejus copia minueretur, 
4 Quamobrem. praterquam quod modo centaurii minoris 
lo: m modo abfynthii, modo hortenfis rutz folia, modo 
peruvianum corticem , modo geatianz radicem, fxpe pra- 


- 


effenciale fal «x abfynthio, in ore continere "douler, in- 
E quoque ut effentie abfynthii cochlear paulo ante 


r. t urinam. leniter moventía, ex millepedibus, aloe focco- 
Hina atque gummi ammoniaco, tofarum fucco foluto, 
fummo ítatim mane devoraret, inftanter. rogabam. His 
a usque ad proxime clapfum Majum tnenfem continuacis, 
efpirationis quidem difficultas, fingulis o&tiduis recurrens, 
ata fuit, nequaquam: vero dulciffima fülive excretio 
ubft it; unde, cum íuccinatum quoque nitrum, quoti- 
'die ad grana xxx. per duas fere feprimanas affumtum nihil 
roficeret , ad (ub- acidi faporis. medicatnenrum , humores 
umque per inteítina, quandoque pef urinz vias du- 
».eonfugi, quod ex rartaro chalybeato vulgo dicto, 
tari fale conítat, Hoc ergo remedio in gallínacco- 
piorum jure céntum & viginti granorum pondere li- 
quato & per plures dies aflumto, alvus movebatur, falivee 
efflu IXus- mulcum itmminucbatur, & dulcedo nonnihil im- 
mutabatur. Ad refticentia aucem in fanguineo fero fluida 
falia, facchari particulis in àqva copiofe folutis valde fimi- 
lia, immucanda, uc frigidifhmam aquam, malorum limo- 
Biorum (ucco acidam redditam, fubíequend zítate no- 
biliffima Matrona fingulis dicbus, praefertim circa vefpe- 
ram ebiberert, Bartabar: fiquidem eciam eandem ob cau- 
im toto pryalismi curfü vefcebacur carmibus turn elixis, 
| 1 ' tuin 





i i trifolii fpiritum , interdum commune, nonnuuquam - 


prandium & coenam affumeret, nec non cátrapotia, alvum - 


LI 




















AES ond Olferoatio LX, ips | 


tüm facis; modo dido acido fucco & füle ifperfis, modo 
avium, modo caponum, modo vitulorum, interdum ju- 
niorum palumbium, (pius pullorum gallinaceoruin, nec 
non falfamentis diverfi generis, potione ex Caffe grano- 
rum deco&o, atque rubro vino, inter generofum ac te- 
nue medio, xd collendam falinam iftam dulcedinem meo 
confilio ucebatur, x sien 
Dum ergo jam in Juri ignanda notatu utique digi 
".hac hiftoria occupatus fum, faliva naturali 4uidem quan- 
tirate, colore & fluiditate, non autem fine ullo omnino 
facchari fapore profluit, atque ob id eadem prorfus, quz 
hactenus enumeravi, juvantia auxilia fedulo adhibere per- 
go. conjunüis infuper frequentioribus exercitationibus: 
campeítribus, ad promovendam copiofiorem particula- 
rum halicuofarum, per invifibilia univerfz cutis foramina. 
alias prodeunrium fecretionem, falive excretioni plane at- 
que omnino contrariam, laddibifcuà candem qudque? E: 

| abinde fecururum fperans effe-- ! 

;  Wum, 


: 3 1 E. "M HM 3 
: e 1 ^N 
&x (o) Deb y 
( NM : d i 
* "d 








J/ 
i 
/ 
/ 
" | | 


—— 
À 
1 ^a 
Low 
--— 
x 
, 


E 
uM 





am 





E aM coo | $CHOLION. 
























Y ^Um dian seeitio huic cafui dulci: ia HIPPO- 
7 CRATIS operibus & MANGETI Bibliotheca Medico- 

ractica fruftra quarerem, neque eriam apud alios cele- 
"berrimos obfervatores , ut Cuiliels, BALLONIUM, FzZ. 
IPLATERUM , Da». SENNERTUM & Mich. ETTMULLE- 
"UM, fii Mn invenirem , tandem frazc, de le Boe 'SYL- 
cap. f 1. Lib. 1, Prax, Med, de falive in glandulis maxil- 
ibus conglomeratis tam fuperioribus , quam inferioribus pra- 
aratione lefa, attente perlegens, eum quidem /aporis fali-- 
 faftidiofe dulcis , Saturni faccbarum fuperantis , vel &quan- 
mentionem injicere, nullam aucem prorfus de ejus- 
di dulcis faliv profufione - in numerum »orborzu:m 
(ium: à Corm. CELSO apprime ira dictorum, merito 
erenda, allaram | deprehendi obfervationem. | Dehinc 
clyta Cafarez Nature Curioforum Academiz Epheme- 
ides evolvens, candem Dec. II. A4zm. III, p. 337. € dam. 
VI, p. 147, in Clariffimorum Virorum Job. BURGII & 
;, REISELH, de faliva ad naufeam usque dulci, incidi 
ervationem protinusque perfpexi , eos non tantum 
od ad morbi raritatem, fed & quod ad curandi ratio- 
m attinct, fere ex toro mecum convenire. Primum 
enim Ola? BORRICHII breviflimam 4e faliva faccbarina ad- 
ucunt hiftoriam, nec non quz de ejusmodi pet- raro fa- 
| live fapore itiodo laudatus SYLVIUS memoriz prodidir; 
deinde emeticis medicamentis cum fale ammoniaco de- 
irato remixtis, remediis martialibus, clyffis mineralibus 
um fucco ex chelidonio minori & acetofa herba expref- 
9, in ore detendis, diverfisque infuper falibus, cum fixis, 
1 volatilibus, arque aliis. ejusmodi, awt/fcorbuticorum 
CAP, M,FX.IP. Ec  nomi- 


Ow 


Pu quidem mentionem facit, an idem quoque effedus à ni- 

























AA 


nomine SARI medicamends, d agronntes . fuos fe re 
 fticuifle fubjiciunt. |... ! Asi, s 


| Veruntamen hoc inter "ipoFI obfervationes- & Ca 
fum à me relatum adhuc intercedit difcriminis ;'quod:;pat-- 
tim falivantium ab illis commernoratorum neuter de qua- 
licunque conqueftus fic fpirandi difficultate; mea vero. 
&gra hanc primo quotidie, tum poft oQavum femper 
. diem recurrentem experta fuerit; partim etiam illorum: 
falivacio per paucas faltem hebdomadas, noftrz vero mu-- 
lieris ultra o&to menfes duraverit, Interim ficuti Clari(f;. 
 REISELII monialis fana fuit, & vultu rofeo nihil doluit, 
ita quoque Nobiliffima Matroria noftra, quod ad cibum; 
fomnum, nütritionem, corporis robur & faciei colorem. 
fpe&at, naturaliter plane fe habebat & adhuc dum habet; 
nulla camen in ejus. lingua, faucibus palatove, ut in illa 
contigit moniali, à peculiaris generis falibus hic illic in- 
| dudla für ulcufcula , fed fola rancum gingivarum caro al - 
quantum exefa eft. 


De Tabe à copio(i fecretione faiivà orta breviter: tr n 
&ans Rich. MORTONUS, Lb. I. cap. e. de Phtbifr, nullam 





mia-excretione falive infolitam dulcedinem éxhibencis, fit 
pertimefcendus; fed faltem in hac pariter ac reliquis iftius 
contcbefcentie, à nimiis humorum profufionibus, dia- 
bete. pura, diarrhoca , dyfenteria aliisque indu&is, diu- 
turnum /ac£ee, ut vocat, 4z«re & ciborum evchymorun 1m 
imo etiam iC opus fuerit) aquarum mineralium chalybea- 
tarum — ufum, conducere monet. ^ Interim — came, 
quemadmodum .excceífivam dulcis urine excretionem 
fubtira&to fic partibus corporis noftri folidis nutritio liquo- 
re fepius extrema excipit macies; ita candem quoque ex 
imimioderato falive facchari dulcedinem. emulantis efflux 


- 





! i n pe alita DitharhadinBiruuii MA, 219. 





eadem. omnino ratione oriri poffe nullus dubito, De re- 
iquo ex ratione curandi pteternacurale illud vitium falive 
ile. Sung innotefcit, ira dictos morbos fluentes ,. ab exce- 
ibus omnis generis humorum in noftro corpore fc- 
Gretionibus originem fuam. trahentes ,- tnedicamentis po- 
-- derivantibus, feu humores in alios canales avertenti- 
bus, ipforumque. qualitatem p. n, corrigentibus, .curan- 
dos effe, quam adítringentibus humorumque ductus ob- 
ftruentibus, Hinc etiam hac ipfa. methodo in prafenriarum 
adhuc protraho vitam 1lluftriffimi atque Excellentiffimi Se- 
matoris, /4ztomii Donati, chronica tabe, cum conjun&o 
ánexpugnabili ciborum faftidio & contin':o ventriculi do- 
re gravativo, afflicti & fere confedi, in eumque deplo- 
randum ftatum ex abufu la&is afinini & unguenti cujus- 
am mercurialis , poft przgreffam nimiam fàlivationem ac 


















ipirati; In eo enim, praevia abfterfione muci fanguino- 
lenti Da drund icis craffis colle&i, ope vini malvatici tepidi 
in cujus libra una radicis ipecacuannz in pol/nem reda- 
: uncia dimidia per noGtem macerata fuit,) fexta quali-- 
hora ad uncias quatuor per duos vel tres dies exhibiti, 
tmodum non lade afinino, (quo quidem fuo jam evo 
PPOCR ATEM ad corpus eluendum purgandumve ufum 
e novimus, & ejus Libro de Dieta, maxime autem 
olai, corminibus. ventris nimium excruciati , hiftoria 
mus,) fed bubulo, in quo candentis chalybis fruftula 
1i&a erant, unacum medicamenti fpecifici ftomachici, à 
'ERIO inventi granis xxx. fingulis matutinis horis in 
Jibra a(fumtis, non fine fru&u utor, fcilicet ad foedos 
ye. in ore, ventriculo, primisque viis -colledüa odores 
at ue fapores in naturalem ftatum redigendos, ad miri- 
gandum alvi luxum torumque corpus nutriendum; quem 


d zd 


x 


nem quoque hoc idem lac, previa leni cbullitione 


"s | Ee2 cum- 


fioereibilem£ere alvi luxum, partim dyfentericum, pra- 


—— 
- , 


* - "UE 3 et ^ »" AA 
A 1 $5 ^u N . Y / 


;J 220 e a | Olfertatio: n. iu C edit iiid 1 
cum ECCE UE cad eon ga & dein adj Mm 

modica portione fevi hircini liquati, tandemque candefa- 
&o chalybe paulo fpiffius redditum ih furma clyfteris. fe. 


mel aut bis quotidie ad uncias circiter res, cum laudabili 
| BEEN effc&u , injicere ju eo, "eiat 









. (Fenetiis Ai ai dám. tranmiff X. Calend. 
Deni nl bo € 


E OBSERZATIO 1 Bx S 

DN. D. Io. ADAMI GOERITZIL. | 

| is ter D " 
| Differentia inter. Aloén veram. vulgarem n 
officinalem, & Aloén ZOCOtOPi- - -— 

fiftany (500 o e * 


Otabile eft, quod COMMELINUS habet id preludiin 
N botanicis : Aloén officinalem, fi femel ad florem per- 

venerit, fingulis poftca annis, novo caule producto, 
florere, Verum hoc effe zv-óz7 ego teftari poflum. Flo- 
ruerat anno preterito Aloé ralis vulgaris in horto dome- 
ftico Viri maxime reverendi atque doctiffimi Dzi Metzger. 
Superintendentis noftri, Confiftorialis & Scholarche grá- 
viffimi, Poftquam dcefloruerat plenarie, caule abfciffo , ra- 
dix fervata in loco temperato, ineunte. vere, denuo terra. 
commiffa fuit, unde brevi poft, jucundo. fpe&aculo, no- 
vus caulis. fuccrevit , cum quatuor ramis, cum tamen ea- 
dem aloe, anno praterito duós tantum ramos habuerit, 








IAN TRSL UEV M a d ? E 
ei t * Ar j ^ , 
Na , T » 


De differentia inter. Aloe officinal. 5. Zocotorin, 22x 


juxta figuram quam exhibuimus in Illuftris noftri Domini 
Prafidis Mi/cellazeis pbyfice - medico - matbematicis anni 172$, 
menfe Auguflo p. 1274. Hos quatuor ramos, jufto ordine 
fibi oppofitos, caulis medius longitudine dimidii pedis fu- 
peravit. Florere coepit planca hec exotica d. XVI. Augu- 
i, duravitque ad finem usque Septembris, ut in fefto Mi- 
'chaélis aliquot flores adhuc exítiterint, ficque per fex inte- 
'gras feptimanas florueri.. Numerus florum ad quingentos 
ijrcicer excrevit, Expecandum nunc erit, an futuro an- 
no hzc planta reditura fit cum foenore; forfan triplicato 
tunc ramorum & florum numero comparebict, Cum etiam 
"maxime revendus Dominus Poffef(Ior fere omnes Aloés fpe- 
cies colat in horto fuo domeítico, inter quas etiam due. 
Locotorinz vifende funt, omnes illas bene perlu(trantes, 
laxime quazfivimus, ut notam characterifticam fiftere, 
differentiam , quz eít inter 4/ecs valgarem officinalem, 
BERNZEMONTANO & COMMELINO fic didam, & 
coforinam indicare poffemus. Non aliam autem inter 
ramque differentiam intercedere vidi, nifi quod fint 
? (pecies unius generis, ubi fequentia notantur: I) 
aque camlefcens quidem eít, vulgaris tamen Zocotori- 
1 magnitudine fextuplo füperat. 2) Fa/» differunt, que 
one longitudinis, in vera vulgari, quatuor circiter fpi-- 
mas, vel quod idem eft, tres pedes conficiunt, in Zo- 
orina parum ultra duas ; Ratione Jatztudizis, in vera vul- 
i integram viri palmam inferius equant, in Zocotorina 
duos tranfveríos digitos; Ratioae eraffftiei, in vera 
gari duos itidem craníverfos digitos, in Zocotorina vix 
dium ejusmodi digiti transverfi efficiunt 3) 5pzzzs dif- - 
emunt, quibus quidem utraque in foliorum lareribus ar-. 
ta eft, hoc tamen cum difcrimine, quod in vera vul- 
1 hz fpinz integri pollicis latitudine & amplius à fe in- 
icem diftenr 5 in Zocotorina autem fape vix ulua majo- 
meu | om Ee Hen ris 
























hs * d P5 AK TEUY & E 13 »" Qo ro AR TUS MERE TIT ^ "E: 
$ d J e [M rV YXKXUB 
: * 


















A ; n da 
p pu - - m " - 4 » r 5 p 
" f. dis : i 2": p DENEN T: . T Y: E Y iu :»^1 P b 
^ Am : L th "s WW or JL ede KCN | jJ ld M J H5 in ' e TRE "7 E] Af z 
699 hoo COblferbatio DX a voces 
; : , E - « h ü . LA 


joris cultri dorfum, 4) Fere difcrepant, qui in vera vulga- - 
ri coloris lutei eft, in Zocotorina vero fub - purpurei, cau-- 
le gracili, vix ulcra duas fpichamas longo, & ramis vel plas. 
.nenullis, vel uno, aut duobus faltim minoribus ornato, 
J. cum contra caulis verz vulgaris in ea, de qua hactenus fer-. 
mo nobis fuit, fex fere pedes alticudine zquaverit, & pra-. 
ter caulem medium altiorem, ramis infuper quatuor late- | 
ralibus, pedem itidem & dimidium longis, veftitus fue- - 
rit, 5) $»cco etiam diítin&tz fünt, vix aucem odore & fa-.- 
pore, excepto colore, qui itidem  wariat ?  Zocotorina: - 
enim füccum ftillar cicrinum, vulgaris autem fubfufcum, 
& fi utrique exficcato fucco aqua fontana affunditur, ab. 
aloé vulgari rubicundum colorem induit, & inftar vini ruf-^ 
fcfcit cum fplendore; aloeautem Zocotorina illam citrino 
colore tingit, conftanter fic permanente, 6) Effe&iz forfan. 
'etiam differunt, eum Zocotorinz fuccus delicatior habea- 
tur. Vulgaris aloés fuccus equidém faris quoque efficax 
e(t; modo fola exftillatione colligatur ? quidam autem per- 
hibent, quod folia fzpius exprimantcur, uc major fucci co--^ 
pia obtineatur, & fic debilioris virtutis illum evadere, cum 
fuccum mucilaginofum purgantem virtutem vix ha- 

. bereperexperientiam abundejam ^ 
3r -. conftet, o AS in zx 


















ve D. ).JOHAN. ADAMI GOERITZI, 
obit piod: TUS De anim * ke d | 


E quater te ntatà.. : s d 


rpori SripHo- noxam quí ide) bie !éq0R Scri- 
»tura fceleftiffimum vocat, Hinc duróyeuoe; ab ho- 
7^ neftis hominibus nom fepeliuntur, fed Magi(tratus 
u, ab infamibus excoriatoribus in loca inhoneíta de- 


& chriftiano animo, an talis Zur: yo fe ipfum oc- 
x defperatione, vel ex metu geihiori poena, ex fe- 
ndicta, impatientia , vel alia caufa inexcu(ibili: 
an fane mientis & fani corporis ante tale facinus 
vid. FREINSHEMIUS ad Curt, f. 9. 6. & ibi citati, 
dn indice ad Flori obfe erv. it, Indic, ad Differtat. ad 
". Max. inprimis f. 1*2. ubi LIPSIUS notatur pátro- 

i Catonis ibidem, ita generatim fceleris hujus , "qui 
n pidurem. Arrig fefe interficientis "oculis voluit 
ari, vid. Cezz. III. Ep, $2. 4d Belg, & THOMASIUS 
3. 16. p. 206, KIRCHMAIERUS 24 Attic, Cornelii 
f Cornel, RUFUS apud Plz, Lib Ep, 12. BER- 
GGERUS- 4H. 36..add, RUPERTUM ad Fellejum P. 7o 
lobile par conjugum ex genriliurn fenfü, qui morter fi- 
cerfivere videfis apud PLINIUM Zzl. I7. Ep. 24. 
r autem res fe habet cum melancholicis, qui neque 
rporis, néc fanz mentis haberi poffunt, fed ob hu- 
es in corpore craffos , fanguinem in quantitate & qua- 


tur & defodiuntur, Inquirendum. tamen eft prius - 


ARMS | 








ds HACK 
motus fpafticos, proprefforios, reítritorios , congefto- 

. Fio-eluü&atorios, patiuntur, maxime circa lienem, tan-- 
^ quam aflervatorium temporarium nimii fanguinis, unde | 
femper meditabundi fedent, fufpiria ducunt, cerroris ple- 
Bi quodvis timent, mera triítia fibi ingunc, ac ob phan- 
 tafiam corruptam, tandem ira percafi vice fuz evadunt, 
ut nihil magis defiderent, quam mortem, — Avzoyee «c ta- 

. lis quater tentat exemplum ante annum hic Ratisbong: 
habuimus in vidua 65, annorum, fanguineo - melancholi- 
..€i temperamenti, longioris & macilenti habitus corporis, 
.que olim laudabatur, quod pia honeítaque fit foemina, 
fiquidem templum fedulo frequentabac, fuamque oecono- 

miam prudenter dirigebat ac adminiftrabat, Hac candem. 
per. anni circiter fpacium moeíta ingrediebacur minusque 
folicita erat de rebus domefticis, cacirurna fedebat, mul- 
t0S gemitus emittebat, imo fxpius lacrymas effundebat, 
. qued fibi res anguftafit domi, . Querentibus.cur tam moe- 
fta videretur, plerumque refpondit: Anxiecates fe circa cor 
fentire, omnia mundana tedio effe, feque nihil magis 
quam mortem expetere, Hinc 1731. menfe Novembri in 
; Danubium fefe precipitaverat, ftatim autem iterum ab ad-- 
ftantibus extrahebatur. Anno 1732. menfe Januario, at- 
 repto cultro culinam intrat, collumque. fupra labrum te- 
nens, fauces fibi prefcindebat, Dee aucem fic dirigente, 
» jufto adhuc cempore, poft vulnus infli&um, alia focmina | 
- -fupervenerat, qua attonita multo clamore vicinos advo-| 
xavit. Re indicata Magiftrarui, ad edes pauperum de-| 
portata;Chirurgi urbis jurati cure demandabatur.Incruferat |. 
.aucem cultrum principio crachee ejusque duasaonulos carti- |- 
 lagincosfuperiores percuderar,per quod foramen exfpirando |- 
aér egrediebatur, cum ftridore aut fibilo inftar anferis.Inte- 
rin licec haec tnulier, ob vzoyszisc facinus à Es 
: PA Uri$ 


204. j t 
litate. peccantem , ób depreffos fpiritus, extraordinarios. 





L| 






















duris cowTemEEN uti rupi ; increpata fuerit; orm ad. 

monica, ut ad meliores rediret Cógitationeés, nondum ta^ 

men deftitit, propriis manibus fata fibi accerfere, Vul 

nus enim inflidum nondum confolidactum erat, cum prz- 
er opinionem, no&u é lecto fürgeret, reliquis. dormien- 
bus vulnus del igatum digitis dilacerans, & extraQo fub 
orn lace ligni: frufto ,: omni vi, multis ictibus frontem. fibi 
ac rempora i ica percutiens, ut dormientes in eodem cubi- 
culo, tandem expergefa£ti , eam non folum cruoris & fug- 
illaiionum plenam. deprehenderent, fed & à Chirurgo vo- 
dtc ) integumenta. communia à fronte cum pericranio fc- 
parata i invenirentur, vid. Fig. III. Tab, II. Tandem Deo 
benedicente, iterum curata fuit ab omnibus iftis lafioni- 
ius.admodum fonticis. Hinc menfe Julio, quarta vice 
manum fibi inferre decreverat, eumque in finem yitri. fru- 
[Lo venam jugularem fibi difcindere coeperao fed oppor- 
ta ne hoc obíervacum fuitab adítantibus, vulnusque levi- 
t inflidum facile confolidatum. Juffu igitur Magiftratus 
nunc alicur. in bem fogendnntern Spfrünbboff, & ne am- 
plius fibi manus violentas inferat, omnium ibi viventium 

Ira ac oculis commiffa eft, | 


^ Ratisbona mif Altorfum | 7 : 
.& PRO 1733. Pos pe 


AP M, Fil, 2 kid FÉ /OBSER- - 


^ Lum A xU Sid discus bd T "oxi iia 


226 d ic cleraii; LXD. 







/ OBSERFATIO um 
-. DN. ALBERTI. SEBAE, 


Hiftoria exoticorum quoründam medica«. 
mentorum fimplicium, — 


Te 
"y 


5M 
Umi varia ovcin one meas in ramus pervenerint quac 
t£ dam hactenus minus cognita, aut minus faleem ufi- — 
tata exotica fimplicia, haud injufte me facturum ar« - 
bitracus fum, fi ea, que de ipforum natalibus ac viribus. - 


fimul mihi innotuerunt; cum publico — 
T 


. Occurrunt ergo | ; | 1: 9*0 


"K Radices dior veri Hf paliftris » vd. 
-Sanlay : 


Crefcütit in regaó Clinenfi, círca arbém Cento & imb 


Provincia Szcbwam , ubi recentes ii tenues caleolas fciffie,. | 


ficcatz , in plumbeis dein receptaculis, Kanafler . di&is, 


aut ciílis plumbo intus obdudis, uti herba Thee, affer^ : 
vantur , ne virium jacturam faciant, dut corrürnpantur ab. 


aére, Qui eas ex China huc attulére, referunt, Chinenfi- 


bus illas visa in pretio efle ob plurimas, quibus pollent, | 


yirtuces medicatras , ia ardentibus precipue febribus, aliis- 


P ix | 
que malignis & contagiofis morbis, Dantur ia pulvere à 
XX, ad XL. grana bis vel tef de die càm vehiculo idoneo, 
Éxcrabicur & inde cum fpiritu vini eflentia guttarim fe- | 


bricitantibus exhibenda. — Vis ezruridem bezoar dica & ale- 


xipharmaca in omni contagio, & morfu auimalium vene- 
; | : nato- 


b. 








» —.Hifloria exoticorum quorundam [implicium. 227 

"gatorutn, eximia laudatur, Serviunt & ufui externo, dum 
— pulvis vino füba&us, parti affe&z applicatur. PLINIUS 
Lib, XXF.cap, 13. radicis hujus fuo jam evo mentionem 
"fécit; tum & DIOSCORIDES Lib. I. cap. 2, & THEO- 
"CPHRASTUS, MATTHIOLUS, aliique illam cognovere, 
"acorum verum orientalem femper pro optimo habentes, 
"qui tamen à multis retro annis hafce in oras nunquam per- 
"venit, Ex quo autem Societas Batava Indie orientalis na- 
"ves iercatorias recta via Chinam verfus tmmnific, hujusce 
-acori quandoque reddimur compotes, Er certe alia pluri- 
- ma rara gque ac utilia hec nobis occafio füppedirat: Do- 
"Jendum duntaxat cft, quod, qui ea adferunt iftis é locis, 
"indagande eorum indoli atque virturi tam parum opere 
impendant, : | 


: . JI, Placenta Catagamber "Tapanica. 
c. He placente parantur de flore fübtiliffimo fucci Cs- 
"bez Japanici, quem efoliis atque frudibus arborum Areck 
-di&arum extratum , Japanenfes certa quadam terra argil- 
acea, pingui & molli, cerrz Lemniz, vel bolo Armen 
^ fimili, remifcent, miftum ingentibus cupis auc doliis im- 
"mittunt, & adfuía aqua camdiu calori folis exponunt, do- - 
-nec maíla fermentationem concipiat: Qua nata, partes 
"fubriliffimz iftius maílz in fuperficiem enatantes, inftar 
"eremoris la&is, fefe colligunt, & accurate dein feparatz 
-in medulos orbiculares infunduntur, ut aliquot dierum 
mora ibi fpiffeícane: Tum vero placenta afferibus impofi- 
—tx exficcantur porro, atque ufui affervantur, colore pa- 
titer ac rmagnitudine difcrepantes. Externa earum fuper- 
ficies faturate flava quafi crufta obdu&a eít, intus dilu- 
tior eft flavedo. Japonie incole "Yap has placentu- 
- a "Ea 2 J las 






ja 
"7 


^ 
n 


- 


228 : Dlérostie LXIL. Mess | UE d j 


las sdpehii iisque multis in MERE utuütur z "Negüe! 


enim duntaxat in acutis febribus ad demulcendum pcne 1 
cum aqua inítar Thee infufa adhibentur ; fed etiam in an- | 
gina, aliisque inflammationibus , aphthis , ingenti ficcita- 
tate & aftu; Si enim fruftulum talis placentz iti ore deti- - 
netur, egregie humedantur partes aridz, 'glandula. fali- - 
vales aperiuntur, & fapor gratiffimus undique fefe diffun« | 
dit. Adde, quod mucum & pituicam quoqué abíterganr, | 
& ventriculum confortent, aliisque ejusmodi. virtutibus | 
faluciferis quam plürimis finc infignes, i 
Kefero hzc , uti bona fide relata mihi funt à viro quo- 
dam, qui diu in Japonia commoratus de hifce placentulis 
fibi largiffime profpexerat, & quandam earum partem mi- | 
hi quoque venum dederat. Egomtet ipfe tamen expertus - 
teftor, virtutes liujus preparati fatis haud laudari polle, : 
Refiduum deinde illius maffz. defloratz, adhuc in cupa. 
contente, probe agitatum, per cribrum irm aliud vas tra- | 
Jicitur, relinquitur cum, donec factus fit graviorum par- 
ticularum ín fundum feceffus ; fupernatans inde aqua de- 
cantatur, fedimentum in fundo haerens exficcatur, inque. 
maffulas rotundas aut quadratas coadium. ulterius ad fo-- 
lem arefactum ufui fervatur fub nomine Terre Catecbu, cu- | 
jus prolixiore defcriptione, quoniam ubique fatis nota et 
inter Medicos, merito fuperfedemus. ^ Vid. de ea f, B,' 
| EDOMEL Hiffoire des Plantes 4. Edit, d, 2, P 4f4 * 








I1I. Radices $alab ex! Perfia, " 


Fs RES & plura alia hujus farinz (implicia in Toefauri Re-. 
rum, Naturalium, om. 1l, | defcripfimus , ibique. dab, 
LXXXIII, Plante ipfius, cujus hz radices funt, iconem 


cxhibuimus, Quum etiam & hiftoria & virtutes medicas 
t& ea- | 





di p dt ] - - 


* 


4 — Hifiria exoticorum qurumdam f JANTES 229 
i; 

2 earundem citato loco quam .prolixiffime traduntur, 

non opus eft, iis ut hic inhzreamus diutius, . 


VN 3 








1 
, " 


"a IF. Radix lan, frve Ikanzo. 

- - Crefzic ir provinciá Chinenfi Szcbzaz, mole parva, 
Be. -terés , tenueni in caudulam exporre&a , ipcus 
"valde refinofa ; flavá inftar Curcumiz, quam .& aliis dori- 
bus emulatur , fapore tameri magis arormiatico excellens, 
Chinenfibus radix ifta loco optimi rriedicamerii fanguinem 

»purificantis & emienagogi  etomachici & carminativi eft. Ca- 

facic & fudores. ciet.  Dofis bis de dié (crup. ij. ad. 
'drachm. j j. in vino vel cerevifia, aut étiam cur aliis plantis 
aromaticis in vino vel Tue vini infufa , digefta, bi- 

bitur, h | 


1 i ^ i Ew JF. Radis danti: 


k Chine Ais Gigan & Cantoz eani proferunt, in fubftarrs 
" vel decocto cum rhabarbasro ufurpandam, ut reme- 
m.  probatiffimum ad bilis acrimonant Mine pu 






E . | Radix (uon, Modica 


-. Zedoarie rotunda radici fatis affinis eit; at in minuta 
E inftar Jalappe albz , fciffa habetur , "tenuibus hinc 
indc hifpida fibrilis, & pro parte flava, Sapor idem eft, 
qui Zedoariz, Virtute pollet cephalica & ftomachica; 
prefertimque in apoplexia ufui eft, fortis inde cur fpiri- 
u vini parata tin&ura, cochleatim fümta & extrinfecus 

h Ff 3 - «uam. 





NSD ' Olfirsiati LXI, - ie at ; 


Ho lu o NN | 
etiam illira, Oleum ejus frillaritium Phe c a loe 
co infervire poteft. ^ .—— i 


M 
: (| , prs 
n » 





- FI, Cortex Gfedli, ex f0v4 Hifpania. 


Cafcarilla fimilis , at longior eft & ar&ius convoludl : 
tus, extus coloris ex albo cinerei, intus tuffi, faporis ama- 
 ricantis aromatici, Natalis ei locus idetn eff qui Cortici | 
Chin-China, cui etiam proxime accedic, In febribus tam - | 
continuis, quam intermittrentibus, ufurpatur vel folus, - 
vel Cortici Peruviano retmixtus, cujus vim auget & emen-- 
dat,. Extradtum ejus cum fpiritu vini paratum ventrieulo. 
debiliori egregie medetur, 


FH, Cortex Tubaba Peruvianus, 


Gratiffimus hicce & mire balfamicus cortex, per caf. | 
ficulam, quam Flotille vocant; ex America in porcum Ga- 
- ditanum, inde vero huc in Bataviam delatus, noftras fic in -| 
manus pervenit. Cordi przprimis confortando infervire. 
dicirur, quod quidem & ipfc fepius in zgris debilioribus | 
ufu didici, - Spiritus vini effentiam inde elicit vi balfamica | 
diriffimam, fimul & fuaviffimam, cujus gutte L. ad LX i 
cum vino aut hydromelle recenti epotz , pulmonum epa- | 
tisque infar&ui apprime conveniunt, Datur & in polli- | 
nem tritus folus, aut aliis appropriatis unitus, Saporis eft. 
gratiffimi,, & fuavitate Vaynillam fuperat, cujus hinc vie | 
/ e in Chocolata & aliis compofiris semi ade fupplere. 
ponet, 


A 


sv MN, 


Xa | 


EET LX » ' -. TAPTWRURTPSN Ew ET c vy X 3" .9 d FW 
v 1 E bn. Lo / 
rfr - Í à 
v » ; * 


-—  Hifloria exoticorum quorundam [implicium, aaY 





CURIE ER 


1 dis ^ — 0 0 IX, Radix Pefoulina, 


-— 


J 


E Chinenfi provincia 4a» adfertur , à Maleyenfibus 
"adpellata Jac Tigrinum, forte quod recens latis inftar can- 
"dicante eft colore, Forma noftracis vitis fylveftris radi- 
"cem aemulari videtur, Extus nigro cortice obduda, in- 
-gus Agaricum quafi rcfert, craffa cxterum & rudis, nullis 
"afpera appendicibus, aut villis, nec ejusdem femper ma- 
gnitudinis. Harum radicum craíhíflimz meditullio gau- 
"dent diro; lignofo, refínofo. Quotannis equidem fron- 
"dem illa virentem protudit, fed non nifi biennii aut rrien- 
'ii fpatio radix ipfa co usque ádolefcit, ut effodi queat, id 
"quod & de rhabarbaro verum eft. Radix in pollinem trira 
"tritici coloris albedine refert.Singulari gaudet vtrtute con- 
"fortante, debilibus, emaciatis, hemoptoicis & empyicis, 
quam utiliffima : Promovet enim füppurationem, acrimo- 
miam fánguinis temperat, humores attenuat, novoque vi- 
gore circumagit. - Junioribus hinc, fenibusque proficua; 
"ventriculo vires addit, deliquia & naufeas, gravidarum 
precipue; abolet, Sequenti autem modo in ufum voca- 
tur: Radicis prius coníciifz aut contufz uncie binz dua- 
bus & dimidiz pintis aqux pluviz pure incoquuntur, do- 
pec dimidia pinta ebullitione diífipata fic: Decoétum dein 
yel per colum trajicitur, vel quie comrmitticur, donec 
feces fponte fubfederinc,' dein purum decantatur bujusque 
tantum quotidie, quanrum $. vel 6. vafcula porceliana, 
"Thee forbillationi deítinata, capiunt, calide affumitur. 
Confert hoc ejus decoctum quoque nephriticis, & quos 
gararrhi acres aut lencz febriculz infeftanc, . Pulvis radicis 
etiam adhibetur à gr. XX. ad XL. cum idoneo vehiculo, 
bis vel cer de die, Plurimi fit radix hzc à Chinenfibus, & 
geuiu | pro 








om EV -.— Olfervatio LXIM- im | 
| pro arcano etiam habetur; quo nomine & — tradita | 


eft. Lufitanis atque Lojoliftis in China gegentibus in invens | 
tio eus Bepstur. i 


ui D dapio iere mifh 
d. 23. Mart, 1734.) 


OBSERFATIO LXI, r 
DN. D. dan SALTZMANNL,, 
De du nest E 


/ 


Foctu mohftrofo bicorporeo, manu obfe: | 
 tricia extracto. »b casco 


f ! 
Nna Maria Elfaffer á fpuria, emperamenti i. phlégmadl 
A tico - melancholici, annum etatis fue rrigefimum fe-- 
cundum Lagens, fubrepticio. amore circa Feftum Pafchas 
le anni 1730, à milite Helvetio imprzgnata, poftquam pti«- 
mis gravidicatis menfibus febre tertiana laboraverat , & 
per reliquum geftationis tempus inordinata dicta, inpri«- 
mis autem fru&tibus horzis nutrita fuerat, Nofocomio ci- 
vitatis hujus excepra eft, ac tumore pedum oedemacofo, : 
poftca in dies ita au&to, ut crura non tantum, fed & infis 
imum ventrem occupaffet, correpta, nec non "dorfi conti- 
nuís iisdemque intenfis doloribus defatigata, tandem (obs 
Ítetrice ita referente) die decimo fexto menfis Decembr; | 
anni 1730. circa horam fextam matutinam veris ad partum. 
nixibus- obruitur, Membrane hinc foetum cingentes rumes 
puntur , aas in illis contentz copia preternaturali ef« 
So; 





0! Jm usque hielo dct din protru- 
dunt; fed cum ad exitum perducere non valuiffent, illo 
dbi ad. quartam usque horam diei decimi feptimi po- 
meridianam —— T m d is 


rimus. " dn. Haie ui eidieii vocatus Bats Hie acce- 
dens, prater parturientis abdomen, circumcirca umbili- 
cum maximopere acuminatum ac elevatum , infantis ca- 
put loco di&o i ita firmiter infixum deprehendic , ut nullo 















m ittere ,- pedes. «ejus prehendere, ac horum ope infan- 
tem inverfum. educere potuerit, Propofita hinc fuit ope- 
ratio illa, que inftrumencorum auxilio feetus caput pri- 
extrahit, verum cum parturiens viribus adhuc dum 


diftineret, inprimis autem. unicum illud & cerciffi- 


ule nimirum à fübftrata eute feparatio, nondum fefe fi- 
fuafit, ut operatio illa procraftinaretur. Die au- 
8, Decembr, cum interea infantis caput ne quidem 
ad Imez unius latitudinem ultra defcenfum fuerit, in ejus 
vero extremo cuticule feparatio- tunc apparucrit, extr a- 

em foetus jam demortui, ut matris vita fervetur, 
ifpicio divino verfus horam decimam matutinam 








f inodo digitum fuum ; annularem , multo minus totam ma- 
num, infantis caput inter & vagine latera in uterum im-- 


nftaret, nec non validos eque ac "frequentes 


| tali in cafu infantis in utero mortui fignum , cutis 


1 aggreffus. eft: Parturiente primum in leQo transver- 
CAL PM, Fee Gg ^ fim 


^. 


234. c 0! érvatio L) HL. 


4I X^ up 
fim WONT ; inei Patamonad 3 cranii dido, 
calvariz: integumenta , verticis offa membranasque cce 
brum cingentes unico impulfu cransfodit , foramini in- 
| de efformato, ferram. capitalem ab ipfo vocatam, indi- . 
- dit, offa cranii ejus reciprocadione invicem diffe&a manu 
extraxit, tamque amplam inde na&us eft calvariz aper-- 
euràm, 9t cochlear dentatum, à figura ita didum, facili 
" megotio cerebro inferre, hoc illius ope. exhaurire, lace- ^ 
. ralia capitis offa poftea comprimere ; ficque latam ae ro- - 
tundam antea calvariz circumferentiam, nupc in acumi- | 
natam ac mole parvam mutatam, extractioni e co aptiorem 
reddere potuerit; hanc dein manu apprehenfam, fort 
attractione quidem educere, fed irrito labore, conarus 
eft; (ubítitit enim caput aque ac corpus infantis. immo. 
bile: Alio ergo modo ad foetus. eduGionem. promoven« 
, dam res aggredienda ipfi. erat; nimirum cum offa ealvas | 
riz compreífa vaging cavitarem nunc ampliorem effece- 
sint, manum fuam fubter caput infantis facile infinuar " 
-sotam ejus faciem, verfus latus parturientis in vagina. [3 3 
nitrum reípicientem, palpare, imo snaxillam illius in- : 
:feriorem duobus digitis fub mento inftar unci recurvas 
tis igomprehandios ficque is ut & pue. calvai rie | 




















MEL. licet forti tunc e AU Pos wore z 
xefticiffer, nihil. preter di&am. maxillam inferiorem, jam 
duas in partes. co loco , quo mediante: cartilagine .iB | 
fotu sphibkek,. divom, educere potuit, Tania hac | 


CMS | 
! 
*-. A 
P Y 






| : E fetu monfirofa Bicorporeb, & - — 255 


in pr: axi fua obftetricali bha&enus nunquam obfervata c cor- 
1 E. s infantilis «tenitenria, eum, ut- brachium foetus 






















"ocdufifs,. nec tin. ciabi nec "roero dit 
et, eum eo adegit, ut manus dextra é va- 


jue cien x aen irem i 2 i dihüiugat Pa 
s  eduxerit ; poftea collum capitis comprefferit, 
ias -ircumvolverit, ac candem manu dextra fafciam, 
tra vero brachium fortiter. quidem, fed iterum in- 
(f n attraxerit, id tamen effecit, ut brachium «que 
;ollum foetus à corpore cjus reliquo, immobili fem- 
jer fubfiftente , inde fecefferiat. ^ Ultimus ergo, pra- 
jus hifce circumftantiis , idemque unicus, infantem 
irum per pedes ejus extrahendi modus, füpererat, 
"Quem ut denique abíolverec, sanum fiuiftram juxta 
du&um lateris vaginz dextri, derruncatz primum  foe- 
üs axille, hinc coftis ejusdem lateris, poftea dextra 

"naciur illius admovit, pedem. dextrum ibi obvium - 
; vagiaz induxit, ac, an hac rationc corpus 

|. S88 2 iufan- 


M 





infantis totum. vertere arque. FORSE poffet; ten vit 
(fed cum nec hoc' voto refpondiffet, pede ilo in. vagi 

na relido, manum, iftius per latus interius, ad. partes. 
usque fcetus genitales afcendendo, utero rurfus. immi- 
.fit, pedem finiftrum in dorfum. refíexuni apprehendit, 
& ad priorem adduxit, mox utrisque unica manu pre- 
henfis, infantem ad coxas usque eduxit, has poítmo-. 
dum binis manibus arde ample&endo, ác omni, qua 
poterat, vi attrahendo ,. totunr reliquuni corpus mones 
ftrofum, € duabus gemellis invicem  adnatis. compofi- . 
tum tandem extraxit, Tantus ceterum; monftri. hujus. 
.extrahendi labor, quem. parturiens - per duarum hora- 
rum fparium - fumma animi. conftantia fuftinuit , vires 
.ejus ira penitus exhaufir, ut puerpera nunc. facia, pott- 
quam alium in le&um: immifla fuerat, mox. convulfivis. 








motibus. correpta animam exípiraverit. Cadaver ejus 


-cultro. anacomico fubjectum, magnam aquarum copiam, 
ántegurmenta infimi ventris magis, quam ipfam. abdomi- 
mis cavitatem, diftendentem, uteri jamjam debite con- 
tradi membranam  intetiorem aliquatenus. fugillatang, 
vaginam hinc inde UR aoc pubis. vero. ini edio 
jor exhibuit, 3b 353^ nu soi 
" Feecum hunc ippdiro Cuin sido conftituebant ,. 
teriore habitu fais formofz, focminei. fexus, duos pedes 
Parifi ienfes longitudine adzquantes, à à. naturali ftatu h; 
defleQentes, nifi quod à fuprema .& anteriore tho 
pee usque ad. utin advería. facie, uns v 





M 


: d 


LIED. MEE a 























Em um. Nina ume Finca habebant col. 
lum, quaterna brachia, fi ngula. debite efformara, é füm- 
qno . humero. fuo queque loco. emergebant :. Ihoraces 
| . integumnentis abdomen ambientibus ad umbilicum 
ue uniti, fimplices externa facie mentiebantur cavi- 
es, , & eodem plane modo id uno, ac in altero, con- 
nat tí erat latere, . Umbilicus. unicus, in quem fimplex 
fíneb: it, eX unica. (non. ud in .gemellis. invicem fepa- | 
quis naturaliter obf(ervatur, per. membranam longitudi- 
pie iter. SIND. fed eo latiore. feque. denfiore- placenca, 
funiculus, in angulo mexus, utrique. foecui. communis 
er á quo. loco usque. ad | extrema. in. diftindia denso 
& EI corpora, hinc . binz partes genitales; qua- 
'ni pedes, fatis concinni, fi tu itidem ex adverfo, uc 
I quá . gémina membra, locabancar. »Ratetior hec 
tri fona, Grates iab ou oy (1.5 gd 
— AEGAL AGI : 
» E - fntimíora- vero. icaserila difledione a accuratiore per- 
Worutando, invenimus hepar fi implex, primo afpecu, & 
| r duos hos ferus in medio quafi fufpenfum, fic uc 
dgb utraque parte gibbum: lavigatumque. effer; & quo- 
vis 298 Bh fuo peculiari. ligamento .fato, communiter 

| nforio. dido, cum. peritoneo . necteretur,. Molem 
1 Bitiuent jufta. majorem, ex duplici hepate in 
cava.concreto, conftiiffe verofimile: eft . dni 


D" s | 6 B3 quip- 


siiftvolide L Yn, 





quippe edic veficula fellee , "bile pde: *(q 
unicuique proprius duQus in dnodenum erat. Reis 
"qua tam dexrri quam finiftri fetus abdominalia vifcera 
omnia & fingula, omentum, ventriculus cum. inteftinis,. 
tam tenuibus; quam eraffis , lien » "pancreas, fenes cum. 
"ureteribus & vefica ürinaría, ucerus cüm ovariis, que fim-- 


plicia effe debent, in duplo, & quorum bina naturalitet- 
adfunt, in quadruplo fuo queque loco pofita eran wi 


"optime conformata, & ab invicem feparara. "Funicul 


"umbilicalis, ucí jam monui, funplex quatuor conítabat | 
arteriis. & unica vena; diameter. vaforum eandem ae 


naturaliter effe folet, proportionem obfervabac: Hac 


'veto, fcilicet veria, quamprimur abdomen fubierat; in duos | 
difpefcebatur ramos, quorum alter ad finum vene por. 
€& finiflrorfum, alter. paulo mínor dextrorfüm ad op- 
pofitum fíaum tendebat, uude ab iíto du&us venofüs, 


Gliffonianus-di&us, cavam fibimec proximam penetra- 
bat, in.dextro vero latere deficiebat hic communica- 
tionis du&us; vena enim umbilicalis, fenfim prope 
par latior Rd; unice in venam porce hic p é 
bac Quaterng. vero arterie umbilicales,- fingulo foet 
^dur , quo folent naturaliter ordine, cum intermei 


"uracho diítribuebantur : tz ad arterias iliacas. prope 





"bant, hi vero fü quilibet. vefice ürinariz inferebantu 
Duplices venz cavz, & reliqua infimeg cavicatis vafa idi- 


dem duplicia à confuera naturz norma haud. declind- 


been — iT m , ícd admodum — 


-^ 





: 
| 
| 


27 PRI | 


^N 


De Feti manffrofi jcorporeo, 6s. 229 


'ter fim, ventrem. hunc à thorace feparabat. Cofíta 
tam  fpuriz, quam Vera, omnes mediante fterno dupli- 
P (üigule- in unequoque latere, feu parte füperiore of- 
fea, ineurvo continuoque) jundz, hunc ventrem. dupli- 
|€em in quatuor concamerationes, fola pleurz contigui- 
late . divifum circumdabant, Duo pulmones flaccidi, 
ant . quilibet duobus lobis in alios minores naturali- 
er divifis,. praditi ex adverfo fibimet.  propendebanr, 
Inter hos cor. fimplex ,- fuo. péricardio involutum, in 
media regione. quafi fufpenfum cernebatur , ita camen, 
"u á diaphragmate ex parte füftineretur. — Aperto peri- 
| ardii facco, . vifcus. hoc magnitudinem. naturalem fupe- 
is, hon. cenícz, fed trapezoidis erat figure, facies 
€ | anteríor & pofferior (habito refpe&u ad fitum ad- 
verfum, quem. hactenus fervavimus ventrium ) plane & 
E. margines vero rotundiufculi , fed. párum craffi 
ift bant, - . Flaccidum hoc in cadaveribus cor prope 


e 


1 ban ce communíter ita XYocatam, ubi vafa emergunt, ab 





















un | 
peis larum erat j pars TUN tnucro dits, unum 
Lr IL 

po licem. & $aó lineas latitudine. ad&quabat; cralfittes 
| ifi. novem linearurn érat.- - Infigne cavum - fnultifa- 
riis muniturti trabibus acque "colurhnis carneis, totum 
fere cordis fpatium in medio occcupabat. ^ Fx hujus 
yen "di duobus angulis fuperioribus bine 'emergebant 
, fuis inftrudz valvülis , 'quarum utnágüzque lon- 
gi jor i folito enienfo d adii LÀ duas artetias viret & 
"- 


- defcendente. Duplices veng cave, pollicis: diftantia "n 


quam finiftro, alia caviras infculpta erat, hzc fini 


— lateris. .properans ,. pullulabat : Dextra autem  cavita$. 
minima, gres lieas Jongitudine non adzquans & d 


a wo josodos uenire. pe dies t dt i 








carorilcs TUTEMTS tründen jambe ad "Hif 

diaphragmare. émergentes, confeftim" unacum ttuncis fus 
perioribus, in facie cordis pofferiore in nnum faccum. 
amplum, rransverf(aliter inftar fibus pulmonalis. locatum, : 





 expandebantur, cui tres annexa erant auricule: Hic ad 


ingreffum ventriculi modo meroráti. inter ambas" arte- 
rias valvulis mitralibus munitus , idem cum aorcis cal 
vum fübibar, Praterea fub venz magne facco emer- 
gentes vene pulmonales utriusque Jateris non peculiari | 


| auriculz, vel finui, fed in unum qu&liber unit (rune | 


cum fatis arum, huic magno diverticulo - fanguinem | 


j infundebant, utraque tamen 'orificia inter ifta trünco- 


rum venz magne locata, fimplici munita erant valvula 
femilunari, Preterea tam in cordis margine dextro, 







lateris talem, qualem ventriculus cordis dexter in fi : 
tüi naturaliter conftituto habere folet capacitatem , obti- 
nebat, ex qua arteria pulmonalis ad pulmones. hujus | 








metro emergends- ibidem arterie pulmonalis fere - 
guftior, vi vix ventriculi nomen merebatur, - Nulla i in hax 


ventriculum | finiftrum 'hians apertura , foramen. rotu 
dum, paculum , cujus diameter duarum linearum, 





pto S infoulptum erat, üt facilis ex medio ventricu- 
lo ad hunc via pateret. | Arteria quoque pulmonalis cx 
)c Cavo emergens, altera mulco major, confeftim infig. 
lem communicationis canalem. ad aorte defícendentis 
xruncum demittebat. —Dextri autem ventriculi pervius 
du&us, multo minor, obliqua penitus direCione, car- 
| fepri fubftantiam penetrabat, eodem plane modo, 
uti foramen ovale, quando in adultis adhuc patulum, in- 
fculptum. effe. folet, per-quod tanta fanguinis quantitas, 
neque tam libere, uti in finiftrum, tranfire non poterat, 
ullus infuper Bocalli dudus ab arteria hac pulmonali, 
"altera 1nulto anguítiore, ad aortam tendebat, fed hec in 
luos ftatim divifa ramos, pulmones penetrabat, Thymus 
: ipis à fingulo jugulo ad pericardium usque extende- 
.batur, fub hoc arteria afpera & ocfophagus fuas quaque 
ad partes in fingulo thorace decurrebant, Reliqua in col- 
1 duplici & duobus capitibus contenta organa omnia ni- 
'il à ftatu naturali diverfi habebant. 

7 À folertioribus rerum phyficarum. & miedicstum de. 
dagatoribus plures hinc inde hiftoriz foetus monítrofi du- 
plicis extant , cum accurata partium, fecione. anatomica 
"dete&tarum delineatione, aut faltem. defcriptione, uci illa 
C. Dn. 3», Cozr. BRUNNERI, Differt. inaugurali anno [u-. 
rioris feculi feptuagefimo fecundo bic loc? tradita, irem. Job, 
M, DORSTENII in fc Cbediafmaie de Monflro Haffr 4t0, nec 
on | Cbrifloph. Joach. WOLFARTI de fetu monffrofo duplict, 
aM. 172f. Marburgi Cattorum babita. Nulla vero defcri- 
jo anatornico - phyfiologica cum noftro cafu ita appri- 
& convenit, ac illa, quam Experient. Dn, eb. 4dam 
UJEMUS Med. D. & Phyfices in Achenzo Gedanenfi Prof, 


E 


Pi Ann. 1724. cum 1 erudito orbe communicavit, 


- A.P. M, FAC Hh .- EXPLI- 




















j 
M - [ ^ 


AN v 


^ e 
- MAN ;Qifeute 








EN Bec [^ Wo r2 Macc v Man "Eds 


 EXPLICATIO FIGURARUM,. 2 
Tab. IV. Ls 


n eps interna xd: bujus monflrofr duplicis id 









44b, uti thorace imo ventre aperto oculis. f /l 

" MID D EXEUNT C DE SUN 

- n É qe. ; * 1.0] ] E 

82a. Piniculué umbilicalis. unibuls .éngd ditdiadcuid ES 


bbbb, Quatuor arteriz umbilicales à latere velica urira- 


nari duplicis ad. arterias iliacas tendentes, | into M M. 
€c, Urachus in medio locatus, & in cujuslibee vele 
| . dd, fundum properans, —— JP 182500 EE 


ce. Vena umbilicalis in duos ramos divifa, quorum. * 
» fer dexcrorfum, alter vero finiftrorfum ad he 


tendit, dg TE ET 
! 
f. Hepar unicum, WARTNO En paw 
gg. Inteftina utriusque foetus, "NL cae ms 
.h. Cor unicum planum & ttapescidis figura à E peric: 
Ws liberum, : 
gx - i, X37 


ii, Due ejus auticule, ; 
. kk, Vafa cordisarteriofa, —— 
ML Lobipulmonum. - PU d 






( 1 "ves V. » r "Wr i y D í M é 
T » T — "m 1 E 
. Tet 1 E , 4 ^e ; 
^ OPE 71 TS 
5 y wt cow . d e 4 *^ 

C4 - 9n 

j^ jan / ^ j à 
rj] 9 a- j^ 


i [ "Zn ) 4 P 
" TED MEM 33 f] " "Tg Fi Ó| 
E D] , L m "À Ug ? 3i PS a B» * 
CVs sí v Z 


Nu « | Cor cum cavitatibus Juis. 


—h 
* 


43. Ventriculus medius & icgidks major. 
P "Ventriculus finifter amplitudine HIdnut; 

. Ventticulus dexter, isque parvus, fou; | 
dd. Orificia Yentriculorum" lateralium. in | medium defi- 
BE nuum ^ dos UFTTMP : 






'€e, Auricule due. 
f£. Duzarteriz aortz, 

L Arterie puso sms disi: 

E Pa is Fig. II. tt 


N 


y à - Medium Doviritalas explicitum f£ p. in quo trabes & 
olomnz carnea aa. e irem b b. in ye inp ventricu- 





E pega E: M an 


E 


E "Cor ricca nob | 
bb. Venz cave trunci. inferiores, ESL ON and 
€c, Trunci ejus fuperiores, i: 


gu / Ac eA a  d.Sinus 


am 


S. 5 TAE 









d Sinus cransverfus & communis, ía em. Omnes. 

| tmuncihiant; —— PAL | 

e. Auricuja tertia inferíus in dextro latere prope faccum. 
 «ransverfum locata. - 

££; Venz pulmonales in unum truncum  cosfeftentes ; & 

in communem in utroque latere faccum. cum venis. 


| €avis cerminat, | 


- 


Fig. A sb A aM 

wi 

Sinum dransverfum vene cave apertum. E 
monfirat —-——— E 

» ' ZA JECHTNIM Eu 

aa. Orificia trunci inferioris duplicis, x "d Ez 
b b, Oftia truncorum fuperiorum. PU MEE 
'€c. Orificia venarum pulmonalium, NE acsi A 
d. Vene azygos ingreffus. — CLSUU E 
ec. Apertura in vuneieniapi —Ó | B EE , 
4 dj an Mig Va Ew 
E 

Jaforum yall FA Lg é corde urefon *. 
pcr | v 

14. Duplex arteria dOfta; . .. — eus E 
bb. Dua arterie pulmotiales, E 
e. Dut&tus communicationis arteriofus Botalii, É 3 
dd. Trunciarteriz aorte defcendentis, | - 
ecec et, Rami i ejusbem afcendentes | . 


j My E 
* X 





- De Feetu imonfhrofo bicorporeo,6jc, — oa 





FigVL - 


à 5 Mehem "forum umlilicalium exhi- 
mM. | — ... bet. tl s» 


A. Mii, cum lidumeiito fufpenforio a, 
. Funiculus umbilicalis, T E j 


: ico. Arteria umbilicales, 


dd. Duo urachi, 
ee, Duz venez umbilicales. 


^£ Sinus venz porta dexter, 


ge Vena cava foetus finiítri. 
-Portio du&us venofi Gliffoniani. 


m Partes n 
» We cnc oai VII. 


Y - 
d. 


Facies (eee (ima | in ier finiftro, irioauo 
M bb, Ramificationes vena ie phepal; —.0 5 


Vena cava finiftra, - 


po. 





Sinus vene portae, 
. Pu&us venofus Gliffonianus, quo mediante vena por- 


t€ cum vena cava communicat. , 





Hh 5 - OB. 

















 OBSERPATIO LXI. * 
M^ DN. D. IOHANN, SALTZMANNL. 
! df D NE ,Be 


i" k wm es A K 


Mufculis plerisque extremitaris - inferioris 
dextra, vel omnino, vel ex x panis &püciens. i 
tibus. ru queue 

n2 ES 

Ir juvenis annorum XXviL. arti  chalcographice ad- 
V didus, ab ineunte ztate, atque eco temporc, quo 
greflus centare allaborabat,: impotentiam pedem dex-. 
trum movendi fenfiz, quam etiam parentes haud absque 
animi inquietudine animadwerrerunt, adeo, ut etiam fuc. 
cedentibus annis, quibus alias firmari folent articuli, fub- 
ftiterit. Obfervatum. etiam fuir, tibiam . dextri lateris ex- 
trorfum, pedem veto extremum introrfum ineum acu 
efie , plantam etiam introrfam adco retractam , ut cavicae 
cem infignem efformaret, Femoris quidem flexione - 
tis bene peragere, & alteti , nempe finiftro, "appli ite 
poterat, extenfionem vero atque abduüionem praftate. 
vix valebat. — Tibia & pes extremus omni fere rhotu de 
ftituebantur, hzcque membra vcluti paralytica' gre trá- 
-hebat, quz tamen femoris motui aliquatenus obrempera- 
runt; nihilominus infiftere dextro huic pedi valebat , eum- 
que inter ambulandum extrorfum ferebat, & veluti pet 
femicirculum movebat, quemadmodum illi facere folent, 
quibus articulatio femoris cum tibia vel omnino, vel ex. 
pue immobilis, dut faltem minus flexilis exiflit; uti & 
quo- 





Er i atus oi o iaa p^. 


De Mufa plerisqueextreiitatis inferioris defic. 247 
MEN ostia Mint qua icaitdeE Quadam. 

juotiescunque corpus ex uno loco in alium transferre (o- 
, baculo uti gue inniti opus habebat, 





/ Caufam. hujus impotentie augurari . difficile erac, 
B rdi per plateas, utut agerrime & extraordinario 
"quodam modo obambuülabat hic juvenis, cum fcifcitatus 
nullum morbum przgreífum, nullam etiam caufam « exter- 
am eamque violentiam accufare potuit, quin potius à 
prima ; infantia & ab omni fua.memoria hoc modo fe labo- - 
Te conítanter affirmavit; poftquam vero febre acuta 
-confumtus fatis ceffic, & caufa hujus impotentiz invefti- 
retur , deprchenfum fuit, illam defe&ui conformationis 
'adícribendam utique effe; Rariore quippe fpectaculo & 
non (ine admiratione vifum , mufeulorum, qui offibus in- 
rioris in latere dextro extremitatis accumbunt, iisque 
lovendis inferviunt, aliquos omnino defeciffe, horum- 
que h locum maíflam quandam adipofam occupaffe, pluri- 
iorum non nifi rudimenta adfuiffe, paucos illorum plene 
'ormatos & rite confticutos fuiffe, & quod filentio przter- 
eundem. non cít, tum ipforum trufículorum, tum & 
quam maxime rüdineitorum fibras carneas, non rubicun- 
dum , quem alias pr fc ferunt, fed valde pallidum colo- 
m intuentibus exhibuiffe, adco, ut tendincis niagis, 
iam mufculofis fibris fimiliores fuerint. Tendines plero- 
mque nihil diverfi à ftatu naturali alebant, fed longicu- 
ne pariter ac craffitie ordinaria confpicui erant, & quod 
riter mirandum, deficientibus licet mufculis, nihilomi- 
. tendines illorum extrema confítituentes reperiebanuur, * 
nde palam eft, naturani intentius didorum tendínum; 
in mufculorum. magis neceflariorum formationi, in- 
lal OM 












€ 


à Lon- 




























loss nimis s foret, , Omnes i hát p. n. qui in mu 
fculis hifce obfervacus fuit, circumfítantias enarrare, pro- - 
inde non nifi przcipuas paucis annotabimus, .Flexores | 
femoris, qui mole infignes ordinarie effe folent, iliacus & - 
- pfeas, inter rotatores pyramidalis , lividus, feu pe&ineus, | 
flexor item & extenfor proprius pollicis, uc & proprius - 
. minimi digiti extenfor, bene fefe habebant, Glutaus mast 
-jor inferiore fui parre & fere dimidia mufculofus, verum 
fuperiore adipofüus erat, pinguedine in fafciculos illis fibra- 
rum mufcularium fimiles colleda, medius eodem fere. 
modo comparatus, anterius partim adipofus, partim ten- 
dineus erat, pofterius aliquatenus mufculofus, glutceus . 
minor fibris mufcularibus omnino deítituebatur, & fub- | 
ftantiz adipofz plurime fibre tendinez , feu aponevrotica, - 
interfperfe erant. In re&to fuperius fibre mufculares, fed | 
pauciores reperiebantur, tendini exiguo annexe, :Vaítus 
externus inferius pre reliquis carnofior erat, unde motus. 
tibiz ad exteriora aliquatenus vigebat; loco vafti interni 
. inferius prope infertionem manipulus fibrarum muícula-- 
rium.4. vel 5. digitos transverfos longus minorisque digi-- 
ti craíficiem referens, videbatur. Ad femi - membrano-. 
fum, femi -nervofum ,. & bicipitem femoris formandum 
vix dici td fibrarum mufcularium portio, ac alias con-- 
currebat. Sic & in gaftrocnemiis aque ac foleo- nsus 
li fibrarum, fed valde exiles iique pallidi, confpiciebantur,. 
idque in media & poftica corum fede, unde rendo Achil: 
hs naturaliter quidem conítitutus, nulli tamen. mufculo 
UPS As adharcbart. Tibizus anticus & peronius polti- | 











dorari erant extenfor communis brevi; five pedieus, | in 1 
quatuor minores alias divifus, nonnifi unica portione in* | 
f (iruetus erat, tribus MA planc deficientibus, Flexor. ? 


i 


pene ulis pl erisque e estremitatis ferri defic 249. 








»roprius pollicis , . "m pofticus & omnes in planta pe- 
dis alias locati, nempe maífà carnea cransverfalis, lum- 
bricales, interoífei excerni pariter ac interni, ut & digi- 
torum addu&ores & abductores ,- prorfus aberant, neque 
ullum eorum veftigium deregi potuit, Quorum mufcu- 
-lorum ita deficientium locum occupavit, uti fupra jam in- 
muimus, fubftantia adipofa & denfa, pluribus fibris cendi- 
neis, five aponevroticis hinc inde intercurfantibus. Raro . 
-&rgo obvius hic cafus novum naturz in parcium formatio» 
gen cde documentum uobis praebet. 


E .OBSERFATIO LXP. — 
1 -DN. D. JOHANN. SALTZMANNI. 


Ee 5 

aec c 

» Monftrofa penis virilis & urethra c con-- 
. formatione. 









|  Liud conformationis viriofz: oppido rare exemplum 
- fequens hiftoria nobis przbec: Ruricula 22. circitet. 
| ^* annorum conjugium meditabatur, thorique fociam 
Ibi jam elegerat, &forma fatis venuftam, & pro loci illius 
.€ondicione. opulentam, Parentes yero , quibus vitium 
2 n formationis , quo filius à primis unguiculis laborave- 
at, cogaüirum fuit atque perfpectum , haud vano metu 
angebantur, ne, fi ad debitum conjugale folvendum im-. 
jorens forfan effet, fponfa, matrimonio confedo & re 
pl rata, divortium. qu&rerec & obtineret, Quare de 
(we. M, Vel. IV. li futuro 


^m. 


' .emetferat nerveo - fpongiofa ejusdem fubftantia, fiffa con» 










futuro foliciti, tutius eligere & Medicorum confilium im» 
plorare fecum conftituerunt, ut certo refcifcerent, wrrum 
filius ad matrimonium ineundem & procreandam fobo- 
lem aptus natus effet, nec ne? Itaque filio perfuaferunt; 
vit Excell, Dr. D, :Sacbfto, College meo honoratiffimo , mi-- 
hique penem fuum fpe&andum examinandumque offerret, 
quo fa&o conformationem cjus prorfus extraordinariam 




















* 


. "deprehendimus, . : edét mail 


^T " " 9. b sS et e 

Erat quippe fibi relictus & absque copiofiore fangui- 

nis & fpirituum affluxu jufto craffior, ordinario etiam ali | 
quatenus brevior , paululum infuper, fed parum deor- 
fum incurvatus , neque cralfirie aut longitudine à venereis: 
cogitationibus multum crefcebat, pre aliis vero ejus par-- 
tibus glans folito major & craffior videbatur. De reliquo. 
juxta mediam totamque fui longitudinem fiffum erat men- 
ule corpus, corporibus nerveo - fpongiofis majoribus, 
que fuperius magna fui parte unita alias func, utrinque à 
latere exiftentibus. |Urethra tertiam virgae virilis colum- 
. pam confítiuens; in principio fui, ubi tora membrana- 
—- ,€ea eít, atque inter fornicem oflis pubis & feptum mem- 
branaceum decurrit, integra erat, & canalem, qualis or 
^ dinarie effe folet, efformabat. Quamprimum vero inde 


 fpiciebatur & tota aperta, codem fere modo, quo incuen- 
üubus fefe offert , poftquam duas in partes à Profe&toribus 
difciffa fuerat. Eadem urethra ita divifa in medio pau- 
lulum latior, circa extrema vero utrinque anguftior & 
aliquantum acuminata, neque multum concava erat, fed. 
magis plana, unde urina ab illo emifía, quod aliquoties 
conípeximus , non cum impetu, fed placido alveo fuper. 

hoc planum fluebat, & ne multum ad latera divergerec, à 


A 


T- — Ko did dt - aid n MATE IE an S 7 
2 pewnfraf penis virilis € ure£bre con formatione - 





iis corporum. nerveo- -fpongioforum majorurà 'coérce- 
t; per medium quoque ejus fulcus ab uno extremo 
aleerum usque excurrere vifus eft. — Preterea dita urc- 
hra non, uti alias, recondita latebat in fulco majore à 
üpra memoratis corporibus nerveo- fpongiofis inferius 
elicto, fed pem loco .collocata erat, hifce corpori- 
m faperimpofita. partim eciam interjedta, Quod. 
Brun ueni à Prid. RUYSCHIO 35e irn Ill, 
13. annotatum etiam fuit, fcilicet meatum urinarium 
MA infernam, fed contra natura leges per fupernam 
eni fedem repere, & dIbef.eodemp,2 s. alio vifo reperco con- 
firmatum; qui & id ipfum nunquam fe obfervaffe perhi- 
pu dab. lil fig. 1, ejusdem T hefauri.. Modo allega- 
10$ autem RUYSCHII cafus, fi firum fpe&tes atque. decur- 
fum, cum noftro convenit, ratione. ftrudurz vero & 
€ xmarionis plane diverfüs e. 




























n j | Quod jam quaftionem attinet , num. juvenis modo 
defcripco: veretro inftru&tus ad. ineundum matrimonium, 
6, qui primarius ejus finis eft, vel falcem effe debet, pro- 
] n gener üdam, aptus fit, ad illam refpondetur. negan- 
: Quodfi enim GALENUS Lib. AZ. de fg partium: Hy- 
P esr, & Grzcis ita didos, quod penem diftortum 
obtinuere, ineptos judicavicz Quodfi pariter minus habi- 
les effe creduntur, y md veretrum in loco quodam info- 
ito perforacum eft, €, g. in parte inferna inter glandis 
«orpus atque przputium, vid. RUYSCHII 77e: Anat, 7'III. 
E 1. & Catalog. rarior, p. 174. vcl magis in medio, vel 
am circa radicem urethrz, cujus ftatus p. n. plures hi- 
orias recenfet Mart, SCHURIGIUS in Spermatologia Cap... 
All. 3bef; XLI, & obfervatio notabilis /z Ephemer, Academ. 
i Cent, IX, p, 161. proffat, cam ob rationem, quia 
* B3 : hoc 


B « r É 1 5 | 
. 1 ! 
D 1 : ; , 
Iis L is 1 1 sut ty pv eure rM 
bg £ " - à . : " " Ur DENM ehm 
NEA. i. ^ E 
: h. 2 
^ Se d. Y £ ÀJ B £4 - NOS V a3 
É ; : i A - À | i.d 
E - TT " X - ? : ^ t «A » x4 —— - m ur 
* i | : j ] 
b : ia 
3 i E Y ] E zt " 
*- 41 , - ' e 3 e (78 k : PX 








À s Y [| ut Lu ; 


d 





'" hoc vitio laborans. femen virile. hoc modo n 
mite in- Os uteri ejaculari poteft. Idem qu 43 
BARTHOLINO Znzatom, reform. Lib. I. cap. XXIF. aff 


s Bphemerid, noffr. Dec. 1. Ann. Ill, Obf. 9$. per experientiam. 


muliebri infundere potuit , quin potius nihil aliud efficere " 
quam ut illum, quantum ex ftru&dura partium genitalium 


.- 


E ii Y . " * 
» 4f dew. 
| - 


* ^ e 
2 A AA 
» £e " 
5&1 /!rs 
N 
e ds E 





* EXPLICATIO FIGURARUM 


-— xa Tab. ME- : 
Bre cow 
E E L. E 
NU £x 6 gta dualo UE A 
Regio pubis - bh; nun : FIN VER ipee 
xd. J 











. Curis portio verfus: ond "m 09 eNUSK e 
ilice. urethra canalem AE E 





D D. Corpus rit diviGil &t totum apertum, ! | 
/EE. Labia mie "ie ejus: lateribus fines: iov | 
. bun 





. Sulcus. bar prim y Menhede longitudinem. 'exeur- 
rens, - 


ge. , Duz majores. penis. columnz, feu corpora neryeg- 
- . fpongiofa majora, pariter. divifa, - | 


HH H. Duplex. margo à Ec horum fubftantia ope linez : 
| imus: : 


L E. rum. gn 
P . Glans colis cidem dif, 


E... gm dWM.r M 








| /Penem firfm Jpctianten 6 4 piri tefie, £X. 0 
c bibet, — | 
AA. lin et à praputio denudata, 3 
B. Corpus cjus veluti linea diftindum, — 
.. CC. Cutis corrugata virgam insirient: [i23 . E 
7». Franuli. vettigium, ——— i Husa. SM 
EE. Vererri corpus hic iboliium : 2, ; digit iners 
longitudine vix : füperans,. uh sulle digo; a 
: ER, Burfüla teftium communis, fcrotum dida S63 aid 
.G, Sutura ejus , fcrotum linca — aiquet die. 
^  —rimens  —— 


gen y m MM 


4. d. Mart.1734, 


En o ——- 
— vÉh 4, | 
l6 /OBSERATIO XE aos 


à (DN D. IOHANN. PHILIPPI WOLFFII 
AM 5. à . 


p Noa fpontanez lactis excretionis in 
NE gravidis. - 


^ ]On folum LOMMIUS Obfero. Med, Lil. Il p.m. 414, 
1] NW] expreífe fcribit Lac £i ? mammis (gravidarum nem-. 
| pe) profiait , precipue aquofum , imbecille id effe arguit, 
M40: | pragnam: intus gerit, Íed & HIPPOCRATES S P 
"Mphor. 52. Celfus Lib, II. cap. 7. p, n. 6z. aliique id confir- 
mant, imo & mihi veritatem hujus afferti. TEM mon- 
fti avit obfervatio: . i 







i Foemina venufta. 24. annos nata, gracilioris & heüi- 
€? conítiturionis, per. 19. feptimanas gravida, ante qua- 
guordecim dierum fpatium motum fetus in utero fen- 
"tiens, univerfo hoc tempore ingravidationis bene fe habuit, 
'die vero 21. Decembr. 1730. jejuno ftomacho, ami&uque 

plus jufto conftrido, in ede ob prunas candentes largiter 
fibi fuppofitas, fyncope corripicbatur, ex quo tempore, 
"tribus no&ibus proxime infequentibus lac ferofum, exi- 
"gua licet quantitate, é mamma dextra effluxit , qua excre- 
tione ceffante bene fe iterum habuit, dictis vere diebus 
)erquam debilis fuic; die decimo quarto Januarii 1731. 
iterum pauxillum la&is ex eadem dextra mamma, absque 
tàen notabili proftratione virium , effluxic, die duode- 
€imo Februarii anni currentis, quoniam lias ha&e- 
| nus 











; M6 Seti -. Olfervatio LXFI.- | 





nus wies diui. & dduuc. eff; vafaque Mice: tod 
dum turgida fuerunt, venzfectio in brachio dextro ad 
uncias quinque infticuta fuit; in prandio dein large come-. 
"dit, hora pfima vero pomeridiana languorem totius cor-- 
poris fenfic, infimulque lac é binis mammis emanare ob- 
fervavit, unde. pulverem é coralliis fübr, & matr. perlar.: 
- paratum verfus fomnum ad drachm, dim. dedi, & per 
. duos fequentes dies continuare juífi , ex quo la&is effluxus 
ceflavit, patiensque- optime fe habuic, Die decimo quar-. 
'- to Maji 1731, termino graviditatis abfoluto, filiolum ad- 
modum debilem & matri:quoad corporis conítitutionem | 
 fimillimum, peperit, ipfa mater vero, tabe indies auge- 
fcence die 17. Decembris vitam cum morte comtnutavit, | 
fuccedente etiam brevi poft filiolo ipfo, qui, hereditario. 
hocce malo à primo virz ortu afflictus dic 2: Jul, 733i. 
EE obdormivit. 


Wu 

i Li * 

Worcwe^ 
qaia poem gm LS 


"T 
VON — 


 OBS$ERFATIO LXVIL 
DN. D. JOH. PHILIPPI WOLFFIL. 4 
| pe. "nod | E 
Éclic fecundinarum retentarum x 


E. 


ne, mutato faltem pope. P" 
fitu. dues " 


'Oetitüs 24, annorum gracilioris corporis habirus, d e 
2do Aprilis 1731. hora matutina quinta filiolam fe«- 
, Beitr quom enixa eft, funiculus aucem S 


"aT vw y 
* " 
- 
* . " 


De felici [ecundinartm retentarum exclufione 5c, 257 





Jis, nefcio quo fato , à placenta uterina adhuc retenta pla- 

ne abrumpebatur , unde ftatim inrer continuos partus do- 

Jores fyncope Corripiebarur, qua cceflante, ordinariis co- 

matibus,quantum vires permiferunt, exclufionem placence 

ftrenuc licec, fed camen fruítra, molita cít, fubfequente lar- 

giori lochiorum fluxu.In confilium ergo vocatus puerperam 
jn fella ordinaria párturienium adhuc commorantem in- 

veni, & poft fingulos ad exclufionem fecundinarum ten- 

"dentes conatus lochia in exceíffiva copia prorumperc & 

fyncopen redire obfervavi, Statim igitur eam lecto com- 

"mittere fuafi, infimulque analeptica, antifpafmodica & 
"blanda pellentia prafcripfi, vix vero formula abfoluta erat, 

"cum obftetrix placentam integram feliciter exclufam mihi 

"oftenderet, & puerpera ab omnibus huc usque perpeffis 

incommodis liberatam fe fentiret, brevique priftinum fa- 
"mitatis vigorem recuperaret, ut etiam Anno I733. circa 
"inem Septembris iterum filium. fanum in lucem ediderit, 

ji autem paucis à partu diebus, oGavo nempe Oc&o- 

lbris, purpura & febre miliari defun&a eft, Situ interim 

nutato fupra di&um felicem. exclufionem fecundinarum 

p potiffimum adjutam & promotam fuiffe cuj- — ^ - 

Er coc ^ Bber, uc Lee » facile pate-.—— 

, mU EU. ie DIt, gri 














: 2 Jd ^ E! * "EE 

ANI - m - k 

T. ? y T : 

"m ld: 4 A ff able E M — ae : 9 

lios oup dui. 2092-06 oo 
* , ] |. ; 3 ^ 





WAP. M, VULP, Kk OBSER- 


| 


$e. 798 ]£ " -— Tee t UIN GUI 


PP CREE 8 rid ET Mur 
» - it A c 4 


: d Glereatie ROMAE c a 















 OBSERZATIO LXPML x 1: 

«cy wet yl - 

. DN D. JOH. PHILIPPI WO OLEFIL | 
5 86552343 ri 1 

Sedio viri, hernia incarcerata ejusque gate 
. .gr&na, defunt. Wr 


n Ó 


tos annos hernia inguinali. dextri lateris laborans, die | 
| 17. Februarii anni 1733. iter novem milliarium, aére 
nequis & frigido. SERE, dulcepity ftatim autem abin- | 


V: 67. annorum, temperamenti dide" per 2l: 


minis. sod eet correptus. fuir ; eaque propter proprio ; 
motu & confilio fpiritum vini iteratis vicibus largiter]. 
haufic, nec. non elixiria aloética & aquas vite fic dictas! 
ftrenue füperingurgitavit, fed adeo infaufto cum effc&u, T 
: ut dolores magis adhuc increbuerint, durities & inflatio|- 
abdominis aucta fuerint, infuperque conatus vomendi,|* 
rumor bernie dolens. ferecumque nunc adim $e 
dens; proftratio virium & appetitus ,. fitis & refpiratio an- 
xia acceíferine, & Medici auxilium querere eundem co&- 
gerin. Hac ergo in finem vocatus, fub his intricatis|. 
fymptomatibus ftatim potionem mannatram cum leviter 
ftimulantibus & antifpaímodicis: remixtcam prazfcripfi,, qua | 
vero vix affumta illico vomitu rejiciebatur , fub quo etiam |- 
biliofa faburra, multis rudibus ftipata, fimul prodiit, 
Hinc clyfma emolliens carminativum injicere juffi, impo- |: 
fico fimul abdomini dolenti emplaftro cerminativo, cum " 
oleo baccarum lauri malaxato, quibus fa&is dolores qui- |. 


dem JOAN nes Erin. vero P fpem 1 





. Bio viri, bernia incarcetata €&5'c, 259 




















icis momentis elapfis iterum rejiciebatur, unde ejus. 
eiterationem fusfi, fub qua etiam infignis flauum copia, 
exigua autem fecum alvinarum quantitas educebatur,. 
)ntinuantibus interim vomitibus materiam coloris fpadi- 
"eei expellencibus: | Varia igitur analeptica oblvirium imbe.. 
"eillitatem, nec non contra zftum.tinc&tura rofarum cum 
"fpiritu nitri dulci fociata ordinabantur, & ad alvum lubri- 
"eàm reddendam prater jufcula calida pinguia, etiam infu- 
^am theeforme ex aperientibus & carminarivis paratum 
jmmendabatur; aft hernia, cujüs prefentiam ha&enus 
jatiens occultavic, ab iguine usque ad fundum fcroti per- 
ngeris immanesque cruciatus fimul inferens , ad trium us-: 
? pugnorum magnitudinem nunc excreyerat, unde ma- 
a hac fufpecta ejus conditione, confeftim fac-. 
emollientes , difcutientes la&i fervido immergendos, 
iendos & calide imponendos ordinavi, quibus die 
ue indefinenter applicatis, hernia antea pergrandis 
, mollior rniaorque reddica fuit; cum vero patiens 
rno rempore in abíentia famule , prepter eítum- 
jtem, & (uri dixic) infernalem, facculos rejiceret, ac. 
1elito leQo ari frigidiori cicubantibus. pedibus fefe liberius 
"exponeret, brevi poít externe horrore & interne eftu con- - 
NEN nocet. iade Irigus ia- manibus pedibusque, 
-ücceflie, fub quo tandem ed fuperiores quoque partes 
tendente, hasque pedetentim occupante, die ultimo 
oruarii ulimum quoque vite terminum attingebat zger 
', in cujus cadavere, fecioni anatomicz dein fübje- 


Wer Kk 2 LI 
T ue z $ n 
* 










apo Lil 


"i zi ! : ; 1 d ! . 
ET - Olfervatio L7 JIH. 


| f 
NAM SP 





L, Integumenca abdomipis quidem; nil pernaturale mouit 
.ftrabant; fcrotum vero, ubi hernia incarcerata fuit, . 

, admodum durum &. cocruleo colore re, gin É ion 

b 

|. parebat, 





& d $£^ Lr » 


" Remotis. integumentis inidoiidis é f uiftro bier feri 
k flavefcentis notabilis quantitas cfluxit. — | : 


MIL E latere dextro permultum. viqueps. Ia&ei simolun | 
fetidi profluebat, — X 


À 
AV. E pene ejusdem materia. Vac la&i fimilis, foxidz, 
portio quadam guttacim promanabat, - Se d 


V, Lienis exterior fubftantia naturalis, interior vero inge à 
niter rubra inflammata deprehendebatur,. X E, 


VI. Inteftina admodum inflata, Binc, rubra, illinc vert 
coerulea erant, — E 


VII. Inteftinum ileum in dextro iei in AES (s : 
incarcerarum , migrumque - & durum. onfpicichi 
tuP, . d seas of ; 

viii. In Pokal latere. peritonzum. magnam. upruram) ; 
monítravir, per. quam modo nominatum iei dk 
teftinum in fcrotum intravit. EN 





















| 


IX. E fcroto fub extratione inteftini iei, Mitcaln" quoe 
yt  matcriz lactiformis foccida effluxit, 
— (Suinfurto Altorfium "£c vibes: | US 

d, 4. April, 1734.) j d. VE M Ti : 





























E: 2 LR eor? , -— $ ' : X 
E. 3 A " r . 
"Us *-.. us x *. p " / 3 , 
"ur 9.4 $^ 4 ^ T 4 R 
7 ^ x b j J^ * OQ M 2 T , 2 I 
"né AN 3" ài " - - Y ». 4 ^ " - t : E , E 
& 


. OBSERFATIO LXIX. 
V.JOR. GODOFRED. BüCHNERL 
| i e 


Bou quibusdam Animalibus in 
É. Tm quondam natis ac degen- 
E o tr BIDS, 


'Uodí aliquís hódiérnám Voigrandie refpiciat fa- 
Oo ciem , eumque vetuítla patrie noftre conditione 
- comparationem iüftituat, fpecie-falkeem hoc noftrum 

ieunt: differre folum, facile crediderit.  Ecenim 
elationem BRUSCHII , ub Mont, Pinif. vtecentis. ab- 
prs nis ifta terra rectius ac melius demum coli coepta 
t, atque ante hiec tetripora miaxítia ex perte fluminibus 
erat impedita, montibus afpera, fylvis horrida ac paludi- 
Jbus invia & foeda, imo fterilis plane & cultu afpeduque 
"Rriftis, quod inrer alia adhuc quedam fylvarum teftantur 
| minátiones , €. g. Gbe« olt, (be. e«dleacl, i, e. 
J0l6 , &c. idque nomina pagorum in retütl) defi- 
a Aiterfus etam confirmant, quorum quidem per- 
ius heic loci réperitur numerus, unde ergo conclu- 
cile peteft, vaítiffimas ibi olim fuifle folitudines , ur- 
à ac vicorum cultura poftmodum Ornatas ; fiquidem 
^ vox ifta. exrirpationem pu) denotat Q ; 


AE: duty ; 
ZEN go s. 
EY x 

TM. pt 1 
' x 





| | Kk 7) Hifce- 
* Vi BECMAN. 3fnbalt, ife, P. E p. 166. 








Ls 


E 


fr 
l 





& t 0E 


c Mate nunc SEM mirum alicui. sidert vix pub 
fi in medium jam quzdam produxero animalia, qua. aliqua 
denfüffimas modo colunt fylvas, ac nonnifi in locis inve- - 
.niuntur defercis, qualia func Urfi, Lupi, Lynces, ejusque - 
generis alia, cujusmodi antiquis interdum temporibus - 
nonnulla in Voigiandia etiam tenuere fedem, nunc au- .— 
tem raro falcem, ob jam dictas mutationes sdmodum. fen 
lices, ibi confpiciuntur, TONERS GCICTTSNEE 


Prodeat i itaque principio Té. quem in noftris quo-. 
que nonnunquam apparuiffe regionibus, non fcriptis mo- - $ 
do, fed & pi&uris notarum inveni, Siquidem A. I6$$, - 
accidit, ut prope urbem Greiz calis mulcis fefe confpiciens . 
dum prabuerit, qui vero capi non pottit. Sed' A. 1665; 
». pon procul à 7 eichvvolfframsdorf vifus eft. alius, qui dein- — 
. de necatus pondere 45. equavit libras , quemad jodum | 
eciam in pago Kauftbengefces ad Dynafliam Burg Piel 
te, ^ 1682. tertius idu bombardz pares. intereme | 
tus € K x 









13 4 


A un 

Sic ctiam Pes heic locorum olim noa fuére adco ia- Í ,U 
frequentes, ceu hoc WIDEMANNUS de Coria ceítacur Pes 

rifcorum ab A. 1514. (7) Cumque An. 1598. hyems. pud 
nos fuiffet admodum fzva, alüiffimzque in campis nives, 

ut etiam fuper ISpiticurt fzpius viz esso vix à lu- . 

; pis 3 | 


mcam Ejus in Chroz, Cur. TA. ide; X biefen Ominfet. 
e iff bey licbten ellen Qag ein CIGolff aus Duae 7 SQotb — 
gum unfer Gbor in bie Cotabt bereig gelauffem, auf ben 
9ardt erfdlagen unb ben S'inbern gur Gxbácbtnig sum Sxatbz — 
.oau& berau gebenc'et wvorben, toie Denn (onft auch vie QIBolfz —— 
r € in bie COorftabr Éommei fib, unb ben taten bie unb om 
en Setten — babet. 

















M i BIN iion : d: RR £d " 
xDerarioribus quibusdam 4nisnalitu; P'olatlindiea63 -: 
E T 
| pis s nire: poterant effe. "Uti; "dunt multi illgrüm hos non 
una" vice in via aggrediebantur publica. (^) "Horum quo- 
que in confiniis Scbizeck preterito feculo complures fepe 
"morabantur , quare frequentes etiam cunc temporis vena- 
"tiones ibi func in(ticutz, In Dynaítia autem Greizz, lupus 
CA. 1695. adhuc vivus in foffa quadam captus eft, poft- 
"quam capream. albam in diftridu qui vulgo "" ——— 


lige audit, agitaverat. 


(^ Ka ctiam A. 3634. "Urfar i in fla Greitzenff,. , à vena- 

toribus, dum retia cervis ponerent, in ftabularione qua- 
| dam deje&us eft. Alius vero A. 1656, in regione, qua 
. vocatur Die QGolden QBit(e, venando- pariter capicbatur, 
|'qui 525. ponderavit libras, Machina autém artificialis, 
Qua etiamnum Urfi interdum illaqueantur, confpicitur 
c probe urbem Zuerbach in denfiffima fylva, cui no- 


; Fo &adfem-29alb. i4 EN 


d Nec: minus feculo praterlapfo i in fluvio $ale duodecim. 
jus confpiciebantur corvi marini, qui alias loca plerum- 
| que inhabitant deferta, acque in Livonia maxime inveniun- 
| "tur, & ex his unus prope Burgum fclopeto eft interfectus, 
| eujus. roftrum figuram ferme imitabatur ferra. j 


Tandem etiam Qi, quo genere animalium Hunga- 
| tia preipue abundat, in candem Dynaftia A. 1691. in cam- 
| quis Mofc Gblizerf bns Íclopeto cft necatus, 


^E ..' Calumnientur itaque auda&er impii fapientiam divi- 
m pirregulatiturem globi noftri terraquei imperfectio- 






























y 


- ben fie mitten unter bie gafmen S0taft &dymeine, unb b 
raufden (id) mit inen; alfo werben burd) "a 
mifdung bet 3abmen unb wilben , bie rdiet 


ratione gerit curam, atque cuique locum in cerra cre 


pu e aad 


inter quz in mentem mihi primo venit per, — 
ut piétura monítrat, magnitudinis, qui A, 1623. in Dyt 

Íftia Grei/zs , prope Pelitz à canibus melioris. nota capt 
eft. | Ec A, 1723. venator quidam Aprum quoque petebat 
qui. colorem non referebat nigrum , fed maculofum , c 
jus rei. caufam reddit Dominus de Flew»izg im vollton 


aliquot annos Mrs major.domefHeus. colore perquam albo in. 
-.ce Schleitz. mufcipula captus eít, cujusmodi etiam Gi dne 
apud condimentarios per plures laizk offendi minore, n 


(5 CA iem cir pr ur : 





ze j j - 
21 - U"-" 


-Ólferidis LXIX. 





















jon alienids Mito uiE.. 'quafi- ipaa: ifta ni ni- 
nus commólla eflec figura , ac loca illa deferca nulli —— i 
Viren rei, proptereaque certo etiam. de(tituerentur fine t 
interea tamen (aniores opera ifta divina, qua femper fune 
mirabilia, hac in re potius mirari nunquam. cc(ibu 


dum omnium divinum numen creaturarum folertem - 


nature fuz convenientem, ceu ex c. didis modo ulterius E : 
Ox - C RUM " 2 ru 
Aft pergo nunc ad onini allés. ob eaifas rarior 





menen Ceut(cben "4áger , his verbis: QGenn bie voit 
C^dweine in bec SBrunft« eit feine eee finben , 


inb auc fibedigten teilben Gu: ggeuget. E 
ES 

Hinc etiam animo meo faci hic alia füccurrunt an . 
malia, preter naturam alba, quorum. quidem prolixio- - 
rem texere heic facile paffem catalogum, fiquidem 


A 
N 


E 


| Derarioribus quihusdum Aoimalibus P'ojotlandie, 265 


p . ad 7 mage w v an» Á 
p 4 ^ e, MM 
I 3 i - 





| amylo, quorum generatio. ab impreffione quadam .femi- 
| nali, à colore iftius amyli originem ducente, forfan pen- 
D .Nec minus ibidem quoque aliquando. vifus eft P4/- 
| fer Sinn. Et in vico quodam Dynaftiz Burg, Rempkendorf 
| di&o, reperta pariter cft Pica admodum 4//a, adhuc in ni- 
-do, quz poftmodum Srolbergam. yenit, ac. tandem 
pLandgrávio cuidam Haffiz raritaris cauía eft cradita, 
| Sicquoque Cervi & Cerve colorem referentes album in f I- 
mis Greitzenfibus diverfis olim. cemporibus fepius invenie- 
| bantur, afpedu perquam elegantes. Pre aliis vero emi- 
| nebat imprimis Cera. quzdam, cui nomen Liefe erat im- 
pofitum. . Hzc enim ita erat manfucfa&ta, uc omnia in ar- 
| ce Greitzenfi- inferiori perambujaret . .cubicula,. ac apud 
menfam quoque cibum caperet. Poftmodum autem Se- 
| reniffimo Duci Saxoniz, linez Ifenacenfis, dono data, in 
| Theriotrophio ibidem aliquandiu vixit, variosque utrius- 
que fexus exclufit pullos, donec tandem Dresdam unacum 
 rarioribus aliis quibusdam animalibus fuerit cranslata, — 
|y. Abfit vero, ut cum imperita & fuperftitiofa plebe ne- 
| fcio. quz hic fingam. omina, quz animalia ifta extraordi- 
| narie alba ex ejus fententia prafagire dicuntur. Cum enim 
| caufarum. hii cum effectu nullus omnino inveniatur nexus, 
l & hzece ad aniles quoque potiori jure merito referuntur 
| fabulas, 
Ili Preterea recordor etiam, quendam nupet - -Greitza fun- 
cujus 
color. argenti inftar politi accedente luce. radios emittebat. 
Üirutta vero capiebatür Lobenfteinii paucos ante annos in 
 Kliftro fluvio, cujus pondus ad 15. fefe excendebar libras, 
id quod' rarum ntique inter cjus geüeris pine aped nos 
et peeinplum. | 


er P v 

- " ! : n : 

IAN dj somno T) ad ! 
T8 , y 175 | P4 - 

i^» AUT V & 1 "a Wr ei4Nx, du " PE uL $3 P4! " 


l AM Poen pa be E 













































- wx 4 e - * 
* . we . ! : v5 », ER y r 
nr i " d mj n 4 1.4 . 4 FII , 
, L. . STI COME 
done armen: : GRE -—. f aO E 
T * irm TUM */ X T Nix Y* Hu 
&- L CEA M Wiz ti Nu. w* E |t "past wx "i 
^c Sl evparo EXLEX. 0 o9 E 
€ 9 dh Á Pod 
A 1 1 , 
H s » do iw * c Ns m » MURS. snc re " E 
LA] JU 
i » 5" 


A "Inter animalia noftra domeftica porro rarior ui ique. "s 
eft Aguila, volatilium princeps, quare notatu omnino digs 
. aum eft, quasdam interdum in Dyna(tia Greiz. in confini 


vici, Zfcbirmá à vehstoibus " fiolibün quiuis eife dei NND 























queimadmodum & WIDEMANNUS (*) pariter de Cwria res — 
fert Varifcorum , quandarn ibidem A, 1519. quoque fuif. — 
fe detentam, WAR Dp cA e ee ees ES 


| 3i 
Sf 
e D^" 


- Wee ius in manms quoque fuir admirsione, 
quando A. 1542. grandiores Locuffa , maculofis predite — 
ali», Se Fejon dati Ee SilcTunti Hiro obE Lue MUS RE 
& Voigrlandiam peragrantes omnes in campis abfurnebant 
frudus. (*) Figuram earum 1, c. ita defcribit WIDE: 


MANNUS : Ge waren ounber:fefgamer Geftalt, al. 


bátten (ic eiftene üte auf benen &àpffen, fo batt al8 ein 
: otu; aud) befprenaete Stitael, aleicb al8 mit 9Irabifdyen. 


m 


Sud(taben befdbrieben, ^ Ec paulo poft' fübjungit de A. — 
gae m Sfuguft :jtonat ift ein erfdbredtider fai. itoff 
Scufdreden, fo eincà Stnaeté lana maren unb mandyetli 
eftt batten, aus qoblen unb 355fmen burd) Zeutfdy 
janb Qegoden, fo bif unb vielfáltig, ba& man ben Sin — 
inel vor ibnen nidt feben fonte. &ie brauffeten 1d) it i 
MENT 





. £X In Chron. Cur. ubi hac de re ita fcribit: Syiefe 3eit bat eit 
e Grbarer SXafb tinen 9fbler. unter im Satb « Joaug gebaltem 
^7 web Deni(eiben, rocil ibtm bie lügel gebroden geteeferr, auf Dent. 
^" *emardtuinigeben tagen; big in fein 9Ifter, ba-ibme bant b 
""Qesdynabel fo frunim orbem, baf er nicht mebr felbft bat | 
^07 fe fóunen , fonbern man bat ibn agar mue, bif: ec enblt 
geftorben. | [i IU05:CO19 89d 3s 
Q99 Sopf. G«. Cbron, Cdymibt. Swid. Cbron. P, I. — 
ww» 336. | 2X * x» 


Hu a y "mr : 4 i he ; 


m -r 


: 


— —Derarioribus quibusdam Animalibus &/c.. 069 

ren dus, o wenn ein (tarder. qealtider XGinb fáe 
ame, Gie(e fraffen ben. Saber, unb. alfe8. vva8 fic an 
-Srüdten auf bem Gefo fanben , (tempf. fimveg. ero 
-Balben fd)ürete ba8 *Sauers QDold bin unb wieber Seuer 
n8 Sefb, unb marbete überall. einen. aroffen 9taud), ba 
fid) ba8 linaegiefer nieberlieB, bamit baffelbe abgetries 
ben volirbe.  Aít multo frequentiores adhuc eranc Anno 
1693. fiquidem tunc temporis ingens Locwfarum Poigtlan- 
| diam invafic curba, quz ab Oriente ex Afia, per Hunga- 
riam inferiorem, Moraviam, Bohemiam & Silefiam fupe- 
riorem buc intravit, Erant iftz inconfuece apud nos mag- 
| nitudinis, hincque in pratis, cum per unam faltem no- 
| &em ibi commorarentur, fzpius 3, vel 4. graminis exede- 
bant plauítra, ac per aérem volitances dimidii milliaris cit- 
 eiter. occupabant fpatium, ut totum quafi ab iis obumbra- 
"tetur co]jum.  Praterea id etiam fingulare prorfus eras, 
-quod fingule cohortes fuos femper babuerint dudores, 
agmen in univerfum formantes militare, certis quoque 
(e cda ut moris illi eft, à laffirudine conquiefcens. 
| Hacque ratione maxima illarum multitudo Plaviam inpri- 
«mis, Schleizam , Ditteridorfium ac. Plotben: pervagabatur, 
| donec tandem Noto in Thuringiam fugarentur, Vid. 
| Üheatr. Europ. T. XIP. p. g59. Centel ViTonatl. lnterreb. 
— A4, 1693. it. f£rláut, Yoigtl, P, 1II, pluresque fcripror, ibi 
»allgatos, M RT Pr M XT 


















- — Dubium interim non e(t, rudem utique plebem, 
| pro more fuo, formidabilia fibi vária inde formaffe pro- 
| -gnoftica, Quemadmodum enim i(ta caufarum naturalium 
"ignara, de quavis re minus ordinaria facile ftuper, ita mi; 
-pum etiam non effet, 'fi forican fibi fingeret,. anirnalia iíta 
peregtina portendere, quod VOS ex remotioribus ad 
T AE M. Dsc3 6 008 






: hs - -—— 
» M Á - ; i: f : L P "n i ) 
1 " j dos * "bo - f 1 : Y * * ; : m. " Dur oj a^ "à j t " 
2 «4. "9v : d ] x ge8e E ) L. fj YaX«ldq etes eg de NA y "T e 
^ j | T ; ] Z : dli» v , e Mi 4522 1 a*Y l E e : o- 
| 268 Olfervatio T. ^ ST 
i em M » - 24 z i » M 0 





C ; A 
r MLE- i. 


nos venitüri fint regionibus, (*).quod autem reciraffe idem 
eft, ac refutaffe, quamuis ego effe&tum illis nor denegaverim 


: 
13 


naturalem, ^ Quid enim facilius eft concipere, quam pe- 
ftem & annone caritatem brevi effe infecucuram, ubi tot 
infe&a omnes abfumunt fructus, ac deinde quovis necata 
tnodo, exitiofas de fe fpargunt exhalationes?: : 


UR TLE 


* 


- Hicque non imtnerito iftorum ctiam recordor Papi- 


Jienum , qui menfe Julio ann. 1620, turmatim à feptentrio- : 
ne migrabant verfus meridiem , atque per 1 4. dierum fpa- 
tium absque. ulla mora irer fuum continuarunt per - 
. Voigtlandiam, (**) Anno 1723. menfe Auguft. etiam apü d 
nos adeo erant frequentes, ut arbores ab iis ita obtegeren- 
tur, quafi floribus effent ornatz, 
.... Sic quoque Á. 1534. non minus horrendum quoddam 
in Bohemia ac vicina Poigzlandie regiese apparuit monftro-- 
rum genus, ejus circiter figurz, qua vulgo Dracoses pin- 
gi folent, quorum fzpius centena aliquot conjun&im per - 
aérem volitabant, Caput eorum parva tegebat corond, | 
ac praterea ore quafi percino inftructa eran. Univerfum ^ 
autem Corpus | digiti equabat longitudinem, | Die I. No- 
vembr, permulta eorum in terram deciderunt, animadver- - 
tcbant nonnulli quzdam aviumi genera, heic locorum fa- — 
tis alias vulgaria cunc temporis non fuiffe vifa(*). — 
NE LU. 


LO 











(*) Vid. V'IDEMANN. 7» Chronic. Guricf. ad «1546. 1 | B | 
C*) Vid, Anson. Mt. von dle. «—— ort 
("*) Vid. *jmboff 2iftor. 2»ilber, adl. Gádbf. avfer/£bror. 
Part. ult. 347. €dymiot Gwic', Cbron, P.7J, WIDEMANN, 
oU Chrom Gir. aM 44. 1532. 





EE. Tete 


! 
N 


"eDerarioribus quibusdam dnimalibus Foigtlandie.269 

- Paucis etiam abhinc annis 4fzate»m vidi duplicatam in 
- gobili quodam predio natam, queque fpe&atu ideo ma- 
—sxime erat digna, dum duo non folum geftabac capita, fed 
& quatuor incedcbat pedibus, ae cotidem quoque alis erat 
"praedita, Caufam hujus rei reddit Job. Baptifja PORTA 
$5 ex ARISTOTELE hoc modo: J» ovis geminos vitellor 
"pariunt [apius fecunda: galline, coberent enim conceptus, quo- 
| amodo interdum fructus arborum compluress quodff vitelli diffin- | 
| wuuntur membrana , gemini puli difcreti [fne ulla fupervacua - 
| parte generantur, — Sed fi vitelli continuantur , nec ulla interje- 
| Wa membrana diflerminantur , puli ex iis monflrifici generan- 
fw. Hincque egregié etiam docet, quemodo arte effici 
"queat, ut pullus gallinaceus quaternis alis quacernisque pe- 



















e 


| dibus enafcarur, — ' | 2 
de Qvem pariter Dicipitem unacum duobus collis rnon- 
ftravit inihi quidam Opilio: in Dynaftia Crezzz , cujus alibi 
"iberiorem communicaturus fum defcriprionem, | Huicque 
fimilis fere vizu/us erat itidem Ziceps, aft uno tantum collo 
| & duobus oculis ac oribus, quem nuper offendi in Dyna- 
ftia Lobezffein, Ac dici iterum vix poteft, quantis propte- 
ga plebs rudis confedta fuerit angoribus, quoniam haud 
! dubitabat, ejusmodi cafus rariores, quancumvis naturales, 
| mon poffe non multorum malorum prafagire iliadem. — 
7. "Attameri fingularitate ferme inaudita hec omnia facile 
| füperat exempla Fera quadam bermapbroditica, &: cervum & 
| Xervam genere fuo referens, ità ramen, ut cervus aliquo 
P nodo adhuc predominaretur. : Hinc fzpius à rnultis faris 
| annofis audivi venatoribus, fibi nunquam cale per totum 
| ite fuz cempus eccurriffe, quale ann, 1733. in arce Getz 
| ioeulis quoque meis videre mihi contigit, ceu ex prolixio- 











ki 


i 


(» Mag. 0nÀat., Lib, Il. P 46; 


* 8 
TE Em 
EP À 






ri fera iftius incer omnes rariffimz patet defcriptione, no- 
vellis publicis cunc cemporis inferra, quam vero ob cre- 
bros artis venacoriz cerminos, quibus ifta pro more vena-. 
torum eft repleca, fermone latino haud ita commode ex-- 
primere licet. j | Lon 1 uo var 
Hic vero id quoque praeterire non licet, d, 18. Aug. 
A. 1690. Schleize infignem. Macarum majorum mulcitudi- 
nem prater opinionem ex turris evola(Ie nodo, ubi forfan, 
'erant generate, qua, cum rubicündis fingule hinc inde 
fuis vagarentur alis, interlucence fole ignis tam accurate à - 
longinquo mentiebancur flammam, ut incole attoniti 
prorfus vafis aqua repletis ad extinguendam eam accede- 
rent, (*) De Eracis vero venenofét A. 1546, heic locorum 
repertis ita referr WIDEMANNUS in Chron. Cur, $iet$ 
Sjabr bat e8 febt aiftiae, unflátige unb ftindenbe Staupen. 
allbie aeacben, bie bas fraut atle8 abfrajfen, unb ba» 
burd) bie tenfden , fo ba8 Ungesieffer abiafen, an ban: 
ben unb Süffen bermafjen vergifteten, bag. man. etli. 
dien bie Sinaec unb. Sáben abnebmen. mu(te, — Gttidoen 
fauleten bie Serfen binmeg, voeld)e barfuf auf fold)e aate 
ftiae 9taupen getreten batten.— Gnblid) Famen fie bud) e 
nen frifdben Segen um nb ftatbem. — Darauf ein (ein 
junges Saut mvoieberum nawoudfe — 07 05 
- .. Nec minus fingulare quiddam parírer fuit, quando 
nuferes , gallina , anates, columbe aliaque animalia domeftis 
ca in pagis ac civiratibus A, 1086, zatzram faduerunt. ferís. 
nam , & rcliQis pri(tinis domiciliis, catervatim in fylvas fee 
fc receperunt, ('*) imo p/ftes quoque in mari ac fluviis - 
quafi inter fe dimicantes videbantur, ita ut non pauci-ipe. 


(*) Vid. .4zoz..7MSr, von CXobleíg. - EENNS MONET I 


(**) Vid, WVIDEMANNUSl, c. $a Wa ONCE 


"Berarioribus quibusdam AnimalibusPoigtlandie.7t 













"forum mortui aquas fupra nataverint, quod idem de avi- 
 bus.quibusdam A.-148:. apud nonnullos quoque tnemo- 
"rig proditum e(t. . Vid. WIDEMANNUS l. c. 

| Sed cuinam hec omnia tandem erunt ufüi ? num for- 
"fan curiofitatis cantum modo graria in. medium prolata 
"funt & colleda? num vero alium ifthzc habent finem ? Ec 
fanc poíterius hoc utique cogito. - Penitiori fcilicec rerum 
 paruralium quam ab imperita expectari poteft plebe, ejus- 
| modi inferviunt obfervationes cognitioni, hincque ad lau- 
| dem infinii Creatoris depredicandam, ejusque fapien- 
| tiam ac Majeftatem decantandam nos invitant, utpote cu- 
jus opera miratu digna & ftupenda persulta nos adhuc la- 
tent ,, que vero hiftoria ejusmodi animalium naturalis cla- 


4 
- 









1 tifime hoc modo omnibus aperit & manifeftat. 
ws SO0BSERPATIO LXX. 


* 






2 DE] SAIL. & 120 DOUD. «MER 1 | tanH | 
DN, JOH; GODOFREDI BüCHNERL 
Floribus infueco. anni.tempore peftem mi- 


mime praenunciantibus , deque arboribus: 
| 7 bisinanno frudus feren- 
n o c tnbus 

| moo R0 MIO QUIM 


X 7 Olumini tertío horum A&orum Phyfico- Medicorum 
M. nuper beatus Dn. Dr. LIMPRECHTUS p. 755. pecu- 
—. liare quoddam inferuit exemplum, vulgarem ruftico- 
"um; in Saxonia precipue inferiore, opinionem confir- 
mans , quafi arbores tempore aucumn:li ac hyemali flores 
protrudentes peítis infecuturz effent figna, idque &pyro - 
defum- 










453 





defumfit olveflri A. 1728. circa feftum. Michaélis novos. 
producente flores, quo fatto fimul A, 17 10. peftem Prentzé- 
 laviz fzvire cospiffe ibidem quoque memorat (^). ^u S3. 

- Fateor omnino fub horum perle&ione non levi per-- 
fufum me fuiffe admiratione, ulteriusque in veritatem hu 
- jus prognoftici inquirere haud immerito ftatuiffe. Quare 
Annales ftatim evolvi rerum in Voigtandia quondatm ge^ 
ftarum, ibique non fine voluptate aliquod pariter inveni- 
exemplutn, obíervationis hujus veritatem non minus ro« 
borans, lta enim ZOPFIUS £z Chronico (cribit Geravienft 
ad ann, 1624. cn viefem abc i(E fo ein voarmer $erbft 
unb OBinter aemefen, baf an etlichen Orten bie pflaumens.- 
fBáume unb Stofe/Gtóde acblüfyet. Ec paulo poft ad A; 
1626. hzcce habec : (Dit Gtabt Gera if vvegen ber. Spei 
in folcbe Gefabt aerathben , baf aud) etlidbe s:Dorffcafften 
fid) gefdjeuet ire. eiden auf. bem. Gtabt« (ttes. 
9Ider nad) Getobnbeit au (ege, quod urbi Schleiz tuna. 
temporis quoque accidit. -Vid. M$5 von Der Ctabb 
Cleig. r 


ET adi 


fufficienribus ex indu&ione inde concludendi non fit in- 







fir uctus, exemplis, Hine etiam. imcerta plerumque. funt 
mago bD ^in - 5 LA 1114 2! 4&7 DBOSQD OIITOG 322490993 773 NN 
y r3 Vesper dia egit dx DE 

v qu. € Ts ri 4 29 71 4 , [tg P2575 P" E | es Y T 


i 


(*) Rofas quoque proliferas peftis itidém ex vulgi opinione effg. 
^ grognofticon refertur /4nnalibus Medico - Pbyfeis eratis 
codsvienf, Mm, 1719, Meuf, um, Claff. IP. M LUDM q 
Q 718. OBL «SUEH 150242. 9iu?JQSIDQ (9g e35409p4 9 3 


aon PI 


















a dr maginaria. tantum nituntur. experientia, « cau- 
| ana nulla datur.connexio.Id enim, quod femel 
| eflario non femper accidit, 'hifi caufa quadam 
| impel latur operativa, qua vero hic plane ceffat, 
c» 0 ctiam.cogitabam, quasdam ejusmodi obfer-- 
nes ad minimum ccerciores ele iis, qua ex regulis pe- 
-aftrologicis, fiquidem cum naturalibus caufis iítz 
| jnennunquam connexioncm habent. quales autem hic ite- 
gum viderenon poteram. — | 
. Ad ulteriorem igitur poftea confugicbam. experientiam, 
em hac inre .omni exceptione majorem, quam 
pariter medo citatus. fuppeditavic ZOPFIUS P. 
Le, p. 35. de 1558. teferens: Syn $erbít biefea. Sabrá - 
'netlidbe $Báume avieber an au biüben, ba& man 
in *en-Gárten fübfde Blümiein / unb um S)tidae 
dy Grbbeere, aud) im 2Bein-Utonatb fine 3ro- 
. Et paulo poft fubjungit.de A. 1619. 5$n bicftn 
eten bie 1oeifen. unb rotfen- 9tofen qwenmabl, 
t fti um 9ofinaften, unb bernad) sum anbernmabt 
ben 2)ticiaeli8 unb 3tattini C). 1dem quoque re- 
t de rofis Dr. 4l;fcer ex Sile(ia de ann. 172 1. pariterque 
$n, iu: unacum Dr. Reimanno, Et Engelbardus Guh- 
hoc quoque affirmat ex Hungaria de cerafis ab .eo- 
anno em, Similiter ctiam Pyrus in horto Ho-. 
he - Schillingsfürftiano bis anno 1728. & flores pro- . 
& fru&us gs. coni non minus Berolio quo- 
PM PiLAP. * Mm ualet i [) 

























i erc gin o ide féribo * in wecn 90s mihi forte" 
foraits incidunt rofz in horto: vicino: menfe Septembri. 
- "detiffime altera vice florentes. Aft carent priora hac exem-. 
3d pla effe&tu fuperius allegato ; fíquidem peítem paucos poft. 
"annos in hifce regionibus etie infecutam , nusquam inveni. 
$£ comrario variis quoque temporibus, annis fcilicet-1316, 
1482. 1575. 1591. 19597. 1607. 1610. 1626. 1627. 1630, 
3632. 1636. 1637. 16405. &c. permulta i in Voigtlandia lo- 
ca peíte fuiffe vexata ex iisdem: pariter perfpexi- Annalibus, $ 

ficet flores ejusmodi nullo infueco anni prebahasisr: cem 

ore. s 

E - Ut ergo ééridetit dicant, quod: res eff , fipius obfer 

vavi, flores hujus generis inprimis frequentius naíci, au- 
t£umno cxiftente mitiori, er quando aér plus folito ultimis 
anni menfibus, humiditate aliquali incerduns permixta, eft 
ferenus, jucundaque cceli fruimur clementia, tunc enim 
plante, praefertim vegetiores , novas recuperant vires , uti 
cempore fieri quoque folet verno, qua omnia autetm pe- 
ftis nbi nexum minime prabent E: a 
zogpic '"SCHOLION.- s Sob d 

Wc cut 

/ pie itque ex didis, 7) Alfeset aps rultico u ic 2 
gulam , quernadmodum Phyfícam eorum generatim, 
-eerto: nullatenus nità fundamento , multasque adhuc ad- 
mittere exceptiones , inprimis cum noftro in cafu res. ipfa 
natur excedere vidcatur vires, Pique ejusmodi. - 











» 








€» Ibid. p«reog. " 1337- ubi exemplum e extat 3 Nuce. ex ox Hun 
garia, pd | | | 


*J 























apri infüeto amitempure gafem minime 6 C 27s 


"o a -———— 


iftetum. fuum. axfürum. ete concionatoribus, 2 "haud 
i i pra un endum. 

, 2) Magnus 'scaque veté, t Y 'udivicut over. e D nica- 
5 erroris magiffer , populus, cujus genius ac indo-- 
| plerumque co. tendir, ut de eus incontuetis. perquam 

le, tam jufto- inajorem concipiat admirationem , quam. 
1 pracipitanter nimis fibi formet progüofica ; hinc 
enim. tot ex fimplicitare atque fuperfticione. oriuntur pre- 
iones incertz, queque exinde interdum non leve acci- 
t,pondus , quando. &x accidenti expc&lationi. eventus 
T ko bd dicet M ia aai Treud. diiiotlcoe 


jus. permulce FL Asi pow caufa; externa. E: Ex didis 
| quoque apparet, dhyemem á fapientiffimo Creatóre, ratio- 
antarum, inque illarum quierem prxcife non elfe or- 
am: earum enim vires cateris paribus dupliciter ia 
frudibus füfficere ferendis, non modo fupra allega- 
fed & plura & regionibus calidis. petita abunde fads 
nt exempla, 4) Abfurdum minime videcur , quedam 
aruere genera, quz. rofarum inftar menítruarum 

ám una vice fuos.uno anno ordinarie edant fru&us; 
ique co müánus exinde aliquid neceflario fequi opor-. 
jl 'eternaturale , fiquidem alibi quotannis fere ideas. 
* . Ja enim SEYFRIED (**) teftatur. de Anglia: 53H 
ints COrforb finb aveperíey. Gefbleibt 2 irmésdup 

Ite Die did guum bí Store. ttagq en, z3EES lc Pomera- 
ia refert, p. 452. gu Dolib in qpommern ftebet ein 2Ipf 
ett um, uai ik T trt betaleiden SSáume rs 


m.s. 







«d. a d fapient. 9E 5 6 
" AMirabil, mg p. 6bg. 







T  Olferoatio LXXI 


lid) amepmabi ; Strübte bringt. pam e | 
America quoque reperiri affirmat DAPPERUS (*) his ver 
bis: GYtt Mamoa.- SSaurm wirt nur in ber Sinful De8. $9. 
Greugeé aefeben. Gr. giebt « einem guter Gerud M vbe | 
fonimt alie 2A nat. ue Site. e X ie Caleb: fic- - , 
" Ri ud le  Süonben Mox: a » iter nn | 
upie —-— " jun adt EC ^ 











is  OBSERFATIO LL o 
.DN. Jog. GODOFREDI Bü ul NER - : z 


Arbore qiadaaii im Vetirlaudía à , ura node 
& virente & florente, fimul ue f rud be qa 
tempore hyermaali prote-- uL E 

Hu rente. pee pi TR 













r^Elebre iri : Voigrlmudiz » nom procul. ab. d Je day 
quondam , extitic cenobium , ab. adjacente | oos 
(TN CHURIE) C bvvitz. nomem fuum habens, ac per nobilem. 
& illuftrem Dominam Juttam , , Henrici, Advocati & Do 
mini in Gera Conjugem, jamjam Á, 1239. fundatum, m 
tisque deinde atque eximiis fucceffu. temporis, donatio 
bus dicacum (*^y Hzc vero bona, cum tempore Refór- 
ma donis que A. I526 ibidem infecuta eff ad feculares 
conver terencur ufus, » en pori quidem. efc a" a 














e IX T7 . 26. L2 UND NUR sairisim | -4- A é M umso aic ostensa 
(**) Vid. Cr(àut. CSoigt. p. III p. 2322 NERA 
s **y Vid. AMozach. Pirtenf. apscMemkeis, f Jé riptar. "er. irri 


bod 






pe Aehor quadám in alglndis, e. 277 
icua, murique collapfis s ce&tis diu TA riuda o 
d din uno corum: arbor quadam excreverit , mi:an- 

de utique 4 pend » Ceu rnihi à ceftibus fpe relatum e(t 





















(a "Non. enim fide Chronici cujusdam: Stbleizenfrr, nec 
étiam autoritate BER CKENMEYERI Cy folum; eram con- 
tentus, fed monafteríum iftud, vel potius ruinas ejus, ipfe 
ác Eo ita wdque olim! fefe eerie. certo ^w ce 







inis abidénr. adhue vifam füiffey giilisqueantits Circa fe- 
p  riativitatis Chrifti node una & viruiffe & floruiffa, 
"u&usque étiam» culiffe, — 
.. Ne vero credas, Eedor benevole, fabulsrif rhe naro 
n e, resque proferre, omnem fuperantes fidem, perpen- 
|^ der. e miecumr velis, rogo, dari, ommino certum genus 
i enodi i arborum, aliisque. in locis id: nom plane efle: in- 
k assu fradir enim ZEILERUS im Éinerario, im Co- 
$7 t Ph sg Minis maluri reperiri, no&te Chrifti nds — 
— tali juxta ftylun veterem fponte florentenr ac fimul etiam - 
a proferentem: , magnitudine fabam aquantia, caque 
pter curioffcatis gratia ifto cempore permultos ibi con- 
homines, quo nimirünr miraculumr iftud natura 
tueantur oculis , lBiacque írt re ad! teftes. provocat 
s, Baronem nimirum: quendanr, ut & Corifiliarios 
1 los Moguntinos & Darmfítadtinos aliosque — 
nv üciiptiies cap : : | 





ES 1 ic. Eiern dc i re ánnotavit : pm Sneile oom Der 
1 Gtabt Gera im Caoigtlanbe ift. eir orf foelebes. toegen. ei^ 
- mes Q3aums, fo in ber Cbriftovadr dicta tráget , toobf bez 
fant ift. Vid. Carieufer "Intiquarius p. 
€") Conf. etiam Sawz,in parvo theatro bium, 3; Freberus P. 
id ui Qrig. c2p- 3. | | 













278 jeep LXJN. ou) 


— Non Ps mg oppidulo D: quz Jurisd "1 dio ji 
eft? lorimbergen(is , ut & in füburbio, ejusmodi quoque. 
inveniri arbores , eodem florentes. tempore, pd 0-.- 
ma producentes minora, ceraforum dnliat s^ reftacur & A- 
 MERARIUS zz beris fubeiff fabis noit? y 

Nec minus idem pariter accidit. in- pago. - Mlten| 3 
prope Byrutbum., ut & in vico Anfpacenfi Scbenberg , 2, 
milliaribus à Norimberga diftante (5; Aft referunt. nop- 
nulli, arborem iftam, quod. noftre eciam fuic fatum, fra-. 
Gis nimirum tot àb ea ramis, alibique, licet fruftra, trans- 
plantatis, tandem exficcatam fuiífe, quamvis id noftrates. - 
paulo obfcurius hifce enuncient yerbis; Git bátten m 
:Baum immer. gefdbabernadet.. 

.. Sed quid multis hac in re. mihi opus e(t verbis, fi 
dem citatus. modo SEYFRIEDUS. teftis adhuc mihi. r 
pariter non fallax ac credulus , qui de Ducatu Sultz 
idem quoque teftatur, (*5) fi imnlque affirmat, . 5 PME 
de hifce pomis peculiare evulgaffe fcriprum , quod aurem. 
videre mihi nondum contigit (**^), dg 

Tandem coronidis loco-hic quoque addere libet, qur | 1 
in Baronis y ALVASOR (fre be8 Syergoatbums Gtapn lib, - 
L. c. 26, p, 579. .de ejusdem indolis. quadam refertur arbo- | 
rc, his verbis: (Eine teutíde SDieile- von Srieft trifft man — 
einen febr tounbetlid) aearteten. Stug-2Baum an , bens - 
Vie Toto bin Syobanni$ dbenb — ipta d : 


"- 











e Vid. SEYFRIED. Medulla. pan" Natur. f. 4 s oo UN 
(*) l. e. in praefat, ubi hacce leguntur verba: ttfo « aud) fib — 
 Tnig Smeifen oon ie einige toilbe Sfepfret eSdume, pie jodr 

woie anbere umberftebenbe jabrlid) ibre yrücbte ns in bet 
€brifzsXtadbt aber blüben, unb Heine , bod) aber eollfommene 
* 9Slepffein tragen. 


(*95 Conf. Garlevvitg, Sylvie, otcom, P. II. C. HH. 





















dni diii, 65, 279 


(i e ecigte "College tnb Affiftenten, bic ans 
?8dume nemlidy, fo mit iym auf einen ?Soben 
nb iem Orteunm unb unt, nur etlide Gbritte von 
; et (tefen , nidt allein lángft allbeteit ir £aub, fon 
udy fdon Srudt trage , aber aleidy in. biefer eint 

bt Dearünet (ídy biefer bigfero Fable Baum unb ae 
justes rut im ateidyer Giróffe, al8 voie bie at-— 

een 2Sdume auvor atuid) gefjabt. Ubi & hac oninia non 
Hh rh relatione Domiini Jobasz. Hervvati, Comitis de 
flein , fed. & (ui ipfius infpe&ione confirmantur ocu- 
fimul alia ejüsmodi exempla iu Anglia & alibi Io- 
obvia, im rriediumi proferuntur , ut ita de hujus cer- 
dubitari nullo modo queat. Quis vero hzcce ri- 
peridens animo fecum non cogitaverit: Heu? ! quari- 
ft quod nefcimus ! 5 


furta. Altarfium franfmiffe — 
: dnm 9. drin t vai ANON 
m; | OBSERIATIO LXXIL 


E D. OH. HARTMANNI DEGNERL. 
| pee Cape 


'e quartana — vel fi eii duo: 
i ipsa anticipante , ac tandem quater 
. intra Mipsesocrum: Tecur- 
.  Tente, | 


P 
UA 


] bres E SENECAM Epiff, 9f, innumeras aut poz 
" rius nondum enum«ratas, fi ftatuas , non eít quM 
, ; o Jt- 

/ 





dena & contepii omina ien 
genio pine Proteiformi varios ii -: rdum 
setius tact as ia 


rfa ce Pypok ac 
ios ym fra & eit Mies 
imo jtinumeros ; irditulis trie roe SCaufam. hujus tei .prie 
mariam prifci eque ac moderni Medici uno ore nobis 
culcarunt Meraf, chernatifmos illos morborum i ja praxi. mee. 
dica adeo ftequentes,, ubi acuti modo in «hi 'onicos, 
do hi in illos icerum converfi annorantur, Nec fane | 
eft cautela levioris momenti, fed eo attentiori potius Tiu- 
dio perpendenda, quo magis ex provida aut inconfiderata . 
affectuum horum intricatorum curatione tota utique ag ro- - 
rum pendet falus, "Non placet hic omnes febrium trans- | 
formationes enumerare, hoc obferyarionis limites excede-- 
ret, Adducam tantummodo exempla duo, que ad fco-- 
pum noftrum aliquantum facete poffunr, Rarus e(t affe-- 
&us, quem recenfet TULPIUS Lib, JF. c. 4f. febris tertia - 
nz quadruplicis, ubi intra bidui curriculum; quatuor cir-- 
€uitibus, bis nimirum in die incipiendo, & bis in die de-- 
finendo, febris recurrit, durante quolibet paroxyfmo ho-. | 
ras circiter fex. Rarum eque in Adis noftris Natura Cu. | 
rioforum Z^»l. lil. obf. 46, recenfetur exemplum febris quo- 
ridiane quadruplicis, quz quater redibat per diem, fin- 
gulis paroxy (mis fex circicer horas durantibus, - Dolendum. | 
eít, &quo breviores quoad toram hiftoriam effe has: narta- | 
tiones. His vero addam aliam hiftoriam. febris: quartang ' 
anomale , que dhadecuplex nominari poteft & ípontaneg | 































: 
Y".-—.M- 3 Y MA 
n" E T5 


e Fehre quartatia amomala duodecuplici, &9c.- og 


murtven 


- pali drome una quafi ferie in varios febrium typos & 
"periodos circumacta, quater tandem per diem redibat. 
- "Matrona à nobiliffima , Domini F. R, van Lothum, qui Zut- 
phanen Mis. civitatis Magiftratui ab a&is eft, uxor dilediffi- 
ma annos jamjam 42. nata, temperamenti fanguineo - - rne- 
icholici & habitus iponuiam fucculenti, crium libero- 




























pue erpera fadia, a juventute rite & leitet femper men- 
ftruata, diecz laute & vice magis fedentariz quam mobi- 
Ji dedita, neque diztz , neque animi erroribus craffis mul- 
um indulgens, & quoad formam externam optime fana & 
D egeta apparens nulli graviori morbo obnoxia fuit, (nifi 
Mliood febre inrermittence leviori, verno inprimis cempore 
recurrente, nonnunquam laboraverit) aliquot abhinc an- 
de difficili admodum refpiratione pedumque tumore 
ZO, conquerebatur, fub exitum anni 1729. fubito corri- 
ur fumia laffitudine per univerfum corpus, Acceífit 
! «osos: dolor à pedibus affurgens, przcordiorum an- 
ietas, & tandem pedoris anguítia feu. compreffio adeo 
iolenta, ut fpiritus fere omnis includi, egraque in mo- 
"mento fuffocari videretur. Extrema frigebant, pulfus erat. 
E nittens , aderant cardialgia & fingultus frequentes, du- 
- f ibarque hic paroxyfmus per aliquoc horarum fparium. A 
Me dico ordinario, D. D, /ezlrjes, Zutphaniz Pra&tico cla-: 
l^ fimo, nil omiffum fuit, quo egra ftatu hoc periculofif- 
13 Lu 9 levaretur, variaque pro varietate fymptomatum, ut 
fi vifum fuir, adhibita fuere medicamenta, inprimis vc- 
T iones larga ipfo paroxyfmo fzpius repetitz, antifpaf- 
dica, aperientia, pectoralia, faponacea, fuccinata, ca- 
1, rina, tandemque acida, praefertim citri, ut & acetum 
| pui pou. Superato itaque hoc infultu frequentioribus: 
en fubinde capics, dorfi atque lumborum doloribus; 
| pe&oris anguítiis &. -oppre(Tionibus. levioribus vexabatur. 

m P, M, Fol IF. Nn gra, 


av 









P^ eI, -— ^ » iav "COMPLIANT y TY ow A42. "AT emu q AWMUMwWA TA A RT dii "LA »- LE 
, f rar. 4 : La on) » ps wvEVSID T. et M. Ve UTOR OS. "at m RED cxita R9 E. P 

: A DS uL ^ ; OE ae Me NER 1. Eu mr 
| - 1 ; 


X Ae Has 


28a 
egra, donec menfe O&obri & Novembri anni 1730. idem 
althma fpafmodico - convulfivum cum omnibus fuis fymp- 
tomatibus maxima cum vehementia recurreret, fupra di-. 
&a methodo & remediis profligandum. | Obfervatum au- 
tem hic fuit, paroxyfmos praceffiffe fomnolentiam, ofci- 
tátiones frequeates, mammarum totiusque thoracis com- 
preffionem externam, & dolores admodum  moleftos.. 
Quandoque etiam fentiebahtur motus inteftinorum con- 
 vulfivi, fingultus, naufea, imo actuales vomitus, qui mo- 
do precedebant, modo fequebantur paroxyfmum. | Fixam 
afthma non fervabat periodum, fed à minimo frigore ex- 
terno, tempeftate humida, animi turbis excicari & augeri 
videbatur. Menfium vero nullz tuncobfervabantur turbz, . 
ipfoque etiam paroxyfmo large fluebant, alvus vero tunc 
magis adítri&a erac.Hocin ftatu cum aegra in fummo mortis 
periculo non- femel verfaretur, circa inidum anni 1731. 
fuper hoc morbo confultus, non neglcüis confiliis univer- 
falioribus, prefervandi eque ac curandi fcopo inprimis 
prafcripfi pilulas ex extratdtis amaris, gummactofis, pulve- 3 
res nitrofo - cinnabarinos, fulphur antimonii anodynum, | 
mixturam ex tin&ura antimonii acri, effent. fuccini & fpi- 
ritu cornu cervi, pro ratione temporis & circumftantia- 
rum ad du&um nature & artis legitime adhibendos; ex: 
quibus optime fe habuit egrota, fimulque effetum eft, 
ut ftatus ille violentus ejusque frequentior recurfus non fo-: 
lum fufflaminatus fuerit, fed & congeítio hec afthmatica: 
leviffime tantum recurrerer, brevique rranfirer, atque z-' 
gra medicamenta modo dicia pro circumítantiarum ratio 
ne affüumens, fui ipfius quafi miniftra fieret, perque annos. 
1731. & 1732. faris tolerabiliter valeret, donec die 21.' 
menfis Novembris anni 1732, fub vefperam male fe habere: 
inciperet, nihil camen finiftri inde fufpicata, die 24. poft: 
meridiem prima vice verum experirecur paroxyíinum fe- | 
| TT en brilem | 


ái 1 Olfervatio LX XH. rs vini UA 


3 











De fere. quartana amomala duodecuplici, 65. C (9829 
ilem, Dieo7. ftatim à meridie revertebatur febris, fed 


| ve iiodor priori, vomitibusque mucofis tancum non 
fis accedentibus. Die 28. & 2», «(tu febrili in le&o 
1ebacur, |. Die 3o. hora nona matutina paroxy(mus re- 
bat majori cum vehementia, quam antea. Conquere- 
t a jam patiens de aurium tinnitu & fufürru molefto, 
im capitis, thoracis pedumque doloribus magais, & 
10d maxime moleftum fuit, accedebat nunc car dialgia & 
ingultus perquam fr equens, praefertim ex minimo motu, 
. qui recruduit, quotiescunque vel corpus erigere, vel fi- 
i 'tumi in le&o mutare aliumque leviffimum motum inftitue- 
re volebat, maximumque hoc fymptoma, quod afthma 
à - forfan fubfecuturum effet, metum inferebat egre, | Die I. 
.& 2. Decembris ex continuo quafi ardore febrili debilitaca 
gri virer decumbebat, cardialgia & vomitus. fepe interve- 
"miebanr, dolores dorfi, lumborum, fingultus frequens 
. valdeque moleftus metum aíthmaris forfan fuccedentis ad- 
^ huc augebant, Die 3. Decemb. mane hora tertia recurre- 
ba t febris, quz per totum diem aftiigebat "RM. Die 


t mx 

















ribus dorfi. Hoc die 5. hora ultima, feu duodecitna idc 
 &ur 'na febris redibat; ex quo fatis füuperque jam conítabac 
"indoles febris quartanz anomalz, utpote quz quovis pa- 
roxyfmo vehementia majore , tres quatuor vel fex horas 
citius ingruebar, non vero plane deferebat egram, qua- 
| que ad continuam fcu potius compofitam in- & declinabat, 
| "Talis erac fcena. usque ad diem 19. Decemb, quo typum 
"fuum jam adeo immutaverat, uc tertianam fimularer, 
Hoc itaque modo cum febris femper quatuor plerumque 
13 horis. ftatum tempus anticiparer, tandem à primo die Ja-- 
arii 1733. quotidianam mentiebatut , porroque adhuc 
puc ans candem poft 2o. dein. poft 16. exinde poít 12. 
Oftremo poft 6. horas redibat, & fic die &. Januarii 

à Nn a quater 





/ 


dis". e a 2 " LO 1 e 53 P4. - - AME T ON s uL E "Ue 
^ b: ^ ? ZU A 5c E : j^ 23 4 EN, d am 
* » Ec 1 - ^", Ui -- 5 « —» 


284. : co OMervatio LXXII, sc p set 


quater intra 24. horas revertebatur, ut ne quidem per mo-- 
menti fpatium à febre libera effet egra. Quamvis autem - 
hic ftatus effec admodum moleftus & periculofus, tamen 
hic recuríus febrilis poft fex horas rediens, nondum erat 
fupremum malum, dum fuperabilis adhuc videbatur febri- - 
lis ardor. Maxime autem fonticum & ft pendum erac 
fymptoma illud, quod quando citius recurrebat febris, 
tanto crebriores ec moleftiores inftabant vomitus, cardial- - 
gia, fingultus, anxietas pracordiorum & dolores dorfi, - 
adeo, ut cum initio fexies vel decies in paroxy(mo vome- 

ret, nunc decies fepties, vel decies novies in eodem füufti- 

nere deberet vomitus. Pracerea & hoc notabile extitit, - 
quod vornitus fere per cotum decurfum indicium invafüra - 
febris effenc, quibus dein fuccedebat frigus & eftus. Uri- 

na per totum morbi decurfum parum deponebat fedimen- 
ti ex albo rubri, nec fudores fuerunt copiofi, alvus vero 
poft ufum pilularum balfamicarum rite femper folvebatur. 
Per totum morbum fervavimus methodum nature fami- - 
liarem , nempe ante paroxyímum adhibita funt digeftiva, | 
abforbentia & incidentia; in ipfo ftatu diluentia; fenefcen- | 
te impetu lenia diaphoretica, tempore veto intercalari da-. 
ta funt lenia laxantia, ftomachica, amara, gummatofa, 
Non tamen his multum profecimus, rebusque ita femper. 
in pejus degenerantibus, cum intervallum paroxyfmorum 
brevius effet, quam ut egra vel noctu dormire, vel intet- 
diu cibum aut medicamenta convenienter capere poffet, 
ipfaque in extremo vite difcrimine verfaretur, ut vix per. 
biduum vel triduum morbi vehementiam, fi femper eadem. 
maneret, tolerare poffe videretur, propofitum fuit ad ul- 
timum defcendere remedium, nempe Chinam Chinz, qua 
jam in forma infufi ad manus & ufum aderat, — At cum di- 

ligentius actendiflemus ad afthmaticam egre difpofitionem, - 


x. 





i 






























E re quartana anomala duodecuplici , &c. 285 
fpirationem variorum hujus febris fymptomatum cum 
lenti afthmate , graviter cimebam ne fi febri huic 
cut& occurreremus, infido tali remedio adítringente, 
idem afthma non folum de novo invitraretur, fed & exin- 
"de.incurabile redderetur, & fic pofterius malum priore 
majus & periculofius evaderet... Cumque praterea remo-- 
Is fim ab ea fentencia, quafi vira hominis nulla alia via, 
am inevitabili ufu hujus corticis falvari ac retineri poffic, 
ierito id confilium refpuendum effe exi(timabam , ejusque 
oco fequens infufum propinandum prafcripfi : Rec, cort, 
zafcarille pulverif. unc. duas, rhabarb. optimi pulverif. 
inc. fem. fal. carc. drachm. ij. Infundantur in vini albi gal- 
ici libra j. cum femi(fe, ftenc in digeftione per noctem, 
mane colentur curn forti expreffione. Hoc infufum qua- 
fexies, o&ties per diem, vel quoties febris paululum 
ittere videretur, cochleatim hauriendum fuafi, Nun- 
m cortex Ching promtiorem , nec dicam certiorem & 
orem edidit effectum , quam noftra cafcarilla cum 
barbaro mixta. Ex horum enim ufu fymprtormata vehe- 
iíora cum febre extemplo & modo prorfus admiran- 
mirigata funt, vornitusque plane ceffarunt, in corum 
o locum lenis fudor fucceffit alvusque foluta eft, & z- 
erentur, paulatim ex continuato hujus infufi ufu per 
ei gratiam convaluit, & jam fatis belle fe habebat, cum 
Ed Januarii nova nunc & plane inopinata accede- 
calamitas. Invafit enim eam, licet per fex feptimanas 
o affixa libero aéri minime expofita fuerit, febris illa 
| Cat rrhalis epidemica per totam fere Europam tunc tempo- 
Tis graffans, cum tuíl; & coryza valde molefta, ex quo 
novos cruciatus patiebatur; fed & hac profligata cum fa- 
E. AS Nn 3 nita- 




























"s m 
*.J 
ovt 


s e 
"Wl 
COXPT ON, 4 

* 


.986 Ol[ervátio LXXH. Defebre quartana &9c..— 
nitate dein vires prifting redierunt. Primo poftea Maji, 
feptima vefpertina denuo febre corripiebatur quotidiana, | 
quz circa vefperam quotidie recurrens illam vexabat, ad 
nonum usque ejusdem meníis diem, ex quo ce(labat, nec. 
usque adhuc rediit. Ipfa illa matrona vero exinde optima, 
imo mcliore, quam antea, valecudine ad hunc usque diem 
ufa eft, & quod obfervaru haud indignum reputo, vix ul-- 
.la hyeme, quam ipfa illa noviffima, melius vitam egit, 
fiquidem ne leviffima quidem aflhmatis hyemali tempore | 
alias ipfi femper adeo fatalis, fenfit incommoda, — De reli- 

quo monendum utriqüc adhuc eft, quanta cireumfpe&tio-- 
ne & quam provido moderamine intricaci, confufi & com- 
plicati cales affe&us debeant tractari, & pro fingulari fen- 
fibilitate, debilitate & conditione zgrorum nonnifi leniffi-- 
ma medicamenta adhiberi; praíertim in cafü noftro, ubi : 
difpofitio afthmatica non folum cognita, fed & ana- 
logia fymptomatum febrilium cum afthmate perpeffo con- 
fpicua erant, ficuc & id evenuis luculenter probavit, dum - 
hoc modo bini hi affe&us funt profligari. Crepant Medi- " 
ci nil nifi materias morbificas plus minus craífas & acidas, 
particulas vero falinas plus minus exaltatas vel depreflas, ' 
quz vel breviori, vel longiori tempore fübigantur, corri- - 
gantur & exterminentur, diverfasque hoc. modo febrium, 
cujuscunque fuerint indolis, producant fpecies, Explicent - 























& tra&tatz fecuram & rationalem Medicis & agris 


| i viomago Altorfium miffa i 
| K. 30, April, 1734. 


-— 0 QBSERÉATIO LXXIIL - 
.DN. D. CASP. THEOPHILI LINDNERI. 


"Abfceffus menfenterii poft aflumtas 8. pilu-- 
- Jas Stahlianas ruptus & profluvio ventris fo- 
VT EM Intus oM ve 
"B9 7Ir 63. annorum plethorícus, animi fenfibilioris , cem- 
W/ peramenri fic di&i cholerico-fanguinei; pronus im- 
1" mo preceps in iram; ut plurimum ad excandefcen- 
tiam usque, a juventute durius quidem, fed & incurius, 
'€ & fui juris confuetus vivere, Natura in corpore vege- 
egete famulante, leges & regulas dietz legitima ac 
z qualescunque deridebat, morborum nefcius, exci- 
"pias falhim «weris inevitabiles & tempeftatum univerfa- 
Tes, quorum tamen pauciífimorum recordatur. Gens enim 
morbo fe ceneri vix unquam fibi perfuadet, nifi peri- 
e decumbar, partem plurimam tatis juvenilis & vi- 
dicavit Marti, ferviciisque cranfegic equeffribus, & hic 
'm fortem & ftrenuum fe BE in debellandis nature 
preceptis, nefciens fobrie, nefciens temperanter, nefciens 
caute vivere; imo nolens, Exutus caítris, domi quidem 
'quietior degit, gula ramen admodum indulgens; cumpri- 
mis ne&ar illud mortis, quod peffime 4444» nuncupant 
MIS i vit, 


^ t eT . , lat o Ld dits T 


y, UEM mw ^. LETS IURATI S 
2 [2h m) Cw» j Air "E 
LEM iva LC gii 
4 "x à € s bd 


AN 


» P 
aue E : 
"*5.9) 


288. pa X : ^ Olfervatio LXXIIT. AME: 



















AS 


C 





vite, habebat in deliciis. Genuit inde dignam tanto pa- 
tre fobolem, communi(fimum talismodi juvenilis incuria. 
heredem: Pathemata fcilicet hypochondriaco - fpafmodi- 
co - flatulenta, mulrivariarum zrumnarum autores, Pro- 
. dibant inde hemorrhoides & certe non fine levamine plo-. 
 raffent fanguinem , nifi de novo earum fluxui incurio & 
 incongruo vitz genere obicem pofuiffer, Ante odo, & 
quod excurrit annos fuper praecordia ejus quadriga leviter. 

onerata tanfibat, fine camen norabili & evidente fanitauis. 
. difpendio.  Fiebat enim hoc in via maxime fabulofa, cu- 
jus mollior & laxior compages magis imprimi, quam fub» 
& comprimi patiebatur pectus,  Remanfit camen abhinc, 
quoties jra aut poculis humores inflammarec, horumque. 
incitaret motum, anguftans, cum tuffi ficca, pectoris 
moleftia, Ad avertenda hec incommoda venzfeüiones: 
in brachiis ipfi commendat funt, quas etiam cernis, imo. 
quaternis vicibus quotannis celebravit; magis vero ceu tu-. 
multuarias, quam nrgentes & effedivas. Novum efflagi- 
tans confilium, menfe Martio anni 1733. meum exoravit. 
aditum, inveni orthoftadium quidem & animo alacrem fa. 
tis, admodum vero emaciacum, viribusque corporis lan. 
guidum. ,Per vices vehementer tuffiebat, & magma mu- 
cofo - putrilaginofum excernebar, glifcentis aut jam radica- 
tz phthifeos indicio, quam camen ambo hac vice falfo &- 
perperam timebamus.  Anrc fex dies fecta fuerat mediana, | 
Pulfus erac celer & debilis, alvus pertinaciter obftruda, ap- | 
peritus proftratus & ftomachus ad jufcula tenuia quo ue. 
fenfibilis, imo dolens. Inprimis notabat eger fupra pu is. 
regionem obícurum & per intervalla invadencem dolorem. 
gravarivum acque molem quandam, inftar farciminis tür-. 
gidi, im cavitate. abdominis jacentem.  Precipiebam,. ut 
pleno & aperto infpiraret gutture; verum inde nec dolo- 

























E n m | ipse Sp , ^ 
P- m EAtefur stesfenta »nenfenterii poft a[umtas &yc. — 289 
rem , Dec refiftentiam in peQoris antro fc fentire affirma- 
"Ibat; -acutas magis indicans circa partem abdominis allega- 
lam |puséturas. :Suafi domeíticum ad emolliendam alvum 
lerem ; fed extreme abliorrebat hocremediorum genus. 
Autor. ergo fui, ut vefperafcente die octo ingereret pilulas 
"Srahlianas & fequente diluculo rortidem cum additis fex la- 
 xantibus, fuperbibendo fingulis vicibus ,. ad deliquandas 
€o. facilius obítructiones , fufbcientem potum infufi cepidi 
h erba Ihezg, Aft quis inopinatus. effectus? | Nunciabant 
fequente meridie agnati, jam pilulas preterita vefpera de- 
gluticas ultra (eptem copiofas protrufiffc fedes & manea(fum- 
tas continuum fere alvi excitaffe profiuvium, | Eventum 
hunc, , adhibitum innoxium & plane mitiffimum infecucum. 
rem edium , magisegomirans, quam formidans, folicice 
juiritantium animos erexi & fpe fola frecos absque medica- 
nine remifi, dejectiones has auc adítringentibus, aut fo- 
ir » tibus porcum cohibere non confulcum ducens. Vifi- 


Biebac: dii prima  vefpertina alvi folutione cum pif & 
onatu: maximo duriora aliquot ipfum dejeciffe. fcybala, 
juibus mox liquidiores fücceffere deje&iones, quibus ma- 
er: ia priusalbuminis ovorum incondi & minutim concifi z- 
mulá, nunc vero purulenta, fanguineis intermixta ftris, 
"excernebatur, - Judicabam abíceffum interius abfconditum 
"difruprum, cujus genefin & caufam occafionalem ipfe pa- 
"tiens lapfui fupra baculum obtufe acuminatum non incon- 
| grue tribuebat. Admonui de novo illum, ne fuppreffio- 
nem harum infolitarum excretionum alvinarum anhelaret 

| repentinam & praecipitem, cum per has natura ab interitu 
latente maxime & efficaciter liberaretcorpus. | Monitis pa- 
rens, & perpendens, quid fibi veller cam inimica, cam 
tetra, tam abominabilis que in abdominis penetralibus 
E usque latitabat: materia , admodum patienter, diar- 
oeam hunc fuflinebat, eoque conítantius, cum inde 
A,P. M, Fol, IF, Oo in- 


* 


, » . WT ? "T AGES TEE 
n E 5 Cary Rate MR xe 2 18s - , T3 d 
- 52. i ; vn t 
*- L EN 



















— - 


290 . -| Obferodtie LYXHE, ^—— | 
! P NHTIE GONG Hl ee ipis res 
infar&um illum abdominis fenfim mollefcere, rarefcere & 
imminui perfentifceret. | Conquerenti tamen, fenefcente - 
- hac vefpera fecunda, de ardoribus abdominis, intercurren- - 
te atu & fuperveniente hamorrhagia largiore narium, pro- 
pinaci funt duo pulveres nitrofo - ab'orbentes citraci , cum. - 
levamine, quos hac eadem de cauía fequente die reiteran- — 
dos neceffe habui, Reliquum apparatum pharmacevticum 
fubimplevit mixtura ex eflencia alexipharm. .Srab/zi & m 
eini & inprimis decoctum Paracel ad mentem Srablii cor-- 
rectum, | Durarunt feceflus alvini per incegram feprimanam — 
& ula, indies, modo poft tertium rariores, diluciores, | 
magis naturales & tandem ordinariis evadentes. Ec licec cam d 
efficaciter repurgatum corpus ferme elumbe relinquerens; 
valvit camen revercens cum viribus appetitus, ut eger fpe. — 
citius refticutus, negotiis fuis rurfus preeffe poílet, nee. 
tam vehementer «mplius tuffiens, nec pus auc pulpofum,. 
ut antea fccreans mucum Huc usque bene] cum vero clap-: 
fo trimeítri fpatio, nefcio an incuria dizte, an injuria 
tempeftacum? in febrem incideret fub- acutam pneumoni-. 
cam , fub alienis auxiliis & impatience regimine femper in. 
decerius rucncem, inveni candem ego accerficus «grum 
morti propinquum, plane anxie & non nifi erecta cervice: 
ficuque prono refpirantem, atque extremum fere vita hali« 
tum ducencem... Quadrabar huc mihi Medicorum tritum 
illud ; Manum de tabula. AM 
SCHOLION ; e" 
onum hic. cavitatis abdominis fubfuiffe , materíz.— 
inprimis fanguineo- purulente uberior confirmat pro-. | 
ventus, quam alvus diarrhodes adeo copiofe depofuit, | 
Num ille vero fedem fixerit in meníenterio* num in cana--. | 
h inceftincrum, num in tradu vaforum hamorrhoidalium, | 
num: in alio vifeere, non tam evidenter & aperte coujedla- - 
re liccc, Mallem prius; tui ratione fluxus copiotioris- | 
pro: 








i y. 
ups A 
MN Ut ES j 
oed v € 


- 00. UTEM jn j | 
i i Abfceffus men[euterii pofl ajfuiatas. &5c.- 20t1 
$n Jeuntis ,' tum ratione clandefting: & fere indolentis fa- 
"&e'congeftiodis $: madturationis, cüm ratione rexcurz. & 
fabrice ipfius mefenrerii, quod uti aliis mineris morbo- 
-fi$; ita & calismodi cumoribus füppurafcentibus gigaendis, 
" fovendis «8 alendis , data levi occafione, aptiffiinum, ceu 
"anter perplitima ceftimonia literis divulgaca. moanftrac per- 
 érudita diíputatio: Illüftr,/ Frideréci HOFFM ANNI ae febri- 
Bas! mefentericis: Hala v723. $vo. Nec de(unr tpecialiora cla- 
-riffimorum Medicorum exempla. Agmen ducat ex vete- 
. ratiis "Benedité ws SY L[V.ATICUS  Conl.- d» Refpanf?, medicina- 
Jiu Cent; Il. GogfC 9 7, Geneoe 1642. maximam parcem qui- 
- demi hamorrhóidum "ftatum indigirans;; apprime camen 
 fcribens: Mefentéréium fpe fiP'fentina anultorum excremento- 
orum, ac obtufe- fenfus cum fit, diuturnas tolerat affectiones , c 
dnigho nen faro uboriuxtur apoflemata füppurantia , qualia fre- 
"quentij[Ime.d me fuerunt obfervata, qua tandem fübfidebant per 
dejatt iones -purulentas || étérumque flatutis temporibus. recurre- 
wbant £r oblitefcebant denue per fimiles. dejecliones, mon raro 
Wüentas, ita ut impofuerint quibusdam, tllas pro. dyfentericis. 
habentibus.  Vadum premat Jodocus LOMMIUS Olfervat. 
medic, p. 160. Jen& 1719. luflammatione, inquiens, efiam 
"Jenterium rapi folet, - - — Orto abfceffu pus album definit , fe- 
vpiffime alvi permixtum excrementis, interdum etiam [fincerum 
magna copia dejicitur, utique ff morbus verfus noviffhna vergit 
 antefhina. ^ Certifffmum efl , id genus puris A folo ferri oportere 
wiefenterio, quoniam ab aliis locit defcendere fine dolore, vel fi- 
ne mixtione ,' "vel [fne febre "vebementiore non potefl. Comicem 
addat Matrbess MARTINI-zz Tr. de morbis mejentericis ab- 
firnforibus ,' Hale 1525, vatiarum quoque paffim abícef- 
füdmi injiciens;mentionrm, queri adeat, cui volupe cít, 
Ex" recentioribus he ipíx" Nazzure "Curioforum | Epbemerides 
| fparfe pràbent teí(timonia, quoruim faltem aliquoc. indi- 
€abo. Sic fidem faciunt D. BECKER Dec.- Z, 'anz, I7. p. y y, 
 abfceflus mefenterii per uterum pendulum enormem quan- 
n Oo 2 tita- 


|- 
! 







PESE 
: t 


- 



























o" d 




















292 ' Olfervatio LY XHI. 
titacem Mülfniribn fundentis; - (nifi; hic. uteri Fowcasm $ 
fola fuppurata in. culpa fuerit,) D. DOL/EUS. Dec, 4L. iei 4 
AX. p. 12$. Abfceffus interni abdominis á purgante difrupti,. 
D. HARTMANN Dec. Jl. agn, LX, é X. p. 194. Mefenterii | 
in rumorem fanguinolenco: - fuppuratum: .conglobati ; D; 
VERDRIES. ol, 1. p.-.242, Lienteria: ex. abfceflu. mefente- 
rii magno. ^ ;' Quid? quod. huc fpe&at, licet; indirede ad 
minimum. hiftoria: conformitatis & dubium: atiologicum 
movendi ergo , curiofa obferyvatio-D: APINI Dec. HL app. 
LX; d X. p.urga de abfceffibus cunicaz: inceftinalis. glandu- 
lofz & rcftagnante- fanguine hemorrhoidali diazrhoeam pus 
rulentam largiorem cientibus. Imprimis biga: Oobtervacio- | 
num hujus argumend. legi.meretur, quam. citatus HOFF- , 
MANNUS in allegaca 4/fp. 26. [eqq..habet ,..cui tertiam, ade. | 
dic dom. IP. Part. A. decim eee £83. feqq. fub. 
junda epicrifi , qua. mibi, pace hujus..magni. Viri, ad-füs 
perius.daca magis ftabilienda,. fequentia mutua. dabit verz 
ba: Hypochondriaci er bemorrboidarii im mefénterii morbos, in- 
flammationes. & abfce(fus.:  delabuntar: factle.... Ip. bis. enim jam | 
tum me[eraica vafa fang nipe. fartla. dr. bumoribus [unt, difieutay 
tavdif[emusque per eadem commeatus, . -Paruaautem,  feppira 728 
brevi poteft. ampliari.e latius progredi in mefenterit compage, | 
largiter. obfeffa pisiguedine » qu& in. Lad Jentofon m ur 
liquefcit, zu 
Genefin primordialem hujus noftri. abfceffus in indi. | 
catum lapíum illum. fupra baculum. 'acuminarum. cadere, 
mihi admodum videtur verofimile. | Inde enim ex: contus 
fione orta cft prius levior ftafis.&.congeftio: quam.si ctis ; 
caufis facilis fequi potuit fiuppuratio.. , Apercuram, aut. 
1mavis, rupturam cjus, unice fere datis; deberi. pilulis $m. | 
lianis totus: perfuafus fum, five euim ftimulando naruramy. 
five incidendo & cum. potu emolliendo: faces, five. ex . fo. 
lo ideali praconceptu purgatorio exturbationem. alvi effe- 
cerint, panfus tamen hase aceafione polt priorem cona- | 
: tum 


^ 





| we 
" -— Ales ditta pof-affumtas &yc. 993 
- sum. & propreffionem fcybalorum duriorum & compa&o- 
rum, -«el fub: hac; materie. in abíceílu. nunc macuriífTi;.no 
purulentz exitus. . Sed cur, ac propricin antra cra&us in- 
- teflinalis eadem delata fuit? quare non in caviratem abdo- 
"minis? Hoc non determinando, nemini bilem, nemini 
falivam movebo. .. Arridet tamen cic; HOFFMANNI /.- c. 
^ Tom. IF. p. 484. Sententia: Quod purulenta materia alvo. ex* 
etur , tribuendum natura beneficio, - 
E Einée berg. Altorfium " 
co d r2. Maji 1734.) 


Jose. . QOBSERFATIO. Lxxu 1: mma 
"DN. D. JOH. ADAMI LIMPRECHTI.: "c 


| Verbis, non 1 herbis, domatur atrocitas : 
p : 2D PFTIDS "xermis. 


dr sod ordinis equeltris i in Silefi: 13, temperament 
, fanguinco- melancholici , quinquaginta & quod excur- 
M rit ; annorurmr, militie nunquam deditus, cujus inrefti-- 
p a undique . vermibus tenuibus obfeífa videbantur, (fiqui- 
' dem. fzpius. in .globulos implicat, inftar parvarum pila- 
3 rum, cum quibus : verno tempore pueri ludere folent, ex- 
- erementis etiam non commixri per anum exicum fibi qua- 
* .rebant,) falfa ex delirio melancholico laborabar imaginatio- 
' ne, Heidelbergae. £z degere, cintiamque. ofidione effe hanc 
urbem à à Gallis, itg ut ex eadem nullus in patriam ipfi pa- 
- teret regreffus. Omnem equidem movi lapidem, ur hunc 
mgrum fanicaci priftinz refticuerem & varia. methodo varia 
| "medicaming propinavi & applicavi ex herbis & lapidibus, 
| n quibus magoa & dicicur & reperitur ineífe Virtus ,. rg 
o animali non neglecto, oleum autem & operam perdi- 
di , usque duin in verbis forfiran aliquid vircuris adhuc la- 
terc. fufpicarer, cui €x alto forfitan benedictionem fuam 
Oo 3 largi- 
















I 
| 
1 


Ww. 


do confumfic eger, reliquum ad folis usque occafum fer* | 


ic z ay SPAPUMT D 
t » E y NL L 





















204  - '" Obfervatio LXXIP, iW 
largicurum fit.fummum numen. Curam ergo, eamque 

in éxicü fatis felicem, fequenti modo aggrcflus fum: c 
^" "nter familiares aegroti centurio quidam erat ; eques'Si- — 
lefius , ex Hungaria redux, ubi inter copias Romani Im- ^ 
peratoris LEOPOLDI fumma cum laude ftipendia diu ime- : 
ritus erac, homo judicii acuti; cumi quo propterea confi- | 
liumn inibam ,-uc in fufcipiendo opere fideliter mihi adf: | 
fterec, idquod etiam optime praftitie.. Notum enim mi* - 
hi erat; egrocum viri hujus experienciam militarem adeo — 
magni facere, uc perfuafiffimus eflet, vix ac ne vix quidem | 
parem in patria inveniri, unde occafionem arripui, men- : 
tem meam aegroto aperiendi; de felici ex urbe Heidelber- 
ga in patriam tranfitu, ad quem obtinendum & promo- |. 
vendum mihi quidem nemo hoc centurione aptior videre- — 
cur. Perplacuit ipfi hzc mea propofitio,. ftaimque.áà me — 
defideravit, ut data occafione illius mentem hac de re ex- | 
plorarem, Accepta hinc centurionis refponfione, hog 
negotium admodum quidem difficile (ibi videri, non ra- 
men prorfus impoflibile, maxima eger perfundebatur lz« 
titia, promiffaque exactiffima ocedientia; quod ne latum 
quidem unguem à confiliis cencurionis recedere vellet, mé- 

dia eftate cum hoc comite carpentum afcendit cireum cire. 
ca cectum, cempore, quo alioquin fomno meridiano ín-- 


4] 
$3 


jn 
1 1 e A MN 
dulgere folitus erat, & ita uterque per portam: przdii po- 


vw d 


fticam vehitur in fylvulam vicinam, AME 


£g - H lc [m P ! — 4 ^7 4 
In hoc itinere plurimum, cempcris fpatium dorimien- — 


monibus & confabularionibus cum fupra nominato cens | 
rurione, Declinanre candem in vefperam die, peregrinan- 
tes noftri in idem predium , ex quo egreífi eranc, reverte- 
bantur, fed per aliam ejus porram, ancicam fcilicet, ibi- | 
que jufferam, ut fubdicorum plurimi, unacum ordinario | 
Judice, affefforibus fuis (tipato , primum tevertenti fuo 
Domine hereditario obvenirent, eüinque 'ex tam lóngin- - 

3 quo El 


» vl 









, -- 


CA 


Verbis, uon berbis, domatur atrotitas vermis. 295 


Y" 
-— 


; y 
24 
à "m 


- 
- 
Ld 
» ^4 





- que itinere feliciter adventantem pro more fuo plauden- 
À tes & congratulantes exciperent; ad interiora vero pergen- 
-"ti domeftici occurrerent, omnique quo poffent, modo & 
? yece & corporis geítu gaudium, de felici Domini fui re- 
-ditu conceptum, manifcftare allaborarent, ac tandem con- 
—$ux eum filia fua fimili letitia affectu maritum patremque 
- in domicilium fuum introducerenr, quod cum ifte, gra- 
— sulationibus fere obrutus , ita intrarec, non amplius dubi- 
tavit feliciter fic ex obfidione liberatum & in fecuritatem - 
" eranslatum effe, fummasque ideirco Deo T, O. M. pro fal- 
'so ac incolumi reditu fuo in Silefiam, perfolvic gratias, 
"Cum dein de me follicitus effec, quid agerem , refponfi lo- 
'€o accepit, per nuncium jam tum fignificatum mihi effe 
ipfius reditum, brevique adfuturum me fore. Acce- 
'dens poftmodum ad ipfum, expofita fingulari animi mei 
-latritia de feliciffime confe&o longinquo itinere concepta, 
»waria vitra, in quibus portio quzdam medicamentorum 
"adhuc reftiabat, per feneftram confeftim projicio, egro 











perfuadeus, durante longiore illo temporis fpatio, quo 
"ia itinere coníticucus fuiflec, omnia illa corrupta effe, Ec 
Jhacratione, divina adfiftente gratia, fzpe memorati cen- 
"rurionis ope, candem veré: obtinui, ut aegrotus hic, fi 
mon fano corpore, mente tamen fana, adhuc per meufes 
"aliquot vitam duxerit. Poffe autem à vermibus mentis alie-.- 
"nationem produci, prater alios fuo jam evo obfervarunt 
|^ — & annorarunt fplendida illa Medicorum fidera, Pe- 


^t 





|o 0s erus FORESTUS & Jodocus LOM- 
EB MIUS, 

Irt zx | 

Ip | | di 
E | | 


pun A 9 3 UND K » ^w ] 3 T 90 bo AT 
"a " ] 


296 » . .. Olfervatio LXXF,: 3s b 
OBSERFATIO LXXE. « 
^DN.D; JOH. ADAMI LIMPRECHTI:. € 
De L 

Es apoplectico, fingulis dicbus 
z Dominicis certo tempore tertium recur- - 
NEC ue son eroe " 
se fcfquiannus elapfus erat. poft Poen fana mentis ! 













refticucionem in egroto prius defcripto, cum Alle ip- 
fe fubito. ac prorfus inopinato, dum die quadam . 
Dominica in vicino pago campana primum dabatur fignum 
ad inchoandum cultum. divinum , gravi quodam apople- 
&ico tencarecur infultu. Ego, qui ultra dimidium millia- 
re cunc temporis ab eo vix aberam, de ftatu hoc certior | 
fa&us, confeftim advenio, ipfumque fine fenfu ac motu in 
le&o j jacentem deprehendo, dato autem emetico ex mer- | 
curio vite & conjunàis (imul externis necceffariis medica. 1 
mentis, brevi iterum per Dei gratiam ab iíto vit pe- 
riculo libero , ut eirca vefperam menfz affidere coenamque - 
cum farnilia fua capere potuerit, Proxima die Dominica - 
ingratus & minime invitatus hic hofpes eodem tempore ac | 
hora redit, ad quem debito modo excipiendum ego quo- $ 
que illico accerfitus comparceo, fummique numinis auxi- 
lio, juxta modo recenfitam methodum, felicicer iterum. 
- noftrum zgrotum abinde libero, ita ut ne quicquam etiam 
paralytici remanferit, prognofin tamen hanc fimul fuperad- 
do, me fimilem medicamentorum effe&um vix ac ne vix. 
quidem promittere aut expectare poffe, fi tertia forfiran 
vice idem recurrerec malum, quod ctiam triftis brevi poft. 
confirmivit eventus? Sequente enim die Dominica, eadem 
ferc hora, apople&icus ifte fübito irruebat infultus, & qui-.- 
dem canta cum vehementia, ut nec propinatum quicquam 
efficerec emeticum, nec per externa denuo in auxilium | 
YOCa- 





ie Sg 297 
'sosaca medicamenta. 'excitatio qualiscunque obtineri po- 
tuerit, quin porius, fub ftertore fingulis momenris ingra- 
 wefcente, brevi poft placida fübízcuta fueric enalyfis, 
4 co Berolino mij Altorfium à 
Ys cd, 20. -— 1234.) 

eds "OBSERFATIO LXXVI Y 

DN D. OTTON. PHIL. VIRDUNG ab . 

d MARTUNG, 


E. ^ Monlizof dM eidcllo. 


ANS 1734. die 3 1. Martii ruftici cujusdam cognomine 
1 Seehüter, incole pagi lIntet/2[urad) didi, propeque 
Bambergam fiti, uxor, clapfo geftationis tempore gemel- 
los in lucem edebat à maxillis inferioribus ad. umbilicum 
us: ue ita concretos, ur corum figura amplexum reprafen- 
taret conjugalem.- "Alter horurn major atque maturior fe- 
"xus erat fequiotis, alterius vero fexus, ob partium genita- 
m defedum, quarum loco foraminulum parve lentis 

itudine, ac impervium, (quo vitio anus eciam labo- 
) oculis fe offerebat, definiri non poterat. Os, quod 
| t, atque collum, utrique foetui erant communia, dua- 
bus vero praditi erant linguis, non in medio; prout decer, 
fed in dextra oris parte in quolibet ipforum fitis, ita qui- 
AM:án; ut altera alterius ori inferta videretur; non minus & 
quiliber füuum habebat umbilicum. Monítro hoc cultro 
ánatorico fuübje&to, coalitisque partibus diffe&is, in utro- 
que ftatim foetu fenfibus erat obvium cor, afpera arteria 
€um dextro pulmonum lobo, deficiente finiftro ; oxfopha- 
gus, ventriculus lympha repletus, quique in medio coali- 
s videbatur , item pylorus, inteftina, utrique fcerui erane 
communia, quilibet vero eorum proprio gzudebat hepate, 
jnillo fexus. fequioris longe majore, veficula fellea, liene. 
& unico rene, in dextro latere fito. Denique vefica. uri, 
pU M, Fil, IF, Pp nari, 




















Nt Medicum ordinarium , varios in confilium adhibeb 







NES 


Olferuatio: RJECH. 3e 


dria atque uterus in. puella d epi ShendebsnimE;, jui 
"vero Lic er alter fcecuum erat defíticutus, y " 


| OSBSERFATIO LXXFIL - 
DN. D. OTTON. PHIL. ViRDUNG Gab 
. HARTUNG. - 


(Be. ens psptysh tm 


Perverfa febris intermittentis cu ratione, VO- 
mitus cruenti, Arthritidisque au- | 
olissus etorostieaM 


-Nno 173 3. civis paite: Benb ciem , comg. fubdi- 
fF"& titi& cextor, 28. annos natus; temperamenti fangui. 

^. * peo-cholerici, cum tempore vernali. fuorum. nego- 
dorum: gratia . Herbipoli aliquamdiu . commoraretur ,. febri 
corripiebatur- continua; in. intermittentem , adhibitis re- 
mediis, degenerante, qua derentus, exantlatis aliquot pa- 
roxyfmis , die quadam apyrexias Bambergam rurfus petens | 
" ábidem. Medici implorabat auxilium , qui alia inter febrifu- 
ga electuarium antifebrile , corticem Chinz largius : acci. 
piens, per quindecim ftprimanas in ufum. vocabat, bita | 
tamen qualemcunque febris mirigationem, n« plena. 
riam curationem. Eger hinc impatiens, - miflum faciens. | 















D 








piricos, fuique curationem. his demandabat, quos inter 
quidam balneator corticem Chinz in pulvere devorandui | 
largius iterum propinabar , . tantum vero abeft, uc intento | 
potitus. eíIec fine, uc potius malum. in pejus rueret,- In- | 
eunte tandem anno 1734. «gro vitz fue fere pertafo rus. | 
dis quidam rufticus nefcio, quale vomitorium: exhibebat. | 
quod prater faburram biliofam, elapfo biduo magnam f. :| 
guinis, tum floridi, cum coagulati ,. copiám dv» exturba- - 
bat, & parum abfuit , quin cum latice purpureo animam. 
quoque profudifífet, Nedu igitur .accerfitus, patiencem - 
TON alte- 













beperwerf febris s intermittentis curatione , é5c. 299. 


N 


alterum pedem in Charontis cymba habentem, & vomitu 
ruento adhuc graviter laborantem deprehendi, quare om- 
nes ftatim. intendebam nervos, uchuic appropriaris obviam 
medicamentis, quz inter: nitrum, infufum conferv, 
flor. baluft. ad inftar infu(i- herbe Thea hauriendum, pul- 
veres laxantes rhabarbarini atque clyfteres , máximum zgro 
adferebant levamen, & r4. dierum fpatio memoratum vo- 
mirum fiftebant.  Succedebat autem liuic, & vix abinde li- 
-beratum egrum infeítabat gravis manuum pedumve Ar- 
thritis, que licec remediorum pharmacevticorum vim celu- 
derer, aquis camen mineralibus Kirzingenfibus , cam inftar 
balnei in ufum tra&is ; quam potus loco per quatuor fepti- 
menas hauítis, morem gerebat, & — ratione pm pri- 
m capp fanitati, 


 QOBSERFATIO LXXFII. | 
Dh i. D. OTI ON. PHIL. VIRDUNG ab 
- HARTUNG. 


" c 
prudenti titillatione & vagin uteri ex- 
- tenfione, abortus & mortis caufa. - 


baci 1730, rufticus quidam robuftus, ftatura procc- 
: rus, pagi SchweisdorfF appellati incola, fubditusque 
Bambergenfis, nomine Joh. Schüz, cui res anguíta 
domi, quodam menfis Julii die circa noctem cum uxo- 
| tertio menfe gravida, de penuria quam cum fua fa- 
milia egre ferebat , rixatus, eam verbera metuentem, hinc- 

: poft fornacem fc occulrantem, ab illo vero deprchen- 
m, in cubiculum addu&am, veftibus. exntam , in letum 
-€onjecir, ejusque genitalia digitis fuis molefte cirillavit ac — 
vellicavit, concubitum vero non celebravit. Uxor poftquam : 
"altero mane furrexerac, confectis ordinariis negociis dome- 
ic is, fuam. adibat matrem, & apud: hanc. de vchementibus 
Teguo.c Ppa pu- 





























eost n cem m m re m icd 
vertebatur , nihilque mali metuens. indies. vero debilior fa-; 
&a duodecimo a peradaa illa. violenta tirillatione die: TBADM A 
in agone fere jam.conftituta , abortum gemellorum eft p 
fa, ac circa vefperam obiit, Cum vero, duabus hebdcima/t 
| dibus poft ejusdem,more chriftiano factam fepulturam, Sa- 
. trapa Scheslicenfis ex rumore intellexifler, demortuam duo-. | 
bus ante obitum diebus quibusdam mulierculis atque matri 
| rcyelaffe, quod maritus, cum ob paupertatem prolium mul- 
titudinem alere non potuiffec , ad abortum provocandum. | 
dexua fua manu utero intrufa funiculum umbilicalem ab-. . 
ripuiíIet, ille, examinaris curatius omnibus circumftantiis, 
huncce cafum cum. Bambergenfi communicavit regimine; - 
mandatum fibi expetens , qua ratione in re tam. intricata: - 
fit procedendum, Eo igitur obtento maritum in carcerem | 
includendum, ac fepultam ejus uxorem effodiendam cura- 
vit, ut Medicus, Phyficus & Chirurgus juratus in mortis - 
caufam inquirere poflent, qui vero prater cumorem carno- 
fum ex pudendis propendentem, prolapfui uteri non abfi- 
milem, nihil, ob putredinem, advertere valuerunt, Mari- 
tüs à judice interrogatus, an ipfi fuiffet animus. embryones | 
extrahendi & occidendi, hocque facinus patraffet !negando 
reípondit, quod cantummodo uxoretrn. placandi, appeti-- 
tumque venereum excitandi caufa uteri vaginam fuis utile 
laffec digitis. ^. — $ 
Judex igitur in re cam ardua támque abdita dehóus aud] 
faciendum, ex regiminis confilio memorato Phyfico , Chi- 
rurgo atque mihi fequenssa ptiponehe: qiefticitis Me 
dendas: j 
 Quaft. 1. An orificium- uteri internum: dntpbinx bes 
etes. gravida tantam admittat diftenfionem ;'ut robuítus . 
 ruíticus fua manu ad Carpum usque in ejus cavitatem pe- 
netrare, funiculum umbilicalem lacerare, & hoc facto, 
iocinina. tamen altero manc « domellicos labores , v. gr. hy- 
| sq . pocau- 


i 








I. | calefacere, ctn javare; licet uini o 
us, peragere & ki dor, Zl odi poffit? . 
«efl. 2. An funiculo ümbilicali. utriusque embryonis 
upto, bi tamen ad duodecim dies absque putredine in. 
atris utero retineri potuerint, vel an potius ipfo abortus 
momento di&dorum.funiculorum laceratio fit fada? — — * 
- QOnaff. 3. Anlzfioni, violenta manus in uteri vaginam 
intrufione induce remediis füuccurri potuiffet, vel an illa 
ebiolure & fimpliciter fuerit Jethalis? Refponfiones noftre. 
(equentis erant tenoris: 
- Md primam: Ex anatomicis conflare, uteri figuram cx- 
! tra graviditatis ftatum efle parvam atque compreffam , ejus 
cavicatem vix amygdalum capere, & internum illius orifi-- 
cium egre calamum admittere ícriproríum , fadaque con- 
 €eptione, hoc fefe arctius apuirinder. tefte Francifc o de 
le Boe SYLVIO, de geflatione fi wius lefa Cap, IP. f, 10, p, m. 
F 42$. his verbis: Statim 4 conceptione uterus totus arctius fefe 
"mugat d conffringit; & Bernbardo VALENTINI Pandect.. 
Me i Legal, Pars, 1... 7. p. m. $05. de procuratione abor- 
 tüs purátitia ubi fequentia extant; De cetero ante orificiz. 
geri interni aperturam, d priusquam aqua fponte fe € trudant, 
e ita ante partum inflantem obffetrices ad banc aquarum. "up- 
tionem ob uterum ita occlufum devenire non poffunt , multo mi- 
mus pojffbile eff , [écundinam cumprimis eo.in loco, ubi placenta 
| Wteri matrici firmiter adbaret, [eparare.. Hinc in propatulo 
effe, fi antc inftancem partum in uteri cavum penetrare fit 
impoffibile, id multo minus tertio à conceptione menfe 
fieri pofle, licet maxima adhibeatur vis; & fi hzc tanta 
füpponatur, quz etiam offibus pubis diffringendis par ex- 
titiffec, foeminam utique altero ftatim mane dormefticis fuis 
pus jam memoratis przeffe haud valuiffe. 
- ld fécumdam: Probata, in proxime precedente refpon- - 

PT manu in uteri cavum penetrandi impoffibilitate, fi pone 
e E | Pp 3 te 


























^ 


Yr Puig. KL Lus aii ll 









. t€ yapoteem imputaram FoieGlPam umbilicaliim abroad) : 
-ptionem, & hac vel maxime fuppofita, fed non conceffa, | 
non potuiffe fieri, quin duodecim dierum. fpatio putredi- - 
nem. embryoncs fübiiffent.  FAd. Paul, "AMMAN' I Prax. 
vnuln. lethal, p. m. 472. Decad. FI. Hifl, 9. tat abet bie — 
Sftabel- &dnur nit voie fonft fo fcbón unb wei ausgefo — 
ben, fonbern gelb unb lappigt , fo ift qu vermutben, baf. 
bas finb tob von ift fommen. Abortus vero paucis an- 
te mortis articulum horis facti autores extitiffe terrorem, - 

- iram, triftitiam, violentam abdominis gravide depreffio-- 
nem, imprudentem vaginz uteri excénfionem, & upgui-- 
bus digitorum vellicationem, harum videlicet nervofarum. 
fummeque fenfibilium partium inflammationem, game 
nam ac denique mortem poft fe crahences, 


Ad tertiam: Foeminam & dubio procul etiam embryo- 
"ties fervari, abortumque, licet circa finem tertii & iniium - 

| quarti. menfis Tnagis metuendum, przcaveri ponife, f. 
in tempore appropriata in ufüm du&a effent reme 
Harum ergo circumítantiarum intuitu maritus, . fur db 
folutis, priftinam obtinuit libertatem, 





anle Mitorfiums mif« op UC netta ns 
E RQUARMe, ie hos ce oi rdg 


"A ud... ! " "ox Loc? 329! E 
Tob EC "d . 3 pP E d vw Eo NS 





E 
| 





E. ot -OBS SERE A T10 LXXIX. 


. DN. D. JOH. FRIDERICI HENCKELII, 












|. f'ucculenti, temperamenti fanguineo - cholerici , gu- 


xs* c]e & veneri nimium quantum indulgens, vinofüs, 
 athletice. vàlens, ante duos annos, ab inebriatione enor- 


mi, & hanc poftero die infecuta vehementi diarrhoca, in- 
feftatur fluxu hemorrhoidali largiffimo, quem verfus ve- 
fperam ultro emanentem diarrhoea eadem rurfus excepit, 
icque e abhinc duos forte poft dies fluxu ventris etiam pla- 










- ne ceffante, introitus. in sregiema iab de qua dicam, 
icenam faQus Bl. 


d Nimirum venter vix fluere defietat, ex : quo f paftica in 


ánteftino colo & in centco mefenterii, & 6 regiene ejus in 


fo iftum. prehendit cortura; irrepentibus pedetentim in 


' E mufculofis & arcubus, motibus magis magisque 


^ 


à dol lorefis, moleítis, ad. anxierates & lipothymias fubinde 


(centibus. Neque ica multo poft, vel fi eger re&ius 
memi iit, illico - Anvaluerunc, extraordinarie. turbulenta, 
jam parciores & fegniores, jam copiofiores &. celeriores, 





nullo non die numerofz tenesmodes alvi dejectiones. Uri- 


- ne progreffus liber, fufficiens & conftanter ordinarius, fuc- 
 €ellive tandem exhibens fcdimentum. flaviufculum, albi- 

cans , fubtus glutinofüm , -haud vero, quod. experimen- 
tuum per ignem mihi probavit, calcareum; fine ullo ha&te- 


Han iorrhoides mucofz albz« enormes cum - 
Mee  exulcerationc colli veficae compli- | 
gus ete ioo oc Catas, | 


- Tic sc 50. annorum, habicus corporis li-cirnofis non | eque 


"^ 


nus dolore proveniens, neque gonorrhoca virulentz lucu- 


moT lentum 





bene terme t exhib ens. s Cererom plerumquein ortho- 

ftadia adhuc.confticucus eger átque officii fui & peregrina- 
tionum faris moleftarum fübeundarum fübinde'capar, hinc 
admodum fecurus , acque cum Veneri cum Bacho, efculea- 
tis & poulentis exquifitis , geuerofis, imo; qua. conquire- 
"re ullibi potuit, ique dd ftrenue ndoigee & inbia- 
fe perrexit. 

Tandem interea, qua haftenus fübinde paffus fuerat, 
elapío annuo circiter fpatio, erupit morbi furiofa facies, 
nempe fpafmus in abdomine. diriffimus, alias cranficorius, 
& ur plurimum tolerabilis, nunc adeo rigidus & continuus, 
ut graviter abinde decumberec. Motus hic: non modo 
rerne in jam didis, que' primum. occupaverat ,- locis, fed 
ctiam in manibus, pedibus & circa fcapulas hic inde ita 
ipfum vellicabat, & corquebat, ut de doloribus acerbiffi-- 
nis & anxietatibus incolerabilibus per tres fere fepcimanas 
conquereretur, Appetitus cunc plane proftratus, & ftoma- 
£hus (ele&iffimis quoque ingeftis reluctans apparebat, - Ce- 
rerum infomnis, emaciatus, debilis erat patiens, aft fine 
^ febre. Alvus pradi&to modo varians, facibus; utut  ple- 

rumque paucioribus, fcybalofis, per intervalla camen ni- 
mium lubricis, oleo quafi inuncis, fedibus plus juíto. fem- 

: per numerofioribus. Flatus indomiti, jam incarcerati, 
preílorii & moleftiores, jam borborygmodes, ad fpafmo- | 
, sum & lipothymiarum caufam, non dicam alterum. i | 
fum, mulcum tamen facientes. Denique partim. medici- 
«na, partim expectatione per hune atrocem elucatus de- 
cubitum mifer, non vero fanatus, imo ne quidem ad prio- 
rem tolerabiliorem redu&us orthoftadiam;. nempe & ma-. 
teriz malignitate manente & fpafmis per intervalla fzvien- | 
tibus, imo: ingravefcentibus, ita, uc non modo muneri | 
fungendo, fed & fuavioribus legendis, vel — P | 
par & morofus reddererur. —— : | 

: Tum | 











- 





—— — Hemorrboides smiuco[fe albe enormes, &5c. 205 
Mmmm e ÓM— MÀ — — MÀ MI € 
Tum ego in confilium advocatus, offendi utique mi- 
ferrimum, Ípaímos inter & anxierates, brevi morbo de- 
ripto graviter conflidantem, decumbentem, | Quod pri- 
mum in recen(ione fua fuit, alterum & ultimum, conque- 
tri maxime confuevit, partes fibi aliquas in ventre vellicari, 
«ontrahi, corqueri, glomerari, anguftarij verfus regio- 
nem umbilicalem digito femper ionftrans; pariter &. ex 
hac regione in:dorío non aliter fibi cffe, .quam fi valde fri- 
earetur , & veríus os facrum quidpiam deradererur, id 
quod & pedetentim de loco ad locum progredi , promo- 
veri, & ver(us os didum defcendere non obfcure fentiret; 
porro in inteítino redo à curvatura coli ad orificium ani 
usque, tantummodo, uti zgro primum videbatur, ad fz- 
ccs 'proprimendas » fed quod ego ipfe animadvercebam, 
etiam pofít alvi plenariam evacuationem, motu quodam te- 
;jnesmode mole/íto, irritari, urgeri. & premi; i qinotus autem 
jhofce jam in aliquibus loeis fedari, jam ismmminui fingulos, 
jam plancomnes evanefcere.. :Neque will fere partí , é&ce- 
pto capite, pepercit fpa(mus, jam brachiusa , ánprimis dex- 
trum, jam manum dextram, ibique precipue minorem di- 
gium, jam dorfum, 4fcapulas; jam crura & pedes, jam 
"regionem ifchiadicam, modo feorfim, modo fimulcanee 
 afficiens, :Somnus :& «appetitus, ubi dolor remittebar, 
femper redibant, imo non raro hic infariabilis.. Haecpro-- 
be perpendens.omnia atque inprimis rnaceriam urinz dupli- 
| eem confiderans, non poreram non agnofcere ftatum mor- 
| bi complicatum , .& quidem primo apparere //uxum b«- 
| morrboidum mucofum album , fecundo colli vefíce exulceratio- 
i iem fübeffe, Qued enim primum fpcedat, demonftrat il- 
id 1) natura materiz limpide glutinofx in urina fubfiden- 

| tis, 2) motus fpafmodicus ad vafa hemorrhoidalia maxi- 
| me tendens, 3) tenefinus;, 4) morbi initium, quod pu- 
TEE par. fuit, $) diarrhoea precedanca, & infe- 
^. P, M. Fol IF, Qq quens, 







. ^ MP | E b. 
306 7 :vObfervitio LXXIXI- vex 
quens, 6) excremencorum oleofa lubricicras , infuper 7). 
probabile illud reddit diera lauta, opipara, vinofa, quam - 
plethora, fanguinis pinguedo & inflammabilitas cjusdem- 
que per aratem verfus inferiora confueta & ílimulata con- 
geftio non potuit rion infequi, | 
| Quod ad alterum attinet, elucefcit ex materia, gluti- 
ni memorato immixta & fupernatante, purulenta, albo- 
flava, quam minime calcaream per ignem deprehendi. 
Neque iítam pro tali, qualis in gonorrhoca virulenta pro- 
dit, habere potui, quia nimis copiofa erac; quamvis uti- - 
que illud Jargiar, quod femen benignum confluxerit , qua- 
le per contactum puris jam exiftentis corruptionem facile 
augere poteft. | /Fger pollutiones nocturnas ternis quacer- - 
nisque diebus hactenus & poftea experiebatur, atque fe- 
men etiam interdiu fibi adeo prafto effe fenfibilicer neque 
raro animadvertebat, ut quando forte glandem penis manu. 
tranfitorie folum tangebat, titillaio, atque hanc feminis | 
emiffio ftatim infequeretur. | | 
Ex hac hiítoria & fententia quiliber cordatiorum faci-- 
le videbit, quid egerim, quid valuerim, quid predixerim, 
dummodo mihi confidat, nec me nefcire, quid ia huma- 
no corpore, adeo affliGo, egregii, de alcerando, evacuan- 
do, & roborando przítent tituli, Lapidem movi, non 
promovi; neque herba neque emplaftrum avertere potuit, | 
quo minus corpus hoc, non integrum , utut aliquoties to- 
lerabilius fe habens, relapfu graviore in deterius, idque per. 
varias periodos & nova fchemata rueret. Nil certe memi- 
ni, nifi folius betule fucci ex arbore fponte exftillancis,. 
qui ad minimum contra urine ardorem, nonnihil levami-. 
nis attulit. | i33: 
- Prima notabilior periodus à vomitus emanfione defi- 
niri debet, verfus finem Augufti fubito eveniente, quem. 
' sonia major in dies alvinarum excretionum numerus, at- 
' | LUN que 


| 


E — Hemorrloider »ucofe albe enormes , &'c. 407 


"— — 





— — ———À À—— — — — — — 








8 HRK 


excrementorum fenfibilior & oleofa Tübricitas, adeo 
cto pede infequebacur , ut in fententia confirmarer, mo. 
cüs vomitorios, ficuti contradiones reliquas omnes non à 
proprio ftomacbi vitio, fed longinquius à fyftemacrica ali- 
qua fibrarum ftrictura profedtos effe. 
- Sub initium Odobris urinz tnateria glütinofa, cui 
. ha&enus ulcerofa preponderabat, in largiore copia fluere 
€opit, à glande penis ad fundum matulz per cubitos fe 
excendens, & unica mictione 2. 3, unciarum pondus faci- 
le zquans incredibili cum difficultate & ardore. Hic flu- 
xus, quod nemo fere crediderit, interdum diem unum, 
dnterdum alterum admifit vacuum, plerumque autem | fta. 
ta fua tempora, & quidem horas miétidiánas & vefpertinas, 
 fervavit ; atque ubi paululum remittebac, motu quodam 
jn perinzo, ut dicebat, coctorio, vellicante, & irricante 
continuo fere egrum moleftavit. Contra. ab eo cempore 
fpafmus ille in abdomine, qui alias graviffime & perpetuo 
illum excruciabat, imimninuebarur. Inde etiam alvi excre- 
tionum frequentia ac lubricitas notabiliter fimul decrevit, 
quod fatis oftendic, materiam mucoíam per urechram 
emiílam non aliam ac hzmorrhoidalem fuifle & via falcem 
erraffe, — | 
A . Ab initio anni (equentis hec icerum ad annum devol- 
-yebatur, hzcque tertia erat periodus,  Abhinc enim uri- 
na adco tenuis, excepta tantum aliqua puris portione, 
muci expers, imo quandoque plane clara, qualem antea. 
non obfervavi, prodire incipiebat, diuque ita continuabat, 
phenomenon fane fpeciofum lacumque fere prznuncians | 
exirum, quod materia in tramitem non modo redire, fed 
iam in eo permanere velle videbatur, Inopinato autem 
es ifta nos iterum decipiebat, imo plane decollabar. 
unc enim fpafmus in mefenterio canto magis recrudefce-. 
t, & aliquot dics poft materie iftius hzmorrhoidalis ad 


Qq2 ure- 























ux 





E 308 Olferiutio LXXX. 


| ipaa iterum tranficus fenfimque teralis fiebar x 
lutio. 
* e Tandem febris acuta ipfaque mors fcenam: hanc clau-- 
debar, Quid. ergo. iade? Practici certe. perparum, prus-. 

 dentiz vero prognofticz, que fola Medicum interdum fa- | 

.€ic, non.parum: -Morbum: enim incurabilem: fuifle liqui- 

do exinde conftat. Quatuor alia. ejusmodi exempla mihi | 

pon ita multo: poft occurrentia: quamuis mitiora; id ipii 
comprobarunt, | 


OBSERFATIO LXXX... 3 
DN. D. JOH. FRIDERICI HENCKELII, 
bin. 3 o8) 1 oi 0) Eo 


 Zinco. 


X 


E) 
SN 
P 


: D. 
Inci mimeranr propríanr & dererminatanr, ficuti mee 

/ talla fuis gaudenc fingula, non novi, neque Gosla- 
ria, unde maximanr parcent ad nos proficifcitur, at- 1 
que vulgaris de ejusmodi certa minera opinio pervenit, ne. 
que Pannonia, Zinci non plane expers, terram aliquan | 
-vel lapidem: fpecificum exhibet, quo illud, prout v. g. 
plumbum ex galena, excoquatur, multo minus, quod | 
natura füum vel purum putum fit, uc de arfenico & E 
modi metallis volatilibus conftat. 
De mineris Indiarum Orientalium, unde nom d | 
iftius ad Britannos & Batavos devehitur parum mihi cognis- 
cum atque perfpectum eft. Solus lapis calaminaris fuper 
eft, qui ejusmodi minera appellari meretur, quod prob 
Orichalcum , '& dn&ura, & ponderis acceffione, & me 
- tallici. charaderis petmnapone, utpote. à Cure psu 


iE --DeZmco, —- 309 
1 tindo, effentialiter nom differens: Illuftrat experi- 
; vim illad meum , quod: i7 Pyritolegza de fiftendo Zin- 
.€o fubftantiali memini: Infinuat idem fpes non inanis , il- 
Jud ex ifto: lapide, forte & fine adjumento molybdaenz, 
(quod Anglus quidam, qui nuper Briftolio huc advenit, 
-experientia fuorurmr conterraneorum teftatur) debito car- 
bonum flamantium contactu, copiofe obtinendi. - 
— .— Quz hadenus de peculiaris hujus materiz origine, em- 
pirice faltem, habemus, non nift ca(u, & aliud agendo ex 
^furnis minerarum fuforiis acquifivimus & cognovimus, à 
-thieoria rationali non parum adhuc alieni, Interim cercum 
"hucusque eff, quod in veris metallorum venis, quales 
noftre Mifnenfes, Rammelsbergenfes , Pannonice harümt- 
que plures funt, neque lapis calaminaris, neque ejus quip- 
piam analogici neque aliud Zinci determinatum, fub eee 
cunque fchemate illud concedam, ullibi oftendi poffit ; 
"contrario quod, quantum mihi innotuit, lapis cita 
-ris terrz coriunr amer, ibi ftratim, vel glebe & ramenci 
"inftar obvius ,, & ficubi in venatrr co&at cortar, vel plane 
"defcendentenr, eam folam fibi vindicet, neque cum: aliis 
metallis communi vinculo contineatur. Plumbi mineram: 
"alicubi comitem haber, quod ipfuürn pro mea rilirac opi- 
nione, plumbum hüc convenire; qui exceperint & Mar- 
tem, illis mirum iftud: haud. videbitur, fi i perfpetum ha- 
bent, hunc undique occurrentem hofpitem nec hic pere- 
 &grinum, vel potius cotum globum terraqueum ubique ita 
"ferreum eífe, quo minus metalla reliqua 'evirate " Marcis 
|'&ontactum queant; quin imo, ut plura dem, etiam in lapi- 
|de calaminari quandoque intime mixtum delicefcere, 
"quod inter alía' Vitriolum. Martis, inde refultans fatis 
| ;omprobar; 
I "'"''Hifce didis cótitradicere videtur: Zincum ; quod. ex 
| Yenis metállicis Goslarig & alibi in:furnis fuforiis lasge pra» 


| pta Qq 5 venit, 












2B ets 



























310 — — Olfrotio pyr 0 


venit, Quodíi autem minerarum, quz ibi fodiuntur & 
- funduntur, genera con(idero & examino fingula, non - 
/nifi nota erdinaria plumbea, ferrea, arfenicalia, ar-. 
gentea & fulphurea funt, que fola & per fe nihil Zincez - 
 fubítantim vel. efficacie produnt, neque in iis minuci(fi-- 
. mum, quod per fe Zincum fapiat , deprebendo. Illud, | 
"quod Rammelsbergae pro minera iftius vendicatur, purus. 
lapis ferri eft, quod mihi experco credat lector. Inde. fe- 
quicur , Ziacum di&is in fufionibus emergens, alicujus tO- | 
tius feparatam partem haud effe, (ed pro prole ex concur- 
fu plurimorum corporum produdo vel genito haberi 
debere, | 
Accedit & hoc, quod nec Schemnizenfium fufiones, | 
ubi pariter emergit, ali& atque familiares plumbi, cupri, 
argenti, aríenici, ferri, fulphuris minera ingrediantur. 
Ceterum in furnis, inprimis plumbariis plurimis imetallicis | 
in locis draconis huius combufti cineres vel flores, Cad- - 
mia fornacum, germanice Cfen.$Srud) , Ofen. Gal | 
mtn), appellati, habitu metallico exuci, ob heterogenea- 
fibi implicita difficulter reducibiles, virtute, autem cinQo- 
ria fua & cum cupro metallifabili fubftantia prediri depre- 
henduntur. Tandem illud & in noftris aliisque furnis, - 
3netallo- fuforiis, ubi Cadmia dicta apparet, procul dubio - 
& jam in metallica optima forma obtineri poffet, fi in 
opere fuforio, precipue plumbari, tum ratione ignis, - 
quod Goslarig ny&hemeron, apud noítros vero quinqué. 
dies durar, rum ratione furni ftru&turz, cui illic à pariete - 
antico peculiare latibulum , contra ignem deftrudorem, i 
munimentum, quod fellam Zinci vocant, SppRD. 
adhibere aut adhiberi d ud 








BM" — - De Zinco. 3II 





"mater? quod inftrumentum , que tmateria fit? non adco. 
"facile eft. Pariter, qua Zincum primo forma in igne ap- 
;pareat, utrum florum fublimatorum inftar, qui carbonum 
contingenrtium phlogifto & flatu celerrimo reficiantur. & 
—smetallifencur, an vero in ipfa ftatim metallica fubftantia 
"generetur & prafto fic? Illud valde probabile videtur, ma- 
4eriam , fi non omnem, plurimam tamen, fi non femper 
plerumque tamen & convenientiffima molybdenz deberi, 
-marcem agere inftrumencum, force & aliquatenus imma- 
mens, minimum praparans, minimum przparans modi- 
ficans, expellens. | 
— — Nam, r) lapis calaminaris, qui totus fere intrinfece 
Zincum eft, molybdenam comitem prz aliis metallis fuf- 
fert 2) Zincum inopere fuforio, praefertim plumbari fe ex- 
-hiberc, uti & de illo, quod Troiza Rufforum, in Nard- 
-zinsky füburbio, Chinz finitimo, manu fida mihi miffum 
eft, fimul relatum habeo 3) per fe vitrificatur, quod de aliis 
-gmetallis, excepto plumbo -& regulo antimonii, ita non 
movi; etiamfi eatenus, qua ignem requirit longe fortifífi- 
anum, majorem cum regulo quam iíto analogiam prae. fe 
"ferat 4) ex lapide calaminari, adjumento molybdene, vel 
"€x hac ope iftius fiftirur, fi i(tius & hujus partes aequales, 
«carbonum parum, ia vaíc figulino denfo, igne forti(fimo 
surgentur, &, quod bene notari debet, vas caíu fiffuram 
patitur, ut carbones commixti inflammati in magina di- 
» Aum debite operari queant. T 
— — Zinci fübítantia metallica eft, at quod contra omnem 
metallorum naturam peculiare animadvertendum, ad in- 
lar fulphuris inflammabilis, Utrum ejus phlogifton pars 
onftitutiva, an vero folum modificatio tocius fic; porro 
um hoc à fulphure proficifcatur, aut an hic merallicz 
articule (prout mecallorum v, $. auri, argenti, plumbi, 
E. 3 | vola- 










d av. 


Mee ES e 


od : "7 M LY EAR UNE f du "Ime TITTEN T VO 
: j x SV per 


'y A^ ^ AM. 


512 : Olfervatis LXXX. De Zínco. - 


— € 
























&olatilifatio certo fuccedit) fine fulphure in ftatum ful- - 
phureum convertantur, imo ad Zincum phlogifton con- 
'centratum: omnium metallorum fit, nondum eft, .quod 
enuntiem , aliorum de hiíce judicium expectaturus, 
Singularia iftius funt: 1) Inflammabilitas , jam pre 
dicata, 2) Quod perquam facile folvatur, non folum in 
aceto vini, in odores narciílinos fuavilfimos erumpens, 
fed etiam per certam enchcirefin & appropriationem, in 
acido falis communis, ejusque utrinque in forma fua me- 
tallica conftituti, limat. 3) Quod hiíce modis .etiam in 
chryítallos abeat. .4) Incalefeentia & fpumefcentia cum 
argento vivo evenies. $5) Quod igne anemio vehemearif- 
fimo , celerrime in vitrum fe converti finat , quam ope- 
rationem alias non nifi fpeculo cauftico attribuere volue- 
runt curiofi.. Vitrum inde refültans femi - opacum, lapidis - 
nephtitici feu recentiorum olivarum inftar, atque ita co- 
lofis prafíi,; 4) Altum de ejus examine in fcriptis .excans 
filentium , cum camen credibile haud fit, quin multi exa- 
&am ejus analyfin chymicam fufceperint, aliqui etiam for- | 
te invenerint, quod myfteriofe celent, DE 
Coronidis loco hifteriolam addam : Quidam Salisbur- 
genfium, qui anno preterito per Mifniam emigrarunt, (e- 
..cum habuit pulverem eximie rubicundum, cujus granis 
quatuor tinxit cupri libram unam in flavum, non aurum, 
id quod mihi mirum minus videretur, fed orichalcum, - 
profecto admiratione digniffimum, hoc modo inauditum. 
Medicus, qui vidit & mihi retulit, fide dig- 34 
! nus eft, j 


«oC 


TELA cENOR 





B V 'QBSERFATIO BXXQ.s 
2 px D. Jon. FRIDERICI HENKELII 
De. | 
Bboccino fofiili in Saxonia Fiction: 


meo Clementiffimo, juffus, ut fuccini foffilis, non 
procul à Torgavia in preefectura Pretfchana, pro- 
. pe Schmidebergam ; non ita pridem detecti, hiftoriam 
& naturam recenferem inveftigaremque, infpexi locum . 
natalem, circumfpexi adjacentia; effodiipfe, quantum 
A r fabulofam tellurem übique corruentem & per minas 
niculi fubdialis- jam acti, potui, atque jam rem non - 
. modo pro patrie honore, fed etiam pro hiftorie mine- 
ralis incremento, que publice fcientie, di judicationis 
atque utilitatis Recct dignam judicavi. | 
. Regio fuccinofa plana, per parum hinc inde acclivis.. 
- Solum arena minuta, Tripfanb , conftans, ftratim la- 
pillis & lapidibus filiceis, fubinde corneis, confpicuum; 
- profunditatis duarum, trium & plurium orgyiarum, hinc 
—inde ita excurrens, utaliud ftrati vel telluris genus emi- 
r bar. ficut inter alia verfus Schmidebergam, oppidum; 
terra ferri rubra & ejusmodi faxi ramentum in aprico eft. 
Stratum fübtus jacens paludofüm, bituminofum, vitrio- 
cum & aluminofum deprehendi, longe lateque fe ex- 
1dens, quod officine vietata: aluminofae Schmide- 
reenfes, Trofüinenfes & Dubenenfes, per milliaria 
ti te teftantur. Ab hoc ftrato fulphureo - metallico & 
ilphureo - calcateo etiam illud Vitriolum, quod fupra . 
5d P. M, Vol, JF. hr : 


í A Nno preter lapfo á Regia fua Majeftate; Domino 











....bituminofz, fuübnigre , qualis alias telluri aluminofz fa-- 


ES 


S14. ..-— OberedioLXXXL | ^ ^ 3 
jn ftrato fabulofo fe manifeftat, fcaturit, vel fi mavis, - 
ab acclivitate cun aquis fübdialibus folutivis devolvitur. 

' In Bac arena perfodiuntur inprimis duo ftrata diftin-- 

&iora, pariter fabulofa, quorunr tamem fuperius im. 

fragmentis & minutiis fübftantie lignofa & ligniformis. 

























miliaris eft; inferius in terra, gryfeo - viridiufcula, vi- 
vitriolica . Mify antiquorum, confiftit. Affurgunt &- 
declinantur pari modo illa. quemadmodum de ftratis feu 
venis horizontalibus notum eft , nom quidem valde tor- 
ta, obliqua vero cauda vel capite cunr cefpite fubinde 
terminalia; inclinantia potiffimum à pago Groswik ad 
pagum Reinhards, h; e. à meridie verfus feptentrionem. 
Strata dicta, indifcretim accepta, maxime vero quan-- 
tum pervefligare mihi licuit inferius fuccinum' conti- 
«- ment, fruftulatim & fparfim, fabarum, raro nucum ju- 
elandium: magnitudinis. nunquam continuum , neque 
tamerlateribus attritum, fed ita comparatum, ut diffi- 
culter credendum fit; per inundationes aliunde huc conje- 
&um;. fed potius appareat, ejus genefin: in. loco, ubi 
reperitur , factam efle. 1 ! pne 
.. Colore gaudet ut plurimum hyacinthino aureo, raro 
facteos. quod inPruffia Kom? vocant, à braffica capitata. 
. defumta fimilitudine ; brevi: Eft. verum: Succinum, id. 
quod per deftillationem 1) phlegma acidum, 2) oleum | 
fubflavum;. 3-) oleum empyrevmaticum; 4.) fal volatile? 
acidum , 5.) cineres reftantes fatis mihi comptobarunt. 2 
Terra fabulofz vitriolica fine dubio confanguinitatis 
vinculo cunr ifto continetur, utrunr autenr inftar matris 
an fororis, nom liquet. Fragmenta lignea, que fucci: 
stum comitantur » tanquam haud obfcura regni kocge 


Mc 





2 NOn n5. 2j | 
T ».— DeSuccino fo[fili in Saxonia EleBorali, 319 — 
llis veftigia, hic utique terre predicte denominationem 
-. matricis fpeciofe fatis difputare atque fibi vendicare pos- 
- fent; cum pinguedo Succini non obícure videatur effe 
nature vegetabilis ,. atque ligna hic fepulta certius, 
quam Vitriolum & Alumen, Succino pre extitifle exifti- 
-mandum fit, ac denique Succinum noftrum in confinio 
imo contactu eorumenon raro inveniatur. 
A QUueeftio ergo locum hic:meretur: Utrum Succinum 
: cum Vitriolo & Alumine fimul, an vero fücceffive, nerm- 
» pe bitumen à falibus hifce, quibusinvolutum eft, ducat 
-originem. Nam, quod ízpius inculcavi, duo in terris 
- juxta fe pofita, vel clarius, quorum unum altero conti- 
"netur, :neceffario non involyunt fübordinationem & de- 
pendentiam. Siquid interim determinare aufim, «dice. 
rem, pyritem, fumme honorandam illam protomine- 
"ram meam, nudato capite femper falutandam, ficuti 
- Vitrioli & Aluminis fimul, (iftius quidem ab utraque & 
"acidi & metalli , hujus tantum ab acidi parte;) ita .& 
. Succini genitorem effe; fiquidem illud tum ratione-aci- 
. di, tum terra inflammabilis.cum Sulphure non paucam 
- pre fe fert fimilitudinem & analogiam. :Quemadmo- 
- dum enim hoc in ceteris & adjacentibus obtervatur.& 
- deprehenditur, quod eadem arbor ferat differentes fru- 
— &us (aut potius eadem tellus differentes arbores) pyrites 
-nempe non modo Vitriolum, fed .& Alumen ; ita mi- 
| rum haud videbitur, quod acidum Sulphuris & pingue- 
1o ejusdem certis circumftantiis modificantibus 1n aliud 
mixtorum genus coéant. Non parum fpecioía reddi 
poflet hec opinio, per potabilem illam :glebam, Harz- 
gerode é vena quadam productam, «cui Succinum verum 
Llatteum adharet, quam inter alia poffideo. | 
L : hr2 Neque 


^ 









316. Bs | OHeriatio LXXXU.— mu e t3 


ETT veto pyrita meta occoecatum fibi. imagine - 
tur r quispiam, ut in. ejus. infallibilitatem. » ficuti Meicas d 
ille i in fuas pilulas, jurem.- ' Mea nihil. refert. Zelus in- 
fuper, quem quidam dubitatione uà, quod, uti alias j 
fcripfi, Succinum infpiritu vini totum folvi poffit, inme 
accendit, me hic pro illuftranda Succini cum acido Vi- 
* trioli confanguinitate,. eo adigit , ut, manifeftem, illad - 
ipfum acidum effe, quod folutioném didam adjuvare | 
debet. Cetera encheirefis habet. ' 
. Dereliquo omnium minime mirum fit , quod fodia- 
' tur, quia verum minerale eft, & plurimis inlocis terrae - 
continentis jam effoffum efle, inter omnes conftat. Po- | 
tius queftione dignum illud eft, unde ad Pruffie ora per 
! mare veniat & adpellatur , maxime , qui fiat , od 
effluat, & quo medio fluidum redditum fit, cum fh 
dum nullibi reperiatur, & tamen fluidum fuiffe illud. 
 Prufficum, infecta & alia peregrina incluía fatis evinc 








OBSERVATIO LXXXIL 
DN. D. JOH. FRIDE&ICI HENKELIL | 


De 


Topatio verá Saxonum, orientali non 
infcriore. | , 


vallem. Zezzcberze , duo miliaria ab zZ4iueréaco, | r 
oppido, fitum, gemma hec certo incomparabi- - 

lis nobilitat. In eius fümmitate pedereritim affürgente | 
enuuet rupes , turis initar à | tellure , que abrupüsfrag- - 
menzis ^ 





M Ontem V arifcorum, c benckenberg vocatum prope 


EEUU W xg u^ IMES ? MA DUM 






De T. paf 0 verá iSaeomum, orientàli "0n inferior 51 7 


LN di: m NR 


mentis valde $ cxagserata eft , al titudinis forte 8o. pe- 
m latitudinis inferioris ttiplo majoris, natura plane - 
eculiatis ; nec fi licee, nec fibulofzs; meque Iargodes | 
méc ardefialis, feu fciflilis, multo minus ejusmodi mixtio- 
his filiceo-micofe, qualis faxum noftrum communiter 
ett. .. fed plané diverfa, cujusmodi nullibi vidi , grani 
- omnium longe durioris, inprimis valde afperi. » 

— Saxum hoc innumeris parvis cavernulis notatum eft, 
' ad inftar cafei wermibus exefi,quee chryftallulis veris gem- 
mat&, fepius inter fe; fzepius juxta Íe Topafios, easque. - 

inter in cavitate continent ; itaque íuperius liberas, 
inferius Saxoadfixas, non ere&as, ficuti chryftalluli, fed 
. jam plane, jam oblique jacentes; ceterum terra aliqua 
-margea fübtiliffima, ochrei coloris, interdum pallidio- 
ris, ad bafin circumdatas, nonnunquam penitus circum- 
j pyolutas exhibent. 

; Nunquam circum circa liberas & ab omni latere com- 
planatas, ficuti de lapillis Jovis & Pyrita novimus, fed 
-ab ima parte diffra&tas femper offendi. Quare falfum 
eft, iflas nucleorur inftar in cottice contineri, faltim. 5 
'á fra&tione vehementi & concufloria facile eradicabiles 
-& dilabentes , qioniam radices non adeo, ac cryftalli, 
altas, .fed füperficiales agunt, atque ftructura conftant 
facile diffiliente, tiempe 'jamellofa.- Hinc inferius ple- 
Ipmque: türbidé , in fummitate pellucide aut pellucidio- 
es funt, ficuti etiam in cryftallis id deprehendimus. 

- Stru&ura gandent bradeatá, neque vero ita molli & 
Miiabili, quod de fluoribus fic dictis amethyttinis, hya- 
ünthinis, f;phirinis, fmaragdinis, verbo feleniticis cogni- 
um.t habemus; 'ed proíicéto. maxime compacta & ita ftri. | 
Qa, ut ad naturam. webs primi ordinis, quales. 


Rr3 |  Ada- 














— 9 














jig ood Oljirsato LXXXU, dde 


Adarhas & Sapbfiris funt, proxime accedam E iscide ef 
quod etiam fulgurent. "Topafius fpurja fona Bohemi- | 
€a dida, que non nifi chryftallus ni2:o tenuiter colora- | 
 'taeft; in venis metallicis, inprimis ftanneisobyia, porro | 
— €hryftallus montana ipfa, amethyftus nofiras, vitream - 
tantummodo & glacialem pelluciditatem pre fe ferunt, 
quarum totum vero eft continuum; fluidum quafi con. - 
gelatum, exlamellis minime confignatum, feu plurimis | 
tenuiffimis corpufculis fibi fuperimpofitis conftans, quod 
cum duritie debita requiritur, fi reftadio lucis atque . 
hinc proficifcens fulguratio defideratur. - 1 


Figura earum prifmatica apparet, laterum quatuor 
inequalium ; angulorum obtuforum , :nunquam plus. 
quam unius acuti; in füummitate plana, ibique angulis 
etiam obtufis, fed inequaliter talibus, ficuti adaman- | 
tes ad fulgurandum , íecari folent. In quo ficuti & - 
quoad lamellas .& fitum obliquum, imo planum, vidi | 
Smaragdum orientalem ipfis plane fimilem, : 


Proinde fepe longiores, precipue minutiores &non 
faro duplo tales ; quam late, nonnulle tamen, mini- . 
mum ab uno latere latiores, quam longi, imo abhinc | 
quandoque ita breves, ut füummuitas ibi faxum fere con- 
 tingat. 1 


"Colore flaviufcule, communiter pallidi: vini inftar, 
nunquam tamen plane albe. Flava rarior & omnium . 
: optime fulgurans , quae merito Chryfolithus audiret ma- — 
gis, quam illa moderna Chryfolithus, nihil minus. qu " 
aureo, fed flavo.viridiufculo corrufcans * 
Brevi: Eft gemma non patrie folum, fed & fuod | 
tum regnorurm fine pari; pue nec vidi; nec aliis de-- 
fcriptam D 





vr. m- 


"A ' BEN NÉ 






"De Topàfiorverá Saxonum, orientali non inferiore.31o 


E. 







criptam legi. Exteri melius norunt iftam, quam no- 
dir. "CTanquam-orientalis venditur & noftris. 
— JDe origine quedam. meditaturo notandum eft: 1) 
"Topafium noftram cum natura faxi» cui inheret , con- 
"venire ,, minimum: multo propinquiorem , quam Chry- 
ftallum: adjacentem habere cognationem ; quia Saxum 
iftud gemme fecande poliendeve optime: infervit , ficut 
'adamas adamanti. 2) Chryítallum montanam: comi- 
tem plane eundem , ac lapidem filiceum: diaphanum , in: 
"fua natura effe). adeoque à Topafio valde difcrepare , id: 
-quod ignis, quo hic difficillime vitrefcibilis, quin ad: 
"calcem magis tendens eff; confirmat. — — 
". Que in fchediafmate de lapidum origine edifferui, 
adhuc immutata repeto: Nimirum eo modo, quo falia. 
*ex liquore in-corpora- mathenratica. coeunt, imo  falia 
differentia juxta fe in diverías formas. fücceffive abeunt;.- 
gemmam hanc oriti valde probabile eft; germinativum 
fibiconcipere ortum omnium: difficillimum eft. Ex eo- 
-dem agro propullulant quidem diverfz arbores fed unum 
femen. ex. fe gigni non patitur diverfos frudus. Saxum 
hoc ager unius indolis eft;; Topafius vero & chryftallus 
Amontana toto coelo inter fe differunt; Taceo: dubia, 
qua in lapidum genefi non nifi Coralliis-marinis; & cui-- 
- dam Oftcocolle germinationem adjudicant. 
... lerra marga ambiens & nonnunquam incumbens 
"utrum tincturam: Topafio conciliaverit, antea. determi- 
(nare nom teneor, quam» folutas videbo: queftiones, 
"utrum illatempore prior Topafio fuerit; vel an. cum hac 
fimul exiftere: coeperit . an. denique Topafio jam confti- 
Vut3,. in cavernulas influendo, fupervenerit? Tertium 
"emniun minime mihi atridet,; quoniam: chryftalli adja- 
n. aaéi Centres 










j V APO, Jj M iot Apis m B ux 
j 320 20 Olfpriihi T: LXXXUL De Atenfi um E, 


centes entes nullum inde na&e. colorem funt, quo minimum 
externe omnino contaminari debuiffent. Alterum fpe- 
ciem aliquam pre fe fert cum iffa fubtiliffimas ejus fiffu- 
rasintraverit, id quod non adeo obfcure fignificat, jam - 
tum; ubi gemma tenera fuit, terram prato fuiffe. Cui - 
tatione primi affirmativam ample&i animus foret, illi in- 
cumberet certe operofa probatio, neque, etfi daretur, 
| fufficeret confequentie inferende. Plura enim, quod | 
jam dixi , juxta fe pofita non femper aliquam inter fe - 
cantiitdtem ; fed caufam communem [eepe. i aut utrin- . 
quealiamagnofcunt, —— 
QPreyberga Altorfium milfe | 
d. a2, Mart, "PHP M ou t 





















dio OBSERFATIO LXYXUL - dina 
— DN. L. JOH. SAMUELIS CM 


De 


Menfium. d CERES IR fluxu fi- 
multaneo quidem & tamen íalutari. 


ramenti fanguineo - cholerici, habitus mediocris, 

& conftitntionis fenfibilioris , faciei floride, in . 

dieta lauta conftituta, inque fteriitate vitam degna 
menfium fluxu largo & fimul hemorrhoidibus fluentibus : 
fubjeda eft, ftatis & certis lunae quadrantibus. Plura. 
ejusmodi exmpla vid. apud FERNELIUM cef. 39. SO- 
LENANDRUM 3e4. 4. conf. 20. DOLZSUM ;z Encyclop, 
Med. Lib, 111. taf IQ.  HOLLERIUM Lib. I. de orb. i84 
éernis — 


.F 2n 


| EI. generofa , circiter 40. annorum , tempe- 1 


SB. 
"B 
* 


" pr 
Dno dn P" A "M C De.1 Anno o III. obf. 22. & 


pu 4d nn. HI pertinent, Aun. V. p. 299. Bec. IL 
cen. Ld ^p 22. nec non Dec. J. anu, VIT. FIT. obfervv. 63. 


EU  OBSERFATIO LXXXIF. 
: .DN.L JOH. SAMUEL. CARL, 








Ciiica fanguinis excretio ex Nafi api- 
^ Ss cc in viro. NE. 


Ingulatis plane admodum tara obfervatio nupet mihi 
occurrebat in viro, qui alias ex temperamento me- 

? Jancholico - fanguineo , habitu corporis ftridiori. 
gaudebat, fimul hemorrhoidibus cecis, indeque vatiis 
-dorfi, ani aliarumque partium, arthriticis vagis adfli- 
-&ionibus ac rhevmatifmis fepius laborabat: Hoc enim 
notabile miratuque dignum in eo obfervabatur, quod 
tempore equinoaiali vernali & autumnali ipfi femper 
apex nafi cum infigni rubore intumefceret, & tandem - 
per factam levem compreffionem aliquot guttule fangui- 
mis floridi inde emanabant; hacque obtenta excretione 
alie corporis adtlictiories ftatim adquiefcerent, vel mini- 
"mum fenfibiliter remitterent. Hanc criticam excretio- 
mem fere á juventute ad etatem fenilem usque ftatis tem- 
poribus femper fuüftinuit; donec anno etatis feptuagefi- 
mo illa fponte difparebat , ejusque in locum. mictus cru- 
"entus impetuofus ingruebát, qui fpatio duorum anno- 
(gum vite tandem finem imponebat,  Monítrat ergo 
hec Obíervatio, non univerfaliter veram efle regulam 
"us. JM. Fol, AF; SE iltam, 


" E 










1 - 


922, Olferv. LXX XF.. De Aedii digiti tribus 9c, 


a 
eld 





.— ftam, quod nullum criticum fit paucum, cum paucarum 
.. «tiam fanguinis guttularum excretío in hoc fübje&o vel | 
plenariam ceflationem, vel ad minimum notabilem re- 

muiffionem fymptomatum fatis gravium procura verit, 


|.  OBS$ERFATIO LXXXF. 
DN. L. JOH. SAMUEL. CARL, 


Medii digiti tribus articulationibug. 
.. €um tendine & nervo violenter 
^^. avulfis. . iet oin, 


Kd" XUm Homberge ad Ohmam Phyfici munere funge- 
C rer, mihi fimilis fere cafuscum eo, quiin A. 4, N. 
C. Fol. III, obf. CXF' III. p. 371. adducitur , occut- 

rebat in viro, qui in mola olearia per trabem, qua fe. 
men contunditur , medium digitum in dextra manu ami. - 
fit; fiquidem hic digitus adeo violenter conquaflatus. 
& avulfus erat, ut fimul tendo cum nervo ad plus quam 
- dimidie ulne longitudinem extractus fuerit, quas por«- 
tiones modo didi tendinis & nervi Chirurgus cum avul-. 
fo digito abfcindere cogebatur, vulnus interim debite. 
. tractatum paulo poft plenarie confolidabatur, nihil- 


.- 






que mali preter amiffionem digiti P. 
; relinquebat, T 
Hs oth | o 


ay 


2 HN 
.OBS$ERI 





ELIO NEN] 
E OBSERYATIO LXXXFI. 
^c DN.L. JOH. SAMUEL. CARL; 


— Noxio radicis Solani furiofi ufu in 
| Arthritide. 


*Solani furiofi, five Bella-donne, ac á Medicis 

|" - hinc inde effectus ejusdem tragici annotentur, 
- Empiricorum tamen temeraria conamina ubique adhuc 
dum annotari merentur, fiquidem eorum audacia eo us. 
que proceffit, ut in arthriticis quoque affectibus radicis 
ejusdem ufüm intrepide commendent, quo vero cum 
effectu, calamitofi cafus abunde docent, Noto notius 

"eft, quanta pericula baccarum Solani efus & ufus hinc 
inde concitaverit, teftantibus id ipfum PLINIO 4 27, 

-£4p, 13. MATTHIOLO Comment. in Diofcor. Lib. IF. cap, 
469. MERCURIALI Zl. Z. de Fenenis cap. 33. SENNER- 
TO 2.7 Prat. Med. part.7. cap.9. FEHRIO ZraZ. 4e — 

 SScorzon. p. 1332. VALENTINI 2ifert. de ?naniacis nuperis. 
AGiesf. à Solano furiofo. M/cell. A. Nat. Cur. Dec. 1I. Ann. X. 
Dec. I1, dun. FII. ev VIHL, obf. CLXI, Qr obf. CLYYZEL 

(v Fabro in. Strychbnoman. quoríum etiam conferri mere- 
tur Obfervatio 85. Volum.1II. AGor. A. Nat. Cur. 4e Bac- 
| earum. Solani furiof, frve Beladonne effeu vehementi 
"quidem , aff fere ridiculo. De Radicis ufü & qualitate 
*deleteria meretur legi 44. 41. N. C: Pol. H.obf. CX1X. p.27 4. 
| euifequentem obfervationem ad latus ponere lubet: Mulier 
Mv. 392 £uílica 


Qs & in vulgus noti fint effe&us deleterii 








— 


| ^w 


n RP T bdo 69 2 ew dur d ro Pda » TrWoewVT IU PIER E J 
APT AR T MAS VOLU NU EN UE f vC UM LPS CREER P 


| :8240lfero. LX X XVI, De Noxio radicis Solani 6s, | 


















— Tuftica LIV. annorum, temperamenti fanguineo . melan- 
^. cholici per longum tempus arthriticis pathematibus adeo - 
exXcruciatà erat, ut quafi contracta jaceret. Huic ad-- 
flidae ab empírico quodam ordinatur Radix Solani fu-; 
.riofi in decocto cum cerevifia, vix vero aliquoties pau- 

xillum hujus affümferat , cum ftatim mire gefticülatio- 
nesexcitarentur, & modo videretur avolare velle, mo-- 

do manibus varias & infolitas motitationes inftitueret, - 
femperque in cachinnos folveretur , .que& omnia per. 
:24.-horas ita indefinenter: continuabantur, infequenti- . 
"bus dein ardoribus internis, cum virium infigni proftra- 
.tione gravique mali: exafperatione , nullo dein módo, 
mullisque remediis iterum mitiganda. gicorieatz 
' Aqua deftillata ex radice & herba folani, riotum equi. 
dem eít, quod tam externe ad lavandos ,. feu fovendos 
artus arthritide adflidios; quam interne commendetur: 

.& adhibeatur, quodque illius internus ufüs nequaquam | 

adeo fonticos & triftes exferat. effectus, id qhod exinde ' 

venire augurot,' quoniam venenum folani: magis parti- 

.cipatde Sulphure narcotico expanfivo, quam de fale cor-- 

-tfofivo, ficque fub deftillatione aque vix minimaillius pars. 
extrahi poteft. Externe vero adhibita ifta aqua ex hoc. 

fundamento itidem magis nocet, quam prodeft, quoniam 

"poros nimium obítruit & tranípirationem diaptioicam, in. 
hoc affc&tu adeo falutarem, retardat & impedit. . Qum. 
femune ergo Dature releganda eít Belladonna ex: foto. 
3edico ,. quoniam ab utroque: hocce: fimplici. vix'ugz. 
| .quam utilem ac felicem, certiffime vero infau- 

e: fum atque funeftum.:expedarelicet | - 

PA 3)» .effedum. | 


» 
i : 
fr Hac 

[4 












E Jt agii UCINP A SATUS NE en 
- Olfero». LY X XP. De Leibali Pod«gre &, 528. 
9 79 OBSERFATIO LXXXEIL 


— 5 "DN. L: JOH. SAMUEL. CARL. 
E iia ni ji De |: 
-Lethali Podagra retropulfione per re- 
E .. media chynuca. 5s 


r7 Cclefiaftes in vicinia ,. 40. atnorum , fanguineo- 
E cholericé complexionis in junioribus annis licen- 
—* tius vivens , ex hereditate maturius podagricis 
 "mfultibus frequentiorihus adfligitur. Cum ergo ante 
aliquot annos rurfus infultum quendam levem podagti- 

; sisi lage d experiretur, nec tamen propterea 
officinam fuum negligere vellet, eaque propter tumor in 
"pede à frigore ingravefceret , tanta cum inflammatio- 
me, ut tandem circa talum in fuppurarionem & ulcus 
—depgeneraverit, quod, quoniam ftatim mali moris erat, 
—aliquandiu Chirurgorum diligentiam ftrenue exercuit, 
| donec tandem confolidationem admiferít. Altero infe- 
| quente antio iterum Podagra tanto majori cum vehémen- 
| «tia recurrebat, unde fuafu aliorum celebrem quendam 
| empiricum, qui, nefcio quo fato; Chymicus, ac de- 
mum fingulari pietafe gloriofus Medicus evaferat, una- 

| eum fuis ita dictis arcanis chymicis ádvocabat. Hic fta- 
| «tim cum chymico aliquo vomitorio; mole' quidem par- 
| x0; fed vi draftica fatis gravi, atque aliis fuis. ita dictis 
'"pulveribus fingnlaritér roborantibus, per vices hunc mor- 
Dbunroppugnabat, aft infelici certe cum effedu: Materia 
enim podag:ica retropellebatur, & fuccedebat! metafta- 






REA o EET eR 
VEA ace o n 
Y ] 


$26 -— . Olfervatio LYXXFHL 05 
fis ad pe&us, quam febris he&tica cum anhclefa refpi- 
ratione & tuíli gravi excipiebat, cui omnigena ventriculi - 
debilitas, calor prater naturalis, fitis intenfior, ac vi- - 
rium fumma proítratio tandemque mors ipía fuccedebat, 
tanquam teftis infauftus Chymici hujus imprudentis, & 
ena , ejusque perniciofe ac irrationalis medendi me- 
ENOUE C d. TUA | 
(Berlebergn Altorfium mifed, 2$. —— TN 
4Martii 735. | 






|» — OBSERZFATIO LXXXPHL . 
..DN. D. PETRI ANTONII MICHELOTTI. | 


Atrociffimorum ventriculi dolorum 
H toria. 


Lluftriffima quedam Matrona, «etatis confiftentis ha... 
l bitusque corporis carnofioris , Calendis Septembris 
anni proxime elapfi vehementiffimis ventriculi dolo- . 
ribus á pyloro ordientibus, & indeper totum ventriculi 
fundum fefe extendentibus , extemplo matutinis horis ' 
corripitur, Citatim ergo vocari me jübet, & interea | 
Loudanum liquidum Helmontii ad gy: X. ex aqua fücci 
La&uce, fine ulla prorfus dolorum mitigatione affumit, 
 Adveniens dein ipfamque de fümma dolorum atrocitate 
indefinenter conquerentem deprehendens, Olei Amyg. 
dalar. dul recentis, fine igne expreffi unicas quatuor | 
cum nodica portione jufculi calidi exgallinaceis pullis. 
mixtum, aüumendum pr&beo; indeque primo notabi- 
| / lem | 


EA LEM ARTIN D RUN TT EE 
BET e HONTE m 





-— 


3 imi 


, 


F. "Atrocifimorum ventriculi dolorum Hiffaria. 927 


- lem cruciatuum iftorum remiífionem ; & tandem circa 
-"vefperam plenariam ipforum ceflationem infecutam fuiffe 
percipio. Poftero die cum in vefperam hic ipíe flee. 
ret , recrudefcunt di&i dolores, (forfitan quoniam patte 
" frumentaceee exiguas particulas in prefato juífculo coctas 
in cibum fumferat Nobiliffima Matrona,) & hinc Oleum 
iftud iterum affumitur: Cum autem illos abinde nihil mi- 
tigarí, quin potius circa fecundam nodis vigiliam magis 
adhuc exafperari deprehenderet, iterum fupra memora- 
'ti Laudani guttule XX. in eadem addu&a aqua exhi- 
bentur , ac non folum brevi poft, quoniam füb concur- 








- 


- rentibus frequentiffimis vomendi conatibus ftatim reje- 


-&e fuerant, reiterantur, fed & ob pertinaciffime con- 
;tinuantes vomitus elapfo hora fpatio tertium propinan- 
tur , ficque tandem his quadantenus complacatis, quiete 
nter fomnum & vigilias media reliquum no&tis confumit. 
. Paulo poít folis ortum refüfcitantur dolores, eaque pro- 


pter nunc Clyfterem ex Mellis Rofar. folut. vel Violar. 


| baccar.Laur.ana drachmis tribus,Philon.Roman.drachma 
| una & recentisovi vitello paratum, injicere jubeo, unde 
| iterum dolores notabiliterremittunt; vix autem per infe- 
! tiores partesredditum erat hocmedicamentum;cumftatim 
| poft primam nodis vigiliam denuo exafperarentur, füper- 
| xeniente tandem morbo regiosex fortiffima canaliculorum 
| bilem fe-& excernentium conftricione inducto, ciborum- 
| que univerfali faftidio ac moleftiffimo totius corporis 
| pruritu, unde ea node, ad fomnum procurandum (in- 
| terpofito cibo tenui, ex vitello ovi cum dimidio cochlea. 
"ti fucci Limonum in gallinaceorum pullorum eap ju- 


Hn 
2! Nu 4 


: 


folut. OI. Amygdal. dulc. ana unciis quatuor, OI. Rutac/ 


BEC s Seo ba Ed Ro. 07 MES Pt eA ME Ez 
^ »7 e 4 «^ t » J uw. a 
We m UR NLDAC, B5 , TR 


» 


E 
M 





fculo diffoluto,) atque hiimorum per invifibilia cutis fpi- — 
taculà excretionem promovendam ,; anodynam quan- | 
dam tincturam , opium inter alia, fal volatile tartari GC 
crocum orientalem recipientém; 'cujüs inventor vulgo: | 
Hetvetzus ienior praedicatur ;:ad- guttulas XXX. cum : 
" aquarum lactuce &. violatum ünciis quinque prefcribo, - 
unde etiam quies cum multo-füdore ea ipfa nocte fequi- 
tur. Altero mane, adficcam alvum emolliendam, cly- - 
fterem iterum injicere jubeo, exunciisfex Decoai Flor. 
. Chamom. Maly. & Violar. cui Caftorei in petia ligata | 
drachme tres addite erant, Syrup: delong. vita-He/ve- : 
Zi unlcas VII & butyri tecent. uncia una paratum. Die: 
quinto lene laxans exhibeo ; ex Rhabarbaro diffe&o cüm: 
Ícrupulo uno falis Abfynthii fixi & Tartari ; in Aque'. 
Ágtimonie unciis quatuor per noctem infüfo & dein 
percolato, addità feri lactis afinini; cum Herbis Hepat. : 
nob. & Meliffe depurati libra dimidia; cum vero effe- 
&us huic medicamento non refponderet, alvusque ad-:. 
ftrida maneret, alium in fübfidium vocare cogor cly- 
* fterem, conftantem ex Syrupi modo di&i de longa vita 
unciis oto, cum Oleis Amygdal. dulc. Rutac. & baccat. '- 
Lauri, nec non Deco&o herbarum emollientium & Ca- '- 
ftorei, in quo Salis cathartici Epfamenfis drachmae XII.:- 
 folutae erant, nectamen convenientem abinde obtine-:. 
bam alviapertionem, quare die proxime fequenti, ad. 
biiem , in propriis fuis ductibus & receptaculis ftagnan- 
tem, paulo efficacius commovendam & in. canalem in-* 
teftinorum deducendam,. matutinis ftatim horis aegra? 
iterum. propino modo defcriptum laxans infufum, ita!- 
tamen immutatum, ut Rhabarbari dofis ad dimidiam? 
unciam afcenderet; à cujus ufu etiam faburram 
coio- | 





T Qo. Kid £M. ud. 1 
LM D DA] FCU ] E z L. 








— €ofo-biliofam fatis copiofe dejecit; circa nodem vero, 
- ad tollendam moleftam illam ventriculi & cum ea con- 
— fentientium precordiorum conftricionem fpaíticam, (u- 
pra. deícriptam  coralliorum . tincturam. anodynam 
Helvetii, cum lactucatum & violarum aquis ad guttas 
XXX, remixtam, haurire jubeo , citra tamen evenien- 
fem fomnum. Sequenti die pulfum cordis & arteriarung 
inequalem ac intermittentem deprehendo, cumque in- 
terruptis ejusmodi motibus fanguiferorum horum cana. 
lium &gram noftram nobiliffimam nunquam antea ob- 
noxiam fuiffe, certo mihi conftaret, nec ulla etiam figna 
defionis cujusdamin ftructura ipforum occurrerent, me- 
rito hinc inequalitates & intermiffiones iftas pulfus vel 
-& biliofis humoribus intta cor & propinqua vifcera magis 
conclufis, vel ab hyíterica paffione in cardiacos nervos 
"abdita quadam ratione agente, deducendas eíle autu- 
fmavi, & propterea remediis cum adverfus morbum re- 
"gium directis, tum etiam mulieribus hyítericis ordinarie 
-opitulantibus pugnare conftitui. Catapotia igitur pra- 
fcripfi ex mithridatii , fambuci extra&o & hyacinthi- 
ne confectionis fine mofcho granis X, nitri fuccinati & 
fecule bryonie granis V, cum aqua totius citri affu- 
menda, paulo antequam panis contritus, in junioris 
gallina jufculo bene folutus & coctus coenule loco in- - 
geratur , utque infimul alvus modo Clyftere illo acriori 
E loco preícripto; modo Infufo Rhabarbari 
ollicitetur, imperavi. | | 
. Dum hec geruntur, decimo die, pofteaquam fice- 
dulam affatam, co&um perficum paululumque ex pafta 
€ibi prandii loco affumferat nobLiliffima egra , confuetis 
isque acerbiflimis ventriculi doloribus circa vefperam 
«4 P. 4M. Fel. IF. f t | ite;upa 


(f 


V4 


-— 


A SM [ E As j n T ue DICT TT CRAP PROS UM MER FA EARS IA QSU. iuis xk. 5 
ei RUE UN NS LP duoc osa CEeS d bb sir 
; KDOTCLM ; mis T AIR 







I - - 





5330 . Olfervitio LXXXPIH, | 
iterum affligitur : Catapotia igitur ex ZEgagropile pollinis. 
drachma & modica Julapii ex Coralliis rubris parte pa-' 
trata prefcribo; quorum. unum quum deglutire. conare-.- 
" fur, eorum, qua' manducaverat , vomitus: exoritur, 
hocque finito tormenta in totum definunt, Interim lu-- 
. feus quidem color in: füperficie corporis multum dilui- 
- tur, fudorque interdiu ac nocte ultro promanat;. pulfus 
autem inequalis & intermittens nihilomirus continuat, 
Sanguinis ergo miffio proponitur; fatius vero effe repu-.- 
to, ut proxime inftans menftrua purgatio expectetur, an. 
ea foríitan cardiacan: hanc paffionem depellere poffit, 
quam ut fanguine. miffo ftomachum bile inquinatum 8. 
corpus vitio hujus jam male affectum in praeceps dejice- 
rem, Hincfequentem cachecticum prefcribopulverem:: 
Margarit Orient, preparat. Ocul, Cànc, preparat, Fecul.. 
rad. Bryon, & Aron. Croc, Mart, aperit, ana 2f. Cort,- 
Cinnam. pulverif. zij. Cinnab. nat. 5i. de quibus omni- 
bus mixtis & in pollinem- redactis drachmam dimidiam: 
ex jufculo , im quo: herba. hepatice nobilis paulisper 
ebullierat, per plures. dies oferebatur ,, ad removendas. 
iotrbiregiireliquias, Neque etiamrormittebantur potio-- 
nes ex Nucerina aqua naturaliter frigida, que ad fitim: 
dmitigandam bilemque diluendam per totum morbi decur-- 
funr hauriebantur. Modo allegato autem pulveri, rez 
ferationi vifcerum vaforumque obftru&torumapprime in- 
fervienti, fubinde lenenr interponebam: purgationems. 
er.Catapotia ex Gumm. Ammon. Succo: Roíàr. foluti: 
 eij. Aloés Socotrin. 5j. Millepedunr praeparat. gr. XV. & 
Syrup. Abfynth. tantillo parata. ur: E 
. Primo fupra vigefimum morbi die firmmme atroces. 
illi ventriculi dolores pomeridianis horis redeunt, ad. 
$55; 3 OUS ^ quos 











b AE t ME 
T ET T yt »* y : ri 
J " s e ?w ! à ^ 
i Eesti vy N S" M: - 
- 


- "irociffrmorum ventriculi dolorumi Hifloria; 331^ 


: 
| 55 
[et 


1 
' 










- . - ! ' : | 
"quos fedandos confugio ad confueti Laudani liquidi 
| guttas XX. cum aque fucci la&uce unciis quataor hau- 
| -riendas ,. hisque nihil. proficientibus Philonium Roma. 
| mum füubítituo, cujus drachmam unam in duobus ovi 
. witellis bene folutam & intra tepiduli ex dulcibus Amyg-- 
. alis oleilibram conquaffatam; Clyfteris loco injicere ju- 
| beo, unde elapfà unà alterave hora dolores penitus 
ceflarunt, menítrua faturali quantitate & ordine redie- 
runt, cordisque & arteriarum pulfus proxime fübfequen- - 
tibus diebus naturalis.& moderatus apparuit. Recurre- 
bat quidem I&erus , fed brevi iterum tollebatur ufu feri 
aatis afinini depuratii& infufiRharbarbari faepius memo- 
fati, remittente menítruorum fluxu ordinato, conjun- . 
&is infüper faepius Catapotiis rhabarbarinis fupra addu- 
-&is, dimidio Salis Tartari fcrupulo acuatis, & Tin&urà 
-Abfynthii, femel quotidie ante prandium exhibità. — — 


SCHOLIUM. 


gp tieni nunc elapfüm eft, ex quo praftantifimam 
A illam, de qua hactenus fermo mihi fuit matronam; 
annis fuperioribus perquam frequenter nephritide vexa- 
tam , & modo deícriptis ftomachi doloribus , cum mor- 
bo regio conjun&is ad exitium fere deductam, modo 
Tecenfitis medicamentis & curandi ratione feliciter jam 
jam reftitui, ita tamen, ut fimul primis cruciatuum diebus 
vomitum drachma unica pollinis Radicis Ipecacuanne 
excitaverim, & ventriculum hac ratione à collecta forfi- 
tan ibidem faburra liberate tentaverim. —Pulfus neque 
intermiffionem, neque inzequalitatem eo tempore paffa 
€li. Cur ergo, poftquam menfe noviffime elapfo iidem 

| | tA ftoma- 





A. x «90 n n SETA LES URL A8 D E v WV s s. y PP AT D 
PW UR 1 f [e : un ia , ] M. AN y ^ P y OE T uv A37, $5 M 
t , is siii s : i; fex ] Tj 4 Wd 






— $m Olmo LXXXPU — 00 








ftomachi dolores redierunt, ejusmodi admodum inor-- 
dinate commotiones cordis & arteriarum fimul fuper- | 
venerint, difpiciendum nunc erit. Nulla utique eviden- . 
-. tia indicia ftatus cujusdam preter naturalis canalium ifto» | 
xum fanguiferorum hoc in ftatu adfuifle, fupra jam no- 
tavi, in eaque me effe opinione fubjeci, quod extra- 
' erdinarii illi cordis & arteriarum motus, vel á bilofis hu- 

moribus verfus praecordia confluentibus & naturalem ho. . 
yum motüum ordinem interrumpentibus , *el à graviori | 
quodam fimul concurrente infultu hyíterico , induci | 
fuerint. Quemadmodum vero ptior fententia confir- . 
mari & illuftrari mihi videbatur exemplo illorum, qui^ 
eardialgià ex bile in ftomachum regurgitante , aut intra 

illum graviter fermentefcente, laborant, infimulqueut. | 
plurimum pulfüm debilem , tardum & fere intermitten- 
em monítrant; ita etiam de ejus veritate dubitandi oc- 
cafionem ex eo obtinebam, quod neque in noftra ma- - 
trona egrotante, alias morbo regio graviffime laboran- 

. te, neque in ullo, ictericorum hactenus cure mee con- 
«reditorum , fimilem intermittentem pulfum obferva. 
yerin. EUN YS SD CAM 

Ut ergo , arterias noftro in cafü ex Utero inequali- 
ter contractas ac dilatatas, imo faepius dilatationis prorfus. 
€xpertes fuifle, certius mihi perfuaderem , fequentes po-- 
tiffimum in caufa fuerunt circumftantia : Subita illa pul- 
fus intermiffio, prafente jar morbo regio, feptimo die ' | 
poít obortos ventriculi dolores, cum molefta quadam 
3nammarum tenfione eveniens; proxime inftans men- 
firuorunt recurrentium periodus, G& tandem venerea 
lymphe, feu liquoris genitalis füb jucündiffimis infom-- 
siis profufio involuntaria, que omnia conjunctim fumes 





» * 


P iffimor ventriculi dolorum Hifloria, 333 


Tv 
- 


XEM P" 

& P * 
- 
^N 
j 

t 

n ^T d 





. ta plane me convincebant, quod fzpe memorate pulfus 
intermiffiones à liquoribus in generationis organis im- 
oetuofius commotis, nervosque cum ramulis ventricu- 

Y E. cordis nervofis confpirantes ad motus inordinatos 

. difponentibus , inducte fuerint.  Poffem etiam caufis 

- hifce annumerare fingularem Tincture Coralliorum ano- 

- dyné Helvetii , ex Camphora, Benzoes floribus & Opio. 
compofite , odorem, quem foeminis in hyftericam pas- 
fionem inclinantibus nocere. pleraque Medentium pars 
exiftimat,. nifi levioris illum hic efle momenti facile pre 
viderem: Preterquam enim, quod illa ipfa virtute fom- 

' num inducendi potiffimum gaudens Tinctura, prima vi- 

-€e oblata nullam omnino noxam egrote noftre intule.. 

rit, etiam in Mar;a Regina Zenobia , Moniali quadam, 

. elim graviffimis infültibus hyftericis, vomendique cona- 

- tibus diu afflida & in tabem precipitata, eadem per plu- 

tes dies fummo cum. fructu, citra ullam pulfus cetero- 

quin naturalis immutationem ,.adhibitafuit. — . —— 
^ J]nterim hoc loco expectandum non eft, ut iis, qui 
ex opio, quod modo nominatam ingreditur tincturam, 
illa pulfus vitia fufcitata fuifle clamarunt, refpondeam: 

Non enim is ego füm, qui certorum Criticorum, opii 
maturam & medicas virtutes, millies, ut ita dicam repe- 
titis experimentis comprobatas ,' nequaquam , aut ad 

minimum non fatis callentium ; tangar vociferationibus,. 

Jiquidem quantum judicare poflum , quantumque ex 

meis colligere mihi licet obíervationibus , crebrá & 

affiduá per viginti quinque annos facta. reiteratione fir-. 
| amatis, medicamenta opiata, iteratis etiam vicibus, ne- 


"effitate ita flagitante , in debita dofi exhibita, vix un- .— 


quam cordis & arteriarum naturales motus turbandi, aut 
Tt3 per 






2 214 à | "/'tfvaio LXXXV, TS e e 


Per "heic témboris intervalla fupprimendi facultate gau- E. 
tent. Confirmat id ipfum , meo quidem judicio, in- 
primis Illuttris ac Excellentisf. Z7, Delphinus, qui gra- 
viffimis ventriculi doloribus ante undecim circiter inen- T 
fes feviffime excruciatus , incaffum prius adhibitis va- : 
riis ex opio confectis medicamentis , tam ficcis, quam 
liquidis, quin .& faepius ha&enus memorata Corallio- 
. rum Tindurá, in confuetis & ordinariis dofibus, defpe- . 

ratis demum rebus, fexaginta guttas modo nominate . 
tin&ure ex unciis quinque aque , in qua meliffte herba 
parumper ebullierat, cum notabili dolorum temiffione, - 
Ííemel atque iterum ex meo confilio, aflumfit, citra ul-. 
lam arteriarum pulfus mutationem, nedum qualemcun- .- 
que intermiffionem. Teftatur idem quoque Vir, in hac ' 
potentiffima gubernanda Republica, fide, probitate & . 
fapientia maxime confpicuus., Laurentius 7beopolus, 
Eques ac Z7Edis D. Marci Procurator ampliffimus, cui | 
eodem, quo fupra laudata egrotabat Matrona, tempo- : 
re, Ízviflimis podagricis , ifchiadicis chiragricisque do- 
loribus, ad füperiores usque dextri lateriscoftas fe fe ex- 
tendentibus, cum continenti febre vigiliisque fimul con- 
junctis, affli&o, liquidum Ze/moztzi Laudanum, ad miti-- | 
gandos vehementiffimos dolores , bis aut ter exhibere 
coactus fui , nulla tamen fubfequente in arteriarum pul- 
fibus inequalitate, vel intermiffione. 

Non minus quoque magnam huic mee fententia fi- : 
dem facere poffet Matrona, cum infignibus titulis, tum. 
magno fuo merito ornatiffima, Maria Maurino- Braga- 
dina, qua Cholera, priusquam in Italiam proficifcere- 
tur, autumno nimirum anni 1720. cum extremarum 
partium frigore, fumma pulfus debilitate & crebrioribus.' 

lipo- - 









- Atrocifn yov uta. wentricali doloruri Hiforis 335 





lipc thymiis Vehemcitel vexata ;. affümto. cydoniato 
- Helmontii Laudano ad guttas circiter XV. ex aqua tor- 
 mentille; priftinam fanitatem (multum adjuvante tenui 
vino odorato, cum aque frigide partibus tribus mixto;) 
obtinuit, & tamen fuperato ftatu adeo ancipiti nullas 
- lane pulfus mutationes unquam paffaeft.  Portro;preter 
- complures alios, quos huc adducere non vacat, llluftrem 
fifto virginem, ex Patritia Juftinianorum gente, monia- 
pres Coenobii ,. ctii Sanctorum omnium impofüere no- 
men, alumnanr, qua&' acutiffimis ventriculi doloribus, 
cum temporaria ifchuria, dum has adjicio  animadvet- ' 
- fiones, afflicta, licet no&u eodem liquido utatur Lau- 
. dano, nihilominus tamen neque de cordis, neque arte- 
- tiarum inordinatisdeficientibusque conqueritur motibus. 
- Sic & eodem menfe, quo matrona iftius, cujus morbi 
- hiftoriam fupra protuli; curam gerebam ad Patricium 
- Virunr, Senatotii ordinis meritiffimum, Mo/izum cogno- 
-minatum,. invifendunr vocabar, eumque immanibus ven- 
|  triculi doloribus, crebrisque deje&tionibus laborantem, 
| & precipue vomitu fero nimis & perperam à priori Me- 
d dico excitato, in Ileum, acutifmam febrem malique 
odoris deje&tiones conjunctas habentem, precipitatuny. 
invenio. Mortem fübefle prefagiens, eaque i& propter 
fanctorum facramentorum ufuünr ante omnia commen- 
| dans, fola remedia, ventriculi & tenuium inteftinorum 
| yehementiffimam tehfionem fpafticam, indeque oborien- 
Jes cruciatus mitigantia, in ufüm à nobis vocari pofle 
 fubjicio.. Helmontiani igitit:Eaudani guttee XX.ex aque 
| fucci Lactuce quaternis unciis offeruntur, & eodem 
| tempore uncia Vj recentis vaccini lactis, uriacum fimi- 
| lis. butyzi fexiante. ac binis ovi vitellis, in illo tepente 


E E  reío- 
E 


| 
1] 


NTSUNM UTNP. À Ded s J V NN . $? 7 TOSNY VON Fo NL T e d spui t Eoo gw TLAEOLACS 
; r^ 5 n ^ ) E V TUS ? T LA P e LU h P 
. 1 : 





A I US CELLO Nr E 
456 —' *: Obfersatio LXXXPIHL' - 


BL omamesanticmedum: SLE IC UAE —E 
refolutis, adje&to oleo ex dulcibus amygdalis, clyfleris. 
loco injiciuntur, aft omnia incaflum, fiquidem Nobi- - 
. liffimus eger á graviffimo hoc tenuioris inteftini morbe - 
"Victus, circa folis occafum ex hac vita deceffit. 3 

-.. Coníimilem cafum, non fine magna commiferatio- 
ne, tribus abhinc annis obfervare mihi contigit in juve« - 
ne Patritio , ex familia Zo/cereua preítantiflima: Huic 
enim ex coli doloribus, ufu extradi ita didi panchy- | 
. imagogi cum mercurio dulci remixti, magnopere exafpe- 
tatis perieulofiffime laboranti, Laudano tali, utpotere- : 
medio in quibuscunque dolorum generibus alioquin, 
praefertim fi mature adhibetur, fere divino; nequaquam — 
fuccurrere nullumque levamen procurare potui.. Ex his ^. 
ergo cum mea medendi methodo collatis, liquido appa- 
ret, agris, ventriculi, inteftinorum aliarumque corpo- 
. &is noftri partium doloribus divexatis, minime remedia, : 
acria, carminativa & irritantia convenire, fed potius - 
ftricturas membranarum nervofarum, partes iftas eon- — 
ftituentium relaxantia & demulcentia, humores noxios 
per fuperiora aut inferiora, pro caufarum evidentium - 
aliarumque circumftantiarum varietate, corrigene | 
&ia & cyacuantia diem ordinanda 0- 

ele, | | 


&1)( u$ : 


, 


- 








um ren LXYXIX. ko 
DN. D. PETRI rd wie MICHELOTTI. 


Hiftoriz, de SATA Sacchari ad inftar 
| dulcitfima, continuatio. - 


12.5 


] 


; ce illa Patritia. egtegiis animi dotibus offa. 
M tilima, quam dulciffimam exfpuere falivam ante 
j decem circiter menfes retuli, hyeme noviífime 
exadta increfcente, & quod exinde fequitur, tenuiorum 
"humorum , ex inviübilibus cutis fpiraculis , durante fe- 
po valetudine jugiter emanantium, ordinaria tran- 
E infigniter decrefcente, denuo falive, naufeo- 
"fum facchari Saturni faporem referentis, profluvium pa- 
titur, cui preter Coryzam; bronchum ac rhevma, adeo 
graves Ípirandi difficultates, non multis ante primam lu- 
| cem horis, cumtuffi ab fibilantibus in - & exípirationi- 
ibus invadentes, fupervenerunt, ut partim , ad totum 
^€orpus purgandum, potionem, Manne zv. & lartad 
folubilis 5j. recipientem, partim , adavertendam fuffo- 
EU imminentem Venafectionem in pede admini-- 
randam ordinare coa&tus fuerim. Satis validis hifce 
"prefidiis, ad incidendos ac educendos craflos nimisque 
|» Amucofos humores, verfus bronchia potiffimumconfiuen- 
|tes ac iisdem tenaciter adherentes fubjunxi non fo- 
| Ium oxymel, atque vinum Rhenanum fquilliticum, fe. 
|-mel,- iterum tertiumque de die cochleatim aii: imendum; 
bs & Millepedes cum Aloe & Gummi Ammoniac o; fuc- 
n^. P. M. Fol. IF. | lu CQ 








- eliciens,. referre , quam modo recenfitis auxiliis adfcri- | 


Y V si iy Hj dest Pa VAR ESCAS d: u I we re RE LN pe UA bd Non. EP NL 4 
4 2 H UR) " : A NA f e ) "uy Xt. ^ " en EN 
" 2 ang YU , " ax TU INN Lut su ues 
n t m ; * 4 " 
j 1 t La "t€ 
- (44 d t i t 


338 "A um Olferoatio LXXXIX, 


— ái tetto 
co rofarum foluta; remixtas , fub exiguorum Catapotio- | 
rum forma , quotidie , aut alternis diebus, matutinis ' 
boris exhibui, conjun&o infuper Spiritu Trifolii fibrini | 
& eflentia ex pini recentiffimis conis, ope Spiritus Coch- 1 
 lerie extracte,, quam mixturaminore, ad gingivas con- | 
" diülidanidas & falive faporem, quantum fieri poffet , im | 
mutandum, detinere juffi. Proinde etiam tentare non | 
omifi ufum: decodi calidi herbe Anagallidis, in-aquis | 
crefcentis, & potum vini calidi, quo per totam hye- - 
mem füb prandio & coena utebatur. Menfe Majo vipe- 
rarum juícula ordinabam, hisque nihil proficientibus; | 
aquam deftillatam ex Ladis vaccini recentis & aque 
fontane partibus equalibus, Radice Chine, Avena & 
Anagallide aquatica, potus ordinarii loco menfibus fe-- 
- quentibus itidem fruftra adhibuit: Licet enim tuffis à. 
antelucane anhelationes cumfibilis rarius recurrerent, & 
falivain minori copia, quam durante hyeme; profiue-- 
ret, nihilo tamen minus cum ejusmodi n-Zigationem & 
remiffionem quoque anni fuperioris eftate ; fub ordinarii; 
fudoris copiofori eruptione vidiflem , illam potius ad. 
anni tempus eftivum uberrimos in hac Matrona fudores'. 





f 








Vr modi 





- bere poteram, quoniam ex hiftoria fecretionis humorum - 
"in corpore animato liquido jam conftat, quod falivees 
urin&, aliorumque fluidorum fe- & excretio fub copio- 
fiori fudoris profluvio plerumque fupprimatur , aut ad. 
minimum: notabiliter imminuatur. 4 
Diebus canicularibus thermalem aquam in Euganeis 
montibus fcaturientem, quam beate Virginis vocavere 
majores, ttium quatuorve librarum menfura, per quin-- 
decim circiter dies Patavii potavit; eamque partim per. 
alvum | 






E. ifriade Saliva Succhari 4d inf dulci ffar dulciffim 4 &. 15 


Divan , partim per urinam reddidit. Qu Quod autem adeo 
| parvam hujus aque quantitatem prefcripferim, hec po- 
- tiffimum erat ratio, quoniam etiam in naturali ftatu egra 
noftra, licet pinguioris, carnofi & fucculenti fuerit ha- 
' bitus, urinam parciffime profluere, & nucerinam aquam 
»alias ufurpatam , füdorem magis, quam urinam mo- 
.viffe, mihi narrabat ; unde ad praecavenda damna, 
| que ex ejusmodi aqua ad fextarios epota prefente jam 
; parciori urina excretione, emergere potuiffent , ean- 
k' 
s 








dem in minori potius quantitate & cum drachmis duabus 
- Tartari folubilis , urinam magis, quam alvum, preci- 
pue fi modica dofi affumatur, movere valentis, remix- 
fam , propinare conflitui. In patriam dein urbem, fex- 
tili menfe revería, reliquum etatis, propterea quod fu- 
- dore quafi diffluere pergeret, fine notabili refpirationis 
"difficultate, & fine copiofo quidem faliva efluxu, aft 
non fine dulcis ingratique faporis in ore fenfu, tranfegit. 
Adventante autumno ;, cum fudor imminui inciperet, 
humor dulcem falivam conftituens copiofius ad glandu- 
-Jas falivales defertur & congeritur, unde fuccusrecens ex 
 Anagallide paulo ante commemorata expreflus, confilio 
Viri preclariffimi, Dn. Jac. Cicogmizz, in Patavino. Archi- 
lyceo Theorie Medica Profefforis primarii, ad uncias 
fex mane & vefperi, per fedecim, & quod excurrit, dies 
dhauritur, citra tamen qualemcunque effectum laudabi- 
lem, ruri nunc degens nobiliífima Matrona eodem fucco 
üti pergit, absque tamen ulla dulcis Ptyalifmi mutatione, 
unde fi huc redierit , ad alia neceflario tranfeundum 
erit. 2 n 
A & «4 


Uu 2 SCHO- 






SCHOLIUM. 


10n defunt, qui hunc dulcis falive E iid ad ea 
mala, qua ótomacaces titulo PLINII temporibus - 
á Medicis. infigniebantur , referendum effe exiftimant..- 
Alt, fi ad conítituendam Stomacacen & cogni H 
 natttici vel fcorbuticà morbi nominibus à Medicis recen- 
tioribus donatam , compagis gingivarum folutio, to- - 
tius corporis laffitudines, membrorum diftenfiones , tu- 
mores hydropicis fimiles, pulfus inzqualis, febriles in- 
fultus, cordis palpitationes ; lipothymie , macula pur- r 
puree incruribus, dorío, pectore, aliisve partibus, va- - 
ge atque anomale arthritides ; artuum torpores, atro-- 
phie, alvi luxus, ulcera furarum , lingue, faciei, po- 
tiffimumque gingivarum tumor, livor, hemorrhagia; 
dentium vacillatio orisque foetor; requiruntur, num; 
quid morbofa, de qua nobis fermo eft, falivee affedio 
in vero fcorbuticorum numero reponenda erit? quod - 
fane iis, qui fcripta Sever, EUGALENI, SENNERTL 
WILLISIH , CHARLETONI, LISTEBI ,. aliorumque, : 
- qui de fcorbutica paffione egregie commentati funt, pena 
 volverunt, dijudicandum relinquo. — : 
Me.quidem haud fugit , ptyalifmum, gíngivarum ' 
confumtiones » precordiorum conftrictiones difficilem- 
juem. admodum refpirationem, quibus eximiam noftram - 
Matronam hyberno praefertim tempore affligi notavi. 
Inter Ícorbuti- figna ab EIGALENO & ENSed 
NO: numerati; verum quod. ad. refpirandi difficultatem 
attinet, eam asque /fertore, fi bilo ac iuf OCCurrere ,. in 
fuo de Scorbuto libro fingulari modo ailegatus CHAR- 
LET iss IU CE ; €um coütra in noftro cafü. 
"5 411 piam 






* T A 
ED 1:60 
P bi 


Hifforia deSaliva Saccbari ad inftar dulcifferna &c 341 
"fpirandi difficultates, matutinis horis, confurgentibus 
-inprimis & predominantibus feptentrionalibus ventis, 
"accedentes, fenfibiles in aéris ductibus ftrepitus & fere 
-continentem tuílim habeant comites. | Hinc etiam Patri- 
tius Nobilifimus , Petrus Barbadicus, Matrone fepius 
amerito laudate fratris filius, qui, cum eflet biennis; 
-gingivarum tumore, livore , foetore ,. heemorriiagiis y 
febre , Lientetia, verbo, Scorbuto vero laboravit; fí1- 
-mulque macie ferme extrema confe&us fuit,' nullum pla- 
ne anhelitum & difficultatem fpirandi pafíus eft. | Pariter 
"quoque nec in Patritio puero, zfztomio Domato, à Ícot- 
 butico morbo legitimo ad extremam tabem duo de vi- 
—einti circiter abhinc annis deducto, neque in ejus fratre 
Ber: neque in alio quodam , Cerc/ial/ cogno- 
"minato, ab exquifita ftomacace, cum profundis ulceri. 
bus, liriguam inprimis turpifhme defoedantibus, ad mor- 
-tem fere precipitatis, eaque propter ab expetientiffimis 
Medicis jamjam derelictis ; auxilio tamen divino & mea 
qualicunque opera tandem reftitutis , nullam unquam 
| fefpirationis anguftiam aut difficultatem obfervavi. 
Ad argumentum , à gingivarum exefione defumtum, 
'refpondeo , me nulla in lingua palatove ulcufcula, á pe. 
— euliaris generis falibus hic illic inducta, fed faltem gin. 
| givarum carnem quadantenus exefam, prout ex hiftoria 
| dupra recenfita liquet, obfervaffe. Quodautem ad (ali- 
—we profluvium dulcemque ejus faporem attinet, haud 
dgnoro, quod caíus illi quos 4e /accbariza falíva ad 
"maujcam usque duiciin Inclyte Nature Curioforum Acade- 
amie Ephemeridibus, Clariffimi artis medice Magiftri, 
"Olaus BORRICHIUS , :$2/oz. REISELIUS &- Jo. BUR. 
GIUS protulerunt; quique aperte demonftrant; eegros 
Ico : Uu 3 illos 








— €— 


N 


342 t Olerodiio LXX xix. .-Hifloria d de e Saliva € "E 


| illos re vera fcorbuticis paffionibus male affectos füie, i 








etiam confirmare videantur hunc meum fàalivae prater ' 
naturam dulcis cafüm ad ítomacacen referri debere. | 


Aft, quoniam in BORRICHII cafu ad falive dulcedinem i 
lingue ulcufcula ; incREISELII &gra brachiorum ma- | 
nuumque impetigines ac pruritus acceffiffe; in BURGII | 
vero marceícente egro arthritidem & hypochondriaco- . 
fcorbuticam affectionem , nocturnum fudorem, corpo- 
risque laffitudinem, cum dulcis falivalis humoris fapore 


interceffifle animadvertimus, fimulquenuper jam demon- 


ftravimus, fingulos illos egrotantes medicamentis anti- . 
Ácorbuticis felicius , ac ea, de qua hactenus mihi ferme 


fuit, matrona, efle fanatos, utique minime exinde pro- 
bati poterit, profluvium illud falivae dulcis En 
fymptoma Scelotyrbes refpiciendum effe. 


— De reliquo, fimplicem ptyalifmum dulcem fcorbu. I 
ticum morbum nequaquam conftituere ad oculum de- 
monítrat virgo Patritia, Jelena Baduaria , annumagens - 





| 








quintum circiter & vigefimum , in Divi Cofmi Coenobio: 


lectiffima Monialis, que alioquin fana & bene valens, ; 
á pueritiee jamjam temporibus falive dulcis faporem con- 


 tinuo fere perfentifcit. 


(Fenetiis Altorfium mi/[a d, 50, 
AMaArt« 1735-) 


«3 o ek 
e 


OBSER- 





LIONE M 343. 
Re eme OBSER FATIO XC.- 
— DN. D. DANIELIS HOFFMANNI. 


De 
Cerebri stor (Lc dione nonlethali. 








Uer annorum fex percutitur ungula equi, cujus vi 
P excutitur fruftum offis frontis; floreni amplitudi- 
nem referens, ruptis uná meningibus, ut confpe- 
&ui pateret cerebrum , cujus & dein portio non exigua 
.exemta fuit, cum in putredinem tenderet. . Jacuit in- 
terim puer convulfus finefenfu & motu per dies quinque, 
rediit de hinc loquela mentisque ufus liber , admoti funt 
preter enchirefes & deligationes ordinarias, facculi ce- 
| .phalici in. vino co&i, ficque confolidatio feliciter fuc- 
É ceffit , füccrefcente callo, pueroque penitus reftituto, ac 
füperftite faltem levi in fronte confpicienda depreffione 
gua: 1ac - fovea cranii 


P OBSERFATIO XCI.- 
| | DN.D. DANIELIS HOFFMANNI. 


Fiflura ab oris angulo ad auris confinia 
curata. - 





inferviens , obvium habet cervum, pleno in eum 
: curfu incurrentem, cujus vim & impetumcum evi- 
j fare haut valeret, unus ex apicibus cornu. cervini cavum 
| Oris. 
H 


R: Ufticus in venatione feris ex fatibulis fuis expellendis 






Moo, ERREUR NORIS CE 52:84, 5. APO ania. at aa GUY ON TRO) VC SE dal ca gU don VR, E der IT IAE UTERE E 
& Y | zi / à ^ * t is ks. | is : | " Fr. AM i; | : nyc A i " | í - M 
: A " T : Obi i. *o 1 * . ; E Sia 
344 . ..Oberostio CXIr, ^ 7. 
r. tec E T UAE , / y 1 4* 


. otis füftici fatis amplum ingreflus , infignem fifluram ab 
oris angulo induxit omnium mufculorum & integumen- . 

torum; usquead aurisconfinia.  Fa&a aütem vulneris . 

recentis triplici congruaque futura, balfamicorum ac ': 

- digeftivorum ufu decenti vulnus adeo violenter .:produ- 

. €um feliciter absque ullo damno rurfus coaluit.. - — 


CIubinga miffe Altorfium d. 5, 
| cooMpril, 1735). — 


.. OBSERFATIO XCI. he 
DN. D. PAULI HENR. GERARDI 
| MOEHRINGII. POL 
Pleuripnevmonia, àfanguine menftruo, 
' per vomitorium thoracem veríus preffo, 

| oborta, 





pIhil fane magis therapie medice proficuum effe , 
N poffet ; ac fi uniuscujuscunque loci pradici , fuffi- : 
cienter eruditi, & veritatis fimul amantes; ejus- - 

modi morborum litteris confignarent hiftorias , que - 
caufas eorundem diverfas ob oculos ponerent. Colle- 
le&is enim longum per tempus hujusmodi obfervationi. 
bus, infinite & diverfiffime morborum caufe remote - 
melius Medicis patefierent, in quibus hodie inveniendis . 
tante adhuc tenebre querenti obverfantur, Et quid - 
profedo do&rine de nocentibus ac juvantibus, adeo - 
neceflarie , quee intaca ha&enus atque fepulta fere ja- - 
cet, majorem poffet lucem conciliare? Utinam omnes. 


Medici 


dh 







- Pleuriprvemonia , 4'fanguine menftruo, €, 345 
Medici celeberrimum in Anglia, dum viveret, Archia- 
"trum, Davide HAMILTON, imitarentur, qui libello, 
mole parvo, aft re graviffimo, 4e febre milari, hiftorias 
| proponit ;, omnibus exemplo futuras , quibus falus egro- 
| fum cure cordique eft. Sed dolendum, eum paucos 
fane emulatotes nactum effe, | Pre fentis remota hifto-. 
Xie caufa, ceu mihi videtur, tam aperta eft, ut non ni- 
| fi ab homine frivolo negari queat. En eandem! 
|... Virgini, XXVI. annorum , plethorice , textura ra- 
|riori& laxa, alias alacri nature vi gaudenti, coloris- 
que rofei, 1734. d. 18. Febr. & aliquot diebus ante, car- 
- dialgiciac lumbares , cum perpetua naufea; dolores con- 
 tingebant. Quoniam hecá compluribus annis de gra. 
vitate & doloribus ventriculi, ac alvo faepius adftricta 
 conquefta fuerat, atque vomitorium anxie à Medico 
fuo ordinario petebat, naufeaque urgens illud expofce- 
1€ ipfi videretur, hoc prefcribebat: ec. Zartari emetici 
gr. 2j. olv. in aqua flor. Acac. rec. 58. add. Syr. Cort. 4u- 
rant. 5j. M. detur una vice cum debito regimine, 
—. Ab hujus ufu die 19. Febr. decies multam materiam 
falinam, acrem & muriaticam evomebat. 
-.... D. 24. Febr. litteras ego accipiebam , egram fub 
vefpera diei 21. Febr. febri continua , inflammatoria , do- 
Joribus lumborum intenfis ; ac pleure finiftre , introrfum, 
& ad mammillas tendentibus, cum difticili, breviac ce- 
leri; fpiritu genarumque rubore, & pecoris gravitate, 
acanguftia precordiorum, tuffique tandem ficca, vexa- 
tameíle. Qua ad predidum 24. Febr. diem fympto- 
mata durantia , cum alvi adhuc conftipatione , . urina- 
que rubicunda, ac pellucida & cruda , conjungi, refe- 
rebatur. P:achii preter ea venam hoc fc&tam die fuiffe, 
C4. P.M,Vol.4F Xx at- 


iy 


$ Ns T 
b M. í - * lu 
* » . 













546 o Obfmrvstio XC, 7 | 
tque: propinatis: pilulis aloéticis, alvum folutam effe; 
ac menftrua , preterita nocte fluere iterum coepiffe, quod - 
ante hos quatuordecim ,. legitimo. videlicet tempore; 
dies fa&um fuerat, adjungebatur.  Inopinato hoc, aft. 
 €ontra indicationem ab adítantibus porrecto valido ni-. 
miis, & incongruo purgante, fanguinis copia in pletho-- 
rica hacvirgine fatis imminuebatur ,. id quod ipfum cauf- | 
fam quoque praebebat ,. ut,. circuloper vaía , feorfim au-- 
tem minimas per arteriolas ,. liberius peracto, crifis eo. 
facilius ;. adjuvantibus vegetis egrote viribus, evenire 
valeret. Ad dolores refolvendos veficam fuillam;. cali-- 
do lacte nondum: ad dimidias refertam ,. linteisque cali-- 
dis duplicatis involutam ;. lateri adflidio imponendam 
& ,. quoties frigefacta fuerit, repetendam curabam. In- 
terne, ordinarii inftar potus, limonadam vulgarem, ex: 
Citri taleolis ;, nucleis prius demtis , faccharo: ac. nitro: 
papaverino, pro gratia faporis, eftuque domando , ad-- 
ditis,. adfufisque fervide aque libris quatuor, confe-- 

-&am,, calide & adfatim ab egra bibi jubebam, | Cui fe- 

. quentem potiunculam ,. ad cochleare unum, alterumve- 
. emni bihorio ,. hauriendam, adjungebam: Rec. Aqu 

| plwvialis £tv.. $a/. Pruncll. 3j. Syr. byffop. 5;..M. Monere: 
in tránfitu: heic lubet , minus apte à Pradicis plurimis! 
Aquas Acetofe, Acetofelle , Portul. C. B. Nymph. La 
;&uc. Endiv: Plantag, Borrag. Bugloff. Cichor. Fragorz 
fl. Til. Scorzoner. Scord. Galeg. Ulmar. Beccabung; Bel: 
lid. Card: Mar.. Geran. Scabiof: Millefol. Saxifrag. Ab-- 
fynth.. Artemif.- Verben. Scord.. Tuffilagin; Heder. ter 
reftr. Sanicul. Torment. Equifet. Burf.-paftor. Taraxacz 
Capill. verer. Pap. rh. Prunell. Poeon:: Marrub: alb. aliasz 
que complures vulgati pharmacopolarum: modo deftilla-- 

| C sd iacu o ta$5 





Xr mL "mT ""RISB y LA 1324 0 d d 
MT TS NA ^ " / ' L- 
| - "P A P» : y l.i . 


: 







-Pleuripnevmontia , 4 fanguine menflruo , &c. 3477 


tas, meo quidem judicio prefcribi, quin eas omni fa- 
^ne vittute fua aque pluviali pure fimiles habeam, cum 
mec fapore, fec odore ab invicem difcerni poflunt, 
"Mariequealie, que, modo parate, aliquo odore |fapo- 
^feye gaudent, haud ita tamen multo poft, nunc citius, 
modo tardius, crebra vaforum, in quibus adfervantur, 
 apertione ; aque pluviali adíümilantur, Sed ad hi- 
ftoriam! | | : 
D. 25. & 26. Febr. morbi quinito & fexto, computo 
»ab 21. Febr. qua pleuripnevmonia incepit, inftituto, 
"omnia fymptomata, quoad cunctas circumftantias, ad 
-and&aeffe, virestamen egre parum modo frangi, alvum- 
-que bene apertam efle, ac menfes moderata adhuc in 
quantitate fluere, adnunciabatur. Jubebam, ut exter- 
mne cum vefica, interne autem folo cum Limonade ad- 
— fidue potu continuaretur. Quum enim vires egre ve- 
gete permanerent, menítruaque adhuc, haud nimia in 
copia, fluerent , crifin fequenti die exfpectabam, nec. 
corporis vafa nimium 1timulare, atque irritare animus 
-erat. Neque fpes me fallebat. 
— . Die enim 27. Febr..morbi feptimo , Joris ve/pertinis, 
"tota cutis, que antea ficca fuerat, madida reddebatur, 
dolores ceflabant ; ceteraque phaenomena adeo minue- 
"bantur, ut d, 29. Febr. nil prorfus mali füperftes effet, 
Ex quibus omnibus judicandum erat, inflammationem 
stam pleure, quam pulmonis, quod raro fane fit, refo- 
| lutam effe ; quum nulla prorfus puris per tracheeam eje- 
|—&io fierit. Eam vero ipfam refolutionem, fupervenien- 
| tibus, premifía vene fectione, menftruis, à duplici ifta, 
! eui purgatio addi poteit. fat notabili evacuatione adle- 
| yatam fuifle, ceníeo. ! | | 
| we Xx2 COROL- 





--— 
ac 6r, 








PT | i | " ds. mM i " " i 
348 |  Olérostio XC, — 2S 1 
| ? COROLLARIUM. .  j 


M 9o enarrata inihiftoria Ntrum pepaverinum adduxi ;' 
. **^ quod, quia an ullibi defcriptum fit ; dubito, bre. 
vibus ejusdem fitpliciffimam natureque convenientem. 
elaborationem cum lectore benevolo communicare ani- 
museft. Nitrum purum contunditur, in fucco florum 
papaveris erratici, nondum perfede apertorum , folvi-- 
tur, filtratur, infpifatur ; atque in cryftallositerumre- 
digitur. Auctorem hec praeparatio , quantum ego qui- 
dem fcio, virum in arte egregium, b. D. D. FELTRUP, 
fereniffimi Principis Anhaltino - Serveftani quondam Ar- 
chiatrum , civitatisque ac dynaftie Jeverane phyficum | 
ordinarium habet. Ceterum illud manifefte íaporis, 
coloris, ac virtutis papaveris rhoeados particeps eft. 


OBSERFATIO XCHL 


DN. D. PAULI HENR. GERARDI MOEH-: 
: RINGIL 7" 
| j - De 

Aurigine. diia j 





V/ IE niam nihil peculiare in. finu f&0. fovet; fed auri-- 

- * 3 ginem; five Icterum flavum , fanatam fideliter tan-- 
tum exponit , nifi ob fequentem morbi periculofi hifto- 
riam hanc quoque necefiariam reputafiem , ut omnia in- 
erdine fuo naturali, ceu decet, adparerent. — 
alio Pato- 


M Inus hiftoriam hancce in lacemprotraxiffem, quo- 


d 


pe Aurigine, Y: 349 














* - Parochie cu jusdam pagan minifter publicus m 
| Bene, plethoricus, obefüs, fermone profundo ac 
- forti cuncta eloquens, facilisque digeftionis ; annos ali- 
- quot fupra triginta vitam vivens, 1733. autumno , in- 
"genti mentis egritudine ; moerore , inquam, ani. 
— mi, ac intermifíta ira clandeftina diuturna adficitur, Poft 
. quarumdam. feptimanarum fpatium , animi adfedu ad. - 
uc durante, in auriginem incidit, qua ex bile flava, 
. totius fuperficiem corporis, inprimisque tempora, & 
. utriusque oculi bulbos perfundente , coloreque fuo au- 
-— rantio partes hafce inficiente, cognofcebatur. Mentis - 
aliqua obnubilatio , capitis dolor, calorque ficcus , ac 
-fitis, morbum augebant,  Infignis aderat membrorum 
 Jaffitudo ; febris nulla evidens ; urina caffa, turbida, 
ac fedimento depofito , crocea; alvus porro claufa; 
cardialgia ingens, premens ; naufeofi , biliofi, pingues 
- ructus; fpor amaricans; adhec turgens, ex acri/ac pin- 
gui materia , ventriculus; fomnus ferenullus, & fi quis, 
 jnquietus; pracordiorum anxietas; difficilisque tandem 
ab aucto corporis motu fpiritus. Indicabatur igitur pri- 
- mum canalis totius alimentorum evacuatio, dein adfe- 
|. &us , moeror nimirum, ac ira, pro viribus compeícen- 
-dierant, ac demum bilis corrupte expulfio, per varia 
- loca excernentia , fieri debebat. Ut primam obtinerem 
-indicationem ; fequens propinari jubebam emeticum: 
- Rec. Zartari emet. gr. ij. Crem. Tartari 9), Solo. in pluviali 
aqua 27. M. Detur mane una vice. 

^A. Quo fumto evacuante generali , precipiebam ,; ut 
per vices egrotus Thee Boy infufum biberet, poft fin- 
gulos nempe vomitus, duo ad tria usque vafcula, intra 
femi hore ferme intervallum , fuperbibendo. Quin- 
E | Xx3 quies 












——————— A a e cr em 


2$. - val 3f D- « 4 of. Maps ÁeUU n. " 
- ' - j ^ N 
NU. PALA x MN e 
x " 
T 


350 3 cR Olfervatio ACHI, 


quies 4,^, & fexies 4;», tempore antemeridiano, fine 
ullo tamen incommodo , purgabatur , & naufea , poft 
meridiem remanens, fola aqua Cinnam, f. vino, ad duo . 
cochlearia exhaufta , fupprimebatur, ^ Fiebant hec | 
emniaa,d, 31, OGobr.  - pue Eu 
^o Node fequenti bene aeger dormiebat dieque proxi- | 
mo I, Novembr, optume fe habebat, unde reliqua me. 
dicamina adfpernabatur. ' | 
oed s. Novemb, fubito me vocari jubebat ; quum- - 
que adveniffem , vires &gri proftratas ,. inquietudinem . 
iummam , omniaque fymptomata, fupra dicta, gravio- 
1a deprehendebam. Color aurantio preffior, atque de- 
. codo Coffee fimilis, mox aderat, mox vifui fe fubtra- - 
hebat. llrina turbida, brunna, craffaerat. Multum - 
comederat eger ; & flatulenta, ac pinguia , ingefferat , | 
aerique, vento africo valde commoto , frigido, plu- | 
viofo ac nebulofo, per intervalla fe expofuerat. —Sua- 
debam ditam magis fyftematicam, & ad Samdorianam 
perfpirationem augendam , bilemque foras propellen- - 
dam ordinabam : Rec. Ef, Alexipbarm. D. Stabl.z6j Su- - 
mantur ter in die XL. guttae. | cH 
Ex cujus ufü optimam ille reftitutionis fpem nactus, 
atque re ipía poft dies quosdam ad majorem fanitatis . 
.. gradum eveus, a. d. XI. Nov. non folum ab efuvario- 
. rum flatulentorum ,. copiofoque fucco aquofo turgido- - 
rum frucuum horeorum , plantarumque ejusdem indo- 
lis , itemque quantitatislarge petafonis , verum etiam | 
ab aére frigidiore , pluviofo, ac à vento procellofo in- - 
quieto, /eauenti adeo adficitur zoe, ut.dolores infignes; - 
acutos, pungitivos, fübindé. quoque gravativos vene. 
triculi totiusque inteftinorum canalis, ac diaphragma- 
t19, 









TM 
^ M 


C 











De Aurigine, dur 351 








Tis , qua parte cum fpuriis coftis jungitur, antrorfüm & 
furfum , inprimis circa umbilicum , totaque, quae à 
j xyphoide incipit cartilagine , linea alba, ad finemusque 
-umbilicalis , ac principium hypogattrice regionis  mi- 
- feré torqueretur. 
Qua commotus re infelici gef(a , accedente per vi- 
.ces calore fugaci, iníolitaque inquietudine molefta ,, 
"wefpertino tempore diei. 12. Novemb. ut aliquantum do- 
loris exceffum temperaret, aliquas de Effentia Aurant; 
..À circumforaneo emta, ac Elixirio quodam. ftomachico; 
fortiter calido. ,. aromatifato ; guttulas affumit, Fere 
"autem dimidio hore preter lapfo ,. leném fentit vomi- 
tum, dum: cetera per totam fubfequentem: aodem fym- 
: ptomata eodem gradu remanerent; 
- ; Ex vomitu veroconcludens ,. alimentorum tubum 
pati, eadem vefpera , finc omni tamen profpero effectu ,. 
j "fuppofit itorium non folum ano. immittendum curat; ve- 
"rum altero etiam d. 13. Novemb. boriematutinis , mira fa- 
"cilitate; idem, quod ab initio fuaferam , vomrtorium 
dümit. Sed nares egri nimis fubtiles, ac naufcabundi 
"eventum minus felicem predicunt ; quod etiam effectus 
"teftatur. Vix quippe uno alterove momento elapío, to- 
1 tum , qua data furfum porta; ruit emeticum , , levi nau- 
: fea füperftite; : 
1 Tum vero anxius valde eger, fibi füoque confilio 
gueeeseo parum amplius tribuens, per nuncium cun- 
orum , qua recenfui, phaenomenorum: certiorem: me 
| Teddebat, fimulque , ut. quam celerrime fieri id poffet, 
| ipfum viferem, rogabat. Caufa itaque: omnium . que 
|dupervenerant, malorum: expenía ,. confulebam illi; ut 
ad. dolorem protigandum » partesque: illas blando rofci ; 
P. HM doque: 





/ : ^ Mo ^ , 
-— ^ » $ "à m PFÁ"US 
E ^ ; " t 


v- 





doque calore emolliendas ac fovendas, veficam , .cali-- 
do lacte fere femi plenam , fübje&o prius duplicato ca-. 
lido linteamine , regioni umbilicali imponeret , idque; 
quoties lac frigefadum , toties repeteret auxilii genus. 
.Ad calorem autem totius corporis mitigandum , &c. | 
fequentem dabam potionem: Kec. pluvie purse 5vj. Syr. 
Violar. acetofit Citr. ana 3j, Syr. Granat, acetofor. 28.Nitn. 
antinoniat. in[pi]. tautum ,| Zartar. Vitriolat. aua gie 
Hauriat hora fexta dimidiam partem. - | 
Utalvum porro; de cujus adftridione conquere- 
batur, apertam haberet ; ufum Ec/egmat. cbolag. $YLFII 
ad $iij. felici eventu fuadebam. | 
His itaque adhibitis, fymptomata omnia mitiora vi- 
debantur , ac d. 14. quidem Novemb. iterata vice .Effezt. 
alexiph. b. D. D. $7 AHLII optimo cum fucceffu ufürpa- 
bat, proprioque nifu Cbelidonium majus , Thes inftar. 
, bibebat. Unde poít 4. dies exoptata fequebatur fa- 
- itas. p ! 











| | OBSERFATZIO XCIF. | 
DN. D. PAULI HENR. GERARDI MOEH- | 
—  RINGIL Vh í 


Pleuripnevmoniz epidemicz Species, 
à vociferatione , in peripnevinoniam . 
rimupers definens. — - ne : 

Tir plurimum reverendus, ex nupera Aurigine (vid, - 
| Obf. preced.) feliciter reftitutus, beneque & cori- 


ftanter, ac integre cunctas illas actiones , quee ab- 
foluto 






i andinc: anime: Midi igiperio ; &c partint 
& per, vim propriam corporis mechanico-hydraulici at- 
e fabricam, motu indivulío, jugique, ac perennan- 
: ti fanguinis. ceterorumque humorum citcumrotatione, 
E feparatorum in tubulos ultimos protrufionem, 
indeque, pendentem nutritionem falutarem , ac vitalem 
orem promovent, animo ad Miliritetefus. redu&o, 
ones . cum vicibus aliquot majori ;,: quam pat 
erat, impetu, publice pro'fuggeftu peroraffet ; atque 
fotu hocce, quo pulmonis praefertim uterque lobus, 
 acinteger thorax valde commoventur., nimium. defati- 
| gatus y Send'oriana perfpiratione ad modum aucta, qua 
tamen domum reverfuro, in via ) à venti fzevitie, aére- 
qué frigido confeftimfuppreffa , caufam heic fübfequen- 
 tispoítea" mali; fatis.duri ac diuturni , occaffionalem, 
five pro catarcicam dabat, ipfis Cz/ezdis Januarii 17234. 
1 aatutinis boris. horripilationem, . tremoremque inteera 
- corporis füperficiei, cutisque inftar anferine , extremi- 
tatum. ac papillarum nerveo- tubulofarum corrugatio- 
| nem, cum infigni Alaffitudine omniumque artuum. gravi- 
tate fentiebat, Nullum veroexindeincommodum ipfum 
confecuturum effe, credens , iterum hacce die: concio- 
nabatur, 'Sed media in fermocinatione major reddeba- 
tur; horror; qui poftea in fudorem largum, tantamque 
'ordiorum anxietatem . ac fübitaneam preeterea fpi- 
Btlis vie excalefactionem. commutabatur , hemoptoés | 
| invafionem ut metueret.. Domum interim, concione ad. 
| iperdu&ta , repetentem, eadem, qualis paulo ante 
 Teceníita eft, fudoris, eadem ex: caufa, fappreftio inva- 
| debat. —Neque hac fola, que egrum. noftrum  timi- 
düm reddere poterat, adili&tio manebat ,. fed ab. inftanti 
4h P. M, Vol, IF. Yy illa 





l 
| 
|: 
| 
| 







L tx 
-— * 
» - 


354 cc "Olferoatio- XC, 4 S 
illa rurfum horrore, vehementique naufeas. preflo pede. 
cingebatur, quibus, morbi mox fequuturi, nunciis diem - 
. hanc no&temque proxumam abfolvebat. —— Ure M 
- Circa vefperam autem. ejusdem diei adpetitum de- 
perditum, five anorexiam, ac vehementem eftum, lum- 
borumque & dorfi, atque membrane pleura , premen- - 
tem ac quodam modopun&torium dolorem, vigilias por- 
to & inquietudinem obortàs effe, obfervandum eft. AL 
vum tamen naturalem deponebat. "is 
D. 2. Jan, morbi fecundo ,. iisdem remanentibus - 
Ífympromatibus, dolore obtuío ac gravativo pulmones 
occupante, fanguis é vena dextri brachii, in latere vi- - 
delicet morbofo; educebatur, qui eandem, ac in pleu- 
 ritide, indolem fervabat. ^ Quo facto, lateris lumbo-- 
rumque ac dorfi dolor evanefcebat, ac poft unam alte- 
ramve horam , fputum paucum , flavum ; cruentum, 
fpumofum , ab repetita faepius tufficula facile deje&um; - 
fequebatur. (ob ifs aicut 
Adreliquorum, jam aliquot abhinc horis adparen--. 
tium fymptomatum hiftoriam veniam. «Que hoc fere. 
tenore recenfita velim teneas. — Dyfpnoee fpirituique- 
ealido, ac frequenti, gravitas pectoris, fine externota-. 
men ad parente dolore ; rubor porro genarum tumens; 
ac pulfus in fuper equalis, mollis-atque undofus . fed: 
nonnunquam intermittens ac frequens fübjungebatur. 
Quibus adde phenomenis alvum apertam linguamque. 
adhuc puram. icote i 
Nox fimili fere cum moleftia tranfigebatur, nifi quod 
ftus & pervigilium, cum inquietudine crefcebant; 5 
- D.3. Jas. morbi tertio , ego in auxilium tandeti- 
vecatus, enarratam morbi hiftoriam percipiebam ; : at« 
CE que. 








— Ex Pleuripnewmonia vociferatione Peripnevm. 395 
"que Peripnevmonie jam prafentiam declarabam , quee 
tum temporis in pago hoc, cui egrotus verbi divini mi- 
-ifter praeerat, epidemice oberrabat. ^ Accedebat quo- 
 .rumdam ante oculos volitantium flocculorum imago, 
. "quos tamen manibus nondum colligebat. —Binas itaque 
- indicationes naCtus eram. Quarum alteri ut fatis face- 
fem, i.e. ut expedtorationem, qua pet resins jam du-. 
faverat, promoverem , fa&amque in pulmonum precipue 
lobo dextroarteriarum minimarum fanguiferarum ruptio- 
"nem impedirem , ac vulnufcula fuccethve , fupputatione 
prius fadta , confolidarem , hunc ad cochlear. t. vel 2. 
— omni bihorio füumendum ordinabam Linctum: Aec. QJ. 
- Mamygd. d. rec. f. Igne $v. Aqua Cberefol. rec, & Violar. 
| "fec. ana 33). Saccb. alb. Sj. fucc, Cztr. 516. M. f. 1. o. Linus. 
- —. Alteram porro indicationem expleturus, fanguinem- 
| que in circulo fuo valde turbatum, ac ejusdem curfum 
. 'àau&um, incipientemque in minimis pulmonum artcerio- 
^. lis ftagnationem inflammatoriam fublaturus , potum or- 
— dinarium, calide bibendum , prefcribebam: Aec. Citr. 
| "aum, j. difcind, in taleolos, exemtisque accurate. mucleis , 


| "adde Sacch, q. f. ad gr. fap. His adfund, Aque fervide Lib. 





—— Á—MÀ ÀÀÀÀ m e Hem nm cmo Pn at 


.— JF. feponatur , ut potio calida. maneat ; bibantur fic , 
quoties fitis, febrisque, ac aftus magnitudo eam requi- 
| fit, aliquot unice. ; 

e- Cirta vefperam Íymptomata temifliora videbantur. 
 "Abftinentiam ab omni cibo precipiebam. ^ Nod: quie- 
| tus jacebat , acper intervalla levius dormitabat. j 
|^ —- Altero die 4. Ja». morbi quarti , saze , fputum 
 efuentum rurfus evadebat, quod verfus zierid;em magis 
lavum adpatebat, ve/peri autem totum flavum redde- 
batur, & mediocri faltem copia exfpuebatur... Tum- 
ar^ Yy2 que 





3 cde! 


- 





856. " Olferoatio XC 


que fymptomata egregieminuebantur quid? e € alvo 
naturaliter laxa exiftente  labiisque fponte exanthema- . 
tibus cruftaceis obfeffis, medicaminum ulteriorem ufum, 
fanatum íe credens, renuebat , ac corpore frigefadto, 
pedibusque é le&o detra&is, cerevifiam lupulatams fri- - 
gidam affatim hauriebat. 
- JANex admodum inquieta & Ad adr niee: fequebatur, 
ipfeque per minora quidem intervalla dormifcebat , in- d 
terea tamen variis phantafmatibus vexabatur. . | 

D. 8$. Jas. morbi quinto, beris matutinis , refpira- 
tione paululum difficiliore reddita , egrum magna cum 
moleftia, fzpeque tuffire, ac materiam purulentam, ma- 
gis fpiffam evadere, vixque à bronchiorum , ac trachee 
ductibus decedere, fymptomata porro eo jam iterum in | 
gradu. quo d. 3. Jan. fuerant, verfari, nunciabatur. Re- 
prehenfa eegroti fecuritate, linctum priorem paucis mu- - 
tabam; Kec. Olewn Zimygd. d. vec. f. Igne &vii, qua 
Cherefol. rec. Veron, vecentif. Hyffop.. ana 3/3. fucc. Cite. 
Man. Chrift. per lat. ana Sir. Laud. opiat. er. i). M, f. Lind. - 
D. 5. 2Oruft- Cafft , wovon alle anbertbalb , bodfteng 
2. Ctunben eine batoe Thee- Taffe well. au nemen, unp- 
*on ber Limonade efipa8 nadutrinden, 

Vefperi egroti vires minucbantur , pulfus debilior. 
evadebat , ac diarrhoea levis fponte füperveniebat. No-. 
&em eamdem, ( vi4. d. 4, Jan.) tranfigebat. 

*- DD. 6. Jan. morbi fexto, Poris anicineridianis ,;; diak 
 thoea ingravefcebat, reliqua fymptomata, qua d, 3. & 
S. Jan. recenfüi. eodem in ftatu erant, —Lateris. dolor- 
obtufus prorfus evanefcebat... Gravitas pectoris magis. 
molefta erat, fputo tamen flavefcente ,. vix ftris fai 
ncis notato paululum facilius ex fcreato.'  ZEftus ext« 

















r , FEES ON NE P a S xe 
E a ' AM n. I T 
bulo A ANS | x Xa ^ 
(d 4 ; | ; ) Y 
^ E | -— s 





Á 


-— 


4 
* 


Ex Pieuripnevinoutà vociferatione Peripnevm, 397 
BEEN moder cere oRmRRRRRMMMÓMÓÉ—MÓRm 
nus haud adeo ingens deprehendebatur : egro tamen 
egregiam Infuíi tenuis Coffee , ac cerevifie calida, 
multum aquofe , copiam bibente, calor internus vehe- 
,mens indicabatur, | Cui tamen a&ftui hoc opponebam: 
e Phrvie zvj. Syr. fl. Zunic. Syr. Acetofit. Citr. ana 5j. 
-Hora quavis hauriat unum alterumve cochleare.. Diar- 
- sheea fponte ceffabat, totumque corpus fudo:e continuo, 
^ acidum fpirante, in facie prefertim magnis guttis col. 
lectis, ftatimque frigefadis, perfundebatur. iiie 
-... Nee aliquantum dormifcabat , levibus tamen, de 
&folitis rebus, deliriis conjunctis. | Inquietus quoque ja- 
Ccebat. .. aididecs agii 
e D. 7. Jan. morbi feptimo , vires valde frade ,. re- 
Mpiratio adhuc difficilis, fputumque, cum dextri lateris 
olore gravativo ; nec nifi fumto linctu, & adeo mole- 
fte excernebatur; ut aliquid femper in pecore remane- 
de eger fentiret, Ininteftinis quoqueobmu tmtrationes; 
à flatibus proveniebant. Ceterum urina, per omnes pre- 
Xedentes dies, citrina, cruda, fine fedimento. perma- 
"nebat... Labia adhuc eo in ftatu, quo d. 4. Jan, fuerant, 
«fle nunciabatur.. Medicamenta , Lin&tus fcilicet d. d. 


E ^ 
» 
Ü X | 


x 
IN 












E febris internam faevitiem ex viribus fupra 
| Me coniicere licet, | : : 

. ANoGe nullus fomnus, & deliria, apertis oculis , re- 
us de peregrinis , aque minus facies inverecunda , ocu- 
lique rigidi accedebant. — — vive 8 

2 D. 8. Jan. morbi octavo, omnia phenomena recen- 
ta augebantur, viresque magis lapfa adparebant, Spu- 
um matería aequalis ;. ex albo flavefcentis, paucum ex- 
xüebatur. .Lindtum eger continuabat ; cui hoc ana- 
hn Ww AY. 3- lepti- 










958 ^ / Olferoatio XCIF, 9st x 





lepticnm RORIS Rec, Pluie: oif. pum Oni] i 
f. d cordial. Herc. Sax. frigid, ata ij. Confedl. Alkerm. in- 
compl. 5/j. M. c edulcor. manib. Chrift. perlat. q. f. circiter 
5j. Sumat cochleare unum, urgente neceflitate. Omnia 
Jam acida precedenti , & fequentibus poftea diebus vi-. 
tanda cenf:bam , quoniam füdor acidus & frigidus , ad-- 
fiduo é toto corpore promanans, dyfcrafiam. acidam often- ; 
debat. 

D.9, J«n. morbi nono, eadem f ymptomata aderant, 
fed graviora. /Egro in animi deliquium , fingulis fere. 
horis , & nonnunquam faepius delapfo ; vini Rhenani] 
veteris aliquot guttulis fuccurrebam ; quas, lingue in-- 
ftillatas fenfim deglutiebat, atque hac femper ratione re-- 
focillabatur. Omni hora , aut bihorio, preter relata. 
jam remedia , Lindum & Julepum d. d. 8. Jan. prout 
circumítantie & egri vires id expofcebant , vini ye 
Rhenani cochleare unum alterumve ore detinebat, ac 
poftea deglutiebat, Atque fane ex combinata hac me- 
dela prefentaneam virium agri refedionem percipere. 
poteram. Interea , ut Lin&ui manus auxiliatrices ad- 
derem , hocprefcribebam Infufum : Rec; Herb. Chere. 
fol, Hyffop. arrub. alb. ana Mij. comminut. gr. m. in- 
fund. in Aqua font. f, q. hauriat eger quadrihotio que 

libet ziv. calide. | 

Node fequenti copiofum ex albo flavefcens pus ex- 
fpuebat. Parum dormiebat, quietus tamen tota noàe 
decumbebat. 

D. 10. Jeu. morbi decimo, 42e, urina citrina fe 
dimentum albidum , leviffime rubens , deponebat - 
res quidem fradae erant, magis refe&tus tamen ED 
diebus precedentibus ; ad parebat. — , 

Nulla 








du i : ! M | 
Ex Pleuriprevionit vociferatione Peripnevm, 386 

v ——— : * | 

— . Nulla fere ate fmneridiem expeGoratio fequebatur. 
Medicamenta ; Julepum videlicet d. d. 8. Jan. vinumque 
 Rhenanum ; juxta conítitutam fuperius legem ; conti- 
muabat. Quoniam vero Lin&ui precedenti adverfaba- 
tur: Oleum enim aquis fupernatans, eisdem intime per- 
mifceri non poterat; eumdem hunc in modum mutan- 
-dum ducebam : Aec. OV. Zfmygd. d. rec. f. Igne ij. Syr. 
Fiolar. Syr. é Symphyt, FERNELIIS Vitell. ov. rec. ana 
5. M. f. L. a. Lindius. Detur omni biborio cochleare. 
"num, reciproce cum Infufo d. d. 9, Jan. vel urgente ex- 
-pe&orationis difficultate, feepius. .— | 

— D. 13.Jan. morbi decimo tertio ; dolores laterís pror- 
fus adhuc abefíe; in. pulmone gravativum, excretá co- 
-piofà his diebus materià flavefcente ,; ac fpumofa, adle. 
| ari j € contrario in lumborum regione , ubi diaphragma. 
tis tendines dorfo inferuntur, dolorem pun&orium in. 
»wadere ; nodes egrum pauco fomno , quietoque fitu 
| confumere ; alvum quotidie apertam efle ; ac fedimen- 
|tum urine idem manere; viresque adhuc valde debiles 
| efle * perfcribebatur, In medicamentorum, modocom- 
|memoratorum , ufu perfiftebat. ^Vini Rhenani , ad 2. 
|triave ; omni trihorio, cochlearia, hauftum concede- 
| bam. . Rob Ribium eger, ad bina pauca cochlearia , re- 
| fe&ionis eítusque febrilis domandi gratia in ore deti- 
mebat. — Eis jfi 


P. 








2x na hi PY ER P Pen I 
Cd é2 uN ^ , 4t À DAS 
j^ 4 E LMIDE,: ' 4 ! Y ; F : La 
4 i 1 - x ah 


"1 seruos bupioaro Xcip- vines 
pem iaa hus € ] - 


di» " Dabdhdl es aie HES Maediiónt 








tum firumalbum. deponebat. T-— quavis node bri] | 
vis quidem, ftd reficiens ; quietus ceterum jacebat. Ad 
petitus. fenfim revertebatur. Linum & Infüfüm herba: 
. tum, d. 9. Jan. prefcriptarum, continnabat.: Dietan . 
. tenuem , juículis nimirüm carnium galline, e coni. 
—€— ut'effec;injungebam. ^ - m 
: 1:20. Jan. motbi visefimo, hzc ille : -Dolor Jaterih 
dextri rurfus me vexat; 'ita5 "ut foli finiftro lateri incums 
bere debeam;:: Expe&oratio bene adhuc procedit... De 
bilis quoqueadhue fim; & appetitus incibos vetitos nis - 
titur, Heri , circa vefperam ,. "dolores colicos fentie: 
bam; qui tamen ,-hora elapfa, evanefcebant, | Dormif- - 
gere quidem poffum fomnus autem. nondum. accedit; 
Alvus & urina ,' prout fuerunt; manet. - — | 
bam itaque continuationem linQus;d. d. ro. Jan. && 
hanc illi potionem conjungebam : Rec. P/uvie Sv). Aquei 
Cherefol. vec. 27. Aque Hylfop. T2 Saccb. cand. flav. 4 f. - | 
gr. fap. M... Sumat faepius calide fcutellam. | m 
- . His medicamentis pergebat er ue ad Z. 3. File, - 
bi trigefimo quarto , atque tum hec mihi nuncmnda 
curabat: A morbo principe fere liberfum. |.Herz autemy 
matutinis boris , novo. malo vexatus fum. Confiftit hoc. 
 ineo;quod dolorespun&orios vehementes in finiftra lum 
borum regione percipiam nec nifi magna cum difficula 
tate, ac dolore urina guttatim ex urethra deftillet. Hoa 
ra 3. pomeridiana hefferue diei urina. adfatim; & fine ulle 
dolore fluebat. | Confeftim autem  ftillicidium dolorifiz: 
cum renovabatur y. ab Pora: 9. vefpertina naturaliter :efa 
fluebat; ;Emiffa: urina n" € — [Feo r 
conftanterine urget; cbosq be Di : doyu rris] 


doi QM i M € lad P. Jia i1jUiIs LJ: 44J V (LA "e üousid$ 


Ex 











4 
| 2 Ex € Pleiripsemtnih woclferatione Peribneom. 361 


pv —Ex hifce intelligebam . - 4egrüm Zusevpie laborare. 
E ne hec ordinabam : Rec. £f. Suecin. 8j. Ef. Myrrb, 
| frattali Sij. Vindlure Antimon. tartarif. 5j. M. Dof. hora 
i »JO- antemer. & 4. pomerid. 40. gutte. Rec. Ef. alex;- 
| upharm. D. D. Stabliiz$. Dentur fingulo mane, ac ve- 
m: ad So. guttas Exp Bibat eger Thee, aut it Cof- 
me tenuis adfatim, 

5p 


D. 9. Für. Morbi quadragefimo ; bs ipfe me ae- 
: ger certiorem per litteras reddebat: Dyfíuria poft ad- 
J.hibita remedia;ceffavit, neque minus à expectoratio 
- evanuere, Interim Jer? dolores in latere dextro rurfus 
-obmurmurate percepi , qui ad nunc usque me vexant, 
Decumbenti refpiratio facilis eft, aít furgenti e leto, - 
5 multaque eloquenti , brevior illa fenfim redditut. Som« 
mus , quem levem habeo ,. me reficeret , nifi fudor infi- 
. gnis , qui me nodibus abhinc binis torquet, vires ali- 
| quantum difpelleret. Dieta, prout eandem mihi in- 
junxifti; tenui, adcurate utor. Alvus ac urina bene fe 


E" xe Er 


Ae aabent : Hec cum albo fedimento; illa fluida quoti- 






—— — 'ÓP"— ^ PEIPER 
















aec Hac Mlirtiomcu nma telatione docebar , m n des 
|»Amum abfolutam morbum abíoluturum effe. ^ Lateris 
| 'enim dolores, ceu nuncius commemorabat , exinde ob- 
^ jorti denuo erant , quod eger aeri frigido fe expofuerat. 
| "IComplementi igitur gratia hac propinanda füadebam: 
Rec. que Hyllop. pluvial. aua. $2. prophyl, SYLVII gj. 
Mixture fenpl. f. Campb. 28. Zint£ure anodyn. 8j. M, 
Dof. omni trihorio, Sot cii unüm. ec. Bal/ Co- 
payb. albiff. vitell. ovor. aua 2j, M. adcuratiffme ,. bis add, 
m Glycyrrb. pulveris Gunn. Kikechunemalo y. ana 


"ad P. 4M, Fol. IF, Z | 4. J. 









362 bi d ^ ONnrodst: XClE£&C 


q.f. ut f. 4. f Pi. ex 9j. ttum. ig dealb, dentur go ] 
mane ac vefperi tres. — 

Atque his quidem ceratfiub rite in ue: vocatis » 
| perfeda , que divini Numinis edid clementia exit ; ; 
Logd fruebatur, : | | 


HISTORLE AC MEDEL/E RATIO. 


X«^Xplicare brevibus libet, cur hec illave fymptomata 
E in morbo hocce gravi fe fe mutuo exceperint, qua- | 
namve ex ratione data remedia porrigere neceffum du- - 
xerim. t itaque ab initio exordiar; omnem morbum - 
à nimia in progreffis concionibus. vociferatione ; »qua 
pulmones , eisque contigua membrana pleura, una cum - 
organis. reliquis , tefpirationi infervientibus ; nimium 
commoti , fanguinem ad minimas harum partium arte- - 
. riolas detrufere , qu& acceptum ac rarefactum cruorem 
tam repente repellere haud valentes , jufto plus illo onu- - 
fte , incipiente in iis obftru&tione, inflammationis füb«. 
feqvute anfam prebuerunt , prox/me obortam effe, fci- 
re juvat. —Occafionalem vero, quam procatar&dícam | 
quoque vocant, adjzvantem potius heic loci dixeris, 
caufam , aéris , in hiftoria enarrata conftitutio- dedit, | 
quibus omnibus egroti , tertio demum morbi die auxi- 
lium querentís, nec tum quidem remediis morem ge-- 
rentis , incuria adponenda. Monendum vero exiftimoy 
me füb cafa proxuma , modo adlata, proxime in ime. 
flsmmatione, generatim fumta, caufze , caufam remo- | 
tam intelligere. — 74d, dzem morbi primiim ad S. ufque E 
Ex hac etiam caufa derivare licet, cur Aquam Hyffops 
majorem, pre reliquis; in prímo Linctu porrectis Aquis, 
vim obtinetiteni , T3 ad Lattdani apes refractam por-- 
tionem, - 









on E :quoniam febris f Vip , nec veloci qui- 
| dem adeo curíu fe kim ens, aderat, propinaverim, 
: ; j, diés 5. Jan. | Vires autem corporis, minime Oleum 
A mygdalinum , excitaffe diarrhoeam fpontaneam, .cui- 
vis patet; qui ab Olei hujus continuato ufu alvum qui. 
dem apertam , nom autem ejusdem fluorem provenifle 
-€ognoicit. Neccriricum, qui diazrrhoeam excepit, fuif- 
fe fndorem ; ejus natura docebat, Qui quum acidum 
-de fe odorem fpargeret , dominantem in agro acrimo- 
niam, difcernere poteram, cujus tamen nativa 4& ad 
| parens indoles actimoniee potius alcaline , ac plethore 
—yultum pre fe ferebat, 724. dies 6. Ja.  Flatuum, jam 
fe fe patefacientinm , caufam facile dignofcet, quicun- 
| que rarefadi à febrili calore aeris in inteftinis proprieta- 
tem atque vim elafficam confiderat. ^ Ad criin porro 
quendam fequenti die morbi feptimo i impetum ad fuiffe, 
.mullus, nifi medicarum hiítoriarum ignarus negabit, qui 
|ftiam ut domaretur, necefle non erat, quoniam fuo 
| tempore illum fponte ceffürum effe , vires zegri magis 
| opprefíz, quam penitus fuppreflze, comprobabant. — 774. 
2. Jan. WMittamenaliquo he modo fublevarentur, tam 
| potionem analepticam , quam vinum Rhenanum in au- 
| Xilium vocabam, Ceterum magnitudo morbi auCta, haud 
|! iita multo poft future crifeos fpem mihi faciebat. 74. 
1.8. Jax, Que etiam , finientenono febrisacceffn, con- 
| tingebat, dum, abfoluta exacerbatione, eger pus larga 
| a copia exfpuebat, urina fedimentum fuum album pra- 
| Kipxabat, fomnusque ac quies reftituebantur. — 774, 4; 
e IO. Jazz, Dolores adhuc in lumbis & dorfo, acla- 
dere morbofo, exorti, quoram 4. 13. 15. «$' 20. Jam. 
men itio fada eft, & qui tandem 4.8. Zcbr. dyfariam pro- 
2 p ducebant, 


^ 



















ducebant, explicatu faciles funt ; cui immorigera egri, 
ex minima fanitatis accepta fpe, ftatim frigori fe expo- 
nentis, nec equabilem omni tempore corporis fui calo- 3 
rem confervantis, indoles perfpecta fit. Quibus denique 
addendum eft ,. crifi ,. largum per füdorem , -qeadragefi- 
eno orbi die , abfoluta, prefervationis partim , partinz ' 
ulterioris quoque perfpirationis augenda pulmonisque |. 
firmandi gratia , ultima me remedia, falutari effedu , 
€ommendafle. . NS ERIT E 

( fever in Frifíis mia Altor- (a E 

fiemd.x.prihr735) |^ — das 


- 


OBSERFATIO XCF. 
—. DN.D. WOLFFG. HENRICI SCHREY. .; 
i | De t di auia s b j 
Rarioribus renum , lingua & veficae: 
| : calculis. | m 
ter-naturales humani corporis affe&us & calculum. 
jurerecenferi, nonfolumqui dolores ex illo-fenfit, fed 
& qui eo laborantibus adítitit, experientia edoCti uno ore. 
affirmabunt. Hecenim exterreis,vifcofisatque falinis parz 
ticulis concreta fübftantia, licet interdum porofa atque 
friabilisplusminus appareat; quandoquetamen adeo con-- 
denfata eft, ut filice etiam, in corpore humano generatum 
calculum nonnunquam dutriorem credideris. Hinc fac 
le colligitur . quam gravativus, quam tenfivus, ac pul 
fatorius dolor circa anguíliores ureterum & urethree vids. 
i - Accel- 


] alios maxime dolorofos ac periculofiffimos prae - 








- 


XP 





"m OA TO PQOLESBUNE, TM oS 
- De Rarioribus renum, lingue & vefice calculis.36g— 
 Beceflario oboriatur ; meritoque illorum judicio fubfcri- 
bitur, qui intenfiffimos nephriticos dolores puerperarum 
 écarthriticorum cruciatibus anteponunt. Nec durities 
folum , fed & forma, nunc angulofa, nunc acuminata, 
nunc hamata ,. nunc cuneiformis dolorem modo dictum 
notabiliter auget. hoo dade e 4 
- c Sedanimus non eft in prefentiarum exponere hi- 
ftoriam generationis calculorum fufiusque recenfere con- 
fueta eorundem fymptomata, multominus remedia the- 
-fapevtica adducere ; quee malo huic opponifolent. Tri-- 
gam modo calculorum in Curioforum Scenam produ- 
-cam, quimeo quidem judicio , non ultimum locum in- 
ter obfervatu digniores occupabunt. Omni quidemtem- 
pore aCeleberrimis medicis calculos defcriptos legimus, 
qui ob ftupendam magnitudinem , peculiarem & admi. 
| zandam formam , notabilem texturam , vix credibile in 
"corpore humano diverforium ;. copiofüum numerum & 
«oonarctóm denique excretionem toti eruditorum & 
 eurioforum ordini fingularum admirationem excitarunt. 
o Petrus BLANDINUS ftupende | magnitudinis cal- 










b i. 





»eulum , poft extractionem novem uncias ponderantem, 
|; in xujusdam juvenis viginti quinque annorum , vefcz, 


Geneve fe invenifle refert, teftante Epiftola ad 7z/5;- 
iun HILDANUM ,, (a) qui fimilem. ovi gallinacei ma. 
gnitudinem fuperantem, calculum ex nobilis cujusdam 
matronae vefica cum vitee confervatione , anno 159g, 
die 29. Julii, fe extraxifle affirmat ; (b).& multo ma jo- 
1em , fimulque in&qualem , quafi ex multis lapidibus 
E dna com- 


T"-"-cv----—-—ÓEN m 





|a, Vid Hidam Obferv. Cent AF. obf. L. pag. 323. 
|&b) dew i» Ob feqqe Sean 


47 








4 A ] -" pet " qu » 
Wo xu NE WOR 


compa&dum idem HILDANUS -adducit ;-quem anno - 


1602.  VITELLIUS, Lithotomus felicilimus, ex ve- - 
fica juvenis viginti annorum , aft, quod dolendum , - 
cum vite interitu , protraxit , qui calculus duarum & - 
viginti nnciarum pondus zequavit. (c) Alius Lithoto- - 
mus Jobanues Jacobus Merkius , tefte Gregor. HORSTIO | 
feliciori cum fucceffü füb initium anni 1626. textorem à — 
calculo, unciasotto ponderante;liberavit. (d) /Equa- . 
lis fere magnitudinis , unciarum nimirum decem ponde- - 
ris, calculum ipfe celeberrimus HORSTIUS (e) in viri 
generofi 4 Zranckingen veíica , poft mortem difleda, de- - 
prehendit, . Et quis nefcit calculos renales Janocentii. XL, 
Romanorum Pontificis fex uncias, fupremique Con- - 
cionatoris Aulici Dresdenfis D.:$eigmanni uncias tres to- — 
tidemque drachmas ponderantes? quibus notabilem ad- 
jicio calculum , quem Mich. Doringius ,' Vratislavienfis - 
Phyficus , in demortui & diffecti civis rene finiftro ejus- 
que infundibnlo invenit, cujus forma & facies medio- 
cri Zingiberis radici exa&te refpondit, in pelvi renis vero : 
multi majufculi calculi cum haud exigua fabuli copia de- 
lituerunt ; ( £) quos omnes, fi diutius vixiflet , patiens - 
velinrene, yelin vefica, infeliciffimisillis microcofmi lapi-.- 
dicinis, in unum coalitos futuros mihi firmiter perfuadeo. 

. Optandum quidem effet, ut renes & vefica folum | 
pro dolorofa fabrica lapidefcentis Tartari à natura fuif 
fent deftinata ; aft, dolendum magis eft, quod in toto 
fere corpore , &in qualibet ejus parte, coalitos atque. 








generatos calculos legamus. LN 
(c) Ibid. | | D 
(d) Jm Oper. Tom. II. p. 226, | (s 1 EG 
( e) Oper. Tom. 31, L. IF. obf. XLPID. e—«— 


(f£) Gregor. Herflsus Op. Jom. 1I. L, IF. p.228. 





De Rarioribu; rentum , wm, lingue tfe calculis. i. 367 


—-$ic HILDANUS in pue puero quodam generofo ex Fa- 
milia Hazfeldorurn per gradus fcale ante aliquod tempus 
.delapfo & fyncipite gradibus allifo ; poft perpeffos capi-- 
| tis dolores demortuo , circa connexionem future Cranii 
fe&e & lambdoidee lapidem ex craffa vifcidaque mate- 

| fia concretum validiffimaque membrana inclufum fe in- 
- veniffe refert. (g) . 
-— Etpalpebris hunc affe&tum familiarem predicat Marc. 
Mech: SEVERINUS in Zzhro de efficaci Medicina. (h) 

... Per palatum reje&tum calculum notabilis magnitudi- 
nis apud HILDANUM legimus. (i) c 

| Jobanues Centimauus ex Principis Vibreini lingua ex- 
cifüm calculum bacce lauri forma & magnitudine ex- 
| hibet. do 

Cor, cujus motum & vehetnentem & continuum, 
éjusmodi concrefcentiis fucceffivis haud. opitulari judi. 
«ates , tamen à calculo oneratum occurrit , obfervante 
Greg, HORSTIO. (I) Sic & in foemine cujusdam no. 
bilis corde diffe&o ; totam cavitatem calculus implebat; 
"coloris cineritii , corporis incurvati ; in cujus apice duo 
quafi roftra prominebant ; & alium in virginis cachexia 
.demortüe ventriculo cordis dextro , circa valvulas tri- 
| eufpidales adnatum , cujus magnitudo minoris & com- 
preífioris caftanez formam reprefentabat , idem HOR- 
| 9T1US (m) in — ad Stzeberum clarius defcribit. 
ok De 


[ Hildanus ob/, I, Cent, F. 
D) Part. II p.129. 


















i) Obf I. Cent, F, 

KK) 44. 4. Severinus P. 1I, Cap, CXXXk 
(D) Op Tom. II L.IF. p.238- 

,&m) "e Op, Jom. Il. p-238. 

















£. Foe ut lor! IM 
" , ; i k 3 b i E / "i: 3 2 y^ - 4 : . | k 
468 7:55: Obférvatio XO9, 5 ceoVASTE 
EM ny ^ 3 a Y L m - as ; 2 c ; ———U dn — ! NI 


- De'calculis in ventriculo coalitis refert Job. BIL-- 
GERUS in Epiftola ad Gregor. HORSTIUM data, quod. 
£ cujusdam nobilis; qui, cum in vivis effet ; de dolore 
'&irca cartilaginem enfiformem conquerebatur, poft mor- - 
temdiffedo ventriculo plus quam triginta majores & - 
minores calculos fundo ac fübftantie ventriculi firmitet 
& pertinaciffime adherentes extraxetit- (n) M 
Cyftis fellea non raro quoque ejusmodi lapidofis ho- 
fpitibus obfeffa deprehenditur , qui jam I&teri , jam fe-- 
bris acutae & maligne , jam ipfius Hydropis caufam ma- 
nifeflé praebent: Sic in cadaveris febri maligna extinci 
fellis folliculo calculi in globum convoluti , inftar glo- 
borum afperorum thoracis tefte Greg. HORSTIO funt. 
inventi, (o) — Bernhard. Stieberus Archiater Brandenb. 
in Epift. ad eundem , plus quam ducentos lapillos; pat- 
tim coloris cineritii , partim fubflavi & auro quafi mi-- 
cantes repertos fuifle nunciat in fellis vefica atrophia 
correpti L. Baronis 4e ees, (p) ^ Pariter quoque Jaco-- 
bus Horflhus multos leviores calculos fabarum magnitus 
dine ejec&os cum excrementis , e fellis vefica defcenden-" 
tes fenfit & idcirco obfervationibus fuis rarioribus adjes- 
cit Greg. HORSTIUS, (q) Similem calculum magnitus- 
dinem juglandis nucis referentem, fcemina hydrope ex 
tincta in fellis folliculo inclufum poft fe&ionem demon-. 
2 ; referente Job. BILGERIO ,' Camgodun. Phyfi-- 
€Oo. (FP) : 


(n) 74. in Op, Tom. 1. p.1sf. 
(o) J5id, —. | : 
(p) Greg. Horfl. Opp, Ton, Il. E. IF. p.238. 
(q) J5id, p.232, * - We 








; 
4 e 
P " 
w * [AE 
- 4 
X je cds Mi x 
so 2 


7 De Rarioribus renum , lingue & vefic e cálculis, 368 
Hos quidem fellis vefice calculos & magnos fatis nec mi- 
mus dolorofos fuiffe, quilibet non fine admiratione judi- 
€abit ; fi quis vero par illud calculorum & delineatum 

| widet & defcriptum legit apud Far. HILDANUM (s) 
| quod füb fe&ione cadaveris Comitis cujusdam feptuage- 
sari ; € fellis vefica excidit, horrore certe obíftupefcet. 
Si biliaria cifterna in adeo magna quafttitate tartarum, 
continet , quid mirum? .quod 1i per du&um .choledo- 
&hum. ad inteftina prolabitur bilis, fimul arenofa & tar- - 
-xtarea colluvies defcendere poffit, qua poftmodumin co- 
Ji femilunaribus valvulis .diutius fubíiftens , mediante 
i:vifcofo quadam. glutine in horrendum calculum adi- 
| 4€, circa hofpitium veto tempore ,exitus fingularegs.- 
A fpafmodicum dolorem excitare queat. 


|^ Horum calculorum duos; & quidem pomi majoris . 
magnitudine, vir 40. annorum , auxiliante Lithotomo, 
| per anum , intra biduum dejecit tefte Greg. HORSTIO. 
| (t ) Similem "Iudreas Hildebrandt y Vi gallinacei magni- 
tudine, glabrum levigatum colore fufco per.anum vi ma- 
gna exclufum fuifle notat apud eundem ( u)) Sic quoque 
; €&alculos per ordinarium alvi excretorium reddidit. .:.Co- 
| piofiori magis numero per anum excretos c al cul OS: obfer- | 
|.vavit. Job. Faber & Greg. HORSTIUS , quorum ille 500. . 
| &molitoris Ingolftadienfis uxore reje&os , hic vero 233. 


, Anobili quadragenario, gravativum circa umbilicum do- 
IEGLP.M, Fl.1E. o (0 aa. oo ode 
168) Hildamus Cent. TV. obf, XLIF. p. is. 32s 

(t) Op. Tom. II P- 237. *i ; ; : 
|(u) Op. Tom. II L. IV. p.332. " mA 
J€x) Lib. 1 Cap. XLV UL. | | 
















p (eitdeste 3 purae gene propinatis; , ufia node. 
.'evacuatos obfervavit. (y) Quod vero hi peranum.ex- 
' Creti calculi inprimis inteftinum colon & ejus valvulas | 
; femilunares. pro fábrica agnofcant . , Bernh. Stieberus de- 
— "texit, qui Rotenburgi ad Tubarim in fenis-fexagenarii - 
. ; cadavere , qui de doloribus inteftinalibus annuis conque- - 
ftus & tandenf abinde enecatus erat ,: globulos quam ; 
.. plurimos ovum gallinaceum equantes & colo affixos in- 
. ventos fuiffe nuntiat, qui fine bios in duriores calculos. 
tractu temporis abiiffent, (z) : 2sivallaode am 
^ - Rarius legimus in Scroto aide occurriffe;. nihi- - 
 Jominus tamen Lithotomus Mart. IFrzrzus À Valent. 
Voglero Heidelb. calculum ex fcroti lateris finiftri doloro- 
fo abíceffu, ab initio unciam. unam , poft ariditatem - 
;. drachmas quinque ponderantem , extraxit -curam diti- ; 
gente Zbom. PLATERO Bafil. Acad, Prof, pettü hocíü.. 
fius refert Zabr. HILDANUS (aa) gi 
' plura calculorum in abítrufioribus - corporis hue. 
mani locis inventorm exempla qui defiderat,: evol* | 
wat SCALIGERUM  Zxeré. 108. KENTM AN: 
NUM Zak. de Caleulis. HOLLERIUM Zzb. J. de "or. 
(odds internis, -, Laurentium JOUBERTUM. a Joh. 
CEN TIMANNUM ae Lapidibus. .. Interim fi tot ftu 
 pende magnitudinis, admiranda forme, fingularis texe' 
ture, intam infolitis diverforiis & vix credibilibus mo- 
dis excretis ; jam jam delineatis & defcriptis Obfervatoe, 
rum libri fuper abundant calculis, — certe, an 
quoque opus. foret; ut fupra gru EAD Aft, 











| Ü eim Md . fi ye 
Cy) Hor[l, obf. dou. II. p. 236, | - ape xy jd 
(c) dien ibid p.237. 3. 04 i AD 4 


(23) Obf, Geut, Fk, obf. LFIL p, $7 y. UL a MCN 





^" WEIL 


| De Rariorihus remupi, vigne & voi IC ialtulis. 3r 











| cei Rie 

— fi verum e(t, quod veritas ;. quo plus CdemsutEeta RE 
dit; eo firmior reddatur; merito propofito huic , licet 
que prius dica funt, certo modo repetam, firmi- 
terinhereo, inprimis ob circumftantias ,, que allegatis 





pud. Medicos rem variat. 

ii Primus Fig. 3. & 4. Tab. VI. notatus Annie nupet 
: -évirgine annoía hujus loci excernebatur. Nullo antea 
tempore I hec fabulum , multo minus calculum excretura 
- dn matula fe obfervaíle , nec circa regionem lumbarem, 


. urine remotam, nec qualemcunque dolorem fenfifle fan- 


| dinguen tendente & verfus veficam premente. cum tormi- 
 Aibus circa umbilicum , vomendi conatu continuo , irri- 
:toque ftimulo ad mingendum,ita excruciabatur,ut mortetn 
 dpíam inffare autumarent adítantes , meque propterea il- 
ico acceríijuberent, Facta fymptomatum horum enar. 
ratione ,- nephriticos dolores adeffe cum vefice calculo 
facillime intellexi . & id circo externe emollientia atque 





-anodyna. cataplafmata fzepius calefa&ta regionibus dolo- 


.sofis applicare, interne vero tin&uram meam lithontri- 
spticam, que fingularem fuam virtutem in educendis cal- 
»ulis & arenofis concrementis multoties probavit ; po- 
spinare juffi. Altera die dolores paululufn fedatos, uri- 
The vero excretionem prorfus fuppreflam efle referebat, 

uare fomentationes prioribus medicamentis adjunxi, 
indeque ftatim urina magis excretionem urgebat, ac tan- 
dem magna eum vehementia, &inlargaquantitate erum- 


pens, plus quam tringinta calculos pfi circiter magricu- 


EU] NM 5 : Aàa 2 ' odWe, 


| inguinalem $ aut ipfius vefice tenfionem , pretfionem, 


&e adfeveravit, ^ Ipfis autem Nonis Septembris ino- 
jpinato dolore renali rodente & pulfatorio ad dextrum | 


md 


- 


- jllis. haud familiares fuerunt ;. quarumque minima totam | 


: S is I - : NE DR Ma | eS b 
: 39^ Lodi *ioiiu: XCE. : rim 


dine, dicum vehebat ,. non fine notabili dleéte leva... 
mine. Elapfouno lterove die iterum egra fentit urinae 
retentionem ,. cum infolita: preffione,. adhibitis vero ex 
iori confilio fomentationibus ,. delineatum: calculum 
| Plon infequente notabili urine quantitate ; prodire ob. 
fervavit ; qui ex innumeris minoribus , pift . cannabis, 
1nilii & papaveris femina magnitudine referentibus cof 
. €retus,in altera extremitate acuminatus ,, admodum du-. | 
rus afper; coniformis;craffitie & longitudine internodio" 
tertii digiti annularis fimilis coloris in apice crocei, im | 
reliqua fuperficie fübflavi erat, ac quatuor fcrupulos poti- 
dere equabat. Calculi hujus concretionem itx vefica fa- 
Gam: effe, facile compreliendi ac. demonftrari: poteft. : 
Dum enim lapilli im pelvi: renis antea generati acum 
urina ad veficam defcenderunt , materiá quadam vifcida 
i vefica habitante alter alteri fücceffive adhefit , donec 
poftaliquot tempus in duritiem & firmiffimam. coalitio-: É 
. nem compadti abierint,. minores: vero», aliquot: dies ante 
majoris hujus exturbatiorém  evacuati calculi, in rene. 
-dextro & in ejus uretere, quod. ex doloribus. lumbari- 
bus: & inguinalibus judicandum Rie» certiflime héfes. 
runt... -* TN 
Interint nil magis miror, quam quod egra uno mó- 
 snento exceffivis hifce doforibus fuerit obruta, cumta- - 
men antea nec quicquam doloris fenferit, qui tamen né 
phriticos aliàs cruciatus antecedere folet. Ex-hocau- 
tem cafü manifefte demonftrari poteft. quod generatio- | 
nem. calculi inflammatio renum & füppuratio non femp 
antecedere debeat , nec fanies exinde orta calculi cone 
crefcentis medium conglutinans fit, prout quidam Me- 
dicorum ftatuunt;, ubi enim nullus dolor; ibi etiam d. 















Ei. Vcn - 7 p ! 
EM" ^ * 


- De Rarioribus renum, lingue &oefice calculis, 373 





la inflammatio ;. fuppuratio & faniofz. materie collectio 
ENEndqed. (oso onem cs | 
— Alter quen: Fig. £. & 6. Tab. VI, monftrat, calcu- 
Tus efttriangularis, denfioris ac durioris fübftantiee , mi- 
fime porofus, ex innummeris fübtiliffimis lamellis firmi- 
ter compadus & ita induratus ,. ut quafi gypfeus, fimul 
"tameft levis appareat, colore albicante & fuperficie gla- 
"bra fplendidus , qui non im ordinaria calculorum fabri- 
«a , fed fub lingua futoris cujusdam hujus loci, gene- 
fatus , utique curiofórum contemplationem meretur: 
Di&us nimirum futor perviginti annorum decurfum con- 
tinua in regione finiftra inferioris maxille, odontalgia - 
wexatus , nullo remedio quorum innumera fere adhi- 
buit , & dolore hoc liberati potuit ; tandem fadum eft, 
ut tumor nec inflammatus , nec. füppurationem inten- 
»dens; nec abinitio dolorofus , una nocte ortus; ma- 
gnitudine ovi gallinacer externe infra bafin maxilla di- 
'&i lateris verfus laryngem propendens , dolorem patienti 
| levaverit,. fimul vero poftquam fucceffu temporis magis 
durus evafit atque ad interiora fublinguam afcendere coc- 
|pit; hujus motum liberunr &: naturalem cum dolore 
"Circa venam raninam finiftram pun&orio difficiliorem 
| reddidit & fauces ob mufculotum lingue & pharyngis 
| motum pariter interceptum , inprimis tempore degluti- 
| tionis, cum loquela & mafticationis fenfibili incommo- 
|doansuftavit. Mifera hec, latranteftomacho ,. deglu- 
tiendi conditio patientem magis quam dentium dolos, 
reddidit impatientem ; medelam ergo qu&rere coado ,. 
|fuadebatur, ut facculos emollientes fz pius calefactos 
| externe tumori ,. pro acceleranda' maturatione ,.fuperim- 
poneret ;. quibus per diem applicatis  vefpertino tem- 
- : Aaa 5 pore 







ww 


O-—- 


" 


324 P OUbFU dd XCF.. P dfe EC 


-X—' 





——  Á —— 





pore füb ERA circa exitum.du&us. (slivalisWamthonise i 
ni profiliebat calculus delineatus, quem non. calculum, . 
fed prolapfüm dentem effe ante protra&ionem. autuma- | 
- bat fütor. Stüpore ergo perfufus ob inopinatum. hunc 

eventum , mihi abinitio incredulo , domefticorum fuo- 
rum teftimonium adducens, omnia retulit, fimulque | 
. foramen prope dicti falivalis du&us orificium , quod eo- . 

dem íano nunc ; hodie adhuc patet ; ad fe ciui mon- . 
ftrauit.. Glandulam W'arthonianam finiftram materiam 
pro calculo formando ex maffa fanguinea collectam fe. | 
paraffe & ad ducum falivalem depofuifle ,. quilibet fine 
- dubio facile perfpiciet; unde autem factum fuerit, ut. 
diuturniores & inteníiílimi denfiam dolores una. noce. 
fedati tumorem excitaverint , cum infecuta calculi coa- 
 litione , paulo altioris indaginis eft. . Mihi equidem vi- 
. detur, materia illa vifcida atque tartarea ;. in vafis fan- 
guiferis gingivaram & maxille , in fpecie inferioris, per 
quam illa hinc inde transeunt, occurrens potiílimum in | 
culpa fuiffe, dum nempe viífciditas progreflum fanguinis 
retardavit, acrimonia vero tartarea nervos ftimulande. 
& rodendo, odontalgiam excitauit; unde, que COrpo- 
tis cornfervationem intoli dit , anima, moleftifhmi dolo- | 
tis perteía , motu extraordinario impuritates iflas circa: 
 glandulam W'arthonianam copiofius collectas  expelle-- 
re annifa fuit , füb hoc autem molimine tenacior. hec 
materia circa du& falivalis orificium firmius. obheref- 
cens, primo tumorem ac diftenfionem partium adjacene. 
tium, dehinc vero, facta fübitanea portionis feroíae fe» 
cefione , & craffiorum terreftrium viícofarum particu. 
larum intimioti coalitione & exficcatione ; in.calculum. 
talem abiit , qui dein mufculis lingue. & faucium libe- 

| | P os à Xi Sd rum 





3 






| NC PT o v 








.füm & or inarium. motum. denegavit , prout hoc ex 
ur | conítri&ione deglutiendi difficultate & loque- 
de interceptione colligere licuit, tandem veto, dum 
ita irritati &- fortius conftricti hi mufculi calculum fub. 








»vit,. ficque exitum obtihuit, — . 

* Tertius ; cujus mentionem adhuc facere lubet, cal- 
ulus Figura 4. Tab. Vil. delineatus , prioribus his gran- 
;dior majorque apparet. Hunc dono accepi à nobiliffima 
quadam matrona; que in memoriam infclicifimae ma- 





| curioforam virorum obíervationibus adjicere non 





dubitavi. - -Eftautem calculus oblongus , latus... craffus,. 
| ad pondus. duarum unciarum ,. nunc plane exficcatus, . 


accedens ; in. altera extremitate fübrotundus , afper & 


duriffime texture , in altera autem , ubi friabilis & po ro-- 


| mo latiotis ambitus, in latere. finiftto angulum 
exhibens obtufüm , in dextro autem in proceífum me- 


dii digiti: ctaffitie, qui füpra corpus multum prominet, 


| MM. 


Notabilis quidem magnitudo , notabilis textu- 


fà, notabilis quoque figura eft calculi hujus extraordi« 


| 

"marii, multo vero notabilior exitus ejusdem apparebit. 
-Dide enim matrone mater , fatis jam annofa, per plu- 
| 


imos annos nephritide Jabétáns;" ; via ordinaria minores. 


antea quam plurimos excrevetat calculos  arenulas atque 
fabulum, nunc vero contiguis doloribus in vefica roden- 
tibus , prementibus& ad mingendum ftimulantibus vexa- 
| tamajorem veficee caleulum fübefle prefumfit ; hincMedi- 
| eorum medclam internam & externam. fruftra tamen, 
AM um 







| De Tarioribus r remm, lingue & vefice caléulis, 375 ? 


» agitarunt y. hic ipfe internum oris integumentum, 
is alias firmum ,. continuo attritu fucceflive. perfora- j 


"tris fuz , abinde. miferrime quondam excruciate ; hoc 
atrifte monumentum. fervabat reconditum ;. cujus. hifto- 


A4 


X 


376 Olferuatio 


querens, Lithotomorum. vero operati: 


— fymptomatibus; cum urine retentione & ftillicidio dolo: ' 
, tes iftos infernalibus cruciatibus fere equiparandos , .to- 
-. leraflet, fruftraque mortem multoties oppetiiffet, fadum | 
eft, ut tumor maxime inflammatus é genitalibus, inftar 


. extenfionem , aut, quod propter calculi afperitatem fa« - 


tionem, urine incontinentia per vite refiduum laboras - 


x e -.- 

















""— 
p f.m - 
—. ("NA 
E 
k 

b. 

| 5 dra 

, D. td 
e. 
L3 


M tá te rt 





XCF. De Rariorihus renum , & 


: yer )nes cane pejus & 
angue fugiens, Deo & fato fefe commifit, naicdiecdl 
cochlear unum olei amygdalatum dulcium affümfit, nec 
nonfübinde aliquot baccas iuniperi jejuno comedit ven« 
triculo. Cum ultra fex annorum fpatium, au&is indies. 


ENTE 





prolapfus uteri ; propendens & puftula albicante notatu: 
apoftematis praefumptionem excitaverit. Vocabaturer- 
goChirurgus , qui purulente materie evacuationem in- 
tendens, di&um tumorem incidebat, quo facto pusfan- 
guine mixtum infequente calculo hocce monftrofo & u«- 
rine enormi quantitate, profiliebat , cum admiratione 
&ítupore multorum adftantium. 1nopinatahoc metho-- 
do per omnipotentis Numinis clementiam à tam dolo-- 
tofo tamque periculofo morbo liberata novem pofthec 
fupervixit annos ; ob vefice fphin&eris vero aut nimiam - 


Gamqueincifionem magis credendum, ejusdem dilacera- 


E ^ 
; 1 d. ] ! rx ^d z ui 
^ E E H - | - * - " 
: ^ i E: 
* * b : -— E 
E E 3 ] i x ( ) i ; :oreReO» ^ quee 
; 1 3 z Kk 5c ^ 3*3 
; - : - . : : D^ — 
4 * Ns : »" ( xs x 
2 ze k - ] . 1 - 3 "& * ! 
Y s j HJ — AN hs " s - 
- 
E / ^ - "Us Lu 
, , i xc stem "fu F i 
Á Y 3 " » 4 
x^ - h: à , (s - 
r w- 
. - -- I i 





E com m 
dig : OBSERFATIO XCFIL. 
DN D. WOLFFG. HEINRICI SCHREY. 


Lapis Bezoardicus infolitz. Mgnin- 


1 dinis. 


Ml 


forum contemplationi ; que corpus humanum ita. 
doloribus exquifitiffimis ctuciant , ut morte majores 
merito pronuncientur; nunc vero etiam ex regno ani- 
mali lapidem pretiofum & in folatium hominis à Deo da- 
1 tum, apponere lubet. Notum nimitum eft , in capra- 
| tum fylveftrium ventriculo apud Indos lapidem levitlimi 


Tr antecedentibus lapidofa concrementa obtuli Curio- 
E 


ponderis concteífcere , quem JBezoar falutant, coloris 
extus atro-virentis intus cineracei , ex multis lamellis » 

fibi invicem fücceffive fuperimpofi-is , conftantem , qui 
| in meditullio cavitate notabili caudet, in qua pili, fibril- 
de atque fimiliaalia deprehenduntur , qua ex Audtorum 
confenfu à capris di&is fylveftribus fefe lambentibus de- 

-glutita, primum , ut lapis concrefcere queat , fuppedi- 
"tant fundamentum & occafionem. — Lapidi huic fapien- 
| tiflimus omnium rerum Creator tam fingularem virtutem 
| cardiacam & diaphoreticam indidit, ut omnia illa me- 
| dicamenta , que fimilem effe&tum producunt, in me- 
| xnoriam hujus lapidis «47 i&x4 Bezoardica dicantur; . 
"hinc pretiofiffimus in toto regno animali jure reputatur 
|; hic calculus , licet ordinarie non ita magnus ad nos de- 
|! feratur , nec facile ovi columbini magnitudinem, fiori. - 
| entalis eft, fuperet: In admirationem ergo abripiebar, 
| fum Keogerus » Pharmacopola Dresdenfis, ad nundinas 
| —4A, P. M. Vol, IF. — Bbb Lipífien- 








* A UON ». PI UWTe ?-2 WM LA X CUu 9E CORE 
8 ; ^ : Yit og 7a ct 





yt pu Olio: XcerHo 00 


Lipfienfes profeBus , ejusmodi lipidezHezoandientn. mi- * 
hi monílraret , qui Fig, 7. Tab. VI. delineatus ; exacte | 4 
rotundus, magnitudine ovum anférinum fuperabant, & : 
ob.vix unquam defcriptam vel vifam: magnitudinem; . 
. apüd ine aliosque füfpicionem falfitatis - aut. quod: Tx 
 &itii quicquam fubfit, excitabat, ^Aft preter colorem - 
& levigatam füperficiem , textura ex fuperincumbenti- * : 
bus invicem lamellis conftans , nec non cavitas interna; 
que fa&áà ad interiora perforatione fentiebatur, cum . 
protradis ex illo pilis , ut & levitas ponderis, de genui- 
na patria lapidis hujus Bezoardici fide digniffimum fe« 
tebant teftimonium , adeoque ame raro & cato Lows me« 
ritoque habendus erat. E 
. (Delicio Lipfam transmiffa) —— P4 
OBSERFATIO XCFIL. 


DN. D. GEORG. LEOPOLD. HOYERL 
De. "d 


Formina barbata , atémque de Viro. 
| | imberbi. OU 


wi - 


Aibam quidem. virorum fecundariam effe parteiidi 
(exiis, qua j&«a uda appellantur,) & fingulare' 
illorum ornamentumacvenerationis incitamentumg- 
docet GALENUS Jb. HI. de V; P, cap.14. Confer, Ger: 
bard, NOSSIVS ,. iz Etymolog. lat. lingu. füb voce Bar2.- 
bs , qui multa notatu digna adduxit: dari vero etiam. 
mulieres barbatas ;. preter RHODIUM Cvzr.. 772. obfi 

03. & Ada Phyfico-Medica Academie noftre Volum, HI - 
el/. 127. f 387. men quoque teftatur og : 
Iid- 








Pre 
nl 





* , 
?h Ph: ho 
- ) 


- DeFenine barbata tenue 4t Viro imer, 379 i 


MUS S549 7: qf "SETUP 





di 


E Sors marito re 

Si-daret .amplexus, fi figeret ofcula. grata. 
EL — Voce gaudebat gravi& ita comparata, ut virum magis 
quam blandam.ornaret foemipam, vultus ejus totumque - 
- corpus caloris abundantiam indicabant , .declarabant; (ob 
calorem enim cutisque perorumlaxitatem pili progignun- 
tur ZEPMNPUSA), praterea tributum junare non folve. 
bat, & quamvis Veneris ftimulos fepius experta fuerit, 
Amultisque annis in matrimonio legitimo vixerit, fteri. 
| lis tamen absque. liberis , quinquagefimo «etatis anno 
| po » Vitam .cum.morte cemmutabat. | 
[ 
|i 





contrario vero rníticus quadraginta annorum, in 

TE ; Reifer di&o ,. prope-civitatem Molhufinam fito, 
abitans , barba prorfus caret , dubiumque eft, an na- 
^fura in generando ac formando foetu errote quodam 
feduéa ; ipfi formam viri negaverit ; fiquidem tum for- 
1a eximia , tum voce , tum moribus ab ineunte pueri- 
tia ad finem usque etatis juvenilis foeminis fimilior quam 
iris erat, quid? quod & omnia illi cum foeminis erant 

| communia, vox exilis & foeminea ; & corpus glabrum; 
l nifi quod membra , que virum á: foemina maxime folent 
- diftinguere » difcernendi cfficultatem fuftulerint. Ejus 
uxor , quamvisin refrenandis cupiditatibus reftri&t? con- 
| tenteque viveret, hoc viro tamen non contenta, quid 
| m ureret, in amicorum aures exonerabat, quod 
EX Bbb2 . nempe 





- "e asbett 


880  Oljervatio XCP1, DeP'iro imber. —— 














r 


d 





. nempe id deficeret ,. quod conjugum conciliaret ani. - 
1os, tantumque abeflet , ut conjugali fatisfaceret - 
officio; ut potius fe focietate, ob fterilitatem , inaufpi- 

- - cata ac mifera , fine communis amoris pignoribus, ad ex- 
. tremum usque vite halitum defungi, Deum hominesque | 

"teflaretur. Sr innupto conjeduram inftituere licet, ita | 
hac de re judicandum cenfeo : . Quod videlicet hic vit | 
fit frigidee corporis conftitutionis ; feu caloris inopia, qui | 
humores excitare folet, laboraret, nec tanta voluptatum 
titillatio in eo fe exferat, quanta ad amores requiratut - 
venereos. Exinde porro fequitur , fernen ab hoc viro ' 

| fufum eo non praeditum effe vigore ac calore , ut uxoris | 
uterum efficaciffime poffit penetrare, aliàs ille ipfe, cu- - 
jus adolefcentia & juvenilis etas nec unquam libidinofa - 
nec intemperans , foetui procreando idoneus fuiffet, | 
Etenim aliquando cafus occurrunt , ut Zeviszs LEM- - 
NIUS in Tr. de miraculis occultis Lib, 4. cap. Y6. refert, 
quod imberbes in maritali congreffu viros fe preeftent, ' 
frequentius tamen illis vires languent ; facultates natura- | 
les flaccefcunt , fperatoque prolis defiderio fruftrantur. 
Nune duo hec coníderans exempla benevolus le&or 

 dignofcat, quid ad fexus conferat difcrimina ; quod- 
nam viro fit decoris ac reboris, quod fexui fequie- - 
i pulchritudinis & ornamenti argumentum. EB 


é30£98. 


^ 





Lo E ec »5 
Be | /— OBSÉR FA7 IO XCVIIL. 
DN D. GEORG. LEOPOLD. HOYERI. 


De 


/ Corrupta matris imaginatione in de- 
| formando foetu. 


| Uod mulier gravida ; cujusdam rei imaginem ani-- 
| Q mo fibi concipiens foetui malum inferre poffit, 

nemo ibit inficias; inprimis fi oculos & cogitatio- 
| nes in rem aliquam , vel imaginem vertit, acriter inten- 
| dit, eandem horret, in perturbationes incidit, fpeciem 
| rei animo reprefentatee fixam in memoria tenet, nec fine 
| fingulari intimoque ejus adfe&u ad tenerum rudemque 
|; foetum , mediante fanguinis materni, in foetum pene-- 
| trantis, circulatione, transfert & cum eo communicat. 
| Quodfi vero mater imagineni negligit, fusque deque ha- 
| bet, omnem recordationem fugit ; animo fedato gau- 
| det, tunc nec foetui communicatur, nec haci imagi-- 
|ne adficitur ;, multo minus eidem maturitati proxi. 
mo nocet. "Vid. Ni, VENETTE in Tr. de /s 
| generation de P bome ou tableau de Ü' amour. conjugal. P. 

| LIT. cap. 7. num. 2. p. 520. /4q. Sequentes vero ca- 

fus precipitantiam, facilitatem , fummamque duarum 
| foeminarum levitatem manifeftabunt : paucis abhinc 
] annis in celeberrima urbe L. mulier, non ex infima. 
| plebis forte oriunda, ethiopem enixa eft ex eo; quod. 
|&thiopem ; qui inter principis cujusdam erat pediffe- 
|quos, € feneftra adfpexerit. Itidem ante quadragin- 
LJ annos & quod excurrit , in civitate quadam , cu- 


ew ^. Bbb3 jus 
jd De 








| 


w - 


- 


382... | Olemutio XCIX, 77.5." 8 


5 





ex matito gravida in virum quendam ex iis, qui fe ZEgy- 
ptios effe fingunt , & vulgo Cizgar? vocantur, circum-.- 
latis oculis ex improvifo incidit , vultumque hujus - 
viti flavum & cefium feu ravum, à fole & arte qua- ^ 
ficoloratum , averíata eft ; hacex caufa filius ex ea na-^ 
tus, utovum ovo fimile , ob colorem ravum ad ZEgy- | 
ptii acceffit fimilitudinem , & quod admiratione dignum, | 
nati quoque , feu nepotes, quos filius hic matrimonio | 
inito genuit, à natura eadem forma in lucem fünt editi. 
Plures ejusmodi cafus le&u digniffimos exhibent SOLI. 
NUS, Polybilbor. C. $. Angel, POLITIANUS zit. de - 
óperm, Lib. Problem. de infant. probl. 2. 3. ZIMA- 

RAS proll. 45. Celius RICCHIERIUS .cognomine 

RHODIGINUS, Cup. 185. .Lib. 20. Led. antiqv. J A- 

SON.inllLe£.m69. jl : RON 


£ Molbufa Erfordiam mi/fa | gen da 
4, ao. april, 3736. — T 


OBSERVFATIO XCIX. 
DN. D. IOHANN .TIMME. - 
Convulfio falutaris. — ^. 


jus nomen filentio ptzterire lubet, caftiffima foemina | 


À tredecim circiter menfium fpatium catameniorum. 
obftru&ione laboraffet , multis ad hunc fontem 

. aperiendum incaíIum adhibitis remediis ; incidit tandem. 
in anafarcam ; quam brevi temporis-decurfu aícites fe- 

quitur. Depellando huic morbo non pauca ab agyttis, | 
| j (oe... 


4 .Ncilla viginti quinque annos nata , poftquam pet 










| Mabdlis j uliiéqué e jmdeni "um medicatiris Oppo- 
-muntur medicamenta, fed fruftraneo conatu. Tandem 
lor unt omnium pertefa: ab eorum ufü penitus abftinet. 
-Elapfis aliquot hebdomadibus , quamvis de die nihil in- 
"foliti obfervaverat , & jufculum carnis bubulae coene lo- 
I o- affümferat , tempore no&urno motibus convulfivis 
manuum pedumque corripitur cum fenfuum plenaria abo- 
ditione, -Violentitfimis hifce membrorum motitationi- 
bus filiola mercatoris, cui ferviebat ancilla, o&o an- 
norum , in eodem lecto cum hac decumbens , non fo-- 
lum é € fomno excitata, fed & crebris ictibus percuffa, 
arentum implorat auxilium: Hi illico accurrentes 
puellam quantocyus € leo extrahunt , poftea ancille, 
«motibus convulfivis adhuc laboranti, manus praebent 
auxiliatrices ,. illam firmiter in le&o detinendo & fpiri- 
tus volatiles naribus applicando , dein vocari me jubent. 
fed paulo ante meum acceffum motus convulfivi, ante-^ 
lac partes externas folum Occupantes, ventriculum. 
"quoque infeftant ,, & vomitus adeo fortes excitant, 
ut aliquot libras aque mucilaginofe rejiceret , unde 
"conyulfiones parum ceffare videbantur. ^ Ego adve- 
Amiens &grotam aphonam , convulfionibus adhuc. ve- 
 hementer correptam & fenfibus externis privatam depre- 
endo, ideoque fymptomatibus maxime urgentibus 
primo occurrendüm cenfens, mixturam antifpafmodicam 
prefcribo. Altero die, convulfionibus nondum plane 
fublatis ; quamvis infigniter debilitatis, mixturam reite- 
ráti curo, Die tertio ; motibus convulfivis plane cef- 
antibus , e&grorantem antea loquelà orbatam , jam au- 
(tém mecum loquentem , & de virium debilitate valde 
| e 2 oh pulveres analepticos cum susce 





















mixtos Mili eeie ae Pues per end dies i in ufum, 
ductis , ipfi hauftum emeticum ex aqua benedicta Rulan- 
di (naturam enim , quo vergit, eo ducendam efíe cunt. 
HIPPOCRATE flatuo) prefcribo, quo adfumto enor- 
mem iterum lympha copiam evomens , poftea fat bene. 
1iehabet. Tandem poft repetitum aliquoties hydrago-: 
orum & emmenagogorum ufum , menfes fluere inci-. 
piunt, unde poftea Deo fit laus . prifünam 1ecuperavite 
- fanitatem. F 

(Brema Erfordiam transmife |. aola P 

JH. 8, Maj, 1735.) s 


 OBSERFATIO C. 
 DN.D. JOA,CHRISTOPH. P POHUM. 


De 


| Infigni capitis tumore , cum carie cra 
nii cotitigfto. 


Nna Maria Beckin, militis cujusdam wxor Ue 
; A Novembri accerfi me curavit, mihique monítra- 
vit tumorem infignem capiti fummo adfixum, 
Annum quadragefimum octavum tunc temporis agebat, 
& mihipotiora, que circa genefin & incrementum hu. 
jus tumoris obfervaffet , fcifcitanti, referebat que fe- 
quuntur: Ante tredecim jam annos negotiis aeconomi- 
cis intenta, cafu infortunato caput illidebat trabi adeo, 
ut vehementiffima contufione percuffa & humi proftra- 
ta, graviore lipothymia corriperetur. Symptomata ig 
principio grayiora vifa, preter dolores capitis medio- 
| cres 





Cosa 7 " 


EM vs 
Jnfioui capitis tumore cum carie cranii, 38$ 


CAM atto p As g o dieto spon ah go a PE M e a qe 











t" Anno preterito novas contufiones ex im provifo per- 
pefía & menfium fimul fluxu cefíante, tumor ille in dies 
fuit auctus tantamque adeptus eft magnitudinem, quan- 
fam figure enee & fequens defcriptio exhibent. ^ — 
-*-— Sedem maxima ex parte quidem tumor habebat im 
fle bregmatis finiftro; fed future fagittalis limites fu- 
-pergreflus , occupabat quandam adhuc partem offis bre- 
gmatis dextri, & anteriora verfus, usque ad futuram 
»'toronalem porrigebatur. Tumor exterius erat, qui i 
chirurgia nomine $arcomatis infignitur, & adeo exten- 
| Ydebantur integumenta externa, ut peripheria tredecim, 
mititudo vero feptem pollices aquaret. "Totus tumor 
pilis erat obfitus, magnitudine capitis infantis recens 
gati haud minor vifus, cum ablati capilli effent. His 
Accurate perfpectis probeque ponderatis, nunc de ex- 
«irpatione tumoris eram felicitus, utpote cum tumor 
mon folum continuo increfceret , fed egra etiam de cru- 
siatibus capitis intolerabilibus conquereretur, qui do- 
Dres tum à pondere externo, tum á caufis internis oti- 
inem fuam ducebant. Se&ionem chirurgicam diflua-de- 
bant defectus virium & ftatus cacheéticus hujus mifere. 
Namlicet mihiignotum effetá diffe&is ramificationibus ar- 
»rum , integumenta verticicispercurentium , quate- 
4n ftatu naturali exiftunt ,  heemorrhagiam fubíe- 
Dtem adeo metuendam non effe, nihilo tamen fecius 
u$, quem manus tumori admota, utut obfcurum 
entiebat, fectionem fufpectam ob metum future he- 
morrhagie & hinc necefiíario fubfequende maxime pro- 


— 4. P. M, Fol. IF. C ce  ftratio- 


vw 


















886 ^ .  Oleoadio Co 00007 


» 


"quafi febacea repleta, per qua mox poftli 


€illo detegebantur finus per tumorem ferpentes, & poft. 


T 


NI x * ^l A j , . 2- 
! " ^ N * 


^s 






ftrationis viriunr , reddebat.. Preterea facile" pravidi 
fübeffe cariem , eamque abfconditam altiores egiffe radi 
Ces, quam ut ferro tuto fatis exftirpari poffet; hinc me- 
diante ligatura tumorem aufferre tentare malui. Filo 
igitur ferico (vid, Fig, 2. Tab. VIL. bb.) verfüs radicem. 


 Chirurgus me jubente conftringebat tumorem ; que con 


ftri&tio quotidie agebatur; prout dolores permittebant;& 
intumoreobfervabanturmacule quatuor; &loca materia 
gaturam liquor. 


putulentus effluebat , & hinctotidem ulcera in parte po-- 


Tteriore enafcebantur (vid: Fig, 2. Tab, VIL. aaaa,) ípe- 












quatuordecim dies, bafis; quee uti fupra dixi tredecim 
erat pollicum in peripheria, per ligaturam ad unum pol- 
licem redigebatur; qua cultro prorfus refecta, tumor. 
à cranio plenarie feparabatur: Hic tumor refectus qua-- 
tuor libras & fex unicas ponderabat, qui ante fe&tionenm - 
fine dubio ponderofior fuit, quia anteaichor & materia. 
purulenta fumme graveolentis foetoris maxima in copia 
effluxerat, ficque magna ponderis pars tumori detra&hi 
erat. Ablatoexterno tumore, magna feftucarum offeas- 
rum copia , per fübje&am cranii partem difperfarum, it 
confpectum veniebat, que füfpicionem cariei infignis) 
parum adhuc deted&, movebant, infperfo vero pulvez 
re ariftolochiee & aliis remediis adequatis ,. caries ipfius 
cranii plenius in oculosincurrebat. Circa cariem hane 
offea, quafi corona queedam (Fig.3. Tab.V1I.a.a.a.a;) variis 
eminentiis ; criftee galli inftar; (vid. ibid. lit. b. b. b, bj) 
ornata deprehendebatur. Credebam ab initio .cariem. 
tantum occupare laminam exteriorem cranii, fed fpesme 
fefellit ;. difcefferunt enim etiam partes cariofee à lamina. 

: Vitred,. 









- 


3 


"5 


d N *4 / 
- De Inf gni cápitis tumore cum carie cranii, 387 


Vitrea s. ita, utfi inus quidam tanquam tot ulcera diftin&a, 
: Moe qui ad cavitatem cranii internam. ferrent, 
Inter hos finus precipue anterior, quem: noftra. figura 
Tab. V1. lit.£ exhibet, pulfum ramificationum arteria- 
me dura meninge contemplari egregio fpectaculo per- 
|o - Interim remediis internis nihil aliud tentare po- 
fiim: » quam ut emulfionibus analepticis & nuttientibus 
potionibus vires quodammodo reficerem, doloresque 
papaverinis & aliis leniffimis anodynis mitigare. tenta- 
rem, admixtis infuper aut interpofitis antifpafmodicis, 
 caftorinis, fuccinatis &c aliis. . Licet igitur exfoliatio ex 
C fatis feliciter füccederet, finus tamen füpra.defcri- 

-& inferius accuratiusexplicandi, defcenfum materia 
1 urulenta permittebant, atque corruptionem quandam 








| 
| 
| 
| 
| 
| 








on folum fubftantie cerebri corticalis, fed etiam me- 
dullaris fatalem futuram effe , non uno arg umento jin- 
dicabant. Preterlapfis aliquot hebdomadibus egracon. 
| vulfionibus corripiebatur , quas per fex horas in toto la. 
tere oppofito , nempe dextro,. perpeffa, diem tandem 
obiit Ed $ lp nono —A« », anni huj wj us 


D 
173 eii 
tet 














tie, remotis externis. cidcm. ihscgumentis. , caries 
erani ji cosfjicid ebatur ,;. quantam figura 3. Tab, VII. de- 
monftrat, quatuor pollices lata, quinque longa; circa 
harginem erat quáíi offis excrefcentis ; aft tamen ma- 
Xime duri corona lit.2.a.a.a; notata ,- variis quidem - 
eminentiis inftar criftee galli:vid. lit. b. b. b. b, ornata & 
peta; & in fuperiore parte circa os frontis futura fron- 
alis maximam partem: erat obliterata, De futura. fa- 
itali nullum quoque: aderat veftigium, .excepta ejus. 
€062 . ..' MERE 


| 588 ies T — Olfiroatio e 


exigua jniti: lit. 7 indicata, ubi vettitiuns conne&itur- 
cum futura lambdoidea (vid. lit. &e. ) id quod figura fad 
tis luculenter explicare poterit. At in media parte co. 
zone illius fupra defcripte irregularis figure, tumor offis 
cariofr (Fig.3. lit. c.) apparebat, qualis in tota ferme | 
E. vitiata laminam vitream jam occupaverat , & füb-- 

anti erat fungofa , porofa , ad inflar lapidis pumicis, - 
inequalis & afpera " infimulque coloris nigricantis, in- 
terítitia vero , ubi nimirum MM 9 paulo con- 

reffa erat ; lividum & ex flavo viridefcentem oftende-. 
ba colorem. Iniprimis vero in anteriore parte foramen 
erat majus, vid. lit. f. Fig. 3. quadrangulare , digitum. 
ferme admittens , ubi antea ramificationes pulfantes arte- 
tiarum obfervabantur ; . verfus finiftram vero & exterio- 
rei partem füb offe durior caverna quaedam excurrebat 
Ííemilunaris , lit. gg indicata , qua usque ad alterum in 
offe hiatum , qui jam fequitur, extendebatur. Nam in 
medio fere offis cariofiloco & quodammodo finiftrorfumg. 
foraminulum lit, h. notatum ; reperiebatur , calamum. 
Ícriptorium vix admittens ;, aft tamen duram. matrem 
penetrans. Hec omnia confpiciebantur cranio adhue Jj 
nondum remoto, quo vero- eó melius perfpici poffents 
horizontaliter , ut vulgo folet refecabatur cranium , ubi; 
licet ferra jam penetraverat circumcirca ad duram ma- 
trem , attamen nec elevatorii vi tolli poterat cranium, 
Obfervatur quidem fepe numero & preter modum dus d 
fam matrem eranio adnatam in pluribus cadaveribus effes f 
fed hic metus erat cumcranio evellendi totum cerebrum 
aft tandem , agitatione faepius repetita ; craxium felis 
citer remotüm fuit. Ab omni parte dure matris cariei. 
riw Ípieula anima vertebantur » qu& cuneorum 1i 












































Ar NM U"XXS-W. e - : VE 
AL; 3d ? : 
1 bU J im A 


De inf feni capitis dure e eum carie cranii. 389 


^. à 














iod: faros cum Min matre connexum. tenuerunt, Du- 
ga mater in reliqua capitis parte admodum fana, nec ma. 
culam, velaliam laefionem videndam exhibebat ; in loco 
| yero feepius jam nominato triplo craffior naturali & hzc 
"magis tendinofa & firmior apparebat , adeoque cum pia 
 gmatre & cerebro connexa erat, ut hec feparari ab invi- 
| '&em haud poflet. . Jam foramen minus, quod fpecillum 
exiguum admittere diximus, álatere proceffus falciformis 
ultra pollicem in cerebrum fubje&um penetrabat. Prete- 
featertium erat in cranio cariofo foramen (Fig.5, Tab. VIT. 
i98 veluti finus ad ambitum le&fionis vifus, fpecillum vix 
"admittens fub quointerius maxima materie purulente co- 
pia accumulabatur , que cum etiam ad ventriculum ter- 

tium proferpferit, fenfim fenfimque notabilem cerebri Sc 
'*&orticalem & medullarem partem deftruxit & hinc con- - 
vulfionem fatalium fine dubio caufa extitit. Hec mate. 
fia purulenta, que cerebrum confumpferat foctidiffima 
verat, ex quibus circumítantiis defcriptis facile apparet, 
quod omnis medela ; vel etiam maxime induftria adhi. 
jita , fruftranea füiffet; utpote, cum potius mirum fit, 
jrod mifera illa tanto &grotare temporis inter ryilio. & 
ü xerftes "i i Nn 


. oido Figurarum explicatio, 


g. Tab, VIL Si iftit tumoris faciem ariteriórem; cu- 
jus fitus & relique .circumftantie ex deícri- 
"U ' - ptione patent. 

ig. 2. Tab. VII. Exhibet tumoris faciem: pofteriorem 
aa, ^ Macule & loca. materia quafi febacea vitlie- 
ta -— ligaturam Wibgratione in ulcera mu- - 



















Bh "e Qcc 2 b. b. Fi- 








| ;& busdam. fericum tumorem. circa radices com 
"Eirizofat Áringens. pflege 7v A 
Eig. 3. Tab. VIL. Cati à confpsdum in erano. demos 
3teri. io. 3o AMA iocis A n 
..32aa. » Corona circa cariem. à een s vi ota 
. bbbb. . j^ "ht án 6 OFORAS binc & inc xd e confpi 
r Judas 1 cua... x mo: 
di €i Gatto in dicen Pine confpicua. 
. d |. . Suture fagittalis latini 
' Eel ;Sutura lambdoidea. 
2 ENTITE -. Foramen majus; .- orit 
ge $c SPAM cci wig án major 
Ta [eextendens. rc seh ts ente ios o cc RE 
xódidiee. . Foramen minus. x ned. 
^ idi " : Foramen tertium visconfgicium; deeis 


EU y. v 

ET A  Atorfum transmiffa. | ieget | 
P. 18. 4MAn, 1 : mm 
435. $ " i E 

pae SCHOLIUM. P 
E capitis? fümorem, À carne fütigaliep r tod ls 
&um& cum carie cranii notabili conjunctum, Excel 
lentiff. nofter Heraclides 1I. Dn. D. Iob. SALTZMAN- à 
NUS, jam olim annotavit & exacte defcriptum- co me 
municavit Zolun. HH. A&orum noflfrorum Obfervv. YOO. cuff 
quo propterea hic praefens- oneri w— 
















(4. E, Büeboerus-) yc isch cip df UN 


ED Br (o) ER 39 
3 Bo ^ QOBSERFATIO CL nn 
DN. : GEORG. FRIDER. tucHTERI 

E S LR ! 
rium 1coporearum natura&c vari- 
| etate, disquifitio. : | 




















Uit. * de arius; earumque differentia & quantita- 
IVI te. à phyficis & mathematicis difputantur, de 
7" -* quibus ut magis accurate judicari poffit, res ali- 
À quanto: altius atque ex ipfo fonte repetenda eft. 77; 
p opriiffime vocare illud folent homines , quod in feipfis 
ent iunt, tum cun corpus aliquod movere conantur.Quic- 
| non alibi, quam in nobis ipfis fentire poffumus, il. 
]ud ad mentem, five fpiritum ; five animam noftram 
pertinet: LItdolor , voluptas, ira, Cum corpus meum 
editur: nihil quidem fit quod idem non videre fzepius 
queam, in aliis corporibus meifimilibus: Sed meum mi. 
ulnus dolet, aliudnon item. Similiter, cumbrachium 
| moveo , vellapidem attollo, non raro quidem 
idere poffum , idemfacientes: Sedeorum vim non 
ita ut meam perfentifco. 77s igitur animi eft. . Anima 
orpus movet. Quod tamen nec fieri aliter, neque in- 
li: ;i poteft , mifi per legem. nature, divinitus ita Cofr- 
t tam, uti. has vires ipfo fenfu. fatis cognitas certi 
;orum ac demenfi motus ; tanquam genuini earum 
us. ranas. 


pis 


gh r . - h 

: "eti v Nu 2 
ir ED " $ V. , : É ; 

| Y - « ! . vt 
* | A , 2 ; 
2i OI | s 

Lh 2. Jam 

| . à ; 

I - 

/| / 

!] * 1 " 

3 ' 





A : dcos 1 | à T^ "E "m inis M pa c i: | PS ; 
34» — —— OMEN NES ^ S md 
2. jam qui brutis animalibus veras animas attti- 
buunt, quod , rede faciant an minus. difputare im. 
prefenti nolo, mirum cette non eft, fi veras iisdem vi-- 






res una concedant. Sed multo latius vocabuli hujus | 
fignificatum confuetudo extendit, 77; enim dicitur qua- 
vis caufa motus , hoc eft; quelibet rei difpofitio que cer-- 
tum motum, per legem nature, five ordinationem. 
divinam , efficienter precedit, item, quevis caufa & rei - 
difpofitio , que certum motum pari ratione impedit. . 
Itaque etiam res inanimatze vires habere cenfentur: Sed. 
vires, qua à noftris viribus haud parvo funt difcrimine 













feparate.- — IE 
.3. Poftremo , cum varie ac perpetue in mundo fi-- 
ant mutationes , quarum alie alias, fecundum certum. 
ordinem, ín legibus naturae & difpofitione rerum funda- 
tum, tanquam caufe, pregrediuntur, alie ; tanquam. 
effedtus, fequuntur , quod fine viribus , facultati- - 
bus, actionibus , non videtur concipiendum , fadum 
eít, ut his vocabulis fenfus quidam longe ampliffimus. 
fübjiceretur, ad hunc modum: 4£7;o eft mutatio, ques. 
 erdini nature convenienter , aliam mutationem produ- 
eit, Paffo eft mutatio , que producitur; £ffefus eft 
mutatio jam produda. 775 eft difpofitio rei, ad agen- 
dum vel patiendum neceflaria: quee proinde diftribui fo* 
let in activam & paffivam.' Difpofitio, que fola nog 
fufficit, vel non fatis determinata eft , ad effectum p 
ducendum, vocaturfacultas vel patientia rezotaz. 
dem, fi rei à natura, femper ineft, dicitur vis vel fac 
2nnata.. me | d CI e 
4. Fis, dequa fupra dixi , quae ad motum loca 
tendit, appellatur qs meirix: ad quam, quod nihil 




















pe ,—^ nU MN l4 "d — 
! NM oU» j E "» " 
A 4 E 
^ " i, P" 1 S 
* 5 A: 
- * d . 
» . « ^ 
d- EM x 
[1 & - E. 
7 
A À v - 4 3 " 4 p , idi 
Y m^ TY P 
e j P. J| 
* 


| poribus ^ absque motu, omnes reliqua rerum cor- 
| poreatum vires ac facultates , quarum ingens eft varietas 
r todammodo funt referenda, Etíi enim non omnes 
|.:ef ffe&tus naturales in folis motibus confiftant , omnes ta- 
men motum aliquem adjunctum habent: fine quo ut nun- 
| gs producantur , fupremus nature autor eterna lege 
it. Ipfe ille mutationes , qua in mentibus noftris 
fiunt, quas haud fcio an minus commode otuum Jpiri- 
-£ualium vocabulo nonnulli vocant , femper quidem certe 
um motibus vere corporeis in hac vita funt connexa; 
Nam neque videmus, neque audimus, nec quicquam 
"denique cogitamus ,: fine corporis noftri; vel parti- 
"umejus , definito quodam motu, ^ Quanquam perpe- 
fam fane faciunt, qui hunc motum, vel cum ipfis 
perceptionibus ac cogitationibus noftris , vel.cum qua. 
-itatibus rerum , confundere conantur. — Sed his nunc. 
| prétermiffis , cum motus corporum tam late pateat, ut 
ejus cognitio magna Philofophie pars fit , nec ceterae 
ferum vires fine viribus motricibus exiftant , pergamus 
ad naturam & originem iftarum virium in ipfis inda 
mum corporibus inveftigandam, 
7.8. Corpora mota movent: Id eft, motus corporis 
Es motum corporis alterius efficere , impedire, 
wel mutare valet. —Morzs igitur eft difpofitio vel confti- 
r io corporum, per quam agunt. Motus eque eít 
caufa & effectus motuum. Sed nec conftans illa vis eft, 
lec perpetuo co: rporibus inheret, nec concipi fine cer- 
| nature legibus poteft. — Per has'leges demum , hoc: 
ety per ordinationem folo nutu füo cunda dirigentis 
Dei, motus id habet, ut vis fit , ad alios motus & effe- 
& s producendos apta :- vehementerque agents , qui 
4. P..M. Vol. IF. | bDdd.  Apfum 












. 
" 


: E 


EZ 


; 
[ 


IN NUNT Uh Olfervatio CI. 


SUUS A D 





ipfum etiam motum per fefe, fine iftis legibus ,, motum. 
generare, vel ex aliis corporibus in alia nefcio quomo- 
do transmigrare , variosque edere effectus poffe , autu- 
mant. Stem Ps ét omi c ME 
6. Dici non poteft ,. quam longe. juniores Phyfici 
füperarint veteres , poftquam ad laudatas motuum eges. 
animum advertere coeperunt. | Earum , quantum ad 
mutuos corporum impulfus attinet , hanc fere fummam 

conítitui poffe arbitror : Ut corpora ,- in flatu fuo , frve. 
quietis, [ve motus equabilis, tamdiu per[erverantia, quamdzt. 
caufa mutationis nullaeft, fi ita inter [e direide concurruntyvel 
certe concurrere videntur , ut pari quovis tempore fpatium 

folidum: (fenfu mathematico accipiendum ))  defecrzbazt 
conmmtis per. adiones mutuas "viribus ac. snotibus | fuis, 

goff concurfum videantur quie[cere.. Hinc fequitur , ut 
duo corpora, in communi centro gravitatis, atque a- 
deo iis celeritatibus , qua maffis propriis invería pro- 
portione refpondent , direde concurrentia , poft con- 
fitum progredi in neutram partem poflint: Item , ut 
poft incurfum corporis moti in aliud quiefcens , abutro-- 
que corpore tantundem fpatii folidi conjun&im per. 
curratur, quantum antea , pari tempore ,  percurre- 
batur ab üno; Item, ut duo corpora, quibusvis 'velo: 
€itatibus, in quovis pun&o directe concurrentia , pofl: 
confli&tum , deleto motu relativo ; ea dire&ione & ce 
leritate una progredi debeant, qua centrum gravitatis 
etiam. ante congreflum promovebatur: ltem, ut nec 
poft obliquos occurfus , celeritas & diredio centri gra- 
vitatis mutari queat : Item ,. ut vis corporum concur 

rentium , &cactio, & quantitas motus , :cum abfoluti 
tum relatiyi;; ex magnitudine maffarum & celeritatum. 
€onjundim rite eftimanda fit, DC ast A NN 


^ » 








— Fera virlum corporearum natura & varietate, 393 


— - 5.Memoria hectenent noftre etatis Phyficiac Geo- 
metre, qui & facile intelligunt , me hactenus de cor- 
oribus loqui elaftica virtute deftitutis, vel certe fine 
lafimpliciffime confideratis. Sed alind preterea inde 
colligo ; quod haud fcio an minus adhuc fuerit animad- 
| verfum , fcilicet, in comparandis valoribus maflarum,; 
! mon refpiciendum efle ad fola fpatia , que corporum 
| quiefcentium materia ptopria implet, fed ad fpatia fo- 
| lida ;, que ; pari quovis tempore, à corporibus, motu 
| gequabili defcribuntur.  Hincenim fit, ut corpora con- 








| currentia, quorum velocitates relative ( quibus ad fe 
| mutuo accedunt) femper füntequales, quantumvis eae 
| differant , quas pro abfolutis numerat fpectator quisque, 
| fi in centro gravitatis videntur congredi, etiam maflas - 
| afferre , penitus fibi invicem: equiparandas ,. ideoque 
| pari pugnare vi, -cenfendafint. Hinc & illud confequi- 
| tur quod priríceps reperit Zezizitius , confirmarunt Ber- 
|"moulli, Wolfhus , Hermannus ,| Gravefandius , Polenus, 
Mufchenbreecbus , vites corporum motorum non fim- 
| plicibus celeritatibus , fed earum quadratis proportione 
"fefpondere. Nam corpus 5 dimidio minus quam ^, 
fed altero tanto celerius, ob eamque rem, equali tem- 
pore fpatium zquale folidum defcribens, nihilo mino- 
xem maífam, hiüc, propter duplam celeritatem , du- 
E habere vim exiftimandum eft: Nempe, quia cum 
Jwelocitate etiam valor maíle paria fumit incrementa. 
| "Itaque corpus quodvis , alteri equale , & duplam habens 
»welocitatem , vim habebit quadruplam. . Et vis abfoluta 
"€orporis, cujus mafía À velocitas abfoluta v , ad vim 
*€orporis cujus maíla 3 velocitas v ; comparata eft ut Av* — 


Ddda . $idem 








(ade av 


2 Q 
^W 
. IIS 
d 

" i 


EE CT , i4 
p MEM 


F. 


2396 ^" — Obfrostioch 





9. Idem nuper fingulari differtatione, in A&isErud. | 
1729. ex eo demonítravi , quod nifi vires eftimarentur | 
juxta quadrata celeritatum, fumma virium poft conflitum 
feliquarum, una cum fumma virium , á corporibus nom | 
elafticis per contlidum abfumtarum , non femper equa. 
lis effet vere fue caufz , hoc eft , fumma virium, quas. 
. corpora ante conflictum habuerunt : Item , ex eo; quod, 
quoties aliquid virium ac motus, poft conflictum , in. 
corporibus non elaíticis reftat, id eft, quotiesextra cen« - 
trum gravitatis fit concurfus , femper majores effe de-- 
bent vires abfolutzee quam tum, cum (fumma celeritatum | 
nihil mutata) in ipfo concurritur gravitatis centro , mo«- 
tu omni pereunte. Ceterum, quod in extrema illa dif- 
fertatione fcripfi, vires corporum , que fe invicem fu-- 
ftinent ac confumunt , non effe femper equales , id de 
viribus, qua tanquam abfolute fpectantur , non vero. 
de relativis intelligendum eft. Omnino enim vis abfo-- 

luta corporis ^, ibi expofiti ; ad vim corporis 3, qui. 
eum in centro gravitatis € concurrit, eft ut A x AC*- 
ad a x 3C?, atque etiam fümma virium relativarum cum 
fumma illarum: virium abfolutarum prorfus convenit: 
Nihilo tamen fecius vis relativa utriusque corporis , &&- 
( que inde dependet )a&io mutua; vere eft equalis, exe. 
ponenda per hanc formulam 1 (^ x 4c? rax ac ) —4 
XAcXxia:——axacxia Nam relativa celeritas cor. 

poris utriusque eft, ut dimidia linea ^2, hoc eft, ut | 
dimidia fümma celeritatum, que velut proprie & ab- 
 folute confiderantur : Et valor utriusque maffe, 
 AxACc& 3 xac eft equalis , ut antea memoravi. |. 
- . 9; Had&enus de illa vi corporum; que oritur áquan- 
titate motus ; neque alia je ab hac differt ; quam no- | 









Ema 3. 
uo "rai ^d P zs 

TÁ (T oe 
Eit i: 


a 
um. - 1 ' 
; »-. io 
' Ph 4 1) ( » 
. Fer 
£1 ' 
"T  u**5 7 P 

"1 4 z 

es Í 


"mine & certo quodam afpedu; ita, ut ejusmodi vis, 
"Eque ac quantitas motus, in uno & eodem corpore, 
prout ad corpora diverfa , diverfis celeritatibus & directio- 
 Ribus mota, refertur, fimul & fatis magna, & parva, & 
- mulla effe poffit, - Nunc de reliquis corporum virzbus mo- 
aricibus , que páffim à doüiffimis Phyficis celebrantur, 
videamus, Huc pertinent vis refiftentie , vis inertie, 
^ wis attraCionis, & repulfus, vis gravitatis, vis co- 
 hefionis, vis elaíftica, vis premens, follicitans , & 
-zortua. He omnes enim eo tendere videntur , 
mt motum vel producant , vel mutent , vel impe- 
| 


virjut corporearum natura & varietate, 307 





diant.. bim 
—. IO. Zis refiffend: in eo pofita eft , quod corpus etiam 
-quiefcens, vel certe tanquam quiefcens & patiens confi. 
eratum 2 ». irruentis debilitat ; ftatum certa ratione 


"mutat. Non enim quod noftro & quarundam rerum ad. 
fpe&tu quiefcit corpus , idem etiam , ad corpus incur- 
| gens relatum , quiefcit ac torpet , fed vere potius move. 
"fur, & , per leges motus, vim habet relativa celerita- 
[s eílimandam. Sunt enim femper vires relative duo. 
|'Tam corporum concurrentium tante , quante forentee; 
| quas pro abfolutis numeraremus, fi ipfi; pari directione 
| '& celeritate cum corporum communi centro gravitatis, 
| ainfcii promoveremur ; hoc efl, fi, non mutata celerita- 
| tum fumma ( vel differentia ubi diretiones fünt eedem, ) 
"jn ipfo centro gravitatis fieret concurfüs. Itaque 77s 
Leefiffendi non alia eft quam ea , de qua fupra expofüi. 
| Afpe&us tamen alius eft. Nam una eademque vis, vi — 
'uiyis oppofita cum corpus ut patiens afpicitur vis refi» 
entig , cum, vero ut agens , & motu fuo relativo im 
jud incurrens 4 vés zmpul/us & impetus appellanda eft, 
| ! Ddd 3 NEW. 










"cr de TOS DeprodHo CI QUE NONI 5 
-— 2L a Hi - - XA c 
NEW TONUS, in Philof, nat. princ. math, defin. HT. 
Vulgus ,' inquit , rofiffentiam quiefcentibus. (* impetum 
moventibus tribum : — Sed motus (à quies ,— uti "vulge — 
concipiuntur ,  ré[pe&u folo diffinguuntur | ab invicem : 
neque femper vere quiejcuut , que "vulgotanquam quiefcen- — 
tia /pedantur, | | | / M. 
II. ZZnimertie nullam pono. Neque enim Kepple- 
fo aflentiri poffum, qui primus eam commentus eft, ra- 
tus, in natura materie nefcio quam ^verzz inefle feu 
'aéwauiz, ieu dé, qua motui renitatur à» ad. quietem. 
tendit, (Epit. Aftron. Copern. lib. I. & IV.) Neque il-- 
jud me movet , quod argumenti loco affertur , corpo-- 
ra majoris molis minus quam minora obfequi , magisque 
refiftere impellentium motibus. Non enim ab inertia; 
torpore, & quietis appetitu hec refiftentia eft ; fedá. 
vero motu relativo , ut paulo ante declaravi. Ipfe ta- 
men vir füummus , Newtonus , zzfitam efle materie vim 
ac potentiam refiflendi, ftatuit , corpor? femper proportio- 
naelem , ac nomine fienificantiffmo vim inertie | dicendamg 
per quam fieri putat ; ut corpus quodvis , de ftatu fuo. 
vel quietis vel motus , difficulter (id eft , non fine fu£ 
ficiente caufa) deturbetur, At vis refiftendi neque iners 
cft, neque ita corpori infita , ut à fola hujus magnitu: 
dine proportio ejus dependeat ; nam idem corpus vi op- | 
pofita? majori magis refiftit , minori minus : nec vis ift | 
rebus requiritur, ut in ftatu fuo perfeverent, fed ut mu- | 
tare ftatum queant, Itaque difcedere] aliquantum in | 
hoc capite à tanto autore fas fit: quanquam is de cetero; | 
cum «vires infitas viribus impreffs opponit , per illas nihil 
aliud, quam difpofitiones corporum ad agendum vel pa-- 
tiendum ; unde ille cunque orte fuerint ; per has ! | 
ipfas | 


c—-—] 
















E Vera virium corporearum nature € "varietate, 399 





ipfas a&iones & paffiones, hoc eft, mutationes motaum 
-mafcentes intelligere videtur. Quo pa&o una eadem 
vis, (exempli caufa, motus corporis antea quiefcentis,) 
-tum. cum ab adione corporis alius incurrentis produci- 
tur, tamquam vis impref2, deinceps vero ,, & quamdiu 
á nulla re deftruitur , tanquam vis zz/ita , confideranda 
efl. Quodíi vires corporum , ex maffis & celeritatibus 
«onjunctim eftimandas , cogitatione dividere & fepara- 
re placet , concedo fane , cum maffis , tum celeritati- 
bus, difpofitionem ad agendum id eft , vim aliquam; 
tribuendam effe : Concedo etiam, vim mafz , tanquam 
 conftantem , corporique infitam , &t proportioni ejus 
 fefpondentem , concipi pofle. Sed vm remotam dico 
& incompletam , extra motum nihil valentem, in motu 
yero neutiquam inertem , obeamque rem vocabulo vis 
imertie nullo pacto denominandam. Poftremo etiam 
.hoc moneo , vim inerti Newtenianam à Keppleriana 
"oppido diftare. Per illam enim fit ; ut corpus in mo- 
tu fuo perfeveret ; à per hanc, ut fponte ad quie- 
r tem tendat: Hecá vi reffeudi vere differt ; illa non 
jitem. - 
| E I2. Propter refi sluts corpora funt zmpenetrabilia, 
| Hanc proprietatem nonnulli etiam /o£iditatem vocant, & 
| partim cum duritie , partim cum eo identidem confun- 
int , quod, tanquam primum in univeríis corporibus, 
 tangendi fenfu percipitur. 
13. Fires attradionum , antiquis per quam familiares, 
Cartefianis vero magna vi impugnatas & in exilium cje- 
8as, cum honore nuper fchola Newtoniana reftituit, 
idiculus profecto eflet, qui corporibus per fefe compe- 
erc exiftimaret vites, quibus alia ad fe trahere , fine omni 
"B ^ . etiam 





— — —7- 






DEL Uis c pe aea Mim. doit. 


^ 


400 ^ '" OlMeroatio CL ^ 


—— 








motuum varietates, quos quotidie videmus, ex folis legi- - 
bus impulfuum intelligere atque explicare liceret, ne- 
quicquam fane attractiones ab impulfibus diverfas , 8 - 
magneticas virtutes , comminifceremur. Nunc, quam- 
vis multi effectus à materie fubtilis & coecorum corpufcu- 
lorum impulfibus oriri queant, quam parum tamen ifta 
fufficere videantur, exemplis é coelo & terra defumptis; - 
do&iffimi Newtoniani docuerunt. Igitur, quod ipfe. 
NEW'TONUS fübdiffidenter , & faltem ut hypothefin. 
mathematicam affumfit , ego , cum plerisque fümmi vi- 
ti amicis, aut omnino verum , aut veri certe fimillimum 
puto, corpora mundi cum majora, tum minora, fe in- 
vicem reapíe , & fine omni impulfu externo , attrahete,. 
Eft autem hec vis five difpofitio corporum ad attrahen- - 
dum, .partim in maffarum, partim in diftantiarum quan- 
titate pofita ; legumque fummam huc redire arbitror; 
4t corpora , fi vires alie non obfint 4d fe mutuo accedant, 
suotibusque , pro diminutione intervalli continuo aut£is , in- 
eentro gravitatiscongrediantur. EO 
I4. Quemadmodum autem hz vires non equaliter. 
er omnia corporum genera videntur diftribute , & in- 
nonnullis forte fimplicem, in plerisque duplicatam, eam- 
que femper inverfam diftantiarum rationem habent; ita. 
in quibusdam vires plane contrarias fufpicarilicet , quis 
bus fe mutuo non attrahunt, fed fugant, Dicuntur 
wires repulfus quales aéri potiffimum tribuunt Newtonia- 
t Bl; 


| 
*1 
| 
. 





F"aRrT- " ; 3 »4 
*— T "- 


ul » 


— DeF'era virium corporearuui natura G5 varietate. AOT 








[Wero : — à ! 
 minaturam hujus elementi elafticam non aliunde com- 


modius explicari poffe arbitrantes. Ego; utlevitatem 
| Juhi aliud quam minorem gravitatem , à majoti fu- 
|peratam , ita repulfum plerumque nihil aliud quam 
 attractionem minorem cenfeo , à majori victam, 
Sepe tamen, etiam corpora á fe invicem recedere co- 
antur, propter motum circularem. ^ Hinc vires 
—exiftunt quas centrifugas & centripetas , generatim 
.vero ceztrales appellare folemus. ^ Scilicet cum cor- 
.pus circa centrum aliquod circumfertur, vis, qua 
Corpus illud , perpetuo mutata dire&tione , verfus cen- 
,trum urgeri debet, quacunque ea fit; five externa 
five interna, five impulfus five attra&tio , vocatur vis. 
enirzpeta , vis autem , fecundum lineam redam: qua 
P » non mutata directione progrediendi, 








» 


4 
o- 


quatenus ea vi centripete contraria eft, vs dicitur cez- 
drifuga. Quarum virium rationes egregie perfecuti funt 
"HUGENIUS & NEWTONUS. | 
—- I5. Gravitas proptie eft vis , per quam corpora ter- 
refiria ad ipfam tellurem , & ejus centrum feruntur. 
Interdum hac vis eque late quam zttra£o fumitur, ita 
.Bt corpora quaque , ab aliis attracta gravitatem verfus 
ila habere dicantur. Quo pa&o non folum partes fin- 
:gulorum planetarum verfus eorum centra , fed & ipfos 
planetas verfus fe invicem , & ferrum verfus magnetem, 
& alia corpora verfus alia , gravitate quadam urgeri; 
"allerendum eft, Qui gravitatis caufam externam impel- 
entem quarunt, eam non alibi reperire poffunt, quam. 
An materia fubtiliffima cunda replente & pervadente, 
.atqué in magnis vorticibus ; circa terram , planetasque 
d um fingulos ; tum univerfos , circumádta, Et hujus- 
EC P. M.PXIPST C97" Eee " "77773 nodi 








-—Y £ x * 
—— ! : s 3 : , T 
- 1 M 
* 4 


402».  "Olfrosio Ch ^ 





modi quidem vorticum materia, ut fecum vehere pla. 
netas poffit, certam habere debet diredionem & velo- 
citatem. Quod cum non fufficiat ad phenomena gravi-. 
tatis explicanda , nec difficultate careat fententia HU-- 
GENII , qui motum jam commemmoratum turbans, 
vel potius omnino tollens , materiam vorticalem in cir- 
culis concentricis ineffabili celeritate , dire&ionibusque. 
inter fe contrariis & infinite variis , verfus omnes pla-. 
gas moveri, contendebat ; nihil aliud rzftare arbitror, 
quam ut dicatur , particulisiftius materie duplicem com- 
petere motum ; alterum gyrationis , ad circumagendas 
planetas ; alterum velociífimi tremoris, ad gravitatem. 
.efficiendam: Solus enim tremor ad hoc non minus valet, 
quam HUGENII motus confufus. De cetero , qui etiam. 
attra&liones snagneticas Vorticibus adícribunt materie ma-. 
gnetice , qua corpora de hoc genere circumfluat ac 
penetret , ii nunquam fatis ad phenomena & effeda 
Iftarum attractionum rite ponderanda , -& cum viri- 
bus caufarum ponderanda , animum videntur adver- 
tifle. den: Á 
I6. Ex attradione nafcitur cobefio, qua fit, utad. 
corpora quedam ab aliorum contactu removenda, ma- 
jori vi opus fit; quam qua moveri eadem , fine tali con-- 
tadu, poffunt. Qui vim & caufam externam cobe ionis 
requirunt, iis denuo confugiendum eft ad materiam füb- 
tilem , latiffime patentem , qu& ex locis contactuum 
exclufa, de cetero corpora undique ambiens, & par- 
tim quoque penetrans , ea fine fine premit ac pul(at, 
... 17. Fis elaffica quorundam fluidorum per quam; 
fi nihil obftat , continuo rarefiunt atque expandun- 
&ur; p«utculs eorum inagis magisque à [e invi- 
Ceu 









eem : | é 


- 








- De F'era virium corporearummatura € varietate, 403 


o e o — 





cem difcedentibus ,' vel à vi cestrifuga .infinitorum 
minutifluimorum vorticum , quibus illa fluida conftare 
| judicanda funt, velabinterlabentis ziaterze fubtil/oris a- 
| gitat/one , vel denique à v; repul/us , fupra memorati, 
| deducenda eft; folidorum vero elafticam virtutem, qua 
| partes eorum , ex fitu fuo vi qualibet dimote , nec ta- 
| menfeparatee, ceffante illa viymox pari vi contrariain fitum 
priftinum reftituuntur, aut attraczonibus adícribere licet, 
"aut zmaterie [ubtili circunflue , quae , ut aér embolum, 
ex fiphone claufo vi extractum , ita particulas corporum 
'elafticorum , in fua loca , inque neque ipfa, neque 
| particule proxime, füccedere poffunt ; non intermiffis 
idibus repellit. s 

-:8. S1 corpus viribus quibusvis affidue repetitis, ex- 
'émpli caufa. à perpetuo incurfu materiae alicujus fübti- 
lis, fecundum certam directionem , propellitur, motum 
'ejus ( dum nihil obfit ) crefcere atque accelerari oportet: 
quo refpedu ille vires aceeleratrzces vocantur , quas ali- 
equin etiam , prefertim fi finguli earum i&tus fint infinite 
E follicitationes dicere folemus, | Huiusmodi viribus. 
"€um corpus aliquod impellitur quidem , fed re ipfa in 
motum fenfibilem cieri ac propelli, propter impedimen- 
'tum quodlibet , non poteft , tum z/zs illi corpori, ac 
eonatus ad motum , tribuitur, itemque pre//us contra 
"ebftaculum , & v;s quedam mortua , vel potius impedi- 
'ta coércita & repreffa. Quodfi corpora, qua fe mutuo 
Eo funr elaftica, & ictus virium folicitantium, qui- 
bus compreffio efficitur quantumvis frequenter minu- 
'tiffimis tamen morulis diftincti, o/czlatzozem aliquam, feu 
motum tremulum oriri necefle eft , infenfibilem fortaffis, 
fed in plerisque corporibus & corporum particulis ; per- 
Ew | Ecce 2 petuo 


! 
| 











404. A ^——- Oblervatio Cl, - 





petuo fere obvium, Qui , quo magis , propter diver- 

fam particularum denfitatem , gravitatem ac magnitu- 
dinem, diverfus ac diffonus eft, hoc magis cobefo- | 
zem impedit. Non enim cohaerere poffunt, que motu. 
cientur diverfo. jeu otqnscat oit 
.. 19. Ab hac inteftina particularum corporearum agis 
tatione , itemque ab earum attractione & repulfü, mul. - 
ti alii motus mixti, & effedus naturales, iis po- - 
tiffipum noti, qui Chemiam tradant, producun- 
tur. | T 












20. Dixi de variis motuum viriumque generibus. 
Reliquum effe videtur, ut etiam de illis viribus innatis | 
mentionem faciam, quas, tanquam formas vere fub-. 
flantiales , entelechias , && animas , omnibus rebus; ele- - 
mentis, ac monadibus, tribuunt Leibnitiani. Sed hi | 
mee tarditati atque ingenuitati veniam dabunt, quando" 
iterum profiteri cogor , pleraque in z/ozadologia & dyaa- 
znice eorum captum meum fuperare. De coetero fi quis; 
Cartefianas de caufis occafionalibus loquendi formulas mi- 
nus probans, cfficaciffimas illas motuum leges, de quibus 
iterum ac faepius dictum eft; tanquam divine volunta- - 
tis effectus fenfibiles , ad ipfam corporum naturam quo-: 
dammodo pertinentes , confiderat ; eoque fenfü for- 
mas fubflantiales entelechias , vel etiam ( cüm CUD-- 
WORTHO) zaturas plafficas ,, corporibus tribuendas: 
cenfet ; itemque fi ita flatuit , corpora queque , non - 
per fe , fed propter perpetuam eorum cum ceteris. 
corporibus connexionem , perpetuum aliquem habere: 
nifum ad motus & mutationes, qua ad mutationes uni- - 
verfi fint accommodata ; vix aut ne vix quidem habeo; 
quod contradicam. Quanquam nec dubito; quin Car-- 

| te- 


(53 (o) e 495. 
défi jani- quoque fententiam commode —— fuma 
E" Uisy,; 


.€ Lipf jA Altorfium 9a 
| 4. 7d 248]. 1735) 








| b. 


d c9 700 BSERFATIO. CIL : 

I: - DN. D. JOH. SEBAST. ALDRECHTL- 
s0De 

E- reme. foumiechduó cach «dico- 


fcorbuticorum ex cruribus cedematofis ad 
peskus, aut ad Beli in 


-— 21b: ]j 
( 





Beostdssodore experientia ; fida rerum n magiftra, 
( | tefte, metaftafes humorum vitioforum ab interiori-. 

bus vifceribus vitalibus ad externas corporis partes. 
| graviffimos fepe morbos tollunt , vel faltem | mitiores. 
reddunt , ut jam fuo tempore.diligentiflimus obfervator 
| HIPPOCRATES in peripnevmonicis notavit, * abfcef- 
fusad crura omnes utiles effe; multique recentiorum 
medicorum inprimis vero Celeberr, 77id; HOFFMAN- 
NUS * *pluribus demonftrarunt & obfervationibus corro- 
| borarunt, ficuti: etiam plures in his ipfis Ephemeridi- 
' bus reperire licet: Ita contra; fi ab externispartibus hu- 
mores vitioá ad. nobiliora vifcera retrovertantur,: tanto. 
etico BENOCI 3 magis 


m 
m 





«i Pranorion. $ - XÜX. 7. 46; toedit Linden, 


*: net ert. bh Trausmutatione morborum && di jf. ie AMeta[La- 
(7 44 f. fede morborum mutata. | 


4e 6 — ^  OMNWudoctlb  -- 
magis peticulofi fiunt, & interdumacuti morbi, :quoma*- 
jor! impetu id ipfum fit, quemadmodum vel fcabiei re-. 
trogrefla vel potius retropulfe , aliorumque exanthema- - 
, tum ferofo-lymphaticorum cum & fine febri, retro-- 
-cedentium, triftia abunde docentexempla. * Quod item 
etiam valere de tumoribüs, triftis confirmabitexitus ex hac | 
vita Viri in optima etate conftituti,caufarum patroni,tem- 
 peramenti aliàsin juventute fangvineocholericisquod vero 
fucceffutemporisabiitin magispituitofum, &inde infar&ti- 
bushepatiscrebrius obnoxii;unde facile fuitjut tandem pet - 
itinera, Iucübrátiones; accedentibus; utin hoc vita genere. 
plerumque fietifolet;crebrioribus animi motibus,interdum . 
etiam inferam noGem productis compotationibus , plane : 
Cachexiam contraxerit /corbuticam; cum difficilirefpiratio- | 
ne, oedemate pedum, cum tumore ejusdem commatis fub 
mento&incollo itaalternante, ut cumcrura detumefce-.- 
rent;illetamof circa collum intumefceret & contra. Scor«- 
buti figna manifefta partim purpurea efflorefcentiaper to- - 
tam cutem, finefebri & cum faciliorieo temporerefpiratio-: 
ne;partimipfaulcera pedum fcabiofa chronica exhibebant: 
Quodfi vero totius corporis, mediocris ceteroquin ftatu-- 
f& habitum coloremque externum confideraverim, ictero: 
nigroeratproximus. Interim tamen proxime praterlapía. 
etate Anni 1733. adhibitis medicamentis aperientibus s. 
incidentibus, antifcorbuticis, interpofitis rite laxantibus. 
cum epicrafi & abftergentibus falinis ; in tantum conva«: 
luit, ut rebus fuis iterum preeffe potuerit cum faciliori. 
: | | refpira- - 


c i ad Ni ; 1 * . ; *" 
" Pd à | | 
kr 








Con£, Cofcbvvitz, diff, deexantbematum inmorbis acutis retroce-. 
. dentium noxis Ix, Ejusd dif, de exantbematum ferofo - (ym. 
pharizoru:e retrecedentium toxis, Nec non. Fiekió Dillert;- 
ele reiropul/a [éabie , aliique, i i : 


I^ 


| De funefla metafta ifi bumorum cacbeBico[corbut, - 4o'7 
(01 coume MUCH AHEREIECUESURE ES SEEDS MERC SEEUSRR SEE LED OECD AERE. CREER SUEev EDT OR REN REC MEE CEST: cc 

"refpiratione; oedema & tumor vero füb mento evanuertnt, 
"fola fcabie, mitiori tamen, füperftite; uti fupra di&um, 
^ jn pedibus. Ha&morthoidum vero nulla aderant molimi- 
^na, ftudiofius licetad illas attenderim animum. 

Aít quemadmodum fit in chronica jam vifcerum füb 
'"hypochondtiis fitorum hepatis inprimis labe (nam de 
"dolore tenfivo in hypochondrio dextro fepiffime con- 
"queftus erat) commiflis prioribus erroribus , brumali 
"adjuvante tempeftate, per utrosque & Novembris &De- 
"cembris menfes humida atque frigida," oedema rediit 
"afthmate comitatum, ficfatis tamen tolerabili: Sed cum 
"hac eadem tempeftate iter effet fufcipiendum, ubi jufti 
"ténax vehementius ira commotus ,  jejunus maximam 
"diei ejusdem abfolveret partem ; liberiori expófitus in 
"equo aéri pluvio & frigido, " adeo viribus fractis domum 
"rediis,ut vix füfficerent defcendenti ex equo.Anxia & adeo 

"brevis erat refpiratio, utfcalas quam difficilime & maxi- 

"mo cum abore afcenderepotuerit, nox proxima inquie- 

ta, &egernon nifi erecto fitu nec tamenfic fine maxima 
"difficultate & fine virium reftauratione dormire potuerit, 
"Abdomen flatibus intumuit, urina excernebatur paucif- 

fima, turbida, pedes tamen magis detumebant, exficca- 

tis fimul plané eorundem ulceribus. Adhibitis dein non 

aUo. d "noil folum 





DO EE MU M. n naa MEME Dc c cc c c C CC cc cc cC Cc cdi 
3* Hanc aéris conflitutionem cacheCticis, aflhmaticis, & qui oedem4 
—.-- dn pedibushabent, venenum eff: , pronunciat Illuflr. Fr77, HOFF- 

M^5NNUS in AMediciza rational fyllematica Tom, Ie. part. 

3. Cap. VII. i. Schol. Ad. f. 33, Qua in hoc fubjecto tasto pe- 

ricolofior fuit ,, quanto magisomnia illa (ymptemata non folum 

conjunéla erant ,. fed etiam vehementiore: animi motus acceffe- 
runt, quibus humore: . vitiof! in motum concitati, in vaícula 

extreia impervia ada&li , fpafticis vero motibus retroacti vifcera 
italia occuparunt, 


| 
| 


d 
UT 
| 

. 

| 


mu s 


! 
| 


I 


1408 7 ^s "Obervatio CI 0X 


| 








. folum clyfteribus carminativis, aliisque externisdeorfune. 
-revellentibus ;: v.g. fri&tionibus , aflerculis- calefaQtis, 
- plantis pedum fuppofitis, fed etiam internis blande fub-- 
ducentibus alvum; interpofitis tonicis, mitiora quidem: 
spes triduum apparebant fymptomata, & noctu per 6. 
oras continuas cum fenfibili viriumaugmento dormire, 
& urinam majori copia mittere poterat eger, ut nunc. 
de falute recuperanda proxime firmam conceperit fpem. 
Aft fubíequente node , fine evidenti caufa externa, hu- 
mores novo impetu '«3,isc »ai &iá,»« ad pectus reverteban- 
tur , ubi difficiliimam refpirationem & anxietatem pre-- 
cordialem nunc comitabantur vomitus crebriores muco-- 
fo-pitustofo biliofi, fudores frigidi , pulfusinequalis, five. 
utrumque carpum , five ipfum rythmum fpedes, fre- 
quens, palpitatorius, ipfiusque cordis anxia palpitatio, 
denique , ceflante vomitu, tuffis crebriorcumexcretione. 
materie aliàs pituitofo-ferofz, nunc vifcide pituitofo- 
fangvinee, neque tamen nimislarge, quam ex hepatis 
:potius confenfu, quam pulmonali labe deduxerim *& tan-- 
dem paralytodes dextri lateris atonia. - Repetitis priori- 
eum fuccefluadhibitisrevellentibus, fub jungehantus m 
| olum. 



















5 Namque hepatis fanguinem per medios puimonum educi , ejusque. 
fignum effe, (1 dolor in hydochondrio dextro adfit ,. & pfe H:-- 
POCRATES afficmat. in. coz, pranot. tum. Secf. Il. v. 323. 
hisve:bis ; Quicumque fanguinem [baumofum jpuunt dextrum 
bypochondrium dolentes . de bepare fpuunt , e& multi pere- 
unt, tum usdem verbis v petit Set. IH v. 6. Qui [angui- 
mem pumofum [puunt , bypocbcndrium dextram dolentes, 
de bepate dJbuunt et moriuntur: Et doCt 9 mu eisdem Gom- 
nret.tot Pro/per MAÁARILANUS ad Sect. V. mpborism, 1 j 

CC UWbi cotiuc fer r*ddit rat opem; Tandem edào poft iorream cg. 
mor atro. lividus in regione hepatis rem magis manife[lavit, 





Pr 
um At 
Ce 

& 


mxUir 
Ew 4 
2" 2.4* 
s 
17 4 


De funefa meta fla fi bumorumcacbetiico [corbute 40 0 — 
| Ds " jeu HP RSURAMEERIMERN IURE c 


00 ux JENSEN i : : : rad? 
folum pediluvia, fed etiam in furis veficatotia» maxim; 
aliis in paffionibusafthmaticistantumnon omnibus, ufus, 
** non neglectis infuper , quantum fieri poterat; (nam. 
que pulveres averfabatur ; ob vomitus timorem, ) inter. 
mis antifpafmodicis ; diapnoicis, ipfa etiam Effentia dulci 
*** famigerati(fimo aliàs pro roborandis actionibus vitali- 
;bus remedios fed conclamatum erat. Namque appro- 
pinquante vefpera convultiones intercurrebant, & levia 
tranfitoria deliria, quoties virium debilitas vel tantum 
fomni induxerat, adeo ut appropinquante prima vigilia 
wer, ultimo valé di&o uxori, reliquisque amicis ad- 
ftantibus, genibus, extra lectum conftitutus , fuppliciter 
flexis, devotiffima & chriftiano digna beneque compo- 
fita meditatione hisque fübnexis precibus, animam fuam 
mandaverit Chrifto Salvatori fuo , poft tertiam verovi- - 
'giliam beaté, nondum quadragenarius, expiraret. 


I. os ^ 0BSERFATIO CHI : 


|^ 











! DN. D.JOH. SEBAST. ALBRECHTI. 
P | MENS 
|" 


A 


Y 
n" 


$ 
- 


nomala oris interioris circa uvulam 
conformatione. 


1f ^x uemadmodum in conformandis partium tum inter- 
I 9 narum tum externarum figuris & magnitudine, e- 
|7"* que ac in fitu, varie aberrat natura à vero typo, 
| fc illud ipfum etiam facit circa numerum partium, ita ut 
l5 A. P.M,Vol.1F. Fff modo 

3e Ephemer .A. N. C. Cent 1. e& II. obfer. CLXIV, p, 333. 
CE Vid, Commerc. litt, Noric. pby[, techn. mid. 1734. bebdom, 
i XXFUL p* 223, | 









^ 


D wTO "0 DNersutin cu, ilu! 








SES INAR SURPRIS 71555: UHTUBSN NIS SERES. MD ARE AED NOM Mercure enses PUR T IN Un, 
modo in exceffu; modo in defedu eandem peccantem. 
deprehendas. Qui nature errores non folum. bominem - 
naíciturum jam deformem fepe reddunt, fed etiam plu- E 
rima impedimenta actionibus nato nunc obeundis, in. - 
ferunt. Die IIL a, Jd. Decembr. anni proxime prater. | 
lapfi 1723.fütoris cujusdam uxor, cui res angufta domi, 
detulit ad me filiolam ante duos menfes natam tenellam 
& mifellam, quippe macie, five atrophia potius plane: i 
confumtam, ut in caufam hujus mali inquirerem, qua 
mox apparebat. De lactatione enim interrogata mater, - 
querebatur, tenellam nollefua matris ubera (primipara | 
etat triginta circiter annorum, ficcioris natura, parci-. 
oris victus, & hincetiamladtis proventus, & difficilioris - 
fuctionis, ) fugere, cum tamen aliarum muliercularum - 
nutricum , uberiori lacte gaudentium , avide afripiat | 
ubera & fugat, cochleari quoque propinata liquida &- 
pulticulas fic fatis commode aflumere valeat, vagitum 
vero fibi non videri ut aliorum hujus etatis infantum; 
Ex his relatis cum malam fubeffe in ore partium confor- 
| mationem, non immerito fufpicarer; illud infpexi & in-. 
veni in eo loco, qui uyula fituinaturalis eft, uvula defi 
ciente hiatum fiye aperturam oblongam pené ovalem, de. 
preflía ulterius lingua, in infima fui parte hifcentem & ac«- 
curatiori inftituto examine ex duabus uvulis, exadverfoft-- 
bi oppofitis , apicibusque fuis inter fe contingentibus, i 
in modum formatam; ut Figur. 6. Tab. VIIL exhibet 
Nifi quis malit has extremitates cartilagines latyogis cte 
dere, cuinon repugnabo. 
.. Dimifi matrem cum fua mifella dato propo 
nullam artem füppeditare facultatem emendandi hujus. 
natur& erroris & metuendum efle , ne ille; qui nunc 
o" 









— 
TUO. 





EE t T 
Mw . d o ) - Y 
P ed / 


- De anomala oris circa tvulam conformatione, 4YY.— 


T ERUIT, 





ubera aridiora fugendi difficultatem creaffet , tum ev. 
 €hymorum in majori copià & ordine à matre affumen- 
dorum ciborum , tum lactis aliorumque liquidorum co. 
-€hleari porrigendorum ope emendabilis, ad refarcien- 
dum füfficien: nutrimentum &atrophiam tollendam , fu- 
»turis annis magno cum damno loquela officiat, omni 
"arte vix ac ne vix quidem tollendo. Memineram equi. 
dem 2D. D. Jb. Andr. KELLNERI * obfervationis 
de alterutra uvula manu chiturgi quidem detruncata, aft 
Tfinelevamine deturpateloquele, quod propter hiatum in 
- loco naturali uvule noftre mifelle eo minus fperare quo- 
quelicet. Extat quoque D.D. 7o^. Zac. W AGNERI, ** Ti. 
gurini, obfervatio de binis uvulis inpuero obfervatis fed 
meuter locum & fitum determinavit. 





— 


I- ^  —. QBSERFATIO CIF. 

— DN. D. IOH. SEBAST. ALBRECHTI. 
k | d M Dé à; i | 
- Monftrofo gemellorum abortu falu- 

BÉ LUN na 


Em paradoxam quidem multis , adortum Jalutarem 
X fieri pofle, videri, ait B. BOHNIUS , magni no- 
77 * minis quondam Lipfienfis Medicus, & quod magis 

| : Fff 2 . mmi- 





Tec 
ed , 
D 


D 





«. i T 

|!* BUCHNERI 24i/fcef, Pbyf. Med, Mathem. 1728. AMeuf, INa- 
( wemb, p. 1451. 

939 Decur. 1I. 2d. IL. Obf. 154. Epbemer. N. G 


| 4n 000 0Mfervatio CIE, ^0 


| mirandum, effe interdum eundem , fi neceffitas gea 
arte promovendum , quod pluribus docet exemplis & 
argumentis in diff. de ALortu. $alutari , Lipfie 1707. j 
. publicé ventilata. lUrget vero neceffitas, fi vel foetum - 
mortuum effe certi fumus; vel largior heemorrhagia ute- 
 riexruptura vaforum & abíceflu , feu (2paratione placen- 
t& ab uterifubftantia, quacunque ex caufa, five internajfive 
externa , evenerit, inprimis fi conyulfiones cum tormi- 
minibus abdominis gravioribus , anxietatibus precor" 
diorum vehementioribus, autlipothymia , aut denique - 
cum febri accefferint , que tamen omnia à vaga ute- 
ri periodica hemorrhagia tranfitoria bene diícernen- 
da funt. In priori enim cafü & matris & foetus vita. 
periclitatur , nifi, omnibus circumftantiis bene pene. 
fitatis ,. abortus vel medicamentis , vel his nom. 
füfficientibus, etiam manu adjutrice adjuvetur, quod. 
in tranfitorio cruento fluxu & perieulofum & nefas f" 
agere. —-. 
Referendaergo utique ad falutares abortus fünt mor. 
ftra deformia , non uno nomine , qua ante legitimum. 
partus terminum à natura ipía , illa quafi abhorrente,. 
ejiciuntur.. Quoniam vero eorundem non funt eviden. 
tia figna Medicis, utique nature foli relinquendus eft il- 
le a&usfalutaris. Que enim fpes ; quod folatium pa- 
rentibus & generi humano inde proveniret ; fi vel ipfum. 
confuetum partus terminum acquifiviflent ? — Potius 
omnis labor, omnesque paffiones relique gravide 5 fek 
rent inanes , cum contra exturbato falutariter ejusmodi 
foetu monftrofo per nature conamina , & rite purgato 
utero, nov conceptio fieri& omne tempus, omnes deni 
que labores pofunta impertiri ad alendumfoctum alium! fe-. 








Fe at on[irofo gemellorum abortu falutari, 41 ; 


Bes confüétas. naturae dimenfiones partium ,carun- 
mque rite difpofitàm conformationem  nafciturum, 

Quam rem declarabo exemplo quodam haud vulgari, 
fed propter plurimas circumftantias digno : » quod com- 
Amunicetur cum erudito orbe, 
fU Sctiniarii cujusdam. uxor triginta aliquot annorum, 
j Adniodum vegeta, temperamenti fanguineo - melancho- 
"dici, nonnullorum jam liberorum, íi:e labe natorum, 
felix mater, poftquam ante menfes octo catamenia jam 
"fluere ceffaffent, id quod Menf. April. 1733. circa fcttum 
"Pafchatos, fine ullo alio incommodo Ka kn eft, quam 
quod Menf. Jun. circa feum. Ioannis Bapt. appetitum 
fenferit imminutum & ex parte, utfepius fieri folet, 
depravatum, de fa&a conceptione ulterius non dubita- 

it, uterum etiam fine incommodis notabilioribus gef- 
[5 ad menferh usque Novemb. ejusdem anni. Die vero 
'ejusdem menfis decimo quarto ira vehementer commo- 
ta, poftridie ejus diei, tempeftate pluvia & frigida oc- 
'cupabatur in domicilio, adjutrice alià foemina linteis le- 
b. igandis inter duplicem , prout apud nos moris eft, ta- 
"bulam ligneam ,' quarum fuperior mobilis. lapidibus 
'onufta impofita pluribus cylindris , ut ita lintea circum- 
"voluta cylindris füper inferiorem tabulam fixam huc illuc 
"trahendo levigentur , quod inftrumentum nofítrates vo- 
) cant eine 9tanae , alii eine 9toffe, 

'——- Circa vefperam ejusdem diei fentiebat tormina in ab- 
"domine dolorum partus eemula & mox iisdem adjuvan- | 
"Eibus excernit per cenfuetas partus vias maffam pugni 
' virilis magnitudine ; cum fanguinis profufione mediocri, 
OM olam effe reputans abjicit illam , fed adítantium pru- 
onere mulieres rem dignam effe judicabant ; qua.exa- 
Lan i Fff 3 mini 


















-— - x OCT" -.—-—R 12MM 
- »5 í - : ' dv 
' ». ! - ; Y 
' à 
4 . | - " €]-— " 
» - L z - . i* 
-- 
' ! 2 3e 
A 
A * 


vata ^ emos Obfervatio CIF, Oe M 


mini diligentiori fubjiceretur, eumque in finem ad. 

me imittunt, petentes ut adefem & ipfe infpicerem,. 

Annuo libenter votis, affertur maffa à fordibus iterum. 

repurgata, cujus membranofo- vafculofam fubftantiam; ' 
quia cavitatem fubeffe fenfus docebant , cultello aperui; 
quo facto effluxit.non folum liquor aquofo- gelantinofus | 
tantifper flaveícens , fed etiam aderat folidum aliquod 
corpus quod inaquamundatum, foetus erat 21 digitor,lon- | 
gitudine , genubus verfus abdomen retractis & eum hoc 
concretis artubus, pedibus truncatis deformibus deorfum | 
iterum declinatis ,' artubus fuperioribus itidem defor- 
mibus & ita pofitis, ut utriusque fuperior pars , five hu- - 
merus ; deorfum , inferior pars autem fürfum ad latera. 
thoracis, cum hoc ar&e iterum per membranam con- 
crete , conípicerentur , utraque manu difformi fine di-- 
gitorum vefligiis deorfum paulam declinata. Caput & 
truncus nullam rationem partium habebant , fed defor- 

mia valde, in averfa five poftica parte nonnullis in lo- 
cis materia quadam tophacea fcabra erant , funiculus. 
autem umbilicalis eo inloco inferebatur , qui alias geni» 
talibus proprius eft, quorum contra veftigia nulla appa» 
rebant. Nondum autem plenarié, fed ad dimidium | 
tantum detumefcente excreto, quod nihil aliud, quam | 
fecundinas claufas adhuc conftituebat , in alterum tur- 
gidum adhuc hemifpherium inquifivi . illudque eodem 
modo, ac prius conftitutum deprehendi , hoc folo ap-- 
parente difcrimine , quod hujus foetus dextri lateris ar- 
tus liberi, finiftri vero, ut prioris omnes cum trunco coti- 
creti fuerint , ita, ut utrique monftrofi foetus , quod 
figura adjede I. & II. Tab. VIIL docebunt clarius, aemu- 
larentur canem clunibus infidentem erecto corpore - 
























3. 


4c 


imn , " 





De  Monftrofo gemellorum abortu falutari, 41g. 





illud retra&tis artubus, qnin etiam extrema artuum, pe- 
des nempe & manus fimiliora effent pedibus manibusque 
canis quam hominis, nullis tamen plane interflitiis in- 
EMeda gs air ur 


..— Septum inter utramque hanc cavitatem intermedium 
membrana conftituebat pellucida , qua haud difficulter 
4n duplicem laminam divelli poterat, & meo quidem 
judicio, nihil aliud erat, quam arGiffimus nexus utrius- 
que foetus membrane amnion dice. Bine itaque he 
membrane duplicem efformabant cavitatem cuique foe- 
tui propriam, undique verochorio, quod utrique foetui 
commune erat, contiguam , in medio vero arcte inter 
efe connexam. Quod ad umbilicales funiculos attinet, , 
Alli ex commungi fimplici placenta orti, terminabantur in 
| quovis foetu loco fuperius indicato. Hec vero vafculo- 
fa fecundinarum fubftantia pluribus in locis interpofitos 
habebat tumores varià, fabe, pifi, lentis magnitudine 
confpicuos, qui glandulis fcirrhofis erant fimillimi , fa- 
'&a nempe apertura. Snbítantia interior erat albicans, 
iex qua tamen paululum fanguinis exprimi poterat. Cir- 
ca ortum, utrique funiculorum communem, hydatis in 
confpe&um. veniebat in placenta uterina , major faba 
|grandiore , que itidem repleta erat fubluteo humore; 
|magis tamen aquofo. Foetus utrosque cum fecundinis 
five continentibus partibus ;: adhuc affervo in liquore 
gone: inter rariora mufei mei. - 






|... Coronidis loco querendum foret: 
1-1) Cur VIII menfinm fpatio tam parvum incremen- 
|tum ceperint foetus gemelli, cum ex parte matris nul-. 
dus alimenti defectus fuerit? E 
M PT TM n BR 


] 
t 





I 


. gmnatio ortum ceperit? Non reminifci quidem .poterat 


, u : 1 F Ld 


46/000 Olfarnatio CD. 


A. Àn quia. fiátura quafi abhorret nutrire foetus: ddeg! 
deformes, an vero propter f ienum yr fübftan- 
tiam? 


2) Unde hec irregularis & nono parti um xotbor] 








znatet, fe unquam animum advertifle, & fic concepifle 
ideam aliquam canis fic fedentis, quod vocant commu- 
niter, et yoartet auf, — Credibile interim tamen eft, po- 
tuiffe id fieri in re tam vulgari & quotidiana: ; etiam non 
intentius advertente animo: 


. Notare infuper neceffe eft fübfinem hujus abfeddi: | 
nis ? Poft paucos menfes iterum concepifle in utero ean- | 
dem uxorem , &, utante, feliciter foetum geffifie & 
enixam efle feqioris fexus, optimae conformationis, ad 
huc viventem. 


Explicatio Figurarum. T. sul Pl, 


Fig. 1. À: Prior foetus. 
Fig, 2. B. Pofterior foetus. 
| a, a. Artus fuperiorescum trufico ar&ec connexi ife. 
tus. Á. | 
b. b. Artusinferiores cjnsd ciii | 
c. Locusinfertionis funiculi umbilicalis in utraque 
foetu. 
d. d. Liberiores attüs dextri lateris fortis B.- 


c RS 
B 








bs scm L3 ds | 4ATy 





TAL abis wes ce 


À bass Bccuiso cum ecftafíi in virgine 
E TUE : 2 b: anuoruin.- 


BARN UOS A ! 3 3M : 
PALISEE IG o'i. s sS !t » ; f 
PE t J | ! ^ 





Jig o 23. annorum , temperamenti admodum o. 

. guinei,. habitus corporis carnofi & ftaturee virilis, 
.ab. anno etatis XVIImo, ob menfium difficulta- 
em Pk nimis parcum fluxum crebrioribus afthmatico- 
 congeftoriis. paffionibus , imo ac&ualibus excretionibus 
icemoptoicis, aliquoties jam circa tempus fluxus men- 
ftrui, adhuc laboravit. Quibus malis antevertendis 
auxilia quafita. fant in pediluviis & venefectionibus in 
pede, in clyfteribus ftimulantibus & carminativo abfter- 
gc ibus. » derivandi fine. . Menftrua ipfa vero fimul per 

| Wo pi Beccher.. promovenda debito tempore vide- 
antur, Que omnia tamen malum radicatum extirpare 
p licet etiam interpofi ita fuerint diluentia & 
& temperantia t extra catameniorum terminos conívetos. 
'reterlapfo enim ante tres feptimanas termino menftrua- 
"um parca excretione a&tuali,. quod tribuebat magne 
mmotioni animi ab ira, neque id fine caufa, fiquidem 
dni e turbari excretiones notiífima res eít,illa redierunt. 
im tertia vice poft XIV. dies & preter ordinem & in. 
iquantitate. Cum vero mater abeflet, ipfa capit 
onfilium egra, ut VIIL dies ante ordinariumterminum 
[el P. M. Pol. D. | Ggg ^... fluxus 


























pom vena in iem spesinión quoc felici 
ter (an vero fufficiente quantitas dubito) de Cc m : 
motione, neque animi , neque corporis. Poft tres. 
dics jam preterlapfos , cum fafciam & fplenia removere "M 
quod factum. d. 25. Octobr. 1734. recrudefcit vulnus &. 2 
. emanat $i. fere fanguinis nigricantis, quo cafu, wtrefe- 
| rebat, aliquo moderato tamen, terrore mota, ipfadenu » 
& fplenia & fafciam applicavit: Sed poft' paucas horas - 
corripiebatur tremore artuum & ipfis motibus convulf- | | 
vis totius corporis fubfequentibus, qua indies & panda 
xyfinorum gravitate, & recurfu crebriort aucta. fant. 
quod mirandum, quotiescunque ab agrota vel alimenti 
vel medicamenti quid affumitur, quod utrumque ipfa post 
tit, ftatimac ore fümtum eftjnovus paroxyfmus adeft, 2 
te quam per fauces ventriculum intraverit forfan affum-' 
tum, qnod tamen non contra appetitum, fed etiam c e-. 
fiderio quodam orecepit. .— E 
. Singuli paroxyfmi fic fe hahent fere. femper: Inabdól. 
minis regione umbilicali, ( fine dubio in mefenterio) ee. 
grota fenfum habet motus alicujus inordinati quafi inte: 
riora illiusloci contra & transverfim irent violenter, quod. 
fequentibus verbis defcribit: afá voenn e8 toimmoeite unb 
atítà burd) einanber ateng unb rege werben tvcíte.) Mo 
. motus illi dividuntur Cents x ge ut Bep HOME 

































veimisà crura i Holéner & cum piii arditic i 
fetioribus videri fibi quafi multis acubus miei / 
lenter; hos tamen dolores neutiquam accedere illis; 
à motu fupetiora verfus progreflo fentiendi & perf rendi 
fint : Sic enim fentiri dolorem in ra iere bini: can sil. 


po v. Fett. B ^ E] 
1d ibl y &. x E 


? T—— a i : x 





; pe 2 orbo conviilf vo cum ecfrafi i in virgine. 419 
























ii Benus omnia memorata fentit , xefert; eorum- - 
" reminifcitur poft exantlatum paroxyfmum. | Hac 
fepius adhuc narrans, corripitur fomno 1nevitabili, ubi 
primum apparent vehementes artuum tremores , extre- 
ma frigefcunt, & fudore frigido madent , mox tremores 
abeunt in. convulfivos motus ,. quos excipit adeo ve- 
nens opifthotonus » ut plures etiam horines repri- 
ndo illi vix fufficiant ; ubi fimul fuperiores artus ve- 
ementer huc illuc moventur. .Pollices non retrahun- 
, neque fpuma ante os apparet, multo minus dentium 
itridor unquam obfervatus eft in egra. ^ Durante hoc 
j3aroxyfmo' mifere afflida ridet ; lacrymatur, loquitur, 
| catur , cantat. Nihil,. quod amorem aut lafciviam 
icet, fed puriora funt omnia , inftar valde tentata. 
Recordatut peccatorum , petit gratiam , fatanas ut re- 
pellatur, orat, de reportata fuper illum victoria glotia- 
"tur, cantat Deo gratias pro aíliflentia & auxilio prze- 
fito in li&a. Mox exantlatas in vita enumerat mole- 
, eas vero non comparandas . cum Íípe melioris 
pronuntiat & fic. porro, ceffante paroxyfmo modo 
ore, modo breviore , quafi ex alto fomno ad te 
;».languetex virium defedu, totum corpus fudore 
igido madet , ante perpefforum & aGorum reminifci- 
o usque ubi fomno correpta eft ; que durante ve- 
llo egerit ; queque perpeffa fit, neque per info- 
ahium quidem recordatur. Mox de fiti conqueritur 
molefta, vix vero ore accepto decodto quodam ex rad. 
—ehin. fcorzoner, &c. etiam loquentem adhuc novus 
-— paroxyfinus ; quod eodem quoque modo fit, 
five alimenta ; fi Ive medicamenta - ipfius etiam nutum 
efferantur, : ET as 
mie. b :  Ggg 2 j Medi- 


RE 





— Medicamenta vero hec fuere: Pulveres abforbentes 
& antifpafmodici ex conch, cinnabrini nat. cum Lumbr. 


praeparat. & pauco Caftoreo in aquis fpecificis.. Enemaad | 
1evulfionem ftimulans ; & uterum fovens applicatum qui- - 
dem , aft fine levamine. Epifpaftica, tubefacientia ex 


fpiritu vini ; fermento panifico , fem. finap. plantis pe- 


dum applicata ruborem quidem excitarunt , fed fine fo- 
latio ; quemadmodum etiam veficatoria furis 'applicata ^ 


ftatim iterum exaruére. Mixturam tonicam nervinam 
ferebat mitius, non ftatim recurrente paroxyfmo. . 


— 1d porro notari meretur ; no&tes tranquilliores effe 
diebus , quod teftantur nodes ante diem 25tum & d. - 


26tum hnjus menfis , quas ab hora XII, usque ad matu. 


tinam VllImam faniffime . inftar. tranquillé tranfegit - 


E 


fomno , ad virium non mediocrem refectionem. ^ 
Alterantibus nihil efficientibus ; cogtandum erat de - 


evacuantibus. . : ( LLonbecités » am 
. Quamquam verocredibile vifum fit, hofpitari in ven- | 


triculo colluviem ,. five fabürram acido - biliofam, & 
abira pregrefía, 8cab inordinato menítruo fluxu ortam; 


inprimis cum diete rationem non femper habuerit cor- 
di egra , fed nucibus avellanis valde deledata , easdem. 


copiofe affumferit : Attamen crebrior ante jam perpefla 
heemoptyfis vomitoria diffuadebat, licet conatus crebrios.- 
res ad vomitum poftulare illa viderentur. ltaque cum | 


terminus menfium proximus eflet, omiffo vomitorio d. 
27. ej. menf. Pil. Beccher. no. XX. cum «rem.tartari.5, 
propinabantur, qua alvum aliquoties folvebant cum le- 
vamine, & remiffione aliqua convulíionum rarius redeun-- 
tium, nec diu durantium. ; Die 28. ej-meníis denuo pul- 





vis fuperius nominatus exhibebatur, íed augebantur 
à 1 F Pr &- * 


" af L r NND AL Mad ó m VET 
" t b 





L 





pret "i crm oÜ-—ÀÀ memet & numero & dutasíó. 
ne. cum ecítafi: Inprimis iteratis vicibus dicebat: Dura. 
urum hunc morbum effe faltem IV. feptimanas , quod 
alum fe libentiffime velle perferre , quia Deus aliàs 
innumeris beneficiis animi & corporisipfam abundanter 
o clementia fua , i&dignam licet , ma&averit. 
P pmi in hujus fübite mutationis caufam i inquirerem di- 
ligentius, tandem percepi iab. adítantibus, noftram etiam 
"fanam ida non potuiffe Caftoreum , qua propter illud 
om ittebatur & communicatis cum Dodiffi. Dn. D. VER- 
"POORTENNIO , Colitga noftro honoratiffimo in ré 
-hac ardua , confiliis, evacuationem repetere e re effe 
-Ambobus videbatur, Potrigebam eum in finem d. 29. 
l. catardt. gvj. in deco&o hordei, ut fic prime vie ab- 
Mese: Preeter opinionemautem duodecim feque- 
bantur vomitus & femel tantum alvus fluebat. Materia 
I fi; quam :«7» excreta fimillima erat albumini ovi 
oci , paulum fpumefcenti. Languebat ex hoc effectu 
Pera , fequente tamen nocte tranquillé dormiebat. Sed 
f atimcum altero mane fomnus abíolutus videretur, uni. 
Ca con gulfio & poft eamecfta isobicirabarué qua propter 
etiam facta peccatorum confeffione facra fynaxi uteba- 
fur. In Xaroxy finis. hujus diei poft facrum hunc ufum, 
nihil in Ecftafi agendum erat , quam dimicandum cum 
fatanag cui inter lites exprobrabat mendacia peccato- 
aum, quorum ream fe vellet accufare coram Deo, | De- 
flimas proferebat preces , ordine concinnas , qua- 
|füm copia non poterat non omnes adftantes in adimira- 
lionem rapere, dignitas vero animos movere adlacrygmas, 
cum aliquamdiu egiffet ,. de reportata vi&oria , ]e- 
us dlvatoris auxilio gionipaqur , & quafi labris dulce: 


- 7: 22 ] »; 
Nay | SB 3. GIDCIS 






















p 














- A À— pr n M — 
-—. mM h E ! 


, UE 


Y XM 


en b GUI. $a : 


ig 





ipn zd " 





dé ressent ceffü siornpie ea Aid eq ed 
 exantlato paroxyfmo , nullius horum confcia fibi: erat, 
neque in infomnió etiam, Et quod omnium maxime - 
mirándum duxi, referebat inparoxyfmis aliquoties; que 


abfentes in Bac vel illa Familia de hoc morbo fentirent; - 
quid cum fuis hac de re loquerentur, ex amore morbum 
profectum reputantes ,. cujus rei gratia anxia ad Deum . 
omnifcium provocabat, annexis precibus ; aut  innoc en-- 
tiam ante omnium poneret oculos —— ^" - "d j 
Certitudinem di&torum cum per alios exquirere dass 
raffem, fic cun&ta accidiffe, & eadem verba prolata effe; 
feffi funt ipfi, nefcii an à fafcino anifatane ludibrio 
id fieret , que commuriis in re non vulgari eft vulgi fen-. 
tentia, qua de caufaconferri meretur doCtiffimum Exc, | 
Dn. D, Job. Zacb. PLAT NERI programma de morbe. 
irOrusio ova xai ey pry 6/465 toy quod premifit, 17 "i! diff. inau- 
gur. Job. Gottl. Hegleri, de flatu comvalefeentie ;— Lipf. 
ventilate.  Eodemdie propinari curabam aliquot pub & 
. fesabforbentes exconchyl.chryft.montan cumCinnabari,. 
quos nunc remoto caftoreo perferebat, eeicae e 
terim mifere adfli&ie mater nuncio tam in ;" 
perterrita, quapropter & externa difponebam aHo o ordi- - 
ne: Nempe non promifcué admitrebatur hominum cu 
oforum concurfüs , colloquia de egre actis & geftibus 
in ejus prafentia interdicebam , neque illam turbari ul- 
terius durante paroxyfmo multis acclamationibus, fed 
potius tranquillitatem etiam adfítantibus requirebam: 
quodf vero extremorum refrigerationem — 
c TN eb | 



































ent; ce manus in aquam. calidam flatim i cuc i | 
rent; quod auxilii genusft tempeftive fatis adhibitum eft, 
aut plane fepiffime fuppreffit paroxyfmum, aut faepe mi. 
| tig: : tz: Et quoniam in ulteriori curiofainquifitione, an. 
tecedanearum caufarum ex matre perceperam, egrotam 
filiam aliàs crebrius lutnbricis teretibus laboraffe , merito 
| etiam ad cosexturbantos medicamenta dirigebam propi- 
manda. Prefcribebam eum in finem fequenti 3T. die ej. 
me er fequentem Bolum: Rec. Rhabarb. elect. zi. Mer- 
curii dulc. r. preparat gr. vi. Conferv. Scord. q. f; una 
didit m fequenti infufo theiformi. propinandum; cujus. infu- 
fi ufus fequentibus etiam diebus continuabatur. Rec. nimi- 
rum herb. €. fumit. hyperic.- Mj. chamomill. Rom. c. t. 
meli(f. tanacet. ana p.j. M. C. C. gr. m. Facta inde larga eva- 
euatione tania», quam ;4r», attamen fine ullo lumbr 
€05 fuübjungebam Mixturam ex Eff. Hyperic.. scord. the- 
quel unde per Dei gratiam factum, ut fequenti die, i. 
1empe Novembr. omnes motus convulfivi & ecftafes 
cesfarent, contra vero é&grota. tantum de debilitate & 
 laffitudine omtiunr artuunt , cum mitiori calore febrili, 
conquereretur: quz vero vires diuturniori fomno tran- 
| quillo ad 12. horas usque fefe extendente, multum recu- 
peravit ,- hocque durante in. mufculis faitem tremulus 
uidam motus obfervabatur in; brachiis. - Dieproximo 
alvus naturalis, urina coloris aurantii fpem conceptam 
onfirmabant;precipuéquiaá pulverumnitrofoCinnabari- 
| Borum temperantium & DecoctiScorzon. c, C. C. rafür. 
fü calor febrilis. evanuerat,. Sed fentiebat d. 2. No- 
yemb. doloremrhevmatico- arthriticum in dextro brachio 
& füb Theriaca And. fcorbiculo cordis impofita, appare- 
| bant vcf cule pürpuree, XZEgra fequente die aliquid vi- 
uel. ANH 


»" E 















niad v vires ini obuianiis ME ined cum aqua -— empee 
ratum admittebatur in pauca quantitate, fed quia paule; 
poft ufum ejus de capitis debilitate triftitia &' anxietate, 
. animi, debilitate cordis, fine tamen febrili calore , ma«. 
| jores iterum querelas ageret, vini ufum plane interdice-- 
bam, contra vero pulveres temperantes nec non. deco- 
&um continuare porro fvadebam. | Unde etiam factum, - 
utdiem 4tum & stumzgratranquillé tranfigeret&cin fom- 
no faltem os parum detorqueret ; brachiaqüe paulum. 
convellerentur, Licet vero nullum vermem excreverit; 
fufpicio eorundem tamen nondum ex animo meo fübla-. 
ta erat, & quoniam fiinul femper ex evacuantibus melior | 
evaferat , repetebam altero die , nempe 6to Novembr. 
bolum laxantem cuüm mercurio dulci , quod laxans ite-. 
rum egit cum multa euphoria , fed iterum fine vermium 
excretione , qua propter fem, cyne in fubfidium voca-- 
bam, cujus ufü continuato tandem d. 11. Novemb. 
unicus lubricus teres fat magnus excretus eft. | Sed fec 
quenti die animus valde depretfus triftitià, &in brachiis. | 
tremor obfetvabatur , unde , quia nunc de lumbrico- 
rum prafentia certior factus eram d, 13. ej. menf. tertia. 
. Vice bolum laxantem juffi porrigere ; & quidem optime | 
€um fücceffü. Namque cum iterum multam pituitam. 
 eduxiffet , d. 15. menftrua cum vehementibus torminibus - 
apparebart, ad quae commovenda , pulveres quosdam. 
boracino Cinnabarinos prefcribebam ,' quibus aílumtis. 
mediocri quantitate excretio illa procedebat 5 & nihil | 
maliulterius eo tempore fenfit, fedatrocitas morbi tan-. 
dem, prudenter adhibitis paucis medicamentis , per Dei 
eptimi gratiam ceffit. Notandum fimul cum tragoedia | 
in hae mifera nondnm plane finita eflet, aliam virgihem. | 
.. 19. an-. | 


2 








) 


vlfruo aom effi in irato. 4og. 


eot me nmm " — — 


1 8. annorum i: in vicinia , quee ad (alutahdutà hanc cre: 
 brius sind eft , forfan ex concepta idea eandem lude- 
 feinchoaffe , fed multo brevioribus fcenis, & tantum 
rite adhibitis medicamentis per odo dies, hancque ipfam 
| nem.Caftoreum optime inter medicamenta tuliffe, 
| Die 6to Martii 1735. poft nimis parcam menftruam ex. 
€retionem ; prior ilía denuo motubus quibusdam con- 
"vulfivis. » febri anomala comitatis, adfligebatur, None 

ero :jusdem menfis, iterum datis anthelminticis; lum- 
yicus teres excernebatur ; & brevi hac periodo tranfi 
| at malum, Altera vero eodem fere tempore , $vo hu. 
us menfis, breviter ^tranfituram recidivam.- paíía eft, 
quod me. magis certum reddidit, ex imaginatione hanc 
labotaffe, : quam ex caufa quadam materiali. Nam- . 
famá perceptá , fociam fuam & familiarem amicam 
'um infultus quosdam pertuliíle, ftatim & in fe mo-. 
um quendam fenfit praeternaturalem , de illius refti-. 
sutione autem certior Wes etiam cum valetudine md 

tinpgratiàm ^ 550^ : BEIGA 
L Coburgo Erfirdiam Jibi" 

* 12s CHE (Ado; in 

























^ [ 
[m Y , 





Ite; j ü' :- 


z^ 





Dy M. Fal. IF. Hhh - OQB$ER- 





^d suf OBSER FATIO CL. f I 
DN D. CONRADI GRAFFIL. 

j m | —De - 

- Pullo gallinaceo monfro, - ines i 


tu$ Stolbergenfis civitate , in circulo Rhen. fu 
fita, ex fuppofitorum ovorum gallinaceorum. un 
pullus quatuor pedibus, omnibus numeris, Deme 
tantum in altero, pofteriore ungue , abfolutis , exclu-- 
debatur. Primis diebus, aft fenfim. uno atque altera, 
pofteriorum magis enervato & contrado , eos fubíe-. 
quentes habebat; qui pofteriores peculiaribus aliquot. 
vertebris Tab, VIII. Fi ig.3. no. 2. indicatis, quarum. 
principium inftar capitis, compreffi & contra&i, adla-. 
tus offis facri infixum , deprehendebatur, annexi eranty. 
uti no. I. in figura clarius apparet, Pullus legitimus au-- 
tem , vivax & agilis more reliquorum , edebat & incre. 
. mentum capiebat , vitamque fine dubio longiorem du. 
xiffet , nifi frequentiore manuum contrectatione, come 
preffus & debilitatus, decurfu quatuor feptimarnaum; 
in mortis predam cedére quafi coactus fuiffet, / Cae. 
terum hic pullus ani exitus habebat duos no. 3. & 4. no- - 
tatos, qui docente poft mortem fectione in inteftino re» - 
&o , fupra modum expanfo iterum coibant , ftru&ura 
vero reliquorum vifcerum erat naturalis. ly cs 
Mc judice hic pullus monftrofus ex ovo; duplici vitello 
predito , uno minus eer foccundato " proger j- 
| | W d us 


A* 1733. circa finem Martii, Gedere, Comitis 

















De pulo gallinaceo monftrofo, 427 





ned. Hinc etiam factum, ut alter imperfe&us cofti 
'3& alis privatus pullus , ; fceleti forma alteri legitimo ad fi» 
niftrum latus oflis facri infixus & quafi implantatus 
"fuerit, ex quo etiam primo nutrimentum & vitalita- 
3tem accepit ,' pédetentim autem nutrimento magis fub. 

trao , decrevit , & fine dubio impofterum,, efficacia 
naturali : , plane feparatus & remotus eflet , quod tamen 
Aalvo aliorum judicio ulteriori eorum. difpuifiioni cd ex- 

erientiae relinquendum. : 


I dee Erfordiam miffa ! 
» qu 16. Odfobr. 1735) 


pc px  OBSERFATIO CEIL | 
Hi DN. D. CHRISTIANI de. HPLWICH. 
E. 'pe 


"/Vomitu per. Rid ales difante, 
Dex ventriculi anguitia & duritie fcuchota cac- 
É ur 6. Tp pylorum orta. 

e) .Nte medium menfis Junii, anno feculi hujus tti gef me 
.FÀ - fecundo. , vitam finit Illuftriffima quadam Ma- 
41 ^* trona, per plures meníes vomitu fatigata. Fue- 
«tat. illa temperamenti fanguinco - melancholici , ftatu- 
ae brevis fed habitu corporis obefo. In duplici quidem 
vixit matrimonio , fed utroque fterili.. Commoda fatis 
"^a etudine per plures ufa eft annos, fi & febrim ter- 
tianam excipias, ( qua feliciter fuperata, ipfius fanitati 
Ahaud ullum. attulitdetrimentum , íed potius incremen- 
i e^ w Hhh 2 [ Y tum;) 


» . 










| 

























tum;) & butArihürs^ dati d ; cum. aliqua regi itio. 
nis oppreffione conjunctum , qui tamen femper promte- 
per blanda laxantia , peGoralibus mucum: incidentibus 
mixta, fine gravi appetitus viriumque lapfii, mitiga- 
batur. Tandem circa autumnum merforati anni fanitas. 
ejus vacillare coepit ; & initio quidem fine ullis gravioris 
morbi indiciis, non longo poft prandium tempore, 
absque nauféa, fine omni caloris &frigoris fenfu, infe. 
ptimana bis terve vomebat. Materia nulla aut aciday 
aut nidorofa , amara, vel acris, alimentis, quorum. 
pars vomitione redibat, permixta ejiciebatur, . In 
principio hujus mali propemodum integer etat * appeti- 
tus, qui tamen pedetentim imminuebatur. - Dum egri«- 
tudo hifce continebatur terminis , animo equo ab egra 
ferebatur , neque multa , preter bfanda abflergentia 8. 
temperatiflima- ftomachica , in ufum vocabantur reme-. 
' dia. Aít'mea medentis follicitudo multum aucta fuity. 
cum ita vomitus increbefcerent, ut propemodum fim- 
gulis diebus , & aliquando iteratis per diem vicibus, 
omnia ingefta per fauces redderentur. — Hinc fangue- - 
. rfe& contabefcere corpus coepit; ficque validiora poftu- 
-labantur ftomachica ; precipue vero vinum fele&iorum 
ingredientium virtute- impregnatum , quod tamen )a-. 
riter votis egre haud refpondebat. Erant; qui mode- 
rato Theriace & Diafcordii ufir vomitus certiflime feda- 
.tum iri audacter promittebant.;; verum & hi nail. 
«aruerunt fuücceflu, atque fpe fua fe delufos effe brevi. 
compererant. Verbo: Neque pharmaca, que vel ventri K 
culi atoniam aut motum preter naturalem edad 
nata funt , neque ea ; qua humores pravos emendant, 
quae illa; — omni mm blande laxant; ' quies 
2v C quam | | 

































De Pomituper aliquot menfes durante, &xc, 429 | 


quam i ad compefcendos hofce vomitus valebant, Morbi 
cm diuturnitas &invalefcens corporis marcor, quibus 
..€C ontinua fere alvi obftructio jungebatur , me follicitum 
1 d .caufa tam pertinacis mali merito tenuerunt. . Hinc, 
quo potui ftudio indagare conatus fum; quaenam in- 
miti hujus mali caufa effet, & in quonam Demo. 
-€riti feu potius corporis puteo immerfa lateret. Itum 
ergo: eit .pet omnes morbos, auibus vomitus fefe affocia- 
e folent , & diligenter inquift itum , an forte vomitus ab 
occulto ejusmodi morbo excitaretur. Febris fufpicio 
al qua ex pulíu fubinde paulo concitatiori primum orie- 
; batur; €um pervulgate res fit notitiae febricitantes non 
,Iaro vomitibus fatigari; aft, exhibita idcirco antifebri. 
a5 nihil levaminis attulerunt, . Menfes jam ab aliquot 
d nnis. ceffaverant, adeoque ab eorum fupprefiione , 

| quemadmodum ufi interdum venire folet, vomitus in 
noftra egra arceflere rationi repugnabat. Gravidam 
"eandem effe vetabant credere & menfes 4 duobus prope- 
modum luftris ceflantes & etas. ejus provedior. Vomi- 
tus porro etiam pafliones hy ftericas & calculi dolores ca. - 
mitantur », nunquam autem aegra noftra illis obnoxia 
fuerat , . nec ullum unquam calculum excreverat; abe- 
|! rant quoque omnes; quibus calculi dignofcuntur, : note. 
|Cum affe&ibus capitis fubinde etiam vomitus compl. 
ntur , & fundamento non deftuitur obfervatio WIL. 
ISII, aliquando poft cephalalgiam cum torpore & ver. 
jne , -diathefin fuccefüfle vomitivam. ^ Experientia 
:; quotidiana comprobat , Mpre ener non raro alias 
Ca itis moleftias, & has prefío pede excipere ingentes. 
jyentriculi commotiones. Aft noftra per omnem morbi 
"decurfüm de nulla capitis affliione conquefta eft, » üt 
AM | ^o HHB 3 | pro- 












D 















[| 





propcer ma BhPNibus patpánd: polutrint: in cipiré vomit. 
ujus originem non efle quarendam. Probe quidem. ré 
Cordabamur, COITERUM, in obfervationibus chirur- - 
*gicis & anatomicis annotaffe vomitum ctebrumcum nau- 
fea continua, ex apoftemate mefenterii , nec memoria - | 
'exciderat hiftoria in Schenckii. obfervationibus relata, 
de nobili quodam , , vomitu diuturno tandem extin- 
'&o, in cujus cadavere poft mortem vefica fellis ru- - 
pta fuit deprehenfa, — Non minus quoque vomitus 
'tandem lethalis, 4 fcirrhofo hepate indu&i exemplum 
extat Ceztur, III. Epbemerid. Nat. Curiof. P. 147. Obver- 
'fabatur infüperanimo meo amicus quidam vomitibus ^ 
 "rocibus, quibuscalculi cum biliofa faburra poft diaria 
ji&erume Jiciebantur, fub febrecontinuaextin&us, Ulcera. 
'ehronica, incauté confolidata, in pauperibus ejusmodi | 
'vomitus excitaífe , ipfemet multoties expertus fum; fed il- | 
Tuftris noftra egrota tales itidem nunquam in corporef fuo 
-perpefla erat, | 
: Tandemoperofa hacinquifitione convi&us , non nifii in | 
ventriculo rebellis huj 1jus vomitus caufam querendam effe | 
'concludebam. Abfentia quidem febris & ipfius affectus. | 
"diuturnitas fufficenter monftrabant, nec inflammationem, | 
"nec exulcerationem , aut apoftema hujus vifceris in cul- 
pa effe; contra vero facile patebat, vomitus hofce p po- | 
tius ab anguftia; aut tumore & excrefcentia- quadam in | 
ventriculo foveri, imo, probe confideratis omnibus cir- 
'eumfítantiis, vix dubitarelicebat, vitium tale circaalter- | 
utrum ventriculi orificium herere.  Ingeftio ciborum. 
prompta, fine ullo impedimento fuccedens, utique fatis | 
'evidens prabebat indicium, obftaculum iftud. non tam 
"eirca fini&rum, fed potius circa dextrum orificium. 














































; Sm occurrere , in € TT me Conmabai 
nax & per multos dies durans obftrutio alvi: Quam. 
nim pylori. coardationem ad ingeftorum exturba. 
em per vomitum foecumque alvinarum retentionem, 
m utique conferre pofle, in. propatulo eft. Me- 

4 nummo déglutito & orificium hoc obturante, 
vomitus, ad jones KERCKRINGIO in Spicileg ATA, 

'4t, T. & ab intumefcentia circuli ri 





pylori fecu... 
e vomitus, liquet ex Ceztur. Y. Obferv.20. SALMU.. 
uv .RIOLANI Antbropolag. Lib. IL. cap. 20. Unde. 
aliis follicité difcuffis, de fententia mea ratione 
hujus vomitus interrogatus , fine he-fitatione affir-. 
jirrhofum tumorem circa. pylorum potiffimum 
a effe mihi videri, quamvis duo à me diffentirent. 
g & unus tantum meam approbaret. fententíam. 
cabam infimul ad exemplum j juvenis Chirurgi,. com- 
oratum à SANCHETZ , qui, cum vomitu et alvi. 
u&ione laboraffet, Medicis poft mortem exhibuit. 
andum totum inferius. ventriculi orificium , quatuor - 
rum. datitudine in circumfer entia. greduri um adeoque. 
[atum ; ; "ut digiti fpiffi "udiuem füperarit. Addebam, 
"ulum etiam videri jufto anguftiorem, & hoc ex 
9 vomendi admodum facile colligebam, fi iquidem 
obfervabantur invalefcente. morbo nifus & labores. 
di ventriculi '; qui ad propulfic onem conten- 
bap dicun aan, í neceffarii funt: Nam 


A INTIL Us in Tradatu, Z qui Pylora Redlor a 
p AY /ILLISIUS in gharmacia. rational R7 S rag 
| tradunt , fufficienter perfuafi fumus ,' fed potiffi. | 
pum experentia RUDBECKII , qui óculis fuis in canevi-- 
^oi | | ve 


' A 


vo dildo Midi, MUR primo fe ment gm mox 
 fyftolen totius ventriculi ab orificio interiori. usque ad: 
cefophagum obortam ,. & tum demum vomitum efe dm 
fecuum. Code 

' ZEgra noftra, f PEN "sul alicujus. aut potusr medio-" | 
crem quantitatem, exempli gratia uncias circiter c jun- | 
que aut fex , ingeffi flet, illico ex. ventriculo tanquam ex. 
"vafe, fine omni labore major ingeftorum pars  effluebats | 
ficubi, vero minori potus aut jusculi quantitate, ex. gf. & 
unciis ; duabus vel tribus, . contenta vixiílet, tünc ventri. 10s] 


lus, que acceperat ; non reddebat, nifipoftbreve tef mporis - | 


intervallum fiti coacta novum affudiflet. liquidum. "Inl 
terea morbus, variis tentatus remediis, miferae. gravior. 
in dies reddebatur, Unus ex medentibus non tantum | 
excoriationem quandam inventticulo & inteftinis magna 
cum fiducia fupponens, fed & omnimodam tunica in-. | 
terioris abrafionem in canali alimentario: fibi concipiens 
incertum. quo confilio, pulverem otdinavit, ex Specie-. - 
busdiatragacanth. Bolo Armena & Camphora,' eumqüe | 
eximie commendavit. | /Egra fanitatis recuperanda- fpe" 
incitata infignem ejus quantitatem affumfit ; citra ul-- 


Jàm naufeam aut faftidium , fed aucta abinde fuit alvi ot E 


ftructio audi etiam vomitus, & quidem usque adeo 
ut illam neclaxantia, nec enemata ex voto tollere jM 
tüerint; imo, cum neceffitas ufum eorum imperare Cre-' | 
deretur, inde oriebantur angores, tremores, convulfi io» . 
nes & Tipothymie, quin & prefentanee mortis metus. 
adeo ntdeinceps, cum obítru&tiones ad. plures, dies pro- 
sraherentur; ad folum horum remediorum. nomen. toti ". 
eohorruerit corpore, | T 


; CPI 9: T ao Aa a. 

































Pn 


/ 


"n. vomitu per aliquot menfes Mirrére ex 433 





80 ODWENR PRSMNEETCRU. Cone pY "NELARRHESEE RU CREER 

- Subtraxeram me aliquot feptimanas labori egram. 
indi, cum intellexiffem , eam primo unius, poftdu-. 
/ cvi confiliis regi, & remediis abiisdem pre- 
fcriptis uti; aft multis dein precibus follicitatus , denuo 
"eandem vifitavi, vidique non fine moerore, res ejus in 
- Metetius degeneraffe /exitiumque minari. Inftantiffime 
tunc rogabat aegrota, ut quam maxime obftrudionis al- 
"Wihaberetur ratio, unde, edodus quaenam eum in fi- 
nem adhibita fuiffent remedia fuafi , decoGti ex emollien- 
tibus cum aqua laxativa viennefi ac fyrupo de Althea 
"Fernelii parati, duas circiter uncis affumeret, & à po- 
tu & jusculis per duas horas abftineret, Necegre, nec 
meam fpem fefellit remedium ,- quippedue, absqueom- 
mi tumultu & torminibus, füntíecure fedes. Eadem cum 
cautela repetitum hoc remedium, blande femper alvum 
fubduxit, Verebar autem non immerito, ne brevi for- 
fitan tempore faftidiret illud, aut continuo ufu, qui & 
 alüs de caufis minime conveniens erat, virtutem aperien- 
—di alvum amitteret, adeoque neceffarie de alio quodama 
Í «cogitandum erat fübfidio: ubi opportune incidebat fons 
-Selteranus, Iuffaergo fuit egra has acidulas aliquoties 
atque moderatiffime , & femper interjecta diuturniori, 
anter bibendi vices, morá, haurire. Et quoniam de in- 

durato ventriculo firma animo herebat fententia, aqua 
"Ruiclac caprinum admifcere confultum ducebatur, pare- 
- bat huic confilio egra , indeque viciffim haud mediocrem 
malorum fuorum obtinuit mitigationem, fiquidem alvus, 
etiam aliis remediis non follicitata, quotidie fine omni 
"moleftia officio fuo fungebatur. Evanefcebant etiam re- 
liqua fymptomata, ut tandem egra fpem recuperandee 
fanitatis priftinee denuo conciperet, quam tamen vanam 
T * P. M. Fol, IF. lii effe 


wv 
























494  Olfervatio CFT, - 
* effe facile previdebamus : Corpus enim oce ne- 
. ceffarionutrimento defraudatum,indiesmarcefcebat, tan« 
demque egra noftra, inter inania lu&tantis nature; mo- 

limina, omnibus exhaufta viribus, crebrisque lipothy- | 
miis confecta morbo fuccubuit. Multorum ex magnati-. 
bus noftris votum erat, ut in diffenfu Medicorum, de. 
| Caufa fymptomatum cadaver aperiretur, quo fa&o, vidis 
mus: ventriculi fundum totum fcirthofum, ad duos polli- | 
- ces craffum atque ita induratum; ut acie cultri anatomi-- 
ci vix penetrari poffet; vidimus infüper tantam pylori. 
anguíliam , ut adftarffes mirari. defierint, quod. ingeíta: 
folidiora durante egritudine per vomitum femper red-- 
dita fuerint, cun: manibus quafi palparent , quomodo. 
.omnis fere tranfitus ad inteftina fuerit impeditus atque 
preclufus. Ceterumanimi deliquia in iis ,. quorum vet | 
triculus. fcirrho obfeffus fuit notarunt tunr alii obfer-- 
vatores, tunr etiamr celeberrimus :RUU YS CHIUS i in 
Obferoation, anatom.. chirurg. Obfervat. 39, p. m. 5 * | 





ipee NR OBSERVATIO CFI. 
fn D. CHRISTIANI de irLvicH 
2 De EI 


Afchiade incurabili &lethali - 


(A nno hujus feculi trigefimo fecundo , fub i initium. | 

A OdGobris matrona circiter fexageriaria dolorefa- | 

tis atroci circa finiftram natem corripiebatur , vix | 

tamen aded in hac regione figebatur, ut non, upon ad. | 
| emur | 





P De Jfcbiade incurabilt €5 letbali. — 438 
femur & furam; quin & ad extremum usque pedem di. 
vagaretur, Poftea augefcens ználum ad inguina usque 
fefe. extendebat. liberumque urine fluxum licet rarius, 
aliquantum intercepit. Evidensaliquistumornon com- 
parebat, aberat rubor, omnis , -neque calor infignis per- 
Kipiebatur, "Tametfi vero dolor in eo articulo quo fe- 
moris caput in coxendicem inferitur; non urgeret, vere 
tamen egram líchiade correptam effe affirmare licebit. 
:HIPPOCRCTES quidem, JL4..de zuteruis affectionibus , 
Afchiadis nomen pituitofis fluxionibrusad coxa jun&turam 
M ituic. alibi tamen has 42447, nuncupat. Scilicet ex 
dpfius mente ,. fi rariorem ejus interpretem; Profperum 
MARTIANUM Sed. LT. de affeiZiou. p. 213. audire place- 
at; effentia -eri .coxendici enorbi confiflit im dolore vagos 
f er erus totum , 2nodo buc, snodo illuc confiffente 4 ma- 
| teria per "venam coxoriam difcurreate,/ Sic & Clariffimus 
"ir, Jacobus SPONIUS in. 2/pborismis 20vis: :Se&. 7. A- 
'phor 101- non male definit Ifchiadem, percoxarum do- 
Worem , ab bumoris teuuis acris decubitu in partes ifcbio vvi- 
Jeimas. Sanein toto illo 3 MARTIANO & SPONIOdefi- 
| ppco ambitu partes membranaceas, fibris nervofis in- 
! ftru&as nec non periofteum deprehendimus, que , quan- 
| tis fepetorqueantur doloribus, quotidiana edocemur ex- 
|perientia. Neque penitus à vero aberrare videntur, qui 
féxpreffe negant, líchiadem fedem füam habere in ma- 
|'eno coxe articulo; quos inter ut conftat; eft FERNELIL- 
US, Ju. ZI Patboloz. cap. 19. perfuafus, quod. fi in 
Ifchiade noxius humor in coxendiciscavitatem conditus 


effet, neque tari vehementem, quoniam ligamentum ibi- 
"dem làtitans obtufi faltem effet fenfus , neque tam latc 
diffutum dolorem excitare poflet. Bias dari 























EM, M — - dí , "—-— M ue d T"-"NE ALSI VOY 
*» : ' ! i kann E Qus. t PIER " 
. n ' 
" 


1 Á, 


o£a6.— 0 Olfervatio CPU, Y 


In cura interim dolorofi iftius affe&us , Medici labot. 
utique eo dirigendus fuit, ut materiam, doloris acutif. 
fimi fenfum excitantem-in parte affedta difcuteret & evo- 
caret, fimulque follicite precaveret, ne ex humorum. 
qnaíía ad partes affectas nova fubinde affluetet, novos 
excitatura cruciatus, . Mitigaturus ergo vehementesiftos 
dolores, vir Clariffimus DA. D. Habnius, Collega & ami- 
cos multis nominibus mihi chariffimus, non male curam. 
aufpicatus fuerat à fcarificatione in loco affe&o, ratus, 
ea humorem morbificum & evacuari, & difcuti poffe. 
fiquidem & ego ipfe, cum hoc ipfiffimo Ifchiadis dolore. 
vir & generis fplendore & dignitate Illuftris, ad animi us-- 
que deliquium torqueretur, in confilium vocatus, ha- 
morrhoides aperire juffi, cumegtegio egrilevamine. Cum; 
' vero nulla ex fcarificatione ad noftram redundaffet utili-- 
tas, prelaudatus DN. D. Z4bzius fübjunxit fri&tiones;. 
ad humores ferofos diffipandos aptiffimas, & ut eas red: 
deret aptiores, partemque affediam fimul roboraret , lini. 
menta etiam nervinafübjunxit. Ubi vero & has nihil. 
quicquam ad doloresleniendos profecifle cerneret , fotus, 
cataplasmata , unguenta, emplafira, balnea (que ulti-- 
ma, &fomenta emollientia, ratione caufze conjundia,. 
affe&ui huic conferre, dum nempe feri acris tranfpiratio 
iisdem promovetur & dolor mitigatur; SPONIUS l.c.ob- 
fervavit,)recentiorum placitis conformia , provide or 
dinavit, aft & hec circumfpecta illatentaminanec egras 
mec viri hujus doctiffimi votis refponderunt. | Experiti 
itaque voluit, utrum per venefedtionem aliquas faltem - 
inducias impetrare poílet &gra, in continuis fuis crucia- 
tibus indequé obortis gemitibus. Ex utroque igitur pe- 
de adaliquot uncias, Januario ad finem vergente, 


VA SD Mir npe 
Ae AT Wake du 





or B2 HEC Cur cc n EO NO d Wo 
Eo t Y ' d - 
NELOL"IU C & ] di : Y 
E inNT n ! S : f " : 





De ifchiade inturabiliésletbali, — 433 


 danguinem detrahere jufft. | Et profedo in hoc 


affedu tum ab aliis; tum fpeciatim à SENNER. 
TO commendata eff, eo quod /fagmamtem fanguinem 
de motum ciere, C dum fluxilitaten ei conciliat, coa. 
gulatiomem  probibere , | nimis ebullientem. | compefcere cy 
aparte dolente revellere pofft. | Sed excidit fpe fua & Me. 
| dicus & medicampoftulans opem: Menfe enimFebruario 
| ita invaluere dolores, ut affiftentes de convultionibus me- 
tuerent. | | 

—— Hinc, cum ferendis hifce miferiis matrona noftra 
amplius fe parem efle haud crederet ,' ineunte Martio 
-meum etiam audire voluit confilium. In primo meo 
^ad eam ingreffu videbar mihi obfervare muffitationes 
quasdam ; de morbo hactenus à medente non fatis co- 
.gnito. Conjiciebam inde facile , animos adftantium 
opinione de luxatione offis femoris efle preeoccupatos; 
infpecio autem cruris afflicti , ejusdemque cum fano 
» quoad fitam , figuram & longitudinem accurata com. 
Jparatio, evidenter oftendit, os femoris tantopere ex. 
Xruciati; fede füa non excidiffe , adeoque à luxatione 
mali ifius originem minime cfle arceffendam , quod 
r tribus, ut ajunt, verbis ; ad amovendam à Collega 
' jgnorati morbi fufpicionem, infinuabam , inprimis cum 
aggrotam noftram non tam de dolorum caufis , quam 

de mitigatione , follicitam deprehenderem , utoore 

"quam angore anxio , ut cum LUCRETIO loquar , & 

flebili gemitu defiderabat, Contideranti ergo omnia , ex 

:Xdo&rina HIPPOCRATIS opportune occurrebat, aliteg 

Anftitaendam cfle curam in doloribus coxendicis circa 

srticulationem » ac paulo aliter in doloribus huc illic va- 

gantibus In políteriori cafu M E. | 
| l1 3 eo 


| 
| 
| 
| 
! 
| 
| 
| 












|260.) 
[ 
| 


SaMBlfiriulo CHEM TE 






eo ftudium Medici dirigendum effe , ut humores ad 
partem laborantem irruentes evacuentur , eorumque - 
motus compefcatur. Dlandiora autem exigebant re-- 
media vires ; doloribus diu no&uque infeflantibus, 
fummopere proftrate, ^ Propenebam emulfionem cum. 
oleo amygdalarum ita mixtam , ut naufeam creare nul- | 
Jatenus poffet. Ejus diligenti ufu id emolumenti fumus | 
confecuti, ut dolores immanes multum de ferocia fua 
quidem remitterent, fed tamen non penitus compe- 
Ícerentur. Subjunximus blandiffime evacuantia, non 
absque omni effectu. Profuit etiam à tempore C A-- 
ROLI V. Imperatoris admodum celebratum à multis 
deco&um ant-arthriticum , ex radicibus polypod. china 
saffaparill. Hermodacd. ligno guajaco; &c. Prete- 
rea alia etiam remedia demulcendis doloribus dicata, in. 
formis variis, pulverum inquam, guttarum, pilularum; 
"decodorum, in ufum vocabantur , nec topica negli- 
gebantur, inter que precipue cataplafma ; ex falviay 
beton. origano, ferpillo , folano & hyofciamo , cum. 
lacte paratum, egregie afflictam folabatur. Studio abfti-- 
nuimus à fulphure & finapi, gnari licet, ex hisalibi, loco: 
ferri candentis aut moxe , externum hoc remedium. 
preparar. Apud nos etiam vix invenietur ; qui ad ex-- 
emplum Nobilis Britanni, Domini Ze Zeple, cujus Effaé. 
du Moxa legi meretur, remedii hujus Indici, tanto- | 
pere celebrati , efficaciam in fe experiri velit. hod 
'- Aliquod proindeemolumentum quoque preftabat Eze. ' 
plaftrum de [npone D. Barbette, mixtum cum Zacamabaca 
& pice Norvvegica, Furiis autem dolorum hifce alii wee 
remediis aliquantulum domitis, animus egre erigebatut 
precipue etiam cum vigilie deünerent edo 





-  — — Be ifcbiade incurabilié&Sletbali, — 439. 


Coepit etiam per horam uriani atque alteram interdiu de- 
ferere letum. | Non tamen diu hec halcyonia durarunt, 
 IPreterquam eniti , quod pes affe&us in tumorem eleva- 
tetur ,. dolores etiam denuo menfe Majo ingravefcebant, 
quos rofivos nurticupabat. Equidem poft diuturnos do. 
loresifchiadicos coxam aliquando excidere, & crus con- 
tabefcere, notum eft, tum ex HIPPOCRATIS ZfpPbo- 
rifio Sg. i 60. Sed. FI. tum ex ipfa experientia, Aft 
non &que notum eft & paulo rarius obfervatum; quod 
chronicos coxendicum cruciatus tumor pedum cedema- 
-tofus exceperit , ficuti id in noftra egra contigit. Pla- 
^«uit tandem huic quoque uti confilio & opera chirurgi 
-alicujus. llle ergo qui vocabatur ,' prout hoc homi- 
-mmumgetns, promiffisadmodum liberale effe folet, non 
» folum mitigationem dolorum promptiffimam , fed & 
. difcutlionem doloris plenariamque reftitutionem in inte- 
| grum: prolixe promifit; dummodo ipfi liceret cataplas- 
| mata fua & emplaítra applicare, Damnatus fuit voti fui, 
X permiflum ; ficuti unice optaverat ; fuo abundare ju- 
"dicio. Applicuit itaque arcana fua, Medicis conniven- 
| tibus & diffimulantibus, quod etiam invitis illis facturus 
| fuiflet, & Emplafítro quodam , ut relatum nobis fuit; 
| totunr pedem involvit , linteisque arctiffime conftrinxit. 
^Aft brevi tantopere jactata prefidia , qua magnopere 
fpem. egre inflaverant , iplam. deffituebant , ut mea fa. 
ciam verba Bacozis de VERULAMIO ;, qua. deSecretis 
/chymicis adhibuit. Denuo namque dolorum faces ac- 
» &endebantur , ut ut pes nonnihil detumefcere vifus fuerit: 
|per vehementem. fcilicet ipfius ligaturam , nullatenus 
| Wero per virtutem Emplaftri, Difluaferam ferio hanc 
pedis coardationem , & cum meum confilium. non at- 
Ic. ; | ten- 


s 











| 

| 04 
E 
| 


440 E i; bs Ad Vipmue CZ, 


tenderetur , plane laboti vifitationis me fubtraxi , faci 
previdens "fecundam malorum nunc fübfecuturorum | 
meffem, ^ Orte enim hinc funt febriles commotiones ' 
cum copiofitfima excretione miliari, anxietatibus pra-- 
 cordiorum fummis, ingenti difficultate refpirationis, && 
brevi poft multis ; iisque dolorofiffimis ulceribus femur. : 
fuit obfeffum. | 

Confirmavit dein evidenter urina tabo fitáillima; fid :| 
niem in fanguinem copiofe derivari, eundemque corrum 
pere, ut jam multis exemplis confirmatus afferere non du-- 
bitem, iftam pedum tumidorum ftridturam magnum con- 
ferre momentum, ad humores in pedibus ftagnantes una 
cum labe, que in iis heret, in fanguinem reprimendos; 
- id quod aliis etiam, pedum tumore afflidis, accidere fo- ^ 
let. Certe WILHELMUS , Rex Anglie, cum pedes. 
ejus tumerent, & celebris BIDLOO eosdem fafciis vins. 
ciendos efle affereret, hunc prudentiffime interrogavitz 
olte ba8 Linoinben nidit bieScuditiateit aus benen 2Bele 
nen in ben 2eib bringt ? Et notabile eft, quod Rex. 
» &ddit, quosdam Anglie Medicos diflvafifle "has pedum 
fafcias , quemadmodum ipfe praelaudatus BIDLOO re-- 
fert in fua relatione de ultimo morbo (* morte Regis Wil-- 
"belmi I1. Penes cordatos Medicos judicium fit, an. 
refponfum prefati BIDLOO folide metum hunc Regis | 
adimere potuerit. Certe non eft, cur fibi vel Medici; | 
vel eeri blandiri debeant, quando poft ligaturam pedum | 
cernunt imminui tumorem , quod aliquando fieri novis 
mus , cujusque exemplum vidimus in noftra egra, & | 
multo illiftrius in Rege memorato ; quem magnam ex. 
hac detumefcentia pedum fuorum fpem & voluptatem; | 


unacum Medico X -e fuo BIDLOO perc | 










^ UMEN C i X m 
! $ um 
5 * . " : 
o x " Ks 
M 


k. hi 


De ifcbiade incurabili &letbali. — 441 


- 


colligas ex exprobatione cum non obfcura objurgatione 
diffuadentium Medicorum , quam verbis Regis modo 
nominatus Auctor adducit Z. c. p. 53. Verum enim ve- 
to fi quis attento pendet animo, qua Regi poftea accide- 
funt , & inter ea refpirationis difficultatem, quamBID- 
LOO fientio praeterit, qua tamen eum laboraffe ex p. 
62. innotefcit, facile videbit hoc didi Viri minifterium 
(quo ad mortem usque fingulis diebus functus eft;) li- 
gandi pedes regios, plus obíuiffe; quam profuiffe. In 
moíltra egra itidem non fine gaudio pes detumuerat, 
-aut verius, quafi emarcuerat. | 
Hd Invitatus poftmodum denuo ad curam pro virili 
cum Collega meo commotionibus febrilibus, anxietati- 
buspracordialibus , oppreffioni pe&oris & refpirationis 
dificota occurri , & quidem non fine omni fuccef. 
fu. Interremedia hunc in finem adhibita, non poe- 
nitendum opere pretium preeftitit ferum lactis tamarin- - 
dinatum : Ceffavit enim inde fcbris effe molefta per ali- 
quot dies, faufti autem quidpiam fperare vetabant icho- - 
. rofi in natibus ulceris exareícentia , foedus pedis livor, 
| aliorum ulcerum heemorrhagia cum totius corporis mar. 
|€ore & fummo virium languore , quibus tandem die I9. 
| Augufti ftertor jungebatur ; que omnia de morte pro- 
Xime fecutura nos dübitare non finebant , fiquidem 
| etiam optata hec die 22. Auguíti omnes ejus miferias fi- 





- — 


m P.M. Vol. IF. | Kkk OBSER- 








44A. ec $oEROO d ^ 
|  OBSERFATIO CX. : d 
DN. D. CHRISTIANI de HELWICH«- 


Paralyfi linguz multoties recurrente. |. 


nono cerebri ad linguam propagantur , & ab in- 
tercepto arteriofi fanguinis influxu in hanc par. 
tem, paralyfi illam ipfam infeftari, fzpius experimur. | 
Hlud quoque non ignotum.eft , gravem apoplexie me- | 
tum, tum ir iis, quorum lingua refolvitur, tum: ir 
adítantibus oboriri , etiam in illis, quos experien-. 
tia docuit , quod fübinde lingua diu paralyfi de- 
tineatur, & tamen apoplexia non fequatur ; ficuti 
etiam illud vulgo cognitum eft, paralyfin hanc nul. 
la fuccedente apoplexia , (epe interdum recurre- | 
 gé. Non tamen abs re erit, exemplum paralyfeos 
hujus, quod &propter recurfus frequentiam , & alias - 
circumftantias notatu dignum videtur ,, adducere. Ma. 
trone cuidam ,. anno feptuagefimo feptimo: eetatis fi: 
nito , ex improvifo lingua fuerat facta '««pev?«, five in» 
valida ). aut. impotens , quod melaucbolicum quidp'am. 
eft, juxta Zpborifmumn 40. Sed. IF. — Fuerat illa pet. 
eomplures annos podagre doloribus exquifitiffimis , 
vernali & autummnali tempore , obnoxia , & ad hos . 
mitigantes, unacum marito, itidem arthritico, Ther- - 
mis Landeccenfibus , Hirfíchbergenfibus , Carolinis, | 
Teplicenfibus, & acidulis variis, ex confilio Medici füi | 


|n ab impeditis nervis illis ; qui à ramo feptimo ac | 












Pd 


. De patalyfi| f|lingue shuloriej recurrente, | 443. 





| P fuerat fineomnitamenemolumento. Multoties quo- 
| que atrociffimam perpeflà fuerat cardialgiam, tandem. 
| e ad malorum cumulum acceflerat etiam tortura cal- 
| €uli vefice , ut fubinde mirarer, quomodo tot morbis 
| ferendis corpus exhauftum.& fenile par effe poffet? fed 
| pondum miferiarum finis erat, fiquidem etiam crebro & 
| fine manifefta caufa in lipothymiam incidebat, adeoque 
| Verebar, ne aliquando fyncope correpta, repente more- 
| retur, juxta Zpbor. A1. Sed. 3I. Qui crebro éy multum; 
| eitra, manife zJffam cau]am. exfol'ouutur , repentemoriuntur. 
Aft nolítra iteratas animi defectiones fpirituofis & ana-- 
lepticis potionibus refocillata, aliquoties fuperavit; 
adque ad plura mala toleranda iterum atque iterum re- 
wixit. — 
Ut jam de aliis ejus miferiis, & multis & tmapnis, ni- 
dil dicam , vel centies paralyfi lingue , usque ad finem 
yite (quem etatis fue annoj feptuagefimo nono, fi de? 
"cem circiter dies demas, completo attigit; )fuit correp- 
.ta. Initio per horas modo plures, modo pauciores in- 
fultus ille durabat ;fed fucceflutemporisad diemintegrum 
aut biduum etiam, quinimo ad tertium & quartum di- 
«em prorogabatur. Ín omnibus acceffionibus hujus mali 
rationis erat compos , fenfus externi integri erant, ac 
quee defiderabat, geftibusac nutu concinne fatis decla- 
"rabat, cum maxima vero difficultate deglutiebat, marni- 
fefto indicio , etiam motum lingue admodum efle impé- 
"ditum, X Obfervatum fere femper, linguam citius officio 
":deglutiendi cibos mafticatos quam fermocinandi, fungi 
;potuiffe. Abhorrebat à liquore C. C. füccinato, cafto- 
aeo, (dequo magnificum Italorum elogium legere licet 
an Confilio Clarilimi. viri, $5» PAULI contra "Apople- 
Kkk2 xiam 


4d4A oos Olfematio CE s ut 
)eeyctmser megencwerue 111 s Ra SORRENTO GONDAPERA CARE S ION As n YN Dt 0 

. xiam, )falibus volatilibus & penetrantioribus remediis, 
contra vero eleofacharo cinnamorni deleQabatur , illud- 
que fibi eximie conducere predicabat. Nec afpernaba- 


tur ufum fpiritus apoplectici fatis grati, cum. fpiritu 
lilior. convall. mixti , ut & cum Eff, ligni aloés & Ef. 


— . dulci Hallenft. Cervici illinebatur mixtura ex aqua cin- 


namom, benedi&da ferpilli D. Myníichti , falvie cum - 
vino, Eff Rorismar. Flor, paralyf. fpiritu lumbric. 

terreítr. & formicarum.  Juffietiam in ore detinere mo- | 
do vinum falviatum , modo aquas fpirituofas ,' vide-. 
licet aquam Regin. Hungar. epilept, Langii, cinnam. 
borragin. quibus addebatur pro rc nata fpiritus macis,. 
Javend. falis ammoniaci aromatic. D. Sylvii, Balfam. vitat 
.&c. Etadhec ipfa remedia, ingruentibus poft aliquas. 
inducias novis. infültibus, fubinde recurrebatur. Illud 
unicum adhucaddendum cenfeo, quod etiamfi toties lin- 
que paralyfi afflicta fuerit non tamen Apoplexia extinda 
fit, fed marasmo fenili & languoribus multis confeda, 
erumnofam finiverit vitam. | 


| | OBSERFATIO CX. 
^ DN. D. CHRIS TIANI de HELWICH. 
| De ; 


Saltar foliorum Betonicz in aliquibus 
oculorum affe&ibus ufu externo. 


fimis viris commendantur. Certe in illis falutarem.- 
ufum expertus eít Celeberrimns BARTHOLINUS 
pul 


E: in oculorum affe&ibus à multis iisque do&tif- 


- 








- De Salutari foliorum Betonice in aliquibus, 650,44 


gquiveris fui, ut vocat, 2«/alis cujus defcriptio exhibe- 
turin 44s Haffnienfibus Anu. 1671. Ó 72. part. I. Obfer, 
41. p2g. 50. eo quod derzvet bumores :t oculos irruentes 
Oper vicinos narium du&ius, | Etrhinorum claffi merito ad- 
judicatur Betozica , de qua fane ingens, ut ingenue fa- 
tear, in. me defiderium ortum eft , experiundi; quid illa 
hic fingulare preftet, poftquam eam tantopere laudatam 
feperi ab Equite Anglo Dz. de TEMPLE dazs PEfjai fe- — 
«onde de [a fanté , dum in. Operibus poffbumis p. 172. Ícri- 
pfit. fe in oculorum & capitis catarrhis peculiarem & 
fpecificam virtutem in Nicotiana herba agnofcere, fifo- 
hium ejus in naribus per hore fpatium detineatur, & illi- 
co fubjungit: Za Betoine produit le méme cefet,.- - — - 
 Punec lautre defe lesrhbümes delatéte par le canal naturel. 
Le vieux Prince de Nafau m'a afuré, quil m avoit confervé 
fes yeux fi Long temps, que par ce mayen , aprés avoir penfé 
perdre la vüe à l'áge de trente ans, je m^ en. feris toujours 
Mepuis avec fuccés , apresavoir été expofé comme [ui alaper- 
| ire au. méme áge.. Nonfum ignarusquod Betonica ab Zz- 
| 307. MUSA in libello; quo ejusdem virtutes complexus. 
| elt , laudetur in oculorum doloribus, caligine & lachry- 
| mis , fed interno tantum ufu, fi ea coquatur vel infun- 
| datur aque ferventi; fermo autem jam mihi eft de exter- 
| no ejus ufu in oculorum morbis , & de virtute foliorum 
| «jus in nares intruforum & ibidem per horam dimidiam 
| aut integram detentorum. 
| «— Proletarie res notitie eft, quod in celebriorum pul- 
| serum fternuütatoriorum compofitionibus compareat Be- 
| &onica. Magni quondam nominis Archiater Bavaricus, 
| Müllerus , primumbetonice locum tribuitin pulvere fter- 
| mutatorio olim famofiffimo, cujus defcriptionem com- 
1 i pe Kkk 3 municat 


| 
' 
|| 
I 
I 
I 








| 
e S. 







445 7^ -"Olfervatio" Cx. iata? uq : 


munícat - "THIERMAIERIUS- b. H. Sebolior: " Cos 
lior. Medic. cap. 9. p. 135. 4n pulvere fleruutatorio Nordlin: 
£enfi Betonice floribus fuus tribuitur honos, " In cele 
berrimi viri Dn. D. HOFFMANNI pulvere fternutatorio; - 
cujus defcriptionem Clariff. Dn. REIMANNUS in praxi 
mcdica ex Hoffinanni Manufcriptis concinnata adducit, | 
etiam Detonica deprehenditur. ' Succum fternutatórium | 
. Frid. DECKERI in £xercitat. prac. cirea meden- 
di methodum pag. 8. allegatum ,' Betonica recens ingres - 
ditur. . Ex quibus omnibus patet ,' ufüm Betonice ex- 
ternum , naribus nempe immiffee ad. derivandos in eas - 
humores , & olim fuifle & hodie effe communem. Ne6 - 
ophthalmicum Betonice ufüm externum ignotum fuiffe; 
patet ex refponfione BARTHOLINI ad D. HANNE- 
MANNUM in Alis Hoffuienfibus Folum, II. p. 245. in qua 
refert, ex Belocati traditione laudatam fuiffe aquam | 
ophthalmicam ex Vino Rhenano in quo infufa fuere | 
foeniculum , betonica, ruta, euphrafia , chelidonium - 
majus , farfara G triticum ; fed, ut jam di&um, mos. 
dus ille adhibendi Betonicam in variis oculorum affecti: 
bus , quem. commendat , poft Principem" Naflovium, - 
dignitate; eruditione & generellluftris Eques Anglus; hoc 
peculiare habet , quod folia ejusdem integra , non im | 
pulverem redacta , nec fociata aliis, fed fola naribus iti-. | 
trufa, & per aliquot hore quadrantes detenta, fingula-- 
re quidpiam preftent in Epiphora , feu Ophthalmia fe- | 
rofa, in impedita humofum per vafcula reforbentia ] 
redudione, in vafis lymphaticis ; per tunicam retinam. 
copiofiffime diffeminatis , tumentibus, aut. diftentis,- 
&in aliis oculorum vitiis, id quod , experientia mul- 
spins fretus, verum eflefincere teftor. "Vix aliquis, n ní- 















- DeSalutari foliofüii Betonice im aliquibus 6c. 44v 
MEN err rmt institit 


fi periculum fecerit, credet , quanta humorum copia 





ex naribus, poft applicatam eo , quem indicavimus ,. 
nodo, Betonicam cum manifefta 2bediinoh comrmemo- 


satorum füblevatione effluet, Nom tamen cum pralau- 


dato equite, Dn. de TEMPLE fpecificam in jam enume- 


tatis oculorum vitiis virtutem Betonice adfcribere aufim, 
Optime gnarus , non tantum ex glandula innominata; 


- du&ibus hygrophthalmicispredita , ex pun&is lachryma- 


libus facculo lachrymali atque canalibus lachrymofis 
ope Betonice füperfluos ferofo-- lymphaticos humores 


educi ; fed & ex (inu frontali j; ex anttis Highmorianis, it£ 
3 maxilla fuperiori formatis. nec non ex membrana mu- 
€ofa &c. eosdem opitulante Betonica educi. 


"n » 


ri Wratislauia Erfor. diam Freseni 
A, 1g. Octebr. 173j- Ar 


 OBSERFATIO CYL 


DN D. YILHEEMI ANDREAE KELL- 


| NERI 
b. No De 
Unguibus hemipledici haud crefcen- 
| tibus. 


7 Xercuerunt curioftr irerum naturalium fcrutatores in- 
Bs. genia. fua , in iis etiam. x qua. ad ungues & pilos 
attinent ; obfervandis. — Sunt , qui pilorum & 


unguium augumentum, etiam poft mortem dari opinan- 
tur: 





Et 7 7i ( 
"WE... i 


448 ^ ^ ^ ObmostioCXL, 700000 


tur: Sunt autem & alii ,. qui judicium ea in quesftione ; 
fufpendunt : Ita celeberrimus olim W EDELIUS in: 
fhyfologia reformata cap, YIII. p. 213. in queftione, de. 
pilorum & unguium augumento , etiam poft mortem 
TULIT vaeyen , danec plenioribus ves confirmetur experimen- 
tis; funt denique, qui, fieri hoc augmentum poffe; 
eque negant, ac fiquis dentes , digitos aut naresetiam - 
in mortuis crefcere, ftatuere vellet. Per experientiam | 
conftat, phthificis he&icisque valde augeri ungues inque 
morbis aliis nonnunquam debitam excedere longitudi- 
nem docente FRANCKENAU in Ozyxologia curiofa. G. 
37. Solet etiam poft graviores morbos , fieri feceffio 
unguium fpontanea , tefte HAGENDORNIO in oP/er- 
vat. Med, Centnr. 111. obf. 63. Mihi in praxi medica ver- 
fanti , obfervationes eadem in re obtigerunt, que di- 
verfos effedus oftendunt. | Cum enim anno 1724. 
menfe Majo verfarer in fanando juvene quodam lit. 
terato; hypochondriaco, cujus manum & pedem dex- 
tri lateris , parefis ex colica, motu privaverat , is ipfe; 
octo elapfis diebus circiter, ungues enervati lateris mon*- 
. ftrabat , nullum accipientes incrementum , quod in la: 

tere altero integro , notabatur fat diftinde, Superato: 
morbo , nulla amplius in augmento unguium obfervata 
fuit differentia, fed redibat augmenturh naturale prius, 
Aliter fefe habebat res penes duos viros, eodem tempo- 
re hemiple&dicos. In his enim augmentum unguium 
utriusque lateris non differebat. Caufam in ftru&uree 
diverfitate, in morbi gradu aut majori; aut minori; 
aliove modo reperies , fi ad phenomena fingula attende- 





Ie velis. 


9BSZR- 








EU c oBsER FAYIO CXII 
DN. D. WILHELM! ANDREAE KELL- 
E CO ONERE | 

T De 


—. - [Gero particulari unguium. 


'Otatu omnino digna funt, que de valetudinis 
J dijudicatione. ex unguibus , tradunt LEN- 
* * TILIUS in Mifc. pra£. part. 1L. p. 482. 
feqq. BARTHOLINUS in Z4. Haffuienf. Fol. I. obf. 
32. de euguibns nigris, & Fol. V. obf. 3S. de erifi morbi 
per uugues :. Adde hiftoriam de uzguium dero. particula- 
qutriusque manus .D. D. BDEHRENS in zuaalib. Ura- 
slau. Zentam. XIX. pag. 199, — Obfervationem aliam, 
"oppido curiofam, mercator peregrinus , de fe ipfo, 
mihi anno 1734. narravit: Se venefedionem, ingruen- 
te fenectute (annum enim agebat fexagefimum tertium,) - 
preterlapfo zquinodio vernali omififle , cui à multo 
tempore quotannis iterata viceinbrachio aflvetus fuerit; 
mox dein eveniffe , ut brachium finiftrum , quod vene 








 feGionisordo tetigiffet, evaderetgrave, agilitate orbum, 


mt vix fufficeret eidem attolendo. ^ Evanefcente au- - 
tem poftaliquot menfes , hoc incommodo , in ungui- 
bus manus finiftre colorem flavum, i&ericis proprium; 
jn confpe&tum veniffe , quo eorum tota füperficies ; uti 
dpfeego vidi, erat tincta , falvis reliquis partibus omni- 
bus. En fpecimen affe&us haud immerito ZZeri parti" 
eularis critici nomine infigniendi : Qualem in mammis 
«4 P.M,Vol.IF. — L1i anno- 





. 450 d à  OMübhufio: CX "7, 


| annotavit t PAULINI in obfguoat. med. pur Cent, IT. an 
6. Quaftio autem effet digna examine ; quare mate- 
iia illa vitiofa, five bilis redündans ex fanguinis abun: 
- dantia prognata , hic tantummodo unius lateris occu- | 
paverit ungues ; fi provocare ad ens aliquod vitale quis . 
velit , five ad naturam , ille EM per &que obícu- | 


rum explicare... :, | 15] 
OBSERFATIO. CXIIL. | 


DN. D. VVILHELMI ANDREAE KELL. 
ONERE. nic HE EU e 


-Verbera dyfenteriz medicina. m 


$ 


Erbera octafionem nonnunquám curationibus mors : 

V borüm fortuitis, fübminiftrare, notum eft, Sic. 

anno 1733. menfe Septembri ; novi duos agre-- 

ftes, maxime robuftos, patrem & ab ipfo: genitum , ob 
verbera accepta male fe habentes, mea curee fuiffe com- 

miífos qui referebant, (e dyfenteriá illo tempore epide-: | 

mica jam per aliquot dies laboraffe , eodem autem fere; 

j quo vetbera infligebantur ; momento à malo illo fuiffe. 

"liberatos : Uns affe&us ire in focietate caufa- 

rum fit adfcifcendus , 'alieve caufze adjungen-- 
de, alii di Mpiciant. 


M ' M 
" e imo "f 
M. f. 2 . M. 8 
eese Np eu oer led m [A 





| 
! 


T-U Wu " 
[ 


|O-£0)8 0 oam 


p OBSERFATIO CXIF. 





- DN: D. VVILHELMI ANDREAE 


— KELLNERI. 
"itis variolas comitantis importu- 
 niffimz , rarius exemplum. — ^ 
Ihi, que de fiti immoderata materie arthriticee 
.retentionem infecuta , fcribit RIVERIUS in 


iV ! [ Cent. 111, obf. 22. expendenti , occurebat alia, 
non minoris momenti hiftoria. XVariolis anno 1734. 





-epidemicegraflantibus ,, duodecim annorum puella , pre- 


ES convulfionibus iis quoque corripiebatur ; fed 
lifcretis & fatis benignis : Appropinquante füppüratio- 
nis periodo , loco puris ; ichorem tantum concipie- 
bant, accedente purpura alba, non fine vite periculo. 
üperyeniebat prater fpem fitis intenfiffima; egrotaenim 
aÁMlla , 'infatiabili bibendi defiderio abrepta, ut ad fitim re- 
fünguendam vix fex menfure lore cerevifiariee , vulgo 
Govent , intra fpatium XXIV, horarum , fuüfficerent: 
Refpondebat urine quantitas , quantitati potus, Siti 
intereà adeo laborabat egrota , ut vix fomnum capeffe- 
ré poffet. . Duravit illa per tres dies, nullo graviore 
fymptomate accedente : His elapfis decrevit iterum fi- 
tis & egrota priftina valetudini reftituta fuit. Medica- 
mentis & fübacidulis cedebat tandem graviffimum hoc 
Íymptoma. Aliud de fiti, cum crepufculo vefperti- 
no.invadente , accedente vero diluculo evanefcente, 
tariffimum exemplum , exhibent Ephemerides Natur. Cu - 
fof. Dec, IJ. Aun. V. obf. AA. 

psu» Lll 2 QBSER- 


453. 33 (O ER 
Co um T SOBSERFATIO. €xEk. 


DN. D. VVILHELMI ANDREAE | 
bes LLNERL : 

Sudore: particulari j in nucha & dorf ol 
variolas excipiente. f 






Adem puella | » de qua antecedens agit fede "i 
E, tio, ab hoc malo vix liberata , alio, xs 
raro, implicabatur morbo, Variolarum nemp 
curatione ad finem perduda, fudor é pofteriori colli. 
parte ,. cum aliquali , cutis rubore & ardore erumpebat | 
copiofiffimus , qui intra XXIV. horas, hunc locum. 
omnino deferens , dorfüum, eodem modo, usque ad. 
nates occupabat , ubi inta&tis reliquis aliis partibus ; poft - 
| aliquot dies evanefcebat. De fudore particulati, vas. 
rie à variis Auctoribus, litteris confignate funt obfer4 
vationes, € quibus hoc loco eas tantum nominare E : 
quas PECHLINUS. in o£f. sed. phyf. Lib. IT. obf. $2. pz. 
235- feqq. &t. Commercium litterarium Anno 1732. held, 
F1. p.43./eq. proferunt. Intermm nemo ibitinficias, hung 
cafum ita effe cornparatum, ut judicatu admodum fit " jl 
cile , utrum infolitum hoc fymptoma , à vatiolis , vel 
purpurá, an à nimia haufti potus quantitate , origihem 
&raxetit. — SG ERU S T ees NM 



















ios . 453 
ies U. T OBSERFATIO CXFL- 





|J. DN. D. VVILHELMI ANDREAE 
Boo oU KELLNERI 


Tuis, bonds Tacamahacz , Ver- 
tici impofito , proxoráta, 


f. m. 180. de tuffi à frigore hyemali ; ad eR. 
pitis verticem & futuram 'coronalem admitfo ex- 
"templo füborta , annotavit, id mihi'anno 1724, men- 
fe Augufto obíervare contigit, in viro robuíto, apho- 
—mia, ab infultu apopledico, relittà, laborante, poft 
"applicationem Emplaftri Tacamahacee ad verticem, quod 
jn lenili affetu GOCKELIUS in cozf/. sued. Cent. II. 
-ebf, $8- e» feq, füummopere commendat. Etenim, 
| :elapfo vix hora quadrantis fpatio ; egrotus ille vehe- 
B corripiebatur tuffi  qu& prima vice ; ultra unius 
1 r& fpatium durabat. Secundo , tertio , quarto & 
quinto die , poft hujus.emplaftri renovationem , tuffis , . 

licet indies mitior, revertebatur, haud tamen absque 

^notàbili loquelz' reftitutione, ^ Verticetri congtuum effe 
L locui, curvatia; variis morbis dicata remedia , cun 
d fru&u. admoveri poffunt, experientia jam diu docuit. 
[ ditrum vero ille effe&us., :offium verticem conftituentium 
l 
| 
H 


| [en PISO. ain 4norbis. ex mv ibfriv. "a $3. 








d 
E 


pons juxta CAMERARIUM iu $ylleg. mcnor. med. 
|! Tent: FF. antic. XÀ pag, 267. an poris à Clopter HAVERS 
in Offcal: p. m. 63: defcriptis, fitattribuendus, aliis diju- 
| onm relinquo. Interim ex hac obfervatione colli- 


TP Lll35 gere, 


LER Olfersatio CXV 


gere licet verticem aptiffimum quoque isberc locum, - 
cui ad vim tuffis infrigendam , five, uti veteres loquun- 
tur ; ad catarrhi in pulmonem ruentis cohibendam fero- y 
ciam, remedia commode applicari poffunt, Que SAL- 
MUTHUS in obf. med. Cent. I. obf. 69. in medium profert. ; 
detulli, mediante cataplafmate, ex variis aromatibus, | 
pipere prefertim , conítante , uteri regioni applicato, 
& pudendo profundius immiflo, excitata, cujus beneficio - 

fpina gulae inherens, feliciter fuiffet expulfa, ulteriori 

experientia fuffragio indigere T ads geret AT 








y 4 
( Jfemaco Erfordiam. transmi[fe 00M 
d, 13. Novemb, 173j-) | NAM 


OBSERFATIO CXFIL didi 1 
DN: D. IOH. GEORG, HOYERL. 


De a 
Felici Haemoptyftos quinquagenariar 
. . curatione. . 


ticis fortioribus; premature, nullisque refolven- - 
tibus interpofitis, in ufum vocatis, ulcus infa- 
nabile pulmonum, cum corporis contabefcentia, poft fe 
trahentibus; tractatam, vel ab ipfis egris, ob fanguinis: 
floridi fentim fenfimque fientem absque doloris fenfu ex- . 
cretionem , improvide neglectam, dum fere curn latice. | 
pHMAMM vita profunditur , lethalem- plerumque fortiri | 
even- | 


EH sonis vel incauté & minus retiaquiltak ys E. 





eventum ;. non Visurr ciun folum fuo. comprobat experi- 
tia à fuffragio » fed & ipfeita canens Poéta: | 
^... Cernis ut € molli fanguis pulmone remiffus 

.Ad ftygias certo tramite ducit aquas, — . 
es um itaque celeberrimus CONRINGIUS 7z df. 4e 
4H emoptyf i in Academia Julia habitá, heemoptici, per vi- 
- ginti quatuor annos non absque admiratione coníervati 
mentionem injiciat, hinc & nos rariorem de hemop. 
tyfi per quinquaginta ferme annos feliciter femper. miti- 
gata; fibfesvaonem à in fcenam producere non dubita. 
pos: 
Vir pliencius ; dedi Andreas Platbuerus, YCtus ci: 
| Eos Molhufine Syndicus, &c. fanguineo -cholericus 
ac fcorbuticus, quinquaginta propemodum ab hinc an- 
Amis in Academia Salana Themidi litans ac defluxionibus 
xatarrhalibus laborans, hamoptyfi, modico medica- 
mentorum ufui brevi cedente, corsipiebatur, quà vero, - 
/in Academia Ludoviciana degens, biennio elapfo rurfus 
adtligebatur, unica tamen vene fectione, una cum lactis 
€urà, amici fuafu in ufum tract, fedatá, fed in patria, - 
mutato, D. D. étraufii P. P, confilio, climate haffiaco, 
, mox vehementius recurrente; varia hunc in finem medi- 
&camenta faccharata , decocta, purgantia, àMedicoquo- 
r dam veterano, fiin caffum exhibita, affumebat,.| Cum 
Be yero malum in pejus rueret, & e&ger cum fanguine co- 
| piofo fimul calculos ac arenulas per tuffim: rejiceret, alia 
| Tatione illi obviam ire confültum videbatur; eaque pro- 
pter Mixtura ex elixir, pectoral. W/edelii. Eff. travinatic. 
Hagendornii & "Lind. anodyna, conflata, nec non. 
| Tin&ura antiphthifica Gramman... Pulveres ftyptici cum 
| [iebentibus mixtis;Gcdecoda ex rad, & herbis petas 
TH ti | ra 
















Ld 


A56 Bbis /Olferati CXF. TA 


al. & travmaticis cum fucceffu plonittabiios, quo md 
men non obftante, mutato celibatu cum matrimoni 
fequentibus annis malum , fola vero la&is cura fcdatum, 
tribus vicibus haud absque phthifeos fubfecuturee metu, 
redibat. Quoniam vero patiens, qui priftine fanitati fe 
reftitutum putabat , varios circares nonnaturales admit. | 
tebat errores, & animi pathematibus ; quibus ob munus; 
quo fungebatur , publicum erat obnoxius; indulgebat, | : 
pregreffis defluxionibus catarrhalibus, tuffi ficca & do- 
lore pe&orisgravativo ftipatis, anno 1699. menfe Janua- 
rio hemoptyfis, fingulis fex horisrepetens, & pulfü cei. / 
leri, caloreintenfo &aliquali fiti comitate, tanto recru- . 
defcebat impetu , ut etiam fortiorum medicamentorum | 
ftypticorum vim eluderet , & quamvis largior in brachio 
adminiftrata venavfedtio doloremlpeGtoris gravativumalle- I 
varet, nihilo tamen minus poft fex horas fanguis cum 
, tufli excernebatur largius, vires magis magisque e profter-. | 
nebantur , & eger de fanitate recuperanda defperans, | 
magis de anime quam corporis falute follicitus, S. Eu-- 
chariftiam defiderabat , infimul tamen efflagitabat ; ut. 
omiffis refolventibus, folis ftypticis laticis vitalis fiftere- : 
tur profufio, ideo pulveres ex corall. rubr. terra japon. 
bol. armen. lap. haematit. & anodynis, it. pilule circa. 
noctem fumende & ad fitim fallendam, potiones ex ad- 
ftringentibus ad modum Sylvii parate, nec non decodia' 
ex adítringentibus, pectoralibus & travmaticis concins 
nata, propinabantur, qua tamen omnia nihil aliud effi-" 
ciebant , quam ut alvum, fuppofitoriis fui monendam 
officii, conftiparent. Non minus tum fanguinis per pul. 

mones, tum feri per corporis peripheriam , nimii fudo- - 
ris forma; excretionem cohibendi caufa in ufum voca-- 


bantur | 





















; » 


Dur 4 susiphrhif € resi & JFA PERI ex 
yofciam. pap..alb. conferv, rofar. antiqv. para- 
-cujus quidem ufüm dolor capitis obtufus, & placi- 
rofundusque excipiebat fomnus, fimul vero ctiam 
linis minuebatur re jedtiominime tamen penitusfifte- 
L, licet alia medicamenta, ex margaritis, unicorn. 
fl, &c. parata, fubjungerentur. Hoc igitur in ftatu 

fs memoria repetens lactis curam olim proficuam, 
xe rogabat, nt lactis .chalybeati ufus fibi permitteretur, 
juod etiam pertinaci huic malo ferebat füppetias, il- 
l - tandem extirpabat. Nevero fanguis extravafatus 
1onum bronchiis fubfiftens, corruptionem fuübiret, 
ue produceret: exulcerationem , aliquot dofes 
eti, refolutionis & expectorationis ergo exhi- 
re colophonem imponebant. - Aft, licetpriftinae- 
us fuerit fanitati; hac tamen vix per triennium 
t: Ob enormiores enim interea temporis in diee- 
01 miffos errores, catarrho jam laborans, aliorfum 
am agendi gratia vocatus, fex milliarium iter rhedá 
faciebat , quo vix confecto, ob motum forfitan 
m aliasque caufas, rurfus heemoptyfin incurrebat 
m fanguinis copiam per tuffim rejiciebat. Medi- 
lociordinarius accerfitus, malo huic , admini- 
us phlebotomiá, liquore ftyptico aliisque medi- 
us obviam ire fatagebat, fed effectus intentioni 
refpondebat , quam etiam ob caufam de egro - 
efle putabat. — Verum enim vero quinto decubitus 
noftrá imploratà ope, fuperius jam laudatis medi- 
tis alterum jam pedem in chatontis cymba haben- 
egrum € lethi faucibus, non absque adítantium ad- 

ne, , eripuimus , qui, frequentioribus hifce hae-. 
. AM. Fol. IF, Mmm - mopty- 


























is edo vd 
ema jocum mercari , - EO dicti Pub eX- 
actius obfervare didicit ES  fiquidenr hac ratione una Ee 


| E idi infultus prasoccupabat, & integra Tiotibnr di nnis 
fruebatur valetudine. Sed cum rurfus à diete regul is. 
defle&eret, anno 1722. pregreffo dolore pe&otis grava. 
tivo, denuo hemoptyfis illum invadebat , que quoniam. 
cum confuetorum & olim proficuorum jam memorato- 
rum, tum aliorum: probatiffimorum medicaminum vim 
fpernebat , adftantes hujus fexagenarii egri, per trigin- 
ginta & quod excurrit annos haemoptyfi fzepius adflidi,. 
vite inftare terminum opinabantur.. Ne itaque nihil in- 
tentatum relinqueretur, plures irt confilium adhibeban- 
tur Medici , quorum nonnulli ex neotericorum mente. 3- 
flypticis & refolventibus nitrofa majori dofi Í .jungen- 
da effe, quamvis invito & reluctante Medico ordinario 
confültumpatabant, quid? quod eorum quidamnon vere-. 
batur , Medicoordinario abfente pulverem ex nitri &1ha- 
 barb. alexandt. ia gr. XV. alvum laxandifine;propinare. Aft 
 largiorem nitri ufum largior quoque fanguinis expectora- 
tiomagno viriumdifpendiosexcipiebat. Hisitaque pariter! 
nihil proficientibus, fed potius noxiis, celeberrimum fe T 
teniffimi cujusdam Germanie Ducis; aliquoties àdmop hg 
tyfi laborantis ac reftituti,. archiatrum confulebat Vedi-' 
€us ordinarius, genuinam medendi methodum, ii in fere- 
üiffima perfona adhibitam, fibi expetens. Hac obtentá 
ád acrimoniam humorum contemperandam ordinabatur' 
1) Deco&tum ex rad. bardan. recent. fymphyt. maj. far." 
faparill. herb. tuffilag, millefol. heder. terreftr. Flor. p: p. 


2» lue 
ow 


th. rafur. liquirit. lign. fantal rubr; pafful. min. cum iqua' 




















| n efto Howoptfnsginptegen ri cuc 439 


jaran ndum & quater. de die ad duos, tres, vel qua- 
sor cyathos hauriendum 5 2 ). Potiuncula balfamica 
js. Rec. Balfam. "gam Dippel. 2ij Syrup. 
ag.  dialth, Fernel, ana 7j. M. quae vel cum de. 
|, vel per fe absque vehiculo in ufum vocari po- 
.3.) Rotule pectorales ex Spec. .diatragacanth. 
ja di. pidas: Trochitc. de. Carab. c. Sacchar. in 














&em ad no. iij. vel IV. omen ad. acrimoniam 
Arritantem & tuffim provocantem Gorrigendam. Sangui- 
nis PRO pecaejom sidera Lei E 


| Bici. prepár. bez. joval. nitro deputato compo- 
hti. — otandum , hoc in cafu nitrum refrada do- 
» ad. gr. ij nimirum pro dofi, minime negligendum 


di» yes 
efle, fed exoptatum edere effe&um ;. quoniam vero. 


^ la: E ejus ufus fanguinem reddit fluxiliorem; utquá 
Mà porta ruete poflit, omnino propterea noxius ille 
hab ;endus rit. - Hec autem recenfita medicamenta fem- 
Bi ievamen noftro adferebant egro , fanguine per pul- 
mones exitum moliente, cum primis fimul inftituta ali- 
quot diebus. ante folftitia & equinodia V, Sne in talo, 
as  procraftinatá , vel ob atatis rationem pla- 
me Lornitsà. ftatim fanguis in pulmonibus feceffum ob- 
tinebat & per tuffim rejiciebatur. ^ Quoniam vero: 
pa artim. ob fenium, partim ob difpofitionem ad he-. 
am , ejus corpus admodum erat emaciatum , ideo 
c ong ua eidem injungebatur dieta, interdicendo ali-- 
mn nen l tis acidis, , falitis, aromaticis, potulentis fpiri-- 
tuofis .& commendando gelatinofa, evpepta ac ev-.- 
.€hyla, potum viti. i; oligophori & cerevifiae- cum fal. 
| * ue : Mmm2 . via 














vi Pario Glycyrr. (antal rubr. & M srürela "7 
monendo officii pilulis balfamicis laxantibus, | Etheceft. 
methodus, qua patiens nofter ad annum etatis fexagefi- 
snum nonum. confervabatur , qui tandem tam ob fe- . 
nium, quam curas ac labores, memorie debilitate, ime. 
modica fomni cupiditate & comate fomnolento COrre- | 


ptus; edm naturereddidit. |^ ^. Rech 
SCHOLIUM, - TOM 





GEnper quidem fanguinis fputum , feu. Hemop 

ff diu tenet , in tabem tranfire autumnat Jodates LOM- 
N s » Olfervat. medicin Lib. IT. p. m. 140. deficiente |. 
samen experientiae fuffragio , fiquidem eandem aliquando - 
per plures annos, citra eximium quoddam fanitatis de- - 
trimentum , aut ullum phthifeos periculum , : conti- 
 muaffe , imo quibusdam fubjedis adeo folennem &-. 
quafi habitualem fuiffe, varie practicorum obfervatio- 
nes teftantur, ut fub ejus fuppreffione, diuturniori 
emanfione , plura femper, quam füb legitimo fücceffu; 
perfenferint incommoda. Ita 7ob. RHODIUS Cezrt. ZZ, : 
 Obferv. med. 30. mulieris cujusdam, fingulis aut alternis .- 
menfibus impune fanguinem exfpuentis, atque ceffante 
hac evacuatione pejus fe habentis reminifcitur. . Sic - 
quoque PLINIUS Zh, X7. cap. 38. refert , Volufium Sa-d? 
turninum omnibus annis ftato tempore fanguinem ex de 
fpuiffe, & nihilominus ad annum usque nonagefimum - á 
vixiffe. BRECHTFELDIUS in Ais Med, Haffuienf. - 
| Volum. I. Ober. YOS. exemplum Haemoptyfeos adducit, 
bis ut plurimum inanno enormiter NP ; mini- ;. 

T€ 








c 





"sme vero in Phthifin definentis  SENNERTVS Zz. 27. 
pra. med, part. III, cap. 7. p. 384. virum nobilem 
plethoricum notum fibi fuiffe commemorat , qui per in- 
tervalla fepe € pulmone fanguinem copiofum fine omni 
incommodo rejecerat, & nihilo minus ad fummam fene. 
 &utem pervenerat. Porto TULPIUS Olferv. Med, Lib. 
JI. cap. 11. fputum fanguinis triuginta annorum , & 
Celeberrimus 2z. D. ALBRECHT , Zpbemer. ztcadem, 
 mofire Dec. III. Aun. V. e VI. Obfero, 24. periodicamHee- 
 moptyfin quadraginta annorum fiftit ; quibus etiam ex- 
 emplum | olim in zzzalib. phyf. Med, Wratislav. Ann. 
1725. M. Majo Claff. II. p. 482. feqq. à me recenfitum, de 
 Hemoptyfi per 18. annorum decurfum , in foemina ce- 
teroquin fana, durante , adjungi meretur. Docent au- 
em finguli hi cafus , non omnes indifcretim , ex incon- 


"gruis licet locis contingentes, & idcirco pro fonticis 















"vulgo reputantes hemorrhagias ; omnitempore pericu- 


lofas ac noxias effe, fed potius quandoque aliarum : 
falutariüm vices gerere , eaque propter, íi inprimis 
dhabituales jamjam reddite füerunt, minime impetuo- 
fecohibendas & fupprimendas , fed tantum füfpe&tosilla- - 
rum exceffüus! caute preeoccupandos ac reliquum Deo & 





I 


Nature committendum effe. 


c KA. E, Blsbnerus.). 


^ e 4 j 





mc & E Sn 


i 









T OBSER PATIO 4 CXFHE: TE TU io. 2 
DN D. IOH. GEORG. HO YERL u 
i) De. n is. T 


E. 
| Perverf & dufelif Hemopiyftos en 
Àj ratione. | 
Ir juvenis ; M. Gottlieb. Plathnerus ;- vicini lo. 
Vu ci paftor, 24. annos natus , temperamenti me-. 
lancholico - fanguinei , antehac dyfenteria he- 
morrhoidali adflictus,. fed plurimis aliis medicamentis in-. 
cafum adhibitis, antidyfenterico Americano; Tpecacuan-. à 
ha puta, ad methodum llluftris LEIBNIZII ,. in 4p-.- 
peudice Dec, ILI. Ephemer, Acad, noffre Anno Zh defcri. st 
ptam; ufürpatá, ab ea liberatus, poft pregreffos ve. 
hementiores corporis motus , de peGoris anguítia &-- 
anxietate , 1efpiratione. difficili ftipata conquereba- : ;j 
tur. Huic metu hemoptyfeos. fübfecuture , "quippe: 
mali hareditarii , quo avus & parens laboravetat,! 
eram fyvafor imminuende fanguinis quantitatis ; & qui-. 
^ dem vel phlebotomie , vel fluxus hemorrhoidalis ;: 
appropriatis jamjam excitati medicamentis, admini- | 
culo. Aft confilio hoc fusque deque habito, pra- 
fcriptisque. medicaminibus neglectis , memorata. pedo- - 
ris anguftia ftatim reje&tionem infignis fanguinis flo- 
ridi quantitatis per tuffim habebat pediflequam , cui, 
nobis abfentibus, tres alii in confilium adhibiti Me- 
dici, V. Sne premiffa , ftypticis travmaticis , ex Croc. | 
. Martis adftringente — hujus farine conflatis;- 


T: 








-— 








* 
E. 
-fuppetias ferre fatagabant. ^ Licet vero defiderato 
—potirentur fine, brevi tamen poft egrum invadebat 
Wfebris intermittens erratica, certum non fervans ty. 
pum , modo quotidianam modo tertianam mentiens, 
-quam Medicus quidam frequentiori ac largiori Chi- 
nechine ufualiisque medicamentis febrifugis ac pe&tora- 
libus fruftra impugnabat, & eger paucorum feptimana- 
rum fpatio tabe admodum confumtus, auctà pecoris 
anguítia  refpirationisque difficultate , preter omnium 


— De perverja & infelici H emoptyfeos curatione, 465 


'epinionem animam fuo reddebat Creatori, as 
— — Cadaver Prenobiliffimi Dni parentis juffu prematu- 
| ti fati caufam rimandi ergo in trium memoratorum Me. 
/ dicorum meique preefentia cultro fubjectum anatomico, 
"primitus ftupendam'corporis maciem , brevi temporis 
' fpatio obortam obtutui offerebat , ita quidem , ut pan- 
| ficulus adipofus penitus füerit confiümtus& cutis ofhibus 
| faltem heferit. Aperto thorace, omnium pulmonum - 
| Joborum, inflammatorum , ex parte fcirrhoforum, fan- 
»guineque coagulato refertorum , & in füperiori finiftri 
loci parte exulceratorum, obfervabatur cum pleura coa. 
ditus. Omnia abdominis vifcera nulla contaminata 

«erant labe, & licet ventriculus & inteftina flatibus ef- 
m: diftenta , glandularum tamen miliarium ftatus fa. 

Tiffimus deprehendebatur. Ex his itaque fatis fu. 
"perque conftat , primariam mortis premature caufam. 
| exiftere hemoptyfin ; ftypticis ; refolventibus non re- 

mixtis ; fuppreffam ; fanguis enim in pulmonibus extra- 
»wafatus, refolventibus ad excretionem minime aptus 
| redditus, fed in materiam purulentam degeneratus , in- - 
| duxit febrem fymptomaticam five hecticam, qua. rur- 
fus perverfe , ad intermittentis inftar, cortice Chine, 

Mio | : | : maí- 








" 
i 
3 





£l 
" 







E Im rcli win citc Ü - " 
T pulmones , jamjam À danouine. extravafato & mas | 
teria purulenta obítru&os ,. inhabilem efficiente, tra 
&ata non potuit non petipnevmoniam , viri juvenis, im . 
etate florentiffima contin: , vite "um abfesnpcub | 


mr fe trahere, isl ics itg bait ROM] 
Fig 0B SERFATIO- Cx den 
DN. D. JOH. GEORG. HOYERL. ni 
: De. | | E ; 
Orexalgia r recens nat ortif . infantum, 


rig ae 

Irandus eft fane nonnullarum. gravidarum appe- | 
M titus, quando varia non folum alimentofa ,- | 
fed etiam prorfus abfürda quandoque defide- ' 

rant, magis vero admiratione dignum, quod, fi re-. 
bus appetitis vel defideratis non potiuntur, vel defi. |. 
derii cujusvis compotes non fiunt , editi in lucem. foe. 
tus eodem appetitu & defiderio ; quo . gravide matres. | 
ante partum laborarunt , tantopere foleant adfligi , ut | 
fiepius vigiliis continuis , inquietudine & ploratu paren- . 
tibus usque molefti fint , donec rem appetitam vel defi.. | 
deratam confequantur, qui adfe&us uno verbo ORE-. | 
XALGIA nuncupari poteft ; germanice Dit. Gebnfudit- 
neu geboftner. Sinber, Si itaque alimentofa defide- 
rat infans , vel cibum appetit , vigiliis , inquietudini, 
& ploratui labiorum. fü&io, vulgo bas án nagen/ — 
fupervenit » que Tymptomata, nifi mature ilis fane | ! 















B ye. 


t A 


V Mes | 
( De orexalgia recens natortim infantum. 465. 







tur fuppetie , tandem macies, faepius mors fubfequitur. 
"dn ejusmodi enim cafu neque blanda cunarum agita- 
| tio, neque fafciarum mutatio nec mammarum porredio, 
| mec alius tractandi modus , nec medicamenta laxantia, 
"anodyna, vel.alià prodeffe folent, fed folummodo ci- 
| bus à gravida ante partum appetitus, haud tamen impe- 
tratus, tenello eft porrigendus. Sic memini gravidam 
quandam halecis efümappetiifle; nec impetrare potuifle, - 
«cujus infans in lucem editus admodum erat inquietus la- 
jbiisque fugebat, donec halecis tantillum accipiebat , quo 
comefto optime fe habebat. Plura vero hujus farine 
| exempla filentiipeplo involvere lubet. | Sin autem mattis 
'forían animum non fübeat memoria rei defiderate, aut 
Cibus vel. potus, quem appetiit, impetrari non poffit, 
inum Malvaticum ,. Hifpanicum  Toccavienfe, Cana- 
"rienfe ;. vel aliud quidpiam corroborans. propinandum 
.eft foetui, & his fine fucceflu tentatis, tandem lac afini- 
num in ufum vocandum, quo ad fümto , haud raro pla- 
^eide quiefcit, labiis amplius non fugit, fed ex voto nu- 
tritus, notabile incrementum capit. Majori vero admira- 
;tione dignum eft, quod non folum de alimentis hec va- 
eant, fed &de aliis quibusvis rebus à gravida matre defi- 
-deratis, ob quarum defectum recens nati fepe adeo ma- 
e fe habent, ut defiderio fepe rubefcant. Sic memini 
beatam conjugem meam Longofàliffanam , graviditatis 
wempore iter in patriam adfectaffe & cognatos viitare 
woluiffe ; lucina vero interea temporis opinione celerius 
favente, ab itinere prepedita filiolum in lucem edebat 
alvum quidem & incolumem, poft modum vero inquie- 
tum; plorantem, & atrophia tandem laborantem, Variis 
'emediis fruftra adhibitis, nefcia mater quomodo infanti. 
«4, P, M. Pol. IF. Nun effct 






















A66 3  Difrosii CXIX: x A 


ti beeietiii HN RUMNSA Mri necesse | 
effet füccurrendum, ac de fànitate ejus recuperanda. 

ferme defperans., forte fortuna ad^ nuptias in. patria cele. - 
brandas ab agnatis invitabatur, rhedz itaque cum egro- - 
to filiolo Longofaliffam vecta, illum preter opinionem - 
in itinere placide quiefcentem, avidius ex mamillis. fü. 
gentem, quinimo in nuptiis cibos: mafticatos etiam 'ab- - 
- fumentem, debilem & egrotum hinc avettum, falubrio- | 
rem. domum: redeundem, tandem: à. macie convalefcen-. 
tem, animadvertebat. Sicetiam haud ita pridem foe- 
 minagravida Erfordiamproficifci defiderans;, voti tamen | 
fui Copos fieri non: valens , itidem. oen feliciter enis. 


edibus paternis fervabatur. » moleffum;,. ex edibus. autet «1 
geftatum , à ploratu abftinentem & quiefcentem. Conful: 


(MT 
y 


tus eo nomine Medicus ex matre fciícitabatur,  angravi- 
ditatis tempore forfanperegreabire defideraflet? quee cum: 
refponderet ;, fe: libenter Erfordiam iter facere voluiffe; 
nec potuiffe , confültum putabatur ,. ut cum: infante fine. 
mora. ulteriori Erfordiam: ;proficifceretur;, quo facto, in-- 
fans ex votoin edibus paternis non quiefcens convalefce- | 
bat. Aliagravida concentuminftrumenti mufici, vulgo eift. ! 
jobinifiber Bod nuncupati audire geftiens ;, infantem - 
gariebat male fe habentem ,. continuo plorantem & us- | 
ue inquietudine: vexatum , "donee dictum audiret inftru- 
mentum., abinde enim flatim placidiffime quiefcebat, | 
quam obfervationem Nobiliffimus Dominus Licentiatus | 
Menz, phyficus ordinarius & conful Longofaliflanus - ! 
haud ita pridem nobiscum communicavit. — ^ ERE 
Ex didis itaque phenomenis fatis elucefcere videtur i 
1)infantum morbos altioris efle indaginis, quam adul- | 
torum, quoniam hi voce T— " non er^ igemitü | 
' & plora- 





Ü E s ^ M e L. 
" [" y : ae; 

1 » ET . au ed " T - 

j Er : b: 
uen P 


De Orexalgia 1 Tetens natorum infantum, 467 | 








——————M à 
! &ploratu. dolores, a adfe&us & morbos explicare norunt, 
| ideoque vix omnesinfantiles morbos á practicis hactenus 
fuiffe enucleatos& deícriptos; 2) admirandam effe foetus. 
| cum matre gravida fympathiam á fpirituum animalium 
; confenfu derivandàm; 3) gravidis nihil, quod anxiede- 
| piecons: ,& ARPSEUDt denegandum effe. 


| 


^7 "OBSERFATIO CXX. 
(DN D. IOH. GEORG. HOVERI. 
De. 


" 'irgine, cute hirfüta Mftoque mino- 
- ribus fetis obfita, in membris inferiori- 
z L. pil bus deformata. 








ferv. XF. hiftoriam refert , cenfens, capillorum 

proventum arte fuiffe produ&tum. Aft plures vel 
ob errorum nature , velob ideam gravidarum peregrinam 
"conceptam, pilis in his vel illis partibus :& mermibris:de- 
formatas efle; docetexperientia. X Et quod majore di- 
gnumad miratione,. novi virginem; ex generofa ftirpe pro- 
gnatam, vifu fatis formofam, rofeo UU labiis coral- 
dinis, nivea cervice ac mamillis alabaftrinis à natura ex- 
ornatam & cute ad umbilicum usque formofiffima pre- 
Witam, infra umbilicum vero tam in abdomine quam 
pudendis porci feu fuis inftar fetis minoribus denfis ob- 
fitam ac peffime deformatam. Hanc tandem generofüs 
luo US NAMeS' : 6€ dM. 


D' puella toto corpore hirfita BORELLUS cezz. 05- 


^u 
nU 

z i aee - 
: 2d 


468 000 Obferostio CXX os s 


quidam juvenis, immenfo erga ipfam-amore fuccenfus, - 
invitis licet parentibus, &ut filie, ob monítrofamhanc-- 
ce partium inferiorum conditionem, celibatum prae ma- 
trimonio eligeret anxie' optantibus uxorem ducebat, 
brevi antem poft, 'ob infignem iftam deformitatem tanto | 
profequebatur odio , ut divortium ftatim quereret, | 
quod etiam , didarum circumítantiarum intuitu facile - 
obtinuit. Sic quoque aliam novi virginem primariam, - 
jn partibus anticis fatis formoíam, in dorfo vero inftar - 
ovis lanigeram feu totam lanuginofam , cum qua centu- 
rio quidam matrimonium inibat, atque antica forme & | 
pulchritudine contentus, deformatum dorfum parum | 
curans, poftmodum conftantiffimumerga ipfamamorera - 
fovebat. — . Woebesas v s Lio aod IRL M 
( 7Mol: ufa Erfordiam mi/f& | ! * 

4, 14- Novemb, 1735. ) E 





»- 


 OBSERFATIO CXXL ? 

DN. LIC. PAUL. HENR. VOGELIL 
Hiftoria morbi fcorbutici infoliti, pau« 
cis abhinc annis Erfordiae obfervati. 1 


omni tempore fcholas Medicorum in diverfas ab- 
ripuit partes , in eo tamen prifci eque ac moder- 
ni ad unum omnes conueniunt , fua cuivis morbo figna 
efíe diagnoftica , quorum ftudiofee colledionis & inter 
Íe collationis ope cognofcatur & ab omnibus aliis dif 
etirgctur, idque primum Medici negotium apud omnes, 
quos 


Ns obftante magno & vario diffenfu , qui ab 









PUXCEAAXT 3 » * . 


-— 





n 
T [ N 


7 S | i 
Hifforia torbi [corbutici infoliti , paucis 6c, 469. 


Haba ttt À— MÀ MP — À  — M M —— o — i M — M 


?. 
Jquos curandos in fe íuftipit egros , effe neceffario 
debere ,. ut. integra. percepta morbi hiftoría, cujus par- 
tem etiam (igna íic dida anamneftica conítituunt, 
omnibusque íedulo exploratis egri circumítantiis, quà 
preciíe morbi ite laboret fpecie, ex iisdemeruat, idque 
haud oícitanter, nec perfuncdtorie , aut pr&cipitanter, 
fed qua fieri poteft z4484. agat: Tum enim demum 
-ea praícribi & ordinari cum ratione & judicio poffe, 
'que oppugnaado accomodata erunt morbo. Id ve- 
fO inter potiora referre nulli dubitamus, quibus foli- 
de eruditus Medicus à turpi íe. diftinguit Empirico, ita 
optime . monente HAMILTONE , de Praxeos Regu- 
-lis, Cap. Il. Note cbaraderiftice ,. quibus Medicus 
(proprie fie. didus 4. medicaffrorum. turba vere. diflingui- 
tur, funt ifle, niniram : Morbum orzginalem expifca- 
oriy (v deinde morbo oppofita grelcribere.. Haec regula 
^dn fcorbuto & inde ícaturientibus morbis inter alia 
| inprimis etiam obfervari meretur ; cum ob fymptoma- 
tum fyndromen & diverfitatem non levis. momenti res 
m exada & diítinda eorum cognitio. Quod vero 
hac in re à nobis preftitum fit € prefenti, quorum 
dntereít, hiftoria judicabunt. | | 
1. Aggreditur autem morbus, quem delineare füfcepi- 
| mus , ut plurimum univerfali animi atque corporis tor- 
| pore & fegnitie , in puerili, juveniliac florenti etate con- 
"ftitutos , idque vel absque alio antecedente contingit - 
morbo, vel alio, feu acuto, feu chronico, vix exeun- 
(te. Iníequitur febris apparenter mitis, horripilatio- 
ibus & calore p. n. frequenter vices mutantibus, in gra- 
du utrinque remiffiore , qui &gros non continuo lecto 
 'affigit, imo haud raro.in conclavi obambulare permittit, 
don i Nnun 3 Ty- 


I 





| ^ 
| 
| j 


2s 470 ht ius Olfervatio CXXI, uU 


EN v mI E Z - - 


— 


: 





— typum obfervat modo regularem , horis pometidianis 
aut vefpertinis paroxyfmos repetens , modo irregula-. 
titer, nullo fervato ordine, femel, bis vel pluries in- - 
tra nyChemerum renovans invafiones.  Faca hinc 
poft aliquot dies aliqua per urinas crifi , que faturate ru-- 
bicundo colore tin&te ; copiofum deponunt fedimentum; 
aut per fudores, expecdorationem, aut modicam di- 
arrhoeam , pro crifeos ratione , tunc ad brevius vel. 
longius tempus protrahitur morbus, qui tamen data 
qualicunque occafione, fi non atrocius, certe haud mi 
tius denuo recurrit, fimilem priori fcenam ludens ,- 
paucis fubinde pro circumftantiarum ratione , muta-- 
tis, "Quanquam vero á repetitis hujusmodi morbofis 
infultibus congrua remediocum pharmacevticorum & 
dieteticorum adminiftratione cum fanitate in gratiam - 
rediiffe videantur eegri, brevis tamen durationis haud 
taro valetudinem reftauratam experiuntur ; morbo pau- 
corum intercapedine menímm. atrocius, quam antes 
denuo infeffante, majore non folum virium proftra- - 
tione corporisque marcefcentia magis confpicuis, fed. 
 & novis & gravioribus ingruentibus fymptomatibus; 
inter quae precipue (attendi merentur, exquifitiffima 
cutis fenfilitas , qua ad levem qualemcunque ,. etiam 
in conclavi calefacto aeris agitationem ita horret ,. qua-- 
fitrigidi flatu venti conftringeretur , inappetentia, pe- 
&oris cum fufpiriis oppreffio, tuíficula , pulfus parvus & 
debilis, &gris tamen adhuc decubitum in lecto fubin- 
de cum orthoftadia permutantibus: Sub quali morbi fta- 
tu, elapfis feptem, quatuordecim vel viginti & uno. 
diebus, in media corporis regione hinc inde purpuraceéa 
comparent. ecthymata minutiffima ;. quibus euge. áne« 
| : ident. 





EE ee JJ 
FE dii 
" Hiflori oclli Jeorbutici infoliti paucis ex 471 


EE eer ——M—ÀM 
dien veficule, qua tribus circiter elapfis.diebüs, ambi- 
tu rubicundo difparente , cum pelluciditate albefcunt, 

"intra: paucos. vero: dies. reficcate ,; novis: denuo: efflo- 
 srefcentibus locum: concedunt , qualis féeta  quando- 
-4que per pluresluditut feptimanas ,. fomno ut plurimum ,. 
mifi nocturno: turbetur patoxyifmo integro manente & 
appetitu aliquali-redeunte. | Hec dum ita aguntur, 
quandoque copiofa: macule- purpuracee , violacede & 

| "igricantess diverfa: magnitudinis.in inferioribus potiffi- 

mum partibus: conferti efflorefcunt, imo: quandoque 

macula aliquot digitos longas. & late j^ cum aliquali cu- 
(tis & fubjectlarum: partiunv mollium: elevatione. crura 
obfident  fphacelum colore mentientes ,. at aliquot die- 
um: decuríu fugillatiorume inftar fücceffive iterunr eva- 
mefcentes y; ceterunr nihil levaminis-aut: commodi &- 
ars largientes , fiquidem: quosdam: abinde copiofe & 
fatis. diu afflictos » nihilominus füccubifie obfervavi- 
| mus. UMETT wi 

IBlixtée mns tandem & peffimus hujus morbi. gradus 

de. quando: materia fcorbutica in pulmones irruens , 

os inundans, 8c primo: quidenr fera: tuffis , cum ex. 

 eretione fputi ferofi vifcidi indies copiofiore,. caufa exi- 
ftit. temporis vero füucceffu pulmones per totam fübftan. 
tiam adeo: corrumpit , & exulcerat , ut materia. pu- 
rulenta 'copiofiffima ,, tetro fe prodens odore ac fapo. 
pos pauco quandoque intermixto cruore vehementi & 
frequenter affligente. tuffi: ejiciatur . lenta morbum co- 
mitante febre , qua absque certo equidem typo , irre: 
gulariter tamen ,.. modo fingulis diebus, modo vero 
 Anius vel. plurimum ' intercapedine dierum , exacerba-- 
"s 'fcenam femper levi quodam ad dimidiz vel unius 
stc hore 





K Á x VERTI 
m * vy 


472 ^ Olferoatio CXXL 07 0 - 


hore fpatium: durante horrore aperiente ; : infequente; 
calore fenfim increfcente, qui dein iterum ad noveexa- 
cerbationis acceffum paulatim detepefcit. XComitantur . 
hune morbi ftatum conítans anorexia ; potulentis etiam 
vappido fapore ingratis, quandoque omnium averfio 
medicaminum ; imo; reluctante natura , aflumtorum, | 
orto vomitu, rejectio, are(centia corporis fumma, exatn- 
thematum exiliffimorum vel rubeorum maximam partem 
albicantium continue eruptiones, plus minus copiofa 
novis femper priora reficcata & in fquamulas foluta exe | 
cipientibus. :: Tandem febris, que hucusque lente in mo-- 
dum fe geffit, in veram he&ticam talis modi regularem. 
typum fervantem tranfit; ut quotidie pomeridianis vel ve- 
Ípertinis horis paroxyfmi recurrant ,. copiofo cum fudore. 
colliquatio poft mediam no&em vel circaauroram iterum. 
ceflantes, Quando fic ad extrema fere ventum eft, alvi. 
 dejediones liquide nycthemeri fpatio bis vel ter re- 
petentes afligunt ; & quamvis unum vel alterum diem 
fubinde. intermittant ; frequentiores tamen & copio- 
fiores redeunt, infequente mox diarrheea continua , nul 
lis remediis coercenda , adeo , ut haud rato egri inter. 
deponendum animo linquantur: libi fimul ifta notati. 
meretur circumítantia, quod ubi exanthemata rarioras 
in abdomine praefertim comparent, tormina quandoque 
vehementia antecedant vel comitentur diarrhoeam, quae 
hinc, largiore& copiofiore eorum, fubfudoribus fubin- 
de frigidis . fubfequnta eruptione, ipfa cum diarrhoea 
cedunt, tum vero vite, miferiarum valle ha&enus einctee 
non multo poft fequitur folutio. Paucis nunc poftlimi- 
nio adhuc . notare par erit; truculenti hujus morbi fce- 
nam haud raro aperire pertinaces ophthalmias ; ut illi 

| | | cons 














Hf orbutici infoliti páucis e. 473 








ca itigit fero, cujus. morbus in Difputatione de purpu- 
v4 fcorbutica , precedente nimio bemorrboidum fluxu fub 
pref. Ill. HOFFMANNI recenfitus & examinatus fuit, - 
"tumores duri & fcirrhofi in collo, fub maxillis, in mam- 
«mis, enormes haemorrhagie narium & gingivarum, 
 srhevmatici hinc inde oberrantes dolores; atroces odon- 
 talgie &ulaplmz ^ 7 
"De cura hujus adeo gravis , longi& fiepe funeftithor- 
, bi , adeo diverfis ftipatifymptomatibus, vario denique. 
/ "fchemate in principio , progreffu & declinatione , juxta 
| | "peculiarem cujusque fubjedti habitum incedentis, atque 
.^ex univerfali humorum corruptela, cum unius & alterius 
| "Vifceris principalislabe ftipata, confequentis, quidftatuen- 
"dum fit, neminem latere poteft, qui maximas difficulta- 
stes in debellando herculeo ifto motbo occurrentes, ju- 
| dicii: trutina expendit. Ad nos quod attinet, candide, - 
| ut Medicum decet chriftianum , fatemur , nafcentem & 
| fientem equidem morbum generofi is decenti methodo ad- 
'"hibitis remediis refrenari; imo etiam haud raro exftir- 
l pari poffe , adultiorem vero & confirmatum omnem om- 
nino refpuere medelam , nifi quod quandoque multa ad- 
^hibita opera ad tempus. 'palliari- videatur; fed tamen ali- 
/ quo hinc elapfo tempore multo iterum prorumpat fero. 
"€ior. Quod veroetiam nafcensfübinde non extinguatur, 
''adolefcens non eradicari fefinat, fed fenfim viresacqui- 
"fat eundoin caufa eft, quod prima morbi principia fiepe 
adeo lateant vel but fint , ut non fatis obfervari & 
Cognofci nec ab egris nec à Medicis queant, vel leviori & . 
'deniori quodam modo fe manifeftantia parvi pendantur, 
| 'autMedicusrei gerende aptus non tempeftive in confilium 
rocetur, hi ncque morbo fufficiens ad invalefcendum tem- 
We - 4. P. M. Fol, IF. Ooo pus 
























uc 


A 


A — Y ^ 








pus PETS cipe ut radicibus XE immiffis red dda- - 
tur tandem immedicabilis. Nec taceamus aegros haud 
fato optima recufare medicamenta , exaclioris diete Je-. 
ges violare, quibus ut ftridie obtemperent neceffitas potus, 
lat, minime" omnium vero remediorum affümendornm 
ufum. eo usque continuare, ut in morbo adeo gravi & | 
tebelli optatus. obtineri queat eventus ; fzepffime ctiam. 
inconftantia fua ; s ab uno atelsepim M 






XE 





tos; — itauna -- alierx dofi el entis ia jus AM 
pharmaco- antifcorbutice ,' multoties falutares à nobis. 
obfervatos : Hinc vero ad evellendas morbi: radices. & 
crebriores infültuum recidivas precidendas, tum , quan- | 
de morbi fefe iterum fübtraxit vehementia, egerque im. 
tantum fanitatem recuperaffe videtur ,. eó.potiflimum re-. 
Ípiciendum, ut nature emundtoria quavis quantum pof-. 
fibile , fuis rite fungantur officiis. eorumque qualibus - 
cunque obfervatis defe&ibus füccurratur, aut. vicariis c 
arte excitatis excretionibus, illud , quod natura denegat 

compenfetur , omni fimul opera & cautione adhibita 
ne quod fübinde per avtocratiam nature contingit: ex-. 
vaordinariigiquitMpan. excretionies per ios piii: ; Capi- 









$e 









Em  — QUUM. AMI DL MM occ La 
E : M b | N P 
Hifloria "morbi fetéburi infoliti paucis €&9c. 475. 


1 e ——— —— ———MMM——————————— 
. tistineam, ulcera in diverfis corporis partibus fübnata, 
. ftillicidium oculorum &c. ullo modo repellendo, con- 
' firingendo; divertendo, interturbentur, fed, ni obftet par- 
"tis corruptio aut deftru&tio , fibi relinquantur, fimul vero 
»decoda rad. fcorzon, cichor. farfap, chine, ariftol. rot. 
aut & infufa theiformiaherbarumantifcorbuticarum, in- . 
j terpofito elixirio vifcerali ad Ill. HOFEMANNI mentem, 
| ex ordinariis Extr. cochlear, fcord. card. ben. & trifol. 
| fibr. parato, ad menfes minimum duos quotidie, & qui- 
| dem large adhibita, plusfimplici vice proficuanotavimus. 
fubjun&tis, in fine hujus curationis curfus, laxantibus 
| 1 otiffimum rhabarbarinis per epicrafin operantibus, 
Tahto vero certiorem & durabiliorem ifthec cura fani- 
|. tatem preftat, fifexmenfiuminterltitio repetatur , quan- 
| to facilius alias paucis, in corpore reftitantibus hujus 
| morbi feminibus, is repullulare folet. Ceterum i in vitz 
| "regimine vitentur: Putridis & acribus refertus aer vapo-- 
| «tibus | ; alimenta infalubria ; immodice falita & fermen- 
te i efcentia , potulenta fpiritofa, animi moerot & ira, pre- 
| "cipue vero fe-& excretionum, tam ordinariarum, quam . 
| Jextraordinariarum , quarum legitimus fücceflus preci- 
I yuum fanitatis conftituit fundamentum, «optima & folli- 
|eita habeatur ratio. Cum autem, quam exhibuimus, 
| 'eurationis methodum, confirmato & inveterato malo 
|mon füfficere füpra fimus faffi; omnes Apollineam profi- 
| "tentes artem etiam. atque etiam rogatos volumus, ut, fi 
| que magis probata & experta habeant, in Dei T, O. ho- 
Borem & affli&torim commodum, tanquam fibi facra, 

-- facris etiam ; juxta monitum HIPPOCRATIS;,- 

I mower communicare dignentur. - 


m Y 07 009 2 OBSER- 


LL —— o -— 

























0B SERFA zIO cx XIL. E: am *» 


DN Lic. PAUL. HENR. ibd 





| Aly 


E 
Febr maligna poftridie. (cdam venam. 


. &eenía |... 2. E 
It 59. annorum fanguinee Maro polkis. ponÉ & 
V. obefi corpotis habitus, poft miflionem fanguinis ex. : 
- confilio Medici cujusdam d, 14. Novemb. 1734«- 
peradam , infequenti die ,' dum facris intereffet;* ve-- ü 
ementi corripiebatur horrore & rigore; per biho-- 
rium durante, quem calor excipiebat febrilis & con. 
tinuus non adeo intenfus, cum fumma tamen circa pre- 
cordia anxietate, appetitus & fomni omnimoda aboliti- 
one, maxima virium proftratione,. pulfu parvo & debili," hd 
fudore in capite prorumpente copiofo, in reliquo ve 
-«orpore vel nullo, velexiguo, quiindorfo manuum fe- 
re femper frigidulus percipiebatur, alvus fingulis nyühe.. 
Tneris bis vel ter relaxabatur , absque ullo tamen morbi. 
levamine: Hinc nulla circa feptimum. diem apparenti dd 
€rifi, viribusque de die in diem magis deperditis, mentis | 
fuperveniente alienatione, fudoreque in facie & mani 
frigido largiter fluente, ante completa (eptenari 1 
pirabat. 
Facit hic cafus ad coena eorum, quede 
noxa miffionis fanguinis in principio malignarum! ebrium | 
plures é prifcis & modernis commentati funt , cn tim | 


; Pr LU TM " ide lib4H.cap. 5. MI 


[f 
n He 
* 

j 


E d 
a 


aiefus mfetonm. aldoviini 477 1 


x mero mper ac RR CVSETEF PS eutairm SUMA 





Maier Rm remet 


JS. opp. med; chirurg. p. 358. STAHLIUS. aul. pe co- 

ebym.. med. V 6s0. HOFFMANNUS Jed. con/ult. part 1LI. 

3Dec. 4. cai. 6. d: ifp. de vence[cddiouis abufu $. 4 Cozumer., 

Mütterar. Med. Norib, A. 735. Hebd. XX.dtrt. 1, lmo vel 

'inde liquet circum fpedione & prudentia maxima in fva. 

| iiti veneafe&tione opus effe , minimeque hic feculi 
orem , Ja znede , fequendum , , uti Fgudpn hodie haud 

aro fieri affolet, 

m a8. Novemb 1735, 

uis | &OHWDHHICALA. Js 


co —OBSERFATIO CXXIIL DOW -— 
/DN. D. IOH. HERMANNI FURSTENAU.- 


es - Abfceffus mufculorum abdominis. 


* 7E plurimum reverendus SO. annorum , tempera. 
menti melancholico-fanguinei , ha&enus fanus , & 
VU. hemorrhoidum fluxumaliquoties expertus , pra- 

'terito- autumno emeticum blandum. ex rad. ipecac. & 

| Chryftall. Tartari conftans, proprio inftin&tu à Medico fuo 

|,erdinario petit , quo adfumto, & copiofo thee potu fu- 

-peringefto ,. aliquoties pituitam vifcidam evomuit; fed 

bi iofà nondum vifa , unicá thee fcutellá infuper haufta- 

:provocatutus ,. vehementi nifu in regione iliaca dextra 

| lolorem. fatis exquifitum perfentifcit , qui fenfim deinde 

"auus & nullis prefidiis, neque internis carminativis, 

| neque externis difcutientibus mitigatus , tumorem partis 

affecta vicinarumque comi:::a nactus eft, quo vifo topi- 

.€a quidem variarefolventia., varia cataplasmatum , oleo- 

Tum, unguentorum; emplaftr..um forma. AppH CAR. Íed 

absque efícdu fperato, fuere. ^ vxn 

: 0 MO 2. Vena. 


























! La 
V "n 






/ - y ) "29 


-T — 


























3 s , 
: : 
VN ge VN [ , 
CPC E DU 
e ostio Puce TR 


iA cu^ 1 
de hs 
D 
i 4-3 
Z 
E 


c Menefectio in pede, fuccus betule M, Martio per - 
plures ex ordine dies hauftus; pilule balfamice , & 
varia alia nec quicquam levaminis , attulere; nedum - 
affedui extirpando paria fuere; quare emollientibus - 
& [fuppurantibus facculis, cataplafmatibus ; & inpri- 
mis emplaftris follicite applicatis, & fedulo continua- 
tis, integümenta abdominis eo usque faerunt emollita, | 
ut mediolIunio facta cutis, mediante lancetta, incifione, 
fanguis primum;fincerus, dein vero ihftmimento ifto 
paulo profundius adacto, purulenta materia ; minori li- - 
cet copia prodiret , & vulnere hoc lege artis ab eodem ^ 
 Chirurgotra&tato, fequentibusdiebus continuaret; do- 
Téc initio M. Aug. demüm partibus vicinis tarde quo- 


que- emollitis , ' vulaus confolidationi proximum ap-- 


paretet. — Alter quoque abíceffus, prope umbilicum; 
. emollientibus & füppurantibus variis evporiftis & dome- 
fticis diu fruftratra&tatus, ferroquetandem apertus, ma- 
terie purulente notabilem quantitatem profudit, quo 
^ quidem loco notatu maxime digna videbantur grana vi- 
fida; puri undique & quamdiu vulnus fuit "memes 
"utroque in loco permixta, que licet alios in ftuporem 
raperent, à nonnullis pro feminiis animatis haberentur, - 
-ab aliis quoque magicis ludibriis adfcriberentur , mi- 
hi tamen nihil aliud preterquam femina viridefcentia, 
Lini, Foeni greci & fimilia cataplafmatum & unguen- 
torum forma haGenus fepius applicata, & per poros. 
"forfan introrfam fpe&antes in mufculorum interftitia pe- 
netrantia füntvifa. Tandempredi&o Augufto & fequen-- 
ti M. Septembri Z,«;«us4 mature & follicita Chirur- 
gi opera B. D:^yülhéra ita abdomini ftudio 'inflida;- 
fenfum confolidata fuere; non nifi duritie quadam in - 
339 NU NUM S (CoL BEN 


E - Alíceff 7 mufeulorum aliominis. 479. 


Btibus affectis remanente , que tamen & ipfa empla- 
ris emollientibus & difcutientibus fedulo applicatis ce- 
dere paulatim videtur. Una illa in umbilico excrefcen- 
-tlà, cujus & fupra mentionem feci, negotium facef- 
febat, que veficularum duarum triumve racematim 
Jibi incumbentium fplendentiumque fpeciem referens ,.- 
mullis ha&enus adhibitis. medicamentis cedere velle 
videbatur, fiquidem caufticis & fpeciatim lapide infer- 
- mali leviter tacta vix quicquamimmutabatur, ligaturam 
femel atque iterum tentatam , ob fitum profundiotem 
.& peripheriam abdominis. fubtumidam plane refpuebat, 
-inje&ionibus ope fyringe, -& explorationibus, fpecillo 
mediante factis ,, dolores cum hemorrhagia excitaban- 
tur. Meteria purulenta cum & fine previa inje&tio- 
ne aut applicatione topicorum , varii coloris & odo- 
ris ex. veficulis illis interdum: exftillabat , & quod  in- 
E rimis. attentionenr meretur granula feu veficule il. 
le minores viridefcentes. ; Eidem materie purulentae 
non raro interfperf: i ,. continuo adhuc prodibant; quas 
tamen tanto minus pro anintata reputare poteram pro- 
genie, quoniam oculo ctiam armato examinata ifta 
granuia vitam nullam vel motu ,. vel alio indicio pro- 
debant. Vir interim hoc affedu graviffimo hactenus 
ab orans nunc recte valet, ita utnon ipfe tantunr abfcef- 
fus mufculorum abdominis , percuratus omnino & con. 
folidatus fit ,. fed & pullulantia abhincinumbilico tubet-. 
cula » fanier infignem copiam aliquamdiu plorantia tan- 

Y prorfus. iss ccata FISiBks & fponte iterum coalue- 


























T es 1 * 
ld ^ l 


"IPS j$ 


i. / 
* IST / A ems /$ 
7 d à Hi PT 1 «FE eus ye ! $ : 
(gos OB ER. 
L: v 





c 490 - j Th. ed 43 (o) c TM TS poe zi « 3 » 


es e| 


"ana  OBSERFATIO CX. VH BÉ 


DN. D. IOH. HERMANNI FÜRS: 
ONAUC 


. Ulcus finuofum perinzi,. 



















menti fanguineo - cholerici , cujus jam dini 
Mifcellaneis phyf. med. matbemat. mentio ett f 
&a, hernia fcrotali diu laborans, vite genus inor 
natum fervans, & fpirituum ardentium abufui inprimisdi d 
ditus, hemorrhoidum fluxum dudum expertus, acidi 
lis Pyrmontanis hactenus quotannis, hinc (sic. did f. 
fibus ufus, circa equino&ium anni prafentis dicit 
laborare fi ingulari in ano moleftia ab hemorrhoidil 
fine dubio ccecis , undique exulceratis & turbatis 
ta, faniofi quippe materiá partes vicinas conftan 
— fodante, & pruriente dolore affligente. —. Conf 
idcirco Martio menfe Medicus dixit , dnfpc&tión 0] 
ocularem , & fedulam chirurgi operam, unacum mec 
€camentorum congruorum ufu indefeffo tanto mar el 
neceffariam , & quantocyus maturandam , quo ce 
ulcus inde fiftulofum , tedii & periculi plenitimum sa 
tuendum foret. Aft monitis hifce ab egroto & a adft: 
tibus negle&is , fimulque loco affe&o remediis. domefi 
cis, minus folicite tractato, ad Maji menfis finem, a 
cedente febre acuta continua , cum diarrhoea r pe 
tua Medicus & chirurgus tandem accerfiti locum c quide de 


aifcctum infpexerunt ,& -— finuofum; duobuPMe 


V quidam. ione $0. annorum , tempe 


e AE * 1 
h . H 
: iac ihe. Mh. DÀ asia ÉL 


Ld 5 i. v Lileus f niofum gerinz, | 481 





















pe f Briminibus pertufum & medio quafi folliculo coha- 
"ns | deprehenderunt » fed ob virium proftrationem ni- 
miam, operationem hic neceffariam manu & fcalpello 
pe eragendam , ; inftituere religioni fibi duxerunt ; nam & 

zer congruis fruftra morbo Rupe d auxiliis , paucis 
iebus elapfis. fatisceffit — 


- "QRinteli 0 Erfordiam ijs: 
pe Decem, 1739 


| E. SNP OBSERFATIO CXXF. 
| TDN. . D. JOH. PHILIPPI BURGGRAFIL: 


| febre intermittente per praniatu- 

m & nimium Corticis Peruviani ufum Us | 
"pie, , Corporis confumtio & abíceffus 
ad femur , TABaEa, 


yu 49. & quod excurrit annos natus, c fibick tertiana 
- fimplici Anno 1729. autumnali tempore correptus, 
. &, premiffis à Medico ordinario paucis digefti- 
, lf corticis Peruviani ufü ab ea liberatus, fed. elapfo 
En dierum fpatio, iracundià levi previa , quoti- 
diana intermittente, Chinechine ufu rurfus fuppreffa, — 
p om feptimanas adflitus, tandem fub anni 1730. - 
| I piciis febrem incurrebat quartanam, que , pramif- 
per breve temporis fpatium digeftivis, laudato cor- 
ce denuo largius in ufüm tracto impugnata ; licet 
Yducias aliquoties faceret: gravius tamen femper rediens, 
^M. P. M. Fel, IF. Ppp fup 





-— 


482 eran CXXF.. e 








füppreffa: potius quam extirpata ,. in vifcera. denique. 
. fuam exercebat fzvitiam, .ZEget namque habitus COrpO- - 
ris antea pleni & fuücculenti , &ftate j am multum contà- 
befcebat cum fummo ciborum faftidio & exquifitiffimis. 
finiftri femoris doloribus , nullo tumore ac rubore  flipa- 
tis, Medicus quidem ordinarius. effentiis amaris ali- 
mentorum appetitum excitare , & acribus fomentis fe- 
moris cruciatus fugate allaborabat , fed fruftraneo co- . 
natu; patiens enim ita erat confumtus , ut cutis admo- 
dum Tügofa offüibus haereret. ^ Chirurgus in confilium 
adhibitus , rejedtis prioribus fomentis , rem cataplafma- 
tibus emollientibus cum fucceflu aggrediebatur; horum . 
enim ufü' continuato locus doloribus excruciatus 

ruborem ac tumorem contrahebat, & tandem fuppu- . 
ratio ibidemfiebat. Fa&a tumoris fuppurati apertio- . 
ne, ingens puris laudabilis copia primis effluebat die-. 
bus Decedente interea temporis Medico ordinario, 
meum fine feptembris 1730. expetebat patiens confi- ' 
lum, quem etiam penitus fere emaciatum, nec de la- 
tere in latus fe movere valentem inveniebam , pulfum 
habebat perquam debilem atque celerem , & utinam 
"reddebat tenuem rubellamque. - Intelleiá morbi hi. 
 ftorià jam  memoratá, de vifcerum infar&du referan- - 
do, horumque officiis teftituendis cogitabam, eumque 
in finem pilulas ex gummatibus & extracdtis refolven- - 
tibus ac laxantibus, una eum decocto ex fpeciebus . 
aperientibus parando iisque füperbibendo , prefcribe- - 
bam. Ob fummum alimentorum faftidium jufculis; 
iisque fatis parce alebatur, fitim vero aqua fimplici fal- . 
lebat. ;Vix per tres dies laudatis medicaminibus in | 


ufüm vocatis , urina multam fedimenti coloris incat- 
'w duati 


AXE». 
ENT ^ 
| 





fati exhibebat , illisque per fex dies continuatis , -ap- 
| petentiam inde paululum excitari nobis videbatur, In- 
| ferea ulcus loco puris bone note ichorem plorabat 





tur. Alvum, antea fegniorem , jam bis quotidie exo- 
 merabat. Die 7. OGobr. ordinabam Tin&. Rhabarb. p. 
2I. Elix, aperit. Claud. & Syrup. 5. rad. aperient. maj, 
'aa p. I. femel, bis vel terde die, prout ferre poffet, ad 
-cochl. j. fümendum. | Porro quovis mane potum Cho- 

colate, ex avellana Mexicana , Vanigl. & faccharo, 
-absque ullis aromatibus parate ,.& cum fimplici aqua 
- decoquende, loco autem potus ordinarii, quoniam pul- 

fus jam erat ordinatior, & paululum plenior ,' hydro- 
galum haurire fvadebam , . viribusque quadantenus in- 
:de unacum appetitu magis audis, liberaliori manu 
idum concedebam , ex cremore liordei, avene; 


'Oryze Mediolanenfis, carneque. juniorum animalium, 
«onftantem , continuato fimul hydrogale potu & po- . 


tiunculá illa abítergente. rhabarbarinà in ufum voca- 


tà. Minorem jam ulcus plorabat ichoris. quantitatem, . 


& ad confolidationem erat proclive. Die 14. O&obr, 
juífi , ut poft prandium atque coenam vini Canarien- 
fis meraciffimi aliquot "Éaperet uncias, quo haud me- 
diocriter refocillabatur adeo, ut habitus corporis in- 
ierementum fumeret, & in conclavi, ac denique etiam 
in edibus deambulare patiens poffet. Ne vero materie 
peccantis reliquie novas excitarent turbas ,' ad vifcera 
Toboranda & expedienda bis de die Tin&. vitrioli mar- 
tis tartarifatam Ludov. ad gutt. 60. propinabam , & pi- 


lulis ex Gummi Sagapen. duplo & Extract. Rhabarb. fim- 


plo paratis ; ad gr. XV. quotidie fumendis ; die 13. De- 


arc 


— AMfebreintermittente per pr ematurum & nim, &yc, 493. 


fufcum, fed injecionibus balfamicis probe detergeba- . 


Ppp2 .. cemb: 


4 






ii unl Scis HrEIQDUS EE nam que | 
decens reftituebatur ;. dligeftio ,, antea moleítias creans, 
ex voto füuccedebat , & cum a Nen ees im 
| guum redibat. . —— ad 
jog  OBSERFA TIO. CXXFL. ^ : 

















DN. D.IOH. PHILIPPI [o 
"Sup c 


Sc&io iphiioris uteri REI & velicas 3 
urinaria , * Bret calculo repli, de- * 


|» A Ulier quadragenario major in Xenodochio ardens 
| te extincta febre , ab aliquot janr annis uteri las 
*J* borare dicebaturprolapfu. Sollicite itaque can d 
vere infpeGo d. 18. Jun. 1731. prefentibus Viro Magnis 
fico D. D. E£berbardo, Scabino, Senatore fic Medio: cXe. 
 cellentiffima , nec non D. D. Z^iclezie , burfa quedattt. 
novem circiter pollices longa & fex ad minimum lataex 
' finu pudoris propendens notabafhr , nullibi pervia, neg 
otificio quodam inftru&a , fed undique claufa, hinc ity 
de gangrena adfeda, | Abdomine aperto & inteftinis re» ? 
clinatis, maru pelvis cavo. immiflà nulla vefica, nul 
Tusque uterus in loco folito deprehendebantur , fed inte- 
ftinum re&um ftatim occurrebat ,. & inde in ipfam, bt n 
fam , ir anteriore parte duobus. corporibus: plus minus. 
mollibus. fpheroideis preditam , patebat aditus, - Incifo 
igitut ito facco, à punc ejus fuperiori & exteriori oe 


PA 





", e ji 


Tenia. n REST CROACIE E La 


SeBiomulieris Uteri prolapfa &*weficie urinar. &5c, 488 
fium capeffendo , cultro mox reftitit inopinata quedam 
durities ; cum vero non nihil fectionem urgerem , obtu- 
tuife fiftebat calculus, duospollices longus, &uno quoad. 
partem ejus mediam , craffior, ex plano convexus , al- 
fero extremo obtufus , altero non nihil acutus & afper. 
m in confpedum prodiret , pars ejus convexa ex- 
troríum-& alterum extremum, quod acutum fuiffe no- 
tatum eft, fuperiora, alterum auteminferiora fpectabat, 
finiftrorfum lateraliter extuberabat , in parte gibba & 
utroque latere hinc inde fcaber ,. in parte plana & reli- 
qua fuperficie fat levis &c albicans. - In extrenritate ac- 
. cuta, pauloante apicem verfus gibbum , ad unguis mi- 
mimi digiti latitudinem fere fibris connectebatur finui, 
.ex quo ilum extrahebam, & quem perfedé exple- 
»werat, à qua connexione ftigmata retinuit rubicunda. 
-Lanceexpenfus itarecensuncianm unam minus XV. eranis 
- pependit. Dono illum dedi Excell. D, D. Kz/zero;phyfico 
 moftre civitatis primario, cadaver fuppeditanti opulento 
- fuolithóphylacioinferendum.Divaricatisigitur pelvisoffi- 
- bus, & univerfa'pelvis cavitate ftudiofe perluftrata, lu. 
- culenter patebat, uteri vaginam extra corpus fitam in fü- 
- pra didi facci fpeciem tranfiffe. Quod vero internum 
uteri orificium nullibi fr.erit confpicuum, fuperioris va- 
gine uteri partis propc hujus oftium internum coalitus 
|» perfectus , erat cavía. X Ea igitur extrorfum penitus 
|^ Netfa, burfze prece ferebat fpeciem , cujus fundoinfifte- 
li bant uterus & ve/ica , hec tamen altius &c mox ante ri« 
| imam magriar: erat fita , ubi fimul apparebat, calculum 
j pauloante cxfectum in illa heiffe.. Et uterus & vefica 
| exiguae eránt molis, ille fere virgineus , hujus autem, 
- calculum modo memoratum arctiffime ambientis, capa- 
Bbooc Pppj citas 






4 . 
CM 












» T ——— - 
* 
DL 


» 


486 » " /Olfirsatio c enn. n d c Ann — 1 





citas ex ejus Tmenem patet. Ouaria erant mem | 
dumexigua, Limbo ale vefpertilionum finiítree hydatis | 
avellanze nucis majoris magnitudine, fed utrinque ma- 
-gi$ acuta , tenuiffimis vafculis fanguiferis donata, non- 
. minus & limbo dextre véfpertilionum ale E cni prior. 
, u— minor r coherebat, ibid. | 


- r4 n A T 
E 4 x jh 


-— 


'OBSERFATIO | CYXXPM 


HA 


DN.D. D. IOH. PHLIPPIBURGRAFIL. 


Literi cavitas membrana carnofo-vas 
"culofa undique cin&a in muliere, que ii 
abortum Aliqua menfium pafía ere-- assd | 
or | debatur. zi Ul oseb ad uoti d 
LIlier quaiágpiirii ut videbatur, exclut a ans. " 
M num, gravida fibi aliisve ab aliquot menfibus vi-. 
fa, in civitatis noftre Xenodochium egra dnd d 
ta, per muliebria concepto foetui aliquid haud abfimile . 
excernendo , animam efllavit.  Xenodochiifamule pro- . 
;prio aufu abjecérunt excretum, nec Medico ordinario 
^ Excell. D.D. K/zero , examinandum tradiderunt. - Ave-.. 
bamitaque uteti hujus mulieris fcire conditionem, quam . 
Ob caufam prefentibus Dn. D, Ki/sero & Dn. D. Gramb. 
| fos phyficis civitatis noftra optime merentibus, necnon . 
| D. 7 hielenio , ut & quibusdam chirurgis, d. 20. ^d 
en 1731. fedionem cadaveris inftitui , ubi uterus in... 
| neninl Íua miii: ae conftitutus obtutum incurrebat ^ 
pa grandis y 








| Ütericavitas dc oi i ig 


v^ 





randis atque robuftus ;. juxta longitudinem incifüs tota 
jus füperficies interna membraná carnofo - vafculofà fat 
"yalida, duas fere lineas craffà, tenuiffimis utero- juncta 
| emiffariis & in dextro fundi latere non nifi difficulter di- 
'gitis fepatabili , undique vifebatur cin&a. Altius hec 
mihi mente volventi vifum eft probabile, ejusmodimem- 
- branam carnofo-vafculofam denfam, totam internam 
| uteri füperficiem inveftientem, ex ovulo non nifi in uteri 
"cavum delato, aut perfe&e aut imperfecte impregnato, 
jn émbryonem evolvendum quidem deftinato, fednefcio 
quas ob caufas maximam partem iterum exturbato , pro- 
-duci potuifle, Quando enim ovulum impregnatum in. 
"uterum devolvitur, tunc ftatimturgeícere, uteri cavum 
replere, hujus fuperficiei interna applicari, emiffisque 
"utrinque vafis jungi incipit maxime ubi placenta formari 
dncipit; membranamuteto contiguamformare folet, Ta. 
le vero ovulum intempeftive, primis ftatim. conceptio- 
me feptimanis aut menfibus ruptum , ejusque contentis; 
foetus fcilicet rudimentis illiusque fucco nutritio, expul- 
fis; nonnifi membrane fpeciem relinquere poteft, con- 
«avee uteri fuperficiei contiguam. |. Simile quid in preefenti 
cafu me deprehendiffe puto, nifiquod placenta. rudi. 
menta diftineuere haud valuerim , fed membrana magis 
uniformis apparuerit. Vifa quidem illa mihi fuit ibidem 
nonnihil craffior, ubiillam in dextro fundi uteri latere | 
arctius adherfifle jam notaveram, num vero illicplacenta 
formari debuerit; determinare non aufun. 5t 














: 
: 
( 


xa 
c | 



















2E 

Aye a 4/38 - — 
^ T à 
^ :-] 





 DN.D.ÍOH. PHILIPPI BURGRAFIJ;. 


PUB f fius RTATUS Draco Heri ai NE 
Infultus apople&icus ab antiquis tibias. 
, fum ulceribus exficcatis, cum fuperve- 
. Aientequatuor dierum fingultu, cura-. ..- 

TELE tus - a e 


^ 7 OBSERFATIO CXXVHIL 


Mots í WU EA 

Ir55. annorum ftature mediocris, obefi & plethe: 
|J. tici corporis, brevioris colli; calculofüs, à plus. 
'*" ribus jam annis omphalocele variisque tibiarum 
ulceribus ac ftrepente pe&oris oppletione vexatus, ce 
terum ad fenfum fanus & confueta fibi piftoris muni&: 
obiens ; ab aliquot jam feptimanis difficultatem moven: 
dilinguam pet vices perceperat, parcius fimul mananti- 
bus tibiarum ulceribus , tandem penitus ficcis ; tridug 
fatuus factus quafi & lingue fere 1mpos , fomnolentusg. 
fuee uxoris providentia me die r4. Jun, 1731. mane vocas 
fi curaverat. Explorataejüsftatus conditione modo mei. 
motàta , intellexi, ichorem per ulcera antiqua tibidi 
fum expurgari folitum jam-humorum maffze altius & té 
nacius immerfüm herere , ac per hujus circulum ad ce: 
terbrum, ob curtumcollum, & breviori via & copiofius 
delátum; ibidemítagnare, vafa ejus vellicare; ut humos 
res copia jam excedentes & jufto fortius per illud motot 
impellere licet non eque propellere valeat, cerebri me. 
dullam ac nervorum inprimis linguam moventium ort- 
ginem inde premi. —Calebat zger multum, pulfus erat 
magnus & jufto frequentior, urina plus quam pr 





EU C 
amfultus apople&icus ab antiquis tibiarum tilcer.&5c. 498 


tin&a. .Annitebar hinc omnibus viribus *) ichorem 
"ulcerofum 6 tibiis retrogreflum & cerebro infixum re- 
vellere ; 8) eundem ad pedes «deducere ; ? ) liberum 
E ono motum expedire. In hunc finem ex vena in 
"brachio incifa octo vel decem fanguinis uncias emittere 
juli, quoniam ob pedes ulcerofos non eque id in al- 
^terutro eorum liceret, ac pharmacum purgans fat vali- 
dum venetedioni ftatim. fubjungendum prafcribebam, 
-Secta vena vix uncias quinque fanguinis fpiffi & íta- 
tim. concrefcentis emifit, & fruítra tentatis omnibus 
ponte rivum «cohibuit. Purgans adfumptum non ni- 
-fi ter alvum moverat. Cum inde non levaretut, al. 
tero mane d. 15. lun. in altero brachio denuo ve- 
mam incidi, & octo ad decem uncias fanguinis emit- 
ti curavi, ^  Saliüt fanguis, ex pregrefía hefterna 
-Menefectione jam aliquo modo liberius | fpatium 
-macdus , magno cum impetu. Hinc ftatim po- 
4Xiunculam purgantem  antiphlogifticam  hauriendam 
2erdinavi, ^ Presreflia fic vaforum evacuatione, u- 
-trique brachio veficatoria, ulceribus vero fermen- 
»tum panis cum allio contufo applicari juífi,  injun- 
a fimul dieta tenui non calefaciente. Dejecit octies; 
»wefice elevabantur, ulcera vero manebant ficca,  Li- 
berabatur interim ftatim caput, redibant mentis in- 
-tegritas & lingue motus liber. Tum pro correctio- 
me , abfterfione & eliminatione ichoris tincturam fa- 
lis tartari, cum fpiritu Citri paratam ; precripfi, bis 
- de die ad gutt. 60. fümendam , unde copiote minxit, fed 
-tincta& fabulofa. | Valuitegregic d.16 Ian, perintegrum 
-diem & íubíequentem noctem. ^ Ulcera etiam non 
— 4, P, M, Fol. IF. ^Quqq C nihil 



































490  Olervitio CXXPFIH, 0 


nihil uda reddebantur. D. r7, Iün, mane, poftquam. 
non nihil jufculi carnis adíümferat, ftatim fingultie:. 
bat. Curavi fcrobiculo cordis applicati aquam Reg. 
Hung. calidam , linteolis quadruplicatis exceptam. Cefz 
fabat fingultus , fed. verfus vefperam redibat, ac pert. 
infequentem noctem & dies continuabat , raro ultra - 
. hore fpatium intermittens. Prefícribebam Empl. de bac; 
laur. de Tacamah. &c. fuper alutamr extenía & ven-. 
triculi regioni applicanda , fed absque effectu. Cunr. 
vero fatis eflet evacuatus , fenfus tamen denuo , utut. 
per aliquot faltem hore minuta ; obtundi & ipfe & ad- 
ftantes animadverterent, adexpediendosipfosnervorum 
tubulos, fepofita paulifper Tartari tin&ura; dedi fpiritum. 
C, C. eflentif. tinctura&ntimoniiacri acutum, Succeffit resj 
fed jampretercontinuum fere fingultum ; ftrepens antea. 
pe&orisoppletio, nuncanhela &arxia; novum creabat ne- 
gotium. Huicoppofueram Gum. ammoniac. in gutt. puriff, » 
aqu.hyffop.folut. & fyrup. dehyflop.edulcorat. pomeridia-.- 
no tempore cochleatim hauriendum, &quovis mane fpir,. 
cornu cetvi fupra memoratum fumendum. |. Pedum ul: 
ceribus Elixir. rropr. dulce cum Balfam, Peruv. n. linteo. - 
carpto excepta , applicari juffi;, Manabant inde ulceta- 
Jargiter , fed nec fingultus proflizari, nec expeGtoratio; 
oromoveri poterant. Tandem cum caput perfe&de li-- 
REN eflet, fcrobiculo cordis fpir. matrie. menth.- 
lumbr. terr. cum tin&ura opii calide linteo "excez | 
- gta, d. 20. Jun. apponi euravi, Inde mitigabatut | 
íingultus , mox totus ceflabat, wutina citrini reddeba- | 
fur coloris, promovebatur & expedoratio. Refumta | 
jam tin&tura tartari, egertandem cum fanitate in gra- 
tiam redibat. | oue €o] 








dnfitus ApopleBieus ab antiquis tibiarum ulcer.&c. A9Y 





.1....Corollarii loco non. poffum non monere, quod 
plures noverim piftores antiquis pedum ulceribus labo- 
rantes , forfan, quod coram clibano nudis continuo 
agant pedibus, his vero aduftis quafi in liberum & frigi- 
- dum progrediantur aérem , & denuo adclibsnum, idque 
brevi tempore fzpius & quovis fere die, redeant. 


E ( Francofurto Erfordiam mi/fé - 
im^ M, 15, Decemb, 1735.) 


OBSERF ATIO. CXXIX. 

-— DN. IOH* MATTHAEI BARTHII. 

E. Vu i De 

Rariori quodam Phznomeno cum ter- 
*  r& motu conjun&o, Ratispona ob- 

id  — fervato. .— 





^C 7 Eriffimum eft illud APULEII affertum : Admi- 
- V rationem conciliare rebus raritatem. Que quo- 
— ^ . tidiana funt & nimis familiaria, nemo miratur, 
-fed nova, fed iníolita, de quibus animus nofter aut 
—mihil prorfus, aut hoc certe modo, quo tunc occur- 
runt, vix ac nec vix quidem cogitavit. Inter ea nume- 
"randum puto, quod nuper híc Ratispone contigit, & 
multos in admirationem rapuit phenomenon. Hujus 
"caufam inveftigare erit opera pretium, 








| 

L3 | ! ici | 

| 7Quqq2 |o No- 
E 

| 





1-2 2448 


 . Nonus erat dies menfis Decembris: anni ni presterlapft 
| 4734€ hora. fere. octava , cum inopinatus &. fubitaneus 
REPE terteque commotio paffim in urbe percipére: | 
Mox rumor percrebuit, vidiffe nonnullos extra. 
s ccelo. delapfum. ac difruprum igneum globum ve 
quosdam in aére radium lucidum, qui tamen fübito di 
paruiffet , aliis alia-caufantibus. . Sed. qua in: certis au- 
&oribus circumferuntur ;. prolixius recenfere. piget; - 
comperta potius, queque maximam. «d oeipaus ipfe -- 
fibus percepi , enarrabo. 
| Dicto nimirum tempore ,. dumj g data qua ab. 
aqua interfluente nomen. rivi fortita. eft, ictdibamilb H 
non folum derepente unicus. quidam fonitus , e j 
audiri folet à tonitru . aut tormento bellico , magis ta-^ 
-fnen. obtufus aures. feriebat ; verum etiam. folum fi 
vehementius. fuccutiebatur, — Oculos ftatim in coelum 
attolebam , tonitru fufpicatus , fed undique feret i 
illud , nec ulla uspiam. nubecula- apparebat. Qua- 
re in edibus proximis, gravius aliquod onus projedum 3 
efie aut fortuito cafü prolapfum exiftimabam, : Tandem 2 j 
quoque in mentem mihi veniebat recordari cujusdam ! vi- 
-€ine domus & officine ,. in qua &es caldarium funditur, | | 
ibique mortarium catapultuarium minus. vxplaitsa fuit d 
fe , conjiciebam. | dg 
s & his heme mox reos (um » ». 






















$4. 
[C 


fe eXpertos , , imo, , quod inde vim erat, in nonnul | | 
partibus commotionem majorem ,. in aliis minorem , itk - 


quibusdam parum diffitis nullam planc incolas puro a / 
iis : 








w—- 





m 


Ü » 
TC. 
P 


Derariori quodam pbenonzemo cum terre motu,&5c 493 





—- Illud quoque preterire nolo , licet ad rem noftram 
parum aut nihil faciat , tempeftatem antecedentem val. - 
| an inftabilem ,. duobus autem ultimis diebus frigi- 
diorem aérem fadum, Thermometri liquore intra 75. & 
-8o. gradum fübfidente, donec fequente nocte & die au- 
€&o ftigore ad 85. gradum comprimebatur, quod tamen 
frigus paulo poft inter pluvias & nives remiffius eva- 
- — VariePhenomeni circumftantie, varieque relatio- 
nes, varias porro fuggerebant de ejusdem rationibus 
"conje&uras. Tonitru fuifle , fimulac animum collegi, 
minime omnium. probabile vifum eft, eo quod iftud 
 dnterrupto magis pulfu undulabundum quafi aérem tre- 
mefaciat, aut fi uno impetu , etiam majore fragore 
 percellat ;.. vel acutius ftrideat, & preterea ne mini- 
ame quidem nubecule, ut jam dixi, confpiciende 
"effent. fine quibus nullz tempeftas ; tonitrua nulla 
"oruntur. : 
— ^ A Borealis igitur luminis materia, cujus reliquias 
dfiepius fragores in aere aliosque effectus. producere no- 


"vimus ; forte derivandum hoc phenomenon ; maxi- 


me cum globus igneus , quem ex aére decidiffe fere- 
bant, talis materie portio videretur fuiffe , & cele- 
berrimus quoquoe WOLFIUS Czp. 8. Phwfica S. 334. 
"Coll, S. 332. ejusmodi globos ad. borealia lumina per- 
&inere judicaverit. ' 

"^ Sed preterquan: quod idoneis au&oribus & te- 
'ftibus relationes ifte carerent ; nemo idem , qui an- 
'tecedentibus noGibus lumen boreale vidiffet , inveni- 
etur ; terre inprimis fuccuffio eaque diverfimode etiam 
OA | Q443 vici- 








vicinis in locis fe nilicenbd in mei prorfus n non ob- 
 fervata, obítabat. Quodfi enim hec commotio abigne 
illo & vi deorfum irruente veniflet, tremorem potius aut 
. concuffionem quam fuccuffionem & fubfultum percepiffe- ; 
-mus, deinde vel in proximioribus tantumlocis fortior , vel | 
 inunoeodemquetractu magis equalis fuiffet. Idempariter 
cenfendum, quando alii cuidam meteoro ignito hanc - 
commotionem adíctibere vellemus. Reliquum proinde 
erat de terrae motu cogitare , qui valde inequalis. folet.) 
efle; & cum quo fepe boatus conjun&us eft , aut fra» - 
gor, quafi tormenta bellica exploderentur , referente | 
VARENIO Z, Z. Geogr. c. X, Prop. S. atque atteftante - x 
KIRCHERO Muwudi fubterran. L. 11. C. I1. L. IF. $e. 1 
€. 7. quid quod nec illud prorfus inauditum , terre mo- - 
tum uno interdum fingulari vel pauciffimis faltim pulfi- 
bus abfolvi, prouti GASSENDUS A. 1617. obfervavwit, 
& me ipfam pridem experientia docuit. |. Nequid addam 
de meteoris ignitis , quae precedere hos motus jamante 
KIRCHERUM fcripfit ARISTOTELES Zz^. 44. Meteoro- 
Log. cap. 8.. PLINIUS Z4. ZI. cap.81. SENECA Lib, FE. 
cup. 26. Q. N.  Quibusque annumerari poffet modo di-. 
&us conglomeratus ignis " radius , fi certi quid de eo- 
demconítaret. — 

.. Quemadmodum vero unius rei plures poffunt. efle 
caufie ; ita in naturalibus quoque contingere folet, Une 
de horum perfpicuus & felixInterpres STURMIUS in fua 
de terre motibus Diflertatione idem agnofcens plures m mes 
fito rationes harum conquaffationum admifit. | 

Terram intus multis & magnis cavitatibus., eg 
Ls & canalibus eique preiertim fub montium. 
^ D 








aps 


^y $ 





^ 
» " 
| 4 i) 5 
* 
v 


M. 
» y " 
i ""- ^ 


- Derariori quodam pbenomeno cum terre motu, &yc 493 








——— 








 ne& vene interdum aquis perfufze, interdum flatuum 
» plene, nonnullae denique ignibus replete, ut idem Au. 
"éorloquitur, Ad hec tria ergo , aquas, ventos, & 
ignes, ceu terre motuum caufas , recurrendum efle in 
 Phyfica generaliori olim ftatui, eoque magis, quod tel- - 
"lure atrocius concuffa & difciffa haud raro nunc aque, 
| ámo integri lacus & amnes protrudantur, nunc venti ve- 
| hementiores comitentur motus illos nunc ipfe ignis 
flamme per rimas penetrent. - Mon 
— — Fietiequidem poteft , etiam fi ab igne diffindatur hu. 
mus, vicinis nihilominus aquarum. receptaculis per iftas 
'gupturas exitus patefiat & reforptis intra ruine voragi- 
 mesterris, copiofe poítmodumunde fupernatent, lacus 
confítituant, aut novis torrentibus fluxum concilient, 
t STURMIUS opínatur; verum quod idem fatetur, 
mec illud negari poteft, ficuti fluvii campos abluunt & 
oceani flu&us fcopulos exedunt; ita poffe in clufas aquas 
telluris interioraeluere & excavare, fuperjacens tandem 
moles pondere fuo fuccidat. Id quod jam SENECA 
ftatuit Z;b, T. Q. N. cap. 7. & &. 1661- tractus terre in 
Bulgaria 6. milliaria longus, defidens, ac in abyffum 
profundiffimam commoutatus, reddit verifimilius, 
— - De fltibus tamen feu ventis vir celeberrimus dubi. 
tat, putatque oftendi haud pofle caufam aliquam vel re- 
penting rarefactionis, ut eít e. g. aéris intra bombar- 
das pnevmaticas compreflt, vel alius vehementioris pul. 
fus aliunde imprefi; quo fine terres motus explicari ne. 
" queant 






















496 | lero CX XX. c eis dii 


queant. - As vero nota eft flatuum, qui ibit aliud quam 
. diverfa aéris flumina & fluctus funt, violentia fupra ter- 
ram , maxime ubi ex anguítioribus locis effunduntur,aut | 
mutuo impetu fibi invicem occurunt. Ut horrendos | 
Indorum ventostaceam, in noftris quoque terris proce. - 
ras arbores radicitus evellere, firmaque s&dificia everte- | 
te interdum uentos , & per integras regiones feviré | 
compertum eft. Vid. S/em. 4 BIRKEN zinfiriaci domus ? 
P. 799. SZUMPF. Chron. Helvet. p. m. 136. &c.. Quid: | F 
ni in montium cavernas meatusque fübterraneos irruen- ; 
tes pofteaque exitum parantes atque iterum protusapamm 
tes folumtremefaciant. — 


JMerentur hic annotati confona SENECZE verbáj 
Lib. FI D. N. cap. 17. Nunquid , ait, dubium effe poteft m 
. cuiquam, quin nibil frt tam enquietum quam aér e tam 
ver/abile Q" vagatione gaudens &c. usque ad fin. cap, coi t 
etiam Zane, Bacoui de VERULAMIO ZZ f. ent. MA 
peu E 


Quantumvis autem m tales ventos ab j igne effe expaft 

fos actosque objici poffet, quis tamen ob hanc folam P 

rationem aérem in terra conclufum ad eruptionem com 

pelli prefumet, plures fane. caufas acean laudatus l8 
modo VERULAMIUS. e i 


—— Ceterum , qua non STURMIO foltilss. fcd & 

CARTESIO , GASSENDO , SCHOTTO aliisque ap- 

prime placuit terre motuum caufa , ignis nimirum. fub-- 

cerranei vis, varios halitus accendens aéremque rarefae 

Ciens, eam palmariam & frequentiorem , quinimo if. 

noítro phenomeno etiam unicàm lubens agnofco. * i 
| - IC 





ij 
EC 





B. 
» 


Derarioriquodata pbenomenocumterre motu&dc 497. 





hic ipfe igniseft , quem pridem in Phyfica mea affertum, 
paulo dilucidius jam exponam. 

» . Peculiarem caloris, & qui gradu faltim differt, ignis 
materiam exiftere Excellentiffimus W'OLFIUS Part. 2. 
 Ventamin. S, 104. feqq. demonftravit, ipfe etiam, quo- 
modo lux , calor & ignis una fint materia & motu tan- 
tum ac quantitate inter fe differant, in Phyíica mea 
.oftendi, ut adeo huic labori hic füperfedere poffim. 
Hec materia fübtiliffima & fumme agilis, quam ignicu- 
. los nominabimus , non folum per aétem, fed etiam per 
omnium ubique terreftrium rerum interítitia , imo per 
"ipfam aquam difperfa eft ;; ita tamen, ut pro diverfa mi- 
^nimarum particularum figura, fitu, motu , vel quiete, . 
 pororumqne & vicinorum corporum conditione in una 
Jre plus quam in altera contineantur. Id quod ex variis 
"apud laudatum W'OLFIUM aliosque plures experimen- 
tis comprobari poteft. LInde etiam doGiffimns hic Vir 
| de Operat, Nat. p. 113. Corpus fumme & abfolute frigi- 
-dumin rerum natura haud dari , recte concludit. 

| Ejusmodi materia majori etiam hinc inde copia, 
-fub terra ejusque meatibus non folum latet, maxime 
^ ubi multum eft fulphuris aliarumque rerum , intra quas 
. plurimi igniculi contineri poffunt , verum etiam ubi li- 
Bedopct, & aura aliqua afllat , ultro citroque move- 
tur alia fimul commovet & expandit, imo ipfa in flam- 
-mas erumpit, variosque effe&us producit. ^ Pretereo 
- thermas, fontes& integros fluvios fervidiffimos de qui- 
?bus vid. PUEL tz, Zalaff. p. 77. Arnold. MONTANI 
Japan f: 233. NEUHOF. 57a p. 3I I. DAPPERI Ze- 
vrica p.308, &c. Quisvapores, aftus aliosque varios 
—- M. P. M. Fol. IF. Rrr in 






























in in Metallifodinis 2 ac mineris Pi cdhus absque go ris ji gni 
culis provenire tobis perfuadeat? Conf. AGRICOLA | 
de Re metall. paffim. MORIN. ARe/at. de Locis ieri n 
131. BEGNING. Zyroc. Chym. Y. 2. 54. VALEMONT, 
de Firg. Metall. cap, 7. &c... Sed manifefti teftes funt car- 
bonum bituminoforum montes, quos & interiusardere, - 
& cumtotisadjacentibus tra&ibus fumos flammasque,nom 
nunquam etiam vehementiores, emittere. AGRICO. - 
LA de Nat. Foffil. Lib. 4. CAESIUS Zib. I. de Miner. cap. 
KIRCHMAIER 4e Montibus igmifomis S. 25. MA 
add. que habet NEUHOF. 1. c. p. 12. de regione Xat 
foffilium carbonum plena , & fontibus pariter igneis fca 
tente. Teftes funt omnium maxime tot ignivomi mon. 
tes, quales per univerfam terram innumeros. inveniri é 
VARENIO Geaggr. Lib. I, cap. 10, Part. 5. KIRCHERQ'- 
in Mundo fubterran, Lib. H. IF. &» Prefat. CAESIO. P e 
cap. 8.5. 2. NIEUWENT YD. JZerelt befch. cap. 22. " 
ker MONTANO & aliis Itinerariis abunde coniat; -* * à 
Equidem non ignoro plerorumque tritum illud: Ca. 
lorem fieri à motu y. vapores item quosdam fe. ipfos a 
cendere & frigidarum quoque rerum commixtione Wo efe 
vefcentiam , ebullitionem & intenfiorem oriri ardoremy - 
-atque hec ex ferro attrito & peculiari artificio malleatos 
quod BOYLE docuit, ex mixtura ramentorum ferri ful... 
phuris florum & aque calefacta, ut LEMERY tentavit, 
item ex affufis limature Martis, Veneris, Lune, &c. 
-acidis menftruis ex calce viva cum aqua, imo: olcdi Me 
trioli cum ipfa glacie commixto, aliisque experimentis 
probare conantur. Nec me latet, quod porro objiciun E 
profundins fodientibus non guesio ; fed aquam -— 


Eo | T  OCcup — 


napec c4 , H - , 
; E J ? ^ ; 
» - - - 
B Hn: ^ 2 y Rs 
, EUN - 


, 


- Derariori quodam pbenomeno cum terr motu&5c.49o 


)ccurrere , nec denique me fugit, quod precipue ut- 
zent, ignem fine libero aére haud dari vel confiftere pof- 
Íe, Attamen, quod primum concernit, petitur idjquod . 
"queritur in principio; à motu namque & commixtione 


ferum calor minime excitari, nec vapores accendi pof- 
fent, nifi in interftitiis jam caloris materia & igniculi 
- Jaterent atque accedente exteriori concitatione commo- 
| verentur ac dilatatis apertisque per alias ; maxime 
|fluidas res, undiquaque poris atque remotis repa- 






















-— 





| gulis liberius vim fuam exfererent. Quae quod ita fe ha- 
beant, exiispatet, que W' OLFILIS Zeztam. 1. c. protu- 
| lit, Quod vero ignis à fofloribus, cumprimis altius ad 
| terre vifcera penetrantibus, nunquam deprehenfus fue. 
rit; id AGRICOLA & MORIN I. c. necnon hiftoriarum 
4monumenta contradicunt; vid.inter aliarecentius exem- 
, plum im Goburgifdben Seitung&Extra&t, 9Imbang p. 319. 
| Rarius autem fieri, ultro concedo, rariores enim & pau- 
ciores cavernas & vias fubterraneas igniculis refertas, 
|'quam aquarum gurgites && canales effe, idque telluris 
| conferyationi magis convenire, lubens profiteor. : 
^ .. Ignem denique liberum aerem requirere , "nullus 

| itidem abnuo, fi flammam intelligant, Aft ieniculi no. 
ftri, feu caloris materia , ut in omnium reliquorum cor- 
|! porum interftitiis, ita etiam terre fpeluncis & venis in. 
;cludi poffunt. Accedit, quod cumprimis attendendum, 
hujusmodi cavernas faepe per meatus quosdam interdum 
- etiam longioresinter fe jungi& aperturas earum fibi mu- 
tuo refpondere, ut àdeo aéris commercio non prorfus 
| deftituantur. — Cujus rei teftimonium evidens prebue- 
"runt ZEthnea incendia, qua cum primum incrementa 
NIESS | Rrr2 qua- 


- UTILE S 


Ks 


($00 7. ^ JDlfivirto:€ exxx. y norte c 
quadam m vires capere deprehenfa funt , m fim. 





tempore Strongilum i in Liparitanis infulis per confenfum 
. quafi pati & ardere, fulphureosque halitus & lymphas 


per totam Siciliam difperfas efficacius operari fecerunt. 
Notatu eque fi non magis digna eft alia KIRCHERI 
obíervatio, qua horrendi tert motus in Calabria fpedta- 


—tor, non folum paulo anteStrongylum 6o. fere milliarium 


intercapedine diffitum , infolito modo furere & ardere 
totum vidit ,. fed & tonitrua fübterranea audita primum 


obtufiora , dein magis magisque fubter terramappropin- 


quantia diftin&de percepit ; donec ad eum ipfum 5 cui - 
cum fociis infiftebat, locum illa perveniffe , Adoagno fao ; 


periculo fentiret. 


. Vides proinde B. L. ut vela tandem contrahamus | 
& in portum five ad Phenomenon noftrum redeamus, | 
quomodo ignis nofter fübterraneus per venulam quan- - 
dam tranfiens , maximé ubi aérenr & alios halitus of- 


'-- 


 fendit, terram diverüimode. füccutere , fragorem. ede- - 
re ,* & fi famam.de meteoro fparfam non omnino con- 


temnere velimus, ignea quoque effluvia , tale quid, ge- 


nerantia ,. exhalare potuerit. 


€ Ratispona Norimlergam m'a) 


$n yx S8 


r $^ 


- wl 
, 


OBSER-. 








43 (o) Bh^ — ^ 501 





OBSERFATIO or 
. DN. JOH. GODOFR. BWOHNERT. 


NES 


4 


De 


^ Notabili quodam terra motu prope 
M civitatem Greizam, in Variícia. 


Pe. 
^ 


ES HA 


|» 


LÀ 
S oae 
v 


BR Énfe Junio-Anni 1734. fi ngularis quidam hic acci- 
À dit cafus in pifcina, que ' vulgo ber 2Dinfen Seid) 
dise audit, non procul ab urbe Greiza diftante. Cum 

jim totum diem aér fueritadmodum ferenusatque tran. 
 quillus, circa horam I1, á meridie fübito aqua tam vehe- 
menter circa omnia littoris ora fuit commota , qua- 
M à fortiori quodam agitáretur vento; hincque talem 
 emnino edidit ftrepitum ,. ac fi permulti equites per. 
»vwadere eam, vel tranfnatare vellent.. Attoniti ergo 
dac dete fünt, qui invicina tunc vomere terram ful. 
cabant, nec tamen ullam tam majoris & velocis con- 
 «uffionis & motus perfpicere poterant caufam, quare 
-. fugá fi fibi confulere nonnulli cogitabant. Alii , qui- 
bus ex altitudine montium fpectaculum .hoc videre 
 Jicebat, obfervarunt; in medio pifcine. magnam aque 
- partem in altum fuiffe eve&am, & majores conftituif- 
.1íe fludus.  Remotiores etiam qui erant fpeciatores 
in fylva, mihi referebant, fe durante ifto aque afcenfu 
flammas vidiffe igneas ; quas autem viciniores, nimio: 
forían terrore perfufi non confpexerant, 


[eR aA Rrr3 SCHO- 








- SCHOLIUM. 


] ullus igitur dubito , veti terree motus baie omnia. 
fuiffe indicia & figna , cui cum regio noftra 
^minus aliàs fit fübje&a , - eó majorem etiam metum 
perturbationemque omnibus injecit... Ex relatione | 
aliorum tamen habeo, fimilem huic Ao. 1710. heic | 
locorum .extitiffe concuíffionem , quam etiam homi- 
nes domi fe tenentes ex ftridore feneftrarum fentiebant. | 
. Interea hoc mirum omnino mihi adhuc videbatur, per-. 
fulta, que hic contigerunt , etiam in ifto Parmenfi - 
confentanea occurrere terre motu, quem Marchio Uber- 
tinusLANDI in Commerc. litter, Phy Zechn. Med.A., 1732- ) 
f- 226. latius defcripfit. |: 

.2) In fpecie autem perquam verofi miles dnfss 
gnem hic aquarum fubterranearum molem in profun-* 
dius adhuc latentia bituminis irruiffe incendia, que 
ibi denique rarefa&a , non perpendiculari , fed hori- 
zontali potius egit motu, ac per varias cuniculorum | 
fubterraneorum ambages pergendo; longe lateque hor-- 

renda quaffatione tam diu loca illa, per que tran- 
füt, affecit, donec, quà licuit parte exitum inve-. : 
niens , tremore atque impetu concuffas terras. fiffu- - 
ris hiare fecerit ; ANE ita à bci tandem ceffave- 
dit 


RC 


d : ; 74s. apt, e. 7 3 
-— :Á 3, 








(1 OBSERFATIO CXXXI. 

./ DN. JOH. GODOFREDI BUCHNERI. - 
(o CORNER DalsSbna ME C RIO 

EIU B : HIS x L Tn 3 d zt 
Arbore quadam quavis aftate binis vi- 
i - €ibus&fiores& fructus continuo acfem- 









2i. dois cip per. protrudente. 


Ma", prope urbem Schleiz in Voigtlandia , € lingua 
—— vernacula in latinam huc translatis fequentia 
nuper accepi: Ánnos ante circiter octo Paftor quidam - 
"wicinus arborem mihi dono dedit pyriferam ; qua per 
"fex annorum intervallum. in horto meo otiefa plane 
-exiftens ,. copiofos demum edidit non folum flores fed 
| & frudus. Aft hoc mirum utique videri debet , quod, 
-cum arbor ifta, ut quotannis fieri affolet , novos pro fru. 
|€ibus anno infequenti ferendis, formare ceperit ra- - 
(mos, eadem ftatim eftate denuo florere inceperit, 
|movosque fücceffü temporis, preter priores jam jam 
"adultos, monftraverit frudus, ut ita aliqui prope diem 
Bartholomei, alteri vero in fine menfis Octobris ad ma. 
| turitatem tandem pervenerint , quem modum nunc per 
| trium annorum conftanter etiam ita fervavit fpatium, nifi 
' quod preterita eftate pofteriores flores ob frigusaccedens 
perierint, in quorum deinde locum novi , iique tertii, 
''!inacum fructibus ftatim fuccreverant. 
| ES 3 Ca. 


ERE litteris Dn. Schilling ; Paftoris in Géfchiz , 










z 7 D P 





t 


$04 s | Olfrsitio Cx uL 













Ciefaitii" pyra mediocris. funt ndgnicistis & f. 
guram ovi emulantur gallinacei , colore füb initium | 
admodum viridi , poft octiduum autem flavi, & ex. 
una parte rubicundi. —Carnem ifta alunt dulcem & fa-- 
porofam, guftumgue prebent inftar pyri gryfei Cpoi-- 
re gris) ac tandem corticem fovent perquam tenuem; 
necdiudurant. Permultis bzecce in his oris commo. 
rantibus, narravi hortulanis ; fed parum aut nulla. fibi 
ejusmodi nota effe exempla , refponfi loco iterum acce-- 
pi, quare iftud ceu memoratuutique er. referre T heus 
modo jam mihi placuit. E 3 


E 
SCHOLIUM. o 


]: 

| n Es 

p^st — me non fine ratione fuperius Obfery, - 
L X X.'füfpicatum effe; quaedam omnino arbo -— | 
dari genera, que rofarum inftar menftruarum plus qua 
una vice uno anno fuos ordinarie edaiit & flores c frd u$, 
quod utique & hocce, & illa i in medium produda m 


. confirmant exempla. 


(Greiza Proin miffa PH IHNEN *ie- 
4l, 20, Febr. 1736. ) ape | 


$03. 








B —À * Ws Tw SER VA ATIO CXXXL. 
l (DN. D. JOH. JACOB, von DOEPELN, 


| - Defcriptio cordis in latere. dextro 
5 fiti. 





Nno 1736. d, 29. Martii in Amphitheatro anatomi. 
| coanatomiam Porcelli; unicum menfem nati , in. - 
—*  flituimus , luftratisque nonnullis abdominis par- 
| 'tibus, thoracis fcrutinum tentaturi, fterno remoto, non 
| fine adtfiratione & ingenti voluptate confpeximus cor; 
|'ab aorte arcu ejusque ramis & vena cava adfcendente 
| fufpenfum , ac oblique potiffimum in-dextro latere pofi- 
| - A, Bafis ejus B. vix 'quarta pats vertebra fubjacentis 
"Corpus tranfcendebat ad finiftrum ,. apice cordis C, ad 
| pun coftam lateris dextri directa, 
|^ .L Sinifter cordis Ventriculus D. & finiftra auricula E. 
[ Bohftimebant convexam cordis fnperficiem F. F. F. Ven- 
triculi dextri pars G; cum arteria pulmonali H. dextrum 
l'occupabat latus, occultato ventriculi vulnere, -hec- 
"que 48fte arcui I. annexa & per canalem arteriofuüm K, 
| Continua finiftrorfum | ad pulmones. progrediebatur. 
''Fota infuper dextra auricula in dextro latere locum oc- 
|'éupabat cum vena cave principios cujus truncus ad- 
fcendens L. vulneri apertuseral, defcendens hepar ingre- 
|: dicebatur. 

—-- H. Vulnera autem ifta allegandi occafionem praebuit 
ma&tatoris culter; qui per jugulum , vel ad fterni cum 
'€oftis primis conjunctionem adactus & dextroríum dires 
uA P. M. Fol, IF. SET: &us 













!&us » thymi partem , , Vene cavé rue ADDedgE 
artem ,. pericardium. &. ventriculum " 
ipfius finem vulneraverat. . Eh d 
III, Ex. aortearcu duo prodibant f rami y quorum al 
ter &di&o cultro: erat abíciffus M. alter confervatus;, ve- 
-. ne cávead fuperiorafocius N. Defcendens vero ejus trun-. | 
. cus O. fuper vertebrarum corporibus. fitus ;. ad. dextrum. | 
latus declinabat.. 
IV. Per hepar vena: cava in homine decendens aortàe | 
jungit;. hancque: comitatur usque ad. os. facrum, itr via. 
emittens venas lumbares ;. adipofas ad. externas. renum: 
partes. excurrentes ,, idem: renales. &. fpermaticas,, circa. 
nominatum os dein fe:fe difpergit in«duas iliacas., fed in 
| porcello vena cava. ex: hepate: immediate: infinuaba- 
tur renali dextre. indeqne cecpreebat adu dias quarum: 
 meutra aortam tranícendebat.. | cui 
-. X. Mediaftini. connexio: videbatur naturalis; pericar - 
dii fitàsanomalus, incconnexionecumvicinis pasion; dif-. 
ferebat. ^ 
:.. VI. Glandula thymus "i duos transverfos pollicai| 
longa, digitum lata ,. duos ex. arcu. ramos continebat ;. 
quorum alter vulnere erat abfeiflus. — "Wes 
VII.Pulmones: fitum: obtitrebant: naturalem : In fi. | 
niftri lobi parte: fuperiori duo: erant: minores lobuli , 
füperior finiftrorfüm ,. inferior. deorfum pofiti D. Dex- 
ter tribus pariter conftabat. lobulis ;, uno map » binis 
minoribus; oS TS 
Vafà cordis diffecare& interiora cordis. .examiare hac 
vice confültum haud duximus; quod: ob rarum cordis fi- 
tum, eadem cum corde; in liquore: iim " Ad reiadeo | 


és , | info- 
- * . A- a «9 - i. e ST - Es 
"d 














ES - Défrijiio cordis in Jatere dextro jfi. $07 





| 
| - certitudinem, fi fórte penicillus aberraret, con- 
fervare preeftaret, | 
| — Multi aderant Stadiof , qquemadmodumi in riasibuig 
| dta & in decima hac fexta hujus anni demonftratione, 
| Preterea Reverendiffimus Epifcopus & Pro - Cancellarius, 
| IDo&or AndreasKydelius , Archiater & Hiftor. Profeffor, 
| Do&or .$tobeus , nec non Dn. Profeffor Lagerlóf, 
| Oculati adfünt teftes hujus obfervationis, leto omi. 
|, me in novo & fplendido amphitheatro ad operas ana- 
tomicas , continuo & alactiter «exercendas , incitan- 

tis. T | : e gy 

ipse Scanorum Erfordiam mih nda 

m ^ april, 1736. | 


EU d  OBSERFATIO CYXYIIL 


ti DN. M. ALBERT. DANIEL MERCK- - 
Beo oco LEN. | 


SEarehdanda mafía vitrea , pro. acqui- 
rendis Lentibus perfectioribus in Opticis 
adhuc defideratis. . 


[a 

». ; | De 
t 

| 

| 


P FX 


Uantum interfit Scientie . Optice , » vitra habere 
integerrime continua , nullis omnino poris, ne 
U""*- minimis quidem infe&a, epnfitate equabiliffime 
| gems coloris penitus. experzía, arenulis, reliquis- 
eot | $ss 2 que 








que mcns ung non contaminata , dean fimplicit-- 





fime homogenea, prius vix intelligi poteít, quam ina- | 
nis licet immanis labor ,- Opticum , ad. altius hajusde- | 
 fe&us examen adigat. Certiffimum eft, requiri. tan- 
tam maíla ipfius vitree perfectionem internam , quan- 
tam & delicatiffimi Opticorum ab exaciffima lentium. 
figura externa polítulare poffunt. | Sint fcutelle ex 
quibus vitra teruntur, fegmenta fphararum accuratif. - 
fima , fint Lentes triplici ifto motu methodo Leut- . 
 mannia parate perfediffime , fit politura utriusque . 
lentium fuperficiei nitidiffima; fane , íi maffa iftarum 
intus confiderata non homogenea, ftagnantis aque inftar | í 
limpidiffima, habebislentem, nudo oculo confideratam 
egregiam , in examine autem optico ut plurimum peffi- 
-mam.  Venas, fpitas, gyros , vortices nebulas , fu- 1 
mos, &c. Lentesobjective, tuborum infpecie, egre - 
tolerant, militant enim. cum vitrorum equabilifima 
temperatura , ad radiorum , ' diaphano legalem tranfi- | 
- tum, neceffaria.  Lapilli , arenule , bullule. &c. ho- | 
mogeneitatem tuibant, radios refle&unt , abforbent, | 
& maculas objedtis per eas vifis affingunt. Et hee ma. 
cule fant apertasquee ab artis peritis evitari poffunt,fedan 
fruftum vitri undis omnibus deftitutum nullisque ffucti- 
bus perturbatum adeoque non ventofum fit, oculi etiam | 
exercitatiffimi nom femper dignofcere queunt, — 
lta faepius hoc vitium latet, ut nitoris ac politures 
preftantiá vifum eludat, & naturali oculorum acie vix - 
dijudicari queat. Quodfi autem lens talis in punctum 
confufionis deducatur, ideft, fiftatuatur inter obje&tum. 
quoddam certum & euis ac eo usque accedatur ad. 
| dag D 





| Benenieniz naf vitrea, pro acquirendis ét. $09 





lentem; vel recedatur ab illa, donec objectum in pun- 
&um confufionis deducas, íi Lentes fuerint cave, quod 
et ; fiobjedtumneque fitu erecto nequeinverío , fed om- 
hit o confufo apparebit, ita it neque figurarum fpecies, 
| neque colorum qualitates , nec lucis ab umbra diícretio- 
| nem internofcere valeas, tunc deprehendes, quicquid 
| vitiofumiftiinerit, Vel fi Lentem noctu candela accenfae 
Obvertas, eamqueitadirigas, donec iftam in punto con- 
- fufionis afpicies, hoc eft, fi tota equabili luce perfufa 
- "apparebit , pariter miraberis, in. diaphano tam. nitido 
tantas inlerere fordes tantosque fluctus & vortices. In 
- Lentibus objeGtivis tuborum convexis, etiam inartema- 
. giftri faepius falluntur , peracto jam omni labore , dum 
fluduum internorum prefentiam ex lurida Objectorum 
-Niforumapparentia, itemqueapertura Lentis jufto minore 
"alisque circumftantiis, tunc demum, fi tubus compo- 
|! fitus fit; obfervationibus inftitutis fubfumere licet. Sae- 
| pe contingit, fi tabula vitrea a b c d e fg. Fig. s. 
Tab. VIII. fecundum fpiffitudinem ejusa d e f£ oculo 
| nudo in opticis jam acuminato obvertatur, ut unde & 
| flu&us quafi natitantes difcernere poffimus, & hec vi- 
| tra lapidi fiffili fimilia, funt omnium pefüma. , 
.. Noto notius eft , vifionem fieri in linea recta, quia 
| tadii procedunt in linea recta unius ejusdemque diapha- 
| ni Sic manet radius a b. Fig. r. Tab. IX. rectilineus , 
quatndiu in are ex a. usque ad punc&tum vitri b, progre- 
ditur. Quam primum per b. vitrum ingreditur, nonten- 
dit in priftina via ad x, fed refractione fa&a, aliorfum, 
licet in linea recta b. c. tandem in egreflu ex vitri puncto 
.« non ad y. in àprioni, Íed nova, licet iterum recta, alia 
* | 959 3 procedit 














| 
)- 


—..mantur , viderunt fine dubio eas primum formam cylin- 


' Anterne, ad varios gyrosac vortices, Explanatione ac. 


4 


d du 


x $10 * vq bfervatio CYXXH. $i: deeem 3 : | 





procedit lineac. d. Quod(i nunc radii a a a a Fig. 3. 
Lentem vitream fluctibus hifce invifibilibus, licet peflimis; - 
maculatam permeant, poft juftam in e e e A— ( 
 refractionem "primam, non in linea nova re&a ef, ef; 
cf, ef, ut deberent, propelluntur, fed toties in tranfitu 
totius maffed x refrin$untur, quoties ad undamnovam 
accedunt, imo pro diverfitate fluduum vel cavorum , vel 
convexorum , mox áperpendiculo recedunt ; mox ad 
iftud, legi quidem nature conformiter in fe, fed nonex : 
 hypothefi figure lentis fpherice convenienter accedunt; 
adeoque in egreffu ex lente in aérem ad juftum perpendi- - 
culi punctum quod focum, ácollectione radiorum igner . 
excitantium , appellare folent, pervenire nequeunt. — . 
Originem vitii hujus füpremi ex prima vitrorum fa- - 
brica, in officinis vitriariis inftituta, derivo. Qui mo- 
dum parandi tabulas vitreas ad fpecula plana majora de-^ 
ftinatas fciunt, ex.quorum fruftis plerumque lentes effor- - 






di cavi habentes , dein vero ignitas adhuc , diffe&as. 
fuper arena complanatas, Hec methodus maffam gyran- 
di per rotationem in cylindrum, diftorquet illam, &. 


diffe&ione dein fuperveniente , gyri hi in cylindro prius 
rotundi, nunc in tabula vitrea expanfa permutantur in 
undas flu&uantes imo yarias alias diftorfiones innumera- 
biles, ita, ut vitra plurima ceu aqua inter fluctus con- 
.gelata fibi concipi debeant: Hinc ille lachryme, hine 
hec vitia vitris fere omnibus inherentia interna hucus- 
- que infanabilia. Ex hac etiam potiffimum caufa KOL-^ 
HANSIUS non fine caufa cum aliquibus aliis auctor efl; ' 

s bl ^ 1 | LENS ut 


to, 





| genenses ma[Ja "vitrea, pro Acquirendis &c. $t 
ut ad evitandas has undas, maffa ex: fornace ope fossis x 
pun. fcutellae figuram i in labiis habentium eximatur; & 
L byrleus de RHEITA vitrum Telefcoppii i in vitrina infundi 
|: curavit die veneris vel fabbathi, quia tunc materia effet 
| purior & magis co&ta ac purificata, ut nimirunr hoc mo- 
j do homogeneitas, illo vero contigua integritas aquira- 
| tur. Sed cum non cuivis optico liCeat adire officinas vi- 
| triarias., preterea hec forcipibus facta. extractio, variis 
' adhuc fubje&ta fit incommodis ac periculis. alius exco- 
gitaudus erat nrodus parandi vitra homogenea integerri- 
aad ufusdiopticosidonea.  Medelam nimirum addere 
- vitris vitiatiscogitavi. NNofle morbum jam eft dimidium: 
- urationis;. & cum vitia: hec interna oculum: fugientia,. 
Anprima vitroruny conco&ione & rotatione, dum mollia 
| adhuc funt; oriantur, certe non nifi redudia ad priorein 

mollitiem, id quod igne preftandum, cum malleabilia 
non.fint.» vitium qoc; deponent, , Ad. hunc corrigendi 
"modum manuducebant me quoque rufta quedam am vittéa. - 
liclioris note, Letntes.-ob jeétivas majorum tuborumper- 
feGiffimas fuppeditantia,. que € ruinis edificiorum incen- 
| dio concrematorum , ceu fpecula quondam. majora in- 
| eendio autem prorfus colliquata & denuo indurata , effo- 
»diebantur:.. Hoc. cafi: datum, experimentum me cre- 
dere juffit, fpeculorum horum frufta vehementiori i igne 
Ateram colliquata absque ulteriori agitatione fub ruinis 
| jacentia:,. ac fücceffive: inter carbones ardentes. coalita; 
aundulas omnes hoc modo: depofuifle,. & equaliffimam 
| denfitatemcunrintegerrima temperatura penitus obtinuif- 
fe. Nihil igitur reitabat; quam. invenire modum quo 
omni tempore parvis fumtibus; &. absque ingentilabore 
W | fruíta. 








Ss iuffa c quavis. vitroram , ad tubos perfediotew nde] 


M artem emolliendi vitra & imprimendi figuras quascun- 


ne nimirum vitra adggguram defideratam deducere, le-- 


iiia memus, patcl &) €x mera terra Tripolitena confe&tas, 


telle ope , contrarie figüre interventu figuram capiant: 


jo monente KOHLHANSIO /e. cit. p. S45. fi | 
qm € Tripolitana terra fint fa&e forme, feu mo- 

















riorum , hac colliquatione corrigi poflent, Cum jam 


que alio tempore didiciflem, nec minus modum KOL-. 
HANSII in trad. opt, p. 344. feq. defcriptum, emollitio- - 


giffem, licet utrumque adeo fufficiens non effetad corti-- 
endas undas, ut potius diítorfionem maflfie majorem: 
exigua hec emollitio fecum trahat , tamen occafionem. 
dedere ad alium vitra fortius. cogentem modum, ope : 
cujus àd fluxum usque reducta vitra ventofa ítria-. 
ta, arenulis bullisque contaminata; nunc limpidiffi- 
ma , nullis fluctibus turbata , bullas & arenam ad fuper: - 
ficiem protrudentia, que dein terfi one idi cn red... à 
xerequeam. —— : " 


Nimirum non opus eft juxta P bec ut for-; 
ad emollienda igne gradtiato , vitra , at alterius pat* 


Concavam aut convexam , qu&.dein Cft. fides penes. 
au&orem ) fola tantum politura egeant. Sed fufficit 


duli inei vitris figuram dantes, que dein luto il- 
lo, quo modüli ad fundenda metallà parantur ,' fuper. 
ándui poflunt, Nam emollitionibus his poffumus qui- 
dem aliquid fed non omnia obtinere; adeoque fum- 
tus modulórum unice ex ifta terra paratorum non funt. 
neceffarii; cum per iftos vitra quidem. emollitione hae 
figuram. defideratam , fed non maffam corredam, mul 


ue 
rj 


Ct —- 


» 





i | Deemendandá mà] 





dfiffeay pro 

















ES 
e 
5 
"S 
m 
un 
E 
ie 
Ct. 
"o 
Rey: 
Le] 
Ct 
jer 
d] 
wv. 
KO 
£. 
B 
ds 
: 
[ed 
im 
3*2 
5 
"ut 
£g 
es 
LY 


mercium Noricum Litterarium Anni 1734. jam jam 
| methodum meam communicavi;. Modum autem, ut 
"vitra prorfus confluat; &  quietà ftagnatione, e jeQis — 
flu&dibus ac ündulis, & ad'peripheram extremam de- 
fcendentibus arenulis ac. bullis ;: quod ultimum vitra 
gemollita prefía préftare non poffünt, ad integerrimam 
lubítantiam limpidiffimamque maffam iterum redigan- 
gu cinaueincoke degifie ineunt) quamtafienieret. 
" bris obfervationibus & immenfo labore mültiscónjunào . 
-fumtibus , detexi. Abfolvitur hec methodus fequenti- - 
E RnUE Ca ian cm ed RO UR sol d 
wl. Fornaculam é lateribus & luto paleato , noi: ar- 
|. gilla ; conftantem, ut primo omnium paucis deícribam, 
| ope cujus parvis fumtibus hec, igne poffibilis, vitrorum 
-€orre&tio inflitui poteft , ordo naturalis requirit. Al. 
Xtitudo hujus a. b. Fig. 3. Tab. IX. afcendit ad 32 vel 4.- 
pedes; longitudo interna , (in £ibten ,)-c..d fit r£ 
aut 2. laditudo vero interne d e. unius vel 14 ped. 
JFormà interna pyramidem inverfam truncatam mere 
Chimicis ufitato reprefentet. Craticula f. g. inferior 
«um oftiolo inferiori h i. modo ejus fit ; à foco cu-- 
linari, cui tuto fornacula fuperítrui poteft ; - altitudi- 
1 Ht ; a4, P. 7M. Fol. IF. Ttt fli$, 


J 
] bi Y 
ist 

| * t 

I3 4. 










vy 


fis; ut cineres dc iconcs Vac dirutms Tecept iculi 


^— fit, (Ego 





























invenient. Craticula fuperior m. ab inferiore tàn. ^ 
tum diftet, ut fi lignis. fuper: craticula inferiore. d 
ma excitetur ifta nec exítinguatur nec in reyerbe:. 
tio impediatur. Baculorum íerreorumdiftantiá: áfe 
invicem in craticulis ambabus , adeo fit. FX » ut. 
carbonibus omnis . denegetur tranfitus. .. Oftiolum. fu. 
perius ex altero latere in. k.. confpicuum - ita adapt es 
tur, ut lm. & m k. fibiimvicem immediate; fint p -: 
pendiculares , id quod ad eximenda & ii imponenda v vis 
tra exigente. neceffitate multum infervit. .  Adíit j a 
bula terreà I. 2. 3. 4. bis in furno figulino co&a ; hail 
magnitudinis , ut , fi craticule. fuperiori imponatur; 
. fpatium craticule laterale duos circiter digitos ada cd 
ad permeationem ignis neceffarium. | Huic tabule crà 
ticulam ita tegenti fuperimponatur cylindri cavi di- 
tidium ;. b ut Chymici amant loqui, eiue 998 Uo 
vpius olla dimidiata utor & tabule t 
ree vices tegula bene cota fubire poteft.) Et ic form 
 €ula ad hunc & alios plures labores erit parata. - 

IL Sint jam ad.manus annuli ferei majores. 
moresve pro diverfitate diametrali vitrorum corrige á s 
dorum , quorum aliqui figura 4. 5. & 6. indicantur; 
Solent hi ex laminis ferreis , vulgo &turg ^ 88(e, | 
parari , altitudine unius folo. digiti ; quam tamen | 
diverfa vitrorum craffities inpraxi optime. deter: mis... 
nabit; Debent autem hi annuli clavis ferreis c 
gi, ut igneis vim rabequé metu difrupticiis fiftenta 
re queant. EEUU y: 

HH. Sumatur arena füforia,quam germani Gig Canb, | 
appellant; &- - d paie ex - palcato " p M j 

Oves 





ri E | 


! Sp RM ar OUT » ; Xm : 
EN * 7 a ^ í t ^ 
Far) i ' d | A 
ys: A *" 
» * 
| ; à . 
| L4 - 
2 N 
E" Nes 
*- 


e emendanda ma[favvitres,pro 4equirendis 65.415 





| ^verem" minimum reda&o , intermixtis tegulis bene 
| *coGis , in mortario contufis ac fecerniculo purificatis, 
| componitur, Humectetur ifta cerevifia ita dicta fecunda- 
fia, ità, ut nec madefada, necetiam ficca, fed modo 
| "humida fit id quod habebis , fi fucceffive femper, aliquot 















 affuderis guttulas, digitisque indefinenter maffam, bene 
 agitaveris, addita femper nova cerevifia, usque dum ma- 
fibus preffa figuram compreflam fervet, nec tamem ma- 
^. IV. Reple hos annulos ultra dimidium arena hac fu- 
"foria humida  & comprime hanc digitis pro viribus. Su- 
"perficies dein fuperior arene, annulo cin&de , obducatur 
*terraTripolitana optime pulverifata pariterque modicum - 





humida. . | 

|... MV. His pera&is inprimatur vitrum corrigendum ter- - 
"fe huic Tripolitane , ita tamen , ne annulum ferreum ' 
|in extremitatibus attingat, Et fi hec omnia rite fue- 
*int obíervata , eximatur vitrum caute, & annulus 
ferreus arena hac. fuforia modo defcripto | repletus 
Meponatur in locum , nec radiis folis, nec pluviis , 
-nec alii calori intenfiori obnoxium , ut pedetentim 
.Absque metuendis rimis exficcet. | Ubi infuper no- 
Xandum , quod fi plures annulos fimul ita repleve- 
Ais, una fidelia duos & plures poteris dealbare. pa- 
Tietes, | "S ? | Dna 

1, VI. Qui fciverithuicterre Tripolitane annulo inclufee 
figuras fe&ionum conicarum apte imprimere, is hac via 
Auoque vitra ex una parte ruditer hyperbolica , pa. 
fabolica & elliptica , faciliori dein labore terenda fi. 
bi fundere poterit, Sic enim majoresfectionum coni- 
"n : : Att 2 carum 


















-jentés circa áxem; ; tütaram-fpheericorum: d 
trorum. craffitiem. multum excedentes -& fecu idum. 
q! juam cunque fpiffitudinem adaptare; & fguram illarum; 
&érfióne alias laboriofiffmam: facile. efformare. A 
fminegerme o continuam , uno labore Memes finta f » 4: 
Táte i no 5: AERE 


























IA sat en non n AA y vni pad 
ci füper illos priores, & Mom €— "ind pn * 
fes iterum fuper hos ; ut fornacula ad dimidium i lis f fit | 
repleta. JSEpUNSE | n 
NHI.- Aeris ope clillicties véfiqur d À canc 
candefient omnes, oftiolis duobus ab initio | A 
- bus. Quam primum moduli cum vitro: Sac d ad 
 3nftar ferri, tunc ftatim claudatur ton modo oftio-- 
! is anterius k m. fed & fuper craticula inferiore f£.- a 
r.oftiolum h. i. excitetur flamma per lignorum fruft ulà 
sindinem fornacule proportionata. eda quce toig de 
IX. Fornacule fuperius patenti injiciantuz nonnun. | 
am carbones novi, ut femper ad dimidium altitudi- . 
nis iis fit repleta, tecta fimul apertura fuperiore lamihi "a 
ferreis; quibus : adhuc lateres imponi poffunt; ut arcea- ), 
tür ignis, "Inferior veroflamma alatür aliis femperinje&tis | 
fruftulis ligneis, usque dum; idquod' remotó non nuns 
quam ars oftioli at anterioris K. m. experiri licet; vie 


» 
ua 


E" ^ P í " 
X. d 
| 


Brenion más maffs vitres, pro aequirendis &c; s" 


| dea «colliquata pen. penitus, imo fluentia , quod ex contre- 
là miícentia maflze ignitee, fi fornaculam forcipe carbonum 
r ulfaveris , dijudicare licet, appareant. . 

"eoo X. Siignem prudenter tractàveris ,. intra quatuor 
|; shorarum fpatium maflam tuam videbis cum jucunditate 
|. fluentem. | Quo. vifo conferva ignem in hoc gradu ad mi- 
! fimum per integram horam, hacque elapfa eximito carbo- 
|! num fuperiorum partem, fi hoc ad futuros ufus confer- 
| vare.velis, & finito annulos cum vitris inter candentium | 
|. carbonum reliquias manere , usque dum calor omnis ex- 
"Mpiraverit, ac fornacula per id tota refrixerit. | Ego; ne 
ornacula extractione carbonum multum commoveatur, 
que ipfo mafla adhuc fluens tremula iterum reddatur, 
idein concretione vitri noya,. iterum nove in circulum 
beuntes unde undis, quas lapides aque injecti formant 
miles emergere poflent, raro carbones hos paucos exi- 
10, fed fi vitrum intra annulum berie colliquatum atque 
1ens obfervo , fornaculam ignitam prorfus immotam. 
reliquo , nullo. amplius | igni deo addito, nullisetiam 
| -carbonibus , parfimonie ergo, extracis. Imo dome- 
|! flicis meis illa hora omnes conclave forfitan commo- 
! ventes labores interdico, usque dum füpremo i ignis gta- 
| du relaxato confiftentiam novam , integertimam , con. 
tinuam. limpidiffimamque vitra mea corrigenda acce- 
|perint , ac vere correcta fuerint. Hec jam brevi tem- 
[ more. amoeniffi imo hoc modo , fic purificata, nullisque 
lu&ibus amplius confpurcata, vitra fecundum demon- - 
rationes dioptricas; concurfüm radiorum , ad deter- 
| minatum in lentibus pun&um ,. in tanta, absque per- 
"urbatione, copia exhibebunt, ut, íi & de fpheri- 
.'&is modo fermo fit ; apertura multo major illis concedi 
LC Lu 55 Eta 3 .' pofnt 
| 




































oso" 
LU 


tt ies 


98 


, 


» 


EU " : * A. d - aio Pa. i . i E t NP WT 2^ Ac xdibó 
 Obje&tivas precipue exa&tiores , illum non pigebit rem - 


, A. paretur. Lens obje&tiva 12. pedum diftantiee femidia- 


Uo A "70-4 " Pub. CCNGQAT WA CP SNHM (tox UT" COEES eT JRRERERIA TEMO 
X* ^ Tu AU AE 
1 U ». A* - ET y 









poffit quam innumere ex vulgari vitro parate lentes ad- 
mittent. ' Cujus intereft habere lentes tuborum majorum 

























experimento comprobare, Sumat ex una eademque ta- 
bula vitrea, infe nudooculo confiderata putiffima, duos | 
-Oorbiculos A.& B. fig. 7. & 8. tab IX. Ex vitro orbiculari | 


metrali. Alterum orbiculare B, corrigatur prius in for- 
macula, modohadenus fufficienterdefcripto, corre&um 
teratur ex eadem fcutella cum pari diligentia, ut ejus ra-. - 
dius fit I2. pedum ; itaut duo hec vitra obje&iva fint. 
unius maífe , unius foci, unius artificis induftria pari. 
elaborata. Imponatur unum poft alterum tubo ad 12. 
pedum diftantiam extrado , & apparebit differentia. ^ 
Certe Lens prima A. absque correctione hac tería, vix 
absque lurida obje&orum apparentia 1 $25 aperture ad. 
mittet , cum lens rite corre&a r1 ?25 adeoque 155 plus. 
prioris aperture affumet. Saepius lentes objedive, in ' 
fe confiderate nitidiffime, nullius tamen, fi tubo adap- 
tentur, valoris & ufus funt, ac imagines , fi minimam - 
etiam dederis apeturam, nunquam tamen claras ac vi-: 
vaces , ut nebula videatur detrada , oculo confpicien-. 
das fiftunt, cujus rei nulla alia ratio dari poteft (11 figura. 
fpherica & politura vitio carent) quam quod perturba- 
tio flu&uum internorum fumma  & intricatiffima totam . 
maflíam adeo repleverit, ut vix duo radii refra&i-diver-- 
forum objedorum pundorum ad unum idemque pun. 
&um in foco concurrere poffint. Et ex adverfo, fi Lens. 
maffa non correcte aperturam eandem cum corre&a ad: 
mitteret, tunc ex hac obfervatione indubitato colligere" 
liceret, tabulam vitream in fe jam integerrimam enqueg 
| ) / e ) n. MS Ia b. mo 


À á -- . à 
^ 7€ «4 ;". 3 ws 












De mdiduis mif vitrea, t4, pro d acquirendis & &. 519. 


| mogeneam fuiffe. Qui enim Opticorum in terendis- 
. vitris laborio(iores funt , fatebuntur, cafu nonnunquam 
| Jaccepiffe lentes, qua praealiis multis, licet ex una fphae. 
| fà. parique induftria terfis objecta longe majori cum ni- 
| tore ac vivacitate fiftant vifibilia. Quam quzío aliam 
licebit dare caufam? quam quod artifices ; forte cafu, 
elioris maffae fru(tüm vitreum nullis flu&tibus internis, 
"fecundum fuperiora di&a , vitiatum infcii fumferint, 
| Ante aliquot demum feptimanas tubulum duobus vitris, 
: ulari concavo, unius digiti; obje&ivo convexo unius 
edis inftru&um , paravi, cujus generis telefcopia mul- . 
.ta jamtum me fabricaffe fateor, que omnia fat: pelluci- 
?da fuere, fed per hoc ultimum, licet vitra non fuerint 
-cotrecta,. objecta adeo nitida, clara, diftincta atque il- 
linata apparent ; ut jurares , nulla prorfus inter ocu- 
lum & objecta interflare vitra. Cum jam fcutellae fue- 
"rint cum prioribus telefcopiis eedem, cumque machina 
PÉeutmanniana , qua utor in fpharicis ; licet parunr 
"mincatu omnium Lentium fphericarum mearum ftt arti 
x, certe hujus pre reliquis antecedentibus prerogati- 
ya non nifi materie harum lentium, quoad interna con- 
iderate, perfe&ioni plenarie adfcribi poteft; mánifefto 
ndicio, quod hec hadenus defcripta & multis propriis 
|perimentis comprobata emendatio mafía vitre prius 
1 lentes optice effectus defideratos praeftare velint, infti- 
ui debeat, quam de externa illorum figura iufta & poli- 
| faprema cogitandum fit., Hac jam correctione feli- 
| me inventa, qua me tübis praeprimis, fphericis ad-. 
Auc armatis entibus, medelam credo optimam dedifle ; 
nunc, fiDeus vitam & vires conceflerit , in rationes re- 
ai onum, pro diverfitate maffarum vitrearum ita cor- 
|fedarum, inquiram, eumque in finem non modo ex of- 
DG | | ficii 

















































Bic cinis.  vitriariis i Gormanige dade quantum j offibile 
fuerat, » Vitrorum diverfitates examinavi ,. fed & Veneta - 
Romana, Anglica. & Hollandica &c. vitra quantu im diffe. 
rant á fe invicem, refpe&u materie, id quod ex vatian. 
te ratione refractionis petendum, incudi fübjiciam. € 
mihi cum vittis mere fpharicis. res- effet, faperftu d | 
quodammodo hec. ceníeri poflent, juxta . i 
plurimorum 'opticorum.; fed. cum. Pone fe& 25 io- 
num lentes multis. parafangis: fphericas faperent; 
rum jufta fabrica requirit , ut cognofcantur omnium-y 
trorum ,. pro ith confiftentia » diverfa. i rea | 
&ionis. " vt 
Nimirum: non quais d hyperbolica, [ exa &ifi im 
etiam ,. in fe confiderata, in dioptricis preeft fe 
. bene jam iterum monente licet noh explicante KÓHI 
 HANSIO, loc. cit. pag: 204  Hyperbola. fecundum 1 vitro 
TM t na pnm proportionalis | effe debet , «t bu jus. e 
tollatur & emendetur refradlio. Cum jam vitra variee ft 
denfitatis, eoque ipfo etiam refractiones differant ,. 
quitur neceffario , lineas quoque hyperbolicas 2i 
que alias futuras, ita, ut.ex, gr. lens. hyperbolica t » m 
digitorum ex alia linea: hyperbolica elaborari debere t 
fi refractionis ratio effet ut 13. ad 20, aliter fi ut I1. 
17. & aliter fiut 2. ad. 3. Cum etiam infüper proponi 
linee hyperbolicee cum vitri refractione prius nón. p« 
"fit determinari , quam ratio refra&tionis pateat ; Si^ nu | 
lus. certe. Opticorum , lentes . fectionum ..conicam n. 
elaborans ,. felicem laboris videbit effe&um , finon pri : 
mo omnium ícivetit , maílz fue.vitree hyperbe 
terende ,.rationem refra&ionis. Quodfi yu Tim 
haec licet.utiliffima. & icientiam. dioptticam ad fe | 


E 


rm. : - 


 Deenendeni maf; vitre, pro aQquirendi &c,: $2p- 


'T e&ionis fue evehens, materia juvantibus , ut fpere; 
ati onis per Europam difperfis, variasque maffas vitreas. 
mmunicantibus, ad palatum fuerit Opticee ftudiofis, 
& iftius Ao vo ans genuinam Mdépr cd pro- 
iit to. 


* C Frahnffecbhemio Erfordiam mia 
T 4, aj. odi 1736.) 


RMNR DBSERVATIO CXXXIF. 
DN. D. JOH. F RIDER. HENKELIL. 


y pros infignis , anotericà fragmen- 
ti coftac bovina eje&tione curata. 
















JE Biteratu ; fexagenatius ; corpotis Saldé acere 
W/ lenti, rheda ve&tus, in via faxofa; lapfu adeo 
7 7-- gravi fuccubuit, ut brachium & humerus late- 
5 IS - niftri valde függillata confpicerentur. Sanguinem 

nen non exfpuit, nec poftea pus ejecit , neque alia 
jusmodi perpeffus eft fymptomata , quz. lefionis in- 
4 e! erne notabilis indicium feciffent. Quam ob rem nont 
"nifi Ens difcutientibus & roborantibus fibi. pro- 
Mpici curavit ; ceterum Ífüb regimine nonnullo ali- 
!quot dies aéri liberiori fe fubtraxit; graviora mala, 
f que interna metuenda forent, fic evitaturus. Poft- 
z iam á contufione ifta melius fe habere coeperat, fi- 
cu Eos mihi conítanter retulit, non ante, ne- 
Que tamen multo: poft , animadvertit gravem. dyf- 
noeam;.- & preterea tumorem aliquem in fcrobiculo 
" raf. P..M. Vol. IF. uuu. COf- 





t 


Eua m Tub quo que anxie yum ei » de fen. 
fu ingentis molis faxee , eo in loco- pe&us valde pre» 
mentis & conítanter huic , quafi incumbentis, Hoc 
non obftante , deglutire ftrenue & fine dolore "" 
affumta omnia , imo ipfos duriores panis cruftas 
carnes tamen ingeílas e&erius progredi animadvertit. 
Cujus differentie caufa fine dubio hec eft, quod ha 
per fe tenaciores,  & mafticatione minus debite per- 
ada, non ita, uti panis crufte comminuta in canas 
.li, quem tranfire debent, vel per obicem aliquem jan 
preoccupato vel tumore fui ipfius coar&ato , vel ay 
onere adjacentis partis preffo , non poffunt non impig 
gere, motum ejus periítalticum difficilem reddere atqu 
ita dolorem inferre. 3 
Dyfpnoea igitur morbus fuit, quo cum mifer iod pet 
novem menfes zgerrime conflidtatus eft, nunc quidet 
tolerabilior, nuncacerbioridque inprimis no&tu y vel fi dt 
cumberet, ut € le&o fzpius quafi ftrangulandus profilet 
coactusfuerit. Medici nonnulli anxietates & inflatione 
hypochondriacas fübeffe exiftamabant ;. fcirrhum alij. 
neutrum quidem fine ratione: Polypum nonnulli, i imc 
nec deerant, qui phthifin minitarentur. Eger tander ; 
perfvadere mafculé annitebatur omnibus , lapfu fup: 
di&o coftam fibi fra&tam atque cofte fragmentum ef 
quod fibi palum hunc fixerit. Ridicula fane opinio; 
pro variis variorum medicorum fententiis , in varias itum 
€ft medendi methodos. Ego in auxilium vocatus, 
mentem potiffimumdirigebam ad oefophagum, none ui- . 

fufpicans, adeffe peregrinum aliquod corpus; quod die: 
quidem poftmodum docebat , nullus autem ne emuné lio- " 
ris quidem naris niis fübodorari poterat ;  exiftimans. 
4S9 4 tamen, 






















| 


MEN : 
*- » 


^ 


Dyfponoea infignis , atoteric2 fragmenti cof) e 656, $53 
"tamen, maílam aliquam muci denfioris tenaciter adhe. 
Fentem , veram morbi efle caufam. . Verum neque lar. 
gioribus digeftivorum, maxime incidentium , hauftibus 
meque vomitoriis undiquaque commoventibus & ftimu. 
dantibus, lapidem movere aut promovere potui. Tan- 
»dem, premiffis hifce non plane irritis, materia peccans 
€ loco ha&tenus affe&o dimota & verfus fuperiora fenfim 
| revoluta, fcreatu ,' tuffi & nifu omni usque ad orificium 
^devenit , hominem vero progrediendo ita ftrangulavit, 
"ut lipothymicus fadus, brevi plane exfpiraturus videre- 
"tur. Ad fe rediens paululum , tuffi levi exfpuebat cario- 
Mum offis fragmentum Fig. 3. & 4. Tab. X. delineatum, 
bquod recens humidumque & majus erat, & magis den- 
| fatum adparebat. Mr ogn P 

* A Eftillud fine omni dubio fragmentum cofte, in ex- 
Meriori parte paululum convexum, in interiori autem 
"porofum, latitudine pollicem non parum füperans , lon- 
pitudine pollicis dimidium, ea craffitie; quam cofte fiffze 
(feferunt. In fubftantia pumicea, qua coftarum fübftan- 
'tiam exactiffime refert, ultra quam etiam tabula extima 
dentata, vel feftucata, prominet, ab utraque longitu- 
dinis extremitate diffraCtiones ita facte apparent, ac fi 
quis exteriorem tabulam offis, ubi adhuc integrum fuit, 
.ab ifto latere afcia incidiffet, i&us vero, offi plane dif- 
fecando impar, reliquum offis obtufe conquaflando fre- 


n" 
3 
| . 
















tam qualitatem & quantitatem , vel hoc folum , quod 
mulla ratione intelligi poffit, qua via & quo modo cofte 
4n corpore humano fra&e pars in oefophagum , vel, fi 
mavis, arteriam afperam pervenerit ; fatis evincit, fru- 





flumoffisdidti, velut peregrinum in corpus hujus virialiun- | 
de delatum effe,' Quicunque etiam illud confiderat non - 
| poteft non pro coftee bovine particula id declarare, par-. 

timafcia abfcifla partim difiradta, quam hic nolter vos 
 racius & improvide deglutiendo , forte eam jufculo ab- 


forpfit, queque deinceps canalem ingrefía, aut latere 
aliquo dentato; aut, quod tamen minus probabile vide- 
tur, tota transverfim impada & à viícido concurrente 
magis affixa fuit. siae usen 
— . Non plane negligendi funt illi, qui inarteria afperas 
hefiffe hoc corpus deli&i autumant , precipue fiftulams 
.pulmonalem fibi fingentes folito ampliorem, fed majo-- 
ribus certe ratiocinandi difficultatibus fe implicant. Ut? 
taceam alia, que Lector ipfe ex datis recenfitiselicere po- 
terit, argumenta , hoc tantum in memoriam revocare 
fat erit quantos motus turbasve vel minima panis micay 
in fifftulam forte illapfa, ciereíoleat. . Quis igitur fibi 
perfuadere poffit , os tantae magnitudinis, tante afperis 
tatis in eam tam profunde penetrafle, & tamen offivorum. | 
noftrum illud non fümma cum moleftia ftatim animad- ^1 
 vertifle, neque eo fuffocatum fuifle, inprimis cum & re-- 
cordari ipfe plane nequeat, quo tempore tale quid fibi. 1 
contigerit, ut etiam propterea vix aliunde, quam à Ia- 1 
pfu fupra memorato perpeffo caufa & origo hujus cyclo- 1 
pice mice derivariqueat, Quicquid tandem de etiolo- 1 
gia hujus reifit, optimum hicerit, fi primo Medicis cau-. 
telam circa moibos contumaciores maxime notandam | 
ad animum revocare licebit, quod in iftis fdepius, quam. 1 
quidem cogitamus , peregrina in corpore humano fub- f 
fnt, deinde omnibus & fingulis, qui füo corpori curae f 
tius profpicere cupiunt ; regulam ex Syracide. Medico; i 
Gur CD à Tepetene - 


$24. | : * : de Olfervatio i CXXXIF, . | b. t | : e HS 




















ue 
E 

d 
1 «| 


FE 



















E 4o) 9 525 
j depetendam x commendo; Mi fili, ne voraciter come- 
das. | 


[zb CXFroyberga Erfordiam miffs 
(o 4, 101.17316) 


OBSER FAZIO CXXYXF. 


4 ow 


DN. D. CHRISTOPHORI IACOBI TREVYV. 


| Hy ydropis cerebri atque. meningum 
Paiioimdue malorum iun&orum. hi- 


r ftoria anatomico - medica. 

pir quidam macilenti- habitus feriis gravibüsque ne- 
.gotiis in folitudine. co usque delectatus, ut motus 
ür dedie, fomni vero capiendino&u, penitus ferme 
Bi iicercrur, ante decennium diros patitur affectionum 
 mephriticarum cruciatus ac largam denique excernit cal- 
cuidgrum copiam poftea à malo hoc immunis. Ceterum 
vero per plures jam annos conflictatus eft cum malo hy. 
.pochondriaco, cui fuppetias largiffimas tulerunt excan- 
|! defcentie animi crebriores, ut & fcorbutica acrimonia, 
! utraque temperamenti foboles, concurrente fimul humo- 
rum fpiffitudine , ex largo paítu eo magis orta, quo mi. 
nus mafíticatio, ob dentium plurimorum ex fenio de- 
[ fe&um, fuccurrebat, vel motus inteftini languorem exci- 
fabant commotiones externe. — Omnia graviora fecit 
regimen valetudinis, quo afflidus, tempore cum primis 
|Ayemali, utebatur.in conclavibus nimium calefactis; 
| omnem lympham fluxilem perdentibus netvosque ad fe. 
1 EN Unuj3  - rendas 























- 


. - "i " S Z2 "9-98 e. 
Li L3 " "* - 
^ ; 1 En An aile ^ 
$5 : 


P LJODEDE 
i 


$26. Olferosio CXXNN, 000 


' rendas aeris injurias imbecilles reddentibus. lta compa- 3 
ratam corporis ceconomiam haud parum quoque af. 
flixit tempeftatum anni fuperioris fcilicet. 1736. incle- 1 
mentia, primum femper fere humida & frigida ,. deinde. 1 
valde eftuofa. —Vacillantis fanitatis atque nature robo-: 
tis deficientis prodromi erant ceffans fub initium di&i an- - 

ni hemorrhoidum fluxus per plures annos copiofus, no-- 1 
tabilis Janguor corporistantum non univerfalis capitisque.- 

precipue gravitas memorieque lapfus, ficcitas porro 
oris perpetua & denique accedentes alvi conftipationes, 

appetitus dejectio & vomitus materie acide & vifcidasal 
copiofi, ructus item frequentiffimi cum ardoris & gravisc 
tatis inepigaftrica regione fenfu continuo. Hac accid 
bant anno etatis ejus fexagefimo feptimo, & ego reliquo- 
rum Medicorum confiliis acceffi die menfis Septembris? 
duodecimo, tuncque egrum inveni le&o quidem non- 
dum affixum , aft, preter nominata mala, de fumma 
virium proftratione , fenfüum obnubilatione, appetitus 
plenario defe&u atque conatu vomendi perpetuo potufs 
que metum injicienteconquerentem. Pulfüm deprdffn- 
di equalem & fano ferme robore infliru&tum; urinas , 8E. 
quantitate & qualitate, a fanis vix differentes; linguam. 
. haud quidem ficcam, non nifi vifcofo tamen & fpumeo | 
humore madefadam ; naíi manuumque extremitates fris 
gefadas.  Vomitus hoc in die oriebatur bis, copiam - 
liquaminis vifcidieructans. Non obftantibuspulfuatque - 
urinis; adnature quafi fane normam comparatis, fume - 
mus -cumprimis virium defectus capitisque perturbas 
tio fatis prodebant, latere anguem in herba, fecundum 
axioma: Pulfüsíanus , urina fana; & tamen ceger -—— 
tu. Situs in lé&o fupinus utilior quidem ere&to com. 


x 


"S 


i» 
€" - 


Hydropis cerebri Atque meningumn pluriumque x, $27 





"mendabatur , tum ad paucas vires refiduas confervandas 
"tum ad deficientem calorem nativum fovendum ; fed e. 
-grotus renuebat, perfuafus, inde moleftiarum farragi. 
"nem augeri. Ex medicamentis propinabantur hoc die 
pulveres abforbentes & tonici, atque mixtura ex aquis 
analepticis & iisdem ferme pulveribus compofita, quee 
medicamenta communi confilio Dnn. Medicorum hadte- 
nus in auxilium vocatorum pridie demum prefcripta 
.erant, Pro cibo aflumebantur jufcula tenuja & potum 
'conftituebat ptifana pauco cinnamomo maritata vini- 
| que mediocris unus vel alter hauftus interpofitus. Sub 
| vefperam applicabatur clyfma ex lacte aliisque lenienti- 
| bus compofitum , quod brevi poft excitabat blandam 
| fcibalorum globoforum éxcretionem, Tomnus fequeba- 
| tur fatis quidem tranquillus, fed nullatenus reficiens. 
| Altero die morbus eodem fe fiftebat fchemate, Quum 
| de congeftionibus, non folum in vifceribus infimi ventris, 
|fed & in capite faCtis, nullum fupereffet dubium , in- 
| flammatio preterea ventriculi, ut cauffa, vel faltem ef- 
| fe&us, frequentium vomituum, metuenda effet , tanto 
| fecurius commendaui medicamentum quoddam cam- 
I phoratum ( camphore fcilicet grana decem cum fesqui- 
| drachma oleiamygdalarumfoluta;cujus mixture guttero. 
1 vel 15. quavis hora fexta propinabantur) quanto cer. 
1 tius hoc ftafes incipientes refolvere, fimulque nervorum 
'ftriduras laxare potens eft. Ad pituitam tenacem fubi- 
-gendam fimul prefcribebatur effentia falino - amara ex 
1Hhquore terre foliate tartari, effentia corticis cafcaril- 
Me & centaurii minoris mixta: que vero, ob ftimulum 
an ventriculo maxime fenfili metuendum , in ufum non vo- 
Teatae(t. Ceterum viribus profpiciebatur mixtura A 

el "e ; : qe- 























|^ 


f- - * 4 2 L , " VOTT ME EET ] 

) ] A^ - . K , Ar 

j l j Do—- XR i NS LU 

* Y ^ f — » 
N 


LI 

















$28 o5 Olfervatio CXX XP, LZ UH UISU HECTORE 
fepius ad cochlearis menfüram propinanda, ut & epi- - 
themate carpi regioni applicando noduloqueanaleptico . 
naribus admovendo. Hujus diei fpatio unicus tan- . 
tum oriebatur vomitus, 4d quidem tunc demum, 
quum zgrotus a meridie le&um denuo derelinqueret. 
 Vefpera appropinquante clyfma fuperius memoratum - 
' eodem cum effectu repetebatur, & nox iterum. absque 
notabili mutatione tranfigebatur. | Tertio die morbus - 
eodemtramite pergebat, nifi quod virium jaduram ma-- 
gis adhuc perfentifceret afflidus , tum quidem maxime, /. 
quum a meridie iterum ex le&o furgere animus ipfi ef- — 
ícet. "Vomitus nunc penitus ceffabant, ru&us tamen . 
frequenter adhuc füboriebantur. Medicamentis iisdem 
 infiflere confultum ducebatur, ita tamen, ut mixtura - 
cordiali liquor. anodynus mineralis Hoffmanni adde- b. 
 Fetur, atque preeterea ftomachus fcuto roborante mu- - 
niretut. Nocte iníequente grauis fuperveniebat pa- ^ 
 troxyímus faporofüs cum fenfaum plenaria abolitione, 
qui tamen breyi poft rurfus foluebatur neque adhuc- 
dum notabilem pulfus alterationem inducebat. Quar- - 
to die proclivitas ad foporem perpetua animadverteba- 7 
tur, ita tamen , ut fzpius lucida intervalla aliquamdiu. 8 
intercederent. — Preter iufcula calida fubinde forbil- 
landa , aqua confortans cum pulveribus. noftrarum | 
officinarum , quoad ejus fieti potuit. propinabaturs | 
eique. fubinde. aliquot liquoris. volatilis. oleofi Sylvii 8 
gutte jungebantur, atque infuper julepus gemmatus 9 
cum fpecifico cephalico Michaelis mixtus interpone- B 
batur; fed,omnia absque effedu ; fiquidem paroxyfimi | 


^w E 


foporofi graviores, & node proxima & die infequen- 1 
te; fepius redibant, nec non je&tigationes & con-- 
[ | ": ; - v : E , Nüe 4 

| 2 


5.9 


















| yulfionum molimina intercutrebant , adeoque rem con- 
| celamatam annunciabant, Prefcribebatur quidem mix- 
| tura analeptico - nervina , fed intervalla lucida vix 
| permittebant , ut una vel altera ejus dofis propinare- 
»tur. Sub mediam hujus diei noGtem foporis gravitas 
| denuo recurrebat , nec amplius ullius remiffionis no- 
| tam manifeftabat, quin pulfus potius fubinde quoque 
| vacillare , & refpiratio brevior atque laboriofior fieri 
| incipiebat ,- triftisque harum rerum ítatus ad meri- 
| diem usque diei fexti durabat. Mane quidem ad ve- 
| ficatoria furis applicanda , ceu ultimum remedium , 
| confugiebatur , effectus tamen eorum ineflficax facile 
|»previdebatur. A meridie pulfus , hucusque non, nifi 
| per momenta quafi, alteratus,. in carpo evanefcebat, & 
| qualiscunque manuum füdor frigidiufculus percipieba- 
| tur, extremitatibus inferioribus interim calorem na- 
-turalem femper fervantibus, ^ Tandem hora fecunda 
| pomeridiana corporis animaeque analyfis fequebatur pla- 
- cidiffima. d Ps : 

— --Mane proximi diei feCtio corporis fequentia ma- 
nifeftabat. 1) Totum corpus deprehendebatur ema- 
.ciatum , per Ig poft mortem horas circa abdomen & 
- pe&us valde adhuc calens, & per dorfum fugillationibus 
-scopiofis diftindum. 2) Abdomen apertum lixiuiofuna 
"parumper fpirabat foetorem mox tamen ceflantem. | Ce- 
terum nusquam ulla lymphe colledio feu extravafatio 
7n cavitate ejus apparebat. | 3) Omentum & mefente- 
pium naturalem exhibebant faciem; exceptis venis fan- 
'guine nigricante repletis, 4) Ventriculus magnus & 
"iin regione fundi valde expanfus , atque preterea exter- 
—me vafis fimili ratione infardlis refertus , confpicieba- 
^ «4 P. M. VL, IF, AXX tur, 


5 


LI 
























$30:  Olferoatio Cx x XP. & TE. 1 


tur.  Cavitas ejus continebat copiam. fat losgainod 
quidi: feculenti atque fcetentis ;. & interna. fuperücieta 
rnaculis pun&isque fugillatis variegata. apparebat,  Stu-| 
pentes. quoque vidimus. peculiarem. pylori, feu. ju; 
ejus. orificii ,, conformationem : ubi enim ventriculu 
in. duodenum. inteftinum definit, ibi per totum. amb 
tum fuübítantia ejus, ad' palme latitudinem , craffitie.- 
largi pollicis. & denfitate- ferme cartilaginea ,. ita aucta 
fuit. ut fcirrhum: quafi reprefentaret & tranfitum di- | 
gito intrufo vix concederet. . Ipfa pylori. valvula;,. rigi- 
da inde. fada, officio fuo- amplius fungi non. poterat. x 
&) Inteftinum. duodenum: ftru&ura: fua: naturale ,; co4 
Mis vero:, extus rubente ,. intus. livefcente ,. altera. 
tum fe fiftebat. ]Jejunum. &. ileum: inteftinum: maxi- 
mam. partem: vacua: erant ,. ceterum: a. naturali, norma." 
parum. aberrabant. Ceecum: inteftinum;. flatibus. valde | " 
diftentum. & ampliatunz, ad pelvim: fere defcendebat, 
Colon. denique: vario: modo: fe: habebat :. ad ftomachi 
enim fundum: a.ceco: afcendens ,. eque ac hocce; m 
plum & flatibus. ita turgidum erat; ut pugni magnitudi-- 
nem multum fuperaret ; fub fundo: vero: ventriculi, ad^ 
palme. menfuram , ita conftri&um inveniebatur , ut. a 
titudinem duorum: digitorum vix equaret... Poftea. 
illum usque locum ; ubi fuper renem'finiftrum exu » Ü 
priftina amplitudine i iterum diftinguebatur ,, mox P 
eodem , quo antea ,, modo confttringebatur , & itaim - 
're&um usque: inteftinum pariter: conftrictum ,. continua 
-bat. Hec: ultima: tantum: conftridta- portio: ,fcibalis 
glomeratis atque argillam gryfeam: -colore quafí.: P 
"ferentibus infardüa erat, 6) Jecur parvum, flaccidum 4 
& quafi — " hitebat » hocque, plane pes 








i 
n 
" 
|] 


* 
i 
E 

! 


i 
? 
| 
d 
| 


d. 


E 4d ep : 
Hydro cerebri Atque meningum pluriumtque &c, Sar 





Aaie, manifeftabat , quod fellea veficula diu querebatur 
"fruftra. Tandem vero, reperto ductu cholidocho, hu- 
Sus inveftigatio .docuit, veficulam quidem 1n loco con. 
"fueto haerere, fed adeo exiguam efle, ut, flatulicet ex- 
panía , tota pollices .duos. longitudine & calamum fcri- 
ptorium amplitudine vix excederet. Aperta unam vel 
alteram tantum .continebat bilis flave guttulam , fimul- 
| que patvum calculum ;. lentis circiter. magnitudine in 
fundo herentem. Du&us cyíticus: magnitudine ordina- 
|»ria non inferior; hepaticus vero longe fuperior erat, 
ita, ut bilis hepatica quodammodo füppleviffe vide- 
| retur cyftice bilis .defe&um. Ceterum uterque ductus 
communi «orificio , quemadmodum in aliis , ope du- 
&us .cholidochi communis .cum inteftino :duodene 
ceommunicabat. ^.) In pancreate nil notatu dignum 
occurrebat. $9.) Lien , palme magnitudine ,. flacci- 
"dus & lividus apparebat. 9.) Ren finifter re&e fe 
Jhabebat; in pelvi vero dextri renis herebat calculus 
fefcunciam ponderans, atque hinc inde eminentüs và- 
rie magnitudinis inzqualis redditus.  Ureter hujus 
lateris ordinaria magnitudine paulo amplior factus 
"comparebat. 10.) Vefica urinaria flaccida, urine fat 
largam adhuc continebat copiam. 11 ) Pe&us apet- 
tum pulmones fanguine hinc inde fuffufos atque pre- 
terea finiftrum ejus lobum ubique ferme «um pleu- 
/ra concretum manifeftabat. 12.) In pericardio pa- 
rum. exftabat lympha , atque cor ipfum «etiam flacci- 
m & in dextra ejus auricula polypofa concretio 
fbrola pollicem quafi magna, reperiebatur, —'Ce- 
"terum neque cor , neque vafa majora , mult con- 
'tinebant fanguinis; qui infupercraffus & nigricans ferme 
p" .XXx2 pro- 


h 
| 
| 








USE 
P E A 1 


















- 


profluebat. 13) In capite, ablato cranio ; congeítios 
nem fanguinis ftatim declarabant turgide vena per duram 
matrem tranfparentes , ipfi vero hujus membrane finus, 
longitudinalis & laterales, vacui prorfus repertifunt. Re: 
mota dura matre, copia aliquotunciarum ferilimpidiun- | 
dique confluebat, multum quoque ejusdem fub ipfa pia - 
matre , rarofpectaculo, adhuc eh ut & duos por- 
ro cerebri ventriculos anteriores , feu laterales , occu- 
pabat, neque tamen in plexu choroideo ulla labes con-.- 
Ípiciebatur, Ipfa cerebri fubftantia deprehendebatur | 
firma, & plura per medullarem ejus partem fparfa pun&ia. - 
ex atro rubentia congeftionem ad caput factam ulterius. 1 
comprobabant. | dem M 


S32 ^ .  Obferwatio CXXYK, |. 





A 
d 


" 


QU liecce omhía accuratione debita perluftrat, mira. | 
^ * complicati morbi phenomena facile explicare poterit, | 
exquibus potiora attingereliceat. Diree &longinque infi. | 
mi ventris perturbationes, qu& fotmidabili hypochon- 
ériacorum affe&ionum nomine eheu notiffime fünt, fine V 
dubio primordia fua coeperunt ex bilis cyfticee penurias. | 
quam non folum fcibala minus tín&a minusque fuba&a | 
verum etiam ipfa veficule felle capacitas, vixilliinfantis 
recens nati refpondens reperta, fatis teftatam faciunt. | 
Et quanquam follicita natura defectum liunc. copiá bilis. | 
hepatice aucta fuppleviffe videatur, haec tamen, minus | 
amara, eàdem, ac cyfticabilis efficacia defttuitur: sto 
taceam, jecur atque lienem labefadtatum nec huic lauda- 
bilem fuppeditaffe materiam, Qua vero praerogativa | 
bilis cytica gaudcat nom folum in ftimulan ORO ? 


— 


4 Hydropscerebri atquemeningum pluriumque &c, $35 
dWfinorum periftaltico indeque dependente fecernen. 
| dorum & excernendorum legitimo fücceflu, fed & in 
.dirigenda digeftione; queque damnadigeftiolefa fangui- 
ficationi , indeque oriunde omnium humorum ipforum- 
| que fprituum animalium fecretioni adferat , in fcholis 
| Medicorum eousque jam declaratum eft, ut, plura qui 
| adderet, acum ageret. ^ Peculiaris illa pylori con- 
| formatio pronuper jam fatta, digeftionem tanto magis 
|-vitiavit, quo minus crudorum & indigeftorum e ven. 
| triculo egreffum impedire potuit. — Notum autem eft 
| axioma, vitium prime digeítionis, qua fit inventricu- 
| culo, fi non corrigitur in fecunda, que in inteftinis pe- 
| ragitur, multo minus corrigi in tertia, que fanguifica. 
| tioni adícribitur, Commotionum externarum neglectus 
| fymbolam fuam in hifce ubique contulit: (quantum 
| enim lisdem motus inteftinus, in fübigendis & eliminan- 
| dis peregrinis fuperfluisque occupatus, juvari poffit, 
| exemplum ruricolatum & gravioribus laboribus addi&o- 
| rum abunde comprobat, Omnia denique exafperavit 
| animi pathematum & meditationum continuarum,fcecun- 
| de fimul vigiliarum matris, vis, tanto major, quo ma. 
| gis horum effe&tu fpititus animales , ceconomie humani 
|corporis confervatores primarii, turbantur & confu- 
| muntur. | | | 

|. - Ex hoc ipfo fonte derivari quoque poteft calculi re. 
malis generatio: Materia namque ejus, femper prefens, 
|facile heret in renibus, fecretioni particularum pre 
reliquis craffiorum dicatis, fiexcretionis negotium, ex 
machine infirmitate, minus exacte fuüccedit; facilius ad. 
huc idem contingit, & hacce materia haerens eo citius 
| augumentum. capit, quo zmagis cruditates digeftionis 
EL : XX3j3 .. labe 



















^. 


534. . ,-Olferostio CXXXI, 00 


venit, immediate producendo minus apta videntur. Ad. 
funt preterea alia phenomena , que tanquam propriof | 


. ne fuffufio, polipus in cordis-auricula dextra repertus; & 
denique cerebri hydrops.  Inflammatio tamen ventricu- 


aqmajoticopia ad caputmota, fed, obingentemfpirituum 


jufte fübigendam , unde frequentes catarrhi incipientis | 


auta feri exundatio prelfione fua cerebri? tübulos; fpiri- - 


NE 








labe minus fübade ad fanguinis maffam . vehuntut, 
Quanquam autem maia hadenus recenfita ad valetudi-- 
nis jacturam efficiendam plisquam valida merito repu- 
tentur; vite tameu periculo adeo precipiti, quod fuper- 


trilis eventus caufla accufari poffunt, inflammatio fcili- 
cet ventriculi & inteflini dnodeni; pulmonumá fangui- - 


li & inteftini duodeni forfan effe&us tantum eft frequen- - 
tium vomituum: Nullum enim obfervabatur , febris | 
fignum , que'tamen inflammationis idiopathice pedisfe- | 
qua eft. Sic etiam fanguinis in pulmonibus congeftio- - 
nem non mortis cauffam, fed effe&um, declarat refpi- 
ratio non, nifi fub articulo mortis , difficilis: "Nec po-- 
lypofam concretionem periodo fanguinis ad füftentan- 
dam vitam neceffarie impedimento fuifle; monet pul-- 
fusfemperaqualis. Supereft ergo fola cerebri inundatio, - 
cujus cauffa procul dubio eft prava & ad ftagnationem | 
procliuis fanguinis difpofitio, perpetuis meditationibus. 


confumptionem, debito modo non promota: ut taceam 
cerebri compagem illo plerumque vitio in fenibus labo- 
rate, quod minus apta amplius fit ad ferofam colluviem 


fenii quafifunt chara&teres, ^ Quo minus ergo cerebrum | 
per focias hafce cauffas debilitatum, à ferofa congeftio- 
ne fe liberare potuit, eo magis colledio ejusdem & ex- - 
travofatio locum invenit. -Pedetentim autem facta & 


tuum 





-—- 24 ; 
; E d om s C | 
- Hydrops cerebri atque meningum plurimque &c, $45 





tuum aninalium dutus,lprimum capitis gravitatem; dein- 

de fenfuum hebetudinem & virium defectum, poftea ve. 

ro foporem induxit, tandemque commercium anime & 
 €orporis, vera apoplexia: ferofa ,. fed lenta ,. accedente , 
 Antercepit- — - | 


E OBSERFATIO CXXXI. 
 DN.D. CHRISTOPHORI JACOBI TREVVY 


i De. 
Cephalalgia fzviflima , venz fe&io- 
|^. nem juito largiorem fequuta. poftea- 
| «.. que amaurofin & denique cere- 
| bri hydropem producente. 









AN Ulier mediocris habitus ,. fanguineo - cholerica,. 
W [If aliquotannorumfpatiocephalalgialaborarecoepit 
| * periodica & faepius recurrente; nullum tamen ty-. 
, pum fervante ,, nec caufanr manifeflante, contra quam 
| auxilium in vene fe&ione , bis quotannis nunc in pede, 
nunc in brachio , repetita, quafivit atque invenit. Hic 
| vero», anno etatis ejus quadragefimo fecundo , in bra- 
"chio iterum adminiítrata ,. accidit, ut chirurgus ,. dum 
fanguis flueret cum adftantibus confabulstus ,. quan- 
''titatem fanguinis: profufi tunc. demum animadverteret, 
| poftquam: pelvim: fatis capacenr repleverat, & afilicta 
ex fuübitaneo dolore acutiffimo caput quafi perforante ex- - 
! elamans illum: advocaverat. Clamorerm: editum illico 
E. UN Íeque- 







I MA 
- d - 


$36 .  Obferoatio CXXXPL- 





Íequebatur gravis lipothymia, qua diffipata ; eodem 
momento cephalalsia non folum recruduit veheme- | 
mentiffima, verum etiam dies noGtesque feviit, eadem- 

que vehementia tres integros annos continuavit mi- 
feramque le&o penitus affixit. Longus foret fermo in- 
ftituendus, fi omnes, quas gra interea paffa eft, cala. - 
mitates , quasque contra illas periclitata eft medicinas, 
exponende effent. Nobis fufficit annotare, medelam - 
femper fruftra. exfpectatam , querelas vero folum dé 
intolerabilibus ictibus atque pulíationibus caput ferenti- 
bus effufas effe, ceteroquin vires permanfiffe invidtas om- 
nesque corporis functiones naturales, ipfotributo lunari. 
& appetitu integro non excepto, legitime fucceffiffe, 
tandemque , in miferiee complementum, tertia atte obi-- 
tum hebdomade triftiffimam fubito fupetveniffe/ cecita- 
tem ex vera amaurofi plenariam, his omnibus auteman- 
.no eetatis quadrageíimo quinto fubitaneam mortem fe- 
cifle finem. Se&io defunt corporis conceflanullum aliupa 
manifeftavit ftatum morbofüm , quam hydropem cere- 
bri; feulympham flavam non folum füb pia matre peruni-: 
verfum ejus ambitum, & quidem in fingulis vaforum 
areolis feorfim , colle&tam , fed etiam omnes ip(ius ce- 
Tebri cavitates feu ventriculos replentem: Qua. tamen 
lymphe extravafatio fine dubio effedus potius , quam 
cauffa, phenomenorum, fi mortem excipias repentinara, 
dici meretur, d 


"TEIL. 





(MEM oL. 





OBSERY ATIO CYXXFIL 


DN. D. CHRISTOPHORI JACOBI 
"TREVV. 


Cephalalgia atque amaurofis ex nimiis 
| s orta & faiivatione mercuriali feli- 
citer fublata. 


"Emina. iun ie. , VPebultioda: fabiws & tia, 1 
-na , facie tamen pallida, infantibus educandis 
z fem er ancillata eft. . Hec anno etatis vigefi- 
| mo bas anfantis inquieti curam gerens & per aliquot 
 feptimanas vigiliis ferme perpetuis defatigata in chro- 
| micam incidit cephalalgiam, pofteaque notabilem fen- 
tit vifus hebetudinem , nulla in oculis ipfis labe com- 
parente ,..nifi quod. pupilla maxime dilatata .confpice- 
| retur hincque amaurofin proximam indicaret, | Huic- 
| meum auxilium imploranti ; predixi plenariam fub, 
| | cov fore cécitatem , nifi. vite mutaret ra- 
onem, quod vero confilium neglexit, usque dum 
tta pafl diftantiam nil amplius dignofcere poffet, 
nc autem  calamitofo hoc rerum 4ítatu coada, 
| auxilium denuo quefivit &, repetito confilio obtem- 
perans, quieti fe tradidit.  Refolventibus & attenuan- 
us unacum. antifpafmodicis aliquamdiu adminiftratis; 
 pofteaque viis primariis probe expurgatis, tandem fali- 
| vationem largam fola inun&tione mercuriali provocavi, 
| quá rite abfoluta ; » "cephalalgia. evanuit vitusque integer. 
qedüt..— : 

«a. P. M. Fol. IF. Yyy . OBSER. 













|] 





| | OBSER FATIO CXX YI. 
DN. Dp CHRISTOPHORI JACOBI 


c 


T CHEM cmn 
fiis exefüs e ureter amplins imus e 


b R, ; is ; 
/ villi. fü e ? AE 


y 


quotidiana teftatur experientia , neque etiam 
—^ cauffa latet ; ea tamen ab omnibus haud peni. 
tus effe libera, plura Ton minus probant obfervata | 
. His áddere liceat fingnlarem renis finiftri affectionem i im 
füe quondam.obfervatam. Ma£tabatur fcilicet fus opti- | 
meíaginatus, in quo lanio-deprehendit renem. finiftrum - 
aliter, quam unquam vidit, conformatum, quare illum 
unacum uretere atque vefica urinaria excidit & ad me 
detulit. "Reperi internam renis fübftantiam penitus: fer- 
me coónfümtam , &, loco ejus, facculum quafi mem- | 
branaceum colluvie purulenta repletum. — Ureter am- - 
pliffnus in veficam urinariam eo usque hiabat ,- ut. 
pus; quod pariter continebat, non folum ad veficam- 
absque ulla mora flueret; verum etiam , fitu mutato; - 
ex hac ad ureterem. eque. facile reflueret. | Calculi- 
nullum aderat veftigium. ^ Expurgatas has partes. Ha- 
tu diftendi &.ex(iccavi , poftea vero inveni totam 
renis: fübftantiam. ex plurimis. cellulis, à. craffa- fübftan-- 
tia membranacea formatis, quafi compofitam, Often- ' 
dunt hec clarius tabula X. fig. T. & 2, quarum. prior. 
renis exiccati faciem. prd externam & ureteris ampli 


p rarius variis Éncdborit generibus vexari, : 


| 7 Ren exefus 65 üreter. ampliffimus ex fue, $39 





i tudinem fimul. depingit ; pofterior vero per aper- 
| turam factam cellularum rationem oftendit. | 
|! —  . OBSERFATIO CXXXI. : 
|DN. D. CHRISTOPHORI JACOBI 
| dtd suit 1KREVV. de. B 

| 


Calculus renalis ingens per plures 
J . anhos absque doloribus geítatus. 





Um in antecedentibus exhibui: fubftantie renalis 
? permutationem, éandem fzepius in humanis quo- 

|, ."* que obfervavi corporibus , fed calculos femper fi- 
| mul deprehendi vel ipfis renibus exefis adhuc inherentes; 
veladveficamurinariam digreffos; Nuperadmodumidem 
, Obfervare licuit in fexagenario, Ren ejus finifter totus, 
| quantus , in faccum mutatuserat membranaceum, atta- 
men non cauum, fed, horrendo afpedtu, ab ingenti 
.calculo repletum , cujus formam ab anteriori & pofte- 
fiori facie repraefentat tabula XL fig. I. & 2. cum aliquot 
exiguis fig. 3. delineatis. Omnes ponderabant uncias 
E dimidia & compofiti erant ex (übíftantia durif- 
Ífima. Decem ante annos dolores nephritici huncce af- 
-flittum dies noCtesqueadeoexcruciarunt, ut morti proxi- 
anus judicaretur; excrevit autem denique largam cal- 
..£ulorum copiam diuturno mi&u cruento concomitatarm; 
»qua fcena claufa, fymptomata graviffima penitus eva- 
 muerunt, & fanitaseo usque rediit, ut ab omni labe fe li 
 5beratum fecurus crediderit, Tandem apoplexia quum 
Bou à Yyy2  Oobi- 





























—TQRS 


- 





$40 M ^ 00b 


obitet ; dfi corporis: inftituta hoftem tam "mem ; 

lem, amiciífirme tamen fe gerentem , in omnium- admi. 

rationem detexit. — B 
M 





OBSERYATIO CXL. 


DN D. CHRISTOPHORLI jcóiil 
TREVV. E 


POL NE Viti go n | 

ti effectus, 'calculus feileus folitarius e. à 
:s. magnus, ut & polypi. cordis. an. , 
| pn Kt i Ex 


j lier quadam a longo tempore fobéité ras mets 
curii amalgamate obducendorum preparationé 
E occupata minus provide hocce tra&averat ne- | 
gotium; quin potius manibus illotis panem aliaque CO: n zu 
trectata fepius devoraverat. Duas ante obitum an. | 
nos , fexagenaria jam fada, corripitur omnium artuu t 
tremore indies aucto, cui poftea fupervenit glandu. 
füm fublingualium tumor & mandibule , prefertim : 
ferioris , caties tanta ,' üt dentes vacillantes. "unacum. 
fruftulis alveolorum catiofis facili negotio eximi potüe je-. 
rint, quam calamitatem coticomitabatur oris foetor 
intolerabilis. His eegra lecto affixa demum queerit c - 
lium." Kdhibebantur decocta ex helenio atque fcenicu* | 
lo cumprimis parata cum pulveribus áb(orbentibus de 
niterque- diaphoreticis. ^ Externe fauces muniebantur ' 
 €mplaftris- lnscr — ^ & cariel | 
Ne | E pro- | 








| MAtrox. mercurii vici imprudenter traati &5c, 541 





| "profpiciebatur lininiento ex melle rofarum & fyrupo mo- 
| Iorum cum effentia myrrhe balfamica & terre catechu 
mixto. His fedulo adhibitis , tremor artuum , foetor 
| oris & glandule fublingualis tumor multum mitigabatur 
| 





fed tribus circiter ultimis menfibus venter & pedes tume- 
"bant, tandemque ingeíta penitus indigeíta excerneban- 
tur, quibus placida mors finem fecit. Sectio corporis 
| concefía fequentium annotandorum dedit occafionem, 
| T.) Totum corpus erat emaciatum & in brachiis ma- 
cule hinc inde , feu potius fuffufiones , confpicieban- 
tur, quas, dum adhuc vivebat, a folo contactu or- 
tas efle adítantes affirmabant. 2.) Manus utraque; 
magis tamen finiftra, ad carpi usque flexurami cedemate 
valde turgebat ; in pedibus autem fimilis tumor ad in- 
guina usque afcendebat, 3. Umbilici cicatrix vix re- 
perta eff neque ex mammarum fubftantia quicquam, 
preter papillas , remanfit. 4.) Venter nequaguam 
erat durus, fed flaccidus , attamen expaníus. $.) 
Aperto abdomine, aliquot promanabant . menfure - 
ymphe extravafate, turbide , non tamen adeo lixi- 
viofz & fpiffe , fed tenuis, 6.) Omentum erat corru- 


E 






gatum, quafi aque ferventi fuiffet immerfum , ceterum 
tamen pinguedine inten(ius flava refertum. 7.) Ven. 
"triculus parvus , & totus inteftinorum tra&us nil contra - 
"maturam oftendebat. | 8.) Jecoris autem facies tota 
comparuit immutata: color nempe ejus erattalis, qualem 
"poft co&ionem induere folet; tota moles corrugata, aut, 
4i mavis, contracta ; fübftantia dura , fcirrhis ; granorum 
amilü inítar, undique referta. .9 ) Veficule fellea fa. 
«cies fuperior jecori non erat immería, fed per membra. 
mam tantum jun&a; inferior au:emr ejus facies, con. 
—— esa Yyy3 hos iolila 


Loy "ade a w T? - TOM— P 
ai M s: H " |^ 2. 1 2d E AC -« x à * IAN 
SZ » ^ ta 





' i '- E 





mi matr nt 





4 - 


t;a naturam, jejuni inteftini principio adnata, que apet- 
ta calculum continebat figure ac magnitudinis Tab. XL 
Fig. 4. & 5. ab utraque facie reprefentate , fubftantie - 
tophaces ac fragilis laxiorisque, coloris ex ferrugineo - 
& gryfeo mixti. Ceterum veficula fellis flaccida natura- . 
Jem quidem oftendebat magnitudinem , fed, preter cal- 
culum prefatum ,*materiam continebat purulentam ex 
gryfeo flavefcentem , ejusque tunica interior craffam & 
mucidam fe fiftebat. Ductus cyfticus ; valvulis fpira- 
libus undique repletus, hepaticus & cholidochus com- 
munis, ad digiti minoris craffitiem fermedilatatus, li- - 
quore naturalis colotis & confiftentie tinci, orificio 
 hiabant in. inteftinum laxiori,. IO. ) Pancreas | 
valde erat fcirrhofum , fuo potiffimum in principio. - 
11.) Lien inveniebatur parvus & contradus , fed . 
colote & fubfantia naturali gaudens. 12.) Renes - 
aderant fecubdum naturam conflituti & füuccenturia- 
ti infignes. 13.) Vreteres atque vefica urinaria pri- - 
mo intuitu à naturali norma etiam non aberrabant; hec. 
veto , neutiquam contracta fed relaxata , licet a lotio . 
penitus vacua, curatius examinata, circa fundum prefer- 
tim tam tenera reperiebatur , ut digitis ubique perforari - 
facillime potuerit. I4.) Vteri textura nil manifefta- 
bat extraordinarium. 15.) Remotis pedoris tegamen-- 
tis, ne veftigia quidem reliqua erant glandularum mam- 
matiarum. 16.) Ablatum fternum in peGoris quoque 
cavitate detegebat largam effufee lympha copiam, colo- | 
re & confiflentia cum illa in abdomine vifa con- 
venientis. 17^ Pulmones erant lividi & hinc inde in- 
flatmmati , preterea finiftro in latere pleure adnati, ce- . 
teroquin fani- 19.) Liquor pericardii & quantita- 
VO LNENOR NE db 


NET  — ) 
! Et V - 
B - 

JA 


P er | : | AE rod ii "n or T "$ « m 
.  Vtrox iercurit oiot imprudenter tradati 6c. $43 


. fem & qualitatem exhibebat confuetam. 19.) Cor autem 
—feperiebatur parvum, contractum & corrugatum:; ita , ut 
vafa ejus coronaria in fuperficie tantum hefifle di. 
xifles..  Abícilo ejus mucrone , vix una vel altera 
: ! ren .guttula ex dextro eflluebat ventriculo, mul- 
| toque minus exíiniflro. ^ Auricula dextra continebat 
la polypum duos pollices craflum, figurá glóbofum, an- 

| gularem tamen, colore pallidum , fübftantià tenacem 

, & muciinftar coagulatum, neque tamen aqua neque di- 

|! gitorum preffionefolubilem, externe levem & politum, 
, interne quafi fibrofum , cujus formanr reprafentat Tab. 

|-XI.Fig.6. Ejusdemcoloris ac confittentiae polypus ali- 
| us occurrebat ad infertionem vena cave in eandem auri- 
, eulam , eujus caput pollice craffius porrigebat ditocrura 
|| digitum crafía & palmam circiter longa , quorum alte- 
| rum brevius occupabat venam cavam f[uperiorem ; 
alterum longius inferiorem. . In plura inquirere ne- 
| que temporis: fpatium neque adítantes permitte- 






ES Sá CHOLLON. 





ipi; tumorem. manus dextre cum. fpirandi difficulta- 
|te jun&dum prodere vitium , in dextra cordis auricu- 
EM — —— la 





ds: s s d eu BM 





T - Olfervatio C: 





1a e ug 6 quo ranf tus "gii: ad no. | 
nes. liber impeditur, PT écolo IN 


VP » T 1 
í i E Mo low 
Pa) Lr em (- 


OBSERFATIO. exiLo EA 


DN D CHRISTOPHORI. sicCoB 
to^ TREVV. ; 


Calculi renales . : polypus- condis ; » & : 
. füatus inteftinorum | varius infantis. tris | 
pum feptimanarnm, D TET 


Nati a nativitate macilentee nón mtiMde ; aqua. 
. & pulmentis tantum nutritus, doloribus cruciatur 
nephriticis ,- quos calcuüi nonnulli confirmant ex- 
creti. Exhibitis pulveribus abforbentibus atque mixtu- | 
ra, cujus batin conftituebat decoctum. antinephriticum | 
Forefti, quietus redditur infans nec calculofi quics 
quam in lotio amplius apparet. Mutata infuper dic 
ta, aque loco fcilicet nutricis Ja&e in auxilium voca-. 
.to, melior quoque fit habitus , qui rerum ftatus per. 
triginta ad votum durat feptimanas , rec ulla turbas 
tur ratione , nifi quod alvus jufto erat. adítridior, 
cui tamen potiuncula ex melle potiffimum rofato t 
rata opem ferebat facilem. Poft hec vtro. abuloil 
concretum denuo apparebat in lotio , cui füpervenie- 
bat dentitio difficilis , copiofam lympha: pituitofo- 
acris excitans colluviem , que , fauces atque laryn- 
gem irritans; ftrenuam & ad halitus usque füpprefionem 
^» wNd- 









Pealculirenales, polypuscordis E? flatus inteffinos. s 4g 


: 





vr 


-quidem duo dentes incifores inferiores , fed nulla cunx 
"fymptomatum remiffione tuffisque nulli cedebat me- 
dicine. Denique poftquam nutrix decocto quodam 
|uteretnr pecorali- & refolvente , infans vero. lin- 
| geret eclegma ex manna & oleo amygdalorum dulcium 
-.confedum , largusque fatis fequeretur pituite vomi- 
| tus , tüífis equidem mitior apparebat , fed eam brevi 
| poft refpiratio ftertorofa excipiebat, poft aliquot ho- 
ras ipfam fuffocationem producens. Ex fedione cor- 
| pufculi fequentia occurrebant notanda. . 1) Totum 
|corpufculum rurfus erat emaciatum , venter autem 
| valde tumebat, quo aperto , lymphe aliqua eflue- 
' bat colledio. 2) Omentum ad naturalem normam 
"quidem. erat conftitutum , fed. fupra inteftina non 
| expanfüm , quin potius furfum ventriculi fundum 
| verfus retradum. 3) Ventriculus aderat vacuus, aft 
| non collapfus , fed flatibus valde diftentus. 4 ) In- 
| teftinorum canalis fimili ratione | deprehendebatur 
| affe&us, hoc tamen difcrimine, ut. jejuni ileique tra- 
|Xtus hic & illic fpatia naturali expanfione minora , 
"totque internodia quafi formantia , manifeftaret ; ce- 
| €um porro cum appendice vermiformi totum colla- 
»pfum «eflet, colon vero expanfum; redi denique 
"principium rede fe ^ haberet, progreflus vero pri- 
"mum. naturali capacitate quadruplo aucdior deinde 
|jufto ar&ior inveniretur, tandemque principii ampli- 
|'tüdinem rurfus zquaret. $5) Jecoris moles valde 
-crafía & tumida apparebat, &; relatione ad corpus 
'adultum habita, major: quod quidem infantibus or- 
|"érdinarium eft. — Margo lobi majoris parum inflam- 
|. P. M. VoL, IF. Zzz ana- 





validiffimam excitabat tuffim, Brevi poft erumpebant 


$46. Ls 2 "Olferoailo CXLI, P p4 ap 


tatus, tiliquas veto color naturalis erat , neque com. 
pages a naturali norma aberrabat. 6) Lien hypo- | 
chondrio finiftro accretus inveniebatur 4. ceterum re. 
&e fe habebat, íi unum vel alterum excipias ftigma 
fcirrhofüm. 7) Pancreas & mefenterium cum glandu-. 
lis fuis ab omni labe liberum erat. 8) Renis finiftri: 
facies externa colore, magnitudine & confiftentia erat - 
naturalis; aperta autem ejusdem peluis aliquot con 
tinebat lapillos, quorum maximus, lentem equans; O-. 
ftium ureteris, ultra nature normam nondum expanfi, 
occupabat, aliis grana milii eequantibus, pluribusque fa. 
buli tantum forma confpicuis , exitum , quem ipfe i inveni. | 
re nom poterat, denegans. Omnes duritie vere lapideay 
fuperficie polita atque colore ochrolevco inter fe con- - 
veniebant. 9 ) Rem dexter fimniftro fimilis quidem . 
erat magnitudine & confiítentia ,, non. autem colo. 
pallido; qui etiam difie&us ne guttulam continebat f: 
guinis finceri, fed liquore ferofo , feu potius uriniofo. slos 
tureque carnis fimili turgebat; nullum autem calculum, 
imo: nec fabulum , fovebat. ^ Llreter hujus renis ad 
duorum digitorum fpatium duplo major, quam par eft, | 
 deprehendebatur, reliquus ejus progreflus finiftro ré. | 
fpondebat. Circa medium: ampliate: partis herebat | 
calculus maximo finiftri renis. major, dutitie fimilis, | 
colore pallidior, figurá magis irregularis & angulofi e 
Huic renem. verfus adiacebant duo alii minores, . ma. | 
jori ceterum per omnia fi iles ,. quorum. progreffum | 
ile intercepit, I ) Vefica urinaria, ad naturalem us- | 
que extenfionem lotio repleta , nil calculofi include» 
bat. In pectoris cavitate deprehendebatur. 11) fi- | 
fifter pulmonum lobus tota fua Fx: fupcr 






















23. ! 





B oir». c CXLIL Tumor peculiaris ab abono. $47 


o re m at at atn WNREY Sx 9 ag 


00 UE CHPIRRERRSIRU NUR iDd 
| & pleure & mediaftino accretus, dexter vero ubique liber. 
-I:Ceterum utriusque color & textura erat naturalis, veficu- 
| P autem ipfamque tracheam fpumofa occupabat pitui- 
tà. 12.) Pericardium ordinariam continebat liquidi 
| oed & cordis fubftantia , magnitudo & color 
| rete fehabebant, aperta autem dextra ejus auricula poly- 
| pum manifeftabat infignem, colore & confiftentia cum 
illo in autecedenti obfervatione defcripto convenientem, 
| iterumque duo crurade fe fpargentem , quorumalterum - 
| & brevius vene cave inferiori inharebat, alterum autem 
| & longius-ad ipfum porrectum erat ventriculum,. ibique . 
, cum lacertis valde coherebat parto ad pülmonalem us- 
| Rc arteriam excurrebat. 





É - OB$SER FATIO CXLII 


DN. D. CHRISTOPHORI JACOBI 
| enisi REY: 


"Tumor peculiaris omnia abdominis vi- 
1 fcera | ex fede fua pellens atque aícitem 
pregrandem referens. 


ventris dolore, & paullo poft fuper ileum finiítrum 
9. oritur tumor durus, neque tamen rubens neque ad 
ta&um dolens, & fub tegumentis in ipfa quafi ventris 
'eavitate explorandus : Non intermiferunt parentes jufto 
tempore auxilium ex chirurgo petere, qui primum ex- 


pur tumoreig fouebat fpirituofis atque emplaftris , de- 
| zz inde 


P* feptem annorum paupercula fübito corripitur 





| 


 indeoriebantur precordiorum anguftie atquearixietates; . 


RAE n i2 "UIT RARO RETI 
ust. .1 $ 


$48 —."Olferoatio CXLIZL ^ 00 


inde etiam internum jungebat refolventium & evacüan- 
tium ufüm, omnia autem absque effe&tu adhibebat; tu- 
mor enim duorum meníium fpatio tantum capiebat aug- 
mentum, ut totum occuparet ventris latus finiftrum, .& 
poftea ad dextrum ejus latus quoque fe extenderet, in . 
augmento autem fuoita pergeret, ut octavo menfe totum - 
abdomen eomodo; quoafcites folet; expanderet, fimul: 

que coftas fpurias multum diduceret, fuper pubem veto 
non propenderet, Menfura enormis hujus expanfionis. . 
tunc temporisafterni mucrone ad pubem usque refponde- - 
bat uni pedi rhenano & duobus pollicibus, a lumbis vero 






Y 


fupraumbilicum duos pedes cum dimidio explebat.Ipfa ex- - 
panfio, in rotundum facta, deprehendebatur valde e- 
qualis, fub hypochondrio tamen dextro prominebat pe- -- 
culiaris quidam tumor pugni magnitudine. Tota por. 
ro expanfio ad ta&um non penitus dura ,. fed tympani 
inftar valde tenfa, eque ac in afciticis , . percipiebatur; . 
concuffa tamen nullum flu&uationis fenfum manifeftabat. 
Symptomata hujus mali occurrebant fequentia. Sub . 
primum hujus tumoris augmentum afHlida-de paucis 
conquerebatur incommodis ; poftea vero, mole aucta, füb- .- 


X. 


LAS 


febriles autem commotiones nunquam accedebant, ne- : 
que etiam refpiratio difficilis erat aut tuffis excitabatur. ' 
Quum tumor hic finiftrum occupaffet latus," totus pes 
eiusdem lateris oedemate turgebat; in dextro vero late- . 
re pedis tantum extremi dorfum, & quidem ultimis de- 
mum diebus; parum tumebat. Somno fruebatur egra -— 
naturali femper ordine tranquillo; alvum deponebat libe- 
re laxatam quidem, fed juftonon frequentiorem; ftare&c 
incedere poterat; quantum neceflitas exigebat, poftre- — 


-—s - 





Tumor peculiaris abdominis, — $49 











| res 
| fno tamen imbecilliter ; ex tumore contredato unllam 
' fentiebat moleftiam; appetitu gaudebat naturali, ex cibis 
| tamen omnibus preeferebat panis cruftam , eamque du. 
| fiorem , cujus quotidie largam confumebat portio- 
| mem fed fine mica: calidi cibi, ipfaque iufcula tenuia, 
| dllico excitabant moleftiam, | Potus erat parcus , & 
| raro unius diei fpatio excedebat menífuram. | Ce- 
|-terum ab initio jam huius mali relique corporis 
| partes pedetentim magis magisque tabe marceíce- 
| bs. usque dum placida mors omnibus optatum faceret 
finem... Omnium animi erant folliciti, quonam ex fon. 
te tantum derivatum fit malum: fectio ergo 1equireba-. 
.tur defunde. Antequam hec fufciperetur, corpus ex- 
' terne denuo exploratum modo fupra defcripto adhuc fe 
|  fiftebat ;ipfaautem fectio manifeftabat fequentia, T) Te. 
| gumenta communiaeo usque erantexpanfía, ut tenuem re-. 
| ferrent membranam pergamenam; muículi quoque ab- 
' dominis fimilem paffi funt extenuationem. | His remotis 
atque peritoneo incifo, aliquot profluebant feri flavi 
uncie, & totamabdominis cavitatem peculiaris replebat 
faccus. Di&us faccus finiftro inlatere cum peritoneo firmi- 
| ter eratconcretus;in dextro autem liber.Adfüpremame jüs 
regionem in confpectum veniebat pars ftomachi Tab. XII. 
a 2'non, nififlatibus,; repleti; atque ei appenfüum omentum. 
| b. b. breve & fuper facci partem fuperiorem expanfum, 
: €eterum fanum. . Infra ftomachum prodibat portio inte. 
| 
] 









tini craffi, quee a fuperiori facci parte ad medium ejus - 
| excurrebat c. c- exinde vero ad peluim re&a defcendebat 
| €-& cujus pars c: €: vacua erat & comprefla ;; c. d-autem 
| flatibus repleta; attamen non expanía, Superiori hujus 
| dnteftini parti dextrorfum accumbebat corpus quoddam 


Meu do ZZZ3 e. 6 





É 
P, 
m 

- 


o *30 .  -"Oleroudio CEXEIL- 
e €. quodforma, colore, & confiftentia cum pancreate. : 
conveniebat, & fuperiore fui parte peculiarem formabat 
protuberantiam f. adcactum mollem & fanguine quafifuf- 
fufam feu inflammatam , fub qua magisadhuc dextrorfum 
alius major ex facco communipendebattumorg. g. g- cu-.- 
jus color erat fanguineus , jecorisque fübftantie fimilis, 
qua támen tactu mollior deprehendebatur; infima ejus 
pars livorem | quafi contraxerat. . Infra huncce tu- 
morem d juxta faccum comunem magna pars pro- 
dibat intefónorum  tenuium h.h h.h. que vacua - 
erant & inflammata, Saccus communis à craffa quafi 
membrana formatus externe judícabatur & ad regio- | 
nem i.i aliquot maculis liuidis haud adeo magnis infe- - 
Gusinueniebatur. mNonaliam exhibebat duritiem,quam | 
vefica valde inflata. ^ His omnibus probe exploratis; 
de connexione ejusdem certior fieri avebam. Elevato | 
ergo facco fzepius memorato, attonitus quafi vidi, inte- - 
tinum illud c. c.d, fupra faccum excurrens illam effe coli 
partem, que in fipiftro latere ad pelvim defcendit & in - 
rectum terminaturinteftinum. . Ad finiftram ventricu- - 
li partem & fupra faccum accumbebat lien naturali not- 
ma peromnia fimilis.Sub dextro hypochondrio delitefce- 
batjecur, totum quafi compreffum, & pe&oris cavum ver- - 
fus adactum ,' fimulque ita e naturali fitu pulfum, ut fa- - 
cies ejus concaya unacum fellis veficula fpectaret fuperio- | 
ra. Duüodenum inteftinum valde erat expanfum &liqua- 
mine chymofo repletum; connexio autem ejus cum cor^. 
pore illo e. e. quod pancreas referebat; clare perfpici haud 
. poterat: aderat enim hic tautus morbofus coalitus, qui: 
omnia confundebat; id tamen inveniebatur; duodenum | 
inteftinum fub ífacco mefenterium , modo ordinario, 
b ieun ; tranfüifle | 











Tumor peculiaris abdominis, . $81 


——À 








tranfiffe & cum reliquis tenuibus communicaffe. In pelvi 
, ovarium finiftrum cum tuba fua facco erat accreta, ita 
| tamen, ut corpus ejus permaneret liberum. — Uterus ipfe 
|, & dextrum ovarium uti alias íe habebant. Sacco 
| finiftrorfüum, quo usque fieri potuit, pulífo, nil confpi- 
| ciebatur, prater renem dextrum & venam cavam infe. 
| tiorem magis, quam par eft, dextrorfüm pulfam. Poft 
|! hec faccus ipfe aperiebatur, & tunc manifeftum fiebat, 
| illum totum repletum fuifle fanguine congrumato, floc- 
| cis veré pinguibus, non polypofis , copiofe permixto, 
attamen fponte fua non profluente,fed preffione leni ex- 
|.pellendo. Ex quibusdam regionibus liquor quoque pro- 
Tnanabatgelatinofus. X Protuberantia illa eg. g. fimili re- 
; pleta erat colluvie, attamen fluidiori, membrana quo- 
| que, eandem componens , erat tenuior , ita, ut verofimi- 
! le fit, eandem ex ruptura quadam facci majoris imper- 
fedaortum duxiffe. —— 1 
|". Inulteriori mirabilis hujus inauditi tumoris ejusque 
| preefertim originis inveftigationelubens equidem defüdaf- - 
! fem; afttempotis, loci, pluriumque circumftantiarum ra- 
|tio id abfolute interdicebant, Interea ex annotatis 
| hoc certe colligi poteft , tumorem hunc primordia 
| fua ex ilei finiftri regione, & quidem füb peritoneo, 
| cepiffe, fub eodem progreffus fuos etiam feciffe, ita, 
| ipfius peritonai pars inéerior finiflraque externum 
|facci confecerit involucrum ; poftea vero molem 
| ejus auctam omnia abdominis vifcera ex fede fua ex. 
puliffe; & quidem tenuia inteftina dextrorfum , ven. 
triculum autem jecur atque lienem ». ow protrufiffe, 
lac denique coli finifftram partem elevaíle , & ad me- 
"diam usque ventris regionem: deduxifle  fimulque re- 
| e 








Me— à n Eu. m A 
2. "3 
2 p" 
' Li 


^ 


feie 


&i ptincipium ut & ovarium finifirum fibi jun&ta ha: - 
buifle. ^ Cauffam hujus mali enormis parentes pe- 
nitus ignorarunt, Quam primum aliquem obferva- - 
runt tumorem fevere ex infante quafiverunt, num la- — 


pfü an alia violentia fibi illum contraxiflet ? fed in- 


fans conftanter negavit, fe ullius vis acceptee confcium 


efle. | joi endone v 
| SCHOLION. 


Uamvis hujus obfervationis annotatio nullum im - 

V 7 praxi medica habere ufum videatur , id tamen - 
demonftrare poterit, abdominis intumefcentiam cau- | 
te efle dijudicandam , paracentefin provide inftituen- - 
dam. vel faltem ejusdem prognofin non temere for- 


mandam. Ceterum de novo teftatur experimento, 


quam multifarium fit noftre vite periculum ex ipfa 
machina oriundum; probat infuper, dari morbos a - 
priori non dignofcendos nec arte curandos. Illud | 
quoque confideratione dignum eft, fub tanta omni- 
um ferme abdominis vifcerum mutatione vitam fer- 
vati, quin & omnes funciones naturales abfolvi po- - 
tuiffe. Neque minorem meretur attentionem fanguis | 


tamdiu extravafatus , & tamen non putrefadus, ^ — 
(Norimberga d, 31. Octobris. | Sese gd Y 
«4, 1736, exhibita.) "n EET 





$32. . Olferostio CXLH, * E 


- 


! 





»! 


- 









I | Ms is 1 4 x T me . — apt enESUP Sr N arg 
PBwiené uui oasERrATI0 € eum. | 
| bes 8. bono 




















ve Lipfia p indigenls exterisque come 
affici lacere j poteft quacunque 


| tueatis;f -d & agri fui |; quo cingitur, amoe- 
| licet,five. uberrimum herbarum proventum 
5 itii, & iemorum urbris competunt, five 


» qu& ubertim circumqua A repe- 
imerum confi eratione dignum aeftimet ref - 
tor. Magnam rerum aliunde adve&tarum. 

i itur mufaa primatum quarundam do- 
rem hoc ipfo gloriam nancifcuntur, 

tudiofi vulgaria quibusdam vifa cum 
Quod fi fíeuratos lapides, quos vel 
| oris " fabuleto induftria 
affim conf; ;icuos reddit, . or- 








| 
 ftup bim maxime » - Maris rubri Kchillum, quem znanil- 


| larem apellant, paffim paffim, in lapide reperiri: £Ecbimita hic-. 
| €eovarius, papillaris LANGÍO dictus velinteger pyro- 
| B A4. P. M. Fol. IF. Aaaa . macho 


$54 —  — Olfervatío CXLIM 


1nacho pipremque lápidi; quo ARISTOTELIS tetmin9 

filiceni denotamus; itieft vel eidem fua veftigia imjret | 
fit . Frequentiora habentutechbzmtarum ejus modi feutul&- 
feuareole tingulares , quas cafu difperías pecaliare quod-- 
piam.nature productum quis diceret; nifi rérum fimili- - 
tudo óriginem.declararet: Eadem naífcetídi conditio eft 
téliquis echinitis, quas in agris vel fabuletis irivenimüs. 
Ecbinometritis quidem characterem eruditiffimus BKEY- 
NIUS in eo , quod fübtus & füpra otificii fignum obtine- 
ant, largitus eft, Ecbinocenisvero quod utrumquefora- 
men exiítat im bafi, hos rarius invenimus, proftanttas : 
men: Ecbimita ovarius GESNERI , qui /patagus IMPE- 


* 1 


RATI /éularis celeberrími KLEINIL, Ombria antiqui ie 












quod coelitus deplaiffe videretur, noftris Smopf-Gtein , 
vulgatioribus"eft ;' Ecbmasthi ; cui pentapetalom 1 

fimulacrum fupereít, fragmenta obtinemus nec defj 
ramus reliquos bona fortuna manibus obviam fo 
quamvis hactenus induftriam laboris eluferint, — Fibu/ ulare 
aliquando pelluciditas, quae ca/cedouzwum deceret, com- 
mendabiles efficit, videas etiam qui hinc cryftallini, illinc 
filice compadti appareant, | Zcbtbyes Ipon dytolitbi, quos. 
pifcium ,vertebras in lapide effe füfpicamur , illi po- - 
tiffimum frequentes inveniuntur , filice, lithoftroto, la-- 








pidibusque calcariis vel cryftallinis & fpatho aemulis, 
lapidum Autoribus appellantur. Frequentiores fuis Co- 
Íumnis coherent , 47erie , vcl emtrocbi , columtares. 
inde appellati, nec vero infrequens eff articulorum 
te peutaphylun. exprimentes ubertim | excutiuntur,. 
flice lapidibusque renum forma , qui rupti lame 








| E De Lipidilus figuratis agri Lipf; enfis, 555 


| lis. fps relücent, quarum figura quandoque ab illis, 
isceleberr. LANGIUS delineayit, LUIDIUS defcripfit, 
dif repant. Minutule aliquando eo usque funt, ut 
armato, opus fit oculo ,. quotiescunque cum aliis 
| eonchyliorum. fimulacris jn lapidibus | offracomorpbis, 
rout ab ALDROVANDO appellantur, mixte ob- 
 feryantut. Ex polythbalamiis , quem terminum ex eru- 
dito KLEINII fyítemate adoptare decet //sis dius 
n Aliq 1ando occurrit : Jucundus eft cormw amsno- 
asma quod : a RUMPHIO defcribitur in fili- 

r Eus y "quod plerumque cum trzbulis mari- 

verfa maffisque aliis coral. 






























































monis "ouleatiora utut quotidiana non fint, reperiri 
famen. -quandoq ue eleganti ftriarum quaquaverfum 
antium & articulorum internodiis folent ;; fed 
bituri eramus eadem & maxima & ftriis yel inter 
liis - lurimum diverfa ex Querfurtenfi Agro , etiam 
fi iisdem careremus, | Offracodermorum imagines pau- 
ce fiui funt, que non lapidibus exprimantur. 
 Zurbinite, flrombite , ophite , fi terminum MERCATI 






de /erpentulis, que cochle& fpiralis fpecies eft, ufur- 


E yelis , conchbitee, amufia pettefa&ta, pe&inite , ineequa- 
libusve auribus coucbite amome grypbite bucardite tere- 
bratule , mujculite in polymorphis feu! oftracomorphis 






-yabili haud raro ordine reperiuntur, ita quidem, ut 
fint ex noftris, qui tabulas inde politura conficiant. 
Ex quibus habentur, qui elevato qui fculptili & celato 

opere lapidem ornant, aliis integris in lapide crepitanti- 
| w^. hinc ubi ille diffra&tus fuerint elabentibus, CorzJlo- 
Aaaa2 h- 


linis jundim. in "finu lapidis heret, nam corzsas ame 


ibus, arenariis eque ac ferro pregnantibus mi-- 


o 


E 4. 
T 2-2F, 
"4 pr WM 









| icefemper NW RP EU ffimu qq 
bus habentur , "- Softels ETGUUIE ve 
uamati lapides dicuntur, videtur enim cutis pifcis 
pos Beda inlapidehefiffe. | CoraBium ipfum &c »-— 
& madrepora in. pyromacho reperta: fuerunt crum feine 
feu vermieulari tubulorum marinorum lapide: hinc-inz 
— de admixto. |Zzo//ei lapides feu offa vadibesen 
* exiftunt;.fed ex agro Weiffenfelfjenfi y. non multum. dis. 
ftante unicorz&. fofllis nomine. advehuntur. st bodantei 
c enoflei maximarum olim belluarum , | fed 1 
. jftarum rerum fimilitudinem fert: Jebtyodontis ^ idi 
fcre c&latura qüandoque in lapide exiftit pro lithoftros | 
tisplatearum Lipfienfium ; inter.quos pedibus conculca: 
tis aliquando magnatuni mufíeis digni exiftunt. Ve«- 
getabilium rerum imagines lapide expreffa rarius oc4 
currunt ;. dezdroideas enim figuras in marga vel filiee - 
depidas quibus non caremus, nec tamen celatas. vel d. 
anaglyptica cum celeb. HENKELIO; à finiilit 
cum .erica vel mufco; prorfus abeffe freie 
Singulate quid ineft Pac ,proutab AGRICO.« | 
LA; & Rioidéis, prout à LANGIO- apellantur; 3 
lapidibus illis fcilicet qui lignum -quetcinum, vek. 
abietinum ,' vel radices T aie d fibrarüm tractu emus 
lantur y phiengites & elatites. hoc ipfo ab. ALDROs« 
VANDO appellati: Hos. & maximos &.prerfus .ele2 
antes ex fabuletis eruimus & ita duros; ut ignem 
ioc ipfo excutere liceat. Aliud quodpiam in albo: 
lapide candidiflimo & preduto exiftit concreti genuss 
quod ramulos arboris -incerte' conditionis pra fe. ferts i 
- nec. dubium. eft. ad. flelechites referendum -éffe;. 5 
illi quod ab PREMANMO in NHShapis — : 

















—. 


De Lapidibus figuratis agri Lipfenfis, $7 


Dubia relationis lapides figurati ex rivulis undique con- 
 Auiruhtut ; qui Cvrpolitbzi lapidibus, amygdalas, nu- - 
.€es aliaque. ruditer. pree fe ferentibus ; áccenferi folent, 
- fed pauci momenti effe vifi funt : zdetites , vel lapillis, 
vel terra graves unde Geodes di&ii , proveniunt in Ochra 
| ferree "indoli$, nec defunt. lápides generico termino 
!3 feu fonantes appellati, qui Aetite non funt; *qua- 
it: Q/fracomorphi , in quibus aliqbando peétün- 
as saisi fua motus fonitum edit: Ceteroquif Jape- 
| ibus, Calcedonüs ,- Cryffallis, Jafpachbate in globis non ca-- 
| remus ,. quas politura fatis confpicuos & Muteis percas 
.-£os efficit. Reliquam Foffilium gloriam Hermundarorum 
actum ong fu : 
' M o0 sc IR Tedq 
(iia ete - OBSERFATIO c ino ; Ra (B i iil. | 
N x 1OHA N. ERNEST p  HEBEN. 


Re toà ohio rubro, 














l irs ut : E 
pha x -- ! 








d do - Bislic aibi ; THEOPHRASTI 
| 2" omniumque ex antiquitate Medicorum . ; quod á 
^m. Chemicis Zat/monium appellàri ceptum eft , utut 
elementorum. geompage 3. & effe&u - nullo. difcrepet, 
mun tame 3B lcbae.fae ; ; qua; fáfcitur, nactum eft 
iverfitatem & formas induxit ; que pro mineralis 
E puritate 4 vel. -€ognatis. quibusdam mifcela , 

1 e | pre füperficiei ;extérna polituta: & colori- 
Aaaa 3 bus, 










Um "quod paucis abhinc. annis prope reylergam "m. cuni. - 


z cie haud parum. ornentur- vobia Men. 


- ed  Preter — virile ime an eadem - fempe 









eo ; id inter "pig n : oculorui ] exis; E 
— feratur ab' alis. - gta yd eodem "ue ; 
andi n-exiftat , cum minio j- recentiorum Ginpabaris 
plumbc * guido ^ yel piros Galena , Plumbagine, 









Eris pd E o : 
etur j j potiffimum attehtione ignum v oc 
coloiéli addant fem "haud fervet : p um » 
album ex Fodinis Tranfylyanig. inter rariora rear. 
cujus etiam LIBAVIVS Syntagm, Libr. 7. Cc. 22. me-- 
minit , fed fingulare prorfus eft Srjuem rubrum, 





-€ulo Gratia Dei di&o , erui coepit. jucundus eft cons. 
creti adfpe&nus nam preter Panaum rubei 









bunt , y í zu Di b 
integram yenum roto fuis 1-3 [pv ; E 
illa quousque patet, quibuscunque modis in fragmen 
ta difrumpatur , miniatum. cum higro colorem. mig 
tum oculis: offerat. Saxum; quod mincralis- iftius 





 Deaütinonió fubro, | |. $89 i 


a ;exiftit, Ciyftállas eft; quàni uarzum , Gérma- 

o titulo latinitate doriato appellant thetallicole. Si- 
LAE. plérumque- dppatet & cávernofa ; quàm lapi- 
di conditiohem 'ruffen appellatus ; cryftallis; íeu 
| oribüs Seseeuhis fplendidiffimis ; fed ininütulis re- 
plendens. Has cavernás fpicula. iftà rüberrima ali- 
xtd . proHfus teplernt; abradi & & fato feparari haud 
difficulter poffünt, & expetimehta; quibus Antimonium 
 $eRuitium effe comtonftratur; facilitant; Ceteroquin 
- Antimoniüm vulgare higrum confertim eidetglebe inna- 
fcitüt ut coghofcas colore faltith he düo ; ceteroquin 
inim; differre; Pyrites; qui omnium Venarur rnetalli 
. ferarum hofpes eft;nechoc quidem faxuin deferit ; fed par: 
| €iusadmifcetut. Duoautem peragenda videbantur: inMine- 
talis iftius exatnihe ; alterum quo recifcetem verumne effet 
| Entit&ónium, nec mineta fterilis , alterum quo cérto con- 
 flatet ; fubeditiem ex accidenti inefle, nec ex fubftantia : 
Dubiuth movere poterant cóhcreta quedam fnineralia; 
Que'tubore & ftriárum pofitü huic vene tantifper acce- 
duüt Cobaldi lotes fobolb- *Riütfhen & Cobaldi eruftam 
E Bfiblag appellamus, ^ Favillam arfenicalem; 
u& Cadfni& metallic ; putate , ( nam lis eft num Co: 
aldvm &- ifemuthüm NONAS Romanis cognitum exti- 

| te en * afterifcis. ruberriiis & erugine perquaim rüberité 
|füpereft, —Veruti pr&ter quod ipfe adípedtus utrius: 
ue conctéti manifeftam ; fed terminis non fatis explican: 
dám diverfitateth innuat ; docimafia docet, flores 
iofce Cobaltinos, (licebit cuti 2/e/rceride qui flo: 
es Afi lapidis habet, hoc termino falva latinitate 
("ut 2) vérum efle cobaltüm in vitrum azureum muta- 
iles: Verum longe aliter res fefe habet , cum An- 

' timo- 



















4 
















X " i rubri fis » qua omnia neg 
"um Antimonio vulgari nigro fieri folent 
eni ! at um .pro- . divite; vena. hanc. f | 
zuo cunt, quam reje&uri erant, nifi — 
Iponderet ,. fed | & . exprimentis. omnia conftütuerunt, | 
Separabantur ftrie ifte rubetrime., & igne. Res 
rii torquebantur; Fatifcebat mafla in PORE iibum ;- 
Fumo interim exlhalante, quem. pro floribus. An 
monii. haud difficulter agnofcere quis poterat. on. 
tinuata tortura ignis, íine additamento vitrum flue- - 
bar ,. quis. et vulgare Antimonii y. quod. addità par. - 
inia ulphuris & elegantius &. promtius obtineba- - 
Ex altera. parte iffa fpicula ,. per defcenfum , in - 
b a iride haud abfimilem. confluebant ,. omni. 
evanefcente rubore, qui in nativo tam. REA. colori. 
bus luferat, . Crudus ille regulus cum. fi | In re 
gulum: (triis élegantibus. argentei coloris co Kfpicuum | 
abiit, nihilque quod Antimonio vulgari ab(ümile ellety 
commonftravit ,. quod ipfam cum vitro -& calce in. 
regulum deducto ita fücceffit, antimonium adeoque « 
legitimum .& prorfus dives , fed de. colore tub 
ud. inferiore ,, qui fpicula ornat, diffi lior exti- - 
tit queftio.... Notum eft metalla in venis. raro 
diverío , quam qui nativus exiftit ; colore confpicii. 
Quis arbitraretur , nifi artis ensis , argentum ans 
thracis colore totfjalifben. eret. , hepatis colore 2e 
berfarben- r&t ,. cornei coloris ;. p .. quam quod 
igne fit; yere exiftere ; ? quis plumbum. nigrum € l 
Vena ejus viridi vel rubra , ferrum .ex hematite & 
Schiftinnodo 'expedaret ? cujuscunque demum halitus. 
eftseis 3e color fit, arfenicalis ; - an ipium am 


MOI 




























T 
m RE. | a | 
| ^ De antíimonio rübro, $61 


«ette conftare inter omnes arbitror, volatile efle iftud 
: Tin&ure genus , quod füperficiem hujus noftri cle- 
| ET adeo mutaverat; igni refiftere haud potuit. 
Eft aliquis ex fententia BECHERI, halitus fübterra- 
neus, qui corpora metallica pervadit , deftruit, mu- 
tat, Zfrfemicum appellant Philofophi, termino vago; 
fpiritum tiniver[alem alii... Quicquid ejus fit, certe 
avtopfia docet , duo effe principia, fummam pence- 
' trandi vim. obtinentia in tegno minerali , Pyritis feu 
 fulphuris, qui aureo colore, & arfenicalem, qui rubro 
 eolóre plerumque tingit, halitum.. | Hujus veftigia 
r habemus in ipío Pyrite arfemicali, feu 4irfemico rubra. 
| 
| 


| "aturo , JAuripigiento nativo ,, quod. dandaraca vera, 
Bifemuthi 8; Cobalt floribus, & in hoc noftro, /fibie 
fuübro. Diu multumque cogitatum fuit, an calcina- 
tionis fübterranee effe&us color iíle efle poffit ; do- 
.€eet enim chymia non tantum metallorum calces igne 





igne teverberii , in ruberrimos cineres fatifcere. Sed 
| aliaomnino res. efle intelleda fuit, eo quod Antimo- 
| nium á calcinatione rubens fixum effet , floribus omni- 


 deprehenderetur. Judicatum adeoque fuit. Stibium 
| pubrum arfenicali fumo tinctum & ex vulgatiori fic 
| immutatum fuifle , nam docere id ftrie nigre & lucen- 
cum rubentibus mixte , quarum ille fucceílu tem- 
poris etiam rubre future funt, videbantur. 

|t Mw. Erfordiam tranfmiffa , 

|o d, g. Decembr. Y736.) |. Á d 
| ^ M. P, M. Vl. IF. pbbb OBSER- 








"OBSERVATIO CXLV. ic fuwo» "mm 


(DN. D. | JH GEOKG. sehen 
» Opium. mentem forenans, | 


Ds rtiriflog ri i nta ps 
P, puis atii & fehfus tatpidos reddere ; , fes eft | 
 lippis & tonforibus nota; In fübje&to- lhypo- 
diliideileo melancholico autem, mentem cum | 
fénfi bu: extettif$ ferenare, corpusque ad fübeunda nego" 
tia melius difponere inter admodum rariora recenfendum | 
éffe teputo. Nature curiofi quidem diverfas confi- : 
.gnarünt obfervationes. opii inrioxie adhibiti ; veriereni 
Mibilans: & homines animofós , vel potiüs- füriofos 
efficientis ; aft'torpidos füppreffosque Yenfüs id -ala- 
ctes & quaft expergefa&tos redderdy» res eft altióris iridas 
ginis,  Cafus elt fequens: Viduani rufticam iti S)9tards- 
Derael , Krefmannu: dictam , quiriquaginta. annorümis 
conftitütione ficciore dotatatii ;;: "ád.me mifit Patochus 
loci, Dominus £M; Grofius , Tlieologus profünde erü« 
ditüs die 29: April. anni 1733. ' Huic jani quadr | 
fecundo etatis .ánno eniariferünt mienifes ,' Gc quadtas. 
efimo anrió icépit circa preecordia wehementiffimie 
arigi & largiter fadáre ,. quem füdorem quidem : | 
ven& fectiones füftulerunt ; remaneritibus autem. agtyo ! 
pnia & fümmis antidetatibus melancholicis; qua étiári 
urgente licet appetitu, cibunt affütiere noti petmiiferünts: 
füterim illa feepius pro feftituérido fomno, virio'ad cta 
pulam usque ufá füit-, ' cutrique- hoc ab adftaditibus ul 
terius non concederetur , - in- tantum furórem nonnün- 
quadt dgrbamue , ut & veftes & — — dila- 
i ^l gra 














... Opium mentem ferenans. $63 


 eerare tentaverit. — Dominus parochus aliquando ipfi 


obtulit unicam pilulam theriace coeleftis, cujus ufu ali: 
. quam diu tranquillitatem animi & fomnum fibi concilia: 
vit , repetiitque ufum ejusmodi pilularum aliquot vici. 
| bus, exoptato cum levamine; dum autem parochus 
quotidianum & fíepius repetitum dictarum pilularum 
 ufitm nimis füumtuofum exiftimaret, fuafit, ipfis tantum- 
. dem opii crudi fubftituere; res etiam ex voto fucceffit. 


. Vidua hec quoties publicum & facra ( que valde fub an- 
 Xietatibus averfari folebat) frequeutare ; domefticis in- 


vigilare, & rem cum aliis habere arduam , geftiebat, to- 


ties granum Opii affümfit , & ad omnia fe aptam men- 


feque compofitàm inde experta fuit. Succeffu tempo- 
fis autem fucceffive etiam yi confuetudinis augere do- 


. fin cogebatur, ita ut nunc fpatio feptimane , adunciant 


unam & dimidiam Opii devorare ; ficque fe ad officia 
domeftica alacriter fubeunda, fomnumque una noce 
fibi conciliandum difpofitam reddere fuetafit. Resetiam 


€o devenit , ut nullum amplius ipfi Opium venditare 
 Pharmacopoei vicini audeant ; quem in finem etiam di- 


verfa & exteriora Pharmacopolia adire ea neceffum hà- 


4 buit. x $ 


he, 


—. In caufas hujus contrarii Opii effedus inquifitue. 


gus , falvum relinquo aliorum judicium, & fic ftatuo: 
.Fluxu menftruo. 
| penitus emanente 
unt continuati; ad finem autem deftinatum non pet- 


rgmaturius in 4s«yu» tédacto & dein 
» motus quidem excretorii à natura 


tingentes, exacerbántur &c in. vifceribus abdominis va- 
ios motus inordinatos diverfosque fpafmos , caput affi- 
cientes. mentemque turbantes excitabant , temperamene- 


um cholericum ;. nec non. in fubje&o noftro forte for - 


Bbbb 2 tu. 


: 2 
-« X P. 
nd 14. T 


$64 —  Olféroatio. CXLELO 7 


tuna ex improvifo excitati & fucceflive cxagerbeti« animi | 
motus , fpaíticis his. motibus. pondus infuper. addendo . 
malum fic auxerunt, - ciéSIS 
.  Di&i hi motus fenfim in confüetudinem degeneran- ] 
tes, fanguine licet repetitis vene fectionibus m: ' 
depleto tamen urgebant . indies magis ; infurgebant e 
& fere affectum maniacum moviflent, niíi cafu per 
 riacam coeleftem ipfis remora inje&ta, & fic his dd | 
is opiatis, virtute fulphuris fedativi, fpasmodici. himos. 
tus per intervalla ita levati fuiffent , ut mens à vinculis . 
quafi aliquandiu liberata. vel potius pacata dime . 
iterum precíle potuerit, — 

Huic fundamento innixus hypochondriaco cuidam? 
turbatis i in mente ideis fepe vexato, theriacam coeleftem 
ad gr. I. pro dofi primum fingulo mane & dein etiamfin- 

. gulis noctibus ordinavi,. ex cujus ufu plus quam ullo alio; 
ex medicamento mente fe allevatum fuifle , egrotans af. 
feveravit. Nollem tamen autor efle ut in affe&ibushy4 
pochendrico melancholicis ejusmodi opiata fine A 
mine & fine previa. füfficiente delibsstéiona, propi ne 


iB 4 Ei 234^ )F 


: OBSERFATIO Cui - 
DN. D. IOH. GEORG. HASENESTE 


[ 


Vifceruth concfetio. ies 




















A D manus meas nuper: perveriit: icicgmtifinas dil 
tatio Celebrr, D, D..& Prof. /Lipfienfinm PLATA - 
^O^ NERI,. de tboratiizs ; ubi illum in diverfis locis. 
&. quidem. $.3. p. 8. de injuriis ; qua fcetui & liberis 
inísruntub, merito ita conquerentem legi... 0- " 


d uu WA . Ele- 





Bp d 2f UIS VR Dg 





^ : i bad e ' | 
^... € Elegantiores foeminas ; ^fotme atque fnuliebfi 
& venuflati magis quam proli. fervandee ftudentes, inta. 
.** mefcentem ventrem ; & quod tum fürgentis uteri mole 

* anguftatum eft pecus valentius, & quiderh immani- 
(* ter fiepe. conflzingere , tandemque miferam prolem 
.* ante legitimum partus tempus ihfelicitet elidere & ex- 

& primere; fi vero fecundum 6. IV. p. 10. abortum nori 
* patiantur tamen foetus corpufculum teneruri, molle; 
.'& deforme ac monítrofum inde fieri;.. Immo adhucacer: 
bius dolet $. V: p: 13; quando di&tz: matres; adeomol. 
| * le & tenotem corpufculum fafeiis inje&tis violentiüs 
| € adítringupt , & fic infanti turpiffimas membrorum 
| & pravitates , nec non infinita ac funefta mala caufant; 
| * inter qua inprimis etjam hectica eft recenfenda. Ejus 
| nodi tragicum cafum experiri eheu mihi datum fuit ante 
aliquot annes in puerulo illuftri , qui pofthabitis omni. 
bus meis dehortationibus, juffu matris; gracilitati cor. 
| poris ftudentis, fafciatione arctius quotidie comprime. 
E. detra&lis infuper fufficienti nutrimento & lacte - 
materno ,. folo deco&to ex paflulis , liquiritia  & fem. 
'anifi educari coepit, fub quo & quidemtotius vite tem. 
pore , infans intra velàmenta flrictiora anxius, multis 
' vexabatur puftulis macülisque fupra abdomen & pe&us 
'€onfpicuis; aftu volatico ; aphthis; corporis fucceffiva 
'&ontabefcentia , tuffi vehemente:.& continuo céruleo 
€irca frontem. & oculos-colore abceffüque fupra aurem 
finiflráàm Contumaci, doriéc totus emaciatus & vere 
gracilis , . vinculis hifce miorté-interveniente liberatus 
uerit, anno eatis fue vix unico füperato. d 


| ? s .Ape rto cadavere reperi: jbjcor pericardi O,. uficias 


$;aquee continente & diaphragmatiad trium trans 
ab. Bbbb3 Ver- 


E 
| 















l'isu 
p Sn A 
E. 








forum«« igitorum. máptisustnius) 2 dueetildbr per 5 
oen: 2) Pulmones pleutz circum cirea vasti quv]d? | 
cis firmiter affixi erant; jn anteriore fternum'^verfüspar- - 
te, albicantes , laxiores & muco pituitaque referti; ; in 
ofteriore autem dorfum. attingente p - indürati inftaf 
patis ex. fufco nágricantis adpar: Seis "Abdometi ij 
una. cum intezumcagis Gotunubibur Bon jartibus: ci corn- 
tinentibus ; tumcontentis, nonnifi ibdaqud es artificiof4 - 
feparatione sd ,; àfei invicem diftinguendis;: üram quafi cori: - 
ftituebat maffam , nullibi ; exceptó ventriculo, inteftinis 
folliculo fellis decis s fa n vehentibüs;" dasitatedi ! 
admittentem , parte: parti: circumcirca firriiter median 
te. precernaturali: coalitione annexá; ádeo , ut nifi inte. $ 
ftina cavitatem fuam, licet vix ad digiti soétidil admiffio- 
nem aniplam;. adhuc retinuiffent , , totus venter inferos | 
in integra petipheria unicam formaffet: molem' nullibilii | 
beram. Sola vefica urinaria & vefitriculi pars snienad ; 
fine nexu preternaturali confpiciebantur ; hic autemfla- - 
tibus valde. expanfüs erat, & ob glandulas induratas | 
taui fe offerebat , sí lap c unice mr Brani" pere 
Íperfze, of 
| Mcipstotiulnd á cetetis partilloy arte litefifhms mái 
xima ex parte. corruptionis putrédinofz labe confpurca: 
tum vidi, una cum glandulis undique fcirrhofis , lapillos 
& arenulas. diverfae magnitudinis ; emularitibus. epar | 
confpe&ui fe dedit, totum: pene induratum; "preter nds 
turam magnum,  folliculum felleum in fe continens yal- 
de expanfum;- - humore biliofo limpidiore unciam unam 
pondere fuperante, refertum. Lien una cum pancreatés 
non minus iit füccubuit, renibus interim adhuc 
— X "eil — X87 HO XUDRT i3 





Plura - 








ssPlura obfemafenes mirus | complicatnéque nexus; ne. 
|  quetempori: 1átio, neque parentum patientia permifere. - 
Orninia hec mala & per. fectioneni répetta preter. 
E otitnalis. profe&to; Cut rurfum; verbis D.D, PLATNERI 
ütàr.). dd compreffius injedias faícias, quibus infantemin. 
| dies át&ius. conftrinxerant; referenda effe haud dubito; 
éeu quibus fanguiniscirculus retátdatüs & impeditus fuit; 
ünde -éftus-volatici frontis & fáciei color coertüleus,fcirr- 
iofitates vifcerum & glandulárumi cüri abfceffü capitis 
ori anenitraxerunt, macula & puftula: corpafcülüm de- 
| fcedaràiit s; pruritus continui infaütüluni miferum anxe. 
| utbs .& fic; demto fomno; einaciarünt; aphthis & tuf 
i continua , ut & mefentetii córrüptioné non minus ex 
lecsscodttridiane nimiaexpreflo ftafique cofrupto ; prin- 
| €ipiur ducentibus ; & quid de coricretione totiu$ abdo. 
| fuinis! tamarcta in unicam imiolem aliud jadiceni;. quáni 
| Quod hamido. illo. gelatinofo interius coritinuo tranfpis- 
jante; partes fibi invicem fub. tanta eec taps Ccotis 
xütinandó coücreverint. . Bo3- 01$9 
"XC Onalds ü f. Decembr; iranimil 
ED nds "db Íftró amée 
Cm LO QOBSERFATIO CXL FIL 


"bill. 


DN.D. JOH. FRIDERICIBAUFRI, 


| no 15h 
Kelationi aite icum Í af O fides haben« 
--" | Ea M ME MAGUD Cn | 
4p kx ; 
F7  Bftetrices,. dn uerperas 4. iiole, fua iberavesints d 
feceris .natofum. funem. ümbilicalem feparatum. 
—".. eenfüeto more. filo confrinxerint; fue officio fe 
lan Ma: 
















— € 


sé8 


plane fatisfeciffe; omnes fere etroneá'o 








P , 
mo E 





pinione fibi ger. 
fuadent, Quid ergo mirum , quod infantes ceteroquin - 
incolumes, ob obftetricum incuriam que ad nature er- 
fores parum atteridunt , velper totam vitam miferrimi — 
^. vivant , vel ftatim à partu mortis faucibus extradantur. - 

. Quevishec malaanteverterentur , fi tenellorum habitus 
externus non faltem á fordibus mundareétur, fed omnes. 
ctiam totius corporis partes externe probe perluftraren» - 
tur quo adpareat , utrum ' organa juxta nature legesfas 
- brefa&a fint; nec ne... Accidit, ut infantes edanturim - 

lucem quorum meatus corporis, quipatenteseffe deberent 
e. g, oculorum canthi ac palpebre, nárium du&us, fau. 
cium & aurium cavitas , illuvie quadam penitus occlufi - 
deprehenduntur, ita, utvelceci, furdaftri, veletiamad 
refpirationem exercendam & lac fngendum prorfüsün- 
babiles fiant. Pari modo organa emunétotia haud raro 
inveniuntur obítruda, quemadmodum in uno altero- - 
que cafü meatum urinarium mucofa materia. quadam - 
. anum vero coalitum me vidiíle" recordor.^ Licec hec: 
. jncuria obftetricum , quam in examinantis partibus ex- 

ternis quotidie committuut, omni reprehenfione digna 
fit; tamen diffimulare non poffum , quod hujus gentis 
ambitio, que fepe Medicorum monita vilipendunt , ma- 
ximopérefittaxanda; 50000001 0001 1C : 
Lubetrem fequenti exemplo clarioremreddere, conjux - 
metcatoris noftre civitatis feliciffimo cum fücceffu puel: 
lum pariebat, quoad vultum & reliqua membra externa - 
fanum atque formofum. Infans ab obítetricetradabatur 
folito more, nec quidquam fua opinione intermittebat, 
quod circa regimen recens natorum neceffe effe fc et; 
dum inter alia ad feces alvinas expellendas — 










| 


] 
[3 


munere fuo funt 


- ftelationi vifa. '4ro fides Babenda, $69 





dierum dulciui, rhabarbarinà & mannata aliaque hu- 


[v "generis remedia lubricantia & ftimulantia abunde 
|» propinabat, fine ullo tamen fucceffu. .. Altero die meum 
. parentes requirebant confilium, qui, cum de fruftra adhi. 
— bitis retriediis- jam certior fuerim. factus;;clyfma €ome- 
mendabam, dnfimul veto urgebam, ut filo cera. obducto 
ani aperturám exade examinaret obftetrix. Meo.reditu, 


| omnia facta. efle) . vetula affirmabat ,- anum fe invenifle 


apertum ; imo clysma prescriptum. ordine fe. injeciffe, 
nec illud effe reverfum, : Miratusfum alvifegnitiem, hinc 
ut fuppofitorium adhiberetur, abdomen vero, quod in 
tumeícere incipiebat, unguento quodam mihi ufuali, 
quod in fimili cafu nunquam me fefellit, oblineretur, ne- 
.ceffarium videbatur. Quum nec. hocce remedio alvus 
'tétur; dénon rite applicato fuppofito- 
tio fufpiciofe arguebam; aft, obftetrix, fe & illud more 
confueto intrufifle, fan&e affeverebat. "Tertio die vo- 
 mitus & convulfiones. mortem indicebant, quae eodem 
. die non fine parentum moerore fequebatur. Poft mor- 
tem à parentibus mihi concedebatur infantis anatomica- 
infpectio, ubi antequam fcalpellum. admovebam , non 
- firie ftupore fecum canalem penitus coalitum deprehendi. 
. Fa&a abdominis incifione omnia in fitu naturali confpi- 
.ciebantur, eo excepto, quod inteítina craffa valde tur- 
is. redum vero ad trium digitorum transverforum 
menfuüram expanfuüm & hinc inde fphacelofum occurre- 
gent. ^ 
— Diffedo inteftino re&o, membranam fputiam, quee 
ni orificium occludebat, examinabam, ubi illam plus 
minus denfam deprehendebam, que nec craffa erat nec 
ofunde inteftini canali adherebat, dum in ani par- 
"at. P.M. Fol. IF. Cccc te 








te verte ; :ldelicet bibe dd habcbat fedem; it, 
üt fine omni moleftia & periculo ma chirurgi commo- 
de temoveri potuerit. Hoc exemplum teftatut nec n 
Jevideafibus cafibus obftetricum relationi fidem effe 
bendam, Medicum potius, cui falus proximi cordi eft, 
€onfcientie fuz optime confuleré , qui omnia organa | 
externa propriis. oculis examinat ne infanticidiorum ; 
que incuria obítetricum adeo imprudenter fepe ..— 
. , umero committuntur, in impie D 
2 evitmti tiep flat. vs 4523 un 











WO o, T suloae Nona Ww 


2s ab aum ^ 











"m OBSÉRFA 7IO CXLFIIL. 


DN. D. JOH. FRIDERICI BAUERL 


Variolz. arte fufcitatae plurimum funt 
| (^o -cexitiofe. 


| 
| 


: N anilgus notum sn , vario modo variolas foícitari; 
l plurimi modi , quiinapertofunt, fuperftitione nitun- 
7 fur. Sunt, qui modo emtionis, vel, sspeitionite in- 
 fantibus fuis hunc morbum «onciliant, fibi perfuaden- 
| te$ , quod adeo diris fymptomatibus non fint ; obnoxii. 
Alii, ne füperítitiofi videantur, hec folennia negligunt 
| eatenus autem cum iisconveniunt, quatenus morbum 
| non fecundum nature ordinem exfpedtant, & fuorum 
infantum fata dirc&tioni divine committunt , fed vi quafi 
| extorquent. Solent hujus generis homines fuos infan- 
tes , qui vatiolis non decubuerunt, quando epidemicus, 
fed non adeo malignus eft hic morbus, in ejusmodi 
"portare loca, ubi unus velalter variolislaborat, ut vel 
. confortio velipfoaccubitucontagiumcontrahant. ^od 
| ties ejusmodi &grotos vifitavi, toties'expertusfum, illos 
. gravius acfymptomatibus periculofioribus decubuifle pre 
| lis, qui epidemico laborarunt morbo. 
Ánno 1734. variole hic Lipfie omnia fere edificia 
agabantur .& plutes infantesaffliebant; aft morbus 
eo mali moris non erat; dum pauciífimi fuccubuerunt, 
qmi tempeftive remedia adhibuerunt utilia. 
ar: Mater duorum infantum, : nil magis optabat, 
| quam ut ambo hi infantes, adeo felici conftellatione 
dm hunccemorbum, alias enbellom pei. a 
m Cccc 23 "m 





^. 
^ s 


. Olfervatio CXLYIII Pad 





füperarent,. me qui familie hei fanitatem curabam, in- - 


rerrogabat. anne melius effet morbum hoc tempore pro- 
vocare ; quam alio tempore iftius eventum dubium ac 
periculofum expedare. Licet hac confilia ame pro» - 
be refutata fuerint, taámen, me invito ;- infantes fu- 
os incolumes ^& optima: fanitate gaudentes ad in- 
fantes extra domüm mittebat variolis, mitiffimis fym- - 
ptomatibus ftipatis ,"" decumbentes. ^ Infantes ad' "a 
res paternos reduéti-ambo : contagium - reportab: 
variolas , licet paucas, adeo tamen malignas citis 
runt, utintra páücos dies vitam cum móctiionedinonr] 
rifit; mater vero repentinum fuumanimi motum fero de: 
ploraverit; Hanc obfervationem DN, SCHULZIUS - 
Epbemerid. Dec. Y, Anu. VIIL p. 23. bunc in modum con- 
firmut , dicens: Notandum effe duco, quod femper vel ples 
rummue 3i ipfi infantes , qui vel per alios: emunt ab infelbis, 


Ficet paucas patiantur "variolas ' — — demi | 


xv 


jt. | | zio 
Linffa F dia Wk Wt) CASERO b oet Dot 
b e rere dag "32V, £Itti / F  150 un iiA 
|o BRERFATIO CXLIE e 
DN D. Jon; PETRI- VAHRENDOR.- 
FIL. É! Oft i 


Calculus Vefiéz cum stlílg 1 peffimis: ab: 
dominis. vitiis puse | e | 


et 15^ áhnorum á quarto etatis aftitió 7-0 jin 
Pz dum per fex & quod excedit atirios; "infigties feno 
ferat ibdoninis x c €ontta -— vária hine& - 


inde 


|. Calculus P'efice cum aliis peffimis &, — v73 


LNMMMMEEVT—RMAeUe. CS WERTE ES em 
Inde uti fieri. folet ,..à medicis & medicaftris, peritis & 
 abfonis Viris confilia & auxilia expetierant Parentes, quee 
mox ad calculum frangendum & pellendum , mox ad 
vifcera obftipata referanda & nefcio quem alium in finem 
fuerant directa ; omnia vero incaffum , quippe de die in 
| diem ; de anno in annum dolores potiffimum in. dextro 
| hypochondrio & regione veficee urinarie exacerbaban- 
tur, adeo , ut de infignibus cruciatibus inter min- 
| gendum cum .calcitratione pedum , conqueretur eger, - 
— & genitalia contredtare indefinenter cogeretur manibus, 
| ad.levamen quoddam fibi comparandum , usque dum - 
| admodum fatigatus & emaciatus, per mortem ab omni 
| liberabatur miferia. Poft obitum ejus mihi & honoratif- 
. fimo meoCollege ac Compatri , D. D. Got/cb;o tanquam 
. erdinario Medico tum temporis , cadaver pueriá paren- 
| tibus moeftiffimis concedebatur, quod infigniter emacia- 
tum. reperiebamus ; incifione à clariffimo meo fratre 
| germano , Zoamae Ludovico Walhrendorfio ,  Chirurgo 
 Lignicenfi in anatomicis bene exercitato ; facta, vi- 
(Y. ) Hepar in tres lobos divifum ac ad infignem ma. 
. gnitudinem accretum. ita ut utrumque hypochondrium 
| 3nprimis vero dextrum , impleret & ad umbilicalem re- 
| gionem extenderetur , uti Figura 1. Tab. XII ofteridit. 
| 
] 
| 


—————— - 


| In tantam itaque,molem expanfüm inteftina verfus latus 
 finiftrum coniprimebat,, ceterum 'color'& fubftantia 
| ejus bene erant conftituta, preter quod in concava par- 


| 


»te'in margine prope veficam felleam , in tunica vifcus 
| hoccingente , plumbeam haberet maculam, qua autem 
faltem fuperficialis erat quippe in fübítantiam. hepatis 


m E 
| D 


nequaquam penetrabat, 


| 44. 
lw 


P3 xudis 199 fu5UdTOIG I5 Ud 
Cccce3 2. Vefi- 


i 
| 
















$74 5 - Olferatio cxtx. iiid 


— 








3. X. ag og eitis fellis majorem. ! quam mritiliter aas 
[fce folet, liquore viridefcente repletam & türgidam. 
| 3. Ventriculum, inteftinaut &lienem fi nelabe, ómem: | 
tum; mefenterium ac mefocolonemaciatum. ^ ^^ 
4. Induplicatura Petitonzi dextrilatetis, ubi inteftini | 
coli adjacebat flexura, abfceflum; qui ultra libr. ijma- 
terie purulente infigniter foctentis; ; o incifiónem 
effundebat: d 
$9. Siniftrum Renem ficculi Fori. referente 
cum uretere fatis magno & amplo , qui Es 
unius digiti facile admittebar, urinofo liquore repletum 
6. Ren dexter in parte contracta quasdam monftra 
bat excrefcentias, ureter yero prodiens finiftro fefm o 
erat equalis &nrina turgidus, vid.fig. 2. Tab. XHIL E 
7 Ín Vefica urinaria calculüm dtctb m 
| vici vefice admodum impa&üm, Sapien € 









fint in jeticsi hecque ab ürina prorfus erat vacua; ze 
culi formam & magnitudinem figura5. ejusd. Tab. re 
fentat. Pondus ejus vero equabat- drachm. — 


|  OBSERFATIO' 3735 m 
DN. D. JOH. PETRI VWAHRENDOR 


F cetus bicorporeus, - 


Nno 1734. die 6. Februarii parochus mes 
Á cónfe(fi) oni addi&us BincvIenfe : mihi i pet 1n : 1 
^ teras referebat, quod pregreffa die uxor cujus - 
dam fartoris in prope adjacente pago Poblfcbiltern, fo | 
tum mortuum per partum admodum difücilém ex v : Ó 


Con a Hveex Imc unum lpecmorc me 





|. ; fimulque ad. infpeciionem ejusdem me invitabat" 
Circa meridiem pergebam ad dictum pagum Pob/fcüi- 
derz & in prefentia D. D. Rebzeri College mei hono. 
ratiffimi, & modo laudati Parochi, Rever, Dni Zzert; , 
;Parentibus concedentibus, foetum. illum monftrofüm 
quantum tempus & nox adveniens permittebant, cul. 
tro anatomico examinabam. . Similis erat iis, quos no- 
bis fiftunt Fortzzius LICETVS in ZraZatu de Monftris 
Lib. LI. p. go. . Colledores Annalium Wratislavienfum Zen- 
tam. XFIL p. Y78. & A&orum Medicorum Berolinenfium 
| Decad, X1. Folum VI. No. 4, p. 68. inprimis autem ex- 
| aGtiffime cum illo conveniebat ; quem Celeberrimus Dn, 
D. Job. Adamus KVLMUS, in peculiari de/crzptione ana- 
| tomico - phyfologica Fetus moufirofi Gedanenfis exhibuit. 
| Nimirum quafi bicorporeus erat, ab humeris ad umbi- 
| licum plenarie coalitus , ex quo funiculus prodibat um- 
| bilicalis; ab umbilico autem abdomen dittinguebatur fe- 
| paratum. Duo habebat capita, fefe invicem refpicien- 
tia, quatuor brachia, totidemque pedes , duos anos 
& duplicia genitalia muliebria ,, quatuor mamillarum pa- 
| pillulas , ceterum quoad conftitutionem non adeo robu- 
hi. fed gracilioris habitus ; dextrum autem latus oc- 
.cupans puella altera erat major quodammodo. 
.- Diffe&o cadavere 1.) Hepar erat unicum in parte 
| convexa linea, feu crena transverfali fignatum , in con- 
| cava iterum confpiciebatur linea transverfalis protube- 
| rans, ut quafi feparatum videretur hepar in duas partes; 
|aderant quoque dua veficule biliares, vide figur. 4, 
"Tab. XIII. | "c 
| . 2.) Duos obfervabamus ventriculos cum fuis oefo- 
|phagis & inteftinis, que fua mefenteria & Mefocola » 
| c- 


| 















B 


$76 s -Olferoatio bri Bo 3 E 1 


habittangi. Waretina S pum & gebat omentum "n 
hepar. usque extenfüum. — WISUL B. 7M 
^Lienes occurrebant duo, necnon — ^ ^ ^^ 
Quatuor renes cum tot renibus Cébsitinif arit toti. — 
diiqu prodeuntibus: treteribus ad binas veficas utina- " 

tias, ^. ww» 

Cofte ab utróque hitére qSHrcBRRE LERéliciG catti- 
laginum , & duplex quafi efformabantfternum, — | 

- . Diaphragma ita erat formatum , uti fupra citatus D. 

D. Kulomus in fuo fcetu monftrofo id obfervavit & pecu- 

liari figura expreffüm dedit. - | T m 

Duo aderant Pulmones cum fuis afperiis (nem put 
"Duo quoque corda cum auriculis dextris connexa vid: 
fg. 5j, Tab. XIIL ^ « Ne 3 
Mater hujus monftrofi és erat primipara &catit. 
ultra 30. annos, que ob teneriorem fui corporis habi- 
tum partüm laboriofiffimum habuerat, fed tamen cof- - 
fervata fuit , & adhucvivit; poftmodum iterum ingravi. - 
data, fanum atque res infantem i in lucem aes | 
bi. 2 58 D3 

(Zignitio Erfordiam mia | | | 

US 0 RB, a4. Decemb, 1736.) "re 


FINIS. | cfe 
g z- Pepe 












| APPE) NDIX 
VOLUMEN. QUARTUM 


ACTORV M 


- PH YSICO- MEDICORVM 
|ACADEMLE CAESARE/E LEOPOLDINO. 
/. . CAROLINZ NATVRJE CVRIOSORVM 

... IN GERMANIA. ; 











CONTENTA 
'APPENDICIS 





r DN.D. Andree LOEW fuccin&a Defeipto -— 


duorum Hungarie foutium, FNPG pag. L. 
dL DN. D. JOH. JAC. SCHEUCHZER] Ofio- 
E^ orum «ffivalium Continuatio. we «p. 7- 





ns : D N. CASP. GOTTLIEB LINDNERI Dif 
A cunc Phyfico Medica de Thermi; Silefio. 
num Hirfchtergenfi HE s |OP4- 
ES dnx D. FRANCISCI ANTONII EERDI-- 
: .NANDI STEBLERI de F'ampyris aut. Sangui- 
- Mügis Commentatio. | Je p. 89. 


y. DN. D. LIC. CHRISTIANI FRIDERICI 
T JOERDENS  Obfervationes  pathologico 
a herapertiea. de Polo Cordi, — p. 113. 





VI Me- 


; ^ 


P 


X. Mem 






oria 


ers 











$. 


eiu 















— ANDREE LOEWV 

NOB, HUNG. PHIL, ET MED. D. PHYS. SEMPRON. 

|». 'ORD. S. R. J. ACAD. NAT, CUR. COLLEGAE, : 
4$ UCCINCTA DESCRIPZIO 


DUORUM 
HUNGARLE 


MEDICATORUM 
" FONTIUM 


|! QUORUM ALTER PENES LA4CUM PISONIUM IN 
|. $E7MPRONIENSI COMITATU AD PAGUAM WOLFFS, 

perER. IN CASZRI FERREI COMITATU PENES 
| BINKAFELD 

ENASCITUR ; ; 
EX AUCTORIS SCHEDIS POSTHUMIS- 
.. .RECENSITA, 
| CURA ET STUDIO FILII 


| CAR. FRIDER. LOEW,- 


"NOB. CONSIL ET ARCHIATRI DUCAL. SAXON. ACAD 
|[— — . qMPERIAL, N. C, ADJUNCTI, D..PITTALI ET SOCIETATIS 
| SCIENT, REG, BEROL. COLLEGA. 









D VIRIS. 


. GENEROSIS NOBILISIALLS CON. 


— SULZISSIMIS ATQUE AMPLISSIMIS, 


. CONSULI, 
JUDICI,. 


AC RELIQUIS 


P 


| REIPUBLIC/E SEMPRONIENSIS PROCERIBIIS, 


PATRONIS ET .EAUTORIBUS. 
HANC PATERNE oofrdk OPELLAM ^ 


IN TOT JUS ACADEMLE IMP. 
. .J MATUR. CURIOS. SUIQUE 
COMMENDATIONEM 


DAVOTO ANIMO CONSECRAT 


CAR. FRID. LOEW. 











BENE Us CE Ad E 
| t Sed ; ^ D. A 
Á SIR A 


NC : : 
/ " Ew Ww A D: | 


3 2E 


p Rma : 









; P 


Rope Sempronienfium pagum 1Polffs, circa quem 
E ime vina gignuntur, proveniens fons ad 
caturiginem non modo coeruiefcentem colorem obti- 

necfed & odore graviori fatído de copiofiffimo teftaur fulphure, 

| uod & fapore, qui nec acidulus, nec acrior, verum inten- 
bé. fulphureus obfervatur , fatis füperque prodit. — Si porro 

» aquam hanc fülphuream vel deciduam in terram fpeótes, 

vel poft coctionem , fequentemque refrigerationem confi- 

deres, cuficulam cenacem craílam deprehendes , quz uti 
fucceffive enata albicat fuperius , ira inferius tota quanta ni- 
| grefcit. Unde huic fonti Parens pie defunctus non tam JVi- 
| drum, quam fulpbur copiofum ftauit ineffe, ec tartarum, 











Aem aheni lateribus copiofiffime adhzrefcentem , atque in 
| fperfam ulceribus chronicis fumme proficuam , luxurianti- 
TW" | 4 2 que 





- five terram albam , infipidam , ad flringentem , poft coQio- 77 


mo. Pai . --. x I 


L1 
XL 


A... —— $ucindla defcriptio Duorum 










—À— 0 
. que carni refiftentem, non fine ratione alterum principium 
conítitutivum innuere cenfeat, ^ Cumque eidem ex longiori | 
praxi non folum blanei hujus epis cotiflipatoria , verum etíam 
potentior diuvetica , fimulque exficcatis innotuerit; hinc in |. 
Flydrope incipiente, fpeciatim anafarca ; pedibus cedemato- — 
fi*; ulceribus antiquis flaoré albo, inprimis fcabie, lummo- 
pere id ipfum celebrat. Pro roboranone membrorum poft 
perpeflam poZagram , paralyfin & contraQuram prefítanciffi- 
mum balneum effe addit, prouti hoc & phlegmaticis , & obe- 
fioribus. vel. maxime commendat 5. macilentis vero , atque 2 
in fpecie Diliofis omni modo diffuadert; Unde denique nec |. 
in rhecumatifmis , nec in aliis aff«dibus biliofis balneum hoc .— 
admittic, quod non raodo vi calefaciente majori polleat ' 
ipfis thermis Bada:vitio- Auffriacis , fed & majores atque co- 
piofiores efflorefcentie cuts. poft balnei hujus Wolffjenfis , 
Quam illarum ufum, obferventur, c ow 


. . Vriautem tam adducta de baltieo hoc circaSempronien- 
fium pagum JFoiffs frequentato, quam de acidulis penes — 
Binkafeld jam adducenda per Parentis pie defuncti obfercva- 
£iones Flungaricas manuícriptas & publico bono deítinatas; 
adhuc magis confirmantur: lta etiam ex iisdem plenior de | 
utrisque: hifce fontibus notitia haurienda erit, " | 


Unde in anteceffüm notafTe füfficiat , alterum medica 
fum fontem , cujus & Paulus SPINDLERUS Centur. obf. - 
med. obj. XI. p. 8 & Celeberrimus (zy. RAYGERUS 
Senior tam: in. fcholio ad. ejusdem SPINDLERI obf. LX p. 
17. füb nomine acizularum Binkafeldanarum ,, quam in plu- - 
ribus ad Parentem daris litteris meminit, fontem hunc. in- | 
quam , penes Bincafel 1 enatum , atque aliàs aciZularum Jor». — 
gan[lorffenfium nomine venientem, . conftare maximam : 

TN aD | garem 


M 





DIETS Hungarie Mtedicatorum Fontium ^ 5.03 


——— ——— o. 09 D RUE 





| parcem ex Vitriolo, plus camen de Zenere , quam /arít — 
participante. — Atque ifti principio & Sulphur anoz'ynum, & 
$a! quoddam gratam aciditatem largiens , jundum efle Au- 
Gor (cribit. Cumque hac mineralia optime à natura finc 
) depurata , intimiusque fonti immerfa, hinc iisdem acidulis 
- non modo ob particulas «vitriolicas vim potentius exficcan- 
tem atque roborantem , fed & ob «venereas martialesque re- 

— folvenrem in obfiruGionibus lenis , bepatis , me[entevii & 
renum xibuit, idque eo magis, quod ob $4/ quoddam pe- 
culiare, vias urinarias referando urinam «que ac evifcidam, 

|  calculofamque materiam copiofiffime educat, Unde easdem 
| & in bhypocbondriacits & nepbriticis fümmmopere | laudat. 


terum ufüm Parens pie defundus plurimis, vel maxime 
fub prandio , diffaaferit. — Debiliores enim atque fenfibi- 
"liores modo ob fulphbur tarcoticum gravitatem capits inde 
perfentifcunt,, modo propter 7itriolum Peneris facillime pa- 
tiuntur vomitus, fequentibus deinde fxpe febribus. .— Ro- 
buflioris conftitutionis hominibus vero hoc minus commen 
dat , quod in his fecedant difficilius, nifi vis earundem aut 
- ftimulo acuatur quotidie , aut ad IIL. IV. menfuras ; ficque 
in maxima fumantur copia. Ipfe Auctor ad ipfum fon- 
| tem fummo mane femel /J7. circiter men[uras bibit , qua- 
-rum vix dimidia pars feceíTerat; — Econtrario balneum . tam 
ob vim exficcantem. & abíorbentem ,. quam ob fingularem 
|in biliofis , hypochondriacis & nephriticis efficaciam mire 
|przdicat. ^ Utque balnei virtus augeretur, pro potu aciZu- 
das Roitfchenfes , Hungarorum nature vel maxime conve- 
nientes, atque J7itriclo /Martis abundantes hincque ventri- 
culum magis roborantes eque, ac obítructiones referantes, 
3 perque alvum effectum majorem edentes, Jorman[fovffenft- 
Bus fübftitnit;, Ufiaciffimum ei fuir, balneum ordinare per 
| à s tres 












dI 


Adhibentur autem vel in potu , vel in baíneo , licet in- .— 





$ Succinla defcriptio Duorum Hungarie Medicat. érc, — 








tres feptimanas, ira tamen , ut aliquando poft ufüm acidu- — 
darum Roitfibenfium balneum fuaferit , aliquando in prima — 
atque tertia hebdomade, & matutinas & poftmeridianas ho- 
ras ,-lacvationi dicaverit, fecunda vero matutinas horas po- .- 
fui acidularum Rottfcbenfium , & lotioni poftmeridianas de- . 
ftinaverit./ Denique monet & af1/e balnei ufum vel blandum | 
laxans, vel etiam: P'nefetlionem , aliaque. pro diverfitate — 
fubjecti prermittenda effe , & fub balneo ratione Ziefe non : 
modo ea ex cibis efie vitanda , que obftru&tioni faveant; '. 
fed & pro pott ordinario eligendum effe «vinum probe de- 
fecatum, ut ut incerdiu etiam interdum Acidulas Jormati- .— 
Aorffenfes in robuftioribus admittat, | 


(Vndobona Norilergam 
dransmifa) 








J! 
j 


| — OTIORUM 
JESTIV ALIUM 


CONTINUATIO. 
ILLUSTRE Af FIRUAM 
DOMINUM 
BOHANS SLOANE, .- 
SERENISSIMI ANGLLE REGIS PROTO- 


-— MEDICUM, SOCIETAT. ANGLICAE ET COL. 
LEGII REGII MEDICORUM PR. 


| 
. JOH. JAC. SCHEUCHZERI 





"Mi Dp MO. 















ES Nm ii ? , Lib ' 
- o c0 c SER )oC «SER 9 
; E ume CC M M C NC RD E E sU 






- titii sin PT ett umida 


gsssseseaeeiiees 


SICICXCKECK OE OCYCIORCOAOK DE ICIOXOIC RICE exe 








| xd : 
MAURITII ANTONII CAPPELLERI, - 
| | Lucernenfis Medici, — | 
Littere ad SCHEUCHZERUM 
Cryftallorum generatione, 


E Ultum Tibi debeo, quod litteras philofophicas Dn 
BOURGUET legendi copiam na&tus fuerim. Avidos 


certe adjeci oculos, quoniam abfolvunt materiam 
(cryftallifaüonem puta) cui dudum ferio ftudebam , ante 
«menfem circiter idem fovens confilium, quod Dr. BOUR- 
-GUET, & ante illum BOCCONE & STENO ceperunt de 
fnechanica corporum organicorum ftructura , ab iis poriffi- 
mum incipiendo, quz fimpliciffima fünt , mihique apciffi- 
fna & commodiffima videbantur, ut funt illa cryftallifatio- 
mes, qua figura füa geometrica indagationem hanc facilica- 
ye poflunt  Ínitium ergo duxi à confideratione omnium 
éryftillifitionis fpecierum tam in falibus, quar aliis regni 
"M. P. IM. V^ol. IP, b mines 





TEMPUS NT. e MV P ERAT NE Fio isis: AT UTE EC TTE EER 
^ » o- EVITE E (ox 2) ER UT * um 
T Cappeller? Littere ad. Scheucbzerum 











mineralis corporibus occurrentium , in primis autem in api- - 
dibus pellucidis pariter ac opacis ,. naturaliter figura determi-. P 
ara & angulofa gaudentibus. Dein ulterius fubftiti, videns, | 
neminem Auctorum, qui hancpertradarunt materiam, ine — 
- ter tot fpecies cryftalli, caufam. figure cujuscunque particu- — 
Jaris indicaffe, vel folius verze cryfta!li edocmie lalisau- 
tem propofitio non tam nuda opinione & conjectura , fed. — 
plus milleannorum indagatione nititur, uti Clariff. STENO - 
diíerte docec in. Expezimentis. 65 obJer-vvat. nat. de Boccone 
Po oc jn prm UND 
Omnibus igitur cryffallifationis fpeciebus pratuli Cry- 
ftil'um puriífimam montanam , quia magnitudine fua & fi- .— 
gura regulari firaplici potior mihi videbatur , tum & pro- ) 
pter frequentiam fuam in Helvetia, & commoditatem loca 
vi(endi natalia : Ut vires ingenii tentarem: eruendo ftructu- — 
ranr mechanicam , fperansinfüper, fi ad intimam ejus co- - 
gnitionem perveniffem, me quoque reliqua corpora cryftal- — 
Jifara & omnia illa , que figuram geometricam & determi — 
nacam originis & fundamenci loco habenc, indagaturum ef- 
fe facillime. : EL | 
Difficultas fufcepti operis me ad id explorandum ingi- | 
&avit, quod dubiam (emper &. im;offibilena obünuic fidem. 
- Quare cryflallus fexamgulis nafcatur lateribus nom facile. — 
| üíio inveniri potefl aic PLINIUS HE. Nut, L, $7. c. 2. 
- EKccum DoGiffimus STENO: ingenue confiteatur fe nefcire ' 
certi quidpiam ftatuere pro: ils fexangulorum "i illis acce-, i 

dir, qui defperarunt, quod unquanr futurum fit, ubi CZE-. 
SALPiINUS declarat z,.,, Absque ratione, manifefta. figuram, - 
5» illi certanr à natura & Deo datam efle hexagonam ftamuee 
,re oportet, ut in multis rebus contingirs quod. admirari 
haec motura; nonincelligi velit. ib. H. cap. 19. de. Atetall,. : 
Copiofo itaque apparatu cryftallorunz conquifito ;. quas, - 
gartícularia quavis phanomena tam: quoad füperfciemquapa, 
c^. jw €orpus. 


"cot e ER. 
mp 


Kidid " 





de Cryflallorum generatione, —— TE 





| corpus ipfüm füppeditare mihi videbantur , fa&toque itinere 
, ad monrem Grimfül, ubi fpatiof faris & locupletes caver-- 
| m«& anno 1719. de te&z füerunt, certe nullis fecunda , ope- 
ramdedi, quantum negotia permittebant mea, -detegendi 
| mechanifmum formationis & figure Cryfítallorum, :easdem 

| nempe examinans per inftrumenta mathematica .& micro- 
| 'fcopia , adhibitisetiam igne & aqua, pro obtinenda refolu- 
| tione , ut vocatur, in principia prima, 





5 


| 
| 
| Non eft hujus loci omnes «enumerare obfervationes à 
me inílitutas , neque meum exponere fyflema , quod ad 
| omnes reliquas applicari poteft cryftallifationes , jamque in 
| fcripto naeo de Cryftallographia continetur; vix enim re- 
| quiruntur ad demonftrationem , quam de impoffibilitate 
| Syftematis Bourguetiani circa .ryftalli figuram prolaturus 
" fum, quip»e quod inter antiquiora illa , qua pariter fubfi- 
| ftere haud poflunt, collocati meretur quorum Aud&ores jam 
| enumeraturus fum, - 
|. Primus eft CARDANUS S$ubtil. Lib. VII. p. 361. AN- 
| "TONIUS /e GRAND Princip. Pbilof. P. VI. p. 31. cui ac- 

cedit Dr. ROHAULT, Pbyf. P. Tll. c. 7, f. 8. & Dn. 

CHAUVIN in prima edicone Lexici Philof. 

..— Secundus eft ARETINUS &alii citati à Boetío de BOOT, 
| de Gemm. 6&5 Lapid. Lib. l.c, iz. — 

Tertius eft Boetius de BOOT, ipfe]. c. 


| Quartus R. P. KIRCHER Z/Aund, fubterr. "Tom. II. L, 

FVILcap$. 0 Nit | Y 

— .. Quintus eft recenfitus in Memor, Acad, Reg. 1701, f 

EC | 

. . Sextus allegatur à Dt, CHAUVIN in Lexico Pbilof, no- 

"ve editionis, JAN oca E. 

| .. Septimus eft Vic, STENO 4e folido intra Jolidum. 

|——-OQ3vus eft. Dn. LEEWV'ENHOECRK in litteris ad Di 

N'ALKENIER. ad, d, 11. Febr. in datis, 
| 2 





Ut 





















vuy j x "x LS 2 : | Re - 
s AR BOCA f t i - x - PAS 


3439 ^ ——Cuppelleri Littere ad Sebeucbzerum ACCU M * 


Vit fpeciatim ad fyftema Dn, BOURGUET me conves- 
-sam, qnod cryftallus montana confiítens in.prismate bexa- — 
 gono & fimplici aut duplici pyramide in extremiratibus fuis, — 
compofita fic ex infinitis minimis triangulis equalium laterum, | - 
hoc idem cft affertum ac octo memoratorum. Verum quan- 
do folumniodo dicit triangula equilatera , neceffario (cien- 
dum eft, an intelligat cetraédra hoc eft corpora, intra pes | 
quatuor fuüperficies comprehenfía , quarum qualibet triangue 
lum «quilaterum , fiftic:: Poffet enim quoque accipere par- — 
va piana criangularia &zquilatera, Nihilo feciusapparet pag, 
46. quod priora putet Dn. BOURGUET,, quia illis tribuit ba» 
fes, latera & planities, M 

Nullus etiam dubito, quín fi tetraédra velit, eadem re- 
gularia & fibi invicem «qualia intelligat: Si enim ingqualia 
& irregularia diveríz dimenfionis exiftunt , non poffent re- 

ulare corpus formare, quale eft cryftallus ipfa, fique aliam 
deberent habere figuram, quam regularem, certifhime ean- - 
dem defcripfitlet, oet 


Verum enim vero, ut rtunc oftendam, Cryftalli mone 
sanz figuram ex combinatione tetraédrorum regularium nul- : 
- jo modo emergere pofle, notandum maxime eft, quod fi | 

duo tetraédra fibi invícem imponantür , illa fpatium integ 

fe'conítituanc, quod per aliud tetraédrum ejusdem figure; 
mempe regulare , numquam expleri poterit, | Quodfi prate- 
fca quacunque alia iisdcm jnngas, nunquam efformabista- 
Te ftratum , lupra vel intra quod poffit aliud ex fimilibuscore 
poribus folidum quoddam formantbus, applicari, Qua. 
€nim ibidem ponis , quoad.puncta faliem , minime. vero ^ 
quoad toram planitiem fe fe attingunt. Infricc, fi plicet, figuras 
À.& B. TAB. XIII qua tetraédra in plano & elevatione colloca- 
Ae I epraíentang ad efficiendum latus hexagonum tunc vide- ? 
P popw bi$ 


2$ 







CR de Cryffalorum. generatione. — ..—— 13 
. bis quod fpatia vacua ab ipforum planis formata plane alíug 
figure fint, quamquod tetraédra admittere poífint, 
^. Quodfi porro tetraédra equalia & regulariafibiapplicans - 
Mur, unum fcilicet alteri, qua fe per plana fua tangunt, mi- 
pgime columnas hexagonas habebis, fed potius corpora. ma. 
gis rotunda, aut ad rotunditatem inclinantia, per differen- 
| tes particulas compofita, baud vero amplius cryftalli figuram 
| exprimentia obtinebis. Optandum eflet , Geometras in- 
. wentiones fuas ulterius extendiíle , demonftrando figuras, 
| qua varia corpora polyedra fimul reunita exprimere pof- 
| fent, quemadmodum contenti fuerunt , nobis demonftrare 
| &antum fic dicta quinque corpora regularia, quinque aucta, 
| & novem detruncata, feu mutilata. In tali caufa intimius 
» perveniffemus ad falium & corporum geometrice figurato- 
| rum cognitionem, ac fufficientes jam pro norma factz fuifz 
' fent demonftrationes. | | 
|- — Aft fi tetraédra qualitate carent effingendi folidum in 
.:olumna hexagona confiftens, eo minus fufficiunc pyramidi 
- formandz, qualis eft cryftalli , nam latera pyramidum fibi 
eppofita , femper angulum reddunt f:lidum 75. graduum 
in omnibus lapidibusCryftalli vere; adeoque angulum, qui 
ex tetraédris regularibus nunquam refültabit, quantumvis 
o۟am combinetur, aut vertatur. Nec latera pyramidum 
onveniunt ullo modo cum planis regulariter triangularibus, 
quod ideo neceffe cífec , fi ille compofita effent ex triangu- 
| lis equilateris. Levi opera conferri poteft triangulus zqua- 
lium laterum C. TAB, XIII. cum uiangulo, qui planum 
| ipyramidale cryftalii D, exhibiet, 
i. Prater has inconvenientias dantur adhuc plures, tum 
^fatione plagarum horizontalium columnze cryftalli , tum ra- 
-tione politurz planorum pyramidalium, qua per multa te- 
-sraédra cales haud apparuiíIent, 


j 





bg | EYan- 


e oy '" "^" 3 RO ^"--— PL. cw NOV M 


€ 


14 ! Cappelleri. Littere ad. Scheüchzerum 

















Eandem impoffibilianis noram  incmrrunt triangula | 
minoram laminarum, pofito.quod Dn. Beurguet illa fübine — 
teiligats licet enim formare poflint prifmata rrilaceralis unum 
alteri füperponendo , hecque fibi iterum jun&a columnas |. 
fexangnlares producant, pyramis tamen talis femper deficiet, 
qualem in cryftallo cernimus , quippe quz pari mechanif- | 
"mo configurata effe debet cum reliqua lapidis fubftantia. —.— 
Quod. igitur.triangula & majora & minora fint, quse 
Dn. Bourguet , circa plana pyramidalia cryftallorum pone - 
Splugen inventa, uc & circa alia fpecimina obíervavic , G8 . 
unde occafionem nactus erat, fyftema fuum contexendi & 
concludendi, quod cryftalli compofite fint é parvis criangu- | 
lis, id ego quoque ipfemet in copiofo numero cryftallorum ' 
obfervavi, & en verba Cryflallographbie mee. P. I. Cap. 6. - 
ubi de phznormenis figure fuperficialis cryftalli agitur $. IX, 
Aliquando tuberculis quibusdam confpería apparent plana 
 exirema, aliquibus ferme rotundis gutt£ularum olei inflar. 
aque inngtantis, aut pu(lularum, aliis oblongis acuminatis. — 
flamme figuram babentibus. f. 21. Alia item mixte funt fi- — 
gura, curvis ,.comvexis , cavisque lineis circumcriptes — 
alia funt triangularia ijofcela , alia denique vbombi fipura 
gaudent, eum ferme ín modum ordinata ,. quo pavimenta .. 
quedam laterculis flernuntur , fed inequaliter , mec ubique. 
ad amu[ffim difpofitis. £. 17. Ecce rationem, quam adornavi — 
de hoc phznomeno in mea Cvyflallograpbia P. 1l. c. 6. . — 
VI. Guttule ille, puflulate, tubercula , rotunda , oblonga, — 
triangulavia , . convvexitatem. mitimam quidem affedantia, — 
um fieri-verifimile efl , cum ultimo per plana accreta materia. 
eryflallina- non. aliter ac ftridle nimis connexe tabule lioneg — 
aitolluntur, feque ultra communem fuperficiem elevant : bine. — 
illa ferminis circumfcribuntur ,| qui- potiffimum. minimarum - 
partium conflituentium indolem , auf. aliquem pavalelismum — 
ad primaria figure genium oflenduní. — FHitic aliquando — * 
| | ! Wpera. 


*- 





de Cryffallorum generatione. IS 











- libera transparentia per bafce figuras, ob folutum tantifper 
"coniinuum , apparet: hinc etiam vadios non aliter ac fuperfi- 
"cies convex vefetlunt. — Stratorum autem borum ultimo- 
-rum portiones tum attolluntur , cum denfe &5' flridle nimis 
" concrete fuerint , que etherea materia , liherum fibi trant- 
dum parans, binc inde fuflollere potuit & tantifper. fuble- 
CeaYes 2 | : X | iba 
. . Habes hic Clariffime Domine, meas aliquot medita- 
| tiones ad. ea, quz de formatione Cryftalli ftatuic Dn, Bour- 
.guet, quem ex animo veneror,. quamvis fententiz ejus de 
- hac materia fuffragari nequeam. — Judicabis infimul, an Vi- 
- ro eruditiffimo contradicere integrum fueric, interim Tibi 
ane intime commendo, mihique honori duco, &c. 
BE. 
But | C appeler. 
| «P. $, Memini , me aliquando in adamante adhuc cru- 
|. — do obfervafle triangula , cujus figuram dedi in Prodro- 
mo meo ab. IIl. fig. 14. Videbantur mihi lamello 
 triangulares, formate per accretam levem portionem 
^.  materiz cryftallina adamantis : imo, poflunt etiam fi- 
| milia formari in planis pyramidalibus & ipfius columns 
-«.... €ryftalli planitie, prout revera id deprehendi, quo- 
miam admodum: facile & naturale eft, juxta Theoriam 
meam , quod p:rricule ifte figura hac triangu/ari gou- 
deant, Momentum iftud propterea addendum efle cre- 
... didi, ne fi forte triangula Dn. Bourguet ejusdem eflent 
(o0 profapie, exinde generalis fieret conclufio, quod fing 
parva tetra&dra, ex quibus Cryftallus & Adamas com- 
ponuntur, | | 


- 


I1. AM obil, 





n "wu hA s 
— h 


Y "s ; 1 


16 — WR OX 
| E. gt u 
- Nobil. Da. BOURGUET 
; ^ es EITTERJR n S 
Ad 


. Claiff Dn. D. CAPPELERUM, 


Medicum Lucernenfem. 












1 


Aldoperegaudeo, communicationemlitterarum fneas — 


rum philofophicarum, per Dominum SCHEUGH»*. 
-ZERUM, amicum noftrum do&iffimum , Tibi fa- — 

&am, occafionem mihi fuppeditaffe, litterarium Tecum aus 
fpicandi commercium.  Szpius recordatus fum , me apud — 
lluftrem hunc noftrum amicum prima vice Te vidiffe Tui» — 
que notitiam obtinuiffe, cum anno 171r. ni fallor. ab ipfo 
ad prandium invitatus füerim, ubi in fimul mentem meana — 
de Belemnitis & Cryfítallorum formatione cidem aperui, 
Cerüflime fane judicare poteris , — Clariffimé Domine , — 
quod, fi cunc notum mihi fuiffet , Te forfiran jamjam ^ - 
pleniorem horum indagationem meditari , — Tuum íta- — 
tim judicium de ifta mea hypothefi mibi expetiiffem à 
fi vero nondnm de hac materia ifto tempore quic- 
quam cogitafti gratulabor fanemihi, quod paucis iftis pro-— 1 
latis quicquam ad inftitatum Tuum contulerim, tuamque — | 
circa hoc fübje&um curiofitatem excitaverim.. Quicquid in- — | 
terim fit, adíeverare tamen Tibi poffum , quod quampri- 
tum à Domino IWetflein , moderatore ftudiorum junioris — 
Dn Talmsb, primi ordinis in Anglia nobilis, (qui cunc tems 
poris Laufannz apud Dominum  Profefforem de Bocbaf - 
commorabatur, à quo in. Gallicam linguam translata habe- | 
mus fcripta, controverfiam Reipublicae veftre cum Nuntio 
Romano concernentia,) interim cum literarum mearum | 
| | RID  gnanu- - 

E 





i az 


aA ^ 


dated 


MR D 
"d 


-  Nelil, Dn. Botrguet Littere ad Cl. Du. D. Cappel. 19 
^ man »feriptum eidem communicarem , ProZromum Cryflal- 
lograpbie cuz obtinuzrim, valdopere utique mihi placuerit 
— hoc opus, in quo aliquas cogitationes meis non abfíimiles, 
- & cum majori fcientia Geometrica ae diffufiori eruditione 
conjun&as, deprehendi, adeo, ut fi tunc notitiam ejusdem 
habuiflem , cum litteras meas exararem , lubentiffimé & 
fumma cum animi voluptate debitam Tibi laudem tribue- 
te haud intermififfem, quod tamen jam ad minimum facio, 
- Tuumque, Vir Clariflime, praclarum miror judicii acu- 
amen, optans infimul, ut inventa Tua procul dubio uciliffi- 
ma, magnoque Tibi honori futura, cum Publico commu- 
nicare velis. . | 
uoniam vero contra meam de Cryftallifatione hy- 
potheíin quzdam monere Tibi placuit, haud egre feres, vir 
Clariffime, fi egregias tuas, ad amicum noftrum Dominum 
SCHEUCHZERUM, datas litteras quafi ad me ipfum di- 
. redas con(ideravero. Omnia illa, quz circa tetraedra ibi 
àle proferuntur , ad me prorfus non fpedant. Debuif- 
fes fane hanc mihi non denegare juftitiam fupponendo, 
quod fi credidflem, Cryftallos formari per concurfüm par- 
ticularem tetraédricarum, non omififfem quoque has nomi- 
. nare; aít harum loco femper minora triangula vocavi par- 
| tes integrantes Cryftallorum. Dum dixi has ipfas habere 
. fua latera & bafin, nihil quod contra principia fit, dixi: 
| Tibi enim, Clarifime Domine, melius, quam mihi, notum 
| e, quod Geometrarum triangula habeant fua crura & 
| baáin; & hzc quoque de moleculis Cryftallos formantibus 
| mens fuit, eaque omnia, quz harum intuitu adduxi, eviden- 
| tiffime eo fe referunc , Hinc fufficienter mihi patet , unde 
| illa xquivocationis fpecies, inter tuamaneamque ideam ocur- 
| rens oriatur; Credidifti nimirum, dum non nifi de lineis & 
| figuris geometricis juxta extremum rigorem judicas, meam 
| quoque (uper has fundatam cfle fententiam, quoniam Cry-- 


A. P, AL.V^ol, IV, e falli 











ug i. t * au ^ b d a 
Wc bd 
yr . ; E" - omm y f X 
" 2d M ! ; 
kT ^ * P 9». 
jo ; E i: . ts, 
— 










TE | Nobil. Du, Bourguet Littere — E 








Éalli moleculas appéllavi triangula equilaterá. — Aft; vix - 
unquam aümittam , quod corpuícula à fuprema fapientia 
formata cjusmodi figurá geometrica , in ifto fenfu przdita 
fint , cum É contrario. jam perfuafis fim , talia nec ha&e- 
nus obícrvata ,, nec unquam etiam obfervanda effe in ME. 
mn:bus creationis operibus, — Addo infuper, quod for- . 
matio ccrporum. qualitercunque regularium , ut eft v, g.— 
Cryftallus. nupquam: ab. aliquo Gcometra per pura princi-..- 
jia Geomerriz demonftrari poffint; Hinc etiam locum ibi — 
habet illud LEIBNITII axioma, quod principium legum 
motus (addo. principium formationis corporum ) non fit - 
Gceomeiricum , fed potius principium convenientiz & ía- - 
pientiz;, ex libertate arbitrii divini provenientis ; unde eft, —— 
quod pug&a & linez Geometric rigorosé fpedtatz , lo- $» 


cum nec habent nec unquam habitura funt in phyficis, Porre 


Ld 


etiam. figuras Cryftallorum & Salium integrantes vocavi — 
Proteos, eamque denominationem in tranfitu etiam appli- 
eavi ad. moleculas.luminis. Satis autem profundo abundas — 


d 


5 


" 


UL] 


judicio, Vir Clariffime, ut probe perfpicias, me, dem.cors —— 
puículis. Cryftallorum & Salium figuram geometricam tris — 
buo, id minime fecundum rigorem ordinarium intelligere; —— 
Nullus etiam. dubito, quin fi paulo attentius relegere Tibi 
placec omnia ea , quz de Cryftallifatione à pag. 35. usque — 

ad pag. 59. inclufive dixi ,, non folum juftitiam mihi haud. — 
denegaveris.,. fed & infuper deprehenderis, ideas meas de-- 

bite inter fe conne&ere atque rationem phxnomenorum; —— 
in. Gryffallographia: Tua P. 11. cap. VL S. 6. allegatorum 
fufficienter explicare, | Hic accedir,. quod fi Tibi placuerit 
epe Microfcopii de novo confiderare Cryftallos fig. 17. $€.— 
21. operis. Tui manuftriptt delinearas, certiffime animade —— 
vertes , tam: minora triang: la, quam veftigia laterum & ba- ij 
fium: eorundem , quz ,. dum. planum. quoddam. pyramidis — 
fuperioris. formant, diverfunode implicantur ác fbi invi — 


LI 


,F 4 
, 


y! 24 or M " LY r 
. - - ! - - ' v | 


P4 





| ad Clariff. Dn. D, Cappelerum, —.— 19 


S 





eem fuperpofita apparent. Inprimis autem exactius eadem 
-ebíervabis, (1 modo particulam Crylttalli ita collocabis , ut 
latera vel baífes horum minorum triangulorum pofliat di- 
videre lumen. Minima vero triangula vix unquam per mi- 
-crofcopia, ut ut optima illa fuerint, detegere poterimus, 
Q'z enim ope concavi fpectantur vitri , immenfum quan- 
tum t»ajora iisdem funt , fimul tamen figuram minorum, 
quz vifum noftrum effugiunt , manifeftant, Videtur etiam 
mihi ex loco citato Scripti cui, P. II. c. VI, $. 4. binc ille ter- 
minis circum[cribuntur &5c. quod & Tibi-cadem , unacum 
fententia mea, jamjam cognita fint, | | 
Veniam autem mibi dabis, Clariffime Domine , fi re- 
peto, quod non videaris id, quod inprimis refpiciendum 
e(t, fatis attente obíervaíle, nimirum quod demonftratio 
mea fit phyfica, minime vero produ&um fpeculationum 
| geometricarum, de quibus ipíefaflus es, complures optimo- 
rum Phyíicorum & Geometrarum jam olim judicafle, quod 
 impoffibile fit illarum ope phenomena formationis Cryftal- 
.li explicare, Occurrunt equidem permulta in hoc Univer- 
fo exempla corporum figuram geometricam referentium, 
fed nunquam fecundum rigorem talis deprehenditur, & qui- 
dem, (i dicere licet, hanc maxime ob caufam, quoniam, et- 
 iamfi idealis origo in Seprema Sapientia fuerit geometrica, 
 confli&us tamen motuum finiumque divinorum in corpora- 
li mundo impedivit ,, quo minus geometricx regulz íccun- 
| dum rigorem in a&um deduci potuerint. Debuiffent hinc 
atomi tunc. fimiles effe illis Epicuri & ZVerv'Utoni , & tamen 
infinita varietas omnino locum habere nonpotuiffec.. Inde 
eft, quod nihilabíolute & quoad totum illis fit fimile, five 
'eorpufcula materiz , five corpora organica plantarum & 
animalium fpeQtes, . Idem illud principium motus ztheris, 
|quod mecum fupponis , nec non aéris, aquz & molecula- 
sum Cryftalli, &c. | certiffima caufa cftdiftin&torum illorum 
| à: € 2 Cry. 












| 
| 












; AN . (Noli. Da. Bourguet Littere 


L4 - ^ - E 
c— e. 
/ * TM 








Cryltallifacionis & mechanifmi-organici phbznomenorüm; 
de quibus in litteris meis fermo mihi fuit. — Priora horum 
fuíius explicabis in Cry(tallographia tua, cum in cantum fal-.— 
tem in eadem à me explicata fint , in quantum ad Mecha: 
nifmum corporum organicorum ducunt. ptor" 
— .. De reliquo triangula , quorum mentionem feci ; nom .— 
ftatim formant prismata trilateralia , prout videris in litte-— 
ris tuis füpponere, nee etiam dein conjun&a columnas he- 
xagonas producunt, quippe quz primo actu formantur. Eft — 
fane hic admirabilis ille concurfus fubitancus in priocipio 
cryftalli(ationis, cujus mentionemfacit KIRCHERUS, Non 
dubito, quin aliquando cryftallifationi expofueris, v.g. par- . 
ticulam quandam falis , Vitrioli, aut alius mineralis, ibique 1 
obí(ervaveris fubitaneum & Nee ee molecularum con-  . 
euríum pro formanda Cryftallo in illo momento, quoliqui- 
dum evaporat; pyramides in triangulis, quz fucceffive, ad- 
ditione novz materix cryftallioz columnas hexagonas, ut — 
à le vocantur, formant, — Hic fane idem ille mechani- - - 
finus e(t, qui in formatione Cryftillorum Aluminis locum — 
habet, Vocavi particulas illas minimas cryftalifationum 7 
B«aGeolas, in Epiftola ad V ALLISNIERIUM de Foz. — 
filibus, Gallice imprefla in Tom. 2. Bibliothece Italice, 8 . 
dein: ab eodem me início latino idiomate publicatain Colle- 
. €ione variarum ad Phyficam & Hiftoriam naturalem fpe&an- 
tium, tra&tationum, Venet. 1628. p. 2 . Ob harum ergo Bra-. 
Geolarum ( fi ita vocare licet.) facilitatem omni illo; quod eas- 
dem ambi: , (efe applicandi ; quoniam nempe non funt veri 
atomi Epicuri, nec etiam rales in toto univerío occurrunt; 
non opus eft, ut criangulum zquilaceruui in tua figuracoms.— — 
pacctur cuiu plano aliquo pyramidum Cryftalli D. cam u- 3 
num fic figura perfecta geometrica , alterum vero faltem 
eff.&us immenfze copiz molecularum infinite parvaram tri- A 
angularum , quarum motus, dum pro formandis rüdimém- 





* 
at 


, 
3. "Gegen 





Lj 


|. tis apicum aut planorum pyramidalium fe fe uniunt, longe 


vL RERUN CLariff. Da. D. Cappelerum. 4X, 





—' 








alius cft, ac ille calami vel reguig ipfius Geometrz , mul- 
to minus talis, uti in idea trianguli perfecti , qui faltem 
in mente & calculo fübfiftit. | Spero igitur Clazii me Do- 
mine, quod, fi absque. prajudicio paulo exa&tius iyitema 
meum , prout vocare tibi placet, examinabis , certiflune il- 


ludin ipfa Natura fundatum & phoenomenis, quorum ra- 


- tionem reddit, conforme deprchendes; 6 contrario vero 


etiam ope cgtegii tui judicii facile videbis, quod omnes il- 


- ]e difcuffiones geometricz omnino infufficientes fint. ad 


folvenda ifta phenomena, .. Inferviunt enim nonnifi for- 
mandis conjecturis, qua (femper. phoenomenon aliquod fine 
explicatione , relinquunt, Suppono autem modo phyficam 
demonftrationem , facilitatem triangulorum infinite parvo- 
rum, conjun&im vel ad latera fe fe devolveadi , vel fibi in- 
vicem Íe fuperimponendi motumque intra tertium quod- 
dam tempus magis vel minus recipiendi , aliasque ejusmo- 
di conditiones ia Phyfica mechanica locum habentes :: Ap. 
plica dein calculum omnibus hiíce Dafís, & tunc deprc- 


. hendes Geometriam mixtam perfec huc quadrare, Quodfi 


autem adhibere volueris triangula xquilatera. perfecta , in 
motu & dimenfionibus íuis immutabilia , aliasque regulas 
confítantes & invariabiles in adtione echeris, aéris, aquz, - 
fane, ni omnia me fallunt , nunquam fcopum attinges, 

quoad explicationem formationis unius. faltem. Cryftalli, 
multo minus omnium, Id perpetuo eveniet omnibus Geo- 
metris, quamdiu fupponent contra veritatem , quod corpu- 
fÍcula materiz illorum. actio perfe&z. geometricz. indolis 
fiot, Poflem equidem fufius profequi honc articulum ,. nifi 
procul dübio tzdiu:s "Tibi crearem..—. Mitto interim exem- 
plum Epiftolz: mez , deftinaztüm. antea Domino J*tflein, 
eujus.vero locum, abi jam commoratur, modumque,, quo 
obtinere illud qucat , ignoro,  Melius.ergo adum erit eum 
"s ONIS m. e 3 hoe 


-o "e 


7! 7A d -—. D "ma uet wu ids SNP HM cá d. o4 aam ait n í nmi 
MH ch f Ua LM M SLE, AR ERU ex dL ecd 
Uk ^ j AE 1 ! X on v uarg 
« . * , à : " nr ) PAR 4 LEUR 
j " ) ^ !1 | LAN * 


/ » 


22 — ANobil. Dn. Bourguet Littere T 








hoc P ; fi ad manus tuas, Clariffime Domine, perveniet; * 
fique illüm tanquam leve quidem, aft'(üncerum refpicies tes — 
ftimonium , quanti tua faciam merita. ^ Grariffimum infü. | 
per mihi erit , fi annotationes doctiffimasque objediones 
tuas mecum communicare Tibi placuerit, Nimium quan- — 
tom veritatem colo , quam ut mihi ipfi. non congratuler, | 
fi Viti, Tui ad inftar dodi ., mentem fuam de levioribus | 
meis conatibus , detegendi nimirum veftigia divinz fapien- 
tirin ipfa natura manifeftatze, mihi aperiunt, Tantam . 
etiam abeft, uc infallibilem me teputem, ut potius paratus 
fim ad recipiendam informationem ab iis, qui do&rina fua — | 
immenfum quantum me exíuperant, ^ Armicitiam. tuam 
fummo femper in pretio habiturus fum , fibique magis ad- 
huc devin&um me habet Clarifl. SCHEUCHZERUS, 
quod id mihi comparaverit emolumenti, quod maximi fa- 
ne facio &c, | h 
P.S. Oblitusfere eram Tibi, Clariffime Domine, indicare, | 
quod curiofum illud à Domino MONTI, Bononienfi . 
3mihidonatum Schediaíma de Cryftallo, cujuspag, 4$. 
mentionem feci ; certiorem nunc reddat , Cryflallum -- 
formatum effe additione copiofiffimarum triangulari- 
um tabularum , qualiscunque poffibilis magnitudinis, — 

* o. fibi invicem pyramidum ad inftar faper impofitarum, 

' ^. bafesque harum rabularum poft fe relinquere impref- 
fiones aut minores fulcos ex omnibus hexagoni lateris — 
buspromineutes, Ec hz tabule formatz funt percone 
«urfum $c adhzíionem plurimárum. minorum mole- 
eularüm triangularium materiz cryftalling. — Si Tibi 
placuetit,' Clariffime Domine, de novo paulo atcen« 
tius eo refpicere, plenarie convictus eris, quod. arcas — 

num hoc, á tor celeberrimis Virisnon obfervarum,de- 
sexerim, non quidem quod profündiore praiis polleam. — | 
lins : 'u eru- — 






ET 4 " » u * FÉ 
pM Eis. : a8 o LU out ST [ 
^ ; "T x s NM . 





ad Clarif. Da. D. Cappelerum. 23 
0 r$ — - — - - -— amus ERMIRNRRUS ertet 
| 9- emuditione; fed: quoniam natura ipía mihi fe monttra- 


-7 "wit, ut non adeo inulto opus mihi faerit labore , ean-.- 
dem ad confirmandas quasdam antea jam concepias opi- 
niones difponere, quemadmodum. ízpiffime omnibus 
fere Philofophis id contingit. Interim. tamen nondum 
abíoluta & exhautta eft hzc materia, hrmicerque per- 

- fuafus fum, Te innumera adhuc curioía atque utilia 

. 4n opere Tuo de Cryftallis exhibiturum. nobis efle, 

Hine precor Deum. , ut per longam. adhuc annorum 
|o feriem perfectam. Tibi largiatur fanitstem. , ficque e- 
«s gregias tuas animi vires promovendz Ejus gloriz, aug- 
mento fcientiarum: & Reipublicx vcítrz emolumento 
impendere queas; — Ceterum: gratiffimum. mihi crit, 
fi Dominum: Aicolaum Langium , docitfimum tuum 
eonterraneum. , adhuc in vivis efle refcivero: Non. 
dum depoíui memoriam. ingenui ejus candoris & pro- 
bitatis, magnoque mihi erit gaudio, fi intellexerit, me, 
licet quod ad lapides figurates attinet, cum ipfo non 
' fentiam , magni tamen ejus fcientiam & «merita zfti- 
mare, t ergo, nifi moleftum Tibi fuerit , meo no- 
mine humaniffime eundem falutes, obnixe peto. 


| . BOMBACE DE VEDRETTI. 


| 
| 7E Ncautos fepe: nos fallunt vel nomina vel relationes ig- 
|. fidz. Allata mihi Àn. 1730. ex Rhaticis alciifimis ju- 
E zislanugo, qua pro przftanciffimo vulnerario acuntur 
- alpicolz , venatores cumprimis Rupicaprarum , cafibus mul- 
. tis expofiti ,, vulnera. hac ipfa lanugine delingantes ; qua 
mon modo brevi: fanguinem profluentem  fiftit, fed vulnera. 
ipfa paucis horis. curare dicitur, | .Bombace 4t KAMIN 
| audit; 


" 


"m- P um Z Vo ÁN - i2 CUJGCTNC X SEU 
IM T - - L - Y : JH TN 5 wee ES iow 
f * 7. T ] * * * 
"di Ji^. *: " addon 2 bu. 3m -T 
7 - ! E - Mn » A - y 
- No H 
k T * 


"M 
; 





44 — . 7 Benlate de Vedrettis 00000005. 


audit, quod Goflypio (imilis (ic, & füb jugis glacialibus, 
Gedretti di&tis, (accrefcat,  Relatum autem mihi à Claven- 
 nenfíi mercatore, ceceram rerum naturalium haud incurio- 
fo, efle hanc plantam fiogularem , fui generis , quapropter 
dubius hzíi, an fit forte alga quzdam, muci ad inttar vel fi- | 
tus ex terra füccreícens in fpatio illo glacialium montium - 
inter radices & Terram, nunc pedali nunc bipedali, vacuo; - 
Jufli autem, ut mc injudicio vel irmarem , vel przjudicio — 
liberarem , inquirere in plantam integram, ut eam examini 
accuratiori poílem fubjicere," Haud caruit tentamen facce. 
fü. Allata menfe O&obri planta , qua vifà fublatum illico — 
omne dubium, Et quippe lanugo illa Salicis alpime ferpil-. 
li folio lucido. Boce, Muf. quz Salis alpina minima vepeng 
vetufo ferpilli folio lucido Ejusd. Saxatilis minima C.B, — — 


IV. 
1 Celeberrimo Viro 

.D. JACOBO BARTHOLOMAEO 

BECCARIO. a 

cp y dide : 

— JOHAN. ]JACOBUS SCHEUCHZER. 
Obfervationes Meteorologico- Medi- - 
OPTMNE ce pro Ànno 1730. . img 
JANUARIUS..... ocn 
C pet maximam menfis parrem nebulofo , fed va-- 4 


| poribus multis gravido continuant rheumata , tuf- 
À (es, Febres catarrhales, licec circa medium menfis mi- 
— teícere 





T 


X 


^ 





! ria graffabatur idem morbus à plerisque depulfus diaphore- 


" "» I 3 
-—, Pe ur- 
- 
; ^i f. ^ 
J ^T M 4 — 
Jj k. 


— D. D. Job. Jac.Scbeutbzer. Obfervat. Meteorologico- Medic, 25 
X teícere coeperint, In agro, ubi nec defiderium eft auxilii, 
— neque ufus, fed nature totum íere relinquitur negotium, 





corpora , quia raagis funt, vel propter veftitum tenuiorem, 
expofira aéris vicilliuudinibus , invaleícebant paílim febres 
inflammatoriz, peripnevmonice, quz paucos intra dies fu- 
.fitülerunt.é medio homines. In pago Scb vamendingen , 
qui vix ultra 350. complectitur animas , primis 10. ÀAnni 
diebus obiere 12. utriusque fexus homines, vegete etatis 
intra annos viginti & 4o. plerique, fed poftea ceílavit vel 
mitius fuit redditum. malum, invalefcentibus ventis Euro- 
Borealibus , circa medium menfis prafrigidis, In urbe no- 
- ftra pauca fuere edes exempta, fed evafere plerique. 
Lucerne ad finem usque praeteriti anni degebant fani fa- 
ris, neque abierunt ad plures, nifi fenes quidam hydropici, 
Sed ager iisdem, quibus nofter vexatus tuflibus catarrhalibus, 
qu& integros quoque corripuere pagos.  Accufabant ruftici 
frudus arboreos inprimis acidos. | Exeunte anno veteri, 86 - 
intrante novo Lucerne quoque graffari coeperunt. Febres ca- 


 tarrhales, & adeo frequentes, ut. o&tidui fpatio vix fuerint 


quinque ex mille immunes. . Diaphoretica utramque abfol- 
vere paginam. . Mixture ex aquis diapnoicis cum Antim. 
diaph. Terra figill fpec. de Hyacinth. Syr. pap. err. cum Eff, 
anod. aliquando alexipharmaca, pro potu Thea ex flor. pap. 


. errat, in defe&u exícreationis mixcurz ex Ol, Amygd. dulc. 
Aqu Chzref. Card. bened. Acac. facch, cand, vel fyr, Capill, 


ven. €. fpir.Sal.armon. anifato, | Sub finem potiones laxan- 


| £es mannate, | Ad caufas fi refpicere lubec, fciendum , ur- 


bem hanc Auftro non ita propter Pilati montem expofiram 
fero fenfiffe illius effe£tum, | Hoc morbo non occubuere ni- 
fi vetula quedam íeptuagenarim , quibus exícreandi vires 
deerant. In tora Lacus IV civitatum [ylveftrium. periphe- 


«Ad P. IM, Vol. IF. tico 


^ , : 3,08 4 X^ . 
4 1 * AUN - 
N * l 


6 5v D. Job. Jacob. DoD bosl 


tico iterato ex Rob. Samb. cum Theriaca, ^ Veríüs Gnem - 
menfis degenerabant Febres catarrhales in peripnevmonias,, 

'De morbohoc epidemico digna für, que huicnarratio- — 
ni inferantur liccerz confültiflimi Gabrielis de Seigneux Se 






















natoris Laufannenfis: ae 1. 

Huc usque Kal. Januar. perveneram ---- quum negodlis 
interruptus, mox in totíus Europe morbum incidi, Febre — 
fimulque capitis. & lateris dolore totiusque corporis cor- Y 


reptus. initio frigore inhorrui, ledum: petii, bidui fuit fe- — 
bris, poftridie eademr pene horá recurrens. Talia fuere 
"-emnium fere iftorum , quz conragii fpeciem habent, — 
rhevmatum: przludia ,. fi lateris punctionemr excipias, qu. — 
"^ por adeo fuic generalis ; aliás tuffis. frequens , pectoris 
preífio & dolor, algor quafi contimüus , angor anxieras- 
que, ac in pluribus , uti in pientiffima matre, fufüra po- - | 
tius humorum , quam alvi adftricio, ália & varia qui- 
. dem e» in aliis obíervabantur. | Hic aliunde fatis mitis 
morbus tam perverfus fuit, tamque veloci homines in- — 
vafit curfü , ut hic ubi non. ultra 6000. numerantur in- 
cole, 2000. fimul egrotantes medio Januario numeran- — 
tur: Horum fere omnes in lecto jacuerunt, multique ha-—— 
&enusjacent. Ex his plures iteratis vicibus correpti, nul- — 
lum vel pauciíffimos exceptos crediderim. ^ Nulli peper- 
". €iffe videtur morbus omnino popularis, publicéin pagis & 
tota regione graffans,. Ceter m initio pauci nifi infan- | 
^— tum molliores vel fenes! caduci natura debitum perfolve- | 
' gunt. —- Verum deinceps periculofus omnibus, ac alez'. 
plenus morbus evafic , moxque juvenum robuftiores in- 
firmioribus fenibus equiparad, ^ Hi febre plerumquear- 
dendi vel maligna extincti fünt : Acamen non ut de eo-— 
dem morbo temporibus Francifci I. Kegis Galliae graffans — 
ce narrabacur, | Divitum optimatumgie nulli rapiuntur; 
-- magis é conira imminuitur plebs, uii minus curaía, ma- j 
pique ; 


P 
1 





|. Olfervationes Meteorologico- Medice pro dnno 730. 2$ 








X gisque quibusvis tiature injuriis obnoxia. Ut vero de 
damni noftri proportione judicare liceat , primo ftatuam 
€x 6000. incolis fupra datis trigefimam circiter quovis an- 
.no emigrare apud nos obfervatum, — Trigefima ad 200. 
' a(cendens 15,3. uno quoque menfe efficiet, Morbus à 6. 
vero Januarii hic fe manifeftans ad 2. vel s. Febr, usque 
83. vel 84. meníe nondum perad&o fuftulit, ficque .quin- 
tuplo major folito fuerit populi noftri jatura.- . Geneve 
minor fuit proportione adfervata. Nam eodem tempo- 
ris fpatio 160, düntaxat moriebantur, licet 20. vel ab aliis 
2$090..cives intra pomerium ejus numerentur, . Quoad 
Morbi ipfius caufam, inde in noftro climate , uti ubivis 
gentium eliciendam exi(timo, quod toto autumnali cem- 
pore crebriores ac continua quafi fuerint pluvive, deinde 
Hen dgnene plus vel minus aqua , ficque corrupta den- 
lores produxerit nebulas, multam fecum mineralium par- 
. tium feu falino-nitrofarum fürfüm vehentes.. Porroquum 
.. huic humidiori cempeftati fatis fervidus fol , quantum li- 
|... €uit, fuccefferit, hinc rarefa&us terraqueus humor, qui in 


. atmofphzrea fluitavit., nullis intervenientibus aquiloni- 


bus, minime difpulfus fuit... Talem humorem otio pitui 

tofum , lencum incoctum falitum pulmonibusintromiflum 
. nondum obturaiis frigore meaüdbus in liquidis omnigenis 
. introductum fuiffe (atis conftac; Sed & lympham impu-. 
ram fanguinem craflum effecitfe, |. Fluiditatehyemali tem- 
peítate jam imminuta de novo adhuc obftitiffe :. Secretio- 
nes fic impeditas vel tardiores factas , hincque ad hetero- 


|. genearum partium lubricationem , recurrente frigore, mi- 





nus exitus & elaíticitatis adfuiffe. .' Quo fa&um effe mihi 
videtur , ut crefícente fermentatione febris fere in omni- 
-—. bus apparuerit,;.& ex fecrerionum difficultate tumefactio- 
| nes, mufculorum .diftentiones ; fpirituum | tümultuarius 
motus, & in debilioribus, vel male fe habentibus mors, 
d 2 à Indies 


274 sce oso. Job. Jacob. bescitFi ; 





à 


LL ————————————— — "m. 
—Indies accedunt ignote noveque morborum fpecies ve-. - 
Juti cum arte Medicorum ex infidiis bellum gerentes. Er- jd 
asmus. Hac ille vir politici Ordinis , digniflimus qui & £j 
noftro Medicorum adícribatur. D: 
Barométfi- alrimdo maxima die 21. 27.// 1 Jl mini- 3 
má d. 24. & 28. 26.1 711 differ. 6. 1 
7^" Aqua coelo lapfa, 6 un | 
Limagi incrementa, o. decrementa r1./7 


FEBRUARIUS 5 


ie 14, horám inter ro, & 11. a. m. gràve nom uni | 

duntaxat edi, fed coti vicine minabatur periculum in- — 
cendium , quo faprema conflagravit Wolfianz «dis in pago — 
fuperiori Tiguri contignatio , feliciter civium magnanimá 
& probatiifima in hujusmodi eccafionibus virtute exinctum: — 
coelum exiftebat ferenum frigidumque per totám diern, ven- — 
to fpirante NOO, & O. Mercurrii in. barometro altitudo fuit. 
horá meridiana 26.// 10.//^ fetà veíperà 26.// 91/// & ha- — 
tenus inde à Calendis Januarii non lapfa fuit aqua de c&clo — 
nifi 171/// Vefpera hujusdem diei ante h. 6. p.ad g;usque & — - 
ultra verfus s. infolicum apparait /Afefeortm , fiftia lata ru- | 
bra, coloris nunc fanguinei, nunc carnei magis, arcus ad 
3nftar fe fe protendens ab Horizónte ortivo ad occiduum in-..— 
tenfioris femper-coloris ad O. dilutióris in fummitate arcus, — 
& ab initio compofitionis verfüs N; obfervabatur, ex altiori- 
bus cumprimis locis infolitus flavi coloris fulgor, - per inte- — 
grum fefe diffundens Horizontem , tantus, ut qui rnilliari | | 
abhinc diftant ad lacum Tigurinum diftincte confpicere po- ; 
tuerint urbis noftre edes; Hora L. poft weeors7i, ex turri 
"bus noftris verfüs feptentrionalem plagam conífpe&a. aurora .— 
"borealis, fulgoris fpecié omnem Horizontém colluftrantis & 
velud ad hai ie radios fuos fcincillances protendentis, 


T 


Dl 








Phze- | 


- 


oL fervat. Meteorologico- Medice ro dino I 7/30. 29 

















|. Phenomenon idem vifum in ora utriusque Lacus Ti- 
urini, "Toggío , Baronatu .Alto- Saxenfi.. Incendii fuit na- 
. ta füfpicio , & in omnem eventum ermiífi urbe, qui extin- 
| guendis incendiis deftinati funt, curfores, Dubium haud eft, 
--quin;hoc ipfüm, phznomenon aliis temporibns fuerit vifum, 
& nomine Celi ardentis, fangutnei chafmatis de(cripum, 
| arque in annales, fed fxpe ab inexpercis obferyatoribus, re- 
| Jatum. SEN CUL PIU rer: 

| Congruit omníno coclum igneum , quod d. 20. Jan, 1$$4. 


| vifum. fuit. h, s, p.. cum arcu  iridi fimili ab ortu ad occafum 


x 


Ienrocenfos Ex Mc. Abags Cell... 6 usse 3^ 
|! . -Anno r$8o. d. ro. Sept. h. 8. p. comparuit in. colo in- 
- folitus fulgor cum igneo rubore, quod Meteoron multis. Ti- 
^ gurinis & Glaronenfibus, prejudicium. formavic incendii, 
| Eialler Chron, M5C. E, XLISG $2 5 sonis CRIT 
| . Anno 1582. d. 6. Cal. 7.) Mart. h. 7. p. fuic colum 
| verfus montem Tigurinum fanguinei coloris: Motum poft 
. Meteorum hocce Badam veríus, ubi vifum h. 8. | 
| .. .Anno 15499. d. 29. Jul. h. o. p. videbatur verfüs or- 
.tum fulgor igneus, qui tendebat ad occafum. | Duravit ver- 
us ortum usque ad auroram, MSC. Abbatis. — 
|. . Aano 1602. d. 1o. Jun. Tiguri circa meridiem chaf- 
.4ma infolitum 1gneum vifum & per integram horam in me- 
zidionali plaga coeli. quod, fubinde coloribus varium. fe ex- 
! hibuit, inrerdum 1ridis fpeciem referebat, mox flavefcere, 
- vel etiam albefcere coepit: nonnunquam inftar fornacis ar- 
? dentiffima rubefcebàt ; tandemque evanuit. Svicer. Chron, 
' Helv. 125. | | 
|... Anno i705. d. to. Apr. inter horam 16, & 11. p. vifa 
"Tiguri claritas infignis cotius AÁtmofphare , qua late patuit 
. Horizon per quadrantem hore, redeüntibus poftea tenebris, 
| Ceonjectabant mult effe alicubiincendium, - 


- 


d s Anne 


- 


1 


46 L3 oh D. D, Job, Jacob. Sebeuchzeri. | 





MÀ — 








Anno 1710. d. 22. Febr, Phanomenon aurorz borea- - 

li fimile rubrum vifum fuit verfus meridiem in Lufatia ve «| 
» peri. Kanold. Bresl, Samlung. XV. Verfüch p. 288. E 
De hoc nunc phenomeno , adeo renui, ut fixe ftelle — 
diftinde per medium ruborem confpici potuerint & digiti$ 
- numerari, varie mox circumlate fpedtacorum opiniones: | 
Afbexere multi pro prodigio omnineque in faufto, metum 
auxerat terror adhuc ex incendio meridiano hominum men- — 
tibus impreffus: $aniores agricole, qui futurum acerbum | 
frigus prognofticábantüur. Sane acutum frigus autore bos. 
realis effe fequelam docent iterat obfervationes, — Legantug - 
Kanold. fapra citata /Mifcellanea Llratislacu. Specim, XV. p, P 
284. 285. 289. 29$. 300. 293. Supplem. ?. Il. p. 58. 62. — 
Phanomenon ipfüm qnod attinet ,' tantam id haber cum .— 
aurorz boreali affinitatem , ut fi verfus feptentrionalem pla- — 
gar fuiffec confpe&tum, non haberemus dubitandi anfam, - 
quin fue:it lumen illüd ipfum, quod Aurore borealis nomi- 
ne venit; adeo tenue e(t & hoc, ut ftelle per medium id 
confpici queant: rubri fepe coloris vel fanguinei: Circa no- 
viluniam ut plurimum confpicuum , ficuti & hoc noftrum 
compaurit biduo ante novam lunam: accedit figura arcuata, — 
Nihilominus & hoc noftrum ad auroram borealem , qua. 
codem cum illo tempore, licet fulgoris duntaxat fpecie apud, 1 
os, altiori loco fitos , comparuit , fulgida inprimis poft . 
pesovoxIiv, referri debet, fi non ut màter, certe ut filia. Me- 
teoron certo ad emphatica referendum , quilibet enim no- - 
ftrum, quod ex hiftoria halonum & iridüm conftat, vidit à 
- fibi proprium, inferioris pagi in urbe noflra incole, in Mi- —- 
Merdovff , videbant in urbis Zenith, fuperioris pagihomines, |. 
in Oberdovff, quibus & me adnumero , confpiciebant Pha- | 
nomenon meridionalibus utbis foffis. &. vallis fiper exten- | 
fum, Zollinonenfes videbant idem in Zenith Kufnaci, Kuf- | 
nacenfes in Zenich Fjerrliberge, & fic porro, — Imo haud Y 

6s : aptiori 


— 





: Olfervationes Meteorologico- Medice pr " zfnno 1750. 31 








 aptiori vocabulo exprimas meteorumr hocce, quam ]Jri4is 
- Aurore Borealis, tanto autenr eft rarius, quod in rot editis 
|. ha&tenus de aurora boreali fcriptís nuspiam occurrat. Con- 
fiftit ita fpe&ctatorum quilibet in centro arcus, vidit, quod 
. jam adnotatum, quilibet propriam iridem; aliam alius, ut 
. fi unusvidere potuiffet omnes , coelum integrum. qua laté 
| patet vidiflec rubeum: vcl flammeum. — Atmoíphxram no- 
- ftrani fuiffe vaporibus, ideft, bullis five veficulis gravidam, 
«onjici inde potet, quod inde ab aufpiciis anni ad huncap- 
paritionis diem non fuerint lapfe de colo nifi 177. Linez 
| (Parifienfes) aque, Unde omnino ftatuere licec, radios ab 
| ipfo lumine. boreali im atmofplharam noftram gravidam 
.. & bullulis refertam incidentes , & in fingulis refractos, uni- 
camque reflexionem paílos repreíentaffe hoc , de quo nune 
phenomenon, quod alios. vix poterat colores fiftere quam 
rubrum, qui conftat ex radiis minime refrangibilibus , qui 
| etiam primus feu fupremus eft in iridie primaria, ad inferio- 
| res primarie ordines vix dabatur radiis vel acceffüs , vel etiam 
| ad oculos noftros reflexio. Et de fecundaria iride rariífima 
| quoque in lufiari ne cogitandum quidem eft. Obfervavi- 
rus in fümmitate arcus ruborem femper minorem, fepeque 
| prorfus evanidum ex rationibus in lridis ordinariz hifteria 
| Obviis. Imam cumprimis atmofphare regionem occupa- 
runt vapores, qui fefe exonerare coeperunt die 17. ipfius no- 
vilunii. Affinitatem habet meteorum hocce cum crepu- 
| fculo ratione coloris & fulgoris ut eriam trova borealis 
Creptifculum nuncupari mereacur. Td faltem. intercedic. dif- 
criminis, quod in crepufculis fint nubes inter fo'em & ocu- 
]um interje&tz , heic oculus auroram inter borealem & nu- 
bes: Retuiit ex Rufticis S$uamentingentibus , fe vidiffe ante 
"hoc phenomenon, quam fe fe diffuderat per horizor:em, 
|in plaga orieatali, forma orbis feu globi rotundi fuleii, 


ín " Vifum 


-— 


32 QrF " i D, D. oh. Jacob. Schetebzeri eot 3 | 
Vifum hoc. Phenomenon. in toto fere Cantone Bertenfi 


, 
L2 
x 
^» 
d 


-- tom 


$19 


Lucernen(i, ubi lati:ndo obfervata. 16,9 vel 13.9... 


lunz ipfüs facies confpiciebatur rubicunda, d, 22. & 23..la- 
pía nix coelo inconftant , . vendis ex occidentali. plaga fpiran- 


tibus. 4./// Ab illo tempore ad. 2. Martii usque. caelüm., fuit. — 
inconftans ventofum , ventis ex. Auftro- Occidentali plaga | 
fpirantibus. Exonerata fubinde atmofphara :. Die 28. Febr, |. 
apífe 7.'/ d. 1. Mart. 4."* d. 2. & 3.61471 di 4.4. 6. 
o3./// unde conftat, fuifle illam ;gravidam ad modum bul- 


lulis ad pluviz effufionem pronis. . : (tud sl 
In /Etiologia fupra expofita id crucem figere videtur, 


quod ruber duntaxat apparuerit in iride. color, nonalii 
eaupavritdss focii, Sed notandum , eíle colores omnes . 


alios iridis inferiores ordinc , & debiliores, vix confpicuos; 


nifi collucente fole, uc videmus, iridem lunarem. efle albi-. 


. dam magis qoam coloratam. 


Curid Rhetorum fequentia ad me per ftripfic CL, D. : 
JValibies füb 17. Febr. Meteorum rubens & hic obfervatum | 
incepit fefe manifeftare hora. circiter quinta, majus autem . 
| jncrementum fumfit. duravitque ufque ad. dimidiam .noctis - 


& paulo ultra, Verfus orientem , occidentem & meridiem 
maxime obfervabatur. | Omnibus in Rhatia noftra fuit. per- 


fuaium, incendium alicubi efle. ' Nobis apparebat, ac fi im. 
epalle Scanficcienfi incendinm foret, mox ac fi in. «valle. do- 


me[lica. Veríus feptentrionem nil. nifi clarus, lucidus fine 


- rubore fe fe oculis noftris fiftebat fulgor Rhetigocviani puta- 


bant, in dominio 74ajavillano efle incendium, & hi uli- 
mi viciffim, ita ut ex una valle in aliam concurrerint homi- 


nes., In ipfa Rhetigovia fiti inferiores prope aquam crede- - 
bant in fuperioribus pagis incendium efle ortum, & pagi - 


Griifcb 


neni | S.Vel i sto oIbOUS 
«^ , Alto.fteterat adhuc loco Mercurius poftero die 16..nems 

pe. 26." 102./// inde autem ad 20. usque. coelo miti fatisdes . 

fcenderat ad. 26./7.1.//7/ Nondum tunc. effufa atmofphzra — 






ANT VM 


*" 


^ 





EEUU. "Tdi. S —- D 53 5 - 
l t E 7 - ^ Tte " ^ / " M" ^ 
- - n 


Jl Olfersvationes Meterologico -Medice pro ano 1750.33 


-— 








Ear cS L GENER, 





Griüfcb 5 circumvicini incole jurabant , efle in pagis See- 
| eyoiff ac vice verfa, Ex plurium relatione mihi con(tat , ea- 
| dem vefpera & noce calorem magnum in altiffimis monti- 
um pagis obfervatum fuiffe , ut tedtis ftillarit refoluta aqua. - 

Nos autem profundius fiti frigus fat magnum fenfimus , ut 
| né granum nivis liquefadum fuerit. ve 

/— —Eandem in multis & diffitis locis fuifle aécis. conftitu- 

tionem patet tum ex relatis hactenus cum ex novellis , quae 

eertiffimos nos reddunt , fuiffe idem & Rome confpedum,, 
"arcu, fuper D, Petri ecclefiam extenfo , quod haud dubie in 
| civium animos tanto majorem caufabatur impreffionem, 
| quia fupremus ecclefiz Pontifex paucis horis poft vita ex-. 
| ceífit, ^ Videtur & hoc phenomenon fe fe protendifle per 
toram Sabaudiam, quandoquidem viíum fuit etiam /Vicee; 
| eadem quá apud tos hora, eodemque modo, prognoftican- 
| tibus fuperftitiofulis bclli Italici certitudinem. :i 
|! "'' Auguftiffin um (i ullibi fuit hujus. meteori. cheatrum, 
|! fuit id in $, Gofthardi jugis , unde fequentia ad me perfcri- 
| pit Rev. Jofephus de Seffa Capucinorum di&i montis fupe-- 
. riot fub 1$. Mart, Anche in S5, Gothardo el in tutt il. paefe 
| di Leventina, nel ftato di Milano, se ireduto il phenomeno 
di color roffo, come fiamma di fuoco , eccetto che verfo 
| le montagne di Savoja detto phenomeno era miíchiato di 
. €olor terreo, con non poco fpavento , dijchi l'oflervo, 
| mentre fembrava , che le moatagne di S, Gothardo foffe- 
| ro in un'ardente fiamma? quefto e quanto le poflo dire, in- 
| torno al phenomeno , avendolo ben' offervato, minuta 
| mente cum perfpetive. | 
Hxc ha&enus de Iride Aurorx Borealis, ; 
' Recidivant paffim apud nos febres cararrhales epide- 
| niez , artbricici infulens , rhevmatifmi artuum fporcadicz, 
pleuripnevmmoniz, quz fortiffimos tumulo inferunt, fupe- 
| rantur facilius à valetudinariis, —Obfervantur & Tertianae. 


' A4, B. AM. Vol. IV. c & 


/ 


- 


'34 65 D 2. Job, col Sebencbzeri hse E 
m ——— —— een 
& Quartanz, ^ Continuat: & epidemica febris in Rhatia, ^. 
in qua regione tota ex 100: vix s. ab ea exifítebanc liberi — 
 morbilli- ibidem graffantur ,: & benigni , qui ut plurimum 
incipiunt à larga hzmorthagia narium, | Variolz.quoque - 
benigna. Ab illa febri epidemica feniores nonnulli expi« 
raront brevi, infantes paffim repentine fuffocati ,. ne pra-- 
via manifeíta caufa vel morbo, |: 
la lacu Tüpitio dic unico 22. Febr. capta dein Cypria- 
gorum centenaria centum. , Phxnomenon ex inauditis, 
| Quodfi- attendamus ad barometri notabilem lapfumá 
7. die ad 16. indea 26./4 9, /!^ ad 26.4 15. !/4 iterumque in- — 
de à 16. die (primo poft Meteoron vifum.) ad 21.4 26^ 
10$./// ad 26.!! $.''' perfuadebimus nobis facile, non potuif- 
fe non przcipites adeo in afcenfü- &. defcenfu mutationes. | 
moxas inferre corporibus jam ante per przteritorum menfi- - 
um decuríum debilicatis. E 
-Barometri alticudo maxima d. 16. 26. " hos. mini- 
ma d. 21. 26./7 5.?!! differehtia 19.!/* * 
Pluviz quantitas lapía, 2. 
Limagii incrementum 1.// vdsdrwiiiionn. q.i 


MARTIUSeso ortos 


Ne» catliabltus pra defcripta Atmofphzrz variatio ip. — 
corporibus hominum turbas. Graflabantur magno nu. .- 
mero in infantili ztace morbilli, quos faperatos fepe íecutz — 
funt febres, multis fárales; inter. adultos febres tum: catarr-. — 
hales, tum intermittentes , fpeciatim. Tertianz , fed miris 

indolis, quz fi anticipatido vercebantur in quotidianas, cef- — 
fabant fpoüte yekprofigate facile inciotdispnolei & anti- | 


pronos, SOT nim 
Barometti altitado Summa d, 21.26. u $1.4u. ima. d. 9. 


2p 103//^ diff. 16... ^. ive 











Aqua 












- Olfervatines Melarosgieo Mali fro inno 1730. 35 1 








MM 'Aqua coelo lapía. gta quartacirciter pars ejus; Kun 
| Parifüs, :cadit.per. decurfum anni, ; — 255 53 
"nbimagi incrementa. 5.4 7.4 decrementa 24 3o. 


APRILIS. | be eR 


|: ]Reoneee: tertianz , (ed mites brevi (anatz,. wen 
| JD. 28. h. 4» à, In, Bafi lea forti facis cerrx totu COmR- 
| cuffa, .. 
| Barometti altitudo Filet d 10. a6, 9i una d, 2. 
| 26.!* 11.7! diff, 9. | 
Aqua ccelo lapía, 2.*^ 1 15.4. - 
 MBAGi! iücrementa, $.U cago 14. !*, 


MAJUS. 


| One paffim. Febres exanthematicz miliares, | 
| Die 13. fub vcíperam prope pagum Offiko ditio-. 
. nis Tigurinz feriit fulmen quercum 7. pedum citciter in pe- 
| ripheria, reícidic dejecitque. cacumen ,' hinc per medullam 
| trunci defcendit ad radices , truncum diffidit per medium, 
. & totum decorticavit, disjedis ramorum fragminibus ad 40; 
| paffuum ab arbore diftantiam, | 
| Barometri altitudo fumma d. 1, 26.!/ 9.^/ ima d. 29. 
ay. (4 113- !41 diff 95. 411, 

Aqua coelo. lapía, 1 FTD 

,, Limagi incrementa. 3.' 25." decrementa 2. 3. 


ibunt  JuNIUS. . 


| D 14. h. 6, p. ON ingens in Aoqyo Jolamis pago 
|. eloggici comitatus, ubi fulminc. fuffocati 2, viri , duo 
| alii graviter lzfi, 


(ioc od e 3 D. «, 


E 










? » M wwioor i n 4r "T LAO. "^ 
4 z Tie E AU OPPLEER] 


-— 














se 46 Cr d Qut D. D. fob. Jacob Schensbzeri - m SN M b x 


CUTDY g, hzss6$- p. ex fpecula:cutrís Carolina -viíz auros - 


 1Z borealis pyramides 6. vel.7: nunc comparentes nunc dí — 
parentes... Ceclum: rubens, poft ferenum, clauferat fcetiam, 
Barometrialtitudo fumma d, 5, 26/7 7.'// ima d. 17, & — 


26, 26.// 1./^ dif& 6, 21. 311 | 
Aqua ccelo lapfa 6:*! 8,77 — Co 
Limagi ificrémenta' 2.^ r.// decrementa r./ 29. Hu — 

snida adeo menfis confticutio fatalis fuit vineis florentibus, — 

tenerioribus inprimis uvis ,' quas Tigurinas, Züricbtraubens — 
vócanius; Obfetvavimus paffim febres intérmittentes. — 
wj | ? ibo sia sas 


: $( xi i 
» : b 
GE .T y. n | 2 $121" 68)3$ Eftif » . E 
» ij e - We- UM 
^ ! " , n 


s 
l 


eC wA. vts " id 2 has Mun ;uÀ MAC 
DE 4. fub vefperam celo przealido nubibus obductum — 
coelum , effufi paffim-imbres deníi , lapfa grando, qux — 
maxima intulit damna pagis Rümlang, Glatffelden , item in ij 
"Agro Bernen(i , "Toggio; Lucertsie ; ubi lapta grando p. drach? E 
piarum, maximo feneílris & frügibusdamno,: : Forma qua- ' Y 
dantenus referebat cancrorum lapides , centre niveo pra- —— 
duro, & harum aliquando quinque vel fex eoncrete in u- — 
màm matar, Feriit hzc 20, ditionis Lucetnenfis pagos, Ad. —— 
Lacum "Tigurinum ferit falmen turrim. & templum Talle —— 
wvil. i . 40b z On food 
o Die $.-inter h. 4. & $4. à. Bade per amphoras inter. — 
«ontinua fere tonitrua, colo fulgurante, effafz aquz,  Poff 
. horam 6. in pago /Viderv'vl fulmine lefa mulier graviter, — 
'jnde à tüento:usque ad' pudenda ,-cute.ipía laceratáy illx(à — 
quz adítiterat ancillà. "d ES. 
Alio fulmine ida Juglans in Jer A4uro haud procul ab — — 
arce PrafeQi, ad Limagi ripam, difcerpta & ramus ex mas 
joribus ad too. pafluum diftantiam ab arbore ptojcdttl, ali 


Die 
- » XN DnNRII HA 
5 fT e9 Eodem |... 


d 
- 
3 
* "4 4 A 
; 
eU 


s 


CM 
» 
ayr! i. 
E 









M Men) fo 7 Ves / 





d Ofervationes Meteorologico- Medice pro Anno 1730. Sy 
: HI ME RUUNDUNUUp iE ] Qmm EE E 
- «' sEodem tempore ferit fulmen Eglifotvium, quod graphi- 
 €e delineat Kev. loci paftor £Jaugitis , Licter. fub Jul, ad me 
. datis, ow í 
Non dubito, quin ad aures tuas pervenerit trifte fatum, 
. -:quod arva noflra & vineas afflixit, nosque fulmine lon- 
cge terribiliffimo terruit, Quum autem fama plerumque 
c^nuntia, üti nuntia veri, fic ctiam falfi tenax ,' & fere in 
--majus omnia evchat, quovis ita uti animus ejus vel timi- 
- dus & querulus , vel conftans & malorum patiens ett, 
| t gefcrente , operz pretium efle duxi te de valida manu 
. * Dei, qui brachium fuum minitans nobis oftendere, in me- 
. dia vero ira mifericordiz fuz documenta exítare voluit, 
- euratius edocere,:.. Fuerat fiquidem dies Martis 4, Jul, 
| ua. nebulz ille exiliores & fumi fimiles , quas noftri 
| - Siveicbnebel vocant , & quas Hannibal jam olim tempe- 
ftatum acerrimarum praznuntias zítimavit , montium vi« 
 " einorum lateta & cacumina circumlambete vifz, vefpe- 
^ 'raícente die previo zílu calentiffimo conglomerari nu- 
. «bes, magno mifceri murmure coelum tonitrua fulmina- 
| -;que emicare , nimbi denfiffimi infequi, verum qux Dei 
» erga nos boritas fuerat, omne hoc impune detonare, u- 
* na hac pro vicinis noftris erumnpa nobis relidia, murmur 
illud confragofum & coli mugitum grandinis graviffima: 
—five indicium five cffeum , ubi ubi fuerit maximo cum 
. "damno decafurum , fed tempus docuit Deum fzvam hanc 
| *jgrandinem in arva hocanno quicfcentia mififle, magnam- 
ique ejus partem Quercetum, quod Pulacum & nos in- 
-rerjacet, feriiffe, /— Nos interim atra, fulminibus di(lin- 
| .:&a, tonitrubue horrida nobis incubuit, qux przeunteto- 
| -Ritru. validiffimo , quo contremuere ardua rerrarum & 
.eampi, ruénte zthete. toto turbido. imbre finiit ,  dici- 
xque locum ceífit; hzc circa horain fecundo, tertiam ma- 
| -sutinam acta. Scd hora quinta fexta , nox poftliminio 
ed : € 3 redire, 





My e * ] iU vd p; 


58 SED S * D. D. Joh. Jacob Scheuchzeri i 





- , . —— á: OECD D 
redire, intonare , poli, effu(is-imbribus tempe(tas atra fi- — 
ne more furere, crebris ignibus zther micare, una rüueén- —— 
te noto zephyroque, cornmiíta grandine nimbus fucce» 


deré, vincis frugibusque mortem intentare , adeo ut de 
.meíIe & vindemia omnes defperaremus, fupplices ad cce- 


lum palmas tolleremus , ut Deo placeret tonitrui Deiide — 


grandinis validum fuum fufficit ngeminare, «Quo fa&to 
comperimus , Deum pro immehía fua mifericordia prz- 


cer pem. noftram non contemnendam benedidionem — 
nobis reliquife, magna quidetn vinearum pars , inprimis — 
qua grandinem ante tres hebdomadas lapfam perpeflz — 


fuerant, infando cum vinitorum pracipue pauperiorum , 
& zre alieno tantum non oppre(lorum dolore, foliis dif- 


ruptis , uvis dejectis, palmitibus per vim grandinis ad me-- P 
dullam usque Ixfis miferabilis ftragis fpeciem prz fefe- —— 
runt. Cannabis quz largiffimo incremento fpem lar- — 


gam excitaverat, omnino deleta, Ita & triticum cum 


filigine magnam calamitatem paflum, Sed veró vincarum 
aliz vel leviter cactz , vel cantum non illzfz: vindemia - 


uberis adhuc fpem injiciunt , & filigo, quam nunc no- 


ftri demeciuntur , diffractis lieec culmis nihilominus & | 


numero & pondere fub przítantibus manipulis agricola 
manum explet, De tritico inprimis, ubi calami validio- 


res erant , & propter glebam pinguiorem fpiffius creve- 


fant, fpem concipimus, — Deo quz reítant cuítodiente ; 


graviores de defedu querelas non fere movendas, lIni- — 


ci Tóssriediani, & qui ipfis innexi , ja&turam tritici ma- 
ximam paíli, ita ut non conftet, quo pa&o mifelli & o- 
pibus plerumque deftituti annonam comparare queant, 


Echzcde grandine.Ceterum quz de fulmine referunt, mi- — | 


raculi divini fpeciem habent : Scilicet viderunt noftri -u- 
ma cum tonitru penetrantiffimo , & quod fonitum difplo- 


fi majoris cermenti füperarat, zdesque omnes concuffe- 
rat, 









E121 











-— Obfervationes Meteorologico - Medice pro Anno 1730. 39. 
|. 1 rat, ignem fatis diffufum coelitus fuper turrim. vigiliis de- 
|. ftinatam , quz porta oppidi fuperzdificata. eft, depende- 
.re€. lenis ille vigili per fenef!ram fpectauti (uper caput in 
|. hypocauftum penetrans, vagari vifus, cunasque infantuli 
-— ejus circumdare, ita uc jam de ejiciendis cum infante cu- 
— .nis cogitaret : Sed ille cum uxore & infante fugam ca- 
peflens evadebat cum fuis innoxius , neque quicquam ab 
. 3gne illo 1zíum, excepto ferreo illo vinculo, quo malleus 
. ; herz numerum pulíu campanz indicans trahitur, quod. 
| . cum nullibi reperiatur , ab igne hoc liquefa&tuin puta- 
| ;tur Alter vigilum , qui nodem infemnem traduxerat, 
horas proclamando in imo zdium habitans ac dormitans 
fragore tonitru expergefadus , etiam le&um fuum cir- 
eumdare, cubile vapore fumoque replere animadvertit, 
& (olus fümo tantum non enecatus, vix tandem ad fere- 
diit etiam illaíus. . Quatuor perfonz fub janua xdium 
turri proximarum tutelam quarebant, Illarum duz vi ful- 
* minis retro collapfe pro mortuis reputatz, Tertia vix 
- * refpirare valens , ex zdibus profiliens id unum agitabat, 
| ' ut obfervaret , quo loco flamma fint erupturz t quarta 
- de magno atdore brachiorum , quorum crines igne hoc 
confíumtz erant , quiritavit ? Omnibus tandem falvis & 
incolumibus, In zdibus ipfis ucrumque hypocaulftorum, 
fuperius & inferius , igne repletum, qui ftella ad inftar 
circumiens extinctus fuliginis copiam quandam in menfis 
- fcamnisque reliquit , cujus reliquias manibus etiam meis 
"& oculisufurpavi, Alia hujus ignis parucula , ex olco in 
aream , quz ante adem ícholafticam paret , fentim deci- 
dua ( frufti lini fulphurati, quo vieteres in comniodum 
. doliorum uti fveverunt fimilis) ardebat adhucdum defi- 
dens in folo, fed largiffimi nimbi vi mox extin&ta, 
Ita & fulmen hoc impune tranfit, Deusque minatus ran- 
| tum non executus peenas , quas nimium fumus meriti &c, 
' Hxc Doüiffimus Haugius Diaconus nunc Tigurinus. 











" 


In 


i 
| 
| 
| 
! 


- í 4 4 ui Um wa WF s 
aai obit d 
- ^ 


: x 


- D. D. Job. Jacob Sebebchseri Y 











40. 


"loagro Lucernenfi & fuübfyklvano graffabantur variolz, ^ — 
cum petechiis, Febres itein petechiales (fpeciatim in Kerns) | 
quibus obiere multi, non tam morbi violentiá, quam eura- 
tione finiftra, | | ot uM 
D. 28. obíervata paffim pruina ad montium altiorum 
medietates lapfa nix, vifum fub initium noctis h« o. p. Lu- — 
cerne phenomenon fingulare , verfus meridiem nempe ar- — 
cus duo alti inftar Galaxiz, inferior durabat per horam, qua. 
finita obductus fuit à nubibus; circa meridiem hujusdem 
diei frigidi cadebat nix ad usque fere radices montium, — 
Barometri alticudo fümma d, 16, 26.'* 7.^ ima d, 4, — 
26'5.!!! diff. 65. | 1 





Aqua calo lapía, £.// 85. "!' | ! * B 
Limagi incrementa 18,'*/ decrementa 2$! | » » 
AUuGusTUS. .- 3 


Dk 3. inde à radice Goftbardi montis pagoque Zirole — 
per totam callem Lepontinam & ulta ad Ducatus Me-.—— 
diolanen(is confinia, vehementi motu concuffa tellus, quo — 
Reftnzona Íonuere campanz , Canobii proítrata contignatio ^ | 
tecti. ; ) d E 2 
. . Die 6, in agro Glaronen[i & Provincia ad Fines Tem- — 
peítas grandinofa h, 2. & 3. p. inundationes graves, unde. 
ingens damnum paffa Bilfena inprimis inferior, Aider Bil-— 
eni cx torrente , ablatum molendinum , fuffocatz aliquot — - 
períone, cellz (ubterranez aquis & glareá replete, faxa in« — — 
gentia per pagum disje&a: ablatus pons, Ziet Sibnerbruk in. 
Aer "March. | UT 
. Barometri altitudo fumma d, 1r, 26. 6$. ima d. $. 145. 
33. 18. 28. 26," 2,!1 dif. 45.//. — | m 
Aqua caelo lapfa 362.1 —— 2,// 2.1!1 ^ Won E 
Limagi incrementa 113.// decrementa 221.// "uy. " 


à SEP. E 











Olfervationes Meteorologtto- Medice pro Auno Yv36. 


SEPTEMBER. 


D .$: h. 3. a. vidit Frater Johannes. Bade. luminis borea- 
——*sexpirands finem. ^ 2E 
/— — Barometti altitudo fumama d. 23. 26./^/.9.^7/-ima d, 19- 
|. $0, 23. 26.!/ 1;.///differ, 75/7! | em | 
| Aqua coelo lapfa 142—— 1.7 25.77. - 

;  Limagi incrementa 3.// decrementa. 21i $ 


Ru m, DOUCIOBEN 
| 1)* ^h. 127. a. ex noftris fpeculis vifa fuper medium ut- 
| ——. bis rubedo intenía, qualis eft carbenis ardentis, figu- 
. r& rhomboidalis , à qua defcenderat utrinque fafcia lata, 
' virgis illis fimilis, quas fol dicitur extrahere aquis , retro 
, quam fürgere videbantur fülgurantes ftrie ,- terminavit fefe 
, phenomenon hocce, poft horam I. in tractum longum ver- 
| fus occafum. —Vifum hoc phanomenon paffim quoque in 
agro pro incendii diagnoftico habitum. . Lumen videtur 
fuiffe boreale. Die 12. fecutum Novilunium, quo die h. I, 
a. iterum obfervabatur fulgor verfus N, W, albicans , cccle 
| ftellifero  fecuta mox nebula denfa. Illud diei 8. longe la- 
teque vifum, etiam in Toggio. s IO P NOQESU Pain 
— *.. Bie o. h. 91. p. fenfic Bafilea terre motum levem. 
4, Die 16, cepit Vindemia, bens : 





^ 


| 

| 

| 

I 
K 
|- 
ES 













.  Nortu dignum, quod die rz. & feqq. imam regio- 
mem aéris perfpiraverint Euri & Boreales venti , lapfanive, 
|. quum in editioribus jugis, e, g. Regio monte, Rigi, coclum 
. fuerit calidius , nive nulla manente , flante ibi Auftro, qui 
| tandem vincens colonos liberavit metu, S. 

^. Barometri altitudo fumma d. 3. 26."/ 9./7/ ima d. 16, 


17. 26./! 2,14! differ, 7.7/1 ks fie 
|(.5 Aqua cedo lapfa $91,447 34! 33:77 B? 
A. P. AM. Vol. IV. f NOVEM- 


[: 


z 


M. 


4,1! differ. 11777 - 
Aqua coclo lapía 3 


-- 


EX 


DECEMBER. 


ima d. 9. 26,4 


» "A i^a .S- 
Ti; 


b 


dedi 
E 


*5A. 


RT 


i B 
MEL. LS E cR , 
de a lt Re Pai ENS ex 
"ej Z vw zm "s. ie: DERENES y 
T - | À 
" e - b uw. - T ka v T 


7.1 y.1H 
. Limagi iricrementa 1,7 2,// decrementa r,/ 





Summa totíus Anní 


Barometrialtitudines Summz. | 


Tanuarius --- 27» 


- Februarius 
Mardus . 


Aprilis : A 


Majus | 

Junius 
-fulius 

Auguftus 


6c wm cj 


| 26. 
F 26. * 
a: 26. 

( a6. 


26, 16$, 

» db. 
9j. 
9. 
7 


4 mue 
Nnnx. 


: 26, i 


22644 -— 


JL 


r 


73 i 


H differentise, i 


$ 
dap. 
ced 








| December. - -- io Leu £e m - X1, 


4e € E coo lapfa. 


I podio" e. 36.100 Julio: gn. 8i1JH 
Februario a 5 Pier Augufto » E 
' nio 2. n .. . Septembr íi; 328 
B Aprili $54. Oxo "eub. a 3i 
Jue . a 5$» 54 Novembri 2. er 
Junio a un sgh — . Decembri 25- 056 


————À M o. MES t rt ar mper I 
" 





18 | Er | : f ge 39... ^en 
' Summa tonis qu 3 Leges | 


$ - OM. 


* Uu incrementa, e M CNN, : 


"wo — ; 





"E np 


s à C 1. 
| DW. 402 





Noyenbr... f. l.. d 3v. CTSHPUMT eor "Ae |o. 








lo] be Tigurum cpm a me 






| n ie dum Mart, 1729. usque ad finem Juni fec UCRte$ o 


$. 5 | 
— Mtótodo anime M i y. Mart, » Io 1E n ET 
- Alitudo maxima a d, ^ Mar, ;9.-. 21 5 D E 


3 A. » E ad 20. Novemb. di 1 ; rentia altitue li n 1 ne os t 









(4^ 4H quater li Brun 
j i X e : s P LU J l Cw ^ AER EM iS ^ 
^ Fs | 42 Ro mur MR c MN S ? 


ux 
iii 
B 
8. 
d 


^ 
4 - 
] pof 


dM 22. M | Bn NS ot Lm j^ 


Y» - » dj MAC 
, i Z 


|. quater. M 


" M 
21,7. | 104 n 


Differentia. E 





LA. "n 












* n uid is. les 
Be oM ios 06e oo iie 
| : uii 4 i5 6$ 22. les T 
MM 4. ad Os HE ^ ies. 
| "v dde DM 24.168. 
| UL O EF NM 20.€s 
| Mus ni Mn »g ege o6 
| eux 7oAo6r so o cus uEBRO. Loto 
| ^ fà d e T 4 d 95. 17.€$ om M 
TU. mud MET mid 1o. A0 6S cuo IE S 
tob d HMM MN TN A059 5. c MB. ES 
: | 4- 1l. 2.€8.- 5 T 
a ny 113 $.€S * 7j 
dictate IN pd OP rcp TU 
; x " V T d $. : z, 8. es : 
x [OT MCA p Woun Res 
do. MMC UBU A Nn: » quater, 
E wow $4. lo NAE y 6. €8 
$. mii Oo 
$. ». t femel. 
- femel. 


PL $2 
In predido intervallo | temporis, 
. Altitudo maxima d. 5. Ju. 25.26. Sept 23. 29. Octob, 











e, - ue 21,7, "10/7 
x. Akimdo i maxima id. 21, a7. Aug. MAD. X 
lu: : j * : : » e Differentia, Tus 


É Superiori Anno 1728. quod meniniffe juvabit, inveni- 
| mus differentiam intez Tigurum & Gothardum 4.// n54// 
| item 4.// 11./// nunc inter 16. Mart, & finem Junii prodeunt, 
| fi pluralitatem vicium numeres $,// o./// quandoquidem 
| hec 21es occurri. Aft inde a r, Jul. ad 22. Novemb. fi 
tnediuco quarás inter extrema obtinebimus 4,// 95. fi ad plu- 


fs rali- 


i 
| 
| 
|. 






46 D. D; Job jac lacob. 
ralitaserti "vicium. Potosi feligen oporteret wm ó /// utpo-- 
te quz 25.es occurrit, fumi poteft 4: 10.//^t pote qur& | 
pluralitate vicium & medietate loci inter bina extrema fefe E: 
commendat ^^ - Scs o- 

— - Obfervari meretur, | quod fien Junio: codo pracalido .. 
.alto fteterit loco Mercurius in. Gothardo -fefpe&u Tiguri: ^- 
Unde patet caloris intenfior gradus in vallibus & planitie- $ 
bus, quam in montibus à ventis perflatilibus. Ftefthocfin- — 
gulare Dei beneficium tum erga alpicolas, tum erga vallico- - » 
las, llli fi aére fruereatur montano fimul-& calido, fpiras d 
rent adeo tenuem, qui alendz flammz vitali vix fufficeret, — 
Hi fi é contra frigidum illum montanum faaurirent experi- * 
rentur frugum deficienitem maturationem, ' Imo videturaér — 
ipfe vallibus. incumbens rarefadus, aflurgens per reflexio- 

nem veluti quandam adjuvare montani illius & frisi- 5 L3 
». Giorispreffionem, & hocipfoaliuseve. —— ^ 
- LEE Mercuti um, — MN 




















SERT SS SS T 
SE des tus [a 1 





S | "3 | DISQUISITIO - 
- PHYSICO- MEDICA 


IHERMIS 
DREESEUN UM 
PEDRPIPPS 


p.  CASPARE GOTTLIEB LINDNER, 
. NIGNICENSI, n. t. MED, PRACT. 
toes Sul HIRSCHBERGENSI, | 





x *h Wf7 NV ad 


ES 





IMEETU 1QUE G GENTIUM - | 
"CELEBERRIM/E m ,3 


" ACkDEMLE IMPERIALIS - 1EOPOLDI - 
| NO- CAROLINE NATUR/E CURO. ——— 
^ SORUM | OM 


| PERILL USTRI, MAGNIFICIS, icri i 
UEM : "E. EXPERIENTIS$1MIS CL ARISSIMIS VOUE 


DOMINIS'.: 
DN. PRAESIDI 
B^ DIRECTORL 
SADIJUNCTIS.— 


atque aT 


entium ^ 


| VIRIS HONORUM , MERITORUM FAME FA-| 
à STORMS GRAVITATE PER ORBEM 
| SPECTATISSIMIS, ^5 12A dq d 


(s SEQUENTEM d [5 
- DiSQUÍSITIONEM EORR? MEDICAM - E 


THERMIS SILESIORUM - HIRSCHBER- 













^ x ^ 
S Loc NONSE TR 


GENSIBUS i 
DEBITA, QUA PAR EST, OBSERVANTIA u » 
AUTOR, "- 


sse 
TE i ba poe 






noctpeoc nfl 
Jh L4 


Artüriunt innumerz orbis terrarum cryptz ex fta- 
/: pendo conceptu, continua quafi ipngravidatione tu- 
IB.  midz ,.ftimulo; nifi, nizu nunquam non perenni, 
tam ubertim füos feerüs; tamque multiplici & numerofo 
edunt partu, ut Naturam toto dic füperfaetari , nec inepte, 

nec inique dixeris. | Perfcrutare enim animo intimiora an- 

trà & penetralia telluris. tota quanta portant onus gre« 

mio, | Diícerne vifu margines , feu cortices terrz , ubique 

folvunt fua pignora luci. :. Hem! terram , matrem maxi- 

me polytokam ! Inter tot. continuos nixus &enixus, nee 

abortivum , nec hydatiformem , nec: (écundinum ; nec fero» 
tinum, nee fuppofititium ; nec penitus monftrofum arbitra- 
re parcum , ope cujus tot. & tanti ubique prodeunt fontes, 

qui lympham fuam ; vel. fpumidam dulci: murmure cbulli- 

unt; vel fonoram | fufurro ftrepite eru&tant ; vel garrulam 

per jugera montium przcipitants vel tacitam per molle graz 

men fundunt. .erfe&iffimi fupt bi fectus , maruriffimz mo- 

d P.I, Fl, IF, | g | lis, 











Difp Phy /co- Me idea 


isy Sun fpei, y plurimique die omnés pee 
"mum indigitantes Z4gens, hujusque fümnmam providentiam, 
admirandam. fapientiam & immenfam mánifeftantes benig. 
/nitatem. .- d di 2 up Peur Qi (ai ur d p ap i ^| A y DP 
Non fonds innuo , qui aquam iln nimis crü- 
dam , duram, acerbam, "ADeram s pivealem, glacialem , co- t 
phacceam , calcaream , lapidefcentem , conftripgentem , v 
mofam, paluftrem, (qualidàm ,'defidem , ftagnantem, fatis X 
dam , variaque virulentia , qua fubterranei tradus binc in» — 
de referti fant ; inquinatato, ;* Hos;volo ; $. qi | ticem fune - "i 
dunt, vcl becfi s fimplicénl 4 .homogeheum , lévem , fpiri- - i 
tuofum;, limpidum. , perfpicuum , infipidum , quem: vulgo 
vocant dulcem ; vel heterogeneum, odorum, fapidum, alie- i 
nis viribusimbutum , mineralique imprimis virtute marita- 
tum. 3 













Hi communi hodie infigniuntur titulo , unoqüe 
 auddiunc- Fontes-Soterii; ;Certe aquali jure? Sivé.ci "-r 
Jis vitam agere & protrabere incolumem; five velis n Ó 
bos imminentes avertere & przícindere; five velis praefent 
 averruncare ;: füppetias ferunt, fimplici aut: connubid virtme | E 
Cte, utrique faiiverin veré foterias modo debite adhibiti 1 
 Excitantur merito Regiones ;- in quas:hr perenni: largo & - tT 
| multiplici flumine, &. prodigis: quar alveis derivantur, cur | »* 
maximé de fe glorientur, .! Excitantur, cur de his inquilinis — 
| propriis exfultim. lztentut.:: Excirantur; cut prxrogativam — » 
affectent;. hancce pén orbem pleno, ut ajünr, gutture ebucs —— 
einent,: Nec hinc Silefia filet ;; catholica. alias divinz:bés 1 
neficentis & naturalis beuevolentiz focundiffima matrix — 
. Nec blandior;.nec fuperbio , affirmans: Naturam inilla&z — 
hác in parte, tantum;nom laxuriari ;; quippe tota quanta 
fontibus: di&is; foteriis-uberrinie itrigua: & exundanter ime 
pragriacarexiftic Tunumerum: haberemus numerum ; fí quie — 
xis..locus. patrios faos.& Propuiong proprio enumerare € 
&* di M * à . nomin 











"nad, 


. nomine, Multi.ob copiam contemnuntur, .. Plures ex ne- 


Em iT .* , 
T y -—- T MUR 
L » o 
ao - S AM BH f 
: - 
ifwt IU 
té 
* 


De T'bermis Silefiorum. Hir[chbergenfibus. — 43 








* " 
rug we 


gligentia peflundantur. . Plurimi ob ignorantiam defpici- 
ubcur,:'. Perplarimi rudi palato guftantur, | Hinc eft, quod 


| pauciffimi hactenus publicis inclaruerint en comiis , imo ne 


fuis quidem privatis innotaerinr virtutibus, | 
i :Nofeit quidem Boleslacvia antiquum foum fontem re- 


"gium, ben Zuctbrunn..— Nofcir fuos Lpnifium 5 unum 
in foro urbis publico,;ben Soering8brumn ;: alrerum ante 


portam Goldbergenfem verfus mcridiem , a8 CGiefenbrim 
HW; & duos extra portam Glogovienfem veríus Septen- 


ttionem, ben 25abe; Brun unb err $eboigà Brunn; 
quamvis hunc pofteriorem injurio & incurio modo nnnc ab 
extra infqualefcentem.:. Nofcit fuos Sekarfine & Werfingacve 
in Ducatu Olsnenü, ^Nofcit fuos Altxevvaffer , Tannbaufen, 
Reicbenau, Steinkunzendorff , Peterssvvalde, Saizbrunn in 
ducatu Svvidnicenfi. — Noícit fuum Svwvidnicium ipíam. 
Nofcit (aum Lebnum, oen Sübnbrunn. Nofcitfuum Kun- 
Zetidorff prope Friedebergám. 'Et nofcunt, vel me ignoran- 
te, vel prolixius non annotante , loca alia alios fuos inqui 
linos, Hoc tamen negari non poteft; nofcerent longe plu- 
res, fi omnes illos merito & debite ponderare vellent ; imo 
poflent, qui ha&tenus tam liberali fluxu laticem fuum fude- 
DBEENNIEFTUREOTT CU H0 OTHDERIECC THEO FOE i 

Sed quid extra terminos vagor? nofcit & Hirfchberca 
fuos , fuum per diftridtuim largiter fcaturientes; — Quatenus 
fpectas, eatenus furgunt , eacenus ebulliunt; eatenus erum» 
punt fontes nitidiffuni, Pauciffimos tangam. | Nofcit Opi- 
duin ipíam- vicinum fuum miraculofum, Den 9naárfelbrunn / 
adradices tractus montofi, Der Cáttlet dicti, verfus Occi- 
denrem firüm , aquéum certe nectar füillaatem, | Nofcit pa- 
gus Straupiiz fuum, bett Cdyvefetbrunn appellatum, No. - 
icit, $eidorff luum , quibusdam acidulatum funeupatum, 
mo 3plednà zuib:D. 5 vesti mis ceo; MN 





fnihi ipft indes, rale quid. meditanti, prima fronte frondibus 


folia addere, actumque agere videor. Sed perpendenui, in- 
finitas illis debere laudes, & nunquam earum fatis extollen- 
das efle virtutes, animus: redit ,. & yerbis. verba calamisque 


€alamum addere, minimé vereor, Suadethocimprimis in-- 


quilínus quidam ftimulus, Harum. Thermarum. confine fo. 
Jum: nunc.per quadriennium inhabiro.; ab-eo fcilicet tem- 
pore; quo Ípe , prece, voto citius ,mmundo valedixic. genui- 
nus Myítes Hygicie , Vefter Euryphon. Nofter Ffippocra- 
fes, &: bujus; loci; Phyficus, vere Phyicus, D. Adam Chriflia- 


^us THEBESIUS; . Abhinc larem. hic curo, JE(culapio 1m- 


molo, Naturz miniftro,; Morbis medeor. Confilia faggero; - 


ij Saliunt foriteg. in propinquo.. Horum virtutes , vires ,. effe- 


D 


&us;, experior ,- video, audio ,. annue , quotidié, continue, 


Qui quao, - he. fingula alto- conticefcere poffem. filentio? - 


) 3Eotg : i aor dogs Le or. nunc? 


'* Észameh'phyfico - medicum vircures & fiu&tus'horum &alio- 
-^ «4 rum plurimorum. fontiurti fuper & (übter 5wdezes noftros, 
;aqüam foterizm vena frigida fundentium, temporis accef, 





091. fs fi DEus vires & vitam concefferit, publice litreris con.. 


013 5dignere totus mecum copfttul, | Plutes lancem. Bydroftatti 
s,4 eam jam experti fant, Reliqui llatn expe&ant. Singülixibe- 


:orem.tantunz'ufüni praQicum. anhelant.. 


b 


(— * Y 
- n «y 


(— De Thermis Sileforum Hirfcblergenfbus, — 3m 4 














punc? cum. manum agitent abfconditz quzdam fcribendi il- 
[ebrz, Dememinifle laris & officii viderer ,, maculamque- 
ingrata frontis proderem , fi exoticis & peregrinis magis 
inhians, vernacula & indigena noftra averío prorfus vultu 
defpicerem, Trahor ex adverfo totus domefticis noflris. Sola 
— mihi Thermz noftre arridenc, Solz mihi hac vice fufficiunr. 
| Accipite-ergo; VIRI ILLUSTRES, MAGNIFIGI, EXCEL. 

LENTISSIMI, fequentes. de Tbermis  Flirfchbergenfibus ea- 
sumque Scriptoribus , loco nafali , fiéu , natura, contenlis,. 
ufu 65 effelu, cogitationes, rationi & experientiz , quan- 
tut mearum fuit parcium , fuftultas, — Accipite has compre- 
eor; magis vero in obftridz mentis documentum, quam ir 
fümme exafciaci-& numeris fingulis abfoluti operis teftimo- 
nium. ' Cedanrt vero fingula ad fummi Numinis Gloriam: & 
Proximi Salutem! | 


De ÁAutoribus , qui ha&enus Thermas Hirfch- 
^ bergenfes feoríim editis in publicum celebra 
^05 0507 7 gunt & eómmendarunt fcriptis. 


^ * n 








Ww TUllus quidem fcriptor ,, quantum ego fcio ; qui.un- 
| quam Hiftoriam Silefiz, five penitus univerfalem, fi- 
JA (X ve à parce naturalem , licet & hanc generatim, de- 
Bite contexuit, litterisque. prodidit , T bermas | noftras 
Fliv(cbberoenfes (iceo pracerivit calamo; imo ne przterirc 
aufüseft; Tancum enim omni tempore earum emicuere 
laudes & virtutes, ut publica moliri fcripta , inque his illas 
prorfus conticcfcere ,. moliri" nefas cénferetur, — Ip(i exteri 
non deneparunt paginas, |^ Ut adco'haut brevis concrefce- 
get catalogus, fi- fingulorum cribus etiam nunc. verbis ine- 
miniffe conaret, ^ Sed nec pofcit tale quid propofità ratios. 
xii & nce 


* d 


sp — "7 Difquiftio Phyfico- Medica? ^ 


nec vuic przfixum (tudium. brevitatis, | -Sufficiar. hac vice. dg 
eorum zantum, Auctorum fecifle mentionem., qui fcorfimi : 
aut plane peculiaribus: ícrptisde noflris.egerunt Thermis, — 
Antiquiffimus omnium:eft. D; Gifpar HOFFMANNUS, | 
Archiarer Ducalis & Phyficus. Cuftrinenfis. .Hic-anno — 
1569. Epiftolam ad D; Paulum LUTHERUM dedit; qua - 
naturam, conditiones, «vires , ufus &5 abufus barum T ber- 
^ marum graphice dcliacat, |. Lcgirur hecin Confilité 65. Epi: — 
flolis  medicinalibus. Job.. CRATONIS à KRAFFLHEIM — 
aliorumque pre[tantiffimorum AMedicoruta-p. 240." Sáecedig— 
D. Joachimus BAUDISIUS , Phy(icus Lignicentis.&-. Coe» — 
nobialis Lebufii, cHic: quoque commendationem: brevem. dn 
epiftolatem confcripfit, iique hac naturam effectus harum. —— 
thermárum, methodumq.e iis utendi paucis delineavit. J 
Primus vero, qui eas feparato condecoravit fcripto — 
famofus cft ille Naturz Myftes & GConfultus à ficilis nominis | 
fanatico roto diftinguendus coelo, D. Cafpar SCHWENK- | 
FELD, Phyücus tunc temporis Hiríchbergen(is , poftea — | 
' Gorlicenfis. Edidit vernacula fua fub^tiruloz $yir(d)berab — 
(ben 2Babe8. in Cdlejien unter ben. Süiefen.Gebirge gelo — 
gen , fure unb eintaltiae SDefibreibumg: mas beffen 9a«— 
tur , 9(zt ub Gigenfbamt, Srofft unb OBirdungfep: voie 
€8 vedit unb. nüblid) augebedudyen: feas für eine Diet — 
— barinnen au. falten z aud) vote man ben. Sufállen barine— 
nen begegnen unb abfelffen mbae,— tebft einem allaemets 
nen 9Sericbte o0» ^ mineralifdoen 2IiBaffer. unb 9aubbd: 
bern/ unb fucem QOergeid)ni Oerer Sraster umb Berge — 
9frten.., Yocíde um biefen armen ?DSrunn bin unb wie 
ber auf ben Giebücaen. gefunben metben, |. Gorlig 1607, 
& denuo DuME 10. 661708. 8. JEmuiats e(t hung. | 
maxime JD, ZMattbeus Adalbertus: ZUINDEL, t. t. itidem - 
Phyücus Hirfehbergenás ;.opuículo cundem feré in froptir | 
o o E; pieio 





De Zbermis Silefiortim. Hirfcbbergenfibus. 35 





on titulum gerente : foitftbberaifiben warmen. 9Babes 
án &dletien: unter bem. 9ciefen«Gebüege. acteaen / Purge 
SBetradtung , 1a8 befjen 9tatur ,. 9[ct unb Grigenfcbafft, 


Strafft nib SGirfura fti 1c 2c. igni 1656. 8. — Annu- 


mierandus:hifce duobus D. Martis PANSA , - Medicus Pro. 
 vincialis Erebnifcenfis; cujus proftac libellus, ticulam fortitus: 
*Babe- Otrbnung , ober Furger unb allgemeimerzSeridt von 
ben armen 9Báberrt unb. irem Gigenfd)afften z voa8. eis 


ment jeber , ber folde gu befudjem unb jt aebraudben in 


"Bilfens , wotfbürfrtis pttviffen : Dabcy aud) infonber. 
heit bic 9frt ; Gigen(dbafrt, unb Suaenb bx8 soitfcbber: 
gifcben warmen 25aoce in CXcblefíen /.. fomobí aud) 
be8 2anbedifdbeit vwoarmer. 25abeé in oeut[ber unb fateie 
nitdc Cprade Fürüd) befábrieben. voitb ,- fammt edidit 
nüglidyen-Sragen unb feáutec; Bdbern z umb [eglid) mit 
voenigen. oon- Der Statue ber. CaucrSrunnen-; forbofl 


.qud) vorm Gebraudy unb Jytibraud) ber gemeinen Zap 


ft. Seipjig 1618. 8. 


J85Hi qüidem" oranes Titterarif conatus debitis fuis nort 


fünr defraudandi laudibus. Singuli, 'füos ferunt" ufus; 


finguli füa continenr;' cur maxime a(timentur, ^ Impri- 


mmis ff.pracica fpé&es. ^ Agnofcunt hec ut  plürimum 


fimplicem' & .multivariam | experientiam, fidam & fe- 
&andain ^ Magiftram ," ambabus  amplectendam | manibus 
Minime tame nümerum omhem"confümmant; ^ Minime 


fontem funditus exhauriunt, Quedam inanibus & caducis 
- füperftruuntur fundamentis. Quadam imaeinaria virtutum. 


€ómmendantur perfuafione- Quedam ofucads & fallacibus 
dufitunc experiments, : Stir imprimis theoria labii & infir- 
sid talo. ^Nuiic imiinifisus cerirür qüelftianculis. 5 Nunc. in. 
eórhtis confundirar opinionibus « Nuné'Tepidis conlpurca. 
eit fabulis. I "Tantum-abéef., dt iiie éHmnatora 'fecundum.- nas . 

eai turam 


il 


S6 zi Difguifitio Phyícó- Medica 


- turam elucefcat,! Fingitur. Detorquetur, ^ Contérheratur,. 
Apertius hec data patefiunt, fi vel unicevariarimemuürprit- —— 
cipia feu elementa, que in genere aquas foterias in amplexu — 
fuo fovere crediderunt. Mirum certe hic commentantur,. 
Mox enim. aurum; argentum, cuprum , ftannum ; plum- 
bum admittunt... Mox illis mercurium vivum , antimo- 
nium, aríenicum , calcem vivam affingunrt. . Mox gemnia- 
















PN 


m] 
E 

ro AT 
Mw 











tà varia, ambram, .füccinum, terram figillatam inefle fomas —— 
niant, Mox yirriolum , alumen ,. nitrum & fexcenta alia fa-. » 
lium genera enumeranr. Indicantinde virtutes," Contraims .— 
dicant vitia, Formant.merhodos, Figurant effectus. Reae — 
pfe vero do&te admodum fabulantur. "Ec dum plarima agé- — 
re faraguntc, nihil aut plane .praepoftere agunt. Nemo ti 
men , ftudio novitatis pruriens nimio , audacter affirmet; |. 
hallucinari cali modo veteranos hos & Glariffimos audores — 
Íola propria culpa. ' Indulgendum eft illis maxime. ^ Quids — 
quid debent, genio fui feculi debent, ^ Medicina cunc tems — 
poris có pervenire non porerat, quo nunc penetrare indus — 
ftria & felicitas praíentis feculi concedit. Ignorabatur vera — 
& experimentalis Philofophia physico - chymico-mechanica, 
Neíciebant inde verum; & genuinum fontes horumque ina. 
redientia debite-explorandi modum, .;,. Nefciebant. minus . 
Ee elementa dijudicandi methodum, | Gbymie 65. Phg- — 
fice experimentalis notitia de[lituti ,' fubolere potius, opinios 
tie cernere , 65 populari approbalione metiri; quam expers, — | 
mentorum 6&5. tentaminum. ope contenta expifcará ,. [crutark..— | 
 apfisque rerum ponderibus librare potuerant, egregié inqui& 
germanus . Germanie , noftre .Hydrographus. & communis — 
fere in aquis perírurandis pracepror, Illuftris Fridericus, — | 
HOFMANNUS, in opusculis phyfico medicis Tom. IL p.434 — | 
Pofcunt ergo fuperius enumerara AuGorum ícripta, .neque, - 
lectorem penitus credulum, neque prajudicio & amore:antis || 
guitasis Rimjum occeccauim ; fcd animo liberum, verisprias :|J 
! eipis - 


o De Theemis Siléforum Hirfeblersenfbus. — tb 
- &ipiis chymico-phyfico medicis imbutum , judiciofum , qui 
nihil precario, nihil przconceptus, nihil ftupidus admittere 
neceffe haber, Hic facile nudleum ad palatum decortieabie, 

- S$ed mitto hos antiquz autoritatis & decumata honefta- 
stis viros, previos non fine gloria duces; & ad ;noftra de- 
mum tempora zranfco; vifurus, qui & quanti thermas no- 
ftras literis :condecorare maxime infüderunt, dbi duo fe 
praeprimis offerunt: Prior & omnium princeps eft Excellen-. 
tiff. Dominus D. Chriflian. "Michael A DOLPHI, patria 


Á 


iS AMO APT MPIRD 








Hirschbergenfis ; opera, officio & honore in Athenis Phy- 





lireis hodienum celeber, .Hicanno 1710. ibidem Lii pfiz con-. 
fcribebat eruditam, numerisque pluribus abfolutam Difpu- 

áationem theoretico- practicam ,' 1726, .deuo recufam, 4e 
"T hermis Fürfchbergenfibus, dignam hercle, -quz cum con- 

fenfu legatur, ' Poft hunc nuper demum molitus eft opufcus 
lum; vir fcriptis, Hirfchbergenfe celebrantibus folum, ha-' 
ftenus inclarefcens , Dn.. 4. David ZELLER, Schola 
8. ben britten Zpeil bet yirfcbbergifcben tl'terd'voiies 

oigÉeiten , barínnen on bern fo genannten. Xoirfcbbere 

gijeben xarmen 25aoe acbanbelt voirb, - :Dolendum ve- 

IO, autorem in hoc opere hinc inde antiquorum figmentis, 
qua theoreticis , qua pradicis interdum :nimium indulfifle, 

quzdam hiftorica varia variorum carmina in laudes & vire 

suces harum Thermarum, ut OPITIL, FECHNFRI, SCHARE- 

Fi, &c, tradat, & fub finem duo verbotenus annectac Ju día 

€ia medica, alterum füp. cit, Cafparis HOFFMANNI, al« 
serum Joachimi BAUDISII, — — 4 ua. 
SEN HIT win avec 


dado hs. P. 4 RT 
lo TENA RU ul * 

i h 
' 









KJ Mo ee 
$e d» z do E 


^M 


"2 P. M. Fol, IF. P CAP.T& 





CAP. AL. 










€ lo natali fitu, ortu facieque lx he s 
"ida extema Themarum. Hirfch We a 


Bird: (is Cri indu: Yide eft Sil 
»[ix inferioris in ducatu Jauravienfi verfüs n cds 
K ;diem oppidum, Regno Bohemix his oris p 

2» ximum, hominibus & incolis frequens ( verbis u utor Sile- 
» ^ or maximi nominis HENELIT) & artificis lini de "m 
» gantioribus celebre, ad confluentem Zacki & Boberi. flu- E 
» viorum intra füdetos loco amoeno commodoque pofitum. , . 
Inter plurinra, qua indigena: polfidec naturz dona, div il. 
na munificentia largiter conceffa, non poftremas f dbi vicina: 
numerat thermas, proprioque füo noniine cognomi Hat — 
Ehrfchbergenfes, Vicinas ajo, kur enim intercapedin Ei 
unius hora per prata, per arva, per campos , per nemora, 


| 
fr 6| 


| prope littora, prope colles, prope jugera montium jucundif 
fimo & amoeniffimo prorfus ambulacro ad pagum , illuft 
& antiqux. Dynaftie Kytaff fübje&tum,. at hodie: domibus ^ 
amplum, imo fplendidum ; fic populis ardum & frequen- 
 tiffimum, Im hujus pene ieibeillio profiliunt fontes fot: ri 
thermales e binis feparatis fcatebris, eique fortiuntar agas - 
men Warmbrumn, five Warmbad. Qua. patet regio bem 
ta, edita 6&5 tota efl ferme montana , ut apprime neta | 
Clarift. ADOLPHI Ze Thermis Flivfchb. p. «. "vallibus arbe-: 
rim. viventium ferie obfitis , fyFvis in ie "um fpatium Af 
fufis, &5 faltibus, proceris arboribus, umb ofis pratis pem 
mantibus , fegetibusque ad profpetum jucundir. interdiflinda, | 
plana £amen 65 MM ione inagis , minus in latitudinem. 
Jpatiofa. Qua — it ad Orientem 65 Apnd » la-- i 
FT e MN x: fera * 


1 





















E s 9 Y 


A 


a. 


20 be eemis ilforum Hiefeblertenftus. — $8 





fera utrinque montes interpofiti ,' depreffi magis «ventorum 
aditum concedunt , qui vario apmine ex]urgentes tandem pau- 
latim cum aliis, lisque altioribus co&unt. concatenatis eorum 
ralibus planitiem claudunt. Ver[us Meridiem prejertim ín 
apros fertiliffimos ac. prata letifma oculis ad milliave fpa- 
dum, ad usque arcem elatam decurritur, ubique objela ve- 
vum facie, qua nihil cerni jucundius , venufliusque potefl. 
7. -. Aér fpirat ubique falubris ; nubibus quidem , nebulis, 
füve, imbribus frequentioribus ingravidatus, & ex niviferis 
montibus, nocturno imprimis cempore , fübfrigidus; nullis . 
tamen tetris, putridis & venenatis effluviis, fanitati homie 
num maximé infenfis, inquinatus. Solum ab extra quaqua 
veríus five frugum, florum, plantarum , herbarum, gra- 
minum ferax & foecundum ; five piícinis variis, quin fpat- 
fis paludibus fübaquatum 5 five torrentibus , rivulis , fonti- 
bus, hic dulcibus, illic acidulis, ibi fulphureis, alibi martia- 
tis, ubique vero falivam facile moventibus, irrigatum. Prin« 
€eps przprimis hujus loci fluvius, Zackus dictus , celeri flu-. - 
mine ex montiumjugeribus pracipitatus, varia fecat fuis fle- 
Xibusarva, ipfuümque pagum thermalem interfluit, — Hic 
. terra pinguis, lubrica , mollis, rara; illic durior , macra, 
atida , ficca, glareofa , lapidofa, Maxime ubi in montium 
 affurgit cacumina, gazas divitiarum plenas, aurum, argen- 
tim, aliaque metalla & minarallia , imo lapides pretioíos 
€ondere affirmatur , qua de re preprimis evolvendus D. 





 "SCHWENKFELD, tom in cit. 7r. Je Thermis. Hir[chberg. 
quam in illo, qui audit: Catalogus flirpium-&y Foffilium $i- 
Mfie, in vicino pago Schreiberbau ante hzc demum  luftra 
€x: marcafita fulphureo- vitriolica fubmartiali vicriolum con- 
fecum eft, Imprimis vero tra&us hi montofi fübterranei . 
mineris.fcatent ferreis, de quibus teftatur contermina Scomi- ^ 
ceberga, oppidum ad latera riontis Gigantei fitum, ab HE- 
NELIO ideo. metallicum di&um. | Ipfe. pagus nolter ]artn- 
tinis. (I aRE P - | s vbrunn 












A iis dparfóm ieicusaik gom imprimis emo: 
rabile.& fcopum noftrum proximius tangens , quod 

thermis noftris confine, ceu. patuit plus. vice fimp 
firuendis domuum fundis, aut effodiendis. cellis, | 
-sracum cuítodiat ftrata , nunquam: fere ha&tenus PA 
allegata; imo quod condát tra&us late. Ípatiofos L. id« 
pyritem. argenteum Ra Me Li einen meig/ (bw 
unb rétflid glüntenben QBaffer-uatj , qui. ubique 

ad füperficiem: ulnz, imo. Fiat luto » iini i 

, unduofo, mit einer blaufá incur. 









bre, luce, ibd. e | 1 pese aet: 
c ad; enhotenen ve Saliunc hi perenni imi : 
















 ácatebris.. e fons: hodie. ede tegitur & circum, ine. 
gitur lapideo , cellulisque: caldariis adornatur dice d 
ufum & commodum. balneantiun miadítructis, F Funditus v d. 

in. Ícrobes feu alveos, muris. B^. said & ligneis tal 
lis coaílatos, laticem fuum fundit tepidum, ui nung í5e 
sarum nomine venir. Harum unaquaque TES ntcpecu- 
iari & diverfo cognomine. Altera: Schaaffootfchiane . vOdi- - 
tantur ba$ Cdjaeffaot(dbe 25ab : Altera: comobiales & ime — 
is. dà Przpofitsra vicina audiunt :- ba& vo b 
es; quia longo jam :ab--zvo illu(triffimos / n. D 
CHAFEGOTSCH, vx perantiquo & gen 
ftemmate natos, perpetuos tenuere & iwnent HH 
| iDominos « Pofteriores, quia. Abbatiam Grüllenfem ; - 
que maxime hic conftitutos ; fietpaiicunt alumnos agn 
1poffeffores & proprietarios:: ;de quibus. . fingulis. 
$ellece ovittec (oeil oec Vicfdbbetgt. frierc-widüto. 
"st Pherma  Sebaaffeotfchiane hodie coenobialibus fecun- 
um: : cibi cu ; ampliores & ici dme 
b | dunt 



















—0 De Themis Sileforem Hirfcbengenfbus. — 6x - 
"unt & profiliunt aquam fuam | maximé quintupligi — 


. venna, tetra un&uoía lutea fubcoerulea & pyrite petro- 
. fo argenteo, Qu$ bent im Diefigen wnterirbifibem og. 









ratislacvien[fibus pbyfico - medicis an. 1717. AMenf. Jul.p.7a. 
leguntur, ut denuo hie releganturz af bas 95ab beue 
(717) beiffer ober vodrmer fic fertur ibidem, al$ e$ vorbin 
«eefen mutid) billig, nebft allem, feit 3fingften, bateíin ac 
babeten qNerfonem sfüirmiren; voie e8 aud) ba$ TFhermome- 
trum auégeroiefen/ba bie Dre(tgen SoerrenGSetitiidyen fold)es 
30d) bargu bafb 9Infangs, 6a ber 2Bau faut aecnbiget, qt 
en bas ibre C reb(t: Bab) probiret , unb voármer a[8 
abtre8 befunben. — e i(f anjego faft ein balb Sabr,ba id) 
'€r. Gredlenf , «rn O:afvon &daafTgotfd Bir 
"terbradjt, wie fid) ber unterfte faffen wegen ber im Gum 
-be vom. Ouelle abaenügten Cteine mer af8 13. QBiertel 
fen aefendet ; baberoberatffdtaget vourbe/foldies eraus 
 gunebmemunb benGitunb au vifitiren, fogleid) bem 29. 910v. 
in Gegentoort Cr. Gyeelient erfolate-.— QGofclbft mange 
Modbr marb, nad)bem alled 35oíg ausqerdumet, bafi febr 
bief fait CGafier bem Conb(irie nad) von. auffen bür 
«macorungen , un? ba mau befdidfrtiaet voarb / bie fb 
Aucbt ober Den QiblaiuiT z: váumer, unb gegen Der Girume 
A:Miauer auémácté. cien. Gvaben au gicben, mart man ae 
, h 3 - vabt, 









- 
, 


L M. di 









todbr; , veenn Das dab ordinari wit. ba ed untet.— 
ber Grunb-S)tauer. austrat. xbte erftid) eine — 
eue Quelle aefunben au faben; 0 pts bid aberba$9Bab — 
auéfdióptfren (ie , blieb ber Cuall gurii , unb trat bas. 
im Ganbever[íc dtrte deaffer , A nebft einer ^ Wen E [v " 
S)uclle, aud) eine anbete , fo tief im Grunbe (id) mit be 
voarmen Quellen melirte, finein ; voefdyen man enblid 
mec nadjaeacaben 5 big man (ie in einemOBindel aeget 
— $9a8t8 Cite. etivad fófer , alà bie voarmen £uellen, p 
. legenec befunben, unb fole mit einer guten Seütte/ bie üt 
. warmen QBa(fer fe(ter, al. ein &ein voir , au verfegen 
unb fortgubringen(udyte, — Lanb weil mir im Girunbe g 'gen 
einpaar Glen tieffet geráumet,big wir einen fe(ten fteinige 
ten 25oben füflten / faben wir bie voarmen Quellen ig. 
einen. Sen(ter: rautfen máffigen Saften aefaffet ; bens 
bie Ginraffung auá em Grunbe mít £aber(teinen, bins 3 
ter benen ein (tarde 9otauec ín lauter Stt, aufaefüfrt, — 
unb ber 9(bfauf 5. ober 6. Glen tieffer aeleaet, o be ied 
einen von feinen breiten Cteiuen gebenoen Lmfdorot unb. 
imwenbig einen Lmgang runb. ferum. gebauet. - T 
leicht ju verimutben , baf c8 i60 , rvegen Det.  abatfonbete LE 
ten. Quelle, vodrmer , al8 votbin.: Exundantem hujus bal- 
mei aquam d sien, canalis ligneus, eandemque. transmittit . 
ad conterminum receptaculum., quod ante hac viliorüm & 
pauperum víui dicatum erat , & ba8 9frmen- *5ab diceba- - 
tur, nunc autem caldarium conftituit, is quo cgeni balneis: 
. utuntur laconicis. Conf. 74nnal, Livatislc. l Abhincad vi-. 
einum fluvium Zackum defluit , hujusque feftinante. abripi- 
tur alveo, Therme Prepofiture aquam fuam éfcatebratan- - 
tum duplici & magis cx fubtus petrofo & in ar&tum coéun- 
i dmg ponas Ware alunt peni ab iilis. pipe ; 
! | Pec | s. quo 
























quod frigidam adire. & immittere fcaturiginem , nulla 
E arte coercendam, neceffitentur. |. Abhinc evadunt lim- 
pidiores & dilutiores; imo tepefcunt remiffius, 





-.'. Sic faliunt proximé , fic perennant publice, fic coori. 
Spend. hi. noftri. fontes foterii , judicibus oculis , te. 
)us manibus, Sed unde € longinquo? ? per quos & quan- 
0s fübterraneos terre mzandros? à quibus maxime incu- 
— nabu Mis teipee huc quadrat vulgaris illa paroemia ; bic 
Ee Agua. antis enim generalis etiam do&rina de. ori- 
€ ontium irretitur difflcultatibus & ambiguitatibus ,. ut 
has penitus 'enodare velle, idem pené eflet , ac Nili quzrere 
caput, , nubesque. manu tangere. Infadarunt quidem: omni 
nervo & ingenti xftu enucleandis iftis acutiffimi etiam & cu- 
riofiffimi Naturz Myftz, Sed videas, fontium genuinos fon- 
res vix primorditus exhaufifle, — Speciem. przprimis verita- 
tis reprafentant i modernorum plurimorum hac de re. conje- 
&urz, Sed fpeciem He. Premit: unatnquamque fuus adhuc 
Ro CIE REP 
c $unt, qui omtium,. quofquot , fcaturiunt , fontium orí- 
nem ex ditiffimo mari €5 terre centro arce[fJunt , atque de- 


















cae! . Jed uti hec, imprimis veterum fententia , non mo- 
. 4o omnibus. egibus mechanico - flaticis fed etiam ipfi vationi. 
efragatur : ita eandem merito tanquam perverfam é5 erro- 
neam improbandam 65 rejiciendam eje reor., inquit Excell.. 
"rid. HOFFMANNUS in Opufc. plof cbym. med. Tom. 1I. 

| 127. Maxime eft de modo vie nis aquarum barnm 
 «optroverfia. Alii cum SOCR A T E fuccuflationi adícri- 

. bunt: alii cum PLINIO ! Spiritui : : alii cum BODINO cerra 

| ponderi; alii altitudini maris: alii & recentiorum quidem 
pauci com BECCHERO  dceftillationt & foblimacioni 
liari fubterranez, / Scd hzreo, num hzc fngula indus 

: bitata veritatis teftes, tum rectius i inanes ingenii ferrilis lu- 
dus & amaginationis luxuciantis faecus dicat 2 Audiamus ta- 
meh 









^ ^ 
' aim 















* | L7 fa Wiguifftio Pbyy i Milk | T 
j menClaridl Bu ). Joannem JUNCKERUM, aui dédeg 
pofteriorem, tanquam acutiffimum ,- t , & it 


fimum 3 aig (ic popa n m cae 
- theo: 











E iri; HIER N n wort j vrl etes pee i h 
» Adhuc infra oceatium pofitam effe cavam aby[fum, feu. cem, 
» frum terre magnum quoddam &5' convexum  [patium effe; 
» fit quod aque falfe &5 pinpues per fundi vat niporos G9 
»fiffuras affidue deflillent Eo hac *vero dam longa &5 pro. — 
iie franfcolatione per fundum avenofum , limofum &» 
» fülpbureum , aquas magnam falis fui pavíem miter B 
» magisque luteas , turbidas , bituminofas reddi 5 exinde fie-— | 
»ri, ut in abyffo illa , feu avortice centrali , facile. m« oí ju 
»frefatlorio corripiantur ,. incalefcant , ebulliant &y tat 
»gudm influario *vaporent; cum iflas con'vexi centri par- — 
»fes, équibus. aque marine deflillarunt , ob folidiorem fla- i 
»tum 65 [uperincumbentis oceani molem nom eque penetrare — 
» ^ poffint » fe recipere in interiorem magis porofam- molliorem 
6 paffim cavernofam. £elluris ani , binc per lonpif j 
Í » radium altius  affurgere -in folidiorem ferram feu 
globi telluris, magna ex parte lapideam , ibi quafi à 
 ofinguttas condenfari, $um fub fornicibus gntrorum 
s rateorum fum profundius in glarea mobili, Yticbfanb. 
» precipue etiam eliam in lutefubcoeruleo., — 
"Sunt, qui fontium incunabula vaporibus ex oc 
pe ripas maxime SP 1 deer. 




















dS Af IS 


eii qui Eae: ie Tollit terra Det re &'t ids andris 
jatcitinis per poros ; filuras, imo, hanor i icti doneé 


De Zberinis &rtefrorum Hivfcbbergenfibus, 65 


xandem fundicus ad latera, ad radices, in confiniis montium 
longe lateque iterum exundant & affluunt, Sententiam hanc 
imprimis amplexus eft Cl, Job. CLERICUS , PÀyf. L, 11. c. 
7. P. 171. feqq. | 
. "Sunt, qui fcaturiginum ortus affignant ftagnis lacubus & 
maxime fluviis, pleno alveo hinc inde terram fuübrepentibus, 
hancque inundantibus, ^ Alii probant. hujus fui affetti ner- 
vum exemplis & experientia .convidi, quos inter eft I]I. 
Joban. Gottfr. de BERGER, in TraG. oom Gars 93abc, p. 
: 17. 18.5 alii fimul ratione & judicio fuffulti, ex quibus Df. 
D. ]ob, KANOLDI .meminifle fufficiat , in Z4nnal. LUratil, 
1718. Sept, p.167 6. ita differentis : 8 bütftteviclleidit aud) 
niicbt gants improbabel fcgn, ba bin unb toicber arofje ine 
lànbifd)e Cc, Seide unb SSlnfie / vermittefft unteriribi2 
dtr Transcolation; burd) beauetnie8 / (onberlid) fanbiac8 
Terrain , unb Srafft ber oon oben brudenben QGaffer 
aft , vornemlid) / 0o beraleien Gewáfler fo od, ober 
ober, aí8 bic entgeaen fieaenben Gbenen , acfen , aut 
A*nt(tebung unb Linterbaltung ber uelle ein arofies , ja 
viclleicbt bin unb woieber a8 Sjauptiverd. contribuiten, 
|&&inen £leinen Grioei&. bieroon giebt bie gemeine Experi- 
,enz, bag bep bod) «angelauffenen Slüffen , unb bep bereit 
angebenben 9tbfallung , bie offt siemlid) vocit ent(egenen 
Seller untee QBaffer. aefegt werben, — Qum wenigften ift 
aus bieferíe) Fundament viel eber ,, al8 vom Segen , ju 
,deriviren, toenn ben [anamieriger $5i6e unb d:ürre, obne 
atten 9tegen, bier unb bar neue Suellen unb Gefimbbrum 
en ent(teben, bie man bod) ben vormabtiger 3tàtfe vidt 
bemerdet fat: obne Sweiffel aber / ba& burd) bie Giroffe 
langvoieriger Sbige Das Grbreidb alfyutict auógeborret, Da8 
[fent feit (rbreid) mürbe unb [oder worben , (olglic) bet 
| gc 4. ' AH. Vol, IV, i Oordi- 
| 










TUA 1, "CO , UM Edd rst. 
| E 


4 


ordinaiten 9Intrieb sum 9fufauall in viefe Gnge fren oer. 
tbeilen fónnen. dasAanabtbunurati comes ce 





Sunt, qui orginem & maximé alimehtum fontium an- - 
numerant pluviis, imbribus, grandini, nivi, rori , pruinz, — 
glaciei liquefcenti, nubibus & nebulis, montium cacumina & 
tractus ingravidantibus, fefe illorum poris, rimis, commiffu- 
ris & aperturis infinuantibus, fubterrancas cavernas perva- — 
gantibus, & tandem data occafione juxta leges ftaticas in .- 
apricum prodeuntibus. | Et hane arripiunt fententiam mo- 
dernorum Phyficorum perplarimi, loicum HOFFMAN- 


NUM, ceu teítem generalem adducam, quando in cif. O- 


pufc. phyf.med. p. 29. aic: Pluie, nives , nebule, vos ae. 
pruina funt, que fontibus non minut, quam. fluviis, materi- — 
am 65 alimentum fuggerunt lavoiffimums adeo, ut quo copio- 
fiores decidant imbres, eó magis augevi fcatebras &5 flumina, - 
€5 viciffim decre[cere 65 exarefcere omnes in tellure aquas, 
bis per longum. temporis fpatium deficientibus, ob[ervemus, - 
"Accedit, quod omnium fere [ontium in "vallibus €5' depreffio-.. 


vibus locis ex[let fcaturipo, dum aque «vel ex vicinorum flu- 


eyiorum, altiori con[litutorum , alveik fecedentes , «vel etiam. 
in montium ac collium apices per plucviam  delapfe, per co- — 
piofillimos terre poros ac meandros repunit , 6) tanquam per. — 
- cribrum colantur , donec in folida ac £enaciora conceptacu- — 
la, flrata nempe lapidofa &5' argillacea, delate , ibique copiose - 
fius colle , impedito ulteriori defcenfu , ad fuperiora fati. 
dem eluclantur , 65 ex conclufo flumine in falientem «venam 
fefe aperiuná. — FTec efl genuina origo &5 generatio fontium. ..— 
Ego, ut in Circulum redeam , prxprimis afferto huie, - 
ofteriori adftipulor, fpretis tantum non omnibus opinionis 
L. aliis; lubensque concedo , imo. confidenter affirmo z: | 
» Thermas bas noflras. Elirfchberpenfes eandem. trabeve ovi- 


* 
e 


»» pirem, idem. accipere nutrimentum &y pabulum ex prealtis 


» 4c maxime [pakiofis borum locorum. montium jugeribus, — 
"T CEP FT NE 


^ 
»* 


. 


z 


- 


Pa) 
^ P 








ami ma capomy 





omm T t 


(0 De Thermis Sileforum Hirfecblergenfhas — 69 





-» éanfum non [emper plusvia, nebulis , nubibus, ni-ve , &5t. 
- S obnubilatis 65' impregnalis, — Fidem tamen non omnem - 
uu difputo , ncc ípeciem veri diluo , conjedurz , quam 
»»prodt C. D. ADOLPHI Difp. cif. de "Tberm. 
|n Hirftbb. ícribens :' ,, fontes noftros ortum fuum trahere 
-,,Don ex oceano, quoniam hzc petitio nimis eflet diffica; 
^» fed ex «vicino Flusvio Zacko, aut es montibus eviciuis: y 
| Potius ut dignam, quz j:dicetur appono, 

D: "Verbum adhuc addere, ratio poftularet, de loci ipfius 
|! quaquaveríus patentis felici, hilari & jucundiífimoingenio, 
| quo nempe huc tendentium & hic commorantium recreat 
' animum, vitxque mentale addit pabulum; ne dicam, in- 
| "dulgendo infidias ftruit, — Irretitur enim oculus, amceniffi- 
|! mo ubique fpectaculo, tantis rerum naturalium inter fe 
' fplendidiffime luxuriantium illecebris , ut facilius fit ; huic 
| regioni immori , quam ad tempus tantum immorari, Sed 
egit de hoc fufius & graphice cif, ADOLDPHI p.9.$.6, 
| fefamoque & papavere fparüs fingula depingit verbis. Ad. 
eat hunc, cui volupe cít, Ego cum HENELIO noftro Za- 
. fonium hic cantum transícribo: 








Quodfi Cumanis buc afforet bofpes 4b oris, 
Crederet Euboicas , fimulacra Exilia, Bajas 
His dona[Je locis; tantus cultusque , nitorque 
licit, 69 nullum parit obleatio luxum, 


NUT | | PCS €AP, 


- 


68 Difpuijtio Plyfco- Media 7 


, 
1S 07 LONÀ 
2 








u 


4 


De Natura & Elementis , five Principiis con-- 


Ü 

















flituvis Thermarum Hirfchbergenfium, — ..— 
T j| 


ii ( None nuper aquarum noftrarum. thermalium. 





bo 


5 


folent... Pociora prolixis ,. neceflaria. fupervacaneis , utiliora. 
eariofis, probabiliora fubricis ubicunque przferre ratus, nee - 
levitatem , nec gravitatem illarum , aquarum. fcilicet , mae. 
gno &. faítuofo inftrumentorum , ponderum , liberarums.- 
lancium. hydrometicarum & cylindrorum ftaticorum appa - 
ratu machinatus fami, /— Qmnia: enim: boc modo: adornafa.- 
lubrica admodum. effe & fallacia, prefertim ad pondusr aqua- 
vum. tbermalium exigendum , cum codem HOFFMANNO^- 
p. £19, confidenter afficmo. Neque principia earum. vola - 


tilia, (cu fpirituofa, fcrupulofis & operofis coctionibus , de. - 
füillationibus , atque füblimationibus nanciíci rimatus, oz 


latilia enim ,, ut apprimé ait Rofinus LENTILIUS A4. A. Qu 


PÉ rg 
SUCH RM 


A 
A7 
* EL 


Dec. IL ann. V. p. 402. ob fummam [ubiilitatem , arte chye - 
mica capi non po[Junt, certe [unt batlenus à memine capta uti. 


* 
Hs 


quam. - - deflilletur que*vis aqua mineralis «vel centies , ni- — 
bil tamen , nifi aqua communis ,. £antillum: empyrecumaticag — 
&ranscendel alembicum , velidia in fundo parca calce, Neque 


P T à , ; 


De Zbermis Sileforum Hirfchbergenfibus, 69 
- partes earum fixiores, & folidiores, aquco elemento abícon- 
dité intertextas, variis aliis ignis torturis, multo minus tu- 
multuariis, dicere, expifcari & in apricum trahere cona- 
. tusfum. Ignis enim. mihi femper cum BOYLEO & BOH- 
NIO infdus audit corporum analyfta. Fidem plurimam ad- 
'hibui illis maxime obfervationibus, quz vel fponte , abs- 
" queomniarte & coa&u, nudis fe obtulerunt fenfibus,vel ex- 
perimentorum infontium quorundam phyfico- chymicorum 
. ope , fimplici puta reagentium diverforum immixtione & 
plaeida evaporatione enatzx funt, utrzquz revelanres nupta 
aquis noítris primaria & intimioraclementa, — Hujus impri« 
Amis. fuere ceníus. fequentes.: | 
.. Y). Subeunti. balneorum tecta & receptacula mox in 
— veftibulo halitus compungit nares lixiviofo- (ulphureusz for- 
» tior & penerranptior in thermis Schaaffgotíchianis; rarior & 
ámbecillior im. ceenobialibus, 
.. 2.) Ubi aér ex frigida-humidiori cceli conftitutione gra- 
vior ambit fontium íolia , circumcirca preffi , nebulofi &z 
| denfr vifuntur vapores, qui innubilo die & minus nimbofa 
" sempeftate , rarius. diflipati, penitus fubterfugiunt confpe- 
JO SIDTNENDC DRM RE 3t : | 
-. 3.) Aquz funditus emergentes copiofiffimas , easque al- 
 bicantes in fuperficie fpumant & figurant bullulas, quin rei- 
| terata vice capaciores eructant , illic& tamen crepantes & 
| evanefcentes, — * | 
4.) Ex fcatebris hauftz easdem; fundo vitri fefe colligen- 
.. tes, ad fuperiora copioflus admittunt ;. agitatione conquafla- 
| tz marginem vitri innumeris plane cry(tallorum inftar inve- 
, £iunr, 
$.) Calidx exhauftz & frigefa&telib.T. gran. V, & ultra 
€x coenobii ; ex illuftrifl, Comitis fonte gr. VIII. quantitas 


| decreícic, Conf, ADOLPHI 4, c. p. 29. 











Y —— Difquiftio Pbyfico - Medica. — 
— "latis, odor & virtus peric. | t 


—— Schaaffgoifchianis , inditum, fufco, imo fübarro inficiunt 


faturate puniceum colorem. — 
gationem, concrementum relinquuntinflammabile, fülphu- 


— 
cai 


.phuris calore fublimantur & concrefcunt, ur eorum per am- 


. Scio equidem , perplurimos modernorum Thermographo- 
rum, & inter hos decumanos quoque & experientiffimos;. 


- parte é thermis & acidulis profcribere, adeo ur in affirmati-. 


[ . MK sud 
/ À * - 
i 


-— 










6) Diutius libero fub aére detentis, aut alia loca trans- 


7) Argentum recenter politum, iisdem & praprimis - 


eolore ; auri vero tinduram exaliant, .. ^ 7. s 
8.) Solationi argend cupellati cum aqua forti induunt 


9.) Poft omnimodam liquoris exhalationem  & evapo- 


reum fpirans odorem, & cum fale Tartari in hepar fulphu- 
ris cranfiens. Conf. ADOLPHI l.c. p.32. — í 
10.) In receptaculorum teftudinibus genuini flores ful- | 


nos aliquot colligere pofíes liberas. 

Indigitant hz conjunctim fumte animadverfiones pri« - 
marium & nobilifimum aquarum noflrarum ingrediens, . 
principium nempe fpirituofum , tenuiffimum, mobiliffimum, 
fübtiliffimum, zthereo-aéro.elafticum , fubalcalinum &ma- - 
xime fulphureum, | Sulphureum inquam, fpe fretus, quod 
nullus, quantus quantus etiam alias fibi videtur emundge 
& acute naris fophillus, aliud quidpiam, hermaphroditicum, 
nitrofum, virriolicum aut martiale fübolíaciet, nifi hodiete- - 
nus audire velit veteranum noftrum SCHWENKFELDIUM 
€. L p. 46. cali modo vellicantem: $3af jeoer *:Drunt einen 
(dorfet abe, wwelder fpiritualifd) unb [uftig, mug etn 
jer befennen , bag et e8 bepm Z5runnen veut, — G8. 
tore Denn. bie tafe verítopft, ober bet Gerud) verberbt. 


fulphur commune, hujusque fpecificos halitus, magna ex 


vam fatis acerbe invehatur Ill, Fr. HOFFMANNUS. |. c. p.53. 
Conflans plerumqueinquiens, Q' pervulgata — efb 
| | : en- 


j 





|^ 
» 


| 
| 
| 
| 
| 


pum aut plane fitum aliud ipfis adjudicare poflea? Abfir, 


X 
c 


De Tbermis Silefiorum Hirfchlergenfibus. 71 








fententia, omnes thermas fulpbur , 1m complexu fuo alere ; 
- àmo ab ejus connubio plurimi calorís in is caufam derivare 
|" Jatagumt. Et bifere funt, qui thermas non frequentarunty 


aut tanquam canis Nilum ,. eas deguflarunty ideoque non 
mirumefh, fi exzmié fallantur, | Mis pocius fulphur quoddam 
minerale, nativum ut ajunt, purius, penetrantius, minus 
empyrevmaticum adjudicant; cujus differentiam à formali 
illo idem HOFFMANNUS f. 191. hoc modo graphicé de- 
pingere molitur: Zzcid;t mom exigui momenti dubitatio, cur 
videlicet , fi mineralis fontium [piritus vapori [ulphuris de- 
beatur , is non cjusdem cum. fulphure vulgari tetri ac fadi 
edoris fit? Hanc vero ita facillime diluendam effe reor. , Con- 


| flituenda videlicet eff differentia inter fulphur minerale com- 


mune , arte ex mineris elicitum C inter illud, quod purum 


| e nativum in fubterraucis tradibus reperitur. .Nam vul- 
| gere fulphur , non nifi ope ignis culzmaris fuccenfisque lignis 


«el carbonibus cogitur y quo fit, ut cum pura illa nativa ful- 


| phuris materia, etiam empyreomaticums, quo omnia ligna 
fecta funt , oleum in fe recipiat. |. Nativum atttem fulphur, 
| denis torturam nondum expertum C» empyreomatico conta- 


gio non temeratum ,. frmpliciftme cr purifme eft indolis, 


| emnisque [pecifici odoris expers. Scio ergo , quod repeto, 
- hoc verum & genuinum fpecifici odoris fülphur novellorum 
^Chymicorum plurimos € thermis relegare. Sed neftio quo- 
| que, fieri & accipi hoc affertum ubique cüm grano filis; ubi 
| mempe neque fenfus neque ratio, neque experimenta evidentius 


eontrarium evincunt. Evincuntaucem hoc evidenter obferva- 


"tiones no, r. 7. $. 9. 1o. allate , manifeftiffimisque mon- 


frant indiciis, aquis no(tris chermalibus nuptum effe forma- 
le & genuinum fülphur. Qui ergo precarium, praconce- 


Ineft 





72 . Bifquiftio Pbyfico- Medico 


Ineft illis, quod auda&er affirmo , evidenter fulphureum 
principium, omnis ex minerali profapia virtutis & effedus 
primarius nervus & cardo. Mis f M Ww 

11.) Aque vitis infufz , utreque limpide apparent; — 
perípicue , & ex albo coerulez, magis tamen coenobiales 
pre Schaaffgotfíchianis, qua turbidé quafi fubalbicant. Hujus . 
rationem inde peto, quod Schaífgoríchianz fimul é terra — 
limofa, coenobiáles vero é duriori & minus folubili faxo pro-. - 
deant, & quod maximi eft momenti, quod he fcatebram - 
admittant limpidiorem , fpuriam, utc in genere omnem, to- — 
tàm & unicam differeniarum mutuarum, fic & hic fpecia-.—. 
tim pellacidicatis caufam. | cm 

12.) Guftate linguam demulcent primum fapore fub- .- 
dulci, molli & lubrico; hunc autem mox excipitfaponarius - 
quidam ftimulus, fimulque fübadítringens quafi, amaror, - 
palatum feriens, & facile faftidium ciens. 

13.) Ad «a&um func infimul molles, lubrice, imo un-. | 
&uofz , & ut optime ait D, ADOLPHI l. c. p. 29. temperato —— 
Q* uon 1n0do tolerabili, fed & tazn jucundo. calore,! adeo- .- 
que calori nativo bumano maxim? conveniente predite, ut — 
optimo jure id de noftris dicere pofIm, quod NVTERNHERUS.- 
de 2 bermis Badenfibus dicit, quod. tam jucundo fint calore, 
ut velut bumano fIudio temperate nature fingulari benigni- — 
tate ad. bominum lavacra date effe videantur. Y 


c 


d 


Cauíx caloris chermalis & imprimis. hujus noftri inqui- 
lini tribus meminiíle verbis, juftum equum hoc loco cenfeo... 
Mitto autem omnes, quas antiqui unquam hac de re fom- 
Aniarunt fabulas, Mitto PLATONIS flammeum barachrum. — 
Mitto DEMOCRITI terras. calcareas, — Mitto ARISTOTE- 
LIS fulmina. | Mitte fpiritus & halitus calorificos; Mitto - 
folis in. fubterraneas cryptas penetrationem, | Mitto effer- - 
vefcentias contrariorum  falium ,.. hujusque faring alia;- 
lepida commenta; unice intentus, quam; wn 
| noftra- 


ASET  AMI-T 
*. » E 
' 
5| X é 


n 
" 





De Zbermis &ileforum MHinfehbbergenfbus, "s 
oftrates & moderni. Philefophiz naturalis . Proceres. ju- 
dicent. Rem ut levioris molis ,. fic facilis conceptus autu- 

mat Dn. D. fob. Samuel CARL; in dr, vom G«btaudy 
uno triBbtauch bet Gefünobrunnen/- ubi p. zo. men- 
tem brevibibus ita explicat: $ie d8árme iE leidbt gu. be 

5 or voci , Apad inteftinus motus fluidi, vorneftte 

lid) invoaf nm 9fuffófen, sumalen eine fuübjeai fulphurei 
für cine Q&árme erregen fan, — Die Experimenta mit Sald 
 fbíbfem, bie 2Bermifd)ung be8 Olei Vicioli trtít dqeaffet, 
bie folutio bes Gifena , ; Sindé , Sinnà mit &deibeafier, 

. bie Dermifibung e$ C dywefelá mit Gifenfeilen w. D. al. 

finb ja rina weldye Sie fie erregen, bag man bie 

- fite tráumeren von unteritcbifd)en euet unter. bie Quelle 

mé fesen barff. Sed hafito, num hzc tam confummatim 

| nervofe dicantur. Operofius & ponderofius procef- 

p: um delineare fatagunt LISTERUS, SEIPPIUS, HOFFMAN- 

| NUS é5 de BERGER. | Hic poíterior imprimis in eleganti 

l füo Tractatu 90m Garísbabe ca T VL toto, ratione & ex- 
perimentis minus ficulneis & lubricis faoffulcus, uti omnem 

calorem fübterraneum , fic & in fpecie thermalem ex pyritis 

feu marcafiis, füb terra aqua inundatis , & hinc fervidius 
| pem ad oculum fere demonftrare annititur, 

| ' quidem magna ex parte huic fententiz ; ftd 

| onnquam univerfalem , folam & unice füfficienrem minime 

accipio, Movent maximum fcrupulum , noftris imprimis 
án thermis; formales & evidentes halitus fülpurei, Ponunt 

Obicem fübftrati cerrz tractus carbonum foffilium. Tenent 

mentem magmata illa fübatra cum aquis € fundo fontium. 

| me emergentia, Imo fufpendunt animum mi- 

| s principii fixioris alcalini & martialis, nullaé- 

| que Mos dic terre calcarez ; qu& camen fingula juxta illorum 
| T3) fententiam evidentius incurrere deberent fenfus, 


«A4. P. AM. Vol, IF. & Mallem 













T 


v 
X 
m 

































Tiri FRNDELIL, a 3$ 
 eenfium in Ephem. A e om HH, Append. p nd dn) : 
"deliriearitis. affercoi fübferibere quod €cleber; Dn; D. ea 
JUNKERUS zu Confpedtu. Jut mis, tbéoretica-pyacise p. 
A63. his verbis adumbrar: (Preeipue icacia- Vit, 
ayuorum vene per globum :nofirum: copie fe p ! dé. 
o feurrants ad. ignem tam Concipicudtum s-quam p riu affa | 
ente commoda meteriay Juftentandum s Jic vu f prater. | 

eunda. Ft vera dvoinq ? € 
lis, à mixtura fülphuris & ferriftb i$ y 

"wd Ii mue Festo vk dil " m | 

vero fimilis pendet. d fubterrateo incendio aut ardore , non. 
folum à pyritis , fed etiam à magnis carbonim foffliuta alias. 
«umque bituminoforum eitis fi ccitwtet e eem i 
^ duinetas alids [ul £rocredzeh eser uxBelpinb nep 
ocior) Infperfo: aquis ipii Galldtuih j | pfotinus edám | 
Ad ipfas Ícatebras ,. négàe purpüreus ;: fhulto- minus fübarer | 
prodibat color; neque ad infufionem. olei Tartari p, d. aut 
. sfolurionis. bobus) Saturni: la&téfceban«; « Sufficienti ceftimo- 
jio, nec fale vitriolico eile HAMO KDE 


€area ieipregiatas. 21 b vm b n 
















foum momenta iariumeras ,. dMonté pied lube 
do vitri ad füperficiem Bin ni tme "i 

X6. ) Pulvis Rhabarbari itáimixtus. Méquosi Pell 
Jantermi largiebatàr tinctufam qua: in f:turace rubicun 
,€mergebat, ubi ad dimidiam partém evaporata erat aqH Mer 
o 974; Syrupus violarum inditus, colerem fuum non.m 
,.fabat quidem; folutioni vero (Alis. poft. evaporatienem .& - 
| elucritionem refidui: additus ;-fübvirefcebat, . Qua-crina r2 
bfervationes lucülenter deweguns falis entis — inther-- 





x7 bexmis ilefiórum Hie[bhpergenfibus, "5 





^ mis hofpitium;" "In&cisri quidem non:poterit, parcius inni- 
 éulari ipfis, quippe teftanre 'ADOLPHI p. 32. librg XX,- 
«quz ex fonte Schaaftzotfchiano fuppeditant tsntum fcrupu- 
- lum unum; ex ccenobiali.drachmam femis. . Sed intelligen. 
du hoc eft de fitiori; cum voladilioris longe. majorem & 
diffufiorem detineanc quantitatem , qua halitu illo lixiviofo, 
-füb thermarüm introitu nares: veliicante, fufficienter & mi- 

. nus obfcure. dignofcicur. : . | | 
19.) Ubi balneariorum ambitus cinguntur muro, hic- 
. que ligneis incruftatur rabulis; & ubi aqua exundans per ca- 
nales lapideos effluit , agglutinat fefe materia quedam fub- ... 
pinguis, unduofa, mucofíà, ex-auo fübcoerulea, que noá 
raro etiam in luperficie aquae , rarioris ad inítar cuticulg 
concrefcere confpicitur; quando fcilicet aqua, neque for- 
-tius, &'in üno tenore cbulliunt; neque ab, excernis caufis 
nimio motu concutiuntur;... Non errabo, fi hanc materiam 
terra fupra citate limofz & unc&tuofx , fubtus & per anfra- 
.€&us fübrérraneos longe lateque fe excendentis ,, pronuncio 
| progeniem ;. & inde rationem peto, cur balneo exeuntibus 
«am firmiter adhereanc indufia, ac fi cuti vifco agglutinata 
MOUCHDRDEN- «b odh niomrurinebggur Dur sad m 
4. X9.) Per vices & tantum non femper é fundo fcacebra- 
rum erergic nunc flocculorum , nunc fruftulorum inftar 
magma quoddam leve, rarum, primo fub afpeQu, ex atro 
- eoeruleum ta&u lubricum, pinguiusculum & levius friabi- 
| le. Coafpicitur boc hodie copiofe accuraulatum & ad altitu. 
eigen diee przcipitatum in fuperius notato folio balneario 
- viliorum & pauperum. . Hactenus quidem unanimi confenfu 
fub bituminis titulo inclaruit, fed quo jure, nondum video, 
Exficcatum enim, crama leve terreum conftituic, coloris ma- 
ximé cinerei, | Prunis injetum, neque inflammatur, neque - 
| €repitat, neque fumat. . Ubi candefit; fic hoc autem diffi- 
| €ulter & cundtanter; odorem de fe dpargie penetrantem ful- - 


2 phus 








i Vd Pw 8 ^ ! 
-96 |  "Diguftio Phyfco-Medim- 


phureum, ' Fallor? peritiores judicent, fi hoc magma pro- 
ductum dico ignis, per anfra&us fubterraneos longe lateque 
diffufi , lacentis & tacite glifcentis, — Fallor? fi.caput mor- 
tuum apello, feu. partes. incineratas , - quales quales. etiam, - 
five carbonum folffilium, five alius cerra bitumitofz «Has 
aqua fubtus precerlabens fuo maxime aquco- elemento fibi 
infinuat, & ubi-eas ad. & per terram luceam vehit, hanc fi-. 
mul, & nunc eó facilius folvit, ambas mifcec, & abhinc in 
majus vel minus fruftulatum conglomeramem molle , lubri- 
cum, leviusculum figurat, - Hec eff fententia nobis. — 


De Viribus generalioribus l'hermarum Hirfc 
bergenfium, & morbis, quibusin Specie. .. 
23 - opitulantur. By eos am 








ww Gr E T$&o 3c: ] 

x his hactenus alfacís & nunc colfe&im fümtis obferva- 
cionibus & experimentis luculenter admodum conftat, 
4 pofle chetmarum noftrarum: principia; qua alunt & 

in finu (uo recondunt, maxime in duo difpefci genera, quo-- 
rum primariam comprehendit cam elementum lixiviofo-ful- 
^ phureum, elafticum , athereo - aéreo - fpirituofum, quam 
«alorem gradífimum , & aquam , qua aquam , mollem; 
mitem , lenem: fecunavtum vero fàl alcali fixius , terram 

- Jimofam & un&tuofam,; & magma illud füb atro coeruleum, E 
ha&enus nuncupatum bitüminofum. " Suaderet turc vülga- 

ris fcriFendi mos , uc quodvis horum ingredientium-fingu- | 

. Jatim expenderem , eiusque virtutes & effectus , imo maxi- 
.mé operandi rationes, curiofis, fcrupulofis & faftaofis de- 
"ductionibus, argu mentis Puy jyhyfico-chymico-mechaáni- 
co-mathematicis, m«gno As hid verborüm apparatu, 

3 n sAà ! * AE au * RI £1» i * et? ; ^ «4^ ; 
à priori, ut ajunt, & dd ocutum usque- demonftrarem;, ;in- 





deque 


De hormis Sileflorum Hirfchbergenfibus. "i 








| Wcz increpantur & caftigantur. Lubet hic prz multis memi- 
| fifle judicii; quod fert jam cit, Dri. D. CARL in Tr. voi 
| Gebtaud) uno. tliBbrauds oet. Oefuno. Drunnen 
| p. 4o. feqq. & icà fonat: Cyit nídbt bey (0 vielen YGaffer 
| Scribenten. eine fo gar wagrige 9lmveifima 3u Den aang 
| £enieral objecto indicationis , indicari & indicancs,. Daf fet 
|... Documenta tfi) Experimenta practica bepgebract et: 
ben, welde bie 9ImbenDunga biefes. Q€affer. Stittels in 
bie aefóriae fyftematifd)e Crbnung brinaen fónten ?. Sire 
et maiinict fo viet Gro&fpredyeren , canquam fuípenfam 
"hederam, $08 berr Brunnen Doctors? C inb nidt fo viel 
Siutbimaffunaen, vocnn man nut oen Saupt Grunb gern 
Aeifjeipmodce, tneldenmigenere Net lozfc Diefc iri: 
uu A 3 fiet 





| 

l. 
|.d 
|] 























7 cB Phó Nola 


nep» tet (ider ,  setfyvenbig "ub nüstid) * geraten | 
(tv? Sa menn ein gsatient vor feinen Saftonb- aem einem - 
9tatf fobett ; ; (o Deift e8 mit pleno co ASH. t (8 eia für; | 
trefftidoer "Brunn, man mitjfe e8 perfucben/ vielleicht 
*c Snfotden widtigt n QGerde feigts nun ümmgr piel. 
leicbt , jum. aroffen 3Dri&trauen ubet bic Medicos, weil - 
feíten bie Brunnen pon inen mifratben oeroen, dBáre 
€8 alfo nidt weit nüglider , in folem $cplungà« Bote. 
yourff um einen. mebr aewiffen Cas b:forat-sufeyn ; ald.— 
um Dit generalia phyfica Det. ABefebajfobeite De$: :afté- fo | 
bitl dicentes ju madyen ? Gere ber 2Bermoonb ift nidbtia; 
al$ voenm baburd) ber eg sum. cigentlidben Jbugen mü - 
ft aebabnet voerben ;. (intemat (dotvertid) foldbes mit Gy, 
empeín au belendten, baf eine 9iegney aug raifon, à prio 
ri; in Credit gevatben ; (onbetn -allegett eine -obnaefefe.— 
acfbebene unb gfeicbmáffiae Grfajrung a8. 2Berd in 
Gang gebracbt. ^ Darim obfibon bie phyficalifibe Vintet 
fudbutig an feinem £rte unb. 98ertóe actne (tef) laffe; 
unb bitfe fubtile A E A ben Brunnen « Gáften unb. — 
OBirtben aóine ; fo fade body, bag es weit estf (09) 
SÉ Gyewigbeit ju bcfommen , , 16 | voie: in mei 
eben Umftánoen man folcbe tTTittel obl uno Hg. 
licb anvvenoen folle / al8 mit taufenb" exper "EN 
unb fo oiel microfcopiis alle Gaemunb: Civigaen ber fü » 
tige umb fixen 25rumenGeifter gu burdbfdaues. - !enim. 
nufsct ui vool in ber ganfsen Pharmacie folde Subtilita eto 
sum $auptierde bet Therapie ? £b man foofl eine 
Medicum nidt für febr unacfdidt folite fatten , vvenn et. 
bie innere 9Befdbaffenfeit ber einfadjem unb. gufammen jit 
green — nit. wine , Wub berem 9iet gu. 
| RAP 










000 Die Theimis Silefartim Hirfobbergenfius. — 96 
 Aotiefen Dur) phyficalifdje mb. mathematiftbe Demon. 
- ftrationes nid)t vorficllen fonnte; «. Iber as bat biefe 
Phyfica ( benn c8. ijt nur bie Phyüc , ob e8 [don vielen 
fiet au afauben unb ju beareiret vorfommen follte) 
für einetti fenberbaren Ginflug in Den gerabem unb unmit: 
telbaren pra&ifdjen 9tugen? QiBer fat wol aui Der phy- 
ficalifbén unb chymifdyen Lnterfudyung erfabren , baf 
Rhabarber uno. Cdfappa purgitenz anbeté radices refi. 
hofe amare fdiptlütreibenb uno SDagen(tàtdenb fepe? 
Ber foüte jdtieifen àpriori, bag Cinnabaris éirj antifpass 
. modicum , mercurius dulcis Gerbünnenb unb fayirenb fep? 
| Sftur. ba wirs tvifien à pofterioris fo müfíen. notfwenbia 
- aifete fuppotica (idi applicigen [affen, — CÓ fE alfo xvoblau 
 begieitfen, xvic oae gane OCerct ín oicfer. flíate 
tie auf eine. tecbte i cfabrung anFomme-; velcbe 
tvictiger iE ale. alle Detnünfteleyen, &oiff nucba 
bep nt eriinetn, bafi foldye experimenta gor anbern phy: 
fica fipen ZSeidiauticbfeiten auf Da demauetite aefudbt unb 
ane Cledit acflellet voerber,— SSctfer (i8 vor QBiffen wb 
EO da, Gott unb bes Stenfden Das. Sctgrifi eines 
pa faltigeti Medici, dl8 eine$ Dodgdpigren Paytei Dargu 
nun. v. | Pad 









..,., His égo totüs convidius ; quin aliquo rhodo Conterria 
/ &us, micro. promptiffimo animo omnes illo: fubtiles & fubli. 
| des conan, theoretico - phyficos. , Mitto omnes, fplendi- 
diffimos etiam , eotceptos incicarivos, - Mitto omnia ma« 
1s à priori dcfurmpra decreta rpedica, quantum alias his ana 
tfiqui & modérniinfüdaront Médici, — Valet refpectu rher- 
narum nofkrarum petapte tritu illud? | Aon opus ejf con. 
Y uris, ubi verum aperta 65 manifefla adfunt. lefl monia, 
"Quippe h& noftrz non heri demum aut nudius tertius exe 
SE | erta 





"tui mnt foterium Jaticem , & tam multiplici 
plane confümmata fc commendarunt. experientia $ innume- 
risque feré & yeré pradicis innotuerunt ufibus, ut fpecula- - 
tivos & theoreticos vix fuperaddere admittant, quam pro- - 
funde alias & acute excogitatos... Qui ergo huic fuperfluo 
in(udare poffem labori, quin plaue inane meditari & conari? 
Potius cum nunc mecum conf(titui , chermarum. noffrarum 
tradere, virtutes , effedtus. & ufus; dolads illam. multoties. ex 
pertam experientiam , omnes Medicinz practica fi upremam 
magiftram , tanquam fecuriffimam &. emifimim ample- 
Qorbafim. — Hac faffultus à pofteriori j magis ,- evento 
fcilicec, mon poffibili, fed potenter folemni , rale je 
oftendam quibus morbis fontes noflri calid , «veré 6&5 aliu, 
fion una, fed innumera -vice profuere. & adhuc pi 
Libicunque- denique. ne nihil. plane Theorie. in 
file videar , rationes brevibus fubnedens. .phyfico - me- - 
dicas, quantum. quidem judicii ferer conditio & ceÁ | 
Monco tamen infuper & in anteceílum, me minime omnes - 
poe nominerenus addofturum. Plor quibus ui inquam 
ermz noftra culerunt « pen Multo minus rariores, i 
[peratos, inex(pe&tatos & pla ane Abit] | | 
enim hoc penitus vetaret | AS ti circamícrjpt: 
craftinat id tamen illa circumftantia " (ecundum quam, 
volente, peculiares plane cafus, vel à Ha velab alis nota- | 
05; pecüliari (cripto. publici juris facere mens immota ÁN 
der,  Sufficiat ergo hac vice przcipuc rum rantum memi- 
niffe affe&uum, & illorum maxime ; qui. vulgari cum ap- - 
plaufu, exemplis uberrimis A annue repubefcente nee | 
tia feníus incurrunr, animosque occupáns. M 
Primo : Stupendos & primarios plane edidere & &ad- 
huc edunt Therme noftrz cífe&us in affectibus pee ci$; 
hemiple&icis, membris nervorum & mufculorum rono fra» | | 
ftis, enervatis, refolutis, laxatis, & torpentibus. Non fati$ | 


enim | 


















[ 


l - r i ' 


De horns Salefforum Birfébesgenfibus, DI 





enim dicendum ; quam egregie tronum-& robur folidorum 
erigant & Áirmentr, & quam mirificé parces nervoías &. mu- 
Ículofas , ob lenti aut. defidis humoris decubitum, aur alio 
modo viribus fuis orbatas & deje&as roborent. Anchoram 
- falutis absque ja&antia illas dicerem enervatorum & clum- 
bium, nifi(gb hoc ticalo reapfe jam permultis inclaruiflenr. 
Adeo enim principio fuo fulphurceo, fpirituofo, fubalcalino & 
calore ácceptiffimo fuffulciunt atonas fibras; adeo diffipang 
tenaces incra ftabulances humores ; adeo avocant nimium 
ad debilitatás parces affluxum ;. adco revocant fenfum abo- 
litum; adeo promovent circulationem fanguinis; adeo ad- 
i juvant reciprocum hyumorum curfum , reíerancque impadio- 
. aes; ut hic folüm genuiné reconvaleícere & robur prifti- 
num colligere pode crederes, viribus quomodocunque ex- 
| hauftos. Rede hinc fcribic offer ZINDELIUS, poítquam 
| varias adduxitlet (peciales obíervationes: ,, Den Paralyticis 
»fan £ein beffer Bab. tveit unb breit. gefunben. voerbens 
Trad. I1. p. 22. Con(argunt híc relevati, qui ani lubricita- 
| te & procideatia, qui uripz flillicidio & incontinentia, qui 
| paralyfi - fphin&eris veüicz , quz nteri prolapfu, quz fluore 
albo, LEM. fhteraangm abdominis, imprimis vero 
tono deje&to ; qui externis Intumefcentiis cachecticis , qui 







gravitatibus & imbecilliratibus artuum , qui fpermatis viri- 
| lisftillicidio, qui membris fractis, qui herniis inteftinalibus 
| initiantbus, quique demum poft morbos diuturnos perpcet- 
fos , aut alio modo motuum vitalium aut naturalium ullo la- 
- borant defe&u, - | | 

Secundo : Neque inferiora fuppetunt Thermz noftez 
auxilia & levamina morbis perplurimis fpasmodicis, dolori- 
| ficis, quin plane convulfivis ; membris rigidis , contratu- 
ris, ariduris, rheumatismis, ipfis quoque podagricis & cal-- 
| eulofis, tam ad paroxyfmum prxoccupandum , quam jam 


A.P. At. Vol. IV. decli. 


tumoribus pedum eedematofis, qui tremoribus,languoribus, 


d -— QOiquiftio Pbyfico- Medica. ^ : 
declinantem 6ó citius & felicius cerminandum, Quippe gras / 
tiffimo calore , lubrica & un&uofa tetra; fabpingui mag. | 
mate, & imprimis unda molli, miri , leni , exfuccas nimis — 
partés admodum hume&ant & irrigant , rigidas & tenfas | 
. emolliunt Sc laxant,ftrictas, crifpatas & corrugatas refe- — 
- gant & folvunt, dolenteíque denique leniunt &-dernulcent, — 
Certe & modis maximé momentofos & planedivinos,(em- — 
per ediderünt cffcus , ur ideo Dn. D. ADOEPHHE cif, — 
Difp. p. 47. quo jure afirmare potue'it 7 £m bis cefibus — 
varvioribus pra omnibus aliis balneis nobis notis palmam pra. 
ripiunk , adeo ut: ad nofivas artuum articulorumque affedi- — 
bus capti ad ultimam quafi ajylum ; ob £of felices; quos in is.— 
procurandis edere folent effetdiwus, longe lateque nofos; confu- — 
giunti, Confentiune, que habec D.SCHW'ENKFPEED - 
vor sitfdbecgifden DDarmbab / p. 42. (en Glie — 
Bern i(F 68 ein. fráfrtig 2Bab , bequem s aut für alles — 
Icy Gefdiul(ten, &dmertsen, 9teiffem 9lufbunfen, Con» — 
tradur unb 2dfme , fürnebmfidy für ba& Sipperleim Det. — 
Gtieber, Sanpe, ute unb Der £ifft, Hfchiadica genannt, i 
CX Babe ifree. viele defefen , roeíd)e von fremben £tten — 
qam& contra& ; Frumm unb [abm au bieftm 23ab aebradt P 
Yoorben finb , unb gute SOefferung empfunben faben, jd — 
.. gefunb aug Dem P5runnem geganaen finb, ba man fie aue — 
- or binein tragen ober. füfren muffen c. ! i i 
Ar Terfio : Morbos infuper, ab inzquali circulo fánguinis; — 
vel plane impedito derivantés avertunt , congeftiones fan* — 
guineas , imprimis vero ferofas, vulgo frigidas dictas , pra i 
muniunt aut difrarant ; catarrhos varii generis felvunt; quin. 
hzmorrhagiis ipis opitalantur. Horum fingulorum innu- — 
merum enumerare poífem numeram, Sufficiattantum men- —— 
tionem injeciffe vertiginis ehronicz à caufa magis ferofay 
ccphalalgiarum immodicarum, affe&uum foporoforum, ocue 
! | : :  "lermm — 









» 
» 


e. 


GN" t 


E 





1 D Thermis $ileforum Hirfchbergenfibus. 83 





"dorum & aurium manaticnum & dolorum, vifus hebetudi- 
nis , auditus difficultatis , infar&us pectoris, lienis, hepa- 
gis, uteri && in generc rmrali hypochondriaci & hy(terici, - 
tanquam lerne fymptomatum morboforum. | Debent has 
- fuas feterias facultates preprimis gratiflimo fuo cmori & fpi- 
ritui, quem irretiunr, agillimo & fubtiliffimo,ubique corpus 
penetrando, humores ftagnantes & defidé ftabulanres ditra. 
rando & re(olvendo , motum fanguinis univeríalem augen- 
do, circulum ejus zqualem & liberiorem reddendo , imo 
4otum , tonicum hodié didum , firmando & impellendo, 
Hoc ultimum tantum non omnes, balnea ingredientes , ex- 
periuntur; ubi exteriot corporis habitus, ftimulante impri- 
. fnis principio fülphureo, tam fenfibiliter conftringitur & cor- 
| rugatur , ut clamitent: e$ siefje ober (nire ibnen Den eib 
. gufammen , bag fie e8 red)t merid) füblten. ^ Et hic et- 
| fe&us inter palmarios thermarum noftrarum referendus. Sub 
|. hacenim fenáübili cutis & fubjacentium mufculofarum par- 
| tium conftridione plarima pars humorum exterius hofpitan- 
| tium intus reprimitur, imo adtempus retinetur , qux nunc 
dilatando, pandendo, incidendo, colliquando , lubricando, 
, emolliendo; diluendo , hume&ando, refolvendo, abftergen- 
, do variarum internarum & pertinaciffimarum obftructio- 
, num repagulalaxat, & partes oppilatas egregie dcobftruit, 
, ut maxime inde valeat de noftris, & huc quadret illud 
-. HOFFMANNI, Opufc. Plyf. Med. "Thom. II.p.165. — Cali- 
| de aque dum oppilata in me[enterio , bepatis &5 lienis «vifce- 
| fe, vafa referant , duciusque biliofum bumorum convebentes 
| ab impatiis. exonerant &5' liberant , cachexize, fcorbuto, itle- 
|, Yo, melancbolie bypocbondriace , contumacibus quartatiis fe — 
| bribus , nec non aliis intermittentibus , imprimis prematuré, 
, caufa earum adbuc intps delitefcente, fuppreffis , infigni cum 
, levamine fuccurrutit, Ex hoc eodem fonte atrophiz, ra- 
 £hitidi, tympanitidi, colice flatulentz , hamorrhoidibus 
feti itor ipt ka" sit. 








ác 
-- 


l EN E A CLE P P d ] 
5 ^ TEN TER TI 
— -—. 9 l -z " Üa Rim. 
i , » Vs 
i v i T *w x 
: n E: s 










(984^. c Difquiftio Phyfico: Medicae." 7 











" - 


obftrudtis, coecis, inte(tinis faburra viícida ,'mucola , gluti-- i 
nofa obrutis , fteriliratt mulietam , aborcui álias conífue- 
to aut imminenti , & inde quoque efWcacitec menflrua — 
fexus fequioris ob(tru&ta , auc difficulter mabaptia cient. b 
-« Quzsrto : Thermz noftrz morbis omnibus.ab impedi- 
tà aut rerardata, auc plane fuppre(lIa tranípiratione provent. — 
entibus medentur, ^ Eheu, quantum Augi& repurgant flabu-. 
lum medicum! excretionem quippe admodum vegete pro- 
movent, dum non folum Spiritus, caloris & elateris fut ad- 
nifa canales dilatart. & expandunt & occluía emund&toria . 
cutis referant , fubtus ftagnantes humercs rarefaeiunt; ve- 
rum etiam fulphuteo fuo principio & imprimis falinis, quie 
bus aquarum interordinia referta funt fpiculis, materiam 
vifcidam , craffam , tubulorum lateribus appofitam, impedi- 
mentuimque liberiori crans(itai objicientcm , promte diflol- 5 
vant & eluunt , nerveas fenübilioris texturz fibras ac mem- 
branas laceffunc & vellicanv, ut aucto horum motu, faper- - 
. flua in organorum fectetioni dicatorunr officinis (eparentur, — 
exprimantur & (oluta é corpore proícribaritur. Nec hanc — 
periphericam folum, fed & alias corporis excretiones facili- 
tant, eliciunt, & maximeantea didi morus tonici audi ope. 
prorítant, Videmus enim plurimos balncantium largiter 
alvum deponere, Videmus alios largiter urinam ernittere, — 
Videmus alios largiter favam fundete, | Quibusdam effici- 
 unthzmorrhagias narium ; quibusdam hzmorrhoides; qui» — 
busdam menfes, ut alia taceam, Quis. ergo thermas noftras 
mon jare & zquogenuinum & verum, imo univerfale exifti-- 
met corporis purgatorium ? | P 
Quinto: Opicolantur. infuper tumoribus varii generis, — 


T 


duris flatulentis, cedematofis , callis, nodis, pernionibus, 
tophis podagricorum , imo ftrumis- incipientibus;. quos fine 
gulos partim colliquant & emolliunt, patzim diffipant dc dif- .— 
rarant, partim refolvuot G£ deobftruunt , partim .repellunt. hi 
& partes laxatas firmant & refocillant. Sanguineas quoque d | 


, 
* 
- 


| De Theriis Silcforuin Hirfchlergenfhbus. — $8 








— 





& fubcutaneas fuegillationes , fuffutionés, ftagnariones à 
. €auía exterüa ortas efficaciter auferunt, Imprimis vero per- 
. plürimis cutis vitiis & decolorationibus ; imo faed:ffimis & 
alias infanabilibus, quin plene lcprotGs occurrunt exülcera- 
Gonibus, mirificé admodum abftergunt ; mundificant, elu- 
. ühn£, ficcant, contolidant ; & ab iis laxatum cutistonum fuf- 


: ^ 

^ Speciali adhue gaudené Therre tiofirz facultate, quod 
fcilicet foleminiffitne fub earutn. ufu , aut etiam poft eum ; 
exteriorem Corporis habitum fenfibili f:ftundant. tubore; 
qui tandem fefe in maculas & efflorefcentias explicat, & cu» 
tim fub forma papnlarum *el puiqeen minorum ., ruben- 
[e j tum; 






". . X 7 TR" 
! i ww y - f i. 
EZ - / 


86 | . Difquiftio Phyfeo- Medica —.— | 

tium, vel etiam fubalbicantium. obfider. - Ordinaria, inquit — 
Dn. D. ADOLPFHI c.l. p. 4o. nofirarum tbermarum operas — 
fio, quam omnes propemodum , maxime balneantes, experi- — 
titur 65 que iis quafi propria cenfeiur ,efl, quod poft aliquot. 
todo ex balneo dies cutis rubris maculis auf purpura £oftus.— 
Corporis , cum maxima eupboria fuffundatur, que efflorefcen- — 
£ía modo in bis per unius faltim feptimane fpatium, modo in. — 
Aliis per plures z. 4. 5. aíque quandoque ó. bebdomades 65. — 
ulíra fubfiflit &s vel balneo continuato iterum decedit , vel - 
etiam toi varo pofl ufum balnei abfolutum protrabitur. Imo . 
nofa funt exempla eorum, qui domum jam vewerfi per tres — 
men[es purpurati manferunt. 65 quibus be cutis efflorefcentie — — 
fribus "vicibus inter boc £empus redierunt 65 [poute fua temz. 
eraío regimine babito , cum  eupboria etiam. decefJerunt, — 
Controveríum hadenus diu multumque , undenam & qua 
de cauía proveniat hzc edthymatica excretio? Abufui ho» — 
rariorum & imprimis fragorum & ceraíorum, ob zzmulum' — 
forfan ruborem , ingenuofe magis, quam judiciofe & folidé — 
adjudicat; veriusautem impuritati fanguinis, incongruz diz- — 
.tz & nimium calido regimini adícribir D, Cdyroenffelb — 
. incit. Tr. quando p.76, fentit: (*$ fommt aber bi 9fu8; 
 bfagen fer viefmefr auslInteiniafeit beg Goeblüt8, inberm — 
Der 2eib nidyt anugfam von berfelben (barffren Geudytiafeit — 
gereiniget voorben; aud) von übergüffiger unb gu ume - 
tecbter Seit su (id) aenommener Gyeife, bargu nidt voenig 
Mrfadye geben , Grbbeeren, firfdyen , unb anbere robe. — 
Site ju Lbeemag genoffen, item biBiae TIGeine/ Beifft — 
2Bannen , wele etfid)e gum offtern braudyen , nur ba — 
fie febr Datnad) follen ausfcblagen , mit.voe(dyen (ie if)nem.— 
bod) mefr fdbaben. — Alii & imprimis. modernorum non - 
pauci cum magno eruditionis profundiffime viro & Helves 
tie. celeberrimo Nature Confulco Dn. D. SCHEUCHZERO 
Ephem. N. C. Fol, II, Append, p. AQ. fentiunt, som pendee —— 


———9 

















1 - 
"D 


"ra Rd. 
Ct uos tT 





De thermis Sileforum Hirfcblergenfbus, — 87 


pocum———— A (Ec CE 
fe bas efflorefceutias cutaneas dá. calore düntáxat tubulos fe 


cretorios cutis laxante Qv ampliante, fed Qv à particulis in 
aqua conteutis falinis , cutim. qiedammódo flimulantibus. 
Meam ut exporiam hác dé fte& rentem, lubens confiteor, 
trahere hanc purpuraceara cutis excretionem: fuam qüidem 
& f&pius etiam originerm ab impuritaübus in corpore & fuc- 
éis vitalibus exfuperantibus , imprimis, ubi balneis utentes; 
his ne minimum quidem preparati auc ullo modo expurgati 
infiderit, aut füb eorum ufu díxte incoüventi indulgenc.Omni- 
üm vero fzpillime, fateor, idem accidere, ucilla foliincongruó 
rfegumini fua debeat incünabüla, quándo balneántes hémpe 


füdores, quos tamen Therme noftra in quovisfubjetto, & mas 


Xime in difpofito, füb quovis infeflu, quovis cempore proli- 

&unc & e(tiriandos plane volunt, vel minus debite poft egref- 

fum balneum fecundarit, vel floccipendunt, veltürbant, vel 
| planeimpediünt, Quare rieque univerfaliter teceffarium judi 
€o , céu vulgaris quidem vult perfuafio, utram diu balneis ims 
| rborahdum fit, donec demum excretio illa appareat exanthe- 
| rnatica; fieque credo, quibüs apparet, ideo longe majorem 
fpem falutis promittere, : Reliqunc etiim Thermas noftras mor- 
| bisleyáti, pürpuráü faci& non Ample&or hinc ámbabus ve- 
| fillimuná & experientia fübnixum judicium Dn. D. ZINDELII, 
| it, Tr. I1. p. 28. 8 ittén berowegaen alle biejenigen , ieldoe 

nidt eher aus Dem Babe 3tefben vootlen unb abreifen , e8 abe 
fid benn ibr 2eib ae'árbet, unb lauffe bie aur mit rothen 
sleden an, ober voerbe mit fleinen BMatterlein ; voie $oierf 
Tüberfdyüttet ; unb 3at efe offter (ie auf Diefe QBeife auefd)ta: 














ei 


ftibe burdbbas Gebíütab (diesfre fcoábfiche SSünfte unb mit 
benen viel bófe Qufálle.& okt:9ire ido aen 16 nidt aflemalbe8 
I23abes/fonberi bitsiger Conftitution fein effect, mernunvoti 
Staturun? ?l[rt faftift ,mifte fid gar au tobe baben, ehebaf ce 
quéfdilige. 2Oiel baben fib acfunb , fbfagen aber nie aus. 
, S n | Quae 


Ny 


'acn, je Lieber idt edinen, meinenbe, bic totur remiae fíb unb. 


2o. ré 7 VILE T RR S P 
"Z , LJ 


- 


Ct 


88 Dij quifit jo Pbyfico- Medica de Therm. Hirfchb. 





. Quz hucusque de ufu thermarum noftrarum muldva- | 
rio dixi, intelligenda funt unicé de ufu earum externo, quod 





P 


[e 


balneum, quatenus fcilicet egri artus affectos foreriis ipfis | 


fubmergunt undis &his pleno corpore ad mentum usque in- 


fident," Innotuerequidem etiam adhuc alii exterius illis utea-- | 


di modi & particulares plane , ut embrocariones feu ftillici- 


da, fomenrationes, capitiluvia & pediluvia, gargarifationes,. 


clyfterifationes , imo delurationes & fimilia, mitto autem 
emnes, tanquam hodie valde obfolescentes , aut plane pe- 
culiares, illosque ad propofitum meum fpecialius recondo. 
Neque earum ufüm internum, porum puto, pluribus extol- 
lam; prater enim quod idem rarius hodie & non nifi in ro- 
buftioribus adhibeatur, mihi quoque ob principium fulphu- 


reum, quo largiter nuptz funt chermz noftrz,. non adeo. 


commendari videtur, . Qui interim de fingulis modis fcire 


cupit plura, adeat fuperius citatos Autores & inter hos ma- - 


xime SCHWENCKFELDIUM , ZINDELIUM & ADOL- 
PHI. Potius in fine mex tra&kationis pauca quedam ad- 


adjiciam verba, de haCenus preconcepra & infolefícente pe- 


ne opinione, ac fi Thermz Scbaaffaotfcbiane Coenobiali- 
bus virtute , effe&u & ufu longe inferiores effent, - Ex dictis 


autem fuperioribus conftat, effe Schaaffgotfíchianas neque - 


fpuriis fontibus adulteratas, neque calore hodie aliquo mo- 
do pre coanobialibus privatas, infuper gaudere longe eviden- 


(ius principio fulphureo fpirituofo elaftico, uno verbo, effe - 
quoad ingredientia faturatiores 5. Jv quafo íana mentis 
illis affingere poffet... Sua- 


compos maculam inferioris fama: 


det ratio plane contrarium, & evincit pouffimum experien- - 
tia, valentiffima veritatis teftis, pollere fuperiori longé effe-- 


&u, maxime illis in morbis, qui incurabiles & defperati alias 


judicantur , ut funt paralytici, fpaímodici , ulcerofi , quin 
plane leprofi, | 8 


Hir fchlerge, d. Y, Aug, 1736. — 


LS 


SUB 


IN 


| 






L 









DÀ ; hALIQIA QUI 1050 

| RATIO DER 1s MEDICINJE PLACITIS 

| Nos TECTUM .ACDEJECTUM . - 
MAGINATIONIS SPECTRUM. 


| ARZAO FERE PHILOSOPHIE 
| 








XN ; redd MONACHIENSIS PiYsICUM 






ARCHIATRO. m oum. p/ | A 
IMPERIAL, LEOPOLDINO CAROLIN 
DEM NAT, CUKI 


JA Mr 












RI 


TOR 





."UNIVERSITATIS Al 








" 
MEMO ! kis EM. 


atrone olira » €olendi Mie, 


- A 
| " * bas 


-: Y d x Hn & ea 3 is J* : 
ug Cfi Id 1 
T UE x 
[s Wi — : "€ 
22H vit d ^ ES "wc G9 $453 ^" ode EPUTOSUILNU 098" 








! Uamvis mutua E edibisruss comimercia iis ma- 
(XU J xime folennia effe comperiantur,' quibus com- 
| Se -- mnia Titteratorum ftudia facro quodam & 
etico v in culo non ligandi tantum , fed & in (uz afli- 
retio confervandi. , hovisque identidem in- 
i$ amplificandi przecipua fere facultas obtige- 
| pipi eo wiher Wufrris Nature Curiofc yJforum .Acade- 
| iie petcelebre- Tüftitutum" prae cactetis. fefe inulta fuae 
| commendationis" przrogativà "diftinxiffe videri poteft, 
- quod naturalium fcientíarum- progreffüs fedulis: obfer- 
| | vátionum , d Anveütionim 7^ acc tra&tationim —-annota- 
] | non: orovere; quam annüos fuos; 
| «qn m 2 ! quos 





m zi p E Lu 
bo X4. M 
h |! d 
m 
: b. " 





generófis flimulis incitat; ita nec EXON m& 
yfici cu- 


. tius complexu amice fovere , fuaque confifis clientelà 
omni benevolentia ac amoris ftudio favere folet, 
| v. " t 

" 


M rthov^ crum i04 eoim Eres : 
Hac cum ita fint , Hlufiris 4c Excellenti fime 
Prefes, ecce, quas ampliffimo tuo Nomini cà, qua —— 
par eft, fübmiffione, inícriptas volo prafentis tra&ta. —— 
tus paginas , utpote quas de Tui patrocinii propenfione 
non ex vano fibi gloriaturas tanto certius mihi períua- —— 
deo, quo magisinter curiofa, feu mira Naturz effe» — 
&a, curiofam fibi, Naturz Curioforum meritiffimo 





Prafidi confecrari dignam materiam , elegerint , & in.— 
eo tantur afferendo ftudiofe contenderint, quod vera, — 


& arcanz Philofophiz prodigiis confona. ratio conflie 
tuit, nonautem ad cujus fidem fingentis , vel fpectro-— 











«ec hüffás sethorreicentis Phantaf ix  perfuaf lo leviter. . 
"inducit, Id quod quidem uti omnibus naturalia phaz- 
| nomena interpretantibus altum cordi hzrere exopta- 
| rém: ità Tuum jam erit Illuflris & Excellentiffime 
| Vir; ut has meas ingenii primitias qui bonique con- 


| fulere, Tuoque immenío Favori &  Patroc; iio ue. 
| oncndatifimam habere — dedigneris, T 


ig 


Hub ris e Excellentifmi | 
Nowinis Tui | 


| bai: Mohachii 4: TP. Septembr. 


ya aed 
Perpetuum Cultotem 
Praneifcum Antonium Ferdinandum 
Sf eller, F j 










TER - "e ^ ^ m ^w " v 
- ". * " IET "m Ks. " gon eM gn L 9 Du 2 vi uem, diee ^ 5). NT 
vis 3n elsi a gH usd t 815029 521* vto this aZYALS iq 


xdg COO FIGCULUS PRIMUS. bl - diacboil: 


; arn. h ounasA. LOO fg aae im C n f 
-Vampyrorum, autfanguifugarum homine! 
Mrd "Xgfgus prc | rie intelligit. t omal 4 

ET Tp lua VOCE agam isbose l 
Ertracanda inprzíentiarum | J/ampyrorum , hiftoria, 
ut füa ei à commenti füfpicione remota veritas con- 
ftare poffit, circa illorumpracipue "de em &cac- — 
curatam ;aveltiga AN NEU pata erit, quo um non dubiam 
fidem füperiorum juffu & auctoritate. infticit: »pluriumque | 
rem certam aílerentium teftimonio roborata inquifitio, ex .— 
Servie quodam ad Zlbe Grece confinia fito tractu haudita. 
pridem, non alium, credo, in finem nobis confirmavit, .— 
nifi uc narrationes mirum quantum luxuriantes annotantium, — 
& de ludicris Vampyrorum prodigiis-plenum fibi aflenfunm — 
extorquere conantium , ad anilium potius fabula n nugas — 
ablegandas, quam inter veros Naturz cffedtüs collocandós * 
effe doceamus, runc denique nuturalium rerum «qui con- 
fores futuri, fi haud iniqui cum lenitate & levitate affenfo- 
res erimus. 'ampyrorum igicur, quos diftincta crudelitatis — 
fuz nota Sanguifugas etiam vocant, cruentas animas id ge- 3 | 

r 

E. 











y 
art 

















P 
nus cadavera inhabitare ferünt, in quibus velut à commu- 
ni putredinis lege exemptis, extra fzepius venarum anguítias 
fe effundens, purpureoque colore feralia lintea tingens flui- — ' 
di fanguifii$ mala non tantum. ebullit, fed dentium etiam, — 
Unguiumque agices nova eutjtionis Ranione germinant, 
& roridz pinguedinis portiones fuo fé jugiter incremento — 
dilatant. "s h | | Uu | 








Te 


T Cn em RN is Wu 
LEA $ UO En Atque | | 


Detecf uim. depravaté imagirationis fpeirum, — 95 
—ÁM Qi 


x2 Atque hacjfi vulgi ore loquamur, Vampyrorum fpedtza 
no&urno ut plutimum cempore fuis in cubiculis, objecto et. 
iam, repagulo hoftium infultus arcente ; incolas crudeli ra- 
bie invadunt , nil horum pertimefcentibus moríu fanguj- 
nem cliciunt , & exquifitis cruore fuffuforum fligmatum 
notis fuz; érüdeliatis veritatem à falfi fofpicione eximunt, 
dum interim. Vampyri hujus, qui diftinctam (ui ideam me- 
moria illorum impritnit , quorum fanguinem ex(uxit, imnju- 
tatum absque ullis, quz rcíeratum, autapertum id fuifle te- 
ftaretur, indiciis.deprehenditur fepalcrum, Et licet magna 
| ngay rum pass fos-aftift ionis: noninane zcpius auxilium 
in ipfo Vampyzi talis fepulcro quafierir, dum Ícilicet extra- 
4o indc.ejus cadavere, pe&ore. (üb evidentis fufpirii atít ge. 
mitus perceptione confracto, capite amputato , fingulis his 
tandem combuftis, maleficos Vampyri cineres, ne id genüs 
| amonílra-tetrz- gremium de-novo concipiat , in profluentem 
| projecére, atque hac tandem ratione à cruentis fe mor- 
| fibus liberos prx(litum. iri credidere, | Sepius tamen e- 
| weénit, ut plura Vampyrorum cadavera, quz cum fuze jam 
| 
| 
| 
| 











putredinis coeno collu&tabantur , (altaris alias hujus remedii 
| *€ventum eluferint .,-.& jirritos.iftorum conatus reddiderint , 
| quípropterea ad arcendos horum | fpe&rorum terrores altc- 
, zum illud remedii genus petebant, ac illito fibi hoftis fui re- 
, «enti (anguine, à fepulcri,quod relicta cruenta fuc ionis fpc&tes 
, fiotum fccit, pinguis terrz repetita vice portionem orc fu. 
| mebant; nec tamen indc, ne fcilicet fola fit hzc calamitas, 
: ab illius-légis acerbitate exempti, qu£ non habito fexus, z- 
| atisve diícrimine, tales 4 Vampyris demorfos pariter mor- 
|, "dentes fua poft fata Vampyros agete , & fanguineam Varn- 
."pyri- plagam in vita expertos, fanguineis pariter dentibus in 
"alios poft-mortem furere jubet, iis etiam ad przfítandam 
"huic decreto obedientiam obftridtis » qui animalis Vampyri 
.'alicujus fuctione: vulnerati carnes cibiloco comederunt, Cz- 
LOREM v terum 











(96 co Fenpei n dengifghla 
96 00d Fanpyri nt Senguifuge lu 


terum uti crebra  obfervatio á Vampyrorum -moleftiis. ex- exe. 4 


agitatos mortem. ut plurimum in propinquo habui(Ic demon- 
firavic, ita in praíenci ea cxplicatie fufficiat, quz fub J/4m- 
Pyrorime. aut Sanguifugarum nomine vulgus tear | | 


 ARTICULUSSECUNDUS. 


De Regionibus , in quibus EVIL 
Vampyrorum fpe&ra moleftiis tm á 
an tiffimis infefta fe reddunt, dowd 


XH o 


(:—— telluris gremio cujusvis: fru&usfpe eiipsciiibinn * 





foveri, non aliter extra dubium efle poteft, quam Zi- — 
zaniorum omne genus in ejusdem nequaquam tert (ie —— 
inu radices figere, & infelici ftirpe germen propellerein com- 
perto haberi debet, — Vampyrorum certe lucida progenies - 
infolitz & peregrina fuz novitatis intuitu tantam - 
haudexcitabit admirationem , quoniam primi hujus fabulz . | 
propalatores patrium ipfius folum in his ipfis Regionum tra- 
&ibus quzri oportere referunc, quorum.incole , brutisma- —— 
. gis quam hominibus fimiles, tllud maxime folemne habent, -— 
ut putrida, quam crudam prz coda dicere pofles, demortuoe — 
4um eriam animalium, caro, lautiffime veluti epularum de — 
liciz, confuetas ipfis menías inftruat, & recens é vena E 
bullientis cruoris, ac equini przcipue lactis potus, Diissinvie — | 
dendum ne&ar praebeat, exinde profecto efferi horum poe . | 
pulorum mores , inculta educatione & immiri :coníortio.fe — | 
prodentes , horumque ab omni multum humilitate iícré- — | 
| pans dura 'afperitas in cauíaíunt, quod effafi de:die alienà — 
per ícelus fatguinis parum anxii barbari, id faltem ex vine ^ 
dicis talionis equitate fupplicii lugnt, ut fuo quoque fanguis — |. 
nec penmm factionis ípeciem, quam terrorisplenaimiae — |, 
ginatie 


"S 

^q dual bh gms 9 
no p tme 
"T "x - qr 


EN 
1 pM 





J 


| Detel£um T Bip UN ie fpedeum. of 
I ———ÓR 





ginatio objiciat, de node priventur, Quibus omnibus aue 
nallam illorum, aut illam certe religionis normam merito 
4dnumeraveris, qua pluribus: füperfticionum vanitatibus vi- 
 tiatà non minus mda vitz honeftatem faadentium princi- 
piorum confilia, delet, quam reliquas rationis fcintillas den- 
fis errorum tenebris extinguit, haud alio exinde lucro hie 
populis accedente, quam quod omni prudentia & perfpicaci- 
"tate defticuti, pellimisque confcientiofe vivendi regulis de- 
ipravati non folum rationalem cum hominibus agendi nor- 
Toam ad faz imaginationis ludicra, fine melioris fru&us fpe, 
 €omponant , (ed Vampyrorum infultibus mifere obnoxii, 
faum poft obitum; pariter facultatem, Vampyrorum fabu« 
1am interconterraneos fuos ludendi, obtineant. Atquc hinc, 
üti defe torum intima, fi modo id genus hiftorias memoriae 
* €onfignans calamus eflet ,  molcítis Vampyrorum  fcetibus 
fcatere ^ gear , ita nullam eíle regionem com- 
ift riremus, qux non, incolis ad candem inconditorum mo- 
| 
j 





| tum & inculz viti feritatem. defle&entibus, fimili MAaiepp- 
| ic elirate infeftata audire poffet, 


ü ARTICULUS TERTIUS. 


At rum V ampyrorum corporibus vitam 


. concedere, aut dencgare oporteat? 


[^ i Rarfenitis quaftionis difficultatem apta facilius refpon- 
* (ione explanare liceret, fi vitz , ac cam quz vitz op- 
| pofita elt, mortis rationem ,'concors Phylolophorum 
'ntía definiiffet; a 'certo iürerea. nobis relidto, omne 
illud; quod animam , feu vitz principium in fc fovcat , de 
| /verx eriam vitac perfedione participare. 

ehe Cum vetotriplex ftaguatur, pro qua. Peripateticus,ejusque 
Hi gcónusn &urma decernat; animarum fpecies, tunc maxi- 


s 4. P, AM. Vol, IV. n me, 


- 
* 









E: 








"fe, ubi vegetantis, feu ad Mnid f ibCiém ntu ex xintrin- - 
feci motus. inclinatione. deterininafitis: anim. altes.qiiei- 





vandos fe przbenr, ipfam quoque vegetantis vita 


feu animam , jure ibi requiri pofle in propatulo. eft | dem. 


ac ipfius etiam au&tz pinguedinis acceffione prz cxteris de- — 


tium aures perterruére , triffia lamenta, tentatos de noce 
iníultus, cruentasque fuctiones. adjunxeris , de feüfitivae fal- | 
tem, íeu animalis vitz indiciis ibidem: perfuadebunt; ratio- 


-. difficilis quzftionis obícurirati denfiores intricatarum re-- 
fpon Gonum tenebras fuo pro more ebdu&uris.- Si vero no- 
 firz (ententix firmitatem in verioris fimul ac fccretioris Phi-- 


ES 


- bri intima pervadit, fpatiolorum minimaexplet, & in. omnem. 3 


vanum recidat indnis Peripateticorum conátus,: nutritionis | 


Àis faltem , qua non nifi analogie pre 
 clatfi adjungit , jure annumeratum vi 


quod crefcit, haud aliam ob caufam fuo fe incremento exe E 
 plicante, quam quia ad nutriendi corporis porem, cite 
'appofitus nutriens faccus fecundum triplicis, in lon 


pyrorum certe. corporibus , qua floridi fanguinis. cbullitio- - 
ne, recenti unguium, crinium ,. dentiumque germinatione, — 











mortuorum cadaveribus íefe diftinguuut , háud obícuram - 
vegetantis vita przíentiam. demonftrantibus , quibus etiam 
fi fufpiriorum, qua confractis corundem pe&oribus adítan- 





nalis interea animz prafentiam Peripateticis no iver- 
borum, quam jurgiorum. contentione determinaturis , & - 


xo 


X VES 


lofophiz fandamentis . collocare libeat , vegetativam E 
&o animam, catalogo animarum expundam, & omne, : 
quod prater fui i vegetationem altioris nobilitate infipnitum 
fc non prodit, é viventium fublimi ordine deturbatum, aut 

1 giras vi 2 
ebimus 1:3 o cette, | un 
















tum & profundum fe protendentis menfura zquitatem me 


fcfe partem diffundit , adeo tamen in hoc vegetantis. natue b | 
rz molimine nullo fe vitz indicio manifefítante , uc etiam in. | 


aut iugum: eer in r— we -" ab ami vel. - - à 


p 


SinRontdi ! 
cüdinis fpeciem detorta., (ed: | genuina viu ratio ín hoc pra- 
. eipue fe fundatam agnofcit , ; vivens illuminatá , & .ab omnis 
 matériz imperfc&tione repurgatra quadam comprehenfio 
füum non modo objedtum «cempledtatur; fed & in illud: EC 
.tali intrinfecz "reprfentationis motione, & fpirituali can: 





pete umvpecn a A magis: foilienés -quam vere diftin- - 
guentium, Sicut enim , five per introfümtionem , (ive per nu- 


Ii. 9. d 


Rem reed jaxta Peripa&ici ph tafin;accidat nutri- 







prater nutrientisfucci motum, quiecem ,.& ap 
organicx ftru&urz ordine neceflario fluit, agglu- 
aud aliad quidquaminnuits ita non ad fimili- 


cum iücelledtei familiari, virtute convertatur. Quamvis 


énim JAfomiflarum quidam quos alioquin dirus peripateti- 
corum farcaímus corpufcularios vocitat ae pulvvifcularios 






Phil bos, illoram , quz fentiunt , entium genera , itidem 
affi viventim- adjudicent, hujus camen fentientis animz 
óperatior $ extrinfeci tantum motus & quietis determina-- 





 tioneni; ; atque artefadti proprietates , aemula quadam non 


item ex intrinfecz facultatis deliberatione profecta caufa, 


eflc "autumant ; ; omni certe externo ur. plurimum impulíu, 


& confuforüm fpiritum , qu infolita gyratione excitatur, 
fenfatione , ita faltem con(lituta ,-ur quádam iotus fpecie 
obje&ti corpus afficientis conditionem menti depingat , ex 
cujus dein arbitrii officii ratione concludendum eft, quodin- 





tegrum de fui corporis eonfervatione declinandis incom- 


inodis, & procurandis commodis judicium , de percepre 
voluptatis dalcedine exaltatio , de doloris dénique acerbi- 
tate execratio dependeat, Fr hoc t profecto illis folum crea- 








turis, quz fpiritu ratione utente , & fuorum negogorum - 


momenta multa cum. follicitudine, unumque ex altero fo- 
lidé ipferentinm. argumentorom. ponderationc, abífolvente, 


-przdita font, verz vitse perfc&tionem xque attribuendam 


| efie arguit » quam Vampyrorum corporibus , à quibus per 


n2 inortis 


b 
































n fu licae i penitus innui. - 
 Eítoe im, ab » imminestie mali ti mor ecc | 
cita fuíiria de praíentis ani sri poll, tome 
&oVampyrorum. pedore obferv itos fuifle fomnia 
gemitus y in. -cobfufos potius , & non diftindos in. thoraci 
 €avo latentis, & per. trachcg ramos im T. ie p 
tis aéris fonos rejicias neceffe eft, nec floridi fanguini 
po nec unguium etiam , & pingaed ne 
ampyris. vitatn. cvincente » ftenc dente , 
au&z poft mortem p ingaedinis fpecies baud .ali 
quam, quam à putridi fermenti. habitu dgitatot | 
rum tumor revea-cxiftat, illis. praefert. nujus rei 
confirmantibus 5. qui de fua. - pingue 2 effior 
fe&z | nutritionis. extenfi dn. D» 
lethalem (uo in. corpore. inlarionem - 
dicis. fzpius. obfervandum. prabent, | 
 rumpentium de novo angoipm sr] 
, menta deduci poffe. in.confpicuc hat icet. 
um. — t ante anima. asuiocen circa bulbos. 
. radices collecta, nunc autem à putreícentium humorumf 
V— propulfa, Hinc ficuti. talem ungu 
um, dentium. ac crinium recentem eruptionem 
. fnorum cadaverum infpedtio proa, ita, qux. amp 
tz conceffionem emendicet , (ola forían peculiar 
E rr digna fluidi a e fanguinis fferveícenti, | 
ret , id tamen minime cffc&ura, ut exinde" iod Dpyr » E 
sopor e anima patat. Private s i»;5 yn 
' ss op RENE 
diui" | TUNE * AECUONE v ; tcr illt TI 
qeu DS UO PRPOU QS. roi m valori á 
"hm d Kutugome d vs indi ch sq ] 


gio omn NS ORV 2 pg CARTRO i 
"es. d: r 


M 


d 






" 
- TES 2 1 " ; " 
Ur AUE cessi peti a aor PEE : 


, ^ , 
paccm - EC Le 
EMO te d m. "s MR T 
dM i n 7 ia s Rr 
"t x —- 


zx 


v. 
, 


j Fus 
ei 
qiu 
vy, €» 
ZU 





: s wt Detelfum depravatee imaginationis fpe&dirum. — 101 





— 


- ARTICULUS QUARTUS. 


Ani in Vampyrorum. tantum cadaveri. 
. bus fluidi fanguinis effervefcentia. confpi- 
(* (5 | "eendam fe preebeat?- 

E EC E i 

" Uis blado in corpore itbti icut iin humorum in 
e B (ux mixtionis refolutionem plenariamque putridam 
- & cortuprionem. celerrime inclinet, é venis fluens fan- 
i [Ur qui non emiílus antea, quam à frigidi aeris 
— pv in citius mene , an vero in diverfa 





insat 











hac c quidem uidio we jure in tome collata gura no. 
| Niscontentionum zfítibus Philofophorum difputandi pruri- 
um acueret, nifi éflet , unde id privilegii genus omnibus 
ferme demortuorum. cadaveribus commune redditum fci- 
| gent, In cujus quidem noftri afferti probatione , ut certa 
ab incertis diftinguamus , co przíertim unanimi voto incli- 
» pandum rcor , ut intcítina fermentationis motum effe agno- 
] Ícamus, penes quem primaria faltem, fi non unica putredi- 
nis caufa ftet. Sicut autem caloris moderatio , & recens 
appellentis. aéris exclufio potiffimz fermentationis cauíz di- 
ei poflunt, ita nihil certe fublata corpotis cum anima com- 
munio, confequens omnis motus intermiffio , & inducta ex- 
inde humorum coagulatio nos morabitur , quo minus fuo 
. in fepulero coar&ati corporis refolutionem alio. modo, 


| quam per coagulati ; antca, jam vero — fanguinis fermen-. 
| wocet n3 tatie- 





102: fub Fampyri, aut Sanguifuge lara. um | 
tacionem e po concipiendam ipit Run 
um ife eus 





UA. wt 








lenius perrumpere cogat; ; cum fide pe inteflinz- "- ra 
pidz motionis turbine nullius unquam corporis; cujus pat 
ces per fuarum fuperfcierum. ex. afle übi. «congruentia | lan 
firmo invicem nexu copulantur, penitus diffolvendam; quia 
potius, ubi frigida feprentrionales regiones id docent, peg; 
plures annos fine-noxa perdurantem unionem confpicere- 
mus. Quod vero quorundam Vampyrorum corpota ,.quo«s.- 
rum nihilominus immanes umbra fanguinolentis morfibus: 
minime pepercifle videbantur ; in (uz jam purredinis fquae 
lore confenuiffe obíervata fint, id merito .peculiarium ,&& 
corruptionem acceleranrium conditionum ac morbi. prz prie 
mis, cum quo zger ultimo .confli&tabatur , rationem , nec 
non in fepulcri diveríam .profundiratem & terrz propr 
tem conjiciendum puramus. Si de reliquo, adf 
tatis durationem, & floridi (anguinis-ebullitionem: peteret: - 
quadam przrogativa munitum crederes. Vampyri cadaven: 
mihi certe fecretiares nature mylílis haud. ignotam hujus: 
caufam pramiffa thefis , quod horum populorum fitis gratif-: . 
fimo equini lactis, aut calefcéntis adhuc ferini fanguinis:poe 
tu reftingui ut plurimum folear, apertius explicare, & mue 
mialis fpiritus . miracula depradicare poffet , cujus incolae - 
mis, & à contrariz cauíz conatibus minime violata virtus: 
non tantum cum Vampyri. fanguine, & cum vivi: Vame | M 
pyrique crudelitatem. experti. animalis. fpititibus:amica f& 
convenientia. — w-asostin Vampyri. eric 





rss di ge: * s e zr * ; b» 
- E 3 2 


^ 


aeri 
etg 


ipis 





€ 
23 


x ls 


E 
T es 


TM ii dn be 


i me 


"v 


j | : | | | ; 
^ »- 


| Detedéum depravata emagiratioues Jpelirum. 103 





sionis vitio- per longius tempus vindicat, & oculorum faltem 
 chebetudini vifam integritatem. conferyat, idque demum ex 
nix arcanis demonítrat , quod corruptio, fcu mors, 
-qua: nonnifi novz vice melior refticutio , & rerum (cibini- 

-bus impreffarum idearum illuftrior r'effcirdtéo ac explicatio 
dici meretur, haud alio fe damno probrofam reddere con- 
! erit, quam. quod ad perfectioris vite puritatem &  clari- 

n viam fternac, in preíend autem fluidi poft mortem 
nis ebullitionem. nom Vamipyrorum tantum cadaveri- 
iunem. pote sefkscum faciat. 














ane fit, a an Veces qua fan- 


-. guine em ex hominum corporibus eliciunt, 
Lou Dru. MN 





^ T in inlmón hui iei iot momento , » quod & 

fua icultatis & utilitatis prerogativa plurimum re- 
uas hac fuper re occurrentes controverfi las antecel- 
i DE accuratius & exactius. procedamus , ; Ícire cum pri- 












- 


venit, quod Su&ionis, aut tratfionis vocabula ob 

tantum — minus propriam notationem in 

itis fermonis ufu locum inveniant, adeo camen philo- 
; ctifeos acerbitatem non fuftineant, quin fuiío po- 
| e. (dio prater impeditam , qua aér| pollet , gravitatis 
ionem & prater confequentem inde neceffariam exa per- 
| tis vafculis fcaturientium humorum effufionem innuere ni- 
i hil p flic, quaíftione certe, utrum Vampyri i immanitas cruen- 
;to morfu fanguinem fuctione proliciat? idem propemodum 
| donaenz, ac utrum Vempyrus fui oris cavit: prementis 


MIA ab 


l 








104 Sub Parpyr? aut Jauguifuge laroa 


——— 








ab extra aéris vim avertere; Gc fuo, qui in viventis corporis 
profunda pertetrec , rabido morfü , id tandem efficere qui | 
uc per apertà venarum ófcula ex circulationis lege in fügén-- 
tis os ftia quafi fponte emanans fanguis Vampyri barbare: li- 
bidinilitare, & nefarios pruritus fatiare poffit? in^qua qui- 
dem füb novis jam terminis conftituta. quaftione'; memori 
adhuc mente revolvendum eft, quod immutata & immota 
Vampyrorum fepulcra absque ulla ;'qu& aperta; "aut-alio 
quovis modo didu&ta indicet, welleviffima nora ;'continue - 
perfeverent animacis nihilomitius cruento fpiricu fanguifuga- 
rum corporibus € fuorum fepulcrorum cavis circa tiocturnas 
maxime horas profilienibus ,; objectis eriana repagülis cufto- 
ditas cubiculorüm pottes perfrigentibus, & non fine ad eo- 
rum lubitum compofito difcrimine jam notis cruciatibus in- 
colas exercentibus : Ut filentio praeteream; quod" univerfa [fi- 
gnorum feries, quorum fuperius injecta mentio ; quibusque - 
Vampyrorum cadavera à cateris fub rerra;defoffis hominum 
cadaverbius diftincta fuiffe vifüm fuit, adeo ab omnis vice 
communicationé Vampyros excludat, ut hos potius putrida 
jam corruptione infe&tos oftendat, me veró , adjundtarum 
rerum minutias accurate rimantem, ad firmandam denique | 
conclufionem adigat, oportere, : ut omni ea ,. quam fibi 
natura exigere poteft, impoffibilitate implicare dicatur, quad 
cur faz paflim putredinis primordio colluctans cadaver fine. - 
reclufi fepulcri indiciis fefe elevare, ferracas conclavium po- 
ftes penetrare, impetuofe in homines involare , fanguinem - 
fu&u provocare, in fepnlcri rurfüs:antra remeare, &cad us- | 
que exacerbátos de novo cruentz fitis ftimulos exípe&tate pof- 
.fit, & refpirare, — Acque hinc afferendum  reftat.& coónclu- | 
dendum , quod hominum; Vamipyrorum morfülzíorumaf- | 
fedio; illi depravate imaginationis fpeciei attribuenda. fit, 
cujus in Medicorum Scholis nondum proprio nominednfig- | 
nita notio , non. minus fuarum propriecatum., qe. auxi- | 
lIOrUIM | 








| 


h 





- DeteBum depravate imaginationis [perum,  XOS 











- liorum etiam conditionem Medicinz tantum: cultoribus ma- 
nifeftare voluit. . Atque hinc, cum bene gerende, & felici- 
ter abíolvenda: curauonis punctum exacte caufarum cogni- 
tioni imfiftat, & medentem ab Agyrtarum & cxterorumim- 
poftorum malé fano grege fecernat, in materialis maxime, 

- formalis, & efficientis caufa differentias non modo follicite 
diftinguendum , fed & pofterioris hujus locum in ipfo Vam- 
pyri cadavere querendum, ficque dicendum fupereft,. quod 
Vampyrus illud ipfum, cui alias primarie adícribicur & dig- 

. fiflimz cauíz titulus, morbofo huic affetui conferat, Nam- 
que cum fpiritus illius ab intima fermentantis fanguinis refo- 
lutione agicati & ex Vampyri fepulcro emiíli, ea fit condi- 

 £fio, ut haudaliam, cui ( fe penitus infinuet, fuzz commo- 
rationis fedem magis fibi familiarem deprehendat, quam 

 ubi.ex fua figurz, molis & motus particulari conditione & 
qualitate; fe cum illius fanguine ,; qui Vampyri ore mor- 
füm expertum fe effe falfo fibi perfuadet, facillimo negotie 
| fé commiícere, & ob fuz fübtilitatis claritatem ipfius fpe- 
ciei reprefencationem phantafiz offerre poteft, quam & ipfi, 
dum adhuc in vivo Vampyri corpore officio fungebatur fuo, 

motabilis Vampyri hiftoria cornmunicavit & -profunde im- 
preffit ,. nullo modo -cruente füctionis ideam: in alterius 

| phantafia excitaturus , nifi durante Vampyri vica dicte fu- 

. tionis crudelitatem ab altero pariter Vampyro expertusfuif- 

fot, Quod vero fpirituofa id genus , & muümialia effluvia 

plurimorum magni parvique mundi prodigiorum in fe mo- 

. menta fuítineant , cum nature |ftudioforum nulli ignotum; 

tum ex illo etiam omnibus notum effe poteft, quod loagif- 

fimo loci intervallo diftantes fratres, quos ab iisdem paren-- 
tibus generatos multa inter. fanguinis firnilitudo conformes 
reddit, eodem temporis fpatio variole , aliique in fermentan-- 
t*ium: hümorum & ípirituum congruentia fundati | morbi, 
 invaferint , quin diílitis etiam regionibus. diftindi. amici, 
| quos tamen non fanguinis propinquitas ,. fed. mentis libera 
barmonia ligat, eà prone voluntatis propenfione fibi occur- 


| AKsK P. AA Vol. IV. o : rere 





- ' d ine UN E ü , - 2 LJ h^» LIE 
[ Y " - & - ' T 


106 . Bub Vampyri aut [anguifuge lara 











fere confüeverint, ut alter, alterius licec fortis ignarus, il. 
lius, nefcio an fuis dicam, malis ingemucrit ,. diesque iti- 
Íu&u & fletu. confümferit, vel potius latente hujus triftiice — 
caufà confümere coactus fueric; ut ex immaturo etiam coe- - 
meteriorum tranfitu inr convalefcentibus recurrentia febrium 
augmenta, & , quas transplantatorias vocant ac fympathe- 
ticas curationes harumque profperos eventus filentio. prate- 
rearmi, quorum ratio in fimilium fpirituum amica unione, & in- : 
diffimilium inimica feparatione ac dimicatione unice petenda 
venit non fine fufficienti teftimonio,quod in vitalium pariter ac 
animalium fpirituum luce diftin&a non modo viventisimago 
refplendeat, fed & arctáà fe cognatione, cum fibi fimili: de- 
vinciat, fuique pariter fpeciem eo ferme modo' exprimat, 
quo per rabidi canis, aut lupi morfüum communicari pra 1 
lupi canifve formam reprafentant, & miferees afflictos. eo . 
miferiárum adigunt, üt (affectu hoc etiam á veterrimis Me- ' 
dicing Patribus fub. Cynantbropie & Lycantbropie nomini- 
bus annotato,) demorfüs canem latratu, lupam ululatu fi- | 
mulet, & in adítantes morfibus involet lupus magis, canif- 
ve, quani homo, USED TARDA 

Ab ea, quz efficieris eft, ad materialis caufz contem- 
platonem convertentibus illius. precipue , qui Vampyri fe - 
infidiis obrutum putat , fanguinis conftitutio difquirenda 8€ 
preter conformitatem, quz huic cum fermentantium, & 
ex Vampyri cadavere exhalaritium effluviorum. fpirità com- 
riunis incercedit, alia etiam crudorum & terreftrium humo- 
rüm auftera vifciditas confideranda erit, qua fanguinem ho- 
minis à Varmpyri dentibus , juxta falfam fuz opinionis fpe- 
ciem, vulnerati, pregrefla infinuatione lethali, jam foeto- 
re turgeriiüm , &6ó Vampyri fepulcro prodeuntium: vapo- - 
um, in venularum. minimis fubfiftere facic; & turbato pro- 
greffus fui ordine, fpafticisque fibrarum contrradtionibus dia- - 
phragmatis motui impedimentum ponit, imo cordis deni- 
que nobiliflimam actionem non fine anxie — wok 
ij AT eítiig 





í a 


Detethum depravate Umnaginationis fpe&hriim, lo7 





—— — 








- leftiis impedit atque pervertit. Hinc in fomno preffa fan- 
— guinis vaía confuío fpirituum rectilineo curfu inquietas alio- 
— quin ideas in loculis excitant fuis , quorum repraíencatio for- 
malis intelle&ui facta juxta Medicos proxima caufx rationera 
— conftituic, & à Vampyrorum larvis perterritam , deque fui 
-— corporis confervatione follicitam animam compellit, ut ma- 
-jori fpiriruum copia illi, quam phantafticus Vampyri morfus 
acerbioris doloris fenfu affligere creditur , corporis parti, 
providere allaboret, à:quo fpirituum turbato influxu, atque 
' fuffufi fanguinis recremento poftea Vampyorum, ut putatur, 
. dentibus infli&tum ftigma eo ferme modo deducendum ve- 
| nit, quo materno in utero conclufus foetus depravatam fuz 
matris imaginationem multis fxpe malis luit. Caeterum ac- 
- cidere aliquoties obíervatum fuit, quod phantafia de tole- 
rata Vampyri fu&ione, nihil etiam fuis id credulitatis genus. 
- adumbrantübus efflluviis conferente Vampyro, períuadere 
alicui, illo precipue in articulo , poffic, quando vitalium 
«humorum major corruptionis gradus eà anime efficacia ob- 
, je&um reprafentare novit, ut fui impos haud aliter de Vam- 
pyri cruento moríü doleat, quam quibus Incubi, aut Ephial- 
tis de no&te perpeffa crudelitas multis de die füfpiriis deplo- 
"ratur, Ubi tamen hoc in cafu notandum velim , noftram 
- fubiiliffimo intelligendi lumine preditam animam haud in 
. €o quidem reprehenfionem fübire, quod diverfum à repre- 
fentatione aut perverfum fibi judicium concipiat, fed in ceo 
. erroris infimulari illam poffe ,' quod preternaturalis fpiri- 
tuum & admodum infirmz difpofitionis imaginative poten- 
tix ignara, eodem pariter modo , quo fine ordine vagan- 
tium obje&torum fpecies offeruntur, incaute judicet, Sic & 
.Occafionales pariter caufz , uti morum , confuecudinum, 
| educationis , nutritionis & converíationis conditiones fuam 
non minus fymbolam conferunt, infimulque ad illius nos 
-quaftionís difquifirionem deducunt: Utrum nulla ratione. 
evitabilis , fed certa lege ftabilita neceffitas haberi debeat, - 
[ quod à Y a4mpyro morfus; edam poft mortem reti de- 
edi | o2 Cat 


! 


| 


: | THER eve Tae NM 
$98. 0077 $ub Vampyri aut Sanguifuge laus... 


üptrnescuese CON DDR Qn. met IC RHONE ear iom ues oo cmm PRI c a m 





beat novus Varnpyrus? cujus quidem dubii explanatio; dum 
füpra dictisinnitimur, id faltem pro certo nos tenere jubet;i 
quod in Vampyri cadavere concenta fluidi & fermentantis: — 
fanguinis mafla id genus f, pirituofas porciones per plurimum * 
temporis exhalare poflit, qua in difpofiti prius. corporis po--- 
ros fe fe infinuare , & firmatá cum (ii fimilibus amicitia» - 
 eruente fudiionis idem imprimere facillirae poffunt ; mini-! | 
me tamen exinde fequitur, quod à Vampyro demorfi inte-: - 
ritus novi Vampyri generationem inferat, n5Mer tr dM 
— Ceterum qui accidat, quod. brutum etiam animal, . 
quod à rationis ufu communius exclufum volant Philofo-: 
rum antiquiores, Vampyrorum dentibus obnoxium phan-'- 
taftica hac affectione torqueatur, pluribus explicare fcirem 
fimulque demonftrare ,' quod imaginativa brutorum facul- 
tas illud ipfum anime intuendum objiciat , cujus fpecies: 
fpirituum luminialtum impreffa. manet; aft labens hec fi-5.- 
lentii peplo in volvo, cum inprafentiarum hominum magis," 
uam brutorum /prornovendis commodis. intentus , nullas -. 
ka mei laboris gratias referrem , in eo probando fatis prz- id 
ftitiffe perfüafüs, quod vera non fit, fed phantaftica , quà 
| CP pu ex hominum corporibus eliciunt , Vampyrorum ' 
UC, SL | | 


ARTICULUS SEXTUS. 
 Methodum phantafticam fu&ionem 
| curandi fiftit..... 5 2c 











-— 


Detecium deprauate imaginationis fperum. 109 


imaginationis idez, confirmato interim vitalium etiam fpi- 
rituum robore, dejiciantur , ad quod quidem praftandum 
antequam nos accingamus , nofirz, qua folá fere Medici fe- 
licitas innititur, tuenda fama gratia, cautá nos futurorum 
przdidione munire, & adítantium calumniis non obfcura 
denuntiatione obviam. ire oportet, cfle fciliet, quod fais ra- 
dicibus obfítinatx hujus affe&ionis pertinacia adeo medica- 
mentorum virtuti non cedar, ut potius á naturali conftitu- 
tione nimium remotum humorum maflam , fuoque vigore 
deftitutas fpirituum parcas fuppetías, difplofis undique fitu- 
que effoetis corum particulis, qua vitalisbalfíami ope corrup- 
tionis vitium arceant ; in fpiflum, rancoreque fordidum phleg- 
ma dejicere & efficere denique foleat,ut tandem variis in locis 
A promta fui curfusexpeditione avocatus, & ftagnatione fuübfi- 


ftere coactus fanguis inteftina & nonnifi caro vitz pretio re-- 


fliugnenda flamma fefe incendat, aut ignobiliori lentz putre- 


dinis face fe depaícetis verum reddat, fugentium Vampyro-: 


. rum phantaímate cruciacos hujus fui fomnii diras accelera- 
tz mortis poenas fzpius perfolvifle, Cum vero non proximi 
tantum amor, fcd & fani intellectus confilia id maxime ur- 
ftrant, auxiliorum clafles pregrediamur, defperatas licet e- 
groti res nulla falutaris manus applicatione in melius verte- 
re conemur; hinc utique univerfale illud mente motis alias 
«commendatum purgans , cum aliis qua viícidorum humo- 
rum expellendis fordibus ufus dicavit , remédiis fociatum, 


geant , ut per omnes, quas Medicinz Sacra nobis fübmini-- 


Helleborus ícilicet in ufum vocari debct, infuperque fe- . 


«quens marerie medicz fuppellex, quod fuum eft praftabit, 
Alterantinm nempe vicibus apprime funguntur Radices A- 


pii; Polypodii, Petrofelini; Graminis &c. &c.  Herbe Agri- 


moniz, Fumarie, Cuícutz, Epithymi &c, &c. Flores Ca- 
lendulz, Geniftz , Bellidis, Centaurii minoris, Corcices Caps. 
parum, Tamariíci &c. quz unacum id genusaliis, humo- : 
zum craün invertenribus, & per inferius educentibus, mar- 


E 


e 3 tiali- 


te 


ld j' t di Aw |; TTL ETRO .. f DESEE B 
z * " | ; " M x nato 7] 


! - v e ; Ne: 


qJIO -—  SubYampyri, aut Sanguifuge larva 








tialium & aperientinm ufui locum dabunt, huic fini appri- 
me fervituris, ipfo in füb(tantia przbito Marte, & Tin&u. 
ra Martis, pulvere cache&ico Ludovici, ftomachico Porce- 
rii, diaphoretieo marriali & joviali, omnibus ex Tartaro 
paratis, ut terra foliata Tartari , vel cjus liquore , Tartaro 
vittiolato, arcano duplicato, omnibus itidem ex fale ammo- 
 niaco & nitro , fixis pariter herbarum falibus , uti & abíor- 
bentibus & alcalinis omnibus, Quibus rite exhibitis fub 
analepticorum nomine nota remediorum claffis fuccedat, fic- 
mandoque debilium ljirituum roboti , atque expugnanda 
phantaíticarum imaginum pravitati incumbat, aromaticarum 
profe&o fpecierum, cordialium confe&ionum, & fpirituofa. 
rum aquarüm'moderato ufu fe commendante, cui (e Opii tan- 
tillum ,ut Theriacz cocleftis, maffz pilularum de Cynoglofla, 
vel Laudani cydoniati momentum junxeris , accomodatam 
tuo propofito medicam formulam ex artis przcepto prolubi- 
tu concinnare , ipfa autem Vatnpyrice fuctionis affe&ione op- 
| preffum, (fi quidem tux curz talem. committi contingeret) 
tuorum medicamentorum virtuteira maxime fublevare po- 
teris, ut excufo prius fomno, ferale Vampyri fpe&rum zgri: 
phantafiz cjiciatur, fpirituum autem debilis vigor eo usque re- 
ficiatur , donec recuperata vires totius fanationis feriem ab- 
folutam efle demonítrabunt, ubi amen quoad diztam infi- 
mulinvigilandum erit, ut ab omnibus tomachum magis one- 
rantibus, quam corpus nutrimento confortantibus cibis, ab e- 
quini itidem la&is, & fetini fanguinis potu, modica alimento- 
rum portione concentus eger, abítinear, fereni aéris puritatem 
eligat, & naturales denique excretiones haud negligat. Eo ma- 
gisautem fub his omnibus ordinandarum quoque animi affe- 
étionum rationem gerere oportet, quo magis profpera fana- - 
tionis cardo in depellendis &&x larvae ideis vertitur, omnibus 
profecto medentium intentionibus in irritum recafuris, nifia- 
nimi moderatio, pertinacis ac ertonez imaginationis ejectio, 
firmisque nixa fundamentis recuperande maturius valetudi- 
. Ris expetctario fpiritus recreare, à Vampyri furiis Xu 
; IDC- 


B 








id 3 
; - ra 
; f 
[ L 
e" 
i . 
" 


Deteifum depravate imaginationis fpe&brum.  Y11 
liberare, & faniratis integritatem revocare , eoque incitare 
noffet,ut ejusmodi amici pra cceteris eligantur,quorum amee- 
na converfatio fufpicionum pravitatem corrigere , ac morum 
fuavitatem inducere valeat, Verum cum illa jam temporum 
mpollities fluat,cujus gu(tuiMedica nequaquam fcientia fatisfa- 
€eret , nifi cuilibet ferme morbo appropriatorum , feu fpecifi- 
corum medicamentorum virtutem opponere fciret; hinc et- 
iam illa ipfa, qua experientia àVampyri fpectris afilictorum ap- 
probatarh habuit, medendi ratio , ingerendam fui memoriam 
commendat, haud infido cercé auxilio in eo confiftente, quod 
à Vampyro vulneratos fui hoftis illitus fanguis, & fuo de fepul- 
Cro crebiori vice deglutita terra portio, ab ejusmodi morden- 
tibus vitamque fu&tu eliceincibus umbris liberos, nec tamen ab 
ea lege immunes reddere vifus fit, quo minus, licet Vampyro- 
fum manibus in vita tecuni inducias pafcifcentibus , mortuus 
tamen Vampyricum fpe&trum agere, & (emelá Vampyro fu- 
&us pariter fugere debeat Ex hic quidem quod omnium inMe- 
dicina celebratorum remediorum efficaciam inopinati tan- 
tum cafus fors prodiderit, pluribus diflerendi aptiffima oc- 
cafio occurreret, niír fecretior ratio mundi intima | pene- 
trantem, & faperiora cum inferioribus, & fimilia cum fimi- 
libus concinne colligantem fpiritum manifeftum faceret , cu- 
jus nullo termino conclufo virtus omnia, quz ftupemus , natu- 
rz prodigia, in fefuftineat , & in pre(enti quidem articulo il. 
lam;quz iriter Vampyri (anguirrem ejasque qui à Vampyro ex- 
€ruciatum fe credit, vitales fpiritus (efe monfitrat , proportio- 
nem conferat,ac mendacem denig; fuctionis (peciem eo ferme 
mo dooblitteret,quo nulli provifus eventus Hydrophoborum 
| feu aquas pertimefcentium errorem fuftulit, dum repente aquis 
-fnerfos demerfafuz idez facuitas reliquir, & redintegrata cum 
áquis amicitia delirantium numero exemit. lade ergo evenit, 
ur illicus Vampyti fanguis, ubi per cutisporos penetravit, & vi 
J Yam adhuc Vampyricz animnz ideam fecum afportavir, fupre- 
| mifacriq; auxilii vicibus fungatur, aptiffimus certe, qui phan- 
&allicas cruenta fuctionis fpecies diftindta fus falfitatis reprae- 

» OS MU | A fenta- 





Ylà dub Pampyri autSanguifuge lara — 
MEDIZIN MEE EXIACENOEICO Pi D M MEI MERE NRI WEE pnr rcr ccxoqwracmwmeeveweraeweeuere. s o0 EE 
fentatione deleat, & de faniorum confiliorum finceritate per^ — 
fuadeat; cumpari nihilominus comendationislaudede Vam- 
pyrifepulcro repetita dofi come(ta terra ideo ferme celebra- - 
tam fereddat quod mumiali zthere curgidz & rigide, que — 
fie&inon poflunt , atque fpongiofz ejus partes infeftü acidum 
imbibere, obítru&dionum pertinaciam tollere, & tenuiffimis 
denique archealis aurz cflluviis nérvei fucci vifcofitatem ar- 
tenuare, ac fpirituofo incremento locupletare pofle comper- 
ciffimz habeantur. . Ceterum uti quilibet ex fano homine de- 
furatus, & ad artis prxcepra ícite paratus fanguis magnum 
contra expugnandum id mali genus in fe arcanum continent, 
ita hamani cranii ufneam, ipfum cranium , primiparz fecun- 
dinas, corallia, fuccinum , vifcum corylinum, ungulam. alcis.& 
camphorata maxime, caítoreata & cinnabarina itidem fuam - 
merentur laudem utpote in quibus fumma demuleendi idea- 
lisfaroris & corrigendz phantafticz pravitatis virtuslatet, . 
Przfervatio deniq; in eo maxime confiftit,ut cineribus den» 
fe coníita demortuorum cadavera in remota á pagis & urbibus 
loco eum in finemterrz, & profundiori fofIa mandentur , ne 
exfpirantes putrefcentium cadaverum halitus facili (e negotio, 
cum fui fimilibus conjungere, & melioris confilii inopé phan- 
taífíam memoratis fxpius cruenta fuctionis triftibus (imulacris | 
affiigere poflint, id certé comprobantibus ipfisVampyris,quo- 


rum manus evulfo corde, reíciflo capite , & combuftocadave- 
re,demta fcilicet fpirituofis efluviis imaginandi fenfum nlte- 
rius vexandi facultate,ífuis in umbris quiete fubftiterunt.Acque,— 
hifce fub V ampyri au Sanguifuge larva á vere Philolophbie, 


&5 vationalis AMedicine placitis detetum ac dejeum depracvae, 


£e Pbantafie [pe&rum non tam miflum facere, quam omnia 


illorum commenta, quz de miris Vampyrorum. hiftoriis paf- 
fim difpería anilium fabellarum inanitates olens, in torum res 


jicere, & id tantum coronidis loco apponere volui, beatum, —— 
cfle, qui naturalium effeduum prodigianon prius affentiende | 


ercdiderit, quam conftantisfidzqueexperientig, ac ve. — 
re rationis lumine viderit —.. . —. s | 


OB. "E 





: 7. OBSERVATIONES 
PATHOLOGICO- 4 HERAPEUTICAE - 


POLYPO. 
.CORDIS, 


Quas. 


LNCLITISSLALE ET PER ORBE M CELÉ- 
RATISSIA |. 


ACADEMUE IMPERIALIS 
"NATURE CURIOSORUM 


EBEIEEUST RI, MAGNIFICIS , EXCELLENTISSI- 
 AMIS Ea EXPERIENTISSLMLIS — 


DN.DN. 
PRJESIDI. DIRECTORI 
CE ADJUNCTIS vai 


COLLEGIS, 


|PATRONIS, FAUTORIBUS , "AMICIS OMNI HONO- 
| RIS CULTU VENERANDIS EXHIBET ! 


CHRISTIANUS FRIDERICUS JOERDENS, 
vatcus. MEDIC. LICENT. PHYSICUS ORDINA- 


RIUS ET SCHOLARCHA ILLUSTRIS GYMNASII 
: CURIENSIS, 


| Nee nom - 


ACADEMIA. MINIS AAT CURIOSOR. 
OLLE 





VIRI. | 









MA We op LEY ew X 


mà — BER XOOMER 
ESUSSOOSS 
M 25 VR y^ L 
Perilluftris, Magnifici, Excellentifimi. : 


atque. Experienti[][nmi, 





ergente anno 1733. Vos Perilluflris, Magni- 
fici ac Excellentiflimi Viri non. metitis meis, 

fed eximia benevolentia Veftra ducti, in fplen- 

didiffimum Collegium Veftrum me recipere dignum fla-..— 
 tuilis , idque Diplomate confueto confirmatum dedi. 
ftis. - Quemadmodum igitur honorem hunc ín mecol- 
latum gratiffima mente agnofco , ita omnino mearum 
erit partium , me non otiofum in Societate, - quam . 
nunquam otio[am ele ex fymbolo lilius deprehendo, | 
exhibere. — Otium quidem omne fugio, & nunquam 
non officii mei memor in id. incumbo ,. ut pro virili E | 
xgris fuccurram opem meam flagitantibus ,' & horis . | 
fübcefivis veri ates medicas ex. obfervationibus genui- . | 
nis collectis inveníam , qua íncerta in remedica magis 
firment ,' & impoflerum publici, mmezque proprim | 
praxeos emolumentum promoveant ; fed hzc rudiora — | 
veftris fiftere oculis perfpicaciffimis,, imbecillitatis mea, — | 
qua parum pro dignitate Tanti Ordinis pralftare valeo, — | 


^. Dem 


ax 





—  sSBER X o X SER 115 


bene confcius, .diu hafitavi. ^ Vicit tandem omne, 
quod obílabat , dubium infignis omnibusque noctiffi- 
.,ma Veflra benignitas, qua quosque cordatos excipere 
gratiofe, inec' eorum conamina, licet levioris mo- 
menti, defpicere foletis, — Fretus igitur tanta Veflra 
humanitate fpecimen hoc levidenfe de Polypo cordis 
exaratum facris edibus Veflris appendo , quod zzqui 
bonique ut confulatis , & non tam ex dignitate fua, 
quam habet nullam , quam animi intentione & ftudio 
limetis, enixerogito, —.Quodíi fa&tum, uti confido, 
à Vobis erit , majorem mihi alacritatem partes meag 
explendi, Íymbolasque meas conferendi, injicietis, 
Caterum Deum T. O, M, fupplex oro, ut fervet Vos 
omnes & fingulos incolumes & falvos, utpote Rei 
- Medicx Fulcra firmiffima ,. ut fervet noftrum ordinem, 
| qui ad falutem publicam conditus & deflinatus eft, ut 
| totius orbis Medici eloria inde femper .confervetur , & 
, dodrina & artis incrementum quotidie magis :promo- 
| weatur. Valete, ut valeant qui ex Vobis valetudi- 
.mem optimam atque falutem quarunt , & favete co. 











|^ 
l 


natibus - peel ) mni 
V'efirorum Gravijmorum Nominum 


|! Dab, Curia Varifcor. XVII. Calend. 


HOD ned :.. «obfequentiffimi & obfer- - 
" .. ..wantiffimi Cultoris, 


[SETS | 4Miconis ——— 
Bo — | p Pre. 


, 


d " jv. 
a 25M 
L4 Jk. 

us 

P* 3 


ue oo ug * ' | i .T 
per^ * Wb ii " REX 2 ; on - 
) alis "m P r " ix du li ie 


IQ, dica» toto die, praefertim in: morbis: abftruíis vide-- - 
AJ. mus. In his, quamvispropria velalienacertadeficiat — 
experientia; nihilominus tamen & cognofcendi & cu. 
randi modi illorum , caufarumqüe explanationes ubique | 
fere traduntur, & ne detur vácuüm in aliqua therápié — 
& pathologie patte jJ füpplentur exingenii dd. fupplen- — 
dum: facilitate & ex meris cónjecturised; qua genuina; 
obfeérvatio fübminiftrare debuiffet... Nunquam bécihi- 
hiatrifitmethodus ;; fatis fuperqueconyicto, metisratio- — 
ciniis- inhaerentes, & fyílematicam- tantumi artem a- — 
mantes.,,negledtis fimul experimentorum teítimoniis & 
obfervationibus legitimis ; à veritate effe averíos,. & ni /3 
hil, nifi quod ambiguum, fàllax & iricertum traderey. | 

. 'atqdead errores ducere.  Ninilo minus tamen perverfüs 
Tc modus ferein corfüetudineni abiit; "uríde eft; "quod. ^.| 
inde parunt ditilitatis € multorüm fcriptis in orbern medi. — | 
€um redundet; ^ Hocutiin morbis:plurimis videre.licet; ^ | 
itapreccipue-in polypi. cordis pertractatione obferyatur, ^| 
in qua nullum defe&um deprehendes, licet morbus fit. — | 
altioris indaginis, cuius analyfis vel propria , vel aliena. — | 
expetientia: deftituitur, "Traduntur figna ejus;'caufa — | 
methodus medendi & ipfa cura; quamvis optime fciant . |, 
fcriptores ,. maximis alias laudibns confpicui;:femecdes — || 
texiffe unquam polypum cordisex fig&is;oquésvecemfent, — 
niülto minis cürdffe rémediis egrum, que tradunt. Frus — 
ftraheum igitur laborem me non füfcepiffe perfuafuüs fum | 
dum id; quod ex fcriptis audorum de hac materia veri- — 





Ad 










ex 


die 


3 


P Ay NUN SUA WT ILPPET NET 
T - ps " » 

E RE NNNM ta | n 

ü 


— Olférvat: Patbologico-Therapeutice de Polypo Córdis. 11y 








tati minus confentaneum deprehendi; indicare ftatui, 

adjungendo obfervationes tenus hac colle&as, hisque 

innixas fententias meas, quibus occafionem pré&ibere ftu. 

deo, ut alii exercitati veritatisque ftudiofi viri fuas etiam 

rióbifeunt communicent obfervationes ;- hisque fuper 
- ftru&la ratiócinia, ut tandem felicius quàm huc üsqué 

licuit, tanr abftrufa matetia dilucidetur, & certius Quid 
- hinc flaturpoffit. | | " 


Dobrorum in cordibushominum repértórüm hiftoriz cani 
5. fréquentes hodie occurunt, ut dubium effe videatur, an 
omnes. vere:rales dicendi fint; qni fectioné demortuorüum in 
ftitura à Medicis inveniuntur & pro iis habentur ? | notuna 
enim eft, 'farius ejusmodi concrementa à Viris, qui anteno- 
ftra tempora vixerunt , obfervata fuiffe... Auc igitur oculatio- 
- res furit Neoterici, aut obiter cancam rem infpicientes fallürr« 
| tur; dus forfitan fanguinem coagulatum é corde ejusque vas 
| fis majoribus ei-adharentem: extractum pró polypisveris ha- 
 beüt;. Fateor, me de hacre etianmv dubitafle, ucper aliquoc 
! annos éxperientie plufímorum nullam fidém tribuerim. Cu- 
ratius hinc eavitates coídis vaíorumqué majorum lüftrare 
| quavis data occafione mecum conftirut.  Fandem invenie- 
! bamin' cordejuvenis cujusdam inopinato excincti quatuor ma- 
| jores exorefcentias vere carricas;: que poft deterfiohermn adhae- 
entis fanguinis coagulati cextaram fibrofam folidami, inftar - 
carnis elote ; oftendebint, |. Ab eo tempore plures in pluri- 
businveni . De exiftentia igitur polyporum cordis fatis (u- 
perque convictus, & ad remotiora:tempora ,; ubt ram raro 
peranatomiam derecta funt ejusmodi c.agula carnea , refpi- 
| eiens;; judicavi ; vel obfervatóres fanguinis coagulo' obvolü- 
10s polypos nori agriovifle, vel vire genus hodiernum ab an- 
tiquo tempore diftin&tum, uti ad multorum novorum mor- 
HM 2M P3; borun: 


n . 


! 
| 









i r ev FF gr " "MI ca | LRL 
r - WE E 1 en t ] z o x yw. gra A 
T á : : - : | NA T ] : "ME CEN VM 


e 


ETUR T 


418 |. Olfervationes Patbologico- Therapeutite — 





berüm genefin facit , ita & hac ratione polypos cordis oli. — 


- * 


rariores hodie frequentiores producere. 
Eu: 

. Yllorum autem fententiz accedere non poffum, qui pa- 
dypum cordis pro excreícentia quadam afperitatum carnofa- 


rum & columnularum in cordis ventriculis occurrentium ; 


habent, ad quod ftatuendum exeo addu&i funt, quod in 
fe&tionibus polyporum deprehenderint, quasdam .extremita- 
tes polypi columnulis & trabibus yentriculorum cordis impli- 


Catas, quas illis accretas & fic polyporum initium inde fa&um . 


judicarunt, fere eundem in modum, ac in aliis partibus cor- 
poris excernis carnofis excrefcentiz , carunculz, hyperíarco- 
fes generantur ; fed penitius paulo polyporum cohafioncs 
examinanti patebit, eas non conctetas cum partibus ventri- 
culorum cordis, fed cantum implicatas effe; ^ Nulla enim 
vi opus eft, pediculos polyporum ab illis trabibus feparandi; 


dum digitorum ope facile expediri poffunt , nulla lzfione . 


vel in furculis polypi vel in columnulis cordis facta deprehen- 
fa, nec ullibi obferyatis aur carunculis aut excrefcentiis pra- 
ternaturalibus À fibrarum carnearum jncremento | forfiram 
natis,;. Deinde plurimi polyporum liberi , fine cohazfione 


ulla. cum trabibus & columais cordis , inveniuntur, & ac- | 
curatius perícrucanti raro polypus magnus obveniet fine ad. 


. jacentibus minoribus ac minimis; quandoque plutimis , un» 


de concludere libet: Si exigui polypi cordis in. fanguine con- — 


ss a^ 


tinuo motu agitato generantur, majores etiam fü 
minimis orti non alia.gaudent. genefi. | Liberi ergo qui an- 


tea fluctuarunc polypi , tandem adultiores facti, ramufculi$ 


fuis cenerioribus prorenfis alligantur « landoque afperitatibus 


ventriculorum cordis... Interomnes illos, quos inveni polye 


os cordis, unicum tantum , & quidem maxime molis, co» 
lumnis cordis implicatum deprehendi. "od 


cceffive à — 





m 
h^ 


t 





cm 


de Polypo Cordis. : Il9 
| j $. IL. | | 
. . Differre inter fe polyporurm corpora non eft negandum; 
. fed ventriculorüm cordis diverfitarem etiam diveríos produ- 
cere polypos ,' experieritiz adveríacur. | Falfurt hinc e(t, po- 
. lypum dextri ventriculi tancum fub albidum effe ;; ac exficca- 
tum füccum pituitofunx referre , finiftri vero ventriculi poly- 
pós denfiores & atros exiftere, Nam inr utrisque ventriculis 
polypi uniüs ejusdemque fuerunt qualitatis, confiftetitizz ; co- 
loris, quantum quidenr ex hactenus fectis obfervare mihi li- 
cuit cadaveribus, unde & facileadducor, ut credam ;. eam di- 
ftinctioneri polyporum , quart aucorés inter cartlofos ; adipo- 
fos & pitüitofos faciunt, ulteriori indigere probationé & de- 
monftratióne, Si penitiüs renr intueamür , patebit, polypos 
minores pituitofos quafi efle, niajora increménta nactos 4Zi- 
« pojos fiftere, & majores & maximos tandem factos cartiofos 
reprafentare , ita, ut omnis differenda cantum in: incipiente , 
increfcente & carideni foliditatem majorem ádepto: polypo 
quzrerda videatur ^ Quod pórró de polypo cordis vaía 
propria fanguinea habente ftatuitur , utique falfum deprehen- 
dentingenui viri, fi modo corpus polypofum accuratius per- 
feftigareipfis placuerit: Namrevera fanguinem ftriatim coa- 
gulatüm , cdi corpori inherentem, Obfervabünt, ad 
nullam vafis fariguiferi veram vel fpeciem ; vel. confiften- 
tiam referendums 2i 





A 


DUC UMEES M nein Mr | | 
— -—. Quamvis difficile fic demonftrare generationem poly- 
;»orums; eandem tamen ob difficultatem opus non eft, ur il. 

m caufz tribuamus nimisrémotx & generali. Illi, qui ne 
góuum hoc imaginationi hominis, ütpore óperacioni animae 
adícribunt, breviter quidem fe expediunt; fed iis accedunt; 
qui qualitates occultas ; vanum illud idolum , quod: nihil 
aliud, quarn igriorantie eft afylum, vénerantrur, | Facillima 
| órmnium hzc effet hypothefis, fi ea in omnibus, que phyfi- 
: €0 & Medico in corpore humano indaganda funt, udi licerét, 


& 


420 Obfervationes Patbologico-Ther apeutice 


. yideatur, nec arridet, nec fufficit unquam, Quamdiu igitur 


p 


. motum continuum éxercet, receptumque mox fanguinem 


ferunts aft phyfice, cuiverasrerum caufas iaveigare incum- 


fecundum naturam , cohzrentes & exacte unitas, occafionem. 


quo nulla fere datur mora , tamen fanguinem receptum an-- E 


A 7 L2 " NS » 
" rok " T [ - 2s 






& fufficeret dixiffe , anima hóc prerftitit, quam naturam effe. 3 
bit, hic philofophandi. modus, quam brevis. & facilis etiam 


rationes fuperfunt, curpe eft cam inuuli niti fulero. | Quem 
mihi de genefi polyporum cordis formavi conceptum breyi- 
bus nunc dabo, peritioram & feliciorum ingeniis folidiorem 
& clariorem demonftrationem in re ram ardua relinquens, 
Quoscunque polypofos fecui , omnes fuerunt cacochymici & — | 
in primis plurimi ad cachexiam difpofiti, | Uti igitur notum — 
eft, quod in cacochymicis fübje&tis partes maífTam fanguineam 
conftiruences nullo fint in; equilibrio, dum vcl hz, vel ille 

partes & quidem in cache&icisferofx, dominantur: ita exin- 

de facile concipere,licebit; partes non legitime , ut in ftatu — 


prebere; ut graviores aliqua feparenrur, & fic fibroía fece- 
dant, uniantur, & temporis cra&u, aliis cjusdem generis his 
fucceffive accedentibus , corpns quoddam peculiare coníti-, — 
tuant quod candem fanguinis, ex quo ortum duxit , circu- * 
lum alterare, motumque ejus penitus fi(tere quayis dara oc- 
cafione poffit. Hunc quidem partium fibrofarumin fangui- — 
ne feceffum earumque conjunctionem, coherentiam &coag- 
mentationem in corpus folidum facile concipere liceret inlos 
Co corporis, ubi mora longior datur fàngnuini rranfeuntig 
fed dum plurimi & frequentiffimi polypi in cordis cavitati- 
bus generantnr & inveniuntur, & cor .tale vifcus eft; quod 


E 













irerum expellit, difficile admodum videtur, invifcere , in 


te ejus expulfionem partes deponere poffe quasdam, que im — 
folidum corpus abire, & quod longe gravius videtur, incref- 8 
cere eo usque queant, ut motum omnem fanguinis interci- —— 
piant; At cantum abeft, ut motus cordis continuus concrées — 
tioni polypofx impedimento fir, ut porius eam utique prae-— 

B5 mo- 


VARII S 


« i ME 


(ow 


200 sss de Polypo Cordis, o 19r 





m 


Jenoveat, ad quod ftatuendum fequencia potiffimum me ad- 
-duxerunt, Lac, utpote liquidum homogeneum , fermen- 


- »fationi expofitum , partem pinguiorem & craffiorem dimit- 


tit, qua fufficiente copia colle&a in vafe butyraceo motu 
accedente externo continuo candem redigitur in maflam fuo 
modo folidam, quam butyrumappellamus. Nullum eftdu- 
bium, quin ex fanguine animalium fimili feresmodo folidum, 
ad polypiconfiftentiam quodammodo accedens, motu exter- 
no adhibito produci queat, id quod eo facilius inde concipimus, 
dum toto die videmus , fanguinem & vivo animali extractum, 
vaíeque exceptum, celeriter per inftrumenrum quoddam agi- 
tatum , deponere circa hocinftrumentum maílam fibrofam fi- 


. bi firmiter cohzrentem , &adeoincrefcentem , ut tandem ejus 


, tus obítruere valeat. 





molesagitationem impedire aut fiítere videatur, Quemadmo- 
dum igitur lacpinguiores partes feparat , & he motuagitate fo- 
lidi quid (ui generis largiuntur; quemadmodum fànguis re- 


-cens ex animali tractus calidus motu externo ex parte in fibro. 
fum corpusredigitur? ita mafla fanguinea in corpore vivo ,.a 


quovis externo vel interno accidenti alterata & turbata, partes 
-erafliores fibroías, reliquis non amplius intime cohzrentibus, 
facile dimittere poteft, qua per motum cordis continuum con- 
quaffantür , colliduntur & coagmentantur, ita ; ur prima adfic 
polypi facies, cui cum per eundem motum plures ejusmodi par- 


| «esapplicantur , quz reliquis accedunt iisque agglutinantur po- 


lypus increfcit , 8 calorisope temporisque tractu fit folidior, as 
tantam acquirit magnitudinem & longitudinem, ut dataocca- | 
fine vafis fanguiferis cordis fefe infinuare, illa occupare & peni- 
& MA t 
."Difficilequidem eft, conceptum fibi genuinum de genefi 
polyporum cordisformare; aftlonge gravius eft negotium, ge- 
neratum & fa£tum polypum é fignis certis cognofcere. — Vera 


| 'omnino fünt; quz dicuntur: Polypum & cancrum in fieri dif- 
| 'ficulter cognofci, fadum raro curari. Mihi propria convidto 


experientia , addere liceat? Polypumin fierinunquam cogno- 


| 4. P. JH. Vol. IV. q fci, 


d 22. Oleroatiotes Parola Therapeutic E 





EC MS 
fti, factum nunquam curài, "Omnia illa figa ab 'auctogi- — 
" busadductaadcognoícendum polypumj jam factüni, edamrcole —.| 


' Jedtive fümta, non mihi fufficiunt, uc inde cerü quid de:ejus 


] pra(entia ftauiqueat ^ Quare tiunquam polypus qui fieri in- D. 
" cipit; ex fignis certis eric decegendus.  Signaautempolypijam H3 





- fattiab auctoribus traduntüt fequeritía: 
^ ^ 3.) Anxietás praecordialiscunigravitatis aut ponderis cordi 
incumbentis, fenfü ; conftanter & perpetuo durans & magis 
"magisque increfcens, 1 

2.) Palpitatio cordis perpetuo aflligens, 
3.) Refpiratio difficilis, feu afthma, 
4.) Tumores artuum cedemiatofi. 


$.) Circulatio fanguinis i imminuta , - pulfus i intermittens, Li 


H ) Kefrigeratio corporis cum anguftia, 
7.) Propenfio facilis ad lipothymias, ^ —. 000 0 


Sine, fi egrum his (vro peottátibus laborncóvn li inveniens, .. 
€ertis eum abfthmatico - cachecticum efle judicabis, quam po- 2 
lypofum. Dein non'omnia, quz recenfita fuerunt, figaain - 


unico fübje&to po lypofo fimul deprehendes. | Certum eft, me | 


' ex his fignis in polypofis vivis, quos poft mortem feci, ob-. l 


| fervafle, 


fed tantum per vicesrecurrentem. 


2) Nullam cordis palpitationem & tremorem ; ; nifi i in i E14 


RSS qui in articalo mortisconftituti errant, 
3.) Refpirationem difficilem. non conftantem, fcd per 


intervalla auctam, 
4) Tumores pedum cdematofos non in omnibus, fed | 


in plurimis, 


£.) Pulfum inter mirtentem nuriquam, nifiin móribun- - 3 


: dis, circulationem imminutam quandoque. | i 1odolot 


6.) Refrigerationem corporis cumanguftia quandoque. — b 


Quomodo varo ex his certo aut probabiliter admodum 
ad polypi prafentiam concludere licec? Duo tantum fuerunt 


RUE ubi polypus irn sdeiie EN quos & € 
EE 





I.) Anxiétatem non conítanter & sdrpemo dorantem, T. 


- 





diesen ts Polypo Cordis, | | hu. 122. 





mortem,fa&a fectione, inveniebam. Unus horum fébreano- 
mala intermittente, alter febre tertiana legitima , fzpius reci- 
diva , quz tandem in quotidianam intermittentem mutaba- 
tür,laborabat. Apud utrosque xgros nihil peregrini obferva- 
 bam;nifi, quod cura, licec admodum circumfpecte inftituta 
fuerit, non uti apud alios, fuccefTurn felicem habere víderetur, 
& quodilleanxietate precordiali non conftante, fed per inter- 
valla recurrente, aflligeretur5 hicvero circa declinationem 
paroxy (mi cum refrigeratione totius, fudore gelidiffimo cum 
-difflueret , jun&ta anxietate ille pedum tumores cedematofos 
oftendebar; hic vero non, d: : 
Signisigirar Au&orum allegatis non fufficientibus ad prz- 
- fentiam polypi cordis cognofcendam , ftadendum utique erit, 
ut firmior, diagnofi ardua haec res illu(tretur. Quam ob rem. 
| ea, quz tam in polypofis vivis , quam poft mortem fectis mihi 
| obfervare licuit, fideliter recenfebo , (imulque alios rem medi- 
| eam curz eordique habentes peritiores & ingenuos viros , ro- 
| gabo, ut fua quz certiora collegerunt , obfervata, optima fide 
| hisaddant, quo tandem tam obícure latitans hic morbus ma. 
| gis magisque dilucidetur, & prognofi faltem honor rei medi. 
, cz falvari poffit. n Ay ! 
| ' Notandum autem hic cum primis , quod polypus cordis qui- 
| dem morbus fit peciculofiffimus, fed qui non alio modo mor- 
| tem inferat, quam fi vaforum cordis orificia obfideat, & ita 
| obftruat, ut fanguis per illa vel expelli € corde vel recipi in 
' illud amplius nequeat; fi vero libera flu&uent polypofa con- 
| erementa in cavitatibuscordis, aut fpacium pateat, quo fan- 
guinis circa polypum exitus G acceílus fieri adhuc queat, vi- 
| taadhuc per(iftece fuo modo poteft. | Quare omnino repre- 
! hendendi funt illi; qui ftatim polypo inaliqua cordis cavita. 
| te dete&to mortis cauíam tribuunt, licet nullum vas cordis 
| fanguiferum obftruxerit, aut vere occupaverir. In cafibus Me- 
| dico- Legalibus prejudicium hoc eít maximi momenti, Fa- 
| cile (ic caufa mortis falsó tribui pote(t polypo cordis, quz re- 
'-&ius forfan lefioni violentez.llatz. adícribenda effet, prefer- - 
| ! ard: | q 2 " tin 









| c 


344 Olfeevationes Patbologico- Z'berapeutice. 


tin fi atinotatio circumftantiz maxime neceffarix negle&ta. — 
fuerit, an nempe. polypus obftruxerit vas quoddam: fanguife-. — 


rum, . 


Notatu admodum dignum exemplum flu&uantis & li-- 


beri, tandem vas fanguiferum obftruentis, item alligati tra. 
bibus & columnulis cordis polypi in unico fubje&to vidi, Oc- 
cürrebat nempe in fe&ti corporis ventriculo dextro polypus 
maximus, cujus corpus ovi gallinacei magnitudinem fupera- 
- bat, ramufeuli tenges ab €o prodeuntes inferiores trabibus 
& columnulis ventriculi carneis, irretiti erant & allegati; fu- 
periores vero é corpore polypoío natz ramiftcationes crafílz 
in venz cav tum afcendentem , quam defzendentem trun- 
eum , longitudine ulnz dimidium excedentes, excurrebant , 





venam iftam rion penitus obftruentes, fed fanguini circalanti — 


fpatium quoddam adhuc concedentes, In finiflro. ventricu- | 
fo occurrebant multi polypi minores, & inter hos longior, - 
liber & nonalligatus, qui quartam ulnz partem zquabat, &. 


ip venam pulmonalem, cujus orificium firmiflime obftruxerar, 
excurrebat, Hic, vifo maximo illo polypo dextri ventricus. 
li; credere ftatim quis potuiffet, illum mortis fuifle caufam, 
quod omnino factum fuiflet, (i liber fluctuaffet & inferior il- 


lius pars cordis ventriculo non alligata fuiflet ; fed. minori 
longe finiftri ventriculi polypo caufa mortis infecuta porius - 


adícribenda erat , utpote qui liber venam pulmonalem ita oc- 
«upaverar, ut negutta fanguinis per eam intra hunc ventricue 
lum tranfire potuerit, | 1 m 

Vir quidam litteratus, hypochondriacus, corripiebatur 
affectu fingulari fuffocatorio. Vocatus invenicbam agrum. 
eclcrrime per hypocauftum difcurrentem & continue excla- 


mantem : O Jefu! fuffocor, Objicienti mihi, ipfum fufficien- 
ter refpirare pofle, quod ex eo cotijicerem,quia tam celerieurs - 
fu progredi poflet, refpondebat * Omnino aérem fufficientez —— 
haurire polum, refpiratio eft libera, attamen fuffocatio inftat, 


Dolot nullus aderat, pulfus ordinatus. De fpaímo quodam 
interno pracordiali follicitus ; erdinabamn liquorem Cornu 
; j Cervi 








: dé Polypa Cordis 125. 
Cervi fuccinaturn cum Efleptia Caftorei, ex cujus ufu per o- 
mnia meliusíe habebat. — Plus vice (impliciiflo correptus ra- 
- Johanc medelam cum fru&u adhibuit , ita, ut poftea medica- 
mentum hoc per tempus admodum longum capíula munitum 
fecum portaret , ad malum illud urgens debellandum , quod 
 & nullo non tempore exfpe&tatum prz (titit effe&um, Abhinc 
multos per annos liber ab hoc malo vixir. Octavo tandem 
á primo fuffocationis infultu anno, przerefsá febre anomal 
moritur, Perultimos tres dies maxima anxietate per vices 
recurrente laborabat , quandoque lipothymiam minitante (i- 
mulque conquerebatur de dolore continuo in regione cordis 
ipfa, cujus (enfum his exprimebat verbis: Videri 6bi, ac ficor 
palocílet transfixum. | Hic locus doloris digito monftratus 
" & cura,quz omnis in febre irrita erat, movebant, ut fufpicio- 
nem hinc de polypo conceptam declararem , quam non va- 
nam fui(Ie fectio poft mortem demon(trabat, | Maximus hic 
in veatriculo cordis dextro deprehentus polypus me adduxir, 
ut crederein, eum plurimorum annorum fpatio opus habuiffe, 
| quoin tantum molem excreverit, ideoque nonabíonum effe, 
| fijudicerur; polypum illum; minor cum adhuc exifteret libere- 
que flu&uaret, uec partibus ventriculi adharerct, vas cordis 
fanguiferum quandoque occupafle per aliquod temporis in- 
tervallum; caufamque fuffocationis imminentis, ante octo an- 
| nosplus vice fimplici perpeflz, fuifle, Ab eo tempore vero, 
| quo tenuibus radicibus fuis firmiter adhxfit columnulis cor- 
|! dis carneis, non amplius liberius adigi in vas fanguiferum, il- 
| ludque, ut antea ; coarctare potuit, quare etiam fequentibus 
annis liber á cali fuffocatione xger fuit, quam tandem & fimul 
| infequentem mortem, alius longe minor polypus induxit, Q a 


| 
| 
| 
| 
] 









ratione antifpasmodica & nervina levamen prafítare potue- 

zinc ex€o factum arbitror, quod medicamentum illud fpaf- 

snum, quem polypus propulfus in vas fanguiferum excitavit, 

fuitulerit; quo fublato polypi adatti compreffi relaxatio & re- 

'ttoceffio in liquido fubfecura eft. 

^ . Juvenis 23. annorum febre tertiana inrermittente ordi- 
Y q 3 Rata 


-. 


: 26 Olfervationes Patbologico-Therapeutice 


das tele ——— LI RR RP 








fiata ol Hpibbitue Teráfebre liberabarur, ter ex diztz er- 3 


roribus iterum eadenv cortipiebarur ; quie tandem quotidianze 
interimittentis faciem inducbar, & virestiimium quantum ex- 
bauriebat, Declinantéquovis paroxyfmo fudotr frigidiffimus- 
erümpebat-  Anxicetas magnatotum paroxyímum comitaba- 
tur: Hxc tamen omnia, dum in aliis etiam; quos. fani- 
tati reftituti obfervaveram; non me movebant, uc de: vita. 
meruerem , Continuatis adtifebrilibus paroxyími mitio- 
tiores reddebantur, ^ Cum vero zger defifteret ab uía reme-: 
diorm antifebrilium, poft infomnem,quam duxerat no&em, 
anxictas augetur, , extrema omnia frige(cunt, pulíus debilior, 
licet ordinatius, tandem in carpis manuum non amplius fen- 
titur, lipothymiz infant, in quo ftátu permanet & elapfo 7 
horatum fpatio moritur. - Territus valde, eum omnia tam 
extraordinario modo procedere cernerem, ftatim pronuncia- 
vi, me fufpicari, quod polypus cordis tam inopinate mottis 
caufaexfliflet, Conceíla & fada fedtione reperiebam'etiam - 
polypum & in finiftro cordis ventriculo venam pulmonalem 


obftruentem , qui folus mortem induxerat, Alii enim majores — — 


acminores in dextro cordis thalamo de preheníi nullum vas 
fanguiferum occupabant, Hicager febricitans, quamvis po- 
lypis cordis laboraverit, non mortuus eflet ; nifi recidivam 
febris tam frequentem paffus fuiflet, qua , (udoribus tam co- 


piofe excretis , tandem adeo infpiflavit fanguinem ; ut polye 


pus facile adhzrefcere parieti interno venz POM ging: 


que obftruere potuerit, sic nb. 


Primum, quem oculis meis vidi, polypuns cotdis, reperi 
in ftadiofo 24. annorum. — Hic inopinato moriebatur; re- 
deunte faltem leviore hazmoptyfi, Pater ipfius, licet antea cona 


" filio meo ufus non eflet, me, ut feCtione in caufam mortis de» | E 


functiinquirerem, rogabat , addens , fium plurimisante mot- 
tem annis de fuffocatione. quandoqué redeunte Mesa 
effe, qux eum interdüm € fomno excitaverit &' co&gerit, mt 
extralectum profilitet ,. & aperta feneftrá hiante ore aérem li» 4 


berum cap eret ; fiti multos per annos eum etiam vexatum 
fuifle, 










E. 


(SM 


lE c7 - uS ü de Polypo Cordis, | 125 
fuifle; quate no&tu & mane potui indulgere neceffe habuerit; 
heri'& nudius tertius fputum fanguineum obfervatum fuifle, & 
quamvis periculum vitz inde imminere non credidifent , fa. 





|. &umtamen effe, ut przter omnem opinionem mors , przvia 
anxietate fumma , infecuta fuiffet, kdoen 
. — Nobilisquidam 23. ànnorum, omnes diztz ettorescom. 
mittens, fzpiuscardialgia laboraverat..Infaltus quosdam pe- 
dagricos etiam paílus erar. Celebratisnuptiismane cardialgia 
iterum corripiebatur , quz remediis aptis brevi fopiebatur. 
Convalefcentem zgrum flatim monebam , ut medicamentis 
Atereturcongruis,ad malum,quod fufpicabar,cache&ticum in- 
cipiens tollendum. Cum vero in longius differret curam fufci- 
piendam, accidit , ut prater refpirationem difficilem & pedum 
| tumores cedematofos, proftratio appetitus, imbecillitas viri. 
| um,artuum debilitas,& tandem febris anomala nobilem hunc 
corriperent. Prafciiptisremediis convenientibus quandoque 
podagra iníultum facere videbatur , fed fixam in extremis fe. 
|, dem non capiebat, Quamvis igicur id follicite ageretur,ur ma. 
| teriapodagrica, quz veríus interiora vergebar, in locum debi. 
. tum promoyerctur ;. omnis ramen labor irritus erat,ita,ut 
'' tandem manente omni dolorum cruciatuin pectoris periphe- 
' ria;jundistummis anxietatibus, fpiritum exhalaret, Poft in- 
ftitutamfedtionem pulmones hinc inde pleurz accreti confpi- 
ciebantur; huic vero accretionicaufa dolorum & mortis, ut- 
|| pote quz potius podogrz retroceffz adfcribenda erat,tribui 
mon poterat, Aperto corde vera mortis caufa in oculos & ma- 
. nus incurrebat, dum in utrisque ejus ventriculis plures polypi 
|! diverfíz magnitudinis reperiebantur , quorüm unus venam ea. 
|! vam penitus ob(truxerat. ; 












aBlRCQHOG 60:55: Vh 

Plures adhuc:hiftorias polypoforum his addere poffem, 
. quotuin corporafecarelicuit, Mentionem etiam eorüm faci- 
. endi hic efletioccafio ; quos ponderatis omnibus circumftan- 
- tiis ex polypis cordis mortuos effe judicavi ubi vero perluftra- 
, tio corporis anatemica denegata fuit; aft, ne djffufus nimis 
xt | '..— videar, 


- 


EE 


y. 





videar, nung.ea t: tantum Ub (oM teadath , idi polype- - 


los, dum in vita adhüc conftituti erant, & poft eorum inor- 
tem ,un fe&ione notavi. | 
-.. 1.) Omnes polypo cordis laborantes fiti dcn yexati,. 
ad quám fedandam mane , immo & noétürno tempori potui 
In Reb iai frigido, opus habuerunt, 

:2:) Omnes viniamarores & potarores fuerint, 

3.) Cibi parum capere poraeranc, 

4.) Nullas fere dizez regulas obíetvarunt. 

$2 Plerumque ad febres proni fuerunt, 


6.) Omnes ad cachexiam diípofitos , plurimos veros . 


cachedlicos, & tumoribas pedum ordematofis dies de- 
prehendi, 

7.) Omnes aliis morbis (imul laborarunt, & prater ca» 
chexiam didam quidam Podagrz infulius fu(tinuit, omnes ve- 


-tofebri intermittente, przprimis anomala ante mortem cot- 


repa fuerunt, in quibus remediorum ordinarierum acjsbos 
tiffimorum wíus effectu de(titutus eft, 


8.) Omnesanxietate przcordiali quadam. nuguc majore . 
nuncminore, non vero conftante » (ed rantum per vices re- 


currente, aflli&ifuerunt, 
9. ) Quidam ex(patiari,aut curru vehi facilius, fed equi 
tare vix & fumma cum moleítia, valebat , bien maximum 


habuit polypum. 2 
10,) Unusex illisociusé lecto feproripere & hiante ore 
asérem liberiorem, aperta feneftra haurire qhadepe, "mE 


é&us fuit, 





o m 
| 
3 





11,) In omnibus facies pallida tttiebavats xuvib a 


12.) Uluümisante morrem dicbus debilitas major , per — 


inrervalla recurrens, morbo aütem non proportiongptu: 
13.) Cum refrigeratione extremorum, 
14.) Et quandoque lipothymia leviore egros 2dlixie;: s 


1$.) Nonnifi in iis , quiin extremis veríabantur,. tror ^ 


morum & palpitationem cordis, item 
16.) Pulfum intermittentem obfervavi. 


17.) 1 


Uu 
J 
5, 





ur E : m Sae Balgpo oris 5 i 129 


a7. 7) Sen(us interni & externi integri fere ad ültimum us- 
que vit halitum permanferunt, 


"BOST SECTIONE M 


1 19) Pinguédine multa adominis-& thoracis externa & in- 








terna obducta deprehenfa funt in omnibus. 


19) Semper in cavitate abdominis &' thoracis ferum ex- 


 travafatum, vel flavefcens, vel. pellucidum repertum eft, 


20.) Cor apparuit plerumque flaccidum ^" jum, vel ni« 
hilfere cruoris aut fanguinis continuit, 

21.) Pulmones fanguine infar&ti apparuerunt, quafi cera 
colorata perfiphonem , ad pij fere vaforum fanguifero- 


rum, lis iniecta, Bids. 


21) Lien. fuggillatus, & 

— 233) Hepar à fanguine diftenfum apparuit. | 

24.) Ventriculus vel fllaccidus vel A flatibus extenfus fum- 
me tenuis obfervatus eft. | 

— 2$.) Omnes polypi. pratet. unicum, eumque omnium ma- 
ximum, trabibus & columnulis cordis. yentriditinrum non alli- 
d fed liberi deprehenfi fusrunt, 
HIAMIL IO s | 
;Circá illos denique morbos , qui fecundum. opinionem 


| c pepie Au&orum á polygis originem ducunt, queequm ad- 


uc notare liceat, 

- Catarrhosinfantam fuffocarivos plerumque à à polypis otiri, 
fententia eft,quz nec ratione probata , nec experientia firmata 
eft. Sienim catarrhi (üffocativiintueamur circumftantias,ira eas 
comparatas efle deprehendim?, ut ab his ad. polypi cordis przíen- 


tiam concludere non liceat, Evidenter fatisin catacrhis fuffoca- 
. tiviscau(ía extecius auditu percipitur, dum viícedo in bronchia 
pulmonum copiofe delata vefpirationemreddit fonoram , ita , ut. 


jafi iu illis coquere materia videatur, unde Germani dicunt, €8 - 
voffett unb Fodyet redit aufberSBru(. Deinde fada poft mor- - 
tem fedione, cauía catarrhi (uffocarivi in manus & oculos i incurs - 
rit, dum bronchia fere in totum vifcedine repleta reperiuntur, 
à vero polypus fuftocationis hujus.caufa exfüiciflet ; ex cir- 


; dm P. «Hort JF, 2: decano Ea. ula- 






HA S 1 EY 


1355  Olfcrvationes Pathologico- Thesm 


fui ur nie dos É 





culatione fanguinis impedita fuffocatio contingere debuif Wm, 
ipfeque polypusin corde de :prehenfus fuiffer, uctaceam poly pura 
hic ferein contient generati debviffe, quod vero im ;0. libile. 
' eft; nec ullo ratiocinio probari poteft. UE 
Tradunt praterea,cachexia m ortum ducereá eliidivd di. 
 Hocron promifcue de omnibus hujus generis polyoisad feverari 
poteft.fed cancum de majoribus. Quo major enim eft polypus, eb 
magis circulationem fanguiriis curbare pote(t, ita, uctandem fero-— - 
fis parcibus facilior fecedendi occafio prebeatur.( Cachexiam potius. 
polyporam frequeritiorem exiftere caufam , qua m poly Dumca- - 
chexiz, exinde judicare lice, quia omnes polypis eciam minoribus 
laborantes,lympliam extravafatam in cavo thoracis Sc abdominis, 
t plurimi prater hanc cumores pedum oedematofos exhibuerant. 
.. Porroafferitur, polypis cordisprarfentibus corpus fücceffive 
contabefcere. Hoc vero veritati omninocontrarium eft: Namíe- —.— 
cundum obfervationes,quas hactenusnoravi,omnia polypof | 
jecta;licet per 8. hebdomades ante mortem ex febre zgrotaverint, 
mulcum pinguedinistam in exterioribus,quam interoribus thora- 
cis &abdominis partibus ob oculos ponebant, immo in plurimis 
,inguedo duorum triumve pollicum craffitudinem füperabat, ^ 
Raro polypofi fine precedenteaut regulari aut irregulari febre: 
moriuntur. Hocquendam in eam duxit opinioner, ut ftatuerity 
providam naturam has febres eum in finem excitare, ut corpus fo- 
lidum polypi per putredinemfic humoribus inductami folvatur & 
confüurmatur, Aft veritati hzc opinio minus confentanea,necpro- 
babiliseft. Videmus enim epidemica graflante febre polypofos - 
etiam illacorripi, unde judicari poteft, caufas occafionales, aerent. 
ceterasqueres non-& praternaturales , quz febres in aliis fübje&is 
excirarunr, in polypofis etiam easdem produxiffe, aliasnonidem: | 
ecmpus natura provida expectaredebuiffeofedalio quovistempos — 
reillum motum febrilem corpori inducere potuiffe. Deindenon | 
concipi poteft, quod abinducta illa putredine corpus cam folidur r 4 
polypi diffolvi & annihilari poffit, quia vita cum tanta putredine nes — 
quz folidum illud in liquidum refolvere valeret, perfiftere nequit; — 
Preterea quoque omnes fere partes in polypo defuncti cadaver dec 
putredine jam jam ta&tz deprehendi deberene, quod experientiz 


repu- ^ 























JAEN 


- repugnat.Febris ergo hec potius eft morbus füperveniens polypo- 
"fis fíüummummque minitans periculum.Nam fi per (udores copiofos, 





aliasque excretiones item.per inediam, &c. in febre diutius &grum 


ia affligente, humores depauperantur, facile fit;ut polypus ingredia- 


turin vas quoddam fanguiferum,illiusque parietibus firmiter ad- 

hereatica,ut motu & calore poft paroxy fmi febrilis decurfüm, va 
forumque turgeícentia remitente, & ficcavirate yafis fanguiferi 
an guftiore reddita,polypus non verfus ventriculum cordis prove- 
hatur, fed firmius inlxrens plenariam vafis obftru&tionem in- 
M:ieatio uw $5 VIH. | : 


—. Eventum quidem bonum polypfis nequaquam polliceri pof- 


fumus, attamen nonfemper, ubi polypum. cordis füfpicamur, - 
mors ftatim annuncianda eft, dum fübjectum polypofüm, ficon-- 


veniente diaxa utatur, nec humoribus tam per alios morbos, 
quam nimias evacuationes, aut motum excedentem deftituatur, 


per multos annos in vita fervari poteft, id quod exindej udicamus, 
dum in fenfibus, aliis morbis defun&is (xpiffime deprehenfi fun; 
polypicordis nullum vas fanguiferum obftruentes,qui procul du. 
t io multos per annos generati in illis latuerunc.In quibus vero hu- 
mores febribus exhauriuntur,omnisque medicatio etiam proba- 


tiffima & certiffima;ad illas collendas adhibita , fru(tranea eft, s 


omnia figna polypi cordis fpecialia conftanter remanent, €o cafu 
mortem certo fecuturam adíeverare poflumus. Wo 

Rer Ucet s nu S IX, 3 
-—— Curapolypi cordis generati & adulti ejusque refolutio'& con 
füumtio omnino impoffibiliseft , qareaut recenfione tot remedio 
sumirritum plane laborem fuüfceperunt, nullamque merentur &- 


a- 


- dem, precipue dum nullo experimento probarunt, quod aliquo 
. remedio cordis polypus curatus unquam fuerit, Polypusautem 


cordisqui fieri incipit;& adhuc in coszulo vifcofo confiflit;curam 


, quidemadmitteret, fed nunquam ex fignis cogno(citur, Quodigi- 
' tur nonper diagnofin inveftigari potefb,étiam curari nequit adeo- 


que omnis remediorum commemoratio hic fupervacanea eft, 


Apudillostantum;ubi polypum adultum vel cognofcere,vel (ufpi- 


cari datur, quzdam füadere lices;ut mitigecur. afFe&us urgens, vi- 


- taqueulterius prolongetur;Hicante omnia dizta conveniens pra- 


IT 2 "Tn. 


WA OL. Patb. | )» 


"bus, tantum 





94i ci i 






Ícribenda, eaqueaccuratiffim 


€ - 


hauriatur.Confert enim, fi vafa fanguifera turgida femper ferven-. d 
turfüo modo, nelaxa&remiffa fa&taadhafionem polypi invafe — 


* &urnusnon fit excedens: Vigiliz nimi &lucubrationes vitentur, — - 


2l 
Ka 
A 


^ 


 & Werlbofiana, 





per evacustiones argiores humoresinfpiffentur. Porrigenda huie 
lunt febtifüga optima & probatiffima majori dofiacfrequentius. | 
quam in aliis febribus extra hunc ftatum recurrentibusnulloque. T 
periculo ftipatis fieri folet, fere eundem in modum , ac in febribus. (4 
apoplecticis & foporofis facere confuüevimus methodo Torfiana M 

n ALS UT IERIOSEEOTAIREGTT 0S EDS 4s 2 Hi weEE 0, 
E. "gn qeu ios oa 21953] his L4 9o pO 


i 


1 k 


3 


u^ 
den 
VA di 


MEMORIA 
&4 dd, .  - Nirillluftris 


Da. x JOHANNIS CONRADI 


Lib. dim 


J BRUNN, 


chem 


 HAMMERSTEIN, 


. Medicine Do&oris ejusdemque in perantiqua 
E -  Heidelbergenfi Academia Profefforis Publici, i 


Mid Sereniff. ac Potentiff, | 
| -» JOH. GUILIELMLD 
Ele&oris Palat. ad Rhenum, poft Ejusd, 


Sereni(f, Fratris. 
CAROLI PHILIPPI, 
— Confiliarii intimi &  Archiatri, 


4 nt & aliis Potenciff. Regibus, Ele&oribus & Sereniff. S. R.L, 
|. Principibus à Confiliis medicis, 


- Academiae Cacfar. Natura Curiof. Collegae; 


25  HEROPHILUS e. 
«n A, Fil. IF, ^ne 









E. 





digniffimus eft Vir- hic^Illuftris, cujus fama, fcien- 

tia & Ars FON M inftar i omaes —-— lace- 
que per florida corius Imperii "gramina fluebant, 
adeoque non folum HEROPH L, fed HIPPOCRATIS 
Germanici nomen , méritis$; & .forcuna faventibus, pro. 
meruit, Sed nec differcifimi Oratoris encomio indiget, 
quem facta ipf: r orbem frank AE eft Diefen- 
bofium , NT urbs io fri d wi kan 

phufii ta, à Co dibus Kyburgenfibu | 

he dc edi Depot 1179. tnr 2 jhugenfbns, y ! Brenobil 
lis o Dapifererum | de  Dieffenbofen , quo*;iam fede, 
Heic natus Illuftris. nofter Anno4Ere Chriftianz 16583. d. 
16, Jan, Patre Erbardo Brunnero Pratore Civitatis incly- 
to, Marre pida tiffima Verend Hau[munn,..—  Abhis Parentibus 
pro falute "Tortima di 'follicicis, rnature fiit admotus 


Dias vel EUdss 'osflsibus horumque fuada 


ftudiis, in fchola tum patria , tum. vicina Scaphufiana. 2. 
Neque oriferunt hi oprimz fpei puero matureinflillarepie- — 


tatis principia, ex qua palmaria virtute velut uberrimo 
FONTE fucceffu remporis promanarunc innumierorum bo- 
norum opcrum . uriffi mirivuli, Studiis autem aptus fuit 


judicatu$ Anno etatis decimo, inprimis ob. Jacobi Dentz- —— 
hri confilio, cujus opera per quinquennium velulkra in — — 
buamanictb addifcendis ufüs , eo tempore, quo hicc/a- —— 
vim Lingue Latina , Librum in perplucimis fcholis longe "X 


tque repe maxiino lábore M UNT" occafi 


wei. : a 








3 Y "W 4 
: 1 MI 3 PR 
: ; 1 a 
" , » 
21 "ns Tiu: ii MES / 
, . » 6S - : 34K 
: " 4j : ^12 hc 
24204 AT bOL 13 
d 1 E A 1 " NT : M 
à - , s 
» T 
T c 
^ TAM ORT 


VYYY SUE 1 


ví 


prom — | 





é regione 


s 








uAMémoria Brunneriana. 3 
proin nactus: percommodam , dulcius. ex ipo. FONTE bi- 
bendi Linguz Lating aquas... 7 
— —Amno-ataris decimo: fexto: Academiis judicatus. ma- 
|. turus Argentoratum profectus eft, ubi per. quadriennium 
dn «ibus ALBERTI SEBIZII Medicine operam navavitia- 
defeifam, nihil. pretcermittens earum rerum , quz difci po- 
terant ex Collegiis tum publicis, cum privatis, Infticutio- 
nalibus, Anatomicis; Botanicis, Chimicis , Pachologicis, 
:Pradticis, at P MÉEARIAM & in infer addi sc labpsibus pro- 
.prüs, IR d fb 
Anno aatis ike dignus fuit biahitus, qui. prz- 
ninibus DaRirsia dier "StBuzIC » SALTZ- 
: acultracis. Decano ,d/ferto. dit IZIO & Marco 
| .Profefforibus e errimis "Examinacóribus, 







quorum juffu Thema TREE C dA de Morbis eorumque. ifa 
: A: . & pra&icum de. Hamorrbagia Narium explicavit. 


jonem autem ipfam inauguralem. de Fita. monffrafo 
Vi Moe a E ar & ab ipfo ide fuftinuic 


MEME: 1672. 4, hocque fingulari Themate dexterita- 
tem fimul in Anacomicis & judicii acumen: manifeftabac 


|» 'Neo- Do&oribus , ut Themata (eligant haud trita & cram- 


. "entia & À 


E "d 
x » 


nt «fuil arae eenties vel millies cadam atque re- 
T e Wig t hinc icai Pidfio sao : —— foi- 


| edicz nutricem. "Heic exerciciis publicis 
interfuit t Boa Nera erudita & familiari fructus Dni 
"DENIS Abbatis BOURDELOT : Xenodochia quoque 'frc- 
quentavit, '& in iis ad omnis generis agros & operationes 


» 





Fe 


? fum" Anatómiéás tum Chirurzicas', fedülo 'attendic : Ex- 


- perimenta faa , quibus eclebre promierait nomen infticüic 
"circa paticreas canibus 'exfettum , qua 'occifione necefficu-- 
"dine jun&us fuicceleberrinio Anatomico 44 VERNEY: quo- 


- eum. éhülétiri cem poris! infomfiz j^ diu -no&tuqüe fe&tio- 
| Gmuqo (a) 2 nibus 


: | — emoria 'Brunneriana, 


A—— MÀ ————]X —À 


nibus cadaverum inhiando , varias. operationes Anatomi- - 
cas, fpeciatim vero inje&tiones vaforum, cunc prorfus ad- 
huc novas ,inítituie; ^ Dexcetrimarum áàBRUNNER O no- 
ftro inftitutarum obfervationum memor laudatus modo 
Anatomicus , illum in Germaniam reducem, Lutetia 
fumtibus oblatis revocavit per licceras humani(limas, Inno- 
tuit ibidem prater Philiatros bene multos etiam Illuftri(f. 
Baronetto de BOLLES Anglo , qui Experimentis circa Pan- 
norcaás inftitutis jam celebrem hofpitio & menfa. gracuictis 
exceperat, & ad fedem gradu in | Anglia Mp o in- 
viraverat promiífis, : 


In Angliam dein per mare trajecit , periculo ; I 
rum, qui navim perfequebantur , espofiuis. - Heic ind. 
^ yit magnos, & Republica tum litteraria cum medica meri- 
riffimos viros, OLDEBURGIUM Societatis Regíz Secreta- 
,num, WILLISIUM, LOWERUM ; Oxonium quo ueadüt, — 
an tede aliquo t exatto , Londinum cum amicis | 
cdit, 


4,7: 5 Ax Anglia In Belgium tranfiens graves. mm 
- injurias expertus eft, Lugduni Batayorum dein SY tm [3 
.JBotanices , CRANNEN  Pradlices , DERNdUR UM | 
J Anatomes, de MAETS Chymiz , SCHACHTI IUM Inftitu- 
;sionum Profeffores celeberrimos frequenter. diris is 6d | 
ftelodami S:WAMMERDAMIUM, RUYSCHIUM fal utavit, 
faventes ubique invenit. Inde bonis avibusin Germaniam 
redux Argentorati lauream Doctoralem adeptus, mox Praxi | 
Medicz apud Nobiles atque plebejos admorus cft. A 
./ - Anno 1688. d. 12. Decemb, Matrimonium «oncraxit 
.€um magni Hippocratis Helveticis Job, Jacobum WEPFE- 
RUM, Medicum Scaphufianum & erpeciillunnem & crudi- 
tiffimum volo, filia nacu minima, . Lux luci junQa debe- .- 
bat fulgere magis. — — Hippocraris fociari, — 
Gin optimo 


TT YT 
d» 








Memoria. Brumneriana. 8 


TEQUE SO NINIUe Loa ot osse d BN 1 
optimo A(íclepiadez Familie augurio. Ex fuaviffimo hoc 
conjugio nate proles numero decem. 

1, Erbardus in tenera atate mortuus. 
203. Geannes Jacobus ,, quem in flore juventz mors 
diem abftulit. 
108. Erbardas, Potentiffimo Eledori Palatino & Cel((- 

' fimo Epifcopo MonafterienG à Confiliis Medicis , Med. 

Prof. in Academia Heidelbergenfi, poft Sereniff. Landgra- 

vii Haffie Confiliarius Aulicus & Cu(tos corporis, qui ta- 

men Anno 1721. absque herede deceffit, Fuit hic laurea 

Doéctorali ornstus Hala Magdeburgice Anno 1705. d. 15. 

Jun. premiffa Diff. inaugurali de FPreqwentia morborum in 

corpore bumano pr& brutis : confcripferat etiam Difput, 4e 

Corde occultoindeque Efdrope afcite confequente, quam Duis- 

burgi ad Rhenum publice defenderar. | 

| 4. Conradus Caftra fecutus per aliquot annos, cohor- 
ti copiarum Palatinarum Magifter Equitum prafuit. 

645, Haldericus olim. Satrapiz Alzejenfis in Palatinatu 

prafeQus, nunc Confiliarii dignitate in Illuftriffimo Regi- 

mine & Juftitiz militaris Senatu Sereni(f. Elederis Palatini 
fulget. Compofuit is. & exercitii gratia Duisburgi defen- 
dit vera jurisprudentiae pracognita Anno 1705. alteram po. 

ftca inauguralem de Jwre aggratiamdi Lugd. Batav. 1709. 

qua liber ad Praxin acceífus ipfi fuit datus ab Alma Uni- 

WERE 2. 

... 6. Jacobus Med. D. Prafe&ure Neoftadienfi in Pa- 
latinatu uc Phyficus ordinarius prafuic, fed poft oprimi & 
| xegiuecT; Patris obitum una cum pientiffima Matre lares 
| patrios repetiit, nunc cum ipfa fcaphufii in Helvetia com- 
|» fnorans, inauguralem is habuit Duisburgi ad Rhenum 4e 
| MSanguine , & habito Sermone , depraffantia Saliva in corpore 

bumano An, 1723. Febr, in Do&orum numerum fuit. rc- 
|^ €eptus. | | 

[X MA (a) 3 Joban- 









i s ; Memoria Brunneriara. : 


7. Jobannes. Wilbelmus , natu' minimus , "Düffeldor- 





pii Reus, pcirnis à nativitare annis. ibidem Sei aad c M 


rura claufit. 
ut w"Ww'ro, y Filiz' tres, 'ifpus diftin&is antiqua Nobili- 
tate claris Familiis Scaphufianis per matrimonium jundte. 
Barbara natu maxima , nupra Generofiffimo Davidi 
- Sbokaro de Neuforen, ex Lluftriff, Regimine Sereniff, Electo- 
ris Palatini Confiliario, & in Palatinaca. Provinciz Al;ejen* 
fis Prefe&to haud diu dulcis matrimonii fructus percepit , 
quippe cocleftia fufpirans & ad corlites in florida licet ju*- 
ventute migrans , mundo huic valedixie d, 53, Maji, 1716. 
relictis, qui prematurum obitam cumprimis deflerenc, di- 
le&iffimo Thori focio &binis filiis füperftitibus" dhuc, 
María Magdalena » media, nupta Nobiliff. 
cobo ZIEGLEKO feptem liberorum Mater pe Fete 
fuaviffimo Marito eral id adhuc. — 
| Gatbarina Helena matrimonium | baud ita 


. jniit cum Ill, Juvene Didaco de RINK AIFIDENBERG, fb Sc- 


reniff. Principe & Duce Wartembergenfi Protribüni Filio, | 
preclaris dotibus ornaciffimo.. | 
" An. 1685, luci publica conceffic Experimenta nva cif 3 
à Pancreas cum Diatribe de Lympha dr Pancreatis ufü y Li 
fteled, ap. Henricum Wetftenium 8vo. Secundus pártus, 
biMedico -litrerarió haud minus gratus, prodiit "Francof, 
& Heidelberge apud Joh. Maximilianum à Sande, An. 
V5. A Glandule Duodeni [en Pancreas Secundarium. 4 
| "An, i685. in^ Academiam Ceíaream Leopoldino- - 
Curofthédi Natürz Curioforum, HEROPHILI nomine ;fuit — 
adfcirus. Membrum uc Illu(tre ita minime OTJOSUM:Süg- — 
 geffit quippe ex diriffimo Praxeos, Phyfice & peritiz Ar 
tomicz promptuario Obfervationes bene multas , quim 
Syiiabum heic fiftere juvat. 


344 i4 : 


jd B i, Neowa- Ex 











d i fanguine. extrava[ato, cum capitis dnatome ibid. p. 27r. 





- 


Memoria I Bnunteriane. | 7 


vine un Glandulatum larum lInteflinalium ele[criptio, auc | 
E Decur. A Ann. V »P- 264. 
Experimentum. in Dyfenteria, Ibid, Ann, VI, t. 39 
T . De Bxperimentis circa ' Pancreas noH. confirmatis, Ibid. 
Ann, VIL p. 243. | 
edi iwphesfertceniej felici fceefa. extratha, Ibid. Ann. 
VIII. p, 2 à) 
| " De Éydricephalo laborantium y irae d Decur.. Iit, UT 
l.p.249. 
P - De. Apoplexia forti///ma. ex Hjdrape uisa gm L ejusdem 





enetene ibid, p. 264. 


e poplexia poft quinquennium recurrente fertiffn 


À 


De Experimento circa iiic eif ionis neceffitatem, Deo. 
Lipa Il, p. 347. - 

De Graz: fécalis degeneribus venenatis, ibid, p. 318. 
p^ o De Experimentis cire4 inf ionis utilitatem, . Ana. 


| | acts Decur. p, 185. 


« De Éxperimento circa noxam Lithargyrii, ibid. p. 193, 
De Phenomenis quibusdam circa gravitatem Aeris, pam. 
tionibus. femel expofitis, cur Mercurius in, Barometro. afcendat 


| ctelo fereno , defcendat. autem pluvia, Anno V,& Vl. add De. 
| cur, p655.. 


De Bxperimentis circa Motum Td ode ibid, p. 657. 


vie e.Experimento | cira motum elafiicum, féu. effervefcen- 


MHám M durum? in Antlia Pnevmatica, ibid p. 658. | 
ii (o De lpperimente circa Motum Mufculorum. ibid, p. 659. 
De Animalium. cr lpfectorum variorum excretione per 


| o; Ibid. 661. - 


De feri maligna milari, Dec. Mb. Ann. Vil. & VIII, 


"oe «€ dolore ifchiadico Fusfie de acutiffin jme, ibid. p. 346. 
De Gyita Serena. Ephemer,Cent, Lp,137, |. pd 
X 


E ZHemoria Brunneriana, — 
(00 Exptrimentum de Bularum produttisné In fol 
. bis .ibid. p. 143. | dicor P HM 
: De Carunculain'Urethra , ibid. P. 143. Em 
| De Caruncula in "Urethra variut , quam batlenur credi- 
tum fuit, exiffente, ibid. p. 200. | "OWENS A 
Qoo Mnatome Peripneumonia cum. Hemitriten defuntli cum 
obfervatione circa venas Meferaicas, Cent, VI, P.rignb — | 
Mira Metafflaffr. Cenc. IX. obf, I. 
. De Calculo Fefice, ibid. ob5 II. 
Apoplectici Apatome, ibid. obf, IIT, ; | 
Experimentum circa Pedagram cum Nephritide inSemet ——— 
ipf expertus. V ol. I. Aucor, An, 1727. Obf. 127. p. 272. 
. . Bxpermentum de Firtute Corticis Peruviani adflringente, — 
ibid, Obf. 128. : | ete 
An. 1685.Profcífioni Medice , quz Heidelberge eft, 
admotus ram Le&ionibus publicis quam privatis incer 
concatenata plurima majoris momenti negotia operam de- 
dit, & nonnulla Profeffionis hujus fpecimina publica edi- — 
dit. Sic prodiit Difp, de Glandulis in-inteflino Duodepo la- —— 
minis deteifis, An. 1637. recufa Swobaci. 1638. 'o n MN 
.. . Difputatrio de Glasdulapituitaria An. 1688. quam ob — 
Fxemplarium defe&um An. :7:5. przdido Tradamide —— 
Glandulis Duodeni in finc fübnexam typis denuo impri- — — 
fendam curavit. — | AU 
|. De Pleuripnevmonia epidemica Philipsburgi graffante —— 












1689. OUR E 
Interim non poterat non ad oras penetrare longin-— 
quas canti Viri fama, & ipfos Academiarum florentisfima- —— 
rum Curatores magnetica veluti viallicere, ucAfclepiadea — 
juventus mulcrarum Nationum haberet, quodex purisfimo ——— 
doGrinz &Praxeos FONTE biberet. Hinc Aa. 1696. Ad... 
Academiam Lugduno - Baravam , cui nunquam defuere —— 
praítancisfimi Medici, invitatus fuic, à Celeleberr. SPAN-— 

HEMIO, 





- AMemori, SBruneria 14, | $9 


a MÀ M 
4EMIO , fed illuc dre neg. negotia, quibus diftri&tus fui: füit, p pra- 
Mica haud permiccebaric. 1] 
' Éternitáti nominis favent. Nobilitatis infignia , qui- 
"Bus eüm honoravit 'Sereniff. JOHANNES WILHELMUS 
Ele&or An. 1711. vacanteImperacoria fede Vicarius Imperii 
"Generdlis, adjancta aomini fede Hammerflcin ,in Ducatu 
Motto 57 
&capbuffum ipfa tot magni nominis Medicis ce- 
1ebre , volebat & huncnumerare inter Cives, quem infupe 
-commendabaac merita bene multa erga inclytam kdo 
ipüblicam.'' Civitatis proin jure donatus fuit em cum 
omi fua pofteritace An, 1720. ^" 
^71 ""Tanti nominis virum, qualis nofter fuit, tot Prin- 
€ipum Archiatrum, multa fecifle itinera quis eft qui dubi- 
«at? Ad Principes , Reges & EleGores Imperii ablegacus 
"An, 1680: ad. Epifcopum Conftantienfem JOHANNEM ex 
 ofiri T de PRASPERG: ejusque fuccetfores concef- 
fif »" 
llo Ae 684. Phyficus piMinarius poftitacus à a Bisvenddi- 
, diff. & Illuftrif. Principe Abbate Romano ; cocoque Capi- 
| tulo Sàn- Blafiano: quibus antea quoque egregia praftite- 
| rat officia." iod 1 mio 
| Gong HM — ad CAROLUM Ele&orem Palatinum, ut 
| 'expertisfimo focero J/EPFERO fuppecias ferret evocaba- 
| für,ex quo tempore Serenisfima huic Domui fidelisfime in- 
"fervivit. "Palatinatu fub Ele&ore PHILIPPO WILHELMO 
"An. 1698.'devaftato, Profesfionem Medicam in Univer- 
"fitate Heidelbergenfi deferere coactus, patriam tanquam cu-- 
s. mum Afylum repetiit, Heic ad annum usque 1695. 
morato novus fortune fol illaxerat, ^ Anno quippe 
am 'éiató 4' Séréniff; Eledore JOHANNE WILHELMO 
| | Ms dorpium evocatus Co»fil/aris intimi acque primariam 
cbiatri Palatini tationem obtinuit, quo pofteriori mu- 
bn LP, At, Vol 1P, pp, — (b) nere 










10 wiio Rriomerlu- d 
- nere Peapud simis & Serenisfimum. Ejusdem Fratrem. 
cefforem CAROLUM PHILIPP vm M À—9 MÀ 
cisfime ita defunctus ,ut raro exemplo , gratia Serenisfimi ' 
Principis nunquam exciderit, omnibus bonis fanqachae 3 
id ultimum usque vicefuaz halitum, |... ot 

201] An. 1689:per litteras rogacus (uit ut Prot Med- | 
ei Ciffrenfi in univerfo S. R, J, Cafarca Majeftatis Exetgi- 
«£u Provinciam in fe fufciperet..- | 

. An. 1690. ad Sereniff. Hasfize Land gressus CARO- 

LUM,& ab illo cempore fzpius icerum. miffus eft,quiipíe 
Serrnidi Princeps. Áa, 1706. fubjedi. condigni.quod vacan- 
rem Marpurgi Catrorum Profesfionis Medica. artam Or- - 
náret, feligendi caram ipfi gratiofisfime commifit;cui Prin- — 
cipis propenfa voluntati ut humillimum. morem gereret, de- ^. 
nominavic Clar, D D, MELM , qui doGrina & opere talem ro 
fe przftitic, qualem muneris.ad. ipfum. delati. decus £xige- — 
bat, .An. 1706, ad Sereniff. Príncipem Elecorem Irevi- — 
renfem , & abhinc aliquoties tum ad eum m rum ad m 
Sereniff. Succefforem , poítznodum, Moguncinum Eledo- 
rem vocabatur. -- E 

ccc Ans«708..ad Invidifinum. Romanorum Imperato- 4 
| rem LEOPOLDUM & Auguftiffimam Thori f .VOCd- —— 
tus. Aqua ipfa. Romanorum: Imperatrice: "m E 
juffus fuit profpicere de. Archiacro , qui Sereniff. Mag Li 
Archiduci MARLE ANN,E, future cunc Lufitaniz Regi 
ne, & Copfiliis & officiis. Medicis foret 5. cui clemenrifi 
mo mandato devotisfimo obfecundaus, non folum Me- - 
dicum fed juffu poftea ipfius . Augu(tisfima: Regina cciam E: 
.Chirurgum d«fignavic, yt 
— ^". An. eodem vocatus ad Sereniff. Principem Marchio- 

nem Badàá Badeníemn MODO KMM f antchac Meer b) 
Serenill, ip ipsbmhigers dO wusssov$ froid rob TANE 4 

LÀ , 21105103 'O a"eus | q (dtu EN 


C 








MéisihiBRülineriuvi It 


-- s Anno 1691. accerfitus ad Iluftrif atque Reverendiff: 
Principem: Campidonenfem. ^ Inde ab'anno 1695, ad :7225« 
fereniffimis principibus & Düeibus: 4^ HMM recon 
Confiliis fuis adítitit, ^ 

| Anno 1709. ad fereniiT FRIDERICUM Boruffi Re- 
gem , nec non ad Celfiffimum Principem FRANCISCUM 
ARNOLDUM,;- Epi(copum Monafterienfem.- & Paderbor- 
néníem, ftem sbGwoiliti Principem de TUARE £& TAXIS, 
item ad Serenif(imam Priucipem Oeztizgenfem , SOPHIAM 
LOUISIAM: Porro Anno 17 14. ad Sereniffimam Prizcz- 

:rauffonenfem .. dum: in: vicinia Civitatis Arnheimii in 
Diei Dic(en comimorabáctur, 

^*^" Anno: 1:716, quo Sereniff Wrlkei- JOHANNI GUI- 
LIELMO in Ele&oratu fucceflerat Sereniff, CAROLUS PHI- 
LIPPUS , haGenus Vicarius Cefareus Ducatus Tyrolenfis - 
eafdem gratias & honores , quibus apud Sereni(f. Antecef- 
forem flornit,de novo confirmavit, evocanssBRUNNERUM 

- noftrum Düfleldorpio Oenipontium: ;, quo noyo Domino 
| , & gratiofo Protedtore migravit Neopurgum, indeque Hei- 
| delberzam & Manhemium. Anno I7I7. vocatus ad Sere- 
| niff, Principem Naffovio-Siegenfem, ^ Anno 1720. ad Se- 
|  reniff, FRIDERICUM tunc Anglie Hareditarium Princi- 
| pem, Hanoveram ; eodem ad Celfifim. LOTHARIUM 

| FRANCISCUM , Ele&torem Mogunünum. Anno I7:tI. 
| ad Sereniff. FRIDFRICUM Sueciz Regem , cum in Germa- 
| nia degebat. Anno 1722. ad FRIDERICUM Danix Regem 
, Potenciílimum ,.ejusque Conjugem AUGUSTAM in Aquis 
granení(ibus '1 hermis: degentes, nec non ad Celi. Princi- 
pem JOH: PHILIPPUM FRANCISCUM, Epifcopum Her- 
bipolenfem. Anno r«72;. ad JOSEPHUM CLEMENTEM, 
Serenifl, Eletorem Colonienfem, | anno 1725, ad Sereoiff. 
Principem «Remenfem , anno 1726. ad Serenifi; MAXIMI-: 
amp Bavariz Ele&torem; anno 1727. ad Sereniff. Ele- 
(b) Qorem 













l 





M. — HemoriaBr n 


——— M—— M —— à 
&orem  Trevirenfem, poftea Tei it: ; tandem ad 
Status & Principes Imperii tum: Ecclefiaíticos , stumbíeculaé 
res ,, Archi- Epiícopos:, Epifcopos, Landgravios ,Marehio- 
nes, Corhnites,- — terra. e gerne) 
 & Chiliarchas Liner id ji | 

24.1 ^ rng 
| Quis autem ex his bini obiter rerum cui. 
politicarum , cum & inprimis: medicarüm: chefauros effe: 
litteras undecunque ad lHluftrem: Virum datas ; & tefpon- 
forias ciusdem? Eodcm Anne 1726, fub. 15. Nov, Porenti(- 
fimus Rex Anglie , GEORGIUS, miferat ad eum fyftacicis: 
. Jitteris gratiofiffimis Exc. D. de la ROSE, Medicum. Auli- 
cum Regium , quo Praxeos fua methodum à à ramlongo - 
tempote feliciffimam eidem fideli(lime fuggereret j qui vir 
uti moribus concinnis & ingenio nacura perípicaci dona» 


tus, hoc fuum egregium talentum longis ad, varias. dine. 


demias peregrinationibus jam ante magno: dederat feenori: . 
inter & locupletem fcientiarum, i pi p impe tese 
rum fibi piedi cd, fat 8. erotterg sh 

Sed: mirum eft, & fiogulare gratie Diving diced 
tum; quod tor iater concarenatos labores, varia. fortuna" 
 €eertamina , toc rei dome(tice &- médica curas paucos wl 
percus fuic morbos, febres duncaxrat, quas ex conimerció! - 
cum &gris urplurimum contraxerat, & aliquando: ex Se- 
étione viri , febre petechiali., ipfo infcio, defundi, quam» | 


Eflencia. Camphorz à. fe cunc. forte parata, fesimif icerum F. ; 


fugaverat,. Sed hareditario jufe, am injuria, nephriridern: — 


à Matre, Podegram &àPatre contraxerar, llam fenferat: —— 
pice a tatis 24. kutetia mitiorem;, vehementiorem: ab illo E: | 


tempore à Vini albi, praefertim: Rhenani, potu, Arte tz« — 


— & Dieta , imo forte ipfis itineribus hoftem hunc imd ' 4 


— 


e 
"er 





i i. 
E 






d 


| 
| 
| 
| 
| 





AMemoria Batmiteriana. —— I3 


—€—À 








| gratum ! pepulis. Séd poftquam Podagraoprimum Virum 


anno circiter ztatis 52. & ag$redi cepit & invale(cere, 
junxerat fe ei confobrina rephritis & veluti agmine facto 
utraque eum habuit acerbe, ftomachum quoque ipfum la- 


 eeífens: Afylum aucem & quzrebac & invenicbac in la&te, 


adeo fecurum, ut anno atatis 74. vocatus ad Seteni(T. &£- 
le&orem Bavarie iter 86. milliarium Manhemio Monachi- 
um intra biduum tresque nodes , incenfiffimo licet frigo- 
re , fuerit emenfus , ibique per Dei graciam falvus & in- 
columis apzulerit. ! ^i | 


Suurm taridem fata humana invénére fitiem die 2; 


^'O&obr. 1727. quo ipfo poftquam animam fuam Condi- 


tori fuo & Salvatori pia devotione commendaverat, ulti- 


mum dixit rebus mundanis vale,  Viarn ad ukimam hanc 


rerum linear ftraverat, fynochus, fivc febris continuare- 


A mittens, cui etiam aliquid priftint arthritici-mali fe fe in- 


termifcebat. Sic anima remeavit ad Deum; corpus vero 
numerofa & trifíti commeantium caterva ftipatumi, recon- 
ditum fuit in Templo, quod Manhemii eft ,, Reformate- 
rum, ubi Pyramidi ex Marmiore nigro licceris 
 "jnauratis infculptürm légicur fequens 


Ais Ion SRAET RIsqo: Epitaphium: ; | 
^. 
at 

3 1! 





(03 Vivit 


"n uc 3 DR 


| V'enerandam Mertióriant : E rmm 
ES C. de B RUN N- 


4 Hammerftein- noubision dii —3 
 Scaphufa - Helvetii abes d$ imadqp. ^ 


,. Nati die A6, Januar. A. C. .MDCL III. 2d 
Sereni ac "Potentiff Princ, 


-.CAROLI PHILIPPI- 
"Cori; Palat. ad Rhen. . | "m E 


Poft fona Victus. ome db 


: 23$) R. I. Archithefaur, & Eleg. &c. &c &ec. pape ^ | j 


issues ' Cerifiliarii inimi & Archiatr, —  — 
. Profeffor Medic. in. Uaiverfitate Heidelbergenf. SÉ. 


Societat. Natura Cariof. Caf Leopold, Herophili 
de diverfis Europz Majeftatibus 


Sacr, Czfar, ut & Reg. Majeff. Brican, Svec. Dan, & Boruff. 
permultisque S. KR. I, Magnatibus bene meriti; - | 


Denati communi omnium moerore 
d. 11, O&bobr. A. MDCCXXVII, 


In Civitat. Refid. Ele&; Manheimenf. 


Hoc Lethalitatis Monumentum 
mocftiffimi pofuerunt haredes, 
e 


. Viri. Pranobiliffimi, 
Domini 
CHRISTI AN | CGOTTHARDI 
- Medicinae Do&oris &Civi-: 
| .fadsPirnenfisPhyfid, ^ ^^^ 
— Academia: Imperialis Leopoldiio-Caroline 
aia muto, | Nature Curioforum — 


... Col lega, Meca 
'BASSUS. didi Mts 








experienria non usque adeo comprobatum, efta- 
dagium : Habuit! qui: olim Gallia LAUREN- 
TIOS, "Anglia GLISSONIOS , qech oe TULPIGCS , Hel- 
 vetia BAUF NOS, 'Ialia Fabrichos, , 4b Sina rrs bs | 
"Hifpania M RCATOS, Dania SPERLI "Ge | 
SEPIZIOS, & ne extra patria ites ultra vagemur, hujus ^ 
inprimis ocellus , Lipéa , MICHAELES , WELSCHIOS, 
FRISIOS, BOHNIOS, RIVINOS. . Ne ie minus adhuc 
habet & olim habuit Viteberga , dé quib Blorie fuos | 


Mz pok TH RImVS bb las didus fed 


BERGEROS & VATEROS ; Jena. WEDELIOS ; Erfordia —— 


 HARTENFEtSIOS & EYSELIOS, ut os fenes Medi- 
. €0s,;noftri. praefertim feculi , taceamus, e 3 
| óthhis quoque Ts habuic fuos Medicos AdePRalhes | 
mori decuit. Neque enim regularum GALENI aucHIP- —— 
POCRATIS peritia , neque in mrédende aliorum malis 
|. felicitas, impedire poruit j üio minus Medici praeftandiffi- — — 
mi, nifi annis, fcientid? carmen maturi & veluti grandzvi, — 
in ipfo juventutis flore nature debitum exfolverint; Qui- — 
bus quidem proh! adnumerandus e(t Collega nofter cha- - 
riffimus , nunc defiderariffimus, cujus memoriam ab obli- - 
vionis injuria vindicare tabula veluti hac appenía, ftudebi- 
mus, vitam ftudia meritaque ejusdem ftridim expofituri, — 
Lucem hanc adfpexit d. 26. Aug. 1691. Liebffadii, quod — 
oppidulum à Pzrza duobus, à Dresda vero, Bojohemum 


verfus quatuor lapidibus diftat. Parentibus ufus eft ex 


gente Sacerdotali , ab utroque latere, per duo fere fecula - 1 
haud ignobili , ortis, Cbrzffzamo , Paftore di&i loci, em 
ria 














- 





—WMemoria Wilifebisna. r7 


; Sopbia Saalbacbia , Kromeyerorum. ^ Avum habcbat 
3o; Wlifcbium, Paftorem Sebnizenfem : Proavum M. jo, 
Martinum Wiliftbium , generum Greg. Srrigenitii , Theologi 
olità Sene, Vinaria, & Mifene celcbratiffimi; nec non Aba- 
vum, Marti», JPilifcbium, qui Formule Concordiz fubfcri- 

t, Superintendentes Eckardsbergenfes, ^ Decimo jam 
etardis anno, Parente orbatus , Budiffam , primariam Lufa- 
ti£ fuperioris urbem ,' delatus , Gymnafio fe civem dedit, 

& primum go. Wilifebii, Bibliopola ibi, patrui fui, convi- 
&u & domicilio exceptus, poft vero ab Ampliff. Senatu in 
convictus Mezt;giasi Societatem. adfcitus, ad pedes js, 
ROSENBERGII , Mich. THYMII, ceterorumque praftan- 
tiffimorum doGorum, difcendi cupidus, per VII. fere an- 
nos confedict, & pra«er reliquas, quz ab humanitate no- 
men traxere, fcientias , ad Poé(in germanicam animum & 
ftudia appulit, uc venufte, fcienter & commode cantare 
didicerit "Ab ejusmodi prafidiis aliis, grece videlicecla- 
deque gue, neque animus hiftoriz reliquarumqueele- 

ntiat i omnium cognitione inítruQus, vere ineunce 
A. R. O. MDCCVIII. in Academiam Lipfienfem fe contu- 
lic, ut ibi cum fratribus fuis, natu majoribus, ftudia fua 
-continuaret, Atenim vero, cum paulo poft Fratéfipfius 
natu fecundus & major Chrifffanus Fridericus, hodie: Do- 
&or Theol. & Superint. ic tm , ex Academid Lipfi- 
 enfi ad capeffendam Reoris fcholz 4nnabergerfis digaica- 


ryra*ftr 


teme tur, nofter ipfi focium cum aliis duobus fra- 








ibus, natu minimis , fe dedit, & egeítate inprimis pref- 
. füs; füb ejus cura, do&rina & tnoderatmine denuo fcholas 
 püblicas & priyatas, frequentárefecum corftitüit, 


: B 
Fratrem fupra jam nominatum ibi habuit Redórem & hio- 
| fpitem , Georg. Mülerum vero '& Chrzffian. Weberum, Yiros, 
| nobifcum eranc; rei fcholafticz peritiffimos, & d 
iinpritris';" facilicate "preftandiimos ,' Prtzceptores. 
P, 4M, Pol. IF. (€) lan- 









38 .——0 2Menorla Wal fehiama. 


Tandem ftudiorum, academicorum curfum , vere fec 
vice iàiir. &antio feculi hujus nono, Halam Saxonum cle- 
gic matrem & Patronam, eam inprimis ob caufam, quia, 
curn ex reliquis fratribus tres Theologiam, duo. Jurispru- 
dentiam (ibi elegiffent , ipfe cacito quodam impetu ad Me- 
dicinam ferebatur. Fama igitur , qua Georg. Ers. STAH- 






clárefcebant, -Halam noftrum. arceífebar & invitabat,uc à - 


càncis Do&oribus reda via ad Hygiez mylfteria deducere- 
— eur. lluftrem. Cbriffiaz. THOMASIUM in philofophicis, 
. düum viros vero fupradidos fummos, in fingulis Medici. 
ne partibus audivit, & HOFFMANNO prz aliis fe addixir, 


Ac enim vero,. vix per aliquoc menfes ibi haferar, rerum — 
fuarum fatagens , cum cathedram academicam ad tempus - 


cum vitz. aulicz fplendore HOFFMANNUS permutat, Be- 


rolinumque fe confert, cuítos regiz valetudinis. cen(ticu- — 


cus... Quo fuo Do&ore primario privatus, Hale»ff Uniyer- 
firati dixit vale Nofter, & Zzzebergam ftudiorum fedem fibi 


deftinavit, ubi prater Jo. He», de BERGER , VATEROS, 


parem & filium, BRENBELIUM, aliosque academia Vi- 


tebergenfis Do&ores , llluftri o. Hezr. de HEUCHER fe 


univerfam curfum quem ajunt medicum, fxp 


gum medicam , fzpius confcendir ; de Ci 
ignorantia Ánatomicorum , de Orga dacfus, 
ico , difpu 


argumentis, more academ tans, 





fecunda 


H 
D 3 1 - 
7. aic - i "^ " - 
* : wr vore) » 
A^ CT Meere C OTT Sr LE 











AMemoria E Filifchtana. I9 


- &, IV, OGobr. 1712. eundem Medicinz Licentiacum fo: 
lenni ritu renunciaret, ventilato antea , Prafíide Illuftr, Dn. 
de HEUCHER , doctrine fue fpecimine de Jgze per. ignem 
ex[linguendo , five preflanti CamphDora ufa. in febril; ACULÍS , 
quam dignitatem d, ro. April, An. 1721. tandem doGora- 
lis, eaquefummia confecuta eít. Poftea veto, quum No- 
fter , ftadium fuum academicum, non (ine laude & applau- 
fu omnium, emenfüs fuerat, Pirzam, quam ut patriam 
aleeram cum fuis amabac , elegit ; ubi artis fuz , quam 
rantis Ducibus & DoGoribus Hale & Piteberge edoGus fuc- 
rat, dare inciperet fpecimina, Nec infeliciter ceffere ipfi 
emnia, Brevi etenim tempore novelli hujus Medici fa- 
ma Pirmam & agrum, qui circumjacer, implevit, & in 
viciniam Bojohemum quoque penetravit, ita quidem, 
ut homines infimo pariter ac fummo loco nati , ma- 
nui ejusdem mediez íe craderenr, Que cum à No- 
ftro, emni fide, fíolicitudine & diligentia perageren- 
tur, non poterat non fieri, quin plura meritis parata 
effent premia , laboresque honorum confequerentur 
augmenta. Anno igitur feculi, quod viuimus, decimo 
quinto, Nature Curioforum Academiz noftre, quz duo- 
rum Auguítorum Leopoldi & Caroli nominibus corufcat, fo- 
cius, Ba/f/ cognomine infignitur, paulo poft Regia & Ele- 
Gorali auctoritate , prefidiariorum in caítellis regiis, Koe- 
rig[leinii & Sennenfleinii militum pariter ac prafecturarum, 
Pirnenfér., Stolpenfes & Hahenfleinenfit ,' Phyficus Provincia- 
lis, annis vero tribus poft ex Patrum, qui ad clavum re- 
genda Urbis , Pirz« , íedent , confcriptorum , voluntate, 
Poliater omnium confenfu & in omnium, quotquot /77z5- 
fchii do&rinam quotidiana jam & creberrima experientia, 
confirmari videbant, gaudium conftiruebacur. Nequeve- 








to cot & tanti fzpiflime concatenati labores, itinera & ne» 


gotia, impedire poterant, quo miaus Nofter, quid valeant 
; (c) 2 hume- 


— 


20 — Memoria Nillifebiana, 


humeri; & quid praftenc, fcriptis in lucem publicam edi- 
tis, orbi erudito indicarcr, | Difficiles quidam morbi, par 
tim fere epidemici, partim fingulares, materiam feribeadi 
fubinde ipfi 'uppeditabant, Anno igitur. 1717. fcriptum 
quoddam , "fermone patrio contextum ; de morbo.quodam 
asmodieo, vulgo bie Rriebel-sandbeit, paulo poft aliud. 
uoddam latinum de Melazcbolis ex. verme umbilicali orta, 
f'übticauif, Ut ea taceamus , quz partim Ephemeridibus. 
Nature Curioforum , partim zfrnalibus pbyfico-medicis , qua 
tum dirigente KANOLDO, viro , dum vivebat, de relic- 
teraria, inprimis naturali , immortaliter merito ,. edi coe- 
pere, inferta func. - Domefticam Noftri rem (i fcire. velis, 
matrimonium denique iniit, cum 7o, Margaretha , Jndrea 
JACOBOEERI, MediciPirnenfis tunc primarii filia vnica, ex 
qua fufcepit duos filios filiamque vnicam , omnes vero fi- 
lios, vivus adhuc pater in cunis vagientes, filiam vero in 
feptimo eratis anno , ad czleftes mentium fandilfimarum 
fedes, vidit & fenfit praeire, Atque ita Noítrivita.non fine 
mcoeroribus, curis, variisque aliis rerum humanarum vicif- 
 fitudinibus, decurrit, n pueritia & juventute cum pau-: 
pertate , folitudine, aliisque cjusmodi calamitatibus coanfli- 
&andum ipfi fuit: tas virilis perpetuis laboribus , quoti- 
dianis , per urbem & per fingulos ejus vicos, difcurfioni- 
bus icineribusque moleftiffimis incer que(tus , clamores: & 
fufpiria, quibus «gri & le&is adfixi dolorem mitigare ftu- 
dent; curis, centumque aliis feculi huius adverficatibus, a- 
deo fracta! & debilitara fuit, ut eandem nondum ad dimi- 
dium emenfus ipfeNofter;mortalitatis femina in fe magis ma- 
gisque prodire fenferic, Licecenim Nofter animi vigere excel- 
. lenti, & faris firma atque profpera valetudine , à teneris u- 
fus fuerit, no&turnis tamen diurnisque lucubrationibus, la-- 
boribus & moleftiis fadum eft , ut corpus alias procerum 
& fere obefum; vario morborum genere inciperet tentari; 





Hamor- — 








| ZHemoria Willifebiana; 2I 





-Hemorrhagia narium, anxictates precordiorum , tumof 


oedematofus, aliaque ejusmodi fymptomatá , aurem velu- 
ti Noftro vellicabant , uc Medicus Medicorum, quibus cum 
vivebdt, confilia peteret. Sed proh dolor ! non erat in 
Medico, ut ipfe relevarecur , & cum priftina valetudine 
in gratiam rediret, Malum in dies ingravefcebat & Nofter 
fuimet ipfius probe confcius , ad emigrandum ex hac mi- 
feria fe accingebat. Medicus, uti ipfum decebat, mor- 
tem, cui ipfe quondam terrorfuerac, & quam fzpe detre- 
Gant fenes, non extimefcebac, fed cam in ipfo tatis & di- 
gnitatis flore rhinantem expectavit animofiffine , mo- 
rantem fuüfpiravit avidiffime, muturantem triumphavit 
Centiffiime epulo fancGiffimo , plus una vice in le- 
&ulo fuo emortuali, refeQus, & verbi divini miniítro- 
rum colloquiis refocillatus, egregia & vereheroica, de vi- 
tz hujus erumnis, de Liberatoris univerfi generis humani 
morte & calamitatibus, de futura vite, que nobis expectan- 
da eít, felicitate certo confequenda, & de aliis ejusmodi 
argumentis, proferebat apophthegmata. Atque ita circa 
horam tertiam matutinam d. r1, April, 1730. eo ipfo die, 
quem ante XXIX, annos Parens optimus fupremum habue- 
rat, placideanimam fuam Deoreddidic; corporis vero exu- 
vie die Dominica proxime fequente Quafimodogeniti quon- 
dam di&a, tumulo, frequenti & folenni funere, infereba- 


. tur, fratribus quinque reliquis , ad exequias profequendas 
|. & ad jufta beate defun&o Fratri fuo in fqualore & luctu ma- 
, ximo perfolvenda , undiquaque convenientibus. "Viven- 
| do Nofter annos XXXVIII. meníes VII, & hebdomadas Il, 


compleverat. 


(c 3 . 4Hemoria 












is / 
A m 
" ] 3. * UOS , jx j : ] ; f 
ot T ues utr Mic a eir a 
"T a Pw Da NA e 4 " 
: * C " 2i ^ d E P Xs. ha. ; 
5. TT UÁ une f. , 
Là i 
LR 
. Wra 
! 








ias nain "n4 Ur and. ci iBglosmud - 
.3tdagdb iu Dg: 3d: aig TU oon M. STE. 
T he ptm 3 9991 COE MILI 
i wn Vies uiia so ropa bif. opto Popes imos, s end 
A y T B mulla is atuiiisgx: ny attaqe dte 
o. ; MiquaNDA. NBXNMOUNUM eméeitiibiss. aemnit 
cni sebhosnb" ne^ c. oni isubowlens d 


Eye 


B E os incl. daa $»-. st Seo 1 xillex ocn 

























E vete: | ativipond aane 35 &05 igo Eu days * 
m ei ais AP TUN di Mia vsu: mtra: 3d I a - 

coebheqe. idoade py A astacgi ae me diio in " | dia 
y. Abosiehe a seb i5. Aud Desin odes go MUR A 
js esci aot qu Uu E on uus "gees aod 2] Lr 
AD m ont 23 9t à AE iq a1 b ade. Valent h 





ku de VANS LE: 
x^ w ut AE iip ist UE" di wacuqnaie ,A4 CX 1H ITIN dis d 23 


xin dudas xz od AEG 309 "tlla tbo1oa xd vosordia * 
i NEL uma itii an, D sth dm Sip eehiko ta woc cu PE 
jason ubedbemard. n» nin MNA 7u 

iu: )d TR drea tu en piena 4 vM Bersross - 

"uiu. K otii " Tr 4 T" id ed btt ) ing c zijn Tos 
EU IPEA LE supsótiómt. dn ie" ie 
d asbsaididon 2 iV vos AH 


Pero id A H * 


rods 0 e: UN x -— 
ANS e v TUM b TIN 
i Spa.» ? N S ri r E 4 N / b SM LJ i E 
z AN ca bi^ e " 2 j ; : 






emm 








dw. 
PURO MU as CRISE OREL Go 001 iam | 
: TW A TAN iu] y dae * 
(see - pis da dc montis. 
y. ^ MP LY » m 
Fa: "A | j 
/^. 
L y u 





Ll los Bp: ^) vw DE CERA 1 ^ " Ku ^ VUE p VER Ji TU s So deu Tv « "i 
23 re 1 E | 3n ( 7 
CummRaNi e 6o "P 












Us uae 








si 


Aha 
n dj 
wt 





ay 
i 











nli 


| 


ds 


à 


! e 
E 


! 
A 


YN 


" 
lr 
hi 








WT 


tt 


li 
i 











WbterttHt 


l 


VIVI 





ULTIO 


Atty 


| 


Fu 


MU U 


M 


I 


i 


I 


Ty 


UN 
jy 
1f 


AETUITUDUTT) 
RN HIT. 
: us 


) 


1| 
D; 
Li 


n 
i 


| 
i 


! 
1 


T 


ULL 


ny 


TW 


Mn 


l 


MW 


| 











LU 


WW 

















iu 


"wl 


t 


UT 











Memoria 






i 
F 
! CUN RM d P 





*. " CETIMUI ULLERL 
^" Philofophiz : & ;Medicina- Do&toiis, 
e Cejare Majeflatis Aca 
Sacri Palati Lateranenifis, ; Aulae Caefar. & Gon- 
"fiftor. Imper, Comitis, S. R. I. Nobilis ^ 


n Academie Lcopoldino-Caroline Nur. 
 Curioforum. | 


*dbstoris 


! PE E BUE Lipfienf Pro&fforis 
- Publici Ordinarii, Facultatis fuz Senioris, ME T 


' Uuiverfitati Li plienfis Decemviri, 


E Colssi majoris Principum .  Sodalis. 
77077 Virdbus, Meriris & Honori Dia 


MOÓOOin M1 D 










Mes 2d jd, 
Mabgiu A. 





| Seriptote. 


. CRATEVA II. 


"0 ? : n 
MILLTIL S 


PERRA RR 


; r 14 
24. (o - IMeorka Estmilleriana. 


" ^. 





, " - — . , 
B y i 4 3 , - , ? * 


^ * ves i Ps * b- Me a. . . EI.— 
1 Nte obicüm füpremaque funera bedtut neminem di. — | 


ci poffe, que rerum huma narum eft fragilitas-& mi- 
! feitiz i conditio non Po&écd Te doc itUf, 
. fed quicunque is eft, fuz omniumque corpori mentisque 

inhzrentis corrupcelz fibi confcius, proficetur," Q 
unquam conftantem fibi vel fortunam , vel famam , in 
craftinum , nedum in emorcualem; diem. pignoré polliceri 
audet, quo ipfo, fi quibus iftud felicitatis genus, quod in 
placida omniumque bonorum applaufü concelebfata mor- 
te recte«collocatur , contigit; non mulicbriter. flendum 
planétibusque de illata divinitus injuria conquerenduni fed 
exultandum , deque impofita feliciter difficilimo operi, 
quod fubrui aut everti facile poruiffe&, coronide congra- 
 tulandum effe, fapiertiores Philofephi, nihil reclamante - 

fan&iore Religione, arbitrantur. .Proinde que lubricain- 
ftábiliqué pede nixa ante diem lethi pEtidéncifüsnic isa 
viri merito: dici-deber;virtus.; utpote quam Affe&uum in- 
temperantia, hanc enim nemo unquam compefcuit, & ipfi- 
us corporis ititértiperiés millibus fubjicit periculis; runc de- 
. nique .eclu&atur fummoque voto potita eft, quam primum 

. inevitabili defunt: faco ad finem. conftans: perdüravitjali- | 
quamque fuperfitibusbene redcque fenuiendi& cloquen- — — 


di de íc commodiratem reliquit, 

Pafcitur in vivis livor ,.poft fata quiefcit, her 
Tunc fuus ex 'tücfito qüefnque tuerar honor, - 
: Rcüe- 


Ez 





Memoria Ettmillleriana. mW 
^ NeOLzEcuesr 1/7952 « et BEND RR EIE Vit I MEME E tEENEE NEP RED REDE DD MM E UE CM E MD MCA 
5:4 Rete. proinde: & admodum fíapienter maj/res no- 

firi e laudabili. inftituto A cademia illu(tris condi- 
luculentis hucusque. incrementis aucta fuic, deftun- 
i$ cum laude. Sodalibus vite eorundem publice recenten- 
de honorem decreverunt, quo eruditionis la»orumque in 
Collegii augmenta collactorum hoc ipfo, quamvis eorua- 
:dem virtus pulcherrima merces efle poífit, premia quaz- 
dam obtinerent: Hanc pieracem ficut omnibus debemus, 
qui augufto hocce Societatis vinculo nobifcum decenti fue- 
tunt, ita illis, potiore jure exhibemus, qui ad gubernacula 
— ifederunt locumque obtinerunt magis eminen- 
Jufta fcilicet perfolvimus. ro | Iluffri Magnifico e 
pror onm Domino MICHAELI ERNESTO ETIMQL- 
LERO, Pbhilfophbie dr Medicine Doclori, Patologia in Aca- 
demia Lipfienfi Profefori publico ordinario , Arcbiatro & Comiti 
Palatino Cefareo , Sacri Komani lmperii Nobili ,| Ephbemeridum 
Academic Cefaree Leopoldino: - Caroline Directori gravifffmo, (Uni- 
verfitatis Lipfenfis: Dezemviro., Facultatis faa Seniori & "d: 
i "e Principum , Lipfie. eff , Collegiato [Declatiffmo, 
k- de fui , deque - ordinis Posh un Z omnibus, 
peo Lixitreti officiis, de. erudito orbe optime merito. 
Eo major effe deber iftius Viri celebritas, quod famigera- 
-tiffimi Parentis fui honores publicos longo fpatio fupera- 
verit, 'erüdirione cidem pro filiali obfequio , par haberi ne 
dem cupiens, ut ut dubium fuperetle poffic quibusdam, 
am celebrior. haberi debeac, qui fcripfit , an qui procura- 
j ,'vit:-Bermo nobis eft de- celeberrima fama -& laudis apud 
| exteros potiffimum comprobare Viro, MICHAELE ETT- 
|  MULLERO,Lipfienfium,cum viveret, Hippocrate ut ut etace 
|juvenis,nam pracocis ingenii Vir fuic, pre properata etiam 
beer ereptus , ut Apollinis imberbis faciem culi(fe videa- 
. -Hunc Patrem nactus eft nofler, Boranices ifto tem- 
eu in Te patria itidemque Anaromiz & Chirurgie 
| P M. F^sl, IF, (d) Pro. 




















^96  Memina Efmillerisia. 


Profe(forem publicurti- extraordinatiurmn; ex; quo: Matre- 
que Margaretba gentis Boffame "que apud Lipfienfes fló- - 


rentiífima hodienumt exiftic, prole, natus, aérem. vitálem 
primum  haufit: die «Augüfti XXVI, Anni à parta -faluce 
'MDCLXXIII.. Avum-paternum MICHAELEM ETTMUL- 
CLERUM, Mercacorerni in'urbe patria. fclicemg aviam. pácér- 
nam Claram ex: gente: AMaulia:; avum: rüaternum  Joamrém 


-Erneflum BOSIUM Ordinis Seniatorii; virunr, aviam mater- - 


p eae I Me Mee a 
E 1 E AE : - 


natn Reginam gentis: Jinckleriana , obtinuit, »Invidebanc - 


terris fara parentenr optimum currit uro anno quadragena- 
rio minor: effec , fcriptorum numero & elirrata elegantía, 
maxime operibus: fuis ,; que cotius «medicinz Encyclopz- 
diam concinne , pro ferie décrépito eftimándum. - Dirutn 


exinde vulnus fen(it riofter, decem annos natus, íéd dban- —— 


de fagax ;' qui. ex parerice vircücürrr incitatmnenca 'defumere 


turic porueric. -:Supplevir Pacris:lócum: Vicricus, clari*nó- - 


tninis Vir, D. Leoxbard»s BAUDISIUS ;. Senatorii- ordinis, 


queni Vitricum nom fenfic3 cjus-enim cura optimos quos- 


que humianitaris & literarum 'Magiftros ^obtinuic; "inter 


quos laudantur M. Gorzofredus HOFFMANN , Gymnaffi Zit- — 
távietifis Rector, M. foeannee MULLERUS ,: Gc oMSamuel — 
GROSSERUS R c&ot-Gymnafíi Alcenburgenfis, :qui-met- — 
teri juvenis ad fumma queque'eéxcicaverünc, fcientiisim- ——— 
butam, que fublimioris do&rinz 'paulo poft bafis fuerunt 
& fundamentum, E Gymnafiis in Academíam: Vireber- - 


geufem migravit Anio MDGX CHE; qua^eündem dogmati- 


bus potiffimum philofophicis" &^maclierrmaticis ; fine quibus - 
in arce falücari parum proficicur ; uberrime inftruxit. -- Has 
ita quidem avide haufit, uc prima ftudiorum: tencamina, — 


Differcratione ;' Ze maculis in: Sole "vifir , publica edere-haud 


vererecur, Noluit autem pacrie Academiz auram infuper —— 


habere auc-eidem incremencorum fuorum gloriam "invide- 


re; qu& reddicura ipfi erat fama fue merito patris — * 
: I" : 4 j 





Mexnoria Ettpiilleriana, 27 


redhoftimentüm, ' Aeceffic illuc Anno MDCXCIV, ftu. 
diorüd Philofophi& fiimimam- lauream, adfcito Magifterii 
ditüló; cilic', qua fe^ Differtatione, dé ah» Jenfuum exter- 
porum "moderatore T püblice'Habira, digniffimum prafticit. 
Nefas ipfi vifum fuit: paterna caftra fequi nolle, nimisalras 
in mente naátivus ad'artem' falutarem impetus. radices ege- 
fát,quam quem abjurare remere-voluiffee; — Alliciebat eun- 
dém patris , quam e quare omnibüs modis aninitebatur, fa- 
fna , addebat novos ignes praelara ex (cripris ineditis pa- 
 fentis proficiendi op porrtunitas, &; quam animo jam con- 
ceperat ; pietate in genitorem, editis: anecdoris; perfun- 
gendi fidücia; "Qui intef/arima natus füerac, Tyrocininm. 
haud difficulter fecic? & optmis in arte Do&oribus admi 
ni(tris, Tobzoze BOHNIO ,' Gbriffiauo LANGIO, Guilielmo 
PAUL ; Prefefforibus artisque *Magiftris, parvo temporis 
EUN s dra" quidem adfpiravic, ut ventilatis quibusdam, 
fub ORTEOBH pr&fidio; de ^Oeconsmia animali differcatio- 
fibus lediónibüsqüe quas carforías voeatit 4e [La7e; defen- 
 fáque füb praedio Precéptoris BOHNH, quam Ze Sizgultu 
 infcripfit; difpuratione inaugurali; Licentia ad' fümmos 
| fuo tempore in Medicina honoresobtinendos impetraveric, 
| Noluit enitd pracocius ad dignitares graflari, neque ante 
. Do&oótis titulum füftinuic; quam biennio jn itineribus per 
| Germaniam, Belgium & Angliam confiümpto , quo potiffi- 
| mum tempore fümmos quosque artis fuz Prineipesin An- 
| glia SYDENHAMIUM, FREINDIUM, in Belgio RUYSCHIE 
| 'IM, GAUBIUM, '"RAVIUM irn'ornni difciplinarum gene- 
| re audivit, hortos püblicos invifit , Anatómism pervefti- 
| gavit ; egregios" erudiciónis"Thefaurós fecum abftulic, 
| Inde in patriam redux faQus, debitos fibi Do&oris Medici 
| nz honofes publico adu à Decano Medicz faculcatis , FRI- 
|. SIO ; obtinuit; non inanes, fed quibus fe digniorem dignio- 
xemque praftare animo conceperat, quod etiam'paulo poft 
|" d) 3 peractum 
















28 : Jiemoria Fttmillleriana, E 
peractum eft. Nam patris, cujus ance oculos ipfi femper L 
verfata fuit imago, veftigia fedulus premens eruditionis fuz 
flumina paffim diffundebat , arcemque fuam non. i | , 
tancum fed & docebat; | Screnuus. potiffimum femper di-- 
fputator extitic, & controverfiarum. medicarum concilia- 

tor .perinduftrius , favebat eidem lingua, quam volubilem 

& floridi(fiime latinitatis compotem obrinuerat,. dialcdi- 


eam prorfus hauferat, pauci certo fuo tempore yel prom- 
rius clocuti funt, vel ornacus dixerunt. |. Anno fcilicet 
MDCC. 4e Pariolis, (fequente de Corpore. humano fpmpat betice 
differtariones confcripfit, . Inclarefcere his omnibus ita qui- 
dem copir ,ut excraórdinariam Medicina Profeffienemans — 
no MDCCIL. regia obtineret gratia; quam fpartam egregi 
prorfus ornavit ; programmare , an - Medicos. deceat effe fe: 
&arios, & de ee in quantum Medicina. dici poffit conjeturali 
Oratione. Noftrum hinc ordinem ejus vircus lacere hau: 
potuit , quam lIlluftri ejus cemporis Przfidi, LuceSCHROE- 
CKIO, potiffimum comprobatram dederat, hic eundem hoc 
ipfo, quo. ad Cathedram emeríerac, anno, Societati no- 
ftre, vradito dlexie Symbolo, adfcripfit, | Quanta ejus in 
hunc ordinem noftrum exticerinc merita loquunrur Obfer- 
| vationes;varig quibus Ephemerides noftras auxit ,, nempe . 
de Femina gravida , Ana[arca laborante , multum purgata 
fne noxa, Cent. 4. HI, Obf, 44. pi Mti 


- Certum e infallibile impragnatianis ffgnum, Ibid, Olferv. | 
? -Cephalalgia ex la&fatione., Ibid. Ob. 46... | — 
. 'Üleus mammarum ex Phibif, Jbia. Obf, «7. 7il P i 
5o De. drfenico fme inflammatione nccante,. Cent, lii, c. AF. 
Obférs./ 126.50 , jw; eq ai sii 
5c ICaeurbite efus. noxius, Cent, LX, dr X Obfero dd, 
oe fereei pant e pem foerbo co Egit 1o ABA 
Obferv, 1 eg. 5 E | L1 d « gn * | XU raj 
; 2 e 








O7 





Memoria Ettmiilleriana, — 29 


—.— De Stabie puffulofa per paroxyfmos affligente d contagio lana. 
impur&, Pol, l1, Aor. Obfrw. fo. — | 
—— De Parta octime[lri ac decimeflri , anceps eonfultatio, Ibid, 
Obferv. 11. , | 
De "Ulcere ventriculi per quietem. curato , lbid, Obferv, 
42, i à 
Nec nobis tantum hancce commentatiuncularum fua. 
rum operam praf(titic, fed & academicas Lipfienfium, qua 
lila Eruditorum; latino eque ac Germanico Idiomate pro- 
deuntia dicuntur, Ephemerides illuftravit. — Familiariter fci- 
licet eodem. utebatur Illuftr, Burcbzrdas MENCKENIUS 
" A&orum Lipfienfium Editor, ejusdemque Cenfurz medici 
| argumenti Ícripta lubens fubjiciebat, Jam eandem, cui 
| Pater immortuus fuerac , Profeffionis Anatomie & Chirur- 
| gi€ extraordinariz ftarionem fubierat, jam & Nofocomii 
, publici cura. àSenacu ipli demandabarur anno fcilicet. 
| MDCCVI. qua. utraque res cidem honeftiffima , artis cul- 
, toribus .aufpicariffima & perurilis extitit. — Ab eo enim 
, tempore «linicis collegiis in ipfo Nofíocomio inftitucis, 
. juventucem egrorum faciem fuítinere, miferiis corundem 
| propriisque immature ad(ucfcere , planctus ferre, tenaciter 
| efíe cum pietace immifericordem , edocuit cafusque non 
| fictos, fed veros exponendos iisdem dedit, quo ipfo plu- 
| res celebrium Medicorum, nam di'/cipulis fuis Germaniam 
| implevit , artis fuz fücceffum fe ipfi debere fponte profi- 
tentur, Inde anno quidem MDCCIX. publicam Phyf(iolo- 
| giz.Prefcífionem , pramiífis 4e diligentia Hippocrazis conti- 
| nuanda Programmate , deque /jffematum noxis in Mediciua 
| Oradione ornare incepit, poftquam Facultatis medica in 
| Academia fua ordinem fubiiffet. Quo facto non antiquam 
| tancurh. omnibus pra(titit induítriam, fed & novo, que 
| novo miuneri par effec, impetu , difcipulorum incrementis 
| operam nayayit, nobis interea perquam commodus, nam. 
93) | Socic- 


















€.  AMfémori, irl EH xs 


Socicads uai us non uno modo. ides ; quz res "n 
dem exiftimationem ha d leverr iprémeme T6 
rculic. Ànho enim M 'CC3 cele. qa 

berri dec we Adiiadi Heimtenrp cuam per. —— jlüm" - | 

Sáxonicum , provinciam digne & 3audabiliter "fupplevie 

 praítitis wit dris ravi huic muneri corppetunt, 

EU eilicéc cidem Webeiie eruditos fodales, E 

 tütem ille 'p; rfpeaiffimam — ordinique puse 

dübitavit ; T rerüm n Pd m in Ens füz conceffi 
gionibus rationem eam habuit, quam ingenu: im 1 áp »is | 
haud poffit. Di vina fcilicer » o dentia füpremum illum! — — 

honoris Pas: quem celeb ori im orre eee, T 

eidem. de inaverat , rec lento io lié "fed pracipiti gri duad — 

fumma. iu que ordiri ejus Competing honofum geneta- 
ferebatür, "Academiam Lipfienfem Auno MDCCXXI 
unanitni Nidbnjli confenfu ReGor ele&us ire 
feliciter | & cum gloria rexit, nec long; t ad nter all 

An. MDCCXXIV. Profeílionem Pathologie: ordidatiam 

indeprus eft, qui ipfe locus.cum Senatu] iie d 

& Collegii majoris Principum , quam vocant Collegiatut 

conjontlus. eíle folet, Acceffic vocorum cumulus, | coll: 

tus fcilicet. ipfi. ex Decteto Ordinis noftri, quem tot i annis 
oFnavérat , proximus à fummo honor, qui piredforen 

Ephemeridum Collegii noftti £obcomitari folet, idquc dan- - 

no MDCCXXX, factum eft, "Liberalis omnino ifthec exi- 

ftit provincia, utpoté quam Invi&iffimus. Wr iddio Nos 






























corporis fui cura & Archiatri titulo conjunxit , addito 
bilitacis Sacri Romani Imperii & Comicacus Palati 
legio ; fummi momenti, 'qua unquam ciyí dato contin 
re poteft, Ua d elfe feliciatem nemo facile üegabic, In* 
cellexit id Lipfienfis Academia, quz in funebri, quam bed- | 
to confecravic Panegyri, hanc noftro divinitus conceffatr 
A pre 22s dmia a Accedit, i 

9* 








* AMemoria Ettmiilleriaua, N 3I 


fe(lorum Lipfienfium ante eundem hoc honoris titulo ha- 
&enus condecoratum fui(fe, quem rnerito eidem collacum 
omnes judicant, privatorumi eque ac publicorum [abo-- 
rum brabeum, ^ Sicüt enimi virrurum aque ac fchedula- 
rum parernarum heres extitit, ica difficile eidem non fuit, 
operuni párentis fui diverías ediciones adjuvare, cademque 
denuo fevifa pubíicare, que editio detritis ac deterfis va- 
riis fuperfluis ufui accommodata magis vifafuit, prodiit- 
que duobus Voluminibus cuni previa Noftri Epiftola Ge- 
nev, MDCCVIIE Fol. Equidem ifta res leves eidem cutri 
celeberrimo "Viro Domino :Aicolas CYRILLO , "Neapolita- 
no, qui Opera Ettmáülleriana quinque Tomis digefta fu- 
isque ampliffimis ; aliquando etiam duris commentatio- 
nibus illuftrata Anno MDCCXXX. & Venetiis Anno 
MDCCXXXIV. .nunc, denuo recufa in lucem emiferar, 
controveríias movit, verum ficut patriam famam defendif- 
fe inter crimiria tior haberi poteft exteris, ita liícerri iftam 
denique cótnpofirami effe ex Adis Lipfienfibus fuperioris 
. anni cumi jucuridicate perfpexinius. Ejus etiam cura Pa- 
rentis Opera otnia in compendium redacta , qu& prodie- 
|, runt Londini -MDCCI. cum «Sjdexbami opufculis Germia- 
| nica fa&ta fuerunt Lipf, MDCCXVII, Elegans cateroquía 
| habetut probleniarica Noftri ad Virum clariffimuni Friderz- 
. eum. RUYSCHIUM , de Ovario novo epiftola , Lipfiz die 
| VI. Maji MDCCXIV. exarata & recuía cum aliis Rüyfehias 
| nis Amítelf£d. MDCCXXIX.  Accedunr variz Diflertatio- 
| nes, quas diverfis temporibus elaborátas publice expofuict : 
| De Medico mendace, de 4groto mendace s de "lormentis ex pe-. 
| mis füflinendis , de ctrculatione fanguinis in fetus de plantis 
| uní ante lapfum. venengt& extiterint y de vitiis circa (ommum 
E vigiliar $ de Natura medica de Figiliis involuntariis; de 
| divinationibus medicis , prater illas, quas inaugurales Can- 
| "V didato- 





| AbdieE RrvW ey in Medicins. dec d , 
 eufpiciis fuis. exornauit. - Sicut autem prima ipfi cura pt 
ommodo profpicere fuit , ita privatas domi fue 
urilitaur haud neglexit Anno fcilicec MDCCX, Thori: D« 
ciam fibi adjunxit nobiliffimam foeminam, Viri Amipliffuümi, — — 
Chrifliani Rüdlingeri, Adminiítratoris prafedure Weiffenfel- — 
fenfis liam , Petri autem '*Treckelii , Senatoris & Pharma- | 
copolz aul Weitfenfelfenfis Viduam, ex qua biennio poft 
filiam, £Erseffianam Sophiam, genuit,fed quinto anno eta-  — 
tis demortuam, . Prolem ceteroquin divina eidem dene- 
gavit clementia,quam fortem patienterculit, unicum inamas — — 
te Conjugis fodalitio & inftru&iffime Bibliochece ufu fo 
larium fibi querens, quo ipfo viram inter graviffima ne- 
gotia difpartitus pie, prudenter, tranquille vixit, diemque 
ummum intrepidus femper expectavit, qui eidem Luce 
XXV. Septembtis Anni MDCCXXXII, magno fuorum lu-.— 
Qu illuxit. Brevis illi morbus, quod inter. telicitates eft, 1 
facem ad aeternitatem praculic, infultu fcilicet - 1 
co extinQtus, placide fuam. Salvacori animam cradidic "m 
Tabulis ceftamenti reclufis: pius ejus in Academiam pauri- — 
am affc&us dilucide apparuit , pecuniam (fcilicet, pro 
adornando & reítaurando Medicorum Auditorio pius de- 
flinavit; quod novam exinde lztamque induxicfaciem, —— 
án cujus rej memoriam hae habenrur JMitfoucnntian con. —— 
(icu: mec 
xit du IHAEXL M'CXV$urpÁÀACNEM M 








. Viro 
Perilutzi ggg Experientiffimo 


| ATI Domino, FTT3 sop ,Smi 3 
AELTERNESTO 


—J ETTM ULLERO 


 Philofophize & Medicine Dodori 


Profeffori Pathologiz publico 
Archiatro & Comi Palatino Cafareo- 
Hh | Sacri Romani Imperii | Nobili 
Academiz: Cafarez Leopoldino-Carolinz Directori - 
: Univerfitatis Lipfienfis Decemviro - 
F acultatis Mediee Seniori 
Collegii majoris Principum Sodali - 
De re litteraria & arte. falutari imrnortaliter merito 
| Lipfiz : die XXVI. Aug. MDCLXXIII. nato 
Nm: die XXy. Sept. MD.CCXXXII. denato 
[id cujus munificentia 
AUDITORIUM MEDICUM. 
. Anno MDCCXXXIV. 
n fenovatum 
Hoc laudis monumentum 
nomine Collegii medici 


POLYCARPUS GOTTLIEB SCHACHER 
— -Philofophiz & Medicinz Do&or - 
Therapiz Profeffor publicus 
. Academiz Lipfienfis Decemvir ejusdemque Senior 
Drdinis Medicorum Decanus 
Collegii Majoris Principum Socius 
Lubens meritoque pofuit, 


A.P. M. Pol. IF. UTC 












a3 xoithsM 5» EN 


LU woldugamolidbst nótistet : 
4^ odis enia T puto. 3 ondig aM » 
Wo ufum 2 py vel wma orb. va Fe 
QUON w midamio v aibloqos saodhaD as ;.mebsod 
Mh 7739 acmommaas d : ijasfiqud - ciiihtviaU 
| | ineim2 xcibsM eif trast 
uml ood Male rmtuqi»nt ("iulii ügs! lo3 E. ; 
E tios: asiilespoment- rneisl sn X5 scam »v £9Qb s 
(Oc 7500 Aen MEXCUOOIM gsA IVXCE sib sqid.. 565 
x Pod tm MXXEo90M sqp27 V XX sib — 
Mis ima ^MuurmnospQUuS- cO! 
4j. ,MUOJIQSM MUITNOT |QUA. 
p 5 M Mn NUM o6nA | M 
JL UE CREE (ons vont js ^ b. wa E 
us. mt om atu »cH — veia a 
Bem à rep " Io... Suid nom. - .... 
UO ao ^os d iti OO eU48A9Y0R- - 
? i. nof | »q xaiibsld x3 xidqolotid4 . CIONES 
et SUDO ru u«q »0 'isio3 $i wasd T ERN i di 
Jod qurcossvie vvessoCLaasrqd zimobaaA :. CY 
T i tt vosibelvi s odO | ^ gel 3 












UT AM 
Ro 
^ Mg 


* - tn Mit "" 


» iuniore : 
S n  avieoC: mosse? inojeM Ueslio -— org E 
EU ,Jidloq ;opotiuo insu. - | Emo 

(5) NE wA v" 4A. i 


|t Fm tm en LISGg ^ BAI ^ SANA 
t1 1s : 
Y. cuckadred 4d 2 oq eii oc Leap Tte 


TOME. Bm urpe 





ESSA 


SS 
SS 


SSGSDa 





ut 
MUNIE 


cris 


a wem 
E —3 M 444 
—AENE w— m S a 


J— um 
E Lc 

LIPPAPRIPSCUPI tTLZIISCTCHITTIH 

pe Cr - P 


- 
l2va ut 





DITIONI i 


pem "- 








vj 
- iE 












» al lac ii Dino: Ads S il & 


miae s Orien "Led; Mens C. rolinae | 








. Natura. Curioforum 


kí 


; Brandoiburgico- 


ipu! "nr | Onoldini przcipui Archiari 


atis Altorfinz Senioris & Profefforis. 
[^ Medicing primar — 7 707 — 


ci Norimbergenfis & Altorfini Ed 
1 am famaqu | do&tinarum " 


ddp £u 4 1324376 I. deti * eu; 


pg £^ ELE e s "P 
58 ——  dHemoraBalerima. ——00000— 
micam  & .dicendi..vim miro ^ amore. profequébatur, 


Ceteras; medicine  pareés ex ore "illuftris -Wolfgangi — 


Wedelii:shaufit, cujus favorem adeo fibi nofter" concilia- 


vit, ut:.eum variis benevolenciz litterarumque- montus 3 


mentis teítatum facere poffet. . ^" Neque: minorem: fru» 
&um: cure infticutionique» folida :do&oris: excellenci(imi 
Jo- Hadr. Slevogtii acceptum tulic' debitumque profe(fus 
ít viri longo itinerum" rerumque ufu. locuplesi(fimi- Ds 
Rud. Guil.Kraufii , Senioris ac Ptóféfforis' emerici^col* 
loquiis ::&: (ermonibus , quibus - fruebatur; ^* Sed; tamen 
mira : voluptate" tenebant eum. priváce le&iones: aucto» 
rum , qui ex philofophia Cartéfiand & corpuf(culari: ideo* 
que mechanica medicine theoriam inftituerunt, quodque 
ipfi tanto placebat impenfius , quanto rarius: inde: Jenen- 





fes cachedre perfonabant. — Quanquam 'incerea. Baieri. » 


noftri — &d fplendidiffimam abibac dignitatem ' Fri» 
dericiahe univerfitatis t ipfe; quidem vidic: inaugurationis 
magnificentiam : fed tamen Jenam revific ibique ftudiis 


vacavit, ^ Suas etiam vires periclicacuFü$ non füb pra T 


fidio: rantum fratris natu. majoris b. Jo. Guilielmi;: Ale 
torfini poftmiodum Do&oris ae Theologi, primum: Ha. - 
lis de excidio Sodomiz , tum Jenz de tranfitu. Ifraeli. 


tarufn per maré rubrum béae laudabilicerque- | difputa. ur 


bbat: verum eriam "fe&dionem unam  exerciracionum 


Psthologico - therapeuticarum: a D. Wededlio ventilata- — 


Tum publico tore defendebat füoque porro ,: quod '4- 
Te" , Marte" diffcrrationem exaratam Wedclio eodem 
" mode. - 





/Hemoria Bateria — 59 


cc———— 


licit non TUTAE Pbonórüm omnium RR Rdliio: 
Bem tuebanir. ^ Poft exactum jene quadriennium Ha- 
las reverfüs ex illáftrium virorum Friderici Hoffmanni 
& Georgii Ernefti Scshlii ore bénevolentiaque & hu- 
friaiitaté pendebat, aliorumque etiarn: corifuetudine gau- 
debat ita," uc lis quafi rérum oprimdrum deliciis in- 
tentus libidinuni vanitatumque illecebras poft Dci gra- 
tidrt) nón audiret, fed porius Mufarum otii$ negotiis- 
qué fefe dederet, exercitationesque inter alias füb pra- 
fidió Hoffmannidno fpecimen laudis & ingenii | novum 
de MR faliva deeem publicite € 





».g du i 


» Rite igitur (codi firmatus Mason (ibi quits 
M. .pa rem. alienaramque. terrarum. opes longe 
1 lateque. perluífravir. Quum .nim jam ante vicinas 
ingeniorum | fedes ftequepraus virosque nominum. ces 
i rimane, Bohnium nempe ac Rivinum & Pc- 
um "Lipf, ,. Hartenfelfium |. & Eyfelium  Erfur- 
nífadiique Schraderum. aliosque. difcendi gratia 
conveni et , anno ipfo fzculi fuperioris XCLX, ulte- 
rius iter fufcepit, - Primum autem , quod obfervatio- 
ne gigpum, yidic , .falina. fuerunt Luneburgenfs , nul- 
eram. Germaniam : five candorem , five acri. 
ioniam. five copiam falis cernas , inferiores. Hine 
dau urbem profedus eft Hamburgenfem :. unde pofi 
| (ui 
fervacum. rérum haud vulg jarium fplendorem. ác co- 
iam virorumique dodilfimiorum ingens P Lu- 
ecam 

















49 Memoria "Baieriana, 


becam perrexit, ibique. non. ipfa .tancbm. civitate. faris - 
multa invenit, qua. placerent. .fed. etiam. hominum 
amiciílimorum Hanneckenii patris ,: Srolterfohti. ,...Bacle 
meifteri ,.. Lipsdorpii favore, & Borghelii Brafchiique 
commiliconum ante. Jenenfium familiaritate. mirum. in 
modum recreabatur, .. Sed. urbe ifta egre(lus. Küonien. 
fem. Academiam .petiit: magnoque... cum. animi / gaudio 
Schelbammerum quondam Jenz fuum. adivit,.eundeme 
que. ducem. habuit.in. opibus Flora Hol(arim 4&. lapis 
dum, fguratorum. luftrandis .colli endisque, .. .Parem i: 
pf facilitatem praftirerunr tec viri D.. Guilelmi 
Huld. Waldfchmidius & Samuel  Reyherus , quorum 
ille foceri füi Jo. Dan. Maioris collediones rerum na- 
cüralium- & antiquicatum "monimietitis abundaniffimas 
féclufic hic vero mirabiles arcificiotum mechapico uml 
ópticorumque machinas 'prómto anímo demonftrav E. 
Kilodio reli&o "venit Slesvicum, ^ capuc Holfatie , 'te- 
thinophyfiotamei "ac 'bibliorhece faqia "i. 
ürbem: cujus utriusque "operis defiderio faris. 
deque fecit. nofter "éx indülgéntiffima D. 'Niéofai 1 i 
liji"humanitare adeo , 'ür; quicquid oculis inten. - 
dum 'volyit , inanibus tractandum optavit ex illit ius. che- 
faüri pfomo condo , id omne fibi ' oblatum videri 
Digreffus ihde occidentem veríüs ad oras Cimbriz 
QuàáS mare ? Germanicum alluir; novam Friderici urbe, 
Belgerum colóniamToenningamque caítellum videbat, hinc 
quc etiam ad. eremum TRIES lircus pelagique. fece 
















.- Mesooria Baieriana, 2i 


——— — — T 





fa&o largam illam.conchyliorum multitudinem adimmirabatur. Vt 
NV ismariam; Suerinum aliaque paffim oppida taceamus , Rofto- 
chium. delatus eft; ibique nominatim D. Fechtii, magno nomine 
"Theologi Medieique laudatiffimi D. Schaperi fermonibus eruditis 
frui potuit, .«Lubecam autem reveríus incidit In amicum & co- 
militonem quendam ad patrios contendentem lares, cujus obte- 
ftatione permotus navem confcenditfeptimoque tandem die poft 
exhauftum maritima tempeftatis laborem portum inivit Rigen- 
fem." Vrbem ingreffus non pauca invenit, qux oculos animum- 
que pafcebant, rerumque naturalium notitia cumulabant : neque 
minorem etiam habuit felicitatis partem ex favore D. Davidis 
Martini & Dav. Kriegii, quorum alter primarius eo loco medi- 
cus, ufu fcientiaque medica & naturali egregie pollebat; alterSo- 
cietatis Londinenfis iuffu & fumtu colonias in America Britan- 
nicas invifit multisque nature fpoliis onuftus revertit; fuorum 
*'ero uterque fcrmonum jucunditate adeo cepit Baierum noftrum, 
ut fere patriam oblivifceretur. . Haud ita procul in Academia 
Pernavienfi D. Laurentium Braunium convenit ab eoque de qui- 
busdam Sueciz rebus foffilibus certior eft factus. Rigatandem 
' propter hoftilis invafionis metum aufugiens traharum ope hiber- 
 palium Regio monte fubftitit, ibique cum alios Do&tores, dum 
 feorfim Med. & Hift. Prof. D. Philippum Jacobum Hartmannum 
| falutavit, qui Baiero noftro mirabilem füuccini apparatum rite 
| eonfpiciendum iuítrandumque tradidit ; quamvis ipfe propter 
hiemem vicina loea füccini non adire poffet : ceterum tamen in- 
| teralias bibliothecz publice res notaru dignas cultrum illum no- 
| *&iffimz hiftoriz confípexit, quem a ruftico devoratum chirur- 
giequeartificio extradum fuiffe conftat, Gedani, in urbe flo- 
| rentiffima litterisque ac commerciis affluente ob nimiam comi- 
| tum feftinationem. nonnifi viri illuftris D. Joach. Hoppii Sena- 
toris primarii clariffimique Theologi'Samuelis Schelguigii col- 
-loquiis & benignitate fruebatur. . Per Pomeraniam inde in ter- 
ras Brandenburgenfium ac. Berolinum denique translatus , aulz 
| non modo fplendorem maximum, fed & locupletiffimam fere 
| omnium bibliothecam incredibilemque rerum arte & induftria 
| corncinnatarum & ex omni genere naturalium varietatem multi- 
*£udinemque ac thefaurum attonito " oculo perluftrabat. Ia- 
[v | f) ter 





Aa ZHemoria Baierianá, 





' i 
1 
E 
, Ls 
gm 


ter viros autem meritorum nomine celebratos "Theologorum il- - 


lum facile fummum D. Philipp. Jacobum Spenerum & D: Bern. 
Albinum Archiatrum excellentiffimum, fed poft: Lugduni. Batà- 
vorum primarium Medicinz Profefforum convenit, & quamvis 
fenem optimum & de reherbaria bene meritum D. Chriftianum 


Menzelium videre non poffet : tamen ejus filium D. Jo. Chriftia- - | 


num Aulz Ele&oralis medicum habebat ita fauentem & para- 
tum, ut ipfi colle&ionem rerum exoticarum & materiz medicz 
rariora fpecimina exhiberet : ubi etiam Baierus nofter novum 
€o tempore in Europa fructum Fabz S. Ignatii nominé & virtute 
febrifuga commendatum primo ftatim obtutu nuci vomica vul- 
gari affinem exiftimabat. Vitembergam illam venerabilem lit- 


terarum parentem ingreffus adiit medicinz ornamentum & decus. 


D. Jo. Godofr. Bergerum & Academis Seniorem, Georg. Cafp. 
Kirchmaierum, quorum ille calculos in cyftide fellea & vefica 
urinaria repertos oftendit, hic etiam de non paucis hujus generis 
obfervationibus locutus eft & egit. "Tandem Halas nofter tran- 
fiens]enam revertit. — —— : NE: 


Vtivero umbrz morem honor tenet, quz fequentes fugit, 


& fugientes fequitur : ita etiam Baierus nofter initio hujus íx- 


culi non modo lauream philofophie extra ordinem & preter 


omnia ífta fere fpecimina, quz a candidatis requiri folent Brabeu- 
ta quidem Georg. Alb. Hambergero, Facultatis autem Decano Jo. 
Jac. Mullero nancifceretur : fed etiam poft examina bene lauda- 


biliterque exantlata habitamque de capillis Prefide D. Slevogtio 


- differtatione fummos in arte medica honores inter fpem &. ap- 
-plaufüs congratulantium obtineret. Tantum autem abeft, ut 
hanc fibi coronidem ftudiorum impofitam exiftimaret ipfe, ut po- 
tius calcar ftimulumque & anfam haberet latius longiusque do- 


-&rinz füz metam extendi. Hunc in finem prono ftudio ad re-- 


ceffus naturae abíconditos meatusque fübterraneos ferebatur, ea- 
que de cauffa adloca inferioris Saxoniz, metallorum aliarumque 
rerum füb terra proveniencium opibus feraciffima Clausrhalium 
nempezZellerfeldam & Gofelariam, ciuitatem imperii liberam per- 
veniebat, ut quicquid in ifta rerum notitia deficeret adhüc no- 
ftro, curatiore lam induflria.& attentione ferutaretur. Ibi 

| qui- 








 ZHemoria Baieriana., 45. 
quidem & danidiiccioeíerióm, Rammelio di&o .Gofelariz vici- 
no tantam rerum foflilium varietatem ac. congeriem deprehen-. 





i 
dit, ut vix alio in loco majoribus etiam limitibus circumfcripto . 
facile fimul inveniri crederet, Quum enim ultra centum or- . 
gyarum altitudinem in zrarias fodinas & ipfa terrz vifcera deve- . 


heretur,omne fere -— chalcanti, nativum etiam, viride, cz- 
e 


ruleum & album videbat, iftaque etiam foffilia cognata, chalciti- 
dem nimirum, Sory ac.Mify reperiebat , quae olim a Diofcoride, 
Plinio, Galenoque tantopere commendata quidem funt at xvo 
recentiori medicorum aut. pro confictis omnino aut.certe non 
amplius reperiundis habebantur : ut cum ipfo Baiero noftro ta- 
ceamus ibidem ex mineris fuis provenientem copiam fulfuris il-. 
liusque partim adeo puri,ut cum ipfis artificio chimiz. paratis 
floribus conferri queat; mittamus etiam alia, quz íe oíten- 
dunt, foffilia , tum. & metallorum recrementa , prefertim- 
que ex iis hoc, quod ex vetuftis fcoriarum acervis colligitur 
ac cadmis foffilis feu lapidis calaminaris loco maxime aeri tin-. 
gendo aptum habetur. Neque etiam fuperioris Hercyniz fo- 


-«dinas argento & plumbo abundantes przteriit urbesque vicinas. 


Brunfüicum, Guelphetbytum iterumque Helmeftadium .& Mag- 
deburgum ormifit intrare, ut, quicquid aut rerum aut virorum. 
obfervantia dignum inveniret, ad fuam notitiam utilitatemque 
adhiberet. Redux inde factus Halisque commoratus unam al- 
teramve habebat :occafiontm fuz doGrinz privatis in fcholis 
curationibusque 2zgrorum explicande & confirmande,  Ve- 
rum enim vero quum a proavunculo fuo & fufceptore perillu- 
ftri Dom. Jac. Guil. de Forfter invitaretur futurumque effe cer- 
tior redderetur, ut in Academia Altorfina ftationem inveniret : 
paruit quidem ifti mandato , fed tamen Spartam eam non e re 
fua tunc temporis effe poffe videbat,: Interea düm Norimber- 
gs agebat , tant urbis amplitudinem , fplendorem & magnifi- 


 centiam cultosque item & humanos ciuium mores non fàtis 


emirari potefat : maxime vero omnium florentiffimam Medici. 
collegii fpeciem ; Pe magnis femper przftantiffimisque fefe" 
extulit viris, adeo fufpiciebat, ut in tam nobilem cooptari focie- 

tátem cuperet ac -defideraret. Cujus voti compos factus eft 
woe (€) 2 Baie 


44. . Memoria Balerhepd. —— 00 


3 





-' Memor autem Celfiani didi , peffimum egro cxlum-effe, — 
quod grum fecerit, ficcioris aeris mole(tiami evitaturus Ratis-: — 
bonam abiit ibique etiam infigne valetudinis emolumentum íen- 

fit ^Hac in urbe:quum fieret, ut precipuus civitatis medicus. 
D. Georgius: Chriftophorus Goellerus' diem obiretíuum ;;.Baie- 
rus nofter'a multis iisque. magng& auctoritatis hominibus per- | 
füaderi fefe patiebatur, ut cum Procerum. Norimbergenfium in-. 
.dulgentia juribusque & loco refervatis medicinam ibi faceret, 
. quam fücceffu temporis copiofam & -uberem:& felicem. ubique, 
- deprehendebat; Verum. enim vero quum: in -univet(itate Al, 
torfina D. Jo. Ludovicus Apinus vir medendiperida epmipém ? 


, 


CEU 


p 
Li 


C 








Memoria Baieriana. 45 


datiffimus: naturz debitum.reddidiffet, ipfe dudum ftudiis Aca- 
demicis propenfus datam hanc & oblatam fere Spartam ab Illu- 
ftribus Academic Curatoribus modefte petiit facileque impetra- 
vit. .Munere igitur phyfiologie ac chirurgie publice docendz 
mad&atus anno fzculi currentis quarto praece edidit de pie- 
tate Medicorum alteroque die recitavit folemnem orationem de. 
meritis. Germanorum in rem medicam le&tionesque etiam publi- 
cas inflituit de rebus medicis, quz in facro codice Novi Tefta- 
menti commemorantur, itemque porro, qu& ad hominum litte- 
ratorum valetudinem tuendam pertinent, fcholas aperuit, neque 
privatim etiam paucis medicinz cultoribus induftriam denega- 
vit. Quantum. in fequenti ftudium quantamue operam nava- 
verit rebus medicis illuftrandis & explicandis, cot rerum homi- 
numque teftimonia comprobatum dare poffunr. Ipfe etiam 
Baierus nofter gradatim quafi omnes medicinz partes folide di- 
gneque profeffus eft publice, fola tamen anatomia relicta, quam 
quidem dpunis non levi tanquam brachio tractavit, fed etatis 
progreffu ob .hebetiores oculos non exercere potuit ac voluit. 
Scientiam autem naturalem chimicis experimentis &copiofàa 
rerum colle&tione, quam habebat, illuftrare non omifit. "Neque 
hifce fefe limitibus, detineri voluit Baierus nofter, fed rerum 
foffilium ftudio excitatus Altorfini agri & vicini opes invefti- 
gavit, aque tandem -opufculo illo, cui ory&ographie Norice 
titulus. eft, publicavit. Adeo vero liber ifte fefe commenda- 
vit viris, ut nonpauci ad eandem rerum disquifitionem cogi- 
tationes manumque admoverent, plures etiam methodum pro- 
barent, fibique normam eligerent, alii porro in claffica füi gene- 
ris fcripta referrent ; ipfe denique Societatis imperialis N. C; 
illuftris Prefes D. Lucas Schroeckius , cui laborem hunc obtulit 
Baierus, eum laudatz Academiez collegio adfcriberet Eugeniani- 
que cognomine ornaret, eundemque poft inter Adiunctos recen- 
feret. Caeterum poít obitum D. Brunonis venerandi fenis. 
| theoreticam medicinam accepit chirurgiamque D. Heiftero ce- 
|. leberrimo jam inter omnes medico tradidit cum anatomia co- 
ulandam. Quum vero D. Jo. Maur. Hoffmahnus Onoldum f£ 

contuliffet ,' primam cathedram confcendit; tH ARP DURS 
[v4 ron Imnedi- 


ca i a 


NT " p B - 


A6 AMemoria Baieriama, 





A 
Gem 





| 
academici bene gnaviterque foftinuit, Facultatis Koen! | 
cx Decanum, quem vocant, fefe laudabiliffime geffit idemque' 
munus undecies adminiflrauit; figillatim vero femel atque ite- 
rum & precipue inter feculare Academiz decus Rectoris magni- 
fici cura & auctoritate magnum fibi nominis & prudenti no- 
men conciliavit. "Vti vero eloriam & utilitatem rei litteraria 
provexit : fic etiam multis egrotantibus iisque vero nom 
aliis quoque per fuperiórem Palatinatum opem & levamen non — 
minore circumfpe lone, quam felicitate tulit. Quum igitur 
tanta in luce. verfaretur Baierus nofter, fieri aliter nom potuit, - 
quam ut domi forisque ipfius merita cognofcerentur, ejusdem- 
que nomen longe lateque per cultiorem Europam vagare- 
tur. Undeetiam anno vicefimo nono Szculi hujus ad res Aca-- 
demiz noftre infigni anctoritate dirigendas ornandasque Dire- 
€&oris Epbhemeridum nomine, annoque poft altero ad eminentem 
fplendidamque Przfidis digniratem cum Archiatri & Comitis: 

Palatini Cefarei itemque S. R. I. Nobilis ornamento deve- 

niebat : porro etiam a Sereniffimo Marchione Brandenbur- 

£ico - Onoldino przcipui Archiatri curam & honorem fibi dela- 
tum vidit,ut in confilium tuendz valetudinis adhiberetur. 

Ut vero rei domefticz familiarisque mentionem aliquam facia- 
mus, ex priore conjugio, quod füpra. jam diximns , o&o liberi 
prodierunt , quorum dimidia pars in jpfo seratis initio deceffit : 
ex reliquis autem, filiz duz füuperfunt omni virtutum laude flo- 
rentes, natu major Sufanna Maria viri clariffimi D. Sigismun- 

di Jacobi Apini, Re&oris Gymnafii /Egidiani Brunfuicenfis vi- 
dua & mater unici adhuc filioli, Chriftophori Jacobi; natu mi- 
nor Anna Catharina yirgo fexus familizque fuz commendatione 
ornata. Filiorum. major patrie virtutis heres emulusque eft 
D. Ferdinandus Jacobus civitatis Norice Phyficus ordinarius 
& noflrz Academix focius, a Parente cooptatus, jam vera 
inter Adjun&tos relatus, cui tanto impenfius de propagatios 
ne nominis. Baieriani gratulamur, quanto minus conftat. vivaf 1 
ne.adhuc filius minor Jacobus Michael ad terras longe — 


* oc.» 0 7 jl 1UDEUb 4 i PEE th] a 331 v. Pepe 75 " 
medicinz partem, chimiam .& botanicam cum przfedtura 


A 


ZMHemoria Bateriana. 47 





das incitatus. | Sed quum priorem. amififfet uxorem Baierus 
nofter anno clolocexx. fingularibus virtutum decoribus con- 
Ípicuam virginem Sophiam Magdalenam , ortu Schceneriam in 
matrimonium duxit, quam vero improlem jam & viduam reli. 
quit. Supereft tandem, ut quem vitz hujus egreíffum habuerit 
Prefes nofter, tribus adhuc verbis indicemus.: Anno enim 
cl» Iocc xxxv. d.1r. Julii quum nihiltale prius metuiífet, no- 
&e media frigus quoddam  iníolitum füccedentemque (imul 
«ftum gravesque etiam lateris dolores patiebatur; ut certifTi- 
mis appareret indiciis, vetus. illud diuque in pe&ore repoftum 
malum bisque jam. erumpens , nunc omni fere impetu irruiffe 
& adextrema contendiffe. Hujus quoque prefagii eventus 
d. XIHI. Julir fadus eft, quum Baierus nofter placide morte 
fungeretur hora poft meridiem. fecunda vitamque iftam anno 
etatis octavo & quinquagefimo inter laudis & virtutis curricu- 
lum exequeretur. 


Ita quidem plenus abiit meritis plenus honoribus, i]Iis etiat, 

quos recufavit ; plurimis tamen quzrendusac defiderandus eft, 

-. utexemplar evi prioris; nobis vero precipue, qui eum non 
folum publice, fed etiam privatim, quantum admirabamur, tàri- 
tum diligebamus. . Cur nom immaturam ejus mortem noftro 
im finu defleamus ; fi cansen fas. eft aut flere, aut omnino mor- 
tem vocare, qua. tanti viri mortalitas potius finiebatur, quam 
vita. Vivit enim vivetque femper atque etíam latius in me- 
moria hominum & fermone verfàbitur, poftquam ob oculis re- 
ceffit. Societas tamen noftra ja&uram fecic graviífimam, (i 
| ja&ura dicenda eff tànti viri amiffio. Amifit enim , amifit 
|. Praefidem gravitate, doctrina, fide prope fingulari, fümmo vi- 
| gore, fumma induftria, fümmza frugalitate, ea magnitudine ani- 
, mi, quz nihil ad oftentationem omnia ad conífcientiam refe- 
rebat redeque fadi mercedem ex fa&to ipfo petebat, Amifi- 
| mus 





X 


498 |... .AHemoria Baierlana- 





mus amicum, c juo nihil verius, nihil fimplicius , hihil cxdi- 
' dius, nihil fidelius adeo facile. novimus. Coluimus virum 
iftum tam ardenter, quam impatienter réquirimus ac defidera- 
mmus. . Si. :quid longiores ac prolixiores fuimus, dandum eft amo- 
^ -riy qui Baierum fuum videre , alloqui, audire, iai. 

| 1 laudare, amare non dei 


- NS 
: NS S RA 


[/ 





AN o. AE 
ES ES aid - 
2 WEM wi a 
N. S j 
7, 









- INE 


E X ALPHABETICUS - 
RERUM NOTATU DIGNIORUM 


Ubi Mv numero adicfrus ad Ap- 


 pendicem remittit, Q 


ominis intumefcentia 
t rior. pag. 3 2. 
ulculor m abíceffus, 
477« 
woo REUS. afci- 
iem meniom. $47- 
sda;utaris. — 4121. 
ethralis ex imprudenti 
áclatione & vaginz 
eri entenfone 299. 










| | .* 41. 
-- raptus | & profluvio ven- 
| doiutus. 287. 289. 





| dos dli 
dian | abdominis, 
di 20i cuam 477. 
-- omenti, 37- 42. 
e verminofus. 1$9. 


. - grethrz ácalculo.. $76. 
Acidule. Birkafzldana inHun- 
garia. 
44. P, M. VFo.IF. 


Yerum principia confliai 


. v8, * e. 

v ufus, - E i 2 
Acidule in affcftibus peftoris 
non proficuz, 139. 
Acorus verus qpetuibisi in fcbb. 
Pone das 

Anti avidi: $9. 
Lin mutationes pracipite 
"noxam inferunt, ^ *54. 


Allium alimentum pernicio- 
fum. . 120, 
-.- medicamentum faluta. 
"Fe. d!8. 

Aloe vulgaris & Zocotorina 

* differuny — . 220. 

Alvi obítrucio mercurio —- 
Íublata, ... 

Amavrofis ex cepbalalgia fe: 
viffima largiorem Venaíc-. 
&iorem fccuta. $35. 

Amavrofis cx nimiis vigiliis 
ortu & (alivatione mercu- 
riali curata. 537. 


m Noiithionium album ! 'rentia*21 
-- rubri examen, "; & Beocecmen idi umi 
j - eq 





NS LY Code deber dil iid «tate : florens 1 
E uo — tympani- - fructus UE i 4eg 
m EM ue rg fructum ferens. edi : 
- €. bonos 126. -- — 
-- 0-7 phthifi 143. — *d 
- - 4 puerpere. us reni fmi oco ad 
^- . uteri prolspfa. & dais | 
vefice | urinariz Axthritis, dt d r n i e£. 1 : 
gra andi calculo te-  - ex febre! intermirtente —- 
pletz. 4844 ^" perverfe curata, —. o8 — 
Arthriicis nocét rad, Bella- - 


rior potentia. divi- 
nandi, I ETRUN 
Ani imperforati in infante cu- 
ra Mh cis etm negle- - 
&a.. $69. 
Animalia rariora in Voigt- / 
landia nata. j ome 
Antimonii minera diverfitas 
. $57 
558 


& 9 s - matrix, | $$9. 
* - Ortus. $61 
Apople&ticus infultus ab anti- 
uis tibiarum ulceribus ex- 
Ccáti$. : E 

. Apople&icus paroxyfmus cer- 
| Wetempore ertum recur 


-- hydrope füccató. — 


T$. 











donnz, cto ra 
— 


Aurigo» vid. Iderus, 55] 
Aurora borealis, à jo: 





-c- pyramides. "26g 
Autores quorum í 
. locuerunt thermae Hire 
bergeníes. - * $4. $7. 
Autochiria tentata, 223. ud 
melanchol. | 


^om 


LET. HunÁ - 1 | 


garia, *3 


"- 
E 





» E 
e, ! 
7 - 













«bus externe falutaris. 444 
 Bilis cyftice. & he 
8 ferenilacscon c6 
NN 








| -garia,. | *4 
| Bomhace. de Vedre tti, 
| f Acheáicireftitudo poft pi- 





| -Qionem. — CURL 
| — - "-foorbuicorum 





ia - orftide fellea, I $69 


í» gnus. —»— 542 
- o :[tin 15. 

o g67. ys 
2. tiioniigetophsoei 15$ 
'- - renibus. :366. $31, 
- -renalis ingens & mon- 





al veficz nucleo. ü 


Argon ex pharynge extra- iloris gradus incenfior in 


310 Cardialgia fpafmodica. 
$$9 Catrlina fcandens afpe&a fo- 
367 dam curat, 
367 Cafcali cortex » in febribus 


| - felleus folirarius & ma- Cafiniharis M — 


| principia conflit ilbfitorfur: "e e 
| aperta vct 4 n men ipe rn 
| irtutes, ^ 0*4 oribus p s 39 
| ites hieroglyphicis fi- - fipimsmar, -$46 
| IL efoewe. osCTfopbeeis ^ $79 
| : -- veniculo. 368 
| «s ifia, «coru ioa 

----inpuero $72. 


-— ias ipe NR MR 


b o-4ex abfceffü were. 


tractus, | 376 






fo. 98 
-- - decálculisfbriptoees: 370 
*23. Colidi nimis regiminis noxa. 


$528 


- vallibus & planitie quam 


in montibus, * 46 


. 40 " Capitis tumor infignis, 394. 


84 
167 
230 


ftomachica. - 229 


| 369 Cararrhi cur fenibus familia- 


fes. /2$34 


367. Catarrhi fuffocativi infantum - 


falfo polypis cordis attribu* 
- untur.. U T129 


(g) 2 | Cautcla 









Mec £g 
NU NN 


strud da 3: bem 


alia .atque- amavrofis . 


n nifi. vigiliis, falivatio- 
me Rdeewriali curata. $37 


ephalalgia fzviffima ex lar- € 


1::ga nimis Veneícctione, 535 
Cerebri hydrops, |. $24. $52. 


 Cerebri laceratio. non lethalis. 
Criticum nihil. plenum, ér 
non univerfaliter. «.- 3222- 

Cryfaliorum generatio. * 9 
feqq. 


343 

Cobaldi florcs. $59 
Coecitate afflicta divinitus re- 
ftituta, 82 
Coclumi igneum. *49 


€oli inteftini portiones alie . 


-ample nimis alie "nimis 


- conftrict. $39 
Color pallidus. $3 
olor rofzus genarum, 6o 


. Conítrictionis corporis tiimie 


noxa. $65 
Conuwfio. capitis. cranii cariei 
as caufa, 384 
Pongil o-fAlutaris, - $92 


Couvulfivus morbus c. ecítafi 

à vermibus 417 
Corin latere dextro fitum. £og 
Corda duo foxtus bicorporei. 


$76 
Cordis: polypus. vid, Polypi 
Cortex Cafcali, 230 
T Jubaba. 130 


| Corticis cafcarille rhabarba- 
10 Rüaritate egregius eite 


Sy PRIOR ) 
* v » E xt 4 J 
ae^ "c 
? L. 51 4 1n e w- . 
* y 6 "T 


rera Fi eren y C x 
5$ Corticis peruviani I— 3 
: ? e aw484 E 


- rus ufus nocet, - 
Cranii salulis 


vi blo 
Quilisi.« ue cu $ 
Critica anguinis. Cirio ex- 
- afi apice. ' S82. 


v ab Lf 


| Dita 8 





S A. n TR 
Cryftalli montanz. f 


 mechanica, Fh do 







Led 


Cryfillus quam ' Qua 
appellans nimoni ib 





matrix. | 
Cruentus iniiiaad 
Cruentus vom itus 


NM i 


lethalis. 210. Colssshe 107 1 


Culicum generatio, 14. eX QVO, 


IZ. Li 9. 3 
Cuprum in erichalcum tin- 


iun, 312 


Rod fiórn anrarthriticum, 
4:8 
annt 


Deeretorii dies.; vid. | 
. tempora morbb, - 3 
Dejectiones cruenu - 
jn recens nato. 210. fhua- 
E 


- 


^H 


» » c e »* 





iz | 








L2 


Deliquium à fcirrho venrri- 
.. uli, ide ep ap 
Delirium, $7. $9. $9, 


Dementia vid. delirium, — 
Dentium dolor veíparum ni- 
- dis fedatur, 81 
Diarrhoea lochiorum fuppref- 

fionem folvit,. X3 
Digitas medius cum tendine 
X nervo avulíus.. 322. 


Dolor ventriculi atrociffimus, - 


eus | E | 326 
Dolorum remedium fere di- 
.. vinum, | $36 
Dyfenteriz medicina verbera. 
rM 4$0 
Dyfpnoea infignis anoterica 


L^ 


 — 4evorati fragmenti cofítze 


bovinz cjectione curara, s 2 1 
r1Cítafis in morbo convul- 





Bo uo oro 7 
"Ecftadca à vifo fpe&tro, 128 
.- pro mortua reputata, 129 


^ 


Elafficiras fpritus vini, — 639 
Ellipfeos defcriptioin plano.28 


 "Embryulcia. |. 226 
Empirici fraus detecta. . 165 
Emplaftr, Sapon, Barb, in Ar- 
. thritide, Lac dati 
Endemii morbi caufa, — ez 
Epilepíla fericum fpecificumn. 

| "viv. fado xal i; 7 e 
Equitado -phthificis nociva, 


141 


dede. 


Excretio membranarum vefi. 
.cularium, 94 
Afciarum nimia conftri- 

. €io in fontibus noxia, 

jó d 

Febris acuta in puerpera, E 

- - catarrhalis epidemica 
Ánno, 176. X*24s 


- - ejusdem hiftoria, *16 
- - caufa, *27 
ni *2$ 
-- continens hemorrha. 
già narium & füdore. 

. judicata. 46 

- - inflammaroria epidemi- 
caacutflima, — « ig 


intermittentis: Cura rite 
inílituta -,. fi effectu 
fruffretur, de polypo 
cordis fufpicio haben. 
bio, Mappe nica 
Febris intermitteng perverfe 

Curata vomitus cruenti &- 

archritidis auctor, 298 
- - maligna poflridie (e. 

» Stam venam accenía, 


476 

7 quartana duodecuplex, - 
280, 283 
-^  -,- quater per diem 
rediens 3g i 284. 
fé*- - - incurabilis 424; 
- * Quotidiana- quadruplex, 
s. vr 





ETE : pde Lo 

- . tertiana " "qua E 
ED. E gne ww o 
Flores cobaldi, $$9 


Flores infueto cempore géitcad 
non prenuntiant — 271 

Foetus monftrofus bicorpo- 
reus, . 2372. 297.574. 

Foetus vid. Gemelli. — 

Fons medicatus Birkafeldánüs 
Hungariz, *4 

Fons medigacus N'olffenfi 1s EN 
Hungaria. 


Fontes medicati Silefie pra- 


cipui. *rft 
Fontium medicatorum origi. 
nes varie ab UE per- 
hibenrur, *6z 66. 
Fontium foteriornm Phyfica 
defcriptio, "*$0o 
Fornacula pro maffe vitre 
lentium Opticorum corre- 


&ione, $13 
Fülgor coeli infolitus. — *29 
Fulminelafi. ^ * 35 * 26. 

'» fuffocar. *35£ 


Fulmine tacta. 29. bélbardicdis 
curatur. 29 
Fulminum tiri effectus, * 38, 


| $9 

démpr eie pullus mon- 
ftrofus, — 426 
Gangrana, 169 
Gemelli montrofi, ^ ^ 297 


Hazmorrhagia. 


Faothird scflad. je OM 
TM Sigrid a placentis. a452. 


HU (eos perverfa 







cu. 


ratio 462 
- quinquagenaria curatio, * 
44 
otf. 

-'a vino ingurgitato, 4$ 
- critica, 46 
- linguz lzfionem excis 

piens. «P 
- oculorum. 


- remedium: mm B 


44-4 | 
Hamorrhoides mucofz pna E 


$95 


Halitus fübterraneus metalla - 


petrvadens. 


561. 


Hepar. foetus bicorporei, $75. 


 trihdum 


a i 
Hepatis. abficülus. dignot 1 


- - infolita magnitudo mor-. 


borum caufa. 161. 


Hernia aqux frigida E 


rata, ; " 2 


-- erga 


-AÀ 


» - fafciculo florum. CE 


Ur. 164. 1 
- - fcrotalis eximie magni. - 


Gemelli per fex annos in ab- 


s 
^ 


" 


tudinis, 


- - - füppuratione Nx 


10$. 


Herpes | 





Herpes eryfi m "n. 
Hi meris Silefiorum 
 therma, *en& feqq. 
Hoffmanni FRIDERIC. meri- 
ta in Germande Hydro 
graphiam "e6 
27 Hun CASPAR, CU- 
STRINENSIS primus fcri- 
-ptor Thermarum Hirfch. 
 bergenfium, x RM 
Holofericum remedium ante- 
" pilepticum. , 
Hungaria Teutonum coeme. 
meterium., $2 
Hydrops cerebri & menyn- 
gum. -— $2$.$32. 
-* ee Exlarga nimis ye. 
Nt - nefe&tione. 35 
Fydrops faccatus, 11$ 
| -- tympanites, 124 
| Hyems non ad quietem ar- 
| - borum ordinata eft. 274 
bcc - - fpafiriodicus affe. 






Gus. ^13$ 
'Cterus. 329. 348 
-- particularis unguium. 


| 449 
: | Man fidix 3 emmenagogum , 


ftomach, carm. 229 
| MiMineis corrupta in dc- 
| "formando fotu. 381 
, Impoftoris fraus detecta, 165 
| impotentia movendi pedem 
€« Isole mala con- 


? Jndex. 


- formatione & defectu. 246 
Infufum antif&trile rhabarba- 
rin 28$ 
In:eftinorum ftatus varius in 
infante, ^ $4$ 
Inteftinum colon aliis in parti- 
bus nimis arbplum in aliis 
nimis conftridum, ^ 550 
Jormanítorftenfes acidulz in 
Hungaria " 
Iris aurora bórcalis, *30. & 
feqq. 
líchias incurabili & lethalis, 


líchuria indicium &as en 
diverfionis. "xe 
- - venaíectione curata, $7 
- .exuteri prolapfu, — 86. 
Jubaba cortex  peruvianus: 
confortans, 2 
Judicatio morbi vid, crifis. 
Ais fpontaneae excretio- 
L nisnoxa in gravidis. 26$* 
Lanuginis falicis alpine fer- 
pill folio lucido virtus. 
travmatica. - *24 
Lapides figurati agri Lipfienf, 
$53. & feqq. 
Lapis Mferdics infolitae 
magnitudinis, : 377. 
Lapis calamniaris certo refpe- 
&u minera zinci appellari 
poteft, 308 
Lapis calaminaris cum za 
meta- 


.merallis. nullum fere con- Maíla, 


.. fortium init, $09 
Lapis calaminaris —martem 

quandoque : continet, 1309 
taps calaminaris plumbi mi- 


.neram nonnununqui co- 


. mitemhabet, .. 3co 
, Xaquei adfpc&us fodam curar, 
- «; 168 

Kentium optic - perfectionem 
vitrez znaíflae emendato - 

. magis juvat, quam carum fi 
gura & politura externa. 


- - optic.perfectio ex maffze 
Min: emendatione. 

v $07 

entium optic. ex vitris cor- 
|. re&tis paratarum ufus, 5 18. 


$20 

Linguae paralyfis multoties re-. | 
5 DMEERIDE. 442 
| Lithantraces - propetherams 
Hiríchberg enfes effodiun- 
£r. -— * 6o 
Lochiorum füppreffio, 8 


Lumbricus in inguine elimi- 
. Aatus, 160 
-- perurabilicum prodiens. 


| 159 
M'& ex labore & potu 
fpir. yini, 126 

. Mars undique occurrens ho- 
. fpes, 899. 







- methodus pro bonenN 
- perfedtioribus Lencibus op- 
fic. . 507.511. $13. Todd 

Melancholici delirsi artificiofa 
curatio, : JW 293 

Melancholicus. vid. Autochi- 
ria. 

Menfes convulfione in ordi. 
, nem redadae. 

Menfium defe&tus, alvi ". 
fluvio fuppletus, — 


$19 Menfium & haemiorrhoidum, 


fluxus fimulr, $20 
Mentis alienatio á à vermibus 


: 382 : 





M "EU "€ 
eningum- cerebri hy Wo - 
3i 


Mercurii vivi 
tractari otrop effzQtus, € 

Mefenterium | Iaguideió 
.Áxium, Vf 

Meralla pervadens habi 
fubterraneus, 0$ 


Meraftafis funeffa. 







Mineralia E MM Hi 
genfis in. Silefia. : 
Mixtura oleofa Cappeleri.. 


Monftrofi incu 22 


EEG 


-40 E cr 
Meteorum T * ram s ^ 


be 3 








| snis plis pics 


"Dd «1 
Monfirum bicorporeum. 237 | 


fcriptores. 241 


Morbidanzur a prior non di- 
z gii endi ; nec cuürabiles, 


$52 

Motus defeBur Toxa, 433 | 
Moxa cauteriüm actuale. 34 
;Mufculerum pedis mala con- 
pote & ex parte defe- 









Orichalcum ex cupro median : 
te pulvere quodam produ- 
Lour, ih. . 112 
COrisanómala conformatiocir- 


cauvulam, . 409 
Offà cranii. 69 


Oralgia infignisex verme. 109 
Aludum effluvia noxia. 53 
Parabolz defcriptio 
metrica. 27 
Patacentefis abdominis caute 





246 . inftituenda, $$2 
Ns in conatujuvare, Paralyfis linguz, 443 
i Medicis incumbit, 63. Paralyfin tollit aqua foreria 
P. ^^. $84  Hirfthbergenfis, *gz 
Navigario ad. curationem Pars diffdlis. — 256.212 
. iPhthifees facit, 144 Pedum ligaturá nociva, 449 
"Nebula .exiliores (Streich ne- Pedem «movendi impotentia 
- ibel)yrempeftarum acerrima- ex mufculorum mala .con- 
lsrumprenuniz,  *37  formatione&defectu, 246 
Nervorum. iplürimos morbos Pedum refrigeratio noxia, 208 
. solli aqua foteria Hirfích- Pefoulina radix: confortans, 
enfis, - *$1 . temperans, (0 283 
Nicoriana i in oculorum. & «ca- Penis & urechre :monfítroía 
vmÀ const - 444$  -conformatio. 249 
1 averinum Feltrup, Perinei ulcus, ' 480 
"TRE 348 Phagedena, 196 
^w Bi anoxiaincurià, Phenomenon rarius c. po 
NS | $62 motu 
Oculc Mipduomordalin. 424 - rübedinis intenfie p 
Opium mientem ferenans.gó2 e oM T: 
Opium pulfus vitia non éxci- Phrenitis, $9 60. 
Cd 00005 5 o$75 Phthiísos auae acidulis 
Mieeci arecensnatorumi4ó dubium, |... ...138 
a "- " (h)  Phihi- 





pili iens detÀ ntes. '22 
- - vomitu rejeci, ^ 
Placenta Catagamber Japanica - 
de rA 


"etu, &c, 


menítruo per vomitorium 
/ thoracem verfus preffo ob- 
Ora, — ^^ $44 
^-- á vociferaione in peri- - 
Mid x MEE  defi- 
foo nens e  $$1 
Podere rerropulfio — 
"8 1 
Polypus narium ingendis ma- 
— EE. ToWiRd FERA - yd 
t4. - fingelari forcipe: extra- 
Qus, $3.8 
Po icordisi te$.:; 443, 
Z emen & feqq. 
" - eur nofira avo frequen 
*. tiores. Wei! 
Polypi cordis flaQua ntis & li 
«4 Ve alligati cordis tra- 
"fibus exemplum, ^ *r24 
^ .non fünt excrefcentia 
' -&olimnularum' ventri- 
i cordis, fcd iis. tan- 






ic atico 
x* 118 «d 
ME ds oo o* 
"poft riortem obfervatu di Preiofa medicamenta. mimus 


"" . plicantur, 
Polypo cordis laborantes; 
Yang | 


a 
z 


gna exhibuerinr, 


inflammationibus , -- 
" ' 428 Po. 
MÀ & fanguine - 


^ cyus liberar 








? 2 T HS : 
OUI A TES Cor i * E 
L E 3 e , E Ha 
uita Polessiüm: 
JN. d 
^ N Hi 


74 -- 


Polypofi à febribus. 


: -* raro o fine fere Yorii 
Polypofisq quz dizta & se 
- menra conveniant, ^*132 
Polypum cordislatere | 
- rilicet, fi febris cura: rite in-- 


^ ftivate ron cedat. : 
R74 3 






Polyp us cordis. sc iori 
"Tp TMUItlH 


v-— ow REC 








Do i 


Tod ve umi 
, ftias quam major. ^t -— 


- os 
wülid, ^oc 
T di . - 











Principia due nni penetra- 
;bilia in regno minerali. 561 
"Vügalisnits dslialive, da 
Puerpera exanthematibus .& 

feb. continua vexara. — 70 
Pulmonum morbi copiafüm. 
»ferum incavitate thoracis 

. xelinquunt, $43 
Pulvis cuprum in orichalcum 
tüngens- il o5 $12 
Peipen puerperarum. —— 71 
cutis exanthema- 
vta. thermz Hirfchbergenfes 

: quare inducant. « *$6.987 
Bylori. nii peculiaris 
nformario p.n.  . $39 

| Byloros? à Mcitrho auguftatus4 34 
-7 ejus noxa. $33 
| Pyritesomnium.venarum me: 


- «alli ferarum hofpes, $59 


| C  uarzum vid. Cryftallus, 
| Adix. Acori palu(tris, 226 








M -- Cafainaris, "224 
xt» ]kan. ri. , , 2129 

-- Pcfoulina, 231 

| Salab, - 228 
- «* Solani, E 
| »- Tantze.- 22$ 
| Büebasbunicum cortic, caíca- 
«ill.maritati egregius effectus 
'infebribus curandis, — 294 


$?$ 





is nimis Calidi noxa : 


Bode. 





Regius morbus vid. I&erus,. 
Renis fubftantia interna plane 
.coníumta nullo tamen re- 
perto calculo. 538 


Q Alab. ra radices. 228 
Saliva dulciffima. 214. 357. 


- - mporbus rarus. 217 
-- falivatione —— mercuriali 
eephalalgia & amauro- 
fis curata, ($37 


Sanguinis excrotio .ex Nai 
apice «^ o3 

Sanguis in shdémide diu extra- 
valatus. non putrefactus. 


$51 
deplecgibe , vid. Stomacace, 


S:orbutifcriptores. . $40 
-» morbi iníoliti hiftoria, 


Seálio vid. Anatome. | 
Segundinarum retentarum ex. 
clufio, zmutato fitu puerpe- 


rz. nas-: 2 p 
Sepulura nen. acccleranda, . 
Sc MEME 

Serici. prapacatio. 295 


Sile&a feccundiffima. fontium 
.foteriorum matrix . $6 

Singuktus-ab ulceribus. exfic- 
catis, h. 488 


. 2 lace muliebri curatus, | 
Mg 
(hs UN "$i. 


- ox 


Pci 






Sitis vatiolas- comitantis ta- Sulphuris fores 

C riusexomp. ^^ 4$T im receptae 

£e. prever haturam aucta nibus F^ va 
comitatur omnes po-  Hirfchbe * 

lypo  cotdis laboran- Sütura os diaceram cura. 


EU. tes, -— R X128 Ctürs 2 a ni 


dius iu I:nibos, 208 Tertz utin ZEN. 
| Spiritus vini accenfi efficaqis. DLE "AP ss adi Gra Lam 


446 
Vibccrcee halitus mecdty Thorne Hiríchbergenfés Sile- MM 


Sodz remedium. 
Solanu furiofunr "noxium,  - | 

| «323 Miis dudi7- "i 
Somni (criptores. |^ 1$2 WW. mon tempera — 


dqór Surara transveríalis; ^s 6g 


s d 









Somnia przfag;ientia,  — 148 Témpeftas Hiumida- arque fri | 






Spafini fpcerfica. 124. gida caclieticis: om 
Spaímocico - — affe- —— E 
Qus. : 2x agg —-- ingens. - *3$.37:40 
Spasmodico- paralyticus-affc Tempeítates acerrimas nebu-: 
:&us, : uL Ix exiliores my 
| / nra En E EIE 


- faciei poft feb. malignum: Tetüipora orborunr. 
^^ 77206 TerraGatechu 











67 | E 
S$tibium vid, Winicibinign. ue viui Tw 
Sto. r'acace. 340 nino. amen in 


pom foffile in — : chaendriaca affcttione vfus, É 






Ther. | 





| : ries $ 


/ 


|  pervadens, ^ Nro $6r came ' * $5 m i E 
Sudor criticus, ^ ^" $5 -x--. here E 
.- particularis in nucha && ^ "Canobiales vicio — — 
£s dorfo variolas uie n& fingulari bus 1 

séns; omm qeaecg 33 "W gbhaehes 
Sulphur omnium y diiisstwan i «em  difunda — 
ingrediens, - **s QU - ^00. 62 











Fadex. " 





de dori een: *71. 


| ied 
iim: Hirfchbergenfi 

* *àm principia conítitutiva. 6g 

it "Pene pecificze * 26. & 

feqq. 

 anodyna Helvetii, 





 *3& mortis Minis. 


299 
TTopafius vera Saxonum; 316. 


/ Tumor vid, Heuer | 





OEC 
vi. - peculiaris afciteni 
cocos gméntiens : - 


LIO capitis, €, carié cranu. 


ug Oa 384. 390 ^ 
-- pus à deu Cut fpi- r 
ktsscosqandr- difficültare vi^ 


to, oti in dextra auricula : 
t cordis: ebrii pecu 
liare fignum -— 54$ ; 

Tuff cuti excretione. mein- 
branarum, - 4 i 
LIE pgeyona emplafiro: ta. 
c. 455 


(C EPDNIN 169 - 
M 


&»j 


AE. i.uB 





stie 5. UN haudcre- 


ingen 


-renis- - 


Mierus criticus 449 





! UN 
& 


acl! 


Hi Urine figria i in feb. : «$9. 57. 66 


£97 


nuofum perinzi, 4989: -— 
Dess Sir 


Urererum orftiola , quibus; in 
 veficam inferanetir ex Ccalcu- 

, lo valdecomprefia. $74 
Ürethra in fuperna penis par- 
te; r 
Urina aruit I4 dicbus 2d 
"Nerteüs, ^ 7o y 
ua Wi. reffio.: (6$ 
s « tranfitus iri veficam ex 
éompreffione oftiolo« 
 fünmr üreterüm à cal- 

. cülo deneg uus, $79 
Uteri cavitas membrana car- 


nófo - vafculofa undique 
dnüa ^ 486 
:- pere S 
*- profapfus, —— $6,494 
üvula dup ^" 0 
Vampyri animali vita carent, 
*og 


Vampjrorurti cadavera. cóm- 
munis putrédinis :efferve- 
fcenti& obnoxia, « - * yos 

Vaspyroréai hiftoria, EA 4. 

T» fbetira barbaras pus. 

'"Wüeqüue inculta: :B.dé- 

fo tantum: infeílanc, 


* oó 
- fu&io mero immigirig- 
ria. ria * |o4 


s — quomodo: & 


| 3 TN 


gym; remediis Wise cl Ge 1 
i |. &uranda, - «X16g.111 pie ... | 

Vsiitesmelmtesmqo Vefica per injecti | 
 rimum.exitiofae, -:::371 * ^ mibus liberata; jtwrq tma 3 
Venaí c&lio ad febres "aet pon e eiie Dim 











-s:dudoib .sr cce ang .pexigua. —— $71 
*. circumfpe&tione-- . opus Vefparuim. nidi ,- odonnlgi ! 
be A X e ,ha bet. ET oo 77 ::eum.: 

* in  MUrtNO n negligen- Veftes. ex ficis capit me. 
age vanilla do ; dentur... | iuga «dmm 89 ! 
"is m E ied 7 Victor infelix, (rev abad 


5 Vgistenb dolo nemus Villi vid. Pili, DIM "iq 


Mini fpiritus nocumenta. 126. — 
| Viriümberbis- 55. - .378 —— 
naefectio. nim Vingo hirfuta - diaocdeformara, 
. phalilgim: ^ Reviflimam . 12389 2 .57«gO 446p 
amavrofin & hydropem Virium corporearum taturd, 
" cerebri producens. q $i5 v oso Xwrsb "u.etih29€ 
Merbera dyfenteriac. miedici- Viícera abdominis à.peculiari 








na. a. 4$0 ; tumore fede fua pulía £49 

Verne: ecftafin: & cor vulfio- -Vifcerum concretio.: . $66 

. ines caufant, (417 "C Íenibus opacis 
7 mendis lienaionis non tclidiomen c corsdllté 


«Ar ait a ap tone oti xd "T -— pr amour od | : 
| -* per urinam excrett, rum ufus, - evooveng $18 






s $$. sidy Lumbric Virus undae aut fluctus, 
Vemis ex  Baribus dise, 1 
i der s diio 148 De - unde provin iih : 


d ad dedita gaps Vitrorum: wr aa aut fluctus 
|. osperventüs, 5 J10 ar titliataikuefo variis.mo, - 
*» « Otagiam excitat. i09 . dis alterare poflunt, $09 . 
Pn polt adhibitum prarmi- . $1O 


. cum emunGus. , ri Vomitus À. divcalnorittiudi x 


| Veficae candela: — ite- 5 fis. 429 
rum exuáda, — 7,96 á ; Vomi* 









" 
D 


Vomituscruentusinrecensna- ^ plerumque molybub.denae. 
. to lethalis. —. 210 debetur. 311 

.. falutaris. 197 -- minera propria nulla. 

| t* cruentus ex febre inter- 308 
| mittente perverfe cu- .z .- Rammelsbergenfis 
| rata. | 298 purus lapis ferri, 
- ex ventriculi anguftia & 310 
Ícirrhofopyloro, 427 Zinci fubftantia inflammabj- 


(d4*! 


obli .- 31t 
| | Zinco fingularia quae funt, 
Dean. 6o s 
| | Zincum ex concurfíü plurium 
Inci examen. em 309 corporum producta proles, ^ 


. Zinci materia plurima . 310, 


—- 











- — 


A errant HT. 2222962 — 


g.8 


f; 








4 





- 4 ] i Um. ro. Jis 2 Dbferi. XX pos. S. 


































































































AK IV. ag 0D Jor. 
T XT IX vs 124, 




















PESE | epa a ers. LVIp.mop. 00 Velum 1V deter AOL 
E ue E Zefa MES 
1 , 
: - 2 NS MN 
JUNTAS RESTI 
| JE, E22 env. LXI nat 
; VALE aA fer EVLysaOt. 








-—9 », F^ X: d d * vy T w^ ud YD h [- 


Lut " $ T * VCCTPTEETUS LI ^". -— 





Volum. YF. 7607 





y 


DERE 


» 
- 























a- 
— 
J 
- 
, 
s 
-— 
^ 
, LS 

' - 


UNSSS 


SS 


2 A 
L2 2 


ANM 
ANS 


N 
SN 
NS 


NN 
N 


-« 


Boca. ACA C Tad. V. ent Tbort 








YIN E 

E EE EE 

[we b. dass V0] 

ZW ; » 

Ax E 
v Jl 


€ 





Vodum IV. "hector. JL C. abut VT, 
E 





a? Übfervat. LXV. pag.a 53 
uH : 


22 Jfervat XCVE. 


a2 fervat XCVz 











Y F m 





, 
1 
E 








dise" 


4 





E — : » ? »- ; : 


— - 


E ro o. OY 22 Pbfervat-. CIV. 





& pep $ 
2d Zfervat-CEE. s 
Ea V Da 2 d 
Te). 
P d 
ar r : - - 
mw bor à 





| YoZum ZV. "cgor AM 3 


Ze. T a2 fors, CAXOCXIDE 











rrt er 
IPIE 


————— 


ui $ 


Duy 


« 


AUN" 











: IAN UB ac Ier». CX X3 VUL . 
j N : FW 33.8. 





P NN 








1 x Ww « S» - ; ; E T. [o 





) - "VeZum. 
lii) iji 
s If 
1 - 
á 











S 


S ENS S 


Sg s Nu NN «4 
: S NSSNSS Mi 




















— 











K 
" 


T" , (^N 1! 


EI D 


Pe Tut) 


2 
ZH 
3»: 
"E 
LU 
v 
"* 


- x b * 
n (3 
ác (d . v 
^ MA VA 
^ - A 
, ! ; 
y ^ ht 
j^ * - 2 7 M 
a IT É i 
E— Í itu ER] 
eL 
r d . ^ 
- , I 
" , 
& LI [I 
Js L— Óà m d . 
" E Ó. 
2 — i * 
LI 
: - 1 B vs 
9, * J 
« , à 4 4 xf. 
* V 4 kel 
E L4 A 
» . J 7M l4 
x "d FSUIMN "T " 
z SM " k [2 "n 
»" y^ « , T 
" 
, 
n 
-" " bat E? D 
u ] 
Lor Wh X. 
au. t ET in 
Y » rw 
i " i i 
PP : CRT 
Á Ua p. Á ! 
i i. 
d Mii: . " jai 
M AR ur à Á ] 
n l mi í T" 
n. d 4 ua Nh, Á wi 





! TM MET ' TN ug AI 
MANI LACK Ts EM 


AC, "T nm ad dt v LIUM 
3! M E n de Da "s ag ob Am 


5| VERG V v Vaid 
BATA COM E 


d'y "oC. 11 |" Nd 





PL 


Pu smi" 
ri. 


114-24 1. 


«gh o^. 
TM. 


e 


ie 


€. 
ms 
^ 
X ru 
en 
LL, 
v 
T 


E 
xt 
LO. 
c 


& 
"a 
i 

CR 
Hs 


rin 


t 
A: 


d 
il 


* ed 
[eam 
EULME) 


2 


p" 
a vp w^ 
239 


L 


nr 
"ye 


4 yh yt i yat 
319 929 20 138 


Wer ded decl Tu 
rri